Disnei Uolt

Disnei Uolt
angl.: Walt Disney
Uolt Disnei vl 1942
nimi sündundan jäl'ghe:	angl.: Walter Elias Disney
radmižen toižend:	fil'moiden režissör, filmiprodutsent, animaator, TV-vedai, dublaažinäitleja, kirjutai, produtsent, pirdai, leiutaja, scentarist, filminäitleja, illustraator, karikaturist, režissöör, akt'or, produtsent
sündundan dat:
sündundan sijaduz:	Čikago, Illinois[d]
valdkund:	Amerikan Ühtenzoittud Valdkundad
kolendan dat:
kolendan sijaduz:	Burbank[d], Kalifornii[d]
tat:	Elias Disney[d]
mam:	Flora Call Disney[d]
avtograf:
Disnei Uolt VikiAitas

Newman Laugh-O-Grams (1921) — Uolt Disnein (ühtni iče) ezmäižed 12 mul'tfil'mad, fil'mzihe «Laugh-O-Gram»-studijas, ozutihe «Newman»-kinoteatras.

Uolter Elajas Disnei (angl.: Walter Elias Disney), mugažo om tetab Uolt Disnei:kš (Walt Disney anglijaks, IPA: ['wɔlt 'dɪzni]; sünd. 5. tal'vku 1901, Čikago, Illinois, AÜV — kol. 15. tal'vku 1966, Berbank-lidn läz Los Andželesad, Kalifornii, AÜV), — AÜV:oiden mul'tiplikacijan čomamahtai, režissör, akt'or, kinotarinantegii da prodüser. «Walt Disney Productions»-kompanijan alusenpanii, kudamb kändihe nügüd' mul'timediižeks «The Walt Disney Company»-imperijaks. Sädab kinod kanzaližen kacundan täht.

Sädamižen znamoičend

Disnei om ezmäižiden kulund-, muzikaližen da täuz'piduzližen mul'tfil'miden tegii mail'man kinematografan istorijas. Ičeze elon aigan hän kuvazi 111 fil'mad režissöraks da völ oli 576 fil'man prodüseran. Disnejale lahjoitihe 22 Oskar-premijan statušt kut fil'miden prodüserale korktoiš edessatusiš kinočomamahtos da Irving Tal'bergan premijad, mugažo anttihe äjid toižid premijoid da arvlahjoid.

Biografii

Uolt oli sündnu Elias Disnei-sauvojan (irlandijalaine Kanadaspäi) i hänen Flora-akan (anglijan i saksan augotižlibundanke) kanzha, oli nellänz' poig videspäi. Laps'aig mäni Missuri-štatan fermas i štatan Kanzas-pälidnas. Uolt Disnei ühtni Ezmäižhe mail'man sodha kirhuližen abun avton vedajaks.

Čomamahton šingotai zavodi kar'jerad rekalaman da komiksiden pirdandfirman sädandal vodel 1920. Vl 1923 Uolt sirdi Los Andželesan Gollivudha i pani «Walt Disney Productions»-kompanijan alust Roi-vellenke. Se oli pen' animacine studii i vhesai 1937 pirdi i pästi lühüdoid mul'tfil'mid, zavottihe Ljuis Kerrolan «Alisa čudoiden mas»-starinoiden animacijaspäi. Vn 1938 kanman ozutadud täuz'piduzline animacine «Vauged lumineižne da seičeme gnomad»-fil'm toi kommertišt satust (8 mln US$) da tetabut Disnejale. Suren satusen jäl'ghe hänen kompanii pästaškanzi toižid mugoižid fil'mid Evropan sarnoiden mödhe da ičetehtud melel personažidenke: «Pinokkio» (1940), «Fantazii» (1940), «Dambo» (1941), «Bembi» (1942).

Vspäi 1948 Disnei sädi prodüseraks openduzfil'miden serijad londusen mödhe. Vll 1953−1955 ezmäine sarnaline kunigahuz — Disneilend om saudud 50 km suvhe Los Andželesan keskusespäi. Vl 1964 «Meri Poppins»-müzikl ühthepani akt'oriden rolid animacijanke ezmäižen kerdan (5 Oskar-premijad). Tetab prodüser navedi tabakod i koli vl 1966 tävun rakaspäi.

Kanz

Disnei nai vn 1925 heinkus, oti akaks ičeze studijan Lilian Bounds-sekretarid (1899−1997). Naprihe sada last, no ak taci last kaks' kerdad. Daiana Meri (1933−2013) oli üks'jäižen tütren, sünduti seičeme last. Toine Šeron Meri-tütär (1936−1993) oli tütrindaman. Mel' tuli Disnein pähä kävelten tütridenke mugoman bobuštuzpuišton sädamižes, kus mel'hetartuz oliži lapsiden i täuz'kaznuziden täht ühten aigan.

Irdkosketused

• Uolt Disnein kanzaline muzei San Franciskos (waltdisney.org). (angl.)