İçeriğe atla

Prespa Gölü

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Prespa Gölü
Prespa Gölü
Harita
Havza
Ülke(ler)Kuzey Makedonya, Yunanistan, Arnavutluk
Koordinatlar40°54′K 21°3′D / 40.900°K 21.050°D / 40.900; 21.050
Ada(lar)Golem Grad, Maligrad
Genel bilgiler
Akarsu (gelen)Yağış
Akarsu (giden)Ohri Gölü
Göl türüAntik Göl, tektonik göl
Yüzölçümü259 km2 (100 sq mi)
En derin noktası54 m (177 ft)
Yüzey rakımı853 m (2.799 ft)
Wikimedia Commons
Yunanistan üzerinde Prespa Gölü
Prespa Gölü
Prespa Gölü (Yunanistan)
Arnavutluk üzerinde Prespa Gölü
Prespa Gölü
Prespa Gölü (Arnavutluk)
Avrupa üzerinde Prespa Gölü
Prespa Gölü
Prespa Gölü (Avrupa)

Prespa Gölü, Balkanlar'da, Kuzey Makedonya, Yunanistan ve Arnavutluk arasında bulunan bir tektonik tatlı su gölüdür.

Prespa Gölü, Kuzey Makedonya, Arnavutluk ve Yunanistan'ın sınırları içerisinde yer almaktadır. Bir kıstakla ayrılmış, üç ülke arasında bölünmüş olan Büyük Prespa Gölü ve çoğunlukla Yunanistan'da bulunan Küçük Prespa Gölü iki gölden oluşan bir sisteme sahiptir. Bu göller 853 metre (2,799 ft) yükseklikle Balkanlar'daki en yüksek tektonik göllerdir.

Kuzey Makedonya'daki Galičica Milli Parkı, Arnavutluk'taki Prespa Milli Parkı ve Yunanistan'daki Prespa Milli Parkı olmak üzere bölgede üç milli park bulunmaktadır. Bölgedeki en büyük şehir Kuzey Makedonya'daki Resne'dir. 2014 yılında Arnavutluk ve Kuzey Makedonya arasındaki Ohrid-Prespa Sınıraşan Biyosfer Rezervi, UNESCO'nun Dünya Biyosfer Rezervleri Ağı'na eklenmiştir.[1]

Coğrafya

[değiştir | kaynağı değiştir]

Büyük Prespa Gölü (Makedonca: Преспанско Езеро, Prespansko Ezero, Arnavutça: Liqeni i Prespës së Madhe, Yunanca: Μεγάλη Πρέσπα, Megáli Préspa) toplam 259 km2 (100,00 sq mi) yüzeye sahiptir. En büyük kısmı olan 176,3 km2 (68,07 sq mi) Kuzey Makedonya'ya; 46,3 km2 (17,88 sq mi) Arnavutluk'a; ve 36,4 km2 (14,05 sq mi) Yunanistan'a aittir.

Güneyde Küçük Prespa Gölü[2] (Yunanca: Μικρή Πρέσπα, Mikri Prespa; Arnavutça: Prespa e Vogël; Makedonca: Мало Преспанско Езеро) toplam 46,8 km2 (18,07 sq mi) yüzölçümüne sahip olup, bunun büyük bir kısmı Yunanistan'da, en batı ucu (4,3 km2 (1,66 sq mi)) Arnavutluk'tadır.

İki göl, Yunanistan topraklarında 4 kilometre uzunluğunda (2,5 mil) ve 500 metre genişliğinde (550 yd) bir kıstak ile ayrılmakta ve Psarades köyünü birbirine bağlayan bir yol ile bir set taşımaktadır. Bir kanalın kısa bir bölümü kıstağın batı tarafındaki gölleri birbirine bağlamaktadır.

Gölün Kuzey Makedonya kısmı
Göl haritası
Pretor Plajı

Tarihçe

[değiştir | kaynağı değiştir]

Klasik dönemde Prespa bölgesi antik Lynkestis'in bir parçasıydı ve göller Küçük ve Büyük Brygeis olarak adlandırılıyordu. 10. yüzyılda Çar Samuil, sınırın Yunanistan tarafındaki Küçük Prespa Gölü'nde Agios Achillios adlı bir adada Aziz Achillius kalesini ve kilisesini inşa etmiştir. Kuzey Makedonya'da bulunan Büyük Prespa Gölü'ndeki en büyük ada Golem Grad (“Büyük Kasaba”) ve Yılan Adası (Zmiski Ostrov) olarak adlandırılır. Diğer ada Mal Grad (“Küçük Kasaba”, Arnavutluk'ta) Aziz Petrus'a adanmış 14. yüzyıldan kalma harabe bir manastırın bulunduğu yerdir. Bugün her iki adada da yerleşim bulunmamaktadır.

Büyük Prespa Gölü, yaklaşık 10 km (6 mil) batıda yer alan Ohri Gölü'nün yaklaşık 150 metre yukarısındaki kireç taşı arazisinde yer aldığından, sularının tek çıkışı karsttaki yeraltı kanallarıdır ve su Ohri Gölü'ne akan dereleri besleyen kaynaklardan çıkarak gölü beslemektedir.[3]

Prespa Gölleri bölgesi uzun yıllar boyunca Yunanistan kısmı, dışarıdan gelenlerin ziyaret etmesi için özel izin gerektiren, az nüfuslu ve askeri açıdan hassas bir bölge konumundaydı. Yunan İç Savaşı sırasında şiddetli çatışmalara sahne olmuş ve yerel nüfusun çoğu daha sonra bölgesel yoksulluk ve siyasi çekişmelerden kaçmak için göç etmiştir. Bölge, bir turizm merkezi olarak tanıtılmaya başlandığı 1970'li yıllara kadar çok az gelişmiştir. Çok sayıda nadir fauna ve floraya sahip olan bölge 2000 yılında Ulusötesi Park ilan edilmiştir. 1999 yılında Prespa Koruma Derneği, Prespa Gölü Ramsar alanına ilişkin koruma çabaları nedeniyle Ramsar Sulak Alan Koruma Ödülü'nü almış ve 3 Temmuz 2013 tarihinde bu ödüle dahil edilmiştir.

2018 yılında Büyük Prespa Gölü, Makedonya Cumhuriyeti'nin Kuzey Makedonya olarak yeniden adlandırılması suretiyle Makedonya'nın isimlendirilmesi anlaşmazlığını çözmeyi amaçlayan Prespa Anlaşması'nın imzalandığı yer olmuştur.[4] Anlaşma, 17 Haziran 2018 tarihinde göl kıyısındaki Yunan sınır köyü Psarades'te, iki ülkenin dışişleri bakanları Nikola Dimitrov (Makedonya Cumhuriyeti) ve Nikos Kotzias (Yunanistan) tarafından ve ilgili başbakanlar Zoran Zaev ve Alexis Çipras'ın huzurunda üst düzey bir törenle imzalanmıştır.[5] Törenin ardından Tsipras ve Zaev, 1991 yılında bağımsızlığını ilan etmesinden bu yana ilk kez bir Yunan başbakanının Makedonya Cumhuriyeti'ne girişine işaret eden oldukça sembolik bir hareketle, Oteševo köyünde öğle yemeği için sınırı geçerek gölün Kuzey Makedonya tarafına geçtiler.

Doğal yaşam

[değiştir | kaynağı değiştir]

Gölden yaşadığı bilinen 9'u endemik 11 yerli balık türü vardır. Bunlardan endemik olanlar, Alburnoides prespensis, Alburnus belvica, Barbus prespensis, Chondrostoma prespense, Cobitis meridionalis, Pelasgus prespensis, Rutilus prespensis, Salmo peristericus ve Squalius prespensis, endemik olmayanlar ise Anguilla anguilla (Avrupa yılan balığı) ve Cyprinus carpio'dur (Avrupa sazanı).[6] Göl ayrıca tatlı su süngeri Spongilla prespensis'e de ev sahipliği yapmaktadır.[7]

Gölün Kuzey Makedonya'ya ait kısmı BirdLife International tarafından Önemli Kuş Alanı (ÖKA) olarak belirlenmiştir, zira gölde Pasbaş patka, tepeli patka, tepeli pelikan ve küçük karabatak popülasyonları yaşamaktadır.[8] Gölün Arnavutluk'a ait kısmı[9] ve Yunanistan'a ait güney kısmı da Önemli Kuş Alanı olarak belirlenmiştir.[10]

Galeri

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Balıkçı kulübesi Oteševo, Kuzey Makedonya
    Balıkçı kulübesi Oteševo, Kuzey Makedonya
  • Oteševo'daki “Ribarsko Selo” Plajı, Kuzey Makedonya
    Oteševo'daki “Ribarsko Selo” Plajı, Kuzey Makedonya
  • Plaj Konjsko, Kuzey Makedonya
    Plaj Konjsko, Kuzey Makedonya
  • Prespa as seen from Oteševo - Kuzey Makedonya'daki Stenje rotası
    Prespa as seen from Oteševo - Kuzey Makedonya'daki Stenje rotası
  • Oteševo - Stenje rotasından görülen göl
    Oteševo - Stenje rotasından görülen göl
  • "Evropa" Oteševo'da otel, şimdi terk edilmiş durumda
    "Evropa" Oteševo'da otel, şimdi terk edilmiş durumda
  • Güney kıyı şeridi (Stenje - Konjsko)
    Güney kıyı şeridi (Stenje - Konjsko)
  • "Ribarsko Selo "daki balıkçı kulübeleri
    "Ribarsko Selo "daki balıkçı kulübeleri
  • Yunan tarafı boyunca kıyı şeridi
    Yunan tarafı boyunca kıyı şeridi
  • Yunanistan tarafından bir görüntü
    Yunanistan tarafından bir görüntü
  • Yunan tarafındaki uçurumun yüzü
    Yunan tarafındaki uçurumun yüzü
  • Arnavutluk'ta Maligrad Adası
    Arnavutluk'ta Maligrad Adası
  • Prespa gölünde bir platform
    Prespa gölünde bir platform

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Thirteen sites added to UNESCO's World Network of Biosphere Reserves 14 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. – UNESCO
  2. ^ Kapka Kassabova, To the Lake, Granta 2020, map 1 gives simply Lake Prespa and Little Prespa, not Great and Small Prespa
  3. ^ Thomas Wilke, Risto Väinolä, Frank Riedel (2009), Patterns and Processes of Speciation in Ancient Lakes: Proceedings of the Fourth Symposium on Speciation in Ancient Lakes, Berlin, Germany, September 4–8, 2006 (Developments in Hydrobiology), p. 107, Springer, 1-4020-9581-3
  4. ^ "Final Agreement for the Settlement of the Differences as Described in the United Nations Security Council Resolutions 817 (1993) and 845 (1993), the Termination of the Interim Accord of 1995, and the Establishment of a Strategic Partnership Between the Parties" (PDF). Kathimerini. 13 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 13 Haziran 2018. 
  5. ^ "Greece, Macedonia sign pact to change ex-Yugoslav republic's name". Reuters. 17 Haziran 2018. 25 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2018. 
  6. ^ Talevski, T.; Milosevic, D.; Maric, D.; Petrovic, D.; Talevska, M.; Talevska, A. (2009). "Biodiversity of Ichthyofauna from Lake Prespa, Lake Ohrid and Lake Skadar". Biotechnology & Biotechnological Equipment. Informa UK Limited. 23 (sup1): 400-404. doi:10.1080/13102818.2009.10818449. ISSN 1310-2818. 
  7. ^ "Spongilla prespensis". World Register of Marine Species. 10 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2012. 
  8. ^ "Lake Prespa". BirdLife Data Zone. BirdLife International. 2021. 4 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2021. 
  9. ^ "Lake Megali Prespa". BirdLife Data Zone. BirdLife International. 2021. 14 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2021. 
  10. ^ "Prespa National Park and Varnountas mountains". BirdLife Data Zone. BirdLife International. 2021. 21 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2021. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Prespa Gölü ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Prespa_Gölü&oldid=34272028" sayfasından alınmıştır