sir
Apparence
Etimolodjeye 1
[candjî]Bodje tîxhon « ziere » (prôpe, nete, did la li contråve «måssî»); parint, dabôrd, avou l' almand « sauber » et l' neyerlandès « zuiver ».
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- prononçaedje zero-cnoxheu : /siːʀ/ (minme prononçaedje pattavå)
- Ricepeures : nén rcepåve
Addjectif
[candjî]singulî | pluriyal | |
---|---|---|
omrin | sir | sirs |
femrin atribut | sire | sires |
femrin epitete (todi padvant) |
sire | sirès |
sir omrin (come addjecif djondrece, todi metou padvant l’ no)
- nouv côps so dijh dins l’ ratourneure : "ki + sir + sustantif"
- Si lon k' on louke, ci n' est k' sirès påtes — Henri Simon (fråze rifondowe).
- Ci n' est k' ene sire nivaye — Motî Haust (fråze rifondowe).
- Ene rôbe ki n' est k' sirès pieles et sirès dinteles — Motî Haust (fråze rifondowe).
- I n' dit k' sirès mintes — Motî Haust (fråze rifondowe).
- Dji m’ rileva tot-z apougnant m’ pôve tiesse,
Ki n’ esteut k’ sirs plåyes et bourseas. — Louis Lagauche, « So m’ tére » (1913-1920), p.87 (fråze rifondowe). - Ci n’ est nén k’ sirs pieles, frissès brosdeures
Ki vs rindèt doûçmint l’ cour etait. — Jules Claskin, « Airs di flûte et autres poèmes wallons », édition critique de Maurice Piron, 1956, « Avri (D’après Charles d’Orléans) », 1925, p.101 (fråze rifondowe). - Li bårbea, tot s' coir n' est k' on sir nier — François Nyns (fråze rifondowe).
- Ci n' est k' sirès djins.
- Frågnêye et Cwîte, divins l' tins, n' estént k' sirs cotiaedjes — Motî Haust (fråze rifondowe).
- (pa rapexhaedje do sinse prumioûle) peur, sins måcule.
- Li sire Aviedje — George Staelens.
- C' est on sir cour — George Staelens.
Ratourneures
[candjî]- ci n' est k' on sir nier c' est on paket d' niers (djin, biesse ki bodje toltins). Fr.
- une boule de nerfs
- ci n' est k' sirès djins ci n' est k' ene djin (gn a toplin des djins). Fr. c'est noir de monde.
Sinonimeye
[candjî]Omofoneye possibe
[candjî]- sire (atôtchant no po on rwè)
Sipårdaedje do mot
[candjî]Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes
[candjî]Inglès
[candjî]Sustantif
[candjî]sir omrin
Categoreyes :
- Mots do walon
- Walon
- Mots do walon vinant do tîxhon
- Mots do walon do minme sourdant k' on mot d' l' almand
- Mots do walon do minme sourdant k' on mot do neyerlandès
- Mots ki s' prononcèt parey totavå
- Mots do walon d' on seu pî
- Addjectifs do walon
- Addjectifs ås cénk cognes ortografikes
- Addjectifs do walon todi metous padvant
- Mots sovint eployîs dins ene metowe ratourneure
- Noûmots d' rapexhaedje
- Mots do walon avou des ratourneures
- Mots do grand Payis d' Lidje
- Mots d' l' inglès
- Inglès
- Sustantifs di l' inglès