Salta al contegnùo

Paezajo

Pending
Da Wikipedia, l'ençiclopedia libara.

El conceto de paezajo o paizajo el se dòpara in magnera difarente par vari canpi de stùdio, anca se tuti i dòpari de sto tèrmano i detien inplegamente drento ła suponesta ezistensa de un sojeto oservadore (cheło che varda) e de un ojeto oservà (el teren), del cuało ghe se nota fondamentalmente łe so cuałità vizuałi e spasiałi.

El tèrmano el vien doparà sora de tuto par panorami caraterizai da bełese naturałi o da interese stòrego, artistego o ecołòzego[1]. In zeografia el ìndega anca ła conformasion del teritòrio steso, cofà che el rezulta da l'union de łe so conponenti naturałi e antròpeghe.

L'acesion percetiva

[canbia | canbia el còdaxe]

El paesajo de łe "bełese stòreghe e naturałi"

[canbia | canbia el còdaxe]

La concesion de paizajo percetivo ła se ga modifegà inte el tenpo, fin rivar a ła sevente definision datada a l'an 2000. Inte l'acesion del 2000 (codìfegada in Itàlia da ła L. 1497/1939 so ła "protesion de łe bełese naturałi"), el paesajo el zera ligà a caràtari de bełesa e vałore, escluzivi de parte determinae de teritòrio, ligai a dei delimitai vistasi e vedeste panoràmeghe: łe denomenae "bełese da cartołina". Ze parsuposto na acesion bastansa sentia oncora uncó, anca se in parte no corispondente al reałe mecanismo de produsion del senso de "paezajo".

Presedentemente e drioman el conceto el ga gavesto tante altre definision, ligae a aparense de parte del senso de "paesajo percetivo", cofà che par ezénpio l'asociasion col "pitoresco". El senso de "paezajo" el ze pì visin a cheło de "teritòrio" (che el ga un senso belché difarente) o a l'acesion "sientìfega" del tèrmano (védarse el ponto sevente), in cuanto el vien restreto al discorso de ła "sìnteze del vardàbiłe del contesto naturałe e de łe atività" e a ła s-ceta vizion del mondo matèriałe.

Siviltà paizajìsteghe e evołusion stòrega del conceto de paizajo

[canbia | canbia el còdaxe]

El conceto de paezajo inte ła cultura osidentałe no el ze senpre ezistio, el ze invese bastansa moderno. La so evołusion par de pì el ze stretamente interlasionà co l'evołusion del senso asegnà a ła natura. A. Bercue in sto sentir, el fa coinsìdar a l'ezistensa de civiltà paezajìsteghe ła nàsita de na concesion de paezajo. Parché na società ła sìpia paezajistega i ga da ndar rispetai i seventi criteri:

  • ezistensa e dòpara del paezajo
  • ezistensa de na leteratura sui paesaji e so ła so bełesa
  • ezistensa de raprezentasion pitòreghe dei paesaji
  • esistensa de jardini

In baze a ste considerasion ła prima società paesajistega mondiałe ła ze sta ła Cina. El mondo osidentałe de fato almanco fin al '500 no ła ghea inte el isteso tenpo sti ełeminti.

La Convension Eoropea del Paezajo

[canbia | canbia el còdaxe]


La Convension Eoropea sol paezajo ła ga introduzesto inte ła Eoropa na nova magnera de pensar e zestionar ła dimension paezajìstega del teritòrio, e ła se carateriza par ver asegnà al paezajo ła cuałità spesìfega de conceto zurìdego autònomo.

El paezajo el ze el ełemento ciave del benstare individuałe e sociałe, e ła so salvavàrdia, ła so zestion e ła so projetasion łe conporta deriti e responsabiłità par cadaun indivìduo. In sto senso uncó ze forse pusìbiłe tacar parlar de derito al paezajo.

El paezajo el configura ła forma del paeze, creada da l'asion cosiente e sistemàtega de ła comunità umana che ghe se ze insediada, in magnera intensiva o estensiva, inte ła sità o inte ła canpagna, che ła ajise sol teren e produzendo segni de ła so cultura.

La locusion “paezajo” no ła costituise pì l'ecuivałente semàntego de “bełese naturałi”, ponesto che cusita parlando, se garia metesto un strenzimento inzustifegà de ła tuteła a solché łe àree de prejo paezajìstego, incomunàndołe par intarese culturałe (stòrego-artìstego).

  1. Eror: <ref> nisun testo par el marcador trec

Altri projeti

[canbia | canbia el còdaxe]

Linganbi foresti

[canbia | canbia el còdaxe]


Controło de autoritàLCCN (ENsh85074392 · GND (DE4034343-1 · BNF (FRcb11966944n (data)
Traesto fora da Wikipèdia - L'ençiclopedia łìbara e cołaboradiva in łéngua Vèneta "https://vec.wikipedia.org/w/index.php?title=Paezajo&oldid=1151927"