Sirmijum – rezultat antropološkog projekta u 2020. godini

Arheologija u Srbiji Projekti Arheološkog instituta u 2020. godini Arheologija u Srbiji. Projekti Arheološkog instituta u 2020. godini Izdavač: Arheološki institut Kneza Mihaila 35/IV 11000 Beograd www.ai.ac.rs Za izdavača: Snežana Golubović Urednici: Selena Vitezović Đurđa Obradović Milica Radišić Priprema: Arheološki institut Elektronsko izdanje ISBN 978-86-6439-086-6 Arheološki institut Arheologija u Srbiji Projekti Arheološkog instituta u 2020. godini Urednici Selena Vitezović Đurđa Obradović Milica Radišić Beograd 2023 Arheologija u Srbiji. Projekti Arheološkog instituta u 2020. godini SADRŽAJ 1. Redakcija, Uvod 2. Arheološka iskopavanja i rekognosciranja 3. Dušan Borić, Dragana Antonović, Praistorija „dunavskog koridora“ u Đerdapu. Istraživanje u 2020. godini 4. Vidan Dimić, Dragana Antonović, Selena Vitezović, Danica Mihailović, Prljuša, Mali Šturac: istraživanje u 2020. godini 5. Aleksandar Kapuran, Igor Jovanović, Petar Milojević, Rekognosciranja rudnih ležišta i šljačišta u Boru i Majdanpeku u 2020. godini 6. Ivan Bogdanović, Goran Stojić, Ljubomir Jevtović, Legijski logor u Viminacijumu: istraživanja severnog dela utvrđenja u 2020. godini 7. Nemanja Mrđić, Milica Marjanović, Snežana Golubović, Legijski logor u Viminacijumu: arheološka istraživanja u zoni principije u 2020. godini 8. Mladen Jovičić, Saša Redžić, Ivana Kosanović, Zaštitna arheološka istraživanja nekropole na lokalitetu Više Grobalja (Viminacijum) u 2020. godini 9. Bebina Milovanović, Ilija Danković, Ljubomir Jevtović, Arheološka istraživanja na lokalitetu Rit (Viminacijum) u 2020. godini 5 Arheologija u Srbiji. Projekti Arheološkog instituta u 2020. godini 10. Sofija Petković, Bojan Popović, Marija Jović, Gordan Janjić, Vrelo – Šarkamen, arhеološka istraživanja, prezentacija i promocija u 2020. godini 11. Sofija Petković, Marija Jović, Igor Bjelić, Bojana Ilijić, Arheološka istraživanja, prezentacija i promocija rimskog utvrđenja i naselja Timacum Minus u Ravni kod Knjaževca 12. Vesna Bikić, Uglješa Vojvodić, Marina Pavlović, Istraživanja, restauracija i revitalizacija kompleksa Sahat i Barokne kapije Beogradske tvrđave u 2020. godini 13. Marin Bugar, Ivan Bugarski, Uglješa Vojvodić, Milica Radišić, Nikola Lazarević, Arheološka prospekcija donjeg toka Zapadne Morave u 2020. godini: rezultati iz varvarinskog i ćićevačkog kraja 14. Analize arheološkog materijala 15. Josip Šarić, Okresani artefakti iz mezolitskog horizonta sa lokaliteta Lepenskog Vira – nova saznanja 16. Snežana Nikolić, Angelina Raičković Savić, Keramičke posude iz najstarijih celina istraženih u severozapadnom delu logora na Viminacijumu 17. Radmila Zotović, Zaključna razmatranja o rimskim kultovima na teritoriji Srbije 18. Nataša Miladinović-Radmilović, Dragana Vulović, Selena Vitezović, Nada Radak, Sirmijum – rezultat antropološkog projekta u 2020. godini 19. Projektni i drugi izveštaji 20. Mladen Jovičić, Emilija Nikolić, Ivana Delić-Nikolić, Ljiljana Miličić, Snežana Vučetić, Jonjaua Ranogajec, Naučnoistraživački projekat MoDeCo2000 - realizacija projekta u 2020. godini 21. Sanja Nikić, Izdavačka delatnost i Bilioteka Arheološkog instituta u 2020. godini 6 Arheologija u Srbiji. Projekti Arheološkog instituta u 2020. godini UVOD Arheologija u Srbiji: projekti Arheološkog instituta u 2020. godini predstavlja deseti u nizu zbornika radova, čije je izdavanje inicirano tokom 2011. godine, sa ciljem da se predstave preliminarni izveštaji brojnih i raznovrsnih projekata koji se realizuju u okviru Arheološkog instituta. Radovi su grupisani u tri tematske celine: izveštaji sa iskopavanja i rekognosciranja, analize arheološkog materijala, i izveštaji naučnih projekata i drugih aktivnosti. Godina 2020. predstavlja prvu godinu u kojoj se naučni rad u Srbiji obavlja u skladu sa novim Zakonom o naučno-istraživačkoj delatnosti, što, između ostalog, znači da su okončani projekti započeti 2011. godine. Samim tim, i Arheološki institut započeo je proces nove unutrašnje reorganizacije, te su saradnici Instituta sada u radu grupisani u okviru velikih tema – praistorijska, antička, srednjovekovna i arheologija Viminacijuma, koje dalje obuhvataju različite manje teme, kao i interdisciplinarna (i intertematska) istraživanja. U 2020. godini započela je i realizacija projekta koje finansira novoformirani Fond za nauku Republike Srbije – projekta MoDeCo2000 (Dizajn maltera za konzervaciju – Rimska granica na Dunavu 2000 godina kasnije/Mortar Design for Conservation – Danube Roman Frontier 2000 Years After), finansiranog u okviru programa PROMIS. Godina 2020. istovremeno je bila godina specifičnih uslova za rad, pošto je te godine pandemija virusa kovid-19 unela krupne promene u svakodnevne živote, a zbog mera za suzbijanje širenja virusa pojedini aspekti istraživanja, posebno terenski, bili su odloženi ili izvedeni u manjoj meri. Pa ipak, Arheološki institut je, u saradnji sa brojnim institucijama kulture u Srbiji, bio angažovan na većem broju projekata koji su finansirani preko programa Ministarstva kulture i informisanja Republike Srbije, a takođe je učesnik i većeg broja međunarodnih projekata. Tokom 2020. godine, Arheološki institut je rukovodio ili učestvovao na iskopavanjima lokaliteta iz perioda praistorije, antike, srednjeg veka i modernog doba, sprovodio je i projekte rekognosciranja, a takođe su saradnici Instituta bili angažovani na analizama raznovrsnog arheološkog materijala, uzeli učešća na većem broju regionalnih i međunarodnih konferencija, i objavili brojne radove u nacionalnim i međunarodnim časopisima, monografijama i tematskim zbornicima. 7 Arheologija u Srbiji. Projekti Arheološkog instituta u 2020. godini Projekti finansirani preko programa Fonda za nauku: ● MoDeCo2000 (Dizajn maltera za konzervaciju – Rimska granica na Dunavu 2000 godina kasnije/Mortar Design for Conservation – Danube Roman Frontier 2000 Years After: MoDeCo2000); ostale institucije koje učestvuju: Institut za ispitivanje materijala, Beograd; Tehnološki fakultet Univerziteta u Novom Sadu Projekti finansirani preko programa Ministarstva kulture i informisanja Republike Srbije i ostali nacionalni projekti: ● Prospekcija Malog Šturca – istraživanje praistorijskog rudarstva: nastavak istraživanja severne granice okna Objekat 1; ostale institucije koje učestvuju: Muzej rudničkotakovskog kraja, Gornji Milanovac; ● Stalna arheološka radionica – Srednje Pomoravlje u neolitizaciji jugoistočne Evrope. Drenovac - neolitski megalopolis; ● Konzervacija, restauracija i prezentacija neolitske arhitekture u Drenovcu; ● Arheološka istraživanja na nalazištu Velika humska čuka u Humu kod Niša; ostale institucije koje učestvuju: Narodni muzej Niš; ● Projekat Viminacijum – iskopavanja legijskog utvrđenja na lokalitetu Čair; ● Limes u Srbiji – Uneskova svetska kulturna baština. Istraživanje utvrđenja Miroč – Gerulata; ● Dunavski limes u Srbiji kao Uneskova svetska kulturna baština – digitalizacija dokumentacije, snimanje iz vazduha i priprema baze podataka; ● Arheološka istraživanja, prezentacija i promocija rimskog utvrđenja i grada Timacum Minus u Ravni kod Knjaževca; ostale institucije koje učestvuju: Narodni muzej Knjaževac; ● Vrelo-Šarkamen, arheološka istraživanja, prezentacija i promocija; ostale institucije koje učestvuju: Muzej Krajine Negotin; ● Arheološka prospekcija donjeg toka Južne Morave; ostale institucije koje učestvuju: Narodni muzej, Kruševac; 8 Arheologija u Srbiji. Projekti Arheološkog instituta u 2020. godini ● Arheološka istraživanja u donjem toku Južne Morave; ostale institucije: Narodni muzej Niš, Centar za kulturu i umetnost Aleksinac i Narodna biblioteka Stevan Sremac u Sokobanji; ● Izrada projekta zaštite i prezentacije prostora arheološkog nalazišta Prljuša na Rudniku; ● Sistematizacija, dokumentovanje i publikovanje pokretnog materijala sa lokaliteta Pločnik iz zbirke Narodnog muzeja Toplice: koštana i kamena artefakta; ostale institucije koje učestvuju: Narodni muzej Toplice, Prokuplje; ● Izrada finalne dokumentacije i obezbeđivanje trajnog i bezbednog skladištenja osteološkog materijala sa ranijih antropoloških istraživanja u Sirmijumu; ostale institucije koje učestvuju: Muzej Srema u Sremskoj Mitrovici. Međunarodni projekti: ● On the Move: Prehistoric Mobility and the Spread of Agriculture in Eurasia (U pokretu: praistorijska mobilnost i širenje poljoprivrede u Evroaziji); ostale institucije koje učestvuju: Columbia University, New York, USA; ● Palaeo-landscape reconstruction of Neolithic Drenovac and its environs in the middle Morava valley, Serbia; ostale institucije: University of Cambridge, University of St. Andrews, University of Southampton, University of Gent; ● Arheološka istraživanja naseobinskih sistema, sahranjivanja i rudnih resursa u bronzanom dobu severozapadne Srbije (projekat Jadar); ostale institucije: Muzej Jadra, Loznica, Zavod za zaštitu spomenika kulture Valjevo, Brooklyn College, New York (USA); finansiranje: Ministarstvo kulture i informisanja RS, Institute for Aegean Prehistory (USA), PSC-CUNY Research Award program (USA); ● Bronzano doba u severoistočnoj Srbiji: metalurgija, naselja i nekropole (Bronze Age in Northeastern Serbia: Metallurgy, Settlements and Necropoles); ostale institucije: Institut für Orientalische und Europäische Archäologie (OREA), Wien; Universität Wien - VIAS (Vienna Institute for Archaeological Science), Muzej rudarstva i metalurgije u Boru; ● Prehistoric landscapes of the Pusta Reka region (Leskovac)/ Praistorijski pejzaži regiona Puste reke (Leskovac); ostale institucije koje učestvuju: Österreichische Akademie der 9 Arheologija u Srbiji. Projekti Arheološkog instituta u 2020. godini Wissenschaften, Institut für Orientalische und Europäische Archäologie (OREA) (sada: Österreichisches Archäologisches Institut, Wien); ● Death and Burial between the Aegean and the Balkans/ Smrt i sahrana između Egeje i Balkana; ostale institucije koje učestvuju: Österreichische Akademie der Wissenschaften, Österreichisches Archäologisches Institut, Wien; ● SEADDA - Saving European Archaeology from the Digital Dark Age, COST action br. 18128, projekat Evropske Unije, rukovodeća institucija University of York; ● TRAME - Tracce di memoria, projekat iz programa Erasmus +; ostale institucije koje učestvuju: Parco Archeologico del Colosseo (Italija), Liceo Pilo Albertelli (Italija), Škola za dizajn (Srbija), Association of Cultural Heritage Managers - KÖME (Mađarska), Pécsi Hajnóczy József Kollégium (Mađarska), Çatalca Anatolian High School, Istanbul (Turska), Wydziału Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego (Poljska); ● Sadike za prihodnost, projekat iz programa Erasmus+, ostale institucije koje učestvuju: Društvo za rimsko zgodovino in kulturo Ptuj (Slovenija); ● Roman Heritage in the Balkans, ostale institucije koje učestvuju: Udruženje za digitalizaciju i informatizaciju kulturne baštine - Digi. ba (BIH), Udruženjе za promociju italijanske kulture u Bosni i Hercegovini - Dante Alighieri (BiH), UET CENTRE (Albanija), Montenegrin Association for New Technologies - MANT (Crna Gora), Montenergy (Crna Gora); ● International Danube Camps, ostale institucije koje učestvuju: International Cultural Communication (Austrija), Opština Donja Mitropolija (Bugarska), Liceul de Arte "Constantin Brailoiu" (Rumunija), Educational Centre of Youth Gifts Development Association (Ukrajina); ● Srpsko-francuska arheološka istraživanja u oblasti Caričinog grada; ostale institucije: École Française de Rome; Centre National de la Recherche Scientifique, Strasbourg; Université de Strasbourg; ● The paleogenetics of southestem Europeans, admixture, selection and transflormations, ostale institucije: Universität Wien; ● HistoGenes - Integrating genetic, archaeological and historical perspectives on Eastern Central Europe, 400-900 – ERC Synergy Grant 2019 (Beneficial scientific relations for developing new partnerships and sharing human and technical resources with the aim to promote international understanding and contribute to the pool of global knowledge); vodeća institucija: The Institute of Archaeological Sciences, Eötvös Loránd University in Budapest (Mađarska). 10 Arheologija u Srbiji. Projekti Arheološkog instituta u 2020. godini 11 Arheologija u Srbiji. Projekti Arheološkog instituta u 2020. godini Arheološka iskopavanja i rekognosciranja u 2020. godini: 1. Dubočka Pećina – Kozja 2. Vlasac 3. Prljuša, Mali Šturac 4. Rekognosciranje okoline Bora i Majdanpeka 5–8. Viminacium (lok. Legijski logor – Severozapadni deo utvrđenja, Legijski logor –Principija, Više Grobalja, Rit) 9. Timacum Minus 10. Vrelo – Šarkamen 11. Beogradska tvrđava – Sahat kapija 12. Prospekcija donjeg toka Zapadne Morave (Varvarin i Ćićevac) 12 Arheologija u Srbiji. Projekti Arheološkog instituta u 2020. godini 13 Arheologija u Srbiji. Projekti Arheološkog instituta u 2020. godini 14 Arheologija u Srbiji. Projekti Arheološkog instituta u 2020. godini Analize arheološkog materijala 169 Arheologija u Srbiji. Projekti Arheološkog instituta u 2020. godini 170 Arheologija u Srbiji. Projekti Arheološkog instituta u 2020. godini Nataša Miladinović-Radmilović, Arheološki institut Beograd Dragana Vulović, Arheološki institut Beograd Selena Vitezović, Arheološki institut Beograd Nada Radak, Beograd SIRMIJUM – REZULTAT ANTROPOLOŠKOG PROJEKTA U 2020. GODINI Tokom 2016, 2018. i 2019. godine u okviru projekata koje je finasiralo Ministarstvo kulture i informisanja, izvršeno je bezbedno skladištenje i dokumentovanje humanog osteološkog materijala iz Sirmijuma sa prethodnih antropoloških istraživanja (1957–2007), kao i sa novootkrivenog lokaliteta na Palanci iz 2016. godine.1 Reč je ukupno o 837 inhumiranih i dve spaljene individue, iskopanih na ukupno 37 lokaliteta, datovanih u period od 1. do 16. veka (Miladinović-Radmilović et al. 2017; Miladinović-Radmilović et al. 2018; Miladinović-Radmilović et al. 2021). Projektom Izrada finalne dokumetacije i obezbeđivanje trajnog i bezbednog skladištenja osteološkog materijala sa ranijih antropoloških istraživanja u Sirmijumu u 2020. godini, takođe, finansiranom od strane Ministarstva kulture i informisanja, započeto je sređivanje preostalog materijala iskopavanog u periodu 2008–2018. godine. Cilj projekta za 2020. godinu je bio da se u Muzeju Srema obavi antropološka analiza humanog osteološkog materijala koji je istražen na nekropoli Arsenija Čarnojevića 5–7, KR 1985/1, da se pomenuti materijal bezbedno skladišti u adekvatnu i trajnu ambalažu, propisno obeleženu, i da se izradi prateća antropološka dokumentacija, čime bi se zaštitio ovaj srednjovekovni humani osteološki materijala od propadanja. Reč je o materijalu koji je otkriven u okviru zaštitnih iskopavanja na lokalitetu Arsenija Čarnojevića 5–7, KR 1985/1, datovanog u srednjovekovni period (16–17. vek). Nekropola je otkrivena i delom istražena 2018. godine, od strane Zavoda za zaštitu spomenika kulture iz Sremske Mitrovice, a rukovodilac istraživanja je bila Biljana Lučić. Na pomenutom lokalitetu ukupno je iskopano 67 grobnih celina, dok je za analizu bilo dostupno 65 grobova. U četiri groba bio je prisutan osteološki materijal više individua. Antropološka analiza je pokazala da je reč o biološkoj populaciji, kojoj je pripadalo 26 dečijih, 14 juvenilnih i 28 odraslih individua. Dentalne i paleopatološke analize su pokazale prisustvo standardnih promena i oboljenja uobičajenih za taj period (sl. 1 i 2). Kao i prethodnih godina, projekat u 2020. godini se realizovao u tri faze, koje su se nešto razlikovale od projekata iz 2016–2019. godine. Prva faza projekta u 2020. godini, obuhvatila je Obradu i zaštitu humanog osteološkog materijala. U okviru ove faze izvršena je antropološka analiza humanog osteološkog materi209 Arheologija u Srbiji. Projekti Arheološkog instituta u 2020. godini Slika 1 – Spondiloza i spondilartroza, lokalitet Arsenija Čarnojevića 5–7, KR1985/1, Grob 20. jala otkrivenog na lokalitetu Arsenija Čarnojevića 5–7, KR 1985/1. Svaki skelet je prvo pregledan, ukoliko je bilo potrebe ponovo opran i mehanički tretiran, a zatim i rekonstruisan. Antropološka analiza je podrazumevala procenu stepena očuvanosti materijala, utvrđivanje individualne starosti i pola individua (Miladinović 2006; Miladinović-Radmilović 2019), dentalnu i paleopatološku analizu, popis epigenetskih karakteristika, anomalija u razvoju skeleta, analizu enteza na hvatištima mišićnih pripoja, ligamenata i tetiva, kao i izračunavanje telesne visine individua koji su uneseni u standardizovane antropološke zapisnike. Druga faza obuhvatila je Spremanje humanog osteološkog materijala za trajno i bezbedno skladištenje. Humani osteološki materijal je nakon antropološke obrade na odgovarajući način (kao i prethodnih godina) smeštan u tzv. zip kese različitih veličina. U propisno obeležene i odgovarajuće zip kese, pakovane su pojedinačne grupe kostiju svake individue (kosti lobanje, dentalni materijal, pršljenovi, rebra, klavikule, skapule, grudna kost, karlične kosti, krsna 210 Arheologija u Srbiji. Projekti Arheološkog instituta u 2020. godini Slika 2 – Kamenac i zaživotni gubitak zuba, lokalitet Arsenija Čarnojevića 5–7, KR1985/1, Grob 21. kost, kosti šaka, kosti stopala, i kosti gornjih i donjih udova). Na svakoj kesi je stajala oznaka sa sledećim podacima: Sirmijum, Oznaka lokaliteta, Broj ili oznaka groba, naziv grupe kostiju. Takođe, od onih individua kod kojih je to bilo moguće, izdvojili smo pojedine kosti, kao uzorke za buduće hemijske i molekularnobiološke analize. Nakon toga, sve pojedinačno spremljene grupe kostiju jedne individue stavljane su u jednu veću kesu koja je, takođe, propisno obeležena: Sirmijum, Oznaka lokaliteta, Broj ili oznaka groba, a koja je dalje odložena u odgovarajuću plastičnu kutiju propisno obeleženu: Sirmijum, Oznaka lokaliteta, Broj ili oznaka groba, Broj police i Broj kutije. Podaci na kutijama u kojima je smešten humani osteološki materijal za period 16–17. veka odštampani su na belim papirima, koje smo plastificirali i ubacili u kutije (sl. 3–5). Kutije u koje je smešten osteološki materijal, kao i police na koje su stavljene kutije su obezbeđene prethodnim projektima koja je finansiralo Ministarstvo kulture i informisanja. Tamo gde je bilo potrebno, osteološki materijal je i fotografisan. 211 Arheologija u Srbiji. Projekti Arheološkog instituta u 2020. godini Slika 3 – Članovi stručne ekipe vrše antropološku analizu humanog osteološkog materijala i izrađuju finalnu dokumentaciju u prostorijama Muzeja Srema, u Sremskoj Mitrovici. Treća faza obuhvatila je Izradu dokumentacije, koja je podrazumevala izradu muzejske dokumentacije. U već postojeće formulare, koji su napravljeni tokom prve godine projekta, za svaki pojedinačni skelet, odnosno za svakog pokojnika, uneseni su sledeći podaci: lokalitet na kome je materijal pronađen, broj ili oznaka groba, broj police i kutije u kojoj je sada smešten (u Muzeju Srema u Sremskoj Mitrovici), uslovi nalaza na terenu u kojima je pronađen, njegova polna pripadnost i individualna starost (odnosno, starost u trenutku smrti), telesna visina, kao i dodatne napomene ukoliko je za njih bilo potrebe. *** Tokom četiri godine trajanja projekta Izrada finalne dokumentacije i obezbeđivanje trajnog i bezbednog skladištenja osteološkog materijala sa ranijih antropoloških istraživanja u Sirmijumu (2016, 2018, 2019 i 2020) primereno je dokumentovano i bezbedno trajno usladišteno 212 Arheologija u Srbiji. Projekti Arheološkog instituta u 2020. godini Slika 4 – Osteološki materijal smešten u kutije i postavljen u natkrivene police. 213 Arheologija u Srbiji. Projekti Arheološkog instituta u 2020. godini Slika 5 – Osteološki materijal smešten u kutije i postavljen u natkrivene police. ukupno 906 inhumiranih i dve spaljene individue u Muzeju Srema. Ovaj projekat je, pored zaštite, omogućio i bolju dostupnost humanog osteološkog materijala za potrebe budućih istraživanja i prezentacije, kao i formiranje antropološke zbirke važne ne samo za proučavanje stanovništva Srema u istorijskim periodima već i cele teritorije Srbije. U planu je da se projekat nastavi i da se na isti način dokumentuje i materijal sa novijh iskopavanja iz Sremske Mitrovice iz antičkog, srednjovekovnog i perioda novog veka. 214 Arheologija u Srbiji. Projekti Arheološkog instituta u 2020. godini Bibliografija: Miladinović 2006 – N. Miladinović, Metodologija utvrđivanja polne pripadnosti skeleta sa arheoloških nalazišta, Sremska Mitrovica 2006. Miladinović-Radmilović 2019 – N. Miladinović-Radmilović, Metodologija utvrđivanja individualne starosti skeleta sa arheoloških nalazišta, Beograd-Sremska Mitrovica 2019. Miladinović-Radmilović et al. 2017 – N. Miladinović-Radmilović, K. Đukić, D. Vulović, Formiranje antičke antropološke zbirke u Muzeju Srema u Sremskoj Mitrovici, in: N. Miladinović-Radmilović, K. Đukić (eds.), Bioarchaeology in Balkans. Мarkers of occupational stress and other studies. Papers of the Bioarchaeological section of The Serbian Archaeological Society (Bioarheologija na Balkanu. Мarkeri okupacionog stresa i druge studije. Radovi Bioarheološke sekcije Srpskog arheološkog društva), Beograd-Sremska Mitrovica 2017, 177–202. Miladinović-Radmilović et al. 2018 – N. Miladinović-Radmilović, D. Vulović, K. Đukić, Sirmijum – Rezultati antropološkog projekta u 2016. godini, u: I. Bugarski, N. Gavrilović Vitas, V. Filipović (ur.), Arheologija u Srbiji: projekti Arheološkog instituta u 2016. godini, Beograd 2018, 148–153. Miladinović-Radmilović et al. 2021 – N. Miladinović-Radmilović, D. Vulović, N. Marković, Sirmijum – Rezultati antropoloških projekta u 2018. i 2019. godini, u S. Vitezović, M. Radišić, Đ. Obradović (ur.), Arheologija u Srbiji: projekti Arheološkog instituta u 2019. godini, Beograd 2021, 219–225. Napomene: Tekst je rezultat projekta Izrada finalne dokumentacije i obezbeđivanje trajnog i bezbednog skladištenja osteološkog materijala sa ranijih antropoloških istraživanja u Sirmijumu sufinansiranog od strane Ministarstva kulture i informisanja Republike Srbije u 2020. godini. 2 Saradnici na projektu tokom 2020. godine su bili: dr Nataša Miladinović-Radmilović, biofizički antropolog, Arheološki institut (rukovodilac projekta, koordinator obrade i analize humanog osteološkog materijala i izrade antropološke dokumentacije); dr Dragana Vulović, Arheološki institut (obrada humanog osteološkog materijala i izrada antropološke dokumentacijе); Nada Radak, MA arheologije (obrada humanog osteološkog materijala i izrada antropološke dokumentacijе) i dr Selena Vitezović, Arheološki institut (priprema humanog osteološkog materijala i izrada dokumentacije). Takođe, na našim projektima su učestvovale i kolege iz Muzeja Srema u Sremskoj Mitrovici: Miroslav Jesretić, viši kustos zadužen za antropološku zbirku i koordinator rada u muzeju, mr Dragana Nedeljković, koordinator rada u muzeju, i Slobodan Maksić, zadužen za izradu foto-dokumentacije. 3 S obzirom na to da smo ove godine dobili samo polovinu traženih finansijskih sredstava, usled opravdane situacije izazvane pandemijom Covid 19 u našoj zemlji i svetu, manji deo osteološkog materijala, datovanog u 16–17. vek naknadno je antropološki obrađen u Arheološkom institutu u Beogradu, dok je materijal iz 18. veka, predviđen da se radi u toku narednog projekta. 1 215 Arheologija u Srbiji. Projekti Arheološkog instituta u 2020. godini 216 Arheologija u Srbiji. Projekti Arheološkog instituta u 2020. godini 238 Arheologija u Srbiji. Projekti Arheološkog instituta u 2020. godini CIP - Каталогизација у публикацији Народна библиотека Србије, Београд 902/904:061.6(497.11)"2020"(082)(0.034.2) 902.2(497.11)"2020"(082)(0.034.2) ARHEOLOGIJA u Srbiji [Elektronski izvor] : projekti Arheološkog instituta u 2020. godini / urednici Selena Vitezović, Đurđa Obradović, Milica Radišić. - Elektronsko izd. - Beograd : Arheološki institut, 2023 (Beograd : Arheološki institut). - 1 elektronski optički disk (CD-ROM) ; 12 cm Sistemski zahtevi: Nisu navedeni. - Nasl. sa naslovne strane dokumenta. - Tiraž 50. - Napomene i bibliografske reference uz tekst. - Bibliografija uz svaki rad. ISBN 978-86-6439-086-6 a) Археолошки институт (Београд) - Истраживања - 2020 - Зборници b) Археолошка истраживања - Србија - 2020 - Зборници COBISS.SR-ID 127853321 239