Tieu luan

I –Lý do chọn đề tàihmj k Giáo dục luôn là chủ đề nóng của xã hội. Nhưng bàn thảo thấu đáo về giáo dục thì lại không dễ, vì bàn về giáo dục là bàn về con người, và do đó bao gồm cả văn hóa và chính thể, cả ở thời hiện tại và tương lai.theo tthcm Mục đích cuối cùng của giáo dục là đào tạo những con người toàn diện vừa hồng vưa chuyen mhữu ích cho xã hội, phải có kiến thức kỹ năng sáng tạo phù hợp với kỷ nguyên phát triển hội nhập, nhưng đồng thời cũng phải có ý thức dân tộc phục vụ cống hiến cho xã hội và phải có sức khoẻ để lao động. Cả ba yêu cầu đào tạo này là một quá trình công phu lâu dài từ một đứa trẻ mới sinh cho đến tuổi trưởng thành. . VÀ Hiện nay, nền giáo dục Việt Nam đang mang căn bệnh nan giải có nguy cơ đe dọa cả tương lai của dân tộc Nhiều người Việt Nam ở trong nước cũng như nước ngoài vẫn thường trăn trở với nền giáo dục nước nhà. Đây là căn bệnh chạy theo thành tích ảo, chạy theo bằng cấp, chỉ lo đào tạo cái thầy biết hoặc trường muốn dạy chứ không đào tạo cái xã hội cần.Chính vì vậy, việc nghiên cứu TTHCM về văn hóa giáo dục là một điều rất cần thiết , rất cần được quan tâm và chú trọng II NỘI DUNG Văn hóa giáo dục là một nội dung quan trọng trong tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóaVì vậy, Nghiên cứu, vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa giáo dục, góp phần phục vụ đổi mới giáo dục có ý nghĩa lý luận và thực tiễn sâu sắc, nhất là trong bối cảnh nước ta đang thực hiện đổi mới toàn diện và căn bản giáo dục theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XI) của Đảng Hồ Chí Minh phê phán nền giáo dục phong kiến kinh viện xa thực tế và coi trọng mẫu người theo quan niệm của nho giáo: “tam cương ngũ thường”, coi thường kẻ tiểu nhân chỉ coi trọng kẻ đại nhân, phụ nữ bị tước mất quyền học vấn sống trongg khuôn phép “tam tòng tứ đức”…Người cũng đã tố cáo nền giáo dục thực dân là nền giáo dục ngu dân, đồi bại, xảo trá, nguy hiểm hơn cả sự dốt nát. Sau khi cách mạng Tháng Tám thành công văn hóa giáo dục trở thành một mặt trận quan trọng trong cuông cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội và đấu tranh thống nhất nước nhà Quan điểm của Hồ Chí Minh về văn hóa giáo dục Hồ Chí Minh là một lãnh tụ cách mạng sớm có tầm nhìn về tầm vóc, ý nghĩa của giáo dục. Từ khi trở thành lãnh tụ cách mạng đến tận cuối đời, Người luôn coi công việc “trồng người” là một nhiệm vụ vừa cấp bách vừa có ý nghĩa chiến lược lâu dài. Tháng 9-1945, khi UNESCO chưa thành lập, Hồ Chí Minh đã đưa vấn đề giáo dục vào một trong 6 nhiệm vụ cấp bách của chế độ mới, coi nạn mù chữ là một nguy cơ của đất nước. Nhân ngày khai trường đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, Hồ Chí Minh đã gửi thông điệp đến các nhà giáo và học sinh, đề cập những điểm căn cốt của giáo dục nước nhà. Quan điểm văn hóa giáo dục phản ánh tầm nhìn của Hồ Chí Minh về triết lý phát triển Việt Nam. Xây dựng văn hóa giáo dục là để xứng đáng với một nước Việt Nam độc lập, dân chủ cộng hòa. Giá trị của giáo dục trong quan điểm của Hồ Chí Minh thể hiện rõ ở việc trả lời ba câu hỏi lớn: Giáo dục để làm gì? Giáo dục cái gì? Giáo dục như thế nào? Trả lời câu hỏi “Giáo dục để làm gì?”, Hồ Chí Minh bắt đầu bằng những lý giải về vấn đề có tính quy luật của giáo dục. Đó là “một dân tộc dốt là một dân tộc yếu” và “dốt thì dại, dại thì hèn”1. “Vì lợi ích mười năm thì phải trồng cây. Vì lợi ích trăm năm thì phải trồng người”. Theo Hồ Chí Minh, “Óc những người tuổi trẻ trong sạch như một tấm lụa trắng. Nhuộm xanh thì nó sẽ xanh. Nhuộm đỏ thì nó sẽ đỏ. Vì vậy sự học tập ở trong trường có ảnh hưởng rất lớn cho tương lai của thanh niên, và tương lai của thanh niên tức là tương lai của nước nhà”2. Từ nhận thức có tính quy luật đó, Hồ Chí Minh chỉ ra rằng nền giáo dục của nước Việt Nam độc lập có sứ mệnh làm cho non sông Việt Nam trở nên tươi đẹp, bước tới đài vinh quang sánh vai với các cường quốc năm châu. Chất lượng và hiệu quả giáo dục không phải ở chỗ học nhiều, học vẹt, học thuộc lòng từng câu từng chữ, mà là giáo dục người học trở nên những người công dân hữu ích cho đất nước, “một nền giáo dục làm phát triển hoàn toàn những năng lực sẵn có của các em”3. Hồ Chí Minh nhấn mạnh “học để làm việc, làm người, làm cán bộ. Học để phụng sự Đoàn thể, giai cấp và nhân dân, Tổ quốc và nhân loại”4. Học để sửa chữa tư tưởng. Học để tu dưỡng đạo đức cách mạng. Học để tin tưởng. Học để hành. Giáo dục để đào tạo con người mới và cán bộ mới. Hồ Chí Minh không dùng khái niệm “thực học, thực nghiệp” nhưng tư tưởng của Người về “giáo dục liên kết với đời sống của nhân dân, với công cuộc kháng chiến và kiến quốc của dân tộc”5 là phản ánh nội dung đó. Đặc biệt, Người nhấn mạnh mục đích của giáo dục là thật thà phụng sự nhân dân. Tóm lại, về mục đích giáo dục, di sản Hồ Chí Minh nổi lên hai vấn đề lớn liên quan mật thiết với nhau. Một là, học để làm người, phát triển năng lực sẵn có của người học, và hai là, học để làm việc, thật thà phụng sự Tổ quốc, nhân dân và nhân loại. Trả lời câu hỏi “Giáo dục cái gì?” tức nội dung giáo dục, Hồ Chí Minh quan tâm đến tính toàn diện, cả năng lực và phẩm chất của người học. Theo Người, sản phẩm của giáo dục phải là những con người “hoàn toàn” vừa “hồng” vừa “chuyên”. Trước hết phải giáo dục chính trị tư tưởng. Theo Hồ Chí Minh, chính trị là linh hồn, chuyên môn là cái xác. Có chuyên môn mà không có chính trị thì chỉ còn cái xác không hồn. Phải có chính trị trước rồi có chuyên môn. Thống nhất chính trị tư tưởng sẽ thống nhất hành động. Không có chính trị tư tưởng thì dễ “tả” khuynh hoặc hữu khuynh. Chính trị tư tưởng làm cho người học tin tưởng vào Đảng, vào nhân dân, vào tương lai tươi sáng của cách mạng. Giáo dục chính trị tư tưởng sẽ giúp khắc phục tư tưởng lạc hậu, nâng cao tinh thần tự giác, tính tích cực của người học. Đào tạo con người xã hội chủ nghĩa thì trước hết phải có tư tưởng xã hội chủ nghĩa. Giáo dục đạo đức cách mạng. Trong giáo dục, Hồ Chí Minh thường nhắc nhở rèn luyện đạo đức là phải yêu Tổ quốc, yêu nhân dân, yêu chủ nghĩa xã hội, yêu khoa học, yêu lao động, thật thà, dũng cảm, sẵn sàng tham gia lao động và bảo vệ Tổ quốc. Thầy và trò phải yêu nước thương nòi, có ý chí tự lập tự cường, quyết không chịu thua kém ai, quyết không chịu làm nô lệ. Mọi người phải có tinh thần chất phác, hăng hái, cần kiệm, xóa bỏ những vết tích nô lệ trong tư tưởng và hành động; tẩy sạch óc kiêu ngạo, tự phụ... Đối với học sinh, Hồ Chí Minh lại nhấn mạnh: Phải siêng học. Phải giữ sạch sẽ. Phải giữ kỷ luật. Phải làm theo đời sống mới. Phải thương yêu giúp đỡ cha mẹ, anh em. Yêu Tổ quốc. Yêu đồng bào. Học tập tốt, lao động tốt. Đoàn kết tốt, kỷ luật tốt. Giữ gìn vệ sinh. Thật thà dũng cảm. Giáo dục văn hóa, chuyên môn. Hồ Chí Minh rất quan tâm đến văn hóa ứng xử trong nhà trường. Đó là cách ứng xử giữa thầy và trò, giữa thầy và thầy, giữa trò và trò, giữa thầy và trò với người quản lý. Cùng với giáo dục văn hóa là giáo dục chuyên môn về khoa học tự nhiên, khoa học xã hội và các nghiệp vụ khác. Điều đặc biệt cần chú ý trong giáo dục chuyên môn, Hồ Chí Minh quan tâm đến từng cấp học và dù cấp nào cũng không nặng về kiến thức. Đối với đại học thì chú ý “cần kết hợp lý luận khoa học với thực hành, ra sức học tập lý luận và khoa học tiên tiến của các nước bạn, kết hợp với thực tiễn của nước ta, để thiết thực giúp ích cho công cuộc xây dựng nước nhà”6. Đối với cấptrung học phổ thông, Người lưu ý việc “cần đảm bảo cho học trò những tri thức phổ thông chắc chắn, thiết thực, thích hợp với nhu cầu và tiền đồ xây dựng nước nhà, bỏ những phần nào không cần thiết cho đời sống thực tế”7. Còn tiểu học thì tập trung dạy làm người, cụ thể là “giáo dục các cháu thiếu nhi: Yêu Tổ quốc, yêu nhân dân, yêu lao động, yêu khoa học, trọng của công”8. Ở lứa tuổi này, Hồ Chí Minh chú ý đến việc phát triển cá tính của trẻ, “chớ gò ép thiếu nhi vào khuôn khổ của người lớn. Phải đặc biệt chú ý giữ gìn sức khoẻ của các cháu”9, đồng thời quan tâm vấn đề sức khỏe, thẩm mỹ cho các cháu. Tư duy Hồ Chí Minh về giáo dục chuyên môn là hết sức hiện đại. Đó là kiểu tư duy “thực dạy, thực học”, không ôm đồm, nhồi nhét về kiến thức, một kiểu tư duy mà các nước tiên tiến trong khu vực và thế giới đã và đang thực hiện một cách có hiệu quả. Trả lời câu hỏi “Học như thế nào?” Hồ Chí Minh đã đưa ra phương pháp kết hợp lý luận với thực tế, học đi đôi với hành, kết hợp chặt chẽ nhà trường với gia đình và xã hội. Chú trọng tự học, học suốt đời, học thực tiễn, học nhân dân, học lẫn nhau, học ở sách vở, học ở trường. Việc học không bao giờ cùng. Dạy và học không phải chạy theo kiến thức đơn thuần, mà chú trọng tư duy sáng tạo, tự do tư tưởng. Quan điểm về phương pháp giáo dục của Hồ Chí Minh đáp ứng được nhu cầu và khả năng tự học của người học. Đó còn là phương pháp học suốt đời, học mọi lúc, mọi nơi, bằng mọi cách. Người cho rằng: “Học mãi để tiến bộ mãi. Càng tiến bộ càng thấy phải học thêm”9. Tư tưởng và tấm gương của Người là “ngày nào cũng phải học”. Người cho rằng “Công việc cứ tiến mãi. Không học thì không theo kịp, công việc nó sẽ gạt mình lại phía sau”10. Việc học là quyển vở không có trang cuối cùng. Đề cao tính sáng tạo, chủ động và quyền tự do của người học theo tinh thần của C. Mác “tự do của mỗi người là điều kiện cho sự phát triển tự do của tất cả mọi người”, Hồ Chí Minh chú trọng tới việc “phát triển năng lực sẵn có của các em”. Theo Người, dạy trẻ “phải giữ toàn vẹn tính vui vẻ hoạt bát, tự nhiên tự động trẻ trung của chúng, chớ nên làm cho chúng hoá ra già cả”11. Phải mạnh dạn “bỏ những phần nào không cần thiết cho đời sống thực tế”12. Người lưu ý dạy thì phải tránh lối nhồi sọ, học thì phải tránh lối học vẹt. Không nhắm mắt tuân theo sách vở một cách xuôi chiều. Phải đặt câu hỏi: “Vì sao?”. Phải suy nghĩ chín chắn, có hợp thực tế không, có đúng lý không. Đọc tài liệu thì phải đào sâu, hiểu kỹ. Người không chỉ chú trọng bình đẳng theo tinh thần “ai cũng được học hành” mà còn quan tâm ai cũng có điều kiện phát triển, thành công, góp sức mình vào sự nghiệp kháng chiến, kiến quốc. Cách học sáng tạo, vượt ra khỏi kiến thức trong sách vở ngay trên ghế nhà trường là một tư duy đột phá của Hồ Chí Minh về phương pháp giáo dục mà ngày nay nhân loại đang hướng tới. Muốn đạt được mục đích và nội dung giáo dục toàn diện thì phải làm thế nào? Theo quan điểm Hồ Chí Minh là phải luôn luôn đổi mới tư duy. Người viết: “Xã hội bây giờ ngày một phát triển. Tư tưởng hành động cũng phát triển. Nếu cứ giữ lấy cái kẹp giấy cũ không thay đổi là không đi đến đâu cả”13. Người nhấn mạnh đến tư duy độc lập, tự chủ, sáng tạo, xuất phát từ thực tế Việt Nam, đồng thời biết chắt lọc, tiếp thu tinh hoa, trí tuệ thời đại. Phải chú trọng đến người học trên hai phương diện, vừa quan tâm phát triển cá tính, năng lực, sáng tạo cá nhân vừa gắn với trách nhiệm xã hội và quốc gia của người học. Sửa đổi triệt để chương trình, sách giáo khoa cho phù hợp với từng giai đoạn và nhiệm vụ của cách mạng như kháng chiến, kiến quốc, khôi phục kinh tế, củng cố quốc phòng, xây dựng chủ nghĩa xã hội, đấu tranh thống nhất nước nhà, v.v.. Một trong những vấn đề cần phải được quan tâm hàng đầu và xuyên suốt là đội ngũ người thầy. Thầy, cô giáo phải tu dưỡng rèn luyện đạo đức, nâng cao trình độ chuyên môn, phương pháp giảng dạy, yêu nghề, quý trò, gắn bó với trường lớp. Thầy và trò phải thật thà đoàn kết và dùng cách dân chủ, thật thà tự phê bình và phê bình để giúp nhau cùng tiến bộ. Đảng, Nhà nước phải thật sự chăm lo cho sự nghiệp giáo dục, chăm lo đội ngũ người thầy, trọng thầy, trọng dụng nhân tài. Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo trên nền tảng tư tưởng Hồ Chí Minh Hiện nay đất nước và thế giới có nhiều đổi thay so với sinh thời Hồ Chí Minh, nhưng những quan điểm cơ bản của Hồ Chí Minh về văn hóa giáo dục vẫn tiếp tục soi sáng sự nghiệp đổi mới giáo dục nước nhà. Trước đây cũng như hiện nay, giáo dục phải đáp ứng yêu cầu bảo vệ nền độc lập dân tộc, xây dựng và phát triển đất nước, đáp ứng nhu cầu học tập cho tất cả mọi người theo tinh thần “ai cũng được học hành”. Dưới ánh sáng tư tưởng Hồ Chí Minh đào tạo những con người vừa “hồng” vừa “chuyên”, giáo dục hôm nay tập trung vào mục tiêu tổng quát là chất lượng và hiệu quả, lấy sự phát triển toàn diện con người cả phẩm chất và năng lực làm thước đo của nền giáo dục. Dưới ánh sáng quan điểm “phát triển hoàn toàn những năng lực sẵn có của học sinh”, ngày nay Đảng ta nhấn mạnh phát huy tiềm năng, khả năng sáng tạo của người học. Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, tiếp tục quan điểm “thực dạy, thực học” tức là đi vào thực chất hiệu quả thật sự phục vụ Tổ quốc và nhân dân. Cũng như trước đây, với tinh thần thi đua “dạy thật tốt, học thật tốt”, hiện nay đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục tập trung vào ba đối tượng chính: người thầy, người học và người quản lý. Muốn dạy tốt, học tốt, quản lý tốt thì phải dạy thật, học thật, quản lý thật. Đó là điều căn cốt nhất. Ngược lại, nếu chạy theo thành tích, hình thức, phô trương, nói mà không làm, nói một đường làm một nẻo thì số phận giáo dục coi như đã an bài. Hồ Chí Minh phê phán nên giáo dục phong kiến kinh viện xa thực tế và coi trọng mẫu người theo quan niệm nho giáo : “tam cương ngủ thường , coi thương kẻ tiểu nhân chỉ coi trọng kẻ đại nhân , phụ nử bị cướp mất quyền học vấn sống trong khuôn khép “ tam tòng tứ đức ..Người cũng tố cáo nền giáo dục thực dân là neenf giáo dục ngu dân đồi bại , xảo trá nguy hiểm hơn cả sự dốt nát . Sau cách mạng thánh 8 thành công văn hóa giáo giục trở thành một mặt trận quan trọng trong công cuộc xây dựng cnxh và đấu tranh thống nhất nước nhà. (http://www.nxbctqg.org.vn/index.php?option=com_content&view=article&id=4207:t-tng-h-chi-minh-v-vn-hoa-giao-dc-&catid=120:hc-tp-va-lam-theo-tm-gng-o-c-h-chi-minh&Itemid=603) .văn hóa giáo dục.. Những quan điểm của Hồ Chí Minh về văn hóa giáo dục: - Mục tiêu của văn hóa giáo dục để thực hiện cả ba chức năng của văn hóa và bằng giáo dục. Giáo dục để mở mang dân trí, nâng cao kiến thức, bồi dưỡng tư tưởng đúng đắn và tình cảm cao đẹp, những phẩm chất trong sáng và phong cách lành mạnh cho nhân dân. Giáo dục để đào tạo con người có ích cho xã hội. Học để làm việc, làm người, làm cán bộ. Giáo dục để đào tạo những con người mới vừa có đức vừa có tài, những công dân biết làm chủ để đóng góp tích cực vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc. Giáo dục còn là để “cải tạo trí thức cũ”, “đào tạo trí thức mới”, thực hiện “công nông tri thức hóa”, xây dựng đổi ngũ tri thức ngày càng đông đảo và có trình độ ngày càng cao. Nền văn hóa giáo dục còn phải đào tạo lớp người kế tục sự nghiệp cách mạng, xây dựng đất nước giàu mạnh sánh vai cùng các cường quốc năm châu. -Phải tiến hành cải cách giáo dục gồm xây dựng một hệ thống trường lớp với trương trình nội dung dạy và học thật khoa học, thật hợp lý, phù hợp với những bước phát triển của ta. Giáo dục phải đảm bảo kiến thức toàn diện. Nội dung giáo dục phải bao gồm cả văn hóa, trính trị, khoa học kỹ thuật, chuyên môn nghề nghiệp, lao động. Các nội dung đó có mối quan hệ mật thiết với nhau. Cần phải học tập khoa học, kỹ thuật bởi chúng ta đang sống trong thời đại mà cuộc cách mạng khoa học và công nghệ hiện đang tiến như vũ báo, loài người đang vận dụng những thành tựu kỳ diệu của khoa học, kỹ thuật, công nghệ để đẩy mạnh sản xuất và cải tạo nhanh chóng bộ mặt của thế giới. Phải chú ý học chính trị, vì nếu chỉ học văn hóa, kỹ thuật mà không có chính trị thì như người nhắm mắt mà đi. Học chính trị là học chủ nghĩa Mắc –Lê Nin hiểu rõ nhiệm vụ cách mạng, đường lối chính sách của Đảng và Nhà nước. Để từ đó vững tin vào lý tưởng cách mạng, tránh được mọi sai lầm vấp ngã. -Phương châm, phương pháp giáo dục. Phương châm phải luôn gắn nội dung giáo dục với thực tiễn Việt Nam, học đi đôi với hành, lý luận phải liên hệ với thực tế; học tập phải kết hợp với lao động. Muốn đẩy mạnh sự nghiệp giáo dục phải phối hợp cả ba khâu; gia đình, nhà trường, xã hội. Trong quan hệ giữa thầy và trò, cần phát huy truyền thống giáo dục tốt đẹp “tôn sư trọng đạo”. Học ở mọi nơi, mọi lúc, học mọi người, học suốt đời, coi trọng việc tự học, tự đào tạo và đào tạo lại. Thực hiện dân chủ bình đẳng trong giáo dục. Học tập là một quá trình lao động gian khổ, phải rèn luyện những đức tính, những tập quán tốt đẹp trong học tập, phải có tinh thần say học tập, có quyết tâm, có nghị lực để học tập không ngừng. Học ở lớp chỉ là một phần, phần chủ yếu là phải học trong lao động, trong công tác trong hoạt động thực tiễn. Học ở những người thầy ở trong trường lớp, học ở những người xung quanh – bạn bè, đồng chí, đồng nghiệp, nhất là nhân dân. Tóm lại, học ở mọi lúc, mọi nơi, học mọi người. Phương pháp giáo dục phải xuất phát và bám chắc vào mục tiêu giáo dục. Giáo dục là một khoa học nên cách dạy phải phù hợp với lứa tuổi; dạy từ dễ đến khó; kết hợp học tập với vui chơi có ích, lành mạnh; giáo dục phải dung phương pháp nêu gương; giáo dục phải gắn liền với thi đua-Phải không ngừng nâng cao đảng trí. Quan tâm xây dựng đội ngũ giáo viên vì không có giáo viên thì không có giáo dục. Phải xây dựng đội ngũ giáo viên có phẩm chất yêu nghề; phải có đạo đức có đạo đức cách mạng; phải yên tâm công tác, đoàn kết; phải giỏi về chuyên môn, thuần thục về phương pháp. Người đi giáo dục cũng phải được giáo dục, phải học thêm mãi, học không bao giờ đủ, còn sống còn phải học. Ngoài ra việc giáo dục cán bộ, đảng viên là vấn đề đã được Hồ Chí minh đặc biệt quan tâm trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng của người. Nếu nâng cao dân trí là mục tiêu của giáo dục với các tầng lớp nhân dân thì nâng cao đảng trí phải là mục tiêu giáo dục đối với cán bộ đảng viên. Người đỏi hỏi cán bộ, đảng viên phải nâng cao sự tu dưỡng về chủ nghĩa Mác –Lê Nin để giữ vững lập trường, quan niệm, phương pháp chủ nghĩa Mác – Lê Nin và tổng hợp những kinh nghiệm của Đảng ta, phân tích một cách đúng đắn về đặc điểm của nước ta. Có thể nói rằng, quan niệm Hồ Chí Minh vê văn hóa giáo dục rất phong phú và hoàn chỉnh. Quan điểm ấy đã được thực hiện và đem lại những thành tựu và niềm tự hào to lớn cho nền giáo dục Việt nam trong suốt mấy thập kỷ qua. Hiện nay chúng ta cần phải nghiên cứu và quán triệt hơn nữa quan điểm về văn hóa của giáo dục của Hồ Chí Minh, nhằm đưa sự nghiệp giáo dục nước ta tiếp tục tiến lên Trong di sản tư tưởng của Hồ Chí Minh , tư tưởng về giáo dục luôn có ý nghĩa lí luận và thực tiễn sâu sắc đối với sự nghiệp giáo dục nước nhà. Tư tưởng giáo dục của Hồ Chí Minh không chỉ bó hẹp trong việc giáo dục tri thức, học vấn cho con người, mà có tính bao quát, sâu xa, nhưng lại vô cùng sinh động và thiết thực, nhằm tạo ra những con người toàn diện, có tri thức, lý tưởng, đạo đức, sức khoẻ, thẩm mĩ… Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục vừa là thành qủa của sự chắt lọc tinh tế tinh hoa văn hoá dân tộc và nhân loại, vừa mang đậm hơi thở của cuộc sống. Do vậy, ở Hồ Chí Minh, lý luận giáo dục và thực tiễn giáo dục có sự thống nhất hữu cơ, không tách rời nhau. Đúng như Nghị quyết UNESCO đánh giá: "Sự đóng góp quan trọng về nhiều mặt của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong các lĩnh vực văn hoá, giáo dục và nghệ thuật là kết tinh của truyền thống hàng ngàn năm của nhân dân Việt Nam và những tư tưởng của Người là hiện thân của những khát vọng của các dân tộc trong việc khẳng định bản sắc dân tộc của mình và tiêu biểu cho việc thúc đẩy sự hiểu biết lẫn nhau”. Hồ Chí Minh đã đưa ra quan điểm hết sức sâu sắc và mới mẻ về vai trò, mục đích, nội dung và phương pháp giáo dục. phía trước hững vấn đề về chất lượng đào tạo, chất lượng giảng viên cũng như thị trường giáo dục ĐH của Việt Nam… đã được các vị khách mời đưa ra thảo luận rất thẳng thắn trong chương trình Đối thoại chính sách với nội dung Đổi mới giáo dục ĐH. Vấn đề của các trường ĐH hiện nay? Tháng 2 vừa qua, Bộ GĐ-ĐT đã ra quyết định ngừng tuyển sinh với 207 ngành học thuộc 71 trường ĐH trên cả nước. Nguyên nhân là các ngành học này đã không đáp ứng được số lượng giảng viên chính thức trong biên chế, thường được gọi là giảng viên cơ hữu trong biên chế theo yêu cầu của Bộ GD-ĐT. Và câu chuyện này đã chỉ ra rất nhiều bất cập trong cách quản lý, bồi dững và sử dụng đội ngũ giảng viên tại các trường ĐH hiện nay. Chương trình Đối thoại chính sách phát sóng tối thứ Tư (13/8/2014) đã cùng các vị khách mời thuộc nhóm Đối thoại giáo dục gồm GS. Ngô Bảo Châu (ĐH Chicago, Mỹ), TS. Trần Ngọc Anh (ĐH Indiana, Mỹ) và TS. Đỗ Quốc Anh (Học viên khoa học chính trị Paris, Pháp) – những người đã từng có thời gian tiếp thu cả hai nền giáo dục là trong nước và quốc tế, thảo luận về vấn đề học tập và đào tạo giảng viên trong môi trường ĐH của Việt Nam cũng như đưa ra những sự so sánh với môi trường học tập và giảng dạy ở các nước phát triển. GS. Ngô Bảo Châu (ĐH Chicago, Mỹ): Phương pháp tạo nguồn giảng viên ĐH của Việt Nam đang làm đi ngược lại so với cách làm của các nước tiên tiến.  P.V: Vấn đề của giáo dục ĐH tại Việt Nam là gì thưa ông? GS Ngô Bảo Châu: Tôi ủng hộ việc chúng ta dẹp bớt những khóa đào tạo kém chất lượng, một số khóa đào tạo không đủ giảng viên cơ hữu và tôi đặc biệt nghĩ đến những khóa đào tạo từ xa. Thay vì học một học kỳ, có những khóa học chỉ học một tuần hoặc vài ngày. Đào tạo từ xa là nguyên nhân phát sinh rất nhiều vấn đề tiêu cực khác. Vì thế, tuy đi ngược với nguyên tắc thị trường nhưng chúng ta cần mạnh dạn dẹp bớt những khóa đào tạo kém chất lượng như vậy. Việc này cần đến những sự dũng cảm nhất định bởi điều đó đồng nghĩa với việc cơ quan quản lý đang đánh vào “nồi cơm” của một số giảng viên. Song đó là việc nên làm và cần làm… Tại Việt Nam vẫn còn tâm lý sính bằng cấp, thích sự thăng tiến. Bằng cấp có thực chất hay không thường không phải là câu hỏi mà câu hỏi ở đây là: Anh có bằng hay không? Người ta sẵn sàng trả tiền để theo học những khóa học không tốt miễn sao bằng cấp được trọng dụng. Vì thế, tôi nghĩ cơ quan quản lý vẫn phải có trách nhiệm trông chừng những sự méo mó như vậy. P.V: Một vấn đề hiện nay là nhà nước đang bỏ ra rất nhiều tiền để đào tạo TS ở nước ngoài. Nhưng rất tiếc, nhiều người được đào tạo sau đó đã không quay về nước để làm việc. Và kết quả là nhiều trường vẫn thiếu cán bộ giảng dạy chất lượng cao. Ông đánh giá sao về vấn đề này? GS Ngô Bảo Châu: Đào tạo cán bộ giảng dạy ĐH của Việt Nam đang đi ngược với quy trình của các nước tiên tiến. Một phương pháp chung mà các trường đang thực hiện là xin kinh phí của Bộ để cử sinh viên giỏi của mình đi đào tạo ở nước ngoài (phương pháp Tạo nguồn) kèm theo những hợp đồng ràng buộc như phải quay về trường giảng dạy sau khi hoàn tất khóa học. Một số trường đang thực hiện tương đối tốt và chất lượng giảng viên sau đào tạo không quá tệ nhưng đây không phải là phương pháp hay. Tôi nghĩ phương pháp hay phải có sự minh bạch về thị trường lao động để khi một người tìm việc họ phải biết rõ được mọi thông tin. Vấn đề tuyển dụng vẫn thuộc quyền tự chủ của từng trường nhưng thông tin phải thống nhất trong cả nước để mỗi người khi tìm việc họ biết được mọi lựa chọn có thể. Vấn đề nữa phải nói đến là thu nhập của giảng viên. Hiện tại, thu nhập chính thức của giảng viên rất thấp. Một TS đi học nước ngoài về lương chỉ khoảng 2-3 triệu tuy nhiên thực sự lại cao hơn tương đối nhiều. Chúng ta cần minh bạch hết và người tuyển dụng có thể mô tả chính xác về công việc, yêu cầu như thế nào, mức đãi ngộ như thế nào… Đó mới là động lực chính để dần dần xây dựng lại đội ngũ giảng viên chứ không phải sử dụng phương pháp Tạo nguồn. TS Trần Ngọc Anh (ĐH Indiana, Mỹ): Giáo dục ĐH là một thị trường có thể tự hoạt động tốt P.V: GS Ngô Bảo Châu nêu ra một vấn đề hiện còn gây tranh cãi, đó là có nên coi giáo dục là một thị trường không hay đây là một lĩnh vực đặc thù, cần sự quản lý nhà nước vì chúng ta đang “động chạm” đến vấn đề con người, ông nhận định thế nào về vấn đề này? TS. Trần Ngọc Anh: Đứng ở góc độ của một người nghiên cứu về kinh tế, tôi cho rằng giáo dục ĐH là một thị trường và thị trường này có thể hoạt động tốt mà ít cần sự quản lý của nhà nước, chính phủ. Câu trả lời của tôi sẽ là không nếu chúng ta đang nói đến vấn đề bệnh viện bởi lĩnh vực y tế, khi người bệnh nhân đi khám họ không thể biết được chất lượng khám chữa thế nào, họ có hết bệnh được hay không. Nói về giáo dục ĐH, người “tiêu dùng” biết khá rõ chất lượng của giáo dục, người tuyển dụng cũng biết rất rõ về chất lượng giáo dục và ở nơi đó không có những sự hạn chế về mặt thông tin như lĩnh vực tôi vừa nêu (y tế – PV). Tôi nghĩ điều chúng ta có thể làm để mở rộng, bật phá được thị trường Giáo dục là nên để thị trường tham gia một cách mạnh mẽ hơn. P.V: Nhưng liệu có là mạo hiểm hay không khi một quyết định sai của người học sẽ dẫn tới 4-5 năm uổng phí và điều đó ảnh hưởng trực tiếp đến tương lai của chất lượng nguồn nhân lực? TS. Trần Ngọc Anh: Chính xác! Vì thế vai trò của nhà nước không phải là tự cung cấp dịch vụ này. Vai trò của nhà nước là đưa ra các quyết định đúng ví dụ như việc đóng cửa những ngành học không đạt tiêu chuẩn. Một vai trò quan trọng hơn của nhà nước là phải cung cấp thông tin cho người đi học để họ biết được chất lượng giảng dạy, cơ sở vật chất của trường. Tóm lại, phải có nơi công bố thông tin này để người học có thể lựa chọn. Tuy nhiên, chúng ta phải rất cẩn trọng trong việc hạn chế cạnh tranh. Tôi có đề xuất thế này về vấn đề cải cách giáo dục: Chúng ta mở bung thị trường ra, tất cả nhảy vào kinh doanh giáo dục có lợi nhuận, phi lợi nhuận… và có hàng trăm, hàng ngàn trường ĐH. Họ đưa ra cả những sản phẩm tốt lẫn sản phẩm xấu. Một thời gian sau thị trường sẽ tự có phân khúc. Một số kinh doanh chất lượng giáo dục cao, tương tự là loại trung và loại thấp. Và mỗi nhóm sẽ lập thành những hiệp hội giáo dục với những yêu cầu cụ thể khác nhau. Thị trường khi đó sẽ phục vụ nhân dân các nhu cầu khác nhau. Tuy nhiên, để dẫn tới được sự tự phân khúc như thế, thị trường sẽ phải trải qua giai đoạn hỗn loạn trong khoảng 5-7 năm đến 10 năm. Và vai trò của nhà nước, của Bộ GĐ-ĐT là làm thế nào để tối thiểu hóa giai đoạn hỗn loạn này. Dĩ nhiên, chúng ta cũng phải đặt ra những yêu cầu nhất định, không thể để trường hợp không có cơ sở vẫn đi bán bằng. Nhưng cơ quan chức năng không nên can thiệp quá mạnh mẽ dễ khiến không nâng được sức cạnh tranh… Theo VTV Online Theo Đại học FPT - daihoc.fpt.edu.vn Bình luận với Facebook http://daihoc.fpt.edu.vn/gs-ngo-bao-chau-ban-ve-doi-moi-giao-duc-dh-o-viet-nam/ Chủ tịch Hồ Chí Minh là nhà hoạt động chính trị lỗi lạc, lãnh tụ vĩ đại của cách mạng Việt Nam, đồng thời là nhà giáo, nhà văn hoá lớn của thế giới, Người sáng lập, đặt nền móng và chỉ đạo việc xây dựng nền giáo dục mới Việt Nam. Chỉ riêng về giáo dục, tư tưởng Hồ Chí Minh cũng đã là một kho tàng, ở tầm chiến lược và ngày càng ngời sáng qua thực tiễn. Khi tìm thấy con đường cứu nước Hồ Chí Minh đã bỏ nhiều công sức phân tích phê phán nền giáo dục phong kiến (kinh viện, xa thực tế, coi sách của thánh hiền là đỉnh cao của tri thức...) và nền giáo dục thực dân (ngu dân, đồi bại, xảo trá, nguy hiểm hơn cả sự dốt nát) . Người quan tâm xây dựng nền giáo dục mới của nước Việt Nam độc lập. Nền giáo dục này ra đời từ Cách mạng Tháng Tám thành công và phát triển cùng sự nghiệp cách mạng của dân tộc. Hồ Chí Minh xác định, xây dựng nền giáo dục mới là một nhiệm vụ chiến lược cơ bản lâu dài, đồng thời cũng là một nhiệm vụ cấp bách phải tiến hành ngay, không thể để chậm trễ: “Chúng ta có nhiệm vụ cấp bách là phải giáo dục lại nhân dân chúng ta. Chúng ta phải làm cho dân tộc chúng ta trở nên một dân tộc dũng cảm, yêu nước, yêu lao động, một dân tộc xứng đáng với nước Việt Nam độc lập” . Để xây dựng nền văn hóa giáo dục của nước Việt Nam độc lập Hồ Chí Minh đã nêu ra nhiều quan điểm rất quan trọng: Mục tiêu của văn hóa giáo dục để thực hiện cả ba chức năng của văn hóa bằng giáo dục: Dạy và học để bồi dưỡng lý tưởng đúng đắn và tình cảm cao đẹp; mở mang dân trí; bồi dưỡng những phẩm chất và phong cách tốt đẹp cho con người. Giáo dục để đào tạo con người có ích cho xã hội. Học để làm việc, làm người, làm cán bộ. Giáo dục nhằm đào tạo lớp người có đức, có tài, kế tục sự nghiệp cách mạng, làm cho nước ta sánh vai cùng các cường quốc năm châu. Phải tiến hành cải cách giáo dục để xây dựng một hệ thống trường lớp với chương trình, nội dung dạy và học hợp lý, phù hợp với các giai đoạn cách mạng. Nội dung giáo dục phải toàn diện: văn hóa, chính trị, khoa học - kỹ thuật, chuyên môn nghiệp vụ, lao động... Các nội dung đó có mối quan hệ mật thiết với nhau. Học chính trị là học chủ nghĩa Mác - Lênin, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước. Cách học phải sáng tạo, không giáo điều. Học để nắm các quan điểm có tính nguyên tắc, phương pháp luận. Học chủ nghĩa Mác- Lê nin, như Người nói, không phải để “thuộc sách lầu lầu” , mà là “học tập cái tinh thần xứ trí mọi việc, đối với mọi người và đối với bản thân mình;là học tập những chân lý phổ biến của chủ nghĩa Mác- Lênin để áp dụng một cách sáng tạo vào hoàn cảnh thực tế của nước ta” . Học tập khoa học kỹ thuật để đáp ứng đòi hỏi của thời đại mới, thời đại của cách mạng khoa học - công nghệ đang phát triển như vũ bão.  Phương châm, phương pháp giáo dục: Phương châm bao gồm: Luôn luôn gắn nội dung giáo dục với thực tiễn Việt Nam, học đi đôi với hành, lý luận liên hệ với thực tế; học tập kết hợp với lao động;phải phối hợp nhà trường - gia đình - xã hội; thực hiện dân chủ, bình đẳng trong giáo dục; học suốt đời. Coi trọng việc tự học, tự đào tạo và đào tạo lại. Học ở mọi lúc, mọi nơi, học mọi người. Phương pháp giáo dục phải xuất phát và bám chắc vào mục tiêu giáo dục. Giáo dục là một khoa học nên cách dạy phải phù hợp với lứa tuổi; dạy từ dễ đến khó; kết hợp học tập với vui chơi có ích, lành mạnh; giáo dục phải dùng phương pháp nêu gương; giáo dục phải gắn liền với thi đua. Phải không ngừng nâng cao đảng trí là mục tiêu của giáo dục đối với cán bộ đảng viên được Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm. Đối với cán bộ, đảng viên, Người đòi hỏi phải nâng cao sự tu dưỡng về chủ nghĩa Mác- Lênin, đường lối chính sách của Đảng và nhà nước.Cán bộ, đảng viên phải học tập văn hóa, khoa học, kỹ thuật, kinh tế, quản lý: “Cán bộ chính trị phải chú trọng học tập kinh tế, kỹ thuật để lãnh đạo sản xuất được tốt”, đối với cán bộ “ai lãnh đạo ngành hoạt động nào thì phải biết chuyên môn ngành ấy” . Có như vậy mới không rơi vào trình trạng lãnh đạo chung chung, quyết định những vấn đề mà mình không hiểu biết.  Thường xuyên quan tâm xây dựng đội ngũ giáo viên vì không có giáo viên thì không có giáo dục. Phải xây dựng đội ngũ giáo viên có phẩm chất yêu nghề; phải có đạo đức cách mạng; phải yên tâm công tác, đoàn kết; phải giỏi về chuyên môn, thuần thục về phương pháp. Người đi giáo dục cũng phải được giáo dục, phải học thêm mãi, học không bao giờ đủ, còn sống còn phải học. Lời dạy của Người tại buổi nói chuyện tại trường Đại học Sư phạm Hà Nội, 21-10-1964 vẫn còn vang mãi, luôn nhắc nhở đội ngũ giáo viên chúng ta:“ Cô giáo, thầy giáo trong chế độ ta cần phải góp phần vào công cuộc xây dựng XHCN. Phải có chí khí cao thượng, phải "tiên ưu, hậu lạc", nghĩa là khó khăn thì chịu trước thiên hạ, sung sướng thì hưởng sau thiên hạ. Người thầy giáo tốt, thầy giáo xứng đáng là thầy giáo, là người vẻ vang nhất. Dù tên tuổi không đăng lên báo, không được thưởng huân chương, song những người thầy tốt là những anh hùng vô danh....”  Tư tưởng về giáo dục của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã vạch ra phương hướng cơ bản cho chiến lược con người, chiến lược phát triển giáo dục ở nước ta trong suốt mấy chục năm qua và cả thời gian sắp tới. Quán triệt tư tưởng của Người, Đảng ta hết sức quan tâm đến giáo dục, coi giáo dục là quốc sách hàng đầu, là nền tảng và động lực của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.  Thấu suốt tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục, toàn Đảng, toàn dân mà nòng cốt là đội ngũ giáo viên và cán bộ giáo dục tiếp tục đổi mới mạnh mẽ và nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện. Tạo chuyển biến cơ bản về chất lượng giáo dục, trước hết nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo. Thực hiện giáo dục toàn diện, đặc biệt chú trọng giáo dục tư tưởng - chính trị, nhân cách, đạo đức, lối sống cho người học. Tăng cường phối hợp giữa nhà trường và gia đình, phát huy vai trò giáo dục gia đình. Đổi mới nội dung, chương trình, phương pháp giáo dục theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, tăng cường giáo dục tư duy dáng tạo, tăng năng lực tự học, tự tu dưỡng, tự tạo việc làm.  Cuộc đời hoạt động cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ có một ham muốn, ham muốn đến tột bậc. Đó là "làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành". Tư tưởng đó của Người đến nay vẫn còn nguyên giá trị, vẫn tỏa sáng tính cách mạng, tính nhân dân và tính dân tộc sâu sắc. Đẩy mạnh và phát triển toàn diện sự nghiệp giáo dục trong công cuộc đổi mới hôm nay là thực hiện ham muốn tột bậc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhanh chóng đưa nước ta "sánh vai với các cường quốc năm châu". Th.s Lê An http://truongleduan.quangtri.gov.vn/nghiencuutraodoi.asp?id=112201091047