Insecta

Insecta
	;
Dati
Fonte de	insect as food (en)
Tasonomia
Superregno	Holozoa
Regno	Animalia
Subregnum	Bilateria
Phylum	Arthropoda
Subphylum	Hexapoda
Clase	Insecta ; Linnaeus, 1758

I Bai o Baùti o Inseti (Insecta Lineo, 1758), i xe na clase de vivénti che ła partegne al grando phylum dei Artròpodi. Sta clase qua ła raprexenta el più grandò infrà i grupi de bestie che łe àbita ła Tera, infati ła contegne più de un miłion de spece, a ocio sinque parte su sie del intiero regno animal.

Se pénsa che i sia i primi che i ga cołonixà łe tere saltae fora dal'aqua.^[1] in quanto fòsiłi de bai catai i vien dal Devonian. Łe difarénse de morfołozia, anatomia, biołozia e etołozia ła ga dà ai bai, da pì de 300 miłiuni de ani, un rólo de primo pian inte ła cołonixasion de ła Tera, in ogni anbiénte inte el qual ghe sia sostansa orgànica, co demostrasion de na vixìbiłe capasità de conpetision^[1]. I bai, de conseguénsa, i xe organismi chei ga na streta rełasion co l'omo e łe sue atività sia par ben che par małe, fin a modifegarghe, pì o manco diretamente, l'economia, el magnar, łe abitùdene e ła sałute.

Ła vita dei bai in xenare ła scuminsia drénto a n'óvo. Ła łora crésita ła xe contegnùa inte un exoschèłetro e durante sta qua i poe crear na muta. Łe bestiołe xóvene łe poe verghe no stiłe de vita anca vèro difarénte da queo dei adulti e durante el sviłupo i poe crear un bigato par ła metamòrfoxi. I poe móvarse co ałe, ma anca a pie e ghe xe spece che łe nua.

De sòłito i bai i xe bestie che łe vive da sołe, co ciare ecesion come ave, brespe e formighe, che łe vive in cołonie grande e anca ben organixae.

Łe rełasion infrà ómeni e bai łe se difarensia da spece a spece. Ghe xe bai parasiti chei se taca a łe piante, spece quee coltivae, e ee manda in małora: l'omo el ga inparà a conbàtarle co sostanse chìmeghe come pesticidi. I bai i poe anca èsare doparai dal'omo a so vantajo: basta pensar al miełe de łe ave e i cavałieri da seda.

Varda anca

Altri projeti

Wikimedia Commons el detien imàjini o altri file so Bai
Wikispecies el detien informasion so Bai
Scholia el detien schemi gràfeghi so Insecta

Fonte

↑ ^1,0 ^1,1 Ermenegildo Tremblay. Entomołozia applicata. Volume I. 3ª ed. Nàpułi, Liguori Editore, 1985. ISBN 88-207-0681-4 pag. 11, 12, 13

Controło de autorità	LCCN (EN) sh85066670 · GND (DE) 4027110-9 · BNF (FR) cb11932119n (data) · BNE (ES) XX524421 (data) · NDL (EN, JA) 00566605

[Tremblay-1] 1,0 ^1,1 Ermenegildo Tremblay. Entomołozia applicata. Volume I. 3ª ed. Nàpułi, Liguori Editore, 1985. ISBN 88-207-0681-4 pag. 11, 12, 13

[1]