Conference Presentations by Turdi Kara
4. ULUSLARARASI ÖĞRENCİLİK SEMPOZYUMU, 2019
Şu anki yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde öğrencilerin Türkçe seviyesini ölçme ve değerlendir... more Şu anki yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde öğrencilerin Türkçe seviyesini ölçme ve değerlendirmedeki karışık durumlar için Gardner'in çoklu zekâ kuramı şüphesiz ki büyük ilham kaynağı olabilir. Çoklu zekâ kuramı, insan zekâsının çok çeşitliliğine, öğrencilerin sahip olduğu zekâ türlerinin dağılımının farklılığına dikkat çekmekle birlikte bir konunun öğrencilerin zekâ çeşitliliğine göre farklı yönlerden anlatılması gerektiğine vurgu yapar. Bu nedenle bu kuram ışığında çağdaş eğitim tekniklerinden uygun yararlanıldığında, farklı zekâ türü önceliğine sahip olan öğrencilere eşit derecede ulaşılabilir. Üstelik öğrencilerin aynı konuyu çeşitli yönden algılamalarına, konuyu bütünüyle kavrayabilmelerine ve zihninde daha da iyi pekiştirebilmelerine yarar sağlanabilir. Çoklu zekâ kuramı, Türkçe öğretiminde yabancı uyruklu öğrencilerin Türkçe seviyesini yükseltmekle birlikte onların yetenek edinmelerini kolaylaştırır. Yabancı dil olarak Türkçe öğretimin kazançlarını arttırır. Çoklu zekâ kuramı ışığında çağdaş eğitim tekniklerinin yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kullanımının araştırılması, eğitim modeli, eğitim değerlendirilmesi ve eğitim cereyanına büyük ölçüde olumlu etkiler gösterebilir. Çalışmamızda çoklu zekâ kuramı tanıtılmakla birlikte onun yabancılara Türkçe öğretimindeki olumlu etkileri ortaya konulmuştur ve öğretimde çeşitli zekâ alanlarına yönelik uygulamalar önerilmeye çalışılmıştır.
IV.Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Sempozyumu, 2017
Çalışmada Türkiye Türkçesi ile Uygur Türkçesinin fiil çatıları üzerinde eş zamanlı bir karşılaştı... more Çalışmada Türkiye Türkçesi ile Uygur Türkçesinin fiil çatıları üzerinde eş zamanlı bir karşılaştırma yapılmıştır. İki lehçe asırlar boyunca uzak coğrafyalarda konuşulmasına rağmen yine de büyük oranda benzerliklerini korumaktadır. Bu çatı açısından da geçerli olmakla birlikte bazı küçük farklılıklar da bulunmaktadır. İki lehçe araştırmalarındaki çatı konularına olan yaklaşım ve kullanıldığı terimlerde bazı farklılıklar eklenerek iki lehçede çatıdaki farklılıklar biraz daha büyük gösterilmektedir.Fiil çatısı konusunda farklı terimler kullanmaları, farklı tanımlar yapılmalarına rağmen her iki lehçede ilgili araştırmalardaki fiil çatısı anlayışı ve sınıflandırmaları yine de büyük ölçüde birbiriyle örtüşmektedir. Çalışmada iki lehçedeki çatı konularının ele alınışı,terimleri, tanımları karşılaştırılmakla birlikte fiil çatılarının etken, edilgen, meçhul,dönüşlü, ettirgen ve işteş gibi çatı türlerini oluşturacağı fiile olan geçişli- geçişsizlik şartları, oluşan çatı türünün biçimsel özellikleri, söz dizimine olan etkileri ve kullanımları karşılaştırılmıştır ve farklı yanları gösterilmeye çalışılmıştır.
Papers by Turdi Kara
Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 2022
Doğu Türkistan’ın Tarım Havzası’nda bulunan çölün adı olan Taklamakan kelimesine, 19. yüzyıl ve s... more Doğu Türkistan’ın Tarım Havzası’nda bulunan çölün adı olan Taklamakan kelimesine, 19. yüzyıl ve sonrasındaki yazılı kaynaklarda rastlanmaya başlanmıştır. Taklamakan, çok eski tarihlere uzanan bir ad olmamasına rağmen gerek Uygur gerekse Çin ve Batı kaynaklarında bu kelimeyle ilgili çok çeşitli etimolojik açıklamalar bulunmaktadır.
Bölge sakinleri tarafından Teklimakan olarak telaffuz edilen adın kökeni, kimi araştırmacılarca İngilizce telaffuzu olan Taklamakan biçimine ses bakımından yakın olan kelimelere bağlanmaya çalışılırken; kimileri tarafından çok eski olmayan bu kelimeyle ilgili Çince eski tarihî kaynaklardan ipucu bulmaya çalışılmıştır. Fakat bölge sakinleri tarafından kaleme alınmış olan elyazması eserler yeterince dikkate alınmamıştır. 19. yüzyılın sonunda kaleme alınan Tevarih-i Muskiyun adlı eserde çölün adı Terk-i Makan şeklinde geçmektedir ve bu kaynak Teklimkan’ın kökeninin anlaşılması için büyük önem arz etmektedir.
Çalışmamızda ilk önce Taklamakan adıyla ilgili farklı görüşler ortaya konulup farklı açılardan analiz edilerek yorumlanmıştı. Daha sonra bu görüşler temelinde Teklimakan adının eski yazma eserlerde rastlanılan şekilleri üzerinde durulmuş ve sözcüğün kökeni üzerinde farklı görüşler ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 2021
Uygur klasik edebiyatında önemli yer tutan şairlerden biri olan Ahmetşah Karakaş, 18. yüzyılında ... more Uygur klasik edebiyatında önemli yer tutan şairlerden biri olan Ahmetşah Karakaş, 18. yüzyılında Hoten'in Karakaş nahiyesinde yaşamış ve hayatında hiciv türü başta olmak üzere birçok şiir yazmıştır. Bize kadar ulaşmamış olsa da bir divan sahibi olduğu kayıtlara geçmiştir. Onun Uygur klasik edebiyatının hiciv türüne olan katkısı çok büyüktür. Ahmetşah şiirlerinde hiciv türünden yararlanarak etkileyici dil ve mizahi anlatımıyla sosyal ilişkilerdeki kötülükleri ustalıkla yermiştir. Şiirlerinden günümüze sadece dört tanesi ulaşabilmiştir. Bunlardan, en çok bilinen, okunan ve araştırmacıların en çok dikkatlerini çekmiş olanı "Selamname" adlı şiiridir. Karakaş'ın "Selamname" adlı şiiri anlatım tarzı bakımında hiciv türünde, şiir biçimi bakımından ise muhammes şeklinde yazılmıştır. Muhammeste etkileyici, imajlı ve mizahi dil aracılığıyla ahlaka aykırı olan açgözlülük, yalancılık, vefasızlık gibi yaşadığı dönemin iğrenç, çirkin tarafları eleştirilmiştir. Şairin muhammeste kullandığı dilin halk diline yakın, akıcı, sade ve etkileyici olması nedeniyle şiir, istinsah edilip elden ele taşınarak ve bestelenip ağızdan ağıza yayılarak halk içinde güzel folklor numunelerine dönüşmüştür. Çalışmamızda hiciv şairi Ahmetşah Karakaş tanıtılmakla birlikte onun "Selamname" adlı şiirinin özellikleri, yazılma nedenleri üzerinde durulmuş ve şiirin Türkiye Türkçesine aktarması yapılmıştır.
Hoten Pédagogika Aliy Texnikomi İlmiy Jurnili, 2013
Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 2020
Çağdaş Uygur Türkçesinde /-GAn/ eki, ortaç eki olarak kullanılmasının yanı sıra yüklem çekiminde ... more Çağdaş Uygur Türkçesinde /-GAn/ eki, ortaç eki olarak kullanılmasının yanı sıra yüklem çekiminde de sık kullanılan dil bilgisel zaman ve görünüş işaretleyicilerinden biridir. Çok işlevli olan /-GAn/ eki görünüş bakımından genellikle bitmişliği; bağlama göre kimi zaman sonuçsallığı ifade eder, zaman bakımından ise farklı bağlamlara göre bazen geçmiş zamanı, bazense geçmişteki bir olayın şimdiki sonuçlarını anlatır. Zamansal atıf çerçevesinde /-GAn/ eki, olay zamanı, konuşma zamanı ve referans zamanı aralarında çeşitli zamansal sıralanma ilişkilerini sergiler. Literatürde bu ek hakkında, işaret ettiği farklı zaman dilimleri göz önünde bulundurularak ayrı açılardan açıklamalara yer verilmiştir. Ancak ekin çok işlevliliği üzerinde ayrıntılı çalışmalar bulunmamaktadır. Bu çalışmada /-GAn/ ekinin tarihsel gelişimine ve Uygur Türkçesindeki kullanımı üzerine yapılan çalışmalara kısaca göz atıldıktan sonra eke ilişkin örnek cümleler, zamansal sıralama ilişki türüne göre sınıflandırılarak onun görünüş ve zaman farklılıkları incelenecek; farklılıklara neden olan sözlüksel ve bağlamsal etkenler açıklanmaya çalışılacaktır.
Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2018
Turdi Mettursun
Yeni Uygur Türkçesinde {-i/y} eki, eylem çekiminde sık kullanılan dilbilgisel zam... more Turdi Mettursun
Yeni Uygur Türkçesinde {-i/y} eki, eylem çekiminde sık kullanılan dilbilgisel zaman işaretleyicilerinden biridir. Bu ek, farklı bağlamlara göre gelecek zamanı, şimdiki zamanı, geniş zamanı ve hatta nadir olarak geçmiş zamanı dahi anlatır. Literatürde bu ek hakkında, işaret ettiği farklı zaman dilimleri göz önünde bulundurularak çeşitli açıklamalar yapılmış ve ek, değişik terimlerle adlandırılmıştır. Ancak çalışmalarda farklı zamanlara gönderme yapmasına neden olan kılınış, zaman belirteçleri gibi etkenler ayrıntılı olarak ele alınmamıştır. Bu çalışmada {-i/y} ekinin tarihsel gelişimine ve Yeni Uygur Türkçesindeki kullanımı üzerindeki çalışmalara kısaca göz atılacak. {-i/y} ekine ilişkin örnek cümleler eylemin kılınış türüne göre sınıflandırılarak anlatılan zaman farklılıkları üzerindeki kılınışın etkileri incelenecek. {-i/y} ekinin anlattığı zamanı belirleyen ve kılınışı etkileyen zaman belirteçleri gibi sözlüksel ve bağlamsal etkenler açıklanmaya çalışılacaktır.
Social Sciences in Xinjiang, 2017
Hazirqi Zaman Uyghur Tilidiki Morfémilarning Türge Bölünishi Heqqide
Uploads
Conference Presentations by Turdi Kara
Papers by Turdi Kara
Bölge sakinleri tarafından Teklimakan olarak telaffuz edilen adın kökeni, kimi araştırmacılarca İngilizce telaffuzu olan Taklamakan biçimine ses bakımından yakın olan kelimelere bağlanmaya çalışılırken; kimileri tarafından çok eski olmayan bu kelimeyle ilgili Çince eski tarihî kaynaklardan ipucu bulmaya çalışılmıştır. Fakat bölge sakinleri tarafından kaleme alınmış olan elyazması eserler yeterince dikkate alınmamıştır. 19. yüzyılın sonunda kaleme alınan Tevarih-i Muskiyun adlı eserde çölün adı Terk-i Makan şeklinde geçmektedir ve bu kaynak Teklimkan’ın kökeninin anlaşılması için büyük önem arz etmektedir.
Çalışmamızda ilk önce Taklamakan adıyla ilgili farklı görüşler ortaya konulup farklı açılardan analiz edilerek yorumlanmıştı. Daha sonra bu görüşler temelinde Teklimakan adının eski yazma eserlerde rastlanılan şekilleri üzerinde durulmuş ve sözcüğün kökeni üzerinde farklı görüşler ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Yeni Uygur Türkçesinde {-i/y} eki, eylem çekiminde sık kullanılan dilbilgisel zaman işaretleyicilerinden biridir. Bu ek, farklı bağlamlara göre gelecek zamanı, şimdiki zamanı, geniş zamanı ve hatta nadir olarak geçmiş zamanı dahi anlatır. Literatürde bu ek hakkında, işaret ettiği farklı zaman dilimleri göz önünde bulundurularak çeşitli açıklamalar yapılmış ve ek, değişik terimlerle adlandırılmıştır. Ancak çalışmalarda farklı zamanlara gönderme yapmasına neden olan kılınış, zaman belirteçleri gibi etkenler ayrıntılı olarak ele alınmamıştır. Bu çalışmada {-i/y} ekinin tarihsel gelişimine ve Yeni Uygur Türkçesindeki kullanımı üzerindeki çalışmalara kısaca göz atılacak. {-i/y} ekine ilişkin örnek cümleler eylemin kılınış türüne göre sınıflandırılarak anlatılan zaman farklılıkları üzerindeki kılınışın etkileri incelenecek. {-i/y} ekinin anlattığı zamanı belirleyen ve kılınışı etkileyen zaman belirteçleri gibi sözlüksel ve bağlamsal etkenler açıklanmaya çalışılacaktır.
Bölge sakinleri tarafından Teklimakan olarak telaffuz edilen adın kökeni, kimi araştırmacılarca İngilizce telaffuzu olan Taklamakan biçimine ses bakımından yakın olan kelimelere bağlanmaya çalışılırken; kimileri tarafından çok eski olmayan bu kelimeyle ilgili Çince eski tarihî kaynaklardan ipucu bulmaya çalışılmıştır. Fakat bölge sakinleri tarafından kaleme alınmış olan elyazması eserler yeterince dikkate alınmamıştır. 19. yüzyılın sonunda kaleme alınan Tevarih-i Muskiyun adlı eserde çölün adı Terk-i Makan şeklinde geçmektedir ve bu kaynak Teklimkan’ın kökeninin anlaşılması için büyük önem arz etmektedir.
Çalışmamızda ilk önce Taklamakan adıyla ilgili farklı görüşler ortaya konulup farklı açılardan analiz edilerek yorumlanmıştı. Daha sonra bu görüşler temelinde Teklimakan adının eski yazma eserlerde rastlanılan şekilleri üzerinde durulmuş ve sözcüğün kökeni üzerinde farklı görüşler ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Yeni Uygur Türkçesinde {-i/y} eki, eylem çekiminde sık kullanılan dilbilgisel zaman işaretleyicilerinden biridir. Bu ek, farklı bağlamlara göre gelecek zamanı, şimdiki zamanı, geniş zamanı ve hatta nadir olarak geçmiş zamanı dahi anlatır. Literatürde bu ek hakkında, işaret ettiği farklı zaman dilimleri göz önünde bulundurularak çeşitli açıklamalar yapılmış ve ek, değişik terimlerle adlandırılmıştır. Ancak çalışmalarda farklı zamanlara gönderme yapmasına neden olan kılınış, zaman belirteçleri gibi etkenler ayrıntılı olarak ele alınmamıştır. Bu çalışmada {-i/y} ekinin tarihsel gelişimine ve Yeni Uygur Türkçesindeki kullanımı üzerindeki çalışmalara kısaca göz atılacak. {-i/y} ekine ilişkin örnek cümleler eylemin kılınış türüne göre sınıflandırılarak anlatılan zaman farklılıkları üzerindeki kılınışın etkileri incelenecek. {-i/y} ekinin anlattığı zamanı belirleyen ve kılınışı etkileyen zaman belirteçleri gibi sözlüksel ve bağlamsal etkenler açıklanmaya çalışılacaktır.