İlk Mavi Yolculuklar

1 Dünden Bugüne Türkiye'de Turizm Kurumlar, ｋｵｲｬ｡Ｌ＠ Turizm Bölgeleri ve Meslekler Proje Koordinatörü ve Editör Prof. Dr. Nazmi KOZAK ｳｴ｡ｮ｢ｵｬＬ＠ 1 2018 1 Dünden Bugüne Türkiye'de Turizm Kurumlar, ｋｵｲｬ｡Ｌ＠ Turizm Bölgeleri ve Meslekler Ｎ＠ Turizm, ｂ｡ｳｬ､＠ 2. Tarih, 3. Turizm tarihi, 4. Sözlü tarih, 5. Turizm bölgeleri, 6. Türkiye'de oteller, 7, Turizm meslekleri, 8. Kamusal turizm organizasyonlan yer ve tarih acL adresi ｙ｡ｹｭ｣ｮ＠ ｙ｡ｹｭ｣＠ Matbaa Matbaa adresi Tel.: ｍ｡ｴ｢｣＠ sertifika ｮｵｭ｡ｲｳ＠ ISBN ｂ｡ｳｫ＠ adedi Kapak ©Copyright ｳｴ｡ｮ｢ｵ ｬ＠ Nazmi Kozak P.K. 589 06445 Yeni~ehir, Çankaya, Ankara. ｙｫｬｭ｡ｺｲ＠ ｙ｡ｹｮ＠ ｂ｡ｳｮ＠ Promosyon ve ｋ｡ｴ＠ San. Tic. Ltd. ｴ Evren Mahi lesi, Gulbahar Cd. 62/C, 34212 ｂ｡｣ｬｲＯｳｴｮ｢ｵ＠ (0212) 630 64 73 11965 978-605-68389+0 400 Murat Kars Nazmi Kozak • Bu kitapta yer ｡ｫｮ＠ ｧ￶ｲｭ･ｬＬ＠ T. C. Anadolu Üniversitesi Bilimsel ａｲ｡ｴｭ＠ ＱＲＰＹｅＵ＠ no'lu Türkiye Turizmi Sözlü Tarih Projesi kapsam.nda ｧ･ｲ￧ｫｬｴｩｭＮ＠ • Bu ｫｩｴ｡｢ｮ＠ ｢｡ｳｭ＠ iii. sayfada belirtilen kurum, ｫｵｲｬ＠ ve ｫｩｬ･ｲｮ＠ Projeleri ｂ｡ｫｮｬ destekleri ile ｹ｡ｰ ｬｲ Ｇ ｮ｣｡＠ ｩ Ｎ＠ desteklenen ｴｲＮ＠ ii 1 1 içindekiler ｂ｡ｬｫ･ｳｩｲ＠ Turizm ｩｬ･ｴｭ｣＠ Seher GÜLENÇ Mersin Turizm ｩｬ･ｴｭ｣＠ ｓ｡ｶ＠ EVREN ve Otelcilik Yüksekokulu ......................................................... 659 ve Otelcilik Yüksekokulu ............................................................. 685 Hacettepe Üniversitesi Turizm ｩｬ･ｴｭ｣＠ Emre Ozan AKSÖZ ･ｶｨｩｲ＠ｎ Turizm ｩｬ･ｴｭ｣＠ Hüseyin ÖNEY Yüksek Lisans ｐｲｯｧ｡ｭ＠ ............................. 715 ve Otelcilik Yüksekokulu ........................................................ 727 OTEM • Otelcilik ve Turizm ｅｩｴｭ＠ Ece ｄｏａｎｔ＠ • Seher GÜLENÇ Merkezi ................................................................................. 7 41 MESLEKLER ...................................................................................................................755 · 812 Türk ａ￧ｬｫ＠ Tarihi................................................................................................................................... 755 Osman GÜLDEMIR Türkiye'de Restoran ｩｬ･ｴｭ｣＠ Ebru ZENCiR Türkiye'de Barmenlik ｍ･ｳｬｩ＠ Hüseyin ÖNEY ｄｩｅｒ＠ Tarihi ...................................................................·-········· .. ··~· 781 ............................................................................................................ 797 ..............................................................................................................................813 · 907 Turizm Ana ｐｯｬｩｴｫ｡ｲ＠ Arzu TURAN (TAP) Tarihi (1977-1981) ................................................................... 813 ilk Mavi Yolculuklar ................................................................................................................................ 829 Duygu YETG/N • Aysel YILMAZ Mavi Yolculuktan Yat Turizmine ｇ･￧ｩ＠ Aysel YILMAZ - Duygu YETGIN ............................................................................................ 847 Türkiye'de Hippiler (1965 • 1979) .................................................................................................. 859 Nazmi KOZAK DiZiNLER ....................................................................................................................................... 909 - 952 isim Dizini ................................................................................................................................................... 911 ｋｵｲｭＯｬ＠ Dizini ........................................................................................................................... 931 ｃｯｲ｡ｦｩ＠ Yer Dizini ...................................................................................................................................... 945 YAZARLAR.....................................................................................................................................953 • 960 xi 1 ｬｫ＠ Mavi Yolculuklar Duygu ｙｅｔｇｎ＠ - Aysel YILMAZ Mavi gezi bir ｡￧ｴｲＯ＠ ｄ｡ｬｲ＠ deniz Mavi gezi bir bahçedir/ Gü/leri deniz Mavi gezi bir gelindir/ Telleri deniz ｂ･｢ｩ＠ deniz Mavi gezi bir ｢･ｩｫｴｲＯ＠ Gözleri deniz/ elleri deniz, ､ｩｬ･ｲ＠ deniz...! ｂ･｢ｩｭｮＺ＠ Bedri Rahmi ｅｹ｢ｯＯｵ＠ ｇｩｒ＠ ｙｺｹｬ｡ｲ＠ ｳ｡ｨｩｰｬ＠ öncesinden bu yana ￧･ｩｴｬ＠ ｵｹｧ｡ｲｬｫ＠ ev olan Anadolu ｴｯｰｲ｡ｫｬＬ＠ pek çok ｲ｡ｭ･ｮ＠ bu kültürel ve tarihi mirasa sahip ｯｬｭ｡ｳｮ＠ ｭｩｲ｡ｳｮ＠ ､･ｲｩ＠ son ｹｬ｡ｲ､＠ ｡ｮｬｭｹ＠ ｢｡ｬｮｲＮ＠ Üç ｴ｡ｲｦ＠ denizlerle çevrili olan bu topraklar, stratejik konumu ｢｡ｫｭｮ､＠ her dönemin en fazla tercih edilen ｹ･ｲｬｩｭ＠ merkezi olur. Anadolu'da medeniyetler kurulur, medeniyetler ｹｫｬｲＮ＠ Verimli ｴｯｰｲ｡ｫｬ＠ ve ､ｯ｡ｬ＠ güzellikleri, her zaman bu ｴｯｰｲ｡ｫｬ＠ ｹ｡ﾭ nabilir ｫｬ｡ｲＮ＠ Özellikle Ege ve Akdeniz ｫｹｬ｡ｲＬ＠ ､ｯ｡ｬ＠ güzelliklerinin ｹ｡ｮ､＠ tarihi ｭｩｲ｡ｳ＠ ile göz doldurur. Bugün ticari teknelerle ｹ｡ｰｬｮ＠ mavi ｹｯｬ｣ｵｮ＠ ｢｡＠ ｬ｡ｮｧ￧ｴｫｩ＠ ｡ｭ｣Ｌ＠ bu ｫｹｬ｡ｲ､ｩ＠ güzellikleri, kültürel ve tarihi ､･ｲｬｩＬ＠ antik kentleri ､ｯｬ｡ｲｫ＠ gelecek nesillere sanat yoluyla aktarmaya ￧｡ｬｭｫｴ＠ ｡ｳｬｮ､Ｎ＠ Bu anlamda Halikarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳ＠ olarak bilinen Cevat ｡ｫｩｲ＠ ｋ｡｢￧ｬＬ＠ 1944 ｹｬｮ､｡＠ ｡ｬ､＠ Ｂｙ｡ｴｮ＠ ｡､ｬ＠ teknesiyle Bodrumlu ahtapot ｡ｶ｣ｳ＠ Paluko'yu da yaｮ｡＠ alarak Bodrum ve Gökova ｫｹｬ｡ｲｮ＠ ､ｯｬ｡ｲ＠ ve bu ｫｹｬ｡ｲｮ＠ ｧｺ･ｬｩｮ＠ ｫ･ｦ､ｲＮ＠ Bu gezi, ｡ｳｬｮ､＠ bundan sonra ｹ｡ｰｬ｣ｫ＠ olan mavi ｹｯｬ｣ｵ｡＠ bir zemin ｨ｡ｺｲﾭ lar ve 1946 ｹｬｮ､｡Ｌ＠ ｹ｡ｮ＠ yedi ｡ｹ､ｮ＠ ｡ｲｫ､ｮ＠ ve Paluko'yu da alarak ilk mavi ｹｯｬ｣ｵ｡＠ ￧ｫ｡ｲＮ＠ ikinci yeni ￧ｫｭ＠ ve ｧ･ｬｩｭｹ＠ ￧｡ｬｮ＠ Dünya ｓ｡ｶＧｮ､＠ ülkede ｫｯｵｬ｡ｲ＠ zor ｯｬ､ｵ＠ için 1957'ye kadar tekrar mavi ｹｯｬ｣ｵ｡＠ ￧ｫｬ｡ｭｺＬ＠ bir süre ara verilir. "Ma· cera" ｡､ｬ＠ tekne ile ￧ｫｬ｡ｮ＠ ilk yolculukta Halikarnas ｹ｡ｰｭ＠ ｂ｡ｬｫ￧ｳＬ＠ ｹ｡ｮ､ｫｩｬ･ｲ＠ Bodrum'a kadar olan ｫｹｬ｡ｲ､＠ ri, mitolojik hikayeleri ile ｡ｮｬｴｲＮ＠ ｋｵ｡､ｳＧｮ＠ ｢｡ｬｹｲｫ＠ yer alan antik kentle· Halikarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳ＠ Türkiye'de rehberlerin öncüsü olarak bilinir ve bundan ､ｯｬ｡ｹ＠ ｹ｡ｮ､ｫｩ＠ ｫｩｬ･ｲ＠ oradaki tarihi öyle güzel ｡ｮｬｴｲ＠ ki bu yolculuklar ､･ｶ｡ｭｬ＠ hale gelir. ilk kez Sa· bahattin ｅｹ｢ｯｬｵＧｮ＠ ｫｵｬ｡ｮ､＠ tabirle mavi yolcuolur, resim olur, roman olur, ｹ｡ｺ＠ olur. Böylece luk; ｩｲ＠ ｯｲ｡ｬ＠ hiç görmeyen ｫｩｬ･ｲ＠ bile ｡ｫｴｲｬＮ＠ mavi yolculuk ｨ｡ｫｮ､＠ bugüne kadar ｹ｡ｺｬｭ＠ olan ve mavi ｹｯｬ｣ｵ＠ ￧･ｩｴｬ＠ biçimlerde ele alan ､ｩ･ｲ＠ eserlerden ｦ｡ｲｫｬ､Ｎ＠ Bu ｹ｡ｺ､Ｌ＠ Mavi Anade ｫｵｬ｡ｮｲＩ＠ doluculuk (Mavi Hümanizma ･ｫｬｩｮ､＠ ､ｮ｣･＠ ｡ｫｭｮ､＠ yola ￧ｫ｡ｲ＠ ｢｡ｬｹｮ＠ ilk mavi yolculuk ele ｡ｬｮｭＬ＠ bu konuda ｹ｡ｺｬｭ＠ ￧･ｩｴｬ＠ kay• ｡ｹｲ｣＠ sözlü tarih ｧ￶ｲｭ･＠ yöntemi naklara ｵｬ｡ｭＬ＠ ｫｵｬ｡ｮｭｴｲＮ＠ Bu kapsamda ｡､ｮ＠ ｇ￶ｫｯｶ｡ｬＬ＠ Mehmet ｙ｡ｬ､ｺＬ＠ Fatma Çimen ve Tuncer Ergünsü ile 2012· 2014 ｹｬ｡ｲ＠ ｡ｲｳｮ､＠ ｧ￶ｲｭ･＠ ｹ｡ｰｬｭｴｲＮ＠ Ali ･ｮｧ＠ ise Bodrum'daki eski ｦｯｴｲ｡＠ ｡ｲｩｶｬ･ｮ＠ ｵｬ｡ｭ､＠ ve izin almada ｹ｡ｲ､ｭ｣＠ ｯｬｭｵｴｲＮ＠ Bu ￧｡ｬｭ［＠ amaç; kültürel ､･ｲﾭ bunun ､ｩ･ｲ＠ ｫｵ｡ｬｲ＠ ｡ｫｴｲｬｭｳ＠ ｡ｭ｣ｹｬ＠ Halikarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳＧｮ＠ birkaç ｡ｹ､ｮｬ＠ düｺ･ｮｬ､ｩ＠ mavi ｹｯｬ｣ｵｮ＠ ｢｡ｬｮｧ｣､Ｌ＠ ｴｩ｣｡ｲｬ･ﾭ meye ｢｡ｬ､＠ 1980'1ere kadar olan dönem ｡ｲｳｮﾭ daki durumun ortaya ｫｯｮｵｬｭ｡ｳＬ＠ bu anlamda Türkiye turizm tarihine ｫ｡ｴ＠ ｳ｡ｬｮｭ､ｲＮ＠ Elde edilen bul· gular mavi ｹｯｬ｣ｵｮ＠ ｡ｳｬｮ､＠ bir bilgi ve kültür birikimi ｧ･ｲｫｴｩ､ｮ＠ ve kültür turizmi ｢｡ｬｭｮ､＠ ､･ｲｬｮｩ｢｣＠ gösterir. Bu ￧｡ｬｭＬ＠ Anado· yürütülen Türkiye Turizmi lu Üniversitesi ｴ｡ｲｦｮ､＠ ｨ｡ｺｲｬｮｭｴＮ＠ Sözlü Tarihi Projesi ｫ｡ｰｳｭｮ､＠ Bu lerin ｹ｡ｺｮ＠ ｹ｡ｺｬｭｳｮ､ｫｩ＠ ｴ｡ｮｬｭｳＬ＠ 829 1 ilk Mavi Yolculuklar MAVi YOLCULUK FiKRiNiN ORTAYA ￇｉｋ＠ ｈａｌｋｒｎｓ＠ BALIKÇISl'NIN ROLÜ ''Anadolu gibiyurdun, ｂ｡ｬｫ￧＠ VE gibi dostun olsun." Sabahattin ｅｹ｢ｯＯｵ＠ ｫｩｮ｣＠ Dünya ｓ｡ｶ＠ ｳｯｮｲ｡､＠ ülkede turizm henüz ve insanlar turizm konusunda bilgisiz ve bilinçsizdir. Günlük ｹ｡ｭ＠ ｫ｡ｹｧｳ＠ içinde, ｫｹｬ｡ｲｮ＠ ､ｯ｡ｬ＠ ｧｺ･ｬｩｮＬ＠ antik kentlerin, ｳｫ＠ çam ｯｲｭ｡ｮｬﾭ ｮ＠ ｦ｡ｲｫｮ､＠ bile ､･ｩｬｲＮ＠ Burada ｹ｡ｮ＠ insanlar için toprak bereketli ve verimli ise denizin de ｢｡ｬ＠ bol ise güzeldir. ｋｳ｡｣Ｌ＠ ｹ｡ｭ＠ ｳ｡ｶ＠ içinde onlar için ne varsa güzel odur. Bu nedenle ｹ｡ﾭ fayda ｳ｡ｬｹｮ＠ ､ｫｬ｡ｲ＠ bölgenin ｧｺ･ｬｩｮ＠ ｦ｡ｲｫｮ＠ ｶ｡ｲｰ＠ da koruｭ｡ｬｲＬ＠ ｴ｡ｮｭｬｲ＠ mümkün ､･ｩｬｲＮ＠ ｋ｡ｬ､＠ ki bir bölgeyi orada ｹ｡ｮ＠ yerliler ､ｯｲｵ＠ ､･ｲｬｮｩｭｺ［＠ o bölgenin ｧｺ･ｬｩｮＬ＠ ･ｬｶｲｩ＠ ｯｬｵｮ＠ ancak ､｡ﾭ ｲ､｡ｮ＠ gelip ｯｲ｡ｹ＠ yeni gören kimse ､･ｲｬｮｩ｢Ｌ＠ ｦ｡ｲｫｮ＠ varabilir. Bu konuda güzel örnekler de ｶ｡ｲ､＠ ｡ｳｬｮ､Ｎ＠ Önceleri yoksul köylerin ｢ｵｬｮ､＠ Akdeniz ｫｹｳｮ､｡ｩ＠ ｆｲ｡ｮｳｺ＠ ｒｩｶｹ･ｲ｡ｳＬ＠ o dönemlerde ｮｧｩｬｺ＠ zenginlerinin ､･ｳｴｩｹｬ＠ turizm cenneti haline gelir. ｧ･ｬｩｭｴｲ＠ Anadolu ｫｹｬ｡ｲｮ､＠ tarih boyunca Tekne ｹ｡ｰｭＬ＠ bilinen bir ｵｲ｡ｴ＠ ve ｹｺｬ｡ｲ＠ boyunca Bodrum'un önemli özelliklerinden biri olur. Evliya Çelebi, Bodrum'a 1671 ｹｬｮ､｡＠ gelir ve Seyahatnamesi'nde Bodrum tersanesinde gemi ｹ｡ｰｭｮ､＠ bahseder. ｋ｡ｲｹｬ＠ ｺ｡ｭｮ､＠ da bu topraklarda ｹ｡ｴｬｲｮ＠ yaｰｬ､＠ ve ｫ｡､ｮ＠ amirallerin ｹ｡､＠ da göz önüne ｡ｬｮｲｳＬ＠ bu topraklarda tekne ve yat ｹ｡ｰｭｮ＠ çok eskilere ､｡ｹｮ＠ söylenebilir. Tüm bu bilgiler ｮﾭ da mavi ｹｯｬ｣ｵｮ＠ bu topraklarda ､ｯｭ｡ｳ＠ tesadüf ､･ｩｬｲＮ＠ Anadolu'da da Bodrum ve Gö~ova ｫｹｬ｡ｲｮ＠ ｧｺ･ｬｩｮ＠ görebilecek, yazabilecek, resmedebilecek ve yayabilecek ｡ｹ､ｮｬｲ＠ ｶ｡ｲ､Ｎ＠ Bu ､ｮ｣･＠ hareketle Halikarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳ［＠ ｢ｵｲ｡ｬ＠ ､･ｲｬｮｩｭｫＬ＠ dile getirmek, anlatmak, yaymak ｡ｭ｣ｹｬ＠ ｡ｩｲｬ･Ｌ＠ yazarlar ve ｡ｹ､ｮｬｲ＠ da ｹ｡ｮ＠ alarak ilk mavi yolculuｵ＠ planlar (Erhat 1962: 7-8). ｣｡ｳ＠ 1890 ｹｬｮ､｡＠ Girit'te ､ｯ｡ｮ＠ ve ｢｡ｳ＠ ｰ｡Ｌ＠ amsadrazam olan Halikarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳＬ＠ Oxford Üniversitesi'nde ｙ｡ｫｮ＠ ￇ｡ｬｲ＠ Tarihi ･ｩｴｭ＠ görmek üzere ｮｧｩｬｴ･ｲＧｹ＠ gönderilir. ｄ･ｮｩｺ｣ｬ＠ ve sanata ｳ･ｶ､｡ｬ＠ olan Halikarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳＬ＠ Oxford'u sabit adres olarak ｫｵｬ｡ｮｲＬ＠ bu esnada ａｶｲｵｰ｡Ｇｹ＠ gezer. ｂ｡ｴ＠ ｴ｡ｬｹＬ＠ ｳｰ｡ｮｹ＠ ve Fransa olmak üzere Avrupa kentleri, ､ｩ･ｲ＠ adresleri olur. Gönülsüz olarak ｧｩｴ＠ Oxford Üniversitesi'ndeki ･ｩｴｭｮ＠ ｹ｡ｲ､＠ ｢ｲ｡ｫ＠ ｹ｡ｺ､＠ Roma'da Güzel Sanatlar Akademisi'ne geçer. Ailesine mektupta "Nihayet ｭ･ｳｬｩ＠ buldum, sanat benim tutkum. ilk kez kendimi mutlu hissediyorum" diyerek durumu bildirir (Devrim 2010). Burada ge￧ｩｲ､＠ ｹｬ｡ｲ､＠ ｹ｡､＠ deneyimleri Halikarnas Baｬｫ￧ｳ＠ ￶ｹｬ･＠ dile getirir: ｙ｡ｫｮ＠ ￇ｡ｬｲ＠ Tarihi ｯｫｵｭｴＮ＠ ａｳｬ＠ özgürlük ve ｵｹｧ｡ｲｬｫｴＮ＠ Çöken bir impaｲ｡ｴｯｬｵｮ＠ özgür ve uygar bir dünyadan ｫｯｰｵｮＬ＠ ､｡ｲｫｩ＠ ￶ｲ･ｮｩｭ＠ ｹｬ｡ｲｭ＠ ｳｲ｡ｮ､＠ utançla ｫ｡ｲﾭ ｫ＠ bir ｡｣ｭ＠ duygusu ile ｳ･ｹｲｴｭｩＮ＠ ｄ￶ｮｭ､･＠ herkes beni ､ｮ｣･ｬｲｩｭ＠ ､･ｩｬＬ＠ giyim ｫｵ｡ｭｬ＠ ilginç ｢ｵｬｭｴＮ＠ ｡ｫｩｲ＠ ｐ｡Ｇｮ＠ Oxford'da ｯｫｵｭ＠ ｯｬｵｮ＠ ｫｬ＠ idi söz konusu olan." (Orman 2005: "Oxford'da ￶ｲ･ｮ､ｩｭ＠ 37) Uzun süre ｹｵｲｴ､ｮ｡＠ ｹ｡ｭｳＬ＠ onun ｢｡ｺ＠ ･ｹｬｲｩｮ＠ ｦ｡ｲｫｮ＠ ｶ｡ｲｭｳｮ＠ ｳ｡ｬｲＮ＠ ｮｧｩｬｺ･ｲ＠ kendilerini ､ｩ･ｲ＠ uluslardan üstün ｴｵｭ｡ｳＬ＠ ａｭ･ｲｩｫ｡ｬＬ＠ Almanlar, ｈｯｬ｡ｮ､Ｌ＠ ｂ･ｬ￧ｩｫ｡＠ ve ｬｳｰ｡ｮｹｯｲ＠ da ｮｧｩｬｺ･ｲ､＠ ｦ｡ｲｫｬ＠ ｯｬｭ｡ｳＬ＠ onu Anadolu'ya daha da sahip ￧ｫﾭ maya yönlendirir. Ziyaret ･ｴｩ＠ müzelerde ｧ￶ｲ､＠ Anadolu'dan götürülen tarihi eserler, onu derinden etkiler: "Ya o ｡ｮｬ＠ ｡ｮｬ＠ müzelere ne demeliydi? Cumhuriyet öncesi ￧｡ｬｰ＠ ￧ｲｰｴｫｬ｡ｮ＠ eserleri, ｫ･ｮ､ｩｬｲｭ＠ gibi sahlplenirlerdi. British Museum'u, Louvre'u, daha bilmem ne müzesini içim yanarak gezerdim. Bu ünlü müzelerde, kendi ülkelerine ait ne ｶ｡ｲ､＿＠ Biz, geri alabilsek, ､ｮｹ｡＠ belbize ait olan ｹ｡ｰｴｬｲ＠ li ｢｡ｬ＠ müzeleri ｢ｯ＠ ｫ｡ｬｲ､Ｎ＠ Akdeniz çevresindeki ülkelerdeki ｳ￶ｮｭ＠ kentlerin ｳ｡ｹＬ＠ Anadolu'daki· solda ｳｦｲ＠ ｫ｡ｬｲ､Ｎ＠ Bu kentler bugün !erin ｹ｡ｮ､＠ var ｯｬｳ｡ｲ､Ｌ＠ ･ｫｲｬｭ＠ yapmak için yere uzansak, Görsel 1. Halikarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳ＠ Efes'te bir turist grubuna rehberlik yaparken {Milliyet Sanat Dergisi, 19 Ekim 1973, sayfa 4) 830 1 Duygu Yetgln • Aysel ｙｬｭｾｺ＠ karnas ｂ｡ｬｫ￧ｳＧｮ＠ ölümü ｢｡ｴ＠ Bodrumlular olmak üzere tüm sevenleri ｴ｡ｲｦｮ､＠ büyük üzüntüyle karｬ｡ｮｲＮ＠ Onun için törenler düzenlenir, gazeteler sayfalarca ondan bahseder. Milliyet Sanat Dergisi O'nun ona ｡ｹｲ＠ (Görsel 2). Her ölümü üzerine bir ｳ｡ｹｮ＠ ölüm ｹｬ､￶ｮｭ･＠ de ｭ･ｺ｡ｲ＠ ｢｡ｮ､＠ ｢｡ｴ＠ Bodrumlular olmak üzere tüm sevenleri ｴ｡ｲｦｮ､＠ ｡ｮｬｲＮ＠ MAVi ANADOLUCULUK (MAVi HÜMANiZMA) ｄￜｎｃｅｓｩ＠ BU ｙｏｌｃｕａ＠ ETKiLERi ''Anadolu'nun eski/, antik ￧｡＠ ｵｹｧ｡ｲｬ＠ ancak Mavi Yolculuk ile izlenebilirdi" Cengiz ｂ･ｫｴ｡＠ Görsel 2. Cevat ｡ｫｩｲ＠ ｋ｡｢￧ｬＧｮ＠ ölümü üzerine ｹ｡ｮｬ＠ ｳ｡ｹｮ＠ kapak ｦｯｴｲ｡＠ (Milliyet Sanat Dergisi, 19 Ekim 1973) ｡ｹｫｬｲｭｺ＠ ｫｯｶ｡ｬ＠ pasaport ｡ｬｭｺ＠ 2014: 13) gerekecekti ..:• (Gö- ｅｩｴｭｮ＠ ｴ｡ｭｬ､ｫｮ＠ sonra yurda dönen Halikarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳＬ＠ ｡ｬ､＠ hapis ｣･ｺ｡ｳ＠ nedeniyle sekiz ｹｬ＠ tutuklu ｫ｡ｬｲＮ＠ ￇｫ｡ｲ＠ ￧ｫｭ｡ｺ＠ gazete ve dergilerde ｦ｡ｲｫｬ＠ takma isimlerle ｫ￶･＠ ｹ｡ｺｬｲ＠ yazar. ｋｵｲｴｬ＠ ｓ｡ｶＧｮ､ｫｩ＠ asker ｫ｡￧ｬｲｮ＠ idam edilmeleri üzerine ｹ｡ｺ､＠ bir gazete ｹ｡ｺｳ＠ onun tekrar ceza ｡ｬｭｳｮ＠ neden olur ve kalebentlik ｣･ｺ｡ｳｮ＠ çekmek üzere Bodrum'a sürgüne gönderilir. Üç ｹｬｫ＠ sürgünｬｮ＠ ｹ｡ｲｳｮ＠ Bodrum'da, son ｹ｡ｲｳｮ＠ lstanbul'da tamamlar. Ancak Bodrum'un denizine ve ｩｮｳ｡ｬｲ＠ olan tutkusu ve özlemi onu tekrar Bodrum'a dönmeye iter. O günden sonra Bodrum'da ｹ｡ｫｬ＠ 25 ｹｬ＠ ｫ｡ｬｲＮ＠ ｓｯｮｲ｡ｳ､＠ ￧ｯ｣ｵｫｬ｡ｲｮ＠ ･ｩｴｭ＠ ve rehberlik yapmak için lzmir'e ｹ･ｲｬｳ＠ de ｡ｫｬ＠ Bodrum'da ｫ｡ｬｲ＠ ve sürekli Bodrum'u ve ｂｯ､ｲｵｭｬ｡＠ ziyaret eder (Orman 2005: 9). Halikarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳ＠ denizi de ｴｯｰｲ｡＠ da çok sever; her ikisinin de insana daha ｹ｡ｲｬ＠ ve verimli ｯｬｭ｡ｳ＠ için Bodrumlularla beraber denizci olur; ｢｡ｬｫ￧＠ olur, süngerci olur. ｏｮｬ｡ｲ＠ ｹ｡､＠ ｳｫｮｴｬ｡ｲ＠ ｹ｡ｫｮ､＠ hisseder ve bu ｳｫｮｴｬ｡ｲ＠ çözümler üretir. Bu ｴ｡ｶｲｬＬ＠ onun yerli halkla ｫ｡ｹｮｭｳ＠ ｳ｡ｬｲＮ＠ ｬｫ＠ gördüklerinde ￶ｮｹ｡ｲｧｬ＠ davranan yerli halk da onu benimser (Erhat 1979: 18-21). Çünkü ｢ｵｬｮ､ｫ｡ｲ＠ ｫｹｬ｡ｲｮ＠ ｧｺ･ｬｩｮ＠ ｦ｡ｲｫｮ､＠ olmayan Bodrumlular, onunla beraber ､･ｩ｣ｫＬ＠ mavi yolculukla ve turizmle ｴ｡ｮ｣ｫｲＮ＠ Bodrum'u ｳ｡ｹｬ＠ turizm merkezlerinden biri haline getiren Halikarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳ＠ 13 Ekim 1973'te ｺｭｩｲＧ､･＠ ｹ｡ｭｮ＠ yitirir ve kendi ｩｳｴ･＠ üzerine en ｳ･ｶ､ｩ＠ yer olan Bodrum'da defnedilir. Hali- Halikarnas ｂ｡ｨｫ￧ｳＧｮ＠ ｢｡ｬｴ＠ ilk mavi yolculuk herhangi bir deniz ｹｯｬ｣ｵ＠ ､･ｩｬｲＮ＠ ･ｬｮｭ＠ ve vakit geçirme ｡ｭ￧ｬ＠ da ｹ｡ｰｬｭｴｲＮ＠ Mavi ｹｯｬ｣ｵｮ＠ bir felsefesi ｶ｡ｲ､＠ ki bu Mavi Anadoluculuk (Mavi Hümanizma ) olarak bilinen hümanist bir felsefedir (Erhat 1979: 27). Yunan kültüründen gelip de Avrupa ｕｹｧ｡ｲｬＧｮ＠ yaratan kültürün Anadolu ｫｹｬ｡ｲｮ､Ｌ＠ Ege'de ｢｡ｬ､ｮ＠ pek çok insan önceleri bilmez, kabul etmez. Mavi Anadoluculuk felsefesi ile Halikarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳＬ＠ Yunan ｕｹｧ｡ｲｬＧｮ＠ Anadolu ｕｹｧ｡ｲｬＧｮ＠ öncüsü ､･ｩｬＬ＠ izleyicisi ｯｬ､ｵｮ＠ savunur. Ona göre bilim ve ｳ｡ｮｴ＠ ｢｡ｬ､＠ yer Anadolu'dur ve bilimsel ､ｮ｣･ｩ＠ ilk temsilcilerinden Thales, ｡ｩｲ＠ Homeros ve atomist Demokritos da Anadoluludur (Halikarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳ＠ 1980). Halikarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳＬ＠ ｇ￶ｫｯｶ｡ｬＧｹ＠ anｬ｡ｴｲｮ､＠ Anadolu bilginlerinden ￶ｹｬ･＠ bahseder: "Daha önemlisi bilim, bu topraklarda ､ｯｭｵＮ＠ Ｇ｡ﾭ ir' Homeros'ta bile bilimsel ､ｮ｣･Ｌ＠ ､ｮｲ｣･＠ ､｡ｶｲｮ＠ var. Bugün ｡ｹ＠ ｫｯｭｵ＠ ｫ｡ｰｳ＠ ｹ｡ｰｴｳｫＬ＠ inｳ｡ｮｬ＠ uzay ｫ｡ｰｳｮ＠ ｡ｲｬ､ｹｳｫＬ＠ bunu, Anadolulu ､ｯ｡＠ bilginlerine borçluyuz. Bu yüzden günümüz atomistleri 'biz Demokritos'un ￧ｯ｣ｵｫｬ｡ｲｹｺＧ＠ diyor. takvimlerde bile, ｡ｹｮ＠ ya da güneBugün, ｳｲ｡､ｮ＠ ｩｮ＠ ne zaman tutulup, ｴｵｬｭ｡ｮ＠ ne kadar ｳｲ･｣ｩ＠ yazabiliyorsa, bu, ｹｵｲｴ｡ｭｺ＠ Miletoslu Thales'in sayesindedir. diye ｡ｮｬｴｲ､＠ gür bir sesle." ｳ｡ｶｵｮ､Ｌ＠ ｡ｳｬｮ､＠ Halikarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳＧｮ＠ Anadolu'dur ve Anadolu'da ｹ｡ｮｬｲ＠ "Patagonｹ｡ｬＢ＠ bile ｯｬｳ｡ｲ､＠ yine de fikrinin ､･ｩｭｹ｣ﾭ ni, Anadolu'yu ｳ｡ｶｵｮ｣＠ söyler ｻｇ￶ｫｯｶ｡ｬ＠ 2014: 26). Azra ｅｲｨ｡ｴＧｮＬ＠ Sabahattin ｅｹ｢ｯｬｵＧｮ＠ ve Bedri Rahmi ｅｹ｢ｯｬｵＧｮ＠ da ｹ｡ｲ､ｭｬ＠ Mavi Anadoluculuk ､ｮ｣･ｳｩ＠ benimsenir. Halikarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳＧｮ＠ Bodrum'a sürgline gitmesi, onun bu ､･ｲｬｩｮ＠ farｫｮ｡＠ ｶ｡ｲｭｳｮ＠ ｳ｡ｬｲ＠ ve der ki; "Yunan ｕｹｧ｡ｲｬＧｮＬ＠ 831 1 • ilk Mavi Yolculuklar felsefesi ilk mavi ｹｯｬ｣ｵ｡＠ ｲｷｳＮ＠ ... .• u ..,_, =-- ,,.,.,.. .,, .. ,,," ｦｴｎ｜ｬＴ＠ ｊＬｌｮ｣Ｎ＠ ...... ｯｵ＠ Ｎ＠ .. Ｎｮｦ＠ l ,.. , ....~,... <t _.., ￇ｡ｴＬｦＮ＠ t,J"' '"" <&. _, ｾ＠ ~·W\, Görsel 3. Bodrum Deniz Müzesl'nde ｙ｡ｴｮ＠ ｡､ｬ＠ tekneye alt bilgiler yapan, ￧･ｫｩｲ､＠ ｯｮｬ｡ ｳ｡ｹｬｮ＠ ｵｹｧ｡ｲｬｫ＠ nerede? Bir de ｢｡ｫｹｯｲｵｺ＠ ki, felsefe bizim Ege ｫｹｬ｡ｲｮ､＠ ｢｡ｬｭＮ＠ Ama ｂ｡ｴＧｹ＠ ｮ｡ｳｬ＠ ｵｬ｡ｭ＿＠ Araplar, Yunan ｕｹｧ｡ｲｬＧｮ＠ ürünlerini ｡ｬｹｯｲＮ＠ Onｬ｡ｲｮ＠ çevirisini tekrar Yunanistan'a veriyorlar, oradan ise Avrupa'ya gidiyor." (Günyol 1994: 118). Avrupa ｕｹｧ｡ｲｬＧｮ＠ mavi ｹｯｬ｣ｵ｡＠ ￧ｫ｡ｮｬｲ＠ hiçbiri arkeolog deancak bir arkeolog gibi davranarak o döneme kadar ｫ･ｦ､ｩｬｭ＠ yerleri ｫ･ｦ､ｲｬ＠ ve bu konuda bilim ｡､ｭｬｲｮ＠ öncülük ederler (Erhat 1979: 35). ｂｵｲ｡ｬｮ＠ uzun süre ｫ･ｦ､ｩｬｭ＠ nedeni hem karadan ｵｬ｡ｭｮ＠ ｧ￧ｬ＠ hem de yerli ｨ｡ｬｫｮ＠ buｲ｡ｬｮ＠ ､･ｲｩｮ＠ ｦ｡ｲｫｮ､＠ ｯｬｭ｡ｹ､ｲＮ＠ Oysa ki mavi ｹｯｬ｣ｵ｡ｲｮ＠ bilgi, birikim, gözlem ｹ･ｴｮｩ＠ ve tekneleri ｶ｡ｲ､Ｎ＠ ￖｲｮ･ｩＬ＠ Kerme Körfezi'nde1 Cedrae, bugünkü ｡､ｹｬ＠ ･ｨｩｲ＠ ａ､｡ｳＬ＠ Kekova ａ､｡ｳ＠ ve onun köyü olan ｯｬｭ｡ｳ＠ ｯｬ｡ｮｫｳｺﾭ Kale'nin bugüne kadar ｧ￶ｲｬｭ･ｩ＠ ､ｲＬ＠ ancak burada bulunan ｫ｡ｬｮｴｲ＠ ne ｯｬ､ｵｮ｡＠ dair bir bilgi birikimine sahip ｯｬｵｮｳ｡ｹ､Ｌ＠ ｢｡ｫ＠ ｡￧ｳ＠ ､･ｩｲ＠ ve bu yerler daha önceden fark edilirdi. Mavi Anadolucular'dan Vedat Günyol mavi ｹｯｬ｣ｵＬ＠ Ｇ｜ｮ｡､ｯｬｵ＠ Ege Denizi ve Akdeniz ｫｹｬ｡ｲｮ､＠ ye･ｲｭｩ＠ ｬｫ￧｡＠ kültürlerinin ｭｩｲ｡ｳｮ＠ ￶ｺｭｳ･ｩ＠ bir avuç ilerici ｡ｹ､ｮｭｺＬ＠ bu ｭｩｲ｡ｳ＠ Türkiyeli insanlaｲｭｺ｡＠ ｫｳ｡＠ yoldan benimsetmek ｡ｭ｣ｹｬ＠ ｫｹｬ｡ｲ､ｮ＠ ｢｡ｬｹｰ＠ içerilere ､ｯｲｵ＠ ｹ｡ｰｴｫｬｲ＠ ｹｯｬ｣ｵｮ＠ ｡､ｲ ＮＢ＠ ･ｫｬｩｮ､＠ ｴ｡ｮｭｬｲ＠ (Günyol 1994: 118). Bu ､ｮ｣･＠ ｬ｡ｲｮ＠ 1 lnglllz deniz ｨ｡ｲｩｴｬｮ､＠ Gulf of Cos diye gösterile n Halikarnas (Bodrum) ile Knidos (Te kir Burnu) ｡ｲｳｮ､ｫｩ＠ 60 mili geçkin büyük körfeze Türkçe Kerme Körfezi ya da Gökova yani Mavi Ova denir (Erhat 1979:Z0). 832 nedenini ｯｬｵｴｲＮ＠ ｵｬ｡ｲＮ＠ VE ｌｋ＠ MAVi YOLCULUK 1946 YILINDA ｂａｌｒ＠ ｬｫ＠ ｩｬ､ｲＬ＠ ￧ｫ＠ Mavi Anadoluculuk ､ｮ｣･ｳｩ＠ benimseyen Hada ilk önce Paluko ile ￧ｫｴ＠ mavi likarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳ＠ ｹｯｬ｣ｵ｡ Ｌ＠ ｳｯｮｲ｡､＠ ｹ｡ｮ＠ ｢ｩｲｴ｡ｫｭ＠ ｡ｹ､ｮｬｲ＠ da alarak tekrar ￧ｫ｡ｲＮ＠ Bu mavi ｹｯｬ｣ｵｮ＠ esas ｡ｭ｣Ｌ＠ buradaki güzellikleri ｫ･ｦ､ｩｰ＠ yurdun her ｫ￶･ｳｩｮ＠ de ne gibi imkanlar ｯｬ､ｵｮ＠ ｡￧ｫ＠ seçik ￶ｲ･ｮｭｫＬ＠ bilmek ve bunu bütün dünyaya ｡￧ｫ＠ seçik ￶ｲ･ｴｭｫＬ＠ bildirmekle önemli bir gezgin ｫ｡ｬ｢ｮ＠ Türkiye'ye çekmektir. Türkiye'nin her ￧･ｩｴ＠ turisti ilgilendirebilecek sonsuz zenginliklerle dolu bir ülke ｯｬ､ｵＬ＠ tarｴｭ｡＠ götürmez bir gerçektir. Ülkeyi ｴ｡ｮ｢ｩｬｭ･ｫ＠ için her kurum bir bölgeyi ､･ｴ｡ｹｬ＠ bir ･ｫｩｬ､＠ ｴ｡ｲｭｬＬ＠ o bölgenin bütün turistik ｩｭｫ｡ｮｬｲ＠ ortaya ￧ｫ｡ｲｭﾷ＠ ｬ､ｲＮ＠ Böylece Türkiye'nin turistik bir ｨ｡ｲｩｴｳ＠ ｯｬｵﾭ turulabilir ve devlet de bu haritaya göre Türkiye'nin film, turizmini planlayabilir. Bu ｩ＠ için kitap, ｢ｲｯＬ＠ siyah-beyaz ve renkli ｦｯｴｲ｡ｬ､ｮ＠ ｡ｬ｢ｩ､ｮ･＠ fay• ､｡ｬｮｭｲ＠ (Erhat 1962: 10). Mavi yolcular bu hayalleri ｧ･ｲ￧ｫｬｴｩｭ＠ üzere yola ￧ｫ｡ｲｬ＠ ve amaç- Ｂｎ｡ｰｯｬｩｪ＠ gör de öl der/er,yok a ｣｡ｮｭＬ＠ esas Gökova ｪ＠ gör de ｹ ｡ｲ＠ Halikarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳ＠ önce ｇ￶ｫｯｶ｡Ｇｹ＠ 1944 ｹｬｮ､｡＠ kendi motorsuz ｫ｡ｹ＠ ile binbir koyunu ｹｬ｡ｲ｣＠ tek bagezip girintili ￧ｫｮｴｬ＠ ｮ｡＠ ､ｯｬ｡ｲＮ＠ Füreya, ､｡ｹｳ＠ Halikarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳＧｮ＠ Ege ｣ｯｲ｡ｦｹｳｮ＠ ｫ･ｦ＠ ￧ｫｭ＠ ve ｡､ｭ＠ ｡､ｭ＠ ｫｯｹｬ｡ｲ＠ gezen Ulysis'e benzetir (Kulin 2014: 386). Halikarnas Baｬｫ￧ｳＬ＠ ｧ￶ｲ､＠ güzellikleri ilk önce ､ｯｳｴｬ｡ｲｹ＠ payｬ｡ｭｫ＠ ister. O, ｳ･ｶ､ｩ＠ insanlara ｫ｡ｲ＠ ｳｲ｡｣､＠ ve zaman zaman onlara Ｂ･ｲ＠ derhal ｹ｡､ｮｺ＠ büyük kentlerden kopup ｹ｡ｮｭ＠ gelmezseniz bu güzellikleri benim ile ｰ｡ｹｬｭｺｳｮＬ＠ sizlerle olan ､ｯｳｴｬｵｭ＠ sona erecek. Tez her ･ｹｩ＠ bir kenara ｢ｲ｡ｫｰ＠ ｹ｡ｮｭ＠ gelesiniz!" diye seslenir. Halikarnas ｹ｡ｰｴｲ､＠ Ｂ ｙ｡ｴｮＢ＠ ｂ｡ｬｫ￧ｳＬ＠ ｡､ｬ＠ Dünya ｓ｡ｶ＠ ｳｯｮｲ｡＠ bir yaz mevAnkara'da ｫｩｮ｣＠ simi kentte ｬｭ＠ bir hava eser. Herkesin demokrasi ve politikadan ｫｯｮｵｴ＠ bir ｳｲ｡､＠ Milli ｅｩｴｭ＠ Baｫ｡ｮｬ＠ Klasikler Dizisi'nin Tercüme Bürosu ･ｦｩ＠ Sabahattin ｅｹ｢ｯｬｵＬ＠ ｡ｹｮ＠ yerde ￧｡ｬｮ＠ Erol Güney'in ｯ､｡ｳｮ＠ girer ve Bodrum'dan, Cevat ｡ｫｩｲＧ､･ｮ＠ (Ha• likarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳＩ＠ bir mektup ｡ｬ､ｮ＠ söyler. Mektupta Halikarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳＧｮＬ＠ ｯｮｬ｡ｲ＠ güneye davet ･ｴｩＬ＠ birkaç ｡ｲｫ､ｮ＠ da ｹ｡ｮ＠ alarak bu ｧｺ･ｬｩ＠ 1 Duygu Yetgln • Aysel ｙｬｭ ｾ ｺ＠ ｄ｡ｹｮｭ､＠ Necati, ailesine verilmek üzere bir pusula ｹ｡ｺ､＠ ve bizimle geldi. ｙｬ｡ｲ｣＠ "ne iyi ettim de sizinle geldim" deyip durdu. ｇ￶ｲｬ､＠ gibi gruba ressam, yazar, siyaset adambir ｡ｩｲ＠ daha ｫ｡ｴｬｲＮ＠ Bu ｡ｹ､ｮｬｲ＠ bir ｡ｭ｣＠ ｶ｡ｲ､Ｎ＠ Gezip gördükleri yerleri ､･ｲｬｮﾭ dirmek, dile getirmek, anlatmak, yaymak mavi yolcuｬ｡ｲｮ＠ görevidir. Mavi yolculardan Bedri Rahmi iyi bir ｲ･ｳ｡ｭ､Ｎ＠ Sadece gidip ｧ￶ｲ､＠ yerleri resmetmekle ve ｳ･ｶ､ｩ＠ Paluko desenleri de kalmaz, ilginç ｢ｵｬ､＠ çizer. ａｹｲ｣｡＠ ･ｨｩｲ＠ ａ､｡ｳＧｮｫｩ＠ (Görsel 5) antik Helen tiyatrosunda oturur, zeytin ｡￧ｬｲｮ＠ bakarak ora｣ｫｴ｡＠ bir ｩｲ＠ yazar Ｈｇ￶ｫｯｶ｡ｬ＠ 2014: 155) ｬ｡ｲｮ＠ ｹ｡ｮ＠ ｳｲ｡＠ Önde zeytin ｡￧ｬｲ＠ yar Sene 1946 Mevsim sonbahar Önde zeytin ｡￧ｬｲ＠ ney/eyim ney/eyim ｄ｡ｬｲ＠ ney/eyim. Yar ｹｯｬ｡ｲｮ＠ dökülmedik dilleri ney/eyim. Yar yar!.. Seni kara ｳ｡ｰｬ＠ bir ｢￧｡ｫ＠ gibi sineme ｳ｡ｰｬ､ｲ＠ ｄ･ｩｲｭｮ＠ misali döner ｢｡ｭ＠ Sevda ､･ｩｬ＠ bu bir ｨｭ＠ Gel gör beni ､｡ｲｭｮ＠ Tel tel çözülüp ｫ｡ｬｭ Ｎ＠ Yar yar ｃ｡ｮｭ＠ ￧･ｫｩｲ､ｮ＠ diken Gözümün ｢･ｩｮ､＠ sitem var Görsel 4. Cevat ｡ｫｩｲ＠ ｋ｡｢￧ｨ Ｌ＠ Necati ｃｵｭ｡ｬ Ｎ＠ Sabahattin Ali, Bedri Rahmi ｅｹ｢ｯｬｵＬ＠ Sabahattin ｅｹ｢ｯｬｵＬ＠ Selim Turan ve Mehmet ｆｲ｡ ｴＬ＠ 1946 (Kaynak: Bodrum Deniz Müzesi) görmeye mutlaka gelmeleri ｧ･ｲｫｴｩ＠ ｹ｡ｺｬ､ｲ Ｎ＠ Bedri Sabahattin ｅｹ｢ｯｬｵ＠ ve Erol Güney Rahmi ｅｹ｢ｯｬｵＬ＠ bu ｦｲｳ｡ｴ＠ ｫ｡￧ｲｭ＠ istemezler. ｙ｡ｮｬｲ＠ birkaç ｫｩ＠ daha bularak ｭ｡ｳｲｦｬ＠ ｰ｡ｹｬｭｫ＠ isterler ve ekibi kurarlar. 1946 ｹ｡ｺｮ､＠ Bedri Rahmi ｅｹ｢ｯｬｵＬ＠ Sabahattin ｅｹ｢ｯｬｵＬ＠ Sabahattin Ali, Erol Güney, onun çocukluk ｡ｲｫ､＠ ve ｢｡｣ｮ＠ Benya, Necati CumaｬＬ＠ avukat ve ｡ｩｲ＠ Fuad Ömer ｋ･ｳｫｩｮｯｬｵ＠ ile birlikte Halikarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳ＠ ￶ｮ､･ｲｬｩ＠ ilk mavi yolculu｡＠ ahtapot ｡ｶ｣ｳ＠ Paluko'nun ｫ｡ｰｴｮｬ､＠ ｡￧ｬｲＮ＠ lzmir'den Samim Kocagöz, onlar için "Macera" isimli tekneyi ayarlar Ｈｅｹ｢ｯｬｵ＠ 2009). Ankara'da oturanlar uçakla lzmir'e gelip ､ｯｲｵ｡ｮ＠ limana giderler. Benya da lstanbul'dan gelir. Limanda ｢ｵｬｲ｡Ｌ＠ gruba sonradan Necati ｃｵｭ｡ｬＧｮ＠ da dahil ｯｬｭ｡ｳＬ＠ herkesi çok mutlu eder. Böylece dokuz ｫｩ＠ olurlar. ａｳｬｮ､｡＠ ｯｮｬ｡ｲ＠ ｵｲｬ｡ｭｹ＠ gelen Necati ｃｵｭ｡ｬＬ＠ kendisini grubun içerisinde ilk mavi yolculardan birisi olarak buluverir. Bu olay, Mavi Yolculuk Defterleri'nde ｵ＠ diyaloglarla yer ｡ｬｲ Ｚ＠ Sabahattin ｅｹ｢ｯｬｵ＠ Necati ｃｵｭ｡ｬＧｹ＠ görünce he• men karar ｶ･ｲｭｩｴＺ＠ - Bizimle geleceksin, bir ｡ｩｲ･＠ ｩｨｴｹ｡ ｣ ｭｺ＠ var, senin gibi iyi bir ｡ｩｲ･ Ａ＠ • ｎ｡ｳｬ＠ olur? Ne uygun bir elbisem var ne de param, der Necati ｃｵｭ｡ｬＮ＠ • ｃ｡ｮｭＬ＠ teknede donla gezersin, para~ da ｩｨｴｹ｡｣ｮ＠ yok. Misafirimiz ｯｬ｡｣ｫｳｮ Ｎ＠ ｡ｲｫｳｮ､＠ Macera ｡､ｬ＠ tekneyi gördüklerinde bir yat yerine teknesiyle ｫ｡ｲｬｮ＠ mavi yolcular hayal ｫﾭ ｲｫｬｮ｡＠ ｵｲ｡ｬＮ＠ Son derece konforsuz olan bu teknede fazla zaman geçirmek istemezler. Halikarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳ＠ bunun ｦ｡ｲｫｮ､＠ olsa da bu ｹｯｬ｣ｵｮ＠ ｡ｳｬ＠ ｡ｭ｣Ｌ＠ mavi yolculara gerçek ｧｺ･ｬｩｮ＠ ne ｯｬ､ｵｮ＠ göstermektir. Ancak ｯｮｬ｡ｲ＠ yormak istemez ve progｲ｡ｭ＠ ｫｳ｡＠ ｴｵ｡｣ｮ＠ söyler. Sadece ｋｵ｡､ｳＧｮ＠ Bodrum'a gidilip geri dönülecektir. Gerçe kten de Ha• likarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳ＠ çok iyi ｢ｩｬ､＠ Bodrum'u iki ｧＮｩｮ､ ･＠ gezdirir, görkemli tarihini ｡ｮｬｴｲ Ｎ＠ ｬｫ＠ mavi yolcular, ｳｩＮｲｧｮ＠ yeri olan Bodrum'un Halikarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳＧｮ＠ bir cennet ｯｬ､ｵｮ＠ ､ｮｲｬ･Ｎ＠ Halikarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳ＠ onlara güneydeki güzelliklerden de bahsede r. Öyle ki güneydeki güzellikler buralara göre çok daha gerçektir. Macera ｡､ｬ＠ teknenin ｫｯｮｦｲｳｵｺｬＬ＠ temiz suyun ｯｬｭ｡ｳ＠ nedeniyle uzun bir program yapmak istemeseler de ｡､ｭ＠ ｡､ｭ＠ ｧ･ｲ￧ｫｬｴｩ､＠ program ve gittikleri yerlerin güzellikleri, ｯｮｬ｡ｲ＠ bu ｰｲｯｧ｡ｭ＠ daha ｧ･ｮｩｬｴｭｹ＠ iter. Bu gezi, ､ｮｬ･ｩ＠ aksine sadece bir deniz gezisi ､･ｩｬＬ＠ bir ｫＮｩｬｴｲ＠ gezisi olur ve antik kentler de ､ｯｬ｡ｲＮ＠ Halikarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳ Ｇ ｮ＠ ｢｡ｬｫ￧＠ 833 1 1 ilk Mavi ｖ ｯｬ￧ｵ -.. Görsel 5. Sedir ａ､｡ｳＧｮｫｬ＠ ｡ｲｩｶｮ､･Ｌ＠ ·,:...,A.. ""'" - - - . _...... .. ~- - -~a .> ~.,, - ｾ＠ ... Ｍ . Ｍ .. - ... . Antik Helen Tiyatrosu (Duygu Yetgin'in 2015) ｲ･ｨ｢ｬｩｮ､＠ gezdikleri Efes'in görkemli ｫ｡ｬｮｴｲ＠ na ve Roma ｩｭｰ｡ｲｴｯｬｵ＠ ｺ｡ｭｮ､ｫｩ＠ ･ｨｩｲ｣ｬ＠ hayran olurlar. Efes ile ilgili ｭ･ｲ｡ｫｬＬ＠ tekneye döndüklerinde bile devam eder ve Halikarnas ｂ｡ｬｫ￧ ﾭ ｳｮ＠ soru ｹ｡ｭｵｲｮ＠ tutarlar. ｂ｡ｬｫ￧＠ bu durumdan çok ｨｯｮｵｴｲＬ＠ çünkü gezinin ｡ｭ｣＠ budur. Sorulara içtenlikle ve tüm bilgisiyle ｹ｡ｮｴ＠ verir. Mavi yolcular onun bu bilgisine hayran ｫ｡ｬｲＮ＠ Ｂｴ･＠ önümüzdeki günler böyle ｯｬｭ｡Ｎ＠ Hem görmeliyiz hem ｡ｮｬｭ＠ ｹｺ＠ ve ￶ｲ･ｮｭｬｩｹｺＢ＠ diyerek Halikarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳＧｮ＠ kendileri için bir ｡ｮｳ＠ olarak görürler. ｙ｡ｮｬｲ､＠ bu kadar bilgili ve bilgisini ｰ｡ｹｬｭ＠ hevesli bir insan varken bundan faydalanmak isterler. Bunun ｹ｡ｮ､＠ denize girmeyi de ihmal etmezler. Efes'ten sonra ｂ｡ｴ＠ felsefesinin ､ｯｵ＠ yer olan ve antik Yunan kent• !erinin en önemlilerinden biri olan Miletos'a (Milet) gelirler. Orada ilk ｫｯｮｵｬ｡＠ konu Anadolulu filozof• lar olur. Halikarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳ＠ bu konuda da çok bilgi• lidir ve Herakletos, Thales, Demokritos'u Platon'dan üstün ｴｵｮ＠ ｡ｮｬｴｲ＠ Ｈｅｹ｢ｯｬｵ＠ 2009). Böylece ilk mavi yolculuk bir kültür ve bilgi ｡ｬｶ･ｲｩ＠ içerisinde ｵｬ｡ｲＮ＠ Bu ilk mavi yolculuk sonunda geçerek ｡ｭ｣ｮ＠ kendi kendilerine ￶ｹｬ･＠ bir söz verirler: "Çok güzel bir gezi ｹ｡ｰｴｫＮ＠ bütün zorluklara ｲ｡ｭ･ｮＮ＠ Her yerde, her ｦｲｳ｡ｴ＠ güneyin ｧｺ･ｬｩｮ＠ methe､･｣ｩｺ＠ ve buralara ziyarete ｴ･ｶｩｫ＠ ･､｣ｩｺＡＢ＠ (Eyü· ｢ｯ｛ｵ＠ 2009). ilk mavi yolculuk ｨ｡ｫｮ､＠ Bedri Rahmi'nin ･ｩ＠ Eren ｅｹ｢ｯｬｵＧｮ｡＠ ｹ｡ｺ､＠ mektuplar da kaynak ｯｬｵﾭ turur. Bedri Rahmi'nin 24 ａｵｳｴｯ＠ 1946 ｹｬｮ､｡＠ yaz• ､＠ mektupta ｢｡ｺ＠ detaylar dikkat çekicidir. ￖｲｮ･ｩ［＠ Halikarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳ＠ bir koyun ｡ｬｰ＠ motorda kesmek ister ki her gün ｢｡ｬｫ＠ ｹ･､ｩ＠ için uzun ｹｬ｡ｲ＠ ｢｡ｬｫｴｮ＠ ｬ ｫｬ ｡ｲ＠ tiksinen Bedri Rahmi için bu iyi bir ｦｲｳ｡ｴＮ＠ ａｹｲ｣｡＠ tekne güzel olsa da tuvaleti dahi yoktur, bu nedenle bu ilk mavi yolculuk ｫ｡､ｮｬｲ＠ için uygun ､･ｩｬｲ＠ ve yolculuk 10 gün sürecektir. 1 Eylül 1946 tarihli mektubunda ise ｹｯｬ｣ｵｮ＠ iyi Bodrum'dan ｹ｡ｺ､＠ ｧ･￧ｴｩｮ､Ｌ＠ çok güzel yerler gördüklerinden, ancak ｹｯｬ｣ｵｮ＠ zaman zaman tehlikeli ｯｬ､ｵｮ｡＠ bah· seder. Bu yolculukta Bedri Rahmi sürekli hareket halinde ｯｬ､ｵｫ｡ｲ＠ için sadece bir kaç kroki çizebilir Ｈｅｹ｢ｯｬｵ＠ 1999: 184-185) ve bu ｹｯｬ｣ｵ＠ ve mavi ｹｯｬ｣ｵ｡ｲ＠ ￶ｬｭｳｺ･ｴｩｲｫ＠ için ｡､ｫｩ＠ ｩｲ＠ de ya10 gün süren ve 1 Eylül zar. Bu mektuplardan ｡ｹｲ｣＠ 1946'da biten mavi ｹｯｬ｣ｵｮＬ＠ 22 ａｵｳｴｯ＠ 1946 ta· rihinde ｢｡ｬ､＠ ｡ｮｬｹｯｲＮ＠ "Nah var onda biryelken Bulut gibi Paluko Sabahattin Ali ａ｡｢･ｹｩｭ＠ Cevat ｡ｫｩｲ＠ Fuat Ömer Bu mavi geziciler neredeler? Masmavi olup gittiler." Bedri Rahmi ｅｹ｢ｯｬｵ＠ Bu ｹｯｬ｣ｵｫ｡ｲｮ＠ ､･ｩｭｹｮ＠ tek ｡ｲ､Ｚ＠ ｫ｡ｴｬｭ｣ｳ＠ｶ Sabahattin ｅｹ｢ｯｬｵＮ＠ Mavi ｹｯｬ｣ｵ＠ ｢｡ｬｴｮ＠ ｫｩ＠ Cevat ｋ｡｢￧ｬ＠ｫｩｲ ise Sabahattin ｅｹ｢ｯｬｵ＠ da onun isim ｢｡ｳ､ｲＮ＠ Bu geziler 1957 ｹｬｮ､｡＠ sonra sürekli olarak her yaz yinelenen ve her seferinde biyolcu raz daha düzenli bir biçimde daha çok ｳ｡ｹ､＠ geziler haline gelir. Halikarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳ＠ ise ile ｹ｡ｰｬｮ＠ ｢ｵｮｬ｡ｲ＠ tümüne ｫ｡ｴｬｭｳ＠ da onun ｡ｫｬ＠ bu geziler· de mavi ｹｯｬ｣ｵ｡ｲｮ＠ da Halikarnas ｂ｡ｨｫ￧ｳＧｮ､＠ ｫ｡ｬｲＮ＠ Çünkü onun ｫ｡ｴｬ､＠ geziler her zaman çok ･ｬｮﾷ＠ celi ve renkli geçer, Paluko ile birlikte ikisi yolculara ｇ￶ｫｯｶ｡Ｇｮ＠ turistlere ve yatlara daha ｡￧ｬｭ＠ ol､ｵ＠ dönemleri ｹ｡ｴｲＮ＠ Mavi yolculuklar içerisinden 1957, 1961 ve 1962 ｹｬｮ､｡＠ en unutulmaz ｯｬ｡ｮｲ＠ ｹ｡ｰｬｮｲ､Ｎ＠ Halikarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳ＠ denizi, ｢｡ｬｫｲＬ＠ ｧ￶Ｌ＠ ｹｬ､ｺ｡ｲＬ＠ ｫ｡ｲｹＬ＠ ｧ･￧ｭｩ＠ ve bugünü ile öyle güzel ｣｡ｮｬ､ｲ＠ öyle birbirinden ilginç ve ｭ･ｲ｡ｫｬ＠ bilgiler ile ､ｯｮ｡ｴｲ＠ ki on günlük gezi ･ｳｩｺ＠ bir serti· ven haline gelir. ilk Gökova ｹｯｬ｣ｵｮ､｡＠ beri hep ｹ｡ｮ､＠ bulunan Sabahattin ｅｹ｢ｯｬｵ＠ bu gezileri sürekli bir gelenek haline getirir ve bunlara "mavi gezi" ya da "mavi yolculuk" ｡､ｮ＠ verir. Mavi yolculuk ｹｬ､｡＠ kimi zaman iki, kimi zaman üç gezi olarak sürdürülür ve ､･ｩｫ＠ gruplarla ､･ｩｫ＠ yerler gezilir; ama öl· 834 1 Duygu Yetgln • Aysel ｙｬｭ｡ｺ＠ ､＠ ｹｬ＠ olan 1973'e kadar her gezinin ｢｡ｮ､＠ hep Sabahattin ｅｹ｢ｯｬｵ＠ bulunur (Erhat 1979: 18-21). Böylece Halikarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳＧｮ＠ ｢｡ｬｴＬ＠ Sabahattin ｅｹ｢ｯｬｵＧｮ＠ ｡､ｮ＠ ｫｯｹ､ｵ＠ ve ｳｲ､＠ ma｡ｭ｣ｮ､＠ vi yolculuk günümüzde belki de ilk ￧ｫ＠ ｵｺ｡ｫｬｭ＠ bir biçimde devam eder. MAVi YOLCULUKLAR DEVAMLI HALE GELiR ... Ｂｔ｡ｮｭｹ＠ yer sevilemez, sevilmeyen yer vatan ｳ｡ｹｬｭｺｲ＠ Mavi Yolcular ilk kez 1946 ｹｬｮ､｡＠ erkeklerle ｢｡ｬｹｮ＠ mavi yolculuk için 1957 ｹｬＬ＠ ｫ｡､ｮｬｲ＠ da ｫ｡ｴｬｭｳ＠ ｢｡ｫｭｮ､＠ önemlidir. Akla gelen ilk ｫ｡､ｮ＠ yolculardan Azra Erhat ilk mavi ｹｯｬ｣ｵｮ＠ 1957 ｹｬｮ､｡Ｌ＠ Füreya 1959, ｫｺ＠ ismet Noonan 1962'de ve Mina Urgan da 1963 ｹｬｮ､｡＠ yapar. Azra Erhat gibi ､ｩ･ｲ＠ mavi yolcular da her Gökova ｹｯｬ｣ｵ＠ sonunda ､ｩ･ｲｮ＠ özlemle bekolurlar. leyecek kadar mavi yolculuk ｨ｡ｹｲｮ＠ ￧ｯ｣ｵｫｬ｡ｲｮ＠ ･ｩｴｭ＠ için Halikarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳＧｮ＠ Bodrum'dan fzmir'e ｴ｡ｮｭｳＬ＠ burada turist rehberｬｩ＠ yapmaya ｢｡ｬｭｳ＠ ve ülkenin ekonomik durumunun kötü ｯｬｭ｡ｳ＠ gibi nedenlerle mavi ｹｯｬ｣ｵ｡＠ bir süre ara verilse de 1957'den sonra tekrar devam etmeye ｢｡ｬｲ＠ ve ｳｯｮｲ｡､＠ mavi yolculukJar sürekli hale gelir. 1957 ｹｬｮ､｡＠ Halikarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳＬ＠ Sabahattin ｅｹ｢ｯｬｵＬ＠ Alev ve Mehmet ｅｹ｢ｯｬｵＬ＠ Azra ｅｲｨ｡ｴＧｮ＠ ￧ｫｴ＠ ilk mavi yolculuktaki ｡ｲｫ､ｬ＠ olur. Halikarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳ＠ Azra ｅｲｨ｡ｴＧ＠ 25 ｍ｡ｹｳ＠ 1957 tarihinde ｹ｡ｺ､＠ mektuba ｩｬｴｲ､＠ bir notla mavi ｹｯｬ｣ｵ｡＠ davet eder. Bu davetten ｫｳ｡＠ bir süre sonra da mavi yolculuk ｧ･ｲ￧ｫｬｩ＠ ve Azra Erhat ilk mavi ｹｯｬ｣ｵｮ｡＠ ｫ｡ｴｬｭ＠ olur. Bu geziden sonra mavi yol｣ｵｬ＠ ele alan kitaplar yazmaya ｢｡ｬｲＮ＠ "Declic Ｈｆｲ｡ｮｳｺ｣Ｌ＠ ｫｶｬ｣ｭ＠ ｡ｮｬｭ､Ｉ＠ bahsettim. Belki Bodrum'un Gökova körfezidir declic, belki de ､･ｩｬｲＮ＠ Giderken gelmen için ｳｲ｡＠ ･､｣ｩｭＮ＠ Amma ferahfeza eski jinler giy. Zaten ne kadar yer ｴｵ｡ｲｳｮ＠ maddeten? icap ederse seni bir torbaya kodambuço duvanna ｡ｳｲｺＮＢ＠ {Halikarnas ruz, ｫ｡ｹｮ＠ ｂ｡ｬｫ￧ｳＩ＠ Halikarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳＧｮ＠ ｹ･ｮｩ＠ Füreya, ｢｡ｳｮ＠ vefat etmesi üzerine manen ve bedenen yorgun olduｵ＠ bir dönemde ､｡ｹｳｮ＠ kendisine "Seni Akdeniz'in ｳｵｬ｡ｲｮ､＠ ｹｫ｡ｭ＠ ｬ｡ｺｭ＠ ... ｂ｡ｫ＠ türlü ｡ｲｮｰ＠ dinlenemezsin" diyerek mavi ｹｯｬ｣ｵ｡＠ davet ･ｴｩｮ､＠ bahseder. Füreya da ''Akdeniz'in ｳｵｬ｡ｲｮ､＠ ｹｫ｡＠ be- diyerek teklifi kabul eder. O ｳｲ｡､＠ ｢ｵｬｮ､＠ yer olan küçük atölyeyi dolduran onca insandan "beni de ｹｫ｡Ｂ＠ ･ｫｬｩｮ､＠ yükselen sesler üzerine Cevat ｡ｫｩｲＬ＠ "Nuh'un gemisine döndük yahu" dese de hepsini mavi ｹｯｬ｣ｵ｡＠ ￧ｫ｡ｮｲ＠ (Kulin 2014: 384-385). Böylece 1959 ｹｬｮ､｡＠ Füreya, atölyedeki ､ｩ･ｲ＠ ｡ｲｫ､ｬｹ＠ beraber ilk mavi ｹｯｬ｣ｵｮ｡＠ ￧ｫ｡ｲ Ｎ＠ 16 metre boyundaki ｳ｡ｬ＠ bir teknenin içinde uyku ｴｵｬｭ｡ｲＬ＠ ｲ｡ｫｬＬ＠ paket paket ｳｩｧ｡ｲｬＬ＠ havbuz ｫ｡ｬｰｲＬ＠ ｯｲｴ｡ｳｮ､＠ kesilip buzlalulara ｳ｡ｲｬｭ＠ ra ｹ｡ｴｲｬｭ＠ ｫ｡ｲｰｵｺｬｹ＠ 33 ｫｩ＠ ｹｯｬ｣ｵ｡＠ ｨ｡ｺｲ､Ｎ＠ ｍ｡｣･ｲ＠ ｡､ｬ＠ tekne, Marmaris'ten ｫ｡ｬｰ＠ ｢ｵｲｮｬ｡＠ dolana dolana ｹｯｬ｣ｵ｡ｲｮ＠ Bodrum'a getirir. Yolcular, geceleri uyku ｴｵｬｭ｡ｲｮ＠ veya battaniyelerine ｳ｡ｲﾭ ｮｰ＠ güvertede uyurlar. 15 gün boyunca denizle, yuöylesine iç içe girerler ki nuslarla, tarihle ve ｲ｡ｫｹｬ＠ Bodrum'a ｶ｡ｲ､ｫｬｮ＠ ｡ｲｬｮ､＠ bir süre kendini ｌｩｫｹ｡ｬ＠ bir ｢｡ｬｫ￧Ｌ＠ Xantos'tan gelen bir Yunan ｴ｡ｮｲｳ＠ ｯｬ､ｵｮ＠ sananlar olur. Her güne daha ｧｮ･＠ ufukta rengiyle yeni yeni gözükürken Halikarkan ｫｲｭｺ＠ nas ｂ｡ｬｫ￧ｳＧｮ＠ genzinden gelen gür bir "Merhaba" ile ｢｡ｬｲＬ＠ onun ｴｵ＠ ｢｡ｬｫｲ＠ ｡ｴ･＠ ｫｺ｡ｲｴｰ＠ yerler, ondan dinledikleri efsanelerin ｹ｡ｮ＠ ｳｲ｡＠ ｡､ｮ＠ ｳ｡ｹ､＠ yüzlerce bitkiyi, ￧ｩ･Ｌ＠ otu ve ｡｣＠ ｴ｡ｮｲｬＮ＠ Füreya ve ｡ｲｫ､ｬ＠ ｡ｲｴｫ＠ mavi ｹｯｬ｣ｵ｡＠ ￧ｫｭ｡､ｮ＠ yapamazlar ve bu serüven her ｹｬ＠ ｴ･ｫｲ｡ｬｮ＠ (Kulin 2014: 386). ni o zaman ､｡ｹＢ＠ Uzun bir süre sonra 1961 ｹｬｮ､｡＠ tekrar bir mavi ｹｯｬ｣ｵ｡＠ ｨ｡ｺｲｬｮ＠ ve 20 ｫｩｬ＠ bir grup ｋｵ｡､ｳＧｮ＠ Gökova'ya ｡￧ｬｲＮ＠ ｂ｡ｬｫ￧Ｇｮ＠ ￧｡ｲｳｮ＠ uyarak ｇ￶ｫｯｶ｡Ｇｹ＠ görenler ve ｳｯｮｲ｡､＠ özleyenlerin ｳ｡ｹ＠ gittikçe artar. Halikarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳＧｮ＠ izinden gitmeyi de öncülük olarak kabul ederler. Bu ｹｯｬ｣ｵｮ＠ aylar öncesinden bir sirküler ｨ｡ｺｲｬｮ＠ ve mavi yolculara gönderilir. Bu sirkülerin ｢｡ｬｮﾭ da mavi ｢ｯｹ｡ｬ＠ bir gemi resmi ｶ｡ｲ､Ｌ＠ ｡ｹｲ｣＠ yolculara ｴｯｮ｡ｪＬ＠ ｫ｡ｬ＠ yeri ve gününe, yolcugeminin ｡､ｮＬ＠ ｬｵｮ＠ süresine ve ｹ｡ｮｬｲ＠ ｡ｬｭｲ＠ gereken ･ｹ｡ｬﾭ ra ait bilgiler de yer ｡ｬｲＮ＠ Teknede güvertede yatmak isteyenlerin uyku ｴｵｬｭ｡ｲ＠ ve sünger yatak, bunun ｹ｡ｮ＠ ｳｲ｡＠ ｦｯｴｲ｡＠ makineleri ve ｫｩｳ･ｬ＠ ･ｹ｡ｬｲｮ＠ da getirmeleri önerilir. Mavi yolcular bu yolculukJara alｴ＠ ay gibi uzun sürede ｨ｡ｺｲｬｮＮ＠ Samim Kocagöz ｋｵ｡､ｳＧｮ＠ bir gemi bulur, onun da ｡､＠ ｍ｡｣･ｲＧ､Ｎ＠ Bu tekne 40 tonluktur, 50 kadar yolcu alabilir, içinde ｲ｡ｮｺｬＬ＠ ｫ｡ｭｲｳＬ＠ ｭｵｴｦ｡＠ ve tuvaleti ｶ｡ｲ､Ｎ＠ ilk mavi ｹｯｬ｣ｵ｡ｲｮ＠ ￧ｫｴ＠ yolculuktaki Macera ile ､ｯｮ｡ｭ＠ ve konfor ｡￧ｳｮ､＠ oldukça ｦ｡ｲｫｬ､Ｎ＠ Gemi 10-15 ｧｮｬ･＠ ｫ｡ｰｴｮＬ＠ ｴ｡ｹｦｳ＠ ile mavi ｹｯｬ｣ｵ｡＠ ｨ｡ｺｲＭ 835 1 hk Mavi Yolculuklar ､ｲ＠ (Erhat 1962: 12; Noonan 2010: 173). 10 ａｵｳｴｯ＠ 1961 ｐ･ｲｭ｢＠ günü saat ll'de lzmir'in Babadan Otelin Oteli'nin holünde mavi yolcular ｴｯｰｬ｡ｮｲＮ＠ bavullar, denkler2 , torbalar, sepet• önündeki ｫ｡ｬ､ｲｭ＠ tüfekleri, sirtiler3, oltalar, pareler, deniz ve kara ｡ｶ＠ ketalarla4 dolar. Öyle ki bir göç ｨ｡ｶｳ＠ ｶ｡ｲ､Ｎ＠ ｂ｡ｬｫ￧＠ ile ｅｹ｢ｯｬｵ＠ bir gün öncesi ｋｵ｡､ｳＧｮ＠ gider, gemiyi ki bahsederken bile görürler. Gemiyi öyle ｢･ｮｩｲｬ＠ çok mutlu olurlar (Erhat 1962: 15). 1962 ｹｬｮ｡＠ ve bu ｬ｡ｮｲ＠ ｂ｡ｬｫ￧Ｇｮ＠ ｧ･ｬｩｮ､＠ ｹｯｬ｣ｵ｡＠ bir yolculuk daha plan20 yolcudan biri de ｫ｡ｴｬｮ＠ ｫｺ＠ ismet ｋ｡｢￧ｨ＠ ｎｯｮ｡Ｇ､ｲＮ＠ ａｮｬ｡ﾭ ｲｮ､｡＠ ｢･ｬｩｲｴ＠ üzere ｢｡ｴ＠ ｢｡ｳ＠ Halikarnas ｂ｡ｬｫﾭ ￧ｳ＠ olmak üzere, erkek ｫ｡ｲ､･ｬｩ＠ Sina ve Suat Ka｢｡￧ｨＬ＠ yedi ｹ｡ｮ､ｫｩ＠ ｯｬｵ＠ Cevat, ｓｵ｡ｴＧｮ＠ ｮｩ｡ｬｳ＠ ｉｬＬ＠ Füreya Koral (kuzeni), Sabahattin ｅｹ｢ｯｬｵＬ＠ Sabahattin Batur, Ziya ｡ｶＬ＠ Güngör Dilmen, Cevat Çapan, Vedat ve Özcan, Azra Erhat, Leyla, Perihan, ｉｬＬ＠ ismet (Noonan 2010 s.172) geziye ｫ｡ｴｬｲＮ＠ 1963 ｹｬｮ､｡＠ ｹ｡ｰｬｮ＠ mavi yolculuk da Mina Urgan için ilktir. ｙｯｬ｣ｵ｡＠ ｫ｡ｴｬｮ＠ 32 ｫｩ､･ｮ＠ birisi olan Urgan da Macera ile yolculuk ｹ｡ｰｴｭ＠ söylerken onu köhne bir tekne olarak nitelendirir. Ekip, gece ｹ｡ｲﾭ ｳｮ､｡＠ sonra ｋｵ｡､ｳＧｮ＠ yola ￧ｫ｡ｲＮ＠ Öyle bir ｦｲﾭ ｴｮ｡＠ ｶ｡ｲ､＠ ki pek çok tehlike atlatarak birkaç günde ｰ･ｲｩ｡ｮ＠ bir halde Bodrum'a ｶ｡ｲｬＮ＠ Her yolculuk onlar için bir deneyim olur. Örne• 1963 ｹｬｮ､｡＠ ｹ｡ｰｬｮ＠ bu yolculukta, yolculu｡＠ ｩｮ＠ ｋｵ｡､ｳＧｮ＠ ｢｡ｬｭｮ＠ ｹ｡ｮｬ＠ ｯｬ､ｵｮ［＠ Gökova'ya gitmek için Bodrum'dan, Fethiye körfezine ｧ･ｲｫｴｩﾭ gitmek için de Marmaris'ten yola ￧ｫｭ｡＠ ni anlarlar (Urgan 1999: 63-64). Mina Urgan'a göre Sabahattin ｅｹ｢ｯｬｵ＠ ｺ｡ｭｮ､＠ ｹ｡ｰｬｮ＠ mavi yolculuklar bir kültür gezisidir, mavi yolcular uzak yerlere görürler. ｔ｡ｮｭﾭ gidip antik kentlerin ｫ｡ｬｮｴｲ＠ yan yerin ｳ･ｶｩｬｭｹ｣Ｌ＠ sevilmeyen yerin vatan ｳ｡ｹｬｭ｣＠ ｧ￶ｲｮ､･ｹｩｬＮ＠ Gittikleri yerleri ￶ﾭ renmeye ￧｡ｬｲ＠ ve çok iyi bildikleri yerler ｨ｡ｫｮﾭ da bile okuyup ￶ｲ･ｮｩｰ＠ ｴ｡ｲ｢ｩｬｭ･ｫ＠ için bilgi sahibi olarak giderler Ｈｇ￶ｫｯｶ｡ｬ＠ 2014: 137). Hatta bu yolcular içinden birisi her durakta rehberlik görevini üstle｡ｮｴｬｲＬ＠ ｴ｡ｰｮｫｬｲ＠ ｨ｡ｫｮ､＠ nir ve oraya ait ｫ｡ｬｮｴｲＬ＠ Görsel 6. Mina Urgan bilgi verir. Tekne bazen yüzen bir seminere ､￶ｮｲＮ＠ Mina Urgan bu seminerlerden ne kadar keyif alsa da arada kaçarak denize atlar ya da ｫｹ､｡＠ ｳ｡ｫｬｮｲＮ＠ Bu seminerlerin daha ｣ｯｫｵｬ＠ ｯｬｭ｡ｳｮ＠ ｳ｡ｬｹｮＬ＠ ￶ ｬ ･＠ ｲ｡ｫｳ＠ ｦ｡ｳｬｲ､Ｎ＠ Tentenin ｡ｬｴｮ､＠ küçük çilingir s ofｲ｡ｳ＠ kurulur, ancak Sabahattin ｅｹ｢ｯｬｵ Ｌ＠ Müntekim Ökmen, ｡､ｩ＠ ￇ｡ｬｫＬ＠ Melih Cevdet gibi belirli ｹ｡ ｴ ｡＠ olan kodamanlar ￶ｬ･＠ ｲ｡ｫｳ＠ içebilirler. Gündüz ｡ｲ｢ ｡ ｬ Ｌ＠ bilime ｭ･ｲ｡ｫｬ＠ olan tekne ｡ｫｭ＠ bir meyhaneye dö· ｮｲＬ＠ ｲ｡ｫｬ＠ içilir, ｡ｲｫｬＬ＠ turküler söylenir. Her git· tikleri koyda, ｹ｡｢ｮ｣＠ bandrollü yatlardaki ａｭ ･ ｲｩｫ｡ ｬＬ＠ ｆｲ｡ｮｳｺ＠ ve Alman turistlerle dostluk kurarlar, sohbetler ederler hatta ｡ｲｫｬ＠ söylerler. Ancak Sabahattin ｅｹ｢ｯｬｵＧｮ＠ ölümünden sonra, ､ｩ･ ｲ＠ bir ､･ｹｩｬ＠ 1973'ten sonra durum ､･ｩｲＮ＠ Birbirinden ancak bir· koylara gitmeye, orada uzun uzun iki saat ｵｺ｡ｫｬｴｩ＠ ｫ｡ｬｰ＠ yan gelip yatmaya ｡ｬｲ＠ mavi yolcular (Urgan ｡ ｭ｡｣ｮ＠ ｫ ｾ＠ 1999: 61-65). Belki de mavi ｹｯｬ｣ｵｮ＠ ｲｬｭ｡＠ ｮｯｫｴ｡ｳ＠ Sabahattin ｅｹ｢ｯｬｵＧｮ＠ ￶ｬＮｩｭ  ､Ｎｩｲ＠ ｍａｖ＠ YOLCULUKLARDA KULLANILAN TEKNELER Mavi ｹｯｬ｣ｵ｡＠ ￧ｫ｡ｮ＠ ｫｩｬ･ｲｮ＠ le ilgili bilgilere de ｵｬ｡､Ｎ＠ bu teknelerin fiziksel ｢｡ｴＬ＠ ｫｵｭ｡ｮｹｬｲ＠ ve ｢｡ｹｲ＠ verilecektir. ｡ｮｬｲ ｙ｡ｺｮ＠ ､ｯｮ｡ｭＬ＠ ｨ｡ｫｮ､ ､ ｡ｮ＠ teknelerbu ｢￶ｨＮｭｮ､･＠ geminin mürette｡＠ bilgilere yer zemin ｨ｡ｺｲｬｹｮ＠ tekne, Halikarnas 1944 ｹ ｬｮ､｡＠ ｹ ｡ｰｴ ｲ､＠ motorsuz Yaｴ｡ｮ＠ ｡､ｬ＠ teknesidir. Halikarnas ｂ｡ｬｫ ￧ ｳＬ＠ ｡ｲｫ､＠ Bodrumlu ahtapot ｡ｶ ｣ｳ＠ Paluko ile tüm ｫｹｬ｡ｲ＠ kürek çekerek yelken kulla narak gezer. ｋ ｹ ｬ｡ｲ＠ her geldiｩｮ､･＠ güçlü sesi ile kocaman bir "Merhaba" der. ｋﾭ ｹｬ｡ｲ＠ o gelince bir rüzgar ￧ ｫ｡ｲｴ＠ ve ses olur ｫ｡ｲｬ＠ Mavi ｹｯｬ｣ｵ｡＠ ｂ｡ｬｫ￧ｳＧｮ＠ 2 Denk: Yatak. yorgan, ｫｵｭ｡＠ ve benzeri ･ｹ｡ｮ＠ ｳ｡ｲｬｰ＠ ｢｡ｬｮｭ biçimi {TDK 2015) 3 Slrfr ｆｲｮ＠ silmeye yarayan ut u ｰ｡￧ｶｲｬ＠ 4 Paraketa: Üzerinde yüzlerce ｩｮ･ｬ＠ ｯｬｴ｡ｳ＠ (TDK 2015) sopa (TDK 2015). köstek bulunan uzun ｢｡ｬｫ＠ ＠ 836 1 Duygu Yetgin - Aysel ｙｬｭ｡ｺ＠ ta ｫ｡､ｮｬｲ＠ için bir ayna asmak isteseler de bunu kabul etmezler. Bu nedenle ayna ｡ｬｮｭｺＮ＠ ｅｲｨ｡ｴＧｮ＠ Macera teknesini ｡ｮｬｴｲｫ･＠ ､ｵｹ＠ ｣｡ｮ＠ okuyucu da hissedebilir: ｫ｡､ｮｬｲ＠ Azra heye- "iskeleye ｢｡ｬ＠ ｍ｡｣･ｲＧｹ＠ görünce gözlerimize inaNe büyük! ｔｰｫ＠ bir korsan gemisi. Çokｴ｡ｮ､ｲ＠ boya ｧ￶ｲｭ･､ｩ＠ içln teknesi ｡ｮｭＬ＠ ｧｭｩ＠ renkte. ｂｯｲ､｡ｳｮ＠ MACERA ｡､＠ koca bir levha üzeOtobüsten iner inmez ilk ｩｭｺ＠ ｲｨｴﾭ rine ｹ｡ｺｬｭＮ＠ ma ｫｯｵｰ＠ gemiyi gezmek oldu." ｮ｡ｭ､ｫＮ＠ Görsel 7. 1944 ｹｬ＠ ｄ･ｮｬｺ｡ｳＧ＠ Halikarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳ＠ ｙ｡ｴｮ＠ ｡､ｬ＠ ｫ｡ｹｬ＠ (Zehra ｡ｲｩｶｮ､･Ｉ＠ verir. 1946 ｹｬｮ､｡＠ ilk kez ekip olarak ￧ｫｬ｡ｮ＠ dokuz ｫｩｬ＠ mavi yolculukta ise Macera ｡､ｬ＠ tekne ｫｵｬ｡ｮｲＮ＠ 1965 ｹｬｮ､｡＠ Ali Kaptan ｬ｡ｫｰ＠ Ali ｅｲｯｬｵＧｮ｡＠ ve ､｡ｭ＠ Ali Fuat Kaptan'a ait Hürriyet ｡､ｬ＠ tekne ile mavi yolculuklar devam eder. Burada bahsedilen mavi yolculukbir arada ｯｬ､ｵ＠ ｫ･ｩｦ＠ gezisi lar, daha çok ｡ｹ､ｮｬｲ＠ ｡ｭ￧ｬ＠ ｹ｡ｰｬｮｲ､Ｎ＠ Ticari ｡ｭ￧ｬ＠ düzenlenen mavi yolculuklarda ､ｯ｡ｬ＠ olarak pek çok tekne ｫｵｬ｡ｮｲＮ＠ Mavi ｹｯｬ｣ｵ｡ｲｮ＠ ilk kez ｹｯｬ｣ｵ｡＠ ￧ｫｴｬ｡ｲ＠ Macera teknesi, konforlu bir tekne ､･ｩｬｲＮ＠ Ancak 1957 ｹｬｮﾭ dan itibaren bu tekne ile ｫ｡､ｮｬｲ＠ da yolculuk yapar. Bu nedenledir ki bu ｹｬ､｡ｮ＠ itibaren ｹｯｬ｣ｵ｡＠ ￧ｫｬ｡ｮ＠ tekne, 1946 ｹｬｮ､｡ｫｩ＠ Macera teknesine göre daha doｮ｡ｭｬ､ｲＮ＠ Bu teknenin tuvaleti ve ｹｫ｡ｮｭ＠ için teneke ile ｭｵｳｬ＠ ｶ｡ｲ､Ｎ＠ Erkek yolcular bu yolculuk- Görsel 8. Bodrum Deniz Müzesi'nde ｙ｡ｴｮ＠ ｡､ｬ＠ teknenin maketi ｋ･ｭ｡ｮ｢＠ teknenin ön ｴ｡ｲｦ＠ ､￶ｲｴＭ｢･＠ ｫｩｹ＠ alabilecek ｢ｯｹｵｴ｡､ｲＮ＠ Flog ､ｩｲ･ｮ＠ kaptan ｫ￶ｮ･＠ kadar uzanan tentesi, güverteyi örter. ｂ｡＠ ｡ｬｴ＠ damduçosuna büyük bir su deposu ､｡ｹｬｲＮ＠ Deponun üstüne bu ｫ｡ｰｯｲｴｮ＠ birini örterek Amerikan ｢｡ｲ＠ biçiminde bir yemek ｭ｡ｳ＠ elde ederler ve çevresine koltuklar ｳｲ｡ｬｹ｢ｩ･｣ｫ＠ kadar da çok yer ｫ｡ｬｲＮ＠ Güvertenin dolap gibi birer kamara ｶ｡ｲ､Ｌ＠ ｢ｵｮｬ｡ｲ＠ iki ｹ｡ｮ､＠ biri mutfak biri tuvalettir. Bedri Rahmi ｅｹ｢ｯｬｵ＠ bir ｫ｡､＠ "gelir" ve "gider" yazar ve ｭｵｴｦ｡ｮ＠ ｯｬ､ｵ＠ duvara "gelir" ｹ｡ｺｳｮＬ＠ tuvaletin ､ｵｶ｡ｲｮ＠ da "gider" ｹ｡ｺｳｮ＠ asar. Güvertede yol yol renkli ketenden ｹ｡ｰｬﾭ ｭ＠ 10 kadar koltuk ｶ｡ｲ､Ｎ＠ ｍ｡｣･ｲＧｮ＠ sahibi ｈ｡ｭ･ｴ＠ ａｫ､ｯ｡ｮ＠ bu ｫｯｬｴｵ｡ｲ＠ mavi yolcular için ｡ｬｲＮ＠ ａｹｲ｣｡＠ ambara inip ￧ｫｭ｡＠ ve denize motordan girebilmek (Erhat 1962: 16). için iki tahta merdiven ｹ｡ｰｴｲ＠ ｍ｡｣･ｲＧｮ＠ sahibi ｈ｡ｭ･ｴ＠ ａｫ､ｯ｡ｮＬ＠ onu turistik bir gemi haline getirmek üzere ｋｵ｡､ｳＧｮ＠ deniz üstünde büyük bir kamara ｹ｡ｰｴｲＮ＠ Bu kamara hem ｫ｡､ｮ＠ mavi ｹｯｬ｣ｵ｡ｲｮ＠ yatak ｯ､｡ｳ＠ hem de salon olur. ｋ｡ｭｲｮ＠ ｫ￶･＠ pencereleri renkli ｫ｡ｴｬｲ＠ örtülür, iki ipe iki ￧｡ｲｦ＠ gerilir ve ｯｲ｡ｳ＠ giyinme soyunma yeri Böylece ｫ｡､ｮｬｲ＠ için mahremiyet de olarak ｫｵｬ｡ｮｲＮ＠ ｳ｡ｬｮｲＮ＠ Güverteye bakan sekiz penceresiyle iki kanat ｫ｡ｰｳ＠ ve çepeçevre tahta ｳｲ｡ｬ＠ ile bu kamara ｫ｡､ｮ＠ yolculara ve geceleri güvertede yatmak isteyenlere ｡ｹｲｬＮ＠ Ambardaki ranzalara erkeklerin bavul ve yaｴ｡ｫｬｲ＠ dizilir. Ambarda kalan dört genç kendilerine "ambargos" ｡､ｮ＠ koyar. ｄ＠ ､ｵｶ｡ｲｬｮｫｩ＠ ｭｵ｡ﾭ ba ｹ｡ｳｴｫｬ＠ ｳｲ｡ｬ＠ ve rahat oturma yerleri, geceleri de mürettebat için yatak olur. Kaptan ｫ￶ｮ＠ ｹ｡ｮﾭ dan bir tahta merdivenle ￧ｫｬ｡ｮ＠ ｫ｡ｭｲｮ＠ güvertesi büyük bir ｴ｡ｲ￧､Ｎ＠ Rüzgardan ve ￧ｩ､･ｮ＠ korkmayanlar geceleri orada yatar. Mavi yolcular oraya lzmirSelçuk yolunda ｓ｡ｺｬ＠ Köy'den ｡ｬ､ｫｲ＠ ｨ｡ｳｲ＠ sererler ve portatif ･ｺｬｯｮｧ＠ koyarlar. Teknenin ｢｡ｫ＠ bir bölümünün üzerini kapatan 10 cm ｫ｡ｬｮ､＠ tahta kapak, yemek ｭ｡ｳ＠ olarak ｫｵｬ｡ｮｲＮ＠ Bu teknenin ｫ｡ｰｴｮ＠ Trabzonlu lsmail ｋ｡ｰｴｮＧ､ｲＬ＠ tesadüfen ma- 837 1 ilk Mavi Yolculuklar AU V1: Ali FUAT UPHIWI - Mavi ｹＨＡ￧ｵｬｾｮ＠ dtne~mli k~tanlan, Ali Kaplan 80 (solda). Al! Fuat ＼Ｎｰｴ｡ｮ＠ 61 ｡ｮ､ｹ Ｎ＠ Telcneleri "HOirlyor . 28 ｹｬ､ｲ＠ ｭ｡ ｶ ＠ sularda ｾ＠ 1 1 . -IDTUIIM-- ｈＱｮｬＩｴ＠ 18 m ｬｩｯｹｵｮ､＠ ｬ Ｎ＠ lier ｬ｣｛ｴｩｫ＠ 4 ｫｭ｡ｳ＠ VJt. Mu(lak ､ｬｇｲ＠ ｴ･ｫｮ､ｩ＠ ｸ｡ｮｬＳ＠ diha ｧ･ｮｩ Ｎ＠ ｏｫＱｵ￧＠ ｈｭ＠ ｳｩｬ･ｲ､＠ ~ n ｬｩｰｮ｡ｭｹｲ＠ bir ､ ｲｬｷ＠ w kendi ｴｯﾭ da ｡ｯｴ＠ Görsel 9. Cumhuriyet Gazetesi, 27 Haziran 1988. kinistin ｡､＠ da lsmail'dir. ｍ｡｣･ｲＧｮ＠ ｫ｡ｹ＠ ｯｬｭ｡､＠ için bir de ｫ｡ｹ＠ ｫｩｲ｡ｬｮＮ＠ Bu ｫ｡ｹ＠ av malzemeleri, sepet ve ｡ｬｲ＠ ｹ･ｲｬｴｩＮ＠ Bu ｫ｡ｹｮ＠ sahibi olan Ali ｒｺ｡＠ Reis ve ｯｬｵ＠ Mustafa da bu ｹｯｬ｣ｵ｡＠ gelir, tay• faya ｹ｡ｲ､ｭ＠ ederler (Erhat 1962: 17; Noonan 2010: 174). Macera teknesi böylece bir gezi teknesi haline ｧ･ｴｩｲｬｭ＠ olur. itibaren Hürriyet ｡､ｬ＠ tekne kulla• ｮｬｭ｡ｹ＠ ｢｡ｬｲＮ＠ Hürriyet 16 metre boyunda bir tir· handildir5• Zaman zaman 30 ｫｩｬ＠ gruplar gezdirir Hürriyet. Bodrum-Marmaris, Marmaris-Fethiye, Fet· hiye-Antalya olmak üzere üç rota halinde geziler düzenlenir ve bu gezilerin hepsinde mutlaka Sabahattin ｅｹ｢ｯｬｵ＠ ile Azra Erhat bulunur, ､ｩ･ｲ＠ yolcular ､･ｩﾷ＠ ｩｲＮ＠ Sabahattin ｅｹ｢ｯｬｵＬ＠ Azra Erhat, Vedat Günyol, ￇ｡ｬｫＬ＠ Berna Moran, ｏｵｺ＠ Akkan, Melih Cevdet, ｡､ｩ＠ Cengiz ｂ･ｫｴ｡＠ ve Mina Urgan gibi yüzlerce ｴ｡ｮ､ｫ＠ is• mi gezdirir (Cumhuriyet Gazetesi, 27 Haziran 1988). 1965 ｹｬｮ､｡＠ Can Yücel, Güler Yücel, Sabahattin Eyü｢ｯｬｵＬ＠ Melih CevdetAndayve Halikarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳＧｮ＠ beraber ￧ｫｭ｡ｹ＠ ｨ｡ｺｲｬｮ､ｫ＠ bir mavi yolculuk öncesi Halikarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳＬ＠ ekibin ｫ｡ｲｳｮ＠ geçer ve gülümseyerek "Biz vazgeçelim bu mavi turdan. Bu tekne batarsa Türkiye'nin bütün entelektüelleri yok olur" der (Noonan 2010: 374). Hürriyet teknesinde herkes ｡￧ｫ＠ havada yatar ve mavi yolculardan olan Urgan, gerçek bir mavi yolcunun son derece lüks ve rahat bir ｫ｡ｭｲｳ＠ olsa da ｡￧ｫ＠ havada ｹ｡ｴｭ＠ tercih 1965 ｹｬｮ､｡＠ 5 Tirhandil: Yelken ve kürekle yürütülen ve genellikle Bodrum'a ve zarlrtekne türü (TDK 2015) özgü ､｡ｹｮｫｬ＠ etmesi ｧ･ｲｫｴｩ＠ ､ｮ｣･ｳｩｲＮ＠ Bu nedenle ￧ｯｵ＠ yolcunun ｹ｡ｮ､＠ uyku tulumu ve battaniye bulunur. Ancak Urgan, ｢ｲｯｮｩｴ＠ ｨ｡ｳｴｬ＠ yüzünden Hürriyet teknesine sonradan ilave edilen kamaralarda yatar. ｶ｡ｲ､Ｌ＠ Hürriyet teknesinde tuvalet ve su ｳｫｮｴ＠ konforlu bir tekne ､･ｩｬｲ＠ (Urgan 1999). Türkiye Turizmi Sözlü Tarih Projesi ｫ｡ｰｳｭｮ､＠ ｧ･ｲ￧ｫｬﾭ tirilen ｧ￶ｲｭ･ｬ､＠ ｹｬ＠ itibariyle en fazla ｨ｡ｴｲｬｮ＠ tekne Hürriyet'tir. Mehmet ｙ｡ｬ､ｺ＠ ve baHürriyet teknesinde ￧｡ｬｮ＠ ｢｡ｳｮ＠ teknesiyle çok kez mavi yolculuk ｹ｡ｰｴｮ＠ anlatan Fatma Çimen, tekne sahibinin Ali ｅｲｯｬｵ＠ ve ｯｬｵ＠ Ali Fuat ｅｲｯｬｵ＠ ｯｬ､ｵｮ＠ (Görsel 9) belirtir. MarAli ｬ｡ｫｰ＠ olan Ali Kaptan'dan ziyade marisli ｃｲｭ｡ｮ＠ ｯｬｵ＠ daha fazla mavi ｹｯｬ｣ｵ｡＠ ￧ｫ｡ｲＮ＠ Mehmet ｙ｡ｬ､ｺ＠ o günleri ￶ｹｬ･＠ ｨ｡ｴｲｬＺ＠ "Ben Hürriyet ｡､ｬ＠ teknede ￧｡ｬｴｭＮ＠ Ali Kaptan ileriyi gören bir ｩｮｳ｡､Ｌ＠ teknesi büyüktü ve onunla ma｢｡ｬ､ｫ＠ En güzel teknelerden biriydi, vi ｹｯｬ｣ｵ｡＠ mavi yolculuk için ideal tekneydi. Her ･ｹ､ｮ＠ önce ｫ｡ｭｲｳ＠ ｶ｡ｲ､Ｎ＠ Bir keresinde lngiliz konsolosunu ･ｩＬ＠ iki ￧ｯ｣ｵＬ＠ doktoru, dokuz ｫｩ＠ ile gezdirdik Kamarada ､･ｩｬ＠ de kimi ､｡ｲ＠ yatar yaz günü. Onlar da öyleydi, yani serinlik olsun diye. ｇｩｴｭｺ＠ koylar temiz ｯｬ､ｵ＠ için en güzel yerlerde demirlerdi zaten mavi yolculuk tekneleri, çam ｯｲｭ｡ｮｬ＠ içine kadar girilirdi. Bu ･ｫｩｬ､＠ ｹ｡ｶ＠ ｹ｡ｶ＠ devam etti. Mavi yolculuk ｹ｡ｰｴｭｺ＠ Hürriyet Teknesi antika gibi ｳ｡ｫｬｮｭ＠ gereken bir tekneydi. ilk yolculuk ｹ｡ｰｴ＠ için ｳ｡ｫｬｮｭ＠ gereken, müze olarak kulla• ｮｬｭ｡ｳ＠ gereken, ｴ｡ｮｭ＠ için ｫｵｬ｡ｮｭｳ＠ gereken bir tekneydi. Mavi ｹｯｬ｣ｵ｡＠ ilk gidenlerdendir. Ce• 838 1 Duygu Yetgln - Aysel ｙ vat ｋ｡｢￧ｬＬ＠ ｡ｫｩｲ＠ ｢ｯｬｵ＠ gibi ilk mavi ｹｯｬ｣ｵ｡ｲ＠ Azra Erhat ve Sabahattin Eyügezdirirdik." Marmarisli Fatma Çimen de Hürriyet teknesi bahseder. ile ilgili bilgi verirken benzer ･ｹｬｲ､ｮ＠ Hürriyet'in sahibi, ölümünden önce Fatma Çimen'e zor ｡ｲｴｬ､＠ ｧ･ｲ￧ｫｬｴｩｮＬ＠ ｡￧ｬﾭ mavi ｹｯｬ｣ｵｮ＠ ｲ＠ ｯｬｭ｡､ｮ＠ ve mavi ｹｯｬ｣ｵ｡ｲｮ＠ yemeklerini kendileri ｹ｡ｰｴｮＬ＠ güvertede ｹ｡ｴｫｬｲｮ＠ ｡ｮｬｴｲＮ＠ Ancak tekne sahipleri de ｦ｡ｲｫｮ､＠ ki mavi yolculuk bir ｫ･ｩｦ＠ gezisidir, konfor aranmaz. Halikarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳＧｮ＠ ｹ･ｮｩ＠ olan Füreya ｹｬ｡ｲ＠ geçse de Cevat ｡ｫｩｲｳｺ＠ mavi ｹｯｬ｣ｵ｡＠ devam ｡ｮｬｴｲＺ＠ ･ｴｩｮ＠ "Yine bir mavi ｹｯｬ｣ｵ｡＠ ｢ｯｲ､｡ｳｮ＠ mavi yolculuk ｅｹ｢ｯｬｵ＠ ｴ｡ｲｦｮ､＠ ￧･ｫｩｬ､Ｌ＠ ￧ｫｭ｡＠ ｦｬ｡ｭｳｮ＠ üzereydiler. O Sabahattin güvertelerin yatak- haneye ､￶ｮｴＬ＠ ￧･ｩｴ＠ ￧･ｩｴ＠ ｳ｡ｮｴ￧Ｌ＠ ｧｮ･ｩ＠ ilk ｫｬ｡ｲｮ＠ ｂ｡ｬｫ￧Ｇｮ＠ ｭ･ｲｨ｡｢ｳｹｬ＠ ｵｹ｡ｮ､ｲｬＬ＠ Hürriyet ya da ｍ｡｣･ｲ＠ ｡､ｬ＠ ｳ｡ｬ＠ teknelerin devri ｫ｡ｰｮｭｴ＠ çoktan.. Ama hala bu yolculuklara ￧ｫﾭ yordu, bu kez genç ｡ｲｫ､ｬｹ＠ .." (Kulin 2014: 438). Mavi yolculuk ｡ｮｬｲ＠ "Eski Dostlar" ｡､ｬ＠ ｫｩｴ｡｢ｮﾭ da derleyen ｈｦｺ＠ Topuz, 1970'1i ｹｬ｡ｲｮ＠ ｢｡ｮ､＠ Sabahattin ｅｹ｢ｯｬｵＧｮ＠ ￶ｮ､･ｲｬｩ＠ Hürriyet ｡､ｬ＠ tekneyle 16 ｫｩｬ＠ bir ekiple yola ￧ｫ｡ｲＮ＠ Bu ekiplerin kurucusu Sabahattin ｅｹ｢ｯｬｵＬ＠ birbirleriyle ｡ｮｬﾭ cak ｫｩｬ･ｲ＠ seçer. O tertemiz koylarda sadece Hürriyet teknesi ､ｯｬ｡ｲＮ＠ Elinde ｰｯ･ｴｬｲ＠ dolusu meyve ･ﾭ kerlerini ｫｹｬ｡ｲ､ｩ＠ çocuklara ､｡ｴｮ＠ ｅｹ｢ｯｬｵＬ＠ ｡ｹｮ＠ zamanda gittikleri yerlerin kültürel ve tarihi zenginmavi yolculara ｡ｮｬｴｲＮ＠ liklerini de bir rehber ･､｡ｳｹｬ＠ ｇ､｡＠ ve içecek ｳｴｯｫｬ｡ｲｮ＠ demirledikleri limanlardan temin ederler (Topuz 2000: 224-225). burada bahsi geçen Mavi yolculuklarda ｫｵｬ｡ｮ＠ teknelerin ､ｮ｡＠ da pek çok tekne halen mavi yol｣ｵｬ｡＠ devam eder. Bu ｢｡ｬｫ＠ ｡ｬｴｮ､＠ sadece ｙ｡ｴｮＬ＠ Macera ve Hürriyet teknelerine yer verilmesinin nedeni, ｫ･ｩｦ＠ ｡ｭ￧ｬ＠ ｹ｡ｰｬｮ＠ gezilerde ｹ｡ｲｬｮｭ＠ ｯｬｭ｡ｲ､Ｎ＠ Kumanyalar ｫｵｭ｡ｮｹＬ＠ kaba kumanya ve Sabahattin ｅｹ｢ｯｬｵ＠ ince kumanya ･ｫｬｩｮ､＠ ikiye ｡ｹｲＮ＠ Kaba kumanya; buz, su ve ｢｡ｬｫ＠ tutma ｡ｲ￧ｬ､Ｌ＠ ince kumanya ise yiyeceklerdir (Erhat 1962: 13). Kaba kumanyalar ambarda ｳ｡ｫｬｮｲＮ＠ Oraya ｋｵ｡､ｳＧｮ＠ ｡ｬｮ＠ sekiz ｫ｡ｬｰ＠ buz, ｴ｡ｬ＠ ､￶･ｬｩ＠ bir tahta ｳ｡ｮ､＠ ｹ･ｲｬｴｩＬ＠ böylece ｢ｵｲ｡ｳ＠ ｢ｵｺ､ｯｬ｡＠ görevi görür. Mavi yolcu- ｬｭ｡ ｺ＠ Ｉｵｮ＠ birinde ｋｵ｡､ｳＧｮ＠ ｡ｬｮ＠ 150 kg karpuz, ve bunlara 67 lira ￶､･ｮｩﾭ 35 tane kavun ｡ｬｮ､＠ den bahsedilir. ｂｵｺ､ｯｬ｡｢Ｌ＠ yol boyunca ｳｯｵｫ＠ su ve buzlu içki içmelerini ｳ｡ｬｲＮ＠ Karpuzlarsa en ｦｲｴｮ｡ｬ＠ anlarda bile ｳｵｺｬ＠ giderir (Erhat 1962: 16-17). ｳｲ｡＠ mavi yolcular denizde ｯｬ､ｵｫ｡ｲ＠ için Bunun ｹ｡ｮ＠ her gün ￧･ｩｴ＠ ￧･ｩｴ＠ ｢｡ｬｫ＠ tutup ｰｩｲｬ･Ｎ＠ Öyle ki Bedri 1946 ｹｬｮ､｡＠ ｹ｡ｺ､＠ mektupta Rahmi'nin 24 ａｵｳｴｯ＠ ｢｡ｬｫｴｮ＠ ｴｩｫｳｮ､Ｌ＠ Halikarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳＧｮ＠ bir koyun ｡ｬｰ＠ motorda kesmek ｩｳｴ･､＠ ｹ｡ｺｬ､ｲＮ＠ Gemide ｙ｡ｭ＠ ､ｭ｡ｮ＠ yolculukｹ｡ｰｭｳｮ＠ o ｢ｩｲｬ･ｴ｣＠ "Dostuma da ､ｭ｡ｮ＠ da mavi dilerim, çünkü bu güzel dünyada dost hava içinde ｩｮｳ｡ｬ＠ gerçek ｢ｩｲｬｮ＠ duyarlar ve ｹ｡ｲｬＮ ｈ＠ Azra Erhat Mavi yolculuk tekneleri, konforlu tekneler ､･ｩｬｲＮ＠ Teknenin motorunun ve yelkeninin ｯｬｭ｡ｳ＠ onlar için yeterlidir. Mürettebat üç ya da dört ｫｩ､ｲＮ＠ ｏｮｬ｡ｲ＠ ｩ＠ gemiyi ｹｯｬ｣ｵ｡ｲｮ＠ çizdikleri plana ve hava ｡ｲｴｬｮ＠ göre yönetmektir, yani onlar gemicilik konusunda ve ｢｡ｬｫ￧＠ ｩｬ･ｲｮ､＠ mavi yolculara ｹ｡ｲ､ｭ｣＠ olurlar. Bu konudaki ｩ＠ ｴ｡ｮｭｬｲ＠ nettir. Yeme, içme ve ､ｩ･ｲ＠ ｩｨｴｹ｡￧ｬｲ＠ mavi yolcular ｴ｡ｲｦｮ､＠ ｫ｡ｲｬｮＮ＠ Mavi yolcular, kendileri ekipler ｯｬｵｴｲ｡ｫ＠ yemekleri piｩｲｬ･Ｎ＠ Yemek ｰｩｲｭ･＠ ve ｢ｵｬ｡ｫ＠ ｩｬ･ｲｮ､ｫ＠ görev ､｡ｬｭｮ Ｌ＠ üç ｫｩｬ＠ ekipler ｫｵｲ､ｬ｡ｮ＠ ve bu ekiplerin sabahtan geceye kadar yemek ve servis ｩｬ･ｲ＠ ile yükümlü ｯｬ､ｵｫ｡ｲｮ＠ Azra Erhat da ｳｫ￧｡＠ bahseder. Ekip ｯｬｵｴｲｭ｡＠ mavi yolcular için ciddiye ｡ｬｮ＠ bir ｩｴｲＮ＠ Listeler ｨ｡ｺｲｬｮ＠ ve ｡ｳｬｲＮ＠ Ekiptekiler bu listeye uymak ､ｵｲｭｮ｡Ｎ＠ Ekip ￧｡ｬｭｳＬ＠ tek｡ｲｴＮ＠ Ekibin bir günlük ne içerisindeki ､｡ｹｮｭ＠ ｩｮ＠ Azra Erhat (1979: 33-34) ￶ｹｬ･＠ kaleme ｡ｬｲＺ＠ "Sabah erkenden daha mavi yolcular kalkmadan bir makbul ｳ｡ｹｬｲＮ＠ Ondan kahve ya da nescafe ｩｫｲ｡ｭ＠ gelir. ｋ｡ｨｶｬｴ＠ pek zengin ve doyusonra ｫ｡ｨｶｬｴ＠ rucu olur. Çay, ｴ･ｲｹ｡Ｌ＠ peynir, reçel, zeytin ｯｬ｡ｮ＠ ｳ｡ｹｬｲＮ＠ Kimi ekipler ｫｺ｡ｲｭ＠ ekmekler, yumurtalar ve daha ｢｡ｫ＠ ｫ｡ｴｬｲ＠ ｡ｬｫ＠ toplarlar. Mavi yolcutabak, çatal, ｢￧｡ｫ＠ ve bardaklardan ｫｵｬ｡ｮ､ｲ＠ ｬ｡ｲ＠ oraya buraya ｢ｲ｡ｫｭｬＬ＠ ｫ｡ｬｮｴｲ＠ denize ｢ｯ｡ｬｴｫｮ＠ sonra ｭ｡ｳｮ＠ üstüne ｫｯｹｭ｡ｬｲ＠ veya ekipten birine vermeleri rica olunur. Ekibin ｩ＠ o ｋ｡ｨｶｬｴ＠ ｢ｵｬ｡＠ ｹｫ｡ｮ､ｴ＠ sonra gün ｡ｲ､Ｎ＠ hemen ￶ｬ･ｮ＠ ｹ･ｭｩｮ＠ ｨ｡ｺｲｬｮｭｳ＠ ｢｡ｬｮｲ＠ ... ａｫ｡ｭ＠ yemekleri ￶ｬ･ｮ＠ ､￶ｮｲＮ＠ Tutulan ｢｡ｬｫｲ＠ ｡ｫｭ＠ ｹ･ｭｩｮ＠ meze olarak ｨ｡ｺｲｬｮＮ＠ mangal üs- 839 1 ilk Mavi Yolculuklar tünde ｫｺ｡ｲｴｬ＠ ｡ｲｳｮ､＠ ｅｲｨ｡ｴＧｮ＠ ve tabaklara verilir. ｈｯ＠ sohbetler yenilir, içilir ve sonra da türktlye oturulur." da ｢･ｬｩｲｴ＠ gibi teknede oldukça ･ｬｮ｣ﾭ Hatta uzayan gecelerde nöbetçi ｡￧ｬｲ＠ tayin edilir ve herkesten bu göreve ｵｹｬｭ｡ｳ＠ istenir. ａｫ｡ｭｬｲ＠ türkü ･ｬｩｮ､＠ ｹ｡ｰｬｮ＠ bu sohbetler, ekibi birbirine daha da ｹ｡ｫｮｬｴｲ＠ ve mutgecelerini unutulmaz ｫｬ｡ｲＮ＠ lu eder; mavi ｹｯｬ｣ｵｮ＠ Williams'a (2013) göre ise Azra ｅｲｨ｡ｴＧｮ＠ ｡ｲｫ､ｬ＠ bu mavi yolculukta ｹ｡ｮ＠ sefalete anlam veremezler. Ancak bu sefalet ｯｮｬ｡ｲ＠ birbirlerine daha çok ｫ｡ｹｮｭｳ＠ ve bu yolculuktan daha da zevk almali ｡ｫｭｬｲ＠ ｹ｡ｮｲＮ＠ ｬ｡ｲｮ＠ ｳ｡ｬｲＮ＠ Mavi ｙｯｬ｣ｵｮ＠ Simgeleri Mavi ｹｯｬ｣ｵｮ＠ ｢｡ｹｲ＠ ｶ｡ｲ､Ｌ＠ mavi ｹｯｬ｣ｵ｡ｲｮ＠ forsu mavi zemin üzerine beyaz boya ile ￧ｩｺｬｭ＠ bir kupa ve küçük iki ｡ｭｦｯｲ､Ｎ＠ Bu simge, Keramos'ta (bugünkü ｡､＠ Ören'dir) ｢ｵｬｮｭ＠ bir ｴ｡＠ stelden esinlenerek ｡ｬｮｭｴｲＮ＠ ａｹｲ｣｡＠ koyu mavi veya lacivert ｵｺｮｬ｡＠ bir bayrak üzerine büyük beyaz harflerle "merhaba" ｹ｡ｺｬｲＬ＠ bu iki mavi yolculuk forsu törenle çekilir. iskeledeki bayrak ､ｩｲ･ｮ＠ ｡￧ｫ＠ Sabahattin ｅｹ｢ｯｬｵＬ＠ bu ｹｯｬ｣ｵｫ｡ｲｮ＠ en etkili ve ｙ｡ｲｴ｣､＠ ve ｦ｡ｲｫｬ＠ ･ｹｬｲ＠ üretmeyi selider ｫｩｳ､ｲＮ＠ ver. ｙ｡ｮ､ｫｩｬ･ｲ＠ de kendisine mutlaka ･ｬｩｫ＠ etme､ｵｲ｡ｮ＠ sevmez. Azra Erhat bu faaliyetsini ister, ｢ｯ＠ lerden ￶ｹｬ･＠ bahseder: "Teknede ellerin ｢ｯ＠ ､ｵｲ＠ anlar, ancak uyku ve sohbetleridir. Onlar da zaten birkaç saat sofra ｢｡＠ Görsel 1O. Azra Erhat uçurtma ｨ｡ｺｲｬｫ･ｮ＠ ve Turizm Rehberi, 14.05.1983) (M[lllyet Gazetesi, Tarih neler yaya tutar ya tutmaz. Sabahattin ｅｹ｢ｯｬｵ＠ ｲ｡ｴ､＠ o devingen parmaklan ile ... ｙ･ｩｬ＠ bir bavul binbir türden araç gereçle ｹ｡ｰｴ＠ içinde ｧ･ｴｩｲ､＠ ve tüm mavi yolculara ｹ｡ｰｴｲ､＠ ｩｬ･ｲｮ＠ ｡､ｬｲｮ＠ saymak ｯｬ｡ｮｫｳｺ､ｲＮ＠ ｆｲｬ､｡ｫＬ＠ ｫｭｬ､｡Ｌ＠ uçurtma, bayrak, deniz ｡ｹｮｳＬ＠ büyüteçler, mikroskoplar bunlardan ｢｡ｺｬｮ､ｲＮＢ＠ Sabahattin ｅｹ｢ｯｬｵ＠ ｫ｡ｴｬ､＠ her geziye büyük boyda bir ｦｲｬ､｡ｫ＠ ｨ｡ｺｲｬ［＠ üst arka güverteye ｹ･ｲｬﾭ tirilen bu bisiklet tekerinden ｹ｡ｰｬｭ＠ rengarenk ｦﾭ ｲｬ､｡ｫ＠ rüzgarda döner. ｙｯｬ｣ｵ｡ｲｮ＠ ｮ･ｳｩ＠ ｮ･＠ katar ve renkli ｦｯｴｲ｡ｬ＠ için harika bir fon ｯｬｵｴｲＮ＠ Bayraklar sonraki ｹｬ｡＠ kadar ｫ｡ｬｲ［＠ ama yenisini yapmak, hep birlikte ￧｡ｬｭｹ＠ koyulmak, güzellik ｹ｡ｲｴ｣ｬﾭ na ｢｡ｬｭｫ＠ için bir ｦｲｳ｡ｴ＠ ｳ｡ｹｬｲ＠ (Erhat 1979: 31). Sabahattin ｅｹ｢ｯｬｵ＠ ｫ｡ｴｮ＠ ｹ｡ｰｴ＠ ｦｲｬ､｡ｫ＠ diｲ･＠ ｹ･ｲｬｴｩＮ＠ Ancak bir seferinde polisler tekneye ile ､ｭ｡ｮｬｲ＠ haber ｹｯｬ｡､ｫﾭ gelir ve o ｦｲｬ､｡ｫ＠ ｲｮ＠ iddia ederek ｦｲｬ､｡ｫ＠ el koyar. ｓｯｮｲ｡ｳ､＠ diktehlikeli ｯｬｭ｡､＠ ｫ｡ｮｳﾭ katle incelenen ｦｲｬ､｡ｫｮ＠ na ｶ｡ｲｬＮ＠ Ama yine de mavi yolcular bir daha ､ｩｲ･＠ ｦｲｬ､｡ｫ＠ ｡ｳｭｬｲ＠ ｧ･ｲｫｴｩ＠ konusunda ｵｹ｡ｲｬＮ＠ ｅｹ｢ｯｬｵ＠ ise bu durum ｫ｡ｲｳｮ､＠ ｯｹｵｮ｣｡＠ elinden ｡ｬｮｭ＠ çocuk gibi mutsuz olur (Topuz 2000: 226). MAVi YOLCULUKTA ETKiLI OLAN ｋｩｌｅｒ＠ KISA ｙａｍ＠ ￖｙｋￜｌｅｒ＠ VE ｬｫ＠ mavi yolcular, ｢ｩｬｮ､＠ gibi Halikarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳＧｮ＠ daveti üzerine Sabahattin ｅｹ｢ｯｬｵＧｮ＠ özenle seçｴｩ＠ ｡ｹ､ｮｬｲＮ＠ Halikarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳＬ＠ Paluko, Sabahattin ｅｹ｢ｯｬｵＬ＠ Bedri Rahmi ｅｹ｢ｯｬｵＬ＠ Sabahattin Ali, Erol Güney, Benya, Necati ｃｵｭ｡ｬ＠ ve Fuad Ömer ｋ･ｳｫｩｮｯｬｵＧ､｡＠ ｯｬｵ｡ｮ＠ dokuz ｫｩｬ＠ ekip, ilk mavi ｹｯｬ｣ｵ｡＠ ￧ｫ｡ｲＮ＠ Halikarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳＬ＠ Sabahattin Eyü｢ｯｬｵ＠ ve Azra Erhat, "Mavi Yolculuk" terimini Türk ve ｫｩｬ･ｲ､Ｎ＠ ｋ･ｩｦ＠ ｡ｭ￧ｬ＠ dünya literatürüne ｫ｡ｺｮ､ｲ＠ bu ilk mavi yolculuk 1946 ｹｬｮ､｡＠ ｢｡ｬｲＬ＠ daha sonra bir süre ara verilerek 1957'den sonra ｴ･ｫｲ｡ｬｮ＠ ve ､･ｶ｡ｭｬ＠ hale gelir. 1957 ｹｬｮ､｡＠ ilk kez ｫ｡､ｮｬｲ＠ da ｫ｡ｴｬｲ＠ mavi ｹｯｬ｣ｵ｡Ｎ＠ Azra Erhat, Mina Urgan, Füreya, ismet Noonan bunlar ｡ｲｳｮ､＠ en bilinenleridir. ｰｨ･ｳｩｺ＠ mavi ｹｯｬ｣ｵｮ＠ ､･ｩｭｺ＠ yolcusu ve isim ｢｡ｳ＠ Sabahattin ｅｹ｢ｯｬｵＧ､ｲＮ＠ Mina Urgan, Sabahattin ｅｹ｢ｯｬｵＧｮ＠ ne kadar etkili ｯｬ､ｵｮ｡＠ ￶ｹﾭ le bahseder: "Ege ile Akdeniz'de tekne gezintilerini ikiye ｡ｹｲﾭ ｲｭＺ＠ Sabahattin ｅｹ｢ｯｬｵＧｮ､｡＠ öncesi ve ｳｯｮｲ｡Ｎ＠ Hocam Sabahattin'i yitirdikten sonra çok gezdim o ilk mavi yolcudenizlerde. Ama onun ｢｡ｫｮｬ､＠ 840 1 Duygu Yctgln - Aysel ｙｬｭ｡ｺ＠ Görsel ＠ ｬｵｫ｡ｲｮ＠ Ｎ＠ Sabahattin ｅｹ｢ｯｬｵ＠ ｢｡ｫ＠ bir ｴ｡､＠ ｶ｡ｲ､Ｎ＠ ｓ｡｢ｨｬｲ＠ izin vermezdi. ｇｮ･ｩ＠ ､ｯｵｮ＠ zi isterdi" (Urgan 1999: 62-63). ｭｺ｡＠ Görsel 12. Bedri Rahmi ｅｹ｢ｯｬｵ＠ geç uyanmaseyretmemi- ｹｯｬ｣ｵｮ＠ en etkili isimleri Halikarnas sonra Sabahattin ｅｹ｢ｯｬｵＬ＠ Bedri ve Azra ｅｲｨ｡ｴＧＮ＠ ｂｵｮｬ｡ｲ＠ ｹ｡ｮﾭ Rahmi ｅｹ｢ｯｬｵ＠ da ilk mavi ｹｯｬ｣ｵ｡＠ teknesi ile ｫ｡ｴｬｮ＠ ve Halikar• ｹ｡ｮ､＠ ｡ｹｲｭ､＠ ahtapot ｡ｶ｣ｳ＠ nas ｂ｡ｬｫ￧ｳＧｮ＠ Paluko'yu da unutmamak gerekir. ｙ｡ｺｮ＠ bu bölümünde ｯｮｬ｡ｲ＠ ｵｮｴｬｭ｡ｳ＠ için bu ｫｩｬ･ｲ＠ ｨ｡ｫｮﾭ da ｫｳ｡＠ bilgiler verilmektedir. Mavi ｂ｡ｬｫ￧ｳＧｮ､＠ Sabahattin ｅｹ｢ｯｬｵ＠ 1908 ｹｬｮ､｡＠ Trabzon iline ｢｡ｬ＠ Akçaabat'ta ､ｯ｡ｲＮ＠ ilKütahya'da, ｯｲｴ｡￶･ｮｩｭ＠ Trabzon'da Avrupa'ya ･ｩｴｭ＠ tamamlar. Atatürk'ün ｴ｡ｬｩｭｹ＠ gönderilecek gençler ｡ｲｳｮ､＠ ｹ｡ｰｬｮ＠ ｳｮ｡ｶ＠ girer ve Dijon, Lyon ve Paris Üniversitelerinde, filoloji, edebiyat ve estetik ｡ｬｮｲ､＠ lisans ･ｩｴｭ＠ ｡ｬｲ Ｎ＠ ｫ￶ｲ･ｮｩｭ＠ Akademik kariyerine 1933 ｹｬｮ､｡＠ lstanbul ÜniDili ve ｅ､･｢ｩｹ｡ｴ＠ bölümünde doçent versitesi ｆｲ｡ｮｳｺ＠ olarak ｢｡ｬｲ＠ ve 1939 ｹｬｮ｡＠ kadar ￧｡ｬｲ Ｎ＠ Daha sonｂ｡ｫｮｬＧ＠ ｢｡ｬ＠ olarak ｭｦ･ｴｩｬｫ＠ ra Milli ｅｩｴｭ＠ yapar ve ｡ｹｮ＠ zamanda Tercüme Bürosu'nda birçok William Shakespeare'a görevde bulunur. 1962 ｹｬｮ､｡＠ ait "Macbeth" ｡､ｬ＠ eserin çevirisini yapar. Sabahattin ｅｹ｢ｯｬｵＬ＠ 12 Mart Darbesi ｳｯｮｲ｡､＠ "gizli komünist örgütü kurmak" suçuyla Vedat Günyol ve Azra Erhat ile birlikte ｴｵｫｬ｡ｮｲＬ＠ ancak davada beraat eder. 13 Ocak 1973 tarihinde lstanbul'da vefat eder. Bedri Rahmi ｅｹ｢ｯｬｵ＠ 1911 ｹｬｮ､｡＠ Trabzon'un Görele ilçesinde (bugün Giresun iline ｢｡ｬＩ＠ ､ｯ｡ｮ＠ Bedri Rahmi ｅｹ｢ｯｬｵＬ＠ Sabahattin ｅｹ｢ｯｬｵ＠ ile ｫ｡ｲ､･ｴｩＮ＠ 1927 ｹｬｮ､｡＠ Ze- Görsel 13. Azra Erhat ki Kocamemi'nin Trabzon Lisesi'ne resim ￶ｲ･ｴｭｮｩ＠ olarak ｡ｴｮｭｳ＠ ile beraber onda resim sevgisi lar. Fransa'da ･ｩｴｭ＠ gören Sabahattin ｅｹ｢ｯｬｵ＠ ｭ･ｫｴｵｰｬ｡ｲ＠ ｫ｡ｲ､･Ｍｩｬ＠ ｭ･ｫｴｵｰｬ｡ｳｮ＠ ｢｡ﾭ ile ｢｡ﾭ ｬ｡ｴｲＮ＠ 1929 ｹｬｮ､｡Ｌ＠ lstanbul Güzel Sanatlar Akademi· si, Resim Bölümü'ne girer. Nazmi Güran ve lbrahim ￇ｡ｬｨＧｮ＠ ￶ｲ･ｮ｣ｩｳ＠ olur. 1931 ｹｬｮ､｡Ｌ＠ ､ｩｰｬｯｭ｡ｳｮ＠ almadan Paris'e gider. ｩｲｬ･ｮ､＠ halk ｫ｡ｹｮ､＠ beslenir; masallardan, söylencelerden, türkülerden tutkusunu, insan sevgisini, ｹ｡ﾭ yararlanarak, ､ｯ｡＠ ma sevincini, toplumsal ｳｯｲｵｮｬ｡＠ ｹ｡ｮｳｴｲＮ＠ En ünlü ｩｲＬ＠ Karadut ｡､ｬ＠ ｡ｫ＠ ｩｲ､Ｎ＠ "Güzel ｹ｡ｲｬ＠ ｯｬｭ｡ﾭ ､ｲＢ＠ ､ｮ｣･ｳｩ＠ ile hareket eden Bedri Rahmi'nin bu yüzden ilk mavi yolcular ｡ｲｳｮ､＠ yer ｡ｬｭｳ＠ çok yerindedir. Bedri Rahmi 1975 ｹｬｮ､｡＠ ｹ｡ｭ＠ veda eder. Azra Erhat lstanbul'da ､ｯ｡ｲＮ＠ ilk ve ｯｲｴ｡￶･ｮｩｭ＠ 1915 ｹｬｮ､｡＠ Belçika'da tamamlar. 1939 ｹｬｮ､｡＠ Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih ｃｯｲ｡ｦｹ＠ Fakültesi'ni bitirerek Klasik Filoloji Bölümünde asistan olarak göreve ｢｡ｬｲＮ＠ 1946'da doçent olur. 1949-1950 ｡ｲｳｮ､＠ Yeni lstanbul ve Vatan gazetelerinde ￧｡ｬｲＮ＠ ｕｬｵｳ｡ｲ＠ ￇ｡ｬﾭ ma Örgütünde kütüphanecilik yapar. Eski Yunan ve filolog. arkeolog, çevirmen ve Roma dilleri ｵｺｭ｡ｮＬ＠ ､ｮ｣･＠ ｫ｡､ｮ＠ olarak bilinen Azra Erhat, özellikle Eski Yunan klasiklerinden ｹ｡ｰｴ＠ çevirilerle ｴ｡ｮｲＮ＠ A. Kadir ile birlikte llyada ve Odissea ve Sabahattin ｅｹ｢ｯｬｵ＠ ile birlikte Hesiodos Eseri ve ｋ｡ｹｮｫｬｲ＠ ｡､ｬ＠ çevirileri referans kabul edilir. Sofokles, Aristofanes gibi ｹ｡ｺｲｬｮ＠ eserlerini de Türkçeye ｫ｡ｺｮ､ｲＮ＠ Yeni Ufuklar dergisinin ｹ｡ｺｲｬｮ､＠ biri olan Erhat, hümanist ｡ｮｬｹ＠ önbu dergi çevresinde ｧ･ｬｩｮ＠ cüleri ｡ｲｳｮ､＠ yer ｡ｬｲ Ｎ＠ Halikarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳ＠ ile Mart 1957'den 1972'ye kadar ｭ･ｫｴｵｰｬ｡ｲＮ＠ 1982'de lstanbul'da vefat eder. 841 • ilk ｍ Ｚｶｬ＠ Yolculuklar ｍａｖ＠ Paluko (Ahtapot ａｶ｣ｳＩ＠ Bodrum'da Paluko diye bilinen Mustafa Esin, mavi bir ｢｡ｬｫ￧､ｲＮ＠ Ömrünü denizde gözlü, keskin ｢｡ｫｬ＠ ｢｡ｬｫ￧＠ geçiren güçlü bir ｩｮｳ｡､ｲＮ＠ Palukosuz bir Bodrum, bir Cova ､ｮｬ･ｭｺＮ＠ Bu ｫｹｬ｡ｲｮ＠ kopaｲｬｭ｡ｺ＠ bir ｰ｡ｲ￧ｳ＠ ｯｬ､ｵｮ＠ kendi de bilecek ki ｡ｬｴ＠ ￧ｯ｣ｵｮ＠ da ｺｭｩｲＧ､･＠ evlendirip ｹ･ｲｬｴｩ､＠ halde Bodrum'dan ｡ｹｲｬｭｺＮ＠ Paluko Giritlidir. ｂ｡ｬｫ￧＠ ile ｢｡＠ ｢｡＠ verip ｫｯｮｵｴｬ｡ｲ＠ zaman ｫｵｬ｡ｮ､ｲ＠ dil ｴ｡ｬｹｮ｣＠ ｭ＠ kestirilemez (ErTürkçe mi, Rumca ｭＬ＠ hat 1962: 40-41). Bedri Rahmi, Paluko'nun ayna ile ｮ｡ｳｬ＠ ahtapot ｡ｶｬ､ｮ＠ ｡ｮｬｴｲ＠ ｹｬ｡ｲ｣Ｎ＠ Sözlü ｧ￶ｲﾭ me ｧ･ｲ￧ｫｬｴｩｮ＠ Tunçer Ergunsü de onun hem Girit göçmeni ｯｬ､ｵｮ｡＠ hem de ayna ile ahtapot ｡ｶｬ､ｮ＠ bahseder: "Giritlilerden ｢｡ｺｳ＠ ｭ･ｨｵｲ､Ｎ＠ Mesela bunlardan bir tanesi bir buçuk-iki metre ｢ｹｫｬｮ､･＠ bir kürekli tekneyle denizin dibine ayna tabir edilen bir cihazla bakarak ｺｰｫｮｬ＠ ahtapot avlayan ｹ･ｴｭｩﾭ seksen ｹ｡ｬｲｮ､＠ bir adam ｶ｡ｲ､Ｌ＠ bunu çok iyi bisonra veya liyorum. O, sabahleyin giderdi, ￶ｬ･､ｮ＠ ｡ｫｭｺ･ｲｩ＠ dönerdi, güzel ahtapot ｡ｶｬｭｴＬ＠ herahtapot yerdi, o da kendini o kes ondan ahtapot ｡ｬｰ＠ ･ｫｩｬ､＠ ｴ｡ｮｭＬＢ＠ (Tunçer Ergunsü) Gökova'da bir ｫｹ＠ köyü olan Mina Urgan ｫｩｴ｡｢ｮ､＠ Çökertme'nin ｢｡ｬ｣＠ ￧･ｫｩ｣ｬｮ＠ ￇ｡ｫｲ＠ ｹ･＠ａ ile Palu｡ｮｬｴｲＮ＠ ￇ｡ｫｲ＠ ａｹ･＠ ko efsanelerinden ｫ｡ｹｮｬ､＠ masmavi gözlü ｯｬ｡ｮｳｴ＠ güzel ｹ｡ｬ＠ bir ｫ｡､ｮｲＬ＠ Giritli ｢｡ｬｫ￧＠ Paluko da ｯｬ｡ｮｳｴ＠ ｹ｡ｫｬＬ＠ ｡ｬ＠ｹ bir erkektir (Urgan 1999: 65). ｙｏｌｃｕｎ＠ ｩｚｌｅｒ＠ "O ne ｣ｭ｢Ｌ＠ ･ｨｩｲ＠ ａ､｡ｳ＠ üç ｹｬ＠ o ne sevinçtir! 'ndaki Eller ａｮｴ＠ sonra ｳ｡ｰｬｭ＠ görmek" Azra Erhat, Cumhuriyet Gazetesi 1970 Bedri Rahmi ｅｹ｢ｯｬｵＬ＠ mavi ｹｯｬ｣ｵｮ＠ ｩｲｮ＠ yazresmetmakla, her mavi yolculukta her ｧ￶ｲ､ｮ＠ mekle kalmaz, ｧ･ｺ､ｩ＠ yerlerde de kendinden bir ･ｹ＠ ｢ｲ｡ｫ＠ ve ､ｯ｡ｹ＠ kendini katma gereksinimi duyar. ilk mavi yolculardan Erol Güney, Bedri Rahmi'nin gezi ｳｲ｡ｮ､＠ ｢･＠ defter ､ｯｬｵｲｮＬ＠ ｢ｵｮｬ｡ｲ＠ eskizlerden, resimlerden ve notlardan ｯｬｵｴｮ＠ ｡ｫｴｲＮ＠ Hatta Sabahattin Ali'nin ｢｡ｮ､＠ ｴ｡｣Ｌ＠ elinde ｡ｳ＠ ve teknenin ｨｫｭ､｡ｲ＠ gibi görünen bir resmini çizer 2009). Azra ve Erol Güney'e hediye eder Ｈｅｹ｢ｯｬｵ＠ Erhat da bu izlerden ve ｹｬ｡ｲ＠ ｹｬ＠ ｡ｮｴｬｲ＠ ne durumda ｯｬ､ｵｮ＠ kontrol ettiklerinden bahseder. Fethiye Körfezi'nde ｏｳｭ｡ｮ＠ Suyu denilen bir koyda kocaman bir kayaya ｢ｯｹ｡､＠ kocaman ｢｡ｬｫｴｮ＠ ､ｯｬ｡ｹ＠ ｯｲ｡ｳ＠ｴｫ Bedri Rahmi Koyu olarak ｡ｮｬｲＮ＠ Buradaresmi; çamlar, ￧･ｩｴ＠ ￧･ｩｴ＠ ｡￧ｬｲＬ＠ bitkiler ve ki ｢｡ｬｫ＠ çiçekler ｡ｲｳｮ､＠ insan elinin ､ｯ｡ｹ＠ ｫ｡ｲｭｳｮ＠ parlak bir simgesidir. Bedri Rahmi oraya bir ｡ｮｴ＠ dikｭｩｴｲ＠ (Erhat 1979: 27). ｩｮ･＠ Mavi ｹｯｬ｣ｵ｡ｲｮ＠ hemen hepsi mavi gezinin güzelligüzellik katmak gereksinimi duyar. 1967 ｹｬｮ､｡＠ Gökova Körfezi'nde bulunan ve ･ｨｩｲ＠ ｡､ｳ＠ olarak da bilinen Sedir ａ､｡ｳＧｮ＠ bir andaç ｢ｲ｡ｫｬＬ＠ buna da "Eller ａｮｴＢ＠ ｡､ｮ＠ verirler. Azra Erhat bir ｹ｡ｺｳｮ､＠ bu ｡ｮｴ＠ ￶ｹｬ･＠ bahseder: l 6 http://www.paluko.com/paluko.htm Görsel 15. Bedri Rahmi Koyu'ndaki Bedri Rahmi ｅｹｬ｢ｯｵＧｮ＠ ￧ｩｺ､＠ ｢｡ｬｫ＠ resmi 842 1 Duygu Yetgln - Aysel ｙ Görsel 16. Sedir ａ､｡ｳＧｮ＠ ｫｹ｡ｬ＠ (Aysel ｙｬｭ｡ｺＧｮ＠ Görsel 18. Sedir ａ､｡ｳ mavi yolculann el izlerinin ｢ｵｬｮ､＠ 2014) ｡ｲｩｶｮ､･Ｌ＠ ｡ｲｩｶｮ､･Ｌ＠ ffO ne ｣ｭ｢Ｌ＠ ler ａｮｴ＠ o ne sevinçtir! ･ｨｩｲ＠ ａ､｡ｳＧｮｫｬ＠ Elüç ｹｬ＠ sonra ｳ｡ｰｬｭ＠ görmek, hatta ｢｡ｫ＠ yolculardan onu gördükleri ve hiç bozulma､＠ haberini almak! Bu ｹ｡ｮｴ＠ on günlük bir yol• ｩｮｳ｡＠ insan eder. Mavi culukta mutlu eder ｩｮｳ｡Ｎ＠ yolcu olabilen, mavi yolcu olur ömrünün sonuna da ｫ･ｮ､ｩｬ＠ ｡ｫｰ＠ gider mavi yoldek. ｏｬｭ｡ｹｮ＠ culukta." (Cumhuriyet Gazetesi 1970). Sedir ａ､｡ｳＬ＠ rai kenti ｫ｡ｬｮｴｲ＠ kici ｡ｬｮｲ､＠ ｬ･ｴｩｲｮ＠ ｲ｡ｦｮ､＠ ｴ｡ｲｦｮ､＠ ､ｯ｡ｬ＠ ｫ･ｦ､ｩｬｲ Ｎ＠ Mina ｕｲｧ｡ｮＧ＠ ｫｩｴ｡｢ｮ､Ｌ＠ ｹ｡ｺｳｮ､＠ Azra ｅｲｨ｡ｴＧｮ＠ ise gazete ve Halikarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳＧｮ＠ mane• da Türkiye Turizmi Sözlü ｢･ｬｩｲｴ＠ vi ｯｬｵ＠ ｡､ｮ＠ ｇ￶ｫｯｶ｡ｬＧｮ＠ Görsel 17. Sedir ａ､｡ ｅ ｹ｢ｯｬｵＧ ｮ ｡＠ ｓ｡ｹｧ＠ ｳ Ｇ ｮ､ ｡＠ 1973" ｹ｡ｺ 1973 ｹ ｬｮ､ ｡＠ deniz ｫ｢ｵｬ ｳ ＠ (Duygu Yetgln'ln ｡ｲｩｶｮ ｡ ｮ＠ ile ｹ｡ｺ ､ ･ｮ ｬ ｡ ｮ＠ Ｌ＠ ·s. 2016) Ｇ ｮ､｡＠ mavi ｹｯｬ｣ｵ｡ｲｮ＠ el izleri (Aysel ｙｬｭ｡ｺ Ｇ ｮ＠ 2014) Tarih güzelliklerin ｹ｡ｮ＠ ｳｲ｡Ｌ＠ antik Kedile yat ve kültür turizminin en çe· biridir. Kültür ve Turizm ｂ｡ｫｮｬ＠ 2012 ｹｬｮ､｡＠ çevre düzenlemesi gerçekSedir ａ､｡ｳＬ＠ ｹｬ､｡＠ ｹ｡ｫｬ＠ 100 bin ｫｩ＠ ta· ziyaret edilir. Bu ada da ilk kez mavi yolcular ｴ｡ｲｦｮ､＠ ｬｭ｡ｺ＠ ｇ￶ｲｭ･ｬｩ＠ ｳｲ｡ｮ､＠ ､･ｩｮ＠ gibi bir dere ｹ｡ｴｮ､＠ getirilen kum ve adada bulunan kaynaktan ｡ｬｮ＠ suyla yerli kaya üstüne Bedri Rahmi Eyü• ｢ｯｬｵＬ＠ Sabahattin ｅｹ｢ｯｬｵＬ＠ Azra Erhat, ｡､ｩ＠ ￇ｡ｬｫＬ＠ Mina Urgan ve ｡､ｮ＠ ｇ￶ｫｯｶ｡ｬＧｮ＠ da el izleri bulunur. Ancak bu el izlerinin ｢ｵｬｮ､＠ kaya ｰ｡ｲ￧ｳＬ＠ Kleo• giden ｹｲ＠ yolunun ｫｯｲｵｬ｡＠ ile patra ｐｬ｡ｪＧｮ＠ Güvenlik Kulesi ｡ｲｳｮ､＠ ｳｫｰ＠ ｫ｡ｬｭ＠ ､ｵｲｭ｡＠ (Görsel 16). ａｹｲ｣｡＠ 1973 ｹｬｮ､｡＠ ｨ｡ｹｴｮ＠ kaybeden ｡ｮｳ＠ bir ｫ｡ｹｮ＠ üzerine de· Sabahattin ｅｹ｢ｯｬｵ＠ niz ｫ｡｢ｵｬｲ＠ ile "S. ｅｹ｢ｯｬｵＧｮ｡＠ ｓ｡ｹｧ＠ 1973" ｹ｡ｺｬ､ｲ＠ (Görsel 17). Bu izleri ｡ｲｴｭｫ＠ üzere adaya giden Anadolu Üniversitesi Türkiye Turizmi Sözlü Tarih Projesi Gör. Duygu Yetgin ve ￖｲＮ＠ Gör. Aysel ekibinden ￖｲＮ＠ ｙｬｭ｡ｺＬ＠ uzun aramalar sonucu tek bir güvenlik görev• ve gördükleri lisinin dikkati sayesinde kayaya ｵｬ｡ｲ＠ Görsel 19. Azra ｡ｲ ｩｶｮ､･Ｌ＠ ｅｲｨ｡ｴＧｮ＠ Sedir ａ､｡ｳＧｮｫｬ＠ el izi (Duygu Yetgin'ln 2014) 843 1 ilk Mavi Yolculuklar ｫ｡ｲｳｮ､＠ hayal ｫｲｬ＠ ｹ｡ｲｬＮ＠ Adaya bir ､･ｲ＠ daha katan el izlerinden ｯｬｵ｡ｮ＠ bu ｡ｮ､｣＠ koruma ｡ｬｴｮ＠ ｡ｬｮｭｳ＠ ve gelen turistlere bir bilgi ｴ｡｢･ｬｳ＠ ｫｯｮｵｬｭ｡ｳ＠ daha ｡ｮｬｭ＠ ｯｬ｡｣ｫｴｲ＠ (Görsel 18-19). KÜLTÜR ｇｅｚｩｓ＠ AMAÇLI YAPILAN ｍａｖ＠ YOLCULUKLAR ｙｅｒｎ＠ YAT ｔｕｒｩｚｍｎｅ＠ BIRAKIR Halikarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳＧｹ＠ birkaç ｡ｹ､ｮ＠ Bodrum ｡ｲｳｮ､ｫｩ＠ ilk mavi ｹｯｬ｣ｵ＠ o dönem için bir kültür ve tarih ｢ｵｬｭ｡ｳ､ｲＮ＠ ｙ｡ｰｬｮ＠ bu ilk mavi ｹｯｬ｣ｵｮ＠ ￧ｫ＠ felsefesi de HMavi Anadoluculuk" fikridir. Mavi Anadoluculuk felsefesini benimseyen Halikarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳ＠ ile birkaç ｡ｹ､ｮ＠ arｫ｡､Ｌ＠ Yunan ｵｹｧ｡ｲｬｮ＠ Anadolu ｵｹｧ｡ｲｬｮ＠ öncüsü ｯｬｭ｡､ｮＬ＠ ancak izleyicisi ｯｬ､ｵｮ＠ savunur. Halikarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳ＠ bu fikirden yola ￧ｫ｡ｲ＠ Ege ve buradaki antik kentleri ve tarihi Akdeniz ｫｹｬ｡ｲｮＬ＠ eserleri önce kendisi ｫ･ｦ､ｲＮ＠ 1944 ｹｬｮ､｡Ｌ＠ ｹ｡ｮ＠ ahtapot ｡ｶ｣ｳ＠ Paluko'yu da alarak motorsuz teknesi Ｂｙ｡ｴｮ＠ ile buradaki ｫｯｹｬ｡ｲＬ＠ ｫｹｬ｡ｲ＠ ve antik kentleri ､ｯｬ｡ｲＮ＠ Ancak bu gezi onun için yeterli olmaz, çünkü bu güzelliklerin daha ｧ･ｮｩ＠ kitlelere duyurulｭ｡ｳ＠ ｧ･ｲｫｴｩ＠ ｩｮ｡｣､ｲＮ＠ Bunun en etkili yolu da sanat ve ･､｢ｩｹ｡ｴｲＮ＠ 1946 ｹｬｮ､｡＠ ｋｵ｡､ｳＧｹｬ＠ Gerçekten de 1946 ｹｬｮ､｡＠ maya karar ｶ･ｲ､ｩｮＬ＠ ilk mavi ｹｯｬ｣ｵ｡＠ ￧ｫﾭ ｹ｡ｮ＠ almak ｩｳｴ･､＠ ｫｩｬ･ｲ＠ ｳ｡ｮｴ￧ｬｲ､Ｌ＠ ｡ｹ､ｮｬｲ＠ ve önemli yazarlardan seile ￧ｫｬ｡ｮ＠ ilk mavi yolculuk bir çer. Toplam dokuz ｫｩ＠ ･ｩｴｭ＠ ve kültür gezisidir. ａｳｬｮ､｡＠ kültür gezisi olan, Ondan sonra sadece bu ilk mavi yolculuk ､･ｩｬｲＮ＠ ￧ｫｬ｡ｮ＠ ､ｩ･ｲ＠ yolculuklar da bir seminer ･ｫｬｩｮ､＠ ge- ｾ Ｑｾ＠ 2M - - gezdikleri yerlerdeki antik çer. Bu gezilere ｫ｡ｴｬｮｲＬ＠ kentlerin tarihi ｨ｡ｫｮ､＠ önceden bilgi sahibi olurlar; hatta ｳｲ｡ｹｬ＠ birbirlerine rehberlik edercesine anlaｴｲｬ｡Ｎ＠ Burada ｹ｡ｮｬｲ＠ da ｳｲ＠ olarak kalmaz. Mavi ｹｯｬ｣ｵｮ＠ ｡ｭ｣＠ da bu ｫｯｹｬ｡ｲｮＬ＠ ｫｹｬ｡ｲｮ＠ ve antik kentlerin ｧｺ･ｬｩｮ＠ ｧ･ｮｩ＠ kitlelere ､ｵｹｲｬｭ｡ｳ＠ deｩｬ＠ midir? Bu nedenle burada ｹ｡ｮｬｲ＠ roman olur, ｩｲ＠ olur, resim olur, gravür olur, gazete haberi olur, ｫ￶･＠ ｹ｡ｺｳ＠ ve deneme ｹ｡ｺｬｲ＠ olur. 1957 ｹｬｮ､｡＠ ｫ｡､ｮｬｲ＠ da ilk kez mavi ｹｯｬ｣ｵ｡＠ ｫ｡ｴｬｭｳｹ＠ mavi yolculuklar ､･ｶ｡ｭｬ＠ hale gelir ve ｧ･ｬｮｫｳｩｲＮ＠ Hatta 1957 ｹｬｮ､｡＠ sonra ｹ｡ｰｬｮ＠ Gökova Körfezi ｴｵｲｬ｡＠ ｹｬｫ＠ faaliyetlere ､￶ｮｲＮ＠ Halikarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳ＠ ､ｮ｡＠ bu ｹｯｬ｣ｵｫ｡ｲｮ＠ en etkili ､ｩ･ｲ＠ ｫｩｳ＠ de ｰｨ･ｳｩｺ＠ Sabahattin ｅｹ｢ｯｬｵＧ､ｲ Ｎ＠ Sabahattin ｅｹ｢ｯｬｵ＠ neredeyse tüm mavi yolculuklara ｫ｡ｴｬｲ＠ ve mavi ｹｯｬ｣ｵｫ｡ｲｮ＠ bir kültür gezisi olarak En etkili bu iki mavi yolcumadevam etmesini ｳ｡ｬｲＮ＠ alesef ｡ｹｮ＠ ｹｬＬ＠ 1973 ｹｬｮ､｡Ｌ＠ hayata veda eder. ｏｮｬ｡ｲ＠ ölümünden sonra belki de ｯｮｬ｡ｲ＠ ｹ｡ｰｴ＠ tarzda mavi yolculuklar hiç ｹ｡ｰｬｭ｣ｫｴｲＮ＠ Bu esnada Bodrum ve Marmaris'te süngercilik önemli geçim ｫ｡ｹｮｬｲ､Ｎ＠ "Mavi Yolculuktan Yat Turizmine ｇ･￧ｩＢ＠ ｢｡ｬ＠ ｡ｬｴｮ､＠ daha ､･ｴ｡ｹｬ＠ ｡ｮｬｴ｣ｫ＠ olan süngerci tekneleri, ilk ｹｬ｡ｲ､＠ mavi yolculuklar için ｫｵｬ｡ｮｳ＠ da daha sonra bu tekneler de yenilenerek ｴ｡ｭｹｬ＠ yat turizmi dönemi ｢｡ｬｲＮ＠ Turizmin de ｧ･ｬｩｭ＠ ile bu yolculuklar ｴｩ｣｡ｲｬ･ｫ＠ ｡ｳｬ＠ ｡ｭ｣ｮ､＠ ｵｺ｡ｫｬｲＮ＠ Ancak mavi yolculuk ama｣ｮ＠ birine ｵｬ｡ｭｴｲ＠ ki bu da insanlar ｡ｲｴｫ＠ ｫｹﾭ ｬ｡ｲ＠ ve oradaki güzellikleri ｫ･ｦｴｭｩｬｲ､Ｎ＠ ｡､ｮ＠ ｇ￶ｫｯｶ｡ｬＧｮ＠ da ､･ｩ＠ gibi "Ne mutlu ｂ｡ｬｫ￧ｹ＠ ki var..:•. Anadolu'su, ne mutlu Anadolu'ya ki ｂ｡ｬｫ￧ｳ＠ KAYNAKÇA # Eser Kaynaklar Devrim, Ｎ＠ (2010). ｡ｫｩｲ＠ ｐ｡＠ Ailesi. (Çeviren: Semra Karamürsel). lstanbul: ｄｯ｡ｮ＠ ｙ｡ｹｮ｣ｬｫＮ＠ 14. ｂ｡ｳｫＮ＠ Erhat, A. (1960). Mavi Anadolu. lstanbul: lstanbul ｍ｡ ｴ ｢｡ｳＮ＠ Erhat, A. (1962). Mavi Yolculuk. lstanbul: Çan ｙ｡ｹｮｬｲ Ｎ＠ Erhat, A. (1976). Mektuplanyle Ha//karnas ｂ｡ｬｫ￧ｳ Ｎ＠ lstanbul: ￇ｡ﾭ ､｡＠ ｙ｡ｹｮｬ＠ Erhat, A. {1979). Karya'dan Pamjilya'ya Mavi Yolculuk. lstanbul: Cem ｙ｡ｹｮ･ｶｩＮ＠ Görsel 20. Hallkarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳ＠ Karayel'in ｡ｲｩｶｮ､･Ｉ＠ ve iyi dostu Bodrumlu Cavur Ali (Ali Erhat, A. (1980). Sevgi Yönetimi. lstanbul: ｩｮｫｬ｡ｰ＠ ve Aka Kitabevi. ｅｹ｢ｯｬｵＬ＠ B.R. (1999). ａｫ＠ Mektuplan 1934-1936. lstanbul: ｩ＠ Banｫ｡ｳ＠ Kültür ｙ｡ｹｮｬｲ＠ ｅｹ｢ｯｬｵＬ＠ B.R. (2009). Mavi Yolculuk Defterlert. lstanbul: ｩ＠ ｂ｡ｮｫｳ＠ Kültür ｙ｡ｹｮｬ＠ ｇ￶ｫｯｶ｡ｬＬ＠ Ｎ＠ (2014). Ben Ha/ikarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳ＠ DoAdum Sevdim Öldüm. Ankara: TUREB ｙ｡ｹｮｬｲＮ＠ 844 1 1 Duygu Yetgln • Aysel ｙｬｭ Günyol, V. (1994). Yaza Yaza ｙ｡ ｡ｲ ｫ ･ｮ Ｎ＠ Erhat A. (1970, 15 Eylül). Bu Mavi ｙｯ ｫ ｵｬ ｵｮ＠ Hem Dostu Hem ｄｭ｡ｮ＠ Var. hnp://www.cumhuriyetarsivi.com, ｅｲｩｭ＠ tarlhl: 0109.2014. lstanbul: Cem Kültür ｙ｡ｹｮ･ｶｩＮ＠ Kulln, A. (2014) ｆｩｲ･ｹ｡ Ｎ＠ lstanbul: Everest ｙ ｡ ｹｮｬ｡ｲＮ＠ Orman I. H. (2005). Merhaba Hallkarnas ｂ｡ｬｫ￧ ｙ｡ｹｮ･ｶｩ ｳ ｾ＠ Ankara. Bilgi Ｎ＠ Topuz, H. (2000). Eski Dostlar. lstanbul: Remzi Kitabevi. Urgan, M (1999). Bir Dinozorun Gezileri. ls tanbul: ｙ｡ｰ＠ KAYNAK ｋｌｅｒ＠ Gökoval~ Ｎ＠ (D.T.: 1939). Lisansüstü. Akyaka, ｍｵｬ｡Ｎ＠ 13 Eylül 2014 tarihli sözlü ｧ￶ｲｭ･ Ｎ＠ Ｈｇ￶ｲ･ｮＺ＠ Duygu Yetgin ve Aysel ｙｬｭ｡ｺＩＮ＠ Kredi ｙ｡ｹｮｬｲＮ＠ Wllllams, R. (2013). The Fisherman ｯ｛ｈ｡ｬｩ ｙ｡ｹｮ･ｶｩ ｣ ｡ｲｮ ｡ｺ＠ ｳ ｵ ｳＮ＠ Ankara: Bilgi ｙ｡ｬ､ｺＮ＠ M. (D.T.: 1960). Lise. Marmaris. 26 Ekim 2013 tarihli sözlü ( ｇ￶ｲ･ｮ Ｚ＠ Ece ｄｯ｡ｮｴＩＮ＠ Ｎ＠ ｧ￶ｲｭ･＠ lnternet Kaynaklan Mavl Ömür Bitti (1973, 19 Ekim). Mllliyet Sanat Dergisi, ｳ｡ｹ＠ http://gazetearsivl.mllliyet.com.tr/Arslv/1973/10/19, ｅｲｩｭ＠ rihl: 05.08.2014. Çimen, F. (0.1:.: 1961). Lisans. Marmaris. 26 Eklm 2013 tarihli sözlü ｧ￶ｲｭ･ＮＨｇｮＺ＠ Ece ｄｯ｡ｮｴＩＮ＠ 50. ta• Ergunsü, T. (D.T.:1937). Lise. Bodrum. ｳ＠ lü ｧ￶ｲｭ･＠ Ｈｇ￶ｲ･ｮＺ＠ ｄ￶ｮ＠ Çiçek). KAYNAK ｋｩｌｅｒｎ＠ ａｵｳｴｯ＠ 2013 tarihli söz• ￖｚｇｅￇｍｉｌｒ＠ Fatma ÇiMEN: ｡､ｮ＠ 1961 ｹｬｮ､｡＠ Marmaris'te ､ｯｵＬ＠ ｩｬｫ￶ｲ･ｮｭ＠ Atatürk llkokulu'nda, orta ve lise ￶ｲ･ｮｩｭ＠ ise Marmaris Ortaokulu'nda ve ｍｵｬ｡＠ ￖｲ･ｴｭｮ＠ Llses['nde ｴ｡ｭｬ､ Ｎ＠ Çocukluk ve gençlik dönemlerin[ Marmaris ve Ankara'da geçirdi. Daha sonra Gaz[ Ünlversltesl'nden ｢｡ｮｫ｣＠ olarak mezun oldu. lstanbul Sular idaresinde göreve ｢｡ｬ､ Ｎ＠ ｓｲ｡ｳｹｬ＠ turizmde, sosyal ｹ｡ｲ､ｭ＠ derneklerinde ve siyasette aktif yönetici ve yazar olarak ￧ ｡ｬｴＮ＠ Halen yazar• ｬｫｹ｡ｰｭｴ＠ ve Marmarls' te ｹ｡ｭｮ＠ sürdürmektedir. Halikarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳＧｮ＠ (Cevat ｡ｫｩｲ＠ ｋ｡｢￧ｬＩ＠ manevi ｯｬｵ＠ ola• 1939 ｹｬｮ､｡＠ ｍｵｬ｡Ｇｮ＠ Gökova Köyü'nde ､ｯ＠ rak bilinen ｇｦｫｯｶ｡ｨＬ＠ du. lzmlr iktisadi ve Ticari ilimler Akademisl'nden mezun olduk• tan sonra, yüksek lisans ve ､ｯｫｴｲ｡ｳｮ＠ turizm ｡ｬｮ､＠ ｴ｡ｭｬ､Ｎ＠ ｩｬ･ｴｭ＠ Bllimleri ､｡ｬｮ＠ doçent oldu, TRT ve ｢｡ｺ＠ ｹ｡ｮ＠ organlaｲｮ､｡＠ muhabir ve ｹ｡ｰｭ｣＠ olarak ￧｡ｴＮ＠ 10980'den sonra Ege Üniversitesi ｂ｡ｳｮＭｙｹ＠ Yüksekokulu ve Dokuz Eylül Onlersltesi Güzel üyesi olarak görev ｹ｡ｰｴＮ＠ 1993 ｹｬｮﾭ Sanatlar Fakültesi'nde ￶ｲ･ｴｩｭ＠ da Ege Üniversitesi ￇ･ｭ＠ Meslek Yüksekokulu'nda görev yapmaya ｢｡ｬ､ Ｎ＠ Halen ｹ｡ｭｮ＠ Gökova'da sürdürmektedir. Mehmet YALDIZ: 1950 ｹｬｮ､｡＠ Marmarls' te ､ｯｵ Ｌ＠ ilköl renimini Atatürk ilko kulse Atatürk Ortaokulu'nda ve ｍｵｬ｡＠ Endüstri lu, ｯ ｲｴ｡￶･ｮｬｭｩ＠ Meslek Lisesi'nde tamamladL Çocukluk ve gençlik dönemlerin l Marmaris'te geçirdi. Yat ｫ｡ｰｴｮ＠ olarak göreve ｨ｡ｬ､ Ｎ＠ Ha· len kendi teknesinde görev yapmakta ve Marmaris'te ｹ｡ ｡ｭｮ＠ sürdürmektedir. GÖKOVALI Tuncer ERGÜNSU 1937 ｹｬｮ､｡＠ lstanbul'da ､ｯｵＮ＠ ｩｬｫ￶ｲ･ｮｭ＠ 35. Gazi Okulu'nda Lise ￶ｲ･ｮｩｭ｛＠ lse lstanbul'da Salnt Josef ｆｲ｡ｮｳｺ＠ ve Erkek Lisesl' nde okudu, ｂ｡ｬｫ＠ ｩｬ･ｭ＠ ｳ｡ｮｴｹｬ＠ ilgilenen Ergünsu, yaz ｡ｹｬｲｮ､＠ Bodrum'da ｫ＠ ｡ｹｬｲｮ､＠ ise lstanbul'da ｹ｡ｭｮ＠ sürdürmektedir. ｴ｡ｭｬ､Ｎ＠ 845 1