Academia.eduAcademia.edu

שבת בבית הקפה של ק״ק פראג

The Shabbes Coffeehouse - on the emergence of the Jewish Coffeehouse in eighteenth-century Prague’, Zion 78,1 (2013), pp. 5-50. (Heb.)

Based on broad legal archival court materials from the Jewish community of Prague, I would like to show the 18th century dynamics regarding the coffee entrance in the Jewish Community. This article was published in Zion

& &' () '*( '+) ! "# " $ $ " '+, % &'(()&*&+ ')+ / '-. '-0 '&) !"#$ $ & (& ( % & &' % & & & & ) ( * * + ' % * & % , & * % * * & + !!/ ' & Friedland % Strelitz Alt , % & % & * ./ * & % % & & & % 0 % Hm2 3868 ' * ) . 1/ 1) 2# ) # 3 1 4 4 / * 4 4 * % % (* 4 * * 4 * * 4 * ( , * # 4 * (* , & * % % & % * * & & & & * &- & % 4 & 4* (* * 4 . 4 4 4* * * 4 * " * 4* ! * & & & % ' % * 5 , 4, , 4 4 - 2 3 & & & ' 2. 1 & 6& % % % & % , London 1956, pp. 15–17 ' * Aytoun Ellis, & // & % / - " # ! . %% & % % % & Heb 8º5640 % & % '&% &* % 6% % & '* & %% Kaffee+ koffie+ 4 ' ( Coffee+ Kahve % "/2 - & - 5 2 ! 1 3 4 4 % % % 4 % * 4) 4 4 % * % * % ( * % * 4 , % * * ( * , * 4, * * % 4* 1 % * * & , & & & - & & & * & & & & & #") ' % #.1 / ' , Seattle 1985, pp. 3–28 * , New York 1872, pp. 66–79 / // & . Ralph S. Hattox, ' Robert Hewitt, % % Philippe Sylvestre Dufour, !" # $ # % ' Bennett Alan Weinberg and Bonnie K. Bealer, & & ' ( % /. #& ! 2& / ' * ' 6 - % 6 & ! % ! % , 1685 , Routledge 2001, pp. 95–124 % & % % 6% - % &' & 6% ) 1 / / . * " # % ‘public sphere’+ ! !1/ * % Liesgen ) %% * - 7 % &* % &, % . % $ * % & & - James Van Horn Melton, + , * ( , ' Cambridge, UK 2001, pp. 235–251 Elliott S. Horowitz, ‘Coffee, Coffeehouses, ' and the Nocturnal Rituals of Early Modern Jewry’, ./ + " 0, 14, 1 (1989), pp. 17–46 # Jürgen Habermas, 1 6J. Calhoun, , - , ( . ' , Cambridge, Mass. 1991, pp. 30–60; Craig , ( , Cambridge, Mass. 1992, pp. 7–14 Brian Cowan, 2 ' , New Haven, CT 2005; Peter Albrecht, ‘CoffeeADrinking As a Symbol of Social Change in Continental Europe in the Seventeenth and Eighteenth Centuries’, 6 3 , 18 (1989), pp. 91–103 Beat Kümin, % * , ' # ( , New York 2007, pp. 185–188 Craig Koslofsky, ' -( . ' ( , Cambridge, Mass. 2011, pp. 157–197 ! . Robert Liberles, ‘Jews, Women, and Coffee in Early Modern ' Germany’, 4 / 0 - / , 5 - , eds. Marion A. Kaplan and Deborah Dash Moore, Bloomington 2011, pp. 53–55 5 " & & % % % % % % % % * 5 % % !"! &, % !/2 )2 , !" !! , % !#! !"! !"# !## % * % !"! % 6 * ) !#! !/ 6 ." !/ & ! ' 6.# .) & & & & ' M. Grunwald, ‘Luxusverbot der Dreigemeinden (Hamburg – Altona – Wandsbek) a. d. Jahre 1715’, / , 6 /6 5 ** , 25 (1923), pp. 227–232 &, % % & '* F 30695 % ' % 1! * !"! 2) !#! % Siegmund Salfeld, 5 76 ' , " ' 4 ", Mainz 1903, p. 63 .! .# . & Robert Libeles, / 0 & ' % 4 - , Waltham, MA 2012 ' "#1 "". & Almut Spalding, + 89:;< 9=><? ' -, . & 4 - , Würzburg 2005, p. 180 5 )2 ) # 2 % % ' % ( &, ( % ( ( % & )) % % & * & ( !"2 % % & % & & & & )1 & % & & % ' ( ( , * * * % & % & !"# #!5 % ... % & )) 6 ' & & 3 6)/. )1" & David Joshua Malkiel, ‘The Burden of the Past in the Eighteenth Century: Authority, Custom and Innovation in the “Pahad Yitzhak”’, / 0 2 0 . , 16 (2006), pp. & % & * * 693–132 152 1." & ) 6 6 ' , ' 2 7 @ - , ', " Robert Liberles, ‘Juden, Kaffee und ' 26 (2009): 2 ! Kaffeehandel im 18. Jahrhundert’, % A * / B 76 2 , 6 " , eds. Fritz Backhaus et al., Frankfurt 2006, pp. 236–248 ' 15# 15/ )/" )15 .! . !" !) & )2 )1 ! ' / Dufour '* . ) )/ !12 % Georgius Deodatus !2/ % & & % % )" % )# !11 ##! )! & ). Deutz &,% & * $ * & ' 7 #.. % )/ Julius Max ' Schottky, 0 0 0 , Prag 1831, pp. 215–216 Clemens von Weyhrother, 4 -& ,' Prag 1863, p. 86; Peter Demetz, * 4 2 ( , London 1998, p. 239; Michael L. Miller, ‘R. David Oppenheimer on Trial: Halukkah and Loyalty to the State’ [forthcoming], pp. 5–6 * % & & % & %% !! * !25 !2/ % /# & * 3 11 /5 /. & )# )2 * Deutz ,% - )" )! Köln &,% - & & 6 & )# * % -( 5& ## "" 3 * ' Michael North, ,% & ' )# / . 1 & #.5 % #! 2 6)/2 & " % 4 - , Hampshire, UK – Burlington, VT 2008, pp. 153–160 ). % ! % ' ! % % % & % %! *)$ % ! ! % % % % % ' ! ! ! ! % *#( % * )" +,- % % ! % & & ! % % % ( ! ! & ! & % % % # " & % % ! () % #$ ! # % #- % .% % #$ () ( 2 / ! - % % * 1) % % %% * 11 1/ % % % , % % % % , * & ' $ , , & 1" & & * % % + % %% - , 9<CD 9E9=, Berkeley, CA ' 1992, p. 190 Ottocar Weber, ‘Eine Kaiserreise nach Böhmen im Jahre 1723’, ' 5 6 4 % F - , 36 (1898), pp. 137–204 & ', !)) % % $ , & % Robert A. Kahn, . ,, % + -( " & #. % . , &% !#. , & & & & & & & % 1" & & ' & 1/ * & & & 11 %% "2 & % 1) " !"" & !!# * & & 1# % % % & & * & & & & & & & % & & 1! & & $ & & ' & & 1. % * & & * '& & & , & & % !"" % 1# - & % &- & !#) 6 !#. & & * ' Roussnitz , % !#. + & % ' & Wilfried Brosche, ‘Das Ghetto von Prag’, % / , 2 ' A , , ed. Wilfried Brosche, Munich–Vienna 1983, pp. 117–119; Jan Herman, ‘The Evolution of the Jewish Population in Bohemia and Moravia, 1754–1953’, ( / 0 % ( 9E:;, eds. Usiel Oskar Schmelz, Paul Glikson and Sergio DellaPergola, Jerusalem 1977, pp. 255–264 1! 1. ) # * & & & % & & & 15 & & % % $ /2 & & &' * % & & !#5 !21 * 8 & / & & , & * & * #5. & & % #5 % & & % & #"5 % & /) & 15 & & & &, & & & 6 & & & & ' & & 6 % & 1# + , G. ' & % & & , % Klemperer, ‘The Rabbis of Prague’, & ' ' / /2 / & , 13 (1951), p. 56 6 !#5 % % & % # #2 & &' % ' * )!! & ' & & , !"/ % ' , ' ' % % /) & & % & & 125 12! ! 1 & ' % ( ( & % & & * % * + - /1 % * * % * // ' % * /" * / , eds. Michael Berenbaum ' 6and Fred Skolnik, 16, Detroit 2007, pp. 448–456 ( GG000H ( H G H (#G & & 1) "! "2 15 % 6 1 ' 4 &' & & 4 4 & )& % % & & & & $ & '* % 6.5 & & + 6 Jan Herman et al., ‘Prague’, ' % & 4 & & % * ( * 1! /1 // /" / . % % % $ * ' &' & /# &* & & & * & & $ & & /! * * * , * * & & & & % & % % /. * % & & % & /# * * * % * * Marc Saperstein, ‘Sermons and Jewish Society: The Case of Prague’, I 5 2 * . + -’ # Cincinnati 1996, pp. 127–146; Sharon Flatto, ) ,, ’? " * 2 8 J % ' )/. ./ & )2 & / 0 & %' , 3 -( Oxford 2010, pp. 33–35 ' /! /. 5 " & /5 % % % % * "2 * % " % * ") % % "1 % % "/ 1 ' 15 & 6& - ' & & 11 ". #5 * & "" /! & #. * " & '3 # "5 !!) %% &' * - ") "1 % * % %- * & & - & % ' ' * 1/ &' , 6 /! ). & & ' )2 9 & % /5 "2 % * % & & , & )# /. 15 & "/ 6 & # )2 & & 6 * "" % * "# % % "! * & ' % & ' & !#" & & 6 & * 6 & % % & % !"1 )2 6# & 1 6 % 12 & & & "" * % & 1 & !5) &% & !"" & * & "5 6"1 "# 11 % & & "5 1 ' "! 6& & "2 6& &3 & ' 1) & & 6% 6% ' % % ' 6 & % ). ) ! ". "5 & & % % & & #2 * & # & & & & % & & #) & * !"# % - ' - % & & & % , % * % * % % % % % % , ' ". "5 !#" 12 ' & % * )// & & )2 & #2 - % 5 5# 5" & ' )" 1 ' & % & % ' % & & & ) /. & # !!5 & 6 & & & % ' )5 ' 1"! & 15 ' 1!2 1## 1") 1" #) . )) % #1 % & ' ( & % & , * % #/ & & , ## #" & &' Judengasse+ * & & % & & % ' % * ( ( * ( % * - !#" ' % & & & & + #1 !/ 6 ! 2. !" )2 #/ #" % & & ## & ' !!" ' 2" & % & & 6 & & 15 1# % & )1 5 * * - * % * % #! % !!) !"! % % * ' % % % * #5 #. * & * & !2 * & & % & & % % - ! * !) % % % !1 ‘take away’ % #1 /# 1! 2 % ## /5 5. "# "" 1 1/ #! #. #5 !2 ! !) !1 )2 )/ % ' !/ % !" * !#" % % !# % % % !! % % 7 &* & 5 ! !/ , ' 5 ) )F -/ Joseph Kropatschek, 5 , L , . * * ' 0 9::> , -- !!) K 0 6, 4 9:=C " * - , * ". 5. ( , 3 , Augsburg 1782, 1, pp. 12–13 !.. !." 4 " " - 4 , 4 6 , Wien 1796, pp. 308–309 % & "5 1 ) - / !" !# % !! % 1) & "& * )2 % & * % 11 % )" ) !. * !5 & & & & % & & .2 % % . & !"# % & & & .) ' ./ & & & & .1 % ." & & 9 & & & % & & & * & & & % & % & 15 * 1 - 1 ) - * % 6 & .) 6 & & !. !5 .2 . 9 ' & .1 * % & & % * % & % % * & & ./ % & % & & 6 & 15 6 ' ." % )) )# * * % ' * % % * * * !"! #+ % - * % - % % % Count von Daun , * - * .+ !#1 % % % % .# % * , % & % % % & !/ & Metz , * % .# % % % !"! !// % + & & % % * Marc Saperstein, ‘War and Patriotism in Sermons to Central European Jews, ' , ' 1756–1815’, Your Voice Like A Ram’s Horn (above, n. 48), pp. 147–161 % & / 6)) . & / )! )1 .! & & & & % % .. , * 52 .5 #/ % % !"! $ &% & & & - , & & 5 & & & % % & & ' 6#1 % & % & .! ' & '& % & & & & % 9 .2 6 & F 49264.435 & * & !/ #/ & & & ', * & ' , 6 !#! * & & ' 6 & 1" & / 6 !#. #. "1 & & /. % ' & / & & % & , /1 6)) . & % )2 & & & ' , & , "! // .. .5 )/2 )1# % & & & & 52 5 )/ ). &, & & & '& & % & & 5) % & ' & % 51 & $ & ' % 5/ & + & % % & & & & & & % & & % & * * & & & & * % % & & & - & % * % 5" - % &* & ' & % * ) - 5) 51 5/ 5" )5 )" % & & & * & & &, & & & , * 5# % & & &% % % & * , & % % % % * % % ' 5! & % & & % 5. , & & % % * ' !"! * , % & 1" ' )) Kaffeesieder & & Tobias Jakobovits, ‘Jüdischen ' Zünfte in Prag’, / , !". & ' % 2/ !/. Kaffeesiederin 4 6 4 * + ( , !/. & 1 !# ‘Frau Spieglin’ !1 ! & )2 !)5 / , 8 (1936), p. 130 ) - 5# 5! 5. )# 12 & & * * * * & & 55 22 * ! "! 6 $ 2) 2 $ & % % - % 55 % % % & * % & !"# & & % - * & 22 % & & #1 & 2 % % * % %% % & - * & % & % - & # 1") 1/" & #!# & & % )/ & ' #.5 % #.2 5)! !! & "5 )# 6 % )1 & / * ' % % & & & 6& & & * & * '* * & ./ !5 & & & ."" 6 !/ !1 & % 1 & & 2) % ' & 1 )! % $ & $ - $ $ % % 21 * $ % 2/ , % 2" % $ 2! * 2# % & & & & & &- , % & 21 & % & % & & & & & & & - % " ) - % & % % & !#! & ' & & 11. & % & & % & % 51 % % & !#! % &% & 21 % &% & % Salo Wittmayer Baron, -Stefan Litt, ' * ) / 0 ' .+ + , Philadelphia 1948, 1/2 11. & pp. 22–66 % . * " -, Leiden 2008, pp. 33–91 !"! )) 2/ ## & & !"# & & 2" 2# % % 2! ). 1) 25 % 2. 3 % $ 2 $ % & % $ 4 ) / * 1 % * * 4 $ $ % " $ * % % % & ' !#/ ' & / 2. & , & & / , % & & ' , 1" &% & & % & ' !#. & & & 6& % &' % & % , * 6 11 12 & ' 1 &3 /. % ' 6 /" // & )!1 )!) )1" )1/ & % - verflieszen - * 25 2 verfließen ' ' 1 # )5! )/ 5" & % & ' 6 & & & % & & 6 % / & % & % & & 2) * &* & * % 115 & 2) 1! 1/ 1) !#! % % % * $ &% % & & 6& &' % " % - % % % ) 1 / &' % % % % % % 11 )5 * % # % $ * * $ $ % % ! * * % 4 % * * $ % . % $ % , $ % % 5 % - ( % $ % & ' http://www.mishpativri.org.il/ 6 ' /! % % % - % * % motarot/motmavo.htm % & & & ' & "52 /./ & & % # ' 6!& % % % & & & & & * & ! & ' % % % & & % & & & % & ' & , & 6% * & % - ' 6 )2 % &' & &* !)1 "& &' ' & % & & & 6 & 6 6 * % & ' # % 6 !/ ' . 5 12 1/ $ ( % % )2 & % % - % - 4 $ % * ) 4 $ % )1 )) & )# )" )/ * 4 & $ * $ * * * 4 )! 6 . 6 5" 5/ & 21 5 & * * 5! !/ & % ! ! )2 ) * % 2) % * 5# - 5" % * )) 2/ & 6& & & ' & & & )1 )/ 15 & ' & 6& !". % & % & ' & - % )2 & & '- % $ * & & "" /. 6 $ % /. ) 2) * ' & & & &% & & ' & # 1! ‘Public Sphere’+ "# )" )# )! 1" 1 ). $ % % % 12 * % )5 * 1 $ !". 6 ) !".$ & & ). % * % & & % % % & & & )5 * S. Ochser, ‘Prague’, / 0 ( , 10, New York 1904, p. 159; ' Wilhelm Klein, 9>> / 5 6 4 . , Prag 1937; Rachel L. Greenblatt, . -' / 0 5 0 , Ph.D, The Hebrew University, Marta Polakovičová, M 62006, pp. 121–174, 228–298 " * *!- ( " N ( O *! 8? 9DH C>H N, , Thesis, Univerzita a Karlova v Praze, Praha 2001–2002 Milada Vilimkova, 4 . -, trans. by Iris Urwin, Prague 1993, pp. 103–142 Alexander Putík, ‘The Prague Jewish Community in the Late 17th and Early ' 18th Centuries’, / - , 35 (2000), p. 18 * ' % 3 & & $ &' 6 & 15 & % & & % & ' !#! , & & % ' "5 & & & 1" David Katz, . 6 .5 & / 1") 1" & 21 A ( 3+ ,, I + ,, " * 2 9:9; 9:<P Ph.D dissertation, University of Maryland 2004, pp. 144–146 "# "" % 12 1 1) 1# 11 1) 1" 1/ $ & % 1) 6 * & & 6 15 ' & ' !#" "5 , , & & ' !." * * $ & $ &3 & & ' 6 ' & % /) / & /. Marc Saperstein, ' %% % / 0 9C>> 9=>> . . % % ' & , New Haven 1989, pp. 150–158 11 & & # ' + + ' 6 !5 !) & /./ & & , & 1 % "52 6 % + 6)2# .1 & & /.. /.1 )) & & & ## % 55 & - + ' % 2 22 & 1/ % ' * % % ' * & % 6 * & ' & - % % % % + * ' % % 1" % 6 - * 6 1! 11 1# % $ 1! & & 1. ,% & 15 & /2 6& & & !#" % 1# 5. Třebíč &, % $ % , & 1! & ' !"! & & ' &, % & % 3 $ & % $ $ & * $ - % $ $ * & % % & * % % & , % * % & ,% / 1 & & !!2 "2 ) & ,' & #. % 1. 2 % & Jerusalem 1988 6 #/2 & 15 !!# &' , , $ & , Gerda Hoffer, * % % 6 3& 6 #1" $ $ * - % $ , & % !.# % % * & !.! 611/ 1). & /2 1/ 1. / /1 /) & - & // & /" !# & 6 1 !# $ /! % - * & & /# , /. % * * !5 !#1 6 "2 / % * % % / * " !1) ' & 1.1 1!5 & % /) /1 !) & - - 5 & - % 1/! 1/) & '! & / & 6& % % * % % & * // % 6 !). % & !/) % &' & )) ) & % /" % !! % & & 15 ' ' "". ""! & * 1 / 1/ & & & * ' )2 /# 6 /! , &- & &, & % 6 % & ' & 15 1" /5 & "2 " & ") & "1 "/ , % !#/ 6 % / $ &% $ ( % & 4 "" - $ '* * $ % & * "" % )/ /. /5 #" % % 11 /) "2 " % ") "1 % # & 2 , * + , "/ * % 6 "" ' !"! - 61 )! 1# /2 4 "# $ * "! * $ % % ". % - $ & % - $ * $ % #2 * * 4 % % % % * "5 * $ % % % # $ ( & % $ #) !"! % "# 2. 1# 11 & /. % - 5 &% Fügen 6 & / ' &* & , & & "! ". & - "5 & &, & & Schicken % #2 # 3 1! $ & &' % $ % * & $ $ $ , & $ $ & !#/ % ) * * ' 1! #) / 1! !!) 6 " #1 $ & & & - & $ $ % #/ $ % , & 4 ## 4 #" % #! #. % , * $ & $ $ $ & 1# 15 & & * / * #1 % !!) % #/ #" ## /5 % & ' "52 * * # & & & $ * & 55 & John Burnett, 2 1 - % . % /./ & ' & * , Routledge 1999, pp. 70–92 11 ' + * #! !#! 2) % ' !!2 & &' % % % 6 !!2 6 ! & 6 1# #. & & 1. /) & !"" , % #5 % & & % % & % 9 % , % % !51 % * 9 * !2 % % * !!# % * % * ! ' & %& & & !"! - * % & * ! & .# & &, % * "2 !#" 6 %% !"! % 1! & 9 & 11 1 & " 1# #5 /) ' !2 ! /1 15 * ' * & & !) * & & & * , * % & & * % & + & & & 9 % + % + %% % % % & & % * % & % % + %% !1 % !"# % * 1" 11 & % /) & ' * % & & & !! !1 & ' * Shnayer S. Leiman, ‘When a Rabbi is Accused of Heresy: R. Ezekiel ' , Landau’s Attitude Toward R. Jonathan Eibeschuetz in the EmdenAEibeschuetz Controversy’, A - . / Q B A #, eds. Jacob Neusner, Emest S. Frerichs and Nahum M. Sarna, "! "# & 63, Atlanta 1989, pp. 179–194 !) !1 /2 // * !/ , * * % % % % % % % % , &- & !" - % % !# & * % % & + &% 6 & * % % , &% & * , * * % ' Pawel Maciejko, # A * ' .+ , ' % , / ,A * ' % 9:<< 9=9D, Philadelphia 2011, pp. 248–256 & ' ' % & ". 1! & % % & & 12 & !/ !" !# /" / * * % & & !! ( * % ' * % ."" & .#5 !." & .## !5/ Dunajská Streda & * % ' $ * !. ' $ & $ * & % $ & !5 - 1! 11 & $ )2 ' !! !. & % % % & , * & & % * * & %% !5 /) /# % .2 & & & & & & & & % . * % % * .) % Eibenschütz , ."5 !52 ."" % + 6.2 & & Michael Laurence Miller + ,, + ( * & 122 & ' / 0 , Stanford, CA 2010, pp. 60–99 % .2 . %% & &, % ."5 % - & % * .1) ' & & ./5 & .) .)5 & ."" % * & * * ."1 / 0 ( , New York 1906, 9, pp. 409–410; Hugo ' % Gold, % / / K 5 4 0 6 -- 0 * /6 3 ) , Brünn 1929, pp. 186–187 ' % & /! /1 JeanABaptiste Vanmour Alfred Franklin, 2 ( ! ' , Paris 1893, p. 9 '* // /. - * & % 3 ' & ' & & .1 & & & & & & % * & ./ & & ." & & & &, & & % & 9& & % .# ' &, & % , * & % .! & % & % & % & & % & & & ' * % & & & ' .. & "1 .1 !1 Adam S. Ferziger, # - !5 #" 15 & # / 0 6 !5 11 , , ' ' , Philadelphia 2005 .1 ./ ." .# .! .. /5 /" & & & ' &' ' & .5 & % $ * % * + % % * * & * ' % & % &' & 52 & * * & & & - ' & & & & & & % & & + % * & & & % & * % & , .5 52 /# "2 % : ;> ;< = ;@ < ;> = & :; & A < < & <? :@ & = ( A <? ; B = ' & % & % 5 & * ‘Public sphere’+ * &' ‘Public sphere’+ 5) % % + % &, & & % & & & & & & % & '& & % & * & & % & * * 51 % + % " 1" ' * %% % * - 5 5) 51 % %6 ' & '& & 6 % ' & 1)/ 12)