Wspieranie osób starszych. Przewodnik dla praktyka

Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Zaspokajanie Potrzeb Osób Starszych Jest Naszą Odpowiedzialnością Współpraca na rzecz innowacji i wymiany dobrych praktyk Partnerstwa strategiczne w edukacji dorosłych 2020-1-RO01-KA204-080320 “SENIOR” D6 – treść kursu i środki oceny Korekta: v.1.1 Rezultat intelektualny Działania Koordynator projektu Instytucja odpowiedzialna Termin Autorzy Streszczenie IO2 – Wspieranie osób starszych. Przewodnik dla praktyka. Opracowanie treści kursu i środków oceny TEAM4Excellence, Romania Deses-3, Hiszpania 31 października 2021 Nicoleta ACOMI, Manuel CARABIAS, Luis OCHOA SIGUENCIA, Any Mary Elisabeta DRAGAN, Fabiola PORCELLI, Renata OCHOA-DADERSKA, Daniel DRAGAN, Savino RICCHIUTO, Damiana SUDANO, Bogdan CHIRIS, Laura AMORUSO, Agnieszka CHECINSKA-KOPIEC, Jonas MARTIN VEGA, Stefania TUDORACHE, Ovidiu ACOMI Aktywne starzenie się oznacza pomaganie ludziom jak najdłużej kierować własnym życiem. Ponieważ utrzymywanie aktywności umysłu jest równie ważne, jak utrzymywanie aktywności fizycznej ciała, istnieje pilna potrzeba kontekstu edukacyjnego, kulturowego i społecznego. Zgodnie z Raportem Analitycznym Indeksu Aktywności Starzenia się (UNECE, Integracja i udział osób starszych w społeczeństwie, 2009) zaangażowanie osób starszych (w wieku 55-74) w edukację waha się w 28 krajach UE od 0,2% do 19,3%. Konsorcjum utworzone przez pięć organizacji pozarządowych przeprowadziło badania podstawowe, analizy i wywiady dotyczące poszczególnych krajów, aby zrozumieć przyczyny obniżonego poziomu zaangażowania seniorów w działania na rzecz edukacji, integracji i wymiany doświadczeń. Na podstawie zebranych danych zespół badawczy doszedł do wniosku, że opracowano innowacyjne ramy kursów mające na celu poprawę umiejętności edukatorów i personelu pracującego z seniorami. Kurs ten składa się z 5 modułów, których celem jest dostarczenie potrzebnej wiedzy oraz wspieranie rozwoju umiejętności i postaw kadry pracującej z osobami starszymi. Moduły zostały zaprojektowane zgodnie z napotkanymi potrzebami poprzednich badań: • • • • • Słowa kluczowe Poznawanie swoich seniorów Zrozum swoich seniorów Pracuj z seniorami Wzmocnij seniorów Doceń swoich seniorów Aktywne starzenie się; kształcenie ustawiczne; Starsi; seniorzy; kontekst edukacyjny Potwierdzenie Niniejszy artykuł otrzymał finansowanie z Komisji Europejskiej w ramach umowy o numerze 2020-1RO01-KA204-080320, ERASMUS+ Strategic Projekt partnerski “Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility”. Zastrzeżenie Publikacja została zrealizowana przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej. Publikacja odzwierciedla jedynie stanowisko jej autorów i Komisja Europejska oraz Narodowa Agencja Programu Erasmus+ nie ponoszą odpowiedzialności za jej zawartość merytoryczną Informacja o prawach autorskich © 2020 - 2022 SENIOR Konsorcjum https://trainingclub.eu/senior/ Streszczenie Aktywne starzenie się oznacza pomaganie ludziom tak, aby jak najdłużej mogli kierować własnym życiem. Ponieważ utrzymywanie aktywności umysłu jest równie ważne, jak utrzymywanie aktywności fizycznej ciała, istnieje pilna potrzeba kontekstu edukacyjnego, kulturowego i społecznego. Z tej perspektywy raport odpowiada na potrzeby edukacyjne wychowawców i personelu pracującego z osobami starszymi. Kurs jest częścią projektu Erasmus+ „SENIOR - Wspieranie Potrzeb Osób Starszych Jest Naszą Odpowiedzialnością”, realizowanego przez konsorcjum pięciu partnerów z Włoch, Rumunii, Hiszpanii i Polski, mającego na celu zwiększenie poziomu zaangażowania seniorów w działania edukacyjne i wymiany doświadczeń. Wychowawcy i instytucje w edukacji dorosłych odgrywają ważną rolę w tworzeniu sprzyjającego środowiska dla aktywnie starzejącego się społeczeństwa. W tym kontekście raport odnosi się do kilku aspektów edukacji, od potrzeb edukatorów pracujących z seniorami po metody utrzymania zaangażowania seniorów w działania. Kurs składa się z pięciu modułów: Poznaj swoich seniorów, Zrozum swoich seniorów, Pracuj z seniorami, Wzmocnij seniorów, Doceniaj swoich seniorów. Kurs został opracowany zgodnie z 5 zasadami nauczania Merrill: 1) 2) 3) 4) 5) Orientacja na problem: uczniowie radzą sobie z problemami prawdziwego życia, Aktywacja: wcześniejsza wiedza uczniów jest wykorzystywana do aktywowania nowej wiedzy, Demonstracja: nowa wiedza jest pokazywana uczniom, Zastosowanie: nowa wiedza lub umiejętności są wykorzystywane do rozwiązania problemu, Integracja: uczący się wykorzystują nową wiedzę lub umiejętności w swoim prawdziwym życiu. Kurs ten oferuje organizacjom i profesjonalistom pracującym z seniorami możliwość ulepszenia ich procesów za pomocą metod opracowanych na poziomie europejskim. Przedstawiono szereg instrumentów i inicjatyw edukacyjnych, aby podkreślić potencjał transferu modeli i dobrych praktyk w społecznościach lokalnych. Obecnie na szczeblu krajowym i unijnym podejmowane są wysiłki na rzecz poprawy aktywności osób starszych. Kurs ma na celu harmonizację programów edukacyjnych dla nauczycieli, a personel pracujący z seniorami na poziomie europejskim może wspierać aktywne starzejące się społeczeństwo. Ponadto ma na celu opracowanie nowoczesnych i skutecznych modeli edukacyjnych, które umożliwią organizacjom pracującym z osobami starszymi doskonalenie ciągłego rozwoju zawodowego kadry. 4 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Spis treści Spis treści .................................................................................................................................................... 5 Wstęp ......................................................................................................................................................... 7 Cele I przedmiot kursu ............................................................................................................................ 7 Standardy wejścia (warunki wstępne) .................................................................................................... 7 Wymagania dotyczące personelu ........................................................................................................... 8 Urządzenia i pomoce dydaktyczne .......................................................................................................... 8 Konspekt szkolenia.................................................................................................................................. 8 Program nauczania (i efekty szkolenia) ................................................................................................... 9 Metoda oceny i system uznawania ....................................................................................................... 10 1. 2. 3. Poznaj swoich seniorów .................................................................................................................... 11 1.1. Wstęp ........................................................................................................................................ 11 1.2. Definicja wieku .......................................................................................................................... 16 1.3. Wyzwania starzenia się ............................................................................................................. 19 1.4. Socjologiczne zmiany starzenia się ............................................................................................ 28 1.5. Fizyczne zmiany starzenia ......................................................................................................... 43 1.6. ABC dobrego starzenia się ......................................................................................................... 51 1.7. Zajęcia z seniorami .................................................................................................................... 60 1.8. Quiz ewaluacyjny nr 1 ............................................................................................................... 60 Zrozum swoich seniorów .................................................................................................................. 63 2.1. Stereotypy dotyczące osób starszych ........................................................................................ 63 2.2. Filary w życiu osób starszych ..................................................................................................... 79 2.3. Nauka osób starszych ................................................................................................................ 92 2.4. Problemy ze zdrowiem psychicznym związane ze starzeniem się ........................................... 101 2.5. Zajęcia z seniorami .................................................................................................................. 114 2.6. Quiz ewaluacyjny nr 2 ............................................................................................................. 114 Pracuj z seniorami ........................................................................................................................... 117 3.1. Usługi socjalne dla osób starszych .......................................................................................... 117 3.2. Finansowanie usług socjalnych dla osób starszych ................................................................. 121 3.3. Predyspozycje pracowników socjalnych do pracy z osobami starszymi .................................. 128 3.4. Jak motywować i angażować osoby starsze ............................................................................ 133 5 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ 4. 5. 3.6. Zajęcia z seniorami .................................................................................................................. 151 3.7. Quiz ewaluacyjny nr 3 ............................................................................................................. 151 Wspieraj seniorów .......................................................................................................................... 154 4.1. Zdrowie ................................................................................................................................... 156 4.2. Jak dobrze się starzeć .............................................................................................................. 161 4.3. Ćwiczenia aktywności fizycznej ............................................................................................... 168 4.4. Nadużywanie substancji (uzależnienia) ................................................................................... 170 4.5. Wskazówki i porady dotyczące zdrowego starzenia ................................................................ 174 4.6. Aspekty stylu życia .................................................................................................................. 181 4.7. Zajęcia z seniorami .................................................................................................................. 188 4.8. 4 Quiz ewaluacyjny nr 4 .......................................................................................................... 188 Docenianie swoich seniorów .......................................................................................................... 191 5.1. Znaczenie seniorów w naszych społeczeństwach ................................................................... 191 5.2. Różne formy partycypacji społecznej ...................................................................................... 195 5.3. Poprawa jakości życia .............................................................................................................. 202 5.4. Zdrowe i aktywne starzenie się: najlepsze praktyki w Japonii, Singapurze i UE ...................... 209 5.5. Wspólne wysiłki – jak możemy przyczynić się do tworzenia odpowiednich społeczeństw dla naszych seniorów ................................................................................................................................ 214 5.6. Zajęcia z seniorami .................................................................................................................. 226 5.7. Proponowane warsztaty ......................................................................................................... 226 5.8. Evaluation quiz no.5 Quiz ewaluacyjny nr 5 ............................................................................ 227 Zalecenia dotyczące prowadzenia kursu z grupami docelowymi ............................................................ 230 Możliwość korzystania z treści ................................................................................................................ 231 O autorach .............................................................................................................................................. 232 O organizacjach partnerskich .................................................................................................................. 234 Bibliografia .............................................................................................................................................. 236 Załącznik 1 Arkusze kontrolne quizu ewaluacyjnego .............................................................................. 241 Załącznik 2 Szablon scenariusza działań .................................................................................................. 242 6 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Wstęp Edukacja i uczenie się przez całe życie są niezbędne dla wszystkich ludzi, bez względu na wiek, pochodzenie czy status społeczny. Jak określono to w Celu Zrównoważonego Rozwoju nr. 4, wysiłki będą skierowane na zapewnienie włączającej i równej jakości edukacji oraz promowanie możliwości uczenia się przez całe życie dla wszystkich. W związku z tym warto przypomnieć hasło „Nigdy nie jesteś za stary, aby uczyć się nowych rzeczy”, nawet w wieku 65+. Kursy uczenia się dla dorosłych pomagają zachować zdrową kondycję mózgu. Im więcej mózg pracuje w starszym wieku, tym lepiej się broni przed wystąpieniem demencji. Istnieje wiele kursów przeznaczonych dla dorosłych i można wymienić wiele korzyści związanych z zapisaniem się na nie. Mimo to, zgodnie z Indeksem Aktywnego Starzenia się (UNECE, Indeks Aktywnego Starzenia się, 2019) zaangażowanie osób starszych (w wieku 55-74 lata) w edukację jest różne w każdym z 28 krajów UE od 0,2% do 19,3% w Danii. Najniższy poziom był w Rumunii, gdzie zaledwie 0,2% respondentów uzyskało wykształcenie w ciągu ostatnich 4 tygodni poprzedzających badanie. Niskie odsetki odnotowano we wszystkich pozostałych krajach konsorcjum: Polsce (0,8%), Hiszpanii (3,1%) i Włoszech (3,8%). W tym kontekście konsorcjum projektowe, w skład którego wchodzi pięć organizacji pozarządowych, przeprowadziło badania podstawowe, analizy i wywiady w poszczególnych krajach, aby zrozumieć przyczyny obniżonego poziomu zaangażowania seniorów w udział w działaniach na rzecz edukacji, integracji i wymiany doświadczeń. Cele I przedmiot kursu Kurs ten ma na celu podniesienie wiedzy i umiejętności edukatorów i kadry pracującej z seniorami. Główne cele są silnie powiązane z każdym modułem: • • • • • Poznaj wyzwania, przed jakimi stają starsi w procesie starzenia, Zrozum filary życia starszych i przełam stereotypy związane ze starzeniem się, Dowiedz się, jak pracować ze starszymi, korzystając z praktycznych przykładów, Dowiedz się, jak wzmocnić pozycję starszych, aby byli aktywnymi obywatelami, Dowiedz się, jak cenić seniorów jako atut dla społeczności i społeczeństwa. Standardy wejścia (warunki wstępne) Najważniejszym i koniecznym warunkiem przystąpienia do kursu, jest chęć zdobycia wiedzy i umiejętności związanych z pracą z seniorami. Równolegle pomocne byłoby posiadanie wcześniejszej wiedzy lub praktyki w opiece społecznej, opiece nad osobami starszymi czy uczeniu się międzypokoleniowym. 7 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Wymagania dotyczące personelu Trenerzy dorosłych to profesjonaliści, którzy posiadają niezbędne formalne kwalifikacje, a także certyfikowaną biegłość edukacyjną w zakresie kształcenia ogólnego i szkolenia zawodowego dorosłych w kontekście uczenia się przez całe życie. Trenerzy Nauczycieli Dorosłych to również profesjonaliści posiadający wyżej wymienione kwalifikacje, a także dodatkową specjalistyczną wiedzę i umiejętności, które pozwalają im koordynować i szkolić grupy trenerów dorosłych w dziedzinach związanych z kształceniem ogólnym, szkoleniem i przez całe życie dorosłych. Ponieważ moduły kursu online mogą być również nauczane podczas kursu prezentacyjnego, wymagania kadrowe dla trenerów prowadzących ten kurs są następujące: • • • • Wcześniejsze doświadczenie w uczeniu się przez całe życie, Wcześniejsza podstawowa wiedza dotycząca pracy z osobami starszymi, Umiejętność przekazywania wiedzy, umiejętności i kształtowania pozytywnych postaw, Umiejętność tworzenia angażujących metod przekazywania teoretycznej zawartości modułów. Urządzenia i pomoce dydaktyczne Do realizacji kursu stacjonarnego polecamy następujące urządzenia i pomoce dydaktyczne: • • Nieelektroniczne – tablice kredowe/ flipcharty, kreda/markery, kopie kart ewaluacyjnych. Elektroniczne/cyfrowe – Komputer, projektor wideo, głośniki; Internet, pokazy slajdów PowerPoint stworzone na bazie modułów), filmy video. Konspekt szkolenia Wiedza Uczący się powinni nabyć wiedzę z zakresu: • • • • • • • Starzenie się (wyzwania, zmiany socjologiczne i fizyczne, wskazówki) Filary w życiu osób starszych Problemy ze zdrowiem psychicznym związane ze starzeniem się Mity i stereotypy dotyczące osób starszych i ich wpływu na nich Praca socjalna, predyspozycje osobiste do pracy z osobami starszymi Znaczenie seniorów w społeczeństwie Najlepsze praktyki aktywnej integracji seniorów w społeczeństwie. Umiejętności Uczący się powinni być kompetentni w: • • • Ustaleniu usług potrzebnych osobom starszym Komunikacji z osobami starszymi Motywowaniu i angażowaniu osób starszych w działania 8 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ • • Dać seniorom możliwość stania się aktywnymi obywatelami Poprawić jakość ich życia poprzez aktywne działania związane ze starzeniem się. Postawy Uczniowie powinni: • • • • • • • Być świadomi różnych mitów i stereotypów związanych z osobami starszymi. Uznać, że ageizm, podobnie jak rasizm, wpływa na wszystkie poziomy i aspekty społeczeństwa, w tym na zawody medyczne, i może niekorzystnie wpływać na optymalną opiekę nad starszymi pacjentami. Uznać, że „osoby starsze” to zróżnicowana grupa o różnych osobowościach, różnych wartościach, różnych poziomach funkcjonalnych i różnych chorobach medycznych, i zrozumieć, że każda osoba musi być postrzegana i traktowana indywidualnie, niezależnie od wieku chronologicznego. Być otwarci i chętni do współpracy z kolegami z innych dyscyplin w opiece nad starszymi pacjentami. Być świadomi ich postawy wobec własnego starzenia się, niepełnosprawności i śmierci. Okazywać współczucie tym, którzy na co dzień opiekują się słabymi osobami starszymi i trudnościami, z którymi się borykają. Docenić potrzebę poprawy i optymalizacji funkcjonowania osób starszych, a nie tylko skupiać się na chorobach. Program nauczania (i efekty szkolenia) Program nauczania został stworzony w oparciu o taksonomię Blooma, zapewniając stopniowe uczenie się od teorii do praktyki. Taksonomia Blooma obejmuje trzy domeny uczenia się: poznawczą, afektywną i psychomotoryczną i przypisuje każdej z tych domen hierarchię, która odpowiada różnym poziomom uczenia się. Zgodnie z poprawioną wersją taksonomii Blooma istnieje sześć poziomów uczenia się kognitywnego. Każdy poziom jest koncepcyjnie inny. Sześć poziomów to zapamiętywanie, rozumienie, stosowanie, analizowanie, ocenianie i tworzenie. Moduł pięciu obszarów został stworzony na tych sześciu poziomach stopniowego uczenia się od teorii do praktyki: Poznaj swoich seniorów: Definicja starzenia się, Wyzwania związane ze starzeniem się, Socjologiczne zmiany starzenia się, Fizyczne zmiany starzenia się, ABC dobrego starzenia się. Zrozum swoich seniorów: Filary w życiu osób starszych, Rodzina, Problemy ze zdrowiem psychicznym związane ze starzeniem się, Mity i stereotypy dotyczące osób starszych i ich wpływu na nich. Pracuj z seniorami: Określanie potrzebnych usług, Praca socjalna, Osobiste umiejętności pracy z osobami starszymi, Komunikacja z osobami starszymi, Jak motywować i angażować osoby starsze, Zajęcia dla osób starszych. Wzmocnij seniorów: aby stali się aktywnymi obywatelami: zdrowie, aspekty stylu życia. 9 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Doceniaj swoich seniorów: Znaczenie seniorów w naszych społeczeństwach, Poprawa jakości życia, Zdrowe i aktywne starzenie się: najlepsze praktyki w Japonii, Singapurze i UE, Wspólne wysiłki – porady, jak możemy przyczynić się do tworzenia odpowiednich społeczeństw dla naszych seniorów. Metoda oceny i system uznawania Po każdym module zamieszczony jest test, który zawiera 20 pytań wielokrotnego wyboru. Pytania te mają na celu ocenę zdobytej wiedzy i umiejętności po każdym dziale. Natomiast w zakresie ewaluacji postaw zachęcamy do autorefleksji w trakcie, a zwłaszcza po ukończeniu kursu w sytuacjach związanych z poznaniem, zrozumieniem, pracą, upodmiotowieniem i docenieniem osób starszych. Rekomendowany czas oceny dla każdego modułu to 20 minut. (1 min na MCQ) Wszyscy studenci po ukończeniu kursu otrzymają certyfikat. Korzystając z platformy Moodle online certyfikat otrzymasz z automatu po zakończeniu kursu i zdaniu testów; lub będzie on wydany przez trenera, w przypadku, gdy studenci uczęszczają na kurs stacjonarny. 10 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ 1. Poznaj swoich seniorów 1.1. Wstęp Kiedy myślimy o wieku, pierwsze zdanie, które przychodzi nam do głowy, to „wiek to tylko liczba” i może to być tylko tyle lub znacznie więcej. Wraz ze wzrostem średniej długości życia ludzi wzrasta również nasze postrzeganie wieku, który uważamy za „stary” (Roebuck, 1979). Z roku na rok używamy lepszych leków, potrafimy zapobiegać większej ilości chorób, leczymy skuteczniej przedłużająć tym samym jakość życia seniorów; ponadto mamy zdrowszy tryb i styl życia. Mamy więcej nauki promującej zdrowe praktyki życiowe, które sprawiają, że jesteśmy młodsi na dłużej. Źródło : seniorplacementcare.com Starość W zależności od tego, kogo pytasz, definicja wieku może się różnić w zależności od opinii i wieku osoby pytanej. Szukanie tego, co jest uważane za „stare”, może wydawać się nieistotne, gdy zawsze otrzymasz subiektywną odpowiedź. Jeśli 95-letnia Finka może być jedną z najstarszych osób skaczących na bungee, a 80-latka może być najstarszą osobą, która wspięła się na szczyt Mount Everestu, nawet po czterech operacjach na otwartym sercu i po urazie miednicy, kto naprawdę decyduje, czy jesteś za stary, aby coś zrobić? Ponieważ średnia długość życia na przykład w Australii rośnie z każdym rokiem, obecnie wynosi ona 82,5 roku, wydaje się mało ambitne uważać się za osobę starszą w wieku 60 lat. W dzisiejszych czasach wydaje się, że wiek stał się tylko liczbą, a bardziej chodzi o to, jak się czujesz fizycznie i psychicznie, a co decyduje i wpływa na to, że jesteś stary. 11 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Światowa Organizacja Zdrowia uważa, że większość rozwiniętych krajów świata charakteryzuje starość rozpoczynającą się w wieku 60 lat i powyżej. Jednak tej definicji nie można dostosować do miejsca takiego jak Afryka, gdzie bardziej tradycyjna definicja osoby starszej lub starszej zaczyna się między 50 a 65 rokiem życia. Światowe Forum Ekonomiczne (WEF) niedawno zdefiniowało starość za pomocą nowej miary zwanej „wiekiem perspektywicznym”, która uwzględnia średnią liczbę lat, jakie ludziom pozostało do życia. Tak więc według WEF starość nie zaczyna się w wieku 65 lat, a raczej wtedy, gdy ludziom pozostało średnio 15 lat więcej do życia. Starość na całym świecie Większość Europy ma podobne poglądy na starość jak Światowa Organizacja Zdrowia, uważając, że starość zaczyna się w wieku 65 lat. W Ameryce jeden z badaczy stwierdził, że jesteś uważany za starca w wieku 70-71 lat dla mężczyzn i 73-73 dla kobiet. Niecałą dekadę temu w Wielkiej Brytanii ludzie wierzyli, że starość zaczyna się w wieku 59 lat. Jednak badania przeprowadzone w 2018 r. wykazały, że Brytyjczycy uważali cię za starego w wieku 70 lat. Dziesięć lat temu Turcja uważała wiek 55 lat za początek starości, ponieważ średnia długość życia w tym czasie wynosiła 72. Teraz jednak, wraz z nieoczekiwanym wzrostem liczby osób w wieku powyżej 65 lat, po osiągnięciu 70. roku życia uważa się Cię za starego. możesz zacząć otrzymywać jakąś formę emerytury. W Chinach wiek emerytalny wynosi 60 lat dla mężczyzn i 50 lat dla pracownic lub 55 lat dla urzędników państwowych. Wiek emerytalny w Chinach jest uważany za jedną z większych luk w wieku emerytalnym. Natomiast Indie mają jeden z najniższych wskaźników wieku przejścia na emeryturę w Azji, 58 lat uważa się za wiek przejścia na emeryturę. W Libii, kraju w Afryce, wiek emerytalny został podniesiony z 65 do 70 lat. W wielu przypadkach wydaje się, że powszechne wyobrażenie o tym, ile lat podniosło lub obniżyło się do podobnego poziomu, około 65-70 lat. W Australii obecny wiek emerytalny wynosi 67 lat, ale oczekuje się, że w ciągu najbliższych kilku lat wzrośnie. Rządy starają się wpłynąć również na osoby starsze, aby dłużej pracowały, więc następuje również zmiana w tym, co rząd definiuje jako wiek emerytalny. Wiek a percepcja Amerykańskie badanie wykazało, że młodzi dorośli mają inny pogląd na to, co uważa się za stare, wielu uważa, że starość zaczyna się w wieku 50 lat, a wiek średni zaczyna się w wieku 30 lat. Badanie wykazało, że wraz z wiekiem zmienia się postrzeganie starości. Tak więc im jesteś starszy, tym większe prawdopodobieństwo, że poczujesz się młodziej. Dodatkowo, im jesteś starszy, tym bardziej prawdopodobne jest, że zmienisz swój wygląd, zainteresowania i zajęcia, w których uczestniczysz. Tak więc starsi ludzie mają tendencję do oddzielania się od starszej grupy wiekowej, aby nie doświadczać negatywnych stereotypów dotyczących bycia starym. Głównym odkryciem badania było to, że ludzie nie chcą kojarzyć się z grupą osób starszych ze względu na piętno, jakie mieli w młodszym wieku wobec osób starszych. Firma badawcza IPOS przeprowadziła ankietę w 30 krajach, aby zobaczyć, jak postrzeganie wieku różni się w nich. Badanie wykazało, że Australijczycy postrzegają starość prawie tak samo, jak wtedy, gdy możesz zacząć otrzymywać emeryturę starczą. Chociaż Australia ma wysoką średnią długość życia, kraj ten jest również bardzo negatywnie nastawiony do starzenia się. Około 29% Australijczyków optymistycznie 12 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ podchodzi do starzenia się. To mniej niż średnia światowa, 33%. Nieco ponad połowa Australijczyków martwi się starzeniem (51%) a około 71% uczestników uważało, że są przygotowani na starość. Australijczycy w 61%, zgodzili się, że osoby starsze nie otrzymywały wystarczającego szacunku. Co młodsze pokolenia uważają za stare? Badanie przeprowadzone w 2018 r. w Stanach Zjednoczonych wykazało, że uczestniczki w wieku 16-34 uważały, że wiek 61 lat to początek starości, podczas gdy młodzi mężczyźni określili 56 lat jako wiek, w którym uważano ich za starych. Było wiele dodatkowych fałszywych wyobrażeń na temat tego, co młodzi ludzie uważali za prawdziwe w odniesieniu do osób starszych (Seccombe i Ishii-Kuntz, 1991). Fałszywe, ale popularne przekonanie, że starsi ludzie są złymi kierowcami, spowodowało, że około 72% uczestników uznało ten mit za prawdziwy. Ta percepcja jest zgodna z innymi popularnymi przekonaniami, takimi jak osoby starsze tracą kontakt z nowoczesną technologią. Około 55% uczestników uważało to stwierdzenie za prawdziwe, mimo że okazało się ono nieprawdziwe. Jednak młodsi ludzie mieli rację, jeśli chodzi o przekonanie, że starsi ludzie są bardziej samotni, mniej akceptują swoje ciało wraz z wiekiem, a ich zdrowie fizyczne i ogólne oraz mobilność pogarszają się. Jak media i nowoczesne społeczeństwo przedstawiają osoby starsze Percepcja w naszych mediach, czy to w filmie, telewizji, książkach czy wiadomościach, wydaje się nadal utrwalać wiekowe stereotypy. Jeden z największych dotyczy umiejętności obsługi komputera. Z obserwacji młodych ludzi wynika, że im osoba jest starsza, tym mniej jest zaznajomiona z nowoczesną technologią. Natomiast, duża część starszych ludzi może korzystać z komputerów i dobrze sobie radzą w tym obszarze. Duża liczba konsumentów YouTube to emeryci, a około 36% użytkowników oglądają bezpłatne filmy rozrywkowe i informacyjne. Ponadto jedną z największych grup demograficznych Facebooka tworzą osoby w wieku powyżej 50 lat. To najczęściej używane media społecznościowe przez osoby starsze. Z demencją nie ma żartów, jest to poważne schorzenia dotykające osoby starsze. Jednak wiele dowcipów w mediach, wyśmiewa osoby starsze i ich utratę pamięci. Wraz z postrzeganiem osób starszych, których dotyka utrata pamięci, utrzymuje się stereotyp, że starsi dorośli są podli i niegrzeczni. Każdy może być podły i niegrzeczny, te zachowania nie są zarezerwowane dla każdej osoby starszej, a badania wykazały, że te stereotypy mogą dalej promować negatywne poglądy na wiek i pozostawiać starszych ludzi w poczuciu wykluczenia i zaniedbania w społeczeństwie. Jedno z badań wykazało nawet, że osoby starsze są zwykle przedstawiane w literaturze bardzo negatywnie i często nie są obsadzane w głównych rolach w książkach lub nie mają w pełni rozwiniętych postaci. Gerontologia Gerontologia to nauka o procesach starzenia się i jednostkach w ciągu życia. Obejmuje: • • • Badanie zmian fizycznych, psychicznych i społecznych u ludzi wraz z wiekiem, Badanie zmian w społeczeństwie wynikających ze starzenia się naszej populacji, Zastosowanie tej wiedzy w polityce i w programach. 13 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Gerontologia jest multidyscyplinarna, ponieważ łączy lub integruje kilka odrębnych dziedzin nauki. GSA wspiera współpracę między lekarzami, pielęgniarkami, biologami, naukowcami behawioralnymi i społecznymi, psychologami, pracownikami socjalnymi, ekonomistami, ekspertami ds. polityki, naukowcami humanistycznymi i artystycznymi oraz wieloma innymi naukowcami i badaczami starzenia się. Geriatria, dziedzina nauk medycznych zajmująca się zapobieganiem i leczeniem chorób u osób starszych, jest częścią szerszej dziedziny gerontologii. W wyniku multidyscyplinarnego ukierunkowania gerontologii specjaliści z różnych dziedzin nazywają siebie gerontologami. Gerontolodzy poprawiają jakość życia i promują dobrostan ludzi w miarę starzenia się poprzez badania, edukację, praktykę oraz zastosowanie interdyscyplinarnej wiedzy na temat procesu starzenia się i starzenia się populacji. Etapy życia i teorie Teoria etapów życia Eriksona jest jednym z jego najbardziej rozpoznawalnych modeli. Ustalił on 8 etapów życia, które zakładają zmianę lub ewolucję tożsamości osobistej przez cały cykl. Poniżej pokrótce wyjaśnimy każdy z 8 etapów jego teorii. Etapy teorii życia Eriksona ustalają 8 odcinków, które implikują zmianę tożsamości osobistej w całym cyklu życia. Główną cechą każdego z tych różnych etapów przedstawionych przez Eriksona jest ich dwubiegunowość. Każdy składa się z dwóch biegunów – jednego dodatniego i jednego ujemnego. Człowiek musi zmierzyć się z tymi społecznie wygenerowanymi biegunami, aby móc dostosować się do ich kontekstu i rozwijać swoją tożsamość. Każdy etap jest kryzysem, który każda osoba musi spróbować przezwyciężyć, aby przejść w cyklu życia. 14 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Źródło: Verywell / Joshua Seong Zaufanie kontra nieufność To pierwszy etap cyklu życia, od 0 do 1 roku życia. Na tym etapie dziecko musi rozwinąć postawę zaufania wobec rodziców. Dlatego jeśli otrzymana opieka jest stabilna, dziecko będzie wierzyć, że chociaż przez jakiś czas coś może pójść źle, to poprawi się. Przezwyciężenie tego etapu oznacza pokładanie zaufania w innych w obliczu „niepewności”, jaką może inspirować nieznane. Autonomia kontra wstyd i wątpliwości To druga faza cyklu życia, która pojawia się w wieku około 2-3 lat. W tym wieku dziecko jest zmuszone do podjęcia kroków w kierunku autonomii. Uczy się jeść, ubierać i sprzeciwia rodzicom. Muszą jednak pogodzić swoje pragnienie autonomii z normami społecznymi, które reprezentują i narzucają ich rodzice. Rozpoczęcie samodzielnego wykonywania czynności może wywołać pytania o to, czy mają zdolność do samodzielnego wykonywania zadań. Ale sukces adaptacyjny polega na przekształceniu tej niepewności w wyzwanie, które karmi motywację dziecka do rozwoju, w granicach narzuconych przez społeczeństwo. Inicjatywa kontra wina To trzeci etap życia Eriksona, występujący między 3-6 rokiem życia. Dziecko przejmuje inicjatywę, próbując osiągnąć osobiste cele. Ale nie zawsze dzieci są w stanie to osiągnąć, ponieważ w wielu przypadkach będą kolidować z normami społecznymi czy oczekiwaniami najbliższych. Muszą nauczyć się realizować swoje cele, a tym samym zyskać poczucie nazwania celu. Przemysł a niższość Jest to czwarty etap cyklu życia, a kryzys ten pojawia się około 7-12 lat. Dziecko musi nauczyć się zarządzać narzędziami kulturowymi, porównując się z rówieśnikami. Niezbędne jest rozpoczęcie pracy lub zabawy z resztą kolegów z klasy. Społeczeństwo dostarcza nam metod i kultury współpracy, które jednostka musi zrozumieć, aby osiągnąć kompetencje i dobre wyniki. Jeśli ten obszar współpracy z rówieśnikami się nie rozwinie, doprowadzi to do poczucia niższości wobec innych. Tożsamość a pomieszanie ról Jest to piąty etap cyklu życia, który pojawia się w okresie dojrzewania. Nastolatka staje przed szeregiem zmian fizycznych, a także pojawieniem się nowych wymagań społecznych. To sprawi, że poczują się zdezorientowani co do swoich ról i samooceny. Dlatego jednostka musi zobowiązać się do ideologicznych, zawodowych i osobistych ideałów, aby osiągnąć rozwój tożsamości. Na podstawie pracy Eriksona James Marcia rozwinął również swoją teorię o tożsamości nastolatków. Intymność a izolacja Jest to szósty etap w etapach życia Eriksona, który pojawia się przez wczesną dorosłość lub młodość. Osoba musi zakorzenić swoją tożsamość, aby osiągnąć więź z innymi ludźmi. Młodzi dorośli muszą odnaleźć więzi „między resztą jednostek”, aby osiągnąć połączenie tożsamości przy jednoczesnym 15 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ zachowaniu tożsamości osobistej. Przezwyciężenie tego etapu oznacza, że nabyłeś zdolność do nawiązywania różnych rodzajów relacji, a nie izolacji społecznej. Generatywność a stagnacja Siódmy i przedostatni etap cyklu życia obejmuje dużą część przeciętnej dorosłości. Poza tożsamością i intymnością, osoba musi angażować się w innych, w ich pracę, z dziećmi, osiągając w ten sposób produktywne życie. Potrzeba osiągnięcia produktywnego życia przez dorosłego chroni go przed stagnacją i pomaga mu iść naprzód z realizacją jego celów i intencją. Uczciwość kontra rozpacz Ostatni etap globalnego rozwoju człowieka następuje w późnej dorosłości lub starości. Aby osiągnąć satysfakcję z życia, jednostka musi spojrzeć wstecz i zgodzić się z podjętymi decyzjami życiowymi. Tak więc pozytywna ocena celów i podjętych decyzji tworzy integralność siebie, która kształtuje pełny i znaczący obraz siebie. Z drugiej strony negatywny obraz własnego życia może prowadzić do poczucia rozpaczy i niemocy. Autorefleksja Jakie były najnowsze dla Ciebie wiadomości dotyczące osób starszych, które przeczytałeś? Zasoby i więcej do czytania • • Starzenie się i zdrowie: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/ageing-and-health Etapy rozwoju psychospołecznego Erika Eriksona : https://www.verywellmind.com/erik-eriksons-stagesof-psychosocial-development-2795740 Materiały video • • Definicja starości : https://youtu.be/OetURrW7Kvs Zmieńmy sposób myślenia o starości: https://youtu.be/IV0VlrtETJU 1.2. Definicja wieku Czym jest starzenie się? Starzenie definiuje się jako „ciągły, uniwersalny i nieodwracalny proces, który determinuje zmiany morfologiczne, funkcjonalne i psychologiczne, a które prowadzą do postępującej utraty zdolności adaptacyjnych”. Można powiedzieć, że starzenie fizyczne zaczyna się od momentu osiągnięcia pełnej dojrzałości fizycznej i zakończenia etapu wzrostu, około dwudziestego roku życia. Charakterystyka starzenia: Uniwersalność: dzieje się to we wszystkich żywych istotach, wszystkie są śledzone przez proces, w którym rodzą się, rosną, dojrzewają, starzeją się i umierają. 16 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Nieodwracalność: nie można jej zatrzymać ani cofnąć Heterogeniczność i indywidualność: każdy z gatunków charakteryzuje się charakterystyczną szybkością starzenia. Występuje również między każdym z łączników każdego gatunku, a nawet w każdym narządzie tego samego osobnika. Ale dlaczego się starzejemy? Chociaż z biegiem czasu pojawiły się różne teorie dotyczące przyczyn procesu starzenia, nie ma jasnej teorii na temat mechanizmu starzenia. Obecnie wszystkie badania naukowe pokazują, że na starzenie się wpływa genetyka człowieka, na którą działają różne czynniki zewnętrzne, od tytoniu czy alkoholu po najróżniejsze patologie, które skracają lub przyspieszają proces starzenia się. Zaprogramowana teoria: • • • Program, w którym zegary biologiczne działają poprzez hormony, aby kontrolować tempo starzenia się Teoria genów, która uważa, że starzenie się jest wynikiem sekwencyjnego włączania i wyłączania, niektórych genów, przy czym starzenie się jest definiowane jako czas, w którym pojawiają się deficyty związane z wiekiem, Teoria autoimmunologiczna, która głosi, że układ odpornościowy jest zaprogramowany na osłabienie z czasem, co prowadzi do zwiększonej podatności na choroby zakaźne, a tym samym starzenia się i w konsekwencji śmierci. Teoria uszkodzeń lub błędów: • • • Teoria zużycia, w której ważne części naszych komórek i tkanek zużywają się, powodując starzenie, Teoria tempa życia, która potwierdza teorię, że im większa jest podstawowa przemiana materii tlenu w organizmie, tym krótsza jest jego żywotność Teoria usieciowana, zgodnie z którą akumulacja usieciowanych białek uszkadza komórki i tkanki, spowalniając procesy zachodzące w organizmie, a tym samym powodując starzenie się. Teoria wolnych rodników, która sugeruje, że ponad tlenek i inne wolne rodniki powodują uszkodzenia makromolekularnych składników komórki, powodując nagromadzenie się komórek powodujących uszkodzenia, a ostatecznie organów, które przestają funkcjonować. Jak to jest być starym? Stary człowiek to osoba w podeszłym wieku. Jest to ktoś, kto należy do tak zwanych osób starszych i jest bliski śmierci, zgodnie z przewidywaną długością życia, jaką mogą mieć ludzie. Nie ma dokładnego momentu, w którym człowiek się starzeje. Zgodnie z konwencją, zazwyczaj określa początek życia seniorów w wieku 65 lat. W ten sposób osoby w wieku 65 lat lub starsze są osobami starszymi. Jednak niektórzy 80-latkowie są w pełni aktywni, podczas gdy niektóre osoby po pięćdziesiątce już odczuwają w swoich ciałach upływ czasu. Generalnie można powiedzieć, że osoba starsza doświadcza uszkodzenia swojego ciała. Wszystkie funkcje i zdolności, które wykorzystywał w młodości, które osiągnęły szczytowy stopień rozwoju w wieku dorosłym, zaczynają się pogarszać. Tak więc na przykład starcy mają problemy z pamięcią. 17 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Wydłużenie średniej długości życia i poprawa jakości życia doprowadziły w ostatnich dziesięcioleciach do wzrostu liczby osób starszych na całym świecie. Nawet jeśli jest to ostatnia instancja życia, etap nie kojarzy się już z biernością: przeciwnie, usiłuje się utrzymać aktywne życie w miarę swoich możliwości i zintegrować się ze społecznością. Właśnie ze względu na wzrost liczby osób starszych nastąpił znaczny wzrost wszystkich istniejących domów seniora, a nawet osób, które zajmują się opieką nad starszymi. Biorąc pod uwagę, że istnieją osoby starsze o bardzo różnych potrzebach, ci specjaliści muszą się do dostosować do ich oczekiwań i potrzeb. W ten sposób mogą poświęcić się przygotowywaniu posiłków, pomagając im w codziennej higienie ponadto mogą monitorować ich choroby i dolegliwości. Zgodnie z kulturą, osoby starsze są często cenione za mądrość, którą nabyli dzięki doświadczeniu. Z drugiej strony, osoby starsze są dyskryminowane, a młodość stawiana jako jedyny wartościowy aspekt życia. Nie możemy ignorować tego, że w wielu kulturach starość wiąże się z obcowaniem z wartościami takimi jak inteligencja i mądrość. Dobrym tego przykładem może być np. serial telewizyjny „Nawiedzony”. W którym to jest grupa „Starszych” odpowiedzialna za monitorowanie czarownic i wskazywanie ich „białym przewodnikom”, kiedy muszą działać, aby poprowadzić je właściwą ścieżką. Autorefleksja Wykonaj poniższe ćwiczenia: Umieść zatyczki do uszu w swoich uszach Włóż popcorn do butów. Noś rękawiczki, które symulują neuropatię (odrętwienie) w naszych rękach. Załóż opaski wokół kostek, aby naśladować zaburzenia chodzenia. Noś okulary, które symulują problemy z oczami, które mogą wystąpić wraz ze starzeniem się i chorobą (np. brak widzenia peryferyjnego – powszechny problem osób starszych i starszych) 6) Użyj laski 7) Teraz spróbuj przejść kilka metrów korytarzem. 1) 2) 3) 4) 5) Jak się czułeś? Czy warto było zrozumieć, jak to jest naprawdę być starym? Zasoby i więcej do czytania • Jak To Naprawdę Jest Być Starym? : https://www.psychologytoday.com/us/blog/21st-centuryageing/201311/what-is-it-really-be-old Materiały video • • Co się starzeje: https://youtu.be/jc4yK0zZ-cQ Wiek i starzenie: https://www.youtube.com/watch?v=kJ18whKduFo&feature=youtu.be 18 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ 1.3. Wyzwania starzenia się Zaangażowanie i Cel Przestarzałe normy społeczne doprowadziły do izolacji i marginalizacji osób starszych zarówno w społecznościach wiejskich, jak i miejskich. Pomaganie starszym osobom ma kluczowe znaczenie dla ich zdrowia i zdrowia naszej społeczności. Potrzebne są nowe i kreatywne sposoby, aby nie tylko wykorzystać ich mądrość, ale także zapewnić im możliwości uczenia się przez całe życie i znaczącego zaangażowania w życie społeczne. Dobre Samopoczucie Finansowe Ludzie żyją dłużej, a tradycyjne modele pracy ani system emerytalny nie sa dostosowane do tych zmian. Finansowanie długowieczności będzie wymagało nowych modeli, nowych narzędzi i nowych norm (Zepelin, Sills i Heath, 1986). Potrzebne są nowe możliwości zatrudnienia osób w starszym wieku,nowe modele planowania i finansowania opieki oraz lepsze sposoby zapobiegania oszustom i oszustwom. Mobilność i Ruch Przedmioty codziennego użytku, domy ani infrastruktura, które nie zostały pierwotnie zaprojektowane z myślą o długowieczności, często stają się przeszkodą w poruszaniu się, bezpieczeństwie, niezależności i nawiązywaniu kontaktów towarzyskich osób dojrzałych. Bezpieczeństwo i mobilność to priorytety dla osób starszych. Istnieje zapotrzebowanie na produkty, programy i usługi, które umożliwią ludziom maksymalizację bezpieczeństwa, siły, równowagi, sprawności, niezależności i mobilności w miarę starzenia się. Życie Codzienne i Styl Życia Większość osób starszych preferuje „starzenie się na miejscu”, jednak jedna trzecia osób powyżej 65. roku życia potrzebuje pomocy w przynajmniej jednej czynności dnia codziennego (np. jedzenie, kąpiel, ubieranie się). Produkty i usługi są potrzebne, aby wspierać nie tylko podstawowe codzienne czynności osób starszych, ale także wspierać ich zdolność do rozwoju, realizowania pasji i angażowania się w wybrany styl życia. Opieka Opiekę nad osobami starszymi zapewniają opiekunowie nieformalni (nieodpłatni) i formalni (płatni). Obie grupy coraz częściej opiekują się osobami o wyższym poziomie zaawansowania chorób przewlekłych jak i różnorodnych skomplikowanych schorzeniach. Opiekunowie rodzinni — którzy często żonglują innymi obowiązkami rodzinnymi i zawodowymi oraz żyją z dala od punktów opieki — potrzebują lepszego wsparcia, szkolenia, zasobów i narzędzi, które pomogą im zadbać zarówno o swoich bliskich i siebie. 19 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Po stronie zawodowej, braki kadrowe i obawy dotyczące jakości są duże, dlatego potrzebne są nowe rozwiązania, które pomogą przyciągnąć, szkolić, rozwijać i wykorzystywać ograniczony kapitał ludzki. Źródło: Pexels.com Opiekunowie Im bardziej wymagające są potrzeby pacjentów, tym bardziej złożona, wymagająca i stresująca może być rola opiekuna. Opieka nad pacjentami z problemami związanymi z mózgiem, takimi jak demencja, choroba Alzheimera, urazy mózgu, utrata pamięci, choroby psychiczne lub którąkolwiek z tych kombinacji wraz z niepełnosprawnością fizyczną, może być bardziej stresująca niż w przypadku pacjentów o mniej złożonych potrzebach. Stres i skrócony czas na możliwość zaspokojenia swoich potrzeb to dwa główne wyzwania, przed którymi stoją opiekunowie. Stres może być stały, ponieważ opiekunowie muszą dostosowywać do nagłych zmian i nienormalnych sytuacji, aby dostosować się do potrzeb swoich pacjentów. Klient z historią urazu głowy lub zawrotów głowy może mieć nieoczekiwane upadki lub wypadki, które wymagają szybkich wizyt w izbie przyjęć. Klienci z zrachowaniami uzależniającymi, urazami głowy lub problemami ze zdrowiem psychicznym mogą wymagać stabilizacji kryzysowej lub wizyt w ośrodku rehabilitacyjnym, zwłaszcza jeśli przyjmują narkotyki, czy podejmą decyzję aby nie przyjmować leków zgodnie z zaleceniami; kolejną grupą są osoby, które wierzą w moc samoleczenia wieloma lekami dostępnymi bez recepty – pomimo nadzór opiekuna, zażywają różne medykamenty. 20 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Stres może być wzmacniany brakiem rutyny, brakiem harmonogramu; zdarza się, że opiekunowie mają tylko rutynowe zadania do wykonania między wizytami u lekarza czy w aptece. Ciągłe zmiany i stres często pozostawiają niewiele czasu na zaspokojenie osobistych potrzeb. Pacjenci mający kłopoty z funkcjonowaniem mózgu mogą również wykazywać nieprzewidywalne zachowania, pobudzenie, wybuchy złości lub niewłaściwe zachowania, które mogą obejmować werbalne lub fizyczne znęcanie się ze strony klientów, którzy są wojowniczy i oporni. Dodając do tego stres i ciągłe zmiany, czas oczekiwania w gabinetach lekarskich, częste odwiedzanie placówek służby zdrowia i aptek oraz opiekę nad pacjentem, wpływa na to, że opiekun może czuć się przytłoczony i/lub wyczerpany. Opieka może być często niedoceniana przez osoby, które nigdy nie pełniły tej roli. Tak więc kolejny stresor pojawia się, gdy opiekunowie są ignorowani przez świadczeniodawców, myśląc, że opiekunowie nie są wiarygodni. Niektórzy opiekunowie mają wykształcenie wyższe i doświadczenie w opiece zdrowotnej, a niektórzy spędzają wiele godzin dziennie ze swoimi pacjentami. Dlatego mądrze jest, aby pracownicy służby zdrowia uważnie słuchali i uważnie rozważali obserwacje i sugestie opiekuna dotyczące potrzeb swoich klientów. Jak wiecie, wysiłek zespołowy przynosi większy sukces wszystkim zaangażowanym. Opiekunowie muszą mieć dobre umiejętności komunikacyjne i umiejętności interpersonalne; dużo cierpliwości i wytrzymałości; oraz znajomość warunków opieki zdrowotnej, stanów chorobowych i leków, ponieważ często muszą radzić sobie z sytuacjami rodzinnymi, kryzysami i zdarzeniami zagrażającymi życiu związanymi z opieką nad klientem, co może również obejmować funkcjonariuszy organów ścigania i prawników. Często opiekunowie ciężko pracują, otrzymują niskie wynagrodzenie, nie mają urlopu ani dni chorobowych, a także nie mają ubezpieczenia zdrowotnego, a ich możliwości negocjacji warunków pracy są niewielkie. Mogą również mieć ograniczony czas wolny na spędzenie z przyjaciółmi lub załatwienie spraw osobistych. Z psychologicznego punktu widzenia, niezależnie od tego, czy są to płatni opiekunowie, czy opiekunowie rodzinni, wyzwania, przed którymi stoją, mogą łatwo doprowadzić do wypalenia. Opiekunowie muszą zaplanować czas na samoopiekę, aby nie popaść w depresję, zniechęcenie, przygnębienie, kiedy czują się uwięzieni, zablokowani, beznadziejni. Koordynacja Opieki Droga do opieki zdrowotnej może być szczególnie skomplikowana i fragmentaryczna w przypadku osób starszych, z których dwie trzecie cierpi na co najmniej dwie choroby przewlekłe. Ponieważ większość pieniędzy na opiekę zdrowotną wydaje się na leczenie chorób przewlekłych, rodziny i ubezpieczyciele są zgodni w swoim pragnieniu opieki nad ludźmi w najmniej restrykcyjnym, najbardziej opłacalnym otoczeniu. Rodziny i świadczeniodawcy potrzebują nowych narzędzi i modeli, aby wspierać zmianę opieki, współpracę kliniczną, zarządzanie lekami, zarządzanie zdrowiem populacji i świadczeniem opieki zdalnej. 21 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Zdrowie Mózgu Zdrowie mózgu odnosi się do tego, jak dobrze mózg człowieka funkcjonuje w kilku obszarach. Aspekty zdrowia mózgu obejmują: • • • • Zdrowie poznawcze — jak dobrze myślisz, uczysz się i pamiętasz Funkcje motoryczne — jak dobrze wykonujesz i kontrolujesz ruchy, w tym równowagę Funkcja emocjonalna — jak dobrze interpretujesz i reagujesz na emocje (zarówno przyjemne, jak i nieprzyjemne) Funkcja dotykowa — jak dobrze się czujesz i reagujesz na dotyk — w tym ucisk, ból i temperaturę. Na zdrowie mózgu mogą wpływać związane z wiekiem zmiany w mózgu, urazy, takie jak udar lub urazowe uszkodzenie mózgu, zaburzenia nastroju, takie jak depresja, zaburzenia związane z używaniem substancji lub uzależnienie oraz choroby, takie jak choroba Alzheimera. Chociaż niektórych czynników wpływających na zdrowie mózgu nie można zmienić, to zmiana stylu życia może mieć znaczenie. Gdy człowiek się starzeje, zmiany zachodzą we wszystkich częściach ciała, w tym w mózgu. Niektóre części mózgu kurczą się, szczególnie te ważne dla uczenia się i innych złożonych czynności umysłowych. W niektórych obszarach mózgu komunikacja między neuronami (komórkami nerwowymi) może nie być tak skuteczna. Może zmniejszyć się przepływ krwi w mózgu. Stan zapalny, który występuje, gdy organizm reaguje na uraz lub chorobę, może się nasilać. Pewne zmiany w myśleniu są powszechne, gdy ludzie się starzeją. Na przykład osoby starsze mogą: • • • Bądź wolniejszy, aby znaleźć słowa i przypomnieć sobie imiona Zauważyli, że mają więcej problemów z wielozadaniowością Doświadcz łagodnych spadków zdolności koncentracji. Strach przed starzeniem się Starzenie się to coś, co przytrafia się nam wszystkim i podobnie jak śmierć i podatki jest niestety nieuniknione. Nie oznacza to jednak, że każdemu musi się to podobać i w różnym stopniu może nam się to wydawać trudne do przełknięcia. Chociaż proces starzenia jest całkowicie naturalny, łączy się zazwyczaj z procesem choroby, jeżeli osoba bardzo boi się starzenia, może to zacząć rozpraszać jej uwagę i powodować stres, któremu należy przeciwdziałać. Jak więc przezwyciężyć ten strach i spojrzeć na starzenie się bardziej naturalnie i zdrowo? Wejdź na ścieżkę problemu Zwolennicy psychologii Freuda na ogół uważają, że fobia jest wyrazem nieświadomego lęku, który tłumimy. Innymi słowy, tak naprawdę nie boimy się samej fobii, ale tego, co reprezentuje (Hayslip, Servaty-Seib i Ward, 1995). W niektórych przypadkach nie jest to do końca trafne, ale w przypadku lęku przed starzeniem się często tak jest. Bardzo często strach przed starzeniem się naprawdę jest strachem przed śmiercią, i jest to powszechny strach, który jednak w niektórych przypadkach jest niezdrowo potęgowany. Jeśli boisz się śmierci, możesz mieć awersję nie tylko do starzenia się, ale także do widoku 22 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ innych starszych ludzi, którzy przypominają o twojej śmiertelności. Możliwe, że masz również niepożądane reakcje na inne bodźce związane ze śmiercią np. czaszki. W każdym razie ważne jest, aby rozpoznać źródło swojej fobii i prześledzić to, co naprawdę jest przyczyną problemu. Czasami zmierzenie się z bolesnym wspomnieniem lub pomysłem może znacznie pomóc zmniejszyć wpływ fobii poprzez zrozumienie. Skup Się Na Pozytywach Ważne jest, aby skupić się nie tylko na negatywnych aspektach starzenia się, ale także na pozytywnych. Istnieje wiele powodów, dla których warto się starzeć i nie bać. Po pierwsze, kiedy dorośniesz, zyskasz więcej szacunku ze strony rówieśników i skorzystasz z doświadczenia. Jednocześnie po raz pierwszy od najmłodszych lat będziesz mógł cieszyć się prawdziwą wolnością bez ciężaru pracy, nauki czy uzależnienia innych od Ciebie. To szansa na zwolnienie tempa i cieszenie się życiem, a także na spróbowanie „lepszych” rzeczy. Spójrz Na Właściwe Przykłady Jeśli boisz się starzenia, być może miałeś nieszczęście patrzeć, jak ktoś starzeje się powoli i boleśnie. Należy uznać, że nie zawsze tak jest i że wielu ludzi starzeje się z wdziękiem i z wieloma nienaruszonymi zdolnościami – i dalej prowadzą wspaniałe życie, pełne eksploracji, przygód i osobistych osiągnięć. Poszukaj inspiracji, niezależnie od tego, czy są w mediach, czy takie osoby są członkami Twojej własnej rodziny. Plan Dobrym pomysłem jest planowanie swojej przyszłości i starości. Jeśli obecnie radzisz sobie ze swoim strachem, odmawiając myślenia o śmierci i tej ewentualności, to tylko w rezultacie spowoduje to, że będziesz nieprzygotowany i bardziej przestraszony. Jeśli wiesz więcej, czego się spodziewać i masz plany, może to sprawić, że cała sprawa stanie się o wiele mniej obca. Rzeczy takie jak przygotowanie dobrej emerytury i planowanie sposobu spędzania czasu (podróże, pisanie książki, nauka nowych umiejętności, praca w organizacji charytatywnej itp.) mogą pomóc ci realizować swoje plany na emeryturze. Strach przed śmiercią Czym jest tanatofobia? W języku greckim słowo „Thanatos” odnosi się do śmierci, a „Fobos” do strachu. Zatem tanatofobia tłumaczy się jako strach przed śmiercią. Tanatofobia to forma niepokoju charakteryzująca się lękiem przed własną śmiercią lub procesem umierania. Powszechnie nazywa się to lękiem przed śmiercią. Lęk przed śmiercią nie jest definiowany jako odrębne zaburzenie, ale może być powiązany z innymi zaburzeniami depresyjnymi lub lękowymi. Obejmują one: • • • Zespół stresu pourazowego lub PTSD Zaburzenia paniki i ataki paniki Chorobowe zaburzenia lękowe zwane wcześniej hipochondrią. 23 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Tanatofobia różni się od nekrofobii, która jest ogólnym lękiem przed martwymi lub umierającymi rzeczami lub rzeczami związanymi ze śmiercią. Odczuwanie lęku przed śmiercią jest całkowicie normalną częścią ludzkiej kondycji. Jednak dla niektórych osób myślenie o własnej śmierci lub procesie umierania może wywołać intensywny niepokój i strach. Osoba, która uważa, że śmierć jest nieunikniona, może odczuwać skrajny niepokój i strach. Mogą również doświadczyć: • • • Strachu przed separacją Strachu przed poradzeniem sobie ze stratą Zamartwiania się, że zostawią bliskich. Kiedy takie lęki utrzymują się i przeszkadzają w codziennym życiu i czynnościach nazywamy je tanatofobia. W najbardziej ekstremalnych przypadkach uczucia te mogą powstrzymać ludzi przed wykonywaniem codziennych czynności, a nawet opuszczeniem domu. Ich obawy koncentrują się na rzeczach, które mogą spowodować śmierć, takich jak skażenie środowiska, niebezpieczne przedmioty lub ludzie. Objawy i diagnoza Lekarze nie klasyfikują tanatofobii jako odrębnego schorzenia, ale można ją zaklasyfikować jako fobię specyficzną. Według Podręcznika diagnostyczno-statystycznego zaburzeń psychicznych fobia to zaburzenie lękowe związane z określonym obiektem lub sytuacją. Strach przed śmiercią jest uważany za fobię, jeśli: • • • Powstaje prawie za każdym razem, gdy ktoś myśli o śmierci Utrzymuje się dłużej niż 6 miesięcy Przeszkadza w codziennym życiu lub związkach. Kluczowe objawy fobii, które dana osoba może mieć, obejmują: • • • • • Natychmiastowy strach lub niepokój, gdy myślisz o umieraniu lub procesie umierania Ataki paniki, które mogą powodować zawroty głowy, uderzenia gorąca, pocenie się oraz podwyższone lub nieregularne tętno Unikanie sytuacji, w których konieczne może być myślenie o śmierci lub umieraniu Mdłości lub bóle brzucha na myśl o śmierci lub umieraniu Ogólne uczucia depresji lub lęku. Fobie mogą prowadzić do tego, że osoba czuje się wyizolowana i unika kontaktu z przyjaciółmi i rodziną przez dłuższy czas. Objawy mogą pojawiać się i znikać przez całe życie danej osoby. Ktoś z łagodnym lękiem przed śmiercią może odczuwać zwiększony niepokój, gdy myśli o swojej śmierci lub śmierci bliskiej osoby, na przykład gdy ona lub członek rodziny jest poważnie chory. 24 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Jeśli lęk przed śmiercią jest powiązany z innym stanem lękowym lub depresyjnym, dana osoba może również doświadczać określonych objawów związanych z tanatofobią. Przyczyny i rodzaje tanatofobii Chociaż tanatofobia jest definiowana jako ogólny lęk przed śmiercią, istnieje wiele rodzajów i przyczyn tego lęku, a szczegóły tego, na czym dana osoba się skupia. Fobie są często wywoływane przez określone wydarzenie z przeszłości danej osoby, chociaż osoba ta nie zawsze pamięta, co to było. Konkretne czynniki wyzwalające tanatofobię mogą obejmować wczesne traumatyczne wydarzenie związane z ciężką chorobą lub śmiercią bliskiej osoby. Osoba ciężko chora może doświadczać tanatofobii z powodu lęku przed śmiercią, chociaż zły stan zdrowia nie jest konieczny, aby odczuwać ten lęk. Zamiast tego często wiąże się z niepokojem psychicznym. Doświadczenie lęku przed śmiercią może się różnić w zależności od indywidualnych czynników. Obejmują one: • • Wiek. Badanie z 2017 roku sugeruje, że starsi dorośli boją się procesu umierania, podczas gdy młodsi częściej boją się samej śmierci Płeć. Według badania z 2012 r. kobiety częściej niż mężczyźni obawiają się śmierci bliskich i konsekwencji ich śmierci. Specjaliści medyczni łączą lęk przed śmiercią z szeregiem schorzeń psychicznych, w tym z zaburzeniami depresyjnymi, zespołem stresu pourazowego i zaburzeniami lękowymi. Tanatofobia może być powiązana z: Fobie specyficzne Lęk przed śmiercią wiąże się z szeregiem specyficznych fobii. Najczęstszymi obiektami fobii są rzeczy, które mogą wyrządzić krzywdę lub śmierć, w tym węże, pająki, samoloty i wysokości. Zaburzenia paniki Strach przed śmiercią odgrywa rolę w wielu zaburzeniach lękowych, takich jak zaburzenia lękowe. Podczas ataku paniki ludzie mogą odczuwać utratę kontroli i intensywny strach przed śmiercią lub nadchodzącą zagładą. Choroby lękowe Lęk przed śmiercią może być powiązany z zaburzeniami lękowymi związanymi z chorobą, wcześniej znanymi jako hipochondria. Tutaj osoba odczuwa intensywny strach związany z chorobą i nadmiernie martwi się o swoje zdrowie. Przezwyciężenie tanatofobii Sieci wsparcia społecznego mogą pomóc chronić osobę przed lękiem przed śmiercią. Niektórzy ludzie mogą pogodzić się ze śmiercią poprzez przekonania religijne, chociaż u innych może to utrwalać strach przed śmiercią. Osoby z wysoką samooceną, dobrym zdrowiem i przekonaniem, że prowadziły satysfakcjonujące życie, rzadziej obawiają się śmierci niż inni. 25 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Lekarz może zalecić osobie z tanatofobią leczenie zaburzenia lękowego, fobii lub konkretnej przyczyny lęku. Leczenie obejmuje formę terapii behawioralnej lub mówienia. Ta terapia ma na celu nauczenie osoby, aby ponownie skoncentrowała się na swoich lękach i przepracowała je, rozmawiając o swoich obawach. Opcje leczenia lęku przed śmiercią obejmują: • Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) • Terapia poznawczo-behawioralna lub CBT działa poprzez delikatną zmianę wzorców behawioralnych danej osoby, aby mogła ona kształtować nowe zachowania i sposoby myślenia. Lekarz pomoże osobie wymyślić praktyczne rozwiązania, aby przezwyciężyć uczucie niepokoju. Mogą pomóc w opracowaniu strategii, które pozwolą im zachować spokój i nie bać się podczas rozmowy lub myślenia o śmierci. Psychoterapia Psychoterapie lub terapia rozmową polegają na rozmowie z psychologiem lub psychoterapeutą o lękach i obawach. Ci specjaliści pomogą poznać przyczynę strachu i wymyślą strategie radzenia sobie z lękami, które pojawiają się w ciągu dnia. Czasami nawet samo mówienie o lęku może pomóc osobie poczuć większą kontrolę nad swoim strachem. Terapia ekspozycji Terapia ekspozycji działa, pomagając osobie stawić czoła swoim lękom. Zamiast zakopywać swoje uczucia wobec śmierci lub nie uznawać swoich obaw, zachęca się ich do wystawienia na własne lęki. Terapeuta przeprowadzi terapię ekspozycji, bardzo stopniowo wystawiając osobę na jej strach, w bezpiecznym środowisku, aż reakcja lękowa zmniejszy się, a osoba będzie mogła skonfrontować się ze swoimi myślami, przedmiotami lub uczuciami bez strachu. Lek Jeśli lekarze zdiagnozują osobę z określonym stanem zdrowia psychicznego, takim jak zespół lęku uogólnionego (GAD) lub PTSD, mogą przepisać leki przeciw lękowe. Może to obejmować beta-blokada lub leki przeciwdepresyjne. Kiedy ludzie używają leków wraz z psychoterapią, często są one najskuteczniejsze. Chociaż leki mogą być korzystne poprzez łagodzenie uczucia paniki i stresu w krótkim okresie, długotrwałe stosowanie takich leków może nie być idealnym rozwiązaniem. Zamiast tego przepracowanie lęków w terapii z większym prawdopodobieństwem przyniesie długotrwałą ulgę. Techniki relaksacyjne 26 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Praktykowanie samoopieki może być potężne dla poprawy ogólnego stanu zdrowia psychicznego, w tym pomagania osobie w lepszym radzeniu sobie z lękami. Unikanie alkoholu i kofeiny, dobry sen i pożywna dieta to tylko niektóre sposoby na dbanie o siebie. Kiedy dana osoba doświadcza lęku, określone techniki relaksacyjne mogą pomóc oczyścić jej umysł i złagodzić lęki. Mogą to być: • Wykonywanie ćwiczeń głębokiego oddychania • Koncentrowanie się na określonych obiektach w pomieszczeniu, np. liczenie płytek na ścianie • Medytacja lub skupianie się na pozytywnych obrazach. Perspektywy Chociaż obawy o przyszłość swoją oraz bliskich są naturalne, jeśli lęk przed śmiercią utrzymuje się dłużej niż 6 miesięcy lub utrudnia codzienne życie, warto porozmawiać z lekarzem. Istnieje wiele sposobów, dzięki którym dana osoba może przezwyciężyć strach przed śmiercią, a specjalista od zdrowia psychicznego będzie w stanie udzielić wskazówek i uspokoić podczas tego procesu. Koniec życia Śmierć jest nieunikniona, ale wydaje się, że nie ułatwia to rozmowy ani przygotowania się. W rezultacie 25% budżetu Medicare jest przeznaczane na ostatni rok życia klienta, a wiele osób nadal nie umiera gdzie i jak chce. Rodziny i świadczeniodawcy potrzebują pomocy w zarządzaniu relacją w obliczu końca życia, prowadzeniu trudnych rozmów i zapewnieniu spełnienia życzeń związanych z końcem życia klienta oraz jego rodziny. Aspekty praktyczne Chociaż może to nie być dla kogoś najważniejsze, zajmowanie się praktycznymi aspektami śmierci, umierania i żalu jest ważną częścią tego procesu. To także taki obszar, który można zaplanować. Ludzie często mają trudności z omówieniem planów zakończenia życia, testamentem i organizacją pogrzebu, ale są to elementy procesu umierania, które można omówić na długo, zanim będą potrzebne (Lang, Baltes i Wagner, 2007). Kiedy ty i twoi bliscy otwarcie rozmawiacie o swoich wyborach, możecie zaangażować specjalistów, takich jak księgowi, przedsiębiorcy pogrzebowi, prawnicy, lekarze i inni pracownicy służby zdrowia, aby upewnić się, że życzenia klientów zostaną spełnione. Chociaż rozmowa i dokumentacja mogą być przytłaczające, to wymagania i dokumentacja będą zależeć od miejsca zamieszkania. Gdy zadanie zostanie wykonane, to możemy mieć nadzieję, że będziesz mieć pewność, że masz wszystko, czego potrzebujesz, aby proces starzenia się był jak najłatwiejszy, gdy nadejdzie jego czas. Stworzenie systemu przyjaciół, sąsiadów i wsparcia społeczności zapewnia, że jesteś przygotowany na czas, który pozostał Ci z ukochaną osobą. Twój umysł prawdopodobnie będzie daleki od myśli o praniu i zakupach spożywczych w tym czasie, ale te praktyczne problemy nadal wymagają rozwiązania. Posiadanie kogoś do pomocy w sprzątaniu i przygotowywaniu posiłków pozwoli Ci skoncentrować swój czas i energię na przebywaniu z bliskimi w ich ostatnich dniach. 27 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Autorefleksja Jak myślisz, jakie są wyzwania opiekuna seniorów? Zasoby i więcej do czytania • • Jak starzejący się mózg wpływa na myślenie : https://www.nia.nih.gov/health/how-ageing-brain-affectsthinking 5 problemów z mózgiem, które często dotykają osoby starsze : https://www.healthhype.com/5-brainproblems-that-commonly-affect-the-elderly.html Materiały wideo • Pytanie: Dlaczego tak bardzo boimy się starzenia?: https://www.youtube.com/watch?v=J6zenOjPC1A 1.4. Socjologiczne zmiany starzenia się Samotność Samotność zazwyczaj wiąże się z niepokojem związanym z brakiem więzi z innymi i rozbieżnością między pożądanymi a rzeczywistymi relacjami. Jednak samotność to nie zawsze znaczy to samo i można ją odczuć nawet w otoczeniu innych ludzi. Dane z brytyjskiego Departamentu Zdrowia konsekwentnie informują, że 13% starszych osób dorosłych deklaruje poczucie samotności odczuwalne zawsze lub często przez ostatnie 10 lat, jednak osoby w wieku 80 lat i starsze częściej zgłaszały poczucie samotności niż osoby w wieku 52-79 lat. Kobiety w wieku 52 lat i starsze częściej niż mężczyźni deklarują poczucie samotności w każdej grupie wiekowej. Źródło: Brytyjski Departament Zdrowia 28 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Samotność ma bardzo szkodliwy wpływ na zdrowie ludzi. Na przykład samotność wiąże się ze zwiększonym ryzykiem zgonu w ciągu 6-letniego okresu obserwacji u osób starszych (w wieku 60 lat i starszych). Wpływ relacji społecznych na ryzyko zgonu jest porównywalny z innymi ustalonymi czynnikami ryzyka zgonu, takimi jak palenie czy spożywanie alkoholu, a nawet przewyższa wpływ aktywności fizycznej i otyłości. • • • • Samotność może mieć również znaczący szkodliwy wpływ na samopoczucie osób starszych (KleinspehnAmmerlahn, Kotter-Grühn i Smith, 2008). Na przykład 89% starszych osób, które deklarowały, że prawie nigdy nie czują się samotne, również zgłaszało wysoki poziom zadowolenia z życia, w porównaniu z 38% starszych osób, które często zgłaszają uczucie samotności. Zdolność do podróżowania, niezależnie lub transportem publicznym, jest kluczowym czynnikiem w zapobieganiu wykluczeniu społecznemu i wspieraniu więzi społecznych wśród osób starszych, z których wszystkie mają wpływ na dobrostan. Podróże spadają wraz z wiekiem, jednak osoby w wieku 70 lat i nadużywają autobusów najbardziej w porównaniu z innymi grupami wiekowymi. Nieformalni opiekunowie stanowią 10% populacji, przy czym największą grupę stanowią kobiety w wieku 55-59 lat. Jednak nieformalna opieka przez 50 lub więcej godzin tygodniowo była bardziej powszechna wśród dorosłych w wieku 50 lat i starszych w porównaniu z innymi grupami wiekowymi. Starsi opiekunowie częściej zapewniają intymną opiekę osobistą i ciężkie zadania pielęgnacyjne, a także częściej opiekują się mężem, żoną lub partnerem. Osoby starsze opiekujące się swoimi partnerami z przewlekłą chorobą ograniczającą wykazują istotny negatywny związek z ich własnym samopoczuciem subiektywnym. Funkcjonowanie fizyczne i psychiczne działa jako czynniki zakłócające prawidłowe funkcjonowanie w środowisku. Depresja Objawy i Przyczyny Depresji Osób Starszych Zwykle łatwo jest zidentyfikować, kiedy ukochana osoba w podeszłym wieku jest samotna lub smutna. Ale prawda jest taka, że depresja osób starszych jest znacznie częstsza niż się uważa. Seniorzy i starsi dorośli radzą sobie z samotnością i depresją znacznie inaczej niż młodzi dorośli. Podczas gdy młodzi ludzie mogą łatwo zidentyfikować objawy depresji i mówić głośno, seniorzy mogą nie rozumieć, że to, czego doświadczają, jest w rzeczywistości depresją kliniczną. W rezultacie wiele osób starszych pozostaje niezdiagnozowanych i nieleczonych. Ważne jest, aby zrozumieć, w jaki sposób czynniki ryzyka i objawy depresji u osób starszych różnią się od tych u młodszych osób. Uważając na znaki, Ty lub Twoja ukochana osoba możecie szukać odpowiedniego leczenia i rozwijać zdrowe umiejętności radzenia sobie. 29 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Źródło: Pexels.com Co powoduje depresję osób starszych? Według ośrodki kontroli i profilaktyki chorób (CDC) seniorzy mają zwiększone ryzyko rozwoju depresji klinicznej z powodu różnych czynników. Niestety, wielu lekarzy i członków rodziny może błędnie identyfikować objawy u bliskiej osoby jako normalną część procesu starzenia. Jednak depresja nie jest normalną ani nieuniknioną częścią starzenia się. Dobrą wiadomością jest to, że depresja jest schorzeniem, które można leczyć i któremu można zapobiegać, identyfikując czynniki ryzyka i szukając kompleksowego leczenia. Wiele czynników może zwiększać ryzyko rozwoju depresji u osoby starszej, w tym: • • • • • • • • • • • • Upośledzenia fizyczne Przewlekłe schorzenia: 80% starszych osób cierpi na przewlekłe schorzenia, takie jak rak, cukrzyca lub choroby serca Bycie kobietą Samotne życie bez systemu wsparcia Nadużywanie różnych substancji (alkohol, tytoń) Niektóre leki Utrata bliskiej osoby i stresujące wydarzenia życiowe Strach przed śmiercią Uszkodzenie obrazu ciała Wysokie ciśnienie krwi Chroniczny ból Demencja i choroba Alzheimera: do 40% osób z chorobą Alzheimera cierpi również na depresję. 30 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Rozpowszechnienie Depresji W Podeszłym Wieku CDC szacuje, że od 1% do 5% seniorów cierpi na depresję. Jednak liczba ta wzrasta do blisko 14% dla seniorów wymagających domowej opieki zdrowotnej i prawie 12% dla pacjentów szpitalnych. Według Amerykańska Fundacja Zapobiegania Samobójstwom osoby dorosłe w wieku 85 lat i starsze mają drugi najwyższy wskaźnik samobójstw w Stanach Zjednoczonych. Niestety, starsi dorośli mogą być bardziej niechętni do omawiania swoich uczuć i emocji niż młodsi dorośli. Członkowie rodziny i bliscy mogą wpisać skargi, złość lub smutek seniora jako normalną część starzenia się. W rezultacie szacunki CDC mogą plasować się znacznie poniżej rzeczywistych danych, ale tak naprawdę nie ma sposobu, aby stwierdzić te objawy na pewno. Ważne jest, aby zawsze szanować obawy i uczucia ukochanej osoby starszej. Objawy i Oznaki Depresji Osób Starszych Ze względu na stereotypy i piętno społeczne seniorzy mogą nie zdawać sobie sprawy, że ich objawy to w rzeczywistości depresja kliniczna. Tymczasem lekarze mogą błędnie zidentyfikować chorobę. Ważne jest, aby być poinformowanym o objawach i oznakach depresji osób w podeszłym wieku, aby móc podjąć proaktywne podejście do zdrowia psychicznego rodziny. • • • • • • • • • • Chroniczny pesymizm i beznadziejność Poczucie winy i bezwartościowości Drażliwość i niepokój Bezsenność, zaburzenia snu i zasypianie Problemy z jedzeniem, w tym przejadanie się i utrata apetytu Uporczywe bóle, bóle i problemy trawienne bez uleczalnej lub możliwej do zidentyfikowania przyczyny Zmęczenie i niska energia Utrata zainteresowania zajęciami i wycofywanie się z sytuacji społecznych Problemy z koncentracją, skupieniem i podejmowaniem decyzji Myśli samobójcze. Jak redukować i leczyć samotność i depresję u osób starszych? Dobrą wiadomością jest to, że depresję u osób starszych można całkowicie wyleczyć za pomocą odpowiednich leków lub/i zmian stylu życia. Ważne jest, aby opracować kompleksowy program leczenia, który zajmie się czynnikami ryzyka danej osoby i przyczynami depresji. W wielu przypadkach same leki nie wystarczają bez uwzględnienia warunków środowiskowych i stylu życia. Oceń Leki Wiele leków na hormony, choroby serca, stany lękowe i stany zapalne może wywołać nasilone objawy depresji. Porozmawiaj z lekarzem, aby ocenić swój schemat leczenia i poszukać alternatyw. Seniorzy mogą również przyjmować leki przeciwdepresyjne w celu leczenia ich stanu. Jednak wiele z tych leków może powodować zawroty głowy, utratę równowagi i interakcje z innymi lekami, dlatego należy zachować ostrożność. 31 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Grupy wsparcia i terapia Chociaż starsi dorośli mogą niechętnie rozmawiać o swoich uczuciach i emocjach z nieznajomymi, grupy wsparcia i terapia mogą być niezwykle korzystne w leczeniu depresji u osób starszych. Wiele grup obsługuje seniorów i osoby z określonymi problemami, takimi jak śmierć, żałoba i przewlekłe schorzenia. Działania społeczne Samotność i depresja idą w parze. Aktywność społeczna ma kluczowe znaczenie dla rozwijania i utrzymywania poczucia własnej wartości i przynależności. Zaplanuj częste wycieczki i zabawy ze starszymi bliskimi i członkami rodziny. Sprawdzaj sąsiadów i buduj ważne systemy wsparcia z osobami starszymi, które wydają się odizolowane. Spełnianie Hobby Chociaż przejście na emeryturę może być zabawnym i ekscytującym czasem dla wielu osób, brak celu może bezpośrednio przyczynić się do depresji osób starszych. Wielu seniorów o stałych dochodach może nie mieć środków na podróżowanie i „życie” jak inni. Pomóż swoim bliskim stworzyć zdrowe i satysfakcjonujące hobby, aby nadać ich życiu sens. Wolontariat to zawsze świetna opcja. Aktywność Fizyczna Zdrowy przepływ krwi do mózgu jest niezbędny do zapobiegania depresji. Niestety, wielu seniorów ma nadciśnienie i inne schorzenia, które mogą utrudniać przepływ krwi. Aktywność fizyczna to świetny sposób na zwiększenie przepływu krwi i tlenu do mózgu, a także wyzwolenie substancji chemicznych „dobrego samopoczucia”, takich jak endorfiny. Wypróbuj ćwiczenia wzmacniające mięśnie o niewielkim wpływie oraz jogę lub tai chi, aby poprawić równowagę. Spróbuj czegoś zabawnego. Dieta i odżywianie Dieta i odżywianie odgrywają również szczególną rolę w zdrowiu psychicznym. Gdy ludzie się starzeją, ich ciała nie wchłaniają składników odżywczych tak dobrze, jak kiedyś. Kwasy tłuszczowe Omega 3, witamina D i witaminy z grupy B są szczególnie ważne dla wspomagania przepływu krwi do mózgu i zdrowia psychicznego. Izolacja Niestety izolacja w starszym wieku jest niezwykle powszechna i prawdopodobnie będzie się nasilać wraz ze wzrostem starzejącej się populacji. Głównym problemem związanym z izolacją społeczną jest to, jak wpływa ona na zdrowie, jakość życia i związany z tym dobrostan osób starszych. Niestety, w miarę narastania problemu rośnie niechęć do przyznania się do poczucia izolacji, głównie dlatego, że większość cierpiących ludzi mieszka samotnie i boją się, że zostaną zmuszeni do opuszczenia znajomego domu. Ponadto nie tylko osoby starsze zmagają się z poczuciem izolacji; Badania uświadamiają nam coraz bardziej, że opiekunowie rodzinni są również narażeni na wysokie ryzyko poczucia izolacji społecznej. Droga naprzód, aby pomóc złagodzić ten narastający problem, jest skomplikowana i powinna angażować zarówno władze, jak i rodzinę, przyjaciół i społeczność lokalną. Jednak na wszystkich poziomach istnieje wiele sposobów, dzięki którym wszyscy możemy pomóc poprawić jakość życia seniorów, zarówno w naszym życiu, jak i szerszej społeczności. 32 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Transport Wielu seniorów już nie prowadzi samochodu, co oznacza, że są mniej lub bardziej ograniczeni do poruszania się po swojej okolicy. Chociaż bezpłatny transport jest rzekomo dostępny dla osób starszych, brak wystarczającej infrastruktury jest problemem na większości obszarów wiejskich. Jeśli chodzi o zapewnienie niezależności osobom starszym, konieczne jest stworzenie lepszych opcji transportu publicznego w ramach lokalnej infrastruktury, szczególnie na obszarach wiejskich, gdzie infrastruktura transportowa została radykalnie zmniejszona w ciągu ostatniej dekady. Najlepiej byłoby, gdyby istniały rozbudowane udogodnienia dla osób mniej mobilnych i niepełnosprawnych. Na poziomie lokalnym wolontariusze oferujący swoje usługi w zakresie dowozów do lokalnych stowarzyszeń i klubów mogą pomóc w wydobyciu kilku osób z ograniczeń ich własnej firmy i domów. Na poziomie osobistym rodzina i przyjaciele, którzy oferują wycieczki, mogą być dla większości jedynym krótkoterminowym rozwiązaniem. Hobby i Zainteresowania Osoby z hobby lub aktywnymi zainteresowaniami są mniej narażone na samotność i związane z nią problemy zdrowotne, głównie dlatego, że wiele hobby ma z natury charakter społeczny. Zorganizowane zajęcia są niezwykle korzystne, niezależnie od tego, czy są to lokalna grupa Whist Drive lub Bridge Group, czy też działalność promowana w lokalnym centrum kultury. Wolontariat to także pozytywna szansa dla bardziej mobilnych osób starszych. Poczucie celu może zachęcić ludzi do wyjścia i interakcji z innymi. Zapewnienie możliwości dla tych działań ma kluczowe znaczenie zarówno w środowisku miejskim, jak i wiejskim. Wspieraj Działalność Religijną Niezbędne może być przekonanie osób starszych do dalszego uczęszczania do ich miejsc kultu religijnego. Poczucie wspólnoty, celu i wspólnych przekonań ma kluczowe znaczenie dla uniknięcia izolacji. Posiadanie opcji transportu może pomóc w utrzymaniu stałej obecności na spotkaniach. Transport może być zorganizowany centralnie lub lokalnie. Uczestnicy spotkań korzystają również z koleżeństwa i opieki swoich współpracowników, którzy mogą zauważyć każdą zmianę nastroju lub zdrowia. Zachęcaj Do Regularnych Badań Kontrolnych Wiele osób unika sytuacji towarzyskich, ponieważ czują się odcięci, zawstydzeni lub mają problemy z komunikacją. Regularne badania słuchu i wzroku mogą usunąć niektóre z wstydliwych barier utrudniających dobrą komunikację. Problemy z nietrzymaniem moczu, z oczywistych względów, mogą być dla niektórych seniorów ogromnym zakłopotaniem. Ostrożne i wrażliwe podejście pracowników służby zdrowia i opiekunów może rozwiązać wiele z tych problemów, dostarczając leki i niezbędne artykuły higieniczne, a także zwiększając pewność siebie. Niektórzy seniorzy po prostu wstydzą się przyznać do zaawansowanego wieku, a nawet słabości – dostęp do pomocy do chodzenia itp. może pomóc w stworzeniu pomostu dla osoby o ograniczonej sprawności ruchowej. 33 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Pozytywny Obraz Ciała Niektóre osoby starsze borykają się z dietą lub higieną. Nadwaga lub niemożność wzięcia odpowiedniego prysznica, a nawet pójścia gdzieś na strzyżenie włosów lub ogolenie może sprawić, że niektóre osoby poczują się niegodne lub niechciane społecznie. Dobre porady dietetyczne i/lub opcje ćwiczeń i zajęcia mogą pomóc zarówno w utrzymaniu zdrowia, jak i wagi. Pozytywnym posunięciem jest oferowanie w domu udogodnień adaptacyjnych, które umożliwiają osobom bardzo niezależnym dalsze dbanie o własną higienę. Pomocny może być transport do fryzjera lub możliwość strzyżenia lub stylizacji w domu. Wrażliwość i życzliwość są niezbędne we wszystkich przypadkach złego lub pogorszonego obrazu siebie. Wsparcie Dla Pogrążonych w Żałobie Starsi dorośli są narażeni na wysokie ryzyko izolacji w dniach po stracie współmałżonka lub bliskiej osoby. Czasami regularne wizyty, telefony i szybki uścisk mogą wystarczyć, aby ktoś poczuł, że nadal ma godne życie. W niektórych przypadkach konieczne będzie poradnictwo w żałobie. Odporność Wiele starszych osób boryka się z wyzwaniami, trudnościami, złym stanem zdrowia lub wstrząsami życiowymi, ale znajduje sposoby, aby je „przebrnąć” lub je przezwyciężyć. Jednak, gdy badacze gerontologiczni rozważają mocne strony osób starszych, zbyt często wydaje się, że odróżniają się one od trudności i niechlujnej złożoności życia i podeszłego wieku. Skupienie się na odporności stawia na pierwszym planie „zwykłą magię” codziennych sposobów, w jakie ludzie przystosowują się do trudności. Odporność jest sposobem na wyjście poza zarówno poglądy kliniczne, które kojarzą starzenie się z upadkiem, słabością i chorobą z jednej strony, a wąsko zdefiniowane poglądy na pomyślne starzenie się jako minimalny poznawczy, społeczny lub funkcjonalny spadek lub stratę z drugiej (Wild, Wiles i Allena, 2013). Staraliśmy się zrozumieć „odporność” z perspektywy różnych osób starszych. Eksperci mówią, że odporność wśród osób starszych nie powinna być zbyt wąska ani skoncentrowana tylko na indywidualnych cechach. Odporność jest szersza, bardziej warstwowa; może obejmować zarówno wrażliwość, jak i rozkwit. Myśląc o odporności, powinniśmy zwracać uwagę na konteksty, w których żyją ludzie. Uczymy się od osób starszych, że odporność może łączyć i równoważyć wrażliwość z siłą w szerokim zakresie kontekstów. Ludzie mogą żyć z przewlekłymi chorobami, stratą lub trudnymi sytuacjami, ale postrzegają siebie jako osoby odporne. Odporność to nie tylko „odbijanie się” lub osiąganie pomimo przeciwności. Starsi ludzie często postrzegają siebie jako odpornych z powodu przeciwności losu oraz swoich umiejętności negocjowania i pokonywania wyzwań i strat w miarę upływu czasu. Być może odporność należy traktować bardziej jako odwagę i zaradność, by żyć z wrażliwością niż jej unikanie (Wiles J., 2011). Odporność dotyczy tego, jak ludzie rozwijają się w kontekście trudności, czy to z ich powodu, czy pomimo nich. Odporność jest procesem ciągłym i negocjowanym, rodzajem plastyczności, elastyczności lub adaptacyjności. Na przykład mogą być odporni finansowo lub społecznie, nawet jeśli stracą sprawność fizyczną. Moglibyśmy pomyśleć o odporności osób starszych, lub inaczej, w szerokim zakresie obszarów, w tym psychologicznych, poznawczych, sprawności fizycznej, mobilności, finansowych, środowiskowych (mieszkania, możliwości rekreacji, dostęp do usług i innych zasobów), społecznych i kulturowych. 34 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Odporność działa również w różnych skalach, od osobistej do społecznej, od mikro - (takiej jak indywidualny i dom), do makro - (takiej jak rodziny, sąsiedztwo i społeczności) i makro (takie jak zasoby na poziomie społecznym i globalnym) . Na przykład dana osoba może mieć dobrą mobilność osobistą, ale mieszkać w sąsiedztwie ze słabymi systemami transportu; lub mieszkać w miejscu z bardzo łatwo dostępnym transportem, który umożliwia im poruszanie się, mimo że ich osobista funkcja fizyczna zmienia się (Wiles, Wild, Kerse i Allen, 2012). Czynniki odporności na tych różnych skalach mogą działać razem lub przeciwko sobie, aby wzmocnić lub ograniczyć odporność osoby. Ludzie mają tendencję do myślenia o odporności na poziomie osobistym. Bogactwo badań ujawniło szeroki zakres osobistych strategii i zachowania związanych z odpornością; starsi ludzie, mówili również o indywidualnych cechach i strategiach, które postrzegali jako związane z odpornością. Należą do nich takie rzeczy, jak przystosowanie się i adaptacja do zmian i fluktuacji, ale także wiedza, kiedy naciskać na zmianę; postawy wytrwałości i wdzięczności; równoważenie akceptacji i walki lub oporu; bycie świadomym posiadania poczucia celu; utrzymywanie zasobów społecznych i więzi; wkład i zaangażowanie w społeczności interesów; angażowanie się w praktykę duchową; refleksyjne opowiadanie historii i przegląd życia; a nawet krytyczną świadomość i opór wobec norm i wartości wiekowych w społeczeństwie. Po uważnym wysłuchaniu starszych osób mówiących o odporności, dowiadujemy się, że odporność należy traktować zarówno jako cechy indywidualne, jak i na poziomie zbiorowym i społecznym. To zarówno te osobiste, „wewnętrznej siły” zasoby, postawy i podejście do życia, oraz społeczne i fizyczne środowiska i struktury, które otaczają osobę. Nasze środowiska społeczne i fizyczne mogą również przyczynić się do zwiększenia odporności osobistej lub ją odebrać. Obfite zasoby osobiste, dobre wsparcie i zasoby dla rodziny i gospodarstwa domowego, dobrze zaprojektowane i utrzymane domy i mieszkania, dostępne i bezpieczne ulice i dzielnice, dobry projekt urbanistyczny, zwłaszcza budynków i przestrzeni publicznych, przemyślany transport publiczny; wszystkie te rzeczy mogą potencjalnie przyczynić się do odporności osoby lub grupy. Mówiąc szerzej, dobre więzi społeczne; wysokiej jakości zbudowane środowiska i systemy, które umożliwiają powszechną dostępność; kulturowo istotne i bezpieczne usługi społeczne; krytycznie konstruktywne i pozytywne postawy społeczne i kulturowe wobec starości oraz kulturowej i społecznej różnorodności na starość; a niski poziom nierówności społecznych i nierówności są zasobami, które mogą wzmocnić i umożliwić odporność (McConatha, Schnell, Volkwein, Riley i Leach, 2003). Wąsko zdefiniowane koncepcje odporności, które koncentrują się na indywidualnych lub bardzo konkretnych kryteriach, są niebezpieczne, ponieważ mogą przenosić odpowiedzialność i obwinianie na osoby znajdujące się w niesprzyjających okolicznościach. Zbyt duża koncentracja na cechach indywidualnych i „pozytywnych odchyleniach” może być atrakcyjna dla niedofinansowanych decydentów, którzy szukają łatwych okazji do cięcia budżetów, uzasadniając, że jeśli „niektórzy” mogą pomyślnie radzić sobie z trudnościami, każdy powinien to zrobić. Jednocześnie nadmiernie pozytywne poglądy na temat odporności w starszym wieku stwarzają ryzyko romantyzowania zdolności jednostek, jednocześnie bagatelizując bardzo realną walkę i niekorzyść życia z chronicznymi przeciwnościami losu. Krytycznie refleksyjne podejście do odporności oznacza ciągłe poszukiwanie sposobów na uznanie codziennej siły osób starszych do kontrolowania swojego życia, będąc jednocześnie podatnymi na zagrożenia, a także rozpoznawanie i rozwiązywanie sposobów identyfikowania i eliminowania czynników kontekstowych, społecznych i strukturalnych, które sprzyjają przeciwnościom. Zrozumienie odporności 35 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ osób starszych z ich perspektywy pokazuje nam, że aby poprawić starość, należy poświęcić znacznie więcej uwagi inwestowaniu i optymalizacji środowiska życia w celu wspierania dobrego samopoczucia w starszym wieku. Musimy zająć się sposobami, w jakie usługi publiczne, przestrzenie publiczne i zabudowane, odpowiednie przepisy, dobre systemy wsparcia dochodów i podatków, polityka mieszkaniowa i inne formy wsparcia oraz przemyślane wartości i postawy społeczne mogą zwiększyć odporność jednostek, rodzin i społeczności (Mock i Eibach, 2011). Nuda Nuda to ważny problem związany z jakością życia wielu seniorów. Jeśli chodzi o domową opiekę nad osobami starszymi lub mieszkania wspomagane, opiekunowie rodzinni muszą zapewnić zaspokojenie fizycznych, psychicznych i emocjonalnych potrzeb seniorów. Ci, którzy opiekują się rodzicami w domu, muszą również starać się zapewniać stymulujące zajęcia, aby bliscy nie pogrążyli się w depresji, z której trudno się wydostać. Według Narodowego Instytutu Zdrowia Psychicznego (NIMH) starsi Amerykanie częściej popełniają samobójstwo niż jakakolwiek inna grupa wiekowa. Jak zauważył NIMH, prawie 16% zgonów samobójczych w kraju dotyczyło osób w wieku 65 lat lub starszych. Nuda prowadząca do depresji jest głównym czynnikiem w wielu domach, ośrodkach opieki zdrowotnej dla osób starszych i domach opieki. To do opiekunów rodzinnych należy zmniejszenie takiego ryzyka, jeśli chodzi o opiekę nad naszą starszą populacją. Źródło: Pexels.com Starzenie Się To Proces — Nuda Jest Zagrożeniem Nikt nie lubi się nudzić, w każdym wieku. Nie inaczej jest wśród seniorów. Twoi rodzice prowadzili produktywne i aktywne życie, ale mogą nagle zachorować lub zranić się do tego stopnia, że nie będą mogli się poruszać tak dobrze, jak kiedyś. Osoby te są bardziej narażone na nudę i poczucie bezużyteczności, co 36 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ może prowadzić do ciężkich epizodów depresji. Zapobieganie takim odczuciom powinno być główną troską pracowników służby zdrowia i opiekunów osób starszych — równie wysoko na liście ważnych, jak odpowiednia opieka medyczna i nadzór. Nuda prowadzi do wielu problemów emocjonalnych, w tym: • • • • Poczucie bezwartościowości Poczucie, że życie nie jest już nic warte Uczucia intensywnego niepokoju Uczucie braku miłości lub braku troski. Takie problemy są niezwykle trudne do rozwiązania, dlatego zapobieganie im w pierwszej kolejności jest najlepszym sposobem na walkę z wyniszczającymi skutkami nudy i depresji. Jak opiekunowie mogą walczyć z nudą? Rozwijaj Nowe Zainteresowania Opiekunowie rodzinni mogą zachęcać rodziców do rozwijania nowych zainteresowań w każdym wieku. Kto powiedział, że musisz być w szkole, aby nauczyć się nowego języka lub umiejętności? Badania wykazały, że stymulacja umysłu może pomóc ćwiczyć nie tylko ciało, ale także mózg. Uczenie się czegoś nowego w każdym wieku pomaga promować wzrost nowych komórek nerwowych, poprawia koncentrację i zwiększa odpowiednie dotlenienie, tworząc zdrowsze, bardziej aktywne komórki. Opiekunowie seniorów w każdym wieku, sprawności fizycznej i sprawności umysłowej mogą znaleźć nowe, stymulujące zajęcia dla osób starszych poprzez różne łamigłówki, ruchy fizyczne lub interakcje społeczne. Takie czynności nie muszą być skomplikowane. National Institute of Aging zidentyfikował regularną stymulację jako główny czynnik jakości życia między grupami seniorów o różnych możliwościach fizycznych (na przykład 85-latek, który startuje w maratonie, w przeciwieństwie do 65-latka). Seniorzy, którzy dobrze się starzeją, rzadziej cierpią na przewlekłe choroby i fizyczne ograniczenia. „Starsi dorośli byli również dość podobni do młodszych dorosłych pod względem tego, jak duża część ich uwagi została przyciągnięta mimowolnie” – zauważają badania przeprowadzone przez Centrum Medyczne Baptystów Uniwersytetu Wake Forest. „Nawet gdy się starzejemy, zdolność mózgu do angażowania uwagi wielozmysłowej pozostaje nienaruszona." Zachęcaj seniorów do rozwijania postawy! Zachęć matkę do rozwiązania tej krzyżówki. Namów tatę do zajęcia się nowym hobby. Opiekunowie osób starszych powinni stale oferować podopiecznym nowe i stymulujące zajęcia. Rozpocznij krąg opowiadania historii z tatą lub ucz się francuskiego z mamą. Możliwości są nieskończone. Smutek W pewnym momencie naszego życia wszyscy doświadczyliśmy, jak to jest opłakiwać utratę kogoś, kogo kochamy i cenimy. I chociaż starsi ludzie mogli mieć większe doświadczenie w radzeniu sobie ze stratami, utrata dorosłego dziecka, małżonka, a nawet opuszczenie domu rodzinnego może pozostawić osoby starsze w zdruzgotaniu. Jeśli starsi dorośli nie otrzymają pomocy potrzebnej do radzenia sobie ze swoim 37 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ żalem, jest bardzo prawdopodobne, że wpadną w depresję, a badanie wykazało, że 10 do 15% Australijczyków w wieku powyżej 65 lat już cierpi na depresję. Aby pomóc naszym bliskim w podeszłym wieku przed popadnięciem w depresję, musimy znaleźć sposoby, które pomogą im radzić sobie ze smutkiem i stratą w pozytywny sposób. Źródło: Pexels.com Oznaki Żalu u Osób Starszych Wiele starszych osób może nie wykazywać zewnętrznych oznak żałoby, ale opiekunowie i krewni powinni zwracać uwagę na niepokój fizyczny i emocjonalny. Smutek może objawiać się płaczem, a nawet niechęcią do płaczu, a zmiana nawyków żywieniowych może być również oznaką cierpienia. Utrata zainteresowania rodziną, przyjaciółmi i hobby jest kolejnym wskaźnikiem żałoby, a także trudności ze snem, koncentracją i podejmowaniem decyzji. Jeśli ukochana osoba w podeszłym wieku doświadcza którejkolwiek z powyższych sytuacji, oto kilka sposobów na radzenie sobie ze smutkiem i stratą. Etapy Żałoby Odmowa Początkowym etapem żalu jest zaprzeczenie, w którym osoba walczy lub nie chce zrozumieć, że twój ukochany umiera. Mogą dołożyć wszelkich starań, aby zignorować rzeczywistość sytuacji, a nawet przedyskutować ją z bliskimi lub lekarzami. Faza zaprzeczenia żalu jest często natychmiastową reakcją, a osoba zaczyna przechodzić przez nią, gdy ma czas na przetworzenie informacji. 38 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Gniew Kiedy osoba osiąga fazę gniewu, może doświadczać i wyrażać te uczucia wewnętrznie, zewnętrznie lub jedno i drugie. Mogą być źli, ponieważ czują, że nie są gotowi umrzeć lub że nie „zasługują” na to. Mogą przetwarzać te gniewne uczucia wewnętrznie i wolą unikać interakcji z innymi. Osoba może również wyładować swój gniew na otaczających ją ludziach, w tym na przyjaciołach, rodzinie, a nawet lekarzach i pielęgniarkach. Targowanie się W końcu większość ludzi przechodzi na etap negocjacji. Jeśli są religijni, ktoś może poprosić ich wyższą moc o uratowanie życia. Mogą się modlić i obiecywać „być dobrymi” lub „lepszymi”, jeśli tylko Bóg ich ocali. Rozmowy z innymi podczas targowania się w żałobie mogą zawierać wiele stwierdzeń, które zaczynają się od „Gdybym tylko…”. Komentarze te mogą dotyczyć tego, co dana osoba chciałaby cofnąć w związku z przeszłością („Gdybym tylko nie zaczął palić… ”) lub skoncentruj się na rzeczach, które zdają sobie sprawę, że przegapią („Gdybym tylko mogła doczekać dorastania moich wnuków…”). Depresja Większość ludzi doświadcza depresji w pewnym momencie procesu umierania i żałoby, chociaż może ona przybierać różne formy. Kiedy ktoś ma do czynienia ze śmiercią bliskiej osoby, okres żałoby jest oczekiwaną reakcją na stratę. Ewentualnie, gdy osoba jest w trakcie umierania, żałoba jest uprzedzająca. Żałoba przewidująca może oznaczać coś więcej niż tylko utratę życia; w miarę zbliżania się śmierci i coraz większej zależności od innych człowiek może opłakiwać utratę niezależności i tożsamości. Akceptacja Ostatnim etapem żalu jest akceptacja. Chociaż zwykle opisuje się go jako osobę „pogodzoną” ze śmiercią, nie musi to oznaczać, że jest to łatwy etap i że osoba poczuje ulgę lub nie będzie się bać, gdy do niego dotrze. Nierzadko zdarza się, że ktoś w ostatniej fazie żalu nic nie czuje, a odrętwienie może pomóc ludziom radzić sobie ze śmiercią. Osiągnięcie etapu akceptacji może zająć dużo czasu, a osiągnięcie akceptacji nie oznacza, że dana osoba nie wróci do poprzedniego etapu, jeśli zmieni się jej sytuacja. Posiadanie sieci wsparcia złożonej z rodziny i przyjaciół na każdym etapie procesu żałoby może zapewnić wskazówki i pocieszenie, ale nierzadko zdarza się również szukanie profesjonalnej pomocy w obliczu straty. Ludzie często zwracają się do poradnictwa w żałobie, grup wsparcia i duchowieństwa, aby pomóc im przetworzyć i uporać się z ich żałobą. Jak możesz pomóc? Odwiedzaj Regularne Niezależnie od tego, czy twoja ukochana osoba w podeszłym wieku mieszka w domu, czy w ośrodku opieki, ważne jest, aby znaleźć czas na regularne wizyty. Twoje wizyty zapewnią coś, na co czekasz i zapobiegną uczuciu izolacji. Informuj ukochaną osobę o pozytywnych wydarzeniach na świecie i przynieś coś, co może jej się spodobać, na przykład kosz z ulubionym jedzeniem lub wypiekami. 39 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Niech Wyrażają Swój Smutek Poinformuj swojego starszego krewnego lub przyjaciela, że opłakiwanie jest w porządku. Nie proponuj, aby coś naprawić lub ulepszyć — w takiej chwili najlepszą rzeczą, jaką każdy może zrobić, jest po prostu być tam i słuchać. Zaoferuj swoje wsparcie i pamiętaj, że dotyk lub przytulenie mogą pomóc Twojej ukochanej w żałobie bardziej niż jakiekolwiek słowa. Spraw, By Poczuli Się Bezpieczni Pogrążeni w żałobie starsi dorośli muszą czuć się bezpiecznie w tym trudnym czasie i będą potrzebować miłości i akceptacji rodziny i przyjaciół. Nie bądź krytyczny, jeśli muszą na chwilę uciec od żalu — nikt nie może się smucić przez cały czas i być może będą musieli zrobić coś dla siebie, aby poczuć się dobrze, nawet na chwilę. Tak więc, jeśli chcą wyjść i udać się do centrum handlowego lub wybrać się na miły spacer, zaproponuj bycie z nimi, jeśli chcą towarzystwa. Pomaganie osobom starszym w radzeniu sobie ze stratą to proces i może minąć trochę czasu, zanim będą mogły się wyleczyć. Ale twoja miłość i wsparcie mogą pomóc w tym trudnym czasie, więc bądź przy swoich bliskich, gdy próbują uporać się ze smutkiem. Utrata Rówieśników I Współczesnych Paradoks życia polega na tym, że zdrowe starzenie się i zwiększona długowieczność oznaczają, że przez całe życie będziesz mieć więcej doświadczeń ze śmiercią. Z wiekiem starzeją się też ludzie wokół nas. Z biegiem czasu wiele osób, które znamy i na których nam zależy, rozwinie choroby przewlekłe lub śmiertelne. Niektórzy z nich umrą za naszego życia. Konsekwencją dłuższego życia jest to, że nadal będziemy tracić przyjaciół i bliskich na skutek wypadków, chorób, a w miarę upływu lat po prostu „starości”. Chociaż śmierć jest naturalną częścią życia i nieuniknioną konsekwencją starzenia się, nie oznacza to, że nie zostaniesz nią głęboko dotknięty. Ciągła ekspozycja na śmierć jest jednym z powodów, dla których depresja jest powszechna u osób starszych. Jednak świadomość, że śmierć w końcu w jakiś sposób wpłynie na twoje życie, oznacza, że możesz aktywnie uczyć się radzenia sobie z procesem umierania i żałoby. Chociaż możesz nie być w stanie przewidzieć, jak będziesz odczuwać smutek (dla własnego życia lub czyjegoś życia), posiadanie systemu wsparcia i umiejętności niezbędnych do dbania o zdrowie psychiczne dadzą Ci solidne podstawy do pracy . Uczucia Dotyczące Śmierci Niektórzy ludzie wydają się być z natury bardziej pogodni ze śmiercią; przedwcześnie lub pod koniec długiego życia. Innym trudno jest stawić czoła procesowi umierania, bez względu na to, ile mają lat lub jak często doświadczają śmierci ukochanej osoby. Chociaż twoja wyjątkowa osobowość i doświadczenia wpływają na to, jak myślisz i czujesz się w związku ze śmiercią, istnieją również inne czynniki. Na przykład kultura, w której się wychowałeś, a także ta, w której żyjesz w danym momencie, będą kształtować twoje przekonania i postrzeganie śmierci. Sposób, w jaki inni ludzie w twoim życiu postrzegają i reagują na smutek, również wpłynie na twoje uczucia. Twoje postrzeganie może się również zmienić, gdy będziesz mieć więcej doświadczeń ze śmiercią; może to być najsilniej odczuwalne wtedy, gdy Twoje własne życie jest zagrożone, na przykład z powodu poważnego urazu lub choroby. Kiedy mówimy o radzeniu sobie ze śmiercią i umieraniem, należy wziąć pod uwagę 40 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ kilka elementów tego procesu. Oprócz doświadczenia emocjonalnego, istnieją również elementy duchowe lub egzystencjalne, a także fizyczne aspekty śmierci (zwłaszcza, gdy stajemy w obliczu własnej śmiertelności). Każdy element procesu umierania wymaga innego zestawu narzędzi do radzenia sobie, ale posiadanie umiejętności, których potrzebujesz, aby podejść do każdego aspektu indywidualnie, pomoże ci przejść przez wyjątkowe doświadczenie żalu. Aspekty Emocjonalne Sposób, w jaki myślisz o śmierci, czy to cudzej, czy własnej, jest dla ciebie wyjątkowy i wynika z twoich doświadczeń i przekonań. Ostatecznie istnieją pewne wspólne uczucia, których ludzie doświadczają w procesie śmierci i umierania. Te ustalone etapy żalu są często przywoływane, chociaż nie muszą być ściśle przestrzegane. Możesz myśleć o nich jako o nieliniowym przewodniku lub mapie drogowej. Kiedy ktoś osiągnął starość, ma przed sobą wiele lat życia, nad którymi zastanawia się nad śmiercią. Proces ten wymaga czasu i, jak zwykle w życiu, będzie pełen wzlotów i upadków. Chociaż ludzie niekoniecznie będą doświadczać etapów żałoby w tej samej kolejności lub intensywności, istnieją określone emocje, które zwykle wiążą się ze śmiercią i umieraniem. Wypieranie się i izolacja, złość, targowanie się, depresja i akceptacja są ogólnie uznawane za podstawowe emocjonalne elementy procesu żałoby. Niektórzy ludzie doświadczają tych emocji w kolejności, ale możliwe jest również, że ludzie ponownie odwiedzą etapy lub spędzą więcej czasu na jednym etapie niż na drugim. Stres Opiekuna Jeśli nigdy nie byłeś w sytuacji, w której musiałeś myśleć o śmierci, możesz być przytłoczony potrzebą przeanalizowania swoich uczuć zarówno po stracie ukochanej osoby, jak i przypomnienia, że pewnego dnia umrzesz. Jeśli w przeszłości doświadczyłeś śmierci bliskiej Ci osoby, opieka nad ukochaną osobą przechodzącą przez ten proces może przywrócić stare wspomnienia i smutek. Chociaż potrzeby Twojej umierającej ukochanej osoby mogą czasami wydawać się wymagające, pamiętaj, że Twoje własne dobro jest nadal Twoim priorytetem. Jeśli jesteś zdrowy emocjonalnie i fizycznie, będziesz miał energię, siłę, skupienie i cierpliwość, aby być w pełni obecnym z umierającymi bliskimi i zaspokajać ich potrzeby. Mimo to nie jest łatwo radzić sobie z umieraniem ukochanej osoby i bycie jej opiekunem, dlatego ważne jest, aby dbać również o siebie i uzyskać pomoc. Aspekty Duchowe i Egzystencjalne Potrzeby religijne i duchowe przez cały proces umierania będą bardzo indywidualne, ale nawet ktoś, kto nie zajmował się religią lub duchowością przez całe życie, może głębiej rozmyślać nad tymi koncepcjami, gdy stanie w obliczu śmierci. Kiedy mówimy o myśleniu o życiu na wyższym poziomie, mówimy o myśleniu egzystencjalnym lub czasami o kryzysie egzystencjalnym. Każda poważna zmiana lub uraz, w tym poważna choroba lub uraz, śmierć i żałoba, mogą wywołać te myśli i uczucia. Duchowe i egzystencjalne aspekty procesu umierania i żałoby są naturalne, ale mogą też być intensywne, wyczerpujące i przygnębiające. Osoba może odczuwać desperację lub jakby czas uciekał, gdy ścigają się, aby podsumować swoje życie i zaplanować swoją śmierć. Mogą zastanawiać się nad decyzjami, które podjęli w swoim życiu, kwestionować swoje wybory i zmagać się z poczuciem winy z powodu tego, co powiedzieli lub zrobili. Mogą zapytać „A co, jeśli?” i spróbuj wyobrazić sobie, jak mogłoby potoczyć się ich życie. W zależności od przekonań duchowych i religijnych dana osoba może pragnąć zbliżyć się do swojej siły wyższej. Mogą 41 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ chcieć częściej uczęszczać na nabożeństwa lub odwiedzić ich duchowego przywódcę, który udzieli im wskazówek i pocieszenia. Z drugiej strony, jeśli zmagają się z gniewem z powodu swojej śmierci, mogą czuć się zdystansowani od swojego duchowego centrum i mogą nie chcieć angażować się w praktykę religijną. Jeśli czyjaś religia ma tradycje dotyczące umierania, może zechcieć wziąć w nich udział. Mogą również chcieć porozmawiać o tym, jak chcieliby, aby ich życie duchowe odzwierciedlało się podczas procesu umierania i okresu po nim. Należy również wziąć pod uwagę duchowe i egzystencjalne potrzeby osób opiekujących się umierającymi bliskimi. Tak jak osoba umierająca może szukać pocieszenia u przywódców religijnych lub tekstów, tak ci, którzy się nią opiekują, mogą skorzystać na dotarciu do swojej duchowej lub religijnej społeczności. Słowo na pocieszenie Wszyscy będziemy mieli doświadczenia ze śmiercią, ale nie wszyscy doświadczymy śmierci i umierania w ten sam sposób. Nasze wyjątkowe doświadczenia mogą się nawet zmieniać wraz z wiekiem i częściej spotykamy się ze śmiercią. Nasze przekonania i doświadczenia mają wpływ na to, jak myślimy o śmierci, czego będziemy potrzebować i czego pragniemy podczas procesu umierania oraz sposób, w jaki opłakujemy śmierć kogoś, kogo kochamy. Ważne jest, aby wiedzieć, że wiele fizycznych, emocjonalnych i duchowych aspektów umierania, które są niepokojące i dezorientujące, jest w rzeczywistości normalnych. Chociaż nie zawsze możesz kontrolować okoliczności, a nawet wiedzieć na pewno, jak zareagujesz w danej sytuacji, istnieją aspekty procesu umierania, które Ty i Twoja rodzina możecie zaplanować. Omawianie swoich preferencji dotyczących opieki u schyłku życia, tworzenie sieci wsparcia i docieranie do społeczności duchowej to wszystkie sposoby, dzięki którym możesz stawić czoła śmierci w sposób otwarty i uczciwy. Niezależnie od tego, czy konfrontujesz się z własną śmiertelnością, czy opiekujesz się ukochaną osobą, która umiera, ważne jest również, aby pamiętać, że nie musisz robić tego sam. Oprócz przyjaciół i rodziny doradcy żałoby, grupy wsparcia, wspólnoty religijne i pracownicy służby zdrowia mogą również zapewnić zasoby i wsparcie. Autorefleksja Czy jesteś w stanie rozróżnić kilka socjologicznych zmian starzenia się Twoich seniorów? Jak? Jakich metod używasz, aby pomóc im przezwyciężyć te zmiany? Źródła i więcej do czytania • Jak starzejący się mózg wpływa na myślenie: https://www.nia.nih.gov/health/how-ageing-brain-affectsthinking Materiały wideo • • • Izolacja: https://youtu.be/H2rG4Dg6xyI Samotność: https://youtu.be/mIQxzVvCjoA Smutek, strata: https://youtu.be/Rgr4pMMjAso 42 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ • • Zdrowie psychiczne: https://youtu.be/bEP2sLx6tLw Przewodnik opiekuna: https://youtu.be/H82XCm7KEJk 1.5. Fizyczne zmiany starzenia Pojemność własna i zdolność funkcjonalna osób starszych WHO definiuje wewnętrzną zdolność jako połączenie fizycznych i psychicznych zdolności jednostki, w tym zdolności psychologicznych. Zdolność funkcjonalna to połączenie i interakcja wewnętrznej zdolności ze środowiskiem, w którym zamieszkuje dana osoba. Zdolność funkcjonalna składa się z wewnętrznej zdolności jednostki, odpowiednich cech środowiskowych i interakcji między nimi. Zdolność wewnętrzna obejmuje wszystkie zdolności umysłowe i fizyczne, z których dana osoba może korzystać, a także zdolność chodzenia, myślenia, widzenia, słyszenia i zapamiętywania. Na poziom wydolności własnej wpływa kilka czynników, takich jak obecność chorób, urazów i zmian związanych z wiekiem. Środowiska obejmują dom, społeczność i szersze społeczeństwo oraz wszystkie czynniki w nich występujące, takie jak środowisko zbudowane, ludzie i ich relacje, postawy i wartości, polityka zdrowotna i społeczna, systemy, które je wspierają oraz usługi, które wdrażają. Zdolność do życia w środowiskach, które wspierają i utrzymują wewnętrzną zdolność i sprawność funkcjonalną, jest kluczem do zdrowego starzenia się. Wizja Dla niektórych dorosłych pierwszą oznaką starości jest brak umiejętności czytania menu restauracji. I nie można zaprzeczyć, że prawdopodobieństwo problemów ze wzrokiem wzrasta wraz z wiekiem. Ale przy odpowiedniej pielęgnacji większość problemów ze wzrokiem związanych z wiekiem można rozwiązać, więc problemy ze wzrokiem nie muszą wpływać na jakość życia. Wczesne wykrywanie jest ważnym elementem zapobiegania problemom ze wzrokiem. Dlatego seniorzy powinni zaplanować regularne badania oczu. Po 50. roku życia koniecznie poproś o badanie rozszerzonego oka. Egzamin może pomóc okulistom wykryć potencjalne problemy, zanim pojawią się inne objawy. 43 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Źródło: Pixabay.com Niektóre problemy ze wzrokiem, które są częstsze wraz z wiekiem, obejmują: Starczowzroczność: Jeśli musisz trzymać rzeczy dalej, aby zobaczyć je wyraźnie, prawdopodobnie masz starczowzroczność. Jest to normalna część procesu starzenia się oczu i dzieje się, ponieważ soczewka wewnątrz oka twardnieje i gęstnieje wraz z wiekiem. Zwyrodnienie plamki żółtej związane z wiekiem (AMD): plamka jest częścią oka, która pomaga widzieć na wprost. Kiedy zaczyna się rozpadać, możesz zauważyć rozmyte plamy w centrum pola widzenia. W miarę postępu AMD mogą pojawić się puste plamy w pobliżu środka widzenia. Również jasność obiektów może słabnąć. Zaćma: Soczewka oka składa się z wody i białka. Z wiekiem białko może zacząć tworzyć grudki na soczewce. Rezultatem może być zmętnienie widzenia i trudności w rozróżnianiu kolorów. Chociaż możesz rozwinąć zaćmę w średnim wieku, są one częstsze u seniorów. Jaskra: Jaskra jest w rzeczywistości terminem zbiorczym dla wielu chorób, które wpływają na nerw wzrokowy. Często jednym z pierwszych objawów są trudności z widzeniem bocznym. Chociaż nie można go całkowicie wyleczyć, wczesne leczenie może zmniejszyć wpływ na wzrok. Regularne badania oczu mogą pomóc w zmniejszeniu wpływu jaskry na wzrok. A to ważne, ponieważ jaskra jest drugą najczęstszą przyczyną ślepoty. Niektóre wybory stylu życia, które mogą pomóc zmniejszyć wpływ zmian widzenia związanych z wiekiem, obejmują noszenie okularów przeciwsłonecznych na zewnątrz, odpoczynek podczas patrzenia na ekran komputera przez długi czas oraz spożywanie pokarmów, o których wiadomo, że pomagają w zdrowiu oczu, takich jak liściaste warzywa, tłuste ryby i świeże owoce. 44 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Słuch Utrata słuchu jest jednym z powszechnych skutków procesu starzenia. Według National Institute on Deafness and Other Communication Disorders około jedna trzecia seniorów w wieku od 65 do 74 lat doświadcza pewnego ubytku słuchu, a prawie połowa osób w wieku powyżej 75 lat tak. Źródło: Pixabay.com Początek ubytku słuchu związanego z wiekiem może być subtelny. Seniorzy często nie doświadczają nagłego spadku zdolności słyszenia. Zamiast tego mogą stopniowo odkrywać, że częściej zwiększają głośność w telewizji lub radiu lub częściej proszą krewnych o powtórzenie tego, co właśnie powiedzieli. Jak to się dzieje? Nasze uszy przechodzą kilka fizycznych zmian, które mogą wpływać na nasz słuch. Z wiekiem małe komórki słuchowe ucha wewnętrznego mogą zacząć się rozpadać. Te komórki „tłumaczą” dźwięk na sygnały elektryczne, które mózg może zinterpretować. Przy mniejszej liczbie komórek włoskowatych proces ten jest mniej skuteczny. Ponadto kilka warunków, które często dotykają seniorów, może wpływać na ich słuch, w tym: • • • • Nadciśnienie Choroba serca Cukrzyca Historia udarów. Niektóre leki mogą również powodować problemy ze słuchem. A jeśli masz historię przebywania w pobliżu głośnych dźwięków, mogą one trwale uszkodzić Twoją zdolność słyszenia. 45 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Potencjalny problem i jego możliwe rozwiązanie Wiele osób uważa utratę słuchu za normalną część procesu starzenia. Ale niektóre długoterminowe skutki mogą być poważne. W rzeczywistości kilka badań wykazało możliwy związek między utratą słuchu a demencją. Co więcej, słaby słuch może mieć wpływ na Twoje zdrowie i bezpieczeństwo w dłuższej perspektywie, ponieważ możesz nie usłyszeć wyraźnie instrukcji lekarza lub nie zauważyć, że włączy się alarm. Jeśli więc zauważysz, że dźwięki stają się coraz bardziej przytłumione lub jeśli nie słyszysz wyraźnie rozmów, koniecznie porozmawiaj ze swoim lekarzem. Chociaż ubytku słuchu związanego z wiekiem nie można cofnąć, pomocne mogą być aparaty słuchowe i inne metody leczenia. Oto kilka wskazówek, jak chronić słuch w miarę starzenia się: • • Ogranicz swoją ekspozycję na hałaśliwe otoczenie. A jeśli wiesz, że będziesz przebywać w pobliżu głośnych dźwięków, rozważ założenie zatyczek do uszu lub nauszników. Uważaj na wosk. Jeśli zauważysz nagromadzenie woskowiny, która tłumi słuch, porozmawiaj ze swoim lekarzem o najlepszym sposobie jego oczyszczenia. (Nie używaj wacików bawełnianych, ponieważ mogą uszkodzić bębenki uszne. Temperatura Starsi ludzie nie są w stanie regulować temperatury ciała w takim samym stopniu jak młodzi dorośli, ponieważ ich reakcje na zmiany temperatury ciała są zmienione. Kilka opublikowanych raportów sugeruje, że temperatura ciała spada wraz z wiekiem i wykazuje większą zmienność w starszych populacjach. To badanie miało na celu określenie średniej temperatury ciała u osób starszych. Osoby starsze mają średnią temperaturę ciała pod pachą niższą od punktu odniesienia 36,5 st. C. Źródło: Pixabay.com Przy ocenie temperatury ciała ważne jest uwzględnienie wieku pacjenta. Również punkt odniesienia 36,5 st. C jest niewłaściwy u osób starszych, zwłaszcza przy diagnozowaniu choroby przebiegającej z gorączką. Węch Aromat pysznie przyrządzonego posiłku wzmaga apetyt. Jednak osłabienie zmysłu węchu i nieumiejętność rozróżniania zapachów może sprawić, że starsza osoba będzie całkowicie niezainteresowana jedzeniem. 46 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Zapach kwiatów jest przyjemnym doświadczeniem, a niemożność ich powąchania może być przygnębiająca. Źródło: Pixabay.com Jak to się dzieje? Utrata węchu jest spowodowana starzeniem się, czasami po 70 roku życia, i pogarszana przez nawyki, takie jak palenie i ciągłe przyjmowanie leków. Zmniejszenie węchu może mieć tragiczne konsekwencje. Potencjalny problem i jego możliwe rozwiązanie Poza utratą apetytu osoba może nie być w stanie wyczuć zagrożenia w postaci wycieków gazu, dymu i ognia, co zwiększa ryzyko uduszenia [stan ekstremalny spowodowany brakiem tlenu i nadmiarem dwutlenku węgla we krwi]. . Pomocne może być zainstalowanie detektorów dymu i wizualnych detektorów gazu, które zmieniają wygląd w obecności gazu ziemnego. Dotyk Osłabiony zmysł dotyku jest powszechny u seniorów. Nie jest jasne, czy jest to spowodowane głównie starzeniem się, czy też przyjmowaniem leków na inne schorzenia, które często występują u osób starszych. Źródło: Pixabay.com Jak to się dzieje? Nasza skóra, mięśnie, ścięgna, stawy i narządy wewnętrzne mają receptory, które wykrywają dotyk, temperaturę lub ból. Mózg interpretuje rodzaj wrażenia dotykowego jako gorące, zimne lub neutralne. 47 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Chirurgia mózgu, choroby przewlekłe, takie jak cukrzyca, oraz uszkodzenie nerwów w wyniku urazu mogą sprawić, że mózg nie zinterpretuje uczucia ekstremalnego gorąca lub zimna jako uciążliwego. Potencjalny problem i jego możliwe rozwiązanie Jest to niebezpieczne, ponieważ zmniejszona wrażliwość na temperaturę może zwiększyć ryzyko odmrożenia, oparzeń lub hipotermii. U niektórych osób po 50 roku życia następuje stopniowe zmniejszenie wrażliwości na ból, co skutkuje problemami z chodzeniem i odleżynami. Używaj podgrzewaczy wody, które pozwalają ograniczyć maksymalną temperaturę wody. Zmniejszy to ryzyko oparzeń. Jeśli mieszkasz w miejscu, w którym występują ekstremalne zmiany klimatyczne, dobrze jest ubrać się zgodnie z odczytem temperatury otoczenia na termometrze. Stale obserwuj ich skórę, zwłaszcza dłonie i stopy, pod kątem obrażeń. Jeśli go zauważysz, nie ignoruj go, zakładając, że ból jest nieznaczny. Reaguj natychmiast. W niektórych przypadkach starsi mają większą wrażliwość na światło i ciepło ze względu na cienką strukturę skóry. Może to również spowodować oparzenia. Tacy starsi powinni ograniczać ekspozycję na światło słoneczne i przebywać. Smak Często spotykamy osoby starsze narzekające, że jedzenie jest nieapetyczne lub ma nieprzyjemny smak. Nie ma to nic wspólnego z jakością gotowania [ponieważ inni uważają, że potrawa serwowana jest doskonale smaczna], ale ze spadkiem wrażliwości smakowej na skutek starzenia. Źródło: Pixabay.com Jak to się dzieje? Jak wszyscy wiemy, kubki smakowe odpowiadają za dostarczenie nam czterech głównych smaków: słodkiego, kwaśnego, słonego i gorzkiego. Normalna osoba ma około 9000 kubków smakowych. W miarę starzenia się – między 50-60 rokiem życia u mężczyzn i 40-50 lat u kobiet – liczba kubków smakowych zaczyna się zmniejszać. Nie prowadzi to od razu do zmniejszenia wrażliwości smakowej. Ale w połączeniu z atrofią [degeneracją] pozostałych kubków smakowych i zmniejszoną produkcją śliny, może wywołać niewielką utratę smaku. Proces ten jest jednak przyspieszony, jeśli senior ma nawyk palenia, żucia tytoniu lub cierpi na choroby takie jak Alzheimer. 48 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Potencjalny problem i jego możliwe rozwiązanie Kiedy człowiek traci wrażliwość na smak, istnieje duża szansa, że straci zainteresowanie jedzeniem, co prowadzi do osłabienia i zmęczenia. Pomóc może zmiana w sposobie prezentacji posiłku lub przyprawy użyte do przygotowania dania. Spadek wrażliwości smakowej może skutkować spożyciem przegotowanej lub nieświeżej żywności, prowadząc do niebezpiecznej sytuacji zatrucia pokarmowego. Jedynym wyjściem jest regularne nadzorowanie czyszczenia lodówek i sprawdzanie, czy żywność została zgromadzona. Choroby Przewlekłe i Niepełnosprawności Wiele osób, które są niepełnosprawne z powodu przewlekłej choroby, uważa, że definicja niepełnosprawności z ubezpieczenia społecznego ich nie obejmuje i zwraca uwagę, że definicja niepełnosprawności zawarta w większości słowników stwierdza, że jest ona „stanem niezdolności do wykonywania pracy w wyniku lub niesprawność psychiczną”. Niepełnosprawność jest definiowana jako „niezdolność do podejmowania jakiejkolwiek znaczącej działalności zarobkowej z powodu jakiegokolwiek medycznie określonego upośledzenia fizycznego lub psychicznego, które może skutkować śmiercią lub które trwało lub ma trwać nieprzerwanie przez okres nie krótszy niż 12 miesięcy” . Chociaż wydaje się, że definicja ta obejmowałaby większość niepełnosprawności, wiele osób niepełnosprawnych z powodu przewlekłej choroby uważa, że ta definicja niepełnosprawności ich nie obejmuje. Szybko zwracają uwagę, że definicja niepełnosprawności zawarta w większości słowników mówi, że jest to „stan niezdolności do wykonywania czynności w wyniku niezdolności fizycznej lub psychicznej”. Największym problemem, jaki osoby cierpiące na choroby przewlekłe wydają się mieć z definicją niepełnosprawności podaną przez administrację zabezpieczenia społecznego, jest to, że jest ona utworzona, aby opiekować się osobami z „statyczną”, niezmienną niepełnosprawnością, taką jak ślepota, upośledzenie umysłowe, trudności w uczeniu się i z poważnymi niepełnosprawnościami, takimi jak porażenie czterokończynowe. Osoby z przewlekłą chorobą są niepełnosprawne, ale nie jest to statyczne. W niektóre dni mogą pracować, a w inne nie, i nie ma sposobu, aby przewidzieć, kiedy będą zdrowi lub chorzy. Choroba przewlekła to niepełnosprawność, która często uniemożliwia pracę, wykonywanie codziennych czynności i kontakty towarzyskie, aczkolwiek nie jest ona statyczna i niezmienna. Ta „wiecznie zmieniająca się” forma niepełnosprawności stwarza problemy w systemie. Po uzyskaniu renty inwalidzkiej osoba jest w ogóle niezdolna do pracy. Jeśli zdecydują się spróbować wyczerpać dziewięciomiesięczny okres próbny, a następnie nadal wykonywać „znacząco zarobkową pracę”, tracą przysługujące im świadczenia. Dla osób z przewlekłą chorobą nie jest to tak cięte i suche. Mogą być w stanie pracować z łatwością przez miesiące lub lata, tylko po to, aby zostać dotkniętym objawami choroby i być przykutym do łóżka przez tygodnie. Chociaż istnieje 36-miesięczny okres przedłużenia, który pozwala im uzyskać świadczenia wtedy, gdy jest to konieczne, trzy lata mogą przychodzić i mijać, pozostawiając ich bez świadczeń po okresie przedłużenia. 49 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ System nie ma żadnych konkretnych wytycznych, które są przeznaczone dla osób z ciągle zmieniającymi się chorobami przewlekłymi. Najlepsze, co mogą zrobić osoby z chorobami przewlekłymi, to ubiegać się o zasiłek, a nie pracować, co powoduje, że mają bardzo niewielkie dochody. Miejmy nadzieję, że zmieni się to w przyszłości.. Osłabienie Czym jest osłabienie? Termin „osłabienie” lub „bycie wątłym” jest często używany do opisania konkretnego stanu zdrowia często doświadczanego przez osoby starsze. Ale czasami jest używany nieprecyzyjnie. Jeśli ktoś żyje z ułomnością, nie oznacza to, że brakuje mu zdolności lub nie jest w stanie prowadzić pełnego i niezależnego życia. Kiedy jest właściwie stosowany, faktycznie opisuje czyjąś ogólną odporność i jak ma to związek z szansą na szybki powrót do zdrowia po problemach zdrowotnych. W praktyce bycie słabym oznacza stosunkowo „mniejszy” problem zdrowotny, taki jak infekcja dróg moczowych, może mieć poważny długotrwały wpływ na czyjeś zdrowie i samopoczucie. Dlatego tak ważne jest, aby osoby żyjące w trudnej sytuacji miały dostęp do dobrze zaplanowanej, połączonej opieki, aby w pierwszej kolejności zapobiegać powstawaniu problemów – i szybkiej specjalistycznej reakcji, gdyby coś poszło nie tak. Osłabienie zazwyczaj charakteryzuje się problemami, takimi jak zmniejszona siła mięśni i zmęczenie. Około 10% osób w wieku powyżej 65 lat żyje z słabością. Liczba ta wzrasta do od 25% do 50% w przypadku osób w wieku powyżej 85 lat. Kruchość to nie to samo, co życie z wieloma przewlekłymi schorzeniami. Często się nakładają, ale równie dobrze osoba żyjąca ze słabością może nie mieć innych zdiagnozowanych schorzeń. Żyć z osłabieniem organizmu Ktoś żyjący z osłabienie może potrzebować dostosowania swojego życia i znalezienia nowych sposobów radzenia sobie z codziennymi zadaniami. Może to dotyczyć również ich rodziny. Kruchość może również poważnie podważyć czyjeś poczucie własnej wartości i zmienić sposób, w jaki są postrzegani i traktowani przez innych, w tym pracowników służby zdrowia. Osoby żyjące w trudnej sytuacji są bardziej skłonne do korzystania z usług publicznych i prywatnych, które nie są dostosowane do ich potrzeb. Mogą być szczególnie narażeni na konsekwencje niskiej jakości opieki zdrowotnej i usług, które nie są połączone. Osoby żyjące z osłabionym organizmem Osoby żyjące w osłabionej kondycji organizmu muszą mieć dostęp do proaktywnej, połączonej opieki, aby zmaksymalizować zdrowie i dobre samopoczucie oraz przede wszystkim zapobiegać pojawiającym się problemom. Równie ważny jest dostęp do szybkich, specjalistycznych usług w przypadku kryzysu zdrowotnego. Istnieją dobre dowody na poparcie pracy z poszczególnymi osobami starszymi i ich rodzinami w celu wprowadzenia planów opieki i wsparcia dostosowanych do indywidualnych potrzeb, w oparciu o własne cele i preferencje osób. 50 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Autorefleksja Jakich technik używasz, aby poprawić jakość życia seniorów, rozwiązując ich problemy związane z fizjologicznym starzeniem się? Zasoby i więcej do przeczytania • • Zmysły i odczucia: https://completewellbeing.com/article/sense-and-sensibility/ Zrozumieć osłabienie: https://www.ageuk.org.uk/our-impact/policy-research/frailty-in-olderpeople/understanding-frailty/ Materiały Video • • • • • Fizyczne zmiany ciała i zdrowe starzenie : https://youtu.be/Yq5yKLpmh8E Fizjologiczne zmiany starzenia : https://youtu.be/DnMDtIzirjw Osłabienie organizmu: https://youtu.be/fZzskDKisCs Zrozumieć osłabienie organizmu: https://youtu.be/7ba9_QRP1Hc Dlaczego twoje ciało ulega zmianie: https://www.youtube.com/watch?v=GASaqPv0t0g 1.6. ABC dobrego starzenia się Aktywne starzenie się (wprowadzenie) Aktywne starzenie się to proces optymalizacji możliwości w zakresie zdrowia, uczestnictwa i bezpieczeństwa w celu poprawy jakości życia w miarę starzenia się ludzi. Aktywne starzenie się dotyczy zarówno jednostek, jak i grup ludności. Pozwala ludziom realizować swój potencjał dobrego samopoczucia fizycznego, społecznego i psychicznego przez całe życie oraz uczestniczyć w życiu społecznym zgodnie z ich potrzebami, pragnieniami i możliwościami, zapewniając im odpowiednią ochronę, bezpieczeństwo i opiekę, gdy potrzebują pomocy (Galiana i Haseltine , 2019). Termin „aktywne starzenie się” został przyjęty przez Światową Organizację Zdrowia pod koniec lat 90. XX wieku. Ma na celu przekazanie bardziej inkluzywnego komunikatu niż „zdrowe starzenie się” i rozpoznanie czynników oprócz opieki zdrowotnej, które wpływają na starzenie się jednostek i populacji (Kalache i Keller, 1999). Podejście do aktywnego starzenia się opiera się na uznaniu praw człowieka osób starszych i Zasad ONZ dotyczących niezależności, uczestnictwa, godności, opieki i samorealizacji. Przenosi planowanie strategiczne z podejścia opartego na potrzebach (które zakłada, że osoby starsze są biernymi celami) na podejście oparte na prawach, które uznaje prawa ludzi do równości szans i traktowania we wszystkich aspektach życia, Dorosnąć. Wspiera ich odpowiedzialność za uczestnictwo w procesie politycznym i innych aspektach życia społeczności. Słowo „aktywny” odnosi się do ciągłego uczestnictwa w sprawach społecznych, ekonomicznych, kulturalnych, duchowych i obywatelskich, a nie tylko do zdolności do aktywności fizycznej lub udziału 51 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ w sile roboczej. Osoby starsze, które przechodzą na emeryturę oraz osoby chore lub żyjące z niepełnosprawnością, mogą pozostać aktywnymi współtwórcami swoich rodzin, rówieśników, społeczności i narodów. Aktywne starzenie się ma na celu wydłużenie oczekiwanej długości i jakości życia w zdrowiu dla wszystkich starzejących się osób, w tym osób słabych, niepełnosprawnych i wymagających opieki. „Zdrowie” odnosi się do dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego i społecznego, zgodnie z definicją zdrowia WHO. Dlatego w ramach aktywnego starzenia się, polityki i programy promujące zdrowie psychiczne i więzi społeczne są równie ważne, jak te, które poprawiają stan zdrowia fizycznego. Utrzymanie autonomii i niezależności w miarę starzenia się jest kluczowym celem zarówno dla jednostek, jak i decydentów. Ponadto starzenie się odbywa się w kontekście innych – przyjaciół, współpracowników, sąsiadów i członków rodziny. Dlatego współzależność, a także solidarność międzypokoleniowa (dwustronne dawanie i otrzymywanie między jednostkami oraz starszymi i młodszymi pokoleniami) są ważnymi zasadami aktywnego starzenia się. Wczorajsze dziecko to dzisiejszy dorosły, a jutro babcia lub dziadek. Jakość życia, jaką będą cieszyć się jako dziadkowie, zależy od zagrożeń i możliwości, jakich doświadczali przez całe życie, a także od tego, jak kolejne pokolenia zapewniają wzajemną pomoc i wsparcie w razie potrzeby. 52 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Źródło: Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) Jak radzić sobie ze starzeniem się Krok 1: Zadbaj o siebie Jedz zdrowo, ponieważ Twój organizm przyswaja mniej składników odżywczych, gdy jesteś starszy. Jedz dużo owoców i warzyw oraz bierz suplementy, zwłaszcza witaminę D i wapń. Ćwiczenie – tkanka mięśniowa może stać się mniej elastyczna, a z wiekiem tracisz gęstość kości. Ćwiczenia mogą temu zapobiec. Zacznij od lekkiego, nie przesadzaj i skonsultuj się z lekarzem, jeśli zaczynasz nowy schemat ćwiczeń, wystarczy 30-minutowy spacer na zewnątrz. 53 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Ćwicz umysł – „użyj lub strać”, może zapobiec spadkowi funkcji poznawczych, rób sudoku, krzyżówki, graj w karty, czytaj, ucz się nowych rzeczy. Uspołecznij się - otaczaj się przyjaciółmi, ludzie są zwierzętami społecznymi i dobrze się rozwijają w takich sytuacjach. Dołącz do klubu książki, kółka na drutach, graj w bingo, brydża. Jeśli nie lubisz ludzi, kup zwierzaka. Dbaj o swoje zdrowie, udaj się do lekarza na rutynowe badania przesiewowe, takie jak mammografia, prostata, cholesterol, ciśnienie krwi, badanie oczu, badanie słuchu. Nie jest też złym pomysłem, aby przyjrzeć się bliżej swojemu drzewu genealogicznemu, aby sprawdzić, czy nie ma historii chorób, takich jak choroby serca lub nowotwory, przeciwko którym można podjąć środki zapobiegawcze. Źródło: 123rf.com Krok 2: Pielęgnuj wewnętrzne piękno A co jeśli twój wygląd zacznie blaknąć, pozwól, aby twoje wewnętrzne piękno przeświecało. • • • Kontynuuj naukę i rozwój Zachowaj entuzjazm i ciekawość Miej otwarty umysł, bądź otwarty na zmiany, bądź kreatywny 54 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ • Miłej zabawy, ŚMIECH! Źródło: Dribble Krok 3:Pozytywne Myślenie Starsi muszą rozwijać pozytywne nastawienie do życia. Nie skupiaj się na starzeniu się, ale żyj pełnią życia. Pamiętaj, aby pomyśleć o wszystkich wspaniałych rzeczach, które mogą zrobić, takich jak spędzanie czasu z wnukami, pisanie wspomnień, a nawet podróże. Źródło: VectorStock 55 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Krok 4: Zachowuj się tak, jak w twoim wieku przystało i akceptuj starzenie się z wdziękiem Naucz się akceptować, że się zestarzejesz, to nieuniknione, starzej się z wdziękiem. Odmowa nie zadziała. Zgub perukę lub przeczesz się, nie kupuj tego sportowego nowego samochodu kryzysowego wieku średniego, nie rzucaj współmałżonka dla kogoś o połowę młodszego ani nie próbuj wciskać się w ubrania przeznaczone dla nastolatków, będziesz tylko głupio wyglądać. Przestań mieć na tym punkcie obsesję, im bardziej będziesz świadomy tego, że się starzejesz, tym więcej inni ludzie zauważą. Zaprzyjaźnianie się Przyjaźń jest ogólnie definiowana jako relacja między dwiema lub więcej osobami, która jest inicjowana, wspierana i monitorowana przez agencję, która określiła jedną lub więcej stron jako mogące odnieść korzyści. Idealnie, związek jest nieoceniający, wzajemny, celowy i z czasem istnieje zobowiązanie. Usługi zaprzyjaźnienia zostały opracowane przez organizacje wolontariacie, aby zapewnić ludziom w takiej sytuacji możliwości interakcji społecznych i poczucia przynależności do społeczności. Badanie przeprowadzone przez Jo Dean i Robinę Goodlad bada, w jaki sposób świadczone są usługi zaprzyjaźniania się, i ujawnia poglądy różnych uczestników (Dean i Goodlad, 1998). Zaprzyjaźnianie się zapewnia towarzystwo osobom odizolowanym, szansę na nawiązanie nowego związku i możliwość uczestniczenia w zajęciach społecznych. Wielka Brytania to kraj, w którym przyjaźnienie się stało się bardzo popularne i gdzie istnieje wiele organizacji świadczących usługi zaprzyjaźniania się. Postrzegają przyjaźń jako uzupełnienie zarówno innych usług organizacji, jak i usług statutowych, a nie jako substytut opieki domowej lub innego stałego wsparcia. Zaprzyjaźnianie się jest używane przez osoby w każdym wieku i z wszelkiego rodzaju potrzebami wsparcia. Większość użytkowników ma również kontakt z innymi agencjami, które świadczą usługi opieki społecznej. Befrienders to wolontariusze. Użytkownicy biorący udział w ankiecie docenili fakt, że osoba zaprzyjaźniona woli spędzać z nimi czas, zamiast być zobowiązana do robienia tego w życiu zawodowym lub rodzinnym. Zaprzyjaźnione organizacje, wolontariusze i użytkownicy uważali dopasowanie wolontariuszy i użytkowników za klucz do sukcesu. Dopasowywanie jest najczęściej oparte na wspólnych zainteresowaniach i obu stronach mieszkających na tym samym obszarze. Usługi dla osób starszych najczęściej dostrzegają problemy z dopasowaniem. Zaprzyjaźnianie się jest cenione na różne sposoby przez użytkowników i wolontariuszy, którzy zaprzyjaźniają się. Użytkownicy uważają zaprzyjaźnionego za swojego „przyjaciela” i doceniają różne możliwości spędzania wolnego czasu, jakie daje zaprzyjaźnienie. Wolontariusze lubią związek, ale widzą różnice między przyjaźnią a „przyjaźnią”. W szczególności niekoniecznie jest to relacja wzajemna i czują się odpowiedzialni za regularne widywanie się z użytkownikiem w określonym celu. Opieka W miarę starzenia się populacji, jednym z największych wyzwań w polityce zdrowotnej jest znalezienie równowagi między wsparciem dla samoopieki (osoby dbające o siebie), wsparciem nieformalnym (opieka 56 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ ze strony członków rodziny i przyjaciół) oraz opieką formalną (opieka zdrowotna i społeczna). Opieka formalna obejmuje zarówno podstawową opiekę zdrowotną (świadczoną głównie na poziomie społeczności), jak i opiekę instytucjonalną (w szpitalach lub domach opieki). Chociaż jasne jest, że większość potrzebnych osób opieki jest świadczona przez nich samych lub ich nieformalnych opiekunów, większość krajów alokuje swoje zasoby finansowe odwrotnie, tj. największa część wydatków przypada na opiekę instytucjonalną. Na całym świecie członkowie rodziny, przyjaciele i sąsiedzi (z których większość to kobiety) zapewniają większość wsparcia i opieki osobom starszym, które potrzebują pomocy. Niektórzy decydenci obawiają się, że zapewnienie bardziej formalnych usług opieki zmniejszy zaangażowanie rodzin. Badania pokazują, że tak nie jest. Gdy świadczone są odpowiednie usługi formalne, kluczowym partnerem pozostaje opieka nieformalna. Niepokojące są jednak ostatnie trendy demograficzne w wielu krajach, wskazujące na wzrost odsetka kobiet bezdzietnych, zmiany we wzorcach rozwodów i małżeństw oraz ogólnie znacznie mniejszą liczbę dzieci w przyszłych kohortach osób starszych, wszystko to przyczynia się do kurczenia się puli wsparcia rodziny. Przykłady osób starszych i co osiągnęli po przejściu na emeryturę Utrzymanie naszych marzeń przy życiu po osiągnięciu wieku emerytalnego i podejmowanie działań w celu ich realizacji jest niezbędne, aby nadal mieć cel w życiu (Pepkin i Taylor, 2014). Poniższe przykłady uczą nas, że nigdy nie jest za późno, aby: Rozpocząć naukę w szkole Były wojownik Mau Mau, Kimani Maruge, zapisał się do pierwszej klasy w wieku 84 lat 12 stycznia 2004 r. Powiedział, że ogłoszenie przez rząd kenijski powszechnej i bezpłatnej edukacji podstawowej w 2003 r. skłoniło go do nauki czytania. I nie poprzestał na tym. W 2005 roku Maruge został wybrany na przewodniczącego. Napisać książkę Bernstein urodził się w Stockport w Anglii w 1910 roku i rozpoczął edukację jako architekt. Ale kiedy jego nauczyciel zniechęcił go do wyboru kariery, zdecydował się na karierę pisarską i przeniósł się do Nowego Jorku, aby osiągnąć swój cel. W 2007 roku, w wieku 97 lat, napisał powieść autobiograficzną Niewidzialna ściana, która spotkała się z uznaniem krytyków. W wieku 99 lat opublikował trzecią książkę z serii, (The Golden Willow: The Story of a Lifetime of Love), Złota wierzba: historia życia miłości, o jego małżeństwie z Ruby i późniejszych latach. Opublikować książkę Bertha Wood, urodzona w 1905 roku, wydała swoją pierwszą książkę, Świeże powietrze i zabawa: historia obozu w Blackpool, w dniu jej setnych urodzin, 20 czerwca 2005 roku. Książka jest oparta na jej wspomnieniach, które zaczęła pisać w wieku 90. 57 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Przebiec maraton Najstarszą kobietą, która ukończyła maraton, była 92-letnia Gladys Burrill z Hawajów. Przeszła i przebiegła maraton w Honolulu w ciągu dziewięciu godzin 53 minut, zyskując przydomek „Gladiator”. Swój pierwszy maraton przebiegła w wieku 86 lat. Wspiąć się na Everest 80-letni japoński alpinista wszedł na szczyt Mount Everest w zeszłym roku – i niewiarygodnie zrobił to nawet po operacji serca. Yuichiro Miura, po raz pierwszy wspiął się na Everest w wieku 70 lat, a następnie ponownie w wieku 75 lat. Po ostatniej wspinaczce powiedział: „Myślę, że trzy razy wystarczy”. W 1970 roku, jeszcze jako młody chłopak, Miura zjechał na nartach z Everestu, używając spadochronu, aby spowolnić schodzenie. Skoczyć na bungee W wieku 96 lat Mohr Keet z RPA został najstarszym skoczkiem na bungee w historii. Obalając każdy mit, że z wiekiem stajesz się coraz bardziej przestraszony, skoczył z Przylądka Zachodniego w RPA, który ma 708 stóp spadku. Był to jego piąty skok, a emeryt przyznał się również do spływów na białej wodzie i skoków spadochronowych. Żyjesz tylko raz. Zdobyć licencję pilota Emerytowany podpułkownik James C Warren jest byłym nawigatorem Tuskegee Airmen – pierwszych afroamerykańskich lotników wojskowych w siłach zbrojnych Stanów Zjednoczonych. W dojrzałym wieku 87 lat stał się najstarszą osobą na świecie, która otrzymała licencję pilota. Polecieć w kosmos. John Glenn przeszedł do historii, kiedy w wieku 77 lat stał się najstarszą osobą podróżującą w kosmosie. Urodzony 18 lipca 1921 roku Amerykanin był pilotem i senatorem USA, kiedy został wybrany do Mercury Seven – elitarnego pilota testowego wojskowego wybranego przez NASA do obsługi statku kosmicznego Mercury i zastania pierwszym amerykańskim astronautą. To, co łączy wszystkich tych ludzi, według autorów książki „Ludzie, którzy spełnili marzenia po 60. roku życia” to 3P: pasja, perspektywa życia i wytrwałość. 1) Pasja z definicji to każda nieodparta emocja lub uczucie. Osoby te albo mocno wierzyły w to, co robią, albo w przypadku osób z artystycznym zacięciem nie mogły powstrzymać się od tworzenia, czy to pisania, malowania, czy aktorstwa. 2) Perspektywa życiowa pojawiła się jako temat, gdy zauważyliśmy, że kilku naszych seniorów stwierdziło, że nie mogli osiągnąć sukcesu w młodszym wieku. Długie życie umożliwiło im uczenie się na porażkach i sukcesach, ustalenie jasnego punktu widzenia i wypracowanie wyjątkowej perspektywy. 3) Wytrwałość. Temat ten stał się oczywisty, gdy zauważyliśmy, że wielu naszych seniorów napotykało przytłaczające przeszkody i osiągało swoje cele czystą wolą i determinacją; nie poddali się. 58 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Źródło: Dreamstime Autorefleksja Jak zmotywowałbyś seniorów do realizacji ich marzeń? Zasoby i więcej do przeczytania • • Rola i wpływ zaprzyjaźniania się: https://www.jrf.org.uk/report/role-and-impact-befriending Nigdy nie jesteś stary: https://www.mirror.co.uk/news/uk-news/youre-never-old-people-who-4050987 Materiały wideo • • • Rola i wpływ zaprzyjaźniania się : https://www.youtube.com/watch?v=nTywMD-elNg Schemat zaprzyjaźnienia się: https://www.youtube.com/watch?v=Puo1OZjFuMs 5 niesamowitych seniorów : https://www.youtube.com/watch?v=Y2oOupBT4PA 59 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ 1.7. Zajęcia z seniorami Zajęcia z seniorami są nieodłączną częścią rozwoju umiejętności wychowawców i kadry pracującej z seniorami. Zasadniczo powinieneś być w stanie zastosować w praktyce to, czego się nauczyłeś, projektując, adaptując i realizując zajęcia z seniorami. Odpowiednie zajęcia (np. warsztaty) pomogą Ci w Twojej pracy, ale także poprawią jakość życia seniorów i szczęście ich rodzin. W rezultacie będą one wspierać relacje międzypokoleniowe oraz integracyjne dzielnice i społeczności lokalne. Zadanie: Użyj szablonu scenariusza zajęć z Załącznika 2 i zaprojektuj odpowiedni scenariusz zajęć, który pomoże Ci lepiej poznać seniorów, z którymi pracujesz. Przykład ćwiczenia: Żywa Biblioteka może być dobrym sposobem na lepsze poznanie seniorów, ale możesz stworzyć dowolne ćwiczenie, które uważasz za istotne. 1.8. 1) Quiz ewaluacyjny nr 1 Według Światowej Organizacji Zdrowia większość rozwiniętych krajów świata charakteryzuje starość rozpoczynającą się od: ….? a) 60 b) 70 c) 2) 65 Co obejmuje gerontologia? Badanie zmian społecznych u osób starszych; badanie starzenia się; tworzenie programów i polityk dla starszych b) Badanie zmian fizycznych, psychicznych i społecznych u ludzi wraz z wiekiem; badanie zmian w społeczeństwie wynikających ze starzenia się naszej populacji; zastosowanie tej wiedzy do polityk i programów c) Badanie zmian fizycznych i psychicznych starszych; badanie populacji starzejącej się; istniejące programy i zasady dotyczące starszych. a) 3) Ile etapów życia istnieje według teorii Erikssona? a) 8 b) 6 c) 4) 5 Zgodnie z teorią etapów życia Erikssona, ostatni etap życia charakteryzuje się: a) Intymność a izolacja b) Zaufanie kontra nieufność c) Uczciwość kontra rozpacz. 5) Jakie są cechy starzenia? a) Uniwersalność; Odwracalność; Niejednorodność b) Uniwersalność; nieodwracalność; Heterogeniczność i indywidualność c) Nieodwracalność i brak indywidualności 6) Jakie aspekty obejmuje zdrowie mózgu? 60 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ a) Zdrowie psychiczne b) Zdrowie psychiczne i fizyczne c) Zdrowie poznawcze; Funkcje motorowe; Funkcja emocjonalna; Funkcja dotykowa. 7) Czym jest tanatofobia? a) Forma niepokoju, charakteryzująca się lękiem przed własną śmiercią lub procesem umierania b) Forma niepokoju charakteryzująca się lękiem przed starzeniem się c) Forma niepokoju charakteryzująca się lękiem przed zachorowaniem 8) Depresja u osób starszych to… a) nie powszechne b) rzadziej niż w młodości c) znacznie częściej niż w młodości 9) Zmniejszanie i leczenie samotności i depresji u osób starszych można osiągnąć poprzez… a) Odpowiednie leki, zmiany stylu życia i narzędzia do radzenia sobie b) Dając im przestrzeń i czas na regenerację c) Zapewnij im jakikolwiek lek przeciwdepresyjny 10) Do czego nuda prowadzi starszych: a) stawać się bardziej aktywnym b) wiele problemów emocjonalnych c) doceniając swój wolny czas 11) Jakie są etapy żałoby? a) Rozpacz; wina; przezwyciężanie b) Odmowa; gniew; targowanie się; depresja; przyjęcie c) Smutek; samotność; akceptacje 12) Jak możesz pomóc starszym w żałobie? a) Odwiedzaj regularnie; niech wyrażają swój smutek; aby poczuli się bezpiecznie b) Zachęć ich do wizyty u psychologa c) Zostaw je, aby przezwyciężyły smutek, a nie przeszkadzały 13) Co oznacza „pojemność własna”? a) Zdolności fizyczne b) Zdolności psychologiczne c) Połączenie fizycznych i psychicznych, w tym psychicznych możliwości jednostki 14) Co oznacza „zdolność funkcjonalna”? a) Zdolność do funkcjonowania w różnych środowiskach b) Umiejętność dostosowania się do otoczenia c) Połączenie i interakcja wewnętrznej pojemności ze środowiskiem, w którym zamieszkuje dana osoba 15) Co to jest osłabienie? a) Osłabienie zazwyczaj charakteryzuje się problemami, takimi jak zmniejszona siła mięśni i zmęczenie b) Osłabienie oznacza, że osoba jest zbyt chuda c) Osłabienie charakteryzuje się brakiem siły w ramionach 16) Co oznacza „aktywne starzenie się”? a) Aktywne starzenie się to proces uczestniczenia starszych w społeczeństwie 61 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ b) Aktywne starzenie się to proces optymalizacji możliwości w zakresie zdrowia, uczestnictwa i bezpieczeństwa w celu poprawy jakości życia wraz z wiekiem c) Aktywne starzenie się to proces uprawiania sportu po 60. roku życia 17) Co daje zaprzyjaźnienie się starszym? a) Młodsi przyjaciele b) Przyjaciele w tym samym wieku c) Towarzyszenie dla osób odizolowanych, szansa na nawiązanie nowego związku i możliwość uczestniczenia w działaniach społecznych 18) Jakie jest jedno z największych wyzwań w polityce zdrowotnej? a) Aby znaleźć równowagę między wsparciem dla samoopieki, wsparciem nieformalnym i formalną opieką b) Promowanie samoopieki i nieformalnego wsparcia c) Promowanie formalnej opieki 19) Co osiągnęła Bertha Wood w swoją setną rocznicę? a) Aby opublikować książkę b) Przebiec maraton c) Aby zrobić skok na bungee 20) Co według autorów książki „Ludzie, którzy osiągnęli marzenia po 60. roku życia” mają ze sobą wspólnego 3 P? a) Praktyka, pasja i możliwość b) Pasja, wytrwałość i pokój c) Pasja, perspektywa na życie i wytrwałość *Prawidłowe odpowiedzi są dostępne w arkuszu kontrolnym: Załączniku 1 Arkusz kontrolny quizu ewaluacyjnego. 62 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ 2. Zrozum swoich seniorów Na przełomie XIX i XX wieku nastąpiły istotne zmiany w naukowym podejściu do starzenia się i starszych pokoleń. Często przytaczany paradygmat deficytu wyjaśniał starzenie się nie jako proces, ale raczej jako stan pogorszenia i koncentrował się na osłabieniu umiejętności i zdolności osób starszych, zarówno w zakresie aktywności fizycznej, jak i umysłowej. W dzisiejszych czasach podejście to zostało znacznie zmarginalizowane, ale stereo typizację paradygmatu wciąż widać w polityce dotyczącej starzenia się iw ogólnej komunikacji na temat osób starszych. Teoria aktywności to kolejne podejście, które w dzisiejszych czasach ma prawdziwe znaczenie i wpływ. Utrzymuje, że po zakończeniu aktywnej fazy życia osoby starsze również muszą znaleźć taką pozycję w swoich kulturach, społecznościach i rodzinach. Aby móc to robić i realizować proces aktywnego starzenia się, muszą zachować jak najwięcej swoich poprzednich aktywności. Aktywność i zaangażowanie społeczne to kluczowe czynniki w życiu osób starszych. Definicja aktywnego starzenia się nabrała nowego znaczenia w opracowaniu WHO (Światowej Organizacji Zdrowia) zatytułowanym „Aktywne starzenie się – ramy polityczne” przygotowanym na madryckie Zgromadzenie Światowe ds. Osób Starszych w 2002 r. (ONZ, 2002). Artykuł interpretuje aktywne starzenie się jako szansę dla wszystkich członków pokolenia przechodzącego na emeryturę na osiągnięcie dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego i społecznego oraz zaangażowanie, w zależności od okoliczności, we wszystkich obszarach życia społecznego, gospodarczego, kulturalnego i społecznego, a także we wspieraniu swoich rodzin, ich najbliższego i rozszerzonego środowiska. Zgodnie z podejściem WHO do osiągnięcia tego celu niezbędne są programy i leczenie mające na celu poprawę jakości życia osób starszych oraz poprawę ich bezpieczeństwa. 2.1. Stereotypy dotyczące osób starszych Ageizm to stereotypy i dyskryminacja jednostek lub grup na podstawie ich wieku. Ageizm może przybierać różne formy, w tym postawy uprzedzające, praktyki dyskryminacyjne lub polityki i praktyki instytucjonalne, które utrwalają stereotypowe przekonania (Wade, 2001). Opisywanie kogoś według wieku powinno być tak samo niedopuszczalne, jak opisywanie go przez płeć, rasę, religię lub kolor skóry. Źródło: Lumen Learning 63 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Jak każdy rodzaj predyspozycji, wiek wiekowy skłonił znaczną liczbę z nas do fałszywych przypuszczeń na temat seniorów. Te domniemania mogą nawiązywać do tego, jak to jest być starym i jak starzenie się wpływa na jednostki. Błędne ocenianie stanu umysłu, działań lub zachowani innej osoby na podstawie własnych doświadczeń, stanu umysłu, działań lub zachowani propaguje powszechne błędne wyobrażenia na temat starzenia się. W rzeczywistości starzenie się jest wysoce zindywidualizowanym i złożonym procesem; jednak nadal jest stereotypowa. Stereotypy dotyczące konkretnej grupy odgrywają potężną rolę w kształtowaniu sposobu, w jaki myślimy o jednostkach i wchodzimy z nimi w interakcje, a także w jaki sposób postrzegają siebie jednostki w obrębie stereotypowej grupy. Stereotypy to niekwestionowane mity lub przesadzone przekonania związane z kategorią. Są one szeroko rozpowszechnione i zakorzenione w kontekstach werbalnych, pisanych i wizualnych w społeczeństwie. Stereotypy starzenia obejmują założenia i uogólnienia na temat tego, jak ludzie w określonym wieku lub powyżej powinni się zachowywać i czego prawdopodobnie doświadczą, bez względu na indywidualne różnice czy wyjątkowe okoliczności (Hummert, Garstka, Shaner i Strahm, 1994). Uprzedzone poglądy mogły być powszechne w przeszłości, ale nie są już akceptowane. Czas zrobić to samo z wiekiem. Dyskryminacja nie powinna być dozwolona w szerszym społeczeństwie ze względu na cechy i zdolności danej osoby. Jest to ważne, ponieważ w przeciwnym razie nasza starzejąca się populacja nie wykorzysta w pełni swoich talentów i możliwości. Normy i stereotypy społeczne mogą również negatywnie wpłynąć na życie milionów ludzi, którzy założą, że nie są już zdolni do pracy, skazując ich na niższy dochód w ciągu całego życia i gorsze lata później. W XXI wieku należy zakwestionować pogardliwe postrzeganie, ponieważ jest niepoprawne i szkodliwe. Społeczeństwo musi odejść od stereotypowych poglądów, które warunkują sposób myślenia o wieku chronologicznym. Nazywanie kogoś w wieku powyżej 65 lat emerytem może być technicznie poprawne, ale jest to nieprzydatne określenie. Całe pojęcie emerytury musi się zmienić, ponieważ wiele osób chce cieszyć się okresem pracy w niepełnym wymiarze godzin, zanim całkowicie przestanie. 64 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Źródło: Frontiers in psychology Czy możemy zatem wymyślić język pozytywny lub nieoceniający? Zostawmy etykiety i uznajmy wspaniałą różnorodność, jaką podeszły wiek może przynieść społeczeństwu, gospodarce i samym jednostkom. Powszechne mity Zanim zagłębisz się w najczęstsze mity, pamiętaj, że starzenie się jest nieuniknione, ale starzenie się w złym stanie nie jest. Jeśli masz prawdziwe obawy, podejmij kroki, aby ich uniknąć; jeśli to mit, po prostu go zignoruj. Choroba Alzheimera Założenia mitu Jeśli członek rodziny ma chorobę Alzheimera, ja też ją zachoruję. W rzeczywistości Prawdopodobieństwo zachorowania na chorobę Alzheimera może być większe, jeśli w rodzinie występuje demencja, ponieważ istnieją pewne geny, o których wiemy, że zwiększają ryzyko. Jednak posiadanie rodzica z chorobą Alzheimera niekoniecznie oznacza, że ktoś zachoruje. Wskazówki dla seniorów Dowiedz się o historii zdrowia swojej rodziny i porozmawiaj z lekarzem o swoich obawach. Czynniki środowiskowe i związane ze stylem życia, takie jak ćwiczenia, dieta, narażenie na zanieczyszczenia i palenie, mogą również wpływać na ryzyko wystąpienia choroby Alzheimera. Chociaż nie możesz kontrolować odziedziczonych genów, możesz podjąć kroki, aby zachować zdrowie w miarę starzenia się, takie jak regularne ćwiczenia, kontrolowanie wysokiego ciśnienia krwi i niepalenie. not smoking. Choroba przewlekła i niepełnosprawność Założenia mitu Starość równa się przewlekłej chorobie i niepełnosprawności W rzeczywistości Tak, istnieje wiele chorób związanych z wiekiem, ale niekoniecznie wszystkie osoby starsze cierpią na choroby przewlekłe lub niepełnosprawność. Wskazówki dla seniorów Dokonuj właściwych wyborów dotyczących stylu życia, aby zachować zdrowie nawet w starszym wieku. Rzucenie palenia, zmniejszenie wagi i alkoholu z pewnością zminimalizuje ryzyko. Społeczność Założenia mitu 65 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Tak naprawdę nie ma znaczenia, gdzie seniorzy spędzają swoje późniejsze życie. W rzeczywistości Właściwie ma znaczenie, gdzie mieszkają osoby starsze. Niekoniecznie musi to być w społeczności seniorów. Mogłaby być otoczona rodziną, przyjaciółmi i sąsiadami. Najważniejsze, aby korzystać ze środowiska odpowiedniego do dobrego starzenia się. Wskazówki dla seniorów Zacznij szukać społeczności w Twojej okolicy. Możesz znaleźć w pobliżu taki, który obala mity, zapewniając dobre usługi zdrowotne i pozytywne doświadczenia. Kreatywność Założenia mitu Starzenie się sprawia, że jesteś mniej kreatywny W rzeczywistości Niezliczone przykłady obalają mit, że starzenie się zmniejsza kreatywność. W rzeczywistości wielu artystów odnajduje swoje powołanie lub osiąga mistrzostwo w późniejszych latach. Świetnym przykładem jest nieśmiertelna „Babcia Mojżesza”. Pani Moses zaczęła haftować po śmierci męża, a kiedy artretyzm sprawił, że haftowanie stało się zbyt bolesne, zaczęła malować. Jej pierwsza indywidualna wystawa sztuki odbyła się w 1940 roku, kiedy Moses miał już 80 lat. Malowała do 101 roku życia. Wskazówki dla seniorów Zachęcaj swoją kreatywność i bądź „Babcią Mojżeszem” dla siebie i świata. Decyzyjność Założenia mitu Starsi ludzie nie potrafią podejmować dobrych decyzji w ważnych sprawach. W rzeczywistości Umiejętności poznawcze oparte są na wieloletnim doświadczeniu i edukacji. W rzeczywistości wiek przynosi mądrość. Kontynuacja podejmowania decyzji dotyczących na przykład wyborów medycznych i finansów osobistych nie tylko sprawia, że jest się czujnym, ale także zaangażowanym i zaangażowanym. Udział osób starszych w podejmowaniu decyzji o sobie poprawia wyniki. Wskazówki dla seniorów Jeśli czujesz, że nadal jesteś kompetentny, po prostu poproś ludzi w pobliżu, aby uzyskali potrzebne informacje. Wspólne decyzje są zwykle lepsze niż jednostronne. 66 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Demencja Założenia mitu Starsi ludzie nieuchronnie zapadną na demencję. W rzeczywistości Demencja nie jest normalną częścią starzenia się. Chociaż ryzyko demencji rośnie wraz z wiekiem, nie jest nieuniknione, a wiele osób dożywa 90 lat i dłużej bez znaczącego spadku myślenia i zachowania, które charakteryzują demencję. Według Stowarzyszenia Alzheimera tylko 5% osób w wieku powyżej 65 lat zachoruje na demencję. Podczas gdy starzenie się może powodować zmiany poznawcze, starsi ludzie mogą osiągać lepsze wyniki w niektórych obszarach inteligencji i gorzej w innych. Na przykład, podczas gdy seniorzy mogą mieć wolniejszy czas reakcji, zdolności umysłowe, które w największym stopniu zależą od zgromadzonego doświadczenia i wiedzy, takie jak rozwiązywanie sporów i poszerzanie słownictwa, z czasem wyraźnie się poprawiają. Wskazówki dla seniorów Demencja nie jest nieunikniona. Powinieneś porozmawiać z lekarzem, jeśli masz poważne obawy dotyczące swojej pamięci i myślenia lub zauważysz zmiany w swoim zachowaniu i osobowości. Problemy te mogą mieć szereg różnych przyczyn, z których niektóre można leczyć lub odwracalne. Znalezienie przyczyny jest ważne dla określenia najlepszych kolejnych kroków. Należy jednak pamiętać, że okazjonalne pominięcie wizyty lub zgubienie kluczy są typowymi objawami łagodnego zapomnienia i nie są oznaką demencji. Zależność Założenia mitu Starzenie się oznacza zależność, prawdopodobnie w instytucji W rzeczywistości Nie więcej niż jedna z czterech osób pozostanie w domu opieki w dowolnym momencie swojego życia. Obejmuje to krótkoterminowe wizyty rehabilitacyjne. Wskazówki dla seniorów Utrzymuj ducha i ciało aktywne, aby pozostać niezależnym. Depresja Założenia mitu Depresja jest normalna u osób starszych. W rzeczywistości W miarę starzenia się niektórzy mogą czuć się odizolowani i samotni. Może to prowadzić do depresji, niepokoju i smutku. Depresja jest powszechnym i potencjalnie poważnym zaburzeniem nastroju, ale 67 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ niektóre terapie są skuteczne dla większości ludzi. Jednak wbrew mitowi, że starzenie się jest przygnębiające, wiele badań wskazuje, że seniorzy należą do najszczęśliwszej grupy wiekowej, podczas gdy najnieszczęśliwsi są w wieku 40 lat. Dzieje się tak, ponieważ starzenie się może przynieść wiele korzyści emocjonalnych, takich jak długotrwałe relacje z przyjaciółmi i rodzinę i całe życie wspomnień, którymi możesz podzielić się z bliskimi. Niemniej jednak należy pamiętać, że starsi dorośli z depresją rzadziej rozmawiają o swoich uczuciach. Wskazówki dla seniorów Osoby ogólnie nieszczęśliwe częściej popadają w depresję. Dlatego myśl pozytywnie i bądź szczęśliwy w każdym wieku. Chęć życia Założenia mitu Starsi dorośli tracą chęć do życia W rzeczywistości Wręcz przeciwnie, ludzie chcą żyć i żyć dobrze. Nikt, kto jest stabilny psychicznie, nie chce skrócić swojego życia. Zamiast tego seniorzy bardziej akceptują śmierć, gdy mają nad nią pewne poczucie kontroli. Komfortowe i kontrolowane środowisko jest pożądane przez większość, niezależnie od wieku. Wskazówki dla seniorów Niech inni poznają swoje myśli i uczucia. Niepełnosprawność Założenia mitu Niepełnosprawność fizyczna jest nieunikniona dla osób w starszym wieku W rzeczywistości Niektóre zmysły mogą być wolniejsze i może być większe ryzyko choroby, ale to nie jest równoznaczne z niedołężnością. Chociaż zapalenie stawów występuje częściej u osób starszych, nie jest ono związane z samym wiekiem, ale raczej z zużyciem chrząstki między stawami i kośćmi, co prowadzi do sztywności i bólu w każdym wieku. W młodszych latach artretyzmowi można zapobiegać, nosząc buty podtrzymujące, wykonując ćwiczenia o mniejszym wpływie i utrzymując niską wagę. Wskazówki dla seniorów Wraz z wiekiem wykonuj regularne ćwiczenia fizyczne, aby utrzymać elastyczność stawów i budować masę mięśniową, która wspiera stawy. Podnoś ciężary, aby utrzymać mocne kości i pomóc zachować szczupłą masę mięśniową. Zmniejsz wagę i zastosuj dietę przeciwzapalną, aby zmniejszyć ból i sztywność. 68 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Prowadzenie samochodu Założenia mitu Osoby starsze powinny zrezygnować z jazdy. W rzeczywistości Wraz ze starzeniem się populacji UE liczba starszych osób posiadających prawo jazdy na drogach będzie nadal rosła. Pytanie, kiedy nadszedł czas, aby ograniczyć lub przestać prowadzić, nie powinno dotyczyć wieku, ale raczej umiejętności bezpiecznego prowadzenia pojazdu. Chociaż osoby starsze mogą mieć wolniejszą reakcję, osłabione widzenie lub słuch oraz zmniejszoną siłę lub mobilność, niekoniecznie oznacza to, że powinny zaprzestać prowadzenia samochodu. Wskazówki dla seniorów Porozmawiaj z lekarzem, jeśli masz jakiekolwiek obawy dotyczące swojego zdrowia i prowadzenia pojazdu. Zaangażowanie Założenia mitu Starsi ludzie nie angażują się w świat zewnętrzny. W rzeczywistości Według badania Pew Research Centre z Internetu korzysta 67% seniorów powyżej 65 roku życia. W rzeczywistości seniorzy należą do najbardziej zapalonych podróżników i użytkowników mediów społecznościowych. Chociaż z biegiem lat mogą mieć mniej kontaktów towarzyskich, nie oznacza to, że osoby starsze nie powinny być zachęcane do wyjścia, poznawania ludzi i brania udziału w zajęciach społecznych. Wskazówki dla seniorów Sprawdź dostępne zasoby społecznościowe, aby wzbogacić się, podróżować i ćwiczyć. Elastyczność Założenia mitu Osoby starsze są mniej elastyczne i zdolne do przystosowania się do zmian. W rzeczywistości Nasza podstawowa osobowość kształtuje się prawdopodobnie przed szóstym miesiącem życia, ale można ją modyfikować. Przez całe życie ludzie musieli dostosowywać się do wielu trudnych zmian i zmian w życiu. Z tego powodu, zanim ludzie się starzeją, stają się ekspertami w adaptacji. Seniorzy mogą wolniej zmieniać swoje opinie, ale ich elastyczność i zdolność adaptacji są na ogół zachowane. 69 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Wskazówki dla seniorów Nigdy nie jest za późno, aby wprowadzić zdrowe zmiany w diecie, schudnąć i lepiej spać. Osłabienie Założenia mitu Seniorzy są słabi i osłabieni. W rzeczywistości Ciało w ruchu ma tendencję do pozostawania w ruchu. Umysł w ruchu ma tendencję do pozostawania w ruchu. Jest tak wiele przykładów starszych ludzi, którzy są silni fizycznie i psychicznie bystrzy. Z wiekiem następuje pewna utrata funkcji, ale wiele można zrobić, aby zapobiec (lub przynajmniej spowolnić) fizyczne i psychiczne procesy starzenia. Wskazówki dla seniorów Zbyt duża ilość telewizji jest szkodliwa w każdym wieku, ale jest szczególnie niezdrowa dla osób starszych. Ćwiczenia aerobowe i ciągłe uczenie się to dwa filary zapobiegania słabości. Regularne spacery, rozciąganie, podnoszenie ciężarów, aerobik i ogrodnictwo mogą pomóc w budowaniu masy mięśniowej, zachowaniu elastyczności i poprawie gęstości kości. Ćwiczenia mogą pomóc w obniżeniu ciśnienia krwi oraz zmniejszeniu objawów lęku i depresji. Geny Założenia mitu Geny nieuchronnie determinują zdrowie W rzeczywistości Według dr Roger Landry, autora „Live Long, Die Short”, 70% tego, jak się starzejemy, zależy od wyborów związanych ze stylem życia. Dlatego długość życia i zdrowie nie muszą odzwierciedlać życia rodziców. Wskazówki dla seniorów Jedz dobrze, wysypiaj się, rzuć palenie, ogranicz spożycie alkoholu i wykonuj ćwiczenia fizyczne, aby poprawić swoje zdrowie i długowieczność. Uczenie się Założenia mitu Starzy ludzie nie mogą uczyć się nowych rzeczy. W rzeczywistości 70 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Według Harvard Medical School, podczas gdy wzorce uczenia się mogą się zmieniać, a szybkość uczenia się może słabnąć, podstawowa zdolność uczenia się pozostaje. Chociaż starzenie się często wiąże się ze zmianami w myśleniu, wiele zmian poznawczych jest pozytywnych, na przykład posiadanie większej wiedzy i wglądu z doświadczeń całego życia, próbowania i uczenia się nowych umiejętności, może nawet poprawić zdolności poznawcze. W rzeczywistości seniorom łatwiej jest wykryć relacje między różnymi źródłami informacji i zrozumieć globalne konsekwencje konkretnych problemów. Wskazówki dla seniorów Poszukuj nowych kontaktów społecznych z innymi i angażuj się w działania społeczne, m.in. lekcje tańca, klub książki, fotografia cyfrowa. Utrzymają one aktywność mózgu i mogą poprawić zdrowie poznawcze. Wiele organizacji pozarządowych, szkół wyższych i uniwersytetów opracowało stałe programy edukacyjne dla starzejących się dorosłych, którzy chcą się uczyć. Samotność Założenia mitu Starsi ludzie lubią być samotni lub samotni W rzeczywistości Chociaż związki i relacje zmieniają się przez całe życie, możliwe jest zawieranie przyjaźni w każdym wieku. Jako istoty społeczne ludzie potrzebują znaczących relacji przez całe życie. Chociaż izolacja społeczna może być problemem dla tych, którzy mają ograniczoną mobilność, brak transportu lub niedawno stracili współmałżonka, większość seniorów może pozostać zaangażowana społecznie. Bycie aktywnym społecznie stanowi dla nas wyzwanie intelektualne, pomaga nam zachować umiejętności przetwarzania informacji i daje nam ważne ujście do dzielenia się uczuciami. Wskazówki dla seniorów Możesz żyć sam i nie być samotnym. Możesz także mieszkać z kimś lub kilkoma osobami i być bardzo samotnym. Dowiedz się, jak być samotnym, nie będąc samotnym. Pomocne mogą być zajęcia i wizyty z rodziną i przyjaciółmi. Leki Założenia mitu Jeśli ciśnienie krwi wróciło do normy, można przestać brać leki. W rzeczywistości Wysokie ciśnienie krwi jest bardzo częstym problemem dla osób starszych i może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, jeśli nie jest odpowiednio leczone. Jeśli ciśnienie krwi spada po zażyciu leku, oznacza to, że lek i wszelkie wprowadzone przez Ciebie zmiany w stylu życia działają. Jednak odstawienie leków najprawdopodobniej ponownie podniesie ciśnienie krwi, zwiększając na przykład ryzyko udaru i chorób nerek. 71 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Wskazówki dla seniorów Porozmawiaj ze swoim lekarzem o możliwościach bezpiecznej zmiany lub zaprzestania przyjmowania leków. Osteoporoza Założenia mitu Tylko kobiety muszą martwić się osteoporozą. W rzeczywistości Chociaż osteoporoza występuje częściej u kobiet, choroba ta nadal dotyka wielu mężczyzn. Podczas gdy mężczyźni zaczynają z większą gęstością kości niż kobiety, jeden na pięciu mężczyzn w wieku powyżej 50 lat dozna złamania związanego z osteoporozą. W wieku 70 lat mężczyźni i kobiety tracą masę kostną w tym samym tempie. Wiele czynników ryzyka jest podobnych w przypadku mężczyzn i kobiet: wywiad rodzinny, brak wapnia lub witaminy D, zbyt mała aktywność fizyczna, nadużywanie alkoholu i narkotyków. Wskazówki dla seniorów Dobrze się odżywiaj, ćwicz, rzuć palenie i ogranicz alkohol. Aktywność fizyczna Założenia mitu Starsi ludzie nie powinni wykonywać dużej aktywności fizycznej. W rzeczywistości Prawie każdy, w każdym wieku iz większością schorzeń, może uczestniczyć w jakimś rodzaju aktywności fizycznej. Badania pokazują, że osoby starsze mogą wiele zyskać, będąc aktywnym, i wiele do stracenia, siedząc zbyt dużo. Często brak aktywności jest bardziej winny niż wiek, kiedy starsi ludzie tracą zdolność do samodzielnego robienia rzeczy. Ćwiczenia i aktywność fizyczna są nie tylko dobre dla zdrowia psychicznego i fizycznego, ale mogą pomóc osobom starszym zachować niezależność. Wskazówki dla seniorów Tai Chi lub podobne praktyki ruchu umysłu i ciała poprawiają równowagę i stabilność u osób starszych, a to może pomóc zachować niezależność i zapobiec upadkom w przyszłości. Produktywność Założenia mitu Starzenie się czyni ludzi nieproduktywnymi. 72 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ W rzeczywistości Wiek nie jest już predykatorem produktywności i wydajności. „Stary” nie jest przydatnym słowem do określenia zdolności, podobnie jak inne stereotypowe etykiety. Nawet na emeryturze, starsi ludzie nie są bezproduktywni. W niektórych przypadkach mogą nie być tak wydajne, ale ich doświadczenie i mądrość sprawiają, że są skuteczne. Wiele osób, z wyboru lub z konieczności, pozostaje na rynku pracy znacznie powyżej typowego wieku emerytalnego. Jednostki będą się starzeć inaczej (Chopik, 2017), więc pracodawcy i społeczeństwo nie powinni dokonywać szerokich uogólnień ani osądów na podstawie wieku chronologicznego. Seniorzy mogą również przyczyniać się do wychowywania wnuków lub mogą być wolontariuszami w społeczności. Wskazówki dla seniorów Pozostań aktywny nawet po przejściu na emeryturę i nadal dziel się swoim doświadczeniem i umiejętnościami z korzyścią dla społeczeństwa. Relacje z innymi Założenia mitu Starsi ludzie nie chcą ani nie potrzebują bliskich relacji. W rzeczywistości Osoby starsze mogą mieć mniej osób, z którymi mogą się kontaktować w miarę starzenia się, a wraz z wiekiem mogą pojawiać się bariery fizyczne i psychiczne. Jednak ludzie są stworzeniami społecznymi i potrzebują znaczących relacji w każdym wieku. Rodziny, zespoły i organizacje mają większe szanse na sukces, gdy są połączone społecznie. Wskazówki dla seniorów Utrzymuj relacje społeczne, aby podejmować wyzwania intelektualne, utrzymywać umiejętności przetwarzania informacji, informacji zwrotnych i po prostu dzielić się uczuciami. Religia Założenia mitu Z wiekiem ludzie stają się bardziej religijni. W rzeczywistości Seniorzy z pewnością mają wyższy wskaźnik uczęszczania do religii niż osoby młodsze, ale jest to raczej zjawisko pokoleniowe niż zjawisko starzenia się. Seniorzy dorastali w czasach, gdy więcej osób chodziło do kościoła, dlatego seniorzy są najbardziej religijną grupą wiekową. Jeśli regularnie chodzili do kościoła, gdy byli młodsi, prawdopodobnie będą to robić w późniejszym wieku. Wspólnoty kościelne mogą być środowiskiem wolontariatu, śpiewania, podróżowania i ogólnie życia towarzyskiego. Wskazówki dla seniorów 73 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Rób to, co czujesz, że ma na Ciebie pozytywny wpływ. Nauka Założenia mitu Nauka odpowiedziała na wszystkie nasze pytania dotyczące starzenia. W rzeczywistości Najszybciej rozwijającą się częścią populacji są osoby w wieku 85+. Ponieważ żyjemy dłużej i lepiej, stajemy przed coraz większą liczbą pytań, na które należy odpowiedzieć. Dlatego musimy się jeszcze wiele nauczyć o starzeniu się i super starzeniu. Wskazówki dla seniorów Bądź na bieżąco z postępami nauki o starzeniu się, aby czerpać z tego korzyści. Starość Założenia mitu Starzy ludzie są starcami. Starość jest nieunikniona. W rzeczywistości Termin starość nie jest już używany do opisania demencji. Prawdopodobieństwo starości w wieku 65 lat wynosi tylko około 5%, ale wzrasta do około 20% w wieku 85 lat. Pamiętaj, że to normalne, że zdarzają się chwile zapomnienia lub zapominania imienia osoby. Wskazówki dla seniorów Stosuj zbilansowaną dietę, bądź aktywny i nadal stawiaj sobie wyzwania umysłowe, ucząc się przez całe życie. Seks Założenia mitu Osoby starsze nie są zainteresowane romantyzmem, intymnością i seksem. W rzeczywistości Omawianie miłości i życia seksualnego seniorów jest w dużej mierze tematem tabu w naszej kulturze i prowadzi do stereotypu, że seniorzy są bezpłciowi. Ten stereotyp jest szkodliwy, ponieważ może powodować u seniorów sprzeczne uczucia lub niepotrzebne poczucie winy związane z ich seksualnością. Badania pokazują, że osoby o zdrowiu fizycznym, dobrym samopoczuciu i chętnym partnerze są bardziej skłonne do kontynuowania stosunków seksualnych. Co więcej, badania konsekwentnie wykazywały związek między pozytywną aktywnością seksualną, uczuciem bliskości emocjonalnej i ogólnym samopoczuciem, nawet wśród seniorów. 74 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Wskazówki dla seniorów Bądź aktywny, ale nie przesadzaj. Sen Założenia mitu Starzy ludzie nie potrzebują tyle snu. W rzeczywistości Wraz z wiekiem ludzie mogą mieć trudności z zasypianiem i zasypianiem. Jednak jest to błędne przekonanie, że sen osoby musi się zmniejszać wraz z wiekiem. Starsi dorośli potrzebują takiej samej ilości snu jak wszyscy dorośli: od 7 do 9 godzin na dobę. Wskazówki dla seniorów Śpij od 7 do 9 godzin każdej nocy, aby zachować zdrowie, zmniejszyć ryzyko upadków, poprawić samopoczucie psychiczne i zachować czujność. alert. Palenie papierosów Założenia mitu Jestem „za stary”, by rzucić palenie. W rzeczywistości Palenie powoduje natychmiastowy i długotrwały wzrost tętna i ciśnienia krwi, ale rzucenie palenia może z czasem doprowadzić do obniżenia tętna i ciśnienia krwi. Nie ma znaczenia, ile masz lat i jak długo paliłeś, rzucenie w dowolnym momencie poprawia twoje zdrowie. Palacze, którzy rzucają palenie, mają mniej chorób, takich jak przeziębienie i grypa, rzadziej zapalenie oskrzeli i zapalenie płuc, ogólnie lepsze samopoczucie i mniejsze ryzyko raka, zawału serca, udaru mózgu i chorób płuc. Korzyści z rzucenia palenia są niemal natychmiastowe. W ciągu kilku godzin poziom tlenku węgla we krwi zaczyna spadać, a po kilku tygodniach poprawia się krążenie i poprawia się czynność płuc. Rzucenie palenia zmniejszy również narażenie na bierne palenie innych członków rodziny lub opiekunów w domu. Wskazówki dla seniorów Po prostu rzuć palenie. Nigdy nie jest za późno, aby czerpać korzyści z rzucenia palenia i dawania zdrowego przykładu swoim dzieciom i wnukom. Społeczeństwo Założenia mitu Starsi ludzie mają niewielki wkład w społeczeństwo. W rzeczywistości 75 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Dzięki wieloletnim umiejętnościom osobistym i fachowej wiedzy osoby starsze są wysoko cenionymi pracownikami, kolegami i wolontariuszami. Seniorzy mogą przyczynić się do rozwoju swoich społeczności, udzielając korepetycji, pomagając małym firmom, asystując przy wychowywaniu wnuków, zapewniając towarzystwo i pomagając w codziennych zadaniach. Starsi pracownicy mają silną etykę pracy i są świetnymi mentorami i wzorami dla młodszych pokoleń. Wskazówki dla seniorów Zobacz, co możesz zaoferować społeczeństwu i kim są ci, którzy potrzebują tego, co masz do zaoferowania. Zamożność Założenia mitu Starzy ludzie są biedni. W rzeczywistości To nie jest prawda. Na przykład Amerykanie w wieku 50 lat i starsi, którzy stanowią nieco ponad jedną trzecią populacji, mają 80% aktywów finansowych i 50% dochodów uznaniowych. Jednak niektóre grupy nadal borykają się finansowo. Ponadto bycie na stałym dochodzie, gdy inflacja zbiera swoje żniwo, jest obciążeniem dla osób starszych. Wskazówki dla seniorów Inwestuj w średnim wieku i wydawaj mądrze w starszym wieku. Pamiętaj jednak, że po drugiej stronie nic ze sobą nie zabierzesz. Jak stereotypy wpływają na osoby starsze Jak pokazano powyżej, chociaż istnieje wiele mitów na temat osób starszych, wiele z nich jest po prostu nieprawdziwych. Każda osoba w każdym wieku może mieć te same problemy, takie jak na przykład depresja. Może się to zdarzyć w każdym wieku, ale stereotypowe myślenie może przypisać to populacji w podeszłym wieku. Ogólnie rzecz biorąc, założenia zniekształcają sposób, w jaki postrzegamy świat, ludzi i społeczeństwo. 76 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Źródło: The Telegraph Stereotypy starzenia są powszechne w naszej kulturze i stwierdzono, że wpływają na ludzi na wiele sposobów: • • • • • • • Jak widzą siebie starsi dorośli Jak starsi dorośli postrzegają innych starszych dorosłych (porównanie społeczne i przekonania na temat starości) Jak młodsi ludzie postrzegają starszych dorosłych i jak to wpływa na tych młodszych dorosłych w późniejszym życiu Jak społeczeństwo postrzega osoby starsze Jak osoby starsze są traktowane przez innych i społeczeństwo jako całość Jak te stereotypy mogą faktycznie wpływać na osoby starsze? Jak ludzie starsi reagują na stereotypy społeczne. Co mają zrobić? Badania przeprowadzone przez (Levy B., 1996) w celu sprawdzenia pamięci, umiejętności pisania odręcznego i zdolności chodzenia wykazały, że podprogowa ekspozycja na negatywne stereotypy wieku może negatywnie wpływać na wydajność w tych dziedzinach u osób starszych, podczas gdy pozytywne stereotypy starzenia się (takie jak mądrość i mędrzec) ma tendencję do poprawy wydajności. Dlatego patrzenie na mity i realia starzenia się, aby zmienić sposób postrzegania starzenia się, może znacznie wpłynąć na ogólny stan zdrowia i dobre samopoczucie. Stereotypy starzenia się we współczesnej kulturze są przede wszystkim negatywne, ukazując późniejsze życie jako czas złego stanu zdrowia, samotności, uzależnienia oraz słabego funkcjonowania fizycznego i psychicznego. Na przykład, kiedy wierzymy, że starsi ludzie myślą wolno, wpłynie to na sposób, w jaki się z nimi komunikujemy, sposób, w jaki rozmawiamy o nich z innymi ludźmi i sposób, w jaki możemy urazić starszą osobę jednym z naszych komentarzy. Ponadto, jeśli myślimy, że starsi ludzie są samotni i przygnębieni, może to wpłynąć na nas, gdy osiągniemy starszy wiek. Jest to samospełniająca się przepowiednia: wierzymy, że to, co może się wydarzyć, faktycznie 77 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ się wydarzy, ponieważ „programujemy” się na starość. Dlatego ważne jest, aby nasze fakty były jasne i przedstawiane innym ludziom wokół nas poprzez dzielenie się i komunikację. Naukowcy z Yale University odkryli również, że wszyscy ludzie, którzy mają negatywne stereotypy na temat starzenia się, mają tendencję do odmawiania jakichkolwiek interwencji przedłużających życie, takich jak zdrowsza dieta, ćwiczenia, poprawa snu, zmniejszanie stresu poprzez medytację lub cokolwiek podobnego. Po prostu nie wierzą, że będą działać. Tak więc podważą jakość życia, robiąc to. Ale także, jak stwierdzono w ich poszukiwaniach, negatywne poglądy bezpośrednio wpływają na chęć pozostawienia sensu życia, a ostatecznie na śmiertelność. Założenia można obalić i należy je obalić, jeśli fakty są błędne. To od nas, pracowników służby zdrowia, psychologów i pracowników zdrowia psychicznego zależy, czy zmienimy społeczeństwo, w którym żyjemy. Teraz wiemy, że negatywne założenia mogą prowadzić do negatywnych rezultatów. Jeśli negatywne założenia mogą prowadzić do negatywnych wyników, jaki wpływ będą miały pozytywne przekonania na zdrowie i samopoczucie? Badania pokazują, że gdy ludzie mają pozytywne poglądy na temat starzenia się, może to rzeczywiście pozytywnie wpłynąć na ich zdrowie. Pozytywni myśliciele mogą mieć niższe ciśnienie krwi, niższy poziom cholesterolu, częściej ćwiczą i jedzą zdrowszą żywność, aby codziennie czuć się bardziej pozytywnie. Dzięki temu mogą żyć dłużej o około siedem i pół roku. Dlatego osoby starsze powinny być zachęcane do przyjmowania pozytywnych założeń i przekonań oraz do uświadamiania ich innym ludziom. Może to mieć duży wpływ na zdrowie i samopoczucie innych ludzi. Autorefleksja Z jakimi stereotypami dotyczącymi osób starszych się spotkałeś i jak je pokonać? Zasoby i dalsze czytanie • • • • • 10 mitów na temat starzenia się : https://www.nia.nih.gov/health/10-myths-about-ageing Mity i stereotypy starzenia się : https://www.cambrianseniorliving.com/myths-and-stereotypes-ofageing/ Mity na temat starzenia : https://www.ageingcare.com/articles/myths-about-ageing-179212.htm Przestań wierzyć w te mity o starzeniu się : https://www.whereyoulivematters.org/stop-believe-thesemyths-about-ageing/ 5 mitów na temat starzenia się i dlaczego warto je ignorować : https://blog.providence.org/archive/5myths-about-ageing-and-why-you-should-ignore-them Materiały wideo • • Zdefiniowany stereotyp: https://www.youtube.com/watch?v=r_Uer9LgITc Fakty – stereotypy dotyczące starzenia się : https://www.youtube.com/watch?v=wmtQMMTJNb4 78 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ 2.2. Filary w życiu osób starszych Miasta i Społeczności Znaczenie społeczności Społeczności to miejsca, w których ludzie cieszą się bezpiecznym życiem. Są place zabaw dla dzieci, imprezy młodzieżowe i wiele możliwości dla bardziej sprawnych osób. Jednak jeśli chodzi o seniorów, te możliwości są minimalne, podczas gdy istnieje większe zapotrzebowanie na społeczności integracyjne. Społeczeństwo musi opiekować się osobami starszymi i wszyscy możemy to zrobić, zmieniając sposób organizacji naszych społeczeństw. Jednym z podstawowych powodów, dla których wsparcie społeczne jest tak ważne, jest to, że ma ono bezpośredni wpływ na dobro osób starszych. Chociaż seniorzy spotykają się z rodziną i przyjaciółmi, to nie wystarczy do dobrej jakości życia. Według ostatnich badań około jedna trzecia seniorów w wieku od 50 do 80 lat jest samotna. Izolacja społeczna i depresja u osób starszych stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia (Departament ds. Społeczności, 2009). Zagrożenia te obejmują osłabienie układu odpornościowego, chorobę Alzheimera, lęki, zaburzenia funkcji poznawczych, depresję, choroby serca, wysokie ciśnienie krwi, otyłość. W skrajnych przypadkach izolacja może również prowadzić do przedwczesnej śmierci. Aby tego uniknąć, musimy wziąć pod uwagę potrzeby seniorów, aby rozwiązać je w podejściu społecznościowym. Badania pokazują, że osoby starsze mają potrzeby społeczne i rozbudowane sieci społecznościowe. Te potrzeby społeczne są zakorzenione w osobowościach, pragnieniach, oczekiwaniach i kulturach osób starszych. Wzajemność Bliskość Relacje Źródło: Autorzy Potrzeba bliskości 79 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Wraz z wiekiem nasza sieć społecznościowa jest często mniej szeroka, a częstotliwość interakcji z przyjaciółmi i bliskimi stale spada. Relacje z bliskimi przyjaciółmi lub członkami rodziny są krytyczne, ale często istotną rolę odgrywają relacje z sąsiadami i innymi członkami społeczności. Posiadanie pobliskiej sieci wsparcia doprowadzi do poczucia ochrony, bezpieczeństwa i dostępności osób starszych. Potrzeba znaczących relacji Interakcje społeczne mają tendencję do kultywowania miłości, a także poczucia misji i szacunku. Wyniki badań ilustrują znaczenie sieci społecznościowych, w których uczestniczą krewni, znajomi, sąsiedzi i członkowie społeczności. Nawet nieformalne rozmowy z nieznajomymi zaspokoją określone potrzeby społeczne osób starszych i dobrze im służą. Dzięki utrzymaniu zdrowia i pomocy w zachowaniu niezależności, silna sieć społecznościowa może być bardzo korzystna dla osób starszych (WHO, 2020). To powiedziawszy, starsi dorośli zwykle martwią się, że ich przyjaciele i bliscy będą uciążliwi (lub będą postrzegani jako tacy). Potrzeba wzajemności Wzajemność obejmuje zarówno bliskość, jak i znaczące relacje: więź staje się lepsza, ponieważ istnieje pewien stopień wzajemności. Wzajemność obejmuje nie tylko zarabianie na innych, ale także zapewnianie pomocy i współpracy, wspieranie innych i wkład w społeczeństwo; (czy to poprzez wolontariat, czy pomoc sąsiadom). Poczucie pomocy jest ważnym czynnikiem przyczyniającym się do poczucia godności i intencji osób starszych. W świetle powyższego można by opracować szereg propozycji, aby zaspokoić społeczne potrzeby osób starszych: • • • Rozważ różnice indywidualne i kulturowe podczas projektowania i wdrażania strategii, które zaspokajają potrzeby społeczne osób starszych. Nie każdy ma takie same potrzeby społeczne. Zainspiruj osoby starsze do udziału w programach charytatywnych, które przenoszą ich umiejętności i wiedzę do pracy, co będzie promować ich poczucie przynależności do grupy i przynależności do grupy. Nacisk należy również skoncentrować na programach promujących interakcje społeczne i zaangażowanie osób starszych. Centra publiczne oferujące centralny punkt dostępu do różnorodnych zajęć i obiektów kulturalnych i rekreacyjnych (takich jak biblioteki publiczne) mogą być szczególnie obiecujące, aby zaspokoić ich potrzebę znaczących połączeń z innymi osobami w pobliżu. Wiemy również, że aktywność fizyczna w okresie jesiennym zapewnia szereg korzyści zdrowotnych, takich jak minimalizowanie przewlekłego bólu, opóźnianie i zapobieganie niektórym chorobom oraz pomaganie w szybszym powrocie do zdrowia po chorobie lub urazie. I chociaż ćwiczenia są niezwykle ważne dla wysokiej jakości życia, interakcje między osobami starszymi i innymi oraz relacje, które nadal rozwijają, mają również znaczący wpływ na ich ogólne samopoczucie. Badania pokazują, że seniorzy, którzy pozostają zaangażowani społecznie i zaangażowani, czerpią wiele korzyści, w tym: • Utrzymanie dobrego zdrowia emocjonalnego. Pomaga utrzymać seniorów w dobrym nastroju, który pozwala uniknąć depresji. 80 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ • • • • • Zwiększona żywotność. Dzięki utrzymywaniu silnego kręgu społecznego osoby starsze będą żyć dłużej i szczęśliwiej. Rodzina i przyjaciele pomagają im radzić sobie z codziennym stresem, a także są niezbędni do zdrowego stylu życia. Poprawa zdrowia fizycznego. Aktywne społecznie osoby starsze są również bardziej aktywne fizycznie. Co więcej, jeśli jedzą z innymi, jedzą więcej i dokonują zdrowszych wyborów. Ciesz się spokojnym snem. Może się zdarzyć, że seniorzy czują się przygnębieni i samotni, jeśli mają problemy ze snem w nocy. Badania sugerują, że ludzie żyjący w lepszych związkach to ci, którzy lepiej śpią. Wzmocniony układ odpornościowy. Badania wskazują, że seniorzy, którzy pozostają w kontakcie z innymi i mieszkają wokół nich, mają wyższy poziom funkcjonowania układu odpornościowego. Lepsza funkcja poznawcza. Interakcje społeczne sprawiają, że jesteśmy zaangażowani i zaangażowani umysłowo, a to jest niezbędne, aby uniknąć wystąpienia demencji lub choroby Alzheimera. Teraz, gdy rozumiesz, dlaczego wsparcie społeczności jest tak ważne, zobaczmy, jakie usługi społeczne są dostępne dla seniorów. Dostęp do odpowiednich usług i obiektów Starość to zupełnie inny okres życia. Niektóre z nich pozostają w doskonałym zdrowiu, a to czas aktywny i pełen życia. Inni uważają, że jest to bardziej skomplikowane z powodu problemów zdrowotnych lub problemów fizycznych. Cokolwiek się stanie, wraz z wiekiem zmieniają się potrzeby naszych warunków życia, dlatego różne formy opieki nad seniorami i osobami starszymi pozwalają nam dokonać właściwego wyboru. Znając różne dostępne formy mieszkań dla seniorów, osoby starsze mogą dokonać właściwego wyboru i zachować szczęśliwą, bezpieczną i przyjazną atmosferę. Poniżej przedstawiono najważniejsze wybory. Opieka nad seniorami i życie Aby zapewnić długoterminowe zdrowie i zminimalizować liczbę zachorowania, kilka dzielnic zapewnia opiekę nad osobami starszymi. Ważne jest, aby zapewnić dobre leczenie profilaktyczne i rehabilitacyjne. Kiedy są w domu, te programy są jeszcze lepsze. Różne potrzeby życiowe pojawiają się wraz z wiekiem. Seniorzy mają do dyspozycji wyjątkowe udogodnienia, dzięki którym ich codzienne życie jest niesamowite. Społeczności, które zapewniają seniorom szereg możliwości życiowych, poszerzają placówkę, dzięki której osoby starsze mogą nadal godnie starzeć się. Życie wspomagane Wspierane życie jest następstwem alternatyw dla seniorów. Ze względu na obawy dotyczące ich zdrowia lub zdolności do wykonywania pewnych czynności, wielu seniorów potrzebuje pomocy z pewnym nadzorem i nadzorem. Społeczności powinny zapewniać opcje życia wspomaganego, tak aby seniorzy, którzy wymagają dodatkowego wsparcia, mieli do niego łatwy dostęp. Niezależne życie Podobnie niektórzy seniorzy są młodzi duchem i chcą zrobić to wszystko samodzielnie. Dorośli z pewnością potrzebują środowiska, w którym nie czują się starzy i atmosfery, która zachęca ich do korzystania z wolności. 81 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Miasta i społeczności przyjazne osobom starszym Wszystkie powyższe opcje wymagają środowiska przyjaznego starzeniu, aby zachęcić do aktywnego i zdrowego starzenia się poprzez optymalizację zdrowia, stymulowanie włączenia i umożliwienie dobrego samopoczucia w starszym wieku. Z tego punktu widzenia WHO opowiadała się za ideą miasta przyjaznego osobom starszym (WHO, 2007) i uruchomiła w 2011 r. Globalną Sieć Miast i Społeczności Przyjaznych Osobom Starszym. Idea ta jest wdrażana w krajach na całym świecie w miarę postępów w realizacja. Zasada miast i społeczności przyjaznych dla osób starszych WHO promuje szereg podstawowych elementów budowania lokalnych społeczności, które rzeczywiście wspierają zdrowsze starzenie się. Zdaniem WHO ważne jest budowanie atmosfery społeczności wspierającej zdrowsze starzenie się ludzi poprzez dostosowanie środowiska fizycznego, środowiska społecznego i usług miejskich do potrzeb osób starszych o różnym poziomie zdolności (WHO, 2015). Poniższy rysunek przedstawia osiem domen działań przyjaznych osobom starszym w tych trzech klastrach wspierających środowisk lokalnych. Źródło: (WHO, 2017) Kluczową ideą jest tutaj „dopasowanie człowiek-środowisko” ukute przez gerontologię środowiskową (Iwarsson, 2005). Idea ta odnosi się do faktu, że zdolność osoby do dobrego i samodzielnego starzenia się zależy od relacji między jej zdolnościami fizycznymi i umysłowymi a „prasą” (lub barierami) otoczenia. Na 82 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ przykład, z powodu przewlekłych schorzeń lub upośledzenia fizycznego, starszej osobie mieszkającej samotnie w swoim pierwotnym domu może być coraz trudniej wchodzić po schodach. Jednak zamiast przemieszczać się, instalując windę schodową lub szukać innych sposobów na wyeliminowanie barier, mogą zdecydować się na adaptację swojego domu i zminimalizowanie utrudnień środowiskowych. Różnorodne podejścia, takie jak uniwersalny projekt, możliwość poruszania się pieszo lub miasta przyjazne mieszkań, opierają się na zasadzie dopasowania człowiek-środowisko. Oba mają na celu zmniejszenie presji środowiskowej, aby osoby starsze mogły dojrzewać, dobrze się starzeć i zachować niezależność. Rola seniorów w społeczności Bramą do naszej historii i mądrością dla naszej przyszłości zawsze byli seniorzy. Życiowe lekcje, których się nauczyli, przyniosą korzyści naszemu następnemu pokoleniu, a ich wkład w nasze społeczeństwo jest niezbędny do pielęgnowania. Aby wzmocnić odporność naszego starszego pokolenia, społeczeństwa powinny robić wiele rzeczy. Oprócz korzyści zdrowotnych, utrzymywanie kontaktu z innymi daje poczucie celu i prawdziwe poczucie przynależności. Istnieje wiele sposobów, dzięki którym osoby starsze mogą odgrywać aktywną rolę w społecznościach, wnosząc w ten sposób wartość dodaną dla siebie i szerszego społeczeństwa. Poniższe to tylko kilka przykładów. Wolontariat Badania wskazują, że osoby starsze, które zgłosiły się na ochotnika, zazwyczaj żyją dłużej i mają mniej obrażeń niż osoby, które nie zgłaszają się na ochotnika. Wolontariat daje poczucie osiągnięcia i znaczenia w lokalnej społeczności, którego nie można odmówić. W każdej społeczności jest tak wiele potrzeb, że można znaleźć stanowisko wolontariusza dla prawie każdej starszej osoby dorosłej. Wiele szpitali, szkół, domów kultury i schronisk dla zwierząt zawsze poszukuje rzetelnych wolontariuszy w każdym wieku. Mentoring Młodych Ludzi Młodsi ludzie mogą skorzystać z nauki z większym doświadczeniem życiowym od osób starszych. Za pośrednictwem lokalnych szkół i organizacji non-profit zorientowanych na młodzież możesz znaleźć zasoby do mentoringu. Kościoły mogą również mieć możliwości mentoringu. Udostępnianie informacji o przeszłości Seniorzy mają wyjątkowy punkt widzenia, którego młodsze pokolenia nie mają na temat przeszłości. Opowiadanie o swoich doświadczeniach może być dla młodszych osób doskonałym sposobem na poznanie historii. Jednym ze sposobów, w jaki mogą udostępniać dane, jest zgłaszanie się na ochotnika do organizowania wycieczek po muzeum lub pełnienie roli przewodnika po muzeum żywej historii. Nauczanie Umiejętności Zanikania Wiele starszych osób jest świadomych rzeczy, których nie robią młodsi ludzie, na przykład puszkowania, rzeźbienia w drewnie i obróbki skóry. Są to umiejętności, które nie są powszechnie polecane, ale nadal są warte zachodu. Dorosły senior może dobrowolnie uczestniczyć w zajęciach lub wziąć udział w warsztatach dzieląc się tymi kwalifikacjami. Miejscami do tego mogą być lokalna biblioteka, szkoła lub szkoła społeczna. 83 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Dzielenie Się Swoją Mądrością Dzielenie się swoją mądrością z młodszymi członkami rodziny jest również ważne, jeśli starszy krewny szuka mniej formalnego sposobu zaangażowania. Nie powinni być tyranami ani udzielać niepotrzebnych rad, ale powinni poświęcić czas na rozmowę o swoich życiowych doświadczeniach z wnukami lub innymi młodymi członkami rodziny. Opieka domowa może zachęcić osoby starsze do udziału w wydarzeniach, które mogą im pomóc. Seniorzy mogą znaleźć odpowiednie możliwości wolontariatu przez dostawców opieki domowej. Powinieneś nawet towarzyszyć osobom starszym w miejscach, w których jesteś wolontariuszem. Usługi opieki domowej mogą również zachęcać osoby starsze do planowania swoich działań, pomagając im w uzyskaniu wymaganych materiałów na kursy lub warsztaty lub zaplanowanie domu gościa. Rodzina Jednym z najbardziej wrażliwych okresów w życiu każdego człowieka jest starość, czy nam się to podoba, czy nie. Wszędzie wokół seniorzy są na tym etapie bardzo wrażliwi i wydają się bardziej polegać na innych, aby przetrwać nawet wbrew własnym życzeniom. Aby prowadzić bezpieczny tryb życia, leczenie, wsparcie i komfort są bardzo ważnymi czynnikami dla osób starszych. Rodziny są najważniejszym filarem, od którego zależą, aby zaspokoić podstawowe potrzeby życiowe. W rzeczywistości, gdy ludzie się starzeją, ich psychika, siła fizyczna i nawyki behawioralne mają tendencję do zmiany i mogą stać się bardzo dysfunkcyjne i mogą być zachęcani do postrzegania ich jako ciężarów i zobowiązań dla osób wokół nich. W końcu problemy te mogą przyczynić się do wyzysku osób starszych. Niemniej jednak, to właśnie na tym etapie życia większość ludzi potrzebuje więcej opieki i pomocy, i z pewnością naszym obowiązkiem jest zapewnienie im takich luksusów. Poniżej omówiono kilka przemyśleń na temat tego, dlaczego wsparcie rodziny jest ważne. Znaczenie wsparcia rodziny w procesie starzenia się Nie wszyscy seniorzy spadają z nieba; mają rodziny. A dorosłe dzieci nie mogą po prostu zapomnieć całej miłości, uczucia, troski, wsparcia i wielu innych rzeczy, którymi obdarzyli rodziców, wychowując je i poświęcając się dla nich, aby zobaczyć, jak dorastają jako osoby stabilne. W pewnym momencie, z wydarzeniami społecznymi, mogą być całkowicie zagubieni. Rodziny mogą pomóc im w budowaniu poczucia wspólnoty i nadążaniu za aktualnymi trendami poprzez częste obcowanie z nimi. Już samo to może pomóc im uniknąć poczucia smutku i oddzielenia. Trzeba przyznać, że im bardziej ewoluujemy, tym bardziej zbliżamy się do śmierci i nigdy nie możemy jej sobie życzyć. Sama wiedza o tym może mieć ogromny wpływ na czyjąkolwiek psychikę. Im osoba jest starsza, im słabsze jest jej ciało, tym bardziej prawdopodobne jest, że starsi ludzie zachorują. Schorzenia takie jak ciśnienie krwi, niewydolność serca, cukrzyca, zapalenie stawów i wiele innych są chorobami, na które osoby starsze mogą być podatne, jeśli nie są odpowiednio pielęgnowane. 84 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Kiedy ludzie dorastają, stają się bardziej oderwani od zmian społecznych, ponieważ przeszli nową dyspensację, a społeczeństwo rozwija się każdego dnia. W rzeczywistości ci ludzie żyli w bardzo różnych systemach sprawiedliwości, a ich systemy wartości bardzo różnią się od tego, co jest obecnie możliwe. Dzięki stowarzyszeniu i leczeniu tych osób lepiej rozumiemy system, w którym żyli i ich przekonania. Filozofii kryjących się za pewnymi zasadami można było również nauczyć się. Możemy jednak pomóc im podnieść ich na duchu i spędzić ten krótki czas, gdy odeszli, czując się usatysfakcjonowani. To fakt, że starsi ludzie potrzebują więcej opieki i uwagi, ale jest też więcej, czego potrzebują. Ubezpieczenie na życie dla seniorów jest również bardzo potrzebne, ponieważ seniorzy zasługują na opiekę rodzin. Dynamika relacji w rodzinach z rodzicami w podeszłym s1 Na różne sposoby starzenie się może prowadzić do złych relacji rodzinnych. Osoby starsze wymagające leczenia znajdują się pod opieką przede wszystkim ich krewnych. Okres opieki może ulec znacznemu wydłużeniu przez wydłużenie średniej długości życia w połączeniu z przedłużoną chorobą lub upośledzeniem związanym z wiekiem. To z kolei nakłada znaczne obciążenia psychiczne, fizyczne i finansowe na osoby starsze, opiekunów i członków dalszej rodziny (Millward, 1998); (Silverstein i Giarrusso, 2010). Naraża również osoby starsze na większe ryzyko agresji i nękania w wrażliwych miejscach. Samą trudnością jest ciężar opieki nad ukochaną osobą w podeszłym wieku lub chorą. Wypełnianie luk pokoleniowych, zrozumienie obaw seniorów w zakresie kształtowania ich zachowania, unikanie walki o władzę i poprawa komunikacji mogą pomóc rodzinom i opiekunom radzić sobie z osobami starszymi i wpływać na otrzymywane odpowiedzi. 1 https://www.caring.com/articles/elderly-communication/ 85 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Wypełnianie luki pokoleniowej Zrozumienie obaw seniorów Kształtowanie zachowań seniorów Unikanie walki o władzę Unikanie nieporozumień Poprawa komunikacji Źródło: Autorzy Wypełnianie luki pokoleniowej Czasami ci, którzy opiekują się starszymi rodzicami, są sfrustrowani dokonywanymi wyborami — i pozornie upartą niechęcią do słuchania naszych rad. Częścią problemu jest to, że nasi starsi rodzice wydają się być uważani za bardziej pomarszczone, mniej kompetentne wersje osób, którymi byli kiedyś. Jako społeczeństwo przyjmujemy za pewnik, że starość jest okresem degradacji, a nie rozwoju i wzrostu osobistego. Ale eksperci psychologii prezentują bogatszy, bardziej zróżnicowany obraz starzenia się. Okazuje się, że starzenie się wymaga odrębnych etapów rozwoju i jeśli mają zakończyć życie z postanowieniem i celem, ludzie starsi mają pilne zadania życiowe, które muszą wykonać. Starzenie się jest rzeczywiście skomplikowane i bolesne – zdecydowanie bardziej bolesne, niż możemy sobie wyobrazić. Ale jeśli podchodzi się do tego z mądrością i jasnością oraz z pomocą kochających dzieci i bliskich, doświadczenie starzenia się może być również satysfakcjonujące i głębokie. Dorosłe dzieci będą lepiej przygotowane do angażowania się i pomocy osobom starszym, znając ich perspektywy. Zrozumienie obaw seniorów Dorosłe dzieci mogą wchodzić w interakcje i skuteczniej pomagać starszym, pogodzą się z zadaniami rozwojowymi, które mają wpływ na osoby starsze – oraz jak te zadania kolidują z naszymi własnymi programami dla dzieci w średnim wieku. Zgodnie z teoriami rozwoju człowieka opracowanymi przez psychologa Erika Ericksona, w miarę dojrzewania od dziecka do dorosłego, ludzie przechodzą przez różne fazy. Te fazy są zdominowane przez to, co Erickson nazwał „kryzysami”, tj. rywalizujące bodźce, które nas napędzają i zachęcają do rozwoju. To dzięki rozwiązaniu tych kryzysów możemy przejść do następnego etapu rozwoju i ostatecznie ewoluować w dojrzałe osoby dorosłe. 86 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Wiele badań poświęcono identyfikacji i opisaniu faz, przez które przechodzą dzieci, a to badanie pomogło ukształtować nasze obecne teorie rozwoju dziecka, a także współczesne metody wychowawcze. Jednocześnie doświadczenie osób starszych zyskało znacznie mniejsze uznanie. Jednak eksperci geriatryczni twierdzą, że ludzie nadal stają przed zadaniami rozwojowymi do późnej starości (Solie, 2004). Solie, która specjalizuje się w zagadnieniach geriatrycznych, omawia zadania rozwojowe stojące przed osobami starszymi i wyjaśnia, w jaki sposób zadania te wpływają na ich działania, czy są tego świadomi, czy nie. Solie zwraca uwagę, że nasze plany w średnim wieku czasami kolidują bezpośrednio z planami naszych starszych. Borykamy się z wieloma problemami zawodowymi i rodzinnymi i chcemy efektywnie i sprawnie podróżować po świecie, wykonując jedno zadanie po drugim i odhaczając je na naszych listach. Nic dziwnego, że myśli naszych rodziców o przeszłości i ich niemożność dokonywania wyborów irytują nas. Co więcej, biorąc pod uwagę naszą kulturę zorientowaną na młodzież, większość z nas nieustannie dąży do zachowania młodości (lub przynajmniej młodego wyglądu). I nic dziwnego, że nie mamy empatii ani współczucia dla tych, którzy osiągnęli już punkt, w którym nie chcemy iść. Zrozumienie osób starszych nie zmniejszy się, ale poprawi komunikację i pomoże wspierać osoby starsze w tym nowym i trudnym etapie życia. zachowania osób starszych Solie opisuje kryzysy osób starszych jako konflikt między kontrolą a kwestiami dziedzictwa. I chociaż pisze w kategoriach uniwersalnych, ważne jest, aby pamiętać, że każdy człowiek jest inny, a doświadczenie starzenia się każdej osoby będzie miało wiele wspólnego z czynnikami osobistymi i środowiskowymi, a także rozwojowymi. Kontrola jest dla naszych rodziców bardzo ważna, ponieważ doświadczają pogorszenia się ich zdrowia fizycznego i sprawności umysłowej, a także utraty domów i niezależności oraz śmierci przyjaciół i partnerów życiowych. Biorąc pod uwagę te monumentalne straty, nic dziwnego, że starsi ludzie walczą o kontrolę nad kilkoma dziedzinami życia, którymi wciąż są w stanie zarządzać. Nieuniknione lub nie, straty ponoszone przez osoby starsze mogą być katastrofalne (Pipher, 1999). Według Piphera osoby w podeszłym wieku wykazują oznaki zespołu stresu pourazowego, tej samej dolegliwości, której doświadcza wielu weteranów powracających z bitwy. Starsi, jak twierdzi, „są zwykłymi zdrowymi ludźmi, dla których rozpętało się całe piekło”. Nawet gdy zmagają się z rozpoznaniem i poradzeniem sobie ze stratami oraz z kurczeniem się tego, co pozostało, starsze osoby są zaangażowane w próbę uformowania i docenienia swojego dziedzictwa – to znaczy zrozumienia, co znaczyło ich życie i wspomnienia, które przetrwają po oni umierają. Pogodzenie się ze swoim dziedzictwem to ogromna praca i ma potężny wpływ na zachowanie jednostki, niezależnie od tego, czy jest tego świadoma. Pomoc starzejącemu się rodzicowi w zidentyfikowaniu i zbudowaniu jego dziedzictwa może być również ogromnym procesem leczenia i może oznaczać różnicę między odizolowanymi, wyobcowanymi lub głęboko satysfakcjonującymi rodzicami i dziećmi. Unikanie walki o władzę 87 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Aby zapobiec kłótniom o władzę ze starszymi rodzicami, należy zachęcać dorosłe dzieci. Kiedy zaczynasz kłócić się z rodzicami w podeszłym wieku o sprawy, które wydają się oczywiste lub nieszkodliwe, możesz powiedzieć, że walczysz o władzę. Aby zapobiec walkom o władzę, należy podkreślić, że dla starszego rodzica uzyskanie pomocy powinno być satysfakcjonujące, a nie osłabiające. Niezbędne jest pokazanie, że seniorzy są sojusznikiem, a nie wrogiem i że całkowicie wspieramy ich zdolność do samodzielnego życia tak długo, jak to możliwe. Ale wraz z nimi powinniśmy również podnieść perspektywę, że przyjęcie jakiejkolwiek pomocy pozwoli im robić więcej tego, czego chcą. Jedną rzeczą do zapamiętania jest to, że nie możemy wygrać każdej walki, a ty też nie będziesz miał wytrzymałości, by walczyć w każdej walce. Nie ma potrzeby marnowania wszystkich naszych zasobów na drobiazgi. Rodziny powinny zamiast tego oszczędzać środki na wszystko, co jest ważne dla ich zdrowia i dobrego samopoczucia, takie jak wizyta u lekarza lub pomoc pielęgniarki w zaopatrzeniu w leki. Unikanie nieporozumień Ponieważ dorosłe dzieci są zazwyczaj świadome wędrownego stylu lub upartego zachowania swoich rodziców, często interpretują to jako wskazówkę, że zmagają się lub rozwijają demencję. Często zdarza się, że dorosłe dzieci tkwią w walce o kwestie takie jak mieszkanie i opieka zdrowotna z powodu takich nieporozumień. Weźmy ten powszechny przykład nieporozumienia między dorosłymi a starszymi rodzicami: Jedyne, o co się martwią, to problemy zdrowotne za każdym razem, gdy spotykasz swoich rodziców, nawet nie ich własne, ale krewnych, sąsiadów, a nawet zupełnie nieznajomych. Czy nie muszą się martwić o coś lepszego? To, co naprawdę się dzieje, to fakt, że z uwagi na to, że są pozbawieni mobilności, wolności i ostatecznie życia przez ich niszczejące ciała, sensowne jest, że wiele starszych osób skupia się na problemach zdrowotnych. Według (Pipher, 1999) „Choroba jest polem bitwy starości. Jak wszystkie ofiary stresu pourazowego, starzy są zainteresowani historiami traumy. Rozmawiają, aby przepracować traumę”. Oprócz niszczenia relacji, te walki i nieporozumienia odwracają uwagę naszych seniorów od krytycznej pracy, którą muszą wykonać. Dlatego należy unikać nieporozumień. Poprawa komunikacji Sekretem utrzymywania silnych relacji z seniorami jest dobra komunikacja. Rozmowa z seniorami często wiąże się z innym stylem komunikacji niż rozmowa z młodszymi osobami, a zmiany pozycji, które pojawiają się podczas starzenia, mogą wpłynąć na charakter twojego związku. Na szczęście komunikacja jest umiejętnością wyuczoną, więc praktyka ułatwi komunikowanie się ze starszymi osobami dorosłymi. Istnieją różne strategie mające na celu poprawę komunikacji z osobami starszymi. 88 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Nie śpiesz się Słuchaj, słuchaj, słuchaj Zadaj poprawne pytanie Pomc Źródło: Autorzy Pierwszą rzeczą, która może pomóc, jest po prostu znalezienie czasu. Jeśli możesz spędzić z nimi dużo czasu, zamiast wpadać na pięć minut, twoje relacje z osobami starszymi będą bardziej satysfakcjonujące i produktywne. Oczywiście nie masz czasu na spędzanie wielu godzin dziennie z rodzicami, ale jeśli często znajdujesz czas na lunch lub weekendowe wizyty, jeśli mieszkasz daleko, możesz mieć większe szanse na dyskusje, które ujawnią głębsze problemy. Po drugie, poświęć trochę czasu, aby naprawdę wysłuchać rodziców. Zawsze kuszące jest przerwanie i skierowanie ich z powrotem na właściwe tory, jeśli podniosą coś, co wydaje się nieistotne w danej sprawie. Ale może się okazać, że pozornie nieistotny punkt sugeruje problem, którego nie byłeś świadomy, jeśli zwrócisz uwagę. Zachęć rodziców, aby zapamiętali historię leżącą u podstaw tej historii i zwrócili na nią szczególną uwagę. Po trzecie, zadawaj dobre pytania. Kiedy twoi rodzice skupiają się na spotkaniu lub wyrażają przywołane doświadczenie, spróbuj pomóc im w nauce tego doświadczenia, zadając pytania otwarte. Na przykład, jeśli twoja mama pamięta podróż z ukochaną siostrą, zapytaj „jaki był twój związek z nią?” Dobre pytania mogą pomóc w promowaniu procesu oceny życia twoich rodziców. Na koniec rozważ kreatywne sposoby, w jakie możesz pomóc rodzicom kształtować ich dziedzictwo. Poprzez konkretne, wspólne projekty, takie jak tworzenie albumów ze zdjęciami, przeprowadzanie z nimi wywiadów na potrzeby ustnej historii lub wspólne tworzenie kołderek lub innych ręcznie robionych przedmiotów, możesz pomóc swoim rodzicom w stworzeniu spuścizny. Aby seniorzy mogli zachować zdrowie poznawcze i jakość życia, rozmowa ma kluczowe znaczenie. Każdy jest inny, więc być może będziesz musiał zmienić swój plan i styl w zależności od osobowości seniora. Co 89 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ najważniejsze, zadbaj o to, aby Twoi bliscy mogli porozmawiać i aktywnie słuchać tego, co mają do powiedzenia. Rozmowy pomogą im stworzyć lepszy obraz swojego życia. Sposoby Zrozumienia Seniora Postaw się w sytuacji seniorów, a zrozumienie ich największych wyzwań może nie zawsze być łatwe. Ogólną ideą jest patrzenie na świat ich oczami, aby w razie potrzeby oczyścić powietrze i sprostać wyzwaniom związanym ze starzeniem się i zbliżaniem. Ważna jest chęć i umiejętność lepszego zrozumienia seniorów, w tym ich największych wyzwań. Oto kilka sposobów, aby stać się bardziej troskliwym, rozważnym, kochającym i wybaczającym. Oczyść powietrze ze starego bagażu Relacje z seniorami w każdym wieku muszą mieć przynajmniej trochę „bagażu”. Opiekunowie mogli robić to już od jakiegoś czasu i stres mógł się kumulować. Ponadto podróż od stania się niechronionym, zależnym dzieckiem do bycia „większą” mamą lub tatą jest pełna niezrównanych niebezpieczeństw i możliwości. Ponadto podróż od stania się niechronionym, zależnym dzieckiem do bycia „większą” mamą lub tatą jest pełna niezrównanych niebezpieczeństw i możliwości. Niesienie odwiecznej wściekłości, niezadowolenia, frustracji i zazdrości w każdej rozmowie ze starszymi osobami jest jak wisząca nad nami ciemna chmura burzowa. W każdej chwili niebo może pęknąć i zniszczyć nawet najbardziej świąteczne chwile. Oczyszczanie powietrza to kwestia psychologiczna”: • • • • Naucz się odpuszczać rany Zwolnij wszelkie wykroczenia Porzuć rozczarowania i niepowodzenia i uwolnij się do przebaczenia Zaakceptuj i poczuj wyzwalającą wdzięczność za wszystko, co poszło dobrze. Oczyszczanie powietrza ustępuje miejsca empatii, sympatii i lepszemu zrozumieniu. To otwiera drzwi możliwości płynnego związku i wyrażania miłości i uznania. Rozważ ich życie emocjonalne Powiedziano: „Współczucie jest twoim bólem lub radością w moim sercu”. Kiedy już zrobisz uczciwy spis własnych uczuć i zaczniesz oczyszczać powietrze, możesz zadać sobie pytanie, jak to jest być osobą starszą. Użyj kreatywności, aby wyobrazić sobie, jak mogą się czuć, w tym co czują do ciebie. Są sposoby, aby postawić się na ich miejscu: • • • • • Zapytanie ich, co sprawia im największą przyjemność, zaskoczy Cię i sprawi przyjemność. Bycie godnym zaufania, z którym dzielą się swoimi emocjonalnymi i duchowymi potrzebami, zmaganiami i błogosławieństwami – a który z kolei otwiera się na nich – tworzy prawdziwą intymność. Ugryź się w język za każdym razem, gdy poczujesz potrzebę usprawiedliwienia, udowodnienia lub obrony lub skrytykowania przez wycofywanie się — i po prostu słuchaj. To nie jest sala sądowa, aby udowodnić, kto jest winny i/lub zasługuje na miłość lub uczucie. To interaktywna komunikacja, w której możesz dowiedzieć się więcej o wewnętrznym życiu emocjonalnym seniorów, dać im rzadki i cenny dar współczucia i zrozumienia (nawet jeśli się z nimi nie zgadzasz). 90 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ • • • Równie interesujące jest poznawanie ich „największych błogosławieństw”, jak ich „największych wyzwań”. Zaspokojenie potrzeb fizycznych to tylko jedna rzecz. Upewnij się, że otwierają się i tworzą nowe ujawnienia. Wybacz im ich wady i ograniczenia Czy związek oferuje lepszy sposób na uwolnienie uczucia i zrozumienia niż wybaczenie komuś? Albo prosząc ich o wybaczenie mi pokornymi przeprosinami? Wybaczenie innym nie oznacza rezygnacji z prawa do denerwowania się tym, co się stało lub co się nie wydarzyło. Masz pełne prawo czuć się w ten sposób. Możesz odczuć negatywny wpływ na swoje wady charakteru, wady i szkodliwe zachowanie. Jednak w większości przypadków są przypadkowe. Przebaczenie oznacza, że nie wiążesz już swoich myśli i uczuć z udręką, gniewem i smutkiem. Uwolnienie „przestrzeni wewnętrznej” umożliwia nam stworzenie przestrzeni, w której mogą się dziać pozytywne rzeczy. Okaż współczucie, życzliwość, cierpliwość i zrozumienie Sposób, w jaki traktujemy siebie jako opiekunów, stanowi podstawę tego, jak traktujemy osoby starsze. Samokrytyka, wyrzuty sumienia, poszukiwanie aprobaty i samosterowna wściekłość prawie zawsze mogą przyczyniać się do ambiwalentnej lub urażonej postawy wobec opieki. Tak bardzo cierpimy, że trudno wczuć się w to, jak czuje się ktoś inny, czy spojrzeć na świat jego oczami. Bez prawdziwego wyczucia, kim są i dlaczego mówią lub robią rzeczy, możemy zebrać z nimi nasze głowy, znaleźć sposoby na uniknięcie bycia z nimi lub ich wspieranie. Z drugiej strony bardziej prawdopodobne jest, że opiekunowie, którzy dobrze o siebie dbają: • • • • • Widzą jasną stronę rzeczy Mają umiejętność słuchania Mają zdolność do empatii i zrozumienia Okazują współczucie, uprzejmość i troskę Są spokojniejsi Nikt z nas nie może kontrolować zachowania naszych starszych. Bez względu na to, czy są przyjacielskimi, czułymi, współczujący, troskliwymi, kochającymi, czy odległymi, zgorzkniałymi, niedostępnymi, wymijającymi, nieuczciwymi mistrzami winy, nasze postępowanie jest jedyną rzeczą, której możemy nauczyć się zarządzać. Gwarantuje to, że prowadzisz z empatią, zrozumieniem i przebaczeniem — i zgadzasz się, że prawdopodobnie robisz tyle, ile możesz. Nie jest korzystne ciągłe złość i uraza oraz karanie (lub siebie) za niezaspokojone potrzeby. Autorefleksja Jak żyją osoby starsze w Twojej okolicy? Jakie społeczności i rodziny robią, aby poprawić życie osób starszych? 91 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Zasoby i dalsze czytanie • • • 5 sposobów, w jakie starsi dorośli mogą przyczynić się do rozwoju społeczeństwa: https://www.endeavorhomecare.com/senior-care-chandler-az-5-ways-older-adults-can-contribute-tosociety/ Usługi społecznościowe: http://www.seniorresourcesec.org/programs-services/community-basedservices Priorytetowe obszary, do których ma zostać wprowadzona technologia robotów w opiece pielęgniarskiej nad osobami starszymi: https://tinyurl.com/4u2he759 Materiały wideo • • • • • • • • • • • Brytyjska sieć społeczności przyjaznych osobom starszym: https://www.youtube.com/watch?v=LzvQGNQznl8 Budowanie społeczności przyjaznych starzeniu: https://www.youtube.com/watch?v=NLBXz3_MehU Społeczności przyjazne wiekowi: https://www.youtube.com/watch?v=vq3aKFi2mGI Społeczeństwo uważa, że starsi ludzie są bezużyteczni: https://www.youtube.com/watch?v=uYzLsNiAt00 Rola osób starszych w społeczeństwie : https://www.youtube.com/watch?v=i2n9PnXjAig Odgrywaj rolę wspierającą osoby starsze https://www.youtube.com/watch?v=GDkUlpkExmM Dzięki wolontariuszom osoby starsze mogą się starzeć w miejscu: https://www.youtube.com/watch?v=sDbgrmu5GX8 Wolontariat w domach opieki: https://www.youtube.com/watch?v=alORoCYwKa0 Seniorzy mentorzy dzieci uchodźców: https://www.youtube.com/watch?v=4O8cTIur5oE Optymalne starzenie się i relacje rodzinne: https://www.youtube.com/watch?v=7Km1qiFKrZ4 Najważniejsze wskazówki dla nowych opiekunów rodziny: https://www.youtube.com/watch?v=g0UwGxD4F90 2.3. Nauka starszych osób Pamięć Jak ludzka pamięć działa Pamięć odnosi się do procesów, które są wykorzystywane do pozyskiwania, przechowywania, przechowywania i późniejszego pobierania informacji. Pamięć ludzka (Glenberg, 1997) obejmuje zdolność zarówno do przechowywania, jak i odzyskiwania informacji, których się nauczyliśmy lub doświadczyliśmy. Pamięć można traktować jako składającą się z trzech kluczowych elementów: • • • Pamięć sensoryczna Pamięć robocza Pamięć długoterminowa Pamięć sensoryczna pobiera informacje z otoczenia za pomocą zmysłów wzroku, słuchu, dotyku, smaku i węchu. Chociaż pamięć sensoryczna może zajmować dużo informacji, jest ona przechowywana tylko przez bardzo krótki czas, przy czym informacje wizualne są przechowywane przez mniej niż pół sekundy, a informacje słuchowe są przechowywane tylko przez trzy do czterech sekund. 92 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Pamięć robocza jest tym, czego jesteś świadomy lub o czym myślisz w danym momencie. To tutaj dzieje się praca pamięci. Ludzie mogą jednocześnie obsłużyć tylko niewielką ilość informacji w swojej pamięci roboczej; nie możemy myśleć o milionie rzeczy na raz. W rzeczywistości w pamięci roboczej możemy przechowywać tylko cztery rzeczy na raz. Nie możemy również długo przechowywać tych informacji. Czas trwania pamięci roboczej wynosi od 5 do 20 sekund, chyba że aktywnie próbujemy zapamiętać informacje, powtarzając je. Źródło: Pexels.com Pamięć długotrwała to miejsce, w którym przechowujemy wszystkie nasze wspomnienia. Jednym z celów uczenia się jest wprowadzenie informacji do pamięci długoterminowej, abyśmy mogli wykorzystać je później, kiedy ich potrzebujemy. Mamy dużo miejsca na przechowywanie wspomnień, ale te, które przechowujemy, nie są idealnymi reprezentacjami świata zewnętrznego. Pamięć długotrwała jest stosunkowo trwała. Jeśli jednak chcemy zachować łatwy dostęp do pamięci, musimy regularnie pobierać te informacje. Oznacza to, że uczenie się zależy od trzech krytycznych procesów: • • • Uwaga Kodowanie Wyszukiwanie Uwaga. Aby nowe informacje trafiły do pamięci długotrwałej, muszą przejść przez pamięć roboczą. A żeby dostać się do pamięci roboczej, musimy zwrócić na to uwagę. Oznacza to, że uwaga i skupienie są punktem wyjścia do nauki. Jeśli uczniowie nie zwracają uwagi na materiały szkoleniowe, nie będą w stanie przetworzyć informacji ani później ich zapamiętać. rozrywki, wiadomości tekstowe, powiadomienia i marzenia nie są pomocne w nauce. 93 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Kodowanie. Gdy jesteśmy świadomi informacji w naszej pamięci roboczej, chcemy zakodować informacje w pamięci długotrwałej. Kodowanie jest łatwiejsze, gdy uczniowie łączą nowe informacje z tym, co już wiedzą. Informacje i procesy się powtarzają. Informacje są gromadzone, ustrukturyzowane i zorganizowane. Wyszukiwanie. Informacje są tłumaczone z tego, jak są pierwotnie (widziane i słyszane) na coś stworzonego przez odzyskiwanie przez ucznia informacji z pamięci długotrwałej i do naszej świadomej pamięci roboczej, abyśmy mogli zmienić nasze zachowanie. Pobieranie staje się łatwiejsze z praktyką; im więcej wydobędziemy czegoś z pamięci długotrwałej, tym łatwiej się to stanie. Osoby, które zostały przetestowane na materiale, częściej go później zapamiętają i zastosują niż osoby, które tylko studiują materiał. Jak giną niektóre wspomnienia Wiek jest jednym z głównych czynników. Z wiekiem synapsy zaczynają słabnąć i słabnąć, co wpływa na to, jak łatwo możemy odzyskać wspomnienia. Naukowcy mają kilka teorii na temat tego, co kryje się za tym pogorszeniem: od rzeczywistego kurczenia się mózgu hipokamp traci 5% swoich neuronów co dekadę, co daje całkowitą utratę 20% do 80 roku życia, do spadku produkcji neuroprzekaźniki, takie jak acetylocholina, która jest niezbędna do uczenia się i zapamiętywania. Te zmiany wydają się wpływać na sposób, w jaki ludzie odzyskują przechowywane informacje. Wiek wpływa również na nasze zdolności tworzenia pamięci. Wspomnienia są zakodowane najmocniej, gdy zwracamy uwagę, gdy jesteśmy głęboko zaangażowani i gdy informacje mają dla nas znaczenie. Problemy ze zdrowiem psychicznym i fizycznym, które mają tendencję do nasilania się wraz z wiekiem, zakłócają naszą zdolność do skupienia uwagi, a tym samym działają jak złodzieje pamięci. Inną wiodącą przyczyną problemów z pamięcią jest chroniczny stres. Kiedy jesteśmy stale przeciążeni pracą i osobistymi obowiązkami, nasze ciała są bardzo czujne. Ta reakcja wyewoluowała z mechanizmu fizjologicznego zaprojektowanego, aby zapewnić, że przetrwamy każdy kryzys. Chemikalia stresowe pomagają zmobilizować energię i zwiększyć czujność. Jednak przy chronicznym stresie nasze ciała zostają zalane tymi chemikaliami, co powoduje utratę komórek mózgowych i niezdolność do tworzenia nowych, co wpływa na naszą zdolność do zatrzymywania nowych informacji. Innym winowajcą jest depresja. Osoby z depresją są o 40% bardziej narażone na problemy z pamięcią. Rozpamiętywanie smutnych wydarzeń z przeszłości, kolejny objaw depresji, utrudnia zwrócenie uwagi na teraźniejszość, wpływając na zdolność przechowywania wspomnień krótkotrwałych. izolacja, która jest powiązana z depresją, to kolejny złodziej pamięci. Badanie przeprowadzone przez Harvard School of Public Health wykazało, że starsze osoby o wysokim poziomie integracji społecznej miały wolniejszy spadek pamięci w ciągu sześciu lat. Dokładny powód pozostaje niejasny, ale eksperci podejrzewają, że interakcje społeczne dają mózgowi trening umysłowy. Podobnie jak siła mięśni, musimy używać mózgu lub ryzykować jego utratę. Wskazówki na poprawę pamięci seniorów W przypadku seniorów z problemami z pamięcią otrzymywanie opieki podczas pozostawania w domu może jeszcze bardziej poprawić jakość ich życia. Dotyczy to osób z niewielkimi problemami z pamięcią, które wynikają z wieku lub osób z chorobą Alzheimera, demencją lub innymi formami utraty pamięci. 94 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Znajome środowisko może zmniejszyć zamieszanie i poprawić zaangażowanie umysłowe, a otaczanie się ukochanymi przedmiotami i wspomnieniami może sprzyjać poczuciu połączenia i spokoju. W przypadku osób starszych niektóre schorzenia postępują z czasem i mają znaczący wpływ na pamięć. Jednak zmiany stylu życia mogą pomóc w kontrolowaniu problemów z pamięcią. Ćwiczenia umysłowe. Stwierdzono, że uczenie się nowych umiejętności — takich jak granie na nowym instrumencie, uprawianie hobby, które obejmuje koordynację ręka-oko, wykonywanie ćwiczeń pamięciowych dla seniorów, a nawet wykonywanie matematyki w głowie — poprawia funkcje poznawcze i pamięć. Utrzymywanie aktywnego umysłu przy nowych wyzwaniach może wzmocnić pamięć! Aby zapoznać się z konkretnymi ćwiczeniami umysłowymi, spójrz na 5 najlepszych gier pamięciowych dla seniorów. Weź udział w zajęciach: Formalna edukacja działa na mózg podczas procesu uczenia się. Dla tych, którzy chcą zachować trzeźwość umysłu, wiele szkół wyższych i uniwersytetów oferuje kursy dla seniorów po niskich kosztach lub za darmo. Uspołeczniaj: Interakcja społeczna pomaga odeprzeć depresję i stres, które mogą przyczynić się do utraty pamięci. Seniorzy, którzy regularnie kontaktują się z przyjaciółmi, rodziną i społecznością, rzadziej doświadczają pogorszenia funkcji poznawczych i mogą doświadczać lepszego ogólnego samopoczucia. Wstawaj i ruszaj się: Ćwiczenia to świetny sposób, aby zachować trzeźwość umysłu. Aktywność fizyczna zwiększa przepływ krwi do całego ciała, w tym do mózgu. Może to pomóc zachować wyostrzoną pamięć. Dobrze się odżywiaj: dobre odżywianie przynosi korzyści zarówno umysłowi, jak i ciału. Pracownicy służby zdrowia mogą zasugerować wytyczne dietetyczne i/lub suplementy, które mogą pomóc w problemach z pamięcią. Zmiana diety seniora na produkty bogate w jedno- i wielonienasycone tłuszcze, takie jak owoce, warzywa, orzechy, ryby i oliwa z oliwek, podniesie poziom cholesterolu HDL (dobrego rodzaju). Zapobiegnie to zatykaniu lub uszkodzeniu naczyń krwionośnych i zmniejszy ryzyko utraty pamięci i udaru mózgu. Uwierz w siebie: naukowcy nie są pewni, dlaczego poczucie własnej skuteczności wydaje się zapobiegać upośledzeniu umysłowemu, ale może to mieć związek ze zdolnością danej osoby do radzenia sobie ze stresem. Zorganizuj dom. Tworzenie list rzeczy do zrobienia, kalendarzy, wydzielonego miejsca na klucze i przedmioty, które często się gubią, oraz dbanie o to, aby rzeczy zostały odłożone po użyciu, może pomóc osobom z problemami z pamięcią poczuć się komfortowo i pewnie. Ogranicz rozpraszanie i nie rób zbyt wielu rzeczy na raz. Jeśli skupisz się na informacjach, które starasz się zachować, prawdopodobnie przywołasz je później. Dobrze się wyspać. Sen odgrywa ważną rolę w utrwalaniu wspomnień, dzięki czemu możesz je sobie przypomnieć. Spraw, aby wystarczająco dużo snu było priorytetem. Większość dorosłych potrzebuje od siedmiu do dziewięciu godzin snu dziennie. 95 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Zarządzaj chorobami przewlekłymi. Postępuj zgodnie z zaleceniami lekarza dotyczącymi leczenia schorzeń, takich jak depresja, wysokie ciśnienie krwi, wysoki poziom cholesterolu, cukrzyca, otyłość i utrata słuchu. Im lepiej dbasz o siebie, tym lepsza może być Twoja pamięć. Wykonaj test sensoryczny. Może to zabrzmieć klinicznie i dziwnie, ale testy sensoryczne to zabawny sposób na utrzymanie elastyczności i siły mózgu. Test sensoryczny tworzy nowe połączenia w mózgu, a także odświeża stare. Przeprowadzenie takiego testu jest proste: na przykład weź dowolne jedzenie i, kęs po kęsie, zidentyfikuj różne smaki, których doświadczasz. Zwłaszcza w przypadku domowych lub znanych produktów spożywczych wyniki tego rodzaju testów są skuteczne. Trudności w uczeniu się Według American Disabilities Association of America (LDA, 2021) trudności w uczeniu się to problemy z przetwarzaniem o podłożu neurologicznym. Ten problem z przetwarzaniem może przeszkadzać w nauce podstawowych umiejętności, takich jak czytanie, pisanie i matematyka. Może to również kolidować z umiejętnościami wyższego poziomu, takimi jak organizacja, planowanie czasu, rozumowanie abstrakcyjne, pamięć długo- lub krótkotrwała oraz uwaga. Ważne jest, aby zdać sobie sprawę, że trudności w uczeniu się mogą wpływać na życie jednostki poza szkołą i mogą wpływać na relacje z rodziną, przyjaciółmi i w miejscu pracy. Zasadniczo trudności w uczeniu się mogą wpływać na każdy rodzaj procesu poznawczego (Fletcher, Lyon, Fuchs i Barnes, 2007), czy to czytanie, pisanie, zapamiętywanie, używanie zdolności związanych z uwagą, liczenie, a nawet rozumienie i rozpoznawanie słów mówionych i pisanych. Istnieje kilka rodzajów trudności w uczeniu się, na przykład: • • • • Dysleksja to trudności w nauce w czytaniu, co oznacza, że dana osoba ma problemy ze zrozumieniem pewnych dźwięków, liter i tego, jak układają się w słowa, może nie być w stanie pojąć znaczenia niektórych słów lub fraz Dysgrafia to trudności w nauce pisania, co oznacza, że dana osoba może mieć problemy z dokładnym i konsekwentnym pisaniem, radzeniem sobie i pisownią. Dyskalkulia jest trudnością w uczeniu się w matematyce, podczas gdy powięź jest trudnością w uczeniu się związaną z umiejętnościami językowymi i komunikacyjnymi Dystrakcja to trudności w uczeniu się związane z umiejętnościami motorycznymi, takimi jak cięcie, pisanie i niektórymi umiejętnościami motoryki dużej, takimi jak bieganie lub skakanie. Co ciekawe, osoby z trudnościami w uczeniu się mają średnią lub ponadprzeciętną inteligencję. Często wydaje się, że istnieje przepaść między potencjałem jednostki a faktycznymi osiągnięciami. Dlatego trudności w uczeniu się są określane jako ukryta niepełnosprawność; osoba ta wygląda zupełnie normalnie i wydaje się być bardzo bystrą i inteligentną osobą, ale może nie być w stanie wykazać się poziomem umiejętności, jakiego oczekuje się od kogoś w podobnym wieku. Osoby starsze z trudnościami w uczeniu się stanowią niewielką podgrupę populacji osób starszych, a potrzeby osób z trudnościami w uczeniu się mogą zmieniać się przez całe ich życie. W starszym wieku osoby z trudnościami w uczeniu się mogą wymagać więcej usług pomocy w zakresie zdrowia psychicznego w porównaniu z tymi, których potrzebują w poprzednich latach dorosłości. Na przykład osoby starsze z trudnościami w uczeniu się mają czterokrotnie wyższe ryzyko zachorowania na demencję niż cała 96 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ populacja ogólna. Badania pokazują, że osoby starsze z trudnościami w uczeniu się mają większe ryzyko wystąpienia problemów ze snem, koncentracją i jedzeniem. Są również podatni na więcej zmartwień, stresu, złości i objawów psychotycznych. Około połowa osób z trudnościami w uczeniu się ma taką samą średnią długość życia jak populacja ogólna. Jednak osoby z głębokimi i wielokrotnymi trudnościami w uczeniu się oraz osoby z zespołem Downa mają zwykle krótszą długość życia. Osoby z zespołem Downa stanowią około 15 do 20% wszystkich osób z trudnościami w uczeniu się. Ta grupa może mieć więcej problemów zdrowotnych niż jakakolwiek inna podgrupa. Osoby starsze z trudnościami w uczeniu się stanowią jedną z najszybciej rozwijających się grup populacji osób z trudnościami w uczeniu się. Do 2030 r. liczba dorosłych w wieku powyżej 70 lat korzystających z usług dla osób z trudnościami w uczeniu się prawdopodobnie podwoi się. Osoby z trudnościami w uczeniu się mogą mieszkać w różnych miejscach w starszym wieku. Jedną z pozytywnych zmian w ostatnich latach była szansa dla osób z trudnościami w uczeniu się większej obecności w społeczności i bardziej niezależnego życia. Nie ma szczególnych wymagań szkoleniowych ani prawnych dotyczących świadczenia usług psychologicznych osobom z trudnościami w uczeniu się. Ale musimy być świadomi, że ta grupa może doświadczać wielu innych problemów niż populacja ogólna. Na przykład mogą nie być w stanie skoncentrować się przez długi czas. Mogą mieć problemy z zapamiętywaniem rzeczy krótko- lub długoterminowych lub trudności z kolejnością problemów z zapamiętaniem prawidłowej kolejności historii. Mogą mieć trudności z czytaniem i pisaniem, trudności z interakcjami społecznymi, adekwatnością, wrażliwością. Spadek poznawczy Poznanie to połączenie procesów zachodzących w mózgu, które obejmują zdolność uczenia się, zapamiętywania i dokonywania osądów. Spadek funkcji poznawczych to stopniowa utrata funkcji mózgu, utrata pamięci i kurczenie się masy mózgu (Salthouse, 2009). Gdy funkcje poznawcze są upośledzone, może mieć głęboki wpływ na ogólny stan zdrowia i samopoczucie danej osoby. Rozpoznano cztery etapy spadku funkcji poznawczych wraz ze starzeniem się: 1) Pierwszy etap jest bezobjawowy, ale już wykrywalny przez skan medyczny. 2) Subiektywne upośledzenie funkcji poznawczych (SCI). Na tym etapie, chociaż mogli zacząć bardzo wysoko, ludzie wiedzą, że coś jest nie tak, ale nadal testują w normalnych granicach. SCI, który może trwać 10 lat. 3) Łagodne upośledzenie funkcji poznawczych (MCI). Na jego etapie ludzie nie testują już normalnie. Jednak nadal mogą wykonywać swoje codzienne czynności; znaki obejmują zgubienie rzeczy, zapominanie o ważnych wydarzeniach lub spotkaniach oraz trudności z wymyśleniem właściwych słów. 4) Demencja (w tym choroba Alzheimera), związana z przewlekłym, postępującym, nieodwracalnym, globalnym upośledzeniem funkcji poznawczych i utratą pamięci, które są na tyle poważne, że wpływają na codzienne funkcjonowanie. 97 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Bezobjawowy Subiektywne Upośledzenie Funkcji Poznawczych Łagodne Upośledzenie Funkcji Poznawczych Demencja, w tym choroba Alzheimera Źródło: Autorzy Zmiany funkcji poznawczych, takie jak wolne tempo przetwarzania informacji, są powszechne w normalnym wieku. Jednak każda osoba jest inna, a spadek funkcji poznawczych nie jest nieunikniony dla wszystkich. Pewne pogorszenie funkcji poznawczych może wystąpić wraz z wiekiem dorosłych, ale częste zapominanie, na przykład, jak wykonywać rutynowe zadania, nie jest normalną częścią starzenia się i może wpływać na zdolność osoby do życia i samodzielnego funkcjonowania. Niektóre osoby z upośledzeniem funkcji poznawczych mogą nie być w stanie zadbać o siebie lub wykonywać codziennych czynności, takich jak przygotowywanie posiłków, zarządzanie wizytami lekarskimi lub zarządzanie finansami osobistymi. Nazywa się to upośledzeniem funkcji poznawczych, co jest szerokim terminem, który oznacza pewien rodzaj problemu lub trudności z pamięcią, myśleniem, koncentracją i innymi funkcjami świadomego mózgu, wykraczające poza to, czego można by oczekiwać z powodu normalnego „starzenia poznawczego”. Upośledzenie funkcji poznawczych może pojawić się nagle lub stopniowo i może być tymczasowe lub bardziej trwałe. Może, ale nie musi, powoli się pogarszać; wszystko zależy od podstawowej przyczyny lub przyczyn. Ocena upośledzenia funkcji poznawczych Dokładna ocena upośledzenia funkcji poznawczych powinna być wykonana przez wyspecjalizowany personel medyczny. Jednak osoby pracujące z osobami starszymi mogą zadawać pytania lub zwracać uwagę na pewne objawy, aby lepiej poznać i zrozumieć seniorów, z którymi pracują (Flicker, Ferris i Reisberg, 1991). Zapytanie starszej osoby, czy zauważyła zmiany w pamięci lub zdolności myślenia. Chociaż wielu może niczego nie zauważyło lub nie chce o tym rozmawiać, niektórzy mogą zgłaszać pewne obawy lub 98 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ obserwacje. Należy je zbadać pod kątem tego, kiedy zaczęły się problemy, czy wydają się one pogarszać i jak szybko wydaje się, że wszystko się zmienia. Uzyskiwanie informacji o problemach z pamięcią lub myśleniem od bliskich. Jako odniesienie można zastosować standardowy kwestionariusz dotyczący 8 zachowań, które mogą wskazywać na demencję, taką jak choroba Alzheimera. Pytanie o trudności w zarządzaniu instrumentalnymi czynnościami życia codziennego i czynnościami życia codziennego. Upośledzenia funkcjonalne mogą odpowiadać problemom bezpieczeństwa, którymi należy się zająć; jeśli starsza osoba ma problemy z finansami, dobrym pomysłem może być podjęcie kroków w celu zabezpieczenia finansowego osoby (Kastenbaum, Derbin, Sabatini i Artt, 1972). Obserwowanie objawów zachowania, nastroju i myślenia, które mogą być związane z pewnymi przyczynami zaburzeń poznawczych. Należą do nich: objawy lękowe, apatia (utrata motywacji), dezorientacja co do zadań wzrokowo-przestrzennych (np. trudności ze zrozumieniem, jak założyć koszulę), urojenia, objawy depresji, gubienie się, halucynacje, zmiany osobowości Pytanie o jakiekolwiek nowe zmiany w zdrowiu fizycznym, zwłaszcza te związane z funkcjami neurologicznymi, takie jak nowe trudności z chodzeniem, równowagą, mową, koordynacją, drżeniem i sztywnością (oba te czynniki są związane z parkinsonizmem). Częste przyczyny zaburzeń poznawczych u osób starszych Poprzez edukowanie ludzi na temat modyfikowalnych czynników ryzyka, zachęcanie do wczesnej oceny i interwencji oraz zrozumienie ich wpływu na dorosłych i ich rodziny, zdrowie i samopoczucie wielu starszych osób może ulec poprawie. W kilku badaniach naukowych zidentyfikowano wspólne czynniki ryzyka pogorszenia funkcji poznawczych. Oprócz zwiększonego wieku te czynniki ryzyka obejmują brak aktywności umysłowej, aktywność fizyczną i zaangażowanie w aktywność społeczną, nadużywanie substancji (palenie i alkohol), przewlekły stres, niedożywienie, różne schorzenia (np. zaburzenia widzenia i słuchu, depresja, wysokie cholesterol, cukrzyca, wysokie ciśnienie krwi) lub specyficzny gen (APOE-e4) związany z chorobą Alzheimera. Zaburzenia funkcji poznawczych, podobnie jak wiele problemów u osób starszych, są często „wieloczynnikowe”. Oznacza to, że trudności z pamięcią, myśleniem lub innymi procesami mózgowymi często wynikają z więcej niż jednej przyczyny. Najczęstsze przyczyny upośledzenia funkcji poznawczych u osób starszych to: • • • • • Choroby psychiczne (np. depresja, lęk, choroba afektywna dwubiegunowa, schizofrenia) mogą powodować problemy z pamięcią, myśleniem lub koncentracją. Problemy z hormonami, takimi jak hormony tarczycy, brak równowagi estrogenu i innych hormonów płciowych mogą również wpływać na funkcje poznawcze. Niektóre przewlekłe lub ostre infekcje (np. zapalenie płuc lub infekcja dróg moczowych) mogą wpływać na komórki mózgowe. Zaburzenia równowagi metaboliczne związane z chemią krwi (np. nieprawidłowe poziomy sodu, wapnia lub glukozy) wraz z dysfunkcją nerek lub wątroby mogą wpływać na funkcjonowanie mózgu. Niedobory kluczowych składników odżywczych i witamin, w tym witaminy B (szczególnie B12), mogą wpływać na funkcjonowanie mózgu. 99 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ • • • • • Nadużywanie substancji, w tym ostre zatrucie i chroniczne nadużywanie alkoholu, narkotyków, a nawet leków, może zaburzać funkcjonowanie mózgu. Skutki uboczne leków. Wiele leków (np. uspokajających, uspokajających i antycholinergicznych) zakłóca prawidłowe funkcjonowanie mózgu. Toksyny (np. metale ciężkie, zanieczyszczenia powietrza, zanieczyszczenia w naszej wodzie pitnej, pestycydy) to kolejna potencjalna przyczyna upośledzenia funkcji poznawczych. Uszkodzenie neuronów mózgowych z powodu urazu, w tym uszkodzenia naczyń, jest również związane z przejściowym lub długotrwałym upośledzeniem funkcji poznawczych. Uszkodzenia neuronów w mózgu, spowodowane stanem neurodegeneracyjnym (np. chorobą Alzheimera, chorobą Lewy-Body, chorobą Parkinsona i zwyrodnieniem czołowo-skroniowym) mają tendencję do powolnego uszkadzania i zabijania neuronów. Zapobieganie spadkom funkcji poznawczych Wraz z wiekiem zmiany zachodzą w całym naszym ciele, w tym w mózgu. Ale chociaż wykonanie pewnych czynności poznawczych może zająć starszym dorosłym dłużej niż młodszym osobom (np. złożone testy pamięci, niektóre obszary zdolności umysłowych mogą nawet ulec poprawie (np. słownictwo). Niektóre czynności mogą pomóc starszym dorosłym w zwiększeniu ich zdolności do uczenia się i adaptacji starzeją się. Niektóre przykłady sposobów zapobiegania spadkowi funkcji poznawczych obejmują: • • • • • • • Pożywna, niskotłuszczowa dieta może chronić przed pogorszeniem funkcji poznawczych, dostarczając niezbędnych składników odżywczych i zmniejszając ryzyko chorób, które przyczyniają się do spadku funkcji poznawczych. Spadek funkcji poznawczych może być spowolniony, gdy te schorzenia są leczone w oparciu o regularne wizyty u lekarzy w celu zbadania schorzeń. Lekarze mogą zapewnić ocenę, poradnictwo i leczenie. Angażowanie się w działania społeczne może pomóc zapobiegać spadkowi funkcji poznawczych poprzez stymulację umysłu i zachęcanie ludzi do komunikacji. Ćwiczenia mogą przyczyniać się do witalności poznawczej poprzez poprawę nastroju i zmniejszenie stresu oraz innych czynników ryzyka, które przyczyniają się do spadku funkcji poznawczych. Starsi dorośli mogą odnieść korzyści z dobrych strategii snu, takich jak chodzenie do łóżka i budzenie się każdego dnia o tej samej porze. Uczestnictwo w zajęciach rekreacyjnych i edukacyjnych, takich jak czytanie, granie w gry planszowe (karty, krzyżówki) i instrumenty muzyczne, czytanie książek, czasopism, gazet oraz chodzenie do muzeów wiąże się ze zmniejszonym ryzykiem demencji. Wiele uwagi poświęca się witaminom i innym suplementom ziołowym jako możliwym lekarstwom lub sposobom zapobiegania spadkowi funkcji poznawczych. Autorefleksja Jakie możliwości uczenia się dla osób starszych są dostępne w Twojej okolicy i społeczności? Zasoby i dalsze czytanie • Wskazówki dotyczące opieki domowej dla poprawy pamięci: https://www.comfortkeepers.com/infocenter/category/senior-health-and-wellbeing/article/home-care-tips-for-improving-memory-for-seniors 100 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ • • • • • 6 prostych sposobów na poprawę pamięci dla seniorów: https://www.caringseniorservice.com/blog/6easy-ways-to-improve-memory-for-seniors Utrata pamięci:https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/healthy-aging/in-depth/memory-loss/art20046518 Spadek poznawczy: https://brainhealthrestoration.com/cognitive-decline/ Łagodne upośledzenie funkcji poznawczych:https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/mildcognitive-impairment/symptoms-causes/syc-20354578 Zaburzenia funkcji poznawczych – przyczyny i sposób oceny:https://betterhealthwhileaging.net/cognitiveimpairment-causes-and-how-to-evaluate/ Materiały wideo • • • Jak działa twoja pamięć: https://www.youtube.com/watch?v=TUoJc0NPajQ Trudności w uczeniu się, jakie są rodzaje: https://www.youtube.com/watch?v=yG_xSBsFMPQ Komunikowanie się z osobami z trudnościami w uczeniu się: https://www.youtube.com/watch?v=TPDxa7NzLCY 2.4. Problemy ze zdrowiem psychicznym związane ze starzeniem się Demencja Czym jest demencja Demencja to zespół (grupa powiązanych objawów) związany z postępującym pogorszeniem funkcjonowania mózgu. Może wpływać na pamięć, umiejętności myślenia i inne zdolności umysłowe. Według raportu organizacji Alzheimer’s Disease International (ADI) z 2019 r. ponad 50 milionów ludzi na całym świecie żyje z demencją. Do 2050 r. liczba ta wzrośnie do 152 mln. ADI szacuje, że całkowite leczenie demencji kosztuje 1 bilion dolarów, a kwota ta zostanie podwojona do 2030 r. (Międzynarodowa choroba Alzheimera, 2019). Demencja to pojęcie zbiorcze, obejmujące wiele chorób, które zmieniają mózg. Osoby cierpiące na demencję mają zaburzone funkcje mózgu, trudności w myśleniu, koncentracji i logicznego myślenia. Ich świadomość czasu i przestrzeni oraz umiejętności językowe również stale się pogarszają. Spada samowystarczalność, a następnie wraz z zaostrzeniem się choroby całkowicie ustaje. Objawy nasilają się z czasem i wpływają na sposób, w jaki żyjemy. Demencja nie jest normalną częścią starzenia się. Jest wynikiem chorób fizycznych, które uszkadzają mózg. 101 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Źródło: The ALS Association Obszar mózgu, w którym występuje to uszkodzenie, określa objawy, jakich doświadcza dana osoba. Jeśli komórki nerwowe w tylnej części mózgu są uszkodzone, może to wpłynąć na wzrok i mogą mieć problemy z czytaniem słów lub wchodzeniem po schodach. Jeśli komórki nerwowe w bocznej części mózgu ulegną uszkodzeniu, umiejętności komunikacyjne i językowe mogą ulec zmianie. Cztery główne choroby powodują demencję. Objawy mogą czasami nakładać się na siebie, co utrudnia ich odróżnienie. Chociaż każda choroba ma charakterystyczne objawy, mogą się one zmieniać w zależności od osoby, w zależności od tego, które obszary mózgu dotyczą danej choroby. Choroba Alzheimera jest najczęstszą przyczyną otępienia – około 60%. Często jednym z pierwszych obszarów mózgu dotkniętych chorobą Alzheimera jest hipokamp. Hipokamp kontroluje aspekty naszej pamięci i nawigacji. Dlatego zapominanie i gubienie się są zwykle jednymi z pierwszych objawów choroby Alzheimera. W chorobie Alzheimera komórki nerwowe są uszkadzane przez nagromadzenie się dwóch białek w mózgu: amyloidu i białka tau. Białka te są obecne we wszystkich naszych mózgach, ale w chorobie Alzheimera zachowują się niezwykle i zaczynają się zlepiać. Naukowcy wciąż próbują zrozumieć, co to powoduje, ale prawdopodobnie jest to mieszanka wieku, genetyki i innych czynników, takich jak słabe zdrowie serca. Demencja Parkinsona jest raczej chorobą motoryczną niż demencją poznawczą. Rozpoczyna się chorobą ruchową, drżeniem spoczynkowym, spowolnieniem ruchowym i wąskim chodem. Ale ostatecznie, w miarę upływu czasu, ta choroba ruchowa ostatecznie przekształca się w demencję poznawczą. Demencja z ciałami Lewy'ego (LBD) to rodzaj postępującej demencji, która prowadzi do osłabienia myślenia, rozumowania i niezależnego funkcjonowania z powodu nieprawidłowych mikroskopijnych złogów, które z czasem uszkadzają komórki mózgowe. W przeciwieństwie do choroby Parkinsona, choroba ruchowa pojawia się znacznie przed faktycznym otępieniem poznawczym, w przypadku otępienia z ciałami Lewy'ego otępienie poznawcze pojawia się przed lub w tym samym czasie co choroba ruchowa. Objawami mogą być zmiany w myśleniu i rozumowaniu, splątanie i czujność, spowolnienie, zaburzenia równowagi 102 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ chodu, dobrze ukształtowane omamy wzrokowe, urojenia, trudności w interpretacji informacji wzrokowych, zaburzenia snu, utrata pamięci (mniej widoczna niż w chorobie Alzheimera). Demencja naczyniowa to ogólny termin opisujący problemy z rozumowaniem, planowaniem, oceną, pamięcią i innymi procesami myślowymi spowodowanymi uszkodzeniem mózgu w wyniku upośledzenia przepływu krwi do mózgu. Otępienie naczyniowe może rozwinąć się po tym, jak udar mózgu blokuje tętnicę w mózgu, ale udary nie zawsze powodują otępienie naczyniowe. Trudności w myśleniu mogą również rozpocząć się jako łagodne zmiany, które stopniowo się pogarszają w wyniku wielu drobnych udarów lub innego stanu, który wpływa na mniejsze naczynia krwionośne, prowadząc do rozległych uszkodzeń. Objawy obejmują splątanie, dezorientację, problemy z mówieniem lub rozumieniem mowy, ból głowy, trudności w chodzeniu, słabą równowagę. Demencja czołowo-skroniowa (FTD) lub zwyrodnienie czołowo-skroniowe odnosi się do grupy zaburzeń spowodowanych postępującą utratą komórek nerwowych w płatach czołowych mózgu (obszary za czołem) lub jego płatach skroniowych (obszary za uszami). Uszkodzenie komórek nerwowych spowodowane otępieniem czołowo-skroniowym prowadzi do utraty funkcji tych obszarów mózgu, co zmiennie powoduje pogorszenie zachowania, osobowości i/lub trudności w wytwarzaniu lub rozumieniu języka. Etapy demencji Przebieg choroby i nasilenie objawów różnią się w zależności od pacjenta. Niektóre objawy demencji, które możesz zobaczyć, to w rzeczywistości objawy psychiatryczne, takie jak urojenia i halucynacje, które mogą wystąpić u nawet 30% osób z demencją. Również objawy afektywne, takie jak zaburzenia nastroju, depresja lub mania, będą widoczne nawet u 50% osób z demencją. Mogą również wystąpić zmiany osobowości. Po pojawieniu się zmian w mózgu pierwsze objawy pojawiają się dopiero po długim czasie. Po pojawieniu się objawów można wyróżnić trzy etapy: początkowy, umiarkowany, ciężki. Niewielki spadek Umiarkowany spadek Poważna utrata pamięci Źródło: Autorzy 103 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Na początkowym etapie następuje niewielki spadek. Pamięć krótkotrwała zaczyna się pogarszać, ale pacjent może przywoływać dawne wspomnienia. Również ludzie mogą mieć trudności z zapamiętywaniem treści artykułów, trudnościami w znajdowaniu słów, trudnościami w wykonywaniu operacji matematycznych, które wcześniej były łatwe do wykonania. Rozpoznają krewnych, ale mogą nie od razu pamiętać ich imion. Ponadto początkowy etap może wiązać się z lękiem i depresją, unikaniem podejmowania ważnych decyzji oraz słabą percepcją czasu. Ludzie mogą zgubić rzeczy lub zgubić się podczas podróży. Etap umiarkowany wiąże się z umiarkowanym spadkiem obejmującym zapominanie, trudności w przywoływaniu wspomnień z niedawnej przeszłości, trudności w wykonywaniu operacji matematycznych (test: odliczanie wstecz do 7), czasowy (pacjent nie potrafi wymienić lat, dni, tygodni, miesięcy lub pory roku) i przestrzenną (pacjent nie potrafi określić swojej lokalizacji) dezorientacja. Ponadto ludzie mogą się często gubić lub nie zawsze przypominać sobie imiona ludzi, których rzadko spotykają. Niektóre osoby mogą doświadczać zaburzeń behawioralnych i innych zaburzeń psychicznych, takich jak agresywność, podekscytowanie lub niepokój (np. pacjent ciągle wkłada ubrania i wyjmuje je z szafy). Na tym etapie ludzie mogą również stracić zainteresowanie swoimi hobby, mogą być mniej skłonni do kompromisów i mają tendencję do powtarzania tych samych historii. Mogą potrzebować pomocy w rozpoznaniu własnych potrzeb w zakresie kąpieli lub toalety lub ubrać się w sezonowe ubrania lub buty. Ciężka faza charakteryzuje się poważną utratą pamięci, całkowitą dezorientacją przestrzenną i czasową, afazją, zaburzeniami koordynacji skutkującymi częstymi upadkami, zaburzeniami snu i nietrzymaniem moczu. Ludzie mogą nie zawsze być w stanie rozpoznać jej krewnych, czasami mieszając ich. Pacjenci zwykle nie są w stanie podróżować samodzielnie, gubią się, aw ciężkich przypadkach mogą utracić zdolność poruszania się i mogą wymagać karmienia. Behawioralne i psychologiczne objawy demencji (BPSD) występują w prawie każdym typie demencji i różnią się w zależności od rodzaju i stadium choroby. Niektórzy pacjenci wykazują oznaki zmian behawioralnych, które wcześniej ich nie charakteryzowały (przeklinanie, kradzieże w sklepach, zbieranie rzeczy, bałagan itp.). Wraz z postępem choroby zmiany osobowości i zachowania stają się bardziej nasilone. Dlatego w pewnych sytuacjach krewni mogą czuć się bardzo nieswojo. Pacjent cierpiący na demencję nie ponosi odpowiedzialności za nieprzyjemne zmiany w swoim zachowaniu. Należy podkreślić, że celem pacjenta nie jest dokuczanie opiekunowi lub krewnym, którzy muszą nauczyć się radzić sobie w takich sytuacjach. Ponieważ każdy jest inny, każda rodzina dotknięta demencją musi radzić sobie z innymi problemami w przebiegu choroby. Prewencja Demencja jest głównym powodem, dla którego seniorzy potrzebują opieki długoterminowej. Częstość występowania demencji wzrasta wraz z wiekiem, a 20% osób w wieku powyżej 80 lat faktycznie cierpi na jakąś formę demencji. Zapobieganie demencji ma kluczowe znaczenie dla przedłużenia zdrowego życia. Choroby związane ze stylem życia, takie jak nadciśnienie, cukrzyca i dyslipidemia aterogenna (z dużą ilością lipidów, takich jak cholesterol we krwi) w średnim wieku, są ściśle związane z rozwojem choroby Alzheimera w późniejszym życiu. I odwrotnie, badania wykazały, że czynniki takie jak ćwiczenia, aktywność intelektualna i zdrowa dieta są skuteczne w zapobieganiu demencji. 104 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Większość postaci demencji ma charakter postępujący i nieodwracalny, ale wczesne rozpoznanie choroby jest niezbędne, ponieważ wczesna terapia lekowa może spowolnić przebieg choroby i złagodzić zaburzenia behawioralne (WHO, 2019). Można poprawić jakość życia pacjentów i zachować osobistą autonomię przez dłuższy czas. Demencja dotyka nie tylko samego pacjenta, ale także jego bezpośrednie otoczenie, a także stanowi znaczne obciążenie dla rodzin. Choroba Alzheimera Czym jest choroba Alzheimera Choroba Alzheimera jest powolną, śmiertelną chorobą mózgu, dotykającą jedną na 14 osób w wieku powyżej 65 lat i jedną na 6 osób w wieku powyżej 80 lat. Nikt nie jest odporny. W 1906 roku niemiecki lekarz dr Alois Alzheimer po raz pierwszy opisał „osobliwą chorobę” — jedną z głębokich zaników pamięci i mikroskopijnych zmian w mózgu — chorobę, którą obecnie znamy jako Alzheimera. Alzheimer to rodzaj demencji, która wpływa na pamięć, myślenie i zachowanie (Sherzai i Sherzai, 2017). Choroba Alzheimera jest najczęstszą przyczyną demencji, ogólnego określenia utraty pamięci i innych zdolności poznawczych na tyle poważnych, że zakłócają codzienne życie (Mucke, 2009). Choroba Alzheimera odpowiada za 60-80% przypadków demencji. Choroba pojawia się stopniowo, ponieważ nieprawidłowe fragmenty białek zwane blaszkami i splotami gromadzą się w mózgu i zabijają komórki mózgowe. Zaczynają się w hipokampie, części mózgu, w której po raz pierwszy powstają wspomnienia. Przez wiele lat blaszki i sploty powoli niszczą hipokamp. A tworzenie nowych wspomnień staje się coraz trudniejsze. Proste wspomnienia sprzed kilku godzin lub dni, które reszta z nas może uznać za oczywiste, po prostu nie istnieją. Następnie więcej płytek i splątków rozprzestrzenia się w różnych obszarach mózgu, zabijając komórki i upośledzając funkcjonowanie, gdziekolwiek się znajdują. To rozprzestrzenianie się jest przyczyną różnych stadiów choroby Alzheimera. Z hipokampa choroba rozprzestrzenia się tutaj do obszaru mózgu, w którym przetwarzany jest język. Kiedy tak się dzieje, coraz trudniej jest znaleźć właściwe słowo. Następnie choroba wkrada się w przód mózgu, gdzie odbywa się myślenie logiczne. Bardzo stopniowo człowiek zaczyna tracić zdolność rozwiązywania problemów, pojmowania koncepcji i robienia planów. Następnie blaszki i sploty atakują część mózgu, w której regulowane są emocje. Kiedy tak się dzieje, pacjent stopniowo traci kontrolę nad nastrojami i uczuciami. Następnie choroba przenosi się tam, gdzie mózg nadaje sens rzeczom, które widzi, słyszy i wącha. Na tym etapie wszystkie zegary sieją spustoszenie w zmysłach człowieka i mogą wywołać halucynacje. W końcu płytki i sploty usuwają najstarsze i najcenniejsze wspomnienia człowieka, które są przechowywane w tylnej części mózgu. 105 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Pod koniec choroba obejmuje równowagę i koordynację. A na ostatnim etapie niszczy część mózgu, która reguluje oddychanie, oraz serce. Przejście od łagodnego zapominania do śmierci jest powolne i stałe i trwa średnio od ośmiu do dziesięciu lat. Jest nieubłagany i na razie nieuleczalny. Pomaganie rodzinie, przyjaciołom i sąsiadom w lepszym zrozumieniu choroby Alzheimera zmniejszy napiętnowanie, poprawi opiekę, a nawet pomoże w walce o wyleczenie. Objawy choroby Alzheimera Najczęstszym wczesnym objawem choroby Alzheimera są trudności w zapamiętywaniu nowo poznanych informacji, ponieważ zmiany Alzheimera zazwyczaj zaczynają się w tej części mózgu, która wpływa na uczenie się. W miarę jak choroba Alzheimera postępuje w mózgu, prowadzi do coraz ostrzejszych objawów, w tym dezorientacji, zmian nastroju i zachowania; pogłębiający się zamęt związany z wydarzeniami, czasem i miejscem; bezpodstawne podejrzenia dotyczące rodziny, przyjaciół i zawodowych opiekunów; poważniejsza utrata pamięci i zmiany w zachowaniu; oraz trudności w mówieniu, połykaniu i chodzeniu. Źródło: Askdrray.com Osoby z utratą pamięci lub innymi możliwymi objawami choroby Alzheimera mogą mieć trudności z rozpoznaniem. Oznaki demencji mogą być bardziej oczywiste dla członków rodziny lub przyjaciół. Każdy, kto doświadcza objawów podobnych do demencji, powinien jak najszybciej udać się do lekarza. Przyczyna Dokładna przyczyna choroby Alzheimera nie jest jeszcze w pełni poznana, chociaż uważa się, że wiele rzeczy zwiększa ryzyko zachorowania. Obejmują one: 106 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ • • • • rosnący wiek rodzinna historia choroby nieleczona depresja, chociaż depresja może być również jednym z objawów choroby Alzheimera czynniki stylu życia i stany związane z chorobami układu krążenia. Jak zapobiegać chorobie Alzheimera? Ponieważ dokładna przyczyna choroby Alzheimera nie jest jasna, nie ma znanego sposobu zapobiegania tej chorobie. Istnieją jednak rzeczy, które można zrobić, aby zmniejszyć ryzyko lub opóźnić wystąpienie demencji, takie jak: • • • rzucenie palenia i ograniczenie spożycia alkoholu zdrowa, zbilansowana dieta i utrzymanie prawidłowej wagi pozostawanie sprawnym fizycznie i aktywnym umysłowo Środki te mają inne korzyści zdrowotne, takie jak obniżenie ryzyka chorób układu krążenia i poprawa ogólnego stanu zdrowia psychicznego. Leczenie Obecnie na chorobę Alzheimera nie ma lekarstwa, ale dostępne są metody leczenia objawów, a badania są kontynuowane. Chociaż obecne metody leczenia choroby Alzheimera nie mogą powstrzymać postępu choroby, mogą tymczasowo spowolnić nasilenie objawów demencji i poprawić jakość życia osób z chorobą Alzheimera i ich opiekunów. Oprócz leków dostępne są różne rodzaje wsparcia, aby pomóc osobom z chorobą Alzheimera żyć tak niezależnie, jak to możliwe, takie jak wprowadzanie zmian w środowisku domowym, aby ułatwić poruszanie się i zapamiętywanie codziennych zadań (Levy J., 2014). Mogą być również oferowane terapie psychologiczne, takie jak terapia stymulacji poznawczej, aby wspomóc pamięć, umiejętności rozwiązywania problemów i zdolności językowe. Za i przeciw Opieka nad ukochaną osobą w podeszłym wieku z chorobą Alzheimera jest trudna, a czasami frustrująca. Nikt nie jest w stanie zrobić tego sam, jednak istnieją pewne podstawowe nakazy i zakazy opieki nad ukochaną osobą z chorobą Alzheimera. Za Przeciw Zrób, co możesz, aby zaangażować ukochaną osobę w zabawne zajęcia Nie ignoruj ich Promuj niezależność Nie mów do nich, jakby byli małym dzieckiem lub dzieckiem Rób, kiedy tylko możesz, oferuj wybór Nie używaj czułych słów zamiast imion 107 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Ustal rutynę codziennego życia Nie zakładaj, że są zdezorientowani przez cały czas Bądź na bieżąco Nie wypytuj ich Używaj krótkich, jasnych zdań. W razie potrzeby powtarzaj się spokojnym głosem. Nie zadawaj pytań innym osobom na ich temat, gdy tam są Dokładnie przeformułuj swoje pytania, aby można było na nie odpowiedzieć „tak” lub „nie”. Nie skupiaj się na tym, czego nie są już w stanie zrobić Praktykuj dobroć i cierpliwość. Nie zakładaj, że wybierają trudne Bądź wesoły i uspokajający. Nie przestawaj odwiedzać tylko dlatego, że myślisz, że nie będą pamiętać „Idź z wiatrem”. Nie zapomnij, jak chciałbyś być traktowany Komunikacja może być utrudniona nawet w najlepszych okolicznościach. Oto kilka strategii skutecznej komunikacji: Wykonaj Nie wykonuj Podaj krótkie, jednozdaniowe wyjaśnienia Powtórz instrukcje lub zdania dokładnie w ten sam sposób Daj dużo czasu na zrozumienie Wyeliminuj „ale” ze swojego słownika Zgódź się z nimi lub odwróć ich uwagę na inny temat Zaakceptuj winę, gdy coś jest nie tak (nawet jeśli to fantazja) W razie potrzeby opuść pokój, aby uniknąć konfrontacji Odpowiadaj raczej na uczucia niż na słowa Bądź cierpliwy, wesoły i uspokajający Nie uzasadniaj Nie kłóć się Nie konfrontuj się Nie przypominaj im, że zapomnieli Nie kwestionuj niedawnej pamięci Nie bierz tego do siebie Oto kilka przykładów zastosowania powyższego w rozmowach z osobami z chorobą Alzheimera: „Joe nie dzwonił od dawna. Mam nadzieję, że nic mu nie jest..” • • • Nie: (przypomnij) „Joe dzwonił wczoraj i rozmawiałeś z nim przez 15 minut”. ZRÓB: (uspokój się) „Naprawdę lubisz z nim rozmawiać, prawda?” (odwróć uwagę) „Zadzwońmy do niego, kiedy wrócimy ze spaceru”. "Kim jesteś? Gdzie jest mój mąż? ” • • • Nie: (bierz to do siebie) „Co masz na myśli – kim jest twój mąż?” Ja jestem!" Zrób: (płyń z prądem, uspokój się) „Będzie tu na obiad”. (odwróć uwagę) „A może trochę mleka i ciasteczek? Chciałbyś chipsy czekoladowe czy płatki owsiane?” 108 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ “Nie chcę tego jeść! Nienawidzę kurczaka.” • • • Nie: (odpowiedz przecząco) „Właśnie powiedziałeś mi, że chcesz kurczaka. Nie robię ci niczego innego, więc lepiej to zjedz!” Zrób: (przyjmij winę) „Tak mi przykro, zapomniałem. Byłem w takim pośpiechu, że wypadło mi to z głowy. (odpowiedź pozytywnie) Zobaczmy, co jeszcze mamy dostępne.” Wyjdź z pokoju i spróbuj ponownie. Radzenie sobie z trudnym zachowaniem Opiekunowie borykają się również z niespodziewanymi, niesfornymi i upokarzającymi działaniami podopiecznych. Istnieje kilka relacji o irracjonalnych seniorach, zmianach osobowości, halucynacjach i napadach złości (Sollitto, 2020). W niektórych przypadkach zawsze tak zachowywali się niektórzy seniorzy. Jednak nowe nawyki i zmiany osobowości mogą również oznaczać istotne trendy w zdrowiu osób starszych, takie jak postępująca demencja, depresja czy infekcje dróg moczowych. Źródło: Dailycaring.com Istnieje 10 „złych” zachowań, które często wykazują osoby starsze, niektóre z potencjalnych przyczyn psychicznych i fizycznych oraz metody radzenia sobie z nimi. Gniew, wrogość i wybuchy w podeszłym wieku Wiek i choroba mogą w nieprzyjemny sposób pogorszyć długo utrzymujące się cechy osobowości. Na przykład, osoba zrzędliwa może czasami wpaść w złość, a osoba niecierpliwa może stać się wymagająca i trudna do zadowolenia. Niestety, ich główny opiekun zawsze jest głównym celem rozgniewanego starszego. 109 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Jak sobie poradzić. Spróbuj znaleźć przyczynę ich wściekłości. Starsi rezerwują też swoje najgorsze czyny dla najbliższych, w tym członków rodziny. W takiej sytuacji pomocne może być zatrudnienie opieki domowej lub rozważenie opieki dziennej dla dorosłych. Wredne, gniewne postawy nie pojawiają się przed nieznajomymi, a ty dostaniesz bardzo potrzebną przerwę, gdy inni radzą sobie z potrzebami opieki nad osobami starszymi. Zachowanie obraźliwe Zdarza się, że osoby starsze zaatakują osobę, która dokłada największych starań, aby zapewnić im komfort i dobre samopoczucie. Niekontrolowana wściekłość i uraza, o których mowa powyżej, mogą stać się tak poważne, że mogą doprowadzić do przemocy opiekuna. Często zdarzają się historie psychiczne, emocjonalne, a nawet fizyczne nękania opiekunów. Jak sobie poradzić. Spróbuj wyjaśnić, jak się czujesz. Jednak wielu opiekunów nie posuwa się zbyt daleko, rozmawiając. Jeśli przemoc jest werbalna lub emocjonalna, pozwól im zrozumieć, jak wiele próbujesz dla nich zrobić, odsuwając się na chwilę. Jeśli senior potrzebuje nadzoru i pomocy, aby zapewnić mu bezpieczeństwo, poproś o pomoc z zewnątrz, aby przejąć Twoje obowiązki. Wycofanie się z tej sytuacji może doprowadzić do sytuacji, w której nadużycie nie będzie tolerowane. Jeśli przemoc fizyczna jest problemem, poszukaj profesjonalnej pomocy. Odmowa prysznica lub kąpieli Problem osób starszych, które odmawiają kąpieli, przebierania się i dbania o higienę osobistą, jest znacznie bardziej rozpowszechniony, niż większość ludzi sądzi. Jest to również bardzo stresujące dla opiekunów. Depresja jest często wyzwalaczem, ale potrzeba władzy może być innym czynnikiem. Kiedy ludzie się starzeją, tracą coraz większą władzę nad swoim życiem. Niemniej jednak jedną rzeczą, którą zwykle mogą monitorować, jest to, jak się ubierają i kiedy biorą prysznic. Wygląda na to, że im bardziej chcesz, aby starsi dorośli wzięli kąpiel i założyli świeże ubrania, tym bardziej odmawiają. Jak sobie poradzić. Pierwszym krokiem jest ustalenie, dlaczego starszy przestał się kąpać. Jeśli przyczyną jest depresja, porozmawiaj ze swoim lekarzem o rozwiązaniach, takich jak poradnictwo i leki przeciwdepresyjne. Jeśli seniorzy boją się wody lub upadku do wanny, istnieje kilka stylów krzesełek prysznicowych, ręcznych głowic prysznicowych, poręczy i innych artykułów kąpielowych dla seniorów, które mogą zapewnić dodatkową stabilność i komfort. Staraj się dbać o czystość rodziców, ale przestrzegaj zasad rozsądku. Kąpiel raz lub dwa razy w tygodniu zwykle wystarcza osobom starszym, aby zapobiec uszkodzeniom skóry i infekcji. Nadmierne przeklinanie, obraźliwy język i nieodpowiednie komentarze Kiedy seniorzy niespodziewanie zaczynają wypowiadać najgorsze wulgaryzmy, używać obraźliwego języka lub mówić niestosowne rzeczy, członkowie rodziny czasami nie wiedzą, dlaczego i co powinni z tym zrobić. Opiekunowie spotkali się z sytuacją, w której starsi niespodziewanie zaczęli ich przeklinać lub wyzywać obraźliwymi wyzwiskami. Kiedy te słowne załamania zdarzają się na osobności, są bolesne; kiedy występują publicznie, są nawet upokarzające. Jak sobie poradzić. Jeśli nadejdzie przeklęta tyrada, inną taktyką jest użycie dywersji. Wybuch może zakończyć się, gdy skupi się na czymś innym, szczególnie w przypadku pacjentów z demencją. Spróbuj 110 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ wykopać dobre czasy z dawnych czasów. Seniorzy uwielbiają wspominać, a nakłanianie ich do zmiany rozmowy i korzystania z pamięci długotrwałej prawdopodobnie sprawi, że zapomną, co jest tym, co ich przede wszystkim powoduje. Jeśli żaden z tych pomysłów nie działa, najlepszą rzeczą, jaką możesz zrobić, to nie podejmować tego działania osobiście. Kiedy senior stanie się wrogo nastawiony, wycofaj się, wyjdź na jakiś czas i poczekaj, aż to się skończy. Paranoja, Urojenia I Halucynacje Paranoja i halucynacje seniorów mogą przybierać różne formy. Seniorzy mogą oskarżać członków rodziny o kradzież, mogą widzieć osoby i przedmioty, których tam nie ma, lub mogą czuć, że ktoś próbuje ich skrzywdzić. Te nawyki mogą być niezwykle trudne dla opiekunów, aby być świadkami i próbować rozwiązać. Jak sobie poradzić. Halucynacje i urojenia seniorów są poważnymi sygnałami ostrzegawczymi zaburzeń psychicznych lub fizycznych. Śledź, co dzieje się z seniorem, wtedy możesz porozmawiać z lekarzem. Uspokajaj obawy seniorów i ich rozumienie rzeczywistości uspokajającym głosem. Jeśli są przestraszone lub zdenerwowane, przekieruj ich i upewnij się, że są bezpieczni, a pomożesz im przejść przez to doświadczenie. Zachowania obsesyjne lub kompulsywne Oszczędzanie chusteczek, zastanawianie się, czy już czas brać leki, nieustanne drapanie skóry i hipochondria, to wszelkiego rodzaju obsesyjne nawyki, które mogą zakłócić codzienne życie osób starszych i ich opiekunów. Obsesje i kompulsywne nawyki są często przypisywane problemowi uzależnienia lub tłem zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych. Jak sobie poradzić. Postrzegaj obsesyjno-kompulsywne zachowanie swojego seniora jako objaw, a nie defekt charakteru. Zachowania obsesyjne mogą być powiązane z różnymi stanami, w tym z lękiem, depresją, demencją i innymi problemami neurologicznymi. Zwróć uwagę na przedmioty, które powodują obsesyjne zachowanie. Jeśli ich kompulsje wydają się być związane z konkretnym wydarzeniem lub zachowaniem, unikaj ich tak bardzo, jak to możliwe. Jeśli to możliwe, staraj się znaleźć sposoby na ograniczenie lub uniknięcie przyczyn. Przydatne może być również odwrócenie uwagi i przekierowanie. Gromadzenie Ponownie, za początek choroby Alzheimera lub demencji może być uważane, jeśli starsi ludzie gromadzą (nabywają i nie wyrzucają dużej liczby przedmiotów). Na przykład seniorzy, którzy już i tak denerwowali się starzeniem się i prawdopodobieństwem przeżycia swoich zasobów, mogą zacząć zbierać „przydatne” rzeczy i obsesyjnie oszczędzać pieniądze, ponieważ czują się przytłoczeni tym, co nas czeka. Inni trzymają się rzeczy, ponieważ wierzą, że ich wspomnienia zostaną utracone bez widocznych dowodów przeszłości. Jak sobie poradzić. Powinieneś spróbować przemówić do seniora, a nawet porozmawiać o rzeczach do wyrzucenia lub oddania. Ustanowienie pudełka pamięci do przechowywania „specjalnych rzeczy” pomoże okiełznać chaos. W przypadku poważnych zbieraczy, terapia modyfikacji behawioralnej i poradnictwo rodzinne mogą mieć znaczący wpływ na to, jak sobie z tym radzisz. 111 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Odmowa Przyjęcia Opiekunów z Zewnątrz Jest to kluczowa zmiana, gdy członkowie rodziny decydują się na opiekę domową dla swoich bliskich, ale ta inicjatywa jest często odwracana, gdy osoby starsze odmawiają przyjęcia nowych opiekunów do swoich domów. Inni starsi powitaliby personel domowej opieki zdrowotnej tylko po to, by im powiedzieć, że zostali zwolnieni! Jak sobie poradzić. Zaangażowanie osoby z zewnątrz wskazuje starszemu, że jego rodzina może nie chcieć się nimi opiekować. Podnosi również ogrom ich potrzeb i sprawia, że czują się niepewnie. Poproś seniora o zaoferowanie leczenia domowego, aby spróbować tymczasowo. Zamiast od razu wprowadzać całe dni praktycznego leczenia, warto poprosić pracownika opieki domowej na jeden dzień w tygodniu, aby zająć się lekkim sprzątaniem i ugotować posiłek przez kilka godzin. Kiedy senior jest przyzwyczajony do tego, że ktoś jest w domu i ufa opiekunowi, poczuje się bardziej komfortowo, otrzymując dodatkowe wsparcie. Nadmierne Wydatki Lub Ekstremalna Oszczędność Niektóre osoby starsze zadłużają się, uprawiają hazard lub wysyłają pieniądze do organizacji charytatywnych i oszustów, podczas gdy inne odmawiają wydawania pieniędzy na rzeczy, których naprawdę potrzebują, takie jak leki, pieluchy dla dorosłych czy opieka długoterminowa. Problem ten jest bezpośrednio związany z chęcią dokonywania własnych wyborów i samodzielnego życia. Kiedy seniorzy tracą wolność w niektórych obszarach, starają się nadrobić tę stratę także innymi sposobami. Wydawanie lub oszczędzanie to po prostu różne sposoby na zrobienie tego. Jak sobie poradzić. Kiedy próbujesz rozwiązać ten problem, osoby starsze twierdzą, że nie ma problemu. To są twoje pieniądze i możesz je wydać, jak chcesz. Mają prawo do zarządzania własnymi finansami, ale ważne jest, aby zająć się nimi, jeśli nie są kompetentni. Skumulowana kwota wydana na Twoje sesje zakupowe w poprzednich miesiącach lub latach jest prezentowana dla nadwyżek. Czasami muszą spojrzeć na skumulowane konsekwencje swojego zachowania w czerni i bieli. Na drugim końcu kontinuum seniorzy, którzy kiedyś mieli kłopoty z płaceniem rachunków i opieką nad rodziną, prawdopodobnie nie chcą też widzieć problemów finansowych swoich rodzin. Pomogłoby im to pokazać im rzeczywisty koszt leczenia. Wymagająca Niepodzielnej Uwagi Osoby w podeszłym wieku, które wciąż mogą zrobić coś dla siebie, mogą z łatwością skupić się wyłącznie na swoich potrzebach fizycznych i emocjonalnych. Jedną rzeczą jest to, że naprawdę potrzebują dużo pomocy, ale jeśli są z wyboru, ich żądania mogą być jeszcze bardziej irytujące. Niektóre starsze osoby mogą również „sabotować” plany swoich opiekunów dotyczące innej operacji, w tym pracy, wakacji i czasu rodzinnego. Jak sobie poradzić. Ważne jest, aby ustalić granice dla wymagającego starszego, a nie robienie tego jest receptą na wypalenie dla opiekunów. Zrób wszystko, co musisz, aby seniorzy zaangażowali się w społeczność i inne wydarzenia, które nie dotyczą Ciebie bezpośrednio. Wszystko może być zrównoważonym wyborem dla kochanka, aby skoncentrował się na czymś innym niż skupienie się na swoich umiejętnościach, codziennym leczeniu dorosłych, klubach książki, centrach seniora, wolontariacie i zajęciach artystycznych. 112 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Autorefleksja Aktywność oparta na World Alzheimer Report 2019, Postawy wobec demencji. Przeczytaj studium przypadku Stygmatyzacja i negatywne postawy wobec osób z demencją wciąż są wszechobecne: znaczenie współpracy, s. 100, dostępne na https://www.alzint.org/u/WorldAlzheimerReport2019.pdf Jak możemy poprawić ogólne nastawienie osób starszych, cierpiących na demencję i chorobę Alzheimera? Zasoby i dalsze czytanie • • • • • • • • • • • SOS dla demencji: https://www.alppeca.si/dokumenti/ProAge/S.O.S.%20Dementia.pdf Światowy raport na temat choroby Alzheimera 2019: https://www.alzint.org/u/WorldAlzheimerReport2019.pdf Czym jest choroba Alzheimera: https://cead.cumc.columbia.edu/content/what-alzheimers-disease 10 symptomów: https://alz.org/alzheimers-dementia/10_signs Czym jest Alzheimer: https://alz.org/alzheimers-dementia/what-is-alzheimers Wskazówki dotyczące opieki – strategie komunikacji: https://alzsd.org/caregiving-tips-communicationstrategies/ Co robić, a czego nie w opiece osób z chorobą Alzheimera?: https://fivestarseniorliving.com/blogpost/the-dos-and-donts-of-alzheimers-caregiving Wskazówki dla opiekunów osób choroby Alzheimera: https://helpguide.org/articles/alzheimers-dementiaaging/tips-for-alzheimers-caregivers.htm Opiekun osoby chorej na chorobę Alzheimera co powinien, a czego nie:https://heritageseniorcommunities.com/2016/02/11/alzheimers-caregiver-dos-and-donts/ Choroba Alzheimera: https://nhs.uk/conditions/alzheimers-disease/ Czego nie robić osobom z chorobą Alzheimera: https://verywellhealth.com/what-not-to-do-to-peoplewith-alzheimers-disease-97967 Materiały wideo • • • • • • • • • • • • Czym jest demencja: https://www.youtube.com/watch?v=HobxLbPhrMc&t=132s Czym jest demencja: https://www.youtube.com/watch?v=9G5x04tBEfw Barbara, cała historia: https://www.youtube.com/watch?v=DtA2sMAjU_Y Losing Greg: historia choroby na demencję: https://www.youtube.com/watch?v=zmHgTKVTLiE Zwroty do nauki dla opiekunów: https://www.youtube.com/watch?v=KKejCymVS2Q • Różnica między chorobą Alzheimera a demencją: https://www.youtube.com/watch?v=8lc0nvHU56E Czym jest choroba Alzheimera: https://www.youtube.com/watch?v=wfLP8fFrOp0 Czym jest choroba Alzheimera:? Przyczyny, oznaki i objawy, diagnoza i leczenie: https://www.youtube.com/watch?v=uAg-qLMJ5Ig Zrozum chorobę Alzheimera w 3 minuty: https://www.youtube.com/watch?v=Eq_Er-tqPsA Jak postępuje choroba Alzheimera: https://www.youtube.com/watch?v=IAA7hMDZqb8&t=239s Szybki postęp choroby Alzheimera: https://www.youtube.com/watch?v=XH4OcEW1G34 We mgle: życie z chorobą Alzheimera o wczesnym początku: https://www.youtube.com/watch?v=UxSznEIOUXA 113 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ • • • Kilka słów od Harveya i Williama, dwóch pacjentów z chorobą Alzheimera: https://www.youtube.com/watch?v=q1BkfV2h09g Choroba Alzheimera: perspektywa opiekuna: https://www.youtube.com/watch?v=CcBH077AEm8 Wyzywające zachowanie: https://www.youtube.com/watch?v=ZpXeefZ2jAM 2.5. Zajęcia z seniorami Zajęcia z seniorami są nieodłączną częścią rozwoju umiejętności wychowawców i kadry pracującej z seniorami. Zasadniczo powinieneś być w stanie zastosować w praktyce to, czego się nauczyłeś, projektując, adaptując i realizując zajęcia z seniorami. Odpowiednie zajęcia (np. warsztaty) pomogą Ci w Twojej pracy, ale także poprawią jakość życia seniorów i szczęście ich rodzin. W rezultacie będą one wspierać relacje międzypokoleniowe oraz integracyjne dzielnice i społeczności lokalne. Zadanie: Użyj szablonu scenariusza zajęć z Załącznika 2 i zaprojektuj odpowiedni scenariusz działania, który pomoże Ci lepiej zrozumieć seniorów, z którymi pracujesz. Przykład działania: Cyfrowe opowiadanie historii może pomóc lepiej zrozumieć seniorów, ale możesz stworzyć dowolne działanie, które uważasz za istotne. 2.6. 1) Quiz ewaluacyjny nr 2 Jaka jest definicja stereotypów? a) Niekwestionowane mity lub przesadzone przekonania związane z kategorią, które są szeroko rozpowszechnione i zakorzenione w kontekście werbalnym, pisanym i wizualnym w społeczeństwie b) Opowiadanie się za prawami kobiet na gruncie równości płci c) Szkoda lub uraz, który wynika lub może wynikać z jakiegoś działania lub osądu 2) Czym są trudności w uczeniu się według Amerykańskiego Stowarzyszenia Niepełnosprawnych Uczenie się? a) Problemy z przetwarzaniem o podłożu neurologicznym b) Problemy, które wpływają na mobilność, sprawność fizyczną, wytrzymałość lub zręczność danej osoby c) Zaburzenia, w których ludzie mają powracające, niechciane myśli, pomysły lub odczucia (obsesje), które sprawiają, że czują się zmuszeni do robienia czegoś powtarzalnie (przymusy) 3) Które z poniższych są trudnościami w uczeniu się? a) Dysleksja, dysgrafia, dyskalkulia, dyspraksja b) Choroba afektywna dwubiegunowa, depresja, schizofrenia, jadłowstręt psychiczny c) Zaburzenia przetwarzania sensorycznego, Utrata słuchu i głuchota, Ślepota i słabe widzenie 4) Jaka jest definicja dysleksji? Trudności w nauce pisania, co oznacza, że dana osoba może mieć problemy z dokładnym i konsekwentnym pisaniem, radzeniem sobie i pisownią b) Trudności w uczeniu się związane z umiejętnościami motorycznymi, takimi jak cięcie, pisanie, oraz niektórymi umiejętnościami motoryki dużej, takimi jak bieganie lub skakanie c) Trudności w uczeniu się w czytaniu, co oznacza, że dana osoba ma problemy ze zrozumieniem niektórych dźwięków, liter i ich formowania w słowa, może nie być w stanie pojąć znaczenia niektórych słów lub fraz a) 5) Które z poniższych jest etapem spadku funkcji poznawczych? 114 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ a) Subiektywne upośledzenie funkcji poznawczych b) Podnormalny c) 6) Inkubacja Ile osób pozostanie w domu opieki w dowolnym momencie swojego życia? a) Nie więcej niż 7 osób b) Nie więcej niż 2 osoby c) 7) Nie więcej nią 4 osoby Jak wynika z badania Pew Research Centre, ilu seniorów korzysta z Internetu? a) 29% seniorów powyżej 65 b) 83% seniorów powyżej 65 c) 8) 67% seniorów powyżej 65 Jakie są niektóre przyczyny rozwoju osteoporozy, zarówno u mężczyzn, jak u kobiet? a) Wywiad rodzinny, brak wapnia lub witaminy D, nadużywanie alkoholu, narkotyków i zbyt mało ruchu b) Za dużo ruchu, palenie, korzystanie z laptopa przez 5 godzin dziennie, spacery c) Historia rodzinna, brak magnezu lub żelaza, spacery, palenie 9) Które stwierdzenie jest prawdziwe? a) Nauka odpowiedziała na wszystkie nasze pytania dotyczące starzenia b) Osoby w wieku 85+ to najszybciej rosnąca część populacji c) Osoby starsze nie są zainteresowane romantyzmem, intymnością i seksem 10) Według ostatnich badań, ilu seniorów w wieku od 50 do 80 lat jest samotnych? a) Około jedna piąta z nich b) Około jedna trzecia z nich c) Około jednej siódmej z nich 11) Jakie są trzy potrzeby seniora? a) Jedzenie, wzajemność, cisza b) Bliskość, relacje, wzajemność c) Związki, ćwiczenia, jedzenie 12) Określ jedną rolę seniorów w społeczności: a) Mentoring młodych ludzi b) Gotowanie dla siostrzeńców/bratanków c) Robienie na drutach 13) Jakie są różne strategie pomagające poprawić komunikację z osobami starszymi? a) Odwiedzaj je raz w roku b) W ogóle unikaj komunikacji c) Znajdź czas, słuchaj, zadawaj dobre pytania, pomagaj 14) Jakie są niektóre przyczyny problemów z pamięcią? 115 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ a) Wiek, stres i depresja b) Oglądanie telewizji za dużo c) Historia rodzinna 15) Czym jest demencja? a) Zespół (grupa powiązanych objawów) związany z postępującym pogorszeniem funkcjonowania mózgu b) Niebezpieczne zaburzenie odżywiania, które wiąże się z samo głodzeniem w celu utrzymania jak najszczuplejszej sylwetki c) Zaburzenie nastroju, które powoduje uporczywe uczucie smutku i utratę zainteresowania 16) Jak zapobiegać demencji? a) Nie można temu zapobiec b) Prowadząc zdrowy tryb życia – ćwiczenia, aktywność intelektualna + zdrowa dieta c) Rozmawiając o tym z innymi ludźmi 17) Czym jest choroba Alzheimera? a) Upośledzenie nóg b) Powolna, śmiertelna choroba mózgu c) Zespół związany z trwającą utratą węchu 18) Jaki jest najczęstszy wczesny objaw choroby Alzheimera? a) Zagubione przedmioty b) Zamieszanie z czasem i lokalizacją c) Trudność w zapamiętywaniu nowo poznanych informacji 19) Co możesz zrobić dla bliskiej osoby starszej z chorobą Alzheimera? a) Rozmawiaj z nimi, jakby byli małym dzieckiem lub dzieckiem b) Zaangażuj ich w zabawne zajęcia c) Sprawdź je 20) Jakie trudne zachowania może przejawiać senior? a) Odmowa wzięcia prysznica lub kąpieli, paranoja, gromadzenie zapasów b) Halucynacje, długie spacery, jazda samochodem c) Nadmierne przeklinanie, niepodnoszenie telefonu, samodzielne robienie zakupów *Prawidłowe odpowiedzi są dostępne w arkuszu kontrolnym w Załączniku 1. 116 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ 3. Pracuj z seniorami Ten rozdział poświęcony jest tematowi pracy z osobami starszymi. Pierwsza część dotyczy usług socjalnych, a druga wyjaśnia, w jaki sposób finansowane są usługi socjalne dla osób starszych. Ponieważ w wielu krajach istnieją różne podejścia, których nie da się zsyntetyzować w jednym module, autorzy uznali, że najlepiej pracować na przykładzie jednego kraju – Rumunii. W części 3 przyjrzymy się cechom, których pracownicy socjalni potrzebują, aby móc świadczyć usługi i pomagać seniorom. Aby pomóc praktykom motywować i angażować seniorów, autorzy zamieścili odpowiednie wskazówki w Części 4. Część 5 idzie o krok dalej i zapewnia angażowanie osób starszych w działania. 3.1. Usługi socjalne dla osób starszych Główne rodzaje usług socjalnych adresowanych do osób starszych świadczonych zarówno przez publicznych, jak i prywatnych świadczeniodawców usług społecznych (stowarzyszenia, fundacje, uznane przez prawo kulty) to: • • • Tymczasowa lub stała opieka domowa Tymczasowa lub stała opieka w domu spokojnej starości Opieka w ośrodkach dziennych, klubach dla osób starszych, tymczasowych domach opieki, mieszkaniach, mieszkaniach socjalnych i tym podobnych. Tymczasowa lub stała opieka domowa obejmuje: • • • • • • Pomoc udzielana w wykonywaniu zwykłych czynności życia codziennego. Podstawowe czynności życia codziennego, głównie: dbanie o higienę ciała, ubieranie i rozbieranie, karmienie i nawadnianie, dbanie o higienę usuwania, przemieszczanie i mobilizację, poruszanie się w pomieszczeniach, komunikacja. Instrumentalne czynności życia codziennego, głównie: przygotowywanie posiłków, zakupy, sprzątanie i czynności pralnicze, ułatwianie podróży i towarzystwa, czynności administrowania i zarządzania towarami, towarzyszenie i socjalizacja. Usługi rekultywacji i adaptacji środowiska: drobne aranżacje, remonty i tym podobne. Inne usługi regeneracyjne/rehabilitacyjne: kinezyterapia, fizjoterapia, gimnastyka medyczna, terapia zajęciowa, psychoterapia, psychopedagogika, logopedia, pediatria i tym podobne. Usługi medyczne, w formie konsultacji lekarskich i opieki w domu lub w placówkach służby zdrowia, konsultacje i opieka stomatologiczna, podawanie leków, dostarczanie materiałów sanitarnych i wyrobów medycznych. Tymczasowa lub stała opieka w domu spokojnej starości Czym jest dom opieki dla osób starszych Dom Opieki dla Osób Starszych to placówka opiekuńcza posiadająca lub nieposiadająca osobowości prawnej, która udziela na czas nieokreślony opieki osobom starszym. Jakie usługi można świadczyć w domu spokojnej starości: 117 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ • • • • • • • Nadzór; Bieżąca opieka medyczna świadczona przez pielęgniarki; Zakwaterowanie na czas nieokreślony; Posiłek, w tym przygotowanie gorącej żywności, jeśli jest to właściwe; Czyszczenie; Działalność socjalizacyjna i kulturalna Inne czynności, w zależności od potrzeb: pomoc medyczna świadczona przez geriatrę, internistę lub lekarza rodzinnego, terapie fizyczne/psychiczne/psychiczne, terapia zajęciowa, sprzątanie, ochrona, inne czynności administracyjne itp. Beneficjenci usług socjalnych świadczonych w domach spokojnej starości Dostęp osoby starszej do domu odbywa się z uwzględnieniem następujących kryteriów priorytetowych: • • • • Wymaga specjalnej stałej opieki medycznej, której nie można zapewnić w domu; Nie radzą sobie samodzielnie; Brak wsparcia prawnego lub niemożność wywiązywania się ze swoich obowiązków ze względu na stan zdrowia lub sytuację ekonomiczną i obowiązki rodzinne; Nie ma domu ani własnych dochodów. Opiekę w domu opieki dla niesamodzielnych osób starszych można zorganizować tylko wtedy, gdy opieka domowa nie jest możliwa. Dokąd powinna udać się osoba starsza, aby skorzystać z usług socjalnych Aby skorzystać z usług socjalnych, osoba starsza, o której mowa, lub jej przedstawiciel ustawowy musi zwrócić się z wnioskiem do urzędu burmistrza miejscowości, na obszarze której ma miejsce zamieszkania, odpowiednio do publicznej służby pomocy społecznej. Wniosek o świadczenie usług socjalnych można również skierować bezpośrednio do prywatnego dostawcy usług socjalnych. Uznania prawa do świadczeń socjalnych dla osób starszych dokonuje publiczna służba pomocy społecznej po przeprowadzeniu analizy sytuacji społecznej, ekonomicznej i medycznej osób starszych, poprzez badanie społeczne, z poszanowaniem kryteriów przewidzianych w ogólnopolskiej siatce oceny potrzeb osób starszych. 118 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Źródło: Pexels.com Ustalenie miesięcznej składki alimentacyjnej dla osób starszych Usługi doradztwa środowiskowego Społeczne usługi doradcze, mające na celu zapobieganie marginalizacji społecznej i reintegrację społeczną, są świadczone przez pracowników socjalnych nieodpłatnie, co stanowi podstawowe prawo osób starszych. Opieka domowa W przypadku opieki domowej (poza świadczonymi w jej ramach usługami medycznymi) jest ona świadczona nieodpłatnie osobom starszym, które oceniane według krajowej siatki oceny potrzeb osób starszych znajdują się w jednej z poniższych sytuacji: • • Nie mają dochodów i nie mają prawnych popleczników Są beneficjentami społecznego. Osoby starsze, które mieszczą się w krajowej siatce oceny potrzeb osób starszych zarabiających więcej niż ww., korzystają z usług płatnych, ustalonych w wyniku złożonego procesu oceny, w zależności od rodzaju świadczonych usług i dochodów osoby/osób wspierających, nie przekraczając ich koszt obliczony za ten okres. Rodzaje usług i ich koszt są ustalane przez lokalne organy administracji publicznej, odpowiednio przez świadczeniodawcę usług społecznych, zgodnie z przepisami prawa. Do obowiązków świadczeniodawcy domowej opieki zdrowotnej należy: • Poinformuj ubezpieczonego o świadczeniach domowej opieki zdrowotnej zawartych w podstawowym pakiecie świadczeń, o obowiązkach świadczeniodawcy, a także o obowiązkach ubezpieczonego; 119 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ • • • • • • Przestrzegać programu zgodnie z planem opieki domowej według zaleceń lekarzy specjalistów z poradni specjalistycznej i szpitala, codziennie, w tym w soboty, niedziele oraz w dni ustawowo wolne od pracy; Świadczenie usług domowej opieki zdrowotnej wszystkim ubezpieczonym bez jakiejkolwiek dyskryminacji; Nie modyfikować ani nie przerywać z własnej inicjatywy zalecanego planu opieki; komunikować bezpośrednio, zarówno lekarzowi, który zalecił opiekę medyczną w domu, jak i lekarzowi rodzinnemu ubezpieczonego, ewolucję jego stanu zdrowia; Prowadzenie ewidencji świadczeń opieki medycznej udzielonych w domu ubezpieczonego, z uwzględnieniem rodzaju świadczonej usługi, daty i godziny udzielenia, czasu trwania, rozwoju stanu zdrowia; Stosować się do przedstawienia do badania lekarskiego osoby ubezpieczonej, która się nim opiekowała, gdy zażąda tego lekarz, który zalecił opiekę lekarską w domu i nie przekroczyć z własnej inicjatywy okresu opieki medycznej w domu. Dom opieki dla osób starszych Seniorzy nieposiadający dochodów lub opiekunów prawnych nie są winni składki alimentacyjnej, która jest zapewniana z budżetu gminy lub powiatu, w zależności od przypadku, w ustalonym przez siebie limicie. Osoba starsza pod opieką domu spokojnej starości, a także jego opiekunowie prawni, którzy mają własne dochody, muszą opłacać miesięczną składkę alimentacyjną, ustalaną indywidualnie, po kompleksowej ocenie, na podstawie średnich miesięcznych kosztów utrzymania dochodu osoby starszej i ewentualnie jego prawnych zwolenników. Średni miesięczny koszt utrzymania ustalany jest w zależności od stopnia uzależnienia osoby starszej pod opieką i uwzględnia wszystkie bieżące roczne wydatki domu opieki dla osób starszych, pomniejszone o kwoty otrzymane z Jednolitego Narodowego Funduszu Ubezpieczenia Zdrowotnego na sfinansowanie prawa pracownicze personelu medycznego i leków. Przeciętny miesięczny koszt utrzymania musi zapewniać spełnienie poziomu minimalnych standardów jakościowych i nie może być niższy niż minimalny standard kosztów zatwierdzony decyzją Rządu, zgodnie z prawem. Osoby w podeszłym wieku, które mają dochody i są pod opieką w domu opieki, są winne miesięczne składki na utrzymanie w wysokości do 60% kwoty osobistego miesięcznego dochodu, bez przekraczania zatwierdzonego średniego miesięcznego kosztu utrzymania. Różnicę do pełnej wysokości miesięcznej składki alimentacyjnej płacą opiekunowie prawni osób starszych pod opieką domów opieki, jeżeli osiągają miesięczny dochód na członka rodziny w kwocie wyższej niż wartość netto minimalne wynagrodzenie podstawowe brutto w kraju gwarantowane w formie płatności, określone ustawą. Aplikanci prawni mogą pokryć pełną miesięczną składkę z własnych dochodów poprzez zobowiązanie do zapłaty. Ustalając miesięczny dochód osoby starszej lub miesięczny dochód na członka rodziny opiekunów prawnych, postępuj w następujący sposób: 120 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ • • Z miesięcznych dochodów netto opiekunów prawnych odlicza się ewentualne prawne zobowiązania alimentacyjne, które są w wykonaniu; Pozostała kwota jest dzielona przez liczbę członków rodziny, których opiekunowie prawni faktycznie mają na utrzymaniu. Obowiązek płacenia miesięcznej składki alimentacyjnej na rzecz osoby starszej i/lub osób alimentacyjnych określa zobowiązanie do zapłaty, podpisane przez osobę starszą, odpowiednio przez jej przedstawiciela ustawowego i/lub przez opiekuna prawnego. Zobowiązanie do zapłaty stanowi tytuł wykonawczy. Obowiązek płacenia comiesięcznej składki na rzecz opiekunów prawnych może zostać również ustalony na mocy orzeczenia sądu. Autorefleksja Znajdź opcje opieki społecznej dla osób starszych w swoim kraju. Co jest podobne lub inne w porównaniu z innymi krajami? Zasoby i dalsze czytanie • Znalezienie i zorganizowanie opieki społecznej : https://www.ageuk.org.uk/informationadvice/care/arranging-care/ Materiały wideo • • Czym jest opieka społeczna : https://www.youtube.com/watch?v=sdg8AVbqSN8&t=2s 10 opcji mieszkaniowych dla osób starszych :55+: https://www.youtube.com/watch?v=diFQ7l55AmE 3.2. Finansowanie usług socjalnych dla osób starszych Finansowanie usług socjalnych dla osób starszych odbywa się na zasadzie podziału odpowiedzialności między administrację centralną i samorządową. Środki z rządowe Środki z budżetu państwa przeznaczane są na: • • • • • Finansowanie działalności pomocy społecznej prowadzonej przez rumuńskie stowarzyszenia i fundacje posiadające osobowość prawną, a także przez uznane w Rumunii jednostki kultowe; Wydatki inwestycyjne i remonty kapitalne jednostek pomocy społecznej na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania; Finansowanie bieżących wydatków domów spokojnej starości; Finansowanie programów o znaczeniu narodowym, których celem jest rozwój i trwałość usług socjalnych dla osób starszych Inne wydatki określone w rocznych ustawach budżetowych. 121 Supporting Elderly Needs Is Our Responsibility Supporting Elderly. A Practitioner's Guide 10.5281/zenodo.5594887 https://trainingclub.eu/senior/ Środki od władz lokalnych Fundusze są przeznaczane z budżetu lokalnego na: • • • • • Kwoty przyznawane dodatkowo do własnych dochodów domów opieki Finansowanie wydatków podległych / administrowanych domów opieki Finansowanie działalności pomocy społecznej niektórych rumuńskich stowarzyszeń i fundacji posiadających osobowość prawną, a także jednostek kultowych uznanych w Rumunii Finansowanie wydatków na organizację i funkcjonowanie środowiskowej pomocy społecznej oraz na opiekę domową Koszty pogrzebu osób objętych pomocą, które nie posiadają prawnego wsparcia lub które nie mogą wypełnić swoich obowiązków rodzinnych ze względu na stan zdrowia lub ni