ЦБҮАЖ-код.pdf

Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦАГДААГИЙН ЕРӨНХИЙ ГАЗАР Албан хэрэгцээнд МОНГОЛ УЛСЫН ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ЖУРАМ MONGOLIAN NATIONAL POLICE AGENCY STANDART OPERATING PROCEDURE Дөрөв дэх хэвлэл УЛААНБААТАР 2018 1 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Цагдаагийн албаны үнэт зүйл “Эх орон, ард иргэддээ өргөсөн тангараг” Цагдаагийн албаны эрхэм зорилго “Найдвартай баталгаатай үйлчилгээ-иргэд, олон нийтийн итгэл, дэмжлэг” Цагдаагийн албаны уриа “Амар амгалан амьдралын төлөө хамтдаа” Цагдаагийн албаны бахархал “Түүхэн уламжлал, хуримтлуулсан туршлага, туг, бэлгэ тэмдэг, цагдаагийн албаны цол, үнэмлэх, энгэрийн тэмдэг, дүрэмт хувцас” 2018 оны 01 дүгээр сарын 17-ны өдрийг хүртлэх нэмэлт, өөрчлөлтийг оруулав. Эмхтгэсэн: Цагдаагийн ерөнхий газрын Захиргааны удирдлагын газрын дарга, Цагдаагийн хурандаа Б.Бат-Өлзий Цагдаагийн ерөнхий газрын Хуулийн хэлтсийн дарга, Цагдаагийн хурандаа Л.Нямдаваа Цагдаагийн ерөнхий газрын Хуулийн хэлтсийн ахлах мэргэжилтэн, Цагдаагийн дэд хурандаа Б.Онон Цагдаагийн дэд хурандаа Ж.Отгонгэрэл Цагдаагийн хошууч Д.Мөнхтулга Хэвлэлийн техник редактор: Цагдаагийн хурандаа Л.Нямдаваа Хэвлэлийн эхийг бэлтгэсэн: Цагдаагийн дэслэгч Х.Бат-Энэрэлт Формат: 60х90 Хэвлэлийн хуудас: 90.5хх Хэвлэсэн тоо: 600ш ЦЕГ-ын Хэвлэх хэсэгт хэвлэв. с Зөвшөөрөлгүйгээр хэвлэн олшруулахыг хориглоно. 2 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Өмнөтгөл Цагдаагийн байгууллага нь үүсч хөгжсөн түүхэн цаг хугацаандаа гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах, урьдчилан сэргийлэх чиг үүргээ нэр төртэй биелүүлж ирсэн төрийн тусгай алба билээ. Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааг ард иргэдэд ойртуулах, хүртээмжийг сайжруулах, алба хаагчдынхаа хийж гүйцэтгэх үүргийг тодорхой болгох зорилгоор Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмыг анх боловсруулж байсан нь улам бүр боловсронгуй болсоор 4 дэх эмхэтгэл Таны гарт очиход бэлэн болжээ. Монгол Улсын Их Хурлаас 2017 онд Цагдаагийн албаны тухай хууль, Эрүүгийн болон Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хууль, Зөрчлийн болон Зөрчил шалган шийдвэрлэх тухай хуулиудыг шинээр баталж, тэдгээрийн хэрэгжилтийг хангаж эхэлсэнтэй холбоотойгоор бид ч бас үйл ажиллагааны журмаа өөрчлөн боловсруулах бодит шаардлага бий болсон. Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмыг шинэчлэн боловсруулж байгууллага, алба хаагчдын үйл ажиллагаанд хэрэгжүүлснээр мэргэжлийн мэдлэг, ур чадвар дээшлэх, хууль тогтоомж, хүний эрх зөрчигдөхөөс сэргийлэх, гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах, урьдчилан сэргийлэх ажилд ахиц гарах нөхцөл, эрx зүйн таатай орчин бүрдэж байгааг цохон тэмдэглэж байна. Цагдаагийн байгууллагын алба хаагч, ажилтан бүр үйл ажиллагааны энэхүү журмыг дан ганц эмхэтгэлээр бус, ухаалаг гар утсаар болон цагдаагийн байгууллагын дотоод сүлжээнээс цахим хэлбэрээр ашиглаж, өдөр тутмын үйл ажиллагаанд мөрдлөг болгон хэрэгжүүлэх нөхцөл бүрдсэнийг Танд үүгээр мэдэгдэж байна. Ард иргэдийнхээ амар тайван амьдралын төлөө өргөсөн тангарагтаа үнэнчээр зүтгэж, хүлээсэн үүргээ нэр төртэй биелүүлж байгаа алба хаагч Та бүхэндээ эрүүл энх, ажлын амжилт бүтээлээр дүүрэн байхыг хүсэн ерөөе. Сайн үйлс дэлгэрэх болтугай. ЦАГДААГИЙН ЕРӨНХИЙ ГАЗРЫН ДАРГА, ДОТООДЫН ЦЭРГИЙН КОМАНДЛАГЧ, ЦАГДААГИЙН ХУРАНДАА 3 С.БААТАРЖАВ Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ЖУРМЫН ГАРЧИГ Нэгдүгээр бүлэг. Цагдаагийн байгууллагын удирдлага, зохион байгуулалт № Журмын нэр Код Хуудас 1 Цагдаагийн байгууллагын чиг үүрэг, эрх хэмжээг тодорхойлох 100 23 2 Цагдаагийн байгууллагын дотоод албаны дүрмийг хэрэгжүүлэх 101 30 3 Цагдаагийн хүрээний дүрмийг хэрэгжүүлэх 102 34 4 Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмыг боловсруулах, хэрэгжүүлэх 103 36 5 Даргын зөвлөл байгуулах, асуудал хэлэлцэх 104 49 6 Байгууллагын бүтэц, чиг үүргийг тогтоох 105 53 7 Албан тушаал (ажлын байр)-ын тодорхойлолт боловсруулах 106 54 8 Үйл ажиллагааны судалгаа, хэтийн төлөвлөгөө боловсруулах 107 56 9 Цагдаагийн байгууллагын ажлыг төлөвлөх, тайлагнах 108 57 10 Зарим хөтөлбөр, төлөвлөгөө гаргаж хэрэгжүүлэх 109 62 11 Цагдаагийн байгууллагын хяналт-шинжилгээ, үнэлгээ хийх 110 66 12 Алба хаагчийн ажлыг үнэлэх 111 86 13 Байгууллагын үйл ажиллагаанд дотоод хяналт, шалгалтыг зохион байгуулах 112 91 14 Дотоод аюулгүй байдлыг хангах 113 110 15 Төрийн болон албаны нууцыг хамгаалах 114 113 16 Байгууллагын нууцыг тогтоох, хамгаалах 115 125 17 Цагдаагийн алба хаагчийн шинэ санал, санаачлагыг дэмжих 116 126 18 Санхүүгийн дотоод хяналт шалгалт хийх 117 128 19 Сургалтын бодлого боловсруулж, хэрэгжүүлэх 118 130 20 Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах, гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохицуулах Зөвлөл ажиллах 119 137 21 Архив, албан хэрэг хөтлөх 120 139 22 Өргөдөл, гомдол хүлээн авч шийдвэрлэх 121 186 23 Гэрээ байгуулах 122 197 24 Туг хэрэглэх 123 199 25 Бэлгэ тэмдэг, түүнийг хэрэглэх 124 202 26 Ой тэмдэглэн өнгөрүүлэх 125 212 27 Гамшиг, галын аюулгүй байдлыг хангах, урьдчилан сэргийлэх 126 213 28 Эрх зүйн мэдээллийн сан бүрдүүлэх, ашиглах 127 215 29 Эрдэмтдийн зөвлөл ажиллуулах 128 217 4 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 30 Цагдаагийн байгууллага, алба хаагчаас тайлан тавих 129 220 31 Цагдаагийн гэрээт болон төлбөртэй хамгаалалтын үйлчилгээ үзүүлэх 130 221 32 Гадаадын байгууллага, иргэнтэй харилцах 131 223 33 Интерполын мэдээ, материалыг хүлээн авах, дамжуулах 132 225 34 Тэргүүний болон шилдэг алба хаагч шалгаруулах 133 260 35 Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөлийг мэдээллээр хангах 134 263 36 Мэдээллийн ил тод байдлыг хангах, сурталчлах 135 266 37 Байгууллагын даргын тушаал гаргах 136 289 38 Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны эрсдэлийн удирдлагыг хэрэгжүүлэх 137 294 39 Иргэний зөвлөлтэй хамтран ажиллах 138 300 40 Авлигаас урьдчилан сэргийлэх цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагаа 139 301 41 Ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх 140 306 Хоёрдугаар бүлэг.Алба хаагчийн нийтлэг үйл ажиллагаа № Журмын нэр Код Хуудас 42 Шуурхай удирдлагын албаны үйл ажиллагаа 200 308 43 Ноцтой гэмт хэргийн талаар мэдээлэх 201 321 44 Гэмт хэрэг, зөрчлийн талаарх гомдол, мэдээлэл хүлээн авах 202 323 45 Хэргээ илчлэн ирсэн хүний мэдээллийг хүлээн авах 203 339 46 Гэмт хэрэг, зөрчилд сэрдэгдсэн хүнийг хүлээн авах 204 341 47 Гэмт хэрэг, зөрчлийн газрыг хамгаалах 205 342 48 Хэргийн газрын үзлэг хийх 206 344 49 Зам тээврийн ослын газрыг хамгаалах, үзлэг хийх 207 349 50 Агаарын хөлгийн ослын газрыг хамгаалах, үзлэг хийх 208 360 51 Осол, гэмтлийн үед анхны тусламж үзүүлэх 209 367 52 Хүн барьцаалсан гэмт хэргийг таслан зогсоох 210 371 53 Тэсэрч дэлбэрэх, химийн хорт болон цацраг идэвхт бодисын талаарх мэдээлэл хүлээн авч, ажиллах 211 373 54 Биечилсэн судалгаа хийх 212 375 55 Гэмт хэрэг, зөрчлийг шалгах хойшлуулшгүй ажиллагаа 213 377 56 Бичиг баримтыг үзэж шалгах 214 378 57 Хүний бие, тээврийн хэрэгсэл, ачаа тээшинд үзлэг хийх 215 380 58 Эд зүйл, хөрөнгө, мөнгө агуулсан байр савыг битүүмжлэх 216 383 59 Эд зүйл, тээврийн хэрэгсэл, баримт бичиг түр хураан авах 217 384 5 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 60 Иргэн, албан тушаалтнаас тайлбар авах, гаргуулах 218 386 61 Шинжилгээнд зориулж дээж, дардас, хэв хэлбэр, загвар авах 219 388 62 Согтууруулах ундаа, мансууруулах, сэтгэцэд нөлөөлөх, хордуулах бодис хэрэглэсэн эсэхийг шалгах 220 390 63 Нутаг дэвсгэр, орон байранд нэвтрэн орох, гарахад хяналт тогтоох 221 393 64 Байгууллага, иргэний орон байранд нэвтрэн орох 222 395 65 Гэмт хэрэг, зөрчил үйлдсэн хүнийг баривчлах, төрийн байгууллагад хүргэх 223 397 66 Замын хөдөлгөөний урсгал, чиглэлийг түр өөрчлөх, хаах 224 404 67 Түр саатуулах 225 406 68 Компьютерийн болон цахим эд мөрийн баримтыг хураан авах 226 410 69 Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх 227 413 70 Гэмт хэргийн тухай мэдээллийг төлбөртэй авах 228 422 71 Эрэн сурвалжлах 229 424 72 Хулгайлагдсан болон сураггүй алга болсон хүнийг хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр зарлах 230 446 73 Тээврийн хэрэгслийг эрэн сурвалжлах 231 447 74 Гэмт хэрэг, зөрчилд холбогдсон гадаадын иргэнтэй харилцах 232 451 75 Тусгай дуут болон гэрлэн дохио хэрэглэх 233 458 76 Биеийн хүч, тусгай хэрэгсэл, галт зэвсэг хэрэглэх 234 459 77 Галт зэвсэг хадгалах, хамгаалах, бүртгэх, тавьж олгох 235 460 78 Тусгай хэрэгслийг хадгалах, хамгаалах, бүртгэх, тавьж олгох 236 461 79 Галт зэвсэг, тусгай хэрэгсэл хэрэглэсэн талаар шалгалт явуулж, дүгнэлт хийх 237 464 80 Хэлний бэрхшээлтэй хүнд туслах 238 468 81 Ажлын байрны сургалтын хөтөлбөр хэрэгжүүлэх 239 470 82 Төрийн болон төрийн бус байгууллагатай хамтран ажиллах 240 472 83 Тусгай бүлгийн үйл ажиллагаа 241 474 84 Хэвлэл мэдээллийн байгууллагатай харилцах 242 478 85 Олон нийтийн цагдааг ажиллуулах 243 483 86 Цагдаагийн албаны автомашинтай холбоотой зам тээврийн ослыг бүртгэх 244 485 87 Тэмдэглэл, илтгэх хуудас үйлдэх 245 486 6 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Гуравдугаар бүлэг.Гэмт хэрэг илрүүлэх, мөрдөх ажиллагаа № Журмын нэр Код Хуудас 88 Гэмт хэрэг илрүүлэхэд орчин үеийн техник, технологи, мэдээллийн сүлжээний ололтыг ашиглах 300 490 89 Гэрэл зураг, дуу авиа, дүрс бичлэг хийж, ашиглах 301 491 90 Гэмт хэрэг илрүүлэх ажиллагаанд полиграф ашиглах 302 492 91 Банк, банк бус санхүүгийн байгууллагаас мэдээлэл авах 303 494 92 Эрхийн улсын бүртгэлийн талаарх мэдээлэл авах, тусгай тэмдэглэл хийлгэх 304 497 93 Гэмт бүлэглэлийн талаар мэдээллийн сан бүрдүүлэх, ашиглах 305 499 94 Мөрдөн шалгах ажиллагааны мэргэжлийн зөвлөл, түүний үйл ажиллагааны чиглэл 306 505 95 Гүйцэтгэх ажил явуулах 307 507 96 Хялбаршуулсан хэрэг бүртгэлт явуулах 308 509 97 Сонгуульд нэр дэвшигчийг эрүүгийн хэрэгт шалгах зөвшөөрөл хүсэх 309 510 98 Төрийн зарим албан хаагчийн талаар заавал мэдэгдэх 310 512 311 514 312 516 99 100 Мансууруулах, сэтгэцэд нөлөөлөх бодистой холбоотой хэргийг шалгах Баривчлагдсан, цагдан хоригдсон этгээдийг эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд оролцуулах 101 Эрүүгийн хэргийн талаар эрх зүйн туслалцаа үзүүлэх 313 518 102 Гэмт хэргийн холбогдогчийг шилжүүлэх ажиллагаа 314 520 103 Монгол Улсаас гарахыг түр түдгэлзүүлэх 315 522 104 Хүүхдийн эрхийг хангах 316 527 105 Бэлэгсийн гэмт хэргийн насанд хүрээгүй хохирогчийн талаар авах арга хэмжээ 317 530 106 Түүх, соёлын дурсгалт зүйлийг гадаад улсаас эргүүлэн авч ирэх 318 532 107 Ял эдэлж буй ялтныг шилжүүлэн авах 319 535 108 Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардлыг гаргуулах 320 536 109 Сэтгэцийн өвчтэй хүний үйлдсэн гэмт хэрэг, зөрчлийг шалгах 321 538 110 Түдгэлзүүлсэн хэрэгт хийх ажиллагаа 322 540 111 Эрүүгийн хэрэг, материалыг дугаарлах 323 542 112 Уулзалт, байцаалтын хэсгийн үйл ажиллагаа 324 543 113 Ой, хээрийн түймрийн тухай мэдээлэл, түүнийг шалгах 325 545 114 Гэр бүлийн хүчирхийлэлтэй тэмцэх 326 546 115 Эрүүгийн хэргийн танилцуулга бичих 327 553 116 Мөрдөн байцаах, эрүүгийн цагдаагийн албаны даргаас эрүүгийн хэрэгт хяналт тавих 328 554 117 Хөрөнгө, орлого, эд мөрийн баримтыг хадгалах, хамгаалах 329 567 7 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Дөрөвдүгээр бүлэг.Нийтийн хэв журам хамгаалах № Журмын нэр Код Хуудас 118 Цагдаагийн эргүүл, харуулын дүрмийг хэрэгжүүлэх 400 569 119 Эргүүлийн үүрэг гүйцэтгэх 401 571 120 Авто эргүүл ажиллах 402 574 121 Морьт эргүүл хийх 403 578 122 Нийтийн болон хэв журмын урамшилтай эргүүл, жижүүрийг мэргэжлийн удирдлагаар хангаж, хамтран ажиллах 404 580 123 Саатуулсан тээврийн хэрэгсэл хадгалах 405 581 124 Замын хөдөлгөөнийг зохицуулах, хянаж шалгах 406 582 125 Тээврийн хэрэгслийг зөөвөрлөн шилжүүлэх 407 583 126 Зөрчлийг хянан шийдвэрлэх 408 584 127 Хэрэг бүртгэх алба, нэгжийн дарга, ахлах нараас зөрчлийн хэрэг болон зөрчлийн талаарх гомдол, мэдээлэлд хяналт тавих 409 585 Тавдугаар бүлэг.Олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах д/д Журмын нэр Код Хуудас 128 Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах 500 595 129 Дипломат төлөөлөгчийн газар, улсын онц чухал обьектын харуул, хамгаалалтыг зохион байгуулах 501 629 130 Жагсаал, цуглааны үед олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах 502 641 131 Жагсаал, цуглааныг албадан тараах 503 644 132 Нийтийн эмх замбараагүй байдал үүссэн үед олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах 504 646 133 Онц байдал зарласан үед нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах 505 648 134 Төрийн болон гадаадын дээд хэмжээний зочин төлөөлөгчийн айлчлалын үед хамгаалалт зохион байгуулах 506 650 135 Төрийн тусгай хамгаалалтын байгууллагатай хамтран ажиллах 507 653 136 Гамшгийн үеийн цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагаа 508 654 137 Зорчигч, ачаа тээшийг тээврийн замд харгалзан хүргэх 509 656 138 Зарим обьектыг хамгаалах, түр хамгаалалтыг зохион байгуулах 510 664 139 Гэрч, хохирогчийг хамгаалах 511 665 140 Улсын онц чухал обьектод гадаадын иргэн нэвтрүүлэх, хяналт тавих, хамтран ажиллах 512 699 141 Харуулын заавар боловсруулах, мөрдөж ажиллах 513 701 142 Нууц үг батлах, дугаараар харьцах 514 702 143 Энхийг дэмжих ажиллагаанд оролцох 515 703 8 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Зургаадугаар бүлэг.Цагдаагийн байгууллагын захиргааны хяналтын үйл ажиллагаа д/д Журмын нэр Код Хуудас 144 Цагдаагийн байгууллагын гүйцэтгэх захиргааны хяналтын үүрэг 600 711 145 Хорих ял эдлээд суллагдсан зарим хүнд захиргааны хяналт тогтоох 601 712 146 Галт зэвсгийг бүртгэх, гэрчилгээ олгох 602 730 147 Галт зэвсгийн бүртгэл, хөдөлгөөний мэдээ гаргах 603 737 148 Албадан нүүлгэх тухай Засаг даргын шийдвэрийг биелүүлэх, эсэргүүцсэн бол арга хэмжээ авах 604 738 149 Гэрээт харуул хамгаалалт, хувийн хамгаалалтын үйл ажиллагаа эрхлэх гэрчилгээ олгох, хяналт тавих 605 740 150 Тэсэрч дэлбэрэх бодис, тэсэлгээний хэрэгслийн эргэлтэд хяналт тавих 606 743 151 Тэсэрч дэлбэрэх бодис, тэсэлгээний хэрэгслийг тээвэрлэх зөвшөөрөл олгох 607 744 152 Зарим хууль тогтоомжийн биелэлтэд хяналт тавих 608 745 153 Ой, хээрийн түймэртэй тэмцэх дайчилгаанд оролцох 609 748 154 Тээврийн хэрэгсэл жолоодох зөвшөөрөл олгоход хураамж авах 610 749 155 Замын хөдөлгөөний талаар зөвшөөрөл олгох 611 750 156 Төмөр замын гармын зэрэглэл тогтооход санал өгөх 612 754 157 Мэргэжлийн хяналтын байгууллагатай хамтран ажиллах 613 755 158 Эцэг, эх нь хэн болох нь тогтоогдоогүй олдмол хүүхдийг бүртгэх 614 757 159 Сэтгэцийн өвчтэй хүнийг эрж олоход туслах 615 758 160 Улсын болон иргэний агаарын хөлгийг эрэн хайх, аврах ажиллагаанд оролцох 616 759 161 Олдвор, гээгдэл эд хөрөнгө, алдуул малыг бүртгэх, лавлагаа гаргах 617 760 162 Шүүхэд хариуцагчаар оролцох хүнийг эрэн сурвалжлах 618 762 163 Тэнсэгдсэн, хууль зөрчсөн хүүхдэд хяналт тавих 619 763 164 Зарим албан тушаалтан, тэдгээрийн гэр бүлийг хамгаалах 620 784 165 Албадан эмчилгээнд явуулах 621 785 166 Албадан саатуулах 622 786 167 Сонгуулийн санал хураах байр хамгаалах 623 787 168 Иргэний харьяаллын асуудлаар сан бүрдүүлэх, лавлагаа өгөх 624 789 169 Гадаадын иргэний талаарх мэдээлэл солилцох 625 791 170 Гадаадын иргэнийг Монгол Улсаас албадан гаргахад оролцох 626 792 171 Сонгуульд нэр дэвшигчийн талаар лавлагаа олгох 627 794 172 Галт зэвсэг, сум ашиглан спорт-сургалтын үйл ажиллагаа эрхлэх зөвшөөрөл олгох, хяналт тавих 628 795 173 Албадан эрүүлжүүлэх 629 800 9 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Долоодугаар бүлэг. Мэдээлэл, тоо бүртгэлийн ажиллагаа д/д Журмын нэр Код Хуудас 174 Мэдээллийн технологи, харилцаа холбооны бодлого, үйл ажиллагааг зохицуулах 700 807 175 Монгол Улсад бүртгэгдсэн гэмт хэргийн тоо бүртгэл хөтлөх 701 809 176 Зөрчлийн тоо бүртгэл хөтлөх 702 821 177 Судалгаа, хяналтын тоо бүртгэл хөтлөх 703 829 178 Цагдаагийн байгууллагын хүч, хэрэгслийн тоо бүртгэл хөтлөх 704 838 179 Жолоодох эрхийн үнэмлэх авсан хүний талаарх тоо бүртгэл хөтлөх 705 851 180 Эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэсэн хүн, хуулийн этгээдийн мэдээллийн сан бүрдүүлэх, лавлагаа олгох 706 855 181 ДНХ-ийн дээж авах, сан бүрдүүлэх, ашиглах 708 856 182 Гарын хээний сан бүрдүүлж ашиглах 709 857 183 Галт зэвсгийн сумны хонгио, хошууны сан бүрдүүлж ашиглах 710 859 184 Тусгай шуудан хэрэглэх 711 860 185 Цахим шуудан ашиглах 712 863 186 Богино долгионы радио холбоо хэрэглэх 713 864 187 Хэт богино долгионы радио холбоо хэрэглэх 714 867 188 Холбооны техник хэрэгслийг эзэмших, хадгалах, түүний бүртгэл тооцоог хөтлөх 715 870 189 Үнэрийн лаборатори ажиллах 716 872 190 Мэдээллийн дундын сан бүрдүүлэх ашиглах 717 876 Код Хуудас Наймдугаар бүлэг.Санхүү, хангамжийн үйл ажиллагаа д/д Журмын нэр 191 Төсөв, нягтлан бодох бүртгэлийн бодлогын баримт бичиг боловсруулах 800 878 192 Албаны өмч хөрөнгө эзэмших, алба хаагчид учирсан хохирлыг төлөх 801 883 193 Албаны байр, эд хөрөнгийн ашиглалтад хяналт тавих 802 885 194 Цагдаагийн алба хаагчид нөхөх төлбөр олгох 803 887 195 Хүнсний болон эдийн хангалт хийх 804 890 196 Гадаадын зээл тусламжаар хэрэгжүүлэх төсөл боловсруулах, хэрэгжүүлэх, хяналт тавих 805 892 197 Төсвийн урамшууллыг зарцуулах, тайлагнах, нягтлан бодох бүртгэлд тусгах, хяналт тавих 806 895 198 Төрийн болон орон нутгийн өмчөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах 807 897 199 Гадаадад суралцагчид санхүүгийн дэмжлэг, туслалцаа үзүүлэх 808 899 10 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 200 Цагдаагийн албанд ашиглагдах тээврийн хэрэгсэлд хяналт тавих 809 901 201 Цогцост үзлэг хийх, зөөвөрлөх, задлан шинжлэх ажиллагаанд оролцсон алба хаагчид нэмэгдэл олгох 810 905 202 Барьцааны болон хураасан эд юмсыг хадгалах, хамгаалах 811 907 203 Шийтгэлийн хуудас болон тооцоот маягтаар хангах, хадгалах, олгох, зарцуулах, тооцох бүртгэх 812 910 204 Туслах аж ахуй эрхлэх 813 913 205 Цагдаагийн байгууллагын агаарын хөлгийн нислэгийн үйл ажиллагааг зохицуулах 814 915 206 Алба хаагчийг хөнгөлөлттэй орон сууцанд хамруулах 815 916 Код Хуудас 900 920 901 923 902 925 Есдүгээр бүлэг. Хүний нөөц, алба хаах харилцаа д/д 207 208 209 Журмын нэр Хүний нөөцийн бодлого хэрэгжүүлэх Албан тушаалд томилох болзол, шаардлага, шалгуур үзүүлэлт тооцох Цагдаагийн байгууллагад анх орох иргэнээс мэргэшлийн шалгалт авах 210 Туршилтын хугацаагаар ажиллуулах 903 926 211 Цагдаагийн цол олгох, бууруулах, хураан авах, сэргээх 904 928 212 Цагдаагийн тангараг анх болон давтан өргөх ёслол 905 930 213 Албан тушаалын үүргийг түр орлон гүйцэтгэх 906 931 214 Алба хаагчийг сэлгэн ажиллуулах 907 932 215 Алба хаагчийг шилжүүлэн ажиллуулах 908 933 216 Албан тушаал дэвшүүлэх 909 935 217 Албан тушаал бууруулах 910 941 218 Албанаас чөлөөлөх, халах 911 942 219 Алба хаагч гэмт хэрэг, зөрчилд холбогдсон, өртөж хохирсон талаар мэдэгдэх, сан бүрдүүлэх, ашиглах 912 945 220 Алба хаагчийг полиграф ашиглаж шалгах 913 959 221 Сахилгын шийтгэл оногдуулах 914 964 222 Алба хаахтай холбоотой маргааныг хүлээн авч хянан шийдвэрлэх 915 977 223 Алба хаагчид албаны үнэмлэх, энгэрийн тэмдэг олгох, хураан авах 916 978 224 Дүрэмт хувцас өмсөж хэрэглэх 917 982 225 Хамгаалах тусгай хэрэгсэл хэрэглэх 918 1008 226 Хамгаалалтын бүс хэрэглэх 919 1010 227 ДОХ, халдвар, эрсдэлээс сэргийлэх 920 1011 11 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 228 Албан үүрэг гүйцэтгэх үед алба хаагч хүнтэй харьцах, биеэ авч явах байдал 921 1013 229 Ялгаварлан гадуурхах, ажлын байрны бэлгийн дарамтаас хамгаалах 922 1015 230 Албан газар, албаны тээврийн хэрэгсэл дотор тамхи татахыг хориглох 923 1017 231 Нэмэгдэл, нэмэгдэл хөлс болон цалин тогтоох 924 1018 232 Шагнал, урамшил олгох 925 1027 233 Ажлын болон цайны цагийг тогтоох 926 1040 234 Илүү цагаар ажилласан хугацааг тооцох 927 1041 235 Ажлын бус цагаар өөр ажил эрхлэх 928 1042 929 1043 930 1045 236 237 Албан үүргээ гүйцэтгэж байхдаа гэмтэж бэртсэн, осолд өртсөн алба хаагчийг бүртгэх Алба хаагч үүргээ гүйцэтгэж яваад нас барсан тохиолдолд авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээ авах 238 Алба хаагч үүргээ гүйцэтгэж яваад эрүүл мэнд нь хохирсон болон амь насаа алдсан үед тэтгэвэр, тэтгэмж олгох 931 1047 239 Буцалтгүй тусламж олгох 932 1049 240 Алба хаагчид тэтгэмж олгох, хүндэтгэл үзүүлэх 933 1050 241 Алба хаагчид чөлөө олгох 934 1053 242 Алба хаагчид ээлжийн амралт олгох 935 1054 243 Алба хаагчийн хувийн хэрэг, тоо бүртгэл хөтлөх 936 1056 244 Алба хаагч үндсэн эрхээ эдлэхдээ албандаа хүндэтгэлтэй хандах 937 1058 245 Алба хаагчид сэтгэл зүйн дэмжлэг үзүүлэх 938 1059 246 Алба хаагчийг сувилах, эрүүл мэндийг нөхөн сэргээх 939 1073 247 Соёл, соён гэгээрүүлэх ажил 940 1074 248 Биеийн тамир, спортын арга хэмжээ зохион байгуулах 941 1075 249 Цагдаагийн мэргэжлийн сургуулийн үйл ажиллагаа 942 1080 250 Профессор – багш ажиллуулах 943 1081 251 Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагаанд дасан зохицох 944 1083 252 Цагдаагийн мэргэжлийн сургуулийн сонсогчийн дадлагын сургалт 945 1086 253 Гадаадад суралцагчийг сонгон шалгаруулах 946 1087 254 Ахмадын байгууллага, ахмад настны талаар авах арга хэмжээ 947 1100 255 Цагдаагийн алба хаагчийг мэргэжлийн зэргийн сургалтад хамруулах, шалгалт авах 948 1102 256 Хүний нөөцийн цахим санг ашиглах, түүний аюулгүй байдлыг хангах 949 1111 257 Сургагч-багшийг бэлтгэх, чадавхижуулах, үнэлэх 950 1114 258 Алба хаагчийн үргэлжилсэн сургалт зохион байгуулах 951 1118 ---оОо--- 12 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦЕГ-ын даргын 2017 оны 06 дугаар сарын 23 -ны өдрийн А/129 дүгээр тушаалын нэгдүгээр хавсралт ЦАГДААГИЙН АЛБА ХААГЧИЙН ЁС ЗҮЙН ДҮРЭМ Нэг.Нийтлэг үндэслэл 1.1.Цагдаагийн алба хаагчаас баримтлах ёс зүйн хэм хэмжээг тогтоон, ёс зүйн зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх, алба хаагчийн нэр төрийг хамгаалахад энэ дүрмийн зорилго оршино.   1.2.Цагдаагийн алба хаагчийн үйл ажиллагаа нь шуурхай, тасралтгүй байж, хуулиа дээдлэн, шударга ёс, тэгш байдлыг ханган, хүний эрх, эрх чөлөөг хүндэтгэж, ажил хэрэгч, соёлч, цагдаагийн алба хаагчийн нэр төр, алдар хүндийг ямагт өргөж, өөрийгөө хөгжүүлэн, мэдлэг боловсрол, мэргэжлийн ур чадвараа дээшлүүлэхийг эрхэмлэнэ. 1.3.Энэ дүрэмд хэрэглэсэн дараах нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: 1.3.1.“цагдаагийн алба хаагчийн ёс зүйн зөрчил” гэж холбогдох хууль тогтоомж болон энэ дүрмээр тогтоосон ёс зүйн хэм хэмжээг зөрчсөн үйлдэл, эс үйлдэхүйг; 1.3.2.“ноцтой зөрчил” гэж Цагдаагийн албаны тухай хууль, Цагдаагийн алба хаагчийн сахилгын дүрэм, цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журамд тус бүр тодорхойлон заасан, цагдаагийн албаны нэр хүндийг гутаах, эд хөрөнгийн хохирол учруулах зэргээр эрх, ашиг сонирхолд нь нөлөөлөхүйц сөрөг үр дагаврыг санаатай буй болгосон, энэ дүрэмд заасан зөрчлийг сахилгын шийтгэлгүйд тооцох хугацаа өнгөрөөгүй үед 2 буюу түүнээс дээш зөрчсөн үйлдэл, эс үйлдэхүйг. 1.4.Цагдаагийн алба хаагч нь албан үүргээ гүйцэтгэх явцдаа гаргасан мэргэжил, ур чадвар, дадлага, туршлагатай холбоотой алдаа нь ёс зүйн зөрчилд хамаарахгүй. 1.5.Цагдаагийн алба хаагч нь бусдын ёс зүйн хэм хэмжээг зөрчсөн үйлдэл, эс үйлдэхүйг үл тэвчинэ. Хоёр.Ёс зүйн хэм хэмжээ 2.1.Хууль дээдлэх: 2.1.1.Монгол Улсын Үндсэн хууль, бусад хууль тогтоомж, хэм хэмжээний эрх зүйн акт, дээд шатны байгууллага, албан тушаалтны хуульд нийцсэн шийдвэрийг ёсчлон биелүүлж, захирах, захирагдах ёсны зарчмыг баримтлах; 2.1.2.нийтээр хүлээн зөвшөөрсөн зан суртахууны хэм хэмжээ болон цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмыг сахин мөрдөх; 2.1.3.aлбан үүргээ гүйцэтгэх явцдаа төр, байгууллага, хувь хүний хуулиар хамгаалагдсан нууцыг үл задруулах, хувийн болон бусдын ашиг сонирхлын төлөө ашиглахгүй байх, албан ёсны шийдвэр гараагүй аливаа асуудлын талаар байр суурь илэрхийлэхгүй байх, зөвшөөрөлгүй мэдээ, мэдээлэл тараахгүй байх. 2.2. Хүний эрх, эрх чөлөөг хүндэтгэх: 2.2.1.хүнийг үндэс угсаа, хэл, арьсны өнгө, нас, хүйс, нийгмийн гарал, байдал, хөрөнгө чинээ, эрхэлсэн ажил, албан тушаал, шашин шүтлэг, үзэл бодол, боловсрол, эрүүл мэндийн байдал, бэлгийн чиг хандлагаар нь ялгаварлан гадуурхахгүй байх; 2.2.2.цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэхдээ бусдын эрхэнд хууль бусаар халдах, чирэгдүүлэх, дарамтлах, хүнд суртал гаргахгүй байх; 2.2.3.албан тушаалын бүрэн эрхээ хэрэгжүүлэхдээ иргэн, хамтран ажиллаж байгаа алба хаагчтай адил тэгш, хүлээцтэй, хүндэтгэлтэй харилцаж, тэдний нэр төр, алдар хүнд, хууль ёсны эрх, ашиг сонирхлыг хүндэтгэх. 2.3.Шударгаар ажиллаж, амьдрах: 2.3.1.хууль тогтоомж зөрчсөн, албан тушаалын байдлаа урвуулсан, хэтрүүлэн ашигласан болон ёс зүйн хэм хэмжээ зөрчсөн аливаа үйлдэлтэй эвлэрэхгүй байх, хамтран ажиллаж байгаа алба хаагчид энэ талаар хууль ёсны шаардлага тавих; 2.3.2.цагдаагийн байгууллагын нэр төр, алдар хүндэд харшлах аливаа зохисгүй үйлдэл, эс үйлдэл гаргахгүй байх; 2.3.3.бусад байгууллага, хамтран ажиллаж байгаа алба хаагчийн албаны ажилд 13 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам хүндэтгэлтэй хандаж, үйл ажиллагаанд нь хөндлөнгөөс нөлөөлөхгүй, бусдад зуучлахгүй байх, харьяаллын бус хэрэг маргаанд оролцохгүй байх; 2.3.4.авлига, хээл хахууль авах, өгөх, зуучлахгүй байх; 2.3.5.албан үүргээ гүйцэтгэх явцдаа олж авсан мэдээ, мэдээллийг цагдаагийн байгууллага, алба хаагчийн нэр төрд харшилж болох болон өөрийн санхүү, эдийн засгийн аливаа хэлцэл, хөрөнгө оруулалт, эдийн засгийн бусад ашиг сонирхлоо хэрэгжүүлэх үйл ажиллагаанд ашиглахгүй байх, зуучлахгүй байх; 2.3.6.албан тушаал, хуулиар олгогдсон эрх мэдлээ хувийн зорилгод ашиглахгүй байх, албан үүргээ гүйцэтгэхтэй холбогдуулан аливаа этгээдэд давуу байдал бий болгох, үгсэн тохирох, амлалт өгөх, шан харамж авах, үйлчилгээ, зээл авах, ийнхүү авахаар шахаж шаардах, ятгах, бусдад зуучлах, хуульд харш болзол тавих, далайлган сүрдүүлэх, бусдын өмч хөрөнгийг хувийн болон албан ажилд ашиглахгүй байх; 2.3.7.алба хаагчийн шалгаж байгаа мэдээ, мэдээлэл, өргөдөл, гомдол, хүсэлт нь ашиг сонирхлын зөрчил үүссэн, үүсч болзошгүй нөхцөлд албан үүргээ гүйцэтгэхээс татгалзаж, энэ тухай эрх бүхий байгууллага, албан тушаалтанд бичгээр мэдэгдэх; 2.3.8.байгууллагын өмч хөрөнгө, техник хэрэгслийг албаны бус зориулалтаар ашиглахгүй байх. 2.4.Ёс суртахуунтай байх: 2.4.1.өөрийн болон албаны нэр төрийг ариун байлгах, иргэдтэй соёлтой, хүнлэг, хүлээцтэй харьцах, үл тоох, шаардлагагүй баримт бичиг нэхэх, гаргасан гомдол, хүсэлтийн талаар маргахгүй байх; 2.4.2.албан тушаалын байдлаа урвуулан ашиглах, ялгаварлан гадуурхах, эрхшээлдээ байлгах, басамжлан доромжлох, сүрдүүлэхгүй байх; 2.4.3.байгууллагын зорилт, чиг үүргийг хэрэгжүүлэх талаар төрийн байгууллагаас явуулж байгаа аливаа үйл ажиллагааг эсэргүүцсэн мэдээ, мэдээлэл тараахгүй байх, энэ төрлийн арга хэмжээг зохион байгуулж, оролцохгүй байх; 2.4.4.албан ажилд шаардлагатай мэдээллийг санаатай нуун дарагдуулах, буруу мэдээллээр хангах замаар удирдлагын шийдвэр гаргах үйл ажиллагаанд саад учруулахгүй байх; 2.4.5.цагдаагийн алба хаагч нь ажлын байранд мөрийтэй, бооцоотой тоглоом, иргэний хувьд хуулиар хориглосон тоглоом тоглох, зохион байгуулахад оролцохгүй байх; 2.4.6.ажлын байранд, ажлын цагаар, албан үүрэг гүйцэтгэж явахдаа болон цагдаагийн дүрэмт хувцастай согтууруулах ундаа хэрэглэх, хуулиар хориглосон газарт тамхи татахгүй байх; 2.4.7. Олон нийтийн газар, авто зам, гудамж талбайд бие засах, эсхүл нус цэр, шүлс, тамхины иш, хог хаяхгүй байх; 2.4.8.согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодохгүй байх; 2.4.9.шалгаж байгаа өргөдөл, гомдол, хэрэг, маргааны оролцогчидтой хувийн харьцаанд орохгүй байх; 2.4.10.гэр бүл, үр хүүхдэдээ хайр, халамжтай байж, нийтээр зөвшөөрөгдсөн хэм хэмжээг сахиж мөрдөх; 2.4.11.олон нийтийн цахим сүлжээ, мэдээллийн сувгуудад зөвшөөрөгдсөнөөс бусад тохиолдолд албаны мэдээ, мэдээлэл, цагдаагийн дүрэмт хувцастай зураг, санал, сэтгэгдэл оруулахгүй, ажлын цагаар хувийн асуудлаар цахим сүлжээнд орохгүй байх; 2.4.12.цагдаагийн дүрэмт хувцас, албаны үнэмлэх, тэмдэг, тусгай болон техник хэрэгслийг бусдад дамжуулах, хэрэглүүлэх, бусдад барьцаа болгон үлдээхгүй байх; 2.4.13.иргэдтэй маргалдах, хэл амаар доромжлох, зохисгүй үг хэллэг хэрэглэх, шивнэлдэх, инээлдэх, залхсан, эсвэл уцаарласан өнгөөр харьцах зэргээр зан харьцааны дутагдал гаргахыг цээрлэх; 2.4.14.удирдах албан тушаалтан алба хаагчидтай соёлтой, хүнлэг, хүлээцтэй харьцах; 2.4.15.цагдаагийн албаны соёл, дэг журмыг баримтлан иргэдтэй төлөв төвшин харьцах. 2.5.Өөрийгөө хөгжүүлэх: 2.5.1.цагдаагийн алба хаагч нь өөрийн мэдлэг, ур чадвар, мэргэшлийн түвшингээ дээшлүүлэх нь насан туршийн үйл явц гэж ухамсарлан ойлгож, бүхий л боломж, бололцоог ашиглан өөрийгөө хөгжүүлж, өөрийн алдаа, дутагдлыг арилгахыг эрмэлзэх бөгөөд дээд шатны удирдах албан тушаалтан дэмжлэг үзүүлнэ. 14 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Гурав.Хариуцлага 3.1.Цагдаагийн алба хаагчийг ёс зүйн зөрчил гаргасан бол түүний эрхэлж байгаа албан тушаал, цол, ажилласан жилийг үл харгалзан шалгаж шийдвэрлэнэ. 3.2.Ёс зүйн зөрчил гаргасан цагдаагийн алба хаагчид эрх бүхий албан тушаалтан Цагдаагийн албаны тухай хууль1-ийн 81.4 дэх хэсэгт заасан сахилгын шийтгэлийн аль нэгийг тухайн зөрчлийн шинж байдал, түүнийг анх буюу давтан үйлдсэнийг харгалзан, дэс дараалан хэрэглэхгүйгээр оногдуулна. 3.3.Сахилгын шийтгэл хүлээсэн алба хаагч Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 81.6 дахь хэсэгт заасны дагуу ёс зүйн сургалтад хамрагдах үүрэгтэй. 3.4.Ёс зүйн хэм хэмжээг ноцтой зөрчсөн алба хаагчийг Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 82.1.1-д заасны дагуу албанаас хална. 3.5.Ёс зүйн зөрчил гаргаж сахилгын шийтгэл хүлээсэн алба хаагчийг Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 81.9 дэх хэсэгт заасныг баримтлан, хугацаанаас өмнө сахилгын шийтгэлгүйд тооцож болно. Дөрөв.Бусад 4.1.Ёс зүйн дүрмийн хэрэгжилтэд цагдаагийн төв, алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга нар өдөр тутам хяналт тавьж ажиллана. 4.2.Цагдаагийн төв, алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга нь энэхүү дүрмийг алба хаагчид танилцуулан гарын үсэг зуруулж, жилийн эцэст үр дүнгийн гэрээгээр үнэлэлт, дүгнэлт өгнө. 4.3.Ёс зүйн хувьд бусдад үлгэр дуурайлал үзүүлсэн, иргэд, байгууллагын талархал хүлээсэн алба хаагчийг дараах байдлаар урамшуулж болно: 4.3.1.хамт олны өмнө сайшааж хувийн хэрэгт тэмдэглэх; 4.3.2.цалинг үр дүнгээр нэмэх /тэтгэмж, мөнгөн урамшуулал олгох/; 4.3.3.боловсрол мэдлэгээ дээшлүүлэх, сургалтад хамрагдах эрх олгох; 4.3.4.цалинтай амралт, сувилалд хамруулах; 4.3.5.цагдаагийн байгууллагын болон салбарын шагналд шагнуулахаар тодорхойлох; 4.3.6.албан тушаал дэвшүүлэх саналыг эрх бүхий албан тушаалтанд уламжлах. ---оОо--- 1 Төрийн мэдээлэл эмхэтгэл, 2017 он, №20 15 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦЕГ-ын даргын 2017 оны 06 дугаар сарын 23 -ны өдрийн А/129 дүгээр тушаалын хоёрдугаар хавсралт ЦАГДААГИЙН АЛБА ХААГЧИЙН САХИЛГЫН ДҮРЭМ НЭГДҮГЭЭР БҮЛЭГ НИЙТЛЭГ ҮНДЭСЛЭЛ Нэгдүгээр зүйл. Ерөнхий зүйл 1.1.Цагдаагийн алба хаагчийн сахилгын дүрмийн зорилго нь цагдаагийн албаны хэвийн үйл ажиллагаа, захирах захирагдах ёс, хүний эрхийг хангах, алба хаагчийн сахилга, хариуцлагыг журамлан зохицуулах замаар тэдний эрх ашиг, цагдаагийн байгууллага, алба хаагчийн нэр хүндийг хамгаалахад оршино. 1.2.Цагдаагийн алба хаагч нь Монгол Улсын хууль тогтоомж, тэдгээрт нийцүүлэн гаргасан эрх зүйн акт болон байгууллагын дотоод журам, цагдаагийн алба хаагчийн тангаргаар хүлээсэн үүргээ чанд сахин биелүүлэхийг цагдаагийн алба хаагчийн сахилга гэнэ. 1.3.Цагдаагийн алба хаагчийн сахилга нь энэ дүрмээр тогтоосон хэм хэмжээг сахиж биелүүлснээр илэрхийлэгдэнэ. 1.4.Цагдаагийн алба хаагч өргөсөн тангарагтаа үнэнч байж, түүнийг ёсчлон биелүүлнэ. 1.5.Цагдаагийн алба хаагчийн сахилгын дүрэм /цаашид “Сахилгын дүрэм” гэнэ/ нь цагдаагийн алба хаагчдад тавигдах нийтлэг шаардлага, зарчим, сахилгын зөрчлийн төрөл, хэлбэрийг тодорхойлж, сахилгын зөвлөгөөн хийх, шийтгэл оногдуулахтай холбогдсон харилцааг зохицуулна. 1.6.Цагдаагийн алба хаагч бүр сахилгын дүрмийг сахин биелүүлэх үүрэгтэй. 1.7.Цагдаагийн байгууллагын удирдах албан тушаалтнууд нь алба хаагчдад буруу үлгэр дуурайлал үзүүлэх, зохисгүй харьцах, сахилга, дэг журмыг бэхжүүлэх талаар үр дүнтэй арга хэмжээ аваагүй нь сахилгын шийтгэл хүлээлгэх үндэслэл болно. 1.8.Алба хаагч нь үйл ажиллагаандаа Төрийн албаны тухай хуулийн 4, Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 5 дугаар зүйлд заасан зарчмыг тус тус баримтална. Хоёрдугаар зүйл.Сахин баримтлах хэм хэмжээ 2.1.Монгол Улсын Үндсэн хууль, Монгол Улсын нэгдэн орсон олон улсын гэрээний Цагдаагийн үйл ажиллагаанд холбогдох заалт, НҮБ-ын Ерөнхий Ассамблейн 1979 онд баталсан Хууль хэрэгжүүлэх албан тушаалтнуудын зан үйлийн тухай хууль, Интерполоос баталсан дүрэм, журам, Монгол Улсын хууль тогтоомж, Цагдаагийн тангараг, Цагдаагийн алба хаагчийн ёс зүйн дүрэм, Цагдаагийн төв байгууллагаас тогтоосон, Цагдаагийн байгууллагын хөдөлмөрийн дотоод буюу үйл ажиллагааны журам болон энэ дүрмийг алба хаагч бүр дагаж мөрдөнө. 2.2.Алба хаагчийн үйл ажиллагаанд хяналт тавьж удирдлагаар хангах эрх бүхий албан тушаалтны хуульд нийцсэн зөвлөмж, шийдвэрийг дагаж мөрдөнө. Гуравдугаар зүйл.Сахилгын зөрчил 3.1.Энэ дүрмээр хориглож, шийтгэл ногдуулахаар заасан үйлдэл, эс үйлдэхүйг сахилгын зөрчил гэж үзнэ. 3.2.Алба хаагчийн гаргасан үйлдэл, эс үйлдэхүйг сахилгын зөрчил гэж үзсэн албан тушаалтан энэ тухай тэмдэглэл үйлдэж зөрчил гаргасан байж болох алба хаагчид заавал мэдэгдэж, хариу тайлбарыг авна. Албаны шалгалт явуулж сахилгын зөрчил үйлдэгдсэн эсэхийг тогтооно. 3.3.Зөрчил гаргасан нь тогтоогдсон бол зөрчлийн шалтгаан нөхцөлийг заавал судалж тогтоон байгууллагын удирдлагад танилцуулна. 16 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Дөрөвдүгээр зүйл.Сахилгын зөрчлийн талаарх өргөдөл, гомдол 4.1.Алба хаагч сахилгын зөрчил гаргасан тухай өргөдөл, гомдлыг иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагаас ирүүлсэн бол албаны шалгалт явуулна. 4.2.Албаны шалгалтыг Иргэдээс төрийн байгууллага, албан тушаалтанд гаргасан өргөдөл, гомдлыг шийдвэрлэх тухай хуульд заасан хугацаанд явуулна. Энэ хугацааны дотор Цагдаагийн байгууллагын дарга албаны шалгалт явуулах хугацааг тогтоож болно. 4.3.Өргөдөл, гомдлын мөрөөр ямар арга хэмжээ авч, хэрхэн шийдвэрлэсэн талаар өргөдөл, гомдол гаргагчид хариу мэдэгдэнэ. 4.4.Цагдаагийн төв байгууллагын Аюулгүй байдал хариуцсан нэгж нь сахилгын зөрчлийн талаарх өргөдөл, гомдол түүний шийдвэрлэлтийн талаар мэдээллийн сан үүсгэж, хөтөлнө. 4.5.Гаргасан өргөдөл, гомдол нь үндэслэлгүй бөгөөд алба хаагчийг илт гүтгэсэн шинжтэй болох нь тогтоогдвол хуулийн дагуу харьяалах эрх бүхий байгууллагад шалгуулахаар шилжүүлнэ. Тавдугаар зүйл.Сахилгын зөрчлийг шалгаж тогтоох 5.1.Цагдаагийн төв байгууллагад ирүүлсэн өргөдөл, гомдлыг Аюулгүй байдал хариуцсан нэгж, бусад цагдаагийн байгууллагад ирүүлсэн өргөдөл, гомдлыг тухайн байгууллагын даргын томилсон албан тушаалтан хүлээн авч, албаны шалгалт явуулна. 5.2.Албаны шалгалт явуулж байгаа албан тушаалтан нь шууд нотлох баримт, үндэслэл бүхий мэдээ, мэдээлэл, бусад баримтад тулгуурлан сахилгын зөрчлийг шалган шийдвэрлэх, гаргасан зөрчилд тохирсон шийтгэл оногдуулах санал гаргах зарчмыг баримтална. 5.3.Албаны шалгалт явуулсан алба хаагч нь холбогдох хууль тогтоомжийг үндэслэл болгон дараах саналыг гаргана: 5.3.1.сахилгын зөрчил биш бол гомдол гаргагч иргэнд хариу мэдэгдэх; 5.3.2.сахилгын шийтгэл оногдуулах санал гаргах; 5.3.3.гэмт хэргийн шинжтэй гомдол, мэдээллийг эрх бүхий байгууллагад шилжүүлэх. 5.4.Алба хаагчтай байгуулсан үр дүнгийн гэрээний биелэлтийг дүгнэхэд тухайн алба хаагчийн сахилгын зөрчил гаргаагүй нь шагнаж урамшуулах үндэслэл болно. Зургаадугаар зүйл.Сахилгын шийтгэлийг хүндрүүлэх, хөнгөрүүлэх нөхцөл байдал 6.1.Сахилгын шийтгэл оногдуулахдаа зөрчлийн шинж байдал, гэм буруугийн хэлбэр, хор уршиг, үр дагавар, анх буюу давтан үйлдсэн эсэх, шалтгаан нөхцөл, зөрчил гаргагчийн хувийн байдлыг харгалзан үзнэ. 6.2.Сахилгын зөрчлийн улмаас бусдад хохирол учирсан, албаны үйл ажиллагаа удааширч саатсан, албаны нэр хүндэд ноцтой хохирол учирсан бол зөрчлийн хор уршиг, гэм буруугийн шинж байдлыг харгалзан сахилгын шийтгэлийг хүндрүүлж оногдуулна. 6.3.Сахилгын шийтгэлгүйд тооцох хугацаа дуусаагүй байхад сахилга, ёс зүйн зөрчил давтан гаргасан нь хүндрүүлэх нөхцөл байдал болно. 6.4.Сахилгын зөрчил гаргасан алба хаагчийн буруугийн хэлбэр, буруугаа ухамсарласан байдал, ажлын эерэг үр дүн, ёс зүйн төлөвшил, байгуулсан гавьяа, шинээр санаачилсан ажил зэргийг үнэлж хөнгөрүүлэх нөхцөл байдалд харгалзан үзэж болно. 6.5.Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 81.9 дэх хэсэгт заасан үндэслэл тогтоогдвол алба хаагчид оногдуулсан сахилгын шийтгэлийг хугацаанаас өмнө сахилгын шийтгэлгүйд тооцож болно. 6.6.Энэ дүрэмд заасныг зөрчиж, сахилгын зөрчлийн хор уршиг, шинж байдалд илт үл нийцсэн, үндэслэлгүйгээр сахилгын шийтгэлийг хүндрүүлж, эсхүл хөнгөрүүлж оногдуулсан албан тушаалтанд сахилгын шийтгэл хүлээлгэнэ. 17 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Долдугаар зүйл.Сахилгын зөрчилд ногдуулах шийтгэл, хугацаа 7.1.Алба хаагч энэ дүрэмд заасан зөрчил гаргасан нь тогтоогдвол Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 81.4 дэх хэсэгт заасан сахилгын шийтгэлийн аль нэгийг оногдуулна. 7.2.Алба хаагч нь Авлигын эсрэг хууль, Цагдаагийн албаны тухай хууль, Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхлыг зохицуулах, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх тухай хууль, Иргэдээс төрийн байгууллага, албан тушаалтанд гаргасан өргөдөл, гомдлыг шийдвэрлэх тухай хууль, Шилэн дансны тухай хууль, Төсвийн тухай хуулийг зөрчсөн бол тухайн хуульд заасан сахилгын шийтгэлийг оногдуулна. 7.3.Сахилгын шийтгэл оногдуулахдаа Төрийн албаны тухай хуулийн 26 дугаар зүйлийн 26.2, 26.4-26.6, Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 81.8 дахь хэсэгт заасан журмыг баримтална. 7.4.Сахилгын зөрчлийг илрүүлснээс хойш 1 сарын хугацааг тоолохдоо тухайн алба хаагчийн сахилгын зөрчил гаргасныг шийдвэр гаргах эрх бүхий цагдаагийн байгууллагын дарга олж мэдсэн буюу шалгалтын дүгнэлттэй танилцсан үеэс эхлэн тоолно. 7.5.Алба хаагч сахилгын шийтгэл оногдуулсан тухай шийдвэрийг үндэслэлгүй гэж үзвэл энэ тухай гомдлоо тухайн шийдвэрийг мэдсэн өдрөөс хойш 1 сарын дотор дээд шатны байгууллага, эсхүл шүүхэд гаргаж болно. Наймдугаар зүйл.Сахилгын шийтгэл оногдуулах эрх бүхий албан тушаалтан 8.1.Алба хаагчийн гаргасан сахилгын зөрчилд явуулсан албаны шалгалтын дүнг цагдаагийн төв байгууллага, түүний харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын даргын дэргэдэх зөвлөлийн хуралдаанаар хэлэлцэж шийдвэрлэнэ. Шаардлагатай гэж үзвэл эрх бүхий албан тушаалтан нь албаны шалгалтын дүнг үндэслэн шууд тушаал гаргаж сахилгын шийтгэл оногдуулж болно. 8.2.Цагдаагийн төв байгууллагын дарга нь Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 81.4 дэх хэсэгт заасан сахилгын шийтгэлийг оногдуулна. 8.3.Цагдаагийн төв байгууллагын харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга нь цагдаагийн дунд, ахлах, дээд цолтой буюу офицер бүрэлдэхүүнээс гаргасан сахилгын зөрчилд Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 81.4.1, 81.4.2 дахь хэсэгт заасан сахилгын шийтгэлийг оногдуулна. 8.4.Цагдаагийн төв байгууллагын харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга нь ахлагч цолтой буюу ахлагч бүрэлдэхүүнээс гаргасан сахилгын зөрчилд Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 81.4.1, 81.4.2, 81.4.4, 81.4.5 дахь хэсэгт заасан сахилгын шийтгэлийг оногдуулна. 8.5.Зөвлөлийн хуралдаанаар хэлэлцсэн тохиолдолд түүнээс гаргасан шийдвэрийн дагуу сахилгын шийтгэл оногдуулах эрх бүхий цагдаагийн байгууллагын дарга сахилгын шийтгэл оногдуулах тухай тушаал гаргана. Есдүгээр зүйл.Судалгаа, тайлан 9.1.Алба хаагчдаас сахилгын зөрчил гаргуулахгүй байх зорилгоор бүртгэгдэж шийдвэрлэгдсэн зөрчилд судалгаа, дүн шинжилгээ хийж, мэдээллийг харьяа нэгж, байгууллагуудад хүргүүлнэ. 9.2.Цагдаагийн төв байгууллагын Аюулгүй байдал хариуцсан нэгж нь сахилга, ёс зүйн зөрчлийн талаар хийсэн судалгаа, дүн шинжилгээг нэгтгэн боловсруулж эрх бүхий байгууллага, албан тушаалтан, олон нийтэд тайлагнана. 9.3.Судалгаа шинжилгээний дүнг үндэслэн эрх бүхий албан тушаалтан, байгууллагатай хамтран, алба хаагчдын гаргасан сахилгын зөрчлийг бууруулах ажлыг зохион байгуулна. Аравдугаар зүйл.Баримт үлдээх 10.1.Сахилгын шийтгэл хүлээсэн цагдаагийн алба хаагчийн хувийн хэрэгт тухайн шийтгэл оногдуулсан талаарх мэдээллийг оруулна. 10.2.Сахилгын зөрчилтэй холбоотой албаны шалгалтын материалыг холбогдох хууль тогтоомжид заасан хугацаанд хадгална. 18 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Арван нэгдүгээр зүйл. Сахилгын зөвлөгөөн хийж, үр дүнг тооцох 11.1.Цагдаагийн байгууллага, нэгж нь улирал бүр сахилгын зөвлөгөөн хийж, холбогдох мэдээлэл /маягт 111, 111а/-ийг дараа улирлын эхний сарын 10-ны дотор, жилийн эцсийн мэдээг 12 дугаар сарын 20-ны дотор цагдаагийн төв байгууллагын Аюулгүй байдал хариуцсан нэгжид ирүүлнэ. 11.2.Сахилгын зөвлөгөөн нь тайлант хугацааны сахилгын байдлыг бүрэлдэхүүнд мэдээлэх, гарсан зөрчлийг шинжлэн хэлэлцэх, сахилга, хариуцлагын чиглэлээр авч хэрэгжүүлсэн ажил, түүний үр дүнд үнэлэлт, дүгнэлт өгөх, цаашид хэрэгжүүлэх арга хэмжээг тодорхойлох зэргээр алба хаагчийн төлөвшилд нөлөөлөх, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх, асуудлыг хамтын оролцоотойгоор шийдвэрлэх зорилготой. Сахилгын зөвлөгөөнийг зорилгоо хангах аль ч арга, хэлбэрээр зохион байгуулж болно. 11.3.Цагдаагийн байгууллага, нэгж нь гарсан зөрчлийн үндсэн шалтгаан, нөхцөлийг бүртгэж, арилгах арга хэмжээ авна. Зөрчлийн үндсэн шалтгаан, нөхцөлийг арилгахад төв болон бусад байгууллагын оролцоо, дэмжлэг шаардлагатай бол ямар шалтгаан, нөхцөл байгааг аль байгууллагын, ямар оролцоотойгоор хэрхэн шийдвэрлэх талаар саналаа мэдээлэлд хавсаргана. 11.4.Сахилгын зөвлөгөөний мэдээлэлд сахилга, ёс зүйг төлөвшүүлэх, зөрчлийг бууруулах, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх, таслан зогсоох чиглэлээр хийсэн шинэлэг, үр дүнтэй нь туршлагаар батлагдсан ажил, арга барилын талаар мэдээлнэ. Энэ мэдээллийг Аюулгүй байдал хариуцсан нэгжээс судалж, бусад байгууллага, нэгжид түгээх, нэвтрүүлэх арга хэмжээг авах ба энэ тохиолдолд мэдээлсэн байгууллага, нэгжийг цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмыг баримтлан урамшуулж болно. ХОЁРДУГААР БҮЛЭГ ТОДОРХОЙ ТӨРЛИЙН САХИЛГЫН ЗӨРЧИЛ, ТҮҮНД ОНОГДУУЛАХ САХИЛГЫН ШИЙТГЭЛ Арван хоёрдугаар зүйл. Алба хаагч хуулиар хүлээсэн үүргээ үл биелүүлэх 12.1.Албан үүргээ биелүүлэх явцдаа хууль тогтоомжийг чанд сахиж, хүний эрх, эрх чөлөө, албаны нэр төрийг хүндэтгэн, өөрийгөө хэн болохыг танилцуулаагүй, хүнлэг энэрэнгүй харьцах үүргээ биелүүлээгүй бол уучлал хүсэхийг даалгаж, сануулах шийтгэл оногдуулна. 12.2. Гүйцэтгэх ажлын тухай хууль, тогтоомж зөрчсөн нь эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхээргүй, хуульд өөрөөр заагаагүй бол сануулах, уг үйлдлийн улмаас хор уршиг учирсан бол албан тушаалын сарын үндсэн цалинг 3 сар хүртэл хугацаагаар 20 хүртэл хувиар бууруулах, эсхүл албан тушаал бууруулах, эсхүл цагдаагийн цол бууруулах, эсхүл цагдаагийн албанд нэг жилийн хугацаанд эргэж орох эрхгүйгээр халах шийтгэл оногдуулна. 12.3.Албан үүргээ гүйцэтгэхэд бусад хүн, албан тушаалтнаас нөлөөлсөн дарамт шахалт, зохимжгүй нөлөөллийн талаар дээд шатны удирдлагадаа мэдэгдээгүй үйлдэлд сануулах шийтгэл оногдуулна. Тайлбар: Бусдын эрхшээл дарамт нь алба хаагчийг бие махбод, сэтгэл зүйн хувьд гарцаагүй байдалд оруулсан болох нь тогтоогдвол шийтгэл ногдуулахгүй байж болно. Дарамт шахалтад орсон алба хаагчид удирдах албан тушаалтан, хамт олон нь сэтгэл зүйн дэмжлэг үзүүлж, шаардлагатай бол ажлын цагаар амрах боломжоор хангана. 12.4.Төрийн тусгай хамгаалалтын тухай хууль тогтоомжид заасан үүргийг гүйцэтгээгүй бол зөрчлийн шинж байдлаас шалтгаалж сануулах, эсхүл албан тушаалын сарын үндсэн цалинг 3 сар хүртэл хугацаагаар 20 хүртэл хувиар бууруулах, эсхүл албан тушаал бууруулах, эсхүл цагдаагийн цол бууруулах, эсхүл цагдаагийн албанд нэг жилийн хугацаанд эргэж орох эрхгүйгээр халах шийтгэл оногдуулна. 12.5.Гэрч, хохирогчийг хамгаалах тухай хуульд зааснаар цагдаагийн байгууллагад даалгасан үүргийг биелүүлээгүй бол сануулах, эсхүл албан тушаалын сарын үндсэн цалинг 3 сар хүртэл хугацаагаар 20 хүртэл хувиар бууруулах, эсхүл албан тушаал бууруулах, эсхүл цагдаагийн цол бууруулах, эсхүл цагдаагийн албанд нэг жилийн хугацаанд эргэж орох эрхгүйгээр халах шийтгэл оногдуулна. 19 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 12.6. Шүүх, шүүгчийн аюулгүй байдлыг хангах журам зөрчсөн бол сануулах, эсхүл албан тушаалын сарын үндсэн цалинг 3 сар хүртэл хугацаагаар 20 хүртэл хувиар бууруулах, эсхүл албан тушаал бууруулах, эсхүл цагдаагийн цол бууруулах, эсхүл цагдаагийн албанд нэг жилийн хугацаанд эргэж орох эрхгүйгээр халах шийтгэл оногдуулна. 12.7.Эрх бүхий албан тушаалтны шийдвэрээр жагсаал, цуглааныг албадан тараах ажиллагааг гүйцэтгэх талаар тогтоосон журам зөрчсөн бол зөрчлийн байдлаас шалтгаалж сануулах, эсхүл албан тушаалын сарын үндсэн цалинг 3 сар хүртэл хугацаагаар 20 хүртэл хувиар бууруулах, эсхүл албан тушаал бууруулах, эсхүл цагдаагийн албанд нэг жилийн хугацаанд эргэж орох эрхгүйгээр халах шийтгэл оногдуулна. 12.8.Алба хаагчдыг олон улсын энхийг дэмжих ажиллагаанд оролцуулах ажлыг зохион байгуулах үүргээ биелүүлээгүй, хуулиар тогтоосон журам зөрчсөн бол сануулах, эсхүл албан тушаалын сарын үндсэн цалинг 3 сар хүртэл хугацаагаар 20 хүртэл хувиар бууруулах шийтгэл оногдуулна. 12.9.Иргэн, хуулийн этгээд галт зэвсэг өмчлөх, ашиглах, галт зэвсэг, сум үйлдвэрлэх, захиалах, худалдах, тээвэрлэх, эзэмших журмын биелэлтэд хяналт тавих үүргээ биелүүлээгүй бол сануулах, уг үйлдлийн улмаас хор уршиг учирсан бол албан тушаалын сарын үндсэн цалинг 3 сар хүртэл хугацаагаар 20 хүртэл хувиар бууруулах, эсхүл албан тушаал бууруулах, эсхүл цагдаагийн цол бууруулах, эсхүл цагдаагийн албанд нэг жилийн хугацаанд эргэж орох эрхгүйгээр халах шийтгэл оногдуулна. 12.10.Гэрээт харуулын болон хувийн хамгаалалтын үйл ажиллагаа явуулах журмын биелэлтэд хяналт тавих үүргээ биелүүлээгүй бол сануулах, эсхүл албан тушаалын сарын үндсэн цалинг 3 сар хүртэл хугацаагаар 20 хүртэл хувиар бууруулах шийтгэл оногдуулна. 12.11.Гэмт хэрэг үйлдэхээр бэлтгэж, завдаж байгаа тухай мэдээллийг хүлээн авч бүртгэх, хойшлуулшгүй арга хэмжээ авах, таслан зогсоох, учирч болох хор хохирлыг гаргуулахгүй, нэмэгдүүлэхгүй байх, гэмт хэргийг илрүүлэх үүргээ биелүүлээгүй бол сануулах, уг үйлдлийн улмаас хор уршиг учирсан, албаны нэр хүнд, иргэний эрх зөрчигдсөн бол албан тушаалын сарын үндсэн цалинг 3 сар хүртэл хугацаагаар 20 хүртэл хувиар бууруулах, эсхүл албан тушаал бууруулах, эсхүл цагдаагийн цол бууруулах, эсхүл цагдаагийн албанд нэг жилийн хугацаанд эргэж орох эрхгүйгээр халах шийтгэл оногдуулна. 12.12.Хуулиар харьяалуулсан гэмт хэрэг, зөрчлийг шалгаж шийдвэрлэх ажиллагааны журам зөрчсөн бол сануулах, эсхүл албан тушаалын сарын үндсэн цалинг 3 сар хүртэл хугацаагаар 20 хүртэл хувиар бууруулах, эсхүл албан тушаал бууруулах, эсхүл цагдаагийн цол бууруулах, эсхүл цагдаагийн албанд нэг жилийн хугацаанд эргэж орох эрхгүйгээр халах шийтгэл оногдуулна. 12.13.Хуулиар харьяалуулсан хэрэг зөрчлийг шалгаж шийдвэрлэх ажиллагааны явцад мэргэжлийн удирдлагаар хангах, хяналт тавих, заавар, зөвлөмжийг өгөх, биелэлтийг тооцох үүргээ зохих ёсоор биелүүлээгүй албан тушаалтанд сануулах, эсхүл албан тушаалын сарын үндсэн цалинг 3 сар хүртэл хугацаагаар 20 хүртэл хувиар бууруулах, эсхүл албан тушаал бууруулах шийтгэл оногдуулна. 12.14.Алба хаагч ажил тасалсан, шууд удирдах албан тушаалтанд мэдэгдэлгүйгээр дур мэдэн ажлын байраа орхин явсан бол сануулах, удаа дараа, эсхүл 5 хоногоос дээш тасалсан, бусдад хохирол учирсан, албаны үйл ажиллагаа удааширч саатсан, албаны нэр хүндэд ноцтой хохирол учирсан бол албан тушаалын сарын үндсэн цалинг 3 сар хүртэл хугацаагаар 20 хүртэл хувиар бууруулах, эсхүл албан тушаал бууруулах, эсхүл цагдаагийн албанд нэг жилийн хугацаанд эргэж орох эрхгүйгээр халах шийтгэл оногдуулна. 12.15.Цагдаагийн төв байгууллагаас тогтоосон үйл ажиллагааны журмыг зөрчсөн бол сануулах, уг үйлдлийн улмаас бусдад хохирол учирсан, албаны үйл ажиллагаа удааширч саатсан, албаны нэр хүндэд ноцтой хохирол учирсан бол албан тушаалын сарын үндсэн цалинг 3 сар хүртэл хугацаагаар 20 хүртэл хувиар бууруулах, эсхүл албан тушаал бууруулах, эсхүл цагдаагийн цол бууруулах, эсхүл цагдаагийн албанд нэг жилийн хугацаанд эргэж орох эрхгүйгээр халах шийтгэл оногдуулна. 12.16.Иргэдээс төрийн байгууллага, албан тушаалтанд гаргасан өргөдөл, гомдлыг шийдвэрлэх тухай хуульд заасан журмыг зөрчсөн бол сануулах, уг үйлдлийн улмаас бусдад хохирол учирсан, албаны үйл ажиллагаа удааширч саатсан, албаны нэр хүндэд ноцтой хохирол учирсан бол албан тушаалын сарын үндсэн цалинг 3 сар хүртэл хугацаагаар 20 хүртэл хувиар бууруулах, эсхүл цагдаагийн албанд нэг жилийн хугацаанд эргэж орох эрхгүйгээр халах шийтгэл оногдуулна. 12.17.Цагдаагийн байгууллагын тамга тэмдэг, албан бичгийн хэвлэмэл хуудсыг зориулалтын бусаар ашигласан бол сануулах, уг үйлдлийн улмаас хор уршиг учирсан бол албан тушаалын 20 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам сарын үндсэн цалинг 3 сар хүртэл хугацаагаар 20 хүртэл хувиар бууруулах, эсхүл албан тушаал бууруулах, эсхүл цагдаагийн цол бууруулах, эсхүл цагдаагийн албанд нэг жилийн хугацаанд эргэж орох эрхгүйгээр халах шийтгэл оногдуулна. 12.18.Албан үүрэгтэйгээ холбогдолгүй асуудлаар нам, төрийн бус болон шашны байгууллагын үйл ажиллагаанд алба хаагчийн хувьд оролцсон бол албан тушаалын сарын үндсэн цалинг 3 сар хүртэл хугацаагаар 20 хүртэл хувиар бууруулах, эсхүл албан тушаал бууруулах шийтгэл оногдуулна. 12.19.Удирдлагыг зориуд буруу мэдээллээр хангасан бол сануулах, албаны нэр хүндэд ноцтой хохирол учирсан бол албан тушаалын сарын үндсэн цалинг 3 сар хүртэл хугацаагаар 20 хүртэл хувиар бууруулах, эсхүл албан тушаал бууруулах, эсхүл цагдаагийн албанд нэг жилийн хугацаанд эргэж орох эрхгүйгээр халах шийтгэл оногдуулна. Арван гуравдугаар зүйл.Цагдаагийн албаны тухай хууль зөрчих 13.1.Гэмт хэрэг, зөрчил, тэдгээрт шийтгүүлсэн этгээдийн нэгдсэн тоо бүртгэл хөтлөх, лавлагаа гаргах журам зөрчсөн бол сануулах, эсхүл албан тушаалын сарын үндсэн цалинг 3 сар хүртэл хугацаагаар 20 хүртэл хувиар бууруулах шийтгэл оногдуулна. 13.2.Олон улсын цагдаагийн байгууллага (интерпол)-ын өмнө хүлээсэн үүргээ хэрэгжүүлэх, гадаад орны цагдаагийн байгууллагатай хамтран ажиллах, тэдгээрээс хүлээн авсан мэдээ, мэдээллээр цагдаагийн нийт байгууллагыг хангах үүргээ биелүүлээгүй бол сануулах, эсхүл албан тушаалын сарын үндсэн цалинг 3 сар хүртэл хугацаагаар 20 хүртэл хувиар бууруулах, эсхүл албан тушаал бууруулах, эсхүл цагдаагийн цол бууруулах, эсхүл цагдаагийн албанд нэг жилийн хугацаанд эргэж орох эрхгүйгээр халах шийтгэл ногдуулна. 13.3.Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга нь үйл ажиллагааныхаа тайланг аймаг, нийслэлийн иргэд, оршин суугчдад, түүнчлэн тодорхой нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага, алба хаагч нь үйл ажиллагааныхаа тайланг тухайн нутаг дэвсгэрийн иргэдэд тавиагүй бол сануулах, эсхүл албан тушаалын сарын үндсэн цалинг 3 сар хүртэл хугацаагаар 20 хүртэл хувиар бууруулах шийтгэл оногдуулна. 13.4.Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын удирдлага нь Цагдаагийн төв байгууллага болон харьяалах Иргэний зөвлөлд ажлаа тайлагнах үүргээ биелүүлээгүй бол сануулах, эсхүл албан тушаалын сарын үндсэн цалинг 3 сар хүртэл хугацаагаар 20 хүртэл хувиар бууруулах шийтгэл оногдуулна. 13.5.Удирдах албан тушаалтны хууль ёсны шийдвэр, үүрэг даалгавар, тушаалыг хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр биелүүлээгүй бол шалтгааныг тогтоож, сануулах шийтгэл оногдуулна. Хэрвээ энэ зөрчлийг давтан гаргасан, эсхүл зөрчлийн улмаас байгууллагын үйл ажиллагаа тасалдаж хор уршиг учирсан бол албан тушаалын сарын үндсэн цалинг 3 сар хүртэл хугацаагаар 20 хүртэл хувиар бууруулах, эсхүл албан тушаал бууруулах, эсхүл цагдаагийн цол бууруулах шийтгэл оногдуулна. 13.6.Нутгийн захиргааны болон төрийн бус байгууллагаас зохион явуулж байгаа гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажлыг мэргэжлийн удирдлагаар хангах үүрэгтэй албан тушаалтан энэ үүргээ биелүүлээгүй бол сануулах, эсхүл албан тушаалын сарын үндсэн цалинг 3 сар хүртэл хугацаагаар 20 хүртэл хувиар бууруулах шийтгэл оногдуулна. 13.7.Дипломат төлөөлөгчийн газар, улсын онц чухал болон бусад объектыг хамгаалах, зарим объектыг түр хугацаагаар хамгаалах, зорчигч, ачаа тээшийг тээврийн замд харгалзан хүргэх үед үүргээ хангалтгүй биелүүлсэн бол сануулах, хор уршиг учирсан бол эсхүл албан тушаалын сарын үндсэн цалинг 3 сар хүртэл хугацаагаар 20 хүртэл хувиар бууруулах, эсхүл албан тушаал бууруулах, эсхүл цагдаагийн цол бууруулах, эсхүл цагдаагийн албанд нэг жилийн хугацаанд эргэж орох эрхгүйгээр халах шийтгэл оногдуулна. 13.8.Байгалийн гамшиг, үйлдвэрлэлийн осол, гал түймэр, хүн малын гоц халдварт өвчин гарсан, гэнэтийн бусад аюул тохиолдсон үед хорио цээрийн дэглэмийг сахиулах үүргээ биелүүлээгүй бол сануулах, эсхүл албан тушаалын сарын үндсэн цалинг 3 сар хүртэл хугацаагаар 20 хүртэл хувиар бууруулах шийтгэл оногдуулна. 13.9.Нийтийн эмх замбараагүй байдал үүссэн, террорист халдлага гарсан, онц болон дайны байдал зарласан үед дэг журам сахиулах үүргээ хангалтгүй биелүүлсэн бол сануулах, биелүүлээгүй бол албан тушаалын сарын үндсэн цалинг 3 сар хүртэл хугацаагаар 20 хүртэл хувиар бууруулах, эсхүл албан тушаал бууруулах, эсхүл цагдаагийн цол бууруулах, эсхүл цагдаагийн албанд нэг 21 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам жилийн хугацаанд эргэж орох эрхгүйгээр халах шийтгэл оногдуулна. 13.10.Эрх бүхий байгууллага, албан тушаалтны даалгаснаар сураггүй алга болсон хүн, эд зүйлсийг эрэн сурвалжлаагүй бол сануулах, эсхүл албан тушаалын сарын үндсэн цалинг 3 сар хүртэл хугацаагаар 20 хүртэл хувиар бууруулах шийтгэл оногдуулна. 13.11.Алба хаагчдын өдөр тутмын ажилд хяналт тавьж, хууль тогтоомж, цагдаагийн алба хаагчийн сахилга, ёс зүй, хүний эрх, эрх чөлөөг зөрчихөөс урьдчилан сэргийлэх, таслан зогсоох арга хэмжээ авах үүрэгтэй албан тушаалтан энэ үүргээ биелүүлээгүй бол сануулах, эсхүл албан тушаалын сарын үндсэн цалинг 3 сар хүртэл хугацаагаар 20 хүртэл хувиар бууруулах, эсхүл албан тушаал бууруулах шийтгэл оногдуулна. 13.12.Алба хаагч үүрэг гүйцэтгэх үед хэрэглүүлэхээр тавьж олгосон гав, бороохой, цахилгаан гүйдлээр цохигч, нулимс асгаруулагч, амьсгал боогдуулагч, холбооны хэрэгсэл, агсамж ашиглах үндэслэл, журмыг зөрчсөн бол сануулах, уг үйлдлийг давтан гаргасан, хор уршиг учирсан бол албан тушаалын сарын үндсэн цалинг 3 сар хүртэл хугацаагаар 20 хүртэл хувиар бууруулах, эсхүл цагдаагийн цол бууруулах, эсхүл цагдаагийн албанд нэг жилийн хугацаанд эргэж орох эрхгүйгээр халах шийтгэл оногдуулна. 13.13.Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны мэдээллийн сан бүрдүүлэх, ашиглах журам зөрчсөн, мэдээллийн аюулгүй байдлыг алдагдуулсан, албаны мэдээллийг задруулсан бол сануулах, эсхүл албан тушаалын сарын үндсэн цалинг 3 сар хүртэл хугацаагаар 20 хүртэл хувиар бууруулах, эсхүл цагдаагийн цол бууруулах, эсхүл албан тушаал бууруулах шийтгэл оногдуулна. 13.14.Байгууллагын үйл ажиллагааг шуурхай, үр дүнтэй явуулах шаардлагыг хангах төсвийн төслийг үндэслэлтэй боловсруулах, санал гаргах ажлыг зохих журмын дагуу гүйцэтгээгүй бол сануулах, уг зөрчлийг давтан гаргасан, байгууллагад хор уршиг учруулсан бол албан тушаалын сарын үндсэн цалинг 3 сар хүртэл хугацаагаар 20 хүртэл хувиар бууруулах, эсхүл цагдаагийн цол бууруулах, эсхүл цагдаагийн албанд нэг жилийн хугацаанд эргэж орох эрхгүйгээр халах шийтгэл оногдуулна. 13.15.Цагдаагийн цол, түүнийг таних тэмдгийг хууль бусаар хэрэглэсэн, албаны нэрийг хувийн ашиг сонирхлоор ашигласан бол сануулах, эсхүл албан тушаалын сарын үндсэн цалинг 3 сар хүртэл хугацаагаар 20 хүртэл хувиар бууруулах шийтгэл оногдуулна. 13.16.Албан үүргээ гүйцэтгэж байгаатай нь холбогдуулан алба хаагчийг хүчирхийлэх, заналхийлэх, доромжлох, гүтгэх болон бусад хууль бус үйлдэл, үйл ажиллагаанаас алба хаагч, түүний гэр бүлийн гишүүнийг цагдаагийн байгууллагаар хамгаалуулах эрхийг нь хангаагүй бол сануулах, хор уршиг учирсан бол албан тушаалын сарын үндсэн цалинг 3 сар хүртэл хугацаагаар 20 хүртэл хувиар бууруулах, эсхүл цагдаагийн цол бууруулах, эсхүл албан тушаал бууруулах, эсхүл цагдаагийн албанд нэг жилийн хугацаанд эргэж орох эрхгүйгээр халах шийтгэл оногдуулна. 13.17.Дээд шатны байгууллага, албан тушаалтны хуульд нийцсэн үүрэг даалгавар, шийдвэрийн хэрэгжилтийг хангуулах талаар ажлын байрны тодорхойлолтод заасан үүргээ хангалтгүй биелүүлсэн бол сануулах, эсхүл албан тушаалын сарын үндсэн цалинг 3 сар хүртэл хугацаагаар 20 хүртэл хувиар бууруулах, биелүүлээгүй бол цагдаагийн цол бууруулах, эсхүл албан тушаал бууруулах шийтгэл оногдуулна. 13.18.Алба хаагчаар хуульд зааснаас өөр ажил, үүрэг гүйцэтгүүлсэн бол сануулах, эсхүл албан тушаалын сарын үндсэн цалинг 3 сар хүртэл хугацаагаар 20 хүртэл хувиар бууруулах, эсхүл цагдаагийн цол бууруулах, эсхүл албан тушаал бууруулах, эсхүл цагдаагийн албанд нэг жилийн хугацаанд эргэж орох эрхгүйгээр халах шийтгэл оногдуулна. ---оОо--- 22 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 100.ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ЧИГ ҮҮРЭГ, ЭРХ ХЭМЖЭЭГ ТОДОРХОЙЛОХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: ЦБҮАЖ №100.22 Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/246 Хуудас:7 100.1.ЗОРИЛГО Монгол Улсын Үндсэн хууль, Монгол Улсын Засгийн газрын тухай хууль, Засгийн газрын агентлагийн эрх зүйн байдлын тухай хууль, Цагдаагийн албаны тухай хууль болон холбогдох бусад хууль тогтоомжоор цагдаагийн байгууллага, алба хаагчид олгогдсон эрх хэмжээний хүрээнд хууль сахиулах тодорхой бүрэн эрхийг хэрэгжүүлэхэд оршино. 100.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ, БОДЛОГО 100.2.1.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагчаас хууль сахиулах бүрэн эрхээ хэрэгжүүлэх, хууль тогтоомжийг хэрэглэх явцад баримталбал зохих хэм хэмжээг тодорхойлох, хуульд заасан эрх хэмжээгээ хэрэгжүүлэх нөхцөлийг бүрдүүлэхэд чиглэнэ. 100.2.2.Энэхүү журам нь цагдаагийн алба хаагч болон гэрээ байгуулан ажиллаж байгаа иргэнд тус тус хамаарна. 100.2.3.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагч нь хуулиар олгогдсон эрх хэмжээгээ Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт хэрэгжүүлнэ. Алба хаагч гадаад улсын нутаг дэвсгэрт Монгол Улсын хууль болон олон улсын гэрээнд заасан эрх хэмжээг хэрэгжүүлж болно. Энэ тохиолдолд Олон улсын гэрээ, нийтлэг хэм хэмжээг мөрдөж ажиллана. /маягт ЦБҮАЖ№100.22/. 100.2.4.Алба хаагч нь хууль тогтоомжоор олгогдсон эрх хэмжээний хүрээнд үйл ажиллагаагаа явуулж байгааг ойлгож, ухамсарласан байх ёстой. 100.3.ХУУЛЬ САХИУЛАХ ҮНДСЭН ЧИГ ҮҮРЭГ 100.3.1.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагчийн хууль хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны эрх зүйн үндэс нь Монгол Улсын Үндсэн хуулийн Арван нэгдүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэг “Эх орныхоо тусгаар тогтнолыг батлан хамгаалж, үндэсний аюулгүй байдал, нийгмийн дэг журмыг хангах нь төрийн үүрэг мөн”, Гучин наймдугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 7 дахь заалт “хүний эрх, эрх чөлөөг хамгаалах, нийгмийн хэв журмыг бэхжүүлэх, гэмт хэрэгтэй тэмцэх арга хэмжээ авч хэрэгжүүлэх”, Монгол Улсын Засгийн газрын тухай хуулийн 14 дүгээр зүйл “Нийгмийн хэв журмыг сахин хамгаалах, гэмт хэрэгтэй тэмцэх, урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээ авна”, Засгийн газрын агентлагийн эрх зүйн байдлын тухай хуулийн 3 дугаар зүйлийн 3.1 дэх хэсэгт “Агентлаг нь Засгийн газрын үйл ажиллагааны зохих салбар, хүрээний бодлогыг улсын хэмжээнд хэрэгжүүлэх чиг үүрэг бүхий төрийн захиргааны байгууллага мөн.”, Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.1 дэх хэсэгт “Цагдаагийн алба нь гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах үндсэн чиг үүргийг хуульд заасан бүрэн эрхийн хүрээнд хэрэгжүүлэх төрийн тусгай алба мөн.” гэж тус тус зааснаар тодорхойлогдоно. 100.3.2.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагч нь хууль сахиулах үндсэн чиг үүргээ хэрэгжүүлэхдээ Монгол Улсын Үндсэн хуулийн зарчмыг удирдлага болгоно. 100.3.3.Цагдаагийн байгууллага нь дараахь үндсэн чиг үүргийг хэрэгжүүлнэ: а/гэмт хэрэгтэй тэмцэх; б/нийтийн хэв журам хамгаалах; в/олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах; г/захиргааны хяналт тавих үүрэг гүйцэтгэх буюу хуулиар хүлээлгэсэн хуулийн биелэлтэд хяналт тавих. 100.3.4.Гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах төрийн бодлогыг цагдаагийн төв байгууллага хэрэгжүүлэхдээ Засгийн газрын агентлагийн эрх зүйн байдлын тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.1 дэх хэсэгт заасны дагуу хууль тогтоомж, Ерөнхийлөгчийн зарлиг, Засгийн газрын болон Монгол Улсын сайдын шийдвэрийг биелүүлэх ажлыг чиг үүргийн хүрээнд зохион байгуулж, биелэлтийг хангана. 100.3.5.Цагдаагийн төв байгууллагын харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга хариуцсан чиг үүрэг, нутаг дэвсгэрийн хүрээнд хууль сахиулах үйл ажиллагааг хууль тогтоомжийн дагуу явуулна. Тэдгээрийн үйл ажиллагааг нэг бүрчлэн зохицуулж, ажил үүргийн давхардал, хийдэл гаргахгүйгээр зохион байгуулах үүргийг цагдаагийн төв байгууллагын дарга хүлээнэ. 100.3.6.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагчаар хуульд зааснаас өөр ажил, үүрэг гүйцэтгүүлэх, 23 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам хууль бусаар буюу хуульд заасан үндэслэл, журмаас гадуур үйл ажиллагаа явуулах, эрх мэдлээ хувийн зорилгоор ашиглахыг хориглоно. 100.3.7.Цагдаагийн байгууллага хууль сахиулах үйл ажиллагаагаа хуулийн хүрээнд, хараат бусаар явуулна. 100.3.8.Цагдаагийн байгууллагын хууль сахиулах үйл ажиллагааны төрөл, хэлбэр, тэдгээрийг хэрэгжүүлэх аргачлал, хариуцах алба хаагчийн эрх, үүргийг хууль тогтоомжид нийцүүлэн цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмаар зохицуулна. 100.3.9.Гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах чиг үүргийг стратегийн, тактикийн, дэмжлэг үзүүлэх хэлбэрээр тус тус нэгтгэн зохион байгуулна. 100.3.10.Цагдаагийн байгууллагын чиг үүргийг хэрэгжүүлэх, түүнд хяналт тавих зорилгоор цагдаагийн төв байгууллагын удирдлагаас албан даалгавар, үүрэг, ажлын чиглэлийг цагдаагийн төв, алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад доорх чиглэлээр өгнө: а/ЦТБ-ын дарга нь хууль тогтоомжоор эрх олгосон болон цагдаагийн байгууллагын удирдлага, зохион байгуулалтыг хангах бүх чиглэлээр албан даалгавар, үүрэг, ажлын чиглэлийг; б/ЦТБ-ын тэргүүн дэд дарга нь гэмт хэрэгтэй тэмцэх, түүнээс урьдчилан сэргийлэх, мэдээлэл дүн шинжилгээ хийх, мэдээллийн технологи, харилцаа холбооны чиглэлээр; в/ЦТБ-ын дэд бөгөөд НЦГ-ын дарга нь нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах, хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангах, бүртгэл, хяналтын болон нийслэлийн цагдаагийн байгууллагыг удирдах чиглэлээр; г/ЦТБ-ын дэд /захиргааны удирдлага, дотоод хяналт, аюулгүй байдал/ дарга нь захиргааны удирдлага, албаны аюулгүй байдал, дотоод хяналт, сахилга хариуцлага, бэлэн байдлыг хангах, сургалтын чиглэлээр; д/ЦТБ-ын Захиргааны удирдлагын газрын дарга нь хууль тогтоомж, үйл ажиллагааны төлөвлөгөөний биелэлт, үр дүнг тооцох, тайлагнах, захиргааны удирдлага, зохион байгуулалтаар хангах, хүний нөөц, гадаад харилцааг сайжруулах чиглэлээр. 100.3.11.Албан даалгавар, үүрэг, ажлын чиглэлийг бичгээр өгнө. Хойшлуулшгүй тохиолдолд амаар өгсөн бол тэмдэглэлээр бэхжүүлж, тухай бүр албан бичгээр хүргүүлнэ. 100.3.12.ЦТБ-ын удирдлагаас өгсөн албан даалгавар, үүрэг, ажлын чиглэлийг давхардуулан өгөхийг хориглоно. 100.3.13.Албан даалгавар, үүрэг, ажлын чиглэлийн нэгдсэн бүртгэлийг хөтлөх, бүртгэлд авагдсан албан даалгавар, үүрэг, ажлын чиглэлийн биелэлт, тайланг нэгтгэх үүргийг цагдаагийн төв байгууллагын Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгж хүлээнэ. 100.4.ГЭМТ ХЭРЭГТЭЙ ТЭМЦЭХ ЧИГ ҮҮРЭГ Цагдаагийн алба нь гэмт хэрэгтэй тэмцэх чиг үүргийн хүрээнд гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх, хуулиар харьяалуулсан гэмт хэргийг илрүүлэх, таслан зогсоох, үйлдсэн этгээдийг олж тогтоох, эрэн сурвалжлах, баривчлах, мөрдөн шалгах, гэрч, хохирогчийг хамгаалах, шүүх, шүүгчийн аюулгүй байдлыг хангах ажиллагаа явуулна. 100.5.НИЙТИЙН ХЭВ ЖУРАМ ХАМГААЛАХ ЧИГ ҮҮРЭГ Цагдаагийн алба нь нийтийн хэв журам хамгаалах чиг үүргийн хүрээнд хуулиар харьяалуулсан хууль тогтоомж, нийтээр дагаж мөрдөх дүрэм, журмыг сахиулж, захиргааны хяналтын үүргийг хангуулан, гэмт хэрэг, зөрчлийн тоо бүртгэл, судалгаанд үндэслэн гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх, эргүүлийн үүрэг гүйцэтгэх, замын хөдөлгөөнийг зохицуулах зэргээр нийтийн хэв журмыг хамгаалж, хуулиар харьяалуулсан зөрчлийг шалгаж шийдвэрлэх, олон нийтийн цагдааг мэргэжил, арга зүйгээр хангах ажиллагаа явуулна. 100.6.ОЛОН НИЙТИЙН АЮУЛГҮЙ БАЙДЛЫГ ХАНГАХ ЧИГ ҮҮРЭГ Цагдаагийн алба нь олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах чиг үүргийн хүрээнд хүний амь нас, эрүүл мэнд, байгаль орчин, нийгэм, улс орны эрх ашигт ноцтой хор уршиг, хохирол учруулж болзошгүй аюулыг арилгах, түүнээс урьдчилан сэргийлэх цогц үйл ажиллагаа явуулах, дипломат төлөөлөгчийн газрыг хамгаалах, шаардлагатай үед улсын онц чухал болон бусад обьектыг хамгаалах, зарим обьект, ачаа тээшийг түр хугацаагаар хамгаалах, хамгаалалт хийх, яллагдагч, шүүгдэгч, ялтныг хуяглан хүргэх зэргээр олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах ажиллагаа явуулна. 100.7.ЗАХИРГААНЫ ХЯНАЛТЫН ҮҮРЭГ ГҮЙЦЭТГЭХ Цагдаагийн алба нь захиргааны хяналт тавих зарим үүргийг гүйцэтгэх, Монгол Улсын хууль тогтоомжоор биелэлтэд нь хяналт тавихыг үүрэг болгосон хэм хэмжээг сахиулахдаа Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 6 дугаар бүлэгт зааснаар зохицуулна. 24 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Хавсралт ЦБҮАЖ №100.22 ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ЧИГ ҮҮРЭГ, ЭРХ ХЭМЖЭЭ Цагдаагийн ерөнхий газрын дарга Засгийн газрын агентлагийн эрх зүйн байдлын тухай хууль, Цагдаагийн албаны тухай хуульд заасны дагуу цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааг улсын хэмжээнд нэгтгэн зохион байгуулж, мэргэжлийн болон захиргааны удирдлагаар хангах. Цагдаагийн ерөнхий газрын тэргүүн дэд дарга Цагдаагийн албаны тухай хуульд заасны дагуу гэмт хэрэгтэй тэмцэх, урьдчилан сэргийлэх асуудлыг эрхлэх. Цагдаагийн ерөнхий газрын дэд бөгөөд нийслэлийн цагдаагийн дарга Цагдаагийн албаны тухай хуульд заасны дагуу нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах, бүртгэл хяналтын болон нийслэлийн цагдаагийн байгууллагыг удирдлагын чиг үүргийг эрхлэх. Цагдаагийн ерөнхий газрын дэд дарга Цагдаагийн албаны тухай хуульд заасны дагуу захиргааны удирдлага, дотоод хяналт-аюулгүй байдлыг хангах, мэргэжлийн бэлтгэл, давтан болон албаны сургалт, соён гэгээрүүлэх чиг үүргийг эрхлэх. Санхүү аж ахуйн алба Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагаанд шаардагдах хөрөнгө оруулалт, төсвийн тогтвортой байдлыг хангах бодлого боловсруулах, байгууллагын жилийн төвлөрсөн болон хөрөнгө оруулалтын үйл ажиллагааны төсөв, санхүүжилтийг хуваарилах, зарцуулалт, гүйцэтгэлд хяналт тавих, цагдаагийн байгууллага, алба хаагчийн ажил үүргээ хэвийн гүйцэтгэх нөхцөлийг бүрдүүлэх, хангалт, үйлчилгээг зохион байгуулах. Захиргааны удирдлагын газар Дээд шатны байгууллага, албан тушаалтнаас гаргасан шийдвэрийн дагуу цагдаагийн байгууллагаас хэрэгжүүлэхээр тусгагдсан ажил, арга хэмжээний төлөвлөгөөг боловсруулах, хэрэгжилтийг хангах, биелэлт үр дүнг тооцох, тайлагнах, мэргэжлийн удирдлага, зохион байгуулалтаар хангах, хууль сахиулах чиглэлээр баримтлах бодлого, үндсэн чиглэл, ойрын болон хэтийн зорилт тодорхойлох, хэрэгжилтийг хангах ажлыг зохион байгуулж, байгууллагын удирдлагын үйл ажиллагаанд дэмжлэг үзүүлэх, хүний нөөцийн бодлого боловсруулж, алба хаагч ажилтныг сургаж бэлтгэх, тэдний мэдлэг чадварыг дээшлүүлэх арга хэмжээг цагдаагийн байгууллагын хэмжээнд нэгтгэн зохион байгуулах, мэргэжил арга зүйн удирдлагаар хангах, алба хаагчийн хууль ёсны эрх, ашгийг хамгаалах, алба хаагчийн үйл ажиллагааг зохицуулсан эрх зүйн хэм хэмжээ тогтоосон баримт бичгийг Монгол Улсын Үндсэн хууль, бусад хууль тогтоомжид нийцүүлэн боловсронгуй болгох, гадаад харилцаа, хамтын ажиллагааны чиглэлийг боловсруулж, өргөжүүлэн хөгжүүлэх ажлыг зохион байгуулах. 25 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Хүний нөөц, сургалтын хэлтэс Цагдаагийн байгууллагын хүний нөөц, сургалтын бодлогыг боловсруулах, мөрдүүлэх, алба хаагч, ажилтныг сургаж бэлтгэх, байгууллагын соёл, алба хаагчдын мэдлэг чадварыг дээшлүүлэх ажлыг улсын хэмжээнд нэгтгэн зохион байгуулж, мэргэжил арга зүйн удирдлагаар хангах. Интерполын үндэсний төв товчоо Олон улсын Эрүүгийн цагдаагийн байгууллагаИнтерполын өмнө хүлээсэн үүргээ хэрэгжүүлэх, гадаад орны цагдаагийн байгууллагатай хамтран ажиллах, тэдгээрээс хүлээн авсан мэдээ, мэдээллээр цагдаагийн байгууллагыг хангах, гэмт хэрэг үйлдээд оргон зайлсан этгээд, сураггүй алга болсон хүнийг олон улсын хэмжээнд эрэн сурвалжлах, гэмт хэрэг, гэмт этгээдийн талаар мэдээлэл солилцох. Гадаад харилцааны хэлтэс Гадаад орны цагдаагийн байгууллага, олон улсын бусад байгууллагатай харилцах, хамтын ажиллагааг өргөжүүлэн хөгжүүлэх чиглэлийг боловсруулах, шинээр гадаадын улс орнуудтай харилцаа тогтоох асуудлыг судалж санал боловсруулах, шийдвэрлүүлэх, гадаад харилцаа хамтын ажиллагааг төлөвлөх, хэрэгжилтийг хангах ажлыг зохион байгуулах. Хуулийн хэлтэс Хууль тогтоомжид нийцүүлэн цагдаагийн байгууллага, алба хаагчийн үйл ажиллагааг зохицуулсан эрх зүйн хэм хэмжээ тогтоосон баримт бичгийг боловсронгуй болгох, хууль тогтоомж, эрхийн акт, шийдвэрийн төсөлд санал өгөх, эрх зүйн дүгнэлт гаргах, эрх зүйн актын нэгдсэн сан бүрдүүлэх, түгээх, байгууллага, алба хаагч, ажилтны хууль ёсны ашиг сонирхол зөрчигдсөн үед хууль зүйн зөвлөгөө өгөх, цагдаагийн байгууллагыг шүүхэд төлөөлөх ажлыг зохион байгуулах. Мөрдөн байцаах алба Хуулиар харьяалуулсан гэмт хэргийн талаарх гомдол, мэдээлэл хүлээн авах, хүнд гэмт хэрэг, залилах, хүрээлэн буй орчны эсрэг, тусгай субъектын эсрэг гэмт хэрэг болон мөрдөн байцаалтын чиглэлээр мөрдөн шалгах ажиллагааг хариуцан явуулах, гэмт хэргийг таслан зогсоох, урьдчилан сэргийлэх, гэмт хэрэг үйлдэгдсэн шалтгаан нөхцөлийг тогтоож, арилгуулах зорилгоор иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагад мэдэгдэл өгч, үр дүнг тооцох ажлыг зохион байгуулах, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагыг мэргэжил, арга зүйн удирдлагаар хангах. Эрүүгийн цагдаагийн алба Хэрэг бүртгэлтийн чиглэлээр мөрдөн шалгах ажиллагааг хариуцан явуулах, Нууц, далд аргаар үйлдэгдсэн болон тодорхой төрөл /эдийн засаг, зохион байгуулалттай гэмт бүлэг, хүн худалдаалах, хар тамхи, цахим, нийтийн аюулгүй байдлын эсрэг, хүнийг алах, хулгайлах зэрэг/ийн гэмт хэргийг илрүүлэх, таслан зогсоох, урьдчилан сэргийлэх, гэмт хэрэг үйлдсэн этгээдийг олж тогтоох ажиллагааг хариуцан зохион байгуулах, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагыг мэргэжил, арга зүйн удирдлагаар хангах. 26 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Хэрэг бүртгэх алба Хуулиар харьяалуулсан олон нийтийн газар зүй бусаар биеэ авч явах, танхайрах, гэр бүлийн хүчирхийлэл тэмцэх тухай хууль зөрчих, жагсаал, цуглаан зохион байгуулах журам зөрчих, хөрөнгө завших зөрчил буюу тусгай журмаар хэрэг бүртгэлтийн ажиллагаа явуулах зөрчлийн талаарх гомдол, мэдээлэл хүлээн авах, хэрэг бүртгэх ажиллагааг хариуцан явуулах, таслан зогсоох, урьдчилан сэргийлэх, үйлдэгдсэн шалтгаан нөхцөлийг тогтоож, арилгуулах зорилгоор иргэн, аж ахуйн нэгж байгууллагад мэдэгдэл өгч, үр дүнг тооцох ажлыг зохион байгуулах, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагыг мэргэжил, арга зүйн удирдлагаар хангах. Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба Гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх, хуулиар харьяалуулсан зөрчлийг шалган шийдвэрлэх, эргүүл, хамгаалалтын үйл ажиллагааг хариуцан хэрэгжүүлэх бодлого, арга зүй, стандарт, зөрчил шалган шийдвэрлэх үйл ажиллагаатай холбоотой дүрэм, журам, заавар, зөвлөмжийг боловсруулах, боловсронгуй болгох, эрүүлжүүлэх, саатуулах байрны үйл ажиллагаанд хяналт тавих, олон нийтэд түшиглэсэн цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны бодлого, арга зүйг нэгтгэн зохион байгуулах, нутгийн захиргааны болон төрийн бус байгууллагаас зохион байгуулж байгаа гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажилд мэргэжлийн туслалцаа үзүүлэх, Хүний амь нас, эрүүл мэнд, байгаль орчин, нийгэм, улс орны эрх ашигт ноцтой хор уршиг, хохирол учруулж болзошгүй аюулыг арилгах, түүнээс урьдчилан сэргийлэх, дипломат төлөөлөгчийн газрыг хамгаалах, хамгаалалт хийх, эрх бүхий албан тушаалтны шийдвэрээр жагсаал, цуглааныг албадан тараах талаар үйл ажиллагааг зохион байгуулах, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагыг мэргэжил, арга зүйн удирдлагаар хангах. Замын цагдаагийн алба Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хууль тогтоомжийн хэрэгжилтийг хариуцан зохион байгуулах, зам тээврийн осол, хэргийг шалган шийдвэрлэх, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагыг мэргэжил, арга зүйн удирдлагаар хангах. Мэдээлэл нэгтгэн боловсруулах газар Цагдаа, дотоодын цэргийн сургалтын нэгдсэн төв Мэдээллийн санд мэдээлэл цуглуулах, шалгах, үнэлэн шинжлэх, ашиглах, шилжүүлэх, хүлээн авах, хуваарилах, үр дүнг тооцох, лавлагаа өгөх, эрх бүхий байгууллага, албан тушаалтныг гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах чиг үүргийн талаарх мэдээллээр хангах, удирдлагын үйл ажиллагаанд шаардлагатай танилцуулга, санал, дүгнэлт, зөвлөмж, шийдвэрийн төсөл боловсруулах. Цагдаагийн алба хаагч, дотоодын цэргийн алба хаагч, ажилтны мэргэжлийн бэлтгэл, давтан болон албаны сургалтын бодлого, хэрэгжүүлж, сургалтын хөтөлбөр, төлөвлөгөөг боловсруулах, батлуулах, сургалт зохион явуулах. 27 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Мэдээллийн технологи, холбооны төв Цагдаагийн байгууллагын технологийн хөгжлийн чиг хандлагыг тодорхойлж, бодлого боловсруулах, хэрэгжүүлэх ажлыг хариуцан зохион байгуулах, байгууллагын мэдээллийн систем, шуудан харилцаа, холбооны найдвартай, хэвийн ажиллагааг болон мэдээллийн аюулгүй байдлыг хангах. Гэрч, хохирогчийг хамгаалах хэлтэс Гэрч, хохирогчийг хамгаалах тухай хуульд заасны дагуу гэрч, хохирогчийг хамгаалах ажлыг хариуцан зохион байгуулах. Төв архив Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны явцад үүссэн бичиг баримтыг архивын хууль тогтоомжийн дагуу хадгалах, хамгаалах, лавлагаа олгох, архив, албан хэрэг хөтлөлттэй холбоотой хууль тогтоомжийн биелэлтийг хангуулах, хэрэгжилтэд нь хяналт тавих ажлыг зохион байгуулах, цагдаагийн байгууллагын архив, бичиг хэргийн ажилтнуудыг мэргэжлийн удирдлагаар хангах. Бүртгэл хяналтын төв Цагдаагийн байгууллагаас иргэдэд үзүүлж буй үйлчилгээг шуурхай хүргэх үйл ажиллагааг нэгтгэн зохион байгуулж, зөвшөөрөл, бүртгэлийн нэгдсэн сан бүрдүүлэх. Төлөвлөлт, зохион байгуулалтын хэлтэс Монгол Улсын хууль тогтоомж, дээд байгууллага, албан тушаалтны болон удирдлагаас гаргасан шийдвэрийг хэрэгжүүлэх, туслалцаа үзүүлэх, байгууллагын хөгжлийн стратеги бодлого, үндсэн чиглэл, ойрын болон хэтийн зорилтыг тодорхойлж, түүнд нийцүүлэн байгууллагын тухайн жилийн үйл ажиллагааны төлөвлөгөөг боловсруулж, хэрэгжүүлэх ажлыг зохион байгуулах, биелэлтэд хяналт тавьж, үр дүнг тооцох, дээд шатны байгууллага, албан тушаалтныг шаардлагатай мэдээ мэдээллээр хангах. Урьдчилан сэргийлэх хэлтэс Гэмт хэрэг, зөрчлийн бүртгэл судалгаа, дүн шинжилгээнд үндэслэн тодорхой төрлийн гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх бодлого боловсруулах, төрийн болон төрийн бус байгууллагуудтай хамтран ажиллах, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагыг мэргэжил, арга зүйн удирдлагаар хангах. Хүч спорт хороо Сүлд чуулга Тусгай газар Цагдаагийн алба хаагчийн бие, бялдар, бэлтгэлжилтийн стандарт тогтоох, алба хаагчдын түвшинг тодорхойлох, бие, бялдар бэлтгэлжилтийг зохих түвшинд нь хүргэх биеийн тамир, спортын арга хэмжээг хариуцан зохион байгуулах. Олон нийтэд түшиглэсэн цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагаанд дэмжлэг үзүүлэх, байгууллага, алба хаагчдын дунд урлаг, соёлын ажлыг хариуцан зохион байгуулах. Гэмт хэрэгтэй тэмцэх чиглэлээр цагдаагийн байгууллагын явуулах мөрдөн шалгах нууц ажиллагаа, гүйцэтгэх ажлын тодорхой төрлийн арга хэмжээг хариуцан зохион байгуулах. 28 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Тусгай ажиллагааны газар Цагдаагийн байгууллагаас үндсэн чиг үүргээ хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны явцад тусгай тактик хэрэглэх, шаардлагатай үед Цагдаагийн ерөнхий газрын даргын шийдвэрээр тусгайлан бэлтгэгдсэн нэмэлт хүчээр мэргэжлийн туслалцаа үзүүлэх. Санхүүгийн хэлтэс Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагаанд шаардагдах хөрөнгө оруулалт, төсвийн тогтвортой байдлыг хангах бодлого боловсруулах, байгууллагын жилийн төвлөрсөн болон хөрөнгө оруулалтын үйл ажиллагааны төсөв, санхүүжилтийг хуваарилах, зарцуулалт, гүйцэтгэлд хяналт тавих. Хангамжийн хэлтэс Материал, техник, тусгай хангамжийн хувьд цагдаагийн байгууллага, алба хаагчийн хэвийн ажиллах нөхцөлийг бүрдүүлж, албаны хувцас, техник болон тусгай хэрэгсэл худалдан авах ажиллагааг хариуцан явуулж, дүрэмт хувцас, эд хэрэглэлийн хангалт, үйлчилгээг зохион байгуулах үйл ажиллагааг мэргэжлийн удирдлагаар хангах. Мэдээлэл, шуурхай удирдлагын төв Гэмт хэрэг, зөрчил, гамшиг, осол, гал түймэр, эмнэлгийн яаралтай тусламжийн дуудлага мэдээллийг хүлээн авах, бүртгэх, дамжуулах, алба, нэгжийн үйл ажиллагааг уялдуулан холбож, шуурхай удирдлагаар болон цагдаагийн төв байгууллагын удирдлагыг шаардлагатай мэдээллээр шуурхай хангах. Хяналт шалгалт, үнэлгээ, дотоод аудитын хэлтэс Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагаанд хяналт шалгалт, дотоод аудит хийж, үнэлгээ өгөх, цагдаагийн алба хаагч, ажилтанд холбогдох гомдол, мэдээллийг шалгаж, шийдвэрлүүлэх. Аюулгүй байдлын хэлтэс Цагдаагийн байгууллага, алба хаагч, ажилтан гэмт хэрэг, зөрчил үйлдэх, ёс зүй, сахилгын зөрчил гаргахаас урьдчилан сэргийлэх, илрүүлэх, судалгаа хийх, шалтгаан, нөхцөлийг арилгах арга хэмжээ авч байгууллага, алба хаагчийн аюулгүй байдлыг хангах. Төрийн нууцын хэлтэс Төрийн болон албаны, байгууллагын нууцын хууль, эрх зүйн актын хэрэгжилтэнд хяналт тавих, техник, криптографийн арга хэрэгсэл ашиглан шифр харилцааны үйл ажиллагааг удирдан зохион байгуулан мэдээ, мэдээллийн аюулгүй байдлыг хангах. Дотоодын цэргийн штаб Дотоодын цэргийн 05, 805 дугаар анги, салбар нэгж Улсын онц чухал объектыг хамгаалах, нийтийн хэв журам сахиулах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах, гэмт хэргийг таслан зогсоох, гамшиг, аюулт үзэгдэл, осол аюул тохиолдсон үед болон эрэн хайх, аврах, хор уршгийг арилгах, хойшлуулшгүй сэргээн босгох ажиллагаанд дэмжлэг үзүүлэх, шаардлагатай үед зарим объектыг түр хугацаагаар хамгаалах, зорчигч, ачаа тээшийг харгалзан хүргэх, террорист үйлдлийг таслан зогсоох, тусгай ажиллагаанд оролцох. Улсын онц чухал объект болон хүний амь нас, эрүүл мэнд, байгаль экологийн тэнцвэрт байдалд шууд хохирол учруулах эрсдэлтэй болон гэмт халдлагад өртөж болзошгүй бусад объект, ачаа тээшийг түр хугацаагаар хамгаалах үүрэг гүйцэтгэх. 29 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 101.ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ДОТООД АЛБАНЫ ДҮРМИЙГ ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/246 Хуудас: 4 101.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллага, алба хаагчаас Цагдаагийн төв байгууллагын даргын баталсан “Цагдаагийн байгууллагын дотоод албаны дүрэм”-ийг хэрэгжүүлэх аргачлалыг тогтоохтой холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 101.2.ЦАГДААГИЙН АЛБА ХААГЧИЙН ЭРҮҮЛ МЭНДИЙГ ХАМГААЛАХ Цагдаагийн алба хаагчийн эрүүл мэндийг хамгаалахад Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 939-т заасныг баримтална. 101.3.ГАМШИГ, АЮУЛТ ҮЗЭГДЛЭЭС ХАМГААЛАХ Цагдаагийн байгууллага, алба хаагч нь Цагдаагийн байгууллагын дотоод албаны дүрэм, Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 126-д заасны дагуу гамшиг, аюулт үзэгдлээс хамгаалах арга хэмжээ авна. 101.4.ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГА, АЛБА ХААГЧИЙН АГСАМЖ, ГАЛТ ЗЭВСЭГ 101.4.1.Цагдаагийн байгууллагын агсамж, галт зэвсэг, хэрэгслийг хадгалах, хамгаалах, бүртгэх, тавьж олгохдоо Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 235, 236-д заасныг баримтална. 101.5.АЛБАНЫ БОЛОН ӨНДӨРЖҮҮЛСЭН БЭЛЭН БАЙДАЛ 101.5.1.Цагдаагийн байгууллагын албаны болон өндөржүүлсэн бэлэн байдлын зэрэглэлийг дор дурьдсанаар ойлгож хэрэгжүүлнэ: “Албаны бэлэн байдал” - цагдаагийн байгууллага, алба хаагчаас гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах талаар өөрт ногдсон үүргийг ердийн нөхцөл байдалд хангалттай биелүүлэх чадвартай байхыг; “Албаны өндөржүүлсэн бэлэн байдал” - эрүүгийн болон хэв журмын нөхцөл байдлаас шалтгаалан хүн хүч, техник хэрэгслийг ажлын тусгай графикт оруулан, ажил, албаны зохион байгуулалтын горимыг өөрчлөн тухайн нөхцөл байдалд тусгайлан өгөгдсөн үүрэг, шийдвэр, тушаалыг биелүүлж ажиллах чадвартай байхыг. 101.5.2.Цагдаагийн байгууллага бүр үүсч болзошгүй нөхцөл байдалд ажиллах өндөржүүлсэн бэлэн байдлын төлөвлөгөөтэй байна. 101.6.АЛБАНЫ БЭЛЭН БАЙДЛЫГ ХАНГАХ 101.6.1.Байгууллагын дарга албаны бэлэн байдлыг хангах зорилгоор дараахь арга хэмжээг хэрэгжүүлсэн байна: а/алба хаагчдын албаны бэлэн байдал, сонор сэрэмжийг шалгаж, илэрсэн, зөрчил, дутагдлыг засуулах; б/алба хаагчдын сэтгэл зүйг бэлтгэх, мэдлэг, мэргэжлийн ур чадварыг дээшлүүлэх, холбогдох хууль тогтоомжийг судлуулах; в/харилцаа холбоо, зарлан мэдээлэх хэрэгсэл, албаны зэвсэг, тусгай хэрэгсэл, автомашины ашиглалтын бэлэн байдлыг хангуулах; г/байгууллагын хариуцлагатай эргүүл, жижүүрийг өдөр тутам томилж, үүрэгжүүлэх; д/бие бүрэлдэхүүнийг өндөржүүлсэн бэлэн байдалд шилжүүлэн ажиллах нөхцөлийг бүрдүүлэх арга хэмжээ авах. 101.6.2.Албаны бэлэн байдлыг хангахын тулд алба хаагчид дараахь үүргийг хүлээнэ: а/ажлын цагаар ажлын байрандаа байх ба гадуур ажлаар явах тохиолдолд шууд харьяалан удирдах даргадаа танилцуулах; б/ажлын бус цагаар шуурхай холбогдох боломжийг төлөвлөгөөнд тусгагдсаны дагуу бүрэн хангах; в/оршин сууж буй /сум, нийслэлийн нутаг дэвсгэр/ газраасаа гарч явах тохиолдолд шууд харьяалан удирдах даргадаа мэдэгдэж зөвшөөрөл авах; г/ажил, үүрэг гүйцэтгэх хувийн болон албаны бэлтгэлээ хангах. 30 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 101.6.3.Алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага /зохион байгуулалтын бүтцийн нэгжийн дарга нараас бусад/-ын дарга нь албаны бэлэн байдлыг хангах ажлын хүрээнд дараахь үүргийг хүлээж, биелүүлж ажиллана: а/ажил үүрэг гүйцэтгэж буй /сум, аймаг, нийслэлийн нутаг дэвсгэр/ газраас өөр орон нутаг руу албан болон хувийн ажлаар явах, ээлжийн амралт эдлэх, бусад шалтгаанаар тодорхой хугацаагаар ажлын байранд байхгүй байх, гадаад улсад албан болон хувийн журмаар зорчих бол энэ тухай Захиргааны удирдлагын газрын даргад урьдчилан албан бичгээр, яаралтай тохиолдолд цагдаагийн төв байгууллагын Тэргүүн дэд даргад амаар болон холбоо, мэдээллийн сүлжээний хэрэгслээр мэдэгдэх; б/энэ хэсгийн “а”-д заасан албан бичигт ажил үүрэг гүйцэтгэж буй газраас гарч явах болсон шаардлага, зорилго, түр эзгүй байх хугацаа, ажлыг нь орлон гүйцэтгэх албан тушаалтны цол, овог, нэр, холбоо барих утас, линк, мэйл хаяг зэрэг мэдээллийг тодорхой дурьдсан байх; в/энэ хэсгийн “а”-д заасан албан бичгийн хариуг Захиргааны удирдлагын газраас ирсний дараа зохих шийдвэрийг хэрэгжүүлэх; г/түр хугацаагаар эзгүй байгаад албан ажилдаа орсон тухайгаа цагдаагийн төв байгууллагын Захиргааны удирдлагын газрын даргад амаар болон холбоо, мэдээллийн сүлжээний хэрэгслээр мэдэгдэх. 101.6.4.Цагдаагийн төв байгууллагын Захиргааны удирдлагын газар нь энэ зүйлийн 101.6.3 дахь хэсгийн “а”-д заасан албан бичгийг хүлээн авч, дараахь арга хэмжээг авч хэрэгжүүлнэ: а/нэн даруй цагдаагийн төв байгууллагын тэргүүн дэд даргад танилцуулж, зохих шийдвэрийг албан бичгээр, яаралтай тохиолдолд амаар болон холбоо, мэдээллийн сүлжээний хэрэгслээр мэдэгдэх; б/энэ зүйлийн 101.6.3 дахь хэсгийн “а”, “г”, 101.6.4 дэх хэсгийн “а”-д тус тус заасан албан бичиг, зохих шийдвэрийн нэгдсэн бүртгэл, судалгаа хөтлөх; в/энэ зүйлийн 101.6.3, 101.6.4 дэх хэсгийн хэрэгжилтэд хяналт тавьж, үр дүнг тооцож, энэ тухай Цагдаагийн төв байгууллагын тэргүүн дэд даргад тухай бүр танилцуулж байх. 101.7.БЭЛЭН БАЙДЛЫГ ХАНГУУЛАХ ТАЛААР ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ДАРГЫН ХҮЛЭЭХ ҮҮРЭГ 101.7.1.Өндөржүүлсэн бэлэн байдалд шилжин ажиллах төлөвлөгөөг энэхүү журам болон холбогдох хууль тогтоомж, дүрэм, журам, зааварт нийцүүлэн боловсруулж, сард нэгээс доошгүй удаа хянаж, шаардлагатай тохиолдолд тодотгол хийнэ. 101.7.2.Энэ хэсгийн 101.7.1-д заасан төлөвлөгөөг байгууллагын нууцад бүртгэж, битүүмжлэн хариуцлагатай зохицуулагч /дэг журам сахиулагч, жижүүр/-ийн сейфэнд хадгалах ба бүртгэлээр хүлээлцүүлнэ. 101.7.3.Алба хаагчдад бэлэн байдлын түвшинг хангуулахад чиглэгдсэн сургалт, дадлага явуулж, үр дүнг тооцно. 101.7.4.Эрүүгийн болон хэв журмын нөхцөл байдалд дүгнэлт хийж, өндөржүүлсэн бэлэн байдалд шилжин ажиллах шийдвэр, нөхцөл байдлын талаар тухай бүр цагдаагийн төв байгууллагын даргад танилцуулна. 101.7.5.Өндөржүүлсэн бэлэн байдалд шилжин ажилласан тухай цагдаагийн төв байгууллагын даргад илтгэх хуудсаар танилцуулна. 101.8.ӨНДӨРЖҮҮЛСЭН БЭЛЭН БАЙДЛЫН ЗЭРЭГ 101.8.1.Эрүүгийн болон хэв журмын нөхцөл байдлаас шалтгаалан хүн хүч, техник хэрэгслийг ажлын тусгай графикт оруулж, ажлын горимыг өөрчлөх шаардлага гарсан үед өндөржүүлсэн бэлэн байдалд шилжүүлнэ. Өндөржүүлсэн бэлэн байдал нь дараахь зэрэгтэй байна: а/өндөржүүлсэн бэлэн байдал № 2; б/өндөржүүлсэн бэлэн байдал № 1. 101.8.2.Цагдаагийн төв байгууллагын даргын нууцын зэрэглэлийн тушаалаар батлагдсан дохиог өндөржүүлсэн бэлэн байдалд шилжин ажиллахад хэрэглэнэ. 101.8.3.Өндөржүүлсэн бэлэн байдалд шилжих дохио өгөгдсөн үед бие бүрэлдэхүүн дараахь хугацаанд цугларч үүрэг гүйцэтгэхэд бэлэн болсон байна: а/нийт бие бүрэлдэхүүн нийслэлд 1 цаг 30 минутын, орон нутагт 1 цагийн дотор; б/хэсэгчилсэн бүрэлдэхүүн, эсхүл тасаг, хэсэг нийслэлд 1 цагийн, орон нутагт 45 минутын дотор; в/яаралтай тохиолдолд богино хугацаа зааж бэлэн байлгах арга хэмжээ авч болно. 101.8.4.Энэ зүйлийн 101.8.3-т заасан хугацааг байгууллагын дэг журам сахиулагч, жижүүр, 31 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам хариуцлагатай зохицуулагч, эсхүл холбогдох алба хаагчид дохиог мэдэгдсэнээр эхэлсэнд, бүрэлдэхүүн бүрэн цугларч өгөгдсөн үүрэг, даалгавар, шийдвэрийг хэрэгжүүлэхэд бэлэн болсноор дууссанд тооцно. 101.8.5.Өндөржүүлсэн бэлэн байдлын дохиог хүлээн авсан хариуцлагатай зохицуулагч, дэг журам сахиулагч, жижүүр, эсхүл холбогдох алба хаагч дараахь арга хэмжээг хэрэгжүүлнэ: а/удирдлагад танилцуулж, цугларах байрлалыг тодорхойлох; б/нийт, эсхүл хэсэгчилсэн бүрэлдэхүүнийг зарласан дохиогоор заасан байрлалд цуглуулах арга хэмжээг шуурхай авах; в/шаардлагатай авто машин, техник хэрэгсэл, эд зүйлс, нөөцийг бэлтгэх зохицуулалт хийх; г/нөхцөл байдлын талаар мэдээ, мэдээлэл цуглуулах, ажлын хэсгийг удирдлагатай холбох, үүрэг чиглэл, мэдээллийг дамжуулж зохицуулах; д/авсан арга хэмжээний талаар тэмдэглэл үйлдэх; е/хувцаслалтын талаар алба хаагчид мэдээлэл өгөх. 101.8.6.Дохиог хүлээн авсан алба хаагч дараахь арга хэмжээг хэрэгжүүлнэ: а/түргэн цугларалтын бүдүүвчийн дагуу дараагийн алба хаагчид шуурхай мэдэгдэх; б/хувийн бэлтгэлийг хангаж, тусгайлан зааснаас бусад тохиолдолд өдөр тутмын хувцастай заасан газарт хугацаанд ирэх; в/удирдлага, эсхүл хариуцлагатай зохицуулагч, дэг журам сахиулагч өгсөн чиглэлийн дагуу үүрэг гүйцэтгэх. 101.8.7.Өндөржүүлсэн бэлэн байдлын №2 зэрэгт шилжих үед цагдаагийн бүх шатны байгууллага, удирдлага дараахь арга хэмжээг хэрэгжүүлнэ: а/шуурхай удирдлагын штабын бүрэлдэхүүн зохих төлөвлөгөөний дагуу үүрэг гүйцэтгэх; б/бие бүрэлдэхүүнийг нэг бүрийн тусгай хэрэгслээр хангах арга хэмжээ авах; в/автомашинуудыг 1.0 цэнэгтэйгээр шаардлагатай чиглэлд хөдөлгөөн үйлдэхэд бэлэн болгох; г/бие бүрэлдэхүүнд агсамж болон албаны зэвсэг, хэрэгслийг тавьж олгоход бэлтгэх; д/өндөржүүлсэн бэлэн байдлын зорилго, нөхцөл байдалтай холбогдуулан алба хаагчид үүрэг өгөх; е/шуурхай удирдлагын штабаас өгсөн үүрэг, чиглэлийг хэрэгжүүлэх; ж/шаардлагатай тохиолдолд алба хаагчдын үүрэг гүйцэтгэх үедээ өмсөх дүрэмт хувцсыг тусгайлан зааж өгч болно. 101.8.8.Өндөржүүлсэн бэлэн байдлын №1 зэрэгт шилжих үед дараахь арга хэмжээг авч хэрэгжүүлнэ: а/энэ журмын 101.8.7-д заасан арга хэмжээг хэрэгжүүлэх; б/агсамж болон албаны зэвсэг, хэрэгслийг Шуурхай удирдлагын штабын шийдвэрээр тавьж олгох; в/хоолны зардлыг гаргах; г/алба хаагчдыг түр хугацаагаар амраах, сэлгэн ажиллуулах талаар зохион байгуулалтын арга хэмжээ авах. 101.9.БИЕ БҮРЭЛДЭХҮҮНИЙГ ӨНДӨРЖҮҮЛСЭН БЭЛЭН БАЙДАЛД ШИЛЖҮҮЛЭХ ТӨЛӨВЛӨГӨӨНД ТУСГАХ ЗҮЙЛ 101.9.1.Төлөвлөгөөнд дараахь зүйлийг тусгана: а/төлөвлөгөөний зорилго, нийтлэг үндэслэл, ач холбогдол; б/өгөгдсөн дохиог зарлан мэдээлэх, байнгын болон нөөц байрлалд цуглуулж хэрхэн нэгтгэн зохицуулах тухай; в/дохиогоор ажиллах үеийн зохион байгуулалт, алба хаагчийн ажил үүргийн чиглэл, хуваарь, байгууллагын удирдлагыг шуурхай бүрдүүлэх арга хэмжээ. 101.9.2.Төлөвлөгөөний хавсралтад дараахь зүйлийг тусгана: а/хүч, хэрэгслийн тооцоо; б/алба хаагчдын хаягийн бүртгэл, нэр, дуудлага, утасны дугаар, дуудах бүдүүвч; в/агсамж, албаны зэвсэг, хэрэгсэл, тусгай хэрэгслийн тооцоо; г/холбоо зохион байгуулалт; д/ирцийн бүртгэл. 32 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 101.10.БАЙГУУЛЛАГА, АЛБА ХААГЧИЙН БЭЛТГЭХ ЗҮЙЛС 101.10.1.Байгууллага дараахь зүйлсийг бэлтгэж бэлэн байлгана: а/холбооны хэрэгсэл, цэнэглэгч /бүрэн тоноглолтой суурин, гар станц, чихэвчийн хамт/; б/байрлал тогтоох, зүг чиг тодорхойлох багаж /GPS, GPRS, луужин гм/; в/шатах, тослох материал, чирэх, холбох хэрэгсэл /авто машинуудад/; г/цахилгаан үүсгүүр, шатахуун, дагалдах хэрэгслүүд; д/эмнэлгийн анхны тусламж үзүүлэх эм, хэрэгсэл /цагдаагийн төв байгууллагын даргын баталсан жагсаалтын дагуу/; е/агсамж, зэвсэг, хэрэгсэл, тусгай хэрэгсэл; ж/хэргийн газрын үзлэгт ашиглах хэрэгсэл /цэнэгтэй чийдэн, зөөврийн гэрэлтүүлэгч, дүрс, дуу бичлэгийн хэрэгсэл, дамнуурга, хорт болон бусад зүйл хэмжих дозиметр гэх мэт/; з/хортой нөхцөлд ажиллах хувцас хэрэгсэл /баг, бээлий, нөмрөг гэх мэт/; и/зөөврийн компьютер, хувилагч; к/шууд болон боловсруулж хэрэглэх хүнс /тухайн байгууллагын томилгоот бүрэлдэхүүнд 2-3 хоногт хүрэлцэхүйц/; л/өндрөөс буух олс, хэрэгсэл; м/түр байрлах байр /майхан гм/, зөөврийн гал зуух, усны сав, бусад сав хэрэгсэл; н/бусад шаардлагатай зүйлс. 101.10.2.Алба хаагч дараахь зүйлсийг бэлтгэж бэлэн байлгана: а/станц, гар утас, гар чийдэн, лаа, шүдэнз; б/албанаас тавьж олгосон агсамж, тусгай хэрэгсэл; в/үзэг, харандаа, тэмдэглэлийн дэвтэр; г/ариун цэврийн хэрэгсэл, ээлжийн дотуур хувцас; д/бэлэн мөнгө, хүнсний зүйл, аяны зориулалтын хоолны хэрэгсэл /аяга, халбага, хутга г/м/; е/амны хаалт, эмийн сан, резинэн болон даавуун бээлий, станц болон гар утасны цэнэглэгч, зүү, утас; ж/бусад шаардлагатай зүйлс. 101.10.3.Байгууллага энэ журмын 101.10.2-т заасан зүйлсийг нэг загварын үүргэвчинд хийлгэж жигдрүүлэх ажлыг зохион байгуулна. 101.11.ЦАГДААГИЙН ГЭРЭЭТ ХАМГААЛАЛТ Цагдаагийн байгууллагын гэрээт хамгаалалт хийх ажиллагааг Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 122, 130-д зааснаар зохицуулна. 101.12.ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ТҮҮХ БИЧИХ 101.12.1.Цагдаагийн байгууллагын дотоод албаны дүрэмд заасны дагуу цагдаагийн тасаг ба түүнээс дээш байгууллага тухайн жилийн түүхэн замналын дэвтрийг хөтлөх бөгөөд хариуцах алба хаагчийг томилж, ажиллуулна. 101.12.2.Томилогдсон алба хаагч, ажилтан түүний бүрэн бүтэн байдлыг хариуцаж, байгууллагын тухайн жилийн түүхэнд холбогдолтой үйл явдлыг дараа оны 1 дүгээр улиралд багтаан товч, тодорхой, цаг хугацааны дарааллаар бичиж, баяжилтыг тогтмол хийж, байгууллагын даргаар гарын үсэг зуруулж, тэмдэг дарж баталгаажуулна. 101.12.3.Түүхэн замналын дэвтэрт бичилт баяжилт хийснийг нотлох баримт бичиг /CD, DVD, фото зураг/-ийг байгууллагын тухайн жилийн тайлангийн хамт архивт шилжүүлнэ. 101.12.4.Цагдаагийн байгууллагын түүхэн замналын дэвтрийг хөтлөх ажиллагааг Төв архивын ажил хариуцсан нэгж мэргэжил, арга зүйн удирдлагаар хангаж ажиллана. ---oOo--- 33 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 102.ЦАГДААГИЙН ХҮРЭЭНИЙ ДҮРМИЙГ ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ Хавсралт: Тараасан: 2017.12.20 Батлагдсан: 2017.12.20 Дугаар: А/246 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас: 2 102.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллага, алба хаагчаас Цагдаагийн төв байгууллагын даргын баталсан “Цагдаагийн хүрээний дүрэм”-ийг хэрэгжүүлэхтэй холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 102.2.ЁС ЖУРАМ САХИУЛАХ ЭРГҮҮЛ АЖИЛЛУУЛАХ 102.2.1.Цагдаагийн хүрээний дүрэмд заасны дагуу ёс журам сахиулах эргүүл ажиллуулах, түүний зохион байгуулалт, үүрэг болон жагсаалын үзлэг хийх, цагдаагийн цувааг зохион байгуулахдаа энэ журмыг баримтална. 102.2.2.Нийслэлд ёс журам сахиулах эргүүлийг 2-оос доошгүй офицерын бүрэлдэхүүнтэйгээр, орон нутагт байгууллагын офицер бүрэлдэхүүнээс тус тус томилж, 24 цагаар ажиллах хуваарийг хүрээний дарга буюу тухайн байгууллагын дарга батална. 102.2.3.Байгууллагын дотоод журмын хэрэгжилт, алба хаагчдын дүрэмт хувцас өмсөж, хэрэглэж буй байдалд өдөр тутмын хяналт тавих, дагаж мөрдүүлэх үүргийг газар, хэлтсийн дарга нар хариуцна. 102.2.4.Нийслэлд ёс журам сахиулах эргүүлийг Улаанбаатар цагдаагийн хүрээний Ёс журам сахиулах нэгж удирдаж ажиллах бөгөөд дараахь арга хэмжээг хэрэгжүүлнэ: а/байгалийн гамшиг, үйлдвэрийн осол, хүн малын гоц халдварт өвчин, гадаадын зочин, төлөөлөгчийн айлчлал, Монгол Улсын Ерөнхийлөгч, Улсын Их Хурлын дарга, Ерөнхий сайд явах чиглэлийн хамгаалалт, улс төр, урлаг спортын зэрэг олон нийтийг хамарсан томоохон арга хэмжээний үед хэв журмын хамгаалалтын талаарх мэдээллийг авах, шаардлагатай тохиолдолд бусад газар, хэлтсийн хүчийг нэгтгэн уялдуулан зохион байгуулах, нөхцөл байдлын талаар зарлан мэдээлэх, удирдлагад илтгэх; б/Зэвсэгт хүчний жанжин штаб, Тагнуулын ерөнхий газар, Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ерөнхий газар, Онцгой байдлын ерөнхий газрын жижүүр болон бусад холбогдох байгууллагатай нягт харилцан холбоотой ажиллаж, нөхцөл байдлын талаар зарлан мэдэгдэх, удирдлагад илтгэх; в/нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангахаар ажиллаж байгаа эргүүл, харуул, жижүүрийн үйл ажиллагаа, албанд ашиглагдаж байгаа машин, техник хэрэгсэлд хяналт тавьж, хоногийн ажлын үр дүнг нэгтгэн удирдлагад танилцуулах; г/хоногт ажиллах эргүүл, харуул, жижүүрийн томилгоог байгууллагаас авч түүний дагуу хяналт шалгалтыг зохион байгуулах; д/эрүүгийн болон хэв журмын нөхцөл байдал хүндэрсэн үед байгууллагын жижүүрүүдтэй байнга холбоотой байж, жижүүрийн салбар, бэлтгэл хүч, хэрэгслийг бэлэн байлгах, төвлөрүүлэх, хуваарилж зохион байгуулах; е/цагдаа, дотоодын цэргийн алба хаагчтай холбоотой санал, гомдол гарсан тохиолдолд ёс журам сахиулах эргүүл ажиллуулж, албаны шалгалт хийлгэж удирдлагад танилцуулж шийдвэрлэх; ж/албаны болон цагдаагийн сахилга, дэг журам зөрчсөн, сонор сэрэмж, хариуцлага алдсан, хувцасны зөрчилтэй алба хаагчийг журамлах, байгууллагын дарга нарт сахилга дэг журмыг сайжруулах талаар шаардлага тавих; з/жижүүр, шуурхай удирдлагын төвийг ахалж буй офицер нь “Цагдаагийн хүрээний дүрэм”-ийн 4 дүгээр зүйлийн 4.5 дахь хэсэгт заасан эрхийг эдлэх; и/эрүүгийн болон хэв журмын нөхцөл байдал хүндэрсэн үед байгууллагыг бэлэн байдалд оруулан удирдлагаас шийдвэр гартал шаардагдах арга хэмжээ авч, хүч, хэрэгслийг зохион байгуулах. 102.2.4.Ёс журам сахиулах эргүүл нь үүрэг гүйцэтгэхдээ дараахь зүйлд хяналт тавьж ажиллана: а/Цагдаагийн байгууллагын дотоод албаны дүрэм, Цагдаагийн алба хаагчийн сахилгын дүрэм, Цагдаагийн алба хаагчийн ёс зүйн дүрэм, Цагдаагийн эргүүл, харуулын дүрэм, Цагдаагийн хүрээний дүрэм, цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам, бусад эрхийн актын хэрэгжилт; б/шуурхай удирдлагын албанд мөрдөх эрх зүйн актын хэрэгжилт; в/хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангаж буй алба хаагч, хэсгийн байцаагч нарын ажил; г/эргүүлийн үүрэг гүйцэтгэлтийн байдал; д/улсын онц чухал объектын болон дипломат төлөөлөгчийн газрын харуул хамгаалалтын үйл ажиллагаа; 34 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам е/түр саатуулах байрны үйл ажиллагаа; ж/албадан эрүүлжүүлэх үйл ажиллагаа; з/Цагдаагийн төв байгууллагын болон хүрээний даргын шийдвэрээр алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын албаны бэлэн байдал; и/байгууллагын алба хаагчдын ажлын цаг ашиглалт, өрөө тасалгааны эмх цэгц, нууцын хадгалалт, хамгаалалт; к/ажил, үйлчилгээний стандартын хэрэгжилт; л/бие бүрэлдэхүүний цэрэгжилч, жагсаалч байдал, хувцаслалт, ёс зүй, сахилга хариуцлага. 102.2.5.Ёс журмын эргүүл үүргээ гүйцэтгэхдээ дараахь эрх эдэлнэ: а/бие бүрэлдэхүүнээс ёс зүй, сахилга, дэг журмыг чанд сахиж биелүүлэхийг шаардаж, зөрчил гаргагчид сахилгын дүрмийн дагуу арга хэмжээ авах; б/цагдаа, дотоодын цэргийн алба хаагч нь ёс журмын эргүүлийн хууль ёсны шаардлагыг үл биелүүлэх, эсэргүүцэл үзүүлсэн тохиолдолд хуульд заасны дагуу биеийн хүч, тусгай хэрэгсэл хэрэглэх; в/ёс журмын эргүүл нь “Цагдаагийн хүрээний дүрэм”-ийн 4 дүгээр зүйлийн 4.5-д заасан эрхийг эдлэх; г/журамлагдсан алба хаагчдын биед үзлэг хийж, энгэрийн тэмдэг, үнэт цаас /шийтгэлийн хуудас/ баримт бичгийг тэмдэглэл үйлдэж, түр хугацаагаар хураан авч эрх бүхий албан тушаалтанд шилжүүлэх. 102.2.6.Цагдаагийн хүрээний даргын, эсхүл ёс журам сахиулах эргүүлийн тавьсан хууль ёсны шаардлагыг алба хаагчид албан тушаал харгалзахгүйгээр биелүүлж, энэ тухай хүрээний даргад илтгэх үүрэгтэй. 102.2.7.Ёс журам сахиулах эргүүл нь хоногийн хугацаанд ажилласан талаарх мэдээг илтгэх хуудсаар нэгтгэж, цагдаагийн төв байгууллагын удирдлага, хүрээний даргад тогтоосон хугацаанд танилцуулах үүрэгтэй. 102.3.ЦАГДААГИЙН ДҮРЭМТ ХУВЦАС, АГСАМЖИД ХИЙХ ҮЗЛЭГ 102.3.1.Цагдаагийн дүрэмт хувцас, агсамжид хийх үзлэг /Цаашид “Үзлэг” гэх/-ийг цагдаагийн хүрээ, байгууллагын хэмжээнд явуулахдаа хүрээний болон тухайн байгууллагын даргын тушаал гаргаж, бусад тохиолдолд шууд харьяалан удирдах дарга, шалган зааварчлахаар ирсэн албан тушаалтны шийдвэрээр явуулж, батлагдсан загварын дагуу тэмдэглэл хөтлөн баталгаажуулна. 102.3.2.Үзлэг хийх албан тушаалтан нь үзлэгийг хамгаалалтын үүрэг гүйцэтгэхийн өмнө буюу дараа хийхдээ агсамж, зэвсэг, тусгай хэрэгслийг нэг бүрчлэн үзэж тоолно. 102.3.3.Үзлэг хийх албан тушаалтан нь албаны бэлэн байдлын зэрэглэл, жагсах газар, цаг, шалгах журам, дүрэмт хувцасны төрөл болон агсамж, зэвсэг, тусгай хэрэгсэлтэй байхыг зааж мэдээлнэ. Үзлэгээр: а/дотоод албаны дүрмийн мэдлэг; б/дүрэмт хувцасны гадаад үзэмж /цэвэр байдал/ болон журмын дагуу хэрэглэж байгаа байдал; в/цэрэгжилч, жагсаалч байдал; г/агсамж, зэвсэг, тусгай хэрэгсэл, холбооны хэрэгслийн бүрэн бүтэн байдал хадгалалт, хамгаалалт; д/албаны үнэмлэх, энгэрийн тэмдэг; е/тэмдэглэлийн дэвтэр, үзэг /бал/ зэрэг үүргээ гүйцэтгэхэд шаардлагатай хэрэгслүүд /шүгэл, дохиур гэх мэт/; ж/цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 101.10.2-т заасан зүйлс. 102.3.4.Үзлэгийг явуулахдаа байгууллагын үйл ажиллагаа болон иргэдэд үзүүлж буй үйлчилгээний хэвийн нөхцөлийг алдагдуулахгүй байхад анхаарна. 102.3.5.Үзлэгийг энэ журамд заасны дагуу дүгнэнэ. 102.3.6.Үзлэгээр зөрчил, дутагдал илэрвэл арилгуулах үүргийг байгууллагын дарга, шууд харьяалан удирдах дарга хүлээнэ. 102.3.7.Үзлэгтэй холбоотой материалыг Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 120-д заасны дагуу хадгална. 102.4.ЦАГДААГИЙН ЦУВАА 102.4.1.Цагдаагийн авто цуваанд дуут болон гэрлэн дохиогоор тоноглогдсон хөтөч болон цоожлогч машиныг явуулна. Тусгай дуут болон гэрлэн дохио хэрэглэхдээ Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 233-т заасныг баримтална. ---oOo--- 35 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 103.ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ЖУРМЫГ БОЛОВСРУУЛАХ, ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ Батлагдсан: 2017.12.12 Хавсралт: ЦБҮАЖ №103.44, ЦБҮАЖ №103.51, ЦБҮАЖ №103.72в, ЦБҮАЖ №103.91, ЦБҮАЖ №103.912, ЦБҮАЖ №103.112б, ЦБҮАЖ №103.151 Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/246 Нэмэлт тайлбар: Хуудас: 13 103.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын төсөл боловсруулах, батлах, нэмэлт, өөрчлөлт оруулах, хүчингүй болгохтой холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 103.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ, БОДЛОГО 103.2.1.Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам нь цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны зохион байгуулалт, байгууллага, алба хаагчийн эрх, үүрэг, хариуцлагыг тодорхойлж, үйл ажиллагааны стандартыг тогтооход чиглэнэ. 103.2.2.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагч гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах явцад Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмаар зохицуулаагүй харилцаа үүсвэл энэ журмаас гадуур зохицуулж болно. Энэ тохиолдолд Бодлогын зөвлөл нь тухайн алба хаагчийн үйл ажиллагаанд дүн шинжилгээ хийж үүргээ зохих ёсоор гүйцэтгэсэн эсэх талаар эрх зүйн дүгнэлт гаргана. 103.2.3.Дотоодын цэрэг нь үйл ажиллагааны журмыг тусад нь эмхэтгэн гаргах ажлыг Хуулийн асуудал хариуцсан нэгжтэй хамтран Дотоодын цэргийн штаб зохион байгуулах бөгөөд энэхүү журмыг үйл ажиллагаандаа баримтална. 103.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам” - цагдаагийн төв байгууллагын даргын баталсан, байгууллага, алба хаагчийн хууль тогтоомжоор хүлээсэн эрх хэмжээгээ хэрэгжүүлэх явцдаа дагаж мөрдөх, түүнийг зөрчвөл ёс зүй, сахилгын шийтгэл хүлээлгэх үндэслэл болох эрх зүйн баримт бичгийг. 103.4.БОДЛОГЫН ЗӨВЛӨЛ 103.4.1.Цагдаагийн төв байгууллагын дарга нь цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмыг батлах, нэмэлт, өөрчлөлт оруулах, хүчингүй болгох, хэрэгжилтийг хангуулах бүрэн эрхийг эдэлнэ. 103.4.2.Журмын төслийг боловсруулах, шинэчлэх, нэмэлт, өөрчлөлт оруулах, төсөл боловсруулах, батлагдсан журмыг нийт алба хаагчдад түгээх, бүртгэх, хэрэгжилтэд судалгаа, шинжилгээ хийх үүрэг бүхий Бодлогын зөвлөл /Цаашид “Бодлогын зөвлөл” гэх/ ажиллана. Бодлогын зөвлөлийг дэд дарга ахалж, нарийн бичгийн даргаар Хуулийн асуудал хариуцсан нэгжийн алба хаагч /ажлын байрны тодорхойлолтод тусгаснаар/, гишүүдийг Цагдаагийн төв байгууллагын даргын тушаалаар томилно. 103.4.3.Цагдаагийн төв байгууллагын тэргүүн дэд дарга, дэд бөгөөд НЦГ-ын дарга нар Бодлогын зөвлөлийн хуралдаанд оролцож, санал бодлоо илэрхийлэх эрхтэй. 103.4.4.Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмыг хэрэгжүүлэх горимыг маягт /ЦБАҮЖ №103.44/-ын дагуу улсын хэмжээнд Хуулийн асуудал хариуцсан нэгж, тухайн байгууллагын даргын тушаалаар томилогдсон хууль тогтоомжийн хэрэгжилт, сургалт хариуцсан албан тушаалтан зохион байгуулна. 103.5.БУСАД АЛБА ХААГЧИЙН САНАЛ 103.5.1.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагч цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журамд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах, шинээр журам гаргах, хүчингүй болгох саналаа бичгээр гаргаж, Бодлогын зөвлөлд, эсхүл шууд харьяалан удирдах даргадаа, дарга нь Бодлогын зөвлөлд /маягт ЦБҮАЖ №103.51/-ын дагуу хүргүүлнэ. 103.5.2.Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын талаар санал ирүүлсэн алба хаагчийг урамшуулах асуудлыг Бодлогын зөвлөлөөр хэлэлцэж, Цагдаагийн төв байгууллагын даргад уламжлан шийдвэрлүүлнэ. 36 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 103.6.БОДЛОГЫН ЗӨВЛӨЛ АЖИЛЛАХ ХЭЛБЭР, ДЭГ 103.6.1.Бодлогын зөвлөлийн ажлын зохион байгуулалтын үндсэн хэлбэр нь хуралдаан байна. Хуралдааны товыг Бодлогын зөвлөлийн дарга тогтооно. 103.6.2.Хуралдаанаар байгууллага, алба хаагчаас ирүүлсэн санал болон журмын хэрэгжилтэд хийсэн судалгаа, үнэлгээ, шинжилгээний дүгнэлтийг хэлэлцэж, шийдвэрээ цагдаагийн төв байгууллагын даргад танилцуулж, шийдвэрлүүлнэ. 103.6.3.Хуралдаан нь хууль дээдлэх, шударга ёс, хамтын удирдлагын зарчмыг баримтлан цөөнхийн саналыг хүндэтгэн, олонхийн саналаар асуудлыг шийдвэрлэнэ. 103.6.4.Бодлогын зөвлөлийн Нарийн бичгийн дарга нь хуралдаанаар хэлэлцүүлэх асуудлын төлөвлөгөө, хэлэлцэх асуудлыг Бодлогын зөвлөлийн даргад танилцуулан зөвшөөрөл авч, гишүүдэд урьдчилан хүргүүлнэ. 103.6.5.Гишүүд хуралдаанаар хэлэлцэх материалтай бүрэн танилцаж, саналаа бэлтгэж оролцоно. 103.6.6.Хуралдааны зохион байгуулалт, байрны нөхцөл, техник хэрэгслийн бэлэн байдлыг Хуулийн асуудал хариуцсан нэгж, бусад холбогдох алба, нэгжтэй хамтран зохион байгуулна. 103.6.7.Хуралдааныг дараахь дэгийн дагуу явуулна: а/гишүүн хүндэтгэн үзэх шалтгаантайгаас бусад тохиолдолд хуралдаанд заавал оролцох; б/хэлэлцэх асуудлын онцлогийг харгалзан хуралдаанд гишүүдээс гадна Бодлогын зөвлөлийн даргын зөвшөөрснөөр бусад алба, нэгжийн дарга, алба хаагч, бусад байгууллагын албан тушаалтан, иргэнийг оролцуулан хуралдааныг өргөтгөн хийх; в/Бодлогын зөвлөлийн даргын шийдвэрээр хуралдаанаар хэлэлцэх асуудал нь Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 109, 119-д заасан зөвлөлийн санал, дүгнэлт гаргуулах шаардлагатай бол хамтарсан хуралдааныг зохион байгуулж болох бөгөөд хамтарсан хуралдааныг дээд шатны дарга нь удирдах; г/гишүүдийн олонх нь хүрэлцэн ирснээр хуралдаан хүчин төгөлдөр болох бөгөөд Бодлогын зөвлөлийн дарга таслах, гишүүд санал гаргах, зөвлөх, нарийн бичгийн дарга санал, дүгнэлт өгөх эрхтэй оролцох; д/гишүүд нь журмыг батлах үед “зөвшөөрсөн”, “татгалзсан” хоёр саналын нэгийг өгөх бөгөөд төслийн томьёололд өөрчлөлт оруулах талаар санал гаргах; е/Бодлогын зөвлөлийн дарга хэлэлцэж байгаа асуудлын талаар гаргасан саналыг нэгтгэн дүгнэж, зөвлөмж өгөх; ж/хэлэлцсэн асуудлыг шийдвэр гарган батлуулах, төслийг буцаах, хугацаа тогтоон дахин боловсруулахаар хойшлуулах гэсэн хэлбэрээр шийдвэрлэх; з/хэлэлцэх асуудлын төлөвлөгөөг гишүүд хүлээн зөвшөөрч байгаа эсэхийг Бодлогын зөвлөлийн дарга хуралдааны эхэнд лавласны үндсэн дээр хэлэлцэх асуудлыг тодотгож, дарааллыг танилцуулсны дараа нэг асуудлыг хэлэлцэж дуусгаад дараагийн асуудлыг хэлэлцэх; и/асуудал хариуцан оруулж байгаа алба хаагч танилцуулга хийсний дараа асуулт, хариулт явуулах ба хуралдаанд оролцогчдын асуулт, хариулт, санал нь хэлэлцэж байгаа асуудалтай шууд холбоотой товч, тодорхой байх; к/хуралдаанд оролцогчид нь хуралдаанаас түр гарахдаа Бодлогын зөвлөлийн даргаас зөвшөөрөл авах; л/Бодлогын зөвлөлийн дарга хэлэлцэж байгаа асуудлын талаар гарсан саналыг нэгтгэн дүгнэж, саналын зөрүүтэй асуудлаар санал хураалт явуулж олонхийн саналаар шийдвэрлэх. 103.6.8.Бодлогын зөвлөлийн хуралдаанаас гарах шийдвэр нь энэ зүйлийн 103.6.7 дахь хэсгийн “ж”-д зааснаас гадна цагдаагийн байгууллага, алба хаагчид Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмыг хэрэгжүүлэх, сургалт зохион байгуулах, кодод нэмэлт, өөрчлөлт оруулах чиглэлээр даалгана. 103.6.9.Төслийг батлуулахдаа Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 136-д заасныг баримтална. 103.6.10.Хуралдаанаар хэлэлцсэн журмын төсөлд агуулгын өөрчлөлт оруулахгүй бөгөөд агуулгын өөрчлөлт хийх тохиолдолд Бодлогын зөвлөлийн даргад танилцуулж, шийдвэрлүүлнэ. 103.6.11.Хуралдааны явцыг дуу, дүрс бичлэгийн техник хэрэгсэл ашиглан бэхжүүлж, тэмдэглэлийг цаасан хэлбэрээр гаргаж, Хуулийн асуудал хариуцсан нэгжийн дарга хянаж, баталгаажуулна. 103.6.12.Хуралдаан тус бүрээр дор дурьдсан материалыг Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 120-т заасны дагуу архивлан хадгална: 37 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам а/хэлэлцэх асуудлын төлөвлөгөө; б/хуралдаанаар хэлэлцүүлэхээр Бодлогын зөвлөлд ирүүлсэн материалын эх хувь болон уг асуудлыг боловсруулан хуралдаанаар хэлэлцүүлэхээр оруулсан материал /цагдаагийн байгууллага, холбогдох бусад газраас авсан санал, саналын товчоо, төслийг боловсруулсан, хянасан алба хаагчийн гарын үсэг/; в/хуралдааны явцын дэлгэрэнгүй тэмдэглэл. 103.6.13.Хуралдааны явцын тэмдэглэлтэй Цагдаагийн төв байгууллагын дарга, Бодлогын зөвлөлийн дарга шууд, бусад албан тушаалтан, алба хаагч ажлын шаардлагаар Бодлогын зөвлөлийн даргын зөвшөөрлөөр танилцаж болно. 103.7.ТӨСӨЛ БОЛОВСРУУЛАХ ҮЕ ШАТ 103.7.1.Төслийг боловсруулахдаа Монгол Улсын Үндсэн хууль, бусад хууль тогтоомжид нийцэж байгаа эсэхийг нэн тэргүүнд нягтална. 103.7.2.Журмыг дараахь үе шаттай боловсруулна: а/журам гаргах хэрэгцээ, шаардлагыг тодорхойлох; б/төсөл боловсруулах; в/хэлэлцүүлэг явуулах маягт /ЦБҮАЖ №103.72в/-ын дагуу тэмдэглэл хөтлөх/; г/батлах; д/хэрэгжилтийг хангах ажлыг зохион байгуулах. 103.8.ХЭРЭГЦЭЭ, ШААРДЛАГЫГ ТОДОРХОЙЛОХ 103.8.1.Энэ шатанд тухайн журмын хэрэгцээ, шаардлага бий эсэх, уг журмаар зохицуулахаар төлөвлөж буй харилцааг өмнө нь хэрхэн зохицуулж байсан зэргийг тодорхойлно. 103.9.ТӨСӨЛ БОЛОВСРУУЛАХ 103.9.1.Журмын төслийг маягт /ЦБҮАЖ №103.91/-ын дагуу зөвшөөрөл авсны үндсэн дээр цагдаагийн дадлага, туршлага бүхий алба хаагч /ажлын хэсэг/, зохих мэргэжилтнүүдийн оролцоотойгоор боловсруулна. 103.9.2.Журмын төсөл боловсруулах ажилд тухайн чиглэлээр мэргэшсэн судлаач, эрдэмтдийн багийг татан оролцуулж болно. 103.9.3.Журмын төслийг боловсруулахад дараахь нийтлэг шаардлагыг мөрдлөг болгоно: а/Монгол Улсын Үндсэн хууль, бусад хууль болон Монгол Улсын олон улсын гэрээний заалттай нийцсэн байх; б/журмаар зохицуулах харилцаанд хамаарах асуудлыг аль болох бүрэн тусгасан, ойлгомжтой, хоёрдмол утгагүй байх; в/журмаар зохицуулах харилцааны хүрээнээс хальсан асуудлыг тусгахгүй байх; г/хэсэг, бүлэг, зүйлийн заалтууд нь хоорондоо зөрчилгүй байх; д/хэм хэмжээ тогтоогоогүй, тунхагласан шинжтэй, нэг удаа хэрэглэх заалт тусгахгүй байх; е/хууль тогтоомж, бусад журмын заалтыг давхардуулахгүй байх, шаардлагатай бол иш татах ба энэ тохиолдолд ишлэлийг тодорхой хийж, түүнийг хэвлэн нийтэлсэн албан ёсны эх сурвалжийг бүрэн гүйцэд заах; ж/журмын зорилт, тухайн хуулиар зохицуулах нийгмийн харилцаа, хамрах хүрээ, эрх зүйн харилцаанд оролцогчоос удирдлага болгох, харгалзан үзэх нөхцөл, тэдгээрийг биелүүлэх журам, эрх, үүрэг, онцгойлон үзэх нөхцөл байдал, эрх зүйн хэм хэмжээг зөрчсөн тохиолдолд хүлээлгэх хариуцлагын төрөл, хэмжээг тодорхой заасан байх. 103.9.4.Журмын төсөл нь нэр томьёо, хэл зүйн дараахь шаардлагыг хангасан байна: а/Монгол Улсын Үндсэн хууль, бусад хууль, эрх зүйн актад нийтлэг хэрэглэгддэг нэр томьёог ашиглах; б/ижил нэр томьёогоор өөр өөр утга бүхий ойлголтыг илэрхийлэхгүй байх; в/нэр томьёог үндсэн болон нийтээр хүлээн зөвшөөрсөн утгаар хэрэглэх; г/монгол хэлэнд дүйцэх, оновчтой үг, хэллэг байгаа тохиолдолд гадаад хэл дээрх тухайн үг, хэллэгийг аль болох ашиглахгүй байх. 103.9.5.Журмын төсөлд дараахь тохиолдолд гадаад хэлний нэр томьёо хэрэглэж болно: а/тухайн нэр томьёог оноосон нэр монгол хэлэнд байхгүй бол; б/тухайн нэр томьёог олон улсын хэмжээнд нийтлэг хэрэглэж хэвшсэн бол; в/тухайн нэр томьёог Монгол Улсын олон улсын гэрээнд хэрэглэж байгаа бол. 103.9.6.Журам нь дараахь бүтэцтэй байна: 38 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам а/бүртгэлийн хэсэг; б/үндсэн хэсэг; в/хавсралт. 103.9.7.Журмын бүртгэлийн хэсэгт дараахь мэдээлэл байна: а/журамд оноосон код /кодыг Цагдаагийн төв байгууллагын Хуулийн асуудал хариуцсан нэгжээс давхардуулахгүйгээр онооно/; б/журмын нэр; в/журам батлагдсан огноо, тушаалын дугаар; г/хавсралтын тухай мэдээлэл; д/нэмэлт тайлбар; е/журмыг тараасан болон шинэчилсэн тухай мэдээлэл; ж/хуудасны тоо /батлагдсан эх/. 103.9.8.Журмын үндсэн хэсэгт дараахь мэдээллийг багтаана: а/журмын зорилго буюу түүгээр зохицуулах нийгмийн харилцаа, үзэл баримтлал, хүрэх үр дүн; б/хамрах хүрээ буюу тухайн журмын үйлчлэх хэмжээ, хязгаар, үйлчлэх зүйл, субъект, орон зай, цаг хугацаа; в/бодлого буюу зохицуулах харилцааны талаар баримталж буй байгууллагын номлолд нийцүүлэн авч хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны мөрдлөг, чиг шугам; г/нэр томьёоны тодорхойлолт буюу нэг утга, агуулгаар нийт журмын хэмжээнд хэрэглэгдэх нэр томьёоны тайлбар. 103.9.9.Журмын төсөлд дараахь тохиолдолд нэр томьёоны тайлбар хийнэ: а/нэр томьёо нь олон утгатай; б/нэр томьёо нь өргөн утгатай бөгөөд түүнийг нарийвчлан тодорхойлох шаардлагатай; в/шинээр бий болсон ойлголт буюу нэр томьёо нь нийтэд ойлгомжгүй; г/нэр томьёо нь тодорхой утга агуулгаар зөвхөн зүйл, хэсэг, заалтын хүрээнд хэрэглэгдэх бол түүний тодорхойлолтыг уг зүйл, хэсэг, заалтын дотор байрлуулж, түүний үйлчлэх хүрээг тодорхой заах. 103.9.10.Журамд авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээ, үүрэг даалгаврын давтамж, гүйцэтгэх алба хаагчийн үйлдлийг хууль тогтоомжийн заалтад нийцүүлэн үйл ажиллагааны дараалалд оруулан эрэмбэлсэн байна. 103.9.11.Журмын төсөл боловсруулах явцад нийт санал, зөвлөмжийг журамд тусгах шаардлагагүй гэж Бодлогын зөвлөл үзвэл журмын танилцуулга /илтгэх хуудас/-д энэ тухай товч тайлбар хийнэ. 103.9.12.Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын төслийг боловсруулж батлуулах, нэмэлт, өөрчлөлт оруулахдаа маягт /ЦБҮАЖ №103.912/-ын дагуу цагдаагийн төв байгууллагын удирдлагаас зөвшөөрөл авна. 103.10.НӨЛӨӨЛЛИЙН ҮНЭЛГЭЭ ХИЙХ 103.10.1.Шаардлагатай тохиолдолд журмын төслийн үр нөлөөг урьдчилан тандан судлах замаар уг асуудлын журмаар зохицуулах шаардлагатай эсэх, тухайн асуудлыг шийдвэрлэх зохицуулалтын хувилбарыг илрүүлж, тэдгээрийг эерэг болон сөрөг талуудыг харьцуулан судалж, гарч болох үр нөлөөг урьдчилан тооцох ажиллагааг Цагдаагийн төв байгууллагын Хуулийн асуудал хариуцсан нэгж, Хяналт шалгалт, үнэлгээ, дотоод аудитын ажил хариуцсан нэгжтэй хамтран хийнэ. 103.10.2.Нөлөөллийн үнэлгээг хийхдээ Хууль зүй, дотоод хэргийн яамны Төрийн нарийн бичгийн даргын 2010 оны 99 дүгээр тушаалаар баталсан аргачлалыг ашиглана. 103.11.ЖУРМЫГ БАТЛАХ 103.11.1.Журмын төслийг шаардлагатай тохиолдолд цагдаагийн төв байгууллагын даргын зөвлөлийн хуралдаанаар хэлэлцэн шийдвэрлэх бөгөөд журмыг баталсан тухай тушаал гаргаж, хүчин төгөлдөр үйлчилж эхлэх хугацааг тодорхой заана. 103.11.2.Бодлогын зөвлөл тухайн журмын хэрэгжилтийг хангахын тулд сургалт, сурталчилгааны ажлыг зохион байгуулна. 103.11.3.Энэ зүйлийн 103.11.1-д зааснаас бусад тохиолдолд цагдаагийн төв байгууллагын даргад танилцуулж, журамд нэмэлт, өөрчлөлт оруулж, шинээр батлуулна. 103.12.ЖУРАМД НЭМЭЛТ, ӨӨРЧЛӨЛТ ОРУУЛАХ 103.12.1.Хүчин төгөлдөр үйлчилж буй журамд шаардлага гарвал бүхэлд нь, эсвэл түүний 39 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам тодорхой бүлэг, заалтуудад нэмэлт, өөрчлөлт оруулж болно. 103.12.2.Журамд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах шаардлага гарвал Цагдаагийн төв байгууллагын Хуулийн асуудал хариуцсан нэгж дараахь зохион байгуулалтын арга хэмжээг авч хэрэгжүүлнэ: а/зохих алба, мэргэжилтнүүдийн саналыг авах; б/нэмэлт, өөрчлөлт оруулах асуудлаар хэрэгцээ, шаардлагын болон эрх зүйн дүгнэлт гаргах /маягт ЦБҮАЖ №103.112б/; в/нэмэлт, өөрчлөлтийн төслийг боловсруулах; г/нэмэлт, өөрчлөлт оруулсан тухай Цагдаагийн төв байгууллагын даргын тушаалын төсөл боловсруулах; д/журамд орсон, нэмэлт өөрчлөлтийг мэдээлэх. 103.13.ЖУРАМ, ТҮҮНИЙ ЗАРИМ ЗААЛТЫГ ХҮЧИНГҮЙ БОЛГОХ 103.13.1.Журамд нэмэлт, өөрчлөлт орсон, зохицуулж байсан харилцаа дуусгавар болсон тохиолдолд журмыг бүхэлд нь, эсхүл түүний зарим заалтыг хүчингүй болгоно. 103.13.2.Журам, түүний зарим заалтыг хүчингүй болгохдоо Цагдаагийн төв байгууллагын Хуулийн асуудал хариуцсан нэгж энэ журмын 103.12.2-т заасныг баримтална. 103.13.3.Хүчингүй болгосон журам, заалтын код, дугаарыг дахин хэрэглэхгүй байж болно. 103.14.АЛБА ХААГЧДАД ТАНИЛЦУУЛАХ, ЭМХТГЭН ХЭВЛҮҮЛЭХ 103.14.1.Батлагдсан журам, нэмэлт, өөрчлөлтийн талаар гарсан шийдвэр бүрийг алба хаагчид тухай бүрт танилцуулж гарын үсэг зуруулна. 103.14.2.Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмыг 3 жил тутам алба хаагч бүрт хүрэлцэхүйцээр эмхтгэн хэвлүүлэх ажлыг Цагдаагийн төв байгууллагын Хуулийн асуудал хариуцсан нэгж, Санхүү, аж ахуйн алба хамтран зохион байгуулна. Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 7 дугаар бүлгийн код 700-д заасны дагуу Мэдээлэл, холбоо, харилцаа, технологийн бодлого журмыг тусад нь эмхэтгэнэ. 103.14.3.Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын цахим хувилбар /цаашид “Мэдээлэл” гэх/-ыг цагдаагийн байгууллагын дотоод сүлжээ болон гар утасны програм хангамж /mobile application/-аар цагдаагийн алба хаагч, ажилтанд ашиглах боломжоор хангахдаа дараахь арга хэмжээг авч хэрэгжүүлнэ: а/дотоод сүлжээ, гар утасны програмын нууцлал, аюулгүй байдлыг хангах, мэдээлэл өөрчлөх, устгах, хэвийн тасралтгүй үйл ажиллагааг хангах асуудлыг Мэдээллийн технологи, холбооны ажил хариуцсан нэгж хариуцах бөгөөд цагдаагийн алба хаагч, ажилтан мэдээллийг өөрчлөх, засвар оруулах, хуулбарлан авах боломжийг хязгаарласан байх; б/гар утасны програм хангамжийн мэдээллийг маягт /ЦБҮАЖ103.143б/-д заасан нэгж бэлтгэж, маягт /ЦБҮАЖ103.143б/, /ЦБҮАЖ135.42а/-д заасан хугацаанд дотоод сүлжээ, гар утасны програмд тус тус байршуулах; в/цагдаагийн алба хаагч, ажилтанд дотоод сүлжээ, гар утасны програм хангамжид нэвтрэх эрхийг “Монгол Улсад бүртгэгдсэн гэмт хэргийн тоо бүртгэл хөтлөх /код 701/ журам”ын 701.5.7 дахь хэсэгт заасан журмын дагуу олгох /Тайлбар: энэ журмын 701.5.6 дахь хэсэг хамаарахгүй/; г/цагдаагийн байгууллагын дотоод сүлжээ болон гар утасны програм хангамж /mobile application/-ийг ашиглах заавар, гарын авлагаар хангах, сургалт явуулах ажлыг Мэдээллийн технологи, холбооны ажил хариуцсан нэгж хариуцах; д/алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын алба хаагч нь байгууллагаас тогтоосон, өөрт олгогдсон дотоод сүлжээ, гар утасны програм хангамжид нэвтрэх эрхийн кодын мэдээллийг хувийн зорилгоор ашиглах, бусдад ашиглуулах, задруулахгүй байх. 103.14.4.Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код тус бүрт эх хувийн болон цахим хувийн хэрэг нээж хадгална. Хувийн хэргийн нэгдсэн бүртгэл хөтөлж, түүнд байх баримт бичгийг энэ зүйлийн 103.14.5-т заасны дагуу бүрдүүлнэ. 103.14.5.Хувийн хэрэгт тухайн кодтой журмыг боловсруулах, батлах, тараах, шинэчлэх, нэмэлт, өөрчлөлт оруулахтай холбоотой санал, албан бичиг, хэлэлцсэн тэмдэглэл зэрэг материалыг багтаан баяжуулах ажлыг Хуулийн асуудал хариуцсан нэгж, түүний алба хаагч /ажлын байр /албан тушаал/-ны тодорхойлолтод тусгаснаар/ хариуцна. 103.15.ЖУРМЫН ХЭРЭГЖИЛТИЙГ ТООЦОХ, ХЯНАЛТ ТАВИХ 103.15.1.Цагдаагийн байгууллагын дарга нь алба хаагчдад Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмыг таниулах сургалтыг маягт /ЦБҮАЖ №103.151/-ын дагуу төлөвлөж, тогтмол 40 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам зохион байгуулах үүрэгтэй. 103.15.2.Цагдаагийн төв байгууллага жил бүр цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын хэрэгжилтийг хуваарийн дагуу шалгаж, холбогдох арга хэмжээг авч хэрэгжүүлнэ. 103.15.3.Алба, нэгж, нутаг дэвсгэрийн цагдаагийн байгууллагын дарга нь Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журамтай адилтгах журам, дүрэм, заавар гаргаж, мөрдүүлэхийг хориглоно. 103.15.4.Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын хэрэгжилтийн талаарх дэлгэрэнгүй мэдээг алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга жилд нэг удаа Цагдаагийн төв байгууллагын Хуулийн асуудал хариуцсан нэгжид ирүүлнэ. ---о0о--- 41 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБАҮЖ №103.44 ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ЖУРМЫГ ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ ГОРИМ -----оОо----- 42 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №103.51 ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ЖУРАМ ШИНЭЭР БАТЛАХ, ШИНЭЧЛЭН НАЙРУУЛАХ, НЭМЭЛТ, ӨӨРЧЛӨЛТ ОРУУЛАХ ТУХАЙ САНАЛ ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ЖУРАМ, КОДЫН НЭР /шинээр гаргах санал зөвхөн нэрийг дурьдах/ Батлагдсан: Огноог бичих Дугаар: Одоо мөрдөж байгаа тушаалын дугаарыг бичих Нэмэлт тайлбар: Журмын төслийг гаргах хэрэгцээ шаардлага, тооцоо судалгааны талаар дурдах Хавсралт: Хавсралтаар батлагдах маягт бий эсэх 1 Шинээр журмын төсөл боловсруулсан тохиолдолд ЦЕГ-ын даргын тушаалын хоёрдугаар хавсралтаар баталсан Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын загварын дагуу боловсруулах 2 Цагдаагийн үйл ажиллагааны журмын кодод нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай саналын томьёолол 3 Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын нэмэлт, өөрчлөлт оруулах саналын утга, үндэслэл, тайлбар 4 Цагдаагийн байгууллагын удирдлагаас хянаж, зөвшөөрсөн эсэх Тийм Үгүй 5 Алба хаагчаас шууд Бодлогын зөвлөлд ирүүлсэн эсэх Тийм Үгүй 6 Бодлогын зөвлөлийн даргаас өгсөн чиглэл 7 Бодлогын зөвлөлийн даргаас өгсөн чиглэлийн дагуу авч хэрэгжүүлсэн арга хэмжээ 8 Тайлбар Санал гаргасан: ............................................................................ /Албан тушаал, цол, нэр, гарын үсэг, огноо/ ---оОо--- 43 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №103.72в ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ЖУРМААР АЛБА ХААГЧДЫН ДУНД ХЭЛЭЛЦҮҮЛЭГ ЗОХИОН БАЙГУУЛСАН ТУХАЙ ТЭМДЭГЛЭЛ 1.Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын танилцуулсан № Огноо: 1 Сэдэв: Үргэлжлэх хугацаа Хэлэлцүүлэг зохион байгуулсан алба хаагч: 2 Тайлбар Гарын үсэг Овог, нэр, цол, албан тушаал Хэлэлцүүлэгт оролцогчдоос гаргасан санал 1/ 2/ 3/ 4/... гэх мэт. Хамрагдсан алба хаагчийн нэрс: Алба хаагчийн гарын үсэг 3 Байгууллагын удирдлагын зүгээс гаргасан санал тус бүрийг дэмжиж буй эсэх талаар тайлбар хийх 4 .............аймаг, нийслэлийн цагдаагийн байгууллага ---оОо--- 44 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №103.91 ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ЖУРМЫГ ШИНЭЭР БАТЛАХ, НЭМЭЛТ, ӨӨРЧЛӨЛТ ОРУУЛАХ ТӨСӨЛ БОЛОВСРУУЛАХ ЗӨВШӨӨРӨЛ ХҮССЭН ТУХАЙ ТЭМДЭГЛЭЛ Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын нэр, код Хавсралтын талаар Батлагдсан огноо ЦЕГ-ын удирдлагад баталгаажуулалт, өөрчлөлтийг танилцуулсан огноо Цахим болон цаасан суурьтай хувийн хэрэг нээсэн байдал ЦЕГ-ын удирдлагаас өгсөн чиглэл Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын баталгаажуулалт Хуулийн хэлтсийн ахлах мэргэжилтэн, цагдаагийн дэд хурандаа /................................./ огноо Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмыг баталгаажуулахаас татгалзсан албан тушаалтан /................................./ огноо ---оОо--- 45 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №103.912 ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ЖУРМЫГ БАТАЛГААЖУУЛАХ, НЭМЭЛТ, ӨӨРЧЛӨЛТ ОРУУЛАХ ТУХАЙ ЗӨВШӨӨРӨЛ Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын нэр, код Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын нэр, кодыг шинээр гаргах, нэмэлт, өөрчлөлт оруулах талаар гаргасан санал хүсэлтийн утга Хяналт шалгалт, үнэлгээ, дотоод аудитын хэлтсээс дүгнэлт гаргуулсан эсэх /шаардлагатай гэж үзсэн тохиолдолд/ а/Тийм б/Үгүй Дүгнэлт гаргасан бол утга Дүгнэлтийг хүлээн авсан байдал Төслийг боловсруулсан, баталгаажуулах зөвшөөрөл олгох албан тушаалтан Албан тушаал Гарын үсэг Нэрийн тайлал ---оОо--- 46 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №103.112б ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ЖУРАМД НЭМЭЛТ, ӨӨРЧЛӨЛТ ОРУУЛАХ, БАТЛАХ ХЭРЭГЦЭЭ, ШААРДЛАГЫГ ТОДОРХОЙЛСОН ДҮГНЭЛТ а/Санал, дүгнэлтийн хэсэг Нэр Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмыг шинээр боловсруулах, нэмэлт, өөрчлөлт оруулах хэрэгцээ, шаардлагын талаарх санал дүгнэлт Код Хуудасны тоо б/Хүчин төгөлдөр хувилбарын түүх Огноо Код, Хуудас Өөрчлөлтийн тайлбар журмын нэр ---оОо--- 47 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №103.151 ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ЖУРМЫН КОД ....-ООР СУРГАЛТ ЗОХИОН БАЙГУУЛСАН ТУХАЙ МЭДЭЭ № Огноо: Үргэлжлэх хугацаа Тайлбар Сэдэв: 1 Сургагчийн нэр: 2 Гарын үсэг Овог, нэр, цол, албан тушаал Хамрагдсан алба хаагчийн нэрс: Алба хаагчийн гарын үсэг 3 .............аймаг, нийслэлийн цагдаагийн байгууллага ---оОо--- 48 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 104.ДАРГЫН ЗӨВЛӨЛ БАЙГУУЛАХ, АСУУДАЛ ХЭЛЭЛЦЭХ Хавсралт: Тараасан: 2017.12.20 Батлагдсан: 2017.12.20 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Дугаар: А/246 Хуудас: 4 104.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн төв байгууллага, харьяа алба, нэгж, дотоодын цэргийн штаб, анги, тусгай салбар, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын даргын дэргэд тэдгээрийн эрх хэмжээнд хамаарах асуудлаар зөвлөх эрх бүхий зөвлөл (Цаашид “Зөвлөл” гэх) ажиллах, цагдаагийн төв байгууллагад асуудал оруулж, шийдвэрлүүлэхтэй холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 104.2.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Зөвлөл” – цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагын даргын эрх хэмжээнд хамаарах асуудлаар зөвлөх чиг үүрэг бүхий тухайн болон дээд шатны байгууллагын даргын тушаалаар байгуулсан бүрэлдэхүүнийг; “Цагдаагийн байгууллагын дарга” - цагдаагийн төв байгууллага, харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга нарыг. 104.3.НИЙТЛЭГ ҮНДЭСЛЭЛ 104.3.1.Цагдаагийн төв байгууллага, харьяа алба, нэгж, дотоодын цэргийн штаб, анги, тусгай салбар, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга нь зөвлөх эрх бүхий орон тооны бус зөвлөлтэй байна. 104.3.2.Зөвлөлийн үйл ажиллагааны үндсэн хэлбэр нь хуралдаан байна. 104.3.3.Зөвлөлийн ээлжит хуралдааныг байгууллагын даргын тушаалаар тогтсон өдөр, цагт явуулна. Ээлжит бус хуралдааныг зайлшгүй шаардлагатай гэж үзвэл даргын товлон зарласнаар хуралдуулж болно. 104.3.4.Зөвлөлийн гишүүд Монгол Улсын Үндсэн хууль болон бусад хууль тогтоомж, дээд шатны байгууллага, эрх бүхий албан тушаалтны хуульд нийцсэн шийдвэрийн дагуу асуудлыг чөлөөтэй хэлэлцэх бөгөөд тухайн байгууллагын даргад зөвлөх эрхтэйгээр хуралдаанд оролцоно. 104.3.5.Хуралдаанаар хэлэлцэх асуудлын төлөвлөгөөг энэ журмын 104.5.1-д заасан зохион байгуулалтын бүтцийн нэгж, алба хаагч нь тухайн жилийн нэгдүгээр сард багтааж, цагдаагийн байгууллагын дарга батална. 104.3.6.Цагдаагийн төв байгууллагын даргын дэргэдэх орон тооны бус зөвлөлийн дүрэм, бүрэлдэхүүнийг цагдаагийн төв байгууллагын даргын тушаалаар батална. 104.4.ХУРАЛДААНД ОРОЛЦОГЧДЫН ЭРХ, ҮҮРЭГ 104.4.1.Зөвлөлийн гишүүд хүндэтгэн үзэх шалтгаантайгаас бусад тохиолдолд зөвлөлийн хуралдаанд заавал оролцох үүрэгтэй. 104.4.2.Зөвлөлийн гишүүд болон хуралдаанд байлцсан, асуудал бэлтгэсэн, тэмдэглэл хөтөлсөн, түүнчлэн ажлын байрны чиг үүргийн дагуу хурлын тэмдэглэл бусад баримт бичигтэй танилцсан алба хаагч нь хуралдаанаар хэлэлцсэн байгууллага болон хувь хүний нууцтай холбоотой асуудал, гишүүдийн гаргасан санал, тайлбар, хуралдааны явцын талаар бусдад задруулахгүй байх үүрэг хүлээнэ. 104.5.ЗӨВЛӨЛИЙН ХУРАЛДААНД БЭЛТГЭХ 104.5.1.Зөвлөлийн хуралдааны зохион байгуулалт, техникийн болон бусад бэлтгэл ажлыг Цагдаагийн төв байгууллагад Төлөвлөлт, зохион байгуулалтын, бусад байгууллагад захиргааны удирдлагын нэгж, холбогдох алба хаагч бэлтгэх бөгөөд хуралдаанаар хэлэлцэх асуудлын дараалал, танилцуулга, мэдээлэл, төсөл зэргийг ээлжит хурал эхлэхээс өмнө зөвлөлийн гишүүдэд урьдчилан тараана. 104.5.2.Зөвлөлийн хуралдаанд дараахь шаардлагыг хангасан материалыг хэлэлцүүлэхээр ирүүлнэ: а/зөвлөлийн хуралдаанаар хэлэлцүүлэх асуудал нь Монгол Улсын Үндсэн хууль болон Цагдаагийн албаны тухай хууль, бусад хууль, эрх зүйн актад нийцсэн байх; б/зөвлөлийн хуралдаанаар хэлэлцүүлэх асуудлын үндэслэл, хэрэгцээ, шаардлагыг тодорхойлсон байх; в/хэлэлцэх асуудал нь боловсруулалтын болон техникийн шаардлагыг хангасан байх бөгөөд түүний танилцуулга нь товч, тодорхой байх. 49 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 104.6.ЗӨВЛӨЛИЙН ХУРАЛДААН ЯВУУЛАХ 104.6.1.Хуралдааныг байгууллагын дарга удирдаж явуулах бөгөөд түүний эзгүйд орлож буй зөвлөлийн гишүүн байгууллагын даргаас эрх олгосон асуудлын хүрээнд удирдан явуулна. 104.6.2.Хуралдаан дараахь дэгийн дагуу явагдана: а/зөвлөлийн гишүүд хуралдаанд цагдаагийн дүрэмт хувцастай оролцох ба зөвлөлийн даргыг орж ирэхээс өмнө байраа эзэлсэн байх; б/хуралдаан даргалагч урьдчилан бэлтгэсэн төлөвлөгөөний дагуу асуудлыг эрэмбэ дараатайгаар хэлэлцүүлнэ. Хуралдааны дэг нь хуралдааныг нээх, асуудлыг танилцуулах, асуулт тавих, санал хэлэх, санал хураах, шийдвэр гаргах гэсэн дарааллаар явагдах; в/гишүүд хуралдаанаар хэлэлцэх асуудлын материалтай бүрэн танилцаж, санал, дүгнэлтээ урьдчилан бэлтгэсэн байх; г/алба хаагч нь хуралдаанд оруулж буй асуудлыг товч, тодорхой танилцуулах; д/хуралдааны төлөвлөгөөнд тусгагдаагүй боловч цаг үеийн шинжтэй, зайлшгүй шийдвэрлэх шаардлагатай асуудлыг даргалагчийн зөвшөөрснөөр нэмж хэлэлцүүлэх; е/хуралдааны завсарлах хугацааг хуралдаан даргалагч шийдвэрлэнэ. Зөвлөлийн гишүүд хурлын явцад зайлшгүй танхимаас гарах шаардлага гарвал даргалагчаас зөвшөөрөл авах; ж/зөвлөлийн гишүүдэд нууцын зэрэглэлтэй бичиг баримт тарааж хэлэлцүүлсэн бол хурлын төгсгөлд уг бичиг баримтыг нэг бүрчлэн хураан авч зохих журмын дагуу устгалд оруулах; з/хуралдааны үеэр хэлэлцүүлгийн дэгийг эвдэх, хэлэлцэж буй асуудалд үл хамаарах зүйлийг хөндөх, гар утсаар ярих зэргийг хориглох. 104.7.ШИЙДВЭР ГАРГАХ 104.7.1.Хуралдаан даргалагч санал хураалт явуулсны дараа бие даан шийдвэр гаргана. 104.7.2.Хуралдаанаар хэлэлцэж шийдвэрлэсэн асуудалтай холбогдон гарах тушаал, албан даалгавар, үүрэг, бусад шийдвэрийг тухайн асуудлыг боловсруулж, хуралдаанд танилцуулсан алба хаагч нь Цагдаагийн төв байгууллагад Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгж, бусад байгууллагад захиргааны удирдлагын нэгж, эсхүл холбогдох алба хаагчаар дамжуулан ажлын 3 хоногт багтаан албажуулна. 104.8.ХУРАЛДААНЫ ЯВЦЫГ БЭХЖҮҮЛЭХ, МЭДЭЭЛЭХ 104.8.1.Хуралдааны явцыг бэхжүүлэх ажлыг Цагдаагийн төв байгууллагад Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгж, бусад байгууллагад захиргааны удирдлагын нэгж, эсхүл холбогдох алба хаагч хариуцан гүйцэтгэнэ. 104.8.2.Хуралдааны явцын тэмдэглэлийг гараар бичиж, соронзон хальсанд буулгаж үйлдэнэ. Шаардлагатай гэж үзвэл зөвлөлийн даргын шийдвэрээр дүрс бичлэг хийж болно. 104.8.3.Зөвлөлийн хуралдааны тэмдэглэлд дараахь зүйлийг заавал тусгана: а/хуралдааны огноо, эхэлсэн, завсарласан, дууссан цаг, минут; б/ирцийн байдал, хуралд оролцоогүй гишүүний нэр, шалтгаан; в/хуралдаанд асуудал танилцуулсан, оролцсон болон байлцсан алба хаагч, хүмүүсийн нэр, албан тушаал; г/хуралдааны хэлэлцүүлгийн явцад гарсан асуулт, хариулт, санал, шүүмжлэл, хэлсэн үгийн товч утга; д/хуралдаанаас гарсан шийдвэрийн товч утга зэргийг тусгах. 104.8.4.Зөвлөлийн хуралдааны тэмдэглэлд зөвлөлийн хуралдааны асуудал хариуцсан алба хаагч, хурал даргалагч болон эрх бүхий албан тушаалтан гарын үсэг зурж баталгаажуулна. 104.8.5.Зөвлөлийн хуралдаанаас гарсан шийдвэрийн нууцад хамаарахаас бусад асуудлыг зөвлөлийн даргын зөвшөөрснөөр байгууллага, алба хаагчдад мэдээлнэ. 104.9.ЦАГДААГИЙН ТӨВ БАЙГУУЛЛАГЫН ДАРГЫН ЗӨВЛӨЛ 104.9.1.Шаардлагатай гэж үзвэл Цагдаагийн төв байгууллагын даргын зөвлөлийн хуралдаанд алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга нарыг байлцуулж болно. 104.9.2.Цагдаагийн төв байгууллагын даргын зөвлөлийн хуралдаанаар дараахь асуудлуудыг хэлэлцэнэ: а/цагдаагийн байгууллагын чиг үүргийг хэрэгжүүлэх бодлогын чанартай асуудал, судалгаа, шинжилгээний ажлын үр дүн; б/хууль тогтоомж, эрх зүйн бусад актын хэрэгжилт; в/Монгол Улсын Ерөнхийлөгч, Улсын Их Хурал, Засгийн газар, Ерөнхий сайд болон бусад дээд шатны албан тушаалтан, түүнчлэн Цагдаагийн төв байгууллагын даргын шийдвэрийн 50 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам хэрэгжилт; төсөл; г/цагдаагийн байгууллагын хэмжээнд мөрдөгдөх дүрэм, журам, заавар, тушаалын д/харьяа алба, нэгжийн үйл ажиллагаанд шинжилгээ, үнэлгээ хийсэн дүн; е/цагдаагийн байгууллагын гадаад харилцаа, хамтын ажиллагааны асуудал; ж/цагдаагийн байгууллагын санхүү, төсвийн асуудал; з/дотоодын хяналт шалгалтын дүн; и/цагдаагийн алба хаагчийн сургалтын асуудал; к/хүний нөөцийн асуудал; л/шагналын асуудал; м/алба хаагчдын нийгмийн асуудал; н/цагдаагийн байгууллагын үндсэн үүрэгтэй холбоотой цаг үеийн шинжтэй бусад асуудал зэргийг. 104.10.ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ДАРГЫН ЗӨВЛӨЛ 104.10.1.Цагдаагийн алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын даргын зөвлөлийн хурлаар дараахь асуудлуудыг хэлэлцэнэ: а/цагдаагийн төв байгууллагын дарга болон дээд шатны байгууллага, албан тушаалтнаас өгсөн үүрэг даалгавар, бусад шийдвэрүүд, түүний мөрөөр авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээний тухай асуудал; б/хүний нөөцийн асуудал; в/тухайн цагдаагийн алба, нэгжийн санхүү, төсвийн асуудал; г/цагдаагийн байгууллагын үндсэн үүрэг хэрэгжүүлэхтэй холбоотой асуудал; д/тухайн шатны цагдаагийн байгууллагад мөрдөгдөх журам, заавар, тушаалын төсөл; е/цагдаагийн байгууллагын өдөр тутмын үйл ажиллагаатай холбоотой тулгамдаж буй асуудал зэргийг. 104.10.2.Цагдаагийн алба хаагчийг албанаас халах, чөлөөлөх, сахилгын шийтгэл оногдуулах зэрэг цагдаагийн төв байгууллагын даргын зөвлөлийн хуралдаанаар эцэслэн хэлэлцүүлж, шийдвэрлүүлэх асуудлуудыг байгууллагын зөвлөлийн хурлаар хэлэлцсэнээс хойш ажлын 3 хоногт багтааж, Цагдаагийн төв байгууллагын Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгжид ирүүлнэ. 104.10.3.Аливаа зөрчил, маргаантай асуудлыг хэлэлцэхдээ тухайн зөрчлийн талаарх хуульд заасан хөөн хэлэлцэх хугацаанд багтаан эцэслэн шийдвэрлэх үүргийг алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга хүлээнэ. 104.11.ЦАГДААГИЙН ТӨВ БАЙГУУЛЛАГАД ОРУУЛАХ АСУУДАЛ 104.11.1.Цагдаагийн төв байгууллагад Цагдаагийн албаны тухай хуулиар хүлээсэн чиг үүрэг, үйл ажиллагаанд хамааралтай дараахь асуудлыг оруулна: а/хууль тогтоомжийн төсөл; б/сайд, Улсын Дээд шүүх, Улсын Ерөнхий прокуророос гаргах шийдвэрийн төсөл; в/Цагдаагийн төв байгууллагын болон бусад агентлагийн даргын тушаал, шийдвэрийн төсөл; г/дээд шатны байгууллага, албан тушаалтанд хүргүүлэх албан бичиг. 104.12.ОРУУЛАХ АСУУДАЛД ТАВИГДАХ ШААРДЛАГА 104.12.1.Цагдаагийн байгууллага нь Цагдаагийн төв байгууллагад дараахь шаардлагыг хангасан санал, танилцуулга, төслийг ирүүлнэ: а/Монгол Улсын Үндсэн хууль, Цагдаагийн албаны тухай хууль, бусад хууль тогтоомж, цагдаагийн төв байгууллагын даргын шийдвэртэй нийцсэн, агуулга давхардаагүй байх; б/асуудлыг боловсруулах үндэслэл, шаардлагыг тодорхойлсон байх; в/төсөв, санхүүгийн зардалтай холбоотой бол эдийн засгийн тооцоо, судалгааг гаргаж, санхүү, аж ахуйн албаны саналыг авсан байх; г/бусад цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагаатай холбоотой бол тэдгээрийн саналыг авсан байх; д/энэ журмын 104.11.1 дэх хэсгийн “а, б, в”-д заасан асуудлыг байгууллагын даргын зөвлөлийн хурлаар хэлэлцсэн байх; е/албан хэрэг хөтлөх нийтлэг шаардлагыг хангасан байх. 104.12.2.Энэ зүйлийн 104.12.1 дэх хэсгийн “в, г”-т заасан санал, төсөлд өгөх хариуг цагдаагийн байгууллага нь хугацаа зааснаас бусад тохиолдолд хүлээн авсан өдрөөс хойш ажлын 5 өдөрт 51 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам багтаан өгнө. 104.12.3.Цагдаагийн байгууллагын дарга нь цагдаагийн төв байгууллагын даргын зөвлөлийн хуралдаанаар хэлэлцүүлэх асуудлыг цагдаагийн төв байгууллагын даргын нэр дээр албан бичгээр хүргүүлж, энэ зүйлийн 104.12.1 дэх хэсгийн “в, г, д”-т заасан бичиг баримтыг хавсаргана. 104.12.4.Материал нь 15 хуудаснаас дээш бол түүнийг зөөврийн диск болон сүлжээгээр, төрийн болон албаны, байгууллагын нууцад хамаарах бол нууцлалыг хангаж хүргүүлнэ. 104.12.5.Цагдаагийн байгууллага нь цагдаагийн төв байгууллагаас өгсөн үүрэг чиглэлийн дагуу, эсхүл өөрийн санаачлагаар асуудлыг боловсруулна. 104.13.ХЯНАН ҮЗЭХ, ШИЙДВЭРЛЭХ 104.13.1.Цагдаагийн төв байгууллагын Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгж нь ирүүлсэн материалыг хүлээн авч, дараахь асуудлыг хянан үзэж, шийдвэрлүүлнэ: а/энэ журмын 104.12.1-д заасан шаардлагыг хангасан эсэхийг ажлын 5 өдөрт багтаан хянан үзэх; б/шаардлага хангаагүй бол буцаах; в/хууль тогтоомж, цагдаагийн төв байгууллагын бодлого чиглэл болон даргын шийдвэрт нийцүүлэх; г/шаардлагатай тохиолдолд бусад байгууллагын саналыг авах; д/цагдаагийн төв байгууллагын даргын зөвлөлийн хуралдаанд оруулах бэлтгэл ажлыг хангах; е/цагдаагийн төв байгууллагын даргын зөвлөлийн хуралдаанаар хэлэлцэж, шийдвэрлэсэн асуудлыг ажлын 5 өдөрт багтаан эцэслэн боловсруулж, цагдаагийн төв байгууллагын даргад танилцуулах. 104.13.2.Цагдаагийн байгууллагын дарга нь асуудлыг цагдаагийн төв байгууллагын даргын зөвлөлийн хуралдаанд танилцуулах бөгөөд тухайн асуудлыг хариуцсан алба хаагч байлцана. 104.13.3.Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагаас ирүүлсэн санал, төслийг тухайн асуудлыг хариуцсан алба хаагч танилцуулах бөгөөд шаардлагатай гэж үзвэл холбогдох байгууллагын даргыг оролцуулна. 104.13.4.Цагдаагийн төв байгууллагын Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгж нь энэ зүйлийн 104.13.1 дэх хэсгийн “е”-д заасан шийдвэр, албан бичгийг гарын үсэг зурагдсанаас хойш ажлын нэг өдөрт багтаан хавсралт материалын хамт холбогдох байгууллагад хүргүүлэх арга хэмжээ авна. ---оОо--- 52 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 105.БАЙГУУЛЛАГЫН БҮТЭЦ, ЧИГ ҮҮРГИЙГ ТОГТООХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/246 Хуудас: 1 105.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн төв байгууллагаас харьяа байгууллагуудын бүтэц, орон тоог тогтоох үндэслэлийг боловсруулахтай холбогдсон үйл ажиллагааг зохицуулахад оршино. 105.2. БҮТЭЦ, ЧИГ ҮҮРГИЙГ ТОГТООХ 105.2.1.Цагдаагийн төв байгууллага нь бүтэц, орон тооны дээд хязгаарыг Засгийн газрын агентлагийн эрх зүйн байдлын тухай хууль, Цагдаагийн албаны тухай хуульд заасны дагуу эрх бүхий байгууллагаар батлуулна. 105.2.2.Дор дурдсан цагдаагийн байгууллага цагдаагийн төв байгууллагын даргын баталсан дүрэмтэй байх ба түүгээр тэдгээрийн зохион байгуулалтын бүтэц, чиг үүргийг тогтоож өгнө: а/цагдаагийн төв байгууллагын зохион байгуулалтын бүтцийн нэгж; б/харьяа алба, нэгж /ажил үүргийн чиглэлээр байгуулагдсан нэгж/; в/нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага. 105.2.3.Энэ зүйлийн 105.2.2-т заасан байгууллагын зохион байгуулалтын бүтцийн нэгжийн чиг үүргийг цагдаагийн төв байгууллагын дарга тогтооно. Зохион байгуулалтын бүтцийн нэгжийн үүрэг нь тухайн байгууллагын хүлээсэн үүргийг бүрэн хамарсан байвал зохино. 105.2.4.Цагдаагийн төв байгууллагаас баталсан харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дүрэмд цагдаагийн байгууллагын хуулиар хүлээсэн үүргийг биелүүлэхтэй холбоотой үйл ажиллагааны чиглэл, алба хаагчдын үүрэг, удирдлага зохион байгуулалтын талаарх зохицуулалтыг тусгана. 105.2.5.Цагдаагийн байгууллагын орон тоо, зохион байгуулалтын бүтцэд өөрчлөлт оруулах асуудлыг Захиргаа удирдлагын газар судалж, цагдаагийн төв байгууллагын даргын зөвлөлөөр хэлэлцүүлж шийдвэрлүүлнэ. 105.2.6.Захиргаа удирдлагын газар нь Хяналт шалгалт, үнэлгээ, дотоод аудитын ажил асуудал хариуцсан нэгжтэй хамтран байгууллагын дүрмээр тогтоосон үйл ажиллагааны чиглэл, үүрэг нь цагдаагийн байгууллагын чиг үүргийг хэрэгжүүлэх шаардлагыг хангаж байгаа эсэхэд хяналт тавьж, өөрчлөлт оруулах эсэх саналаа цагдаагийн төв байгууллагын даргын зөвлөлийн хуралдаанаар хэлэлцүүлж шийдвэрлүүлнэ. Шаардлагатай тохиолдолд ажлын хэсэг байгуулан ажиллуулж болно. 105.2.7.Энэ зүйлийн 105.2.2-т заасан байгууллагын орон тоо, зохион байгуулалтын бүтцэд өөрчлөлт оруулахдаа дараахь үзүүлэлтийг харгалзан үзнэ: а/хариуцсан нутаг дэвсгэрийн хэмжээ, хүн амын нягтаршил, газар зүйн байршил, зам харилцааны нөхцөл, гэмт хэрэг, зөрчлийн гаралтын өсөлт, бууралтын сүүлийн 3 жилийн нөхцөл байдал; б/эрүүгийн болон хэв журмын нөхцөл байдалд үнэлгээ, шинжилгээ хийсний дүнд тодорхой төрлийн гэмт хэрэгтэй тэмцэх төрөлжсөн цагдаагийн нэгж байгуулах шаардлага; в/хууль тогтоомжид заасны дагуу нутгийн өөрөө удирдах байгууллагаас гаргасан хүсэлт; г/хууль тогтоомжийн дагуу цагдаагийн байгууллагатай гэрээ байгуулсан хуулийн этгээдээс тавьсан хүсэлт; д/тухайн байгууллагаас гаргасан санал, тухайн нэгж алба хаагчдын ажлын ачаалал, бүтэц, зохион байгуулалтын өөрчлөлт хийх хэрэгцээ, шаардлагыг тодорхойлсон ажлын байрны шинжилгээ, үнэлгээ хийсэн материал; е/бусад. 105.2.8.Цагдаагийн төв байгууллагын харьяа алба, нэгж, тэдгээрийн зохион байгуулалтын бүтцийн нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын бүтэц, орон тоо, үүрэг, чиглэл зэрэг мэдээлэл бүхий баримт бичгийг /схем, бүдүүвч зураг, зураглал/ Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж хариуцан гаргана. 105.2.9.Цагдаагийн байгууллагын хууль тогтоомжоор хүлээсэн үүргийг байгууллагуудад оновчтой хуваарилах үүргийг цагдаагийн төв байгууллагын Захиргааны удирдлагын газар хариуцна. ---oOo--- 53 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 106.АЛБАН ТУШААЛ /АЖЛЫН БАЙР/-ЫН ТОДОРХОЙЛОЛТ БОЛОВСРУУЛАХ Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Батлагдсан: 2017.12.20 Дугаар: А/246 Хуудас: 2 106.1.ЗОРИЛГО Энэ журмаар цагдаагийн байгууллагын албан тушаал /ажлын байр/-ын тодорхойлолт /Цаашид “Ажлын байрны тодорхойлолт” гэх/-ыг боловсруулах, батлах, мөрдөх, мөрдүүлэхтэй холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 106.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ 106.2.1.Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагын албан тушаал /ажлын байр/ бүр ажлын байрны тодорхойлолттой байна. 106.2.2.Цагдаагийн төв байгууллагын дарга, Дотоодын цэргийн командлагч ажлын байрны тодорхойлолтыг баталж, мөрдүүлэх, хүний нөөцийн асуудал хариуцсан албан тушаалтан түүнийг алба хаагч бүрт танилцуулах үүрэгтэй. Төрийн албаны тухай хуулийн 14 дүгээр зүйлийн 14.1.1-д заасны дагуу алба хаагч нь томилогдсон албан тушаалын чиг үүрэг, эрх хэмжээг тогтоосон ажлын байрны тодорхойлолтыг албан ёсоор гаргуулан авах, түүнийг хэрэгжүүлэх нөхцөлийг бүрдүүлэхийг томилогдсон байгууллагын даргаас шаардах эрхтэй. 106.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Ажлын байрны шинжилгээ” - цагдаагийн төв байгууллагын даргын тушаалаар томилогдсон алба хаагчид болон бусад байгууллагаас томилогдсон албан тушаалтан, мэргэжлийн хүмүүсийн оролцоотой байгуулагдсан ажлын хэсгээс эсхүл гэрээний үндсэн дээр мэргэшлийн зөвлөгч нарын оролцоотой гадны байгууллагын мэргэшсэн багийн явуулах ямар албан тушаал бий болгох талаар судлан шинжлэх үйл ажиллагаа; “Ажлын байрны үнэлгээ” – ажлын байр /албан тушаал/-ны шинжилгээний үндсэн дээр тухайн албан тушаалыг ямар ангилал, зэрэглэлд хамааруулах, ямар цалин хөлс олгох, тухайн ажлын байрны гүйцэтгэл ямар байх ёстойг харуулсан жишиг хэм хэмжээ зэргийг тодорхойлох дүгнэлт гаргах үйл ажиллагаа; “Ажлын байрны тодорхойлолт” – хууль тогтоомжид заасны дагуу тодорхой ажлын байранд ажиллах алба хаагчид тавигдах мэргэжил, мэргэшлийн шаардлага, мэдлэг, боловсрол, ур чадвар, туршлага, эрх, үүрэг, хүлээх хариуцлага зэргийг тодорхойлж ажил олгогчоос тогтоож, баталсан хэм хэмжээг. 106.4.АЖЛЫН БАЙРНЫ ТОДОРХОЙЛОЛТ БОЛОВСРУУЛАХ 106.4.1.Ажлын байрны тодорхойлолтыг боловсруулахдаа Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 71 дүгээр зүйл, Төрийн албаны зөвлөлийн 2004 оны 34 дүгээр тогтоолоор баталсан “Албан тушаал /ажлын байр/-ын тодорхойлолтын загвар, тодорхойлолт боловсруулах заавар” болон энэ журмыг баримтална. 106.4.2.Цагдаагийн төв байгууллагын Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгжээс ажлын байрны тодорхойлолтыг зохион байгуулалтын нэгжийн үйл ажиллагааны хэтийн төлөвлөгөө, стратегийн зорилт, гол зорилт, үйл ажиллагааны зорилт, тухайн ажлын байрны шинжилгээ, үнэлгээний үр дүн зэргийг үндэслэн албан тушаалын төрөл нэг бүрээр боловсруулах ажлыг зохион байгуулж, цагдаагийн төв байгууллагын даргаар баталгаажуулж, алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад хүргүүлэх, хадгалах үүргийг хүлээнэ. 106.4.3.Ажлын байрны тодорхойлолтыг боловсруулахын тулд ажлын байрны шинжилгээг хийнэ. Ажлын байрны шинжилгээ нь ямар албан тушаал бий болгох, ажлын байрны тодорхойлолт нь иргэнийг ажилд шилж сонгон авах, ажлын байрны үнэлгээ нь тухайн албан тушаалын ангилал, зэрэглэл, олгох цалин хөлс зэргийг тодорхойлно. 106.4.4.Ажлын байрны тодорхойлолт боловсруулах ажлыг дор дурдсан арга, хэлбэрээр зохион байгуулж болно: а/цагдаагийн төв байгууллагын болон холбогдох бусад байгууллагын албан тушаалтан, мэргэжлийн хүмүүсийн оролцоотой байгуулагдсан ажлын хэсэг байгуулах; б/шинэчлэх, нэмэлт оруулах тохиолдолд газар, хэлтсийн дарга, хүний нөөцийн 54 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам асуудал хариуцсан албан тушаалтан, бусад байгууллагаас мэргэжлийн хүмүүсийн оролцоотой ажлын хэсэг байгуулах; в/цагдаагийн байгууллагад нарийн мэргэжил, ур чадвар шаардсан албан тушаалын ажлын байрны шинжилгээ, тодорхойлолт, үнэлгээг зохих журмын дагуу байгуулсан гэрээний үндсэн дээр мэргэшлийн зөвлөгч нарын оролцоотой гадны байгууллагын мэргэшсэн баг ажиллуулах. 106.4.5.Цагдаагийн төв байгууллагын даргын тушаалаар байгуулагдсан ажлын байрны тодорхойлолт боловсруулах ажлын хэсгийн ахлагч нь гүйцэтгэх ажлын төлөвлөгөө, хуваарийг баталж, гишүүдэд ажлыг нь хуваарилж өгнө. Ажлын байрны тодорхойлолтыг удирдлагаас заасан хугацаанд боловсруулж төслөөр нь танилцуулан баталгаажуулсны дараа зохион байгуулсан ажлын талаар тайлан бичиж, Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгжид хүргүүлнэ. 106.4.6.Цагдаагийн байгууллагын даргын шийдвэрээр алба хаагчаар ажлын байр /албан тушаал/-ны тодорхойлолтод заагаагүй хуульд заасан бусад чиг үүргийг тодорхой хугацаанд гүйцэтгүүлж болно. 106.4.7.Цагдаагийн төв байгууллагын даргын баталсан ажлын байрны тодорхойлолтыг үндэслэн цагдаагийн алба, нэгжийн дарга тухайн байгууллагын зорилт, чиг үүргийг хэрэгжүүлэхэд шаардлагатай үүрэг, үйл ажиллагааг нэмж тусгах саналаа Цагдаагийн төв байгууллагын даргад тавьж шийдвэрлүүлнэ. 106.4.8.Ажлын байрны тодорхойлолтын “Мэргэшил” гэсний дараахь “Чухал шаардлагатай” гэсний доорх зайд тухайн ажлын байрны чиг үүргийг зохих түвшинд хэрэгжүүлэхэд шаардагдах дипломын дараахь сургалтаар мэргэшлийн түвшинд эзэмшсэн байх тодорхой чиглэлийн /Жишээ нь: байцаагчийн, ахлах байцаагчийн, ахлах мэргэжилтний, тасгийн даргын, хэлтсийн даргын, газрын даргын сургалтад сурч амжилттай төгссөн байх гэх мэт/ мэдлэг чадвар олгох сургалтад заавал хамрагдсан байхыг тодорхойлж бичнэ. 106.4.9.Энэ журмын 106.4.6-д зааснаас бусад тохиолдолд алба хаагчаар ажлын байр /албан тушаал/-ны тодорхойлолтод тусгагдаагүй ажил үүргийг гүйцэтгүүлэхийг хориглоно. 106.5.АЖЛЫН БАЙРНЫ ТОДОРХОЙЛОЛТЫГ ШИНЭЧЛЭХ 106.5.1.Ажлын байрны тодорхойлолтыг дараахь тохиолдолд шинэчлэн боловсруулж баталгаажуулна: а/цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны хэтийн төлөвлөгөө, тэдгээрт тусгагдсан зорилт, чиг үүрэг өөрчлөгдсөн; б/шинээр ажлын байр бий болсон; в/алба хаагч шинээр авах. 106.5.2.Шаардлагатай бол шинээр бий болсон ажлын байранд шинжилгээ хийж, ажлын байрны тодорхойлолт, түүнд тавигдах шаардлагыг шинэчлэн боловсруулсан байна. 106.5.3.Энэ зүйлийн 106.5.1-т заасан тохиолдолд ажлын 14 өдөрт багтаан ажлын байрны тодорхойлолтыг шинэчлэн баталгаажуулсан байна. ---оОо--- 55 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 107.ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ СУДАЛГАА, ХЭТИЙН ТӨЛӨВЛӨГӨӨ БОЛОВСРУУЛАХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/246 Хуудас: 1 107.1.ЗОРИЛГО Төсвийн тухай хууль, Засгийн газрын агентлагийн эрх зүйн байдлын тухай хууль, Цагдаагийн албаны тухай хуульд заасны дагуу цагдаагийн байгууллага нь чиг үүрэг, эрхэм зорилго, стратегийн зорилтоо хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны хэтийн төлөвлөгөөтэй ажиллана. Энэ журмаар Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагаанд судалгаа хийх, түүний дүнд тулгуурлан хөгжлийн хэтийн төлөвлөгөө боловсруулахтай холбоотой харилцааг зохицуулахад оршино. 107.2.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Хэтийн төлөвлөгөө” - нийгмийн хөгжлийн үндсэн чиглэлд нийцүүлэн байгууллагын чиг үүрэг, эрхэм зорилго, стратегийн зорилтыг хэрэгжүүлэх зорилгоор, судалгааны үндсэн дээр боловсруулан гаргасан ажлын төлөвлөлтийг. 107.3.ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ СУДАЛГАА ХИЙХ, ХЭТИЙН ТӨЛӨВЛӨГӨӨГ БОЛОВСРУУЛАХ 107.3.1.Цагдаагийн төв байгууллагын Хяналт шалгалт, үнэлгээ, дотоод аудитын асуудал хариуцсан нэгж, Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгж, Санхүүгийн нэгж, Мэдээлэл нэгтгэн боловсруулах асуудал хариуцсан нэгж хамтран судалгаа хийх, хэтийн төлөвлөгөө боловсруулах ажлыг зохион байгуулна. Шаардлагатай бол ажлын хэсэг, баг байгуулан ажиллаж болно. 107.3.2.Цагдаагийн төв байгууллагын даргын шийдвэрээр байгуулагдсан баг судалгаа хийж, хэтийн төлөвлөгөөг боловсруулж, төсвийн ерөнхийлөн захирагчид хүргүүлнэ. 107.3.3.Судалгааны баг дараахь чиглэлээр судалгаа хийнэ: а/нийгэм, эдийн засгийн бодлого, хөгжил; б/иргэд, олон нийтийн үнэлгээ; в/эрх зүйн орчин; г/эрүүгийн болон хэв журмын нөхцөл байдал, чиг хандлага; д/үйл ажиллагааны өөрчлөлт, технологийн шинэчлэл; е/байгууллагын бүтэц, зохион байгуулалт; ж/гадаад орнуудын туршлага; з/хүний нөөц, сургалт; и/албан хаагчийн нийгмийн асуудал; к/хөрөнгө оруулалт, санхүүгийн байдал; л/бусад /аюулгүй байдал, ажиллах орчин нөхцөл, үйлчилгээний стандарт, хяналт шинжилгээ, чанарын үзүүлэлт, мэдээлэл технологи, олон нийт-цагдаагийн хамтын ажиллагаа, цагдаагийн байгууллагын хөгжлийн хөтөлбөрийн хэрэгжилт гэх мэт/. 107.3.4.Судалгааны баг үйл ажиллагаагаа явуулахдаа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын санал, дэмжлэг туслалцааг авч хамтран ажиллана. 107.3.5.Судалгаа хийх, хэтийн төлөвлөгөөг боловсруулахад шаардагдах зардлыг Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 8 дугаар бүлэгт заасны дагуу төсөвт тусгана. 107.3.6.Цагдаагийн төв байгууллагын даргад танилцуулах судалгааны багийн танилцуулга дараахь бүтэцтэй байна: а/нөхцөл байдал; б/дүгнэлт; в/хэтийн төлөвлөгөөний төсөл; г/эдийн засгийн тооцоо, төсвийн төсөөлөл. 107.3.7.Судалгааны баг хэтийн төлөвлөгөөний төслийг Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 104-т заасны дагуу шийдвэрлүүлнэ. ---оОо--- 56 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 108.ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН АЖЛЫГ ТӨЛӨВЛӨХ, ТАЙЛАГНАХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: ЦБҮАЖ №108.25а, ЦБҮАЖ №108.25б, ЦБҮАЖ №108.25в, ЦБҮАЖ №108.25г, ЦБҮАЖ №108.25д, ЦБҮАЖ №108.25е, ЦБҮАЖ №108.25ж. Тараасан: 2017.12.20 Дугаар: А/246 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас: 5 108.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн төв байгууллага, алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан байгууллага хууль тогтоомж, Засгийн газрын үйл ажиллагааны хөтөлбөр, Цагдаагийн байгууллагын хөгжлийн хөтөлбөр, цагдаагийн байгууллагын ойрын болон хэтийн зорилт, түүнийг хэрэгжүүлэх, төлөвлөх үүргийг хэрэгжүүлэхтэй холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 108.2.ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН АЖЛЫГ ТӨЛӨВЛӨХ 108.2.1.Цагдаагийн төв байгууллага нь жилийн үйл ажиллагаагаа төлөвлөж төлөвлөгөө гаргах ба түүнийг цагдаагийн бүх шатны нэгж үйл ажиллагаандаа мөрдөж хэрэгжүүлнэ. Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны жилийн төлөвлөгөө нь Цагдаагийн байгууллагын хөгжлийн хөтөлбөрөөр тогтоосон стратегид үндэслэн боловсруулагдсан тухайн жилийн үр дүнгийн гэрээний салшгүй бүрэлдэхүүн хэсэг байна. 108.2.2.Цагдаагийн бүх шатны байгууллага жил, улирлын үйл ажиллагааны төлөвлөгөөтэй байх ба байгууллагын дарга нар ажлын гүйцэтгэлийг үнэлэх, дүгнэх зорилгоор байгууллагынхаа хэмжээнд ажлаа сараар төлөвлөн хэрэгжүүлж болно. Сарын төлөвлөгөөний биелэлт, хүрэх үр дүн нь жил, улирлын үйл ажиллагааны төлөвлөгөөний гүйцэтгэлд тохирсон байна. 108.2.3.Цагдаагийн алба, нэгжийн дарга болон сум, хороонд байгаа хэсгийн байцаагч, төлөөлөгч нар өдөр тутмын ажлын тэмдэглэлтэй байна. 108.2.4.Цагдаагийн төв байгууллагын ахлах мэргэжилтэн, ахлах байцаагч, мэргэжилтэн, байцаагч, харьяа алба, нэгжийн мөрдөн байцаагч, хэрэг бүртгэгч, төлөөлөгч нар календарчилсан төлөвлөгөөтэй, бусад алба хаагч өдөр тутмын ажлын тэмдэглэлтэй байна. 108.2.5.Цагдаагийн бага цолны албан тушаалд ажиллаж буй бүрэлдэхүүн үүрэг даалгавар, өдөр тутмын ажлын тэмдэглэл, эргүүл, харуул, жижүүрт гардаг алба хаагч ээлжтэй байх хугацаандаа хийсэн ажлын тэмдэглэл /Маягт ЦБҮАЖ №108.25а/, илрүүлсэн зөрчлийн бүртгэл /Маягт ЦБҮАЖ №108.25б/, илрүүлсэн болон таслан зогсоосон гэмт хэргийн бүртгэл /Маягт ЦБҮАЖ №108.25в/, ажилласан арга хэмжээ, хамгаалалтын бүртгэл /Маягт ЦБҮАЖ №108.25г/, зөрчил үйлдэхэд ашигласан зэвсэг, хэрэгсэл, эд зүйл, олсон хөрөнгө, орлогыг хураасан бүртгэл / Маягт ЦБҮАЖ №108.25д/, ар гэр, асран хамгаалагч, харгалзан дэмжигч болон саатуулах байранд хүлээлгэн өгсөн хүний бүртгэл /Маягт ЦБҮАЖ №108.25е/, эрэн сурвалжилж олж тогтоосон хүн, эд зүйлийн бүртгэл /Маягт ЦБҮАЖ №108.25ж/ тус тус хөтөлнө. 108.2.6.Бусад алба хаагч ажлаа төлөвлөх, тэмдэглэл хөтлөх журмыг тухайн байгууллагын дарга дотоод журмаар тогтооно. 108.2.7.Цагдаагийн байгууллага үйл ажиллагааныхаа жилийн төлөвлөгөөгөө боловсруулахдаа байгууллагын үндсэн зорилт бүрийг байгууллагын буюу нэгжийн стратегийн зорилтуудын дарааллаар, тэдгээрийг хэрэгжүүлэхийн тулд хүрэх гол зорилтуудыг ангилж, тухайн жилийн зорилтуудаа ажил, үйлчилгээний шалгуур үзүүлэлт /тоо, чанар, хугацаа, өртөг/-ээр тодорхойлон гаргаж, төлөвлөх үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэх үе шатын дагуу зохион байгуулна. 108.2.8.Жил, улирлын үйл ажиллагааны төлөвлөгөө нь цагдаагийн байгууллагын стратегийн зорилт /хүрэх үр дүн/ тус бүрийн хүрээнд уг зорилтдоо хүрэх гол зорилтууд /ажил үйлчилгээ/, тэдгээрийг хэрэгжүүлэхийн тулд тухайн жил дэвшүүлсэн зорилтууд /тухайн жилийн зорилт буюу ажил, үйлчилгээний тоо хэмжээ/, тухайн тавигдах чанарын шаардлага /тэдгээрийн чанарын үзүүлэлт/, ажил, үйлчилгээний бэлтгэн нийлүүлэх хугацаа гэсэн нягт уялдаа бүхий үзүүлэлтүүдээс бүрддэг учир эдгээр үзүүлэлтүүдийн харилцан шүтэлцээг сайтар тооцон уг төлөвлөгөөнд тусган боловсруулсан байвал зохино. 108.2.9.Улирлын төлөвлөгөө нь жилийн ажлын үйл ажиллагааны төлөвлөгөөний салшгүй хэсэг бөгөөд жилийн үйл ажиллагааны төлөвлөгөөнд ороогүй цаг үеийн шинжтэй ажлыг тусгаж болно. 57 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 108.2.10.Цагдаагийн төв байгууллагын харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага жилийн ажлын үйл ажиллагааны төлөвлөгөөг цагдаагийн төв байгууллагын Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгжид жил бүрийн 12 дугаар сарын 20-ны дотор ирүүлнэ. 108.2.11.Цагдаагийн төв байгууллагын харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага жилийн үйл ажиллагааны төлөвлөгөөний биелэлт, тайланг загвар, бүтцийн дагуу тогтоосон хугацаанд гаргаж цагдаагийн төв байгууллагын Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгжид хагас, бүтэн жилээр ирүүлнэ. Шаардлагатай тохиолдолд сар, улирлаар биелэлт, тайланг авч болно. ---оОо--- 58 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №108.25а Өдөр тутмын ажлын тэмдэглэл /7 хоногоор/ Удирдлагаас өгсөн үүрэг, даалгавар: _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ 20__он___сар___өдөр Гараг: ______________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ 20__он___сар___өдөр Гараг: ______________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ 20__он___сар___өдөр Гараг: ______________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ 20__он___сар___өдөр Гараг: ______________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ 20__он___сар___өдөр Гараг: ______________ ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ 20__он___сар___өдөр Гараг: ______________ _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ 20__он___сар___өдөр Гараг: ______________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ Тэмдэглэл хөтөлсөн : ________________________ цагдаа, цагдаагийн________________/_________________/ Танилцсан : _______________/_________________/ 59 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №108.25б Мэдээллийн сангийн дугаар Бусад алба, алба хаагчид шилжүүлсэн бол тэр талаарх мэдээлэл Авсан арга хэмжээ / шийтгэлийн хуудасны дугаар/, огноо Зөрчлийн утга Зөрчил гаргасан огноо Оршин суух хаяг, байршил, утасны дугаар д/д Зөрчил гаргасан хүн болон байгууллагын нэр, регистрийн дугаар ИЛРҮҮЛСЭН ЗӨРЧЛИЙН БҮРТГЭЛ Маягт ЦБҮАЖ №108.25в ИЛРҮҮЛСЭН БОЛОН ТАСЛАН ЗОГСООСОН ГЭМТ ХЭРГИЙН БҮРТГЭЛ д/д Хэргийн товч утга, огноо Хэргийн дугаар, зүйл, хэсэг Холбогдогчийн овог нэр, регистрийн дугаар Шалгасан алба хаагчийн цол, нэр Хэргийн шийдвэрлэлт Маягт ЦБҮАЖ №108.25г АЖИЛЛАСАН АРГА ХЭМЖЭЭ, ХАМГААЛАЛТЫН БҮРТГЭЛ д/д Арга хэмжээний нэр, хамгаалалтын чиглэл Хугацаа Ажилласан огноо, хугацаа 60 Ажлын үр дүн Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №108.25д Хураасан эд зүйлийг шилжүүлсэн алба хаагчийн цол, нэр, огноо Шийдвэрлэсэн байдал Содон шинж, тэмдэг Хураасан эд зүйлийн нэр, тоо, хэмжээ Сангийн дугаар Зөрчлийн утга, хураасан огноо д/д Эд зүйлээ хураалгасан хүний овог, нэр, регистрийн дугаар ЗӨРЧИЛ ҮЙЛДЭХЭД АШИГЛАСАН ЗЭВСЭГ, ХЭРЭГСЭЛ, ЭД ЗҮЙЛ, ОЛСОН ХӨРӨНГӨ, ОРЛОГЫГ ХУРААСАН БҮРТГЭЛ Маягт ЦБҮАЖ №108.25е д/д Хүлээлгэн өгсөн хүний овог, нэр, регистрийн дугаар Өгсөн огноо, цаг, минут АР ГЭР, АСРАН ХАМГААЛАГЧ, ХАРГАЛЗАН ДЭМЖИГЧ БОЛОН СААТУУЛАХ БАЙРАНД ХҮЛЭЭЛГЭН ӨГСӨН ХҮНИЙ БҮРТГЭЛ Гаргасан зөрчлийн утга Хүлээлгэн өгөхөд ямар байдалтай байсан Хүлээн авсан хүний овог, нэр, регистр, утасны дугаар Маягт ЦБҮАЖ №108.25ж Олж тогтоосон алба хаагчийн цол, нэр Эд зүйл: Мал, амьтан, тээврийн хэрэгсэл, галт зэвсэг, сум, эд хөрөнгө г.м. ---оОо--- 61 Шийдвэрлэлт “ASAP” санд зогсоосон дугаар Эрэн сурвалжилж, олж тогтоосон хүн, эд зүйлийн нэр, регистрийн дугаар Хүн, эд зүйлийг хүлээн авсан алба хаагчийн цол, нэр, утасны дугаар “ASAP”санд зарласан дугаар Хэрэг, өргөдлийн дугаар д/д Эрэн сурвалжилж байгаа цагдаагийн байгууллага ЭРЭН СУРВАЛЖИЛЖ ОЛЖ ТОГТООСОН ХҮН, ЭД ЗҮЙЛИЙН БҮРТГЭЛ Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 109.ЗАРИМ ХӨТӨЛБӨР, ТӨЛӨВЛӨГӨӨ ГАРГАЖ ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/246 Хуудас: 4 109.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагын нийтлэг чиг үүрэгтэй нь холбогдуулан үйл ажиллагааны хөтөлбөр, төлөвлөгөө боловсруулж хэрэгжүүлэхийг хууль тогтоомжоор тусгайлан үүрэг болгосон тохиолдолд үүсэх харилцааг зохицуулахад оршино. 109.2.ХӨТӨЛБӨР, ТӨЛӨВЛӨГӨӨ БАТАЛЖ ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ НИЙТЛЭГ ҮНДЭСЛЭЛ 109.2.1.Төрийн байгууллагуудад нийтэд нь болон цагдаагийн байгууллагад хууль тогтоомжоор тусгайлан үүрэг болгосон хөтөлбөр, төлөвлөгөөний жагсаалтыг цагдаагийн төв байгууллагын Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгж гаргаж, хэрэгжилтийг хянаж зохицуулах үүргийг хүлээнэ. 109.2.2.Алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нь энэ зүйлийн 109.2.1д заасан жагсаалтын дагуу хөтөлбөр, төлөвлөгөөг боловсруулан хэрэгжүүлж, үр дүнг тооцон дээд шатны байгууллагад тайлагнана. 109.2.3.Энэ зүйлийн 109.2.1-д заасан жагсаалтын дагуу хөтөлбөр, төлөвлөгөө боловсруулах, хэрэгжилтийг хангахад зөвлөл, ажлын хэсэг болон дэд ажлын хэсэг байгуулан ажиллуулж болох бөгөөд бичиг хэргийн болон үйл ажиллагааны бусад зардлыг холбогдох алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага зохих журмын дагуу шийдвэрлэнэ. 109.2.4.Хууль тогтоомжид хөтөлбөр, төлөвлөгөөг цагдаагийн тодорхой алба хариуцахаар заасан бол уг алба боловсруулалт, хэрэгжилтийг хариуцаж энэ тухайгаа хөтөлбөр, төлөвлөгөөнд заасан хугацаанд тайлагнана. 109.2.5.Хөтөлбөр, төлөвлөгөөнд хариуцан гүйцэтгэх алба, нэгж, албан тушаалтан, гүйцэтгэлийн шалгуур үзүүлэлтийг гарч болох бэрхшээл, хүндрэл, эрсдэлийг тооцож, биелэгдэх боломжтой хувилбараар тусган хэрэгжүүлнэ. 109.2.6.Орон тооны бус хороо, зөвлөл, ажлын хэсгийн өдөр тутмын үйл ажиллагааг тэдгээрийн нарийн бичгийн дарга зохицуулах бөгөөд түүний ажлын байрны тодорхойлолтод уг асуудлыг тусган оруулна. 109.2.7.Хөтөлбөр, төлөвлөгөө, төсөлд цагдаагийн төв байгууллагын Төлөвлөлт, зохион байгуулалтын ажил хариуцсан нэгж болон хариуцан хэрэгжүүлэх алба, нэгж нь хяналт, шинжилгээ, үнэлгээ хийнэ. 109.3.ТЕРРОРИЗМООС СЭРГИЙЛЭХ ТӨЛӨВЛӨГӨӨ Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллага нь Терроризмтой тэмцэх тухай хуулийн 6 дугаар зүйлийн 6.2-т зааснаар терроризмоос сэргийлэх арга хэмжээний нэгдсэн төлөвлөгөөнд нийцүүлэн өөрийн байгууллагын хэмжээнд хэрэгжүүлэх төлөвлөгөө батлан хэрэгжүүлнэ. 109.4.ГАМШГААС ХАМГААЛАХ ТӨЛӨВЛӨГӨӨ 109.4.1.Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллага нь Гамшгаас хамгаалах тухай хуулийн 8.1-д заасан гамшгаас хамгаалах төлөвлөгөө гарган хэрэгжүүлнэ. 109.4.2.Цагдаа, дотоодын цэргийн нийт байгууллагын хэмжээнд хэрэгжих төлөвлөгөөг боловсруулж, хэрэгжилтэд хяналт тавих үүргийг цагдаагийн төв байгууллагын Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба, Дотоодын цэргийн штабын дарга тус тус хүлээнэ. 109.4.3.Цагдаа, дотоодын цэргийн бусад байгууллагад гамшгаас хамгаалах төлөвлөгөөг боловсруулж, дээд шатны байгууллагаар батлуулан хэрэгжүүлэх үүргийг тухайн байгууллагын дарга хүлээнэ. 109.4.4.Гамшгаас хамгаалах төлөвлөгөөнд Гамшгаас хамгаалах тухай хуулийн 8.2-д заасан байгууллагын хүлээх үүргээс гадна хийж гүйцэтгэх үйл ажиллагаа, хариуцах алба хаагч зэргийг тусгана. 109.4.5.Төлөвлөгөөг боловсруулах, түүнд тусгах асуудлыг тодорхойлохдоо онцгой байдлын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллага, түүний харьяа нэгж, алба хаагч, мэргэжилтнүүдийн туслалцаа, санал, дүгнэлтийг авч болно. 62 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 109.4.6.Гамшгаас хамгаалах төлөвлөгөөг онцгой байдлын асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүний баталсан төлөвлөгөө боловсруулах заавар, аргачлалын дагуу төлөвлөнө. 109.5.ГЭМТ ХЭРГЭЭС УРЬДЧИЛАН СЭРГИЙЛЭХ ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ТӨЛӨВЛӨГӨӨ 109.5.1.Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1-д заасны дагуу Засгийн газраас батлан гаргасан гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ерөнхий болон тусгай арга хэмжээний хөтөлбөр, төлөвлөгөөний цагдаагийн байгууллагад хамаарах хэсгийг хариуцан хэрэгжүүлж, зохион байгуулах ажлыг цагдаагийн төв байгууллагын Урьдчилан сэргийлэх ажил хариуцсан нэгж хариуцна. 109.5.2.Засгийн газраас баталсан гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ерөнхий болон тусгай арга хэмжээний хүрээнд нийцүүлэн цагдаагийн байгууллагын гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх хөтөлбөр, төлөвлөгөөг цагдаагийн төв байгууллагын даргаар батлуулж хэрэгжүүлнэ. 109.5.3.Цагдаагийн төв байгууллага нь гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах бодлого боловсруулах, хэрэгжүүлэх ажлыг зохион байгуулж, хяналт тавих орон тооны бус зохицуулах зөвлөлтэй байна. Уг зөвлөлийн ажиллах журмыг Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 119-т зааснаар зохицуулна. 109.6.АВЛИГАТАЙ ТЭМЦЭХ ҮНДЭСНИЙ ХӨТӨЛБӨРИЙГ ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ 109.6.1.Авлигын эсрэг хууль, Авлигатай тэмцэх үндэсний хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх ажлыг зохион байгуулж, хяналт тавих зөвлөл нь /цаашид “Зөвлөл” гэнэ/ дээрх хууль, хөтөлбөр, тэдгээртэй холбоотой бусад хууль тогтоомж, шийдвэрийг цагдаагийн байгууллагуудын хэмжээнд хэрэгжүүлэх ажлыг зохион байгуулах, зохицуулах, хэрэгжилтэд нь хяналт тавих, үр дүнг тооцох чиг үүрэгтэй ажиллана. 109.6.2.Орон тооны бус зөвлөлийн дарга нь цагдаагийн төв байгууллагын Дэд дарга байх бөгөөд таваас доошгүй гишүүнтэй байна. Зөвлөлийн нарийн бичгийн даргаар цагдаагийн төв байгууллагын Аюулгүй байдал хариуцсан нэгжийн дарга, гишүүдэд Дэд бөгөөд Нийслэлийн цагдаагийн газрын дарга, Санхүү, аж ахуйн алба, Захиргааны удирдлагын газар, Дотоодын цэргийн штаб, Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгж, Хяналт шалгалт, үнэлгээ, дотоод аудитын ажил хариуцсан нэгж, Төрийн нууц хариуцсан, Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж, Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба, Мэдээллийн технологи, холбооны ажил хариуцсан нэгж, цагдаа, дотоодын цэргийн сургалт хариуцсан нэгж, Хэвлэл, мэдээлэл хариуцсан нэгж, Бүртгэл, хяналт хариуцсан нэгжийн дарга нар байна. 109.6.3.Цагдаагийн байгууллага бүрт Авлигын эсрэг хууль, Авлигатай тэмцэх үндэсний хөтөлбөр, зөвлөлөөс гаргасан жилийн үйл ажиллагааны төлөвлөгөөг хэрэгжүүлэх чиг үүрэг бүхий салбар зөвлөл /Цаашид “Салбар зөвлөл” гэнэ/-тэй байх бөгөөд байгууллагын дарга уг салбар зөвлөлийн бүрэлдэхүүнийг тушаалаар байгуулж, өөрөө ахална. 109.6.4.Салбар зөвлөл нь зөвлөлөөс гаргасан жилийн үйл ажиллагааны төлөвлөгөөний дагуу зохиосон ажлын явц, үр дүнг сар бүр хэлэлцэн дүгнэлт өгч, ажлын тайлан, мэдээг улирал бүрийн сүүлийн сарын 25-ны дотор зөвлөлийн даргын нэр дээр ирүүлнэ. 109.6.5.Зөвлөлийн үйл ажиллагааны үндсэн хэлбэр нь хуралдаан байна. Зөвлөл нь улиралд 1 удаа хуралдана. 109.6.6.Зөвлөлийн хуралдаанаар Авлигын эсрэг хууль, Авлигатай тэмцэх үндэсний хөтөлбөр, зөвлөлөөс гаргасан жилийн үйл ажиллагааны төлөвлөгөөний хэрэгжилтийн явц байдал, үр дүн, биелэлт, алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагаас хийсэн ажил, тайлан мэдээ ирүүлсэн байдлын талаар хэлэлцэж, шийдвэр гаргана. Зөвлөлийн хуралдааны явцын тухай тэмдэглэл хөтөлнө. 109.6.7.Энэ зүйлийн 109.6.5-т заасан хуралдааны шийдвэрийн хэлбэр нь зөвлөмж байна. Зөвлөмжийг хуралдаанаар хэлэлцсэн асуудлын хүрээнд гарган, цагдаагийн төв байгууллагын даргад танилцуулсны дараа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад хүргүүлж, үр дүнг тооцно. 109.6.8.Зөвлөлийн хурлыг зөвлөлийн дарга удирдана. 109.6.9.Зөвлөл нь Авлигатай тэмцэх үндэсний хөтөлбөрийн хүрээнд алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагаас хийсэн ажлын тайлан, мэдээг нэгтгэж, биелэлтийн явц байдал, үр дүнг тогтоосон хугацаанд Хууль зүй, дотоод хэргийн яам, Авлигатай тэмцэх газарт бичгээр танилцуулна. 109.6.10.Алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагаас Авлигатай тэмцэх 63 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам үндэсний хөтөлбөр, зөвлөлөөс гаргасан жилийн үйл ажиллагааны төлөвлөгөөг хэрэгжүүлэх талаар хийсэн ажилд хяналт-шинжилгээ хийж, үнэлгээ өгөх ажлыг цагдаагийн төв байгууллагын Төлөвлөлт, зохион байгуулалтын ажил хариуцсан нэгж хариуцна. 109.6.11.Төлөвлөлт, зохион байгуулалтын ажил хариуцсан нэгж нь энэ зүйлийн 109.6.10-т заасан хяналт-шинжилгээ, үнэлгээ өгөх ажлыг энэ журмын 109.6.9-т заасны дагуу зөвлөл дээр нэгтгэсэн тайлан, мэдээг авч хийхээс гадна, шаардлагатай бол тухайн байгууллагаас нэмэлт материал авах, газар дээр нь очиж хийж болно. 109.6.12.Зөвлөлийн эрх хэмжээ: а/Авлигын эсрэг хууль, Авлигатай тэмцэх үндэсний хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх талаар зөвлөлөөс гаргасан жилийн ажлын төлөвлөгөөг цагдаагийн байгууллагын хэмжээнд хэрэгжүүлэх, биелэлтэд хяналт тавьж, үр дүнг тооцох; б/энэ хэсгийн “а”-т заасан төлөвлөгөөг жил бүрийн эхний сарын 15-ны дотор гаргаж, зөвлөлийн даргаар батлуулах; в/цагдаагийн байгууллага, түүний салбар зөвлөл нь төлөвлөгөөнд тусгагдсан арга хэмжээг хэрэгжүүлэх; г/цагдаагийн байгууллага, түүний салбар зөвлөл нь зөвлөлийн өгсөн үүрэг, даалгавар, зөвлөмжийг биелүүлж, үр дүнг зөвлөлд танилцуулах; д/зөвлөл хуралдаанаар алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын салбар зөвлөлөөс авлигатай холбоотой хууль тогтоомж, шийдвэрийг хэрэгжүүлэх талаар хийж байгаа ажлын талаарх илтгэл, мэдээллийг хэлэлцэж болно; е/Авлигын эсрэг хууль, Авлигатай тэмцэх үндэсний хөтөлбөр, зөвлөлөөс гаргасан жилийн ажлын төлөвлөгөөг хэрэгжүүлэх ажилд идэвх зүтгэл гаргасан алба хаагчдыг шагнаж урамшуулах, ажлын хариуцлага алдсан, үүрэг даалгавар биелүүлээгүй алба хаагчдад хариуцлага тооцох саналыг цагдаагийн төв байгууллагын даргын зөвлөлийн хуралдаанд танилцуулж, шийдвэрлүүлэх; ж/авлигатай холбоотой иргэд, байгууллагаас ирүүлсэн мэдээллийг цагдаагийн төв байгууллагын даргад танилцуулан алба хаагч томилж шалгуулах, холбогдох байгууллагад шилжүүлэхэд хяналт тавих. 109.6.13.Зөвлөлийн дотоод ажлыг зөвлөлийн нарийн бичгийн дарга хариуцна. 109.7.ХҮНИЙ ЭРХИЙГ ХАНГАХ ҮНДЭСНИЙ ХӨТӨЛБӨРИЙГ ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ 109.7.1.Монгол Улсад хүний эрхийг хангах үндэсний хөтөлбөр /цаашид “Үндэсний хөтөлбөр” гэнэ/-ийг цагдаагийн байгууллагын хэмжээнд хэрэгжүүлэх болон түүний биелэлтийг хангуулах чиглэлээр гарсан тушаал шийдвэрүүдийг хэрэгжүүлэх ажлыг зохион байгуулж, биелэлтийн явц байдал, үр дүнг тооцох, дээд байгууллага, албан тушаалтанд танилцуулах үүрэг бүхий салбар хороо /Цаашид “Салбар хороо” гэнэ/-г цагдаагийн төв байгууллагын дарга удирдана. 109.7.2.Салбар хорооны бүрэлдэхүүн, гишүүдийг цагдаагийн төв байгууллагын даргын тушаалаар батална. 109.7.3.Салбар хорооны үйл ажиллагааны үндсэн хэлбэр нь хорооны хуралдаан байх ба улиралд нэгээс доошгүй удаа хуралдана. 109.7.4.Салбар хорооны орлогч дарга цагдаагийн төв байгууллагын Тэргүүн дэд дарга байх бөгөөд цагдаагийн байгууллагын хэмжээнд үндэсний хөтөлбөр болон түүнтэй холбоотой гарсан тушаал шийдвэрийг хэрэгжүүлэх ажлыг удирдан зохион байгуулж, биелэлтэд нь хяналт тавьж, үр дүнг хагас, бүтэн жилийн сүүлийн сарын 25-ны дотор салбар хорооны даргад танилцуулж ажиллана. 109.7.5.Салбар хороо нь үндэсний хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх арга хэмжээний хүрээнд хийх ажлаа цагдаагийн төв байгууллагын тухайн жилийн үйл ажиллагааны төлөвлөгөөнд тусгаж байна. Шаардлагатай тохиолдолд салбар хорооны даргын баталсан удирдамж, төлөвлөгөөний дагуу ажлаа явуулна. 109.7.6.Салбар хорооны нарийн бичгийн даргаар цагдаагийн төв байгууллагын Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгжийн алба хаагчийг томилж, түүний ажлын байрны тодорхойлолтод тусгана. 109.7.7.Салбар хорооны нарийн бичгийн дарга нь алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагаас үндэсний хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх талаар зохиосон ажлын тайлан, мэдээг улирал бүрийн сүүлийн сарын 15-ны дотор авч нэгтгэн, Үндэсний хөтөлбөрийн хорооны ажлын албанд хүргүүлэх ажлыг хариуцна. 64 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 109.8.АЛБА ХААГЧИЙН АЖИЛЛАХ НӨХЦӨЛ, НИЙГМИЙН БАТАЛГААНЫ ХӨТӨЛБӨР 109.8.1.Цагдаагийн төв байгууллага нь Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 83 дугаар зүйлийн 83.3, 87 дугаар зүйлийн 87.1, Төрийн албаны тухай хуулийн 33 дугаар зүйлийн 33.6 дахь хэсэгт зааснаар цагдаагийн алба хаагчийн сургалтын болон ажиллах нөхцөл нийгмийн баталгааны хөтөлбөр боловсруулж хэрэгжүүлнэ. 109.8.2.Алба хаагчийн сургалтын хөтөлбөр боловсруулж, хэрэгжүүлэх ажлыг Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 118-д зааснаар зохицуулна. 109.8.3.Алба хаагчийн ажиллах нөхцөл, нийгмийн баталгааны хөтөлбөрийг албад, газар, хэлтсийн саналын үндсэн дээр боловсруулж, батлуулах, хэрэгжүүлэх асуудлыг цагдаагийн төв байгууллагын Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж хариуцна. 109.9.АЛБА ХААГЧ, АЖИЛЛАГСДЫН ЭРХ АШГИЙГ ХАМГААЛАХ ХӨТӨЛБӨР 109.9.1.Цагдаагийн төв байгууллага нь цагдаа, дотоодын цэргийн алба хаагч, ажиллагсдын хууль ёсны эрх ашгийг хамгаалах хөтөлбөртэй байна. 109.9.2.Хөтөлбөрт түүний нийтлэг болон эрх зүйн үндэслэл, зорилго, зорилт, хугацаа, санхүүжилт зэргийг тусгана. 109.9.3.Хөтөлбөрийг боловсруулж, хэрэгжилтийг зохион байгуулах зөвлөлийн ажлын алба нь цагдаагийн төв байгууллагын Аюулгүй байдал хариуцсан нэгж байна. ---оОо--- 65 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 110.ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ХЯНАЛТ-ШИНЖИЛГЭЭ, ҮНЭЛГЭЭ ХИЙХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: ЦБҮАЖ №110.53а, ЦБҮАЖ №110.53б Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/246 Хуудас: 20 110.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагын хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний ажлыг зохион байгуулахтай холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 110.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ, БОДЛОГО 110.2.1.Цагдаагийн байгууллага нь байгууллагын зорилго, зорилт, бодлогын баримт бичиг, эрх зүйн акт, удирдлагын шийдвэр, төлөвлөгөөний хэрэгжилт, үйл ажиллагааны явц, үр дүнд хяналт-шинжилгээ, үнэлгээ хийнэ. 110.2.2.Удирдлагын шийдвэр, төлөвлөгөөний хэрэгжилт, тодорхой үйл ажиллагаанд тухайн ажлын зайлшгүй хэрэгцээ, шаардлага, хариуцах алба хаагчийн ажлын ачааллыг харгалзан төлөвлөгөөт бус хяналт-шинжилгээ, үнэлгээ хийж болно. 110.2.3.Төлөвлөгөөт бус хяналт-шинжилгээ, үнэлгээг дараахь албан тушаалтны шийдвэрээр дор дурдсан нэгж харьяалан гүйцэтгэнэ: а/Төлөвлөлт, зохион байгуулалтын ажил хариуцсан нэгж нь цагдаагийн төв байгууллагын дарга болон дэд даргын шийдвэрээр; б/Төлөвлөлт, зохион байгуулалтын ажил хариуцсан нэгж, аюулгүй байдал хариуцсан нэгж, бусад цагдаагийн төв байгууллагын харъяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нь харьяалах дээд болон шууд харьяалан удирдах даргын шийдвэрээр. 110.2.4.Байгууллагын жилийн үйл ажиллагаанд заавал хяналт-шинжилгээ хийж, үр дүнг тооцож үнэлнэ. 110.2.5.Байгууллагын жилийн үйл ажиллагаанд хийх хяналт-шинжилгээ, үнэлгээнд цагдаагийн нийт байгууллага дараахь байдлаар хамрагдана: а/тодорхой нутаг дэвсгэр хариуцсан хэлтэс нь өөрийн болон харьяа тасаг, хэсгийн үйл ажиллагааг нэгтгэн; б/нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нь өөрийн болон харъяа хэлтсийн үйл ажиллагааг нэгтгэн; в/цагдаагийн төв байгууллагын харъяа алба, нэгж нь өөрийн болон харьяалах нэгжийн үйл ажиллагааг нэгтгэн; г/Төлөвлөлт, зохион байгуулалтын ажил хариуцсан нэгж нь өөрийн болон цагдаагийн төв байгууллагын харъяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааг нэгтгэн хяналт-шинжилгээ, үнэлгээ хийх. 110.2.6.Цагдаагийн байгууллагын хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний ажлыг цагдаагийн төв байгууллагын Төлөвлөлт, зохион байгуулалтын ажил хариуцсан нэгж мэргэжил, арга зүйн удирдлагаар хангаж ажиллана. 110.2.7.Хяналт-шинжилгээ, үнэлгээг цагдаагийн төв байгууллагын Төлөвлөлт, зохион байгуулалтын ажил хариуцсан нэгж болон харъяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын холбогдох нэгж, албан тушаалтан гүйцэтгэнэ. 110.2.8.Шаардлагатай тохиолдолд иргэний зөвлөл, мэргэжлийн судлаачдаас бүрдсэн хөндлөнгийн багтай хамтран гүйцэтгэж болно. 110.2.9.Хяналт-шинжилгээ, үнэлгээ нь бодлого, үйл ажиллагааны гүйцэтгэл, үр дүн, үр нөлөөг нэмэгдүүлэх, төлөвлөлт, хэрэгжилтийг сайжруулах зорилготой байна. 110.2.10.Хяналт-шинжилгээ үнэлгээнд дараахь зарчмыг баримтална: а/шударга, хөндлөнгийн нөлөөнөөс хараат бус байх; б/хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний үйл ажиллагаа, тайлан, дүгнэлт ил тод байх; в/тоо баримт, судалгаа, мэдээлэлд үндэслэсэн, үр дүн, үр ашиг, үр нөлөөг тодорхойлсон, хэмжигдэхүйц, нотлогдохуйц байх; г/хяналт-шинжилгээг тасралтгүй, үнэлгээг тогтмол, тодорхой үе шаттай, төлөвлөж 66 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам хийдэг байх; д/хяналт-шинжилгээ, үнэлгээнд хэрэглэгч, сонирхогч талуудын оролцоог хангасан байх; е/хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний тайланд тусгагдсан мэдээллийн үнэн зөв байдлыг холбогдох цагдаагийн төв байгууллагын харъяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага /хариуцсан нэгж/-ын удирдлага, албан тушаалтан хариуцдаг байх. 110.3.ХЯНАЛТ-ШИНЖИЛГЭЭ, ҮНЭЛГЭЭГ ТӨЛӨВЛӨХ 110.3.1.Цагдаагийн төв байгууллагын харъяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нь байгууллагын тухайн жилийн хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний нэгдсэн төлөвлөгөөнд тусгуулах саналыг холбогдох танилцуулгын хамт 12 дугаар сарын 15-ны дотор Төлөвлөлт, зохион байгуулалтын ажил хариуцсан нэгжид ирүүлнэ. 110.3.2.Төлөвлөлт, зохион байгуулалтын ажил хариуцсан нэгж нь цагдаагийн байгууллагын хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний нэгдсэн төлөвлөгөөг боловсруулан цагдаагийн төв байгууллагын даргаар батлуулж, 01 дүгээр сарын 15-ны дотор Хууль зүй, дотоод хэргийн яаманд хүргүүлнэ. 110.3.3.Төлөвлөгөөт бус хяналт-шинжилгээ, үнэлгээг хийхдээ тухай бүр ажлын удирдамж, төлөвлөгөө боловсруулж, батлуулна. 110.4.ХЯНАЛТ-ШИНЖИЛГЭЭ, ҮНЭЛГЭЭ ХИЙХ 110.4.1.Хяналт-шинжилгээ, үнэлгээ хийхдээ Засгийн газрын 2017 оны 89 дүгээр тогтоолоор баталсан “Бодлогын баримт бичгийн хэрэгжилт болон захиргааны байгууллагын үйл ажиллагаанд хяналт-шинжилгээ, үнэлгээ хийх нийтлэг журам”, Хууль зүй, дотоод хэргийн сайдын 2017 оны А/189 дугаар тушаалын хавсралт “Хууль зүй, дотоод хэргийн сайдын эрхлэх асуудлын хүрээний агентлаг, байгууллагын хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний аргачлал” болон энэхүү журмыг удирдлага болгоно. 110.4.2.Бодлогын баримт бичгийн зорилт, арга хэмжээний хэрэгжилт, хууль тогтоомж, тогтоол шийдвэрийн зүйл, заалтын хэрэгжилтийн үнэлгээг Засгийн газрын 2017 оны 89 дүгээр тогтоолоор баталсан “Бодлогын баримт бичгийн хэрэгжилт болон захиргааны байгууллагын үйл ажиллагаанд хяналт-шинжилгээ, үнэлгээ хийх нийтлэг журам”-ын 6.2-т заасны дагуу хийнэ. 110.5.ТАЙЛАГНАХ 110.5.1.Төлөвлөгөөт хяналт-шинжилгээ, үнэлгээг төлөвлөсөн хугацаанд, төлөвлөгөөт бус хяналт-шинжилгээ, үнэлгээг ажлын удирдамж, төлөвлөгөөнд заасан хугацаанд тус тус хийж тайлагнана. 110.5.2.Байгууллага бүр өөрийн жилийн үйл ажиллагааны үр дүнд заавал хяналт-шинжилгээ, үнэлгээ хийнэ: а/Монгол Улсын Засгийн газрын үйл ажиллагааны хөтөлбөрийн хэрэгжилтийн үр дүн; б/Монгол Улсын эдийн засаг, нийгмийг хөгжүүлэх Үндсэн чиглэлийн биелэлтийн үр дүн; в/Улсын Их Хурлын тогтоол, Ерөнхийлөгчийн зарлиг, Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөлийн зөвлөмж, Засгийн газрын шийдвэрийн хэрэгжилтийн үр дүн; г/Улсын Их Хурал, Засгийн газраас баталсан Үндэсний хөтөлбөрийн хэрэгжилтийн үр дүн; д/Улсын төсвийн болон гадаадын зээл, тусламжийн хөрөнгөөр хэрэгжүүлж байгаа төслүүдийн хэрэгжилтийн үр дүн; е/Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд, цагдаагийн төв байгууллагын даргын өгсөн үүрэг, даалгавар, шийдвэрийн биелэлтийн үр дүн; ж/аймаг, нийслэл, дүүргийн нутгийн өөрөө удирдах байгууллага, Засаг даргын шийдвэрийн хэрэгжилтийн үр дүн; з/байгууллагын санхүү, алба хаагчдын нийгмийн асуудал, ажиллах нөхцөл бололцоог дээшлүүлэх чиглэлээр авч хэрэгжүүлсэн ажил, арга хэмжээний үр дүн; и/хяналт шалгалт, хяналт-шинжилгээ, үнэлгээ, дотоод аудитын чиглэлээр хийсэн ажлын үр дүн; к/хүний нөөц, сургалтын чиглэлээр авсан арга хэмжээний үр дүн; л/дүгнэлт, санал, зөвлөмж. 110.5.3.Байгууллагын жилийн үйл ажиллагааны хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний тайланд дараахь баримтыг хавсаргана: а/Хавсралт 1: Байгууллагын үйл ажиллагааны үр дүнгийн ерөнхий үнэлгээ /маягт 67 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №110.53а/; б/Хавсралт 2: Байгууллагын үндсэн чиг үүргийн үр дүнгийн үнэлгээ /маягт ЦБҮАЖ №110.53б/; в/Хавсралт 3: Байгууллагын үйл ажиллагааны чанарын үнэлгээ; /1,2 дугаар хавсралтаар заасан үнэлгээний дунджаар үнэлнэ./; д/Хавсралт 4: Тухайн жилд иргэдээс ирүүлсэн өргөдөл, гомдол, түүний шийдвэрлэлтэд хийсэн дүн шинжилгээний дэлгэрэнгүй тайлан; е/Хавсралт 5: Хэрэглэгчийн үнэлгээ; ж/Хавсралт 6: Гүйцэтгэл сайжруулах төлөвлөгөөний биелэлт. 110.5.4.Байгууллагын жилийн үйл ажиллагаанд хийсэн хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний тайланд тогтоогдсон нөхцөл байдал, холбогдох тоо баримт, хүснэгт, график, санал, дүгнэлтийг тусгасан байхаас гадна шаардлагатай бол зураг, дүрс бичлэг зэргийг хавсаргаж болно. 110.5.5.Байгууллагын хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний тайлан нь дараахь шаардлагыг хангасан байна: а/хяналт-шинжилгээ, үнэлгээг энэ журмаар зохион байгуулж, батлагдсан аргачлалын дагуу хийсэн байх; б/үнэн зөв, цэгцтэй, товч, хүрсэн түвшин нь тодорхой тоо, хувиар илэрхийлэгдсэн байх; в/байгууллагын дарга хариуцан төлөвлөсөн хугацаанд ирүүлсэн байх; г/байгууллагын үйл ажиллагааны гүйцэтгэлийн бодит үр дүнг төлөвлөсөн зорилттой харьцуулах, өсөлт бууралт, зорилт буюу төлөвлөлт, гүйцэтгэлийн зөрүүг тооцоолох, шалтгааныг илрүүлэх, тасалдлыг нөхөх, үйл ажиллагааны чанарын түвшинг нэмэгдүүлэн дараагийн шатны зорилго, зорилт болгон дэвшүүлэх боломж, нөхцөл байдлыг судалсны үндсэн дээр үр дүнгийн хяналт-шинжилгээ, үнэлгээг хийсэн байх. 110.5.6.Байгууллага бүр Хөгжлийн бодлого төлөвлөлтийн тухай хуулийн 20.1-д заасны дагуу бодлогын баримт бичгийн хэрэгжилтэд хөндлөнгийн үнэлгээ, байгууллагын үйл ажиллагаанд хэрэглэгчийн үнэлгээ хийх ажлыг тухайн жилийн үйл ажиллагааны төлөвлөгөөнд тусгаж, шаардагдах зардлыг байгууллагын төсөвт тусган батлуулсан байна. Хэрэглэгчийн үнэлгээг хийхэд Хууль зүй, дотоод хэргийн сайдын 2017 оны А/189 дугаар тушаалын хавсралт “Хууль зүй, дотоод хэргийн сайдын эрхлэх асуудлын хүрээний агентлаг, байгууллагын хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний аргачлал”-ын 4.3-т заасныг удирдлага болгоно. 110.5.7.Байгууллага бүр өөрийн үндсэн чиг үүргийн үйл ажиллагаанд улирал бүр журам /Маягт ЦБҮАЖ №110.53б/-ын хавсралтад заасан шалгуур үзүүлэлтээр хяналт шинжилгээ хийж, даргын зөвлөлийн хуралдаанаар хэлэлцэж үнэлгээ өгч, үр дүнг тооцож, тайланг үндсэн чиг үүргийн алба /НХЖХ,ОНАБХА, ЭЦА, МБА, ХБА, ЗЦА/-д улирал бүрийн дараа сарын 10-ны дотор ирүүлнэ. Үндсэн чиг үүргийн албад нь улирал, хагас, бүтэн жилээр харьяа нэгжүүдээс ирүүлсэн үндсэн чиг үүргийн үнэлгээнд хяналт-шинжилгээ, үнэлгээ хийж, жилийн эцсийн байдлаар үндсэн чиг үүргийн үнэлгээний тайланг Төлөвлөлт, зохион байгуулалтын ажил хариуцсан нэгжид жил бүрийн 12 дугаар сарын 10-ны дотор ирүүлнэ. 110.6.ГҮЙЦЭТГЭЛ САЙЖРУУЛАХ ТӨЛӨВЛӨГӨӨ 110.6.1.Байгууллагын жилийн үйл ажиллагаанд хийсэн хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний үр дүнг хэрэгжүүлэх зорилгоор “Гүйцэтгэл сайжруулах төлөвлөгөө”-г дараах нэгж боловсруулан батлаж, биелэлт, үр дүнг тооцон Төлөвлөлт, зохион байгуулалтын ажил хариуцсан нэгжид ирүүлнэ: а/Хууль зүй, дотоод хэргийн яамнаас хийсэн хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний зөвлөмжийн дагуу цагдаагийн төв байгууллагын Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгж; б/дээд шатны байгууллагаас хийсэн хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний зөвлөмжийн дагуу зөвлөмж хүлээн авсан байгууллага, нэгж. 110.6.2.Гүйцэтгэл сайжруулах чиглэлээр төлөвлөх арга хэмжээ нь дараахь чиглэлтэй байна: а/бусад агентлаг, байгууллагын тэргүүний арга, туршлагаас суралцах, цахим хуудсаар болон хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр олон нийтийн хүртээл болгох, гарсан алдаа, гажуудлыг засах; б/үйл ажиллагааны үр дүнг дээшлүүлэх чиглэлээр сургалт зохион байгуулах; в/харьяа салбар, нэгжид үйл ажиллагааны үр дүнг дээшлүүлэх талаар үүрэг, чиглэл өгөх, шаардлагатай тохиолдолд зохих удирдамжийн дагуу дотоод хяналт шалгалт хийж, дүгнэлт гаргах; г/шаардлагатай бусад арга хэмжээг зохион байгуулах. 68 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 110.7.ҮР ДҮНГ МЭДЭЭЛЭХ, УРАМШУУЛАХ 110.7.1.Хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний үр дүнг байгууллага өөрийн цахим хуудсанд байршуулж, Хууль зүй, дотоод хэргийн яаманд хүргүүлнэ. 110.7.2.Ерөнхий үнэлгээгээр 90 хувиас дээш үнэлэгдсэн байгууллага, удирдах албан тушаалтныг мөнгөн шагналаар урамшуулна. 110.7.3.Урамшуулалд зарцуулах хөрөнгийг цагдаагийн байгууллагын төсөвт жил бүр тусгана. 110.7.4.Хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний тайлан ирүүлээгүй, энэ журмаар тогтоосон шаардлага хангаагүй тайлагнасан, хүндэтгэх шалтгаангүйгээр үйл ажиллагааны ерөнхий үнэлгээг өмнөх оны түвшнээс бууруулсан, өгсөн зөвлөмжийг биелүүлээгүй, тухайн байгууллагын даргын зөвлөлийн хуралдаанаар хэлэлцүүлээгүй нь байгууллагын даргад хариуцлага тооцох үндэслэл болно. ---oOo--- 69 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Хавсралт: Маягт ЦБҮАЖ №110.53а БАЙГУУЛЛАГЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ҮР ДҮНГИЙН ЕРӨНХИЙ ҮНЭЛГЭЭ Үр дүнгийн үнэлгээ Үзүүлэлт Хувь 1.Засгийн газрын үйл ажиллагааны хөтөлбөрийн хэрэгжилт 2.Монгол Улсын эдийн засаг, нийгмийг хөгжүүлэх Үндсэн чиглэлийн биелэлт Бодлогын баримт бичгийн хэрэгжилтийн үнэлгээ 3.Улсын Их Хурлын тогтоол, Ерөнхийлөгчийн зарлиг, Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөлийн зөвлөмж, Засгийн газрын шийдвэрийн хэрэгжилт 4.УИХ, Засгийн газраас баталсан Үндэсний хөтөлбөрийн хэрэгжилт 5.Улсын төсөв болон гадаадын зээл, тусламжийн хөрөнгөөр хэрэгжүүлж байгаа төслүүдийн хэрэгжилт 6.Хууль зүй, дотоод хэргийн сайдын өгсөн үүрэг даалгаврын биелэлт 7.Засаглалын болон үзүүлэлтийн үнэлгээ эдийн засаг, нийгмийн хөгжлийн 1.Төсвийн ерөнхийлөн захирагчаас төсвийн төвлөрүүлэн буюу шууд захирагчтай байгуулсан үр дүнгийн гэрээний биелэлт 2.Байгууллагын тухайн төлөвлөгөөний биелэлт жилийн үйл ажиллагааны 3.Гүйцэтгэл сайжруулах төлөвлөгөөний биелэлт 4.Алба хаагчдын мэдлэг, мэргэжлийг дээшлүүлэх чиглэлээр зохион байгуулсан гадаад, дотоодын сургалтад хамрагдсан тоо 5.Шагнал урамшуулалд хамрагдсан алба хаагчдын тоо 6.Алба хаагчдын сахилга, ёс зүйн зөрчил гаргасан алба хаагчдын тоо Байгууллагын чиг үүргийн үзүүлэлтийн үнэлгээ 7.Сахилга, ёс зүйн зөрчил гаргаж төлбөртэй сургалтанд хамрагдсан алба хаагчдын тоо 8.Иргэний зөвлөл болон иргэд олон нийтэд ажлаа /жилд 2 удаа/ тайлагнасан байдал 9.Байгууллагын цахим хуудсанд оруулсан мэдээллийн тоо 10.Эрэн сурвалжлагдаж байгаа хүн, эд зүйлийн илрүүлэлт / хувиар/ 11.Нийт гэмт хэргийн илрүүлэлт /хувиар/ 12.Гэрч, хохирогчийн хамгаалалт /хүнээр/ 13.Гэрч, хохирогчийн хамгаалалтад ажилласан хүн, цаг 14.Шүүх байрны хамгаалалт /хүнээр/ 15.Шүүх хурлын танхимын хамгаалалт /хүнээр/ 70 Оноо Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 16.Шүүгчийн хамгаалалт /хүнээр/ 17.Шүүгчийн захирамжаар албадан авчрах /хүнээр/ 18.Шүүгчийн захирамжаар эрэн сурвалжлах /хүнээр/ 1.Байгууллагын ил тод байдлын үнэлгээ Байгууллагын нээлттэй байдлын үнэлгээ 2.Байгууллагын шударга байдлын түвшний үнэлгээ 3.Байгууллагын шилэн дансны хөтлөлтийн үнэлгээ 4.Хэрэглэгчийн үнэлгээ Ерөнхий үнэлгээ /Нийт онооны дээд хэмжээ 100 байна/ ---оОо--- 71 1.1 Мөрдөн шалгах 1. Гэмт хэрэгтэй тэмцэх 1.1.2 Шалгасан гэмт хэргийн шинжтэй гомдол, мэдээлэл 1.1.1 Бүртгэгдсэн гомдол, мэдээлэл / гэмт хэрэг, зөрчил, дуудлага мэдээлэл/ Үзүүлэлт /Үндсэн чиг үүрэг/ 72 - Гомдол, мэдээллийг хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу шалгах - Гомдол, мэдээлэл бүрийг хүлээн авч мэдээллийн санд бүртгэсэн байна. - Зорилтот түвшин 1.1.2.3 Процесстой холбоотой ирүүлсэн хүсэлт /тоо, хувь/ Өөрчлөлт Процесстой холбогдох гомдол гараагүй байх Энэ он Гүйцэтгэл Урьд он 1.1.2.2 Процесстой холбогдох гомдол /тоо, хувь/ 1.1.2.1 Процессын зөрчил /тоо, хувь/ Нийт /тоо, хувь/ 1.1.1.4 Үлдэгдэл гомдол, мэдээлэл /тоо, хувь 1.1.1.3 Дуудлага, мэдээлэл / тоо, хувь/ 1.1.1.2 Зөрчлийн шинжтэй / тоо, хувь/ 1.1.1.1 Гэмт хэргийн шинжтэй / тоо, хувь/ Нийт бүртгэгдсэн гомдол, мэдээлэл Шалгуур үзүүлэлт /хэмжих нэгж/ - - - Оноо Хувь ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ҮНДСЭН ЧИГ ҮҮРГИЙН ҮР ДҮНГИЙН ҮНЭЛГЭЭ Зөвхөн гомдол, мэдээллийг шалгаж байгаа алба хаагчтай холбоотойгоор оролцогчдоос гаргасан хүсэлтийг бичнэ. Зөвхөн гомдол, мэдээллийг шалгах явцад оролцогчдоос гаргасан үндэслэлтэй гомдлыг бичнэ. Үндэслэлгүй гомдлыг бичихгүй. Зөвхөн гомдол, мэдээллийг шалгах явцад гарсан зөрчлийг бичнэ. - Статистик мэдээлэлтэй таарч байх, гомдол мэдээлэл бүрийг санд шивсэн байх шаардлагатай. Зөвхөн өсөлт, бууралтыг статистик тоон үзүүлэлтээр харуулна. Тайлбар Хавсралт.Маягт ЦБҮАЖ №110.53б Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 73 1.1.3 Шийдвэрлэсэн гомдол, мэдээлэл 1.1.4 Зөрчил шалган шийдвэрлэсэн хэрэг Гомдол, мэдээлэл бүрийг мэдээллийн санд бүртгэх, бүрэн шалгасан байх Зөрчил бүрийг бүрэн шалгаж шийдвэрлэсэн байх Хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу ажиллах 1.1.4.1 Шалгасан зөрчлийн хэргийн талаарх гомдол мэдээллийн тоо 1.1.4.2 Зөрчлийн хэрэг явуулсан хэргийн тоо 1.1.4.3 Процессын зөрчил /тоо, хувь/ Хуульд заасан үндэслэлийн дагуу шийдвэрлэх 1.1.3.3 Шийдвэрлэсэн санал өөрчлөгдсөн гомдол, мэдээллийн /тоо эзлэх хувь/ Дундаж үнэлгээ Гомдол, мэдээлэл гаргагч бүрт хуульд заасны дагуу хариу мэдэгдсэн байх Гомдол, мэдээлэл бүрийг хуулийн хугацаанд шийдвэрлэх - Хүсэлт гаргагч бүрт хариу мэдэгдсэн байх Хүсэлт бүрийг шийдвэрлэх 1.1.3.2 Хариу мэдэгдсэн байдал, эзлэх хувь 1.1.3.1 Хуулийн хугацаанд шийдвэрлэсэн гомдол, мэдээлэл /тоо, эзлэх хувь/ Нийт /тоо, хувь/ 1.1.2.5 Хариу мэдэгдсэн байдал, эзлэх хувь 1.1.2.4 Шийдвэрлэсэн хүсэлт / тоо, эзлэх хувь/ - адил утгаар 1.1.2.1-тай ойлгоно. Статистик байна. адил тоон утгаар үзүүлэлт Хэрэг бүртгэгч, мөрдөн байцаагчаас гомдол, мэдээллийг шийдвэрлэхээр прокурорт хүргүүлсэн санал прокурорын хяналтын явцад өөрчлөгдсөн тоо, хувийг бичнэ. 1.1.2.5-тай ойлгоно. Шийдвэрлэсэн нийт гомдол, мэдээллийн тоог хуулийн хугацаанд шийдвэрлэсэн гомдол, мэдээллийн тоотой харьцуулан тооцож бичнэ. - Шийдвэрлэсэн гомдол, мэдээллийн тоог хариу мэдэгдсэн гомдол, мэдээллийн тоотой харьцуулан бичнэ. Шийдвэрлэсэн хүсэлтийн тоо, эзлэх хувийг нийт ирүүлсэн хүсэлтийн тоонд харьцуулж, 100 хувиас хасаж тооцно. Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 74 Гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирол 1.1.4 Зөрчил шалган шийдвэрлэсэн хэрэг Хэрэг бүртгэлтийн дундаж үнэлгээ 1.1.4.16 Битүүмжилсэн хөрөнгө /сая.төг/ 1.1.4.14 Хэрэг бүртгэлтийн хэргийн улмаас учирсан хохирол 1.1.4.15 Нөхөн төлүүлсөн /сая. төг/ Хохирсон иргэдийн эрх ашгийг хамгаалах Шийдвэрлэсэн хэргийн 90-ээс доошгүй хувийг хуулийн анхны хугацаанд шийдвэрлэх Хуулийн анхны хугацаанд шийдвэрлэсэн хэргийн тоо, эзлэх хувийг зорилтод түвшинтэй харьцуулан тооцно. Гэмт хэргийн статистик мэдээтэй таарч байх ёстой. Зорилтот түвшинг жил бүр цагдаагийн төв байгууллагаас тогтооно. 1.1.4.9 Шийдвэрлэсэн хэрэг, эзлэх хувь 1.1.4.10 Шийдвэрлэсэн хэргээс хуулийн анхны хугацаанд шийдвэрлэсэн хэрэг, эзлэх хувь Нийт шалгасан хэргийн тоог зорилтот түвшинтэй харьцуулан тооцно. Өмнөх оны үзүүлэлтээс бууруулах утгаар утгаар 1.1.4.8 Прокуророос нэмэлт ажиллагаанд буцсан хэрэг, эзлэх хувь адил адил Нийт шийдвэрлэсэн хэрэгт зөвхөн хэрэг бүртгэгчийн мэргэжлийн ур чадвар, үйл ажиллагаанаас шалтгаалан прокуророос нэмэлт ажиллагаанд буцсан хэргийн тоо, эзлэх хувиар тооцно. 1.1.2.5-тай ойлгоно. 1.1.2.4-тай ойлгоно. Хүсэлт гаргагч бүрт хариу мэдэгдсэн байх Хүсэлт бүрийг шийдвэрлэх 1.1.4.6 Шийдвэрлэсэн хүсэлт / тоо, эзлэх хувь/ - Зөвхөн хэрэг бүртгэлтийн ажиллагаа явуулж байгаа алба хаагчтай холбоотойгоор ЭБША-нд оролцогчдоос гаргасан хүсэлтийг бичнэ. Нийт шалгасан хэргийн тоог үндэслэлтэй гаргасан гомдлын тоонд харьцуулан, 100 хувиас хасаж тооцно. Зөвхөн байцаан шийтгэх ажиллагаатай холбоотой үндэслэлтэй гомдлыг бичнэ. 1.1.4.7 Хариу мэдэгдсэн байдал, эзлэх хувь - 1.1.4.5 Процесстой холбоотой ирүүлсэн хүсэлт /тоо, хувь/ 1.1.4.4 Процесстой холбогдох гомдол /тоо, хувь/ Байцаан шийтгэх ажиллагаатай холбоотой гомдол гараагүй байх Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 1.1.5 Мөрдөн байцаалт явуулсан хэрэг утгаар утгаар үзүүлэлт 1.1.4.9-тай ойлгоно. 1.1.4.10-тай ойлгоно. Өмнөх оны үзүүлэлтээс бууруулах Цагдаагийн төв байгууллагаас баталсан хүрэх түвшинд хүрсэн байх Шийдвэрлэсэн хэргээс хуулийн анхны хугацаанд шийдвэрлэсэн хэрэг өмнөх оноос өссөн байх Хууль ёсны, үндэслэлтэй шийдвэрлэх 1.1.5.9 Шийдвэрлэсэн хэрэг, эзлэх хувь 75 1.1.5.10 Шийдвэрлэсэн хэргээс хуулийн анхны хугацаанд шийдвэрлэсэн хэрэг, эзлэх хувь 1.1.5.11 Шийдвэрлэсэн санал өөрчлөгдсөн хэргийн /тоо, эзлэх хувь/ утгаар утгаар Мөрдөн байцаагчаас эрүүгийн хэргийг шийдвэрлэхээр прокурорт хүргүүлсэн санал прокурорын хяналтын явцад өөрчлөгдсөн тоо, хувийг бичнэ. адил адил утгаар адил 1.1.4.8-тай адил утгаар ойлгоно. Нэмэлт мөрдөн байцаалтад буцсан хэргийн шалтгаан нөхцлийг тогтоож, дүн шинжилгээ хийсэн байна. утгаар адил 1.1.5.8 Прокуророос нэмэлт мөрдөн байцаалтанд буцсан хэрэг, эзлэх хувь 1.1.4.6-тай ойлгоно. 1.1.2.5-тай ойлгоно. Хүсэлт бүрийг шийдвэрлэх Хүсэлт гаргагч бүрт хариу мэдэгдсэн байх 1.1.5.6 Шийдвэрлэсэн хүсэлт / тоо, эзлэх хувь/ 1.1.5.7 Хариу мэдэгдсэн байдал, эзлэх хувь - адил адил тоон Зөвхөн мөрдөн байцаалтын ажиллагаа явуулж байгаа алба хаагчтай холбоотойгоор ЭБША-нд оролцогчдоос гаргасан хүсэлтийг бичнэ. 1.1.4.4-тай ойлгоно. 1.1.2.1-тай ойлгоно. Статистик байна. - Гомдол, мэдээлэл бүрийг мэдээллийн санд бүртгэх, бүрэн шалгасан байх Хэрэг бүрийг бүрэн шалгаж шийдвэрлэсэн байх Хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу ажиллах Байцаан шийтгэх ажиллагаатай холбоотой үндэслэлтэй гомдол гараагүй байх 1.1.5.5 Процесстой холбоотой ирүүлсэн хүсэлт /тоо, хувь/ 1.1.5.4 Процесстой холбогдох гомдол /тоо, хувь/ 1.1.5.3 Процессын зөрчил /тоо, хувь/ 1.1.5.1 Мөрдөн байцаалтын шатанд шалгасан гэмт хэргийн талаарх гомдол мэдээллийн тоо 1.1.5.2 Мөрдөн байцаалт явуулсан хэргийн тоо Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 1.1.8 Нөхөн төлүүлсөн хохирол 1.1.7 Гэмт хэргийн улмаас учирсан нийт хохирол 1.1.9 Эрэн сурвалжлагдаж байгаа хүн 76 1.1.10 Эрэн сурвалжлагдаж байгаа эд зүйл - - Нийт тоо Үүнээс олж тогтоосон тоо/ хувь - - - - Нийт тоо - - - Сая төг. Үүнээс олж тогтоосон тоо/ хувь - - Сая төг. Мөрдөн байцаалтын дундаж үнэлгээ 1.1.5.16 Мөрдөн байцаалтын шатанд битүүмжилсэн хөрөнгө /сая.төг/ 1.1.5.15 Мөрдөн байцаалтын шатанд нөхөн төлүүлсөн /сая. төг/ Хохирсон иргэдийн эрх ашгийг хамгаалах Цагдаагийн байгууллагын хэмжээнд Эрүүгийн цагдаагийн газар дүн мэдээг гаргаж, дүн шинжилгээ хийнэ. Хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалтын нийт дүнг бичнэ. Гэмт хэргийн статистик мэдээтэй таарч байх ёстой. Гэмт хэргийн сангийн статистик мэдээлэлтэй таарч байх. Цагдаагийн төв байгууллагаас баталсан хүрэх түвшинд хүрсэн байх 1.1.4.13 Түдгэлзүүлсэн хэргийн илрүүлэлт /тоо, эзлэх хувь/ 1.1.4.14 Гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирол Гэмт хэргийн статистик мэдээнээс шууд бичнэ. Тухайн байгууллагын дарга дүн шинжилгээ хийнэ. Эзэнгүй хэргийг бүрэн илрүүлэх 1.1.4.12 Мөрдөн байцаалтын хэргийн илрүүлэлт /тоо, эзлэх хувь/ Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 1.2 Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажил 1.2.2 Галт зэвсгийн хяналт 77 Энэ төрлийн гэмт хэрэг, зөрчлийн гаралт буурсан байх Бүх галт зэвсгийг бүртгэлжүүлсэн байх 1.2.2.7 Илрүүлсэн нуугдмал, бүртгэлгүй галт зэвсэг Зөрчил илрүүлж, дутагдлыг бүрэн арилгуулж байх Хяналт шалгалтанд бүрэн хамруулах - 1.2.2.6 Галт зэвсгээр үйлдэгдсэн гэмт хэрэг, зөрчлийн тоо 1.2.2.5 Арилгуулсан зөрчил 1.2.2.4 Шалгалтаар илрүүлсэн зөрчил 1.2.2.3 Шалгасан хуулийн тоо / эзлэх хувь/ 1.2.2.2 Олгосон зөвшөөрлийн тоо 1.2.2.1 Нийт бүртгэгдсэн галт зэвсгийн тоо Мөрдөн шалгах чиг үүргийн дундаж үнэлгээ - Өмнөх оны ахиулсан байх түвшингээс Галт зэвсгээр үйлдэгдсэн гэмт хэрэг, зөрчлийн тоон үзүүлэлтийг тооцохдоо зорилтод түвшинтэй харьцуулна. Нийт илрүүлсэн зөрчлийн тоо, түүний өсөлт, бууралтыг илтгэнэ. Нийт илрүүлсэн зөрчлийн тоог арилгуулсан зөрчлийн тоотой харьцуулж тооцно Шалгавал зохих иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагын тоонд шалгасан иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагын тоог харьцуулан үнэлнэ Урьд оны болон энэ оны статистик үзүүлэлт, түүний өсөлт, бууралтыг илтгэнэ. 1.1-д заасан чиг үүргийн үнэлгээг Гэмт хэрэгтэй тэмцэх алба улсын хэмжээнд нэгтгэн гаргана. Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 1.2.5 Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх. 1.2.4 Аж ахуйн нэгж, байгууллага, албан тушаалтан, иргэнд бичсэн мэдэгдэл 78 1.2.5.10 Зарцуулсан хөрөнгө / сая төг./ 1.2.5.9 Хамрагдсан хүн 1.2.5.8 Хамрагдсан аж ахуйн нэгж, байгууллага 1.2.5.7 Биечилж хийсэн сурталчилгаа /хүний тоо/ 1.2.5.6 Гарын авлага, ном товхимол /хэвлэлийн хуудас/ 1.2.5.5 Зурагт хуудас /ширхэг/ 1.2.5.4 Сонин, сэтгүүл / мэдээний тоо/ 1.2.5.3 Интернэт /мэдээний тоо/ 1.2.5.2 Радиогоор /удаа/ 1.2.5.1 Зурагтаар /мин/ 1.2.4.1 Биелэлт, үр дүнг тооцсон мэдэгдэл /тоо, эзлэх хувь Нийт /тоо, хувь/ Дундаж үнэлгээ - Гэмт хэрэг, зөрчил буурахад нөлөөлж буй эсэх - Иргэдээс цагдаагийн байгууллагад итгэх итгэл, хандлага нэмэгдсэн байх Жич: Энэхүү шалгуур үзүүлэлтүүдийн үр дүн, үр нөлөөг “Хэрэглэгчийн үнэлгээ”-ний судалгаагаар тогтооно. Аж ахуйн нэгж, байгууллага, албан тушаалтан, иргэнд бичсэн мэдэгдлийн биелэлт, үр дүнг бүрэн тооцох - Нэгжүүдийн мэдээг УСХ дээр нэгтгэн тайлагнана. Биелэлт үр дүнг нь тооцож, хариу авсан мэдэгдлийн тоог нийт бичсэн мэдэгдлийн тоонд харьцуулан тооцно. Төв, орон нутгийн нийт дүнг ЭЦА, МБА, НХЖХ,ОНАБХ албадууд нэгтгэн дүнг НХЖХА гаргана. Бичсэн мэдэгдлийн нийт тоо нь урьд оны болон энэ оны статистик үзүүлэлт. түүний өсөлт. бууралтыг илтгэнэ Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 2. Нийтийн хэв журам хамгаалах Урьдчилан сэргийлэх чиг үүргийн дундаж үнэлгээ 2.1 Хууль тогтоомж, нийтээр дагаж мөрдөх дүрэм, журам сахиулах 79 2.1.3 Захиргааны хяналт 2.1.2 Эргүүл хийх /замын хөдөлгөөн зохицуулах/ 2.1.1 Зөрчлийн тухай хууль 1.2.6 Нэгдсэн болон хэсэгчилсэн арга хэмжээ 2.1.1.5 Үүнээс нөхөн төлүүлсөн хохирол /сая. төг/ 2.1.1.1 Зөрчлийн нийт тоо 2.1.1.2 Зөрчлийн шийдвэрлэлтийн хувь 2.1.1.3 Зөрчилд холбогдсон хүний тоо 2.1.1.4 Зөрчлийн улмаас учирсан хохирол /сая. төг/ 2.1.3.2 Хяналтад байх үедээ гэмт хэрэг, зөрчил үйлдсэн хүн, эзлэх хувь 2.1.3.1 Хяналтад байгаа хүний тоо 1.2.1.2 Гудамж талбай, олон нийтийн газарт үйлдэгдсэн гэмт хэргийн нийт гэмт хэрэгт эзлэх хувь 1.2.1.1 Эргүүлд /замын хөдөлгөөн зохицуулалтад/ ажилласан хүн/цаг Тодорхой төрлийн гэмт хэргийг бууруулах чиглэлээр зохион байгуулсан арга хэмжээ, үр дүнг тооцсон байх Дундаж үнэлгээ Хяналтад байгаа хүн дахин гэмт хэрэг, зөрчил үйлдэхээс бүрэн урьдчилан сэргийлэх Гудамж талбай, олон нийтийн газарт үйлдэгдсэн гэмт хэргийн нийт гэмт хэрэгт эзлэх хувь өмнөх оноос буурсан байх - Нөхөн төлүүлэх ажиллагааг бүрэн хийсэн байх. - - Зөрчил бүрийг шийдвэрлэсэн байх Гэмт хэрэгтэй тэмцэх үндсэн чиг үүргийн дундаж үнэлгээ 1.2.6.2 Биелэлт, үр дүнг тооцсон /тоо, эзлэх хувь/ 1.2.6.1 Нийт /тоо/ - - Захиргааны хяналтад байх хугацаандаа гэмт хэрэг, зөрчил үйлдсэн хүний тоо болон нийт хяналтад байгаа хүнд эзлэх хувийг бичнэ. Захиргааны хяналтад байгаа хүний тоог бичнэ Гэмт хэргийн статистик мэдээнээс шууд бичнэ. Өсөлт бууралтын өөрчлөлтөд тухайн байгууллагын дарга дүн шинжилгээ хийнэ. Дүнг зорилтод түвшинтэй харьцуулна. Тайлангийн хугацаанд эргүүл /замын хөдөлгөөн зохицуулалт/-ийн чиглэлд үүрэг гүйцэтгэсэн алба хаагчийн тоог ажилласан цагийн тоогоор үржүүлж хүн/ цагаар тооцож бичнэ. Тайлангийн хугацаанд мэдээллийн санд бүртгэгдсэн тоог бичнэ. Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 2.3.1 Гээгдэл эд хөрөнгө, алдуул малыг бүртгэх 2.4.1 Сураггүй алга болсон хүн, гээгдэл эд хөрөнгийг эрэн сурвалжлах 2.2 Туслалцаа үзүүлэх 2.3 эгдэл эд хөрөнгө, алдуул малыг бүртгэх 2.4 Эрх бүхий байгууллага, албан тушаалтны даалгаснаар сураггүй алга болсон хүн, гээгдэл эд хөрөнгийг эрэн судалж, 2.2.1 Эцэг, эх, асран хамгаалагч, харгалзан дэмжигчийн хараа хяналтгүй болсон хүүхдийн асуудлыг 80 2.4.1.4 Үүнээс олж тогтоосон тоо/хувь 2.4.1.3 Эрх бүхий байгууллага, албан тушаалтны даалгаснаар эрэн сурвалжилсан гээгдэл эд хөрөнгийн тоо 2.4.1.2 Үүнээс олж тогтоосон тоо/хувь 2.4.1.1 Эрх бүхий байгууллага, албан тушаалтны даалгаснаар эрэн сурвалжилсан сураггүй алга болсон хүний тоо 2.3.1.3 Төрийн эсхүл орон нутгийн холбогдох байгууллагад шилжүүлсэн тоо/ хувь 2.3.1.2 Хууль ёсны эзэмшигчид олгосон тоо/хувь 2.3.1.1 Нийт бүртгэсэн тоо 2.2.1.2 Туслалцаа үзүүлсэн тоо, эзлэх хувь 2.2.1.1 Туслалцаа хүссэн өмнөх оноос өссөн байх Эрх бүхий байгууллага, албан тушаалтны даалгаснаар сураггүй алга болсон хүн, гээгдэл эд хөрөнгийг олж тогтоосон хувь Хууль ёсны эзэмшигчийг олж тогтоох ажиллагааг бүрэн хийсэн, олж тогтоосон хувь өмнөх оноос өссөн байх. Гээгдэл эд хөрөнгө, алдуул малыг АСАП санд бүрэн бүртгэсэн байх. Эцэг, эх, асран хамгаалагч, харгалзан дэмжигчийн хараа хяналтгүй болсон хүүхдийн асуудлыг судалж, шийдвэрлэх хүсэлтийг бүрэн хангасан байх Тайлангийн хугацаанд мэдээллийн санд бүртгэгдсэн тоог бичнэ. Тайлангийн хугацаанд мэдээллийн санд бүртгэгдсэн тоог бичнэ. Төрийн эсхүл орон нутгийн холбогдох байгууллагад шилжүүлсэн тоо болон бүртгэгдсэн гээгдэл эд хөрөнгө, алдуул малын тоонд эзлэх хувийг бичнэ. Хууль ёсны эзэмшигчид нь хүлээлгэн өгсөн тоо болон бүртгэгдсэн гээгдэл эд хөрөнгө, алдуул малын тоонд эзлэх хувийг бичнэ. Тайлангийн хугацаанд мэдээллийн санд бүртгэгдсэн тоог бичнэ. Нийт туслалцаа хүссэн тоонд туслалцаа үзүүлсэн тоог болон туслалцаа хүссэн тоонд эзлэх хувийг бичнэ. Цагдаагийн байгууллагаас туслалцаа хүссэн, туслалцаа үзүүлсэн тоо нь урьд оны болон энэ оны статистик үзүүлэлт болон өсөлт, бууралтыг илтгэнэ. Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 2.5 Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангах 81 2.5.5. Согтуугаар үйлдэгдсэн гэмт хэргийн тоо 2.5.4 Зам тээврийн ослын улмаас учирсан эд материалын хохирол 2.5.3 Зам тээврийн осол, хэргийн улмаас гэмтсэн хүн 2.5.2 Зам тээврийн осол, хэргийн улмаас нас барсан хүн 2.5.1 Зам тээврийн ослын талаарх өргөдөл, гомдол, мэдээлэл 2.5.5.2 Бүртгэгдсэн 2.5.5.1 Нийт /тоо, хувь/ 2.5.4.2 Бүртгэгдсэн Дундаж үнэлгээ 2.5.4.1 Нийт /сая.төг, хувь/ 2.5.3.2 Бүртгэгдсэн 2.5.3.1 Нийт /тоо, хувь/ 2.5.2.2 Бүртгэгдсэн 2.5.2.1 Нийт /тоо, хувь/ 2.5.1.3 Зөрчлийн шинжтэй гомдол, мэдээлэл 2.5.1.2 Гэмт хэргийн шинжтэй гомдол, мэдээлэл 2.5.1.1 Нийт өргөдөл, гомдол / тоо, хувь/ Цагдаагийн байгууллагын мэдээллийн нэгдсэн санд 100 хувь бүртгэсэн байх Тухайн онд мэдээллийн санд бүртгэсэн согтуугаар үйлдэгдсэн гэмт хэргийн тоог бичнэ. Тухайн онд мэдээллийн санд бүртгэсэн эд материалын хохирлын мөнгөн дүн дээр тухайн онд бүртгээгүй эд материалын хохирлын мөнгөн дүнг нэмж, тухайн онд мэдээллийн санд бүртгэсэн эд материалын хохирлын мөнгөн дүнд харьцуулан хувийг тооцно. Тухайн онд мэдээллийн санд бүртгэсэн гэмтсэн хүний тоон дээр тухайн онд бүртгээгүй гэмтсэн хүний тоог нэмж тухайн онд мэдээллийн санд бүртгэсэн гэмтсэн хүний тоонд харьцуулан хувийг тооцно. Тухайн онд мэдээллийн санд бүртгэсэн нас барсан хүний тоон дээр тухайн онд бүртгээгүй нас барсан хүний тоог нэмж, мэдээллийн санд бүртгэсэн нас барсан хүний тоонд харьцуулан хувийг тооцно. Тайлангийн хугацаанд мэдээллийн санд бүртгэгдсэн тоог бичнэ. Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 82 3.2.2 Объектод гарсан зөрчил 3.2.1 Шалган нэвтрүүлсэн 3.1.1 Дипломат төлөөлөгчийн газрын хамгаалалтад үүрэг гүйцэтгэсэн байдал 3.1 Дипломат төлөөлөгчийн газрыг хамгаалаах 3.2 Улсын онц чухал объектыг хамгаалах 3. Олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах Нийтийн хэв журам хамгаалах үндсэн чиг үүргийн дундаж үнэлгээ Объектод гарсан нийт зөрчлийн 90-ээс доошгүй хувийг алба хаагч илрүүлсэн байх аюулгүй байдал бүрэн хангагдсан байх Улсын онц чухал объектын харуул хамгаалалтын Дипломат төлөөлөгчийн газрын хамгаалалтын аюулгүй байдал бүрэн хангагдаж, зөрчлийн тоо өмнөх оныхоос буурсан байх - Улсын онц чухал объект болон бусад объект хамгаалах, шаардлагатай үед зарим объектыг түр хугацаагаар хамгаалах үүрэг гүйцэтгэсэн байдлыг дүгнэхдээ объектод гарсан нийт зөрчлөөс алба хаагчийн илрүүлсэн хувь 90-ээс доошгүй илрүүлсэн байхаар харьцуулж оноо хувийг гаргана. болон энэ оны статистик үзүүлэлт болон өсөлт, бууралт /өөрчлөлт/-ыг илтгэнэ. Шалган нэвтрүүлсэн хүн, тээврийн хэрэгсэл, бараа материалын тоо нь урьд оны Хяналт шалгалтаар илэрсэн зөрчлийн тоо нь урьд оны болон энэ оны статистик үзүүлэлт болон өсөлт, бууралт /өөрчлөлт/-ыг илтгэнэ. Дипломат төлөөлөгчийн газрын хамгаалалтад үүрэг гүйцэтгэсэн байдлыг харуулна. 1.2-2.5-д заасан чиг үүргийн үнэлгээг улсын хэмжээнд Замын цагдаагийн алба нэгтгэн гаргана. Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 83 3.4.2 Дэглэмийн үед гарсан зөрчил 3.4.1 Гамшиг, аюулт үзэгдэл, осол, аюулын үед хорио цээрийн дэглэм сахиулахад оролцсон байдал 3.3.1 Зорчигч, ачаа тээшийг тээврийн замд харгалзан хүргэх хамгаалалтад үүрэг гүйцэтгэсэн байдал 3.3 Харгалзан хүргэх 3.4 Хорио, цээрийн дэглэм сахиулах 3.2.3 Үүрэг гүйцэтгэх хугацаанд алба хаагчийн гаргасан сахилга, ёс зүйн зөрчил Дэглэмийн үед гарсан нийт зөрчлийн 90-ээс доошгүй хувийг алба хаагч илрүүлсэн байх зорилтот түвшинтэй шалгуур үзүүлэлтийг харьцуулж дүгнэнэ. Дэглэм сахиулсан үед гарсан нийт зөрчлийн 90-ээс доошгүй хувийг алба хаагч илрүүлсэн байх Гомдол гараагүй байх Үүргийг хууль журмын дагуу гүйцэтгэсэн байх Хамгаалуулагч байгууллагаас гаргасан үндэслэлтэй гомдлын өмнөх оны гүйцэтгэлийг тухайн оны гүйцэтгэлтэй харьцуулан өсөлт бууралтаар нь оноо болон хувиар дүгнэнэ. Гамшиг, аюулт үзэгдэл, осол, аюулын үед хорио цээрийн дэглэм сахиулахад оролцсон байдал урьд оны болон энэ оны статистик үзүүлэлт болон өсөлт, бууралт /өөрчлөлт/-ыг илтгэнэ. Үүрэг гүйцэтгэсэн байдал нь урьд оны болон энэ оны статистик үзүүлэлт болон өсөлт, бууралт /өөрчлөлт/-ыг илтгэнэ. Зорчигч, ачаа тээшийг аюулгүй хүргэсэн байх Сахилга, ёс зүйн зөрчлийн тоо өмнөх оноос буурсан байх Үүрэг гүйцэтгэх хугацаанд алба хаагчаас гаргасан сахилга, ёс зүйн зөрчлийн өмнөх оны гүйцэтгэлийг тухайн оны гүйцэтгэлтэй харьцуулан өсөлт бууралтаар нь оноо болон хувиар дүгнэнэ. Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Хамгаалалтыг хуулийн хүрээнд гүйцэтгэсэн байх Гэрч, хохирогчийн аюулгүй байдлыг хууль, журмын дагуу хангаж ажиллах, үүргийг хууль журмын дагуу гүйцэтгэсэн байх Нийт хамгаалалтын 95-аас доошгүй хувийг зөрчил, дутагдалгүй гүйцэтгэх 3.7.1 Шүүх хуралдаанд гэнэтийн бусад аюул тохиолдох, Шүүгч, шүүхийн аюулгүй байдал, гэрч, хохирогчийг хамгаалах тухай хуульд заасны дагуу гэрч, хохирогчийг хамгаалах байдалтай оролцсон байдал дадлага сургуулилт хийж бэлэн байдлыг хангах Нийтийн эмх замбараагүй байдал үүссэн, террорист халдлага гарсан, онц байдал зарласан тохиолдол гараагүй нөхцөлд 3. 7 Шүүгч, шүүх хуралдааны аюулгүй байдлыг хангах 3.8 Нийтийг хамарсан арга хэмжээний үеийн хамгаалалт 3.5 Дэг журам сахиулах 3.6.1 Төрийн тусгай хамгаалалтын тухай хууль, тогтоомжид заасан үүрэг гүйцэтгэсэн байдал 3.8.1 Нийтийг хамарсан арга хэмжээний үеийн хамгаалалтад үүрэг гүйцэтгэсэн байдал дэг журам сахиулахад оролцсон байдал 3.5.1 Нийтийн эмх замбараагүй байдал үүссэн, террорист халдлага гарсан, онц байдал зарласан үед 3.6 ТТХ-д үүрэг гүйцэтгэх 84 Нийтийг хамарсан арга хэмжээний үеийн хамгаалалтад үүрэг гүйцэтгэсэн байдлыг дүгнэхдээ нийт хамгаалалтын тоог хамгаалалтын үед гарсан зөрчлийн тоотой харьцуулж оноо хувиар дүгнэнэ. Статистик тоогоор илэрхийлэгдэнэ. Статистик тоогоор илэрхийлэгдэнэ. Нийтийн эмх замбараагүй байдал үүссэн, террорист халдлага гарсан, онц байдал зарласан үед дэг журам сахиулахад оролцсон байдлыг дүгнэхдээ зорилтот түвшинтэй шалгуур үзүүлэлтийг харьцуулж дүгнэнэ. Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 3.9 Жагсаал, цуглааныг албадан тараах 3.10 Журмын хэрэгжилтэд хяналт тавих 85 ЕРӨНХИЙ ДУНДАЖ ҮНЭЛГЭЭ Олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах үндсэн чиг үүргийн дундаж үнэлгээ Нийт үнэлгээ өгсөн үзүүлэлтүүдийн дундаж дүнг бичнэ. 3.1-3.10-д заасан чиг үүргийн үнэлгээг улсын хэмжээнд Олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба нэгтгэн гаргана. Илрүүлсэн зөрчлийн тоог шийдвэрлэсэн зөрчлийн тоотой харьцуулан хувиар тооцно. Илрүүлсэн зөрчлийг 100 хувь шийдвэрлэх Мөнгөн дүнгээр илэрхийлж бичнэ. Учирсан хохирлыг өмнөх оныхтой харьцуулж оноо, хувиар дүгнэнэ. Гэмтлийн зэрэг тогтоогдсоноор бичнэ. Нийт аж ахуйн нэгжийн 80-аас доошгүй хувьд хяналт, шалгалт хийсэн байх 3.9.2 Албадан тараах үйл ажиллагааны үед Албадан тараах ажиллагааны үед бэртэж гэмтсэн иргэдийн тоог нийт жагссан иргэдийн тоотой харьцуулж бэртэж гэмтсэн алба хаагчдын тоог ажилласан хүний тоотой харьцуулж оноо хувиар дүгнэнэ. Урьд оны болон энэ оны статистик үзүүлэлт болон өсөлт, бууралтыг илтгэнэ. Гэрээт харуулын болон хувийн хамгаалалтын үйл ажиллагаа явуулах журмын биелэлтэд хяналт тавьсан байдлыг дүгнэхдээ бүртгэлтэй аж ахуй нэгж, байгууллагуудын тоог хяналт шалгалт хийсэн ААН, байгууллагын тоотой харьцуулж оноо хувийг тооцно. Гэмтэж бэртсэн иргэн, алба хаагчийн тоо, учирсан хохирлын хэмжээ өмнөх оноос буурсан байх 3.9.1 Эрх бүхий албан тушаалтны шийдвэрээр жагсаал, цуглааныг албадан тараах ажиллагаанд үүрэг гүйцэтгэсэн байдал 3.10.1 Гэрээт харуул хамгаалалтын болон хувийн хамгаалалтын үйл ажиллагаа явуулах журмын биелэлтэд хяналт тавьсан байдал Хуулиар хүлээсэн үүргээ бүрэн хэрэгжүүлсэн байх Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 111.АЛБА ХААГЧИЙН АЖЛЫГ ҮНЭЛЭХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: ЦБҮАЖ №111.422 Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/246 Хуудас: 5 111.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн алба хаагчийн ажлын гүйцэтгэлийг үнэлж, дүгнэх харилцааг зохицуулахад оршино. 111.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ Алба хаагчийн үйл ажиллагааны үр дүн, мэргэшлийн түвшинг үнэлж дүгнэхдээ Төрийн албаны тухай хуулийн 19 дүгээр зүйл, Төсвийн тухай хуулийн 40 дүгээр зүйл, Засгийн газрын агентлагийн эрх зүйн байдлын тухай хуулийн 10.4.4 дэх заалт, Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 72 дугаар зүйл болон Төрийн албаны зөвлөлийн 2012 оны 134 дүгээр тогтоолыг тус тус үндэслэн энэ журмыг баримтална. 111.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурьдсан утгаар ойлгоно: “Төсвийн шууд захирагч” - төсвийн ерөнхийлөн захирагч болон төсвийн төвлөрүүлэн захирагчаас хуваарилсан чиг үүргийн төсвийг төлөвлөх, хууль тогтоомжийн дагуу захиран зарцуулах, гүйцэтгэлийг тайлагнах эрх бүхий этгээдийг; “Мэдлэг чадвар” – хувь хүний онолын мэдлэг, ур чадвар, туршлага, хандлага, зан үйл, хувийн шинж чанарыг багтаасан, байгууллагын зорилго, зорилтыг хэрэгжүүлэхэд чиглэсэн чиг үүргийг гүйцэтгэх хувь хүний чадварыг; “Ажлын байрны тодорхойлолт” – Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 106-д заасан утгыг. 111.4.АЛБА ХААГЧИЙН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААГ ҮНЭЛЭХ 111.4.1.Ажлын байрны тодорхойлолт нь тухайн албан тушаалд ажиллаж байгаа албан хаагчийн ажлын үр дүнг үнэлэх гол шалгуур, үзүүлэлт болно. 111.4.2.Алба хаагчийн үйл ажиллагааны үр дүнг сар, улирал, бүтэн жилээр тооцон дүгнэж, үнэлж болно. 111.4.3.Алба хаагчийн үйл ажиллагааны үр дүнг сар, улирлаар тооцон дүгнэж, үнэлэх бол цагдаагийн тухайн байгууллага нь байгууллагынхаа болон алба хаагчдын эрхлэх ажлын чиг үүрэгт нийцүүлэн, ажил дүгнэх шалгуур үзүүлэлтийг боловсруулж, баталгаажуулан мөрдөж ажиллана. 111.4.4.Алба хаагчдын үйл ажиллагааны үр дүнг сар, улирлаар дүгнэж, үнэлэх шалгуур үзүүлэлт нь тухайн ажлын байрны тодорхойлолтод заасан чиг үүрэг болон харьяалах дээд шатны байгууллагаас тогтоож өгсөн хүрэх түвшинтэй нийцсэн байна. Мөн үйл ажиллагааны үр дүнг дүгнэж, үнэлэх шалгуур үзүүлэлтэд тухайн алба хаагчийн сахилга ёс зүй, ёс суртахууны байдал, мэргэжлийн болон хууль хэрэглэх чадвар зэрэг харгалзах үзүүлэлтийг оруулсан байна. 111.4.5.Алба хаагч нь үйл ажиллагаагаа сар, улирлаар дүгнүүлж, үнэлүүлэхдээ ажлын гүйцэтгэл, үйл ажиллагааны үр дүнгийн тухай тайлангаа тогтоосон хугацаанд шууд харьяалан удирдах даргадаа бичгээр гарган танилцуулна. 111.4.6.Шууд харьяалан удирдах дарга нь алба хаагчийн ажлын гүйцэтгэл, үйл ажиллагааны үр дүнтэй танилцаад өөрийн санал дүгнэлтээ бичгээр гарган, ерөнхий менежер буюу тухайн байгууллагын даргад танилцуулж, шийдвэр гаргуулна. 111.4.7.Ерөнхий менежер буюу тухайн байгууллагын даргын шийдвэр нь цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагаанд мөрдөгдөж байгаа холбогдох хууль тогтоомжид нийцсэн байна. 111.4.8.Алба хаагчийн жилийн үйл ажиллагааг тухайн оны 12 дугаар сарын 25-ны дотор Төрийн албаны зөвлөлөөс баталсан “Төрийн албан хаагчийн үйл ажиллагааны үр дүн, мэргэшлийн түвшин /үр дүнгийн гэрээний биелэлт/-г үнэлэх журам” болон Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 72 дугаар зүйлд зааснаар баталсан журмыг тус тус баримтлан дүгнэж, үнэлнэ. 111.4.9.Алба хаагч байгууллагын үйл ажиллагааны хэтийн болон жилийн үйл ажиллагааны төлөвлөгөө, нэгжийн жилийн төлөвлөгөө, тухайн ажлын байрны тодорхойлолт, төсвийн шууд захирагч, эсхүл менежерийн өгсөн чиглэлийг үндэслэн тухайн оны эхний сарын 10-ны дотор багтаан үр дүнгийн гэрээгээ боловсруулах түүнд тухайн жилд байгууллага /нэгж/-ын ямар ажил, 86 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам үйлчилгээг нийлүүлэхэд чиглэсэн ямар нэр төрлийн ажил, үйлчилгээ үзүүлэх, тэдгээрийн шалгуур үзүүлэлт /тоо, чанар, хугацаа, хүн, өдөр/ зэргийг нарийвчлан тусгасан байна. 111.4.10.Үр дүнгийн гэрээний бүрэлдэхүүн хэсэг болох мэдлэг чадвараа дээшлүүлэх зорилтыг тодорхойлохдоо тухайн алба хаагчийн ажлын байр /албан тушаал/-ны тодорхойлолтод тусгагдсан мэдлэг чадварын шаардлагуудыг үндэслэх бөгөөд төсвийн шууд захирагч, эсхүл менежертэй зөвшилцсөн байна. Гэрээнд төрийн албаны стандартууд, алба хаагчийн ёс зүй, сахилгын хэм хэмжээг тогтоосон дүрэм, журам, заавар, эрх зүйн бусад баримт бичгийг нэр заан мөрдөж ажиллахаар тусгана. 111.4.11.Алба хаагч үр дүнгийн гэрээнийхээ биелэлтийг улирал тутам төсвийн шууд захирагч, эсхүл менежерт батлагдсан маягтын дагуу албан ёсоор мэдээлж байна. Уг мэдээллийг үндэслэн төсвийн шууд захирагч, эсхүл менежер шаардлагатай гэж үзвэл алба хаагчийн гэрээний биелэлтэд хагас жил, эхний есөн сарын байдлаар хяналт-шинжилгээ хийж болно. 111.4.12.Алба хаагч нь үйл ажиллагааныхаа үр дүн, мэргэшлийн түвшин /үр дүнгийн гэрээнийхээ биелэлт/-г бүтэн жилээр илтгэх хуудсаар гаргаж төсвийн шууд захирагч, эсхүл менежерт тайлагнана. Төсвийн шууд захирагч, эсхүл менежер алба хаагчтай ярилцлага хийх замаар түүний үйл ажиллагааны үр дүн, мэргэшлийн түвшин /үр дүнгийн гэрээний биелэлт/-г үнэлж, дүгнэнэ. 111.4.13.Тайланг жилийн дундуур алба хаагч өөр албан тушаалд шилжих, чөлөөлөгдөх тохиолдолд тэдний ажилласан хугацааны үйл ажиллагааны үр дүн, мэргэшлийн түвшин /үр дүнгийн гэрээний биелэлт/-г үнэлж дүгнэнэ. 111.4.14.Шинээр томилогдсон болон бусад байгууллагаас шилжиж очсон алба хаагчийн хувьд албан тушаалын бүрэн эрхээ үр дүнтэй биелүүлж өндөр амжилт гаргасан, онцгой чухал буюу онц төвөгтэй албан даалгавар биелүүлсэн тухай бүр нь шагнаж урамшуулж болох бөгөөд бусад тохиолдолд тухайн албан тушаалд ажилласнаас хойш 6 сарын дараа ажлын гүйцэтгэл, үйл ажиллагааны үр дүнг нь тооцож, үнэлж, дүгнэнэ. 111.4.15.Шинээр томилогдсон болон бусад байгууллагаас шилжиж очсон алба хаагч тус бүрт тайлангийн хугацааны эхэнд тэдний хийх ажлын чиглэл, ажлын үнэлгээний шалгуур үзүүлэлтийг танилцуулсан байна. 111.4.16.Алба хаагчийн ажлын үнэлгээний талаарх үндсэн материалыг хувийн хэрэгт хадгална. 111.4.17.Хэрэв алба хаагч нь өгсөн үнэлгээг зөвшөөрөөгүй тохиолдолд үндэслэл бүхий тайлбараа гаргах, шаардлагатай гэж үзвэл дараачийн шатны даргад гаргаж болно. 111.4.18.Энэ зүйлийн 114.4.2, 111.4.3, 114.4 дэх хэсэгт заасны дагуу алба хаагчийн ажлыг сар тутам үнэлэх үзүүлэлтийг алба, нэгжийн саналыг үндэслэн энэ журмын хавсралт болгон баталж, мөрдүүлнэ. 111.4.19.Энэ зүйлийн 111.4.18-д заасны дагуу батлуулсан ажил дүгнэх үзүүлэлт буюу хавсралтад тусгагдсан албан тушаалд ажиллаж байгаа алба хаагч нь ажил дүгнэх үзүүлэлтийг тухайн сарын сүүлийн өдрөөр тасалбар болгон бөглөж, шууд захирах даргадаа танилцуулна. Шууд харьяалан удирдах дарга нь алба хаагчийн ажлын чанар, үр дүнгээр нь тооцож, заасан оноогоор үнэлгээ өгч, байгууллагын даргад танилцуулан баталгаажуулна. Алба хаагчийн ажлыг дүгнэхэд тухайн сард хийсэн ажлын дүнг харгалзах бөгөөд улирал, жилийн эцсээр өссөн дүнгээр нь дүгнэнэ. 111.4.20.Энэ зүйлийн 111.4.19 дэх хэсэгт заасны дагуу баталгаажуулсан алба хаагчийн ажлын дүнг шагнаж урамшуулах, хариуцлага тооцох болон алба хаагчийн үр дүнгийн гэрээний биелэлтийг дүгнэхэд харгалзан үзэж, үр дүнгийн гэрээний илтгэх хуудсын хамт хавсаргаж хувийн хэрэгт нь хадгална. Ажлын дүнг цагдаагийн байгууллагын холбогдох мэдээллийн сангаас тулган үзэж, хянана. 111.4.21.Цагдаагийн төв байгууллага, түүний харьяа алба, нэгжийн ажлын дүн мэдээний үзүүлэлт, дүн мэдээ гаргах аргачлалыг холбогдох алба, нэгж нь энэ журмын хавсралтаар боловсруулж, Цагдаагийн төв байгууллагын даргаар батлуулна. 111.4.22.Цагдаагийн төв байгууллагын Эрүүгийн цагдаа, Мөрдөн байцаах алба нь гэмт хэрэгтэй тэмцэх ажлын ирэх жилийн шалгуур үзүүлэлт /маягт ЦБҮАЖ №111.422/-ийн хувийг жил бүр тогтооно. 111.5.САНХҮҮ АЖ, АХУЙН АЛБАНЫ АЛБА ХААГЧ, АЖИЛТНЫ АЖЛЫГ ҮНЭЛЭХ 111.5.1.Цагдаагийн байгууллагын санхүүгийн алба хаагчдын тухайн улиралд хийж гүйцэтгэсэн ажлын тайлан, Цагдаагийн төв байгууллагын даргын баталсан албан даалгаврын гүйцэтгэлийг улирал бүрийн дараа сарын 02-ны дотор санхүүгийн албанд хүргүүлнэ. 87 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 111.5.2.Санхүүгийн алба хаагчийн ажлыг дүгнэж, үнэлгээ өгөхдөө хамт олны хурлаар хэлэлцэж тэмдэглэл хөтлөнө. 111.5.3.Улирлын ажлын дүн, үнэлгээ нь жилийн эцсийн ажил дүгнэхэд гол харгалзах үзүүлэлт болно. 111.5.4.“Хангалттай” үнэлгээ авахад харгалзах үзүүлэлт: а/алба хаагчид тухайн улиралд дараахь шаардлага болон ажил дүгнэх үзүүлэлтийг 80-90 хувь хангаж ажилласан; б/үр дүнгийн гэрээнд тусгасан нийт болон тусгай захиалгат, дотоод ажил үйлчилгээг тогтоосон хугацаанд хийж гүйцэтгэсэн; в/ажлын байрны тодорхойлолтонд заасан зорилтуудыг хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны чиглэлээр байгууллагын хэмжээний тоо баримт, төсөв тооцоо бүхий санал, судалгаатай байх ба түүнийгээ байнга баяжуулж, нэгдсэн бодлого боловсруулах, шаардлагатай үед удирдлагыг хэрэгцээтэй мэдээллээр ханган ажилласан; г/ажлаа 7 хоногоор бодитой төлөвлөж хугацаанд нь танилцуулж, төлөвлөгөөнд тусгагдсан арга хэмжээнүүдийг бүрэн гүйцэт хэрэгжүүлж, тооцуулах; д/албаны сургалт, хурал зөвлөгөөн, олон нийтийн ажилд хүндэтгэн үзэх шалтгаантайгаас бусад тохиолдолд бүрэн, идэвхтэй оролцсон. 111.5.5.“Хангалттай сайн” үнэлгээ авахад харгалзах үзүүлэлт: а/энэ зүйлийн 111.5.5-д зааснаас бусад шаардлагыг бүрэн биелүүлсэн, ажил дүгнэх үзүүлэлтийг 91-ээс дээш хувь ханган биелүүлсэн; б/санхүүгийн үйл ажиллагааг боловсронгуй болгох, сайжруулахад чиглэсэн шинэлэг ажил санаачилсан, өөрийн санаачлагаар болон удирдлагаас өгсөн үүрэг чиглэлийн дагуу бодлогын шинжтэй бичиг баримт боловсруулж батлуулах; в/өөрийнхөө болон хамт олныхоо мэдлэг мэргэжил ажлын арга барил, ур чадварыг дээшлүүлэх чиглэлээр санал санаачлага гарган хэрэгжүүлж тодорхой үр дүнд хүрэх. 111.5.6.“Хангалтгүй” үнэлгээнд улирлын ажлын тайлангаа хугацаанд нь гаргаагүй, ажил дүгнэх үзүүлэлтийн үнэлгээг 80-аас доош хувиар биелүүлсэн нь харгалзах үзүүлэлт болно. 111.6.АЛБА ХААГЧИЙН ЖИЛИЙН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ҮР ДҮНГИЙН ҮНЭЛГЭЭ, ТҮҮНИЙ ДАГУУ АВЧ ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ АРГА ХЭМЖЭЭ 111.6.1.Алба хаагчийн үйл ажиллагааны үр дүнд дор дурьдсан үнэлгээний аль нэгийг өгнө: а/90-100 оноо авсан бол “А” буюу “Маш сайн”; б/80-89 оноо авсан бол “В” буюу “Сайн”; в/70-79 оноо авсан бол “С” буюу “Хангалттай”; г/60-69 оноо авсан бол “D” буюу “Дутагдалтай”; д/0-59 оноо авсан бол “F” буюу “Хангалтгүй”; 111.6.2.Алба хаагчийн жилийн үйл ажиллагааны үр дүнд өгсөн үнэлгээг үндэслэн холбогдох хууль тогтоомж, эрх зүйн акттай нийцүүлэн төсвийн шууд захирагч буюу тухайн байгууллагын дарга эрх хэмжээнийхээ хүрээнд дор дурдсан арга хэмжээ авч хэрэгжүүлэх буюу энэ талаар эрх бүхий байгууллага, албан тушаалтанд саналаа тавьж болно. 111.6.3.Алба хаагчийн үйл ажиллагаанд өгсөн үнэлгээнд үндэслэн хэрэгжүүлэх арга хэмжээ: “А” буюу “Маш сайн” үнэлэгдсэн бол: а/албан тушаал дэвшүүлэх буюу энэ тухай саналаа эрх бүхий албан тушаалтанд тавих; б/удирдах болон ахлах албан тушаалын нөөцөд авах; в/албан тушаал дэвшүүлэх зорилгоор тусгай сургалтад хамруулах буюу дараагийн шатны сургуульд суралцуулах; г/мөнгөн буюу бусад хэлбэрийн шагналаар шагнах; д/үндсэн цалинг 6 сар хүртэл хугацаагаар 20 хүртэлх хувиар нэмэгдүүлэх; е/төр, засгийн дээд байгууллага болон салбарын шагналд тодорхойлох. “В” буюу “Сайн” үнэлэгдсэн бол: а/одоогийн албан тушаалд нь хэвээр ажиллуулах, эсхүл өөрийнх нь хүсэлтээр сэлгэн ажиллуулах; б/зохих шатны сургалтад хамруулах; в/мөнгөн болон бусад хэлбэрийн шагналаар шагнах; г/үндсэн цалинг 3 сар хүртэл хугацаагаар 20 хүртэлх хувиар нэмэгдүүлэх; д/салбарын шагналаар шагнуулахаар тодорхойлох. 88 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам “С” буюу “Хангалттай” үнэлэгдсэн бол: а/одоогийн албан тушаалд нь хэвээр үлдээх; б/зохих шатны сургалтад хамруулах. “D” буюу “Дутагдалтай” үнэлэгдсэн бол: а/албан тушаал бууруулах; б/дутагдаж буй мэдлэг, чадвар олгох сургалтад хамруулах; в/ажлаа сайжруулах боломж олгох зорилгоор бичгээр зөвлөмж өгөх, тогтоосон хугацаанд үр дүнг нь тооцох. “F” буюу “Хангалтгүй” үнэлэгдсэн бол: а/сахилгын шийтгэл ногдуулах; б/ажлаа сайжруулах боломж олгох зорилгоор бичгээр зөвлөмж өгөх, тогтоосон хугацаанд үр дүнг нь тооцох; в/албан тушаал бууруулах. 111.6.4.Алба хаагчийн үйл ажиллагааг үнэлж дүгнэх үүргийг тухайн цагдаагийн байгууллагын дарга, хяналт-шинжилгээ үнэлгээ хариуцсан алба хаагч хариуцах бөгөөд нэгтгэсэн болон нэг бүрчилсэн үнэлгээний талаар холбогдох тайланг цагдаагийн төв байгууллагын Хяналт шалгалт, үнэлгээ, дотоод аудитын ажил хариуцсан нэгжид хүргүүлнэ. 111.6.5.Тухайн алба хаагчийн ажиллаж байгаа байгууллагын дээд шатны байгууллагаас алба хаагчийн үйл ажиллагааг үнэлж дүгнэх, хийгдсэн үнэлгээнд хяналт, шалгалт, дүн шинжилгээ хийж болно. 111.6.6.Хэрэв алба хаагчийг үйл ажиллагааны үр дүнгээс нь шалтгаалан албан тушаал, дэвшүүлэх, бууруулах, шагнах, сахилгын шийтгэл ногдуулах бол Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 9 дүгээр бүлэгт заасан журмын дагуу шийдвэрлэнэ. ---oOo--- 89 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №111.422 ГЭМТ ХЭРЭГТЭЙ ТЭМЦЭХ АЖЛЫН ШАЛГУУР ҮЗҮҮЛЭЛТҮҮД ХҮРЭХ ТҮВШИН № Шалгуур үзүүлэлтүүд Хүрэх түвшин 1 Нийт шалгасан гэмт хэргийн шинжтэй гомдол мэдээллийн шийдвэрлэлт 2 Нийт шалгасан хэргээс шийдвэрлэсэн хэрэг 3 Хуулийн анхны хугацаанд шийдвэрлэсэн хэрэг 4 Гэмт хэргийн илрүүлэлт 6 Хүнд гэмт хэргийн илрүүлэлт 7 Хөнгөн гэмт хэргийн илрүүлэлт 8 Үлдэгдэл хэргийн дотор хуулийн анхны хугацаа сунгасан хэрэг 9 Урьд онуудад үйлдэгдсэн түдгэлзүүлсэн хэргийн илрүүлэлт 10 Тухайн онд түдгэлзүүлсэн хэргийн шийдвэрлэлт 11 Урьд онуудад оргосоноос түдгэлзүүлсэн хэргийн шийдвэрлэлт 12 Нийт шийдвэрлэсэн хэргээс шүүх, прокуророос буцсан хэрэг /гологдлоор/ Хэтрэхгүй 13 Гүйцэтгэх ажлын болон мөрдөн шалгах нууц ажиллагааны мэдээ мэдээллийн шийдвэрлэлт Батлагдсан байх 14 Нийт авсан мэдээллээс туслах хүчнээс авсан мэдээлэл 15 Хялбаршуулсан журмаар шийдвэрлэсэн хэрэг 16 Хохирол нөхөн төлүүлэлт, битүүмжилсэн хөрөнгө ХБ МБ ХБ МБ Нийслэл Орон нутаг Хэтрэхгүй Нийслэл 17 МША-ны зөрчил /ЦБҮАЖурам 110/ 18 Шийдвэрлэсэн санал өөрчлөгдсөн хэргийн тоо / ЦБҮАЖ 110/ 19 МША-тай холбоотой гомдлын тоог бууруулах / ЦБҮАЖ 110/ ---oOo--- 90 Тайлбар Орон нутаг Хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу ажиллах Хууль ёсны үндэслэлтэй шийдвэр гаргасан байх. МША-тай холбоотой үндэслэлтэй гомдол гаргаагүй байх. Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 112.БАЙГУУЛЛАГЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНД ДОТООД ХЯНАЛТ, ШАЛГАЛТ ЗОХИОН БАЙГУУЛАХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: ЦБҮАЖ №112.314, ЦБҮАЖ №112.57, ЦБҮАЖ №112.61, ЦБҮАЖ №112.716 Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/246 Нэмэлт тайлбар: Хуудас: 19 112.1.НИЙТЛЭГ ҮНДЭСЛЭЛ 112.1.1.Энэхүү журмын зорилго нь цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллага, алба хаагчийн үйл ажиллагаанд дотоод хяналт шалгалт зохион байгуулах, сахилга, ёс зүйн зөрчлийн талаарх өргөдөл, гомдол, мэдээллийг шалгаж тогтоох, үнэлэлт, дүгнэлт өгч илэрсэн зөрчил дутагдлыг таслан зогсоох, арилгуулахтай холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 112.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ, БАРИМТЛАХ БОДЛОГО 112.2.1.Цагдаагийн байгууллагын дотоод хяналт шалгалтыг зохион байгуулж явуулахад Цагдаагийн албаны тухай, Дотоодын цэргийн тухай, Төрийн хяналт шалгалтын тухай, Иргэдээс төрийн байгууллага, албан тушаалтанд гаргасан өргөдөл, гомдлыг шийдвэрлэх тухай, Төсвийн тухай, Нягтлан бодох бүртгэлийн тухай, Төрийн болон орон нутгийн өмчийн тухай хууль, бусад хууль болон тэдгээртэй нийцүүлэн гаргасан эрх зүйн актууд, санхүүгийн хяналт шалгалтын стандарт болон энэхүү журмыг удирдлага болгоно. 112.2.2.Монгол Улсын хууль, Улсын Их Хурлын тогтоол, Ерөнхийлөгчийн зарлиг, Засгийн газрын тогтоол, Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд, цагдаагийн төв байгууллагын удирдлагын гаргасан тушаал, өгсөн үүрэг, даалгавар, үйл ажиллагааны төлөвлөгөөний хэрэгжилт, гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах болон санхүү, аж ахуйн үйл ажиллагааны явц, үр дүн, цагдаагийн алба хаагчийн үйл ажиллагаа, сахилга, ёс зүйн зөрчлийн талаар гаргасан өргөдөл, гомдол, мэдээлэл, шаардлагатай бусад асуудлаар шалгалт хийж, илэрсэн зөрчил дутагдлыг арилгах, эрсдлээс урьдчилан сэргийлэх, бууруулах талаар удирдлага, зохион байгуулалтын арга хэмжээг авч хэрэгжүүлэхэд дотоод хяналт шалгалтын үйл ажиллагаа чиглэгдэнэ. 112.2.3.Дотоод хяналт шалгалтыг зохион байгуулж явуулахдаа хууль дээдлэх, шударга ёсыг хангах, ил тод, бодитой, нууцыг чанд хадгалах, хараат бус, хөндлөнгийн аливаа нөлөөллөөс ангид байх, шуурхай явуулах зарчмыг баримтална. 112.2.4.Дотоод хяналт шалгалтыг цагдаагийн байгууллагын хэмжээнд цагдаагийн төв байгууллагын удирдлага, хяналт шалгалт, үнэлгээ, дотоод аудитын ажил хариуцсан хариуцсан нэгж, цагдаагийн албад, бусад байгууллагын хэмжээнд тэдгээр байгууллагын удирдлагаас даалгасан эрх бүхий нэгж, алба хаагч, хэсэг, тасаг, бүлэг, хэлтсийн дарга буюу түүнээс дээш албан тушаалтан зохион байгуулна. 112.2.5.Дотоод хяналт шалгалтад холбогдох асуудлын талаар урьдчилан дүгнэлт гаргаж, түүнийгээ батлах замаар хяналт шалгалт хийхийг хориглоно. 112.2.6.Шалгалтын явцад зөрчил, гэмт хэргийн шинжтэй үйлдэл илэрвэл харъяаллын дагуу шилжүүлэн шалгуулна. 112.3.ХЯНАЛТ ШАЛГАЛТЫН ТӨРӨЛ, ЧИГЛЭЛ, АРГА 112.3.1.Цагдаагийн байгууллагын дотоод хяналт шалгалт нь: а/Төлөвлөгөөт; б/Төлөвлөгөөт бус; в/Гүйцэтгэлийн гэсэн төрөлтэй байна. 112.3.2.Дээд шатны байгууллагаас баталсан “Дотоод хяналт шалгалтыг зохион байгуулах нийтлэг журам”-ыг үндэслэн Цагдаагийн төв байгууллагын даргын баталсан, эрсдэлийн үнэлгээнд тулгуурласан, хяналт шалгалтын жилийн төлөвлөгөөний дагуу хийгдэж байгаа шалгалтыг төлөвлөгөөт шалгалт гэнэ. 112.3.3.Хяналт шалгалтын жилийн төлөвлөгөөнд тусгагдаагүй байгууллага, иргэдээс ирүүлсэн өргөдөл, гомдол, мэдээлэл, эрх бүхий албан тушаалтны даалгавар, эсвэл тухайн үед үүсэж бий болсон нөхцөл байдалтай уялдан удирдлагаас өгсөн үүргийн дагуу хийгдэж байгаа хяналт шалгалтыг төлөвлөгөөт бус шалгалт гэнэ. 112.3.4.Төлөвлөгөөт, төлөвлөгөөт бус шалгалтыг бүрэн болон хэсэгчилсэн байдлаар явуулж болно. 91 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 112.3.5.Цагдаагийн байгууллагын нэгжийн үйл ажиллагааны дараахь чиглэлийг хамруулан шалгаж, үнэлэлт, дүгнэлт өгөх хяналт, шалгалтыг бүрэн шалгалт гэнэ. Үүнд: а/төлөвлөлт, зохион байгуулалт, удирдлагын үйл ажиллагаа; б/байгууллагын үйл ажиллагаанд хяналт-шинжилгээ, үнэлгээ хийсэн байдал, эрсдэлийн удирдлага, аюулгүй байдал; в/хүний нөөц, албаны сургалт, соён гэгээрүүлэх ажил, алба хаагчдын сахилга, ёс зүйн байдал; г/гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах үйл ажиллагаа; д/цэрэгжилт жагсаалч болон албаны бэлэн байдал; е/алба хаагчдын үйл ажиллагааны үр дүн, мэргэшлийн түвшинг үнэлж дүгнэсэн байдал; ж/алба хаагчдын хууль, эрх зүйн мэдлэг, бие бялдар, ур чадварын ерөнхий түвшин; з/санхүү, аж ахуйн үйл ажиллагаа. 112.3.6.Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагын нэгжийн үйл ажиллагаанд тодорхой чиглэлээр явуулж буй хяналт шалгалтыг хэсэгчилсэн шалгалт гэнэ. 112.3.7.Цагдаа, дотоодын цэргийн алба хаагч, түр болон туршилтын хугацаагаар, хөдөлмөрийн гэрээгээр ажиллаж байгаа иргэний үйл ажиллагаа, сахилга, ёс зүйн зөрчлийн талаарх өргөдөл гомдол, мэдээллийн бодит байдлыг тогтоож, дүгнэлт өгөхөд чиглэсэн үйл ажиллагааг албаны шалгалт гэнэ. 112.3.8.Урьд хийсэн шалгалтын мөрөөр болон өгсөн үүрэг, даалгаврын биелэлтэд хяналт тавих, үр дүнг тооцох зорилгоор хийх шалгалтыг гүйцэтгэлийн шалгалт гэнэ. 112.З.9.Хяналт шалгалтад хамрагдсан нэгжийн удирдлага зөрчил, дутагдлыг арилгах талаар авч хэрэгжүүлсэн ажлын үр дүнг тооцож, холбогдох материалын хамт ирүүлэх бөгөөд хяналт шалгалт явуулсан нэгж, албан тушаалтан биелэлт, үр дүнд үнэлгээ өгч, “сайн”, “маш сайн” гэж дүгнэгдвэл удирдлагын шийдвэрээр гүйцэтгэлийн шалгалт явуулсанд тооцож болно. 112.З.10.Шалгалтын төрлөөс хамаарч Төрийн хяналт шалгалтын тухай хуулийн 51 дугаар зүйлийн 51.3, 52 дугаар зүйлийн 52.4-д тус тус заасан хугацаанд багтааж явуулна. 112.З.11.Төлөвлөгөөт болон төлөвлөгөөт бус, гүйцэтгэлийн шалгалтыг энэхүү журмын 112.4.1 дэх хэсэгт заасан албан тушаалтнаас баталсан удирдамжид заасан асуудлын хүрээнд гүйцэтгэнэ. 112.3.12.Шалгалтын бүрэлдэхүүн нэмэлт шалгалт хийх шаардлагатай бол удирдамж баталсан албан тушаалтанд энэ тухай мэдэгдэж, дүнг танилцуулгад тусгана. 112.3.13.Удирдамжид дараахь зүйлийг заавал тусгана: а/он, сар, өдөр, удирдамжийн нэгдсэн дугаар; б/шалгалтын зорилго, үндэслэл; в/шалгалтын төрөл, арга, хэлбэр; г/шалгалтын хүрээ, шалгалтад хамрагдах байгууллага; д/шалгалтын бүрэлдэхүүн /ажлын хэсгийн ахлагч, нарийн бичгийн дарга, гишүүд/; е /шалгалт эхлэх болон дуусах хугацаа; ж/өмнө хийсэн шалгалтын талаарх мэдээлэл. 112.3.14.Гүйцэтгэлийн шалгалтаас бусад хяналт шалгалт хийх үед шалгалтад хамрагдах цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааг үнэлж, дүгнэх шалгуур үзүүлэлтийг “Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааг үнэлж, дүгнэх аргачлал” /маягт ЦБҮАЖ №112.314/-д нийцүүлэн боловсруулж, удирдамжийн хамт батлуулна. 112.3.15.Хяналт шалгалтыг явуулахдаа ажиглах, ярилцлага хийх, судалгаа хийх, санал асуулга авах, баримт бичигтэй танилцаж судлах, харьцуулах, тулган баталгаажуулах, давтан гүйцэтгэх, шинжилгээний, нэгтгэн дүгнэх зэрэг аргыг ашиглаж болно. 112.4.ХЯНАЛТ ШАЛГАЛТЫН ЗОХИОН БАЙГУУЛАЛТ, БЭЛТГЭЛ АЖИЛ 112.4.1.Шалгалтын удирдамж, бүрэлдэхүүнийг цагдаагийн төв байгууллагын удирдлага болон тухайн нэгжийн дарга, түүний эзгүйд дэд дарга батална. 112.4.2.Хяналт, шалгалтын бүрэлдэхүүнд бусад алба, нэгжээс ажлын дадлага, туршлага бүхий алба хаагчийг харьяалах албаны даргатай урьдчилан тохиролцсоны дагуу томилж болно. 112.4.3.Шалгалтын бүрэлдэхүүнд мэргэшсэн байгууллагын ажилтнуудыг оролцуулж хамтарсан шалгалт хийж болно. 112.4.4.Шалгалт хийх үүрэг чиглэл авсан албан тушаалтан /цаашид “Шалгагч” гэх/ дор дурьдсан бэлтгэлийг хангасан байна: а/тухайн шалгалтад холбогдох хууль тогтоомж, эрх зүйн актыг бүрэн судалж танилцах; 92 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам б/цагдаагийн алба хаагчтай холбоотой иргэд, байгууллагаас ирүүлсэн санал, гомдол, албан бичиг болон цахим сүлжээ, хэвлэл, мэдээллийн хэрэгсэлд нийтлэгдсэн материалыг судалж танилцах; в/цагдаагийн байгууллага, нэгжийн зохион байгуулалт, урьд хийгдсэн шалгалтын дүн, тайлан мэдээ, хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний тайлан зэргийг судалж, тухайн нэгжийн үйл ажиллагаанд анхаарч шалгах чиглэлийг урьдчилан тодорхойлж, түүнийг үндэслэн шалгалтын удирдамж боловсруулах ажлыг зохион байгуулах. 112.4.5.Шалгалтын хэсгийн ахлагч дараахь ажлыг хийж гүйцэтгэнэ: а/шалгалтын хэсгийн ахлагч, өөрийн шууд захирах даргад захирагдаж шалгалтын удирдамжийн дагуу ажлын хэсгийн бүрэлдэхүүнийг удирдлагаар хангана; б/шалгалтын хэсгийн шалгагч нарын ажилд байнга хяналт тавьж ажил үүргээ гүйцэтгэхэд нь тусламж, дэмжлэг үзүүлнэ; в/үүргээ биелүүлээгүй, биелүүлэхээс зайлсхийсэн, зөрчил гаргасан ажлын хэсгийн шалгагчийг өөрчилж, энэ тухай удирдамж баталсан албан тушаалтанд мэдэгдэнэ; г/тухайн нөхцөл байдалтай уялдуулан ажлын хэсгийн ажиллах цагийг тогтооно; д/шалгалтын явц байдлын талаар удирдамж баталсан даргад танилцуулна; е/ажлын хэсгийн ахлагч шалгалтын дүнг цагдаагийн байгууллагын даргын зөвлөлд танилцуулна. 112.5.ХЯНАЛТ ШАЛГАЛТЫГ ЯВУУЛАХ 112.5.1.Ажлын хэсэг нь шалгалт явуулах нэгж дээр хүрэлцэн очиж дараахь ажлыг хийж гүйцэтгэнэ. Үүнд: а/шалгалтад хамрагдах нэгжийн удирдлагад шалгалтын удирдамж, шалгалт явуулах хэлбэрээ танилцуулж, тухайн нэгжийн ажлын үр дүн, эрүү, хэв журмын нөхцөл байдлын талаар мэдээлэл авна; б/шалгалтын хэсгийн ахлагч аймаг, дүүрэг, сумын Засаг дарга, Иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлын дарга, шүүх, прокурорын байгууллагын болон Иргэний зөвлөлийн удирдлагатай уулзаж, цагдаагийн байгууллагын удирдлага, зохион байгуулалт, чиг үүргээ хэрхэн биелүүлж байгаа талаар мэдээлэл авна; в/шалгагдаж байгаа байгууллага, нэгжийн удирдлагуудад шалгалтад бэлтгэх, шаардлагатай материалыг бэлэн болгохыг даалгана; г/иргэд болон алба хаагчдыг албаны болон хувийн асуудлаар хүлээн авч уулзах ажлыг зохион байгуулж болно. 112.5.2.Шалгалтын бүрэлдэхүүн нь шаардлагатай гэж үзвэл дараахь чиглэлээр нэмэлт шалгалт хийж болно. Үүнд: а/шалгагдаж буй байгууллага, нэгжийн гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах ажилд үнэлгээ өгөх зорилгоор олон нийтээс санал асуулга авч судлах, иргэдийн гомдол, хүсэлт, цахим сүлжээ, хэвлэл, мэдээллийн хэрэгслээр гарсан нийтлэл, материалын мөрөөр шалгаж дүн шинжилгээ хийх; б/гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах ажлын шинэлэг арга хэлбэр, тэргүүн туршлага, оновчтой саналыг судалж үнэлэлт өгөх; в/удирдах албан тушаалтнуудын удирдан зохион байгуулах ур чадвар, манлайлал, ёс зүй, харилцааны соёл зэрэг асуудлаар алба хаагчдаас нь судалгаа авч дүгнэх; г/байгууллагын ажлыг сайжруулахтай холбоотой асуудлаар удирдлагын болон алба хаагчдын саналыг авах, алба хаагчдыг сайшаах, хариуцлага тооцох тухай асуудлаар санал оруулах. 112.5.3.Шалгагч нар удирдамжид заасан хугацаанд хяналт шалгалтыг явуулна. 112.5.4.Тогтоосон хугацаанд хүндэтгэн үзэх шалтгаанаар тухайн шалгагч шалгалтаа гүйцээж амжаагүй бол шалгалтын ажлын хэсгийн ахлагчийн зөвшөөрлөөр хугацааг сунгаж болно. 112.5.5.Шалгагч нь шалгалтын явцад олж авсан мэдээллийг шалгалтын зорилгоос өөрөөр ашиглах, шалгалтын ажлын хэсгийн бусад шалгагч, удирдлагаас өөр хүмүүст задруулахыг хориглоно. 112.5.6.Шалгалтын үеэр шалгуулж байгаа байгууллага, алба хаагч хяналт шалгалтын ажилд санаатай саад учруулсан, хөндлөнгөөс нөлөөлсөн, шаардлагатай баримт материалыг гаргаж өгөөгүй бол энэ талаар эрх бүхий албан тушаалтанд мэдэгдэж, түүний шийдвэрээр сахилгын шийтгэл оногдуулж болно. Энэ тухай тэмдэглэл үйлдэж, шалгалтын материалд хавсаргана. 112.5.7.Ажлын хэсэг нь шалгалтын явцад цугларсан баримт материал, шалгагч нарын танилцуулга зэргийг нэгтгэн судалж, тухайн байгууллага, нэгжийн үйл ажиллагааг тал бүрээс 93 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам нь бодитойгоор үнэлж дүгнэн, зөрчил, дутагдал илэрсэн тохиолдолд зөрчлийн тэмдэглэл /маягт ЦБҮАЖ №112.57/-ийг үйлдэн шалгалтын материалд хавсаргаж, зөрчил дутагдлын шалтгаан нөхцлийг тогтоож, түүнийг арилгах арга хэмжээг авахуулах, шаардлагатай бол гэм буруутай алба хаагчид хариуцлага хүлээлгэх асуудлыг шийдвэрлүүлнэ. 112.5.8.Шалгагч нь шалгасан нэгжийн үйл ажиллагаа, анхаарах асуудал, өгсөн зааварчилга, илэрсэн зөрчлийн тэмдэглэл, үнэлгээ, дүгнэлт, саналыг тусгасан тайланг ажлын хэсгийн ахлагчид танилцуулна. 112.5.9.Шалгуулагчаас шалгалтын тайланд тусгагдсан зүйлийг зөвшөөрөөгүй бол энэ тухай тайлбар бичүүлж, шалгалтын материалд хавсаргана. Ажлын хэсгийн ахлагч тайлбартай танилцаж, шаардлагатай гэж үзвэл хугацаа тогтоон тухайн асуудлыг дахин шалгуулж, шийдвэрлэж болно. 112.5.10.Шалгагдаж буй байгууллага нэгжийн удирдах албан тушаалтнуудад шалгалтын явц, дүнг танилцуулж, цаашид анхаарах асуудлын талаар чиглэл өгнө. 112.5.11.Шалгалтын хэсгийн ахлагч шалгалтын дүнгийн талаар шалгалтад хамрагдсан нэгжийн бие бүрэлдэхүүнд мэдээлэл хийнэ. 112.6.АЛБАНЫ ШАЛГАЛТ ЯВУУЛАХ 112.6.1.Албаны шалгалтыг цагдаагийн төв байгууллагын удирдлага, харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын даргын шийдвэрээр хэсэг, тасаг, бүлэг, хэлтсийн дарга буюу түүнээс дээш албан тушаалтан биечлэн маягт ЦБҮАЖ №112.61-д заасан харьяаллын дагуу явуулна. 112.6.2.Шаардлагатай тохиолдолд хэд хэдэн алба хаагчийг томилж, албаны шалгалтыг явуулж болно. 112.6.3.Цагдаагийн төв байгууллагын удирдлагаас цагдаагийн байгууллагын харъяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад өргөдөл, гомдлыг шалгаж шийдвэрлэхийг даалгаж болно. 112.6.4.Албаны шалгалтыг Иргэдээс төрийн байгууллага, албан тушаалтанд гаргасан өргөдөл, гомдлыг шийдвэрлэх тухай хуульд заасан хугацаанд явуулна. Энэ хугацааны дотор Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагын дарга албаны шалгалт явуулах хугацааг тогтоож болно. 112.6.5.Алба хаагч /ажилтан/-ийн үйл ажиллагаанд албаны шалгалт явуулах үндэслэл: а/сахилга, ёс зүйн зөрчил гаргасан, ажлын хариуцлага алдсан талаар иргэд, аж ахуйн нэгж, байгууллага, албан тушаалтнаас гомдол гаргасан буюу мэдээлсэн; б/алба хаагч өөрөө хүсэлт гаргасан; в/цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллага, алба хаагчийн үйл ажиллагааны талаар хэвлэл, мэдээллийн хэрэгсэл, олон нийтийн цахим сүлжээнд гарсан нийтлэл, мэдээлэл; г/албаны шалгалт явуулахаар шийдвэрлэсэн удирдах албан тушаалтны шийдвэр; д/албаны шалгалт явуулах эрх бүхий албан тушаалтан сахилга, ёс зүйн зөрчлийн шинж тэмдгийг өөрсдөө илрүүлсэн; е/эрүүгийн гэмт хэрэгт холбогдон шалгагдаж байгаа. 112.6.6.Албаны шалгалт явуулахгүй тохиолдол: а/өргөдөл, гомдол, мэдээлэл нь тодорхой нэр хаяггүй; б/сэтгэцийн өвчтэй, сэтгэцийн үйл ажиллагаа түр сарнисан этгээд асран хамгаалагчаараа төлөөлүүлээгүй бол; в/албаны шалгалт явуулах зорилгод хамаарахгүй өргөдөл, гомдол, мэдээлэл ирүүлсэн; д/тухайн асуудлаар урьд гаргасан шийдвэр хүчинтэй байгаа. 112.6.7.Албаны шалгалт явуулахаас татгалзсан шийдвэрийн хариуг, шалгагч өргөдөл, гомдол, мэдээллийг хүлээн авснаас хойш ажлын 3 хоногийн дотор өргөдөл, гомдол, мэдээлэл гаргагчид бичгээр, боломжгүй бол холбоо, мэдээллийн хэрэгслийг ашиглан мэдэгдэж, энэ тухай тэмдэглэл үйлдэнэ. 112.6.8.Өргөдөл, гомдол, мэдээллийг бүртгэлд авч, даргын бичгээр өгсөн үүргийн дагуу гомдол, мэдээллийг хүлээн авсан алба хаагч нь албаны шалгалт явуулах төлөвлөгөө боловсруулж, тухайн газар, хэлтсийн даргаар батлуулна. 112.6.9.Цагдаа, дотоодын цэргийн алба хаагч, ажилтанд холбогдуулан албаны шалгалт явуулахдаа шууд харьяалан удирдах даргад нь мэдэгдэнэ. Шалгуулж байгаа алба хаагчийг дуудсан хугацаанд бэлэн байлгахыг шууд харьяалан удирдах дарга хариуцна. 112.7.АЛБАНЫ ШАЛГАЛТЫН АЖИЛЛАГААНД ОРОЛЦОГЧДЫН ЭРХ, ҮҮРЭГ 112.7.1.Албаны шалгалт явуулах эрх бүхий албан тушаалтан дараахь эрхийг эдэлнэ: 94 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам а/гомдол, мэдээллийн дагуу урьдчилан шалгасны дараа алба хаагчийг дуудан ирүүлэх, тайлбар авах; б/өргөдөл, гомдол, мэдээлэл гаргагчаас баримт, материалыг шаардан авах; в/лавлагаа, танилцуулга, тодруулга авах; г/гэмт хэрэг, зөрчил болон ёс зүй, сахилгын зөрчилд холбогдсон цагдаагийн алба хаагчийн бүрэн эрхийг уг асуудлыг шалгах хугацаагаар түр түдгэлзүүлэх. Энэ тохиолдолд үргэлжлүүлэн албан үүргээ гүйцэтгэх нь шалгалтын ажиллагаанд сөргөөр нөлөөлж болзошгүй тухай санал, дүгнэлтийг тухайн асуудлыг шалгаж байгаа нэгж, алба хаагч гаргаж шийдвэрлүүлнэ. д/хууль тогтоомжид заасан бусад эрх. 112.7.2.Албаны шалгалт явуулах эрх бүхий албан тушаалтан дараахь үүргийг хүлээнэ: а/хуулийг дээдэлж, хүний эрх, эрх чөлөөг хүндэтгэх; б/алба хаагчийн үйл ажиллагаа, сахилга, ёс зүйг бодитой үнэлэх; в/шалгагдсан алба хаагчид албаны шалгалтын дүнг танилцуулах; г/шалгалтын дүнг нэгтгэж танилцуулга, зөвлөмж, үүрэг, ажлын чиглэл, сахилгын шийтгэл оногдуулах эсэх талаар санал боловсруулж, танилцуулах; д/өргөдөл, гомдол гаргагчид бичгээр, эсхүл амаар хариу мэдэгдэх; е/байгууллага, хувь хүний нууцтай холбоотой шалгалтын материал, дүнг бусдад задруулахгүй байх; ж/ашиг сонирхолын зөрчил илэрсэн тохиолдолд энэ тухай эрх бүхий албан тушаалтанд танилцуулах, албаны шалгалт явуулахаас татгалзах; з/хяналт шалгалтыг бүрэн гүйцэд хийх үүрэгтэй бөгөөд хууль тогтоомж зөрчсөн бол түүнд холбогдох хууль тогтоомжид заасны дагуу хариуцлага хүлээлгэнэ. 112.7.3.Шалгуулж байгаа алба хаагч, ажилтан нь дараахь эрхтэй байна: а/ямар асуудлаар албаны шалгалт явагдаж байгааг мэдэх; б/тайлбар, баримт, материал гаргаж өгөх; в/баримт, материал шалгуулах хүсэлт тавих; г/албаны шалгалтын дүн, ногдуулсан сахилгын шийтгэлийн талаарх гомдлоо дээд шатны байгууллагад гаргах; д/хууль, тогтоомжид заасан бусад эрх. 112.7.4.Шалгуулж байгаа алба хаагч, ажилтан нь дараахь үүргийг хүлээнэ: а/дуудсан цагт хүрэлцэн ирэх; б/шаардсан баримт, материалыг гаргаж өгөх; в/албаны шалгалтын нууц, явц байдлыг бусдад задруулахгүй байх; г/хууль тогтоомжид заагдсан бусад үүрэг. 112.7.5.Цагдаагийн албан хаагчид холбогдуулан өргөдөл, гомдол, мэдээлэл гаргасан албан тушаалтан, иргэн нь дараахь эрхийг эдэлнэ: а/цагдаагийн алба хаагчийн гэмт хэрэг, сахилга, ёс зүйн зөрчил гаргасан талаар тайлбар өгөх; б/баримт, материалыг гаргаж өгөх; в/баримт, материал шалгуулах хүсэлт тавих; г/гаргасан өргөдөл, гомдол, мэдээллийн хариуг авах; д/гаргасан шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл дээд шатны байгууллага, албан тушаалтанд хандах. 112.7.6.Шалгуулж байгаа болон бусад алба хаагчаас албаны шалгалтын үйл ажиллагаанд саад учруулах, эсэргүүцэх, заналхийлэх, гүтгэх, албан тушаалын эрх мэдлээ ашиглан шалгагчид хөндлөнгөөс нөлөөлөхийг хориглоно. Энэ тохиолдолд шалгагч нь тэмдэглэл үйлдэж, албаны шалгалт явуулсан тухай танилцуулгад тусгана. 112.7.7.Шалгуулж байгаа алба хаагч тайлбар өгөхөөс татгалзвал энэ тухай тэмдэглэл үйлдэнэ. 112.7.8.Албаны шалгалт явуулах үед дараахь байдлыг тогтооно: а/сахилга, ёс зүйн зөрчил, ажлын хариуцлагын байдал; б/сахилга, ёс зүйн зөрчил гаргасан, ажлын хариуцлагын байдалд тухайн алба хаагч, ажилтны оролцоо; в/сахилга, ёс зүйн зөрчлийн шалтгаан нөхцөл; г/сахилга, ёс зүйн зөрчил болон ажлын хариуцлага алдсанаас үүссэн хор уршиг; д/бусад нөхцөл байдал. 112.7.9.Албаны шалгалт явуулсан албан тушаалтан нь дараахь шийдвэр, саналын аль тохирохыг гаргаж, танилцуулна: 95 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам а/шалгуулагчийн гаргасан зөрчил /үйлдэл/ нь гэмт хэрэг, зөрчлийн шинжтэй бол харьяаллын дагуу эрх бүхий байгууллага, албан тушаалтанд шилжүүлэх; б/буруутай үйлдлийн хир хэмжээнд тохирсон сахилгын шийтгэл ногдуулах талаар санал боловсруулах; в/сахилга, ёс зүйн зөрчил гаргасан нь тогтоогдоогүй бол гомдол, мэдээлэл гаргагчид хариу өгөх. 112.7.10.Албаны шалгалтын танилцуулгад дараахь зүйлийг тусгана: а/албаны шалгалт явуулах болсон үндэслэл, шалтгаан, явуулсан албан тушаалтны овог, нэр, албан тушаал; б/энэ журмын 112.7.8-д заасан тогтоогдсон байдлууд; в/нотолгоо, баримтууд; г/зөрчил гарахад нөлөөлсөн шалтгаан, нөхцөл, учруулсан хохирлын хэмжээ, хор уршиг; д/хариуцлага тооцоход нөлөөлөх нөхцөл байдал; е/оногдуулах сахилгын шийтгэл, хэрэгжүүлэх арга хэмжээний санал. 112.7.11.Дараахь тохиолдлуудад сахилгын шийтгэл оногдуулахгүй: а/сахилга, ёс зүйн зөрчил гаргаагүй, ажлын хариуцлага алдсан нь тогтоогдоогүй; б/Төрийн албаны тухай хуулийн 26 дугаар зүйлийн 26.4, Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 81.8 дахь хэсэгт заасан хугацаа өнгөрсөн бол; в/шалгуулж байгаа албан хаагч нас барсан; г/урьд шийдвэрлэсэн шүүхийн шийдвэр, магадлал, прокурорын тогтоол хүчинтэй байгаа бол; д/сахилга, ёс зүйн зөрчил гаргасан нь тогтоогдоогүй. 112.7.12.Цагдаагийн төв байгууллагын даргын шийдвэрээр сахилгын шийтгэл оногдуулах албаны шалгалтын танилцуулгыг сахилгын шийтгэл оногдуулах хуулийн хугацаа дуусахаас 10аас доошгүй хоногийн өмнө харъяалах албаны даргаар хянуулж, Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж, дэд даргад тус тус хүргүүлнэ. 112.7.13.Цагдаагийн төв байгууллагын даргын зөвлөлийн хуралдаанд албаны шалгалтын дүнг танилцуулах үүргийг албаны шалгалт явуулсан нэгжийг харъяалах алба хариуцна. 112.7.14.Албаны шалгалтын бүртгэлийн дугаарыг цагдаагийн төв байгууллагын дэд даргын шийдвэрээр харъяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагуудад тухайн оны 12 дугаар сарын 25-ны дотор багтаан хүргүүлнэ. 112.7.15.Албаны шалгалт явуулах тохиолдолд бүртгэлийн дугаар олгох, хяналт тавих ажлыг алба, нэгж, дотоодын цэргийн штаб, анги, тусгай салбарын чиглэл хариуцсан хэлтэс, тасгийн дарга, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын захиргааны удирдлагын тасгийн дарга хариуцна. 112.7.16.Алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга албаны шалгалт явуулсан тухай мэдээ /маягт ЦБҮАЖ №112.716/-г сар бүрийн сүүлийн өдрөөр тасалбар болгон гаргаж, дараа сарын эхний 10 хоногт цагдаагийн төв байгууллагын Аюулгүй байдал хариуцсан нэгжид хүргүүлнэ. 112.8.ШАЛГАЛТЫН БАРИМТ БИЧИГ ХҮЧИН ТӨГӨЛДӨР БОЛОХ, ХАДГАЛАХ, ЦАХИМ САНД БҮРТГЭХ 112.8.1.Эрх бүхий албан тушаалтнаас шийдвэр гарснаар дотоод хяналт шалгалтын дүн хүчин төгөлдөр болно. 112.8.2.Хүчин төгөлдөр болсон шалгалтын баримт бичгийг шалгалт явуулсан болон шалгуулсан байгууллага архивын зааврын дагуу хадгална. Түүнчлэн цахим хэлбэрээр хадгалж сан бүрдүүлнэ. 112.8.3.Хяналт шалгалтын мэдээллийг ажлын хэсгийн гишүүд санд үнэн зөв оруулж, дээд шатны шууд удирдах албан тушаалтан хяналт тавина. 112.8.4.Санд оруулсан мэдээлэлд засвар хийх шаардлага гарвал дээд шатны шууд удирдах албан тушаалтанд мэдэгдэж зөвшөөрөл авна. 112.8.5.Цагдаагийн төв байгууллагын дотоод хяналт шалгалт хариуцсан нэгжийн эрх бүхий албан тушаалтан цагдаагийн нийт байгууллагын, алба, нэгжийн эрх бүхий албан тушаалтан зөвхөн харьяалах нэгжийн шалгалтын мэдээллийг сангаас танилцаж болно. 112.8.6.Шалгалтын дүнгийн талаарх танилцуулга, гарсан шийдвэрийн хувийг холбогдох алба хаагчийн хувийн хэрэгт хадгална. 96 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Хавсралт: ЦБҮАЖ №112.314 ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААГ ҮНЭЛЖ, ДҮГНЭХ АРГАЧЛАЛ /ХЯНАЛТЫН ХУУДАС/ 1.Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагаанд батлагдсан удирдамж, дүгнэх аргачлалын дагуу хяналт шалгалтыг явуулж энэхүү журмын 112.3.5-д заасан чиглэлийг хамруулан шалгахдаа шалгах чиглэл тус бүрт 0-100 оноо өгч, чиглэлийг үнэлэх үзүүлэлтийг боловсруулж, авбал зохих оноог 0-100 хүртэл оноогоор тооцож авсан бүх онооны нийлбэрийг шалгах чиглэл, үзүүлэлтийн тоонд харьцуулж шалгасан чиглэл, үзүүлэлт бүрийн дундаж оноог гаргана. 2.Үзүүлэлтэд тавигдах шаардлага, үр дүн, хэрэгжилтийг харгалзан үзэж 0-100 оноо өгч үнэлэхдээ дараахь зарчмыг баримтална: а/тухайн үзүүлэлтэд тавигдсан шаардлагыг бүрэн хангаж, дэвшилтэт, тэргүүн туршлага болохуйц үр дүн гарсан бол 91-100 оноо; б/тухайн үзүүлэлт бүрийг гүйцэтгэсэн боловч зарим үзүүлэлт бүрэн хангагдаагүй, хүрвэл зохих түвшинд хүрсэн, үр дүн нь гарч эхэлж байгаа бол 81-90 оноо; в/тухайн үзүүлэлт бүрийг бүрэн гүйцэтгэсэн боловч бүх үзүүлэлтийг гүйцэд хангаагүй, хүрвэл зохих түвшинг зарим үзүүлэлт хангаагүй, буурсан бол гүйцэтгэлийн байдлыг харгалзан 70-79 оноо; г/тухайн үзүүлэлт бүрийн хагасыг гүйцэтгэсэн, үзүүлэлт бүрийг гүйцэтгэх талаар зарим арга хэмжээ авч эхэлсэн боловч хүрвэл зохих түвшинг бүх үзүүлэлт хангаагүй, буурсан эсхүл бэлтгэл ажил хийгдэж эхлэлийн шатанд байгаа бол ажлын түвшинг харгалзан 60-69 оноо; д/тухайн үзүүлэлт бүрийг хэрэгжүүлэх талаар ямар нэгэн ажил зохион байгуулаагүй, эсхүл чанарын хувьд доголдуулсан, хугацаа хэтрүүлсэн, тогтоосон журмыг зөрчсөн зэргээр зохих ёсоор биелүүлээгүй бол ажлын түвшинг харгалзан 0-59 хүртэл оноо тус тус өгнө. 3.Шалгасан чиглэл бүрийн дундаж онооны нийлбэрийг, шалгах чиглэлийн тоонд харьцуулж үнэлгээний нийт оноог үндэслэн дор дурьдсан ерөнхий үнэлгээний аль нэгийг өгнө: а/90-100 оноо “Маш сайн”; б/80-89 оноо “Сайн”; в/70-79 оноо “Хангалттай”; г/60-69 оноо “Дутагдалтай”; д/0-59 оноо “Хангалтгүй”. Онооны нарийвчлалыг 0.5-аас дээш бол дараагийн оноонд, бага бол тухайн оноонд хамруулан тооцно. 4.Шалгагч нь шалгагдсан нэгжийн ажилд үнэлгээ өгч дүгнэхдээ шалгалтын ажлын хэсгийн ахлагч болон гишүүдтэй зөвшилцөж болно. 5.Тухайн цагдаагийн байгууллагын удирдлагад шалгалтын дүнг танилцуулж, үнэлгээний танилцуулгад шалгалтын ажлын хэсгийн ахлагч, гишүүд болон шалгагдсан байгууллагын дарга гарын үсэг зурж баталгаажуулна. 6.Шалгагдсан байгууллага шалгалтын ажлын хэсгээс өгсөн үнэлгээг зөвшөөрөөгүй тохиолдолд бичгээр тайлбар гаргаж болно. 7.Дотоод хяналт шалгалт явуулахдаа баримтлах шалгуур, үзүүлэлт бүрийг дор дурьдсан аргачлалын дагуу дүгнэнэ: а/алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааг шалгах чиглэл, үзүүлэлтэд ажлын шаардлага, онцлог, чиг үүрэг, нөхцөл байдлаас үүдэн нэмэлт, өөрчлөлт хийж болох бөгөөд нэмэлтээр орсон шалгах чиглэл, үзүүлэлтэд дурьдсан ажлын хэрэгжилтийг дүгнэж оноо өгөхдөө энэхүү аргачлалд заасан зарчмыг баримтална. б/гүйцэтгэх ажил эрхлэх эрх бүхий байгууллага, нэгжийн ажлыг тусгай тушаалаар баталсан үнэлгээний аргачлалаар үнэлж дүгнэнэ. ---oOo--- 97 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааг үнэлж дүгнэх үзүүлэлт, аргачлалын загвар Аргачлал бүрт өгөх оноо д/д Шалгах чиглэл Үзүүлэлт Авбал зохих огноо Нэг. Төлөвлөлт, зохион байгуулалтын чиглэлээр 1 2 3 4 5 6 7 Цагдаагийн байгууллагаас дэвшүүлсэн зорилтын хэрэгжилт Байгууллагын үйл ажиллагааны төлөвлөгөөний хэрэгжилт “Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагаанд хяналт шинжилгээ, үнэлгээ хийх /Код 110/ журам”-ын хэрэгжилт “Алба хаагчийн ажлыг үнэлэх /Код 111/ журам”-ын хэрэгжилт Дотоод хяналт шалгалтыг зохион байгуулах “Өргөдөл, гомдлыг хүлээн авч шийдвэрлэх / Код-121/ журам” Алба хаагчдын сахилга хариуцлагын байдал Цагдаагийн байгууллагаас дэвшүүлсэн зорилтыг хэрэгжүүлэх талаар зохион байгуулсан ажил, хүрсэн түвшин 100 Байгууллагын үйл ажиллагааны төлөвлөгөө, Цагдаагийн ерөнхий газрын үйл ажиллагааны төлөвлөгөөтэй уялдсан, зорилго, зорилтыг хангахад чиглэгдсэн эсэх 100 Баримт бичиг боловсруулах стандарт хангасан, найруулга, агуулга утгын алдаагүй байх 100 Алба, нэгжийн үйл ажиллагаанд хяналт шинжилгээ хийж, зөрчил дутагдлыг засуулах талаар үүрэг чиглэл өгч, биелэлтийг тооцсон байдал 100 Хүрсэн үр дүн, урьд оны мөн үеэс буурсан байх 100 Алба хаагчдын ажлыг журамд заасан аргачлалаар бодитой, үнэн зөв үнэлж хэвшсэн байдал 100 Урамшууллын болон сахилгын арга хэмжээ тооцсон байдал 100 Албаны шалгалт явагдсан байдал, авсан арга хэмжээ 100 Дотоод хяналт шалгалт зохион байгуулсан байдал, хүрсэн үр дүн 100 Иргэдээс ирүүлсэн гомдол, мэдээллийг хүлээн авч шалгаж шийдвэрлэн хариу өгсөн байдал 100 Түүний мөрөөр авсан арга хэмжээ, хүрсэн үр дүн Сахилга хариуцлагын өнөөгийн түвшин /өсөлт, бууралт, шалтгаан нөхцөл/ Сахилга, ёс зүйн зөрчлийг илрүүлсэн арга 100 Сахилга, ёс зүйг бэхжүүлэх талаар авч хэрэгжүүлсэн арга хэмжээ 100 98 100 100 Авсан оноо Тайлбар Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 8 9 10 Байгууллагын даргаас тасаг, албадын ажлыг шалган зааварчилж алба хаагчдад тавьж буй хяналт, үр дүн Байгууллагын даргын зөвлөлийн хурлын шийдвэр, тушаал шийдвэр нь хуульд нийцсэн байдал Албаны сургалт, соён гэгээрүүлэх ажил Алба хаагчдын ажлыг тогтмол шалгаж зааварчилдаг, үр дүнг тооцож хэвшсэн байдал 100 Шалган зааварчлах ажлын төлөвлөгөөтэй, хяналт шалгалт тогтмолжсон байдал 100 Байгууллагын даргын зөвлөлийн хуралдаанаар хэлэлцэх асуудлын төлөвлөгөөг батлуулж, мөрдлөг болгон ажилласан байдал 100 Хуралдаанаас гаргасан шийдвэр, даргын тушаал нь үндэслэлтэй эсэх үр дүнг тооцсон байдал 100 Төлөвлөсөн, тайлагнасан, хугацаанд нь дүн мэдээг ирүүлсэн байдал 100 Албаны сургалтын чанар, үр дүн 100 Соён гэгээрүүлэх ажлын үр нөлөө 100 Нийт оноо Хоёр: Хэрэг бүртгэх, Эрүүгийн цагдаа, Мөрдөн байцаах албаны үйл ажиллагааг үнэлэх үзүүлэлт, аргачлалын загвар 1 2 3 4 Хэлтэс, тасгийн үйл ажиллагааны төлөвлөгөө нь газрын төлөвлөгөөтэй уялдаж байгаа эсэх, мөн хугацаанд нь төлөвлөгөөний биелэлтээ гаргаж, дүгнэж байгаа байдал 100 Алба хаагч бүртэй үр дүнгийн гэрээ байгуулж, хугацаанд нь дүгнэсэн байдал 100 Хэрэг бүртгэх, Мөрдөн байцаах ажиллагаанд хэлтэс тасгийн даргаас тавьж буй хяналт Хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалтын ажиллагаа, мэдээллийн санд тавьж буй хяналт тогтмолжсон байдал 100 Үүрэг даалгавар, зааварчлага, зөвлөмж өгч биелэлт, үр дүнг тооцсон байдал 100 Иргэд, байгууллагаас ирүүлсэн гэмт хэргийн талаарх гомдол, мэдээллийг шалгаж шийдвэрлэсэн байдал Гэмт хэргийн талаарх гомдол, мэдээллийг хуулийн дагуу, хугацаанд нь бүрэн шийдвэрлэж байгаа байдал 100 Гэмт хэргийн талаарх гомдол, мэдээллийн бүртгэл судалгаа бүрэн хөтлөгдсөн байдал 100 Үйл ажиллагааны төлөвлөгөө, алба хаагчидтай байгуулсан үр дүнгийн гэрээ түүний биелэлтийн талаар Эрүүгийн хэрэг шалгаж шийдвэрлэсэн байдал Хойшлуулшгүй ажиллагааг явуулсан байдал, чанар, үр дүн Эрүүгийн хэргийн шийдвэрлэлт, хуулийн анхны хугацаанд шалгасан байдал Прокурор, шүүхээс буцсан хэрэг, шалтгаан нөхцөл 99 100 100 100 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 5 6 7 8 “Түдгэлзүүлсэн хэрэгт хийх ажиллагаа / Код-322/ журам”-ын хэрэгжилт Гэмт хэргийн илрүүлэлтийн байдал Бусад тасаг, албадтай хамтарч ажилласан байдал Хэлтэс, тасгийн дарга болон мөрдөгч нар бүртгэл судалгааг бүрэн хөтөлж байгаа байдал Түдгэлзүүлсэн хэргийн шийдвэрлэлт өссөн байх, энэ чиглэлээр зохион байгуулсан ажил, үр дүн /өсөлт, бууралт/ 100 Гэмт хэргийн илрүүлэлт шалгуур үзүүлэлтийн хүрэх түвшинг хангаж буй байдал /өссөн байх/ 100 Гэмт хэргийн илрүүлэлт өссөн, буурсан байдал, зохион байгуулсан ажил, үр дүн 100 Эрүүгийн алба болон бусад цагдаагийн газар, хэлтэст мөрдөн байцаагчийн даалгавар өгч, биелэлт, үр дүнг тооцсон байдал Эрүүгийн албанаас эрүүгийн хэрэг үүсгүүлэн шалгуулахаар ирүүлсэн материалыг шалгаж шийдвэрлэсэн байдал Хөтлөгдвөл зохих бүртгэл судалгааг бүрэн хөтөлж, бүртгэлээр хяналт тавьсан байдал 100 100 100 Хэрэг бүртгэгч, мөрдөн байцаагч нар хөтлөгдвөл зохих бүртгэл судалгааг бүрэн хөтөлж байгаа байдал 100 9 Эрүүгийн хэрэг бүр дээр түүвэр болон шалгах төлөвлөгөө хийсэн байдал Эрүүгийн хэрэг бүрт түүвэр болон шалгах төлөвлөгөө хийж хэвшсэн, хэлтэс газрын даргаар батлуулсан байдал 100 10 Гэмт хэргийн улмаас иргэд, байгууллагад учирсан хохирлыг барагдуулсан байдал Гэмт хэргийн улмаас иргэд, байгууллагад учирсан хохирол нөхөн төлүүлэлт өссөн байх Мөн гэмт хэргийн улмаас иргэд байгууллагад учирсан хохирлыг барагдуулах үүднээс хөрөнгө битүүмжлэх ажиллагааг хийсэн байдал 11 Хэрэг бүртгэгч, мөрдөгч мэдэгдэл бичсэн байдал Гэмт хэргийн шалтгаан нөхцөлийг арилгуулах талаар хэрэг бүртгэгч, мөрдөгчийн мэдэгдэл бичсэн байдал 100 12 Эд мөрийн баримтын хадгалалт, хамгаалалтын талаар Эд мөрийн баримтыг зохих журмын дагуу бүртгэлд авч хадгалсан байдал 100 13 Хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалтын ажиллагаа хуулийн дагуу явагдаж байгаа байдал Прокурорын шаардлагад заагдсан зөрчил дутагдал, түүнийг арилгах чиглэлээр зохион байгуулсан ажил, үр дүн Эрүүгийн байцаан шийтгэх ажиллагаанд оролцогчдоос гаргасан хүсэлтийг хүлээн авч шийдвэрлэж байгаа байдал 100 100 100 100 100 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 14 Албаны сургалт зохион байгуулсан байдал Албаны сургалтын чанар, үр дүн 100 Нийт оноо Гурав: Замын цагдаагийн албаны үйл ажиллагааг үнэлэх үзүүлэлт, аргачлалын загвар 1 2 3 4 5 Үйл ажиллагааны төлөвлөгөө, алба хаагчидтай байгуулсан үр дүнгийн гэрээ түүний биелэлтийн талаар Хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангах үйл ажиллагаанд тасгийн даргаас тавьж буй хяналт Тасгийн дарга болон хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангах зохицуулагч нараас бүртгэл судалгааг бүрэн хөтөлж байгаа байдал Зам тээврийн осол, гэмт хэрэг, захиргааны зөрчлийн гаралт, түүний шалтгаан нөхцөл, шийдвэрлэлтийн байдал Зам тээврийн осол, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр зохион байгуулсан ажил Нэгжийн үйл ажиллагааны төлөвлөгөө нь байгууллагын төлөвлөгөөтэй уялдаж байгаа эсэх, мөн хугацаанд нь төлөвлөгөөний биелэлтээ гаргаж, дүгнэж байгаа байдал 100 Алба хаагч бүртэй үр дүнгийн гэрээ байгуулж, хугацаанд нь дүгнэсэн байдал 100 Хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангах үүрэг бүхий алба хаагч нарын ажил, мэдээллийн санд тавьж буй хяналт тогтмолжсон байдал 100 Ажлын чиглэл, үүрэг даалгавар, зааварчлага, зөвлөмж өгч биелэлт, үр дүнг тооцсон байдал 100 Нэгжийн дарга, ахлахаас хөтлөгдвөл зохих бүртгэл судалгааг бүрэн хөтөлж байгаа байдал 100 Хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангах зохицуулагч нараас хөтлөгдвөл зохих бүртгэл судалгааг бүрэн хөтөлж байгаа байдал 100 Зам тээврийн осол, зөрчлийн гомдол, мэдээллийг хугацаанд нь шалгаж хянан шийдвэрлэж байгаа байдал 100 Осол зөрчлийн гомдол мэдээлэл, шийдвэрлэлтийг мэдээллийн санд оруулсан байдал 100 Иргэд, байгууллагад хандсан Замын хөдөлгөөний дүрэм, Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлын талаар сургалт, сурталчилгааны ажил зохион байгуулсан байдал, хүрсэн үр дүн 100 Зам тээврийн гэмт хэрэг, осол, зөрчлөөс учирч байгаа хохирлын талаар орон нутгийн засаг захиргаанд мэдээлэх, холбогдох шийдвэр гаргуулж хэрэгжүүлж буй байдал, осол зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр хийсэн ажил, хүрсэн үр дүн 100 101 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Хөдөлгөөний зохион байгуулалтыг сайжруулах, хөдөлгөөн зохион байгуулах техник хэрэгслийн ажиллагааг хянах чиглэлээр хийсэн ажил 100 Тээврийн хэрэгслийн техникийн байдалд тавих хяналтыг сайжруулах чиглэлээр хийсэн ажил 100 7 Жолооч бэлтгэх үйл ажиллагааны талаар Хөдөлмөрийн сайд, Хууль зүйн сайдын 2015 оны А/180, А/217 дугаар тушаалаар баталсан “Тээврийн хэрэгслийн жолоодох эрхийн шалгалт авах журам”-ын хэрэгжилт 100 8 Албаны сургалт зохион байгуулсан байдал Албаны сургалтын чанар, үр дүн 100 6 Хууль зүй, дотоод хэргийн сайдын шийдвэрээр батлагдсан “Замын хөдөлгөөн зохицуулах, хянаж шалгах журам”-ын хэрэгжилт; Нийт оноо Тав: Нийтийн хэв журам хамгаалах, Олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албаны үйл ажиллагааг үнэлэх үзүүлэлт, аргачлалын загвар 1 2 3 4 Үйл ажиллагааны төлөвлөгөө, алба хаагчидтай байгуулсан үр дүнгийн гэрээ түүний биелэлтийн талаар Нийтийн хэв журам хамгаалах ажиллагаанд тасгийн даргаас тавьж буй хяналт Иргэд, байгууллагаас ирүүлсэн захиргааны зөрчлийн гомдол, мэдээллийн шийдвэрлэлтийн байдал Нэгжийн дарга болон ахлах байцаагч, байцаагч нараас бүртгэл судалгааг бүрэн хөтөлж байгаа байдал Нэгжийн үйл ажиллагааны төлөвлөгөө нь байгууллагын төлөвлөгөөтэй уялдаж байгаа эсэх, мөн хугацаанд нь төлөвлөгөөний биелэлтээ гаргаж, дүгнэж байгаа байдал 100 Алба хаагч бүртэй үр дүнгийн гэрээ байгуулж, хугацаанд нь дүгнэсэн байдал 100 Хэв журам хамгаалах шууд үүрэг бүхий алба хаагч нарын ажил, мэдээллийн санд тавьж буй хяналт тогтмолжсон байдал Ажлын чиглэл, үүрэг даалгавар, зааварчлага, зөвлөмж өгч биелэлт, үр дүнг тооцсон байдал 100 100 Захиргааны зөрчлийн гомдол, мэдээллийг хугацаанд нь шалгаж хянан шийдвэрлэж байгаа байдал 100 Захиргааны зөрчлийн гомдол мэдээлэл, шийдвэрлэлтийг мэдээллийн санд оруулсан байдал 100 Нэгжийн даргаас хөтлөгдвөл зохих бүртгэл судалгааг бүрэн хөтөлж байгаа байдал 100 Ахлах байцаагч нар хөтлөгдвөл зохих бүртгэл судалгааг бүрэн хөтөлж байгаа байдал 100 Байцаагч нар хөтлөгдвөл зохих бүртгэл судалгааг бүрэн хөтөлж байгаа байдал 100 102 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 5 6 Гудамж талбайд үйлдэгдсэн гэмт хэрэг, зөрчлийн байдал Хэв журмын албанаас ирүүлсэн гэмт хэрэг 7 Согтуугаар үйлдэгдсэн гэмт хэргийн байдал 8 Гэр бүлийн хүчирхийлэл, насанд хүрээгүй хүмүүсээс үйлдсэн гэмт хэргийн байдал 9 10 11 Захиргааны хяналтын талаар Цагдаагийн байгууллагын мэдэгдэл, бичсэн байдал Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажлын талаар Урьд оны мөн үеэс буурсан байх Гудамж, талбайд үйлдэгдсэн гэмт хэрэг, зөрчлийг бууруулах талаар зохиосон ажил, хүрсэн үр дүн Эргүүлийн хяналт шалгалтаар илрүүлсэн болон таслан зогсоосон хэрэг өссөн байх Эрэн сурвалжилж байсан гэмт этгээд, эд зүйлийг тогтоох замаар илрүүлсэн 100 100 100 100 Гэмт хэргийн тухай бичсэн илтгэх хуудас 100 Урьд оны мөн үеэс буурсан байх 100 Согтуугаар үйлдэгдсэн гэмт хэрэг, зөрчлийг бууруулах талаар зохиосон ажил, хүрсэн үр дүн Урьд оны мөн үеэс буурсан байх Гэр бүлийн хүчирхийлэл, насанд хүрээгүй хүмүүсийг гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр зохион байгуулсан ажил, хүрсэн үр дүн Захиргааны хяналт тогтмолжсон, бүртгэл судалгаанд бүрэн хамруулсан байдал Хувийн хэргийн баяжилт, хүмүүстэйгээ тогтоосон хугацаанд уулзаж, урьдчилан сэргийлэх яриа хийсэн байдал Захиргааны хяналтанд байсан хүмүүсээс давтан гэмт хэрэг, зөрчил үйлдсэн байдал Шалгалтаар илэрсэн зөрчил, дутагдлыг засуулж арилгуулахаар иргэд байгууллага, аж ахуйн нэгжид мэдэгдэл бичсэн байдал 100 100 100 100 100 100 100 Биелэлт, үр дүнг шалгаж хариу авсан байдал 100 Гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр төрийн болон төрийн бус байгууллагатай хамтран ажилласан байдал, хүрсэн үр дүн 100 Иргэд, олон нийттэй хамтран ажиллаж гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажилд татан оролцуулсан байдал, хүрсэн үр дүн Олон нийтийн цагдаагийн ажилтны үйл ажиллагааг зохион байгуулж, мэргэжлийн удирдлагаар хангасан байдал, хүрсэн үр дүн Гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх талаар нэгдсэн болон хэсэгчилсэн арга хэмжээ зохион байгуулсан байдал 103 100 100 100 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 12 13 14 15 17 16 Зөвшөөрлийн системийн үйл ажиллагаанд хяналт тавьсан байдал Албаны болон өндөржүүлсэн бэлэн байдлын үед ажиллах талаар Шуурхай удирдлагын албаны үйл ажиллагаа Албадан саатуулах, эрүүлжүүлэх, баривчлах байрны үйл ажиллагаа Албаны сургалт зохион байгуулсан байдал Олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах чиг үүргийн талаар Нуугдмал галт зэвсгийг илрүүлэх, бүртгэл хяналтад хамруулсан байдал Гэрээт харуул хамгаалалтад хяналт тавьсан байдал Тэсэрч дэлбэрэх бодис, тэсэлгээний хэрэгсэлд хяналт тавьж буй байдал Албаны болон өндөржүүлсэн бэлэн байдлын үед ажиллах төлөвлөгөө, зураглал, дадлага сургуулилт хийсэн байдал Шуурхай удирдлагын албанд хөтлөгдвөл зохих бүртгэл, судалгаа бүрэн хөтлөгдөж байгаа байдал Шуурхай удирдлагын албан дээр байвал зохих техник, тусгай хэрэгслийн бүрдэл хангасан байх Гэмт хэргийн талаарх гомдол, мэдээллийг бүрэн бүртгэж, шуурхай шалгаж шийдвэрлэх талаар зохион байгуулж байгаа ажил Албадан саатуулах байрны үйл ажиллагаатай холбоотой тушаал, зааврын хэрэгжилт Хүний эрх, эрх чөлөөг зөрчсөн талаарх гомдол, санал гарсан байдал /хэрэг учрал гарсан эсэх/ Албаны сургалтын чанар, үр дүн 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 Дипломат төлөөлөгчийн газар, улсын онц чухал болон бусад объектыг хамгаалах, шаардлагатай үед зарим объектыг түр хугацаагаар хамгаалах, зорчигч, ачаа тээшийг тээврийн замд харгалзан хүргэх талаар зохиосон ажил, үр дүн 100 Байгалийн гамшиг, үйлдвэрлэлийн осол, гал түймэр, хүн, малын гоц халдварт өвчин гарсан, гэнэтийн бусад аюул тохиолдсон үед хорио цээрийн дэглэмийг сахиулах чиглэлээр зохион байгуулсан ажил, үр дүн 100 Нийтийн эмх замбараагүй байдал үүссэн, террорист халдлага гарсан, онц болон дайны байдал зарласан үед дэг журам сахиулах 100 Төрийн тусгай хамгаалалтын тухай хууль тогтоомжид заасан үүрэг гүйцэтгэх чиглэлээр хийсэн ажил, үр дүн 100 Гэрч, хохирогчийг хамгаалах тухай хуульд заасны дагуу гэрч, хохирогчийг хамгаалах талаар хийсэн ажил, үр дүн 100 104 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Нийтийг хамарсан арга хэмжээний үеийн хамгаалалт зохиосон ажил 100 Эрх бүхий албан тушаалтны шийдвэрээр жагсаал, цуглааныг албадан тараах ажиллагааг гүйцэтгэх талаар зохион байгуулсан ажил, үр дүн 100 Нийт оноо ...................... хот, аймаг дахь цагдаагийн газар, хэлтсийн ................................-т ........... оны ..... дугаар сарын .... ний өдрөөс ...... оны .... дугаар сарын ... ний өдрийн хооронд ажлын ..... хоногт шалгалтыг явуулж үнэлэхэд ....... оноо авч, “...................................” дүгнэгдэв. Дүгнэсэн: Ажлын хэсгийн ахлагч: ........................................./нэр/ Гишүүд : 1. .................................../нэр/ 2. .................................. /нэр/ 3.................................... /нэр/ Шалгалтын дүнтэй танилцсан: ................................................................./нэр/ /албан тушаал, гарын үсэг, тайлал/ ---оОо--- 105 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №112.57 Ажлын баримтын код: ЦЕГ-ын ХШҮДАХ /..../../../ Хяналт шалгалт хийгдсэн нэгж Огноо: ............................. . . . . оны . . дүгээр сарын . . -ны өдөр ЗӨРЧЛИЙН ТЭМДЭГЛЭЛ Шалгалтаар илэрсэн асуудал/дугаар /зөрчил дутагдалтай асуудлын сэдвийг бичнэ/ Шалгалтын төрөл Огноо Илрүүлсэн шалгагчийн нэр Бодит нөхцөл байдал /Хяналт шалгалтаар илэрсэн асуудлын бодит нөхцөл байдлыг тодорхойлон бичнэ./ Шалгуур /хууль тогтоомжоор тогтоосон шаардлага, шалгуур үзүүлэлт, хүрэх түвшин г.м байна/ Нөлөөлөл /шалгуур болон бодит нөхцөл байдлын зөрүүнээс гарах үр дагаварыг бичнэ/ Шалтгаан /энд үндсэн суурь шалтгааныг судалж тодорхойлон бичнэ./ Үүрэг /энд өгөх үүрэг, ажлын чиглэлийг бичих бөгөөд үүрэг, ажлын чиглэлд хяналт-шинжилгээ хийж, үнэлгээ өгөх хүснэгтийг хавсаргасан байна./ Холбогдох ажлын баримтын эх сурвалж, байрлал, нэр, дугаар г.м Хариуцах нэгж, алба хаагч Хариуцагчийн тайлбар/ гарын үсэг Дүгнэлт: Шалгалтаар илэрсэн асуудлын үнэлгээ/ шийдэл: Огноо Үнэлгээ Үнэлгээ болон тухайн үнэлгээг өгөх болсон үндэслэлийн талаарх тайлбарыг бичнэ ХЯНАСАН: АЖЛЫН ХЭСГИЙН АХЛАГЧ ШАЛГАСАН: ---oOo--- 106 Оноо Шийдлийн санал Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Хавсралт: ЦБҮАЖ №112.61 АЛБАНЫ ШАЛГАЛТ ЯВУУЛАХ ХАРЬЯАЛАЛ д/д 11 22 Албаны шалгалт явуулах нэгж, албан тушаалтан Албаны шалгалт явуулах харьяалал Цагдаагийн төв байгууллагын хяналт шалгалт, үнэлгээ, дотоод аудит болон аюулгүй байдал хариуцсан нэгж Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагын хэмжээний цагдаагийн алба хаагчийн үйл ажиллагаа, сахилга, ёс зүйн зөрчлийн талаар гаргасан дараах өргөдөл, гомдол, мэдээлэлд: Хяналт шалгалт, үнэлгээ, дотоод аудитын хэлтэс нь: 1.Хүний амь нас хохирсон, ноцтой хор уршиг бий болсон; 2.Хэлтсийн дарга, түүнээс дээш албан тушаалтантай холбоотой; 3.Цагдаагийн төв байгууллагын болон Дотоодын цэргийн штабын алба хаагчтай холбоотой; 4.Тухайн байгууллага, алба хаагчтай холбоотой удаа дараа өргөдөл, гомдол гаргасан; 5.Хэвлэл, мэдээллийн хэрэгсэл, олон нийтийн цахим сүлжээгээр гарсан цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагаа, алба хаагчийн сахилга, ёс зүйтэй холбоотой мэдээлэлд; 6.Шаардлагатай тохиолдолд харьяалал харгалзахгүйгээр цагдаагийн төв байгууллагын удирдлагын шийдвэрээр албаны шалгалт явуулна. 7.Доод шатны байгууллагаас хийсэн албаны шалгалтын дүнтэй холбоотой гаргасан өргөдөл, гомдол, мэдээллийг шаардлагатай тохиолдолд хянан үзнэ. Аюулгүй байдлын хэлтэс нь: 1.Төр, байгууллага, хувь хүний нууцтай холбоотой болон гүйцэтгэх ажлын тухай хууль, тогтоомж зөрчсөн; 2.Байгууллага, алба хаагчийн аюулгүй байдалтай холбоотой; 3.Мэдээллийн эх сурвалжийг нууцалсан өргөдөл, гомдол, мэдээлэлд дурьдсан асуудал нь үндэслэлтэй гэж үзсэн бол; 4.Авлига, ашиг сонирхлын зөрчилтэй холбоотой өргөдөл, гомдол, мэдээлэлд албаны шалгалт явуулна. Дээрхи чиглэлээр дараах мэдээллийг: -Хэлтсийн дарга, түүнээс дээш албан тушаалтантай холбоотой; - Хүний амь нас хохирсон, ноцтой хор уршиг бий болсон; - Цагдаагийн төв байгууллагын алба хаагчтай холбоотой; -Хэвлэл, мэдээллийн хэрэгсэл, олон нийтийн цахим сүлжээгээр гарсан цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагаа, алба хаагчийн сахилга, ёс зүйтэй холбоотой мэдээлэлд; -Шаардлагатай тохиолдолд харьяалал харгалзахгүйгээр цагдаагийн төв байгууллагын удирдлагын шийдвэрээр; -Доод шатны байгууллагаас хийсэн албаны шалгалтын дүнтэй холбоотой гаргасан өргөдөл гомдол, мэдээллийг шаардлагатай тохиолдолд хянан үзнэ. Нийслэлийн цагдаагийн газрын дотоод хяналт шалгалт, аюулгүй байдал хариуцсан нэгж Нийслэлийн цагдаагийн газрын хэмжээнд гарсан цагдаагийн алба хаагчийн үйл ажиллагаа, сахилга, ёс зүйн зөрчлийн талаар гаргасан дараах өргөдөл, гомдол, мэдээлэлд: - байцаагч, ахлах байцаагч, тасгийн даргатай холбоотой; -байгууллага, алба хаагчийн аюулгүй байдалтай холбоотой; - хүний амь нас хохирсон ноцтой хор уршиг бий болсон; - алба хаагчдаас гаргасан өргөдөл, гомдолд; - хэд хэдэн алба хаагч холбогдон шалгагдах бол; -тухайн байгууллага, алба хаагчтай холбоотой удаа дараа өргөдөл, гомдол гарсан; -хэвлэл, мэдээллийн хэрэгсэл, олон нийтийн цахим сүлжээгээр гарсан цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагаа, алба хаагчийн сахилга, ёс зүйтэй холбоотой мэдээлэлд; -шаардлагатай тохиолдолд харьяа нэгж, дүүргийн харьяалан шалгах өргөдөл, гомдолд Нийслэлийн цагдаагийн газрын удирдлагын шийдвэрээр; -доод шатны байгууллагаас явуулсан албаны шалгалтын дүнтэй холбоотой гаргасан өргөдөл гомдлыг шаардлагатай тохиолдолд хянан үзнэ. 107 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 33 Цагдаагийн төв байгууллагын харьяа нэгжийн хэлтэс, тасгийн дарга Өөрийн байгууллагын хэмжээнд гарсан цагдаагийн алба хаагчийн /цагдаа, байцаагч, ахлах байцаагч/ үйл ажиллагаа, сахилга, ёс зүйн зөрчлийн талаар гаргасан өргөдөл, гомдолд: - алба хаагчдаас гаргасан өргөдөл, гомдолд. 4 Цагдаагийн төв байгууллагын харьяа албадын хяналт шалгалт хариуцсан нэгж /ЭЦА, МБА, ХБА, ЗЦА/ Албаны хэмжээнд гарсан цагдаагийн алба хаагчийн үйл ажиллагаа, сахилга, ёс зүйн зөрчлийн талаар: /тасаг, хэсгийн дарга, ахлах, мэргэжилтэн, ахлах мөрдөгч, эрүүгийн ахлах мөрдөгч, хэрэг бүртгэгч, зохицуулагч, ахлагч бүрэлдэхүүн/ - алба хаагчдаас гаргасан өргөдөл, гомдолд. 45 Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба Албаны хэмжээнд гарсан цагдаагийн алба хаагчийн үйл ажиллагаа, сахилга, ёс зүйн зөрчлийн талаар: /тасаг, хэсгийн дарга, ахлах, мэргэжилтэн, байцаагч, зохицуулагч, ахлагч бүрэлдэхүүн/ - алба хаагчдаас гаргасан өргөдөл, гомдолд. 56 Аймаг дахь цагдаагийн газар, хэлтэс, тасгийн дарга Байгууллагын хэмжээнд гарсан цагдаагийн алба хаагчийн үйл ажиллагаа, сахилга, ёс зүйн зөрчлийн талаар: /тасаг, хэсгийн дарга, ахлах, мэргэжилтэн, байцаагч, мөрдөгч, эрүүгийн мөрдөгч хэрэг бүртгэгч, зохицуулагч, ахлагч бүрэлдэхүүн/ - алба хаагчдаас гаргасан өргөдөл, гомдолд. 7 Дүүрэг, Сум дундын цагдаагийн нэгжийн хэлтэс, тасаг, хэсгийн дарга Байгууллагын хэмжээнд гарсан цагдаагийн алба хаагчийн үйл ажиллагаа, сахилга, ёс зүйн зөрчлийн талаар: /мэргэжилтэн, байцаагч, мөрдөгч, эрүүгийн мөрдөгч, хэрэг бүртгэгч, зохицуулагч, ахлагч бүрэлдэхүүн/ - алба хаагчдаас гаргасан өргөдөл, гомдолд. ---о0о--- 108 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №112.716 АЛБАНЫ ШАЛГАЛТ ЯВУУЛСАН МЭДЭЭ Албаны шалгалтын дугаар…………… 1.Сахилга ёс зүйн зөрчил гарсан аймаг, дүүрэг ……………………… , сум, хороо …............. ........он …… сар…… өдөр …… цаг …… мин 2.Сахилга, ёс зүйн зөрчлийн утга: ………………………………………………………………… 3.Сахилга, ёс зүйн зөрчлийн хэлбэр: 􀂅эрүүгийн хэрэгт холбогдон шалгагдсан, 􀂅хууль ёс, хүний эрх чөлөөг зөрчсөн, 􀂅хэрэг, материал дутуу шалгасан, 􀂅хэргийн хугацаа хэтэрсэн, 􀂅 бусдыг чирэгдүүлж танил тал харсан, 􀂅 хээл хахууль, шан харамж авсан, 􀂅ЦАХ-ийн харьцааны сахилга, ёс зүй зөрчсөн, 􀂅ажлын хариуцлага алдсан, 􀂅архидан согтуурсан, 􀂅 өмч хөрөнгө үрэгдүүлсэн, 􀂅 ЭХХШТХ болон бусад хууль дүрэм зөрчсөн, 􀂅 үүрэг даалгавар үл биелүүлсэн, 􀂅дүрэмт хувцасны зөрчил гаргасан, 􀂅анги байгууллагаа орхисон, 􀂅эргүүл, харуул хамгаалалтын журам зөрчсөн, 􀂅 ажил тасалсан, 􀂅эрүүлжүүлэх, баривчлах байрны журам зөрчсөн, 􀂅төсвийн хөрөнгийг ашигласан, 􀂅цалин тэтгэвэр, тэтгэмж буруу олгосон, 􀂅хувцасны болон бусад хангамж дутуу олгосон, 􀂅албаны бичиг баримт, энгэрийн тэмдэг үрэгдүүлсэн, 􀂅торгуулийн мөнгийг хувьдаа ашигласан, 􀂅шийтгэлийн хуудас үрэгдүүлсэн, 􀂅хүчингүй болсон шийтгэлийн хуудсыг хувьдаа ашигласан 4.Гомдол гаргагчийн овог, нэр … … … … … … … … … … … … … … ... ... ... ... ... ................. 5.Гэрийн хаяг, утас: … … …… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …. 6.Зөрчил үйлдэх үедээ: ~ албан үүргээ гүйцэтгэж байсан, ~ ажлын бус цагаар амарч байсан, дүрэмт хувцастай явсан 7.Эцэг /эх/-ийн нэр… … … … … ... … . Нэр … … … … … … … … …. Нас… … ... ... ... ... ... 8.Хүйс 􀂅 эр, 􀂅эм 9. Регистрийн дугаар ... ... ... ... ... .. 10. Хувийн дугаар ... ... ... ... ... ... ... . 11.Ажил, албан тушаалын байдал … … … … … … … … … …12. Цол ... ... ... ... ... ... ... ... . 13.Боловсрол 􀂅дээд 􀂅тусгай дунд 􀂅бүрэн дунд 􀂅бүрэн бус дунд 14.Мэргэжил ... ... ... ... ... ... ... ... ... 15.Төгссөн сургууль ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 16.Ажилласан жил: улсад … , цагдаагийн байгууллагад … , тус албан тушаалд … … ... .. . 17.Оршин суугаа хаяг: … … … … … … … … … ... ... ... ... … … … … … … … … ... ... ... ... . 18.Урьд сахилгын шийтгэл , зөрчлийн арга хэмжээ авагдаж байсан эсэх/ тодорхой бичих/ . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19.Сахилга ёс зүйн зөрчилд хамтран оролцсон хэлбэр: 􀂅бүлэглэн 􀂅ганцаар 20.Сахилга ёс зүйн зөрчил үйлдсэн шалтгаан, нөхцөл: 􀂅Ажлын ачаалал их, стрессээс 􀂅ЦАХ бие биедээ тавих зарчимч шаардлага сул 􀂅Ар гэрээс нөлөөлөх шалтгаан,􀂅Найз нөхдийн уруу таталт, 􀂅Хувь хүний буруутай үйл ажиллагаа, 􀂅Хяналт шалгалт сул, 􀂅Ёс зүй хангалттай төлөвшөөгүй, 􀂅Нийгмийн баталгаа хангалтгүй, 􀂅Судлах, сонгон шалгаруулалт сулаас, 􀂅Хууль, дүрэм, журам,зааврын мэдлэг дутмаг, мэргэжлийн ур чадвар сул, 􀂅Цагдаагийн удирдлага зөрчлийг бага дээр нь таслан зогсоодоггүй, 􀂅Удирдлагын зүй бус шаардлага 21.Сахилга ёс зүйн зөрчлийг илрүүлсэн арга: 􀂅дотоодын хяналт, 􀂅хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалт 􀂅иргэд, байгууллагын мэдээлэл, 􀂅хэвлэл, мэдээллийн хэрэгслийн нийтлэл мэдээлэл, 􀂅төрийн болон төрийн бус байгууллагаас ирүүлсэн албан бичиг материал 22.Сахилга, ёс зүйн зөрчлийн шийдвэрлэлт ... … он … … сар … … өдөр 􀂅 Эрүүгийн хэрэг үүсгүүлэхээр шилжүүлсэн . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 􀂅 Ажил, албанаас халсан . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 􀂅 Цол бууруулсан . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 􀂅 Албан тушаал бууруулсан . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 􀂅 Цалин бууруулсан . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 􀂅 Сануулсан . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 􀂅 Нотлогдоогүй . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 􀂅 Нотлогдсон боловч хуулийн хөөн хэлэлцэх хугацаа хэтэрсэн . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 􀂅 Хугацаатай үүрэг даалгавар өгсөн . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23.Албаны шалгалт явуулж буй байгууллага, албан тушаалтны нэр ... ... ... ... ... ... ... ... .... МЭДЭЭ БИЧСЭН. … … … … … … … … … … … … … … …/Албан тушаал, цол, овог, нэр/ Огноо … … … … 109 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 113.ДОТООД АЮУЛГҮЙ БАЙДЛЫГ ХАНГАХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: ЦБҮАЖ №113.34 Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/246 Хуудас: 3 113.1.ЗОРИЛГО Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагын дотоод аюулгүй байдлын төрөл, нэр томьёог тодорхойлох, түүнийг хангах орон тооны бус ажлын хэсэг ажиллах горимыг тогтоохтой холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 113.2.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурьдсан утгаар ойлгоно: “Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагын дотоод аюулгүй байдал” - хуулиар хүлээсэн гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам сахиулах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах бусад чиг үүргийг гадаад, дотоод орчны нөлөөлөх хүчин зүйлээс үл хамааран үйл ажиллагаагаа хэвийн явуулах нөхцөл бололцоогоор хангагдсан байдлыг; “Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагын дотоод аюулгүй байдлыг хангах” - цагдаагийн байгууллагын хэвийн үйл ажиллагаанд гадаад, дотоод орчны сөрөг хүчин зүйлс нөлөөлөхөөс урьдчилан сэргийлэх, таслан зогсоох, учруулж буй хор уршгийг саармагжуулахад чиглэсэн удирдлага, зохион байгуулалт, биет болон техник, технологийн арга хэмжээний цогцыг; “Хүний нөөцийн аюулгүй байдлыг хангах” – цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагад анх ажиллах иргэнийг судлах, шилж сонгох, ажлын байранд томилох, сургах, дэвшүүлэх, алба хаагчийн ёс зүйг төлөвшүүлэх, хүний нөөцийн бодлогыг хэрэгжүүлэхэд чиглэсэн удирдлага, зохион байгуулалтын үйл ажиллагааг; “Алба хаагч, ажилтны аюулгүй байдлыг хангах” – Төрийн албаны тухай хуулийн 27 дугаар зүйлийн 27.1.4-т, Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 85.6-д заасны дагуу хойшлуулшгүй арга хэмжээг авах үйл ажиллагааг; “Мэдээллийн аюулгүй байдлыг хангах” – төрийн болон албаны, байгууллагын, хувь хүний нууц алдагдвал байгууллагын үйл ажиллагаанд сөргөөр нөлөөлж, улмаар эрхийг нь зөрчих, хүний нэр төр, алдар хүндэд халдаж болзошгүй мэдээ, баримт сэлт, биет зүйлийг хамгаалахад чиглэсэн үйл ажиллагааг; “Санхүү /төсвийн хөрөнгө/-гийн аюулгүй байдлыг хангах” – төсвийн хөрөнгийн хадгалалт, хамгаалалт, түүнийг зориулалтын бусаар зарцуулах, ашиглах, завших, үрэгдүүлэхээс сэргийлэхэд чиглэсэн удирдлага зохион байгуулалтын үйл ажиллагааг; “Галт зэвсэг, тусгай хэрэгсэл, агсамжийн аюулгүй байдлыг хангах” – зэвсэг, галт хэрэглэл, тусгай хэрэгсэл, агсамжийг ашиглах, хадгалах, алдаж, үрэгдүүлэхээс урьдчилан сэргийлэх, хамгаалахад чиглэсэн үйл ажиллагааг; “Барилга, байгууламж /объект/-ийн аюулгүй байдлыг хангах” – байгууллагын барилга, байгууламжийг гадны гэмт халдлага болон гэнэтийн аюул, осол /байгалийн аюултай үзэгдэл/, алба хаагчдын болгоомжгүй байдлаас үүсэж бий болох хор уршгаас урьдчилан сэргийлэх, таслан зогсоох, нэгэнт бий болсон аюул заналхийллээс хохирол багатай даван туулахад чиглэсэн нэгдсэн бодлоготой, харилцан уялдаатай үйл ажиллагааны нийлбэр цогцыг. 113.3.ДОТООД АЮУЛГҮЙ БАЙДЛЫГ ХАНГАХ АЖИЛЛАГАА 113.3.1.Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагын дотоод аюулгүй байдлыг хангахад чиглэсэн жил бүр хийж гүйцэтгэх ажлын нэгдсэн төлөвлөгөөг нийт цагдаагийн байгууллагаас ирүүлсэн саналыг үндэслэн Аюулгүй байдал хариуцсан нэгжээс боловсруулан цагдаагийн төв байгууллагын даргаар батлуулна. 113.3.2.Алба, нэгж, дотоодын цэргийн штаб, анги, тусгай салбар, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нь нэгдсэн төлөвлөгөөний дагуу хийж гүйцэтгэсэн ажлын тайлан, биелэлтийг хагас, бүтэн жилийн сүүлийн сарын 25-ны дотор Аюулгүй байдал хариуцсан нэгжид ирүүлэх бөгөөд дүнг нэгтгэн цагдаагийн төв байгууллагын даргад танилцуулна. 113.3.3.Алба, нэгж, дотоодын цэргийн штаб, анги, тусгай салбар, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга нь байгууллагын дотоод аюулгүй байдлыг биечлэн хариуцаж ажиллана. Аюулгүй байдал хариуцсан ажлын хэсгийн ахлагч, гишүүд нь өдөр тутмын үйл ажиллагаагаа байгууллагын даргын удирдлагын дор хэрэгжүүлнэ. 113.3.4.Орон тооны бус ажлын хэсгийн ахлагч нь хавсралт /ЦБҮАЖ №113.34/-д заасны дагуу 110 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам шууд томилогдох бөгөөд ажлын хэсэг нь 3-5 гишүүнтэй байна. Ажлын хэсгийн гишүүнд оруулах алба хаагчийг тухайн байгууллагын даргын тушаалаар томилж, чөлөөлнө. Ажлын хэсгийн гишүүд нь томилогдох, чөлөөлөгдөхдөө нууц хадгалах баталгааг бичгээр гаргана. Орон тооны бус ажлын хэсгийн гишүүдэд хэв журам, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах, гэмт хэрэгтэй тэмцэх болон бусад албаны алба хаагч нараас оруулна. 113.3.5.Орон тооны бус ажлын хэсэг нь байгууллагын даргын удирдлага дор улирал тутам хуралдаж, дотоод аюулгүй байдлыг хангах чиглэлээр авч хэрэгжүүлж буй арга хэмжээ, хийж гүйцэтгэсэн ажил, нэгдсэн төлөвлөгөөний биелэлт, үр дүн, цаашид авч хэрэгжүүлэх саналаа гаргаж, дотооддоо хэрэгжүүлэх ажлыг зохион байгуулна. Байгууллагын дотоод аюулгүй байдалд нөлөөлөх асуудлыг шийдвэрлэхийн тулд даргын зөвлөлийн хуралдаанаар болон хамт олны хурлаар оруулж, хэлэлцүүлж болно. 113.3.6.Аюулгүй байдал хариуцсан орон тооны бус ажлын хэсгийн ахлагч нь байгууллагын дотоод аюулгүй байдлыг хангах чиглэлээр авч хэрэгжүүлсэн арга хэмжээний талаарх илтгэх хуудсыг энэ зүйлийн 113.3.2-т заасан хугацаанд тогтмол ирүүлж, алба хаагч, ажилтнаас хууль зөрчсөн, ялангуяа хээл хахууль авах, өгөх, зуучлах, шан харамж авах, харъяаллын бус хэрэг маргаанд оролцох, ашиг сонирхлын зөрчил илрэх, шалгаж буй хэрэг маргаанд хөндлөнгөөс нөлөөлөхийг оролдох, сахилга ёс зүйн ноцтой зөрчил зэрэг үйлдлүүдийн талаар нэн даруй цагдаагийн төв байгууллагын Аюулгүй байдал хариуцсан нэгжид мэдэгдэх үүргийг хүлээнэ. ---о0о--- 111 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Хавсралт: ЦБҮАЖ №113.34 ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ДОТООД АЮУЛГҮЙ БАЙДЛЫГ ХАНГАХ ОРОН ТООНЫ БУС АЖЛЫН ХЭСГИЙН АХЛАГЧ, ГИШҮҮД НАРЫН ЖАГСААЛТ № Цагдаагийн байгууллага Ажлын хэсгийн ахлагч Гишүүд 1 Цагдаагийн төв байгууллага Аюулгүй байдлын хэлтсийн дарга Газар, хэлтсийн дарга 2 Харьяа алба Дэд дарга Хэлтэс, тасгийн дарга, нууц хариуцсан алба хаагч 3 Дотоодын цэрэг Штабын дарга Хэлтэс, офицер, анги, тусгай салбарын захирагч, нууц хариуцсан офицер 4 Нэгж Нэгжийн дарга Дэд дарга, бүтцийн нэгжийн дарга, чиглэлийн ахлах, нууц хариуцсан алба хаагч 5 Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага Дарга Дэд дарга, тасаг, хэсгийн дарга, нууц хариуцсан алба хаагч ---о0о--- 112 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 114.ТӨРИЙН БОЛОН АЛБАНЫ НУУЦЫГ ХАМГААЛАХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: ЦБҮАЖ №114.62а, ЦБҮАЖ №114.62б, ЦБҮАЖ №114.62в, ЦБҮАЖ №114.63, ЦБҮАЖ №114.71, ЦБҮАЖ №114.111, ЦБҮАЖ №114.151, ЦБҮАЖ №114.152. Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/246 Нэмэлт тайлбар: Хуудас: 12 114.1.ЗОРИЛГО Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагаас төрийн болон албаны нууц (цаашид “нууц” гэх)-д хамаарах мэдээллийг нууцлах, ил болгох, танилцах, ашиглах, хадгалах, хамгаалах, хяналт тавих, хаалттай хуралдаан хийх болон тэдгээртэй холбогдсон үйл ажиллагааг явуулах, зохион байгуулах, хяналт тавихтай холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 114.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ, БОДЛОГО 114.2.1.Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллага, алба хаагч нь үйл ажиллагаандаа Монгол Улсын Үндсэн хууль, Төрийн болон албаны нууцын тухай хууль, түүнд нийцүүлэн гаргасан хууль тогтоомжийн бусад акт, энэхүү журмыг мөрдөж ажиллана. 114.2.2.Төрийн болон албаны нууцыг задруулахгүй, үрэгдүүлэхгүй буюу хамгаалснаар Монгол Улсын үндэсний аюулгүй байдал, ашиг сонирхолд хор хохирол учруулах явдлаас сэрэмжилнэ. 114.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн “төрийн нууц, албаны нууц, төрийн болон албаны нууц тээгч, мэдээллийг тээгч, нууцын зэрэглэл, төрийн болон албаны нууцтай танилцах эрх, хамгаалах ажилтан, хамгаалах хэрэгсэл, хамгаалах, ил болгох, задруулах, үрэгдүүлэх” гэсэн нэр томьёог Төрийн болон албаны нууцын тухай хуульд заасан утгаар ойлгоно. 114.4.НИЙТЛЭГ ЖУРАМ 114.4.1.Байгууллагын дарга тухайн байгууллагад төвлөрсөн нууц мэдээллийг хамгаалах ажлыг холбогдох хууль тогтоомж болон энэхүү журамд нийцүүлэн зохион байгуулж удирдана. 114.4.2.Цагдаагийн төв байгууллага нь өөрийн бүтэцдээ Төрийн нууц хариуцсан нэгжтэй байна. 114.4.3.Алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нь ажлын цар хүрээ, ачааллаас хамаарч, тагнуулын байгууллагын саналыг авсны үндсэн дээр орон тооны ажилтан томилох шийдвэрийг цагдаагийн төв байгууллагын дарга гаргана. 114.4.4.Төрийн болон албаны нууц хамгаалах орон тооны ажилтан тухайн байгууллагад байхгүй тохиолдолд байгууллагын удирдлагын шийдвэрээр аль нэг ажилтанд нууц хамгаалах чиг үүргийг давхар хариуцуулна. 114.4.5.Төрийн болон албаны нууц хамгаалах ажилтны чиг үүрэг, хариуцлагыг ажлын байрны тодорхойлолтод нарийвчлан тусгаж, цагдаагийн төв байгууллагын дарга батална. 114.4.6.Байгууллагын дарга нь төрийн нууц хариуцсан нэгж, ажилтныг төрийн нууцын аюулгүй байдлын шаардлагыг хангахуйц өрөө, зориулалтын сейф, төрийн нууцын компьютер болон төрийн нууцыг хамгаалах үйл ажиллагаанд ашиглагдах бусад эд зүйл /маягт, дардас, лац гэх зэрэг/-ээр хангана. 114.4.7.Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагын төрийн болон албаны нууцтай танилцах эрх бүхий албан тушаалтны жагсаалт, зэрэглэл /маягт ЦБҮАЖ №114.47/-ийг Дэд даргын саналыг үндэслэн цагдаагийн төв байгууллагын даргын тушаалаар энэ журмын хавсралтаар батална. 114.4.8.Байгууллагын хэмжээнд ашиглагдаж буй мэдээллийн сангийн нууцлал, аюулгүй байдал, радио торны нэр, дуудлага болон радио торны давтамжийн нууцлал, аюулгүй байдлыг Мэдээллийн технологи, холбооны ажил хариуцсан нэгж хариуцаж, мэргэжлийн удирдлагаар хангах бөгөөд энэ чиглэлээр шаардлагатай зөвлөмж, гарын авлага боловсруулж, түгээнэ. 114.4.9.Энэ зүйлийн 114.4.8-д заасан үйл ажиллагаанд цагдаагийн төв байгууллагын аюулгүй байдал хариуцсан нэгж хяналт тавина. 114.4.10.Төрийн нууц хариуцсан нэгж нь цагдаагийн байгууллагын төрийн нууцыг хариуцан, хамгаалж, хууль тогтоомжийн хэрэгжилтэд хяналт тавьж ажиллана. 114.5.БАЙГУУЛЛАГЫН НУУЦ ХАМГААЛАХ АЖИЛТАН 114.5.1.Нууц хамгаалах ажилтнаар дараахь шаардлага хангасан алба хаагчийг нийслэлд Тагнуулын төв байгууллагаас, аймаг, орон нутагт тухайн орон нутгийн тагнуулын байгууллагаас аюулгүй байдлын шалгалт хийлгүүлж, зөвшөөрөл авч томилно: 113 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам а/цагдаагийн байгууллагад гурваас доошгүй жил ажилласан; б/нууц хадгалах чадвартай; в/ажлын дадлага туршлагатай. 114.5.2.Алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад төрийн болон албаны нууцтай харьцах цар хүрээ, ажлын ачааллаас хамаарч нууцын бичээч-оператортай байж болно. Түүнийг томилохдоо энэ журмын 114.5.1 дэх хэсгийг баримтална. 114.5.3.Нууц хамгаалах алба хаагчаар дунд, түүнээс дээш цолтой, нууцын бичээчоператораар бага, дунд цолтой алба хаагч байна. 114.5.4.Байгууллагын даргын тушаалаар нууц хамгаалах ажилтан, нууцын бичээчийг томилж, тэднээс Засгийн газрын 2017 оны 246 дугаар тогтоолын 1 дүгээр хавсралтаар баталсан “Монгол Улсын төрийн болон албаны нууцыг хамгаалах нийтлэг журам”-ын “Маягт 2”-ын “Төрийн болон албаны нууцыг задруулахгүй байх баталгаа”-г авна. 114.5.5.Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагаас нууц хамгаалах ажилтан, нууцын бичээчийг томилж, чөлөөлсөн тухай бүрт тушаал, түүнээс авсан баталгааны хуулбарыг цагдаагийн төв байгууллагын төрийн нууц хариуцсан нэгжид ирүүлнэ. Мөн чөлөөлсөн тухай тагнуулын байгууллагад мэдэгдэнэ. 114.5.6.Төрийн болон албаны нууцын тухай хуулийн 29 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсгийг үндэслэн байгууллага нь нууц хамгаалах ажилтан, нууцын бичээчид сарын үндсэн цалингийн нэмэгдэл тус тус олгоно. Нэмэгдэл олгох алба хаагчийн жагсаалт, нэмэгдлийн хэмжээг Дэд даргын саналыг үндэслэн цагдаагийн төв байгууллагын даргын тушаалаар батална. 114.5.7.Нууц хамгаалах ажилтан ээлжийн амралттай, өвчтэй, чөлөөтэй тохиолдолд удирдлагын шийдвэрээр ижил түвшний нууцтай танилцах эрх бүхий алба хаагчид уг ажлыг түр хүлээлгэн өгч орлон гүйцэтгүүлнэ. Энэ тохиолдолд Хууль зүй, дотоод хэргийн сайдын 2017 оны А/146 дугаар тушаалаар баталсан “Цагдаагийн албан үүргийг түр орлон гүйцэтгэх журам”-ыг баримталж болно. 114.5.8.Нууцын бичээч-оператор ээлжийн амралттай, өвчтэй, чөлөөтэй болон эзгүй байгаа тохиолдолд түүний үүргийг өөр бичээчээр, эсвэл нууц хамгаалах ажилтнаар түр гүйцэтгүүлж болно. Өөр бичээч нууцын бичээчийн үүргийг гүйцэтгүүлэх бол нууц задруулахгүй байх баталгааг авна. 114.5.9.Нууц хамгаалах ажилтан, нууцын бичээч-оператор хүлээсэн үүргээ зөрчсөн тохиолдолд захиргааны шийдвэрээр төрийн нууц хариуцуулахыг зогсоож, холбогдох хууль тогтоомжид заасан хариуцлага хүлээлгэнэ. 114.5.10.Төрийн нууц хариуцуулахыг зогсоосон нь төрийн нууцыг задруулахгүй байх талаар уул этгээдийн урьд хүлээсэн үүргээс чөлөөлөгдөх үндэслэл болохгүй. 114.6.НУУЦ ХАМГААЛАХ АЖИЛТНЫ ЭРХ, ҮҮРЭГ 114.6.1.Нууц хамгаалах ажилтан Төрийн болон албаны нууцын тухай хуулийн 27, 28 дугаар зүйлд заасан үүрэг хүлээж, Засгийн газрын 2017 оны 246 дугаар тогтоолын 1 дүгээр хавсралтаар баталсан “Монгол Улсын төрийн болон албаны нууцыг хамгаалах нийтлэг журам”-ын 2.6 дахь хэсэгт заасан эрх эдэлнэ. 114.6.2.Нууц хамгаалах ажилтан нь Засгийн газрын 2017 оны 246 дугаар тогтоолын 1 дүгээр хавсралтаар баталсан “Монгол Улсын төрийн болон албаны нууцыг хамгаалах нийтлэг журам”ын маягт 9, 10, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21-ийн дагуу бүртгэл, тэмдэглэл, хувийн хэрэг, нотломжийг хөтлөхөөс гадна дараах бүртгэлийг энэ журамд заасан маягтын дагуу хөтөлнө: а/тухайн байгууллагын даргын нууцын зэрэглэлтэй тушаалын бүртгэл /Маягт ЦБҮАЖ №114.62а/; б/ирсэн нууц баримт бичиг, нууц тээгчийн бүртгэл /Маягт ЦБҮАЖ №114.62б/; в/явуулсан баримт бичиг, нууц тээгчийн бүртгэл /Маягт ЦБҮАЖ №114.62в/. 114.6.3.Нууц хамгаалах ажилтан нь энэ журмын 114.6.2 дахь хэсгийн “а”, “в”-д батлагдсан индекс /маягт ЦБҮАЖ №114.63/-ийн дагуу, тухайн жилийн эхнээс нэгдсэн дугаар олгоно. 114.6.4.Нууц хамгаалах ажилтан бусад байгууллагуудаас ирж буй нууцын зэрэглэлтэй албан бичгийг бүртгэлээр хүлээн авч, урьдчилан нууцын баталгаа гаргасан даргын даалгавар гүйцэтгэгч нараар дамжуулан удирдлагад танилцуулж, цохолтын дагуу холбогдох албан тушаалтанд бүртгэлээр шилжүүлнэ. Шаардлагатай тохиолдолд нууц хамгаалах ажилтан мэдээ, баримт бичгийг удирдлагад биечлэн танилцуулж болно. 114.6.5.Нууц хамгаалах ажилтан нууцын зэрэглэлтэй албан бичгийг хариуцсан алба хаагчаар шийдвэрлүүлсний дараа эх хувийг буцаан авч, ирсэн бичгийн санд хадгалах буюу илгээгч байгууллагаас уг албан бичгийг буцааж ирүүлэхээр заасан бол хугацаанд нь хүргүүлнэ. 114 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 114.7.НУУЦЫН БИЧЭЭЧ–ОПЕРАТОРЫН ҮҮРЭГ 114.7.1.Нууц хамгаалах ажилтан болон бусад алба хаагчдаас бичүүлэхээр ирүүлсэн нууцын зэрэглэлтэй баримт бичгийн төслийг бүртгэл /маягт ЦБҮАЖ №114.71/-ийн дагуу хүлээн авч бичээд даруй тухайн алба хаагчид хүлээлгэж өгнө. 114.7.2.Нууцын бичээч-оператор нь нууц хамгаалах ажилтны удирдлага, хяналтан дор нууцын зэрэглэлтэй баримт бичгийг архивлахад хамтран ажиллана. 114.8.НУУЦАД ХАМААРАХ МЭДЭЭЛЛИЙГ НУУЦЛАХ, НУУЦЫН ЗЭРЭГ ТОГТООХ, ИЛ БОЛГОХ 114.8.1.Төрийн болон албаны нууцын тухай хуулийн 15 дугаар зүйл, Засгийн газрын 2017 оны 246 дугаар тогтоолоор баталсан “Монгол Улсын төрийн болон албаны нууцыг хамгаалах нийтлэг журам”-ын 3.1 дэх хэсгийг баримтлан мэдээллийг нууцална. 114.8.2.Мэдээллийг нууцлах хугацааг Төрийн болон албаны нууцын тухай хуулийн 17 дугаар зүйлд заасныг баримтлан, дараах хугацаагаар нууцална: а/“онц чухал нууц” зэрэглэлд хамаарах мэдээлэл - 30 жил; б/“маш нууц” зэрэглэлд хамаарах мэдээлэл – 20 жил; в/“нууц” зэрэглэлд хамаарах мэдээлэл – 10 жил. 114.8.3.Засгийн газрын 2017 оны 246 дугаар тогтоолоор баталсан “Монгол Улсын төрийн болон албаны нууцыг хамгаалах нийтлэг журам”-ын 3.2, 3.3 дахь хэсгийг тус тус баримтлан нууцын зэрэглэлийг тогтоож, өөрчилнө. 114.8.4.Нууц баримт бичиг, бусад тээгчийг Төрийн болон албаны нууцын тухай хуулийн 19.1д заасан үндэслэлээр ил болгох бөгөөд Засгийн газрын 2017 оны 246 дугаар тогтоолоор баталсан “Монгол Улсын төрийн болон албаны нууцыг хамгаалах нийтлэг журам”-ын 3.5 дахь хэсэгт заасан журмыг баримтлан нууц баримт бичиг, бусад тээгчийг ил болгох, эсхүл нууцлах хугацааг сунгана. 114.9.ТӨРИЙН НУУЦАД ХАМААРАХ МЭДЭЭ, БАРИМТ БИЧИГ БОЛОВСРУУЛАХ 114.9.1.Төрийн нууцад хамаарах мэдээ, баримт бичгийг боловсруулахдаа Засгийн газрын 2017 оны 246 дугаар тогтоолоор баталсан “Монгол Улсын төрийн болон албаны нууцыг хамгаалах нийтлэг журам”-ын 5.1.10, 5.1.11, 5.1.12 дахь хэсгийг баримтлахаас гадна дараахь журмыг баримтална: а/төрийн нууцад хамаарах мэдээ, баримт бичгийн төслийг зөвхөн албан хэрэгцээнд хэрэглэж буй сүлжээний аюулгүй байдал хангасан компьютер, нууц түлхүүртэй файл дээр боловсруулна; б/нууц мэдээ, баримт бичгийн төслийг боловсруулж буй алба хаагч нь нууцлал, аюулгүй байдлын шаардлагыг хангасан компьютергүй бол нууцын бичээч-оператороор бичүүлэх бөгөөд шаардлагатай бол нууц хамгаалах ажилтнаар бичүүлнэ; в/цагдаагийн байгууллагын алба, нэгжээс хамтран нууц мэдээ, баримт бичгийн төслийг боловсруулах шаардлагатай тохиолдолд цагдаагийн төв байгууллагын даргын тушаалаар батлагдсан ажлын хэсэг боловсруулна. 114.10.НУУЦ БАРИМТ БИЧИГ, БУСАД ТЭЭГЧИД ТЭМДЭГЛЭГЭЭ ТАВИХ 114.10.1.Төрийн болон албаны нууцын тухай хуулийн 18 дугаар зүйл, Засгийн газрын 2017 оны 246 дугаар тогтоолоор баталсан “Монгол Улсын төрийн болон албаны нууцыг хамгаалах нийтлэг журам”-ын 3.4 дэх хэсэгт зааснаар нууц баримт бичиг, бусад тээгчид тэмдэглэгээг тавьж бэхжүүлнэ. 114.11.НУУЦЫН ЗЭРЭГЛЭЛТЭЙ МЭДЭЭ, БАРИМТ БИЧГИЙГ ХҮЛЭЭН АВАХ, ИЛГЭЭХ 114.11.1.Засгийн газрын 2017 оны 246 дугаар тогтоолоор баталсан “Монгол Улсын төрийн болон албаны нууцыг хамгаалах нийтлэг журам”-ын 5.2, 5.3 дахь хэсэгт зааснаар нууцын зэрэглэлтэй мэдээ, баримт бичгийг хүлээн авах, илгээхээс гадна дараахь журмыг баримтална: а/цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагад ирсэн нууцын зэрэглэлтэй баримт бичгийг нууц хамгаалах ажилтан хүлээн авч бүртгээд, бүртгэсэн тухай албан бичгийн сүүлийн хуудасны зүүн доод өнцөгт тэмдэглэл /загвар ЦБҮАЖ №114.111/ үйлдэж, хөтлөн удирдлагад танилцуулан, цохолтын дагуу холбогдох албан тушаалтанд бүртгэл /маягт ЦБҮАЖ №114.62б/-ээр шилжүүлнэ; б/нууцын зэрэглэлтэй баримт бичгийг хүлээж авсан албан тушаалтан тухайн баримт бичигтэй танилцаж, ашиглаж дууссаны дараа нууц хамгаалах ажилтанд эх хувиар нь буцааж өгөх үүрэгтэй; в/ирсэн нууц бичиг баримт, биет зүйлийн бүрдэл дутуу, дугтуй, хайрцаг сав, баглаа боодол задарсан гэмтсэн байвал энэ тухай даргад танилцуулж, ирүүлсэн байгууллагад мэдэгдэн шалтгаан нөхцлийг тогтоох арга хэмжээг авна; 115 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам г/гадагш илгээгдэх нууц мэдээ, баримт бичиг боловсруулсан албан тушаалтан, нууц хамгаалах ажилтнаас дугаар авч, илгээх ажлыг нууц хамгаалах ажилтан хариуцна. Ингэхдээ зохих журмын дагуу нууцалж битүүмжлэн, шуудангаар эсхүл биечлэн хүргэж өгөх, төрийн тусгай шуудангаар илгээхдээ бүртгэл хөтөлнө. 114.11.2.Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллага нь нууц мэдээллийг шифр харилцаагаар дамжуулахдаа “Цагдаагийн байгууллагын шифр харилцааны заавар”-ыг баримтална. 114.12.НУУЦЫН ЗЭРЭГЛЭЛТЭЙ МЭДЭЭ, БАРИМТ БИЧГИЙГ ХУВИЛЖ ОЛШРУУЛАХ 114.12.1.Засгийн газрын 2017 оны 246 дугаар тогтоолоор баталсан “Монгол Улсын төрийн болон албаны нууцыг хамгаалах нийтлэг журам”-ын 5.6 дахь хэсгийг баримтална. 114.13.ТӨРИЙН НУУЦЫГ ШИЛЖҮҮЛЭХ, ТАТАН АВАХ 114.13.1.Байгууллагын бүтэц, зохион байгуулалт өөрчлөгдөх, байгууллага татан буугдах тохиолдолд төрийн нууцыг хариуцаж байгаа байгууллагаас төрийн нууцыг шилжүүлэх, татан авах тухай саналаа цагдаагийн төв байгууллагын төрийн нууц хариуцсан нэгж нь цагдаагийн төв байгууллагын даргад танилцуулж шийдвэрлүүлнэ. 114.13.2.Засгийн газрын 2017 оны 246 дугаар тогтоолоор баталсан “Монгол Улсын төрийн болон албаны нууцыг хамгаалах нийтлэг журам”-ын Наймдугаар бүлгийг баримтална. 114.14.НУУЦТАЙ ТАНИЛЦАХ ЭРХ ОЛГОХ 114.14.1.Цагдаагийн төв байгууллагын дарга төрийн болон албаны нууцтай танилцах эрх бүхий албан тушаалтны жагсаалтыг батална. 114.14.2.Энэ журмын 114.14.1-д заасан жагсаалтад орсон алба хаагчаас нууц хамгаалах ажилтан нууц задруулахгүй байх баталгаа авна. 114.14.3.Хяналт шалгалт хийх, тодорхой ажил үүрэг гүйцэтгэх, эрдэм шинжилгээ, судалгааны ажил эрхлэх, суралцах явцад төрийн болон албаны нууцтай танилцах, зайлшгүй шаардлагатай алба хаагч, иргэн болон нууцтай танилцах эрхийн түвшингийн зэрэглэл дээшлүүлэх, түүнчлэн нууцтай танилцах эрхийг түдгэлзүүлэх, хүчингүй болгох, хуулийн этгээдэд нууцад хамаарах мэдээлэл ашиглан үйл ажиллагаа явуулах, ажил гүйцэтгэх эрх олгохдоо Засгийн газрын 2017 оны 246 дугаар тогтоолоор баталсан “Монгол Улсын төрийн болон албаны нууцыг хамгаалах нийтлэг журам”-ын Дөрөвдүгээр бүлгийн холбогдох заалтыг баримтална. 114.15.ТӨРИЙН НУУЦТАЙ ТАНИЛЦАХ ЭРХ БҮХИЙ АЛБАН ТУШААЛТАН, НУУЦ ХАМГААЛАХ АЖИЛТАН ГАДААДАД ЗОРЧИХ 114.15.1.Төрийн нууцтай танилцах эрх бүхий албан тушаалтан, нууц хамгаалах ажилтан нь албаны болон хувийн хэргээр гадаадад зорчихдоо явахаар товлосон өдрөөс ажлын 5-аас доошгүй хоногийн өмнө төрийн нууц хариуцсан нэгжид мэдэгдэн /Маягт ЦБҮАЖ №114.151/ чиглэл, зааварчлага авна. 114.15.2.Төрийн нууцтай танилцах эрх бүхий албан тушаалтан нь албаны болон хувийн хэргээр гадаадад зорчоод буцаж ирснээс хойш ажлын 5 хоногт багтаан төрийн нууц хариуцсан нэгжид илтгэх хуудас /Маягт ЦБҮАЖ №114.152/-аар мэдэгдэнэ. 114.15.3.Нууц хамгаалах ажилтан нь хувийн хэргээр гадаадад зорчих хүсэлтээ явах өдрөөс ажлын 5-аас доошгүй хоногийн өмнө Тагнуулын ерөнхий газарт хүргүүлнэ /Маягт ЦБҮАЖ №114.151/. Нууц хамгаалах ажилтан нь хувийн хэргээр гадаадад зорчиж ирээд ажлын 5 хоногт багтаан илтгэх хуудас /Маягт ЦБҮАЖ №114.152/-аар тагнуулын төв байгууллагад мэдэгдэнэ. 114.15.4.Хүндэтгэн үзэх шалтгаанаар яаралтай гадаадад зорчих тохиолдолд нууцын ажилтан тухайн орон нутаг дахь Тагнуулын байгууллагад өөрийн биеэр ирж мэдэгдэнэ. 114.16.НУУЦ МЭДЭЭЛЭЛ БОЛОВСРУУЛАХ, ХАДГАЛАХ, ДАМЖУУЛАХ СИСТЕМ, СҮЛЖЭЭ, ТЕХНИК ХЭРЭГСЛИЙН АЮУЛГҮЙ БАЙДЛЫГ ХАНГАХ 114.16.1.Төрийн нууцын компьютерт буй төрийн нууцад хамаарах мэдээллийн сан болон нууц файлын ашиглалт, хөдөлгөөнийг бүртгэх зориулалттай бүртгэлийн програмд тэмдэглэгдсэн ашиглалт, хөдөлгөөнийг тухайн цагдаагийн байгууллагын нууц хамгаалах ажилтан, эсхүл байгууллагын даргаас эрх олгогдсон албан тушаалтан сар тутам нэг бүрчлэн бүртгэж, хяналт тавина. 114.16.2.Төрийн нууцад хамаарах мэдээлэл агуулсан компьютерийн хэрэглэгч өөрийн компьютерт болон шаардлагатай файлуудад нэвтрэх нууц түлхүүрээ битүүмжлэн байгууллагынхаа нууц хамгаалах ажилтанд хадгалуулах ба шаардлагатай тохиолдолд зөвхөн байгууллагын даргын шийдвэрээр задалж болно. Нууц түлхүүрийг 6 сар тутам, эсвэл бусдад ил болсон буюу илэрсэн сэжиг байвал хугацаа харгалзахгүй солино. Нууц түлхүүр нь 8-аас доошгүй том, жижиг үсэг, тоо, тусгай тэмдэгтээс бүтсэн байна. Хялбар тайлж болох /гар утасны дугаар, төрсөн огноо г.м/ нууц үг 116 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам хэрэглэхийг хориглоно. 114.16.3.Төрийн нууцад хамаарах мэдээ боловсруулдаг компьютерийг интернэтийн болон бусад сүлжээнд холбохыг хориглоно. Төрийн нууцын компьютерт албан ёсны лицензтэй вирусны програм ашиглаж, процессор болон оролт, гаралтуудыг лацадсан байна. 114.17.ХААЛТТАЙ ХУРАЛДААН ХИЙХ 114.17.1.Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллага Төрийн болон албаны нууцын тухай хуулийн 13 дугаар зүйл, Засгийн газрын 2017 оны 247 дугаар тогтоолоор баталсан “Монгол Улсын төрийн нууцад хамаарах мэдээллийн жагсаалт”-ын “ё”-д заасан төрийн нууцад хамаарах мэдээлэлтэй холбоотой асуудлыг хэлэлцэх хуралдааныг хаалттай хийж болно. 114.17.2.Хаалттай хуралдаан хийх танхимын аюулгүй байдлыг нууцын техникийн ажилтан хариуцаж хангуулах бөгөөд шаардлагатай гэж үзвэл техникийн тагнуулаас сэрэмжлэх үзлэгийг тагнуулын байгууллага болон цагдаагийн төв байгууллагын тусгай /газар/ нэгжээр хийлгэж болно. 114.17.3.Хаалттай хуралдаанд оролцох албан тушаалтан, иргэнийг цагдаагийн төв байгууллагын дарга тогтооно. 114.17.4.Хаалттай хуралдаан зохион байгуулж байгаа байгууллагын нууц хамгаалах ажилтан хуралдааны тэмдэглэл, соронзон бичлэгийг хариуцан хийнэ. Хаалттай хуралдаанд оролцогчид дуу, дүрс бичлэг дамжуулах (гэрэл зургийн аппарат, дуу хураагуур, дуу, дүрсний бичлэг хийх бүх төрлийн төхөөрөмж, гар утас г/м) мэдээллийн бусад техник хэрэгслийг хуралдааны танхимд авч орох, ашиглахыг хориглоно. 114.17.5.Хаалттай хуралдаан хийх бусад харилцааг Засгийн газрын 2017 оны 246 дугаар тогтоолоор баталсан “Монгол Улсын төрийн болон албаны нууцыг хамгаалах нийтлэг журам”-ын Арван нэгдүгээр бүлгийн холбогдох заалтаар зохицуулна. 114.18.ТӨРИЙН НУУЦ ЗАДАРСАН, НУУЦ БИЧИГ БАРИМТ, БИЕТ ЗҮЙЛ ҮРЭГДСЭН ТОХИОЛДОЛД АВАХ АРГА ХЭМЖЭЭ 114.18.1.Төрийн нууцыг хадгалах журам зөрчигдсөн, төрийн нууц задарсан, нууц мэдээ, баримт бичиг, биет зүйл үрэгдсэн тохиолдолд түүний шалтгааныг олж тогтоох арга хэмжээг төрийн нууц хариуцсан нэгжээс хяналт шалгалт, аюулгүй байдал хариуцсан дэд даргад танилцуулан албаны шалгалтыг явуулна. Шаардлагатай гэж үзвэл тагнуулын байгууллагад мэдэгдэнэ. 114.18.2.Төрийн нууц задарсан, нууц бичиг баримт, биет зүйл үрэгдсэн тохиолдлыг сахилгын ноцтой зөрчилд тооцно. 114.19.ХУУЛИЙН ЭТГЭЭД, ИРГЭН НУУЦАД ХАМААРАХ МЭДЭЭЛЭЛ АШИГЛАН ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА ЯВУУЛАХ, АЖИЛ ГҮЙЦЭТГЭХ ҮЕД НУУЦ МЭДЭЭЛЛИЙГ ХАМГААЛАХ 114.19.1.Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллага нь тагнуулын байгууллагаас эрх олгогдсон нууцад хамаарах мэдээлэл ашиглан үйл ажиллагаа явуулах, ажил гүйцэтгэх хуулийн этгээд болон Төрийн болон албаны нууцын тухай хуулийн 22.1-д заасан шаардлагыг хангасан иргэнтэй гэрээ байгуулсны үндсэн дээр нууц мэдээллийг ашиглан ажил гүйцэтгүүлж болно. 114.19.2.Хуулийн этгээд, иргэн нууцад хамаарах мэдээлэл ашиглан үйл ажиллагаа явуулах, ажил гүйцэтгэх үед нууц мэдээллийг хамгаалах бусад харилцааг Засгийн газрын 2017 оны 246 дугаар тогтоолоор баталсан “Монгол Улсын төрийн болон албаны нууцыг хамгаалах нийтлэг журам”-ын Долоодугаар бүлгээр зохицуулна. 114.20.БУСАД ЗҮЙЛ 114.20.1.Төрийн нууцтай танилцаж, ашиглаж буй албан тушаалтан нь түүний нууцлал, аюулгүй байдлыг хангах /ил задгай орхихгүй байх, зөвшөөрөлгүй гадагш авч гарахгүй байх, сейфэнд хадгалах, өрөө, сейфийг лацдах г.м/ арга хэмжээг авна. 114.20.2.Удирдах албан тушаалтан нь цохолтоо тухайн нууцын зэрэглэлтэй баримт бичгийн нүүрэн талд, эсхүл ар талд хийнэ. Мөн тухайн баримт бичигтэй танилцаж болох, эсхүл болохгүй этгээдийн талаар нэмэлт тэмдэглэл үйлдэж болно. 114.20.3.Нууцын зэрэглэлтэй баримт бичгийг хадгалах асуудлыг цагдаагийн төв байгууллагын даргын баталсан “Нууцын зэрэглэлтэй баримт бичиг, биет зүйл хадгалж, хамгаалах журам”-аар зохицуулна. 114.20.4.Нууц мэдээллийг гадаад улс, олон улсын байгууллагад шилжүүлэх асуудлыг Засгийн газрын 2017 оны 246 дугаар тогтоолоор баталсан “Монгол Улсын төрийн болон албаны нууцыг хамгаалах нийтлэг журам”-ын Есдүгээр бүлгээр зохицуулна. ---оОо--117 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №114.62а ---оОо--- 118 Хавсралтын хуудасны тоо Хувийн тоо Товч утга Хуудасны тоо Нууцын зэрэглэл Дугаар Огноо Дэс дугаар ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ДАРГЫН НУУЦЫН ЗЭРЭГЛЭЛТЭЙ ТУШААЛЫН БҮРТГЭЛ Боловсруулсан нэгж, албан тушаалтны нэр, албан бичгийн хэвлэмэл хуудсын дугаар, зарцуулалт Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №114.62б Дугаар Нууцын зэрэглэл 1 2 3 4 5 Товч утга Хуудасны тоо Огноо Хаанаас, хэнээс ирсэн 6 7 Бүртгэсэн огноо Дэс дугаар ИРСЭН НУУЦ БАРИМТ БИЧИГ, НУУЦ ТЭЭГЧИЙН БҮРТГЭЛ Ямар нэгж, албан тушаалтанд шилжүүлсэн Хүлээж авсан хүний гарын үсэг, огноо Буцааж өгсөн хүний гарын үсэг, огноо Хэзээ, хэрхэн шийдвэрлэсэн Тайлбар /ирсэн бичгийн санд байршуулсан эсэх/ 8 9 10 11 12 13 ---оОо--- 119 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №114.62в ---оОо--- 120 Хавсралтын хуудасны тоо Хувийн тоо Товч утга Хуудасны тоо Хаашаа, хэнд илгээсэн Нууцын зэрэглэл Дугаар Огноо Дэс дугаар ЯВУУЛСАН БАРИМТ БИЧИГ, НУУЦ ТЭЭГЧИЙН БҮРТГЭЛ Явуулсан нэгж, албан тушаалтны нэр, албан бичгийн хэвлэмэл хуудас / хувийн/ын дугаар, зарцуулалт Хүлээн авсан хүний гарын үсэг, огноо Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №114.63 НУУЦЫН ЗЭРЭГЛЭЛТЭЙ ТУШААЛ, АЛБАН БИЧИГТ ОЛГОХ ҮСЭГ, ТООНЫ ХОЛИМОГ ИНДЕКС 1. “Цагдаагийн байгууллагын даргын Онц чухал нууц, Маш нууц, Нууц тушаалын дугаар” д/д Нууцын зэрэглэл Үсгийн индекс 1. Онц чухал нууц ОЧН 2. Маш нууц МН 3. Нууц Н Тооны индекс Тухайн бүртгэлийн дугаар Жишээ нь: ОЧН/01, МН/02, Н/03 гэх мэт. 2. “Цагдаагийн байгууллагаас илгээж буй Онц чухал нууц, Маш нууц, Нууц албан бичгийн дугаар” д/д Нууцын зэрэглэл Үсгийн индекс 1. Онц чухал нууц ОЧН 2. Маш нууц МН 3. Нууц Н Тухайн байгууллага, албан тушаалтны индекс - Тооны индекс Тухайн бүртгэлийн дугаар Жишээ нь: - Цагдаагийн ерөнхий газрын дарга: ОЧН-1/01, МН-1/01, Н-1/01 - Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албаны дарга: МН-6/01, Н-6/02 - Цагдаагийн ерөнхий газрын Аюулгүй байдлын хэлтсийн дарга: МН-4б/01, Н-4б/02 гэх мэт. ---оОо--- 121 д/д 122 ---оОо--- Бичсэн нууц баримт бичгийн /Байгууллагын нэр/ ______________________ Бүртгэлийн дугаар: _____ Бүртгэсэн:_______он______сар____ өдөр____цаг____минут Тэмдэглэл Бичүүлж, хэвлүүлсэн баримт бичгийг, эх нооргийн хамт хүлээн авсан хүний гарын үсэг, огноо Нийт мөрийн тоо Хуудасны тоо Албан бичгийн хэвлэмэл хуудасны дугаар Хэвлэсэн тоо Нууцын зэрэглэл Нэр Хүлээн авсан бичээчийн нэр, гарын үсэг, огноо Нооргийн хуудасны тоо Бичүүлж, хэвлүүлэх баримт бичиг өгсөн хүний албан тушаал, нэр Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №114.71 НУУЦ БАРИМТ БИЧГИЙГ БИЧИЖ, ХЭВЛЭСЭН БҮРТГЭЛ ---оОо--ЦБҮАЖ №114.111 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №114.151 ИЛТГЭХ ХУУДАС ........................................................................................ ......................................................................... ТАНАА 1. Миний бие...............................................овогтой..........................................................нь ...... ...................................................................................................................................... /газар, хэлтэс, албан тушаалын нэр/ ажилладаг бөгөөд .................................. улсад албаны/ хувийн (доогуур нь зур) хэргээр зорчих тул ..... оны ..... сарын .....-ны өдрөөс ..... оны ..... сарын .....-ны өдөр хүртэл улсын хилээр нэвтрэхийг зөвшөөрнө үү. 2. Миний бие................................................................................................................. ........... ................................................................................................................................. ............... ............................................................................................................................. /хамт явах хүмүүсийн нэрс/ нарын хамт зорчих болно. 3. Аяллын зорилго:................................................................................................................ ......... ................................................................................................................................... ............................................................................................................................................ 4. Очиж болох газрууд:................................................................................................ ................... ......................................................................................................................... .................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... .......................................................................................................................... 5. Хийгдэх уулзалтууд:................................................................................................. .................. .......................................................................................................................... ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ 6. Урьж буй хүн, байгууллага, аялал, жуулчлалын компани /доогуур нь зур/-ий нэр, товч танилцуулга: .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................... ............................................................................................................................................ 7. Санхүүжилтийн эх үүсвэр: ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ 8. Зааварчлага өгсөн хүний албан тушаал, нэр, гарын үсэг, огноо: ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ 9. Газар /хэлтэс/-ын даргын цохолт: ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ Илтгэх хуудас бичсэн: ---оОо--- 123 /нэр, гарын үсэг/ Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №114.152 ИЛТГЭХ ХУУДАС ........................................................................................ ......................................................................... ТАНАА 1. Миний бие.....................................................овогтой....................................................нь ...... ......................................................................................................................... /газар, хэлтэс, албан тушаалын нэр/ ажилладаг бөгөөд .................................. улсад албаны/хувийн (доогуур нь зур) хэргээр ..... оны ..... сарын .....-ны өдрөөс ..... оны ..... сарын .....-ны өдөр хүртэл ..... хоног зорчсон болно. 2. Миний бие.......................................................................................................................... .................................................................................................................................................... ................................ /хамт явсан хүмүүсийн нэрс/ нарын хамт зорчсон болно. 3. Аялсан зорилго: ................................................................................................................ 4. Очсон газрууд: .................................................................................................................. ............................................................................................................................................ 5. Хийгдсэн уулзалтууд: ....................................................................................................... ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ 6. Аяллын үр дүн:.................................................................................................................. ............................................................................................................................................ .................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ......./зөвхөн албан хэргээр зорчсон бол энэ хэсгийг бөглөнө/ 7. Газар /хэлтэс/-ын даргын цохолт: ................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................... Илтгэх хуудас бичсэн: ---оОо--- 124 /нэр, гарын үсэг/ Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 115.БАЙГУУЛЛАГЫН НУУЦЫГ ТОГТООХ, ХАМГААЛАХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: ЦБҮАЖ №115.41 Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/248 Хуудас: 1 115.1.ЗОРИЛГО Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагын нууцыг тогтоох, хамгаалах үйл ажиллагааг зохион байгуулахтай холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 115.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллага, алба хаагч нь үйл ажиллагаандаа Монгол Улсын Үндсэн хууль, Төрийн болон албаны нууцын тухай хууль, Байгууллагын нууцын тухай хууль, Хувь хүний нууцын тухай хууль, түүнд нийцүүлэн гаргасан бусад хууль тогтоомж, энэ журмыг мөрдөж ажиллана. 115.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог доор дурдсан утгаар ойлгоно: “Байгууллагын нууц” - задруулбал байгууллагын ашиг сонирхол, хэвийн үйл ажиллагаанд сөрөг үр дагавар, хор уршиг учруулж болох байгууллагын хамгаалалтад байгаа нууц мэдээ, баримт бичиг, нууц тээгчийг. 115.4.ЖУРАМ 115.4.1.Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагын албаны нууцын жагсаалтыг маягт /ЦБҮАЖ №115.41/-ын дагуу цагдаагийн төв байгууллагын дарга энэ журмын хавсралт болгон тогтооно. 115.4.2.Байгууллагын нууцын тухай хуулийн 6 дугаар зүйлд заасан мэдээллийг байгууллагын нууцад тогтоохыг хориглоно. 115.4.3.Төрийн нууцад үл хамаарах байгууллагаас тогтоосон нууц мэдээ, баримт бичиг “Нууц” гэсэн дардсыг ашиглана. 115.4.4.Байгууллагаас тогтоосон нууцтай холбоотой асуудлаар гарч буй байгууллагын даргын тушаалд үсгэн индекс /Н/, бүртгэлийн дугаар хосолсон дугаар олгоно /Н/01, Н/02 гэх мэт/. 115.4.5.Байгууллагаас тогтоосон нууцтай холбоотой мэдээ, баримт бичгийг боловсруулах, илгээх, хүлээн авах, бүртгэх, танилцуулах, ашиглах, шилжүүлэх, архивлах, устгах болон хадгалж хамгаалах бүхий л үе шатанд төрийн нууцад хамаарах зарчим, зохицуулалтыг удирдлага болгоно. 115.4.6.Нууц мэдээ, баримт бичиг, түүний төслийг боловсруулах, хянах, албажуулах, танилцах, хувилах, хүлээн авах, илгээх, хадгалах зэрэг бүхий л үе шатанд холбогдох алба хаагч нууцлал, аюулгүй байдлыг хангаж ажиллах үүрэгтэй. 115.4.7.Цагдаагийн алба хаагч албан үүрэгтээ үл хамаарах нууц мэдээ, баримт бичиг, нууц тээгчийн талаар мэдэх гэж хичээх, танилцах, хадгалах, олшруулахыг хориглоно. 115.4.8.Төр, байгууллага, хувь хүний нууцыг бусдад задруулсныг сахилгын ноцтой зөрчилд тооцно. ---о0о--- 125 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 116.ЦАГДААГИЙН АЛБА ХААГЧИЙН ШИНЭ САНАЛ, САНААЧИЛГЫГ ДЭМЖИХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/246 Хуудас: 2 116.1.ЗОРИЛГО Цагдаа, дотоодын цэргийн албаны үйл ажиллагаанд холбогдуулан шинэ санал, санаачлага гаргасан алба хаагч, ажилтныг бүртгэж батламжлах, шагнал, урамшуулал олгох, бусад хэлбэрээр дэмжлэг үзүүлэх харилцааг зохицуулахад энэ журмын зорилго оршино. 116.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ 116.2.1.Цагдаа, дотоодын цэргийн алба хаагч, ажилтанд энэ журам үйлчилнэ. 116.2.2.Иргэд, олон нийтийн зүгээс гаргасан шинэ санал, санаачлага нь цагдаагийн үйл ажиллагаанд ач холбогдолтой бол хүлээн авч энэ журмын дагуу батламжилж болно. 116.3.ТАВИГДАХ ШААРДЛАГА 116.3.1.Цагдаа, дотоодын цэргийн алба хаагч, ажилтны гаргасан санал, санаачилга нь шинэлэг, амьдралд хэрэгжих бүрэн боломжтой, цаг хугацаа, төсөв санхүү, хүний нөөц, техник, технологийн зохих тооцоололтой байх нийтлэг шаардлагыг хангасан байна. 116.3.2.Дараахь чиглэлээр гаргасан шинэ санал, санаачлагыг бүртгэж батламжилна: а/цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагын чиг үүрэг, бүтэц, тогтолцоо, чадавхи, мэргэжлийн арга барилыг боловсронгуй болгох; б/үйл ажиллагааны хараат бус байдал, алдаа дутагдлыг бууруулах; в/албаны үйл ажиллагааг хөнгөвчилж, хөдөлмөрийн бүтээмжийг нэмэгдүүлэх; г/хүний эрх, эрх чөлөөг хангаж, хамгаалах, зөрчихөөс сэргийлэх; д/цагдаа, дотоодын цэргийн үйлчилгээг иргэдэд жигд, хүртээмжтэй, шуурхай үзүүлэх нөхцөлийг бүрдүүлэх; е/хүний нөөцийг чадавхижуулах, дотоод хяналт, аюулгүй байдлыг хангах ажлыг эрчимжүүлэх; ж/үйл ажиллагаа, ажил үүргийн давхардлыг бууруулах, арилгах; з/шинэ техник технологи нэвтрүүлэх, гадаад хамтын ажиллагааг дэмжих; и/албаны нэр хүндийг нэмэгдүүлэх, иргэд олон нийтийн дунд эерэг хандлагыг бий болгох, олон нийттэй харилцах. 116.3.3.Үйл ажиллагааны хөтөлбөр, төлөвлөгөө, удирдамж, аргачилсан зөвлөмж, ном, сурах бичиг, эмхтгэл, орчуулгын материал, зар сурталчилгааны бүтээл болон цагдаагийн үйл ажиллагаанд шууд хамааралгүй санал, санаачилга энэ журамд хамаарахгүй. 116.3.4.Цагдаа, дотоодын цэргийн алба хаагч, ажиллагсад нь дангаар болон хамтарч шинэ санал, санаачлагыг гаргаж болох бөгөөд энэ тохиолдолд гаргасан санаачлагатай холбоотой дундын маргаангүй байна. 116.3.5.Цагдаа, дотоодын цэргийн алба хаагч, ажилтны шинэ санал, санаачлагыг түүний хүсэлтээр холбогдох байгууллага, эрх бүхий албан тушаалтанд уламжилж оюуны өмч, патентийн эрхээр бүртгүүлэхэд дэмжлэг үзүүлж болно. 116.3.6.Цагдаа, дотоодын цэргийн алба хаагч, ажиллагсдын гаргасан шинэ санал, санаачилга нь бусдын оюуны өмчид халдсан болон бусад маргаан үүссэн тохиолдолд цагдаагийн байгууллагад хамааралгүйгээр уг асуудал хууль тогтоомжийн дагуу шийдвэрлэгдэнэ. 116.4.БАТЛАМЖЛАН БҮРТГЭХ 116.4.1.Цагдаа, дотоодын цэргийн алба хаагч, ажилтны шинэ санал, санаачлагад цагдаагийн төв байгууллага нэгдсэн журмаар батламж олгож, бүртгэлд хамруулна. 116.4.2.Алба хаагч, ажилтан нь өөрийн гаргасан шинэ санал, санаачлагыг харьяалах алба, нэгжийн удирдлагад танилцуулна. 116.4.3.Алба, нэгжийн удирдлага нь энэ журмын 116.3.1, 116.3.2-д заасан ерөнхий шаардлагыг харгалзан үзэж шинэ санал, санаачлага гаргаснаас хойш ажлын 14 хоногийн дотор цагдаагийн төв байгууллагын Захиргааны удирдлагын газарт уламжлах эсэхийг шийдвэрлэнэ. 116.4.4.Хэрэв алба, нэгжийн удирдлага нь алба хаагч, ажилтны санал, санаачлагыг цагдаагийн төв байгууллагад уламжлахаас татгалзсан тохиолдолд үндэслэл бүхий хариу өгнө. Шинэ санал, санаачлага гаргасан алба хаагч өөрийн удирдлагаас өгсөн хариуг үндэслэлгүй 126 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам гэж үзвэл цагдаагийн төв байгууллагын даргад гомдол гаргаж шийдвэрлүүлэх эрхтэй. 116.4.5.Цагдаагийн төв байгууллагын Захиргааны удирдлагын газар нь харьяа алба, нэгжээс ирүүлсэн алба хаагчийн шинэ санал, санаачлагын талаарх материалыг /хянан тодруулж, шаардлагатай тохиолдолд нэмэлт материал, судалгааг гаргуулах, санал, санаачлага гаргасан алба хаагч, ажилтныг байлцуулах зэрэг/ судалж, 14 хоногийн дотор цагдаагийн төв байгууллагын даргын зөвлөлийн хуралдаанаар хэлэлцүүлэх эсэхийг шийдвэрлэнэ. 116.4.6.Цагдаагийн төв байгууллагын даргын зөвлөлийн хурлаар хэлэлцээд дэмжсэн тохиолдолд алба хаагч, ажилтны шинэ санал, санаачлагыг батламжлан бүртгэж, шагнал урамшуулал олгох, сурталчлан танилцуулах, үйл ажиллагаанд нэвтрүүлэн хэрэгжүүлэх асуудлыг тус тус шийдвэрлэнэ. 116.4.7.Алба хаагчийн шинэ санал, санаачлага гаргасан хугацааг тогтоохдоо санал, санаачилгыг анх танилцуулсан, мэдэгдсэн өдрийг харгалзан батламжид тусгасан байна. 116.5.УРАМШУУЛАХ 116.5.1.Батламж гардан авч, бүртгэлд хамрагдсан алба хаагч, ажилтанд Хөдөлмөрийн тухай хууль, Төрийн албаны тухай хууль, Цагдаагийн албаны тухай хууль, Дотоодын цэргийн тухай хууль болон Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 925-д заасны дагуу шагнал, урамшуулал олгох асуудлыг шийдвэрлэнэ. 116.5.2.Батламж гардан авсан алба хаагч, ажилтны хувийн хэрэгт энэ тухай тэмдэглэнэ. 116.5.3.Шинэ санал, санаачлага гаргасан иргэн, аж ахуйн нэгж байгууллагад мөнгөн урамшуулал олгож болно. Мөнгөн урамшууллын хэмжээг Цагдаагийн төв байгууллагын дарга тогтоож, шийдвэрлэнэ. ---оОо--- 127 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 117.САНХҮҮГИЙН ДОТООД ХЯНАЛТ ШАЛГАЛТ ХИЙХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/246 Хуудас: 2 117.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн төв байгууллага, түүний харьяа алба, нэгж, дотоодын цэрэг, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын санхүүгийн үйл ажиллагаанд дотоод хяналт шалгалт явуулахтай холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 117.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ, БАРИМТЛАХ БОДЛОГО 117.2.1.Санхүүгийн дотоод хяналт шалгалтыг зохион байгуулж явуулахдаа Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны /код 112/ журам, энэхүү журмыг тус тус удирдлага болгоно. 117.3.САНХҮҮГИЙН ДОТООД ХЯНАЛТ ШАЛГАЛТЫН ТӨРӨЛ, ЧИГЛЭЛ, АРГА 117.3.1.Санхүүгийн дотоод хяналт шалгалтыг Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 112.3.13-д заасан төрөл, аргаар явуулна. 117.3.2.Санхүүгийн дотоод хяналт шалгалт нь дараахь чиглэлээр хийгдэнэ: а/санхүү, төсвийн холбогдолтой хууль, тогтоомж, Засгийн газрын шийдвэр болон түүнийг үндэслэн төрийн захиргааны төв байгууллагаас гаргасан заавар, журмын хэрэгжилт; б/тухайн байгууллагын орлогын төлөвлөгөө, төвлөрүүлэлт, төсвийн хөрөнгийн зарцуулалт; в/өмч хөрөнгийн ашиглалт, зарцуулалт, хадгалалт, хамгаалалт; г/анхан шатны болон нягтлан бодох бүртгэл хөтлөлт, санхүүгийн тайлан гаргалт; д/санхүүгийн үйл ажиллагааны үр дүн, үр ашгийн байдал; е/төсвийн хөрөнгө оруулалтын ашиглалт, зарцуулалт, үр дүн; ж/гадаад улс орон, олон улсын байгууллага, Засгийн газрын зээл, тусламж, эргэн төлөгдөх нөхцөлөөр ашиглуулж байгаа төсвийн хөрөнгийн ашиглалт, зарцуулалт, үр дүн; з/хандивлагч орон, ОУ-ын байгууллагаас хэрэгжүүлж байгаа төслүүдийн ашиглалт, үр дүн; и/өмнөх шалгалтын биелэлт, үр дүн; к/байгууллагын санхүү, аж ахуй хариуцсан болон холбогдох бусад алба хаагчдын хууль, тогтоомжид заасан үүргийн биелэлт. 117.3.3.Санхүүгийн дотоод хяналт шалгалт нь төлөвлөх, гүйцэтгэх /баримт мэдээллийг үнэлж дүгнэх/, шалгалтын үр дүнг тайлагнах, шалгалтын мөрөөр ажиллах зэрэг үе шатуудаас бүрдэнэ. 117.4.САНХҮҮГИЙН ДОТООД ХЯНАЛТ ШАЛГАЛТЫГ ТӨЛӨВЛӨХ 117.4.1.Санхүүгийн дотоод хяналт шалгалтын төлөвлөгөөг урьдчилан боловсруулж, цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 112.3.10-д заасныг баримтлан удирдамж батлуулна. 117.5.САНХҮҮГИЙН ДОТООД ХЯНАЛТ ШАЛГАЛТЫГ ГҮЙЦЭТГЭХ 117.5.1.Шалгалтын ажлын хэсэг нь шалгалт явуулах цагдаагийн байгууллага, нэгжид хүрэлцэн очиж, дараахь ажлыг хийж гүйцэтгэнэ: а/шалгагдах байгууллага, нэгжийн удирдлагад шалгалтын удирдамж, шалгалт явуулах арга хэлбэрийг танилцуулах; б/шалгалтад хамрагдвал зохих баримт, материал /архивын зааврын дагуу үдэж хавтасласан/-ыг тэмдэглэл үйлдэж хүлээн авч, эргүүлэн албан ёсоор хүлээлгэн өгөх; г/шалгалтын явцад харьяа байгууллага, нэгжийн удирдлагатай шууд харилцаж, баримт сэлтийг гаргуулан авах, холбогдох алба хаагчдаас тайлбар авах, шаардлагатай тохиолдолд мэргэжлийн экспертүүдээс дүгнэлт гаргуулан авах; д/шалгалтын явцыг амаар болон бичгээр танилцуулж болох бөгөөд энэ нь албан ба албан бус хэлбэрээр байж болно. 117.6.ШАЛГАЛТЫН ҮР ДҮНГ ТАЙЛАГНАХ 117.6.1.Санхүүгийн үйл ажиллагаанд хийх дотоод хяналт шалгалтыг тухайн байгууллагын цар хүрээ, хөрөнгө, баримт материалын байдлыг харгалзан ажлын 14-30 хоногт багтаан явуулна. Тогтоосон хугацаанд хүндэтгэн үзэх шалтгаанаар тухайн шалгагч шалгалтаа гүйцээж амжаагүй 128 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам бол шалгалтын удирдамжийг баталсан эрх бүхий албан тушаалтны зөвшөөрлөөр хугацааг сунгаж болно. 117.6.2.Шалгалтын явцад анхаарал татсан баримт мэдээллийн талаар санал солилцох, ажлын цар хүрээ, хугацааг өөрчлөх зэрэг асуудлыг удирдлагад мэдэгдэж, холбогдох арга хэмжээг авна. 117.6.3.Шалгалтын дүнг нэгтгэн шалгалтын тэмдэглэл болон нэг бүрчилсэн акт, бусад баримт бичгийг зохих журмын дагуу үйлдэж, байгууллагын дарга, ерөнхий /ахлах/ нягтлан бодогч болон холбогдох алба хаагчдад танилцуулж, гарын үсэг зуруулна. 117.6.4.Шалгуулагч нь шалгалтын тэмдэглэл, нэг бүрчилсэн актыг зөвшөөрөөгүй тохиолдолд тайлбараа бичгээр өгнө. 117.6.5.Шалгалтын тэмдэглэл болон нэг бүрчилсэн актыг эцсийн байдлаар гарахаас өмнө дүгнэлт болон зөвлөмжийн талаар удирдлагатай ярилцаж зөвлөлдсөн байна. 117.6.6.Хяналт шалгалт хариуцсан алба хаагч нь шалгалтын үр дүн, бодит нөхцөл байдлыг тодорхойлсон дүгнэлт, цаашид авах арга хэмжээний талаарх саналыг тусгасан танилцуулга бэлтгэн, Цагдаагийн төв байгууллагын даргын зөвлөлийн хуралдаанаар хэлэлцүүлнэ. 117.6.7.Хуралдаанаар хяналт шалгалт хариуцсан алба хаагчийн нэг бүрчилсэн актыг баталж, холбогдох шийдвэрийг гаргана. 117.6.8.Эрх бүхий албан тушаалтнаас шийдвэр гарсан тохиолдолд санхүүгийн дотоод хяналт шалгалтын дүн хүчин төгөлдөр болно. Хүчин төгөлдөр болсон шалгалтын баримт бичгийг шалгалт явуулсан болон шалгуулсан байгууллага архивын зааврын дагуу хадгална. 117.6.9.Шалгуулсан байгууллага, албан тушаалтан нь шалгагч /улсын байцаагч/-ийн гаргасан албан шийдвэрийг үндэслэлгүй гэж үзвэл гомдлоо шийдвэр гарснаас хойш 10 хоногийн дотор дээд шатны албан тушаалтанд хүргүүлж болно. 117.7.ШАЛГАЛТЫН МӨРӨӨР АЖИЛЛАХ 117.7.1.Эрх бүхий байгууллагаас гаргасан шийдвэрийг шалгагдсан байгууллага биелүүлж, тогтоосон хугацаанд зохион байгуулсан ажил, биелэлт, үр дүнг танилцуулга, баримт материалыг хамт Хяналт шалгалт, үнэлгээ, дотоод аудитын ажил хариуцсан нэгжид ирүүлнэ. 117.7.2.Хяналт шалгалт хариуцсан нэгж нь шалгагдсан байгууллагаас ирүүлсэн танилцуулга баримт материалыг хянаж, биелэлт үр дүнг тооцно. 117.7.3.Шалгагдсан байгууллага нь шийдвэрийг зохих түвшинд биелүүлээгүй бол гүйцэтгэлийн шалгалт явуулна. ---оОо--- 129 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 118.СУРГАЛТЫН БОДЛОГО БОЛОВСРУУЛЖ, ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Батлагдсан: 2017.12.20 Дугаар: А/246 Хуудас: 7 118.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагын хүний нөөцийг бэлтгэх, давтан, мэргэшүүлэх сургалт явуулах үйл ажиллагаатай холбогдон үүсэх харилцааг зохицуулахад оршино. 118.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ, ЗАРЧИМ 118.2.1.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагч Монгол Улсын Үндсэн хууль, Боловсролын тухай хууль, Мэргэжлийн боловсрол, сургалтын тухай хууль, Цагдаагийн албаны тухай хууль, Цагдаагийн ерөнхий газрын даргын 2017 оны А/211 дүгээр тушаалаар баталсан “Цагдаагийн алба хаагчийн мэргэжлийн бэлтгэл, давтан болон албаны сургалт явуулах журам”, мөн даргын 2017 оны А/99 дүгээр тушаалаар батлагдсан “Ёс зүйн төлбөртэй сургалтын хөтөлбөр” болон энэхүү журмыг үйл ажиллагаандаа дагаж мөрдөнө. 118.2.2.Сургалтын төлөвлөлтөд байгууллага, алба хаагчийн эрэлт хэрэгцээг зохистой хослуулах, алба хаагчид сонголт хийх боломж, нөхцөлийг бүрдүүлэх, сургалтын хөтөлбөр, төлөвлөгөөний дагуу сургалтыг зохион байгуулах, ил тод, тэгш, шударга, сургалт үр дүнтэй байх зарчмыг удирдлага болгоно. 118.3.ҮНДСЭН ЧИГЛЭЛ 118.3.1.Цагдаагийн байгууллагын хүний нөөцийн сургалт, хөгжлийн талаар цагдаагийн төв байгууллагаас “Цагдаагийн алба хаагчийн мэргэжлийн бэлтгэл, давтан болон албаны сургалт явуулах журам”-д зааснаас гадна дараахь үндсэн чиглэлийг баримтална: а/хүний нөөцийн сургалт, хөгжлийн урт, богино хугацааны стратеги, бодлого, чиглэлийг боловсруулж, хэрэгжүүлэх; б/иргэний болон харуул хамгаалалтын зориулалттай галт зэвсэг эзэмших, ашиглах, хадгалах, харуул, хамгаалалтын ажилтан бэлтгэх, олон нийтийн цагдаа бэлтгэх анхан болон давтан сургалтын стандарт, хөтөлбөрийг баталж, мөрдүүлэх; в/цагдаагийн байгууллагын хуулиар хүлээсэн чиг үүргийг хэрэгжүүлэх мэргэжлийн дээд /бакалавр/ боловсролтой, мэдлэг, ур чадвартай алба хаагчийг гадаад, дотоодын мэргэжлийн сургалтын байгууллагад захиалгаар бэлтгэх, сургалтын үйл ажиллагаанд нь дэмжлэг үзүүлж, хамтран ажиллах; г/гадаад, дотоодын их, дээд сургуулийн бакалавр, магистр, доктор, адъюнктур, удирдах ажилтныг бэлтгэх сургалтад алба хаагчдыг суралцуулж, хөгжүүлэх; д/гадаад, дотоодын тэтгэлэгт болон мэргэшүүлэх сургалтад алба хаагчийг суралцуулж, боловсролын зэргийг нь дээшлүүлж, хөгжүүлэх; е/алба хаагчийн мэдлэг, ур чадвараа дээшлүүлэх бүтээлч санаачлагыг дэмжиж, тэдний өөрийгөө хөгжүүлэх боломж, нөхцөлийг бүрдүүлэх. 118.4.ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН СУРГАЛТЫН ТОГТОЛЦОО 118.4.1.Цагдаагийн алба хаагчийг бэлтгэх, хөгжүүлэх сургалтын тогтолцоо нь дараахь сургалтын төрлүүдээс бүрдэнэ: а/цагдаагийн мэргэжлийн боловсролын сургалт; б/цагдаа-мэргэжлийн дээд боловсролын сургалт/ бакалавр, магистр, доктор, адъюнктур/; в/цагдаагийн алба хаагчийн мэргэжлийн бэлтгэл, давтан болон албаны сургалт; г/иргэд, олон нийтэд чиглэгдсэн бусад сургалт. 118.5.ЦАГДААГИЙН МЭРГЭЖЛИЙН БОЛОВСРОЛЫН СУРГАЛТ 118.5.1.Цагдаагийн мэргэжлийн боловсролын сургалтыг цагдаагийн төв байгууллагын захиалгаар цагдаагийн алба хаагч бэлтгэх чиг үүрэг бүхий дээд боловсролын сургалтын байгууллагад Боловсролын тухай хууль, Мэргэжлийн боловсрол, сургалтын тухай хууль болон холбогдох бусад хууль тогтоомж, сургалтын стандарт, хөтөлбөр, төлөвлөгөөний дагуу өдрөөр хэлбэрээр 3 сараас 1 жил хүртэл хугацаагаар зохион байгуулна. 118.5.2.Цагдаагийн мэргэжлийн боловсролын сургалтад цагдаагийн албан тушаалд шинээр томилогдох иргэнийг сонгон шалгаруулах шалгалтад тэнцсэн, бүрэн дунд ба түүнээс дээш 130 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам боловсролын зэрэгтэй иргэнийг элсүүлэн суралцуулж төгсөгчдөд мэргэжлийн үнэмлэх олгоно. 118.5.3.Цагдаагийн төв байгууллагын Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж нь цагдаагийн мэргэжлийн боловсролын сургалтын стандарт, хөтөлбөр, төлөвлөгөөг боловсруулж, батлуулан, хэрэгжүүлэх, нэмэлт, өөрчлөлт оруулах ажлыг хариуцна. 118.6.ЦАГДАА-МЭРГЭЖЛИЙН ДЭЭД БОЛОВСРОЛЫН СУРГАЛТ 118.6.1.Цагдаагийн мэргэжлийн бакалаврын зэргийн боловсролтой алба хаагчийг цагдаагийн төв байгууллагын захиалгаар цагдаагийн ажилтан, төрийн тусгай чиг үүрэг бүхий алба хаагчийг бэлтгэх сургалтын тусгай зөвшөөрөл бүхий гадаад, дотоодын их, дээд сургууль, академид бэлтгэнэ. 118.6.2.Бакалаврын зэрэглэлийн өдрийн хэлбэрийн сургалтад цагдаагийн байгууллагад 1-ээс доошгүй жил ажилласан, эчнээ хэлбэрийн сургалтад цагдаагийн байгууллагад 3 ба түүнээс дээш жил үр бүтээлтэй ажиллаж байгаа цагдаагийн алба хаагчийг харьяа байгууллагын саналыг харгалзан тус тус элсүүлэн суралцуулна. 118.6.3.Цагдаагийн төв байгууллагын Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж нь цагдаагийн мэргэжлийн бакалаврын боловсролтой алба хаагчийн ажиллах ажлын байр /албан тушаал/-ны тодорхойлолтод тусгагдсан мэдлэг, ур чадвар, хандлагад тавигдах шаардлагыг харгалзан захиалгаар бэлтгүүлэх мэргэжлийн чиглэл, индексийн талаар холбогдох байгууллагад санал өгөх, мэргэжлийн тодорхойлолтыг сургалтын байгууллагатай хамтран боловсруулах, сургалтын стандарт, хөтөлбөр, төлөвлөгөөг боловсронгуй болгох саналаа холбогдох сургалтын байгууллага болон боловсролын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагад хүргүүлж, шийдвэрлүүлнэ. 118.6.4.Гадаад, дотоодын их, дээд сургууль, академийн цагдаагийн удирдах ажилтан бэлтгэх бакалавр, магистр, адъянктурын сургалтад цагдаагийн байгууллагад 6, түүнээс дээш жил ажилласан, удирдах албан тушаалтны нөөцөд бүртгэгдсэн болон цагдаагийн удирдах албан тушаалд ажиллаж байгаа алба хаагчийг ажлын үр дүн, харьяа байгууллагын саналыг харгалзан сонгон шалгаруулж элсүүлэн суралцуулна. 118.6.5.Цагдаагийн байгууллагын захиалгаар гадаад, дотоодын их, дээд сургууль, академид суралцаж байгаа сонсогч, алба хаагч, бусад энгийн их, дээд сургуулийн оюутныг цагдаагийн байгууллагад хийх танилцах болон үйлдвэрлэлийн дадлагын сургалтыг зохион байгуулахтай холбогдох харилцааг Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам код 945-д зааснаар зохицуулна. 118.6.6.Өмнөх боловсролын зэргийн сургалт төгссөнөөс хойш 3-аас доошгүй жил үр бүтээлтэй ажилласан, суралцах эрхийн бичиг авсан цагдаагийн алба хаагчийг гадаад, дотоодын их, дээд сургууль, академийн магистр, докторантур, адъюнктурт элсүүлэн суралцуулна. 118.6.7.Цагдаагийн төв байгууллагын Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж холбогдох сургалтын байгууллагуудтай хамтран цагдаагийн байгууллагын тогтолцоо, бүтэц, үйл ажиллагаа, эрх зүйн зохицуулалтын тулгамдсан асуудлын чиглэлээр хийх шаардлагатай судалгаа, шинжилгээний ажлын сэдэв, чиглэлийг боловсруулан судалгааны ажлыг захиалгаар гүйцэтгүүлэх гэрээг магистр, доктор, адъюнктурт элссэн алба хаагчтай байгуулж, гэрээний үүргийн биелэлтийг дүгнэнэ. 118.6.8.Цагдаагийн төв байгууллагын Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж нь цагдаагийн байгууллагын захиалгаар магистр, доктор, адъюнктурын сургалтад суралцсан алба хаагчийн судалгааны ажлын хувийг албаны хэрэгцээнд ашиглах боломжийг бүрдүүлэх, Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгж нь уг бүтээлийг алба хаагчдад сурталчлах, шаардлагатай бол гарын авлага, зөвлөмж хэлбэрээр хэвлүүлж нийтийн хүртээл болгох, судалгааны ажлын дүгнэлт, дэвшүүлсэн саналыг судалж, цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагаа, эрх зүйн зохицуулалтыг боловсронгуй болгох асуудлыг холбогдох байгууллага, албан тушаалтанд хүргүүлэх, танилцуулж, шийдвэрлүүлэх ажлыг хариуцан зохион байгуулна. 118.6.9.Гадаад, дотоодын их, дээд сургууль, академийн дээд боловсролын зэргийн /бакалавр, магистр, доктор/ сургалт нь тухайн сургуулийн сургалтын тусгай зөвшөөрөл, хөтөлбөр, төлөвлөгөөний дагуу зохион байгуулагдана. 118.7.ЦАГДААГИЙН АЛБА ХААГЧИЙН МЭРГЭЖЛИЙН БЭЛТГЭЛ, ДАВТАН БОЛОН АЛБАНЫ СУРГАЛТ 118.7.1.Цагдаагийн алба хаагчийг гадаад, дотоодод мэргэжлийн бэлтгэл, давтан болон албаны сургалтад хамруулах болон төрийн ба төрийн бус байгууллага, их, дээд сургууль, академитай хамтарч сургалтыг зохион байгуулах ажлыг цагдаагийн төв байгууллагын Хүний 131 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж, Сургалтын ажил хариуцсан нэгж, бүсийн сургалтыг нутаг дэвсгэрийн хариуцсан цагдаагийн байгууллага тус тус хариуцан зохион байгуулна. 118.7.2.Цагдаагийн алба хаагчийн мэргэжлийн бэлтгэл нь цагдаагийн алба хаагчаас гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах үндсэн чиг үүргийг хуульд заасан бүрэн эрхийн хүрээнд гүйцэтгэх мэдлэг, ур чадварыг олгоход чиглэгдэнэ. 118.7.3.Цагдаагийн мэргэжлийн бэлтгэл нь дараахь төрөлтэй байна. а/Мэргэшүүлэх сургалт; б/Ур чадварын сургалт; в/Чадавхижуулах сургалт; г/Албан тушаалын чиг үүргийг хэрэгжүүлэх мэдлэг, ур чадварын сургалт; д/Ёс зүйн сургалт. 118.7.4. Энэ журмын 118.7.3 дахь хэсгийн “а”, “в” , “г” дэх сургалтыг их, дээд сургууль, академитай хамтран зохион байгуулж болно, Ур чадвар, ёс зүйн сургалт болон давтан сургалтыг цагдаа, дотоодын цэргийн сургалт хариуцсан нэгж, бүсийн сургалтын төв тус тус зохион байгуулна. 118.7.5.Ёс зүйн сургалтыг Цагдаагийн ерөнхий газрын даргын 2017 оны А/99 дүгээр тушаалаар баталсан “Ёс зүйн төлбөртэй сургалтын хөтөлбөр”-ийн дагуу зохион байгуулна. 118.7.6.Давтан сургалт нь алба хаагчийн урьд нь олж авсан мэдлэг, ур чадварыг дээшлүүлэхэд чиглэгдэнэ. Тус сургалтыг цагдаа, дотоодын цэргийн сургалт хариуцсан нэгж, бүсийн сургалтын төвүүд зохион байгуулна. 118.7.7.Цагдаагийн байгууллагууд давтан сургалтын хэрэгцээгээ тодорхойлж, хамрагдах алба хаагчдын тоо, давтамж, нэрсийн судалгааг цагдаа, дотоодын цэргийн сургалт хариуцсан нэгжид ирүүлнэ. 118.7.8.Цагдаа, дотоодын цэргийн сургалт хариуцсан нэгж нь ирүүлсэн судалгааг үндэслэн давтан сургалтын хэрэгцээ, шаардлага, давтамж, хамрагдах алба хаагчдын нэрсийг гаргаж, сургалт явуулах хугацааг сургалтын нэгдсэн графикт тусгана. 118.7.9.Албаны сургалт нь цагдаагийн төв, харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын даргын баталсан сургалтын хөтөлбөр, төлөвлөгөөний дагуу зохион байгуулагдана. 118.7.10.Албаны сургалт нь дараахь төрөлтэй байна. Үүнд: а/ажлын байрны сургалт; б/алба хаагчийн үргэлжилсэн сургалт; в/ажлын байран дээрх албаны сургалт. 118.7.11.Ажлын байрны сургалт нь шинээр томилогдсон алба хаагчдад ажлын байрны чиг үүргийг гүйцэтгэх мэдлэг, ур чадвар эзэмшүүлэх, түвшинг нь дээшлүүлэх, ажил, албанд хандах хандлага төлөвшүүлэхэд чиглэгдэх ба Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам /код 239/-д зааснаар зохицуулна. 118.7.12.Алба хаагчийн үргэлжилсэн сургалт нь мэргэшлийн мэдлэг, ур чадвар, боловсролын түвшинг тасралтгүй дээшлүүлэх, алба хаагчийн өөрөө сурч, хөгжих хандлагыг төлөвшүүлэх, эрмэлзлийг дэмжиж, хөгжүүлэхэд чиглэгдэх ба Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам /код 951/-д зааснаар зохицуулна. 118.7.13.Ажлын байран дахь албаны сургалт нь алба хаагчдын мэдлэг, ур чадварыг ажлын байрнаас хөндийрүүлэхгүйгээр дээшлүүлэхэд чиглэгдэх ба энэ журмын 118.9, 118.12-т зааснаар зохицуулна. 118.8.ИРГЭД, ОЛОН НИЙТЭД ЧИГЛЭГДСЭН БУСАД СУРГАЛТ 118.8.1.Цагдаагийн төв байгууллага нь холбогдох хууль тогтоомжоор хүлээсэн үүргийнхээ дагуу галт зэвсэг, харуул, хамгаалалтын болон олон нийтийн цагдаа бэлтгэх, иргэний зөвлөл, иргэдэд зориулсан сургалтыг тусгай хөтөлбөр, төлөвлөгөөний дагуу явуулна. 118.9.СУРГАЛТЫН АЖЛЫН УДИРДЛАГА, ЗОХИОН БАЙГУУЛАЛТ 118.9.1.Цагдаагийн төв байгууллагын Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж нь цагдаагийн байгууллагын сургалтын бодлогыг боловсруулах, мөрдүүлэх, алба хаагч, ажилтныг сургаж, бэлтгэх, байгууллагын соёл, алба хаагчдын мэдлэг, ур чадварыг дээшлүүлэх ажлыг улсын хэмжээнд зохион байгуулж, мэргэжил арга зүйн удирдлагаар хангаж ажиллана. 118.9.2.Цагдаагийн төв байгууллагын ”Сургалт арга зүйн зөвлөл”-ийг Иргэний зөвлөлийн гишүүн, Цагдаагийн алба хаагч бэлтгэх чиг үүрэг бүхий дээд боловсролын сургалтын байгууллагын төлөөлөл болон Мэдээлэл нэгтгэн боловсруулах ажил хариуцсан нэгж, Хүний нөөц, сургалтын 132 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ажил хариусан нэгж, цагдаа, дотоодын цэргийн сургалт хариуцсан нэгжийн дарга нар болон бусад алба хаагчдын бүрэлдэхүүнтэй байгуулна. 118.9.3.Зөвлөл доорх үйл ажиллагааг явуулна: а/зөвлөл нь ажлаа жил, улирлаар төлөвлөн төлөвлөгөөт болон цаг үеийн ажил, арга хэмжээг зохион байгуулна; б/цагдаагийн алба хаагчийг мэргэжлийн бэлтгэл, давтан болон албаны мэргэшүүлэх сургалтын төлөвлөгөө, хөтөлбөртэй стандартуудтай танилцаж, зөвлөх; в/алба хаагчийн мэргэжлийн бэлтгэл, давтан болон албаны сургалт, мэргэшүүлэх болон бусад богино хугацааны сургалтын явц, үр дүнд дүн шинжилгээ хийж мэргэжил, арга зүйн удирдлагаар хангах; г/мэргэжлийн бэлтгэл, давтан болон албаны болон мэргэжлийн сургалтын талаар дүрэм, журам, заавар, зөвлөмжийн төсөл боловсруулах, санал өгөх, сургалттай холбогдох хууль, эрхийн актуудыг хэрэгжүүлэх талаар цагдаагийн байгууллагуудыг арга зүйн зөвлөмжөөр хангах; д/гадаад, дотоодын сургууль, байгууллагын дэвшилтэт арга, технологийг судлах, дэмжин дэлгэрүүлэх, нэвтрүүлэх ажлыг зохион байгуулах; е/цагдаагийн байгууллагын сургалтын ажил хариуцсан алба хаагчдын мэргэжил боловсролыг дээшлүүлэх, тэдэнд зориулсан сургалт, семинар зохион байгуулах; ж/алба хаагчдын сургалтад ашиглах ном, гарын авлага, сургалтын материалтай танилцан зөвлөх, дэмжлэг үзүүлэх; з/цагдаагийн алба хаагчийн сургалт, хөгжлийн жил, улирлын тайланд дүн шинжилгээ хийж зөвлөлийнхөө хуралдаанаар хэлэлцэн аргачлал, зөвлөмж боловсруулж хүргүүлэх; и/сургагч багш нарын мэдлэг, ур чадварын түвшинг үнэлэх, аргачилсан зөвлөгөө өгөх, зөвлөмж хүргүүлэх ажлыг зохион байгуулах. 118.9.4.Алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нь алба хаагчийн мэргэжлийн бэлтгэл, давтан сургалтын хэрэгцээ, шаардлагын судалгааг жил бүрийн 10 дугаар сарын 25-ны дотор цагдаа, дотоодын цэргийн сургалт хариуцсан нэгжид, тус төв нь судалгааг нэгтгэж, дүгнэх, сургалтын хэрэгцээг тодорхойлж, цагдаагийн байгууллагын тухайн жилийн сургалтын нэгдсэн график, төлөвлөгөөг боловсруулан, Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж, Сургалт, арга зүйн зөвлөлд жил бүрийн 11 дүгээр сарын 25-ны дотор ирүүлнэ. 118.9.5.Цагдаа, дотоодын цэргийн сургалт хариуцсан нэгж нь Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж, Сургалт, арга зүйн зөвлөлөөс өгсөн зөвлөмж, чиглэлийн дагуу цагдаагийн байгууллагын тухайн жилийн мэргэжлийн бэлтгэл, сургалтын нэгдсэн график, төлөвлөгөөг батлуулж, хэрэгжилтийг хангана. 118.9.6.Алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нь тухайн сургалтын жилийн эхний сард багтаан цагдаагийн төв байгууллагаас ирүүлсэн зөвлөмж, чиглэл, алба хаагчдынхаа сургалтын хэрэгцээ, шаардлагыг үндэслэн албаны сургалтын хөтөлбөр, төлөвлөгөөг боловсруулан, байгууллагын даргын тушаалаар баталгаажуулж, хэрэгжүүлэх ба сургалтын төлөвлөгөөний хувийг цагдаагийн төв байгууллагын Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгжид ирүүлнэ. 118.9.7.Цагдаагийн байгууллага тухайн сургалтын жилийн эхний сард багтаан цагдаагийн байгууллагын сургалтын нэгдсэн график, төлөвлөгөө, байгууллага дотооддоо ажлын байранд зохион байгуулах сургалтын хөтөлбөр, төлөвлөгөөг алба хаагчдад танилцуулж, сурталчлахаас гадна сургалтын жилд алба хаагчийн бие даан уншиж судлах хууль, тогтоомж, эрх зүйн акт, ном гарын авлага, баримт бичгүүдийн жагсаалтыг албан ёсоор гаргаж өгсөн байна. 118.9.8.Цагдаагийн байгууллагууд байгууллагын үйл ажиллагааны хэвийн байдлыг алдагдуулахгүй байх шаардлагыг харгалзан дараагийн жилд бүх шатлал, боловсролын зэргийн сургалтад суралцуулах алба хаагчдын тоо, судалгааг жил бүрийн 9 дүгээр сарын 1-ний өдрийн дотор цагдаагийн төв байгууллагын Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгжид ирүүлнэ. 118.9.9.Цагдаагийн байгууллагын захиалгаар гадаад, дотоодын их, дээд сургууль, академийн мэргэжлийн дээд боловсролын зэргийн сургалт /бакалавр, магистр, доктор/-д суралцах алба хаагчийн асуудлыг алба хаагчийн ажиллаж буй байгууллагын даргын зөвлөлийн хуралдаанаар хэлэлцэж, холбогдох материалыг саналын хамт тухайн жилийн элсэлтийн шалгалтын журамд заасан хугацаанд цагдаагийн төв байгууллагын Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгжид ирүүлнэ. 118.9.10.Цагдаагийн төв байгууллагын Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж гадаад, дотоодын их, дээд сургуулийн дээд боловсролын зэргийн сургалтад суралцах алба хаагчдын 133 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам материалыг хянаж, шаардлагатай бол холбогдох хууль тогтоомжийн дагуу нэмэлт судалгаа хийж, элсүүлэн суралцуулах санал, холбогдох материалыг сургалтын байгууллагад хүргүүлэх ажлыг зохион байгуулна. 118.9.11.Их, дээд сургуулийн магистр, доктор, адъюнктур, удирдах ажилтан бэлтгэх сургалтад суралцах алба хаагчдын асуудлыг цагдаагийн төв байгууллагын даргын зөвлөлийн хуралдаанаар хэлэлцэн шийдвэрлэнэ. 118.9.12.Суралцах алба хаагчдын ажлыг зохицуулах, сургалтад хамрагдах боломж нөхцөлийг харьяа цагдаагийн байгууллага хангана. 118.9.13.Байгууллагууд алба хаагчдын мэргэжлийн бэлтгэл, давтан болон албаны сургалтад хамрагдсан бүртгэл, судалгааг байгууллага бүр хөтөлж, мэдээллийг “Ухаалаг систем” сургалтын цахим санд, гэрчилгээ, нотломжийн хуулбарыг алба хаагчийн хувийн хэрэгт оруулж, тогтмол нэмэлт, тодотгол хийж, жил бүрийн 12 дугаар сард багтаан цагдаагийн төв байгууллагын Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгжид хүргүүлнэ. 118.9.14.Сургалтад хамрагдах алба хаагчдыг ажлаас түр болон албанаас чөлөөлөх асуудлыг зохих журмын дагуу шийдвэрлэнэ. Алба хаагчийг цагдаагийн төв байгууллагын даргын тушаалаар ажлаас чөлөөлж суралцуулах тохиолдолд сургалт эхлэхээс 1 сараас доошгүй хугацааны өмнө санал, холбогдох материалыг цагдаагийн төв байгууллагын Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгжид ирүүлбэл зохино. 118.9.15.Алба хаагч өөрийн хүсэлтээр 1 сар хүртэл хугацааны сургалтад хамрагдах тохиолдолд тухайн асуудлыг байгууллагынхаа даргад, түүнээс дээш хугацааны сургалтад хамрагдахаар бол харьяалах дээд шатны байгууллагаараа уламжлан цагдаагийн төв байгууллагын Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгжид асуудлыг танилцуулж, зохих зөвшөөрөл авсны дараа суралцана. 118.9.16.Цагдаагийн алба хаагч байгууллагын зохих зөвшөөрөлгүйгээр хувиараа гэрээ, хэлцэл хийж гадаад, дотоодын академи, их, дээд сургууль, коллежид элссэн тохиолдолд сургалтын чөлөө олгохгүй бөгөөд төгсөхөд нь ажлын байраар хангах үүргийг цагдаагийн байгууллага хүлээхгүй. 118.9.17.Цагдаагийн төв байгууллагын Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж нь Цагдаагийн байгууллагын захиалгаар цагдаагийн мэргэжлийн сургалт болон гадаад, дотоодын их, дээд сургууль, академийн дээд мэргэжлийн боловсрол /бакалавр, магистр, доктор, адъюнктур, удирдах ажилтан бэлтгэх/-ын зэргийн сургалтад суралцаж байгаа иргэн, алба хаагчтай сургалтын гэрээ байгуулан, суралцуулж, төгсөгчдийг ажлын байраар хангана. 118.9.18.Цагдаагийн төв байгууллага нь цагдаагийн мэргэжлийн алба хаагчийг захиалгаар бэлтгэж буй сургалтын байгууллагатай хамтран ажиллах санамж бичиг байгуулж, хэрэгжүүлэх ажлыг хамтран зохион байгуулна. 118.9.19.Гадаадад их, дээд сургууль, коллежид диплом, бакалавр, магистр, докторын зэрэглэлээр суралцагсдыг сонгон шалгаруулах, элсүүлэх, гадаадад сургалт, семинарт суралцуулах асуудлыг Цагдаагийн төв байгууллагын Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж хариуцаж зохион байгуулна. 118.9.20.Байгууллагууд цагдаагийн мэргэжлийн сургалт болон гадаад, дотоодын их, дээд сургууль, академийн дээд мэргэжлийн боловсрол /бакалавр, магистр, доктор, адъюнктур, удирдах ажилтан бэлтгэх/-ын зэргийн сургалтад суралцаж байгаа иргэн, алба хаагчдын сургалтын мэдээлэл, явц, үр дүнтэй тогтмол танилцаж, сахилга бат, ёс зүйд хяналт тавьж ажиллана. 118.9.21.Сургалтын ажлыг хариуцсан нэгжүүд болон алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагууд тухайн сургалтын жилд шинээр боловсруулсан лекц, бодлого, дасгал, сургалтын кино, сургалтад ашиглах бусад хэрэглэгдэхүүнийг нэгтгэн, сургалтын гарын авлага байдлаар ашиглах боломж нөхцлийг бүрдүүлнэ. 118.9.22.Албад давтан, мэргэшүүлэх, ур чадварын сургалтад хамрагдаж байгаа алба хаагчдын мэдлэг, ур чадварыг үнэлэх, дүгнэх, шалгалт авахад шаардлагатай бодлого, тест, сорилыг Цагдаа, дотоодын цэргийн Сургалт хариуцсан нэгжтэй хамтран боловсруулж, ашиглаж болно. 118.9.23.Алба, нэгжүүд бусад цагдаагийн байгууллагуудын алба хаагчдыг оролцуулсан сургалтыг явуулах тохиолдолд Цагдаагийн байгууллагын сургалтын нэгдсэн төлөвлөгөө, тухайн байгууллагын ажлын ачаалал, нөхцөл байдал, бусад ажил, арга хэмжээ, оролцох бүрэлдэхүүнтэй уялдуулан тусгай хөтөлбөр, төлөвлөгөөг гаргаж, Цагдаагийн төв байгууллагын удирдлагад танилцуулан зөвшөөрөл авсны үндсэн дээр зохион байгуулна. Энэ тухайгаа Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж болон сургалтын ажил хариуцсан нэгжид мэдэгдэн мэргэжил, арга зүйн зөвлөгөө авч ажиллана. 118.9.24.Байгууллага дээр явагдах нэг удаагийн сургалтын үргэлжлэх хугацаа 2 цагаас 134 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам хэтрэхгүй байна. 118.9.25.Нутаг дэвсгэрийн онцлог, ажил, үүргийн чиглэл, нөхцөл байдлаас хамааран бүсчлэн, хээрийн дадлага хосолсон хэлбэрийн сургалтыг зохион байгуулж болно. 118.10.БАГШЛАХ БҮРЭЛДЭХҮҮН 118.10.1.Сургагч-багшийг бэлтгэх, чадавхижуулах, сургалтын ажлыг нь дүгнэх, урамшуулахтай холбогдон үүсэх харилцааг Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 950-д зааснаар зохицуулна. 118.10.2.Их, дээд сургууль, академи болон бусад сургууль, төрийн болон төрийн бус байгууллагаас эрдэмтэн, судлаач, мэргэжлийн ажилтан, зочин багш /сургагч/ урьж хичээл заалгах тохиолдолд зохих журмын дагуу цагийн хөлсийг олгоно. 118.10.3.Сургагч багш нарыг чадваржуулах чиглэлээр гадаад, дотоодын их, дээд сургууль, мэргэжлийн байгууллагатай хамтран ажиллана. 118.11.АЛБА ХААГЧ 118.11.1.Цагдаагийн алба хаагч нь мэргэжил, мэргэшлийн мэдлэг, ур чадварын, боловсролын түвшинг тасралтгүй дээшлүүлэх, өөрөө сурч, хөгжих талаар санаачлагатай байна. 118.11.2.Цагдаагийн алба хаагч нь мэдлэг, ур чадвараа бие даан хөгжүүлэх суралцах болон үргэлжилсэн албаны сургалтад хамрагдан жилд сургалтын багц 60 цагийг зохих журмын дагуу хангана. 118.11.3.Цагдаагийн алба хаагч нь цагдаагийн байгууллагын захиалгаар мэргэжил, мэдлэгээ дээшлүүлэх, боловсрол эзэмших урт хугацааны сургалтад хамрагдах бол цагдаагийн төв байгууллагын Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгжтэй сургалтын гэрээ байгуулж, дүгнүүлнэ. 118.11.4.Гадаад, дотоодын их, дээд сургууль, академиас зохион байгуулсан сургалтад хамрагдсан алба хаагч нь сургалт, семинарын мэдээлэл, ач холбогдол, үр дүнгээр хичээл бэлтгэж, хамт олондоо танилцуулна. 118.11.5.Алба хаагч нь суралцах хугацаандаа цагдаагийн алба хаагчийн ёс зүйн хэм хэмжээг дагаж мөрдөн, сургууль, багш нараас тавьсан шаардлагыг биелүүлж, сургалтын төлөвлөгөө, хичээлийн хөтөлбөрт тусгасан мэдлэг, чадвар, дадлыг эзэмших үүрэгтэй. 118.12.СУРГАЛТЫН ҮР ДҮНГ ҮНЭЛЖ, ДҮГНЭХ 118.12.1.Цагдаа, дотоодын цэргийн сургалт хариуцсан нэгж, алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага бүр цагдаагийн мэргэжлийн бэлтгэл, албаны сургалтын явц, үр дүнгийн тайлан, алба хаагчдын мэдлэг, ур чадварын түвшинг тогтоосон мэдээг хагас, бүтэн жилээр цагдаагийн төв байгууллагын Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгжид хүргүүлнэ. Шаардлагатай бол зохион байгуулагдсан сургалтын тайлан, мэдээг сараар гаргаж өгнө. Сургалтын хүснэгтэн мэдээний хүснэгтийг хавсралтаар батална. 118.12.2.Цагдаагийн байгууллага бүр сургалтын явц, үр дүн, тайланг загвар, мэдээний хүснэгтийн дагуу гаргана. Үүнд: Тайланд байгууллагын албаны сургалтын төлөвлөгөө, хөтөлбөрийн хэрэгжилт, өмнөх жилийн төлөвлөгөө, хөтөлбөрийг өөрчилж шинэчилсэн байдал, түүний шалтгаан, алба хаагчдын сургалтын оролцоо, идэвхи, мэдлэг, ур чадварын түвшингийн ахиц, сургалтыг шинэлэг арга хэлбэр, сургагч-багш нарын сургалтын ажлын ачаалал, үнэлгээ, нийтийн хүртээл болгохуйц шинэ, оновчтой арга, туршлага, заагдсан хичээлүүдээр авсан шалгалт, шүүлгийн нэгдсэн дүн, үнэлгээ тэдгээрт хийсэн шинжилгээ, өнгөрсөн оны мөн үетэй нь харьцуулж өсөлт, бууралтыг гаргах, бие бүрэлдэхүүнийхээ мэдлэг, мэргэжил, боловсролыг дээшлүүлэх, шинээр томилогдсон алба хаагчдыг ажилд нь сурган дадлагажуулах талаар хийсэн ажил, ажлын байран дахь сургалтын зохион байгуулалт, түүний явц, үр дүнд хийсэн хяналт шалгалт, мөрөөр нь авч хэрэгжүүлсэн арга хэмжээ, албадын хамтын ажиллагаа, хичээл сургалтыг үр дүнтэй явуулах боломж, нөхцөл, байр, танхим, техник хэрэгсэл, үзүүлэн, ном, гарын авлага, тэдгээрийн хангамж, хүртээмж, ашиглалт, тухайн жил, улиралд шинээр хийгдсэн, нэмэгдсэн зүйлийн нэр, тоо, хэмжээ, хичээлүүдийн лекц, хийсэн ашигласан сургалтын аудио, видео бичлэг, кино, CD, бодлого, аргачлал, зөвлөмж болон бусад баримт материалуудын эмхэтгэл, цуглуулгын нэр, төрөл, тоо хэмжээ гэх зэргийн талаар дэлгэрэнгүй тусгасан байна. 118.12.3.Цагдаа, дотоодын цэргийн сургалт хариуцсан нэгж нь цагдаагийн бусад байгууллагын сургалтын үйл ажиллагаатай танилцаж, мэргэжил, арга зүйн зөвлөгөө өгч болно. Шаардлагатай бол цагдаагийн бусад байгууллагын сургалтын үйл ажиллагааг үнэлэх, боловсролын шинжилгээ 135 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам үнэлгээний хөндлөнгийн байгууллагаар үнэлгээ, шинжилгээ хийлгэж болно. 118.12.4.Цагдаагийн төв байгууллагын харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагаас зохион байгуулсан цагдаагийн мэргэжлийн бэлтгэл, давтан болон албаны сургалтын явц, үр дүнг Монгол Улсын Засгийн газраас тогтоосон ажлын үр дүнд үнэлгээ хийх журмын дагуу цагдаагийн төв байгууллагын Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж дээрх үзүүлэлтийн агуулга нэг бүрээр улирал бүр шинжилгээ хийж, байгууллага бүрд оноо өгч байр эзлүүлэх бөгөөд тухайн жилд алба хаагчаас нь мэргэжлийн ба сахилга, ёс зүйн ноцтой алдаа гаргаж арга хэмжээ авагдсан болон нийтийн хэвлэл, мэдээллийн хэрэгслээр нийтэд мэдээлэгдсэн тохиолдлыг алба хаагчдын сургалт, хөгжлийн ажлыг дүгнэхдээ харгалзах үзүүлэлт болгон авч үзнэ. Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж шаардлагатай гэж үзвэл зөвлөмж, аргачлалыг боловсруулан байгууллагуудад хүргүүлнэ. 118.12.5.Цагдаагийн байгууллагын захиалгаар сургалтын гэрээ байгуулан суралцаж байгаа алба хаагчийн гэрээний үүргийн биелэлтийг талууд жил бүр үнэлж, дүгнэнэ. Гэрээний үүргээ хангалтгүй биелүүлсэн алба хаагчид хүлээлгэх хариуцлагыг тухайн гэрээнд тодорхой тусгаж зохицуулна. 118.12.6.Алба хаагчдын мэдлэг, ур чадварын түвшинг хагас, бүтэн жилээр үнэлж, дүгнэж, сургалтын мэдээ, тайлангийн хамт ирүүлнэ. Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны /код 951/ журмаар зохицуулна. 118.12.7.Байгууллагууд алба хаагчдын мэдлэг, ур чадварын түвшинг харгалзан албаны сургалтын төлөвлөгөө, хөтөлбөрт өөрчлөлт оруулж болно. 118.13.СУРГАЛТЫН ТӨСӨВ, ЗАРДАЛ 118.13.1.Цагдаагийн төв байгууллагын Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж хүний нөөцийн төлөвлөлтийг үндэслэн дараагийн хичээлийн жилд гадаад, дотоодын их, дээд сургуулийн дээд боловсролын зэрэг /бакалавр, магистр, доктор/-ийн сургалтад суралцуулах иргэн, алба хаагчийн хяналтын тоог тогтоох саналыг Цагдаагийн төв байгууллагын дарга, боловсролын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага болон холбогдох сургалтын байгууллагад, тухайн сургалттай холбогдох төсөв, зардлын саналыг Санхүү, аж ахуйн албанд жил бүрийн 6 дугаар сарын 1-ний өдрийн дотор тус тус хүргүүлнэ. 118.13.2.Дараагийн жилд цагдаагийн байгууллагын хэмжээнд цагдаагийн мэргэжил, боловсролын зэрэг, шатлалаар суралцуулах алба хаагчийн хяналтын тоог боловсрол, хууль зүй, санхүүгийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагуудтай зөвшилцөн байгууллагын төсөв болон цагдаагийн төв байгууллагын хөгжлийн сангийн төсөв, төлөвлөгөөнд тусгах саналыг холбогдох байгууллагад хүргүүлэн шийдвэрлүүлэх үүргийг Санхүү, аж ахуйн алба хүлээнэ. 118.13.3.Гадаад, дотоодод зохион байгуулагдах богино хугацааны давтан болон албаны сургалтын нэгдсэн төлөвлөгөө, хөтөлбөрийн дагуу явагдах сургалттай холбогдох зардлын төсвийг Цагдаа, дотоодын цэргийн Сургалт хариуцсан нэгж боловсруулж, цагдаагийн байгууллагын дараагийн жилийн төсөвт тусгуулах саналыг жил бүрийн 6 дугаар сарын 1-ний өдрийн дотор Санхүү, аж ахуйн албанд хүргүүлнэ. 118.13.4.Гадаад, дотоодын их, дээд сургуулийн магистр, докторын болон удирдах албан тушаалтан бэлтгэх сургалтад төрийн сангийн тэтгэлэг, зээлээр суралцаж байгаагаас бусад алба хаагч мөн албаны ёс зүйн зөрчил, мэргэжлийн алдаа гаргаж албадан сургалтад хамрагдсан алба хаагч сургалтын төлбөрөө өөрөө хариуцна. 118.13.5.Ажлаас чөлөөлөгдөн сургалтад хамрагдсан алба хаагчийн цалин хөлсийг олгох асуудлыг холбогдох хууль тогтоомжийн дагуу шийдвэрлэнэ. ---о0о--- 136 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 119.НИЙТИЙН ХЭВ ЖУРАМ ХАМГААЛАХ, ОЛОН НИЙТИЙН АЮУЛГҮЙ БАЙДЛЫГ ХАНГАХ, ГЭМТ ХЭРЭГ, ЗӨРЧЛӨӨС УРЬДЧИЛАН СЭРГИЙЛЭХ АЖЛЫГ ЗОХИЦУУЛАХ ЗӨВЛӨЛ АЖИЛЛАХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/246 Хуудас: 2 119.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагаас нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах, гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохицуулах зорилгоор ажиллах Зохицуулах зөвлөл /Цаашид “Зөвлөл” гэнэ/-ийн ажиллах журмыг тогтоохтой холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 119.2.ЗӨВЛӨЛИЙН ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА 119.2.1.Зөвлөл нь нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах, гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх ажлыг цагдаагийн байгууллагын хэмжээнд үйл ажиллагаатай уялдуулан зохицуулах чиг үүргийг гүйцэтгэнэ. 119.2.2.Зөвлөлийн бүрэлдэхүүнийг цагдаагийн төв байгууллагын дарга томилж, чөлөөлнө. 119.2.3.Зөвлөлийн үйл ажиллагааны үндсэн хэлбэр нь хуралдаан байх бөгөөд сард 1-ээс доошгүй хуралдана. 119.2.4.Зөвлөлийн хуралдаанаар хэлэлцэх асуудлын жагсаалт, төлөвлөгөөг зөвлөлийн дарга баталж хэрэгжүүлнэ. 119.2.5.Зөвлөлийн хуралдааны явцад тэмдэглэл хөтлөх ба Зөвлөлийн дарга гарын үсэг зурж баталгаажуулна. 119.2.6.Хуралдааны шийдвэрийг тухай бүр цагдаагийн төв байгууллагын даргад танилцуулж, алба, нэгж, дотоодын цэргийн штаб, анги, тусгай салбар, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад хүргүүлнэ. Шийдвэрийг хэрэгжүүлэх ажлыг зохион байгуулж явц, үр дүнгийн талаар тогтоосон хугацаанд хариу мэдэгдэх үүрэгтэй. 119.3.ЗӨВЛӨЛИЙН БҮРЭН ЭРХ 119.3.1.Зөвлөл нь дор дурьдсан бүрэн эрхийг эдэлнэ: а/гэмт хэрэг, зөрчлийн шалтгаан, нөхцөлийн талаарх статистик үзүүлэлт, судалгаа, тайланд үндэслэн нөхцөл байдалд үнэлэлт, дүгнэлт өгч гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах талаар хийх ажлын чиглэл тогтоох, санал боловсруулах; б/Улсын Их Хурал, Засгийн газраас баталсан гэмт хэрэгтэй тэмцэх, урьдчилан сэргийлэх хөтөлбөр, төлөвлөгөөний хэрэгжилтэд хяналт тавьж, эрчимжүүлэх талаар үүрэг, чиглэл өгөх; в/шаардлагатай бол эрх бүхий албан тушаалтныг зөвлөлийн үйл ажиллагаанд оролцуулж, мэдээлэл сонсож, үүрэг чиглэл өгч, үр дүнг тооцох; г/гэмт хэрэг, хэв журмын болон олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах үйл ажиллагааны нөхцөл байдлын талаар Цагдаагийн төв байгууллагын даргыг мэдээллээр хангах; д/гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах ажлын үр дүнг дээшлүүлэх, иргэдийн амгалан тайван байдлыг хангах талаар иргэдийн дунд тодорхой асуудлаар санал асуулга явуулж, судалгааны дүнд үнэлгээ, дүгнэлт хийх; е/гэмт хэрэгтэй тэмцэх, урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр төрийн болон төрийн бус байгууллага, аж ахуйн нэгжтэй хамтран ажиллах, тэднийг урьдчилан сэргийлэх ажилд татан оролцуулах; ж/цагдаагийн байгууллагаас зохион байгуулж байгаа урьдчилан сэргийлэх ажлын явц, үр дүнг хэвлэл, мэдээллийн хэрэгслээр олон нийтэд сурталчлах үүрэг чиглэл өгөх; з/нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах, гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажилд шаардлагатай техник технологи, хэрэгслийн судалгаа хийж, Цагдаагийн төв байгууллагын удирдлагад танилцуулах; и/алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагаас гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр зохиосон ажлын тайлан мэдээг гаргуулан авах; 137 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам к/гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэхтэй холбоотой хууль тогтоомжийн хэрэгжилт, хуралдааны шийдвэрийн биелэлтийг шалгах, үр дүнг тооцох; л/гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажлын талаар цагдаагийн байгууллагын дарга нарын мэдээллийг хуралдаанаараа хэлэлцэж үнэлэлт, дүгнэлт хийж, чиглэл өгөх; м/гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх, таслан зогсоохтой холбогдсон хойшлуулшгүй мэдээллийг хэвлэл, мэдээллийн төвөөр дамжуулан нийтэлж, хүргүүлэх ажлыг зохион байгуулах; н/гэмт хэрэгтэй тэмцэх, урьдчилан сэргийлэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах ажилд идэвхтэй оролцсон байгууллага, аж ахуйн нэгж, иргэнийг шагнаж урамшуулах саналыг Цагдаагийн төв байгууллагын даргад уламжлан шийдвэрлүүлэх; о/Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 10.1.1 дэх хэсэгт заасан чиг үүрэгтэй уялдуулан урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохион байгуулах, санал, зөвлөмж, ажлын чиглэл хүргүүлэх, биелэлт, үр дүнг тооцон, гэмт хэргийн тоо бүртгэлд тулгуурлан мэдээлэл солилцож, хамтран ажиллах; п/нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах ажилтай холбоотой дадлага, сургуулилт зохион явуулж, үр дүнг тооцох. ---о0о--- 138 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 120.АРХИВ, АЛБАН ХЭРЭГ ХӨТЛӨХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: ЦБҮАЖ №120.53, ЦБҮАЖ №120.515, ЦБҮАЖ №120.69, ЦБҮАЖ №120.73а, ЦБҮАЖ №120.73б, ЦБҮАЖ №120.73в, ЦБҮАЖ №120.95, ЦБҮАЖ №120.107, ЦБҮАЖ №120.53, ЦБҮАЖ №120.129а, ЦБҮАЖ №120.129б, ЦБҮАЖ №120.1212, ЦБҮАЖ №120.173а, ЦБҮАЖ №120.173б, ЦБҮАЖ №120.173в, ЦБҮАЖ №120.176а, ЦБҮАЖ №120.176б, ЦБҮАЖ №120.176в, ЦБҮАЖ №120.183, ЦБҮАЖ №120.184, ЦБҮАЖ №120.1810, ЦБҮАЖ №120.1913а, ЦБҮАЖ №120.1910, ЦБҮАЖ №120.1911, ЦБҮАЖ №120.1913б. Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/246 Нэмэлт тайлбар: Хуудас:47 120.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагын хэмжээнд байгууллагын архив, албан хэргийг хөтлөхтэй холбогдуулж гарсан дүрэм, заавар, стандартыг хэрэгжүүлж, баримт бичгийг зохих шаардлагын дагуу нягт нямбай боловсруулах, хөтлөх, тамга, тэмдэг хэрэглэх, хадгалах, архив, албан хэрэг хөтлөлтийн үйл ажиллагааг зааврын дагуу явуулах харилцааг зохицуулна. 120.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ Цагдаагийн байгууллага нь архив, албан хэргийг хөтлөх үйл ажиллагаандаа Архивын тухай хууль, Монгол хэлний тухай хууль, Цагдаагийн албаны тухай хууль, Засгийн газрын 2001 оны 41 дүгээр тогтоолоор баталсан “Тамга, тэмдэг, баталгааны тэмдэг, хэвлэмэл хуудас хийлгэх, хэрэглэх заавар”, 2007 оны 200 дугаар тогтоолоор баталсан “Бүсчлэлийн кодыг нэвтрүүлэх, хэрэглэх журам”, 2016 оны 60 дугаар тогтоол /захирамж/-аар баталсан “Монгол Улсын бүсчлэлийн нэгдсэн код”, Хууль зүй, дотоод хэргийн сайдын 2017 оны А/159 дүгээр тушаалаар баталсан “Тамга, тэмдэг, баталгааны тэмдэг хийлгэх үйл ажиллагаанд хяналт тавих, лавлагаа олгох журам”, Үндэсний архивын газрын даргын 2003 оны 153 дугаар тушаалаар баталсан “Төрийн архивын үндсэн үйл ажиллагааны тайлан, статистик мэдээ гаргах, дүгнэх журам”, мөн даргын 2007 оны 59 дүгээр тушаалаар баталсан “Байгууллагын архивын ажлын үндсэн заавар”, Архивын ерөнхий газрын даргын 2009 оны 68 дугаар тушаалаар баталсан “Албан хэрэг хөтлөлтийн үндсэн заавар”, мөн даргын 2011 оны А/32 дугаар тушаалаар баталсан “Архивын цаасан баримтыг тоон хэлбэрт шилжүүлэх нийтлэг журам”, мөн даргын 2016 оны А/142 дугаар тушаалаар баталсан “Хэвлэмэл хуудас хийлгэх, хэрэглэх, хадгалах журам” болон энэхүү журмыг тус тус мөрдлөг болгоно. 120.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно. “Албан хэрэг хөтлөлт” - байгууллагын удирдлагын үйл ажиллагааг баримтжуулах явцад үүссэн баримт бичгийг эмх цэгцтэй хөтлөх үйл ажиллагааг; “Архив” - баримтыг тогтоосон журмын дагуу хүлээн авах, хадгалж хамгаалах, зориулалтын дагуу ашиглуулах үүрэг бүхий байгууллага, нэгжийг; “Архивын сан хөмрөг” - өөр хоорондоо гарал үүсэл, учир зүйн холбоотой, энэ шинжээрээ нэгэн цогц болж хадгалагдаж байгаа архивын баримтуудыг; “Архивын сан хөмрөгийг нөхөн бүрдүүлэх эх үүсвэр” - өөрийн үйл ажиллагааны явцад түүх, эрдэм шинжилгээ, мэдээлэл лавлагааны ач холбогдолтой баримтыг үүсгэж архивт шилжүүлдэг байгууллага, хувь хүмүүсийг; “Архивын сан хөмрөгийг нөхөн бүрдүүлэх үндсэн эх үүсвэр” - үйл ажиллагаа нь үргэлжлэн явагдаж байгаа, архивт бие даасан хөмрөг үүсгэх төрийн өмчийн болон төрийн өмч оролцсон хуулийн этгээд, улсын төсөвт байгууллагуудыг; “Архивын сан хөмрөгийг нөхөн бүрдүүлэх боломжит эх үүсвэр” - архивт баримтаа шилжүүлэн хөмрөг үүсгэж болох төрийн бус байгууллага, улс төрийн нам, шашны байгууллага, хувийн хэвшлийн аж ахуйн нэгж, хувь хүмүүсийг; “Байгууллагын анхан шатны архив” - Цагдаагийн ерөнхий газрын даргын 2014 оны 516 дугаар тушаалын хоёрдугаар хавсралтаар батлагдсан Цагдаагийн байгууллагын анхан шатны архивын дүрмийн 1.1 дэх хэсэгт зааснаар; “Архивын хадгаламжийн нэгж нь” - тодорхой асуудал, сэдэв, он цагаар нь ангилан төрөлжүүлсэн, биет байдлаар хадгалагдаж байгаа нэг буюу хэд хэдэн баримтыг; 139 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам “Зөвлөмж” - архив, албан хэрэг хөтлөлтийн үйл ажиллагааг сайжруулах чиглэлээр мэргэжил арга зүйн заавар, зөвлөгөөг; “Архивын баримтыг байнга хадгалах” - архивын баримтыг Үндэсний архивт хугацаагүй хадгалахыг; “Архивын баримтыг түр хадгалах” - байгууллагын үйл ажиллагаа, албан хэрэг хөтлөлтийн явцад үүсч бий болсон архивын баримтыг байгууллагын архивт заасан хугацаагаар хадгалахыг; “Эрдэм шинжилгээ, техник боловсруулалт” - албан хэрэг хөтлөлтийн үйл ажиллагааны явцад үүсч хөтлөгдсөн, шийдвэрлэгдэж дууссан баримт бичгийг эрдэм шинжилгээ, мэдээллийн ач холбогдлоор нь ангилан төрөлжүүлж, нягтлан шалгаж хадгаламжийн нэгж бүрдүүлэх үйл ажиллагааг; “Түүхчилсэн лавлах” - хөмрөг үүсгэгч байгууллагын болон архивын хөмрөгийн түүх, түүнчлэн хөмрөгийн баримтын агуулга, бүрэлдэхүүн, эрдэм шинжилгээний лавлах, тэдгээрийн товч тодорхойлолтыг агуулсан баримт бичгийг. 120.4.АЛБАН ХЭРЭГ ХӨТЛӨХ 120.4.1.Байгууллага бүр албан хэрэг хөтлөлт хариуцсан орон тооны ажилтантай байна. Албан хэрэг хөтлөлт хариуцсан /цаашид “Бичиг хэргийн ажилтан” гэх/ ажилтан нь архив, албан хэргийн мэргэжилтэй, баримт бичгийн эх зохиох чадвартай байна. 120.4.2.Байгууллагын доторх зохион байгуулалтын нэгжийн баримт бичгийн бүртгэл, хяналтын ажлыг аль нэг албан тушаалтанд хариуцуулж болно. 120.5.БАРИМТ БИЧГИЙН БОЛОВСРУУЛАЛТ 120.5.1.Албан бичгээр харилцахдаа байгууллага, түүний зохион байгуулалтын нэгж, албан тушаалтан болон хувь хүмүүсийн нэр дээр хаяглаж, албан ёсны нэрийг бүтнээр бичнэ. Өргөдөл, гомдол, саналын хариуг тухайн иргэний нэр, хаягаар явуулна. 120.5.2.Удирдах албан тушаалтан болон гадаадын байгууллага, хүмүүст илгээх бичгийн хаяглалтад “ТАНАА”, “НОЁН, ХАТАГТАЙ”, ижил төрлийн үйл ажиллагаа явуулдаг байгууллагатай харилцахдаа хаяглалтыг албан ёсны нэрээр, товчлохгүй, дэвшүүлсэн үсгээр “Д, Т”-ээр төгсгөж харилцана. /Тухайлбал: “МОНГОЛ УЛСЫН ИХ ХУРАЛ, ЗАСГИЙН ГАЗРЫН ГИШҮҮН, ХУУЛЬ ЗҮЙ, ДОТООД ХЭРГИЙН САЙД …...... ТАНАА”, “ОРОСЫН ХОЛБООНЫ УЛСААС МОНГОЛ УЛСАД СУУГАА ОНЦ БӨГӨӨД БҮРЭН ЭРХТ ЭЛЧИН САЙД НОЁН ...... ТАНАА”, “НИЙСЛЭЛИЙН ЗАХИРГААНЫ ХЭРГИЙН ШҮҮХЭД” г.м/ 120.5.3.Цагдаагийн төв болон харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагууд өөр хоорондоо албан бичгээр харилцахдаа загвар (ЦБҮАЖ №120.53)-т заасан хаяглах нэр томьёог хэрэглэнэ. 120.5.4.Баримт бичигт 4-өөс илүүгүй хаяг байна. Хэрэв 4-өөс дээш байгууллагад баримт бичгийг явуулах бол байгууллага бүрт нэрийг хаяглаж, үлдэх хувьд байгууллагын нэрийг ерөнхий байдлаар бичнэ. 120.5.5.Баримт бичгийн тэргүүг үйлдэхдээ агуулгыг товч, тодорхой илэрхийлсэн нэг өгүүлбэрт багтааж үеэр таслахгүй, жижиг үсгээр бичнэ. А5 хэвлэмэл хуудсанд тэргүү бичихгүй. 120.5.6.Албан бичгийн бичвэрийг Arial үсгийн фонтын 10-14 хэмжээтэй бичнэ. А4 хэвлэмэл хуудсанд мөр хоорондын зай 1.0-1.5-аар, А5 хэвлэмэл хуудсанд мөр хоорондын зай 1 байна. 120.5.7.Бичвэр нь баруун, зүүн зах руу тэгш байна. 120.5.8.Баримт бичгийн тэргүүг бичвэрээс мөр хоорондын зайг 2.0-оор, гарын үсгийн бичвэрийн мөр хоорондын зайг 3.0-5.0-аар тус тус авч бичнэ. 120.5.9.Компьютерт баримт бичиг боловсруулахад босоо хуудасны дээд, доод захаас 20 ммээс доошгүй, зүүн захаас 30 мм, баруун захаас 15 мм-ээс доошгүй байна. Хөндлөн хуудасны дээд захаас 30 мм, доод захаас 15 мм, зүүн, баруун захаас 20 мм байна. 120.5.10.Боловсруулсан баримт бичиг, захидлын хэл найруулга нь утга төгөлдөр, түүний агуулга хууль, эрх зүйн үүднээс зөв томьёологдсон, товч тодорхой, засвар оруулаагүй, этгээд болон бүдүүлэг үг хэллэггүй, зөв бичих дүрмийн дагуу бичигдсэн, албан бичгийн стандартад бүрэн нийцсэн байвал зохино. Баримт бичгийн агуулга, хэл найруулга, стандартын бүрдлийг боловсруулсан албан тушаалтан биечлэн хариуцна. 120.5.11.Байгууллагын үндсэн үйл ажиллагааны болон хүний нөөцийн асуудлаар тус тусад нь тушаал гаргана. Тушаалын төслийг удирдлагын шийдвэрийн үндсэн дээр зохион байгуулалтын нэгжүүд ажил, үүргийн чиглэлийн дагуу хариуцан бэлтгэнэ. 120.5.12.Тушаалын төслийг баримт бичгийн стандартын дагуу зохиож бүрдүүлсэн байдалд Цагдаагийн төв байгууллагад Захиргааны удирдлагын газрын дарга, харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад захиргааны удирдлагын болон төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгжийн дарга хяналт тавьж ажиллана. 140 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 120.5.13.Цагдаагийн төв байгууллагаас боловсруулсан баримт бичиг, тушаалын төсөлд чиг үүрэг хариуцсан зохион байгуулалтын нэгж, албан тушаалтнаас санал авна. Тухайлбал: а/удирдлага, зохион байгуулалтын болон гэрээ, санамж бичиг зэрэгт Тэргүүн дэд дарга, Захиргааны удирдлагын газрын дарга, Хуулийн асуудал хариуцсан нэгжээс; б/хүний нөөцийн талаарх тушаалын төсөлд Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгжээс; в/төсөв санхүүтэй холбоотой бол Санхүү, аж ахуйн албанаас; г/хуулиар хүлээсэн чиг үүргийг хэрэгжүүлэх, байгууллагын хэмжээнд мөрдүүлэх баримт бичгийн төсөлд тухайн чиглэл хариуцсан алба, нэгжийн даргаас тус тус санал авсан байна. 120.5.14.Алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага дотооддоо боловсруулсан баримт бичигт тухайн чиглэл хариуцсан нэгжийн дарга, албан тушаалтнаас санал авсан байна. 120.5.15.Албан бичиг, тушаалын төсөлтэй холбогдох албан тушаалтан даруй танилцаж, зохих журмын дагуу санал өгсөн байна. Төсөлд санал авахдаа “Хяналтын дагалдах хуудас (маягт ЦБҮАЖ№120.515)-ыг хөтлөх бөгөөд дагалдах хуудсыг боловсруулж буй баримт бичгийн төслийн төгсгөлийн хуудсан дээр үйлдэнэ. 120.5.16.Тушаалыг 2-3 хувь үйлдэх бөгөөд байгууллагын дарга гарын үсэг зурж, тамгаар баталгаажуулсан байна. 120.5.17.Цагдаагийн төв байгууллагын даргын тушаалын 2, 3 дугаар хувь дээр Захиргааны удирдлагын газрын дарга “Хуулбар үнэн” гэсэн тэмдэглэл хийн, гарын үсэг зурж, байгууллагын тэмдэг дарж баталгаажуулна. Гарын үсэг зурсны дараа тушаалд засвар, нэмэлт өөрчлөлт оруулахыг хориглоно. 120.5.18.Албан бичгийн стандартын шаардлага хангаагүй, зохион байгуулалтын нэгжийн даргаар хянуулаагүй, зохих журмын дагуу санал аваагүй албан бичиг, тушаалын төслийг байгууллагын даргад танилцуулахыг хориглоно. 120.5.19.Эцэслэн боловсруулагдсан баримт бичигт “Баримт бичиг боловсруулсан тухай тэмдэглэл” үйлдэх бөгөөд уг бүрдэл нь түүнийг боловсруулсан, хянасан албан тушаалтны нэр, гарын үсэг, баримт бичгийн үйлдсэн хувийн тоо зэргээс бүрдэнэ. Энэ тэмдэглэлийг байгууллагад үлдэх хувийн ар талын зүүн доод хэсэгт, хуудасны зүүн захаас 15 мм, доод захаас 20 мм зайтайгаар байрлуулна. 120.5.20.Боловсруулсан баримт бичгийн албан тушаалтнуудаар хянагдсан төслийг бичиг хэргийн ажилтан хадгална. 120.6.БАРИМТ БИЧГИЙГ АЛБАН ЁСНЫ БОЛГОХ 120.6.1.Гадагш чиглэсэн албан бичигт тухайн байгууллагын дарга гарын үсэг зурж баталгаажуулна. Байгууллагын даргын эзгүйд орлож буй албан тушаалтан болон үүрэг гүйцэтгэгч албан тушаалтны нэрийг бичнэ. 120.6.2.Төлөвлөгөө, тайлан, удирдамж, танилцуулга зэрэг мэдээлэл, лавлагааны баримт бичигт боловсруулсан, хянасан албан тушаалтны нэр, гарын үсэг байна. 120.6.3.Гарын үсэг зурагдах зай, тамга, тэмдгийн хэмжээ, гарын үсгийн хэмжээ зэргийг харгалзан гарын үсгийн тайллыг албан тушаалын нэрийн сүүлийн мөртэй нэг шугамд байрлуулна. 120.6.4. Цагдаагийн төв байгууллага, түүний харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга, түүний эзгүйд орлож буй албан тушаалтны албан тушаал, цол, нэрийг бичиж, гарын үсэг зурсан баримт бичигт тамга, тэмдэг, гарын үсгийг голлуулан бүрэн, тод, тэгш дарна. Зохион байгуулалт, захирамжлалын баримт бичгийн хуулбарыг баталгаажуулж зөвхөн тэмдэг дарна. 120.6.5.Тусгайлан заагаагүй бол баримт бичгийн гадаадад явуулах хувь дээр тамга, тэмдэг дарахгүй. 120.6.6.Албан бичиг, тушаалд дугаар олгохдоо оны эхнээс нэгдсэн нэг дугаар өгч үргэлжлүүлэн дугаарлана. Дугаарын 1-9 хүртэлх нэг оронтой тоог 01, 02 гэсэн байдлаар хоёр оронтой болгож гараар бичнэ. 120.6.7.Албан бичгийн дугаар нь зохион байгуулалтын нэгжийн индекс, тухайн баримт бичгийн бүртгэлийн дугаараас бүрдэнэ. /Тухайлбал: 02/15, 02-нэгжийн индекс, 15 явуулсан баримт бичгийн дугаар/ Огноо байхгүй, бүртгэлийн дугаар аваагүй баримт бичгийг гадагш явуулахыг хориглоно. 120.6.8.Хоёр буюу хэд хэдэн байгууллага хамтран гаргасан баримт бичгийн бүртгэлийн дугаар нь байгууллага тус бүрийн бүртгэлийн дугаараас бүрдэх бөгөөд тэдгээрийг хооронд нь ташуу зураасаар холбож, баримт бичигт байгаа байгууллагын дарааллын дагуу бичнэ. 120.6.9.Байгууллагын үндсэн үйл ажиллагааны чиглэлээр гарч буй тушаалыг “А” тушаал, хүний нөөцийн холбогдолтой тушаалыг “Б” тушаал гэж дугаарлана. (маягт ЦБҮАЖ№120.69) Тушаалын тэргүүд түүний агуулгыг товч, тодорхой тусгасан байна. 120.6.9.Тушаал нэг буюу түүнээс дээш хавсралттай байж болно. Энэ тохиолдолд хавсралт 141 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам тус бүрийг дугаарлаж, эхний хуудсан дээр түүнийг баталгаажуулж, байгууллагын тэмдэг дарна. Тушаалд хавсралтын тухай дурдаагүй бол ямар нэгэн баримт бичгийг хавсаргаж үл болно. 120.6.10.Хэд хэдэн байгууллага хамтран боловсруулсан захирамжлалын баримт бичигт тухайн байгууллагын эрх хэмжээ, харьяалал, асуудлыг хариуцан боловсруулахад гүйцэтгэсэн дарааллыг харгалзан байгууллагын нэрийг бичиж, дугаар олгоно. Жишээ нь: Цагдаагийн ерөнхий газрын дарга, Авлигатай тэмцэх газрын даргын хамтарсан тушаал; Дугаар А-02/А-01. 120.6.11.Баталсан тухай тэмдэглэлийг баримт бичгийн эхний хуудасны баруун дээд өнцөгт том үсгээр бичнэ. “БАТЛАВ” бүрдэлд албан тушаал, гарын үсэг, гарын үсгийн тайлал, огноо байна. Хоёр ба түүнээс дээш байгууллага хамтран баталж буй бол тухай баримт бичгийг анх санаачилсан байгууллага зүүн дээд буланд баталсан тухай тэмдэглэлийг үйлдэнэ. 120.6.12.Баримт бичгийн байгууллагад болон албан тушаалтанд үлдэх хувийн баруун доод хэсэгт тухайн баримт бичгийг хадгалсан файлын нэрийг бичнэ. 120.7.БАРИМТ БИЧГИЙН ХЭВЛЭМЭЛ ХУУДАС 120.7.1.Цагдаагийн төв болон харьяа алба, нэгжийн хэвлэмэл хуудасны эх загварын төслийг цагдаагийн төв байгууллагын Захиргааны удирдлагын газарт “Зохион байгуулалт, захирамжлалын баримт бичиг MNS 5140-3:2011 стандарт”-д нийцүүлэн бэлтгэж, Үндэсний архивын газарт хүргүүлэн баталгаажуулна. 120.7.2.Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагууд нь хэвлэмэл хуудасны эх загвараа энэ зүйлийн 120.7.1-д заасан стандартын дагуу бэлтгэн, орон нутгийн улсын байцаагчид хүсэлт гарган хянуулж, баталгаажуулна. 120.7.3.Баримт бичгийн хэвлэмэл хуудсыг цагдаагийн төв байгууллагын Хэвлэх хэсэгт хэвлүүлсний дараа бичиг хэргийн ажилтан нэгдсэн журмаар хүлээн авч, бүх нэр төрлийн хэвлэмэл хуудсыг тоолж, бүртгэх (маягт ЦБҮАЖ№120.73а) бөгөөд тус бүрийг тусгай дугаарлагчаар дугаарлана. Бүртгэлийн дугаарыг хэвлэмэл хуудасны нүүрэн талын баруун доод өнцөгт тавина. Хэвлэмэл хуудасны зарцуулалтын талаар бүртгэл хөтөлж (маягт ЦБҮАЖ№120.73б), мэдээг хагас, бүтэн жилээр (маягт ЦБҮАЖ№120.73в) гаргаж, цагдаагийн төв байгууллагад Захиргааны удирдлагын газрын даргад, харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад тухайн байгууллагын даргад танилцуулна. 120.7.4.Хэвлэмэл хуудсыг зөвхөн зориулалтын дагуу ашиглах бөгөөд стандартын шаардлага хангасан сейф, шүүгээнд эмх цэгцтэй хадгална. Хэвлэмэл хуудсыг гадны байгууллага, иргэнд дамжуулахыг хориглоно. 120.7.5.Хэвлэмэл хуудасны хадгалалт, ашиглалтыг бичиг хэргийн ажилтан хариуцах бөгөөд цагдаагийн төв байгууллагад зохион байгуулалтын асуудал хариуцсан нэгжийн дарга, харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад захиргааны удирдлагын болон төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгжийн дарга хяналт тавьж ажиллана. 120.7.6.Цагдаагийн төв байгууллагын зохион байгуулалтын бүтцийн нэгж нь “Цагдаагийн ерөнхий газар” гэсэн нэгдсэн хэвлэмэл хуудастай байна. Харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын доторх зохион байгуулалтын нэгжүүд тухайн байгууллагынхаа хэвлэмэл хуудсыг хэрэглэнэ. Дүүрэг дэх цагдаагийн хэлтэс, сум, сум дундын цагдаагийн хэлтэс, тасгууд нь хэвлэмэл хуудас хийлгэн ашиглаж болно. 120.8.ТАМГА, ТЭМДЭГ, ХЭРЭГЛЭХ, ХАДГАЛАХ 120.8.1.Цагдаагийн төв болон алба, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага, Төв архив тамга, тэмдэг, бусад зохион байгуулалтын нэгж тэмдэг хэрэглэнэ. 120.8.2.Тамга хийлгэх зөвшөөрлийг Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газраас олгох бөгөөд захиалах, хийлгэх асуудлыг цагдаагийн төв байгууллагын Захиргааны удирдлагын газар хариуцна. Байгууллагын тамга, тэмдгийг зөвхөн албан ажлын хэрэгцээнд зориулж тус бүр нэгийг хийлгэнэ. 120.8.3.Цагдаагийн төв байгууллагын тамга, тэмдгийг Захиргааны удирдлагын газрын дарга түших бөгөөд харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага, тэдгээрийн доторх зохион байгуулалтын нэгжийн тамга, тэмдгийг түших албан тушаалтныг тухайн байгууллагын даргын тушаалаар томилж, хариуцуулна. 120.8.4.Тамга, тэмдгийг шилжүүлэх, ажлын байрнаас гадагш авч гарахыг хориглоно. Тамга, тэмдгийг түр шилжүүлэх тохиолдолд бүртгэлийн журнал хөтөлж, дардсыг давхар хадгална. 120.8.5.Тамга, тэмдэг түших, ямар төрлийн баримт бичигт дарж хэрэглэх талаарх журмыг тусгайлан гаргаж мөрдүүлж болох бөгөөд тамга, тэмдгийг стандартын шаардлага хангасан сейф, шүүгээнд хадгалж, байгууллагын удирдлага хадгалалт, ашиглалтад хяналт тавина. 120.8.6.Баталгааны тэмдэг /дардас/-ийг албан хэрэгцээндээ ашиглаж буй алба хаагч өөр дээр хадгална. 142 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 120.8.7.Байгууллага, нэгжийн нэрээс зөрүүтэй буюу гэмтэлтэй тамга, тэмдэг ашиглахыг хориглоно. 120.8.8.Бүтэц, зохион байгуулалтын өөрчлөлтөөр татан буугдсан, нэршил өөрчлөгдсөн алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нь энэ тухай тушаал гарсан даруйд тамга, тэмдгээ цагдаагийн төв байгууллагын Захиргааны удирдлагын газарт хүргүүлж, хураалгана. 120.9.АЛБАН БИЧИГ, ЗАХИДЛААР ХАРИЛЦАХ 120.9.1.Алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагаас цагдаагийн төв байгууллагад явуулж байгаа баримт бичиг /хөтөлбөр, төлөвлөгөө, тушаал, албан даалгавар, үүргийн биелэлт, тайлан, танилцуулга, илтгэх хуудас, илтгэл, мэдээлэл, төсөл, санал, хүсэлт гэх мэт/-ийг байгууллагын дарга, түүний эзгүйд орлож буй албан тушаалтны гарын үсэгтэй албан бичгээр ирүүлнэ. Төлөвлөгөө, тайлан, удирдамж, танилцуулга зэрэг мэдээлэл лавлагааны баримт бичигт боловсруулсан албан тушаалтны нэр, гарын үсэг байна. 120.9.2.Үйл ажиллагааны тайлан, биелэлт, үр дүнг нэгтгэж, хяналт шинжилгээ, үнэлгээ хийх баримт бичгийн жагсаалтад дурдагдсан хууль тогтоомж, тогтоол шийдвэр, бодлогын баримт бичгийн биелэлтийг сар, улирал, хагас жилээр цахим хэлбэрээр, бүтэн жилээр цаасан суурьтайгаар ирүүлнэ. 120.9.3.Хавтаст хэрэгт нотлох баримтын хэмжээнд үнэлэхээс бусад тохиолдолд санал авах, хүргүүлэх, лавлагаа, мэдээлэл авах, биелэлт тайлагнах албан бичгийг албан захидлаар хүргүүлэн хариуг авч болно. 120.9.4.Алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нь бодлогын чанартай баримт бичиг, шийдвэрийн талаарх санал, төсөл, танилцуулгыг бусад байгууллага, тэдгээрийн албан тушаалтанд хүргүүлэх тохиолдолд цагдаагийн төв байгууллагаар дамжуулан харилцана. 120.9.5.Алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагууд нь дээд шатны болон бусад төрийн болон төрийн бус байгууллага, тэдгээрийн албан тушаалтантай албан бичгээр харилцахдаа хавсралт (ЦБҮАЖ№120.95)-ыг баримтална. 120.9.6.Цагдаагийн төв байгууллагатай адил буюу түүнээс дээд шатны байгууллага, албан тушаалтнаас харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын нэр дээр шууд ирүүлсэн албан бичигт өгөх хариу нь энэ журмын 120.9.2-т заасан санал, төсөл, танилцуулгын шинжийг агуулаагүй бол түүгээрээ өгч болно. 120.9.7.Албан захидлыг хүлээн авсан алба хаагч нь зохион байгуулалтын нэгжийн даргадаа даруй танилцуулан бүртгэлд авч, шийдвэрлэсэн буюу хариуг өгсөн талаар тэмдэглэл хөтөлнө. 120.9.8.Албан захидлыг шийдвэрлэхдээ энэ журмын 120.12.2-т заасан хугацааг баримтална. 120.9.9.Албан захидлыг илгээж байгаа алба хаагч нь тухайн захидлыг зөвхөн өөрийн нэр бүхий албаны хаягаас илгээх ба албан захидалд хариу өгч байгаа алба хаагч мөн адил цахим хаягаар хариу өгнө. 120.9.10.Албан захидал нь хавсралттай байж болох ба хавсралтыг цахим хэлбэрээр буюу тухайн хавсралтад агуулагдсан мэдээллийг засварлах боломжгүй зурган эсвэл хөдөлгөөнгүй файл болгосон байна. 120.10.БАРИМТ БИЧГИЙГ ОЛШРУУЛАХ 120.10.1.Баримт бичгийг хэвлэж, олшруулах зөвшөөрлийг цагдаагийн төв байгууллагад Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгжийн дарга, харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад захиргааны удирдлагын болон төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгжийн дарга өгнө. 120.10.2.Хэрэгцээнээс илүү тоо хэмжээгээр хувилах, зөвшөөрөл олгох, зөвшөөрснөөс илүү тоо хэмжээгээр хувилж олшруулахыг хориглоно. 120.10.3.Бичиг хэргийн ажилтан, бичээч нь хүлээн авсан баримт бичгийг стандартад оруулж, үг зүйн алдааг хянаж хэвлэнэ. 120.10.4.Байгууллагын даргын зөвлөлийн хурлын тэмдэглэл, шийдвэр, тушаал болон “Яаралтай” гэсэн цохолт бүхий баримт бичгийг даруй бичиж, олшруулна. 120.10.5.Бичиг хэргийн ажилтан нь тушаал, тэмдэглэл, албан бичгийн хэвлэмэл хуудсыг бичээч нарт өгч, түүний зарцуулалтад хяналт тавина. 120.10.6.Төрийн болон байгууллагын нууцад хамаарах баримт бичгийг бичих, хэвлэх, олшруулах тохиолдолд Төрийн болон албаны нууцын тухай хууль тогтоомж, түүнтэй холбогдуулан гарсан эрх зүйн баримт бичгийг баримтална. 120.10.7.Алба хаагч, бичиг хэргийн ажилтан, бичээч нарын буруугаас илүү зарцуулсан хэвлэмэл хуудас, хор, цаасны хохирлыг төлүүлэх, энэ талаар авах арга хэмжээг цагдаагийн төв байгууллагад Захиргааны удирдлагын газрын дарга, харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад захиргааны болон төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгжийн 143 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам дарга хариуцна. Хүчингүй болгосон хэвлэмэл хуудасны бүртгэлийг бичгийн хэргийн ажилтан (маягт ЦБҮАЖ№120.107) хөтөлнө. 120.10.8.Баримт бичиг хувилан олшруулах ажлыг хортой нөхцөлд тооцож, хариуцсан бичиг хэргийн ажилтан, бичээчийн эрүүл мэндийг хамгаалах, урьдчилан сэргийлэх, хамгаалах хэрэгсэл, тусгай хувцсаар хангах арга хэмжээ авах, хор саармагжуулах бодис, хүнсний бүтээгдэхүүн, хоолоор байгууллагаас үнэгүй хангах үүрэгтэй. 120.10.9.Бичиг хэргийн ажилтан, бичээч нь эрүүл мэндэд үзүүлэх нөлөөлөл, түүнээс урьдчилан сэргийлэх талаар зохих мэдлэг, дадлага эзэмшсэн байна. 120.10.10.Бичиг хэргийн ажилтан, бичээч нь олшруулагч машинд тогтмол үйлчилгээ хийлгэж, хэвийн ажиллагаатай байлгах бөгөөд бичээчээс өөр хүн уг машиныг ажиллуулахыг хориглоно. 120.11.БАРИМТ БИЧГИЙГ БҮРТГЭХ, ТАРААХ, ЦОХОЛТ ХИЙХ 120.11.1.Байгууллагад ирүүлсэн бүх төрлийн баримт бичгийн бүрдлийг бичиг хэрэг хариуцсан ажилтан шалгаж, хүлээж авна. 120.11.2.Ирсэн бүх баримт бичиг, өргөдөл, гомдол, мэдээллийг нэр төрөл, агуулга, харилцагчийн шинжээр нь бүлэглэн, тус тусад нь бүртгэнэ. 120.11.3.Судалж шийдвэрлэх, хариу өгөх болон мэдээлэл-лавлагаанд шаардлагатай бүх баримт бичгийг заавал бүртгэнэ. Бүртгэл хөтлөхдөө А4 хуудсыг 1, А5 хуудсыг 2 ширхгийг 1 хуудсаар тооцно. 120.11.4.Баримт бичгийн шийдвэрлэлтэд хяналт тавих ажлыг үр дүнтэй, шуурхай зохион байгуулах, мэдээ тайланг үнэн зөв гаргахын тулд албан хэрэг хөтлөлтийн бүртгэл, хяналтын програмыг ашиглана. 120.11.5. Бичиг хэргийн ажилтан нь хариутай баримт бичигт “Бүртгэл хяналтын карт”, “Хяналтын карт”-ыг хөтөлж, баримт бичгийн эцсийн хуудасны арын зүүн гарын доод өнцөгт бүртгэсэн тухай дардас дарж, яаралтайг нэн даруй, бусад баримт бичгийг ирсэн өдөрт нь багтаан холбогдох нэгжийн даргад танилцуулан цохолт хийлгэнэ. 120.11.6.“Нууц”, “Гарт нь” гэсэн баримт бичгийг задлахгүйгээр дугтуйн гаднах хаягаар бүртгэж, зохих нэгж, албан тушаалтанд шууд шилжүүлж өгнө. Харин даалгавар гүйцэтгэгч нь “Нууц” баримт бичгийг задлан бүртгэж өгөх бөгөөд “Гарт нь” гэсэн баримт бичгийг дугтуйтай нь шууд өгнө. 120.11.7.Яаралтай баримт бичиг, цахилгаан мэдээг ээлж дараа харгалзахгүйгээр бүртгэлд оруулж, холбогдох алба, нэгжид нь нэн даруй хүргүүлнэ. 120.11.8.Бичиг хэргийн ажилтан нь үг үсгийн болон утга найруулгын алдаатай, үл ойлгогдох, буруу хаягласан, хавсралтгүй баримт бичгийг цагдаагийн төв байгууллагад Захиргааны удирдлагын газрын даргад, харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад захиргааны болон төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгжийн даргад танилцуулан шийдвэрлүүлнэ. 120.11.9.Алба хаагч нь бичиг хэргийн ажилтанд бүртгэгдээгүй баримт бичгийг шууд хүлээж авахыг хориглох бөгөөд хэрэв зайлшгүй шалтгаанаар хүлээн авсан тохиолдолд энэ тухай даруй мэдэгдэж, бүртгэлд оруулах үүрэгтэй. 120.11.10.Цагдаагийн төв байгууллага, түүний харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга ирсэн баримт бичигтэй өдөрт нь танилцаж, түүнийг шийдвэрлэхтэй холбогдсон асуудлын талаар хариуцах албан тушаалтанд бичгээр болон амаар чиглэл өгнө. 120.11.11.Дээд шатны байгууллагын тогтоол, шийдвэр болон даргын тушаал, шийдвэрийг холбогдох албан тушаалтанд эхний ээлжинд танилцуулах бөгөөд алба хаагчдад тухай бүр мэдээлэл хийнэ. 120.12.БАРИМТ БИЧГИЙН ШИЙДВЭРЛЭЛТЭД ХЯНАЛТ ТАВИХ, ИЛГЭЭХ, МЭДЭЭ ГАРГАХ 120.12.1.Баримт бичгийн шийдвэрлэлтэд бичиг хэргийн ажилтан хяналт тавина. 120.12.2.Баримт бичгээр тавьсан асуудлыг дараахь хугацаанд шийдвэрлэнэ: а/шууд шийдвэрлэж болох асуудлыг 1-3 хоногт, бусад асуудлыг 10 хоногийн дотор; б/бусад байгууллагатай хамтарч шийдвэрлэх, нэмэлт судалгаа, тодруулга хийх бол 30 хоногийн дотор; в/удирдлага танилцаад шийдвэрлэх хугацааг заасан бол дурдсан хугацааны дотор; г/яаралтай албан бичиг, факсын хариуг 1-3 хоногт; д/иргэдийн өргөдөл, гомдлын хариуг холбогдох хууль тогтоомжид заасан хугацаанд; е/шийдвэрлэх хугацааг тодорхой заасан болон хуулийн хугацаа дуусахаас 2-3 хоногийн өмнө шийдвэрлэж дууссан байх бөгөөд хугацааны сүүлийн өдөр холбогдох байгууллагад очсон байна. 120.12.3.Шийдвэрлэлтэд нь хяналт тавих, хариу өгөх шаардлагатай баримт бичигт бүртгэлхяналтын карт хөтлөн, ирсэн баримт бичгийн бүртгэлд гарын үсэг зурж, хүлээлцэнэ. 120.12.4.Хариутай баримт бичгийг зохион байгуулалтын нэг нэгжээс нөгөөд шилжүүлэх 144 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам тохиолдолд бичиг хэргийн ажилтанд мэдэгдэж, шилжүүлсэн тухай тэмдэглэлийг бүртгэл-хяналтын картад тэмдэглүүлнэ. 120.12.5.Хариутай баримт бичгийн бүртгэл-хяналтын картыг хоёр хувь хөтөлж, нэг хувийг ирсэн баримт бичгийн хамт холбогдох албан тушаалтанд шилжүүлэх бөгөөд хоёр дахь хувийг бичиг хэргийн ажилтан хяналтад авч болно. 120.12.6.Хариутай баримт бичгийн шийдвэрлэлтийн үйл ажиллагаа хэр чанартай, зөв явагдаж байгаад зохион байгуулалтын нэгжийн дарга хяналт тавина. 120.12.7.Албан бичгийн шийдвэрлэх хугацааг өөрчлөх буюу сунгах асуудлыг зөвхөн түүнд цохолт хийсэн албан тушаалтны зөвшөөрлөөр шийдвэрлэх бөгөөд энэ тухай иргэнд хариу өгөх хугацаа дуусахаас 3 хоногийн өмнө албан ёсоор мэдэгдэж, бүртгэл-хяналтын картад тэмдэглүүлсэн байна. 120.12.8.Баримт бичгийг шийдвэрлэсний дараа гүйцэтгэсэн алба хаагч бүртгэл хяналтын картыг бөглөн гарын үсэг зурж, ирүүлсэн албан бичиг, хавсралт баримтын хамт нэг хэрэг болгон бүрдүүлж, бичиг хэргийн ажилтанд өгнө. 120.12.9.Бичиг хэргийн ажилтан нь шийдвэрлэх хугацаа хэтэрсэн баримт бичиг, өргөдөл, гомдлын мэдээ (маягт ЦБҮАЖ№120.129а) болон хугацаандаа хариу ирээгүй баримт бичгийн мэдээг (маягт (ЦБҮАЖ№120.129б) долоо хоног тутам гаргаж, удирдлагад танилцуулна. 120.12.10.Гадагш явуулах баримт бичгийг хүлээн авч шалгах, бүртгэх, ангилах, дугтуйлах, хаяглах, шууданд хүлээлгэж өгөх ажлыг бичиг хэргийн ажилтан хариуцна. 120.12.11.Бичиг хэргийн ажилтан байгууллагын хэмжээнд ирсэн хугацаатай албан бичиг, өргөдөл, гомдолд бүртгэл-хяналтын картаар нийтэд нь хяналт тавьж, шийдвэрлэлтийн мэдээг 7 хоног тутамд цагдаагийн төв байгууллагад Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгжийн даргад, харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад захиргааны удирдлагын болон төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгжийн даргад, 14 хоног тутамд цагдаагийн төв байгууллагад Захиргааны удирдлагын газрын даргад, харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад тухайн байгууллагын даргад танилцуулна. 120.12.12.Бичиг хэргийн ажилтан нь зохион байгуулалтын нэгжүүдээс авсан мэдээ, тайланг үндэслэн сард нэгээс доошгүй удаа байгууллагын хэмжээнд хариутай албан бичиг шийдвэрлэлтийн талаар нэгдсэн дүн мэдээг (маягт ЦБҮАЖ№120.1212) гаргаж, удирдлагад танилцуулна. 120.13.АЛБАН ХЭРГИЙГ ХҮЛЭЭЛЦЭХ 120.13.1.Алба хаагч халагдах, шилжих, түр чөлөөлөгдөх үед хариуцаж байсан албан хэргийг шинээр томилогдсон буюу түр үүрэг гүйцэтгэх болсон алба хаагчид хүлээлгэн өгөх ажлыг тухайн байгууллагын дарга ажлын хэсэг томилон зохион байгуулна. 120.13.2.Ажлыг хүлээлцүүлэхээр томилогдсон алба хаагчийн оролцоотойгоор 2 хувь тэмдэглэл үйлдэж, хүлээлгэн өгсөн, хүлээн авсан алба хаагч гарын үсэг зурж, тэмдэглэлийн хувийг архивын эрхлэгчид, нөгөө хувийг шинээр томилогдсон болон түр үүрэг гүйцэтгэх алба хаагчид хүлээлгэн өгч хадгалуулна. 120.13.3.Бичиг хэргийн ажилтан албан хэрэг хүлээлгэн өгсөн тэмдэглэлд бүх баримт бичиг, карт, түүнчлэн хөдөлгөөний байдал, хэрэг хөтлөлттэй холбоотой бүх л асуудлыг бичвэл зохино. 120.13.4.Ажлаа хүлээлгэж өгч байгаа алба хаагч өөрийн ажлын байдал, танилцах материал, ойрын үед гүйцэтгэх ажлыг шинээр томилогдсон алба хаагчид танилцуулах бөгөөд тухайн алба хаагч нь холбогдох эрх зүйн актуудыг богино хугацаанд судалж, ажлын арга барилыг эзэмших үүрэгтэй. 120.14.БАЙГУУЛЛАГЫН АРХИВ 120.14.1.Албан хэрэг хөтлөлтийн явцад үүссэн баримтыг зохион байгуулалтын нэгжүүдээс хүлээн авах, бүртгэх, ангилж төрөлжүүлэх, бүрэн бүтэн байлгах, удирдлагын үйл ажиллагаанд ашиглуулах, байнга хадгалах баримтыг сонгон Архивын тухай хуульд заасан хугацааны дараа төрийн архивт шилжүүлэх, архив, албан хэрэг хөтлөх жуpам, стандартыг мөрдүүлэх зорилгоор цагдаагийн байгууллага бүр архивын нэгжтэй байна. 120.14.2.Цагдаагийн төв байгууллага нь хэрэг бүртгэх, мөрдөн байцаах, гүйцэтгэх ажил, бусад холбогдох баримт бичгийг төвлөрүүлж, хадгалах зорилгоор төрөлжсөн архивтай байна. 120.14.3.Байгууллагын архивын үйл ажиллагааг Үндэсний архивын газрын даргын 2007 оны 59 дүгээр тушаалаар баталсан “Байгууллагын архивын ажлын үндсэн заавар”, Цагдаагийн ерөнхий газрын даргын 2014 оны 516 дугаар тушаалаар баталсан “Цагдаагийн байгууллагын анхан шатны архивын дүрэм”-ээр зохицуулна. 120.14.4.Байгууллагын архив нь жилийн ажлын төлөвлөгөө боловсруулж, байгууллагын даргаар батлуулж, биелэлтийг хагас, бүтэн жилээр гаргаж, Цагдаагийн төв байгууллагын Архивын ажил хариуцсан нэгжид ирүүлнэ. 145 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 120.14.5.Байгууллагын архивыг хариуцсан ажилтан нь архивын тоо бүртгэлийн үндсэн баримт бичгийг хөтөлж, баримтын бүрэлдэхүүн, тоо хэмжээнд орсон өөрчлөлт, хөдөлгөөнийг тэмдэглэх, нэгдсэн статистик мэдээг жил бүрийн 12 дугаар сарын 31-ний байдлаар нэгтгэн гаргаж, цагдаагийн төв байгууллагын Архивын ажил хариуцсан нэгжид ирүүлнэ. 120.14.6.Цагдаагийн төв байгууллагын Архивын ажил хариуцсан нэгж нь сан хөмрөгөөс судалгаа, сурталчилгаа, албан ажлын хэрэгцээнд баримт бичиг ашиглуулах ба байгууллага, иргэдэд архивын лавлагаа, хуулбар олгоно. 120.14.7.Архивын сан хөмрөгийн баримт бичгийг түүх, эрдэм шинжилгээ, мэдээлэл, лавлагаа, сурталчилгааны болон иргэд хууль ёсны эрх ашгийг хангах зорилгоор ашиглуулна. 120.14.8.Архивын сан хөмрөгийн баримт бичгийг ашиглуулах үндсэн хэлбэр: а/байгууллага, иргэдэд архивын лавлагаа, хуулбар олгох; б/хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр сурталчлах; в/архив өөрөө санаачлан сан хөмрөгийн баримтын талаар мэдээлэх; г/гэрэл зураг, дуу авиа, дүрс бичлэгийн баримтаас хэсэгчлэн буулгах; д/уншлагын танхимаар ашиглуулах. 120.14.9.Байгууллага, иргэдэд сонирхсон материалыг үзүүлж, ашиглуулах ажлыг сан хөмрөгийн эрхлэгч хариуцан зохион байгуулна. 120.14.10.Архивын баримт бичгийг албан ажлын зорилгоор чөлөөтэй үзүүлж, тус архивт байгаа хадгаламжийн нэгжийн данс, фондын тойм, түүхэн танилцуулга, картын сан зэрэг архивын тоо бүртгэл, мэдээлэл лавлагааны материалыг ашиглуулна. 120.14.11.Ашиглалтад эх баримт болон түүний хүчин төгөлдөр хуулбараар үйлчилнэ. 120.14.12.Сан хөмрөгийн эх баримтыг архиваас гадагш гаргахыг хориглох бөгөөд хэрэв зайлшгүй шаардлага гарч баримтыг түр олгох тохиолдолд Байгууллагын архивын ажлын үндсэн зааврын 8.5-д заасныг мөрдөнө. 120.14.13.Архивын ажил хариуцсан нэгж нь өөрт байгаа сан хөмрөгөөс иргэн, хуулийн этгээдэд архивын лавлагаа, хуулбарыг энэ журмын 120.15.1-д заасан хугацаанд, тухайн цагдаагийн байгууллагын хэвлэмэл хуудсаар олгоно. 120.15.ТӨВ АРХИВААС БАРИМТ АШИГЛУУЛАХ, ЛАВЛАГАА, БАРИМТЫН ХУУЛБАР ОЛГОХ 120.15.1.Архивын ажилтнууд нь байгууллага, иргэдээс хүсэлтийг хүлээн авч хариуг 5 хоногийн, нэмэлт материал шаардлагатай бол 14 хоногийн дотор олгоно. Нэн яаралтай лавлагааг Архивын ажил хариуцсан нэгжийн даргын шийдвэрээр ажлын 2 хоногт багтаан олгож болно. 120.15.2.Архивын ажил хариуцсан нэгж нь үйлчилгээндээ Архивын ерөнхий газрын даргын 2015 оны А/177 дугаар тушаалаар баталсан загварын дагуу тусгай нууцлал бүхий дугаар /бар код/-тай лавлагаа олгох хэвлэмэл хуудсыг үнэт цаас хэвлэх эрхий бүхий байгууллагаар хэвлүүлж, Архивын ерөнхий газрын даргын 2016 оны А/99 дүгээр тушаалаар баталсан “Үндэсний төв архивын үйлчилгээнд тусгай нууцлал бүхий хэвлэмэл хуудас ашиглах журам”-ын дагуу ашиглана. 120.15.3.Архивын сан хөмрөгөөс баримт түр авч ашиглах тухай хүсэлтээ холбогдох албан тушаалтан архивын эрхлэгчид танилцуулж, аль үеийн баримтыг ажлын ямар шаардлагаар, хэдий хугацаанд авч ашиглах тухайгаа тодорхой бүртгүүлж, зөвшөөрөл авна. 120.15.4.Архивын лавлагааг тухайн байгууллагын даргын лавлагаа гаргуулан авахаар ирүүлсэн албан бичгийн дагуу олгоно. Архивын лавлагааг гаргуулахаар хүсэлт ирүүлсэн байгууллагад тухайн байгууллагын хаягаар, захиалга өгсөн иргэний оршин суугаа гэрийн хаягаар хаяглаж, лавлагаа гаргасан архивын ажилтны гарын үсэг, Архивын ажил хариуцсан нэгжийн тэмдгээр баталгаажуулан, энэ журмын 120.15.1-д заасан хугацаанд гаргаж өгнө. 120.15.5.Архивын баримтыг дараахь тохиолдолд дотоод ажлын хэрэгцээнд олгоно: а/сан хөмрөгийн баримтад дахин боловсруулалт, нягтлан шалгалт хийх /7-14 хоног/; б/архивын лавлагаа гаргах, баримтын хуулбар хийх /7-21 хоног/; в/архивын баримтад тооллого явуулах; г/сан хөмрөгийн баримтыг эрдэм шинжилгээ лавлагааны санд оруулах, данс бүртгэлийг шинэчлэх /7-14 хоног/; д/судалгаа, сурталчилгаа, хэвлэн нийтлэх зорилгоор ашиглах /7-21 хоног/; е/сэлбэн засах, сэргээн шинэтгэх, хамгаалалтын буюу ашиглалтын хувь гаргах, технологийн боловсруулалт хийх /7-14 хоног/. 120.15.6.Дотооддоо ашиглуулах баримтыг сан хөмрөгийн эрхлэгч бүртгэл хөтлөн олгох ба нэг удаа олгох хадгаламжийн нэгжийн тоо 10-аас илүүгүй байна. 120.15.7.Сан хөмрөгийн эрхлэгч нь архивт буцаан авч буй хадгаламжийн нэгжийн бүрэн бүтэн байдлыг баримт буцаан өгч буй ажилтныг байлцуулан шалгаж авна. Түр ашиглуулахаар 146 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам олгож буй хадгаламжийн нэгж бүр ашиглалтын хуудастай байна. 120.15.8.Сан хөмрөгийн эрхлэгч нь албан ажлын хэрэгцээнд олгосон буюу буцааж авсан баримтын тухай мэдээ тайланг улирал тутам гаргаж, холбогдох удирдлагад танилцуулна. 120.15.9.Албан хэрэгцээнд түр олгосон баримтыг хүлээн авсан ажилтнууд баримт бичгийг ариг гамтай ашиглах, зөвхөн ажлын байранд байлгах, ил задгай орхиж гарахгүй байх, тусгай сейф шүүгээнд хадгалах үүрэг хүлээнэ. 120.15.10.Цагдаагийн төв байгууллагын Архивын ажил хариуцсан нэгжээс үзүүлэх үйлчилгээ нь төлбөртэй байна. Архивын ерөнхий газрын даргын тушаалаар тогтоосон төлбөрт үйлчилгээний үнийн тарифыг мөрдөнө. 120.16.АРХИВЫН БАРИМТ ХҮЛЭЭН АВАХ, САН ХӨМРӨГИЙГ НӨХӨН БҮРДҮҮЛЭХ 120.16.1.Архивын сан хөмрөгийг нөхөн бүрдүүлэх эх үүсвэрийг үндсэн болон боломжит эх үүсвэр гэж ангилна. 120.16.2.Архивын сан хөмрөгийг нөхөн бүрдүүлэх үндсэн эх үүсвэрт хамаарах байгууллага нь Архивын тухай хуулийн 23.1-д заасны дагуу байгууллагын архивт хадгалах хугацаа дууссан баримтаа төрийн архивт шилжүүлнэ. 120.16.3.Архивын сан хөмрөгийг нөхөн бүрдүүлэх боломжит эх үүсвэрт хамаарах байгууллага, хувь хүмүүс нь Архивын тухай хуулийн 18.2-т заасны дагуу архивт баримт шилжүүлэхдээ өмчлөх эрхийн талаар тусгасан гэрээ байгуулна. 120.16.4.Архивын сан хөмрөгийг нөхөн бүрдүүлэх байгууллага, хувь хүмүүс нь баримтаа өөрсдийн хүчээр эмхлэн цэгцэлж, данс бүртгэл, хөмрөгийн гарал үүсэл, баримтын хадгалалтын талаарх мэдээлэл болон бусад эрдэм шинжилгээний лавлахуудын хамт архивт шилжүүлэх бөгөөд баримтад гэмтэл учруулах бүхий л нөхцөлөөс урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээг авна. 120.16.5.Нууцын зэрэгтэй баримт материалыг архивт шилжүүлэхэд энэхүү журмыг нэгэн адил мөрдөнө. 120.17.БАЙГУУЛЛАГЫН АНХАН ШАТНЫ АРХИВТ БАРИМТ ХҮЛЭЭН АВАХ 120.17.1.Байгууллагын архив нь баримт бичгийг Хөтлөх хэргийн нэрийн жагсаалтын дагуу төрөлжүүлэн хэрэг бүрдүүлж албан хэрэгт хөтлөгдөх хугацаа дуусмагц хадгаламжийн нэгж бүрдүүлэх журмын дагуу цэгцэлсэн байнга, түр хадгалах, хүний нөөцийн хувийн хэрэг, кино, дуу, дүрс, гэрэл зургийн баримтаар нөхөн бүрдүүлэлт хийнэ. 120.17.2.Нөхөн бүрдүүлэх ажлыг нутаг дэвсгэрийн болон харьяа нэгжийн төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгж, тасгийн даргын удирдлага дор байгууллагын архивын ажилтны арга зүйн туслалцаатайгаар зохион байгуулалтын нэгжийн ажилтнууд хийж гүйцэтгэнэ. 120.17.3.Зохион байгуулалтын бүтцийн нэгжүүд нь жил бүрийн нэгдүгээр улиралд багтаан байнга хадгалах хадгаламжийн нэгжийн бүртгэл (ЦБҮАЖ №120.173а)-ийг, түр хадгалах хадгаламжийн нэгжийн бүртгэл (ЦБҮАЖ №120.173б)-ийг, хувийн хэргийн бүртгэл (ЦБҮАЖ №120.173в)-ийг тус тус үйлдэж баталгаажуулан архивт баримтаа шилжүүлнэ. 120.17.4.Байгууллагын архивын ажилтан нь архивт баримт хүлээн авах хуваарь гарган, байгууллагын даргаар батлуулан зохион байгуулалтын нэгжүүдэд хүргүүлнэ. Хуваарьт баримт шилжүүлэх зохион байгуулалтын нэгжийн нэр, хүлээн авах огноо, хариуцагч зэргийг тусгасан байна. 120.17.5.Байгууллагын архивын ажилтан нь архивт хүлээн авч буй баримтын бүрэн бүтэн байдал, эрдэм шинжилгээ, техник боловсруулалтын чанар зэргийг хадгаламжийн нэгжийн хуудас бүрээр нягтлан шалгаж, бүртгэлийн дагуу хүлээн авна. 120.17.6.Байгууллагын архивын ажилтан нь нэгжүүдийн үйлдсэн байнга, түр хадгалах хадгаламжийн нэгжийн бүртгэлийг хөтлөх хэргийн нэрийн жагсаалттай тулгаж шалгасны үндсэн дээр нэгтгэж, нэгдсэн бүртгэл (ЦБҮАЖ №120.176а, ЦБҮАЖ №120.176б, ЦБҮАЖ №120.176в)-ийг үйлдэж байгууллагын дэргэдэх ББНШК-ын хурлаар хянан хэлэлцүүлж, Архивын ажил хариуцсан нэгжид файлаар ирүүлнэ. 120.17.7.Архивын ажил хариуцсан нэгж нь файлаар ирүүлсэн бүртгэлийг Төв архивын даргын тушаалаар байгуулсан “Арга зүйн зөвлөл”-өөр хэлэлцүүлж “Байгууллагын архивын ажлын үндсэн заавар”-ын шаардлага хангасан эсэхэд нягтлан шалгалт хийж, шаардлага хангаагүй бүртгэлийг тухайн байгууллагад арга зүйн зөвлөмж өгч шилжүүлнэ. 120.17.8.“Байгууллагын архивын ажлын үндсэн заавар”-ын шаардлага хангасан байнга, түр хадгалах, боловсон хүчний хувийн хэргийн, тусгай төрлийн баримтын бүртгэлүүдийг Төв архиваас цагдаагийн төв байгууллагын дэргэдэх ББНШАЗК-ын хурлаар хянан хэлэлцүүлнэ. Бүртгэлүүдийг хурлаар хэлэлцүүлсний дараа тухайн байгууллагын даргаар баталгаажуулна. 120.18.ТӨВ АРХИВТ БАРИМТ ХҮЛЭЭН АВАХ 120.18.1.Архивын ажил хариуцсан нэгж нь нөхөн бүрдүүлэлтийн хуваарийг гаргаж, хөмрөг 147 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам үүсгэгч байгууллагуудад хүргүүлнэ. Хуваарьт байнга хадгалах баримтын нэр төрөл, огноо, хариуцагч зэргийг тусгасан байна. 120.18.2.Хөмрөг үүсгэгч байгууллагуудаас Цагдаагийн ерөнхий газрын дарга, Архивын ерөнхий газрын дарга нарын хамтарсан 2014 оны 07 дугаар сарын 09-ний өдрийн 464/А-111 дүгээр тушаалаар баталсан “Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны явцад үүссэн баримт бичгийн нэр төрөл, хадгалах хугацааны жагсаалт”-д заасан байнга, цаашид байнга хадгалах шаардлагатай баримтыг тухайн байгууллага дээр 3 жил хадгалсны дараа цагдаагийн төв байгууллагын Захиргааны удирдлагын газрын даргын баталсан нөхөн бүрдүүлэлтийн хуваарийн дагуу хүлээн авна. 120.18.3.Байгууллагын архивын ажилтан данс бүртгэл (ЦБҮАЖ №120.183), баримтад эрдэм шинжилгээ, техник боловсруулалт хийсэн байдал зэргийг цагдаагийн төв байгууллагын Архивын ажил хариуцсан нэгж тухайн байгууллагыг хариуцсан архивын ажилтанд хянуулан арга зүйн зөвлөгөө авна. 120.18.4.Байнга хадгалах баримтын данс, бүртгэлийг баримт хүлээн авсан, шилжүүлсэн акт (ЦБҮАЖ №120.184)-ын хамт байгууллагын дэргэдэх ББНШК-ын хурлаар хянан хэлэлцүүлж, байгууллагын даргаар баталгаажуулан 3 хувь үйлдэж цагдаагийн төв байгууллагын Архивын ажил хариуцсан нэгжид ирүүлнэ. 120.18.5.Тухайн байгууллагыг хариуцсан архивын ажилтан баримтыг хүлээн авч түүний бүрдэл, бүрэн бүтэн байдал, гэмтэл, хими, физик, техникийн шинж чанар зэргийг хадгаламжийн нэгжийн хуудас бүрээр нягтлан шалгаж, цагдаагийн төв байгууллагын дэргэдэх ББНШАЗК-ын хурлаар хэлэлцүүлэн батлуулна. 120.18.6.Хөмрөг үүсгэгч байгууллагаас нөхөн бүрдүүлэлтээр ирсэн байнга хадгалах баримтыг бүртгэлийн хамт тухайн байгууллагыг хариуцсан архивын ажилтнаас сан хөмрөгийн эрхлэгч шалгаж хүлээн авна. 120.18.7.Хөмрөг үүсгэгч байгууллага нь татан буугдсан өөрчлөн зохион байгуулагдсан зэрэг тохиолдолд тухайн байгууллагын байнга болон түр хадгалах баримтыг архивт хугацаанаас нь өмнө хүлээн авна. 120.18.8.Архивын сан хөмрөгийг нөхөн бүрдүүлэх боломжит эх үүсвэрт хамаарах байгууллага, хувь хүнээс баримтыг бүрэн хэлбэрээр шилжүүлэх шаардлагагүй гэж үзвэл түүвэрчилсэн хэлбэрээр авч болно. 120.18.9.Баримтыг хүлээн авахдаа эзэмшигчийн хүсэлтийг үндэслэн баримтыг хадгалах, эзэмших, ашиглах эрх үүргийг баталгаажуулсан гэрээ байгуулна. Гэрээнд: а/хэлэлцэгч талуудыг төлөөлсөн хүмүүсийн мэдээлэл; б/архивт баримт шилжүүлэх хэлбэр; в/баримт хадгалах хугацаа; г/баримт ашиглуулах нөхцөл; д/баримтыг хадгалах талаар архивын хүлээх үүрэг; е/баримт эзэмшигчийн эрх үүрэг зэргийг тус тус тусгана. 120.18.10.Хувийн гаралтай баримтыг хүлээн авахад хувийн гаралтай баримт хүлээн авсан акт (ЦБҮАЖ №120.1810)-ыг үйлдэнэ. 120.18.11.Архивын баримтыг байгууллагын архив хариуцсан ажилтан өөрийн биеэр хүргэж ирнэ. 120.18.12.Байгууллагын архивын баримтыг цагдаагийн төв байгууллагын Архивын ажил хариуцсан нэгжид шилжүүлэхтэй холбогдон гарах зардлыг тухайн байгууллага хариуцна. 120.19.ХАДГАЛАМЖИЙН НЭГЖ БҮРДҮҮЛЭХЭД ТАВИГДАХ ҮНДСЭН ШААРДЛАГА 120.19.1.Хадгаламжийн нэгжид зөвхөн нэг оны баримтыг оруулах ба хоорондоо уялдаа холбоогүй, хадгалах хугацаагаараа харилцан адилгүй, эсвэл хэд хэдэн оны баримт бичгээр хадгаламжийн нэгж бүрдүүлэхийг хориглоно. 120.19.2.Хадгаламжийн нэгжийн баримтыг он цаг, дэс дугаар, ач холбогдол, утга агуулга, уялдаа холбоо зэргийг харгалзан дараалалд оруулна. 120.19.3.Хадгаламжийн нэгж 1-250 хүртэл хуудастай, 4 см-ээс илүүгүй зузаантай байна. 120.19.4.Байнга, түр хадгалах баримтыг тус тусад нь ангилан төрөлжүүлж, илүү, хуулбар хувь, гар ноорог зэргийг ялган, албан ёсны бүрэн бүрдэл бүхий нэг хувь эх баримтыг хадгаламжийн нэгжид оруулна. 120.19.5.Баримт бичгийг дараахь байдлаар ангилан төрөлжүүлнэ: а/тухайн онд хөтлөгдөж шийдвэрлэгдсэн албан хэргийг онд нь, он дамжин шийдвэрлэсэн албан хэргийг шийдвэрлэж дууссан онд нь оруулж цэгцлэх; б/захирамжлалын баримт бичгийг хавсралтын хамт он цаг, нэр төрлөөр нь /тогтоол, тушаал гэх мэт/. Хэрэв хавсралт нь ном, заавар болон хэвлэгдсэн бол тусад нь ангилан 148 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам төрөлжүүлэх; в/байгууллагын үндсэн үйл ажиллагааны чиглэлээр гаргасан тушаалыг боловсон хүчний талаар гаргасан тушаалаас /ажилд томилох, ажлаас чөлөөлөх, өөр ажилд шилжүүлэх гэх мэт/ тусад нь ялган төрөлжүүлэх; г/батлагдсан төлөвлөгөө, тайлан, төсөв, удирдамж, тушаал зэргийг тэдгээрийн төслөөс /гар ноорог/ тусад нь ангилан төрөлжүүлэх; д/боловсон хүчний хувийн хэрэг, хэрэг, санхүүгийн баримт зэргийг он цаг, нэр төрөл, утга агуулгын хувьд харилцан адилгүй баримт бичгээр бүрдүүлдэг тул нарийвчлан төрөлжүүлэлгүйгээр хэргийн бүрдлээр нь бүрдүүлэх; е/байгууллагын үйл ажиллагааны талаар иргэдээс ирсэн санал, гомдол, түүнийг хянан шийдвэрлэсэн баримтыг алба хаагчдын хувийн асуудлаар гаргасан өргөдлөөс тусад нь ангилан төрөлжүүлэх; ж/ирүүлсэн албан бичгийг ирүүлсэн бичгийн бүртгэлийн дарааллаар, явуулсан албан бичгийг албан бичгийн дугаараар дараалуулж, хавсралтын хамт үдэх; з/гаднаас ирүүлсэн баримт бичгийг хүлээн авсан онд нь оруулж цэгцлэх. Жишээ нь: 1999 оны 12 сарын 30-нд боловсруулсан он, сар,өдөртэй баримтыг гаднаас 2000 оны 1 сарын 2-нд хүлээн авч бүртгэгдсэн байвал 2000 оны баримт бичигт оруулах; и/албан ажлын хэрэгцээнд зориулан хэвлэлийн аргаар бэлтгэсэн буюу үдэж дэвтэрлэсэн баримтыг ангилан төрөлжүүлж, зориулалтын /картон/ цаасаар хавтаслан албан хэрэг бүрдүүлэх; к/хадгаламжийн нэгж нь нэг төрлийн баримтаас /тушаал гэх мэт/ бүрдэж байвал он, сар, өдөр, дугаар зэргийг харгалзан дараалалд оруулах; л/харин хэд хэдэн нэр төрлийн баримтаас /өргөдөл, тушаал, тодорхойлолт гэх мэт/ бүрдэж байвал ач холбогдол, утга агуулга, нэр төрөл зэргийг харгалзан дараалалд оруулах; м/хадгалах хугацаа нь өөр, нэг төрлийн баримт бичгээр албан хэрэг бүрдүүлэхдээ эхлээд байнга хадгалах баримтыг сонгож авах. Тухайлбал: жилийн төлөвлөгөө, тайланг хагас жил, сар, улирлын төлөвлөгөө, тайлантай нэг албан хэрэгт авахыг хориглох ба хэрэв жилийнх байхгүй бол нөхөн бүрдүүлэлтийн зарчмын дагуу орлуулан авах. 120.19.6.Архивт хүлээн авч буй хадгаламжийн нэгжид тавих шаардлага: а/алба хаагчдаас хадгаламжийн нэгжийн хадгалах хугацаанаас хамааран бүрэн буюу хэсэгчилсэн байдлаар эрдэм шинжилгээ, техник боловсруулалт /цэгцлэлт /хийх; б/хөтлөх хэргийн нэрийн жагсаалтын дагуу бүрэн зөв хөтлөгдсөн байнга болон 10-аас дээш жил хадгалах албан хэрэгт: - хуудас дугаарлах; - дотоод товъёог үйлдэх; - баталгаа хуудас бичих; - үдэж хавтаслах; - тодорхойлолт бичих зэрэг бүрэн байдлаар эрдэм шинжилгээ, техник боловсруулалт хийж, хадгаламжийн нэгж бүрдүүлэх. в/хөтлөх хэргийн нэрийн жагсаалтын дагуу бүрэн зөв хөтлөгдсөн 10-аас доош жил түр хадгалах албан хэрэгт: - хуудас тоолох /хуудас дугаарлахгүй/; - баталгаа хуудас бичих; - үдэж хавтаслах; - ирүүлсэн, явуулсан албан бичгээр бүрдүүлсэн хадгаламжийн нэгж бүртгэлийн дэвтэртэй бол дотоод товъёог үйлдэхгүй бөгөөд хэсэгчилсэн байдлаар техник боловсруулалт хийж, хадгаламжийн нэгж бүрдүүлэх; г/хадгаламжийн нэгжид хувийн баримт /диплом, гэрчилгээ, үнэмлэх/ байвал дугтуйд хийж, хадгаламжийн нэгжид наах буюу үдэх. 120.19.7.Хадгаламжийн нэгж бүрдүүлэх техник ажиллагаа: а/хуудас дараалах; б/хуудас дугаарлах буюу тоолох; в/дотоод товъёог үйлдэх; г/баталгаа бичих; д/хавтаслаж үдэх; е/тодорхойлолт буюу гарчиг бичих /нэмэлт гарчиг/; ж/архивын шифр бичих. 149 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 120.19.8.Хадгаламжийн нэгжийн хуудсыг дараалах: а/хуудас дараалахын ач холбогдол нь хадгаламжийн нэгжийн доторх баримт бичгийг дэс дараа, зохион байгуулалтад оруулж, эрж хайх цагийг хэмнэн, судалж ашиглах ажиллагааг хөнгөвчлөх; б/хадгаламжийн нэгжийн онцлогт тохируулан хуудсыг дараалуулахдаа: - он цагаар; - ач холбогдлоор нь дараалах гэсэн хоёр хэлбэрийн аль нэгийг сонгох. Тухайлбал: тушаал, тогтоол, харилцсан бичиг гэх мэт нэг төрлийн баримтаар бүрдүүлсэн хадгаламжийн нэгжийн хуудсыг он цагаар дараалуулах; в/хуудсыг ач холбогдлоор нь дараалахдаа уг баримт бичгийн он цагийн шинжийг харгалзахгүй, удирдамжийн шинжтэй баримт бичгийг эхний хуудсанд оруулан бусдыг нь хойш дагалдуулан байрлуулах; г/боловсон хүчний хувийн хэрэг болон хавтаст хэргийн хуудасны дарааллыг хэрэг хөтлөх явцад бүрдүүлсэн байдлаар нь байлгах; д/хуудсыг дараалахгүйгээр дугаарлахгүй. 120.19.9.Хадгаламжийн нэгжийн хуудас дугаарлах: а/хадгаламжийн нэгж бүрийн хуудсыг дараалал хийгдсэний эцэст дугаарлах; б/байнга буюу 10 жилээс дээш хугацаагаар хадгалах хадгаламжийн нэгжийн бүх хуудсыг /баталгааны хуудас, дотоод товъёогноос бусад/ балын харандаа буюу дугаарлагчаар хуудасны баруун дээд өнцөгт араб тоогоор гаргацтай дугаарлах; в/дотоод товъёогны хуудсыг хадгаламжийн нэгжийн хуудаснаас тусад нь дугаарлах г/хуудсыг дахин дугаарлах үед хуучин дугаарыг ташуу хөндлөн нэг зурж дараад хажуу талд нь шинэ дугаарыг бичнэ. Зарим нэг хуудасны дугаар алгассан, давхардсан дугаар өгсөн байвал үсгээр давхар тэмдэглэсэн дугаар өгөх. Жишээ нь: 111 а, 111 б гэх мэт; д/хадгаламжийн нэгжид буй гэрэл зураг, газрын зураг, зурагт хуудас зэргийг ар талын зүүн дээд өнцөгт дугаарлах; е/А3, А2 хэмжээний эвхэж нугалсан хуудсыг дугаарлахдаа нүүр талын хуудасны баруун дээд өнцөгт дугаарлах; ж/гэрэл зураг, сонин, сэтгүүлийн хайчилбар зэргийг битүү наасан хуудсыг нэг хуудас гэж дугаарлана. Хэрэв орчуулга, хайчилбар зэргийг хуудасны аль нэг захад наасан бол тус бүрт нь дугаарлах; з/хадгаламжийн нэгжид заавал байвал зохих паспорт, үнэмлэх, хэвлэмэл ном, товхимлыг хадгаламжийн нэгжийн хамгийн сүүлд нь дугаарлалгүй байрлуулна. Ийм хэвлэмэл хуудасны дүн тоог дурдаж,энэ тухай нэмэлт гарчигт бичнэ. Жишээ нь: 17 хуудастай “Зарим удирдах, даргалах ажилтны ажлын арга туршлагаас” товхимол нь эцсийн хуудасны ард гэх мэт; и/10 хүртэлх жил хадгалах хадгаламжийн нэгжийн хуудсыг тоолох. 120.19.10.Дотоод товъёог үйлдэх (ЦБҮАЖ №120.1910): а/дотоод товъёогт баримт бичгийн дэс дугаар, он, сар, өдөр, тэргүү /гарчиг/, хуудасны дугаар зэргийг гаргацтай, үг товчлохгүй, нэг бүрчлэн зааж бичих; б/тухайн хадгаламжийн нэгжид орсон өөрчлөлтийг /нэмэгдсэн, хасагдсан, хуулбар хувиар орлуулсан гэх мэт/ дотоод товъёогны “тайлбар” гэсэн баганад зааж бичих; в/дотоод товъёог хэдэн ч хуудастай байж болно; г/дотоод товъёогны хуудсыг хадгаламжийн нэгжийн хуудаснаас тусад нь дугаарлаж, дүн тоог тоо, үсгээр бичих. 120.20.11.Хадгаламжийн нэгжид баталгааны хуудас бичнэ (ЦБҮАЖ №120.1911): а/баталгааны хуудсанд хадгаламжийн нэгжийн үндсэн ба нэмэлт хуудасны тоо / дотоод товъёогны хуудасны тоо/-г тоо, үсгээр бичихээс гадна хадгаламжийн нэгжийн хуудас / үндсэн хуудасны тоо/-ыг дугаарлах явцад хуудас алгассан, давхардсан дугаар өгсөн эсэх, гэрэл зураг, газрын зураг бүхий хуудасны тоо, А3, А2 хэмжээтэй хуудасны дугаар, хадгаламжийн нэгжид наасан, үдсэн дугтуйны дугаар, дугтуй доторх баримтын тоо болон гэмтэлтэй, сэлбэн засагдсан хуудас зэргийг зааж бичих; б/баталгаа хуудасны хэмжээ А4 /210х297мм/ байх ба наахгүй, баримттай хамт үдэх; в/баталгааны хуудсыг хадгаламжийн нэгжийн хуудасны тоонд оруулж дугаарлахгүй, дугааргүй орхих; г/хадгаламжийн нэгж бүр баталгааны хуудастай байх. 120.19.12.Хавтаслаж үдэх ажлын арга зүй: а/хадгаламжийн нэгжийг үдэж хавтаслахаар бэлтгэх үед баримтын хуудасны 150 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам дараалал, байрлалыг шалгаж, үдээс, хавчаарыг салгаж авах; б/зориулалтын картон цаасыг ширхгийн дагуу эх баримтаасаа 2-3 мм зайтай байхаар хайчилж авах; в/хадгаламжийн нэгжид буй баримтын бичвэр, он, сар, өдөр, санал, цохолт, тамга, тэмдэгний дардас зэргийг чөлөөтэй уншиж, хувилж болохоор зайд /хуудасны зүүн захаас 1,5-20 мм/ 3-4 цоолж, зориулалтын картоноор хавтаслаж үдэх; г/хавтасны нүүр талд 1 ширхэг сул цаас хийж үдэх ба баримтын зүүн, дээд захыг сайтар тэгшлэн үдэх; д/хавтасны нүүрэн дээр хар өнгийн бэхээр бичих, тодруулагч, эсгий бал, гялгар наадаг тууз, цавуу хэрэглэхгүй байх; е/тухайн хадгаламжийн нэгжид орж байгаа хуудасны хэмжээ харилцан адилгүй байвал баруун тал, доод талаас нь хуудас нэг бүрээр дотогш нь нугалж ижил тэнцүү болгон тэгшилнэ. Хэрвээ А5 гэх мэт жижиг хуудас олон байвал тараан байрлуулах хэлбэрээр жигдрүүлэн үдээсэнд оруулах; ж/үдэлтийн нүх гаргах хэмжээг дээд доод ирмэгээс 4-6 см зай авч, үлдсэн зайг ижил хэмжээтэйгээр 3-4 цоолж үдэх; з/үдэх утас нь хөвөн даавуун утас байх ба утсыг зориулалтын цавуутай цаасаар дарж наах. 120.19.13.Хадгаламжийн нэгжийн хавтсан дээр тодорхойлолт бичнэ (ЦБҮАЖ №120.1913а): а/тодорхойлолт нь: - байгууллагын нэр; - зохион байгуулалтын нэгжийн нэр; - архивын шифр; - хадгаламжийн нэгжийн гарчиг; - он цагийн хязгаар; - хуудасны тоо; - хадгалах хугацаа гэсэн бүрдэлтэй байх; б/байгууллага, зохион байгуулалтын нэгжийн нэр өөрчлөгдвөл хуучин нэрийг хаалтад хийж, шинэ нэрийг бичих; в/байгууллагын нэрийг хавтасны нүүрэн талын дээд хэсэгт голлуулан товчлохгүй бичих; г/байгууллагын нэрэнд одон, бусад шагнал зэргийг бичихгүй, нэрэмжит болохыг бичиж болно; д/тодорхойлолтын зай байрлал, дэс дарааллыг загварын дагуу бичих. е/хадгаламжийн нэгжийн гарчиг: 1/гарчиг нь хөтлөх хэргийн нэрийн жагсаалтад бичигдсэн “албан хэрэг”-ийг үндэслэн: - баримтын он цаг; - нэр төрөл; - утга агуулга; - байгууллагын үйл ажиллагааны чиглэл; - байгууллага, иргэдтэй харилцсан байдал; - зохиогч болон газар орныг илэрхийлсэн, товч тодорхой, хэл зүйн найруулга сайтай, ойлгомжтой бичигдсэн байх; 2/гарчгийг бичихдээ “Албан тоот”, “Хэлтсийн зохион байгуулалтын баримт бичгүүд”, “Дотоод ажил” гэх мэтээр дотор нь ямар нэр төрлийн баримт бичиг байгаа нь тодорхойгүй, ерөнхий гарчиг бичиж болохгүй, баримт бичгийн нэр төрлийг заавал заасан байх; 3/гарчгийг нэрлэж тоочих хэлбэрээр нуршуу, хожим эрж олох, ашиглах, судлах ажиллагааг хүндрүүлэхээр бүрхэг байдалтай бичиж болохгүй; 4/гарчигт сул үг оруулах, гадаад үг хэрэглэх, ойлгомжгүйгээр үг товчлох зэргийг хориглоно; 5/хуулбар хувь бүхий хадгаламжийн нэгжийн гарчигт хуулбарыг зааж бичих. ж/нэмэлт гарчиг: 1/хадгаламжийн нэгж бүрт нэмэлт гарчиг бичихгүй. Зөвхөн үндсэн гарчигт тусгагдаагүй зарим нэг онцлог баримт бичиг орсон байвал нэмэлт гарчгаар тодруулан хуудас зааж бичих; 2/нэмэлт гарчгийг үндсэн гарчгийн дараа догол мөрөнд “Нэмэлт гарчиг” гэж бичээд хойш залгуулан бичнэ. /Жишээ нь: “Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн албан даалгавар, үүрэг түүний 151 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам биелэлтийн талаарх баримт бичиг” гэж байвал нэмэлт гарчиг нь Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Н.Багабандийн Цагдаагийн Байгууллагын үйл ажиллагааны талаар хэлсэн үг. 12-21 дүгээр хуудас “ гэх мэтээр бичих/; 3/тухайн баримтын онцлогийг тодорхойлон бичнэ. /Жишээ нь: Баримтын хэлний онцлогийг оросоор, англиар, монгол бичгээр гэх мэт бичиж, хэдээс хэддүгээр хуудсанд байгааг заах/; 4/баримтын үйлдсэн арга, зохиогчийн гар бичмэл, хүснэгт тоон үзүүлэлт материаллаг шинж торго даавуу зэрэг онцлог байвал бичих. Мөн газрын зураг, гэрэл, гар зургийн онцлог хийцтэй баримтын тухай бичиж болно; 5/хадгаламжийн нэгж бүхэнд онцлог бичигдэхгүй. з/он, цаг: 1/хадгаламжийн нэгжийн хавтсан дээр албан хэрэг хөтөлж эхэлсэн, дууссан он, сар, өдөр буюу он цагийн хязгаарыг араб тоогоор бичих; Жишээ нь: Эхэлсэн он 2000-01-05; Дууссан он 2000-12-30 гэж баруун доод хэсэгт бичих; 2/жилийн ажлын төлөвлөгөө, тайлан, тушаалын гарчигт он цагийн хязгаарыг тусгадаг тул эдгээр хадгаламжийн нэгжийн хавтсан дээр он, сар, өдрийг бичихгүй; 3/хэд хэдэн боть бүхий хадгаламжийн нэгжийн он цагийн хязгаар /хамгийн эхний болон сүүлчийн баримтын он, сар, өдөр/-ыг хавтсан дээр заавал зааж бичих; 4/хурлын тэмдэглэлээр хадгаламжийн нэгж бүрдүүлсэн бол түүний он цагийн хязгаар нь эхний болон сүүлчийн тэмдэглэлийн он, сар, өдөр болно; 5/боловсон хүчний хувийн хэргийн он цагийн хязгаар нь тухайн хүний хувийн хэрэгт буй ажилд томилсон, ажлаас чөлөөлсөн тухай тушаал, захирамжийн он, сар, өдөр байх. и/хуудасны тоо: 1/хадгаламжийн нэгжийн хуудасны тоог “хуудасны тоо-250” гэж тоогоор бичих. к/хадгалах хугацаа: 1/хадгалах хугацааг тэмдэглэхдээ хадгалах хугацааны жагсаалт, жагсаалтын зүйлийн дугаар, хадгалах хугацааг зааж бичих; 2/хадгалах хугацааны үлгэрчилсэн жагсаалтыг ашигласан бол “ҮЖ” гэж тэмдэглээд зүйлийн дугаарыг бичнэ. Жишээ нь: Цагдаагийн газрын 2008 оны жилийн ажлын төлөвлөгөө түүний биелэлт ҮЖ-80-а байнга гэх мэт; ҮЖ гэдэг нь: үлгэрчилсэн жагсаалт; 80-а гэсэн нь: уг жагсаалтын 80 дахь дугаар болно; Хадгалах хугацаа нь: байнга; 3/салбарын баримт бичиг хадгалах хугацааны жагсаалтыг ашигласан бол “СЖ” гэж тэмдэглээд зүйлийн дугаар, хадгалах хугацааг бичих. л/архивын шифр бичих: Хадгаламжийн нэгжийн зүүн дээд өнцөгт архивын шифр бичнэ. Энэ нь тухайн баримтыг эрж хайх тоон тэмдэглэгээ юм. Зориулалтын дардас хэрэглэж болно. Хөмрөг № Данс № ХН № н/хадгалах хугацаа дууссан баримтыг устгах: 1/хөмрөг үүсгэгч байгууллагууд нь “Устгах хэргийн акт” (ЦБҮАЖ №120.1913б)-ыг үйлдэж, байгууллагын дэргэдэх баримт бичиг нягтлан шалгах комиссын хурлаар хэлэлцүүлсний дараа Цагдаагийн ерөнхий газрын дэргэдэх ББНШАЗК-ын хурлаар батлах; 2/“Устгах хэргийн акт”-ын загварыг өөрчлөхгүй. 120.20.БУСАД АСУУДАЛ 120.20.1.Байгууллагын архив хариуцсан ажилтанг ажлаас чөлөөлөх үед архивын баримтанд тооллого явуулна. Тооллогыг байгууллагын архивын ажлын үндсэн зааврын 4.7-д зааснаар явуулна. ---оОо--- 152 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Хавсралт: Загвар ЦБҮАЖ№120.53 ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГА ХООРОНДЫН АЛБАН БИЧИГ ХАЯГЛАХ НЭР ТОМЬЁО д/д Албан бичиг хүргүүлэх байгууллага Албан бичгийг хаяглах 1. Цагдаагийн төв байгууллага, түүний харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагууд. Алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга нар танаа 2. Цагдаагийн ерөнхий газрын төв байрны алба, нэгж. Үүнд: -Санхүү, аж ахуйн алба; -Захиргааны удирдлагын газар; -Мэдээлэл нэгтгэн боловсруулах газар; -Төлөвлөлт, зохион байгуулалтын хэлтэс; -Хүний нөөц, сургалтын хэлтэс; -Гадаад харилцааны хэлтэс; -Хуулийн хэлтэс; -Урьдчилан сэргийлэх хэлтэс; -Хяналт шалгалт, үнэлгээ, дотоод аудитын хэлтэс; -Аюулгүй байдлын хэлтэс; -Төрийн нууцын хэлтэс; -Интерполын үндэсний төв товчооны Ажлын алба. Цагдаагийн ерөнхий газрын төв байрны алба, нэгжийн дарга нар танаа 3. Цагдаагийн төв байгууллагын харьяа албад. Үүнд: -Эрүүгийн цагдаагийн алба; -Мөрдөн байцаах алба; -Хэрэг бүртгэх алба; -Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба; /НХЖХГ, ОНАБХГ/ -Замын цагдаагийн алба; -Санхүү, аж ахуйн алба. 4. Цагдаагийн төв байгууллагын харьяа алба, газар, хэлтэс, төв. Үүнд: -Эрүүгийн цагдаагийн алба; -Мөрдөн байцаах алба; -Хэрэг бүртгэх алба; -Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба; -Замын цагдаагийн алба; -Тусгай ажиллагааны газар; -Тусгай газар; -Хэвлэл, мэдээллийн төв; -Мэдээллийн технологи, холбооны төв; -Мэдээлэл, шуурхай удирдлагын төв; -Гэрч, хохирогчийг хамгаалах хэлтэс; -Урьдчилан сэргийлэх хэлтэс; -Төв архив; 153 Албадын дарга нар танаа Цагдаагийн ерөнхий газрын харьяа алба, нэгжийн дарга нар танаа Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам -Хүч спорт хороо; -Иргэдэд үйлчлэх төв; -Сургалтын нэгдсэн төв; -Сүлд чуулга; -Төмөр зам дахь цагдаагийн газар; -Иргэний агаарын тээвэр дэх цагдаагийн хэлтэс. Цагдаагийн ерөнхий газрын харьяа алба, нэгжийн дарга нар танаа 5. Аймаг, нийслэл дэх цагдаагийн газар, хэлтэс. Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга нар танаа 6. Улаанбаатар хотод байрлаж буй цагдаагийн төв байгууллага, түүний харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага. Улаанбаатар цагдаагийн хүрээний байгууллагуудын дарга нар танаа 7. Нийслэлийн дүүргүүд дэх цагдаагийн хэлтсүүд. Дүүрэг дэх цагдаагийн хэлтсийн дарга нар танаа 8. Орон нутгийн цагдаагийн газар, хэлтэс. Аймаг дахь цагдаагийн газар, хэлтсийн дарга нар танаа 154 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Хавсралт: Маягт ЦБҮАЖ№120.515 АЛБАН БИЧИГ, ТУШААЛЫН ХЯНАЛТЫН ДАГАЛДАХ ХУУДАС № Газар, хэлтсийн дарга 1 Хянасан: Чиг үүрэг хариуцсан албан тушаалтнууд 2 Хянасан: Зохион байгуулалтын нэгжийн дарга 3 Боловсруулсан: Албан тушаалтан Огноо 155 Гарын үсэг Нэр Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Хавсралт: Маягт ЦБҮАЖ№120.69 БАЙГУУЛЛАГЫН ДАРГЫН ТУШААЛД ДУГААР ОЛГОХ “А” тушаалд 1. Байгууллагын бүтэц, орон тоо тогтоох. 2. Өндөржүүлсэн бэлэн байдлын зэрэглэлд шилжүүлэх, түр хүрээ байгуулах. 3. Зардал гаргах тухай /үндсэн үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэх, ахмадууд хүлээж авах / 4. Хүндэтгэл үзүүлэх. /хүүхэд, ахмадуудад/ 5. Ажлын хэсэг байгуулах. 6. Аян зохион байгуулах. 7. ........ төсөл, хөтөлбөр, төлөвлөгөө батлах. Үндсэн үйл ажиллагаа, хүний нөөцийн бодлогыг хэрэгжүүлэхээр гаргасан “Б” тушаалд 1. Ажилд томилох, чөлөөлөх, шилжүүлэх, өөрчлөх. 2. Ажилтанд буцалтгүй тусламж, тэтгэмж олгох. 3. Чөлөө олгох. 4. Цалин, нэмэгдэл тогтоох. 5. Шагнаж, урамшуулах. 6. Ажилтанг сургалтад хамруулах 7. Албан үүргийг түр орлон гүйцэтгүүлэх. 8. Сахилгын шийтгэл ногдуулах. 9. Хөдөлмөрийн гэрээ байгуулах /ажилд томилсон/ Хүний нөөцийн асуудлыг шийдвэрлэхээр гаргасан 156 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Хавсралт: Маягт ЦБҮАЖ№120.73а __________________________ (байгууллагын нэр) ХЭВЛЭМЭЛ ХУУДАСНЫ БҮРТГЭЛ д/д Хэвлэмэл хуудасны нэр төрөл Хэвлүүлсэн тоо Бичиг хэрэгт хүлээн авсан огноо Хэвлэмэл хуудасны индекс Нэг. Захирамжлалын баримт бичгийн хэвлэмэл хуудас 1 Тушаал 2 Захирамж 3 Зарлиг 4 Шийдвэр 5 Тогтоол 6 Албан даалгавар 7 Албан шаардлага Хоёр.Албан бичгийн хэвлэмэл хуудас 8 Албан бичгийн А4 9 Албан бичгийн А5 Гурав.Албан тушаалтны хэвлэмэл хуудас 10 Улсын байцаагчийн акт 11 Улсын байцаагчийн дүгнэлт 12 Улсын байцаагчийн албан шаардлага Дөрөв.Бусад нэр төрлийн хэвлэмэл хуудас 13 Тэмдэглэл 14 Тодорхойлолт 157 Тайлбар 158 5 4 3 2 1 д/д Хэвлэмэл хуудас авсан алба хаагчийн албан тушаал нэр Тушаал Зарлиг Тогтоол Олгосон хэвлэмэл хуудасны нэр төрөл _______________________________ (байгууллагын нэр) ХЭВЛЭМЭЛ ХУУДАС ЗАРЦУУЛСАН ТУХАЙ БҮРТГЭЛ Захирамж Шийдвэр Албан даалгавар Албан шаардлага Акт Албан бичиг А4 Албан бичиг А5 Дүгнэлт Тэмдэглэл Хавсралт: Маягт ЦБҮАЖ№120.73б Удирдамж Бусад Хүлээн авсан хэвлэмэл хуудасны дугаар, тоо хэмжээ Хүчингүй болгосон хэвлэмэл хуудасны тоо Хэвлэмэл хуудас авсан ажилтны нэр Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 159 2 1 3 МЭДЭЭ ГАРГАСАН: 4 Тоо 5 6 ............................................... (гарын үсгийн тайлал) Индекс Тайлбар Хавсралт: Маягт ЦБҮАЖ№120.73в Үүнээс хүчингүй болгосон хэвлэмэл хуудасны ..................................................... ....................................................... (албан тушаалын нэр) (гарын үсэг) Хэвлэмэл хуудасны нэр төрөл д/д Зарцуулсан хэвлэмэл хуудасны тоо ХЭВЛЭМЭЛ ХУУДАСНЫ ЗАРЦУУЛАЛТЫН МЭДЭЭ ________________________ /байгууллагын нэр/ Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын удирдлагууд Алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын удирдлагууд Алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын удирдлагууд -Хариуцсан чиг үүргийн хүрээнд төрийн байгууллагын удирдлагатай Цагдаагийн төв байгууллагын дарга, Тэргүүн дэд, дэд даргаар уламжлан харилцана. -Төрийн байгууллагын доторх зохион байгуулалтын нэгжийн удирдлага, төрийн бус байгууллага, аж ахуйн нэгж, иргэнтэй шууд харилцана. -Хууль тогтоомжоор тусгайлан олгосон эрх, хэмжээний хүрээнд холбогдох зарим төрийн болон төрийн бус байгууллагын удирдлагатай шууд харилцана. -Хариуцсан чиг үүргийн хүрээнд Цагдаагийн төв байгууллагын дарга, Тэргүүн дэд, дэд, Захиргааны удирдлагын газрын даргаар уламжлан төрийн байгууллагын удирдлага, тухайн байгууллагын зохион байгуулалтын бүтцийн нэгжийн удирдлагатай харилцана. -Төрийн бус байгууллага, аж ахуйн нэгж, иргэнтэй шууд харилцана. Тэргүүн дэд, дэд дарга нар Захиргааны удирдлагын газар, албадын дарга нар Эрүүгийн цагдаа, Хэрэг бүртгэх, Мөрдөн байцаах, Замын цагдаа, Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албаны дарга, тэдгээрийн харьяалах газар, хэлтэс, тасаг, хэсгийн дарга нар Төв байрны нэгжийн дарга нар 1 160 3 2 Алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын удирдлагууд -Хариуцсан чиг үүргийн хүрээнд төрийн байгууллагын дэд, орлогч дарга, тухайн байгууллагын зохион байгуулалтын бүтцийн нэгжийн удирдлага, төрийн бус байгууллага, аж ахуйн нэгж, иргэнтэй шууд харилцана. Байгууллагын дотор харилцах субьект Байгууллага, албан тушаал /ажлын байр/-ны нэр Байгууллагын гадна харилцах субьект Хавсралт: Маягт ЦБҮАЖ№120.95 д/д АЛБАН БИЧГЭЭР ХАРИЛЦАХ ЭРХ ХЭМЖЭЭ, ХҮРЭЭ Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 5 7 6 Албад, харьяа нэгжийн доторх хэлтэс, тасгийн дарга нар 161 Тодорхой нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн хэлтэс, тасгийн дарга /дүүрэг, сум, сум дундын цагдаагийн хэлтэс, тасаг, хэсэг/ Нутаг хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга /аймаг, нийслэлийн цагдаагийн газар, хэлтсийн дарга нар/ Харьяалах хэлтэс, тасаг, хэсгийн дарга нартай -Хариуцсан чиг үүргийн хүрээнд харьяалах алба, нэгжийн даргаар уламжлан Цагдаагийн ерөнхий газрын дарга, Тэргүүн дэд, дэд дарга, Захиргааны удирдлагын газрын даргатай харилцана. -Аж ахуйн нэгж, иргэнтэй шууд харилцана. Цагдаагийн ерөнхий газрын харьяа нэгжийн дарга нар 4 -Цагдаагийн төв байгууллагын дарга, Тэргүүн дэд, дэд дарга, Захиргааны удирдлагын газар, албадын дарга, цагдаагийн төв байгууллагын нэгжийн дарга, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагатай тухайн байгууллагынхаа даргаар уламжлан харилцана. -Хариуцсан чиг үүргийн хүрээнд аймаг, нийслэлийнхээ төрийн болон төрийн бус байгууллагатай харьяалах цагдаагийн байгууллагын даргаар уламжлан харилцана. -Сум, дүүргийнхээ Засаг дарга, Иргэдийн хурлын дарга,тэдгээрийн ажлын алба, зохион байгуулалтын бүтцийн нэгжийн дарга нартай шууд харилцана. -Сум, дүүргийнхээ төрийн болон төрийн бус байгууллага, аж ахуйн нэгж, иргэнтэй шууд харилцана. - Цагдаагийн төв байгууллагын дарга, Тэргүүн дэд, дэд дарга, Захиргааны удирдлагын газар, албадын дарга, цагдаагийн төв байгууллагын нэгжийн дарга нартай шууд харилцана. -Дээд шатны байгууллага, удирдах албан тушаалтантай Цагдаагийн төв байгууллагын удирдлагаар уламжлан харилцана. -Аймаг, нийслэлийнхээ Засаг дарга, Иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлын дарга, тэдгээрийн ажлын алба, зохион байгуулалтын бүтцийн нэгжийн дарга нартай шууд харилцана. -Аймаг, нийслэлийнхээ төрийн болон төрийн бус байгууллага, аж ахуйн нэгж, иргэнтэй шууд харилцана. Алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын удирдлагууд -Хариуцсан чиг үүргийн хүрээнд Цагдаагийн төв байгууллагын дарга, Тэргүүн дэд, дэд, Захиргааны удирдлагын газрын даргаар уламжлан төрийн байгууллагын удирдлага, тухайн байгууллагын зохион байгуулалтын бүтцийн нэгжийн удирдлага, төрийн бус байгууллагатай харилцана. -Аж ахуйн нэгж, иргэнтэй шууд харилцана. Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 162 д/д А5 / А4 ХҮЧИНГҮЙ БОЛГОСОН ХЭВЛЭМЭЛ ХУУДАС / ______ дугаар улирлын байдлаар/ ЖАГСААЛТ ГАРГАСАН: БИЧИГ ХЭРГИЙН АЖИЛТАН Нэр Дугаар Хүчингүй болгосон шалтгаан Тоо ширхэг Мөнгөний хэмжээ Дугаар Хүчингүй болгосон шалтгаан Тоо ширхэг Мөнгөний хэмжээ / Дугаар Тушаал А4 Хавсралт: Маягт ЦБҮАЖ№120.107 Хүчингүй болгосон шалтгаан Тоо ширхэг Мөнгөний хэмжээ Нийт дүн Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Хавсралт: Маягт ЦБҮАЖ№120.129а ШИЙДВЭРЛЭХ ХУГАЦАА ХЭТЭРСЭН БАРИМТ БИЧИГ, ӨРГӨДӨЛ ГОМДЛЫН МЭДЭЭ _______________________ _______________________ ________________ /байгууллагын нэр/ Огноо д/д Товч утга Аль нэгж, хэнд байгаа Хэтэрсэн хугацаа /хоногоор/ Удирдлагын шийдвэр 1 2 3 4 5 МЭДЭЭ ГАРГАСАН: _________________________________________ /албан тушаал, нэр, гарын үсэг/ Хавсралт: Маягт ЦБҮАЖ№120.129б ХАРИУ ИРЭЭГҮЙ БАРИМТ БИЧГИЙН МЭДЭЭ д/д Хаанаас ирэх Аль хэлтэс, нэгжид ирэх Товч утга Саатаж буй хугацаа / хоногоор/ Тайлбар 1 2 3 4 5 6 163 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Хавсралт: Маягт ЦБҮАЖ№120.1212 БАЙГУУЛЛАГЫН ХЭМЖЭЭНД БАРИМТ БИЧГИЙГ ХЯНАН ШИЙДВЭРЛЭСЭН ТУХАЙ МЭДЭЭ, ТАЙЛАН ГАРГАХ ХҮСНЭГТ /.... дугаар сарын байдлаар/ 164 Хугацаандаа шийдвэрлэгдээгүй Хугацааг нь сунгасан Хугацаандаа шийдвэрлэгдсэн байгаа Үүнээс Хугацаанд нь шийдвэрлэсэн Хэлтэс, нэгжийн нэр Бүгд д/д Өнгөрсөн сард ирсэн Хяналтад байгаа баримт бичгүүд Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №120.173а Зохион байгуулалтын нэгжийн байнга хадгалах хадгаламжийн нэгжийн бүртгэлийн загвар БАТЛАВ Зохион байгуулалтын нэгжийн даргын албан тушаалын нэр, гарын үсэг, гарын үсгийн тайлал он . . . сар . . . өдөр БАЙНГА ХАДГАЛАХ ХАДГАЛАМЖИЙН НЭГЖИЙН БҮРТГЭЛ № Дэс дугаар Хэргийн индекс Хадгаламжийн нэгжийн гарчиг Он цагийн хязгаар Хуудасны тоо Тайлбар 1 2 3 4 5 6 Энэ бүртгэлд _____ ээс _____ дугаар бүхий _______________хадгаламжийн нэгж бүртгэв /тоо, үсгээр/ Алгассан дугаар_______________________ Давхардсан дугаар ____________________ Бүртгэл үйлдсэн: албан тушаал, цол гарын үсэг гарын үсгийн тайлал гарын үсэг гарын үсгийн тайлал Хүлээн авсан: албан тушаал, цол .......он . . . сар . . . өдөр /хэмжээ А4 / 165 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №120.173б Зохион байгуулалтын нэгжийн түр хадгалах хадгаламжийн нэгжийн бүртгэлийн загвар БАТЛАВ Зохион байгуулалтын нэгжийн даргын албан тушаалын нэр, гарын үсэг, гарын үсгийн тайлал он . . . сар . . . өдөр ТҮР ХАДГАЛАХ ХАДГАЛАМЖИЙН НЭГЖИЙН БҮРТГЭЛ № Дэс дугаар Хэргийн индекс Хадгаламжийн нэгжийн гарчиг Он цагийн хязгаар Хуудасны тоо Жагсаалтын зүйлийн дугаар, хадгалах хугацаа 1 2 3 4 5 6 Тайлбар 7 Энэ бүртгэлд _____ ээс _____ дугаар бүхий ________________хадгаламжийн нэгж бүртгэв. /тоо, үсгээр/ Алгассан дугаар_______________________ Давхардсан дугаар ____________________ Бүртгэл үйлдсэн: албан тушаал, цол гарын үсэг гарын үсгийн тайлал Хүлээн авсан: албан тушаал, цол гарын үсэг гарын үсгийн тайлал .......он . . . сар . . . өдөр /хэмжээ А4 / 166 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №120.173в Зохион байгуулалтын нэгжийн боловсон хүчний хувийн хэргийн бүртгэлийн загвар БАТЛАВ Зохион байгуулалтын нэгжийн даргын албан тушаалын нэр, гарын үсэг, гарын үсгийн тайлал он . . . сар . . . өдөр БОЛОВСОН ХҮЧНИЙ ХУВИЙН ХЭРГИЙН БҮРТГЭЛ № Дэс дугаар Хэргийн индекс Хадгаламжийн нэгжийн гарчиг Он цагийн хязгаар Хуудасны тоо Жагсаалтын зүйлийн дугаар, хадгалах хугацаа 1 2 3 4 5 6 Тайлбар 7 Энэ бүртгэлд _____ ээс _____ дугаар бүхий ________________хадгаламжийн нэгж бүртгэв. /тоо, үсгээр/ Алгассан дугаар_______________________ Давхардсан дугаар ____________________ Бүртгэл үйлдсэн: албан тушаал, цол гарын үсэг гарын үсгийн тайлал Хүлээн авсан: албан тушаал, цол гарын үсэг гарын үсгийн тайлал .......он . . . сар . . . өдөр /хэмжээ А4 / 167 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №120.176а Байгууллагын байнга хадгалах хадгаламжийн нэгжийн нэгдсэн бүртгэлийн загвар БАТЛАВ БАТЛАВ _________ -ЫН ДЭРГЭДЭХ Байгууллагын даргын албан /Төрийн архивын нэр/ тушаалын нэр, ББНШАЗК-ЫН .... ОНЫ ... ДУГААР гарын үсэг, САРЫН ....-НЫ ӨДРИЙН .... ДУГААР гарын үсгийн тайлал ХУРЛЫН ТЭМДЭГЛЭЛ ..... он ....сар....өдөр ______________________________ /Байгууллагын нэр/ БАЙНГА ХАДГАЛАХ ХАДГАЛАМЖИЙН НЭГЖИЙН БҮРТГЭЛ № /Оны хязгаар/ Дэс дугаар Хэргийн индекс Хадгаламжийн нэгжийн гарчиг Он цагийн хязгаар Хуудасны тоо Тайлбар 1 2 3 4 5 6 Энэ бүртгэлд _____ ээс _____ дугаар бүхий _______________хадгаламжийн нэгж бүртгэв /тоо, үсгээр/ Алгассан дугаар_______________________ Давхардсан дугаар ____________________ Бүртгэл үйлдсэн: Архивын ажилтан /эрхлэгч/ албан тушаал, цол гарын үсэг гарын үсгийн тайлал .......он . . . сар . . . өдөр Дээрх байнга хадгалах хадгаламжийн нэгжийн бүртгэлийг .................................-ын дэргэдэх /байгууллагын нэр/ ББНШК-ын .... оны ....дугаар сарын .....-ны өдрийн .... дугаар хурлаар хэлэлцэв. /хэмжээ А4 / 168 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №120.176б Байгууллагын түр хадгалах хадгаламжийн нэгжийн нэгдсэн бүртгэлийн загвар БАТЛАВ БАТЛАВ _________ -ЫН ДЭРГЭДЭХ Байгууллагын даргын албан /Төрийн архивын нэр/ тушаалын нэр, ББНШАЗК-ЫН .... ОНЫ ... ДУГААР гарын үсэг, САРЫН ....-НЫ ӨДРИЙН .... ДУГААР гарын үсгийн тайлал ХУРЛЫН ТЭМДЭГЛЭЛ ..... он ....сар....өдөр ______________________________ /Байгууллагын нэр/ ТҮР ХАДГАЛАХ ХАДГАЛАМЖИЙН НЭГЖИЙН БҮРТГЭЛ № /Оны хязгаар/ Дэс дугаар Хэргийн индекс Хадгаламжийн нэгжийн гарчиг Он цагийн хязгаар Хуудасны тоо Тайлбар 1 2 3 4 5 6 Энэ бүртгэлд _____ ээс _____ дугаар бүхий _______________хадгаламжийн нэгж бүртгэв /тоо, үсгээр/ Алгассан дугаар_______________________ Давхардсан дугаар ____________________ Бүртгэл үйлдсэн: Архивын ажилтан /эрхлэгч/ албан тушаал, цол гарын үсэг гарын үсгийн тайлал .......он . . . сар . . . өдөр Дээрх түр хадгалах хадгаламжийн нэгжийн бүртгэлийг ....................................-ын дэргэдэх /байгууллагын нэр/ ББНШК-ын .... оны ....дугаар сарын .....-ны өдрийн .... дугаар хурлаар хэлэлцэв. /хэмжээ А4 / 169 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №120.176в Байгууллагын боловсон хүчний хувийн хэргийн бүртгэлийн загвар БАТЛАВ БАТЛАВ _________ -ЫН ДЭРГЭДЭХ Байгууллагын даргын албан /Төрийн архивын нэр/ тушаалын нэр, ББНШАЗК-ЫН .... ОНЫ ... ДУГААР гарын үсэг, САРЫН ....-НЫ ӨДРИЙН .... ДУГААР гарын үсгийн тайлал ХУРЛЫН ТЭМДЭГЛЭЛ ..... он ....сар....өдөр ____________________________ /Байгууллагын нэр/ БОЛОВСОН ХҮЧНИЙ ХУВИЙН ХЭРГИЙН БҮРТГЭЛ № Дэс дугаар Хэргийн индекс Хадгаламжийн нэгжийн гарчиг Он цагийн хязгаар Хуудасны тоо Жагсаалтын зүйлийн дугаар, хадгалах хугацаа 1 2 3 4 5 6 Тайлбар 7 Энэ бүртгэлд _____ ээс _____ дугаар бүхий ________________хадгаламжийн нэгж бүртгэв. /тоо, үсгээр/ Алгассан дугаар_______________________ Давхардсан дугаар ____________________ Бүртгэл үйлдсэн: албан тушаал, цол гарын үсэг гарын үсгийн тайлал Боловсон хүчний асуудал эрхэлсэн зохион байгуулалтын нэгжийн дарга гарын үсэг гарын үсгийн тайлал .......он . . . сар . . . өдөр Дээрх боловсон хүчний хувийн хэргийн бүртгэлийг ...............................-ын дэргэдэх ББНШК-ын /байгууллагын нэр/ .... оны ....дугаар сарын .....-ны өдрийн .... дугаар хурлаар хэлэлцэв. /хэмжээ А4 / 170 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №120.183 Данс үйлдэх загвар Цагдаагийн ерөнхий газрын Төв архивын газар Хамгаалалтын газар Хөмрөг №33 Данс № 1 3см Хамгаалалтын газрын байнга хадгалах баримтын данс 1990-2013 он Дансыг 3% үйлдэнэ Төрийн архивт -2% Байгууллагад – 1% Улаанбаатар хот 2014 он 171 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ГАРЧИГ 1. Байгууллагын нэрийн өөрчлөлт 1 2. Өмнөх үг 2-4 3. Товчилсон үгийн жагсаалт 5 4. Байнга хадгалах баримтын бүртгэл 6-16 5. Сэдэв зүйлийн заагч 17 6. Баримтын шилжүүлэх хүснэгт 18 7. Ном зүйн жагсаалт 19 8. Баталгааны хуудас 20 172 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ХӨМРӨГ ҮҮСГЭГЧИЙН НЭРИЙН ӨӨРЧЛӨЛТИЙН ЖАГСААЛТ д/д Дээд байгууллагын шийдвэр, огноо Оны хязгаар Нэрийн өөрчлөлт 1 2 3 4 1 УБ хотын АДХГЗ-ны 1962.10.15ны өдрийн 120 дугаар тогтоол 1962-1993 Хотын нийгэмлэгүүдийн удирдах товчоо 2 Цагдаагийн ерөнхий газрын даргын 1993.07.09-ны өдрийн 32 дугаар тушаал 1993-2000 Эргүүл хамгаалалтын газар Хэмжээ А4 173 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ӨМНӨХ ҮГ Өмнөх үг хөмрөг үүсгэгч байгууллагын болон архивын хөмрөгийн түүх, түүнчлэн хөмрөгийн баримтын агуулга, бүрэлдэхүүн, эрдэм шинжилгээний лавлах, тэдгээрийн товч тодорхойлолтыг агуулсан баримт бичиг юм. Өмнөх үг нь: 1.Хөмрөг үүсгэгч байгууллагын түүх 2.Хөмрөгийн түүх Хөмрөг үүсгэгч байгууллагын түүх: -Байгууллага үүсэх болсон түүхэн нөхцөл байдал -Байгууллагын чиг үүргийг гүйцэтгэж байсан өмнөх байгууллагын нэр -Байгууллагын анх байгуулагдсан, өөрчлөн зохион байгуулагдсан, татан буугдсан холбогдох байгууллага, албан тушаалтны шийдвэрийн нэр, он, сар, өдөр -Байгууллагын үйл ажиллагааны цар хүрээ, харъяа газрын бүрэлдэхүүн -Төрийн байгууллагын тогтолцоо болон эдийн засаг, нийгэм, улс төр, соёл, шинжлэх ухааны амьдралд тухайн байгууллагын эзэлж буй байр суурь -Байгууллагын нэр болон харъяаллын өөрчлөлт -Байгууллагын бүтэц, түүний өөрчлөлт зэргийг тусгаж он цагийн дарааллын дагуу бичнэ. Хөмрөгийн түүх: -хөмрөгийн баримтыг архивт хүлээн авсан он, сар, өдөр болон хөмрөгийн баримтын он цагийн хязгаар, тоо хэмжээ -хөмрөгийн баримтын бүрэн бүтэн байдал, хадгалалтын түвшин /байнга, түр, 70-н жил, хувийн хэрэг, тусгай төрлийн баримт зэрэг нэр төрлөөр нь бүрдэл, агуулга, дутуу баримтын нэр төрөл, огноо, ирлүүлэхээр зохион байгуулсан ажил/ -хөмрөгийн баримтыг эмхлэн цэгцэлсэн, тодорхойлон бичсэн байдал, онцлог /ЭШТБ-н гэрээний дугаар, огноо, цэгцэлсэн ажилтны нэр, хүлээн авч цэгцэлсэн баримтын тоо хэмжээ, ач холбогдолгүй хадгалах хугацаа дууссан баримтыг устгахаар ангилан ялгасан нэр төрөл, огноо, үйлдсэн данс, бүртгэл, хадгаламжийн нэгжийн дүн тоо, ББНШК, ББНШАЗК-р оруулан хэлэлцүүлсэн тухай/ -хөмрөг үүсгэгч байгууллагын архивын баримт төрийн архивт болон бусад байгууллагын архивын хөмрөгт хадгалагдаж буй талаарх мэдээлэл /Төрийн архивт баримт шилжүүлж байсан ажилтны овог, нэр, баримтын бүрдэл тоо хэмжээ, огноо, актын дугаар/ -хөмрөг үүсгэгч байгууллагын архивын хөмрөгт бусад байгууллага, хувь хүмүүсийн баримт хадгалагдаж буй талаарх мэдээлэл -хөмрөгийн баримтанд тооллого явуулсан арга хэлбэр зэргийг тусгах -Архив хариуцан ажиллаж байсан ажилтнуудын овог, нэр, ажилласан оны хязгаар зэргийг бичнэ. ӨМНӨХ ҮГ БИЧСЭН: АРХИВЫН ЭРХЛЭГЧ ГАРЫН ҮСЭГ ГАРЫН ҮСГИЙН ТАЙЛАЛ ............. оны ......... сарын .......-ны өдөр 174 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ТОВЧИЛСОН ҮГИЙН ЖАГСААЛТ д/д Товчлол Тайлал 1 2 3 А 1 Ардын Депутатуудын Хурлын Гүйцэтгэх Захиргаа АДХГЗ Б 2 ББНШАЗК Баримт бичиг нягтлан шалгах арга зүйн комисс Хэмжээ А4 175 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам БАТЛАВ БАТЛАВ _________ -ЫН ДЭРГЭДЭХ Байгууллагын даргын албан /Төрийн архивын нэр/ тушаалын нэр, ББНШАЗК-ЫН .... ОНЫ ... ДУГААР гарын үсэг, САРЫН ....-НЫ ӨДРИЙН .... ДУГААР гарын үсгийн тайлал ХУРЛЫН ТЭМДЭГЛЭЛ ..... он ....сар....өдөр ХАМГААЛАЛТЫН ГАЗРЫН БАЙНГА ХАДГАЛАХ ХАДГАЛАМЖИЙН НЭГЖИЙН БҮРТГЭЛ 1990-2013 он Х№ Д№ Бүх үсгийн фонд Arial хэмжээ 12 2014 оны 02 дугаар сарын 27-ны өдөр үйлдэв. 1 Хэргийн индекс д/д Улаанбаатар хот Хадгаламжийн нэгжийн гарчиг Он цагийн хязгаар Хуудасны тоо Тайлбар 2 3 4 5 6 2010 он 1 1/1 1.Захиргаа удирдлагын хэлтэс 3-аас дээш бол нэр төрлөөр тусд нь хэрэг болгоно 2 1/2 Дээд газрын тогтоол, захирамж 3 1/3 Эргүүл хамгаалалтын газрын даргын тушаал. Дугаар 01-128 2010.01.02 2010.04.30 245 4 1/4 Эргүүл хамгаалалтын газрын даргын тушаал. Дугаар 129-266 2010.05.01 2010.09.31 248 5 1/5 Эргүүл хамгаалалтын газрын даргын дэргэдэх Зөвлөлийн хуралдааны тэмдэглэл, холбогдох баримт. Дугаар 01-20 2010.01.08 2010.12.05 197 6 1/6 Эргүүл хамгаалалтын газрын үйл ажиллагааны жилийн тайлан 2010 11 2010 13 2. Санхүүгийн тасаг 7 2/7 Эргүүл хамгаалалтын газрын Татварын жилийн тайлан 176 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 1 2 8 2/8 9 2/9 3 4 5 Эргүүл хамгаалалтын газрын жилийн эцсийн тайлан баланс / илтгэх хуудас/ 2010 161 Эргүүл хамгаалалтын газрын Үндсэн хөрөнгийн тооллогын бүртгэл 2010 89 6 Энэ бүртгэлд нийт 9 / есөн / хадгаламжийн нэгж бүртгэв. Энэхүү 9 хадгаламжийн нэгж нь нийт ..... хуудастай болно. Алгассан болон давхардсан дугаар байхгүй. Байнга хадгалах хадгаламжийн нэгжийн бүртгэлийг .............................................. /байгууллагын нэр/ дэргэдэх ББНШК-ын ........ оны ....... дугаар сарын ......-ны өдрийн ............ дугаар хурлаар хэлэлцэв. БҮРТГЭЛ ҮЙЛДСЭН: Б.ЦАЦРАЛ Архив, бичиг хэргийн эрхлэгч ББНШАЗК-ЫН ДАРГА НАРИЙН БИЧГИЙН ДАРГА ГИШҮҮД: Хэмжээ А4 177 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам сэдэв зүйлийн зааГч /Баримтын төрлөөр/ д/д 1 Хадгаламжийн нэгжийн гарчиг 2 Хадгаламжийн нэгжийн дугаар 3 Г 1. Гэрээ 144, 145, 156, 162, 171, 191 Д 2. Дүрэм 154, 161 З 3. Тушаал 28, 96, 122, 127, 132, 140, 149, 157, 165, 172, 179, 185, 192 Т Тайлан 1, 2, 4, 6, 9, 12, 16, 20, 22, 26, 32, 37, 41, 45, 48, 53, 57, 62, 75, 79, 84, 102, 107, 112, 116, 121, 124, 136, 139, 147, 155, 163, 169, 170, 173, 177, 178, 180, 184, 188, 189, 190, 193, 197, 198 5. Тогтоол 131, 134, 142 6. Тодорхойлолт 146 Тооцоо 13, 18, 23, 27, 33, 38, 49, 54, 58, 65, 80, 85, 88, 92, 95, 103, 113, 125, 138, 151 Төлөвлөгөө 8, 15, 25, 31, 36, 40, 44, 47, 52, 56, 61, 64, 68, 71, 74, 78, 83, 87, 91, 94, 101, 106, 111, 120, 135, 153, 160, 168, 176, 183, 196 Төсөв 108, 126 4. 7. 8. 9. Х 10. Хөтөлбөр 164 Хурлын тэмдэглэл 11. 30, 35, 43, 51, 60, 67, 70, 73, 77, 82, 90, 100, 105, 110, 115, 118, 119, 123, 143, 152, 159, 167, 182, 187, 195 НОМ ЗҮЙН ЖАГСААЛТ Байгууллагын архивын ажлын үндсэн заавар ҮАГ. УБ. 2007 он Байгууллагын үйл ажиллагаанд үүссэн удирдлагын нийтлэг баримт бичгийн хадгалах хугацааны үлгэрчилсэн заавар ҮАГ. УБ. 2008 он Хамгаалалтын газрын түүхчилсэн лавлах УБ. 2012 он 178 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам БАТАЛГАА Энэ данс нь ......... /............................................................................./ хуудастай /тоо ба үсгээр/ Алгассан дугаар ........................................................... /тоо ба үсгээр/ Давхар дугаар ............................................................ /тоо ба үсгээр/ БАТАЛГАА БИЧСЭН: Архив, бичиг хэргийн эрхлэгч ................................ /албан тушаалын нэр/ /гарын үсэг/ 179 /Ц.Цацрал/ /гарын үсгийн тайлал/ Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №120.184 БАТЛАВ Байгууллагын даргын албан тушаалын нэр, гарын үсэг, /Төрийн архивын нэр/ гарын үсгийн тайлал БАТЛАВ _________ -ЫН ДАРГЫН, ГАРЫН ҮСЭГ ГАРЫН ҮСГИЙН ТАЙЛАЛ ..... он ....сар....өдөр ТӨРИЙН АРХИВТ БАРИМТ ХҮЛЭЭН АВСАН, ШИЛЖҮҮЛСЭН АКТ № ______________________________ /Үйлдсэн газрын нэр/ ______________________________________ /байгууллагын нэр/ /байгууллагад түр хадгалах хугацаа дууссан байгууллага, татан буугдсан, хувьчлагдсан __________________________________-тай холбогдуулан ______________________ оны баримтыг тэдгээрийн нөөц хуулбар хувь, эрдэм шинжилгээний лавлахын хамт байнгын хадгалалтад хүлээн авав. № Дансны дугаар, нэр Дансны хувийн тоо Хүлээн авсан ХНийн тоо Хосгүй үнэт баримтын тоо Нөөц хуулбар хувийн тоо Тайлбар 1 2 3 4 5 6 7 Бүгд _______________________________________ хадгаламжийн нэгж, нөөц хуулбар /Тоо үсгээр/ хувь хүлээн авав. Төрийн архивын ...... дугаар хөмрөг Шилжүүлсэн ажилтны албан албан тушаалын нэр, гарын үсэг, Хүлээн авсан ажилтны тушаалын нэр, гарын үсэг, гарын үсгийн тайлал гарын үсгийн тайлал ... он ..... сар .... өдөр .... он ..... сар ..... өдөр Хэмжээ А4 180 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №120.1810 Хувийн гаралтай баримт хүлээн авсан актны загвар ______________________________ /Төрийн архивын нэр/ Огноо № Оршин буй газрын нэр ......................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................-ыг үндэслэн /холбогдох хууль тогтоомжийн нэр, заалт, комиссын шийдвэр/ Нэг талаас ............................................................................................................................................... /баримт хүлээлгэн өгсөн хүний нэр, албан тушаал, хаяг, утасны дугаар/ Нөгөө талаас ........................................................................................................................................... / баримт хүлээн авсан архивын ажилтны нэр, албан тушаал/ нар харилцан тохироллцож дараах баримтыг архивт байнга, түр, /доогуур нь зур/ хугацаагаар хадгалуулахаар хүлээлгэн өгөв. Үүнд: Хүлээн авсан баримтын д/д 1 Эрдэм шинжилгээний лавлахуудын нэр Тоо ширхэг 2 3 Он, цаг Төрөл зүйл Тоо хэмжээ Онцлог 4 5 6 7 Баримтанд эрдэм шинжилгээ, техник боловсруулалт хийсэн байдал, чанар 8 БАРИМТ ХҮЛЭЭЛГЭН ӨГСӨН: .......................................................................................... /байгууллагын ажилтны албан тушаал, гарын үсэг/ БАРИМТ ХҮЛЭЭН АВСАН: .................................................................................................. /архивын ажилтны албан тушаал, гарын үсэг/ 181 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №120.1913а ХАДГАЛАМЖИЙН НЭГЖ БҮРДҮҮЛЭХ ЖУРАМ, ТАВИГДАХ ШААРДЛАГА ____________________________ /Төрийн архивын нэр/ ____________________________ /байгууллагын нэр/ Хөмрөг № _____________________________ /зохион байгуулалтын нэгжийн нэр/ Данс № ХН № ХАДГАЛАМЖИЙН НЭГЖИЙН ГАРЧИГ ______________________________________ _____________________________________ /нэмэлт гарчиг, онцлог/ ___________________ Эхэлсэн он, сар ,өдөр ________________ Дууссан он, сар, өдөр ________________ Хуудасны тоо _______________________ Хадгалах хугацааны жагсаалт, зүйлийн дугаар ______________________ Хадгалах хугацаа _____________________ 182 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №120.1910 Дотоод товъёог Дэс дугаар Баримтын он сар өдөр Баримтын тэргүү /гарчиг / Баримтын хуудасны дугаар Тайлбар 1 2 3 4 5 1 2 3 Дүн тоо: _______________________________________баримт бичиг бүртгэв. /тоо, үсгээр/ Дотоод товъёогны хуудасны тоо______________________________________ /тоо, үсгээр/ Дотоод товъёог үйлдсэн: албан тушаал, цол гарын үсэг гарын үсгийн тайлал . . . . . . он . . . сар . . . өдөр /цаасны хэмжээ А4 / 183 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №120.1911 Баталгааны хуудас Энэ хадгаламжийн нэгжид __________________________________хуудас + /тоо, үсгээр/ дотоод товъёогны хуудас __________________бүгд______________________ /тоо, үсгээр/ /тоо, үсгээр/ ______________________________хуудас дугаарлав. Алгассан дугаар________________________________________________ Давхардсан дугаар _____________________________________________ А3, А2 хэмжээтэй хуудасны дугаар _________________________________ Дугтуй наасан, үдсэн хуудасны дугаар_______________________________ Гэмтэлтэй, сэлбэн засагдсан хуудасны дугаар_________________________ Баталгааны хуудас бичсэн: _________________________________________________________________ албан тушаал, цол гарын үсэг гарын үсгийн тайлал ......он . . . сар . . . өдөр /цаасны хэмжээ А4 / 184 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №120.1913б Устгах хэргийн актын загвар БАТЛАВ БАТЛАВ _________ -ЫН ДЭРГЭДЭХ Байгууллагын даргын албан /Төрийн архивын нэр/ тушаалын нэр, ББНШАЗК-ЫН .... ОНЫ ... ДУГААР гарын үсэг, САРЫН ....-НЫ ӨДРИЙН .... ДУГААР гарын үсгийн тайлал ХУРЛЫН ТЭМДЭГЛЭЛ ..... он ....сар....өдөр ______________________________ /Байгууллагын нэр/ Устгах хэргийн акт ¹ ________________________________________________-ыг /байгууллагын баримт бичиг хадгалах хугацааны жагсаалт, гүйцэтгэх ажлын заавар / үндэслэн хадгалах хугацаа дууссан, түүх, эрдэм шинжилгээний болон практик ач холбогдолгүй болсон дараах албан хэргийг устгахаар ялгав. № Албан хэргийн гарчиг Он цагийн хязгаар Түр хадгалах ХН-ийн бүртгэл дэх ХН-ийн дугаар 1 2 3 4 Дүн тоо: ХН-ийн хуудасны тоо Жагсаалтын зүйлийн дугаар, хадгалах хугацаа Тайлбар 5 6 7 _________ хуудас ________________________ албан хэргийг /тоо, үсгээр/ /тоо, үсгээр/ устгахаар ялгав. Баримтын үнэ цэнийг нягтлан шалгасан: _________________________________________________________________ албан тушаал, цол гарын үсэг гарын үсгийн тайлал . . . . . он . . . сар . . . өдөр Дээрх устгах хэргийн актыг .................................. ББНШК-ын ..........оны .... дугаар сарын ...... -ны /байгууллагын нэр/ өдрийн ..... дугаар хурлаар хэлэлцэв. КОМИССЫН ГИШҮҮД: _____________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ -----о0о----- 185 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 121.ӨРГӨДӨЛ, ГОМДОЛ ХҮЛЭЭН АВЧ ШИЙДВЭРЛЭХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: ЦБҮАЖ-119.71, ЦБҮАЖ-119.71а, ЦБҮАЖ-119.71б, ЦБҮАЖ-119.44а Тараасан: 2017.12.20 Дугаар: А/246 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас: 11 121.1.ЗОРИЛГО Иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагаас цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллага, албан тушаалтанд гаргасан санал, хүсэлт, өргөдөл, гомдлыг хүлээн авч, хянан шийдвэрлэхтэй холбогдсон зохион байгуулалтын шинжтэй харилцааг зохицуулахад оршино. 121.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ 121.2.1.Энэ журам нь Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хууль, Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хууль, Зөрчил шалган шийдвэрлэх тухай хуулиар шийдвэрлэвэл зохих өргөдөл, гомдолд хамаарахгүй. 121.2.2.Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллага иргэдийн санал, өргөдөл, гомдлыг хүлээн авч хянаж шийдвэрлэх журам нь Монгол Улсын Үндсэн хууль, Иргэдээс төрийн байгууллага, албан тушаалтанд гаргасан өргөдөл гомдлыг шийдвэрлэх тухай хууль, Захиргааны ерөнхий хууль, Цагдаагийн албаны тухай хууль, Дотоодын цэргийн тухай хууль, Засгийн газрын 2005 оны 67 дугаар тогтоол, Үндэсний архивын ерөнхий газрын даргын 2009 оны 68 дугаар тушаалаар баталсан “Албан хэрэг хөтлөлтийн үндсэн заавар”-т үндэслэнэ. 121.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурьдсан утгаар ойлгоно: “Өргөдөл” - гомдолд зааснаас бусад асуудлаар төрийн байгууллага, албан тушаалтанд хандаж гаргасан хүсэлтийг. Өргөдөл нь санал, мэдэгдлийн шинжтэй байж болно; “Санал” - төрийн ба нутгийн удирдлагын байгууллага, албан тушаалтны үйл ажиллагааг сайжруулах, шинэчлэх талаар гаргасан иргэний хүсэлтийг; “Гомдол” - төрийн байгууллага, албан тушаалтны шийдвэр, үйл ажиллагаагаар иргэдийн хуулиар хамгаалагдсан эрх, эрх чөлөө, ашиг сонирхол зөрчигдсөн гэж үзэж сэргээлгэхээр гаргасан хүсэлтийг; “Өргөдөл, гомдлыг шийдвэрлэх” - өргөдөл, гомдолд дурьдсан асуудлыг бүх талаас нь судлан үзэж, түүний дагуу хууль тогтоомжид нийцүүлэн холбогдох арга хэмжээ авсныг мэдэгдэж, хуульд заасан хугацаанд багтаан хариу өгөх; “Мэдээлэл” - суурин телефон /126/ утсаар болон цахим хэлбэрээр ирүүлсэн цагдаагийн байгууллага, алба хаагчид холбогдох болон үйл ажиллагааны талаарх гомдол, санал, хүсэлтийг. “Захиргааны акт” – Захиргааны ерөнхий хуулийн 37 дугаар зүйлийн 37.1-д зааснаар. 121.4.ИРГЭДЭЭС ГАРГАСАН САНАЛ, ХҮСЭЛТ, ӨРГӨДӨЛ ГОМДЛЫГ ХҮЛЭЭН АВАХ 121.4.1.Цагдаагийн төв байгууллагын суурин телефон /126/ утас болон бичиг хэрэгт бүртгэгдсэн иргэдийн санал, хүсэлт, өргөдөл, гомдлыг төвлөрүүлэн холбогдох газраар шийдвэрлүүлэх, түүнд хяналт тавьж судалгаа дүгнэлт хийх ажлыг Хяналт шалгалт, үнэлгээ, дотоод аудитын ажил хариуцсан нэгж, Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгж тус тус хариуцна. 121.4.2.Цагдаагийн төв байгууллагын удирдлага иргэдийг хүсэлтийнх нь дагуу 7 хоногт нэг удаа хуваарийн дагуу, хөдөө орон нутгаас ирсэн хүмүүс, харьяа байгууллагын алба хаагчийг хуваарь харгалзахгүй хүлээн авч уулзана. 121.4.3.Цагдаагийн төв байгууллага, түүний харьяа алба, нэгж, дотоодын цэргийн штаб, анги, тусгай салбар, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга иргэдийг хүсэлтээр нь хүлээн авч тэдний санал хүсэлтийг сонсож, холбогдох арга хэмжээ авч хариу өгч байх өдөр, цагийн хуваарьтай байна. Амаар гаргасан өргөдөл, гомдлыг хүлээн авч байгаа алба хаагч маягт /ЦБҮАЖ №121.44а/-аар тэмдэглэл үйлдэн өргөдөл, гомдол гаргагчийн гарын үсгийг зуруулна. Гарын үсгээ зурж чадахгүй бол энэ тухай тэмдэглэнэ. Өргөдөл, гомдол гаргагчид маягт /ЦБҮАЖ №121.44а/-ын зохих хэсгийг тасалж, хүлээлгэн өгнө. 121.4.4.Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагад ирүүлсэн санал, өргөдөл, гомдлыг бичиг хэрэгт хүлээн авч бүртгэх, бүртгэл хяналтын картыг зохих журмын дагуу хөтөлж, картыг ирсэн материалын хамт холбогдох алба хаагчдад шилжүүлэн өгч шийдвэрлүүлнэ. 121.4.5.Иргэдийн хүлээн авах байранд ирж гаргасан өргөдөл, гомдлыг хүлээн авсан албан 186 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам хаагч тэмдэглэн авч бүртгэлд оруулна. Тэмдэглэлийг энэ зүйлийн 121.4.3 дахь хэсэгт заасан маягтын дагуу үйлдэнэ. 121.4.6.Санал, өргөдөл, гомдлыг уг ажил хариуцсан алба хаагч шийдвэрлэсний дараа хяналтын картыг шалгаж шийдвэрлэсэн материал, танилцуулгын хамт буцаан авч тооцно. 121.4.7.Бичгээр болон шуудангаар ирүүлсэн өргөдөл, гомдлыг тухайн байгууллагын бичиг хэрэгт хүлээн авч, дарааллын дагуу бүртгэж, түүнийг шийдвэрлэх албан тушаалтанд өдөрт нь багтаан шилжүүлнэ. 121.4.8.Өргөдөл, гомдлыг түүнд холбогдож байгаа албан тушаалтанд өөрт нь шилжүүлэхийг хориглоно. Өргөдөл, гомдлыг эрх бүхий албан тушаалтан шууд хүлээн авч болно. “Нууц”, “Гарт нь” гэж хаягласан өргөдөл, гомдлыг тухайн албан тушаалтанд шууд өгнө. 121.4.9.Ирсэн өргөдөл, гомдолд албан тушаалтныг өөрийг нь холбогдуулсан, эсхүл өргөдөл, гомдол тухайн албан тушаалтны эрх хэмжээнд хамаарахгүй бол бичиг хэргийн эрхлэгчид буцаан өгнө. 121.4.10.Дор дурдсан үндэслэл байвал өргөдөл, гомдлыг хянан үзэхгүй байж болно: а/өргөдөл, гомдол нь тодорхой нэр хаяггүй; б/бага насны хүмүүс буюу шүүхийн шийдвэрээр эрхийн бүрэн чадамжгүйд тооцогдсон этгээд эцэг, эх, асран хамгаалагчаараа төлөөлүүлээгүй бол; в/төрийн тухайн байгууллага, албан тушаалтанд иргэн өмнө нь хандаж байсан асуудлаар өргөдөл, гомдол гаргасан бөгөөд түүнийг дахин хянаж шийдвэрлэх хууль зүйн үндэслэлгүй; г/өргөдөл, гомдолд дурдсан асуудлаар шүүхийн хүчин төгөлдөр шийдвэр байгаа. 121.4.11.Захиргааны акт, захиргааны хэм хэмжээний акт гаргах, захиргааны гэрээ байгуулах замаар иргэн, хуулийн этгээдтэй харилцах үйл ажиллагааг Захиргааны ерөнхий хуульд заасны дагуу шийдвэрлэнэ. 121.5.САНАЛ, ӨРГӨДӨЛ, ГОМДЛЫГ ХЯНАН ШИЙДВЭРЛЭХ ХУГАЦАА, ХАРИУ ӨГӨХ 121.5.1.Иргэдийн санал, өргөдөл, гомдлыг хүлээн авч албан ёсоор бүртгэгдсэн өдрөөс хойш 30 хоногт багтаан шийдвэрлэнэ. Тухайн санал, өргөдөл, гомдлыг газар дээр нь үзэж танилцах, шалгалт, судалгаа хийх зайлшгүй шаардлагатай тохиолдолд эрх бүхий албан тушаалтан 30 хүртэл хоногоор сунгаж болох бөгөөд хугацаа сунгасан тухай өргөдөл гаргагчид мэдэгдэнэ. 121.5.2.Иргэдийн санал, өргөдөл, гомдолд тавьсан асуудал нь цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагын эрхлэн гүйцэтгэх ажлын эрх хэмжээнд хамаарахгүй байвал түүнийг зохих байгууллагад ажлын 3 хоногт багтаан шилжүүлэн өргөдөл гаргагчид бичгээр хариу мэдэгдэнэ. 121.5.3.Санал, өргөдөл, гомдлыг өөрийн харъяа цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагаар шалгуулахаар шилжүүлсэн бол хариуг авч өргөдөл гаргагчид мэдэгдсэнээр шийдвэрлэсэнд тооцож, картыг хаана. Баримт бичгийн шийдвэрлэлтэд хяналт тавих ажлыг байгууллагын хэмжээнд үр дүнтэй, шуурхай зохион байгуулах, мэдээ тайланг үнэн зөв гаргахын тулд албан хэрэг хөтлөлтийн бүртгэл, хяналтын програм хангамжийг ашиглаж болно. 121.5.4.Өргөдөл, гомдлыг шалгаж буй байгууллага, албан тушаалтан, явц байдал, шийдвэрлэлтийн талаарх мэдээллийг цагдаагийн байгууллагын цахим хуудасны “өргөдөл, гомдол” гэсэн хэсэгт оруулна. 121.5.5.Цагдаагийн байгууллагын цахим хуудас нь өргөдөл, гомдол гаргасан иргэний өөрийн гаргасан өргөдөл, гомдлыг лавлах бүртгэлийн дугаар болон түүний регистрийн дугаарын тусламжтайгаар танилцах, хянах боломжийг бүрдүүлсэн байна. 121.5.6.1200 тусгай дугаарын утас, UB 1200 цахим хуудсанд гарсан мэдээллийг шийдвэрлэхдээ энэ зүйлийн 121.5.1, 121.5.2-т заасан хугацааг баримтална. 121.6.САНАЛ, ӨРГӨДӨЛ, ГОМДЛЫН ШИЙДВЭРЛЭЛТЭД ХЯНАЛТ ТАВИХ, СУДАЛГАА ХИЙХ 121.6.1.Санал, өргөдөл, гомдол хугацаандаа шийдвэрлэгдсэн эсэхэд цагдаагийн байгууллагын удирдлага хяналт тавьж ажиллана. 121.6.2.Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагад иргэд, байгууллагаас ирүүлсэн санал, өргөдөл, гомдолд судалгаа хийж нэг асуудлаар давтан ирж байгаа асуудал, иргэдийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхол хэрхэн зөрчигдөж байгаа, түүний шалтгаан, нөхцөлийг тогтоож цагдаагийн төв байгууллагын удирдлагад танилцуулж, холбогдох арга хэмжээ авах үүргийг цагдаагийн төв байгууллагын Хяналт шалгалт, үнэлгээ, дотоод аудитын ажил хариуцсан нэгж, Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгж, Дотоодын цэргийн штаб тус тус хариуцна. 187 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 121.7.СУУРИН ТЕЛЕФОН /126/ УТСААР ГОМДОЛ, МЭДЭЭЛЭЛ, САНАЛ, ХҮСЭЛТ ХҮЛЭЭН АВАХ, ШИЛЖҮҮЛЭХ, ШИЙДВЭРЛЭХ 121.7.1.Суурин телефон /126/ дугаарын утсаар дараахь мэдээллийг хүлээн авна: а/цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллага, алба хаагчийн шийдвэр, үйл ажиллагаагаар иргэдийн хуулиар хамгаалагдсан эрх, эрх чөлөө, ашиг сонирхол зөрчигдсөн гэж үзэж сэргээлгэхээр гаргасан гомдол, хүсэлтийг; б/байгууллагын үйл ажиллагааг сайжруулах, шинэчлэх талаар гаргасан санал, хүсэлтийг; в/Монгол Улсын Үндсэн хууль, бусад хууль тогтоомжид заасан хүний эрх, эрх чөлөөг хэрэгжүүлэхтэй холбогдон иргэдээс гаргасан хүсэлт /мэдэгдэл/-ийг; г/энэ зүйлийн “а”, “б”, “в”-т зааснаас бусад асуудлаар төрийн байгууллага, албан тушаалтанд хандаж гаргасан хүсэлтийг. 121.7.2.Энэ зүйлийн 121.7.1 дэх хэсэгт заасан мэдээлэл /Цаашид “мэдээлэл” гэх/-ийг 24 цагийн хугацаанд тасралтгүй хүлээн авах суурин телефон /126/ утсыг цагдаагийн төв байгууллагын жижүүрт байрлуулж, Аюулгүй байдал хариуцсан нэгж хариуцна. 121.7.3.Аюулгүй байдал хариуцсан нэгж нь суурин телефон /126/ утсаар ирүүлсэн нийт мэдээллийг маягт /ЦБҮАЖ-121.71/-ын дагуу бүртгэлд оруулж, энэ зүйлийн 121.7.1 дэх хэсгийн “а”-т заасан мэдээллийг харъяалах алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад утсаар мэдэгдэж, цахим сүлжээгээр тухай бүр нэн даруй шилжүүлэн, хянан шийдвэрлэж буй эсэхэд хоногийн хугацаанд хяналт тавьж ажиллана. 121.7.4.Жижүүрийн ахлах офицер нь ажлын бус цагаар, эсхүл нэн даруй газар дээр нь шалгах шаардлагатай энэ зүйлийн 121.7.1 дэх хэсгийн “а”-т заасан мэдээллийг тухайн өдрийн ёс журам сахиулах ерөнхий болон ахлах эргүүлийн үүрэг гүйцэтгэж буй цагдаа, дотоодын цэргийн алба хаагчид мэдэгдэж, хянан шийдвэрлүүлэх ажлыг зохион байгуулна. Шаардлагатай тохиолдолд мэдээллийг цагдаагийн төв байгууллага, эсхүл холбогдох цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагын удирдлагад танилцуулж, үүрэг чиглэл авч, биелэлтэд хяналт тавьж ажиллана. 121.7.5.Алба, нэгж, дотоодын цэрэг, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нь цагдаагийн төв байгууллага, эсхүл ёс журам сахиулах хэсгээс шилжүүлсэн мэдээллийг энэ журмын 121.4.4-т заасны дагуу хүлээн авч, холбогдох хууль тогтоомжийн хүрээнд хянан шийдвэрлэж, хариуг иргэнд амаар болон бичгээр өгч, цахим сүлжээнд шийдвэрлэлтийг оруулна. 121.7.6.Жижүүрийн ахлах офицер нь цагдаагийн байгууллага, алба хаагчтай холбоотой гаргасан мэдээллийг дотоод сүлжээгээр дамжуулан цагдаагийн төв байгууллагын Хяналт шалгалт, үнэлгээ, дотоод аудитын ажил хариуцсан нэгж, Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгжид тус тус хүргүүлнэ. 121.7.7.Цагдаагийн төв байгууллагын Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгж нь энэ зүйлийн 121.7.1 дэх хэсгийн “б”, “в”, “г” дахь заалтад заасан мэдээлэлтэй дотоод сүлжээ ашиглан танилцаж, харьяалал тогтоон шилжүүлэх ажлыг зохион байгуулна. 121.7.8.Аюулгүй байдал хариуцсан нэгж нь энэ зүйлийн 121.7.1 дэх хэсгийн “а”, цагдаагийн төв байгууллагын Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгж нь мөн хэсгийн “б”, “в”, “г” дахь заалтад заасан танилцуулах шаардлагатай мэдээллийг Цагдаагийн төв байгууллагын удирдлагад танилцуулж, үүрэг чиглэл авна. 121.7.9.Цагдаагийн төв байгууллагын Хяналт шалгалт, үнэлгээ, дотоод аудитын ажил хариуцсан нэгж, Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгж нь цагдаагийн төв байгууллагын удирдлагаас өгсөн үүрэг чиглэлийн биелэлтийг хангуулж, бичгээр хариуг авна. 121.7.10.Цагдаагийн төв байгууллагын Хяналт шалгалт, үнэлгээ, дотоод аудитын ажил хариуцсан нэгж, Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгж нь энэ зүйлийн 120.7.7, 120.7.8 дахь хэсэгт заасан мэдээллийг цагдаагийн байгууллага хэрхэн шийдвэрлэж байгаад тус тус хяналт тавьж ажиллана. 121.7.11.Аюулгүй байдал хариуцсан нэгж нь цагдаагийн байгууллага, алба хаагчид хамааралгүй мэдээллийг тухайн иргэнд хаана хандах, хэрхэн шийдвэрлэх талаар зөвлөмж, хариуг эцэслэн өгч, энэ тухай тэмдэглэл үйлдэнэ. 121.8.МЭДЭЭЛЭЛ ХАДГАЛАХ, ДОТООД СҮЛЖЭЭНИЙ ПРОГРАМ ХАНГАМЖ БОЛОВСРУУЛАХ, АШИГЛАХ 121.8.1.Энэ журмын 121.7.1-т заасан мэдээллийн ярианы бичлэгийг 60 хүртэл хоногийн хугацаагаар хадгална. Шаардлагатай тохиолдолд ярианы бичлэгийг хуулбарлан авч, тухайн албаны шалгалт болон бусад холбогдох материалд хавсарган хадгална. 188 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 121.8.2.Цагдаагийн төв байгууллагын Мэдээллийн технологи, холбооны ажил хариуцсан нэгж нь суурин телефон /126/ утсыг ёс журам сахиулах хэсэгт байршуулах, ярианы бичлэг хийх, хадгалах, цагдаагийн байгууллага, алба хаагчтай холбоотой мэдээллийг бүртгэх, шилжүүлэх, шийдвэрлэлтэд хяналт тавих зэрэг чиглэлээр ашиглах цахим сангийн програм хангамжийг боловсруулах, засвар үйлчилгээг хариуцна. 121.9.САНАЛ, ӨРГӨДӨЛ, ГОМДЛЫН ТАЙЛАН МЭДЭЭ ГАРГАХ 121.9.1.Иргэд байгууллагаас ирүүлсэн санал, хүсэлт, өргөдөл, гомдлын шийдвэрлэлтийн тайлан мэдээг сар бүрийн 25-ны өдрөөр тасалбар болгож цагдаагийн төв байгууллагын Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгжид батлагдсан маягт /ЦБҮАЖ-№121.71/-аар сар бүрийн 30-ны дотор хүргүүлнэ. 121.9.2.Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгж нь мэдээг улирал тутам нэгтгэн илтгэх хуудсаар цагдаагийн төв байгууллагын удирдлагад танилцуулна. 121.9.3.Иргэд, байгууллагын санал, өргөдөл, гомдлын талаар маргаан гарсан, иргэд, байгууллагын хууль ёсны эрх ашиг зөрчигдсөн тохиолдолд Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгж тухай бүрт нь цагдаагийн төв байгууллагын даргад танилцуулна. 121.9.4.Цагдаагийн төв байгууллагын Хяналт шалгалт, үнэлгээ, дотоод аудитын ажил хариуцсан нэгж нь энэ журмын 121.7.1-т заасан гомдол, мэдээллийг сар, улирал, хагас, бүтэн жилээр өссөн дүнгээр улсын хэмжээнд нэгтгэн судалгаа дүгнэлт хийж, цагдаагийн төв байгууллагын удирдлагад танилцуулна. 121.9.5.Цагдаагийн төв байгууллагын Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгж нь цагдаагийн байгууллага, алба хаагчид холбогдох болон үйл ажиллагааны талаарх гомдол, мэдээлэл, санал, хүсэлтийг энэ зүйлийн 121.9.4-т заасныг нэгтгэн гаргаж, цагдаагийн төв байгууллагын удирдлагад танилцуулна. ---оОо--- 189 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт: ЦБҮАЖ-121.71 Хугацаа хэтэрсэн Гомдол Ажилд орох, суралцахыг хүссэн Ажилд дахин орохыг хүссэн Ажил өөрчлөх, шилжих Захиргааны чөлөө хүссэн Тэтгэвэр, тэтгэмж, орон сууц хүссэн Бусад Санал Өргөдөл Гомдол Бүгд Санал Өргөдөл Гомдол Бүгд 30-60 хоногт 60-90 хоногт 90-ээс дээш хоногт Бүх үлдэгдэл Өргөдөл 1 Бүх шийдвэрлэсэн Өргөдөл, гомдлын утга Санал Бүх хүлээн авсан № Аймаг, нийслэл Үүнээс 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 ---оОо--- 190 Бүгд Огноо ИРГЭД, АЖ АХУЙН НЭГЖ, БАЙГУУЛЛАГА, АЛБА ХААГЧААС ЦАГДАА, ДОТООДЫН ЦЭРГИЙН АЛБАН ТУШААЛТАНД ИРҮҮЛСЭН САНАЛ, ӨРГӨДӨЛ, ГОМДЛЫН НЭГДСЭН ДҮН 22 191 2 1 № Шифр Газар хэлтэс Үзүүлэлт 1 Бүх хүлээн авсан 2 Хууль ёс, хүний эрх чөлөөг зөрчсөн 3 Хэрэг, материал дутуу шалгасан 4 Хэргийн хугацаа хэтэрсэн 5 Бусдыг чирэгдүлж танил тал харсан 6 Хээль хахуул, шан харамж авсан 7 АХ-ийн харьцааны соёл, ёс зүй зөрчсөн 8 9 10 11 12 13 14 15 ---оОо--- 16 17 18 19 Үүнээс 20 21 22 23 24 25 26 Сахилгын арга хэмжээ авсан 27 Шийдвэрлэсэн байдал ИРГЭД, БАЙГУУЛЛАГААС ЦАГДАА, ДОТООДЫН ЦЭРГИЙН АЛБА ХААГЧТАЙ ХОЛБООТОЙ ӨРГӨДӨЛ ГОМДОЛ /20... ОНЫ....-Р САР/ Зөрчлийн төрөл Бусдыг зодож эрх чөлөөнд нь халдсан Ажлын хариуцлага алдсан Архидан согтуурсан Өмч хөрөнгө үрэгдүүлсэн МША болон бусад хууль дүрэм зөрчсөн Цалин тэтгэвэр, тэтгэмж буруу олгосон Хувцасны болон бусад хангамж дутуу олгосон Төсвийн хөрөнгө ашигласан Холбогдсон алба хаагчдын тоо Офицер Ахлагч Энгийн Сонсогч Үүнээс дахин давтан ирсэн ЭХҮ-ээр шилжүүлсэн Ажил, албанаас халсан Цол бууруулсан Цалин бууруулсан Цолын нэмэгдэл хассан Сануулсан 28 Нотлогдоогүй 29 30 31 33 Шийдвэр-лэсэн хугацаа 32 Маягт: ЦБҮАЖ-121.71а Нотлогдсон боловч хуулийн хөөн хэлэлцэх хугацаа хэтэрсэн Бүх шийдвэрлэсэн 30 хоног 30-60 хоног 60-аас дээш буюу хугацаа хэтэрсэн 34 Бүх үлдэгдэл Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт: ЦБҮАЖ №121.71б СУУРИН ТЕЛЕФОН /126/ УТСААР ИРҮҮЛСЭН ГОМДОЛ, МЭДЭЭЛЭЛ, САНАЛ, ХҮСЭЛТ ХҮЛЭЭН АВАХ БҮРТГЭЛ № Гомдол, мэдээлэл, санал, хүсэлт гаргагчийн нэр, хаяг, утас, цахим хаяг Хүлээн авсан огноо, цаг, минут Гомдол, мэдээлэл, санал, хүсэлтийн утга Тэмдэглэл үйлдсэн: /албан тушаал, цол нэр, гарын үсэг/ Хянасан: /албан тушаал, цол, нэр, гарын үсэг/ ---оОо--- 192 Хэрхэн шийдвэрлэсэн Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт: ЦБҮАЖ №121.44а ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГА, АЛБАН ТУШААЛТАНД ГАРГАСАН ӨРГӨДӨЛ, ГОМДОЛ, САНАЛЫГ ХҮЛЭЭН АВСАН ТУХАЙ ТЭМДЭГЛЭЛ Бүртгэлийн дугаар: Он, сар, өдөр, цаг, минут Өргөдөл, гомдол, саналыг хүлээн авсан Газар, хэлтэс, тасаг, хэсэг …………………………………………………………… …………………………………………………………… ……………………………………………….................... .................................................................................... Албан тушаал, цол, нэр …………………………………………………………… …………………………………………………………… ……………………………………………….................... .................................................................................... НЭГ: ӨРГӨДӨЛ, ГОМДОЛ, САНАЛ ГАРГАГЧИЙН ТАЛААР МЭДЭЭЛЭЛ 1. Овог нэр: ……………………………………………….................... .................................................................................... Хүйс Эр Эм 2. Регистр № 3. Эрхэлсэн ажил, сургууль: ………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………… ……........................................................................................................ 4. Оршин суугаа хаяг: …………………………………..аймаг, хот…………….………..…………………………….сум дүүрэг………………. хороо, баг……………………………....……………………………..тоот 5. Холбоо барих: Утас:…………………………………........…… ......................................................................... Он, сар , өдөр, цаг, минут 6.Өргөдөл, гомдлын дэлгэрэнгүй утга /хавсаргасан эд зүйл, баримт сэлтийн талаар дурьдах/ Цахим шуудан ………………………….. Байршил : …………………………… аймаг, хот……….........……..сум дүүрэг ……………................. хороо, баг .......................................... ...тоот ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………… 193 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 1.Цагдаагийн байгууллага дотроо шилжүүлсэн байдал 2.Эрх бүхий байгууллагад шилжүүлсэн байдал 3.Бусад ЦЕГ ЭЦА НХЖХ,ОНБАХА ЗЦА МБА ДЦШ НЦГ Бусад................... Дүүрэг............................................ Орон нутаг.............................................. Шүүх АТГ ТЕГ Бусад:...................................................................... Прокурор Сахилгын шийтгэл ногдуулсан ..................................................................................................................... Зөрчлийн шийтгэл ногдуулсан ..................................................................................................................... Саналыг судалж, зохих арга хэмжээг авсан ..................................................................................................................... 4.Өргөдөл, гомдол, гаргагчид мэдэгдсэн байдал Цахим сайтад өргөдөл, гомдол, мэдээллийн бүртгэлийн дугаар шийдвэрлэлтийг оруулсан. Албан бичгээр хариу өгсөн /огноо, дугаар/ ................................................................... ................................................................... Амаар болон утсаар мэдэгдсэн /огноо, дугаар/ ................................................................. Өргөдөл, гомдол, санал гаргагчийн ............................ гарын үсэг ............................ гарын үсгийн тайлал Гарын үсэг зураагүй талаарх тайлбар ............................ ............................ ............................ …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………..........................…… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………..........................…… 194 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------А. Иргэнд хүлээлгэн өгөх хэсэг: 1.Хүлээн авсан цагдаагийн байгууллага: …................………………………………………… /албан тушаал, цол, нэр/ 2. Он, сар, өдөр, цаг, минут 3.Таны гаргасан өргөдөл, гомдол, саналыг хүлээн авч БҮРТГЭЛ №..................-д оруулав. 4.Шаардлагатай тохиолдолд цагдаагийн байгууллагын ............................. тоот утсанд хандана уу. ХОЁР: ХОЛБОГДОГЧИЙН ТАЛААРХ МЭДЭЭЛЭЛ 1.Овог нэр : ........................................................................ Хүйс Эр Эм 2.Регистр № 3.Эрхэлсэн ажил, сургууль ………………………………………………………………………………………… …........................................………………………………………………………… ……………..……………..……………..……………..……………..……………..… 4.Оршин суугаа хаяг …………………………………..аймаг, хот .………..…….............…. сум дүүрэг ……………….хороо, баг………………………………………..……………..тоот 5.Холбоо барих Утас:…………………………………........ Шаардлагатай үед холбоо барих: ……………..... ................................................................................ Цахим шуудан ...........…………………. ГУРАВ: ШИЙДВЭРЛЭСЭН ОГНОО: ТЭМДЭГЛЭСЭН:_________________________________ /албан тушаал, цол/ ___________________ /гарын үсэг/ ____________________ /гарын үсгийн тайлал/ ХЯНАСАН:____________________________________ /албан тушаал, цол/ ___________________ /гарын үсэг/ ____________________ /гарын үсгийн тайлал/ 195 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Б. Иргэн таны эдлэх эрх, хүлээх үүрэг хариуцлага: Иргэдээс төрийн байгууллага, албан тушаалтанд гаргасан өргөдөл, гомдлыг шийдвэрлэх тухай хуулийн дагуу гаргасан өргөдөл, гомдлыг шалгах хугацаанд таны эдлэх эрх, үүрэг Тус хуулийн 6 дугаар зүйл /Өргөдөл, гомдол гаргагчийн эрх/-д зааснаар дараах эрх эдэлнэ: 1/ Гаргасан өргөдөл, гомдлынхоо хариуг авах, 2/ Өргөдөл, гомдолтойгоо холбогдуулж тайлбар, нотлох баримт гаргах, 3/ Өргөдөл, буцаан авах, гомдлоосоо татгалзаж 4/ Өгсөн хариуг зөвшөөрөөгүй тохиолдолд зохих дээд шатны албан тушаалтанд гомдол гаргах, 5/ Төрийн байгууллага, албан тушаалтанд гаргасан өргөдөл, гомдлоо шийдвэрлүүлэх. Иргэдээс төрийн байгууллага, албан тушаалтанд гаргасан өргөдөл, гомдлыг шийдвэрлэх тухай хуулийн 16 дугаар зүйлд заасны дагуу “өргөдөл, гомдлыг хүлээн авсан өдрөөс хойш 30 хоногт багтаан шийдвэрлэнэ. Шаардлагатай тохиолдолд уг хугацааг тухайн байгууллагын удирдах албан тушаалтан 30 хүртэл хоногоор нэмж сунгаж болно. Хугацаа сунгасан тухай өргөдөл, гомдол гаргагчид мэдэгдэнэ. Саналын шинжтэй өргөдлийн хариуг 90 хоногт багтаан өгнө” гэж заасныг Иргэн та анхаарна уу. В. Цагдаагийн байгууллагаас өргөдөл, гомдол, мэдээллийг шалгаж буй албан тушаалтны талаарх мэдээллийг авах: Иргэн танд олгосон тэмдэглэлийн дугаарыг ашиглан www.police.gov.mn хаягийн “өргөдөл, гомдол, санал” гэсэн хэсэгт хандаж, таны гаргасан өргөдөл, гомдол, саналыг шалгаж буй цагдаагийн байгууллага, албан тушаалтын нэр, хаяг болон шийдвэрлэлтийг үзнэ үү. ---оОо--- 196 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 122.ГЭРЭЭ БАЙГУУЛАХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/246 Хуудас: 2 122.1.ЗОРИЛГО Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагаас бусад байгууллага, хуулийн этгээд, иргэнтэй гэрээ байгуулах, тэдгээрийг бүртгэх, хэрэгжилтэд хяналт тавихтай холбоотой үүссэн зохион байгуулалтын шинжтэй харилцааг зохицуулахад оршино. 122.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ 122.2.1.Энэхүү журмыг нийт цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллага, алба хаагч үйл ажиллагаандаа мөрдөнө. 122.2.2.Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагаас алба хаагчтай хөдөлмөрийн болон алба хаах гэрээ, үр дүнгийн гэрээ байгуулахад энэ журам үйлчлэхгүй. 122.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Захиргааны гэрээ” - хууль тогтоомжид өөрөөр заагаагүй бол захиргааны хууль тогтоомжоор зохицуулах болон захиргааны талаар нэг нь нөгөөдөө захирагдах этгээдүүдийн хооронд байгуулж буй гэрээг; “Иргэний гэрээ” - иргэний хууль тогтоомжийн хүрээнд цагдаагийн байгууллагаас бусад иргэн, байгууллага, хуулийн этгээдтэй байгуулж байгаа гэрээг; “Хөдөлмөрийн гэрээ” – Хөдөлмөрийн тухай хууль1 -ийн 3.1.3-т заасныг. 122.4.ГЭРЭЭ БАЙГУУЛАХ ЭРХ, ТҮҮНИЙГ ШИЛЖҮҮЛЭХ 122.4.1.Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллага нь захиргаа, иргэний, хөдөлмөрийн гэрээ / Цаашид “Гэрээ” гэнэ/ байгуулж болно. 122.4.2.Цагдаагийн төв байгууллагын дарга, дотоодын цэргийн командлагч гэрээ байгуулах эрхийг тушаалаар шилжүүлж болно. 122.2.3.Захиргааны гэрээ байгуулахад Захиргааны ерөнхий хуулийн 52-58 дугаар зүйлийг баримтална. 122.5.ГЭРЭЭГ БҮРТГЭХ, ХЯНАХ 122.5.1.Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагаас байгуулсан бараа, ажил, үйлчилгээ худалдах, худалдан авах гэрээг Цагдаагийн төв байгууллагын Санхүү, аж ахуйн албанд ажлын 3 хоногийн дотор хүргүүлж, бүртгүүлнэ. 122.5.2.Цагдаагийн төв байгууллагын Санхүү, аж ахуйн алба нь нийт цагдаагийн байгууллагын хүрээнд байгуулагдаж буй энэ зүйлийн 122.5.1-т заасан гэрээний нэгдсэн бүртгэл хөтөлнө. 122.5.3.Гэрээ байгуулах гэж буй байгууллага гэрээний эрх зүйн үндэслэл, шаардлага, зохицуулалтын онцлог, хүчин төгөлдөр байх нөхцөл, хариуцлага, маргаан хянан шийдвэрлэх журам, тэдгээрээс үүсэх үр дагаврын асуудлыг сайтар нягтлан шалгасан байвал зохино. 122.5.4.Шаардлагатай гэж үзвэл гэрээний төслийг цагдаагийн төв байгууллагын Хуулийн асуудал хариуцсан нэгжээр хянуулах бөгөөд гэрээ, түүнд холбогдох материалд Хяналт шалгалт, үнэлгээ, дотоод аудитын ажил хариуцсан нэгжээр хяналт-шалгалт, дотоод аудит хийлгэнэ. 122.5.5.Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагын гэрээний үлгэрчилсэн загварыг Хуулийн асуудал хариуцсан нэгж боловсруулж, цагдаагийн төв байгууллагын даргаар батлуулж болно. 122.5.6.Гэрээнд авлигаас урьдчилсан сэргийлэх зорилгоор гэрээний аль нэг тал тухайн гэрээтэй холбоотойгоор авлига, ашиг сонирхлын зөрчил үүссэн тохиолдолд гэрээг нэн даруй цуцлах тухай заалтыг оруулсан байна. 122.5.7.Аливаа байгууллага, иргэний бусад этгээдтэй байгуулах гэрээний үүргийн гүйцэтгэлийг хангах байдлаар гэрээ байгуулахыг хориглоно. 122.5.8.Бусадтай байгуулах гэрээ нь хууль тогтоомжийг зөрчсөн, байгууллагын хуулиар хүлээсэн үндсэн үүрэг зорилго, төрийн албаны мөн чанартай харшилдсан байж болохгүй. 122.5.9.Байгуулагдаж буй гэрээнд гарын үсэг зурах эрхийг зөвхөн тухайн байгууллагын алба хаагчид итгэмжлэлийн үндсэн дээр олгож, биелэлтэд байгууллагын дарга хяналт тавина. 1 Төрийн мэдээлэл эмхтгэл 1999 он, №25 197 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 122.5.10.Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллага нь бусад этгээдтэй байгуулсан гэрээ, түүний үүргийн гүйцэтгэл, үүссэн үр дагавар, маргаан, тэдгээрийн шийдвэрлэлтийн байдлын талаар бүртгэлийг хөтөлж, цагдаагийн төв байгууллагын Санхүү, аж ахуйн албанд улирал бүр хүргүүлнэ. 112.6.ТУСГАЙ МЭРГЭШИЛ ЭЗЭМШСЭН ИРГЭН, ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА ЯВУУЛДАГ ХУУЛИЙН ЭТГЭЭДТЭЙ ГЭРЭЭ БАЙГУУЛАХ 122.6.1.Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагын зарим үйл ажиллагаанд шаардлагатай тохиолдолд судалгаа, дүн шинжилгээ зэрэг тусгай мэргэшил эзэмшсэн иргэн, үйл ажиллагаа явуулдаг хуулийн этгээдтэй хамтран ажиллах, ажил гүйцэтгэх гэрээ байгуулж болно. 122.6.2.Энэ зүйлийн 122.6.1-д заасан гэрээг иргэнтэй байгуулахад сул орон тоон дээр түр гэрээгээр ажиллуулах ба хөлсийг тухай орон тооны цалингийн сангаас зарцуулна. 122.6.3.Гэрээ бүртгэх, хянахад энэ журмын 122.5 дугаар зүйлийг баримтална. ---оОо--- 198 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 123.ТУГ ХЭРЭГЛЭХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: ЦБҮАЖ №122.54, ЦБҮАЖ №122.55 Нэмэлт тайлбар: Тараасан:2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/246 Хуудас: 3 123.1.ЗОРИЛГО Монгол Улсын Засгийн газрын 2017 оны 73 дугаар тогтоолоор батлагдсан “Цагдаагийн албаны бэлгэ тэмдэг, тугны загвар болон туг, бэлгэ тэмдгийг хэрэглэх журам”-ыг хэрэгжүүлэхтэй холбоотойгоор болон тугийг хадгалах, хамгаалах дэг горимыг тогтоон мөрдүүлэхтэй холбогдон үүссэн харилцааг зохицуулахад оршино. 123.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ Цагдаагийн байгууллагын тугийг хэрэглэхэд Засгийн газрын 2017 оны 73 дугаар тогтоолын 2, 3 дугаар хавсралт, Цагдаагийн байгууллагын дотоод албаны дүрэм, Цагдаагийн хүрээний дүрэмд тус тус заасныг баримтлах бөгөөд тэдгээрийг хэрэгжүүлэхэд үүссэн дотоод зохион байгуулалтын шинжтэй харилцааг энэ журмаар зохицуулна. 123.3.ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ТУГИЙГ ЗАЛАХ, АВЧ ЯВАХ 123.3.1.Цагдаагийн төв байгууллага тугтай байна. 123.3.2.Цагдаагийн байгууллагын тугийг дараахь тохиолдолд хүндэтгэлтэйгээр зална: а/Монгол Улсын Ерөнхийлөгч, Улсын Их хурлын дарга, Ерөнхий сайд цагдаагийн төв байгууллагад ирэх; б/төрийн баяр ёслолын ажиллагаанд цагдаагийн бие бүрэлдэхүүн баярын жагсаалаар оролцох; в/Монголын цагдаагийн байгууллагын ой тэмдэглэх; г/цагдаагийн байгууллагын алба хаагчид цагдаагийн тангараг өргөх; д/цагдаагийн хүндэт харуул жагсаж ёслол, хүндэтгэлийн ажиллагаанд оролцох; е/цагдаагийн хүрээний жагсаалын нэгдсэн үзлэг хийх; ж/хүндэтгэл, ёслолын арга хэмжээ зохион байгуулах тухай цагдаагийн төв байгууллагын даргын шийдвэр гарсан. 123.3.3.Цагдаагийн төв байгууллагын тугийг залах, хүндэтгэл, ёслолын арга хэмжээнд авч явахад Цагдаагийн төв байгууллагын даргын тушаалаар туг залагч, тугчин, туг хамгаалагч, тугийн салааг томилно. Танхимд зохион байгуулагдах туг залах хүндэтгэл, ёслолын арга хэмжээнд тугийн салааг оролцуулахгүй байж болно. 123.3.4.Тугийг гаргах, жагсаалд байрлуулах, буцааж залах журмыг Цагдаагийн хүрээний дүрмээр зохицуулна. 123.3.5.Цагдаагийн байгууллагын тугийг түүхэн үйл явдлыг тэмдэглэн өнгөрүүлэх, ажил мэргэжлээрээ тэргүүлсэн, эсхүл онцгой гавьяа байгуулсан цагдаагийн байгууллагад талархал илэрхийлэх ёслолын арга хэмжээний үед байгууллагыг сурталчлах, алдаршуулах зорилгоор цагдаагийн төв байгууллагын харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагуудаар аялуулж болно. 123.4.ТУГИЙГ ХАДГАЛАХ, ХАМГААЛАХ 123.4.1.Цагдаагийн төв байгууллагын тугийг: а/цагдаагийн төв байгууллагын байранд хадгалж, тусгайлан тоноглосон тасалгаа / шилэн хорго/-нд хүндэтгэлтэйгээр байрлуулна; б/Цагдаагийн төв байгууллага байнгын байрлалаас өөр газар түр байрлах үед мөн газарт тусгайлан бэлтгэсэн байранд байрлуулна. 123.4.2.Цагдаагийн байгууллагын тугийг хадгалах, арчлах асуудлыг Захиргааны удирдлагын газрын дарга хариуцан дараахь үүргийг биелүүлнэ: а/тугийг тусгайлан бэлтгэсэн тасалгаа /шилэн хорго/-нд байрлуулан, лацдаж хамгаалах. Туганд улиралд 1 удаа иж бүрэн үзлэг хийж одон, гилбэр, орой, залаа, бүч, иш, гэрний бүрэн бүтэн байдлыг шалгаж, хадгалалт, хамгаалалттай холбоотой илэрсэн дутагдлыг арилгах арга хэмжээ авч энэ тухай цагдаагийн төв байгууллагын даргад бичгээр танилцуулах; 199 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам б/туганд үзлэг хийсэн он, сар, өдөр илэрсэн дутагдал, түүнийг арилгах талаар авсан арга хэмжээ зэргийг тусгасан тусгай бүртгэл хөтлөх. 123.4.3.Хүрээний дарга буюу түүнээс эрх олгогдсон этгээд туганд үзлэг хийхдээ төв байрны дэг журам сахиулагч, туг залагч, тугчин, туг хамгаалагчдыг байлцуулна. 123.4.4.Тугны хамгаалалтыг цагдаагийн төв байгууллагын байрлаж буй төв байрны харуул хамгаалалт, дэг журам хариуцсан албан тушаалтан хариуцна. Туг нь байнгын харуул хамгаалалтад байна. 123.4.5.Туг байрлуулах тасалгаа /шилэн хорго/ нь дохиолол хамгаалалттай, дотоод дэг журам хариуцсан офицерын хяналтад байна. 123.4.6.Тугны байнгын харуул хамгаалалт нь хүлээлцэх дэвтэр хөтлөх ба төв байрны харуул хамгаалалт хариуцсан албан тушаалтан тогтмол танилцаж, биечлэн хүлээлцүүлнэ. 123.4.7.Туг норсон буюу чийг авсан тохиолдолд төв байрны гадна талд сүүдэрт буюу байрны дотор хатаах бөгөөд туг залагч, тугчин, туг хамгаалагчаар хамгаалуулна. 123.4.8.Тугийг байнгын байрлах газраас өөр газар залах, түр байрлуулах үед туганд зориулж автомашин, галт тэрэг, нисдэг тэрэг гаргана. 123.4.9.Тугийг залах, авч явах, буцаан байрлуулах бүрт хүрээний дарга буюу түүнээс эрх олгогдсон болон төв байрны дотоод дэг журам хариуцсан офицер хамтран үзлэг хийж, хүлээлцэнэ. 123.4.10.Татан буугдсан, өөрчлөгдөн зохион байгуулагдсан /нийлүүлэх, нэгтгэх, хуваах, тусгаарлах, өөрчлөх/ шалтгаанаар урд нь хэрэглэж байсан нэгжийн туг, одон тэмдэг, хүндэт нэрийг шинээр байгуулагдсан цагдаагийн байгууллагад үргэлжлүүлэн шилжүүлсэн бол энэ журамд заасанд нийцүүлэн түүнийг залах, авч явах, хадгалах, хамгаалах асуудлыг байгууллагын даргын баталсан дотоод журамдаа тусгаж, мөрдүүлнэ. 123.4.11.Хүндэт нэрийг байгууллагын хаяг, албан бичгийн хэвлэмэл хуудас, маягт дээр бичиж хэрэглэхгүй бөгөөд түүхэн ойн баяр, хүндэтгэлийн арга хэмжээнд ашиглана. 123.4.12.Энэ зүйлийн 123.4.10-д заасан цагдаагийн байгууллагыг татан буулгасан тохиолдолд туг, одон тэмдэг, хүндэт нэрийг шинээр байгуулагдсан зохион байгуулалтын бүтцийн нэгжид хадгалуулах, эсхүл цагдаагийн музейд шилжүүлэх эсэх асуудлыг цагдаагийн төв байгууллагын дарга шийдвэрлэнэ. 123.5. ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ДАЛБАА 123.5.1.Цагдаагийн төв байгууллага нь байгууллагын бэлгэ тэмдэг бүхий далбаатай байна. 123.5.2.Дор дурдсан байгууллага далбаатай байж болно: а/Эрүүгийн цагдаа, Мөрдөн байцаах, Хэрэг бүртгэх, Замын цагдаа, Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдал, Санхүү, аж ахуйн алба, Нийслэлийн цагдаагийн газар, Хамгаалалт хариуцсан нэгж, Сургалт хариуцсан нэгж; б/аймаг дахь цагдаагийн газар, хэлтэс. 123.5.3.Энэ зүйлийн 123.5.1, 123.5.2 дахь хэсэгт заасан далбаа нь мөнх тэнгэрийн буюу /С 050%, М 000%, Ү 000%, К 000%/ хөх өнгөтэй байна. Далбааг үйлдэх, дүрслэхдээ түүний хэмжээнээс үл хамааран тэг, өргөн, уртын 1:2 харьцааг чанд баримтална. Далбааны бүч, ишинд бэхлэх хэмжээг далбааны үндсэн хэмжээнд тооцохгүй. 123.5.4.Энэ зүйлийн 123.5.1 дэх хэсэгт заасан далбааны гурав хуваасны нэгийн хэмжээтэй дундах хэсэгт цагдаагийн байгууллагын бэлгэ тэмдгийг байрлуулна. 123.5.5.Энэ зүйлийн 123.5.2 дахь хэсэгт заасан цагдаагийн байгууллагууд өөрийн байгууллагын онцлогийг тусгасан цагдаагийн төв байгууллагын даргын тушаалаар батлагдсан таних тэмдгийг далбааны гурав хуваасны нэгийн хэмжээтэй дундах хэсэгт байрлуулна. Таних тэмдэгт цагдаагийн байгууллагын бэлгэ тэмдгийг заавал тусгаж, таних тэмдгийн дотор талд байгууллагын нэрийг Монгол хэлээр, монгол бичгээр эсхүл кирилл үсгээр үйлдсэн байна. 123.5.6.Энэ зүйлд заасан далбаанд байрлуулах цагдаагийн бэлгэ тэмдгийн гадна талын хөвөө нь /С 010%, М 000%, Ү 090%, К 000%/ улаан өнгөтэй, дэвсгэр нь /С 092%, М 093%, Ү 006%, К 001%/ тунгалаг хөх өнгөтэй, шонхор шувууны нүд, хушуу, хумс нь /С 000%, М 015%, Ү 100%, К 000%/ алтлаг шар өнгөтэй байна. 123.5.7.Энэ зүйлд заасан далбааг байгууллагын бие бүрэлдэхүүн нэгдэх, хурал зөвлөгөөн хийх, урлаг, спортын арга хэмжээний үед хэрэглэж болно. ---оОо--- 200 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Загвар № ЦБҮАЖ-123.54 ЦАГДААГИЙН ТӨВ БАЙГУУЛЛАГЫН ДАЛБААНЫ ЗАГВАР 1А 1А 1А 3А Загвар № ЦБҮАЖ-123.55 АЛБАД, НЭГЖ, НУТАГ ДЭВСГЭР ХАРИУЦСАН ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ДАЛБААНЫ ЗАГВАР 1А 1А 3А ---оОо--- 201 1А Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 124.БЭЛГЭ ТЭМДЭГ, ТҮҮНИЙГ ХЭРЭГЛЭХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт:ЦБҮАЖ №124.41а, ЦБҮАЖ №124.41б, ЦБҮАЖ №124.41в, ЦБҮАЖ №124.41г, ЦБҮАЖ №124.41д, ЦБҮАЖ №124.41д, ЦБҮАЖ №124.41е, ЦБҮАЖ №124.43 Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/246 Нэмэлт тайлбар: Хуудас: 10 124.1.ЗОРИЛТ Цагдаагийн байгууллагын сүр хүч, цог хийморийн илэрхийлэл болсон цагдаагийн байгууллагын бэлгэ тэмдгийн загвар, түүнийг хэрэглэх журмыг тогтоохтой холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 124.2.ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН БЭЛГЭ ТЭМДЭГ 124.2.1.Цагдаагийн байгууллагын бэлгэ тэмдэг нь түүний сүр хүч, цог хийморийн илэрхийлэл мөн. 124.2.2.Засгийн газрын 2017 оны 73 дугаар тогтоолоор баталсан “Цагдаагийн албаны бэлгэ тэмдгийн загвар”-ыг дагаж мөрдөхөөс гадна цагдаагийн байгууллагын бэлгэ тэмдгийг доорх агуулгаар ойлгоно: а/дугариг улаан хүрээ нь цагдаагийн албаны үйл ажиллагаа бадарч буй гал мэт үргэлж өөдлөн мандаж байхыг бэлгэдэхийн зэрэгцээ монгол цагдаа нь дөрвөн зүг найман зовхист хэнийг ч алагчлалгүй тэгш үйлчилнэ гэсэн утгыг илэрхийлнэ; б/цагаан туузан дээр монгол бичгээр “МОНГОЛЫН ЦАГДАА”, латин үсгээр “POLICE” гэж бичсэн нь уламжлал шинэчлэлийг хослуулж, иргэд, олон нийтийн дэмжлэгийг авч, ариун шударга ажиллахын бэлгэдэл болно; в/Эзэн Чингис хаан Шонхор шувууг хурд хүч, эр зориг, авхаалж самбаа, эрч хүчний бэлгэдэл гэж үзэж байсан. Тиймээс Монголын цагдаагийн албыг цагаан шонхор шувуугаар төлөөлүүлэн төв дунд нь байрлуулж, өндөр тэнгэрт дэлэн нисэж буйг илтгэсэн хөх суурьтай үзүүлсэн нь цагдаагийн алба хэний ч нөлөөнд авталгүй зөвхөн өргөсөн тангарагтаа үнэнч ажиллах утгыг илтгэнэ. Шонхор шувууг дүүрэн татсан нум мэт зохиомжтой дүрсэлсэн нь мөн хурд хүчийг бэлгэдсэн болно; г/дүүрэн татсан нум хэлбэртэй Шонхор шувууны дээр байрлах таван сум нь цагдаагийн ажилтны таван мэдрэхүй нь хурц сэргэг, гаргасан шийдвэр нь онч мэргэн, Алунгоо эхийн багцалсан таван мөс мэт эв найртай байхыг бэлгэдсэн болно. 124.3.БЭЛГЭ ТЭМДГИЙГ ХЭРЭГЛЭХ ЖУРАМ 124.3.1.Засгийн газрын 2017 оны 73 дугаар тогтоолоор баталсан “Цагдаагийн албаны бэлгэ тэмдэг хэрэглэх журам”-ын дагуу цагдаагийн байгууллагын бэлгэ тэмдгийг дор дурдсан зүйл дээр хэрэглэнэ: а/цагдаагийн дүрэмт /гадуур, дотуур/ хувцасны зүүн ханцуйд оёх буюу нааж; б/цагдаагийн байгууллагын хаяг, сонин, сэтгүүлийн нүүр, жуух, баярын бичиг, сайшаалын үнэмлэх, урилга, алба хаагчийн үнэмлэх, нэрийн хуудсанд зурж байрлуулах; в/цагдаагийн байгууллагын бэлгэ дурсгалын зүйл цагдаагийн баг тамирчдын биеийн тамирын хувцас, өмсгөлд; г/цагдаагийн байгууллагын тээврийн хэрэгсэл, автомашинд энэ журмын 124.4 дэх хэсэгт заасны дагуу зурж байрлуулах; д/цагдаагийн албаны техник хэрэгсэл дээр байрлуулах; е/цагдаагийн байгууллагын албан байр, түр байрны гадна талд байрлуулах; ж/цагдаагийн байгууллагын хөдөлмөрийн алдартны самбарын дээд хэсэгт байрлуулах; з/цагдаагийн албаны үйл ажиллагааг сурталчлах. 124.3.2.Хэрэглэх зүйлийн хэмжээнээс хамааруулж цагдаагийн байгууллагын бэлгэ тэмдгийн хэмжээ нь янз бүр байж болох боловч түүний хэмжээний харьцаа, хэлбэр, загвар, өнгийг өөрчилж болохгүй. 124.3.3.Цагдаагийн албаны бэлгэ тэмдгийг бусад хуулийн этгээд, иргэн дуурайлган хийх, хэрэглэхийг хориглоно. 202 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 124.4.БЭЛГЭ, ТЭМДГИЙГ ШУУРХАЙ АЛБАНЫ ТЭЭВРИЙН ХЭРЭГСЭЛД ХЭРЭГЛЭХ 124.4.1.Шуурхай албаны автомашинд “Цагдаагийн байгууллагын бэлгэдэл”, латин үсгээр “Police” гэсэн бичиглэл байрлуулах нь дор дурдсан төрөлтэй байна: а/суудлын /Маягт ЦБҮАЖ №124.41а/; б/жийп /Маягт ЦБҮАЖ №124.41б/; в/бага оврын автобус /Маягт ЦБҮАЖ №124.41в/; г/том оврын тээврийн хэрэгсэл /Маягт ЦБҮАЖ №124.41г/; д/мотоцикл, мопед /Маягт ЦБҮАЖ №124.41д/; е/нисдэг тэрэг /Маягт ЦБҮАЖ №124.41е/. 124.4.2.Цагдаагийн байгууллагын бэлгэ тэмдэг, бичиглэл /“Цагдаагийн байгууллагын бэлгэдэл”, латин үсгээр “POLICE”, төв, орон нутгийн албаны дугаар /индекс/, 102 дугаарын утас/ийг шуурхай албаны автомашинд дор дурдсанаар бичих, эсхүл наана. Үүнд: а/цагаан болон цайвар өнгийн тээврийн хэрэгсэл дээр хар өнгөөр, хар болон хар хөх өнгийн тээврийн хэрэгсэл дээр цагаан өнгөөр; б/бичиглэл /“POLICE”/-ийг автомашины арын болон урд дугуйн хоорондын зайд багтааж 75 градусын налуугаар, хажуугийн будагт гадаргын 70 хувь байхаар, тээшний таг дээр голлуулж босоо шрифтээр; в/бичиглэл /утасны дүрс, 102 дугаар/-ийг автомашины баруун болон зүүн хойд крылоны дээд хэсэгт босоо шрифтээр; г/бичиглэл /индекс болон автомашины албаны дугаар/-ийг автомашины баруун болон зүүн урд крылоны дээд хэсэгт босоо шрифтээр; д/бүхээгний дээр зөвхөн автомашины индекс болон албаны дугаарыг босоо шрифтээр; е/копудны дээд хэсэгт голлуулж, 1/3 хэсгээс ихгүй зайд “Цагдаагийн байгууллагын бэлгэ тэмдэг”-ийг; ж/бичиглэлд “MNS ISO 3098-0:2004 Техникийн баримт бичиг. Шрифт. Ерөнхий шаардлага, стандарт”-ыг баримтлах; з/Тусгай ажиллагааны газрын шуурхай албаны автомашинд “SWAT” гэсэн бичиглэл хэрэглэж болно; и/албаны том оврын тээврийн хэрэгслийн бүхээгний 2 хаалга, автобусны нүүрэн хэсэгт Цагдаагийн бэлэгдэл болон “POLICE” бичиглэлийг маягт /ЦБҮАЖ №124.42ж/-ын дагуу байрлуулж болно; к/тусгай дуут дохиогоор тоноглосон шуурхай албаны автомашинд бичиглэлийг “MNS 4979:2016 Тээврийн хэрэгсэлд ашиглах тусгай дуут болон гэрлэн дохио, стандарт”-ыг баримтлах. 124.4.3.Цагдаагийн байгууллагын шуурхай албаны автомашины албаны дугаар /индекс/-ыг маягт /ЦБҮАЖ №124.43/-ын дагуу тогтоож, хэрэглэнэ. ---о0о--- 203 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №124.41а 204 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №124.41б 205 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 206 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №124.41в 207 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №124.41г 208 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №124.41д 209 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №124.41е 210 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №124.43 ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ШУУРХАЙ АЛБАНЫ АВТОМАШИНЫ АЛБАНЫ ДУГААР /ИНДЕКС/ № Цагдаагийн байгууллага 1. Цагдаагийн төв байгууллага, харьяа нэгж 1.Цагдаагийн ерөнхий газар; 2.Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба; 3.Санхүү, аж ахуйн алба; 4.Хэрэг бүртгэх алба; 5. Мөрдөн байцаах алба; 6. Замын цагдаагийн алба; 7. Тусгай ажиллагааны газар; 8. Нийслэлийн цагдаагийн газар; 9.Бусад. Нийслэлийн дүүрэг 1.Баянгол дүүрэг дэх цагдаагийн нэгдүгээр хэлтэс; 2.Баянгол дүүрэг дэх цагдаагийн хоёрдугаар хэлтэс; 3.Баянзүрх дүүрэг дэх цагдаагийн нэгдүгээр хэлтэс; 4.Баянзүрх дүүрэг дэх цагдаагийн хоёрдугаар хэлтэс; 5.Баянзүрх дүүрэг дэх цагдаагийн гуравдугаар хэлтэс; 6.Чингэлтэй дүүрэг дэх цагдаагийн нэгдүгээр хэлтэс; 7.Чингэлтэй дүүрэг дэх цагдаагийн хоёрдугаар хэлтэс; 8.Хан-Уул дүүрэг дэх цагдаагийн нэгдүгээр хэлтэс; 9.Хан-Уул дүүрэг дэх цагдаагийн хоёрдугаар хэлтэс; 10.Сонгинохайрхан дүүрэг дэх цагдаагийн нэгдүгээр хэлтэс; 11.Сонгинохайрхан дүүрэг дэх цагдаагийн хоёрдугаар хэлтэс; 12.Сонгинохайрхан дүүрэг дэх цагдаагийн гуравдугаар хэлтэс; 13.Сүхбаатар дүүрэг дэх цагдаагийн нэгдүгээр хэлтэс; 14.Сүхбаатар дүүрэг дэх цагдаагийн хоёрдугаар хэлтэс; 15.Багануур дүүрэг дэх цагдаагийн хэлтэс; 16.Налайх дүүрэг дэх цагдаагийн хэлтэс; 17.Багахангай дүүрэг дэх цагдаагийн тасаг. Аймаг 1.Архангай; 2.Баян-Өлгий; 3.Баянхонгор; 4.Булган; 5.Говь-Алтай; 6.Говьсүмбэр; 7.Дархан-Уул; 8.Дорноговь; 9.Дорнод; 10.Дундговь; 11.Завхан; 12.Орхон; 13.Өвөрхангай; 14.Өмнөговь; 15.Сүхбаатар; 16.Сэлэнгэ; 17.Төв; 18.Увс; 19.Ховд; 20.Хөвсгөл; 21.Хэнтий. 2. 3. 211 Автомашины индекс 00... 01... 02... 03... 04... 05... 06... 07... 13... 08... 09... 10... 11... 12... 14... 15... 16... 17... 18... 19... 20... 21... 22... 23... 24... 25... 26... 27... 28... 29... 30... 31... 32... 33... 34... 35... 36... 37... 38... 39... 40... 41... 42... 43... 44... 45... 46... Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 125.ОЙ ТЭМДЭГЛЭН ӨНГӨРҮҮЛЭХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/246 Хуудас: 1 125.1.ЗОРИЛГО Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагууд /Цаашид “Байгууллагууд” гэнэ/-ын үүсч байгуулагдсан ойгоо тэмдэглэн өнгөрүүлэхтэй холбоотой харилцааг зохицуулахад оршино. Байгууллагууд үүсч байгуулагдсан ойгоо /Цаашид “Байгууллагууд ойгоо” гэнэ/ тэмдэглэн өнгөрүүлэхдээ Нийтээр тэмдэглэх баярын болон тэмдэглэлт өдрүүдийн тухай хууль, Засгийн газрын 2010 оны 172 дугаар тогтоол, энэ журам болон холбогдох хууль тогтоомжийг мөрдөнө. 125.2.БАЙГУУЛЛАГЫН ОЙГОО ТЭМДЭГЛЭН ӨНГӨРҮҮЛЭХ 125.2.1.Байгууллагууд үүсч байгуулагдсаны ойгоо тэмдэглэн өнгөрүүлэх хүсэлтээ цагдаагийн төв байгууллагын даргад танилцуулна. 125.2.2.Хүсэлтийг цагдаагийн төв байгууллагын даргын зөвлөлийн хуралдаанаар хэлэлцэж, зөвшөөрөл олгох эсэх асуудлыг шийдвэрлэнэ. 125.2.3.Дор дурдсан байгууллагууд ойгоо 5, 10 жилийн давтамжтай тэмдэглэж болох бөгөөд бусад байгууллагууд ой тэмдэглэхгүй: а/Цагдаагийн төв байгууллага; б/алба, нэгж, дотоодын цэргийн штаб, анги, тусгай салбар, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага; в/Нийслэлийн цагдаагийн газарт санхүүгийн тайлангаа танилцуулдаг түүний харьяа нэгж. 125.2.4.Байгууллагууд ойгоо тухайн жилийн 7 дугаар сард “Цагдаагийн байгууллагын өдөр”өөр тэмдэглэх бөгөөд байгууллагын байгуулагдсан өдрөөр өдөрлөгийн арга хэмжээ зохион явуулж болно. 125.2.5.Байгууллагууд ой болон өдөрлөгийн арга хэмжээг зардал багатай, зөвшөөрөгдсөн ажлын бус нэг өдөр, зөвхөн байгууллагын хэмжээнд тэмдэглэнэ. 125.2.6.Байгууллагууд ойгоо ажлын амжилт, ололт, бүтээлээр угтах ажил зохион, үр дүнг тооцож, эрхэлсэн ажилдаа идэвхи зүтгэл, үр бүтээл гаргасан алба хаагчдыг шагнаж, урамшуулах саналаа цагдаагийн төв байгууллагын даргад танилцуулж шийдвэрлүүлнэ. 125.2.7.Байгууллагын ой тэмдэглэхтэй холбогдуулан аж ахуйн нэгж, байгууллага, хувь хүмүүсээс хандив, тусламж авахыг хориглоно. 125.2.8.Байгууллагууд ойгоо тэмдэглэн өнгөрүүлсэн талаар архивын материал бүрдүүлж хадгална. 125.2.9.Байгууллагууд ойгоо тэмдэглэн өнгөрүүлсэн тухай илтгэх хуудас, ой тэмдэглэх хүрээнд бүрдүүлсэн хөрөнгийн хэмжээ, эх үүсвэр, зардлын тайланг түүнийг тэмдэглэснээс хойш ажлын 7 хоногт багтааж цагдаагийн төв байгууллагад танилцуулна. 125.2.10.Албан үүрэгт нь холбогдолгүй гуравдагч этгээдээс сайн дурын үндсэн дээр хандив, бэлэг өгөх санал тавьсан тохиолдолд энэ тухай нэн даруй цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 140-т заасныг баримтална. ---о0о--- 212 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 126.ГАМШИГ, ГАЛЫН АЮУЛГҮЙ БАЙДЛЫГ ХАНГАХ, УРЬДЧИЛАН СЭРГИЙЛЭХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/246 Хуудас: 2 126.1.ЗОРИЛГО Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагын хэмжээнд гамшиг, галын аюулгүй байдлыг хангахад чиглэсэн үндсэн шаардлагыг тодорхойлж мөрдүүлнэ. 126.2.ГАМШИГ, ГАЛЫН АЮУЛГҮЙ БАЙДЛЫН ЕРӨНХИЙ ШААРДЛАГУУД 126.2.1.Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагын дарга, алба хаагч, ажиллагсад нь галын аюулаас урьдчилан сэргийлэх болон гал унтраах дүрэм, журам, стандартыг хангаж ажиллах үүрэг хүлээнэ. Гамшгийн аюул, болзошгүй хохирлыг бууруулахад чиглэсэн арга хэмжээг “Цагдаагийн байгууллагын дотоод албаны дүрэм”-ийн 7 дугаар зүйлд заасны дагуу авч хэрэгжүүлнэ. 126.2.2.Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагын гамшгаас хамгаалах арга хэмжээг Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 109.4-т зааснаар зохицуулна. Гамшгийн аюулаас урьдчилан сэргийлэх, бэлэн байдлыг хангах чиглэлээр ямар ажил, арга хэмжээ зохион байгуулахыг тодорхой тусгана. 126.2.3.Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллага нь галын дохиолол болон гал унтраах тусгай тоноглол, гарц, орцын зураглалыг гал гарч болзошгүй ажлын байр бүрт байрлуулан, тэдгээрийг тогтмол ажиллагаатай байлгаж, алба хаагч, ажиллагсдыг уг тоноглолыг ашиглаж сургасан байна. 126.2.4.Цагдаагийн төв байгууллага, харьяа алба, нэгж, дотоодын цэргийн штаб, анги, тусгай салбар, нутаг дэвсгэрийн цагдаагийн байгууллага галын аюулгүй байдлыг хангуулах талаар дараахь үндсэн шаардлагыг хэрэгжүүлнэ: а/байгууллагын барилга байгууламж нь гал тэсвэрлэлтийн 2 дугаар зэргээс доошгүй байх; б/байгууллагын модон барилгын хийц бүтцэд галд тэсвэртэй уусмалаар нэвчилгээ хийлгэж гал даах тэсвэрлэлтийн зэргийг дээшлүүлсэн байх; в/галын автомашин нэвтрэн орох зам, гарцыг байнга чөлөөтэй байлгах, засвар хийх болон бусад шалтгаанаар зам гарцыг түр хаах шаардлага гарвал гал түймэртэй тэмцэх байгууллагад урьдчилан мэдэгдсэн байх; г/барилга байгууламж нь аянга хамгаалагчтай, тоног төхөөрөмжүүдэд зохих журмын дагуу газардуулга хийсэн байх; д/байгууллагын байр нь гал унтраах автомат дохиоллын болон усан хангамжийн системээр тоноглогдсон байх; е/байгууллагын байрны цахилгааны шугам, сүлжээний монтаж нь далд хийгдсэн байх ба ил тавигдахаар байвал заавал үл шатах сувагт сүвлэгдсэн байх; ж/агааржуулалтын системийг жилд 2 удаа шалгаж засвар үйлчилгээ хийсэн байх; з/үйлчилгээний болон шуурхай ажлын автомашинуудыг гал унтраагууртай, ажил үйлчилгээнд гарахад нь галын аюулгүй байдлыг хангуулж байх; и/гал зуух, цайны газруудын цахилгаан тоног төхөөрөмжийг улирал тутам шалгаж хэвийн ажиллагааг хангуулах. 126.3.ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ДАРГЫН ЭРХ ХЭМЖЭЭ 126.3.1.Алба, нэгж, дотоодын цэргийн штаб, анги, тусгай салбар, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга галын аюулгүй байдлыг хангуулах зорилгоор дараахь эрх хэмжээг хэрэгжүүлнэ: а/галын аюулгүй байдлын тухай хуультай нийцүүлэн дотоод журмаа баталж, мөрдөх; б/галын аюулгүй байдлыг хангахад чиглэгдсэн техник хэрэгсэл, дохиоллын систем, тоног төхөөрөмжийг худалдан авахад шаардагдах төсөв зардлыг жил бүрийн төсөв, төлөвлөгөөнд тусган хэрэгжүүлэх; в/байгууллагын барилга байгууламжид өргөтгөл, засвар хийх, өрөө тасалгааны зориулалтыг өөрчлөхөд гал түймэртэй тэмцэх байгууллагатай зөвшилцөж холбогдох зөвшөөрөл авч дүгнэлт гаргуулсан байх; г/гал түймэр гарсан үед өмч хөрөнгийг аврах төлөвлөгөө, схем зургийг гаргаж, түүний дагуу шуурхай ажиллах нөхцөлийг хангах; 213 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам д/алба хаагчдад галын хэргийн мэдлэгийг дээшлүүлэх, гал унтраах арга ажиллагаанд сургах зааварчилгааг байгууллагаас урьдчилан өгдөг журмыг хэвшүүлсэн байх; е/байгууллагын бие даасан уурын болон гар галлагаатай уурын зуух, пийшингийн галлагааны горимыг тогтоож, аюулгүй ажиллагааны зааварчилгааг өгсөн байх; ж/гал түймэр унтраах үйл ажиллагаанд дэмжлэг туслалцаа үзүүлэх. 126.4.ХОРИГЛОХ ЗҮЙЛ 126.4.1.Галын аюулгүй байдлыг хангахтай холбоотойгоор байгууллага, алба хаагчдад дараахь үйл ажиллагаа, үйлдлийг хориглоно: а/байгууллагын барилга байгууламж, түүний хийц бүтэц, өрөө тасалгааны зохион байгуулалтыг батлагдсан зураг, төсөлгүй өөрчлөх; б/авралтын зам, гарц, хаалга, шат, хонгил, гэгээвч шатны талбайг хааж таглах, эд зүйл хураах; в/хялбар авалцан асах, тэсэрч дэлбэрэх бодис, хий, шингэнийг зөвшөөрөлгүй өрөө тасалгаанд хадгалах; г/цахилгаан тоног төхөөрөмжийг хүчдэлээс салгахгүй засвар үйлчилгээ хийх, ажлын байр, агуулах фондод технологийн бус аргаар халаах хэрэгсэл ашиглах, гагнуур хийх, ил гал гаргах, тамхи татах; д/гал унтраах багаж хэрэгсэл, усан хангамжийг зориулалтын бус зүйлд ашиглах; е/цахилгаан тоног төхөөрөмж, техник хэрэгсэл, компьютерийг ажил тарсны дараа унтраахгүй орхих. ---оОо--- 214 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 127.ЭРХ ЗҮЙН МЭДЭЭЛЛИЙН САН БҮРДҮҮЛЭХ, АШИГЛАХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/246 Хуудас: 2 127.1.ЗОРИЛГО Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллага, алба хаагчийн үйл ажиллагааг зохицуулж буй Монгол Улсын хууль тогтоомжийн талаарх нэгдсэн мэдээллийн сан бүрдүүлэх, түүнийг ашиглах, түгээх, сурталчлах үйл ажиллагаатай холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 127.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ Монгол Улсын Үндсэн хууль, Цагдаагийн албаны тухай хууль, Дотоодын цэргийн тухай хууль, Хууль тогтоомжийн тухай хууль, Захиргааны ерөнхий хууль, Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмыг боловсруулах, хэрэгжүүлэх /код 103/ журам болон бусад холбогдох хууль тогтоомжийг нийт цагдаагийн байгууллага, алба хаагч нар үйл ажиллагаандаа мөрдөж ажиллана. 127.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурьдсан утгаар ойлгоно. “Хуулийн төсөл” – Хууль тогтоомжийн тухай хуулийн 2.1.3-д зааснаар; “Улсын Их Хурлын бусад шийдвэрийн төсөл” - Хууль тогтоомжийн тухай хуулийн 2.1.4-д зааснаар; “Захиргааны акт” - Захиргааны ерөнхий хуулийн 59.1-д зааснаар; “Захиргааны хэм хэмжээний акт” – Захиргааны ерөнхий хуулийн 59.1-д зааснаар. 127.4.ХУУЛЬД НЭМЭЛТ ӨӨРЧЛӨЛТ ОРУУЛАХ, ШИНЭЧЛЭН НАЙРУУЛАХ, ШИНЭЭР БОЛОВСРУУЛАХ АЖЛЫН ХЭСЭГТ ОРСОН АЛБА ХААГЧДЫН ХҮЛЭЭХ ҮҮРЭГ 127.4.1.Хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах, шинэчлэн найруулах, шинээр боловсруулах ажлын хэсэгт томилогдсон алба хаагч нь цагдаагийн төв байгууллагын даргад танилцуулж, Хуулийн асуудал хариуцсан нэгж энэ тухайгаа албан бичгээр мэдэгдэх ба Хуулийн хэлтэс нь үүрэг чиглэл өгнө. 127.4.2.Цагдаагийн төв байгууллагын Хуулийн асуудал хариуцсан нэгж, цагдаа, дотоодын цэргийн мэргэжлийн алба, нэгжээс албан бичгээр урьдчилан саналыг авч, нэгтгэн танилцуулга, үзэл баримтлал, хуулийн төсөлд тусгуулах саналаа ажлын хэсэгт хүргүүлнэ. 127.4.3.Ажлын хэсгээс боловсруулсан хуулийн анхны төсөл, үзэл баримтлал, танилцуулгыг цагдаагийн төв байгууллагын дарга, Хуулийн асуудал хариуцсан нэгжид өөрийн гаргаж буй санал, дүгнэлт, одоогийн мөрдөгдөж байгаа хуультай харьцуулсан судалгааг давхар ирүүлнэ. 127.4.4.Цагдаагийн төв байгууллагаас хүргүүлсэн санал, дүгнэлтийг хүлээн авсан алба хаагч нь тухайн саналыг ажлын хэсэгт танилцуулж, тусгуулах арга хэмжээг авна. 127.4.5.Хуулийн төсөл боловсруулах ажлын хэсгийн баримталж буй бодлого, шийдвэрийн талаар тухай бүр цагдаагийн төв байгууллагын дарга, Хуулийн асуудал хариуцсан нэгжийг мэдээллээр хангана. 127.5.ХУУЛЬ БОЛОН НИЙТЭЭР ДАГАЖ МӨРДӨХ ШИНЖТЭЙ ЭРХ ЗҮЙН АКТАД НЭМЭЛТ ӨӨРЧЛӨЛТ ОРУУЛАХ, ШИНЭЧЛЭН НАЙРУУЛАХ, ШИНЭЭР БОЛОВСРУУЛАХ САНАЛ ГАРГАХ 127.5.1.Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагаас өөрийн үйл ажиллагаатай холбоотой хууль болон нийтээр дагаж мөрдөх шинжтэй эрх зүйн актад нэмэлт өөрчлөлт, шинэчлэн найруулах, шинээр боловсруулах шаардлагатай гэж үзсэн тохиолдолд цагдаагийн төв байгууллагад энэ тухай саналаа бичгээр ирүүлнэ. 127.5.2.Хуулийн асуудал хариуцсан нэгж нь тухайн санал, дүгнэлтийг судлан үзсэний үндсэн дээр Хууль зүй, дотоод хэргийн яаманд уламжлах эсэх асуудлыг цагдаагийн төв байгууллагын удирдлагад танилцуулж, шийдвэрлүүлнэ. 127.6.ЭРХ ЗҮЙН МЭДЭЭЛЛИЙН САН БҮРДҮҮЛЭХ 127.6.1.Энэ журмын 127.4, 127.5-т заасны дагуу ажлын хэсэгт ажиллаж байгаа болон хууль тогтоомжид нэмэлт, өөрчлөлт оруулах, шинэчлэн найруулах, шинэчлэн боловсруулах саналаа ирүүлэхдээ алба хаагч нь энэ зүйлийн 127.6.4-т заасан шаардлагыг бүрэн хангасан дэлгэрэнгүй танилцуулгыг холбогдох материалын хамт цагдаагийн төв байгууллагын Хуулийн асуудал хариуцсан нэгжид ирүүлнэ. 215 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 127.6.2.Хуулийн асуудал хариуцсан нэгж нь байгууллага, алба хаагчаас ирүүлсэн мэдээлэлтэй танилцаж, шаардлага хангаж буй эсэхийг хянан үзэж нэгдсэн мэдээллийн санд оруулж, тухай бүр баяжилтыг хийнэ. 127.6.3.Эрх зүйн мэдээллийн сангийн цахим програм хангамжийг боловсруулах, засвар үйлчилгээг Мэдээллийн технологи, холбооны ажил хариуцсан нэгж хариуцна. Эрх зүйн мэдээллийн сан нь дараахь үндсэн 5 хэсэг бүхий мэдээллийг агуулна: а/Монгол Улсын хууль, олон улсын гэрээ, конвенци; б/нийтээр дагаж мөрдөх шинжтэй эрх зүйн акт; в/цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам; г/байгууллага, алба хаагчийн эрх ашгийг хамгаалах чиглэлээр шүүхэд төлөөлөн оролцсон материал; д/байгууллага, алба хаагчийн үйл ажиллагаанд ашиглах зөвлөмж. 127.6.4.Хууль болон нийтээр дагаж мөрдөх эрх зүйн хэм хэмжээний актад нэмэлт өөрчлөлт оруулах, шинэчлэн найруулах, шинээр боловсруулах санал нь Хууль тогтоомжийн тухай хууль, Захиргааны ерөнхий хууль болон Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 103-т заасны дагуу шаардлагыг хангасан байвал зохино. 127.6.5.Хуулийн асуудал хариуцсан нэгж ирүүлсэн саналыг судлан үзэж шаардлагатай гэж үзсэн тохиолдолд Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 104-т заасны дагуу цагдаагийн төв байгууллагын даргын зөвлөлийн хуралдаанаар хэлэлцүүлж, шийдвэрийг гаргуулж, холбогдох байгууллагад нь уламжилна. 127.6.6.Цагдаагийн төв байгууллагын Хуулийн асуудал хариуцсан нэгж нь цахим сан дээр үндэслэн цагдаагийн байгууллага, алба хаагчдын үйл ажиллагааг зохицуулсан хууль тогтоомжууд тус бүр дээр хувийн хэрэг нээнэ. Хувийн хэрэгт доорх төрлийн мэдээлэл оруулна: а/хүчин төгөлдөр үйлчилж буй хууль тогтоомж, олон улсын гэрээ, конвенци; б/хууль тогтоомжтой холбогдуулан гаргасан эрх бүхий байгууллагын тайлбар, зөвлөмж; в/хууль тогтоомжид нэмэлт өөрчлөлт оруулах, шинэчлэн найруулах, шинээр боловсруулсан төсөл, үзэл баримтлал, танилцуулга; г/бусад холбогдох баримт сэлт, материалууд. 127.6.7.Хувийн хэргийн материалыг тусгай зориулалт бүхий бичгийн сейфэнд үсгийн дарааллаар хадгална. Тухайн хууль тогтоомж нь хүчингүй болсон тохиолдолд хувийн хэргийг архивын хадгаламжийн нэгж бүрдүүлэн Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 120-д заасны дагуу шилжүүлэх, эсхүл өөртөө хадгална. 127.6.8.Хууль тогтоомжийг мэдээлэх, сурталчлах үйл ажиллагааг Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 103.13.1, 103.13.3-т заасны дагуу цагдаагийн байгууллагад түгээнэ. 127.6.9.Цагдаагийн байгууллагын дарга нь алба хаагчдад үйл ажиллагаатай холбоотой хууль тогтоомжийг таниулах сургалтыг тогтмол зохион байгуулах үүрэгтэй. 127.7.ЭРХ ЗҮЙН НОМЫН САН БАЙГУУЛАХ 127.7.1.Цагдаагийн төв байгууллага, алба, нэгж, дотоодын цэрэг, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нь өөрсдийн дотоод нөөц бололцоондоо тулгуурлан эрх зүйн номын сан байгуулж, үйл ажиллагааг нь дотоод журмаараа зохицуулна. 127.7.2.Цагдаагийн төв байгууллагын эрх зүйн номын сангийн өдөр тутмын үйл ажиллагааг Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгж хариуцаж, номын фондын баяжилт, бусад шаардлагатай техник хэрэгслээр хангах үүргийг Санхүү, аж ахуйн алба хариуцна. 127.7.3.Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгж нь цагдаагийн алба хаагч, ажилтан нарт уншигчийн картыг нээж, гадуур ном, гарын авлага, материалыг ажлын 5 хүртэл хоногийн хугацаанд олгож болно. 127.7.4.Цагдаагийн төв байгууллагын эрх зүйн номын санд байгаа материалын тухай мэдээ мэдээллийг дотоод цахим сайтад байршуулах, эсхүл чухал шаардлагатай номын тухай мэдээллийг алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад тухай бүр мэдэгдэнэ. ---оОо--- 216 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 128.ЭРДЭМТДИЙН ЗӨВЛӨЛ АЖИЛЛУУЛАХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/246 Хуудас: 3 128.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагын хэмжээнд хэрэгжүүлэх төсөл, сургалт, судалгааны ажлын бодлого, чиглэлийг тодорхойлох, нэвтрүүлэн туршихаар бэлтгэж буй ажил, эрх зүйн актын төсөлд онол, арга зүйн зөвлөмж гаргах чиг үүрэг бүхий цагдаагийн төв байгууллагын даргын дэргэдэх Эрдэмтдийн зөвлөл /Цаашид “Зөвлөл” гэнэ/-ийн үйл ажиллагааг зохицуулахад оршино. 128.2.ЗӨВЛӨЛИЙН ЧИГ ҮҮРЭГ 128.2.1.Зөвлөл дараахь асуудлыг цагдаагийн төв байгууллагын даргын үүрэг болгосноор болон Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгжийн саналыг үндэслэн хэлэлцэнэ: а/цагдаагийн байгууллагын хэмжээнд явуулах судалгааны ажлын хэтийн болон ойрын бодлого, үндсэн чиглэлийн төсөл, хэрэгжүүлэх төсөл; б/цагдаагийн байгууллагын бүтэц, зохион байгуулалтын шинэчлэлт, төрөл мэргэжлийн албадын үйл ажиллагаанд нэвтрүүлэн туршихаар бэлтгэж буй саналын төсөл; в/цагдаагийн байгууллага, түүний үйл ажиллагаатай холбоотой бусад хуулийн төсөл, тэдгээрт оруулах нэмэлт, өөрчлөлтийн төсөл; г/Цагдаагийн төв байгууллагын зөвшөөрөл болон санхүүжилтээр хэрэгжүүлсэн эрдэм шинжилгээний төсөл, судалгааны ажлын үр дүнгийн тайлантай холбогдуулан Цагдаагийн төв байгууллагаас өгч буй үнэлгээний урьдчилсан санал; д/Цагдаагийн төв байгууллагын даргын тушаалаар докторын зэрэг эзэмших сургалтад хамрагдах цагдаагийн алба хаагчийн бичих диссертацийн судалгааны сэдвийн төсөл. 128.3.ЗӨВЛӨЛИЙН БҮТЭЦ, БҮРЭЛДЭХҮҮН 128.3.1.Зөвлөл 9-11 гишүүнээс бүрдэнэ. 128.3.2.Зөвлөлийн гишүүнд нэр дэвшүүлэх эрхийг Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгжээр уламжлан Эрүүгийн цагдаа, Мөрдөн байцаах, Хэрэг бүртгэх алба, Мэдээлэл нэгтгэн боловсруулах ажил хариуцсан нэгж, Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба, Замын цагдаа, Санхүү, аж ахуйн алба, Сургалт хариуцсан нэгж эдлэх ба бүрэлдэхүүнийг Цагдаагийн төв байгууллагын даргын тушаалаар батална. 128.3.3.Зөвлөлийн гишүүнээр эрдмийн зэрэг, цол бүхий, нэр хүндтэй цагдаагийн алба хаагч, Монгол Улсын бусад иргэн ажиллана. 128.3.4.Зөвлөлийн дарга, орлогч, нарийн бичгийн даргыг гишүүдээс гаргасан саналыг үндэслэн цагдаагийн төв байгууллагын дарга томилно. 128.3.5.Зөвлөлийг бүрдүүлэхдээ нийгэм /эрх зүй/, техник, байгалийн шинжлэх ухааны болон салбарын тэргүүлэх зэргийн эрдэмтэд, цагдаагийн албадын онцлогийг мэдэх ажлын туршлагатай судлаачид, цагдаагийн алба хаагч бэлтгэх чиг үүрэг бүхий дээд боловсролын сургалтын байгууллагын төлөөллийг оруулахыг эрмэлзэнэ. 128.3.6.Зөвлөлийн дотоод зохион байгуулалтын ажилд зөвлөлийн даргын хүсэлтээр цагдаагийн төв байгууллагын Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгжийн алба хаагчийг оролцуулна. 128.4.ЗӨВЛӨЛИЙН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ХЭЛБЭР 128.4.1.Зөвлөлийн ажлын хэлбэр нь хуралдаан бөгөөд шаардлага гарсан тухай бүр зөвлөлийн дарга зарлан хуралдуулна. 128.4.2.Зөвлөл хэлэлцсэн асуудлаараа зөвлөмж гаргаж, цагдаагийн төв байгууллагын даргад танилцуулна. 128.4.3.Хуралдааны зар, хэлэлцэх асуудлын төслийг 5-аас доошгүй ажлын өдрийн өмнө гишүүдэд урьдчилан хүргүүлнэ. 128.4.4.Хуралдааныг зөвлөлийн дарга, түүний эзгүйд орлогч дарга удирдан явуулна. 128.4.5.Хуралдаан нийт гишүүдээс 50-аас доошгүй хувийн ирцтэй явагдаж олонхийн саналаар 217 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам шийдвэрээ гаргана. Зарчмын өөр байр суурьтай гишүүний саналыг түүний хүсэлтээр тэмдэглэлд хавсаргаж, цагдаагийн төв байгууллагын даргад танилцуулна. Хүндэтгэн үзэх шалтгааны улмаас гишүүн хуралд биеэр оролцох боломжгүй бол түүний бичгээр ирүүлсэн санал тайлбарыг гишүүдэд уншиж өгөн, хурлын ирцэд хамааруулан тооцож болно. 128.4.6.Шаардлагатай бол тодорхой асуудлаар судлаач, ахмад ажилтан, эрдэмтдийн саналыг сонсох зорилгоор зөвлөлийн хуралдаанд урьд оролцуулж болно. 128.4.7.Хурлын үйл ажиллагааны талаар дэлгэрэнгүй тэмдэглэл хөтөлж, түүнд зөвлөлийн дарга, нарийн бичгийн дарга гарын үсэг зурна. 128.5.ЗӨВЛӨЛИЙН ЭРХ, ҮҮРЭГ 128.5.1.Зөвлөл дараахь эрхийг эдэлнэ: а/цагдаагийн байгууллагын бүтэц, үйл ажиллагаа, алба хаагчдын эрх зүйн байдлыг боловсронгуй болгоход чиглэгдсэн хуулийн төсөл, бусад санал боловсруулах судалгааны баг, бүрэлдэхүүнийг томилон ажиллуулах, уг багийн санал, мэдээлэлтэй холбогдуулан зөвлөмж гаргах; б/боловсрол шинжлэх ухааны салбарт идэвхи зүтгэл, үр бүтээлтэй ажиллан судалгааны үр дүн нь цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагаанд нэвтрэн зохих үр дүнгээ өгч буй судлаач, эрдэмтдийг шагнаж урамшуулах санал тавих; в/өөрийн болон гадаад орны адил төрөл мэргэжлийн, түүнчлэн ажлын уялдаа холбоо бүхий бусад байгууллага, их дээд сургууль, эрдэм шинжилгээ, судалгааны хамтлаг, нэгжтэй хамтран төсөл боловсруулах, судалгааны ажил хийх, онол практикийн хурал, зөвлөгөөн, сургалт, семинар зохион байгуулах; г/зөвлөлийн хуралдааны явуулах ая тухтай нөхцөлөөр хангагдах; д/өөрийг чиг үүрэг, санал боловсруулах асуудлын хүрээнд цагдаа, дотоодын цэргийн анги, байгууллагаас мэдээллийг шуурхай авах, нэмэлт материалаар хангагдах; е/зөвлөлийн гишүүд томилолтоор ажиллах үед бичиг баримт, зохих зардал, ажлын хөлс авах; ж/бичиг хэрэг хөтлөн явуулах техник, туслах материалаар хангагдах. 128.5.2.Зөвлөл дараахь үүргийг хүлээнэ: а/жил бүрийн үйл ажиллагааныхаа төлөвлөгөөг хурлаараа хэлэлцэн Цагдаагийн төв байгууллагын даргад танилцуулан саналыг тусган батлуулж, хэрэгжүүлэх; б/үйл ажиллагааныхаа үр дүнг тухай бүр Цагдаагийн төв байгууллагын даргад танилцуулах. 128.6.ЗӨВЛӨЛИЙН ГИШҮҮНИЙ ЭРХ, ҮҮРЭГ 128.6.1.Зөвлөлийн гишүүн дараахь эрхийг эдэлнэ: а/зөвлөлийн хуралдаанаар хэлэлцэж буй асуудалтай холбогдуулан санал бодлоо чөлөөтэй илэрхийлэх, онцлох саналаа хурлын тэмдэглэлд хавсаргах; б/хуралдаанаар асуудлыг хэлэлцэж шийдвэрлэхэд таслах эрхтэй оролцох; в/зөвлөлийн чиг үүрэгт хамаарах асуудлаар бие даан зөвлөмж боловсруулан хуралдаанд хэлэлцүүлэхээр санал гаргах; г/зөвлөлийн бүрэлдэхүүнээс хүсэлтээрээ чөлөөлөгдөх саналаа илэрхийлэх. 128.6.2.Зөвлөлийн гишүүн дараахь үүргийг хүлээнэ: а/зөвлөлийн хуралдаанд оролцох; б/гишүүний хувьд зөвлөлөөс даалгасан үүргийг цаг хугацаанд нь биелүүлж, үр дүнгээ хуралдаанаар хэлэлцүүлэх. 128.6.3.Зөвлөлийн дарга, орлогч дээр дурьдсанаас гадна дараахь эрх, үүрэгтэй: а/Зөвлөлийн дарга: -зөвлөлийн хурлыг товлох, хэлэлцэх асуудлын дарааллыг тогтоох, хурлыг удирдан явуулах; -гишүүдээс хуралд саналаа илэрхийлэх дарааллыг зохицуулах; -зөвлөлд даалгасан үүргийн биелэлтийн явц байдалд хяналт тавьж, цаг хугацаандаа хэрэгжих явдлыг хариуцах; -зөвлөлөөс гарах зөвлөмжийг Цагдаагийн төв байгууллагын даргад танилцуулах. б/Зөвлөлийн орлогч дарга, Зөвлөлийн даргын эзгүйд хурлыг удирдан явуулах болон түүний бусад эрх, үүргийг хэрэгжүүлнэ. в/Зөвлөлийн нарийн бичгийн даргын хүлээх үүрэг: -хурлын зар, хэлэлцэх асуудлын төслийг гишүүдэд хугацаанд нь хүргэх, гүйцэтгэлийн явцын талаар Зөвлөлийн даргад мэдээлэх, хуралдааны бэлтгэл бусад ажлыг хариуцан хангах; 218 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам -хуралдааны дэлгэрэнгүй тэмдэглэлийг хөтөлж, албан ёсны хэлбэрт оруулах; -зөвлөлийн баримт бичгийн эмх цэгц, хадгалалт, архивын асуудал. 128.7.БУСАД Зөвлөлийн гишүүд болон зөвлөлийн дотоод ажилд туслах цагдаагийн төв байгууллагын Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгжийн алба хаагчид ажлын гүйцэтгэлийн үр дүн, хуралд оролцсон цаг, идэвх санаачилгыг нь харгалзан зөвлөлийн даргын саналыг үндэслэн цагдаагийн төв байгууллагын даргын тушаалаар ажлын хөлс-мөнгөн урамшуулал олгоно. ---оОо--- 219 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 129.ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГА, АЛБА ХААГЧААС ТАЙЛАН ТАВИХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/246 Хуудас: 1 129.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 15.1.6, 15.2-д зааснаар цагдаагийн байгууллага, алба хаагчаас иргэний зөвлөл, хариуцсан нутаг дэвсгэрийн оршин суугчид, тэдгээрийн төлөөлөгч нарт болон гэрээгээр хариуцсан байгууллагын хамт олонд тайлан тавих журмыг тогтоохтой холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 129.2.БАРИМТЛАХ БОДЛОГО, ЗАРЧИМ 129.2.1.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагч тайлангаа тавихдаа нээлттэй байх, ил тод, олон нийтийн итгэлийг хүлээж, иргэдийн дэмжлэгийг авч харилцан хамтран ажиллах зарчмыг баримтална. 129.3.ТАЙЛАН ТАВИХ БАЙГУУЛЛАГА, АЛБА ХААГЧ, ХУГАЦАА 129.3.1.Дор дурьдсан байгууллага, алба хаагч тайлангаа тавина: а/аймаг, нийслэл, сум, дүүрэг, хороо зэрэг нутаг дэвсгэр хариуцсан; б/гэрээт байгууллага, алба хаагч; в/сум, хороо хариуцсан хэсгийн төлөөлөгч, хэсгийн байцаагч. 129.3.2.Ажил үүргийн зарчмаар байгуулагддаг цагдаагийн байгууллага, тэдгээрийн алба хаагчид үйлчилдэг хүрээнийхээ хүн ам, тэдний төлөөлөгчдөд тайлангаа тавьж болно. 129.3.3.Тайланг жилд нэгээс доошгүй удаа тавина. Удирдах албан тушаалтны өгсөн үүргийн дагуу болон орон нутгийн иргэдийн хурал, Засаг дарга, Иргэний зөвлөлөөс шаардсан тухайд тайлан тавьж болно. 129.4.ТАЙЛАНГ БЭЛТГЭЖ, ЗОХИОН БАЙГУУЛАХ 129.4.1.Байгууллагын тайланг тухайн байгууллагын даргын зөвлөлийн хуралдаанаар хэлэлцсэний дараа тавина. 129.4.2.Алба хаагч тайлангаа байгууллагын даргад танилцуулсны дараа тавина. 129.4.3.Тайлан тавих ажлыг хэвлэл, мэдээллийн хэрэгслээр мэдээлэн, сурталчилж болно. 129.4.4.Гүйцэтгэх ажил, нууцлах шаардлагатай мэдээллийн эх сурвалж, хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалтын нууцыг тайланд оруулахыг хориглоно. 129.4.5.Тайланг авч хэлэлцэж байгаа байгууллага, иргэдээс гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах ажиллагааг сайжруулахад оролцсон оролцоо, түүний ололт амжилт, зөрчил дутагдал, цаашид авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээний талаарх саналаа тайланд оруулж танилцуулна. 129.4.6.Тайлан тавихад гарсан санал, шүүмжлэл, хүсэлтийг тэмдэглэн авч, түүний дагуу ажил зохиож, хариу өгнө. 129.4.7.Тайланг тавьсан тухай мэдээллийг цагдаагийн дээд шатны байгууллагад хүргүүлнэ. ---оОо--- 220 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 130.ЦАГДААГИЙН ГЭРЭЭТ БОЛОН ТӨЛБӨРТЭЙ ХАМГААЛАЛТЫН ҮЙЛЧИЛГЭЭ ҮЗҮҮЛЭХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/248 Хуудас: 2 130.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагаас гэрээгээр байгууллага, аж ахуйн нэгжийг хамгаалах, төлбөртэй хамгаалалт үйлчилгээ үзүүлэхтэй холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 130.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ 130.2.1.Цагдаагийн байгууллагаас бусад байгууллага, аж ахуйн нэгжтэй харуул хамгаалалтын болон төлбөртэй хамгаалалт, бусад үйлчилгээ үзүүлэх гэрээ байгуулах, гэрээгээр алба хаагч ажиллуулахдаа Цагдаагийн албаны тухай хууль, Цэргийн алба хаагчийн тэтгэвэр, тэтгэмжийн тухай хууль, Хөдөлмөрийн тухай хууль, Төрийн албаны тухай хууль, Засгийн газрын 2017 оны 281 дүгээр тогтоол, Цагдаагийн байгууллагын дотоод албаны дүрэм, Цагдаагийн эргүүл, харуулын дүрэм болон энэ журмыг дагаж мөрдөнө. 130.2.2.Цагдаагийн байгууллагаас гэрээ байгуулахтай холбогдсон асуудлыг зохицуулахдаа энэ журмаас гадна Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 122-т заасан гэрээ байгуулах ерөнхий шаардлагыг баримтална. 130.2.3.Дотоодын цэргээс гэрээт болон төлбөртэй хамгаалалт гүйцэтгэхэд энэхүү журмыг баримталж болох бөгөөд гэрээ байгуулах ажлыг Дотоодын цэргийн штаб хариуцна. 130.3.ГЭРЭЭ БАЙГУУЛАХ 130.3.1.Цагдаагийн байгууллага нь Засгийн газрын тогтоолоор хүлээлгэсэн захиргааны үүргийн дагуу болон байгууллага, аж ахуйн нэгжийн хүсэлтийн үндэслэн бичгээр гэрээ байгуулж хамгаалалт, үйлчилгээ үзүүлж болно. 130.3.2.Засгийн газраас тогтоосон байгууллага, аж ахуйн нэгж, объектын хамгаалалтын гэрээг цагдаагийн төв байгууллагаас гаргасан үлгэрчилсэн загварын дагуу цагдаагийн байгууллагын дарга байгуулж, батлах ба Засгийн газрын тогтоолд заагдаагүй бусад байгууллага, аж ахуйн нэгж, объектыг хамгаалах гэрээг цагдаагийн тухайн байгууллагын даргын санал болон Санхүү, аж ахуйн албаны дүгнэлтийг үндэслэн цагдаагийн төв байгууллагын Дэд бөгөөд Нийслэлийн цагдаагийн газрын дарга батална. 130.3.3.Гэрээг нэг жил хүртэл хугацаатай байгуулах бөгөөд дахин нэг жилээр сунгаж байгуулна. 130.3.4.Гэрээ нь ерөнхий зүйл, гэрээлэгч талуудын болон хамтран хүлээх үүрэг, бусад асуудал, гэрээний төсөв зардлын хавсралт гэсэн хэсгүүдээс бүрдэнэ. 130.3.5.Гэрээний ерөнхий зүйл гэсэн хэсэгт гэрээ байгуулах үндэслэл, зорилгоо тодорхойлж, гэрээ байгуулсан алба хаагчийн албан тушаал, нэрийг дурьдаж, харилцан тохиролцож гэрээ байгуулсан тухай тэмдэглэнэ. 130.3.6.Цагдаагийн байгууллагын хүлээх үүрэгт хамгаалалт үйлчилгээнд ажиллах алба хаагчдын тоог офицер, цагдаа албан тушаалын ангиллаар бичиж, мэргэжлийн удирдлагаар хангах, үүрэгжүүлэх, үнэнч шударга ажиллуулах, ёс зүй, сахилга, ажлын хариуцлагыг өндөржүүлэх, хянаж шалгах, хамгаалуулагч байгууллагын дотоод журам, объектын онцлог, нууц хадгалалтыг хангах, гэрээнд заасан төсөв зардлын дагуу алба хаагчдыг дүрэмт хувцас, баримт бичиг, агсамж, галт зэвсэг, техник тусгай хэрэгслээр хангах, гэрээт цагдаагийн алба хаагчид Цагдаагийн албаны тухай хуульд заасан эрх эдэлж, хүлээх үүргийн талаар заана. 130.3.7.Гэрээлэгч талаас албаны хэрэгцээнд зориулан олгосон автомашин, тавилга, тоног төхөөрөмж, галт зэвсэг, техник, тусгай хэрэгсэл, эд хөрөнгө, орон сууцны бүрэн бүтэн байдлыг хариуцах, мөн талаас тавьсан санал хүсэлт, албан шаардлагыг судалж хариуг өгөх хугацааг зааж тэмдэглэнэ. Гэрээт алба хаагчдыг ажлын байр, орон сууц, тавилга, тоног төхөөрөмж, галт зэвсэг, нэг бүрийн хамгаалах болон холбоо дохиоллын хэрэгслээр хангах, аюулгүй орчинд ажиллуулах, цалин нэмэгдэл бусад хангамжид өөрчлөлт орсон тохиолдолд зөрүүг тооцож олгох, илүү цагаар ажиллуулахгүй байх, өөрийн байгууллагын ажилтны нэг адил үзэж хөнгөлөлт, урамшуулал, шагналд хамруулах, гэрээгээр болон цагдаагийн байгууллага, алба хаагчид хуулиар хүлээлгэсэн 221 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам үүргээс өөр ажил үүрэг гүйцэтгүүлэхгүй байх, гэрээнд тусгагдаагүй шаардлага тавихыг хориглох зэргийг тусгайлан заалт болгож тусгана. 130.3.8.Хамтран хүлээх үүргийн хэсэгт гэрээний биелэлтийг хангахад талууд санаачлагатай ажиллах, гэрээний үүргийн биелэлтийн талаар хамтран ярилцах, дүгнэх, гэрээнд нэмэлт өөрчлөлт оруулах, цуцлах, харилцан мэдээлэл солилцох тухай асуудал, түүнийг шийдэх хугацааны талаар тусгана. 130.3.9.Бусад хэсэгт талуудын маргаантай асуудлыг шийдвэрлэх гарц, гэрээний үйлчлэх хугацаа, гэрээний хугацаанд зарцуулагдах төсөв зардлыг хавсралт ёсоор 2 тал харилцан тохиролцож баталгаажуулан гэрээг хэдэн хувь үйлдэж хаана хадгалагдан хянагдах тухай заана. 130.3.10.Гэрээ батлагдсаны дараа цагдаагийн байгууллагаас алба хаагч ажиллуулж, хамгаалалтын үйлчилгээ үзүүлнэ. Батлагдсан гэрээгүйгээр байгууллага, аж ахуйн нэгж, объектод харуул хамгаалалтын үйлчилгээ үзүүлэхгүй. 130.3.11.Цагдаагийн төв байгууллагын Санхүү, аж ахуйн албанаас цагдаагийн алба хаагчдын жилийн цалин, нэмэгдэл, хувцасны болон бусад зардлын жишиг тооцоог оны эхэнд гарган нийт цагдаагийн байгууллагад хүргүүлж, цагдаагийн байгууллагын хэмжээнд ижил төсөв зардалтай, нэг маягийн гэрээ байгуулах нөхцлийг бүрдүүлнэ. 130.4.ТӨЛБӨРТЭЙ ХАМГААЛАЛТ ХИЙХ 130.4.1.Байгууллага, аж ахуйн нэгжийн хүсэлтээр энэ зүйлийн 130.4.6-д заасан арга хэмжээнд 3 хүртэл хоногийн төлбөртэй хамгаалалтын гэрээ байгуулж батлах, хэрэгжүүлэх эрхийг алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын төсөв захирагч дарга нар эдэлнэ. 130.4.2.Гэрээнд хамгаалалт хүссэн байгууллага, аж ахуйн нэгжийн албан бичгийн утгыг дурдан энэ журмын дагуу гэрээний нөхцөлөө тохиролцон гэрээ байгуулж, хамгаалалтын бэлтгэлийг хангуулна. 130.4.3.Төлбөртэй хамгаалалтын гэрээнд цагдаагийн хэдэн алба хаагч оролцуулан, ямар хугацаагаар хамгаалалт хийх болон талуудын хүлээх үүрэг, хамтран ажиллах, маргаантай асуудлыг шийдвэрлэх, гэрээний төлбөр тооцооны талаар тусгана. 130.4.4.Гэрээгээр төлбөртэй хамгаалалт хийхэд цагдаагийн нэг алба хаагчид 1 цагт оногдох төлбөрийн доод хязгаарыг Дотоодын цэргийн тухай хуулийг дагаж мөрдөх журмын тухай хуулийн 4 дүгээр зүйл, Цагдаагийн байгууллагын дотоод албаны дүрмийн 12.6-д заасныг тус тус баримтална. Тээвэр, хоолны зардлыг тусад нь тооцно. Хамгаалалтын ажиллагаа 4 цагаас илүү хугацаагаар үргэлжлэхээр бол цагдаагийн нэг алба хаагчид ноогдох төлбөрийг цаг тутам 10 хувиар нэмэгдүүлэн тооцно. 130.4.5.Нийслэлийн хэмжээнд хэв журмын хамгаалалтад оролцогчдод зайлшгүй зарцуулах зардлаас үлдсэн хэсгийг цагдаагийн төв байгууллагын гэрээт хамгаалалтын дансанд төвлөрүүлнэ. 130.4.6.Төлбөртэй хамгаалалт, үйлчилгээ үзүүлэх арга хэмжээнд: а/төрөл бүрийн бооцоот уралдаан, тэмцээн; б/бүх төрлийн урлагийн тоглолт, шоу; в/замын хөтөч машин ажиллуулах; г/байгууллага, аж ахуйн нэгжийн сурталчилгаа, хонжворт сугалааны тохирол; д/бэсрэг наадам, төрийн бус олон нийтийн байгууллагаас зохион байгуулж байгаа бусад арга хэмжээ орно. 130.4.7.Төлбөртэй түр хамгаалалт үйлчилгээнд нийт бие бүрэлдэхүүний 40-өөс дээш хувийг оролцуулахгүй. 130.4.8.Бүх нийтээр тэмдэглэн өнгөрүүлдэг баяр наадам, төрийн ёслолын арга хэмжээний хөтөлбөрт орсон уралдаан, тэмцээн, урлагийн тоглолт, нийтийн зугаалга, цэнгүүнийг төлбөртэйгөөр хамгаалахгүй. 130.4.9.Нийтийг хамарсан арга хэмжээний хамгаалалтад нутаг дэвсгэрийн цагдаагийн байгууллагын хүч, хэрэгсэл хүрэлцэхгүй бол нэмэгдэл хүч, хэрэгсэл авах саналаа цагдаагийн төв байгууллагад тавьж, шийдвэрлүүлнэ. 130.4.10.Нам, улс төрийн хүчин, хувь хүний явцуу эрх ашгийг хамгаалах зорилгоор гэрээ байгуулахыг хориглоно. 130.4.11.Гэрээлэгч талын зохион байгуулалтын үйл ажиллагаанаас үүссэн сөрөг үр дагаврыг цагдаагийн байгууллага хариуцахгүй. ---оОо--- 222 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 131.ГАДААДЫН БАЙГУУЛЛАГА, ИРГЭНТЭЙ ХАРИЛЦАХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/246 Хуудас: 2 131.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллага, алба хаагчаас гадаад улсын дипломат байгууллага, олон улсын төрийн болон төрийн бус байгууллага, гадаадын хөрөнгө оруулалттай аж ахуйн нэгж, гадаадын байгууллага /Цаашид “Гадаадын байгууллага” гэнэ/, иргэнтэй харилцах дэг горимыг тогтооход оршино. 131.2.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дор дурдсан нэр томьёог дараахь утгаар ойлгоно: “Гэмт хэрэг, зөрчилтэй холбоотой асуудал” – Эрүүгийн хууль, Зөрчлийн тухай хуулиар хамгаалагдсан харилцаанд зөрчсөн үйлдэл, эс үйлдэхүйн талаар; “Мэдээлэл” – аливаа эх сурвалжаас ирүүлсэн үйл явдлын талаарх баримт сэлт, эсхүл түүнийг агуулсан зүйлийг; “Хүсэлт, лавлагаа” – гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах чиг үүргийн хүрээнд гадаад, дотоодын эрх бүхий байгууллага, албан тушаалтнаас хандаж буй хандалтыг; “Гадаадын байгууллага” – гадаад орноос Монгол Улсад суугаа дипломат төлөөлөгчийн газар, олон улсын байгууллага, гадаад орны цагдаагийн байгууллага болон хууль сахиулах бусад байгууллагыг; “Дотоодын байгууллага” –алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагыг. 131.3.БАРИМТЛАХ БОДЛОГО 131.3.1.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагч нь үйл ажиллагаандаа Монгол Улсын Үндсэн хууль, Цагдаагийн албаны тухай хууль, Монгол Улсын олон улсын нэгдэн орсон гэрээ, конвенц, түүнд нийцүүлэн гаргасан эрх зүйн акт, энэ журмыг баримтална. 131.3.2.Энэ журамд заасан асуудлаар гадаадын байгууллагатай харилцахдаа тухайн улсын хэл болон англи хэлээр харилцах бодлогыг баримтална. Тухайн улсын хэлийг мэдэхгүй шалтгаанаар хүсэлтийг хүлээн авахгүй байх, уламжлахаас татгалзах үндэслэл болохгүй бөгөөд холбогдох хууль тогтоомжид заасны дагуу шийдвэрлэх үүрэгтэй. 131.3.3.Монгол Улсад үйл ажиллагаа явуулж буй гадаадын байгууллагатай бичгээр харилцахдаа Монгол хэлээр харилцана. Гадаадын байгууллага хүсэлт гаргавал бичгийн орчуулгыг тухайн улсын хэл эсвэл англи хэл дээр хүргүүлнэ. 131.3.4.Гадаадын байгууллагад илгээх баримт бичгийн орчуулгатай холбоотой зардлыг тухай бүр Цагдаагийн төв байгууллагын Санхүү, аж ахуйн албанд хүсэлт тавьж шийдвэрлүүлнэ. 131.3.5.Эрүүгийн хэргийн талаар эрх зүйн туслалцаа үзүүлэх болон гэмт хэргийн холбогдогч шилжүүлэх асуудлыг Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 313, 314-т зааснаар тус тус зохицуулна. 131.4.ГАДААДЫН БАЙГУУЛЛАГА, ИРГЭНТЭЙ ХАРИЛЦАХ 131.4.1.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагч нь дипломат бус гадаадын байгууллагатай харилцах асуудлыг цагдаагийн төв байгууллагын Гадаад харилцааны ажил хариуцсан нэгжид урьдчилан танилцуулан зөвшөөрөл авч, харилцсан асуудлын явц байдал, үр дүнгийн талаар танилцуулгыг ажлын 3 хоногт ирүүлнэ. 131.4.2.Цагдаагийн байгууллага, албан хаагчаас дипломат төлөөлөгчийн газартай харилцах тухай хүсэлтээ цагдаагийн төв байгууллагын дарга болон Гадаад харилцааны ажил хариуцсан нэгжид бичгээр гаргаж шийдвэрлүүлнэ. 131.4.3.Гадаадын байгууллага, иргэнээс уулзалт, ярилцлага хийх, хамтран ажиллах санал, хүсэлт хүлээн авсан бол энэ талаар Гадаад харилцааны ажил хариуцсан нэгжээр уламжлуулан цагдаагийн төв байгууллагын даргад танилцуулж, өгсөн үүрэг, чиглэлийг хэрэгжүүлнэ. 131.4.4.Гадаадын байгууллага, иргэн цагдаагийн алба хаагчийг хүлээн авалт, цайллага, зоогт урьсан, гадаад улсад зорчих, аялах, амрах санал тавьсан бол энэ тухай гадаад харилцааны ажил хариуцсан нэгжээр дамжуулан цагдаагийн төв байгууллагын даргад танилцуулж, зөвшөөрөл авна. 131.4.5.Монгол Улсын иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагаас гадаад улсад зохиогдох арга хэмжээнд алба хаагчийг оролцуулах санал тавьсан бол энэ тухай Гадаад харилцааны ажил хариуцсан нэгжээр дамжуулан цагдаагийн төв байгууллагын даргад танилцуулж, зөвшөөрөл авна. 223 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 131.4.6.Алба хаагчийг гадаад улсад зохион байгуулагдах хурал, семинар, сургалт, бусад арга хэмжээнд оролцохыг зөвшөөрсөн тохиолдолд цагдаагийн төв байгууллагын дарга тушаал гаргана. 131.4.7.Гадаадын байгууллага, иргэн нь албан хэрэгцээнд зориулж техник хэрэгсэл, бусад зүйлийг хандивласан, бэлэглэсэн бол хүлээн авсан байгууллага, алба хаагч энэ тухай Санхүү, аж ахуйн алба, Гадаад харилцааны ажил хариуцсан нэгжид тухай бүр бичгээр мэдэгдэнэ. 131.4.8.Цагдаагийн байгууллага нь гадаад харилцааны чиглэлээр хэрэгжүүлсэн ажлын тайланг хагас жилээр 7 дугаар сарын 5-ны дотор, бүтэн жилээр 12 дүгээр сарын 25-ны дотор, хэрэгжүүлэхээр төлөвлөж буй ажлын танилцуулгыг хагас жилээр 6 дугаар сарын 25-ны дотор, бүтэн жилээр 12 дугаар сарын 20-ны дотор Гадаад харилцааны ажил хариуцсан нэгжид хүргүүлнэ. 131.4.9.Энэ зүйлийн 131.4.4-131.4.6-т заасан тохиолдол бүрт ажлын 3 хоногт багтаан оролцсон арга хэмжээний талаарх илтгэх хуудас, түүний дагуу хэрэгжүүлэх арга хэмжээний санал, гэрэл зураг, сургалтын гарын авлага, албаны гадаад паспортыг цагдаагийн төв байгууллагын Гадаад харилцааны ажил хариуцсан нэгжид ирүүлж, санхүүгийн тооцоог ажлын 5 хоногт багтаан хийнэ. Гадаад харилцааны хэлтэс нь илтгэх хуудсыг нэгтгэн сар тутам цагдаагийн төв байгууллагын даргад танилцуулна. 131.4.10.Шаардлагатай гэж үзвэл цагдаагийн алба хаагчийн оролцсон гадаад арга хэмжээний талаар сургалт зохион байгуулах, эсхүл үр дүнг цагдаагийн төв байгууллагын даргын зөвлөлийн хуралдаанаар хэлэлцэнэ. 131.4.11.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагч нь гадаад улсаас Монгол Улсад суугаа дипломат төлөөлөгчийн газартай харилцах, гадаадын эсхүл олон улсын байгууллагад гишүүнээр элсэх, тэдгээртэй хамтран ажиллах, төсөл хэрэгжүүлэх, урилгаар явах санал, хүсэлтээ энэ зүйлийн 131.4.5-д заасны дагуу шийдвэрлүүлнэ. 131.5.БУСАД 131.5.1.Хилийн бүсийн цагдаагийн байгууллага болон бусад албадаас гадаад улсын хууль сахиулах байгууллагатай хамтын ажиллагааны бичиг баримт байгуулах тохиолдолд цагдаагийн төв байгууллагын Гадаад харилцааны ажил хариуцсан нэгжээр уламжлуулан цагдаагийн төв байгууллагын даргаас зөвшөөрөл авна. 131.5.2.Цагдаагийн төв байгууллагын дарга гадаадын байгууллагатай хамтын ажиллагааны баримт бичиг байгуулах эрхийг Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 122-т заасны дагуу олгоно. 131.5.3.Гадаад харилцааны ажил хариуцсан нэгж нь цагдаагийн байгууллагаас гадаадын байгууллагатай байгуулсан хамтын ажиллагааны бичиг баримтын нэгдсэн бүртгэлийг хөтөлж, хувийг хадгална. 131.5.4.Цагдаагийн алба хаагч нь хувийн хэргээр гадаадад зорчихдоо тухайн байгууллагын даргаас зөвшөөрөл авна. Байгууллага нь олгосон зөвшөөрлийн нэгдсэн бүртгэлийг хөтөлнө. 131.5.5.Монгол Улсад суугаа гадаад улсын дипломат төлөөлөгчийн газарт цагдаагийн алба хаагчийн тодорхойлолтыг энэ журмын 131.5.4-т заасан зөвшөөрлийг үндэслэн дараахь нэгжээс хүргүүлнэ: а/цагдаагийн төв байгууллагын Гадаад харилцааны ажил хариуцсан нэгж нь алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга, цагдаагийн төв байгууллага, Мэдээллийн технологи, холбооны ажил хариуцсан нэгж, Мэдээлэл шуурхай удирдлагын ажил хариуцсан нэгж, Бүртгэл хяналт хариуцсан нэгж, Тусгай нэгж, Гэрч, хохирогчийг хамгаалах ажил хариуцсан нэгж, Архивын ажил хариуцсан нэгж, Сургалт хариуцсан нэгж, Сүлд чуулга, Тусгай ажиллагааны нэгжийн алба хаагчийн; б/алба, аймаг, төмөр зам, иргэний агаарын тээвэр дэх цагдаагийн газар, хэлтсийн дарга харьяа алба хаагчийн; в/Нийслэлийн цагдаагийн газрын дарга харьяа нэгж, дүүргийн цагдаагийн хэлтсийн алба хаагчийн. 131.5.6.Интерполын үндэсний товчооны ажил хариуцсан нэгж нь гэмт хэрэг, зөрчилтэй холбоотой асуудлаар мэдээлэл солилцох, лавлагаа, хүсэлт уламжлах, хариуг өгөх зэргээр холбогдох эрх бүхий гадаад, дотоодын байгууллагатай харилцаж, бүртгэл хөтөлнө. 131.5.7.Интерполын мэдээ, материалыг хүлээн авах, дамжуулахад код 132, гэмт хэрэг, зөрчилд холбогдсон гадаадын иргэнтэй харилцахад код 232-т тус тус заасныг баримтална. 131.5.8.Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 61.4-т заасны дагуу цагдаагийн байгууллагын тоо бүртгэл, мэдээллийн сангаас гадаадын байгууллагад мэдээлэл өгөх тохиолдолд цагдаагийн төв байгууллагын Гадаад харилцааны ажил хариуцсан нэгжээр дамжуулан хүсэлт тавьсан олон улсын болон гадаад улсын цагдаагийн байгууллага, дипломат төлөөлөгчийн газарт хүргүүлнэ. 131.5.9.Энэ журмын 131.5.8-д заасан мэдээллийг Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 61.5-д заасны дагуу бусдад задруулахгүй байх үүрэгтэй. 224 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 132.ИНТЕРПОЛЫН МЭДЭЭ, МАТЕРИАЛЫГ ХҮЛЭЭН АВАХ, ДАМЖУУЛАХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: ЦБҮАЖ №132.39, ЦБҮАЖ №132.42а, ЦБҮАЖ №132.42б, ЦБҮАЖ №132.42в, ЦБҮАЖ №132.42г, ЦБҮАЖ №132.42д, ЦБҮАЖ №132.42е, ЦБҮАЖ №132.42ж, ЦБҮАЖ №132.42з, ЦБҮАЖ №132.42и, ЦБҮАЖ №132.49. Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/246 Нэмэлт тайлбар: Хуудас: 35 132.1.ЗОРИЛГО Гэмт хэрэгтэй холбоотой Олон улсын эрүүгийн цагдаагийн байгууллага (Интерпол)-ын шугамаар ирэх, илгээх хүсэлт, хариу хүлээн авах, боловсруулах, танилцуулах, уламжлах дэг горимыг тогтоохтой холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 132.2.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дор дурдсан нэр томьёог дараахь утгаар ойлгоно: “Интерполын мэдээллийн сүлжээ” - Олон улсын цагдаагийн хамтын ажиллагааны хүрээнд өөрийн сувгаар мэдээлэл солилцоход ашигладаг Интерполын мэдээллийн сангууд, харилцаа холбооны дэд бүтэц зэрэг тодорхой бүтцэд оруулсан холбоо харилцааны суваг, материаллаг нөөц болон програм хангамжийг; “Интерполын мэдээлэл” - Интерполын ерөнхий нарийн бичгийн даргын газар, гишүүн орнуудын Интерполын Үндэсний төв товчоодоос ирүүлсэн болон тэдэнд илгээсэн хүсэлт, хариу, шийдвэр, хурал, зөвлөгөөн, сургалтын мэдээлэл, гарын мөрийн дардас, гэрэл зураг, цахим мэдээлэл, ДНХ-ийн мэдээлэл зэргийг; “Мэдээллийн эх сурвалж” - Интерполын мэдээллийн сүлжээнд тухайн мэдээллийг боловсруулсан Интерполын үндэсний төв товчоог; “Интерполын мэдээлэлтэй танилцах эрх бүхий этгээд” - Интерполын Үндэсний төв товчооны дарга, ажлын албаны дарга, ажлын албаны ахлах мэргэжилтэн, тухайн мэдээллийг Интерполын шугамаар уламжлуулсан дотоодын хууль сахиулах байгууллага, мэдээллийн эх сурвалжийг; “Гадаадын байгууллагаас мэдээлэл хүлээн авах, илгээх” - I-24/7 тусгай сүлжээгээр мэдээлэл хүлээн авах, илгээхийг; “Боловсруулах” - хүлээн авах, бүртгэх, танилцах, дамжуулах, ашиглах, ил болгох, устгах зэргээр мэдээлэлд автомат болон автомат бус аргаар хийгдэх ажиллагаа эсхүл үйл ажиллагааны цогцыг; “Дотоодын байгууллага” - алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага, гэмт хэрэг мөрдөн шалгах үүрэг бүхий хууль сахиулах бусад байгууллагуудыг; “Гадаадын байгууллага” - Интерполын ерөнхий нарийн бичгийн даргын газар, гишүүн орны үндэсний төв товчоог. 132.3.ИНТЕРПОЛЫН ҮНДЭСНИЙ ТӨВ ТОВЧООНЫ АЖЛЫН АЛБАНЫ ҮҮРЭГ 132.3.1.Интерполын шугамаар гадаадын байгууллагатай I-24/7 тусгай сүлжээгээр харилцах үүргийг Интерполын Үндэсний төв товчооны ажил хариуцсан нэгж /цаашид “Ажлын алба” гэх/ гүйцэтгэнэ. 132.3.2.Ажлын алба нь гадаадын байгууллагаас ирүүлсэн хүсэлт, хариуг дотоодын байгууллагад, дотоодын байгууллагаас ирүүлсэн хүсэлт, хариуг гадаадын байгууллагад тус тус дамжуулах үүрэгтэй. Хүсэлтийг хүлээн авсан дотоодын байгууллага нь Монгол Улсын зохих хууль тогтоомжийн дагуу шийдвэрлэнэ. 132.3.3.Ажлын алба нь Интерполын зорилго, үйл ажиллагаа, холбогдох дүрэм, журам, стандартын хүрээнд I-24/7 тусгай сүлжээгээр дамжуулан зөвхөн Интерполын мэдээлэл боловсруулах дүрэмд заасан дараахь асуудлаар мэдээлэл боловсруулж ажиллана: а/оргодол этгээдийг саатуулах, баривчлах, шилжилт хөдөлгөөнийг нь хязгаарлах зорилгоор эрэн сурвалжлах; б/цагдаагийн байгууллагаас олон улсын хэмжээнд эрэн сурвалжилж буй болон бусад шаардлагатай хүн, эд зүйлийн байгаа газрыг тогтоох; 225 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам в/гэмт хэрэг мөрдөхтэй холбоотой эсвэл хүний гэмт үйл ажиллагаатай холбоотой мэдээлэл дамжуулах; г/гэмт үйл ажиллагаатай холбоотой хүн, арга хэмжээ, эд зүйлс, арга барилын талаар сэрэмжлүүлэх; д/тодорхой хүний эсвэл хэн болох нь тогтоогдохгүй байгаа цогцосын биеийн байцаалтыг тогтоолгох; е/аюулгүй байдлын шалгалт явуулах /ял шийтгэлийн мэдээлэл, баримт бичиг хулгайлагдсан, алдагдсан эсэхийг шалгах г.м/; ж/гэмт хэргийн нөхцөл байдалд дүн шинжилгээ хийхэд шаардлагатай гэмт хэргийн чиг хандлага, сүлжээний тухай мэдээллийг. 132.3.4.Ажлын алба нь Интерполын мэдээллийн санд шууд хандалт хийж мэдээлэлтэй танилцах дотоодын байгууллагыг тодорхойлж эрх олгоно. 132.3.5.Ажлын алба нь цагдаагийн байгууллагын мэдээллийн сангуудаас мэдээлэл авч Интерполын мэдээллийн санд, Интерполын мэдээллийн сангаас мэдээлэл авч цагдаагийн мэдээллийн санд тус тус оруулж, баяжилт хийнэ. 132.3.6.Ажлын алба Интерполын албан ёсны 4 хэлний нэг болох “Англи” хэлээр гадаадын байгууллагатай харилцана. 132.3.7.Ажлын алба нь гадаадын байгууллагатай зөвхөн телефон утас, факс, Интерполын I-24/7 тусгай сүлжээгээр дотоодын байгууллагуудтай телефон утас, факс, Интерполын үндэсний төв товчооны албан бичгээр харилцана. 132.3.8.Ажлын алба нь гадаадын болон дотоодын байгууллагаас ирүүлсэн мэдээллийг хүлээн авч бүртгэнэ. 132.3.9.Ажлын алба нь гадаадын байгууллагаас ирүүлсэн хүсэлт, хариунд агуулагдсан мэдээллийг монгол хэл рүү орчуулж, маягт /ЦБҮАЖ №132.39/-нд оруулан албан бичгээр дотоодын байгууллагад хүргүүлнэ. Орчуулгын үнэн зөвийг Ажлын алба хариуцна. Орчуулгын зөрүү гарвал “англи” хэл дээрхи хувийг баримтална. 132.3.10.Ажлын алба нь тусгай нууцлалтай сүлжээ ашиглан дотоодын эрх бүхий байгууллагад мэдээ, мэдээлэл, хүсэлтийг хүргүүлж болно. 132.4.ДОТООДЫН БАЙГУУЛЛАГААС ГАДААДЫН БАЙГУУЛЛАГАД ХҮСЭЛТ ТАВИХ, ХАРИУ ӨГӨХ 132.4.1.Дотоодын байгууллагаас тавих хүсэлт нь Монгол Улсын хууль тогтоомжид нийцсэн байна. Дотоодын байгууллага нь холбогдох маягтад дурдсан мэдээллийг бүрэн оруулж, хүсэлтийн хамт Ажлын албанд хүргүүлнэ. Хүсэлтэд дурдсан эрүүгийн хэргийг шалгаж байгаа байгууллага өөрчлөгдсөн тохиолдолд, энэ талаар Ажлын албанд тухай бүр албан бичгээр мэдэгдэнэ. 132.4.2.Интерполын шугамаар хүсэлт тавихад дараахь төрлийн маягтууд ашиглана. Үүнд: а/гомдол, гэмт хэрэг мөрдөн, шалгахад дэмжлэг авах зорилгоор интерполын шугамаар хүсэлт тавихад шаардагдах мэдээлэл /маягт: ЦБҮАЖ №132.42а/; б/гэмт этгээдэд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх, шилжүүлэн авах зорилгоор байгаа газрыг тогтоолгож, эрэн сурвалжлуулах хүсэлт /маягт: ЦБҮАЖ №132.42б/ Жич: Баривчлах тогтоол эсхүл шүүхийн шийдвэрийг заавал хавсаргана; в/гэмт хэрэг мөрдөхтэй холбоотойгоор тодорхой хүний талаар мэдээлэл авах, биеийн байцаалт тогтоолгох, байгаа газрыг тогтоолгох хүсэлт /маягт: ЦБҮАЖ №132.42в/; г/гэмт хэрэг үйлдэж байсан, давтан болон гэмт хэрэг үйлдэж болзошгүй хүмүүсийн талаар сэрэмжлүүлэх хүсэлт /маягт: ЦБҮАЖ №132.42г/; д/сураггүй алга болсон хүний байгаа газрыг тогтоох, өөрийгөө хэн болохыг мэдэхгүй байгаа хүний биеийн байцаалтыг тогтоолгох хүсэлт /маягт: ЦБҮАЖ №132.42д/; е/хэн болох нь тогтоогдохгүй байгаа цогцосны биеийн байцаалтыг тогтоолгох, мэдээлэл авах хүсэлт /маягт: ЦБҮАЖ №132.42е/; ж/гэмт хэрэг үйлдэхэд ашигласан эд зүйл, төхөөрөмж, гэмт үйлдлийн болон нуун далдлах аргын талаар мэдээлэл авах, өгөх хүсэлт /маягт: ЦБҮАЖ №132.42ж/; з/олон нийтийн аюулгүй байдалд хохирол учруулж болзошгүй эд зүйл, төхөөрөмж, гэмт үйлдлийн арга, үйл ажиллагаа, аюултай этгээд, хорих байгууллагаас оргосон ялтан, тэднээс учруулж болзошгүй аюул заналхийллийн талаар сэрэмжлүүлэх хүсэлт /маягт: ЦБҮАЖ №132.42з/; и/интерполын шугамаар эрэн сурвалжлуулах ажиллагааг цуцлах хүсэлт /маягт: ЦБҮАЖ №132.42и/. 132.4.3.Эрүүгийн хэргийн талаар эрх зүйн туслалцаа үзүүлэх болон гэмт хэргийн сэжигтэн эсхүл гэмт хэрэгтэн шилжүүлэх асуудлыг Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 226 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 313, 314-т зааснаар тус тус зохицуулна. 132.4.4.Гадаадын байгууллагад илгээх хүсэлт нь Интерполын шаардлагыг хангасан эсэхийг Ажлын алба хянаж Интерполын стандартад оруулан “Архив, албан хэрэг хөтлөх /код 120/ журам”-д заасан хугацаанд илгээнэ. 132.4.5.Дотоодын байгууллагаас ирүүлж буй хүсэлт, хариу нь Монгол Улсын хууль, тогтоомжид нийцсэн үнэн зөв, бодитой байгаа эсэхийг тухайн дотоодын байгууллага хариуцна. 132.4.6.Гадаадын байгууллагад яаралтай хүсэлт илгээх тохиолдолд тухайн асуудлыг хариуцан шалгаж буй алба хаагч хүсэлтээ биечлэн эсхүл сүлжээгээр Ажлын албанд хүргүүлнэ. Ажлын алба дотоодын байгууллагаас ирүүлсэн яаралтай хүсэлтийг холбогдох гадаадын байгууллагад 24 цагийн дотор уламжилна. 132.4.7.Сүлжээгээр хүргүүлсэн тохиолдолд энэ талаар Ажлын албанд утсаар мэдэгдэнэ. 132.4.8.Ажлын алба гадаадын байгууллагаас ирүүлсэн яаралтай хүсэлтийг холбогдох дотоодын байгууллагад 24 цагийн дотор хүргүүлнэ. 132.4.9.Дотоодын байгууллага нь гадаадын байгууллагын хүсэлтийн хариуг Монгол Улсын хууль тогтоомжийн хүрээнд маягт /ЦБҮАЖ №132.49/-ын дагуу тогтоосон хугацаанд нь хүргүүлнэ. 132.4.10.Ажлын алба Интерполын холбогдох дүрэм, стандартын дагуу сүлжээ болон мэдээллийн аюулгүй байдлын ажилтан, албан ёсны орчуулагчтай байж болно. 132.4.11.Хэрэв тавьсан хүсэлт нь цаашид шаардлагагүй болсон тохиолдолд хүсэлт хүлээн авагч гадаадын байгууллагад хүсэлтийг хүчингүй болгож байгаагаа яаралтай мэдэгдэнэ. 132.4.12.Дотоодын байгууллага нь хүсэлтэд хамаарах гадаад улсын хаяг /хот, тосгон, дүүрэг, гудамж, байгууллага, аж ахуйн нэгж, иргэдийн нэрс/-ийг албан ёсны латин үсгээр бичиж ирүүлнэ. 132.5.ГАДААДЫН БАЙГУУЛЛАГААС ИРҮҮЛСЭН ХҮСЭЛТ, ХАРИУГ ХҮЛЭЭН АВАХ, ТАНИЛЦУУЛАХ 132.5.1.Интерполын шугамаар болон дотоодын байгууллагаас хүлээн авсан бүх мэдээ, мэдээллийг цагдаагийн төв байгууллагын дарга буюу Үндэсний төв товчооны даргад танилцуулна. 132.5.2.Интерполын I-24/7 сүлжээгээр явуулах бүх хүсэлт, хариуг “Интерпол–Улаанбаатар” гэсэн нэрээр илгээнэ. 132.5.3.Ажлын алба нь гадаадын байгууллагаас ирүүлсэн хүсэлт, хариуг орчуулж “Архив, албан хэрэг хөтлөх /код 120/ журам”-д заасан хугацаанд холбогдох байгууллагад хүргүүлнэ. Хүсэлтийг хүлээн авсан байгууллага нь зохих хууль, тогтоомжийн дагуу шийдвэрлэнэ. 132.5.4.Ажлын алба болон дотоодын байгууллага нь гадаадын байгууллагаас ирүүлсэн хүсэлтийн ангиллаас хамаарч дараахь хугацааны дотор хариу хүргүүлнэ: Ангилал Яаралтай Хугацаа Шаардлага 24 цагийн дотор хариу Зөвшөөрөгдсөн хугацаанд нь хариуг өгч чадахгүй тохиолдолд шалтгаанаа тайлбарласан албан бичгийг Интерполын үндэсний төв товчооны ажлын албанд ирүүлнэ. Ажлын алба нь энэ хугацаанд нь багтаан хүсэлт тавьсан Интерполын үндэсний төв товчоонд хүсэлтийг хүлээж авсан, хариу удаж байгаа шалтгаанаа тайлбарласан мэдээ явуулна. Хүсэлтийн хариуг аль болох богино хугацаанд хүргүүлэх ба мэдээлэл цуглуулах, шалгах онцгой шаардлага гарсан тохиолдолд нэг сарын хугацааг баримтална. Хэрэв тавьсан хүсэлт нь цаашид шаардлагагүй болсон тохиолдолд хүсэлтийг хүчингүй болгож байгаагаа хүсэлт хүлээн авагч улсад аль болох богино хугацаанд заавал мэдэгдэнэ. Яаралтай бус 1 /нэг/ сарын дотор 132.5.5.Ажлын албанд гадаадын байгууллагаас яаралтай дуудлага хүлээн авч боловсруулалт хийж, ажиллах нөхцөлийг бүрдүүлнэ. 132.6.ИНТЕРПОЛЫН МЭДЭЭЛЛИЙГ АШИГЛАХ, ТҮҮНТЭЙ ТАНИЛЦАХ, ШИЛЖҮҮЛЭХ 132.6.1.Интерполын шугамаар харилцаж хүлээн авсан аливаа мэдээллийг эх сурвалжаас нь тогтоосон хугацаа, нөхцөл, нууцлалын хүрээнд ашиглана. 132.6.2.Интерполын мэдээлэлтэй зөвхөн эрх бүхий албан тушаалтан танилцана. 132.6.3.Мэдээллийг эх сурвалжаас нь урьдчилан зөвшөөрөл авалгүйгээр өөр байгууллагад буюу гуравдагч этгээдэд шилжүүлэхийг хориглоно. 227 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт: ЦБҮАЖ №132.39 ..... оны .... сарын .... өдрийн ............ тоот албан бичгийн хавсралт ИНТЕРПОЛЫН ШУГАМААР ИРҮҮЛСЭН ХҮСЭЛТ/ХАРИУ АЛБАН БУС ОРЧУУЛГА 1 Огноо: 2 Хаанаас: 3 Хэнд: 4 Хувийг: 5 Хавсралт: 6 Утга: 7 Мэдээлэл: 8 Хүсэлт/Хариу: 9 Хүсэлт эсвэл хариунд агуулагдсан мэдээллийг ашиглах нөхцөл: Боловсруулсан: ...................................................../нэр, албан тушаал, утасны дугаар/ Хянасан: .............................................................../нэр, албан тушаал/ (тэмдэг дарж баталгаажуулах) ---o0o--- 228 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт: ЦБҮАЖ №132.42а .....оны .....сарын .....өдрийн ............ тоот албан бичгийн хавсралт ДОТООДЫН БАЙГУУЛЛАГААС ГОМДОЛ, ГЭМТ ХЭРЭГ МӨРДӨН ШАЛГАХ ЗОРИЛГООР ИНТЕРПОЛЫН ШУГАМААР ХҮСЭЛТ ТАВИХАД ШААРДАГДАХ МЭДЭЭЛЭЛ д/д 1 2 3 ХҮСЭЛТИЙГ АЛЬ УЛСЫН ИНТЕРПОЛЫН ҮНДЭСНИЙ ТӨВ ТОВЧООНД УЛАМЖЛАХ: ХҮСЭЛТИЙГ МОНГОЛ УЛСЫН ЯМАР ХУУЛЬ ТОГТООМЖТОЙ НИЙЦҮҮЛЭН ТАВЬЖ БАЙГАА БОЛОХ: (Холбогдох хууль тогтоомжийн нэр, зүйл, хэсгийг бичих) ХҮСЭЛТИЙН ЗОРИЛГО (Хүсэлтээр авах мэдээллийг ямар зорилгоор ашиглах гэж байгааг заавал дурдана) 4 ОЛОН УЛСЫН ЦАГДААГИЙН ХАМТЫН АЖИЛЛАГААНЫ ЗОРИЛГО (сонгож чагтлах-х) Гэмт хэрэг мөрдөхтэй эсвэл хүний гэмт үйл ажиллагаатай холбоотой мэдээлэл өгөх. Аюулгүй байдлын шалгалт явуулах /ял шийтгэлийн мэдээлэл, баримт бичиг хулгайлагдсан, алдагдсан эсэхийг шалгах г.м/ Гэмт хэргийн нөхцөл байдалд дүн шинжилгээ хийхэд шаардлагатай гэмт х э р г и й н чиг хандлага, сүлжээ, заналхийллийг тогтоолгох. авах 5 ХЭРГИЙН ТОВЧ УТГА (Хэрэг үйлдэгдсэн газар, огноо, үйлдэл зэргийг тодорхой бичих) 6 ХҮСЭЛТ 1. ............ 7 ХЭРГИЙН ОРОЛЦОГЧДЫН ТАЛААР БИЕИЙН БАЙЦААЛТ: Эцэг/эхийн нэр: Нэр: Төрсөн огноо: Хүйс: ЭНЭ ХҮН НЬ (дараахаас аль нэгийг сонгож чагтлах): Ялтан Яллагдагч Гэрч Хохирогч Биеийн байцаалт нь тогтоогдоогүй хүн Нас барсан Сэжигтэн Сураггүй алга болсон хүн Аюул занал учруулж болзошгүй хүн 8 ЭРҮҮГИЙН ХУУЛИЙН ХОЛБОГДОХ ЗҮЙЛ, ХЭСЭГ 9 ХҮСЭЛТЭД АГУУЛАГДСАН МЭДЭЭЛЛИЙГ ХАДГАЛАХ ХУГАЦАА (Дотоодын байгууллагын хүсэлтэд агуулагдсан мэдээллийг гадаадын байгууллага ямар хугацаагаар хадгалах ёстойг заавал бичнэ) 229 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 10 ХҮСЭЛТЭД АГУУЛАГДСАН МЭДЭЭЛЛИЙГ АШИГЛАХ НӨХЦӨЛ (Дотоодын байгууллагын хүсэлтэд агуулагдсан мэдээллийг гадаадын байгууллага юунд ашиглах, юунд ашиглаж болохгүйг, хэнд ашиглуулах зэргийг заавал бичнэ) АНХААРУУЛГА: Хэрэв “яаралтай” хүсэлт илгээх бол шалтгааныг заавал дурдана. …………………………………………………………………………………………………….. Боловсруулсан: ...................................................../нэр, албан тушаал, утасны дугаар/ Хянасан: .............................................................../нэр, албан тушаал/ (тэмдэг дарж баталгаажуулах) ---о0о--- 230 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт: ЦБҮАЖ №132.42б ..... оны .... сарын .... өдрийн ............ тоот албан бичгийн хавсралт ГЭМТ ЭТГЭЭДЭД ЭРҮҮГИЙН ХАРИУЦЛАГА ХҮЛЭЭЛГЭХ, ШИЛЖҮҮЛЭН АВАХ ЗОРИЛГООР БАЙГАА ГАЗРЫГ НЬ ТОГТООЛГОЖ, ЭРЭН СУРВАЛЖЛУУЛАХ ХҮСЭЛТ /ДООГУУР НЬ ЗУРЖ ТОДРУУЛСАН МЭДЭЭЛЛИЙГ ЗААВАЛ ОРУУЛНА/ ДАРААХЬ ЗОРИЛГЫН АЛЬ НЭГИЙГ ЗААВАЛ СОНГОХ: (СОНГОЖ ЧАГТЛАХ - Х) Дээр дурдсан зорилгоор Интерполын бүх гишүүн орнуудад хандсан “Улаан булант зар мэдээ” нийтлүүлэх хүсэлт тавих. Дээр дурдсан зорилгоор Интерполын нэг эсвэл тодорхой хэдэн гишүүн оронд хүсэлт тавих. /Энэ тохиолдолд А, Б-д заасан мэдээллийг нэмж оруулна/ А/Хүсэлтийг аль улсад тавих: Тодорхой улс(уудад): (аль улсын Интерполын Үндэсний төв товчоонд хандахыг бичих) Б/Мэдээлэлд хандалт хийхэд тавих хязгаарлалт: тийм / үгүй (сонгох) Хязгаарлаагүй: Хязгаарлагдсан: (Хүсэлтэд агуулагдсан мэдээлэлтэй танилцахыг аль улсын Интерполын Үндэсний төв товчоонд хориглож байгааг бичих) Хүлээн авагчаас бусдад хязгаарлагдсан: БИЕИЙН БАЙЦААЛТ: Овог: (Паспортанд бичигдсэний нэг адил латин үсгээр бичих) Овгийг үндэсний хэлээр бичих: Төрөх үеийн овог: Нэр: (Паспортанд бичигдсэний нэг адил латин үсгээр бичих) Нэрийг үндэсний хэлээр бичих: 231 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Хүйс: ТӨРСӨН ОГНОО, ГАЗАР: Огноо: Хот: Улс: Батлагдсан эсэх (сонгох) тийм / үгүй ИРГЭНШИЛ: 1. 2. АНХААРУУЛГА: (ДАРААХ МЭДЭЭЛЛИЙГ СОНГОЖ ЧАГТЛАХ - Х) Ой тогтоолтоо алдсан Зэвсэглэсэн Аюултай Санаа сэтгэл нь цочрон давчиддаг Хар тамхи, мансууруулах бодисонд донтсон Оргох аюултай Сэтгэцийн өвчтэй Халдварт өвчинтэй Уг этгээд нь насанд хүрээгүй хүний эсрэг бэлэгсийн гэмт хэрэг үйлдэж болзошгүй Уг этгээд нь порнографикийн зорилгоор насанд хүрээгүй хүний гэрэл зургийг ашиглаж болзошгүй Амиа хорлох аюултай Эмчлүүлж байгаа Догшин авиртай Бусад ашигладаг БУСАД БИЕИЙН БАЙЦААЛТЫН МЭДЭЭЛЭЛ: Овог Нэр Төрсөн огноо Төрсөн хот Төрсөн улс 1. 2. ХОЧ: 1. 2. Дэлгэрэнгүй мэдээлэл: Гэр бүлийн байдал (сонгох): гэрлэлтээ цуцлуулсан салсан ганц бие Эцгийн овог: Эцгийн нэр: Эхийн овог: Эхийн нэр: 232 гэрлэсэн бэлэвсэн Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Эрэн сурвалжлуулах этгээд ямар ажил эрхэлдэг болох: Ямар хэлээр ярьж чаддаг болох: 1. Очиж болзошгүй: улс: Улс 1. Хот НЭМЭЛТ МЭДЭЭЛЭЛ: (мэдээлэл байвал оруулах) ........................................................................................................................................... БИЕИЙН БАЙЦААЛТЫН БИЧИГ БАРИМТ: 1 2 Аль улсын бичиг баримт болох Төрөл /паспорт, иргэний үнэмлэх, жолоодох эрхийн үнэмлэх гэх мэт/ Дугаар Олгосон огноо Дуусах огноо Олгосон улс Олгосон хот БИЕИЙН БАЙЦААЛТЫН МАТЕРИАЛ: (байгаа эсэх /тийм, үгүй/, хэрэв байгаа бол хавсаргах) ГЭРЭЛ ЗУРАГ Гарын мөрийн дардас ДНК-ийн мэдээлэл Шүдний бүтцийн талаархи мэдээлэл Цусны бүлэг: Хувцас: Үнэт эдлэл: Хувийн бусад эд зүйлс: (мэдээлэл байвал бичих) БИЕИЙН ЕРӨНХИЙ ШИНЖ ТӨРХ: Биеийн өндөр (см): Биеийн жин (кг): 233 3 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Үсний өнгө (сонгох): Нүдний өнгө: Биеийн хэлбэр: Содон шинж тэмдэг: (сорви, шивээс, биеийн гажиг гэх мэт): Хар Буурал Будсан Хүрэн зээрд Бор Бууралтаж байгаа Бараан Цагаан Хар Бор Тод бор Бараан Тэгш хөгжсөн Дундаж Жижиг Туранхай Цэнхэр Хүрэн Ногоон Тод Шар Халзан Улаан Шаргал Тод цэнхэр Хар хүрэн Саарал Өөр өөр өнгөтэй Давжаа Тарган Хэт тарган Гуалиг Махлаг Өндөр ХАЯГ: Байр байшингийн болон хаалганы дугаар: Гудамж: Хот/тосгон: Шуудангийн код: Улс: Муж: ЦАХИМ ШУУДАНГИЙН ХАЯГ: .................................................................................................................................................... ХЭРГИЙН ТАЛААРХ МЭДЭЭЛЭЛ: Хэрэг үйлдэгдсэн огноо: Хэрэг үйлдэгдсэн хот: Хэрэг үйлдэгдсэн улс: Хэргийн төрөл: 234 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 1. ХҮҮХДИЙН ЭСРЭГ ГЭМТ ХЭРЭГ: хүүхдийн эсрэг гэмт хэрэг 2. ОРГОДОЛ ЭТГЭЭД: гэмт хэрэгтэнд тусалсан оргон зайлсан эрэн сурвалжлагдаж байгаа 3. ХОМОРГОЛОН УСТГАХ, ДАЙНЫ ГЭМТ ХЭРЭГ, ХҮН ТӨРӨЛХТНИЙ ЭСРЭГ ГЭМТ ХЭРЭГ хоморголон устгах хүн төрөлхтний эсрэг гэмт хэрэг дайны гэмт хэрэг 4. ХҮН ХУУЛЬ БУСААР ХИЛ НЭВТРҮҮЛЭХ, ХҮНИЙ НАЙМАА БОЛОН ХУУЛЬ БУС ЦАГААЧЛАЛ хууль бус цагаачлал хууль бус цагаачлал зохион байгуулагч хүний наймаа хүний наймаа зохион байгуулагч 5. ХҮН ХУЛГАЙЛАХ гэр бүлийн эсрэг гэмт хэрэг/хүн хулгайлах хүн хулгайлах/хууль бусаар хорих далайн дээрэм/задгай тэнгис дэх дээрэм 6. АМЬ НАС, ЭРҮҮЛ МЭНД: бусдын биед халдах/зүй бусаар харьцах тарчлаан зовоох/хүмүүнлэг бус үйлдэл булш,оршуулгын газар бузарлах гэмтэл учруулсны улмаас бусдын амь нас хохирох/хүнийг áолгоомжгүй алах/хүнийг санаатай алах хүний эд эрхтэн заналхийлэл 7. ЗОХИОН БАЙГУУЛАЛТТАЙ ГЭМТ ХЭРЭГ/ ҮНДЭСТЭН ДАМНАСАН ГЭМТ ХЭРЭГ гэмт байгууллага/холбоо/бүлэглэл 8. ЗАМЫН ХӨДӨЛГӨӨНТЭЙ ХОЛБООТОЙ ГЭМТ ХЭРЭГ замын хөдөлгөөнтэй холбоотой гэмт хэрэг 9. БЭЛГИЙН ГЭМТ ХЭРГҮҮД бэлгийн мөлжлөг/биеэ үнэлэх порнографын эд зүйл үйлдвэрлэх/түгээх хүчиндэх бэлгийн гэмт хэргүүд 10. ТЕРРОРИЗМ терроризмын ложистикийн дэмжлэг биологийн терроризм химийн терроризм терроризмыг санхүүжүүлэх террорист бүлэглэлийн гишүүн цацраг идэвхт/цөмийн терроризм терроризмтой холбоотой гэмт хэрэг терроризмын үйлдлүүд 11. ЭД ХӨРӨНГӨ, БИЗНЕС, ЗАСГИЙН ГАЗРЫН ЭСРЭГ ГЭМТ ХЭРЭГ 12. УРЛАГЫН БҮТЭЭЛТЭЙ ХОЛБООТОЙ ГЭМТ ХЭРЭГ урлагийн бүтээл 13. ХУУРАМЧААР ҮЙЛДЭХ хуурамчаар үйлдэх хуурамч мөнгөн дэвсгэрт 14. ЭМИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮНИЙ ГЭМТ ХЭРЭГ 15. ОЮУНЫ ӨМЧИЙН ГЭМТ ХЭРЭГ 16. ЗОРЧИХ БАРИМТ БИЧИГ ХУУРАМЧААР ҮЙЛДЭХ 17. МАНСУУРУУЛАХ БОДИСТОЙ ХОЛБООТОЙ ГЭМТ ХЭРЭГ допингийн бодис болон анаболикууд каннабис эм бэлдмэл геройн/морфин/хар тамхи кокаин сэтгэцэд нөлөөт бодис 18. БАЙГАЛЬ ОРЧНЫ ЭСРЭГ ГЭМТ ХЭРЭГ бактериологийн/биологийн/цөмийн химийн бодис байгаль орчны эсрэг гэмт хэрэг зэрлэг амьтдын эсрэг гэмт хэрэг 19. ЗАЛИЛАН банк/санхүүгийн залилан авлига/хахиул залилан засгийн газрын эсрэг залилан худалдааны залилан мөнгөн тэмдэгтийн хяналтын зөрчил 20. ТЭЭВРИЙН ХЭРЭГСЭЛ БАРЬЦААЛАХ тээврийн хэрэгсэл (нисэх/хөлөг онгоц, автобус...) барьцаалах 21. КОМПЬЮТЕР БОЛОН МЭДЭЭЛЛИЙН ТЕХНОЛОГИЙН ГЭМТ ХЭРЭГ Дэвшилтэт технологи ашиглан үйлдсэн гэмт хэрэг 22. МӨНГӨ УГААХ мөнгө угаах 23. ХУЛГАЙ хүндрүүлэх нөхцөл байдалтай хулгай хулгайлагдсан өмч, хөрөнгө хүлээн авах хулгай зэвсэгт дээрэм 24. ТАНХАЙ/ВАНДАЛИЗМ/ХОХИРОЛ вандализм/хохирол/тонуул/танхай 25. ЗЭВСЭГ/ТЭСРЭХ БОДИС АШИГЛАН ҮЙЛДЭГДСЭН ГЭМТ ХЭРЭГ галдан шатаах сум/зэвсгийн эд анги/галт зэвсэг/зэвсэг/тэсэрч дэлбэрэх бодис тэсэрч дэлбэрэх төхөөрөмж ашиглах (бөмбөгдөх) Үйлдсэн хэргийн товч утга: Хэргийн талаар нэмэлт мэдээлэл: (мэдээлэл байвал оруулах) 235 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ОРГОДОЛ ЭТГЭЭДИЙГ ЭРҮҮГИЙН ХАРИУЦЛАГАД ТАТАХ ЗОРИЛГООР ЭРЭН СУРВАЛЖЛАХ: Баривчлах тогтоол эсвэл ижил хүчинтэй шүүхийн шийдвэр: Ямар хэрэгт буруутгагдаж байгаа болох: Хэрэгт хамаарах хуулийн зүйл, хэсэг: Оноож болох ялын дээд хэмжээ: Хэргийг хөөн хэлэлцэх хугацаа, баривчлах тогтоол эсвэл ижил хүчинтэй шүүхийн шийдвэрийн дуусах хугацаа /он, сар, өдөр/: Дугаар: Баталсан огноо: Баталсан шүүхийн байгууллага эсвэл эрх бүхий байгууллага: Баталсан газар (хот, улс): Баталсан албан тушаалтны нэр: “УЛААН БУЛАНТ” ЗАР МЭДЭЭ НИЙТЛҮҮЛЭХ ХҮСЭЛТ ТАВИХЫГ СОНГОСОН БОЛ ДАРААХЫГ ЗААВАЛ БӨГЛӨНӨ: ЭНЭ ХҮНИЙ ТАЛААРХ МЭДЭЭЛЛИЙГ ИНТЕРПОЛЫН ОЛОН НИЙТИЙН ЦАХИМ ХУУДСАНД БАЙРШУУЛАХЫГ ЗӨВШӨӨРЧ БАЙГАА ЭСЭХ: Тийм ¨ Үгүй¨ Боловсруулсан: ...................................................../нэр, албан тушаал, утасны дугаар/ Хянасан: .............................................................../нэр, албан тушаал/ (тэмдэг дарж баталгаажуулах) ---o0o--- 236 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт: ЦБҮАЖ №132.42в ..... оны .... сарын .... өдрийн ............ тоот албан бичгийн хавсралт ГЭМТ ХЭРЭГ МӨРДӨХТЭЙ ХОЛБООТОЙГООР ТОДОРХОЙ ХҮНИЙ ТАЛААР МЭДЭЭЛЭЛ АВАХ, БИЕИЙН БАЙЦААЛТ ТОГТООЛГОХ, БАЙГАА ГАЗРЫГ ТОГТООЛГОХ ХҮСЭЛТ (ДООГУУР НЬ ЗУРЖ ТОДРУУЛСАН МЭДЭЭЛЛИЙГ ЗААВАЛ ОРУУЛНА) ДАРААХЬ ЗОРИЛГЫН АЛЬ НЭГИЙГ ЗААВАЛ СОНГОХ Дээр дурдсан зорилгоор Интерполын бүх гишүүн орнуудад хандсан “Хөх булант зар мэдээ” нийтлүүлэх хүсэлт тавих. Дээр дурдсан зорилгоор Интерполын нэг эсвэл тодорхой хэдэн гишүүн оронд хүсэлт тавих. Хэрэв нэг эсвэл тодорхой хэдэн гишүүн оронд хүсэлт тавих бол дараах мэдээллийг заавал оруулна: Хүсэлтийг аль улсад тавих: Тодорхой улс(уудад): (аль улсын Интерполын Үндэсний төв товчоонд хандахыг бичих) Мэдээлэлд хандалт хийхэд тавих хязгаарлалт (аль нэгийг сонгох): Хязгаарлаагүй Хязгаарлагдсан (Хүсэлтэд агуулагдсан мэдээлэлтэй танилцахыг аль улсын Интерполын Үндэсний төв товчоонд хориглож байгааг бичих) Хүлээн авагчаас бусдад хязгаарлагдсан БИЕИЙН БАЙЦААЛТ: Овог: (Паспортанд бичигдсэний нэг адил латин үсгээр бичих) Овгийг үндэсний хэлээр бичих: Төрөх үеийн овог: Нэр: (Паспортанд бичигдсэний нэг адил латин үсгээр бичих) Нэрийг үндэсний хэлээр бичих: Хүйс: ТӨРСӨН ОГНОО, ГАЗАР: Огноо: Хот: Улс: ИРГЭНШИЛ 237 Батлагдсан эсэх (сонгох) тийм / үгүй Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 1. АНХААРУУЛГА (СОНГОЖ ЧАГТЛАХ - Х) Ой тогтоолтоо алдсан Зэвсэглэсэн Аюултай Сэтгэл санаа нь цочрон давчиддаг Хар тамхи, мансууруулах бодисонд донтсон Оргох аюултай Сэтгэцийн өвчтэй Халдварт өвчинтэй Уг этгээд нь насанд хүрээгүй хүний эсрэг бэлэгсийн гэмт хэрэг үйлдэж болзошгүй Уг этгээд нь порнографикийн зорилгоор насан хүрээгүй хүний гэрэл зургийг ашиглаж болзошгүй Амиа хорлох аюултай Эмчлүүлж байгаа Догшин авиртай Бусад: ашигладаг БУСАД БИЕИЙН БАЙЦААЛТЫН МЭДЭЭЛЭЛ Овог Нэр Төрсөн огноо Төрсөн хот 1 2 ХОЧ Төрсөн улс 1 2 Дэлгэрэнгүй мэдээлэл: гэрлэлтээ цуцлуулсан салсан ганц бие Гэр бүлийн байдал (сонгох): гэрлэсэн бэлэвсэн Эцгийн овог: Эцгийн нэр: Эхийн овог: Эхийн нэр: Ямар ажил эрхэлдэг болох: Ямар хэлээр ярьж чаддаг болох: 1 2 Очиж болзошгүй: улс Улс 1. 2. Хот/муж НЭМЭЛТ МЭДЭЭЛЭЛ (мэдээлэл байвал оруулах): ............................................................................................................................................ 238 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам БИЕИЙН БАЙЦААЛТЫН БИЧИГ БАРИМТ 1 2 3 Аль улсын бичиг баримт болох Төрөл /паспорт, иргэний үнэмлэх, жолоодох эрхийн үнэмлэх гэх мэт/ Дугаар Олгосон огноо Дуусах огноо Олгосон улс Олгосон хот БИЕИЙН БАЙЦААЛТЫН МАТЕРИАЛ: ГЭРЭЛ ЗУРАГ Гарын мөрийн дардас ДНК-ийн мэдээлэл Шүдний бүтцийн талаарх мэдээлэл Цусны бүлэг: Хувцас: Үнэт эдлэл: Хувийн бусад эд зүйлс (мэдээлэл байвал оруулах): БИЕИЙН ЕРӨНХИЙ ШИНЖ ТӨРХ: Биеийн өндөр (см): Биеийн жин (кг): Үсний өнгө (сонгох): Хар Буурал Будсан Хүрэн зээрд Бор Бууралтаж байгаа Бараан Цагаан Нүдний өнгө: Хар Бор Тод бор Бараан Цэнхэр Хүрэн Ногоон Тод Биеийн хэлбэр: Тэгш хөгжсөн Дундаж Жижиг Туранхай Содон шинж тэмдэг: (сорви, шивээс, биеийн гажиг гэх мэт): ХАЯГ: 239 Шар Халзан Улаан Шаргал Тод цэнхэр Хар хүрэн Саарал Өөр өөр өнгөтэй Давжаа Хэт тарган Махлаг Тарган Гуалиг Өндөр Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Байр байшингийн болон хаалганы дугаар: Гудамж: Хот/тосгон: Шуудангийн код: Улс: Муж: ЦАХИМ ШУУДАНГИЙН ХАЯГ: ............................................................................................................ ГЭМТ ХЭРГИЙН ТАЛААРХ МЭДЭЭЛЭЛ: Гэмт хэрэг үйлдэгдсэн огноо: Гэмт хэрэг үйлдэгдсэн хот: Гэмт хэрэг үйлдэгдсэн улс: Хэргийн төрөл: 1. ХҮҮХДИЙН ЭСРЭГ ГЭМТ ХЭРЭГ: хүүхдийн эсрэг гэмт хэрэг 2. ОРГОДОЛ ЭТГЭЭД: гэмт этгээдэд тусалсан оргон зайлсан эрэн сурвалжлагдаж байгаа 3. ТӨРЛӨӨР УСТГАХ, ДАЙНЫ ГЭМТ ХЭРЭГ, ХҮН ТӨРӨЛХТНИЙ ЭСРЭГ ГЭМТ ХЭРЭГ төрлөөр устгах хүн төрөлхтний эсрэг гэмт хэрэг хориглосон арга хэрэгслээр дайн хийх 4. ХҮН ХУУЛЬ БУСААР ХИЛ НЭВТРҮҮЛЭХ, ХҮНИЙ НАЙМАА БОЛОН ХУУЛЬ БУС ЦАГААЧЛАЛ хууль бус цагаачлал хууль бус цагаачлал зохион байгуулагч хүний наймаа хүний наймаа зохион байгуулагч 5. ХҮН ХУЛГАЙЛАХ гэр бүлийн эсрэг гэмт хэрэг/хүн хулгайлах хүн хулгайлах/хүнийг хууль бусаар хорих далайн дээрэм/задгай тэнгис дэх дээрэм 6. АМЬ НАС, ЭРҮҮЛ МЭНД: бусдын биед халдах/зүй бусаар харьцах тарчлаан зовоох/хүмүүнлэг бус үйлдэл булш,оршуулгын газар бузарлах гэмтэл учруулсны улмаас бусдын амь нас хохирох/хүнийг болгоомжгүй алах/хүнийг санаатай алах хүний эд эрхтэн заналхийлэл 7. ЗОХИОН БАЙГУУЛАЛТТАЙ ГЭМТ ХЭРЭГ/ ҮНДЭСТЭН ДАМНАСАН ГЭМТ ХЭРЭГ гэмт байгууллага/холбоо/бүлэглэл 8. ЗАМЫН ХӨДӨЛГӨӨНТЭЙ ХОЛБООТОЙ ГЭМТ ХЭРЭГ замын хөдөлгөөнтэй холбоотой гэмт хэрэг 9. БЭЛЭГСИЙН ГЭМТ ХЭРГҮҮД бэлгийн мөлжлөг/биеэ үнэлэх порнографын эд зүйл үйлдвэрлэх/түгээх хүчиндэх бэлэгсийн гэмт хэргүүд 10. ТЕРРОРИЗМ терроризмын ложистикийн дэмжлэг биологийн терроризм химийн терроризм терроризмыг санхүүжүүлэх террорист бүлэглэлийн гишүүн цацраг идэвхт/цөмийн терроризм терроризмтой холбоотой гэмт хэрэг террорист үйлдлүүд 11. ЭД ХӨРӨНГӨ, БИЗНЕС, ЗАСГИЙН ГАЗРЫН ЭСРЭГ ГЭМТ ХЭРЭГ 12. УРЛАГЫН БҮТЭЭЛТЭЙ ХОЛБООТОЙ ГЭМТ ХЭРЭГ урлагийн бүтээл 13. ХУУРАМЧААР ҮЙЛДЭХ хуурамчаар үйлдэх хуурамч мөнгөн дэвсгэрт 14. ЭМ, ЭМИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮНИЙ ГЭМТ ХЭРЭГ 15. ОЮУНЫ ӨМЧИЙН ГЭМТ ХЭРЭГ 16. ЗОРЧИХ БАРИМТ БИЧИГ ХУУРАМЧААР ҮЙЛДЭХ 240 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 17. МАНСУУРУУЛАХ БОДИСТОЙ ХОЛБООТОЙ ГЭМТ ХЭРЭГ допингийн бодис болон анаболикууд каннабис эм бэлдмэл геройн/морфин/опиум кокаин сэтгэцэд нөлөөт бодис 18. БАЙГАЛЬ ОРЧНЫ ЭСРЭГ ГЭМТ ХЭРЭГ бактериологийн/биологийн/цөмийн химийн бодис байгаль орчны эсрэг гэмт хэрэг зэрлэг амьтдын эсрэг гэмт хэрэг 19. ЗАЛИЛАН банк/санхүүгийн залилан авлига/хахууль залилан засгийн газрын эсрэг залилан худалдааны залилан мөнгөн тэмдэгтийн хяналтын зөрчил 20. ТЭЭВРИЙН ХЭРЭГСЭЛ БАРЬЦААЛАХ тээврийн хэрэгсэл (нисэх/хөлөг онгоц, автобус...) барьцаалах 21. КОМПЬЮТЕР БОЛОН МЭДЭЭЛЛИЙН ТЕХНОЛОГИЙН ГЭМТ ХЭРЭГ Дэвшилтэт технологи ашиглан үйлдсэн гэмт хэрэг 22. МӨНГӨ УГААХ мөнгө угаах 23. ХУЛГАЙ хүндрүүлэх нөхцөл байдалтай хулгай хулгайлагдсан өмч, хөрөнгө хүлээн авах хулгай зэвсэгт дээрэм 24. ТАНХАЙ/ВАНДАЛИЗМ/ХОХИРОЛ вандализм/хохирол/тонуул/танхай 25. ЗЭВСЭГ/ТЭСРЭХ БОДИС АШИГЛАН ҮЙЛДЭГДСЭН ГЭМТ ХЭРЭГ галдан шатаах сум/зэвсгийн эд анги/галт зэвсэг/зэвсэг/тэсэрч дэлбэрэх бодис тэсэрч дэлбэрэх төхөөрөмж ашиглах (бөмбөгдөх) Үйлдсэн хэргийн товч утга: Хэргийн талаар нэмэлт мэдээлэл: (мэдээлэл байвал оруулах) ТУХАЙН ЭТГЭЭДИЙН СТАТУС (СОНГОЖ ЧАГТЛАХ - Х) Сэжигтэн Хохирогч Эрэн сурвалжлагдаж байгаа хүн Гэрч ХҮСЭЛТИЙН ЗОРИЛГО (СОНГОЖ ЧАГТЛАХ - Х) Биеийн байцаалтыг тогтоолгох Мэдээлэл авах Байгаа газрыг тогтоолгох Боловсруулсан: ...................................................../нэр, албан тушаал, утасны дугаар/ Хянасан: .............................................................../нэр, албан тушаал/ (тэмдэг дарж баталгаажуулах) ---o0o--- 241 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт: ЦБҮАЖ №132.42г ..... оны .... сарын .... өдрийн ............ тоот албан бичгийн хавсралт ГЭМТ ХЭРЭГ ҮЙЛДЭЖ БАЙСАН, ДАВТАН ГЭМТ ХЭРЭГ ҮЙЛДЭЖ БОЛЗОШГҮЙ ХҮМҮҮСИЙН ТАЛААР СЭРЭМЖЛҮҮЛЭХ ХҮСЭЛТ (ДООГУУР НЬ ЗУРЖ ТОДРУУЛСАН МЭДЭЭЛЛИЙГ ЗААВАЛ ОРУУЛНА) ДАРААХЬ ЗОРИЛГЫН НЭГИЙГ ЗААВАЛ СОНГОХ Дээр дурдсан зорилгоор Интерполын бүх гишүүн орнуудад хандсан “Ногоон булант зар мэдээ” нийтлүүлэх хүсэлт тавих. Дээр дурдсан зорилгоор Интерполын тодорхой нэг эсвэл хэд хэдэн оронд хандах. Хэрэв тодорхой нэг эсвэл хэд хэдэн гишүүн оронд хандах бол дараах мэдээллийг заавал оруулна: АЛЬ УЛСАД СЭРЭМЖЛҮҮЛЭХ: (аль улсын Интерполын Үндэсний төв товчоонд хандахыг бичих) Тодорхой улс(уудад): МЭДЭЭЛЭЛД ХАНДАЛТ ХИЙХЭД ТАВИХ ХЯЗГААРЛАЛТ (СОНГОЖ ЧАГТЛАХ - Х): Хязгаарлаагүй Хязгаарлагдсан (Хүсэлтэд агуулагдсан мэдээлэлтэй танилцахыг аль улсын Интерполын Үндэсний төв товчоонд хориглож байгааг бичих) Хүлээн авагчаас бусдад хязгаарлагдсан БИЕИЙН БАЙЦААЛТ: Овог: (Паспортанд бичигдсэний нэг адил латин үсгээр бичих) Овгийг үндэсний хэлээр бичих: Төрөх үеийн овог: Нэр: (Паспортанд бичигдсэний нэг адил латин үсгээр бичих) Нэрийг үндэсний хэлээр бичих: Хүйс: ТӨРСӨН ОГНОО, ГАЗАР: Огноо: Хот: Улс: 242 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Батлагдсан эсэх (сонгох) тийм / үгүй ИРГЭНШИЛ 1. 2. АНХААРУУЛГА (СОНГОЖ ЧАГТЛАХ - Х) Ой тогтоолтоо алдсан Зэвсэглэсэн Аюултай Санаа сэтгэл нь цочрон давчиддаг Хар тамхи, мансууруулах бодисонд донтсон Оргох аюултай Сэтгэцийн өвчтэй Халдвар өвчинтэй Уг этгээд нь насанд хүрээгүй хүний эсрэг бэлэгсийн гэмт хэрэг үйлдэж болзошгүй Уг этгээд нь порнографикын зорилгоор насан хүрээгүй хүний гэрэл зургийг ашиглаж болзошгүй Амиа хорлох аюултай Эмчлүүлж байгаа Догшин авиртай Бусад: ашигладаг БУСАД БИЕИЙН БАЙЦААЛТЫН МЭДЭЭЛЭЛ Овог Нэр Төрсөн огноо Төрсөн хот Төрсөн улс ХОЧ 1. 2. Дэлгэрэнгүй мэдээлэл: гэрлэлтээ цуцлуулсан салсан ганц бие Гэр бүлийн байдал (сонгох): Эцгийн овог: Эцгийн нэр: Эхийн овог: Эхийн нэр: Ямар ажил эрхэлдэг болох: Ямар хэлээр ярьж чаддаг болох: Очиж болзошгүй: улс Улс 1. 2. Хот 243 гэрлэсэн бэлэвсэн Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам НЭМЭЛТ МЭДЭЭЛЭЛ (мэдээлэл байвал оруулах): ............................................................................................................................................ БИЕИЙН БАЙЦААЛТЫН БИЧИГ БАРИМТ Аль улсын бичиг баримт болох Төрөл /паспорт, иргэний үнэмлэх, жолоодох эрхийн үнэмлэх гэх мэт/ Дугаар 1 2 3 Олгосон огноо Дуусах огноо Олгосон улс Олгосон хот БИЕИЙН БАЙЦААЛТЫН МАТЕРИАЛ (байгаа эсэх /тийм, үгүй/, хэрэв байгаа бол хавсаргах): ГЭРЭЛ ЗУРАГ Гарын мөрийн дардас ДНК-ийн мэдээлэл Шүдний бүтцийн талаархи мэдээлэл Цусны бүлэг: Хувцас: Үнэт эдлэл: Бусад хувийн эд зүйлс (мэдээлэл байвал бичих): БИЕИЙН ЕРӨНХИЙ ШИНЖ ТӨРХ: Биеийн өндөр (см): Биеийн жин (кг): Үсний өнгө (сонгох): Хар Буурал Будсан Хүрэн зээрд Бор Бууралтаж байгаа Бараан Цагаан Нүдний өнгө: Хар Бор Тод бор Бараан Цэнхэр Хүрэн Ногоон Тод Биеийн хэлбэр: Тэгш хөгжсөн Дундаж Жижиг Туранхай Содон шинж тэмдэг: (сорви, шивээс, биеийн гажиг гэх мэт): 244 Шар Халзан Улаан Шаргал Тод цэнхэр Хар хүрэн Саарал Өөр өөр өнгөтэй Давжаа Хэт тарган Махлаг Тарган Гуалиг Өндөр Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ХАЯГ: Байр байшингийн болон хаалганы дугаар: Гудамж: Хот/тосгон: Шуудангийн код: Улс: Муж: ЦАХИМ ШУУДАНГИЙН ХАЯГ: ............................................................................................................... ХЭРГИЙН ТАЛААРХ МЭДЭЭЛЭЛ: Хэрэг үйлдэгдсэн огноо: Хэрэг үйлдэгдсэн хот: Хэрэг үйлдэгдсэн улс: Хэргийн төрөл: 245 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 1. ХҮҮХДИЙН ЭСРЭГ ГЭМТ ХЭРЭГ: хүүхдийн эсрэг гэмт хэрэг 2. ОРГОДОЛ ЭТГЭЭД: гэмт этгээдэд тусалсан оргон зайлсан эрэн сурвалжлагдаж байгаа 3. ТӨРЛӨӨР УСТГАХ, ДАЙНЫ ГЭМТ ХЭРЭГ, ХҮН ТӨРӨЛХТНИЙ ЭСРЭГ ГЭМТ ХЭРЭГ төрлөөр устгах хүн төрөлхтний эсрэг гэмт хэрэг хориглосон арга хэрэгслээр дайн хийх 4. ХҮН ХУУЛЬ БУСААР ХИЛ НЭВТРҮҮЛЭХ, ХҮНИЙ НАЙМАА БОЛОН ХУУЛЬ БУС ЦАГААЧЛАЛ хууль бус цагаачлал хууль бус цагаачлал зохион байгуулагч хүний наймаа хүний наймаа зохион байгуулагч 5. ХҮН ХУЛГАЙЛАХ гэр бүлийн эсрэг гэмт хэрэг/хүн хулгайлах хүн хулгайлах/хүнийг хууль бусаар хорих далайн дээрэм/задгай тэнгис дэх дээрэм 6. АМЬ НАС, ЭРҮҮЛ МЭНД: бусдын биед халдах/зүй бусаар харьцах тарчлаан зовоох/хүмүүнлэг бус үйлдэл булш,оршуулгын газар бузарлах гэмтэл учруулсны улмаас бусдын амь нас хохирох/хүнийг болгоомжгүй алах/хүнийг санаатай алах хүний эд эрхтэн заналхийлэл 7. ЗОХИОН БАЙГУУЛАЛТТАЙ ГЭМТ ХЭРЭГ/ ҮНДЭСТЭН ДАМНАСАН ГЭМТ ХЭРЭГ гэмт байгууллага/холбоо/бүлэглэл 8. ЗАМЫН ХӨДӨЛГӨӨНТЭЙ ХОЛБООТОЙ ГЭМТ ХЭРЭГ замын хөдөлгөөнтэй холбоотой гэмт хэрэг 9. БЭЛЭГСИЙН ГЭМТ ХЭРГҮҮД бэлгийн мөлжлөг/биеэ үнэлэх порнографын эд зүйл үйлдвэрлэх/түгээх хүчиндэх бэлэгсийн гэмт хэргүүд 10. ТЕРРОРИЗМ терроризмын ложистикийн дэмжлэг биологийн терроризм химийн терроризм терроризмыг санхүүжүүлэх террорист бүлэглэлийн гишүүн цацраг идэвхт/цөмийн терроризм терроризмтой холбоотой гэмт хэрэг террорист үйлдлүүд 11. ЭД ХӨРӨНГӨ, БИЗНЕС, ЗАСГИЙН ГАЗРЫН ЭСРЭГ ГЭМТ ХЭРЭГ 12. УРЛАГЫН БҮТЭЭЛТЭЙ ХОЛБООТОЙ ГЭМТ ХЭРЭГ урлагийн бүтээл 13. ХУУРАМЧААР ҮЙЛДЭХ хуурамчаар үйлдэх хуурамч мөнгөн дэвсгэрт 14. ЭМ, ЭМИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮНИЙ ГЭМТ ХЭРЭГ 15. ОЮУНЫ ӨМЧИЙН ГЭМТ ХЭРЭГ 16. ЗОРЧИХ БАРИМТ БИЧИГ ХУУРАМЧААР ҮЙЛДЭХ 17. МАНСУУРУУЛАХ БОДИСТОЙ ХОЛБООТОЙ ГЭМТ ХЭРЭГ допингийн бодис болон анаболикууд каннабис эм бэлдмэл геройн/морфин/опиум кокаин сэтгэцэд нөлөөт бодис 18. БАЙГАЛЬ ОРЧНЫ ЭСРЭГ ГЭМТ ХЭРЭГ бактериологийн/биологийн/цөмийн химийн бодис байгаль орчны эсрэг гэмт хэрэг зэрлэг амьтдын эсрэг гэмт хэрэг 19. ЗАЛИЛАН банк/санхүүгийн залилан авлига/хахууль залилан засгийн газрын эсрэг залилан худалдааны залилан мөнгөн тэмдэгтийн хяналтын зөрчил 20. ТЭЭВРИЙН ХЭРЭГСЭЛ БАРЬЦААЛАХ тээврийн хэрэгсэл (нисэх/хөлөг онгоц, автобус...) барьцаалах 21. КОМПЬЮТЕР БОЛОН МЭДЭЭЛЛИЙН ТЕХНОЛОГИЙН ГЭМТ ХЭРЭГ Дэвшилтэт технологи ашиглан үйлдсэн гэмт хэрэг 22. МӨНГӨ УГААХ мөнгө угаах 23. ХУЛГАЙ хүндрүүлэх нөхцөл байдалтай хулгай хулгайлагдсан өмч, хөрөнгө хүлээн авах хулгай зэвсэгт дээрэм 24. ТАНХАЙ/ВАНДАЛИЗМ/ХОХИРОЛ вандализм/хохирол/тонуул/танхай 25. ЗЭВСЭГ/ТЭСРЭХ БОДИС АШИГЛАН ҮЙЛДЭГДСЭН ГЭМТ ХЭРЭГ галдан шатаах сум/зэвсгийн эд анги/галт зэвсэг/зэвсэг/тэсэрч дэлбэрэх бодис тэсэрч дэлбэрэх төхөөрөмж ашиглах (бөмбөгдөх) 246 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Үйлдсэн хэргийн товч утга: Хэргийн талаар нэмэлт мэдээлэл: (мэдээлэл байвал оруулах) Боловсруулсан: ...................................................../нэр, албан тушаал, утасны дугаар/ Хянасан: .............................................................../нэр, албан тушаал/ (тэмдэг дарж баталгаажуулах) ---o0o--- 247 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт: ЦБҮАЖ №132.42д ..... оны .... сарын .... өдрийн ............ тоот албан бичгийн хавсралт СУРАГГҮЙ АЛГА БОЛСОН ХҮНИЙ БАЙГАА ГАЗРЫГ ТОГТООХ, ӨӨРИЙГӨӨ ХЭН БОЛОХЫГ МЭДЭХГҮЙ БАЙГАА ХҮНИЙ БИЕИЙН БАЙЦААЛТЫГ ТОГТООЛГОХ ХҮСЭЛТ (ДООГУУР НЬ ЗУРЖ ТОДРУУЛСАН МЭДЭЭЛЛИЙГ ЗААВАЛ ОРУУЛНА) ДАРААХЬ ЗОРИЛГЫН АЛЬ НЭГИЙГ ЗААВАЛ СОНГОХ Дээр дурдсан зорилгоор Интерполын бүх гишүүн орнуудад хандсан “Шар булант зар мэдээ” нийтлүүлэх хүсэлт тавих. Дээр дурдсан зорилгоор Интерполын тодорхой нэг эсвэл хэд хэдэн гишүүн оронд хүсэлт тавих. Хэрэв тодорхой нэг эсвэл хэд хэдэн гишүүн оронд хүсэлт тавих бол дараах мэдээллийг заавал оруулна: ХҮСЭЛТИЙГ АЛЬ УЛСАД ТАВИХ: Тодорхой улс(уудад): (аль улсын Интерполын Үндэсний төв товчоонд хандахыг бичих) МЭДЭЭЛЭЛД ХАНДАЛТ ХИЙХЭД ТАВИХ ХЯЗГААРЛАЛТ (СОНГОЖ ЧАГТЛАХ - Х): Хязгаарлаагүй Хязгаарлагдсан (Хүсэлтэд агуулагдсан мэдээлэлтэй танилцахыг аль улсын Интерполын Үндэсний төв товчоонд хориглож байгааг бичих) Хүлээн авагчаас бусдад хязгаарлагдсан БИЕИЙН БАЙЦААЛТ: Овог: (Паспортанд бичигдсэний нэг адил латин үсгээр бичих) Овгийг үндэсний хэлээр бичих: Төрөх үеийн овог: Нэр: (Паспортанд бичигдсэний нэг адил латин үсгээр бичих) Нэрийг үндэсний хэлээр бичих: Хүйс: ТӨРСӨН ОГНОО, ГАЗАР: Огноо: Хот: Улс: 248 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Батлагдсан эсэх (сонгох) тийм / үгүй ИРГЭНШИЛ 1. 2. АНХААРУУЛГА (СОНГОЖ ЧАГТЛАХ - Х) Ой тогтоолтоо алдсан Зэвсэглэсэн Аюултай Санаа сэтгэл нь цочрон давчиддаг Хар тамхи, мансууруулах бодисонд донтсон Оргох аюултай Сэтгэцийн өвчтэй Халдвар өвчинтэй Уг этгээд нь насанд хүрээгүй хүний эсрэг бэлэгсийн гэмт хэрэг үйлдэж болзошгүй Уг этгээд нь порнографикын зорилгоор насан хүрээгүй хүний гэрэл зургийг ашиглаж болзошгүй Амиа хорлох аюултай Эмчлүүлж байгаа Догшин авиртай Бусад ашигладаг БУСАД БИЕИЙН БАЙЦААЛТЫН МЭДЭЭЛЭЛ Овог Нэр Төрсөн огноо Төрсөн хот 1. 2. Төрсөн улс ХОЧ 1. 2. Дэлгэрэнгүй мэдээлэл: гэрлэлтээ цуцлуулсан салсан ганц бие Гэр бүлийн байдал (сонгох): гэрлэсэн бэлэвсэн Эцгийн овог: Эцгийн нэр: Эхийн овог: Эхийн нэр: Ямар ажил эрхэлдэг болох: Ямар хэлээр ярьж чаддаг болох: ........................................................................................................... Очиж болзошгүй: улс Улс 1 1 Хот НЭМЭЛТ МЭДЭЭЛЭЛ (мэдээлэл байвал оруулах): ............................................................................................................................................ 249 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам БИЕИЙН БАЙЦААЛТЫН БИЧИГ БАРИМТ 1 2 3 Аль улсын бичиг баримт болох Төрөл /паспорт, иргэний үнэмлэх, жолоодох эрхийн үнэмлэх гэх мэт/ Дугаар Олгосон огноо Дуусах огноо Олгосон улс Олгосон хот БИЕИЙН БАЙЦААЛТЫН МАТЕРИАЛ: ГЭРЭЛ ЗУРАГ Гарын мөрийн дардас ДНК-ийн мэдээлэл Шүдний бүтцийн талаархи мэдээлэл Цусны бүлэг: Хувцас: Үнэт эдлэл: Хувийн бусад эд зүйлс (мэдээлэл байвал бичих): БИЕИЙН ЕРӨНХИЙ ШИНЖ ТӨРХ: Биеийн өндөр (см): Биеийн жин (кг): Үсний өнгө (сонгох): Хар Буурал Будсан Хүрэн зээрд Бор Бууралтаж байгаа Бараан Цагаан Нүдний өнгө: Хар Бор Тод бор Бараан Цэнхэр Хүрэн Ногоон Тод Биеийн хэлбэр: Тэгш хөгжсөн Дундаж Жижиг Туранхай Содон шинж тэмдэг: (сорви, шивээс, биеийн гажиг гэх мэт): ХАЯГ: Байр байшингийн болон хаалганы дугаар: Гудамж: 250 Шар Халзан Улаан Шаргал Тод цэнхэр Хар хүрэн Саарал Өөр өөр өнгөтэй Давжаа Хэт тарган Махлаг Тарган Гуалиг Өндөр Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Хот/тосгон: Шуудангийн код: Улс: Муж: ЦАХИМ ШУУДАНГИЙН ХАЯГ: ................................................................................................................ ХЭРГИЙН ТАЛААРХ МЭДЭЭЛЭЛ Хэрэг үйлдэгдсэн огноо: Хэрэг үйлдэгдсэн хот: Хэрэг үйлдэгдсэн улс: Үйлдсэн хэргийн товч утга: Хэргийн талаар нэмэлт мэдээлэл: (мэдээлэл байвал оруулах) АВАХ АРГА ХЭМЖЭЭ (СОНГОЖ ЧАГТЛАХ - Х): сонгох Тухайн хүний статус Зорилго СУРАГГҮЙ АЛГА БОЛСОН ХҮН ààà ӨӨРИЙГӨӨ ХЭН БОЛОХЫГ ààà МЭДЭХГҮЙ БАЙГАА ХҮН БАЙГАА ГАЗРЫГ ТОГТООЛГОХ БИЕИЙН БАЙЦААЛТЫГ ТОГТООЛГОХ АНХААР: “ЗАР МЭДЭЭ НИЙТЛҮҮЛЭХ ХҮСЭЛТ ТАВИХ” ГЭСЭН ХЭСГИЙГ СОНГОСОН БОЛ ДАРААХЫГ ЗААВАЛ ОРУУЛНА. ЭНЭ ХҮНИЙ ТАЛААРХ МЭДЭЭЛЛИЙГ ИНТЕРПОЛЫН ОЛОН НИЙТИЙН ЦАХИМ ХУУДСАНД БАЙРШУУЛАХЫГ ЗӨВШӨӨРЧ БАЙГАА ЭСЭХ (АЛЬ НЭГИЙГ ЗААВАЛ СОНГОНО): Тийм ¨ Үгүй ¨ Боловсруулсан: ...................................................../нэр, албан тушаал, утасны дугаар/ Хянасан: .............................................................../нэр, албан тушаал/ (тэмдэг дарж баталгаажуулах) ---o0o--- 251 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт: ЦБҮАЖ №132.42е ..... оны .... сарын .... өдрийн ............ тоот албан бичгийн хавсралт ХЭН БОЛОХ НЬ ТОГТООГДОХГҮЙ БАЙГАА ЦОГЦОСНЫ БИЕИЙН БАЙЦААЛТЫГ ТОГТООЛГОХ, МЭДЭЭЛЭЛ АВАХ ХҮСЭЛТ (ДООГУУР НЬ ЗУРЖ ТОДРУУЛСАН МЭДЭЭЛЛИЙГ ЗААВАЛ ОРУУЛНА) ДАРААХЬ ЗОРИЛГЫН НЭГИЙГ ЗААВАЛ СОНГОХ Дээр дурдсан зорилгоор Интерполын бүх гишүүн орнуудад хандсан “Хар булант зар мэдээ” нийтлүүлэх хүсэлт тавих. Дээр дурдсан зорилгоор Интерполын тодорхой нэг эсвэл хэд хэдэн гишүүн оронд хүсэлт тавих. Хэрэв тодорхой нэг эсвэл хэд хэдэн гишүүн оронд хүсэлт тавих бол дараах мэдээллийг заавал оруулна: ХҮСЭЛТИЙГ АЛЬ УЛСАД ТАВИХ: (аль улсын Интерполын Үндэсний төв товчоонд хандахыг бичих) Тодорхой улс(уудад): МЭДЭЭЛЭЛД ХАНДАЛТ ХИЙХЭД ТАВИХ ХЯЗГААРЛАЛТ (СОНГОЖ ЧАГТЛАХ - Х): Хязгаарлаагүй Хязгаарлагдсан (Хүсэлтэд агуулагдсан мэдээлэлтэй танилцахыг аль улсын Интерполын Үндэсний төв товчоонд хориглож байгааг бичих) Хүлээн авагчаас бусдад хязгаарлагдсан ДЭЛГЭРЭНГҮЙ МЭДЭЭЛЭЛ Аль улсын иргэн, ямар үндэстэн, хэн байж болох талаар мэдээлэл: Нэмэлт мэдээлэл: (Мэдээлэл байвал оруулах) БИЕИЙН БАЙЦААЛТЫН МАТЕРИАЛ Гэрэл зураг Гарын мөрийн дардас ДНХ мэдээлэл Шүдний бүтцийн талаарх мэдээлэл Цусны бүлэг: Хүйс Хувцас: Үнэт эдлэл: Хувийн бусад эд зүйлс: БИЕИЙН ЕРӨНХИЙ ШИНЖ ТӨРХ: Биеийн өндөр (см): Биеийн жин (кг): 252 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Үсний өнгө (сонгох): Хар Буурал Будсан Хүрэн зээрд Бор Бууралтаж байгаа Бараан Цагаан Нүдний өнгө: Хар Бор Тод бор Бараан Цэнхэр Хүрэн Ногоон Тод Биеийн хэлбэр: Тэгш хөгжсөн Дундаж Жижиг Туранхай Шар Халзан Улаан Шаргал Тод цэнхэр Хар хүрэн Саарал Өөр өөр өнгөтэй Давжаа Хэт тарган Махлаг Тарган Гуалиг Өндөр Содон шинж тэмдэг: (сорви, шивээс, биеийн гажиг гэх мэт): ХАЯГ: Байр байшингийн болон хаалганы дугаар: Гудамж: Хот/тосгон: Шуудангийн код: Улс: Муж: ЦАХИМ ШУУДАНГИЙН ХАЯГ: ................................................................................................. ХЭРГИЙН ТАЛААРХ МЭДЭЭЛЭЛ ЦОГЦОС ОЛДСОН ТАЛААР Олдсон огноо: Олдсон улс: Олдсон хот/муж: Цогцос хэрхэн олдсон талаарх мэдээлэл: Хэдэн настай байж болзошгүй талаар: Нас барсан огноо (барагцаагаар): Нас барсан шалтгааныг юу гэж үзэж байгаа болох: Боловсруулсан: ...................................................../нэр, албан тушаал, утасны дугаар/ Хянасан: .............................................................../нэр, албан тушаал/ (тэмдэг дарж баталгаажуулах) ---o0o--- 253 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт: ЦБҮАЖ №132.42ж ..... оны .... сарын .... өдрийн ............ тоот албан бичгийн хавсралт ГЭМТ ХЭРЭГ ҮЙЛДЭХЭД АШИГЛАСАН ЭД ЗҮЙЛ, ТӨХӨӨРӨМЖ, ГЭМТ ҮЙЛДЛИЙН БОЛОН АРГЫН ТАЛААР МЭДЭЭЛЭЛ АВАХ, ӨГӨХ ХҮСЭЛТ ДАРААХЬ ӨГӨГДЛИЙН АЛЬ НЭГИЙГ ЗААВАЛ СОНГОНО: ГЭМТ ЭТГЭЭДҮҮДИЙН АШИГЛАСАН ЭД ЗҮЙЛ, ТӨХӨӨРӨМЖИЙН ТАЛААР ГЭМТ ҮЙЛДЛИЙН АРГА БАРИЛЫН ТАЛААР НУУН ДАЛДАЛСАН ГАЗРЫН ТАЛААР Хэргийн төрөл: Хэрэг үйлдэгдсэн огноо: Хэрэг үйлдэгдсэн/эд зүйл, төхөөрөмж олдсон улс: Хэрэг үйлдэгдсэн/эд зүйл, төхөөрөмж олдсон хот: Хэргийн нөхцөл байдлын талаар: ГЭМТ ҮЙЛДЛИЙН АРГА БАРИЛ/ ЭД ЗҮЙЛ, ТӨХӨӨРӨМЖ/НУУН ДАЛДЛАХ ГАЗРЫН ТАЛААРХ МЭДЭЭЛЭЛ: (Мэдээлэл оруулах) ХЭН БОЛОХ НЬ ТОГТООГДООГҮЙ СЭЖИГТНҮҮДИЙН ТАЛААРХ МЭДЭЭЛЭЛ: Гэрэл зураг: Биеийн шинж, төрх: Өндөр: Жин: Үсний өнгө: Нүдний өнгө: Биеийн хэлбэр: Содон шинж тэмдэг: Нэмэлт мэдээлэл: Гарын мөр, ДНХ мэдээлэл: БИЕИЙН БАЙЦААЛТ НЬ ТОГТООГДСОН СЭЖИГТНҮҮДИЙН ТАЛААРХ МЭДЭЭЛЭЛ: Баривчлагдсан эсэх (тийм / үгүй): Гэрэл зураг: Овог Нэр: Ашигладаг бусад нэр: Төрсөн огноо, газар: Эцгийн овог нэр: Эхийн овог нэр: Иргэншил: Биеийн байцаалтын бичиг баримт Өндөр: Жин: Үсний өнгө: Нүдний өнгө: 254 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Биеийн хэлбэр: Содон шинж тэмдэг: Очиж болзошгүй: улс: Нэмэлт мэдээлэл: Гарын мөр, ДНХ мэдээлэл: НЭМЭЛТ МЭДЭЭЛЭЛ (гэрэл зураг, хэргийн газраас бэхжүүлэн авсан гарын мөр, ДНХ мэдээлэл гэх мэт): Дээрх этгээдүүдтэй холбоотой мэдээллийг “сэжигтэн” гэсэн статустай, “мэдээлэл авах” зорилгоор бүртгэхийг Интерполын Ерөнхий нарийн бичгийн даргын газарт зөвшөөрч байгаа эсэх: Тийм Үгүй Энэ мэдээллийн тодорхой хэсгийг олон нийт/хэвлэл мэдээллийн байгууллагатай хуваалцахыг Интерполын Ерөнхий нарийн бичгийн даргын газарт зөвшөөрч байгаа эсэх: Тийм Үгүй Боловсруулсан: ...................................................../нэр, албан тушаал, утасны дугаар/ Хянасан: .............................................................../нэр, албан тушаал/ (тэмдэг дарж баталгаажуулах) ---o0o--- 255 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт: ЦБҮАЖ №132.42з ..... оны .... сарын .... өдрийн ............ тоот албан бичгийн хавсралт ОЛОН НИЙТИЙН АЮУЛГҮЙ БАЙДАЛД ХОХИРОЛ УЧРУУЛЖ БОЛЗОШГҮЙ ЭД ЗҮЙЛ, ТӨХӨӨРӨМЖ, ГЭМТ ҮЙЛДЛИЙН АРГА, ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА, АЮУЛТАЙ ЭТГЭЭД, ХОРИХ БАЙГУУЛЛАГААС ОРГОСОН ЯЛТАН, ТЭДНЭЭС УЧРУУЛЖ БОЛЗОШГҮЙ АЮУЛ ЗАНАЛХИЙЛЛИЙН ТАЛААР СЭРЭМЖЛҮҮЛЭХ ХҮСЭЛТ ЮУНЫ ТАЛААР СЭРЭМЖЛҮҮЛЭХ (дараахь өгөгдлийн аль нэгийг сонгох): ЭД ЗҮЙЛ, ТӨХӨӨРӨМЖИЙН ТАЛААР ГЭМТ ҮЙЛДЛИЙН АРГА БАРИЛ, ГЭМТ ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ТАЛААР АЮУЛТАЙ ЭТГЭЭДИЙН ТАЛААР ХОРИХ БАЙГУУЛЛАГААС ОРГОСОН ЯЛТНУУДЫН ТАЛААР ЗАНАЛХИЙЛЛИЙН ТАЛААР Үйлдэгдсэн хэрэг/ эд зүйл, төхөөрөмжийн төрөл: Хэрэг үйлдэгдсэн/ эд зүйл, төхөөрөмж олдсон/ хорих байгууллагаас оргосон огноо: Хэрэг үйлдэгдсэн/ эд зүйл, төхөөрөмж олдсон/ хорих байгууллагаас оргосон газар: Хэрэг үйлдэгдсэн/ эд зүйл, төхөөрөмж олдсон/ хорих байгууллагаас оргосон улс: ОЛОН НИЙТИЙН АЮУЛГҮЙ БАЙДАЛД ГЭМ ХОР УЧРУУЛЖ БОЛЗОШГҮЙ ГЭМТ ҮЙЛДЛИЙН АРГА, ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА, АЮУЛТАЙ ЭТГЭЭД, ХОРИХ БАЙГУУЛЛАГААС ОРГОСОН ЯЛТАН, АЮУЛ ЗАНАЛЫН ТАЛААРХ МЭДЭЭЛЭЛ: (Эд зүйл, төхөөрөмж олдсон нөхцөл байдал; тухайн хүнийг аюултай гэж үзэх болсон шалтгаан; ялтнууд хэрхэн оргосон болох; ямар заналхийлэл болох гэх мэт мэдээлэл оруулах) ХЭН БОЛОХ НЬ ТОГТООГДООГҮЙ СЭЖИГТНҮҮДИЙН ТАЛААРХ МЭДЭЭЛЭЛ: Гэрэл зураг: Биеийн шинж, төрх: Өндөр: Жин: Үсний өнгө: Нүдний өнгө: Биеийн хэлбэр: Нэмэлт мэдээлэл: (Хоч, содон шинж тэмдэг, ямар хэлээр ярьж чаддаг болох гэх мэт.) БИЕИЙН БАЙЦААЛТ НЬ ТОГТООГДСОН СЭЖИГТНҮҮДИЙН ТАЛААРХ МЭДЭЭЛЭЛ: Баривчлагдсан эсэх (тийм / үгүй): Гэрэл зураг: Овог Нэр: Ашигладаг бусад биеийн байцаалт: 256 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Төрсөн огноо, газар: Эцгийн овог нэр: Эхийн овог нэр: Иргэншил: Биеийн байцаалтын бичиг баримтын мэдээлэл: Биеийн шинж төрх: Өндөр: Жин: Үсний өнгө: Нүдний өнгө: Биеийн хэлбэр: Нэмэлт мэдээлэл: Дээрх этгээдүүдтэй холбоотой мэдээллийг “болзошгүй аюул занал” гэсэн статустай, “анхааруулах” гэсэн зорилгоор бүртгэхийг Интерполын Ерөнхий нарийн бичгийн даргын газарт зөвшөөрч байгаа эсэх: Тийм Үгүй Энэ мэдээллийн тодорхой хэсгийг олон нийт/хэвлэл мэдээллийн байгууллагатай хуваалцахыг Интерполын Ерөнхий нарийн бичгийн даргын газарт зөвшөөрч байгаа эсэх: Тийм Үгүй НЭМЭЛТ МЭДЭЭЛЭЛ (гэрэл зураг, хэргийн газраас бэхжүүлэн авсан гарын мөр, ДНХ мэдээлэл гэх мэт): Боловсруулсан: ...................................................../нэр, албан тушаал, утасны дугаар/ Хянасан: .............................................................../нэр, албан тушаал/ (тэмдэг дарж баталгаажуулах) ---o0o--- 257 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт: ЦБҮАЖ №132.42и ..... оны .... сарын .... өдрийн ............ тоот албан бичгийн хавсралт ИНТЕРПОЛЫН ШУГАМААР ЭРЭН СУРВАЛЖЛУУЛАХ АЖИЛЛАГААГ ЦУЦЛАХ ХҮСЭЛТ ЦУЦЛАХ БОЛСОН ШАЛТГААН ШАЛТГААН ТАЙЛБАР Баривчлагдсан Баривчлагдсан огноо: Баривчлагдсан газар: Шилжүүлэн өгсөн Шилжүүлэн өгсөн огноо: Аль улсад шилжүүлэн өгсөн болох: Баривчлах тогтоол хүчингүй болсон (тайлбарлах) Эрүүгийн харицлагад татах хугацаа өнгөрсөн Дууссан огноо: Нас барсан Нас барсан огноо: Нас барсан газар: Цагаатгасан Цагаатгасан огноо: Цагаатгасан байгууллага: Хууль тогтоомжоор өршөөж, уучлагдсан Өршөөсөн / Уучлал үзүүлсэн огноо: Шийдвэр гаргасан байгууллага: Улсын хэмжээнд эрэн сурвалжлахаар болсон Цаашид эрэн сурвалжлах шаардлагагүй нөхцөл байдал бий болсон (эрүүгийн хэрэг хэрэгсэхгүй болсон, гэмт хэрэгт тооцохгүй болсон г.м) Боловсруулсан: ...................................................../нэр, албан тушаал, утасны дугаар/ Хянасан: .............................................................../нэр, албан тушаал/ (тэмдэг дарж баталгаажуулах) ---o0o--- 258 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт: ЦБҮАЖ №132.49 ..... оны .... сарын .... өдрийн ............ тоот албан бичгийн хавсралт ИНТЕРПОЛЫН ШУГАМААР ИЛГЭЭХ ХАРИУ 1 Аль улсын Интерполын Үндэсний төв товчооны хүсэлтийн хариу болох: 2 Хариунд агуулагдсан мэдээлэл нь Монгол Улсын зохих хууль тогтоомжид зааснаар авагдсан эсэх: 3 Хариунд агуулагдсан мэдээлэл нь Цагдаагийн албаны тухай Монгол Улсын хуулийн 29 дүгээр зүйлийн 29.3 дахь заалттай нийцсэн эсэх: 4 Хариу: 5 Хариунд агуулагдсан мэдээллийг ашиглах нөхцөл: (Дотоодын байгууллагын хүсэлтэд агуулагдсан мэдээллийг гадаадын байгууллага юунд ашиглах, ашиглаж болохгүйг, хэнд ашиглуулах зэргийг заавал бичнэ) 6 Хариунд агуулагдсан мэдээллийг хадгалах хугацаа: (Дотоодын байгууллагын хүсэлтэд агуулагдсан мэдээллийг гадаадын байгууллага ямар хугацаагаар хадгалах ёстойг заавал бичнэ) /холбогдох хууль тогтоомжийн нэр, зүйл, хэсгийг бичих/ Боловсруулсан: ...................................................../нэр, албан тушаал, утасны дугаар/ Хянасан: .............................................................../нэр, албан тушаал/ (тэмдэг дарж баталгаажуулах) ---o0o--- 259 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 133.ТЭРГҮҮНИЙ БОЛОН ШИЛДЭГ АЛБА ХААГЧ ШАЛГАРУУЛАХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/246 Хуудас: 3 133.1.ЗОРИЛГО Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагын хөдөлмөрийн тэргүүний болон ажил, мэргэжлийн шилдэг, оны онцлох алба хаагч /Цаашид “Тэргүүний болон шилдэг алба хаагч” гэнэ/-ийг шалгаруулахтай холбоотой харилцааг зохицуулахад оршино. 133.2.ШАЛГАРУУЛАХ ЧИГЛЭЛ 133.2.1.Хөдөлмөрийн тэргүүний алба хаагч: а/эрүүгийн мөрдөгч; б/мөрдөгч; в/хэрэг бүртгэгч; г/Нийтийн хэв журам хамгаалах албаны; д/Олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албаны; е/Замын цагдаагийн албаны; ж/Санхүү, аж ахуйн албаны; з/Оны тэргүүний удирдах ажилтан; и/Захиргаа, зохион байгуулалт хариуцсан албаны; к/дотоодын цэргийн алба хаагч. 133.2.2.Ажил, мэргэжлийн шилдэг алба хаагч; а/хэсгийн төлөөлөгч; б/эрүүгийн мөрдөгч; в/эдийн засгийн мөрдөгч; г/мөрдөгч; д/хэрэг бүртгэгч; е/хэв журмын ажилтан; ж/замын цагдаагийн зохицуулагч; з/жижүүрийн албаны алба хаагч; и/хэв журмын цагдаа; к/цагдаа-жолооч; л/цагдаа-зохицуулагч; м/харуул, хамгаалалтын цагдаа; н/мэдээллийн технологи, харилцаа холбооны алба хаач; о/бусад. 133.2.3.Оны онцлох алба хаагч; а/гэмт хэргийн тухай хамгийн үнэтэй мэдээлэл авсан алба хаагч; б/хамгийн уран нарийн аргаар гэмт хэрэг илрүүлсэн алба хаагч; в/хамгийн тэсвэр, тэвчээртэй алба хаагч; г/хамгийн сонор сэрэмжтэй алба хаагч; д/харуулчин; е/бусад. 133.2.4.Энэ журмын 133.3.1, 133.3.2, 133.3.3-т заасан чиглэлээр тус бүр нэг алба хаагчийг шалгаруулна. 133.2.5.Энэ журмын 133.2.1 дэх хэсгийн “з”-д заасан удирдах ажилтанг шалгаруулахдаа дор дурдсан журмаар нэр дэвшүүлнэ: а/Цагдаагийн төв байгууллагын дарга нь тэргүүн дэд дарга, дэд дарга, цагдаагийн төв байгууллагын даргын зөвлөлийн гишүүд, интерполын үндэсний төв товчооны ажил хариуцсан нэгж, хэвлэл, мэдээлэл хариуцсан нэгж болон тусгай ажиллагаа хариуцсан нэгжийн даргыг; б/цагдаагийн төв байгууллагын тэргүүн дэд дарга нь: 1/цагдаагийн төв байгууллагын өөрийн хариуцсан зохион байгуулалтын бүтцийн нэгж /Эрүүгийн цагдаа, Мөрдөн байцаах, Хэрэг бүртгэх алба, Мэдээлэл нэгтгэн боловсруулах ажил хариуцсан нэгж/-ийн даргыг; 2/цагдаагийн төв байгууллагын харьяа нэгж буюу Мэдээллийн технологи, холбооны, 260 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Мэдээлэл шуурхай удирдлагын, Гэрч, хохирогчийг хамгаалах, Урьдчилан сэргийлэх ажил хариуцсан нэгжийн даргыг. в/цагдаагийн төв байгууллагын дэд бөгөөд Нийслэлийн цагдаагийн газрын дарга нь нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах, замын цагдаа, нийслэлийн цагдаа, бүртгэл, хяналт хариуцсан нэгжийн даргыг; г/цагдаагийн төв байгууллагын дэд дарга нь өөрийн хариуцсан хэлтэс, тасаг, сургалт хариуцсан нэгж, сүлд чуулгын даргыг; д/захиргааны удирдлагын газрын дарга нь төв байрны хэлтэс, төв архив, хүч спорт хороо, аймаг, төмөр зам, иргэний агаарын тээвэр дэх цагдаагийн газар, хэлтсийн даргыг; е/дотоодын цэргийн штабын дарга нь харьяа хэлтэс, анги, тусгай салбарын дарга, захирагч, цэргийн алба хаагчийг; ж/аймаг, нийслэл, харьяа нэгжийн зохион байгуулалтын бүтцийн нэгжийн даргыг тухайн байгууллагын дарга. 133.3.ШАЛГАРУУЛАХ 133.3.1.Тэргүүний, шилдэг, онцлох алба хаагчийн шалгаруулалтад цагдаагийн нийт бие бүрэлдэхүүн хамрагдах бөгөөд шалгаруулалтыг оны сүүлийн сард багтаан явуулна. 133.3.2.Тэргүүний, шилдэг, онцлох алба хаагчийг тэдгээрийн ажил үүргийн онцлогийг харгалзан шалгаруулна. 133.3.3.Цагдаагийн төв байгууллагын Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах, Санхүү, аж ахуй, Эрүүгийн цагдаа, Мөрдөн байцаах, Хэрэг бүртгэх, Замын цагдаагийн алба, Нийслэлийн цагдаагийн газар, Тусгай ажиллагаа, Хамгаалалтын нэгж, Дотоодын цэргийн штаб, 05, 805 дугаар анги, аймаг, дүүрэг дэх цагдаагийн газар, хэлтэс нь дотооддоо энэ журмын 133.2.1-133.2.3-д заасан чиглэлээр алба хаагчийг шалгаруулж болно. 133.3.4.Энэ зүйлийн 133.3.3 дахь хэсэгт заасан цагдаагийн байгууллага нь дотоод хөдөлмөрийн аварга алба хаагчийг шалгаруулахдаа энэ журмын 133.4 дүгээр зүйлд заасан үзүүлэлтийг баримтална. 133.3.5.Шалгаруулалт явуулах үе шат: а/нэгдүгээр шатны шалгаруулалтыг нийт цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллага нь тухайн оны 12 дугаар сарын 15-ны дотор шалгаруулалтад нэр дэвшүүлэх алба хаагчийн талаар хамт олны хурлаар хэлэлцүүлэн шалгаруулж, тодорхойлолт, зөвлөлийн хуралдааны тэмдэглэлийг мөн сарын 20-ны дотор харъяа албанд хүргүүлнэ; б/хоёрдугаар шатны шалгаруулалтыг харъяа алба, дотоодын цэргийн штаб нь явуулж, даргын зөвлөлийн хурлаараа хэлэлцэж, материалыг цагдаагийн төв байгууллагад мөн сарын 23ны дотор ирүүлнэ; в/гуравдугаар шатны шалгаруулалтыг томилогдсон ажлын хэсэг нэгтгэн судалж, дүнг мөн сард багтаан Цагдаагийн төв байгууллагын даргын зөвлөлийн хуралдаанд хэлэлцүүлж, шийдвэрлүүлнэ. 133.3.6.Энэ зүйлийн 133.3.3 дахь хэсгийн “б”-т заасан материал гэдэгт байгууллагын даргын зөвлөлийн хурлын тэмдэглэл, алба хаагчийн ажил байдлын тодорхойлолт, жилийн ажлын үзүүлэлтүүд, шинээр хэрэгжүүлсэн дэвшилтэт санал, санаачилга, үйл ажиллагаа, үр дүнг тодорхойлсон танилцуулга хамаарна. 133.3.7.Энэ зүйлийн 133.3.3 дахь хэсгийн “в”-т заасан ажлын хэсэг нь тэргүүний, шилдэг, онцлох алба хаагчид нэр дэвшүүлэн ирүүлсэн материалыг нэгтгэн судалж, шаардлагатай бол материалыг бодитой эсэхийг нягтлан шалгаж болно. 133.3.8.Хөдөлмөрийн тэргүүний болон ажил, мэргэжлийн шилдэг, оны онцлох алба хаагчийн шалгаруулалтад нэр дэвшсэн алба хаагч нь зохих болзол, шаардлага хангаагүй бол тухайн төрлөөр шалгаруулалт явуулахгүй байж болно. 133.4.ШАЛГАРУУЛАХАД ХАРГАЛЗАХ ҮЗҮҮЛЭЛТ 133.4.1.Тэргүүний, шилдэг, онцлох алба хаагчийг шалгаруулахад дараах үзүүлэлтийг харгалзаж үзнэ: а/ажлын үр дүн; б/ажилласан жил, сахилга, ёс зүйн байдал; в/ажлын шинэлэг, дэвшилтэт арга туршлага, санал, санаачилга гаргаж, үйл ажиллагаанд нэвтрүүлсэн байдал; г/байгууллагын шагналаар шагнагдаж, сайшаагдсан байдал; д/цагдаа, дотоодын цэргийн мэргэшлийн зэрэг хамгаалсан байдал. 261 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 133.5.ШАГНАХ 133.5.1.Шалгарсан алба хаагчид цагдаагийн төв байгууллагаас батламж, мөнгөн шагнал олгох ба шагналын хэмжээг цагдаагийн төв байгууллагын даргын тушаалаар тогтооно. 133.5.2.Шалгарсан алба хаагчдын шагналыг бие бүрэлдэхүүний өмнө хүндэтгэлтэйгээр гардуулна. 133.5.3.Тэргүүний, шилдэг, онцлох алба хаагчдын гэрэл зургийг байгууллагын хүндэт самбарт байрлуулан алдаршуулна. 133.5.4.Шалгаруулалтад оролцсон боловч ажлын хэсгийн дүгнэлтээр хасагдсан алба хаагчийг Цагдаагийн төв байгууллагын болон дотоодын цэргийн шагналаар шагнаж болно. ---оОо--- 262 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 134.ҮНДЭСНИЙ АЮУЛГҮЙ БАЙДЛЫН ЗӨВЛӨЛИЙГ МЭДЭЭЛЛЭЭР ХАНГАХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: ЦБҮАЖ №134.41 Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/246 Хуудас: 3 134.1.ЗОРИЛГО Монгол Улсын Үндэсний аюулгүй байдлын Зөвлөл /цаашид “Зөвлөл” гэнэ/-д хүргүүлэх мэдээллийг цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагаас хүлээн авч бүртгэх, танилцах, хүргүүлэхтэй холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 134.2.БОДЛОГО Зөвлөлийг мэдээллээр хангах ажиллагааг Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн 2010 оны 266 дугаар зарлигаар баталсан “Монгол Улсын Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөлийг мэдээллээр хангах журам”, энэ журмыг баримтална. 134.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дор дурьдсан нэр томьёог дараахь утгаар ойлгоно: “Шуурхай мэдээ” - тухайн үед болсон үйл явдал, хэргийн талаарх яаралтай мэдээлэл; “Танилцуулах мэдээ” - үйл явдлын товч танилцуулга, тодорхой санал бүхий мэдээлэл; “Танилцуулах тойм мэдээ” - тодорхой хугацааны үйл явдлыг тоймолж, үнэлэлт дүгнэлт өгсөн буюу үйл ажиллагаа болон судалгааны ажлын тайлан хамаарна. 134.4.МЭДЭЭЛЛИЙН АНГИЛАЛ, ХУГАЦАА 134.4.1.Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллага нь жагсаалт /ЦБҮАЖ №134.41/-д заасан мэдээллийг алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагаас авч нэгтгэн, тогтсон хугацаанд мэдээллээр хангана. 134.4.2.Энэ журмын 134.3.1-д заагаагүй мэдээлэл, судалгааг хугацаа тогтоон шаардсаны дагуу холбогдох байгууллагаас ирүүлнэ. Илгээгч байгууллага, албан тушаалтан мэдээллийн агуулгаас шалтгаалан уг мэдээллийг нууцлах эсэхийг шийдвэрлэх ба Төрийн болон албаны нууцын тухай хуулийг баримтлан нууцын зэрэглэлийг тогтооно. 134.4.3.Мэдээллийг төрийн холбооны шуудангаар ирүүлэх ба цаг хугацаа алдана гэж үзсэн яаралтай мэдээллийг тухайн байгууллагын тусгайлан томилогдсон албан тушаалтнаар биечлэн ирүүлж болно. 134.4.4.Онцгой яаралтай тохиолдолд шуурхай мэдээг цагдаагийн төв байгууллагын даргад утсаар дамжуулж болох ба дараа нь баримтжуулан албажуулж, ажлын нэг өдөрт багтаан ирүүлнэ. 134.4.5.Энэ зүйлийн 134.3.1-д заасан байгууллагын дарга нь холбогдох мэдээллийг тогтсон хугацаанд, шаардлагын хэмжээнд хүргүүлэх ажлыг хариуцаж, биелэлтэд хяналт тавьж ажиллана. 134.4.6.Алба, нэгж, дотоодын цэргийн штаб, анги, тусгай салбар, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга нь энэ зүйлийн 134.4.1-д заасан байгууллагуудыг үнэн зөв мэдээ, мэдээллээр шуурхай хангах ажлыг хариуцна. 134.5.МЭДЭЭЛЛИЙГ БҮРТГЭХ, ТАНИЛЦАХ, ХҮРГҮҮЛЭХ 134.5.1.Тогтоосон хугацаанд ирүүлсэн мэдээллийг нэгдсэн бүртгэлд авахуулж, Цагдаагийн төв байгууллагын даргад тухай бүр, цаг алдалгүй танилцуулна. 134.5.2.Цагдаагийн төв байгууллагын даргад танилцуулсан, Зөвлөлд хүргүүлэх мэдээллийг Тэргүүн дэд даргаар хянуулан, цагдаагийн төв байгууллагын даргын гарын үсэгтэй албан бичгээр “Үндэсний аюулгүй байдлын Зөвлөлийн ажлын албанд” гэж хаяглан хүргүүлнэ. 134.5.3.Хүргүүлж буй мэдээллийн агуулгаас шалтгаалан уг мэдээллийг нууцлах эсэхийг шийдвэрлэх ба нууцын зэрэглэлийг тогтоох, төрийн нууцтай холбоотой мэдээллийг боловсруулах, хүргүүлэхдээ Төрийн болон албаны нууцын тухай хууль болон Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны код 114, 115-д заасныг баримтална. 134.5.4.Зөвлөлөөс Цагдаагийн байгууллагад өгсөн зөвлөмжийн биелэлтийг цагдаагийн төв байгууллагын Төлөвлөлт, Зохион байгуулалт хариуцсан нэгж дээр нэгтгэн боловсруулж, заасан хугацаанд Үндэсний аюулгүй байдлын Зөвлөлийн ажлын албанд хүргүүлнэ. 134.5.5.Зөвлөлд хүргүүлсэн, хуулиар тусгайлан хориглосноос бусад мэдээллийн хувийг Хууль зүй, дотоод хэргийн яамны Төрийн захиргааны удирдлагын газарт хүргүүлнэ. 134.5.6.Цагдаагийн төв байгууллагын даргад танилцагдсан, Зөвлөлд хүргүүлсэн мэдээллийг бүртгэх, хадгалах, тэргүүн дэд даргын зөвшөөрснөөр харьяа алба, нэгж, эрх бүхий албан тушаалтанд танилцуулах, ашиглуулах ажлыг нууцын ажилтан биечлэн хариуцна. 263 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Хавсралт ЦБҮАЖ №134.41 МОНГОЛ УЛСЫН ҮНДЭСНИЙ АЮУЛГҮЙ БАЙДЛЫГ ЗӨВЛӨЛ, ЕРӨНХИЙ САЙД, ХУУЛЬ ЗҮЙ, ДОТООД ХЭРГИЙН САЙДАД ЦАГДАА, ДОТООДЫН ЦЭРГИЙН БАЙГУУЛЛАГААС ТАНИЛЦУУЛАХ МЭДЭЭЛЭЛ Хэнд Хариуцах нэгж 1 Шуурхай мэдээ -улсын хэмжээнд хоногт үйлдэгдсэн эрүүгийн гэмт хэргийн тоо, тэдгээрийн төрөл, хүнийг санаатай алах, зам тээврийн ослын болон хүнд, зохион байгуулалттай гэмт хэргийн тухай; -цагдаагийн байгууллагын өдөр тутмын шуурхай мэдээ Танилцуулах хугацаа Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөл, Ерөнхий сайд, Дараа өдрийн 09:00 цагаас өмнө /Ерөнхий сайдад ЦЕГын даргын шийдвэрээр тухай бүр/ Мэдээлэл, шуурхай удирдлагын ажил хариуцсан нэгж, Шуурхай удирдлага, ажиллагаа хариуцсан нэгж 2 Шуурхай мэдээ -хоногийн хугацаанд нөхөн илрүүлсэн хүнд, зохион байгуулалттай гэмт хэрэг, зохион байгуулж буй нэгдсэн арга хэмжээний талаарх мэдээ Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөл Тухай бүр Эрүүгийн цагдаагийн нэгж 3 Шуурхай мэдээ -дотоодын цэргийн анги, байгууллагад үйлдэгдсэн гэмт хэрэг, ноцтой зөрчлийн талаарх шуурхай мэдээ; -улсын онц чухал объектын хамгаалалтын цагийн байдал, хоногт гарсан зөрчлийн талаарх шуурхай мэдээг Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөл Тухай бүр Дотоодын цэргийн штаб 4 Танилцуулах мэдээ -жагсаал, цуглаан, нийтийг хамарсан арга хэмжээ, гамшиг осол, хүн малын гоц халдварт өвчний талаарх мэдээ; -улсын онц чухал обьектын хамгаалалтын цагийн байдал, хоногт гарсан зөрчлийн талаарх шуурхай мэдээ Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөл Тухай бүр Мэдээлэл нэгтгэн боловсруулах ажил хариуцсан нэгж 5 Танилцуулах мэдээ -цагдаагийн байгууллагаас өндөржүүлсэн бэлэн байдлын үед ажилласан танилцуулга / эрүү, хэв журмын нөхцөл байдал, үүрэг гүйцэтгэсэн цагдаагийн хүч хэрэгсэл, санал, дүгнэлт/ Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөл, Ерөнхийлөгчийн Тамгын газар, Ерөнхий сайд, Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд № Мэдээллийн утга 264 Мэдээлэл нэгтгэн боловсруулах ажил хариуцсан нэгж Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 6 Танилцуулах /7 хоногийн/ мэдээ -бүртгэгдсэн гомдол, мэдээлэл; -бүртгэгдсэн гэмт хэрэг, зөрчил; -гэмт хэргийн илрүүлэлт; -жагсаал, цуглаан, нийтийг хамарсан арга хэмжээний нөхцөл байдал; -улсын онц чухал обьектын хяналт, хамгаалалт; -тэсэрч дэлбэрэх бодисын тээвэрлэлт; -Дипломат төлөөлөгчийн газар, улсын онц чухал объектын хамгаалалтын нөхцөл байдлын тухай танилцуулах мэдээлэл; -бусад мэдээлэл Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөл, Ерөнхийлөгчийн Тамгын газар, Ерөнхий сайд, Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд Долоо хоног бүрийн даваа гарагийн 11 цагт Мэдээлэл нэгтгэн боловсруулах ажил хариуцсан нэгж 7 Танилцуулах /7 хоногийн/ мэдээ -улсын онц чухал объектын хамгаалалтын нөхцөл байдлын тухай танилцуулах мэдээлл Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөл Долоо хоног тутам Дотоодын цэргийн штаб 8 Танилцуулах мэдээ -Монгол Улсын дотоод аюулгүй байдлыг хангах чиглэлээр цагдаагийн байгууллагаас хийж гүйцэтгэсэн ажлын талаарх мэдээлэл Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөл Сар бүрийн 20-ны өдрийн 12 цагт Мэдээлэл нэгтгэн боловсруулах ажил хариуцсан нэгж 9 Танилцуулах мэдээ -хэв журам, захиргааны зөрчилтэй холбоотой болон гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх, захиргааны хяналтыг хэрэгжүүлэх, талаар зохион байгуулж арга хэмжээний талаарх танилцуулах мэдээ Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөл Сар тутам НХЖХОНАБХА, цагдаагийн төв байгууллагын Урьдчилан сэргийлэх ажил хариуцсан нэгж 10 Танилцуулах мэдээ -эрэн сурвалжлагдаж буй хүн, галт зэвсэг, тэсэрч дэлбэрэх, химийн, цацраг идэвхт бодис олж тогтоосон, тэдгээртэй холбоотой гэмт хэргийн танилцуулах мэдээ; -мансууруулах бодис болон сэтгэцэд нөлөөлөх бодисын хууль бус эргэлт, хүний наймаа, мөнгө угаах, үндэстэн дамнасан гэмт хэргүүдийн эсрэг авч буй арга хэмжээний тухай танилцуулах мэдээ Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөл Сар бүрийн 25-ны дотор Эрүүгийн цагдаагийн нэгж 11 Танилцуулах мэдээ -улсын хэмжээнд үйлдэгдсэн, бүртгэгдсэн гэмт хэрэг, хэв журмын зөрчлийн нэгдсэн танилцуулах мэдээ Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөл Сар бүрийн эхний 5 хоногийн дотор Мэдээлэл нэгтгэн боловсруулах ажил хариуцсан нэгж 265 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 135.МЭДЭЭЛЛИЙН ИЛ ТОД БАЙДЛЫГ ХАНГАХ, СУРТАЛЧЛАХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: ЦБҮАЖ №135.41а, ЦБҮАЖ №135.41б, ЦБҮАЖ №135.41в, ЦБҮАЖ №135.44а, ЦБҮАЖ №135.44б, ЦБҮАЖ №135.61. Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/246 Нэмэлт тайлбар: Хуудас: 23 135.1.ЗОРИЛГО Мэдээллийн ил тод байдлыг хангах, үйл ажиллагааг сурталчлахтай холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 135.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ, БОДЛОГО 135.2.1.Энэхүү журмыг нийт цагдаагийн байгууллага, алба хаагч үйл ажиллагаандаа мөрдөнө. 135.2.2.Хууль тогтоомжийн дагуу нууцад хамруулснаас бусад бүх мэдээлэл иргэд, олон нийтэд нээлттэй, мэдээллээр хангах үйл ажиллагаа хүндрэл чирэгдэлгүй, шуурхай байна. 135.2.3.Мэдээллийн ил тод байдлыг цахим болон хэвлэмэл хуудас, мэдээллийн самбар ашиглах, алба хаагч мэдээлэл өгөх байдлаар хангах бөгөөд байгууллагын үйл ажиллагааг мэдээллийн хэрэгслээр сурталчилна. 135.2.4.Цахим болон хэвлэмэл хуудас, мэдээллийн самбар дахь мэдээлэл нь утга, агуулгын хувьд хоёрдмол санаа агуулаагүй, хэрэглэгчдэд ойлгогдохуйц, нэг мөр томъёологдсон байна. 135.2.5.Монгол Улсын Засгийн газрын 2013 оны 411 дүгээр тогтоолоор баталсан “Мэдээллийн ил тод байдлыг хангах нийтлэг журам”-ын 3 дугаар зүйлийн 3.1 дэх хэсэг, Монгол Улсын Засгийн газрын 2016 оны 29 дүгээр тогтоолоор баталсан “Шилэн дансны цахим хуудсанд тавих мэдээллийн агуулга, нийтлэг стандартыг тогтоох журам”-ын 2.1-д тус тус заасны дагуу албан ёсны цахим хуудсыг үүсгэнэ. 135.2.6.Цахим хуудсыг үүсгэх, аюулгүй байдлыг хангахдаа Монгол хэлний компьютерийн орчны тогтолцоо, Кирилл болон монгол үсгийн нэгдсэн код MNS 5552:2005 Үндэсний стандартад нийцүүлэн мэдээллийн санд оруулах цахим баримт бичгийг боловсруулж, MNS ISO 17799:2007, MNS ISO/IEC 27001:2009, MNS ISO/IEC 13335-1:2009 Үндэсний стандартын дагуу мэдээллийн сангийн аюулгүй байдлыг бүрдүүлэхдээ дагаж мөрдөнө. 135.2.7.Цагдаагийн байгууллагын дарга цахим хуудсанд мэдээллийг оруулах, өөрчлөх, устгах, хэвийн тасралтгүй үйл ажиллагааг ханган ажиллах асуудлыг хариуцсан ажилтны үйл ажиллагаанд нь хяналт тавина. 135.2.8.Мэдээллийн ил тод байдлыг хангах ажилтан нь мэдээллийн бүтэц, товд заасан хугацаанд холбогдох нэгжээс мэдээллийг гаргуулан авч, түргэн шуурхай боловсруулж, энэ журмаар тогтоосон хэрэгсэл ашиглан мэдээллээр хангах ажлыг зохион байгуулна. 135.2.9.Цагдаагийн байгууллага нь шилэн дансны талаар мэдээллийг олон нийтэд хүртээмжтэй, ил тод байлгах зорилгоор мэдээллийн самбартай байж болно. Мэдээллийн самбарт тавигдах мэдээлэл нь Монгол Улсын Засгийн газрын 2016 оны 29 дүгээр тогтоолоор баталсан “Шилэн дансны цахим хуудсанд тавигдах мэдээллийн агуулга, нийтлэг стандартыг тогтоох журам”ын 3, 4 дүгээр зүйлд заасан агуулга, хэлбэрийн хүрээнд байна. 135.2.10.Мэдээллийг тогтмол шинэчилж, өөрчлөлт орсон тухай бүр өмнөх мэдээллийг цахим хуудасны “архив”-т хадгалан, архивын мэдээллийн санд нэвтрэх, татаж авах, хэвлэх боломжийг хангах бөгөөд Монгол Улсын Засгийн газрын 2013 оны 411 дүгээр тогтоолоор баталсан “Мэдээллийн ил тод байдлыг хангах нийтлэг журам”, Монгол Улсын Засгийн газрын 2016 оны 29 дүгээр тогтоолоор баталсан “Шилэн дансны цахим хуудсанд тавих мэдээллийн агуулга, нийтлэг стандартыг тогтоох журам”-д заасан шаардлагыг хангасан байвал зохино. 135.2.11.Энэ журамд заасан мэдээллийг дуу болон дүрс бичлэгийн хэлбэрээр байрлуулж болно. 135.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараах нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Мэдээллийн ил тод байдлыг хангах ажилтан” – Цагдаагийн төв байгууллагад Аюулгүй байдал хариуцсан нэгжийн ахлах байцаагч, байцаагч, Санхүү, аж ахуйн алба, Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгж, Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж, Хэвлэл, мэдээлэл хариуцсан нэгийн /ахлах/ мэргэжилтэн, харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад алба хаагч ажлын байр /албан тушаал/-ны тодорхойлолтод тусгаснаар/-ийг; “Мэдээллийн хэрэгсэл” – Зар сурталчилгааны тухай хуулийн 3 дугаар зүйлийн 3.1.5-д зааснаар “телевиз, радио, холбооны шугам сүлжээ, компьютерын сүлжээ, тусгай програм, хэвлэл 266 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам болон бусад арга хэрэгсэл”-ийг. 135.4.МЭДЭЭЛЛИЙН ИЛ ТОД БАЙДЛЫГ ХАНГАХ 135.4.1.Мэдээллийн ил тод байдал нь дараахь төрөлтэй байна: а/үйл ажиллагааны; б/хүний нөөцийн; в/шилэн дансны талаарх. 135.4.2.Энэ зүйлийн 135.4.1 дэх хэсгийн “в”-д заасан мэдээллийг төсөв /гүйцэтгэл, хөрөнгө оруулалт, тендер болон худалдан авалт, үнэт цаас, байгууллага гэсэн 5 дэд цэстэй өөрийн цахим хуудсыг үүсгэнэ. 135.4.3.Энэ зүйлийн 135.4.1 дэх хэсгийн “а”-д заасан мэдээлэл /маягт: ЦБҮАЖ №135.41а/-ийг Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгж, мөн хэсгийн “б”-д заасан мэдээлэл /маягт: ЦБҮАЖ №135.41б/-ийг Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж, мөн хэсгийн “в”-д заасан мэдээлэл /маягт: ЦБҮАЖ №135.41в/-ийг Санхүү, аж ахуйн алба тус тус хариуцна. 135.4.4.Цагдаагийн байгууллагын авлигын эсрэг үйл ажиллагааны чиглэлээр оруулах мэдээлэл /маягт: ЦБҮАЖ №135.44а/-ийг, байгууллагын ил тод байдлыг хангах мэдээлэл /маягт: ЦБҮАЖ №135.44б/-ийг мэдээллийн ил тод байдлыг хариуцсан ажилтан хариуцаж, цагдаагийн төв байгууллагын цахим хуудсанд оруулна. 135.4.5.Цагдаагийн байгууллага шилэн дансны мэдээллийг өөрийн цахим хуудсаар хүргэх бөгөөд Шилэн дансны тухай хуулийн 5 дугаар зүйлд заасан хэлбэрээр, мөн хуулийн 6 дугаар зүйлд заасан мэдээллийг тогтмол мэдээлнэ. 135.5.БАЙГУУЛЛАГЫН ХҮЛЭЭХ ҮҮРЭГ 135.5.1.Иргэн, хуулийн этгээдэд амаар болон цахим хэлбэрээр өгөх мэдээллийг үнэ төлбөргүй өгнө. 135.5.2.Хэвлэмэл хэлбэрээр өгөх тохиолдолд Монгол Улсын Засгийн газрын 2013 оны 54 дүгээр тогтоолоор баталсан “Мэдээлэл өгөх үйлчилгээний хөлс төлөх, түүнээс хөнгөлөх, чөлөөлөх журам”-ын 2.3-д заасан жишиг хэмжээг баримтлан Цагдаагийн төв байгууллагын даргын тушаалаар баталсан үйлчилгээний хөлсийг авна. 135.5.3.Энэ зүйлийн 135.5.2-д заасан үйлчилгээний хөлсний хэмжээг зах зээлийн үнийн өсөлтийн хэмжээтэй уялдуулан өөрчлөх асуудлыг Санхүү, аж ахуйн алба хариуцна. Үйлчилгээний хөлсний хэмжээ нь мэдээллийг өгөхтэй холбогдон гарах хэвлэх, хувилах, шуудангаар хүргэх зэрэг шууд зардлаас хэтрээгүй байна. 135.5.4.Ахмад настан, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэн энэ зүйлийн 135.5.2-т заасан үйлчилгээний хөлсийг төлөхгүй бөгөөд Шилэн дансны тухай хуулийн 6.9 дэх хэсэгт заасны цагдаагийн байгууллагын цахим хуудас, мэдээллийн самбар мэдээллийг байрлуулахад тухайн этгээдээс төлбөр авахгүй. 135.5.5.Цагдаагийн төв байгууллагын цахим хуудасны тасралтгүй ажиллагаа, програм хангамж, техник үйлчилгээ болон мэдээллийн ил тод байдлыг хангах үүрэг бүхий алба хаагчдаас цагдаагийн байгууллагын цахим хуудсанд нэвтрэх эрхийг Мэдээллийн технологи, холбооны ажил хариуцсан нэгж хариуцна. 135.5.6.Цагдаагийн байгууллагын шилэн дансны нэгдсэн системд хандах өөрийн нэр, нууц үгийг Цагдаагийн төв байгууллагын дарга, Санхүү, аж ахуйн албаны дарга, Санхүүгийн нэгжийн дарга нар тус тус эзэмшинэ. Нууц үгийн нууцлал, аюулгүй байдлыг Аюулгүй байдал хариуцсан нэгжийн мэдээллийн сан хариуцсан байцаагч хариуцна. 135.5.7.Монгол Улсын Засгийн газрын 2016 оны 29 дүгээр тогтоолоор баталсан “Шилэн дансны цахим хуудсанд тавих мэдээллийн агуулга, нийтлэг стандартыг тогтоох журам”-ын 6.4, 6.5д тус тус заасан шаардлага, хугацааны дагуу цахим хэлбэрээр мэдээлэл дамжуулах боломжийг хангах үүргийг Санхүү, аж ахуйн алба, Мэдээллийн технологи, холбооны ажил хариуцсан нэгж хариуцна. 135.5.8.Шилэн дансны тухай хуулийн 6.10-д заасны дагуу шилэн дансны мэдээлэл, зарлагын гүйлгээ бүрд түүнд холбогдох эрх бүхий этгээдийн шийдвэрийн эх хувь, Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхлыг зохицуулах, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх тухай хуулийн 8, 9 дүгээр зүйлд заасан мэдэгдлийг хавсаргасан байна. 135.5.9.Шилэн дансны мэдээллийг Шилэн дансны тухай хуулийн 7 дугаар зүйлд заасны дагуу цагдаагийн байгууллагын эрх бүхий алба хаагч иргэн, олон нийтэд хүргэх үүргийг хүлээнэ. 135.5.10.Шилэн дансны талаар мэдээллийг ил тод байлгах үүргийг тухайн байгууллагын төсөв захиран зарцуулах эрх бүхий 1, 2 дугаар гарын үсэг зурах албан тушаалтан хариуцна. 135.5.11.Цагдаагийн байгууллагын дарга нь шилэн дансны мэдээллийг цахим болон мэдээллийн самбарт өдөр тутам байрлуулах үүрэг бүхий итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийг тушаалаар 267 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам томилж, энэ тухай мэдээллийг цагдаагийн төв байгууллагын Хяналт шалгалт, үнэлгээ, дотоод аудитын ажил хариуцсан нэгжид ирүүлж, бүртгэлд оруулна. 135.5.12.Шилэн дансны мэдээллийн дагуу сонирхогч этгээдэд тодруулга өгөх үүрэг бүхий алба хаагчийн талаарх мэдээллийг цахим болон мэдээллийн самбарт байрлуулна. Сонирхогч этгээдтэй харилцсан талаарх бүртгэлийг хөтөлж, улирал, хагас, бүтэн жилээр тайлангаа Хяналт шалгалт, үнэлгээ, дотоод аудитын ажил хариуцсан нэгжид ирүүлнэ. 135.5.13.Цагдаагийн байгууллагын тодруулга өгөх албан тушаалтан болон мэдээлэл оруулах хэрэглэгч солигдсон тухай бүр цагдаагийн төв байгууллагын Хяналт шалгалт, үнэлгээ, дотоод аудитын ажил хариуцсан нэгжид албан бичгээр мэдэгдэнэ 135.5.14.Шилэн дансанд мэдээлэл тавьсан албан тушаалтан, цагдаагийн байгууллага нь байршуулсан мэдээллээ улирал бүр Цагдаагийн төв байгууллагын Санхүү, аж ахуйн албанд дараа сарын 02-ны дотор тайлагнах ба тайланг нэгтгэн баталгаажуулж, Хяналт шалгалт, үнэлгээ, дотоод аудитын ажил хариуцсан нэгжид дараа сарын 05-ны дотор тайлагнана. 135.5.15.Цагдаагийн төв байгууллагын Хяналт шалгалт, үнэлгээ, дотоод аудитын ажил хариуцсан нэгж нь улирлын нэгдсэн тайланг энэ журмын 135.5.14 дэх хэсэгт заасан хугацаанд хүлээн авснаас хойш 3 хоногийн дотор Хууль зүй, дотоод хэргийн яаманд тайлагнана. 135.5.16.Монгол Улсын Засгийн газрын 2016 оны 29 дүгээр тогтоолоор баталсан “Шилэн дансны цахим хуудсанд тавигдах мэдээллийн агуулга, нийтлэг стандартыг тогтоох журам”-ын 7.3д заасан чиг үүргийг байгууллагын админ хэрэглэгч, 7.4-д заасан чиг үүргийг мэдээлэл оруулах хэрэглэгч тус тус хэрэгжүүлж ажиллана. 135.6.БАЙГУУЛЛАГЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААГ СУРТАЛЧЛАХ 135.6.1.Цагдаагийн төв байгууллагын Хэвлэл, мэдээлэл хариуцсан нэгж нь цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааг сурталчлах ажлыг мэргэжил, арга зүйн удирдлагаар хангаж, хяналт тавина. Хавсралт /маягт: ЦБҮАЖ №135.61/-д заасны дагуу Хэвлэл, мэдээлэл хариуцсан нэгж байгууллагын үйл ажиллагааг сурталчилна. 135.6.2.Цагдаагийн төв байгууллагын Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж /Сургалт хариуцсан нэгж/ нь Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 6, 7 дугаар бүлэгт заасан ажиллагааны үед иргэдээс цагдаагийн алба хаагчийн тавьсан шаардлага, команд, түүнийг хэрхэн хүлээн авч, биелүүлэх талаарх сурталчилгааны ажлыг хариуцна. 135.6.3.Цагдаагийн төв байгууллагын Санхүү, аж ахуйн алба нь алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын энэ журмын 135.4.1 дэх хэсгийн “в”-д заасан шилэн дансны талаарх мэдээллийг олон нийтэд ил тод байлгах ажилд хяналт тавьж ажиллах бөгөөд тус мэдээллийг гаргах үүрэг бүхий цагдаагийн байгууллагын жагсаалтыг жил бүрийн 12 дугаар сарын 25-ны дотор гаргаж, Цагдаагийн төв байгууллагын даргаар батлуулна. 135.6.4.Бүх шатны цагдаагийн байгууллагын дарга нь байгууллагынхаа мэдээллийн ил тод байдлыг хангах, үйл ажиллагааг сурталчлах үйл ажиллагаанд биечлэн хяналт тавьж ажиллана. 135.7.БУСАД 135.7.1.Цагдаагийн байгууллагын цахим хуудас, хэвлэл, мэдээллийн хэрэгслээр гэмт хэрэг, зөрчлийн талаарх мэдээлэл дамжуулахдаа түүнд сэрдэгдэж байгаа этгээд, сэжигтэн, яллагдагч, зөрчил гаргагчийн гэм буруутай эсэх талаар болон гэрч, хохирогчийн талаарх дэлгэрэнгүй мэдээллийг түгээхийг хориглоно. 135.7.2.Цагдаагийн байгууллага нь шилэн дансны тухай мэдээллийг Шилэн дансны тухай хууль, Монгол Улсын Засгийн газрын 2016 оны 29 дүгээр тогтоолоор баталсан “Шилэн дансны цахим хуудсанд тавигдах мэдээллийн агуулга, нийтлэг стандартыг тогтоох журам”-д тус тус заасан хугацаа, мэдээллийн агуулга, хэлбэрийн дагуу батлагдсан маягтаар PDF, Exsel, XML форматаар оруулна. 135.7.3.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагчийн үйл ажиллагаатай холбоотой хууль тогтоомж, эрх зүйн акт, төсөл, хөтөлбөр зэрэг баримт бичгийн төслийн талаар олон нийтээс нээлттэй санал авахаар байгууллагын цахим хуудсанд байрлуулсан тохиолдолд тухайн асуудлыг хариуцсан алба хаагч саналыг нэгтгэх, тусгах асуудлыг хариуцна. 135.7.4.Энэ журмын хэрэгжилтэд хагас жил тутамд хяналт шинжилгээг Хяналт шалгалт, үнэлгээ, дотоод аудитын ажил хариуцсан нэгж хийж, зөвлөмж, дүгнэлт гаргана. 135.7.5.Иргэдээс шилэн дансны мэдээллийн зөрчил, дутагдал болон шаардлагыг тухайн байгууллага хүлээн авч, холбогдох хууль тогтоомжийн дагуу судалж, шийдвэрлэн хариу өгөх үүрэгтэй. 135.7.6.Мэдээллийг удаа дараа оруулахгүй байх, эсхүл хугацаа хоцроох, оруулахаас татгалзах зэрэг гэм буруутай алба хаагчийн гаргасан үйлдлийг сахилгын ноцтой зөрчилд тооцож, холбогдох хууль тогтоомжид заасан сахилгын шийтгэл ногдуулна. 268 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт: ЦБҮАЖ №135.41а Тайлбар ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ИЛ ТОД БАЙДЛЫГ ХАНГАХ МЭДЭЭЛЛИЙН БҮТЭЦ, ТОВ Мэдээллийг Цагдаагийн ерөнхий газрын цахим мэдээллийн сангуудад: 1/тухай бүр нь шуурхай оруулах бол А 2/өдөрт нь багтааж оруулах бол 1 3/долоо хоногт багтааж оруулах бол 7 4/сар тутам оруулах бол 30 5/улирал тутамд оруулах бол 90 6/хагас жил тутам оруулах бол 182 7/жил тутам оруулах бол 365 гэж тэмдэглэв. Нэг.ЦАХИМ МЭДЭЭЛЛИЙН САНД № Мэдээллийн ангилал 1.1.ТАНИЛЦУУЛГА 1 2 3 Цагдаагийн ерөнхий газрын удирдлагын танилцуулга Цагдаагийн байгууллагын алсын хараа Цагдаагийн байгууллагын эрхэм зорилго 4 Цагдаагийн байгууллагын уриа 5 Цагдаагийн ерөнхий газрын үйл ажиллагааны стратеги, зохион байгуулалтын бүтцийн өөрчлөлтийн хөтөлбөр Цагдаагийн алба хаагчийн ёс зүйн дүрэм, Цагдаагийн алба хаагчийн сахилгын дүрэм Цагдаагийн байгууллагын үйлчилгээ, захидал харилцааны асуудал хариуцсан алба хаагчийн овог нэр, албан тушаал, хариуцсан ажил, ажиллах журам, харилцах утас, иргэдийг хүлээн авч уулзах цагийн хуваарь 6 7 Цагдаагийн ерөнхий газрын www. police.gov.mn цахим хуудас Дотоод сүлжээний “system. police.gov” систем + Мэдээлэл оруулах хугацаа А + + А + + А + + А Тайлбар, бэлтгэх нэгж Товч намтар, ажлын туршлагын байдал Төлөвлөлт, зохион байгуулалтын хэлтэс ХЗДХС, ЦЕГ-ын даргын тушаалыг тавих. Төлөвлөлт, зохион байгуулалтын хэлтэс + + А ХЗДХСайдын тушаалыг тавих Төлөвлөлт, зохион байгуулалтын хэлтэс + + А ЦЕГ-ын даргын тушаалыг тавих. Хуулийн хэлтэс + + А Төлөвлөлт, зохион байгуулалтын хэлтэс 269 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 8 9 Цагдаагийн ерөнхий газрын даргын зөвлөлийн хуралдааны тов Цагдаагийн ерөнхий газрын даргын зөвлөлийн хуралдаанаар хэлэлцэх асуудлын дараалал 10 Хуралдааны тойм мэдээ 11 Цагдаагийн ерөнхий газрын бүтэц, зохион байгуулалтын схем 12 13 14 15 16 17 171 18 19 Захиргааны удирдлагын газрын үйл ажиллагааны чиглэлийн талаарх ерөнхий танилцуулга Хэрэг бүртгэх албаны үйл ажиллагааны чиглэлийн талаарх ерөнхий танилцуулга Нийтийн хэв журам хамгаалах үйл ажиллагааны чиглэлийн талаарх ерөнхий танилцуулга Олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах үйл ажиллагааны чиглэлийн талаарх ерөнхий танилцуулга Эрүүгийн цагдаагийн албаны үйл ажиллагааны чиглэлийн талаарх ерөнхий танилцуулга Мөрдөн байцаах албаны үйл ажиллагааны чиглэлийн талаарх ерөнхий танилцуулга Замын цагдаагийн албаны үйл ажиллагааны чиглэлийн талаарх ерөнхий танилцуулга ЦЕГ-ын удирдлагын албан томилолтын мэдээлэл томилолт бүрээр Сургалтын нэгдсэн төвөөс алба хаагчдын сургалт, хөгжлийн хийж буй ажлын мэдээлэл + А Төлөвлөлт, зохион байгуулалтын хэлтэс + А Төлөвлөлт, зохион байгуулалтын хэлтэс + 1 Төлөвлөлт, зохион байгуулалтын хэлтэс ХЗДХС, ЦЕГ-ын даргын тушаалыг тавих Хүний нөөц, сургалтын хэлтэс + А + 365 Төлөвлөлт, зохион байгуулалтын хэлтэс + 365 Хэрэг бүртгэх алба 365 Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба + 365 Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба + 365 Эрүүгийн цагдаагийн алба + 365 Мөрдөн байцаах алба + 365 Замын цагдаагийн алба + + + А Санхүү, аж ахуйн алба + + 90 Сургалтын нэгдсэн төв 270 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 20 1 2 3 4 1 2 3 Засгийн газрын тухай хуулийн 19 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасны дагуу зарим чиг үүргийг гүйцэтгэж буй төрийн байгууллагын талаарх мэдээлэл 1.2.ХУУЛЬ, ЭРХ ЗҮЙ Цагдаагийн байгууллагатай холбоотой хууль, бусад шийдвэрийн төсөл, үзэл баримтлал, танилцуулга Шинээр боловсруулж буй шийдвэр /эрх зүйн акт/-ийн төсөл, танилцуулга Төсөлтэй холбоотой судалгаа, лавлагаа, тооцоо, бусад мэдээлэл Шинээр батлагдсан хууль тогтоомж, шийдвэрийн талаар танилцуулга + + + + + Төлөвлөлт, зохион байгуулалтын хэлтэс А Хуулийн төслөөс бусад шийдвэрийг ЗУГ-ын даргын зөвшөөрлөөр тавих. Хуулийн хэлтэс А Гадагш чиглэсэн тохиолдолд Хуулийн хэлтэс, бусад нэгж + + А Шаардлагатай гэж үзсэн тохиолдолд тавих Хуулийн хэлтэс, бусад нэгж + + А Хуулийн хэлтэс 1.3.ЗӨВШӨӨРӨЛ, БҮРТГЭЛ /Бүрдүүлэх материал, хаана хэнд хандах аргачлалын талаарх схем/ Ял шийтгэлийн тодорхойлолт авах + А Гэрээт харуул хамгаалалт эрхлэх хуулийн этгээдийг бүртгэх, алба хаагчдын сургалт явуулах + Тусгай хэрэгсэл үйлдвэрлэх, дуурайлган хийх, улсын хилээр нэвтрүүлэх зөвшөөрөл + 271 ХЗДХСайдын тушаалыг тавих Мэдээлэл нэгтгэн боловсруулах газар А Эрх зүйн актуудыг тавих Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба А Эрх зүйн актуудыг тавих Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба А Эрх зүйн актуудыг тавих Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба Галт зэвсгийн тооллого, гэрчилгээ олгох + 4 А Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 5 6 7 8 9 10 11 12 13 1 Улсын хилээр галт зэвсэг, сум нэвтрүүлэх зөвшөөрөл Цагдаагийн төлбөртэй харуул хамгаалалтын үйлчилгээ Замын зохион байгуулалт буюу замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангах чиглэлээр олгох зөвшөөрөл, дүгнэлт Тээврийн хэрэгслийн жолооч бэлтгэх сургалт явуулах Тээврийн хэрэгслийн жолоодох эрхийн үнэмлэх авах Тусгай дуут болон гэрлэн дохио хэрэглэх зөвшөөрөл Тээврийн хэрэгслийг тусгай хашаа /талбай/нд түр байлгасан хугацааны зардал болон торгууль төлөх Иргэдээс гэмт хэрэг, зөрчлийн талаарх төлбөртэй мэдээлэл хүлээн авах, төлбөрийг олгох Иргэдэд зориулсан галт зэвсэг эзэмших, ашиглах сургалт явуулах Иргэний зөвлөлийн гишүүдийн танилцуулга 3 Иргэний зөвлөлийн дүрэм 5 А + А + А + А + А + А + А + А + А Эрх зүйн актуудыг тавих Замын цагдаагийн алба Эрх зүйн актуудыг тавих Бүртгэл хяналтын төв Эрх зүйн актуудыг тавих Бүртгэл хяналтын төв Эрх зүйн актуудыг тавих Бүртгэл хяналтын төв Эрх зүйн актуудыг тавих Замын цагдаагийн алба Эрх зүйн актуудыг тавих Эрүүгийн цагдаагийн алба, Мөрдөн байцаах алба, Хэрэг бүртгэх алба Эрх зүйн актуудыг тавих Сургалтын нэгдсэн төв 1.4.ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНД ТАВИХ ИРГЭНИЙ ХЯНАЛТ Аймаг, нийслэлийн Эрх зүйн актуудыг Иргэний зөвлөлийн тавих + + 365 бүтэц, бүрэлдэхүүн Төлөвлөлт, зохион 2 4 + Эрх зүйн актуудыг тавих Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба Эрх зүйн актуудыг тавих Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба Иргэний зөвлөлөөс өгсөн санал, зөвлөмж Санал, зөвлөмжийн дагуу авч хэрэгжүүлсэн арга хэмжээ байгуулалтын хэлтэс + + 90 Төлөвлөлт, зохион байгуулалтын хэлтэс + + А Хууль зүй, дотоод хэргийн сайдын тушаалыг тавих Хуулийн хэлтэс + + А Төлөвлөлт, зохион байгуулалтын хэлтэс + + А Төлөвлөлт, зохион байгуулалтын хэлтэс 272 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 6 1 2 3 4 5 1 2 3 Иргэний зөвлөлийн асуудал хариуцсан цагдаагийн байгууллагын албан тушаалтантай холбогдох утас, мэдээлэл + + А 1.5.ОЛОН НИЙТЭД ТҮШИГЛЭСЭН ЦАГДААГИЙН ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА Нутаг дэвсгэрт ажиллаж буй олон нийтийн цагдаагийн ажилтны + + 365 тоо, байршлын талаарх ерөнхий мэдээлэл Олон нийтийн цагдаагийн ажилтны + + 365 дүрэм, түүнд тавигдах шаардлага Олон нийтийн цагдаагийн ажилтны таних тэмдэг, хөдөлмөрийн аюулгүй + + 365 байдлын тусгай хувцасны загвар, хэрэглэх журам Олон нийтийн цагдаагийн ажилтны эрх, үүрэг + + 365 Олон нийтийн цагдаагийн ажилтны асуудал хариуцсан цагдаагийн + байгууллагын албан тушаалтантай холбогдох утас, мэдээлэл 1.6.ХЯНАЛТ ШАЛГАЛТ, ДОТООД АУДИТ Цагдаагийн байгууллагын хяналт + шалгалт, аудитын бодлого, үйл ажиллагаа Хяналт шалгалт, аудитын дүгнэлт Хариуцлага, хяналт, хэрэгжилт + А + 182 + + А + + А Төлөвлөлт, зохион байгуулалтын хэлтэс Шийдвэрийг тавих Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба ЦЕГ-ын даргын тушаалыг тавих Хуулийн хэлтэс ЦЕГ-ын даргын тушаалыг тавих Хуулийн хэлтэс Хууль, тогтоомжийг тавих Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба Хяналт шалгалт, үнэлгээ, дотоод аудитын хэлтэс Шаардлагатай мэдээллийн зохих хэсгийг тавих Хяналт шалгалт, үнэлгээ, дотоод аудитын хэлтэс Хяналт шалгалт, үнэлгээ, дотоод аудитын хэлтэс Хоёр.ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ДОТООД СҮЛЖЭЭ № Мэдээллийн ангилал 1 Дотоод мэдээ /шуурхай зар, цаг үеийн мэдээ мэдээлэл гэх мэт/ Дотоод сүлжээний “eoffice.police.gov” систем Мэдээлэл оруулах хугацаа + А 273 Тайлбар, бэлтгэх нэгж Төлөвлөлт, зохион байгуулалтын хэлтэс Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 2 Мэргэжлийн заавар, зөвлөмж, лавлагаа + А 3 Эрэн сурвалжилж буй хүн, эд зүйлийн талаарх мэдээлэл + А 4 Бусад асуудал + А ---o0o--- 274 Төлөвлөлт, зохион байгуулалтын хэлтэс Төлөвлөлт, зохион байгуулалтын хэлтэс Төлөвлөлт, зохион байгуулалтын хэлтэс Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт: ЦБҮАЖ №135.41б ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ХҮНИЙ НӨӨЦИЙН ИЛ ТОД БАЙДЛЫГ ХАНГАХ МЭДЭЭЛЛИЙН БҮТЭЦ, ТОВ Тайлбар Мэдээллийг Цагдаагийн ерөнхий газрын цахим мэдээллийн сангуудад: 1/тухай бүр нь шуурхай оруулах бол А 2/өдөрт нь багтааж оруулах бол 1 3/долоо хоногт багтааж оруулах бол 7 4/сар тутам оруулах бол 30 5/улирал тутамд оруулах бол 90 6/хагас жил тутам оруулах бол 182 7/жил тутам оруулах бол 365 гэж тэмдэглэв. Нэг.ЦАХИМ МЭДЭЭЛЛИЙН САНД № Мэдээллийн ангилал 1 Төрийн зөвлөлийн зөвлөлийн ажиллагааны төлөвлөгөө 2 3 4 5 6 7 8 албаны Салбар үйл жилийн Салбар зөвлөлийн хуралдаанаар хэлэлцэх асуудлын дараалал Хуралдааны тойм мэдээ Цагдаагийн байгууллагын төрийн тусгай албан тушаалд анх орох иргэнээс мэргэшлийн шалгалт авах тухай зар Цагдаагийн ерөнхий газрын www.police.gov.mn цахим хуудас Дотоод сүлжээний “eoffice.police. gov” систем + + 365 + + А + + А + + 90 + 182 + + 90 + + А + + 365 Хүний нөөцийн талаарх мэдээ мэдээлэл М э р г э ж л и й н шалгалтад тэнцсэн иргэнийг цагдаагийн байгууллагын төрийн тусгай албан тушаалд анх орох иргэний нөөцийн жагсаалтад бүртгэх тухай ТАСЗийн тогтоол, нөөцийн жагсаалт Хүний нөөц, сургалтын асуудлыг зохицуулсан Улсын Их Хурал, Засгийн газар, Төрийн албаны зөвлөл, Цагдаагийн ерөнхий газрын даргын гаргасан эрх зүйн баримт бичиг Удирдахуйн сургалтын мэдээлэл ухааны мэдээ, Мэдээлэл оруулах хугацаа 275 Тайлбар Салбар зөвлөлийн нарийн бичгийн дарга Эхээр нь тавих. Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 9 10 11 12 13 14 Магистр, докторын сургалтын мэдээ, мэдээлэл Бакалаврын сургалтын мэдээ, мэдээлэл Цагдаагийн мэргэжлийн боловсрол олгох сургалтын мэдээ, мэдээлэл Гадаад хэлний сургалтын мэдээ, мэдээлэл Гадаад улсад бакалавр, магистр, докторын болон бусад чиглэлийн сургалтын мэдээ, мэдээлэл Сургалттай холбоотой бусад мэдээ, мэдээлэл + + 365 + + 365 + + 90 + + 90 + + 365 + + А Хоёр.ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ДОТООД СҮЛЖЭЭ Дотоод сүлжээний “eoffice.police. gov” систем Мэдээлэл оруулах хугацаа № Мэдээллийн ангилал 1 Дотоод мэдээ /шуурхай зар, цаг үеийн мэдээ мэдээлэл гэх мэт/ + А 2 Мэргэжлийн заавар, зөвлөмж, лавлагаа + А 3 Хүний нөөцийн томилолтын байдал + 1 + А 4 Бусад асуудал ---о0о--- 276 Тайлбар Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт: ЦБҮАЖ №135.41в ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ТӨСӨВ/ГҮЙЦЭТГЭЛ, ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТ, ТЕНДЕР, ХУДАЛДАН АВАЛТ, БУСАД, САНГИЙН ЯАМНЫ МЭДЭЭЛЭЛ ЗЭРЭГ ШИЛЭН ДАНСНЫ ИЛ ТОД БАЙДЛЫГ ХАНГАХ МЭДЭЭЛЛИЙН БҮТЭЦ, ТОВ Тайлбар а/Мэдээллийг Цагдаагийн ерөнхий газрын цахим мэдээллийн сангуудад: 1/тухай бүр нь шуурхай оруулах бол А 2/өдөрт нь багтааж оруулах бол 1 3/долоо хоногт багтааж оруулах бол 7 4/сар тутам оруулах бол 30 5/улирал тутамд оруулах бол 90 6/хагас жил тутам оруулах бол 182 7/жил тутам оруулах бол 365 гэж тэмдэглэв. б/Мэдээллийг Монгол Улсын Засгийн газрын 2016 оны 29 дүгээр тогтоолоор баталсан “Шилэн дансны цахим хуудсанд тавих мэдээллийн агуулга, нийтлэг стандартыг тогтоох журам”-д тус тус заасан хугацаа, мэдээллийн агуулга, хэлбэрийн дагуу батлагдсан маягтаар PDF, Exsel, XML форматаар оруулна. Нэг.ЦАХИМ МЭДЭЭЛЛИЙН САНД Мэдээллийн ангилал № Цагдаагийн ерөнхий газрын www. police. gov.mn цахим хуудас Дотоод сүлжээний “eoffice. police.gov” систем Мэдээлэл оруулах хугацаа Тайлбар Нэг.Төсөв/ гүйцэтгэлийн талаарх мэдээлэл /Шилэн дансны мэдээлэл/ 1 2 3 4 5 Төсвийн байгууллагын батлагдсан төсөв Гүйцэтгэл, хэтрэлт, хэмнэлтийн шалтгаан, тайлбарын хамт сар, улирал, хагас болон бүтэн жилийн мэдээ Дараа жилийн төсвийн төсөл Тухайн жилийн төсөвт орсон нэмэлт, өөрчлөлт Өмнөх оны төсвийн зарлагын хэмнэлт, туслах үйл ажиллагааны орлогоос давсан хэсгийг урамшуулалд зарцуулсан хагас жилийн тайлан + + + А ЗГ-аас баталсан журмын 2 дугаар хавсралтад заасан маягтын дагуу жил бүрийн 1 дүгээр сарын 10-ны дотор А ЗГ-аас баталсан журмын 2 дугаар хавсралтад заасан маягтын дагуу дараа сарын 8-ны дотор А + + 277 Жил бүрийн 9 дүгээр сарын 15-ны дотор, PDF форматаар 7 ЗГ-аас баталсан журмын 2 дугаар хавсралтад заасан маягтын дагуу батлагдсанаас хойш 7 хоногийн дотор А ЗГ-аас баталсан журмын 5 дугаар хавсралтад заасан маягтын дагуу жил бүрийн 8 дугаар сарын 15-ны дотор Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 6 7 8 9 10 11 Энэ хүснэгтийн 5-д заасан мэдээллийн жилийн тайлан Хандив, тусламжийн хэмжээ, түүний зарцуулалтын хагас жилийн тайлан Энэ хүснэгтийн 7-д заасан мэдээллийн жилийн тайлан Цалингийн зардлаас бусад таван сая төгрөгөөс дээш үнийн дүн бүхий орлого, зарлагын мөнгөн гүйлгээ бүрийг холбогдох шийдвэрийн хуулбарын хамт Хагас жилийн санхүүгийн тайлан Жилийн эцсийн санхүүгийн тайлан 12 Тухайн байгууллага хууль тогтоомжийн дагуу төвлөрүүлэх төлбөр, хураамж, зохицуулалтын үйлчилгээний хөлсний хэмжээнд орсон өөрчлөлт 13 Байгууллагын батлагдсан орон тоонд орсон өөрчлөлтийн сарын тайлан + А + А + А + 7 ЗГ-аас баталсан журмын 5 дугаар хавсралтад заасан маягтын дагуу дараа оны 4 дүгээр сарын 25-ны дотор ЗГ-аас баталсан журмын 6 дугаар хавсралтад заасан маягтын дагуу жил бүрийн 8 дугаар сарын 15-ны дотор ЗГ-аас баталсан журмын 6 дугаар хавсралтад заасан маягтын дагуу дараа оны 4 дүгээр сарын 25-ны дотор ЗГ-аас баталсан журмын 9 дүгээр хавсралтад заасан маягтын дагуу гүйлгээ хийгдсэнээс хойш 7 хоногийн дотор Жил бүрийн 8 дугаар сарын 15-ны дотор, PDF форматаар + А + А Дараа оны 4 дүгээр сарын 25-ны дотор, PDF форматаар + 7 Шийдвэр гарснаас хойш 7 хоногийн дотор, PDF форматаар А ЗГ-аас баталсан журмын 23 дугаар хавсралтад заасан маягтын дагуу дараа сарын 8-ны дотор + Хоёр.Хөрөнгө оруулалт, тендер, худалдан авалт 1 2 3 Худалдан авах ажиллагааны төлөвлөгөө Энэ хүснэгтийн 1-д заасан мэдээллийн жилийн тайлан Хөрөнгийн зардал, хөрөнгө оруулалтын төсөл, арга хэмжээний төлөвлөгөө, концессын зүйлийн жагсаалт Энэ хүснэгтийн 4-т заасан мэдээллийн гүйцэтгэлийн сар, улирал, хагас болон бүтэн жилийн мэдээ + А + А + А + А 278 ЗГ-аас баталсан журмын 21 дүгээр хавсралтад заасан маягтын дагуу жил бүрийн 01 дүгээр сарын 10-ны дотор ЗГ-аас баталсан журмын 22 дугаар хавсралтад заасан маягтын дагуу дараа оны 1 дүгээр сарын 15-ны дотор ЗГ-аас баталсан журмын 3 дугаар хавсралтад заасан маягтын дагуу жил бүрийн 01 дүгээр сарын 10-ны дотор ЗГ-аас баталсан журмын 3 дугаар хавсралтад заасан маягтын дагуу дараа сарын 8-ны дотор Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Хөрөнгийн болон урсгал зардалд тусгасан арга хэмжээний тендерийн ерөнхий мэдээлэл 5 Таван сая төгрөгөөс дээш үнийн дүн бүхий худалдан авалтын мэдээ 6 + 7 + 7 Гурав.Бусад Зээл, өрийн бичиг, баталгаа, түүнтэй адилтгах санхүүгийн бусад хэрэгсэл болон төр, хувийн хэвшлийн түншлэлийн хүрээнд байгуулсан гэрээ, концесс, төсөв, өмч, хөрөнгө, мөнгө зарцуулсан өр, авлага үүсгэсэн аливаа шийдвэр Санхүүгийн тайланд хийсэн аудитын дүгнэлт 1 2 Аудитын тайлан, дүгнэлт, зөвлөмжийн мөрөөр авч хэрэгжүүлсэн арга хэмжээний тайлан 3 Худалдан авах ажиллагаанд хийсэн аудитын тайлан, дүгнэлт болон бусад хяналт шалгалтын дүн 4 Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхлыг зохицуулах, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх тухай хуулийн 8, 9 дүгээр зүйлд заасан мэдэгдэл 5 ЗГ-аас баталсан журмын 7 дугаар хавсралтад заасан маягтын дагуу дүгнэлт гарснаас хойш 7 хоногийн дотор ЗГ-аас баталсан журмын 8 дугаар хавсралтад заасан маягтын дагуу гэрээ, хэлцэл, санхүүжилт өгснөөс хойш 7 хоногийн дотор + 7 ЗГ-аас баталсан журмын 10 дугаар хавсралтад заасан маягтын дагуу шийдвэр гарсан өдрөөс хойш 7 хоногийн дотор + А Дараа оны 4 дүгээр сарын 25-ны дотор, PDF форматаар + А Жил бүрийн 7 дугаар сарын 1-ний дотор, PDF форматаар + 7 Гарснаас хойш 7 хоногийн дотор, PDF форматаар + А PDF форматаар Хоёр.ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ДОТООД СҮЛЖЭЭ № 1 2 3 Мэдээллийн ангилал Дотоод мэдээ /шуурхай зар, цаг үеийн мэдээ мэдээлэл гэх мэт/ Мэргэжлийн заавар, зөвлөмж, лавлагаа Бусад асуудал Дотоод сүлжээний “eoffice.police. gov” систем Мэдээлэл оруулах хугацаа + А + А + А 279 Тайлбар Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт: ЦБҮАЖ №135.44а ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ЦАХИМ ХУУДСАНД АВЛИГЫН ЭСРЭГ ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ЧИГЛЭЛЭЭР ОРУУЛАХ МЭДЭЭЛЛИЙН БҮТЭЦ, ТОВ Тайлбар Мэдээллийг Цагдаагийн ерөнхий газрын цахим мэдээллийн сангуудад: 1/тухай бүр нь шуурхай оруулах бол А 2/өдөрт нь багтааж оруулах бол 1 3/долоо хоногт багтааж оруулах бол 7 4/сар тутамд оруулах бол 30 5/улирал тутамд оруулах бол 90 6/хагас жил тутамд оруулах бол 182 7/жил тутамд оруулах бол 365 гэж тэмдэглэв. Нэг. ЦАХИМ МЭДЭЭЛЛИЙН САН № 1 2 3 4 Мэдээллийн ангилал Цагдаагийн ерөнхий газрын авлигаас урьдчилан сэргийлэх салбар зөвлөлийн төлөвлөгөө Цагдаагийн ерөнхий газрын авлигаас урьдчилан сэргийлэх салбар зөвлөлийн төлөвлөгөөний биелэлт талаарх мэдээлэл Авлигын эсрэг үйл ажиллагааны үнэлгээний тайлан, зөвлөмж Судалгааны тайлан 6 Хувийн ашиг сонирхлын мэдүүлэг болон хөрөнгө орлогын мэдүүлгийг гаргуулан авах ажлыг зохион байгуулсан танилцуулга 8 Дотоод сүлжээний “eoffice.police. gov” систем Мэдээлэл оруулах хугацаа + + 365 + А + + 182 + + 365 + + А + + 365 + + А + + А Цагдаагийн ерөнхий газрын авлигаас урьдчилан сэргийлэх салбар зөвлөлийн байгуулсан тушаал 5 7 Цагдаагийн ерөнхий газрын www.police.gov.mn цахим хуудас Хувийн ашиг сонирхлын мэдүүлэг болон хөрөнгө орлогын мэдүүлэгт явуулсан хяналт шалгалтын талаар Авлигаас урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр зохион байгуулсан ажлын танилцуулга 280 Тайлбар Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 9 Авлигаас урьдчилан сэргийлэх сурталчилгааны материал + + А 10 Эрх зүйн баримт бичиг, зөвлөмж + + А 11 Бусад асуудал + + А ---о0о--- 281 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт: ЦБҮАЖ №135.44б БАЙГУУЛЛАГЫН ЦАХИМ ХУУДСАНД ИЛ ТОД БАЙДЛЫГ ХАНГАХ МЭДЭЭЛЛИЙН БҮТЭЦ, ТОВ Тайлбар Мэдээллийг Цагдаагийн ерөнхий газрын цахим мэдээллийн сангуудад: 1/тухай бүр нь шуурхай оруулах бол А 2/өдөрт нь багтааж оруулах бол 1 3/долоо хоногт багтааж оруулах бол 7 4/сар тутам оруулах бол 30 5/улирал тутамд оруулах бол 90 6/хагас жил тутам оруулах бол 182 7/жил тутам оруулах бол 365 гэж тэмдэглэв. Байгууллагын дарга нь цахим хуудсанд мэдээлэл оруулах нэгж, алба хаагчийг тушаалаар томилж, мэдээллийг хугацаанд нь оруулж байгаа эсэхэд хяналт тавьж ажиллана. Нэг.УДИРДЛАГА ЗОХИОН БАЙГУУЛАЛТ № 1 2 3 Мэдээллийн ангилал Байгууллагын даргын танилцуулга Цагдаагийн байгууллагын алсын хараа Дотоод сүлжээний “eoffice.police. gov” систем 1.1.ТАНИЛЦУУЛГА Байгууллагын цахим хуудас, бусад Мэдээлэл оруулах хугацаа + А + А Тайлбар Товч намтар, ажлын туршлагын байдлын ЦЕГ-ын даргын тушаалыг тавих. Цагдаагийн байгууллагын эрхэм зорилго + А 4 Цагдаагийн байгууллагын уриа + А 5 Цагдаагийн ерөнхий газрын үйл ажиллагааны стратеги, зохион байгуулалтын бүтцийн өөрчлөлтийн хөтөлбөр + А ХЗДХСайдын тушаалыг тавих. + А ЦЕГ-ын даргын тушаалыг тавих. + А Зөвхөн албан өрөөний харилцах утсыг байрлуулах + А ЦЕГ-ын даргын тушаалыг тавих. 6 7 8 Цагдаагийн алба хаагчийн ёс зүйн дүрэм Байгууллагын алба хаагчийн овог нэр, албан тушаал, ажиллах журам, харилцах утас, хариуцсан ажлын чиглэлийг байрлуулах. Байгууллагын бүтэц, зохион байгуулалтын схем 282 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 9 1 2 Албадын үйл ажиллагааны чиглэлийн талаарх ерөнхий танилцуулга Галт зэвсгийн тооллого, гэрчилгээ олгох 4 Тусгай хэрэгсэл үйлдвэрлэх, дуурайлган хийх, улсын хилээр нэвтрүүлэх зөвшөөрөл 6 7 8 9 10 11 12 1 2 365 1.2.ЗӨВШӨӨРӨЛ, БҮРТГЭЛ /Бүрдүүлэх материал, хаана хэнд хандах аргачлалын талаарх схем/ Ял шийтгэлийн ХЗДХСайдын тодорхойлолт авах + А тушаалыг тавих Гэрээт харуул хамгаалалт эрхлэх хуулийн этгээдийг Эрх зүйн бүртгэх, алба хаагчдын + А актуудыг тавих сургалт явуулах 3 5 + Улсын хилээр галт зэвсэг, сум нэвтрүүлэх зөвшөөрөл Цагдаагийн төлбөртэй харуул хамгаалалтын үйлчилгээ Замын зохион байгуулалт буюу замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангах чиглэлээр олгох зөвшөөрөл, дүгнэлт Тээврийн хэрэгслийн жолооч бэлтгэх сургалт явуулах Тээврийн хэрэгслийн жолоодох эрхийн үнэмлэх авах Тусгай дуут болон гэрлэн дохио хэрэглэх зөвшөөрөл Тээврийн хэрэгслийг тусгай хашаа /талбай/-нд түр байлгасан хугацааны зардал болон торгууль төлөх Иргэдээс гэмт хэргийн талаарх төлбөртэй мэдээлэл хүлээн авах, төлбөрийг олгох + А Эрх зүйн актуудыг тавих + А Эрх зүйн актуудыг тавих + А Эрх зүйн актуудыг тавих + А Эрх зүйн актуудыг тавих + А Эрх зүйн актуудыг тавих + А Эрх зүйн актуудыг тавих + А Эрх зүйн актуудыг тавих + А Эрх зүйн актуудыг тавих + А Эрх зүйн актуудыг тавих + А Эрх зүйн актуудыг тавих 1.3.ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНД ТАВИХ ИРГЭНИЙ ХЯНАЛТ Аймаг, нийслэлийн Эрх зүйн Иргэний зөвлөлийн бүтэц, + 365 актуудыг тавих бүрэлдэхүүн Иргэний зөвлөлийн гишүүдийн танилцуулга + 90 283 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 3 Иргэний зөвлөлийн дүрэм 4 Иргэний зөвлөлөөс өгсөн санал, зөвлөмж 5 Санал, зөвлөмжийн дагуу авч хэрэгжүүлсэн арга хэмжээ 6 1 2 3 4 5 6 7 Иргэний зөвлөлийн асуудал хариуцсан цагдаагийн байгууллагын албан тушаалтантай холбогдох утас, мэдээлэл + А + А + А Хууль зүй, дотоод хэргийн сайдын тушаалыг тавих А + 1.4.ОЛОН НИЙТЭД ТҮШИГЛЭСЭН ЦАГДААГИЙН ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА Нутаг дэвсгэрт ажиллаж буй олон нийтийн Шийдвэрийг цагдаагийн ажилтны + 365 тавих тоо, байршлын талаарх ерөнхий мэдээлэл Олон нийтийн цагдаагийн ажилтны дүрэм, түүнд тавигдах шаардлага + 365 ЦЕГ-ын даргын тушаалыг тавих + 365 ЦЕГ-ын даргын тушаалыг тавих + 365 Олон нийтийн цагдаагийн ажилтны асуудал хариуцсан цагдаагийн байгууллагын албан тушаалтантай холбогдох утас, мэдээлэл Хууль, тогтоомжийг тавих + А Олон нийтийн цагдаагийн ажилтны сул орон тооны талаарх зар + А + А Олон нийтийн цагдаагийн ажилтны таних тэмдэг, хөдөлмөрийн аюулгүй байдлын тусгай хувцасны загвар, хэрэглэх журам Олон нийтийн цагдаагийн ажилтны эрх, үүрэг Бусад мэдээ мэдээлэл Хоёр. Хүний нөөцийн ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА Байгууллагын цахим хуудас Дотоод сүлжээний “eoffice.police. gov” систем Мэдээлэл оруулах хугацаа № Мэдээллийн ангилал 1 Төрийн жинхэнэ албан тушаалын сул орон тооны талаар зар + 90 Хүний нөөцийн талаарх мэдээ мэдээлэл + 182 2 284 Тайлбар Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 3 4 Хүний нөөцийн бодлого, үйл ажиллагааны талаарх мэдээлэл Улсын Их Хурал, Засгийн газар, Төрийн албаны зөвлөл, Цагдаагийн ерөнхий газрын даргын гаргасан эрх зүйн баримт бичиг + А + 365 Эхээр нь тавих. Гурав. ТӨСӨВ/ ГҮЙЦЭТГЭЛ, ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТ, ТЕНДЕР, ХУДАЛДАН АВАЛТ, БУСАД, САНГИЙН ЯАМНЫ МЭДЭЭЛЭЛ ЗЭРЭГ ШИЛЭН ДАНСНЫ ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА № 1 Мэдээллийн ангилал Өөрийн байгууллагатай холбоотой энэ журмын 135.4.1 дэх хэсгийн “в”-д заасан мэдээлэл Байгууллагын цахим хуудас, бусад / Facebook, Twitter, Youtube/ Дотоод сүлжээний “eoffice.police. gov” систем Мэдээлэл оруулах хугацаа Тайлбар Тогтоосон хугацаагаар Маягт ЦБҮАЖ №135.42вд зааснаар оруулах Дөрөв. ОЛОН НИЙТИЙН ЦАХИМ ХУУДСАНД БАЙГУУЛЛАГЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААГ СУРТАЛЧЛАХ № Мэдээллийн ангилал Байгууллагын цахим хуудас, бусад /Facebook, Twitter, Youtube/ + Мэдээлэл оруулах хугацаа 1 Албан мэдээ 2 Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааг иргэдэд танилцуулсан байдал + 30 3 Товч мэдээ + А 4 Шуурхай мэдээлэл + А 5 Дүрс бичлэг + А 6 Зургийн цомог + А 7 Байгууллагын танилцуулга + 365 8 Байгууллагын түүх + 365 9 Цагдаагийн байгууллагын хууль сахиулах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах чиглэлээр иргэдэд үзүүлэх үйлчилгээний талаар + А Тав. АВЛИГЫН ЭСРЭГ ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА № Мэдээллийн ангилал 1 Байгууллагын авлигаас урьдчилан сэргийлэх салбар зөвлөлийн төлөвлөгөөний биелэлтийн талаарх мэдээлэл Байгууллагын цахим хуудас + А Дотоод сүлжээний “eoffice.police.gov” систем Мэдээлэл оруулах хугацаа 365 285 Тайлбар Тайлбар Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 2 3 4 Авлигын эсрэг үйл ажиллагааны үнэлгээний тайлан, зөвлөмж Авлигаас урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр зохион байгуулсан ажлын танилцуулга Авлигаас урьдчилан сэргийлэх сурталчилгааны материал + 365 + А + А 5 Эрх зүйн баримт бичиг, зөвлөмж + А 6 Иргэдээс ирүүлсэн авлига, хүнд сурталын талаарх өргөдөл, гомдол, мэдээлэл, санал, шүүмжлэлийн талаар авч хэрэгжүүлсэн арга хэмжээ + А 7 Бусад асуудал + А ---о0о--- 286 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт: ЦБҮАЖ №135.61 ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН БОЛОН ОЛОН НИЙТИЙН ЦАХИМ ХУУДСАНД ОРУУЛАХ БАЙГУУЛЛАГЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ МЭДЭЭЛЛИЙН БҮТЭЦ, ТОВ Тайлбар Мэдээллийг Цагдаагийн ерөнхий газрын цахим мэдээллийн сангуудад: 1/тухай бүр нь шуурхай оруулах бол А 2/өдөрт нь багтааж оруулах бол 1 3/долоо хоногт багтааж оруулах бол 7 4/сар тутам оруулах бол 30 5/улирал тутамд оруулах бол 90 6/хагас жил тутам оруулах бол 182 7/жил тутам оруулах бол 365 гэж тэмдэглэв. Нэг.ЦАХИМ МЭДЭЭЛЛИЙН САНД Цагдаагийн ерөнхий газрын www.police.gov.mn цахим хуудас, бусад /Facebook, Twitter, Youtube/ Мэдээлэл оруулах хугацаа № Мэдээллийн ангилал 1 Албан мэдээ + А 2 Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааг иргэдэд танилцуулсан байдал + 30 3 Нийтлэл + А 4 Ярилцлага + А 5 Байр суурь + А 6 Товч мэдээ + А 7 Шуурхай мэдээлэл + А 8 Дүрс бичлэг + А 9 Зургийн цомог + А 10 Цагдаагийн танилцуулга + 365 11 Цагдаагийн байгууллагын түүх + 365 12 Цагдаагийн байгууллагын хууль сахиулах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах чиглэлээр иргэдэд үзүүлэх үйлчилгээний талаар + А 13 ЦЕГ-ын удирдлагын уулзалт, арга хэмжээний талаар + А 14 Дуудлага нэвтрүүлэг + А 15 Цахим хуудсуудад орсон онцлох мэдээний товч агуулга, холбоос + А 16 Шуурхай зар + А байгууллагын 287 Тайлбар Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Хоёр.ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ДОТООД СҮЛЖЭЭ Дотоод сүлжээний “eoffice. police.gov” систем Мэдээлэл оруулах хугацаа № Мэдээллийн ангилал 1 Дотоод мэдээ /шуурхай зар, цаг үеийн мэдээ мэдээлэл гэх мэт/ + А 2 Мэргэжлийн заавар, зөвлөмж, лавлагаа + А 3 Бусад асуудал + А ---о0о--- 288 Тайлбар Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 136.БАЙГУУЛЛАГЫН ДАРГЫН ТУШААЛ ГАРГАХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: ЦБҮАЖ №135.44 Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/246 Хуудас: 5 136.1.ЗОРИЛГО Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагын бүхий л үйл ажиллагаатай холбоотой тушаалын төсөл боловсруулах, санал авах, хянах, батлахтай холбоотой дотоод дэг горимыг тогтоож, хэрэгжүүлэхтэй холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 136.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ, БАРИМТЛАХ БОДЛОГО 136.2.1.Цагдаагийн төв байгууллага, алба, нэгж, дотоодын цэргийн штаб, анги, тусгай салбар, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага, алба хаагч нар үйл ажиллагаандаа мөрдөж ажиллана. 136.2.2.Байгууллагын даргын тушаал нь Монгол Улсын Үндсэн хууль, Засгийн газрын агентлагийн эрх зүйн байдлын тухай хууль, Цагдаагийн албаны тухай хууль, Дотоодын цэргийн тухай хууль, Төсвийн тухай хууль, Төрийн албаны тухай хууль, Архивын тухай хууль, Захиргааны ерөнхий хууль болон бусад холбогдох хууль, тэдгээртэй нийцүүлэн гаргасан эрх зүйн актыг үйл ажиллагаандаа баримтална. 136.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Тушаал” - эрх бүхий албан тушаалтнаас хууль тогтоомжид заасан эрх хэмжээний хүрээнд байгууллагын үндсэн үйл ажиллагааг хангах зорилгоор батлан гаргасан баримт бичиг; “Санал авах” – дотооддоо боловсруулсан тушаалын төсөлд байгууллагын удирдлага, зохион байгуулалтын бүтцийн нэгжээс чиглэл, саналыг албан ёсоор гаргуулж, тухайн нэгжийн даргын гарын үсгийг зуруулж баталгаажуулсан байхыг; “Хянах” – санал авах ажиллагааны явцад байгууллагын удирдлага, зохион байгуулалтын бүтцийн нэгжээс өгсөн чиглэл, саналыг үндэслэлтэй гэж үзвэл төсөлд тусгах бөгөөд тухайн асуудлыг хариуцаж зохион байгуулалтын бүтцийн нэгжийн дарга, түүнтэй адилтгах албан тушаалтнаас тушаалын төслийг эцсийн байдлаар хянаж, шийдвэрийн төслийг байгууллагын даргад танилцуулахыг; “Батлах” – цаасан суурьтай хэлбэрээр байгууллагын даргаар батлуулахыг. 136.4.БАЙГУУЛЛАГЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААТАЙ ХОЛБООТОЙ ТУШААЛЫН ТӨСӨЛ БОЛОВСРУУЛАХ, ТАВИГДАХ ШААРДЛАГА, САНАЛ АВАХ, ХЯНАХ, БАТЛАХ 136.4.1.Алба, нэгж, дотоодын цэргийн штаб, анги, тусгай салбар, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын хэмжээнд баримт бичгийг боловсруулах ажлыг зөв зохион байгуулах ажлыг Захиргааны удирдлагын газар, нэгжийн дарга, холбогдох алба хаагч хариуцаж, байгууллагын дарга хяналт тавьж ажиллана. 136.4.2.Байгууллагын үйл ажиллагааны явцад үүссэн харилцааг зохицуулахдаа Монгол Улсын хууль тогтоомжид нийцүүлэн баримтжуулах зорилгоор байгууллагын дарга эрх хэмжээний хүрээнд тушаалыг дараахь ерөнхий чиглэлээр гаргана: а/байгууллагын захиргааны удирдлагыг хэрэгжүүлэх талаар; б/хүний нөөцийн удирдлагыг хэрэгжүүлэх талаар; в/төсөв, санхүүгийн удирдлагыг хэрэгжүүлэх талаар; г/байгууллагын дотоод журмыг батлах талаар; д/нэг удаагийн шинжтэй асуудлыг шуурхай зохицуулах шаардлагатай харилцаа / ажлын хэсэг байгуулах, албаны болон бэлэн байдалд шилжүүлэх, цуцлах, үүрэг чиглэл хүргүүлэх гэх зэрэг/; е/цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмаар хариуцуулсан ажлыг зохион байгуулах, хяналт тавих; ж/цагдаагийн төв байгууллагын удирдлагын ажил үүргийн хуваарийн дагуу хариуцсан ажлын чиглэлээр гарсан шийдвэрийг хэрэгжүүлэх, гүйцэтгэлд хяналт тавих; з/цагдаагийн төв байгууллагын даргын шийдвэрээр ахлан ажиллаж байгаа орон тооны бус зөвлөл, комисс, ажлын хэсэг, шуурхай удирдлагын штабын үйл ажиллагааг удирдан 289 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам зохион байгуулах; и/цагдаагийн төв байгууллагын даргын эзгүйд түүнийг түр орлон гүйцэтгэх үед албан тушаалд томилох, чөлөөлөх, халах, төсөв захиран зарцуулахаас бусад бүрэн эрхийг хэрэгжүүлэх; к/хууль тогтоомжид заасан бусад асуудлын талаар. 136.4.3.Байгууллагын даргын тушаалыг боловсруулахдаа дараахь шаардлагыг хангасан байна: а/зохицуулах асуудал нь Монгол Улсын Үндсэн хууль, Засгийн газрын агентлагийн эрх зүйн байдлын тухай хууль, Цагдаагийн албаны тухай хууль, Дотоодын цэргийн тухай хууль, бусад хууль, эрх зүйн актад нийцсэн байх; б/гаргах үндэслэл, хэрэгцээ шаардлагыг тодорхойлсон байх; в/боловсруулалтын болон техникийн шаардлагыг хангасан байх бөгөөд шаардлагатай тохиолдолд түүний талаарх товч, тодорхой танилцуулгатай байх; г/тухайн байгууллагын даргын эрхлэх асуудлын хүрээнд нийцсэн байх; д/зохицуулах харилцаанд шаардлагатай санхүү, хүний нөөцийн, зохион байгуулалтын зэрэг батлагдсаны дараа үүсч болох эдийн засаг, нийгэм, хууль зүйн үр дагавар, тэдгээрийг шийдвэрлэх талаарх тооцоо, судалгаа, мэдээ баримтыг холбогдох нэгж, алба хаагчаас гаргуулан авсан байх; е/хүчин төгөлдөр мөрдөх хугацааг заасан байх. 136.4.4.Байгууллагын даргын тушаалын төслийг боловсруулах явцад бүтцийн зохион байгуулалтын нэгж, эсхүл тухайн асуудлыг хариуцсан алба хаагчаас маягт /ЦБҮАЖ №136.44/-ын дагуу саналыг авч, үндэслэлтэй гэж үзвэл тусгана. 136.4.5.Энэ зүйлийн 136.4.4-т заасны дагуу саналыг авсны дараа боловсруулсан алба хаагч нь нэгжийн дарга, Захиргааны удирдлагын газар, нэгж, дэд дарга, байгууллагын даргад эцэслэн танилцуулж, зөвшөөрүүлж, гарын үсгийг зуруулсан байна. 136.4.6.Тушаалын төсөлд байгууллагын даргаас нэмж чиглэл өгөөгүй, саналын зөрүүгүй тохиолдолд албан хэрэг хөтлөх зааврын дагуу албан ёсны тушаалыг гаргуулах ажлыг бичиг хэргийн ажилтнаар гүйцэтгүүлнэ. 136.4.7.Захиргааны удирдлагын газар, нэгж, холбогдох алба хаагч нь тушаалыг байгууллагын даргаар батлуулж, хэрэгжилтийг хангуулах ажлыг хариуцна. 136.5.БАЙГУУЛЛАГЫН ДАРГЫН ТУШААЛ ГАРГАХ ЭРХ ХЭМЖЭЭ 136.5.1.Цагдаагийн төв байгууллагын дарга, Дотоодын цэргийн командлагч нь Засгийн газрын агентлагийн эрх зүйн байдлын тухай хуулийн 8, Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 21, Дотоодын цэргийн тухай хуулийн 8 дугаар зүйлд заасан агентлагийн болон дотоодын цэргийн удирдлагын үйл ажиллагааг зохион байгуулах хүрээнд тушаал гаргана. 136.5.2.Цагдаагийн төв байгууллагын тэргүүн дэд дарга, дэд дарга, алба, нэгж, дотоодын цэргийн штаб, анги, тусгай салбар, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга дор дурьдсан асуудлаар тушаал гаргаж болно: а/цагдаагийн төв байгууллагын тэргүүн дэд дарга энэ журмын 136.4.2 дахь хэсгийн “б”, “д”, “е”, “ж”, “з”, “к”, дэд дарга энэ журмын “б”, “в”, “д”, “е”, “ж”, “з”, “к”, дэд дарга энэ журмын 136.4.2 дахь хэсгийн “д”, “е”, “ж”, “з”, “к” дахь тус тус заалтын хүрээнд”; б/нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба, гэрч, хохирогч хамгаалах ажил хариуцсан нэгжийн дарга нь энэ зүйлийн 136.4.2 дахь хэсгийн “а”, “б”, “д”, “е”, “ж”, “з” дахь заалтын хүрээнд; в/цагдаагийн төв байгууллагын Санхүү, аж ахуйн албаны дарга нь энэ журмын 136.4.2 дахь хэсгийн “б”, “в”, “г”, “е”, “к” дахь заалтын хүрээнд; г/захиргааны удирдлагын газар, эрүүгийн цагдаа, мөрдөн байцаах, хэрэг бүртгэх, замын цагдаагийн алба, тусгай нэгж, дотоодын цэргийн штаб, анги, тусгай салбар, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга нь энэ зүйлийн 136.4.2 дахь хэсгийн “а”, “б”, “в”, “г”, “д”, “е”, “к” дахь заалтын хүрээнд; д/мэдээлэл, шуурхай удирдлагын, мэдээллийн технологи, холбооны, мэдээлэл нэгтгэн боловсруулах ажил хариуцсан нэгж, төв архивын дарга нь энэ журмын 136.4.2 дахь хэсгийн “а”, “в”, “г”, “д”, “е”, “к” дахь заалтын хүрээнд; е/хамгаалалтын нэгж, авто бааз, “Сүүж-Уул” алба хаагчдын нөхөн сэргээх сувилал, сургалтын нэгж, бүртгэл хяналтын нэгж, Хүч спорт хороо, Сүлд чуулга, тусгай ажиллагааны нэгж нь энэ журмын 136.4.2 дахь хэсгийн “а”, “б”, “в”, “г”, “д”, “е”, “к” дахь заалтын хүрээнд. 290 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 136.6.БУСАД 136.6.1.Цагдаагийн төв байгууллагын Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгж нь захиргааны удирдлагын шинжтэй тушаалын хуулбар хувийг нэгтгэн хадгалж, цагдаагийн төв байгууллагын даргаас гаргасан нийт тушаалын бүртгэл судалгааг хөтөлж, түүний хадгалалт, хамгаалалтад хяналт тавьж ажиллана. 136.6.2.Цагдаагийн төв байгууллагын Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж нь хүний нөөцийн удирдлагын, Хуулийн асуудал хариуцсан нэгж нь хэм хэмжээ тогтоосон буюу дүрэм, журам, заавар, Санхүү, аж ахуйн алба нь төсөв, санхүүгийн, бусад нэгжүүд хариуцсан чиглэлээр гаргасан цагдаагийн төв байгууллагын даргын тушаалын хуулбарыг тус тус нэгтгэн хадгалж, бүртгэл хөтлөх бөгөөд Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгж шинээр гаргасан тушаалын талаарх мэдээллийг ажлын 3 хоногийн дотор хүргүүлэх үүрэгтэй. 136.6.3.Энэ зүйлийн 136.6.2-т заасан нэгжүүд нь тушаалыг архивт хадгалуулахаар шилжүүлсэн тохиолдолд энэ тухай Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгжид бичгээр мэдэгдэнэ. 136.6.4.Энэ журмын 136.4.2 дахь хэсгийн “г”-т заасны дагуу Засгийн газрын агентлагийн эрх зүйн байдлын тухай хуулийн 10 дугаар зүйлийн 10.3, 10.4, Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 130 дугаар зүйлд тус тус заасан хүрээнд нийцүүлэн зөвхөн байгууллагын дотоод журмыг батлах бөгөөд бусад асуудлаар байгууллагын дарга журам, дүрэм гаргаж, мөрдүүлэхийг хориглоно. 136.6.5.Байгууллагын даргын тушаалын хувийн хэрэг, хяналтын дагалдах хуудсыг Захиргааны ерөнхий хуулийн 29 дүгээр зүйлд заасны дагуу бүрдүүлж, Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгж, тасаг, алба хаагч архивын нэгж болгон Цагдаагийн ерөнхий газрын дарга, Архивын ерөнхий газрын дарга нарын 2014 оны 464/А-111 дүгээр хамтарсан тушаалаар баталсан “Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны явцад үүссэн баримт бичгийн нэр, төрөл, хадгалах хугацааны жагсаалт”-д заасан хугацаанд хадгална. ---о0о--- 291 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт: ЦБҮАЖ №136.44 ТУШААЛЫН ТӨСЛИЙН ТАНИЛЦУУЛГА, САНАЛ АВАХ ХУУДАС 1.ТУШААЛЫН ТӨСЛИЙН ТАЛААРХ ТОВЧ ТАНИЛЦУУЛГА ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... 2.САНАЛ АВАХААР ИРҮҮЛСЭН БАЙГУУЛЛАГА, АЛБАН ТУШААЛТНЫ НЭР, ОГНОО ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... 3.ТУШААЛЫН ТӨСӨЛ ХОЛБОГДОХ ЦАГДААГИЙН ГАЗАР, ХЭЛТСЭЭС САНАЛ ИРҮҮЛСЭН ЭСЭХ /Тийм, үгүй/ Тийм тохиолдолд: ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... 4.ХАВСАРГАСАН МАТЕРИАЛ БИЙ ЭСЭХ: ТАНИЛЦУУЛГА БИЧСЭН: Хэлтэс, тасаг, албан тушаал, цол нэр, гарын үсэг ХЯНАСАН: Хэлтэс, тасаг, албан тушаал, цол нэр, гарын үсэг 5.ХОЛБОГДОХ ДАРГА, АЛБА ХААГЧ НАРЫН САНАЛ, ДҮГНЭЛТ. Цагдаагийн ерөнхий газрын дарга: ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... цол нэр, гарын үсэг Цагдаагийн ерөнхий газрын тэргүүн дэд дарга: ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... цол, нэр гарын үсэг Цагдаагийн ерөнхий газрын дэд дарга: ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... цол, нэр гарын үсэг 292 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Цагдаагийн ерөнхий газрын дэд бөгөөд Нийслэлийн цагдаагийн газрын дарга: ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... цол, нэр гарын үсэг Цагдаагийн ерөнхий газрын Захиргааны удирдлагын газрын дарга: ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... цол, нэр гарын үсэг Цагдаагийн ерөнхий газрын холбогдох бүтцийн зохион байгуулалтын нэгжийн дарга: / шийдвэрийг гарахдаа зохих нэгжээс заавал саналыг авсан байх./ ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... цол, нэр, гарын үсэг 6.ТУШААЛЫН ТӨСӨЛ БОЛОВСРУУЛАХ ЯВЦАД УДИРДЛАГААС ШИНЭЭР НЭМЭЛТ ҮҮРЭГ, ДААЛГАВАР, ЧИГЛЭЛ ӨГСӨН ЭСЭХ: ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... /үүрэг, даалгавар, чиглэл өгсөн албан тушаалтныг дурьдаж, утгыг бичих/ 7. ШИЙДВЭРЛЭЛТ /Тушаалын төсөлд өгсөн саналыг хавсаргах/: ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ТЭМДЭГЛЭЛ БИЧСЭН: Хэлтэс, тасаг, албан тушаал, цол нэр, гарын үсэг ХЯНАСАН: Хэлтэс, тасаг, албан тушаал, цол нэр, гарын үсэг ---о0о--- 293 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 137.ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ЭРСДЭЛИЙН УДИРДЛАГЫГ ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ Хавсралт: ЦБҮАЖ №137.43 Тараасан: 2017.12.20 Батлагдсан: 2017.12.20 Дугаар: А/246 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас: 6 137.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагаанд учирч болох эрсдэлийг зохицуулан удирдах, дотоод аудит хийх төлөвлөгөө боловсруулах дэг горимыг тогтоохтой холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 137.2.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурьдсан утгаар ойлгоно: “Эрсдэл” - зорилго, зорилтдоо хүрэхийн тулд зайлсхийх шаардлагатай тодорхой бус байдал, үр дагавар, гэнэтийн гарз хохирол учруулж болзошгүй үйл явдал;    “Эрсдэлийн удирдлага” - байгууллагын тогтвортой хөгжлийг хангах болон өөрийн чиг үүргийг хэрэгжүүлэхэд учирч болохуйц хор уршигтай үр дагаварыг зөв тодорхойлж, урьдчилан сэргийлэх буюу бууруулахад чиглэсэн цогц арга хэмжээг; “Эрсдэлийн үнэлгээний тогтолцоо” - мэдээллийн санг ашиглан эрсдлийн үнэлгээний програмаар болон мэдээллүүдийг харьцуулан шинжлэх замаар эрсдлийн үнэлгээ хийж эрсдлийг ангилах эрсдлийг удирдах үйл ажиллагааг; “Эрсдэлд суурилсан ангилал” - эрсдлийн үнэлгээний түвшинг шалгуур болгон эрсдлийн обьектийг эрсдлийн зэрэглэлээр ангилахыг; “Эрсдлийн мэдээллийн сан” - цагдаагийн байгууллагын мэдээллийн системийн нэгдсэн ангилал, код, стандарт, арга зүйн дагуу үүсгэн цуглуулсан, хүлээн авсан, боловсруулсан, хадгалсан өгөгдөл, мэдээлэл, програм хангамжийн боловсруулалтын үр дүнг. 137.3.ЧИГ ҮҮРЭГ, ХУГАЦАА 137.3.1.Цагдаагийн төв байгууллагын Аюулгүй байдал хариуцсан нэгж нь цагдаагийн байгууллагын хэмжээнд эрсдэлийн удирдлага, үнэлгээний тогтолцоог мэргэжил, арга зүйн нэгдсэн удирдлагаар хангаж ажиллана. 137.3.2.Цагдаагийн төв байгууллагын Захиргааны удирдлагын газар, харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагууд нь өөрийн эрсдэлийн удирдлагыг хэрэгжүүлж, хагас, бүтэн жилээр эрсдэлээ үнэлж, эрсдэлийг удирдах орон тооны бус баг томилох, хариу арга хэмжээг төлөвлөж, биелэлт, үр дүнг тооцож ажиллана. 137.3.3.Байгууллагын эрсдэлийн удирдлагыг тухайн байгууллагын дарга хэрэгжүүлэх бөгөөд эрсдэл хариуцсан ажилтан нэмэлт /ажлын байранд хавсран гүйцэтгүүлэх/-ээр томилж, үр дүнгийн гэрээ, ажлын байрны тодорхойлолтод нь энэ талаар тусгасан байна. 137.3.4.Энэ журмын 137.3.2-т заасан нэгжүүд нь эрсдэлийн үнэлгээний тайланг жил бүрийн 11 дүгээр сарын 22-ны дотор Аюулгүй байдал хариуцсан нэгжид байгууллагын даргын зөвлөлийн хуралдаанаар хэлэлцүүлэн, тэмдэглэлийн хамт ирүүлнэ. 137.3.5.Аюулгүй байдал хариуцсан нэгж нь ирүүлсэн тайлангуудыг нэгтгэн цагдаагийн байгууллагын хэмжээнд эрсдэлийн үнэлгээ хийж, тайланг цагдаагийн төв байгууллагын удирдлагад танилцуулж, жил бүрийн 12 дугаар сарын 10-ны өдрийн дотор Хууль зүй, дотоод хэргийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны төв байгууллагад хүргүүлнэ. 137.4.ЭРСДЭЛИЙН ҮНЭЛГЭЭ ХИЙХ АРГАЧЛАЛ 137.4.1.Цагдаагийн байгууллагын эрсдлийг тодорхойлж үнэлэхэд Хууль зүйн сайдын 2013 оны А/248 тоот тушаалаар батлагдсан “Хууль зүйн сайдын эрхлэх асуудлын хүрээний агентлаг, байгууллагын эрсдлийг үнэлэх аргачлал”-ыг мөрдлөг болгон ажиллана. 137.4.2.Эрсдэлийг тодорхойлохдоо дараахь аргыг ашиглана: а/баримт бичиг шалгах /хамаарал бүхий баримт бичгийг шалгах замаар тэдгээрт тусгагдсан шаардлага заалт нөхцөл зэрэгтэй холбоотой эрсдэл учирч болохыг шинжилж үзнэ. Жишээ нь: хууль тогтоомж мөрдөөгүйгээс учирч болох эрсдэл/; б/мэдээлэл цуглуулах /хамтран шийдвэрлэх, хөндлөнгөөс магадлах үнэлгээний арга, ярилцлага хийх, учир шалтгааны шинжилгээ, давуу ба сул тал, боломж аюулын шинжилгээ гэх 294 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам зэрэг/; в/шалгах хуудсыг ашиглах /ижил төстэй үйл явцуудаас эрсдэлийг тодорхойлохдоо тодорхой асуулт бүхий шалгах хуудсыг бэлтгэж тэдгээр үйл явцуудад нэгэн зэрэг ашиглаж үр дүнг нэгтгэх байдлаар ашиглахад оновчтой арга/; г/урьдчилан таамагласан нөхцөлийг ашиглан шинжлэх /баримт бичгийг шалгах аргатай төстэй бөгөөд үнэн зөв нийцтэй иж бүрэн байгаа эсэх талаар урьдчилан таамагласан нөхцөлүүдийг гарган баримт бичгийг шалгах арга/; д/диаграмм ашиглах /шалтгаан ба үр дагаврыг урсгал диаграмм ашиглан эрсдэлийн учир шалтгааныг баримтжуулах арга/; е/нотолгоонд тулгуурласан аргууд /өмнөх туршлага, аудитын дүгнэлт, өмнө гарсан алдаа, зөрчил, хохирлын тэмдэглэгээ/; ж/шинжилгээний аргууд /байгууллагын зорилго, орц, үйл ажиллагаа, харилцан хамаарал, гадаад ба дотоод нөлөөлөл/; з/сценарын аргууд /аюул, доголдол нүүрлэсэн үед ямар нөхцөл байдал үүсэх вэ/; к/ярилцлага, хэлэлцүүлэг хийх; л/бусад арга. 137.4.3.Эрсдэлийг тодорхойлоход байгууллагын зорилго, зорилттой уялдуулан эрсдэлийн тохиолдох магадлал /нэг жилд хэдэн удаа давтагдаж байгаа давтамжийн тоо/ болон нөлөөллийг / ямар хор уршиг, үр дагавар үүсгэх/ шалгуур үзүүлэлт /маягт: ЦБҮАЖ №137.43/-ийн дагуу оновчтой тодорхойлох, тэдгээрийн шалтгаант холбоог авч үзэхэд анхаарна. 137.4.4.Байгууллага бүр эрсдэлийн удирдлагыг нэвтрүүлэх зорилгоор дараахь арга хэмжээг авч хэрэгжүүлсэн байна. Үүнд: а/эрсдэлийн мэдээллийн сантай байх; б/эрсдэлийн үнэлгээг шалгуур үзүүлэлт /маягт ЦБҮАЖ №137.43/-ийн дагуу мэдээллийн санд үндэслэн үнэн зөв, бодитой хийсэн байх; в/эрсдэлийн үнэлгээний мөрөөр эрсдэлийн хариу арга хэмжээний төлөвлөгөө гаргасан байх; г/төлөвлөгөөний биелэлт, үр дүнг хагас, бүтэн жилээр тооцсон байх; д/биелэлт, үр дүнг тооцож, эрсдэлийн мэдээллийн санд баяжилт тогтмол хийх; е/эрсдэлээ дахин үнэлж, байгууллагын даргын зөвлөлийн хурлаар үнэлгээний өөрчлөлтийн үр дүнг хэлэлцсэн байх; ж/орон тооны бус багийг байгууллагын даргын тушаалаар томилсон байх. 137.5.ХЯНАЛТ-ШИНЖИЛГЭЭ, ҮНЭЛГЭЭ ХИЙХ 137.5.1.Аюулгүй байдал хариуцсан нэгж нь эрсдэлийн удирдлагын үйл ажиллагааны үр дүн, үр нөлөөнд жил тутам хяналт-шинжилгээ, үнэлгээ хийж зөвлөмж гаргана. 137.5.2.Зөвлөмж гаргах ажиллагаанд хөндлөнгийн шинжээч, зөвлөхүүдтэй хамтран хяналтшинжилгээ, үнэлгээ хийж болно. 137.5.3.Зөвлөмжийн мөрөөр хэрэгжүүлэх арга хэмжээг цагдаагийн байгууллагын хэмжээнд цагдаагийн төв байгууллагын Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгж нэгдсэн байдлаар “Гүйцэтгэл сайжруулах төлөвлөгөө”-нд тусгаж, биелэлтийг хангуулна. 137.5.4.Цагдаагийн байгууллагын харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга “Гүйцэтгэл сайжруулах төлөвлөгөө”-нд тухайн байгууллага хэрэгжүүлэхээр заагдсан ажил, арга хэмжээний биелэлт, үр дүнг хариуцна. 137.6.ЭРСДЭЛИЙН МЭДЭЭЛЛИЙН САН 137.6.1.Аюулгүй байдал хариуцсан нэгж нь цагдаагийн байгууллагын хэмжээнд эрсдлийн мэдээллийн санг хөтлөх бөгөөд сан нь дараахь мэдээллүүдээс бүрдэнэ: а/эрсдэлийн бүртгэл; б/эрсдэл, эрсдэлд суурилсан ангиллын; в/эрсдэл тодорхойлсон аргуудын; г/эрсдэлийг сааруулсан буюу хариу арга хэмжээний; д/бусад. 137.6.2.Энэ зүйлийн 137.6.1-д заасан мэдээллийн сангийн програм хангамжийг боловсруулах, засвар үйлчилгээг Мэдээллийн технологи, холбооны ажил хариуцсан нэгж, эрсдэлийн мэдээллийн сангийн маягтыг энэ журмын хавсралтаар боловсруулж, батлуулах үүргийг Аюулгүй байдал хариуцсан нэгж тус тус хариуцна. 295 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт: ЦБҮАЖ №137.43 ЭРСДЭЛИЙН ҮНЭЛГЭЭ ХИЙХ ШАЛГУУР ҮЗҮҮЛЭЛТ /Цагдаагийн байгууллагын түвшинд/ Нэг. Магадлалыг тооцох шалгуур үзүүлэлт Тохиолдох боломж Зэрэглэлийн түвшин / Магадлалын оноо/ Эрсдэл гарах бараг боломжгүй, онцгой тохиолдол үүсвэл гарна. 1 тохиолдох магадлал 1-10% Ийм эрсдэл гарч байсан удаатай гэхдээ дахиж гарах боломж нөхцөл бага 2 Заримдаа тохиолдох тохиолдох магадлал 10-25% Эрсдэл заримдаа гардаг шалтгаан нь баттай биш. 3 4 Тохиолдох бүрэн боломжтой тохиолдох магадлал 25-50% Эрсдэлийн үнэлгээг хамруулсан хугацаанд байнга гардаг, цаашид ч гарах боломжтой. 4 5 Байнга тохиолддог Эрсдэлийн үнэлгээг хамруулсан хугацаанд тодорхой давтамжтай гардаг, дахин давтагдах бүрэн боломжтой. 5 6 Маш их тохиолддог Эрсдэлийн үнэлгээг хамруулсан хугацаанд байнга гардаг, цаашид ч гарах боломжтой. 6 Д/д Чанарын түвшин 1 Маш ховор тохиолдох 2 Тохиолдох боломж бага 3 Шалгуур үзүүлэлт / Тухайн тодорхойлсон эрсдэлийн тохиолдох магадлал/ тохиолдох магадлал 1% тохиолдох магадлал 50-75% тохиолдох магадлал 75-90% Хоёр. Эрсдэлийн тухайн байгууллагад үзүүлэх нөлөөллийг хэмжих шалгуур үзүүлэлт Эрх зүй зохицуулалтын эрсдэлийн түвшин Гадаад орчны эрсдэлийн түвшин Зэрэглэл/Нөлөөллийн оноо/ Маш бага Тухайн байгууллагын нийт төсөвт бодит эрсдэлийн мөнгөн дүнгийн эзлэх хувь 1 % доош бол Үйл ажиллагааны эрсдэлийн түвшин 1 Санхүү төсвийн хэмжээ буюу бодит эрсдэлийн төсөвт эзлэх хувь Д/д Нөлөөллийн цар хэмжээ Байгууллагын эрсдэлийн нөлөөллийг хэмжихдээ мөнгөн дүнгээр хор уршиг, сөрөг нөлөөлөл нь тодорхойлогдож байвал шууд тухайн байгууллагын нийт төсвийн хэдэн хувиар илэрхийлэгдэж байгааг шалгуур үзүүлэлтийн дагуу үнэлж, оноогоор шууд бичнэ. Харин мөнгөн дүнгээр илэрхийлэгдэх боломжгүй үйл ажиллагааны, эрх зүйн, гадаад орчны эрсдэлийг дараах шалгуураар үнэлж оноог бичнэ. Бодит хор нөлөө нь анзаарагддаггүй Өдөр тутмын үйл ажиллагаандаа м ө р д ө ж байгаа хууль, журам цөөн, зохицуулалтын шаардлага бага Бодит хор нөлөө нь анзаарагддаггүй 1 296 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 2 3 4 5 6 Бодит хор нөлөө нь бага илэрдэг Өдөр тутмын үйл ажиллагаандаа м ө р д ө ж байгаа хууль, журам цөөн, зохицуулалтын шаардлага өөрчлөгддөггүй Бодит хор нөлөө нь бага илэрдэг 2 Бодит хор нөлөө нь үе үе мэдрэгдэж, үйл ажиллагаанд заримдаа бодит саад учруулдаг Өдөр тутмын үйл ажиллагаандаа мөрдөж байгаа хууль, журам цөөн боловч з а р и м д а а ө ө рч л ө л т, зохицуулалтын шаардлага гардаг Бодит хор нөлөө нь үе үе мэдрэгдэж, үйл ажиллагаанд заримдаа бодит саад учруулдаг 3 Бодит хор нөлөө нь үргэлжлэн илэрч, үйл ажиллагаанд байнга саад учруулдаг Өдөр тутмын үйл ажиллагаандаа мөрдөж байгаа хуулиуд байнга өөрчлөгдөж б а й д а г , зохицуулалтын шаардлага байнга гардаг Бодит хор нөлөө нь үргэлжлэн илэрч, үйл ажиллагаанд байнга саад учруулдаг 4 Их Тухайн байгууллагын нийт төсөвт бодит эрсдэлийн мөнгөн дүнгийн эзлэх хувь 20%-30%, эсхүл хөрөнгийн бодит дутагдал гарсан бол Бодит хор нөлөө нь ихэсч, үйл ажиллагаанд ноцтой саад учруулдаг Өдөр тутмын үйл ажиллагаандаа м ө р д ө ж байгаа хууль, журам байнга өөрчлөгдөж зохицуулалтыг үндсээр нь ө ө р ч и л ж ш и н э ч л э х шаардлагатай Бодит хор нөлөө нь ихэсч, үйл ажиллагаанд ноцтой саад учруулдаг 5 Маш их Тухайн байгууллагын нийт төсөвт бодит эрсдэлийн мөнгөн дүнгийн эзлэх хувь 30%-иас дээш, эсхүл хөрөнгийн бодит ашиглан ш а м ш и г д у у л а л т, гэмт хэргийн шинжтэй үйлдэл гарсан бол Бодит хор нөлөө нь байнга ихэсч, үйл ажиллагаа я в у у л а х боломжгүй болсон талаар мэргэжлийн байгууллагын дүгнэлт гарсан Өдөр тутмын үйл ажиллагаандаа м ө р д ө ж байгаа хууль, журам байнга өөрчлөгдөж бусад хууль тогтоомжтой нийцэхгүй байх Бодит хор нөлөө нь үлэмж ихэсч, үйл ажиллагааг зогсоох шийдвэр га р г у ул а х ш а а рд л а гата й болсон 6 Бага Дунд Дундаас дээш Тухайн байгууллагын нийт төсөвт бодит эрсдэлийн мөнгөн дүнгийн эзлэх хувь 1-5% бол Тухайн байгууллагын нийт төсөвт бодит эрсдэлийн мөнгөн дүнгийн эзлэх хувь 5-10% бол Тухайн байгууллагын нийт төсөвт бодит эрсдэлийн мөнгөн дүнгийн эзлэх хувь 10%-20% бол Дээрх шалгууруудыг ашиглаад эрсдэл бүрийг жагсаан тохиолдох магадлал /давтамж/-ын оноог нөлөөллийн зэрэглэлээс хамааруулж өгсөн оноогоор үржүүлж тухайн төрлийн эрсдэлийн нийт тоон түвшин /дүн/-г гаргана. Жишээ нь: Санхүүгийн эрсдэлийн бүлгээс эд хөрөнгийн тооллогоор хөрөнгө дутсан эрсдлийг авч үзье. Энэ эрсдэл тухайн байгууллагад үнийн дүнгээр 100 сая төгрөг болж байвал (2 удаа илэрсэн. Эхнийх нь 30 сая төгрөгийн тоног төхөөрөмж тооллогоор дутсан, дараагийнх нь үйл ажиллагааны явцад 70 сая төгрөгийн материал зарцуулагдаагүй үрэгдсэн болох нь бүртгэгдсэн) нөлөөллийн хувьд бодит тооцох эрсдэл гэж үзэн тухайн байгууллагын төсвийн хэдэн хувь болж 297 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам байгаагаас хамааруулан зэрэглэвэл 5 тэрбум төгрөгийн төсөвтэй учраас тухайн эрсдэл нь төсвийн 2 хувь болж байгаа тул бага буюу “2” гэсэн зэрэглэлд хамааруулахаар байгаа боловч хөрөнгө бодитоор дутаж, шамшигдуулсан гэмт хэргийн шинжтэй үйлдэл гарсан байх тул шууд маш их буюу “6” гэсэн оноог өгнө. Энэ эрсдэлийн давтамж нь тухайн байгууллагад 2 удаагийн үйлдлээр ямар нэг онцлох шалтгаангүйгээр гарсан байвал байнга тохиолддог, цаашид ч гараад байх бүрэн боломжтой гэсэн шалгуураар “6” оноо өгөхөөр байна. Ингээд эрсдэлийн кодыг А1 гэж тэмдэглээд тус эрсдэлийн нийт тоон түвшин /дүн/ А1=6x6=36 болно. Ингээд уг эрсдэл нь хамгийн аюултай ноцтой эрсдэл гэж тодорхойлогдож байнгын хяналтанд байлгах, хамгийн их баталгаа өгөх аудитыг тухайн байгууллагын санхүүгийн үйл ажиллагаанд хийх шаардлагатай гэж дүгнэх боломжийг олгож байна. ---о0о--- 298 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЭРСДЭЛИЙН ҮНЭЛГЭЭ /Жишээ/ Д/д 1 Тодорхойлсон эрсдэл /Тухайн байгууллагад учирч болзошгүй эрсдэлийг зөвхөн бичнэ/ Эд хөрөнгийн тооллогоор хөрөнгө дутсан Код /Ангилал/ А1 Магадлал /Давтамж/ Нөлөөлөл /Хор уршиг, сөрөг нөлөөлөл/ 6 6 Эрсдэлийн түвшин /Нийт дүн/ Хэрэгжүүлэх хариу арга хэмжээ /Эрсдэлийг бууруулах, шилжүүлэх талаар авах, ажил арга хэмжээг бичнэ/ 36 Хамгийн их баталгаа өгөх аудитыг тухайн байгууллагын санхүүгийн үйл ажиллагаанд хийх шаардлагатай 2 3 Тайлбар: Хууль зүйн сайдын 2013 оны А/248 дугаар тушаалын хавсралтаар баталсан “Хууль зүйн сайдын эрхлэх асуудлын хүрээний харьяа агентлаг, байгууллагын эрсдэлийн үнэлгээ хийх аргачлал”, “Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны эрсдэлийн удирдлага /ЦБҮАЖ код 137/ журам”-ыг удирдлага болгон цагдаагийн байгууллагын хэмжээнд эрсдэлийг үнэлэх шалгуур үзүүлэлтийг боловсруулав. ---о0о--- 299 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 138.ИРГЭНИЙ ЗӨВЛӨЛТЭЙ ХАМТРАН АЖИЛЛАХ Хавсралт: Тараасан: 2017.12.20 Батлагдсан: 2017.12.20 Дугаар: А/246 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас: 1 138.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагаанд дэмжлэг үзүүлэх, хяналт тавих үүрэг бүхий орон тооны бус аймаг, нийслэлийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын дэргэдэх Иргэний зөвлөлтэй хамтран ажиллахтай холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 138.2.БАРИМТЛАХ БОДЛОГО, ЧИГЛЭЛ 138.2.1.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагч нь Иргэний зөвлөлтэй хамтран ажиллахдаа Монгол Улсын Үндсэн хууль, Цагдаагийн албаны тухай хууль, Хууль зүй, дотоод хэргийн сайдын тушаалаар батлагдсан “Иргэний зөвлөлийн дүрэм”, бусад хууль тогтоомжийг баримтална. 138.2.2.Цагдаагийн төв байгууллагаас аймаг, нийслэлийн иргэний зөвлөлтэй хамтран ажиллах бодлого, үйл ажиллагааг цагдаагийн төв байгууллагын Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгж хариуцан зохион байгуулж, хэрэгжилтийг хангуулах, үр дүнг тооцох арга хэмжээ авна. 138.3.ХАМТРАН АЖИЛЛАХ 138.3.1.Иргэний зөвлөлийн дүрмийн 8.1.5-д заасны дагуу цагдаагийн төв байгууллагын Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгж, аймаг, нийслэлийн цагдаагийн байгууллагын төлөвлөлт, захиргааны удирдлагын нэгжийн дарга нарын ажлын байрны тодорхойлолтод Иргэний зөвлөлтэй хамтран ажиллах үйл ажиллагааг нэмж тусгана. 138.3.2.Аймаг, нийслэлийн Иргэний зөвлөлийн гишүүдэд явуулах сургалтын хөтөлбөр, төлөвлөгөөг Цагдаагийн төв байгууллагын дарга баталж, сургалтыг Цагдаагийн төв байгууллагын сургалт хариуцсан нэгж жилд 2-оос доошгүй удаа зохион байгуулна. 138.3.3.Аймаг, нийслэлийн цагдаагийн байгууллага нь улиралд нэгээс доошгүй удаа иргэний зөвлөлийн гишүүдтэй уулзалт зохион байгуулж, дүн шинжилгээ хийсэн ажил, гаргасан зөвлөмж, саналыг хэлэлцэн, хамтран ажиллах чиглэлээ тодорхойлж ажиллана. 138.3.4.Аймаг, нийслэлийн цагдаагийн байгууллага нь иргэний зөвлөлийн хуралдаанаар дараа жилд хэлэлцэх асуудлын төлөвлөгөөнд оруулах саналаа тухайн жилийн 12 дугаар сарын 1-ний дотор Иргэний зөвлөлд хүргүүлэх бөгөөд Цагдаагийн төв байгууллага хамтран ажиллах саналаа Иргэний зөвлөлд хүргүүлж болно. 138.3.5.Шинээр томилогдсон болон ажиллаж байгаа иргэний зөвлөлийн гишүүнийг сургалтанд хамруулах ба батлагдсан сургалтын хөтөлбөр, төлөвлөгөөний дагуу Цагдаагийн төв байгууллагын Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгж, Сургалт хариуцсан нэгж хамтран зохион байгуулна. 138.3.6.Цагдаагийн байгууллага, албан тушаалтан нь Иргэний зөвлөлөөс ирүүлсэн санал, зөвлөмжийн дагуу авч хэрэгжүүлсэн үйл ажиллагааны үр дүн, шийдвэрийг Иргэдээс төрийн байгууллага, албан тушаалтанд гаргасан өргөдөл, гомдлыг шийдвэрлэх тухай хуулийн 16 дугаар зүйлд заасан хугацааны дотор хариу өгнө. 138.3.7.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагч нь энэ зүйлийн 138.3.6 дахь хэсэгт заасан санал, зөвлөмжийг өөрийн бүрэн эрхийн хүрээнд хүлээн авч, дараахь байдлаар шийдвэрлэнэ: а/хэрэгжүүлэх, шийдвэрлэх боломжтой бол даруй хэрэгжүүлэх арга хэмжээ авах, эсхүл зохих шийдвэрийг гаргах; б/хэрэгжүүлэх, эсхүл шийдвэрлэх боломжгүй тохиолдолд түүний шалтгаан, үндэслэл бүхий хариу өгөх; в/шууд хэрэгжүүлэх, шийдвэрлэх боломжгүй бөгөөд удаан хугацаанд шийдвэрлэгдэх асуудлаар гаргасан санал, зөвлөмжийг тусгайлан бүртгэж, үйл ажиллагааны төлөвлөгөөнд тусган хэрэгжүүлэх, түүний шийдвэрлэлтэнд хяналт тавьж ажиллах; г/холбогдох эрх бүхий байгууллага, албан тушаалтанд албан бичгээр уламжлан мэдэгдэж, шийдвэрлүүлэх арга хэмжээ авах. 138.3.8.Аймаг, нийслэлийн цагдаагийн байгууллага нь иргэний зөвлөлтэй хамтран ажилласан тайлан бэлтгэж, түүнд үнэлэлт дүгнэлт хийж, тодорхой саналын хамт цагдаагийн төв байгууллагын Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгжид хагас жилээр 07 дугаар сарын 05-ны дотор, бүтэн жилээр дараа жилийн 01 дүгээр сарын 05-ны дотор тус тус хүргүүлнэ. 138.3.9.Иргэний зөвлөлийн үйл ажиллагаа, бүрэлдэхүүн, цагдаагийн байгууллагын хамтын ажиллагааны үр дүнг олон нийтэд хүргэх, сурталчлах ажлыг 138.3.1-д заасан нэгж, албан тушаалтан хариуцаж гүйцэтгэнэ. 300 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 139.АВЛИГААС УРЬДЧИЛАН СЭРГИЙЛЭХ ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: ЦБҮАЖ №139.61 Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/246 Хуудас: 5 139.1.ЗОРИЛГО Авлигаас урьдчилан сэргийлэх цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагын үйл ажиллагааны дотоод дэг горимыг тогтоохтой холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 139.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ, БАРИМТЛАХ БОДЛОГО 139.2.1.Цагдаагийн төв байгууллага, алба, нэгж, дотоодын цэргийн штаб, анги, тусгай салбар, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага, алба хаагч нар үйл ажиллагаандаа мөрдөж ажиллана. 139.2.2.Авлигаас урьдчилан сэргийлэх цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагаанд Монгол Улсын Үндсэн хууль, Авлигын эсрэг хууль, Цагдаагийн албаны тухай хууль, Дотоодын цэргийн тухай хууль, Төрийн албаны тухай хууль, Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхлыг зохицуулах, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх тухай хууль, Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх тухай хууль болон бусад холбогдох хууль, Авлигын эсрэг хөтөлбөр, тэдгээртэй нийцүүлэн гаргасан эрх зүйн актыг үйл ажиллагаандаа баримтална. 139.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Авлига” - албан тушаалын эрх мэдлээ хувийн ашиг хонжоо олоход урвуулан ашиглах, бусдад давуу байдал олгох, иргэн, хуулийн этгээдээс тэрхүү хууль бус давуу байдлыг олж авах үйлдэл, эс үйлдэхүйгээр илрэх аливаа эрх зүйн зөрчлийг; “Авлигаас урьдчилан сэргийлэх үйл ажиллагаа” – авлигын шалтгаан, нөхцөлийг судлан тогтоох, тэдгээрийг арилгах, авлигыг таслан зогсооход чиглэгдсэн арга хэмжээний цогцолборыг; “Олон нийтийг соён гэгээрүүлэх үйл ажиллагаа” - олон нийтэд авлигын нийгмийн хор аюулыг ухуулан таниулах, тэдэнд авлигыг үл тэвчих ёс суртахуун төлөвшүүлэх, уг ажиллагаанд тэднийг татан оролцуулах арга хэмжээний цогцолборыг; “Эрх бүхий албан тушаалтан” – байгууллагын хэмжээнд алба хаагчдын хөрөнгө, орлогын мэдүүлгийг бүртгэх, хадгалах, тайлагнах ажлыг шууд хариуцсан зохион байгуулж буй алба хаагчийг. 139.4.АВЛИГААС УРЬДЧИЛАН СЭРГИЙЛЭХ ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА 139.4.1.Авлигын эсрэг хууль, Авлигатай тэмцэх үндэсний хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх ажлыг цагдаагийн байгууллагын хэмжээнд зохион байгуулж, хяналт тавих үүрэг бүхий орон тооны бус Зөвлөл нь цагдаагийн төв байгууллагад, түүнээс гаргасан шийдвэр, төлөвлөгөөг хэрэгжүүлэх үүрэг бүхий Салбар зөвлөл нь цагдаагийн төв, алба, нэгж, дотоодын цэргийн штаб, анги, тусгай салбар, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад тус тус ажиллана. 139.4.2.Зөвлөл, Салбар зөвлөлийн чиг үүрэг, ажиллах дэг горимыг Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 109-т заасны дагуу зохицуулна. 139.4.3.Цагдаагийн байгууллага нь алба хаагчдыг соён гэгээрүүлэх чиглэлээр дараахь нийтлэг үүрэг хүлээнэ: а/нийтээр дагаж мөрдөх шинжтэй эрх зүйн актын төслийн талаар төрийн болон төрийн бус байгууллага, олон нийт, алба хаагчийн зүгээс санаа бодлоо илэрхийлэх нөхцөл боломж /цахим хуудсанд байршуулах гэх зэрэг/-оор хангах; б/авлигын эсрэг хууль тогтоомжийг алба хаагчдад сурталчлах, эрх зүйн болон ёс зүйн хичээлийн хүрээнд суралцагчдад авлигын нийгмийн хор аюул, түүнээс урьдчилан сэргийлэх талаар зохих мэдлэг эзэмшүүлж, түүнийг үл тэвчих ёс суртахуун төлөвшүүлэх; в/хэвлэл, мэдээлэл хариуцсан нэгж авлигын аливаа хэлбэрийг үл тэвчих алба хаагчдын сэтгэл зүйн орчинг төлөвшүүлэхэд нийтлэл, нэвтрүүлгийнхээ бодлогыг чиглүүлэх, энэ талаар байнга мэдээлэл, сурталчилгаа явуулах; г/байгууллагад авлигын асуудлаар судалгаа хийх, зөвлөмж, эмхтгэл гаргах ажилд сургалт, эрдэм шинжилгээний болон төрийн бус байгууллагуудтай хамтран ажиллах. 139.4.4.Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллага нь авлигаас урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр дараахь нийтлэг үүрэг хүлээнэ: 301 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам а/цагдаагийн төв байгууллагын дарга нь авлигын эсрэг хууль тогтоомжийн хэрэгжилтийг хариуцан зохион байгуулах, уг асуудлаар Авлигатай тэмцэх газартай харилцах эрх бүхий албан тушаалтанг томилж, ажиллуулах; б/цагдаагийн төв байгууллагын болон харьяа алба, нэгжийн эрх бүхий албан тушаалтнууд нь авлигаас урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр сургалт, сурталчилгаа явуулах, хувийн ашиг сонирхлын мэдүүлэг болон хөрөнгө, орлогын мэдүүлгийг хуульд заасан хугацаанд үнэн зөв гаргуулах, бүртгэх, хянах, зөвлөгөө өгөх; в/“Мэдээллийн ил тод байдлыг хангах /код 135/ журам”-д заасан ил тод байдлыг хангах мэдээллийн бүтэц, товд заасан хугацаанд гадаад болон дотоод цахим хуудсанд холбогдох мэдээ мэдээллийг байршуулах; г/цагдаа, дотоодын цэргийн алба хаагч, ажилтан бүрийн ажил үүргийн хуваарийг тодорхой болгох, эрхэлж байгаа ажил үүргийн онцлогтой холбогдуулан хориглох зүйлийг Төрийн албаны тухай хууль, Авлигын эсрэг хуульд заасны дагуу тогтоон мөрдүүлэх; д/бүрэн эрхийнхээ хүрээнд авлигын шалтгаан нөхцөлийг илрүүлэн тогтоох, тэдгээрийг арилгах, авлигын үйлдлийг илрүүлэх, таслан зогсоох, үр дагаврыг нь арилгах арга хэмжээ авах; е/цагдаа, дотоодын цэргийн алба хаагч нь үүргээ гүйцэтгэж байх явцдаа олж мэдсэн алба хаагчийн авлигатай холбоотой асуудлыг Авлигатай тэмцэх газар, цагдаагийн төв байгууллагын Аюулгүй байдал хариуцсан нэгжид мэдээлэх; ж/авлига гарах нөхцөл бүрдсэн гэж үзсэн тушаал, шийдвэрийг эрх бүхий этгээдээс өгсөн саналын дагуу хянан үзэн хүчингүй болгох буюу өөрчлөх; з/хууль тогтоомжид заасан бусад. 139.4.5.Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагын дарга, эрх бүхий албан тушаалтан нь дараахь эрх, үүрэгтэй: а/цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллага бүх шатны дарга нь алба хаагчдыг соён гэгээрүүлэх, авлигаас урьдчилан сэргийлэх үйл ажиллагааг удирдан зохион байгуулж, цагдаагийн төв байгууллагын тушаалаар томилогдсон эрх бүхий албан тушаалтны үйл ажиллагаанд хяналт тавих; б/эрх бүхий албан тушаалтан нь: - Авлигатай тэмцэх үндэсний хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх ажлын төлөвлөгөөг боловсруулах, үр дүнг тооцох ажлыг зохион байгуулж, Авлигатай тэмцэх газарт тайлагнах; - цагдаагийн байгууллагын авлигаас урьдчилан сэргийлэх салбар зөвлөлийн төлөвлөгөө, түүний биелэлтийг тооцож, дүнг цагдаагийн төв байгууллагын удирдлага, Авлигатай тэмцэх газарт тайлагнах; - цагдаа, дотоодын цэргийн алба хаагчдын мэдүүлсэн Хувийн ашиг сонирхлын мэдүүлэг болон хөрөнгө, орлогын мэдүүлэг засваргүй, бүрэн гүйцэд бөглөгдсөн, хугацаандаа өгсөн эсэхэд хяналт тавьж, мэдүүлгийг зохих журмын дагуу гаргаж өгөхийг шаардах, хууль зөрчсөн гэж үзэх үндэслэл байвал албаны шалгалт явуулах, эсхүл цагдаагийн төв байгууллагын Аюулгүй байдал хариуцсан нэгжид шилжүүлэн шалгуулах. в/алба хаагч, ажилтан нь: № 1 2 Хуулиар хүлээсэн үүрэг Хувийн ашиг сонирхлын мэдүүлэг болон хөрөнгө, орлогын мэдүүлгээ тухайн албан тушаалд томилогдсон буюу сонгогдсон өдрөөс хойш. Цаашид тухайн алба хааж хугацаандаа шинэчлэн гаргах. байгаа 302 Хугацаа 30 хоногийн дотор жил бүрийн 02 дугаар сарын 15-ны дотор Тайлбар мэдүүлэг гаргагч нь өөрийн болон гэр бүлийн гишүүдийн хөрөнгө, орлого, зээлийг үнэн зөв мэдүүлэх үүрэгтэй Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 3 4 Хөрөнгө, орлого нь нэг сарын хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг хоёр зуун тавь дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх буюу түүнээс дээш хэмжээгээр өөрчлөгдсөн бол түүнийг тухай бүр мэдүүлэх. Гэр бүлийн гишүүн болон төрөл, садангийн хүнээс бусад этгээдээс авсан нэг удаагийн бэлэг, үйлчилгээний үнэ, хөлс тухайн албан тушаалтны нэг сарын цалинтай тэнцэх хэмжээнээс хэтэрсэн, эсхүл нэг эх сурвалжаас нэг жилийн туршид хүлээн авсан бэлэг, үйлчилгээний үнэ, хөлс тухайн албан тушаалтны гурван сарын цалинтай тэнцэх хэмжээнээс хэтэрсэн тохиолдолд уг албан тушаалтан энэ тухай эрх бүхий албан тушаалтанд бичгээр мэдэгдэх. 30 хоногийн дотор үнэн зөв мэдүүлэх үүрэгтэй 30 хоногийн дотор 139.4.6.Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллага нь алба хаагчдын хөрөнгө, орлогын мэдүүлгийг дараахь байдлаар нэгтгэж хадгална: а/цагдаа, дотоодын цэргийн дээд, ахлах, дунд цолны албан тушаалтныг цагдаагийн төв байгууллагын Аюулгүй байдал хариуцсан нэгж. 139.4.7.Цагдаагийн төв байгууллагын Аюулгүй байдал хариуцсан нэгж нь цагдаагийн байгууллагын хэмжээнд хувийн ашиг сонирхлын мэдүүлэг болон хөрөнгө, орлогын мэдүүлгийг хуулийн хугацаанд алба хаагчаас гаргуулан авч дууссанаас 14 хоногийн дотор нэгтгэн хөрөнгө, орлогын мэдүүлэг гаргах журмын биелэлтийн талаарх тайланг, хөрөнгө, орлогын мэдүүлэг гаргасан этгээдийн нэрсийн хамт Авлигатай тэмцэх газарт хүргүүлнэ. 139.4.8.Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагын хувийн ашиг сонирхлын мэдүүлэг болон хөрөнгө, орлогын мэдүүлгийг хөрөнгө орлогын мэдүүлгийг бүртгэх эрх бүхий албан тушаалтан нь хууль тогтоомжид заасан бүртгэл судалгааг хөтлөнө. 139.4.9.Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагын хувийн ашиг сонирхлын мэдүүлэг болон хөрөнгө, орлогын мэдүүлгийг хөрөнгө орлогын мэдүүлгийг бүртгэх эрх бүхий албан тушаалтанд албан тушаалын цалингийн 40 хүртэл хувийн нэмэгдлийг сар бүр олгоно. 139.4.10.Мэдүүлэг гаргагч тэтгэвэр тогтоолгох буюу албан тушаалаас огцрох, халагдах, чөлөөлөгдөх зэргээр бүрэн эрх нь дуусгавар болсон тохиолдолд хөрөнгө, орлогынх нь мэдүүлгийг 5 жилийн хугацаанд хадгалах бөгөөд уг хугацаа дуусмагц түүнийг өөрөө, хэрэв нас барсан бол эхнэр буюу нөхөр, эсхүл хууль ёсны өв залгамжлагчийн хүсэлтийг үндэслэн шилжүүлэн өгч болно. 139.4.11.Энэ журмын 139.3.1-т заасан алба, нэгж, дотоодын цэргийн штаб, анги, тусгай салбар, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад ажиллах эрх бүхий албан тушаалтныг цагдаагийн төв байгууллагын Аюулгүй байдал хариуцсан нэгжийн саналын дагуу цагдаагийн төв байгууллагын даргын тушаалаар томилох бөгөөд энэ зүйлийн 139.4.9 дэх хэсэгт заасан нэмэгдлийг хувь хэмжээг тогтооно. 139.5.АВЛИГЫН УРЬДЧИЛАН СЭРГИЙЛЭХ ЗАРДАЛ 139.5.1.Алба, нэгж, дотоодын цэргийн штаб, анги, тусгай салбар, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нь ирэх онд авлигаас урьдчилан сэргийлэхэд шаардлагатай төсвийн талаарх саналаа гаргах, тусгах ажиллагаанд Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 800-т заасныг баримтална. 139.5.2.Хууль тогтоомжоор хориглоогүй тохиолдолд зохих журмын дагуу иргэн, хуулийн этгээдээс авлигаас урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр санхүүгийн дэмжлэг авч, хамтран ажиллаж болно. Гадаадын зээл тусламжаар хэрэгжүүлэх төсөл, хөтөлбөр, арга хэмжээг Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 805-т зааснаар зохицуулна. 139.6.АВЛИГААС УРЬДЧИЛАН СЭРГИЙЛЭХЭД АНХААРАХ АСУУДАЛ 139.6.1.Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллага нь авлигаас урьдчилан сэргийлэхэд гол хүчин зүйлсийн нэг нь эрсдэлтэй нэгж, ажлын байрыг эрэмбэлэн мэдсэн байвал зохино. Авлигаас 303 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам урьдчилан сэргийлэх төлөвлөлтийг хийхдээ дараахь зарчмыг анхаарна: а/авлига үүсгэж болзошгүй асуудлын цар хүрээг тодорхойлох, ерөнхий дүр зургийг гаргаж, түүнд тулгуурлан цаашид авах арга хэмжээгээ тодорхойлох /эрх зүйн орчинг боловсронгуй болгох саналаа дээд шатны байгууллагад тавьж, шийдвэрлүүлэх, цагдаа, дотоодын цэргийн ямар үйл ажиллагаа болон алба хаагчийн үйлдлийг олон нийт авлига, хүнд суртал гэж үзэж буйг тодорхойлох гэх зэрэг/; б/ёс зүй, сахилгын дүрэм болон тодорхой хориглосон үйлдлүүдийг тодорхойлох /алба хаагчийн үүргээ гүйцэтгэх явцад хориглосон үйлдлийн жагсаалтыг гаргах, зөрчсөн тохиолдолд хариуцлага тооцдог байх тогтолцоог бүрдүүлэх/; в/авлигаас татгалзах, түүнийг маягт /ЦБАҮЖ №139.61в/-ын дагуу мэдээлдэг байх, энэ тохиолдолд урамшууллын тогтолцоо /мэдээллийн үнэ цэнийг харгалзан мөнгөн болон үнэ бүхий зүйлсээр шагнаж урамшуулах/-г бүрдүүлэх; г/үйл ажиллагаандаа үнэлэлт, дүгнэлт өгөх; д/сахилга, ёс зүйн сургалтыг тогтмолжуулах; е/үйл ажиллагаагаа олон нийтэд ил тод байлгах. 139.6.2.Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагад иргэн, хуулийн этгээдээс үзүүлэх хандив, туслалцаатай холбоотой асуудлыг шийдвэрлэхэд Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхлыг зохицуулах, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх тухай хуулийн 17.2 дахь хэсгийг баримтлана. 139.7.ХӨРӨНГӨ, ОРЛОГЫН МЭДҮҮЛГИЙН ЗӨРЧЛИЙГ ШИЙДВЭРЛЭХ 139.7.1.Цагдаагийн төв байгууллагын Аюулгүй байдал хариуцсан нэгж нь алба хаагчийн хөрөнгө, орлогын мэдүүлэг хууль зөрчсөн үндэслэлтэй гэж үзвэл албаны шалгалт явуулж, урьдчилан хянан шалгах буюу Авлигатай тэмцэх газарт мэдэгдэнэ. 139.7.2.Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллага нь алба хаагч хөрөнгө, орлогын мэдүүлгээ хугацаанд нь гаргаж өгөөгүй, эсхүл эх үүсвэрийг заагаагүй буюу түүнийг тайлбар гаргаагүй болон өргөдөл, гомдол, мэдээллийн мөрөөр болон төлөвлөгөөт шалгалтаар шалгаж, Авлигатай тэмцэх газраас Авлигын эсрэг хуулийн 13 дугаар зүйлийн 13.8 дахь хэсэгт заасан зөрчлийг илрүүлж, сахилгын арга хэмжээ тооцуулахаар мөн хуулийн 6.6 дахь хэсэгт зааснаар ирүүлсэн шаардлага, шийдвэрийг нэн даруй хүлээн авч биелүүлж, хариу мэдэгдэх үүрэгтэй. 139.7.3.Энэ зүйлийн 139.7.2-т заасан Авлигатай тэмцэх газрын шаардлага, шийдвэрийг хэрэгжүүлэхдээ цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллага дараахь зүйлийг анхаарна: а/Авлигатай тэмцэх газраас алба хаагчийн хөрөнгө, орлогын мэдүүлэг нь хууль зөрчсөн талаар ирүүлсэн албан бичигтэй хавсарган Зохион байгуулалт, захирамжлалын баримт бичиг MNS 5140-1:2011 Монгол Улсын стандартын 4.4 дэх хэсэгт заасан “Захирамжлалын баримт бичиг буюу Байгууллага, албан тушаалтнаас хууль тогтоомжид заасан эрх хэмжээний хүрээнд удирдлагын шийдвэрийг баталгаажуулж гаргасан баримт бичгийг хэлнэ. Захирамжлалын баримт бичиг нь дагаж мөрдөх, заавал биелүүлэх шинжийг өөртөө агуулна.” гэж заасны дагуу албан даалгавар, шийдвэр ирүүлсэн эсэх; б/хөрөнгө, орлогын мэдүүлэгт үндэслэн арга хэмжээ авахдаа Төрийн албаны тухай хуулийн 26 дугаар зүйлийн 26.4 дэх хэсэгт зааснаар сахилгын зөрчлийг илрүүлснээс хойш 1 сар, зөрчил гаргаснаас хойш 6 сар болсон эсэх; в/энэ зүйлийн “а”, “б”-т заасан мэдээлэл дутуу тохиолдолд нэн даруй Авлигатай тэмцэх газраас нэмэлт тодруулга авах. 139.8.БУСАД ЗҮЙЛ 139.8.1.Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагын байранд аж ахуйн нэгж, байгууллагыг байрлуулахыг хориглоно. 139.8.2.Иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагаас авлига, ашиг сонирхлын зөрчлийн талаарх өргөдөл, гомдол, мэдээллийг цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллага, алба хаагч нь заавал хүлээн бүртгэл оруулна. 139.8.3.Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллага, алба хаагч нь энэ зүйлийн 139.8.2-т заасан мэдээллийг нэн даруй Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 121.7-т заасны дагуу ёс журам сахиулах хэсэг болон /126 тусгай дугаарын утас/-т мэдэгдэж шалгуулах арга хэмжээг авахуулах үүрэгтэй. 139.8.4.Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагын дарга нь энэ журмын биелэлтэд өдөр тутмын хяналтыг хэрэгжүүлнэ. ---о0о--- 304 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт: ЦБҮАЖ №139.61в ЦАГДАА, ДОТООДЫН ЦЭРГИЙН АЛБА ХААГЧИЙН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНД ХУУЛЬ БУСААР НӨЛӨӨЛӨХИЙГ ОРОЛДСОН ТУХАЙ ТЭМДЭГЛЭЛ Цагдаагийн ерөнхий газрын Аюулгүй байдлын хэлтэст: Харьяа алба, нэгж, дотоодын цэргийн штаб, анги, тусгай салбар, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын даргад. __________________________ /Цагдаагийн байгууллагын нэр/ _______он _______ сар _______                             __________________________ /баримт үйлдсэн газрын нэр/ Нэг.Мэдэгдсэн байдал: ............................................................................................................................................................... ...............................................................би............................................................................................ ...................................................................................гомдол, мэдээлэл /хэрэг, зөрчил, зөвшөөрөл, бүртгэлийн үйлчилгээ гэх зэрэг/-ийг хянан шалгаж шийдвэрлэх явцад хууль сахиулах үйл ажиллагаанд дор дурьдсан байдлаар хөндлөнгөөс нөлөөлөх гэсэн оролдлого гарсан болно: / дэлгэрэнгүй бичих, нотлох баримт байгаа бол хавсаргах/ ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................. Хөндлөнгөөс нөлөөлөхийг оролдохдоо мөнгө, эд зүйл, бусад зүйл өгсөн бол .................................. ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................ хавсаргав. Жич:Алба хаагчид өөрт нь мэдэгдэлгүйгээр бусдаар дамжуулан өгсөн бол баримтад хавсаргах бөгөөд өгсөн тохиолдолд тэмдэглэл энэ тухай дурьдах. Тэмдэглэл үйлдсэн: ................................албан тушаалтай................................... Хоёр.Авсан арга хэмжээ: ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................... /Хүлээн авсан цагдаагийн байгууллагын дарга нь нэн даруй хойшлуулшгүй ажиллагааг явуулж, гэмт хэрэг, зөрчлийн шинж бий эсэхийг тогтоож, шаардлагатай бол эрх бүхий байгууллага, албан тушаалтанд шалгуулахаар шилжүүлэх, энэ тухай сүлжээгээр дамжуулан 24 цагийн хугацаанд цагдаагийн төв байгууллагын Аюулгүй байдлын хэлтэст мэдэгдэх./ Шийдвэрлэсэн:.....................................албан тушаалтай...................................... ---о0о--- 305 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 140.АШИГ СОНИРХЛЫН ЗӨРЧЛӨӨС УРЬДЧИЛАН СЭРГИЙЛЭХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/246 Хуудас: 2 140.1.ЗОРИЛГО Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхлыг зохицуулах, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх тухай хуулийн хэрэгжилтийг хангах дэг горимыг тогтоохтой холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 140.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ, БАРИМТЛАХ БОДЛОГО 140.2.1.Цагдаагийн төв байгууллага, алба нэгж, дотоодын цэргийн штаб, анги, тусгай салбар, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага, алба хаагч нар үйл ажиллагаандаа мөрдөж ажиллана. 140.2.2.Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагын ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх үйл ажиллагаанд Монгол Улсын Үндсэн хууль, Авлигын эсрэг хууль, Цагдаагийн албаны тухай хууль, Дотоодын цэргийн тухай хууль, Төрийн албаны тухай хууль, Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхлыг зохицуулах, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх тухай хууль, Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх тухай хууль болон бусад холбогдох хууль, тэдгээртэй нийцүүлэн гаргасан эрх зүйн актыг үйл ажиллагаандаа баримтална. 140.3.АШИГ СОНИРХЛЫН ЗӨРЧЛӨӨС УРЬДЧИЛАН СЭРГИЙЛЭХ 140.3.1.Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллага нь алба хаагчийг нь ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор дараахь нийтлэг үүрэг хүлээнэ: а/нийтийн ашиг сонирхлыг хувийн болон тусгай ашиг сонирхлоос илүүд үзэж, ашиг сонирхлын зөрчилд орж болох нөхцөл байдлыг мэдэгдэх, түүнээс татгалзах замаар урьдчилан сэргийлэх зарчмыг үйл ажиллагаандаа чанд сахих; б/Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхлыг зохицуулах, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх тухай хуулийн 7 дугаар зүйлд заасан арга хэмжээг авч хэрэгжүүлэх; в/ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр заавар, зөвлөмж, аргачлал боловсруулж, алба хаагч нараар судлуулах, үйл ажиллагаандаа мөрдөж ажиллах; г/захиргааны акт гаргах, удирдах, хяналт, шалгалт хийх, хариуцлага хүлээлгэх, гэрээ байгуулах, эдгээрийг хэлэлцэх, бэлтгэх оролцохын өмнө ашиг сонирхлын зөрчилгүй гэсэн мэдэгдэл гаргаж, эрх бүхий албан тушаалтанд бичиг /Монгол Улсын Хууль зүйн байнгын хорооны 2012 оны 05 дугаар тогтоолоор баталсан “Ашиг сонирхлын зөрчилгүй гэдгээ илэрхийлэх, зөрчил үүссэн тухай мэдэгдэл”-ийн дагуу/-ээр гаргаж, танилцуулах; д/алба хаагчид хууль сахиулах чиг үүргээ хэрэгжүүлэхэд нөлөөлсөн аливаа дарамт, шахалт, зохимжгүй нөлөөллийн талаар өөрийн удирдах албан тушаалтан, эсхүл цагдаагийн төв байгууллагын Аюулгүй байдал хариуцсан нэгжид Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 139-т заасан маягт /ЦБҮАЖ №139.61в/-ын дагуу мэдэгдэж, шалгуулах; е/албан үүрэгтэй нь холбогдуулан аливаа этгээд бэлэг, үйлчилгээ, ашигтай нөхцөл байдлыг санал болгосон тохиолдолд татгалзаж, уг этгээдийг тодорхойлох, бэлэг өгсөн талаар удирдах албан тушаалтан, эрх бүхий байгууллагад мэдэгдэж, Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 139-т заасан маягт /ЦБҮАЖ №139.61в/-ын дагуу баримтжуулах; ж/Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 139-т заасан байгууллагын дарга, эсхүл эрх бүхий албан тушаалтан нь алба хаагчийн хувийн ашиг сонирхлын мэдүүлэг болон хөрөнгө, орлогын мэдүүлэг, нийтийн албанд томилогдохоор нэр дэвшсэн этгээдийн хувийн ашиг сонирхлын урьдчилсан мэдүүлэг, ашиг сонирхлын зөрчилгүй гэдгээ илэрхийлэх, зөрчил үүссэн тухай мэдэгдлийг хүлээн авч, бүртгэл хөтлөх бөгөөд албаны шалгалтыг явуулж, авлигын шинжтэй зөрчил илэрвэл цагдаагийн төв байгууллагын Аюулгүй байдал хариуцсан нэгжид нэн даруй шилжүүлэх; з/хуульд заасан хориглолт, хязгаарлалтыг мөрдөж ажиллах; и/эрх бүхий албан тушаалтан хууль тогтоомжоор тогтоосон маягтыг үнэн зөв хөтлөх. к/албан тушаалтан албан үүрэгтэй нь холбогдуулан дипломат журмаар өгсөн бэлгийг авах, тайлагнах, зарцуулахад Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхлыг зохицуулах, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх тухай хуулийн 16 дугаар зүйлийн 16.2, Засгийн 306 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам газрын 2012 оны 141 дүгээр тогтоолоор батлагдсан “Албан тушаалтан дипломат журмаар бэлэг авах, тайлагнах, зарцуулах журам”-ыг баримтална. Тухайн цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагын хөрөнгө орлогын мэдүүлэг хариуцсан алба хаагч нар дипломат журмаар бэлэг авсан бэлэгтэй холбоотой мэдүүлгийг журмын дагуу бүртгэж, мэдээг Санхүү, аж ахуйн албанд тухай бүр ирүүлж, тус газрын хөрөнгө, орлогын мэдүүлэг хариуцсан алба хаагч нэгтгэн, дүнг жил бүрийн 12 дугаар сарын 15-ны өдрийн дотор цагдаагийн төв байгууллагын даргад танилцуулах. 140.4.АЛБА ХААГЧИЙН ЭРХ, ҮҮРЭГ 140.4.1.Алба хаагч нь удирдах албан тушаалд томилогдохын өмнө холбогдох хууль тогтоомжид заасны дагуу ашиг сонирхлын зөрчилгүй тухай урьдчилсан мэдүүлгийг гаргаж эрх бүхий албан тушаалтанд өгнө. 140.4.2.Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын удирдлагаар томилогдох тохиолдолд тухайн газарт түүнтэй хамаарал бүхий этгээдээс аж ахуйн үйл ажиллагаа явуулдаг эсэхийг мэдэгдэх бөгөөд томилогдсоноос хойшхи хугацаанд мэдсэн тохиолдолд энэ тухай цагдаагийн төв байгууллагын Аюулгүй байдал хариуцсан нэгжид мэдэгдэнэ. 140.4.3.Алба хаагч нь өөрөө сайн дураараа зөвшөөрч, энэ тухайгаа бичгээр баталгаа өгсөн тохиолдолд түүний хувийн мэдээллийн талаар банк, санхүүгийн байгууллага болон гар утасны холболтын талаар лавлагаа авах, эсхүл өөрөө сайн дураараа холбогдох баримт сэлтийг өгч болно. 140.4.4.Аливаа иргэн, хуулийн этгээдээс албан үүргээ гүйцэтгэхтэй холбогдуулан бусдаас бэлэг шууд буюу шууд бусаар авах, санхүүгийн туслалцаа авах, хүсэхийг хориглох бөгөөд албан үүрэгт нь холбогдолгүй гуравдагч этгээдээс харьяа алба, нэгж, дотоодын цэргийн штаб, анги, тусгай салбар, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад хандив, тусламж үзүүлэх санал тавьсан тохиолдолд дараахь баримт бичгийн хамт албан бичгээр хүсэлтийг цагдаагийн төв байгууллагын Аюулгүй байдал хариуцсан нэгжид хүргүүлж, зөвшөөрөл авна. Үүнд: а/хандив, санхүүгийн туслалцааг өгч буй иргэн, хуулийн этгээдийн бичгээр гаргасан хүсэлт; б/иргэний үнэмлэх болон хуулийн этгээдийн гэрчилгээний хуулбар; в/гэмт хэрэг, зөрчлийн мэдээллийн сангийн лавлагаа, ял шийтгэлийг шалгуусан тодорхойлолт; г/хандив, санхүүгийн туслалцаа авч буй цагдаагийн байгууллагын хамт олны санал, зөвшөөрөл, хурлын тэмдэглэл. 140.4.5.Энэ журмын 140.3 дугаар зүйлд заасан нийтлэг үүргийг хүлээх бөгөөд зөрчсөн тохиолдолд Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхлыг зохицуулах, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх тухай хуульд заасан хариуцлагыг хүлээлгэнэ. 140.5.БУСАД 140.5.1.Хувийн болон сонирхлын мэдүүлэг болон хөрөнгө, орлогын мэдүүлэг, нийтийн албанд томилогдохоор нэр дэвшсэн этгээдийн хувийн ашиг сонирхлын урьдчилсан мэдүүлэг, ашиг сонирхлын зөрчилгүй гэдгээ илэрхийлэх, зөрчил үүссэн тухай мэдэгдлийг цагдаагийн төв байгууллагын Аюулгүй байдал хариуцсан нэгж хадгалах, бүртгэх, шалгуулах, тайлагнах, шийдвэрлэх ажиллагааг мэргэжлийн удирдлагаар хангана. ---о0о--- 307 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 200.ШУУРХАЙ УДИРДЛАГЫН АЛБАНЫ ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: ЦБҮАЖ №200.421, ЦБҮАЖ №200.54а, ЦБҮАЖ №200.54б Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар: А/262 Хуудас:13 200.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагын байнгын үйл ажиллагаатай шуурхай удирдлагын албаны үйл ажиллагааг зохицуулахад оршино. 200.2.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог доор дурдсан утгаар ойлгоно: “Шуурхай удирдлагын үйл ажиллагаа” – гэмт хэрэг, зөрчлийн талаарх гомдол, мэдээллийг хүлээн авах, бүртгэх, таслан зогсоох, илрүүлэх, ул мөрийг хамгаалах, хойшлуулшгүй буюу Цагдаагийн албаны тухай хуульд заасан тодорхой ажиллагаа явуулах, зарлан мэдээлэх, эрэн сурвалжлах ажлыг зохион байгуулах болон цагдаагийн байгууллага, алба хаагчийн үйл ажиллагааг уялдуулан зохицуулж удирдлагыг мэдээллээр хангах ажиллагааг; “Шуурхай удирдлагын штаб” – эрүүгийн болон хэв журмын нөхцөл байдал хүндэрсэн, гамшиг, осол, гадаадын зочид, төлөөлөгчийн болон олон нийтийг хамарсан арга хэмжээ зохион байгуулагдсан, нийтийг хамарсан эмх замбараагүй байдал үүссэн үед гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах, хүч хэрэгслийг бэлтгэх, хууль хяналт, үндэсний аюулгүй байдлыг хангах тусгайлсан чиг үүрэг бүхий байгууллагуудын хооронд мэдээ, мэдээлэл солилцох, хамтран ажиллах, харилцан ажиллагааг уялдуулан зохицуулах зорилгоор Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 500-д зааснаар байгуулагдсан орон тооны болон орон тооны бус нэгжийг1; “Шуурхай удирдлагын алба” – улсын хэмжээнд Мэдээлэл, шуурхай удирдлагын ажил хариуцсан нэгж, Цагдаагийн төв байгууллагын Шуурхай удирдлага /байнгын үйл ажиллагаатай/ын штаб, нийслэлийн хэмжээнд Нийслэлийн цагдаагийн газрын Удирдлага, зохион байгуулалт хариуцсан нэгж, Хяналт шалгалт, үнэлгээ, ёс журмын ажил хариуцсан нэгжийн жижүүрийн алба, Замын цагдаагийн албаны мөрдөн шалгах нэгжийн жижүүрийн шуурхай удирдлагын нэгж, аймаг, дүүргийн цагдаагийн байгууллагын хэмжээнд шуурхай удирдлагын алба, жижүүрийг; “Шуурхай удирдлагын албаны бүрэлдэхүүн” – Мэдээлэл, шуурхай удирдлагын ажил хариуцсан нэгжид мэдээлэл хүлээн авагч, мэдээллийн менежер, судалгааны баг, Цагдаагийн төв байгууллагын Шуурхай удирдлага /байнгын үйл ажиллагаатай/-ын штабд ерөнхий зохицуулагч, мэдээлэл хүлээн авагч, Нийслэлийн цагдаагийн газрын Удирдлага, зохион байгуулалтын нэгжид ерөнхий жижүүр, ахлах жижүүр, ахлах мөрдөгч, мөрдөгч, хэргийн газрын үзлэгийн мэргэшсэн шинжээч, цагдаа, цагдаа-жолооч, Замын цагдаагийн албаны мөрдөн шалгах нэгжийн жижүүрийн шуурхай удирдлага хариуцсан нэгжид ерөнхий жижүүр, ахлах мөрдөгч, мөрдөгч техникийн шинжээч, мэдээлэл хүлээн авагч цагдаа, тээврийн хэрэгсэл түр саатуулах байрны цагдаа, цагдаа-жолооч, Нийслэлийн цагдаагийн газрын Хяналт шалгалт, үнэлгээ, ёс журмын ажил хариуцсан нэгжид ёс журмын ахлах байцаагч, Тусгай ажиллагаа хариуцсан нэгжийн бүлгийн дарга, бүлгийн ахлах ажилтан, ажилтан, мэргэн буудагч, цагдаа, цагдаа-жолооч, жижүүрийн цагдаа, аймаг, дүүргийн цагдаагийн байгууллагад жижүүрийн ахлах офицер, офицер, дуудлага хүлээн авагч жижүүрийн цагдаа, теле-хяналтын жижүүрийн цагдаа, жижүүрийн цагдаа, цагдаа-жолооч, саатуулах байрны эмч, жижүүрийн цагдаа, хэргийн газрын үзлэгийн багийг, Автобаазын жижүүрийн шалгах механик, жижүүрийн цагдаа-жолооч; “Хэргийн газрын үзлэгийн баг” - мөрдөгч, эрэлч нохойн албаны ажилтан, мэргэжилтэн, шинжээч, цагдаа-жолооч зэргээс бүрдсэн хэсэг, багийг; “Хяналтын камер” - гудамж талбай, олон нийтийн газрыг хянах зориулалтаар ашигладаг, анологи болон тоон сүлжээнд холбогдсон, системийн хувьд эцсийн цэгт байрлах дүрс дуу бичих биет төхөөрөмжийг; “Камерын систем” - хяналтын камер, камерын мэдээллийг хүлээн авч буй дэлгэц, камерын мэдээлэл хадгалах санах ой бүхий төхөөрөмж, сүлжээний бусад төхөөрөмжүүд, цахилгаан Цагдаагийн төв байгууллагын Шуурхай удирдлагын штабын үйл ажиллагааг Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 500-д зааснаар зохицуулах бөгөөд тус нэгжийн ажиллах ажлын горим, чиг үүргийг цагдаагийн төв байгууллагын дарга тусгайлан батална. 1 308 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам тэжээлийн төхөөрөмж, гар удирдлагыг; “Рапорт” – албаны болон гэмт хэрэг, зөрчлийн талаарх мэдээллээр цагдаагийн байгууллага, алба хаагчдыг хангаж, ажлын харилцан уялдаа холбоог сайжруулах, удирдлагын шийдвэрийг танилцуулах зорилго бүхий хурлыг. 200.3.ЗАРЧИМ Шуурхай удирдлагын үйл ажиллагаанд хуулийг дээдлэх, хүний эрх, эрх чөлөөг хүндэтгэх, мэдээллийн нууцлалыг хангах, нэгдсэн удирдлагатай байх, сонор сэрэмжтэй, шуурхай үйлчлэх, алба хаагч нь мэргэшсэн байх зарчмыг баримтална. 200.4.ШУУРХАЙ УДИРДЛАГЫН АЛБАНЫ УДИРДЛАГА, ЗОХИОН БАЙГУУЛАЛТ 200.4.1.Мэдээлэл, шуурхай удирдлагын ажил хариуцсан нэгжийн үүрэг: а/иргэдээс холбоо, мэдээллийн хэрэгслээр болон биечлэн ирүүлсэн гэмт хэрэг, зөрчлийн тухай мэдээллийг харьяалал харгалзахгүйгээр, түргэн шуурхай хүлээн авч, Мэдээллийн удирдлага, зохицуулалт хариуцсан нэгж, цагдаагийн бусад байгууллагад даруй мэдэгдэх; б/шуурхай удирдлагын албаны бүрэлдэхүүнийг холбооны хэрэгслээр удирдан, зааварчилж, гэмт хэрэг, зөрчлийн тухай дуудлагад шуурхай ажиллуулах, мэргэжил, арга зүйн удирдлагаар хангах; в/цагдаагийн байгууллагын удирдлагыг мэдээ, мэдээллээр хангах; г/иргэдээс ирүүлсэн мэдээ, мэдээллийн тоон мэдээг үнэн зөв гаргах, дүн шинжилгээ хийх, мэдээллийн урсгалд хяналт тавих; д/алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын холбооны хэрэгсэлд засвар үйлчилгээ хийх, албаны бэлэн байдал, тасралтгүй ажиллагааг хангах; е/хүнд гэмт хэрэг гарсан тухай бүрт албадын уялдаа холбоог хангаж эрэн сурвалжлах, зарлан мэдээллийг нийт бүрэлдэхүүнд яаралтай түгээж, хойшлуулшгүй ажиллагаа, зохион байгуулалтын арга хэмжээг авч ажиллах, цагдаагийн байгууллагын мэдээллийн санг ашиглаж, хэргийн газарт ажиллаж байгаа алба хаагчдыг шаардлагатай мэдээллээр хангах; ж/гэмт хэрэг, зөрчлийн хоногийн мэдээний үнэн зөв, тоо баримт тохирч байгаа эсэхийг хянаж, шалгаж хариуцах; з/гэмт хэрэг, зөрчлийн мэдээ, мэдээллийг түргэн шуурхай, чирэгдэлгүй хүлээн авч шийдвэрлэх талаар судалгаа хийж, мэдээ, мэдээллийг хүлээн авах ажлыг түргэн шуурхай болгох саналыг судалгаанд үндэслэн цагдаагийн төв байгууллагын удирдлагад танилцуулж, шийдвэрлүүлэх. 200.4.2.Мэдээлэл, шуурхай удирдлагын ажил хариуцсан нэгжийн даргын үүрэг: а/Мэдээлэл, шуурхай удирдлагын ажил хариуцсан нэгжийг мэргэжлийн удирдлагаар хангаж, энэ зүйлийн 200.4.1-т заасан арга хэмжээг зохион байгуулах; б/бүртгэгдсэн мэдээ, мэдээллийн талаарх нэгдсэн мэдээг цагдаагийн төв байгууллагын удирдлагад танилцуулах, өгсөн үүрэг, чиглэлийг хэрэгжүүлэх; в/мэдээнд орхигдсон, бүртгэлд авагдаагүй өргөдөл, гомдол, мэдээлэл байгаа эсэхийг нарийвчлан хянах; г/үйл ажиллагааны мэдээ, тайланг нэгтгэн гаргаж, удирдлагад танилцуулах; д/алба хаагчдын ажлыг нь үнэлж, дүгнэх; е/төвийн дүрмийг цагдаагийн төв байгууллагын даргаар батлуулж, үйл ажиллагаандаа мөрдүүлэх; ж/алба хаагчдын мэргэжлийн мэдлэг чадварыг дээшлүүлэх арга хэмжээ авах; з/цагдаагийн төв байгууллагын даргаас эрх олгосон, үүрэг болгосон бусад арга хэмжээг хэрэгжүүлэх; и/цагдаагийн төв байгууллагын шийдвэрээр байгуулагдсан Шуурхай удирдлагын штабаас өгсөн үүргийг хэрэгжүүлэх. 200.4.3.Мэдээллийн менежерийн үүрэг: а/мэдээлэл хүлээн авах журмыг мөрдүүлж, шуурхай байдлыг хангуулах ажлыг зохион байгуулах; б/мэдээлэл хүлээн авах болон шуурхай зохицуулалтын үйл ажиллагааны мэдээллийн урсгалд дүн шинжилгээ, судалгаа хийх, дүгнэлт гаргах, хоногийн үйл ажиллагааны нэгдсэн статистик мэдээллийн харьцуулсан үзүүлэлтийг гаргах; в/амжилтгүй болсон хандалтыг лавлах, хуурамч дуудлагын дүнг гаргах; г/аймаг, нийслэлд гарсан ноцтой гэмт хэрэг, байгалийн аюулт үзэгдэл, хүн малын гоц халдварт өвчний мэдээ, мэдээллийн талаар Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 309 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам код 201-д заасны дагуу холбогдох албан тушаалтныг мэдээллээр хангах; д/шаардлагатай тохиолдолд зарлан мэдээлэл явуулах; е/иргэнд аюулгүй байдлаа хэрхэн хангах талаар зөвлөгөө өгөх; ж/телекамерын жижүүрийн цагдаагийн үйл ажиллагааг мэргэжлийн удирдлагаар хангаж, үйл ажиллагаанд нь хяналт тавих. 200.4.4.Мэдээлэл хүлээн авагчийн үүрэг: а/мэдээллийг стандартын дагуу түргэн шуурхай, үнэн зөв, бодитой хүлээн авч, албажуулах; б/мэдээлэл өгч байгаа иргэнээс дэлгэрэнгүй мэдээлэл олж авах, цагдаа, онцгой байдал, эмнэлгийн яаралтай тусламжийн алба хаагчийг түргэн шуурхай очих нөхцлийг хангахын тулд хаяг байршлыг зөв тогтоох; в/тусгай дугаарын утсанд хандаж байгаа иргэн бүрт үйлчлэх; г/хаяг байршил, обьектын судалгааг шинэчлэх, үйл ажиллагаандаа хэрэглэх; д/эрэн сурвалжлагдаж байгаа, оршин суугаа газраасаа алга болсон хүн, сураггүй алга болсон хүн, сэтгэцийн өвчтэй хүн, алдагдсан эд зүйлийн талаарх мэдээллийг хүлээн авах, бүртгэх; е/иргэнд аюулгүй байдлаа хэрхэн хангах талаар зөвлөгөө өгөх; ж/ноцтой гэмт хэрэг, шаардлагатай мэдээ, мэдээллийг хүлээн авсан даруйд ахлах зохицуулагчид мэдэгдэх. 200.4.5.Теле-камерын жижүүрийн цагдаагийн үүрэг: а/камерын хяналтын явцад илрүүлсэн гэмт хэрэг, зөрчлийн талаар нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын жижүүрийн ахлах офицерт даруй мэдэгдэж шийдвэрлүүлэх; б/хяналтын явцад илрүүлсэн гэмт хэрэг, зөрчлийн хаяг, байршлыг даруй зөв тогтоох; в/гэмт хэрэг, зөрчлийг илрүүлэхэд чухал ач холбогдолтой мэдээлэл, бичлэгийг файл үүсгэн компьютер болон төхөөрөмжинд хадгалах; г/шаардлагатай тохиолдолд хяналтын камерыг биечлэн удирдаж хүний нүүр царай, эд зүйлийн онцлог, автомашины хөдөлгөөн, үйл явдлын өрнөлийг нотлох баримтын шаардлага хангахуйц байдлаар бэхжүүлэх; д/цагдаагийн байгууллага, алба хаагчийн гэмт хэрэг, зөрчил илрүүлэх, гэмт этгээдийг олж тогтоох, нотлох баримт илрүүлэх, цуглуулах зорилгоор гаргасан хүсэлт /амаар, бичгээр/ийн дагуу хяналтын камерт бичигдсэн мэдээллийн лавлагааг жижүүрийн ахлах офицерын зөвшөөрлөөр өгөх, энэ талаар бүртгэл хөтлөх; е/хяналтын камераар цагдаагийн эргүүл /явган, авто/-ийн үйл ажиллагаанд хяналт тавьж, нөхцөл байдлын талаар нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын Нийтийн хэв журам хамгаалах нэгжийн даргад танилцуулах; ж/тусгай хэрэгсэл, өмч хөрөнгийн бүрэн бүтэн байдлыг бүрэн хариуцаж иргэдтэй зөв боловсон харьцаж, үйлчилгээний стандартыг үйл ажиллагаандаа мөрдөх; з/хяналтын камер, системийн техник хэрэгсэл, тоног төхөөрөмжийн ажиллагааны байдалд хяналт тавьж гарсан гэмтэл, саатлын талаар жижүүрийн ахлах офицер, хариуцсан инженерт мэдэгдэж бүртгэн, шуурхай засварлуулах; и/тусгай хэрэгсэл, техник төхөөрөмж, эд хөрөнгө, хяналтын камерын ашиглалтыг нэг бүрчлэн тулгаж хүлээлцсэн болон илрүүлсэн гэмт хэрэг, зөрчлийн талаарх бүртгэл хөтлөх. 200.4.6.Цагдаагийн төв байгууллагын харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын шуурхай удирдлагын албаны бүрэлдэхүүний үүрэг: а/явган болон машинт эргүүлийн алба хаагчдын албаны бэлэн байдал, хэвийн ажиллах нөхцлийг бүрдүүлж, хяналт тавьж, мэргэжлийн удирдлагаар хангах; б/бүрэлдэхүүнийг холбооны хэрэгслээр удирдан, зааварчилж, гэмт хэрэг, зөрчлийн тухай дуудлагад шуурхай ажиллуулж, мэргэжил арга зүйн удирдлагаар хангах; в/гэмт хэрэг гарсан газарт үзлэгийн бүрэлдэхүүнийг шуурхай ажиллуулж, шаардлагатай тохиолдолд Шүүх шинжилгээний үндэсний хүрээлэнгийн ажилтан болон эмнэлэг, онцгой байдал, прокурорын байгууллагад мэдэгдэж, хамтран ажиллах; г/цагдаагийн байгууллагын удирдлагыг нөхцөл байдлын мэдээгээр тогтмол, шуурхай хангах; д/хуурамч дуудлагын дүн болон мэдээллийн урсгалд дүн шинжилгээ хийсэн дүгнэлтийг Эрүүгийн цагдаагийн албанд хүргүүлэх; е/энэ зүйлийн 200.4.1 дэх хэсгийн “г, д”-д заасан үүргийг хэрэгжүүлэх; ж/Цагдаагийн албаны тухай хууль, бусад хууль тогтоомж, дүрэм журамд заасан чиг үүргийг хэрэгжүүлэх. 310 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 200.4.7.Цагдаагийн байгууллагын дарга нь шуурхай удирдлагын албаны чиглэлээр дараахь чиг үүргийг хэрэгжүүлнэ: а/шуурхай удирдлагын албаны үйл ажиллагааг өдөр тутмын шуурхай удирдлагаар хангах, хяналт тавих; б/алба хаагчдын албаны бэлэн байдал, хэвийн ажиллах нөхцлийг бүрдүүлэх; в/шуурхай удирдлагын албанд байвал зохих зэвсэг, тусгай хэрэгслийг бүрдүүлэх, хангалт хийх; г/хоногийн хугацаанд бүртгэгдсэн гэмт хэрэг, зөрчлийн бүртгэл, мэдээлэлтэй өдөр бүр танилцаж үүрэг, чиглэл өгөх; д/ээлжинд ажилласан алба хаагчийг амраах; е/цагдаагийн төв байгууллагын шийдвэрээр байгуулагдсан Шуурхай удирдлагын штабаас өгсөн үүргийг хэрэгжүүлэх; ж/Цагдаагийн албаны тухай хууль, бусад хууль тогтоомж, дүрэм, журамд заасан чиг үүргийг хэрэгжүүлэх. 200.4.8.Шуурхай удирдлагын албаны ерөнхий жижүүр, ахлах жижүүр, жижүүрийн ахлах офицер нь энэ зүйлийн 200.4.6-д заасан чиг үүргийг хэрэгжүүлэх ажлыг зохион байгуулахаас гадна дор дурдсан эрх, үүргийг хэрэгжүүлнэ: а/гэмт хэрэг, зөрчлийн тухай гомдол, мэдээллийг нутаг дэвсгэрийн харьяалал харгалзахгүй хүлээн авч бүртгэх; б/иргэд, байгууллагаас ирүүлсэн гэмт хэрэг, зөрчилтэй холбоотой гомдол, мэдээллийг элдэв шалтгаанаар хүлээн авахгүй байх, өөр байгууллага, алба хаагчид хандахыг зөвлөх зэргээр чирэгдүүлэхгүй байх; в/гэмт хэрэг, зөрчлийн талаар мэдээлэл өгсөн, өөрийн биеэр ирсэн иргэдийн дуудлагад тухайн хэрэг, зөрчил үйлдэгдсэн газар орчны ойролцоо ажиллаж байгаа эргүүл, хэсгийн төлөөлөгч, байцаагчийн тусламжтайгаар хэргийн газрыг хамгаалалтад авах, халуун мөрөөр нь илрүүлэх, баривчлах, таслан зогсоох ажлыг шуурхай зохион байгуулж, удирдах; г/ноцтой гэмт хэрэг, ослын талаар байгууллагын удирдлагыг ЦБҮАЖ-ын 201-д заасны дагуу мэдээллээр хангах; д/хэрэг, зөрчил үйлдэгдсэн газарт хэргийн газрын үзлэгийн багийг нэн даруй очуулах; е/хэргийн газрын үзлэгийн баг нь хэргийн газрын үзлэгийг бүх талаас нь бүрэн хийж, нотлох баримт цуглуулах, бэхжүүлж авах, сэжигтнийг олж тогтоох зэрэг хойшлуулшгүй ажиллагаа явуулж байгаад хяналт тавьж, тэднийг мэдээллээр хангах; ж/мөрдөгч хэргийн газрын нөхцөл байдалтай танилцан гэмт этгээдийг илрүүлэх, баривчлах ажиллагааг бүрэлдэхүүнтэй хамтарч явуулах чиглэлээр үүрэг, зааварчилгаа өгөх; з/эрэлч нохойн албаны ажилтан нь хэргийн халуун мөрөөр нохой ашиглан хэргийн сэжиглэлийг зөв тогтооход туслалцаа үзүүлж байгаад хяналт тавьж, зааварчилгаа өгөх; и/гэмт хэргийн газар ажилласан бүрэлдэхүүний ажлын дүнг нэгтгэн танилцаж, цаашид хийх ажлыг тодорхойлж хийлгэх, шаардлагатай тохиолдолд холбогдох даргад танилцуулж, гаргасан шийдвэрийг шуурхай хэрэгжүүлэх; к/гэмт хэрэг илрүүлэх, хүн, эд зүйл, машин техник, мал амьтныг шуурхай олж тогтоохоор цагдаагийн байгууллагын шуурхай удирдлагын албадтай мэдээлэл солилцож, эрэн сурвалжлах ажлыг шуурхай зохион байгуулах; л/эрүүгийн болон хэв журмын нөхцөл байдал хүндэрсэн үед удирдлагаас өгсөн шийдвэрийн дагуу бие бүрэлдэхүүнийг өндөржүүлсэн бэлэн байдалд дуудаж, ирц бүртгэх; м/байгууллагын дотоод дэг журмыг сахиулах, шалган нэвтрүүлэх, түр саатуулах, албадан саатуулах, эрүүлжүүлэх, баривчлах байрны үйл ажиллагаанд хяналт тавьж, цагдаагийн байгууллагын байрыг хамгаалах; н/жижүүрийн үүрэг гүйцэтгэж буй алба хаагч нэг бүр ажлын дэвтэртэй байж, үүрэг гүйцэтгэсэн хугацаанд хийсэн ажлаа тодорхой бичиж, тэмдэглэж байгаад хяналт тавьж, бичүүлэх; о/байгууллагын аюулгүй байдлыг хангах, алба хаагчдын ажлын цаг ашиглалт, дотоод дэг журмыг сахиулах; п/гэмт хэрэг, зөрчлийн талаарх гомдол мэдээлэл хүлээн авсан тухай цагдаагийн байгууллагын мэдээллийн санд бүртгэх. 200.4.9.Цагдаагийн алба хаагч нь гэмт хэргийн тухай дуудлагыг хүлээн авмагц түүнийг таслан зогсоох, илрүүлэх, учирч болох хохирлыг гаргуулахгүй, нэмэгдүүлэхгүй байх, нэгэнт гарсан гэмт хэрэг, зөрчлийн ул мөрийг хамгаалж, Цагдаагийн албаны тухай хууль болон Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан хойшлуулшгүй болон тодорхой ажиллагаа хийх, албадын 311 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ажлыг уялдуулан зохицуулах, зарлан мэдээлэх, эрэн сурвалжлах үйл ажиллагааг ЦБҮАЖ-ын 229т заасны дагуу цаг алдалгүй шуурхай зохион байгуулна. 200.4.10.Шуурхай удирдлагын албаны үйл ажиллагаа нь ээлжийн зохион байгуулалттай байх ба байгууллагын дарга шууд удирдан хяналт тавьж, ажиллах алба хаагчдын хуваарийг батална. 200.4.11.Гэмт хэрэг, хэв журмын нөхцөл байдлыг үндэслэн 2, түүнээс дээш тооны хэргийн газрын үзлэгийн баг ажиллуулж болно. 200.4.12.Ажлын цагаар байгууллагын дарга, удирдлагад гарсан гэмт хэрэг, зөрчлийн талаарх өргөдөл, гомдол, мэдээллийн товч утгыг тоо бүртгэл хариуцсан алба хаагч илтгэх хуудсаар гарган тухайн өдрийн ажлын цагт багтаан шуурхай удирдлагын албанд хүлээлгэн өгнө. Ажлын бус цагаар амаар болон бичгээр ирүүлсэн гомдол, мэдээллийг тухайн байгууллагын шуурхай удирдлагын албыг удирдан ажиллаж буй алба хаагч хүлээн авч, хоногийн мэдээнд оруулан даргадаа танилцуулна. 200.4.13.Цагдаагийн байгууллагын шуурхай удирдлагын албаны үйл ажиллагааг хоногийн хугацаанд удирдан ажиллаж буй алба хаагч нь хоногийн хугацаанд бүртгэгдсэн гэмт хэрэг, зөрчлийн дараахь мэдээг илтгэх хуудсанд заавал тусгана: а/хүлээн авч, шалгаж байгаа бүх гэмт хэрэг, зөрчлийн мэдээ; б/нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын даргад гэмт хэрэг, зөрчлийн тухай ирүүлсэн өргөдөл, гомдол, мэдээлэл. 200.4.14.Шуурхай удирдлагын алба нь хоногийн хугацаанд бүртгэгдсэн гэмт хэрэг, зөрчлийн талаарх мэдээг Мэдээлэл, шуурхай удирдлагын ажил хариуцсан нэгжид, тус нэгж нь улсын хэмжээнд нэгтгэн цагдаагийн төв байгууллагын удирдлагад танилцуулна. 200.4.15.Нийслэлийн хэмжээнд шуурхай удирдлагын албаны хоногийн мэдээг Нийслэлийн цагдаагийн газрын Удирдлага, зохион байгуулалт хариуцсан нэгж нэгтгэж, Нийслэлийн цагдаагийн газрын удирдлагад танилцуулна. 200.4.16.Цагдаагийн төв байгууллагын Шуурхай удирдлага /байнгын үйл ажиллагаатай/ын штаб нь хоногийн хугацаанд улсын хэмжээнд зохион байгуулагдсан төрийн дээд хэмжээний айлчлал, хурал, зөвлөгөөн, сэжигтэн, яллагдагч, шүүгдэгч, ялтан бүлэглэн оргосон, хүн барьцаалсан, ноцтой гэмт хэрэг үйлдэгдсэн, нийтийг хамарсан эмх замбараагүй байдал болон террорист халдлага үйлдэгдэж болох нөхцөл бүрдсэн, Монгол Улсын нийт нутаг дэвсгэрт буюу зарим хэсэгт онц байдал тогтоосон, үйлдвэрлэлийн болон бусад томоохон осол, олон нийтийг хамарсан арга хэмжээ, бусад нөхцөл байдлын талаарх мэдээллийг цагдаагийн төв байгууллагын харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагаас авч, нэгтгэн цагдаагийн төв байгууллагын удирдлагыг мэдээллээр хангах, шаардлагатай тохиолдолд орон тооны бус шуурхай удирдлагын штаб ажиллуулах саналыг танилцуулна. 200.4.17.Нийслэлийн цагдаагийн газрын Хяналт шалгалт, үнэлгээ, ёс журам хариуцсан нэгжийн ёс журам сахиулах нэгж нь Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 102.2-т заасан чиг үүргийг хэрэгжүүлж ажиллана. 200.4.18.Цагдаагийн байгууллагын шуурхай удирдлагын албанд хүргэгдэн ирсэн хүний асуудлыг дараахь байдлаар шийдвэрлэнэ: а/гэмт хэрэгт сэжиглэгдсэн хүнийг хүлээн авч, зохих шалгалтыг шуурхай хийж, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийг үндэслэн шийдвэрлэх; б/зөрчил гарган хүргэгдэж ирсэн иргэний асуудлыг шуурхай шалгаж, зөрчил гаргасан нь нотлогдвол Зөрчлийн тухай хуулийн дагуу арга хэмжээ авах; в/гадаадын иргэнтэй холбоотой гэмт хэрэг, зөрчлийн тухай цагдаагийн төв байгууллагын Интерполын үндэсний товчооны ажлын албанд даруй мэдэгдэх; г/төөрсөн, олдож ирсэн хүүхдийг халамж, үйлчилгээ, асрамжийн байгууллага, эцэг, эх, асран хамгаалагч, харгалзан дэмжигчид хүлээлгэн өгнө. Шаардлагатай гэж үзвэл хүүхдийн байцаагч нарыг ажиллуулна. 200.4.19.Олдож ирсэн гээгдэл эд зүйл, алдуул мал, амьтныг бүртгэх, хадгалахдаа Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 617-д заасныг баримтална. 200.4.20.Шуурхай удирдлагын албаны алба хаагчид үүрэг гүйцэтгэх хугацаанд үйлдэгдсэн гэмт хэрэг, зөрчил, онц чухал обьектын нөхцөл байдал, зохион байгуулсан болон авсан арга хэмжээ, бүрэлдэхүүний ажлын цаг ашиглалт, сахилга, ёс зүй, автомашины ашиглалтын талаар хоногийн мэдээг илтгэх хуудсаар бичиж даргад танилцуулна. 200.4.21.Мэдээлэл, шуурхай удирдлагын ажил хариуцсан нэгжийн болон шуурхай удирдлагын албаны мэдээллийн менежер, мэдээлэл хүлээн авагч нь иргэдээс мэдээлэл хүлээн авахдаа Маягт: ЦБҮАЖ №200.421-д заасан асуулга, горимыг ашиглана. 312 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 200.4.22.Мэдээлэл, шуурхай удирдлагын ажил хариуцсан нэгжийн 101, 103, 105 тусгай дугаарын утсаар мэдээлэл хүлээн авах горимыг мэргэжлийн байгууллагуудаас санал авч, боловсруулан байгууллагын хөдөлмөрийн дотоод журамд тусган хэрэгжүүлж болно. 200.5.ЭЭЛЖ ХҮЛЭЭЛЦЭХ 200.5.1.Ажилд гарах алба хаагчид ажил хүлээлцэхээс 30 минутын өмнө ирж, хоногийн нөхцөл байдалтай танилцаж, удирдлагаас үүрэг чиглэл авна. 200.5.2.Мөрдөгч шалгасан хэргийн явц, үр дүнг тухайн байгууллагын дарга, эсхүл дэд даргад танилцуулж, түүний шийдвэрээр цааш үргэлжлүүлэн шалгах мөрдөгчид хэрэг материалыг бүрэн хүлээлгэн өгч, хэрэг материал хүлээлцсэн тухай тэмдэглэл үйлдэнэ. 200.5.3.Шуурхай удирдлагын албаныг ахалж ажилласан алба хаагч нь албаны зэвсэг, тусгай хэрэгсэл, техник, төхөөрөмж, эд хөрөнгийг нэгбүрчлэн хүлээлцэж тэмдэглэл хөтөлнө. 200.5.4.Шуурхай удирдлагын албыг ахалж ажилласан алба хаагч нь түр болон албадан саатуулах, эрүүлжүүлэх, баривчлах байрны камер, хаалга, цоож, бүрэн бүтэн байдлыг шалгаж, байранд байрлагсдыг тэмдэглэл, тогтоолын дагуу нэг бүрчлэн бүртгэж, ЦБҮАЖ №200.54а, ЦБҮАЖ №200.54.б-д заасан бүртгэлийн дэвтэр, эд зүйлийг хүлээлцэж, ажил хүлээлцсэн тухайгаа шууд удирдах даргадаа нэн даруй илтгэнэ. 200.6.БУСАД 200.6.1.Шуурхай удирдлагын албанд ажиллаж буй алба хаагчдын ажилласан жилийг Цагдаагийн албаны тухай хууль болон бусад хууль тогтоомжид заасан үндэслэлээр нэмэгдүүлэн тооцох асуудлыг жил бүрийн 2 дугаар сард багтаан тухайн байгууллагын хүний нөөцийн ажил хариуцсан нэгж, алба хаагч цагдаагийн төв байгууллагын Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгжээс хүргүүлсэн зөвлөмжийн дагуу тооцож, тухайн алба хаагчийг томилох эрх бүхий албан тушаалтнаар нэмэгдэл хугацааг тооцож, баталгаажуулсан шийдвэр гаргуулан хувийн хэрэгт хийх ажлыг зохион байгуулна. 200.6.2.Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага тухайн нутаг дэвсгэрийн гэмт хэрэг, зөрчлийн нөхцөл байдлын талаар цагдаагийн байгууллага, алба хаагчдыг мэдээллээр хангаж, ажлын харилцан уялдаа холбоог сайжруулах, удирдлагын шийдвэрийг танилцуулах зорилгоор ажлын өдрүүдэд өглөө 08 цаг 30 минутаас 09 цаг 00 минутын хооронд рапорт яриа зохион байгуулна. 200.6.3.Рапорт эхлэх цагийг нутаг дэвсгэрийн онцлогоос шалтгаалан өөр цаг хугацаанд эхлүүлж болох боловч түүний үргэлжлэх хугацаа 30 минутаас хэтрэхгүй байвал зохино. 200.6.4.Рапортыг зохион байгуулах журмыг энэ зүйлийн 200.6.2, 200.6.3-т заасан журамд нийцүүлэн тухайн цагдаагийн байгууллагын хөдөлмөрийн дотоод журамд тусган зохицуулна. 200.6.5.Энэ зүйлийн 200.6.4-т заасан журамд дараахь зүйлийг тусгана: а/эхлэх, дуусгах цаг хугацаа; б/удирдах алба, нэгж, эсхүл алба хаагч; в/мэдээлэх мэдээллийн горим, дэс дараалал; г/биечлэн хамрагдах нэгж, алба хаагч; д/рапорт үргэлжлэх хугацаанд байгууллагын хэвийн үйл ажиллагааг хангах зорилгоор ажиллах нэгж алба хаагч; е/бусад. ---о0о--- 313 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт: ЦБҮАЖ №200.421 Мэдээлэл, шуурхай удирдлагын ажил хариуцсан нэгжийн болон шуурхай удирдлагын албаны мэдээллийн менежер, мэдээлэл хүлээн авагч иргэдээс мэдээлэл хүлээн авах үйл ажиллагаанд ашиглах асуултууд 102 Харилцах горим 1 Амрыг эрье. Цагдаагийн 102-ын .... /байгууллагын нэр, албан тушаал, нэрээ хэлэх/ сонсож байна. Танд юугаар туслах вэ? 2 Та овог нэр, оршин суугаа хаяг, холбоо барих өөр утасны дугаараа хэлнэ үү. 3 Та хаана /хэрэг болсон газар, орон, баримжаалах обьект, орон сууцанд бол орцны код/, хэдэн цагт ямар үйл явдал болсон талаар тодорхой ярина уу. /Тайлбар: хэрэг, зөрчил гарсан газрыг тодруулахдаа өвлийн сууц, зуны сууц, гэрт, орон сууц, орцонд, хонгилд, гудамж, талбайд, тавиуланд /гараж/, агуулахад, байгууллага, албан газарт, зоогийн газар, зочид буудалд, худалдаа үйлчилгээний газарт, бусад гэх мэтээр ангилан асуулт тавина/. 4 Нэмэлт асуултууд /тодруулга/. 5 Мэдээллийг хүлээн авлаа, цагдаагийн алба хаагч удахгүй очно. Мэдээлэл өгсөнд баярлалаа. Нэмэлт асуултууд 1 Хүний амь нас хохирсон гэмт хэргийн мэдээлэл өгсөн тохиолдолд: а/золгүй байдлаар нас барсан: цаг хугацаа, нас барсан шалтгаан. б/хэн болох нь тодорхойгүй цогцос олдсон: талийгаачийн нас, хүйс, содон шинж тэмдэг, хувцас, ил харагдах гэмтэл, шарх, сорви, талийгаачийг өөр хэн хэн харсан, бусад. в/үйлдвэрлэлийн ослын улмаас нас барсан: нас барсан шалтгаан, байгууллагын нэр, хаяг, боломжтой тохиолдолд захирлын нэр, өмчийн хэлбэр, бусад. г/амиа хорлож, нас барсан: мэдээлэл өгөгч талийгаачийг таньдаг эсэх, таньдаг бол хэрхэн таньдаг, талийгаачийн нас, хүйс, содон шинж тэмдэг, хувцас, ил харагдах гэмтэл, шарх, сорви, галт зэвсэг, бусад зэвсэг, зэвсгийн чанартай эд зүйл хэрэглэсэн эсэх, бусад. д/гадны нөлөөтэй нас барсан: мэдээлэл өгөгч талийгаачийг таньдаг эсэх, таньдаг бол хэрхэн таньдаг, сэжиглэж байгаа хүн байгаа эсэх, байгаа бол сэжигтэн ганцаараа байсан, эсхүл олуулаа байсан эсэх, сэжиглэж байгаа хүнийг харвал таних эсэх, сэжтигтэн зэвсэг хэрэглэсэн эсэх, хэрэглэсэн бол ямар төрлийн зэвсэг хэрэглэсэн, сэжигтэн согтуурсан, мансуурсан эсэх, сэжигтний гадна төрх, хувцас, содон тэмдэг /эрэн сурвалжлахад шаардлагатай мэдээллийг авах/, сэжигтэн зугтаасан бол аль зүгт /явганаар болон тээврийн хэрэгсэлтэй/ явсныг тодруулах, сэжигтэн тээврийн хэрэгсэлтэй явсан бол марк, дугаар, өнгийг тодруулах, бусад. е/зам тээврийн ослын улмаас нас барсан: осол гаргасан тээврийн хэрэгслийн өнгө, зориуулалт, улсын дугаар, марк, сэжигтний талаар мэдээлэл, сэжигтэн зугтаасан бол аль зүгт /явганаар болон тээврийн хэрэгсэлтэй/ явсныг тодруулах /хэргийн газар дээр мэдээлэл өгөгчийг цагдаагийн байгууллагын алба хаагч очих хүртэлх хугацаанд үлдэж, өөрийн бололцоог ашиглан хэргийн газрыг хамгаалах арга хэмжээ авахыг хүсэх, зөвлөх/, бусад. 314 иргэн Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 2 3 4 5 6 Хүн барьцаалсан гэмт хэргийн талаар мэдээлэл өгсөн тохиолдолд: хүн барьцаалсан шалтгаан, ямар нэгэн болзол тавьж байгаа эсэх, барьцаалагдсан хүний тоо, биеийн байдал, гэмтэж бэртсэн эсэх, эмнэлгийн тусламж хэрэгтэй эсэх, барьцаалагч хүн ганцаараа, эсхүл олуулаа байгаа эсэх, мэдээлэл өгөгч нь барьцаалагч, барьцаалуулагчийг таних эсэх, сэжигтнийг танихгүй бол түүний гадна төрх, хувцаслалт, содон шинж тэмдэг, шарх, сорви /эрэн сурвалжлахад шаардлагатай мэдээлэл/, согтуурсан, мансуурсан эсэх, сэжигтэн зугтаасан бол аль зүгт /явганаар болон тээврийн хэрэгсэлтэй/ явсныг тодруулах, сэжигтэн тээврийн хэрэгсэлтэй явсан бол марк, дугаар, өнгийг тодруулах, /хэргийн газар дээр мэдээлэл өгөгчийг цагдаагийн байгууллагын алба хаагч очих хүртэлх хугацаанд үлдэж, өөрийн бололцоог ашиглан хэргийн газрыг хамгаалах арга хэмжээ авахыг хүсэх, зөвлөх, аюулгүй байдлаа хангах талаар зөвлөгөө өгөх, сэтгэл санааг нь дэмжих/, бусад. Хүчиндэх гэмт хэргийн мэдээлэл өгсөн тохиолдолд: хэргийн нөхцөл байдал, хохирогчид эмнэлгийн тусламж шаардлагатай эсэх, сэжигтнийг таньдаг эсэх, таньдаг бол сэжигтний талаар мэдээлэл, таньдаггүй бол сэжигтний содон шинж тэмдэг, дахин харвал таних эсэх, сэжигтэн ганцаар, эсвэл олуулаа байсан, зэвсэг, зэвсгийн чанартай эд зүйл хэрэглэсэн эсэх, сэжигтэн зугтаасан бол аль зүгт /явганаар болон тээврийн хэрэгсэлтэй/ явсныг тодруулах, сэжигтэн тээврийн хэрэгсэлтэй явсан бол марк, дугаар, өнгийг тодруулах, сэжигтнийг эрэн сурвалжлахад шаардлагатай бусад мэдээллийг тодруулах, мэдээлэл өгөгчөөс хэргийн газарт ул мөр, эд мөрийн баримт үлдсэн эсэх талаар лавлаж, өөрийн бололцоогоор ул мөрийг хамгаалах талаар болон өөрийн аюулгүй байдлыг хангах зөвлөгөөг өгч, сэтгэл зүйн туслалцаа өгөх. Бусдын эд зүйлийг булаах гэмт хэргийн мэдээлэл өгсөн тохиолдолд: хэргийн нөхцөл байдал, сэжигтнийг дахин харвал таних эсэх, сэжигтнийг эрэн сурвалжлахад шаардлагатай мэдээллийг тодруулах, алдагдсан эд зүйлийг эрэн сурвалжлахад шаардлагатай мэдээллийг тодруулах, сэжигтэн ганцаар, эсвэл олуулаа байсан, зэвсэг, зэвсгийн чанартай эд зүйл хэрэглэсэн эсэх, сэжигтэн зугтаасан бол аль зүгт /явганаар болон тээврийн хэрэгсэлтэй/ явсныг тодруулах, сэжигтэн тээврийн хэрэгсэлтэй явсан бол марк, дугаар, өнгийг тодруулах, хөндлөнгийн хүн мэдээлэл өгч байгаа бол түүний талаарх мэдээллийг бүрэн авах, мэдээлэл өгөгчөөс хэргийн газарт ул мөр, эд мөрийн баримт үлдсэн эсэх талаар лавлаж, өөрийн бололцоогоор ул мөрийг хамгаалах талаар болон өөрийн аюулгүй байдлыг хангах зөвлөгөөг өгч, сэтгэл зүйн туслалцаа өгөх. Бусдын эд зүйлийг дээрэмдэх гэмт хэргийн мэдээлэл өгсөн тохиолдолд: хэргийн нөхцөл байдал, хохирогчид эмнэлгийн тусламж шаардлагатай эсэх, сэжигтнийг дахин харвал таних эсэх, сэжигтнийг эрэн сурвалжлахад шаардлагатай мэдээллийг тодруулах, алдагдсан эд зүйлийг эрэн сурвалжлахад шаардлагатай мэдээллийг тодруулах, сэжигтэн ганцаар, эсвэл олуулаа байсан, зэвсэг, зэвсгийн чанартай эд зүйл хэрэглэсэн эсэх, согтуурсан, мансуурсан эсэх, сэжигтэн зугтаасан бол аль зүгт /явганаар болон тээврийн хэрэгсэлтэй/ явсныг тодруулах, сэжигтэн тээврийн хэрэгсэлтэй явсан бол марк, дугаар, өнгийг тодруулах, хөндлөнгийн хүн мэдээлэл өгч байгаа бол түүний талаарх мэдээллийг бүрэн авах, мэдээлэл өгөгчөөс хэргийн газарт ул мөр, эд мөрийн баримт үлдсэн эсэх талаар лавлаж, өөрийн бололцоогоор ул мөрийг хамгаалах талаар болон өөрийн аюулгүй байдлыг хангах зөвлөгөөг өгч, сэтгэл зүйн туслалцаа өгөх. Зам тээврийн ослын мэдээлэл өгсөн тохиолдолд: осол болсон нөхцөл байдал, ослын газарт байгаа хүмүүст эмнэлгийн тусламж шаардлагатай эсэх, осолд өртсөн тээврийн хэрэгслүүдийн өнгө, зориулалтын төрөл, улсын дугаар, маркийг тодруулах, сэжигтний талаарх мэдээллийг тодруулах, согтуурсан, мансуурсан эсэх, сэжигтэн зугтаасан бол аль зүгт /явганаар болон тээврийн хэрэгсэлтэй/ явсныг тодруулах, сэжигтэн тээврийн хэрэгсэлтэй явсан бол марк, дугаар, өнгийг тодруулах, хөндлөнгийн хүн мэдээлэл өгч байгаа бол түүний талаарх мэдээллийг бүрэн авах, мэдээлэл өгөгчөөс ослын газарт ул мөр, эд 315 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам мөрийн баримт үлдсэн эсэх талаар лавлаж, өөрийн бололцоогоор ул мөрийг хамгаалах талаар болон өөрийн аюулгүй байдлыг хангах зөвлөгөөг өгөх. 7 Гэр бүлийн хүчирхийллийн талаар мэдээлэл өгсөн тохиолдолд: хэргийн нөхцөл байдал, хохирогчид эмнэлгийн тусламж шаардлагатай эсэх, хохирогчийн аюулгүй байдалд одоо заналхийлж байгаа эсэх, хамгаалалтад авах шаардлагатай эсэх, сэжигтэн /эсхүл зөрчил гаргагч/ этгээд хохирогчтой ямар хамааралтай эсэх, согтуурсан, мансуурсан эсэх, сэжигтний талаарх мэдээллийг бүрэн авах, зэвсэг, зэвсгийн чанартай эд зүйл хэрэглэсэн эсэх, гэр бүлийн хүчирхийллийн талаар урьд өмнө нь цагдаагийн болон бусад байгууллагад хандаж байсан эсэх, сэжигтэн зугтаасан бол аль зүгт /явганаар болон тээврийн хэрэгсэлтэй/ явсныг тодруулах, сэжигтэн тээврийн хэрэгсэлтэй явсан бол марк, дугаар, өнгийг тодруулах, сэжигтнийг эрэн сурвалжлахад шаардлагатай бусад мэдээллийг тодруулах, мэдээлэл өгөгчөөс хэргийн газарт ул мөр, эд мөрийн баримт үлдсэн эсэх талаар лавлаж, өөрийн бололцоогоор ул мөрийг хамгаалах талаар болон өөрийн аюулгүй байдлыг хангах зөвлөгөөг өгч, сэтгэл зүйн туслалцаа өгөх. 8 Танхайрах гэмт хэрэг, зөрчлийн талаар мэдээлэл өгсөн тохиолдолд: хэргийн нөхцөл байдал, хохирогчид эмнэлгийн тусламж шаардлагатай эсэх, хохирогчийн аюулгүй байдалд одоо заналхийлж байгаа эсэх, гэр бүлийн хүчирхийллийн шинж тэмдэг байгаа эсэх, сэжигтэн /эсхүл зөрчил гаргагч/ этгээдийг таньдаг эсэх, таньдаг бол хэрхэн таньдаг талаар дэлгэрэнгүй тодруулах, сэжигтэнг таньдаггүй бол сэжигтний содон шинж тэмдэг, бусад мэдээллийг аль болох дэлгэрэнгүй тодруулж авах, сэжигтэн согтуурсан, мансуурсан эсэх, зэвсэг, зэвсгийн чанартай эд зүйл хэрэглэсэн эсэх, сэжигтэн зугтаасан бол аль зүгт /явганаар болон тээврийн хэрэгсэлтэй/ явсныг тодруулах, сэжигтэн тээврийн хэрэгсэлтэй явсан бол марк, дугаар, өнгийг тодруулах, сэжигтнийг эрэн сурвалжлахад шаардлагатай бусад мэдээллийг тодруулах, мэдээлэл өгөгчөөс хэргийн газарт ул мөр, эд мөрийн баримт үлдсэн эсэх талаар лавлаж, өөрийн бололцоогоор ул мөрийг хамгаалах талаар болон өөрийн аюулгүй байдлыг хангах зөвлөгөөг өгч, сэтгэл зүйн туслалцаа өгөх. 9 10 Бусдын эд зүйлийг хулгайлах гэмт хэргийн талаар мэдээлэл өгсөн тохиолдолд: хэргийн нөхцөл байдал /хэрэг гарсан байж болзошгүй цаг хугацааг тодруулах/, сэжиглэж байгаа хүн байгаа эсэх, байгаа бол сэжигтнийг эрэн сурвалжлахад шаардлагатай мэдээллийг тодруулах, ил харахад мэдэгдэж байгаа алдагдсан эд зүйлийг тодруулж, эд зүйл эрэн сурвалжлахад шаардлагатай мэдээллийг тодруулах, сэжигтнийг харсан хүн байж болох эсэх, харсан хүн байвал сэжигтний талаар содон шинж тэмдгийг тодруулж, аль зүгт /явганаар болон тээврийн хэрэгсэлтэй/ явсныг тодруулах, сэжигтэн тээврийн хэрэгсэлтэй явсан бол марк, дугаар, өнгийг тодруулах, хөндлөнгийн хүн мэдээлэл өгч байгаа бол түүний талаарх мэдээллийг бүрэн авах, мэдээлэл өгөгчөөс хэргийн газарт ул мөр, эд мөрийн баримт үлдсэн эсэх талаар лавлаж, өөрийн бололцоогоор ул мөрийг хамгаалах талаар болон өөрийн аюулгүй байдлыг хангах зөвлөгөөг өгөх. Залилан мэхлэх гэмт хэргийн талаар мэдээлэл өгсөн тохиолдолд: хэргийн нөхцөл байдал /хуурч мэхлэх, итгэл эвдэх замаар гэх мэт залилан мэхлэх ямар арга хэрэглэсэн/, сэжигтнийг хэрхэн таньдаг, анх хаана танилцсан, сэжигтний содон шинж, тэмдэг, эрэн сурвалжлахад шаардлагатай бусад мэдээллийг тодруулах, залилан мэхлүүлсэн эд зүйл, өмч, хөрөнгө, мөнгөн дүнг тодруулж, эд зүйл эрэн сурвалжлахад шаардлагатай мэдээллийг тодруулах, сэжигтний оргон зайлсан байж болзошгүй газар, түүний танил, хамаатан садны хаяг, тээврийн хэрэгсэл ашигладаг бол марк, дугаар, өнгийг тодруулах, хөндлөнгийн хүн мэдээлэл өгч байгаа бол түүний талаарх мэдээллийг бүрэн авах, мэдээлэл өгөгчөөс хэргийн газарт ул мөр, эд мөрийн баримт үлдсэн эсэх, гэрээ, бусад бичиг баримт байгаа эсэх талаар лавлаж, өөрийн бололцоогоор ул мөрийг хамгаалах талаар зөвлөгөөг өгөх, бололцоотой тохиолдолд харьяаллын цагдаагийн байгууллагад очиж, асуудлаа шийдвэрлүүлэхийг хүсэх. 316 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 11 Согтууруулах ундаа хэрэглэсэн үедээ зөрчил гаргасан хүний талаар мэдээлэл өгсөн тохиолдолд: болсон үйл явдлын нөхцөл байдал, хүн, эд зүйл бэртэж, гэмтэн хохирол учирсан эсэх, эмнэлгийн тусламж шаардлагатай эсэх, зөрчил гаргагч согтуурсан, мансуурсан эсэх, ганцаараа, эсхүл олуулаа байгаа эсэх, зэвсэг, зэвсгийн чанартай эд зүйл ашигласан эсэх, зөрчил гаргагчийн талаарх мэдээллийг дэлгэрэнгүй тодруулах /гадна төрх, хувцас, содон шинж тэмдэг, эрэн сурвалжлахад шаардлагатай мэдээллийг авах/, зөрчил гаргагч зугтаасан бол аль зүгт /явганаар болон тээврийн хэрэгсэлтэй/ явсныг тодруулах, тээврийн хэрэгсэлтэй явсан бол марк, дугаар, өнгийг тодруулах, мэдээлэл өгөгчөөс хэргийн газарт ул мөр, эд мөрийн баримт үлдсэн эсэх талаар лавлаж, өөрийн бололцоогоор ул мөрийг хамгаалах талаар болон өөрийн аюулгүй байдлыг хангах зөвлөгөөг өгөх. 12 Бусад гэмт хэргийн талаар мэдээлэл өгсөн тохиолдолд: а/мансууруулах бодис хэрэглэсэн талаар мэдээлэл өгсөн тохиолдолд: болсон үйл явдлын нөхцөл байдал, мансууруулах бодис, сэтгэцэд нөлөөлөх эм бэлдмэл хэрэглэсэн эсэхийг ямар шинж тэмдгээр нь мэдэрч байгаа эсэх, тухайн хүнээс ямар зан авир, үйл хөдлөл гаргаж байгааг нарийн асууж тодруулах, мансууруулах бодис, сэтгэцэд нөлөөлөх эм бэлдмэл хэрэглэсэн ул мөр байгаа эсэх, тухайн хүнийг таньдаг эсэх, /нас, хүйс, гадна төрх, хувцас, содон тэмдэг шаардлагатай мэдээллийг авах/, мансууруулах бодис, сэтгэцэд нөлөөлөх эм бэлдмэл хэрэглэсэн хүн зугтаасан бол аль зүгт /явганаар болон тээврийн хэрэгсэлтэй/ явсныг тодруулах, тээврийн хэрэгсэлтэй явсан бол марк, дугаар, өнгийг тодруулах, мэдээлэл өгөгчөөс хэргийн газарт ул мөр, эд мөрийн баримт үлдсэн эсэх талаар лавлаж, өөрийн бололцоогоор ул мөрийг хамгаалах талаар болон өөрийн аюулгүй байдлыг хангах зөвлөгөөг өгөх. б/хүн рүү нохой дайрсан тухай мэдээлэл өгсөн тохиолдолд: болсон үйл явдлын нөхцөл байдал, хохирсон хүн байгаа эсэх /хүүхэд, том хүн аль нь болох/, эмнэлгийн тусламж шаардлагатай эсэх, аюул учруулж буй нохойны үүлдэр, нохойны эзэн хэргийн газарт байгаа эсэхийг тус тус тодруулж, боломжтой тохиолдолд харьяалах цагдаагийн байгууллагад очиж, өргөдлөөр хандахыг зөвлөх, эсхүл аюул заналхийлж байгаа тохиолдолд цагдаагийн алба хаагч очтол аюулгүй байдлаа хангах талаар зөвлөгөөг өгөх /ирсэн мэдээллийг хотын захиргааны жижүүрт утсаар мэдээлж, гэмтлийн төвүүдийн утсыг хэлж өгөх, нохойд хазуулж, хохирсон хүнд эмнэлэгт хандахыг зөвлөх/. г/хүн амиа хорлохыг завдсан тухай мэдээлэл өгсөн тохиолдолд: амиа хорлохыг завдсан хүний талаарх мэдээлэл, болсон үйл явдлын талаарх мэдээлэл, тухайн хүн одоо хаана, юу хийж байгаа, сэтгэхүйн өөрчлөлттэй байгаа эсэх, зан араншингийн байдал, амиа хорлолтын өмнөх үйл явдал / сэтгэлээр унах, элдэв эм, тариа хэрэглэсэн эсэх, мансууруулах бодис, архи хэрэглэсэн эсэх, өвчин эмгэг болон гэр бүлийн дотоодын зөрчилтэй эсэх г.м/, хувийн байдал /боловсрол, ажилладаг, сурдаг аль нь болох, шашин шүтлэг г.м/, хүчирхийлэл, дарамтанд байсан эсэх, гарт нь зэвсгийн хэрэгсэл /хутга, буу, шатах шингэнтэй сав/ байгаа эсэх, хэрэв мэдээлэгч өөрөө амиа хорлох гэж буй тохиолдолд өөрийг нь яриулж, тусгай бүлэг очтол байнгын холбоотой байж, сэтгэл зүйн зөвлөгөө өгөх, холбогдох мэргэжилтэнтэй холбох/. д/усанд осолдсон тухай мэдээлэл өгсөн тохиолдолд: болсон үйл явдлын нөхцөл байдал, хэдэн хүн осолдсон болон осолдсон хүмүүсийн овог нэр, нас, хүйс, ямар хувцастай болох /эдгээр нь тодорхой эсэх/, эргийн нөхцөл байдлыг тодорхойлох /автомашины ус руу орж болох зам, эсхүл эрэг дээрх үйлдвэрийн газар, байшин, барилга/, ослын газар ямар алба ажиллаж байгаа болох, чухал хэрэгтэй ямар албыг дуудах, дэргэд ойрхон /бэлэн/ завины болон шахуургын станц /уснаас аврах алба/ байгаа эсэх, мэдээлэл өгсөн хүнтэй эргэж холбогдох утасны дугаар, байршил. ---о0о--- 317 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт: ЦБҮАЖ №200.54а ШУУРХАЙ УДИРДЛАГЫН АЛБАНД ХӨТЛӨГДВӨЛ ЗОХИХ БҮРТГЭЛ, БАРИМТ БИЧГИЙН ЖАГСААЛТ 1. Иргэдээс гомдол, мэдээлэл хүлээн авах дэвтэр; 2. Жижүүрийн машин ашигласан бүртгэл; 3. Эрэн сурвалжлагдаж буй хүн ба эд зүйл /тээврийн хэрэгслийн/-ийн бүртгэл; 4. Эрэн сурвалжлагдаж байгаа малын бүртгэл; 5. Түр саатуулах байранд саатуулагдсан хүний бүртгэл; 6. Албадан саатуулагдсан хүний бүртгэл; 7. Зэвсэг, техник хэрэгсэл, эд зүйл хүлээлцсэн бүртгэл; 8. Бие бүрэлдэхүүний хаягийн бүртгэл; 9. Бэлэн байдлын төлөвлөгөө; 10. Албаны хэрэгцээнд зориулагдсан утасны жагсаалт; 11. Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам; 12. Галт зэвсэг, тусгай хэрэгсэл хэрэглэх, хадгалах журам; ---оОо--- 318 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт: ЦБҮАЖ №200.54б ШУУРХАЙ УДИРДЛАГЫН АЛБАНД БАЙВАЛ ЗОХИХ ЗЭВСЭГ ХЭРЭГСЛИЙН ЖАГСААЛТ Цагдаагийн байгууллагын жижүүрт байх зэвсэг техник, тусгай хэрэгсэл: 1. мэргэн буудагчийн винтов 1 ш, 2. автомат АКМ буу 60 сумтай /2/ 1 ш, 3. 9 мм-ийн макаров гар буу /тус бүр 16 сумтай/ 2 ш, 4. сум үл нэвтрэх хантааз 2 ш, 5. бугуйн гав /үүний 2 нь монгол гав байх/ 4 ш, 6. ороох цамц 2 ш, 7. хүлэг 4 ш, 8. резинэн бороохой 6 ш, 9. цахилгаан үүсгэвэр /мотор/ 1 ш, 10. зөөврийн гэрэлтүүлэг 1 ш, 11. гар чийдэн /зайтай/ 6 ш, 12. нулимс асгаруулагч амьсгал боогдуулагчаар цэнэглэсэн шүршигч 2 ш, 13. хийн буу 2 ш, 14. жижиг дуу хураагуур /2 кассеттай/ 1 ш, 15. фото зургийн аппарат гэрлийн хамт 1 ш, 16. том, жижиг уут 5 ш, 17. бүтээлэг /2х3 м резин, хулдаас/ 3 ш, 18. комбинзон 4 ш, 19. ариутгагч спирт, арц, хлормины уусмал тус бүр 500 гр, 20. дамнуурга 2 ш, 21. резинэн бээлий 4 хос, 22. аймаг суманд эмээл, хазаар иж бүрдлээр 2 ш, 23. криминалистикийн цүнх иж бүрдлээр 1 ш, 24. дүрс бичлэгийн камер 1 ш, 25. согтуурлын зэрэг тогтоох багаж 1 ш, 26. хорт утааны баг 2 ш, 27. лаа 20 ш, 28. шүдэнз 4 боодол, 29. үүргийн станц цэнэглэгчийн хамт 2 ш, 30. лоом, төмөр дэгээ 2 ш, 31. төмөр шат /2-оос доошгүй угсардаг/ 1 ш, 32. автомашин албадан зогсоох хэрэгсэл 1 ш, 33. онхолдсон машин чирэх хатуу, зөөлөн холбоо тус бүр 1 ш, 34. нас барсан хүний цогцос ачих зориулалтын чиргүүл /аймаг, сум, сум дундын цагдаагийн газар, хэлтэс, тасаг/ 1 ш, 35. Ямааны арьсан дах, дэгтий, хөвөнтэй өмд тус бүр 4 ш, 36. Салгах аргагүйгээр зууралдсан тээврийн хэрэгслийг салгах хэрэгсэл /Замын цагдаа, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн газар, хэлтэс, тасаг/ 1 ш, 319 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 37. Салгах аргагүй тээврийн хэрэгслийн эд ангиудад орооцолдсон, хавчуулагдсан хүний цогцос болон бусад зүйлийг салгахад зориулагдсан багаж хэрэгсэл 1ш, 38. ЭЦГ, МБГ нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын шуурхай удирдлагын албанд дараахь техник хэрэгсэл байна. Үүнд: а/метал эрэгч 1 ш, б/баривчлах тор 1 ш, в/шөнийн дуран 1 ш, г/ердийн дуран 1 ш. д/луужин, байршил тогтоогч 1 ш. е/зөөврийн компьютер, хувилагч 1 ш. ж/согтуурал, мансуурал хэмжигч багаж ---оОо--- 320 1ш. Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 201.НОЦТОЙ ГЭМТ ХЭРГИЙН ТАЛААР МЭДЭЭЛЭХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар: А/262 Хуудас:2 201.1.ЗОРИЛГО Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага Шуурхай удирдлагын алба нь ноцтой гэмт хэрэг, хоногийн нөхцөл байдлын талаар цагдаагийн байгууллагын удирдлагад мэдээлэхтэй холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 201.2.НОЦТОЙ ГЭМТ ХЭРГИЙН ТАЛААР МЭДЭЭЛЭХ 201.2.1.Цагдаагийн байгууллагын шуурхай удирдлагын алба нь дор дурьдсан ноцтой гэмт хэргийн талаарх мэдээлэл авмагц байгууллагын даргад, дарга нь цагдаагийн төв байгууллагын дарга, удирдлагад даруй мэдээлнэ: а/хүн худалдах, барьцаалсан, агаарын хөлгийг авч зугтаасан, зэвсэглэсэн этгээд оргосон, хүндрүүлэх нөхцөл байдалтайгаар хүнийг алсан, харгис, хэрцгий аргаар үйлдэгдсэн болон тэсэрч дэлбэрэх бодис ашигласан, хорлон сүйтгэсэн; б/Ерөнхийлөгч, Улсын Их Хурал, Засгийн газрын гишүүн, төрийн дээд албан тушаалтан, гадаад улсаас Монгол Улсад суугаа дипломат ажилтан болон тэдний орон байр, сууц, автомашинд халдсан, тэдгээр хүмүүсийн холбогдсон; в/цагдаагийн байгууллагын хамгаалалтад байгаа улсын онц чухал объектод гэмт халдлага гарсан, халдан довтолсон, хорлон сүйтгэх ажиллагаа явуулсан; г/хүнд гэмт хэрэгт сэжиглэгдсэн давтан үйлдсэн этгээд баривчлах, цагдан хорих байр, хорих газар, шүүхээс оргосон тухай; д/галт зэвсэг, сум, тэсэрч дэлбэрэх бодис, машин, тусгай хэрэгсэл алдагдсан тухай; е/галт зэвсэг, тэсэрч дэлбэрэх болон химийн хорт бодис үйлдвэр, тэдгээрийн агуулах савнаас алдагдсан тухай; ж/цагдаагийн байгууллагын өрөө, тасалгаа, тээврийн хэрэгсэл, албадан саатуулах байранд иргэн нас барах, хүндээр бэртэж гэмтсэн хэргийн тухай; з/гадаадын иргэн, харьяалалгүй хүнд халдсан болон тэдгээрийн үйлдсэн гэмт хэрэг; и/цагдаагийн алба хаагчийн амь бие, эрүүл мэндэд нь албан үүрэгтэй нь холбогдуулан халдсан гэмт хэргийн тухай; к/цагдаагийн алба хаагчийн үйлдсэн гэмт хэрэг; л/гал түймэр, усны үер, газар хөдлөлт, хүн малын гоц халдварт өвчин зэрэг байгалийн гамшиг, үйлдвэрлэлийн болон техникийн томоохон осол аваар, нийтийг хамарсан эмх замбараагүй байдал бий болсон төр, засгийн байгууллагад хандан шаардлага тавьж буй өлсгөлөн, суулт, жагсаал цуглааны талаар; м/хар тамхи, мансууруулах, сэтгэцэд нөлөөт эм, бодис хэрэглэх, зарж борлуулах, улсын хилээр хууль бусаар нэвтрүүлэхтэй холбоотой гэмт хэрэг; н/гэмт этгээдүүд бүлэглэн галт зэвсэг, зэвсгийн чанартай зүйл хэрэглэн тээврийн хэрэгсэл ашиглаж, хохирогчийн биед гэмтэл учруулан дээрэмдсэн хэрэг; о/гэр бүлийн хүчирхийлэл, хүүхдийн эсрэг гэмт хэргийн улмаас бусдын амь нас хохирсон, хүнд гэмтээсэн, удаан хугацаанд боолчлолд байлгасан, насанд хүрээгүй хүүхэд хүчирхийлсэн, эзэн холбогдогч нь тогтоогдоогүй хэргүүд; п/мэдээлэх шаардлагатай бусад хэрэг, зөрчил, мэдээ, мэдээллийн талаар. 201.2.2.Энэ зүйлийн 201.2.1 дэх хэсгийн “г, д, ж, з, и, к, л, н, о, п”-д заасан мэдээллийг Цагдаагийн төв байгууллагын тэргүүн дэд даргад, энэ зүйлийн 201.2.1 дэх хэсгийн “а, б, в, м”-д заасан мэдээллийг Эрүүгийн цагдаа, Мөрдөн байцаах албаны даргад тус тус даруй мэдээлнэ. 201.2.3.Шуурхай удирдлагын алба нь ноцтой гэмт хэргийн талаар мэдээлэхдээ урьдчилсан дүгнэлт хийх, өөрийн санаа бодлоо илэрхийлэх, бодит байдлыг илтэд гуйвуулах, удирдлагаас өгсөн зөвшөөрөлгүйгээр дур мэдэн хэвлэл, мэдээллийн хэрэгслээр ярилцлага өгөх, мэдээлэл дамжуулах, асуудалд хайхрамжгүй хандахыг хориглоно. 201.2.4.Шаардлагатай тохиолдолд удирдлагаас өгсөн чиглэлийн дагуу энэ журмын 201.2.2т заасан хэргийн талаарх мэдээллийг зохих шатны байгууллага, албан тушаалтанд танилцуулж болно. 201.2.5.Албад, шуурхай удирдлагын алба нь энэ журмын 201.2.2-т заасан мэдээллийн хувийг 321 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Мэдээллийн технологи, холбооны ажил хариуцсан нэгжид дотоод сүлжээгээр, эсхүл албан бичгээр ирүүлнэ. 201.2.6.Мэдээллийн технологи, холбооны болон Мэдээлэл нэгтгэн боловсруулах ажил хариуцсан нэгж нь хүлээн авсан мэдээлэлд шинжилгээ хийж, цагдаагийн төв байгууллагын удирдлагад танилцуулж, чиглэл авч ажиллана. 201.3.ХОНОГИЙН НӨХЦӨЛ БАЙДЛЫН МЭДЭЭ ТАНИЛЦУУЛАХ 201.3.1.Хоногийн нөхцөл байдлын мэдээлэлд аймаг, нийслэлд үйлдэгдсэн гэмт хэрэг, зөрчлийн тухайн хоногийн нөхцөл байдлын талаарх мэдээлэл хамаарна. 201.3.2.Мэдээлэл, шуурхай удирдлагын ажил хариуцсан нэгжийн Шуурхай удирдлага хариуцсан нэгж /103, 101, 105/-ийн ерөнхий, ахлах зохицуулагч нь энэ журмын 202.2.2 дахь хэсгийн “л”-д заасан гал түймэр, усны үер, газар хөдлөлт, хүн малын гоц халдварт өвчин зэрэг байгалийн гамшиг, үйлдвэрлэлийн болон техникийн осол аваарын талаарх мэдээллийг хүлээн авмагц, даруй Шуурхай удирдлага хариуцсан нэгж /102/-ийн ерөнхий зохицуулагчид мэдэгдэнэ. 201.3.3.Шуурхай удирдлага хариуцсан нэгж /102/-ийн ерөнхий зохицуулагч нь энэ журмын 201.2.2-т заагдсан мэдээллийг хүлээн авмагц, бодит байдлыг нягтлан тодруулж даргадаа даруй танилцуулна. 201.3.4.Шуурхай удирдлага нэгж /102/-ийн дарга нь уг мэдээллийг нэн даруй Цагдаагийн төв байгууллагын удирдлагад танилцуулж, үүрэг чиглэл авч, биелэлтийг хангаж, дүнг тухай бүр илтгэнэ. 201.3.5.Хоногийн нөхцөл байдлын мэдээг Шуурхай удирдлага хариуцсан нэгж /102/-ийн ерөнхий зохицуулагч Нийслэлийн цагдаагийн газрын дарга, түүний эзгүйд Мөрдөн шалгах ажил эрхэлсэн дэд дарга /Мөрдөн шалгах нэгжийн дарга/-д 08.30 цагаас өмнө утсаар, Цагдаагийн төв байгууллагын даргад ажлын өдрийн 09.00 цагаас өмнө бичгээр тус тус танилцуулна. 201.3.6.Шуурхай удирдлага хариуцсан нэгж /102/-ийн ерөнхий зохицуулагчид нь Цагдаагийн төв байгууллага, Эрүүгийн цагдаа, Мөрдөн байцаах алба, Нийслэлийн цагдаагийн газрын удирдлагад танилцуулсан мэдээллийн бүртгэл хөтөлж, нэгжийн дарга өдөр тутмын хяналт тавьж, үр дүнг тооцож ажиллана. 201.3.7.Ёс журам сахиулах эргүүл нь цагдаагийн алба хаагчийн гаргасан зөрчлийн талаарх, Шуурхай удирдлага хариуцсан нэгж нь хэв журмын нөхцөл байдлын мэдээг Цагдаагийн төв байгууллагын тэргүүн дэд дарга, дэд дарга, Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж, Мэдээллийн технологи, холбооны болон Мэдээлэл нэгтгэн боловсруулах ажил хариуцсан нэгжид тус тус ажлын өдрийн 09.00 цагаас өмнө дотоод сүлжээгээр тус тус ирүүлнэ. 201.3.8.Энэ журмын 201.2.2-т заасан албан тушаалтан нь мэдээллийг хүлээн авч, зохих арга хэмжээг авах талаар холбогдох хууль тогтоомж, Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журамд заасны дагуу үүрэг чиглэл өгнө. 201.3.9.Цагдаагийн байгууллагын шуурхай удирдлагын алба ноцтой гэмт хэргийн талаарх мэдээллийн дагуу хойшлуулшгүй арга хэмжээг холбогдох нэгж, алба хаагчаар авахуулах, уялдуулан зохицуулах үүрэгтэй. ---оОо--- 322 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 202.ГЭМТ ХЭРЭГ, ЗӨРЧЛИЙН ТАЛААРХ ГОМДОЛ, МЭДЭЭЛЭЛ ХҮЛЭЭН АВАХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: ЦБҮАЖ №202.31б, ЦБҮАЖ №202.62, ЦБҮАЖ №202.81 Тараасан: 2018.01.02 Дугаар: А/262 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас:16 202.1.ЗОРИЛГО, ХАМРАХ ХҮРЭЭ Цагдаагийн байгууллага, алба хаагч нь гэмт хэрэг, зөрчлийн талаарх гомдол, мэдээллийг хүлээн авах, хойшлуулшгүй ажиллагааг шуурхай явуулах, гэмт хэрэг, зөрчлийг илрүүлэх, таслан зогсоох, урьдчилан сэргийлэхтэй холбогдон үүссэн харилцааг зохицуулахад оршино. 202.2.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурьдсан утгаар ойлгоно: “Гомдол” – гэмт хэрэг, зөрчлийн улмаас хуулиар хамгаалагдсан эрх, эрх чөлөө, ашиг сонирхол зөрчигдсөн гэж үзэж эрхээ сэргээлгэхээр гаргасан хүсэлт; “Мэдээлэл” – гэмт хэрэг, зөрчил үйлдэхээр бэлтгэх, завдах болон үйлдэгдсэн талаар цагдаагийн байгууллагад ирүүлсэн мэдээлэл; “Мэдээллийн хэрэгсэл” – Зар сурталчилгааны тухай хуулийн 3 дугаар зүйлийн 3.1.5 дахь заалтад заасан “телевиз, радио, холбооны шугам сүлжээ, компьютерийн сүлжээ, тусгай програм, хэвлэл болон бусад арга хэрэгсэл; “Гомдол, мэдээллийг хүлээн авах” – цагдаагийн байгууллага, алба хаагч нь иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллага, албан тушаалтнаас ирүүлсэн гомдол, мэдээллийг хүлээн авах үйл ажиллагаа. 202.3.ГОМДОЛ, МЭДЭЭЛЭЛ ХҮЛЭЭН АВАХ 202.3.1.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагч нь гэмт хэрэг, зөрчлийн талаар гомдол, мэдээлэл /Цаашид “гомдол, мэдээлэл” гэнэ/-ийг дор дурьдсан журмын дагуу хүлээн авна: а/Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 30 дугаар бүлэгт заасны дагуу иргэнээс амаар буюу бичгээр, эсхүл мэдээллийн хэрэгсэл ашиглаж цахим захидал бусад байдлаар гаргасан гэмт хэргийн талаарх гомдол, мэдээлэл, аж ахуйн нэгж, байгууллага, албан тушаалтнаас албан бичгээр гаргасан мэдээлэл, Зөрчил шалган шийдвэрлэх тухай хуулиар харьяалуулсан зөрчлийн тухай гомдол, мэдээллийг цагдаагийн байгууллага, алба хаагч харьяалал харгалзахгүйгээр хүлээн авах үүрэгтэй; б/иргэний амаар буюу мэдээллийн хэрэгслээр гаргасан гомдол, мэдээллийг тэмдэглэл /маягт: ЦБҮАЖ №202.31б/ үйлдэж хүлээн авах бөгөөд тэмдэглэлд хүлээн авсан алба хаагч гарын үсэг зурна; в/иргэний бичгээр гаргасан гомдол, мэдээллийг хүлээн авахдаа гомдол, мэдээлэл гаргагчид санаатайгаар худал мэдээлбэл хүлээлгэх хариуцлагын талаар тайлбарлан өгч, энэ тухайгаа тэмдэглэлд тусган гомдол, мэдээлэл гаргагчаар гарын үсэг зуруулна; г/гомдол, мэдээллийг цахим шуудан, захидал, утас, факс, интернэт, бусад холбоо, мэдээллийн хэрэгсэл ашиглах зэрэг ямар хэлбэрээр ирүүлснийг тэмдэглэлд тусган, гарын үсэг зурж, хүлээн авна; д/цагдаагийн байгууллагад ирсэн гомдол, мэдээллийг шалгахдаа гомдол гаргагчид тэмдэглэл /маягт ЦБҮАЖ №202.31б/-ийн хувийг өгнө; е/иргэн, хуулийн этгээдээс ирсэн гомдол, мэдээллийн шийдвэрлэлт, шалгалтын явц байдал, шалгаж байгаа алба хаагчийн албан тушаал, цол, овог, нэрийн хамт мэдээллийн санд шивэлт хийж, гомдол гаргагчид гаргасан гомдол, мэдээллийг хэрхэн шийдвэрлэсэн талаар мэдээлэл авах бололцоогоор хангаж, эцсийн шийдвэрлэлтийн талаар хариуг бичгээр, боломжгүй бол мэдээллийн бүх хэрэгсэл ашиглаж хариу мэдэгдэж, энэ талаар тэмдэглэлд тодорхой тусгана; ж/гэмт хэрэг, зөрчлийн талаар гомдол мэдээллийг харьяалал харгалзахгүй хүлээн авч хойшлуулшгүй ажиллагааг явуулахад хуульд заасан 5 хоногийн хугацаа хэтрэхээр бол цагдаагийн алба хаагч гомдол, мэдээлэл гаргагчид тухайн гомдол мэдээллийг харъяалан шалгах нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад өөрийн биеэр очиж өргөдөл гомдлоо гаргаж болох талаар зөвлөгөө өгч болно; з/цахим хэлбэрээр ирүүлсэн гомдол, мэдээллийг улсын хэмжээнд Мэдээлэл, шуурхай удирдлагын ажил хариуцсан нэгж хүлээн авч, харьяалах цагдаагийн байгууллагад даруй 323 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам шилжүүлж, хяналт тавина; и/энэ зүйлийн “з”-д зааснаар цахим хэлбэрээр ирүүлсэн гомдол, мэдээллийг тухайн цагдаагийн байгууллагын жижүүрийн офицер хүлээн авч, байгууллагын даргад танилцуулан, шалгах эрх бүхий алба хаагчид даруй шилжүүлнэ. 202.3.2.Гомдол, мэдээллийг хүлээн авахаас татгалзах, гомдол, мэдээллийг бүртгэлд оруулахгүй орхих, хянан үзэхгүйгээр гомдол гаргагчид буцааж өгөх, хүнд суртал, чирэгдэл учруулахгүй байна. 202.4.НЭРГҮЙ ЗАХИДАЛ БОЛОН МЭДЭЭЛЛИЙГ ШАЛГАХ 202.4.1.Гэмт хэрэг үйлдсэн буюу үйлдэхээр завдаж, бэлтгэж, үйлдэж байгаа тухай нэргүй захидал, мэдээлэл нь дангаараа баримт болохгүй боловч цагдаагийн байгууллага, алба хаагч хүлээн авч шалгана. Тухайн мэдээлэл нь санаатайгаар худал мэдээлэх, гүтгэх гэмт хэрэг, зөрчлийн шинжтэй бол энэ гэмт хэргийг үйлдсэн буюу мэдээллийг өгсөн этгээдийг олж тогтоох, илрүүлэх үйл ажиллагааг явуулна. 202.5.ХАРЬЯАЛЛЫН ДАГУУ БУЮУ ШАЛГАХ ҮҮРЭГ БҮХИЙ АЛБА ХААГЧИД ШИЛЖҮҮЛЭХ 202.5.1.Гомдол, мэдээллийг цагдаагийн байгууллага, алба хаагч ажил үүргийн дагуу шалгаж шийдвэрлэнэ. 202.5.2.Хүлээн авсан гомдол, мэдээллийг нэн даруй цагдаагийн байгууллагын даргад танилцуулах, эсхүл эрх бүхий алба хаагч шалгах арга хэмжээ авна. Даргын танилцсан гомдол, мэдээллийг мэдээлэл судалгааны ажилтан бүртгэж, нэгж, алба хаагчид даруй шилжүүлнэ. 202.6.ГОМДОЛ, МЭДЭЭЛЛИЙГ БҮРТГЭХ 202.6.1.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагч нь гомдол гаргагч буюу албаны даргаас хүлээн авсан гомдол, мэдээллийг 24 цагийн дотор байгууллагын гомдол, мэдээллийн нэгдсэн тоо бүртгэлд оруулж, дугаар авна. 202.6.2.Байгууллага бүрт гэмт хэрэг, зөрчлийн талаарх гомдол, мэдээллийн тэмдэглэлийг бүртгэх бүртгэл /маягт ЦБҮАЖ №202.62/-ийг жижүүрийн офицер хөтлөх ба мэдээллийн санд оруулах ажлыг ЦБҮАЖ-ын код 701, 702, 703-т зааснаар гүйцэтгэнэ. 202.6.3.Цагдаагийн байгууллагын жижүүрийн офицер гомдол, мэдээллийг 24 цагаар хүлээн авч бүртгэн, байгууллагын даргад танилцуулна. 202.6.4.Байгууллагын дарга гомдол, мэдээлэл, жижүүрийн бүрэлдэхүүн, дуудлагаар ажилласан алба хаагчийн шалгасан материалтай танилцаж, шалгах эрх бүхий алба хаагчид цохолт хийж, маягт /ЦБҮАЖ №202.31б/-ын хамт мэдээлэл судалгаа хариуцсан алба хаагчид шилжүүлж, гарын үсэг зуруулна. 202.6.5.Гомдол, мэдээлэл шалгах үүрэг хүлээсэн алба хаагч /мөрдөгч, хэрэг бүртгэгч, эрүүгийн мөрдөгч, хэсгийн байцаагч, хэсгийн төлөөлөгч, эргүүлийн офицер/ нь гомдол, мэдээллийг хүлээн авч нэн даруй нэгдсэн бүртгэлд бүртгэж, энэ тухай мэдээллийн нэгдсэн санд оруулна. Энэ хугацаанд шалгалтыг зогсоохгүй. 202.6.6.Дарга нь гомдол, мэдээлэл шалгасан алба хаагчаас ирүүлсэн гомдол, мэдээллийг харьяаллын дагуу шилжүүлэх, эсвэл өөр ажилтнаар шалгуулах шийдвэр гаргасан тохиолдолд, мэдээлэл, судалгаа хариуцсан алба хаагчид даруй мэдэгдэж, мэдээллийн нэгдсэн санд тухай бүр өөрчлөлт оруулна. 202.6.7.Цагдаагийн алба хаагч гомдол, мэдээлэл хүлээн авмагц гэмт хэрэг илрүүлэх, таслан зогсоох шаардлагатай бүх арга хэмжээг шуурхай авч өөрийн үйл ажиллагааны тухай илтгэх хуудсын хамт хариуцлагатай зохицуулагчид шилжүүлнэ. 202.6.8.Гомдол мэдээллийг харьяаллын дагуу шилжүүлэхдээ бүртгэлээс хасч, хүлээн авсан байгууллага нэгдсэн бүртгэлд авна. 202.6.9.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх болон зөрчил шалган шийдвэрлэх ажиллагаанд оролцогчийн гаргасан хүсэлтийг хүлээн авсан тохиолдолд гомдол, мэдээллийг шалгаж буй алба хаагч бүртгэл хөтөлнө. Шийдвэрлэлтэд албаны дарга хяналт тавина. 202.6.10.Мөрдөгч нь гэмт хэргийн талаарх гомдол, мэдээлэл болон эрүүгийн хэргийг шалгах явцад зөрчил тогтоогдвол Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 30.11 дүгээр зүйлийг баримтлан шийдвэрлэнэ. 324 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 202.7.ГОМДОЛ, МЭДЭЭЛЛИЙГ ШИЙДВЭРЛЭХ АЖИЛЛАГААНД ХЯНАЛТ ТАВИХ 202.7.1.Гомдол, мэдээлэл хүлээн авах, шийдвэрлэх, мэдээллийн нэгдсэн санд оруулах ажиллагаанд хяналт тавих ажлыг цагдаагийн газар, хэлтэс, тасаг, хэсгийн дарга хариуцна. 202.7.2.Гомдол, мэдээллийг хүлээн авч шалгаж шийдвэрлэж байгаа байдлыг улирал тутам цагдаагийн газар, хэлтсийн даргын зөвлөлийн хуралдаанаар хэлэлцэнэ. 202.7.3.Гэмт хэрэг, зөрчлийн талаарх гомдол, мэдээлэл хүлээн авсан тэмдэглэл /Цаашид “Тэмдэглэл” гэх/ нь нэгдсэн дугаарлалттай байх ба гомдол, мэдээлэл бүрэн бичигдэж, бүртгэгдэж байгаад нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга хяналт тавьж, хэрэгжилтийг хангуулна. 202.7.4.Гомдол, мэдээллийг хүлээн авч, хэрэг, зөрчлийн газарт дуудлагаар очсон алба хаагч тэмдэглэлийг бөглөж, гомдол гаргагчийн гарын үсгийг зуруулж, хуульд заасан эрх үүргийг нь тайлбарлан өгнө. Дуудлага өгсөн иргэн байхгүй, хэрэг, зөрчилд хохирсон иргэн байгаа тохиолдолд түүгээр энэ хэсэгт заасны дагуу гарын үсэг зуруулж болно. Аль нь ч байхгүй бол энэ тухай тэмдэглэл үйлдэж, жижүүрийн офицерт хүлээлгэн өгнө. 202.7.5.Тэмдэглэлийг “Санамж” хэсгийн дагуу үйлдэх бөгөөд мэдээллийн санд оруулах үүргийг жижүүрийн офицер, шийдвэрлэлт, гомдол гаргагчид хариу өгөх үүргийг шалгаж шийдвэрлэж буй алба хаагч тус тус хүлээнэ. 202.7.6.Цагдаагийн байгууллагын жижүүрийн офицер хоногийн хугацаанд үйлдэж буй тэмдэглэлийн маягтын ашиглалт, санд оруулж буй байдалд хяналт тавьж, маягт /ЦБҮАЖ №202.62/ыг хөтөлж, дүнг шууд харьяалан удирдах даргад танилцуулна. 202.7.7.Гэмт хэрэг, зөрчлийн дуудлага мэдээллийн бүртгэлийн дэвтэрт хариуцлагатай зохицуулагч тухайн хэрэг, зөрчлийн газарт ажилласан алба хаагчийн бүрдүүлсэн материалын хуудасны тоо, эд мөрийн баримтын талаар дурьдаж хүлээн авч, гарын үсэг зуруулна. 202.8. ТАЙЛАН МЭДЭЭ ГАРГАХ 202.8.1.Мэдээлэл, нэгтгэн боловсруулах ажил хариуцсан нэгж нь гомдол, мэдээлэл, түүний шийдвэрлэлтийн статистик /маягт ЦБҮАЖ №202.81/-ийн мэдээг тухайн сарын сүүлчийн өдрөөр тасалбар болгон мэдээллийн сангаас өсгөн нэмэгдүүлсэн дүнгээр нэгтгэн боловсруулж гаргана. 202.8.2.Мэдээлэл, нэгтгэн боловсруулах ажил хариуцсан нэгж гомдол, мэдээлэл, түүний шийдвэрлэлтийн статистикийн мэдээг дараа сарын 3-ны дотор багтаан нэгдсэн сүлжээгээр цагдаагийн төв байгууллага, түүний харьяа нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад хүргүүлнэ. 202.8.3.Мэдээлэл, нэгтгэн боловсруулах ажил хариуцсан нэгж нь мэдээллийн сангаас гомдол, мэдээлэл, түүний шийдвэрлэлтийн статистик мэдээг тухайн сарын 5-ны дотор багтаан нэгтгэн боловсруулж, Цагдаагийн төв байгууллагын удирдлага болон холбогдох байгууллага, албан тушаалтанд танилцуулна. 202.8.4.Дуудлага, мэдээллийн бүртгэл /маягт ЦБҮАЖ №202.62/-ийг гомдол, мэдээлэл хүлээн авсан тэмдэглэл /маягт ЦБҮАЖ №202.31б/-ийн хамт үдэж цэгцлэн Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам код 120-д заасны дагуу архивын хадгаламжийн нэгж болгон хадгална. ---оОо--- 325 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №202.62 Гомдол, мэдээллийн бүртгэл д/д Байгууллагын бүртгэлийн дугаар 01 02 1 Гомдол, мэдээллийн дугаар Г-1100.. 3-1100.. 2 Гомдол, мэдээлэл гаргасан иргэний овог, нэр, хаяг, утас Доржийн Наранбаатар, БЗД-ийн 12 хороо, 45 байр, 1 орц, 56 тоот, 99999999 Баатарын Ганболд, ЧДийн 16 хороо, Хайлаастын 45-348 тоот, утас 88888888 3 Гомдол, мэдээлэл хүлээн авсан алба хаагчийн цол, нэр а/ч Б.Саруул а/ч Б.Саруул 4 Гомдол, мэдээлэл хүлээн авсан хэлбэр Утсаар, биеэр, өргөдлөөр, 102-оор гэх мэт Утсаар 5 Гомдол, мэдээллийн товч утга Манай гэрт хулгай орсон байна ЧД-ийн 16-р хороо Хайлаастын эцсийн буудлаас баруун урагш шинэ гудамжны ертөнцийн зүгээр хойд үзүүрт согтуу хүн хэвтэж байна 6 Гомдол, мэдээлэлд очсон жижүүрийн бүрэлдэхүүн, эргүүлийн чиглэл, алба хаагч Мөрдөгч, ахмад Б.Цогтбаатарын удирдсан бүрэлдэхүүн хэргийн газар очсон Эргүүлийн чиглэл Бүргэд300-г явуулав 7 Даргын цохолт Мөрдөгч, ахмад Б.Наран шалгаж, шийдвэрлэ. х/а С.Цогт Танилцав х/а С.Цогт 8 Шийдвэрлэсэн байдал Мөрдөн байцаах албанд шилжүүлэв Босоод явсан 9 Гомдол, мэдээллийг шалгасан материал хүлээн авсан алба хаагчийн гарын үсэг /Хэргийн газрын үзлэгийн тэмдэглэл, тайлбар, эд мөрийн баримт, фото зургийн тоо, бэхжүүлсэн ул мөрний тоо, хуудасны тоо бичнэ/ Хэргийн газрын тэмдэглэл 3 хуудас, тайлбар 6 хуудас, фото зураг 4 ширхэг, гарын мөр 7 ширхэг, эд мөрийн баримт бээлий 1 ширхэг Хүлээн авсан............ Гарын үсэг................. Дуудлага, мэдээллийн дагуу тус гудамжинд оршин суух иргэн Х.Булганыг байлцуулан дуудлага, мэдээллийн хяналтын хуудсыг хаав 10 Хяналтын хуудасны дугаар 0000001 0000002 11 Дуудлага, мэдээллийн хяналтын хуудас хүлээн авсан хариуцлагатай зохицуулагчийн гарын үсэг ......................... Хошууч Д.Зоригт ......................... Хошууч Д.Зоригт ---oOo--- 326 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №202.31б ГЭМТ ХЭРЭГ, ЗӨРЧЛИЙН ТАЛААРХ ГОМДОЛ, МЭДЭЭЛЭЛ ХҮЛЭЭН АВСАН ТУХАЙ ТЭМДЭГЛЭЛ 1.Гэмт хэрэг, зөрчлийн талаарх мэдээлэл Огноо Бүртгэлийн дугаар....... Өргөдөл, гомдлын №1100-......-.......... 1.1.Хэрэг, зөрчлийн утга: 1.2.Хэрэг, зөрчил гарсан огноо, цаг хугацаа: 1.3. Хэрэг, зөрчил гарсан газар /хаяг/ /GPS кординат/: 1.4.Гомдол, мэдээлэл авсан огноо, цаг, минут: 2.Гомдол, мэдээлэл гаргагчийн талаарх мэдээлэл * Иргэн 3.Холбогдогч /сэжигтэн/ -ийн талаарх мэдээлэл 4.Гэрчийн талаарх мэдээлэл * Байгууллага 2.1.Мэдээлэл өгсөн иргэний эцэг /эх/-ийн нэр, нэр /байгууллага бол захирал/: Хаяг, байршил: 2.2.Хүйс * Эр * Эм Нас: 2.3.Аль улсын харьяат: 2.4.Холбоо барих утас, И-мэйл хаяг: 2.6. Регистрийн дугаар: 2.7.Оршин суух хаяг: 2.8. Боловсрол, мэргэжил: * Иргэн * Байгууллага хүлээн Үйл ажиллагааны чиглэл: 2.5.Эрхэлж буй ажил, сургууль: 3.1 5.Хохирогчид учирсан хохирол ........................ЦГ/Х 3.2.Хаяг, байршил: 3.3.Үйл ажиллагааны чиглэл: 3.2.Хэргийн холбогдогчийн эцэг / эх/-ийн нэр, нэр /байгууллага бол захирал/: 3.3.Хүйс: * Эр * Эм Нас: 3.4. Аль улсын харьяат 3.6.Нэр, хоч, биеийн онцлох содон шинж тэмдэг: 3.7.Регистрийн дугаар 3.5.Сэжигтний орогнож байгаа болон очиж болох газрын хаяг, утас: 3.8.Сэжиглэж буй шалтгаан: * Хохирогч өөрөө харсан * Хохирогч өөрөө сэжиглэж буй * Гэрч хэлсэн * Хохирогчид өөрөө гэмт хэрэг үйлдсэнээ хэлсэн * Бусдад гэмт хэрэг үйлдсэн тухайгаа ярьж байсан * Бусад ............................................. 3.9.Бусад /гэмт хэрэг, зөрчил үйлдэхдээ ашигласан тээврийн хэрэгсэл, багаж зэвсэг гэх зэрэг/: 4.1.Гэрчийн эцэг /эх/ нэр, нэр: 1/ 2/ 4.2.Хүйс: * Эр * Эм 4.4.Оршин суух хаяг: 1/ 2/ 4.3.Төрсөн огноо: 4.5.Холбоо барих утас, И-мэйл хаяг: 5.1.Алдагдсан эд зүйл, түүний онцлох содон шинж тэмдэг, зарж борлуулах, ашиглаж болзошгүй газар: 327 8.Цагдаагийн байгууллагын авч хэрэгжүүлсэн арга хэмжээ 7. Хохирогчид хууль сануулсан байдал, гарын үсэг 6.Гомдол, мэдээлэлд хавсаргасан зүйлийн талаар Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 6.1.Гомдол, мэдээлэлд хавсаргасан баримт бичиг, эд зүйл байгаа бий эсэх /биеэр ирж өгсөн бол/: Тийм, * Үгүй. * Тийм бол ямар баримт бичиг, эд зүйл хавсаргаж буй бичих: 7.1. * Гомдол, мэдээлэл гаргагчид Эрүүгийн хуулийн 252 дугаар зүйлд заасан хариуцлага хүлээлгэх талаар сануулж, Цагдаагийн байгууллагаас гэмт хэргийн талаарх гомдол, мэдээлэл хүлээн авсан тухай Тэмдэглэлийг хүлээлгэн өгөв. * Захиргааны зөрчлийн талаарх гомдол мэдээлэл гаргагчид мэдээлэл хүлээн авсан тухай Тэмдэглэлийг хүлээлгэн өгөв. /Холбогдох сонголтыг дугаарыг дугуйлах./ 7.2. Үнэлгээ өгсөн байдал: * Сайн * Дунд * Муу 7.3.Гарын үсэг, огноо, цаг, минут: 8.1.Шуурхай удирдлагын алба /жижүүр/-аас хийж гүйцэтгэсэн ажил /дуудлагаар очсон алба хаагч/: * Гэрч, хохирогчоос тайлбар гаргуулан авсан * Сэжигтнээс тайлбар, мэдүүлэг гаргуулан авсан, түр болон албадан саатуулсан * Сэжигтэн болон алдагдсан эд зүйл, бусад зүйлийг эрэн сурвалжлалтыг зарлуулсан * Хэрэг бүртгэгч, мөрдөн байцаагчид шилжүүлсэн * Харьяаллын дагуу шилжүүлсэн * Газар дээр нь зохицуулсан * Хэргийн газрын үзлэгийг хийсэн * Ар гэр, асран хамгаалагч, харгалзан дэмжигчид нь хүлээлгэн өгсөн * Захиргааны арга хэмжээ авсан * Дуудлага худал буюу батлагдаагүй * Дуудлага буцаагдсан * Зөвлөгөө өгсөн * Бусад................................................................................................................. 8.2.Цагдаагийн байгууллага, албаны даргын цохолт: ТЭМДЭГЛЭЛ ХӨТӨЛСӨН: /албан тушаал, цол нэр, гарын үсэг/ ХЯНАСАН: /Цагдаагийн газар, хэлтсийн даргын цол, нэр, гарын үсэг/ Санамж: 1/Тэмдэглэлийн 1-6 дахь хэсгийг дуудлагаар очсон цагдаагийн алба хаагч бөглөнө. 2/Тэмдэглэлийн 7 дахь хэсгийн 7.1 дэх хэсгийг алба хаагч, 7.2, 7.3 дахь заалтыг гомдол, мэдээлэл гаргагч иргэн тус тус бөглөнө. 3/Тэмдэглэлийн 8 дахь хэсгийн 8.1 дэх хэсгийг жижүүр, хариуцлагатай зохицуулагч бөглөнө. 4/Тэмдэглэлийн 8 дахь хэсгийн 8.2 дахь заалтыг байгууллагын дарга бөглөнө. 5/Энэхүү тэмдэглэлийн зөвхөн 1 дүгээр хэсэг нь хорон хувьтай байна. Хувийг дуудлага, мэдээлэл өгсөн иргэнд хүлээлгэн өгнө. 6/Та доорх цахим хуудсанд (http://service.police.gov.mn) хандаж таны гаргасан өргөдөл, гомдол, дуудлага, мэдээлэл ямар цагдаагийн газар, хэлтэст хэн гэдэг алба хаагч шалгаж байгаа, хэрхэн шийдвэрлэгдсэн талаарх дэлгэрэнгүй мэдээллийг ТЭМДЭГЛЭЛИЙН ДУГААР, ӨӨРИЙН РЕГИСТРИЙН ДУГААРЫГ ашиглан үзэх боломжтой. /Тайлбар: Санамжийн 6 дахь хэсгийг иргэнд өгөх хорон хувийн ар талд байрлуулна/ ---оОо--- 328 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №202.81 21 22 23 24 25 26 27 28 29 Баруун бүс 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 Хангайн бүс 4 Төвийн бүс 7 329 8 9 10 Бусдын бие махбодид гэмтэл учруулах 6 Хүнийг амиа хорлох нөхцөл байдалд хүргэх 5 Хүнийг алах 4 Хүний амь бие, эрүүл мэндийн эсрэг Нийт шалгасан гомдол, мэдээлэл Цагдаагийн байгууллага 3 Үүнээс Тухайн онд шинээр хүлээн авсан гомдол, мэдээлэл Шийдвэрлэсэн 2 ТЕГ-ын мөрдөн шалгах алба 1 Үүнээс Үүнээс АТГ-ын мөрдөн шалгах алба А Баян-Өлгий Говь-Алтай Завхан Үүнээс: Тосонцэнгэл Увс Ховд Үүнээс : Булган Архангай Баянхонгор Булган Орхон Өвөрхангай Үүнээс: Хархорин Хөвсгөл Говьсүмбэр Дархан-Уул Дорноговь Үүнээс: Замын-Үүд Дундговь Өмнөговь Үүнээс:Цогтцэций сум Сэлэнгэ Үүнээс: Мандал Төв Үүнээс: Заамар Дорнод Сүхбаатар Хэнтий Үүнээс: БорӨндөр Харьяаллын дагуу шилжиж ирсэн гомдол, мэдээлэл Эрүүгийн цагдаагийн албанаас эрүүгийн хэрэг үүсгүүлэн шалгуулахаар ирүүлсэн материал 1 2 3 Зүүн бүс № Хэрэг бүртгэх, мөрдөн байцаах эрх бүхий байгууллага Өмнөх үлдэгдэл гомдол, мэдээлэл Үүнээс БҮРТГЭГДСЭН ГОМДОЛ, МЭДЭЭЛЭЛ, ТҮҮНИЙ ШИЙДВЭРЛЭЛТ 11 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 57 58 59 60 61 62 Нийслэл Баянгол I хэлтэс II хэлтэс Баянзүрх I хэлтэс II хэлтэс III хэлтэс Сүхбаатар I хэлтэс II хэлтэс Сонгинохайрхан I хэлтэс II хэлтэс III хэлтэс Хан-Уул I хэлтэс II хэлтэс Чингэлтэй I хэлтэс II хэлтэс Багануур Багахангай Налайх ИАТ Төмөр зам Мөрдөн байцаах алба Эрүүгийн цагдаагийн алба Замын цагдаагийн алба ХГХМХ ХОХГХТХ Халаасны хулгай Улсын дүн НЦГ 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 ---оОо--- 330 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Үүнээс Баян-Өлгий 2 Говь-Алтай 3 Завхан 4 5 Баруун бүс 1 Үүнээс : Булган 8 Архангай 9 Баянхонгор 13 Хангайн бүс Ховд 12 Дархан-Уул 17 Дорноговь 18 Үүнээс: Замын-Үүд 19 Дундговь Төвийн бүс Говьсүмбэр 23 Үүнээс: Мандал 24 Төв 25 Үүнээс: Заамар 26 Дорнод Сүхбаатар Хэнтий Үүнээс: Бор-Өндөр 30 Нийслэл 31 Баянгол 331 Мал хулгайлах Хүүхдийн эсрэг Цахим мэдээллийн аюулгүй байдлын эсрэг Хөдөлгөөний аюулгүй байдлын журмын эсрэг Хүрээлэн байгаа орчны эсрэг Бусад Хөрөнгө завших Үүнээс:Цогтцэций сум Сэлэнгэ Зүүн бүс Залилах Өмнөговь 22 28 Үүнээс: Үүнээс: Хархорин 15 29 17 Өвөрхангай 16 27 16 Орхон Хөвсгөл 21 15 Булган 14 20 14 Увс 7 11 13 Үүнээс: Тосонцэнгэл 6 10 12 Дээрэмдсэн А Иргэдийн өмч хулгайлах Хэрэг бүртгэх, мөрдөн байцаах эрх бүхий байгууллага Хулгайлах № Хүчиндсэн Өмчлөх эрхийн эсрэг 18 19 20 21 22 23 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 32 I хэлтэс 33 II хэлтэс 34 Баянзүрх 35 I хэлтэс 36 II хэлтэс 37 III хэлтэс 38 Сүхбаатар 39 I хэлтэс 40 II хэлтэс 41 Сонгинохайрхан 42 I хэлтэс 43 II хэлтэс 44 III хэлтэс 45 Хан-Уул 46 I хэлтэс 47 II хэлтэс 48 Чингэлтэй 49 I хэлтэс II хэлтэс 51 Багануур 52 Багахангай 53 Налайх 54 ИАТ 55 Төмөр зам 56 Мөрдөн байцаах алба 57 Эрүүгийн цагдаагийн алба 58 Замын цагдаагийн алба 59 60 61 62 НЦГ 50 ХГХМХ ХОХГХТХ Халаасны хулгай Улсын дүн ---оОо--- 332 4 5 6 Баруун бүс 2 7 Увс Ховд Үүнээс : Булган Хангайн бүс Архангай 13 Булган Орхон Өвөрхангай Үүнээс: Хархорин 14 Хөвсгөл 15 Говьсүмбэр Дархан-Уул Дорноговь 18 Үүнээс: Замын-Үүд 19 21 Төвийн бүс 16 17 20 Дундговь Өмнөговь Үүнээс:Цогтцэций сум 22 Сэлэнгэ 23 Үүнээс: Мандал Төв Үүнээс: Заамар 27 28 29 Зүүн бүс 24 25 26 Шийдвэрлэсэн хугацаа Үүнээс: Үүнээс: Тосонцэнгэл Баянхонгор 11 Дорнод Сүхбаатар Хэнтий Үүнээс: Бор-Өндөр 333 31 6 ба түүнээс дээш хоногт 30 5 хоногт Бусад 29 Харьяаллын дагуу шилжүүлсэн Яллагдагч, шүүгдэгч нас барсан 28 Прокурор сэргээсэн Хөөн хэлэлцэх хугацаа дууссан Үүнээс Үндэслэл Гэмт хэргийн шинжгүй 27 Говь-Алтай 9 12 26 Завхан 8 10 25 Баян-Өлгий 1 3 24 Хэрэг нээхээс татгалзсан саналыг прокурорт гаргах А Хэрэг бүртгэлтийн хэрэг нээх Хэрэг бүртгэх, мөрдөн байцаах эрх бүхий байгууллага Шийдвэрлэсэн байдал шийдвэрлэсэн гомдол, мэдээлэл № Бүх шийдвэрлэсэн гэмт хэргийн шинжтэй гомдол, мэдээлэл Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 32 33 34 35 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 30 Нийслэл 31 Баянгол 32 I хэлтэс 33 II хэлтэс 34 Баянзүрх 35 I хэлтэс 36 II хэлтэс 37 III хэлтэс 38 Сүхбаатар 39 I хэлтэс 40 II хэлтэс 41 Сонгинохайрхан 42 I хэлтэс 43 II хэлтэс 44 III хэлтэс 45 Хан-Уул 46 I хэлтэс 47 II хэлтэс 48 Чингэлтэй 49 I хэлтэс 50 II хэлтэс 51 Багануур 52 Багахангай 53 Налайх 54 ИАТ 55 Төмөр зам 56 Мөрдөн байцаах алба 57 Эрүүгийн цагдаагийн алба 59 60 61 62 Замын цагдаагийн алба НЦГ 58 ХГХМХ ХОХГХТХ Халаасны хулгай Улсын дүн ---оОо--- 334 4 5 6 Баруун бүс 2 7 Үүнээс : Булган Хангайн бүс Булган Орхон Өвөрхангай Үүнээс: Хархорин Хөвсгөл 15 Говьсүмбэр 16 Дархан-Уул 17 Дорноговь 18 Үүнээс: Замын-Үүд 20 21 Төвийн бүс 14 19 Дундговь Өмнөговь Үүнээс:Цогтцэций сум 22 Сэлэнгэ 23 Үүнээс: Мандал 24 Төв 25 Үүнээс: Заамар Шийдвэрлэсэн хугацаа Үүнээс: Увс Ховд Архангай 13 39 Үүнээс: Тосонцэнгэл Баянхонгор 11 38 Говь-Алтай 8 12 37 335 3 хоногт 4 ба түүнээс дээш 43 Бусад 42 Зөрчил гаргасан этгээд нас барсан Харьяаллын дагуу шилжүүлсэн 41 Хөөн хэлэлцэх хугацаа өнгөрсөн Зөрчлийн хэрэг нээхээс татгалзсан 40 Зөрчлийн шинжгүй Тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрх хассан Үндэслэл Баривчилсан Торгосон Завхан 9 10 36 Шийдвэрлэсэн байдал Баян-Өлгий 1 3 Зөрчлийн хэрэг нээсэн зөрчил А Ердийн зөрчил Хэрэг бүртгэх, мөрдөн байцаах эрх бүхий байгууллага Шийдвэрлэсэн гомдол мэдээлэл № Бүх хүлээн авсан зөрчлийн шинжтэй гомдол, мэдээлэл Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 44 45 46 47 48 49 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Дорнод 27 Сүхбаатар 28 29 Зүүн бүс 26 Хэнтий Үүнээс: Бор-Өндөр 30 Нийслэл 31 Баянгол 32 I хэлтэс 33 II хэлтэс 34 Баянзүрх 35 I хэлтэс 36 II хэлтэс 37 III хэлтэс 38 Сүхбаатар 39 I хэлтэс 40 II хэлтэс 41 Сонгинохайрхан 42 I хэлтэс 43 II хэлтэс 44 III хэлтэс 45 Хан-Уул 46 I хэлтэс 47 II хэлтэс 48 Чингэлтэй 49 I хэлтэс 50 II хэлтэс 51 Багануур 52 Багахангай 53 Налайх 54 ИАТ 55 Төмөр зам 56 Мөрдөн байцаах алба 57 Эрүүгийн цагдаагийн алба 59 60 61 62 Замын цагдаагийн алба НЦГ 58 ХГХМХ ХОХГХТХ Халаасны хулгай Улсын дүн ---оОо--- 336 Баян-Өлгий Говь-Алтай 3 Завхан 4 5 Баруун бүс 1 2 8 Архангай 11 13 Хангайн бүс Ховд Үүнээс : Булган 12 Дархан-Уул Дорноговь Үүнээс: Замын-Үүд 19 Дундговь Төвийн бүс 17 18 22 Сэлэнгэ Үүнээс: Мандал 24 Төв 25 Үүнээс: Заамар 26 Дорнод 337 6 ба түүнээс дээш хоногт Зөрчлийн шинжтэй 3 хоногт 4 ба түүнээс дээш хоногт Замын цагдаагийн алба Бор-Өндөр 59 5 хоногт Хэв журам хамгаалалтын алба Үүнээс: 58 Үүнээс Гэмт хэргийн шинжтэй Мөрдөн байцаах алба Сүхбаатар Хэнтий Бусад Хэрэг бүртгэх алба Өмнөговь Үүнээс:Цогтцэций сум 23 Зүүн бүс 57 Үүнээс: Хархорин 16 29 56 Орхон Говьсүмбэр 27 55 Өвөрхангай Хөвсгөл 28 54 Баянхонгор 14 21 53 Булган 15 20 52 Увс 6 9 51 Үүнээс: Тосонцэнгэл 7 10 50 ТЕГ-ын мөрдөн байцаах албанд А АТГ-ын мөрдөн шалгах албанд Хэрэг бүртгэх, мөрдөн байцаах эрх бүхий байгууллага Харьяаллын дагуу шилжүүлсэн № Бүх шийдвэрлэсэн гомдол, мэдээлэл Үүнээс Цагдаагийн байгууллагын Одоо байгаа үлдэгдэл гомдол, мэдээлэл Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 60 61 62 63 64 65 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 30 Нийслэл 31 Баянгол 32 I хэлтэс 33 II хэлтэс 34 Баянзүрх 35 I хэлтэс 36 II хэлтэс 37 III хэлтэс 38 Сүхбаатар 39 I хэлтэс 40 II хэлтэс 41 Сонгинохайрхан 42 I хэлтэс 43 II хэлтэс 44 III хэлтэс 45 Хан-Уул 46 I хэлтэс 47 II хэлтэс 48 Чингэлтэй 49 I хэлтэс 50 II хэлтэс 51 Багануур 52 Багахангай 53 Налайх 54 ИАТ 55 Төмөр зам 56 Мөрдөн байцаах алба 57 Эрүүгийн цагдаагийн алба 59 60 61 НЦГ 58 Замын цагдаагийн алба ХГХМХ ХОХГХТХ Халаасны хулгай 62 Улсын дүн ---оОо--- 338 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 203.ХЭРГЭЭ ИЛЧЛЭН ИРСЭН ХҮНИЙ МЭДЭЭЛЛИЙГ ХҮЛЭЭН АВАХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Маягт ЦБҮАЖ №203.33 Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар: А/262 Хуудас:2 203.1.ЗОРИЛГО, ХАМРАХ ХҮРЭЭ Гэмт хэрэг үйлдсэн хүн цагдаагийн байгууллага, алба хаагчид хандан үйлдсэн гэмт хэргээ сайн дураараа илчилсэн мэдээллийг бичгээр болон амаар гаргасныг хүлээн авахтай холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. Үйлдсэн хэргээ сайн дураараа илчилж ирсэн нь тухайн хүнийг эрүүгийн хариуцлагаас чөлөөлөх, ял хөнгөрүүлэх нөхцөл байдал болдог учраас үнэн зөв, бодитой тогтоох шаардлагатай. 203.2.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурьдсан утгаар ойлгоно: “Гэмт хэрэг үйлдсэнээ сайн дураараа илчлэн мэдээлэх” – үйлдсэн хэргээ сайн дураараа илчилсэн мэдээллийг бичгээр болон амаар шууд цагдаагийн байгууллага, алба хаагчид хандаж, биеэр ирж өгөх буюу холбооны хэрэгслээр мэдээлсэн байхыг. 203.3.ХЭРГЭЭ ИЛЧИЛСЭН МЭДЭЭЛЛИЙГ ХҮЛЭЭН АВАХ 203.3.1.Гэмт хэрэг үйлдсэн хүн үйлдсэн хэргээ сайн дураараа илчлэн ирсэн мэдээллийг алба хаагч харьяалал харгалзахгүйгээр хүлээж авч, гэмт хэрэг үйлдэгдсэн нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад даруй мэдэгдэнэ. 203.3.2.Үйлдсэн хэргээ сайн дураараа илчлэн мэдээлсэн хүнд өөрийнхөө эсрэг мэдүүлэг өгөхгүй байх, өөрийгөө өмгөөлөх, хууль зүйн туслалцаа авах буюу өмгөөлөгч авах эрхтэй болохыг сануулна. Мэдээллийг хүлээж авах үед боломжтой бүх тохиолдолд дүрс болон дуу авианы бичлэг хийж, согтуурсан, мансуурсан эсэхийг шалгаж, энэ тухай тэмдэглэлд тусгана. 203.3.3.Мэдээллийг хүлээн авсан алба хаагч тухайн хэргийн газрыг хамгаалах, гэрч, хохирогч, нотлох баримтыг олж тогтоох арга хэмжээг нэн даруй авах бөгөөд мэдээллийг ЦБҮАЖ №203.33 маягтаар тогтоосон тэмдэглэлийн дагуу хүлээн авч, гэмт хэрэг үйлдэгдсэн нутаг дэвсгэрийн цагдаагийн байгууллагад мэдээлэл өгсөн хүний хамт хүлээлгэн өгнө. Тэмдэглэл нь хэргээ илчилж ирснийг нотлох баримт болно. 203.3.4.Тэмдэглэлийг хүлээн авсан алба хаагч, удирдах ажилтан шалгах эрх бүхий алба хаагчид өгч шалгуулах, харъяаллын бус байвал харъяаллын дагуу шилжүүлж болно. 203.3.5.Уг хүнд таслан сэргийлэх арга хэмжээ авахдаа Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийг удирдлага болгоно. 203.3.6.Тухайн гэмт хэрэг болон үйлдсэн хүний талаар хэвлэл, мэдээллийн хэрэгслээр нийтэд мэдээлэх бол ЦБҮАЖ-ын 242-ыг баримтална. 203.3.7.Хэргээ илчлэн ирсэн хүний өгсөн мэдээллийг шалгахаар хүлээн авсан алба хаагч дор дурьдсан зүйлийг нэн даруй гүйцэтгэнэ: а/уг хүний үйлдэлд гэмт хэргийн шинж байгаа эсэх, хэрэг гарсан газар, цаг хугацаа, учирсан хор уршиг, гэрч, эд мөрийн баримт байгаа эсэх; б/уг хүний хувийн байдал буюу биед байгаа баримт бичиг, оршин суудаг газар, ам бүл, эрхэлдэг ажил, сэтгэцийн хувьд эрүүл эсэх; в/бусад хүний үйлдсэн гэмт хэргийг өөртөө хүлээх, өөр гэмт хэрэг үйлдсэнээ нуун далдлах зорилготой эсэх болон чин санаанаасаа гэмшиж байгаа эсэх, хэргээ илчилсэн шалтгааныг нарийн тогтоох; г/хэргээ илчлэн ирсэн хүнд үзлэг хийх, шинжилгээнд зориулж дээж, хурууны хээ, ул мөрийн хэв авах, согтууруулах ундаа, сэтгэцэд нөлөөлөх эм бэлдмэл хэрэглэсэн эсэхийг журмын дагуу шалгаж, шаардлагатай бол холбогдох мэргэжилтнийг энэ ажиллагаанд оролцуулах. ---оОо--- 339 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №203.33 № Тэмдэглэлд тусгах зүйл 1 Үйлдсэн хэргээ сайн дураараа илчилсэн хүний овог, эцгийн болон өөрийн нэр, бичиг баримт, регистрийн дугаар, гэрийн хаяг, утас, ойр дотны хүмүүсийн талаарх мэдээлэл 2 Эрх, үүргийг тайлбарлаж өгсөн тухай тэмдэглэл, гарын үсэг 3 Гэмт хэрэг үйлдсэн он сар өдөр, газар, цаг 4 Гэмт хэргийн талаарх мэдээлэл /утга/ тайлбар 5 Тухайн хүний төлөв байдал-гэмшсэн, уурласан, баярласан, уйлсан, инээсэн 6 Гэрч 7 Хохирогч 8 Мэдээллийн хамт ирүүлсэн нотлох баримт бий эсэх /хавсаргах/ 9 Согтуурсан, мансуурсан эсэхийг шалгасан тухай 10 Гарын хээний дардас 11 Харьцуулах шинжилгээний дээж, ул мөр авсан тухай 12 Мэдээллийг техник хэрэгсэл ашиглан бэхжүүлсэн эсэх 13 Мэдээлэл өгсөн хүний гарын үсэг 14 Мэдээллийг хүлээн авсан алба хаагчийн нэр, албан тушаал, огноо ---оОо--- 340 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 204.ГЭМТ ХЭРЭГ, ЗӨРЧИЛД СЭРДЭГДСЭН ХҮНИЙГ ХҮЛЭЭН АВАХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар: А/262 Хуудас:1 204.1.ЗОРИЛГО Гэмт хэрэг, зөрчил үйлдсэнд сэрдэгдэж байгаа хүнийг цагдаагийн байгууллага, алба хаагч хүлээн авах харилцааг зохицуулна. 204.2.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурьдсан утгаар ойлгоно: “Цагдаагийн байгууллагад хүргэх” – цагдаагийн байгууллага дээр хүргэх буюу хүлээлгэн өгөх арга хэмжээг; “Иргэн бусдыг цагдаагийн байгууллагад хүлээлгэн өгөх” – иргэн нь гэмт хэрэг, зөрчил гаргасан хүнийг өөрийн санаачлагаар цагдаагийн байгууллагад өгөх ажиллагааг. 204.3.ИРГЭДИЙН ЗҮГЭЭС ГОМДОЛ, ХҮСЭЛТ ГАРГАЖ ШАЛГУУЛАХААР ӨӨРИЙН БИЕЭР ХҮРГЭЖ ӨГСӨН ХҮНИЙГ ХҮЛЭЭН АВАХ 204.3.1.Гэмт хэрэг, зөрчил үйлдсэнд сэрдэгдэн баригдаж ирсэн хүнийг хүлээн авахдаа цагдаагийн алба хаагч дор дурьдсан ажиллагаануудыг гүйцэтгэнэ: а/хүргэгдэн ирсэн хүний биед нь үзлэг хийх, хувийн байдлыг тогтоох, шаардлагатай бол зохих журмын дагуу түр саатуулах; б/гомдол, мэдээллийг бүртгэн авах; в/шалгах эрх бүхий алба хаагчид шилжүүлэх; г/хойшлуулшгүй ажиллагаа явуулах; д/гэмт хэрэг, зөрчлийн шинжгүй, эсхүл оролцсон болох нь нотлогдоогүй тохиолдолд хүргэгдэн ирсэн хүнийг суллах; е/хүлээлгэн өгсөн хүний овог, нэр, оршин сууж буй хаяг, регистрийн дугаарыг авч тэмдэглэл үйлдэх. 204.3.2.Хойшлуулшгүй ажиллагааг ЦБҮАЖ-ын 213-т заасны дагуу явуулна. 204.3.3.Тухайн хэрэг, маргаан нь өөр харьяалах нутаг дэвсгэр, байгууллагад хамаарах бол тухайн хэрэгт явуулах хойшлуулшгүй ажиллагааг хууль тогтоомжид заасны дагуу явуулж, сэрдэгдсэн хүнийг холбогдох материал, баримт сэлтийн хамт шилжүүлнэ. 204.3.4.Сэрдэгдсэн хүнийг гэмт хэрэг, зөрчил үйлдсэн нь тогтоогдоогүй тохиолдолд нэн даруй суллах, энэ тухай тэмдэглэл үйлдэж, сэрдэгдсэн хүн болон барьж ирсэн иргэнд мэдэгдэнэ. ---оОо--- 341 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 205.ГЭМТ ХЭРЭГ, ЗӨРЧЛИЙН ГАЗРЫГ ХАМГААЛАХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар: А/262 Хуудас:2 205.1.ЗОРИЛГО, ХАМРАХ ХҮРЭЭ Гэмт хэрэг, зөрчлийн шинж тэмдгийг болон үйлдсэн этгээдийг олж тогтоохын тулд хэрэг, зөрчлийн газраас ул мөр, баримт сэлт, эд мөрийн баримтыг илрүүлэх, цуглуулах, бэхжүүлэх, хураан авах нөхцлийг бүрдүүлэхтэй холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 205.2.ГЭМТ ХЭРЭГ, ЗӨРЧЛИЙН ГАЗРЫГ ХАМГААЛАХ АЖИЛЛАГАА 205.2.1.Гэмт хэрэг, зөрчлийн газрыг хамгаалах ажиллагаа нь үзлэгийн өмнөх, үзлэгийн үеийн, үзлэгийн дараахь гэсэн үе шаттай байна. 205.2.2.Гэмт хэрэг, зөрчлийн газарт эхлэн очсон цагдаагийн алба хаагч хэргийн газрын үзлэгийн өмнөх хамгаалалтыг нутаг дэвсгэрийн харьяалал харгалзахгүйгээр зохион байгуулна. 205.2.3.Хэргийн газрын үзлэгийн багийн мөрдөгч нь хэрэг, зөрчлийн газрын үзлэгийн үеийн болон үзлэгийн дараах хамгаалалтын хүч хэрэгсэл, хүрээ хязгаар, цаг хугацаа, дэглэмийг тогтоосны дагуу тухайн цагдаагийн байгууллагын шуурхай удирдлагын алба нь хамгаалалтыг хариуцан зохион байгуулна. 205.3.АЛБА ХААГЧИЙН ХҮЛЭЭХ ҮҮРЭГ 205.3.1.Хэргийн газарт эхлэн очсон цагдаагийн алба хаагч дараахь үүргийг гүйцэтгэнэ / Тухайн үеийн нөхцөл байдлаас шалтгаалан дараалал солигдож болно/: а/шуурхай удирдлагын албанд мэдэгдэж, шаардлагатай бол нэмэлт тусламж хүсэх; б/гэмт үйлдлийг таслан зогсоох, гэмт этгээдийг баривчлах, саатуулах; в/хэрэг зөрчлийн газрыг бүхэлд нь буюу төв цэгээс 10-50 метрийн тойрогт хамгаалалтын бүс тогтоож, хүмүүсийг нэвтрүүлэхгүй байх, шаардлагатай тохиолдолд бүсээс гарахад нь хязгаарлалт тогтоох, хамгаалалтын бүсээс гаргах эсэхийг шийдвэрлэхийн тулд хүний бичиг баримт, бие, эд зүйлд үзлэг хийж болно; г/гэмт хэрэг, зөрчлийг шалгаж, гэмт этгээдийг олж тогтооход саад учруулахгүй байхыг иргэдэд тайлбарлах; д/Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 212-т заасны дагуу биечилсэн судалгаа хийх; е/шаардлагатай бол эрүүл мэндийн анхны тусламж үзүүлэх, эмнэлгийн яаралтай тусламж дуудах; ж/гэмт халдлагад өртсөн объектын эзэмшигчид мэдэгдэх, дуудах. 205.4.ТУСЛАМЖ АВАХ 205.4.1.Шаардлагатай тохиолдолд иргэнийг сайн дурын үндсэн дээр хэргийн газрыг хамгаалахад оролцуулж туслалцаа авч болно. /Жишээ нь: байгууллага, байрны жижүүр, харуул, хамгаалалтын ажилтан гм./ 205.5.УЛ МӨР, ЭД МӨРИЙН БАРИМТ БОЛОХ ЗҮЙЛИЙГ ХАМГААЛАХ 205.5.1.Хэргийн газрын үзлэгийн багийг хүрэлцэн иртэл цаг агаарын нөхцөл байдлаас шалтгаалан устаж, баларч болох ул мөрийг хэргийн газарт анх очсон цагдаагийн алба хаагч хамгаалах арга хэмжээ авна. Үүний тулд ил харагдаж буй ул мөр, эд мөрийн баримтыг гарын дор материалаар /хайрцаг, хатуу цаас, модон хавтан, даавуу гэх мэт/ хурц содон үнэргүй зүйлээр / үнэрч нохойг ашиглаж болзошгүй тул/ хучиж хамгаална. 205.5.2.Алба хаагч хэргийн газар, түүний ойр орчинд тамхи татах, шүдэнз, тамхины иш, нус, шүлс бусад зүйл хаях зэргээр нэмэлт ул мөр үүсгэхийг хориглоно. 205.6.ХАМГААЛАЛТЫН БҮСЭД ХЯНАЛТ ТОГТООХ 205.6.1.Хэргийн газрын хамгаалалтад ажиллаж байгаа алба хаагч нь хамгаалалтын бүсэд хэргийн газрын үзлэгийн багийн бүрэлдэхүүнээс өөр хэнийг ч нэвтрүүлэхгүй байх үүрэгтэй. 205.6.2.Цагдаагийн байгууллагын удирдлага хэргийн газрын үзлэг явуулах чиглэлээр мэргэжлийн туслалцаагаар хангахаас бусад тохиолдолд хамгаалалтын бүсэд нэвтрэн орохыг хориглоно. 342 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 205.6.3.Цагдаагийн бусад алба хаагч цаашид учирч болох аюулыг зайлуулах, хор хохирлыг багасгах, гэмт этгээдийг барих, гал, усны аюулыг зогсоох зэргээс бусад тохиолдолд хэргийн газарт нэвтрэн орохыг хориглоно. 205.6.4.Тэсэрч дэлбэрэх бодис, занга тавьсан байж болзошгүйг анхаарч, сэжигтэй зүйл илэрвэл түүнд хүрэхгүй, орчны хүмүүсийг даруй холдуулж, нөхцөл байдлын талаар шуурхай удирдлагын албанд яаралтай мэдэгдэнэ. 205.6.5.Хамгаалалтын бүсэд зайлшгүй шаардлагаар нэвтрэн орсон тохиолдолд хаагуур явснаа сайн тогтоох, эсхүл гялгар, нийлэг уутыг гутлын гадуур өмсөх, бээлий өмсөх зэргээр ул мөр үлдээхээс сэргийлнэ. 205.6.6.Хэргийн газрын үзлэгийн баг ирмэгц мөрдөгчид хэргийн газрын хамгаалах талаар авсан арга хэмжээ, хэргийн газрын онцлог /үнэр, салхины чиг, агаарын температур, хэргийн газарт ирсэн цаг, минут, юуг ямар шаардлагаар хөдөлгөсөн, өөрийн гутлын мөр, орсон газар, хүрсэн зүйл гэх мэт/ зэргийг хамгаалалтад ажилласан алба хаагч илтгэх хуудсаар танилцуулж, тэмдэглүүлнэ. 205.6.7.Хэргийн газрын үзлэг, хамгаалалтын үйл ажиллагааны талаар нийтэд мэдээлэл өгөхдөө ЦБҮАЖ-ын 242-т заасныг баримтална. ---оОо--- 343 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 206.ХЭРГИЙН ГАЗРЫН ҮЗЛЭГ ХИЙХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: ЦБҮАЖ №206.62 Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар: А/262 Хуудас: 5 206.1.ЗОРИЛГО Хэргийн газрын үзлэг хийх, ул мөр, баримт сэлт илрүүлэх, бэхжүүлэх, хураан авах, цуглуулах арга, тактик, гүйцэтгэх үүргийг тодорхойлохтой холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 206.2.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог доор дурдсан утгаар ойлгоно: “Хэргийн газрын үзлэг” - мөрдөгч гэмт хэрэг гарсан байдал, гэмт хэрэг үйлдэгдсэн эсэх, гэмт хэргийг хэн үйлдсэнийг тогтоохын тулд ул мөр, баримт сэлт, эд мөрийн баримтыг илрүүлэх, бэхжүүлэх, цуглуулах ажиллагааг; “Хэргийн газрын үзлэгийн баг” – Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 200.2-т зааснаар; “Тэмдэглэл хөтлөгч”- хэргийн газрын үзлэгийн тэмдэглэл хөтлөх үүрэг бүхий мөрдөгчийг. 206.3.ХЭРГИЙН ГАЗРЫН ҮЗЛЭГИЙН БАГ АЖИЛЛАХ 206.3.1.Мөрдөгч дараахь зохион байгуулалтын дагуу хэргийн газрын үзлэгийг явуулна: а/хэргийн газрын хамгаалалтын бүсийг тогтоож хамгаалалтад авах, хамгаалалтыг цуцлах; б/мөрдөгч нь хуульд заасны дагуу хэргийн газарт үзлэг хийх, зураглал үйлдэх, дүрс бичлэг хийх ба хэргийн газрын үзлэгийг удирдан зохион байгуулж ажиллах; в/шаардлагатай бол хэргийн газарт байгаа хохирогч, бусад хүнд эрүүл мэнд, сэтгэл зүйн анхан шатны тусламж үзүүлэх арга хэмжээ авч, энэ талаар тэмдэглэлд тусгана; г/тэсэрч дэлбэрэх, химийн хорт болон цацраг идэвхт бодис алдагдсан, онц аюултай зэвсэглэсэн этгээд байгаа эсэх талаар урьдчилсан тандалт явуулж, илэрсэн тохиолдолд аюулгүй байдлыг хангах арга хэмжээ авч мэргэжилтэнг оролцуулах бөгөөд Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 201, 211-ийг мөрдөж ажиллах; д/хэргийн газрын үзлэгийн дарааллыг тодорхойлох; е/үзлэгт оролцогч нарыг хаана байрлахыг зааж өгөх, тэдгээрт нэмэлт ул мөр үлдээхгүй байхыг анхааруулж, ул мөр үүсэхээс урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээг авах; ж/үзлэгийн явцад тогтоогдож буй нөхцөл байдалтай уялдуулан яаралтай авч хэрэгжүүлбэл зохих мөрдөн байцаалтын хойшлуулшгүй болон гүйцэтгэх ажлын арга хэмжээ авч, гэмт этгээдийг олж тогтоох, илрүүлэх, баривчлах чиглэлээр алба хаагч нарт мэдээлэл, үүрэг, чиглэл өгч ажиллуулах; з/хэргийн талаар ач холбогдол бүхий нөхцөл байдлыг мэдэж байгаа гэрч, хохирогч нарыг тогтоох; и/хэргийн газраас эд зүйл, хүн, мал, амьтан хайх бусад шаардлагатай тохиолдолд онцгой байдал, мэргэжлийн хяналт, цэргийн анги нэгтгэлийн алба хаагчдыг татан оролцуулах; к/криминалистикийн мэргэжилтэн нь хэргийн газраас ул мөр, баримт сэлт илрүүлэх, бэхжүүлэх, цуглуулахад ашиглагдах техник, хэрэгслийн бүрэн бүтэн байдлыг хангах, үзлэг хийж буй мөрдөгчийн удирдлагаар ул мөр, баримт сэлт илрүүлэх, бэхжүүлэх, цуглуулах ажлыг мэргэжлийн түвшинд хийж гүйцэтгэх; л/тэмдэглэл хөтлөгч нь хэргийн газрын үзлэгийн тэмдэглэлийг Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан журмын дагуу үйлдэх, хойшлуулшгүй тохиолдолд оролцогч нараас мэдүүлэг, авах; м/эрүүгийн мөрдөгч нь хэргийн газрын ойр орчимд биечилсэн сурвалжлага хэргийн оролцогч этгээдийг олж тогтоох, хохирогчийг хэн болохыг олж тогтоох, алдагдсан эд зүйлсийг эрэн сурвалжлах, мэдээ, мэдээлэл цуглуулах; н/нохойн төлөөлөгч хэргийн газраас хүн, эд зүйл олох зорилгоор самналт нэгжлэг хийх, мансууруулах, сэтгэцэд нөлөөт бодис болон тэсэрч дэлбэрэх бодис илрүүлэх, хэргийн газраас илрүүлж, бэхжүүлсэн үнэрийн мөрөөр мөрдлөг хийх, хэргийн газрын үзлэгийн үеэр оргон зайлсан сэжигтэй этгээдийг эрэн сурвалжлах, мөрдөн хөөх; о/хэргийн газрын үзлэгийн явцыг иргэд, хэвлэл, мэдээллийн ажилтнууд дууны болон 344 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам дүрс бичлэг хийж олон нийтэд мэдээлэх эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх бүхий л арга хэмжээг авах, шаардлагатай тохиолдолд хэргийн газрын хамгаалалтын алслалыг өөрчилж тогтоох. 206.4.ХЭРГИЙН ГАЗАР ҮЗЛЭГ ХИЙХЭД АНХААРАХ АСУУДАЛ 206.4.1.Хэргийн газрын үзлэгийг эхлэхдээ ажиллагаа бүрийг урьдчилан тооцож, албаны бэлэн байдлыг хангах, хэргийн газарт нэвтрэх болон үзлэг хийх арга, тактикийг төлөвлөх, тухайн хэргийн газрын онцлог байдлаас шалтгаалж үзлэгийг төвөөс зах руу, захаас төв рүү тойрог хэлбэрээр, тууш самнах, тодорхой хэсэгт хуваах гэх мэт үзлэг явуулах арга, тактикийг сонгоно. 206.4.2.Хэргийн газрын үзлэг хийхээс өмнө хэргийн газрын ул мөрийг арилгах, бохирдуулахгүйн тулд зайлшгүй нэг удаагийн хэрэглээний хувцас, малгай, улавч, бээлий, маск, хамгаалалтын нүдний шил зэргийг ашиглана. 206.4.3.Хэргийн газрын үзлэг эхлэхээс өмнө криминалистикийн мэргэжилтэн баримжаалсан, тоймчилсон, зангилгаа, хэсэгчилсэн, нарийвчилсан гэрэл зургийг авч, соронзон болон дүрс бичлэгээр бэхжүүлнэ. 206.4.4.Хэргийн газрын байршил, хаяг, онцлог байдал, ойролцоох газрын онцлог, зэргийг тодорхой тогтоож шинжлэх ухааны дэвшилтэт техник, хэрэгсэл, төхөөрөмж ашиглан солбицлыг тогтоох /GPS, луужин гэх мэт/ арга хэмжээ авна. 206.4.5.Хэрэг учрал болсон газар нь хөдөө, хээр задгай газар бол хөрс, шороо ургамлын онцлог зэргийг тодорхойлж, үл хөдлөх цэгийг тухайн газар нутгийн нэр, хаяг тодорхой үл зөөвөрлөгдөх цэгээс авна. 206.4.6.Хэргийн газрын үзлэгийн баг хэргийн газарт ирмэгц хэрэг учрал болсон газрын цаг агаар /бороо, цас, үүлтэй, цэлмэг гэх мэт/ болон орчны нөхцөл байдлыг /цас, мөс, шалбаагтай, цемент, элс, чулуурхаг гэх мэт/, мөн мэдрэхүйн эрхтэн хэрхэн мэдэрч буйг /тамхины болон дарины үнэр гэх мэт/, температур, хэргийн газарт ирсэн хугацаа, эд зүйлсийг хөдөлгөсөн бол түүний шалтгаан, орсон газар, хүрсэн зүйл гэх мэт хэргийн газрыг хамгаалах талаар авсан арга хэмжээ, хэргийн газрын онцлог зэргийг нэг бүрчлэн тогтоож, тэмдэглэлд тусгана. 206.4.7.Нэмэлт ул мөр үүсгэхгүйн тулд хэргийн газарт хамгаалалтын туузаар орц, гарцыг хийж тусгай зориулалтын тавцан ашиглаж нэвтэрнэ. 206.4.8.Хэргийн газарт тамхи татах, хоол идэх, шүлс хаях, олон хүн хөлхөж ул мөр баллах зэрэг үйлдэл гаргахыг хориглоно. 206.4.9.Үзлэг хийхэд овог, нэр, оршин суух тодорхой хаягтай хөндлөнгийн 2-оос доошгүй гэрч байлцуулж, хуульд заасан эрх, үүргийг тайлбарлан өгнө. Хөндлөнгийн гэрч байлцуулах боломжгүй тохиолдолд үзлэгийг түүний оролцоогүйгээр явуулж, явц, үр дүнг дуу-дүрсний бичлэг хийх, гэрэл зураг авах техник хэрэгсэл ашиглан бэхжүүлнэ. 206.4.10.Насанд хүрээгүй хүн, хэлгүй, дүлий, сэтгэц, мэдрэлийн илт мэдэгдэх өвчтэй хүн, эрүүгийн хэрэгт холбогдон шалгагдаж буй этгээд зэргийг хөндлөнгийн гэрчээр оролцуулахгүй. 206.4.11.Үзлэг хийхэд яллагдагч, хохирогч, гэрчийг болон уг хэрэгт хувийн сонирхолгүй мэргэжилтэнг оролцуулж болно. 206.4.12.Үзлэг хийхэд хэмжих, гэрэл зураг авах, гар зураг үйлдэх, соронзон болон дүрс бичлэг хийх, ул мөрний хэв хуулбар авах гэх мэт ажлыг хийнэ. 206.4.13.Цогцосны доороос гутлын мөр, гарын мөр, биологийн болон бусад бичил ул мөр зэргийг сайтар хайж, илрүүлэх, бэхжүүлэх арга хэмжээг авна. 206.4.14.Галт зэвсгээр үйлдэгдсэн хэргийн газарт байгаа цогцосны гараас дарь тортгийн элемент илрэх эсэхийг тогтоохын тулд арчдасыг заавал авна. 206.4.15.Галт зэвсгээр үйлдэгдсэн хэрэгт сумны орсон, гарсан нүх, буудагчийн байрлалыг тогтоох, соронз, металл хайгчаар сум, хонгиог хайх, хонгио олдвол уг хонгионы шинж төлөв, шинэ хуучин, хонгионы дугаар зэргийг шалгаж тогтооно. 206.4.16.Тухайн газарт илрүүлж, тогтоосон зүйл авсан мэдээлэл зэрэгт үндэслэн болж өнгөрсөн явдал, бусад зүйлийн талаар дүгнэлт хийж таамаглал дэвшүүлэн үзлэгийг тодорхой зорилготой явуулж, батлах болон үгүйсгэх, эсхүл огт өөр таамаглалыг батлах ул мөр хайна. 206.4.17.Хэргийн газрын үзлэгээр хураан авсан эд зүйлсийг гэмтэх, ялзарч муудахаас сэргийлэх, мах, цус зэрэг амархан муудах зүйлсийг аль болох сэрүүн газарт цаасан уутанд хийж хадгална. 206.4.18.Тэсэрч дэлбэрэх болон хорт бодисыг зориулалтын саванд битүүмжлэх, зэвсэг, сум, галт хэрэгслийг тусад нь савлах, төрөл бүрийн дижитал хэрэгслийг соронзон орчингүй уут саванд битүүмжлэх, сав, баглаа боодол тус бүр дээр зохих тэмдэглэгээ хийн шошго наана. 206.4.19.Үзлэгийн явцад мансууруулах болон сэтгэцэд нөлөөлөх эм бэлдмэл, хэрэглэсэн хүний биед илэрдэг шинж нэг бүрийг анхааралтай ажиглаж үзлэгийн тэмдэглэлд тусгана. 345 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 206.4.20.Хамгаалтанд авсан хэргийн газарт дуудлагаар очсон мөрдөгч нь мэргэжилтний хамтаар аюулгүй байдлаа хангасны үндсэн дээр үзлэг хийх газарт нэвтрэх ба бусад албадын дарга, алба хаагч, албан тушаалтан нар нь мөрдөгчийн зөвшөөрөлгүй нэвтрэх, үйл ажиллагаанд нь саад учруулахыг хориглоно. 206.4.21.Эзэмшигч, оршин суугч, шаардлагатай бол бусад хүнд хэргийн газрын хамгаалалтын бүсийн талаар мэдэгдэх, эсхүл бусдад ойлгогдохуйц тэмдэг тавина. 206.4.22.Хэргийн газарт байсан, орж ирсэн хүнийг үзлэг дуустал тухайн газраас явах, бусадтай болон бие биетэйгээ харилцахыг хориглох, ажиллагаанд саад учруулахгүй байхыг шаардана. 206.4.23.Хэргийн газрын хамгаалалтын бүсэд хүн, тээврийн хэрэгслийг нэвтрүүлэхгүй байх, эсхүл гарахад хязгаарлалт тогтоох, бүсээс гарахыг шаардах, албадан гаргана. 206.4.24.Хэргийн газар, хамгаалалтын бүсэд байгаа хүний бичиг баримтыг шалгах, хүний бие, эд зүйл, тээврийн хэрэгсэлд үзлэг хийнэ. 206.4.25.Хэргийн ул мөр, эд мөрийн баримтыг илрүүлж, цуглуулж бэхжүүлэх, аливаа зүйлийг бүхлээр нь, эсхүл хэсэгчлэн хураан авах, битүүмжлэх, хадгална. 206.4.26.Хэргийн газарт байгаа хүний бие, эд зүйл, мал, амьтан, цогцосноос хэв загвар, дээж авна. 206.4.27.Хэргийн ул мөр бүхий түгжээтэй зүйлийг нээхийг шаардах, нээх; хэргийн газар, түүний дотор байгаа зүйлийн байр байдлыг бэхжүүлэхийн тулд дуу-дүрсний бичлэг хийх, гэрэл зураг авна. 206.4.28.Төр, хувь хүний нууцад хамаарах мэдээлэл алдагдах, эд хөрөнгө устах, үрэгдэхээс хамгаална. 206.5.ХЭРГИЙН ГАЗРЫН ҮЗЛЭГИЙН ТЭМДЭГЛЭЛ 206.5.1.Хэргийн үзлэгийн тэмдэглэл нь: а/үзлэгийн тэмдэглэлд цаг агаарын нөхцөл, үзэгдэх орчин, үнэр, байгалийн/ үүлтэй, цэлмэг/ болон тасалгааны гэрэлтүүлэг /лаа, гар чийдэнгийн гэх мэт/, хэрэглэсэн техник, хэрэгсэл, илэрсэн болон хурааж авсан, битүүмжилсэн эд зүйл, лац, эд мөрийн баримт, хэрэгт ач холбогдол бүхий бусад зүйлийг хэрхэн хадгалсан, шийдвэрлэсэн, эхэлсэн, дууссан цаг хугацаа зэргийг Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 28.1, 23.3 дугаар зүйлд заасан журмын дагуу нэг бүрчлэн тодорхой бичих; б/бэхжүүлж буй бүхий л зүйлийг бүрэн төсөөлөл өгч чадахаар, шаардлага гарсан тохиолдолд тэмдэглэлээр хөөж эргүүлэн байрлуулж болохоор, цэгцтэй, дүүрэн, бодитоор тусгасан байх; в/тэмдэглэл хэд хэдэн хуудастай болж байгаа бол хөндлөнгийн гэрчүүдээр түүний нүүр болгоны баруун доод буланд гарын үсэг зуруулах; г/тэмдэглэл дараахь хэсгээс бүрдэнэ: 1/эхлэл хэсэгт: - үзлэгийг явуулсан он, сар, өдөр; -үзлэгийг явуулсан алба хаагч; -үзлэгт оролцсон алба хаагч; -хэргийн тухай хэн, хэдийд мэдээлсэн болох; -мэдээллийн товч агуулга; -үзлэг явуулсан үндэслэл /ЭХХШТХ-ийн 23.1 дүгээр зүйл /; -хөндлөнгийн гэрчүүдийн овог, нэр, ажил, хаяг, регистр, утасны дугаар; -хөндлөнгийн гэрч, мэргэжилтэн нарт хуульд заасан эрх үүргийг тайлбарлаж өгсөн тухай тэмдэглэл; -үзлэг явуулсан газар, цаг агаарын нөхцөл; -үзлэгийг эхэлсэн цаг, минут. 2/тодорхойлон бичих хэсэгт үзлэгийг хийсэн дарааллаар нь дэлгэрэнгүй, ойлгомжтой бичих: -тухайн хэргийн газрын онцлог байдлаас шалтгаалж үзлэгийг төвөөс зах руу, захаас төв рүү тойрог хэлбэрээр, тууш самнах, тодорхой хэсэгт хуваах гэх мэт үзлэг явуулах арга, тактикийг сонгосон тухай; -хэрэг болсон газрын байдал, орчин, гудамжны нэр, хашаа болон байрны дугаар, задгай газар бол орчны байдал, орон нутаг, хөрс шороо, ургамлын онцлог зэргийг; -хэрэг болсон өрөө, хашаа нь байр, орон сууц, гудамжны чухам аль хэсэгт оршиж байгаа, хэрэв хөдөө хээр бол баримжаалах төв, суурин газар, тухайн газрын онцлог; -илрүүлж тогтоосон зүйлийг дарааллаар нь дэлгэрэнгүй бичих; 346 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам -үзлэгийн явцад ашигласан техник, хэрэгсэл, түүний үзүүлэлт, марк, загвар, дугаар, хэрэглэсэн нөхцөл, чухам ямар зүйлд хэрэглэсэн, хүрсэн дүнгийн талаар. 3/төгсгөл хэсэгт: -хөндлөнгийн гэрчүүдийн гаргасан санал; -үзлэг дууссан цаг -хавсаргах зүйлийн талаарх тэмдэглэл /схем, план, хэв цутган авсан, загвар, макет үйлдсэн, мөр бүхий обьектийг тэр чигээр нь, хальсанд болон бусад аргаар авч, хэрхэн битүүмжилсэн, түүн дээрхи тэмдэглэл, лац, тамга гэх мэт/ зэргийг заавал тусгаж өгөх. 206.6.СХЕМ ЗУРАГ ҮЙЛДЭХ 206.6.1.Хэргийн газрын үзлэгийн тэмдэглэлд бүдүүвч зураг заавал үйлдэж хавсаргана. 206.6.2.Хэргийн газрын бүдүүвч зургийг үйлдэхдээ дэлгээ болон нарийвчилсан планаар шугам, програм ашиглан үйлдэнэ. /Загвар ЦБҮАЖ №206.62/ 206.6.3.Эд зүйлс бүрийг дугаар бүхий дүрсээр тэмдэглэж, тайлбар хэсэгт эд зүйлийн нэр, содон шинж тэмдэг, өнгө зэргийг дэлгэрэнгүй бичнэ. ---оОо--- 347 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Загвар ЦБҮАЖ №206.62 А/Орон байрны дэлгээ план зураг Б.Орон байрны нарийвчилсан план зураг Тайлбар : 1. Буйдан 2. Авдар 3. Зурагт 4. Толь 5. Ширээ 6. Хувцасны шүүгээ 7. Сандал 8. Ширээ 9. 348 Цогцос Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 207.ЗАМ ТЭЭВРИЙН ОСЛЫН ГАЗРЫГ ХАМГААЛАХ, ҮЗЛЭГ ХИЙХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: ЦБҮАЖ №207.72, ЦБҮАЖ №207.71 Тараасан: 2018.01.02 Дугаар:А/262 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас: 11 207.1.ЗОРИЛГО Зам тээврийн осол, хэргийн мэдээллийг хүлээн авах, бүртгэх, бүрэлдэхүүнийг томилж явуулах, осол, хэргийн газарт үзлэг хийх, нотлох баримтуудыг цуглуулах, бэхжүүлэх үйл ажиллагаатай холбоотой харилцааг зохицуулахад оршино. 207.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ Цагдаагийн байгууллага, алба хаагч нь үйл ажиллагаандаа Монгол Улсын Үндсэн хууль, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хууль, Зөрчлийн тухай хууль, Цагдаагийн албаны тухай хууль, Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хууль, Монгол Улсын Замын хөдөлгөөний дүрэм, Хууль зүйн сайдын 2015 оны А/190 дүгээр тушаалаар баталсан “Замын хөдөлгөөн зохицуулах, хянан шалгах журам”, “Тээврийн хэрэгслийг зөөж шилжүүлэх, түр саатуулах журам” болон бусад холбогдох эрх зүйн актуудыг дагаж мөрдөнө. 207.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог доор дурьдсан утгаар ойлгоно: “Бүрэлдэхүүн” - зам тээврийн осол, хэргийн газарт үзлэг хийлгэхээр томилсон техникийн шинжээч, криминалистикийн шинжээч, мөрдөгч, мэргэжилтэнг. Шаардлагатай үед прокурор, шинжээч эмч нарыг; “А цэг” - явган зорчигч тээврийн хэрэгсэлд мөргүүлсэн, тээврийн хэрэгслүүд мөргөлдсөн, үл хөдлөх зүйл мөргөсөн, зорчих хэсгээс гадагш гарсан мөрийн эхлэл зэрэг осол анх болсон газрыг; “Б цэг” - явган зорчигч тээврийн хэрэгсэлд мөргүүлээд унасан газрыг; “В цэг” – тухайн осол, хэргийн газрын нөхөн, давтан, нэмэлт үзлэг хийх, эсхүл болсон үйл явдлыг сэргээн дүрслэх зорилгоор туршилт хийх зэрэгт тухайн байршлыг тогтооход ашиглах үл хөдлөх цэг. 207.4.ЗАМ ТЭЭВРИЙН ОСЛЫН ТАЛААРХ МЭДЭЭЛЛИЙГ ХҮЛЭЭН АВАХ, МЭДЭГДЭХ 207.4.1.Цагдаагийн байгууллагын эрх бүхий ажилтан зам тээврийн ослын тухай мэдээллийг хүлээн авахдаа Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам код 202-т зааснаас гадна дараахь нөхцөл байдлыг тодруулна: а/мэдээлэл өгсөн цаг, хугацаа; б/мэдээлэгчийн овог нэр, хаяг, утасны дугаар; в/ослын тодорхой байршил; г/холбогдсон тээврийн хэрэгслийн дугаар, марк; д/хохирлын байдал /хүн гэмтсэн, нас барсан, эдийн хохирол/; е/ослын газарт байгаа хүн, тээврийн хэрэгсэл зэрэг мэдээллийг бүртгэлд тэмдэглэх. 207.4.2.Онцгой байдал, эмнэлгийн яаралтай тусламж, прокурор бусад шаардлагатай албадад мэдэгдэх үүргийг жижүүрийн офицер хүлээнэ. 207.4.3.Жижүүрийн ахлах офицер нь осол, хэргийн газарт бүрэлдэхүүнийг яаралтай явуулан шуурхай мэдээллээр хангана. Мөн осол, хэргийн газрыг хамгаалах, эрэн сурвалжлах үйл ажиллагааг зохион байгуулж, хүний амь нас хохирсон, олныг цочроосон болон бусад шаардлагатай тохиолдолд прокурорт заавал мэдэгдэнэ. 207.5.ЗАМ ТЭЭВРИЙН ОСЛЫН ГАЗРЫГ ХАМГААЛАХ АЖИЛЛАГАА 207.5.1.Цагдаагийн алба хаагч зам тээврийн ослын газрыг хамгаалахдаа Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 205-д зааснаас гадна дараахь ажиллагааг хийж гүйцэтгэнэ: а/осол, хэргийн улмаас хүний амь нас, эрүүл, мэндэд хохирол учирсан бол яаралтай түргэн тусламж дуудах буюу эмнэлэгт хүргэх арга хэмжээ авах; б/осол, хэрэг болохыг харсан гэрчүүд байгаа эсэхийг тодруулж тэдний овог нэр, оршин суух хаяг, холбоо барих утасны дугаарыг тэмдэглэн авч хэргийн газрын үзлэг хийхээр ирсэн мөрдөгчид өгөх; 349 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам өгөх; в/осол, хэрэгт холбогдсон жолоочийн бичиг баримтыг шалган үзлэгийн багт хүлээлгэн г/осолд холбогдсон тээврийн хэрэгсэл замын хөдөлгөөнд аюул учруулж болзошгүй тохиолдолд жолооч, гэрч нарыг байлцуулан дугуйнуудын байрлал, оврын хэмжээ, ул мөр, хохирогчийн унасан гэх байрлал, бусад нотлох баримтуудыг цагаан буюу цэнхэр өнгийн будагч бодис, эсхүл шохойгоор тэмдэглэн зорчих хэсгийг чөлөөлөх. 207.6.ЗАМ ТЭЭВРИЙН ОСЛЫН ГАЗАР ҮЗЛЭГ ХИЙХ 207.6.1.Зам тээврийн осол, хэргийн газрын үзлэгийг Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 23.1, 23.3 дугаар зүйлд заасныг удирдлага болгон явуулна. 207.6.2.Бүрэлдэхүүн нь зам тээврийн осол, хэргийн газарт дараахь ажиллагааг хийж гүйцэтгэнэ: а/осол, хэрэг болсон газар орчны байдал, замын нөхцөл, осолд өртсөн хүн, тээврийн хэрэгслийн байрлал, эвдрэл, ул мөр зэргийн ерөнхий байдлыг үндэслэн үзлэгийг хаанаас нь эхлэн явуулах, ул мөр, нотлох баримтыг ямар арга хэлбэрээр бэхжүүлэн авахыг сонгох; б/хэргийн газраас илрүүлсэн ул мөр, нотлох баримт, осолд холбогдол бүхий хохирогч, жолооч, гэрч нарын мэдүүлэг, теле-камерын бичлэг бусад нотлох баримтыг үндэслэн мөрдөгч, техникийн шинжээч, криминалистикийн шинжээч, прокурор нар зөвлөлдөж, осол хэрэг анх болсон цэгийг тогтоож А үсгээр тэмдэглэх ба 2 болон түүнээс дээш тээврийн хэрэгсэл, явган зорчигч өртсөн тохиолдолд цэг тус бүрийг тогтоож А1, А2, А3 гэх зэргээр тэмдэглэх; в/хохирогч унасан цэгийг Б үсгээр тэмдэглэх бөгөөд олон хохирогчтой бол цэг тус бүрийг Б1, Б2, Б3 гэх зэргээр тэмдэглэх; г/осолд холбогдол бүхий эд зүйлс болон бусад нотлох баримтыг 1, 2, 3 гэх зэргээр тоогоор тэмдэглэн уг тэмдэглэгээг тайлбарлаж бичих; д/үл хөдлөх цэгийг В үсгээр тэмдэглэх бөгөөд үл зөөвөрлөгдөх, байнгын, суурин, А цэгт аль болох ойрхон, шаардлагатай тохиолдолд дахин хэмжилт хийхэд мэдэгдэхүйц, танигдахуйц, зүйлийг сонгон авч, энэ тухай тайлбарлан бичих; е/осол, хэрэгт холбогдсон жолооч хэргийн газрыг зориуд орхиж зугтаасан тохиолдолд мөрдөгч хэргийн газрын үзлэг хийж, шуурхай эрэн сурвалжлах ажиллагаа зохион байгуулахад шаардлагатай мэдээллийг ерөнхий жижүүрт мэдээлэх; ж/осол, хэргийн газар унасан, шидэгдсэн эд мөрийн баримтуудыг А цэг рүү холбож хэмжилт хийх. 207.6.3.Мөрдөгч нь ослын газарт бүрэлдэхүүнийг удирдан ажиллахдаа дараахь ажлуудыг биечлэн гүйцэтгэнэ: а/осол, хэрэгт холбогдсон этгээд согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн, мансуурсан, бичиг баримтгүй, насанд хүрээгүй бол түүнийг цагдаагийн хяналтанд байлгах арга хэмжээ авах; б/осол, хэргийн ул мөр, эд зүйлс, бичиг баримт зэрэг бусад шаардлагатай нотлох баримт хураан авах, хадгалах, буцаан олгох ажиллагааг хуульд заасны дагуу гүйцэтгэх; в/осол, хэргийн газрын үзлэг хийж дууссаны дараа осолд холбогдол бүхий тээврийн хэрэгсэл, эд зүйлсийг байрнаас хөдөлгөх зөвшөөрөл өгөх; г/А, Б цэгүүдийг тогтоосон үндэслэл, зам орчны нөхцөл байдал, замын тэмдэг, тэмдэглэлийн талаар үзлэгийн тэмдэглэлд дэлгэрэнгүй тусгах; д/шаардлагатай тохиолдолд нэмэлт хэмжилт хийлгэх, ач холбогдол бүхий бусад нотлох баримтыг бэхжүүлэн авахуулах; е/хохирогч болон цогцсыг холбогдох газар, эмнэлгийн байгууллагад хүргэх үйл ажиллагааг зохион байгуулах; ж/осол хэрэгт холбогдол бүхий эд мөрийн баримт, ул мөрийг дүрс бичлэгийн хэрэгслээр, холбогдох этгээд, хохирогч, гэрч, нарын мэдүүлгийг дуу, дүрс бичлэгийн хэрэгслээр бэхжүүлэн авах, мэдээллийн санд цахим хэлбэрээр бүртгэх. 207.6.4.Техникийн шинжээч нь зам тээврийн ослын газарт дараахь ажиллагааг хийж гүйцэтгэнэ: а/осол, хэрэг болсон газрын зам орчны байдлыг тодорхойлж, бүдүүвч зургийг үйлдэн, хучилтын байдал, цаг агаарын нөлөөллийн талаар тэмдэглэл үйлдэх; б/тээврийн хэрэгслийн мэдэгдэхүйц эвдрэл, дугуйн хий, хурдны хайрцагны хөшүүргийн байрлал, жолооны хүрдний байрлал, салхины шилний үзэгдэлт, гэрэл, гэрэлтүүлэх хэрэгсэл, хянах самбарын заалтыг шалгах ул мөр, өөрчлөлтийг холбогдох жолоочийг байлцуулан нэг бүрчлэн тэмдэглэх; в/осол, хэрэг гарахад техникийн байдлаас шууд нөлөөлсөн байж болох эвдрэл, 350 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам гэмтэл байгаа эсэхийг шалгах /дугуй хагарсан, урагдсан эсэх, тоормозны системийн хий шингэн алдагдсан эсэх, жолооны механизмын хөндлөн татуургууд тасарсан эсэх, хөтлөгч булгарсан, их гэрэл, дохио асдаг эсэх, тоормосны ажиллагаа, хурдны хайрцаг аль шатлал дээрээ байгаа болох, гацсан эсэх, хянах самбарын үзүүлэлт/, тэнхлэг хоорондын зай, жолоочийн суудлын байрлал/; г/хэмжилтийг холбогдох жолооч, хохирогч, гэрч нарыг байлцуулан гүйцэтгэж осол, хэргийн газрын бүдүүвч зургийг энэ журмын хавсралтад заасны дагуу үйлдэн баталгаажуулах. 207.6.5.Криминалистикийн шинжээч нь зам тээврийн осол, хэргийн газарт дараахь ажиллагааг хийж гүйцэтгэнэ: а/осол, хэргийн газрын нөхцөл байдлыг үнэлсний үндсэн дээр нотлох баримтын шаардлага хангахуйц ул мөр, эд зүйлсийн байршил, мөн чанар, ач холбогдлыг харуулсан зургийг ерөнхий болон хэсэгчилсэн байдлаар авах, дүрс бичлэг хийх зэрэг нотлох баримт цуглуулах, бэхжүүлэх ажлыг гүйцэтгэх; б/тээврийн хэрэгслийн мэдэгдэхүйц эвдрэл дугуйн хий, хурдны хайрцагны хөшүүргийн байрлал, жолооны хүрдний байрлал, хянах самбарын заалт, ул мөрийг гэрэл зургийн аргаар бэхжүүлэн авах; в/осол, хэрэгт холбогдсон жолооч, хохирогчийн согтуурал, мансуурлыг тогтоож шалгах ажлыг газар дээр нь зохион байгуулах. Хэрэв хохирогч болон холбогдогчийн цусанд шинжилгээ хийлгэх бол Эрүүл мэндийн сайд, Хууль зүйн сайдын хамтарсан 2016 оны А/138, А/131 дугаар тушаалаар баталсан “Жолооч согтууруулах ундаа, мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодис хэрэглэсэн эсэх журам”-ыг баримтлан ажиллах; г/мөрдөгчийн удирдлага дор хохирогчийн цогцост үзлэг хийх, хохирогч болон цогцсыг холбогдох газар, эмнэлгийн байгууллагад хүргэх үйл ажиллагаанд оролцох; д/осол, хэрэгт холбогдсон жолооч, хохирогчийн гар, хурууны хээг авах, илрүүлэх, бэхжүүлэх; е/осол, хэрэг гарсан зам орчныг цэвэрлүүлэх, хөдөлгөөний ердийн нөхцөл бүрдүүлэх ажилд хамтран оролцох; ж/жолооны хүрднээс гар, хурууны хээ илрүүлэх, бэхжүүлэх. 207.6.6.Үзлэгийн багийн бүрэлдэхүүний жолооч дараахь ажиллагааг хийж гүйцэтгэнэ: а/дуудлага мэдээллийг хүлээн авсан даруй жолооч осол, хэрэг гарсан газрын байршлыг сайтар тодорхойлж, үзлэгийн багийг шаардлагатай тохиолдолд цогцос ачих дамнуур, уут зэргийг авч ослын газарт аюулгүй, шуурхай хүргэх; б/газарт очсон даруй бүрэлдэхүүний үзлэг хийх үеийн аюулгүй байдлыг хангах үүднээс тухайн хэсэг газрыг тойруулан /түмб/ хаалт тавих; в/криминалистикийн шинжээч зураг авах, техникийн шинжээч хэмжилт хийх үед тэдэнд туслах, хохирогч болон цогцсыг холбогдох газар, эмнэлгийн байгууллагад хүргэх үйл ажиллагаанд туслах. 207.7.БУСАД 207.7.1.Осол, хэргийн газрын үзлэгийн тэмдэглэл /ЦБҮАЖ №207.71/-д бүдүүвч зураг заавал үйлдэж хавсаргана. 207.7.2.Осол, хэргийн газрын бүдүүвч зургийг батлагдсан загвар /маягт ЦБҮАЖ №207.72/-ын дагуу үйлдэнэ. 207.7.3.Осол, хэргийг шалгаж шийдвэрлэхэд нотлох баримтаар ашиглах боломжтой эд зүйлс бүрийг дугаар бүхий дүрсээр тэмдэглэж, тайлбар хэсэгт эд зүйлийн нэр, содон шинж тэмдэг, өнгө зэргийг дэлгэрэнгүй бичнэ. 207.7.4.Боломжтой бүх тохиолдолд осол, хэрэгт холбогдсон жолооч болон хохирогчоос болсон явдлын талаар мэдүүлэг авах, дуу-дүрсний бичлэг хийж болно. 207.7.5.Хэсгийн төлөөлөгч нь хүний амь нас хохироогүй зам тээврийн осол, хэргийн газарт ажиллахдаа энэ журамд заасан бүрэлдэхүүний үүргийг гүйцэтгэж болно. 207.7.6.Зөрчил шалган шийдвэрлэх эрх бүхий албан тушаалтан нь хүний амь нас, эрүүл мэнд хохироогүй зөрчлийн шинжтэй зам тээврийн ослыг материалжуулан шалгаж, хялбаршуулсан журмаар шийдвэрлэх, зөрчлийн хэрэг бүртгэлт нээхдээ энэ журмын хавсралтад заасан тэмдэглэгээ, хэвлэмэл маягтыг ашиглана. ---о0о--- 351 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Хавсралт ЦБҮАЖ №207.72 ЗАМ ТЭЭВРИЙН ОСЛЫН БҮДҮҮВЧ ЗУРАГ ҮЙЛДЭХ 1. Зам тээврийн ослын газрын бүдүүвч зургийг үйлдэхийн өмнө осол анх болсон цэг, хохирогч унасан цэг, үл хөдлөх цэгүүд болон тоормосны мөр, дугуйн мөр зэргийг тогтоосон байна. 2. Бүдүүвч зургийг үйлдэх цагдаагийн алба хаагч нь 4-өөс доошгүй өнгийн бал /өвлийн цагт балын харандаа/, үзэг, офицер болон лекал шугам, метр, замын налуу хэмжих багаж, гүн хэмжих хэмжүүр, планшет гэх мэт хэрэгсэлтэй байна. 3. Үл хөдлөх зүйлийг хар өнгөөр, хөдөлгөөнтэй зүйлийг цэнхэр /хөх/ өнгөөр, тоормосны мөр, дугуйн мөрийг ногоон өнгөөр, зайн хэмжээсийг улаан өнгөөр /бүдүүвч зураг дээр бичигдэх тоо болон бичиглэл нь тэмдэглэл бичсэн бал үзэгний өнгөтэй ижил байна/ тэмдэглэнэ. 4. Явган зорчигч, тээврийн хэрэгслийн явсан чигийг бүдүүвч зурагт тэмдэглэнэ. зурах: 5. Зам тээврийн осолд холбогдол бүхий тээврийн хэрэгслийг дараах байдлаар а/ Бүх төрлийн суудлын авто машин б/ Бүх төрлийн жийп авто машин в/ Бүх төрлийн микробус г/ Том оврын автобус д/ Бүх төрлийн ачааны автомашин е/ Бүх төрлийн трактор 352 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ж/ А болон Б цэгийг тэмдэглэх з/ Үл хөдлөх цэг и/ Онхолдсон тээврийн хэрэгсэл к/ Дээш харсан автомашин, хажуулдсан авто машин л/ Мотоцикл м/ Унадаг дугуй н/ Ердийн хөсөг о/ чиргүүл 6. Зам, түүнтэй холбогдох элементүүдийг зурах: а/Хатуу хучилттай замд зорчих хэсгийн захыг тэмдэглэх б/ Шороон замд зорчих хэсгийн захыг тэмдэглэх 353 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам в/ Зорчих хэсгийн зах хоёр талаас цас мөсөөр хучигдсан нарийссаныг тэмдэглэх г/Зорчих хэсгийн дээрхи тэмдэглэл д/ Явган хүний зохицуулдаг гарц е/ Явган хүний зохицуулдаггүй гарц 7. Зорчих хэсэг дээр тоормосны мөр, дугуйн мөр, осолд холбогдол бүхий зорчих хэсгийн эвдрэл, хайсыг тэмдэглэх а/ Тоормосны мөр б/ Дугуйн мөр в/ Зорчих хэсгийн эвдрэл 354 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам г/ Хайс, хашлага д/ Хашаа М.Бенз маркийн автомашин BMW маркын автомашины явсан чиг ----оОо---- 355 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Хавсралт ЦБҮАЖ №207.71 Зам тээврийн осол дээр тогтоосон акт ........ оны ......-р сарын .......-ны өдөр ............................... /аймаг, хот, дүүрэг/ ...................................................................................................................................... .......................................................................... замын цагдаагийн зохицуулагч би мөрдөгч ................................................................шинжээч...................................................................-ыг оролц уулан......................................................................................................................................................... ..........................................байлцуулж.................................................аймаг, хот ................................... ............................................................................сум, баг, дүүргийн нутаг ............................................... ............................................................................................гудамж замд гарсан хэрэг дээр ............оны ......-р сарын .......-ны өдрийн ..............-ний ........... цаг ........... минутанд дуудлага авч, ........... цаг ........... минутанд үзлэг хийхэд уг хэрэг ...................................... хэлбэрээр /онхолдох, мөргөлдөх г.м/ гарчээ. .............. оны ......-р сарын .......-ны өдрийн ................ цаг ................. минутанд хэрэг гарсан нь үзлэгээр тогтоогдов. Тээврийн хэрэгслийн тухай тодорхойлолт Марк Улсын дугаар Албан байгууллага Хурд Осол гарах үеийн Техникийн байдал Жолоочийн тодорхойлолт Гэрчийн тодорхойлолт Дүгнэлтээр Тоормозны мөрийн Хэмжээ /м/ Тээврийн хэрэгслийн ачааны жин, зорчигчийн тоо, замын хуудасны тодорхойлолт Тээврийн хэрэгсэлд учирсан эвдрэлийг тодорхой бичих 356 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ХОЛБОГДОГЧ ЖОЛООЧИЙН БИЕИЙН БАЙЦААЛТ Овог нэр Регистрийн дугаар, хүйс Боловсрол, мэргэжил, эрхэлсэн ажил Жолоочийн үнэмлэхний № Хүчинтэй эсэх Хэдэн онд ямар курсээр жолооч болсон Үндсэн захиргаа, одоогийн хаяг Биеийн байдал /согтуу, хэт ядарсан, өвчтэй г.м/ ямар байсан, хэдэн цаг ажилласан ГЭМТЭГСДИЙН ТУХАЙ ТЭМДЭГЛЭЛ № Овог нэр Нас, хүйс Ажил ба гэрийн хаяг /Харилцах утас/ Хохирсон байдал Ямар эмнэлэгт хүргэгдсэн ГЭРЧИЙН ТУХАЙ ТЭМДЭГЛЭЛ № Овог нэр Регистрийн дугаар Ажлын хаяг, утас 357 Оршин суугаа хаяг, утас Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ОСОЛ, ХЭРЭГ ГАРСАН ГАЗАР ХИЙСЭН ХЭМЖИЛТИЙН БҮДҮҮВЧ Бүдүүвчийг үйлдсэн: .................................................. Бүдүүвчтэй танилцсан: ........................................ Байлцсан: .................................................. ОСОЛ ГАРСАН ЗАМЫН БАЙДАЛ: /Тохирохыг доогуур нь зур/ -асфальт -бетон -сайжруулсан - шороон -хайрган - хөрс Шулуун тэгш -Уруу -Өгсүүр -Налуу, шулуун -Уруу -Өгсүүр Тахир, тэгш -налуу -уруу -өгсүүр уул, жалга, гол, цастай Хуурай Нойтон Чийгтэй Шавартай Мөстэй Цастай Халтиргаатай -Уулзвар дээр -зохицуулагддаг -зохицууллагддаггүй -явган хүний гарцтай -автобус, троллейбусны зогсоол бүхий -төмөр замын гарамтай -гүүр, тунельд -талбай -суурингийн гаднах -суурингийн доторх -хорооллын доторх -нийтийн хэрэгцээний зам биш Үзэгдэх орчин: -чөлөөтэй, -хязгаар-лагдмал -хангалт-гүй Зорчих хэсэг: -гэрэлтүү-лэгтэй -гэрэлтүү-лэггүй -хангалт-гүй 358 -тогтуун -бүрхэг -бороотой - цастай -аадар бороотой -цасан шуургатай -манантай -салхитай -нэг чигийн хөдөлгөөнтэй -эсрэг хөдөлгөөнтэй -тусгаарлах зурвастай -тусгаарлах зурвасгүй Эгнээний тоо 1 2 3 4 5 6 7 8 -Явган хүний замтай -явган хүний замгүй -хашлагатай -хашлагагүй -хайстай -хайсгүй Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ДҮГНЭЛТ: (МОНГОЛ УЛСЫН ЗАМЫН ХӨДӨЛГӨӨНИЙ ХУУЛЬ ДҮРМИЙН ЯМАР ЗААЛТЫГ ХЭН ХЭРХЭН ЗӨРЧСӨНӨӨС ШАЛТГААЛЖ УУЛ ОСОЛ ГАРСНЫГ ТОДОРХОЙ БИЧИХ) Тусгай тэмдэглэл: .................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... гэж үзэж актыг тогтоов. АКТЫГ ТОГТООСОН : АКТЫГ УНШИЖ ЗӨВШӨӨРСӨН: БАЙЦААГЧ ЖОЛООЧ: ОРОЛЦСОН: 1.................................... 1. ..................................... 2. ................................... 2. ..................................... 3. ................................... 3. ..................................... БАЙЛЦСАН ТУСГАЙ ТЭМДЭГДЭЛ: .................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................. ---о0о--- 359 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 208.АГААРЫН ХӨЛГИЙН ОСЛЫН ГАЗРЫГ ХАМГААЛАХ, ҮЗЛЭГ ХИЙХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар: А/262 Хуудас:7 208.1.ЗОРИЛГО Агаарын хөлгийн осол, сүйрлийн үед цагдаагийн алба хаагчдаас осол, сүйрлийн газрыг болон иргэдийн амь нас, эд хөрөнгийг хамгаалах, хойшлуулшгүй ажиллагаа явуулах, хэргийн газрын үзлэг хийх журам, гүйцэтгэх үүргийг тогтоохтой холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 208.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ Энэ журмыг цагдаагийн байгууллагын хэмжээнд мөрдөх бөгөөд цагдаагийн байгууллага нь агаарын хөлгийн осол, сүйрлийн үед хэрхэн ажиллах талаар холбогдох байгууллагуудын чиг үүргийг нарийн тодорхойлсон харилцан ойлголцлын санамж бичиг, гэрээг байгуулан осол сүйрлийн газарт авран хамгаалах, осол сүйрлийн газрыг хамгаалалтад авах, үзлэг хийх ажиллагааг зохион байгуулна. 208.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурьдсан утгаар ойлгоно: “Агаарын хөлөг” - агаарын өгсөх урсгалын нөлөөллөөр бус, өөрөө агаартай харилцан үйлчилсний хүчинд агаарт тогтож, хөдөлгөөн хийх аливаа төхөөрөмж; “Улсын агаарын хөлөг” - цэрэг, цагдаа, онцгой байдлын алба, гааль болон төрийн бусад чиг үүргийг хэрэгжүүлэх байгууллагын агаарын хөлөг; “Агаарын хөлгийн осол” - агаарын хөлгийн сүйрлээс бусад, нислэгийн аюулгүй байдалд нөлөөлж болох, агаарын хөлгийн ашиглалтын явцад агаарын хөлөг эвдэрч гэмтсэн, түүнчлэн нисэх багийн гишүүд, зорчигчид бэртэл гэмтэл авсан, эсхүл аваагүй үйл явдал. Агаарын хөлгийн ослыг нислэгийн буюу газрын гэж ангилна; “Нислэгийн осол” - нисэх багийн нислэгийн үүрэг гүйцэтгэх байх явцад агаарын хөлөгт эвдрэл гэмтэл гарсан, хөлгийн бүхээгт байгаа хүмүүсийн амь насанд аюул учирсан үйл явдал; “Газрын осол” - нислэг үйлдэхээс өмнө буюу нислэг үйлдсэний дараа аэродром /талбай/ дээр болсон үйл явдал; “Эвдрэл гэмтэл” - нисэх багийн гишүүд, зорчигчдын амь нас эрсдээгүй, агаарын хөлөг эвдэрч гэмтсэн боловч түүнийг сэргээн засварлах боломжтой осол; “Ноцтой зөрчил” - ослын нөхцөл байдалд хүргэж болзошгүй зөрчил; “Агаарын хөлгийн сүйрэл” - агаарын хөлгийн эвдрэл, гэмтлийн үед нисэх багийн гишүүд эсвэл зорчигчдоос амь нас эрсдсэн, түүнчлэн хүндээр гэмтсэн, хүндээр гэмтэгсэд 10 хоногийн дотор нас барсан болон агаарын хөлгийн эвдрэл гэмтлийг сэргээн засварлах боломжгүй болсон үйл явдал; “Онцгой байдал” - нисэх буудалд, нисэх буудлын гадна, хээр тохиолдсон агаарын хөлгийн осол сүйрлийн үе; “Нисэх буудалд тохиолдсон агаарын хөлгийн осол, сүйрэл” - нисэх онгоцны буудлын эзэмшил газарт үүссэн агаарын хөлгийн осол, сүйрэл; “Нисэх буудлын гадна тохиолдсон агаарын хөлгийн осол, сүйрэл” - нисэх буудлын хамгаалалтын хашааны гадна аэродромын хяналтын цэгээс 8 км-ийн радиуст гарсан агаарын хөлгийн осол сүйрэл; “Хээр тохиолдсон агаарын хөлгийн осол, сүйрэл” - нисэх буудалд болон нисэх буудлын гадна тохиолдсон осол сүйрлийн бүсээс гадна гарсан агаарын хөлгийн осол сүйрэл; “Шинжлэн шалгах ажиллагаа” - ЗТЯ, ЗХЖШ-ын Нислэг техникийн осол зөрчлийг шинжлэн шалгах албаны осол зөрчлийн шалтгааныг тогтоох зорилгоор газар, орон дээр үзлэг, шалгалт, туршилт, шинжилгээ хийх, мэдээ, мэдээлэл цуглуулах, дүгнэлт гаргах, аюулгүй ажиллагааны зөвлөмж боловсруулах, гаргах болон мэдээллийн сан бүрдүүлэх цогц үйл ажиллагаа; “Осол, сүйрлийн урьдчилсан нөхцөл” - нислэгийн бэлтгэл, зохион байгуулалт, хангалтын үеийн зөрчил дутагдлууд, түүнчлэн үүрэг гүйцэтгэх явцад нислэгийн аюулгүй байдалд хүндрэл учруулхуйц, нисэх багийн хувьд урьдчилан тохироогүй бусад нөхцөл байдал үүсэх; “Алдаатай үйлдэл” - хүний санаатай бус үйлдлээр нислэгийг төвөгтэй болгосон, түүнийг 360 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам тасалдуулсан, эсвэл хүсээгүй үр дүнд хүргэсэн мэргэжлийн үйл ажиллагаатай холбогдсон алдаа; “Агаарын хөлгийн эзэмшигч” - агаарын хөлөг ашиглан үйлдвэрлэл болон үйл ажиллагаа явуулдаг хувь хүн байгууллага, эсвэл хамтарсан байгууллагa; “Бодит хяналтын төхөөрөмж” - агаарын хөлөгт болон газрын суурин байгууламжид тусгайлан суурилуулсан, нислэгийн осол зөрчил гаргасан үед мэдээллийг нь авч ашиглаж болох бүх төрлийн бичлэг хийгч төхөөрөмж; “Бичлэгийн мэдээллийг унших төхөөрөмж” - бодит хяналтын төхөөрөмжийн бичлэгийг хуулж авах, түүнийг тайлж унших, шаардлагатай үед тодорхой мэдээллийг сонгох, компьютер ба тусгай програм хангамжийг ашиглан мэдээллийг график, тоо, зурган хэлбэрээр харуулах, зарим тохиолдолд үйл явдлыг дүрсээр сэргээн босгож үзүүлж болох төхөөрөмж; “Ангилах” - бэртэж гэмтэгсдийг тэдний гэмтлийн төрлөөр ялгах; “Ангилах талбай” - ангилах үйл ажиллагаа явагдах газрыг; “Ангилах хаяг” - өвчтөний бэртлийн зэрэг төрлөөр нь ангилан тэмдэглэсэн зүүлт; “Гадаад хамгаалалтын бүс” - онцгой байдлын үеийн үйл ажиллагааг үр дүнтэй явуулах нөхцлийг бүрдүүлэх зорилгоор дотоод хамгаалалтын бүсийн гадуурх талбай; “Дотоод хамгаалалтын бүс” - онцгой байдлын үед зааварлах, зохицуулах, хянах, холбоо тогтоох зэрэг үйл ажиллагааг сайжруулах зорилгоор хамгаалалтад авсан талбай. Энэ талбай нь онцгой байдлын үед ажиллах хүмүүс болон тээврийн хэрэгслүүдийг орж гарах чөлөөт гарцтай байна; “Галын ахлах удирдагч” - гал унтраах үйл ажиллагааг удирдахаар тухайн байгууллагаас томилогдсон албан тушаалтан; “Гал унтраах, авран хамгаалах” - онцгой байдлын үед нисэх буудлын гал унтраах авран хамгаалах албанаас хамгаалах үйлчилгээ; “Онцгой байдлын үед ажиллах журам” - нисэх буудлын хязгаар газар болон түүний ойр орчимд гарсан онцгой байдлын үед холбогдох алба, байгууллагуудын үйлдэл, үйл ажиллагааг жагсаасан баримт; “Онцгой байдлын дасгал сургуулилт” - онцгой байдалд ажиллах журмын ашиглалтыг сайжруулах зорилгоор журмыг шалгах, журмын дагуу гүйцэтгэх үйл явдлыг; “Онцгой байдлын бүрэн хэмжээний үзүүлэх сургуулилт” - онцгой байдлын үед ашиглагдах бүх нөөцүүдийг хамарсан сургуулилтыг; “Онцгой байдлын зохицуулах төв” - онцгой байдлын үед авч хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааг зохицуулах газар /өрөө/. Онцгой байдлыг зохицуулах төв нь нисэх буудлын захирал, АБХА, ГУАХА, ЦБ холбогдох агаарын хөлгийг эзэмшигч агаарын тээврийн компаний эрх бүхий төлөөлөгчдөөс бүрддэг. Энэ төв нь онцгой байдал үүссэн үед нисэх буудлын бүхий л үйл ажиллагааг зохицуулах зангилаа цэг мөн; “Онцгой байдлын талбарын захирагч” - холбогдох анги, байгууллагуудаас хэргийн талбарт хэрэгжүүлж буй бүх үйл ажиллагааг хянах удирдан зохицуулах үүрэг бүхий ажилтан; “Ослын түгшүүр” - онцгой нөхцөл байдлыг холбогдох алба, байгууллагуудад зарлах систем; “Сувилах талбай” - нэрвэгсдэд эмнэлгийн анхны тусламж үзүүлэх газар-талбайг; “Торлосон зураг” - тухайн бүсийн аливаа цэгт хүрэх үйл ажиллагааг хялбарчлах зорилгоор тухайн бүсийн газрын зургийг торлож, үсэг тоогоор тэмдэглэсэн зургийг; “Удирдлагын хөдөлгөөнт штаб” - онцгой байдлын талбарын захирагч байрлаж зааварчилгаа, зохицуулалт, хяналт, холбоо тогтоох үйл ажиллагааг төвлөрүүлэн гүйцэтгэх тээврийн хэрэгсэлд байрласан байр. Штабыг онцгой байдлын талбарын захирагчийн заавраар байгуулна. Талбарын захирагч нь холбогдох бусад байгууллагуудын ахлах ажилтнуудын зөвлөснөөр удирдлагын хөдөлгөөнт штабын байрлалыг сонгоно. УХШ нь хэргийн талбарыг ОБЗТ-тэй шууд холбох үүрэгтэй, мэдээллээр хангаж шаардлага гарвал нэмэлт хүч ирүүлэхийг хүснэ; “Урдаас товлосон зорчигчдыг байрлуулах газар” - бага гэмтэлтэй болон бэртэлгүй зорчигчдыг хүлээлгэх газрыг; “Уулзах цэг” - онцгой байдлын үйл ажиллагааг явуулах бүх ажилчид болон автомашинууд цугларах урьдаас товлосон цэгийг. Тэндээс цугларах цэг болон эсвэл онцгой байдлын талбар руу очих зааварчилга авна; “Хамтран ажиллах гэрээ” - онцгой байдлын үед ажиллах байгууллагуудтай байгуулсан гэрээг; “Хаяглах” - нэрвэгсдэд эмнэлгийн анхны тусламж үзүүлэхийн тулд гурван төрлөөр 1-маш яаралтай, 2-яаралтай, 3-онц бэртэлгүй буюу бэртэлгүй буюу нас барагсад гэж хаяг зүүх арга; “Хориотой бүс” - зохих зөвшөөрөлгүй хүн автомашин орохыг хориглосон бүсийг; 361 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам “Онцгой байдлын талбарын захирагч” - онцгой байдлын үе дэх үйл ажиллагааг онцгой байдлын талбарт зохицуулах үүрэгтэй, энэхүү журмын дагуу томилогдсон хариуцлагатай ахлах ажилтныг; “Цугларах бүс” - онцгой байдлын үед ажиллах хүмүүс болон техник хэрэгслийг ажлын бэлэн байдалд төвлөрүүлж байрлуулах талбайг; “Цуглуулах талбай” - хүнд бэртсэн гэмтсэн хүмүүсийг эхэлж цуглуулах газрыг; “Эрэн хайх авран туслах зохицуулах төв” - эрэн хайх, авран туслах үйл ажиллагааг зохих түвшинд зохион байгуулахад тус дөхөм үзүүлэх болон өөрийн хариуцсан эрэн хайх, авран туслах үйл ажиллагааны бүсэд эрэн хайх авран туслах үйл ажиллагааг зохицуулах үүрэг бүхий байгууллагыг нэрлэнэ; “Эмнэлгийн тусламж” - бэртэж гэмтсэн зорчигчдыг ангилах, анхны тусламж үзүүлэх, тэдний биеийн байдлыг тогтворжуулах зохих эмнэлгүүд рүү тээвэрлэх үйл ажиллагааг; “Эмнэлгийн тээвэрлэх талбай” - онцгой байдалд нэрвэгсдийг цаашид эмнэлгийн байгууллагууд руу тээвэрлэх зорилгоор цуглуулах талбайг. 208.4.МЭДЭЭЛЛИЙГ ХҮЛЭЭН АВАХ, МЭДЭГДЭХ 208.4.1.Онцгой байдлын шинж чанараас хамаарч нислэгийн хөдөлгөөний алба, эмнэлгийн хэсэг, гал унтраах авран хамгаалах алба, аюулгүй байдал хамгаалалтын алба, нисэх буудлын үйлдвэрлэлийн ахлах зохицуулагч, агаарын тээврийн компани зэрэг нь цагдаагийн байгууллагад мэдээллийг өгөх, дамжуулах гол эх сурвалж болно. Онцгой байдлын мэдээлэл нь дор дурьдсан эх сурвалжуудаас ирж болно: а/агаарын хөлгөөс; б/нислэгийн хөдөлгөөний албанаас; в/гал унтраах, авран хамгаалах албанаас; г/нисэх буудлын аюулгүй байдал хамгаалалтын албанаас; д/агаарын хөлгийг эзэмшигч байгууллагаас; е/нисэх буудалд үйл ажиллагаа явуулж буй байгууллагаас. 208.4.2.Цагдаагийн байгууллагын шуурхай удирдлагын зохицуулагч агаарын хөлгийн осол, сүйрэл гарсан тухай мэдээлэл авмагц цагдаагийн төв байгууллагын удирдлага, Эрүүгийн цагдаагийн алба, Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба, Мөрдөн байцаах албаны даргад мэдэгдэх үүрэгтэй. Уг мэдээлэлд: а/агаарын хөлгийн төрөл, харьяалал, бүртгэлийн тэмдэглэл; б/агаарын хөлгийн өмчлөгч ба тээвэрлэгчийн нэр; в/агаарын хөлгийн дарга, экипажийн нэрс; г/осол, сүйрэл болсон огноо ба цаг; д/осол, сүйрлийн хэлбэр /агаарын хөлөг сүйрсэн, агаарын хөлөгт гал гарсан, агаарын хөлөг буух үед хүндрэл учирсан гэх мэт/; е/агаарын хөлөг хөөрөлт эсвэл суулт үйлдэж байсан эсэх; ж/агаарын хөлгийн хөөрөлтийн сүүлчийн цэг ба очих ёстой цэг; з/агаарын хөлгийн осол, сүйрэлд орсон газрын байрлал; и/агаарын хөлөгт сууж явсан хүний тоо, осолдсон хүний тоо, хүнд бэртэж гэмтсэн хүний тоо, нэрс; к/ослын шинж чанар, цаг агаар ба агаарын хөлгийн гэмтлийн хэмжээ мэдэгдэж байгаа байдлаар; л/агаарын хөлөгт тээвэрлэж явсан тэсрэх бодис, цацраг идэвхт бодис болон бусад аюултай зүйлүүдийн тодорхойлолт; м/агаарын хөлөгт байгаа шатахууны хэмжээ, хэрэв мэдээлэл олох боломжтой бол; н/аюултай ачаа байгаа эсэх. 208.4.3.Мэдээллийг хүлээн авсан болон дамжуулсан талаар ерөнхий зохицуулагч тэмдэглэл үйлдэнэ. 208.5.АВРАХ АЖИЛЛАГАА 208.5.1.Агаарын хөлгийн осол сүйрлийн газарт эхлэн очсон цагдаагийн алба хаагчийн нэн тэргүүн амьд үлдэгсдийг аврах, туслах, боломжийн хирээр өмч хөрөнгийг хамгаалах ажиллагаа явуулна. 208.5.2.Онцгой байдлын талбарт эхлэн очсон цагдаагийн алба хаагч галын аюулын эрсдэлийг тооцож, агаарын хөлгийн бүхээгээс хүмүүсийг аль болох хурдан гаргана. 208.5.3.Цагдаагийн алба хаагч нь хүмүүсийг аюулын голомтоос зайлуулах, хохирогчдыг 362 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам аварч цаашид учирч болох аюулыг зайлуулах, хор хохирлыг багасгахын тулд агаарын хөлгийн эд ангиудыг салгах, хөдөлгөх зэрэг идэвхтэй үйлдлийг гүйцэтгэж болох бөгөөд энэ тухай тэмдэглэл үйлдэнэ. 208.5.4.Цагдаагийн алба хаагч аливаа аюултай ачааг таньж тусгаарлаж, осол сүйрэлд нэрвэгдсэн агаарын хөлгийн зорчигчдыг нүүлгэн шилжүүлэхээс өмнө галын аюулын эрсдэлийг тооцож, аюулгүй орчныг бүрдүүлэх ба бэртэж гэмтсэн зорчигчид, нисэх багийн гишүүдийг аюулгүй газар руу нүүлгэн шилжүүлэх, тээвэрлэхэд туслалцаа үзүүлнэ. 208.5.5.Агаарын хөлөгт нэвтрэн орох шаардлага гарвал хамгийн аюулгүй, шуурхай аргуудыг хэрэглэнэ. 208.5.6.Бэртэж гэмтсэн хүмүүсийн орчныг аюулгүй болгож, тусгай бүс рүү яаралтай нүүлгэн шилжүүлнэ. Гал унтраах, аврах албаны ажилтнуудаас бэртэж гэмтсэн хүмүүс, амь үрэгдэгсдийн цогцос болон цогцсын хэсгийг эрэн хайх ажиллагаанд туслалцаа авч болно. 208.5.7.Энэ зүйлийн 208.5.6-д заасан ажиллагаа нь гал унтраах, аврах албаны ажилтнуудын үндсэн үүрэг байдаг тул цагдаагийн алба хаагч зөвхөн онцгой байдлын талбарт эхлэн очсон тохиолдолд хийж гүйцэтгэж, гүйцэтгэсэн ажиллагаа, тухайн газраас хөдөлгөсөн зүйл, хаагуур явсан талаар илтгэх хуудас бичиж хэргийн газрын үзлэгийг удирдаж байгаа алба хаагчид өгнө. 208.5.8.Цагдаагийн алба хаагч нь онцгой байдлын талбар, мөрдөн байцаах, шинжлэн шалгах ажиллагаанд эд мөрийн баримт болгон ашиглах бүх зүйлсийг хамгаалах арга хэмжээг эн тэргүүнд авч хэрэгжүүлэх үндсэн үүрэгтэй. 208.5.9.Цагдаагийн алба хаагч нь аврах, гал унтраах, эмнэлгийн яаралтай тусламж үзүүлэх ажилтнуудыг ослын газарт саадгүй нэвтрүүлж, гэмтэж бэртэгсдийг зөөвөрлөх, тээвэрлэх ажиллагааг шуурхай явуулахад дэмжлэг үзүүлнэ. 208.5.10.Цагдаагийн байгууллага нь дотоод, гадаад хамгаалалтын бүсийг байгуулж, онцгой байдлын талбарт нэвтрэх тээврийн хэрэгсэл, хүмүүст хяналт тавина. 208.5.11.Аврах ажиллагааны үед боломжтой бол осол сүйрлийн улмаас нас барсан хүмүүсийн цогцсыг тэдгээрийн байрлал, байдлын талаар тэмдэглэл хөтлөн фото зураг авч, тэдний ослын үлдэгдэл доторх байрлалын зургийг гаргах хүртэл олдсон газар нь байлгана. Хэрвээ цогцсуудыг ослын үлдэгдлийн гадна талаас олсон бол тэдгээрийн байрлалыг таних дугаар бүхий тэмдгээр тэмдэглэнэ. Энэ мэдээллийг нягт нямбай хөтлөх нь цогцсуудыг танихад маш чухал бөгөөд энэ нь осол, сүйрлийг мөрдөн шалгах, шалтгаан нөхцлийг тогтоох ажиллагаанд тус болно. 208.5.12.Осол сүйрлийн шинж байдал, аврах ажиллагааны цар хүрээнээс хамаарч нэмэлт хүч, хэрэгсэл шаардлагатай байгааг шуурхай удирдлагын албанд нэн даруй мэдэгдэнэ. 208.6.ОСОЛ СҮЙРЛИЙН ГАЗРЫГ ХАМГААЛАХ АЖИЛЛАГАА 208.6.1.Агаарын хөлгийн осол, сүйрлийн газрыг хамгаалахдаа ЦБҮАЖ-ын 205-д заасныг баримтлахаас гадна энэ журамд заасан ажиллагааг явуулна. 208.6.2.Мэдээлэл шуурхай удирдлагын алба, цагдаагийн алба хаагч нь осол сүйрлийн талаар мэдээ авсан даруй осол сүйрлийн газрыг хамгаалалтад авах ажлыг зохион байгуулна. 208.6.3.Осол сүйрлийн газар цугларсан иргэдийг хамгаалалтын бүсээс гаргах, хэв журам сахиулах, иргэд, зорчигчдын эд хөрөнгө, ачаа, тээшний бүрэн бүтэн байдлыг хангах, агаарын хөлгийн эд анги, тоног хэрэгслүүдийг хөндүүлэхгүй байх зэргээр ослын шалтгааныг тогтооход шаардлагатай мөр, эд мөрийн баримтыг хяналтандаа байлгах нөхцлийг хангана. 208.6.4.Хамгаалалтад ажиллаж байгаа алба хаагч нь осол, сүйрлийн үлдэгдлийн аюулаас олон нийтийг хамгаалах, ослын үлдэгдлийг /цогцсууд ба агаарын хөлөг доторх зүйлүүд/ оролдохоос сэргийлэх, өмч хөрөнгийг хамгаалах, ослын газарт зөвхөн агаарын хөлгийн осол сүйрлийг мөрдөн шалгах, шинжлэн шалгах эрх бүхий байгууллагын зөвшөөрсөн хүмүүсийг нэвтрүүлэх ба боломжтой нөхцөлд агаарын хөлгийн газар дээр гаргасан мөрийг хамгаалж хадгалах үүрэгтэй. 208.6.5.Гэмтэж бэртэгсдийг ослын бүсээс гаргаж, эмнэлгийн ажилтанд хүлээлгэн өгөх, эсхүл эмнэлэгт хүргэх, үзлэгийг хийж дуустал хэргийн газрыг хамгаална. 208.6.6.Хэргийн газрын үзлэг хийж буй мөрдөгч, шинжээч ослын газраас эд мөрийн баримтыг хангалттай цуглуулсан гэж үзэх хүртэл ослын үлдэгдлийг хамгаалалтад байлгах ёстой. Хамгаалалтыг зохион байгуулж буй цагдаагийн алба хаагч нь байдлыг тогтмол шалгаж, шаардлагатай бол харуул хамгаалалтын хүчийг нэмэгдүүлнэ. 208.6.7.Хамгаалалтыг зохион байгуулж буй цагдаагийн алба хаагч нь осол сүйрлийн үлдэгдэл үрэгдэж алга болохоос хамгаалж, ослын газрыг тойруулан олс, хамгаалалтын тууз татах замаар үр дүнтэй хамгаалалтыг хэрэгжүүлэхэд анхаарна. Ослын үлдэгдлийн тархалтын сунац нь урт, өргөн бол хамгаалалтын ажилд нэмэгдэл хүчийг татан оролцуулж болно. 208.6.8.Агаарын хөлөг нь цацраг идэвхт бодис, тэсрэх материал, зэр зэвсэг, идэмхий шингэн, 363 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам шингэн юм уу хатуу хор, бактери зэрэг аюултай бараа тээвэрлэж явсан талаарх сэжиг таамаг байгаа үед цагдаагийн алба хаагчдыг хамгаалах тусгай хэрэгслээр хангах, ослын үлдэгдлээс аюулгүй зайд байрлуулах зэргээр урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээг авах ёстой. Аюултай байж болох бүсүүдэд тэдгээрийн аюулын хэмжээг мэргэжилтнүүд үнэлэх хүртэл таних тэмдэг тавих шаардлагатай. 208.6.9.Мөрдөгч, шинжлэн шалгах багийн ахлах шинжлэн шалгагч нь ослын газрын хамгаалалтын үүрэг гүйцэтгэж байгаа цагдаагийн алба хаагчдад онцгой байдлын талбарт нэвтрэх зөвшөөрөл бүхий хүмүүсийн зохих таних тэмдгийн талаар урьдчилан тодорхой зааварчилга өгнө. Томоохон шинжлэн шалгах ажиллагааны үед холбогдох хүмүүст энгэрийн тэмдэг юм уу, ямар нэг төрлийн нэвтрэх үнэмлэх, бугуйн таних тэмдэг, тусгай хүрэм өгөх замаар шийднэ. 208.6.10.Цагдаагийн алба хаагч нь орон нутгийн оршин суугчидтай холбоотой ажиллаж, осол сүйрлийн үлдэгдлийн хол шидэгдсэн хэсгүүдийг олж тогтооход туслалцаа авна. Ойр орчинд амьдардаг хүмүүсийг агаарын хөлгийн осол сүйрлийн үлдэгдлийг илрүүлсэн бол тэдгээр хэсгүүдийг хөдөлгөхгүй байх, хаанаас олсон нь мөрдөн шалгах, шинжлэх шалгах ажиллагаанд чухал болохыг тэдэнд ойлгуулах шаардлагатай. Зарим тохиолдолд иргэд ослын үлдэгдлийн хол тарсан хэсгүүдийг цуглуулж үндсэн үлдэгдлийн дэргэд овоолж тавих, дурсгалын зүйл цуглуулагчид авч явах тохиолдол гардгийг анхаарч ажиллах хэрэгтэй. 208.7.ОСОЛ, СҮЙРЛИЙН ХЭРГИЙН ГАЗАР ҮЗЛЭГ ХИЙХ 208.7.1.Хэргийн газрын үзлэгийг эхлэхийн өмнө ослын бүсэд цацрагийн идэвхжил бий болсон эсэх, хорт хийн болон галын аюулын нөлөөлөл буурсан эсэхийг мэргэжилтнээр зориулалтын техник хэрэгслийн тусламжтайгаар тогтоолгох ёстой. 208.7.2.Агаарын хөлгийн ослын хэргийн газрын үзлэгийг цагдаагийн байгууллагын мөрдөгч Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хууль, түүнд нийцүүлэн Улсын ерөнхий прокурорын баталсан “Мөрдөн шалгах ажиллагаанд тавих прокурорын хяналтын ажлын аргачилсан заавар”ыг удирдлага болгон явуулна. 208.7.3.Осол хэргийн газар дээр хэд хэдэн ажлын хэсгийн бүрэлдэхүүн ажиллаж болно. 208.7.4.Үзлэг хийхэд уг хэрэгт хувийн сонирхолгүй нислэг техникийн ажилтныг мэргэжилтнээр татан оролцуулна. 208.7.5.Ослын хэргийн газрын үзлэг хийхэд байлцуулах хөндлөнгийн гэрчийг сонгохдоо нас, сэтгэл зүйн байдлыг онцгой анхаарах бөгөөд хөндлөнгийн гэрч байлцуулах боломжгүй тохиолдолд үзлэгийг түүний оролцоогүйгээр явуулж, явц үр дүнг фото зураг, дүрс бичлэгээр бэхжүүлнэ. 208.7.6.Үзлэгийг хийхдээ хэргийн газрын үзлэгийн тактикийн зөвлөмжүүдийг бүрэн ханган ажиллана. 208.8.БЭЛЭН БАЙДЛЫГ ХАНГАХ 208.8.1.Онцгой байдлын зохицуулах төв болон Удирдлагын хөдөлгөөнт штабд цагдаагийн байгууллагаас осол, сүйрлийн хэргийн талаар болон мөрдөн шалгах ажлын зохих туршлагатай удирдах албан тушаалтныг томилж, ажиллуулна. Ийм алба хаагчийг урьдчилан зохих сургалтад хамруулсан байвал зохино. 208.8.2.Онцгой байдлын талбарт үзлэг хийх алба хаагчид нь хэргийн газрын үзлэгийн иж бүрэн хэрэгсэл ба хувийн эд зүйлсийг ослын газар цаг алдалгүйгээр авч явна. 208.8.3.Шаардлагатай тохиолдолд үзлэг хийх болон хамгаалалтад ажиллах алба хаагчдад татрангийн эсрэг ийлдэс ба гепатитын дархлааны тарилга хийх, цусаар дамждаг өвчин үүсгэгч вирус гэх мэт биологийн аюулаас хамгаалах арга хэмжээг цагдаагийн төв байгууллага авна. 208.8.4.Осол, сүйрэл нь нисэх буудал, уулан дунд, намаг, битүү модтой газар, цөл гээд ямар ч газар болох боломжтой. Алс хязгаарт тохиолдсон ослын газарт очиход хүндрэл учрах нь элбэг байдаг учраас алба хаагчид нь бие бялдрын хувьд бэлтгэгдсэн байхаас гадна ажлын хэрэгслэл, хувцсыг газар орон ба цаг агаарт тохируулж сонгох шаардлагатай. 208.8.5.Цагдаагийн төв байгууллага нь тохиолдож болох нөхцөл байдлаас хамгаалах зориулалттай гутал, салхи, ус нэвтэрдэггүй хүрэм, өмд, малгай, нарны тос, нүд гялбахаас сэргийлэх шил, шавьж үргээгч зэрэг хамгаалалтын хэрэгслээр хангах арга хэмжээг авна. 208.8.6.Осол сүйрлийн газарт очихын өмнө алба хаагчид нь газар нутагтаа тохируулан шаардлагатай зүйлс ба хэрэгслийг /хүнс, ус, анхны тусламжийн хэрэгсэл, хээрийн сууц, харилцаа холбооны хэрэгсэл гэх мэт/ бэлдэх ба зэлүүд юм уу хүнд нөхцөлтэй газар явах бол чадварлаг газарчтай байна. Мөн тусгай төхөөрөмж /цасны чарга, цана гэх мэт/ шаардагдах эсэхийг урьдчилан анхаарна. 364 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 208.9.ОЛОН НИЙТТЭЙ ХАРИЛЦАХ АЖИЛТНЫ ГҮЙЦЭТГЭХ ҮҮРЭГ 208.9.1.Цагдаагийн байгууллагын олон нийттэй харилцах алба хаагч нь дор дурдсан үүргийг гүйцэтгэнэ: а/хэргийн газарт ажилласан удирдах алба хаагч, эсхүл түүний эрх олгосон алба хаагчаас хэвлэл, мэдээллийн байгууллагад өгч болох мэдээллийг авах; б/олон нийттэй харилцах ажилтан хэвлэлд зориулсан мэдээлэл гаргахдаа иргэний агаарын тээврийн байгууллагын хэвлэл, мэдээлэл хариуцсан ажилтантай хамтарч ажиллах; в/осол, хэргийн талаар хууль тогтоомжийн хүрээнд шаардлагатай мэдээллийг хүргэх. 208.10.ЦАГДААГИЙН АЛБА ХААГЧИЙН АНХААРАХ ЗҮЙЛ 208.10.1.Цагдаагийн алба хаагчийн анхаарах нийтлэг асуудал: а/алба хаагч нь ослын газарт тохиолдож болох аюул болон тэдгээрээс урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээний талаар мэдлэгтэй байх ёстой. Хот суурин газар гарсан ослын газар дахь аюулд цахилгаан тасрах, байгалийн хий, нүүрс усны хий, халаалтын тос болон бусад шатамхай шингэн ба хий, галын болон цохилтын нөлөөгөөр тогтворгүй болсон барилга орно; Ослын газар барилга юм уу, эсхүл барилгад орохын өмнө болзошгүй аюулын талаар мэргэжлийн хүмүүсээр дүгнэлт гаргуулж болно; б/агаарын хөлгийн ослын үлдэгдлээс гал гарах эрсдэл өндөр байдаг ба алба хаагчдын аюулгүй байдлыг хангах, ослын үлдэгдлийг хамгаалах үүднээс урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээнүүдийг авсан байх; в/түлшний сав гэмтээгүй бол юүлэх шаардлагатай ба түлшийг хэмжиж тэмдэглэж авах. 208.10.2.Аюултай ачаатай харьцахад анхаарах зүйл: а/аюултай ачаа ачиж явсан эсэхийг урьдчилан тогтоосон байх шаардлагатай. Ачааны дагалдах хуудас ба тээвэрлэгчтэй харьцаж биечилсэн судалгаагаар үүнийг тогтооно. Аюултай зүйлд радио идэвхт бодис, тэсрэмтгий бодис, галт зэвсэг, идэмхий шингэнүүд, шингэн юм уу хатуу хор, бактери зэрэг орж болно; б/аюултай ачааг осолд орсон агаарын хөлгөөр тээвэрлэж байсан бол ослын үлдэгдэлд ойр ажиллаж байгаа ажилтнуудад учирч болох аюулаас өмнө тэдгээрийг мэргэжлийн хүмүүсээр нэн даруй зайлуулах арга хэмжээг авах; в/цацраг идэвхт, хийн болон галын, бусад аюулын түвшинг шалгаж ослын газрыг аюулгүй гэж зарлахаас өмнө үзлэгийг эхлүүлж болохгүй; г/цогцсуудыг шинжлэн шалгагчид ирэхээс өмнө агаарын хөлгийн үлдэгдлээс гаргасан тохиолдолд тэмдэглэл хөтөлсөн эсэхийг тогтоох нь чухал. Хэрвээ хөтлөөгүй бол ийм тэмдэглэлийг үйлдэхийн тулд аврах ажилтнууд эсхүл хэргийн газарт хамгийн түрүүнд ирсэн цагдаагийн алба хаагчтай ярилцана. Гал унтраах, аврах ажиллагаа явуулсан бүх хүмүүсийн нэр хаягийг авна; д/мөс, хөө тортогны хуримтлал зэрэг түр зуурын эд мөрийн баримтыг фото зураг болон бусад зохих арга хэрэгслийн тусламжтайгаар хадгалах арга хэмжээ авна; е/осол сүйрлийн хэргийг мөрдөн шалгах, шинжлэн шалгах ажиллагаанд тус болох боломжтой гэрчүүдийн нэр хаягийг авна; ж/хэргийн газрын үзлэгийн хамгаалалтад ажиллаж буй цагдаагийн алба хаагчдад ба аврах албаныханд боломжтой бол үрэгдсэн хүмүүсийн цогцсыг сүйрлийн хохирогчдыг тогтоох баг ба шинжлэн шалгах баг ирж шалган тэмдэглэл хөтлөх хүртэл байранд нь байлгах шаардлагатай талаар онцлон анхааруулах ёстой. Үүнтэй нэг адилаар хувийн эд зүйлс нь хохирогчдыг таних ажиллагаанд тус болж болох учраас хөдөлгөж болохгүй. Ослын үлдэгдлийг амь үлдэгсдийг аврах, гал унтраах, олон нийтийг хамгаалахаас өөр зорилгоор оролдох ёсгүй. 208.10.3.Хээрийн хэргийн газрын үзлэгт ашиглах хэрэгсэл: а/алба хаагчийн таних тэмдэг, ханцуйны тэмдэг, эсвэл тод харагдах хүрэм; б/холбогдох бичиг баримтууд /хууль, дүрэм, журам, заавар/; в/агаарын хөлөгт хамаарах заавар ба эд ангиудын жагсаалт. 208.10.4.Ажиглалтын төхөөрөмж: а/ослын газрын том масштабтай газрын зураг; б/соронзон луужин; в/байрлал тогтоох сүлжээний долгион баригч \GPS\; г/метр 100 м хүртэл. 208.10.5.Таних тэмдэг тавих хэрэгсэл: а/хаяг, уядаг ба наадаг шошго; б/дарцаг ба гадас; 365 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам в/бичгийн цаас, усны хамгаалалт бүхий тэмдэглэлийн дэвтэр, хавчигчтай цаас; г/үзэг харандаа, тосон бал, арилдаггүй харандаа. 208.10.6.Багаж ба дээж авах хэрэгсэл: а/нөөц зай ба гэрлийн шилтэй ус нэвтэрдэггүй гар чийдэн; б/жижиг соронзон; в/олон зориулалттай хутга; г/шинжилгээний толь; д/томруулагч шил; е/цахилгаан статистик нөлөөнөөс хамгаалсан янз бүрийн хайрцаг /тогтмол ой санамж бүхий цахим эд ангиудад зориулсан/ ба ариутгасан сав /онгоцны түлш, тос, шингэний дээж, мөн эмгэгийн шингэн ба эд эсийн дээжид зориулсан/; ж/сифон; з/гялгар уут ба цаас, тэмдэглэгээний тууз. 208.10.7.Бусад зүйлүүд: а/анхны тусламжийн иж бүрэн хэрэгсэл; б/зузаан бээлий, хамгаалалтын цув болон хатуу малгай, нүдний шил, нүүрний маск зэрэг бусад хамгаалалтын хэрэгсэл; в/биологийн аюулаас хамгаалах хамгаалалтын хувцас ба хэрэглэл; г/агаарын хөлгийн загвар; д/дижитал зургийн аппарат, видео камер, компьютер, факсын аппарат; е/луужин ба зай хэмжигчтэй 2 нүдний дуран; ж/бага оврын кассетны бичлэгийн хэрэгсэл, нөөц кассет зайны хамтаар; з/ослын газар холбоо барих төхөөрөмж. Жишээ нь гар утас, дамжуулах станц, нөөц зай хураагуур гэх мэт; и/бусад. ---оОо--- 366 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 209.ОСОЛ, ГЭМТЛИЙН ҮЕД АНХНЫ ТУСЛАМЖ ҮЗҮҮЛЭХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар: А/262 Хуудас:4 209.1.ЗОРИЛГО, ХАМРАХ ХҮРЭЭ Цагдаагийн алба хаагч нь гэмт хэрэг, зөрчил, ослын улмаас гэмтэж, бэртсэн иргэнд эмнэлгийн яаралтай тусламж ирэх хүртэл гарын доорх материалыг ашиглан анхны тусламж үзүүлэх үйл ажиллагаатай холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 209.2.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурьдсан утгаар ойлгоно: “Албан үүргээ гүйцэтгэх” – цагдаагийн алба хаагч ажлын болон ажлын бус цагаар, түүнчлэн хариуцуулснаас өөр нутаг дэвсгэрт иргэдийн хүсэлт, өөрийн санаачлагаар гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах үйл ажиллагаа явуулахыг; “Анхны туслалцаа” – цагдаагийн алба хаагчаас эрүүл мэндийн анхан шатны болон яаралтай тусламж ирэх хүртэл гарын доорх материалыг ашиглан өөртөө болон нөхөртөө, бусад хүнд үзүүлэх анхны тусламжийг. 209.3.АНХНЫ ТУСЛАЛЦАА ҮЗҮҮЛЭХ 209.3.1.Гэмт хэрэг, зөрчлийн улмаас бэртэж, гэмтсэн хүний тухай мэдээллийг хүлээн авсан цагдаагийн алба хаагч нь эмнэлгийн байгууллагад мэдэгдэж, тухайн газарт цагдаагийн алба хаагчийг илгээх буюу өөрөө хүрэлцэн очно. 209.3.2.Осол, гэмтлийн газарт очсон цагдаагийн алба хаагч анхны тусламж үзүүлэх дараахь дарааллыг баримтална: а/тухайн орчныг судлах; б/эхний үзлэг буюу гэмтсэн хүний амь насанд аюул учруулж байгаа нөхцөл байдлыг судалж, гэмтэгсдийн хамгийн хүнд байгаагаас эхлэн тусламж үзүүлэх; в/эмнэлгийн яаралтай тусламж дуудах; г/хоёр дахь үзлэгийг хийж, өөр ямар нэгэн гэмтэл байгаа эсэхийг шалган тусламж үзүүлэх. 209.3.3.Орчныг судлахдаа эргэн тойрныг сайтар ажиглаж өөрт болон бусад хүний амь насанд аюул учруулах ямар нэг зүйл байгаа эсэхийг нягталж, аюул учруулах зүйл байхгүй тохиолдолд анхны тусламж үзүүлж болно. Тухайн хүнд дөхөж очоод хэсэг хугацаанд ажиглах ба шууд хөдөлгөх, цочоох зэрэг үйлдэл хийхгүй байхад анхаарна. 209.3.4.Эхний үзлэгийг хийхдээ тухайн хүнийг ухаантай байгаа эсэх, амьсгалын зам чөлөөтэй эсэх, амьсгалж байгаа эсэх, судас цохилж байгаа эсэх, цус алдаж байгаа эсэхийг шалгана. 209.3.5.Хоёр дахь үзлэгээр эхний үзлэгээр илрээгүй буюу амь насанд аюул багатай өөр ямар нэг гэмтэл байгаа эсэхийг тогтооно. Тухайн хүнээс өөр ямар нэгэн зовиур байгаа эсэх, амьсгал, судасны цохилт, арьсны өнгө, биеийн дулааныг шалгана. Эхний болон хоёр дахь үзлэгээр илрүүлсэн мэдээллээ бичиж тэмдэглэсэн байвал зохино. 209.3.6.Цагдаагийн алба хаагч эмнэлгийн яаралтай тусламж ирэх хүртэл шаардлагатай тохиолдолд өөртөө болон бусдад анхны тусламж үзүүлэх дор дурдсан мэдлэг чадварыг эзэмшсэн байна: a/эхний ээлжид эмнэлгийн яаралтай тусламж дуудахын зэрэгцээ тухайн хүн галд түлэгдсэн, цахилгаан гүйдэлд цохиулсан, эсвэл халуун, хүйтэн зэвсгийг хэрэглэснээс үүдсэн шарх буюу гэмтлийн шалтгааныг боломжтой бол тогтоох нь зүйтэй: 1.Яаралтай тусламж дуудахдаа хэрэг учрал болсон газрын байршил, өөрийн нэр, албан тушаалаа хэлнэ. Байршил нь олоход хялбар бус, ой мод, уул хаданд байгаа бол хамгийн шуурхай ойр дөт замыг зааж өгөх арга хэмжээ авна. 2.Амиа хорлох гэсэн болон ойр байгаа хүмүүстээ түгшүүр төрүүлж байгаа тохиолдолд үйлдлийг таслан зогсоох арга хэмжээ авч, эрүүл мэндийн анхны тусламж үзүүлнэ. б/Хүний амьд эсэхийг тогтоох: 1.Хүн нас барсны шинж буюу амьсгалж байгаа нь сонсогдохгүй, судас нь цохихоо больсон, булчин нь бүрэн суларсан, арьсны уян хатан байдал алдагдсаныг тогтоохдоо: 367 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам -Амьсгаатай байгаа эсэх нь сайн мэдэгдэхгүй хохирогчийн аманд толь ойрхон барьж үзэхэд амьсгаатай бол толь цантана. Шүдэнз, лааны дөл, өд зэргийг хамар, аманд нь ойртуулж барихад амьсгаатай бол хэлбэлзэж хөдөлдөг. -Нүдний эвэрлэг бүрхэвчид даавууны үзүүр, өд, цаас хүргэвэл амьд хүний зовхи нь анивчина. Мөн амьд байгаа бол хүүхэн хараа нь гэрэлд нарийсаж, харанхуйд өргөснө. Үүнийг хохирогчийн нүдийг гараараа таглаад, дараа нь гараа хурдан авч мэдэж болно. 2.Хэрэв амьд байгаа шинж тэмдэг илэрвэл хохирогчид эрүүл мэндийн анхны тусламж үзүүлнэ. -Хиймэл амьсгааг “Амнаас амд” эсвэл “Амнаас хамарт” хийнэ. Үүний тулд хохирогчийг нуруугаар нь дээш харуулж хэвтүүлэн, зах, бүс, бусад зүйлийг суллан хувцсыг нь амьсгалахад чөлөөтэй болгоно. -Хамар, амны хөндийг цэвэрлэж, авагддаг хиймэл шүд байвал авна. Туслалцаа үзүүлж буй хүн хохирогчийн хажуу талд өвдөг сөхрөн сууж, нэг гараа хүзүүн доор нь тавьж нөгөө гараа духан дээр нь дарж толгойг нь аль болохоор гэдийлгэсний дараа өөрөө гүнзгий амьсгаа авч /алчуур, марлиар амаа таглан/ хохирогчийн хамрын үзүүрийг хуруугаараа чимхэн амьсгаагаа гүнзгий гарган хохирогчийн амаар уушгинд агаар үлээж оруулна. Минутад 12-26 удаа үлээнэ. -Хэрэв хохирогчийн шүд зуурсан байвал өөрийн амнаас хохирогчийн хамарт үлээх бөгөөд тэгэхдээ түүний амыг алгаараа таглана. 3-5 удаа амьсгаа оруулсны дараа хохирогчийн судасны цохилт байгаа эсэхийг шалгана. Ингэх үйлдлийг хохирогч биеэ дааж амьсгалтал үргэлжлүүлнэ. 3.Зүрхний гадна талаас иллэг хийнэ. Хэрэв хиймэл амьсгаа нь үр дүнгүй болж, судасны цохилт байхгүй бол зүрхний гадна талаас иллэг хийнэ. Үүний тулд хохирогчийн өвчүүний доод захын орчим хоёр гараа давхарлан тавьж, минутад 60-70 удаа өвчүүг жигд хүчтэй дарж илнэ. Энэ тохиолдолд зөвхөн гарын чадлаар бус, биеийн бүх жингээр цээжний хөндий 4-5 см шахагдахаар дарж өгнө. Зүрхний гадуурх иллэгийг хүүхдэд нэг гараар, нялх хүүхдэд нэг хуруугаараа хийнэ. 4.Хиймэл амьсгаа хийж байгаа үед иллэг хийж болохгүй. Хиймэл амьсгал, иллэгийг хохирогч биеэ дааж амьсгал, зүрхний үйл ажиллагаа нь сэргэх хүртэл туйлбартай хийнэ. в/эмнэлэгт хүргэх бол: 1.Дамнуургаар дамнаж хүргэвэл сайн. Үүний тулд зориулалтын дамнуурга, эсвэл шат, саваа мод даавуу, орны бүтээлэг, дээл, хүрэм зэргээр хийсэн дамнуургыг ашиглаж болно. Хохирогчийг нуруугаар нь хэвтүүлж толгойг өндийлгөж, биеийн дагуу хоёр гарыг тавина. 2.Цээжээрээ шархдсан хүнийг хагас суугаа байдлаар, нугас нь гэмтсэн хүнийг самбар, модон хавтан гэх мэт хатуу зүйл дээр хэвтүүлэх, аарцаг нь гэмтсэн бол хөлийг өвдгөөр нь нугалж хоёр тийш нь алцайлган хэвтүүлнэ. 3.Бэртэж гэмтсэн хүнийг газраас дамнуурга дээр тавихдаа биеийн шархадсан хэсгийг хөндөхөөс болгоомжилж, аль болохоор эвтэйхэн, тайван авч явах хэрэгтэй. Хүйтний улиралд даарахаас болгоомжилж орны бүтээлэг, дээл, хүрэм гэх мэт бусад зүйлээр хучих хэрэгтэй. Бэртэж гэмтсэн хүнийг зөөхдөө төрөл садан, эмнэлгийн ажилтан, шаардлагатай бол цагдаагийн хүч нэмэгдүүлж хамт авч явна. Бэртэж гэмтсэн хүнийг автомашинд суулгахдаа гол төлөв гар дээрээ авч явдаг. Хоёр хүн гараа зөрүүлж барин түүн дээрээ хохирогчийг суулгавал тохиромжтой. г/бэртэх үед: 1.Цусны хялгасан судас болон мэдрэлийн судас тасарч, биеийн зөөлөн хэсэг гэмтэхийг бэртэлт гэж үздэг. Бэртсэн үед хөхрөх, бэртсэн газар хавдах, бэртэх үед болон дараа нь өвдөх зэрэг шинж тэмдэг илэрнэ. Бэртэж гэмтсэн хүнийг тайван байлгаж, цус гарсан газрыг хүйтэн ус, цас, мөс зэргээр хөргөх, боох зэрэг тусламж үзүүлэх хэрэгтэй. 2.Дотор эрхтэн нь гэмтсэн бол хүний царай цайрч, судасны цохилт түргэснэ. 3.Гэдэсний булчин чангарсан үед бэртэж гэмтсэн хүнийг гэдсэн дээр хүйтэн жин тавьж болно. Тархи нь хөдөлсөн шинжтэй /ухаан алдах, бөөлжих, толгой өвдөх, царай нь цайрах, судас нь хурдан цохилох/ бол өвчтөнийг тайван хэвтүүлнэ. 4.Шарх нь зүсэгдсэн, цавчигдсан, сумнаас үүсэж болох ба ил юмуу далд байж болно. Үүнд ямар ч шархтай үед дотоод эрхтэн, судас, мэдрэлийн систем бэртэж болохыг анхаарах; 5.Ил шархтай үед цус тогтоох, шархыг цэвэрлэж боох нь анхны тусламж болно. Хэрэв цус их хэмжээгээр биш ялихгүй алдсан тохиолдолд шарх түүний орчмыг иод, спирт, үнэртэй усаар цэвэрлэн бинт, хамрын цэвэр алчуур зэргийг ашиглан боолт хийнэ. 368 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам бооно. д/шөрмөс сунах, тасрах, гар, хөл булгарах, хугарах үед: 1.Гэмтсэн мөчийг хөдөлгөөнгүй байлгаж, гэмтсэн хэсэгт нь хүйтэн жин тавьж чанга 2.Хөл, гар булгарах үед өөрөө булгаралтыг засах, эсхүл эмнэлгийн боловсролгүй хүнээр засуулахгүй байхад анхаарна. 3.Хугаралт ил ба далд гэж байдаг. Хугаралт бэртсэн газар байхаас гадна өөр газар ч байж болно. Ил хугаралтын үед эхлээд шархыг боох тусламж үзүүлэх хэрэгтэй. Ямар ч төрлийн хугаралтад гэмтсэн хэсгийг хөдөлгөөнгүй байлгах хэрэгтэй. Шугам, нарийн банз, саваа модны тусламжтайгаар гэмтсэн хэсгийг нийлүүлэн бооно. е/ухаан алдах үед: 1.Тархи цусны хангамжгүйгээс болж ухаан алддаг. Түүний шалтгаан нь хурц өвдөлт, санаа сэтгэлийн хүчтэй догдлолт, цус их алдалт, хэт ядрах явдал юм. Заримдаа бөөлжих явдал ч үзэгдэнэ. Ухаан алдах үед судасны цохилт үл мэдэг мэдэгдэж, амьсгаа сулардаг. Ухаан алдах нь 1-5 минут, заримдаа 10 минут хүртэл үргэлжилсний дараа, ухаан санаа аажмаар сайжирч, арьсны өнгө, судасны цохилт, амьсгал аажимдаа хэвийн байдалд ордог. 2.Ухаан алдсан үед үзүүлэх тусламж бол тархины цусны хангамжийг сайжруулах явдал юм. Үүний тулд бэртэж гэмтсэн хүнийг цээжийг эгцлэн хэвтүүлж, хувцсыг нь тайлах, бүсийг нь султгах гэх мэтээр амьсгалахад чөлөөтэй болгох, хүйтэн усаар нүүрийг шүршин үнэртэй ус, спирт үнэртүүлнэ. Ийм арга гол төлөв өвчтөнийг ухаан оруулахад хангалттай байдаг бөгөөд дараа нь цай, кофе зэрэг сэргээх зүйл өгч, нэг хэсэг тайван байлгавал зохино. ж/түлэгдэлттэй үед: 1.Биеийн арьсны түлэгдэлтийг дөрвөн зэрэг болгож үздэг. -1 дүгээр зэргийн үед арьсны гадаргуу улайж өвддөг; -2 дугаар зэргийн үед арьсан дээр цэврүүнүүд бий болдог; -3 дугаар зэрэгт арьсны гадаргуу их бага ямар нэг хэмжээгээр үхэждэг; -4 дүгээр зэрэгт арьс гүнзгий түлэгдсэн байдаг; 2.Түлэгдэлт тийм их биш бол түлэгдсэн хэсгийг 20-30 минутын турш хүйтэн усаар норговол сайн. Энэ нь өвчнийг намдааж, цэврүү гарахаас урьдчилан сэргийлдэг. 3.Арьсны гэмтсэн хэсгийг марганц, спиртийн уусмалаар цэвэрлэж болно. Мөн чацарганы тос түрхэж болно. 4.Түлэгдсэн хэсгийг гудамжинд цэвэрлэхээр оролдох хэрэггүй, харин цэвэр ариутгасан зүйлээр боож болно. з/наранд цохиулах үед: 1.Биеийг наранд хэт халааснаас наранд цохиулах явдал гардаг. Энэ үед биеийн халуун ихсэж, арьс улайн хөлөрч, толгой өвдөн, дотор муухайрах, судасны цохилт, амьсгал түргэсэж, заримдаа ухаан алдах ч явдал гардаг. 2.Наранд цохиулсан хүнийг сүүдэрт юмуу сэрүүн байранд оруулж, хувцсыг нь тайлж хэвтүүлнэ. Гэхдээ толгойг нилээд өндөр байлгана. Хэрэв бололцоотой бол хүйтэн усанд оруулж чийгтэй даавуугаар орооно. Ухаан алдвал спирт үнэртүүлнэ. Биеийн байдал нь сайжирсан үед өтгөн цай, кофе өгнө. Хэрэв уг хүн ухаан орохгүй бол хиймэл амьсгал хийж, ойрын эмнэлэгт хүргэнэ. к/осголтын үед: 1.Осголтыг дөрвөн зэрэглэлд хуваадаг. -Нэгдүгээр зэргийнх нь арьс улайх; -Хоёрдугаар зэргийн хөлдөлтөд цэврүү үүсгэдэг; -Гуравдугаар зэрэгт цэврүү улаан хөх өнгөтэй болдог; -Дөрөвдүгээр зэрэгт арьс, зөөлөн эд тэр ч байтугай яс үхэж эхэлдэг. 2.Осгосон эдийг цэвэр гараар үрж илэх, хүйтэн усанд дүрэх зэргээр аажмаар дулаацуулан дараа нь ариутгасан зузаан боолт хийнэ. Хөлдсөн хэсгийг цасаар үрж болохгүй. Бүлээн цай өгнө. л/бүтэх үед: 1.Бүтэх шалтгаан олон байдаг учраас үзүүлэх тусламж өөр өөр байдаг. Үүнд: Усанд живсэн хүнд анхны тусламж үзүүлэхдээ эхлээд усыг амьсгалын замаас гарган амны хөндийг элс шавар, өвснөөс цэвэрлэн, хиймэл амьсгал хийж, дараа нь биеийг арчина. 2.Живсэн хүнийг доош нь харуулан хэвтүүлж нуруун дээр нь хүчтэй дарж усыг нь шавхана. Алчуур, бээлий зэргээр биеийг нь үрж дулаацуулна. 3.Нурсан шороо, цасанд дарагдсан хүнд амьсгалын замын эрхтнийг цэвэрлэж, хиймэл амьсгал хийж, биеийг нь үрнэ. 369 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам хийнэ. 4.Дүүжлэгдэж боосон хүнийг юуны өмнө гогцооноос хурдан чөлөөлж, хиймэл амьсгал м/хордлогын үед: 1.Тусламж үзүүлэхийн өмнө юунаас болж хордсоныг уг хүнээс буюу хамт байсан хүнээс асууж мэдэх хэрэгтэй. 2.Янз бүрийн хордлогын үед ходоод гэдсийг усаар зайлдаг. 3.Утаанд хордсон үед толгой өвдөх, эргэх, цээжээр өвдөх, хуурай ханиалгах, нулимс гарах, дотор эвгүйрэх, бөөлжих, арьсны өнгө улайрч, судасны цохилт ихсэж, хүүхэн хараа өргөсөх зэрэг шинж тэмдэг илэрнэ. 4.Хорт утаа нь ухаан алдуулж, улмаар удаан хугацаагаар үйлчлэх бол үхэлд хүргэдэг. Ийм хүнийг цэвэр агаарт гаргаж, хиймэл амьсгаа хийж, хүчилтөрөгчөөр амьсгалуулах хэрэгтэй. 5.Архины хордлогын үед нүүр цайх, хүүхэн хараа нь өргөсөх, бөөлжих, биеийн дулаан нь багасах зэрэг шинж илэрдэг. 6.Ухаангүй согтсон, ухаан алдсан үед бөөлжсөнд хахах явдал тохиолдож болно. Тийм учраас бөөлжих үед магнайнаас нь тулж өгөх хэрэгтэй. Шүд нь зуурсан хүний амыг нээж амны хөндийг цэвэрлэж, шаардлагатай бол хиймэл амьсгаа хийнэ. 209.3.7.Анхны тусламж үзүүлэх сургалтыг цагдаагийн байгууллага бүр жил тутам зохион байгуулна. 209.3.8.Сургалтыг эрүүл мэнд, эмнэлгийн, Монголын улаан загалмайн нийгэмлэг зэрэг олон улсын болон төрийн бус байгууллагатай хамтран зохион байгуулж, хууль сахиулах байгууллагын ажилтнуудад зориулж гаргасан осол гэмтлийн үед анхны тусламж үзүүлэх гарын авлага ашиглаж болно. ---оОо--- 370 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 210.ХҮН БАРЬЦААЛСАН ГЭМТ ХЭРГИЙГ ТАСЛАН ЗОГСООХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар: А/262 Хуудас:2 210.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллага нь аж ахуйн нэгж, байгууллага, иргэнээс мөнгө, бусад эд хөрөнгө гаргуулах буюу өөр бусад үйлдэл гүйцэтгүүлэх, эсхүл үйлдэл гүйцэтгэхээс татгалзуулах болзол тавих зэргээр хүнийг барьцаалсан гэмт хэргийг таслан зогсоох, учирч болох хор хохирлыг гаргуулахгүй, нэмэгдүүлэхгүй байх шуурхай арга хэмжээ авахтай холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 210.2.АЛБА ХААГЧИЙН ХИЙХ АЖИЛЛАГАА 210.2.1.Тухайн ажиллагааг удирдах алба хаагч томилогдон ирэх хүртэл хүн барьцаалсан эсвэл барьцаалсан байж болзошгүй хэргийн газарт очсон албан хаагч дор дурьдсан арга хэмжээг авна: а/шуурхай удирдлагын алба, тусгай бүлэг, хэсэг болон хэлэлцээр хийх багийнханд мэдэгдэх; б/тусгай бүлэг, хэсэг болон хэлэлцээр хийх алба хаагчдыг иртэл нөхцөл байдлыг хяналтандаа байлгаж, барьцаалагчтай сөргөлдөөн үүсгэхгүй байхад онцгой анхаарч аль болохоор тайвшруулах; в/удирдах алба хаагч, шуурхай удирдлагын төвийг мэдээллээр хангах; г/хэргийн газрыг хамгаалалтад авах; д/гэмтсэн, шархдсан хүн болон гэрчийг аюултай бүсээс гаргах; е/ажиллагааг удирдах хэсгийн байрлах газрыг сонгох; ж/түргэн тусламж, онцгой байдлын албанаас тусламж хүсэх; з/тээврийн хэрэгслийг мөшгих, замын чиглэлийг хяналтад авах. 210.3.АЛБА ХААГЧ УРЬДЧИЛАН ШИЙДВЭР ГАРГАХ 210.3.1.Хэрэв гэмт этгээд үйлдлээ цааш үргэлжлүүлж бусдын амь насанд шууд аюул учруулахаар байвал хэргийн газарт очсон алба хаагч бие даан шийдвэр гаргана. Шийдвэр гаргахдаа доорх нөхцөл байдлыг харгалзан үзнэ: a/хэрэв алба хаагч ганцаараа байвал 2 болон түүнээс дээш алба хаагч ирэх хүртэл хүлээх боломжтой эсэх. Тухайн гэмт этгээдийн үйлдлийг таслан зогсоох шийдвэрийг аль болох хоёроос дээш хүний бүрэлдэхүүнтэй багаар гаргахыг хичээх, шаардлагатай тохиолдолд хууль тогтоомжид нийцүүлэн өөрийн дотоод итгэлээр үйлдлийг таслан зогсоохыг эрмэлзэх; б/шуурхай ажиллагааны тактикийг боловсруулах, дарга болон шуурхай удирдлагын төвтэй холбоо барьж зөвлөгөө авах; в/тактикийн давуу талыг бий болгохын тулд шаардлагатай галт зэвсэг болон бусад хэрэгслийг ашиглах шаардлагатай эсэхийг тооцоолох. 210.3.2.Алба хаагч тухайн нөхцөл байдлыг судалж, дараахь хүчин зүйлсийг яаралтай үнэлж, нэмэлт хүч, тусгай бүлэг ажиллуулах шаардлагыг тодорхойлно: a/барьцаалагч этгээдийн тоо, тавьж буй шаардлага, зэвсэглэсэн байдал; б/барьцаалагдсан хүний тоо, нас, хүйс, гэмтэж, бэртсэн байдал; в/газар, орчны нөхцөл байдал; г/учирч болзошгүй эрсдэл; д/бусад 210.4.ТАСЛАН ЗОГСООХ ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА 210.4.1.Цагдаагийн байгууллага тухайн нөхцөл байдалд байгаа хүний амь нас, эрүүл мэндийг хамгаалах, гэмт үйлдлийг таслан зогсоож баривчлахын тулд хуульд заасан биеийн хүч, тусгай хэрэгсэл, галт зэвсэг хэрэглэх эрхтэй. Ийм үед цагдаагийн байгууллага доорх байдлыг анхаарч ажиллана: a/нөхцөл байдлыг хяналтдаа бүрэн авах; б/тухайн гэмт хэргийг үйлдэж байгаа сэжигтэн, байрлал, нөхцөл байдлын талаарх мэдээллийг шуурхай цуглуулах; 371 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам в/гэмт этгээдийг баривчлахын тулд тактикийн давуу байдлыг олж авах боломжтой бүх аргыг хэрэглэх; г/барьцаалагчтай хэлэлцээр хийлгэхээр цагдаагийн алба хаагч, эсхүл мэргэжилтэн болон бусад хүнийг ажиллуулах. 210.5.БАРЬЦААЛАГЧТАЙ ХЭЛЭЛЦЭЭР ХИЙХ 210.5.1.Нөхцөл байдлыг хурцдуулахгүйн тулд хэлэлцээр хийх алба хаагчийг ирүүлж хэлэлцээрийн ажиллагаа явуулна. 210.5.2.Хүн барьцаалсан үед ажиллагаанд оролцож байгаа алба хаагч нь Эрүүгийн хуулийн 13.3 дугаар зүйлд заасан хүнийг барьцаалах гэмт хэрэг үйлдэгч барьцаанд байгаа хүн сайн дураараа сулласан тохиолдолд эрүүгийн хариуцлагаас чөлөөлөхөөр заасныг хэлэлцээрийн үед ойлгуулах арга хэмжээ авна. 210.6.БИЕИЙН ХҮЧ, ТУСГАЙ ХЭРЭГСЭЛ, ГАЛТ ЗЭВСЭГ ХЭРЭГЛЭХ Барьцаанд байгаа хүний амьд явах, халдашгүй чөлөөтэй байх, түүнчлэн бусад эрх, эрх чөлөөг халдлагаас хамгаалах болон хүнийг барьцаанд авсан гэмт хэрэг үйлдсэн хүний үйлдлийг таслан зогсоох, баривчлах, саатуулах үед хууль, тогтоомж, дүрэм журам, заавар, Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 5 дугаар бүлэгт заасан албадлагын арга хэмжээг хэрэглэх бөгөөд цагдаагийн алба хаагч биеийн хүч, тусгай хэрэгсэл, галт зэвсэг хэрэглэх зааврын дагуу биеийн хүч, тусгай хэрэгсэл, галт зэвсэг хэрэглэнэ. ---оОо--- 372 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 211.ТЭСЭРЧ ДЭЛБЭРЭХ, ХИМИЙН ХОРТ БОЛОН ЦАЦРАГ ИДЭВХТ БОДИСЫН ТАЛААРХ МЭДЭЭЛЭЛ ХҮЛЭЭН АВЧ, АЖИЛЛАХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар: А/262 Хуудас:2 211.1.ЗОРИЛГО, ХАМРАХ ХҮРЭЭ Цагдаагийн байгууллага нь тэсэрч дэлбэрэх зүйл илэрсэн, химийн хорт болон цацраг идэвхт бодис алдагдсан талаарх мэдээллийг авмагц учирч болох хор хохирлыг гаргуулахгүй, нэмэгдүүлэхгүй байх, хэргийн газрыг хамгаалах, хойшлуулшгүй ажиллагааг явуулахад оршино. 211.2.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурьдсан утгаар ойлгоно: “Тэсэрч дэлбэрэх бодис” - тэсрэлтийн хүчийг ашиглах зориулалттай гадны хүчний үйлчлэлээр агшин зуурын хугацаанд химийн урвалд орж, хүний амь нас, эрүүл мэнд, эд хөрөнгө, байгаль орчинд хор хөнөөл учруулах аюултай химийн нэгдэл буюу механик хольцыг; “Химийн хорт бодис” - хүний эрүүл мэнд, байгаль орчин, мал, амьтанд хортой нөлөө үзүүлэх, улмаар үхэл, мөхөлд хүргэх үйлчилгээтэй химийн бодис, тэдгээрийн нэгдлийг; “Цацраг идэвхт бодис” - ураны хүдрээс илүү хүчтэй туяа цацруулдаг, химийн элементийн “Радий”-ийн төрлийн бодисуудыг; “Цацраг идэвхт бодисын хөнөөл” - цөмийн төхөөрөмжийн технологийн аюулгүй байдал алдагдсаны улмаас гамма ба бета төрлийн цацраг идэвхт бодисууд хий, шингэн, аэрозоль хэлбэрээр алдагдан гадаад орчинд /хүрээлэн буй орчинд/ цацагдахыг цацрагийн хөнөөлийг; “Химийн осол” - химийн аюултай бодисыг хадгалах, тээвэрлэх, үйлдвэрлэлд хэрэглэх явцад гэмтэл гарах, технологийн горим зөрчигдөх зэргийн улмаас химийн бодис алдагдаж, байгаль орчин, хүний эрүүл мэндэд аюул учруулах үзэгдлийг. 211.3.МЭДЭЭЛЭЛ ХҮЛЭЭН АВАХ 211.3.1.Цагдаагийн байгууллагад тэсэрч дэлбэрэх зүйл, химийн хорт болон цацраг идэвхт бодис илэрсэн талаар мэдээлэл ирвэл шуурхай удирдлагын штаб нь дараахь ажлыг хийж гүйцэтгэнэ: а/дуудлагыг хүлээн авч байршил, дуудлага мэдээлэл өгсөн иргэний талаар тодорхой бүртгэнэ; б/тэсэрч дэлбэрэх зүйл, химийн хорт болон цацраг идэвхт бодисын дуудлага, мэдээллийн талаар шууд удирдах дарга, Шуурхай удирдлагын штаб, Онцгой байдал, Мэргэжлийн хяналтын болон Зэвсэгт хүчний мэргэжлийн албад, Эмнэлгийн яаралтай тусламжийн байгууллагад нэн даруй мэдэгдэнэ; в/тухайн нутаг дэвсгэрт хамгийн ойр байгаа эргүүлийг нөхцөл байдалд тохирсон зааварчилга, мэргэжлийн удирдлагаар хангаж, хамгаалалтыг зохион байгуулна. 211.3.2.Тэсэрч дэлбэрэх зүйл, химийн хорт болон цацраг идэвхт бодис ашиглан гэмт хэрэг үйлдэх гэж байгаа талаар мэдээлэл ирвэл дараахь ажлыг хийж гүйцэтгэнэ: а/мэдээллийг хүлээн авч, гэмт хэрэг үйлдэх гэж байгаа газар орон, мэдээлэл өгсөн иргэний талаар тодорхой бүртгэнэ; б/илрүүлэх, таслан зогсоох хойшлуулшгүй арга хэмжээг авч хэрэгжүүлнэ. 211.4.МЭДЭЭЛЛИЙН ДАГУУ АЖИЛЛАХ 211.4.1.Мэдээлэл хүлээн авч тухайн газарт эхлэн очсон алба хаагч дор дурьдсан ажлыг хийж гүйцэтгэнэ: а/тэсэрч дэлбэрэх зүйл, химийн бодис болон цацраг идэвхт байж болзошгүй зүйлд өөрөө болон бусдыг хүргэхгүй байх; б/дэлбэрэлтийн бүсийн эргэн тойронд 200 метр, химийн осол болон цацраг идэвхт бодисын хөнөөлийн үед 300-500 метрээс доошгүй зайд хамгаалалтын бүс тогтоож, иргэдийг бүсээс гаргаж, бүслэн хамгаалах; в/тухайн зүйлийн байршил, орчин, хэмжээ, хэлбэр, төрөл, өнгө, үнэр зэрэг гадаад шинж тэмдэг, учирсан болон болзошгүй хор уршиг, аюулын талаарх дэлгэрэнгүй мэдээллийг 373 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Шуурхай удирдлагын штабт мэдэгдэх; г/тухайн газраас 300 алхмын дотор радио долгионы хэрэгсэл ашиглахгүй байх; д/ойролцоо газар, тухайн нутаг дэвсгэрт тэсэрч дэлбэрэх, химийн хорт болон цацраг идэвхт бодис байгаа эсэхийг шалгах. 211.4.2.Цагдаагийн алба хаагч нь Зэвсэгт хүчин, Эмнэлгийн яаралтай тусламж, Онцгой байдлын алба зэрэг ажил үүргийнхээ дагуу хамгаалалтын бүсэд нэвтрэх шаардлагатайгаас бусад байгууллага, албаны хүнийг тухайн бүсэд нэвтрүүлэхийг хориглоно. 211.4.3.Цагдаагийн алба хаагч нь тэсэрч дэлбэрэх зүйл, химийн хорт болон цацраг идэвхт бодистой холбоотой мэдээллийн дагуу очихдоо ЦБҮАЖ-ын 918-д заасны дагуу хамгаалах тусгай хэрэгслийг хэрэглэнэ. 211.5.ХИМИЙН ОСОЛ БОЛОН ЦАЦРАГ ИДЭВХТ БОДИСЫН ХӨНӨӨЛИЙН ҮЕД АЖИЛЛАХ АЖИЛЛАГАА 211.5.1.Мэргэжлийн байгууллагаар тухайн бодисын алдагдсан болон тархалтын хэмжээ, сөрөг нөлөөг тогтоолгосны дараа өөрсдийгөө болон оршин суугчдын аюулгүй байдлыг хангах үүднээс дараахь арга хэмжээнүүдийг авч хэрэгжүүлнэ: а/мэргэжлийн байгууллагын өгсөн зааврын дагуу ажиллах; б/хамгаалалтын бүсэд голомтод ажиллах мэргэжлийн байгууллагынхаас өөр гадны хүнийг нэвтрүүлэхгүй байх; в/хамгаалах хувцас өмсөх, газ эсэргүүцэгч, хүчилтөрөгчийн баг хэрэглэх, хэрэв баг байхгүй тохиолдолд нойтон алчуураар ам, хамраа дарах; г/хордсон болон гэмтсэн иргэдэд тусламж үзүүлэх; д/оршин суугчдыг нүүлгэн шилжүүлж эхлэх хэрэв сайн дураараа нүүхгүй бол албадан нүүлгэх. 211.6.АЛБА ХААГЧИЙН ЭРҮҮЛ МЭНДИЙГ ХАМГААЛАХ 211.6.1.Цагдаагийн байгууллага нь хамгаалалтын үүрэг гүйцэтгэх бүрэлдэхүүнд хүрэлцэхүйц хэмжээгээр газ эсэргүүцэгч, хамгаалах хувцсыг нөөцөд хадгалж, шаардлагатай тохиолдолд олгох ажлыг байгууллагын даргаас үүрэг хүлээсэн алба хаагч хариуцна. 211.6.2.Хоногийн шуурхай удирдлагын албаны бүрэлдэхүүний тоогоор газ эсэргүүцэгч, хамгаалах хувцсыг жижүүрийн албаны сейфэнд хадгалж, хариуцлагатай зохицуулагч олгоно. 211.6.3.Тухайн ажиллагаа дууссаны дараа хувцсыг зориулалтын шингэнээр цэвэрлэж, ариутгал, халдваргүйжүүлэлт хийж, зааврын дагуу хадгална. 211.6.4.Химийн осол болон цацраг идэвхт бодисын хөнөөлийн үед ажилласан алба хаагчдыг эмнэлгийн байгууллагад шинжилгээнд хамруулж, хэрэв химийн хорт болон цацраг идэвхт бодист хордсон алба хаагч байвал яаралтай эмчилгээ хийлгэнэ. 211.6.5.Цагдаагийн байгууллагын дарга нь алба хаагчдыг хамгаалах тусгай хэрэгслийг хэрхэн өмсөх, химийн осол болон цацраг идэвхт бодисын хөнөөлийн үед ажиллах ажиллагааны талаар сургалт, дадлагыг тусгай хөтөлбөрөөр мэргэжлийн байгууллагатай хамтран явуулна. 211.7.ХЭРГИЙГ ШАЛГАХ Цагдаагийн байгууллага, алба хаагч хуульд заасан журмын дагуу тэсэрч дэлбэрэх бодис хууль бусаар олж авах, түүнийг хамгаалах үүрэгт ажилдаа хайнга хандах, цацраг идэвхт, тэсэрч дэлбэрэх бодисыг хууль бусаар улсын хилээр нэвтрүүлэх зэрэг гэмт хэрэг үйлдэгдсэн эсэхийг шалгаж тогтооно. ---оОо--- 374 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 212.БИЕЧИЛСЭН СУДАЛГАА ХИЙХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар: А/262 Хуудас:2 212.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 37 дугаар зүйлд заасны дагуу цагдаагийн алба хаагч ажил үүргийн дагуу биечилсэн судалгаа хийх, мэдээлэл цуглуулах үйл ажиллагааг зохицуулахад оршино. 212.2.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Биечилсэн судалгаа хийх” – цагдаагийн алба хаагч өөрийн биеэр тодорхой нутаг дэвсгэр, олон нийтийн газарт зорилгоо хэлж буюу хэлэхгүйгээр судалгаа хийх, мэдээлэл цуглуулах үйл ажиллагааг. 212.3.БИЕЧИЛСЭН СУДАЛГАА ХИЙХ 212.3.1.Цагдаагийн байгууллага тодорхой нутаг дэвсгэр, олон нийтийн газарт дор дурьдсан зорилгоор алба хаагчаар биечилсэн судалгаа хийлгэж болно: а/гэмт хэрэг, зөрчлийг илрүүлэх; б/гэмт хэрэг, нийтийн хэв журам, олон нийтийн аюулгүй байдлын нөхцөл байдлыг судлах; в/эрэн сурвалжлагдаж байгаа хүн, эд юмсыг олж илрүүлэх. 212.3.2.Цагдаагийн алба хаагч эрхэлсэн ажлынхаа хүрээнд, хариуцсан нутаг дэвсгэртээ энэ зүйлийн 212.3.1-д заасан зорилгоор биечилсэн судалгаа хийж болно. 212.3.3.Цагдаагийн байгууллага тодорхой нутаг дэвсгэр, олон нийтийн газарт энэ зүйлийн 212.3.1-д заасан аль нэг зорилгоор алба хаагчаа томилж ажиллуулна. Алба хаагчийг биечилсэн судалгаа хийх нутаг дэвсгэр, зорилгын талаар тодорхой зааварчилгаар хангана. 212.3.4.Цагдаагийн алба хаагч биечилсэн судалгаанд ярилцах, ажиглах, сонсох, үнэртэх зэрэг танин мэдэхүйн аргуудыг ашиглаж болно. 212.3.5.Биечилсэн судалгааг урамшилтай эргүүл, жижүүр зэрэг бусад хүнээр хийлгэх, бусдыг дуудаж ирүүлэн хийхийг хориглоно. 212.4.ГЭМТ ХЭРЭГ, ЗӨРЧЛИЙГ ИЛРҮҮЛЭХ БИЕЧИЛСЭН СУДАЛГАА 212.4.1.Гэмт хэрэг, зөрчлийн газарт эхлэн очсон алба хаагч гарсан хэрэг, зөрчлийн талаар тухайн газарт байгаа хүмүүстэй ярилцаж дараахь зүйлийг тодруулна: а/хэрэг, зөрчил гарсан байдал /хэзээ, хаана, хэрхэн/; б/нүдээр үзсэн, мэдэж байгаа хүн байгаа эсэх, тэдний нэр, хаяг; в/гэмт хэрэг, зөрчил үйлдсэн этгээдийн нас, хүйс, гадаад төрх байдал, онцлог, хувцаслалт, ирсэн, явсан чиглэл; г/гэмт хэрэг, зөрчил үйлдсэн этгээд, хохирогчийн хоорондын харилцаа, тэдгээрийн сэтгэл зүйн байдал; д/гэмт хэрэг, зөрчил үйлдэхдээ ашигласан зэвсэг, хэрэгсэл, түүний онцлог; е/гэмт хэрэг, зөрчлийн газарт ирсэн, явсан, тээврийн хэрэгсэл, /уналга/ түүний төрөл, марк, дугаар, өнгө, онцлог шинж тэмдэг; ж/хохирогчийн нас, хүйс, гадаад төрх байдал, онцлог, хувцаслалт, ирсэн, явсан чиглэл; з/гэмт хэрэг, зөрчлийг илрүүлэх, нотлоход ач холбогдол бүхий бусад мэдээлэл. 212.4.2.Биечилсэн судалгаагаар цуглуулсан мэдээллийг хэрэг, зөрчлийг халуун мөрөөр нь шуурхай илрүүлэх зорилгоор шуурхай удирдлагын алба, ойролцоох цагдаагийн байгууллага, алба хаагчид зарлан мэдээлнэ. 212.5.ГЭМТ ХЭРГИЙН БА ХЭВ ЖУРМЫН НӨХЦӨЛ БАЙДЛЫГ СУДЛАХ 212.5.1.Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн алба хаагч гэмт хэргийн ба хэв журмын нөхцөл байдлыг судлах зорилгоор ЦБҮАЖ-ын 703-т заасныг баримтлан субъектын болон объектын биечилсэн судалгаа хийнэ. 375 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 212.5.2.Алба хаагч нутаг дэвсгэр, эрхэлсэн ажлын онцлог, гэмт хэргийн ба хэв журмын нөхцөл байдлаас хамаарч биечилсэн судалгааг хийж болно. 212.6.ЭРЭН СУРВАЛЖЛАГДАЖ БАЙГАА ХҮН, ЭД ЮМСЫГ ОЛЖ ИЛРҮҮЛЭХ 212.6.1.Эрэн сурвалжлагдаж байгаа хүн, эд юмсыг олж илрүүлэх ажиллагаанд Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 229-т заасныг баримтална. 212.7.БИЕЧИЛСЭН СУДАЛГАА ХИЙСЭН ТАЛААР ИЛТГЭХ ХУУДАС БИЧИХ 212.7.1.Энэ журмын 212.3.2-т заасан тохиолдолд тухайн алба хаагч ЦБҮАЖ-ын 245-д заасны дагуу илтгэх хуудас бичиж, шууд захирах даргадаа өгнө. ---оОо--- 376 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 213.ГЭМТ ХЭРЭГ, ЗӨРЧЛИЙГ ШАЛГАХ ХОЙШЛУУЛШГҮЙ АЖИЛЛАГАА Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар: А/262 Хуудас:1 213.1.ЗОРИЛГО Гэмт хэрэг, зөрчлийн тухай үндэслэлтэй сэжиг байгаа үед гэмт хэрэг, зөрчлийн шинж тэмдгийг тогтоохын тулд хойшлуулшгүй ажиллагаа явуулах дэг горимыг тогтоохтой холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 213.2.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурьдсан утгаар ойлгоно: “Хойшлуулшгүй ажиллагаа” - гэмт хэрэг, зөрчил үйлдэж байгаа болон үйлдсэн тухай үндэслэлтэй сэжиг байгаа тохиолдолд гэмт хэрэг, зөрчлийн шинж тэмдгийг тогтоохын тулд зөвшөөрөл шаардахгүйгээр шууд хийгдэх Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай, Зөрчил шалган шийдвэрлэх тухай хуулиар прокурорын зөвшөөрөл шаардахгүйгээр шууд хийгдэх Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх зөвшөөрсөн ажиллагааг. 213.3.ХОЙШЛУУЛШГҮЙ АЖИЛЛАГААНЫ ТӨРӨЛ 213.3.1.Хойшлуулшгүй ажиллагаа нь Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай, Зөрчил шалган шийдвэрлэх тухай хуульд заасан төрөлтэй байна. 213.3.2.Хойшлуулшгүй ажиллагааг Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийг удирдлага болгон дараахь журмаар гүйцэтгэнэ: а/баримт бичгийг үзэж шалгах; б/хүний бие, тээврийн хэрэгсэл, ачаа тээшинд үзлэг хийх; в/аж ахуйн нэгж, байгууллага, иргэний эд зүйл, эд хөрөнгө, мөнгө агуулсан байр савыг битүүмжлэх; г/эд юмс, баримт бичиг, тээврийн хэрэгслийг саатуулах, түр хураан авах; д/шинжилгээнд зориулж дээж, хурууны хээ, ул мөрний хэв авах /шинжээч томилж, дүгнэлт гаргуулах/; е/иргэн, албан тушаалтнаас тайлбар авах, гаргуулах; ж/согтууруулах ундаа, мансууруулах, хордуулах бодис хэрэглэсэн эсэхийг шалгах; з/нутаг дэвсгэр, орон байранд нэвтрэн орох, гарахад хяналт тогтоох; и/гэмт хэрэг, захиргааны зөрчлийг таслан зогсоох, түүнийг үйлдсэнд сэрдэгдэж байгаа хүнийг мөрдөх, баривчлах үед байгууллага, иргэний орон байранд нэвтрэн орох; к/гэмт этгээдийг баривчлах, төрийн байгууллагад хүргэх; л/замын хөдөлгөөний чиглэлийг өөрчлөх. 213.3.3.Энэ зүйлийн 213.3.2 дахь заалтын “б”, “в”, “г”, “д”, “е” -д заасан ажиллагааг Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан журмын дагуу гүйцэтгэнэ. 213.4. ХОЙШЛУУЛШГҮЙ АЖИЛЛАГАА ЯВУУЛСНЫ ЭЦЭСТ ГАРГАХ ШИЙДВЭР 213.4.1.Цагдаагийн алба хаагч хойшлуулшгүй ажиллагаа явуулсны дараа дор дурдсан шийдвэрийн аль нэгийг гаргана: а/хэрэг бүртгэлтийн болон зөрчлийн хэрэг нээх; б/хэрэг бүртгэлтийн хэрэг хаах санал хүргүүлэх; в/гомдол, мэдээллийг харъяаллын дагуу шилжүүлэх. ---оОо--- 377 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 214.БИЧИГ БАРИМТЫГ ҮЗЭЖ ШАЛГАХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар: А/262 Хуудас:2 214.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн алба хаагч нь гэмт хэрэг, зөрчил үйлдэж байгаа болон үйлдсэн тухай үндэслэлтэй сэжиг байгаа тохиолдолд хүний нэр, хаягийг тодруулах зорилгоор баримт бичгийг шалгах ажиллагааны дэг горимыг тогтоохтой холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 214.2.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурьдсан утгаар ойлгоно: “Хувийн баримт бичиг” - Монгол Улсын иргэний үнэмлэх, үндэсний гадаад паспорт, албаны болон жолоодох эрхийн үнэмлэх, гадаадын иргэний паспорт, эсхүл тэдгээртэй адилтгах баримт бичгийг. 214.3.БИЧИГ БАРИМТЫГ ҮЗЭЖ ШАЛГАХ ҮНДЭСЛЭЛ 214.3.1.Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 25 дугаар зүйлд заасны дагуу алба хаагч хүний нэр хаягийг тодруулах зорилгоор иргэний бичиг баримтыг шалгаж, түүний хүрээнд хэрэгжүүлбэл зохих ажиллагааг явуулна. 214.3.2.Хүний бичиг баримтыг шалгах, цагдаагийн алба хаагчаас дэвшүүлсэн сэжиглэлээ шалгаж дуусгах хүртэл түр саатуулж болно. 214.4.БИЧИГ БАРИМТЫГ ШАЛГАХ ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА 214.4.1.Цагдаагийн алба хаагч бий болсон нөхцөл байдлыг бүхэлд нь харгалзан үзэж өөрөө шийдвэр гаргана. 214.4.2.Бичиг баримтыг шалгахдаа тухайн этгээдийн биеэ авч яваа байдал, үйл хөдлөл, орчны байдалд хяналт тавьж өөрийн болон бусдын аюулгүй байдлыг хангана. 214.4.3.Цагдаагийн алба хаагчийн ёс зүйн хэм хэмжээг чанд сахин, бололцоотой бүхий л нөхцөлд тухайн хүнтэй мэндэлж өөрийн албан тушаал, цол, нэрийг танилцуулан /дүрэмт хувцасгүй үед энгэрийн тэмдгээ үзүүлэх/, шалгах болсон үндэслэл, тайлбарыг цэгцтэй, албаны хэллэгээр тайлбарлан өгч, бичиг баримтаа шалгуулахыг хүснэ. 214.4.4.Бичиг баримтыг шалгахдаа дараахь ажиллагааг гүйцэтгэнэ: а/шалгуулагчийн бичиг баримтыг гаргуулан авах; б/бичиг баримтын бүрдэл хэсгийг нэг бүрчлэн нягтлан үзэх; в/бичиг баримтын зураг, тухайн хүний гадаад төрхийг харьцуулан тодорхой шинжүүдээрээ тохирч байгаа эсэх, хяналтын асуултууд тавьж, хариулт нь бичиг баримтад бичигдсэнтэй тохирч байгаа эсэхийг тулгах; г/гарын хээ, нүдний цөцгийн зураглал зэрэг биометрийн үзүүлэлт, бичиг баримтын бичил санах ойд байгаа мэдээллийг тусгай төхөөрөмжийн тусламжтайгаар шалгах; д/туслах тоо бүртгэлийн мэдээллийн сангаас лавлагаа авах; е/шуурхай удирдлагын албанаас лавлагаа авах. 214.4.5.Шалгуулагч биедээ бичиг баримтгүй тохиолдолд бичиг баримтаа авчруулах боломжийг олгоно. 214.4.6.Хоёр ба түүнээс дээш цагдаагийн алба хаагч үүрэг гүйцэтгэж байгаа үед нэг нь бичиг баримтыг шалгах, бусад нь аюулгүй байдлыг хангах үүрэгтэй ажиллана. 214.4.7.Ганцаараа үүрэг гүйцэтгэж байгаа үедээ бичиг баримтыг шалгах бол шалгуулагчийн баруун гар талд нь нэг алхмын зайд, хагас эргэсэн байдалтай зогсож үйл хөдөлгөөнийг нь анхааралтай ажиглана. 214.4.8.Шалгуулагч бичиг баримтгүй эсхүл өөрийн нэр хаяг, холбогдох мэдээллийг нуух, төөрөгдүүлэх, түүнчлэн хуурамч, зөрчилтэй, бусдын бичиг баримтыг ашиглаж байгаа гэх хангалттай сэжиглэл байгаа тохиолдолд бичиг баримтыг түр хураан авч, ойр байгаа цагдаагийн байгууллагад хүргэн шалгана. 214.4.9.Цагдаагийн байгууллагад хүргэх боломжгүй бол ойр байгаа албан байранд хүргэн шалгаж болно. 378 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 214.4.10.Монгол хэл мэддэггүй, насанд хүрээгүй, хэлгүй, дүлий, хараагүй, сэтгэцийн өвчтэй хүний бичиг баримтыг шалгах шаардлага гарсан тохиолдолд орчуулагч, хэлмэрч, асран хамгаалагч, харгалзан дэмжигчийг байлцуулна. 214.4.11.Бичиг баримтыг шалгах ажиллагааны явцад тухайн хүний зүгээс тааламжгүй харьцсан тохиолдолд эелдэг тайван байж, тавьж буй шаардлагаа ойлгомжтой, цэгцтэй тайлбарлан, сэтгэл хөдлөлийн огцом өөрчлөлтийг илэрхийлэхгүй бөгөөд цагдаагийн алба хаагч нь өөрөө буруутай бол уучлал эрж, залруулах арга хэмжээ авна. 214.4.12.Цагдаагийн алба хаагч бичиг баримтыг шалгах явцад олж мэдсэн хувь хүний биеийн байцаалтын талаарх мэдээлэл, нууцыг задруулахгүй байх үүрэгтэй. 214.4.13.Бичиг баримтыг шалгах явцад илэрсэн зөрчил, харилцааны асуудлаар гарсан маргааны талаар цагдаагийн алба хаагч илтгэх хуудас бичиж, шууд захирах даргадаа танилцуулна. 214.5.ТЭЭВРИЙН ХЭРЭГСЛИЙГ ЗОГСООН ШАЛГАХ 214.5.1.Цагдаагийн алба хаагч тээврийн хэрэгслийг зогсоон тээврийн хэрэгслийн гэрчилгээ, жолоочийн үнэмлэх, ангилал тохирч байгаа эсэх, зорчиж яваа хүний бичиг баримт, шаардлагатай тохиолдолд ачааны бичиг баримт, тэдгээрийн хүчинтэй болон хуурамч эсэхийг шалгана. 214.5.2.Бичиг баримтыг шалгахдаа сонор сэрэмжтэй байж, гэнэтийн дайралт, довтолгооноос өөрийн аюулгүй байдлыг хангах арга хэмжээ авна. 214.6.ХҮНИЙ БИЧИГ БАРИМТЫГ ШАЛГАХАД БАРИМТАНД ҮЗЛЭГ ХИЙХЭД АНХААРАХ ЗҮЙЛ а/бичиг баримтыг гэмтээж, бохирдуулахгүй байх; б/зөвхөн тухайн хүнийг хэн болохыг тодорхойлох боломжтой бичиг баримтыг авч шалгах; в/үндэслэлгүйгээр бусдын бичиг баримтыг шалгах, хураан авах, барьцаанд байлгахыг хориглох; г/бичиг баримтыг зөвхөн шалгуулагчид буцаан өгөх. ---оОо--- 379 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 215.ХҮНИЙ БИЕ, ТЭЭВРИЙН ХЭРЭГСЭЛ, АЧАА ТЭЭШИНД ҮЗЛЭГ ХИЙХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар: А/262 Хуудас:3 215.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн алба хаагч нь гэмт хэрэг, зөрчил гарсан байдал, хэрэгт ач холбогдол бүхий бусад байдлыг тогтоох, тодруулах зорилгоор хүний бие, эд зүйл, баримт бичиг, тээврийн хэрэгсэл, ачаа тээшинд үзлэг явуулах хойшлуулшгүй ажиллагааны горимыг тогтоохтой холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 215.2. НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурьдсан утгаар ойлгоно: “Хүний биед үзлэг хийх” – цагдаагийн алба хаагчаас хүний бие махбодь, ил харагдах шарх сорви, хувцас хунар, онцлог шинж тэмдэг, ул мөрийг олж илрүүлэх ажиллагааг; “Эд зүйл” - хүний хэрэглээний бүх зүйлийг; “Тээврийн хэрэгсэл” - хүн ба ачаа тээвэрлэхэд зориулсан тээврийн хэрэгслийг; “Ачаа” - тээврийн хэрэгслээр зөөж буй овор хэмжээ ихтэй бараа, эд зүйлийг; “Тээш” - зорчигч биедээ авч явах ойр зуурын хэрэглээний зүйл агуулах савыг. 215.3.ҮЗЛЭГ ХИЙХ 215.3.1.Хоёр ба түүнээс дээш цагдаагийн алба хаагч үүрэг гүйцэтгэж байгаа үед нэг нь үзлэгийг явуулж, бусад нь өөрийн болон бусдын аюулгүй байдлыг хангах үүрэгтэй ажиллана. 215.3.2.Үзлэгийг хийхдээ шалгуулагчийн болон хамт явж байгаа этгээдүүдийн үйлдэл хөдөлгөөнийг болон орчныг анхааралтай ажиглаж хяналтандаа байлгана. 215.3.3.Хэрэв албаны нохой хөтлөгчтэй хамтран үзлэгийг хийж байгаа бол шалгуулагчаас нохойг 2-3 м зайд “Хамгаал” гэсэн командаар байрлуулна. 215.4.ҮЗЛЭГИЙН ӨМНӨ ХИЙХ АЖИЛЛАГАА 215.4.1.Хүний биед үзлэг хийхийн өмнө шалгуулагчаас цагдаагийн алба хаагчийн эрүүл мэнд, амь насанд аюултай үйлдэл хийхдээ ашиглаж болзошгүй буу зэвсэг, бусад зүйлийг илрүүлэх зорилгоор халаас, монгол үндэсний дээлийн өвөр, өмд, гутлын түрий, ханцуй зэргийг нь гарын алга, хуруугаар тэмтэрч шалгах ажиллагааг хийнэ. 215.4.2.Тэмтэрч үзэх ажиллагаа нь тухайн нөхцөл байдлаас шалтгаалан босоо, өвдөглөсөн, хэвтээ байдалд хийгдэж болно. 215.4.3.Босоо байдалтай тэмтэрч шалгахдаа шалгуулагчийн гарыг нь өргүүлж, хана /мод, шон гэх мэт/ руу өвөр хэсгээр харуулан гараар нь тулуулж, хөлийг мөрний хэмжээний зайтай салгаж, 45 орчим градусын налуу байдалтай /тэнцвэртэй байдлыг хязгаарлах/ зогсооно. Алба хаагч шалгуулагчийн дал хэсэгт нэг гараар дарж, хөлийн өсгийн дотор талд өөрийн хөлийг тавьж /хагалж цохиход бэлэн байдалтай/ нөгөө гараар тэмтэрч үзнэ. 215.4.4.Цагдаагийн алба хаагч нь шалгуулагчийг хоёр гарыг толгой дээрээ ил харагдахаар өргөх, гарын хурууны уг хүртэл салаавчилж толгой дээрээ барин, өвдөг дээрээ сууж баруун хөлийг зүүн хөл дээр ачихыг тушаана. Салаавчилсан хуруунуудыг дээш нь өргүүлж зүүн гараар нийлүүлэн атгаж, баруун хөлийн өсгий дээр зүүн хөлөөр гишгэж, өвдгөөрөө нуруунд тулгаж зогсон, баруун гараар шалгуулагчийн баруун талыг тэмтэрч шалгана. Зүүн талыг шалгахдаа атгасан гар болон гишгэсэн хөлийн эсрэг талын гараар давтан хийнэ. 215.4.5.Хэвтээ байдалд тэмтэрч шалгахдаа алба хаагч нь шалгуулагчийг баруун, зүүн хөл дээр ээлжлэн өвдөглөх, 2 гараар ээлжлэн газарт тулах, элгээрээ хэвтэх, хоёр хөлийг салгах эсхүл нэгийг нөгөө дээгүүр нь дарж тавих, гарыг алдлах, эсхүл толгойны ар дагзад салаавчлах тушаалыг өгч аюулгүй нөхцөл бий болсны дараа зүүн гараар толгойн ар дагз, салаавчилсан гар дээр эсхүл дал хэсэгт дарж баруун гараар тэмтэрч үзнэ. 215.4.6.Алба хаагч шалгуулагчийн дал, гар, хөл зэрэг хэсэгт дарж хөдөлгөөнийг мэдэрч байх шаардлагатай. 215.4.7.Алба хаагч шалгуулагч хүний тоо, нас хүйс, шалгаж байгаа цаг, байршил, байр орон 380 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам сууцны дэргэд эсэх, тухайн хүний хийж байгаа үйлдэл, зан авир, галт зэвсэг, бусад зэвсгийг биедээ авч яваа нь мэдэгдэж байгаа зэргийг харгалзан тэмтэрч шалгах ажиллагааны байрлал /босоо, өвдөглөсөн, хэвтээ/-ыг сонгоно. 215.5. ХҮНИЙ БИЕД ХИЙХ ҮЗЛЭГ 215.5.1.Хүний биед хийх үзлэг нь дараахь 3 хэлбэртэй байна: а/хүний биеийн ил харагдах хэсгийг харж шалгах үзлэг: Энэхүү үзлэгээр биеийн тодорхой хэсгүүд, тухайлбал; хүний хувцсыг бүгдийг, эсхүл зарим хэсгийг тайлуулж, биеийн гар, хөл, толгой, цээж зэргийг харж шалгах; б/өмсөж яваа хувцсанд хийх үзлэг: Хувцасны бүх халаасны хэсгүүдийг нэг бүрчлэн шалгаж, доторх зүйлийг гаргаж тавина. Хувцасны гадна, дотно тал, халаас, ханцуйны дотор зэрэгт гэмт хэрэг, зөрчлийн ул мөр байгаа эсэхийг шалгана. Тухайлбал, цус, шүлс, тосны толбо, урагдалт, түлэгдэлт зэргийг тогтоох; в/биеийн эрхтэнд үзлэг хийх: Алба хаагч шалгуулагчийн биеийн эрхтэнд, тухайлбал чих, хамар хоолой, амны хөндий, шулуун гэдэс, бэлэг эрхтэнд үзлэг хийхдээ тусгай төхөөрөмж ашиглаж, холбогдох мэргэжилтний туслалцааг авна. Мэргэжилтний туслалцаа авах боломжгүй тохиолдолд ижил хүйсийн алба хаагч үзлэг хийж болно. 215.6. ТЭЭВРИЙН ХЭРЭГСЭЛ, АЧАА, ТЭЭШИНД ҮЗЛЭГ ХИЙХ 215.6.1.Тээврийн хэрэгслийн хөдөлгүүрийг унтрааж, бүрэн зогсолт хийсний дараа жолооч, зорчигчийг буулгасан байна. 215.6.2.Тээврийн хэрэгслийн гадна талд хийх үзлэг: а/эрэн сурвалжлагдаж байгаа тээврийн хэрэгслийн онцлог шинж тэмдэгтэй тохирч байгаа эсэх; б/эвдрэл гэмтэл – засвар, засагдсан хэсэг, эд анги бий эсэх; в/гадны ул мөр – цус, тос, шавар, элс, шороо, будаг, гэх мэт; г/тээврийн хэрэгслийн доод хэсэг. 215.6.3.Тээврийн хэрэгслийн дотор хийх үзлэгийг дараахь 3 хэлбэрээр явуулж болно: а/жолооч, зорчигчийн хэсэгт; б/хөдөлгүүр, явах, дамжуулах анги, бүхээг, тээшний хэсэгт; в/тухайн тээврийн хэрэгслийн ачаа, тээш, чиргүүл. 215.7.ХҮНИЙ БИЕД ҮЗЛЭГ ХИЙХ ЭРҮҮГИЙН ХЭРЭГ ХЯНАН ШИЙДВЭРЛЭХ АЖИЛЛАГААНЫ ЖУРАМ 215.7.1.Гэмт хэрэг, зөрчилд сэрдэгдэж байгаа хүн болон уг үйлдлийн улмаас хохирсон иргэн, шаардлагатай бол бусад этгээдийн биед үзлэг хийхэд цагдаагийн алба хаагч тэмдэглэл үйлдэнэ. 215.7.2.Үзлэг явуулахад 2-оос доошгүй хөндлөнгийн гэрчийг байлцуулна. 215.7.3.Үзлэгт хөндлөнгийн гэрч байлцуулах боломжгүй бол үзлэгийг тэдний оролцоогүйгээр явуулж, явц, үр дүнг дуу-дүрс бичлэгийн техник хэрэгсэл ашиглан бэхжүүлнэ. 215.7.4.Үзлэг хийхэд бусад этгээдийг оролцуулж болно. 215.7.5.Хүний биед үзлэг хийхэд хүнийг нүцгэлэх зайлшгүй шаардлага гарсан бол цагдаагийн алба хаагч, хөндлөнгийн гэрч нь тухайн хүнтэй ижил хүйсний хүн байна. 215.7.6.Хувцас тайлах эсвэл биеийн ил харагдах хэсгийг харах үзлэг хийж байгаа алба хаагч тухайн этгээдийн хөх, өгзөг, бэлэг эрхтэнд хүрч болохгүй. 215.7.7.Хувцас тайлж биед болон хөндий эрхтэнд хийх үзлэгийг ариун цэврийн шаардлага хангасан, хүний хувийн халдашгүй эрх, эрх чөлөөг хамгаалсан нөхцөлд хийж, оролцогчдоос өөр хүмүүс харах боломжгүй газар хийнэ. 215.7.8.Хүний бие, тээврийн хэрэгсэл, эд зүйл, ачаа тээш, баримт бичигт үзлэг хийхэд удаан хугацаа шаардагдах буюу бусад үндэслэл байвал үзлэгийг аль ойрхон цагдаагийн байгууллагад /газар, хэлтэс, тасаг, хэсэг, кобаны байранд/ боломжгүй тохиолдолд ойр байгаа аж ахуйн нэгж, байгууллагын албан тасалгаа, өрөөнд явуулж болно. 215.7.9.Шуудан-цахилгаанаар явуулсан ачаа, тээшийг шуудан-цахилгаан харилцааны байгууллагад байх үед нь үзлэг хийхэд прокурорын зөвшөөрлөөр тогтоолыг батлуулсан байна. 215.8.ҮЗЛЭГИЙН ТЭМДЭГЛЭЛ 215.8.1.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан журмын дагуу үзлэг хийсэн тухай тэмдэглэл үйлдэнэ. 215.8.2.Тэмдэглэлд явуулсан ажиллагаа, үзлэгийн явц, илэрсэн болон хурааж авсан, 381 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам битүүмжилсэн эд зүйл, цаг агаарын нөхцөл, дулааны хэм, гэрэлтүүлэг, хэрэглэсэн техник хэрэгсэл, лац, эд мөрийн баримт, хэрэгт ач холбогдол бүхий бусад зүйлийг хэрхэн хадгалсан, шийдвэрлэсэн, эхэлсэн, дууссан цаг хугацаа зэргийг дэс дарааллаар нь нэг бүрчлэн тодорхой бичнэ. 215.8.3.Хүний биед үзлэг хийхэд хэмжих, гэрэл зураг авах, гар зураг үйлдэх, соронзон болон дүрс бичлэг хийх, ул мөрний хэв, хуулбар авах ажлыг хийж тэмдэглэлд тусгаж болно. 215.9.ҮЗЛЭГ ХИЙХЭД АНХААРАХ ЗҮЙЛ 215.9.1.Үзлэгийг явуулахдаа дараахь зүйлийг анхаарна: а/шалгуулагчтай мэндчилж, албаны үг хэллэг хэрэглэж харьцана; б/үзлэг хийх зорилгоо тайлбарлах; в/өгсөн тушаал, шаардлагыг биелүүлэхгүй бол хүч хэрэглэх тухайгаа шалгуулагчид урьдчилан сануулах; г/үзэгдэх орчин хязгаарлагдсан буюу харанхуй нөхцөлд үзлэг явуулахгүй байх; д/олон нийтийн дургүйцлийг илт төрүүлхүйц нөхцөл байдалд үзлэг хийхээс зайлсхийнэ. ---оОо--- 382 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 216.ЭД ЗҮЙЛ, ХӨРӨНГӨ, МӨНГӨ АГУУЛСАН БАЙР САВЫГ БИТҮҮМЖЛЭХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар: А/262 Хуудас: 1 216.1.ЗОРИЛГО, ХАМРАХ ХҮРЭЭ Эрх бүхий цагдаагийн алба хаагчаас иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагын эд зүйл, хөрөнгө болон мөнгө агуулсан байр савыг битүүмжлэх дэг горимыг тогтоохтой холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 216.2.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурьдсан утгаар ойлгоно: “Байр” – битүүмжлэх боломжтой барилга, байшин, бусад объектыг; “Сав” – эд зүйлийг байнга буюу түр агуулахад зориулагдсан зүйлийг; “Битүүмжлэх” – байр, савны хаалга, цонх, нүх сүвийг нээлгэхгүйн тулд битүүлэн наах ба лацдах үйлдлийг. 216.3.БАЙР, САВЫГ БИТҮҮМЖЛЭХ 216.3.1.Гэмт хэрэг, зөрчил үйлдэж байгаа болон үйлдсэн тухай үндэслэлтэй сэжиг байгаа үед хойшлуулшгүй ажиллагаа явуулах урьдчилсан нөхцлийг бүрдүүлэх, хохирлыг нөхөн төлүүлэх, хор уршгийг арилгуулах, хөрөнгө, орлого хураах албадлагын арга хэмжээг хангах зорилгоор гэмт хэрэг, зөрчлийг шийдвэрлэхэд ач холбогдол бүхий эд зүйл, эд хөрөнгө, мөнгө агуулсан байр, савыг зохих албан тушаалтны зөвшөөрөлтэйгээр битүүмжилнэ. 216.3.2.Хаалга, цонх, нүх сүвийг нээлгэхгүйн тулд цоожлох, таглах зэргээр хаасны дараа зориулалтын лацаар лацадна. Зориулалтын лац ашиглах боломжгүй тохиолдолд онгойх амсар, лац болгон хэрэглэж байгаа зүйлийг дайруулан наалдамхай тунгалаг хальс /скоч/-аар даруулна. 216.3.3.Битүүмжлэх ажиллагааг явуулахдаа түргэн муудах буюу гэмтэх, чанар байдлаа алдах, устаж үгүй болох, жин хэмжээ өөрчлөгдөх бараа, бүтээгдэхүүн, эд зүйлийг битүүмжлэхгүй байхыг анхаарна. 216.3.4.Битүүмжлэх ажиллагааг явуулахдаа өрөө, тасалгаа болон цоожтой сав, шүүгээ зэргийг түүнийг өмчилж, эзэмшиж, ашиглаж буй этгээд эсвэл тэдгээрийн гэр бүлийн гишүүн, холбогдох этгээдээр өөрсдөөр нь нээлгэж боломжгүй тохиолдолд хөндлөнгийн гэрч оролцуулан бүрэн бүтэн байдал, эвдрэл гэмтлийг нь сайтар шалгаж үзнэ. 216.3.5.Эд хөрөнгө битүүмжлэгдэж буй эд зүйл, хөрөнгийг өмчилж, эзэмшиж, ашиглаж итгэмжлэн хариуцаж буй хүн, эсхүл түүний гэр бүлийн насанд хүрсэн гишүүн, аж ахуйн нэгжийн удирдлага, түүнийг төлөөлөх эрх бүхий этгээд болон өмгөөлөгчөөс гадна хөндлөнгийн 2 гэрчийг оролцуулна. 216.3.6.Битүүмжлэх ажиллагааны явцад хөрөнгө битүүмжилсэн тухай тэмдэглэл үйлдэж уг ажиллагаанд оролцсон этгээд нэг бүрээр гарын үсэг зуруулж, уг ажиллагааны талаарх санал, хүсэлтийг тэмдэглэлд тусгана. Битүүмжлэх ажиллагааны явцад фото зураг авах, дуу, дүрс, дуудүрсний бичлэг хийх, дуу хураах гэх мэтээр баримтжуулж болох ба энэ тухай тэмдэглэлд дурьдана. Тэмдэглэлийг 2 хувь үйлдэж нэг хувийг хөрөнгө битүүмжлүүлсэн этгээд болон түүний итгэмжлэн хариуцагчид хүлээлгэн өгч, үлдэх хувийг хэргийн материалд хавсаргана. 216.3.7.Эд хөрөнгө битүүмжлүүлж байгаа этгээд түүний асрамжид байгаа хүмүүсийн өдөр тутмын зайлшгүй хэрэгцээний эд зүйл болон захиргааны зөрчилд холбогдсон аж ахуйн нэгж, байгууллагын хэвийн үйл ажиллагааг алдагдуулахаар битүүмжлэх ажиллагаа явуулж болохгүй. 216.3.8.Битүүмжлэгдсэн эд зүйлийг хадгалах үүргийг тухайн хөрөнгийн эзэмшигч, ашиглагч, тэдний итгэмжлэгдэн хариуцагчид хүлээлгэнэ. ---оОо--- 383 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 217.ЭД ЗҮЙЛ, ТЭЭВРИЙН ХЭРЭГСЭЛ, БАРИМТ БИЧИГ ТҮР ХУРААН АВАХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар: А/262 Хуудас: 2 217.1.ЗОРИЛГО, ХАМРАХ ХҮРЭЭ Цагдаагийн алба хаагчаас гэмт хэрэг, зөрчил үйлдэхэд ашигласан багаж зэвсэг, хэрэгсэл болон гэмт үйлдлийн замаар олж авсан, хэрэг, зөрчлийг шийдвэрлэхэд ач холбогдол бүхий эд зүйл, тээврийн хэрэгсэл, баримт бичгийг хураан авах ажиллагааны дэг горимыг тогтоохтой холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 217.2.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурьдсан утгаар ойлгоно: “Хураан авах” - тухайн эд зүйл, тээврийн хэрэгсэл, баримт бичгийг өмчлөгч, эзэмшигч болон ашиглаж байгаа этгээдээс цагдаагийн байгууллага, алба хаагчийн хяналтад түр хугацаагаар авахыг; “Эд зүйл” - байгалийн болон хүний хүчин зүйлийн үйлчлэлээр үүсэн бий болсон зүйл, тээврийн хэрэгслийг. 217.3.ЭД ЗҮЙЛ, БАРИМТ БИЧИГ ТҮР ХУРААЖ АВАХ 217.3.1.Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 30 дугаар зүйлийг баримтлан дараахь эд зүйл, баримт бичгийг цагдаагийн алба хаагч түр хураан авна: а/гэмт хэрэг, зөрчил үйлдэхэд ашигласан зэвсэг, тээврийн хэрэгсэл; б/гэмт хэрэг, зөрчлийн улмаас олж авсан эд юмс, мөнгө, хууль бус орлого; в/гэмт хэрэг, зөрчлийг хянан шийдвэрлэхэд ач холбогдол бүхий баримт бичиг; г/иргэний нэхэмжлэлийг хангах, эд хөрөнгө хураах шийтгэл, ял оногдуулах явдлыг хангах эд юмсыг. 217.3.2.Төрийн болон албаны нууц агуулсан баримт бичгийг гагцхүү прокурорын зөвшөөрөлтэйгөөр, тухайн байгууллагын удирдлагад мэдэгдэн хураан авна. 217.3.3.Хураан авах үед хуулиар хамгаалагдсан нууц баримт бичиг, бусад зүйл илэрвэл цагдаагийн алба хаагч түүнийг задруулахгүй байх арга хэмжээ авна. 217.3.4.Гүйлгээнд оруулахыг хориглосон эд юмс, баримт бичгийг хэрэгт холбогдолтой эсэхийг үл харгалзан хураана. 217.3.5.Хураан авч байгаа тээврийн хэрэгслийг жолоодон авч явах боломжгүй бол зориулалтын чирэгч /ачигч/ автомашин ашиглан хадгалах газарт хүргэнэ. 217.3.6.Хураагдсан тээврийн хэрэгсэл дотор байгаа хувийн эд зүйлсийг бүртгэх, эсвэл аюулгүй байдлыг хангаж хадгалах арга хэмжээ авах буюу эзэмшигчид нь хүлээлгэн өгнө. 217.3.7.Хураагдсан эд зүйл нь ойр орчиндоо аюул учруулахуйц /тэсэрч дэлбэрэх, шатамхай химийн хорт бодис гэх мэт/ байвал мэргэжлийн байгууллагатай хамтарч аюулгүй байдлыг хангаж, түргэн муудаж үлдэх зүйлс байвал түүнээс урьдчилан сэргийлэх, эсхүл холбогдох байгууллага, иргэнд хүлээлгэн өгөх арга хэмжээ тус тус авна. 217.3.8.Хураан авахад эд зүйл, бичиг баримтаа хураалгаж байгаа хүн, аж ахуйн нэгж, байгууллагын эзэмшилд байгаа бол уг байгууллагын төлөөллийг байлцуулна. 217.3.9.Хураан авах ажиллагааны тэмдэглэлийг 2 хувь үйлдэж, нэгийг эд зүйлээ хураалгасан этгээдэд өгнө. Тэмдэглэлд дараахь зүйлсийг заавал тусгана: а/хураан авсан алба хаагчийн нэр, албан тушаал, цол, харьяалах цагдаагийн байгууллага; б/он сар өдөр, цаг, газар; в/хэрэг, зөрчлийн товч утга, түр хураан авах үндэслэл; г/хурааж авсан бүх эд зүйл, баримт бичгийн нэр; д/уг зүйлүүд хаанаас ямар байдлаар олдсоныг; е/эд хөрөнгийн тоо чанар, марк, дугаар, их, бага, хүнд, хөнгөний хэмжээ зэрэг нэг бүрийн онцлох шинж тэмдэг; ж/сайн дураараа өгсөн буюу албадан гаргуулж авсан эсэх, устгах буюу нуухыг оролдсон, эсхүл эсэргүүцэл үзүүлсэн эсэх, алба хаагчаас авсан арга хэмжээний талаар зэрэг болно. 384 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 217.3.10.Эд зүйл, баримт бичгээ хураалгасан хүн тэмдэглэлд гарын үсэг зурахаас татгалзвал тэмдэглэлд тусгана. 217.3.11.Хураан авах үед эд зүйл, баримт бичгийн фото зураг авах, гар зураг үйлдэх, соронзон болон дүрс бичлэг хийж тэмдэглэл тусгаж болно. 217.3.12.Дипломат төлөөлөгчийн албан болон орон байрнаас хураан авах ажиллагаа явуулахад ЦБҮАЖ-ын 232-т заасныг баримтална. ----оОо--- 385 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 218.ИРГЭН, АЛБАН ТУШААЛТНААС ТАЙЛБАР АВАХ, ГАРГУУЛАХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар: А/262 Хуудас: 2 218.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн алба хаагчаас гэмт хэрэг, зөрчил үйлдэж байгаа болон үйлдсэн тухай үндэслэлтэй сэжиг байгаа тохиолдолд иргэн, албан тушаалтнаас хэрэгт ач холбогдол бүхий нөхцөл байдлын талаар тайлбар авах, гаргуулах хойшлуулшгүй ажиллагаа явуулах дэг горимыг тогтоохтой холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 218.2.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурьдсан утгаар ойлгоно: “Тайлбар гаргуулах, авах” - гэмт хэрэг, зөрчлийн талаар гаргасан гомдол, мэдээллийг шалгах явцад иргэн, албан тушаалтнаас хэрэгт ач холбогдол бүхий нөхцөл байдлын талаар мэдүүлснийг бэхжүүлэн авсан буюу Цагдаагийн албаны тухай хуульд заасан “тэмдэглэл”-ийг. 218.3.ТАЙЛБАР АВАХ, ГАРГУУЛАХ НИЙТЛЭГ ҮНДЭСЛЭЛ 218.3.1.Монгол Улсын Үндсэн хуульд иргэн өөрийнхөө болон гэр бүлийн гишүүдийн эсрэг мэдүүлэг өгөхгүй байх, өмгөөлөгч авах, өөрийгөө өмгөөлөх, хууль зүйн туслалцаа авах эрхтэй. 218.3.2.Иргэн, албан тушаалтнаас хэрэгт ач холбогдол бүхий байдал буюу бусад үйл явдлыг тоочиж мэдээлсэн баримт бичигт иргэн, албан тушаалтнаас авсан, гаргуулсан тайлбар нь эрүүгийн болон зөрчлийн хэрэгт ач холбогдолтой байвал тэр нь нотлох баримтын эх сурвалж болно. 218.4.ЭРХ, ҮҮРГИЙГ НЬ ТАЙЛБАРЛАН ӨГӨХ а/Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх тухай хуулийн 10 дугаар зүйлд заасны дагуу иргэн нь гэмт хэрэг, зөрчлийн талаар олж мэдсэн зүйлээ мэдээлэх үүрэгтэй болох; б/гэмт хэргийн тухай мэдээлэл өгсөн иргэн, албан тушаалтнаас мэдүүлэг авахдаа Эрүүгийн хуулийн 21.2 дугаар зүйлд заасан хариуцлагыг тайлбарлан сануулж, энэ тухай тэмдэглэлд тусган гарын үсэг зуруулах; в/иргэн, албан тушаалтан өөрийнхөө болон гэр бүлийн гишүүний эсрэг мэдүүлэг өгөхгүй байх эрхээ эдлэх тохиолдолд тэдгээрээс тайлбар, мэдүүлэг авч болохгүй. 218.5.ТАЙЛБАР АВАХ, ГАРГУУЛАХ 218.5.1.Цагдаагийн алба хаагч тайлбар авах, гаргуулах хойшлуулшгүй ажиллагааны явцад дараахь байдлуудыг тайлбарлуулна: а/гэмт хэрэг, зөрчил үйлдсэн байдал /хэзээ, хаана, хэрхэн үйлдсэн болон бусад байдал/; б/уг гэмт хэрэг, зөрчлийг хэн үйлдсэн эсхүл үйлдсэн байж болох; в/холбогдогчийн овог, нэр, хаяг, шаардлагатай бусад мэдээлэл; г/учирсан хохирлын шинж чанар, хэр хэмжээ. 218.5.2.Цагдаагийн алба хаагч тухайн иргэн, албан тушаалтан тайлбар гаргуулах бололцоог ханган түүгээр бичүүлж авч болно. 218.5.3.Иргэн, албан тушаалтнаас өгсөн тайлбарыг нарийвчлах, үйл явц, баримтыг бодитой болгох зорилгоор дараахь асуултыг тавьж тайлбар авч болно: а/дутуу өгсөн тайлбарыг гүйцээх, зөрүүг арилгах зорилгоор тавьж байгаа нэмэлт асуулт; б/иргэн, албан тушаалтны мартсан зүйлийг сэргээх, ургуулан санаа авахад хүргэх зорилготой сануулах асуулт; в/хяналтын асуулт /өгсөн тайлбарыг шалгах буюу ийм шалгалтын мэдээ авах зорилгоор тавьсан асуулт/; г/илэрхий худал тайлбарыг илчлэх асуулт. 218.5.4.Тайлбар авахад асуулт нь товч тодорхой, ойлгомжтой байна. Тайлбар авахад хөтөлсөн буюу тулгасан асуулт тавихыг хориглоно: а/тайлбар өгч байгаа хүнд хариултыг нь хэлж өгсөн агуулгатай асуултыг хөтөлсөн асуулт гэнэ. Хөтөлсөн асуултад тайлбар өгч байгаа этгээд бэлэн хариултыг нь ашиглан ам дагуулж мэдүүлэх магадлалтай байдаг учир хөтөлж асуухыг хориглодог; 386 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам б/тайлбар өгч байгаа хүнээр өөрийнхөө хүссэн хариултыг заавал хэлүүлэх гэж зүй бусаар шахаж шаардсан асуултыг тулгасан асуулт гэнэ. Тухайлбал, үндэслэлгүйгээр шаардах, зүй бусаар дайрч, давшлах байдлаар илэрнэ; в/тайлбар авах ажиллагаанд хүнлэг бус хэрцгий хандах, хүний нэр төрийг гутаан доромжлох, хуурч мэхлэх зэрэг хууль бус арга хэрэглэхийг хориглоно. 218.5.5.Насанд хүрээгүй этгээдээс тайлбар авах ажиллагаанд оюун санаа гүйцэд хөгжөөгүй гэж үзвэл сурган хүмүүжүүлэгчийг заавал байлцуулах, эсхүл эцэг эх, гэр бүлийн гишүүн, төрөл садангийн хүнийг оролцуулна. Харин хүүхдэд буруу нөлөөлдөг эцэг, эхийг тусад нь тайлбар авах шаардлагатай. 218.5.6.Иргэн, албан тушаалтантай хүндэтгэлтэй хандаж, түүний зорилго, үүргийг ойлгосны үндсэн дээр хэрэгт ач холбогдолтой мэдээллийг ухамсартайгаар, сайн дураараа өгөх өөр хоорондын харилцааны уур амьсгал бий болгох шаардлагатай. 218.6.ТАЙЛБАРЫГ БЭХЖҮҮЛЭХ 218.6.1.Иргэн, албан тушаалтнаас гаргасан тайлбарыг тэмдэглэлээр бэхжүүлэн авна. Амаар гаргасан тайлбарыг тэмдэглэлд тусгаж, бичгээр гаргасан тайлбарыг тэмдэглэлд хавсаргана. 218.6.2.Тайлбар авах ажиллагаанд оролцогчдод тэмдэглэлийг уншуулан үнэн зөв бичигдсэн, нэмэлт тодруулга байгаа эсэхийг лавлан тэмдэглэлд тусган гарын үсэг зуруулж, дуусгана. Шаардлагатай тохиолдолд дуу авиа, дүрсний бичлэгийн төхөөрөмж ашиглан бэхжүүлэн авч болно. ---оОо--- 387 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 219.ШИНЖИЛГЭЭНД ЗОРИУЛЖ ДЭЭЖ, ДАРДАС, ХЭВ ХЭЛБЭР, ЗАГВАР АВАХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар: А/262 Хуудас: 2 219.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн алба хаагчаас гэмт хэрэг, зөрчлийг илрүүлэх, ул мөр, эд мөрийн баримт бэхжүүлэн хураан авах, шинжлэхэд шаардлагатай дээж, гарын дардас, хэв хэлбэрийг зохих хүн, эд зүйлээс авах дэг горимыг тогтоохтой холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 219.2.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурьдсан утгаар ойлгоно: “Дээж” - хэрэгт ач холбогдол бүхий нөхцөл байдлыг тогтоохын тулд оношлох шинжилгээнд зориулан холбогдох хүн, амьтан, эд зүйлсээс шаардагдах хэмжээгээр авсан хэсгийг; “Дардас” – хүний гарын бүх хуруу, алганы хээг бэхжүүлж авсан мөрийг; “Ул мөр” - гэмт хэрэг, зөрчлийн улмаас хүн, амьтан, эд зүйл, орчинд үлдсэн ором, тэдгээрийн хувийн онцлог мэдээллийг агуулсан бичил хэсгийг. 219.3.ШИНЖИЛГЭЭНД ЗОРИУЛЖ ХЭВ ХЭЛБЭР АВАХ 219.3.1.Цагдаагийн алба хаагч харьцуулах шинжилгээнд шаардлагатай хэв хэлбэрийг хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу авна. 219.3.2.Гэмт хэрэг гарсан газар, эсхүл эд мөрийн баримтад гэрч, хохирогчийн ул мөр үлдсэн байж болзошгүй үндэслэл байвал харьцуулан шинжлэхээр тэднээс гарын үсгийн болон бусад хэв, хэлбэр авч болно. 219.3.3.Оношлох шинжилгээнд зориулан сэжигтэн, яллагдагч, гэрч, хохирогч болон бусад хүн, хэргийн газар, эд зүйлээс дээж, сорьц авч болно. 219.3.4.Хэв, хэлбэр авах ажиллагааг шаардлагатай бол уг хэрэгт хувийн сонирхолгүй мэргэжилтнийг оролцуулан гүйцэтгэж болно. 219.3.5.Шинжилгээ томилсны дараа дээж, сорьц, хэв, хэлбэр авах шаардлага гарвал уг ажиллагааг тухайн шинжээчийн оролцоотойгоор, эсхүл түүний зөвлөсний дагуу гүйцэтгэх нь илүү үр дүнтэй. 219.3.6.Хүний биеэс цус, үс, шүлс, хөлс, шээс, үрийн шингэн, үнэр зэрэг бусад дээж авах шаардлага гарвал уг ажиллагааг эмнэлгийн байгууллагад, эсхүл эмч, сувилагчдын, бусад мэргэжилтний оролцоотойгоор гүйцэтгэх нь зохимжтой. 219.3.7.Хүний биеэс дээж, хэв, хэлбэр авах ажиллагааг хүний эрх, эрх чөлөөг дээдэлсэн, алдар хүнд, нэр төрийг хүндэтгэсэн эрүүл, аюулгүй байдлыг хангасан орчин, нөхцөлд гүйцэтгэхийг эрхэмлэнэ. 219.3.8.Мал, амьтнаас дээж, хэв, хэлбэр авах ажиллагааг гүйцэтгэхдээ малын эмч, зоотехникч, амьтан судлаач зэрэг мэргэжилтнүүдийн туслалцааг авч болох бөгөөд энэ үед өөрсдийн болон бусдын аюулгүй байдлыг сайтар хангаж ажиллах хэрэгтэй. 219.3.9.Хүн, эд зүйлээс дээж, хэв хэлбэр авах ажиллагааг гүйцэтгэхдээ цаг алдахгүй байх нь хэргийг түргэн шуурхай илрүүлэх, хэргийн газар ул мөрөө үлдээсэн эд зүйл устаж өөрчлөгдөхөөс сэргийлэх, хэрэгт ач холбогдол бүхий нөхцөл байдлыг бодитой тодорхойлох боломж олгодог. 219.3.10.Гарын үсэг, гар бичмэлийн чөлөөт загварыг сонгохдоо шинжлэгдэж буй гарын үсэг, гар бичмэлтэй нэг цаг хугацаанд, эсхүл ойролцоо цаг хугацаанд үйлдэгдсэн байх нөхцөлийг мөрдлөг болгоно. 219.3.11.Гарын үсэг, гар бичмэлийн туршилтын загварыг сэжигтэн, яллагдагч, бусад хүнээс авахдаа шинжлэгдэж буй гар бичмэл, гарын үсгийг үйлдсэн нөхцөл байдлыг харгалзан үзнэ. 219.3.12.Сэжигтэн, яллагдагчаас дээж, хэв, хэлбэрийг албадан авч болно. 219.3.13.Гэрч, хохирогчоос дээж, хэв, хэлбэр авахдаа тэдний зөвшөөрсний дагуу авах нь зохимжтой боловч, хэрэв сэжигтэн, яллагдагч тэднээс хэв хэлбэр авахыг шаардах, эсхүл бэлгийн замын халдварт өвчнөөр өвчилсөн эсэхийг тогтоох зайлшгүй шаардлагын үүднээс албадан авч болно. 388 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 219.3.14.Дээж, хэв, хэлбэр авах ажиллагааг нэгжих, хураан авах, цогцсыг оршуулсан газраас нь гаргаж үзлэг хийх замаар, эсхүл дурьдсан ажиллагаануудтай нэгэн зэрэг гүйцэтгэж болно. 219.3.15.Дээж, хэв, хэлбэр авах ажиллагааг шинжилгээний шаардлагад тохируулан технологийн дагуу, үр дүнтэй гүйцэтгэх зорилгоор олон улсын жишигт нийцсэн, шинжлэх ухаан, техникийн ололт, амжилтад түшиглэсэн арга, хэрэгслүүдийг ашиглахыг чухалчлах нь зүйтэй. 219.3.16.Дээж, хэв, хэлбэр авсан тухай тэмдэглэл үйлдэх бөгөөд уг тэмдэглэлийг холбогдох хуульд заасан журмын дагуу үйлдэнэ. Уг тэмдэглэлд дээж, хэв, хэлбэр авах ажиллагааны үед хийгдсэн үйлдлийг дэс дарааллаар нь нэг бүрчлэн бичиж, ашигласан шинжлэх ухаан, техникийн арга, хэрэгслүүдийг зааж, хүрсэн үр дүнг тодорхойлон бичнэ. 219.3.17.Дээж, хэв, хэлбэрийг авах ажиллагааг гүйцэтгэсний дараа тэдгээрийн шинж, чанарыг алдагдуулахгүйгээр савлах бөгөөд дугтуй, хайрцаг, боодол дээр нь тэмдэглэгээ хийж, гарын үсгээ зурахын зэрэгцээ битүүмжлэн лацдаж, тэмдэглэлд хавсаргана. ---о0о--- 389 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 220.СОГТУУРУУЛАХ УНДАА, МАНСУУРУУЛАХ, СЭТГЭЦЭД НӨЛӨӨЛӨХ, ХОРДУУЛАХ БОДИС ХЭРЭГЛЭСЭН ЭСЭХИЙГ ШАЛГАХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар: А/262 Хуудас: 3 220.1.ЗОРИЛГО Гэмт хэрэг, зөрчлийг шалгах, хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад цагдаагийн алба хаагч гэмт хэрэг, зөрчил үйлдсэн, эсхүл үйлдсэн байж болзошгүй үндэслэл тогтоогдож байгаа хүн согтууруулах ундаа, мансууруулах, сэтгэцэд нөлөөт эм, бодис, хордуулах бодис хэрэглэсэн эсэхийг шалгах дэг горимыг тогтооход оршино. 220.2.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурьдсан утгаар ойлгоно: “Согтууруулах ундаа” - хүнсний зориулалтын түүхий эдээр үйлдвэрлэсэн спирт, бүх төрлийн архи, 2 хувиас дээш этилийн спирт агуулсан дарс, шар айраг, сүүн бүтээгдэхүүнээр нэрсэн шимийн архийг; “Мансууруулах эм, бодис” – тухайн бодисыг хэрэглэсэн хүний төв мэдрэлийн системд нь давамгайлан үйлчилж, мансуурал хэмээх сэтгэцийн өвөрмөц байдал, мансуурах дон хэмээх сэтгэцийн өвчин үүсгэх чадвартай, НҮБ-ийн 1961 оны “Мансууруулах зүйлийн тухай” нэгдсэн конвенцийн жагсаалтад орсон байгалийн болон нийлэг гаралтай эм, бэлдмэл, бодисыг; “Сэтгэцэд нөлөөт эм, бодис” – тухайн бодисыг хэрэглэсэн хүний төв мэдрэлийн системд нь давамгайлан үйлчилж сэтгэцийн өөрчлөлт үүсгэх чадвартай, НҮБ-ын 1971 оны “Сэтгэцэд нөлөөт бодисын тухай” конвенцийн жагсаалтад орсон байгалийн болон нийлэг гаралтай эм, бэлдмэл, бодис; “Хордуулах бодис” – хүнийг хордлогод оруулах, өчүүхэн бага хэмжээ нь үхэлд хүргэх, эрүүл мэндийг сарниулах чадвартай бодис, бэлдмэлийг; “Багаж хэрэгсэл” гэж согтууруулах ундаа, мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт, хордуулах бодис болон хэрэглэсэн эсэхийг илрүүлэхэд ашиглаж байгаа шалгагч /тест, тестр/ хэрэгслийг; “Ашиглах” гэж согтууруулах ундаа, мансууруулах, сэтгэцэд нөлөөт эм, хордуулах бодис хэрэглэсэн эсэхийг илрүүлэх ажиллагаанд шалгагч хэрэгслийг аргачилсан зааврын дагуу хэрэглэн магадлах үйл ажиллагааг. 220.3.ШАЛГАХ АЖИЛЛАГАА 220.3.1.Согтууруулах ундаа, мансууруулах, сэтгэцэд нөлөөт эм, бодис, хордуулах бодис хэрэглэсэн эсэхийг шалгахдаа хүний эрх, эрх чөлөөг дээдлэн эрүүл аюулгүй байдлыг хангасан, шинжлэх ухаан, техникийн ололтод түшиглэн олон улсын жишигт хэрэглэж байгаа багаж хэрэгслийг ашиглана. 220.3.2.Согтууруулах ундаа, мансууруулах, сэтгэцэд нөлөөт бодис эм, хэрэглэхийг энгийн аргаар тогтоож болох бөгөөд үүний тулд тухайн этгээдийг шулуун шугаман тэмдэгтийн дагуу өөрийнх нь зөвшөөрснөөр алхуулж, тэнцвэрээ хэрхэн олж байгаа байдлаар нь магадлан, цаашид биологийн дээж авч, эсхүл бусад багаж хэрэгсэл ашиглан шинжилгээ хийлгэх асуудлыг шийдвэрлэж болно. 220.3.3.Гэмт хэрэгт сэрдэгдэж байгаа хүний согтууруулах ундаа болон мансууруулах, сэтгэцэд нөлөөт эм, бодис хэрэглэсэн эсэх талаар үндэслэл бүхий сэжиг байгаа тохиолдолд цаг хугацаа алдалгүй биологийн дээж авахуулан шинжилгээ хийлгэж дүгнэлт гаргуулна. 220.3.4.Согтууруулах ундааны зүйл мансууруулах, сэтгэцэд нөлөөт эм, бодис хэрэглэсний улмаас тухайн этгээд хэвийн бус байгаа үед амьсгалын замын түгжрэл үүсэх, ухаан алдах зэргээс сэрэмжлүүлэхийн тулд идэвхтэй хяналт /мэдрэмжийг нь шалгах, сэргээх г.м/ тавина. 220.3.5.Согтууруулах ундаа, мансууруулах, сэтгэцэд нөлөөт эм, бодис хордуулах бодис хэрэглэсэн эсэхийг ердийн шалгагч багажаар тогтоох боломжгүй тохиолдолд эмнэлгийн болон бусад мэргэжлийн байгууллагын туслалцаа авна. 220.3.6.Шалгалтын явцад цугларсан баримт сэлт мэдээллийг үндэслэн согтууруулах ундаа, мансууруулах, сэтгэцэд нөлөөт эм, бодис хэрэглэсэн гэх газарт үзлэг хийнэ. 220.3.7.Согтууруулах ундаа, мансууруулах, сэтгэцэд нөлөөт эм, бодис хэрэглэсэн эсэхийг шалгагч багаж хэрэгслийг ашиглахдаа үйлдвэрлэгчээс ирүүлсэн зааврыг баримтална. 220.3.8.Согтуурал хэмжих хэрэгсэлтэй холбоотой маргаан гарвал Стандартчилал, хэмжил 390 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам зүйн газраас баталгаажсан Холбооны Бүгд Найрамдах Герман Улсын “Drager Safety AG & Co.KGaA” компанид үйлдвэрлэсэн согтуурлын түвшин тогтоогч ALCOTEST 9510 загварын суурин, ALCOTEST 7510 загварын зөөврийн хэмжих хэрэгсэл болон бусад баталгаажсан хэмжих хэрэгслийг ашиглана. 220.3.9.Энэ зүйлийн 220.3.7-д заасан зааврыг үндэслэн ашиглах багаж хэрэгслийн жагсаалтыг Цагдаагийн төв байгууллагын дарга батална. 220.3.10.Цагдаагийн төв байгууллагын даргын шийдвэрээр албан хэрэгцээнд хүлээн авч бүртгэсэн шалгагч багаж, техник, хэрэгслийг цагдаагийн байгууллагад хэрэглэнэ. 220.4.СОГТУУРУУЛАХ УНДАА ХЭРЭГЛЭСЭН ЭСЭХИЙГ ШАЛГАХ 220.4.1.Гэмт хэрэг, зөрчилд холбогдсон, сэрдэгдсэн хүний согтууруулах ундаа хэрэглэсэн эсэхийг тогтоохын тулд хүний эрүүл мэндэд харшлахгүй энэ журмын 220.3.9, 220.3.10-д заасан шаардлагыг хангасан багаж хэрэгслээр шалгана. 220.4.2.Цагдаагийн алба хаагч зам тээврийн осол, гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор замын хөдөлгөөнд оролцож буй тээврийн хэрэгслийн жолоочийг согтууруулах ундаа хэрэглэсэн эсэхийг шалгахдаа үйлчлүүлэгчтэй харилцах стандартын дагуу мэндчилж, өөрийгөө танилцуулан, тээврийн хэрэгслийг зогсоосон үндэслэлээ тайлбарлаж, жолоочийн үнэмлэх, тээврийн хэрэгслийн техникийн гэрчилгээ, бусад бичиг баримтыг Хууль зүйн сайдын 2015 оны А/190 дүгээр тушаалаар баталсан “Замын хөдөлгөөн зохицуулах, хянан шалгах журам”-д заасны дагуу хянан шалгахдаа дараахь зүйлийг ажиглана: а/гэмт хэрэг, зөрчил үйлдсэн байж болзошгүй сэжиг байгаа эсэх; б/согтууруулах ундаа үнэртэж байгаа эсэх; в/хэл ярианы өөрчлөлт мэдрэгдэж байгаа эсэх; г/нүүрний арьсны хувирал /өнгө өөрчлөгдөх гэх мэт/ ажиглагдаж байгаа эсэх; д/үйл хөдлөлийн хэвийн бус байдал ажиглагдаж байгаа эсэх; е/тухайн нөхцөл байдалд тохирохгүй үг хэллэг, яриа, зан төрх гаргаж байгаа эсэх. 220.4.3.Энэ зүйлийн 220.4.2-т заасан нөхцөл байдлыг тодруулах зорилгоор тээврийн хэрэгслийн жолоочтой харилцахдаа албаны эелдэг, оновчтой, зөв үг хэллэг хэрэглэн сонсогдохоор ярьж, тухайн нөхцөлд тохирсон асуулт тавих зэргээр харилцах бөгөөд согтуурал хэмжигч багажны тандагч ашиглаж болно. Тухайлбал, “Та тээврийн хэрэгсэл жолоодон замын хөдөлгөөнд оролцохоосоо өмнө согтууруулах ундаа, мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодис хэрэглэсэн үү?”, “Таны нүд /хамар, хацар/ ямар учраас улаан байна вэ? Та нойрсуулах эм, бусад эм бэлдмэл хэрэглэсэн үү?”, “Та хэдэн цаг тээврийн хэрэгсэл жолоодож байна вэ, маш их ядарсан харагдаж байна?” зэрэг асуултуудыг асууна. 220.4.4.Согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн эсэхийг тандахдаа үнэрлэх эрхтний тусламжтайгаар мэдэрч болох боловч энэ арга нь алба хаагчийн эрүүл мэнд, амь насанд аюул, эрсдэлтэй тул аль болох татгалзах нь зүйтэй. 220.4.5.Энэ зүйлийн 220.4.2-т заасан сэжиг байгаа тохиолдолд тээврийн хэрэгслийг жолоодож байгаа хүнийг тээврийн хэрэгслийн бүхээгнээс гарч шалгуулах шаардлагыг тавина. Энэхүү шаардлагыг тавихдаа жолоочийг зохисгүй үйлдэл гаргахаас урьдчилан сэргийлж, тээврийн хэрэгслийн эд ангийг шалгах, ачааны бичиг баримтыг тулгах зэрэг шаардлагыг тавьж болно. 220.4.6.Тээврийн хэрэгслийн жолоочийн согтолтыг согтуурал хэмжигч багажаар шалгах үед тухайн жолооч тээврийн хэрэгслийн бүхээгнээс гарсан байх шаардлагатай бөгөөд тэмдэглэл Улсын ерөнхий прокурорын баталсан эрх зүйн хэлбэрт заасан маягтын дагуу үйлдэнэ. 220.4.7.Согтуурал хэмжигч багажаар шалгахаас өмнө жолоочид тухайн багажны ажиллах горим, гарах үзүүлэлт, хэвийн ажиллагаатай эсэхийг тайлбарлан өгч, тухайн багажны үйлдвэрлэгчээс ирүүлсэн зааврын дагуу согтолтыг шалгана. 220.4.8.Согтолтыг шалгасны дараа согтуурал хэмжигч багажинд гарсан үзүүлэлтийг согтуурлаа шалгуулсан хүнд болон хөндлөнгийн гэрчид үзүүлж, тэмдэглэлд тусгаж, гарын үсэг зуруулна. 220.4.9.Шалгуулсан хүн согтуурал хэмжигч багажинд гарсан үзүүлэлтийг хүлээн зөвшөөрөхгүй, дахин шалгахыг хүссэн тохиолдолд түүний хүсэлтээр 1-ээс 2 удаа согтуурал хэмжигч багажаар дахин шалгаж, үр дүнг баримтжуулж болно. 220.4.10.Согтуурал хэмжигч багажинд гарсан үзүүлэлтийг хүлээн зөвшөөрөөгүй хүн тэмдэглэлд гарын үсэг зурахаас татгалзсан тохиолдолд хөндлөнгийн гэрчүүдийг байлцуулан гарын үсэг зурахаас татгалзсан тухай тэмдэглэнэ. 220.4.11.Энэ зүйлийн 220.4.2-т заасан зорилгоор зогсоосон тээврийн хэрэгслийн жолооч цагдаагийн алба хаагчийн тавьсан шаардлага, тайлбарыг ойлгохгүй тохиолдолд түүнд тайвшрах хугацаа, тайлбарлах боломж олгож, аль болох сөргөлдөөнөөс зайлсхийх бөгөөд шаардлагатай 391 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам тохиолдолд Цагдаагийн албаны тухай хууль, Хууль зүй, дотоодын хэргийн сайд, Улсын Ерөнхий прокурорын хамтарсан 2017 оны А/224, А/102 дугаар тушаалаар баталсан “Цагдаагийн алба хаагч биеийн хүч, тусгай хэрэгсэл, галт зэвсэг хэрэглэх заавар”-т заасан үндэслэл, журмын дагуу тусгай хэрэгсэл, мэх хэрэглэнэ. 220.4.12.Цагдаагийн алба хаагч энэ зүйлийн 220.4.2-т заасан зорилгоор тээврийн хэрэгслийн жолоочийг шалгахдаа өөрийн болон хөдөлгөөнд оролцогчдын аюулгүй байдлыг хангах арга хэмжээ авч, тээврийн хэрэгслийн урд, эсхүл ар талд зогсохгүй байна. 220.4.13.Гэмт хэрэг, зөрчилд холбогдсон, сэрдэгдсэн хүн согтуурал хэмжигч багажинд гарсан үзүүлэлтийг хүлээн зөвшөөрөөгүй эмнэлгийн байгууллагаар согтуурлаа хэмжүүлэхийг хүссэн тохиолдолд согтуурал хэмжих эрх бүхий эмнэлгийн байгууллагад хандаж болно. 220.5.ХОРДУУЛАХ БОДИС ХЭРЭГЛЭСЭН ЭСЭХИЙГ ШАЛГАХ 220.5.1.Хордуулах бодис хэрэглэсэн шинж тэмдэг илэрсэн хүнд эмнэлгийн яаралтай тусламж үзүүлэх арга хэмжээг авна. 220.5.2.Иргэн хордуулах бодис хэрэглэсэн байж болзошгүй тохиолдолд түүний орон байр холбогдох газруудад үзлэг хийж олдсон хордуулах бодис, түүний сав боодол, баглаа зэргийг шинжлүүлэхээр түр хураан авч, эмнэлгийн яаралтай тусламжийн ажилтанд мэдээллийг өгнө. 220.5.3.Цагдаагийн байгууллагын дарга, шуурхай удирдлагын албаны зохицуулагч / жижүүрийн офицер/ нь хордуулах бодис хэрэглэсэн байж болзошгүй орон байр холбогдох газруудад жижүүрийн бүрэлдэхүүн үзлэг хийх үед хамгаалалтын хувцас, хэрэглэлээр хангаж, мэргэжлийн байгууллагыг оролцуулж, удирдлагаар хангана. 220.6.МАНСУУРУУЛАХ, СЭТГЭЦЭД НӨЛӨӨТ ЭМ, БОДИС БОЛОН ТҮҮНИЙГ ХЭРЭГЛЭСЭН ЭСЭХИЙГ ШАЛГАХ 220.6.1.Мансууруулах, сэтгэцэд нөлөөт эм, бодис хэрэглэсэн хүний нүдний хүүхэн хараа томорсон, гэрлийн тусгалд урвал өгөхгүй байх, сэтгэцийн байдлын онцлог, хэл яриа, хөдөлгөөний хэмнэл алдагдсан шинж илэрдэг. Тухайлбал, сэтгэцэд нөлөөт мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодис хэрэглэсэн үед хэт хөөрөл, сэтгэл санааны хямрал, уналтад орсон байдаг. 220.6.2.Мансууруулах, сэтгэцэд нөлөөт эм, бодис хэрэглэсэн байж болзошгүй этгээдийн биеийн хэсэгт тариурын ором байгаа эсэхийг шалгана. 220.6.З.Мансууруулах, сэтгэцэд нөлөөт эм, бодис хадгалсан байж болзошгүй хүн эд зүйл, ачаа тээшинд үзлэг, нэгжлэг хийхдээ албаны нохойг Цагдаагийн албаны тухай хууль, Цагдаагийн ерөнхий газрын даргын 2017 оны А/210 дугаар тушаалаар батлагдсан “Албаны нохой бэлтгэх, ашиглах, хамгаалах журам-д заасны дагуу ашиглана. 220.6.4.Мансууруулах, сэтгэцэд нөлөөт эм, бодисыг хууль тогтоомжид заасан үндэслэл, журам болон үйлдвэрлэгчээс гаргасан зааврын дагуу хэрэглэнэ. 220.6.5.Мансууруулах, сэтгэцэд нөлөөт эм, бодис хэрэглэсэн эсэхийг шалгахын өмнө тухайн этгээдээс эмчилгээний шугамаар мансууруулах эм, бэлдмэл хэрэглэсэн эсэхийг асууна. 220.6.6.Эмчилгээний зорилгоор хэрэглэсэн, хэрэглэдэг нь тогтоогдсон тохиолдолд энэ тухай тэмдэглэл үйлдэнэ. 220.6.7.Мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодис болон түүнийг хэрэглэсэн эсэхийг шалгах сэжиг бүхий үндэслэл байгаа тохиолдолд шалгагч хэрэгслийг ашиглан дараахь зүйлсээс дээж авч, зохих журмын дагуу шалган, энэ тухай тэмдэглэл үйлдэнэ: а/хүний арьс, хөлс, шүлс, шээс, цус, үснээс; б/эд зүйлс болон түүний гадаргуу, бодисоос. 220.6.8.Мансууруулах, сэтгэцэд нөлөөт эм, бодис болон түүнийг хэрэглэсэн эсэхийг шалгах явцад шаардлагатай тохиолдолд хэд хэдэн багаж хэрэгслийг ашиглаж болно. 220.6.9.Шалгах ажиллагаа эхлэхийн өмнө тухайн этгээдэд ашиглах багаж хэрэгсэл, хэрхэн шалгах талаар тайлбарлан өгч, шалгагч, шинжлэгч багаж хэрэгслийн сав баглаа, боодлын бүрэн бүтэн байдал, баталгаажилтыг урьдчилан харуулна. 220.6.10.Мансууруулах, сэтгэцэд нөлөөт эм, бодис болон түүнийг хэрэглэсэн эсэхийг шалгах ажиллагааны явцыг дүрс, дуу бүхий техник хэрэгслээр бэхжүүлж болно. 220.6.11.Мансууруулах, сэтгэцэд нөлөөт эм, бодис болон түүнийг хэрэглэсэн эсэхийг шалгагч хэрэгслээр тогтоосны дараа, гарсан үр дүнг тухайн этгээдэд танилцуулна. Гарын үсэг зурахаас татгалзсан, эсхүл үр дүнг хүлээн зөвшөөрөөгүй тохиолдолд энэ тухай зохих журмын дагуу тэмдэглэл тусгана. 220.6.12.Ашигласан хэрэгслийг битүүмжлэн, сав баглаан дээр шалгуулагч этгээд болон хөндлөнгийн гэрч нарын овог, нэр, хаяг, утас, газар орон, цаг хугацааг дэлгэрэнгүй бичиж, ашигласан багаж хэрэгсэл болон алба хаагчийн талаарх мэдээллийг тусгана. 392 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 221.НУТАГ ДЭВСГЭР, ОРОН БАЙРАНД НЭВТРЭН ОРОХ, ГАРАХАД ХЯНАЛТ ТОГТООХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар: А/262 Хуудас: 2 221.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагаас гэмт хэрэг, зөрчилтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах зорилгоор тодорхой нутаг дэвсгэр, орон байранд нэвтрэн орох, гарахад хяналт тогтоохтой холбогдсон дэг горимыг зохицуулахад оршино. 221.2.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурьдсан утгаар ойлгоно: “Хяналтын бүс” - хяналт тогтоогдсон нутаг дэвсгэр, орон байрыг; “Хяналт тогтоох” - цагдаагийн алба хаагчаас үндсэн чиг үүргээ хэрэгжүүлэх зорилгоор тодорхой нутаг дэвсгэр орон байр, бусдын хөдөлгөөнд ажиглалт хийх, эсхүл хязгаарлалт тогтоох үйлдлийг; “Бүслэн хаах” - тодорхой нутаг дэвсгэрт орох, гарах хөдөлгөөнийг хориглож тодорхой цэгүүдээр нэвтрэх чиглэлийг тогтоохыг. 221.3.НУТАГ ДЭВСГЭР, ОРОН БАЙРАНД ХЯНАЛТ ТОГТООХ ТОХИОЛДОЛ 221.3.1.Нутаг дэвсгэр, орон байранд хяналтыг дараахь тохиолдолд тогтооно: а/гэмт хэрэг, зөрчлийн газрын үзлэг явуулах; б/оргон зайлсан сэжигтэн, яллагдагч, шүүгдэгч, ялтанг баривчлах; в/гэмт хэрэгтэн, зэвсэглэсэн этгээдийг баривчлах; г/барьцаанд байгаа хүн, объектыг чөлөөлөх; д/нийтийн эмх замбараагүй байдал үүссэн, террорист халдлага гарсан, онц болон дайны байдал зарласан үед; е/гэрч, хохирогчийг хамгаалах; ж/нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах: -жагсаал цуглааны үед; -төрийн тусгай хамгаалалт; -гамшгийн үед; -хорио цээрийн дэглэм /гоц халдварт өвчин/; -бусад. 221.4.ХЯНАЛТ ТОГТООХ ҮЕД АВЧ ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ АРГА ХЭМЖЭЭ а/хяналт тогтоох үйл ажиллагааг удирдаж байгаа алба хаагч тухайн нутаг дэвсгэр, орон байрны байр зүй, схем зураг, хүн амын тоо, нягтрал, авто замын сүлжээ, шалгах нэвтрүүлэх цэгийг тодорхойлон төлөвлөгөө гарган ажиллаж болно; б/нөхцөл байдлаас шалтгаалан холбогдох төрийн болон төрийн бус байгууллагатай хамтран ажиллах асуудлыг шийдвэрлэх /түргэн тусламж, онцгой байдал/; в/цагдаагийн байгууллага, алба хаагчдын албаны бэлэн байдлыг ханган тодорхой хүн хүч, техник хэрэгслийг байршуулах; г/бүсийн байрлалд ажиллаж байгаа алба хаагчдад гүйцэтгэх үүргийг нь тусгайлан тайлбарлаж нэмэлт үүргийг өгнө. 221.5.ШУУРХАЙ ХАРИЛЦАА, ХОЛБОО 221.5.1.Нутаг дэвсгэр, орон байранд хяналт тогтоон ажиллах цагдаагийн алба хаагч холбооны хэрэгслээр хангагдсан байна. 221.5.2.Алба хаагч үүрэг гүйцэтгэх үедээ богино долгионы радио холбоо хэрэглэхдээ Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 713-т заасныг мөрдөнө. 221.6.ХИЙХ АЖИЛЛАГАА а/хяналт тогтоосон нутаг дэвсгэр, орон байр руу зөвшөөрөлгүй хүн, тээврийн хэрэгсэл, мал, амьтан нэвтрүүлэхгүй байх зорилгоор олс, тууз, өргөст тор, хашлага, бетонон болон төмөр 393 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам хаалт зэргээр тусгаарлах; б/нутаг дэвсгэр, орон байранд хяналт тогтоох хүсэлт, шаардлагыг иргэд, алба тушаалтанд тавих, дэмжлэг туслалцаа авах; в/шаардлагатай тохиолдолд орсон, гарсан тээврийн хэрэгслийн бүртгэлийг хөтлөх; г/хяналт тогтоосон цэгээр зөвшөөрлийн дагуу нэвтэрч буй тээврийн хэрэгсэл, хүний биед үзлэг, шалгалт хийх; д/замын хөдөлгөөний чиглэлийг өөрчлөх; е/бусад. 221.7.АЛБА ХААГЧИД ХОРИГЛОХ ЗҮЙЛ 221.7.1.Хяналтын бүсэд алба хаагчид дээд шатны албан тушаалтны шийдвэргүйгээр өөрсдөө болон хүн, мал, амьтан тээврийн хэрэгсэл нэвтрүүлэхийг хориглоно. 221.7.2.Хяналт тогтоосон бүсийн хамгаалалтыг удирдаж байгаа албан тушаалтан, үүрэг гүйцэтгэж буй алба хаагч хяналт тогтоосон бүсийг орхиж явахыг хориглоно. 221.7.3.Хяналтын бүсэд ажиллаж байгаа алба хаагч хэвлэл, мэдээллийн байгууллага, ажилтантай харилцах үед Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны /код 242/ журмын холбогдох заалтыг баримтална. ---оОо--- 394 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 222.БАЙГУУЛЛАГА, ИРГЭНИЙ ОРОН БАЙРАНД НЭВТРЭН ОРОХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар: А/262 Хуудас: 2 222.1.ЗОРИЛГО Гэмт хэрэг, зөрчлийг таслан зогсоох, гэмт хэрэг, зөрчил үйлдсэн этгээдийг мөрдөн хөөх, баривчлах үед цагдаагийн алба хаагч байгууллага, иргэний орон байр, эзэмшил газарт нэвтрэн орох дэг горимыг зохицуулахад оршино. 222.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ 222.2.1.Иргэний орон байр нь халдашгүй байх бөгөөд Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулиар гагцхүү хүний эрх, эрх чөлөөг хамгаалах, гэмт хэрэг, зөрчлийг таслан зогсоох, түүнийг үйлдсэн этгээдийг мөрдөн хөөх, баривчлах үед энэхүү эрхэд халдах үндэслэлийг тодорхойлон өгсөн байна: а/нэгжлэг хийх тухай прокурорын зөвшөөрөлтэйгээр; б/Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 22.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан хойшлуулшгүй тохиолдолд. 222.2.2.Нэгжлэг хийх тухай прокурорын зөвшөөрөлгүйгээр орон байр, байгууллага, бусдын эзэмшил газар нэвтрэн орох хойшлуулшгүй дараахь тохиолдлууд байдаг: а/гэмт хэрэг, зөрчил үйлдэгдэхээр бэлтгэж, завдаж болон үйлдэж байгаа тухай үндэслэл бүхий гомдол, мэдээлэл ирсэн, тухайлбал, бусдын амь насыг хохироох, биед гэмтэл учруулж болзошгүй шууд аюул учирсан; б/оргон зугтсан гэмт хэрэг, зөрчил үйлдсэн этгээд тухайн орон байр, эзэмшил газар байж болзошгүй мэдээ, мэдээлэл байгаа түүнчлэн гэмт хэрэгтэн, зөрчлийн нотлох баримтыг устгах эрсдэл бий болсон үед. 222.2.3.Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 28 дугаар зүйлд заасны дагуу орон байр, бусад газарт нэвтрэн орно. 222.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурьдсан утгаар ойлгоно: “Орон байр” - Эрүүгийн хуулийн 13.6 дугаар зүйлд заасан хүн байнга, түр амьдрахад зориулагдсан төрөл бүрийн орон сууц, байшин, гэр, урц, зочид буудал, амралт, сувиллын газар, зуслангийн байр, майхан зэргийг; “Орон байрны халдашгүй байдал” - хувь хүний Монгол Улсын Үндсэн хуульд заасан эрх. 222.4.БАЙГУУЛЛАГА, ИРГЭНИЙ ОРОН БАЙРАНД НЭВТРЭН ОРОХ 222.4.1.Гэмт хэрэг, зөрчлийг таслан зогсоох, гэмт хэрэг, зөрчил үйлдсэн этгээдийг мөрдөн хөөх, отолт хийж баривчлах үед байгууллага, иргэний орон байр, эзэмшил газарт цагдаагийн алба хаагч нэвтрэн орох асуудлыг прокурорын зөвшөөрлөөр шийдвэрлэнэ. 222.4.2.Цагдаагийн алба хаагч нь байгууллага, иргэний орон байр, эзэмшилд нэвтрэн орохдоо тухайн орчны байдлаас шалтгаалан өөрт болон бусдад аюулгүй байх нөхцлийг хангах арга хэмжээ авна. 222.4.3.Энэ ажиллагааны үед тухайн байгууллага, иргэний үйл ажиллагааны болон амьдрах хэвийн нөхцлийг алдагдуулахгүй байх бүх талын арга хэмжээг өөрт бүрдсэн боломж, бололцооны хүрээнд авна. 222.4.4.Цагдаагийн алба хаагч нь байгууллага, иргэний орон байр, эзэмшил газарт нэвтрэн орсон тухайгаа дээд шатны албан тушаалтанд даруй мэдэгдэж, ажиллагаа дууссаны дараа илтгэх хуудсаар танилцуулна. 222.4.5.Энэ тохиолдолд дээд шатны эрх бүхий албан тушаалтан уг ажиллагааны цар хүрээнээс хамаарч шаардлагатай бол нэмэлт бүрэлдэхүүн, ажиллагааг удирдах эрх бүхий алба хаагч, хэрэглэгдэх техник, галт зэвсэг, тусгай хэрэгсэл болон бусад албаны хүч хэрэгслийг татан оролцуулах, тусламж авах тухай шийдвэрийг амаар болон бололцоотой тохиолдолд бичгээр гаргана. 222.4.6.Цагдаагийн алба хаагч нь байгууллага, иргэний орон байр, эзэмшил газарт нэвтрэн орох шаардлагын талаар боломжтой тохиолдолд өмчлөгч, эзэмшигчид тайлбарлан өгч, уг ажиллагааг явуулах боломжийг хангах нөхцлийг бүрдүүлэх хүсэлт тавина. 395 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 222.4.7.Гэмт хэрэг, зөрчлийг таслан зогсоох, хэргийн холбогдогчийг мөрдөн хөөх үед байгууллага, иргэний орон байр, эзэмшил газарт нэвтрэн орох ажиллагаанд саад учруулсан иргэн, албан тушаалтанд Зөрчлийн тухай хуульд заасан шийтгэлийг ногдуулах, харин хүч хэрэглэн эсэргүүцсэн бол эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхээр харьяалах нутаг дэвсгэрийн байгууллагад мэдээллийг хүргүүлэн шалгуулна. 222.4.8.Нэвтрэн орж буй байгууллага, иргэний орон байрны өрөө тасалгаа, хонгил, хаалга, цонх, зэргийг боломжтой бүхий л аргаар урьдчилан судалж хяналт тогтоон, гэмт хэрэг, зөрчил гаргасан этгээдийг оргон зайлах боломж бололцоог хаах бүхий л арга хэмжээг авна. 222.4.9.Цагдаагийн алба хаагч нь энэ журамд заасан зорилгоор байгууллага, иргэний орон байр, эзэмшилд нэвтрэн орох ажиллагаанд иргэн, албан тушаалтан зориудаар саад учруулбал хууль ёсны шаардлагыг биелүүлэхийг анхааруулж, үл биелүүлсэн тохиолдолд албадан гүйцэтгэнэ. Албадан гүйцэтгэсний улмаас учирсан эд материалын хохирлыг тухайн цагдаагийн байгууллага, алба хаагч хариуцахгүй. 222.4.10.Байгууллага, иргэний орон байр, бусдын эзэмшлийн газар гэмт хэрэг, зөрчил үйлдсэн этгээдийг баривчлахын тулд албан тушаалтан, өмчлөгч, эзэмшигч тэдгээр нь байхгүй тохиолдолд гэр бүлийн насанд хүрсэн гишүүн, төрөл садангийн хүний зөвшөөрлийг авч отолт хийнэ. 222.4.11.Энэ үед отолт дуустал тэдгээрийг орон байр, эзэмшил газарт орох гарах, мэдээлэл, харилцаа холбооны хэрэгслийн үйл ажиллагаанд хяналт тавьж гэмт хэрэг, захиргааны зөрчилтэй тэмцэх ажиллагаанд дэмжлэг үзүүлэх талаар харилцан хамтарч ажиллана. 222.4.12.Гэмт хэргийг таслан зогсоох, гэмт этгээдийг мөрдөн хөөх үед байгууллага, иргэний орон байр, эзэмшил газарт нэвтрэн орох ажиллагааг хойшлуулшгүй ажиллагааг явуулсан алба хаагч эсхүл удирдсан алба хаагч тогтоол, тайлбар, тэмдэглэлийн хамт даруй дээд шатны албан тушаалтан болон прокурорт хүргүүлнэ. 222.4.13.Хойшлуулшгүй тохиолдол буюу энэ журамд зааснаас бусад тохиолдолд байгууллага, иргэний орон байр, өрөө, тасалгаанд зөвшөөрөлгүй нэвтрэн орохыг хориглоно. Тухайлбал, байгууллага, албан тушаалтны эрх мэдэл шилжүүлэхтэй холбогдон үүссэн маргаанд оролцож, тэдгээрийн байр, албан тасалгаанд нэвтрэх гэх мэт. ---о0о--- 396 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 223.ГЭМТ ХЭРЭГ, ЗӨРЧИЛ ҮЙЛДСЭН ХҮНИЙГ БАРИВЧЛАХ, ТӨРИЙН БАЙГУУЛЛАГАД ХҮРГЭХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар: А/262 Хуудас: 7 223.1.ЗОРИЛГО Гэмт хэрэг, зөрчил үйлдсэн этгээдийг шуурхай, илрүүлэх, таслан зогсоох дахин гэмт хэрэг үйлдэх, оргон зугтахаас урьдчилан сэргийлэх, хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалтын нууцлал хангах зорилгоор гэмт хэрэг, зөрчлийн холбогдогч этгээдийг баривчлах болон эрх бүхий албан тушаалтны шийдвэрээр даалгасан этгээдүүдийн эрх, эрх чөлөөг нь хязгаарлан аюулгүй байдлыг ханган төрийн зохих байгууллагад хүргэх үйл ажиллагааг зохицуулахад оршино. 223.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ 223.2.1.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагчид хуулиар хүлээлгэсэн дараахь үйл ажиллагааг энэхүү журмаар зохицуулна: а/гэмт хэрэг, зөрчлийг үйлдэхээр бэлтгэж, завдаж, үйлдсэн тухай сэрдэгдэж байгаа хүнийг баривчлах, төрийн байгууллагад хүргэх; б/шүүгчийн захирамжаар даалгасан этгээдийг төрийн байгууллагад албадан хүргэх ажиллагаа; в/эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааг хэрэгжүүлэгчдийн шийдвэрээр албадан ирүүлэх оролцогчид; г/эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад оргон зайлсан, гэмт хэрэгт сэрдэгдэж байгаа этгээд, сэжигтэн, яллагдагч, шүүгдэгч, ялтан; д/нийгмээс тусгаарлах эрүүгийн хариуцлага хүлээсэн оргон зайлсан ялтан. 223.2.2.Цагдаагийн алба хаагчийн өдөр тутмын үйл ажиллагааны явцад төрийн албадлагыг хэрэглэх, бусдын эрх чөлөөнд хязгаарлалт тогтоох шаардлага гардаг учир онцгой анхаарал тавих асуудал юм. 223.2.3.Тухайн нөхцөл байдалд хүч, хэрэгслийн тодорхой төрлийг ашиглана гэж тухайлан заах боломж байхгүй учир алба хаагч бүр мэргэжлийн түвшинд аюулгүй байдлыг хангасан шийдвэрийг гаргахын тулд энэ журмыг удирдлага болгож ажиллана. 223.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурьдсан утгаар ойлгоно: “Баривчлах” - тухайн этгээдийг хууль тогтоомжоор олгосон халдашгүй чөлөөтэй байх эрхийг хязгаарлаж цагдаагийн алба хаагчийн хяналтад авах ажиллагаа; “Хуяглан хүргэх” – сэжигтэн этгээдийг цагдаагийн алба хаагч харгалзан хүргэх ажиллагааг; “Төрийн байгууллагад хүргэх” - тухайн этгээдийг төрийн байгууллагад цагдаагийн алба хаагчийн хяналтын дор хүргэх; “Тушаал, захирамж биелүүлэх” - эрх бүхий албан тушаалтны заавал биелүүлэх шийдвэрийг биелүүлэх; “Аргагүй хамгаалалт, гэмт хэрэг үйлдсэн этгээдийг баривчлах, саатуулах үед гэм хор учруулах, гарцаагүй байдал” - Эрүүгийн хуульд зааснаар. 223.4.БАРИВЧЛАХ, ТӨРИЙН БАЙГУУЛЛАГАД АЛБАДАН ИРҮҮЛЭХ 223.4.1.Гэмт хэрэг, зөрчлийг үйлдэхээр бэлтгэж, завдаж, үйлдсэн тухай сэрдэгдэж байгаа этгээд болон оргон зайлсан этгээдүүдийг баривчлан төрийн байгууллагад хүргэх: а/цагдаагийн байгууллага нь хуулиар харьяалуулсан гэмт хэрэг, зөрчилд хэрэг бүртгэх, мөрдөн байцаах ажиллагаа явуулна; б/цагдаагийн байгууллага нь гэмт хэрэг, зөрчил үйлдэхээр бэлтгэж, завдаж байгаа болон үйлдэж байгаа тухай мэдээллийг авмагц таслан зогсоох, учирч болох хор хохирлыг гаргуулахгүй, нэмэгдүүлэхгүй байх шуурхай арга хэмжээ авч, түүнийг үйлдсэн этгээдийг олж тогтоох үүрэгтэй; в/цаашид захиргааны болон эрүүгийн хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалт явуулах хэвийн нөхцлийг хангана; г/ялтан хорих ангиас оргосон гэмт хэрэгт цагдаагийн байгууллага мөрдөн шалгах 397 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ажиллагаа явуулах тул оргосон ялтан шинээр гэмт хэрэг үйлдэх боломжийг таслан зогсоох, түүнийг төрийн байгууллагад хүргэхийн тулд баривчилна. 223.4.2.Шүүгчийн захирамжаар даалгасан этгээд: а/шүүх иргэний хэрэгт хариуцагчаар оролцвол зохих этгээдийг эрэн сурвалжлах тухай захирамж гаргасан бол цагдаагийн алба хаагч уг этгээдийн оршин суугаа газрыг тогтоон олж, шүүхэд хүргэх үүргийг хүлээнэ. Шүүх эрэн сурвалжлах этгээдийн оршин байгаа газрыг олж тогтооход ач холбогдол бүхий бичиг баримтыг боломжтой бол захирамжид хавсаргах үүрэгтэй тул холбогдох материалыг шүүхээс авч болно; б/цагдаагийн алба хаагч оргон зайлсан шүүгдэгчийг эрэн сурвалжлах ажиллагааг шүүхийн тогтоол, шүүгчийн захирамжаар гүйцэтгэнэ. Шүүхийн тогтоол, захирамжгүй тохиолдолд энэхүү үүргийг биелүүлэхгүй. 223.4.3.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааг хэрэгжүүлэгчдийн шийдвэрээр албадан ирүүлэх оролцогч: а/яллагдагч, шүүгдэгч, түүнчлэн гэрч, хохирогч, шинжээч нь дуудсан үед хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр ирээгүй бол мөрдөгч, прокурор, шүүх тогтоол, шүүгч захирамж гарган цагдаагийн байгууллага, алба хаагч албадан ирүүлэх ажиллагааг гүйцэтгэнэ; б/хойшлуулшгүйгээс бусад тохиолдолд шөнийн цагт албадан ирүүлэхийг хориглох бөгөөд дараахь этгээдүүдийг албадан ирүүлэхийг хориглоно: 1.14 насанд хүрээгүй этгээд /төрсний гэрчилгээ, бусад бичиг баримт тогтооно/; 2.Жирэмсэн эмэгтэй, бага насны хүүхэдтэй хүн; 3.Хүнд өвчний учир ирж чадахгүй этгээд; /эмнэлгийн байгууллагын тодорхойлолтоор тогтооно/. 223.5.БАРИВЧЛАХ АЖИЛЛАГААНД АНХААРАХ АСУУДАЛ 223.5.1.Цагдаагийн алба хаагч хуулиар хүлээсэн үүргээ биелүүлэх явцдаа гэмт хэрэг, зөрчил үйлдсэн хүнээс үзүүлж байгаа эсэргүүцлийг таслан зогсоох зорилгоор алба хаагчид албадлагын арга хэмжээ хэрэглэх шаардлага тулгардаг. 223.5.2.Энэ журмаар хүний эрх, эрх чөлөөг дээдлэн хүндэтгэж баривчлах, төрийн байгууллагад албадан хүргэх ажиллагааны явцад хохирол, эрсдэл учруулахгүй байхыг эрмэлзэж ажиллахад анхаарна. 223.5.3.Цагдаагийн алба хаагч тодорхой хүн гэмт хэрэг, зөрчил үйлдсэн гэх хангалттай үндэслэл байвал түүнийг баривчлах, оргон зайлахаас урьдчилан сэргийлэх, эсэргүүцлийг таслан зогсоох зорилгоор Цагдаагийн албаны тухай хуульд заасны дагуу биеийн хүч, тусгай хэрэгсэл, галт зэвсэг хэрэглэнэ. 223.5.4.Гэмт хэрэг, зөрчил үйлдсэн хүнийг баривчлах оролдлого хийж байгаа цагдаагийн алба хаагч тухайн хүн эсэргүүцэл үзүүлсэн, эсэргүүцэл үзүүлэхээр заналхийлснээр баривчлах ажиллагаагаа зогсоохгүй, харин гэмт этгээдийн эсэргүүцлийг таслан зогсоох зорилгоор Цагдаагийн албаны тухай хуульд заасны дагуу биеийн хүч, тусгай хэрэгсэл, галт зэвсэг хэрэглэн өөрийгөө болон бусдыг хамгаалах ёстой. 223.5.5.Энэ журамд заасан ажиллагааг гүйцэтгэхэд дараахь хэд хэдэн хүчин зүйлс болон бусад нөхцөл байдлыг хамааруулан авч үзэж цагдаагийн алба хаагч үйл ажиллагааны арга тактикийг боловсруулна. 223.5.6.Тухайн хүний харилцааны онцлогийг тухайн цаг үед бодитойгоор ухамсарлаж ойлгох: а/нас, хүйс, зан авир; б/хүчний харьцаа буюу эсэргүүцэл үзүүлэх чадвар, мэргэжлийн түвшин, учирсан гэмтэл, ядарсан байдал гэх мэт; в/харилцах болсон шалтгаан; г/согтууруулах ундаа болон мансууруулах бодисын нөлөөлөлд байгаа эсэх буюу сэтгэцийн байдал ухамсарлах чадвар; д/газар орон, байршил, цаг агаар; е/тухайн хүнд зэвсэг, хэрэгсэл байгаа эсэх; ж/хүч хэрэглэх шаардлагатай болохыг харуулсан цаг хугацаа, нөхцөл байдал, өөр сонголт хийх боломжууд (тухайн нөхцөл байдалд алба хаагчид ямар боломж байсан болох); з/тухайн хүний үйлдсэн гэмт хэрэг, зөрчлийн нийгмийн хор аюул, учруулсан хохирлын хэр хэмжээ; и/алба хаагч өөрийн туршлага, албаны бэлтгэл; к/бусад хүмүүс, алба хаагч болон сэжигтэй этгээдэд учирч болох гэмтэл, хор уршиг; л/зугтах боломж; 398 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам м/бусад нөхцөл байдлууд. 223.5.7.Энэ журмын дагуу хуулиар хүлээсэн үүргээ амжилттай биелүүлэхийн тулд алба хаагч тухайн нөхцөл байдалд тохирсон тактик шаардлагатай хүчийг сонгож хэрэглэхийг эрмэлзэх ёстой. 223.6.ХҮРГЭХ АЖИЛЛАГААНЫ ЯВЦАД АНХААРВАЛ ЗОХИХ АСУУДАЛ 223.6.1.Сэжигтэй хүнийг хоёр буюу түүнээс дээш тооны алба хаагч эсвэл олон нийтийн цагдаа, цагдаагийн туслах ажилтан, иргэдийн тусламжтайгаар хүргэх бөгөөд сэжигтэй хүний хань хамсаатнууд, түүнийг оргуулах, эсвэл хүч хэрэглэн чөлөөлөх явдлаас урьдчилан сэргийлнэ. 223.6.2.Баривчлагдсан хүн ямар нэгэн эд зүйл, бичиг баримтыг хаях буюу бусдад шилжүүлэх, эсвэл хэн нэгнээс зэвсэг, бусад зүйл олж авахаас урьдчилан сэргийлэх, таслан зогсооно. 223.6.3.Хоёр ба түүнээс дээш тооны цагдаагийн алба хаагч байвал нэг нь баривчлагдсан хүнтэй зэрэгцэн, түүнийг хөтөлж явна. Бусад нь сэжигтэй хүний ард хоёроос гурван алхмын зайд даган явж, сэжигтэй хүн болон орчин тойрны иргэдийн үйл хөдөлгөөнийг хянана. 223.6.4.Хэрэв цагдаагийн алба хаагч явганаар хүргэх тохиолдолд сэжигтэй хүнийг ард хоёроос гурван алхамд, эсвэл түүнтэй зэрэгцэн явна. 223.6.5.Түүний урд гарах буюу зэрэгцэж явахдаа анхаарлаа өөр зүйлд хандуулах, түүн рүү хөндлөнгийн хүнийг ойртуулах шаардлагагүй. 223.6.6.Хүн араас нь ойртон ирж байгаа нөхцөлд хүргэгдэж буй хүнтэйгээ хамт зогсон түүнийг анхааралтай ажиглаж өнгөрөөнө. 223.6.7.Хэрэв цагдаагийн алба хаагч сэжигтэй хүнийг албаны нохойтой хүргэж байгаа бол уг хүний ард 3-4 метр зайтай явах бөгөөд нохойг богино оосроор хөтөлж, түүний хошуувчийг авсан байна. 223.6.8.Сэжигтэй хүнийг машинаар авч яваа үед түүнийг аливаа үйлдэл хийх, зугтах, цагдаагийн ажилтанд халдаж болох нөхцөл бололцоог бүрэн хаасан байвал зохино. 223.6.9.Баривчлагдсан хүнийг тухайн үед үүсэх нөхцөл байдлаас урьдчилан сэргийлэх зорилгоор явах замын маршрутыг урьдчилан төлөвлөн гүйцэтгэнэ. 223.6.10.Шаардлагатай гэж үзвэл тухайн хүнийг хүргэх газар нь хүртэл үзэгдэх орчноос хязгаарлах арга хэмжээ авч болно. 223.6.11.Цагдаагийн байгууллагын удирдлага гэмт хэрэгтнийг галт тэрэг, нисэх онгоцоор хуяглан хүргэх бол очих газрын цагдаагийн байгууллагын удирдлага, жижүүрт урьдчилан мэдэгдэж, тосуулах арга хэмжээ авна. 223.6.12.Нисэх онгоц, галт тэрэгний буудалд буух үед тосч авах бүлэг ирээгүй байвал тухайн буудлын цагдаагийн нэгж дээр очиж, хуяглан хүргэх бүлгийн ахлагч нь тосч авах цагдаагийн байгууллагын жижүүртэй холбоо барьж байгаа газраа мэдэгдэнэ. 223.6.13.Хүнд гэмт хэрэг үйлдсэн, сэжиглэгдсэн этгээдийг хуяглан хүргэхдээ тухайн үед үүсэх нөхцөл байдлаас урьдчилан сэргийлэх зорилгоор явах замын маршрутыг 2-оос доошгүй хувилбараар зохион бэлтгэж, маршрутын дагуу тээвэрлэнэ. 223.6.14.Хуяглан хүргэх ажиллагаанд хориглох зүйл а/албаны бус автомашин, тээврийн хэрэгсэл ашиглах; б/хуяглан хүргэх ажиллагааны нууцлалыг задруулах; в/хуяглан хүргэж байгаа гэмт хэрэгтнийг гадны хүмүүс /иргэд/-тэй уулзуулах; г/хуяглан хүргэх замд техникийн саатал ослоос бусад нөхцөлд гэмт хэрэгтнийг автомашинаас буулгах; д/техникийн аюулгүй байдал хангагдаагүй, бүрэн бус тээврийн хэрэгслээр хуяглан хүргэх; е/хуяглан хүргэх автомашинд гадны хүн авч явах, норм хэтрүүлэх. 223.7.БАЙГУУЛЛАГА, ДЭЭД ШАТНЫ УДИРДАХ АЛБА ХААГЧИЙН ХҮЛЭЭХ ҮҮРЭГ 223.7.1.Эрх бүхий албан тушаалтны шийдвэрээр албадан ирүүлэх хүнийг баривчлах төрийн байгууллагад хүргэх ажиллагаанд ажлын дадлага туршлага, тухайн үеийн нөхцөл байдлыг үнэлэн хуулийн хүрээнд оновчтой шийдвэр гаргах чадвартай алба хаагчийг томилон ажиллуулна. 223.7.2.Оргон зайлсан хэргийн холбогдогч, ялтан, хүн барьцаалах гэмт хэргийн холбогдогчийг баривчлах ажиллагаанд оролцох хүн, хүч, техник хэрэгсэл, хамтран ажиллах бусад төрийн байгууллага болон албадын хамтын ажиллагааг зохицуулж мэргэжлийн удирдлагаар хангана. 223.7.3.Шаардлагатай тохиолдолд энэхүү ажиллагаанд зарцуулагдах төсөв, хөрөнгө зардлыг тооцон алба хаагчдын албаны бэлэн байдал болон хувийн бэлтгэлийг хангуулна. 223.7.4.Баривчлах хүний үйлдсэн гэмт хэргийн нийгмийн аюул, холбогдогчийн тоо, зан төлөв, хань хамсаатан байршил зэрэг холбогдох мэдээллээр хангана. 399 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 223.7.5.Баривчлах, төрийн байгууллагад хүргэх ажиллагааны явцад бусдад гэм хор учирсан асуудалд албаны шалгалт явуулна. 223.7.6.Цагдаагийн алба хаагчид гэм хор учруулсан талаар зөрчлийн шийтгэл оногдуулах, эсхүл гэмт хэргийн тухай гомдол, мэдээллийг шалгах байгууллага, албан тушаалтанд холбогдох материалыг хүргүүлнэ. 223.8.НИЙТЛЭГ ШААРДЛАГА 223.8.1.Энэ журамд заасан хүнийг баривчлахдаа уг хүн мөн эсэхийг магадлан, боломжтой бол холбогдох бичиг баримтыг шалгана. 223.8.2.Тухайн нөхцөл байдлыг үнэлэн боломжтой тохиолдолд цагдаагийн алба хаагч баривчлах, албадан ирүүлэх хүнд хууль ёсны шаардлага тавина. 223.8.3.Гэмт хэрэг үйлдсэн, зөрчил гаргасан хүнд гэмт үйлдлээ таслан зогсоож, цагдаагийн байгууллагад сайн дураараа хүрэлцэн очиж шийдвэрлүүлэх талаар зөвлөнө. 223.8.4.Газар нутаг, тухайн үеийн нөхцөл байдлын улмаас энэхүү эрхийг тайлбарлан өгөх боломжгүйгээс бусад үед цагдаагийн байгууллагад хүрэлцэн очиж, хэрэг маргааныг шийдвэрлүүлэх хууль ёсны шаардлагыг биелүүлээгүй тохиолдолд үүсэн гарах хууль зүйн үр дагаврыг тайлбарлан өгнө. 223.8.5.Сайн дураараа цагдаагийн байгууллагад хүрэлцэн очих шаардлагыг зөвшөөрсөн тухайн хүн болон нэгэнт цагдаагийн алба хаагчийн баривчлах ажиллагааны явцад түүний хяналтад орсон хүнд дараахь эрхийг тайлбарлан өгнө: а/баривчилж байгаа шалтгаан, үндэслэлийн талаар гомдол гаргах; б/өөрөө өөрийнхөө эсрэг мэдүүлэг өгөхгүй байх; в/өмгөөлөгч авах. 223.8.6.Цагдаагийн алба хаагч баривчлах ажиллагааны явцад тухайн хүнд эсэргүүцэх тохиолдолд биеийн хүч, тусгай хэрэгсэл, галт зэвсэг хэрэглэх тухай урьдчилан анхааруулж, Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 234-т заасныг баримтална. 223.8.7.Баривчлах, төрийн байгууллагад хүргэх ажиллагаанд хүндрэл учирсан, учирч болзошгүй бол дээд шатны удирдах алба хаагчид хандаж нэмэлт хүн хүч, техник хэрэгслийн тусламжтайгаар гүйцэтгэнэ. 223.8.8.Баривчлах, төрийн байгууллагад хүргэх ажиллагааг гүйцэтгэх явцад нийтийн эмх замбараагүй байдал бий болох, иргэдийн амь нас, эрүүл мэндэд аюул учруулж болзошгүй нөхцөл байдал бий болсон тохиолдолд хойшлуулж болно. 223.8.9.Баривчлах, төрийн байгууллагад хүргэх явцад ил харагдах гэмтэл авсан, ухаан алдсан эсвэл өвдөж байгаа тухай гомдол гаргасан гэмтсэн хүнд эрүүл мэндийн анхны, эсхүл эмнэлгийн яаралтай тусламж үзүүлнэ. 223.8.10.Баривчлагдсан хүний нэг бүрийн ерөнхий болон хэсэгчилсэн фото зураг авч шаардлагатай тохиолдолд зургийн сангаас хэрэг маргааныг шийдвэрлэхэд ашиглана. 223.8.11.Баривчлах хүний гарын дардас авахуулах ажиллагааг хүлээн авсан цагдаагийн байгууллага хариуцан гүйцэтгэнэ. 223.8.12.Тухайн хүний бие, хувцас, тээврийн хэрэгсэл, эд зүйлд үзлэг хийх ажиллагааг Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 215-д заасныг баримтлан гүйцэтгэнэ. 223.8.13.Баривчлагдаж байгаа хүний эд хөрөнгө, мөнгө, эд зүйл, багаж, зэвсэг, хэрэгсэл, бичиг баримтыг Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 217-д заасан журмын дагуу хураан авна. 223.8.14.Баривчлагдаж, төрийн байгууллагад хүргэгдсэн хүн нэг бүрийг согтууруулах, мансууруулах бодис, хордуулах бодис хэрэглэсэн эсэхийг шалгуулах арга хэмжээ авна. 223.8.15.Баривчлагдаж байгаа хүний асрах хүнгүй хүүхэд, өндөр настай эцэг, эх болон бусад асруулагчийг харгалзан дэмжүүлэхээр төрөл садангийн буюу бусад хүмүүст, эсхүл зохих байгууллагад шилжүүлэн өгөх эсхүл эзэнгүй үлдсэн эд хөрөнгө, орон сууцыг хамгаалуулах арга хэмжээг авна. 223.8.16.Баривчлах, төрийн байгууллагад хүргэх ажиллагааны явцад алба хаагчид дараахь зүйлийг хориглоно: а/баривчлах ажиллагааны нууцлалыг задруулах; б/шаардлагагүй тохиолдолд уг хүнийг бусад хүмүүстэй уулзуулахгүй байх; в/баривчлах зорилгоор хүч хэрэглэснээ удирдах алба хаагчдад мэдэгдэхгүй байх; г/энэ журмаар тогтоосон стандартыг зөрчих. 400 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 223.9.БАРИВЧЛАГДСАН ХҮНД НЭГЖЛЭГ ХИЙХ 223.9.1.Цагдаагийн алба хаагч гэмт хэрэг, зөрчлийг нотлох ажиллагааны хэвийн нөхцлийг хангах түүнчлэн өөрийн, бусдын болон тухайн баривчлагдаж байгаа хүний амь нас, эрүүл мэндэд учрах аюулаас сэрэмжлүүлэх зорилгоор дараах эд зүйлийг олж илрүүлэхээр тухайн хүний өмсөж яваа хувцас, хэрэглэж буй эд зүйлсээс хайх эрэх, олох ажиллагаа буюу нэгжлэг хийнэ: а/гэмт хэрэг үйлдэх, зөрчил гаргахад хэрэглэсэн зэвсэг, хэрэгсэл; б/гэмт хэрэг, зөрчлийн улмаас олж авсан эд зүйл; в/хэрэг шийдвэрлэхэд ач холбогдол бүхий бусад зүйл. 223.9.2.Тухайн хүний бие, эд зүйлд нэгжлэг хийх асуудлыг цагдаагийн алба хаагч цаг үеийн нөхцөл байдалтай уялдуулан хийх газар, цаг хугацаагаа сонгоно. Нэгжлэг хийж байгаа газарт байсан болон орж ирсэн хүмүүсийг нэгжлэг дуустал тэр газраас явах, бие биетэйгээ харилцахыг хориглоно. 223.9.3.Энэ тохиолдолд нэгжлэгийг явуулах ажиллагаанд саад учруулбал албадан гүйцэтгэнэ. 223.9.4.Хүний биед нэгжлэг хийхэд тухайн хүний ижил хүйсийн алба хаагчаар хийлгэнэ. Энэ заалт хөндлөнгийн гэрчид хамаарахгүй. 223.9.5.Хэрэв ижил хүйсийн алба хаагч хийх боломжгүй бол эсрэг хүйсийн алба хаагч удирдан ижил хүйсийн хүнд тодорхой зааварчилга өгч нэгжлэг хийлгэж болно. 223.9.6.Ижил хүйсийн хүн байхгүй тохиолдолд тухайн хүнд өөрт нь зааварчилга өгч өөрийнх нь биед байгаа зүйлсийг гаргуулах, халаасыг тэмтрүүлэх зэргээр ажиглалтын аргаар, эсхүл алба хаагч нэгжлэгийг хийхдээ эсрэг хүйсийн хүний эмзэг хэсэг тухайлбал, хөх, салтаа, өгзөг зэрэг хэсгээр гарын алганы гадна хэсгээр тэмтэрч хийнэ. 223.9.7.Нэгжлэгийн явцад эсрэг хүйсийн алба хаагч нэгжлэг хийлгэж байгаа хүний биеийн тодорхой хэсгүүдийг тухайлбал цээж, өгзөг, бэлэг эрхтэн байрлах хэсгүүдэд хүрэхийг хориглоно. 223.9.8.Бололцоотой бол шинжлэх ухаан, техникийн ололт амжилтыг ашигласан техник хэрэгслийг ашиглан нэгжлэгийг явуулж болно. Тухайлбал, металл илрүүлэгч. 223.9.9.Нэгжлэгийн явцад хэсэгчлэн тайлуулж тусад нь бүх халаас хэсгүүдийг нарийн нэг бүрчлэн шалгаж, хувийн эд зүйл, хууль бусаар авч яваа зүйл, зэвсэг байгаа эсэхийг шалгаж болно. 223.9.10.Нэгжлэгийг хийхэд 2-оос доошгүй хөндлөнгийн гэрчийг байлцуулах ба байлцах шаардлагатай бусад хүнийг оролцуулж болно. 223.9.11.Хувцсыг тайлж биед болон хөндий эрхтэнд хийх үзлэгийг ариун цэврийн шаардлага хангасан, хүний хувийн халдашгүй эрх, эрх чөлөөг хамгаалсан нөхцөлд, хийж байгаа эмч, сувилагч оролцсон ижил хүйсийн алба хаагчаас бусад оролцогчдоос өөр хүмүүс харах боломжгүй газар хийх ёстой. 223.9.12.Хүний бие, эд зүйлд нэгжлэг хийхэд хүрээлэн байгаа орчин, иргэд болон өөрийн амь нас, аюулгүй байдлыг хангах түүнчлэн хэргийг тал бүрээс нь бүрэн бодитойгоор шалгах зорилгоор уг хэрэгт хувийн сонирхолгүй мэргэжилтэнг урьж оролцуулж болно. 223.9.13.Баривчлагдсан хүнийг төрийн байгууллагад хүргэж холбогдох шалгалтыг явуулан эрх бүхий албан тушаалтнууд дараахь шийдвэрийг гаргана: а/согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэсэн хүнийг албадан эрүүлжүүлэх эсэх; б/хордуулах, мансууруулах бодис хэрэглэсэн хүнийг эмнэлгийн байгууллагад шилжүүлэх; в/гэмт хэрэг үйлдсэн, зөрчил гаргасанд сэрдэгдэж байгаа хүнийг 6 цаг хүртэл хугацаагаар түр саатуулах эсэх; г/мөрдөгчид хүлээлгэн өгөх; д/шүүх, шүүгчийн даалгасан хүнийг тэдгээрт хүлээлгэн өгөх; е/зөрчлийг хянан шийдвэрлэх. 223.10.БАРИВЧЛАХ АЖИЛЛАГААТАЙ ХОЛБОГДУУЛАН ЯВУУЛАХ ХЯНАЛТ, ШАЛГАЛТ 223.10.1.Цагдаагийн алба хаагч баривчлах, төрийн байгууллагад хүргэсэн тухай мэдээллийг илтгэх хуудсанд аль болох түргэн хугацаанд нарийн, тодорхой тэмдэглэж, бичиж өгнө. 223.10.2.Баривчлах, төрийн байгууллагад хүргэх ажиллагаанд биеийн хүч, тусгай хэрэгсэл, галт зэвсэг хэрэглэсэн болон хэрэглэхээр оролдсон даруйдаа алба хаагч тэмдэглэл бичнэ. 223.10.3.Баривчлах, төрийн байгууллагад хүргэх ажиллагааны явцад хүч, нэг бүрийн тусгай хэрэгсэл болон галт зэвсэг хэрэглэснээс бусдад гэм хор учруулсан тухай өөрт танилцуулагдсан тохиолдолд дээд шатны албан тушаалтан дараахь ажиллагааг заавал хийнэ: а/алба хаагчаас хэргийн талаар ерөнхий мэдээлэл авах; б/алба хаагчид хуулиар хүлээсэн үүргээ биелүүлэх явцад гэм хор учирсан эсэх; в/баривчлагдсан хүнтэй тусгайлан ярилцах; 401 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам г/түүний биеийн гэмтсэн хэсэг болон өвдөж байгаа гэх хэсгийн гэрэл зураг түүнчлэн биеийн гэмтээгүй хэсгийн гэрэл зургийг бүхэлд нь авсан эсэхийг нягтлан шалгах; д/илтгэх хуудсанд дурьдагдаагүй асуудлыг нягтлах. 223.10.4.Цагдаагийн алба хаагч үүргээ биелүүлсэнтэй холбогдуулан үүссэн хэрэг, маргаанд дээд шатны албан тушаалтан тухайн алба хаагчийн хууль ёсны эрх, ашиг сонирхлыг хамгаалах бүхий л бололцоотой арга хэмжээг авах үүрэгтэй. 223.10.5.Цагдаагийн алба хаагчийг хүч хэрэглэн эсэргүүцсэн тохиолдолд дор дурдсан мэдээллийг багтаасан маягтыг бөглөж шууд удирдах даргадаа өгнө. Байгууллагын дарга нь алба хаагч бичиж өгсөн маягтын дагуу эрх бүхий байгууллага, алба хаагчид хандаж буруутай хүнд зохих хариуцлага оногдуулах ажлыг зохион байгуулах үүрэгтэй: а/баривчлагдсан хүний биеийн байцаалт; б/баривчлах болсон үндэслэл; в/гэмт хэрэг үйлдсэн, зөрчил гаргасан хүний үйлдсэн хэргийн талаарх мэдээлэл; г/баривчлах ажиллагаанд оролцсон алба хаагчийн овог нэр, албан тушаал, цол, ажлын хаяг, холбоо барих утас, тоо, оролцсон хүч, техник хэрэгсэл; д/баривчлах, төрийн байгууллагад хүргэх ажиллагаанд саад учруулсан; е/эсэргүүцсэн эсэх; ж/хүч хэрэглэн эсэргүүцсэн; з/алба хаагчид гэмтэл учруулсан; и/эд хөрөнгийн хохирол учруулсан; к/баривчлах ажиллагааг явуулахад хэрэглэсэн арга, хэрэгсэл; л/баривчлах ажиллагааны явцад хүн бэртэж гэмтсэн эсэх, гэмтсэн бол гэмтлийн шинж байдлын талаар тодорхой мэдээлэл; м/шалгагдаж байгаа гэмт хэргийн зүйл анги; н/баривчлах ажиллагаа явуулсан газар, байршил, цаг агаар, хэдийд, өдөр шөнийн аль цагт, хэдэн цаг минутад; о/баривчлах ажиллагаанд гуравдагч этгээд гэмтэл учирсан эсэх; п/баривчлах ажиллагаанд ямар ямар албад оролцсон; р/баривчлах ажиллагаа хэрхэн дууссан; с/бусад. 223.11.ЦАГДААГИЙН АЛБА ХААГЧИЙН ЭРХ ЗҮЙН ХАМГААЛАЛ 223.11.1.Цагдаагийн алба хаагч үүргээ биелүүлэхдээ дор дурьдсан тохиолдолд бусдад гэмтэл, эд хөрөнгийн хохирол учруулсан бол эрх ашгийг хамгаалах бүхий л арга хэмжээ авна: а/иргэн, өөрийн амьд явах, халдашгүй чөлөөтэй байх, түүнчлэн бусад эрх, эрх чөлөөг нийгэмд аюултай халдлагаас хамгаалахдаа халдагч этгээдэд; б/гэмт хэрэг үйлдсэн этгээд болон оргосон ялтан шинээр гэмт хэрэг үйлдэх боломжийг таслан зогсоох, түүнийг төрийн байгууллагад хүргэхийн тулд баривчлах, саатуулах үед; в/төр, хуулийн этгээд, иргэний болон өөрийн амьд явах эрх, халдашгүй чөлөөтэй байх, түүнчлэн бусад эрх, эрх чөлөөнд тулгарсан аюулыг зайлуулахын тулд учруулсан хохирол нь учирч болох байсан хохирлоос бага бөгөөд уг аюулыг тухайн нөхцөл байдалд өөр аргаар зайлуулах боломжгүй байсан бол; г/заавал биелүүлэх тушаал, захирамжийг биелүүлсэн бол; д/өөрийн үйлдэл, эс үйлдэхүйн нийгмийн аюулын шинж чанарыг ухамсарлаагүй, хэргийн нөхцөл байдлын улмаас ухамсарлах боломжгүй байсан, түүнчлэн учирч болох нийгэмд аюултай хор уршгийг урьдчилан мэдэх боломжгүй, мэдэх ёсгүй байсан бол гэм буруугүйгээр хор уршиг учруулсан. 223.11.2.Хууль бус тушаал, захирамж өгсөн, эсхүл түүнийг биелүүлсэн цагдаагийн алба хаагчид зохих хууль тогтоомжийн хүрээнд хариуцлага хүлээнэ. 223.11.3.Цагдаагийн алба хаагч аргагүй хамгаалалт, гарцаагүй байдлын нөхцөлд зөрчил гаргасан бол сахилгын болон захиргааны хариуцлага хүлээлгэхгүй. 223.12.ЦАГДААГИЙН АЛБА ХААГЧИЙН ХУУЛЬ ЁСНЫ ШААРДЛАГЫГ БИЕЛҮҮЛЭЭГҮЙГЭЭС ҮҮСЭХ ҮР ДАГАВАР 223.12.1.Цагдаагийн алба хаагчийн хууль ёсны шаардлагыг биелүүлээгүйгээс дараахь хууль зүйн үр дагавар үүснэ: а/цагдаагийн алба хаагчийн хууль ёсны шаардлагыг зориуд үл биелүүлсэн, биелүүлэхгүй байхыг уриалсан, албан үүргээ биелүүлэхэд нь санаатайгаар саад учруулсан, албан 402 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам үүрэгтэй нь холбогдуулан доромжилсон, гүтгэсэн, заналхийлсэн, эсэргүүцсэн бол Зөрчлийн тухай хуульд заасан шийтгэл ногдуулна; б/гэмт хэрэг үйлдсэн, зөрчил гаргасан этгээдийг мөрдөн хөөх, баривчлах, цагдаагийн байгууллагад хүргэхэд, тээвэр, холбоо, мэдээллийн хэрэгслээ цагдаагийн алба хаагчдад ашиглуулахаас хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр татгалзсан бол захиргааны шийтгэл ногдуулна; в/цагдаагийн алба хаагчийг хуулиар хүлээсэн үүргээ гүйцэтгэж байхад нь хүч хэрэглэн эсэргүүцсэн буюу хүч хэрэглэхээр заналхийлсэн, түүнчлэн хууль бус үйлдэл хийлгэхээр албадсан түүнчлэн цагдаагийн алба хаагчид гэмтэл учирсан тохиолдолд гэмт хэрэгт тооцно; г/цагдаагийн алба хаагчийг үүргээ гүйцэтгэж байгаатай нь холбогдуулан олны өмнө доромжилсон бол эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэнэ. ---оОо--- 403 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 224.ЗАМЫН ХӨДӨЛГӨӨНИЙ УРСГАЛ, ЧИГЛЭЛИЙГ ТҮР ӨӨРЧЛӨХ, ХААХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар: А/262 Хуудас: 2 224.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагаас гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах, иргэдийн амь нас, эрүүл мэнд, эд хөрөнгөд ноцтой хохирол учирч болох аюулаас урьдчилан сэргийлэх, таслан зогсоох зорилгоор замын хөдөлгөөнийг зохион байгуулах, урсгал чиглэлийг өөрчлөх, хязгаарлах, хаахтай холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 224.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ, ЗАРЧИМ Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай, Цагдаагийн албаны тухай, Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хууль тогтоомж, Хууль зүйн сайдын 2015 оны А/190 дугаар тушаалаар баталсан “Замын хөдөлгөөн зохицуулах, хянаж шалгах журам”, тэдгээрт холбогдох эрх зүйн актуудын хүрээнд гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах үйл ажиллагаа явуулж байгаа цагдаагийн байгууллага, алба хаагч нарт хамаарна. 224.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглсэн дараах нэр томьёог дор дурьдсан утгаар ойлгоно: “Зам”, “Замын хөдөлгөөн”, “Тээврийн хэрэгсэл”, “Замын хөдөлгөөнд оролцогч” гэдгийг Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хуулийн 3.1 дэх хэсэгт тодорхойлсныг; “Замын хөдөлгөөнийг зохион байгуулах” - замын хөдөлгөөнийг удирдан явуулахад чиглэсэн үйл ажиллагааг; “Замын хөдөлгөөний урсгал” - тээврийн хэрэгслүүд нэгэн чигт явах хөдөлгөөний зохион байгуулалтыг; “Замын хөдөлгөөний чиглэл” - хөдөлгөөнд оролцогчдын явах замыг; “Өөрчлөх” - хөдөлгөөний ердийн нөхцлөөс өөр байдлаар түр хугацаанд хийж буй хөдөлгөөний зохион байгуулалтыг; “Хязгаарлах” - тухайн урсгал чиглэлд явах хөдөлгөөнд оролцогчдыг тээврийн хэрэгслийг төрлөөр нь, эсхүл тоо хэмжээгээр нь багасгах үйлдлийг; “Хаах” гэж тухайн урсгал чиглэлд зорчих бүх хөдөлгөөний бүрэн хориглох үйлдлийг. 224.4.ЗАМЫН ХӨДӨЛГӨӨНИЙГ ЗОХИОН БАЙГУУЛАХ, УРСГАЛ, ЧИГЛЭЛИЙГ ТҮР ӨӨРЧЛӨХ, ХЯЗГААРЛАХ, ХААХ 224.4.1.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагч нь Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хуулийн 8.2.2-д заасан эрхийн хүрээнд дараахь тохиолдолд замын хөдөлгөөнийг зохион байгуулах, урсгал, чиглэлийг түр өөрчлөх, хязгаарлах, хаах үйл ажиллагааг хэрэгжүүлнэ: а/хэргийн газрын үзлэг хийх; б/төрийн тусгай хамгаалалтын хууль тогтоомжийн дагуу үүрэг гүйцэтгэх; в/Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 33, 34, 35, 36 дугаар зүйлд заасан тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөнийг хязгаарлах, түр саатуулах, тээврийн хэрэгслийг зөөж шилжүүлэх ажиллагааг явуулах; г/нийтийг хамарсан эмх замбараагүй байдал бий болсон, тэсэрч дэлбэрэх аюул, террорист халдлага, тухайн орчинд хорт бодис, хий тархсан үед иргэдийн амь нас, эрүүл мэнд, эд хөрөнгөд учрах аюулыг таслан зогсоох; д/зам, замын байгууламж, гүүр, барилгын эвдрэл, гэмтэл, хальтиргаа гулгаа, үер усны аюул, салхи шуурга гэх мэт шалтгаант саатлын үед/. 224.4.2.Цагдаагийн байгууллагын алба хаагч нар нь дээрх тохиолдлын талаар мэдсэн тохиолдолд нэн даруй шууд захирах даргадаа танилцуулж, энэ тухай Цагдаагийн төв байгууллагын Шуурхай удирдлагын штабт мэдэгдэж, шуурхай арга хэмжээ авахуулна. 224.4.3.Шуурхай удирдлагын штаб нь цагдаагийн байгууллага, алба хаагчаас ирүүлсэн албан ёсны мэдээллийг хүлээн авсан даруйд тухайн замын хөдөлгөөний урсгал чиглэлийг өөрчлөх, хязгаарлах, хаах шаардлага бий болсон эсэхэд үнэлэлт, дүгнэлт өгнө. Хэрвээ өөрчлөх зайлшгүй шаардлага бий болсон нөхцөл байдал тогтоогдвол нэн даруй замын хөдөлгөөнийг зохион байгуулах шийдвэрийг баталж, цагдаагийн төв байгууллагын удирдлагад мэдээлнэ. 404 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 224.4.4.Энэ арга хэмжээнд замын цагдаагийн албаны хүч, хэрэгсэл хүрэлцэхгүй тохиолдолд Цагдаагийн төв байгууллагын даргад нэн даруй танилцуулан, бусад албадын хүчийг техник хэрэгслийн хамтаар татан оролцуулж болно. 224.4.5.Зайлшгүй шаардлагаар замын хөдөлгөөний урсгал чиглэлийг өөрчилсөн хязгаарласан, хаасан тухайгаа орон нутгийн засаг захиргааны байгууллагад албан бичгээр мэдэгдэнэ: а/хуулийн ямар үндэслэлээр замын хөдөлгөөний урсгал чиглэлийг өөрчлөх, хязгаарлах, хаах болсон тухай; б/цаашид замын хөдөлгөөнийг өөрчилсөнтэй холбогдуулан зохион байгуулах ажлын санал, авах арга хэмжээг тусгана. 224.4.6.Цагдаагийн байгууллага нь замын хөдөлгөөний урсгал, чиглэлийг өөрчлөх, хязгаарлах, хаах үйл ажиллагааг явуулахдаа Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хуулийн 20 дугаар зүйлд заасан шаардлагуудыг мөрдлөг болгоно. 224.5.ЗАМЫН ХӨДӨЛГӨӨНИЙ УРСГАЛ ЧИГЛЭЛИЙГ ӨӨРЧЛӨХ, ХЯЗГААРЛАХ, ХААХАД АНХААРАХ ЗҮЙЛ 224.5.1.Цагдаагийн байгууллагаас замын хөдөлгөөний урсгал чиглэлийг өөрчлөх, хязгаарлах, хаахад дараахь зүйлийг анхаарна: а/зайлшгүй шаардлага бий эсэх; б/зайлшгүй шаардлагатай тохиолдолд шуурхай ажиллах; в/үүрэг гүйцэтгэж буй алба хаагч нар удирдлагыг үнэн зөв мэдээ, мэдээллээр тасралтгүй хангаж байх. ---о0о--- 405 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 225.ТҮР СААТУУЛАХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: ЦБҮАЖ-225.31, ЦБҮАЖ-225.42 Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар: А/262 Хуудас: 4 225.1.ЗОРИЛГО, ХАМРАХ ХҮРЭЭ Цагдаагийн байгууллагаас гэмт хэрэг, зөрчил үйлдсэнд сэрдэгдсэн хүний нэр, хаягийг тодруулах, албадан саатуулах үндэслэл байгаа эсэхийг тогтоохын тулд тухайн хүнийг түр саатуулах ажиллагааг зохицуулахад оршино. 225.2.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Түр саатуулах” – цагдаагийн алба хаагч гэмт хэрэг, зөрчил үйлдсэнд сэрдэгдсэн хүний нэр, хаягийг тодруулах, гэмт хэрэг, зөрчилд холбогдуулан шалгах, албадан саатуулах үндэслэл байгаа эсэхийг тогтоохын тулд түр саатуулах байранд эсхүл албан өрөө, шуурхай удирдлагын албаны зэрэг байр эсхүл шаардлагатай тохиолдолд цагдаагийн төв байгууллагын даргын шийдвэрээр тогтоосон газарт 6 цаг хүртэл хугацаагаар байлгахыг. 225.3.ТҮР СААТУУЛАХ АЖИЛЛАГАА 225.3.1.Цагдаагийн алба хаагч нь Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 26 дугаар зүйл, Улсын Ерөнхий прокурортой зөвшилцөн Хууль зүй, дотоод хэргийн сайдын баталсан “Түр саатуулах байрны дэглэм, журам”-ыг баримтлан гэмт хэрэг, зөрчил үйлдсэнд сэрдэгдсэн этгээдийг дор дурдсан үндэслэл тогтоогдсон тохиолдолд маягтын /ЦБҮАЖ №225.31/ дагуу тэмдэглэл үйлдэж түр саатуулж болно: а/нэр, хаягийг тодруулах; б/албадан саатуулах буюу баривчлах албадлагын арга хэмжээ авах үндэслэл байгаа эсэхийг тогтоохын тулд 6 цаг хүртэл хугацаагаар саатуулж болно. 225.3.2.Цагдаагийн алба хаагч нь түр саатуулах үндэслэл, саатуулах хугацааг тэмдэглэлд бичиж, тэмдэглэлийг түр саатуулагдсан этгээдэд танилцуулж гарын үсэг зуруулна. 225.3.3.Цагдаагийн байгууллагын шуурхай удирдлагын албаны зохицуулагч, жижүүрийн / ахлах/ офицер түр саатуулах этгээдийг хүлээн авч, бүртгэлд авч, тусгай байранд тогтоосон хугацаагаар байлгаж, хугацаа дуусмагц түр саатуулсан алба хаагчид мэдэгдэж, байрнаас гаргана. 225.3.4.Түр саатуулсан үндэслэл, хугацааны талаархи гомдлыг цагдаагийн байгууллагын дарга хүлээн авч шийдвэрлэнэ. 225.4.ТҮР СААТУУЛАХ БАЙР 225.4.1.Түр саатуулах байрны үйл ажиллагааг хэв журам хариуцсан дарга хариуцаж түр саатуулагдсан хүний тухай мэдээг цагдаагийн байгууллагын мэдээллийн санд оруулах үүргийг хүлээнэ. 225.4.2.Түр саатуулагдсан этгээдийг бүртгэх дэвтэр /маягт ЦБҮАЖ-225.42/, түр саатуулах тэмдэглэл гэсэн 2 төрлийн баримт бичиг хөтөлнө. 225.4.3.Түр саатуулах байранд саатуулагдсан хүмүүсийн бүртгэл нь дугаарласан хуудастай байна. 225.4.4.Түр саатуулах байр нь сандалтай, ердийн дулаантай, салхивчтай, өдрийн цагт байгалийн, шөнийн цагт хүрэлцэхүйц гэрэлтэй байна. 225.4.5.Түр саатуулах байр нь гаднаас дотор талыг бүхэлд нь харж, хянах боломжтой байх бөгөөд цагдаагийн байнгын хамгаалалт, хяналтад байхаар зохион байгуулагдана. 225.4.6.Саатуулах байранд эрэгтэйг эмэгтэйгээс, хүүхдийг насанд хүрэгчдээс тусад нь байрлуулах арга хэмжээ авна. 225.5.ТҮР СААТУУЛАХ БАЙРАНД ХҮЛЭЭН АВАХ 225.5.1.Цагдаагийн байгууллагын шуурхай удирдлагын албаны зохицуулагч, жижүүрийн / ахлах/ офицер нь саатуулагдсан хүнийг хүргэж ирсэн алба хаагчийг байлцуулан үзлэг хийж, саатуулах өрөөнд авч орохыг хориглосон зүйлс илэрвэл түр саатуулах тэмдэглэлд тодорхой бичиж тэдгээрийг хураан авч, уг саатуулагдсан хүнийг хүргэж ирсэн алба хаагчид хүлээлгэж өгөх ба гэмтэл, шарх, сорвийг бүртгэлд тодорхой тэмдэглэх үүрэгтэй. 406 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 225.5.2.Биед хийх үзлэгийг саатуулагдсан хүнтэй ижил хүйсийн алба хаагч, эсхүл эмч хийнэ. 225.5.3.Шуурхай удирдлагын албаны зохицуулагч, жижүүрийн /ахлах/ офицер саатуулагдсан хүний овог нэр, байнгын хаяг, саатуулагдсан үндэслэл, эхлэх, дуусах хугацаа, хүргэж ирсэн алба хаагчийн албан тушаал, утас, нэрийг тусгасан бүртгэл хөтөлнө. 225.6.ТҮР СААТУУЛАХ АЖИЛЛАГААНЫ ХЯНАЛТ 225.6.1.Цагдаагийн байгууллагын дарга, хэв журам хариуцсан нэгжийн дарга түр саатуулах, түүний байрны үйл ажиллагаанд хяналт тавьж ажиллана. 225.6.2.Прокурорын тухай хуульд заасны дагуу түр саатуулах ажиллагаа хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу явагдаж байгаа эсэхэд хяналт тавьж, шалгаж илэрсэн зөрчлийг арилгах, үндэслэлгүй саатуулсан бол хүчингүй болгох, саатуулагдсан этгээдийг суллах эрхтэй байдаг. Прокурор үндэслэлгүйгээр саатуулагдсан гэж суллах шийдвэр бичгээр өгвөл нэн даруй гүйцэтгэж тэмдэглэлд хавсаргана. 225.6.3.Цагдаагийн алба хаагч түр саатуулах тухай тэмдэглэлийг хэрэг, зөрчлийн материалд хавсаргаж прокурорт хянуулна. 225.7.ТҮР СААТУУЛАГДСАН ХҮНИЙГ СУЛЛАХ 225.7.1.Түр саатуулсан үндэслэл арилмагц саатуулсан алба хаагч нь түүнийг нэн даруй суллана. 225.7.2.Шуурхай удирдлагын албаны зохицуулагч, жижүүрийн /ахлах/ офицер нь саатуулагдсан хүнийг дор дурьдсан тохиолдолд саатуулсан алба хаагчид мэдэгдэж хугацаанаас нь өмнө түр гаргах, эсхүл суллаж явуулна: а/эмчийн шийдвэрээр эмнэлэгт үзүүлэх, хэвтүүлэх шаардлагатай; б/прокурор шалгаад үндэслэлгүй саатуулагдсан гэж үзсэн. 225.7.3.Гал түймэр, усны үер, газар хөдлөлт, гэнэтийн аюул, нийтийг хамарсан эмх замбараагүй байдал зэрэг онцгой үед саатуулагдсан хүний эрүүл мэнд, амь насыг хамгаалах зорилгоор саатуулагдсан хүмүүсийг шилжүүлэх, хөнгөн, хүндэвтэр гэмт хэрэгт сэрдэгдсэн этгээдийг суллах шийдвэрийг цагдаагийн байгууллагын дарга, түүний эзгүйд хариуцлагатай зохицуулагч гаргасан бол хэв журам хариуцсан удирдах ажилтан хариуцан шилжүүлэн нүүлгэх ажлыг зохион байгуулна. 225.8.ТҮР СААТУУЛАХ БАЙРАНД ХОРИГЛОХ ЗҮЙЛ 225.8.1.Цагдаагийн алба хаагч түр саатуулагдсан этгээдтэй хэрцгий хүнлэг бусаар, басамжлан доромжилж харьцах, бие махбодь, сэтгэл санааг шаналган зовоох аливаа санаатай үйлдэл хийх зэргээр эрүүдэн шүүж, зүй бусаар харьцахыг хориглоно. 225.8.2.Түр саатуулах байранд бүс, тэлээ, хөлийн ороолт, гутлын үдээс, хумсны хутга, янз бүрийн эм, тариа, хурц үзүүртэй эд зүйлс оруулахыг хориглоно. 225.9.ТҮР СААТУУЛЖ БОЛОХГҮЙ ХҮМҮҮС Дор дурдсан хүмүүсийг түр саатуулах байранд байлгаж болохгүй: а/хүнд бэртэж гэмтсэн; б/халдашгүй дархан эрх ямбатай; в/сэжигтэн, яллагдагч, шүүгдэгчийг саатуулах. 225.10.ТҮР СААТУУЛАХ ОНЦГОЙ АРГА ХЭМЖЭЭ 225.10.1.Нийтийг хамарсан эмх замбараагүй байдал бий болсон, нийтийн хэв журмыг бүлэглэн зөрчсөн, онц байдал тогтоосон үед нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын түр саатуулах байрны багтаамж нь олон хүнийг саатуулах боломжгүй тохиолдолд Цагдаагийн төв байгууллагын даргын шийдвэрээр түр хугацаагаар ажиллуулах түр саатуулах газар, түүнийг хариуцах байгууллага, алба хаагчийг тус тус тогтоон ажиллуулна. Энэ тухай прокурорын байгууллагад мэдэгдэнэ. 225.10.2.Энэ журмын 225.4-т заасан түр саатуулах газар нь ердийн дулаантай, салхивчтай, өдрийн цагт байгалийн, шөнийн цагт хүрэлцэхүйц гэрэлтэй байх ба эрэгтэй, эмэгтэй, насанд хүрээгүй хүмүүсийг тусад нь байршуулна. 225.10.3.Энэ журмын 225.3.1 дэх хэсгийн “б”-д заасан хүнийг бусадтай холбоо барих боломжийг хязгаарлах ба нэр, хаягийг тодруулах зорилгоор түр саатуулагдсан хүнийг ар гэртэй нь холбоо барих боломжоор хангана. 225.10.4.Түр саатуулах хүнийг хүлээн авахдаа Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 215, 217-д заасны дагуу үзлэг хийж, түр хураан авч эд зүйлийг хадгалах тусгай уутанд хийж битүүмжлэн хадгална. Буцаан олгохдоо өөрийг нь байлцуулан битүүмжилсэн уутыг задалж, тэмдэглэлтэй тулган хүлээлгэн өгнө. 407 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт: ЦБҮАЖ №225.31 ТҮР СААТУУЛАХ ТЭМДЭГЛЭЛ 20...оны..сарын...-ны өдөр ..........................хот ........................... ажилтай ....................цолтой .....................................би Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 26 дугаар зүйлийн 26.1 дэх хэсэгт заасныг баримтлан 20.. оны ___сарын ___-ны өдөр ___цаг ___ минутад дор дурьдсан этгээдийг түр саатуулахаар тогтов. Түр саатуулагдсан этгээдийн хэлж байгаагаар: 1. Овог нэр ................................... 2. Төрсөн он, нас, хүйс ................... 3. Оршин суугаа газрын хаяг ................. 4. Хаана ямар ажилтай ...................................... 5. Өөрт нь байгаа бичиг баримт, түүний дугаар ......................... 6. Хэзээ хаана ямар хэрэг, зөрчил гаргасанд сэрдэгдсэн: ............................................................................................................. 7. Түр саатуулагдаж байгаа үндэслэл /сонгож дугуйлах/ а/нэр хаягийг тодруулах; б/албадан саатуулах /баривчлах албадлагын арга хэмжээ авах; в/гэмт хэрэг, зөрчилд холбогдуулан шалгах. Тэмдэглэл үйлдсэн: албан тушаалтны гарын үсэг, нэр Тэмдэглэлтэй танилцсан:иргэн......................................... 20 ...оны ...-р сарын ....-ны өдөр ....цаг....минут ---о0о--- 408 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт: ЦБҮАЖ-225.42 ТҮР СААТУУЛАГДСАН ЭТГЭЭДИЙГ ХҮЛЭЭН АВСАН БҮРТГЭЛ Овог нэр .............................................................. Төрсөн он, газар ................................................. Аль улсын харьяат ............................................. Үндсэн захиргаа .................................................. Мэргэжил ............................боловсрол.......................................... Хаана ямар ажилтай...................................................................... Гэрийн хаяг .................................................................................... Уг этгээдийг хүлээлгэн өгсөн албан тушаалтын хаяг, нэр, цол ...................................................................................................................... Түр саатуулагдах болсон шалтгаан ..................................................................................................................... Түр саатуулах байранд хүлээн авсан он, сар, өдөр ...........цаг ....минут Түр саатуулах байрнаас гаргасан он, сар, өдөр .............цаг ....минут Уг этгээдийг хүлээн авсан байгууллага, албан тушаалтны нэр .................................................................................................................... Хаяг................................................. Утас .................................................. Уг этгээдийг шийдвэрлэсэн тухай тэмдэглэл: .................................................................................................................... Түр саатуулагдсан ...............................-ийг ....цаг ....минутад хүлээн авав. Цагдаагийн газар, хэлтэс, тасгийн жижүүр.................................................. Үзлэг хийснээр .....................................овогтой......................................-ээс ......................................................................................................................... илэрснийг түр хураан авч тэмдэглэв. Түр саатуулагдсан .......................овогтой ...........................-нд түр хураагдсан эд зүйлийг бүрэн бүтэн хүлээлгэн өгөв. Хүлээн авсан .................................../ / Түр саатуулагдсан үндэслэл хэрхэн шийдвэрлэгдсэн тухай дэлгэрэнгүй тэмдэглэл ................................................................................................................................... Түр саатуулагдсан ...................................-ыг 200...оны ...-р сарын .....-ны өдөр ......цаг ..... минутад түр саатуулах байрнаас гаргав. Жижүүр .............................овогтой ...................................... Хүлээн авсан .....................цолтой .................................................. ---о0о--- 409 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 226.КОМПЬЮТЕРИЙН БОЛОН ЦАХИМ ЭД МӨРИЙН БАРИМТЫГ ХУРААН АВАХ Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Батлагдсан: 2017.12.28 Дугаар: А/262 Хуудас: 3 226.1.ЗОРИЛГО, ХАМРАХ ХҮРЭЭ Гэмт хэрэг илрүүлэх, гэмт хэрэг үйлдсэн этгээдийг олж тогтоох зорилгоор мэдээлэл агуулсан цахим мэдээлэл бүхий компьютер, холбооны хэрэгсэл, дүрс бичлэг, гэрэл зургийн аппарат, дуу хураагуур зэрэг цахилгаан хэрэгслийг эд мөрийн баримтаар хураан авах, хадгалах дэг горимыг тогтоохтой холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 226.2.ХЭРГИЙН ГАЗАР ДЭЭР ХАМГИЙН ТҮРҮҮНД ХҮРЭЛЦЭН ОЧСОН АЛБА ХААГЧИЙН ХҮЛЭЭХ ҮҮРЭГ 226.2.1.Алба хаагч буруу харьцсанаар цахим мэдээллийг устгаж болзошгүй тул шаардлагатай тохиолдолд хувийн сонирхолгүй мэргэжилтэнг оролцуулан компьютерийн санах байгууламжид буй мэдээллийг бүрэн хурааж авна. Компьютер, түүний тоног, хэрэгслийг хураан авахад дараахь ажиллагааг зайлшгүй хийнэ: а/компьютерийг нүүрэн ба ар талаас нь, ялангуяа бусад төхөөрөмжтэй холбогдсон холболтын зургийг авах. Интернэт холболтын модем, кабель шугам, эсвэл утасны шугамд холбогдсон эсэхийг шалгах, ул мөр, биологийн гаралтай болон бусад эд мөрийн баримт, бичиг баримт байгаа эсэхийг сайтар нягтлан шалгах; б/компьютерийг унтраасан байвал асааж болохгүй; в/компьютер асаалттай бол унтраахгүй, товчлуур дээр дарах зэргээр ямар нэгэн нэмэлт үйлдэл хийж болохгүй; г/дэлгэцэн дээрх дүрсийг гэрэл зургаар бэхжүүлж, боломжтой бол тухайн үед ажиллуулж байсан програм эсвэл windows-ыг тэмдэглэн авах; д/цахилгааны утсыг компьютерээс салгах, эсвэл зөөврийн компьютер байвал цахилгааны утсыг салгаж батарейг байрнаас салгах; е/эд зүйл бүрт хэргийн дугаар, эд мөрийн баримтын хуудасны дугаар, эд зүйлийн дугаар олгож бичих; ж/компьютер болон мэдээлэл, файл хадгалах төхөөрөмж /диск, мемори карт, флаш бусад драйвер/ тээвэрлэх, зөөвөрлөх явцад алдагдаж үрэгдэхээс сэргийлэх арга хэмжээ авах; з/цахим хэрэгслийг бүрдэл хэсгийн хамт эд мөрийн баримт хадгалах өрөөнд хадгална. Хэт хүйтэн, чийгшил ихтэй, тоос шороотой орчинд компьютерийн төхөөрөмжийг хадгалж болохгүй; и/компьютерийг зөөвөрлөх явцад доргиосноос болж хатуу диск механик гэмтэл авч болзошгүйг анхаарах; к/компьютерийн оролт, гаралтуудыг сайтар шалгаж байх /жижиг хэмжээтэй флаш диск, Bluetooth дамжуулагч, мемори карт залгаатай байсныг анзаарахгүй, тэмдэглэлд тусгалгүй хурааж авахаас болгоомжлох/; л/асаалттай буй компьютерт мэдээлэл устгах, өөрчлөх үйлдэл хийгдэж байж болзошгүй нөхцөл байдал тогтоогдвол төхөөрөмжийг яаралтай тэжээлээс салгаж унтраах арга хэмжээ авах; н/асаалттай компьютерийн шуурхай санах ойд хэрэгт ач холбогдолтой байж болзошгүй мэдээлэл байх боломжтой тул шаардлагатай тохиолдолд тусгай програм хангамжаар шуурхай санах ойн мэдээллийг хуулбарлан авч тэмдэглэлд тусгах; о/цахим төхөөрөмж хураан авахаас буцаан өгөх хүртэл тэмдэглэл үйлдэх бланк бий болгож хураан авсан төхөөрөмжинд хавсаргаж байх. Ингэснээр төхөөрөмж анх хэрхэн хураагдсанаас ямар шинжээч хэзээ хүлээн авсан, ямар ажиллагаа хийгдсэн, хэнд хүлээлгэн өгсөн гэх мэт төхөөрөмжийн талаарх түүх үүсэх ба тоон нотлох баримт болж үнэлэгдэх гол үндэс болно; п/компьютер, цахим төхөөрөмж хураан авсан газрын орчимд нууц үг, нэвтрэх нэр зэргийг бичиж тэмдэглэсэн байж болзошгүй тул ямар нэг тэмдэглэгээ бүхий эд зүйл байгаа эсэхийг нягталж тэмдэглэлд хамтад нь хурааж авах. 226.2.2.Цагдаагийн алба хаагч эд мөрийн баримтаар хурааж авсан тэмдэглэлд дор дурдсан зүйлийг тусгана: а/хураан авах үед асаалттай буюу ажиллагаатай байсан эсэх; б/тухайн үед хэн компьютерийг ашиглаж байсан эсэх; 410 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам в/тухайн компьютерийн эзэн гэж хэн мэдүүлсэн; г/хэрэв тогтоох боломжтой бол хэрхэн ашиглаж байсан талаарх мэдээлэл; д/цахим хэрэгслийн баримт бичиг; е/гэмт хэрэг үйлдэхэд компьютер ашигласан эсвэл сэжиглэгдэж байгаа этгээд компьютертай бол тухайн компьютер болон мэдээлэл, файл хадгалах төхөөрөмжүүд (хард драйв, диск драйв гэх мэт)-ийг заавал хураан авах ёстой. Принтер, монитор, маус, скайнер, софтвейр зэргийг хохирол нөхөн төлүүлэхээс бусад зорилгоор хураан авахгүй. 226.3.МЭДЭЭЛЭЛ ХАДГАЛАХ, ДАМЖУУЛЖ БУЙ ЦАХИМ ТӨХӨӨРӨМЖИД ҮЗЛЭГ ХИЙХ, ШИНЖЭЭЧ ТОМИЛЖ, ШИНЖИЛГЭЭ ХИЙЛГЭХ 226.3.1.Гэмт хэрэгт ач холбогдол бүхий байдлыг тодруулах зорилгоор компьютерийн хард драйвер, флоппи диск, компакт диск, бусад мэдээлэл хадгалах төхөөрөмжид үзлэг хийж, шаардлагатай гэж үзвэл шинжээч томилж, дүгнэлт гаргуулна. 226.3.2.Шинжилгээ хийлгэх бол шинжээч томилсон тогтоолын хамт тухайн эд мөрийн баримтаас гадна дор дурдсан зүйлсийг хүргүүлнэ: а/хураан авсан тэмдэглэлийн хуулбар; б/шинжилгээгээр олж тогтоох зүйлийн жагсаалт /фото зураг, санхүүгийн бүртгэл, емэйл, бичиг баримт гэх мэт/ бөгөөд эдгээрийг тогтоолд зааж өгөх. 226.4.ЦАХИМ МЭДЭЭЛЭЛ АГУУЛСАН ТӨХӨӨРӨМЖИЙГ ХУРААН АВАХ 226.4.1.Хард диск, флоппи диск, СD, DVD, хуурцаг, мемори карт, флаш зэрэг дижитал мэдээлэл хадгалах хэрэгслийг устаж гэмтэхээс урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээ авч хураан авахад дараахь журмыг баримтална: а/тухайн хэрэгсэл нь хуулбарлан авахаас сэргийлсэн унтраагууртай бол түүнийг идэвхжүүлэх; б/шинжилгээнд хүргэж өгөхөөс өмнө дижитал файлыг нээх, үзэхийг хориглоно; в/мэдээлэл шаардлагатай болсон үед тухайн хураан авсан цахим хэрэгсэлд байгаа мэдээллийг зохих хэрэгсэлд хуулбарлан авах хүсэлт тавих; г/дижитал мэдээлэл агуулсан хэрэгслүүд цахилгаан соронзон орны орчинд устгагдах, гэмтэх аюултай байдаг. Иймээс эдгээр төхөөрөмжүүдийг соронзон хэрэгслүүд, тухайлбал цахилгаан мотор, радио дамжуулагч болон бусад соронзон эх үүсвэр бүхий төхөөрөмжүүдээс тусад нь хол хадгалах; д/ердийн дулаанаас хэт өндөр температуртай газар жишээлбэл халуун өдөр автомашин дотор тавьж орхих зэрэг байдлаар цахим мэдээлэл хадгалсан хэрэгслийг хадгалж болохгүй; е/эвдэрч, гэмтэхээс урьдчилан сэргийлсэн зориулалтын битүүмжлэл бүхий хайрцаг, саванд хадгалах ёстой. 226.5.ХОЛБООНЫ ХЭРЭГСЛИЙГ ХУРААН АВАХ 226.5.1.Үүрэн болон суурин телефон эсхүл бусад төхөөрөмжүүдийг хураан авахдаа түүний дотор хадгалагдаж байгаа бүх төрлийн мэдээллийг арилгах, устгах, гэмтэхээс сэргийлэх зорилгоор дор дурьдсан журмыг баримтална: а/шинжилгээнд оруулахаас өмнө тухайн төхөөрөмжид байгаа мэдээллийг үзэх, агуулгыг хайх зэргээр оролдож болохгүй. Ингэж оролдсоноор илгээгээгүй, гаднаас хүлээн авсан мессэж устгагдах, хадгалагдсан мессежнүүд давхардах зэрэг ноцтой үр дагавар гарч болзошгүй байдгийг анхаарах; б/тухайн төхөөрөмжийг асаах, эсвэл унтрааж болохгүй. Төхөөрөмжийг металл хайрцаг эсхүл зориулалтын сав, хайрцаганд хийж сүлжээний холболтыг нь таслахгүй байх нөхцлийг хангах; в/төхөөрөмжийг хураан авахад цэнэглэгч нь байвал шинжилгээ хийх хүртэл түүнийг салгахгүй байлгана. Цэнэг нь дуусвал төхөөрөмжид байгаа мэдээлэл алдагдах, устаж болзошгүйг анхаарах; г/боломжтой тохиолдолд асаалттай гар утсыг сүлжээ унагагч уут, саванд хийх; д/гар утас сүлжээтэй байгаа эсэх, ямар нэг интернет холболттой байгаа эсэхийг нягталж тэмдэглэлд тусгах, air-plane mode-ыг идэвхжүүлэх; е/интернэтэд холбоотой гар утсан дахь мэдээллийг өөр газар, төхөөрөмжнөөс өөрчлөх, устгах боломжтойг анхаарах; ж/гар утсыг тогтмол холбож ажиллуулдаг компьютер нь шинжилгээ хийхэд шаардлагатай болж болзошгүйг анхаарах. 411 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 226.6.АЛБА ХААГЧ ЦАХИМ /БИЕТ БУС/ МЭДЭЭЛЛИЙГ БЭХЖҮҮЛЭХ 226.6.1.Дүрс, дуу бичлэг хийх зориулалтын төхөөрөмжөөс нотлох баримтыг цахим хэлбэрээр хуулбарлан авах шаардлагатай бол алба хаагч тухайн нотлох баримтыг устаж үрэгдэхгүй байх нөхцлийг бүрэн хангаж мэргэжилтэнг байлцуулан гүйцэтгэнэ. 226.7.ЦАХИМ МЭДЭЭЛЭЛ ХАДГАЛАХ ХЭРЭГСЭЛ 226.7.1.Дүрс, дуу бичлэг хийх зориулалттай бусад төхөөрөмжийг хураан авахад дор дурдсан журмыг баримтална: а/дижитал хэрэгсэл /смарт карт, компакт карт, бусад картууд/-ийг нотлох баримтаар хураан авсан тохиолдолд даруй эд мөрийн баримт хадгалах өрөөнд хүргүүлэх; б/мемори болон бусад картыг шалгах болон хуулбарлаж болохгүй. Зөвхөн компьютерийн мэргэжилтний тусламжтайгаар картад байгаа мэдээллийг боломжтой хэлбэрээр бэхжүүлэх; в/нотлох баримтаар хураан авсны дараа камераас мемори картыг салгаж тусад нь гялгар уутанд хийх ёстой. Дараа нь гялгар уутанд хийсэн мемори картыг тусгай уутанд хийж амсрыг нь битүүмжлэн уутны гадна талд хураан авсан ажилтны нэр, хэргийн дугаар, огноог бичих; г/мэргэжилтний тусламжтайгаар хадгалах төхөөрөмж ашиглан мемори болон бусад карт дээрх мэдээллийг хуулбарлан авах; д/камераар зураг авсан тохиолдолд компьютерийн мэргэжилтэн зургийг камераас зохих төхөөрөмжөөс хуулбарлан авсны дараа камерын мемори картад байгаа мэдээллийг устгаж дахин ашиглахад бэлэн болгох; е/боломжтой тохиолдолд мэдээлэл хадгалах цахим хэрэгслийг Write-block буюу мэдээлэл бичих боломжийг хаах зориулалтын техник, програм хангамжийг ашиглан хуулбарлан авч хеш (hash) кодыг тэмдэглэлд тусгаж эх хувь, хуулбарыг хураан авах. 226.8. ДИЖИТАЛ НОТЛОХ БАРИМТЫГ ХАДГАЛАХ 226.8.1.Цахим мэдээлэл бүхий нотлох баримтад ямар нэгэн өөрчлөлт хийж болохгүй. 226.8.2.Мэдээллийн нууцыг задруулахыг хориглоно. ---o0o--- 412 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 227.ГЭМТ ХЭРЭГ, ЗӨРЧЛӨӨС УРЬДЧИЛАН СЭРГИЙЛЭХ Батлагдсан:2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/262 Хуудас: 9 227.1.ЗОРИЛГО Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх тухай хууль, Цагдаагийн албаны тухай хууль болон бусад хууль тогтоомжид заасан гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх талаар цагдаагийн байгууллага, алба хаагчид хүлээлгэсэн үүргийг хэрэгжүүлэхтэй холбоотой үйл ажиллагааг зохицуулахад оршино. 227.2.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд заасан дараахь нэр томьёог дор дурдсанаар ойлгоно: “Гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх ажил” - гэмт хэрэг, зөрчлийн шалтгаан нөхцлийг судлан тогтоож, түүнийг бууруулах, таслан зогсоох чиглэлээр авч хэрэгжүүлж байгаа цогц арга хэмжээг; “Нийгмийн хор аюул их тодорхой төрлийн гэмт хэрэг” - гэмт хэргийн статистик тоо мэдээнд бага хувийг эзэлдэг боловч нийгэмд учруулж байгаа хор аюулын хэмжээгээр их, шинэ төрлийн гэмт хэргийг; “Тодорхой төрлийн түгээмэл гэмт хэрэг” - гэмт хэргийн статистик тоо мэдээнд дийлэнх хувийг эзэлж байгаа гэмт хэргийг; “Нөлөөллийн арга хэмжээ” - гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр явуулж буй сургалт, сурталчилгаа, соён гэгээрүүлэх, хэвлэл мэдээлэл, олон нийтийн цахим сүлжээг ашиглан явуулж буй үйл ажиллагааг; “Хязгаарлалтын арга хэмжээ” - гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр холбогдох хууль тогтоомжид заасан үндэслэлээр хязгаарлаж, журамласан үйл ажиллагааг; “Хяналтын арга хэмжээ” - гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр холбогдох хууль тогтоомжид заасан нэг бүрчилсэн аргаар хэрэгжүүлж буй үйл ажиллагааг; “Олон талт, хамтарсан арга хэмжээ” - гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр төрийн болон төрийн бус байгууллага, аж ахуйн нэгж, иргэдтэй хамтран ажиллаж буй үйл ажиллагааг; “Тодорхой төрлийн арга хэмжээ” - нийгмийн хор аюул их тодорхой төрлийн, түгээмэл гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх, таслан зогсооход чиглэсэн үйл ажиллагааг. 227.3.ГЭМТ ХЭРЭГ, ЗӨРЧЛӨӨС УРЬДЧИЛАН СЭРГИЙЛЭХ АЖЛЫН ХЭЛБЭР 227.3.1.Гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх ажил нь дараахь хэлбэртэй байна: а/нөлөөллийн арга хэмжээ; б/хязгаарлалтын арга хэмжээ; в/хяналтын арга хэмжээ; г/олон талт, хамтарсан арга хэмжээ; д/тодорхой төрлийн арга хэмжээ. 227.4.УРЬДЧИЛАН СЭРГИЙЛЭХ АЖЛЫН УДИРДЛАГА, ЗОХИОН БАЙГУУЛАЛТ 227.4.1.Цагдаагийн байгууллагын гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх ажлыг нэгтгэн зохион байгуулж, мэргэжил, арга зүйн удирдлагаар хангах үүрэг бүхий Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах, гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохицуулах орон тооны бус зөвлөл, Урьдчилан сэргийлэх ажил хариуцсан нэгж тус тус хариуцна. 227.4.2.Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах, гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохицуулах үүрэг бүхий зөвлөлийн үйл ажиллагааг ЦБҮАЖын код 119-д зааснаар зохицуулна. 227.4.3.Цагдаагийн төв байгууллагын Урьдчилан сэргийлэх ажил хариуцсан нэгж нь Тэргүүн дэд даргын удирдлагад харьяалагдаж гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх бодлого боловсруулан, мэргэжил, арга зүйн удирдлагаар хангаж, хэрэгжилт үр дүнг тооцон цагдаагийн төв 413 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам байгууллагын даргад тайлагнана. 227.4.4.Цагдаагийн төв байгууллагын Мэдээлэл нэгтгэн боловсруулах ажил хариуцсан нэгж нь гэмт хэрэг, зөрчилд судалгаа дүн шинжилгээ хийж Урьдчилан сэргийлэх ажил хариуцсан нэгжийг мэдээллээр хангана. 227.4.5.Алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нь урьдчилан сэргийлэх бодлогын хэрэгжилтийг хангах, орон тооны бус криминологи судалгааны багийн судалгаанд үндэслэн тодорхой төрлийн гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх ажлыг тогтмол явуулж, дүнг хагас бүтэн жилийн тайланд тусган Урьдчилан сэргийлэх ажил хариуцсан нэгжид ирүүлнэ. 227.4.6.Цагдаагийн алба хаагчийн үр дүнгийн гэрээнд гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх ажлыг шалгуур үзүүлэлт болгон тусгаж, биелэлтийг хагас, бүтэн жилээр хариуцсан нэгжийн дарга дүгнэнэ. 227.4.7.Цагдаагийн байгууллагын даргын шийдвэрээр гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх нэгж, түүнд харьяалагдах алба хаагчийг ажлын байр /албан тушаал/-ны тодорхойлолтод тусгагдаагүй хуульд заасан бусад чиг үүргийг тодорхой хугацаанд гүйцэтгүүлж болно. 227.5.УРЬДЧИЛАН СЭРГИЙЛЭХ АЖЛЫН ЧИГ ҮҮРЭГ а/цагдаагийн байгууллагын хэмжээнд гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх бодлогыг хэрэгжүүлэх; б/гэмт хэргийн статистик судалгаанд үндэслэн гэмт хэрэг, зөрчлийн шалтгаан нөхцлийг тогтоож, урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохион байгуулах; в/хүүхдийг гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохион байгуулах; г/гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр дээд шатны байгууллагаас гаргасан шийдвэрийг хэрэгжүүлэх, түүний үр дүнг тайлагнах; д/гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх ажилд төрийн болон төрийн бус байгууллага, аж ахуйн нэгж, иргэдийг татан оролцуулах, тэдгээрийн үйл ажиллагаанд мэргэжил арга зүйн дэмжлэг үзүүлэх. 227.6.НИЙТЛЭГ ҮҮРЭГ 227.6.1.Энэ журмын 227.5 дугаар зүйлийн “а”-д заасан чиг үүргийн хүрээнд: а/цагдаагийн байгууллагын гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх үйл ажиллагааны хэтийн /стратеги/ төлөвлөгөө боловсруулж, хэрэгжүүлэх ажлыг зохион байгуулж, үр дүнг тооцох; б/“Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах, гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохицуулах үүрэг бүхий зөвлөл”-ийн үйл ажиллагааг зохион байгуулж, шийдвэрийн хэрэгжилтэд хяналт тавих; в/гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр цагдаагийн байгууллагын хэмжээнд мөрдөгдөх дүрэм, журам, зааврыг шинээр болон шинэчлэн боловсруулж батлуулах, хэрэгжилтэд хяналт тавьж ажиллах. 227.6.2.Энэ журмын 227.5 дугаар зүйлийн “б”-д заасан чиг үүргийн хүрээнд: а/гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх ажлын чиглэлээр цагдаагийн байгууллагын удирдлагыг мэдээллээр хангаж, өгсөн үүрэг даалгаврыг хэрэгжүүлэх ажлыг зохион байгуулах; б/тодорхой төрлийн гэмт хэргийн шалтгаан нөхцөлд хийсэн судалгаа, дүн шинжилгээнд үндэслэн урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохион байгуулж, үр дүнг тооцох; в/цагдаагийн байгууллагаас зохион байгуулж буй гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх ажилд үнэлэлт дүгнэлт өгч, мэргэжил арга зүйн удирдлагаар хангах; г/гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх талаар тодорхой ажил зохиож, үр дүнд хүрсэн байгууллага, аж ахуйн нэгж, иргэнийг урамшуулах саналыг эрх бүхий байгууллагад танилцуулж, шийдвэрлүүлэх; д/гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор мэдээллийн сан бүрдүүлж, ашиглах; е/гэмт хэрэг, зөрчлийн тухай мэдээ, мэдээллийг харьяалал харгалзахгүй хүлээн авч таслан зогсоох, учирч болзошгүй хор хохирлыг нэмэгдүүлэхгүй байхад чиглэсэн арга хэмжээг нэн даруй авах; ж/гэмт хэрэг үйлдэж болзошгүй сэжигтэй этгээдүүдэд хяналт тавих үйл ажиллагааны хэрэгжилтийг мэргэжлийн удирдлагаар хангаж, үр дүнг тооцох; з/гэмт хэрэг, зөрчлийн шалтгаан, нөхцлийг тогтоох, арилгуулах зорилгоор иргэн, хуулийн этгээдэд бичсэн мэдэгдэл, шаардлагын чанар, үр дүнд хяналт тавих; и/гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх, хүүхэд, гэр бүлийн хүчирхийлэлтэй тэмцэх чиглэлээр алба хаагчдыг давтан болон мэргэшүүлэх сургалтад хамруулж чадавхжуулах; 414 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам к/гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх хууль тогтоомжийг сурталчлах, сургалт зохион байгуулах; л/гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр гадаад улс орны тэргүүн туршлага, техник, технологийг судалж, нэвтрүүлэх; м/гэмт хэргийн талаарх мэдээллийг ЦБҮАЖ код 228-д заасны дагуу төлбөртэй авах ажлыг зохион байгуулж, тоо мэдээг нэгтгэн цагдаагийн төв байгууллагын Урьдчилан сэргийлэх ажил хариуцсан нэгжид ирүүлэх; н/гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх ажлыг хуульд заасан арга хэлбэрийн дагуу зохион байгуулах; о/хүчирхийллээс урьдчилан сэргийлэх талаар олон нийтэд зориулсан сургалт, мэдээлэл сурталчилгааны ажлыг төрийн болон төрийн бус байгууллагатай хамтран зохион байгуулах; ө/Гэр бүлийн хүчирхийлэлтэй тэмцэх тухай хуулиар хүлээсэн чиг үүргийг хэрэгжүүлэх чиглэлээр бүх шатны Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохицуулах зөвлөл, төрийн болон төрийн бус байгууллага, “Хамтарсан баг”-ийн үйл ажиллагаанд мэргэжил арга зүйн дэмжлэг үзүүлж, хамтран ажиллах. 227.6.3.Энэ журмын 227.5 дугаар зүйлийн “в”-д заасан чиг үүргийн хүрээнд: а/гэмт хэрэг, зөрчил үйлдэж /өртөж, хохирч/ болзошгүй хүүхдүүдийн талаарх бүртгэл сангийн баяжилтад хяналт тавьж, тэдэнд чиглэгдсэн урьдчилан сэргийлэх ажил /ерөнхий, тусгай, нэг бүрчилсэн арга хэмжээ/-ын үр дүнг үнэлж дүгнэх; б/эцэг эх, асран хамгаалагч, харгалзан дэмжигчийн хараа хяналтгүй болсон хүүхдийн талаар сан бүрдүүлж, шалтгаан нөхцлийг судалж шийдвэрлэхэд туслалцаа үзүүлэх; в/хүүхдийн хөгжил, эрүүл мэнд, хүмүүжил, төлөвшилд сөрөг нөлөө үзүүлэхүйц тоглоом, мэдээ, мэдээлэл, зар сурталчилгаа, цахим сүлжээнээс хүүхдийг хамгаалах талаар зөвлөмж, сэрэмжлүүлгийг холбогдох байгууллагуудтай хамтран бэлтгэж олон нийтэд мэдээлэх, хяналт тавих; г/сургуулийн орчинд гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор эцэг эх, сурагчдын сайн дурын санаачилгаар байгуулагдсан зөвлөл, бүлгэм, нөхөрлөлийн үйл ажиллагаанд дэмжлэг үзүүлэх, мэргэжил арга зүйн зөвлөмж өгөх; д/сургуулийн өмнөх болон ерөнхий боловсролын сургуулийн сургалтын үндсэн хөтөлбөрт гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх, эрсдэлтэй үед биеэ авч явах, зөв хүн болж төлөвшүүлэхэд чиглэгдсэн хичээлийн агуулга, хөтөлбөрийг боловсруулах ажлыг холбогдох байгууллагуудтай хамтран зохион байгуулж, хэрэгжүүлэх; е/хүүхдийн болон түүний эсрэг гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх уулзалт, зөвлөгөөн, хэлэлцүүлгийг төрийн болон төрийн бус байгууллагатай хамтран зохион байгуулж, шийдвэрийн хэрэгжилтэд хяналт тавих; ж/Хүүхдийн эрхийн тухай хууль, Хүүхэд хамгааллын тухай хуулиар хүлээсэн чиг үүргийг хэрэгжүүлэхэд бүх шатны Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохицуулах зөвлөл, төрийн болон төрийн бус байгууллага, “Хамтарсан баг”-ийн үйл ажиллагаанд мэргэжил арга зүйн дэмжлэг үзүүлж, хамтран ажиллах; з/гудамж талбайд хараа хяналтгүй яваа хүүхэд, согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэн биеэ авч явах чадваргүй хүн, төөрсөн, өндөр настай, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийг жижүүрийн шуурхай албанд хүргэх. 227.6.4.Энэ журмын 227.5 дугаар зүйлийн “г”-д заасан чиг үүргийн хүрээнд: а/Улсын Их Хурал, Засгийн газар, Хууль зүй, дотоод хэргийн яамнаас батлан гаргасан гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх хөтөлбөр, журам, заавар, тогтоол, шийдвэрийг хэрэгжүүлэх ажлыг зохион байгуулах, тогтоосон хугацаанд үр дүнг тооцож тайлагнах; б/Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохицуулах зөвлөл, дэд зөвлөл, салбар зөвлөлийн жилийн ажлын төлөвлөгөөг хэрэгжүүлэх ажлыг зохион байгуулж, үр дүнг тооцох; в/гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэхтэй холбоотой хууль тогтоомжийг шинээр болон шинэчлэгдэн боловсруулах төсөлд санал өгөх, батлагдан гарсан хууль тогтоомжийг судлах, үйл ажиллагаандаа хэрэгжүүлэх. 227.6.5.Энэ журмын 227.5 дугаар зүйлийн “д”-д заасан чиг үүргийн хүрээнд: а/гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр төрийн болон төрийн бус байгууллага, иргэдтэй хамтран ажиллах гэрээ, төлөвлөгөө, санамж бичиг байгуулж, хэрэгжилтэд нь хяналт тавих; б/нутгийн захиргааны болон төрийн бус байгууллагаас зохион явуулж буй гэмт хэрэг, 415 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх ажилд мэргэжлийн туслалцаа үзүүлэх; в/гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх зорилго бүхий иргэдийн сайн дурын бүлэг, холбоо, нөхөрлөл, урамшилт болон олон нийтийн эргүүл, жижүүрийн үйл ажиллагаанд мэргэжил арга зүйн дэмжлэг туслалцаа үзүүлэх, сурталчлах ажлыг зохион байгуулах. 227.7.АЛБА, НЭГЖИЙН ДАРГА, АЛБА ХААГЧДЫН ГҮЙЦЭТГЭХ ҮҮРЭГ 227.1.Цагдаагийн төв байгууллагын Урьдчилан сэргийлэх ажил хариуцсан нэгж нь энэ журмын 227.6-д заасан үүргийг хэрэгжүүлж, цагдаагийн байгууллагын гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх ажлыг мэргэжил, арга зүйн удирдлагаар ханган, хэрэгжилт, үр дүнг тооцож ажиллана. 227.2.Алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нь гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр энэ журмын 227.6-д заасан нийтлэг үүргээс гадна дараахь үүргийг хэрэгжүүлнэ: а/Эрүүгийн цагдаагийн алба, нэгж: 1/нийгмийн хор аюул их тодорхой төрлийн гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх, таслан зогсоох ажлын чиглэлээр цагдаагийн төв байгууллагын удирдлагыг мэдээллээр хангаж, өгсөн үүрэг даалгаврыг хэрэгжүүлэх ажлыг зохион байгуулах; 2/харьяалуулсан гэмт хэргийн шалтгаан нөхцөлд дүн шинжилгээ хийж, урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохион байгуулж, үр дүнг тооцох; 3/харьяа нэгжийн гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажлыг мэргэжил арга зүйгээр хангаж, хэрэгжилтэд нь хяналт тавин дүнг хагас, бүтэн жилээр цагдаагийн төв байгууллагын Урьдчилан сэргийлэх ажил хариуцсан нэгжид ирүүлэх; 4/гэмт хэргийн тухай мэдээ, мэдээллийг олж авмагц таслан зогсоох, учирч болох хор хохирлыг гаргуулахгүй, нэмэгдүүлэхгүй байх арга хэмжээ авах; 5/гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр сард нэгээс доошгүй удаа яриа өгөх, ухуулга сурталчилгаа явуулж, ноцтой гэмт хэргийн талаар прокурорын зөвшөөрөлтэйгөөр нийтэд мэдээлэх, онцлог гэмт хэргийн талаарх товч мэдээллийг нэн даруй цагдаагийн төв байгууллагын Урьдчилан сэргийлэх ажил хариуцсан нэгжид ирүүлэх; 6/олон нийтийн аюулгүй байдал болон шүүх, шүүгчийн аюулгүй байдлыг хангах, гэрч, хохирогч болон тэдгээрийн хамаарал бүхий этгээдийн аюулгүй байдлыг хангах, халдлагаас урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохиох; 7/гэрч, хохирогчид заналхийлсэн айлган сүрдүүлсэн, эрүүл мэндэд нь гэмтэл учруулах, тарчлаах, сүрдүүлэх, дарамтлах, алах зэрэг үйлдэл гаргавал тухайн этгээдэд хүлээлгэх шийтгэлийн талаар бичгээр урьдчилан сануулж, гарын үсэг зуруулах, гэрч, хохирогчийн амь нас, эрүүл мэндийг хамгаалах шуурхай арга хэмжээ авах. б/Хэрэг бүртгэх, Мөрдөн байцаах алба: 1/харьяалан шалгаж буй гэмт хэрэг, зөрчлийн шалтгаан нөхцлийг судлан тогтоох, урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохион байгуулах; 2/харьяа нэгжийн гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх ажлыг мэргэжил арга зүйгээр хангаж, хэрэгжилтэд нь хяналт тавин дүнг хагас, бүтэн жилээр цагдаагийн төв байгууллагын Урьдчилан сэргийлэх ажил хариуцсан нэгжид ирүүлэх; 3/мөрдөгчийн мэдэгдэл, түүний биелэлтэд дүн шинжилгээ хийж, үр нөлөөг дээшлүүлэх талаар зохион байгуулалтын арга хэмжээ авах; 4/гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр сард нэгээс доошгүй удаа яриа өгөх, ухуулга сурталчилгаа явуулж, ноцтой гэмт хэргийн талаар прокурорын зөвшөөрөлтэйгөөр нийтэд мэдээлэх, онцлог гэмт хэрэг, зөрчлийн талаарх товч мэдээллийг нэн даруй цагдаагийн төв байгууллагын Урьдчилан сэргийлэх ажил хариуцсан нэгжид ирүүлэх. в/Хэрэг бүртгэх, Мөрдөн байцаах нэгж: 1/харьяа нутаг дэвсгэрийн гэмт хэрэг, зөрчлийн гаралт, шалтгаан нөхцөлд дүн шинжилгээ хийж, түүнийг бууруулах чиглэлээр урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохион байгуулах; 2/мөрдөн шалгах явцад илэрсэн гэмт хэргийн шалтгаан нөхцлийг арилгуулах зорилгоор иргэн, хуулийн этгээдэд мэдэгдэл хүргүүлж, биелэлтэд хяналт тавих; 3/хэрэг бүртгэгч, мөрдөгчийн мэдэгдлийн хариуг заасан хугацаанд ирүүлээгүй иргэн, хуулийн этгээдэд хуульд заасан хариуцлага тооцох; 4/мэдэгдлийн биелэлтэд урьдчилан сэргийлэх ажил хариуцсан мэргэжилтэн хяналт тавьж, дүнг тайлагнах; 5/гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр сард нэгээс доошгүй удаа яриа өгөх, ухуулга сурталчилгаа явуулж, онцлог гэмт хэрэг, зөрчлийн 416 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам талаарх товч мэдээллийг нэн даруй цагдаагийн төв байгууллагын урьдчилан сэргийлэх нэгжид ирүүлэх; 6/мөрдөн байцаах нэгжийн дарга нь криминологи судалгааны багийн үйл ажиллагааг мэргэжлийн удирдлагаар хангаж, харьяа нутаг дэвсгэрийн эрүү, хэв журмын нөхцөл байдалд дүн шинжилгээ хийж, цагдаагийн газар, хэлтсийн даргад танилцуулах. г/Хэрэг бүртгэгч, мөрдөгч: 1/хуульд заасны дагуу гэмт хэрэг, зөрчлийн шалтгаан нөхцлийг тогтоох мөрдөн байцаалтын ажиллагааг явуулах; 2/гэмт хэрэг, зөрчлийн шалтгаан нөхцөлийг арилгуулах зорилгоор албан тушаалтан, хуулийн этгээдэд мэдэгдэл бичих; 3/гэмт хэрэг гарахад нөлөөлсөн албан тушаалтан, ажилтанд сахилгын арга хэмжээ авах үндэслэлтэй бол холбогдох дээд шатны албан тушаалтанд мэдэгдэж хариуцлага тооцуулах; 4/мөрдөгчийн мэдэгдэл нь гэмт хэрэг гарахад нөлөөлсөн нөхцөл байдлыг бүрэн тодорхойлсон, нөлөөлсөн хүчин зүйлсийг арилгах зорилгоор авбал зохих арга хэмжээг дэлгэрэнгүй байдлаар бичсэн загвартай байхаас гадна шийдвэр гаргах түвшний албан тушаалтанд хандсан байвал зохино; 5/яллагдагчийг дахин гэмт хэрэг үйлдүүлэхээс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор таслан сэргийлэх арга хэмжээг оновчтой авах; 6/гэмт хэргийн хохирогчийг дахин гэмт халдлагад өртөхгүй байх талаар зөвлөгөө, зөвлөмж, анхааруулга, сэрэмжлүүлэг өгөх; 7/гэрч, хохирогчийн аюулгүй байдлыг хангах талаар хуульд заасан арга хэмжээг авах. д/Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба, нэгж: 1/гэр бүлийн хүчирхийллийг илрүүлэх, таслан зогсоох, хохирогч, түүний гэр бүлийн бусад гишүүний амь нас, эрүүл мэнд, аюулгүй байдлыг хамгаалах, энэ төрлийн гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохион байгуулж дүгнэх; 2/гэмт хэрэг, зөрчил үйлдэж эсхүл хохирч болзошгүй хүүхдийн талаарх сан бүрдүүлэх, тэдэнд чиглэсэн урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохион байгуулж, дүгнэх; 3/Гэр бүлийн хүчирхийлэлтэй тэмцэх, Хүүхдийн эрхийн тухай болон Хүүхэд хамгааллын тухай хуулиар хүлээсэн чиг үүргийг хэрэгжүүлэхэд бүх шатны Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохицуулах зөвлөл, төрийн болон төрийн бус байгууллага, “Хамтарсан баг”-ийн үйл ажиллагаанд мэргэжил арга зүйн дэмжлэг үзүүлж, хамтран ажиллах; 4/Архидан согтуурахтай тэмцэх тухай хуулийн хэрэгжилтийг хангах, хяналт тавих, үр дүнг тооцох; 5/эрүү, хэв журмын нөхцөл байдалд хийсэн судалгаа, дүн шинжилгээнд үндэслэн урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохион байгуулж, үр дүнг тооцох; 6/олон нийтийн цагдааг мэргэжлийн удирдлагаар хангаж, хамтран ажиллах; 7/гамшиг, хорио цээрийн дэглэм сахиулах хүрээнд нийтийн хэв журам хамгаалах, гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор хяналт тавих; 8/тэсэрч дэлбэрэх, цацраг идэвхт, хүчтэй хордуулах, мансууруулах бодис болон галт зэвсэг, сум хэрэгслийг хадгалж хамгаалах, ашиглах талаар хууль тогтоомжийн хэрэгжилтийг хангах; 9/нийтийг хамарсан арга хэмжээний үед эмх замбараагүй байдал үүсэхээс урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээ авах; 10/гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр сард нэгээс доошгүй удаа яриа өгөх, ухуулга сурталчилгаа явуулах; 11/гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор “нээлттэй өдөрлөг” зохиох; 12/гудамж талбай болон нийтийн эзэмшлийн бусад газарт эргүүл хийх, байнгын болон түр ажиллагаатай хянаж-нэвтрүүлэх цэг ажиллуулах, дууны, дүрсний, дуу-дүрсний бичлэг, бусад арга техник хэрэгсэл ашиглан хяналт тавих. е/Замын цагдаагийн алба, Урьдчилан сэргийлэх ажил хариуцсан нэгж: 1/харьяалан шалгаж буй гэмт хэрэг, зөрчлийн шалтгаан нөхцөлийг судлан тогтоох, урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохион байгуулах; 2/харьяа нэгжийн гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх ажлыг мэргэжил арга зүйгээр хангаж, хэрэгжилтэд нь хяналт тавьж, дүнг хагас, бүтэн жилээр цагдаагийн төв байгууллагын Урьдчилан сэргийлэх ажил хариуцсан нэгжид ирүүлэх; 3/зам тээврийн осол, хэргээс урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр улсын хэмжээнд зохион байгуулж буй үйл ажиллагааг цагдаагийн байгууллагын гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх 417 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ажилтай уялдуулах; 4/зам тээврийн осол, хэргээс урьдчилан сэргийлэх хөтөлбөр, төлөвлөгөөний биелэлтийг хангаж, үр дүнг төрийн болон төрийн бус байгууллагуудын хамтарсан зөвлөгөөнөөр хэлэлцүүлэн цаашид авах арга хэмжээг тодорхойлох; 5/замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хууль тогтоомж, дүрэм, журмыг хэрэгжүүлэх, зам тээврийн ослоос урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээнд бусад байгууллага, иргэдийн оролцоог нэмэгдүүлэх; 6/замын хөдөлгөөнд оролцогчдын сахилга, соёл, хөдөлгөөний зохион байгуулалтыг сайжруулахаар иргэн, байгууллага, аж ахуйн нэгжээс гаргасан санал, хүсэлтэд дүн шинжилгээ хийж, хэрэгжилтийг хангах; 7/зам тээврийн осол, хэргээс урьдчилан сэргийлэх, замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангах чиглэлээр иргэд, байгууллагын санал, санаачилгыг дэмжиж, хамтран ажиллах; 8/зам тээврийн осол, хэргээс урьдчилан сэргийлэх, замын нөхцөл байдлын талаар хэвлэл, мэдээллийн хэрэгслээр олон нийтэд мэдээлэх, сурталчлах ажлыг зохион байгуулах; 9/замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангах чиглэлээр ажиллаж буй олон нийтийн цагдаагийн ажилтныг мэргэжлийн удирдлагаар хангах; 10/гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр сард нэгээс доошгүй удаа яриа өгөх, ухуулга сурталчилгаа явуулах. ж/Нийслэлийн цагдаагийн газар, Урьдчилан сэргийлэх чиг үүрэг бүхий нэгж: 1/харьяалан шалгаж буй гэмт хэрэг, зөрчлийн шалтгаан нөхцөлийг судлан тогтоох, урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохион байгуулах; 2/харьяа нэгжийн гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх ажлыг мэргэжил арга зүйгээр хангаж, хэрэгжилтэд нь хяналт тавьж, дүнг хагас, бүтэн жилээр цагдаагийн төв байгууллагын Урьдчилан сэргийлэх ажил хариуцсан нэгжид ирүүлэх; 3/Нийслэлийн цагдаагийн газрын гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх үйл ажиллагааны нэгдсэн төлөвлөгөө боловсруулж, хэрэгжүүлэх ажлыг зохион байгуулж, үр дүнг тооцох; 4/нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагаас зохион байгуулж байгаа гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажилд үнэлэлт дүгнэлт өгч, мэргэжил арга зүйн удирдлагаар хангах; 5/Архидан согтуурахтай тэмцэх тухай хуулийн хэрэгжилтийг хангах, хяналт тавих, үр дүнг тооцох; 6/гэр бүлийн хүчирхийллийг илрүүлэх, таслан зогсоох,хохирогч, түүний гэр бүлийн бусад гишүүний амь нас, эрүүл мэнд,аюулгүй байдлыг хамгаалах, урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохион байгуулах; 7/гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэгч, хохирогч, эрсдэлтэй гэр бүлийн талаар болон цагдаагийн алба хаагчаас авч хэрэгжүүлсэн арга хэмжээний талаарх мэдээлэл санд бүрэн орсон эсэхэд хяналт тавьж, холбогдох байгууллага, албан тушаалтныг шаардлагатай мэдээллээр хангах; 8/Гэр бүлийн хүчирхийлэлтэй тэмцэх тухай хууль тогтоомж болон хүчирхийллээс урьдчилан сэргийлэх талаар олон нийтэд зориулсан сургалт, мэдээлэл сурталчилгааны ажлыг төрийн болон төрийн бус байгууллагатай хамтран зохион байгуулах; 9/Гэр бүлийн хүчирхийлэлтэй тэмцэх тухай хуулиар хүлээсэн чиг үүргийг хэрэгжүүлэх чиглэлээр бүх шатны Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохицуулах зөвлөл, төрийн болон төрийн бус байгууллага, “Хамтарсан баг”-ийн үйл ажиллагаанд мэргэжил арга зүйн дэмжлэг үзүүлж, хамтран ажиллах; 10/гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр сард нэгээс доошгүй удаа яриа өгөх, ухуулга сурталчилгаа явуулж, онцлог гэмт хэрэг, зөрчлийн талаарх товч мэдээллийг нэн даруй цагдаагийн төв байгууллагын урьдчилан сэргийлэх нэгжид ирүүлэх. з/Хүүхдийг гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх үүрэг бүхий нэгж: 1/хүүхдийн болон түүний эсрэг гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх тодорхой ажил зохион байгуулж дүнг нэгтгэн удирдлагад танилцуулах; 2/гэмт хэрэг зөрчил үйлдэж /өртөж, хохирч/ болзошгүй хүүхдүүдийн талаарх бүртгэл сангийн баяжилтад хяналт тавьж, тэдэнд чиглэгдсэн урьдчилан сэргийлэх ажил /ерөнхий, тусгай, нэг бүрчилсэн арга хэмжээ/-ын үр дүнг үнэлж дүгнэх; 3/эцэг, эх, асран хамгаалагч, харгалзан дэмжигчийн хараа хяналтгүй болсон хүүхдийн талаар сан бүрдүүлж, шалтгаан нөхцлийг судалж шийдвэрлэхэд туслалцаа үзүүлэх; 4/хүүхдийн хөгжил, эрүүл мэнд, хүмүүжил, төлөвшилд сөрөг нөлөө үзүүлэхүйц тоглоом, мэдээ, мэдээлэл, зар сурталчилгаа, цахим сүлжээнээс хүүхдийг хамгаалах талаар 418 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам зөвлөмж, сэрэмжлүүлгийг холбогдох байгууллагуудтай хамтран бэлтгэж олон нийтэд мэдээлэх, хяналт тавих; 5/сургуулийн орчинд гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор сурагчдын сайн дурын санаачилгаар байгуулагдсан зөвлөл, бүлгэм, нөхөрлөлийн үйл ажиллагаанд дэмжлэг үзүүлэх, мэргэжил арга зүйн зөвлөмж өгөх; 6/сургуулийн өмнөх болон ерөнхий боловсролын сургуулийн сургалтын үндсэн хөтөлбөрт гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх, болзошгүй нөхцөлд биеэ зөв авч явах, зөв хүн болж төлөвшүүлэхэд чиглэгдсэн хичээлийн агуулга, хөтөлбөрийг боловсруулах ажлыг холбогдох байгууллагуудтай хамтран зохион байгуулж, хэрэгжүүлэх; 7/хүүхдийн болон түүний эсрэг гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх уулзалт, зөвлөгөөн, хэлэлцүүлгийг төрийн болон төрийн бус байгууллагатай хамтран зохион байгуулж, шийдвэрийн хэрэгжилтэд хяналт тавих; 8/Хүүхдийн эрхийн тухай хууль, Хүүхэд хамгааллын тухай хуулиар хүлээсэн чиг үүргийг хэрэгжүүлэхэд бүх шатны Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохицуулах зөвлөл, төрийн болон төрийн бус байгууллага, “Хамтарсан баг”-ийн үйл ажиллагаанд мэргэжил арга зүйн дэмжлэг үзүүлж, хамтран ажиллах. и/нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга: 1/тодорхой төрлийн түгээмэл гэмт хэрэг, хүүхдийн эсрэг, гэр бүлийн хүчирхийллийн гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх ажлыг харьяалах нутаг дэвсгэрийн хүрээнд зохион байгуулах; 2/харьяа алба нэгжийн гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх үйл ажиллагааг уялдуулан зохион байгуулж, мэргэжил арга зүйн удирдлагаар хангах; 3/гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр төрийн болон төрийн бус байгууллага, аж ахуйн нэгж, иргэдтэй хамтран ажиллах, тэдгээрийг татан оролцуулах, мэргэжил арга зүйн дэмжлэг үзүүлэх; 4/гэр бүлийн хүчирхийлэл, хүүхэд үйлдсэн болон хүүхдийн эсрэг гэмт хэрэгтэй тэмцэх талаарх хууль, тогтоомжийг сурталчлах, хэрэгжилтэд хяналт тавих; 5/Архидан согтуурахтай тэмцэх тухай хуулийн хэрэгжилтийг хангах, хяналт тавих, үр дүнг тооцох; 6/олон нийтийн цагдааг мэргэжил, арга зүйн удирдлагаар хангах; 7/хүний амь нас, эрүүл мэнд, эд хөрөнгөд учирч болзошгүй аюулаас урьдчилан сэргийлэх зорилгоор иргэн, хуулийн этгээдэд хуульд нийцсэн мэдэгдэл, шаардлага хүргүүлж, биелэлтэд хяналт тавих; 8/гэмт хэргийн талаарх мэдээллийг ЦБҮАЖ-ын код 228-д заасны дагуу төлбөртэй авах ажлыг зохион байгуулж, тоо мэдээг цагдаагийн төв байгууллагын Урьдчилан сэргийлэх чиг үүрэг бүхий нэгжид хүргүүлэх; 9/гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр сард нэгээс доошгүй удаа яриа өгөх, ухуулга сурталчилгаа явуулж, онцлог гэмт хэрэг, зөрчлийн талаарх товч мэдээллийг даруй цагдаагийн төв байгууллагын урьдчилан сэргийлэх нэгжид ирүүлэх ажилд хяналт тавих; 10/гэмт хэрэг, зөрчилд хийсэн судалгаа, дүн шинжилгээг орон нутгийн хууль хяналтын болон нутгийн өөрөө удирдах байгууллагад хүргүүлж, шаардлагатай мэдээллийг харилцан солилцох; 11/хариуцсан нутаг дэвсгэрийн иргэд, байгууллагад гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх ажлын талаар хийсэн ажлыг хуульд заасан хугацаанд тайлагнах, сонсгол хэлэлцүүлэх; 12/гэмт хэрэг, зөрчлийг таслан зогсоох, урьдчилан сэргийлэх зорилгоор нэгдсэн болон хэсэгчилсэн арга хэмжээг орон нутгийн хууль хяналт, төрийн бусад байгууллагатай хамтран зохион явуулж, үр дүнг тооцох; 13/олон нийтийн эргүүлийг иргэдийн оролцоотойгоор орон нутгийн онцлогт тохируулан цагдаагийн алба хаагчийн удирдлага дор зохион байгуулах; 14/олон нийтийн цагдаагийн ажилтныг чадавхжуулах сургалтыг харьяалах нутгийн захиргааны болон төрийн бус байгууллагатай хамтран зохион байгуулах. к/нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын урьдчилан сэргийлэх ажил хариуцсан алба хаагч: 1/тодорхой төрлийн гэмт хэргийн шалтгаан нөхцөлд хийсэн судалгаа, дүн шинжилгээнд үндэслэн урьдчилан сэргийлэх ажил /ерөнхий, тусгай, нэг бүрчилсэн арга хэмжээ/-ыг журамд заасан хэлбэрээр зохион байгуулж, үр дүнг тооцох; 419 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 2/гэмт хэрэг үйлдэж болзошгүй сэжигтэй этгээдүүдэд тавих хяналтын үйл ажиллагаанд мэргэжлийн удирдлагаар хангаж, үр дүнг тооцох; 3/гэмт хэрэг, зөрчлийн шалтгаан, нөхцөлийг тогтоох, арилгуулах зорилгоор иргэн, хуулийн этгээдэд бичсэн мэдэгдэл, шаардлагын чанар, үр дүнд хяналт тавих; 4/гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх зорилго бүхий иргэдийн сайн дурын бүлэг, холбоо, нөхөрлөл, урамшилт болон олон нийтийн эргүүл, жижүүрийн үйл ажиллагаанд мэргэжил, арга зүйн дэмжлэг туслалцаа үзүүлэх, сурталчлах ажлыг зохион байгуулах; 5/гэмт хэрэг,зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр төрийн болон төрийн бус байгууллага, иргэд, аж ахуй нэгжтэй хамтарсан уулзалт, зөвлөгөөн, хэлэлцүүлэг, сургалтыг зохион байгуулж, шийдвэрийн хэрэгжилтэд хяналт тавих; 6/гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр сард нэгээс доошгүй удаа яриа өгөх, ухуулга сурталчилгаа явуулж, онцлог гэмт хэрэг, зөрчлийн талаарх товч мэдээллийг нэн даруй цагдаагийн төв байгууллагын урьдчилан сэргийлэх чиг үүрэг бүхий нэгжид ирүүлэх; 7/гэмт хэрэг, зөрчилд үйлдэж болзошгүй болон үйлдсэн этгээдтэй ганцаарчлан уулзаж, зөвлөгөө өгөх. л/нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын гэр бүлийн хүчирхийлэл, хүүхдийн эсрэг гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажил хариуцсан алба хаагч: 1/гэр бүлийн хүчирхийллийг илрүүлэх, таслан зогсоох,хохирогч, түүний гэр бүлийн бусад гишүүний амь нас, эрүүл мэнд, аюулгүй байдлыг хамгаалах, урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохион байгуулах; 2/гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэгч, хохирогч, эрсдэлтэй гэр бүлийн талаар болон цагдаагийн алба хаагчаас авч хэрэгжүүлсэн арга хэмжээний талаарх мэдээллийг санд бүрэн оруулах; 3/гэр бүлийн хүчирхийлэлтэй тэмцэх тухай хууль тогтоомж болон хүчирхийллээс урьдчилан сэргийлэх талаар олон нийтэд зориулсан сургалт, мэдээлэл сурталчилгааны ажлыг төрийн болон төрийн бус байгууллагатай хамтран зохион байгуулах; 4/Гэр бүлийн хүчирхийлэлтэй тэмцэх тухай хуулиар хүлээсэн чиг үүргийг хэрэгжүүлэх чиглэлээр бүх шатны Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохицуулах зөвлөл, төрийн болон төрийн бус байгууллага, “Хамтарсан баг”-ийн үйл ажиллагаанд мэргэжил арга зүйн дэмжлэг үзүүлж, хамтран ажиллах; 5/гэмт хэрэг зөрчил үйлдэж /өртөж, хохирч/ болзошгүй хүүхдүүдийн талаарх бүртгэл сангийн баяжилтад хяналт тавьж, тэдэнд чиглэгдсэн урьдчилан сэргийлэх ажил /ерөнхий, тусгай, нэг бүрчилсэн арга хэмжээ/-ын үр дүнг үнэлж дүгнэх; 6/эцэг эх, асран хамгаалагч, харгалзан дэмжигчийн хараа хяналтгүй болсон хүүхдийн талаар сан бүрдүүлж, шалтгаан нөхцөлийг судалж шийдвэрлэхэд туслалцаа үзүүлэх; 7/хүүхдийн хөгжил, эрүүл мэнд, хүмүүжил, төлөвшилд сөрөг нөлөө үзүүлэхүйц тоглоом, мэдээ, мэдээлэл, зар сурталчилгаа, цахим сүлжээнээс хүүхдийг хамгаалах талаар зөвлөмж, сэрэмжлүүлгийг холбогдох байгууллагуудтай хамтран бэлтгэж олон нийтэд мэдээлэх, хяналт тавих; 8/сургуулийн орчинд гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор сурагчдын сайн дурын санаачилгаар байгуулагдсан зөвлөл, бүлгэм, нөхөрлөлийн үйл ажиллагаанд дэмжлэг үзүүлэх, мэргэжил арга зүйн зөвлөмж өгөх; 9/сургуулийн өмнөх болон ерөнхий боловсролын сургуулийн сургалтын үндсэн хөтөлбөрт гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх, болзошгүй нөхцөлд биеэ зөв авч явах, зөв хүн болж төлөвшүүлэхэд чиглэгдсэн хичээлийн агуулга, хөтөлбөрийг боловсруулах ажилд санал өгөх; 10/хүүхдийн болон түүний эсрэг гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх уулзалт, зөвлөгөөн, хэлэлцүүлгийг төрийн болон төрийн бус байгууллагатай хамтран зохион байгуулж, шийдвэрийн хэрэгжилтэд хяналт тавих; 11/Хүүхдийн эрхийн тухай хууль, Хүүхэд хамгааллын тухай хуулиар хүлээсэн чиг үүргийг хэрэгжүүлэхэд бүх шатны Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохицуулах зөвлөл, төрийн болон төрийн бус байгууллага, “Хамтарсан баг”-ийн үйл ажиллагаанд мэргэжил арга зүйн дэмжлэг үзүүлж, хамтран ажиллах; 12/гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр сард нэгээс доошгүй удаа яриа өгөх, ухуулга сурталчилгаа явуулж, онцлог гэмт хэрэг, зөрчлийн талаарх товч мэдээллийг нэн даруй цагдаагийн төв байгууллагын урьдчилан сэргийлэх нэгжид 420 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ирүүлэх. м/нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын хэв журмын алба хаагч: 1/Хариуцсан нутаг дэвсгэр, олон нийтийн газарт эрүүгийн болон хэв журмын нөхцөл байдлыг судлан бүртгэлжүүлж, гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор обьект, субьектийн мэдээлэл цуглуулж, биечилсэн судалгаа хийж, урьдчилан сэргийлэх ажил хариуцсан алба хаагчийг мэдээллээр хангах; 2/олон нийтийн цагдаагийн ажилтанд гар зураг үйлдэх, гэрэл зураг авах, дүрс дууны бичлэг хийх, биеийн хүч хэрэглэх, харилцааны соёл, хууль эрхийн мэдлэгийг дээшлүүлэх зэрэг өдөр тутмын үйл ажиллагаанд заавар зөвлөгөө өгөх, туслалцаа үзүүлэх; 3/иргэд, аж ахуйн нэгж байгууллага нийтийн хамарсан урлаг соёлын арга хэмжээ, шоу зохиох, баар цэнгээний газар, дэлгүүр ажиллуулах зэрэг аливаа үйл ажиллагаа явуулахад гэмт хэрэг, зөрчил гаргуулахгүй байх нөхцөлийг бүрдүүлэх талаар шаардах; 4/Архидан согтуурахтай тэмцэх тухай хуулийн хэрэгжилтийг хангах, хяналт тавих. 227.8.АЛБА ХААГЧИЙН НИЙТЛЭГ ЭРХ а/цагдаагийн байгууллагын мэдээллийн санд байршсан мэдээлэлд нэвтрэх, ашиглах, дүн шинжилгээ хийх, танилцуулах, архивд өгөх; б/үйл ажиллагаанд шаардлагатай аливаа мэдээллийг цагдаагийн алба, нэгжүүдээс тухай бүр гаргуулан авах; в/шаардлагатай тохиолдолд цагдаагийн алба, нэгжүүдэд хүрэлцэн очиж ажлын зураг авалт хийх, ажил үүргийн байдалтай биечлэн танилцах; г/үйл ажиллагаа явуулахад шаардлагатай техник хэрэгсэл, тоног төхөөрөмжөөр хангагдах, энэ талаар эрх бүхий албан тушаалтанд хүсэлтээ гаргах, шийдвэрлүүлэх; д/төрийн болон төрийн бус байгууллага, албан тушаалтнаас мэдээлэл авах хүсэлтийг эрх бүхий албан тушаалтанд гаргах; е/хууль тогтоомжид заасан бусад эрх. 227.9.ХОРИГЛОХ ЗҮЙЛ а/аж ахуй, нэгж байгууллагын үйл ажиллагаанд хууль бусаар халдах; б/албан тушаалтан, байгууллагыг аливаа хууль бус үйлдлээр эрхшээлдээ оруулах, дарамтлах; в/бусдын эрх, эрх чөлөө, хууль ёсны ашиг сонирхол, нэр төрд хохирол учруулж болзошгүй мэдээ, мэдээллийг нийтэд болон бусдад мэдээлэх; г/төр байгууллага, хувь хүний нууцыг хуульд хуульд заасан үндэслэл журмаас гадуур бусдад задруулах, удирдах албан тушаалтны зөвшөөрөлгүйгээр албан ажлын мэдээллийг нийтэд болон бусдад мэдээлэх; д/нам, үйлдвэрчний эвлэлийн гишүүн байх, албаны бие бүрэлдэхүүний дотор аль нэг нам, үйлдвэрчний эвлэлийн үйл ажиллагаа, улс төрийн үзэл баримтлалыг сурталчлах, дэмжлэг үзүүлэх; е/хуулиар хориглосон бусад. 227.10.ГЭМТ ХЭРГЭЭС УРЬДЧИЛАН СЭРГИЙЛЭХ АЖЛЫН ЗАРДАЛ 227.10.1.Гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээг хэрэгжүүлэх хөрөнгийн санхүүжилт нь дараахь эх үүсвэрээс бүрдэнэ: а/цагдаагийн төв байгууллагын төсөв; б/орон нутгийн төсөв; втөсөл, хөтөлбөр; г/төрийн бус байгууллагын санхүүжилт. 227.10.2.Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажилд зориулсан хөрөнгийг өөр зориулалтаар зарцуулахыг хориглоно. 227.10.3.Хөрөнгийг зориулалтын дагуу зарцуулж байгаа эсэхэд хууль тогтоомжид заасан эрх бүхий албан тушаалтан болон цагдаагийн төв байгууллагын Санхүү, аж ахуйн алба, Хяналт шалгалт, үнэлгээ, дотоод аудитын ажил хариуцсан нэгж тавина. ---оОо--- 421 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 228.ГЭМТ ХЭРГИЙН ТУХАЙ МЭДЭЭЛЛИЙГ ТӨЛБӨРТЭЙ АВАХ Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Батлагдсан: 2017.12.28 Дугаар: А/262 Хуудас: 2 228.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагаас гэмт хэрэг, зөрчлийг үйлдэхээр бэлтгэж байгаа, завдсан, эсхүл үйлдсэн тухай, эрэн сурвалжлагдаж байгаа хүн, эд зүйл, тээврийн хэрэгсэл, баримт бичгийн тухай мэдээллийг төлбөртэй авах харилцааг зохицуулахад оршино. 228.2.ЭРХ ЗҮЙН ҮНДЭСЛЭЛ Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх тухай хуулийн 14 дүгээр зүйлд “Гэмт хэргийн тухай мэдээллийг иргэдээс төлбөртэй авах”, Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 11 дүгээр зүйлийн 11.2-т “Гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангахад шаардлагатай мэдээ, мэдээллийг төлбөртэй авч болно”, 39 дүгээр зүйлд “Мэдээллийг төлбөртэй авах”, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 30.5 дугаар зүйлд “Гэмт хэргийн талаархи мэдээллийг төлбөртэй авах”, Зөрчил шалган шийдвэрлэх тухай хуулийн 6.2 дугаар зүйлийн 7 дахь хэсэгт “Зөрчлийн талаарх мэдээллийг төлбөртэй авч болно” гэж тус тус заасныг удирдлага болгоно. 228.3.ТӨЛБӨРТЭЙ АВАХ МЭДЭЭЛЭЛ 228.3.1.Цагдаагийн байгууллага Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 30.5 дугаар зүйл, Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 11 дүгээр зүйлийн 11.2 дахь хэсэг, 39 дүгээр зүйлд заасны дагуу дор дурдсан мэдээллийг төлбөртэй авахаар нийтэд зарлаж, иргэд төлбөртэй мэдээлэл өгөх хүсэлт тавьсан тохиолдолд цагдаагийн байгууллага түүнийг гомдол, мэдээллийн нэгэн адил хүлээн авч шалгана: а/гэмт хэрэг үйлдэхээр бэлтгэж байгаа, завдсан, эсхүл үйлдсэн тухай; б/эрэн сурвалжлагдаж байгаа хүн, цогцос, эд зүйл, тээврийн хэрэгсэл, баримт бичгийн тухай; в/хүн, хуулийн этгээд, албан тушаалтнаас гаргасан зөрчлийн талаарх ач холбогдол бүхий мэдээллийн тухай; г/гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангахад шаардлагатай мэдээллийн тухай. 228.4.МЭДЭЭЛЭЛ ТӨЛБӨРТЭЙ АВАХ 228.4.1.Амаар, харилцаа холбооны хэрэгслээр, бичгээр ирүүлсэн гэмт хэрэг, зөрчлийн тухай мэдээллийг цагдаагийн алба хаагч тэмдэглэл үйлдэн хүлээн авч шууд харьяалан удирдах даргадаа танилцуулна. Тэмдэглэлийг хүлээн авсан дарга шалгах алба хаагчийг томилж шалгуулах, эсхүл харьяаллын дагуу шилжүүлнэ. Харьяаллын дагуу хүлээн авсан цагдаагийн байгууллага шаардлагатай гэж үзвэл мэдээллийг хүлээн авсан алба хаагчаар дамжуулан мэдээлэгчтэй холбоо тогтоож болно. 228.4.2.Цагдаагийн байгууллага төлбөртэй мэдээлэл авах тухай зарлаагүй боловч хувь хүн, хуулийн этгээдээс энэ зүйлийн 228.2.1-т заасан мэдээллийг төлбөртэй өгөх хүсэлт тавьсан тохиолдолд хүлээн авч шалгаж болно. Энэ тохиолдолд мэдээллийг төлбөртэй авах эсэх асуудлыг тухайн цагдаагийн байгууллагын дарга судалж, хянан шийдвэрлэнэ. 228.4.3.Мэдээлэгчид тухайн мэдээлэл үндэслэлтэй болох нь тогтоогдсон тохиолдолд төлбөрийг “санхүүгийн болон хууль зүй, дотоод хэргийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүний баталсан жишгийн дагуу олгох болно” гэдгийг тайлбарлана. Мэдээлэгчийн хүсэлтээр гэрээ байгуулж болно. 228.4.4.Цагдаагийн байгууллага нь төлбөртэй мэдээлэл авсан тухай бүртгэл хөтлөх алба хаагчийг түүний ажлын байр /албан тушаал/-ны тодорхойлолтод зааж хариуцуулна. Бүртгэлийн загварыг цагдаагийн төв байгууллагын дарга тогтоох бөгөөд зөвхөн тухайн цагдаагийн байгууллагын дарга бүртгэлийн дэвтэр, мэдээлэл хүлээн авсан тэмдэглэлтэй танилцаж болно. 228.4.5.Цагдаагийн алба хаагч нь хуулиар харьяалуулаагүй гэмт хэрэг, зөрчлийн талаарх 422 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам мэдээллийг иргэний хүсэлтээр хүлээн авч харьяалах байгууллагад шилжүүлэхдээ төлбөрийн талаар хэлцэл хийхгүй. 228.4.6.18 насанд хүрээгүй хүнтэй төлбөртэй мэдээлэл авахаар хэлцэл хийхгүй ба төлбөртэй мэдээлэл өгөхийг хүссэн бол түүний эцэг, эх, харгалзан дэмжигч, асран хамгаалагчийг байлцуулан хэлцэл хийж болно. 228.5.МЭДЭЭЛЛИЙН ҮНЭЛГЭЭГ ТОГТООХ 228.5.1.Санхүүгийн болон хууль зүй, дотоод хэргийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүний баталсан мэдээллийн үнэлгээний жишгийн дагуу байгууллагын дарга гэмт хэрэг, зөрчлийн талаарх мэдээллийн төлбөрийг мэдээлэл өгсөн хувь хүн, хуулийн этгээдтэй тохиролцон тогтоож болно. 228.5.2.Мэдээллийг үнэн болох нь батлагдвал мэдээлэл өгсөн хувь хүн, хуулийн этгээдийн санал болон тухайн гэмт хэргийн хор аюул, хохирлын хэмжээ, үйлдлийн арга, он удаан жил болсон байдал, уг хэргийг илрүүлэхэд гарсан, гарах байсан зардал, гэмт хэрэг үйлдсэн этгээдийг баривчилсан эсэх, хураан авсан, битүүмжилсэн эд хөрөнгийн хэмжээ зэргийг харгалзан төлбөрийг батлагдсан жишгийн дагуу олгоно. 228.5.3.Мэдээллийг төлбөртэй авах зардлыг улсын төсвөөс гаргана. Нутаг дэвсгэрийн цагдаагийн байгууллага нь тухайн орон нутгийн гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажилд зориулсан хөрөнгөөс гаргуулж болно. 228.5.4.Мэдээлэл өгсөн хувь хүн, хуулийн этгээд тодорхой алба хаагчийг нэр зааж харилцахыг хүссэн тохиолдолд тухайн алба хаагч гэмт хэрэг гарсан газрын цагдаагийн байгууллагын даргын зөвшөөрлөөр мэдээлэл өгсөн иргэнтэй тохиролцоно. 228.6.ТӨЛБӨР ХИЙХ ЖУРАМ 228.6.1.Хувь хүн, хуулийн этгээдээс авсан мэдээлэл үндэслэлтэй болох нь тогтоогдсон тохиолдолд тухайн цагдаагийн байгууллагын даргын тушаалаар төлбөрийг олгоно. Төлбөрийг бэлнээр буюу дансаар шилжүүлж болно. Хөрөнгө зарцуулсан тухай баримт санхүү, нягтлан бодох бүртгэлийн шаардлагыг хангасан байна. 228.6.2.Төлбөрийг хүлээлгэн өгөх үүрэг гүйцэтгэх алба хаагч кассаас мөнгийг бэлнээр авч мэдээлэл өгсөн хувь хүн, хуулийн этгээдэд тэмдэглэл үйлдэж өгөх ба түүнд мэдээлэл өгсөн хувь хүн, хуулийн этгээдээр сайн дураараа мэдээлэл өгсний учир хэзээ, ямар хэмжээний мөнгөн төлбөр авсан болохыг бичүүлж, гарын үсэг зуруулна. Энэ тэмдэглэлд төлбөртэй мэдээлэл авсан бүртгэлийн дугаарыг тавьж, мэдээлэл хүлээн авсан тэмдэглэлийн хамт хадгална. 228.6.3.Тухайн хэргийг илрүүлэхэд хувь хүн, хуулийн этгээдийн өгсөн мэдээллийн ач холбогдлыг харуулсан тодорхойлолт, мэдээлэл өгсөн хувь хүн, хуулийн этгээд мэдээллийнхээ үнэн бодитой болохыг баталж, гарын үсэг зурсан тодорхойлолтыг материалд хадгална. 228.7.МЭДЭЭЛЛИЙН НУУЦ, АЮУЛГҮЙ БАЙДЛЫГ ХАМГААЛАХ 228.7.1.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагч, ажиллагсад нь мэдээлэгч, мэдээллийн нууцыг чанд хадгалж, шаардлагатай бол мэдээлэл өгсөн хувь хүн, хуулийн этгээдийн аюулгүй байдлыг хангах арга хэмжээ авна. Мэдээлэл өгсөн хувь хүн, хуулийн этгээдийн аюулгүй байдлыг хангахдаа Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 511-ийг баримтална. 228.7.2.Мэдээлэл өгсөн хувь хүн өөрөө хүсвэл хаана ажилладаг, амьдардаг, хэн болохыг нь цагдаагийн байгууллага мэдэх шаардлагагүй. 228.7.3.Бүртгэлийн дэвтэр, мэдээлэл хүлээн авсан, төлбөр өгсөн тэмдэглэл буюу мэдээлэл өгсөн хувь хүн, хуулийн этгээдийн талаар мэдээллийг байгууллагын нууцад хамааруулж, Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 115-д заасны дагуу хамгаална. 228.7.4.Цагдаагийн байгууллага нь гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор нууцлалыг хангасны үндсэн дээр төлбөртэй мэдээлэл авсны дагуу гэмт хэрэг, зөрчлийг илрүүлсэн, эрэн сурвалжлагдаж байсан хүн, цогцос, эд зүйл, тээврийн хэрэгсэл, баримт бичгийг олж тогтоосон, баривчилсан тухай хэвлэл, мэдээллийн хэрэгслээр мэдээлж болно. 228.7.5.Мэдээлэл өгсөн хувь хүн, хуулийн этгээдийг цагдаагийн байгууллагад дуудаж ирүүлэх, мөрдөн шалгах ажиллагаанд оролцуулах зайлшгүй шаардлага гарвал өөрт нь урьдчилан мэдэгдэх ба бүхий л тохиолдолд мэдээлэл өгсөн тухай нууцлалыг чанд хадгалах арга хэмжээ авна. 228.7.6.Мэдээлэл өгсөн хувь хүн, хуулийн этгээдийн талаарх нууцлалыг задруулсан нь эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхээргүй бол сахилгын ноцтой зөрчилд тооцож хариуцлага хүлээлгэнэ. 423 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 229.ЭРЭН СУРВАЛЖЛАХ Батлагдсан:2017.12.28 Хавсралт: Маягт 5400, маягт 5401, маягт 5411, маягт 5412, маягт 5417, маягт 5421, маягт 5422, маягт 5423, маягт 5424, маягт 5425, маягт 5426. Тараасан:2018.01.02 Дугаар:А/262 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас: 22 229.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллага, алба хаагчийн эрэн сурвалжлах үүргээ гүйцэтгэх хөдөлмөр зохион байгуулалт, эрх, үүрэг, хариуцлага, мэдээллийн сан бүрдүүлэх, үйл ажиллагаандаа ашиглахтай холбоотой харилцааг зохицуулахад оршино. 229.2.ЗАРЧИМ Цагдаагийн байгууллагын эрэн сурвалжлах ажиллагаа нь хууль ёсны байх, иргэний эрх, эрх чөлөөг хүндэтгэх, шуурхай, тасралтгүй, мэдээллийн нэгдсэн стандарттай, хүртээмжтэй байх зарчмыг баримтална. 229.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Оргодол” - мөрдөн байцаалт, прокурор, шүүхийн шатнаас оргон зайлсан сэжигтэн, яллагдагч, шүүгдэгчийг; “Гэмт хэрэг үйлдсэн этгээд” - гэмт хэрэг үйлдсэн нь хангалттай нотлох баримтаар тогтоогдсон хүнийг; “Хулгайлагдсан хүн” - Эрүүгийн хуулийн 13.2 дугаар зүйлд заасан гэмт хэргийн улмаас хохирол хүлээсэн хүнийг; “Хохирогч” - Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 8.1 дүгээр зүйлд заасан хүн, хуулийн этгээдийг; “Гэрч” - Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 9.6 дугаар зүйлд заасан хүнийг; “Оршин суугаа газраасаа алга болсон хүн” - Иргэний хуулийн 22 дугаар зүйлд заасан хүнийг; “Сураггүй алга болсон хүн” - Иргэний хуулийн 23 дугаар зүйлд заасны дагуу оршин суугаа газраасаа алга болсноос хойш 2 жилийн хугацаанд хаана байгаа нь мэдэгдэхгүй болж шүүхийн шийдвэрээр сураггүй алга болсонд тооцсон хүнийг; “Нас барсан гэж зарлагдсан хүн” - Иргэний хуулийн 24 дүгээр зүйлийн 24.1-д зааснаар оршин суугаа газраасаа алга болсноос хойш таван жилийн хугацаанд хаана байгаа нь мэдэгдэхгүй сураг чимээгүй болсон, эсхүл амь үрэгдэж болох нөхцөл байдалд алга болсноос хойш нэг жилийн турш амьд байгаа эсэх нь мэдэгдэхгүй байгаа бол сонирхогч этгээдийн хүсэлтээр шүүхээр түүнийг нас барсан гэж зарлагдсан хүнийг; “Олдмол хүүхэд” - Эцэг,эх, харгалзан дэмжигч нь хэн болох нь буюу хаана байгаа нь тодорхойгүй, 16 хүртэлх насны хүүхдийг; “Сэтгэцийн өвчтэй хүн” - эмнэлгээс оргосон нийгэмд аюултай үйлдэл хийж болзошгүй сэтгэцийн өвчтэй хүнийг; “Хэн болох нь тодорхойгүй цогцсыг тогтоох” - цогцсыг хэн болохыг нь тодорхойлох ажиллагааг; “Эд зүйл” - алдагдсан галт зэвсэг, сум хэрэгсэл, тэсэрч дэлбэрэх, мансууруулах, хордуулах, химийн хорт бодис, түүх соёлын дурсгалт болон үнэт зүйл, хулгайлагдсан тээврийн хэрэгсэл, мал амьтан, эд зүйлсийг; “Шүүхээс даалгасан бусад хүн” – Иргэний хариуцагчаар оролцвол зохих этгээдийг эрэн сурвалжлах, түүний оршин суугаа газрыг тогтоохыг шүүхээс цагдаагийн байгууллагад даалгасан этгээдийг; “Даруй” - тухайн ажиллагааг хийж гүйцэтгэх боломжит хамгийн богино хугацааг. 229.4.ЭРЭН СУРВАЛЖЛАХ АЖИЛЛАГАА ЯВУУЛАХ ҮНДЭСЛЭЛ 229.4.1.Дараахь үндэслэлээр эрэн сурвалжлах ажиллагааг явуулна: а/иргэд, байгууллагаас ирүүлсэн гомдол, мэдээлэл; б/эрх бүхий байгууллага, албан тушаалтнаас даалгасан даалгавар, шийдвэр; в/гүйцэтгэх ажлын шугамаар болон мөрдөн шалгах нууц ажиллагааны явцад авагдсан 424 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам мэдээ, мэдээлэл; г/олон улсын хэмжээнд эрэн сурвалжилж байгаа бол. 229.5.ГОМДОЛ, МЭДЭЭЛЛИЙГ ХҮЛЭЭН АВАХ, БҮРТГЭХ 229.5.1.Иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагаас эрэн сурвалжлалт явуулах талаар гаргасан гомдол, мэдээлэл /цаашид “Гомдол, мэдээлэл” гэх/-ийг хүлээн авах, бүртгэхэд дор дурдсан журмыг баримтална: а/хэсгийн төлөөлөгч, хэсгийн байцаагч, эрүүгийн мөрдөгч, мөрдөгч, жижүүрийн офицер нь маягтын дагуу тэмдэглэл үйлдэж, мэдээллийг хүлээн авмагц эрэн сурвалжлах “АSAP” сан /цаашид “Мэдээллийн сан” гэх/-д 5400 маягтаар даруй бүртгэнэ; б/хэсгийн төлөөлөгч, хэсгийн байцаагч эрүүгийн мөрдөгч, мөрдөгч нь мэдээллийн санд гомдол, мэдээлэлтэй холбоотой мэдээллийг оруулах боломжгүй тохиолдолд түүнийг хүлээн авснаас хойш 8 цагийн дотор цагдаагийн байгууллагын жижүүрийн офицер /ахлах/-д холбооны хэрэгсэл ашиглан мэдэгдэнэ; в/цагдаагийн байгууллагын жижүүрийн офицер /ахлах/ нь хүлээн авсан мэдээллийг нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага, харьяа нэгжид дуудлага мэдээллийн “есs.police gov” програм хангамжид шуурхай зарлан мэдээлнэ; г/нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага, харьяа нэгж нь эрэн сурвалжлах хүн, мал, эд зүйлсийн талаарх гомдол, мэдээллийн нэгдсэн тоо бүртгэл хөтлөнө; д/гомдол, мэдээллийг хүлээн авсан алба хаагч нь эрэн сурвалжлах ажлын үр дүнгийн талаар гомдол, мэдээлэл гаргагчид ажлын 5 хоногт багтаан хариу мэдэгдэнэ; е/оршин суугаа газраасаа алга болсон хүний талаарх гомдол мэдээллийг хэсгийн байцаагч хүлээн аваад иргэдээс төрийн байгууллага, албан тушаалтанд гаргасан өргөдөл, гомдлыг шийдвэрлэх тухай хуулийн дагуу шалгаж шийдвэрлэнэ. 229.6.ЗАРЛАН МЭДЭЭЛЭХ 229.6.1.Цагдаагийн байгууллагын жижүүрийн офицер /ахлах/ нь алба хаагч болон иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагаас ирүүлсэн гомдол мэдээллийг цагдаагийн бие бүрэлдэхүүнд дараахь хэлбэрээр зарлан мэдээлнэ: а/харилцаа, холбооны хэрэгсэл ашиглан; б/“ASAP сан”-г ашиглан; в/эрэн сурвалжлалтын маягтыг олшруулан тараах; г/шалгах төхөөрөмж ашиглан; д/боломжит бүх арга хэрэгслээр. 229.6.2.Эрэн сурвалжлалт хариуцсан алба хаагч нь тухайн байгууллагын удирдлагын зөвшөөрлөөр олон нийтэд дараахь хэлбэрээр зарлан мэдээлнэ: а/хэвлэл, мэдээллийн хэрэгсэл; б/харилцаа холбооны хэрэгсэл; (Суурин утас, үүрэн утас, шуудан, мэдээллийн технологийн бүх төрлийн хэрэгслийг ойлгоно) в/эрэн сурвалжлах мэдээллийн самбар (Цагдаагийн байгууллага эрэн сурвалжлах самбарыг иргэд, олон нийт төвлөрсөн газруудад ажиллуулах). 229.6.3.Эрэн сурвалжлах хүн, мал, эд зүйлс, цогцосны мэдээллийг “ASAP” санд дор дурдсан өнгөний ангилалаар бүртгэж зарлан мэдээлнэ: а/“улаан” - оргодлын талаар /маягт 5412/; б/“хөх” - олон улсын хэмжээнд эрэн сурвалжлагдаж буй этгээдийн талаар /цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 132-ыг баримтална/; в/“шар” - оршин суугаа газраасаа алга болсон хүн, шүүхээс даалгасан хүн, сураггүй алга болсон хүн, нас барсан гэж зарлагдсан хүн, хулгайлагдсан хүн, сэтгэцийн өвчтэй хүн, шүүхээс даалгасан хүн, гэрч, хохирогч, олдмол хүүхдийн талаар (цаашид “алга болсон хүн” гэх) /маягт 5411/; г/“хар” - хэн болох нь тогтоогдоогүй цогцосны талаар /маягт 5417/; д/“ногоон” - түүх соёлын дурсгалт болон үнэт зүйл, галт зэвсэг, сум хэрэгсэл, тэсэрч дэлбэрэх, мансууруулах, хордуулах, химийн хорт бодисын талаар /маягт 5421, 5422, 5424/; е/“цагаан” - мал, амьтан, эд зүйлийн талаар /маягт 5423, 5425, 5426/. 229.7.ЭРЭН СУРВАЛЖЛАХ “ASAP” САН 229.7.1.Эрэн сурвалжлах “ASAP” сан /цаашид “ASAP” сан гэх/-ийн програм хангамж, техник сүлжээний ашиглалтын хэвийн үйл ажиллагааг хангах, мэдээллийн сангаас тайлан, мэдээ гаргах, 425 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам цагдаагийн байгууллагын дотоод болон төрийн байгууллагуудын нэгдсэн сүлжээнд шаардлагатай мэдээллийг иргэд, олон нийтэд хүргэх зорилгоор интернэтийн орчинд байршуулах ажлыг Мэдээллийн технологи, холбооны ажил хариуцсан нэгж хариуцна. 229.7.2.Энэ журмыг хэрэгжүүлэх, цагдаагийн байгууллагын хэмжээнд мэргэжил, арга зүйн удирдлагаар хангах, “АSAP” сангийн бүрдүүлэлт, ашиглалтанд хяналт тавьж зааварчилах, тайлан мэдээ гаргах, байгууллага, алба хаагчийн ажлын үр дүнг тооцох ажлыг Эрэн сурвалжлах ажил хариуцсан нэгж хариуцна. 229.7.3.Цагдаагийн алба хаагч нь мэдээллийг дор дурдсан журмын дагуу “ASAP” санд бүртгэнэ. а/оргодол, гэмт хэрэг үйлдсэн этгээд, хулгайлагдсан хүн, хохирогч, гэрч, болох нь тогтоогдоогүй цогцос, хулгайд алдагдсан мал амьтан, эд зүйлсийн талаар гэмт хэрэгтэй тэмцэх үүрэг бүхий алба хаагч; б/оршин суугаа газраасаа алга болсон хүн, шүүхээс даалгасан хүн, олдмол хүүхэд, шүүхээс даалгасан хүн сэтгэцийн өвчтэй хүний талаар уг ажлыг хариуцсан гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах үүрэг бүхий алба хаагч; в/эрэн сурвалжлах хүн, эд зүйлийн талаар Интерполын тусгайлан тавьсан хүсэлтээр Интерполын үндэсний товчооны Ажлын алба, эрх зүйн туслалцаа харилцан үзүүлэх олон улсын гэрээний дагуу гэмт хэрэгтэй тэмцэх чиг үүрэг бүхий алба хаагч. 229.8.ХҮНИЙГ ЭРЭН СУРВАЛЖЛАХ 229.8.1.Гэмт хэрэгтэй тэмцэх чиг үүрэг бүхий алба хаагч нь оргодол гэмт хэрэг үйлдсэн этгээд /маягт 5412/, оршин суугаа газраасаа алга болсон хүн, шүүхээс даалгасан хүн, гэрч, хохирогч /маягт 5411/-ийн мэдээллийг “ASAP” санд бүртгэж энэ журмын 229.6-д заасны дагуу зарлан мэдээлнэ. 229.8.2.Хүнийг эрэн сурвалжлахдаа дараахь мэдээллийн эх сурвалжийг ашиглан хувийн байдлыг тогтоож эрэн сурвалжлах ажиллагааг зохион явуулна. • Төрсний мэдээлэл /ургийн овог, эцэг, эх, өөрийн нэр, хүйс, төрсөн он, сар, өдөр, газар, үндсэн захиргаа/ ; • Гэрэл зураг • Гэр бүлийн байдал /эхнэр, нөхөр, эцэг, эх, төрсөн ах, эгч, дүү, үр хүүхэд/, найз нөхөд; • Оршин суугаа газрын талаар /түр болон байнга оршин суух хаяг/ • Хаягийн шилжилт хөдөлгөөн талаар /хаягийн шилжилт хөдөлгөөн/; • Боловсролын талаар /цэцэрлэг, сургууль/ ; • Мэргэжлийн байдал /тогооч, эмч, сувилагч, хуульч, жолооч/; • Хөдөлмөр эрхлэлтийн байдал /төрийн болон төрийн бус байгууллага, хувийн хэвшил/ • Өмчлөх эрхийн талаар /хөдлөх, үл хөдлөх хөрөнгийн/; • Халамж үйлчилгээний талаар /тэтгэвэр, тэтгэмж, нийгмийн халамж/; • Санхүүгийн талаар /банк, харилцах данс, хадгаламж, төлбөр тооцоо, зээл/; • Харилцаа, холбооны талаар /суурин болон үүрэг холбооны үйлчилгээ, олон нийтийн сүлжээ/; • Татвар төлөлтийн талаар /татвар төлөлт, хөнгөлөлт/; • Эмнэлэг, даатгалын үйлчилгээний талаар /эмнэлэг, сувилал, асрамж, эрүүл мэнд бусад даатгал/; • Цэргийн үүргийн талаар /цэргийн алба хааж байгаа, цэргийн үүрэгтний/; • Хил, гаалиар нэвтэрсэн талаар /хил, гаалиар нэвтэрсэн/; • Зорчигч, тээврийн талаар /орон нутаг, олон улсын зорчигч тээвэр/; • Хуулийн этгээдийн талаар /аж ахуйн нэгж, байгууллага/; • Гэмт хэрэг, зөрчлийн талаар /Цагдаагийн албаны, Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх, Шүүхийн шинжилгээний байгууллагын мэдээллийн сангуудаас эрэн сурвалжлах мэдээллийн эх сурвалжуудыг олж тогтоох/. 229.8.3.Хүнийг эрэн сурвалжлахдаа энэ зүйлийн 229.8.2-т заасан үйл ажиллагааг бүрэн шалгаж, үзэл бодол, шашин шүтлэг, алга болохын өмнөх яриа өгүүлэл, биеийн содон шинж тэмдэг, шарх сорви, буруу зуршил зэргийг олж тогтоон эрэн сурвалжлах ажиллагааг зохион явуулна. 229.9.ХЭН БОЛОХ НЬ ТОГТООГДООГҮЙ ЦОГЦСЫГ ТОГТООХ 229.9.1.Эрүүгийн мөрдөгч, мөрдөгч нь хэн болох нь тогтоогдоогүй цогцосны тухай мэдээллийг 426 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 5417 маягтаар “ASAP” санд бүртгэж энэ журмын 229.6-д заасны дагуу зарлан мэдээлнэ. 229.9.2. Хэн болох нь тогтоогдоогүй цогцос олдсон үед дараахь ажиллагааг хийж гүйцэтгэнэ: а/хэргийн газар болон цогцост үзлэг хийх; б/цогцсын гарын мөрийг бэхжүүлэx; в/таниулах гэрэл зураг авах; г/ДНХ-ийн шинжилгээний дээж авах; д/цогцост задлан шинжилгээ хийлгэх; е/“Папилон” сан болон иргэний бүртгэлийн мэдээллийн сангаас хайлт, харьцуулалт хийх; ж/үзлэг хийсэн тэмдэглэл, гэрэл зураг, дүрс бичлэгээр харьцуулах; з/шинжээч томилох, шинжилгээ хийлгэхдээ хар тамхи, мансууруулах бодис, сэтгэцэд нөлөөт эм, бэлдмэл хэрэглэсэн эсэхийг тогтоолгох; и/эрэн сурвалжлагдаж байгаа хүний мэдээлэлтэй тулгалт хийж, харьцуулан шалгах. 229.9.3.Цогцосны онцлог, тодорхойлж болох нас, хүйс, биеийн хэмжээсүүд, сорви, шивээс, мэнгэ, мэс ажилбарын сорви, шүдний хэв, бие эрхтний согог шинж тэмдгүүдийг үзлэгийн тэмдэглэлд тодорхой тусгаж, тэдгээрээр зарлан мэдээлнэ. 229.9.4.Цогцосны хувцсанд үзлэг хийж, хувцасны өнгө, хэмжээс материалын төрөл, үйлдвэрийн таних тэмдэг, шошго, элэгдэл, хувцсанд байсан бусад эд зүйлийн хэмжээ, тоо, ширхэг, онцлог шинж тэмдгийг үзлэгийн тэмдэглэлд тусгаж, зарлан мэдээллийн ажиллагаанд ашиглана. 229.10.ОЛОН УЛСЫН ХЭМЖЭЭНИЙ ЭРЭН СУРВАЛЖЛАЛТ 229.10.1.Олон улсын хэмжээнд эрэн сурвалжлах тохиолдолд Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 132-т заасныг баримтлан гүйцэтгэнэ. 229.11.ЭРЭН СУРВАЛЖЛАХ АЖЛЫН ХҮРЭЭНД Цагдаагийн БАЙГУУЛЛАГА, алба хаагчийн гүйцэтгэх үүрэг 229.11.1.Эрэн сурвалжлах ажил хариуцсан нэгж: а/цагдаагийн байгууллагын эрэн сурвалжлах ажлын стратеги, бодлого боловсруулах, дүн шинжилгээ хийх, холбогдох дүрэм, журам, заавар, зөвлөмж, боловсруулах, боловсронгуй болгох, биелэлтийг хангах; б/эрэн сурвалжлах ажлыг улсын хэмжээгээр нэгтгэн зохион байгуулж, мэргэжил, арга зүйн удирдлагаар хангах, харилцан уялдаа бүхий цогц арга хэмжээг хэрэгжүүлэх, үнэлэлт дүгнэлт өгөх, санал боловсруулах; в/эрэн сурвалжлах ажлын нэгдсэн тайлан мэдээг гаргах, статистик дүн мэдээг үндэслэн гэмт хэрэгтэй тэмцэх чиг үүрэг бүхий цагдаагийн нэгж, алба хаагчдын ажлын үр дүнг тооцох; г/эрэн сурвалжлах мэдээллийн “ASAP” сангийн ашиглалт бүрдүүлэлтэнд хяналт тавьж зааварчлах; д/эрэн сурвалжлах ажлын талаар цагдаагийн төв байгууллагын удирдлагыг мэдээллээр хангах; е/эрэн сурвалжлах чиглэлээр зохион явуулж байгаа гүйцэтгэх ажил нь холбогдох хууль тогтоомжийн дагуу явагдаж байгаа эсэхэд хяналт тавьж зааварчилж үр дүнг тооцох. 229.11.2.Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга: а/алба хаагчийн үйл ажиллагаанд хяналт тавьж, мэргэжил, арга зүйн удирдлагаар хангах, эрэн сурвалжлах үйл ажиллагаатай холбоотой дүрэм, журам, заавар, зөвлөмжийг хэрэгжүүлэх ажлыг зохион байгуулах; б/эрэн сурвалжлах ажлыг мэргэжлийн удирдлагаар хангах үүрэг бүхий орон тооны бус зөвлөлийг байгуулж, “ASAP” сан, эрэн сурвалжлах ажлын явц байдалтай 14 хоног тутам танилцаж, үүрэг чиглэл өгч, үр дүнг тооцох; в/эрэн сурвалжлах чиглэл хариуцсан алба хаагчийг тушаалаар томилж, ажиллуулах; г/эрэн сурвалжлах үйл ажиллагаанд олон нийтийг татан оролцуулах, мэргэжлийн байгууллагын дэмжлэг туслалцааг авах, хэвлэл мэдээлэл, харилцаа холбооны хэрэгслийг ашиглах зорилгоор аж ахуйн нэгж, байгууллагатай хамтран ажиллах; д/эрэн сурвалжлах чиглэлийн зарлан мэдээллийн /цахим/ самбарыг байгууллага, олон нийтийн газарт ажиллуулах, иргэдээс мэдээ, мэдээлэл авах; е/эрэн сурвалжлагдаж байгаа хүн, мал, эд зүйлийн мэдээллийг төлбөртэй авах ажлыг “Гэмт хэргийн тухай мэдээллийг төлбөртэй авах /код 228/ журам”-д зааснаар шийдвэрлэх; ж/албаны болон өндөржүүлсэн бэлэн байдал зарлах, нутаг дэвсгэр, орон байранд 427 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам нэвтрэн орох, гарахад хяналт тогтоох, отолт, самналт зохион байгуулах, гэмт этгээдийг мөрдөн хөөх, баривчлах ажиллагааг шуурхай зохион байгуулж, алба хаагчдыг зэвсэг, тусгай хэрэгслээр хангаж, бусад цагдаагийн газар, хэлтэстэй хамтран ажиллах; з/эрэн сурвалжилж байгаа хүн, түүх, соёлын дурсгалт зүйлсийн мэдээллийг Тагнуулын ерөнхий газар, Хил хамгаалах ерөнхий газар, Гаалийн ерөнхий газар, Гадаадын иргэн, харьяатын газарт даруй мэдэгдэж, хамтран ажиллах; и/эрэн сурвалжилж байгаа галт зэвсэг, сум хэрэгсэл, тэсэрч дэлбэрэх, мансууруулах, хордуулах бодисын талаарх мэдээллийг Зэвсэгт хүчний жанжин штаб, Онцгой байдлын ерөнхий газар, Тагнуулын ерөнхий газар, Хил хамгаалах ерөнхий газар, Гаалийн ерөнхий газарт мэдэгдэн, мэргэжлийн туслалцаа авч хамтран ажиллах; к/эрэн сурвалжлах үйл ажиллагаанд шаардагдах зардлыг шийдвэрлэж цагдаагийн алба хаагчдын ажиллах нөхцөл бололцоогоор бүрэн хангах; л/эрэн сурвалжлах ажлын явц үр дүнд хяналт тавьж илэрсэн зөрчлийг арилгуулж хариуцлага тооцох. 229.11.4.Гэмт хэрэгтэй тэмцэх чиг үүрэг бүхий нэгжийн дарга: а/энэ журмын 229.3-т заасан оргодол, хулгайлагдсан хүн, хэн болох нь тогтоогдоогүй цогцос, мал амьтан, эд зүйлийн талаар гомдол, мэдээллийн нэгдсэн тоо бүртгэл хөтлөх; б/мөрдөгч болон гэмт хэрэгтэй тэмцэх чиг үүрэг бүхий алба хаагчдаас “ASAP” санд оруулсан мэдээллийг хянах, илэрсэн зөрчлийг арилгуулах, шийдвэрлэлтэнд хяналт тавих; в/хоногийн хугацаанд “ASAP” санд шинээр зарласан мэдээллийг алба хаагч нарт танилцуулах, эрэн сурвалжлах ажлыг зохион байгуулах, биелэлтэнд нь хяналт тавьж зааварчлан үр дүнг тооцох; г/эрэн сурвалжлах ажлын тайлан, дүн мэдээг Эрэн сурвалжлалт хариуцсан нэгж, албан тушаалтанд сар бүр гаргаж өгөх; д/эрэн сурвалжлах хүн, эд зүйлийг олон улсын хэмжээнд эрэн сурвалжлах шаардлагатай тохиолдолд мэдээллийг Интерполын үндэсний товчооны Ажлын албанд хүргүүлэх; е/оргодол, алга болсон хүн, галт зэвсэг, түүх соёлын дурсгалт зүйл, хэн болох нь тогтоогдоогүй цогцосыг эрэн сурвалжлах ажиллагааг 30 хоног зохион явуулж, үр дүнд хүрээгүй тохиолдолд танилцуулга, материалын хуулбарыг ажлын 5 хоногт багтаан Эрэн сурвалжлах ажил хариуцсан нэгжид ирүүлж хамтран ажиллах; ж/эрэн сурвалжлалт зохиолгохоор ирүүлсэн материалыг хүлээн авч, Гүйцэтгэх ажлын тухай хуулийн 9 дүгээр зүйлийн 9.1.З-т зааснаар эрэн сурвалжлах ажиллагааг явуулна; з/хариуцсан нэгжээс санд оруулсан зарлан мэдээллийн дагуу бусад нэгжээс ирүүлсэн мэдээ, мэдээлэл, саналтай танилцаж, үйл ажиллагаандаа ашиглах, түүний мөрөөр ажил зохиохыг алба хаагч нарт даалгаж, биелэлтэнд хяналт тавих. 229.11.5.Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах чиг үүрэг бүхий нэгжийн дарга: а/энэ журмын 229.3-т заасан алга болсон хүн, шүүхээс даалгасан хүн, олдмол хүүхэд, сэтгэцийн өвчтэй хүний талаар гомдол, мэдээллийн нэгдсэн тоо бүртгэл хөтлөх; б/нийтийн хэв журам хамгаалах чиг үүрэг бүхий алба хаагчдаас “ASAP” санд оруулсан мэдээллийг хянах, илэрсэн зөрчлийг арилгуулах, шийдвэрлэлтэнд хяналт тавих; в/хоногийн хугацаанд “ASAP”санд шинээр зарласан мэдээллийг алба хаагч нарт танилцуулах, эрэн сурвалжлах ажлыг зохион байгуулах, биелэлтэнд нь хяналт тавьж зааварчлан үр дүнг тооцох; г/оршин суугаа газраасаа алга болсон хүний эрэн сурвалжлах ажиллагааг гомдол, мэдээлэл хүлээн авснаас хойш ажлын 21 хоногт багтаан явуулж, үр дүнд хүрээгүй тохиолдолд эрэн сурвалжлах материалыг гэмт хэрэгтэй тэмцэх чиг үүрэг бүхий албанд хүргүүлж, нэгдсэн тоо бүртгэлд тэмдэглэл үйлдэж, хамтран ажиллах; д/эрэн сурвалжлах ажлын тайлан, дүн мэдээг эрэн сурвалжлалт хариуцсан ажилтанд сар бүр гаргаж өгөх; е/нийтийн хэв журмын хамгаалах чиг үүрэг бүхий алба хаагчид энэ журмын 229.8-д заасан ажлыг бүрэн гүйцэд хийж байгаа эсэхэд хяналт тавьж, зааварчилга өгөх; ж/саатуулагдсан хүн, захиргааны зөрчил гарган арга хэмжээ авагдаж байгаа иргэдийг эрэн сурвалжлагдаж байгаа эсэх талаар “ASAP” сангаас шүүж, энэ тухай бүртгэл хөтөлж, мэдээлэл орсон тохиолдолд нэн даруй холбогдох цагдаагийн байгууллага, алба хаагчид мэдэгдэж зохих арга хэмжээ авахуулах; з/шаардлагатай үед шүүхээс даалгасан хүнийг эрэн сурвалжлах талаар эрүүгийн 428 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам болон эрэн сурвалжлах ажил хариуцсан нэгжтэй хамтран ажиллах, мэргэжлийн туслалцаа авах. 229.11.6.Цагдаагийн алба хаагч: а/энэ журмын 229.3-т заасан хүн, мал амьтан, эд зүйлийн талаарх мэдээллийг гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах чиг үүрэг бүхий алба хаагчид “ASAP” санд оршин суугаа газраасаа алга болсон хүн, шүүхээс даалгасан хүн /маягт 5411/, оргодол гэмт хэрэг үйлдсэн этгээд /маягт 5412/, гэрч /маягт 5413/, хохирогч /маягт 5414/ хэн болох нь тогтоогдоогүй цогцос /маягт 5417/, галт зэвсэг /маягт 5421/, тээврийн хэрэгсэл /маягт 5423/, түүх соёлын дурсгалт зүйлс /маягт 5424/, мал амьтан /маягт 5425/, эд зүйлс /маягт 5426/-ийг холбогдох маягтын дагуу оруулж, 229.6-д зааснаар зарлан мэдээлнэ; б/алба хаагч нь гомдол, мэдээлэл, гэмт хэрэг, зөрчлийг шалгахдаа тухайн этгээдийг эрэн сурвалжлагдаж байгаа эсэх талаар “ASAP” сангаас шүүж, энэ тухай бүртгэл хөтөлж, мэдээлэл орсон тохиолдолд нэн даруй холбогдох цагдаагийн байгууллага, алба хаагчид мэдэгдэж зохих арга хэмжээ авна; в/жижүүрийн офицер /ахлах/ нь иргэд, байгууллагаас ирүүлсэн гомдол, мэдээлэл, алба хаагчаас тэмдэглэл, илтгэх хуудсаар ирүүлсэн эрэн сурвалжлах ажлын мэдээллийг “ASAP” санд оруулах, зарлан мэдээлэх, алба хаагчдыг мэдээллээр шуурхай хангах; г/хүнийг эрэн сурвалжлахдаа энэ журмын 229.8, 229.9-д заасан үйл ажиллагааг хэрэгжүүлнэ; д/алба хаагч нь эргүүл, харуулын үүрэг гүйцэтгэхдээ ЦБҮАЖ-ын код 400 /Эргүүл харуулын албаны дүрмийг хэрэгжүүлэх/, код 401 /Эргүүлийн үүрэг гүйцэтгэх/, код 402/ Авто эргүүл ажиллах/ журамд зааснаар эрэн сурвалжлах ажиллагаа явуулах; е/Сэтгэцийн эрүүл мэндийн тухай хуулийн 13 дугаар зүйлийн 13.2 дахь хэсэгт заасан нийгэмд аюултай үйлдэл хийж болзошгүй сэтгэцийн өвчтэй хүн эмнэлгээс оргосон тохиолдолд түүнийг эрж олох, эмнэлэгт хүргэх ажлыг ЦБҮАЖ-ын код 615-д заасныг баримтлан гүйцэтгэнэ; ж/олдмол хүүхдийг ЦБҮАЖ-ын код 614-т заасныг баримтлан эрэн сурвалжлах ажлыг зохион явуулна; з/энэ журмын 229.3-т заасан хүн, мал, эд зүйлийн талаар авагдсан мэдээллийг эрх бүхий албан тушаалтанд танилцуулж, шийдвэрийн дагуу холбогдох албан тушаалтанд шилжүүлэх; и/эрэн сурвалжлагдаж байгаа хүн, мал, эд зүйлийн байж болох хаяг байршил тогтоогдвол, хяналт, хамгаалалтанд авч, жижүүрийн алба болон эрх бүхий албан тушаалтанд даруй мэдэгдэж, өөрийн болон бусдын аюулгүй байдлыг ханган тэдгээрийг саатуулах ажлыг зохион байгуулах; к/алдуул болон хулгайлагдсан малыг эрэн сурвалжлахдаа Хууль зүйн сайдын 2014 оны А/190 дүгээр тушаалаар батлагдсан журмыг хэрэгжүүлэн ажиллах; л/журмын 229.8-д заасан ажиллагааг дутуу хийсэн, шаардлага хангаагүй бол холбогдох эрэн сурвалжлах ажлын материалыг хүлээн авсан гэмт хэрэгтэй тэмцэх чиг үүрэг бүхий алба нь зохих алба хаагчаар дутуу ажиллагааг гүйцэтгүүлнэ; м/тээврийн хэрэгслийн улсын үзлэгийн явцад машин механизмыг шалгаад эрэн сурвалжлагдаж байгаа бүх төрлийн тээврийн хэрэгслийн арал, моторын дугаар, бусад содон шинж тэмдгээр тулгалт хийн шалгаж, илэрсэн сэжигтэй зүйлсийн талаар холбогдох байгууллага, алба хаагчид даруй мэдэгдэнэ; н/эрэн сурвалжлагдаж байгаа хүн, мал, эд зүйл тогтоогдсон, олдсон тохиолдолд хариуцсан алба хаагчид хүлээлгэн өгч, тэмдэглэл хөтөлж эрэн сурвалжлалтыг зогсооно; о/эрэн сурвалжлах ажиллагааг зогсоосон талаар гомдол, мэдээлэл гаргагчид мэдэгдэнэ. 229.12.ОРГОДОЛ ЭТГЭЭДИЙГ БАРИВЧЛАХ АЖИЛЛАГАА а/оргодол, гэмт хэрэг үйлдсэн хүнийг баривчлах ажиллагааг явуулахдаа тухайн үеийн нөхцөл байдал, хүчний харьцаанд үнэлэлт дүгнэлт өгсний үндсэн дээр 2-оос доошгүй алба хаагчийн бүрэлдэхүүнтэй гүйцэтгэх бөгөөд биеийн хүч, тусгай хэрэгсэл, галт зэвсгийг Цагдаагийн албаны тухай хуульд заасны дагуу хэрэглэх; б/бүлэглэн оргосон, галт зэвсгээр зэвсэглэсэн этгээдийг баривчлах ажиллагааг явуулахдаа тухайн цагдаагийн нэгжийн даргын шийдвэрээр тусгай бүлэг, хэсгийг зохион байгуулж тусгай хэрэгсэл, галт зэвсгийг Цагдаагийн албаны тухай хуульд заасны дагуу хэрэглэх; в/дээрх ажиллагааг явуулахдаа бусад байгууллага, иргэдийн хүч туслалцааг авч болно. 429 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 229.13.ЭРЭН СУРВАЛЖЛАХ АЖИЛЛАГААГ ЗОГСООХ ҮНДЭСЛЭЛ 229.13.1.Дараахь үндэслэлээр эрэн сурвалжлах ажиллагааг зогсооно: а/эрэн сурвалжлагдсан хүн, мал, эд зүйлс олдсон; б/эрэн сурвалжлагдсан хүн нас барсан нь тогтоогдсон; в/хэн болох нь тогтоогдоогүй цогцсыг тогтоосон; г/цаашид эрэн сурвалжлах шаардлагагүй нөхцөл байдал бий болсон /оршин суугаа газраасаа алга болсон хүн, хэн болох нь тогтоогдоогүй цогцос, галт зэвсгээс бусад хүн эд зүйл орно./. 229.13.2.Эрэн сурвалжлах хүн, мал, эд зүйл олдсон тохиолдолд даруй “ASAP” санд мэдээллийг оруулж эрэн сурвалжлалтыг зогсооно. 229.13.3.Эрэн сурвалжлалт зарласан нэгжийн алба хаагч нь эрэн сурвалжлалтыг зогсоохдоо олж тогтоосон алба хаагчийн мэдээллийг баталгаажуулж оруулна. 229.14.ЭРЭН СУРВАЛЖЛАХ АЖИЛЛАГААНЫ ЗАРДАЛ 229.14.1.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 11.4, 11.6 дугаар зүйлд заасны дагуу эрэн сурвалжлах ажлын зардлыг тооцож, нэхэмжлэлийг эрүүгийн хэрэгт хавсаргаж шийдвэрлүүлнэ. 229.14.2.Зардлын тооцоо, санхүүгийн баримт, байгууллагын нэхэмжлэлийг прокурор, шүүгчийн зарлан дуудах хуудсаар ирээгүй гэрч, иргэний хариуцагч, хохирогч, сэжигтэн, яллагдагч, шүүгдэгч нарт танилцуулж, энэ талаар тэмдэглэл үйлдэнэ. 229.14.3.Эрэн сурвалжлах ажиллагааны зардал нь дор дурьдсан зардлаас бүрдэнэ: а/алба хаагчийн албан томилолтын; б/шатахуун, унаа, хоолны; в/эрэн сурвалжлах зар мэдээний; г/холбоо, мэдээллийн хэрэгслийн; д/бичиг хэргийн; е/мэдээлэл худалдаж авах; ж/хоёр буюу түүнээс дээш сэжигтэн, яллагдагчийг эрэн сурвалжлахад гарсан зардлын хэмжээг хүн тус бүрээр тооцох. 229.15.Хариуцлага 229.15.1.Эрэн сурвалжлах “ASAP” санд хүн, мал амьтан, цогцос, эд зүйлийн мэдээллийг оруулаагүй, давхардуулан оруулсан, хянаж бүртгээгүй, зарлан мэдээлээгүй, зөрчлийг арилгаагүй, эрэн сурвалжлах ажиллагаа зохион байгуулаагүй зэрэг алба хаагч, удирдах албан тушаалтны гаргасан үйлдлийг сахилгын ноцтой зөрчилд тооцож, Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 81 дүгээр зүйлд заасан сахилгын шийтгэл ногдуулна. ---оОо--- 430 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт Газар, хэлтсийн код Оны код Дэс дугаар 5 4 0 0 Эрэн сурвалжлалт зарлах маягт 1. ЭХ-ийн дугаар. . . . . . . . . . . . . . . . . . . Зүйл, хэсэг. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Хохирсон, гомдол гаргасан иргэн, байгууллагын талаарх мэдээлэл: 2.1. Хохирсон хүний тухай мэдээлэл: Ургийн овог: . . . . . . . . . . . . . . . Овог: . . . . . . . . . . . . . . . . Нэр: . . . . . . . . . . . . . РД: . . . . . . . . . . . . Нас: . . . . . . . Хүйс: . . . . . . Иргэний харъяалал: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Утас: Ажлын . . . . . . . . . . . . Гэрийн. . . . . . . . . . . . Гар утас . . . . . . . . . . . . . . Эрхэлж байгаа ажил: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ял шийтгэлийн талаарх мэдээлэл: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................................................ Оршин суух хаяг: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................................................ 2.2 Хохирсон байгууллагын талаарх мэдээлэл: Байгууллагын нэр: . . . . . . . . . . . . . . . . . . Улсын бүртгэлийн дугаар: . . . . . . . . . . . . . Үйл ажиллагааны чиглэл: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Байгууллагын дарга, эзний нэр . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .............................................................................. Байгууллагын төрөл: төрийн, төрийн бус, хувийн, 3. Оргон зайлсан, алга болсон, олдсон газар, товч утга: 3.1.Оргон зайлсан, алга болсон, олдсон /зур/: . . . . оны . . сар . . . өдөр . . . . цаг, . . . . оны . . сар . . . өдөр . . . . цаг. 3.2.Оргон зайлсан, алга болсон, олдсон газар /зур/: /аймаг, дүүрэг, сум, хороо хаягыг дэлгэрэнгүй бичнэ./ Аймаг, дүүрэг: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Баг хороо: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Хороолол: . . . . . . . . Байр гудамж: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Тоот: . . . . . . . . . . . . . . . 3.3. Товч утга: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................................................. .............................. 3.4. Анхаарах зүйлс: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............... .................................................................. ............................... 4. Байж болох газар: /байж болох хаягийн талаарх нэмэлт мэдээллийг доорх асуултын дагуу хүснэгтээр хавсаргана уу/ Аймаг, дүүрэг: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Баг хороо: . . . . . . . . . . . . . . . . Хороолол: . . . . . . . Байр гудамж: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Тоот: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................................................................... Бүртгэл хөтөлсөн ажилтны албан тушаал, цол, нэр: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................................................................... ........................................................................... Хянасан: Албаны дарга, цол, нэр. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................................................................... ........................................................................... Тэмдэг Мэдээллийн санд оруулсан ажилтны албан тушаал, цол, нэр . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................................................. ........... . . . . . . . оны . . . . . . . - р сарын . . . . . . . -ны өдөр 431 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт Газар, хэлтсийн код Оны код Дэс дугаар 5 4 0 1 Эрэн сурвалжлалтыг зогсоосон маягт Эрэн сурвалжлалт зарлалтын дугаар: Эрэн сурвалжлалт зарласан Байгууллагын нэр: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .......................................................................... Албан тушаал, цол, нэр: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .......................................................................... . . . . . . . . . . . оны . . . . . . - р сарын . . . . . . -ны өдөр 1. Дугаар: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Зогсоосон үндэслэл: Зарлуулсан хүн зогсоох хүсэлт гаргасан Цаашид эрэн сурвалжлах шаардлагагүй болсон Эрэн сурвалжилж буй хүн, эд зүйл олдсон 3.Олж тогтоосон газар: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. 3.1. Олж тогтоосон: . . . . . . . он . . . . . . . сар . . . . . . . өдөр 4. Олж тогтоосон талаарх нэмэлт мэдээлэл, тайлбар: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. ...................................................................... Эрэн сурвалжлалт зогсоосон ажилтны албан тушаал, цол, нэр . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................................................................... ........................................................................... Тэмдэг Хянасан: Албаны дарга, цол, нэр . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................................................................... ........................................................................... Мэдээллийн санд оруулсан ажилтны албан тушаал, цол, нэр . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................................................................... ........................................................................... . . . . . . . оны . . . . . . . - р сарын . . . . . . . -ны өдөр 432 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт Газар, хэлтсийн код Оны код Дэс дугаар 5 4 1 1 АЛГА БОЛСОН ХҮНИЙ МАЯГТ Эрэн сурвалжлалт зарлалтын дугаар: Эрэн сурвалжлалт зарласан Байгууллагын нэр: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .......................................................................... Албан тушаал, цол, нэр: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .......................................................................... . . . . . . . . . . . оны . . . . . . - р сарын . . . . . . -ны өдөр 1. Алга болсон хүний төрөл: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Биеийн байцаалт: Ургийн овог: . . . . . . . . . . . . . . . . Эцэг /эх/-ийн нэр: . . . . . . . . . . . . . Нэр: . . . . . . . . . . . . . . . . . . Хоч . . . . . . . . . . . . . . . . . . Төрсөн газар: . . . . . . . . . . . . . . . . Нас . . . . . . Хүйс: . . . . . РД: . . . . . . . . . . . . . ИҮД: . . . . . . . . . . . . . . . ГПД: . . . . . . . . . . . . . . . Шашин шүтлэг: . . . . . . . . Боловсрол: . . . . . . . . . . . . . . . . Мэргэжил: . . . . . . . . . . . . . . Нийгмийн байдал: . . . . . . . . . . . . . Ажлын газар, албан тушаал: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Жолооны үнэмлэхний дугаар: . . . . . . . . . Аль улсын харъяат: . . . . . . . . . . . . . . . . . . Яс үндэс: . . . . . . . . . . . . Утас: ажлын: . . . . . . . . . . . гэрийн: . . . . . . . . . . . гар: . . . . . . . . . . факс: . . . Оршин суух хаяг: . . . . . . . . . . . . . . баг, хороо: . . . . . . . . . . . . . . . хороолол: . . . . . . . . . . . . . . . . байр, гудамж: . . . . . . . . . . . . . тоот: . . . . . . . . нэмэлт: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Зан авир: . . . . . . . . . . . . . . . . . . зуршил: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ур чадвар: . . . . . . . . . . . . . . . . даатгал: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . төгссөн сургууль, дамжаа: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . эд хөрөнгө: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Зураг: /мэдээллийг тодорхой бичих/: .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................................................................ ..... .............................................................................. 3.1. Зургийн төрөл: Үндсэн Баруунаас Гар зураг Урдаас Зүүнээс Бусад 3.2. Зураг авсан . . . . . он: . . . . . сар: . . . . . өдөр 433 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 4. Ерөнхий шинж тэмдэг, хувцас, эд зүйлс: Биеийн ерөнхий байдал: Нурууны хэлбэр: . . . . . . . . . . . . . . Хөлний хэлбэр: . . . . . . . . . . . . Цусны бүлэг: . . . . . . . Жин /кг/: . . . . . . . . . . Харагдах насны байдал: . . . –ээс . . . . Биеийн төрх: . . . . . . . . . . Биеийн урт /см/: . . . . – ээс . . . . DNA: . . . . . . . . . . . . . . . . . . Хүйс: . . . . . . . . . Бие эрхтний согог: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . Содон шинж тэмдэг: мэнгэ, сорви, шивээс гэх мэт: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................................................................ Тайлбар: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Хөгжлийн бэрхшээлтэй эсэх: ðтийм, ðүгүй ........................................................................ Эмнэлгийн хяналтанд байгаа эсэх: ðтийм, ðүгүй ........................................................................ 5. Хууль зүйн мэдээлэл: 5.1. гэмт хэрэг, зөрчилд холбогдолтой эсэх: ðтийм ........................................................................ ....................................................................... 5.2. эрэн сурвалжлагдаж байсан эсэх: ðтийм ........................................................................ ........................................................................ 5.3. ял шийтгэгдэж байсан эсэх: ðтийм ........................................................................ 5.4. тайлбар: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................................................................ 6. Хань харилцаа: /Хань харилцааны талаарх нэмэлт мэдээллийг асуултын дагуу хүснэгтээр хавсаргана уу/ Эцэг/эх/-ийн нэр: . . . . . . . . . . . . . . . . Нэр: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Хоч: . . .. . . . . . . . . . Юу нь болох: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Төрөл: . . . . . . . . . . . . . Аль улсын харьяат: . . . . РД: . . . . . . . . . . . . . . . Төрсөн . . . . он . . . сар . . . өдөр, Нас: . . . . . . Хүйс: . . . . . . . . Эрхэлдэг ажил: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Утас: ажлын . . . . . . . . . . . гэрийн: . . . . . . . . . . гар: . . . . . . . . . . . Оршин суух хаяг: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . баг, хороо: . . . . . . . . . . . . . . хороолол: . . . . . . байр, гудамж: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . тоот:. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Тайлбар: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................................... Бүртгэл хөтөлсөн ажилтны албан тушаал, цол, нэр: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................................................................... Тэмдэг Хянасан: Албаны дарга, цол, нэр. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................................................................... Мэдээллийн санд оруулсан ажилтны албан тушаал, цол, нэр . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................................................................... . . . . . . . оны . . . . . . . - р сарын . . . . . . . -ны өдөр 434 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт Газар, хэлтсийн код Оны код Дэс дугаар 5 4 1 2 Оргодлын маягт Эрэн сурвалжлалт зарлалтын дугаар: Эрэн сурвалжлалт зарласан Байгууллагын нэр: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................................................. Албан тушаал, цол, нэр: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................................................................... .. . . . . оны . . . . . . - р сарын . . . . . . -ны өдөр 1. Эрэн сурвалжлалт зарлуулсан: Төрөл: . . . . . . . . . . . . . . . . . . ЭХ-ийн дугаар. . . . . . . . . . . . . . . . . . . Зүйл анги. . . . . . . . . . Хэргийн ангилал: ð хөнгөн , ð хүнд Байгууллага: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Хувийн мэдээлэл: Ургийн овог: . . . . . . . . . . . . . . . . Эцэг /эх/-ийн нэр: . . . . . . . . . . . . . Нэр: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Хоч . . . . . . . . . . . . . . . . . . Төрсөн газар: . . . . . . . . . . . . . . . . Нас . . . . . . Хүйс: . . . . . РД: . . . . . . . . . . . . . ИҮД: . . . . . . . . . . . . . . . ГПД: . . . . . . . . . . . . . . . Шашин шүтлэг: . . . . . . . . . Боловсрол: . . . . . . . . . . . . . . . . Мэргэжил: . . . . . . . . . . . . . . Нийгмийн байдал: . . . . . . . . . . . . . . Ажлын газар, албан тушаал: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Жолооны үнэмлэхний дугаар: . . . . . . . . . . Аль улсын харъяат: . . . . . . . . . . . . . . . . . . Яс үндэс: . . . . . . . . . . . . Утас: ажлын: . . . . . . . . . . . гэрийн: . . . . . . . . . . . гар: . . . . . . . . . . факс: . . . . . . . . . . . . Э-мэйл: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ш/хаяг: . . . . . . . . . . . Үндсэн захиргаа: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . баг, хороо: . . . . . . . . . . . . . хороолол: . . . . . . . . . . . . байр, гудамж: . . . . . . . . . . . . . . . тоот: . . . . . . . . . нэмэлт: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Оршин суух хаяг: . . . . . . . . . . . . . . баг, хороо: . . . . . . . . . . . . . . . хороолол: . . . . . . . . . . . . . . . . . Очиж болох газар, түүний хаяг , байрш ил:................................................................................................. ...................................................... ................................................................................................................ байр, гудамж: . . . . . . . . . . . . . тоот: . . . . . . . . нэмэлт: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Зан авир: . . . . . . . . . . . . . . . . . . зуршил: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ур чадвар: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . даатгал: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . төгссөн сургууль, дамжаа: . . . . . . . . . . . . . . . . эд хөрөнгө: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Зураг: /мэдээллийг тодорхой бичих/: .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................................ 3.1. Зургийн төрөл: Үндсэн Баруунаас Гар зураг Урдаас Зүүнээс 3.2. Зураг авсан . . . . . он: . . . . . сар: . . . . . өдөр 435 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 4. Ерөнхий шинж тэмдэг, хувцас, эд зүйлс: Биеийн ерөнхий байдал: Нурууны хэлбэр: . . . . . . . . . . . . . . . . Хөлний хэлбэр: . . . . . . . . . . . . . . Цусны бүлэг: . . . Жин /кг/: . . . . . . . . . . Харагдах насны байдал: . . . –ээс . . . . Биеийн төрх: . . . . . . . . . . Биеийн урт /см/: . . . . – ээс . . . . DNA: . . . . . . . . . . . . . . . . . . Хүйс: . . . . . . . . . . . . . . . . . Бие эрхтний согог: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Содон шинж тэмдэг: мэнгэ, сорви, шивээс гэх мэт: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................................................................ Тайлбар: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Хөгжлийн бэрхшээлтэй эсэх: тийм, үгүй ........................................................................ Эмнэлгийн хяналтанд байгаа эсэх: тийм, үгүй ........................................................................ Нүүрний төрх: Нүүрний хэсэг: Ам: . . . . . . . . . . . . . . . Дух: . . . . . . . . . . . . Нүдний хэлбэр: . . . . . . . . . Нүдний өнгө: . . . . Нүүрний хэлбэр: . . . . . . . . . . Хамар: . . . . . . . . . . . . . Хөмсөг: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Царайны өнгө: . . . Чих: . . . . . . . . . . Шүд:. . . . . . . . . Эрүүний хэлбэр: . . . . . . . . . . Үсний хэлбэр: . . . . . . . . өнгө: . . . . . Хувцас тодорхойгүй хувцас тодорхой Хувцас: Малгай: . . . . . . . . . . . . . . Өнгө: . . . . . . . . . 5.3.2. Өмд: . . . . . . . . . . . . . Өнгө: . . . . . . . . Ороолт: . . . . . . . . . . . . Өнгө: . . . . . . . . . . 5.3.4.Хүрэм: . . . . . . . . . . . . . Өнгө: . . . . . . . . . Гутал:. . . . . . . . . . . . . . Өнгө: . . . .. . . . . . . Бусад: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................................................................ Эд зүйлс: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................................................................ Тайлбар: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ....................................................................... 5. Таслан сэргийлэх: тийм үгүй Арга хэмжээ: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Арга хэмжээ авсан . . . он . . . сар . . . өдөр Авсан ажилтан: газар, хэлтэс . . . . . . . . . . . . . . . . . . . алба хаагч: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Тайлбар: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Хань харилцаа/батлан даагч: /Хань харилцаа, батлан даагчийн талаарх нэмэлт мэдээллийг асуултын дагуу хүснэгтээр хавсаргана уу/ Эцэг/эх/-ийн нэр: . . . . . . . . . . . . . . . . Нэр: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Хоч: . . . . . . . . . . Юу нь болох: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Төрөл:. . . . . . . . . . . . . Аль улсын харьяат: . . . . . РД: . . . . . . . . . . . . . . . Төрсөн . . . . он . . . сар . . . өдөр, Нас: . . . . . . Хүйс: . . . . . . . . Эрхэлдэг ажил: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Утас: ажлын . . . . . . . . . . . гэрийн: . . . . . . . . . . гар: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Оршин суух хаяг: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . баг, хороо: . . . . . . . . . . . . . . хороолол: . . . . . . байр, гудамж: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . тоот:. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Тайлбар: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .......................................................................... 7. Хууль зүйн мэдээлэл: 7.1. гэмт хэрэг, зөрчилд холбогдолтой эсэх: тийм ........................................................................ 436 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 7.2. эрэн сурвалжлагдаж байсан эсэх: тийм ........................................................................ 7.3. ял шийтгэгдэж байсан эсэх: тийм ........................................................................ 7.4. тайлбар: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Бүртгэл хөтөлсөн ажилтны албан тушаал, цол, нэр . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................................................................... Хянасан: Албаны дарга, цол, нэр. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................................................................... Тэмдэг Мэдээллийн санд оруулсан ажилтны албан тушаал, цол, нэр . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................................................................... . . . . . . . оны . . . . . . . - р сарын . . . . . . . -ны өдөр 437 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт Газар, хэлтсийн код Оны код Дэс дугаар 5 4 1 7 Хэн болох нь тогтоогдоогүй цогцос Эрэн сурвалжлалт зарлалтын дугаар: Эрэн сурвалжлалт зарласан Байгууллагын нэр: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .......................................................................... Албан тушаал, цол, нэр: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .......................................................................... . . . . . . . . оны . . . . . . - р сарын . . . . . . -ны өдөр 1. Нас барсан байдал: авто аваар, амиа хорлосон, гадны нөлөөтэй, золгүй байдал, осгож хөлдсөн, танигдах боломжгүй, хордсон, бусад. . . . . . . . . . . 2. Цогцосны ерөнхий төрх, шинж тэмдэг, хувцас, эд зүйл. 1.1. Биеийн ерөнхий байдал: Нурууны хэлбэр: . . . . . . . . . . . . . . . . Хөлний хэлбэр: . . . . . . . . . . . . . . Цусны бүлэг: . . . . . . . . . Жин /кг/: . . . . . . . . . . Харагдах насны байдал: . . . –ээс . . . . Биеийн төрх: . . . . . . . . . . . . . . . . Биеийн урт /см/: . . . . – ээс . . . . DNA: . . . . . . . . . . . . . . . . . . Хүйс: . . . . Бие эрхтний согог: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Содон шинж тэмдэг: мэнгэ, сорви, шивээс гэх мэт: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................................................................ Тайлбар: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Хөгжлийн бэрхшээлтэй эсэх: тийм, үгүй ........................................................................ Эмнэлэгийн хяналтанд байсан эсэх: тийм, үгүй ........................................................................ 2.2.Нүүрний төрх: Нүүрний хэсэг: Ам: . . . . . . . . . . . . . Дух: . . . . . . . . . . Нүдний хэлбэр: . . . . . . . . . . Нүдний өнгө: . . . . . . Нүүрний хэлбэр: . . . . . . . . . . Хамар: . . . . . . . . . . . . . Хөмсөг: . . . . . . . . . Царайны өнгө: . . . . . . Чих: . . . . . . . . . . Шүд:. . . . . . . . . Эрүүний хэлбэр: . . . . . . . . . . Үсний хэлбэр: . . . . . . . өнгө: . . . Хувцас: Хувцас тодорхойгүй хувцас тодорхой Малгай: . . . . . . . . . . . . . . Өнгө: . . . . . . . . . 5.3.2. Өмд: . . . . . . . . . . . . . Өнгө: . . . . . . . Ороолт: . . . . . . . . . . . . Өнгө: . . . . . . . . . . 5.3.4.Хүрэм: . . . . . . . . . . . . . Өнгө: . . . . . . . . . Гутал:. . . . . . . . . . . . . . Өнгө: . . . .. . . . . . . Бусад: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................................................. Эд зүйлс: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................................................................ Тайлбар: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ....................................................................... 2.3.Хувцас: Хувцас тодорхойгүй хувцас тодорхой 3.3.1. Малгай: алчуур, бусад зуны, бусад өвлийн, бүрх, горшок, ноосон, саравчтай, үстэй 438 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Өнгө: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ......................................................... 3.3.2. Өмд: богино, брюк, бусад, жинс, нимгэн, ноосон Өнгө: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.3.3. Ороолт: даавуун, ноолууран, ноосон, бусад Өнгө: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.3.4. Хүрэм: арьсан дээл, дээл, монгол хүрэм хантааз, пальто, савхин туртик, сендпон куртик, цув, өдөн куртик Өнгө: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ......................................................... 3.3.5. Гутал: арьсан, бакал, богино, пүүз, сандаал, түрүүтэй, углааш, эсгий, бусад Өнгө: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................................................................ Бусад: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................................................................ Эд зүйлс: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................................................................ Тайлбар: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................................................................ 3. Шинжээчийн дүгнэлт: a. Шүүх эмнэлгийн шинжээчийн дүгнэлт: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................................................................ ........................................................................ 4. Зураг: /мэдээллийг тодорхой бичих/: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................................................................. .... ................................................................................ 1.1. Зургийн төрөл: Үндсэн Баруунаас Гар зураг Урдаас Зүүнээс Бусад 1.2. Зураг авсан . . . . . он: . . . . . сар: . . . . . өдөр 1.3. Цогцос олдсон газар: ............................................................................................................ ............................................................................................................................................... Тэмдэг Бүртгэл хөтөлсөн ажилтны албан тушаал, цол, нэр: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................................................................... Хянасан: Албаны дарга, цол, нэр. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................................................................... Мэдээллийн санд оруулсан ажилтны албан тушаал, цол, нэр . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .......................................................................... . . . . . . . оны . . . . . . . - р сарын . . . . . . . -ны өдөр 439 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт Газар, хэлтсийн код Оны код Дэс дугаар 5 4 2 1 Галт зэвсгийн маягт Эрэн сурвалжлалт зарласан Эрэн сурвалжлалт зарлалтын дугаар: Байгууллагын нэр: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .......................................................................... Албан тушаал, цол, нэр: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .......................................................................... . . . . . . . . оны . . . . . . - р сарын . . . . . . -ны өдөр 1. Төрөл: галт зэвсэг, галт зэвсэг/сум, сум 2.Галт зэвсэгийн мэдээлэл: Гол төмрийн дугаар: . . . . . . . . . . . Калибрь: . . . . . . . . . . . . . . Замагны дугаар: . . . . . . . . . . . . Хүхээгний төрөл: салдаг хайрцаг, салдаггүй хайрцаг, хоолой, хүрд, хүхээггүй, бусад Ямар төрлийн сум таарах: төвдөө очлууртай, захдаа очлууртай, бусад Үйлдвэрлэсэн улс: . . . . . . . . . . . . . Үйлдвэрлэсэн он . . . . . . . Марк: . . . . . . . . . . . . . . . . Загвар, төрөл: . . . . . . . . . . . . . . . . Цэнэглэх арга: . . . . . . . . . . . . Хоолойны төрөл: . . . . . . . . . . Үйлдвэрлэсэн зориулалт: . . . . . . . . . . . . . . . Компаний нэр: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Содон шинж тэмдэг: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ЦБ-д бүртгэлтэй эсэх: тийм үгүй Гэрчилгээний дугаар: . . . . . . . . . . . . . . . 2.1 Сумны мэдээлэл: Үйлдвэрлэсэн улс: . . . . . . . . . . . . Сумны загвар: . . . . . . . . . . . . . . . . Үйлдвэрлэсэн он: . Сумны жин: . . . . . . . . . . . . . . . . С/зориулалт: . . . . . . . . . Ямар төрлийн буунд таарах: төвдөө очлууртай, захдаа очлууртай, бусад. Сумны тоо ширхэг: . . . . . . . . . . . Хэмжээ: . . . . . . . . . . . . Компани: . . . . . . . . . . . . . . . . . . Содон шинж тэмдэг: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Бусад дагалдах хэрэгслийн мэдээлэл: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Зураг: /мэдээллийг тодорхой бичих/: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.1 Зургийн төрөл: Үндсэн Сум Гар зураг Бусад Галт зэвсэг 4.2 Зураг авсан . . . . . он: . . . . . сар: . . . . . өдөр: Тэмдэг Бүртгэл хөтөлсөн ажилтны албан тушаал, цол, нэр: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Хянасан: Албаны дарга, цол, нэр. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Мэдээллийн санд оруулсан ажилтны албан тушаал, цол, нэр . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . оны . . . . . . . - р сарын . . . . . . . -ны өдөр 440 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 5 Маягт Газар, хэлтсийн код Оны код Дэс дугаар 4 2 2 ТЭСЭЛГЭЭНИЙ ХЭРЭГСЭЛ, БОДИСын маягт Эрэн сурвалжлалт зарлалтын дугаар: Эрэн сурвалжлалт зарласан Байгууллагын нэр: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .......................................................................... Албан тушаал, цол, нэр: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ......................... ................................................. . . . . . . . . оны . . . . . . - р сарын . . . . . . -ны өдөр 1.Төрөл: Үйлдвэрлэсэн он: . . . . . . . . . . . . . . . төрөл: . . . . . . . . . . . . . . . . төлөв: . . . . . . . . . . хэлбэр: . . . . . . . . . . . хэмжээ: . . . . . . . . . . . . . үйлдвэрлэгч улс : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . компани: . . . . . . . . . . . . . . . . Бусад: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ....................................................................... Онцлох содон шинж тэмдэг: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ...................................................................... Бусад дэлгэрэнгүй тайлбар : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ...................................................................... 2. Зураг: /мэдээллийг тодорхой бичих/: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................................................. 2.1 Зургийн төрөл: Үндсэн Гар зураг Бусад 2.2 Зураг авсан . . . . . он: . . . . . сар: . . . . . өдөр: Тэмдэг Бүртгэл хөтөлсөн ажилтны албан тушаал, цол, нэр: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................................................................... .......... Хянасан: Албаны дарга, цол, нэр. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................................................................... ........... Мэдээллийн санд оруулсан ажилтны албан тушаал, цол, нэр . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................................................................... ........... . . . . . . . оны . . . . . . . - р сарын . . . . . . . -ны өдөр 441 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт Газар, хэлтсийн код Оны код Дэс дугаар 5 4 2 3 Тээврийн хэрэгслийн маягт Эрэн сурвалжлалт зарласан Эрэн сурвалжлалт зарлалтын дугаар: Байгууллагын нэр: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .......................................................................... Албан тушаал, цол, нэр: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ......................... ................................................. . . . . . . . . оны . . . . . . - р сарын . . . . . . -ны өдөр 1.Төрөл: Үйлдвэрлэсэн улс: . . . . . . . . . . . . он: . . . . . . . . . . . . . . . компани: . . . . . . . . . . . . . . . . Марк: . . . . . . . . . . Модел: . . . . . . . . . . . Төрөл: . . . . . . . . . . . . . 2.Загвар: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.Тээврийн хэрэгслийн мэдээлэл: Улсын дугаар: . . . . . . . Импортлосон улс: . . . . . . . . . . . Ангилал: A, B, C, D, E Хөдөлгүүрийн модель: . . . . . . . . . . . . . . . Арал №:. . . . . . . . . . . . . . . Хөдөлгүүр №:. . . . . . . . Бүхээг №:. . . . . . . . . . . . . . Даац /тн/:. . . . . . . . . . . Т/Х-ийн гэрчилгээ №:. . . . . . . . . . . . . . . . Импортлосон . . . . он. . . . сар . . . өдөр Хүрдний байрлал: баруун, зүүн Кроп: автомат, механик Өөрчлөлт: . . . . . . . . . . . . . . Өнгө: . . . . . . . . . . . . . . . . Хөдөлгүүр С/сс/:. . . . . . . . . . . . . Шатахууны төрөл: бензин, түлш, газ Авто тээврийн газар: шилжилт хөдөлгөөн хийгдсэн Бусад: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Онцлох содон шинж тэмдэг: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Нэмэгдэл тоноглол: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Зураг: /мэдээллийг тодорхой бичих/: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.1 Зургийн төрөл: Үндсэн Гар зураг Бусаä 4.2 Зураг авсан . . . . . он: . . . . . сар: . . . . . өдөр: Тэмдэг Бүртгэл хөтөлсөн ажилтны албан тушаал, цол, нэр: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Хянасан: Албаны дарга, цол, нэр. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Мэдээллийн санд оруулсан ажилтны албан тушаал, цол, нэр . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................................................................... . . . . . . . оны . . . . . . . - р сарын . . . . . . . -ны өдөр 442 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт Газар, хэлтсийн код Оны код Дэс дугаар 5 4 2 4 Түүх соЁЛын дурсгалт зүйлсийн маягт Эрэн сурвалжлалт зарлалтын дугаар: Эрэн сурвалжлалт зарласан 1. Төрөл: Байгууллагын нэр: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .......................................................................... Албан тушаал, цол, нэр: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .......................................................................... . . . . . . . . оны . . . . . . - р сарын . . . . . . -ны өдөр Түүх соёлын дурсгалт Үнэт зүйлс Палинтологи, Угсаатны зүй, Шашны эд зүйл, Архелоги, Үнэт эдлэл, Бусад ............................................................................... ............................................................................... Нэр: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Зэрэглэл: үнэт, хосгүй үнэт, энгийн, Бүтээгдсэн хугацаа: . . . . . . . . Бүтээгч: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Үнэлгээ: . . . . . . . . . . . . Хийсэн арга материал: /дэлгэрэнгүй мэдээлэл/: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..................................................................... Онцлог, содон шинж тэмдэг: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..................................................................... 2. Зураг: /мэдээллийг тодорхой бичих/: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.1 Зургийн төрөл: Үндсэн Гар зураг Бусад 2.2 Зураг авсан . . . . . он: . . . . . сар: . . . . . өдөр: Тэмдэг Бүртгэл хөтөлсөн ажилтны албан тушаал, цол, нэр: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Хянасан: Албаны дарга, цол, нэр. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Мэдээллийн санд оруулсан ажилтны албан тушаал, цол, нэр . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .......................................................................... . . . . . . . оны . . . . . . . - р сарын . . . . . . . -ны өдөр 443 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт Газар, хэлтсийн код Оны код Дэс дугаар 5 4 2 5 Мал амьтны маягт Эрэн сурвалжлалт зарласан Эрэн сурвалжлалт зарлалтын дугаар: Байгууллагын нэр: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .......................................................................... Албан тушаал, цол, нэр: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .......................................................................... . . . . . . . . оны . . . . . . - р сарын . . . . . . -ны өдөр 1. Төрөл: Мал Бусад амьтан Ямар амьтан: . . . . . . . . . . . . . . . . . . Өнгө зүс: . . . . . . . . . . . . . . . . . . Үүлдэр: . . . . . . . . . . Нас: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Хүйс: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Үнэлгээ: . . . . . . . . . . . . 1.2 Хэргийн ангилал: хөнгөн , хүнд 2. Таних тэмдэг, онцлог содон шинж тэмдэг: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................................................................... ............................................................................... ............................................................................... ............................................................................... ............................................................................... ............................................................................... 3. Зураг: /мэдээллийг тодорхой бичих/: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................................................................... ............................................................................... ....................................... 3.1 Зургийн төрөл: Үндсэн Гар зураг Бусад 3.2 Зураг авсан . . . . . он: . . . . . сар: . . . . . өдөр: Тэмдэг Бүртгэл хөтөлсөн ажилтны албан тушаал, цол, нэр: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Хянасан: Албаны дарга, цол, нэр. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Мэдээллийн санд оруулсан ажилтны албан тушаал, цол, нэр . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . оны . . . . . .-р сарын . . . . .-ны өдөр 444 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт Газар, хэлтсийн код Оны код Дэс дугаар 5 4 2 6 эд зүйлсийн маягт Эрэн сурвалжлалт зарласан Эрэн сурвалжлалт зарлалтын дугаар: Байгууллагын нэр: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .......................................................................... Албан тушаал, цол, нэр: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .......................................................................... . . . . . . . . оны . . . . . . - р сарын . . . . . . -ны өдөр 1. Төрөл: Цахилгаан бараа, ¿нэт эдлэл/ алт мөнгөн хэрэгсэл/, áэлэн мөнгө, мөнгөн гар утас, зөөврийн компьютåр, хөөрөг, áэлэн мөнгөний карт, òавилга, аяга, õүнсний бүтээгдэхүүн, íийтийн эзэмшлийн эд хөрөнгө, õувцас, òээврийн хэрэгслийн áусад эд анги, ................................................................................... 1.2 Хэргийн ангилал: хөнгөн , хүнд 2. Эд зүйл: Үйлдвэрлэсэн улс: . . . . . . . . . . . . . . . Хэмжээ: . . . . . . . . . . . Үйлдвэрлэсэн компани: . . . . . . . . Үнэлгээ: /төгрөгөөр/ . . . . . . . . . . . . Тухайн эд зүйлийн үзүүлэлт: . . . . . . . . . . Тоо ширхэг: . . . Сери дугаар: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Өнгө: . . . . . . . . . . . . Онцлог, содон шинж: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Зураг: /мэдээллийг тодорхой бичих/: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.1 Зургийн төрөл: Үндсэн Урдаас Баруунаас Зүүнээс Гар зураг 3.2 Зураг авсан . . . . . он: . . . . . сар: . . . . . өдөр: Тэмдэг Бүртгэл хөтөлсөн ажилтны албан тушаал, цол, нэр . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Хянасан: Албаны дарга, цол, нэр. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Мэдээллийн санд оруулсан ажилтны албан тушаал, цол, нэр . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . оны . . . . . . . - р сарын . . . . . . . -ны өдөр 445 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 230.ХУЛГАЙЛАГДСАН БОЛОН СУРАГГҮЙ АЛГА БОЛСОН ХҮНИЙГ ХЭВЛЭЛ Батлагдсан: 2017.12.28 МЭДЭЭЛЛИЙН ХЭРЭГСЛЭЭР ЗАРЛАХ Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар: А/262 Хуудас: 1 230.1.ЗОРИЛГО, ХАМРАХ ХҮРЭЭ Хулгайлагдсан, сураггүй алга болсон хүнийг эрэн сурвалжлах, тэдэнд учирч болох аюулаас хамгаалахад олон нийтийн туслалцааг авах зорилгоор хэвлэл, мэдээллийн хэрэгслээр тусламж хүсч, мэдээлэл тараахтай холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 230.2.ОЛОН НИЙТЭД МЭДЭЭЛЭХ ТОХИОЛДОЛ Дор дурдсан тохиолдолд олон нийтэд мэдээлэл тарааж болно: а/гэр бүлийн маргаанаас бусад шалтгаанаар хүүхэд алга болсон, эсхүл хүн хулгайлагдсан; б/оршин суугаа газраасаа алга болсон хүний алга болсон шалтгаан нь тодорхой бус, эрэн сурвалжлах ажлыг явуулаад 1 сараас дээш хугацаа өнгөрсөн; в/энэ зүйлийн “б”-д заасан хүний талаар олон нийтэд мэдээлэл тараахыг түүний гэр бүлийн гишүүн хүссэн бол хугацаа харгалзахгүйгээр. 230.3.ОЛОН НИЙТЭД МЭДЭЭЛЭХ 230.3.1.Хүн хулгайлагдсан, оршин суугаа газраасаа алга болж хаана байгаа нь мэдэгдэхгүй, сураггүй алга болсон хүний тухай мэдээллийг Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 202-т заасны дагуу хүлээн авна. 230.3.2.Мэдээллийг хүлээн авсан алба хаагч цагдаагийн байгууллагын дарга болон хариуцлагатай зохицуулагчид энэ тухай яаралтай мэдэгдэнэ. Эрх бүхий албан тушаалтан нь хүн хулгайлагдсан, сураггүй алга болсон талаар хэвлэл, мэдээллийн хэрэгслээр зарлан мэдээлэх эсэхийг шийдвэрлэнэ. 230.3.3.Авлигатай тэмцэх газар, Тагнуулын ерөнхий газар, Шүүхийн шинжилгээний төв, Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ерөнхий газар, Гадаадын иргэн, харьяатын газар болон эмнэлгийн байгууллагаас хулгайлагдсан, сураггүй алга болсон хүний талаар тодруулж болно. 230.4.МЭДЭЭ БЭЛТГЭХ, ТАРААХ 230.4.1.Хүн хулгайлагдсан, сураггүй алга болсон нь тогтоогдвол олон нийтэд зарлан мэдээлэхийн тулд дор дурьдсан ажиллагааг гүйцэтгэнэ: а/олон нийттэй харилцах ажил хариуцсан алба хаагч, хариуцлагатай зохицуулагч, эсхүл гэмт хэрэгтэй тэмцэх тасгийн дарга дор дурьдсан мэдээллийг агуулсан хэвлэлийн тойм бэлтгэнэ: 1.биеийн байцаалт, нас, гадаад төрх; 2.боломжтой бол гэрэл зураг; 3.хэрэв мэдэгдэж байвал сэжигтний биеийн байцаалт, нас, гадаад төрх, тухайн үед өмсөж байсан хувцас; 4.хэрэв мэдэгдэж байвал, хэрэг болсон газар, хүнийг авч явсан чиглэл, очиж болох газар; 5.олон нийттэй харилцах ажил хариуцсан алба хаагч болон хэвлэл мэдээллийн байгууллагуудтай холбоо барьж ажиллах алба хаагчийн нэр, утасны дугаар; 6.иргэдээс мэдээлэл авах утасны дугаар. б/мэдээг бэлтгэж байгаа алба хаагч дор дурьдсан эх сурвалжийг ашиглаж түгээж болно: 1.цагдаагийн байгууллагын цахим хуудсанд байрлуулах; 2.үүрэн телефоны утсанд мессеж явуулах; 3/орон нутгийн болон улсын хэмжээнд хэвлэл мэдээллийн байгууллагуудад факс, имэйлээр явуулах; 230.4.2.Хэвлэл, мэдээллийн байгууллагатай харилцах, тэдний асуултад хариу өгөх ажлыг олон нийттэй харилцах ажил хариуцсан алба хаагч гүйцэтгэнэ. Олон нийттэй харилцах ажил хариуцсан алба хаагч эрэн сурвалжилж буй хүнийг олсон эсэх талаарх мэдээг бэлтгэж хэвлэл мэдээллийн байгууллагад хүргүүлнэ. 230.4.3.Хэвлэл, мэдээллийн байгууллагаар дамжуулан зарлан мэдээлэх төлбөрийг тухайн байгууллага хариуцна. 230.4.4.Цагдаагийн төв байгууллагын хэвлэл, мэдээллийн төвийн дарга нь хэвлэл, мэдээллийн байгууллагатай хамтран ажиллах, гэрээ, санамж бичиг байгуулах ажлыг хариуцна. ---о0о--- 446 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 231.ТЭЭВРИЙН ХЭРЭГСЛИЙГ ЭРЭН СУРВАЛЖЛАХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар: А/262 Хуудас: 4 231.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 38 дугаар зүйл, Хууль зүйн сайдын 2015 оны А/190 дүгээр тушаалаар баталсан “Замын хөдөлгөөн зохицуулах, хянан шалгах журам”-ын Найм дахь хэсэгт заасны дагуу цагдаагийн байгууллага, алба хаагч нь тээврийн хэрэгслийг эрэн сурвалжлах, зарлан мэдээлэх, олж тогтоохтой холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 231.2.ТЭЭВРИЙН ХЭРЭГСЛИЙГ ЭРЭН СУРВАЛЖЛАХ АЖИЛЛАГАА 231.2.1.Цагдаагийн байгууллагын ерөнхий зохицуулагч /Цаашид “ерөнхий жижүүр” гэх/ нь тээврийн хэрэгслийг дараахь үндэслэлээр эрэн сурвалжилж болно: а/шүүх, прокурор, шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх болон бусад эрх бүхий байгууллагаас тээврийн хэрэгслийг эрэн сурвалжилж, олж тогтоох талаар албан бичгээр хүсэлт ирүүлсэн; б/гэмт хэрэг, зөрчлийн газрыг орхиж зугтаасан, эсхүл гэмт хэрэг үйлдсэн оргодол этгээдийг тээвэрлэж /уг этгээд өөрөө жолоодож/ яваа хойшлуулшгүй тохиолдолд. 231.2.2.Тээврийн хэрэгслийг эрэн сурвалжлахдаа дараахь зэрэглэлийг харгалзана: а/Эрүүгийн хуульд заасан гэмт хэрэгт сэжиглэгдэж байгаа, эсхүл уг гэмт хэрэгт ял шийтгэгдсэн оргодол этгээд, эсхүл галт зэвсгээр зэвсэглэсэн этгээдийг тээвэрлэж /уг этгээд өөрөө жолоодож/ яваа талаар хангалттай нотлох баримт байгааг шалгах асуудлаар “I” /нэгдүгээр/; б/зөрчилд холбогдуулан шалгах буюу эрх бүхий байгууллагаас оногдуулсан шийтгэл, бусад шийдвэрийн биелэлтийг хангуулах, эсхүл иргэний нэхэмжлэлийн дагуу шүүхээс даалгасан, эсхүл хуулиар хориглосон буюу хулгайлагдсан эд бараа тээвэрлэж яваа тухай мэдээллийг шалгах талаар эрх бүхий байгууллагаас албан бичиг ирүүлсэн бол “II” /хоёрдугаар/; в/тээврийн хэрэгсэлд эд зүйлээ орхиж явсан талаар иргэн өөрийн биеэр ирж мэдээлсэн, эсхүл цагдаагийн байгууллагад шаардлагатай мэдээлэл, баримт гаргуулан авах буюу бусад шаардлагатай гэж үзсэн асуудлаар “III” /гуравдугаар/. 231.2.3.Хулгайлагдсан тээврийн хэрэгслийн талаар аж ахуйн нэгж, байгууллага, иргэний гомдол, мэдээллийг хүлээн авах үед эзэмшигч /өмчлөгч/-ээс дараахь зүйлийг тодруулж бүртгэнэ: а/улсын дугаар, марк, модель /загвар/, өнгө; б/содон шинж тэмдэг /нэмэгдэл гэрэл, обуд, нэмэлт наалт, өөрчилсөн эд анги гэх мэт; в/эзэмшигч иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагын нэр, хаяг, факс, утасны дугаар, имэйл хаяг; г/хулгайлагдсан гэх цаг хугацаа, байршил; д/тээврийн хэрэгслийг авсан байж болох /түлхүүр хувилуулсан, эсхүл цоож солиулсан эсэх, жолоогоо бусдад шилжүүлдэг эсэх, засвар үйлчилгээний газраар үйлчлүүлэхдээ түлхүүрээ үлдээдэг эсэх гэх мэт/ хүний талаарх мэдээ, мэдээлэл; е/ачаа тээшинд байгаа эд зүйлсийн талаарх мэдээ, мэдээлэл; ж/боломжтой тохиолдолд фото зураг, бусад нэмэлт мэдээлэл. 231.2.4.Хулгайлагдсан буюу бусад шалтгаанаар эрэн сурвалжлахаар зарлан мэдээлэхийн өмнө цагдаагийн алба хаагч мэдээллийн нэгдсэн сангаас дараахь мэдээллийг тодруулсан байвал зохино: а/тухайн тээврийн хэрэгслийн арал, бүхээгийн дугаар; б/үйлдвэрлэсэн болон Монгол Улсад импортоор оруулж ирсэн он сар; в/бусад шаардлагатай мэдээлэл. 231.2.5.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагч нь хулгайлагдсан тээврийн хэрэгслийн талаарх гомдол, мэдээллийг харьяалал харгалзахгүйгээр Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 202-т заасны дагуу хүлээн авч бүртгэх ба мэдээллийг хүлээн авсан ажилтан цагдаагийн байгууллагын мэдээллийн нэгдсэн санд даруй шивж оруулна. 231.2.6.Тээврийн хэрэгслийг эрэн сурвалжлах, зарлан мэдээлэх, олж тогтоох талаар эрх бүхий байгууллагаас албан бичгээр ирүүлсэн хүсэлт, мэдээллийг нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын ерөнхий жижүүр хүлээн авч, цагдаагийн байгууллагын мэдээллийн нэгдсэн (ASAP) санд бүртгэх ба хариуцсан нутаг дэвсгэрт эрэн сурвалжлах, олж тогтоох арга хэмжээг шуурхай зохион байгуулна. 447 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 231.2.7.Эрх бүхий байгууллагаас албан бичгээр ирүүлснээс бусад хүсэлт, мэдээллийг цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 202-т заасны дагуу тэмдэглэл үйлдэн хүлээн авч, эрэн сурвалжлах эсэх асуудлыг нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын ерөнхий жижүүр байгууллагын даргад танилцуулан шийдвэрлэх ба эрэн сурвалжлахтай холбоотойгоор гарсан маргааныг тухайн нэгж хариуцна. 231.2.8.Энэ журмын “I” шатлалын хүрээнд эрэн сурвалжлагдаж байгаа тээврийн хэрэгслийн талаарх мэдээллийг нэгдсэн санд 1 жил хүртэл хугацаагаар хадгалж, 7 хоногийн хугацаанд өдөрт 3-аас доошгүй удаа богино долгионы станцаар алба хаагчдад, “II” шатлалын хүрээнд эрэн сурвалжилж байгаа тээврийн хэрэгслийн талаарх мэдээллийг нэгдсэн санд 6 сар хүртэл хугацаагаар хадгалж, 3 хоногийн хугацаанд өдөрт 3-аас доошгүй удаа богино долгионы станцаар алба хаагчдад, “III” шатлалын хүрээнд эрэн сурвалжилж байгаа тээврийн хэрэгслийн талаарх мэдээллийг нэгдсэн санд ажлын 5 хоногийн хугацаанд хадгалж, 1 хоногийн хугацаанд өдөрт 3-аас доошгүй удаа богино долгионы станцаар алба хаагчдад тус тус зарлан мэдээлнэ. 231.3.ЭРЭН СУРВАЛЖЛАГДАЖ БАЙГАА ТЭЭВРИЙН ХЭРЭГСЛИЙГ ЗАРЛАН МЭДЭЭЛЭХ 231.3.1.Нийслэлд замын цагдаагийн нэгжийн, орон нутагт тухайн нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын ерөнхий жижүүр нь эрэн сурвалжлагдаж байгаа тээврийн хэрэгслийн марк, улсын дугаар, өнгө, эрэн сурвалжлагдаж байгаа шалтгаан (зэрэглэл), бусад шаардлагатай мэдээллийг нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага болон дараахь хугацаа, хэлбэрээр холбогдох нэгж, ажилтанд хүргэнэ: а/харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын нийт бие бүрэлдэхүүнд боломжит хэлбэрээр тухайн өдөртөө багтааж; б/байнгын хяналтын цэг, шалган бүртгэх товчоо, гудамж замд ажиллаж байгаа алба хаагчдад богино долгионы радио станцаар буюу утсаар даруй. 231.3.2.Алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын шуурхай удирдлагын нэгж нь хүлээн авсан мэдээллийг бие бүрэлдэхүүндээ шуурхай хүргэж, ЦБҮАЖ /код 229/-д заасныг баримтлан ажиллах ба эрэн сурвалжлах ажиллагааг дараахь тээврийн хэрэгсэлд чиглүүлнэ: а/хариуцсан нутаг дэвсгэрт байрлах авто зогсоол дээр хөдөлгөөнд оролцохгүйгээр удаан хугацаагаар зогсож байгаа, эсхүл хүнгүй газарт эзэнгүй орхигдсон; б/холбогдох бичиг баримтгүй, улсын бүртгэлийн дугааргүй, эсхүл гэмт хэрэг, зөрчилд холбогдсон хүн жолоодож явсан; в/гэмт хэрэг, зөрчлийн газар дээр байгаа, эсхүл түр саатуулагдсан; г/эд мөрийн баримтаар хураагдсан, таслан сэргийлэх арга хэмжээний дагуу битүүмжлэгдсэн; е/барьцаалдан зээлдүүлэх үйлчилгээ үзүүлдэг байгууллагад барьцаанд тавигдсан; ж/улсын бүртгэлийн дугаараа солиулж байгаа, авто засварын үйлчилгээ хийлгэж байгаа; з/бусад. 231.3.3.Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын ерөнхий жижүүр нь зарлан мэдээлэгдсэн тээврийн хэрэгслийг олж тогтоох чиглэлээр дараахь ажиллагааг гүйцэтгэнэ: а/хяналтын камер, шалгах төхөөрөмжийн мэдээлэлд үндэслэн хөдөлгөөнд оролцдог чиглэлийг тодорхойлох; б/иргэдээс мэдээлэл цуглуулах, олон нийтийн цахим сүлжээгээр явагдаж байгаа мэдээллийг олж авах; в/тээврийн хэрэгслийн эзэмшигчийг, шаардлагатай бол өмнөх эзэмшигчийн мэдээллийг авч тухайн тээврийн хэрэгсэл хаана байгааг тодорхойлох; г/тухайн тээврийн хэрэгсэл татвар, даатгал, оношлогоонд хаана, ямар хүний нэрээр хамрагдсан болон бусад мэдээллийг олж авах; д/эрэн сурвалжлагдаж байгаа тээврийн хэрэгсэл явж болзошгүй маршрутад алба хаагчдыг нэмэгдлээр ажиллуулах, алба хаагчийг эзэмшигчийн хаягаар явуулах; е/хяналтын камер, цагдаагийн шалгах төхөөрөмжид эрэн сурвалжлагдаж байгаа талаарх мэдээлэл бүртгэгдсэн эсэхэд хяналт тавих, уг мэдээллийг бүртгэх ажлыг зохион байгуулах; ж/хууль, тогтоомжид заасан бусад. 231.3.4.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагч тээврийн хэрэгсэл эрэн сурвалжлах шийдвэр гаргасан бол эрэн сурвалжлахаар зарлан мэдээлэх эсэхийг нийслэлд Замын цагдаагийн албаны шуурхай удирдлагын нэгжийн дарга, орон нутагт тухайн цагдаагийн байгууллагын гэмт хэрэгтэй тэмцэх нэгжийн дарга шийдвэрлэж, хариу мэдэгдэнэ. 448 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 231.4.ЭРЭН СУРВАЛЖЛАГДАЖ БАЙГАА ТЭЭВРИЙН ХЭРЭГСЛИЙГ ОЛЖ ТОГТООХ, ШИЙДВЭРЛЭХ АЖИЛЛАГАА 231.4.1.“I” шатлалын хүрээнд эрэн сурвалжлагдаж байгаа тээврийн хэрэгслийг олж тогтоосон алба хаагч, ажилтан аюулгүй байдлаа хангаж дараахь аргачлалын дагуу ажиллана. а/юуны өмнө уг этгээдийг эрэн сурвалжилж байгаа болохыг мэдээгүй, өөр шалтгаанаар саатуулж байгаа мэт үйлдэл хийх; б/харьяа цагдаагийн газар, хэлтсийн ерөнхий жижүүрт боломжтой арга хэлбэрээр мэдээлэл дамжуулж, түүний зааварчилсны дагуу ажиллах; в/шаардлагатай бол ойр байгаа бусад цагдаагийн байгууллагын ажилтан, алба хаагчдад хандаж, тусламж хүсэх; г/шаардлагатай бол галт зэвсэг, тусгай хэрэгсэл, мэх хэрэглэх бэлтгэлтэй байх; д/хууль, тогтоомжид заасан бусад арга хэмжээг авах. 231.4.2.“II” шатлалын хүрээнд эрэн сурвалжлагдаж байгаа тээврийн хэрэгслийг олж тогтоосон алба хаагч, ажилтан дараахь аргачлалын дагуу ажиллана: а/харьяа цагдаагийн газар, хэлтсийн ерөнхий жижүүрт боломжтой арга хэлбэрээр мэдээлэл дамжуулж, түүний зааварчилсны дагуу ажиллах; б/шаардлагатай бол тээврийн хэрэгсэлд үзлэг хийх, эд зүйл хураан авах, нотлох баримт цуглуулах; в/жолооч (зорчигч)-ийн бичиг баримтыг түр хураан авах, тээврийн хэрэгслийг түр саатуулах үндэслэл байгаа эсэхийг шалгаж түр саатуулах; г/хууль, тогтоомжид заасан бусад арга хэмжээг авах. 231.4.3.“Гуравдугаар” шатлалын хүрээнд эрэн сурвалжлагдаж байгаа тээврийн хэрэгслийг олж тогтоосон алба хаагч, ажилтан дараахь аргачлалын дагуу ажиллана: а/тээврийн хэрэгслийг эрэн сурвалжлах шийдвэр гаргасан албан тушаалтантай холбогдож, мэдээлэл авах, зөрчлийг шийдвэрлэх; б/зөрчлөө арилгасан бол энэ тухай эрэн сурвалжлах шийдвэр гаргасан албан тушаалтанд мэдэгдэх; в/шаардлагатай бол бичиг баримтыг түр хураан авч, дээд шатны албан тушаалтан, эсвэл харьяа цагдаагийн байгууллагын ерөнхий жижүүрт хүлээлгэж өгөх, энэ тухай зөрчил гаргагчид мэдэгдэн, түр хураасан тэмдэглэл өгөх, тухайн иргэн /жолооч/ хүсвэл холбогдох утасны дугаараа бичиж өгөх; г/хууль, тогтоомжид заасан бусад арга хэмжээг авах. 231.4.4.Эрэн сурвалжлагдаж байгаа тээврийн хэрэгслийг олж тогтоосон талаарх мэдээллийг хүлээн авсан ерөнхий жижүүр дараахь арга хэмжээг зохион байгуулна: а/“I” шатлалын дагуу зарлан мэдээлэгдсэн тээврийн хэрэгслийг олж тогтоосон тухай мэдээллийг хүлээн авсан бол (шаардлагатай бол дээд шатны албан тушаалтанд танилцуулж чиглэл авах) юуны өмнө алба хаагчийн аюулгүй байдлыг хангах, жолооч, зорчигчийг зугтаахаас урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээг яаралтай зохион байгуулах, шаардлагатай бол нэмэлт хүч илгээх, тээврийн хэрэгсэл, жолооч, зорчигчийг саатуулах эсэх болон хууль, тогтоомжид заасан бусад шийдвэрийг алба хаагчид өгөх; б/“II” шатлалын дагуу зарлан мэдээлэгдсэн тээврийн хэрэгслийг олж тогтоосон тухай мэдээллийг хүлээн авсан бол тээврийн хэрэгслийг түр саатуулах, жолооч, зорчигчийн бичиг баримтыг түр хураан авах эсэх болон хууль, тогтоомжид заасан бусад шийдвэрийг алба хаагчид өгөх, эрэн сурвалжлах шийдвэрийг зогсоох эсэх талаар шийдвэр гаргах; в/“III” шатлалын дагуу зарлан мэдээлэгдсэн тээврийн хэрэгслийг олж тогтоосон тухай мэдээллийг хүлээн авсан бол зөрчлийг хэрхэн шийдвэрлэх талаар чиглэл, шаардагдах мэдээллийг өгөх, түүний хэрэгжилтэд хяналт тавих, шаардлагатай бол бичиг баримтыг түр хураан авах зэрэг хууль, тогтоомжид заасан бусад шийдвэрийг алба хаагчид өгөх, эрэн сурвалжлах шийдвэрийг зогсоох эсэх шийдвэр гаргах. 231.4.5.Алба хаагч нь эрэн сурвалжлагдаж байгаа тээврийн хэрэгслийг олж тогтоосон бол энэ тухайгаа харъяа нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын шуурхай удирдлагын нэгжид мэдэгдэнэ. 231.4.6.Зарлан мэдээлсэн тээврийн хэрэгслийг олж тогтоосон тухай мэдээллийг хүлээн авсан цагдаагийн байгууллагын шуурхай удирдлагын нэгж нь цаашид эрэн сурвалжлах шаардлагагүй болсныг бүртгэлд тэмдэглэж, мэдээллийн сангаас хасуулахын зэрэгцээ энэ талаар бие бүрэлдэхүүнд мэдээлэл өгнө. 231.4.7.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагчаас шийдвэр гаргаж тээврийн хэрэгсэл эрэн 449 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам сурвалжилсныг олж тогтоосон бол илрүүлсэн алба хаагчид хүндрэл, чирэгдэлгүй байдлаар холбогдох баримт, сэлтийг хүлээн авах ажлыг тухайн шийдвэр гаргасан байгууллага, алба хаагч хариуцан зохион байгуулна. 231.5.БУСАД 231.5.1.Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нь хүн ихээр төвлөрдөг газарт эрэн сурвалжилж байгаа тээврийн хэрэгслийн талаар мэдээлэл бүхий самбар байрлуулах, хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр мэдээлэх, мэдээллийг төлбөртэй худалдан авах зэрэг ажлыг зохион байгуулж болно. 231.5.2.Эрэн сурвалжилсан тээврийн хэрэгслийг олж тогтоосон цагдаагийн алба хаагч нь шаардлагатай бол (гэмт хэргийн нотлох баримтыг агуулж байгаа, бусдад аюул учруулж болзошгүй бараа тээвэрлэсэн, эзэнгүй орхигдсон гэх мэт) тухайн тээврийн хэрэгслийг хамгаалалтад авах бөгөөд холбогдох нэгж хэргийн газрын үзлэг хийж, бэхжүүлсний дараа тухайн байрнаас хөдөлгөх арга хэмжээ авна. 231.5.3.Эрэн сурвалжлахаар зарлан мэдээлсэн тээврийн хэрэгслийг олдсон нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын хэргийн газрын үзлэгийн баг үзлэг хийж материалжуулах ба уг материалыг тухайн тээврийн хэрэгслийг эрэн сурвалжилж зарлан мэдээлсэн цагдаагийн байгууллагад шилжүүлнэ. 231.5.4.“I” шатлалын дагуу зарлан мэдээлэгдсэн тээврийн хэрэгслийг олж тогтоон, гэмт этгээдийг саатуулсан, саатуулах нөхцлийг бүрдүүлсэн алба хаагчийг төрийн одон, медаль, эсхүл Цагдаагийн ерөнхий газрын шагналд тодорхойлох, “II” шатлалын дагуу зарлан мэдээлэгдсэн тээврийн хэрэгслийг олж тогтоон, зөрчлийг шийдвэрлүүлсэн, мөн 1 сард 5 буюу түүнээс дээш тооны “III” шатлалын дагуу зарлан мэдээлэгдсэн тээврийн хэрэгслийг олж тогтоон, зөрчлийг шийдвэрлэсэн алба хаагчийн цалинг тодорхой хувиар нэмэгдүүлж олгох асуудлыг тус тус шууд захирах буюу дээд шатны дарга хариуцан шийдвэрлэнэ. 231.5.5.Цагдаагийн алба хаагч нь тээврийн хэрэгслийг үндэслэлгүйгээр, эсвэл хувийн ашиг сонирхлын дагуу эрэн сурвалжлахаар зарлан мэдээлсэн бол холбогдох хууль, тогтоомжийн дагуу хариуцлага хүлээлгэнэ. ---оОо--- 450 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 232.ГЭМТ ХЭРЭГ, ЗӨРЧИЛД ХОЛБОГДСОН ГАДААДЫН ИРГЭНТЭЙ ХАРИЛЦАХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: маягт ЦБҮАЖ №232.102, маягт ЦБҮАЖ-232.111, маягт ЦБҮАЖ №232.116 Тараасан: 2018.01.02 Дугаар: А/262 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас: 7 232.1.ЗОРИЛГО, ХАМРАХ ХҮРЭЭ Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт гэмт хэрэг үйлдсэн, зөрчил гаргасан гадаадын иргэнтэй цагдаагийн алба хаагчаас харилцах дэг горимыг тогтооход оршино. Монгол Улс 1966 онд нэгдэн орсон Дипломат харилцааны тухай Венийн 1961 оны конвенци, 1988 онд нэгдэн орсон 1963 оны Консулын харилцааны тухай Венийн конвенцид нэгдэн орсон орны иргэний үйлдсэн гэмт хэрэг, зөрчлийг шалгах онцгой журмыг заасан. 232.2.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурьдсан утгаар ойлгоно: “Дипломат эрх эдэлдэггүй гадаадын иргэн” – гадаад улсын харьяат мөн болохыг гэрчилсэн хууль ёсны нотолгоотой хүн, харьяалалгүй хүн багтана. Монгол Улсын иргэний давхар харьяалалтай иргэнийг гадаадын иргэн гэж тооцохгүй; “Дипломат эрх эдэлдэг гадаадын иргэн” –дипломат төлөөлөгчийн газрын тэргүүн болон мөн газрын бүрэлдэхүүний гишүүд, тэдгээрийн хамт амьдран суугаа Монгол Улсын харьяат биш гэр бүлийн гишүүдийг; “Дипломат төлөөлөгчийн газар” - хууль тогтоомж, Монгол Улсын олон улсын гэрээгээр тогтоосон гадаад улсаас Монгол Улсад суугаа Элчин сайдын яам болон консулын газар, төлөөлөгчийн газар, Нэгдсэн үндэстний байгууллага, түүний төрөлжсөн байгууллагын суурин төлөөлөгчийн газрыг; “Дипломат төлөөлөгчийн газрын байр” - хэн өмчилж буйг үл харгалзан төлөөлөгчийн газрын тэргүүний өргөөг оролцуулан төлөөлөгчийн газрын зорилгод ашиглаж буй барилга буюу барилгын хэсэг, мөн тухайн барилга буюу барилгын хэсгийн эзэлж буй газрыг; “Дипломат дархан эрх, эрх ямба” – дипломат төлөөлөгчийн газар, тэдгээрийн тэргүүн ба ажилтнуудад олгосон онцгой давуу байдал буюу хууль тогтоомжийн үйлчлэлээс чөлөөлөгдөх халдашгүй дархан байдал юм. Энэ нь 1961 оны Дипломат харилцааны тухай Венийн конвенцийн дагуу Дипломат төлөөлөгчийн газрын эрх дарх, дипломат бүрэлдэхүүний гишүүд ба тэдгээрийн гэр бүлийн хувийн эрх дарх, консул, консулын ажилтны эрх дарх гэж хуваагдана. “Мэдээллийн хэрэгсэл” - факс, интернэт, компьютерийн сүлжээ, бүх төрлийн холбооны хэрэгслийг; “ГХАЭТЗТБ” – гадаад хэргийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага; “Даруй” – 3 цагийг. 232.3.ДИПЛОМАТ ДАРХАН ЭРХ, ЭРХ ЯМБА 232.3.1.Монгол Улс гадаад орны дипломат төлөөлөгчийн газар, тэдгээрийн ажилтанд дипломат дархан эрх, эрх ямба олгодог нь тэдний хууль бус ажиллагааг зөвшөөрнө гэсэн үг биш тул дипломат төлөөлөгчийн газрын ажилтан хууль бус үйлдэлд хяналт тавьж өөрийн орны иргэдийн эрх ашгийг хамгаална. 232.3.2.Дипломат төлөөлөгчийн газар, унаа, эд хөрөнгө, албан захидал харилцаа, архив, баримт бичиг нь халдашгүй байх тул цагдаагийн алба хаагч тэдгээрт халдаж нэгжих, албадан дайчлах, битүүмжилж, төлөөлөгчийн газрын тэргүүний зөвшөөрөлгүйгээр байранд нь орж болохгүй. Дипломат төлөөлөгчийн газрын хамгаалалтыг цагдаагийн байгууллага гүйцэтгэх горимыг Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 501-д зааснаар тогтооно. 232.3.3.Дипломат төлөөлөгчид, тэдгээрийн хамт амьдран суугаа, Монгол Улсын харьяат биш гэр бүлийн гишүүдийн бие, орон байр халдашгүй бөгөөд Монгол Улсын хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанаас бүрэн чөлөөлөгдөх дархан эрхтэй байдаг. Тэд гэрчийн хувьд мэдүүлэг өгөх үүрэг хүлээдэггүй болно. 232.3.4.Дипломат шуудан авч яваа дипломат элч нь өөрийн эрх зүйн байдал, авч яваа дипломат шуудангийн богц боодлын тоог заасан албан баримт бичигтэй тохиолдолд халдашгүй 451 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам байх тул цагдаагийн алба хаагч түүнийг баривчлах, саатуулж болохгүй. 232.3.5.Төлөөлөгчийн газрын захиргаа-техникийн болон үйлчлэх бүрэлдэхүүний гишүүд болон тэдэнтэй хамт амьдран суугаа гэр бүлийн гишүүд Монгол Улсын иргэн бол дипломат дархан эрх эдлэхгүй. 232.3.6.Төлөөлөгчийн газрын үйлчлэх бүрэлдэхүүний гишүүд зөвхөн албан үүрэг гүйцэтгэх явцад хийсэн үйлдлийнхээ хувьд дархан эрх эдэлдэг болохыг цагдаагийн алба хаагч анхаарах ёстой. 232.3.7.Консулын албан тушаалтан буюу консулын байгууллагын тэргүүнийг оролцуулан энэ албан тушаалд консулын чиг үүргийг гүйцэтгэх үүрэг бүхий аливаа хүн, тэдгээрийн гэр бүлийн гишүүдийн бие, орон байр, консулын байр, халдашгүй байна. 232.3.8.Консулын албан тушаалтныг түүний албан үүрэгтэйгээ холбогдолгүйгээр хүнд гэмт хэрэг үйлдсэн болох нь хангалттай нотлох баримтаар нотлогдож байгаа бол түр саатуулах эсхүл баривчлах албадлагын арга хэмжээ авч болно. 232.3.9.Өргөмжит консул, түүний тэргүүлсэн консулын газарт ажилладаг албан хаагч нь аль нэг орныг төлөөлж консулын чиг үүргийг хавсран гүйцэтгэдэг, Монгол Улсад байнгын оршин суугч гадаадын иргэн эсхүл Монгол Улсын иргэн байдаг бөгөөд тэдний үйлдсэн гэмт хэрэг, захиргааны зөрчилд нь хуульд заасан ажиллагааг зохих журмын дагуу явуулж болно. Тэгэхдээ аль болохоор тэдний албан үүргээ гүйцэтгэхэд нь саад болохоос зайлсхийж, богино хугацаанд шалгаж шийдвэрлэнэ. 232.4.БҮРТГЭЛ 232.4.1.Дипломат болон консулын бүх ажилтныг Монгол Улсын гадаад хэргийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагаас олгосон үнэмлэх нь дипломат ажилтныг тодорхойлно. Олон улсын байгууллагын дипломат төлөөлөгчийн газрын Тэргүүн нь дипломат эрх ямба эдэлдэг болно. 232.4.2.Энэ зүйлийн 232.4.1-д заасан гадаад хэргийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагаас олгодог үнэмлэхний загваруудыг Интерполын үндэсний товчоо тус байгууллагаас авч, алба хаагчдад байнга хүргүүлж байна. 232.4.3.Дипломат төлөөлөгчийн газрын ажилтны үнэмлэх, тээврийн хэрэгслийн дугаарын загвар өөрчлөгдсөн тухай мэдээллийг Интерполын үндэсний товчоо цагдаагийн байгууллага, алба хаагчид тухай бүрт мэдэгдэж байх үүрэгтэй. 232.5.ДИПЛОМАТ ДАРХАН ЭРХ ЭДЭЛЖ БАЙГАА ГАДААДЫН ИРГЭНТЭЙ ХАРИЛЦАХ 232.5.1.Цагдаагийн алба хаагч нь дипломат дархан эрх, эрх ямба эдэлж байгаа гадаадын иргэнд холбогдуулан мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулах хүсэлтийг Интерполын үндэсний товчоонд, товчоо нь ГХАЭТЗТБ-аар уламжлан Дипломат төлөөлөгчийн газарт тавина. 232.5.2.Дипломат төлөөлөгчийн газрын эзэмшиж байгаа албан байр, түүнчлэн дипломат төлөөлөгчийн газрын гишүүн, түүний гэр бүлийн гишүүдийн сууж байгаа орон байранд нэгжлэг хийх, хураан авах ажиллагааг дипломат төлөөлөгчийн тэргүүний Монгол Улсын ГХАЭТЗТБ-аар дамжуулан Улсын Ерөнхий прокурорын газарт тавьсан хүсэлтээр буюу түүний зөвшөөрснөөр хийж болно. Ийм хүсэлт буюу зөвшөөрлийг Улсын Ерөнхий прокуророос ирүүлсэн тохиолдолд цагдаагийн албан хаагч нь прокурор ба ГХАЭТЗТБ-ын төлөөлөгчийг байлцуулан тухайн ажиллагааг явуулна. Бусад тохиолдолд цагдаагийн алба хаагч дипломат төлөөлөгчийн газрын эзэмшиж байгаа албан байр, түүнчлэн дипломат төлөөлөгчийн газрын гишүүн, түүний гэр бүлийн гишүүдийн сууж байгаа орон байранд нэгжлэг хийх, хураан авах ажиллагаа явуулахыг хориглоно. 232.5.3.Энэ зүйлийн 232.5.2 дахь хэсэгт заасан зөвшөөрлийг өгөөгүй бол Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 31.14 дүгээр зүйлийн 1.3-т заасны дагуу мөрдөгч хэргийг түдгэлзүүлэх саналыг прокурорт гаргана. 232.5.4.Консулын бүрэлдэхүүний аль нэг гишүүнийг баривчилсан, цагдан хорьсон, эрүүгийн хэрэг үүсгэсэн бол энэ зүйлийн 232.5.1-т заасан журмын дагуу холбогдох байгууллагад мэдэгдэнэ. 232.5.5.Цагдаагийн алба хаагч албан үүрэгт нь холбогдохгүй асуудлаар консулын албан тушаалтанд холбогдуулан эрүүгийн хэрэг үүсгэсэн бол эсхүл албан үүрэгтэй нь холбогдохгүй асуудлаар гэрчээр мэдүүлэг авч болно. Эдгээр тохиолдолд консулын чиг үүргээ гүйцэтгэхэд нь саад учруулахаас аль болохоор зайлсхийх ба боломжтой бол гэрчийн мэдүүлгийг түүний өргөө буюу консулын байранд очиж авна. 232.5.6.Консулын шуудан задалж, саатуулж болохгүй боловч түүнд албан хэрэгцээнд 452 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам зориулсан захидал, баримт бичиг, эд юмсаас өөр зүйл байна гэх баттай баримтыг цагдаагийн алба хаагч тогтоосон бол задалж үзүүлэхийг консулын албан тушаалтнаас шаардаж болно. Хэрэв консулын албан тушаалтан татгалзсан бол эд зүйлийг хураан авч битүүмжилж зохих журмын дагуу зөвшөөрлийг авч мөрдөн шалгах ажиллагааг явуулна. 232.6.ДИПЛОМАТ ДАРХАН ЭРХ ЭДЭЛЖ БАЙГАА ГАДААДЫН ИРГЭНИЙГ ШАЛГАХ 232.6.1.Гэмт хэрэг, зөрчлийн газарт очсон цагдаагийн алба хаагч гаргасан хэрэг, зөрчлийн талаар тэмдэглэл үйлдэж гарын үсэг зуруулна: а/төлөөлөн ажиллаж буй орны нэр болон албан тушаалыг цолыг тодруулах зорилгоор тухайн ажилтны үнэмлэхээ үзүүлэхийг хүсэх, үзэх; б/тухайн хүн нь дипломат дархан эрх эдэлдэг ажилтан, тэдгээрийн гэр бүлийн гишүүд байвал тэмдэглэлд гарын үсэг зурахыг шаардахгүй; в/тэмдэглэлийн хуулбарыг тухайн гадаадын иргэнд хүлээлгэн өгөх. 232.6.2.Цагдаагийн алба хаагч нь дипломат төлөөлөгчийн газрын ажилтан болон консулын ажилтныг түр саатуулахыг хориглоно. Зөрчил гаргасан гадаадын иргэн нь дипломат ажилтны үнэмлэхгүй боловч өөрийгөө дипломат эсхүл консулын дархан эрхтэй хэмээн хэлсэн тохиолдолд түүнийг нь шалгаж тогтоохоос өмнө түр саатуулах зэргээр халдашгүй байдалд халдаж болохгүй. 232.6.3.Тухайн хүнийг дипломат эрх эдэлдэг эсэхийг нь тогтоохын тулд дараах арга хэмжээнүүдийг авна: а/ГХАЭТЗТБ-аас олгосон зэрэглэл бүхий үнэмлэх бий эсэхийг тодруулах; б/шинээр ирсэн ажилтан ГХАЭТЗТБ-аас үнэмлэхээ авч амжаагүй, бусад шалтгаанаар биедээ авч яваагүй байж болох тул ГХАЭТЗТБ-аас лавлаж асуух. 232.6.4.Гадаад орны дипломат төлөөлөгч, консулын ажилтан, алба хаагчид болон тэдгээрийн гэр бүлийн гишүүн болох нь тогтоогдсон бол гэмт хэрэг, зөрчил гаргагчийг чөлөөлж явуулна. 232.7.ЗАМ ТЭЭВРИЙН ОСОЛ, ЗӨРЧИЛ ГАРГАСНЫГ БҮРТГЭХ 232.7.1.Дипломат эрхтэй ажилтны үнэмлэхтэй гадаадын иргэний гаргасан зам тээврийн осол, зөрчлийг шалгах бол тухайн хүний албан тушаалын цол, төлөөлөн ажиллаж буй орны нэр, биеийн байцаалтын төрөл зэргийг ГХАЭТЗТБ, дипломат төлөөлөгчийн газарт нь мэдэгдэх зорилгоор энэ журмын 232.6.1-т заасны дагуу тэмдэглэж авна. 232.7.2.Хэрэв зөрчил гаргасан дипломат эрхтэй ажилтны үнэмлэхтэй этгээд согтуугаар тээврийн хэрэгсэл жолоодож явсан бол согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэснийг шалгаж тэмдэглэл үйлдэх бөгөөд тухайн хүнийг тээврийн хэрэгсэл жолоодохыг зөвшөөрөхгүй. Тээврийн хэрэгслийг нь дипломат төлөөлөгчийн газрын өөр ажилтныг дуудаж осол, зөрчлийн газар дээр хүлээлгэн өгнө. 232.8.ТЭЭВРИЙН ХЭРЭГСЛИЙН АСУУДЛЫГ ШИЙДВЭРЛЭХ 232.8.1.Дипломат дархан эрх бүхий ажилтны бичгээр гаргасан зөвшөөрөл, хүсэлтийг үндэслэн түүний хулгайлагдсан тээврийн хэрэгслийг эрэн сурвалжлах ба бусдаас хурааж авч болно. Бусад тохиолдолд дипломат дархан эрх бүхий ажилтны тээврийн хэрэгслийг зарлан мэдээлэх, эрэн сурвалжлахыг хориглоно. 232.8.2.Дипломат дархан эрх бүхий хүмүүсийн тээврийн хэрэгслийг замын хөдөлгөөнд саад болохгүй байх, бусдад аюул учруулахгүй байх үүднээс ачих, эсхүл чирж зам чөлөөлж болно. 232.9.ЗАМ ТЭЭВРИЙН ОСОЛ, ЗӨРЧИЛ ГАРГАСАН ТАЛААР ТАНИЛЦУУЛАХ Цагдаагийн алба хаагч нь өөрийгөө дипломат дархан эрхтэй хэмээн мэдэгдсэн хүмүүсийн гаргасан зам тээврийн осол, зөрчлийн талаар үйлдсэн тэмдэглэлийг тухайн хүний дипломат эрхтэйг тогтоосон эсэхээс үл хамааран 24 цагийн дотор Интерполын үндэсний товчоонд явуулна. Интерполын үндэсний товчоо нь зохих арга хэмжээ авахуулахаар ГХАЭТЗТБ-д мэдэгдэнэ. 232.10.ДИПЛОМАТ ДАРХАН ЭРХ ЭДЭЛДЭГГҮЙ ГАДААДЫН ИРГЭНТЭЙ ХАРИЛЦАХ 232.10.1.Цагдаагийн алба хаагч дипломат дархан эрх эдэлдэггүй гадаадын иргэний үйлдсэн гэмт хэрэг, зөрчилд Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хууль, Зөрчил шалган шийдвэрлэх тухай хууль болон Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын дагуу мөрдөн шалгах ажиллагаа, зөрчлийг хянан шийдвэрлэх ажиллагааг явуулна. 232.10.2.Цагдаагийн албан хаагч гадаадын иргэнийг баривчлах, цагдан хорих шийдвэр / маягт ЦБҮАЖ №232.102/ гарсан тохиолдолд түүнд өөрийн улсын дипломат төлөөлөгчийн газарт энэ талаар мэдэгдэх эрхтэйг сануулна. 453 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 232.11.ГАДААДЫН ИРГЭНИЙ ТАЛААРХ МЭДЭЭЛЭЛ 232.11.1.Цагдаагийн алба хаагч нь дипломат дархан эрх эдэлдэг, эдэлдэггүй бүх гадаадын иргэн дипломат төлөөлөгчийн газартаа мэдэгдэхийг хүссэн эсэхээс үл хамааран ЦБҮАЖ-232.111 маягтын дагуу тэмдэглэл үйлдэж ажлын цагаар Интерполын үндэсний товчоонд, ажлын бус цагаар Мэдээлэл, шуурхай удирдлагын ажил хариуцсан нэгжид мэдээллийн хэрэгсэл ашиглан нэн даруй мэдэгдэнэ. Тэмдэглэлийн хувийг хэргийн материалд хавсаргана. Интерполын үндэсний товчоо, Мэдээлэл, шуурхай удирдлагын төв нь мэдээллийг хүлээн авмагц тухайн иргэний харьяалагддаг улсын дипломат төлөөлөгчийн газарт мэдээллийн хэрэгслээр мэдэгдэх бөгөөд ГХАЭТЗТБ-д тухайн иргэний харьяат улсын дипломат төлөөлөгчийн газарт мэдэгдэх хүсэлтийг бичгээр хүргүүлэх үүргийг Интерполын үндэсний товчоо хүлээнэ. Дипломат төлөөлөгчийн газарт энэ тухай мэдээлэл нь 24 цагийн дотор хүрсэн байх ёстойг анхаарна. Венийн конвенцид нэгдэн орсон орнуудын нэрсийн жагсаалтыг Монгол Улсын Гадаад харилцааны яамны вэб сайтнаас харж болно. 232.11.2.Цагдаагийн алба хаагч нь гадаадын иргэн гэмт хэрэг, зөрчлийн улмаас хохирсон, өөрөө үйлдсэн, түр болон албадан саатуулсан, баривчилсан, цагдан хорьсон, сулласан, хэргийг хэрхэн шийдвэрлэсэн тухай мэдээллийг тухай бүрт Интерполын үндэсний товчоонд бичгээр мэдэгдэнэ. Интерполын үндэсний товчооны алба хаагч утсаар мэдээлэл авсан тохиолдолд тэмдэглэл үйлдэнэ. 232.11.3.Цагдаагийн алба хаагч гэмт хэрэг үйлдсэн, зөрчил гаргасан гадаадын иргэний паспортыг зайлшгүй шаардлагын улмаас түр хураан авсан бол Иргэний харьяалал, шилжилт хөдөлгөөний асуудал эрхлэх байгууллагад албан бичгээр хүргүүлж тухайн гадаадын иргэнд мэдэгдэнэ. 232.11.4.Цагдаагийн алба хаагч монгол хэл, бичиг мэддэггүй гадаадын иргэнд холбогдох хэргийн хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалтын ажиллагаанд орчуулагч, өмгөөлөгчийг заавал оролцуулах үүрэгтэй. Орчуулагч оролцуулахдаа Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 238-д заасныг баримтална. 232.11.5.Цагдаагийн байгууллага нь гадаад улсын холбогдох байгууллагын эрүүгийн хэргийн талаар харилцан туслалцаа үзүүлэх ажиллагааны үед олон улсын гэрээ, хэлэлцээрт өөрөөр заагаагүй бол гадаад улсын харьяат гэрч, хохирогч, иргэний нэхэмжлэгч, иргэний хариуцагч, тэдний өмгөөлөгч, төлөөлөгч, шинжээчийг ГХАЭТЗТБ-аар дамжуулан дуудна. 232.11.6.Интерполын үндэсний товчоо нь гадаадын иргэдийн гэмт хэрэг, зөрчилд холбогдсон, өртөж хохирсон талаар бүртгэл /маягт ЦБҮАЖ №232.116/ хөтөлж, Интерполын үндэсний товчооны даргыг мэдээллээр хангана. 232.11.7.Интерполын үндэсний товчоо нь энэ журмын дагуу хүлээн авсан мэдээлэлд дурьдагдсан хүн нь урьд бүртгэгдэж байсан эсэхийг шалгаж, бүртгэгдэж байсан бол энэ тухай холбогдох мэдээллийг тухайн хүний талаарх мэдээллийг ирүүлсэн алба хаагчид даруй өгөх үүрэгтэй. 232.11.8.Мэдээлэл, шуурхай удирдлагын ажил хариуцсан нэгж гадаадын иргэн гэмт хэрэгт өртөж хохирсон, гэмт хэрэг, зөрчил үйлдсэн талаарх хүлээн авсан мэдээллээ хоногийн мэдээнд оруулж удирдлагад танилцуулна. 232.11.9.Гадаад харилцааны ажил хариуцсан нэгж нь Монгол Улсад байрлаж буй гадаад улсын дипломат төлөөлөгчийн газрын монгол хэлний мэдлэгтэй ажилтнуудтай ажлын бус цагаар холбоо барих утасны жагсаалтыг гаргаж, Мэдээлэл, шуурхай удирдлагын ажил хариуцсан нэгжид ашиглуулах боломжийг бүрдүүлнэ. ---оОо--- 454 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам маяг ЦБҮАЖ №232.102 ГАДААДЫН ИРГЭНИЙГ СЭЖИГТНЭЭР БАРИВЧЛАХ, ЯЛЛАГДАГЧААР ТАТАХ, ЦАГДАН ХОРИХ, ХИЛИЙН ХОРИГ ТАВЬСАН ШИЙДВЭРИЙН БҮРТГЭЛ № Утга 1 Хэрэг гарсан огноо 2 Хэргийн товч утга 3 Хэрэг гарсан газар, орон 4 Хэргийн дугаар, зүйлчлэл 5 Аль улсын харьяат болох 6 Овог, нэр 7 Төрсөн огноо, хүйс 8 Паспорт эсхүл оршин суух үнэмлэхний дугаар 9 Яллагдагчаар татсан огноо 10 Сэжигтнээр баривчлах, яллагдагчаар цагдан хорьсон шийдвэр гаргасан шүүх, шүүгчийн нэр, огноо, захирамжийн дугаар 11 Хилийн хориг тавьсан эсэх, тавьсан бол шүүх, шүүгчийн нэр, захирамжийн дугаар, огноо 12 Хэргийг шалгаж буй цагдаагийн байгууллага 13 Шалгаж буй албан тушаалтны овог, нэр, цол, албан тушаалтан 14 Тайлбар 1 БҮРТГЭСЭН: ...................................................... ХЯНАСАН: .......................................................... ---оОо--- 455 2 3 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №232.111 Гадаадын иргэний талаар интерполын үндэсний товчоонд мэдэгдэх тэмдэглэл ......... оны..... сарын...... өдөр ..... хот 1.Гадаадын иргэний биеийн байцаалт 1.1. Овог, нэр, 1.2. Төрсөн он, сар, өдөр, хүйс 1.3. Иргэний харьяалал 1.4. Паспорт эсхүл оршин суух үнэмлэхний дугаар 1.5. Монгол Улсад оршин суугаа хаяг, утасны дугаар 2.Гадаад паспортын хуулбарыг хавсаргасан эсэх /дугуйлах/ 2.1.Тийм 2.2.Үгүй 3.Гэмт хэрэг, зөрчил үйлдсэн /хохирсон/ 3.1. Он, сар, өдөр, цаг 3.2. Газар 3.3. Холбогдох хуулийн зүйл, хэсэг 3.4.Хэрэг, зөрчлийн утга 3.5. Цагдаагийн алба хаагчтай зүй бус харьцсан эсэх талаар 4.Хэрэг, зөрчлийг шалгаж байгаа 4.1.Алба хаагчийн нэр 4.2.Байгууллага, албан тушаал, 4.3.Холбоо барих утасны дугаар 5.Авсан арга хэмжээ /доогуур нь зурах/: эрүүлжүүлсэн, хилийн хориг тавьсан, түр саатуулсан, албадан саатуулсан, баривчилсан, сэжигтнээр цагдан хорьсон, цагдан хорьсон, бусад таслан сэргийлэх арга хэмжээ авсан бол нэрлэх ____________________________________________ __ 6. Шалгалтын явц 7.Шийдвэрлэлт 8.Бусад 9.Тэмдэглэл үйлдсэн алба хаагчийн гарын үсэг ---о0о--- 456 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам маягт ЦБҮАЖ №232.116 ГЭМТ ХЭРЭГ, ЗӨРЧИЛД ХОЛБОГДСОН, ӨРТӨЖ ХОХИРСОН ГАДААДЫН ИРГЭНИЙ ТАЛААРХ БҮРТГЭЛ № Утга 1 Хэрэг, зөрчил гарсан огноо 2 Хэрэг, зөрчлийн товч утга 3 Хэрэг, зөрчил гарсан газар, орон 4 Хэргийн дугаар, хэрэг, зүйлчлэл 5 Аль улсын харьяат болох 6 Овог, нэр 7 Төрсөн огноо, хүйс 8 Паспорт эсхүл оршин суух үнэмлэхний дугаар 9 Монгол Улсад оршин суугаа хаяг 10 Хэрэг, зөрчлийн холбогдогч эсэх 11 Таслан сэргийлэх ямар арга хэмжээ авсан 12 Хилийн хориг тавьсан эсэх 13 Хэргийн хохирогч эсэх /учирсан хохирлын талаар/ 14 Хэрэг, зөрчлийг шалгаж буй цагдаагийн байгууллага 15 Шалгаж буй албан тушаалтны овог, нэр, цол, албан тушаалтан, утасны дугаар 16 Тайлбар 1 БҮРТГЭСЭН: ...................................................... ХЯНАСАН: .......................................................... ---оОо--- 457 2 3 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 233.ТУСГАЙ ДУУТ БОЛОН ГЭРЛЭН ДОХИО ХЭРЭГЛЭХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар: А/262 Хуудас: 1 233.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн алба хаагч гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах үүрэг, хуулиар олгогдсон эрхийн хүрээнд тусгай дуут болон гэрлэн дохио хэрэглэж замын хөдөлгөөнд оролцохтой холбоотой харилцааг зохицуулахад оршино. Цагдаагийн алба хаагч тээврийн хэрэгсэлд тусгай дуут болон гэрлэн дохио хэрэглэхдээ энэ журам, Монгол Улсын Замын хөдөлгөөний дүрэм, Хууль зүй, дотоодын хэргийн сайдын 2017 оны А/292 дугаар тушаалаар баталсан “Тээврийн хэрэгсэлд тусгай дуут болон гэрлэн дохио тавьж хэрэглэх журам”-ыг мөрдөнө. 233.2.ТУСГАЙ ДУУТ БОЛОН ГЭРЛЭН ДОХИОГООР ТЭЭВРИЙН ХЭРЭГСЛИЙГ ТОНОГЛОХ, АШИГЛАХ 233.2.1.Цагдаагийн байгууллагын тээврийн хэрэгсэлд хөх-улаан өнгийн гэрэл дохио хэрэглэнэ. 233.2.2.Цагдаагийн байгууллагын өмчлөлд бүртгэлтэй болон албан хэрэгцээнд хэрэглэхээр цагдаагийн алба хаагчид эзэмшүүлсэн алба-амины бүх төрлийн тээврийн хэрэгслийг тусгай дуут болон гэрэл дохиогоор тоноглож болно. Алба хаагч хойшлуулшгүй ажиллагаа болон шуурхай дуудлагын тохиолдлоос бусад үед өөрийн эзэмшил /өмчлөл/-ийн тээврийн хэрэгслийг тусгай дуут болон гэрэл дохиогоор тоноглох, байрлуулж хөдөлгөөнд оролцохыг хориглоно. 233.2.3.Тусгай дуут болон гэрлэн дохиогоор тоноглосон автомашины жолооч алба хаагч нь тухайн ангиллын тээврийн хэрэгслийг гурваас дээш жил жолоодож дадлагажсан байвал зохино. Дээрх хугацааг алба-амины тээврийн хэрэгсэл жолоодох эсэхээс үл хамааран тооцно. 233.3.ЗАМЫН ХӨДӨЛГӨӨНД ОРОЛЦОХ 233.3.1.Цагдаагийн байгууллагын удирдах албан тушаалтан нь тухайн ангиллын тээврийн хэрэгслийг гурваас дээш жил жолоодож дадлагажаагүй алба хаагчаар тусгай дуут болон гэрлэн дохиогоор тоноглосон автомашиныг жолоодуулж болохгүй. Цагдаагийн алба хаагч энэ шаардлагыг хангаагүй бол тусгай дуут болон гэрэл дохиогоор тоноглосон автомашиныг жолоодохоос өөрөө татгалзах үүрэгтэй. 233.3.2.Цагдаагийн алба хаагч хойшлуулшгүй албан үүрэг гүйцэтгэх хуулиар олгогдсон үүрэг, эрхийн хүрээнд тусгай дуут болон гэрлэн дохио ажиллуулж замын хөдөлгөөнд оролцохдоо бусад хөдөлгөөнд оролцогчоос давуу эрхтэй байх бөгөөд замын хөдөлгөөний дүрмийн 2.4 дэх хэсэгт заасан дүрмийн заалтуудыг мөрдөхгүй байж болно. Энэхүү эрх нь дээрх тээврийн хэрэгслээр хамгаалуулж яваа тээврийн хэрэгслийн жолоочид мөн адил хамаарна. 233.3.3.Тусгай дуут болон гэрлэн дохиогоор тоноглогдсон албаны тээврийн хэрэгслийг жолооддог алба хаагчдад Замын хөдөлгөөний дүрэм, аюулгүй байдлыг хангах талаарх сургалт явуулна. 233.3.4.Хойшлуулшгүй албан үүрэг гүйцэтгэхээс бусад үед алба хаагч замын хөдөлгөөний холбогдох журмыг мөрдөж, тусгай дуут болон гэрэл дохиог ажиллуулахгүй. Тусгай дуут болон гэрэл дохио ажиллуулаагүй яваа алба хаагч замын хөдөлгөөний дүрмийн дагуу хөдөлгөөнд оролцох ёстой. 233.3.5.Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага, нийслэлд Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албаны даргын зөвшөөрлөөр цувааг тусгай дуут болон гэрлэн дохиогоор тоноглосон цагдаагийн тээврийн хэрэгсэл хамгаалан явж болно. Жолооч-алба хаагч нь цувааг чиглүүлэн удирдаж явах бөгөөд цуваанд багтсан жолоочид ойрын гэрлийг асаахыг сануулна. 233.4.АЮУЛГҮЙ БАЙДЛЫГ ХАНГАХ Тусгай дуут болон гэрлэн дохиогоо ажиллуулж давуу эрхтэйгээр замын хөдөлгөөнд оролцох үедээ өөрийн болон бусдын аюулгүй байдлыг хангахыг эрмэлзвэл зохино. 458 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 234.БИЕИЙН ХҮЧ, ТУСГАЙ ХЭРЭГСЭЛ, ГАЛТ ЗЭВСЭГ ХЭРЭГЛЭХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/262 Хуудас: 1 234.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 47-58 дугаар зүйл, Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд, Улсын Ерөнхий прокурорын хамтарсан 2017 оны А/224, А/102 дугаар тушаалаар баталсан “Биеийн хүч, тусгай хэрэгсэл, галт зэвсэг хэрэглэх заавар”-ын дагуу биеийн хүч, тусгай хэрэгсэл, галт зэвсэг хэрэглэнэ. ----оОо---- 459 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 235.ГАЛТ ЗЭВСЭГ ХАДГАЛАХ, ХАМГААЛАХ, БҮРТГЭХ, ТАВЬЖ ОЛГОХ, БУУДЛАГА ХИЙХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/262 Хуудас:1 Цагдаагийн ерөнхий газрын даргын 2017 оны А/208 дугаар тушаалын нэгдүгээр хавсралтаар баталсан “Галт зэвсэг хадгалах, хамгаалах, бүртгэх, биедээ авч явах, олгох журам”, мөн даргын тушаалаар баталсан “Цагдаагийн алба хаагчийн хэрэглэх тусгай техник, хэрэгсэл, галт зэвсэг, сумны жагсаалт, бүртгэх, олгох, буцаан авах, хадгалах журам”-ыг тус тус мөрдөнө. ----оОо---- 460 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 236.ТУСГАЙ ХЭРЭГСЛИЙГ ХАДГАЛАХ, ХАМГААЛАХ, БҮРТГЭХ, ТАВЬЖ ОЛГОХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: ЦБҮАЖ №236.38 Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар: А/262 Хуудас:3 236.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагад ашиглагдаж байгаа тусгай хэрэгслийг /Цаашид “Тусгай хэрэгсэл” гэх/ бүртгэх, олгох, хадгалах, хяналт тавихтай холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 236.2.БОДЛОГО, БАРИМТЛАХ ЧИГЛЭЛ 236.2.1.Цагдаагийн байгууллагын тусгай хэрэгслийг бүртгэх, олгох, хадгалах, хамгаалах, ашиглах, хяналт тавих ажлыг энэ журмаас гадна Монгол Улсын хууль, хууль тогтоомжид заасны дагуу зохион байгуулна. 236.2.2.Цагдаагийн байгууллагын албаны тусгай хэрэгслийг ашиглалтын, сургалтын, нөөцийн гэж ангилна: а/байгууллагын өдөр тутмын үйл ажиллагаанд хэрэглэж байгаа тусгай хэрэгслийг ашиглалтын; б/сургалтад ашиглах, задаргаа хийх, угсрах, тусгай хэрэгсэлтэй харьцах, буудлагад бэлтгэх зорилгоор ашиглаж байгаа тусгай хэрэгслийг сургалтын; в/цагийн байдлын онцгой нөхцөлийн үед хэрэглэхээр урьдчилан бэлтгэсэн тусгай хэрэгслийг нөөцийн. 236.2.3.Нөөцийн зэвсэг, хэрэглэл нь тухайн байгууллага, гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах шууд үүрэг бүхий алба хаагчдын 40 хувьд хүрэлцэхүйц байвал зохино. 236.2.4.Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба нь цагдаагийн байгууллагын тусгай хэрэгслийн тооллогын дүн, хангалт, зарцуулалтын талаар Санхүү, аж ахуйн албатай хамтран цагдаагийн төв байгууллагын даргын зөвлөлд танилцуулж, шийдвэр гаргуулна. 236.3.ТУСГАЙ ХЭРЭГСЛЭЭР ХАНГАХ, ОЛГОХ, БҮРТГЭХ, ТООЛЛОГО ХИЙХ 236.3.1.Цагдаагийн байгууллагын тусгай хэрэгслийг ашиглалтын, нөөцийн гэж ангилах бөгөөд энэ журмын 236.2.2 дахь хэсгийн “а”, “в”-д заасны дагуу ойлгоно. Нөөцийн тусгай хэрэгсэл нь тухайн жилийн төсөв, санхүүгийн байдлыг харгалзан байгууллагын нийтийн хэв журам хамгаалах шууд үүрэггүй алба хаагч нарт хүрэлцэхүйц хэмжээнд бэлтгэх арга хэмжээг үе шаттайгаар авч хэрэгжүүлнэ. 236.3.2.Цагдаагийн байгууллагыг тусгай хэрэгслээр хангах үүргийг Санхүү, аж ахуйн алба хариуцаж, Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба нь энэ журмын 236.2.4-д заасны дагуу шийдвэр гаргуулна. 236.3.3.Цагдаагийн байгууллагын даргын тушаалаар томилогдсон ажлын хэсэг тусгай хэрэгслийн ашиглалт, хадгалалт, хамгаалалтад жилд 2 удаа нэгдсэн тооллогыг хийж, дүнг Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба, Санхүү, аж ахуйн албанд хүргүүлнэ. Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба нь тусгай хэрэгслийн тооллогыг хариуцсан байгууллагынхаа тусгай хэрэгсэлд үзлэг, тооллогыг хийж болно. 236.3.4.Цагдаагийн байгууллагын дарга, тусгай хэрэгсэл хариуцсан алба хаагч нь ашиглалт, хадгалалт, хэрэглэх дадлага чадвар эзэмшүүлэх сургалтыг тогтмол зохион байгуулна. 236.3.5.Алба хаагчдаас тусгай хэрэгсэл ашиглах чадварын талаар шалгалт авсны дараа тавьж олгоно. Шалгалтаар тусгай хэрэгсэл хэрэглэх эрх зүйн мэдлэг, чадварыг эзэмшсэн эсэхийг дүгнэнэ. Тусгай хэрэгслийг тавьж олгох, буцаан авах тохиолдол бүрт бүртгэлд гарын үсэг зуруулна. 236.3.6.Алба хаагч нь хууль сахиулах явцдаа бусдаас хураан авсан хууль тогтоомжоор хориглоогүй тусгай хэрэгслийг холбогдох материалын хамт Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албанд ирүүлнэ. 236.3.7.Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба, Бүртгэл хяналт хариуцсан нэгж нь хамтран хураагдсан тусгай хэрэгслийг ашиглах боломжтой эсэх талаар дүгнэлт гаргуулах ажлыг зохион байгуулна: а/ашиглах боломжтой гэсэн дүгнэлт гаргасан тохиолдолд байгууллагын данс бүртгэлд 461 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам оруулахаар Санхүү, аж ахуйн албанд хүргүүлэх; б/ашиглах боломжгүй гэсэн дүгнэлт гаргасан тохиолдолд холбогдох хууль тогтоомжийн дагуу акт үйлдэж, устгах. 236.3.8.Бие бүрэлдэхүүнийг нэгдсэн дадлага сургуулилт болон улсын онц чухал объектыг хамгаалах, нийтийн хэв журам сахиулах, гэмт хэргийг таслан зогсооход оролцох болон хуулиар тогтоосон бусад үүргийг хэрэгжүүлэх зорилгоор цагдаагийн байгууллагын даргаас гаргасан шийдвэрийг үндэслэн тусгай хэрэгслийг маягт /ЦБҮАЖ №236.38/-ын дагуу тавьж олгоно. 236.4.ТУСГАЙ ХЭРЭГСЛИЙГ ХАДГАЛАХ, ТЭЭВЭРЛЭХ 236.4.1.Цагдаагийн байгууллагад ашиглаж байгаа болон нөөцөнд авсан тусгай хэрэгслийг тусгайлан бэлтгэсэн агуулах, өрөө, сейфэнд хадгална: а/тусгай хэрэгслийг хадгалах агуулах, өрөөний хэмийг зохих түвшинд байлгах, галын аюулгүй байдлыг бүрэн хангасан, ус чийг нэвтрэхээргүй байх; б/байнгын харуул, хамгаалалттай орчинд хадгалах; в/нэг бүрийн тусгай хэрэгсэл болон хамгаалах тусгай хэрэгслийг төрөлжүүлэн, байршуулах; г/нулимс асгаруулагч, амьсгал боогдуулагч, хийн буу, сум, утаан хөшиг зэргийг доргилт, гадны халдлагаас хамгаалагдсан төмөр саванд хадгалах; д/хийн буу, сумыг тусад нь тусгайлан зассан хайрцаг, тавиур дээр гэрний хамт эгнүүлэн хадгалах; е/тусгай хэрэгслийг хадгалах талаар үйлдвэрлэгчээс гаргасан заавар, зөвлөмжийг баримтлах; ж/усан хөөрөгт автомашиныг Автобаазын зориулалтын байранд хадгалж, тогтоосон хугацаанд үзлэгт оруулж, албаны бэлэн байдлыг хангасан байх. 236.4.2.Тусгай хэрэгсэл ашиглах, хадгалах зааврыг бэлтгэн нийлүүлэгчээс дагалдуулж ирүүлсэн тохиолдолд албан ёсны орчуулгын хамт хадгалах үүргийг Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба хариуцаж, цагдаагийн байгууллагыг мэдээллээр хангана. 236.4.3.Алба хаагчид тавьж олгосон тусгай хэрэгслийг дор дурьдсан журмаар тээвэрлэнэ: а/нулимс асгаруулагч, амьсгал боогдуулагчаар цэнэглэсэн гар буу, шүршүүрийг зориулалтын гэр, эсвэл биедээ болон цүнхэнд хийж авч явах; б/сум, дайзыг салган авч, гал хамгаалагч, түгжээг цоожилсон байх; в/албан томилолт, албаны үнэмлэх зэргийг биедээ авч явах; г/хараа хяналтгүй орхихгүй, биеэсээ салгахгүй байх; д/сургалтад ашиглахдаа байгууллагын даргын зөвшөөрлийн дагуу хэрэглэх; е/нулимс асгаруулагч, амьсгал боогдуулагч, утаан хөшиг үүсгэгчийг хэт халуун, эсхүл хүйтэн орчинд байлгахгүй байх; ж/хот, суурин газарт нийтийн тээврийн хэрэгслээр ил задгай байдлаар зөөвөрлөхгүй байх; з/сургалтад ашиглах тусгай хэрэгслийн бүрэн бүтэн байдал, аюулгүй ажиллагааг удирдаж буй албан тушаалтан, эсвэл томилогдсон багш хариуцах; и/тээвэрлэх үедээ аливаа хэлбэрээр бусдад дамжуулахгүй байх. 236.5.ТУСГАЙ ХЭРЭГСЛИЙН АШИГЛАЛТЫН ХУГАЦААГ ТОГТООХ, ДАНС БҮРТГЭЛЭЭС ХАСАХ 236.5.1.Тусгай хэрэгслийн ашиглалтын хугацааг үйлдвэрлэгчээс гаргасан зааварт заагаагүй бол цагдаагийн төв байгууллагын даргын шийдвэрээр тусгай комиссоор тогтоолгоно. Комиссын гаргасан дүгнэлтийг үндэслэж, ашиглалтын хугацааг цагдаагийн төв байгууллагын даргын тушаалаар тогтооно. 236.5.2.Ашиглалтын хугацаа дууссан, цаашид ашиглагдах боломжгүй болсон тусгай хэрэгслийг байгууллагын даргад танилцуулан энэ тухай албан бичгээр холбогдох материалын хамт Санхүү, аж ахуйн албанд данс бүртгэлээс хасуулахаар ирүүлнэ. 236.5.3.Санхүү, аж ахуйн алба нь материалыг хянан үзэж, данс бүртгэлээс хасах шийдвэрийг буцаан хүргүүлнэ. Алба хаагчийн буруутай үйл ажиллагаанаас ашиглах боломжгүй болсон гэж үзвэл цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 801-д заасны дагуу нөхөн төлүүлэхээр байгууллагад нь мэдэгдэнэ. ---о0о--- 462 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №236.38 Олгосон албан тушаал Марк № Сар, өдөр Хүлээн авагчийн нэр, албан тушаал № Зориулалт Олгосон Хэний зөвшөөрлөөр ТУСГАЙ ХЭРЭГСЭЛ ТАВЬЖ ОЛГОСОН, БУЦААЖ АВСАН ТУХАЙ БҮРТГЭЛ ---оОо--- 463 Буцааж авсан тухай тэмдэглэл Сар, өдөр Бүрэн бүтэн байдал Хүлээлгэн өгсөн албан тушаалтны нэр, гарын үсэг Хүлээн авсан зэвсэг хариуцагчийн гарын үсэг Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 237.ГАЛТ ЗЭВСЭГ, ТУСГАЙ ХЭРЭГСЭЛ ХЭРЭГЛЭСЭН ТАЛААР ШАЛГАЛТ ЯВУУЛЖ, ДҮГНЭЛТ ХИЙХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Маягт ЦБҮАЖ №237.31 Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/262 Хуудас: 4 237.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн алба хаагчаас галт зэвсэг, тусгай хэрэгсэл хэрэглэсэн тохиолдолд хууль зүйн дагуу хийсэн эсэхэд албаны шалгалт явуулж, байгууллагын удирдлагыг мэдээллээр хангах, сан бүрдүүлэхтэй холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 237.2.ШАЛГАЛТ ХИЙЖ, ДҮГНЭЛТ ГАРГАХ 237.2.1.Галт зэвсэг хэрэглэсэн тохиолдол бүрт албаны шалгалтыг Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 112-т заасны дагуу явуулна. 237.2.2.Цагдаагийн төв байгууллага, тухайн орон нутгийн цагдаагийн байгууллагын даргад мэдээлэл өгөх, хууль зүйн дагуу хэрэглэсэн эсэх талаар дүгнэлт гаргах зорилгоор албаны шалгалтыг явуулна. 237.2.3.Алба хаагч сахилга, ёс зүйн зөрчил гаргасан нь тогтоогдвол Цагдаагийн албаны тухай хуульд зааснаар сахилгын шийтгэл оногдуулна. 237.2.4.Биеийн хүч, тусгай хэрэгслийг үндэслэлгүй, буруу хэрэглэсэн болон тусгай хэрэгслийг гээгдүүлж, үрэгдүүлсэн, бусдад шилжүүлсэн тохиолдолд, эсхүл тусгай хэрэгсэл хэрэглэсний улмаас бусдын амь нас хохирсон, бэртэж гэмтсэн, эд хөрөнгөд хохирол учруулсан тохиолдол бүрт албаны шалгалтыг явуулна. 237.2.5.Албаны шалгалт нь хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалтын ажиллагаанд саад учруулахгүй байна. Байцаан шийтгэх ажиллагаа явуулж буй байгууллагаас албан бичгээр хүсэлт тавьж мэдээлэл, танилцуулга гаргуулах, бусад боломжтой хэлбэрээр нотлох баримтыг цуглуулан, түүнд тулгуурлан дүгнэлт гаргана. 237.2.6.Албаны шалгалтын явцад гэмт хэргийн шинжтэй үйлдэл илэрвэл нэн даруй удирдах даргадаа танилцуулан, харьяаллын дагуу хэрэг бүртгэх, мөрдөн байцаах байгууллагад шилжүүлэн шалгуулах үүргийг дарга, шалгагч нар хариуцна. 237.2.7.Холбогдох асуудлын талаар урьдчилсан дүгнэлт гаргаж түүнийгээ батлах замаар хяналт шалгалт хийхийг хориглоно. 237.3.ЦАГДААГИЙН АЛБА ХААГЧ ГАЛТ ЗЭВСЭГ ХЭРЭГЛЭСЭН ТУХАЙ МЭДЭГДЭХ, САН БҮРДҮҮЛЭХ 237.3.1.Цагдаагийн алба хаагч хууль сахиулах үүргээ хэрэгжүүлэх явцад албаны галт зэвсэг хэрэглэсэн бол маягт /ЦБҮАЖ №237.31/-ын илтгэх хуудас бичиж, байгууллагын даргад хүлээлгэн өгч, танилцуулна. Байгууллагын дарга галт зэвсэг хэрэглэсэн асуудалд албаны шалгалт явуулж, алба хаагч илтгэх хуудсыг үнэн зөв эсэхэд хяналт тавьж, зөрчлийг арилгуулна. 237.3.2.Галт зэвсгийг дадлага, сургалт, спортын уралдаан тэмцээн, үзүүлэх тоглолт болон Цагдаагийн хүрээний дүрэмд заасан хүндэтгэлийн арга хэмжээнд хэрэглэсэн тохиолдолд энэ зүйлийн 237.3.1-т заасан илтгэх хуудсыг бичихгүй. Харин зааварчлага зөрчсөний улмаас өөрийн болон бусдын амь нас, эрүүл мэнд, эд хөрөнгөд хохирол учруулсан бол энэ журмын 237.3.1-д заасан ажиллагааг явуулна. 237.3.3.Цагдаагийн алба хаагч хууль сахиулах үйл ажиллагааны явцад галт зэвсэг хэрэглэсэн, эсхүл энэ журмын 237.3.2-т заасан арга хэмжээний үед галт зэвсгийн улмаас бусдын амь нас, эрүүл мэнд, эд хөрөнгөнд хохирол учруулсан тохиолдолд аль болох богино хугацаанд болсон явдлыг байгууллагын дарга, эсхүл жижүүрт харилцаа холбооны хэрэгслээр болон биеэр мэдэгдэнэ. 237.3.4.Байгууллагын дарга болон галт зэвсэг хэрэглэсэн тухай мэдээллийг хүлээн авсан алба хаагч нь нэн даруй Цагдаагийн төв байгууллагын удирдлага, хяналт шалгалт, үнэлгээ, дотоод аудитын ажил хариуцсан нэгж, Шуурхай удирдлагын ажил хариуцсан нэгж, Ёс журам сахиулах хэсэгт тус тус мэдэгдэнэ. 237.3.5.Галт зэвсэг хэрэглэсэн алба хаагч нь илтгэх хуудсыг үнэн зөв, бүрэн бичих үүрэгтэй. 237.3.6.Эрх бүхий албан тушаалтан албаны шалгалт явуулж холбогдох материал, цаашид 464 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам авах арга хэмжээний талаарх саналын хамт Цагдаагийн төв байгууллагын хяналт шалгалт, үнэлгээ, дотоод аудитын ажил хариуцсан нэгжид хүргүүлнэ. 237.3.7.Хяналт шалгалт, үнэлгээ, дотоод аудитын ажил хариуцсан нэгж нь энэ зүйлийн 237.3.1-т заасан маягт, албаны шалгалтын материалд үндэслэн тоо бүртгэл хөтөлж, мэдээллийн сан үүсгэж, дараахь ажиллагааг хийнэ: а/илтгэх хуудас, албаны шалгалтын материалтай танилцан дүгнэлт хийж, цаашид авах арга хэмжээний саналаа боловсруулж, Цагдаагийн төв байгууллагын даргад танилцуулж, өгсөн үүрэг, даалгаврыг хэрэгжүүлэх; б/цахим мэдээллийн болон архивын сан үүсгэх; в/дүгнэлт, саналыг үндэслэн нийт цагдаагийн байгууллагад зөвлөмж, зааварчлага, албан даалгавар, ажлын чиглэл боловсруулж хүргүүлэх; г/цахим мэдээллийн сангийн мэдээлэлд тулгуурлан судалгаа, шинжилгээ хийж, цагдаагийн алба хаагч албаны галт зэвсэг хэрэглэхтэй холбоотой хууль, эрх зүйн орчинг боловсронгуй болгох саналыг бэлтгэх, алба хаагчийн галт зэвсэг эзэмших ур чадварыг дээшлүүлэхтэй холбоотой сургалт, дадлагыг зохион байгуулахыг холбогдох нэгжид даалгах; д/бусад арга хэмжээг төлөвлөн хэрэгжүүлэх. 237.3.8.Цагдаагийн алба хаагч албаны галт зэвсэг хэрэглэсэн талаарх цахим мэдээллийн сан нь илтгэх хуудас дахь мэдээллээр, архивын сан нь илтгэх хуудас /маягт ЦБҮАЖ №237.38/, албаны шалгалтын материал, холбогдох бусад баримт бичгийн эх хувиас тус тус бүрдэнэ. 237.3.9.Хяналт шалгалт, үнэлгээ, дотоод аудитын ажил хариуцсан нэгж цагдаагийн алба хаагч албаны галт зэвсэг хэрэглэсэн тухай нэгдсэн тоо бүртгэл хөтөлж, цахим болон архивын мэдээллийн сан үүсгэнэ. ----оОо---- 465 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №237.31 ЦАГДААГИЙН АЛБА ХААГЧИЙН ГАЛТ ЗЭВСЭГ ХЭРЭГЛЭСЭН ТАЛААРХ ИЛТГЭХ ХУУДАС 1. Галт зэвсгийн бүртгэлийн дугаар: 2. Галт зэвсгийн загвар: Загвар: __________________________ Үйлдвэрлэсэн улс: __________________________ Төрөл: ___________________________________________________________________________ Сумны төрөл: __________________________Сумны калибрь______________________________ 3. Галт зэвсгийн бүртгэл: Гол төмрийн № ________________ Замагны № __________________ Замагны рам №_________ Үйлдвэрлэсэн он: _________ Олгосон гэрчилгээний №___________________________________ 4.Ямар байгууллагын эзэмшилд байдаг _______________________________________________ _________________________________________________________________________________ 5.Галт зэвсэг хэрэглэх болсон үндэслэл: Цагдаагийн алба хаагч болон бусад хүний амь нас, эрүүл мэндэд хохирол учруулж болзошгүй байдлаар довтолсон, тээврийн хэрэгсэл унаж зугтаан орчиндоо аюул бий болгосон; Галт зэвсгийг булаахаар довтолсон; Барьцаанд байгаа хүнийг суллах; Хүнд, онц хүнд гэмт хэрэг үйлдсэн, онц аюултай гэмт хэрэгтэн болон сэрдэгдсэн этгээд оргон зугтсан бөгөөд түүнийг баривчлах үед хүч хэрэглэн эсэргүүцсэн; Галт зэвсэг, нулимс асгаруулагч, амьсгал боогдуулагч, хүний амь нас, эрүүл мэндэд ноцтой хохирол учруулж болох бусад зүйлээр зэвсэглэсэн этгээд зэвсгээ хураалгах шаардлагыг үл биелүүлэн эсэргүүцсэн; Хуяглан хүргэж яваа этгээдийг суллахаар зэвсэг хэрэглэн довтолсон, эсхүл бүлэглэн довтолсон; Баривчлах, саатуулах, хорих, цагдан хорих байранд эмх замбараагүй байдал үүсч хүний амь нас, эд хөрөнгөд ноцтой хохирол учрах нөхцөл байдал бий болсон; Бусдын албаны болон орон байр руу зэвсэглэн, бүлэглэн довтолсон этгээдийн дайралтыг таслан зогсоох, эзлэн авсныг чөлөөлөх; Иргэдийн амь нас, эрүүл мэнд, хүрээлэн байгаа орчинд хор уршиг учруулж болзошгүй болон учруулж байгаа амьтныг устгахад; Нийтийн эмх замбараагүй байдал үүссэн үед галт зэвсэг хэрэглэн довтолсон, хамгаалсан, хориглосон этгээдэд; Цагдаагийн хамгаалалтад байгаа бүс, обьект руу хууль бусаар зэвсэг хэрэглэн нэвтрэн орсон, эсхүл бүлэглэн довтолсон; Анхааруулга, түгшүүрийн дохио өгөх, тусламж дуудах; Бэлтгэл, сургуулилтын үед. 6.Үүссэн нөхцөл байдлын талаар: _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ 7.Галт зэвсэг хэрэглэхийн өмнө авсан арга хэмжээ:______________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ 8. Галт зэвсгийг хаана, хэзээ хэрэглэсэн болох /байршлыг дэлгэрэнгүй бичèх/: _______________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ 9. Галт зэвсэг хэрэглэсэн зай: ________________________Буудлага үйлдсэн сумны тоо: ______ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ 466 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 10. Галт зэвсэг хэрэглэснээс үүдэн гарсан хохирол, гэмтэл, хохирсон, гэмтсэн хүний тоо, түүнд үзүүлсэн эмнэлгийн түргэн тусламжийн талаар: ________________________________________ _________________________________________________________________________________ 11.Галт зэвсэг хэрэглэсэн талаар хэнд, хэзээ мэдэгдсэн: _________________________________ _________________________________________________________________________________ 12.Галт зэвсэг хэрэглэснээс хохирсон хүний овог, нэр, хаяг, регистер: _______________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ 13. Хохирсон хүнтэй хамт явсан хүний талаархи мэдээлэл: /овог, нэр, хаяг, регистер/ __________ ________________________________________________________________________________ 14.Галт зэвсэг хэрэглэх үед ойр орчимд байсан хүмүүсийн овог, нэр,хаяг,регистер: ____________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ 15. Хэргийн газрыг хамгаалсан байдал: ________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ 17.Болсон үйл явдлыг баримтжуулсан байдал: _________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ Бүртгэл хөтөлсөн ажилтны албан тушаал, цол, нэр: _____________________________________ _________________________________________________________________________________ Хянасан: дарга, цол, нэр: ___________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ Тэмдэг: Мэдээллийг санд оруулсан ажилтны албан тушаал, цол, нэр: _______________________ _________________________________________________________________________________ __________ оны _______ -р сарын _______-ны өдөр ---о0о--- 467 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 238.ХЭЛНИЙ БЭРХШЭЭЛТЭЙ ХҮНД ТУСЛАХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/262 Хуудас: 2 238.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагын алба хаагч албан үүрэг гүйцэтгэх явцдаа монгол хэлний хязгаарлагдмал мэдлэгтэй болон хэлний бэрхшээлтэй хүнд туслалцаа үзүүлэх ажиллагааны дэг горимыг тогтоохтой холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 238.2.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурьдсан утгаар ойлгоно: “Хэлний бэрхшээлтэй хүн” – монгол хэл, бичиг мэддэггүй, Монгол Улсын болон гадаадын иргэн, харьяалалгүй хүн, түүнчлэн хөгжлийн бэрхшээлтэйн улмаас монгол хэлээр унших, бичих, ярих, ойлгох чадваргүй хүнийг; “Орчуулагч” - монгол хэл, бичиг мэдэхгүй хүнд түүний эх хэл, эсхүл сайн мэдэх хэл, бичгээс монгол хэл, бичиг рүү, эсхүл монгол хэл, бичгээс түүний эх хэл, эсхүл сайн мэдэх хэл, бичиг рүү бичгээр орчуулж байгаа хүнийг; “Хэлмэрч” - монгол хэл мэдэхгүй хүнд түүний эх хэл, эсхүл сайн мэдэх хэлээс монгол хэл рүү, монгол хэлээс түүний эх хэл, эсхүл сайн мэдэх хэл рүү, эсхүл сонсгол, хэл ярианы бэрхшээлтэй хүний дохионы хэлийг хэлмэрчилж байгаа хүнийг. 238.3.ТУСЛАЛЦАА ҮЗҮҮЛЭХ 238.3.1.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагч нь албан үүргээ гүйцэтгэх явцдаа хэлний бэрхшээлтэй хүмүүст цаг тухайд нь бодитой туслалцаа, үйлчилгээ үзүүлэхийн тулд бүхий л боломжтой арга хэмжээг авна. 238.3.2.Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нь монгол хэл, бичиг мэддэггүй, Монгол Улсын болон гадаадын иргэн, харьяалалгүй хүн, түүнчлэн хөгжлийн бэрхшээлтэйн улмаас монгол хэлээр унших, бичих, ярих, ойлгох чадваргүй хүнээс гэмт хэрэг зөрчлийн талаарх гомдол мэдээлэл, бусад хүсэлтийг хүлээн авахад шаардлагатай тэмдэглэлийг орос, англи, хятад зэрэг хэлээр болон дохио зангаа, тусгай тэмдэгт бүхий дүрслэлийг бичиж мэдээллийн самбар байршуулах ажлыг зохион байгуулна. 238.4.ХЭРЭГ ОСЛЫН ГАЗАРТ АЖИЛЛАХ БОЛОН ШАЛГАЛТ ЯВУУЛАХ 238.4.1.Замын хөдөлгөөний аюулгүй ажиллагааны хяналт шалгалтын үед тээврийн хэрэгслийг түр саатуулан шалгах үед тээврийн хэрэгслийг жолоодож буй этгээд нь Монгол хэл мэдэхгүй эсхүл хэлний бэрхшээлтэй тохиолдолд, цагдаагийн алба хаагч орчуулагч хэлмэрчийг оролцуулах шаардлагатай эсэхийг тодорхойлно. 238.4.2.Цагдаагийн алба хаагч, гадаадын иргэний бичиг баримтыг шалгах, гаргасан зөрчлийг нь тайлбарлах, зөрчлийн шийтгэл оногдуулах болсон үндэслэлийг түүнд ойлгуулах, англи хэлний анхан шатны мэдлэг, чадварыг эзэмшсэн байхыг шаардана. 238.4.3.Хэлний бэрхшээлтэй хүнээс гэмт хэрэг, зөрчлийн талаар гомдол, мэдээлэл хүлээн авч шуурхай арга хэмжээ зохион байгуулахын тулд нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын жижүүрийн шуурхай албанд зохих хэлний мэдлэгтэй алба хаагчийг ажиллуулна. 238.4.4.Цагдаагийн алба хаагч нь тухайн нөхцөл байдал, байршлаас үл хамааран хэлмэрчлүүлэхээр гадаад хэлний мэдлэг бүхий иргэдийн туслалцаа авч болно. 238.5.ЗӨРЧЛИЙН БОЛОН ЭРҮҮГИЙН ХЭРЭГ ХЯНАН ШИЙДВЭРЛЭХ АЖИЛЛАГААНД ОРЧУУЛАГЧ, ХЭЛМЭРЧ ОРОЛЦУУЛАХ 238.5.1.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагч нь үйл ажиллагаагаа Монгол хэлээр явуулж, төрийн албан ёсны хэл, бичгээр хөтөлж, баримтжуулна. 238.5.2.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд оролцогч нь монгол хэл мэддэггүй бол өөрийн эх буюу мэддэг хэл, бичгээр, хараагүй, хэлгүй, дүлий этгээд дохио, зангаа, тусгай тэмдэгт ашиглан орчуулагч, хэлмэрчийн тусламжтайгаар мэдүүлэг өгөх, гомдол гаргах, шүүх хуралдаанд үг хэлэх, хэргийн холбогдох бүх материалтай бүрэн танилцах эрхээр хангагдана. 238.5.3.Цагдаагийн байгууллагын мөрдөгч нь эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд оролцуулахаар орчуулга хийх, хэлмэрчлэх мэдлэг, чадвартай хүнийг орчуулагч, хэлмэрчээр 468 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам томилох тухай тогтоол үйлдэж оролцогч нарт танилцуулна. Тогтоолд орчуулагч, хэлмэрч нь дуудсан цагт ирж орчуулах, хэлмэрчлүүлэхээр даалгасан үүргийг бүрэн, зөв биелүүлэх үүрэгтэй болохыг заана. 238.5.4.Цагдаагийн алба хаагч нь эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны тэмдэглэлд орчуулагч, хэлмэрч санаатайгаар худал орчуулсан, хэлмэрчилсэн бол түүнд Эрүүгийн хуулийн 21.3 дугаар зүйлд заасан хариуцлага хүлээлгэхийг урьдчилан сануулж гарын үсэг зуруулна. 238.5.5.Монгол хэлний бэрхшээлтэй хүнд цагдаагийн байгууллагаас санал болгож буй хэлмэрчийг үнэ төлбөргүйгээр авах, эсхүл өөрөө бусад хэлмэрч авч ажиллуулж болохыг тайлбарлана. 238.5.6.Цагдаагийн байгууллага нь орчуулагч, хэлмэрчид олгох тээвэр, байр, хоолны зардлыг тус байгууллагад мөрдөж байгаа зардлын хэмжээгээр, тэдний ажлын хөлсийг харилцан тохиролцсоны үндсэн дээр дор бүр нь олгоно. Харин эрхэлсэн ажлын хувиар орчуулагч, хэлмэрчийн үүргийг биелүүлсэн бол үүнд хамаарахгүй. Орчуулагч, хэлмэрчид олгох эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардлыг тооцож олгохдоо Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 320-д заасныг баримтална. 238.5.7.Монгол хэл, бичиг мэддэггүй сэжигтэн, яллагдагчид холбогдох хэрэгт өмгөөлөгчийг заавал оролцуулна. Монгол хэл мэдэхгүй этгээдийн хууль ёсны төлөөлөгч, төрөл садан, түүний хүссэнээр буюу зөвшөөрснөөр бусад этгээд өмгөөлөгч сонгон аваагүй бол мөрдөгч уг хэрэгт өмгөөлөгч оролцуулах боломжийг хангах үүрэгтэй. 238.5.8.Монгол хэл, бичиг мэддэггүй эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны оролцогч Монгол Улсад суугаа өөрийн улсын Элчин сайдын яам, консулын газраас орчуулагч, хэлмэрч авахыг хүсвэл, хүсэлтийг цагдаагийн төв байгууллагын Гадаад харилцааны ажил хариуцсан нэгжээр уламжлуулан шийдвэрлэнэ. 238.6.ХЭЛМЭРЧ, ОРЧУУЛАГЧИЙН ЖАГСААЛТ 238.6.1.Цагдаагийн төв байгууллагын Мөрдөн байцаах алба нь хэлний бэрхшээлтэй хүнд туслах, тэдний эрхийг хангах зорилгоор сайн дурын болон төлбөртэй хэлмэрч, орчуулагчдын жагсаалтыг гаргаж, түүнийгээ тогтмол шинэчилж, алба хаагчдад ашиглах бололцоог олгоно. 238.7.СУРГАЛТ 238.7.1.Төв болон нутаг дэвсгэр хариуцсан Цагдаагийн байгууллага нь алба хаагчийг дор дурдсан чиглэлээр сургах сургалтыг хагас жил тутамд явуулна: а/алба хаагч хэлний хязгаарлагдмал чадвартай, хэлний бэрхшээлтэй хүнтэй харилцахад баримтлах журам, хэвлэмэл материал болон боломжтой бусад эх сурвалжийн талаар мэдлэгтэй байх; б/гадаадын иргэдтэй шууд харьцаж ажилладаг ажилтнууд тодорхой хэлний мэдлэг эзэмшиж, тухайн хэлээр чөлөөтэй харилцах дадал, чадварыг бий болгох. ---оОо--- 469 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 239.АЖЛЫН БАЙРНЫ СУРГАЛТЫН ХӨТӨЛБӨР ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/262 Хуудас: 2 239.1.ЗОРИЛГО, ХАМРАХ ХҮРЭЭ Их, дээд болон ахлагчийн сургууль, дамжаа төгсөж, шинээр томилогдсон алба хаагчдад мэргэжлийн ур чадвар, дадал эзэмшүүлэхэд чиглэгдсэн ажлын байрны сургалтыг зохион байгуулах дэг горимыг тогтоохтой холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 239.2.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Ажлын байранд сургагч-алба хаагч” - өөрийн ажлын туршлага, олж авсан мэргэжил, мэдлэгт тулгуурлан удирдах, зааж сургах, үнэлэх байдлаар тухайн албан тушаалд шинээр томилогдсон алба хаагчидтай ажиллаж байгаа туршлагатай алба хаагчийг. 239.3.АЖЛЫН БАЙРАНД СУРГАГЧ-АЛБА ХААГЧ 239.3.1.Цагдаагийн байгууллагын дарга дор дурдсан шалгуур үзүүлэлтийг үндэслэн сургагчалба хаагчийг сонгоно: а/ажлын байрны сургагч-алба хаагч болох хүсэлт гаргасан байх; б/5-аас доошгүй жил тухайн албан тушаалд, үүний сүүлийн 2-оос доошгүй жилд нь тухайн байгууллагад ажилласан байх; в/бусдад сайн үлгэр дуурайлал үзүүлэх чадвартай байх; г/сонгон шалгаруулах ярилцлага өгч тэнцсэн байх; д/шууд харьяалан удирдах дарга болон ажлын байрны сургагч-алба хаагчаас өгсөн үнэлгээ; е/сургагч-алба хаагчийн сургалтад сурч гэрчилгээ авсан байх. 239.3.2.Сургалт: Ажлын байрны сургагч-алба хаагчийн 40 цагийн сургалтад хамрагдаж амжилттай төгссөн алба хаагчийг байгууллагын даргын тушаалаар сургагч-алба хаагчаар томилно. Ажлын байрны сургагч-алба хаагчаар ажиллах хугацаандаа 3 жил тутам нэг удаа ажлын байрны сургагчийн 24 цагийн давтан сургалтад хамрагдана. 239.4.АЖЛЫН БАЙРНЫ СУРГАЛТЫН ХӨТӨЛБӨРИЙН УДИРДАГЧ 239.4.1.Ажлын байрны сургагч-алба хаагчийн хөтөлбөрийн удирдагч нь Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгжийн дарга, эсхүл түүний томилсон тасгийн даргаас дээш албан тушаалд ажиллаж байгаа алба хаагч байх бөгөөд удирдах албан тушаалтны сургалтад сурч, гэрчилгээ авсан байхыг шаардана. 239.4.2.Ажлын байрны сургагч-алба хаагчийн хөтөлбөрийн удирдагч дор дурьдсан болон бусад үүргийг гүйцэтгэнэ: а/хөтөлбөрт хамрагдах сурагчдыг томилох; б/ажлын байрны сургагч-алба хаагчдын уулзалт зохион байгуулж оролцох; в/хөтөлбөрийн сурагчдын ажлын гүйцэтгэлд сургагч багш нар хэрхэн үнэлгээ өгч байгааг хянах; г/ажлын байрны сургалтад хамрагдаж байгаа тодорхой алба хаагчийн ажлыг хянах; д/ажлын байрны сургагч-алба хаагчийн хөтөлбөрийг бүхэлд нь хариуцах; е/бусад цагдаагийн байгууллагын ажлын байрны сургагч-алба хаагчийн хөтөлбөр хариуцсан зохицуулагчтай холбоотой ажиллах; ж/ажлын байрны сургагч-алба хаагчийн хөтөлбөрийн удирдагч тухайн албан тушаалд томилогдсоноос хойш нэг жилийн дотор ажлын байрны сургагч-алба хаагчийн сургалтыг амжилттай төгссөн байх. 239.4.3.Ажлын байрны сургалтын хөтөлбөрийн удирдагч шууд харьяалан удирдах даргаараа дамжуулан ажлын байрны сургагч-алба хаагчаас ирүүлсэн сурагчийн өдөр тутмын ажлын гүйцэтгэлийн үнэлгээг нягтлан хянаж баталгаажуулна. 470 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 239.5.ШААРДАГДАХ СУРГАЛТ 239.5.1.Шинээр томилогдсон алба хаагчид 16-аас доошгүй долоо хоногийн ажлын байрны сургалтыг амжилттай төгссөн байх ёстой. Өөрийн ажиллаж байсан албан тушаалаас өөр мэргэшил шаардсан албан тушаалд шилжсэн алба хаагчид зориулсан сургалтын хугацааг тухайн алба хаагчийн ажлын гүйцэтгэл, туршлагын түвшингээс хамаарч 8-аас доошгүй 7 хоногоор явуулна. 239.5.2.Ажлын байрны сургалтын хөтөлбөрийн загварыг Цагдаагийн төв байгууллагын Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж, цагдаа, дотоодын цэргийн сургалтын ажил хариуцсан нэгжтэй хамтран боловсруулна. 239.6.ҮНЭЛГЭЭ ӨГӨХ 239.6.1.Сургалтын явцад алба хаагчийн ажлын гүйцэтгэлд үнэлгээ өгөх нь маш чухал бөгөөд үнэлгээг доорх байдлаар өгнө: а/ажлын байрны сургагч-алба хаагч сурагчийн ажлын гүйцэтгэлийн үнэлгээг сурагчийг байлцуулан өдөр бүр хийнэ; б/ажлын байрны сургагч-алба хаагч өөрийн хариуцсан сурагчийн ажлын гүйцэтгэлд хийсэн үнэлгээг бичгээр гаргаж, шууд харьяалан удирдах даргадаа өдөр бүр танилцуулна; в/сургалтын үе шат бүрт өгөх нарийвчилсан үнэлгээг ажлын байрны сургагч-алба хаагч сургалтын тухайн шат дуусах үед хийнэ; г/ажлын байрны сургагч-алба хаагч ажлын байрны сургалтын гарын авлагад заасан сэдвүүдээр сурагч хэрхэн сурсан талаар тэмдэглэгээ хийж үнэлгээ өгнө. 239.6.2.Шууд харьяалан удирдах дарга сурагчийн өдөр тутмын ажлын үнэлгээг нягтлан шалгаж баталгаажуулан ажлын байрны сургалтын удирдагчид танилцуулна. 239.6.3.Ажлын байрны сургалтын хөтөлбөр дуусах үед сурагч өөрийг нь хариуцсан ажлын байрны сургагч-алба хаагч болон ажлын байрны сургалтын хөтөлбөрийн талаар өөрийн үнэлгээг нууцаар гаргана. 239.6.4.Ажлын байрны сургалтын хөтөлбөрт хамаарах бүх бичиг баримтыг алба хаагчийн хувийн хэрэгт хадгалах бөгөөд энэ нь доорх баримт бичгүүдээс бүрдэнэ: а/сурагчийн өдөр тутмын ажлын гүйцэтгэлийн үнэлгээ; б/сургалтын шат бүрийн төгсгөлд өгсөн үнэлгээ; в/ажлын байрны сургалтад шаардлагатай хичээлийн цагийг хангасныг баталгаажуулсан төгсөлтийн гэрчилгээ. 239.6.5.Сургагч-алба хаагчийн ажлын үнэлгээ, сургалтын хөтөлбөрийн удирдагчийн саналыг үндэслэн шагнаж урамшуулах болон хариуцлага тооцож болно. ---оОо--- 471 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 240.ТӨРИЙН БОЛОН ТӨРИЙН БУС БАЙГУУЛЛАГАТАЙ ХАМТРАН АЖИЛЛАХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар: А/262 Хуудас:2 240.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 64 дүгээр зүйлд заасан үйл ажиллагааны хүрээнд цагдаагийн байгууллагаас төрийн болон төрийн бус байгууллагатай хамтран ажиллахтай холбогдох харилцааг зохицуулна. 240.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ 240.2.1.Энэхүү журмыг нийт цагдаагийн байгууллага, алба хаагч үйл ажиллагаандаа мөрдөнө. 240.2.2.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагч нь үйл ажиллагаандаа Монгол Улсын Үндсэн хууль, нь Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхлыг зохицуулах, ашиг сонирхлын зөрчлөөс сэргийлэх тухай хууль, Цагдаагийн албаны тухай хууль, Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх тухай хууль, Төрийн бус байгууллагын тухай хууль, Төрийн болон албаны нууцын тухай хууль, Байгууллагын нууцын тухай хууль, Хувь хүний нууцын тухай хууль, Мэдээллийн ил тод байдал ба мэдээлэл авах эрхийн тухай хууль болон тэдгээрт нийцүүлэн гаргасан бусад эрхийн актыг мөрдөнө. 240.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Төрийн байгууллага” - Улсын Их Хурал, түүнд ажлаа тайлагнадаг байгууллага, Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн Тамгын газар, Үндсэн хуулийн Цэц, бүх шатны шүүх, прокурорын байгууллага, Засгийн газар, яам, Засгийн газрын агентлаг, нутгийн өөрөө удирдах ёсны болон захиргааны байгууллага. төрийн чиг үүрэгт хамаарах ажил, үйлчилгээг хуульд заасны дагуу гэрээний үндсэн дээр улсын буюу орон нутгийн төсвийн хөрөнгөөр хэрэгжүүлдэг бусад байгууллагыг; “Төрийн бус байгууллага2” - иргэд, төрийн байгууллага /хууль тогтоох, гүйцэтгэх, шүүх эрх мэдлийг хэрэгжүүлэх байгууллага/-аас бусад хуулийн этгээдээс нийгмийн болон өөрсдийн ашиг сонирхол, үзэл бодлын үүднээс сайн дурын үндсэн дээр байгуулагдан үйл ажиллагаагаа төрөөс хараат бус, өөрийгөө удирдах зарчмаар явуулдаг ашгийн төлөө бус байгууллагыг; “Хамтран ажиллах гэрээ3” – хоёр буюу түүнээс дээш байгууллага хуулийн этгээд байгуулахгүйгээр, тодорхой зорилгыг хэрэгжүүлэхийн тулд хамтран ажиллах үүрэг хүлээсэн баримт бичгийг; “Санамж бичиг” – гэрээний нэгэн адил эрх зүйн үр дагаваргүй бөгөөд зөвхөн талуудын харилцан итгэлцэл дээр тулгуурлан хэрэгжих хэлцлийн нөхцлийг агуулсан баримт бичгийг. 240.4.ХАМТРАН АЖИЛЛАХ ГЭРЭЭ, САНАМЖ БИЧИГ БАЙГУУЛАХ ЭРХ, ТҮҮНИЙГ ШИЛЖҮҮЛЭХ 240.4.1.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагч нь төрийн болон төрийн бус байгууллага /цаашид байгууллага гэх/-аас ирүүлсэн хамтран ажиллах тухай санал, хүсэлтийг хүлээн авч, хамтран ажиллах гэрээ, санамж бичгийг байгуулж болно. 240.4.2.Цагдаагийн төв байгууллагын дарга гэрээ, санамж бичиг байгуулах эрхийг тушаалаар шилжүүлж болно. 240.4.3.Хамтран ажиллах гэрээ, санамж бичиг байгуулсан цагдаагийн байгууллага, алба хаагч нь тэдгээрийн гүйцэтгэл, эцсийн үр дүнг хариуцна. 240.5.ТӨРИЙН БОЛОН ТӨРИЙН БУС БАЙГУУЛЛАГАТАЙ ХАМТРАН АЖИЛЛАХ 240.5.1.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагч нь байгууллагаас ирүүлсэн хамтран ажиллах тухай санал, хүсэлтийг хүлээн авсан бол энэ талаар Захиргааны удирдлагын газрын даргаар уламжлуулан Цагдаагийн төв байгууллагын даргад танилцуулж, өгсөн үүрэг, чиглэлийг хэрэгжүүлнэ. 204.5.2.Цагдаагийн байгууллагаас байгуулсан хамтран ажиллах гэрээ, санамж бичгийг Цагдаагийн байгууллагын Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгж ажлын 3 хоногийн дотор хүргүүлж, бүртгүүлнэ. 240.5.3.Цагдаагийн байгууллагын Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгж нь нийт цагдаагийн байгууллагын хүрээнд байгуулагдаж буй энэ зүйлийн 240.5.2-т заасан гэрээ, санамж 2 3 Төрийн бус байгууллагын тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэг (”Төрийн мэдээлэл”, 1997 он, №2) Иргэний хуулийн 476 дугаар зүйлийн 476.1 дэх хэсэг (”Төрийн мэдээлэл”, 2002 он, №7) 472 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам бичгийн нэгдсэн бүртгэл хөтөлнө. 240.5.4.Хамтран ажиллах гэж буй байгууллагын шаардлага, зохицуулалтын онцлог, эрх зүйн үндэслэл, хүчин төгөлдөр байх нөхцөл, тэдгээрээс үүсэх үр дагаврын асуудлыг сайтар нягтлан шалгана. 240.5.5.Шаардлагатай гэж үзвэл хамтран ажиллах гэрээ, санамж бичгийн төслийг Цагдаагийн төв байгууллагын Хуулийн асуудал хариуцсан нэгжээр хянуулж болно. 240.5.6.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагч нь Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхлыг зохицуулах, ашиг сонирхлын зөрчлөөс сэргийлэх тухай хууль, Мэдээллийн ил тод байдал ба мэдээлэл авах эрхийн тухай хуулийн дагуу хамтран ажиллаж, төрийн албандаа хүндэтгэлтэй хандана. 240.5.7.Цагдаагийн байгууллага нь байгууллагатай хамтран ажилласан явц байдал, үр дүнгийн талаар танилцуулгыг Цагдаагийн төв байгууллагын Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгжид улирал бүр хүргүүлнэ. ---оОо--- 473 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 241.ТУСГАЙ БҮЛГИЙН ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/262 Хуудас: 4 241.1.ЗОРИЛГО Гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах чиг үүргээ хэрэгжүүлэх явцад тусгай бэлтгэлтэй нэмэлт хүч, шаардлагатай онцгой нөхцөл байдлын үед мэргэжлийн туслалцаа үзүүлэх үүрэг бүхий цагдаагийн байгууллагын мэргэшсэн нэгж, орон тооны бус тусгай бүлгийн үйл ажиллагааг зохицуулахад оршино. 241.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ 241.2.1.Олон улсын террорист үйл ажиллагаа, үндэстэн дамнасан зохион байгуулалтай гэмт бүлэглэлээс үйлдэгдэж болох гэмт үйл ажиллагааг таслан зогсоох, мөрдөн шалгах, хойшлуулшгүй болон нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах ажиллагаанд шаардлагатай дэмжлэг үзүүлэх, мэргэшсэн нэгж, орон тооны бус тусгай бүлэгт хамаарна. 241.2.2.Цагдаагийн мэргэшсэн нэгж, орон тооны бус тусгай бүлгийн үйл ажиллагаа нь Монгол Улсын Үндсэн хууль, Цагдаагийн албаны тухай хууль, Терроризмтой тэмцэх тухай хууль, Террорист үйлдлийн сөрөг тусгай ажиллагаа явуулах дүрэм, Үндэсний аюулгүй байдлын тухай хууль, Онц байдлын тухай хууль, Гамшгаас хамгаалах тухай хууль, тэдгээрт нийцүүлэн гаргасан хууль тогтоомжийн бусад актад үндэслэнэ. 241.2.3.Энэ журам нь Цагдаагийн төв байгууллагын Тусгай ажиллагаа хариуцсан нэгж, нутаг дэвсгэр нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын орон тооны бус тусгай бүлэгт үйлчилнэ. 241.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурьдсан утгаар ойлгоно: “SWAT” - Цагдаагийн төв байгууллагын тусгай бэлтгэлтэй мэргэшсэн нэгж /Тусгай ажиллагааны газар/-ийг; “Хэргийн газар” - Тусгай ажиллагаа явуулах газар, объектыг; “Тусгай бүлэг” - нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын орон тооны бус тусгай бэлтгэлтэй бүлгийг. 241.4.ТУСГАЙ БҮЛГИЙН УДИРДЛАГА ЗОХИОН БАЙГУУЛАЛТ 241.4.1.“SWAT”-ыг үндсэн үүргээ хэрэгжүүлэхэд цагдаагийн төв байгууллагын дарга, эсхүл түүний эзгүйд түр орлож байгаа даргын зөвшөөрлийг үндэслэн “SWAT”-ын дарга удирдаж ажиллана. 241.4.2.Тусгай бүлгийг нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга, түүний эзгүйд орлож байгаа даргын зөвшөөрлийг үндэслэн бүлгийн ахлах ажилтан удирдаж ажиллана. 241.4.3.Байгаль, цаг уур, хүн амын суурьшлаас хамаарч “SWAT”, тусгай бүлгүүдийн зохион байгуулалтын бүтэц, тэдгээрийн удирдлага, бэлтгэл сургуулилалт, санхүүжилт, тусгай тактик өөр байж болно. 241.4.4.“SWAT”-ын дүрмийг Цагдаагийн төв байгууллагын дарга батална. 241.4.5.“SWAT” нь албаны онцлог чиг үүргийн утга агуулгатай бэлэгдэлтэй байна. 241.4.6.“SWAT”-ын алба хаагчдын зэвсэг, тусгай хэрэгсэл, тусгай зориулалтын тээврийн хэрэгсэл, хувцас, сум, тэсрэх бодис, тэсэлгээний хэрэгсэл, техник, тоног төхөөрөмж, бусад шаардагдах хангамжийг цагдаагийн төв байгууллагын хэтийн төлөвлөгөөнд үндэслэн хангах үүргийг Цагдаагийн төв байгууллагын дарга хариуцна. 241.4.7.Тусгай бүлгийн тусгай зориулалтын тээврийн хэрэгсэл, хувцас, шаардагдах сум, техник, тоног төхөөрөмж, бусад шаардагдах хангамжийг тухайн нутаг дэвсгэрийн гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх зөвлөлөөс шийдвэрлүүлж болно. 241.4.8.“SWAT”, Тусгай бүлгийн бэлтгэл сургалт хийх байр нөхцлийг тухайн цагдаагийн байгууллагын дарга нар хариуцан зохион байгуулна. 241.4.9.“SWAT”, тусгай бүлгүүдийн бие бүрэлдэхүүн, зэвсэг, техник, сургалт дадлага, сургалт, бэлтгэлийн төлөвлөгөө, хөтөлбөр, сургалтын эх сурвалж, алба хаагчдын мэдээлэл, үйл ажиллагаа нь нууцын зэрэгт байна. Тусгай ажиллагааны үед сургалтын материал, эх сурвалжийг тактик ажиллагааны зорилгоор ашиглаж болно. 241.4.10.Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын тусгай бүлэгт томилогдсон 474 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам алба хаагчийг сургаж дадлагажуулах, тэдгээрт мэргэжлийн туслалцаа үзүүлэх ажлыг “SWAT” хариуцна. 241.5.“SWAT”, ТУСГАЙ БҮЛГИЙН ҮҮРЭГ 241.5.1.“SWAT” нь Цагдаагийн албаны тухай хууль, Терроризмтой тэмцэх тухай хууль, Үндэсний аюулгүй байдлын тухай хууль, Террорист үйлдлийн сөрөг тусгай ажиллагаа явуулах дүрэм, бусад хууль тогтоомжоор хүлээлгэсэн чиг үүргүүдийг хэрэгжүүлнэ. а/зохион байгуулалттай гэмт хэрэг үйлдэж буй бүлэг, зэвсэглэсэн гэмт этгээдийг баривчлах, аюулгүй болгох, хуяглан хүргэх; б/террорист үйлдлийн сөрөг тусгай ажиллагаанд оролцох /террорист үйлдлийн сөрөг тусгай ажиллагаанд оролцож буй албан тушаалтан хуульд заасан хойшлуулшгүй ажиллагааг явуулж болно/; в/гар хийцийн тэсрэх аюултай зүйлийг аюулгүй болгох, төрийн бусад байгууллагад дэмжлэг үзүүлэх, холбогдох газруудад мэдээлж, хамгаалалтад авах; г/барьцаанд авагдсан хүн, тээврийн хэрэгсэл, объектыг чөлөөлөх, гэмт этгээдийг баривчлах, хуяглан хүргэх; д/цагдан хоригдож, албадан саатуулагдаж байгаа хүмүүс бүлэглэн эмх замбараагүй байдал гаргасан, цагдаагийн алба хаагчдыг барьцаанд авсан, хүч хэрэглэсэн тохиолдолд тэдний үйлдлийг таслан зогсоож, алба хаагчдыг чөлөөлөх, тогтоосон дэглэмийг сэргээхэд туслах; е/нийтийг хамарсан эмх замбараагүй байдал бий болсон, нийтийн хэв журмыг бүлэглэн зөрчсөн, зэвсэг хэрэглэсэн тохиолдолд зохион байгуулагч болон зэвсэглэсэн этгээдийг баривчлах; ж/төрийн хамгаалалтад байдаг албан тушаалтан орон нутагт ажиллах үед шаардлагатай тохиолдолд хамгаалалтын ажилд оролцох; з/цагдаагийн төв байгууллагын даргын шийдвэрээр цагдаагийн байгууллагын удирдлага, алба хаагч, бусад төрийн албан хаагчийн аюулгүй байдлыг хангах, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд оролцогчдыг хамгаалах; и/цагдаагийн төв байгууллагын даргын шийдвэрээр төрөлжсөн болон улс үндэстэн дамнасан, зохион байгуулалттай гэмт хэрэгтэй тэмцэх албанд дэмжлэг үзүүлэх; к/ бусад онцгой нөхцөлд ажиллах. 241.5.2.Тусгай бүлэг нь Цагдаагийн албаны тухай хууль, бусад хууль, тогтоомжоор хүлээлгэсэн чиг үүрэг, энэ журмын 241.5.1 дэх хэсгийн “а”, “г”, “д”, “е”, “ж”, “з”, “к”-д заасан үүргүүдийг хэрэгжүүлж, мөн хэсгийн “б”-д заасан үүргээр дэмжлэг үзүүлж ажиллана. 241.6.“SWAT”, ТУСГАЙ БҮЛЭГ БИЕИЙН ХҮЧ, ТУСГАЙ ХЭРЭГСЭЛ, ГАЛТ ЗЭВСЭГ ХЭРЭГЛЭХ 241.6.1.“SWAT”, Тусгай бүлгийн алба хаагч нь гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах үүрэг гүйцэтгэхдээ цагдаагийн бусад алба хаагчийн нэгэн адил биеийн хүч, тусгай хэрэгсэл, галт зэвсэг хэрэглэх эрхтэй. 241.6.2.“SWAT”, Тусгай бүлгийн алба хаагч нь Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд, Улсын Ерөнхий прокурорын хамтарсан 2017 оны 09 дүгээр сарын 06-ны өдрийн А-224, А/102 тушаалаар баталсан “Цагдаагийн алба хаагч биеийн хүч, тусгай хэрэгсэл, галт зэвсэг хэрэглэх заавар”, Эрүүгийн хууль /шинэчлэсэн найруулга/-ийн 4.1 дүгээр зүйлд заасан “Аргагүй хамгаалалт”, 4.2 дугаар зүйлд заасан “Баривчлах, таслан зогсоох зорилгоор халдах”, 4.6 дугаар зүйлд заасан “Тушаал, даалгавар биелүүлэх” нөхцөл байдлын хүрээнд галт зэвсэг хэрэглэнэ. 241.6.3.“SWAT”, Тусгай бүлгийн алба хаагч нь Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд, Улсын Ерөнхий прокурорын хамтарсан 2017 оны 04 дүгээр сарын 24-ний өдрийн А-97, А/42 дугаар тушаалаар баталсан “Галт зэвсэг хэрэглэсэн тухай илтгэх журам”-ыг баримтлан илтгэх хуудас бичнэ. 241.6.4.“SWAT”, Тусгай бүлгийн алба хаагч нь Цагдаагийн ерөнхий газрын даргын 2017 оны 11 дүгээр сарын 01-ний өдрийн А/209 дүгээр тушаалаар баталсан “Галт зэвсгийг түгшүүрийн дохио өгөх, тусламж дуудах, бэлтгэл, сургуулилтын болон хуульд заасан бусад тохиолдолд хэрэглэх журам”-ын дагуу галт зэвсгийг ашиглана. 241.6.5.“SWAT”, Тусгай бүлгийн алба хаагч нь Цагдаагийн ерөнхий газрын даргын 2017 оны 11 дүгээр сарын 01-ний өдрийн А/208 дугаар тушаалаар баталсан “Галт зэвсэг хадгалах, хамгаалах, бүртгэх, биедээ авч явах, олгох журам”-ыг өдөр тутмын үйл ажиллагаандаа мөрдөж ажиллана. 241.6.6.“SWAT”, Тусгай бүлгийн алба хаагч нь Эрүүгийн хууль болон бусад хууль тогтоомжид заасны дагуу гэмт этгээдийг аюулгүй болгох, баривчлах, террорист үйлдлийн сөрөг тусгай ажиллагаанд оролцож үүрэг гүйцэтгэх, гар хийцийн тэсрэх аюултай зүйлийг аюулгүй болгох 475 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам үүднээс хуульд заасан үндэслэлийн дагуу, биеийн хүч, галт зэвсэг, тусгай хэрэгсэл, техник, тэсрэх бодис, тэсэлгээний хэрэгсэл ашиглах, тушаал, захирамжийн дагуу ажилласнаас үүсэх гэм хор учруулсны төлөө хариуцлага хүлээхгүй. 241.7.“SWAT”, ТУСГАЙ БҮЛГИЙГ АЖИЛЛУУЛАХ ҮНДЭСЛЭЛ 241.7.1.Цагдаагийн төв байгууллагын дарга, түүнийг түр орлон ажиллаж буй албан тушаалтны шийдвэрээр “SWAT” ажиллана. 241.7.2.Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын даргын шийдвэрээр тусгай бүлгийг үүрэг гүйцэтгүүлэх ба тэдгээр нь энэ журмын 241.5.2-т заасан үүргийн хүрээнд ажиллана. 241.8.“SWAT”, ТУСГАЙ БҮЛЭГ АЖИЛЛАХАД ШААРДЛАГАТАЙ УДИРДЛАГА ЗОХИОН БАЙГУУЛАЛТ, МЭДЭЭЛЭЛ 241.8.1.Төрөлжсөн болон улс үндэстэн дамнасан, зохион байгуулалттай гэмт хэрэгтэй тэмцэх алба, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын удирдлага, хэргийн газар ажиллаж байгаа цагдаагийн алба хаагчид “SWAT”, Тусгай бүлгийг ажиллахад дараахь удирдлага зохион байгуулалтыг хийж, мэдээлэл өгнө: 1.хэргийн газар руу нэвтрэх, ойртон очих зам, тусгай тоноглол бүхий тээврийн хэрэгсэл /эмнэлгийн болон албаны бусад автомашин/-ийн аюулгүй зорчих чиглэлийг тогтоох, тохиромжтой цэгийг тодорхойлох; 2.Удирдлагын штабын байрлалыг оновчтой сонгох, ажлын талбарыг бэлтгэх /тактик ажиллагааны бэлтгэл, удирдлагын штабын ажлын байр/; 3.болзошгүй эрсдэлийн талаар мэдээлэл өгөх; 4.зарлан мэдээлэх, мэдээлэлд хяналт тавих; 5.алба хаагч болон энгийн иргэдийг авран хамгаалах яаралтай тусламж үзүүлэх; 6.олон хүнд нөлөөлөх, хор уршиг учирч болох аюултай нөхцөл байдал үүссэн, эсвэл үүсэж болзошгүй байгаа нь тодорхой байвал энгийн иргэдийг нүүлгэн шилжүүлэх; 7.хэргийн газарт байгаа энгийн иргэн, гэмт хэрэгтний тоо, зэвсэгтэй эсэх талаар мэдээлэл өгөх; 8.сэжигтэн, гэмт этгээдийн заналхийлэл, идэвхтэй үйлдэл шаардлагын талаар мэдээлэл; 9.сэжигтэн, гэмт этгээд амиа хорлохыг завдсан эсвэл энэ талаар сүрдүүлэг мэдээлэл хийсэн эсэх; 10.гэмт хэрэгтэн хими, биологи, тэсэрч дэлбэрэх, цацраг идэвхт бодисыг хэрэглэхээр заналхийлсэн эсэх; 11.хэргийн газар ажиллаж байгаа цагдаагийн алба хаагчдын тоо, хамаарч байгаа газар нутгийн хэмжээ; 12.сэтгэцийн эмгэгтэй эсэх, согтууруулах ундаа болон мансууруулах, сэтгэцэт нөлөөлөх бодис, эм бэлдмэл хэрэглэсэн эсэх; 13.барьцаанд авагдсан барилга, байгууламжийн дэлгэрэнгүй судалгаа, схем зураг; 14.сэжигтэн, гэмт этгээд урьд нь ямар төрлийн гэмт хэрэг, зөрчил үйлдсэн болох, өөрийн эзэмшилдээ галт зэвсэгтэй эсэх талаар дэлгэрэнгүй мэдээлэл; 15.сэжигтэн этгээдийн биеийн онцлог, зан байдал, ажил мэргэжил, сонирхол, амьдралын хэв маяг, шашин шүтлэг, тодорхой төрлийн авьяас, ур чадварын мэдээлэл; 16.бусад анхаарвал зохих мэдээлэл. 241.9.“SWAT”, ТУСГАЙ БҮЛГҮҮДИЙН ХАМТЫН АЖИЛЛАГАА 241.9.1.Хэргийн газар ажиллаж байгаа “SWAT”, Тусгай бүлгүүд нь нэгдмэл удирдлагатай байна. 241.9.2.“SWAT”-ын дарга, Тусгай бүлгийн ахлах ажилтан тухайн ажиллагаанд тодорхой мэргэжлээр бэлтгэгдсэн, тусгай тактик эзэмшсэн алба хаагчдаар үүрэг гүйцэтгүүлэх, ерөнхий төлөвлөгөө болон тухайн цаг үед штаб дээр гаргасан төлөвлөгөөг хэрэгжүүлнэ. 241.9.3.“SWAT” нь тусгай бүлгийн дадлага, сургалтад нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын даргын хүсэлтээр дэмжлэг үзүүлж болно. 241.9.4.“SWAT”, Тусгай бүлэг нь Үндэсний аюулгүй байдлыг хангах тусгайлсан чиг үүрэг бүхий байгууллагуудтай хамтарсан сургалт, дадлагыг зохион байгуулж болно. 476 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 241.10.НУТАГ ДЭВСГЭР ХАРИУЦСАН ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ТУСГАЙ БҮЛГИЙН БҮРЭЛДЭХҮҮН 241.10.1.Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын тусгай бүлэг нь 10 алба хаагчийн бүрэлдэхүүнтэй байна. 241.10.2. Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын тусгай бүлгийн алба хаагчийг албаны сургалтад хамрагдсан байдал, эрүүл мэнд, бие бялдар, сэтгэлзүй, ур чадвар, туршлага, өөрийн хүсэлт зэргийг нь харгалзан томилно. 241.10.3.Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын тусгай бүлэг нь дараахь бүрэлдэхүүнтэй байна: - Бүлгийн ахлах ажилтан 1 алба хаагч - Ажилтан 5 алба хаагч - Мэргэн буудагч 2 алба хаагч -Тусгай техник хэрэгсэл хариуцсан ажилтан 1 алба хаагч -Цагдаа-жолооч 1 алба хаагч 241.10.4.Тусгай бүлгийн бүрэлдэхүүнд байх алба хаагчдыг тухайн байгууллагын даргын шийдвэрээр томилох ба өөрчлөлт орох бүрт томилгоог тушаалаар шинэчлэн тодотгож, сургалтад хамруулна. 241.10.5.Тусгай бүлгийн алба хаагчдын тусгай зориулалтын хувцас, хэрэглэлийн загвар, тусгай бүлэгт байх зэвсэг, техник, тусгай хэрэгслийн жагсаалтыг Цагдаагийн төв байгууллагын дарга батална. 241.10.6.Тусгай бүлэгтэй байх нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагыг Цагдаагийн төв байгууллагын дарга шийдвэрлэнэ. ---оОо--- 477 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 242.ХЭВЛЭЛ МЭДЭЭЛЛИЙН БАЙГУУЛЛАГАТАЙ ХАРИЛЦАХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: ЦБҮАЖ-№242.31, ЦБҮАЖ-№242.35 Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/262 Хуудас: 5 242.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн алба хаагч нь гэмт хэрэг үйлдсэн этгээд, гэмт хэрэг үйлдэхээр бэлтгэж, завдаж байгаа тухай, гэмт хэргийн шинж тэмдгийг шууд өөрөө илрүүлсэн болон зөрчлийн талаар гомдол, мэдээллийг хянан үзсэн талаар хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр дамжуулах, мэдээлэх, энэ зорилгоор холбогдох байгууллагуудад мэдээлэл хүргүүлэх горимыг тогтоохтой холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 242.2.МЭДЭЭЛЭЛ АВАХ ЭРХИЙГ ХАНГАХ 242.2.1.Монгол Улсын иргэн төр, байгууллага болон хувь хүний нууцтай холбоотойгоос бусад мэдээллийг хайх, олж авах, нийтийн хүртээл болгох эрхтэй. 242.2.2.Хэргийн газрын хамгаалалтад ажиллаж байгаа алба хаагч хэвлэл, мэдээллийн ажилтны ажлын үнэмлэхийг шалгаж, тэдэнд мөрдөн шалгах ажиллагааны үеэр тухайн үйл ажиллагаанд саад болохгүй байхыг /амаар/ анхааруулна. Хэвлэл, мэдээллийн ажилтнуудыг аюул учрахааргүй газарт байрлуулж, мэдээлэл авах боломжоор хангаж болно. Гадаад улсын хэвлэл мэдээллийн ажилтанд хэлний мэдлэгтэй хүн болон орчуулагчаар дамжуулан анхааруулга өгнө. 242.2.3.Тухайн ажиллагааг удирдаж буй алба хаагчийн зөвшөөрөлгүйгээр цагдаагийн алба хаагч хэвлэл, мэдээллийн байгууллагын ажилтанд мэдээ, мэдээлэл, ярилцлага өгөхийг хориглоно. 242.2.4.Хэвлэл мэдээллийн байгууллагын ажилтан баривчлагдсан хүнээс ярилцлага авах хүсэлт гаргасан тохиолдолд гэмт хэрэг, зөрчлийг шалгаж байгаа алба хаагч шууд харьяалан удирдах даргадаа мэдэгдэж, зөвшөөрөл олгосон тохиолдолд баривчлагдсан хүнээс ярилцлага авах нөхцөл, боломжоор хангана. Баривчлагдсан хүн ярилцлага өгөхөөс татгалзвал хэвлэл мэдээллийн ажилтанд энэ тухай мэдэгдэж, ярилцлага авах нөхцөл, боломжоор хангах боломжгүй тухай хариу мэдэгдэнэ. 242.2.5.Цагдаагийн байгууллагын дарга, олон нийттэй харилцах, хэвлэл, мэдээллийн төвийн, эсхүл хэвлэл, мэдээллийн байгууллагатай харилцаж, мэдээлэл өгөхийг зөвшөөрөгдсөн алба хаагч нь гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх, иргэдэд сэрэмжлүүлэх зорилгоор сэжигтэн, хохирогч, гэрчийн овог нэр, гэрийн болон ажлын хаяг, тээврийн хэрэгслийн марк, улсын дугаар зэрэг хувь хүний нууцад хамаарах мэдээллийг нэрлэхгүйгээр хэвлэл, мэдээллийн байгууллагад ярилцлага, мэдээлэл өгч болно. 242.2.6.Хуулийн дагуу үүргээ гүйцэтгэхдээ хувь хүний нууцыг олж мэдсэн цагдаагийн алба хаагч бусдад задруулахыг хориглоно. 242.2.7.Хувь хүний нууцын тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлд зааснаар хувь хүний захидал харилцаа, эрүүл мэнд, хөрөнгө, гэр бүлийн нууц гэдгийг дараах утгаар ойлгоно: а/захидал харилцааны нууцад захидал, цахилгаан, илгээмж, өргөдөл зэрэг шуудан холбооны хэрэгслээр бусад хүн, байгууллагатай солилцож буй мэдээ, баримт бичиг, биет зүйлийг; б/эрүүл мэндийн нууцад тухайн хувь хүний бие эрхтний гажиг, нийтэд аюултай онцлог зарим халдварт өвчнөөс бусад өвчнөөр өвчилсөн тухай мэдээллийг; в/хөрөнгийн нууцад зөвхөн эд хөрөнгө, оюуны өмч, эрхийн эзэн, эсхүл түүний итгэмжлэгдсэн хүмүүс мэдэх, түүнчлэн эрх бүхий байгууллага албан тушаалтны албан үүргийнхээ дагуу олж мэдсэн мэдээ, баримт бичиг, тоо, гэрээ хэлцэл, биет зүйлийг; г/гэр бүлийн нууцад бусдад задруулбал тухайн хувь хүн, түүний гэр бүлийн гишүүдийн нэр төр, алдар хүнд, ашиг сонирхолд харшлах мэдээллийг. 242.3.ГЭМТ ХЭРГИЙН ТАЛААР МЭДЭЭЛЭХ 242.3.1.Цагдаагийн алба хаагч нь Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд зааснаар мөрдөн шалгах ажиллагааны материалыг гагцхүү прокурорын зөвшөөрснөөр, түүний бололцоотой гэж үзсэн хэмжээгээр нийтэд мэдээлж болно. Цагдаагийн алба хаагч нь хэргийн материалыг олон нийтэд мэдээлэхдээ ЦБҮАЖ-№242.31 маягтын дагуу прокурорын байгууллагаас зөвшөөрөл авна. 478 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 242.3.2.Прокурорын зөвшөөрөлтэйгөөр цагдаагийн алба хаагчийн нийтэд мэдээлж байгаа хэргийн материал нь хүчирхийлэл, аллага хядлага, садар самуун, гэмт хэрэг үйлдэхийг өөгшүүлэн сурталчилсан, гэмт хэрэг үйлдэх аргыг нарийвчлан харуулсан байж болохгүйгээс гадна төр, байгууллага, хувь хүний болон мөрдөн шалгах ажиллагааны нууцыг задруулахгүй байх хэмжээнд байна. 242.3.3.Иргэнийг баривчилсан, цагдан хорьсон, албан үүргээ биелүүлэхийг түр түдгэлзүүлсэн талаар цагдаагийн байгууллагаас хэвлэл, мэдээллийн хэрэгслээр мэдээлсний дараа гэмт хэргийн шинжгүй болон гэмт хэрэг үйлдэхэд оролцсон нь нотлогдоогүйгээс эрүүгийн хэргийг хэрэгсэхгүй болгосон бол цагдаагийн байгууллага нь тухайн хэвлэл, мэдээллийн хэрэгслээр дамжуулан холбогдох мэдээлэл хийж залруулна. 242.3.4.Шаардлагатай үед мөрдөгч, прокурор мөрдөн шалгах ажиллагааны материалыг задруулж болохгүй тухай гэрч, хохирогч, иргэний нэхэмжлэгч, иргэний хариуцагч, өмгөөлөгч, шинжээч, орчуулагч, хэлмэрч, хөндлөнгийн гэрч, мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулахад байлцсан бусад хүмүүст урьдчилан мэдэгдэж, хэрэв үүнийг зөрчсөн тохиолдолд Эрүүгийн хуулийн 21.9 дүгээр зүйлд зааснаар хариуцлага хүлээлгэхийг сануулж, тэднээс гарын үсэг бүхий бичмэл баталгаа авч эрүүгийн хэрэгт хадгална. 242.4.МЭДЭЭЛЭЛ ӨГӨХӨД АНХААРАХ АСУУДАЛ 242.4.1.Цагдаагийн алба хаагч нь энэ журмын 242.2, 242.3-т заасны дагуу гэмт хэрэг, зөрчлийн талаарх мэдээллийг хэвлэл, мэдээллийн байгууллагад дараахь байдлаар өгч болно: а/хэргийн газрын хамгаалалтад ажиллаж байгаа алба хаагч дуудлага, мэдээллийг хэзээ хүлээн авсан талаар; б/хэргийн газрын үзлэгийг удирдаж буй алба хаагч нь эрэн сурвалжлах ажлын хүрээнд хүн, мал, эд зүйл, гэрч, хохирогчийн талаар; в/цагдаагийн байгууллагын дарга, дэд дарга, мөрдөгч, эсхүл хэвлэл, мэдээллийн байгууллагатай харилцах үүрэг бүхий алба хаагч нар гэрч, хохирогчийн талаар мэдээллийг шаардлагатай тохиолдолд хэрэг үйлдэгдсэн газрыг нууцалж, ерөнхий нөхцөл байдлын талаар энэ журамд нийцүүлэн өгөх; г/цагдаагийн төв байгууллагын Хэвлэл, мэдээлэл хариуцсан нэгж болон алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын даргаас хэвлэл, мэдээллийн байгууллагатай харилцахаар томилогдсон алба хаагч нь хувь хүний нууцад хамаарагдах мэдээлэл, холбогдогч, гэрч, хохирогчийн талаарх мэдээллийг, шаардлагатай тохиолдолд хэрэг үйлдэгдсэн газар, байршлыг нууцалж, нөхцөл байдлын талаар; д/цагдаагийн төв байгууллагын Хэвлэл, мэдээлэл хариуцсан нэгж Эрүүгийн цагдаа, Мөрдөн байцаах алба, түүний харьяа нэгжийн дарга нар хүнд болон тодорхой албан тушаалтантай холбоотой, анхаарал татсан хэргийн талаарх мэдээллийг; е/цагдаагийн алба хаагч гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх, цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааг сурталчлах зорилгоор энэ журамд нийцүүлэн өгөх. 242.4.2.Хулгайлагдсан болон сураггүй алга болсон хүнийг хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр зарлах, хулгайлагдсан тээврийн хэрэгслийг зарлан мэдээлэхдээ Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 229, 230-д заасныг баримтална. 242.4.3.Жагсаал, цуглаан хийх, нийтийн эмх замбараагүй байдлын үед Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 500-д заасан хэвлэл, мэдээллийн бүлэг Удирдлагын болон шуурхай штабаас өгсөн чиглэлийн дагуу нөхцөл байдлын талаар хэвлэл, мэдээллийн байгууллагад мэдээлэл өгнө. 242.5.ХОРИГЛОХ ЗҮЙЛ 242.5.1.Хэвлэл, мэдээллийн байгууллагад мэдээлэл өгөх ажиллагаанд Улсын ерөнхий прокурорын 2017 оны А/96 дугаар тушаалаар батлагдсан “Мөрдөн шалгах ажиллагаанд хяналт тавих прокурорын хяналтын ажлын аргачилсан заавар”-ын 13.5.3, 13.5.10, 13.5.11 дэх заалтыг баримтлахаас гадна дараахь зүйлийг хориглоно: а/цагдаагийн байгууллага, алба хаагч нь прокурорын зөвшөөрөлгүйгээр гэмт хэрэг үйлдсэн этгээд, гэмт хэрэг үйлдэхээр бэлтгэж, завдаж байгаа тухай болон гэмт хэргийн шинж тэмдгийг шууд өөрөө илрүүлсэн талаар мэдээлэхийг; б/хүчирхийлэл, аллага хядлага, садар самуун, гэмт хэрэг үйлдэхийг өөгшүүлэн сурталчилсан, үйлдлийн аргыг нарийвчлан харуулсан, төр, байгууллага, хувь хүний болон мөрдөн шалгах ажиллагааны нууцтай холбоотой мэдээллийг өгөх; в/баривчлагдсан хүн зөвшөөрөөгүй тохиолдолд хэвлэл, мэдээллийн ажилтанд 479 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ярилцлага хийх зөвшөөрөл олгох; г/гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх, иргэдэд сэрэмжлүүлэх зорилгоор мэдээлэл хийхдээ гэмт хэрэгт сэрдэгдэн баривчлагдсан хүн, хохирогч, гэрчийн овог, нэр, гэр, ажлын хаяг, тээврийн хэрэгслийн марк, дугаарын талаар дурдахыг; д/алба хаагч мэдээллийг өгөхдөө хувийн байр суурь, үзэл бодлоо илэрхийлэх, урьдчилсан дүгнэлт гаргах, гэм буруутай нь тогтоогдоогүй хүнийг гэмт хэрэг үйлдсэн гэж шууд мэдээлэхийг; е/хэвлэл, мэдээллийн байгууллагад албан бусаар мэдээлэл дамжуулах, байгууллагын үйл ажиллагааг сөргөөр сурталчлах, мэдээллийг илтэд гуйвуулан түгээхийг. 242.6.БУСАД 242.6.1.Цагдаагийн байгууллагын дарга нь хэвлэл, мэдээллийн байгууллагын ажилтантай харилцах ажилтныг томилж, сургаж, дадлагажуулна. 242.6.2.Алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага гэмт хэрэг, зөрчлийн талаар өгсөн мэдээллийн талаар бүртгэл хөтөлж, хагас, бүтэн жилээр нэгтгэн, тайланг цагдаагийн төв байгууллагын Хэвлэл, мэдээлэл хариуцсан нэгжид ирүүлнэ. 242.6.3.Хэвлэл, мэдээллийн байгууллагад төлбөртэй мэдээлэл гаргахтай холбоотой зардлыг алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын саналыг үндэслэн жил бүрийн төсөвт суулгах ажлыг Санхүү, аж ахуйн алба хариуцан зохион байгуулна. ---оОо--- 480 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №242.31 ЭРҮҮГИЙН ХЭРГИЙН МАТЕРИАЛЫГ ОЛОН НИЙТЭД МЭДЭЭЛЭХ ЗӨВШӨӨРӨЛ АВАХ ХҮСЭЛТ 2015 оны -р сарын -ний өдөр № Улаанбаатар хот ___________________________________________________________ албан тушаалтай _________ цолтой ______________________ би эрүүгийн ________________ тоот __________ _______________________ -нд холбогдох хэрэгт Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх хуулийн .... дүгээр зүйлийн ...... дэх хэсэгт заасныг баримтлан дор дурдсан материалыг олон нийтэд мэдээлэх зөвшөөрөл хүсч байна. Үүнд: ________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________зэрэг болно. Эрүүгийн хэргийн материалыг олон нийтэд мэдээлэх зорилго: _______________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ Зөвшөөрөл хүссэн: _______________албан тушаалтай ________________ цолтой ________________/_____________/ ХЯНАСАН:............................................................................................... /Харъяалан удирдах дарга/ ПРОКУРОР ЗӨВШӨӨРСӨН ЭСЭХ: ............................................................................... ............................................................................................................................................ ПРОКУРОР: ...................................................................................................................... /Огноо/ ---о0о--- 481 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ-№242.35 МОНГОЛ УЛСАД ЭРҮҮГИЙН ХЭРЭГТ ШАЛГАГДАЖ БАЙГАА ГАДААДЫН ИРГЭНИЙ АСУУДЛААР ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГААС АВЧ ХЭРЭГЖҮҮЛСЭН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ МЭДЭЭЛЭЛ 2015 оны -р сарын -ний өдөр № Улаанбаатар хот 1. Эрүүгийн хэрэгт холбогдсон гадаадын иргэний харьяалал: 2. Овог нэр: 3. Төрсөн огноо: 4. Монгол Улсад ирсэн огноо: 5. Монгол Улсад ирсэн зорилго: 6.Бичиг баримтын зөрчилтэй эсэх: 7.Эрүүгийн хэргийн товч утга: 8.Цагдаагийн байгууллагаас авч хэрэгжүүлсэн арга хэмжээний талаар: 9.Элчин сайдын яаманд нь мэдэгдсэн эсэх: 10.Тухайн иргэнээс Монгол Улсын Засгийн газарт хандаж хүсэлт гаргасан эсэх: 11.Бусад Мэдээлэл хүргүүлсэн албан тушаалтан Тайлбар: Энэхүү мэдээллийг Монгол Улсын Засгийн газрын 2014 оны 12 дугаар сарын 22ны өдрийн 65 дугаар хуралдааны тэмдэглэлд дурдсан үүргийн дагуу Хууль зүй, дотоод хэргийн яаманд тухай бүр хүргүүлнэ. ---оОо--- 482 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 243.ОЛОН НИЙТИЙН ЦАГДААГ АЖИЛЛУУЛАХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/262 Хуудас: 2 243.1.ЗОРИЛГО Олон нийтийн цагдааг хуулиар хүлээсэн үүргээ хэрэгжүүлэх, гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх, нийтийн хэв журам хамгаалах ажилд оролцоход цагдаагийн байгууллагаас мэргэжлийн удирдлагаар хангахтай холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 243.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ Цагдаагийн байгууллага нь олон нийтийн цагдааг мэргэжлийн удирдлагаар хангахдаа Монгол Улсын Үндсэн хууль, Цагдаагийн албаны тухай хууль, Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх тухай хууль, Зөрчлийн тухай хууль, Олон нийтийн цагдаагийн дүрэм болон бусад хууль тогтоомж, үйл ажиллагаанд нийцүүлж гаргасан эрх зүйн акт, энэхүү журмыг дагаж мөрдөнө. 243.3.БОДЛОГО 243.3.1.Цагдаагийн байгууллага гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх үйл ажиллагаанд иргэдийн оролцоог нэмэгдүүлэх, хуулийн хүрээнд хүний эрхийг хамгаалсан үйл ажиллагаа явуулах бодлого баримтална. 243.4.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Олон нийтийн цагдаа” – Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 63 дугаар зүйл, “Олон нийтийн цагдаагийн дүрэм”-ийн 1.2-д заасан 20 нас хүрсэн гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх, нийтийн хэв журам хамгаалах чиг үүрэг бүхий сайн дурын үндсэн дээр нутгийн өөрөө удирдах байгууллага, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагатай гэрээ байгуулан ажиллаж буй Монгол Улсын иргэнийг. 243.5.МЭРГЭЖЛИЙН УДИРДЛАГААР ХАНГАХ, ХАМТРАН АЖИЛЛАХ 243.5.1.Цагдаагийн байгууллага дараахь чиглэлээр мэргэжлийн удирдлагаар ханган хамтран ажиллана: а/нутгийн өөрөө удирдах байгууллагатай хамтран олон нийтийн цагдаагийн мэдлэг, ур чадварыг дээшлүүлэх сургалт, дадлага зохион байгуулах; б/олон нийтийн цагдаа болон судлагдсан иргэдийн мэдээллийн сан бий болгох, нөөц бүрдүүлэх, хувийн хэрэг нээж хөтлөх, баяжилт хийх, в/гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр хамтран ажиллах төлөвлөгөө боловсруулж, хэрэгжүүлэх; г/хууль тогтоомжийг сурталчлах, сургалт, уулзалт, өдөрлөг, уралдаан тэмцээн зохион байгуулахад нь дэмжлэг үзүүлэх; д/гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажлын талаар иргэдийн санал хүсэлтийг авах, асуулга явуулахад тэдний хүч туслалцааг авах; е/идэвх санаачлагатай ажилласан олон нийтийн цагдаагийн үйл ажиллагааг олон нийтэд сурталчлах, тэдний ажлыг үнэлж дүгнэн нутгийн захиргааны болон цагдаагийн байгууллагад урамшуулахаар санал гаргах, шийдвэрлүүлэх, мэдээллээр хангах. 243.6.ОЛОН НИЙТИЙН ЦАГДААГИЙН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНД ХЯНАЛТ ТАВИХ 243.6.1.Олон нийтийн цагдаагийн өдөр тутмын үйл ажиллагаанд тухайн нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага хяналт тавьж, Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 63.10д заасан эрхээ эдлэх, 63.11-д заасан үүргээ хэрэгжүүлэхэд мэргэжил, арга зүйн зөвөлгөө өгч, мэргэжлийн удирдлагаар хангана. 243.6.2.Олон нийтийн цагдаа нь Цагдаагийн ерөнхий газрын даргын 2017 оны А/121 дүгээр тушаалаар баталсан “Олон нийтийн цагдаагийн таних тэмдэг, хөдөлмөрийн аюулгүй байдлын тусгай хувцас хэрэглэх журам”-ын дагуу таних тэмдэг, хөдөлмөрийн аюулгүй байдлын тусгай хувцсыг хэрэглэж байгаа эсэхэд нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага хяналт тавина. 243.6.3.Олон нийтийн цагдаагийн хуулиар харьяалуулсан зөрчилд ногдуулсан торгууль 483 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам холбогдох хууль тогтоомжийн заалттай нийцэж буй эсэхэд нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын хэв журмын алба хяналт тавьж, зөрчил илэрсэн тохиолдолд залруулах арга хэмжээ авч заавар, зөвлөмж өгч ажиллана. 243.6.4.Албан ажилдаа шударга бус хандсан, эрхээ хэтрүүлсэн, гэрээгээр хүлээсэн үүргээ биелүүлээгүй, удаа дараа зөрчил дутагдал гаргасан, цагдаагийн байгууллага, алба хаагчийн удаа дараагийн өгсөн үүрэг даалгаврыг биелүүлээгүй тохиолдолд нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага олон нийтийн цагдаатай байгуулсан гэрээг цуцлах, олгох урамшлын хэмжээг хасуулах саналаа тухай бүр нутгийн өөрөө удирдах байгууллага, Засаг даргад хүргүүлж шийдвэрлүүлнэ. 243.6.5.Олон нийтийн цагдаа үүрэг гүйцэтгэхдээ Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 63 дугаар зүйл, Цагдаагийн ерөнхий газрын даргын 2017 оны А/122 дугаар тушаалаар баталсан “Олон нийтийн цагдаагийн дүрэм” болон цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 202, 205, 208, 213, 222, 224, 226, 243, 400, 401, 404, 408-д заасныг баримтална. ---оОо--- 484 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 244.ЦАГДААГИЙН АЛБАНЫ АВТОМАШИНТАЙ ХОЛБООТОЙ ЗАМ ТЭЭВРИЙН ОСЛЫГ БҮРТГЭХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/262 Хуудас: 1 244.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн албаны автомашинтай холбоотой зам тээврийн осол, хэрэгт шалгалт явуулах харилцааг зохицуулахад оршино. 244.2.ЦАГДААГИЙН АЛБА ХААГЧИЙН ҮҮРЭГ 244.2.1.Цагдаагийн алба хаагч: а/гэмтсэн хүнд шаардлагатай тусламж үзүүлэх; б/шууд харьяалан удирдах ажилтанд яаралтай мэдэгдэх; в/хүний амь нас хохирсон эсвэл хүнд гэмтсэн зам тээврийн осол, хэргийн үед хариуцсан жижүүрийн бүрэлдэхүүнд мэдээлэх; г/ослыг харсан гэрчийг тогтоох. 244.2.2.Шууд харьяалан удирдах дарга: а/удирдлагын туслалцаа шаардлагатай бол ослын газарт очих; б/бусдын амь нас хохирсон, хүнд гэмтсэн зам тээврийн ослын хэргийн дагуу тухайн нутаг дэвсгэр хариуцсан замын цагдаагийн нэгжтэй холбогдож, алба хаагчид нь уг хэрэг дээр ажиллаж эхэлсэн эсэхийг нягтлах. 244.2.3.Цагдаагийн автомашин өөр орон нутагт явах үедээ осол, хэрэг, зөрчил гарсан тохиолдолд тухайн нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагатай холбоо барина. 244.2.4.Ойр байгаа цагдаагийн байгууллага нь осол, хэргийн тухай мэдээллийг авсан үеэс эхлэн боломжтой бүх дэмжлэг, туслалцааг үзүүлнэ. 244.3.АЛБАН ҮҮРГЭЭ ГҮЙЦЭТГЭЖ ЯВААД ГАРГАСАН ЗАМ ТЭЭВРИЙН ОСОЛ, ХЭРЭГ БАЙГУУЛЛАГЫН ДАРГЫН ГҮЙЦЭТГЭХ ҮҮРЭГ 244.3.1.Хэрэг, ослын тухай тодорхойлохын тулд илтгэх хуудсыг /хэргийн газрын үзлэг хийсэн алба хаагчаас ирүүлсэн/ хүлээн авч доорх байдлыг хянан үзэх: а/ослоос урьдчилан сэргийлэх боломжтой байсан эсэх; б/цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмыг дагаж мөрдсөн эсэх. 244.3.2.Хэрэв тухайн ослыг урьдчилан сэргийлэх боломжтой байсан, эсхүл хууль, журам, заавар зөрчсөн үндэслэл байгаа бол байгууллагын даргын шийдвэрээр тухайн алба хаагчийн үйлдэлд Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 112-т зааснаар албаны шалгалт явуулан хууль тогтоомжид заасны дагуу шийдвэрлэнэ. ---оОо--- 485 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 245.ТЭМДЭГЛЭЛ, ИЛТГЭХ ХУУДАС ҮЙЛДЭХ Хавсралт: ЦБҮАЖ №245.4, ЦБҮАЖ №245.5 Тараасан: 2018.01.02 Батлагдсан: 2017.12.28 Дугаар: А/262 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас:4 245.1.ЗОРИЛГО, ХАМРАХ ХҮРЭЭ Цагдаагийн алба хаагчаас явуулсан гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах үйл ажиллагааны явцыг баримтжуулахтай холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 245.2.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурьдсан утгаар ойлгоно: “Тэмдэглэл” – алба хаагчаас хууль болон Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журамд заасан тодорхой үйл ажиллагааг явуулсан тухай бэхжүүлэн тусгасан баримт бичгийг; “Илтгэх хуудас” – алба хаагчаас хуулиар хүлээсэн үүрэг, ажил хэргийн явц, үр дүнгийн талаар байгууллага, удирдлагад танилцуулсан баримт бичгийг. 245.3.ТЭМДЭГЛЭЛ, ИЛТГЭХ ХУУДАС ҮЙЛДЭХ ШААРДЛАГА 245.3.1.Алба хаагчийн гэмт хэрэг, зөрчилд ач холбогдол бүхий байдал буюу бусад үйл явдлыг тоочиж мэдээлсэн тэмдэглэл, илтгэх хуудас нь эрүүгийн болон зөрчлийн хэрэгт ач холбогдолтой байвал түүнийг нотлох баримтын хэмжээнд үнэлж болно. 245.3.2.Гэмт хэрэг, зөрчлийн хэрэгт цугларсан эд мөрийн баримт, баримт сэлт, мэдээллийг тэмдэглэл, илтгэх хуудаст тусгаж бэхжүүлнэ. 245.4.ТЭМДЭГЛЭЛ ҮЙЛДЭХ 245.4.1.Гэмт хэрэг, зөрчлийг шалгах явцад цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журамд заасан тохиолдолд цагдаагийн алба хаагч тэмдэглэл үйлдэн материалд хавсаргана. 245.4.2.Тэмдэглэлийг цагдаагийн алба хаагч уг ажиллагааны явцад буюу түүнийг дуусмагц үйлдэнэ. 245.4.3.Тэмдэглэлд дараахь зүйлсийг тухайн ажиллагааны онцлогийг харгалзан тусгасан байна: а/уг ажиллагаа хэзээ, хаана явагдсан; б/эхэлсэн, дууссан цаг; в/тэмдэглэл үйлдсэн хүний албан тушаал, нэр; г/уг ажиллагаа явуулахад оролцсон буюу байлцсан хүн нэг бүрийн овог, нэр, хаяг; д/оролцогчдын эрх, үүргийг тайлбарласан тэмдэглэл; е/уг ажиллагааны агуулга ба түүний явцад илэрсэн нөхцөл байдал; ж/уг ажиллагаа явагдсан дэс дараалал; з/тухайн ажиллагаанд оролцогчдоос гаргасан санал, хүсэлт; и/уг ажиллагааны үр дүн, тайлбарын агуулга; к/хураасан, битүүмжилсэн зүйлийн тоо ширхэг, чанар, өнгө, онцлог шинж тэмдэг, ашиглалтын байдал; л/нотлох баримтыг бэхжүүлэхдээ тэмдэглэл үйлдэхийн зэрэгцээ мэдээллийг тусгасан соронзон болон дүрс бичлэг, гэрэл зураг, гар зураг, ул мөрнөөс хэв, хэлбэр буулгаж авах болон бусад аргыг хэрэглэсэн эсэхийг тус тус тусгасан байна. 245.4.4.Тэмдэглэлийг уг ажиллагаа явуулахад оролцсон буюу байлцсан бүх хүн уншиж, засвар оруулахаар санал гаргах эрхтэй болохыг тайлбарлаж өгсөн байвал зохино. 245.4.5.Уг ажиллагааг явуулсан алба хаагч, тайлбар өгсөн этгээд, хэлмэрч хөндлөнгийн гэрч, оролцсон буюу байлцсан бусад хүмүүсээр тэмдэглэлд гарын үсэг зуруулна. 245.4.6.Тэмдэглэлд гэрэл зураг, төлөвлөгөө, бүдүүвч зураг, ул мөрнөөс буулгаж авсан хэв, хээг хавсаргаж болох ба энэ тухай тэмдэглэлд зохих тайлбарыг хийнэ. Бүх өөрчлөлт засвар, нэмэлтийг тэмдэглэлд тайлбарлан бичвэл зохино. 245.4.7.Хэрэв уг ажиллагаанд оролцсон гэмт хэрэг, зөрчилд сэрдэгдэж байгаа хүн, гэрч буюу бусад хүмүүс уг тэмдэглэлд гарын үсэг зурахаас татгалзах, эсхүл эрхтэн дутуу буюу бусад шалтгаанаар гарын үсэг зурах боломжгүй бол тэмдэглэлийн эцэст тайлбар хийж, уг ажиллагааг явуулсан цагдаагийн алба хаагч ба хөндлөнгийн хоёр гэрч гарын үсэг зурж баталгаажуулна. 486 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 245.4.8.Тэмдэглэлд гарын үсэг зурахаас татгалзсан хүнд тухайн шалтгааныг тайлбарлах бололцоо олгож, тайлбарыг тэмдэглэлд тусгавал зохино. 245.4.9.Цагдаагийн алба хаагчийн үйлдэх тэмдэглэл бүрийг батлагдсан загварын дагуу бичнэ. 245.5.ИЛТГЭХ ХУУДАС БИЧИХ 245.5.1.Илтгэх хуудас бичихдээ байгууллагын нэрийг хуудсанд голлуулан толгойн үсгээр бичнэ. Байгууллагын нэрийн доор баримт бичгийн нэрийг голлуулан толгойн үсгээр бичнэ. 245.5.2.Илтгэх хуудас төрийн болон албаны, байгууллагын нууцад хамаарах тохиолдолд нууцлалын тэмдэглэгээг хуудасны баруун дээд өнцөгт бичнэ. Баримт бичгийн нэрийн доор баримт бичгийн товч утга буюу тэргүүг бичнэ. Огноог он, сар, өдөр гэсэн дарааллаар бичих ба удирдлагын заалт, цохолтыг хуудасны сул зайд бичнэ. Бичвэр нь үндэслэл, шийдвэр гэсэн үндсэн хэсгээс бүрдэх ба хавсралттай тохиолдолд хавсралтын хуудасны тоог заавал бичнэ. Илтгэх хуудасны хувийг бусад байгууллагад илгээсэн бол энэ тухай тэмдэглэл хийнэ. 245.5.3.Илтгэх хуудсыг баталгаажуулан гарын үсэг, бүрдлийг албан тушаал, гарын үсэг, тайлал гэсэн дарааллаар бичиж, тамга тэмдгээр баталгаажуулна. Илтгэх хуудасны байгууллагад үлдэх хувь дээр боловсруулсан тухай тэмдэглэлийг бичнэ. Тус бүрдлийг хуудасны ар талын зүүн доод хэсэгт боловсруулсан, хянасан ажилтны нэр, гарын үсэг, үйлдсэн хувь гэсэн бүрэлдэхүүнтэйгээр бичнэ. Илтгэх хуудасны эхний хуудасны зүүн доод хэсэгт шийдвэрлэсэн баримт бичгийг хөтлөх хэрэгт хадгалсан тухай тэмдэглэгээг, баруун доод хэсэгт баримт бичгийг хадгалсан файлын нэрийг бичнэ. 245.5.4.Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журамд тусгасан тохиолдол бүрт алба хаагч илтгэх хуудас бичиж, эрх бүхий албан тушаалтанд шилжүүлнэ. Илтгэх хуудсыг 3 хувь бичиж, нэг хувийг эрх бүхий албан тушаалтанд, нэг хувийг тухайн материалд, нэг хувийг өөртөө хадгална. 245.5.5.Илтгэх хуудас бичихээр журамд тусгасан тохиолдолд тухайн үйл ажиллагаатай холбоотой явц, байдлын талаар батлагдсан загварын дагуу бичнэ. ---оОо--- 487 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №245.4 ТУХАЙН БАЙГУУЛЛАГЫН НЭР ИЛТГЭХ ХУУДАС Баримт бичгийн товч утга ...оны ....сарын.....өдөр _____________________________________________________________________________би ҮНДЭСЛЭЛ: ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ ШИЙДВЭР: ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ Илтгэх хуудас бичсэн: /албан тушаал, гарын үсэг, нэр/ тамга тэмдэгээр баталгаажуулна. Удирдлагын цохолт: ___________________________________ ___________________________________ Шийдвэрлэсэн баримт бичиг хөтлөх Баримт бичгийг хэрэгт хадгалсан тухай тэмдэглэгээ хадгалсан файлын нэр Боловсруулсан: .................../нэр, гарын үсэг/ Хянасан: ................................ /нэр, гарын үсэг/ Үйлдсэн хувь:....................../3 хувь үйлдэнэ/ 488 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №245.5 ____________ тухай тэмдэглэл ____оны ____сарын ____өдөр ___________________________________________________________/тэмдэглэл үйлдсэн хүний албан тушаал, нэр/ _________________________________________/уг ажиллагаа хэзээ, хаана явагдсан/ _______________ /эхэлсэн цаг/_________ /дууссан цаг/ 1. _______________________/ажиллагаа явуулахад оролцсон хүний овог, нэр, хаяг/ 2. _______________________ /ажиллагаа явуулахад оролцсон хүний овог, нэр, хаяг/ 3. _______________________ /ажиллагаа явуулахад байлцсан хүний овог, нэр, хаяг/ 4. _______________________/ажиллагаа явуулахад байлцсан хүний овог, нэр, хаяг/ ______________________________________________________________/оролцогчдын эрх, үүргийг тайлбарлаж уншиж, засвар оруулахаар санал гаргах эрхтэй болохыг тайлбарласан тэмдэглэл/ ___________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ ______________________________________/ уг ажиллагааны агуулга ба түүний явцад илэрсэн нөхцөл байдал ____________________________________________________________________ ____________________________________________/уг ажиллагаа явагдсан дэс дараалал/ ____ ________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _____________________ / тухайн ажиллагаанд оролцогчдоос гаргасан санал, хүсэлт/ _______ _________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ __________________________________________________ / уг ажиллагааны үр дүн, тайлбарын агуулга/ _________________________________________________________________________ ___________________________________________________________хураасан, битүүмжилсэн зүйлийн тоо ширхэг, чанар, өнгө, онцлог шинж тэмдэг, ашиглалтын байдал/ ________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ __________/нотлох баримтыг бэхжүүлэхдээ тэмдэглэл үйлдэхийн зэрэгцээ мэдээллийг тусгасан соронзон болон дүрс бичлэг, гэрэл зураг, гар зураг, ул мөрнөөс буулгаж авсан хэв, хэлбэр буулгаж авах болон бусад аргыг хэрэглэсэн эсэхийг тусгах/ _____________________________________ _________________________________________________________________________________ ___________________ /тэмдэглэлд гэрэл зураг, төлөвлөгөө, бүдүүвч зураг, ул мөрнөөс буулгаж авсан хэв, хээг хавсаргаж хийсэн тайлбар/ Жич: Ажиллагаанд оролцсон оролцогчдоос тэмдэглэлд гарын үсэг зурахаас татгалзах, эсхүл эрхтэй дутуу буюу бусад шалтгаанаар гарын үсэг зурах боломжгүй бол / _____________________ _________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ / Тэмдэглэл хөтөлсөн алба хаагч______________________/ нэр, гарын үсэг/ Хөндлөнгийн гэрч 1. __________________________________/ нэр, гарын үсэг/ 2. _________________________________/ нэр, гарын үсэг/ Тэмдэглэл хөтөлсөн алба хаагч ________________________/нэр, гарын үсэг/ Оролцсон 1. ________________________________________ /нэр, гарын үсэг/ 2. __________________________________________ /нэр, гарын үсэг/ 3. __________________________________________ /нэр, гарын үсэг/ 4. __________________________________________ /нэр, гарын үсэг/ 489 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 300.ГЭМТ ХЭРЭГ ИЛРҮҮЛЭХЭД ОРЧИН ҮЕИЙН ТЕХНИК, ТЕХНОЛОГИ, МЭДЭЭЛЛИЙН СҮЛЖЭЭНИЙ ОЛОЛТЫГ АШИГЛАХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар: А/263 Хуудас: 1 300.1.ЗОРИЛГО Гэмт хэргийг илрүүлэх, түүнийг үйлдсэн этгээдийг олж тогтоох, нотлох үйл ажиллагаанд шинжлэх ухаан орчин үеийн техник, технологи, мэдээллийн сүлжээ, дүн шинжилгээний ердийн болон тусгай арга, аргачлалыг цаг алдалгүй шуурхай тасралтгүй нэвтрүүлэхэд оршино. 300.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ, БАРИМТЛАХ ЗАРЧИМ 300.2.1.Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 14 дүгээр зүйлийн 14.1.4, 21 дүгээр зүйлийн 21.1.13 дахь заалтад зааснаас гадна цагдаагийн байгууллага нь гэмт хэргийг илрүүлэх, нотлох үйл ажиллагаанд шинжлэх ухааны үндэслэлтэй арга тактик, техник хэрэгслийг ашиглахдаа дараахь зарчмыг удирдлага болгоно: а/хуульд нийцсэн байх; б/хувь хүн, нийгэм, төрийн эрх хэмжээ, хууль ёсны ашиг сонирхлыг хамгаалахад чиглэсэн байх; в/шинжлэх ухааны үндэслэлтэй байх; г/үр ашигтай байх. 300.3.ЭРХ ЗҮЙН ҮНДЭСЛЭЛ Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 14 дүгээр зүйлийн 14.1.4 дэх заалтад “цагдаагийн албаны үйл ажиллагаанд шинжлэх ухааны ололт, орчин үеийн техник, технологи, мэдээллийн сүлжээг ашиглах, мэдээлэл дамжуулах, нийтийн эзэмшлийн газарт дууны, дүрсний, дуу-дүрсний бичлэгийн болон бусад хяналтын систем нэвтрүүлж, гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохион байгуулах”, 21.1.13 дахь заалтад “цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагаанд шинжлэх ухаан, орчин үеийн техник, технологи, мэдээллийн сүлжээний ололтыг нэвтрүүлэх ажлыг зохион байгуулах” гэж зааснаар эрх зүйн орчин бүрдсэн болно. 300.4.ШИНЖЛЭХ УХААН, ТЕХНИКИЙН ОЛОЛТЫГ АШИГЛАХ 300.4.1.Шинжлэх ухааны үндэслэлтэй арга тактик, техник хэрэгслийг аргачилсан заавар, зөвлөмж, удирдамжийн үндсэн дээр ашиглана. Эдгээр заавар, зөвлөмж, удирдамжийг Цагдаагийн төв байгууллагын албад, сургалт хариуцсан, мэдээлэл нэгтгэн боловсруулах ажил хариуцсан нэгж нь өөрийн санаачилгаар болон захиалгын дагуу боловсруулна. 300.4.2.Цагдаагийн мэргэжлийн албадаас шинэ төрлийн, ээдрээ төвөгтэй, зохион байгуулалттай, шинжлэх ухаан техникийн ололт, амжилтыг ашиглан гэмт хэргийг илрүүлэх, нотлох ажиллагаанд гарсан алдаа, ололтыг хүргүүлэн мэдээлэл нэгтгэн боловсруулах ажил хариуцсан нэгжид судлуулж, гэмт хэргийг илрүүлэх, мөрдөн шалгах ажиллагааны арга зүй, криминалистикийн тактикийг боловсруулан алба хаагчдад сурталчлан хүргэж, үйл ажиллагаандаа нэвтрүүлнэ. 300.4.3.Гэмт хэрэгтэй тэмцэх ажиллагаанд шинжлэх ухааны ололт, орчин үеийн техник, технологи, мэдээллийн сүлжээг ашиглах, мэдээлэл дамжуулах, нийтийн эзэмшлийн газарт дүрс, дуу бичлэгийн болон бусад хяналтын систем нэвтрүүлж гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажлын стратеги, бодлого боловсруулах ажлыг Цагдаагийн төв байгууллагын мэдээлэл нэгтгэн боловсруулах ажил хариуцсан нэгж, урьдчилан сэргийлэх ажил хариуцсан нэгж тус тус хариуцна. ---оОо--- 490 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 301.ГЭРЭЛ ЗУРАГ, ДУУ АВИА, ДҮРС БИЧЛЭГ ХИЙЖ АШИГЛАХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/263 Хуудас: 1 301.1.ЗОРИЛГО, ХАМРАХ ХҮРЭЭ Гэмт хэргийг илрүүлэх, нотлох ажиллагаанд бусад хүний болон цагдаагийн алба хаагчийн эрх, эрх чөлөөг зөрчигдөхөөс урьдчилан сэргийлэх, цуглуулсан нотлох баримтыг хуулийн дагуу бэхжүүлэхэд гэрэл зураг, дуу авиа, дүрс бичлэг хийж ашиглах дэг горимыг тогтооход оршино. Цагдаагийн алба хаагч төрийн болон албаны, хувь хүн, байгууллагын нууцыг задруулахгүй байх үүрэгтэй. 301.2.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Дуу авианы бичлэг” - дуу, яриа, шуугианы хэлбэлзлийг техник хэрэгсэл ашиглан бэхжүүлэн авсан мэдээлэл тээгчийг; “Дүрс бичлэг” - аливаа дүрс, дуу авиаг техник хэрэгсэл ашиглан бэхжүүлэн авсан мэдээлэл тээгчийг; “Гэрэл зураг” - бодит зүйлийн дүрсийг гэрлийн ойлтын тусламжтайгаар мэдрэмтгий гадаргууд техник хэрэгсэл ашиглан бэхжүүлэн авсан мэдээлэл тээгчийг. 301.3.ЭРХ ЗҮЙН ҮНДЭСЛЭЛ 301.3.1.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 16.14 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт “Нотлох баримт бэхжүүлэхдээ тэмдэглэл үйлдэхийн зэрэгцээ мэдээллийг тусгасан дууны, дүрсний, дуу-дүрсний бичлэг хийх, гэрэл зураг авах, гар зураг үйлдэх, ул мөрнөөс хэв, хээ буулгаж авах зэрэг эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зарчимд нийцэх бусад аргыг хэрэглэнэ.” гэж заасан. 301.4.ГЭРЭЛ ЗУРАГ, ДУУ АВИА, ДҮРС БИЧЛЭГ ХИЙХ, АШИГЛАХ 304.4.1.Алба хаагч гэмт хэрэг илрүүлэх, гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах үүрэг гүйцэтгэх явцдаа дараахь зорилгыг удирдлага болгоно: а/хүний болон цагдаагийн алба хаагчийн эрх ашиг хөндөгдөхөөс хамгаалах; б/мөрдөн шалгах ажиллагааны зорилтыг хангах; в/хэв журмын нөхцөл байдал хүндэрч болзошгүй, нийтийн эмх замбараагүй байдал үүсэхээс урьдчилан сэргийлэх, таслан зогсоох; г/гэмт хэрэг, зөрчлийг шийдвэрлэхэд ач холбогдол бүхий нотлох баримт илрүүлж, бэхжүүлэх; д/харьцуулах болон бусад төрлийн шинжилгээ хийлгэх. 301.4.2.Хувийн зорилгоор энэ журамд заасан үйлдэл хийхийг хориглоно. 301.4.3.Цагдаагийн алба хаагч эрүүгийн байцаан шийтгэх ажиллагааны явцад дээр дурьдсан ажиллагааг хийсэн бол бичлэгийг эрүүгийн хэрэгт хавсаргана. 301.4.4.Гэрэл зураг угаалгах, бичлэг хуулбарлах, олшруулах үед нууцлалыг хангах арга хэмжээг заавал авна. 301.4.5.Энэ ажиллагааг хийлгэхээр үүрэг, даалгавар өгсөн албан тушаалтан нь алба хаагчийн аюулгүй байдлыг хариуцна. 301.4.6.Тухайн алба хаагч ашиглаж байгаа техник хэрэгслийн бүрэн бүтэн байдлыг хариуцна. 301.4.7.Ажиллагааны үр дүнг шууд харьяалан удирдах даргадаа танилцуулна. ---оОо--- 491 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 302.ГЭМТ ХЭРЭГ ИЛРҮҮЛЭХ АЖИЛЛАГААНД ПОЛИГРАФ АШИГЛАХ Хавсралт: Тараасан: 2018.01.02 Батлагдсан: 2017.12.28 Дугаар:А/263 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас: 2 302.1.ЗОРИЛГО Гэмт хэрэг илрүүлэх ажиллагаанд полиграф ашиглах дэг горим тогтооно. Полиграф ашиглан олж авсан мэдээллийг нотлох баримтын хэмжээнд үнэлэхгүй ба зөвхөн чиглэл авах зорилгоор ашиглана. 302.2.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурьдсан утгаар ойлгоно: “Полиграф” – олон зүйлийн бичлэг гэсэн утгатай грек гаралтай нэр томьёо бөгөөд хүний сэтгэц болон бие махбодийн өөрчлөлтийг олон үзүүлэлтээр тэмдэглэх, бэхжүүлэх зориулалт бүхий төхөөрөмжийг; “Полиграф ашиглах” - гэмт хэрэг илрүүлэх болон эрүүгийн байцаан шийтгэх ажиллагаанд оролцогчдын өгсөн тайлбар, мэдүүлгийг полиграфаар магадлах үйл ажиллагааг; “Оролцогч” - яллагдагч, гэрч, хохирогч, тайлбар гаргагч, бусад; “Захиалагч” - мөрдөгч, гүйцэтгэх ажилтныг; “Мэргэжилтэн” - полиграфын төхөөрөмж ажиллуулах, ашиглах сургалтад хамрагдаж, эрх олгогдсон алба хаагчийг. 302.3.ПОЛИГРАФ АШИГЛАХ ЕРӨНХИЙ НӨХЦӨЛ 302.3.1.Полиграфын тоног төхөөрөмж нь аюулгүй ажиллагааны шаардлага хангасан байна. Мөн мөрдөгчийн тогтоолоор явуулж болно. 302.3.2.Оролцогч нь полиграфаар шалгуулах хүсэлтийг бичгээр заавал гаргасан байна. 302.3.3.Асуулгын явцад оролцогч хүссэн үедээ полиграф хэрэглэхээс татгалзах эрхтэй. 302.3.4.Оролцогчийн зөвшөөрснөөр соронзон болон дүрс бичлэг хийж болно. 302.3.5.Оролцогчийн төрөлх хэл, эсвэл түүний сайн мэдэх хэлээр асуулт тавина. 302.3.6.Полиграфыг тусгайлан тоноглосон байр эсвэл шаардлага хангасан орчинд ашиглана. 302.3.7.Бодит бус үр дүн гарах магадлалыг харгалзан полиграф ашиглан асуулга явуулахыг дараахь тохиолдолд хориглоно: а/оролцогч нь бие махбодийн болон сэтгэл зүйн чадваргүй үед; б/оролцогч нь сэтгэл мэдрэлийн өвчтэй буюу хямралтай эсвэл зүрх судас, амьсгалын замын холбоотой өвчтэй бол; в/оролцогч нь мансууруулах бодис буюу хүчтэй үйлчилгээтэй эм бэлдмэл байнга хэрэглэдэг бол; г/оролцогч нь согтууруулах, мансууруулах төрлийн зүйл хэрэглэсэн байгаа үед; д/жирэмсэн бол; е/эрүүл мэндийн байгууллага зөвшөөрөөгүй бол. 302.4.ПОЛИГРАФ АШИГЛАХАД БЭЛТГЭХ 302.4.1.Оролцогч нь полиграфаар шалгуулах хүсэлт гаргасныг үндэслэн захиалагч мэргэжилтэнд хандана. 302.4.2.Полиграфын мэргэжилтэн захиалагчаас ирүүлсэн материалтай урьдчилан танилцаж, оролцогчийн эрүүл мэндийн байдлыг судлан шаардлагатай бол эмчтэй зөвлөлдөж, түүний хувьд полиграф ашиглах боломжтой эсэх талаар захиалагчид хариу өгнө. 302.4.3.Мэргэжилтний урьдчилан боловсруулсан асуултыг оролцогчоос асуух, хариулах үед полиграфын төхөөрөмж ашиглан оролцогчийн сэтгэл хөдлөлийн хэмнэлийг буулгаж авна. 302.4.4.Бэлтгэх ажлын явцад захиалагч нэмэлт баримт материалыг гарган өгч мэргэжилтэнд судлах боломжоор хангана. 302.4.5.Полиграф ашиглах газар, хугацааг захиалагчтай тохирч мэргэжилтэн тодорхойлно. 302.4.6.Полиграф ашиглах явцад мэргэжилтний хэвийн ажиллах нөхцөл бололцоог захиалагч хангах үүрэгтэй. 492 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 302.5.ПОЛИГРАФЫН ҮР ДҮНГ БЭХЖҮҮЛЭХ, ХАДГАЛАХ 302.5.1.Мэргэжилтэн полиграф ашигласан үндэслэл, зорилго, арга, техник хэрэгслийн болон сэтгэл хөдлөлийн хэмнэлийн үзүүлэлт, үр дүнгийн тухай магадлагаа бичнэ. 302.5.2.Захиалагчийн хүсэлтээр магадлагаанд асуулгын явцын тухай нэмэлт мэдээллийг оруулж болно. /Жишээлбэл: оролцогчийн зан байдлын онцлог гэх мэт/. 302.5.3.Магадлагаанд полиграфын үр дүн нь чиглэл тогтоох магадлалын шинжтэй байх ба нотлох баримтын хэмжээнд үнэлж ашиглаж болохгүйг зааж өгнө. 302.5.4.Полиграф ашигласнаас хойш магадлагааг 5 хоногт багтаан захиалагчид хүргүүлнэ. Зайлшгүй шаардлагатай тохиолдолд магадлагаанд полиграфын явцад ашигласан материалыг хавсаргаж болно. 302.5.5.Полиграф ашигласан материал /бие сэтгэл хөдлөлийн хэмнэлийг диаграммын туузанд буулгасан болон мэдээллийг агуулсан бусад бичлэгүүд, асуулгын үр дүнгийн тухай магадлагааны нэг хувь, асуултууд ба бусад бичиг баримтууд/ полиграф ашиглахыг сайн дураараа зөвшөөрсөн тухай тодорхойлолт, даалгавар зэргийг мэргэжилтэн тухайн гэмт хэргийн хөөн хэлэлцэх хугацааны дотор хадгална. Шаардлагатай тохиолдолд захиалагчийн хүсэлтээр хадгалах хугацааг тухайн байгууллагын дарга сунгаж болно. 302.6.ПОЛИГРАФЫН ҮР ДҮНГ АШИГЛАХ 302.6.1.Полиграф ашиглан олж авсан мэдээллийг гэмт хэргийг илрүүлэх, таслан зогсоох, урьдчилан сэргийлэх чиг баримжаа авах зорилгоор ашиглана. 302.6.2.Полиграф ашиглан олсон мэдээллийг оролцогчийн эрх, эрх чөлөөг хязгаарлах, нэр төрийг гутаах зорилгоор ашиглахыг хориглоно. 302.6.3.Захиалагч оролцогчийн хүсэлтээр мэргэжилтний гаргасан магадлагааг танилцуулж болно. Зайлшгүй шаардлагатай тохиолдолд энэ зааврын дагуу полиграфыг давтан ашиглаж болно. 302.6.4.Полиграфын асуулгын аргыг боловсронгуй болгох үүднээс болон ямар үр дүнд хүрсэн талаар захиалагч нь мэргэжилтэнд нэг сарын дотор хариу мэдэгдэх үүрэгтэй. 302.7.ПОЛИГРАФЫН ҮР ДҮНГ АШИГЛАХАД ХЯНАЛТ ТАВИХ 302.7.1.Магадлагаа гаргахад цагдаагийн алба хаагчаас шууд ба шууд бусаар нөлөөлөхийг хориглоно. 302.7.2.Полиграф ашиглалтад тухайн цагдаагийн байгууллагын дарга мэргэжлийн болон удирдлага зохион байгуулалтын бүхий л арга хэмжээг авч, хяналт тавьж ажиллана. ---оОо--- 493 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 303.БАНК, БАНК БУС САНХҮҮГИЙН БАЙГУУЛЛАГААС МЭДЭЭЛЭЛ АВАХ Хавсралт: Тараасан: 2018.01.02 Батлагдсан: 2017.12.28 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Дугаар:А/263 Хуудас: 3 303.1.ЗОРИЛГО Гэмт хэргийн тухай гомдол мэдээлэл, эрүүгийн хэргийг шалгах, гэмт хэргийг илрүүлэх, мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулах явцад хуульд заасан эрх хэмжээний хүрээнд банк, банк бус санхүүгийн байгууллагаас тэдгээрийн харилцагчийн талаар мэдээллийг прокурорын зөвшөөрлөөр авахтай холбогдон үүссэн асуудлыг зохицуулахад оршино. 303.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ Гэмт хэргийн тухай өргөдөл, гомдол, мэдээлэл, эрүүгийн хэргийг шалгах, гэмт хэргийг илрүүлэх, мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулах эрх бүхий цагдаагийн алба хаагчдад үйлчилнэ. 303.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурьдсан утгаар ойлгоно: “Банк” - Банкны тухай хуулийн 3 дугаар зүйлийн 3.1.1-т зааснаар хувьцаа эзэмшигчдийн оруулсан мөнгөн хөрөнгөөс бүрдсэн хувь нийлүүлсэн хөрөнгөтэй, хувьцаа эзэмшигч нь эзэмшиж байгаа хувьцааны хэмжээгээр хариуцлага хүлээдэг, бусдын мөнгөн хөрөнгийг хуримтлуулан хадгалж, өөрийн нэрийн өмнөөс зээл олгох, төлбөр тооцоо зэрэг санхүүгийн зуучлалын ажил үйлчилгээ үзүүлэх үйл ажиллагааг Монгол банкны тусгай зөвшөөрөлтэйгөөр эрхэлдэг, ашгийн төлөө хуулийн этгээдийг; “Банк бус санхүүгийн байгууллага” - Санхүүгийн зохицуулах хорооноос тусгай зөвшөөрөл авч Банк бус санхүүгийн үйл ажиллагааны тухай хуулийн 7.1 дэх хэсэгт заасан үйл ажиллагаа явуулдаг Монгол Улсын болон гадаад улсын хуулийн этгээдийг; “Удирдлага” - Банкны тухай хуульд зааснаар банкны хувь нийлүүлэгчдийн хурал, төлөөлөн удирдах зөвлөл, гүйцэтгэх захирлыг. 303.4.ХУУЛЬ ТОГТООМЖИЙН ШААРДЛАГА 303.4.1.Банкны тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.2-т зааснаар: а/тухайн этгээд өөрийн нууцыг задруулахыг бичгээр зөвшөөрсөн; б/Монголбанк, түүний хянан шалгагч хуульд заасан чиг үүргээ хэрэгжүүлэхтэй холбогдуулан шаардсан; в/шүүх, прокурорын байгууллагын удирдлага хүсэлт гаргасан, эсхүл авлигатай тэмцэх байгууллага, цагдаагийн байгууллагын мөрдөн шалгах ажиллагааны шаардлагаар, түүнчлэн тагнуулын байгууллага мөнгө угаах, терроризмыг санхүүжүүлэхтэй холбогдсон мэдээллийг шалгах шаардлагаар тэдгээрийн удирдлагын хүсэлтийг прокурор зөвшөөрснөөс бусад тохиолдолд банк, түүний харилцагч болон гуравдагч этгээд нууц гэж үзсэн аливаа мэдээллийг бусдад гаргаж өгөх, задруулах, ашиглахыг банкны хувьцаа эзэмшигч, төлөөлөн удирдах зөвлөлийн дарга, гишүүн, гүйцэтгэх удирдлага, хянан шалгах зөвлөл, ажилтанд хориглоно. 303.4.2.Энэ зүйлийн 303.4.1 дэх хэсэгт заасны дагуу гэмт хэргийг илрүүлэх, нотлох үйл ажиллагаа явуулж байгаа цагдаагийн алба хаагч нь өөрийн шууд харьяалан удирдах даргаар хүсэлт гаргуулан албан бичиг, эсвэл тогтоол үйлдэж, прокуророос зөвшөөрөл авч банк, банк бус санхүүгийн байгууллагаас харилцагчийн талаар гаргуулан авна. 303.4.3.Мөрдөн шалгах ажлын шаардлагатай уялдуулан банк, банк бус санхүүгийн байгууллагаас авсан иргэн, хуулийн этгээдийн талаарх мэдээллийг Гүйцэтгэх ажлын тухай хуулийн 11 дүгээр зүйлд заасан үндэслэлээр цагдаагийн байгууллага эрэн сурвалжлах ажил явуулж байгаа тохиолдолд ашиглаж болно. 303.4.4.Гүйцэтгэх ажлын хууль тогтоомжийн хүрээнд банк, санхүүгийн байгууллагаас иргэн, хуулийн этгээдийн талаар санхүүгийн мэдээлэл авах ажиллагаа энэ журмаар зохицуулагдахгүй. 303.4.5.Эрүүгийн хэрэгтэй холбогдуулан Банк, банк бус санхүүгийн байгууллагаас түүний харилцагчийн талаар мэдээлэл авсан тохиолдолд шаардлагатай бол Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 29.3 дугаар зүйлд заасны дагуу хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалтын нууцлалын тухай банк, банк бус санхүүгийн удирдлага, ажилтанд мэдэгдэж, нууцыг задруулахгүй байж, нууцыг задруулахгүй байх үүргийг сануулж, бичгээр баталгаа гаргуулна. 494 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 303.4.6.Гадаад улс, Интерпол, олон улсын хууль сахиулах байгууллагын хүсэлт, олон улсын гэрээгээр санхүүгийн мэдээллийг гаргаж өгөх бол цагдаагийн төв байгууллагын даргад танилцуулж үүрэг чиглэл авна. 303.5.САНХҮҮГИЙН МЭДЭЭЛЭЛ ХҮСЭХ 303.5.1.Банк, банк бус санхүүгийн байгууллагаас тэдгээрийн харилцагчийн хувийн болон санхүүгийн мэдээлэл хүсэхийн өмнө цагдаагийн алба хаагч өөрийн шууд харьяалан удирдах даргад шалгаж буй хэрэг, өргөдөл, гомдлоо танилцуулж, хэрэгцээ шаардлагыг бүрэн гүйцэд тодорхойлно. Мэдээлэл хүссэн албан бичиг эсвэл тогтоол үйлдэж, прокуророос зөвшөөрөл авсан байна. 303.5.2.Өргөдөл, гомдол шалгах, мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулж байгаа алба хаагч нь банк, банк бус санхүүгийн байгууллагаас харилцагчийн талаар мэдээлэл авах тухай хүсэлтэд дараахь зүйлийг тусгасан байвал зохино: а/банк, банк бус санхүүгийн байгууллагын бүтэн нэрээр бичих; б/албан бичиг хэрэг хөтлөлтийн огноо, дугаар тавьж, хүсэлт гаргасан алба, нэгжийн даргын нэр, гарын үсэг, тэмдэг дарах; в/албан бичигт хуулийн ямар үндэслэлээр мэдээлэл хүсч байгааг тодорхой бичих; Жишээ нь: Банкны тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.2 дахь хэсгийн 7.2.3-т заасныг үндэслэн... гэх зэргээр бичих; г/банк, банк бус санхүүгийн байгууллагаас тодорхой, хувь хүн, хуулийн этгээдтэй холбоотой мэдээлэл хүсэх; д/банк, банк бус санхүүгийн байгууллагаас мэдээлэл, лавлагаа хүсэх болсон шаардлагын талаар дурдах; е/эрүүгийн хэрэг үүсгэгдсэн бол эрүүгийн хэргийн дугаар, зүйл ангийг бичих; ж/иргэн, хуулийн этгээдийн /мэдээллийг нь авах гэж буй/ нэр, түүний харилцах болон хадгаламжийн дансны дугаарыг /дугаарыг мэдэж байгаа тохиолдолд хамаарна/; з/санхүүгийн ямар төрлийн мэдээлэл хүсч байгааг тодорхой бичих. /Жишээ нь: тодорхой хугацааны дансны хуулга, дансны үлдэгдэл, үндсэн баримтуудын хуулбар, тодорхой гүйлгээний талаарх мэдээлэл, өр зээлийн мэдээлэл, хадгаламж, хувийн харилцах данс, хувийн хайрцагтай эсэх, тэдгээрийн талаарх мэдээлэл, бүх эсвэл тодорхой дансны орсон, гарсан гүйлгээ гэх мэт/; и/банк, банк бус санхүүгийн байгууллагаас харилцагчийн талаарх мэдээлэл авах хүсэлт нь анхны, эсвэл тодруулга мэдээлэл байж болно. Тодруулга хүсэлт байвал урьд авсан харилцагчийн мэдээллийн ач холбогдлын талаар бичих нь зүйтэй; Жишээ нь: Урьд авсан харилцагчийн мэдээлэл гэмт хэрэг шалгах ажиллагаанд дэмжлэг болсон талаар товч дурьдаад, дахин авах мэдээлэл нь хэргийн бодит үнэнийг тогтооход хүний эрх, эрх чөлөөг хамгаалахад ач холбогдолтойг дурьдаж болно; к/хүсэлтийг өргөдөл, гомдол шалгах явцад албан бичгээр, эрүүгийн хэрэг шалгах явцад тогтоол хэлбэрээр бичиж прокурорт танилцуулан, зөвшөөрөл авах. 303.5.3.Компьютер, мэдээллийн сүлжээ, технологийн боломж бүрдсэн тохиолдолд мэдээлэл, лавлагааг цаасан хэлбэрээс гадна сүүлийн үеийн дэвшилтэт техник, технологийн хэрэгслийн тусламжтайгаар авч болно. 303.6.САНХҮҮГИЙН БАЙГУУЛЛАГААС АВСАН МЭДЭЭЛЛИЙГ АШИГЛАХ 303.6.1.Банк, банк бус санхүүгийн байгууллагаас авсан мэдээллийг дараахь байдлаар ашиглана: а/бүртгэгдээгүй хэрэг болон хөрөнгө тогтоох ажиллагаанд; б/гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх, таслан зогсоох ажиллагаанд; в/хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалтын хэрэг дээр нотлох баримт цуглуулах ажиллагаанд; г/олон улсын гэрээ, хэлэлцээрийн дагуу эрх зүйн харилцан туслалцаа үзүүлэх, ижил төрлийн үйл ажиллагаа явуулдаг байгууллага болон Интерполын шугамаар ирүүлсэн албан ёсны хүсэлтэд хариу болгож; д/бусад. 303.7.САНХҮҮГИЙН МЭДЭЭЛЛИЙГ АШИГЛАХЫГ ХОРИГЛОХ 303.7.1.Санхүүгийн мэдээллийг дараахь байдлаар ашиглахыг хориглоно: а/цагдаагийн алба хаагч /байгууллагын дарга/ хувийн зорилго, ашиг сонирхлоор, бусдын гуйлт, хүсэлт, шахалтаар банк, банк бус санхүүгийн байгууллагаас иргэн, хуулийн этгээдийн 495 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам талаар мэдээлэл авах; б/албан ажлын шаардлагаар банк, банк бус санхүүгийн байгууллагаас авсан иргэн, хуулийн этгээдийн мэдээллийг гуравдагч этгээдэд дамжуулах, мэдээлэх; в/мэдээллийг улс төрийн, хувийн ашиг сонирхол болон хууль бус бусад зорилгоор ашиглах; г/эрх зүйн харилцан туслалцаа үзүүлэх гэрээтэй улсаас хүссэн, эсвэл Интерполын хүсэлтээр банк, санхүүгийн байгууллагаас авсан мэдээллийг эх хувиар нь тэдгээр улс, олон улсын байгууллагад явуулах; д/цагдаагийн байгууллагаас иргэний, зөрчлийн, хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалтын хэрэг дээр ажиллаж байгаа өмгөөлөгч, түүний итгэмжилсэн төлөөлөгчид банк, банк бус санхүүгийн байгууллагаас авсан мэдээллийг хуульд зааснаас бусад тохиолдолд шилжүүлэн өгөх. ---оОо--- 496 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 304.ЭРХИЙН УЛСЫН БҮРТГЭЛИЙН ТАЛААРХ МЭДЭЭЛЭЛ АВАХ, ТУСГАЙ ТЭМДЭГЛЭЛ ХИЙЛГЭХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/263 Хуудас: 2 304.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн алба хаагчаас Эрүүгийн болон Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хууль, Гүйцэтгэх ажлын тухай хууль, Цагдаагийн албаны тухай хуулийн хүрээнд гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх, таслан зогсоох, илрүүлэх зорилгоор эрхийн улсын бүртгэлийн албанаас мэдээлэл авах, тусгай тэмдэглэл хийлгэхтэй холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 304.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ Эд хөрөнгө өмчлөх, түүнтэй холбоотой эд хөрөнгийн бусад эрхийн улсын бүртгэлийн тухай хууль болон түүнд нийцүүлэн гаргасан эрх зүйн бусад актуудын хүрээнд Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хууль, Цагдаагийн албаны тухай хууль, Гүйцэтгэх ажлын тухай хууль, Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх тухай хууль, бусад эрх зүйн актуудыг баримтлан цагдаагийн байгууллага, алба хаагчдаас явуулж байгаа үйл ажиллагаанд хамаарна. 304.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурьдсан утгаар ойлгоно: “Өмчлөх эрх” – өмчлөгч нь өөрийн эд хөрөнгийг эзэмших, ашиглах, захиран зарцуулах эрхийн нийлбэрийг. 304.4.ЭРХИЙН БҮРТГЭЛИЙН ТАЛААР МЭДЭЭЛЭЛ ХҮСЭХ 304.4.1.Эрхийн улсын бүртгэлийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллагаас мэдээлэл хүсэхийн өмнө шууд харьяалан удирдах дарга нь шалгаж буй хэрэг, өргөдөл, гомдолтой танилцаж, хэрэгцээ шаардлага бий эсэхийг тогтоосон байна. 304.4.2.Цагдаагийн алба хаагч нь эрхийн улсын бүртгэлийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллагаас мэдээлэл хүсэх албан бичгийг өөрийн шууд харьяалан удирдах даргад танилцуулж, прокурорын зөвшөөрөл авснаар мэдээлэл авах эрх нь нээгдэнэ. 304.4.3.Эрхийн улсын бүртгэлийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллагаас эрхийн бүртгэлийн талаарх мэдээлэл хүссэн албан бичиг нь дараахь шаардлагыг хангасан байна: а/эрхийн улсын бүртгэлийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллагын бүтэн нэр, тэдгээрийн удирдлагын нэрийг бүтнээр бичих; б/албан бичиг хэрэг хөтлөлтийн огноо, дугаар, хүсэлт гаргасан алба, нэгжийн даргын нэр, гарын үсэг, тамга, тэмдэг дарж баталгаажуулах; в/албан бичигт хувь хүн, хуулийн этгээдтэй холбоотой мэдээлэл, лавлагааг хүсч байгаа, тусгай тэмдэглэл хийлгэх хуулийн үндэслэлийг тодорхой бичих. Жишээ нь: Эд хөрөнгө өмчлөх, түүнтэй холбоотой эд хөрөнгийн бусад эрхийн улсын бүртгэлийн тухай хуулийн 6 дугаар зүйлийн 6 дахь хэсгийн 3-т заасныг үндэслэн... гэх зэргээр бичих; г/хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалтын хэргийн эрүүгийн хэргийн дугаар, хуулийн зүйл, хэсэг, шаардлагатай гэж үзвэл хэргийн товч утгыг бичих; д/мэдээлэл авах гэж буй иргэн, хуулийн этгээдийн нэр, регистр, түүний улсын бүртгэлийн дугаарыг. 304.4.4.Эрхийн улсын бүртгэлийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллагаас авах гэж буй мэдээлэл нь анхны, эсвэл тодруулга мэдээлэл байж болно. Тодруулга мэдээлэл байвал урьд авсан эрхийн бүртгэлийн мэдээллийн ач холбогдлын талаар бичих нь зүйтэй. 304.4.5.Компьютер, мэдээллийн сүлжээ, технологийн боломж бүрдсэн тохиолдолд мэдээлэл, лавлагааг цаасан хэлбэрээс гадна дэвшилтэт техник, технологийн хэрэгслийн тусламжтайгаар авч болно. 304.4.6.Гүйцэтгэх ажлын тухай хуулийн 11 дүгээр зүйлд заасан үндэслэлээр цагдаагийн байгууллага нь эрэн сурвалжлах ажил явуулж байгаа тохиолдолд эрхийн улсын бүртгэлийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллагаас эрхийн улсын бүртгэлтэй холбоотой 497 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам мэдээллийг ашиглаж болно. 304.4.7.Гүйцэтгэх ажлын хууль тогтоомжийн хүрээнд эрхийн улсын бүртгэлийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллагаас эрхийн бүртгэлийн талаарх мэдээлэл авах ажиллагаа энэ журмаар зохицуулагдахгүй. 304.4.8.Шаардлагатай тохиолдолд Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 29.3 дугаар зүйлийн 3-т заасны дагуу эрхийн улсын бүртгэлийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллагын удирдлага, ажилтанд нууц задруулахгүй байх үүргийг сануулж, бичгээр баталгаа гаргуулна. 304.4.9.Зөрчлийн болон хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалтын хэргийг шалгах явцад баримт бичгийг эх хувиар өгөх боломжгүй тохиолдолд харьцуулан шинжилгээ хийлгэхээр Шүүх шинжилгээний үндэсний хүрээлэнгийн шинжээчдийг уг баримтын хадгалагдаж байгаа газарт нь очих шаардлагатайг мэдэгдэнэ. 304.5.ЭРХИЙН БҮРТГЭЛИЙН ТАЛААР АВСАН МЭДЭЭЛЛИЙГ АШИГЛАХ 304.5.1.Эрхийн улсын бүртгэлийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллагаас авсан мэдээллийг дараахь байдлаар ашиглана: а/гүйцэтгэх ажлын хэрэг болон мэдээлэл шалгах ажиллагаанд; б/илрээгүй гэмт хэрэг болон хөрөнгө тогтоох ажиллагаанд; в/гэмт хэргийг таслан зогсоох ажиллагаанд; г/зөрчлийн болон хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалтын хэрэгт нотлох баримт цуглуулах, шүүхээр иргэний нэхэмжлэл болон гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирлыг нөхөн төлүүлэх ажиллагаанд; д/олон улсын гэрээ, хэлэлцээрийн дагуу эрх зүйн харилцан туслалцаа үзүүлэх, ижил төрлийн үйл ажиллагаа явуулдаг байгууллага болон Интерполын шугамаар ирүүлсэн албан ёсны хүсэлтэд хариу болгож; е/бусад зайлшгүй шаардлагатай гэж үзсэн тохиолдолд. 304.6.ЭРХИЙН БҮРТГЭЛИЙН ТАЛААР АВСАН МЭДЭЭЛЛИЙГ АШИГЛАХЫГ ХОРИГЛОХ 304.6.1.Цагдаагийн алба хаагчид дараахь зүйлийг хориглоно: а/цагдаагийн алба хаагч хувийн ашиг сонирхол болон бусдын гуйлт, хүсэлт, шахалтаар эрхийн улсын бүртгэлийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллагаас мэдээлэл лавлагаа авах, тусгай тэмдэглэл хийлгүүлэх; б/албан ажлын шаардлагаар эрхийн улсын бүртгэлийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллагаас авсан иргэн, хуулийн этгээдтэй холбоотой мэдээллийг гуравдагч этгээдэд дамжуулах, мэдээлэх; в/авсан мэдээллийг улс төрийн, хувийн ашиг сонирхол болон хууль бус бусад зорилгод ашиглах; г/эрх зүйн харилцан туслалцаа үзүүлэх гэрээтэй улсаас хүссэн, эсвэл Интерполын хүсэлтээр Эрхийн улсын бүртгэлийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллагаас авсан мэдээллийг эх хувиар нь тэдгээр улс орон, олон улсын байгууллагад явуулах. 304.6.2.Гадаад улс, Интерпол болон олон улсын хууль сахиулах байгууллага, бусад төрийн болон төрийн бус байгууллагын хүсэлтээр эрхийн улсын бүртгэлийн мэдээлэл гаргаж өгөх бол Цагдаагийн төв байгууллагын даргад танилцуулж, үүрэг чиглэл авна. 304.6.3.Цагдаагийн байгууллагаас иргэний, захиргааны, зөрчлийн, хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалтын хэрэгт ажиллаж байгаа өмгөөлөгч, түүний итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчид эрхийн улсын бүртгэлийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллагаас авсан мэдээллийг өгөхгүй. 304.6.4.Цагдаагийн байгууллагад бүртгэлтэй, шууд удирдах болон нэгжийн даргад танилцуулагдсан зөрчлийн, хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалтын хэрэгт, өргөдөл гомдол, мэдээлэл шалгах ажиллагааны хүрээнд иргэд, хуулийн этгээдийн эрхийн улсын бүртгэлийн талаарх мэдээллийг авч энэ журамд заасны дагуу ашиглана. ---оОо--- 498 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 305.ГЭМТ БҮЛЭГЛЭЛИЙН ТАЛААР МЭДЭЭЛЛИЙН САН БҮРДҮҮЛЭХ, АШИГЛАХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: ЦБҮАЖ №305.46а, ЦБҮАЖ №305.46б, ЦБҮАЖ №305.46в Тараасан: 2018.01.02 Дугаар:А/263 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас: 6 305.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагаас зохион байгуулалттай гэмт бүлгээс үйлдэж буй гэмт хэргийг илрүүлэх, таслан зогсоох, шинээр үүсэж буй гэмт бүлгийг тогтоох, сан бүрдүүлэх, гүйцэтгэх ажлын шугамаар хяналтад авахтай холбогдсон харилцааг зохицуулна. 305.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ, ЗАРЧИМ Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 61 дүгээр зүйлд үйл ажиллагаандаа тоо бүртгэл хөтлөх, мэдээллийн сүлжээ, сан үүсгэн үйл ажиллагаандаа ашиглана гэж заасны дагуу Эрүүгийн болон Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хууль, Гүйцэтгэх ажлын тухай хууль тогтоомж, түүнд холбогдуулан гаргасан эрх зүйн актуудын хүрээнд гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах үүрэг бүхий цагдаагийн байгууллага, алба хаагч нарт хамаарна. 305.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурьдсан утгаар ойлгоно: “Гэмт бүлэглэл” - гэмт хэрэг үйлдэж ашиг олох зорилготой, бүтэц, зохион байгуулалт бүхий этгээдүүдийн нэгдлийг; “Зохион байгуулалттай гэмт бүлэг” - гэмт хэрэг байнга үйлдэж ашиг олох зорилгоор урьдчилан нэгдсэн 3, түүнээс олон хүний тогтвортой нэгдлийг. 305.4.ЗОХИОН БАЙГУУЛАЛТТАЙ ГЭМТ БҮЛГИЙГ ТОГТООХ, ХЯНАЛТАД АВАХ, ШАЛГАХ АЖИЛЛАГАА 305.4.1.Зохион байгуулалттай гэмт бүлгийг илрүүлэх, тогтоох, хяналтад авах, шалгах, тэдгээрээс үйлдэж байгаа гэмт үйлдлийг таслан зогсоож илрүүлэх, дүн шинжилгээ хийх зорилгоор гүйцэтгэх ажлын хүч, хэрэгсэл, аргыг ашиглан Гүйцэтгэх ажлын тухай хууль, түүнд нийцүүлэн гаргасан цагдаагийн байгууллагын гүйцэтгэх ажлын зааврын дагуу Эрүүгийн цагдаагийн алба сан бүрдүүлнэ. 305.4.2.Санд мэдээлэл оруулж, баяжилт хийхдээ дараахь чиглэлийг баримтална: а/хоёр буюу түүнээс дээш гэмт хэргийг үйлдэхээр үгсэн тохиролцсон, завдсан, үйлдсэн буюу үйлдэж ял шийтгэгдэж байсан; б/насанд хүрээгүй хүнээр гэмт хэрэг үйлдүүлэхээр үгсэн тохиролцсон, завдсан, үйлдүүлсэн буюу урьд нь насанд хүрээгүй хүнийг гэмт хэрэг үйлдэхэд татан оруулах гэмт хэрэгт сэрдэгдэж байсан, ял шийтгэгдэж байсан; в/хүнийг алах, дээрэмдэх, хулгайлах, залилах, хөрөнгө завших, бусдын эд хөрөнгийг авахаар заналхийлэх, хүн хулгайлах, хүнийг хүчээр алга болгох, хүн барьцаалах, хүн худалдаалах, бэлгийн мөлжлөг, хүчиндэх, зандалчлах, терроризм, нийтийн эмх замбараагүй байдал бий болгох, уулгалан довтлох, зохион байгуулалттай гэмт бүлэг байгуулах, түүнд элсэх, галт зэвсэг, галт хэрэгсэл, тэсэрч дэлбэрэх бодис хууль бусаар олж авах, мансууруулах болон сэтгэцэд нөлөөлөх эм, бэлдмэл, бодисыг хууль бусаар бэлтгэх, олж авах, хадгалах, тээвэрлэх, илгээх, борлуулах, хэрэглэх газар зохион байгуулах, хүчтэй үйлчлэх болон хорт бодисыг хууль бусаар бэлтгэх, олж авах, хадгалах, тээвэрлэх, илгээх, борлуулах, албан тушаалын болон аж ахуйн эсрэг гэмт хэрэг, хүн төрөлхтний аюулгүй байдлын эсрэг болон зарим төрлийн байгаль хамгаалах журмын эсрэг гэмт хэрэг, танхайрах, мөрийтэй тоглоом тоглосон, түүнийг зохион байгуулсан, эд зүйлийг хууль бусаар хил нэвтрүүлэх, мөнгө угаах гэмт хэрэг; г/гүйцэтгэх ажлын шугамаар урьд авагдсан мэдээ, мэдээлэл, баримт; д/гүйцэтгэх ажлын шугамаар нээсэн, баримтжуулсан, шалгаж шийдвэрлэсэн хэрэг; е/зохион байгуулалттайгаар гэмт хэрэг үйлдэж байсан болон үйлдэхээр нэгдсэн хүмүүсийн талаар бусад албадаас ирүүлсэн мэдээ, мэдээлэл; ж/урьд нь зохион байгуулалттай гэмт бүлэг болох нь батлагдаагүй боловч мэдээлэгч 499 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам болон өөр эх сурвалжаар гэмт бүлэглэл, зохион байгуулалттай бүлэг болохыг баталгаажуулсан мэдээ, мэдээлэл; з/эрэн сурвалжлагдаж буй гэмт хэрэгтэн, зохион байгуулалттай гэмт бүлгийн гишүүн; и/хэрэг бүртгэх, мөрдөн байцаах албанд шалгагдсан эрүүгийн хэрэг, тоо бүртгэлийн санг ашиглах. 305.4.3.Энэ чиглэлээр бүрдүүлсэн сантай танилцах, мэдээлэл олж авахдаа Эрүүгийн цагдаагийн албаны даргын зөвшөөрлийг үндэслэж, тоо бүртгэл, дүн шинжилгээ хариуцсан нэгжээс гаргуулан авна. 305.4.4.Гэмт хэрэг илрүүлэх, нотлох үйл ажиллагаа явуулж байгаа цагдаагийн алба хаагч нь өөрийн шууд харьяалан удирдах нэгжийн даргаар сангаас мэдээлэл хүссэн албан бичиг үйлдүүлж гаргуулан авна. 305.4.5.Эрүүгийн цагдаагийн албаны энэ чиглэл хариуцсан нэгж, алба хаагч нь санд мэдээлэл оруулах, оруулсан мэдээллүүдэд хяналт тавьж гэмт хэрэгтэй тэмцэх чиглэлийн алба хаагч, нэгжийг мэргэжлийн удирдлагаар хангаж ажиллана. 305.4.6.Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын хэрэг бүртгэгч, мөрдөгч, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах үүрэгтэй алба хаагч мэдээллийг хавсралт /маягт ЦБҮАЖ №305.46а, ЦБҮАЖ №305.46б, ЦБҮАЖ №305.46в/-ын дагуу боловсруулж шууд харьяалан удирдах даргадаа танилцуулж, эрүүгийн цагдаагийн нэгжид, Хэрэг бүртгэх, Мөрдөн байцаах алба, Замын цагдаа, Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албаны алба хаагч Эрүүгийн цагдаагийн албанд тус тус хүргүүлнэ. 305.4.7.Эрүүгийн цагдаагийн алба нь мэдээллийг шаардлага хангаж ирүүлэхийг шаардах эрх эдэлж, гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба, нэгж, алба хаагчийг санг ашиглуулах, мэдээллээр хангах үүрэг хүлээнэ. 305.5.САН БҮРДҮҮЛЖ, АШИГЛАХАД АНХААРАХ ЗҮЙЛ 305.5.1.Эрүүгийн цагдаагийн албаны холбогдох нэгж Хэрэг бүртгэх, Мөрдөн байцаах, Замын цагдаа, Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албанаас зохион байгуулалттай гэмт бүлгийн талаарх мэдээллийг санд хүргүүлэх бөгөөд гүйцэтгэх ажилтан холбогдох судалгааг хийж, шууд харьяалан удирдах даргын зөвшөөрлийг үндэслэж санд оруулж баяжилт хийнэ. 305.5.2.Зохион байгуулалттай гэмт бүлгийн мэдээ, мэдээллийг санд оруулахдаа хэт хавтгайруулахгүй, зөвхөн бодит баримт сэлтэд тулгуурлана. 305.5.3.Зохион байгуулалттай гэмт бүлгийн сан нь сэжигтэй хүний бүх хувийн байдлын талаарх мэдээллийг агуулсан, нэг удаагийн үйлдлээр танилцах, хуулбарлан авах боломжийг бүрдүүлсэн байвал зохино. /Тухайлбал: Иргэний бүртгэл мэдээлэл, галт зэвсгийн тоо бүртгэл, тээврийн хэрэгслийн, аж ахуйн нэгжийн, үл хөдлөх эд хөрөнгийн, тусгай зөвшөөрлийн, ял шийтгэлийн, гүйцэтгэх ажлын шугамаар урьд авагдсан мэдээлэл, илтгэх хуудас, хэргийн талаар бүрдүүлсэн цахим санг нэгтгэх гэх мэт/ 305.5.4.Эрүүгийн цагдаагийн албаны Зохион байгуулалттай гэмт бүлэг, хүн худалдаалах гэмт хэрэгтэй тэмцэх ажил хариуцсан нэгжээс санд оруулсан мэдээлэлд тулгуурлан, тэдгээрийн талаар жилд 2-оос доошгүй удаа нөхцөл байдлын танилцуулга боловсруулж, Цагдаагийн төв байгууллагын Тэргүүн дэд дарга, Эрүүгийн цагдаагийн албаны даргад танилцуулж, үүрэг чиглэл авч ажиллана. ---оОо--- 500 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ№305.46а Зохион байгуулалттай бүлэг, гэмт бүлэглэлийн бүртгэл 1. Бүлгийн нэр . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Бүлгийн ялгаа: _үгсэн тохиролцсон бүлэг _зохион байгуулалтай бүлэг 3. Зорилго, чиглэл: _хар тамхи, мансууруулах, _хордуулах тэсэрч, дэлбэрэх бодис, _спирт, _автомашин, _нуудаг, _дамжуулдаг, _тээвэрлэдэг, _борлуулдаг, _садар самуун, _гомо, _лесби, _хуурамч мөнгөн тэмдэгт, _бичиг баримт хуурамчаар үйлдэх, _хүн барьцаалах худалдах, _ хулгай, _дээрэм, _булаалт, _залилан, _далайлган сүрдүүлэх, _харгис шашны үйл ажиллагаа явуулдаг, _халаасны, _хүчин, _танхай, _зандалчлах, _терроризм, _нийтийн эмх замбараагүй байдал бий болгох, _зохион байгуулалттай бүлэг, гэмт бүлэглэл байгуулах, _хүн худалдаалах, _биеэ үнэлэхэд бусдыг татан оролцуулах, _биеэ үнэлэхийг зохион байгуулах, _хээл хахууль, _ галт зэвсэг, тэсэрч дэлбэрэх бодис, _албан тушаал, ашиглал, _татвараас зайлсхийх, _хуурамч үнэт цаас, _эд зүйл хууль бусаар хил нэвтрүүлэх, _хүн наймаалах, _хүн барьцаалах, хулгайлах, _мэдээллийн аюулгүй байдлын эсрэг, _байгаль орчины эсрэг, бусад:........................................... 4. Эрүүгийн хэргийн дугаар, товч утга: |__|__|__|__|__|__|__|__| зүйл|__|__|__| хэсэг|__| ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ......................................................... 5. Цуглардаг газар: аймаг, дүүрэг . . . . . . . . . . . сум, хороо . . . . . . . хаяг: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . байршил:....................................................................................................................... ................................................................................ 6. Ашигладаг багаж зэвсэг : _хутга мэс, _түлхүүр, _галт зэвсэг, _баг, _мод, _чулуу, _төмөр, _алх, _сүх, _хүрз, _жоотуу, _ лоом, _хөрөө, _уяа, _тэсэрч дэлбэрэх, _мансууруулах, _хордуулах бодис, _зодооны хэрэгсэл, _компьютер, _тээврийн хэрэгсэл, _хуурамч бичиг баримт, _тамга тэмдэг, _бусад ............................. ................................................................................................................................................................... 7. Үйлддэг арга: _зодох, _хутгалах , _хаалга эвдэх, _түлхүүр тааруулах, _далайлган сүрдүүлэх, _залилах, _булаах, _буудах, _дэлбэлэх, _цонх, _тооно, _салхивчаар орох, _ханын шийр хугалах, _тагтаар дамжих, _тааз, _шал, _хана эвдэх, _суйлах, _зүсэх, _нуун далдлах, _галдан шатаах, _боох, _живүүлэх, _хордуулах, _бичиг баримт, _тамга тэмдэг хуурамчаар үйлдэх, _захиалгаар, _улс, _аймаг, _хот, _сум дамждаг, _бусад ....................... .................................................................................................................................................................. 8. Хэрхэн халхавчилдаг ........................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... 9. Зохион байгуулалтын бүтэц ................................................................................................................ ................................................................................................................................................................... 11. Гишүүд: бүгд |__|__| хүүхэд |__|__| эмэгтэй |__|__| эрэгтэй |__|__| гадаадын харъяат |__|__| 12. Цуглардаг хугацаа: _өдөр бүр, _долоо хоногт, _сард, _улиралд, _жилд, 13. Ашигладаг дохио, зангаа, тогшилт ................................................................................................... ................................................................................................................................................................... 14. Бусад нэмэлт …................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... Тэмдэглэл: Холбогдох зураг схемийг хавсаргаж болно. Бүртгэл хөтөлсөн ажилтны албан тушаал, цол, нэр....................................................................... 501 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ№305.46б Зохион байгуулалттай бүлэг, гэмт бүлэглэлийн гишүүний бүртгэл Зураг 1. Бүртгэлд авсан үндэслэл........................................................................................................................ ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... 2. Үйлдэж болзошгүй гэмт хэргийн төрөл : _хүн амь, _далайлган сүрдүүлэх, _орон байрны, _албан газрын, _малын, _тээврийн хэрэгслийн, _халаасны хулгай, _дээрэм, _хүчин, _танхай, _зандалчлах, _терроризм, _нийтийн эмх замбараагүй байдал бий болгох, _зохион байгуулалттай бүлэг, гэмт бүлэглэл байгуулах, _булаалm, _залилан, _хүн худалдаалах, _биеэ үнэлэхэд бусдыг татан оролцуулах, _биеэ үнэлэхийг зохион байгуулах, _садар самуун _хар тамхи, мансууруулах бодис _хээл хахууль _ галт зэвсэг, тэсэрч дэлбэрэх бодис, _албан тушаал, ашиглал, _татвараас зайлсхийх, _хуурамч үнэт цаас, _эд зүйл хууль бусаар хил нэвтрүүлэх, _хүн наймаалах, _хүн барьцаалах, хулгайлах, _мэдээллийн аюулгүй байдлын эсрэг, _байгаль орчины эсрэг, бусад ............................................ .................................................................................................................................................................. 3. Ашигладаг багаж зэвсэг : _хутга мэс, _түлхүүр, _галт зэвсэг, _баг, _мод, _чулуу, _төмөр, _алх, _сүх, _хүрз, _жоотуу, _лоом, _хөрөө, _уяа, _тэсэрч дэлбэрэх, _мансууруулах, _хордуулах бодис, _зодооны хэрэгсэл, _компьютер, _тээврийн хэрэгсэл, _хуурамч бичиг баримт, _тамга тэмдэг, _бусад .................. ................................................................................................................................................................... 4. Үйлддэг арга: _зодох, _хутгалах, _хаалга эвдэх, _түлхүүр тааруулах, _далайлган сүрдүүлэх, _залилах, _булаах, _буудах, _дэлбэлэх, _цонх, _тооно, _салхивчаар орох, _ханын шийр хугалах, _тагтаар дамжих, _тааз, _шал, _хана эвдэх, _суйлах, _зүсэх, _нуун далдлах, _галдан шатаах, _боох, _живүүлэх, _хордуулах, _бичиг баримт, _тамга тэмдэг хуурамчаар үйлдэх, _захиалгаар, _улс, _аймаг, _хот, _сум дамждаг, _бусад .................................................................................................... ................................................................................................................................................................... 5. Бүлгийн нэр: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Элссэн огноо: /________/___/___/ 7. Гишүүний ялгаа: _толгойлогч _зохион байгуулагч _захиалагч _гүйцэтгэгч _зөвлөгч _хатгагч _хамжигч _борлуулагч _нийлүүлэгч _зуучлагч _унаа машин _зэвсэг _техникээр туслагч _орон байраар хангагч_бусад . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................................... 8. Овог . . . . . . . . . . . Эцэг /эхийн/ нэр . . . . . . . . . . .Нэр . . . . . . . . . . . Хоч . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9. РД |__|__||__|__|__|__|__|__|__|__| ИҮ |__|__|__|__|__|__|__|__| Гадаад паспорт № |__|__|__|__|__|__|__|__| 10. Нас |__|__| Хүйс /_эр,_эм/ Төрсөн өдөр: /________/____/____/ 11. Иргэншил:/_Монгол _Гадаад: . . . . . . . . . . ./ Яс үндэс . . . . . . . . . . . 12. Мэргэжил: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Боловсрол . . . . . . . . . . 13. Төгссөн сургууль, дамжаа ................................................................................................................. ................................................................................................................................................................... 14. Үндсэн захиргаа аймаг, дүүрэг . . . . . . . . . . . сум .хороо . . . . . . . . 15. Оршин суугаа аймаг, дүүрэг . . . . . . . . . . . сум, хороо . . . . . . . . . . Гэрийн хаяг: ….......................................................................................................................................... 16. Урьд хаана ямар ажил эрхэлж байсан.................................................................................................. ................................................................................................................................................................... 17. Эрхэлж буй ажил................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... 502 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 18. Холбоо барих: гар |__|__|__|__|__|__|__|__| гэр |__|__|__|__|__|__| ажил |__|__|__|__|__|__| Факс |___________________| Email:...................................................................................................................... 19. Ам бүлийн байдал/_гэрлэсэн,_гэрлээгүй/ , эхнэр, нөхөр, хүүхэд, ах, дүү, хамтран амьдрагч......... ................................................................................................................................................................... 20. Урьд ял шийтгэгдсэн байдал: ............................................................................................................ ................................................................................................................................................................... 21. Нүүрний төрх: 1. Үсний хэлбэр: _халимаг _урт _богино _шулуун _долгионтой _буржгар _пинтүү_халзан 2. Үсний өнгө: _хар _хүрэн _буурал _бор _шар _будсан 3. Дух: _ердийн _намхан _өндөр 4. Хөмсөг: _өтгөн, _шингэн, _өргөн, _нарийн, _шивсэн 5. Царайны өнгө: _бор _цагаан _шар _улаан_хар _хүрэн _хөх 6. Нүүрний хэлбэр: _дугуй _зуувин _дөрвөлжин 7. Нүдний хэлбэр: _онигор _том _давхраатай _бүлцгэр _жартгар _солир _хялар 8. Нүдний өнгө: _хар _хүрэн _бор _ногоон _цэнхэр _цэхэр _линзтэй 9. Чих: _ердийн _дэлдэн _том _хулгар _жижиг 10. Хамар: _монхор _шулуун _ээтгэр _нахиу _сартгар _намхан _хавтгай _унжуу 11. Сахал: _ногтон _оочин _ямаан _хууз _япон 12. Уруул: _зузаан _нимгэн _энгийн _цоровгор 13. Ам: _ердийн _том _жижиг _даравгар 14. Шүд: _тэгш _орсгой _дорсгой _дотуур _гадуур хазалттай _хиймэл _онгорхой 15. Эрүүний хэлбэр: _дугуй _дөрвөлжин _гурвалжин _урт _шөвгөр 22 . Биеийн төрх: _хэвийн _тарган _туранхай 1. Өндөр: |__|__|__| см 2. Нурууны хэлбэр: _шулуун _гэдгэр _бөгтөр 3. Хөл: _шулуун _сайрга _майга _Х хэлбэртэй майга _бусад 23. Биеийн содон шинж тэмдэг: 1. Мэнгэ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Сорви . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Шивээс . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Бие эрхтэний гажиг . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Бусад . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24. Хэл яриа, хоолойны өнгө: _хурдан _удаан ярьдаг _бүдүүн _боргил _шингэн _цангинасан _сөөнгө _чанга _сул_шулга _ээрүү _аялгатай _бусад 25. Гадаад хэлний мэдлэг:_англи _орос _япон _хятад _бусад . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Хэлний чадвар: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26. Цусны бүлэг: _О(I) _А(II) _В(III) _АВ(IV) 27. Зан авир: _хэрцгий _догшин _ширүүн _зальжин _шийдэмгий _бүдүүлэг _тайван _шударга _аймхай _бусад 28. Зуршил . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29. Байнга хэлдэг үг хэллэг . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30. Шүтлэг: _Будда _христ _лал _бөө _шүтлэггүй 31. Авъяас сонирхол . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32. Техниктэй харьцах чадвар. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33. Эд хөрөнгө : 1. Хадгаламж . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Үнэт цаас . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Галт зэвсэг . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Автомашин . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Үл хөдлөх хөрөнгө. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Аж ахуйн нэгж . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34. Хань харилцаа ................................................................................................................................... 35. Бусад: ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................... Бүртгэл хөтөлсөн ажилтны албан тушаал, цол, нэр............................................................................. 503 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ№305.46в Зохион байгуулалттай бүлэг, гэмт бүлэглэлийн эрхэлдэг ажил, үйлчилгээний бүртгэл 1. Ялгаа: _Хууль бус үйлдвэрлэл, үйлчилгээ явуулдаг _татвараас зайлсхийдэг_бусад ..................... ................................................................................................................................................................... 2. Ченж хийж эхэлсэн огноо, чиглэл/________/___/___/ ....................................................................... ................................................................................................................................................................... 2. Үйл ажиллагаа явуулдаг Аймаг, дүүрэг .................................................. сум, хороо.................................................................... хаяг:.................................................................... байршил ...................................................................... ................................................................................................................................................................... 3. Гэрчилгээг хэрхэн авсан:_ хууль, журмын дагуу _хууль журмын бус _бусад...................................... ................................................................................................................................................................... 4. Аж ахуйн нэгжийн нэр, үйл ажиллагааны чиглэл, байгуулагдсан огноо: ......................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... 5. Хууль бус үйл ажиллагааны төрөл: _хууль бусаар олсон эд зүйлийг худалдан авдаг _хадгалдаг _дамжуулдаг _борлуулдаг_бусад......... ................................................................................................................................................................... 6. Дансны дугаар |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__| 7. Ялгаа: _хувь хүн _гэр бүлээрээ _бүлэг _ аж ахуйн нэгж 8. Эрхэлдэг үйлдвэрлэл үйлчилгээний хэлбэр: _үйлдвэрлэл _худалдаа _нийтийн хоол _зочид буудал _эмчилгээ_компьютерийн тоглоом _үзвэр үйлчилгээ _хэвлэл _ломбард _автомашины засвар _мал нядлах _хүүхэд ажиллуулах_гадаадад хууль бусаар хүн гаргах _оруулах _хуурамч эд зүйл _бичиг баримт үйлдэх _олшруулах _оюуны өмч _патент ашиглах_уул уурхай _бусад................................................................................................ ................................................................................................................................................................... 9. Ченжийн төрөл : _валют, _түүхий эд(ноос, ноолуур,арьс, шир), _мах, _цахилгаан бараа, _гэр ахуйн бараа, _ спирт, _компьютер, _гар утас, _алт мөнгөн эдлэл, _хуучны эд зүйлс, _бурхан, _уран зураг, _зоос, _одон медаль, _автомашин, _машины сэлбэг, _төмөр, _өнгөт металл, _буу, _сум, _тэсэрч дэлбэрэх, _үнэт цаас, _баримт бичиг, _газрын наймаа, _хар тамхи, _мансууруулах бодис, _шатах тослох материал, _бусад . . . . . . . . . . . . . . . 10. Бүтээгдэхүүний төрөл: _архи согтууруулах ундаа, _эм био бэлдмэл, _хортой, _шатамхай, _тэсэрч, дэлбэрэх бодис _малын түүхий эд, _ашигт малтмал, _үнэт цаас, _сонин хэвлэл, _шошго, _ном, _галт зэвсэг, _сум, _хүний эд эрхтэн, _видео, аудио хуурцаг, диск _бусад......................................................... 11. Арга хэмжээ авсан огноо: /________/___/___/ 10. Арга хэмжээний төрөл: _арга хэмжээ аваагүй, _судлаж буй, _эрүү үүсгэсэн, _татгалзсан, _харъяалалын дагуу шилжүүлсэн, _торгосон, _баривчилсан, Бүртгэл хөтөлсөн ажилтны албан тушаал, цол, нэр............................................................... 504 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 306.МӨРДӨН ШАЛГАХ АЖИЛЛАГААНЫ МЭРГЭЖЛИЙН ЗӨВЛӨЛ, ТҮҮНИЙ ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ЧИГЛЭЛ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/263 Хуудас: 2 306.1.ЗОРИЛГО Мөрдөн байцаах, Эрүүгийн цагдаагийн албаны газар, хэлтсийн даргаас эрүүгийн мөрдөгч, мөрдөгч нарыг мэргэжлийн удирдлагаар хангах, зөвлөгөө өгөх, тодорхой төрлийн гэмт хэргийг илрүүлэх, мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулах арга зүй, мөрдөн шалгах тодорхой ажиллагааг явуулах тактикийг боловсруулж үйл ажиллагаанд ашиглах, мэргэжлийн зөвлөлийн бүтэц, түүний үйл ажиллагааны чиглэлийг зохицуулахад оршино. 306.2.МЭРГЭЖЛИЙН ЗӨВЛӨЛ 306.2.1.Мөрдөн байцаах, Эрүүгийн цагдаагийн алба нь /цаашид “Алба” гэх/ орон тооны бус “Мэргэжлийн зөвлөл”-тэй байна. Мэргэжлийн зөвлөл нь албаны дэд даргаар ахлуулсан 9 хүний бүрэлдэхүүнтэй байх ба гишүүдийн 2/3-оос доошгүйг эрүүгийн ахлах мөрдөгч, ахлах мөрдөгч нараас бүрдүүлбэл зохино. 306.2.2.Мэргэжлийн зөвлөлийн гишүүнээр гэмт хэрэгтэй тэмцэх албанд 8-аас дээш жил ажилласан, удирдах албан тушаалтнаас гадна хэрэг мөрдөх чиглэлээр ажиллаж байгаа алба хаагчийг албаны даргын тушаалаар томилно. 306.2.3.Мэргэжлийн зөвлөл нь харьяа нэгжүүдэд шалгагдаж байгаа хүнд, ээдрээ төвөгтэй, олон үйлдэл, холбогдогчтой, олон хүн хохирсон, шийдвэрлэхэд бэрхшээл учирч буй хэргүүдэд мэргэжлийн болон арга зүйн зөвлөгөө өгч, ЭХХШТХ-ийн 6.3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.4д зааснаар Мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулах албаны даргаас бичгээр өгөх зааварчилгыг боловсруулна. 306.2.4.Нэгжийн дарга өөрийн санаачилгаар албаны мэргэжлийн зөвлөлөөр хэлэлцүүлэх шаардлагатай гэж үзсэн хэргийг албан бичгийн хамт ирүүлж болно. Хэргийн хамт дэлгэрэнгүй танилцуулга, холбогдох баримт материал, дүрс болон соронзон бичлэг зэргийг хүргүүлнэ. 306.2.5.Албаны дарга ЭХХШТХ-ийн 6.3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.4-д зааснаар биечлэн танилцсан хэргийг мэргэжлийн зөвлөлөөр хэлэлцүүлж болно. 306.2.6.Мэргэжлийн зөвлөл нь үйл ажиллагаагаа хагас, бүтэн жилээр цагдаагийн төв байгууллагын Тэргүүн дэд даргад тайлагнана. 306.2.7.Мөрдөн шалгах ажиллагааны хамаарал бүхий цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам нь хууль, эрх бүхий байгууллага, албан тушаалтнаас батлан гаргасан эрх зүйн баримт бичигтэй зөрчилдвөл даруй дүгнэлт гаргаж, саналаа Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 103-т заасны дагуу Бодлогын зөвлөлд хүргүүлж, шийдвэрлүүлнэ. Энэ тохиолдолд тухайн кодыг болон зүйл, заалтыг мөрдөхгүй. 306.3.МӨРДӨН ШАЛГАХ АЖИЛЛАГААНЫ АРГА ЗҮЙГ БОЛОВСРУУЛАХ 306.3.1.Дор дурдсан чиглэлээр мөрдөн шалгах арга зүйг боловсруулна: а/мөрдөн шалгах тодорхой ажиллагаа буюу Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 23-25 дугаар бүлэгт заасан ажиллагааг явуулах тактикийг; б/Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 6.1 дүгээр зүйлд заасан харьяалал бүхий хэргүүдээс сонголт хийж тодорхой төрлийн гэмт хэргийг мөрдөн байцаах арга зүйг шинэ төрлийн нийгмийн харилцаанд зохицуулан, шинжлэх ухаан, техник, технологийн дэвшлийг судлан түүнд тулгуурлаж боловсруулан тактик, арга зүй, зөвлөмжийн гарын авлагыг албаны хэрэгцээнд бэлтгэн хэвлүүлж байх; в/гэмт хэргийг мэргэжлийн өндөр ур чадвар гарган, тактик, арга зүйн мөрдлөг, зөвлөмжүүдийг бүтээлчээр хэрэглэж илрүүлсэн, нотолсон жишээ, баримтуудыг нэгтгэн цуглуулах, нийт алба хаагчдын хүртээл болгох, судлуулах ажлыг зохион байгуулах; г/мэргэжлийн зөвлөлөөс тактикийн уран нарийн арга, шинжлэх ухаан техникийн дэвшилтэт арга, хэрэгсэл ашиглаж, илрүүлж нотлон шийдвэрлэгдсэн хэргийн талаар зөвлөмж боловсруулах захиалгыг цагдаагийн мэргэжлийн сургуульд өгч, зөвлөмжийг албаны хэрэгцээнд зориулсан /Мөрдөгч/ цувралд хэвлэн нийтлүүлэх; д/мөрдөн шалгах тактик, арга зүй, мэргэжлийн ур чадварыг дээшлүүлэх сургалтыг 505 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам албаны хэмжээнд тогтмол явуулдаг байх, энэ зорилгоор сургалтын орчинг бий болгох; е/мөрдөн шалгах ажиллагаанд ач холбогдол бүхий мэдээллийг төрийн болон төрийн бус байгууллагаас цахимаар авч, ашиглах боломжийн талаар судалж, зөвлөмж чиглэл гаргах, тухайн хуулийн этгээдтэй гэрээ, санамж бичгийг байгуулах ажлыг зохион байгуулах. 306.4.УР ЧАДВАРЫН УРАЛДААНЫГ ЗОХИОН БАЙГУУЛАХ 306.4.1.Мэргэжлийн зөвлөл алба хаагчдыг мөрдөн шалгах ажиллагааны тактик, арга зүйд сургах, мэргэжлийн ур чадварыг нь дээшлүүлэх, судалгаа хийх зорилгоор мөрдөгчдийн дунд бодит хэргийн жишээн дээр жилд 1 удаа ур чадварын уралдаан зохион явуулна: а/эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тодорхой ажиллагааг хэрхэн гүйцэтгэсэн талаар тэмдэглэл үйлдсэн, гэрэл зургийн үзүүлэлт бэлтгэсэн, ул мөр бэхжүүлсэн байдал, хураан авсан эд мөрийн баримт бусад зүйл, уг ажиллагаатай уялдуулан явуулсан тодорхой ажиллагаанууд, мөрдөн шалгах ажиллагааны хурд, нягт байдлыг үнэлж дүгнэх; б/тодорхой төрлийн гэмт хэргийг хэрхэн шалгасан, шинжлэх ухаан техник, технологийн ямар ололтыг ашиглан нотолсон, хэрэг шалгахад шинэ төрлийн нийгмийн ямар харилцаа тулгарч хэрхэн шийдэх арга зүй хэрэглэсэн, мөрдөн байцаалтад тулгарч буй хууль эрх зүйн болон ажил хэргийн ямар бэрхшээл байгааг нийтэлсэн баримт материал ирүүлснийг шалгаруулж байр эзлүүлэх. 306.4.2.Уралдаанд эхний 3 байрыг шалгаруулж шагнаж урамшуулна. 306.4.3.Алба хаагч бүр уралдаанд оролцох эрхтэй бөгөөд нэгжээс тоон хязгаарлалт тогтоохгүй. 306.4.4.Уралдаанд оролцох алба хаагчид материалаа “Мэргэжлийн зөвлөл”-д ирүүлэх бөгөөд шууд харьяалан удирдах даргадаа танилцуулахгүй байж болно. ---оОо--- 506 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 307.ГҮЙЦЭТГЭХ АЖИЛ ЯВУУЛАХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/263 Хуудас: 2 307.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагаас гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх, түүнийг илрүүлэх, таслан зогсоох зорилгоор гүйцэтгэх ажил явуулахтай холбогдон үүссэн харилцааг зохицуулахад оршино. 307.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ 307.2.1.Гүйцэтгэх ажлын тухай хуулийн 12 дугаар зүйлд заасан хүрээгээр хязгаарлагдана. 307.2.2.Гүйцэтгэх ажилд баримтлах журмыг Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 103-т заасны дагуу системчилж кодчилон Бодлогын зөвлөл боловсруулж, батлуулах ажлыг зохион байгуулна. 307.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурьдсан утгаар ойлгоно: “Гүйцэтгэх ажил” - үндэсний аюулгүй байдал, хүний эрх, эрх чөлөөг гэмт халдлагаас хамгаалах зорилгоор төрийн эрх бүхий байгууллагаас ердийн ба тусгай, нууц арга, хэрэгсэл ашиглан явуулж байгаа мэдээ, мэдээлэл, баримт бичиг, нотолгоо эрж олох, цуглуулах, шалгах үйл ажиллагааг; “Эрэн сурвалжлах ажил” - цагдаагийн байгууллагад мөрдөн шалгах ажиллагаа болон бусад хуулиар харьяалуулсан гэмт хэргийг илрүүлэх, түүнийг үйлдсэн этгээдийг олж тогтоох чиглэлээр хийх нууц ажиллагааг. 307.4.ГҮЙЦЭТГЭХ АЖИЛ ЯВУУЛАХ БҮРЭН ЭРХ 307.4.1.Цагдаагийн байгууллага нь хуулиар харьяалуулсан нууц далд аргаар үйлдэгдсэн, эсхүл тодорхой төрлийн гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх, түүнийг илрүүлэх, таслан зогсоох, гэмт хэрэг үйлдсэн этгээдийг олж тогтоох, түүнчлэн сураггүй алга болсон, нас барсанд тооцогдсон хүн, оргосон сэжигтэн, яллагдагч, шүүгдэгч, ялтан болон прокурор, шүүхээс даалгасан бусад хүнийг эрэн сурвалжлах, алдагдсан галт зэвсэг, сум хэрэгсэл, тэсэрч дэлбэрэх, мансууруулах, хордуулах бодис, түүх соёлын дурсгалт болон бусад үнэт зүйлийг эрж олох зорилгоор гүйцэтгэх ажил явуулна. 307.4.2.Энэхүү зүйлийн 307.4.1-д зааснаар гүйцэтгэх ажил явуулахдаа Гүйцэтгэх ажлын тухай хууль, Цагдаагийн байгууллагын гүйцэтгэх ажлын зааврын дагуу зөвшөөрөгдсөн хүч, арга, хэрэгслийг ашиглана. 307.4.3.Гүйцэтгэх ажлыг явуулахдаа Монгол Улсын Үндсэн хууль, Гүйцэтгэх ажлын тухай хууль, бусад хууль, Цагдаагийн байгууллагын гүйцэтгэх ажлын заавар, энэхүү журмыг чанд сахина. 307.5.БУСАД АЛБАДТАЙ ХАМТРАН АЖИЛЛАХ 307.5.1.Гүйцэтгэх ажил явуулах эрх бүхий албанаас Гүйцэтгэх ажлын тухай хуулийн 13 дугаар зүйлийн 13.3.7-д заасан тохиолдолд гүйцэтгэх ажил явуулах эрх бүхий бусад байгууллагатай мэдээлэл солилцож, хамтран ажиллаж болно. 307.5.2.Гэмт хэрэг, түүнийг үйлдсэн этгээд, алдагдсан эд зүйлийг эрж олоход ач холбогдол бүхий мэдээллийг гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах чиглэлээр ажиллаж байгаа алба хаагч сар тутам 2 удаа, бусад алба хаагч нэг удаа “Тэмдэглэл, илтгэх хуудас үйлдэх /код 245/ журам”-ын дагуу илтгэх хуудас бичиж, байгууллагын удирдлагад танилцуулан цагдаагийн мэдээллийн санд оруулан, нийслэлд Эрүүгийн цагдаагийн албанд, аймагт эрүүгийн цагдаагийн нэгжид тус тус шилжүүлэн шалгуулна. 307.5.3.Энэ зүйлийн 307.5.2-т заасны дагуу ирүүлсэн мэдээллийг нь хүлээн авч, бүртгэлд оруулан, цагдаагийн байгууллагын “Гүйцэтгэх ажлын заавар”-т заасан хугацаанд Гүйцэтгэх ажлын тухай хуулийн 17 дугаар зүйл /Мэдээ, мэдээлэл шалгах/-ийг баримтлан шалгаж шийдвэрлэнэ. 307.5.4.Илтгэх хуудсаар өгч байгаа мэдээлэл нь үндэслэлтэй, шалгах боломжтой, үнэний магадлалтай байна. 307.5.5.Алба хаагч цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам /код 202, 203/-д зааснаар авагдсан мэдээллийг “Илтгэх хуудас”-ны мэдээллийн санд оруулахгүй. 307.5.6.Гүйцэтгэх ажил явуулах эрх бүхий алба хаагч “Илтгэх хуудас”-ны мэдээллийн санд 507 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам авагдсан мэдээллийг ажлын үзүүлэлтэд оруулахгүй. 307.5.7.Гэмт хэрэг, түүнийг үйлдсэн этгээдийг олж тогтоохын тулд зайлшгүй гүйцэтгэх ажлын арга хэмжээ зохиох шаардлага гарвал мөрдөгчийн даалгаврыг үндэслэн гүйцэтгэх ажил явуулж, заасан хугацаанд үр дүнг нь бичгээр гаргаж өгнө. 307.5.8.Илтгэх хуудсаар авагдсан мэдээлэл нь ноцтой гэмт хэрэг илрүүлэх, урьдчилан сэргийлэх, гэмт этгээдийг баривчлах, чухал ач холбогдолтой нотлох баримт илрүүлэх эх сурвалж болсон нь батлагдсан тохиолдолд Эрүүгийн цагдаагийн албаны саналыг үндэслэн илтгэх хуудас бичсэн алба хаагчийг ЦБҮАЖ-ын код 924-т заасны дагуу шагнаж урамшуулж болно. 307.6.ГҮЙЦЭТГЭХ АЖЛЫН ҮР ДҮН 307.6.1.Гүйцэтгэх ажлын тухай хуулийн 18 дугаар зүйлийн 18.1.2, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 16.8 дугаар зүйлд зааснаар хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу явуулсан гүйцэтгэх ажлын болон мөрдөн шалгах нууц ажиллагааны үр дүн болох баримт, мэдээллийн талаар мөрдөгч нууц ажиллагааны магадлагаа үйлдэж, прокуророор баталгаажуулан хавтаст хэрэгт тусгана. 307.6.5.Цагдаагийн байгууллагын гүйцэтгэх ажлын шугамаар баримтжуулагдсан баримт сэлт, мэдээллийг Гүйцэтгэх ажлын тухай хууль, Төрийн болон албаны нууцын тухай хууль, Байгууллагын нууцын тухай хууль, Хувь хүний нууцын тухай хууль болон түүнд нийцүүлэн гаргасан үндэслэл, нөхцөл, журмын дагуу ил болгоно. 307.7.САН АШИГЛАЛТ 307.7.1.Гэмт хэрэг, түүний шинж тэмдэг, үйлдсэн этгээд, алдагдсан эд зүйлийг хайж олоход ач холбогдол бүхий үйл ажиллагааны мэдээллийг холбогдох цагдаагийн байгууллага, алба хаагчдад хүргэх, гэмт хэрэгтэй тэмцэх ажлыг шуурхай, үр дүнтэй явуулах зорилгоор цагдаагийн байгууллагын цахим мэдээллийн “Илтгэх хуудас” дэд санг үүсгэн ашиглана. 307.7.2.“Илтгэх хуудас”-ны санд Цагдаагийн байгууллагын мэдээллийн нэгдсэн сүлжээгээр холбогдож ажиллана. 307.7.3.“Илтгэх хуудас” цахим сүлжээний програм, мэдээллийн сан нь байгууллагын нууцад хамаарах бөгөөд зөвшөөрөгдөөгүй хандалтаас хамгаалагдсан байна. 307.7.4.“Илтгэх хуудас” сангийн ашиглалтыг Эрүүгийн цагдаагийн алба, програм хангамжийн хэвийн ажиллагааг Мэдээллийн технологи, холбооны ажил хариуцсан нэгж тус тус хариуцна. 307.8.ГҮЙЦЭТГЭХ АЖИЛД ТАВИХ ХЯНАЛТ Гүйцэтгэх ажлын тухай хуулийн 22 дугаар зүйлийн 22.3-т зааснаар Гүйцэтгэх ажил явуулах эрх бүхий албаны дарга гүйцэтгэх ажилд тавих дотоод хяналтыг хэрэгжүүлнэ. ---оОо--- 508 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 308.ХЯЛБАРШУУЛСАН ХЭРЭГ БҮРТГЭЛТ ЯВУУЛАХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/263 Хуудас: 1 308.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагын мөрдөгчөөс Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулиар харьяалуулсан гэмт хэргүүдэд хялбаршуулсан журмаар хэрэг хянан шийдвэрлэхтэй холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 308.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ Энэ журам нь цагдаагийн байгууллагын хэрэг бүртгэх эрх бүхий эрүүгийн болон мөрдөгч нарт хамаарна. Хялбаршуулсан хэрэг бүртгэлт явуулахдаа Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хууль, энэхүү журмыг баримтална. 308.3.ХЯЛБАРШУУЛСАН ХЭРЭГ БҮРТГЭЛТ ЯВУУЛАХ НӨХЦӨЛ 308.3.1.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.1 дүгээр зүйлд заасан хэрэгт хялбаршуулсан хэрэг бүртгэлт явуулна. 308.3.2.Хялбаршуулсан хэрэг бүртгэлт явуулахад Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17 дугаар бүлэгт заасан журмыг журмыг баримтална. 308.4.ХЯЛБАРШУУЛСАН ХЭРЭГ БҮРТГЭЛТ 308.4.1.Эрүүгийн хуулийн 6.7 дугаар зүйлд заасныг үндэслэн ял оногдуулах болон хялбаршуулсан хэрэг бүртгэлт явуулах зорилгоор хэргийн холбогдогч, хохирогч нарын хууль ёсны эрх, ашиг сонирхлын эсрэг үйлдэл, эс үйлдэл хийхийг хориглоно. 308.4.2.Яллагдагчийн хүсэлтийг хүлээн авч, хэргийг хялбаршуулсан журмаар шийдвэрлэх боломжтой гэж үзвэл үндэслэл бүхий тогтоол үйлдэнэ. 308.4.3.Хялбаршуулсан журмаар явуулах тогтоол үйлдсэнээс хойш 14 хоногт дараахь ажиллагааг явуулж хэргийг прокурорт шилжүүлнэ: а/хохирогч, иргэний нэхэмжлэгчээр тогтоон байцаалт авах; б/шаардлагатай бол гэрчээс мэдүүлэг авах; в/яллагдагчаар татах тогтоол үйлдэж, ял сонсгох; г/тухайн хэргийн онцлогоос хамаарч эрүүгийн хэрэгт заавал нотлогдвол зохих байдлуудыг тогтоох, Тухайлбал, шинжээч томилох, эд зүйлийн үнэлгээ хийлгэх гэх мэт. 308.5.ХЯЛБАРШУУЛСАН ХЭРЭГ БҮРТГЭЛТ ЯВУУЛАХАД ХОРИГЛОХ ЗҮЙЛ 308.5.1.Хялбаршуулсан журмаар хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааг дараахь тохиолдолд явуулахыг хориглоно: а/Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд хялбаршуулсан журмаар хэрэг бүртгэлт явуулах харьяалал тогтоогдоогүй гэмт хэрэгт; б/хохирогч хохирлын талаар маргаантай бол; в/яллагдагч зөвшөөрөөгүй, сайн дураараа хүсэлт гаргаагүй байх; г/хохирол нөхөн төлсөн баримт, нөхөн төлөхөө илэрхийлж хохирогчтой эвлэрсэн баталгааг хавсаргаагүй байх; д/яллагдагч гэмт хэрэг үйлдсэнээ зөвшөөрөхгүй байх. 308.5.2.Дараахь нөхцөлд хялбаршуулсан журмаар хэрэг бүртгэлт явуулахыг зогсоож, ердийн журмаар хэрэг бүртгэлтийг явуулна: а/яллагдагч, хохирогч нэмэлт ажиллагаа хийлгэх хүсэлт гаргасан; б/хэргийг хялбаршуулсан журмаар шийдвэрлүүлэхээс хохирогч, яллагдагч татгалзсан; в/хэргийн зүйлчлэл, хүлээлгэх эрүүгийн хариуцлагын талаар санал зөрсөн; г/Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан нөхцөл байдал тогтоогдоогүй бол. ---оОо--509 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 309.СОНГУУЛЬД НЭР ДЭВШИГЧИЙГ ЭРҮҮГИЙН ХЭРЭГТ ШАЛГАХ ЗӨВШӨӨРӨЛ ХҮСЭХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/263 Хуудас: 2 309.1.ЗОРИЛГО Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн, Улсын Их Хурлын, Орон нутгийн сонгууль зарлагдсанаас хойш нэр дэвшигчийг эрүүгийн хэрэгт зайлшгүй шалгах шаардлагатай нөхцөл байдал үүссэн үед цагдаагийн байгууллагаас Сонгуулийн ерөнхий хороо, сонгуулийн тойргийн, салбар болон хэсгийн хорооноос зөвшөөрөл хүсэх цагдаагийн байгууллага, алба хаагчийн үйл ажиллагааг зохицуулахад оршино. 309.2.ХУУЛЬ ТОГТООМЖИЙН ШААРДЛАГА 309.2.1.Сонгуулийн тухай хуулийн 76 дугаар зүйлийн 76.2 дахь хэсэгт “Гэмт хэрэг үйлдэж байхад нь буюу гэмт хэргийн газарт гэмт үйлдлийнх нь нотлох баримттайгаар баривчилснаас бусад тохиолдолд нэр дэвшигчид хобогдуулан сонгуулийн байгууллагын зөвшөөрөлгүйгээр эрүүгийн хэрэг үүсгэж, яллагдагчаар татах, баривчлах, албадан саатуулах, цагдан хорих, орон байр, албан тасалгаа, тээврийн хэрэгсэл, биед нь үзлэг, нэгжлэг хийх эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаа явуулж болохгүй”, 76.3 дахь хэсэгт “Нэр дэвшигчийг бүртгэсэн өдрөөс эхэлж, сонгуулийн дүн гарах хүртэл хугацаанд түүнийг захиргааны санаачилгаар ажлаас халахыг хориглоно.”, 76.4 дэх хэсэгт “Нэр дэвшигчийг гүтгэх, доромжлох, нэр төрийг нь гутаах, түүний хувийн болон захидал харилцааны нууцыг задруулахыг хориглоно.” гэж тус тус заасан. 309.3.ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГА, АЛБА ХААГЧИЙН НИЙТЛЭГ ҮҮРЭГ 309.3.1.Цагдаагийн байгууллагын удирдлагаас цагдаагийн байгууллага, алба хаагч нэг бүрт сонгуулийн аливаа арга хэмжээний хүрээнд ажиллах чиглэл, тэдгээрийн хууль зүйн үндэслэлийн талаар мэдээллээр хангах үүрэгтэй. 309.3.2.Төрийн албаны болон сонгуулийн хууль тогтоомжид “...төрийн жинхэнэ болон үйлчилгээний албан хаагч аливаа хэлбэрээр сонгуулийн сурталчилгаанд оролцох, сонгуулийн сурталчилгаа бие даан явуулахыг хориглоно” гэж заасны дагуу аль нэг нам, эвсэл, нэр дэвшигчийн үйл ажиллагааг дэмжих, эсэргүүцэх зэрэг идэвхтэй хэлбэрээр оролцохгүй байж асуудалд хүлээцтэй, төрийн албан хаагчийн байр сууринаас хандаж, үйл ажиллагаагаа хуулийн хүрээнд явуулах үүрэгтэй. 309.3.3.Сонгуулийн тойрог, салбар, хэсгийн хорооны байрыг цагдаагийн эргүүлийн чиглэлд хамруулах замаар хяналтад авах, ингэхдээ санал авах байранд санал авах хуудас хүргэгдэн ирснээс хойш уг байрыг объектын хамгаалалтад авах, санал авах хайрцгийн лац, ломбо, саналын хуудасны бүрэн бүтэн байдлыг хариуцаж хяналт тавих ажиллагаанд цагдаагийн байгууллага, алба хаагч оролцохгүй байх, сонгуулийн хэвийн үйл ажиллагааны үед санал авах байрны дотор үзлэг хийх, аюулгүй байдлыг хангах ажлыг сонгуулийн хэсгийн хорооны гишүүд хэрэгжүүлэхийг ойлгож мэдсэн байх шаардлагатай. 309.4.ЦАГДААГИЙН ТӨВ БАЙГУУЛЛАГЫН ДАРГАД МЭДЭГДЭХ 309.4.1.Сонгуульд нэр дэвшигчийг эрүүгийн хариуцлагад татаж шалгах үндэслэл доорх тохиолдлуудад үүсч болно: а/сонгууль зохион байгуулж явуулах хугацаанд нэр дэвшигчийг гэмт хэрэг үйлдэж байхад нь буюу хэргийн газарт гэмт үйлдлийнх нь нотлох баримттайгаар баривчилсан; б/нэр дэвшигчийг зохих шатны сонгуулийн хорооноос эрүүгийн хариуцлагад татахыг зөвшөөрснөөр; в/нэр дэвшигч гэмт хэрэг үйлдсэн болох нь сонгуульд нэр дэвшигчээр бүртгэгдэж үнэмлэхээ хүлээн авсны дараа илэрч эрүүгийн хэрэг үүсгэж, яллагдагчаар татах хангалттай үндэслэл бий болсон; г/нэр дэвшигч сонгуулийн үйл ажиллагааны явцад гэмт хэрэг үйлдсэн нь нотлох баримтаар тогтоогдож эрүүгийн хэрэг үүсгэж, яллагдагчаар татах хангалттай үндэслэл бий болсон; д/нэр дэвшигч сонгуулийн үйл ажиллагааны явцад сонгуулийн тухай хуулийг зөрчсөн нь түүнд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх үндэслэлтэй байвал. 309.4.2.Нэр дэвшигчид эрүүгийн хэрэг үүсгэж, яллагдагчаар татах үндэслэлийг тухайн 510 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам цагдаагийн байгууллагын мөрдөн байцаах албаны дарга хэрэг материалтай биечлэн танилцаж болох ба харьяалах прокурорт танилцуулна. 309.4.3.Нэр дэвшигчийг эрүүгийн хэрэгт шалгах үндэслэлийг тодорхой тусгасан танилцуулгыг тухайн цагдаагийн байгууллагын дарга цагдаагийн төв байгууллагын даргын нэр дээр даруй хүргүүлнэ. 309.5.СОНГУУЛИЙН ЕРӨНХИЙ ХОРООНД МЭДЭЭЛЭЛ ХҮРГҮҮЛЭХ, ХҮСЭЛТ ТАВИХ 309.5.1.Нэр дэвшигчийг эрүүгийн хэрэгт шалгах болсон үндэслэлийг тодорхой тусгасан танилцуулгыг цагдаагийн төв байгууллагаас Сонгуулийн ерөнхий хороонд хүргүүлнэ. 309.5.2.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаа явуулж байгаа цагдаагийн байгууллага Цагдаагийн төв байгууллага, Сонгуулийн ерөнхий хороог холбогдох хуулийн хүрээнд мэдээллээр хангаж ажиллана. 309.6.СОНГУУЛИЙН ТОЙРГИЙН ХОРООНД ХҮСЭЛТ ТАВИХ Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагаас эрүүгийн хэрэгт шалгах нэр дэвшигчийн талаар мэдээлэл бүхий танилцуулгыг сонгуулийн тойргийн хороонд хүргүүлж, уг нэр дэвшигчийг эрүүгийн хэрэгт шалгах хүсэлтийг мэдэгдэж албан ёсны хариуг бичгээр авна. 309.7.НЭР ДЭВШИГЧИЙГ ЭРҮҮГИЙН ХАРИУЦЛАГАД ТАТАХ ЗӨВШӨӨРӨЛ 309.7.1.Цагдаагийн төв байгууллагаас нэр дэвшигчийг эрүүгийн хэрэгт шалгах болсон үндэслэлийг тодорхой тусгасан танилцуулга, албан бичгийг Сонгуулийн ерөнхий хороонд хүргүүлнэ. 309.7.2.Нэр дэвшигчийг гэмт үйлдлийнх нь явцад хойшлуулшгүй баривчилсан тохиолдолд энэ тухай мэдээллийг цагдаагийн төв байгууллага, түүний харьяа газар, хэлтсээс Сонгуулийн Ерөнхий хороо, тойргийн хороодод нэн даруй хүргүүлнэ. 309.7.3.Сонгуулийн тойрог, салбар, хэсгийн хорооны гишүүнийг эрүүгийн хариуцлагад татах, баривчлах, албадан саатуулах, буюу цагдан хорих тохиолдолд цагдаагийн байгууллагаас цагдаагийн төв байгууллагад мэдээлэл, танилцуулга хүргүүлэх, сонгуулийн дээд шатны байгууллагад танилцуулга хүргүүлэх зэрэг ажиллагаанд энэ журам нэгэн адил үйлчилнэ. 309.7.4.Сонгуульд нэр дэвшигчийн ял шийтгэлгүй эсэхийг тодорхойлоход ЦБҮАЖ-ын 628, Сонгуулийн байр хамгаалахыг мөн журмын 624-т зааснаар зохицуулна. 309.7.5.Нэр дэвшигчийг эрүүгийн хэрэгт шалгах зөвшөөрөл хүсэхтэй холбоотойгоор энэ журмаар зохицуулагдаагүй тохиолдол гарвал сонгуулийн үйл ажиллагааг зохицуулсан хууль тогтоомжийг баримталж ажиллана. ---оОо--- 511 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 310.ТӨРИЙН ЗАРИМ АЛБАН ХААГЧИЙН ТАЛААР ЗААВАЛ МЭДЭГДЭХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/263 Хуудас: 2 310.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагаас халдашгүй эрх бүхий төрийн албан хаагчдыг гэмт хэрэгт холбогдуулан шалгахтай холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. Гэмт хэрэгт холбогдсон төрийн зарим албан тушаалтнуудыг шалгахдаа Монгол Улсын Үндсэн хууль, Төрийн албаны тухай хууль, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хууль болон бусад хууль, тогтоомжийг удирдлага болгоно. 310.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ 310.2.1.Энэхүү журмыг дараахь албан тушаалтнуудыг гэмт хэргийн газарт гэмт үйлдлийнх нь нотлох баримттайгаар барихаас бусад тохиолдолд гэмт хэрэгт холбогдуулан шалгах, баривчлах, цагдан хорих, албан үүргээ биелүүлэхийг түр түдгэлзүүлэх ажиллагааны үед баримтална: а/Монгол Улсын Их Хурлын тухай хуулийн 6 дугаар зүйлийн 6.9 дэх хэсэгт заасан тохиолдолд Улсын Их Хурлын гишүүн; б/Монгол Улсын Засгийн газрын тухай хуулийн 25 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 4-т заасан тохиолдолд Засгийн газрын гишүүн; в/Монгол Улсын Үндсэн Хуулийн Цэцийн тухай хуулийн 5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан тохиолдолд Цэцийн гишүүн; г/Шүүгчийн эрх зүйн байдлын тухай хуулийн 26 дугаар зүйлийн 26.7 дахь хэсэгт заасан тохиолдолд шүүгч; д/Прокурорын тухай хуулийн 58 дугаар зүйлийн 58.4 дэх хэсэгт заасан тохиолдолд Улсын ерөнхий прокурор, түүний орлогч, бусад прокурор; е/Авлигын эсрэг хуулийн 31 дүгээр зүйлийн 31.2 дэх хэсэгт заасан тохиолдолд Авлигатай тэмцэх газрын албан хаагч; ж/Монгол Улсын Хүний эрхийн үндэсний комиссын тухай хуулийн 23 дугаар зүйлийн 23.1 дэх хэсэгт заасан тохиолдолд Комиссын гишүүн; з/Сонгуулийн тухай хуулийн 14 дүгээр зүйлийн 14.11 дэх хэсэгт заасан тохиолдолд хорооны гишүүн; и/Төв банкны тухай хуулийн 28 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт заасан тохиолдолд Монголбанкны Ерөнхийлөгч; к/Тагнуулын байгууллагын тухай хуулийн 24 дүгээр зүйлийн 24.4 дэх хэсэгт заасан тохиолдолд Тагнуулын ажилтaн; л/Гаалийн тухай хуулийн 282 дугаар зүйлийн 282.3 дахь хэсэгт заасан тохиолдолд эрх бүхий байгууллага нь гаалийн улсын байцаагч; м/Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 85 дугаар зүйлийн 85.9 дэх хэсэгт заасан тохиолдолд цагдаагийн ажилтан; н/хууль, тогтоомжид заасан бусад тохиолдол. 310.2.2.Хуульд заасан баталгаагаар хангагдсан албан тушаалтнуудыг баривчлах, цагдан хорих, эрүүгийн хариуцлагад татах, орон байр, уналга, албан тасалгаа, биед нь үзлэг, нэгжлэг хийх, бичиг баримт, эд зүйлийг хураан авахыг хориглоно. 310.3.НИЙТЛЭГ ЖУРАМ 310.3.1.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагч нь дээрх албан тушаалтнуудыг гэмт хэрэгт холбогдуулан баривчлах явцдаа бусдын амь нас, эд хөрөнгөд ноцтой хохирол учруулж болзошгүй нөхцөл байдал үүссэн, зайлшгүй шаардлагатайгаас бусад тохиолдолд хүч хэрэглэхгүй байх, гэмт хэргийн нотлох баримтыг Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн хүрээнд бэхжүүлэх үүргийг хүлээнэ. 310.3.2.Энэ зүйлийн 310.3.1-д заасан нөхцөл байдлыг нэн даруй шууд харьяалан удирдах даргад мэдэгдэж, байгууллагын даргад уламжлуулна. Цагдаагийн байгууллагын дарга нь энэ тухай цагдаагийн төв байгууллагын дарга, тэргүүн дэд дарга нарыг мэдээллээр шуурхай хангах үүрэгтэй. 512 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 310.3.3.Эрх бүхий албан тушаалтанд нөхцөл байдлыг газар нутгийн онцлог, холбоо мэдээллийн хэрэгслээр мэдээлэх боломжгүй тохиолдолд холбогдох баримт сэлт, материал, танилцуулгыг хуульд заасан хугацааны дотор хүргүүлнэ. 310.3.4.Танилцуулгыг Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 245-д заасны дагуу илтгэх хуудсаар хүргүүлнэ. 310.3.5.Үүсэн бий болсон нөхцөл байдалтай холбогдуулан албаны шалгалт явуулах тохиолдолд Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 112-т заасныг баримтална. 310.4.МЭДЭГДЭХ ЖУРАМ 310.4.1.Энэ журмын 310.2.1-д заасан албан тушаалтнууд холбогдсон гэмт хэргийн талаарх гомдол, мэдээллийг хүлээн авах, шалгаж шийдвэрлэхдээ Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 2-р бүлэгт заасныг мөрдлөг болгоно. 310.4.2.Улсын Их Хурлын гишүүнийг гэмт хэрэг үйлдэж байхад нь буюу нотлох баримттайгаар баривчилсан бол Улсын Их Хурлын тухай хуулийн 6 дугаар зүйлийн 10-д заасны дагуу Цагдаагийн төв байгууллагын дарга Улсын Их Хурлын даргад 3 цагийн дотор даруй мэдэгдэх үүрэгтэй. 310.4.3.Засгийн газрын гишүүнийг гэмт хэрэг үйлдэж байхад нь буюу хэргийн газарт гэмт үйлдлийнх нь нотлох баримттайгаар баривчилсан бол энэ тухай Цагдаагийн төв байгууллагын дарга Ерөнхий сайдад 24 цагийн дотор мэдэгдэнэ. 310.4.4.Үндсэн Хуулийн Цэцийн гишүүнийг гэмт хэрэг үйлдэж байхад нь буюу хэргийн газарт гэмт үйлдлийнх нь нотлох баримттайгаар баривчилсан бол Цагдаагийн төв байгууллагын дарга Цэцийн даргад 24 цагийн дотор мэдэгдэнэ. 310.4.5.Шүүгчийг гэмт үйлдлийнх нь явцад, эсхүл гэмт хэргийн газарт эд мөрийн баримттай нь баривчилсан бол цагдаагийн төв байгууллагын тэргүүн дэд дарга Шүүхийн ерөнхий зөвлөлд 48 цагийн дотор мэдэгдэнэ. 310.4.6.Прокурорыг гэмт хэрэг үйлдэж байхад нь, эсхүл гэмт хэргийн газар гэмт үйлдлийнх нь нотлох баримттайгаар баривчилсан, эсхүл эрүүгийн хэрэг үүсгэж яллагдагчаар татах хангалттай үндэслэл тогтоогдсон бол Улсын Ерөнхий прокурор, түүний орлогчийн талаар Монгол Улсын Ерөнхийлөгчид, бусад прокурорын талаар Улсын Ерөнхий прокурорт 24 цагийн дотор уламжилна. 310.4.7.Авлигатай тэмцэх газрын албан хаагчийг гэмт хэрэг үйлдэж байхад нь буюу гэмт хэргийн газар гэмт үйлдлийнх нь нотлох баримттайгаар баривчилсан бол цагдаагийн төв байгууллагын тэргүүн дэд дарга Авлигатай тэмцэх газрын даргад, Авилгатай тэмцэх газрын дарга, дэд даргын талаар цагдаагийн төв байгууллагын дарга Улсын Их Хуралд 48 цагийн дотор мэдэгдэнэ. 310.4.8.Хүний эрхийн үндэсний Комиссын гишүүнийг гэмт хэрэг үйлдэж байхад нь буюу хэргийн газар гэмт үйлдлийнх нь нотлох баримттайгаар баривчилсан бол тухай цагдаагийн төв байгууллагын дарга Улсын Их Хурлын даргад 24 цагийн дотор мэдэгдэнэ. 310.4.9.Сонгуулийн хорооны гишүүнийг хуульд заасан үндэслэлээр гэмт хэрэгт холбогдуулан шалгах, баривчлах тухай цагдаагийн төв байгууллагын дарга Улсын Их Хурлын даргад 24 цагийн дотор мэдэгдэнэ. 310.4.10.Төв банкны Ерөнхийлөгчийг гэмт хэрэг үйлдэж байхад нь буюу хэргийн газарт гэмт үйлдлийнх нь нотлох баримттайгаар баривчилсан тухай цагдаагийн төв байгууллагын дарга Улсын Их Хурлын даргад 24 цагийн дотор мэдэгдэнэ. 310.4.11.Тагнуулын байгууллагын дарга, дэд даргыг гэмт хэрэг үйлдэж байхад нь буюу гэмт хэргийн газар гэмт үйлдлийнх нь нотлох баримттайгаар баривчилсан бол Цагдаагийн төв байгууллагын дарга Монгол Улсын Ерөнхий сайдад, бусад ажилтныг тэргүүн дэд дарга Тагнуулын ерөнхий газрын даргад 24 цагийн дотор мэдэгдэнэ. 310.4.12.Гаалийн улсын байцаагчийг албан үүрэгтэй нь холбогдуулан шалгах бол гаалийн хэвийн үйл ажиллагааг алдагдуулахгүй байх үүднээс энэ тухай хэрэг бүртгэх, мөрдөн байцаах алба харьяалах гаалийн байгууллагын даргад урьдчилан мэдэгдэнэ. 310.4.13.Цагдаагийн төв байгууллагын дарга, тэргүүн дэд дарга, дэд даргыг гэмт хэрэг үйлдэж байхад нь буюу гэмт хэргийн газар гэмт үйлдлийнх нь нотлох баримттайгаар баривчилсан бол дотоод хэргийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүнд, бусад алба хаагчийг цагдаагийн төв байгууллагын даргад 24 цагийн дотор мэдэгдэнэ. ---оОо--513 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 311.МАНСУУРУУЛАХ, СЭТГЭЦЭД НӨЛӨӨЛӨХ БОДИСТОЙ ХОЛБООТОЙ ХЭРГИЙГ ШАЛГАХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/263 Хуудас: 2 311.1.ЗОРИЛГО, ХАМРАХ ХҮРЭЭ Эрүүгийн хуульд заасан хориглосон мансууруулах, сэтгэцэд нөлөөт эм, бодис, тэдгээрийн түүхий эдийг худалдаалах зорилгогүй болон худалдаалах зорилготойгоор хууль бусаар бэлтгэсэн, боловсруулсан, хадгалсан, тээвэрлэсэн, илгээсэн, худалдсан бусдад өгсөн гэмт хэргийг шалгахтай холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. Монгол Улсын Үндсэн хууль, Эрүүгийн болон Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хууль, Мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодисын эргэлтэд хяналт тавих тухай хуулийг удирдлага болгон энэхүү журмыг үйл ажиллагаандаа баримтлан ажиллана. 311.2.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурьдсан утгаар ойлгоно: “Мансууруулах, сэтгэцэд нөлөөлөх эм, бодис” - хүний төв мэдрэлийн системд донтуулах болон сэтгэцэд хүчтэй нөлөөлөл үзүүлдэг байгалийн ба нийлэг гаралтай ургамал, эм бэлдмэл, бодисыг; “Түүхий эд” – Монгол Улсын хууль тогтоомж, түүний нэгдэн орсон Мансууруулах эмийн тухай 1961оны конвенци, Сэтгэцэд нөлөөлөх бодисын тухай 1971 оны НҮБ-ын конвенцийн жагсаалтад заасан, тус улсад хяналтад байлгавал зохих мансууруулах үйлчилгээ бүхий ургамал болон мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөлөх бодисыг үйлдвэрлэх, дахин боловсруулахад хэрэглэдэг материалыг; “Шинжилгээ хийлгэх” - мансууруулах, сэтгэцэд нөлөөлөх эм, бодисыг мэргэжлийн шинжилгээний байгууллагаар дүгнэлт гаргуулахыг; “Зохион байгуулалттай бүлэг, зохион байгуулалттай гэмт бүлгийн үйл ажиллагааг илчлэх” - Монгол Улс болон гадаад улсын нутаг дэвсгэрт мансууруулах, сэтгэцэд нөлөөт эм, бодисыг хууль бусаар бэлтгэсэн, олж авсан, хадгалсан, тээвэрлэсэн, илгээсэн, борлуулсан гэмт хэрэгт хамтран оролцсон хүмүүсийн гэмт үйл ажиллагааг илрүүлэн нотлохыг. 311.3.ГЭМТ ХЭРГИЙГ ИЛРҮҮЛЭХ, НОТЛОХОД АНХААРАХ АСУУДАЛ 311.3.1.Энэ хэрэгт хохирогч байдаггүй онцлогтой учир хэн нэгнээс цагдаагийн байгууллагад хандан гомдол гаргадаггүй тул цагдаагийн байгууллага өөрөө илрүүлэх шаардлагатай. 311.3.2.Хүний бие, тээврийн хэрэгсэл, орон байранд мансууруулах, сэтгэцэд нөлөөт эм, бодис байгаа талаарх үндэслэл бүхий мэдээллийг цагдаагийн алба хаагч шалгахдаа Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 30.7 дугаар зүйлийг удирдлага болгоно. 311.3.3.Цагдаагийн алба хаагч нийтлэг чиг үүргийнхээ дагуу тухайн ажиллагааг явуулсан бол холбогдох материалыг харьяалах цагдаагийн байгууллагад шилжүүлнэ. 311.3.4.Хэргийг хүлээн авч шалгах албан тушаалтан уг эм, бэлдмэл, бодисыг мансууруулах төрлийн бодис мөн эсэх, ямар төрлийн бодис, хэдий хэмжээний агууламжтай болохыг тогтоолгохоор шинжилгээний байгууллагад дүгнэлт гаргуулахаар нэн даруй шилжүүлнэ. 311.3.5.Тухайн хүн мансууруулах болон сэтгэцэд нөлөөт бодис хэрэглэсэн эсэх, эмнэлэг, эмчийн хяналтад энэ төрлийн эм, бэлдмэлийг хэрэглэдэг эсэхийг тогтоолгохоор мэргэжлийн байгууллагад хандаж шинжилгээ хийлгэнэ. 311.3.6.Энэ хэрэгт гадаадын иргэн, харьяалалгүй хүн холбогдон шалгагдахаар бол Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 232-т заасныг баримтална. 311.3.7.Энэ хэргийн гэрчийг байцаахаас өмнө тэрээр сэжигтэн, яллагдагчийн гэр бүлийн гишүүн эсэхийг тогтоож, Эрүүгийн хуулийн 21.2 дугаар зүйлд заасан хариуцлагын талаар сануулна. 311.3.8.Мансууруулах, сэтгэцэд нөлөөт эм, бодисыг биедээ авч яваад шалгагдсан хүнээс эм, бэлдмэлийг эмчилгээний зорилгоор хэрэглэж байгаа эсэхийг лавлах ба тухайн хүний энэ байдал нотлогдохгүй бол гэмт хэрэгт сэжиглэн шалгана. 311.3.9.Хэрэв эмчилгээний зориулалтаар хэрэглэж байгаа бол дээж авч шинжилгээнд хүргүүлэхийн зэрэгцээ цагдаагийн байгууллагад баривчлагдан шалгагдах хугацаанд эмчийн хяналтад байлгана. 514 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 311.3.10.Эмчилгээний зорилгоор хэрэглэж байгаа нь шалгалтаар тогтоогдсон бол эм, бэлдмэлийг тухайн хүнд буцаан олгоно. 311.3.11.Сэжигтэн, яллагдагчийн хань харилцааг тогтоох, гэмт хэргийг бүрэн гүйцэд илрүүлэх, нотлох зорилгоор Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 6.2 дугаар зүйлийн 2.14, 2.15, 3 дахь хэсгүүдэд зааснаар мөрдөгчийн гаргасан саналын дагуу прокурор нь харьяалах мөрдөгчид даалгавар хүргүүлж биелэлтийг хүлээн авна. 311.3.12.Тухайн хүний шулуун гэдэс, залгиур хоолой зэрэг дотор эрхтэнд гадны биет байгаа нь техник хэрэгслээр тогтоогдсон бол нарийн мэргэжлийн эмчийг оролцуулж, эмнэлгийн нөхцөлд Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 215-т заасныг удирдлага болгон хураан авна. 311.3.13.Энэ хэргийг шалгахдаа иргэдийн амь нас, эрүүл мэндэд аюул учруулах, нэр төр, алдар хүндийг гутаах, доромжлох, байгууллага, аж ахуйн нэгжийн хэвийн үйл ажиллагааг алдагдуулах, хүнийг хилс хэрэгт холбогдуулахыг хориглоно. 311.3.14.Цагдаагийн байгууллага мансууруулах, сэтгэцэд нөлөөт эм, бодисыг дараахь зорилгоор ашиглаж болно: а/мансууруулах болон сэтгэцэд нөлөөт бодисын дээжийн сан бүрдүүлэх, харьцуулалт хийх; б/зохион байгуулалтай гэмт бүлэглэлийн үйл ажиллагааг илчлэх зорилгоор; в/мэргэжлийн болон албаны сургалтад ашиглах; г/албаны эрэлч нохойн нэгжийн сургалтын үйл ажиллагаа. 311.3.15.Мансууруулах, сэтгэцэд нөлөөт эм, бодис, түүхий эдийг энэ зүйлийн 311.3.14-ийн “б”-д заасан зорилгоор ашиглахдаа Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 307, бусад зорилгоор ашиглахдаа сан бүрдүүлэх талаар гаргасан эрх зүйн акт, сургалтын хөтөлбөр зэрэгт заасны дагуу ашиглана. ---оОо--- 515 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 312.БАРИВЧЛАГДСАН, ЦАГДАН ХОРИГДСОН ЭТГЭЭДИЙГ ЭРҮҮГИЙН ХЭРЭГ ХЯНАН ШИЙДВЭРЛЭХ АЖИЛЛАГААНД ОРОЛЦУУЛАХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/263 Хуудас: 2 312.1.ЗОРИЛГО Баривчлагдсан, цагдан хоригдсон этгээдийг эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд оролцуулах, аюулгүй байдал, эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааг хэвийн явагдах нөхцлийг хангахтай холбогдон үүссэн харилцааг зохицуулахад оршино. 312.2.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурьдсан утгаар ойлгоно: “Алба хаагч” - мөрдөгчийг; “Хорих байр” - шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ерөнхий газрын хорих анги, орон нутаг дахь шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх албаны цагдан хорих төвийг; “Хоригдсон этгээд” - баривчлагдсан, цагдан хоригдсон, шинжилгээ хийлгэх зорилгоор эмнэлгийн байгууллагад албадан байлгаж байгаа сэжигтэн, яллагдагчийг. 312.3.ХОРИГДСОН ЭТГЭЭДИЙГ МӨРДӨН ШАЛГАХ АЖИЛЛАГААНД ОРОЛЦУУЛАХ ШААРДЛАГА 312.3.1.Дараахь шаардлагаар хоригдсон этгээдийг хорих байр, эмнэлгийн байгууллагаас түр хугацаагаар ирүүлж болно: а/эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тодорхой ажиллагаанд оролцуулах; б/шаардлагатай тохиолдолд эрүүгийн хэргийн материалыг мөрдөн шалгах ажиллагаа явагдаж байгаа газар танилцуулах; в/эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд оролцогчдоос гаргасан гомдол, хүсэлтийг шалгаж шийдвэрлэх; г/шаардлагатай бусад тохиолдолд. 312.4.ЖУРАМ 312.4.1.Хоригдсон этгээдийг энэхүү журмын 312.3.1-д заасан шаардлагаар эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд оролцуулах санал, ажлын төлөвлөгөөг нийслэлд Мөрдөн байцаах албаны дэд даргад, орон нутагт тухайн нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын даргад тус тус танилцуулж тухайн хэрэгт хяналт тавьж байгаа прокуророос зөвшөөрөл авна. Зөвшөөрөл нь албан бичгээр үйлдэх бөгөөд уг албан бичгийг баривчлах, цагдан хорих байрны даргад танилцуулж зөвшөөрөл авна. Алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага зөвшөөрөл олгосон бүртгэл хөтөлж, аюулгүй байдалд нь хяналт тавина. 312.4.2.Хоригдсон этгээдийн биед алба хаагч нь Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 215-д заасны дагуу үзлэг хийж, хураан авах ажиллагаа явуулж, шаардлагатай тохиолдолд эмнэлгийн байгууллагын ажилтан буюу хорих байгууллагын ажилтныг оролцуулна. 312.4.3.Хоригдсон этгээдэд алба хаагчийн хууль ёсны шаардлагыг чанд биелүүлэх, тогтоосон журмыг сахих, оргон зугтаах, өөрийн болон бусдын аюулгүй байдалд халдах тохиолдолд хүч хэрэглэх тухай урьдчилан сануулж, энэ талаар тэмдэглэл үйлдэж гарын үсэг зуруулна. 312.4.4.Хэрэв уг ажиллагаа нэгээс илүү хоногоор үргэлжлэхээр, эсхүл орон нутагт явагдахаар бол шүүгчийн захирамжаар өөр хорих ангид шилжүүлэн хорих захирамж гаргуулна. 312.4.5.Хэд хэдэн хоригдсон этгээдийг эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд оролцуулах тохиолдолд аюулгүй байдлыг хангах үүднээс хүч нэмэгдүүлэн ажиллана. Хэрэв шаардлагатай тохиолдолд хүч нэмэгдүүлэх алба хаагчдыг тухайн нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагаас гаргуулна. 312.4.6.Хоригдсон этгээдийг эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд оролцуулах зорилгоор тухайн нутаг дэвсгэрээс гадагш, олон хоногоор явах тохиолдолд явах зам маршрутын схем, хоноглох байр, унаа, хүнс, холбооны зардал, байгууллагатайгаа холбоо барих нөхцөл боломж, өөр нутаг дэвсгэрийн цагдаагийн байгууллагаас хүлээн авах, хамтран ажиллах эсэх тухай нарийвчилсан төлөвлөгөө гаргаж байгууллагын даргаар батлуулсан байна. Зардалтай холбогдох 516 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам баримтыг бүрдүүлж эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардлыг нэхэмжлэх нөхцлийг хангана. 312.4.7.Хоригдсон этгээдийг эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд оролцуулахтай холбогдон гарах зардлыг Цагдаагийн төв байгууллагын тэргүүн дэд даргад танилцуулж, шийдвэрлүүлнэ. 312.4.8.Хоригдсон этгээдийг оролцуулах эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны онцлогоос хамааран гэр бүлийн гишүүд, сонирхогч бусад этгээдэд урьдчилан мэдэгдэх эсэхийг алба хаагч өөрөө шийдвэрлэнэ. 312.4.9.Хоригдсон этгээдэд Цагдаагийн албаны тухай хуульд заасны дагуу гав хэрэглэнэ. 312.4.10.Хэрэв эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад хоригдсон этгээдийн болон бусдын аюулгүй байдал, байцаан шийтгэх ажиллагаа хэвийн явагдахад сөргөөр нөлөөлж болзошгүй нөхцөл байдал илэрвэл ажиллагааг тэр даруй зогсоож, албаны даргад илтгэж, шаардлагатай арга хэмжээ авч энэ талаар илтгэх хуудас бичиж танилцуулна. 312.4.11.Хоригдсон этгээдийг мөрдөн шалгах ажиллагаа явагдаж байгаагаас бусад газарт эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд оролцуулах бол тухайн газар орчны нөхцөл байдлыг үнэлж, сөргөөр нөлөөлж болзошгүй эрсдэлээс хамгаалах арга хэмжээг авсан байна. 312.4.12.Энэ зүйлийн 312.4.11-т заасан ажиллагааг хоёр буюу түүнээс дээш алба хаагч хариуцан явуулж цагдан хорих болон баривчлах байранд буцаан хүргэсэн тухайгаа албаны даргадаа илтгэнэ. 312.4.13.Хоригдсон этгээдэд согтууруулах, хордуулах, мансууруулах төрлийн зүйл болон эмчийн зөвшөөрөлгүй эм, тариа хэрэглүүлэх, хэрэглэх нөхцөл бүрдүүлэхийг хориглоно. 312.4.14.Гүйцэтгэх ажил явуулах эрх бүхий албанаас энэхүү ажиллагааг хийх шаардлагатай бол үндэслэл бүхий албан бичиг ирүүлж энэ журмыг баримтална. ---оОо--- 517 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 313.ЭРҮҮГИЙН ХЭРГИЙН ТАЛААР ЭРХ ЗҮЙН ТУСЛАЛЦАА ҮЗҮҮЛЭХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/263 Хуудас: 2 313.1.ЗОРИЛГО Эрх зүйн харилцан туслалцаа үзүүлэх олон улсын гэрээ байгуулагдсан гадаад улсаас Монгол Улсад, эсхүл тухайн гадаад улсын нутаг дэвсгэрт мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулахтай холбогдон үүсэх харилцааны дэг горимыг зохицуулахад оршино. 313.2.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Эрх бүхий байгууллага” – олон улсын гэрээ, хэлэлцээрт заасан хоёр улсын төрийн байгууллагуудыг; “Мөрдөгчийн хүсэлт” – эрх зүйн туслалцааны хүрээнд тодорхой ажиллагаа явуулахыг даалгаж, бичгээр үйлдсэн баримт, тэдгээрийн хавсралтыг. 313.3.ХҮСЭЛТ ӨГӨХ 313.3.1.Мөрдөгч гадаад улсын нутаг дэвсгэрт мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулах шаардлагатай бол эрх зүйн харилцан туслалцаа үзүүлэх олон улсын гэрээ байгуулагдсан улс эсэхийг тодруулна. 313.3.2.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 42.1, 42.2 дугаар зүйлийг баримтлан мөрдөгчийн хүсэлтийг 3 хувь үйлдэн төрийн хэрэг хөтлөх албан ёсны хэлээр бичнэ. 313.3.3.Мөрдөгчийн хүсэлтийг тухайн улсын албан ёсны хэл, эсхүл олон улсын гэрээнд заасан хэлээр орчуулуулж, хувийг эрүүгийн хэрэгт хавсаргана. 313.3.4.Мөрдөгчийн хүсэлтийг /орчуулгын хамт/ Цагдаагийн төв байгууллагын Мөрдөн байцаах алба, Эрүүгийн цагдаагийн албаны даргын албан бичгээр баталгаажуулан тухайн улстай байгуулсан олон улсын гэрээнд зааснаар харилцвал зохих Монгол Улсын эрх бүхий төрийн байгууллагад хүргүүлнэ. 313.3.5.Дээрх гадаад улстай харилцвал зохих төрийн байгууллагаас мөрдөгчийн хүсэлттэй холбоотой асуудлаар нэмэлт тодруулга, баримт, сэлт материалыг шаардсанаар хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу Мөрдөн байцаах алба, Эрүүгийн цагдаагийн албанаас шуурхай тодруулах, хүргүүлэх арга хэмжээг авч хэрэгжүүлнэ. 313.3.6.Гадаад улсаас мөрдөгчийн хүсэлтийн хариу ирсэн эсэх талаар тодруулах үүргийг мөрдөгч хүлээнэ. 313.3.7.Энэхүү журмын дагуу явуулсан эрүүгийн хянан хэрэг шийдвэрлэх ажиллагааны тогтоол, баримт, гадаад улсын эрх бүхий байгууллагаас ирүүлсэн мөрдөгчийн хүсэлтийн материалыг мөрдөгч хүлээн авч монгол хэл дээр орчуулуулж эрүүгийн хэрэгт хавсаргана. 313.3.8.Цагдаагийн төв байгууллагын Гадаад харилцааны ажил хариуцсан нэгж нь Монгол Улстай эрүүгийн хэргийн талаар харилцан туслалцаа үзүүлэх гэрээ, бусад хэлэлцээр, санамж бичгийн болон түүнд заасны дагуу харилцах байгууллага, албан тушаалтны жагсаалтыг тус тус гаргана. 313.4.ХҮСЭЛТИЙГ БИЕЛҮҮЛЭХ 313.4.1.Мөрдөгч нь гадаад улсын холбогдох байгууллага, албан тушаалтны мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулах тухай хүсэлтийг Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хууль болон бусад хуульд заасан нийтлэг журмын дагуу биелүүлнэ. 313.4.2.Гадаад улсын хүсэлтийг биелүүлэхдээ Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 42.4 дүгээр зүйлд заасныг чанд сахина. 313.4.3.Хүсэлтийг биелүүлэхэд тухайн улстай байгуулсан олон улсын гэрээнд заасан бол Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 42.2 дугаар зүйлд заасныг баримтална. 313.4.4.Энэхүү зүйлийн 313.4.2-т зааснаар даалгаврыг биелүүлэхэд дараахь албадлагын арга хэмжээг хэрэглэхийг хориглоно: а/албадан ирүүлэх; б/торгууль оногдуулах; в/мэдүүлэг өгөхөөс татгалзсан, зайлсхийсэн, эсхүл худал мэдүүлэх, дүгнэлт гаргахад эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх. 518 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 313.4.5.Гадаад улсын байцаан шийтгэх ажиллагаа явуулах хүсэлтийн биелэлтийг хангасан тохиолдолд цугларсан баримт, сэлт, материалыг Улсын ерөнхий прокурорын газраар дамжуулан албан бичгээр баталгаажуулан тухайн улстай байгуулсан олон улсын гэрээнд зааснаар харилцвал зохих Монгол Улсын эрх бүхий төрийн байгууллагад хүргүүлнэ. 313.4.6.Гадаад улсаас ирүүлсэн хүсэлтийг хангах боломжгүй дараах тохиолдолд биелүүлээгүй шалтгааныг зааж, хариуг Улсын ерөнхий прокурорын газрын албан бичгээр баталгаажуулан хүргүүлэхдээ Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 42.4-т заасан байгууллагад хүлээн авсан баримт бичгийн хамт буцаана: а/энэ хууль болон тухайн асуудалтай холбогдох олон улсын гэрээнд заасан шаардлагыг хангаагүй; б/Монгол Улсын тусгаар тогтнол, аюулгүй байдалд харшлах; в/Монгол Улсын хуулийг зөрчиж байвал. 313.5.ЭРҮҮГИЙН ХЭРГИЙГ ШАЛГУУЛАХ ХҮСЭЛТ ХҮРГҮҮЛЭХ 313.5.1.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 42.5 дугаар зүйлд зааснаар гадаадын иргэн Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт гэмт хэрэг үйлдсэнийхээ дараа Монгол Улсаас гарч явсан бол уг хэргийг шалгах явцад цугларсан бүх материалыг гадаад улсын холбогдох байгууллагад хүргүүлнэ. 313.5.2.Эрүүгийн хэргийг шилжүүлэхдээ Монгол Улсад хийгдвэл зохих хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалтыг бүрэн гүйцэд хийсэн байвал зохино. 313.5.3.Энэ журмын 313.5.1-д заасан хүсэлтийг Улсын ерөнхий прокурорын газрын албан бичгээр хууль, олон улсын гэрээнд заасан журмын дагуу эрх бүхий байгууллагад тавина. 313.5.4.Эрүүгийн хэрэгт цугларсан материалыг тухайн улсын албан ёсны хэл болон олон улсын гэрээнд заасан хэлээр орчуулж хүргүүлнэ. 313.5.5.Эрүүгийн хэргийг гадаад улсад шалгуулахаар шилжүүлэхдээ хэрэгт ач холбогдол бүхий эд зүйл, бичиг баримт, шаардлагатай бусад эд мөрийн баримтыг хамт хүргүүлнэ. 313.5.6.Монгол Улсын иргэн гадаад улсын нутаг дэвсгэрт гэмт хэрэг үйлдсэнийхээ дараа Монгол Улсад буцаж ирсэн бөгөөд гадаад улсын эрх бүхий байгууллага уг хэргийг шалгах хүсэлт ирүүлсэн бол Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрдэх тухай хуульд заасан журмын дагуу явуулна. 313.5.7.Гадаад улсын эрх бүхий байгууллагын шалгаж цуглуулсан баримт, сэлт материалыг төрийн хэрэг хөтлөх албан ёсны бичгээр орчуулуулж хүлээн авна. 313.6. ХЯНАЛТ 313.6.1.Эрх зүйн харилцан туслалцаа үзүүлэх олон улсын гэрээний дагуу явагдсан ажиллагаанд Мөрдөн байцаах алба, Эрүүгийн цагдаагийн албаны дарга нар хяналт тавьж ажиллана. 313.6.2.Алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагаас ирүүлсэн эрх зүйн харилцан туслалцаа үзүүлэх олон улсын гэрээ, хэлэлцээрийн дагуу явагдсан ажиллагаатай холбоотой мэдээллийг үндэслэн Мөрдөн байцаах алба, Эрүүгийн цагдаагийн албанд мэдээллийн сан бүрдүүлнэ. ---о0о--- 519 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 314.ГЭМТ ХЭРГИЙН ХОЛБОГДОГЧИЙГ ШИЛЖҮҮЛЭХ АЖИЛЛАГАА Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/263 Хуудас: 2 314.1.ЗОРИЛГО Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт гэмт хэрэг үйлдсэнийхээ дараа гадаад улсад гарсан Монгол Улсын иргэнийг түүнчлэн гадаад улсад гэмт хэрэг үйлдсэн гадаадын иргэн Монгол Улсад байгаа тохиолдолд шилжүүлэх тухай хүсэлтийг Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хууль, олон улсын гэрээнд заасан журмын дагуу эрх бүхий байгууллагад тавихтай холбогдон үүсэх харилцааны дэг горимыг тогтооход оршино. 314.2.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Гэмт хэргийн холбогдогч” - гэмт хэрэгт сэрдэгдэж байгаа сэжигтэн, яллагдагч, шүүгдэгчийг. 314.3.ГЭМТ ХЭРГИЙН ХОЛБОГДОГЧИЙГ ШИЛЖҮҮЛЭН АВАХ 314.3.1.Мөрдөгч Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 43.1 дүгээр зүйлд заасны дагуу Монгол Улсын иргэнийг шилжүүлэн авах шаардлага, хууль зүйн үндэслэлийн талаар танилцуулгыг Цагдаагийн төв байгууллагын тэргүүн дэд даргад хүргүүлнэ. 314.3.2.Мөрдөгчийн танилцуулгыг үндэслэн Монгол Улсын иргэнийг шилжүүлэн авах хүсэлтийг /орчуулгын хамт/ Цагдаагийн төв байгууллагын тэргүүн дэд даргын албан бичгээр баталгаажуулан тухайн улстай байгуулсан олон улсын гэрээнд зааснаар харилцвал зохих Монгол Улсын эрх бүхий төрийн байгууллагад хүргүүлнэ. 314.3.3.Гэмт хэрэгт холбогдсон Монгол Улсын иргэнийг шилжүүлэн авах хүсэлт Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 43.1 дүгээр зүйлд заасан шаардлагыг хангасан байна. 314.3.4.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 43.1, 43.2, 43.4 дүгээр зүйлд заасан этгээдийг Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт хүлээн авах болон шилжүүлэн өгөхөд ЦБҮАЖ-ын код 223т заасныг баримтлан ажиллана. 314.3.5.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 43.1, 43.2 дугаар зүйлд заасан этгээдийг Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт хүлээн авах болон шилжүүлэн авахад гарсан зардлыг Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны 320 /Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардлыг нэхэмжлэх/-т зааснаар шийдвэрлэнэ. 314.4.ГЭМТ ХЭРГИЙН ХОЛБОГДОГЧИЙГ ШИЛЖҮҮЛЭН ӨГӨХ 314.4.1.Эрүүгийн хариуцлагад татах зорилгоор гэмт хэрэгт холбогдсон этгээдийг шилжүүлэн өгөх хууль, олон улсын гэрээний дагуу явуулж байгаа ажиллагааны явцад гадаадын иргэний паспортыг түр хураан авах, таслан сэргийлэх арга хэмжээ авах, өөрчлөх тохиолдолд ЦБҮАЖ-ын код 232-т заасныг баримтлан ажиллана. 314.4.2.Гадаад улсын эрх бүхий байгууллагын шилжүүлж өгөх хүртэл цагдан хорих арга хэмжээ авахуулах хүсэлтээр түүнийг эрэн сурвалжлан баривчилж З0 хоногийн хугацаатай цагдан хорих саналыг Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 14.9 дүгээр зүйлд зааснаар журмаар эрх бүхий прокурорт танилцуулж шүүхэд хүргүүлнэ. 314.4.3.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 43.6 дугаар зүйлд заасан шаардлагыг ханган эд зүйл, бусад нотлох баримтыг гадаад улсад шилжүүлэн өгөхөөр бол техник хэрэгсэл ашиглан бэхжүүлж материалыг хадгална. 314.4.4.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 43.3 дугаар зүйлд заасан гадаад улсад шилжүүлэн өгөхгүй тохиолдол байгаа эсэх гадаадын иргэний талаарх цагдаагийн байгууллагын мэдээллийн санд байгаа холбогдох лавлагаа, тодорхойлолтыг гарган өгнө. 314.4.5.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 43.2 дугаар заасан шилжүүлбэл зохих гадаадын иргэн этгээд нь Монгол Улсад гэмт хэрэгт шалгагдаж байгаа талаарх танилцуулгыг цагдаагийн төв байгууллагын тэргүүн дэд дарга хүсэлтийг шилжүүлсэн эрх бүхий байгууллагад хүргүүлнэ. 314.5.ЭД ЗҮЙЛ, НОТЛОХ БАРИМТЫГ ШИЛЖҮҮЛЭХ Гадаад улсын иргэн, харьяалалгүй хүнийг гадаад улсад шилжүүлэн өгөхдөө түүний гэмт хэрэг үйлдэхдээ ашигласан зэвсэг болон бусад зүйл, түүнчлэн гэмт хэргийн ул мөр бүхий, эсхүл 520 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам гэмт үйлдлийн замаар олж авсан эд зүйл, шаардлагатай бусад нотлох баримтыг шилжүүлэхдээ Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 43.6 дугаар зүйлд заасныг баримтална. 314.6.ХЯНАЛТ 314.6.1.Гадаад улсаас Монгол Улсын иргэнийг шилжүүлэн авах хууль, олон улсын гэрээний дагуу явагдсан ажиллагаанд Цагдаагийн төв байгууллагын тэргүүн дэд дарга хяналт тавьж ажиллана. 314.6.2.Гадаадын иргэн, харьяалалгүй хүнийг эрэн сурвалжлах, шилжүүлэх хууль, олон улсын гэрээний дагуу явагдсан ажиллагаанд Цагдаагийн төв байгууллагын Интерполын үндэсний төв товчооны ажил хариуцсан нэгжээс хяналт тавьж ажиллана. 314.6.3.Эрүүгийн хариуцлагад татах зорилгоор Монгол Улсын иргэн, гадаадын иргэн, харьяалалгүй хүнийг шилжүүлэх хууль, олон улсын гэрээний дагуу явагдсан ажиллагаанд холбоотой мэдээг үндэслэн цагдаагийн төв байгууллагын Интерполын үндэсний төв товчооны ажил хариуцсан нэгж сан бүрдүүлнэ. ---оОо--- 521 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 315.МОНГОЛ УЛСААС ГАРАХЫГ ТҮР ТҮДГЭЛЗҮҮЛЭХ Хавсралт: ЦБҮАЖ №315.57а, ЦБҮАЖ №315.57б Тараасан: 2018.01.02 Батлагдсан: 2017.12.28 Дугаар:А/263 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас: 5 315.1.ЗОРИЛГО Монгол Улсын нутаг дэвсгэр дээр гэмт хэрэгт яллагдагчаар татагдсан, Зөрчлийн тухай хуульд заасан зөрчилд холбогдсон болон хорихоос өөр төрлийн ял шийтгэлтэй хяналтад байгаа этгээд /Монгол Улсын иргэн, гадаадын иргэн, харьяалалгүй хүний эрхийг хязгаарлах, Монгол Улсаас гарахыг түр түдгэлзүүлэх, хилийн боомтоор нэвтрэхэд нь саатуулах мэдээ, мэдээлэл солилцох, саатуулагдсан хүнийг хүлээн авах, шилжүүлэхтэй холбогдсон дэг горимыг зохицуулахад оршино. Монгол Улсын Үндсэн хууль, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хууль, Монгол Улсын иргэн гадаадад хувийн хэргээр зорчих, цагаачлах тухай хууль, Гадаадын иргэний эрх зүйн байдлын тухай хууль болон бусад хуулиуд, Улсын Ерөнхий прокурорын 2017 оны А/96 дугаар тушаалаар баталсан “Мөрдөн шалгах ажиллагаанд тавих прокурорын хяналтын ажлын аргачилсан заавар”, Улсын ерөнхий прокурор, Хууль зүй, дотоод хэргийн сайдын 2017 оны А/70, А-174 дугаартай тушаалаар батлагдсан “Эрх хязгаарлах арга хэмжээг хэрэгжүүлэх, цуцлах журам, Улсын Ерөнхий прокурор, Цагдаагийн ерөнхий газрын даргын хамтарсан 2016 оны А/05, А/09 дугаар тушаалаар баталсан “Тэнсэгдсэн ялтанд хяналт тавих журам”-ыг удирдлага болгон энэ журмыг мөрдөнө. 315.2.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурьдсан утгаар ойлгоно: “Иргэн” - тодорхой эрх зүйн чадвартай, эрх, эрх чөлөө эдэлж үүрэг хүлээсэн, аливаа нэг улсад эрх зүйн үндэс нь хамаардаг этгээдийг; “Гадаад паспорт” – Монгол Улсад төрийн эрх бүхий байгууллагаас олгосон гадаадад иргэн зорчих эрхийг баталгаажуулсан баримт бичгийг; “Гадаадын иргэн” - Монгол Улсын нутаг дэвсгэрээр дамжин өнгөрөгч, тус улсад түр ирэгч, албан болон хувийн хэргээр оршин суугч гадаадын иргэн буюу Монгол Улсын иргэний харьяалалгүй бөгөөд гадаад улсын иргэний харьяалалтай хүнийг; “Харьяалалгүй хүн” - аль ч улсын харьяат бус хүнийг; “Цахим сан”- хилийн хориг тавьсан, цуцалсан этгээдийг бүртгэх цагдаагийн байгууллагын нэгдсэн санг; “Хорихоос өөр төрлийн ял шийтгэлтэй хяналтад байгаа этгээд” - зорчих эрхийг хязгаарлах, нийтэд тустай ажил хийлгэх, торгох, хорих ял эдлэхээс хугацааны өмнө тэнсэн суллагдсан, хорих ял шийтгүүлсэн этгээдэд оногдуулсан ялыг биечлэн эдлүүлэх шаардлагагүй гэж шүүх үзэн уг ялыг тэнссэн, насанд хүрээгүй этгээдэд хорих ял оногдуулсан шүүхийн шийтгэх тогтоол биелүүлэхийг хойшлуулсан, жирэмсэн, 3 хүртлэх настай хүүхэдтэй эх, ганц бие эцэгт хорих ял оногдуулсан шүүхийн шийтгэх тогтоол биелүүлэхийг хойшлуулсан этгээдийг. 315.3.МОНГОЛ УЛСААС ГАРАХЫГ ТҮР ТҮДГЭЛЗҮҮЛЭХ ҮНДЭСЛЭЛ 315.3.1.Гэмт хэрэг үйлдсэн талаар хангалттай нотлох баримтаар тогтоогдож эрх бүхий байгууллагын шийдвэр, даалгаснаар эрэн сурвалжлагдаж байгаа Монгол Улсын болон гадаадын иргэн, харьяалалгүй хүнийг Монгол Улсын хилээр гарахыг түдгэлзүүлнэ. 315.3.2.Монгол Улсын иргэн гадаадад хувийн хэргээр зорчих, цагаачлах тухай хуулийн 5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1-д заасны дагуу Монгол Улсын иргэнийг гэмт хэрэгт яллагдагчаар татагдсан бол уг хэргийг шийдвэрлэх хүртэл хугацаагаар Монгол Улсын хилээр гарахыг түдгэлзүүлнэ. 315.3.3.Гадаадын иргэний эрх зүйн байдлын тухай хуулийн 34 дүгээр зүйлийн 34.1 дэх хэсгийн 34.1.1-д заасны дагуу гадаадын иргэн гэмт хэрэгт яллагдагчаар татагдсан бол уг хэргийг шийдвэрлэх хүртэл хугацаанд Монгол Улсын хилээр гарахыг түдгэлзүүлнэ. 315.3.4.Олон улсын цагдаагийн байгууллагаас саатуулахаар албан ёсны хүсэлт гаргасан дамжин өнгөрөгч иргэнийг саатуулж, хүлээлгэн өгөх ажлыг зохион байгуулна. 315.3.5.Хорих ял тэнсэгдсэн, хорих ялаас хугацааны өмнө тэнсэн суллагдсан болон нийтэд тустай ажил хийлгэх, хорих ял нь шүүхийн шийтгэх тогтоолоор хойшлогдсон ялтанг захиргааны хяналтад байх хугацаанд Монгол Улсын хилээр гарахыг түдгэлзүүлнэ. 522 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 315.3.6.Хязгаарлалт тогтоох таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэрэглэхдээ хүний эрх, эрх чөлөөг зөрчих, яллагдагчийн эрүүл, аюулгүй орчинд амьдрах, хөдөлмөрлөх болон эрүүл мэндийн үйлчилгээ авах зэрэг эрхийг зөрчихгүй байхад анхаарна. 315.4.МОНГОЛ УЛСААС ГАРАХЫГ ТҮР ТҮДГЭЛЗҮҮЛЭХЭД ХИЙГДЭХ АЖИЛЛАГАА 315.4.1.Монгол Улсын иргэнийг гадаадад гарахыг түдгэлзүүлэх ажиллагаа: а/гэмт хэрэгт холбогдсон эсхүл эрэн сурвалжлагдаж байгаа этгээд, хорихоос өөр төрлийн ял шийтгэлтэй хяналтад байгаа этгээд гадаад паспорт авсан эсэх, түүний хүчинтэй хугацааг Оюуны өмч, улсын бүртгэлийн ерөнхий газар, Гадаад хэргийн яамны консулын газраас лавлагаа авсан байх; б/уг лавлагаагаар гадаад паспорт аваагүй болон хүчинтэй байх хугацаа нь дууссан бол Монгол Улсын иргэн гадаадад хувийн хэргээр зорчих тухай хуулийн 5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1-д заасан үндэслэлээр гадаад паспорт олгох, хугацааг сунгахгүй байх албан бичгийг даруй Оюуны өмч, улсын бүртгэлийн ерөнхий газарт хүргүүлж, хариу авах; в/цагдаагийн алба хаагч тухайн иргэний гадаад паспортыг түр хураан авсан бол дахин гадаад паспорт олгохгүй байх талаар Оюуны өмч, улсын бүртгэлийн ерөнхий газарт албан бичгээр хүргүүлж хариу авах; г/хязгаарлалт тогтоох таслан сэргийлэх арга хэмжээ авах тухай тогтоол үйлдэн эрүүгийн хэрэгт хяналт тавьж буй хяналтын прокурорт хүргүүлж, энэ тухай яллагдагчид мэдэгдэх, тогтоолд тогтоол үйлдсэн огноо, нэр, албан тушаал, зэрэг дэв, зөрчлийн болон эрүүгийн хэргийн дугаар, зөрчилд холбогдогч болон эрүүгийн хэргийн яллагдагчийн ургийн овог, эцэг /эх/-ийн нэр, регистрт, гадаад паспортын дугаар, иргэншил /гадаадын иргэн бол овог, өөрийн нэрийг латин үсгээр бичих/ Монгол Улсын гарах эрхийг түр түдгэлзүүлж буй үндэслэл, хуулийн зүйл хэсэг зэргийг тодорхой дурдана; д/тухайн этгээдийн Монгол Улсын хилээр орсон, гарсан тухай лавлагааг Хил хамгаалах ерөнхий газраас авах; е/хорихоос өөр төрлийн ял шийтгэлтэй хяналтад байгаа этгээдэд хилийн хориг тогтоолгох саналыг харъяа хяналтын прокурорт хүргүүлж гарсан шийдвэрийг хяналтад байгаа этгээдэд мэдэгдэж, хувийн хэрэгт хавсаргах. 315.4.2.Гадаадын иргэнийг Монгол Улсын хилээр гарахыг түр түдгэлзүүлэхэд хийгдэх ажиллагаа: а/аль улсын иргэн болохыг тогтоох шаардлагатай бүхий л арга хэмжээг авах; б/Монгол Улсад ирсэн хугацааг тогтоохоор Хил хамгаалах ерөнхий газраас лавлагаа авах; в/визний ангилал, хугацаа, сунгалт, ирсэн зорилгыг тодруулахаар Гадаадын иргэн, харьяатын газраас албан бичгээр лавлагаа авч хэрэгт хавсаргах; г/гадаадын иргэний үйлдсэн хэрэг, таслан сэргийлэх арга хэмжээний төрөл болон бусад мэдээллийг Цагдаагийн төв байгууллагын Интерполын үндэсний төв товчооны ажлын албанд нэн даруй мэдэгдэх арга хэмжээ авах; д/цагдаагийн байгууллагын эрх бүхий алба хаагч гадаадын иргэнийг Монгол Улсын хилээр үл нэвтрүүлэх хилийн хориг тавьсан талаар өөрт нь мэдэгдэх. 315.5.УЛСЫН ХИЛИЙН БООМТООР НЭВТРЭХ ҮЕД НЬ СААТУУЛАХ ТАЛААР МЭДЭЭ, МЭДЭЭЛЭЛ СОЛИЛЦОХ 315.5.1.Монгол Улсаас гарахыг түр түдгэлзүүлсэн Монгол Улсын иргэн, гадаадын иргэн, харьяалалгүй хүнд захиргааны хяналт тавьж байгаа болон холбогдох гомдол мэдээлэл, эрүүгийн хэргийг шалгаж байгаа алба хаагч цахим санд мэдээллийг үнэн зөв оруулж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн газар, хэлтэс нь бүртгэл хөтөлж, нэгдсэн цахим бүртгэлийн үйл ажиллагаанд цагдаагийн байгууллагын Эрэн сурвалжлах ажил хариуцсан нэгж /цаашид “Эрэн сурвалжлах ажил хариуцсан нэгж” гэх/, Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба хяналт тавина. 315.5.2.Хориг тавих хүсэлт бүхий албан бичигт тухайн хүний ургийн овог, эцэг /эх/, нэр, иргэний харьяалал, паспорт, регистрийн дугаар, хүйс, эрүүгийн хэргийн дугаар, хэргийг шалгаж байгаа нэгж, албан тушаалтны нэр, холбоо барих утасны дугаарыг бичиж харьяа прокурорын байгууллагад хүргүүлнэ. Энэ талаар алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага бүр бүртгэл хөтөлнө. 314.5.3.Хил дээр саатуулах хүмүүсийн нэрсийн жагсаалтыг улирал бүр Прокурорын 523 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам байгууллага болон Хил хамгаалах ерөнхий газартай тодотгох, саатуулагдсан хүмүүсийг хүлээн авах, шилжүүлэх ажлыг Эрэн сурвалжлах ажил хариуцсан нэгж хариуцаж, тухайн хүнийг саатуулах шийдвэр гаргуулсан цагдаагийн байгууллагатай хамтран зохион байгуулна. 315.5.4.Тухайн хүний гадаад паспортыг буцаан олгохоор бол тэмдэглэгээ бүхий хуудас бүрийг хуулбарлан авч хэрэгт хавсаргана. 315.5.5.Хилийн хориг цуцлах шийдвэр гармагц, шийдвэрийг хүлээн авсан эрх бүхий ажилтан энэ тухай мэдээллийг цахим санд даруй оруулна. 315.5.6.Ялтанд тавих хяналтын хугацаа дуусч хилийн хориг тавих үндэслэл арилсан тохиолдолд эрх бүхий албан тушаалтан шууд удирдах даргад танилцуулж, шийдвэр гаргасан прокурорын байгууллагад хандаж, гаргасан шийдвэрийн талаар цахим санд оруулж Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албанд албан бичгээр мэдэгдэнэ. 315.5.6.Ялтан байнга оршин суух хаягаа өөрчилсөн тохиолдолд хувийн хэрэг болон цахим санд энэ тухай тэмдэглэл хийнэ. Хяналтын хувийн хэргийг харьяаллын дагуу хүлээн авсан алба хаагч хилийн хориг тавигдсан эсэхийг хянаж, хилийн хориг тавигдаагүй бол даруй хилийн хориг тавих арга хэмжээ авна. 315.5.7.Хилийн хориг тавьсан, цуцалсан мэдээг нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн газар, хэлтсийн гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах чиг үүрэг бүхий нэгжийн дарга нар харьяа прокурорын байгууллагатай сар бүр тулгалт хийн дүн мэдээг улирал бүрийн 25-ны дотор Эрэн сурвалжлах ажил хариуцсан нэгжид маягт /ЦБҮАЖ Маягт №315.57а/, Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албанд маягт /ЦБҮАЖ Маягт №315.57б/-ын дагуу тус тус хүргүүлнэ. 315.5.8.Энэхүү журмыг хэрэгжүүлэх, цагдаагийн байгууллагын хэмжээнд удирдлага, алба хаагчдыг мэдээллээр хангах, нэгдсэн тайлан дүн мэдээ гаргах, цахим сангийн ашиглалт бүрдүүлэлт, мэргэжил арга зүйн удирдлагаар хангах, зааварчлах, үр дүнг тооцох ажлыг Эрэн сурвалжлах ажил хариуцсан нэгж, Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба тус тус хариуцна. 315.5.9.Хил хамгаалах ерөнхий газраас нотломжоор хүлээлгэн өгсөн этгээдийг хилийн хориг тавьсан нэгж, албан тушаалтнаас өөр этгээдэд өгөх, алдах, оргуулах, цахим санд хориг тавьсан этгээдийн мэдээллийг дутуу оруулах, оруулахгүй байхыг хориглоно. ---оОо--- 524 д/д Хэргийн товч утга Эцэг /эх/-ийн нэр /монгол, англи галиг/ Өөрийн нэр /монгол, англи галиг/ Регистр, гадаад паспортын дугаар Хориг тавигдсан этгээдийн талаар Хүйс Хориг тавьсан албан тушаалтан /хэрэг бүртгэгч, мөрдөн байцаагч, прокурор/ Хориг тавьсан огноо Хэргийн шийдвэрлэлт ...................аймаг, дүүрэг Хэрэг шалгаж байгаа албан тушаалтны цол, овог нэр утасны дугаар ТӨВ, ОРОН НУТГИЙН ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГААС МОНГОЛ УЛСЫН ХИЛЭЭР ГАДАГШ ЗОРЧИХ ЭРХИЙГ ТҮР ТҮДГЭЛЗҮҮЛЭХЭЭР ХИЛИЙН ХОРИГ ТАВИГДСАН ИРГЭДИЙН МЭДЭЭ Маягт: ЦБҮАЖ №315.57а 525 ХЯНАСАН: ГАЗАР, ХЭЛТСИЙН ДАРГА, ЦАГДААГИЙН ....................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................. МЭДЭЭ ГАРГАСАН: ХЭРЭГ БҮРТГЭХ, МӨРДӨН БАЙЦААХ ТАСГИЙН ДАРГА, ЦАГДААГИЙН ........................................................................ ................................................................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................................................................... Тайлбар: /Мэдээллийн санд шивэгдээгүй тайлбарыг тодорхой бичих/ ............................................................................................................... ................................................................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................................................................... Эрүүгийн хэргийн дугаар, хуулийн зүйл, заалт Огноо .......................... Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт: ЦБҮАЖ №315.57б ХОРИХООС ӨӨР ТӨРЛИЙН ЯЛ ШИЙТГЭЛТЭЙ ХЯНАЛТАД БАЙГАА ЭТГЭЭДЭД ХИЛИЙН ХОРИГ ТОГТООЛГОСОН ТУХАЙ МЭДЭЭ .............................. огноо № Хяналтад байгаа үндэслэл ....................... аймаг, дүүрэг Асуулга тоо Тайлангийн хугацаанд хяналтад авагдсан хүний тоо Прокурорт хүргүүлсэн саналын тоо Хилийн хориг тогтоосон тухай хариу мэдэгдсэн тоо Үүнээс 1. Хорих ял шийтгүүлсэн этгээдэд оногдуулсан ялыг биечлэн эдлүүлэх шаардлагагүй гэж шүүх үзэн уг ялыг тэнссэн Мэдээлэл нь санд шивсэн хүний тоо мэдээлэл нь санд шивэгдээгүй хүний тоо Тайлангийн хугацаанд хяналтад авагдсан хүний тоо Прокурорт хүргүүлсэн саналын тоо Хорих ял эдлэхээс хугацааны өмнө тэнссэн Хилийн хориг тогтоосон тухай хариу мэдэгдсэн тоо Үүнээс 2. Мэдээлэл нь санд шивсэн хүний тоо мэдээлэл нь санд шивэгдээгүй хүний тоо Тайлангийн хугацаанд хяналтад авагдсан хүний тоо 4. Жирэмсэн, 3 хүртлэх настай хүүхэдтэй эх, ганц бие эцэгт хорих ял оногдуулсан шүүхийн шийтгэх тогтоол биелүүлэхийг хойшлуулсан этгээд Прокурорт хүргүүлсэн саналын тоо Үүнээс Хилийн хориг тогтоосон тухай хариу мэдэгдсэн тоо Мэдээлэл нь санд шивсэн хүний тоо мэдээлэл нь санд шивэгдээгүй хүний тоо Тайлангийн хугацаанд хяналтад авагдсан хүний тоо Прокурорт хүргүүлсэн саналын тоо Хилийн хориг тогтоосон тухай хариу мэдэгдсэн тоо Үүнээс 3. Насанд хүрээгүй этгээдэд хорих ял оногдуулсан шүүхийн шийтгэх тогтоол биелүүлэхийг хойшлуулсан Мэдээлэл нь санд шивсэн хүний тоо мэдээлэл нь санд шивэгдээгүй хүний тоо Тайлангийн хугацаанд хяналтад авагдсан хүний тоо Прокурорт хүргүүлсэн саналын тоо Нийт Хилийн хориг тогтоосон тухай хариу мэдэгдсэн тоо Үүнээс 5. Мэдээлэл нь санд шивсэн хүний тоо мэдээлэл нь санд шивэгдээгүй хүний тоо Тайлбар: /Мэдээллийн санд шивэгдээгүй тайлбарыг тодорхой бичих/ .................................. ...................................................................................................................................................... МЭДЭЭ ГАРГАСАН:ХЭВ ЖУРМЫН ТАСГИЙН ДАРГА, ЦАГДААГИЙН ................................... ...................................................................................................................................................... ХЯНАСАН: ГАЗАР, ХЭЛТСИЙН ДАРГА, ЦАГДААГИЙН ........................................................... ...................................................................................................................................................... 526 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 316.ХҮҮХДИЙН ЭРХИЙГ ХАНГАХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/263 Хуудас: 3 316.1.ЗОРИЛГО Олон улсын гэрээ, конвенци, үндэсний хууль тогтоомжийг удирдлага болгон Эрүүгийн хуульд заасан гэмт хэрэг үйлдсэн болон гэр бүлийн хүчирхийллээс насанд хүрээгүй хүний эрхийг хангах, түүнтэй хүнлэг харьцаж, ашиг сонирхлыг нь хамгаалах дэг горимыг тогтооход оршино. Энэ журмыг хэрэгжүүлэхэд Монгол Улсын Үндсэн хууль, Хүүхдийн эрхийн тухай конвенци, Эрүүгийн хууль, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай 18 дугаар бүлгийн 18.1-18.11 дүгээр зүйл, Хүүхдийн эрхийн тухай хууль, Хүүхэд хамгааллын тухай хууль, энэ журмыг мөрдөнө. 316.2.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Хүүхэд” - Үндэсний болон олон улсын эрх зүйн хэм хэмжээний дагуу 18 насанд хүрээгүй хүнийг; “Хүүхдийн эрх” - хүүхдийг хамгаалах зорилгоор тусгайлан хүүхэдтэй холбогдолтой асуудлаар баталсан олон улсын эрх зүйгээр хүлээн зөвшөөрөгдсөн эрхийг ханган хамгаалах тогтолцооны хүрээнд багтах, тусгай гэрээний ба заншлын эрх зүйн хэм хэмжээний нийлбэр цогцыг; “Хүүхдийн эрхийн конвенци” - 1989 онд НҮБ-аас баталсан хүүхдийн эрхийн тухай олон улсын эрх зүйн үндсэн баримт бичгийг; “Хүүхдийн эрхийн тухай хууль” – Монгол Улсын Их Хурлаас 2016 онд баталсан хүүхдийн эрхийг хангах хуулийг. “Хүүхэд хамгааллын тухай хууль” – Монгол Улсын Их Хурлаас 2016 онд баталсан хүүхдийн эрхийг тусгайлан хамгаалах хуулийг. 316.3.ГЭМТ ХЭРЭГ ҮЙЛДСЭН ХҮҮХДИЙН ЭРХИЙГ ХАНГАХ 316.3.1.Гэмт хэрэг үйлдсэн насанд хүрээгүй хүнийг хамгийн анх баривчилсан цагдаагийн алба хаагч Монгол Улсын Үндсэн хуулийн 2 дугаар бүлэг 14 дүгээр зүйлд заасан “…өөрийн болон гэр бүл, эцэг эх, үр хүүхдийнхээ эсрэг мэдүүлэг өгөхгүй байх” эрхийг тайлбарлан өгнө. 316.3.2.Тухайн хүүхдийг хаана, ямар байдалтай байгаа талаар хуульд заасан хугацаанд гэр бүлийн гишүүн, төрөл садан, асран хамгаалагч, харгалзан дэмжигч, өмгөөлөгчид холбогдох мэдээллээр хангана. 316.3.3.Хүүхдийн биеийн ерөнхий байдлыг харгалзан эмнэлгийн тусламж хэрэгтэй эсэхийг тодруулж шаардлагатай арга хэмжээг авна. 316.3.4.Хүүхдийн үйлдсэн хэргийн мөрдөн шалгах ажиллагаанд өмгөөлөгч заавал оролцуулах бүхий л арга хэмжээг авч мөрдөн шалгах ажиллагаанд хууль ёсны төлөөлөгч оролцуулсан байвал зохино. 316.3.5.Үйлдсэн хэргийн шинж, гэм буруугийн байдлаас шалтгаалж цагдан хорихоос бусад төрлийн таслан сэргийлэх арга хэмжээ авахыг эрмэлзэнэ. 316.3.6.Баривчлах, цагдан хорих таслан сэргийлэх арга хэмжээ авагдсан хүүхдийг мөрдөн шалгах тодорхой ажиллагаа явуулахад 4-өөс илүү цаг зарцуулахаар бол түүнийг хооллуулах арга хэмжээг авна. 316.3.7.Хүүхдийг баривчлах, цагдан хорих таслан сэргийлэх арга хэмжээ авахаар бол нүцгэн биеийн үзлэгийг хийж, тэмдэглэлийг хавсаргана. 316.3.8.Хэрэв түүний өмсөж байсан хувцсыг эд мөрийн баримтаар хураан авсан бол адилтгах хувцсыг ар гэрээс авчруулсны дараа баривчлах, цагдан хорих байранд хүргүүлнэ. 316.3.9.Мөрдөгч цагдан хоригдсон хүүхэдтэй 10 хоног тутам уулзаж байх ба албаны дарга хяналт тавина. 316.3.10.Хүүхдэд гав хэрэглэхээс татгалзаж, түүний үйлдсэн хэрэг, хувийн зан чанар, өмнө 527 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам нь гэмт хэрэг үйлдсэн байдал зэрэгт үндэслэн цагдаагийн алба хаагч өөрийн дотоод итгэлээр гав хэрэглэж болно. 316.3.11.Сургуулийн орчинд хүүхэдтэй харьцахдаа албаны бус байдлаар харьцаж, нийгмийн ажилтны оролцоотойгоор үйл ажиллагаагаа зохицуулна. 316.3.12.Цагдан хорихоос бусад төрлийн таслан сэргийлэх арга хэмжээ авсан тохиолдолд ерөнхий боловсролын мэдлэг олгох хичээлийг таслуулахгүй байхаар мөрдөн шалгах ажиллагааг төлөвлөнө. 316.3.13.Гэмт хэрэгт холбогдсон хүүхдийн гарын хээг заавал авч папилон санд бүртгүүлнэ. 316.3.14.Хүүхдийг айлган сүрдүүлэх, захиран тушааж харьцаж болохгүй. 316.3.15.Хүүхдээс үйлдсэн хэргийн талаар хэвлэл мэдээллийн байгууллагад, ялангуяа түүний дүрстэй болон гэрэл зургийн хамт мэдээлэл өгөхийг хориглоно. 316.3.16.Хэрэв хүүхэд согтууруулах болон мансууруулах төрлийн зүйл хэрэглэсэн, биеэ авч явах чадваргүй бол эрүүлжүүлэх шаардлагатай арга хэмжээ авна. 316.3.17.Сэтгэцийн хувьд хэрэг хариуцах чадвартай эсэхийг тогтоолгох эсхүл оюун ухаан нь гүйцэд хөгжсөн эсэх талаар дүгнэлт гаргуулахаар шинжилгээ хийлгэнэ. 316.4.НАСАНД ХҮРЭЭГҮЙ ХҮҮХДИЙН ЭРХИЙГ ХАНГАХ ЗОРИЛГООР ТУСГАЙ ӨРӨӨ АШИГЛАХ 316.4.1.“Хүүхэд хамгааллын өрөө”-г энэхүү журмын дагуу ашиглаж, хэрэгжилтэд Цагдаагийн төв байгууллагын Урьдчилан сэргийлэх ажил хариуцсан нэгж хяналт тавьж, мэргэжил арга зүйн удирдлагаар хангаж, өрөөг байнгын ажиллагаатай байлгана. 316.4.2.“Хүүхэд хамгааллын өрөө”-нд явагдах үйл ажиллагаа: а/хүүхэд, эцэг, эх, иргэдэд хүүхдийн эрхийг хамгаалах, гэмт хэрэг, захиргааны зөрчил, гэр бүлийн хүчирхийллээс урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр бичил сургалт явуулах, зөвлөгөө өгөх, хэлэлцүүлэг хийх зэрэг арга хэмжээг зохион байгуулах; б/төрийн болон төрийн бус байгууллагатай хамтран гэмт хэрэг, зөрчил, хүчирхийллийн улмаас хохирогчийн эрхийг нас харгалзахгүйгээр хамгаалах ажлыг зохион байгуулж, шаардлагатай асуудлыг шийдвэрлэхэд туслалцаа үзүүлэх; в/насанд хүрээгүй хүмүүст хууль, эрх зүйн болон сэтгэл зүйн зөвлөгөө өгөх; г/гэмт хэрэг, зөрчилд холбогдсон насанд хүрээгүй хүмүүс, тэдний эцэг, эх, асран хамгаалагчид, гэрч, хохирогчоос мэдүүлэг, байцаалт авах, таньж олуулах ажиллагаа явуулах, ганцаарчлан уулзаж зөвлөгөө өгөх, шаардлагатай тохиолдолд байцаалт мэдүүлгийг дүрс бичлэгээр баримтжуулж, архивлан хадгалах; д/насанд хүрээгүй хүмүүст холбогдох хэрэгт /гэрч, хохирогч, сэжигтэн, яллагдагч/ мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулах; е/хүүхдийн эрхийг хамгаалах чиглэлээр судалгаа, эрдэм шинжилгээний ажил явуулах, дадлагын ажил хийлгэх; ж/хамтарсан сургалт зохион байгуулах, хүчирхийлэл үйлдэгчийг сургалтад хамруулах; з/сургууль завсардсан, ажил сургуульгүй, гэмт хэрэг, зөрчил үйлдэж болзошгүй хүүхдэд сургалт, хүмүүжлийн арга хэмжээ зохиох. 316.4.3.Хүүхэд хамгааллын өрөөний ашиглалт, тайлан гаргах: а/өрөөний эд хөрөнгө, техник хэрэгсэл, тоног төхөөрөмжийг байгууллагын үндсэн хөрөнгийн бүртгэлд авах; б/хүүхэд хамгааллын өрөөний ашиглалтад цагдаагийн байгууллагын дарга хяналт тавих; в/алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын хүүхдийн асуудал хариуцсан ахлах ажилтан болон хүүхэд хамгааллын өрөөг хариуцаж байгаа албан хаагч өрөөний өдөр тутмын ажиллагааг биечлэн удирдаж, ашиглалтын дэвтрийг хөтлөх; г/ашиглалтын тайланг улирал бүр гаргаж, цагдаагийн байгууллагын даргад танилцуулах; д/цагдаагийн байгууллагаас хүүхэд хамгааллын өрөөний ашиглалтын талаарх тайлан, мэдээг жил бүрийн 6, 12 дугаар сарын 10-ны дотор Цагдаагийн төв байгууллагын урьдчилан сэргийлэх нэгжид ирүүлэх; е/тайланд дараах зүйлийг тусгасан байна: 1/хүүхэд хамгааллын өрөөгөөр үйлчлүүлсэн хүний тоо, нас, хүйс, нийгмийн болон гэр бүлийн байдал, гэмт хэрэг, зөрчлийн ангилал, төрөл, учруулсан хохирол; 2/хохирогчийн эрхийг хамгаалах чиглэлээр зөвлөгөө өгсөн байдал, зохиосон сургалт, 528 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам үр дүн; 3/хүүхэдтэй ажиллахад нэвтрүүлсэн шинэлэг арга барил, насанд хүрээгүй хүмүүсээс үйлдсэн гэмт хэргийн шалтгаан, нөхцөлийг хэрхэн арилгасан талаар. ж/хүүхэд хамгааллын өрөөнд энэ зүйлийн 316.4.3 дэх хэсгийн “в”-д заасан алба хаагчаас гадна насанд хүрээгүй хүмүүст холбогдох гэмт хэрэг, зөрчлийг шалган шийдвэрлэж буй цагдаагийн алба хаагч, өмгөөлөгч, нийгмийн ажилтан, сэтгэл зүйч, сурган хүмүүжүүлэгч, шаардлагатай гэж үзвэл бусад мэргэжилтэнг ажиллуулж болно. 316.4.4.Хүүхэд хамгааллын өрөөг ашиглахад хориглох зүйл: а/хүүхэд хамгааллын өрөө, түүний техник хэрэгсэл, тоног төхөөрөмжийг зориулалтын бусаар ашиглах, бусдад шилжүүлэх; б/өрөөг ажиллуулах явцад олж мэдсэн хувь хүний нууцыг задруулах; в/холбогдох хууль тогтоомж болон хүний эрх зөрчсөн хууль бус үйл ажиллагаа явуулах. 316.4.5.Өрөөнүүдийн ашиглалтын зардлыг тухайн нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага хариуцна. ---оОо--- 529 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 317.БЭЛЭГСИЙН ГЭМТ ХЭРГИЙН НАСАНД ХҮРЭЭГҮЙ ХОХИРОГЧИЙН Батлагдсан: 2017.12.28 ТАЛААР АВАХ АРГА ХЭМЖЭЭ Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/263 Хуудас: 2 317.1.ЗОРИЛГО Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад бэлэгсийн гэмт хэргийн насанд хүрээгүй хохирогчийн хууль ёсны эрх, ашиг сонирхлыг хамгаалж сэтгэл зүйн эерэг орчинг бүрдүүлэх дэг горимыг тогтооход оршино. 317.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ Эрүүгийн хуульд заагдсан дараахь гэмт хэргүүдийн улмаас хохирсон хүүхдийн хууль ёсны эрх ашиг, нэр төрийг хамгаалахад энэхүү журмыг мөрдөж ажиллана: а/арван зургаан насанд хүрээгүй хүнтэй хурьцал үйлдэх; б/хүүхдэд садар самууныг сурталчлах, уруу татах, хүүхэд оролцуулж садар самууныг сурталчлах; в/бэлгийн мөлжлөг; г/хүчиндэх. 317.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурьдсан утгаар ойлгоно: “Хүүхэд” - үндэсний болон олон улсын эрх зүйн хэм хэмжээний дагуу 18 насанд хүрээгүй хүнийг; “Эрүүгийн хуулийн бага насны хүүхэд” – 14 насанд хүрээгүй хүүхдийг; “Эрүүгийн хуулийн насанд хүрээгүй этгээд” – 14 наснаас 18 хүртэлх насны хүүхдийг; “Эрсдэлт нөхцөлд байгаа хүүхэд” - эрүүл мэнд, амь нас, аюулгүй байдал, хөгжих хэвийн орчин нь алдагдсан, эсхүл асран хамгаалагч, харгалзан дэмжигч, хууль ёсны төлөөлөгчгүй, эсхүл гамшиг, онцгой байдлын нөхцөлд байгаа хүүхдийг; “Хүүхэд асрах хувилбарт үйлчигээ” - хүүхдийг гэр бүлийн орчинд эсхүл түүнтэй дүйцэх орчинд амьдрахад дэмжлэг үзүүлэх үйлчилгээг. 317.4.ХОХИРОГЧТОЙ ХАРЬЦАХ 317.4.1.Цагдаагийн алба хаагч бэлэгсийн гэмт хэргийн насанд хүрээгүй хохирогчтой холбоотой хэргийг шалгахад дараахь асуудалд анхаарч ажиллана: а/сэтгэл санааны өвөрмөц онцлогийг харгалзах, хохирогчийг аль болох дахин сэтгэл зүйн таагүй байдалд оруулахгүй байхад анхаарч гэр бүлийн гишүүд, төрөл садангийн хүмүүсийг сэтгэлийн шаналалтай, эсвэл уй гашуунд автагдсан үед зөвлөгөө өгөхөөс зайлсхийж, хохирогчийн гэр бүлийнхэн ойлгож ухамсарлах чадвартай болсон үед нь зөвлөгөө өгөх; б/олон дахин дуудах явдлаас зайлсхийж хийгдэх ажлыг төлөвлөхдөө хохирогчийн гэр бүлийн гишүүдтэй зөвшилцөх; в/эмзэг хохирогч хүүхэдтэй харьцахдаа тусгай өрөөнд орж уулзахыг эрмэлзэх; г/энэ төрлийн гэмт хэргүүд дээр цагдаагийн эмэгтэй алба хаагчийг ажиллуулахад анхаарах; д/хувь хүний нууцлалыг чанд хадгалж байх; е/хохирогчийг буруутгасан, үл итгэсэн байр сууринаас хандахгүй байх; ж/аль болох тайван нөхцөлд уулзах /ялангуяа хохирогчийн хувьд анх удаа мэдүүлэг өгөх үед нь/; з/хохирогчид хүүхдийн эрхийг хамгаалах байгууллага, алба хаагчаас хамаарах дэмжлэг, туслалцааг шуурхай өгч байх; и/насанд хүрээгүй хохирогчоос мэдүүлэг авахдаа түүний нас, сэтгэхүйн онцлогт тохируулан асуултаа бэлтгэх. 317.4.2.Хохирогч нас барсан, насанд хүрээгүй, түүнчлэн эрүүл мэндийн шалтгаанаар өөрийн хүсэл зоригоо илэрхийлж чадахгүй тохиолдолд түүний гэр бүлийн насанд хүрсэн гишүүн, төрөл, садангийн хүн нь Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан журмын дагуу эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд хохирогчийн төлөөлөгчөөр оролцуулна. 317.4.3.Хохирогч хүүхдийг байцаахын өмнө түүнд хэргийн талаар мэдэх бүх зүйлээ үнэн зөв мэдүүлэхийн чухлыг тайлбарлан өгөх ба харин 16 насанд хүрээгүй хохирогчид мэдүүлэг өгөхөөс татгалзах буюу зайлсхийх, санаатайгаар худал мэдүүлэг өгвөл хүлээлгэх хариуцлагын талаар урьдчилан сануулахыг хориглоно. 317.4.4.Хохирогч хүүхдийг байцаахдаа түүний эцэг, эх, хууль ёсны төлөөлөгч, эсхүл төрөл, 530 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам садангийн хүн, түүнчлэн сурган хүмүүжүүлэгчийн аль нэгийг заавал байлцуулах бөгөөд тэдэнд эрх, үүргийг нь тайлбарлан өгч, энэ тухай тэмдэглэлд тусгана. 317.4.5.Мөрдөн шалгах ажиллагаанд байлцаж байгаа хүмүүс хохирогч хүүхдэд мөрдөгчийн зөвшөөрснөөр асуулт тавьж болох боловч мөрдөгч нь тавьсан асуултад хариулт өгүүлэхгүй байх эрхтэй. Харин тавьсан асуултыг тэмдэглэлд тусгана. 317.5.ХОХИРОГЧ ХҮҮХДИЙН ЭРХ АШГИЙГ ХАМГААЛАХ а/хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны үе шат, хугацаа, журмын талаар энгийн үг, хэллэгээр тайлбарлан өгч байх; б/хүүхэд оюун ухаан нь гүйцэд хөгжөөгүй эсхүл гэмт хэргийн улмаас цочирдсон сэтгэл санааны таагүй байдалд байгаа үед сэтгэл зүйч, сурган хүмүүжүүлэгчийг байлцуулах; в/өмгөөлөгч сонгон авах эрх болон бусад эрх, үүргийг нь сайтар тайлбарлан ойлгуулах /уншиж өгөхөөс гадна тайлбарлах/; г/хэрэг шалгах явцын талаарх өөрт нь хамааралтай мэдээллээр хангах; д/дахин хохирохоос урьдчилан сэргийлэхийн тулд сэрэмжлүүлэх чиглэлээр холбогдох зөвлөгөө, мэдээлэл өгөх; е/нууцлал хадгалах болон аюулгүй байдлын хамгаалалтын арга хэмжээ, тэдгээрийн найдвартай байдлын талаарх мэдээлэл өгөх; ж/хохирол тооцох, барагдуулах журмын талаарх мэдээллийг тайлбарлаж өгч байх; з/хэргийн талаарх мэдээлэл нь хохирогч хүүхдийн сэтгэл зүйд таагүй байдал үүсгэж байна гэж хэрэг бүртгэгч, мөрдөгч үзвэл холбогдох хэвлэл мэдээллийн байгууллагад шаардлага, мэдэгдэл хүргүүлж дахин нэвтрүүлэхгүй байх арга хэмжээ авах. 317.6.ХОХИРОЛ БАРАГДУУЛАХ а/хохирсон хүүхдийн эрх ашгийг хамгаалах эцэг, эх, гэр бүлийн гишүүд, төрөл саданд хохирлоо бодитой үнэлэх боломж олгох /сэтгэл санаа, эд хөрөнгө, бие махбодь, нэр төр, алдар хүнд гэх мэт/; б/гэмт хэрэг үйлдсэн этгээдийн нуугдмал эд хөрөнгө болон гэмт хэргийн замаар олж авсан эд зүйлсийг илрүүлэх, олж тогтоох, битүүмжлэхэд анхаарах; в/учирсан хохирлыг бодитой тогтоож, бололцоотой бүхий л тохиолдолд хохирлыг. 317.7.ХОХИРОГЧИЙН АЮУЛГҮЙ БАЙДАЛ, ХУВИЙН НУУЦЫГ ХАДГАЛАХ а/гэр бүлийн хүчирхийллийн улмаас хохирсон хүүхдэд аюулгүй байдал, нууцлалыг хангахдаа зөвхөн байцаалт авах үед төдийгүй бусад ажиллагааны явцад болон үргэлжлүүлэн хамгаалах нөхцлийг бүрдүүлэн ажиллах; б/насанд хүрээгүй хохирогчийн аюулгүй байдлыг хангах үүднээс түүний хаяг, сургууль, шилжин суурьшилт зэрэг хувийн мэдээлэлтэй холбоотой асуудлыг нууцлах; в/болзошгүй аюул тулгарсан тохиолдолд авч болох арга хэмжээний талаар мэдээлэл өгөх, туслалцаа үзүүлэх; г/хэрэг шалгах ажиллагаанд сөргөөр нөлөөлнө гэж мөрдөгч үзвэл хохирогч хүүхдийг болон хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд гэр бүлийн гишүүд, төрөл садангийн хүнийг байлцуулахгүй байх арга хэмжээ авч болно; д/хэвлэл, мэдээллийн хэрэгсэлд прокурорын зөвшөөрлөөр гэмт хэрэг, зөрчлийн талаарх мэдээ, мэдээлэл өгөхдөө тухайн хохирогч хүүхдийг таньж мэдэж болохуйц онцлогийг тодорхойлсон мэдээлэл өгөхийг хориглоно; е/шаардлагатай тохиолдолд цагдаагийн алба хаагч гүйцэтгэх ажил явуулах эрх бүхий байгууллага, алба хаагчтай хамтран хохирогч, гэрч болон түүний эрхэнд халдах гэмт хэрэг үйлдэхээр бэлтгэж, завдаж буй тухай үндэслэлтэй сэжиг байгаа тохиолдолд гэмт этгээдийг илрүүлэх, гэмт үйлдлийг таслан зогсоох арга хэмжээг авах. 317.8.ХОХИРОГЧ ХҮҮХДИЙГ ХАМГААЛАЛТАД АВАХ 317.8.1.Гэр бүлийн хүчирхийлэлд өртсөн, эсхүл болзошгүй хүчирхийлэлд өртөх магадлалтай хохирогч хүүхдийг тодорхой хугацаагаар хохирогчид үйлчилгээ үзүүлэх хамгаалах байранд байрлуулж хамгаалахдаа Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 511 /Гэрч, хохирогчийг хамгаалах/-д зааснаар гүйцэтгэнэ. 317.8.2.Эрсдэлт нөхцөлд байгаа хүүхдийн нөхцөл байдлын үнэлгээг харгалзан Гэр бүлийн тухай, Гэр бүлийн хүчирхийлэлтэй тэмцэх тухай хуульд зааснаас гадна хүүхэд асрах хувилбарт үйлчилгээнд хамруулах арга хэмжээг авна. ---оОо--531 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 318.ТҮҮХ, СОЁЛЫН ДУРСГАЛТ ЗҮЙЛИЙГ ГАДААД УЛСААС ЭРГҮҮЛЭН АВЧ ИРЭХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/263 Хуудас: 3 318.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн төв байгууллагаас соёлын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллагатай хамтран Монгол Улсын түүх соёлын дурсгалт зүйлийг гадаад улсаас эргүүлэн авч ирэхтэй холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 318.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ Энэ журам нь цагдаагийн алба хаагчийн үйл ажиллагаанд хамаарна. Монгол Улсын Үндсэн хууль, Соёлын өвийн тухай хууль, Соёлын тухай хууль, Цагдаагийн албаны тухай хууль, Эрүүгийн болон Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хууль, Гаалийн тухай хууль, олон улсын гэрээнд нэгдсэн орсон хууль тогтоомжийг үйл ажиллагаандаа мөрдлөг болгоно. 318.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурьдсан утгаар ойлгоно: “Соёлын үнэт зүйл” - гоо сайхны үзэл баримтлал, эх хэл, бичиг үсэг, аман аялгуу, уламжлалт технологи, газар усны нэр, зан заншил, бэлгэ тэмдэг, ардын аман зохиол, ном, судар, шашдир, угийн бичиг, им, тамга, хадны зураг, бичээс, гар урлал, урлагийн бүх төрлийн болон соёл судлалын бүтээл, судалгааны арга барил хамаарах; “Түүх, соёлын дурсгалт зүйл” - түүхэн тодорхой орон зай, цаг үеийн төлөөлж чадах түүх, соёл, шинжлэх ухааны ач холбогдол бүхий дараахь эд өлгийн зүйлийг өмчийн хэлбэр харгалзахгүйгээр ойлгоно: а/эртний хүний оромж, отог бууц, оршин сууж байсан ул мөрийг хадгалсан соёлт давхарга, ашигт малтмал олборлож, боловсруулж, үйлдвэрлэл эрхэлж байсан газар, булш хиргисүүр, бунхан, оршуулга, тахилгын газар, хөшөө чулуу, хадны сүг зураг, бичээс зэрэг археологийн дурсгалыг; б/эртний хот суурингийн үлдэгдэл, балгас, хэрэм, цайз болон уран барилгын цогцолбор, сүм дуган, хийд, гудамж, талбай, байшин барилга зэрэг уран барилгын дурсгалыг; в/угсаатны хувцас, чимэглэл, гэр болон аж ахуйн тоног хэрэгсэл, хөдөлмөрийн багаж зэвсэг, хөгжмийн зэмсэг, түүнчлэн уламжлалт тоглоом наадам, шашин шүтлэгтэй холбогдолтой эд өлгийн зүйлийг; г/сурвалж бичиг, гар бичмэл, барын болон хэвлэмэл ном судар зэрэг бичгийн дурсгал, гэрэл зураг, кино, дүрс бичлэгийг; д/уран зураг, уран баримал, хөөмөл, цутгамал, сийлбэр, зээгт наамал, хатгамал, цаасан шуумал, шавар болон вааран эдлэл зэрэг дүрслэх урлагийн бүх төрлийн бүтээлийг; е/түүхэн хүмүүсийн амьдрал, үйл ажиллагаатай холбоотой байшин барилга, эд өлгийн зүйл, баримт бичгийг; ж/түүх, соёлын дурсгалт цогцолбор газрыг; з/эртний хүн, амьтан, бичил биетэн, ургамлын чулуужсан олдвор, ул мөр, тэдгээрийг агуулсан олдвор газрыг; и/эрдэс, үнэт чулууны ховор олдворыг; к/бусад зүйл. “Соёлын биет бус өв” - хамт олон, бүлэг, хувь хүн соёлын өвийнхөө бүрэлдэхүүн хэсэг гэж хүлээн зөвшөөрсөн зан заншил, дүрслэх болон илэрхийлэх хэлбэр, уламжлалт мэдлэг, арга барил, тэдгээртэй холбоотой эд өлгийн зүйл, зэмсэг, урлагийн бүтээл, соёлын орон зайг. 318.4.БАРИМТЛАХ ЧИГЛЭЛ 318.4.1.Түүх соёлын дурсгалт зүйл, соёлын өвийг бүртгэх, хадгалж хамгаалах ажлыг соёлын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага, мөн тухайн эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллага болон тухайн аймаг, нийслэл, сум, баг, дүүргийн Засаг дарга зохион байгуулж, хяналт тавих бөгөөд энэ ажлыг алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагатай хамтран явуулна. 532 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 318.4.2.Түүх соёлын дурсгалт зүйл, соёлын өвийг бүртгэх, хадгалж хамгаалах ажил, эдгээр эд зүйлс хадгалагдаж байгаа байр, байгууламжийн аюулгүй байдал, харуул хамгаалалтын асуудалд цагдаагийн байгууллагын хэв журмын албанаас мэргэжлийн зөвлөгөө өгч, үнэлэлт дүгнэлт хийн оршиж буй зөрчил дутагдлыг арилгуулах талаар албан даалгаврыг хуулийн хүрээнд тухайн байгууллага, соёлын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага, аймаг, нийслэл, сум, баг, дүүргийн Засаг даргад хүргүүлж, биелэлтэд хяналт тавьж ажиллана. 318.4.3.Гэмт хэрэгт өртөж болзошгүй нөхцөл байдал үүссэн тохиолдолд түүх соёлын дурсгалт зүйл, соёлын өвийг тухайн нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын хамгаалалтад авч болно. 318.4.4.Гэмт хэргийн болон улсын хилээр хууль бусаар гадаадын орон руу гаргасан түүх соёлын дурсгалт зүйл, соёлын өв алдагдсан, үрэгдсэн тухай өргөдөл гомдол мэдээллийг иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагаас цагдаагийн байгууллагад гарган, түүнийг хүлээн авсан цагдаагийн байгууллага харьяаллын дагуу шалгаж шийдвэрлэнэ. 318.4.5.Гэмт хэргийн болон улсын хилээр гаргасан түүх соёлын дурсгалт зүйл, соёлын өв алдагдсан, үрэгдсэн талаарх мэдээлэл, бүртгэлийг цагдаагийн байгууллага нь нутгийн захиргааны болон хууль ёсны эзэмшигч байгууллага, иргэнээс хүлээн авч алдагдсан түүх соёлын дурсгалт зүйл, соёлын өвийг эрэн сурвалжлах маягтын дагуу тусгайлан бүртгэлд оруулна. 318.4.6.Алба хаагч нар нь гэмт хэргийн болон улсын хил гаргасан түүх соёлын дурсгалт зүйл, соёлын өв алдагдсан, үрэгдсэн талаарх өргөдөл, гомдол, мэдээллийг хүлээн авч харьяалах цагдаагийн байгууллагын жижүүрийн албанд шуурхай мэдэгдэнэ. 318.4.7.Эрэн сурвалжлах, олон нийтэд зарлан мэдээлэх ажлыг Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 59 дүгээр зүйлийн 59.1.2-т заасны дагуу нийтэд түгээх яаралтай хүн амд хүргэх шаардлага гарсан үед хэвлэл, мэдээллийн хэрэгслийг ашиглах арга хэмжээг тухайн нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагаас нэн даруй зохион байгуулна. Энэхүү ажиллагааг явуулахдаа Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх тухай хуулийн 11 дүгээр зүйлийн 11.2-д заасан гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх, түүнийг таслан зогсоохтой холбогдсон хойшлуулшгүй мэдээллийг эрх бүхий байгууллагын хүсэлтээр яаралтай нийтэлж нэвтрүүлнэ гэсэн журмыг мөрдөж ажиллана. 318.4.8.Алдагдсан, үрэгдүүлсэн эд зүйлийг эрэн сурвалжлах, зарлан мэдээлэх ажилд цагдаагийн байгууллага нь соёл, шинжлэх ухааны асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага, тухайн шатны Засаг дарга болон иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагын туслалцааг авч, шаардлагатай тодорхойлолт, судалгаа шинжилгээний ажлын тайлан, гэрэл зураг, слайд, дуу болон дүрс бичлэгийн хальс зэргийг гаргуулан авч, үйл ажиллагаандаа ашиглана. 318.4.9.Гэмт хэргийн улмаас алдагдсан түүх соёлын дурсгалт зүйл, соёлын өвийг эрэн сурвалжлах, үйлдсэн этгээдийг олж тогтоох зорилгоор гүйцэтгэх ажлыг явуулахдаа Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 307-д заасныг удирдлага болгоно. 318.4.10.Алдагдсан, үрэгдүүлсэн, улсын хилээр нэвтэрсэн түүх соёлын дурсгалт зүйл, соёлын өвийн нэгдсэн бүртгэл судалгааг эрүүгийн цагдаагийн алба сан бүрдүүлж, шийдвэрлэлтэд хяналт тавьж ажиллана. Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын эрүүгийн алба нь иргэд, аж ахуйн нэгж, байгууллагын эзэмшилд байгаа түүх соёлын дурсгалт зүйл, соёлын өвийн бүртгэл судалгааг хөтөлж, хяналт тавьж ажиллана. 318.5.ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН АЖИЛЛАГАА 318.5.1.Гэмт хэргийн улмаас алдагдсан түүх соёлын дурсгалт зүйл, соёлын өвийн талаарх мэдээлэл, бүртгэлийг хүлээн авсан цагдаагийн газар, хэлтсийн дарга нь дараахь ажлуудыг хийж гүйцэтгэнэ: а/цагдаагийн байгууллагын жижүүрийн албанд; б/замын пост, шалган нэвтрүүлэх товчоо; в/түүх соёлын дурсгалт болон соёлын өвийн эд зүйлс худалдан борлуулдаг цэг, зах, худалдааны төвүүдэд үүрэг гүйцэтгэж байгаа цагдаагийн алба хаагч нарт; г/хэвлэл, мэдээллийн хэрэгсэл; д/тагнуул, хил, гаалийн байгууллагуудад тус тус зарлан мэдээлж, эрэн сурвалжлах ажлыг зохион явуулах. 318.5.2.Зарлан мэдээллийг хүлээн авсан цагдаагийн байгууллага, түүний харьяа нэгжүүд нь доорх байдлаар эрэн сурвалжлах ажиллагааг зохион байгуулна: а/түүх соёлын дурсгалт зүйл, соёлын өвийг тээвэрлэн авч явж болзошгүй зам маршрутыг тогтоон бүслэх, отолт зохион байгуулах; б/хадгалж, нууж байж болзошгүй орон байр, аж ахуйн нэгж, иргэний орон байранд 533 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам үзлэг шалгалтыг хийх; в/хөдөлгөөнт эргүүл шалгалт ажиллуулах; г/энэ төрлийн гэмт хэрэгт шалгагдаж байгаа болон үйлдэж болзошгүй хүнийг хяналтад авах; д/шаардлагатай мэдээ, мэдээллийг цагдаагийн албатай түргэн шуурхай солилцож, хамтарч ажиллах, түүнд тулгуурлан дүн шинжилгээ хийх. 318.5.3.Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нь гэмт хэргийн замаар алдагдсан түүх соёлын дурсгалт, соёлын өвийн эд зүйл, гэмт хэргийг үйлдсэн сэжигтэй этгээд, бүлэг бөөгнөрлийг олж тогтоосон талаар харьяалах цагдаагийн байгууллагад шуурхай зарлан мэдээлнэ. 318.5.4.Зарлан мэдээлэл, эрэн сурвалжлах ажлыг эхлэн зарласан цагдаагийн байгууллага нь түүнийг олж тогтоосон тухай мэдээлэл хүлээн авмагц эрэн сурвалжилтыг зогсоож бие бүрэлдэхүүндээ танилцуулан, бусад цагдаагийн байгууллагуудад мэдэгдэх үүрэгтэй. 318.5.5.Зарлан мэдээлэл, эрэн сурвалжлах ажиллагааг зогсоож, гэмт хэргийн улмаас алдагдсан, үрэгдүүлсэн түүх соёлын дурсгалт, соёлын өвийн талаар өргөдөл, гомдол гаргагчид мэдэгдэнэ. 318.5.6.Соёлын өвийг хамгаалах тухай хуулийн 20 дугаар зүйлийн 20.4-д заасны дагуу улсын хилээр гаргасан түүх соёлын дурсгалт зүйл олдсон тохиолдолд тэдгээрийг эргүүлж авч ирэх ажлыг цагдаагийн нэгж байгууллага нь цагдаагийн төв байгууллагаар уламжлан соёлын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагатай хамтран зохион байгуулна. 318.5.7.Улсын хилээр нэвтрүүлсэн түүх, соёлын дурсгалт зүйл алдагдсан, үрэгдсэн тохиолдолд Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 132, 229-д заасны дагуу олон улсын хэмжээнд түүнийг эрэн сурвалжлах ажлыг Интерполын үндэсний товчоогоор дамжуулан хамтран ажиллана. 318.5.8.Улсын хилээр нэвтрүүлсний улмаас алдагдсан, үрэгдүүлсэн түүх соёлын дурсгалт зүйлсийг эрэн сурвалжлах, эргүүлэн авчрах ажилд шаардагдах мэдээ мэдээлэл, баримт сэлт болон зарцуулах зардлыг соёлын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагатай харилцан тохиролцож шийдвэрлүүлнэ. Гэмт хэргийн улмаас алдагдсан түүх, соёлын дурсгалт зүйлийг буцаан Монгол Улсад эргүүлэн авчрахдаа Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 313-д заасныг мөрдлөг болгоно. 318.5.9.Түүх соёлын дурсгалт зүйл, соёлын өвийг хадгалж хамгаалах, гэмт хэргийн улмаас алдагдсан, улсын хил нэвтрүүлсэн түүх, соёлын дурсгалт зүйл алдагдсан, үрэгдүүлсэн тохиолдолд эрэн сурвалжлах, олж илрүүлэхэд хувь нэмэр оруулсан иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагыг урамшуулах ажлыг цагдаагийн байгууллага нь соёлын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагатай хамтран Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх тухай хуулийн 13 дугаар зүйлд заасныг баримталж шийдвэрлэнэ. 318.5.10.Гэмт хэргийн улмаас алдагдсан болон улсын хилээр нэвтрүүлсэн түүх, соёлын дурсгалт зүйл, соёлын өв алдагдсан, үрэгдүүлсэн талаарх зарлан мэдээлэл, эрэн сурвалжлах ажлыг зохион явуулж буй үйл ажиллагаанд цагдаагийн байгууллагын дарга хяналт тавьж, дүнг сар бүрийн 25-ны дотор Эрүүгийн цагдаагийн албанд ирүүлнэ. Ирүүлсэн тайлан мэдээг нэгтгэн цагдаагийн төв байгууллагын даргад танилцуулах үүрэгтэй. ---оОо--- 534 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 319.ЯЛ ЭДЭЛЖ БУЙ ЯЛТНЫГ ШИЛЖҮҮЛЭН АВАХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/263 Хуудас: 1 319.1.ЗОРИЛГО Хууль Зүй, Дотоод Хэргийн сайдын 2009 оны 252 дугаар тушаалаар баталсан “Хорих байгууллагаас ялтныг шилжүүлэх журам”-ыг хэрэгжүүлэхтэй холбогдсон зарим дэг горимыг зохицуулахад оршино. 319.2.ЯЛТНЫГ ХҮЛЭЭН АВАХ АЖИЛЛАГАА 319.2.1.Хорих байгууллагаас “Ялтныг шилжүүлэх хуудас”-аар ялтныг хүлээн авахдаа уг хүн мөн эсэхийг магадлан, холбогдох баримт бичгийг нь тулган шалгана. 319.2.2.Тухайн ялтны бие, эд зүйлд үзлэг хийж, зэвсгийн чанартай буюу оргон зугатах зорилгоор ашиглаж болзошгүй эд зүйлсийг хураан авч тэмдэглэл хөтөлнө. 319.2.3.Ялтантай биечлэн уулзаж санал хүсэлтийг нь сонсох ба оргон зугатах, эсэргүүцэл үзүүлэх, халдлага хийх гэж оролдвол биеийн хүч, тусгай хэрэгсэл, галт зэвсэг хэрэглэхийг урьдчилан сануулна. 318.2.4.Ялтны байрлаж байсан хорих байгууллагын төлөөлөгчтэй биечлэн уулзаж, тухайн ялтны зан төлөв, биеэ авч явах байдалд үнэлэлт дүгнэлт өгөх ба хэрэгт хавсаргах зорилгоор дараахь баримт бичиг авна: а/ялтны ялын тооцоо; б/ялтны эрүүл мэндийн байдал, биеийн жингийн тодорхойлолтын хувь /хүлээлцэх өдрийн байдлаар/; в/ялтны талаар хорих ангийн болон ахуйн дэглэмийн байцаагчийн тодорхойлолт; г/ялтныг хүлээлцсэн актын нэг хувь; д/шаардлагатай бол ялтны хувийн хэргийг хуулбарлан баталгаажуулсан хувь. 319.3.ЯЛТНЫГ ХҮРГЭХ АЖИЛЛАГАА Ялтныг хүргэх ажиллагаанд ЦБҮАЖ-ын код 223-т заасныг баримтална. 319.4.ХОРИГЛОХ ЗҮЙЛ а/ялтныг хүлээн авах, хүргэх ажиллагааны аль ч шатанд харилцаа холбооны хэрэгслийг ялтанд ашиглуулах; б/бусдад захидал харилцаа илгээмж дамжуулуулахаар авч явах; в/явах зам, цаг хугацаа зэргийг мэдэгдэх; г/маршрут зөрчиж явах, ялтантай хувийн харьцаа тогтоох. 319.5.БУСАД 319.5.1.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ерөнхий газраас явуулж буй Монгол Улсаас гадаад улстай байгуулсан ялтан шилжүүлэх гэрээний дагуу шилжүүлэхээр шийдвэрлэгдсэн Монгол Улсын иргэнийг эх оронд авч ирэх, гадаад улсын иргэнийг шилжүүлэхээр Монгол Улсад ирсэн эрх бүхий этгээдэд хүлээлгэн өгөх үед хуяглан хүргэх, нүүлгэн шилжүүлэх ажиллагаанд цагдаагийн байгууллага шаардлагатай дэмжлэг туслалцааг үзүүлж, хамтран ажиллана. ---оОо--- 535 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 320.ЭРҮҮГИЙН ХЭРЭГ ХЯНАН ШИЙДВЭРЛЭХ АЖИЛЛАГААНЫ ЗАРДЛЫГ ГАРГУУЛАХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/263 Хуудас: 2 320.1.ЗОРИЛГО Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааг хэвийн явуулах нөхцөл байдлыг хангах зорилгоор Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан үндэслэл /11.4, 11.5, 11.6 дугаар зүйл/, Монгол Улсын Засгийн газраас баталсан “Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардлыг тооцох, санхүүжүүлэх журам”, Улсын ерөнхий прокурорын “Мөрдөн шалгах ажиллагаанд тавих прокурорын хяналтын ажлын аргачилсан заавар”-тай /2017 оны 08 дугаар сарын 22-ны өдрийн А/96 дугаар тушаалын хавсралт, 3.2 дугаар зүйл/ уялдуулан Цагдаагийн байгууллагад үүссэн өр, авлагыг гэм буруутай этгээдээс гаргуулахтай холбоотой баримт, материалыг бүрдүүлэн хавтаст хэрэгт тусгах ажиллагааны дэг горимыг тогтооход оршино. 320.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ 320.2.1.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардлаас дор дурдсан зардлыг төр хариуцах бөгөөд уг зардалтай холбоотойгоор цагдаагийн байгууллагад үүссэн өр, авлагыг гэм буруутай этгээдээс гаргуулахад шаардлагатай баримт, материалыг бүрдүүлэн хавтаст хэрэгт хавсаргаж, прокурорын яллах дүгнэлтийн хавсралтад тусгуулан шүүхээр шийдвэрлүүлэх эрхтэй байна: а/хохирогч, түүний хууль ёсны төлөөлөгч, гэрч, хөндлөнгийн гэрч, мэргэжилтэн, шинжээч, орчуулагч, хэлмэрч, өмгөөлөгчид төлөх зардал; б/эд мөрийн баримтыг хадгалах, шилжүүлэх, шинжлүүлэхэд гарах зардал; в/хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалт, прокурор, шүүхээс оргосон яллагдагч, шүүгдэгчийг эрэн сурвалжлахад гарах зардал; г/гэрч, хохирогч, шинжээч, яллагдагч, шүүгдэгчийг албадан ирүүлэх, шүүгдэгч хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр ирээгүйгээс шүүх хуралдааныг хойшлуулахтай холбогдон гарах зардал; д/тухайн эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаатай шууд холбогдон гарах бусад зардал. 320.3.ЗАРДЛЫГ ТОДОРХОЙЛОХ 320.3.1.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардлыг Монгол Улсын Засгийн газраас баталсан “Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардлыг тооцох, санхүүжүүлэх журам”-аар зохицуулах бөгөөд бодитоор тодорхойлох боломжгүй зардлыг аман болон бичгийн хэлцэл эсхүл гэрээнд зааснаар тодорхойлно. 320.4.ЗАРДЛЫГ ГАРГУУЛАХААР НЭХЭМЖЛЭХ 320.4.1.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагч эрүүгийн хэрэгт Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалтай холбоотойгоор цагдаагийн байгууллагад үүссэн өр, авлагыг гэм буруутай этгээдээс гаргуулахад шаардагдах үндэслэл, нөхцлийг “Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардлыг тооцох, санхүүжүүлэх журам”, Иргэний хууль, Хөдөлмөрийн тухай хууль, бусад хуулиар тодорхойлно. 320.4.2.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааг явуулахад цагдаагийн байгууллага, алба хаагч нь цагдаагийн байгууллагад үүссэн өр, авлагыг гэм буруутай этгээдээс гаргуулахад шаардагдах дээрх зардлын холбогдох баримт сэлт, материалыг эрүүгийн хэрэгт нь хавсарган зардлын түүвэр, тооцоо, жагсаалт гаргаж нийт үнийн дүнг тогтоон хэрэгт тусгах үүрэгтэй. 320.4.3.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалтай холбоотойгоор цагдаагийн байгууллагад үүссэн өр, авлагыг гэм буруутай этгээдээс гаргуулахад шаардагдах баримт сэлт, материалыг прокурорт шилжүүлэхээс өмнө бүрдүүлж хавтаст хэрэгт хавсаргана. Цаг үеийн нөхцлөөс шалтгаалан баримтын бүрдүүлбэр бүрэн хангагдаагүй бол тодорхой ажиллагааны зардлыг хэсэгчлэн гаргах, прокурор болон шүүхийн шатанд гаргаж болно. 320.4.4.Эрүүгийн хэрэгт цагдаагийн байгууллага, алба хаагч дээрх зардлын баримт гаргаагүй, эсхүл гаргасан баримт сэлт, материалыг шүүх хэлэлцээгүй орхисон бол иргэний хэрэг шүүхэд 536 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам хянан шийдвэрлэх ажиллагааны журмын дагуу нэхэмжлэл гаргах эрхтэй. 320.4.5.Тухайн цагдаагийн байгууллага нь эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалтай холбоотойгоор цагдаагийн байгууллагад үүссэн өр, авлагыг гэм буруутай этгээдээс нэхэмжлүүлэхээр Иргэний хууль тогтоомжид заасны дагуу алба хаагчийг иргэний нэхэмжлэгч, иргэний хариуцагчаар томилуулахаар шийдвэрийг гаргаж болно. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалтай холбоотой төсөв захирдаггүй нэгжид энэ зүйлийн иргэний хариуцагчтай холбоотой асуудал хамаарахгүй. 320.4.6.Цагдаагийн байгууллага эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалтай холбоотойгоор цагдаагийн байгууллагад үүссэн өр, авлагыг гэм буруутай этгээдээс нэхэмжлүүлэхээр Иргэний хууль тогтоомжид заасны дагуу алба хаагчийг иргэний нэхэмжлэгч, иргэний хариуцагчаар томилуулахаар шийдвэрийг гаргаж болно. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалтай холбоотой төсөв захирдаггүй нэгжид энэ зүйлийн иргэний хариуцагчтай холбоотой асуудал хамаарахгүй. 320.4.7.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалтай холбоотойгоор цагдаагийн байгууллагад үүссэн өр, авлагыг гэм буруутай этгээдээс гаргуулахад шаардагдах баримт сэлт, материал гэдэгт Нягтлан бодох бүртгэлийн тухай хуульд заасан санхүүгийн анхан шатны баримт, иргэд хоорондын болон цагдаагийн байгууллагын тухайн нэгжтэй байгуулсан бичгийн хэлцэл, баримт, гэрээ, томилолтын хуудас, тээвэр, байр, хоолны зардал, цалингийн баримт, дундаж хөлсний хэмжээ тогтоосон баримт зэрэг хууль эрх зүйн хувьд хүлээн зөвшөөрөгдсөн зүйл байна. 320.5.ЗАРДЛЫН ТӨЛӨВЛӨЛТ, ЗАРЦУУЛАЛТ, НЭХЭМЖЛЭЛИЙН БҮРТГЭЛ, ТҮҮНД ХЯНАЛТ ТАВИХ 320.5.1.Цагдаагийн төв байгууллагын Санхүү, аж ахуйн алба нь жил бүр эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардлын төсвийг цагдаагийн байгууллагуудаас авч нэгтгэн улсын төсөвт тусгуулж цагдаагийн байгууллага, алба хаагчийн хэвийн үйл ажиллагаа явуулах нөхцлийг хангах үүрэгтэй. 320.5.2.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалтай холбоотойгоор цагдаагийн байгууллагад үүссэн өр, авлагыг гэм буруутай этгээдээс гаргуулах болон нэхэмжлэлд нэгжийн даргаас гадна тухайн нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга нар хяналт тавьж ажиллана. 320.5.3.Цагдаагийн төв байгууллагын Санхүү, аж ахуйн алба цагдаагийн байгууллагаас эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад гаргасан зардлыг нэхэмжлэх талаар мэргэжлийн болон удирдлага, зохион байгуулалтын шаардлагатай бүхий л арга хэмжээг авч бүртгэлээр хяналт тавьж ажиллана. 320.5.4.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалтай холбоотойгоор цагдаагийн байгууллагад үүссэн өр, авлагыг гэм буруутай этгээдээс өөрийн сайн дураар төлж барагдуулсан бол хүлээн авч хадгалж болох боловч прокурор, шүүхийн шийдвэрийн дагуу зарцуулна. 320.5.5.Зардлыг тухайн цагдаагийн байгууллага хуваарьт төсвийн хөрөнгөөсөө төлсөн бол гэм буруутай этгээдээс төлөгдөх мөнгөн хөрөнгийг өөрийн дансанд төвлөрүүлэн хүлээн авч бусад эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд зарцуулна. 320.5.6.Зардлыг цагдаагийн байгууллага урьдчилан төлөөгүй бөгөөд ажил гүйцэтгэгч тал болох хувь хүн, хуулийн этгээдэд дараа төлөх нөхцөлтэйгөөр тохирч хийлгүүлсэн ажил, үйлчилгээний зардлыг гэм буруутай этгээдээр нөхөн төлүүлэх шийдвэрийг гаргуулахаар тухайн прокурор, шүүхийн байгууллагад тодорхой, ойлгомжтой баримт материалыг бүрдүүлэн өгч шүүхийн шийдвэрээр тухайн ажил гүйцэтгэгчид шууд олгуулах талаар анхаарах үүрэгтэй. 320.5.7.Тухайн хэргийн онцлог, хийгдэх ажлын далайцаас хамаарч шинжилгээний зардлыг тухайн цагдаагийн нэгж төлөх боломжгүй бол Цагдаагийн төв байгууллагаас санхүүжүүлж шийдвэрлэнэ. 320.5.8.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардлыг нэхэмжлэх, төрийг хохиролгүй болгох талаар хариуцлагагүй ажилласан албан тушаалтанд хууль тогтоомжид заасан хариуцлага хүлээлгэнэ. ---оОо--- 537 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 321.СЭТГЭЦИЙН ӨВЧТЭЙ ХҮНИЙ ҮЙЛДСЭН ГЭМТ ХЭРЭГ, ЗӨРЧЛИЙГ ШАЛГАХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/263 Хуудас: 2 321.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн алба хаагчаас сэтгэцийн өвчтэй хүний үйлдсэн гэмт хэрэг, зөрчлийг илрүүлж, шалгаж шийдвэрлэх, түүнтэй харилцахтай холбогдсон дэг горимыг зохицуулахад оршино. 321.2.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Сэтгэцийн өвчин” - өвчний олон улсын ангиллын сэтгэц, зан үйлийн эмгэгүүд бүлэгт заасан оношилгооны хэмжүүрээр оношилж болох бүх өвчинг; “Сэтгэцийн архаг өвчин” - сэтгэцийн үйл ажиллагаанд удаан хугацааны сарнилт үүсгэдэг сэтгэл мэдрэлийн угширсан өвчинг. 321.3.СЭТГЭЦИЙН ӨВЧТЭЙ ХҮНТЭЙ ХАРИЛЦАХ 321.3.1.Цагдаагийн алба хаагч сэтгэцийн өвчтэй болох нь илтэд мэдэгдэх хүнтэй анхаарал болгоомжтойгоор тухайн хүний бие, хэл ярианы эмгэгийг харгалзан үг хэллэг, үйлдлээр буруу сэтгэгдэл төрүүлэхгүй байхаар төлөв түвшин харьцаж мэдүүлэг авах болон бусад мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулах үед сэтгэл зүйч болон мэргэжилтэн оролцуулж болно. 321.3.2.Цагдаагийн алба хаагч нь тухайн хүнтэй харилцахдаа өөрийн болон бусдын аюулгүй байдлыг хангах боломжит бүх арга хэмжээг авна. 321.3.3.Цагдаагийн байгууллагын өрөө, автомашин зэрэг бусад газарт явагдах гэмт хэрэг зөрчлийг шалгахтай холбогдсон үйл ажиллагаанд оролцуулахдаа хүний бие, эрүүл мэндэд хохирол учруулж болох зүйлүүдийг орчноос авч аюулгүй байдлыг ханган тохирох тусгай хэрэгслийг хэрэглэж болно. 321.3.4.Гэмт хэрэг, зөрчил үйлдсэн, үйлдэж байгаа сэтгэцийн өвчтэй нь илэрхий мэдэгдэх хүний үйлдлийг таслан зогсоож, холбогдох төрийн болон эмнэлгийн байгууллагад хүргүүлэхдээ 2 буюу түүнээс дээш цагдаагийн алба хаагчаар харгалзуулан хүргүүлнэ. Орон нутагт 2 буюу түүнээс дээш алба хаагч байхгүй тохиолдолд, эмнэлгийн байгууллагад хүргүүлэхдээ орон нутгийн төрийн захиргааны байгууллагын нэгээс доошгүй алба хаагч /иргэнийг/-ийг оролцуулж болно. 321.3.5.Шаардлагатай тохиолдолд сэтгэцийн өвчтэй хүнд Цагдаагийн албаны тухай хууль, Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд, Улсын Ерөнхий прокурорын хамтарсан А-224/А/102 дугаар тушаалаар батлагдсан “Цагдаагийн алба хаагч биеийн хүч, тусгай хэрэгсэл, галт зэвсэг хэрэглэх заавар”-т заасны дагуу гав, хүлэг хэрэглэх бөгөөд Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 301-д заасны дагуу дуу авиа, дүрс бичлэг, гэрэл зураг авч үйл ажиллагаагаа бэхжүүлнэ. 321.4.СЭТГЭЦИЙН ӨВЧТЭЙ ХҮНИЙ ҮЙЛДСЭН ГЭМТ ХЭРЭГ, ЗӨРЧЛИЙГ ШАЛГАХ 321.4.1.Цагдаагийн эрх бүхий алба хаагч нь тухайн хүний сэтгэцийн өвчтэй эсэхийг тогтоолгохоор, шүүх сэтгэцийн шинжилгээ хийлгэх тогтоол үйлдэж, шинжилгээний байгууллагад хүргүүлнэ. 321.4.2.Түүний биед Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 215-д заасны дагуу биед үзлэг заавал хийнэ. 321.4.3.Нийгмээс тусгаарлах албадлагын арга хэмжээ хэрэглэхээр холбогдох байгууллагад шилжүүлэхдээ тухайн хүний өвчний талаарх өөрт байгаа мэдээллүүдийг эрх бүхий албан тушаалтны шийдвэр, шүүгчийн захирамжийн хамт хүргүүлнэ. 321.4.4.Хоригдох хугацаанд зайлшгүй хэрэглэх эмийг харьяалах эмнэлгийн эмчийн зөвшөөрлөөр өгч болно. 321.4.5.Өөрийгөө өмгөөлөх, хууль зүйн мэдээллийг ухамсарлах чадваргүйг харгалзан эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд өмгөөлөгч заавал оролцуулна. 321.4.6.Тухайн хүний сэтгэцийн өвчнөөр өвчилж байсан эсэх тухай лавлагааг холбогдох газраас цагдаагийн байгууллагын эрх бүхий албан тушаалтан өөрийн биеэр очиж хуулбарлан авахдаа эх хувьтай харьцуулж шалгана. 321.4.7.Сэтгэцийн өвчний оношийг Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд, Эрүүл мэндийн сайд 538 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам нарын хамтарсан тушаалаар баталсан өвчний жагсаалттай тулгаж магадална. 321.4.8.Гэмт хэрэг, зөрчилд холбогдсон, сэрдэгдсэн хүний гэрэл зураг, гарын дардсыг нь заавал авч папиллон санд оруулна. 321.4.9.Сэтгэцийн өвчтэй хүний холбогдсон гэмт хэрэг, зөрчлийг шалгахдаа эмнэлгийн байгууллага, мэргэжилтэнтэй хамтран ажиллах бөгөөд цагдаагийн алба хаагч илрүүлсэн, цагдаагийн байгууллагад шууд хүргэгдэн ирсэн сэтгэцийн өвчтэй байж болзошгүй хүнийг цаашид гарах үр дагаврыг багасгах зорилгоор нэн тэргүүнд эмнэлгийн анхан шатны үзлэг хийлгэж, тодорхойлолт гаргуулан авна. ---оОо--- 539 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 322.ТҮДГЭЛЗҮҮЛСЭН ХЭРЭГТ ХИЙХ АЖИЛЛАГАА Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/263 Хуудас: 2 322.1.ЗОРИЛГО Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу хэргийг түдгэлзүүлэхэд хийгдэх ажиллагааны аргачлалыг тодорхойлохтой холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 322.2.ТҮДГЭЛЗҮҮЛЭХЭД ХИЙХ АЖИЛЛАГАА 322.2.1.Мөрдөгч нь Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан үндэслэлийн дагуу мөрдөн байцаалтыг түдгэлзүүлэх саналаа гаргаж хэргийн хамт прокурорт шилжүүлэхийн өмнө дараахь ажиллагааг гүйцэтгэсэн байна: а/түдгэлзүүлэх үндэслэлээс хамаарахгүй гүйцэтгэж болох мөрдөн байцаалтын бүх ажиллагааг явуулах; б/түдгэлзүүлэх үндэслэлийг нотолсон баримт сэлтийг бүрдүүлэх; в/яллагдагчаар татагдвал зохих этгээд тогтоогдоогүй тохиолдолд гэмт хэрэг, түүнийг үйлдсэн этгээдийг илрүүлэн тогтоохын тулд болон сэжигтэн, яллагдагч оргон зайлсан, эсхүл байгаа газар нь мэдэгдэхгүй байвал олж тогтоох, эрэн сурвалжлах, мөрдөн шалгах бололцоотой бүх ажиллагааг явуулахын зэрэгцээ мөрдөн шалгах нууц ажиллагаа явуулах даалгавар бичиж Эрүүгийн цагдаагийн албаны холбогдох нэгжид хүргүүлэх; г/оргон зайлсан яллагдагчийг эрэн сурвалжлах талаар ЦБҮАЖ-ын 315.4, 315.5-д заасан лавлагаа авахтай холбогдсон ажиллагаануудыг хийж гүйцэтгэн, холбогдох материалуудыг хэрэгт хавсарган улсын хилээр нэвтрэхэд мэдэгдэх талаар прокурорын байгууллагаас тогтоол гаргуулж, холбогдох байгууллагад даруй хүргүүлэх; д/шаардлагатай тохиолдолд оргон зайлсан яллагдагчийг эрэн сурвалжилж байгааг хэвлэл, мэдээллийн хэрэгслээр зарлах; е/яллагдагч хүнд өвчтэй гэсэн шалтгаар мөрдөн байцаалтад ирэхгүй бол өвчний талаарх эмнэлгийн байгууллагын тодорхойлолтыг авах, түүнийг үндэслэлтэй эсэхийг магадлах; ж/яллагдагч хуурамч баримт бичгээр иргэний бичиг баримт болон гадаадад зорчих паспорт авахаас урьдчилан сэргийлэх, энэ талаар харилцан мэдээлэл солилцох зорилгоор сэжигтэн, яллагдагчийн тухай мэдээлэл, гэрэл зургийг иргэний бүртгэлийн байгууллагад хүргүүлэх. 322.2.2.Мөрдөгч нь мөрдөн байцаалтыг түдгэлзүүлэх саналаа 3 хоногийн өмнө албаны даргад танилцуулж, хэргийн хугацаа дуусахад харьяалах прокурорт хэргийн хамт хүргүүлнэ. 322.2.3.Мөрдөн шалгах албаны дарга нь санал болон хэргийн материалтай биечлэн танилцаж түдгэлзүүлэх үндэслэл бий эсэх, энэ зүйлийн 322.2.1-д заасан холбогдох ажиллагаа хийгдсэн эсэх зэрэгт хяналт тавих бөгөөд шаардлага хангаагүй бол мөрдөгчид бичгээр даалгавар өгч биелэлтийг хангуулна. 322.2.4.Түдгэлзүүлэх саналыг уг хэрэгт мөрдөн байцаалт явуулах хугацаа дуусахаас өмнө гаргаж болох бөгөөд энэ тохиолдолд Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 31.14 дүгээр зүйлийг баримтална. Мөрдөгч нь түдгэлзүүлэх үндэслэлийг нотлох баримтаар хангалттай тогтоосон байна. 322.3.ХЭРГИЙГ ТҮДГЭЛЗҮҮЛСЭН ҮЕД ХИЙХ АЖИЛЛАГАА 322.3.1.Прокурорын тогтоолоор түдгэлзүүлсэн хэргийг прокуророос мөрдөн байцаах албаны хэлтэс, тасаг, хэсгийн дарга хүлээн авч түдгэлзүүлсэн хэргийн бүртгэлд бүртгэн мөрдөгч нарт хуваарилан өгнө. 322.3.2.Мөрдөгч нь түдгэлзүүлсэн хэргийг сэргээн шалгах талаар шаардлагатай арга хэмжээ авч ажиллахын зэрэгцээ дараахь ажлыг хийж гүйцэтгэнэ. а/мөрдөгчийн даалгаврын биелэлтийг шаардаж авах, үр дүнг тооцох, биелэлтийн мөрөөр ажил зохиох; б/энэ журмын 322.2.1 дэх хэсгийн “д”-д заасан ажил гүйцэтгэх; в/яллагдагчийг хүнд өвчтэй гэсэн дүгнэлт, тодорхойлолт гаргасан эмнэлгийн байгууллага, эмчээс өвчтөний эмчилгээний явц, биеийн байдлын талаар магадлах, гэрчээр байцаалт авах, шаардлагатай нотлох баримтыг авч хэрэгт хавсаргах, эдгэрсэн бол мөрдөн 540 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам байцаалтад ирүүлэх; г/мөрдөн байцаалтаас оргон зайлсан сэжигтэн, яллагдагчийг олж илрүүлж тогтоохын тулд иргэд олон нийттэй хамтарч ажиллах, тэдний хүч туслалцааг авах; д/яллагдагчийн байж болох хаягуудаар орж шалгах; е/түдгэлзүүлсэн хэрэгт явуулсан ажиллагааны материалыг тухай бүр хавтаст хэрэгт заавал хавсаргаж байх; ж/оргон зайлсан яллагдагчийг эрэн сурвалжлах олж баривчлах чиглэлээр шаардлагатай бусад арга хэмжээ авах, ЦБҮАЖ-ын 229.8.2-д заасан ажил, арга хэмжээг зохион байгуулах. 322.3.3.Мөрдөн байцаах нэгжийн дарга нь түдгэлзүүлсэн хэргийн эд мөрийн баримт, хураагдсан болон барьцаанд авсан эд зүйлс, хохирлын төлбөрийн бүрэн бүтэн байдал, хадгалалт хамгаалалтыг хариуцна. 322.3.4.Мөрдөн байцаалтыг түдгэлзүүлэх үндэслэл арилсан болон үндэслэлээс хамаарахгүй хийж гүйцэтгэх шаардлагатай ажиллагаа гарсан тохиолдолд хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалтыг сэргээх саналаа мөрдөгч нь прокурорт тавина. 322.3.5.Түдгэлзүүлсэн хэргийн илрүүлэлт, шийдвэрлэлтийг хариуцаж мэргэжлийн удирдлагаар хангах үүрэг бүхий орон тооны бус зөвлөлийг нутаг дэвсгэр, чиглэл хариуцсан цагдаагийн газар, хэлтсийн хэмжээнд байгуулж, сар тутам түдгэлзүүлсэн хэргийн шийдвэрлэлт, авч хэрэгжүүлсэн арга хэмжээ, түүний үр дүн, цаашид авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээний талаарх саналыг Мөрдөн байцаах албанд ирүүлнэ. 322.3.6.Мөрдөн байцаах алба саналыг судалж, шаардлагатай гэж үзвэл шийдвэрлүүлэхээр ажлыг зохион байгуулж, мэргэжлийн удирдлагаар хангана. ---оОо--- 541 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 323.ЭРҮҮГИЙН ХЭРЭГ, МАТЕРИАЛЫГ ДУГААРЛАХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/263 Хуудас: 1 323.1.ЗОРИЛГО Шүүхийн өмнөх шатанд эрүүгийн хэрэг, материалыг үдэж дугаарлахтай холбогдсон дэг горимыг зохицуулахад оршино. Цагдаагийн байгууллагын эрүү, хэрэг бүртгэх, мөрдөн байцаах алба, хэлтэс, түүний нэгжийн дарга, мөрдөгч бүр үйл ажиллагаандаа мөрдлөг болгоно. 323.2.ЭРҮҮГИЙН ХЭРГИЙН МАТЕРИАЛЫГ ДУГААРЛАХ ЖУРАМ 323.2.1.Мөрдөгч нь эрүүгийн хэрэг, материалыг дараахь тохиолдолд дугаарлана: а/хэрэг бүртгэлтийн хэрэг нээхээс татгалзах санал бичиж, прокурорт шилжүүлэх; б/хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалтын ажиллагаа дуусч, хэргийн материалыг хохирогч, иргэний нэхэмжлэгч, иргэний хариуцагч, яллагдагч, тэдгээрийн өмгөөлөгч, төлөөлөгчид танилцуулах; в/хэргийг шүүхэд шилжүүлэх санал бичиж прокурорт шилжүүлэх; г/хэрэгсэхгүй болгох санал бичиж прокурорт шилжүүлэх; д/хэрэг материал татах прокурорын тогтоолын дагуу хяналтад шилжүүлэх; е/эрүүгийн хэргийг тусгаарлан шилжүүлэх; ж/өөр мөрдөгчид шилжүүлэх; з/эрүүгийн хэргийг хянуулах, мэргэжил арга зүйн туслалцаа авах болон бусад зорилгоор дээд шатны байгууллагад хүргүүлэх; и/харьяаллын дагуу шилжүүлэх; к/шинжилгээний байгууллагад хүргүүлэх. 323.2.2.Эрүүгийн хэрэг, материалыг хавтас тус бүрт эхний хуудсаас сүүлчийн хуудас хүртэл баруун дээд буланд дугаарлана. 323.2.3.Мөрдөгч хэрэг, материалын хавтас тус бүрт бүх хуудсыг “1” гэсэн тооноос эхлэн өөрөө биечлэн дугаарлана. 323.2.4.Энэ зүйлийн 323.2.1 дэх хэсгийн “а”, “б”, “в”-д заасан тохиолдолд дугаарыг хуудасны эхний нүүрний баруун дээд хэсэгт, хуудасны хажуу дээд захаас тус бүр 1 см зайтай хэсэгт дугаарлана. 323.2.5.Энэ зүйлийн 323.2.1 дэх хэсгийн “г”, “д”, “е”-д заасан тохиолдолд дугаарыг хуудасны эхний нүүрний зүүн дээд хэсэгт, хуудасны хажуу дээд захаас тус бүр 1 см зайтай хэсэгт дугаарлана. 323.2.6.Энэ зүйлийн 323.2.1 дэх хэсгийн “ж, “з”, “и”-д заасан тохиолдолд дугаарыг эхний нүүрний доод хэсэгт, хуудасны хажуу доод захаас тус бүр 1 см зайтай хэсэгт тус тус тавина. 323.2.7.Мөрдөн шалгах ажиллагааг дуусгаж, оролцогчдод хэргийн материалыг танилцуулах, яллах дүгнэлт үйлдүүлэх, хэрэгсэхгүй болгох, хэрэг бүртгэлтийн хэрэг нээхээс татгалзах саналтайгаар прокурорт шилжүүлэх тохиолдлуудад дугаарыг хар, хөх өнгийн бэх бүхий үзэг, тосон балаар бичнэ. 323.2.8.Прокурор, шүүхээс эрүүгийн хэрэг мөрдөн байцаалтад буцаж нэмэлт ажиллагаа хийгдсэн тохиолдолд сүүлчийн дугаарын дараагийн тооноос эхлэн үргэлжлүүлэн хавтас тус бүрт 250 хүртэл дугаарлах бөгөөд шинээр дугаарлахгүй. 323.2.9.Хэрэг, материалыг хүндэтгэх шалтгаанаар задалсан тохиолдолд эхний дугаарласан дэс дараалалд оруулан бүрдүүлнэ. 323.2.10.Нэгээс дээш хавтас бүхий хэрэг, материалыг дугаарлахдаа хавтас тус бүрийг нэгээс эхлэн дарааллын дагуу дугаарлах ба хавтас тус бүрийн бүрдлийг 1-250 хүртэл мөн дугаарлаж, үднэ. 323.2.11.Хэрэг, материалын хуудас, баримт материал бүрийг давхардуулахгүй дугаарлахад хэрэг бүртгэх, мөрдөн байцаах алба, нэгжийн дарга хяналт тавина. 323.3.ХОРИГЛОХ ЗҮЙЛ 323.3.1.Хэрэг, материал дугаарлахад дараахь зүйлийг хориглоно: а/хэрэг, материалаас дугаарлаж үдэгдсэн хуудас, баримт материал авах, солихыг; б/хөндлөнгийн хүнээр дугаарлуулахыг; в/дугаар дээрээс нь давхардуулах, алгасан дугаарлахыг. 542 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 324.УУЛЗАЛТ, БАЙЦААЛТЫН ХЭСГИЙН ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/263 Хуудас: 2 324.1.ЗОРИЛГО Баривчлагдсан, цагдан хоригдсон хүнтэй Уулзалт байцаалтын хэсгийн байранд эрх бүхий алба хаагч уулзах, мөрдөн шалгах тодорхой ажиллагаа явуулах хэвийн нөхцөл, оролцогчдын аюулгүй байдлыг хангах, хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалтын нууцыг хамгаалахтай холбогдон үүссэн харилцааг зохицуулахад оршино. 324.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ 324.2.1.Хоригдсон хүнийг цагдан хорих төвөөс уулзалт, байцаалтын байранд шилжүүлэх, буцаан хүлээлгэн өгөх болон эрх бүхий алба хаагч, бусад хүнийг нэвтрүүлэхдээ Сэжигтэн, яллагдагчийг баривчлах, цагдан хорих шийдвэрийг биелүүлэх тухай хууль, бусад холбогдох хууль тогтоомжийг дагаж мөрдөнө. 324.2.2.Энэхүү журмыг Уулзалт, байцаалтын хэсгийн байрны цагдаагийн алба хаагч болон ажиллахаар ирсэн бусад алба хаагч эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны оролцогчид үйл ажиллагаандаа мөрдөнө. 324.3.НИЙТЛЭГ ЖУРАМ 324.3.1.Цагдаагийн алба хаагч, эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны оролцогч нь Уулзалт, байцаалтын хэсгийн байрны хэвийн, аюулгүй ажиллагааг хангаж төр, байгууллага, хувь хүний нууцыг хамгаална. 324.3.2.Хоригдсон этгээдийн оролцоотой явагдах мөрдөн шалгах ажиллагаанд оролцох гэрч, хохирогч, цагдан хорихоос өөр таслан сэргийлэх арга хэмжээ авагдсан хэргийн бусад сэжигтэн яллагдагч болон шинжээч, мэргэжилтэн, хөндлөнгийн гэрч, бусад оролцогчийн талаар хэсгийн даргад урьдчилан мэдэгдвэл зохино. 324.3.3.Хойшлуулшгүй тохиолдолд байцаан шийтгэх тодорхой ажиллагаа явуулах нөхцөлд /баярын болон амралтын өдөр, ажлын бус цагаар гэх зэрэг/ Цагдан хорих төвийн удирдлага, Уулзалт байцаалтын хэсгийн байрны дарга, мөрдөн байцаах хэлтэс, тасгийн дарга нарт урьдчилан мэдэгдэж зөвшөөрөл авсан байна. 324.3.4.Уулзалт, байцаалтын хэсгийн байрны албаны хэрэгцээний компьютер, хэвлэгч, бусад эд хөрөнгийг хүлээлцэхдээ хэвлэсэн, олшруулсан тэмдэглэлийг хөтөлнө. 324.3.5.Мэдүүлгийг гагцхүү мэдүүлэг авах өрөөнд явуулна. 324.3.6.Байцаалтын хэсгийн алба хаагчдын болон цагдаагийн эрх бүхий алба хаагчийн хууль ёсны шаардлагыг мөрдөгч болон эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны оролцогчид биелүүлнэ. 324.3.7.Цагдаагийн алба хаагч нь байрны дотоод журмыг ёсчлон биелүүлэх, мөн байцаалтын хэсгийн хэвийн ажиллагааг хангаж, албаны болон хувь хүний нууцыг чандлан хадгална. 324.3.8.Уулзалт, байцаалтын хэсэг нь Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын харьяа цагдан хорих 461 дүгээр ангийн байнгын хамгаалалтад байна. 324.4.УУЛЗАЛТ, БАЙЦААЛТЫН ХЭСГИЙН БАЙРАНД НЭВТРҮҮЛЭХ, ГАРГАХ 324.4.1.Мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулах алба хаагчийг байцаалтын хэсгийн байранд нэвтрүүлэхдээ тухайн алба хаагчид олгосон албаны баримт бичгийг (үнэмлэх) шалган бүртгэлд бүртгэнэ. 324.4.2.Сэжигтэн яллагдагчийг баривчлах, цагдан хорих төвийн алба хаагчаас Уулзалт, байцаалтын хэсгийн байранд хүлээн авах, хүлээлгэн өгөх ажиллагааг хяналт, хамгаалалтын цагдаа биечлэн гүйцэтгэж, энэ талаар бүртгэлд тэмдэглэнэ. Хяналт, хамгаалалтын цагдаа нь хоригдсон этгээдийг хүлээн авахдаа түүний биеийн байдлыг асууж, ил харагдах гэмтэл шархтай хэсгийг сайтар ажиглаж, сэжигтэй зүйл илэрвэл хэсгийн байр руу нэвтрүүлэхээс түр татгалзаж, хорих ангийн эмчээр үзлэг хийлгэсний дараа хэсгийн байранд нэвтрүүлж, энэ тухай тэмдэглэлд тусгана. 324.4.3.Энэ зүйлийн 324.3.2-т заасан оролцогч баримт бичиггүй ирсэн тохиолдолд тухайн эрүүгийн мөрдөгч, мөрдөгчийн шууд удирдах даргын албан бичиг, тодорхойлолтыг үндэслэн 543 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам мөрдөн шалгах ажиллагаа тодорхой ажиллагаанд оролцуулж болно. 324.4.4.Энэ зүйлийн 324.4.3-д заасан албан бичиг, тодорхойлолтгүй тохиолдолд хэрэг бүртгэх, мөрдөн байцаах албаны болон хэсгийн дарга холбоо мэдээллийн хэрэгслээр зөвшилцсний үндсэн дээр Уулзалт, байцаалтын хэсгийн байрны даргын бичгээр өгсөн зөвшөөрлөөр мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулах боломжоор хангаж болно. 324.4.5.Мөрдөн шалгах ажиллагаанд оролцохоор цагдан хорих байрнаас дуудагдан ирсэн сэжигтэн, яллагдагч, хохирогч, тэдгээрийн хэргийг шалгаж байгаа эрүүгийн мөрдөгч, мөрдөгчийн албан тушаалын цол, өмгөөлөгч бусад оролцогчдын овог, нэрсийг Уулзалт, байцаалтын хэсгийн байранд нэвтрэгсдийн бүртгэлд дэлгэрэнгүй бичсэний дараа Уулзалт, байцаалт хэсгийн байранд нэвтрүүлэх, гаргахдаа хугацааг бүртгэнэ. 324.4.6.Шаардлагатай тохиолдолд эрүүгийн мөрдөгч, мөрдөгч нь сэжигтэн, яллагдагчийн биед хийх үзлэгийг Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан журмын дагуу гүйцэтгэж болно. 324.5.УУЛЗАЛТ, БАЙЦААЛТЫН ХЭСГИЙН БАЙРНЫ ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНД ХОРИГЛОХ ЗҮЙЛ 324.5.1. Байцаалтын байранд дараахь зүйлийг хориглоно: а/эрүүгийн мөрдөгч, мөрдөгч нь өөрийн шалгаж байгаагаас бусад хэргийн сэжигтэн, яллагдагчтай уулзах; б/зөвшөөрөлгүй хүн болон энэ хэсгийн “в”-д заасан зүйл хэрэглэсэн хүн нэвтрүүлэх; в/согтууруулах ундаа, мансууруулах, сэтгэцэд нөлөөлөх эм бэлдмэл, тариа хэрэглэх, цагдан хорих байрны эмчийн зөвшөөрөлгүй эм тариа хэрэглүүлэх; г/энэ хэсгийн “в”-д заасан зүйл болон тамхи, зэвсэг, хүний биед гэмтэл учруулж болох эд зүйл, хоол, хүнсний зүйл оруулах, утсаар яриулах, интернетээр холбоо бариулах; д/байцаалтын өрөөг өөр зориулалтаар ашиглах. Тухайлбал, хувцас солих гэх мэт; е/хууль тогтоомжоор хориглосон зүйл. 324.6.УУЛЗАЛТ, БАЙЦААЛТЫН ХЭСГИЙН БАЙРНЫ ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНД ТАВИХ ХЯНАЛТ 324.6.1.Уулзалт, байцаалтын хэсгийн байрны дарга нь цагдан хоригдсон сэжигтэн, яллагдагчтай мөрдөн байцаах хэлтэс, тасгийн дарга нар 21 хоног, мөрдөн байцаагч нар 10 хоногт уулзаж санал, хүсэлтийг нь авч байгаад хяналт тавьж, илэрсэн зөрчил, дутагдлыг арилгуулж, энэ тухай Мөрдөн байцаах албаны даргад сар бүр танилцуулна. 324.6.2.Хэсгийн дарга нь 7 хоног, сар, жилээр мэдээ тайланг тогтоосон хугацаанд гаргаж удирдлагыг мэдээллээр хангаж ажиллана. 324.6.3.Уулзалт, байцаалтын хэсгийн байранд нэвтрүүлэх болон мөрдөн шалгах тодорхой ажиллагаа дууссаны дараа сэжигтэн, яллагдагчийн хувцас, биед нэгжлэг хийж илэрсэн зөрчил бүрт тэмдэглэл үйлдэж энэ талаар хэсгийн даргад танилцуулна. 324.6.4.Уулзалт, байцаалтын хэсгийн байрны байцаалтын өрөөний компьютер дээрх мөрдөн шалгах тодорхой ажиллагааны тэмдэглэлийг хадгалсан файлыг заавал устгана. 324.6.5.Уулзалт, байцаалтын хэсгийн байрны мэдүүлэг авах, тусгайлан бэлдсэн, насанд хүрээгүй хүнээс мэдүүлэг авах өрөөнүүд Улсын Ерөнхий прокурорын 2017 оны 06 дугаар сарын 27-ны өдрийн А/57 дугаар тушаалд заасан “Мэдүүлэг авах өрөөний шаардлага”-д нийцүүлэн прокуророос зөвшөөрөл авсан, камерын хяналттай байна. 324.7.БУСАД 324.7.1.Байцаалтын хэсэг нь мэдүүлэг авах 9 өрөө, таньж олуулах 2 өрөө, алба хаагчдын албан хэрэгцээний 2 өрөөний зохион байгуулалттай, энэ журмын 324.6.5-д заасан шаардлагыг хангасан байна. ---оОо--- 544 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 325.ОЙ, ХЭЭРИЙН ТҮЙМРИЙН ТУХАЙ МЭДЭЭЛЭЛ, ТҮҮНИЙГ ШАЛГАХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/263 Хуудас: 1 325.1.ЗОРИЛГО Ой, хээрийн түймэр тавих хэрэг, зөрчлийн тухай мэдээлэл, түүнийг шалгах ажиллагаатай холбогдон үүссэн зарим дэг горимыг зохицуулахад оршино. 325.2.БАРИМТЛАХ ЧИГЛЭЛ 325.2.1.Аймаг, нийслэлд ой, хээрийн түймрийн тухай мэдээг онцгой байдлын албанаас тухай бүр цаг алдалгүй авч байх талаар хамтран ажиллахаар тогтоосон журмыг мөрдөнө. 325.2.2.Ой, хээрийн түймрийн тухай анхны мэдээ авсан цагдаагийн алба хаагч нь аймаг, нийслэл, дүүргийн цагдаагийн байгууллагын жижүүрийн бүрэлдэхүүнд яаралтай мэдэгдэж түймэр эхлэн гарсан газарт даруй хүрэлцэн очиж, хэргийн газрыг хамгаалах, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан хойшлуулшгүй ажиллагааг явуулна. 325.2.3.Галын мэргэжилтэн, шинжээчийг хэргийн газрын үзлэгт оролцуулж, мэргэжлийн байгууллагатай хамтран ажиллах, тэдний оролцоотойгоор түймрийн улмаас учирсан хохирол, шалтгаан нөхцлийг тогтоох ажлыг зохион байгуулна. 325.2.4.Ой, хээрийн түймэр тавьсан эзэн холбогдогчийг тогтоох ажилд алба, нэгжийн хүчийг татан оролцуулна. 325.2.5.Аймаг, нийслэл, дүүргийн нутаг дэвсгэрт ой, хээрийн түймэр гарсан тохиолдол бүрт түймрийн нөхцөл байдал, байршил, тархалт, түүний эзэн холбогдогчийг тогтоох зорилгоор авч буй арга хэмжээний талаар Мөрдөн байцаах албанд даруй мэдээлж, ажлын явцыг тогтмол танилцуулж байна. 325.2.6.Энэ журамд заасан ажиллагааг хэрэгжүүлэх, зохион байгуулах үүргийг цагдаагийн байгууллагын дарга нар хүлээнэ. 325.2.7.Ой, хээрийн түймэр тавьсан эзэн холбогдогчийг тогтоох, энэ төрлийн хэрэг, зөрчлийг шалгаж шийдвэрлэх ажиллагааг мэргэжлийн удирдлагаар хангаж, авч хэрэгжүүлж буй арга хэмжээний мэдээг нэгтгэн, хэрэг, зөрчил нэг бүр дээр хийсэн ажилд нь үнэлэлт дүгнэлт өгч, тухай бүр цагдаагийн ерөнхий газрын удирдлагад танилцуулж ажиллах үүргийг Мөрдөн байцаах албаны дарга хариуцна. 325.2.8.Энэ төрлийн хэрэг, зөрчлийн мэдээлэл хүлээн авах, шалгах ажиллагаандаа Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 2 дугаар бүлэгт заасан нийтлэг шаардлагыг хангаж ажиллана. 325.2.9.Ой, хээрийн түймрийн хэргийн газрыг хамгаалах, ул мөр, гэрчийг олж тогтоох үйл ажиллагааны мэдлэг, дадлага олгох сургалтыг цагдаагийн байгууллагын удирдлага хариуцна. ---оОо--- 545 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 326.ГЭР БҮЛИЙН ХҮЧИРХИЙЛЭЛТЭЙ ТЭМЦЭХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/263 Хуудас: 7 326.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагаас гэр бүлийн хүчирхийллээс урьдчилан сэргийлж, таслан зогсоох, илрүүлэх, хохирогчийг аюулгүй байдлын хамгаалалтад авах, Гэр бүлийн хүчирхийлэлтэй тэмцэх тухай хуулийг хэрэгжүүлэхэд оршино. 326.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ 326.2.1.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагч нь гэр бүлийн хүчирхийллийн шинжтэй дуудлага мэдээлэл, гэмт хэрэг, зөрчлийг шалган шийдвэрлэхдээ дараахь эрх зүйн актуудыг дагаж мөрдөж ажиллана. Үүнд: Монгол Улсын Үндсэн хууль, Гэр бүлийн хүчирхийлэлтэй тэмцэх тухай хууль болон дагаж батлагдан гарсан журмууд, Гэр бүлийн тухай хууль, Хүүхдийн эрхийн тухай хууль, Хүүхэд хамгааллын тухай хууль, Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх тухай хууль, Цагдаагийн албаны тухай хууль, Гэрч, хохирогчийг хамгаалах тухай хууль, Эрүүгийн хууль, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хууль, Зөрчлийн тухай хууль, Зөрчил шалган шийдвэрлэх тухай хууль, бусад холбогдох эрх зүйн актыг дагаж мөрдөнө. 326.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Гэр бүлийн хүчирхийлэл”, “Гэр бүлийн хүчирхийллийн хохирогч”, “Нэг цэгийн үйлчилгээ”, “Хамтарсан баг”, “Түр хамгаалах байр”, “Хамтран амьдрагч”, “Холбон зуучлах үйлчилгээ”, “Хүчирхийллийн болзошгүй эрсдэл”-ийг Гэр бүлийн хүчирхийлэлтэй тэмцэх тухай хуулийн 5 дугаар зүйлд зааснаар. 326.4.БАРИМТЛАХ БОДЛОГО 326.4.1.Цагдаагийн төв байгууллагын Урьдчилан сэргийлэх ажил хариуцсан нэгж нь гэр бүлийн хүчирхийлэлтэй тэмцэх чиглэлээр дараахь бодлогын арга хэмжээг авч хэрэгжүүлнэ: а/гэр бүлийн хүчирхийллээс урьдчилан сэргийлэх, таслан зогсоох, илрүүлэх чиглэлээр хууль, эрх зүйн орчинг боловсронгуй болгох саналыг эрх бүхий байгууллага, албан тушаалтанд тавьж, шийдвэрлүүлэх ажлыг зохион байгуулах; б/цагдаагийн байгууллагын мэдээллийн санг боловсронгуй болгох, түүнийг ашиглан энэ төрлийн хэрэг, зөрчилд хагас жил тутам дүн шинжилгээ хийх, дүгнэлт гаргах, цаашид авах арга хэмжээний талаар бодлого боловсруулах, хэрэгжилтийг хангуулах; в/гэр бүлийн хүчирхийллийн хэрэг, зөрчлийн талаарх гомдол мэдээлэл хүлээн авах, бүртгэх чиглэлээр мэдээлэл боловсруулах, байгууллага, алба хаагчийг мэдээллээр хангах, зөвлөмж гаргах, хэрэгжилтийг хангах ажлыг зохион байгуулах; г/Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 10, 11, 13 дугаар зүйлийн 10.1.1, 11.1.5, 13.1.4-т заасан арга хэмжээг авах; д/алба хаагчдыг сургах, дадлагажуулах, мэргэшлийг дээшлүүлэх чиглэлээр төрийн болон төрийн бус байгууллагатай хамтран ажиллах, сургалт зохион байгуулах; е/гэр бүлийн хүчирхийллийн чиглэлээр авч хэрэгжүүлж буй арга хэмжээ, баримталж буй бодлого, стратеги болон түүний үр дүнгийн талаар олон нийтэд сурталчлах ажлыг мэргэжил, арга зүйн удирдлагаар хангах; ж/гэр бүлийн хүчирхийлэл, хүүхдийн эсрэг гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажил хариуцсан алба хаагчийн ажлын байр /албан тушаал/-ны тодорхойлолт болон ажил дүгнэх үзүүлэлтийг боловсруулж, батлуулах; з/түр хамгаалах байранд байрлаж буй байрлагчдын байрласан хугацаа, гэр бүлийн хүчирхийлэлтэй холбоотой гэмт хэрэг, зөрчлийг шалгасан байдал зэрэгт улирал, хагас жил тутам хяналт-шинжилгээ хийж, түүнд үндэслэн цаашид авах арга хэмжээний талаарх санал, зөвлөмж боловсруулж, шийдвэрлүүлэх ажлыг зохион байгуулах; и/цагдаагийн алба хаагчдын гэр бүлийн хүчирхийллийн хохирогчид хийж буй аюулын зэргийн үнэлгээтэй холбоотой мэдээний үнэн бодит байдалд хяналт тавьж ажиллах; 546 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам к/гэр бүлийн хүчирхийллийн мэдээ, тайланг сар, улирал, хагас, бүтэн жилээр гаргаж, Цагдаагийн төв байгууллага болон эрх бүхий байгууллагад хүргүүлэх. 326.4.2.Урьдчилан сэргийлэх ажил хариуцсан нэгж нь гэр бүлийн хүчирхийллийн хэрэг, зөрчлийг шалгах ажиллагааны болон цагдаагийн байгууллагын түр хамгаалах байранд хохирогч хүлээн авах, үзлэг хийх, мэдээллээ бусад алба хаагчид дамжуулах аргачилсан заавар, авч хэрэгжүүлбэл зохих арга хэмжээний схем зураглал болон алба хаагч дуудлагаар ажиллах үед эрсдлийн нөхцөл байдлыг тодорхойлох тэмдэглэлийн маягтыг энэ журмын хавсралт болгон боловсруулж, батлуулах, боловсронгуй болгох, мөрдүүлэх үүрэг хүлээнэ. 326.4.3.Нийслэлийн цагдаагийн газрын урьдчилан сэргийлэх ажил хариуцсан нэгж нь энэ зүйлийн 326.4.1-д заасан арга хэмжээг нийслэлийн нутаг дэвсгэрт авч хэрэгжүүлнэ. 326.4.4.Алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нь ирэх оны гэр бүлийн хүчирхийлэлтэй тэмцэхэд шаардлагатай төсвийн талаарх саналаа гаргах, тусгах ажиллагаанд Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 800-д заасныг баримтална. 326.4.5.Хууль тогтоомжоор хориглоогүй тохиолдолд зохих журмын дагуу иргэн, хуулийн этгээдээс гэр бүлийн хүчирхийлэлтэй тэмцэх чиглэлээр санхүүгийн дэмжлэг авч, хамтран ажиллаж болно. Гадаадын зээл тусламжаар хэрэгжүүлэх төсөл, хөтөлбөр, арга хэмжээг Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 805-д зааснаар зохицуулна. 326.4.6.Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албаны газрын Урьдчилан сэргийлэх ажил хариуцсан нэгж нь энэ зүйлийн 326.4.1-т заасан арга хэмжээг харьяа нэгжийн хэмжээнд хэрэгжүүлэх ажлыг зохион байгуулна. 326.5.ГЭР БҮЛИЙН ХҮЧИРХИЙЛЭЛТЭЙ ТЭМЦЭХ АЖИЛЛАГААНЫ ЖУРАМ 326.5.1.Мөрдөн байцаах алба, Хэрэг бүртгэх алба, Эрүүгийн цагдаагийн алба, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага, алба хаагч нь гэр бүлийн хүчирхийллийн шинжтэй дуудлага мэдээллийг Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх, Зөрчил шалган шийдвэрлэх, Гэр бүлийн хүчирхийлэлтэй тэмцэх, Цагдаагийн албаны тухай хуулийн дагуу харьяалал харгалзахгүй хүлээн авч шалгаж, шийдвэрлэнэ. 326.5.2.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагч нь энэ журмын 326.5.1-д заасан хууль, журмыг баримтлан ажиллахаас гадна гэр бүлийн хүчирхийлэлтэй тэмцэх чиглэлээр дараахь арга хэмжээг авч хэрэгжүүлнэ: а/гэр бүлийн хүчирхийлэлтэй холбоотой гомдол, мэдээллийг хүлээн авч, бүртгэх, хүчирхийлэл үйлдэгдсэн газар дээр даруй хүрэлцэн очиж хохирогч, түүний гэр бүлийн гишүүдийн аюулгүй байдлыг хангах, хуульд заасан журмын дагуу аюулын зэргийн үнэлгээ хийж, түүнийг үндэслэн хохирогчийг нэг цэгийн үйлчилгээний төв, түр хамгаалах байранд хүргэх, боломжтой бол төрөл, садан, ойр дотны хүний түр хамгаалалтад өгөх эсэхийг шийдвэрлэх, хохирогч, хүчирхийлэл үйлдэгч болон гэрчээс тус тусад нь асууж тэмдэглэл хөтлөн, шаардлагатай бусад ажиллагаа / хойшлуулшгүй/-г явуулах; б/гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэгч этгээдийг хохирогчтой нэг орчинд үлдээхгүй, хүчирхийллийн ямар ч тохиолдолд хохирогчоос тусгаарлах, цагдаагийн байгууллагад хүргүүлэх арга хэмжээ авах; в/хүчирхийлэл үйлдэгчийн биеийн байцаалтыг шалгах, хувийн байдлыг тодорхойлох; г/хүчирхийлэлтэй харилцааны түүх, хохирогчийн одоогийн байдлыг судлаж, хүчирхийллийн нөхцөл байдлыг үнэн зөв дүгнэж, хариуцлага тооцох баримт, мэдээллийг цуглуулах; д/хүчирхийллийн хохирогчид өмгөөлөгч авч эрхээ хамгаалуулах талаар болон хаана хандаж зөвлөгөө авах, аюулгүй байдлаа хангуулах боломж, Гэр бүлийн хүчирхийллийн тухай хууль, бусад хууль /гомдол гаргаж шалгуулах, эрхээ хамгаалуулах гэх зэрэг/-ийн талаар тайлбарлан өгөх; е/хохирогчийг эмнэлэгт эсвэл хамгаалах байранд хүргэх, төрөл садангийн хүн иртэл нь хамгаалалтад байлгах шаардлагатай гэж үзсэн тохиолдолд цагдаагийн алба хаагч хажууд нь түр хугацаагаар байж, аюулгүй байдлыг хангаж ажиллах; ж/шаардлагатай гэж үзсэн тохиолдолд хүчирхийлэл үйлдэгчийг хууль тогтоомжийн дагуу захиргааны журмаар түр, эсхүл албадан саатуулах, баривчлах; з/хүчирхийлэл үйлдэгчид зөрчлийн болон эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх талаар анхааруулах; и/хохирогчид хэрэгцээтэй мэдээлэл, эрх зүйн болон бусад зөвлөгөө өгөх, сэтгэхүй нь түр хямарсан үед эмчилгээ хийх, нөхөн сэргээх үйлчилгээнд хамруулах талаар нийгмийн ажилтан болон хамтарсан багт мэдэгдэх; к/сум /баг/, хороо хариуцсан цагдаагийн алба хаагч нь Гэр бүлийн хүчирхийлэлтэй 547 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам тэмцэх тухай хуулийн 26.1.2, 32.3 дахь хэсэг, Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын сайд, Хууль зүй, дотоод хэргийн сайдын хамтарсан 2017 оны А/121, А/178 дугаар тушаалд заасны дагуу хамтарсан багийн гишүүний үүргийг гүйцэтгэх; л/гэр бүлийн хүчирхийлэлтэй тэмцэх, урьдчилан сэргийлэх талаар нутаг дэвсгэрийн төр, захиргааны болон төрийн бус байгууллагатай хамтран ажиллах; м/хохирогчийн баримт бичиг, хувцас, өдөр тутмын хэрэглээнд нэн шаардлагатай эд зүйлсээ авахад нь туслах, хүчирхийлэл үйлдэгчээс шаардан гаргуулах; н/хүчирхийлэл үйлдэгчид авсан арга хэмжээний талаар хохирогч, өмгөөлөгч, итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчид мэдээлэл өгөх; о/гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэж шүүхээс захиргааны журмаар баривчлах шийтгэл оногдуулсан этгээдэд явуулах албадан сургалтыг Хууль зүй дотоод хэргийн сайдын 2017 оны 04 дүгээр сарын 04-ний өдрийн А/73 дугаар тушаалаар баталсан “Зан үйлд нөлөөлөх албадан сургалтын хөтөлбөр”, “Зан үйлд нөлөөлөх сургалтын журам”-д заасны дагуу орон нутгийн цагдаагийн байгууллага хариуцан зохион байгуулах; п/гэр бүлийн хүчирхийллийн гэмт хэрэг, зөрчлийн шинжтэй давтамжтай, олон удаагын дуудлага, мэдээллийг /нэг хаяг, утасны дугаар/ хүлээн авах, бүртгэх, шалган шийдвэрлэх ажиллагаанд нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын удирдлага, гэр бүлийн хүчирхийлэл, хүүхдийн эсрэг гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажил хариуцсан алба хаагч нар байнга хяналт тавьж ажиллах; р/нэг цэгийн үйлчилгээний төвийг нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын хөдөлгөөнт болон явган эргүүлийн чиглэлд тусгаж, хяналт тавьж ажиллах. 326.5.3.Ахуйн хүрээнд хүчирхийллийн шинжтэй гэмт хэрэг, зөрчилд өртөгчдөөс цагдаагийн байгууллагад хандаж гомдол гаргах тохиолдол харьцангуй бага байдаг хандлагыг анхаарч, дуудлагаар очсон цагдаагийн алба хаагчид доорх зүйлийг анхаарч, хохирогчоос аюулын зэргийн үнэлгээг хийхдээ заавал тодруулан тэмдэглэх, гэр бүлийн хүчирхийллээс урьдчилан сэргийлэх ажил хариуцсан ахлах мэргэжилтэн болон хорооны хамтарсан багийн гишүүдэд мэдээлэл өгхөөс гадна дараахь мэдээллийг заавал тодруулна: а/гэр бүлийн байдал /ам бүлийн тоо, гэрлэсэн эсэх, амьжиргааны түвшин, хөгжлийн бэрхшээлтэй хүн болон бага насны хүүхэдтэй бий эсэх гэх зэрэг/; б/хүчирхийлэл үйлдэгч тухайн байранд хохирогчтой хамт амьдардаг эсэх; в/хохирогч урьд нь гэр бүлийн хүчирхийллийн талаар гомдол гаргаж байсан эсэх; г/хүчирхийлэгч нь хохирогчийн хүсэл зоригийн эсрэг өмнө нь ямар нэгэн үйлдэл хийсэн, аюул занал учруулж байсан эсэх, хүчирхийллийн гэмт хэрэг, зөрчилд холбогдон шалгагдаж байсан эсэх, согтууруулах, мансууруулах бодис хэрэглэдэг эсэх, галт зэсвэг, бусад зэвсэг эзэмшдэг эсэх, сэтгэцийн өвчин болон зан үйлийн эмгэг ариншинтай эсэх, хохирогчийг дагаж, мөрддөг, утасны яриа, мессежийг хянах, яриа өгүүллээр заналхийдэг эсэх; д/гомдол гаргагчийн сэтгэл зүй /хямарсан, айдастай гэх зэрэг/-н байдал; е/гэмтэл бэртлээ нууж байгаа эсэх; ж/нүдэнд үл харагдах гэмтэл, бэртэл байгаа эсэх; з/хохирогч хүчирхийлэл үйлдсэн хүнийг шалгуулахгүй, эсвэл баривчлуулахгүй байхыг хүссэн, эсвэл гомдол гаргахаас айж байгаа эсэх; и/гомдол гаргагч хүчирхийлэл үйлдсэн хүнийг шийтгүүлэх талаар эргэлзэж байгаа эсэх; к/хүчирхийлэл нь цааш үргэлжилж болзошгүй байдал байгаа эсэхийг тогтоох талаар анхаарч ажиллах; л/хүчирхийллийн гэмт хэрэг, зөрчлийн нотлох баримтыг хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу цуглуулах, бэхжүүлэх, хураах /гар утасны мессеж, хохирогчийн гэмтлийг илэрхийлэх зураг зэргийг шүүхэд нотлох баримт болгох хэмжээнд гар утсанд үзлэг хийсэн тэмдэглэл үйлдэж бэхжүүлэх гэх мэт/; м/шаардлагатай тохиолдолд эмнэлгийн түргэн тусламж дуудах, анхан шатны эрүүл мэндийн яаралтай тусламж үзүүлэх; н/хүчирхийлэл үйлдэгчид шүүхээс эрх хязгаарлах арга хэмжээ авагдсан эсэх; о/хүчирхийлэл үйлдэгдэхдээ зэвсэг, зэвсгийн чанартай зүйл ашигласан эсэх; п/нуугдмал гэмт хэрэг бий эсэх. 326.5.4.Дараахь үндэслэлийн аль нэг нь байвал хүчирхийлэл цаашид үргэлжилж болзошгүй гэж үзэн цагдаагийн ажилтан хяналт тавьж ажиллана: а/тухайн хүн урьд нь гэр бүлийн хүчирхийллийн улмаас гэмт хэрэг, зөрчилд холбогдон 548 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам арга хэмжээ авагдаж байсан; б/эрх хязгаарлах тухай шүүхийн шийдвэрийг зөрчсөн; в/урьд нь хүч хэрэглэн бусдад гэмтэл учруулах гэмт хэрэг, зөрчил үйлдэж байсан; г/тухайн хүн дахин хүч хэрэглэнэ гэж айж байгаа тухайгаа хохирогч илэрхийлсэн бол; д/хүчирхийлэл үйлдэгч оргон зайлсан болон цагдаагийн алба хаагчийн хууль ёсны шаардлагыг биелүүлэхгүй байгаа бол. 326.5.5.Хүчирхийллийн аюулын үнэлгээг дор дурдсан байдлаар ангилна: а/аюулын зэргийн бага эрсдэл; б/аюулын зэргийн дунд эрсдэл; в/аюулын зэргийн өндөр эрсдэл. Тайлбар: Аюулын зэргийн үнэлгээг гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэгдсэн, эсхүл үйлдэгдсэн байж болох орчинд, эсхүл хохирогчийн байгаа байгаа газарт очиж хийнэ. Үнэлгээг 2 ба түүнээс дээш хохирогч байгаа тохиолдолд хүн тус бүрт хийнэ. Үнэлгээг хийхийн өмнө хохирогчийн эрх үүргийг болон нөхцөл байдлыг үнэн зөв хариулах талаар тайлбарлан өгч, үнэлгээ хийгдсэнээр гэр бүлийн хүчирхийллийн гэмт хэрэг, зөрчлийг шийдвэрлэхэд хүчирхийлэл үйлдэгчид авах арга хэмжээ, хохирогчид үзүүлэх тусламж үйлчилгээний төрлийг сонгоход ач холбогдолтойг тайлбарлаж өгнө. Аюулын зэргийн үнэлгээг хохирогчтой харилцан ярилцах хэлбэрээр хийх ба хохирогчийг буруутгах, нэг талыг баримтлах, тулгах, хөтлөх байдлаар асуулт тавихыг хориглоно. 326.5.6.Аюулын зэргийн үнэлгээ “бага” гарсан тохиолдолд хохирогчийн шийдвэрийг нэн тэргүүнд харгалзан үзэх ба хохирогчид хуульд заасан эрх, үүргийг нь тайлбарлаж, үзүүлэх үйлчилгээний талаарх мэдээллийг бичгээр өгч, хохирогчийн эрхийг хамгаалах хэмжээ авна. 326.5.7.Аюулын зэргийн үнэлгээ “дунд” гарсан тохиолдолд хохирогчийн хүсэлтийг харгалзан гэрт нь байх, эсхүл хүчирхийлэл үйлдэгчтэй хамт байх шийдвэрийг хүндэтгэж үзнэ. Хохирогч өөрөө хүсвэл харьяа сум, хорооны нийгмийн ажилтан болон хамтарсан багт нь мэдэгдэж, цаашид хохирогч болон гэр бүлийн бусад гишүүдэд хуульд заасан эрх үүргийг тайлбарлаж, үзүүлэх үйлчилгээний талаарх мэдээлийг бичгээр өгч хохирогчийг нэг цэгийн үйлчилгээний төв, түр хамгаалах байранд хүргэх, боломжтой бол төрөл садан, ойр дотных нь хүний түр хамгаалтад өгнө. 326.5.8.Аюулын зэргийн үнэлгээ “өндөр” гарсан тохиолдолд хохирогчийн амь нас, эрүүл мэнд, аюулгүй байдлыг нэн тэргүүнд хамгаалахаар нэг цэгийн үйлчилгээний төв, түр хамгаалах байранд хүргэх, шаардлагатай тохиолдолд төрөл садан, ойр дотных нь хүний түр хамгаалалтанд өгөх арга хэмжээг авна. Хохирогч зөвшөөрөл өгсөн эсэхийг үл харгалзан харьяа сум, баг, хорооны нийгмийн ажилтанд мэдэгдэнэ. 326.5.9.Энэ зүйлийн 326.5.6, 326.5.7, 326.5.8-д заасан шийдвэрийг алба хаагч гаргахдаа Хууль зүй, дотоод хэргийн сайдын 2017 оны 2 дугаар сарын 14-ний өдрийн А/37 дугаар тушаалын 2 дугаар хавсралт “Хохирогчийн аюулын зэргийг үнэлэх аргачлал”-ын дагуу ажиллана. Гэр бүлийн хүчирхийллийн дуудлагаар ажиллаж буй алба хаагч нь заавал аюулын зэргийн үнэлгээ хийж нөхцөл байдлыг тодорхойлох үүрэгтэй. 326.5.10.Орон нутагт цагдаагийн түр хамгаалах байр байхгүй тохиолдолд эмнэлэгт түшиглэсэн нэг цэгийн үйлчилгээний төв, төрийн бус байгууллагын хамгаалах байранд хүргэх, эсхүл хамтарсан баг, хамгаалах хүнд өгөх арга хэмжээг авна. 326.6.ХЭРЭГ, ЗӨРЧЛИЙГ ШАЛГАХ 326.6.1.Цагдаагийн алба хаагч нь гэр бүлийн хүчирхийлэлтэй холбоотой хэрэг, зөрчлийг шалгахдаа холбогдох хууль тогтоомж болон Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 202, 212-219, 222, 224, 228, 244, 408-т заасныг баримтална. 326.6.2.Цагдаагийн алба хаагч нь гэр бүлийн хүчирхийллийн хэрэг, зөрчлийг шалгахдаа шалтгаан нөхцлийг тогтоож, улмаар холбогдох байгууллага, албан тушаалтанд хүлээсэн үүргийнх нь хүрээнд мэдэгдэл, шаардлага өгч, биелэлтийг тооцож ажиллана. 326.6.3.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад хүчирхийлэл үйлдэгчээс хүчирхийлэл үйлдэгчээс хохирогчид нөлөөлөх үндэслэл үүссэн гэж үзвэл сэжигтэн, яллагдагчид таслан сэргийлэх болон албадлагын арга хэмжээ авахуулахаар прокурорт санал хүргүүлэх, эсхүл Гэрч, хохирогчийг хамгаалах тухай хуулийн 7 дугаар зүйлд заасан аюулгүй байдлын хамгаалалтын арга хэмжээ авах ажлыг зохион байгуулна. 326.6.4.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдсэн сэжигтэн, яллагдагч, шүүгдэгч нь цагдан хорихоос бусад таслан сэргийлэх арга хэмжээ, албадлагын арга хэмжээ авагдсан тохиолдолд шалгаж байгаа алба хаагч өөрөө биечлэн тухайн сум, хороо хариуцсан алба хаагчид мэдэгдэж хяналт тавиулна. 549 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 326.6.5.Алба хаагчаас зөрчил гаргагчид зөрчлийн хэрэг бүртгэлтийн явцад болон захиргааны журмаар баривчлах шийтгэлийг эдэлж дууссаны дараа цаашид гарах үр дагавраас хамаарч шат дараалан авах арга хэмжээний талаар сануулна. 326.6.6.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд зааснаар сэжигтэн, яллагдагч, шүүгдэгч эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд саад учруулах, гэрч, хохирогчид нөлөөлөх үндэслэлтэй бол тогтоосон газар, нутаг дэвсгэрээс гарч явах, тодорхой газар очих, тодорхой хүнтэй харилцахыг хориглох, эд хөрөнгө захиран зарцуулах эрхийг түр хугацаагаар шүүх, прокурор, түүнчлэн мөрдөгч нь прокурорын зөвшөөрөлтэйгөөр тогтоол гарган хязгаарлаж болно. 326.6.7.Тодорхой эрхийг хязгаарлах албадлагын арга хэмжээг авахдаа тогтоосон газар, нутаг дэвсгэрээс гарч явах, тодорхой газар очих, тодорхой хүнтэй харилцахыг хориглох, эд хөрөнгө захиран зарцуулах эрхийг хязгаарлаж байгааг тогтоолд нэг бүрчлэн тусгана. 326.6.8.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдсэн сэжигтэн, яллагдагч, шүүгдэгч нь цагдан хорихоос бусад таслан сэргийлэх арга хэмжээ, албадлагын арга хэмжээ авагдсан тохиолдолд шалгаж байгаа алба хаагч өөрөө биечлэн тухайн сум, хороо хариуцсан алба хаагчид мэдэгдэж, хяналт тавиулна. 326.6.9.Эрүүгийн хэрэгт нэг мөрдөгчөөр мөрдөн шалгах ажиллагаа гүйцэтгүүлэх, мөрдөгчийг солихгүй байх зэргээр хувь хүний нууц, аюулгүй байдлыг хангаж буй эсэхэд тухайн нэгжийн шууд удирдах дарга нь хяналт тавьж ажиллах үүрэгтэй. 326.7.ТҮР ХАМГААЛАХ БАЙРНЫ ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА 326.7.1.Түр хамгаалах байрны нөхцөл: а/түр хамгаалах байр нь нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын харьяанд үйл ажиллагаагаа явуулах бөгөөд зөвхөн хаяг, байршил олон нийтэд нээлттэй бус байх бөгөөд явуулж буй үйл ажиллагаа, хохирогчид үзүүлэх тусламж, үйлчилгээ, холбоо барих утасны дугаар ил тод нээлттэй байх; б/түр хамгаалах байр нь “Хохирогчийг хамгаалах байрны үйлчилгээнд тавих нийтлэг шаардлага” MNS 6040:2009 Монгол Улсын стандартын шаардлагыг хангасан орчин, нөхцлийг бүрдүүлсэн байх; в/түр хамгаалах байр нь эмчийн үзлэг хийх, насанд хүрсэн, насанд хүрээгүй, эрэгтэй, эмэгтэй, гэр бүлээр нь тусад нь байрлуулах өрөөтэй байх бөгөөд тус байрны гадна орчин, дотор нийтийн эзэмшлийн хэсэг /номын сан, хоолны заал гэх зэрэг/, эрсдэл өндөртэй хохирогчийг байрлуулах өрөө, ганцаарчилсан уулзах уулзалтын өрөөнүүдтэй байх; г/түр хамгаалах байрны хүлээн авах өрөө нь дуудлага хүлээн авах, цагдаагийн газар, хэлтсийн жижүүр, эмнэлэг, бусад төрийн болон төрийн бус байгууллагатай харилцах утсан холбоо, хөдөлгөөнт холбооны хэрэгсэл /станц/, байрны коридор, ганцаарчлан уулзах уулзалтын өрөө болон гадна орчинг хянах телекамерын системээр тоноглосон байх; д/хохирогч иргэдийн нууцлалыг алдагдуулахгүй байх орчин нөхцлийг бүрдүүлсэн байх. 326.7.2.Түр хамгаалах байранд нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын алба хаагч хүргэх, эсхүл шаардлагатай тохиолдолд түр хамгаалах байрны ажилтан дуудлагаар очиж авах, түүнчлэн иргэн, албан тушаалтан санаачлан, хохирогч өөрөө тус байранд ирж болно. 326.7.3.Түр хамгаалах байрны ажилтан хохирогчийг хүлээн авч, дор дурдсан арга хэмжээг авч хэрэгжүүлнэ: а/иргэн, албан тушаалтанд энэ үйл ажиллагаатай холбогдсон асуудлаар шаардлага тавих; б/хүний нэр, хаягийг тодруулах зорилгоор баримт бичгийг ар гэрээс нь авах; в/хүргэгдэн ирсэн хүний бие, эд зүйлд үзлэг хийж хориотой эд зүйл /хутга, мэс, согтууруулах ундаа, мансууруулах болон хордуулах бодис гэх зэрэг/ болон хамгаалах байрны байршил, хохирогчийн аюулгүй байдлыг хангах зорилгоор гар утсыг түр хураан авах; г/хохирогчтой хамт яваа хүний талаарх мэдээллийг бүртгэж, мэдэж буй асуудлын талаар тайлбар гаргуулан авах; д/хохирогчийн асуудлыг бодитойгоор тодорхойлох, түүнд шаардлагатай хэрэгцээ, хамгаалалт, тусламж дэмжлэг, нөөц боломжийг судлан нөхцөл байдлын үнэлгээ хийх; е/энэ зүйлийн “д”-д заасан үнэлгээнд тулгуурлан хохирогчийг нэн даруй хамгаалах байранд хүлээн авах, эрсдэл өндөр гараагүй тохиолдолд хорооны хамтарсан багт шилжүүлэх, хууль зүйн болон сэтгэл зүйн зөвлөгөө өгөх; ж/энэ хэсгийн “д, к”-д тус тус заасны дагуу арга хэмжээ авах; 550 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам з/түр хамгаалах байранд хүлээн авсан даруйд хохирогчид сэтгэл зүйн зөвлөгөө өгч, түүний сэтгэл санаа, биеийн хувьд хэвийн байдалд ороход дэмжлэг үзүүлэх анхан шатны сэтгэл зүйн үйлчилгээг үзүүлж, зохих өрөөнд байрлуулж, энэ талаар тэмдэглэл хөтлөх; и/бусдын байнгын хараа хяналт, асрамжинд байх шаардлагатай, хүнд өвчтэй болон согтуурсан, мансуурсан тохиолдолд холбогдох байгууллагад хүлээлгэн өгөх; к/түр хамгаалах байрны ачаалал, эрсдэлийн түвшингээс шалтгаалан хохирогчийг төрөл садан, асран хамгаалагч, харгалзан дэмжигчийн хамгаалалтад өгөх, эсхүл “Эмнэлэгт түшиглэсэн нэг цэгийн үйлчилгээний төв”, Хүчирхийллийн эсрэг үндэсний төвийн хамгаалах байранд холбон зуучлах арга хэмжээ авах; л/түр хамгаалах байрны нийгмийн ажилтан хохирогчийн талаарх мэдээллийг цахим болон цаасан хэлбэрээр бүртгэж, нууцлах, аюулгүй байдлыг хангах; м/түр хамгаалах байрны дотоод журмыг танилцуулж, гэрээ байгуулан шууд туслалцааг үзүүлэх; н/хохирогчийн онцлогт тохирсон стандарт, аюулгүйн шаардлага хангасан илчлэг, орц, нормыг хангахуйц өглөөний цай, өдөр, оройн халуун хоолоор үйлчлэх; о/сэтгэл заслын үйлчилгээ үзүүлэх; п/нөхцөл байдлын үнэлгээгээр нийгэм болон амь нас, эрүүл мэнд, эд хөрөнгөд хор хөнөөл учруулахаар өндөр эрсдэлтэй байдал илэрсэн, эсхүл хор уршиг учирч байсан нь тогтоогдсон тохиолдолд хохирогчийн зөвшөөрлийг харгалзахгүйгээр тухайн нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад мэдэгдэж, зохих арга хэмжээг авахуулна; р/хохирогчийн эрсдэлийн түвшинг тогтоох нөхцөл байдлын үнэлгээнд тулгуурлан холбогдох байгууллагад холбон зуучлах үйлчилгээг үзүүлэх бөгөөд энэ тохиолдолд урьдчилан түүнтэй харилцан санал солилцсон байвал зохино: - дамжих болон түр, урт хугацааны хамгаалах байранд үргэлжлүүлэн хамгаалалтад байлгах талаар холбогдох төрийн болон төрийн бус байгууллагад санал хүргүүлэх; - хороодын хамтарсан багт асуудлыг шийдвэрлүүлэх талаар албан бичгийг холбогдох баримт бичиг /хувь нууцлалтай холбоогүй/-ийн хамт хүргүүлэх; - эрүүл мэндийн байгууллагад холбон зуучлах; - сэтгэл заслын үйлчилгээ үзүүлдэг төрийн болон төрийн бус байгууллагад холбон зуучлах; - Гэр бүлийн хүчирхийлэлтэй тэмцэх тухай хуулийн 8.1.4-т заасан хохирогчид үзүүлэх үйлчилгээнд хамруулах талаар нийгмийн ажилтанд мэдэгдэх. с/түр хамгаалах байранд хүргэж ирсэн цагдаагийн алба хаагч, иргэнийг байлцуулан байрны эмч уг хохирогчийн эрүүл мэндийн байдалд үзлэг хийхдээ толгой, хөл, гар, биед ил харагдах шарх, гэмтэл байгаа эсэхийг үзэж биеийн зурганд тэмдэглэл үйлдэх; т/түр хамгаалах байрны эмч хохирогчид анхан шатны эрүүл мэндийн үзлэг хийн, тусламж үзүүлэх, эмнэлгийн тусламж үйлчилгээ үзүүлэх шаардлагатай гэж үзсэн тохиолдолд яаралтай түргэн тусламж дуудах, эмнэлгийн байгууллагад шилжүүлэх арга хэмжээ авах. 326.7.4.Түр хамгаалах байранд гэр бүлийн хүчирхийлэлд өртсөн хохирогч ирсэн тохиолдолд нийгмийн ажилтан, сэтгэл зүйч нь эрсдэлийн нөхцөл байдлын үнэлгээг зохих журмын дагуу хийж, санал дүгнэлтээ хэрэг, зөрчлийг шалгаж буй алба хаагчид танилцуулж, холбогдох арга хэмжээг авч хэрэгжүүлнэ. 326.7.5.Түр хамгаалах байрнаас гаргахдаа гэр бүлийн хүчирхийллийн талаарх хэрэг, зөрчлийг шалгаж буй албан тушаалтны шийдвэрээр дор дурдсан үндэслэлээр гаргана: а/хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгч, өмгөөлөгч, төрөл садан, асран хамгаалагч, харгалзан дэмжигч нь өөрийн хамгаалалтад авахаар хүсэлт гаргасан; б/цаашид түр хамгаалах байранд байлгах шаардлагагүй нөхцөл байдал бий болсон бол; в/хамгаалах байранд байх хугацаа дуусч, нийгмийн ажилтан, сэтгэл зүйчийн гаргасан саналын дагуу хамтарсан баг болон “Эмнэлэгт түшиглэсэн нэг цэгийн үйлчилгээний төв”, Хүчирхийллийн эсрэг үндэсний төвийн болон бусад төрийн бус байгууллагын хамгаалах байранд шилжүүлэхээр шийдвэрлэсэн бол. 551 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 326.8.БУСАД 326.8.1.Түр хамгаалах байрны ажилтан ажиллах хугацаандаа болон ажлаас чөлөөлөгдсөний дараа тус байрны байршил, хохирогчийн хувийн нууц, бусад нөхцөл байдлын талаарх мэдээллийг бусдад задруулах, мэдээлэхийг хориглоно. 326.8.2.Түр хамгаалах байранд байрлаж буй хохирогчтой хүнлэг бус харьцах, нэр төрийг нь гутаан доромжлох, ялгаварлан гадуурхахыг хориглоно. 326.8.3.Түр хамгаалах байрны ачааллыг харгалзан нэмэгдлээр цагдаагийн алба хаагчийг томилж ажиллуулахыг түр хамгаалах байрны даргын хүсэлтээр аймаг, нийслэлийн цагдаагийн байгууллагын дарга тус тус шийдвэрлэнэ. 326.8.4.Нийслэлд байрлах төрийн болон төрийн бус байгууллагын хамгаалах байранд Нийслэлийн цагдаагийн газраас энэ чиглэлээр сургалтад хамрагдаж төгссөн, 2 мөрдөгчийг томилон ажиллуулж болно. Тухайн мөрдөгч нь түр хамгаалах байранд өөрийн биеэр ирсэн хохирогчийн мэдээлэл, гомдлын дагуу болон эрх бүхий албан тушаалтны даалгаврын дагуу хойшлуулшгүй ажиллагааг явуулж, материалыг холбогдох цагдаагийн байгууллагад шилжүүлэх үүрэгтэй. 326.8.5.Түр хамгаалах байрны офицер, цагдаа нь байрны гадна болон үйлчлүүлэгчдийн өрөөнд байрлагсдын аюулгүй байдалд телекамерын болон биеэр байнгын хяналт тавьж ажиллах бөгөөд ажиллагсад, байрны аюулгүй байдлыг хариуцна. 326.8.6.Хүчирхийллийн гэмт хэрэг, зөрчил үйлдэж байсан, үйлдэж болзошгүй сэжигтэй хүмүүсийн талаар тухайн нутаг дэвсгэрийг хариуцсан хэсгийн байцаагч, мөрдөгч бүртгэл судалгаа хөтөлж, хяналт тавина. 326.8.7.Цагдаагийн байгууллага нь гэр бүлийн хүчирхийллийн гэмт хэрэг, зөрчлийн талаарх мэдээллийн санг Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 61 дүгээр зүйлийн 61.1 дэх хэсэгт заасны дагуу үүсгэж, тоо бүртгэлийг Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 701, 702-т заасны дагуу хөтөлнө. 326.8.8.Алба хаагчийн ажлыг үнэлэхдээ гэр бүлийн хүчирхийлэлтэй тэмцэх чиглэлээр ажилласан байдлыг шалгуур үзүүлэлт болгоно. 326.8.9.Энэ журмын биелэлтэд Цагдаагийн төв байгууллагын хяналт тавьж, алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагыг мэргэжлийн удирдлагаар хангаж ажиллана. ---оОо--- 552 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 327.ЭРҮҮГИЙН ХЭРГИЙН ТАНИЛЦУУЛГА БИЧИХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар: А/263 Хуудас:1 327.1.ЗОРИЛГО Зарим төрлийн эрүүгийн хэргийн талаар нөхцөл байдлыг цагдаагийн төв байгууллагын удирдлага, харьяа, алба, нэгжийн даргыг мэдээллээр хангахтай холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 327.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ Энэхүү журам нь гэмт хэргийн тухай өргөдөл, гомдол, мэдээллийг шалгах, гэмт хэрэг илрүүлэх, эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаа явуулах эрх бүхий цагдаагийн алба хаагчдад хамаарна. 327.3.ЖУРАМ 327.3.1.Цагдаагийн төв байгууллагын харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нь Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 201-д заасан болон шаардлагатай тохиолдолд зарим төрлийн эрүүгийн хэргийн талаар цагдаагийн төв байгууллагын удирдлагад танилцуулга боловсруулахдаа дараахь зүйлийг тусгана: а/эрүүгийн хэрэг үүсгэсэн он, сар, өдөр, хэргийн дугаар; б/хэрэг гарсан он, сар, өдөр, гарсан газар /дүүрэг, сум, хороо, багийн ямар нэртэй газарт/; в/хэргийн товч агуулга, арга, сэдэлт, санаа зорилгыг бичихдээ гэм буруутай этгээд Эрүүгийн хуульд заасан ямар гэмт хэргийг хэзээ, хаана, ямар зорилго, шалтгаанаар, ямар аргаар хэрхэн үйлдсэн, уг гэмт хэрэгт хамтран оролцогчоор оролцсон бол гүйцэтгэгч, хатгагч, хамжигч, захиалагч, зохион байгуулагчийн алинаар нь оролцсон болох, энэ нь хамтран оролцох аль хэлбэрт хамаарч байгааг, уг гэмт хэрэг төгссөн эсэх, завдсан гэж үзвэл төгссөн, төгсөөгүйн аль нь болох, гэм буруугийн шууд, шууд бус санаатай эсэхийг дүгнэх, болгоомжгүйгээр үйлдсэн бол хөнгөмсгөөр найдсан, хайхрамжгүй хандсаны аль нь болохыг тодорхой бичих; г/учруулсан хохирлын талаар дурьдахдаа бие эрхтний хохирол учирсан бол гэмтлийн зэргийн ангиллаар болон амь нас хохирсныг, эд хөрөнгийн хохирол учирсан бол тодорхой нотлох баримтаар тогтоогдсоныг үндэслэн хэдэн төгрөгний бодит хохирол учирсан талаар; д/сэжигтнээр тооцогдсон, яллагдагчаар татагдсан этгээдийн овог, нэр; е/таслан сэргийлэх арга хэмжээ авсан байдал /төрөл, хугацааг бичнэ/; ж/“Зайлшгүй шаардлагатай зарим нотлох баримт” гэж сэжигтэн, яллагдагчийн гэм буруутайг нотолж байгаа, тухайн мөрдөгчийн гол гэж үзсэн яллах нотлох баримтуудын товчлолыг ойлгоно. Ингэхдээ нотлох баримтын утга, найруулгыг өөрчилж болохгүй; з/мөрдөгч нь мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулах үндсэн болон урьдах хугацаанд ямар ажиллагаанууд хийж гүйцэтгэсэн, хугацаа сунгуулах болсон үндэслэл, мөрдөн байцаалтын ажиллагаа удаашрах болсон шалтгаан, нөхцлийн талаар; и/цаашид хийж гүйцэтгэх ажиллагааны талаар тодорхой бичих; к/гэмт хэргийг шалгаж буй алба хаагчийн нэр. 327.3.2.Гэмт хэргийн талаарх өргөдөл, гомдол, эрүүгийн хэргийг шалгаж буй байгууллагын дарга нь алба хаагчийн бичсэн танилцуулгыг хянаж, цагдаагийн төв байгууллагын удирдлага, Эрүүгийн цагдаагийн алба, Мөрдөн байцаах албанд тус тус ирүүлнэ. 327.3.3.Цагдаагийн төв байгууллагын удирдлага болон Эрүүгийн цагдаагийн алба, Мөрдөн байцаах алба нь мэдээллийг хүлээн авч, зохих арга хэмжээг авах талаар холбогдох хууль тогтоомж, Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журамд заасны дагуу үүрэг чиглэл өгнө. 327.3.4.Цагдаагийн төв байгууллагын харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нь эрүүгийн хэргийн талаар бичсэн танилцуулгын бүртгэл хөтөлж, байгууллагын дарга өдөр тутмын хяналт тавьж, үр дүнг тооцож, цагдаагийн байгууллагын “Мэдээлэл танилцуулгын систем” /http://info.police.gov/-д байршуулж, холбогдох албан тушаалтанд танилцуулж ажиллана. ---оОо--553 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 328.МӨРДӨН БАЙЦААХ, ЭРҮҮГИЙН ЦАГДААГИЙН АЛБАНЫ ДАРГААС ЭРҮҮГИЙН ХЭРЭГТ ХЯНАЛТ ТАВИХ Батлагдсан:2017.12.28 Хавсралт: ЦБҮАЖ №328.51а, ЦБҮАЖ №328.51б, ЦБҮАЖ №328.51в, ЦБҮАЖ №328.51г, ЦБҮАЖ №328.51д, ЦБҮАЖ №328.52а, ЦБҮАЖ №328.53а, ЦБҮАЖ №328.53б. Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/263 Нэмэлт тайлбар: Хуудас:13 328.1.ЗОРИЛГО Мөрдөн байцаах, Эрүүгийн цагдаагийн албаны газар, хэлтсийн даргаас алба хаагчдыг мэргэжлийн удирдлагаар хангах, гэмт хэргийн талаарх өргөдөл, гомдол, эрүүгийн хэрэгт явуулж буй мөрдөн шалгах ажиллагааны үр дүнд өдөр тутмын хяналт тавих, хүний эрх, эрх чөлөөг баталгаатай хангаж ажиллахтай холбогдсон харилцааг зохицуулна. 328.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ Энэхүү журмыг гэмт хэргийн тухай өргөдөл, гомдлыг шалгах, гэмт хэрэг илрүүлэх, мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулах эрх бүхий цагдаагийн алба хаагчдад үйлчилнэ. 328.3.ГЭМТ ХЭРГИЙН ТАЛААРХ ӨРГӨДӨЛ, ГОМДОЛ, ЭРҮҮГИЙН ХЭРЭГТ ТАВИХ ӨДӨР ТУТМЫГ ХЯНАЛТЫГ ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ 328.3.1.Мөрдөн байцаах, Эрүүгийн цагдаагийн албаны дарга нь гэмт хэргийн талаарх өргөдөл, гомдол, эрүүгийн хэрэгт явуулж буй мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад тавих хяналт нь Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 1.3, 1.6, 1.7, 1.8, 1.9, 1.14 дүгээр зүйлд заасан зарчмыг баримтлах бөгөөд гэмт хэргийн талаархи гомдол, мэдээллийг хүлээн авахаас эхлээд хэргийг шалгах бүхий л явцад байнгын, тасралтгүй байна. 328.3.2.Хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалтын ажиллагаанд хуулийн заалтыг хангуулах, хуулийг зөв хэрэглэх, зайлшгүй шаардлагатай ажиллагааг цаг тухайд нь бүрэн, дүүрэн явуулах зорилгоор Мөрдөн байцаах, Эрүүгийн цагдаагийн албаны газар, хэлтэс, тасаг, хэсгийн дарга / Цаашид “Албаны дарга” гэх/-ын өгсөн үүрэг, даалгавар нь доорх зорилготой байна: а/гэмт хэргийн шинжтэй гомдол, мэдээллийг бүрэн гүйцэд шалгуулж шийдвэрлүүлэхээр; б/хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалтын ажиллагаанд байгаа хэрэгт тодорхой ажиллагаа хийж гүйцэтгүүлэхээр тус тус заалт чиглэл өгөх; в/үндэслэлгүйгээр түдгэлзүүлэх саналтай хэрэгт нэмэлт ажиллагаа хийлгүүлэхээр; г/үндэслэлгүйгээр хаах саналтай хэрэгт нэмэлт ажиллагаа хийлгүүлэхээр; д/яллах дүгнэлт үйлдүүлэх саналтай хэргийг хянаж, нэмэлт ажиллагаа хийлгүүлэхээр; е/хууль зөрчсөн эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааг зөвтгүүлэхээр. 328.3.3.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан бүрэн эрхийнхээ хүрээнд бичгээр өгсөн албаны даргын зааварчилгыг заасан хугацаанд нь эрүүгийн мөрдөгч, мөрдөгч нар заавал биелүүлэх үүрэгтэй. 328.3.4.Албаны даргын зааварчилга нь хэрэгт авагдсан нотлох баримтанд тулгуурласан, юуг, хэрхэн яаж хийхийг дэлгэрэнгүй, ойлгомжтой зааж өгсөн байхаас гадна хуульд нийцсэн байна. 328.3.5.Албаны даргын зааварчилгыг эрүүгийн хэргийн материалд хавсаргахгүй. 328.3.6.Албаны дарга нь гомдол, мэдээлэл, эрүүгийн хэргийг мөрдөн байцаагч нарт хувиарлахдаа нутаг дэвсгэрийн зарчимд үндэслэх ба зайлшгүй тохиолдолд ажлын ачааллын байдлыг харгалзан, тодорхой чиглэл хариуцуулан хуваарилж болно. 328.3.7.Албаны дарга нь эрүүгийн мөрдөгч, мөрдөгчийн хөтөлж буй бүртгэлийн маягтуудыг ЦБҮАЖ-ын код 701-д заасны дагуу мэдээллийг үнэн зөв, бүрэн гүйцэд хөтлөн, хугацаанд нь оруулсан эсэхийг “Гэмт хэргийн цахим мэдээллийн сан”-д бүртгэгдсэн эсэхийг хянаж, баталгаажуулна. 328.3.8.Хүний амь нас хохирсон, хүнд гэмт хэрэг, учралын хэргийн газрын үзлэгт биечлэн оролцож, ноцтой гэмт хэргийн талаарх мэдээлэл авмагц ЦБҮАЖ-ын код 201.2.1 дэх хэсэгт заасны дагуу Эрүүгийн цагдаа, Мөрдөн байцаах албаны дарга болон чиглэлийн хэлтсийн дарга нарт нэн даруй мэдэгдэнэ. 328.3.9.Мөрдөгч нарын шалгаж буй эрүүгийн хэрэг бүрт хийгдсэн түүвэр болон шалгах төлөвлөгөөг баталж, биелэлтэнд нь хяналт тавина. 328.3.10.Эрүүгийн мөрдөгч, мөрдөгч нарын тухайн өдрийн ажлын гүйцэтгэл, үйл ажиллагааны 554 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам үр дүнг дүгнэж “Мөрдөгчийн ажлын тэмдэглэл”-д гарын үсэг зурж баталгаажуулна. 328.3.11.Гэмт хэргийн талаарх гомдол, мэдээллийн дагуу явуулж байгаа хойшлуулшгүй ажиллагаа, эрүүгийн хэрэгт хийгдсэн мөрдөн шалгах ажиллагаатай танилцна. 328.3.12.Эрүүгийн мөрдөгч, мөрдөгчийн санал, тогтоолын хууль зүйн үндэслэлийг хянаж, шаардлагатай бол даргын зааварчилга бичнэ. 328.3.13.Цагдан хорих байранд 21 хоног тутам, яллагдагч өлсгөлөн зарласан үед биечлэн очиж цагдан хорих таслан сэргийлэх арга хэмжээ авагдсан яллагдагчийн мөрдөн шалгах ажиллагаатай холбогдуулан гаргасан гомдол, хүсэлтийг хүлээн авч, хэргийг шуурхай шийдвэрлэх арга хэмжээ авна. Эрүүгийн мөрдөгч, мөрдөгч нар цагдан хоригдож байгаа яллагдагчтай 10 хоног тутам уулзаж тэмдэглэл хөтөлж байгаад хяналт тавина. 328.3.14.Цагдан хорих таслан сэргийлэх арга хэмжээ авагдсан яллагдагчийн хэргийг шүүхэд шилжүүлэх саналтайгаар шилжүүлэхдээ цагдан хорих байрны тоо бүртгэлд энэ тухай бичгээр мэдэгдэж хэрэгт 1 хувийг хавсаргана. 328.3.15.Мөрдөн байцаалтын болон цагдан хорьж мөрдөх хугацаа 5-аас дээш удаа сунгагдан шалгагдаж байгаа хэргийг Мөрдөн байцаах албаны Дүн шинжилгээ, үнэлгээ хяналт, шалгалт хариуцсан нэгжид мэдэгдэж, давхар хяналтанд авахуулна. 328.3.16.Мөрдөн байцаах албаны давхар хяналтанд авсан хэрэгт бичигдсэн даргын үүрэг, даалгаврын хэрэгжилт, үйл ажиллагааны үр дүнгийн талаар 14 хоног тутам дүн шинжилгээ, үнэлгээ, хяналт, шалгалт хариуцсан нэгжид мэдэгдэнэ. 328.3.17.Албаны дарга нь эрүүгийн хэрэгтэй танилцахдаа тусгайлсан тэмдэглэл хөтөлнө. 328.3.18.Албаны дарга нь хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалтын ажилд учирч буй хүндрэл, бэрхшээлийг шийдвэрлэх арга замын талаар санал гаргах, тодорхой ажиллагааны арга тактик, зүйлчлэлийн асуудлаар албадын хамтын ажиллагаанд тулгуурлан шуурхай шийдвэрлэх арга хэмжээ авна. 328.3.19.Нутаг дэвсгэрийн болон харьяалах шүүх, прокурорын байгууллагатай улирал бүр тодорхой хэргийг шийдвэрлэх талаар мэргэжил, арга зүйн хамтарсан зөвлөгөөн хийх ажлыг зохион байгуулна. 328.3.20.Мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад иргэний нэхэмжлэлийг хангах зорилгоор Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 14.4, 14.5, 14.6, 24.1, 24.4 дүгээр зүйлд заасан яллагдагч, түүнчлэн эд хөрөнгийн хариуцлага хүлээвэл зохих этгээдийн эд хөрөнгө захиран зарцуулах эрхийг хязгаарлах, хураан авах, нэгжлэг хийх, эд хөрөнгийг битүүмжлэх зэрэг ажиллагаанд шаардлагатай тохиолдолд биечлэн оролцоно. 328.3.21.Албаны дарга, эрүүгийн мөрдөгч, мөрдөгч нь сэжигтэн, яллагдагчийг хохирол төлөхийг хууль бус аргаар шаардахыг хориглоно. Хохирол нөхөн төлснөөс гарах хууль зүйн үр дагаврыг тайлбарлаж болно. 328.3.22.Мөрдөгчийн ажлын тэмдэглэлд тухайн өдрийн ажлын гүйцэтгэлийг баталгаажуулаагүй, албаны даргын зааварчлага бичээгүй нь хяналтыг хэрэгжүүлээгүй, албан тушаалдаа тэнцэхгүй байна гэж үзэх үндэслэл болно. 328.3.23. Албаны дарга нь эрүүгийн мөрдөгч, мөрдөгчид өгсөн зааварчлагыг маягт /ЦБҮАЖ №328.323/-ын дагуу бүртгэл хөтөлнө. 328.3.24.Хүний амь нас хохирсон хэргийг шалгаж буй мөрдөгчийг шүүх эмнэлгийн задлан шинжилгээнд биечилэн оролцуулж, хяналт тавих, цогцостой харьцасны нэмэгдлийг Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 810-д заасны дагуу олгуулах ажлыг цагдаагийн байгууллагын дарга зохион байгуулна. 328.4.ДАВХАР ХЯНАЛТ ТАВИХ 328.4.1.Мөрдөн шалгах ажиллагааг зохион байгуулалтын болон мэргэжлийн удирдлагаар хангах, эрүүгийн хэргийг түргэн шуурхай шийдвэрлүүлэх зорилгоор мөрдөн байцаалтын үндсэн хугацаа хэтэрсэн, цагдан хорьж мөрдөх хугацаа сунгасан, түдгэлзүүлсэн хэрэгт цагдаагийн төв байгууллагын харьяа нэгж давхар хяналтыг улсын хэмжээнд хэрэгжүүлнэ. 328.4.2.Мөрдөн байцаах алба нь доор дурдсан чиглэлээр нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын шалгаж байгаа хэрэгт хяналт тавина: а/Мөрдөн байцаах албаны дарга: 1/Цагдаагийн төв байгууллагын даргын болон Мөрдөн байцаах албаны даргын тушаалаар байгууллагдсан ажлын хэсгийн шалгаж буй хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалтын хэрэгт; 2/онц ноцтой аргаар үйлдэгдсэн, олон нийтийн анхаарал татсан, төрийн өндөр албан тушаалтан болон дипломат дархан эрх ямба эдэлж байгаа хүн, шүүгч, прокурор, төрийн захиргаа, хил хамгаалах, тагнуулын байгууллагын удирдах албан тушаалтнуудад холбогдох эрүүгийн хэрэгт. 555 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам б/Мөрдөн байцаах албаны дэд дарга: 1/мөрдөн байцаалт явуулах 10-аас дээш хугацаа сунгасан эрүүгийн хэрэг; 2/цагдан хорьж мөрдөх 10-аас дээш хугацаа сунгасан эрүүгийн хэрэг; 3/аймаг, дүүргийн нутаг дамжиж үйлдэгдсэн, олон үйлдэл, холбогдогчтой, ээдрээ төвөгтэй эрүүгийн хэрэг; 4/мөрдөн байцаах албаны мэргэжлийн зөвлөлөөр хэлэлцэж үүрэг чиглэл өгсөн хэрэг. в/Мөрдөн байцаах албаны Дүн шинжилгээ, үнэлгээ, хяналт, шалгалт хариуцсан нэгж: 1/мөрдөн байцаалт явуулах 5-10 дугаар хугацаа сунгасан эрүүгийн хэрэг; 2/цагдан хорьж мөрдөх 5-10 дугаар хугацаа сунгасан эрүүгийн хэрэг; 3/Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 31.14 дүгээр зүйлийн 1.2 дахь хэсэгт заасан яллагдагч оргон зайлсан үндэслэлээр түдгэлзүүлсэн хэрэг; г/Мөрдөн байцаах албаны чиглэлийн хэлтсүүд нь нийслэл, орон нутаг дахь цагдаагийн байгууллагын нэгжүүдэд шалгагдаж байгаа хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалтын хэргүүдэд хариуцсан чиглэлийн дагуу хяналт тавина. 328.4.3.Хяналтанд авах эрүүгийн хэргүүдийг нийслэлд албаны дарга мөрдөн байцаагчийн хамт биечлэн танилцуулна. 328.4.4.Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын хэрэг бүртгэх, мөрдөн байцаах тасагт байгаа эрүүгийн хэргүүдийг давхар хяналтанд авахуулах ажлыг Мөрдөн байцаах албаны Дүн шинжилгээ, үнэлгээ, хяналт шалгалт хариуцсан нэгж хариуцан дотоод сүлжээгээр эрүүгийн хэргийн танилцуулгыг авч шаардлагатай тохиолдолд нэгжийн дарга биечлэн энэ зүйлийн 328.4.2т заасны дагуу танилцуулна. 328.4.5.Мөрдөн байцаах албаны давхар хяналтанд авагдсан хэргүүдэд өгсөн зааварчлагын хэрэгжилтэнд Дүн шинжилгээ, үнэлгээ хяналт шалгалт хариуцсан нэгж хяналт тавьж ажиллана. 328.4.6.Эрүүгийн цагдаагийн алба нь доор дурдсан чиглэлээр өөрийн харьяаллын хэрэгт хяналт тавина: а/Эрүүгийн цагдаагийн албаны дарга: 1/Цагдаагийн төв байгууллагын даргын болон Эрүүгийн цагдаагийн албаны даргын тушаалаар байгуулагдсан ажлын хэсгийн шалгаж буй хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалтын хэрэг; 2/онц ноцтой аргаар үйлдэгдсэн, олон нийтийн анхаарал татсан, төрийн өндөр албан тушаалтан болон дипломат дархан эрх ямба эдэлж байгаа хүн, албан тушаалтнуудад холбогдох Эрүүгийн цагдаагийн албаны шалгаж байгаа эрүүгийн хэрэг. б/Эрүүгийн цагдаагийн албаны дэд дарга: 1/эрүүгийн цагдаагийн албанд шалгаж байгаа мөрдөн байцаалт явуулах 10-аас дээш хугацаа сунгасан эрүүгийн хэрэг; 2/эрүүгийн цагдаагийн албанд шалгаж байгаа цагдан хорьж мөрдөх 10-аас дээш хугацаа сунгасан эрүүгийн хэрэг; 3/эрүүгийн цагдаагийн албанд шалгаж байгаа олон үйлдэл, холбогдогчтой, ээдрээ төвөгтэй эрүүгийн хэрэг; 4/эрүүгийн цагдаагийн албаны мэргэжлийн зөвлөлөөр хэлэлцэж үүрэг чиглэл өгсөн хэрэг. в/Эрүүгийн цагдаагийн албаны 3, 4, 5 дугаар хэлтсийн дарга: 1/эрүүгийн цагдаагийн албанд шалгаж байгаа мөрдөн байцаалт явуулах 5-10 дугаар хугацаа сунгасан эрүүгийн хэрэг; 2/эрүүгийн цагдаагийн албанд шалгаж байгаа цагдан хорьж мөрдөх 5-10 дугаар хугацаа сунгасан эрүүгийн хэрэг; г/Эрүүгийн цагдаагийн албаны чиглэлийн хэлтсүүд нь Нийслэл, орон нутаг дахь Цагдаагийн газрын нэгжүүдэд шалгагдаж байгаа хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалтын хэргүүдэд хариуцсан чиглэлийн дагуу хяналт тавина. 328.4.7.Эрүүгийн цагдаа, Мөрдөн байцаах албанаас түдгэлзүүлсэн эрүүгийн хэрэгт тавих хяналт нь: 1 Түдгэлзүүлсэн үндэслэл Хяналт тавих албан тушаалтан ЭХХШТХ-ийн 31.14 дүгээр зүйлийн 1.2 дахь хэсэгт заасан үндэслэлээр түдгэлзүүлэхээр санал гаргаж буй эрүүгийн хэрэг Эрүүгийн цагдаа, Мөрдөн байцаах албаны дэд дарга, Дүн шинжилгээ, үнэлгээ хяналт шалгалтын хэлтэс. 556 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 2 ЭХХШТХ-ийн 31.14 дүгээр зүйлийн 1.1, 1.3 дахь хэсэгт заасан заасан үндэслэлээр түдгэлзүүлэхээр санал гаргаж буй эрүүгийн хэрэг Мөрдөн байцаах албаны Дүн шинжилгээ, үнэлгээ, хяналт шалгалтын хэлтэс болон бусад харьяалах хэлтэс, Эрүүгийн цагдаагийн албаны 3, 4, 5-р хэлтсийн дарга нар харьяалах чиглэлээр 328.5.АЛБАНЫ ДАРГА, АЛБА ХААГЧИЙН ХӨТЛӨХ БҮРТГЭЛ 328.5.1.Эрүүгийн цагдаа, Мөрдөн байцаах алба, Нийслэлийн цагдаагийн газар болон нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын мөрдөн байцаах, эрүүгийн цагдаагийн хэлтэс, тасаг, хэсгийн дарга нь дараахь бүртгэлийг хөтөлнө: а/гомдол, мэдээллийг бүртгэл /маягт ЦБҮАЖ №328.51а/; б/эрүүгийн хэргийн хяналтын бүртгэл /маягт ЦБҮАЖ №328.51б/; в/цагдан хоригдож буй сэжигтэн, яллагдагчтай уулзсан бүртгэл /маягт ЦБҮАЖ №328.51в/; г/даргын зааварчлагын бүртгэл /маягт ЦБҮАЖ №238.51г/; д/иргэн, хуулийн этгээдээс гаргасан санал, хүсэлтийн бүртгэл /маягт ЦБҮАЖ №328.51д/. 328.5.2.Ахлах мөрдөгч, эрүүгийн ахлах мөрдөгч дараахь бүртгэлийг хөтөлнө: а/эрүүгийн хэргийн эд мөрийн баримт, барьцааны мөнгө, хураан авсан болон битүүмжилсэн эд хөрөнгийг хүлээн авч шийдвэрлэсэн тухай бүртгэл /маягт ЦБҮАЖ №328.52а/. 328.5.3.Эрүүгийн мөрдөгч, мөрдөгч дараахь бүртгэлийг хөтөлнө: а/гомдол, мэдээллийн бүртгэл /маягт ЦБҮАЖ №328.53а/; б/эрүүгийн хэргийн дэлгэрэнгүй бүртгэл /маягт ЦБҮАЖ №328.53б/; в/эрүүгийн хэргийн эд мөрийн баримт, барьцааны мөнгө, хураан авсан болон битүүмжилсэн эд хөрөнгийг хүлээн авч шийдвэрлэсэн тухай бүртгэл /маягт ЦБҮАЖ №328.52а/. 328.5.3.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад бүртгэлийг дараахь байдлаар хөтөлнө: а/албаны дарга энэ зүйлийн 328.5.2 дахь хэсэгт зааснаар гэмт хэргийн талаарх гомдол, мэдээллийг гомдол, мэдээллийн бүртгэл /маягт ЦБҮАЖ №328.51а/, эрүүгийн хэрэг, түүний хөдөлгөөн, шийдвэрлэлтийг эрүүгийн хэргийн хяналтын бүртгэл /маягт ЦБҮАЖ №328.51б/д, цагдан хорих таслан сэргийлэх арга хэмжээ авагдсан сэжигтэн, яллагдагч нартай 21 хоног тутам уулзаж тэднээс гаргасан гомдол, хүсэлтийг хүлээн авч цагдан хоригдож буй сэжигтэн, яллагдагчтай уулзсан бүртгэл /маягт ЦБҮАЖ №328.51в/-д, эрүүгийн хэрэгтэй танилцахдаа тусгайлсан тэмдэглэл хөтөлж, эрүүгийн мөрдөгч, мөрдөгчид бичгээр үүрэг, зааварчилга өгсөн тухай даргын даалгаврын бүртгэл /маягт ЦБҮАЖ №238.51г/, иргэн, аж ахуйн нэгж байгууллагаас гаргасан санал, хүсэлтийн бүртгэл /маягт ЦБҮАЖ №328.51д/-ийг; б/эрүүгийн мөрдөгч, мөрдөгч нь өөрийн шалгаж буй гомдол, мэдээллийг гомдол мэдээллийн бүртгэл /маягт ЦБҮАЖ №328.53а/-т, эрүүгийн хэргийг эрүүгийн хэргийн дэлгэрэнгүй бүртгэл /маягт ЦБҮАЖ №328.53б/-т, эд мөрийн баримтыг хураан авсан тохиолдол бүрт тасгийн дарга, ахлах мөрдөн байцаагчид мэдэгдэж, эрүүгийн хэргийн эд мөрийн баримт, барьцааны мөнгө, хураан авсан болон битүүмжилсэн эд хөрөнгийг хүлээн авч шийдвэрлэсэн тухай бүртгэл /маягт ЦБҮАЖ №328.52а/-д бүртгэсний дараа нэгдсэн бүртгэлд бүртгүүлэх; в/эрүүгийн ахлах мөрдөгч, ахлах мөрдөгч нь хэргийг шийдвэрлэх хүртэл хугацаанд тасгийн эд мөрийн баримтыг эрүүгийн хэргийн эд мөрийн баримт, барьцааны мөнгө, хураан авсан болон битүүмжилсэн эд хөрөнгийг хүлээн авч шийдвэрлэсэн тухай бүртгэл /маягт ЦБҮАЖ №328.52а/-д нэг бүрчлэн бүртгэж, түүний хөдөлгөөн, хадгалалт, хамгаалалтад нэгдсэн хяналт тавих. 328.6.БУСАД 328.6.1.Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нь Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 327-д заасны дагуу шалгаж буй эрүүгийн хэргийн талаарх танилцуулгыг Эрүүгийн цагдаа, Мөрдөн байцаах албанд ирүүлнэ. ---оОо--557 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №328.51а ГОМДОЛ, МЭДЭЭЛЛИЙН БҮРТГЭЛ Бүртгэлийн дугаар Гомдол, мэдээлэл гаргагчийн овог, нэр, гэрийн хаяг, утас Гэрийн хаяг Холбогдогчийн овог, нэр Гомдол, мэдээлэл гаргасан он, сар, өдөр Эрүүгийн хуулийн зүйл, хэсэг Гомдол, мэдээллийн өнгө Гомдол, мэдээллийн утга Шалгасан алба хаагч Шийдвэрлэсэн он, сар, өдөр Шийдвэрлэсэн байдал Шалгасан хугацаа ----оОо---- 558 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №328.51б ЭРҮҮГИЙН ХЭРГИЙН ХЯНАЛТЫН БҮРТГЭЛ Дэс дугаар Хэргийн дугаар Эрүүгийн хэрэг үүсгэсэн Он, сар, өдөр Зүйл хэсэг Мөрдөгчийн нэр Хэргийн утга /хаана, хэзээ, ямар аргаар, хэдүүлээ үйлдсэн болохыг тодорхой бичих/ Сэжигтэн, яллагдагчийн овог, нэр Хүний тоо Үйлдлийн тоо Хэргийг шийдвэрлэсэн байдал Хөдөлгөөн, тайлбар ----оОо---- 559 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №328.51в ЦАГДАН ХОРИХ ТАСЛАН СЭРГИЙЛЭХ АРГА ХЭМЖЭЭ АВСАН СЭЖИГТЭН, ЯЛЛАГДАГЧТАЙ УУЛЗСАН БҮРТГЭЛ Дэс дугаар Эрүүгийн хэрэг үүсгэсэн Дугаар Он, сар, өдөр Зүйл, хэсэг Мөрдөгчийн нэр Овог Сэжигтэн, яллагдагчийн Нэр Өрөөний дугаар Уулзсан өдөр Биеийн эрүүл мэндийн байдал Санал хүсэлт Сэжигтэн, яллагдагчийн гарын үсэг Хүсэлтийг шийдвэрлэсэн байдал Хэргийг шийдвэрлэсэн байдал ----оОо---- 560 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №328.51г АЛБАНЫ ДАРГЫН ЗААВАРЧЛАГЫН БҮРТГЭЛ Дэс дугаар Эрүүгийн хэрэг үүсгэсэн Дугаар Он, сар, өдөр Зүйл, хэсэг Мөрдөгчийн нэр Зааварчлагын утга Заалтын тоо Зааварчлага бичсэн он, сар, өдөр Хүлээн авсан он, сар, өдөр Хүлээн авсан гарын үсэг Хийгдсэн ажиллагаа Биелэгдсэн заалт Биелэгдээгүй заалт Хугацаандаа биелүүлсэн Хугацаа хэтрүүлсэн Шийдвэрлэсэн байдал Биелэлтийн үнэлгээ Танилцсан гарын үсэг ----оОо---- 561 № Санал, хүсэлт гаргагчийн нэр, харилцах утасны дугаар Санал, хүсэлтийг хүлээн авсан огноо Гомдол, мэдээлэл, эрүүгийн хэргийн алинд нь холбогдуулж гаргасан ---оОо--- Товч утга Мөрдөгчийн цол, нэр Хариу өгсөн огноо ИРГЭН, ХУУЛИЙН ЭТГЭЭДЭЭС ГАРГАСАН САНАЛ, ХҮСЭЛТИЙН БҮРТГЭЛ Хэрхэн шийдвэрлэсэн Маягт ЦБҮАЖ №328.51д Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 562 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №328.52а ЭРҮҮГИЙН ХЭРГИЙН ЭД МӨРИЙН БАРИМТ, БАРЬЦААНЫ ЭД ЗҮЙЛ, МӨНГӨ, ХУРААН АВСАН БОЛОН БИТҮҮМЖИЛСЭН ЭД ХӨРӨНГИЙГ ХҮЛЭЭН АВЧ ШИЙДВЭРЛЭСЭН ТУХАЙ БҮРТГЭЛ № Дэс дугаар 1 Хэргийн дугаар 2 Эрүүгийн хэрэг үүсгэсэн он, сар, өдөр, зүйл, хэсэг 3 Хэргийн холбогдогчийн овог, нэр 4 Эд мөрийн баримт, барьцааны эд зүйл, мөнгө, хураан авсан болон битүүмжилсэн /аль нь болохыг тодорхой бичнэ./ эд хөрөнгийг хүлээн авсан он, сар, өдөр, 5 Хүлээн авсан хүний гарын үсэг 6 Эд зүйлийн онцлог шинж Тоо Хэмжээ 7 Эд зүйл Шинж тэмдэг, чанар Үнийн дүн Бичиг баримт 8 9 Мөнгө, валют Тоо Үнийн дүн Эд зүйлийг шийдвэрлэсэн байдал Шилжүүлсэн /хэзээ, хаана, ямар журмаар/ Буцаан олгосон /хэзээ, хаанахын, хэнд/ Прокурорт шилжүүлсэн /хэзээ, ямар үндэслэлээр/ Прокурор хүлээн авсан он, сар, өдөр Хүлээн авсан хүний гарын үсэг 10 Хаана хадгалагдаж байгаа ----оОо---- 563 № Гомдол, мэдээлэл гаргагчийн овог, нэр Хаяг, утас Хүлээн авсан огноо ---оОо--- Гомдол, мэдээллийн товч утга Холбогдогчийн овог, нэр, хаяг, утас, регистрийн дугаар ГОМДОЛ, МЭДЭЭЛЛИЙН БҮРТГЭЛ Шийдвэрлэсэн байдал /хэргийн дугаар/ Шийдвэрлэсэн огноо Маягт ЦБҮАЖ №328.53а Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 564 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №328.53б ЭРҮҮГИЙН ХЭРГИЙН ДЭЛГЭРЭНГҮЙ БҮРТГЭЛ Гомдол, мэдээллийн дугаар............................/ЦЕГ-ын мэдээллийн сангийн/ Хүлээн авсан.............он........сар.......өдөр Хэнээс............................................................................................................................ Гомдол, мэдээллийн утга.................................................................................................................... .................................................................................................................. Хугацаа сунгасан.........он.........сар.........өдөр Эрүүгийн хэрэг үүсгэсэн.........он.........сар.........өдөр Эрүүгийн хэргийн дугаар........................................... Эрүүгийн хуулийн зүйл, хэсэг.................................... Хяналт тавьж буй прокурор.......................................................................................... Эрүүгийн хэрэг үүсгэсэн албан тушаалтан................................................................. Хэргийн товч утга................................................................................................................................ .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. Холбогдогчийн овог, нэр Нас, хүйс, РД Боловсрол, мэргэжил Гэрийн хаяг, утас Урьд ял шийтгэгдсэн байдал Фото зураг Хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалтын хугацаа сунгасан Хэргийн хэддүгээр хугацаа Хугацаа сунгасан, дуусах он, сар, өдөр Сунгасан шалтгаан Сунгасан прокурор Таслан сэргийлэх арга хэмжээ Сэжигтэн, яллагдагчийн нэр Сэжигтнээр баривчилсан Сэжигтнээр цагдан хорьсон 565 Яллагдагчаар цагдан хорьсон ТСАХ-г өөрчилсөн Хугацаа Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ХЭРГИЙГ ШИЙДВЭРЛЭСЭН БАЙДАЛ Яллах дүгнэлт үйлдүүлэхээр шилжүүлсэн.............он...........сар.........өдөр Хэрэгсэхгүй болгох санал гаргасан.............он...........сар.........өдөр Хуулийн зүйл, хэсэг..........................Зүйлчлэл өөрчилсөн бол................... Харьяаллаар шилжүүлсэн.....................................Хаана............................................. Өөр хэрэгт нэгтгэсэн.............он...........сар.........өдөр Нэгтгэсэн хэргийн дугаар.............................................................................................. Түдгэлзүүлсэн.............он...........сар.........өдөр Хуулийн үндэслэл......................... Сэргээсэн.............он...........сар.........өдөр Хугацаа.......................................... Прокурор, шүүхээс буцсан.............он...........сар.........өдөр Шалтгаан ............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. Дахин шийдвэрлэсэн.............он...........сар.........өдөр Яллах дүгнэлт, хэрэгсэхгүй болгох санал гаргасан /зур/ Гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирол..........................................төгрөг, үүнээс хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалтын шатанд нөхөн төлүүлсэн ................................. төгрөг, хөрөнгө хамгаалж битүүмжилсэн хөрөнгө............................................................. төгрөг, уг хөрөнгө хаана хадгалагдаж байгаа газрын хаяг, итгэмжлэн хариуцсан этгээдийн овог, нэр, хаяг, утасны дугаар ........................ ........................................................................................................................... Гэмт хэргийн улмаас: нас барсан, хүнд гэмтсэн, хүндэвтэр гэмтсэн, хөнгөн гэмтсэн /зур/ Шинжээч томилсон байгууллага................................................................................... Хэдэн удаа томилсон.........................................Шалтгаан........................................... Гэмт хэрэг гарсан шалтгаан нөхцөлийг арилгуулахаар бичсэн мөрдөгчийн мэдэгдэл .............................., хаана.............................авсан хариу............................................................ Хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалтын үед илрүүлсэн үйлдэл: Холбогдогчийн овог, № Нас, хүйс, РД Хэргийн дугаар нэр Хаана шалгагдаж байгаа Хураагдсан эд мөрийн баримт: № Эд мөрийн баримтын нэр Тоо ширхэг Хаанаас хураасан Хаана хадгалсан Хэрхэн шийдвэрлэсэн Гэмт хэргийн бүртгэл............................................................................................................................... Хохирлын бүртгэл..................................................................................................................................... Хохирогч иргэн, байгууллагын бүртгэл................................................................................................... Сэжигтний бүртгэл.................................................................................................................................... Яллагдагчийн бүртгэл............................................................................................................................... Таслан сэргийлэх арга хэмжээний бүртгэл............................................................................................. Хохирол нөхөн төлүүлэлтийн бүртгэл..................................................................................................... Харьяаллын дагуу шилжүүлсэн бүртгэл................................................................................................. Яллах дүгнэлт үйлдүүлэх, яллагдагчаар татсан бүртгэл ..................................................................... Түдгэлзүүлсэн хэргийн бүртгэл............................................................................................................... Хэрэгсэхгүй болгосон хэргийн бүртгэл.................................................................................................... Бусад тэмдэглэл ...................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... 566 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 329.ЭД МӨРИЙН БАРИМТЫГ ХАДГАЛАХ, ХАМГААЛАХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан:2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар: А/263 Хуудас: 2 329.1.ЗОРИЛГО, ХАМРАХ ХҮРЭЭ Цагдаагийн алба хаагчаас гэмт хэргийн талаарх гомдол, мэдээлэл, эрүүгийн хэргийг шалгах явцад хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу хураан авсан эд мөрийн баримтыг хадгалах, хамгаалах, шийдвэрлэх ажиллагааны дэг горимыг тогтоохтой холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 329.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ Энэхүү журам гэмт хэргийн тухай өргөдөл, гомдлыг шалгах, гэмт хэрэг илрүүлэх, байцаан шийтгэх ажиллагаа явуулах эрх бүхий цагдаагийн алба хаагчдад үйлчилнэ. 329.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог доор дурдсан утгаар ойлгоно: “Хадгалах” -гэмт хэргийг шалгаж дуусгах /ЭБШХуулийн 28.1-р зүйл/, эрүүгийн хэргийг хянан шийдвэрлэх хүртэл эд зүйлийн чанар, шинж тэмдгийг муутгахгүйгээр цагдаагийн байгууллага, алба хаагчийн хяналтанд түр хугацаагаар авахыг; “Хамгаалах” -байгалийн болон хүний хүчин зүйлийн үйлчлэлээр үүсч болзошгүй нөхцөл байдлаас урьдчилан сэргийлэх ажиллагааг. 329.4.ЭД МӨРИЙН БАРИМТЫГ ХАДГАЛАХ 329.4.1.Алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага бүр хураан авсан эд мөрийн баримтыг хадгалах зориулалтын байр, өрөө, тасалгаа гаргаж, түүнийг хариуцах алба хаагчийг тушаалаар томилно. 329.4.2.Эд мөрийн баримтыг хадгалах байр, өрөө, тасалгаа нь ус, чийг, шороо тоос нэвтрэхгүй, агааржуулалт, гэрэлтүүлэгтэй Цагдаагийн ерөнхий газрын даргын 2014 оны 429 дүгээр тушаалын хавсралтаар баталсан “Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн хэлтэс, хэсэг, дэд хэсгийн байрны стандарт” болон бусад тогтоосон стандартыг хангасан байх ба тухайн цагдаагийн байгууллагын дэд бүтцээс хамаарч 20м2-аас багагүй талбайтай байвал зохино. 329.4.3.Алба хаагч нар эд мөрийн баримтаар хураан авсан эд зүйлийг тэмдэглэлийн хамт даруй хадгалах байр, хариуцах алба хаагчид хүлээлгэн өгнө. Хөдөө орон нутагт ажиллаж байгаа алба хаагч нар аль болох богино хугацаанд хадгалах байранд хүлээлгэн өгнө. 329.4.4.Хүний амь нас, эрүүл мэнд, байгал орчинд шууд хор хөнөөл, аюул учруулахуйц, эсхүл түргэн муудах, шинж чанараа алдах эд зүйл /тэсэрч дэлбэрэх, шатамхай химийн хорт бодис, хүнсний бүтээгдэхүүн гэх мэт/ байвал мэргэжлийн байгууллагуудтай хамтарч, аюулгүй байдлыг хангаж ажиллан зориулалтын агуулах байранд хадгалуулахаар хүлээлгэж өгнө. 329.4.5.Хадгалах байранд буй эд мөрийн баримтын хадгалалт, бүрэн бүтэн байдалд гэмт хэрэгтэй тэмцэх тасгийн дарга тогтмол хяналт тавьж, сар бүр тооллого хийн шийдвэрлэлтийн байдлыг хагас, бүтэн жилээр байгууллагын даргад тайлагнаж ажиллана. 329.4.6.Хадгалах байрыг хариуцах алба хаагч хүлээн авсан эд зүйлийн нэр, тоо, жин, хэмжээс, дугаар, өнгө, шинж тэмдэг, хэдийд хүлээн авсныг нарийвчлан тэмдэглэсэн бүртгэл хөтөлж, хүлээн авсан, хүлээлгэн өгсөн алба хаагч нар гарын үсэг зурж баталгаажуулсан байна. 329.4.7.Эд мөрийн баримтыг олон газарт биш зөвхөн зөвшөөрөгдсөн байр, гадаад улс орнуудын валют болон төгрөгийг байгууллагын үнэт цаасны нярав, дансанд төвлөрүүлж хадгална. 329.4.8.Овор ихтэй тусгай нөхцөл шаардсан зүйлийг тухайн байгууллагын даргын шийдвэрээр өөр газарт хадгалж, хариуцах хүнийг томилж тоногдохгүй, үрэгдэхгүй, чанарыг муутгахгүй байх арга хэмжээг авна. 329.4.9.Эд мөрийн баримт нь нойтон, ялзарч муудсан үнэртэй, түргэн ялзарч муудах, хэв загвараа алдаж болзошгүй тохиолдолд хатаах, үнэрийг нь арилгах, бэхжүүлэх арга хэмжээг авсны дараа хадгална. 329.4.10.Хураагдсан эд зүйлийн огноо, эрүүгийн хэргийн дугаар, хариуцах алба хаагч нарын мэдээлэл зэргийг тэмдэглэсэн зориулалтын хайрцаг, сав, баглаа боодол мэтийг ашиглан 567 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам зориулалтын тавцанд он, дарааллаар нь, олоход хялбар байршуулж хадгална. 329.4.11.Галт зэвсгийг хадгалахдаа аюулгүй байдлыг хангаж, замаг, эд ангийг салгаж тусад нь зориулалтын төмөр сейфэнд хадгална. 329.4.12.Түдгэлзүүлсэн хэргийн эд мөрийн баримтыг тухайн хэргийг шийвэрлэх хүртэл хугацаанд хадгалж, тусгайлсан бүртгэл судалгаа гаргана. 329.4.13.Хар тамхи, мансууруулах төрлийн бодис зэргийг хадгалахдаа шинж тэмдгийг нь арилгахгүй байхаар тооцож, жин хэмжээг нарийвчлан бичиж, битүүмжлэлтэй сав, хайрцганд хийн зориулалтын төмөр сейфэнд хадгалж хамгаална. 329.4.14.Эд мөрийн баримтыг эрүүгийн хэргийн хамт прокурорт шилжүүлнэ. 329.5.ЭД МӨРИЙН БАРИМТЫГ ХАМГААЛАХ 329.5.1.Эд мөрийн баримт хадгалах байрыг цагдаагийн байнгын хамгаалалтанд байлгана. 329.5.2.Эд мөрийн баримт хамгаалах байрны галын аюулгүй байдлыг хангаж тогтоосон стандарт, дүрэм журмыг мөрдөж ажиллана. ---оОо--- 568 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 400.ЦАГДААГИЙН ЭРГҮҮЛ, ХАРУУЛЫН ДҮРМИЙГ ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/264 Хуудас: 2 400.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагын эргүүл, харуулын дүрмийг хэрэгжүүлэхтэй холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 400.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ Эргүүл, харуулын үүрэг гүйцэтгэж байгаа алба хаагчид энэ журмыг хэрэгжүүлж ажиллана. 400.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Төв” – цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 200.2-т зааснаар. 400.4.ЖУРАМ 400.4.1.Эргүүлийн нэгдсэн байршилтыг нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын даргын тушаалаар батална. Нэгдсэн байршилтын хэрэгжилтэд тавих хяналтыг нийтийн хэв журам хамгаалах нэгжийн дарга хариуцаж ажиллана. 400.4.2.Эргүүлийн нэгдсэн байршилтыг жилд 2 удаа шинэчлэн баталж, мөрдөж ажиллана. Нэгдсэн байршилтыг боловсруулахдаа дараахь нөхцөл байдлыг харгалзан үзнэ: а/нутаг дэвсгэрийн эрүүгийн болон хэв журмын нөхцөл байдал; б/гэмт хэрэг, зөрчлийн тоон үзүүлэлт, гэмт хэрэг, зөрчил үйлдэгдсэн газар, цаг, хугацаа; в/өмнөх нэгдсэн байршилтад хийсэн дүгнэлт; г/нэгдсэн байршлын талаарх эргүүлд гарч байгаа алба хаагчид, хэсэг, тасаг, хэлтсийн санал; д/эргүүлийн уялдаа холбоо, хариуцах чиглэлийн давхардал; е/цагдаагийн хэлтэс, тасаг, хэсэг, кобаныг эргүүлийн чиглэлтэй уялдуулах; ж/нутаг дэвсгэрийн төрийн болон төрийн бус байгууллага, аж ахуйн нэгж, иргэдийн санал, хүсэлт; з/эргүүлийн байршилд байгаа чиглэлийг орчны нөхцөл байдалтай уялдуулах. 400.4.3.Эргүүлийн үүрэг гүйцэтгэж буй алба хаагчаас хариуцсан нутаг дэвсгэртээ гэмт хэрэг, зөрчлийн дуудлага, мэдээллийн дагуу эсхүл, иргэд, байгууллагаас өөрөө шууд биечлэн хүлээж авсан болон илрүүлсэн дуудлага, мэдээллийн дагуу хойшлуулшгүй ажиллагаа явуулна. 400.4.4.Гэмт хэрэг, зөрчлийн талаар мэдээлэл хүлээн авсан эргүүлийн үүрэг гүйцэтгэж байгаа алба хаагч боломжтой тохиолдол бүрд төвд мэдэгдэж, чиглэл авч ажиллана. 400.4.5.Шуурхай удирдлагын төв /ерөнхий зохицуулагч/ нь гэмт хэрэг, хэв журмын нөхцөл байдлын талаарх мэдээллээр эргүүлийн үүрэг гүйцэтгэж байгаа алба хаагчийг хангана. 400.5.ҮҮРЭГ ТАВИХ 400.5.1.Цагдаагийн байгууллагын даргын баталсан хуваариар ахлах байцаагчаас дээш албан тушаалтан үүрэг тавьж, эргүүлд гаргана. Үүрэг тавихад шаардлагатай мэдээлэл, материалыг урьдчилан бэлтгэнэ. 400.5.2.Цагдаагийн эргүүл, харуулын дүрэмд заасны дагуу албаны болон хувийн бэлтгэлийг хангуулна. 400.5.3.Эргүүлийн үүрэг гүйцэтгэх алба хаагчид дараахь мэдээллийг өгч, үүрэгжүүлж тэмдэглэл хөтөлнө: а/хоногийн болон өмнөх ээлж, тухайн үед үүссэн, үүсч болзошгүй нөхцөл байдал, онцлог; б/үйлдэгдсэн гэмт хэрэг, эрэн сурвалжлагдаж байгаа хүн, эд зүйл, тээврийн хэрэгсэл; в/удирдлагаас өгсөн үүрэг, даалгавар, түүний хэрэгжилт; г/шаардлагатай тохиолдолд бусад нутаг дэвсгэрийн эрүүгийн болон хэв журмын нөхцөл байдал; д/эргүүлийн чиглэлийн харилцан ажиллагааг хангах; 569 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам е/эргүүлийн чиглэл, чиглэлийн онцлог; ж/өөрийн болон бусдын аюулгүй байдлыг хангах талаар зааварчилгаа өгөх. 400.5.4.Үүрэг өгсөн талаар тэмдэглэл хөтөлнө. 400.5.5.Цагдаагийн байгууллагын жижүүрийн ахлах офицер нь дараахь үүрэгтэй: а/эргүүлийн чиглэл, хуваарь, үүрэг гүйцэтгэлтэд хяналт тавьж, аюулгүй байдлыг хангах зааварчлага өгч, мэргэжлийн удирдлагаар хангах; б/эргүүлийг мэдээллээр шуурхай хангах; в/шаардлагатай тохиолдолд эргүүлийн чиглэлийг өөрчлөх, энэ тухайгаа томилсон даргад нь танилцуулах. ---оОо--- 570 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 401.ЭРГҮҮЛИЙН ҮҮРЭГ ГҮЙЦЭТГЭХ Хавсралт: Тараасан: 2018.01.02 Батлагдсан: 2017.12.28 Дугаар: А/264 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас: 3 401.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн алба хаагч эргүүлийн үүрэг гүйцэтгэх харилцааг зохицуулахад оршино. 401.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ 401.2.1.Эргүүлийн үүрэг гүйцэтгэхэд Цагдаагийн албаны тухай хууль, Цагдаагийн эргүүл, харуулын дүрэм, энэ журмыг мөрдлөг болгоно. 401.2.2.Машинт эргүүл хийх журмыг цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 402-т зааснаар зохицуулна. 401.2.3.Морьт эргүүл хийх журмыг цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 403-т зааснаар зохицуулна. 401.3.ЭРГҮҮЛ 401.3.1.Эргүүлийг нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга эрүүгийн болон хэв журмын нөхцөл байдалд хийсэн судалгааны үндсэн дээр ажиллуулна. 401.3.2.Эргүүлийг цаг агаарын +30oC хэмээс дээш, -30oC хэмээс доош болон байгаль, цаг уурын хүндрэлтэй тохиолдолд ажиллах хугацааг богиносгон 4 цагаас хэтрүүлэхгүй байх ээлжийн хуваарьт оруулна. 401.3.3.Эргүүлд цагдаа, дотоодын цэргийн анги, байгууллагын алба хаагч, олон нийтийн цагдаа, иргэдийн туслалцааг авч болно. Энэ тохиолдолд дангаар үүрэг гүйцэтгүүлэхийг хориглоно. 401.3.4.Эргүүлд ажиллах алба хаагч доорхи бэлтгэлийг хангасан байна: а/ажилд гарахаас 15-30 минутын өмнө ажилдаа ирж, удирдах албан тушаалтан, үүрэг гүйцэтгэхэд бэлэн байгаагаа танилцуулах; б/эргүүлийн чиглэлтэйгээ танилцаж, урд хоногт гэмт хэрэг, зөрчил үйлдэгдсэн эсэхийг мэдэж, чиглэлээ судлах; в/гэрэл зураг, соронзон болон дуу, дүрс бичлэг хийх тоног төхөөрөмж, агсамжийн бүрэн бүтэн байдлыг шалгах; г/ажлын дэвтэртээ эрэн сурвалжлагдаж буй хүн, эд зүйлсийн талаар тэмдэглэж авах. 401.3.5.Эргүүлийн үйл ажиллагаанд бүх шатны удирдах бүрэлдэхүүн хяналт тавина: а/газар, хэлтсийн дарга сард 2-оос доошгүй удаа; б/нийтийн хэв журам хамгаалах тасаг, хэсгийн дарга 7 хоногт 1-ээс доошгүй удаа; в/хэв журмын ахлах байцаагч өдөр бүр; г/хэсгийн байцаагч, төлөөлөгч, хариуцлагатай зохицуулагчид өдөр бүр; д/хэв журмын ахлах байцаагч, хариуцлагатай зохицуулагч тогтмол, тасралтгүй шалгаж үүрэгжүүлэх. 401.3.6.Эргүүл, харуулын дүрэмд хориглосон аргаар эргүүлийг шалгаж болохгүй. 401.3.7.Цагдаагийн алба хаагч эргүүлийн үүрэг гүйцэтгэхдээ дүрс, дууны бичлэг хийх техник хэрэгсэл ашиглаж болно. 401.4.ЭРГҮҮЛИЙН ГҮЙЦЭТГЭХ ҮҮРЭГ 401.4.1.Эргүүл нь дор дурдсан үүргийг гүйцэтгэнэ: а/гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх, таслан зогсоох, илрүүлэх, хэв журам сахиулах; б/цагдаагийн байгууллагын үйлчилгээний стандартыг дагаж мөрдөх; в/эргүүлийн чиглэлийн эрүүгийн болон хэв журмын нөхцөл байдлын талаар биечилсэн судалгаа хийж, эргүүлийн чиглэлийн орчинд хяналт тавьж ажиллах; г/гэмт хэрэг, зөрчлийн талаар иргэдээс ирүүлсэн гомдол, мэдээллийг хүлээн авч, шуурхай арга хэмжээ авах; д/хуульд заасан хойшлуулшгүй ажиллагаа явуулах; е/иргэдтэй холбоотой ажиллах, тусламж, туслалцаа үзүүлэх, тэдэнд тулгарч буй асуудлыг аль боломжтой байдлаар хуулийн дагуу шийдвэрлэх, зөвлөх; 571 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ж/онцлог нөхцөл байдлын талаар иргэдээс ирүүлсэн санал, гомдлыг хүлээн авч жижүүрийн ахлах офицерт мэдэгдэх; з/мэдээлэл өгсөн иргэний овог, нэр, гэрийн хаяг, утасны дугаарыг нэг бүрчлэн бичиж тэмдэглэж авах, дуудлага мэдээллийн хяналтын хуудас бөглүүлэх; и/гэмт хэрэг, зөрчил үйлдсэн этгээд оргон зугтаасан үед цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 223-т заасныг баримтлах; к/гэмт этгээдийн бие, эд зүйлд үзлэг хийхдээ цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 215-д заасныг баримтлах; л/сэжигтэй этгээдийг саатуулан шалгахдаа Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 25 дугаар зүйлд заасан үндэслэлээр шалгах; м/нийтийн хэв журмыг бүлэглэн зөрчиж, ноцтойгоор танхайрч буй этгээдүүдийн үйлдлийн талаар шуурхай удирдлагын төвд нэн яаралтай мэдэгдэж, өөрийн аюулгүй байдлыг хангаж, гэмт хэргийн өрнөлийг баримтжуулж, боломжгүй тохиолдолд нэмэлт хүч, хэрэгслийн тусламжтайгаар түүнийг таслан зогсоох; н/гэмт хэрэг, зөрчил үйлдсэн этгээд цагдаагийн алба хаагчийн тавьсан хууль ёсны шаардлагыг эсэргүүцсэн тохиолдолд биеийн хүч, тусгай хэрэгсэл, галт зэвсгийг Цагдаагийн албаны тухай хууль, Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд, Улсын ерөнхий прокурорын хамтран баталсан 2017 оны А/224/А/102 дугаар тушаалаар баталсан зааварт заасны дагуу хэрэглэх; о/илрүүлсэн хэрэг, зөрчил, нөхцөл байдлын талаар илтгэх хуудас бичиж, нэгдсэн тоо бүртгэлд оруулах; п/хоногт хийсэн ажлаа тэмдэглэн, тооцоо хөтлөх. 401.4.2.Цагдаагийн алба хаагч үүрэг гүйцэтгэх явцдаа гэмт хэрэг, зөрчлийг баримтжуулах болон иргэдтэй харилцан ярилцах үед дүрс, дуу бичлэг хийх шаардлагатай гэж үзвэл камерыг асааж бичлэг хийнэ. 401.4.3.Камер нь алба хаагчийн биед хөдөлгөөнгүй бат бэх бэхлэгдсэн байна. 401.4.4.Дүрс, дуу бичлэгийг нотлох баримтын чанартай ашиглах эсхүл хадгалах хүртэл камер дахь бичлэгийг болон техник хэрэгслийн бүрэн бүтэн байдлыг тухайн алба хаагч хариуцна. 401.4.5.Дүрс, дуу бичлэгийг эрх бүхий албан тушаалтанд танилцуулна. 401.5.ДҮРС, ДУУ БИЧЛЭГИЙГ ХАДГАЛАХ 401.5.1.Дүрс, дуу бичлэгийн хэрэгслээр хийсэн бичлэгийг ахлах байцаагч, эсхүл техникийн ажилтан дижитал файлыг төхөөрөмжид хуулбарлан авч, камерт үлдсэн бичлэгийг устгана. 401.5.2.Алба хаагч бичлэгийг хуулбарласан тухай холбогдох бүртгэлд тэмдэглэж бичнэ. 401.6.АЛБА ХААГЧ ЧИГЛЭЛЭЭ ОРХИЖ БОЛОХ НӨХЦЛҮҮД 401.6.1.Эргүүлийн үүрэг гүйцэтгэж байгаа алба хаагч доорх тохиолдолд шуурхай удирдлагын төвд мэдэгдэж, чиглэлээ орхиж болно: а/сэжигтэй этгээдийг мөрдөн хөөх, саатуулагдсан этгээдийг ойр байгаа цагдаагийн байгууллагад хүргэж өгөх үед; б/иргэнд болон өөртөө эмнэлгийн яаралтай тусламж үзүүлэх, авах шаардлагатай болсон үед; в/бусад эргүүл, алба хаагчаас нэмэлт хүч шаардлагатай болсон бол; г/тээврийн хэрэгслийг хадгалах байр /хашаа/-д хүргэх үед. 401.6.2.Эргүүлийн үүрэг гүйцэтгэж байгаа алба хаагч нь цагдаагийн дүрэмт хувцас өмсөж, тусгай хэрэгсэл хэрэглэсэн байдал, үйл хөдлөл, гадаад төрхөөрөө албаны үүрэг гүйцэтгэж байгаагаа илэрхийлсэн эрхэмсэг байдалтай байх ба зүүн ханцуйндаа “Эргүүл” гэсэн ялгах тэмдэг зүүж болно. 401.7.АВТО, МОРЬТ ЭРГҮҮЛИЙГ АЖИЛЛУУЛАХ 401.7.1.Нутаг дэвсгэрийн онцлог, хүн амын нягтаршил, бусад хүчин зүйлийг харгалзаж авто, морьт эргүүлийг ажиллуулж болно. 401.7.2.Авто, морьт эргүүлийн үүрэг гүйцэтгэхэд баримтлах хэм хэмжээг энэ журмын 401.4-т зааснаар зохицуулна. 401.8.ЭРГҮҮЛИЙН ҮҮРЭГ ГҮЙЦЭТГЭХ ХУГАЦАА 401.8.1.Явган эргүүлийн үүрэг гүйцэтгэх хугацаа нь 8 цагаас хэтрэхгүй байна. 401.9.ЭРГҮҮЛИЙН БҮЛЭГ АЖИЛЛУУЛАХ 401.9.1.Хулгайлах, дээрэмдэх, хар тамхи болон мансууруулах, сэтгэцэд нөлөөт эм, бодисыг 572 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам хууль бусаар ашиглах, Автотээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөний аюулгүй байдал, ашиглалтын журам зөрчих, зохион байгуулалттай гэмт хэрэг /гэмт бүлэглэл/-ийг илрүүлэх, таслан зогсоох, урьдчилан сэргийлэх үүрэг бүхий Эргүүлийн бүлэг /цаашид “Эргүүлийн бүлэг” гэх/-ийг шаардлагатай тохиолдолд цагдаагийн төв байгууллагын даргын шийдвэрээр ажиллуулж болно. 401.9.2.Эргүүлийн бүлгийг Эрүүгийн цагдаа, Мөрдөн байцаах, Хэрэг бүртгэх, Замын цагдаагийн алба, Нийслэлийн цагдаагийн газрын гэмт хэрэгтэй тэмцэх чиглэлийн алба хаагчдаар ахлуулж, нэг бүлэг нь 3-4 алба хаагчийн бүрэлдэхүүнтэй байна. 401.9.3.Эргүүлийн бүлэг нь эргүүлийн үүрэг гүйцэтгэхдээ Шуурхай удирдлагын төв, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын жижүүрийн албатай харилцаж, мэдээ, мэдээлэл солилцон ажиллаж, үйл ажиллагаандаа холбогдох хууль тогтоомж, цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам болон “Цагдаагийн эргүүл, харуулын дүрмийг хэрэгжүүлэх /код 400/ журам”, энэ журмыг баримтлан ажиллана. 401.9.4.Эргүүлийн бүлгийн үйл ажиллагаанд Эрүүгийн цагдаа, Мөрдөн байцаах, Хэрэг бүртгэх, Замын цагдаагийн алба, Нийслэлийн цагдаагийн газрын зохион байгуулалтын бүтцийн нэгжийн дарга нар хяналт тавьж, удирдлагаар хангана. 401.9.5.Эргүүлийн бүлгийн хуваарийг шөнийн 22:00 цагаас өглөөний 08:00 цаг хүртэл Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албаны саналыг үндэслэн, цагдаагийн төв байгууллагын Дэд бөгөөд Нийслэлийн цагдаагийн газрын дарга баталж, үүрэг чиглэлийг хүргүүлнэ. 401.9.6.Эргүүлийн бүлэгт ажилласан алба хаагчийг “Илүү цагаар ажилласан хугацааг тооцох /код 927/ журам”-ын 927.4.2 дахь хэсгийг баримтлан нөхөн амралт эдлүүлнэ. 401.9.7.Эргүүлийн бүлгийн алба хаагчдыг эргүүлийн үүрэг гүйцэтгэхэд нь Цагдаагийн эргүүл, харуулын дүрэмд заасны дагуу албаны болон хувийн бэлтгэлийг хангуулж, автомашин, шатахууны зардлыг цагдаагийн төв байгууллагын санхүү, аж ахуйн алба хариуцна. 401.9.8.Аймаг дахь цагдаагийн газар, хэлтэс нь тодорхой төрлийн гэмт хэргийг таслан зогсоох, урьдчилан сэргийлэх зорилгоор энэ журмыг баримтлан, эргүүлийн бүлэг ажиллуулж болно. ---оОо--- 573 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 402.АВТО ЭРГҮҮЛ АЖИЛЛАХ Хавсралт: Тараасан: 2018.01.02 Батлагдсан: 2017.12.28 Дугаар:А/264 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас: 4 402.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагын алба хаагч авто машин /мотоцикл/-тай эргүүлийн үүрэг гүйцэтгэх харилцааг зохицуулахад оршино. 402.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ Авто эргүүлийн үүрэг гүйцэтгэхдээ Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 401, энэ журмыг баримтална. 402.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Авто эргүүл” - хоёр буюу түүнээс дээш тооны алба хаагч автомашинтайгаар тодорхой нутаг дэвсгэрийг хариуцан ажиллахыг; “Хариуцсан дэвсгэр нутаг” - эргүүлийн үүрэг гүйцэтгэх цагдаагийн алба хаагчид нэр зааж хариуцуулсан газрыг; “Хяналтын цэг” - эргүүл, харуулын ажиглалт хийж байгаа газрыг. 402.4.ЖУРАМ 402.4.1.Авто эргүүлийг нутаг дэвсгэрийн эрүүгийн болон хэв журмын нөхцөл байдал, хүн ам, газар орны байдлыг харгалзан зохион байгуулна. 402.4.2.Эргүүлийн автомашин /мотоцикл/ бүрт албаны цүнх байна. Албаны цүнхэнд доорх зүйлс байна: а/илтгэх хуудас бичих дэвтэр; б/зөрчлийн бүртгэл; в/дуудлага, мэдээллийн бүртгэл; г/автомашин ашиглалтын бүртгэл; д/галт зэвсэг, тусгай хэрэгсэл хүлээлцэх дэвтэр; е/эрэн сурвалжилж байгаа хүн, эд зүйлийн бүртгэл; ж/албаны болон зайны сургалтын материал /хавтас/; з/объектын судалгаа; и/хууль тогтоомж, бусад эрх зүйн баримт бичиг. 402.4.3.Хариуцсан хэсгийн объектын судалгаа /схем, зураглал, шаардлагатай албан байгууллагын байршил, албан тушаалтны утасны жагсаалт г.м/-г хөтлөн, тухай бүр баяжилтыг хийж хадгална. 402.4.4.Төв нь гэмт хэргийн газраас алдагдсан эд зүйл, эрэн сурвалжилж байгаа хүнийг содон шинж тэмдгээр нь зарлан мэдээлэх бөгөөд уг мэдээллийг эргүүлийн хэсгүүд бүртгэн авч, хариуцсан эргүүлийн чиглэлдээ эрэн сурвалжлалт явуулна. 402.4.5.Шаардлагатай гэж үзвэл гэмт хэрэг, зөрчлийн байдлыг баримтжуулах дуу, дүрс бичлэгийн хэрэгслийг цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 401-д зааснаар ашиглана. 402.5.АВТО ЭРГҮҮЛИЙГ АЖИЛД ГАРГАХ, ХҮЛЭЭЛЦЭХ 402.5.1.Эргүүл нь өвөл, зуны нэгдсэн байршлын дагуу тогтоосон нутаг дэвсгэрт хөдөлгөөнт эргүүлийн үүргийг гүйцэтгэнэ. 402.5.2.Эргүүлийн ажиллах цаг болон байршлыг эрүүгийн болон хэв журмын нөхцөл байдал, улирлын онцлогийг харгалзан нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга тушаалаар тогтооно. 402.5.3.Тухайн нутаг дэвсгэрийн эрүүгийн болон хэв журмын нөхцөл байдал хүндэрсэн тохиолдолд чиглэлийн онцлогт нь тохируулан зогсож, хяналт тавих цэгүүдийг тогтоон өгч зогсох, тойрох цагийг нарийвчлан зааж өгч хяналт тавиулж болно. 402.5.4.Эргүүлд ажиллах алба хаагч улирлын байдалд тохирсон дүрэмт хувцастай үүрэг гүйцэтгэх ба ажил эхлэхээс 15-30 минутын өмнө ирж хүлээлцэнэ. 402.5.5.Ажил хүлээлцэхдээ ахлах болон эргүүлийн офицер албаны цүнхэнд байх зүйлс, 574 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам жолооч-цагдаа автомашины ашиглалт, эд анги, өнгө үзэмж, техникийн дагалдах хэрэгсэл, радио холбооны хэрэгсэл, шатахууны зарцуулалт, спидометрийн заалт, явсан км зэргийг тэмдэглэн гарын үсэг зурж, ажил хүлээлцсэн тухай төвд радио холбоогоор мэдээлнэ. 402.5.6.Ээлжийг хүлээн авах алба хаагч нь ажилд ирээгүй, эсвэл аль нэг нь ирсэн тохиолдолд хариуцсан даргад энэ тухай мэдэгдэж, тодорхой шийдвэр гаргах хүртэл ээлжийг хүлээлгэн өгөх эргүүлийн бүрэлдэхүүн үүргийг үргэлжлүүлэн гүйцэтгэнэ. 402.5.7.Ажил хүлээлцэх үед илэрсэн зөрчил дутагдлыг илтгэх хуудасны дэвтэр дээр бичиж энэ тухай төвд мэдэгдэнэ. 402.6.ЭРГҮҮЛИЙН ҮҮРЭГ ГҮЙЦЭТГЭХ 402.6.1.Авто хөдөлгөөнт эргүүл нь гэмт хэрэг, зөрчлийн дуудлага, мэдээлэл хүлээн аваагүй үедээ тогтоосон цэгт /цэгүүдэд/ зогсож ажиллах ба 30 минут тутамд төвд нөхцөл, байдлаа танилцуулна. 402.6.2.Тогтоосон цэгт /цэгүүдэд/ зогсож ажиллах үедээ орчин тойрондоо байнга хяналт тавих ба цэгийн орчим 150 метрт явганаар эргүүлийн үүргийг ээлжлэн гүйцэтгэж хоорондоо радио холбоогоор байнга харьцаж ажиллана. 402.6.3.Төвөөс радио холбоогоор дуудсан үед 3 минутын дотор хариу өгөхгүй тохиолдолд ажлын байраа орхисонд тооцно. 402.6.4.Алба хаагчид гэмт хэрэг, зөрчлийн тухай дуудлагыг төвөөс эсвэл өөрөө шууд хүлээн авсан үед дуудлагын бүртгэлд дуудлага өгсөн иргэн, цаг хугацаа, тухайн дуудлагад очихоор хөдөлсөн цаг, явсан хугацаа, очсон цаг, хэрэг зөрчлийн газарт ямар хугацаанд ажилласан, цагдаагийн байгууллагад хүргэж өгсөн цаг минут, хариуцсан чиглэлдээ буцаж ирсэн цаг хугацааг тэмдэглэж, энэ тухайгаа төвд мэдэгдэнэ. 402.6.5.Автомашинд хөтлөгдөж байгаа бичиг баримтуудыг тухайн эргүүлийн ахлах болон офицер хөтлөх ба жолооч-цагдаа энэ үед орчны хөдөлгөөн, нөхцөл байдалд хяналт тавьж, автомашины аюулгүй байдлыг хангана. 402.6.6.Дуудлага мэдээллийн дагуу хэргийн газар хүрэлцэн ирмэгц хэргийн газрын хил хязгаарыг тогтоон хамгаалалтад авч, хойшлуулшгүй ажиллагаа явуулж эхэлнэ. 402.6.7.Ажил, үүрэг гүйцэтгэх хугацаанд дуудлага өгсөн иргэн, гэрч, хохирогч, сэжигтэн, холбогдогч болон бусад иргэдтэй харьцахдаа “Цагдаагийн байгууллагын үйлчилгээний стандарт”ыг мөрдөнө. 402.6.8.Гэмт хэрэг, зөрчлийн дуудлагад очсон үед жолооч цагдаа нь эргүүлийн ахлах болон офицерын удирдлагаар зөвхөн туслах үүрэгтэй ажиллана. 402.6.9.Гэмт хэрэг, зөрчил үйлдсэн этгээдийг баривчлах, бие, эд зүйлд нь үзлэг хийх, шалгах, тээвэрлэн хүргэх, шийдвэрлэхдээ гэмт халдлагаас урьдчилан сэргийлж аюулгүй байдлаа ханган сонор сэрэмжтэй ажиллана. 402.6.10.Гэмт этгээдийн үйлдлийг өөр аргаар таслан зогсоох боломжгүй үед Цагдаагийн албаны тухай хууль, Эрүүгийн хуулийн 4.1, 4.2, 4.3 дугаар зүйлүүд, биеийн хүч, тусгай хэрэгсэл, галт зэвсэг хэрэглэх журам, зааврыг удирдлага болгон ажиллах ба хэрэглэсэн тохиолдол бүрийг илтгэх хуудасны дэвтэрт тодорхой тэмдэглэнэ. 402.6.11.Төвөөс зарлан мэдээлсэн хүн, эд зүйлийг бүртгэн авч хариуцсан нутаг дэвсгэртээ боломжтой хэмжээгээр эрэн сурвалжилж, сэжигтэй хүн, эд зүйлийг шалгаж, энэ тухай тэмдэглэл үйлдэн төвд мэдээлнэ. 402.6.12.“Яаралтай” гэсэн дуудлагыг төвөөс авсан тохиолдолд цаг алдалгүй шуурхай ажиллах ёстой. Энэ үед тээврийн хэрэгслийн тусгай дуут болон гэрлэн дохиог ажиллуулна. 402.6.13.Тусгай дуут болон гэрлэн дохиогоо ажиллуулан замын хөдөлгөөнд оролцож байгаа үед замын хөдөлгөөний дүрмийн дагуу тухайн алба хаагч өөрийн болон бусдын аюулгүй байдлыг хангаж явах үүрэгтэй. Тусгай дуут болон гэрлэн дохио ажиллуулж яваа алба хаагч тухайн дуудлагын дагуу шуурхай ажиллахдаа аль болох оновчтой дөт замыг сонгож хэргийн газар цаг алдалгүй очно. Бусад үед дуут дохиог хэрэглэхгүйгээр гэрлэн дохиог ажиллуулан эргүүлийн үүргийг гүйцэтгэнэ. 402.6.14.“Яаралтай” дуудлагын дагуу ажиллахдаа нөхцөл байдлаас хамаарч тусгай дуут болон гэрлэн дохиог ажиллуулахгүй байж болно. Замын бөглөрөл, зайлшгүй шалтгааны улмаас хэрэг, зөрчлийн газар шуурхай очих боломжгүй болсон үед алба хаагч энэ тухай төвд даруй мэдэгдэнэ. 402.6.15.Алба хаагч яаралтай дуудлагын дагуу очиж ажиллахдаа бусдын амь нас, эд хөрөнгийн бүрэн бүтэн байдлыг анхааралдаа авч зөв шийдвэр гаргаж ажиллана. 575 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 402.6.16.Нийтийн эмх замбараагүй байдал үүссэн үед энэ тухай төвд цаг алдалгүй, яаралтай мэдэгдэх ба шийдвэр иртэл нөхцөл байдлыг хяналтад авч өөрсдийн болон хамтрагчийн, хариуцсан автомашины аюулгүй байдлыг хангах арга хэмжээг авна. 402.6.17.Албан үүрэг гүйцэтгэж байх үед гадны халдлагад өртөх /зодуулах, хэл амаар доромжлуулах гэх мэт/ үед нийслэлд Цагдаагийн хүрээний Ёс журам сахиулах эргүүлд, орон нутагт газар, хэлтсийн дарга нарт мэдэгдэнэ. 402.6.18.Онцгой тохиолдолд /гэмт хэргийн улмаас хүн нас барсан, авто осол, гал усны аюул, хөлдөлт, осголт, амиа егүүтгэхийг завдсан гэх мэт/ төвийн шийдвэрээр ажиллах бөгөөд онцгой байдал, эмнэлгийн байгууллагад яаралтай мэдэгдэж, эмнэлгийн тусламж болон жижүүрийн шуурхай бүрэлдэхүүн хүрэлцэн ирэх хүртэл хэргийн газрыг хамгаалж хойшлуулшгүй ажиллагаа явуулна. 402.6.19.Төр, засгийн өндөр албан тушаалтнууд, дипломат ажилтнууд, гадаадын иргэдтэй холбоотой дуудлагын дагуу ажиллах үед үүссэн нөхцөл байдлын талаар төвийн зохицуулагчид мэдэгдэж, түүний шийдвэрээр ажиллана. 402.7.ТӨВӨӨС ЯАРАЛТАЙ ТУСЛАМЖ ХҮСЭХ 402.7.1.Цагдаагийн алба хаагч түүний аюулгүй байдалд бодитой аюул учирч болзошгүй, эсхүл бусдад учруулах хүнд хор хохирлоос урьдчилан сэргийлэхэд зайлшгүй туслалцаа хэрэгтэй болсон гэж үзвэл төвөөс яаралтай тусламж хүснэ. 402.7.2.Энэ зүйлийн 402.7.1-д заасны дагуу хүсэлт тавьж байгаа алба хаагч доорх мэдээллийг төвд өгөх ёстой: а/байршил; б/хүсэлт тавих болсон үндэслэл, нөхцөл байдлын талаарх мэдээлэл; в/шаардлагатай хүч, хэрэгслийн талаарх мэдээлэл. 402.7.3.Нөхцөл байдал тогтворжиж цаашид тусламж авах шаардлагагүй болсон бол энэ тухай төвд нэн даруй мэдэгдэнэ. 402.8.ЯАРАЛТАЙ ТУСЛАМЖ ХҮССЭН ДУУДЛАГАД ОЧИХ БҮРЭЛДЭХҮҮНИЙ ТОО Төвийн зохицуулагч /цаашид зохицуулагч гэх/ эсвэл шууд хариуцах дарга нь яаралтай дуудлагаар ажиллах нэмэлт хүч хэрэгслийг /2 ба түүнээс дээш авто эргүүлийн бүрэлдэхүүн/ ажиллахыг шийдвэрлэж, зохицуулна. 402.9.ТӨВИЙН ГҮЙЦЭТГЭХ ҮҮРЭГ 402.9.1.Алба хаагч яаралтай тусламж хүссэн эсхүл олон нийтийн аюулгүй байдал, бусдын амь нас эрүүл мэндэд хохирол учруулахаар заналхийлсэн тухай мэдээлэл авагдсан даруйд зохицуулагч яаралтай дуудлагаар эргүүлийн хэсэг эсвэл бүрэлдэхүүнийг шуурхай явуулна. 402.9.2.Зохицуулагч нь: а/тусламж шаардагдаж буй байрлалд хамгийн ойр үүрэг гүйцэтгэж байгаа эргүүлийн бүрэлдэхүүнийг ажиллуулах; б/цагдаагийн байгууллагын дарга холбогдох албадад яаралтай мэдэгдэх; в/үйл явдалтай холбоотойгоор урьд нь батлагдсан бэлэн байдлын шуурхай ажлын төлөвлөгөө бий эсэхийг нягталж, байгаа тохиолдолд уг төлөвлөгөөний дагуу ажиллах; г/гэмт хэрэг, зөрчил, үйл ажиллагааны талаар бололцоотой бүх арга хэрэгслээр мэдээллийг цуглуулж, нөхцөл байдлыг судалж, үнэлэх; д/холбоо барьж буй бүрэлдэхүүний байрлалыг баталгаажуулах; е/онцгой байдлын үед ажиллах холбогдох бусад байгууллагад мэдэгдэх (онцгой байдлын алба, эмнэлгийн яаралтай түргэн тусламж гэх мэт); ж/нөхцөл байдал тогтворжих эсвэл ажиллагаа дуусах хүртэл, байдлыг удирдан зохицуулах, хариу арга хэмжээ авахад шаардлагатай бүх мэдээллийг хүлээн авах, дамжуулах үүргийг үргэлжлүүлэн гүйцэтгэнэ; з/шуурхай ажиллагааны үед бүх радио холбоог хяналтандаа авч тусламж үзүүлэх ажиллагааг зохицуулах. 402.10.УДИРДЛАГЫН ХҮЛЭЭХ ҮҮРЭГ 402.10.1.Яаралтай дуудлагын дагуу ажиллаж эхэлсэн тухай мэдээлэл аваад зохицуулагч эсхүл хариуцсан дарга дараах зүйлсийг тодруулж баталгаажуулна: а/хэрэг, зөрчлийн газар зохих ажиллагааг явуулж эхэлсэн эсэх; б/дуудлагын дагуу ажиллаж байгаа хүч, хэрэгсэл нь /бүрэлдэхүүний тоо/ тухайн 576 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам нөхцөл байдалд тохирч байгаа эсэх; в/ажиллагаа явуулж эхэлснээс хойшхи нөхцөл байдлын өөрчлөлт /цагийн байдал хүндэрч буй эсэх г.м./. 402.10.2.Нөхцөл байдал тогтворжих, ажиллагаа дуусгавар болох хүртэл удирдлагыг гартаа авч шаардлагатай бол бүрэлдэхүүнийг буцаан дуудах, эсвэл хүч хэрэгслийг нэмэгдүүлэх арга хэмжээ авч, нөхцөл байдлыг хяналтандаа байлгана. 402.10.3.Тухайн нөхцөл байдал тогтворжсон гэж үзвэл яаралтай дуудлагын дагуу тусламж үзүүлэх арга хэмжээг зогсоох шийдвэр гаргана. 402.11.ТЕХНИК ХЭРЭГСЭЛ ХАДГАЛАЛТ, ХАМГААЛАЛТ 402.11.1.Агсамжийг алба хаагч нар биедээ авч явна. 402.11.2.Гэрэлтүүлэгч, гэрэл ойлгогчтой өмсгөл, бусад тусгай хэрэгслийг шөнийн цагаар хэрэглэхэд бэлэн байдлаар автомашин дотор байрлуулсан байна. 402.12.АВТОМАШИН АШИГЛАЛТ 402.12.1.Автомашины бүрэн бүтэн байдлыг жолооч-цагдаа тухай бүр хүлээлцэх ба техникийн үйлчилгээг баталсан хуваарийн дагуу хийлгэнэ. 402.12.2.Автомашинд эвдрэл гарч, үүрэг гүйцэтгэх боломжгүй болсон тохиолдолд тухайн жолооч төвд болон хариуцсан даргадаа мэдэгдэж өгсөн чиглэлийн дагуу ажиллана. 402.12.3.Авто машинд суурилуулсан нэмэлт техник хэрэгсэл, хамгаалах болон нэг бүрийн тусгай хэрэгслийн ашиглалт, бүрэн бүтэн байдалд эргүүлийн офицер өдөр тутмын хяналт тавина. 402.13.ҮҮРЭГ ГҮЙЦЭТГЭХ ҮЕД ХОРИГЛОХ ЗҮЙЛС а/тогтоосон чиглэлийг зөвшөөрөлгүй, дур мэдэн орхих; б/жолоогоо бусдад шилжүүлэх; в/галт зэвсгийг задлах, сумлах зэргээр оролдох; г/автомашиныг албаны хэрэгцээнээс бусад зорилгоор ашиглах; д/тогтоосон цэгээс өөр газарт ээлж хүлээлцэх; е/хөдөлгөөн үйлдэх үед жолооч-цагдаа гар утсаар ярих; ж/бусадтай албан бус яриа удаан хугацаагаар ярих; з/гэмт хэрэг, зөрчлийн тухай гомдол мэдээллийг хүлээн авахгүй, төвд дамжуулахгүй, үүргээ гүйцэтгэхгүй байх; и/хөтлөгдвөл зохих бичиг баримт, эрэн сурвалжилж байгаа хүн, эд зүйлийн тухай мэдээллийг бүрэн бус бүртгэх; к/үүрэг гүйцэтгэх үед зайлшгүйгээс бусад тохиолдолд автомашиныг эзэнгүй орхих; л/албаны автомашиныг зайлшгүй шаардлагаас бусад тохиолдолд зориулалтын бус газар хөдөлгөөнд саад учруулж, дүрэм зөрчиж байрлуулах; м/цагдаагийн дүрэмт хувцсыг цэвэр үзэмжтэй өмсөж хэрэглэх, бусадтай зүй бус харьцахгүй байх. ---оОо--- 577 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 403.МОРЬТ ЭРГҮҮЛ ХИЙХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/264 Хуудас: 2 403.1.ЗОРИЛГО Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах, гэмт хэрэгтэй тэмцэх ажилд албаны морийг уналгад хэрэглэж эргүүл, харуулын үүрэг гүйцэтгэх ажлыг зохицуулахад оршино. 403.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ Цагдаагийн алба хаагч гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах үүрэг гүйцэтгэхэд албаны морь хэрэглэхдээ энэ журмыг мөрдөх ба морьт цагдаагийн нэгжийн чиг үүрэг, зохион байгуулалт, албаны морь сонгон авах, үржүүлэх, сургах, бэлтгэх, маллах, тэдгээрийг бүртгэх, мал эмнэлэг, эрүүл ахуйн үйлчилгээ үзүүлэх, жүчээнд байршуулах зэрэг үйл ажиллагааг тусад нь Цагдаагийн төв байгууллагын даргын баталсан дүрэм, заавраар зохицуулна. 403.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Морьт эргүүл” – Алба хаагч цагдаагийн эргүүл, харуулын дүрэмд заасан эргүүл, харуулын үүргийг морь унаж гүйцэтгэхийг. 403.4.МОРЬТ ЭРГҮҮЛ 403.4.1.Морьт эргүүлийг Цагдаагийн эргүүл, харуулын дүрэмд заасны дагуу зохион байгуулж, хэв журмын эргүүлийн болон хэв журмын харуулын үүргийг гүйцэтгүүлнэ. Цагдаагийн морьт эргүүлийн нэгжийг улсын онц чухал объектыг хамгаалах үйл ажиллагаанд оролцуулж болно. 403.4.2.Ой мод, цэцэрлэгт хүрээлэн, зуслангийн болон олон нийтийн амрах болон наадам, урлаг, спортын арга хэмжээ зохион байгуулж байгаа газарт эргүүлийн үүргийг гүйцэтгэхэд албаны морь хэрэглэж болно. 403.4.3.Эрүү, хэв журмын нөхцөл байдал, газар нутгийн хэмжээ, хүн амын тоо, нягтрал, бусад онцлог, тухайн үед шийдвэрлэвэл зохих зорилтуудыг харгалзан морьт эргүүлийн гүйцэтгэх үүргийг тогтоож, чиглэл, хяналтын цэг бүрт морьт эргүүлийн хэсэг томилж ажиллуулна. 403.4.4.Морьт эргүүлийг 2-4 км газар хариуцаж ажиллахаар зохион байгуулах ба үүрэг гүйцэтгэх хугацаа нь 6 цагаас хэтрэхгүй байна. 403.4.5.Морьт эргүүлийн үүрэг гүйцэтгэх алба хаагч нь шууд харьяалан удирдах даргын болон шуурхай удирдлагын албанаас өгсөн үүргийг гүйцэтгэнэ. 403.4.6.Үүрэг гүйцэтгэх алба хаагч, албаны морийг тэдгээрийн аюулгүй байдлыг хангасан тусгай тээврийн хэрэгслээр зөөвөрлөх ба энэ тохиолдолд тоног хэрэглэлийг хэрэглэхгүй. 403.4.7.Үүрэг гүйцэтгэх үед нэгээс доошгүй албаны морийг нөөцөд байлгах бөгөөд морь ухасхийж давхих, булгих, өшиглөх, хазах зэргээр догшин авирласан тохиолдолд үүрэг гүйцэтгэхийг нэн даруй зогсоож, оронд нь нөөцийн морийг хэрэглэнэ. 403.4.8.Үүрэг гүйцэтгэх үед албаны морийг үргэж, бусдыг өшиглөх, гишгэх, дайрах, булгихаас сэргийлж түүнд нүдний хаалтыг ашиглах ба болзошгүй байдлаас урьдчилан сэргийлэх зорилгоор алба хаагч иргэдэд анхааруулга өгөх, морийг тайвшруулах арга хэмжээ авна. Харанхуй үед морьт эргүүл хийхэд алба хаагчийн болон албаны морины аюулгүй байдлыг хангах зорилгоор гэрэлтүүлэгч ашиглаж болно. 403.4.9.Морьт эргүүлийн алба хаагч нь албаны цүнхтэй байна. Албаны цүнхэнд Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 402.4.2 дэх хэсгийн “а-в”, “д, е”-д заасан бүртгэлийн дэвтэр болон эрүүл мэндийн анхны тусламж үзүүлэхэд шаардлагатай эмийн сан, газрын зураг, луужин, эсхүл GPS авч явна. 403.4.10.Албаны морь хэрэглэхэд шаардлагатай тоног хэрэгслийн жагсаалт, морьт алба хаагчийн хэрэглэх дүрэмт хувцасны загварыг цагдаагийн төв байгууллагын дарга тогтооно. 578 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 403.5.МОРЬТ ЭРГҮҮЛИЙН ҮҮРЭГ ГҮЙЦЭТГЭХ 403.5.1.Морьт эргүүлийг зохион байгуулах, үүрэг гүйцэтгэхэд Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 401-д заасныг баримтална. 403.5.2.Морьт эргүүл нь Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 402.7-д заасны дагуу төвөөс тусламж авч ажиллана. 403.6.ОЛОН НИЙТИЙГ ХАМАРСАН АРГА ХЭМЖЭЭНИЙ ҮЕД ҮҮРЭГ ГҮЙЦЭТГЭХ 403.6.1.Олон нийтийг хамарсан арга хэмжээний үед бүслэх, тараан байрлуулах, дагалдах, хаалт хийх хэлбэрээр морьт алба хаагчдыг хамгаалалтад ажиллуулна. 403.6.2.Морьт эргүүлийн нэгж нь үүрэг гүйцэтгээгүй үедээ нөөц хүч байна. 403.7.ЦАГДААГИЙН АЛБА ХААГЧИЙН ҮҮРЭГ 403.7.1.Цагдаагийн алба хаагч нь морьт эргүүлийн үүрэг гүйцэтгэхэд дараахь үүрэг хүлээнэ: а/өөрийн мэргэжлийн ур чадварыг дээшлүүлэх, албаны морь унаж гэмт этгээдийг баривчлах, эрэн сурвалжлах, гэмт хэргийг илрүүлэх, таслан зогсоох, гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах, хэргийн газрын хамгаалалт хийх зэрэг арга зүйд суралцах; б/албан үүргээ гүйцэтгэж байх үедээ санаачилгатай, тэвчээртэй, хатуужилтай байх; г/морины зуршил, зан авирыг судалж мэдсэн байх, түүнийг арчлах мэдлэг эзэмшсэн байх; д/морины тоног хэрэгслийг шалгах, эмээллэж, хазаарлаж сурсан байх; е/цаг агаарын болон газар орны ямар ч нөхцөлд морь унаж хэрэглэх чадвар эзэмшсэн байх; ж/мориор байгалийн болон бий болсон бартаа саадыг туулж чаддаг байх, морины чадлыг тооцож, гамнаж байх; з/морьтой харьцахдаа аюулгүй байдлыг сахих; и/адууны өвчний шинж тэмдгийг мэдэх, шаардлагатай үед анхны тусламж үзүүлэх чадвартай байх; к/тоног хэрэгслийг цэвэрлэж, арьсан болон төмөр хэсгийг цаг тухайд нь тосолж хуурайшилтаас сэргийлэх, жижиг засварыг хийж байх; л/үүрэг гүйцэтгэх үед албаны мориор бусдыг гэмтээхээс сэргийлэх. 403.8.АЛБА ХААГЧИЙГ БЭЛТГЭХ 403.8.1.Морьт эргүүл, хамгаалалтын алба хаагчийн анхан шатны тусгай сургалт, удирдах албан тушаалтан болон алба хаагчдын мэргэжлийг дээшлүүлэх, давтан сургах сургалтуудыг цагдаагийн төв байгууллагаас батлагдсан сургалтын хөтөлбөр, төлөвлөгөөний дагуу цагдаа, дотоодын цэргийн сургалт хариуцсан нэгж зохион байгуулна. 403.8.2.Морьт цагдаагийн албан тушаалд анх удаа томилогдож байгаа алба хаагчийг анхан шатны тусгай сургалтад хамруулна. 403.8.3.Морьт цагдаагийн алба хаагчийг бэлтгэх сургалтын нэгжид морьтой ажиллах дадлага туршлагатай, ажиллах сонирхол бүхий цагдаа, дотоодын цэргийн алба хаагчийг сургагчаар ажиллуулна. 403.8.4.Морьт цагдаагийн алба хаагч нь сургалтад хамрагдаж /мэргэжил дээшлүүлэх, давтан сургалт/ иж бүрэн дүрэмт хувцас, улирлын тусгай хувцсаар хангагдана. 403.8.5.Сургалтанд /мэргэжил дээшлүүлэх, давтан сургалт/ хамрагдагсад төгсөлтийн шалгалт өгөх бөгөөд шалгалтын комисс тэдний бэлтгэлийн түвшинг дүгнэж морьт эргүүлийн алба хаагчаар ажиллахад тэнцэх эсэхийг тодорхойлно. 403.9.ҮҮРЭГ ГҮЙЦЭТГЭХ ҮЕД ХОРИГЛОХ ЗҮЙЛ а/Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 402.13 дугаар зүйлийн “а-в, д-и” дэх заалтууд; б/зөвшөөрөлгүйгээр морийг жүчээнээс авч явах, бусдад унуулах, сундлах; в/албан хэрэгцээнээс бусад зорилгод хэрэглэх; г/гарцаагүй байдлаас бусад тохиолдолд морийг эзэнгүй орхих. ---оОо--- 579 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 404.НИЙТИЙН БОЛОН ХЭВ ЖУРМЫН УРАМШИЛТАЙ ЭРГҮҮЛ, ЖИЖҮҮРИЙГ МЭРГЭЖЛИЙН УДИРДЛАГААР ХАНГАЖ, ХАМТРАН АЖИЛЛАХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/264 Хуудас: 1 404.1.ЗОРИЛГО Нийтийн болон урамшилтай эргүүл, жижүүрийг гэмт хэрэг, хэв журмын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх үйл ажиллагаанд татан оролцуулж, хуулиар хүлээсэн үүргээ хэрэгжүүлэхэд нь цагдаагийн байгууллагаас мэргэжлийн удирдлагаар хангах харилцааг зохицуулахад оршино. 404.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ Цагдаагийн байгууллага нь нийтийн болон урамшилтай эргүүл, жижүүрийг мэргэжлийн удирдлагаар хангахдаа Цагдаагийн албаны тухай хууль, Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх тухай хууль, хууль тогтоомж, энэ журмыг мөрдөнө. 404.3.БОДЛОГО Цагдаагийн байгууллага гэмт хэрэг, зөрчилтэй тэмцэх, урьдчилан сэргийлэх үйл ажиллагаанд иргэдийн оролцоог нэмэгдүүлэх бодлого баримтална. 404.4.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Нийтийн эргүүл” – сум, дүүрэг, баг, хорооны иргэдийг оршин суугаа орц, хэсэг, аравтаар нь болон аж ахуйн нэгж байгууллагыг гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажилд оролцуулах зорилгоор 2-оос доошгүй цагаар гудамж талбай, олон нийтийн газарт нийтийн хэв журам сахиулахын тулд тусгай таних тэмдэгтэйгээр зохион байгуулж ажиллуулахыг; “Хэв журмын урамшилтай эргүүл” – сум, дүүргийн цагдаагийн байгууллагатай гэрээ хийсний дагуу мөнгөн урамшил авч сум, дүүрэг, баг, хорооны нутаг дэвсгэрийн гудамж, талбайд эргүүлийн чиглэл хэсгийг хариуцан, гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлж өдөр тутмын хяналт тавьж ажиллах үүрэг бүхий иргэнийг; “Хэв журмын урамшилтай жижүүр” – баг, хорооны Засаг даргатай буюу орон сууц, өмчлөлийн холбоотой гэрээ байгуулан гудамж, орон сууцанд гарч болох хулгайн болон бусад гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх, иргэдийн болон нийтийн эзэмшлийн хөрөнгийг хамгаалах зорилготой ажиллаж байгаа иргэнийг. 404.5.МЭРГЭЖЛИЙН УДИРДЛАГААР ХАНГАХ, ХАМТРАН АЖИЛЛАХ 404.5.1.Дараахь чиглэлээр удирдлагаар хангана: а/гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх талаар хамтран ажиллах чиглэл, төлөвлөгөө боловсруулж, хэрэгжүүлэхэд тэднийг оролцуулах; б/ажиллах чиглэл, цаг хугацаа, анхаарах зүйл, эрх, үүргийн талаар зөвлөгөө өгөх; в/хууль тогтоомжийг сурталчлах, сургалт, уулзалт, өдөрлөг, уралдаан тэмцээн зохион байгуулахад нь эрх зүйн зөвлөгөө өгөх; г/гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажлын талаар иргэдийн санал хүсэлтийг авах, асуулга явуулахад тэдний хүч туслалцааг авах; д/идэвх санаачилгатай ажиллаж байгаа эргүүл, жижүүрийг хэвлэл, мэдээллийн хэрэгслээр сурталчлах; е/гэмт хэрэг үйлдэгдсэн, үйлдэгдэж болзошгүй газрыг эргүүл, жижүүрийн хяналтад авахуулж, нөхцөл байдлын талаар мэдээлэл солилцох; ж/эргүүл, жижүүрийн хийсэн ажлыг нь үнэлж дүгнэн нутгийн захиргааны байгууллагыг мэдээллээр хангах. 404.6.БУСАД ЗҮЙЛ 404.6.1.Эргүүл жижүүрийн өдөр тутмын үйл ажиллагаанд цагдаагийн хэсгийн байцаагч, хэсгийн төлөөлөгч хяналт тавина. 404.6.2.Хэсгийн төлөөлөгч, хэсгийн байцаагч нь өөрийн үүрэгт ажилдаа шударга бус хандсан, эрхээ хэтрүүлсэн, үүргээ биелүүлээгүй, зөрчил дутагдал гаргасан урамшилт эргүүл, жижүүрийг үүрэгт ажлаас нь чөлөөлүүлэх, цалинг хасуулах талаар саналаа нутгийн захиргааны байгууллагад танилцуулж шийдвэрлүүлнэ. 404.6.3.Гэмт хэрэг, зөрчилтэй тэмцэх, урьдчилан сэргийлэх үйл ажиллагаанд амжилт гаргасан хэв журмын урамшилтай эргүүл, жижүүрийг хуульд зааснаар шагнаж урамшуулна. 580 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 405.СААТУУЛСАН ТЭЭВРИЙН ХЭРЭГСЭЛ ХАДГАЛАХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/264 Хуудас: 1 405.1.ЗОРИЛГО Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хууль, Замын хөдөлгөөний дүрэм болон холбогдох бусад хууль тогтоомжийг зөрчсөн жолоочийн тээврийн хэрэгслийг цагдаагийн байгууллагын эзэмшил, өмчлөлд байдаг тээврийн хэрэгсэл түр саатуулах хашаа /байр/-нд хүлээн авч тодорхой хугацаанд хадгалах, хүлээлгэн өгөхтэй холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 405.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ Замын хөдөлгөөний аюулгүй хангах нэгж, цагдаагийн бусад албад тээврийн хэрэгслийг хүлээн авч, хадгалахдаа Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангах тухай хууль, Хууль зүйн сайдын 2015 оны А/190 дүгээр тушаалаар баталсан “Тээврийн хэрэгслийг зөөж шилжүүлэх, түр саатуулах журам”, түүнтэй холбогдуулан гаргасан аймаг, нийслэл, сум, дүүргийн Иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлын шийдвэр болон энэ журмыг мөрдлөг болгоно. 405.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Тээврийн хэрэгслийг хадгалах” - саатуулагдсан тээврийн хэрэгслийг журмын дагуу хадгалан эзэмшигчид нь хүлээлгэн өгөх хүртэлх ажиллагааг; “Тээврийн хэрэгсэл хадгалах байр” – гэмт хэрэг, зөрчил, гомдол маргааныг хянан шийдвэрлэх хугацаанд тээврийн хэрэгслийг түр хадгалах зориулалтын байр /хашаа/-ыг. 405.4.ЖУРАМ 405.4.1.Эрх бүхий байгууллага, албан тушаалтнаас бичгээр өгсөн шийдвэр нь тээврийн хэрэгслийг хадгалах үндэслэл болно. 405.5.ТЭЭВРИЙН ХЭРЭГСЛИЙГ ХАДГАЛАХ БАЙРАНД ХҮЛЭЭЛГЭН ӨГӨХ 405.5.1.Тээврийн хэрэгслийг хадгалах байранд хүргэж ирсэн цагдаагийн алба хаагч нь түүний бүхээг болон тэвшин дээр байгаа зорчигчийг буулгаж, зөвхөн жолоочийн хамт тээврийн хэрэгсэл түр саатуулах байр /хашаа/ руу орно. 405.5.2.Тээврийн хэрэгслийг хүргэж ирсэн алба хаагч нь жолоочийг /бололцоотой бүх тохиолдолд/ байлцуулан тээврийн хэрэгслийн гадна тал, тээшний хэсэг, эд ангийн бүрэн бүтэн байдалд үзлэг хийж, бүртгэлд тодорхой тэмдэглүүлэн, хадгалах байрны харуулд хүлээлгэн өгнө. 405.5.3.Мөрдөгч нь битүүмжилсэн тээврийн хэрэгслийг хүлээлгэж өгөхдөө хүлээлцэх тэмдэглэл бичиж, тэмдэглэлийн дагуу өөрийн биеэр харуулд хүлээлгэн өгч гарын үсэг зуруулна. 405.6.ТЭЭВРИЙН ХЭРЭГСЛИЙГ ХҮЛЭЭН АВАХ 405.6.1.Тээврийн хэрэгсэл түр саатуулах хашаа /байр/-ны харуул нь зөвхөн харьяа байгууллагын ерөнхий жижүүрийн зөвшөөрөлтэйгээр тээврийн хэрэгслийг хүлээн авч, түүний шийдвэрээр ажиллана. 405.7.ТЭЭВРИЙН ХЭРЭГСЛИЙГ ТҮР СААТУУЛАХ ХАШАА /БАЙР/-НААС ГАРГАХ 405.7.1.Тээврийн хэрэгсэл түр саатуулах хашаа байрны харуул нь хадгалагдаж байгаа тээврийн хэрэгслийг гаргах тухай эрх бүхий албан тушаалтнаас ирүүлсэн зөвшөөрлийг үндэслэн хүлээн авсан бүртгэлийн дагуу эзэмшигчид нь буюу хүлээн авах эрх бүхий хүнд хүлээлгэн өгч гарын үсэг зуруулан, тээврийн хэрэгслийг байрнаас гаргана. 405.7.2.Мөрдөгч нь тээврийн хэрэгслийг техникийн оношилгоо, нарийвчилсан шалгалт хийлгэхээр авч явах, эзэмшигчид нь хүлээлгэн өгөхдөө тэмдэглэлийн дагуу тээврийн хэрэгслийг харуултай хамт байлцан шалгаж, түр саатуулах хашаа /байр/-аас гаргана. 405.8.БУСАД ЗҮЙЛ 405.8.1.Тээврийн хэрэгслийг хадгалахтай холбогдсон гомдол, маргааныг харьяалах эрх бүхий албан тушаалтан буюу хяналт шалгалт эрхэлсэн ажилтан шийдвэрлэх бөгөөд шийдвэрийг үл зөвшөөрвөл захиргааны шүүхээр шийдвэрлүүлнэ. 405.8.2.Тээврийн хэрэгслийг хадгалахад хөтлөгдвөл зохих бүртгэл, тэмдэглэлийн маягтыг цагдаагийн төв байгууллагын дарга батлан мөрдүүлнэ. 581 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 406.ЗАМЫН ХӨДӨЛГӨӨНИЙГ ЗОХИЦУУЛАХ, ХЯНАЖ ШАЛГАХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/264 Хуудас: 1 406.1.ЖУРАМ Хууль зүйн сайдын 2015 оны А/190 дүгээр тушаалаар баталсан Замын хөдөлгөөн зохицуулах, хянан шалгах журмаар зохицуулна. ---оОо--- 582 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 407.ТЭЭВРИЙН ХЭРЭГСЛИЙГ ЗӨӨВӨРЛӨН ШИЛЖҮҮЛЭХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/264 Хуудас: 1 407.1.ЖУРАМ Хууль зүйн сайдын 2015 оны А/190 дүгээр тушаалаар баталсан “Тээврийн хэрэгслийг зөөж шилжүүлэх, түр саатуулах журам”-аар зохицуулна. ---оОо--- 583 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 408.ЗӨРЧЛИЙГ ХЯНАН ШИЙДВЭРЛЭХ Батлагдсан: 2018.01.17 Дугаар: А/29 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Улсын Ерөнхий прокурорын 2018.01.15-ны өдрийн 1/219 дүгээр албан бичгээр зөвшөөрөл авсан. Тараасан: 2018.01.18 Шинэчилсэн: Хуудас:1 408.1.ЗОРИЛГО 408.1.1.Зөрчлийн талаарх гомдол, мэдээллийг хүлээн авах, зөрчлийн хэрэг бүртгэлт явуулах, шалган шийдвэрлэх, зөрчил үйлдсэн хүн, хуулийн этгээдэд хариуцлага хүлээлгэх үйл ажиллагаанд Зөрчлийн тухай хууль, Зөрчил шалган шийдвэрлэх тухай хууль, Цагдаагийн албаны тухай хууль, Засгийн газрын 2017 оны 196 дугаар тогтоол “Зөрчил шалган шийдвэрлэх ажиллагааны зардал тооцох журам”, Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд, Улсын Ерөнхий прокурорын хамтарсан А/70, А-174 дугаар тушаалаар баталсан “Эрх хязгаарлах арга хэмжээг хэрэгжүүлэх нөхцөл, журам”, Улсын Ерөнхий прокурорын 2017 оны А/56 дугаар тушаалаар баталсан “Зөрчлийн хэрэгт олгох дугаарын хуваарилалт, бүртгэлийн мэдээний маягт”, мөн прокурорын 2017 оны А/54 дүгээр тушаалаар баталсан “Зөрчил шалган шийдвэрлэх ажиллагааны эрх зүйн хэлбэрийн жагсаалт, загвар”, мөн прокурорын 2018 оны А/01 дүгээр тушаалаар баталсан “Зөрчил шалган шийдвэрлэх ажиллагаанд тавих прокурорын хяналтын ажлын аргачилсан заавар”, “Зөрчил шалган шийдвэрлэх ажиллагааны эрх зүйн хэлбэрийн жагсаалт, загвар” болон бусад холбогдох эрх зүйн акт, энэ журмыг баримтална. ---оОо--- 584 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 409.ХЭРЭГ БҮРТГЭХ АЛБА, ТАСАГ НЭГЖИЙН ДАРГА, АХЛАХ НАРААС ЗӨРЧЛИЙН ХЭРЭГ БОЛОН ЗӨРЧЛИЙН ТАЛААРХ ГОМДОЛ, МЭДЭЭЛЭЛД ХЯНАЛТ ТАВИХ Батлагдсан:2017.12.28 Хавсралт: ЦБҮАЖ №409.51а, ЦБҮАЖ №409.51б, ЦБҮАЖ №409.51в, ЦБҮАЖ №409.51г, ЦБҮАЖ №409.52а, ЦБҮАЖ №409.53а, ЦБҮАЖ №409.53б Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/264 Нэмэлт тайлбар: Хуудас: 10 409.1.ЗОРИЛГО Хэрэг бүртгэх алба, хэлтэс, тасгийн дарга, ахлах хэрэг бүртгэгч, ахлах мэргэжилтэн нараас алба хаагчдыг мэргэжлийн удирдлагаар хангах, зөрчлийн талаарх гомдол мэдээлэл, зөрчлийн болон эрүүгийн хэрэгт явуулж буй ажиллагааны үр дүнд өдөр тутмын хяналт тавих, хүний эрх, эрх чөлөөг баталгаатай хангаж ажиллахтай холбогдсон харилцааг зохицуулна. 409.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ Энэхүү журам нь зөрчлийн талаарх гомдол мэдээллийг шалгах, зөрчлийн хэрэг илрүүлэх, зөрчил шалган шийдвэрлэх ажиллагаа явуулах эрх бүхий цагдаагийн алба хаагчдад үйлчилнэ. Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба энэхүү журмын дагуу зөрчлийн хэрэг болон зөрчлийн талаарх гомдол, мэдээлэлд хяналт тавина. 409.3.ЗӨРЧЛИЙН ТАЛААРХ ГОМДОЛ, МЭДЭЭЛЭЛ, ЗӨРЧЛИЙН ХЭРЭГТ ТАВИХ ӨДӨР ТУТМЫН ХЯНАЛТЫГ ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ 409.3.1.Зөрчил шалган шийдвэрлэх ажиллагаанд хариуцсан нэгжийн дарга, ахлах хэрэг бүртгэгч нар Зөрчил шалган шийдвэрлэх тухай хуулинд заасны дагуу өдөр тутмын хяналт тавьж дараахь үйл ажиллагааг явуулна. Үүнд: а/зөрчлийн талаарх гомдол мэдээллийг хүлээн авах, бүртгэх, шийдвэрлэх үйл ажиллагааг цагдаагийн байгууллагын мэдээллийн санд бүрэн гүйцэд оруулж байгаа эсэх; б/зөрчлийн хэрэгт хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу ажиллагаануудыг бүрэн гүйцэд явуулж байгаа эсэх; в/зөрчлийн хэрэгт хүний эрх, эрх чөлөөг хэрхэн хангаж байгаа эсэх; г/алба хаагчдын зүгээс иргэдэд хүнд суртал учруулах, авлига, хээл хахууль зэрэг хууль бус үйлдэл гаргаж байгаа эсэхэд хяналт тавихдаа алба хаагчдын шалгаж байгаа хэрэг материалыг уншиж танилцах, шаардлагатай тохиолдолд хохирогч, гэрч холбогдогч нартай уулзах, алба хаагчдын шийдвэрлэсэн материалыг дахин нягтлах зэрэг хэлбэрээр хяналт тавих; д/зөрчлийн ээдрээ төвөгтэй, шийдвэрлэхэд хүндрэлтэй хэргийг тасгийн дарга хэд хэдэн эрх бүхий албан хаагчид даалган, ажлын хэсэг томилж, бичгээр зааварчилгаа өгөх /бичгээр өгсөн даалгаврыг материалд хавсаргахгүй/; е/зөрчил шалган шийдвэрлэх ажиллагаа болон зөрчлийн хэргийн хугацаанд хяналт тавих; ж/зөрчлийн шийдвэрлэлтийн мэдээг харьяалах прокурорын газарт тухай бүр хүргүүлж байгаа эсэхэд хяналт тавих. 409.4.ХЭРЭГ БҮРТГЭХ ТАСГИЙН ДАРГА, АЛБА ХААГЧИЙН ХӨТЛӨХ БҮРТГЭЛ 409.4.1.Зөрчлийн хэрэг бүртгэлтийг удирдах албан тушаалтан, ахлах хэрэг бүртгэгч, хэрэг бүртгэгч нарын хөтлөх бүртгэл, судалгааг нэгдсэн журмаар хэвлэж алба хаагчдад тараана. 409.4.2.Хэрэг бүртгэх албаны хэлтэс, тасгийн дарга нар ажлаа 7 хоногоор, ахлах хэрэг бүртгэгч, хэрэг бүртгэгч нар ажлаа өдрөөр төлөвлөж, ажлын өдөр тутмын тэмдэглэл хөтөлж, ажлын байранд дараахь бүртгэл, судалгааг хөтөлнө. 409.4.2.1.Тасгийн дарга: а/Гомдол, мэдээллийн бүртгэл /маягт ЦБҮАЖ №409.51а/; б/Зөрчлийн хэргийн хяналтын бүртгэл /маягт ЦБҮАЖ №409.51б/; в/Даргын даалгаврын бүртгэл /маягт ЦБҮАЖ №409.51в/; г/Хүн, хуулийн этгээдээс гаргасан санал, хүсэлтийн бүртгэл /маягт ЦБҮАЖ №409.51г/. 409.4.2.2.Ахлах хэрэг бүртгэгч нь дараахь бүртгэлийг хөтөлнө: а/Зөрчлийн хэргийн эд мөрийн баримт, хураан авсан болон битүүмжилсэн эд 585 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам хөрөнгийг хүлээн авч шийдвэрлэсэн тухай бүртгэл /маягт ЦБҮАЖ №409.52а/; б/Эрх хязгаарлах арга хэмжээ авсан бүртгэл /ЗШШТХ-ийн 5.1 дүгээр зүйлд заасан арга хэмжээний бүртгэл/; в/Ажлын төлөвлөгөөний дэвтэр; г/Зөрчлийн хэргийн хугацаа сунгагдсан хэргийн бүртгэл; д/Эрэн сурвалжилж байгаа хүн, эд зүйлийн бүртгэл. 409.4.2.3.Хэрэг бүртгэгч дараахь бүртгэлийг хөтөлнө: а/гомдол, мэдээллийн бүртгэл /маягт ЦБҮАЖ №409.53а/; б/Зөрчлийн хэргийн дэлгэрэнгүй бүртгэл /маягт ЦБҮАЖ №409.53б/; в/Ажлын төлөвлөгөөний дэвтэр. 409.4.3.Зөрчил шалган шийдвэрлэх ажиллагааны явцад бүртгэлийг дараахь байдлаар хөтөлнө: а/Тасгийн дарга энэ зүйлийн 409.4.2.1 дэх хэсэгт зааснаар гомдол, мэдээллийн бүртгэл /маягт ЦБҮАЖ №409.51а/, зөрчлийн хэргийн хяналтын бүртгэл /маягт ЦБҮАЖ №409.51б/, даргын даалгаврын бүртгэл /маягт ЦБҮАЖ №409.51в/, хүн, хуулийн этгээдээс гаргасан санал, хүсэлтийн бүртгэл /маягт ЦБҮАЖ №409.51г/-ийг; б/Ахлах хэрэг бүртгэгч нь хэргийг шийдвэрлэх хүртэл хугацаанд тасгийн эд мөрийн баримтыг зөрчлийн хэргийн эд мөрийн баримт, барьцааны мөнгө, хураан авсан болон битүүмжилсэн эд хөрөнгийг хүлээн авч шийдвэрлэсэн тухай бүртгэл /маягт ЦБҮАЖ №409.52а/-д нэг бүрчлэн бүртгэж, түүний хөдөлгөөн, хадгалалт, хамгаалалтад нэгдсэн хяналт тавих, эрх хязгаарлах арга хэмжээ авсан бүртгэл /ЗШШТХ-ийн 5.1 дүгээр зүйлд заасан арга хэмжээний бүртгэл/, зөрчлийн хэргийн хугацаа сунгагдсан хэргийн бүртгэл, эрэн сурвалжилж байгаа хүн, эд зүйлийн бүртгэлийг; в/Хэрэг бүртгэгч нь өөрийн шалгаж буй гомдол, мэдээллийг гомдол мэдээллийн бүртгэл /маягт ЦБҮАЖ №409.53а/-д, зөрчлийн хэргийг зөрчлийн хэргийн дэлгэрэнгүй бүртгэл / маягт ЦБҮАЖ №409.53б/-д, эд мөрийн баримтыг хураан авсан тохиолдол бүрт тасгийн дарга, ахлах хэрэг бүртгэгчид мэдэгдэж, зөрчлийн хэргийн эд мөрийн баримт, барьцааны мөнгө, хураан авсан болон битүүмжилсэн эд хөрөнгийг хүлээн авч шийдвэрлэсэн тухай бүртгэл /маягт ЦБҮАЖ №409.52а/-д бүртгүүлэх. 409.5. БУСАД 409.5.1.Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нь Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 327-д заасны дагуу “шалгаж байгаа зөрчлийн хэргийн талаарх танилцуулга”-ыг Хэрэг бүртгэх, Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албанд тус тусын чиглэлийн дагуу ирүүлнэ. ---оОо--- 586 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №409.51а ГОМДОЛ, МЭДЭЭЛЛИЙН БҮРТГЭЛ Бүртгэлийн дугаар Гомдол, мэдээлэл гаргагчийн овог, нэр, гэрийн хаяг, утас Шалгаж байгаа алба хаагч Холбогдогчийн овог, нэр Регистрийн дугаар: Гомдол, мэдээлэл гаргасан он, сар, өдөр Гомдол, мэдээллийн утга Шийдвэрлэсэн он, сар, өдөр, /Шалгасан хугацаа/ Шийдвэрлэсэн байдал Хялбаршуулсан журмаар шийдвэрлэсэн Шийдвэрлэлтийн дугаар Шалгасан хугацаа ----оОо---- 587 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №409.51б ЗӨРЧЛИЙН ХЭРГИЙН ХЯНАЛТЫН БҮРТГЭЛ Дэс дугаар Зөрчлийн хэрэг нээсэн Хэргийн дугаар Он, сар, өдөр Зүйл хэсэг Алба хаагчийн нэр Хэргийн утга /хаана, хэзээ, ямар аргаар, хэдүүлээ үйлдсэн болохыг тодорхой бичих/ Хохирогчийн овог нэр Холбогдогчийн овог, нэр Эрх хязгаарласан арга хэмжээ авсан эсэх Хугацаа сунгасан байдал Хэргийг шийдвэрлэсэн байдал Прокуророос зөрчлийн хэрэг бүртгэлтэд буцсан байдал Буцсан хэргийг шийдвэрлэсэн байдал Хохирол нөхөн төлүүлэлт Хяналт тавьж буй прокурор Хөдөлгөөн, тайлбар ---оОо--- 588 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №409.51в ДАРГЫН ДААЛГАВРЫН БҮРТГЭЛ Дэс дугаар Зөрчлийн хэрэг нээсэн Дугаар Он, сар, өдөр Зүйл, хэсэг Алба хаагчийн нэр Даалгаврын утга Заалтын тоо Даалгавар бичсэн он, сар, өдөр Биелэлт Хугацаандаа биелүүлсэн Хугацаа хэтрүүлсэн шалтгаан Шийдвэрлэсэн байдал ---оОо--- 589 № Санал, хүсэлт гаргагчийн овог, нэр, регистрийн дугаар, харилцах утасны дугаар Санал, хүсэлтийг хүлээн авсан огноо Гомдол, мэдээлэл, зөрчлийн хэргийн алинд холбогдуулж гаргасан ---оОо--- Товч утга Хэрэг бүртгэгч цол, нэр Хариу өгсөн огноо ХҮН, ХУУЛИЙН ЭТГЭЭДЭЭС ГАРГАСАН САНАЛ, ХҮСЭЛТИЙН БҮРТГЭЛ Хэрхэн шийдвэрлэсэн Маягт ЦБҮАЖ №409.51г Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 590 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №409.52а ЗӨРЧЛИЙН ХЭРГИЙН ЭД МӨРИЙН БАРИМТ, ХУРААН АВСАН БОЛОН БИТҮҮМЖИЛСЭН ЭД ХӨРӨНГИЙГ ХҮЛЭЭН АВЧ ШИЙДВЭРЛЭСЭН ТУХАЙ БҮРТГЭЛ № Дэс дугаар 1 Хэргийн дугаар 2 Хэрэг нээсэн он, сар, өдөр, зүйл, хэсэг 3 Хэргийн холбогдогчийн овог, нэр 4 Эд мөрийн баримт, барьцааны эд зүйл, мөнгө, хураан авсан болон битүүмжилсэн /аль нь болохыг тодорхой бичнэ./ эд хөрөнгийг хүлээн авсан он, сар, өдөр, 5 Хүлээн авсан хүний гарын үсэг 6 Эд зүйлийн онцлог шинж Тоо Хэмжээ 7 Эд зүйл Шинж тэмдэг, чанар Үнийн дүн Бичиг баримт 8 Мөнгө, валют Тоо Үнийн дүн Шилжүүлсэн /хэзээ, хаана, ямар журмаар/ Буцаан олгосон /хэзээ, хаанахын, хэнд/ 9 Эд зүйлийг шийдвэрлэсэн байдал Прокурорт шилжүүлсэн /хэзээ, ямар үндэслэлээр/ Прокурор хүлээн авсан он, сар, өдөр Хүлээн авсан хүний гарын үсэг 10 Хаана хадгалагдаж байгаа ---оОо--- 591 № Гомдол, мэдээлэл гаргагчийн овог, нэр Хаяг, утас Хүлээн авсан огноо ---оОо--- Гомдол, мэдээллийн товч утга Холбогдогчийн овог, нэр, хаяг, утас, регистрийн дугаар ГОМДОЛ, МЭДЭЭЛЛИЙН БҮРТГЭЛ Шийдвэрлэсэн байдал /хэргийн дугаар/ Шийдвэрлэсэн огноо Маягт ЦБҮАЖ №409.53а Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 592 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №409.53б ЗӨРЧЛИЙН ХЭРГИЙН ДЭЛГЭРЭНГҮЙ БҮРТГЭЛ Гомдол, мэдээллийн дугаар............................/ЦЕГ-ын мэдээллийн сангийн/ Хүлээн авсан.............он........сар.......өдөр Хэнээс.................................................................................................................................................. Зөрчлийн хэрэг нээсэн.........он.........сар.........өдөр Хэргийн дугаар........................................... Хуулийн зүйл, хэсэг................................... Хяналт тавьж буй прокурор................................................................................................................ Хэрэг үүсгэсэн албан тушаалтан........................................................................................................ Хэргийн товч утга .............................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. Хохирол: ____________________________________ Нөхөн төлөлт___________________ Хугацаа сунгасан байдал.____________________ Хэргийн хэддүгээр хугацаа Хугацаа сунгасан, дуусах он, сар, өдөр Холбогдогчийн овог, нэр Нас, хүйс, РД Боловсрол, мэргэжил Ямар арга хэмжээ Огноо Хэний зөвшөөрлөөр Хүнийг саатуулах Үйл ажиллагаа ашиглалтыг түр зогсоох Холбогдогчийн бичиг баримтыг түр хураан авах Монгол улсын хилээр гарах эрхийг түдгэлзүүлэх 593 Сунгасан шалтгаан Гэрийн хаяг, утас Урьд ял шийтгэгдсэн байдал Цуцалсан эсэх Холбогдогч Сунгасан прокурор Фото зураг Тайлбар Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ХЭРГИЙГ ШИЙДВЭРЛЭСЭН БАЙДАЛ Шүүхэд шилжүүлсэн.............он...........сар.........өдөр шүүхийн шийдвэр: ______________ Хэрэгсэхгүй болгосон.............он...........сар.........өдөр Хуулийн зүйл, хэсэг.......................... Зүйлчлэл өөрчилсөн бол............................................. Харьяаллаар шилжүүлсэн.....................................Хаана........................................................ Торгосон .............он...........сар.........өдөр Прокурор, шүүхээс буцсан.............он...........сар.........өдөр Шалтгаан .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. Дахин шийдвэрлэсэн.............он...........сар.........өдөр Хураагдсан, битүүмжилсэн зүйлүүд: № Эд мөрийн баримт, битүүмжилсэн эд зүйлийн нэр Тоо ширхэг Хаанаас хураасан Хаана хадгалсан Хэрхэн шийдвэрлэсэн Бусад тэмдэглэл ...................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................. ---оОо--- 594 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 500.НИЙТИЙН ХЭВ ЖУРАМ ХАМГААЛАХ, ОЛОН НИЙТИЙН АЮУЛГҮЙ БАЙДЛЫГ ХАНГАХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: ЦБҮАЖ №500.566, ЦБҮАЖ №500.1318а, ЦБҮАЖ №500.1318б, ЦБҮАЖ №500.1318в, ЦБҮАЖ №500.1318г, ЦБҮАЖ №500.1318д, ЦБҮАЖ №500.1318е, ЦБҮАЖ №500.1318ж, ЦБҮАЖ №500.1318з, ЦБҮАЖ №500.1318и, ЦБҮАЖ №500.1318к, ЦБҮАЖ №500.1318л, ЦБҮАЖ №500.1318м, ЦБҮАЖ №500.1318н, ЦБҮАЖ №500.1318о, ЦБҮАЖ №500.1318п, ЦБҮАЖ №500.1318р, ЦБҮАЖ №500.1318с, ЦБҮАЖ №500.1318т, ЦБҮАЖ №500.1318у Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/265 Нэмэлт тайлбар: Хуудас: 34 500.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагын нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах ажлын төрөл, тэдгээр ажиллагааны арга хэлбэр, дэг горимыг тогтоохтой холбогдон үүссэн харилцааг зохицуулахад оршино. 500.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ Цагдаагийн байгууллага алба хаагч нь нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах чиг үүргээ хэрэгжүүлэхдээ Монгол Улсын Үндсэн хууль, Цагдаагийн албаны тухай хууль, бусад хууль тогтоомжийг болон энэ журмыг мөрдлөг болгоно. 500.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Нийтийн хэв журам” - нийгмийн амгалан тайван байдал, хүний халдашгүй, чөлөөтэй байх эрх, эд хөрөнгийн бүрэн бүтэн байдал, аж ахуйн нэгж, байгууллагын хэвийн үйл ажиллагааг хангаж буй нийгэмд тогтсон хүмүүсийн хоорондын харилцааны болон аж төрөх ёсны хэм хэмжээг; “Олон нийтийн аюулгүй байдал” - байгалийн гамшиг, гэнэтийн осол болон байгууллага, хүмүүсээс хүрээлэн байгаа орчин, эд зүйл, механизмтай зүй бус харьцсанаас хүний амь нас, эрүүл мэнд, өмч хөрөнгөнд учирч болох хор хөнөөлийг арилгах, таслан зогсоох, түүнээс урьдчилан сэргийлэхэд чиглэсэн эрх зүй, зохион байгуулалт, техникийн хэм хэмжээг; “Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах үүргээ биелүүлэх” - хүмүүс олноор цугларсан газар болон гудамж, талбайд хууль тогтоомж, нийтээр дагаж мөрдөхөөр тогтоосон журмын хэм хэмжээг сахиулах, гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх, таслан зогсоох талаар явуулж байгаа хууль сахиулах үйл ажиллагааг; “Нийтийн хэв журмыг зөрчих, олон нийтийн аюулгүй байдлыг алдагдуулах” – хууль тогтоомж, төрийн эрх бүхий байгууллагаас тогтоосон нийтээр дагаж мөрдөх журмын хэм хэмжээг үл ойшоосон, зөрчсөн үйлдэл хийх, аж ахуйн нэгж, байгууллагын хэвийн үйл ажиллагааг алдагдуулах, нийтийг хамарсан арга хэмжээг тасалдуулах, бие махбодийн хүчирхийлэл хийхэд чиглэсэн идэвхтэй үйлдэл хийх, айлган сүрдүүлэх зорилгоор үгээр болон биет байдлаар хийсэн сэтгэл санааны хүчирхийлэл үзүүлэхийг; “Таслан зогсоох” - гэмт үйлдлийг хориглон зогсооход чиглэсэн идэвхтэй ажиллагааг. Харин гэмт этгээдийг гуйх, ятгах, ухуулах болон сургамжлах зэргийг нийтийн хэв журам зөрчсөн үйлдлийг таслан зогсоосон гэж үзэхгүй; “Нийтийн хэв журмыг хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг үүргээ биелүүлж буй цагдаагийн алба хаагчийг эсэргүүцэх” – нийтийн хэв журам зөрчих, олон нийтийн аюулгүй байдлыг алдагдуулах үйлдлийг албан үүргийн хувьд хориглон зогсоох талаар идэвхтэй үйл ажиллагаа явуулж байгаа цагдаагийн алба хаагч /төрийн төлөөлөгч/-ийн шаардлагыг үл ойшоох, биелүүлэхгүй байх, түүний эсрэг бие махбодийн, эсхүл сэтгэл санааны аливаа хүчирхийлэл үйлдэхийг. Эсэргүүцэх нь хүч хэрэглэх буюу хүч хэрэглэхээр заналхийлэх хэлбэрийн алинаар нь ч илэрхийлэгдэх бөгөөд энэ үед эсэргүүцлийн ямар ч үйлдэл хийгдсэн байж болно; “Нөхцөл байдал” – үйл явдлын явц, өрнөл, өөрчлөлтийг; “Өөрийн хүч, арга хэрэгсэл” гэж гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах үүрэгтэй бүтэц, орон тоо, ашиглагдаж байгаа зэвсэг, тусгай хэрэгсэл, тусгай зориулалтын машин, бусад техник хэрэгслийг; 595 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам “Бэлэн үүрэг гүйцэтгэх чадвартай хүч” гэж үүссэн нөхцөл байдлын үед тухайн цагдаагийн байгууллагаас бэлэн ажиллах боломжтой байгаа /өвчтэй, чөлөөтэй, ээлжийн амралттай алба хаагчийг оруулан тооцохгүй/ алба хаагчдыг. 500.4.НИЙТИЙН ХЭВ ЖУРАМ ХАМГААЛАХ, ОЛОН НИЙТИЙН АЮУЛГҮЙ БАЙДЛЫГ ХАНГАХ АЖЛЫН ТӨРӨЛ 500.4.1.Цагдаагийн байгууллагын нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах ажил нь дараахь төрөлтэй байна: а/эргүүлийн үйл ажиллагаа; б/харуулын үйл ажиллагаа; в/хамгаалалтын үйл ажиллагаа; г/зөрчлийг хянан шийдвэрлэх; д/замын хөдөлгөөнийг зохицуулах, замын хөдөлгөөний хууль тогтоомж, стандартыг мөрдүүлэх; е/төрийн тусгай хамгаалалтын болон гадаадын дээд хэмжээний зочин төлөөлөгчийн айлчлалын үед хамгаалалт зохион байгуулах; ж/хуулиар хүлээлгэсэн захиргааны хяналтын бусад үүрэг. 500.4.2.Цагдаагийн эргүүл, харуулын үйл ажиллагаанд Цагдаагийн төв байгууллагаас баталсан Цагдаагийн эргүүл, харуулын дүрэм, Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 401-403, 502-505, захиргааны зөрчлийг хянан шийдвэрлэхдээ мөн журмын 408, Замын хөдөлгөөний зохицуулах, замын хөдөлгөөний хууль тогтоомж, стандартыг мөрдүүлэхэд мөн журмын 406, төрийн болон гадаадын дээд хэмжээний зочин төлөөлөгчийн айлчлалын үед хамгаалалт зохион байгуулахад мөн журмын 506, Захиргааны хяналтын үүрэг гүйцэтгэхдээ мөн журмын 6 дугаар бүлэгт заасныг тус тус баримтална. 500.5.ХАМГААЛАЛТЫН ТӨРӨЛ, ХЭЛБЭР 500.5.1.Хамгаалалт нь дараахь төрөлтэй байж болно: а/олон нийтийн арга хэмжээ: 1/нийгэм, улс төр /жагсаал, цуглаан, ажил хаялт, суулт, эдийн засаг, улс төрийн шинжтэй уулзалт, зөвлөгөөн, чуулган/-ийн; 2/спорт /тив, дэлхийн болон олон улс, улс, орон нутгийн чанартай аварга шалгаруулах уралдаан, тэмцээн, марафон гүйлт, бусад арга хэмжээ/-ийн; 3/соёл, урлаг /баяр, ёслолын арга хэмжээ, урлагийн шоу, наадам, бүх нийтийн зугаалга, шашны зан үйл/-ийн; 4/Улсын баяр болон Засгийн газрын шийдвэрээр зохион байгуулагдаж байгаа бүсийн даншиг наадам, хурдан морины уралдааны үеийн; 5/Ерөнхийлөгч, Улсын Их Хурал, орон нутгийн сонгуулийн. б/төрийн тусгай хамгаалалтын болон гадаадын дээд хэмжээний зочин төлөөлөгчийн айлчлалын үеийн; в/нөхцөл байдал хүндэрсэн үе /жагсаал, цуглаан, нийтийн эмх замбараагүй байдлын үе, гамшиг, онц байдал тогтоосон үе/-ийн. 500.5.2.Хамгаалалт нь дараахь хэлбэртэй байж болно: а/хөдөлгөөнт /тодорхой нутаг дэвсгэр, обьектын хооронд тээврийн хэрэгсэл, морь, явганаар хөдөлгөөнтэйгөөр хийх/; б/обьектын хамгаалалт /тодорхой обьект, цэг, нутаг дэвсгэрт тогтоосон хугацаанд хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах/. 500.5.3.Бие бүрэлдэхүүн “Дан бүс”, “Давхар бүс”-ийн хамгаалалтаар үүрэг гүйцэтгэнэ. Энэ хамгаалалтыг хэд хэдэн шугамаар тавина. 500.5.4.Дан бүсийн хамгаалалтанд алба хаагч нь баруун хөлөө урагш, зүүн хөлөө хойш нь тавьж, хөлдөө 50-60 см, мөр хооронд 25-30 см-ийн зай авч баруун гараа урагш нь сунгасан, зүүн гар зэрэгцээ алба хаагчийн бүснээс барьсан байдалтай байна. Нөхцөл байдлаас шалтгаалан даргын тогтоосон зайд хамгаалалт хийнэ. 500.5.5.Давхар бүсийн хамгаалалтанд алба хаагч нь дан бүсийн хамгаалалтын адил байрлалд зогсож, зүүн гараар зэрэгцээ алба хаагчийн дараагийн алба хаагчийн бүснээс барьсан байдалтай байна. 500.5.6.Хамгаалалтыг дараахь байдлаар зохион байгуулна: 500.5.6.1.Бүслэн хаах /арга хэмжээ зохион байгуулагдаж байгаа газар оронд нэвтрэх хүмүүсийн хөдөлгөөнийг хязгаарлах зорилгоор тодорхой бүс, газар орчныг хааж, арга хэмжээ 596 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам хэвийн явагдах нөхцөлийг бүрдүүлэх зорилгоор хэрэгжүүлж буй ажиллагаа/. Бүслэн хаах газар, орныг хэсгүүдэд хуваах ба түүнийг гинжин хамгаалалтад авна. Гинжин хамгаалалт тодорхой нөхцөл байдлаас шалтгаалан нягт буюу хагас метрт нэг алба хаагч, ердийн буюу нэг метрт нэг алба хаагч, сийрэг буюу 2 болон түүнээс дээш метрт 1 алба хаагч оногдохоор нэг буюу 2, 3, 4 эгнээтэй байж болно; 500.5.6.2.Бүслэн хаахад барилга байгууламжийн хийц, хашаа, тээврийн хэрэгсэл ашиглаж болно. 500.5.6.3.Шугаман хамгаалалт нь хүмүүсийн урсгал хөдөлгөөнийг зохицуулж, чиглүүлэх зорилгоор цагдаагийн алба хаагчдыг нэг эгнээнд зэрэгцүүлэн байрлуулна. 500.5.6.4.Эргүүлийг хамгаалалтын бүс болон түүний гадна нийтийн хэв журам сахиулах зорилгоор үүрэг гүйцэтгүүлнэ. 500.5.6.5.Шалган нэвтрүүлэх цэгийг бүслэн хаасан хэсэгт иргэдийг зохион байгуулалттайгаар нэвтрүүлэх, гаргах зорилгоор ажиллуулна. 500.5.6.6.Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах ажиллагаанд хамгаалалтын байрлалыг хавсралт /ЦБҮАЖ№500.566/-д заасан аргачлалын дагуу зохион байгуулна. 500.6.ХАМГААЛАЛТЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ УДИРДЛАГА, ЗОХИОН БАЙГУУЛАЛТ 500.6.1.Жагсаал, цуглааныг албадан тараах, нийтийн эмх замбараагүй байдал, гамшиг, онц байдал тогтоосон үеийн хамгаалалтыг Цагдаагийн төв байгууллагын даргын тушаалаар томилогдсон Шуурхай удирдлагын штаб /Цаашид “Удирдлагын штаб” гэнэ/ удирдаж, хяналт тавина. Уг штабын ажиллах чиг үүргийг цагдаагийн төв байгууллагын дарга батална. 500.6.2.Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад Шуурхай штаб /цаашид “Штаб” гэнэ/ ажиллаж хамгаалалтын үйл ажиллагааг удирдаж, хяналт тавина. Цагдаагийн байгууллагын дарга нь хариуцсан нутаг дэвсгэртээ зохион байгуулж байгаа арга хэмжээний хамгаалалтыг удирдаж, шийдвэрийнхээ биелэлт, үр дүнг хариуцна. 500.6.3.Нөхцөл байдал хүндэрсэн эсхүл цагдаагийн байгууллагын дарга шаардлагатай гэж үзсэн бол бүх төрлийн хамгаалалтын үед Удирдлагын болон шуурхай штаб ажиллаж болно. 500.6.4.Орон нутагт цагдаагийн 2 ба түүнээс дээш байгууллага хамтран оролцож үүрэг гүйцэтгэх нөхцөлд цагдаагийн төв байгууллагын даргын тушаалаар “Цагдаагийн түр хүрээ” байгуулан ажиллуулна. Цагдаагийн түр хүрээг тушаалаар томилогдсон албан тушаалтан удирдаж, хяналт тавьж ажиллана. 500.6.5.Олон нийтийн арга хэмжээ, төрийн тусгай хамгаалалтын болон гадаадын дээд хэмжээний зочин төлөөлөгчийн айлчлалын үед ердийн, нөхцөл байдал хүндэрсэн үед хүч нэмэгдүүлсэн хамгаалалтыг зохион байгуулна. 500.6.6.Нөхцөл байдлаас шалтгаалан хүч нэмэгдүүлсэн хамгаалалтыг олон нийтийн арга хэмжээ, төрийн тусгай хамгаалалтын болон гадаадын дээд хэмжээний зочин төлөөлөгчийн айлчлалын үед зохион байгуулж болно. 500.6.7.Ердийн хамгаалалтын үед цагдаагийн байгууллагын бие бүрэлдэхүүний 40 хүртэл хувийг, хүч нэмэгдүүлсэн хамгаалалтын үед 60 хүртэл хувийг хамруулж, 20–аас доошгүй хувийг нөөцөд байлгах бөгөөд тухайн байгууллагын хоногийн хугацаанд томилгоот үүрэг гүйцэтгэж буй алба хаагчид хамаарахгүй. 500.6.8.Ердийн хамгаалалтаар хамгаалж байгаа үед хамгаалалтын тодорхой бүсэд хяналт тавих, зарим ажиллагааг явуулах зорилгоор 2-оос доошгүй алба хаагчийн бүрэлдэхүүнтэй “Тандан судлах, баримтжуулах бүлэг”-ийг томилон ажиллуулна. 500.6.9.Тандан судлах, баримтжуулах бүлэг нь: а/хамгаалалтын бүс /зурвас/-д нэвтэрсэн этгээдийн хэн болохыг тогтоох, баримтжуулах; б/сэжигтэй байдал илэрвэл шалгуулж, шийдвэрлүүлэхээр харьяалах нутаг дэвсгэрийн цагдаагийн байгууллагын мэдэлд шилжүүлэх; в/хамгаалалтын бүс /зурвас-/д үүссэн нөхцөл байдлыг шуурхай зохицуулж удирдлагыг мэдээллээр хангах үүрэгтэй. 500.6.10.Цагдаагийн төв байгууллагын даргын тушаал, шийдвэрээр Тусгай ажиллагаа хариуцсан нэгжийг, Шуурхай удирдлагын штабын даргын шийдвэрээр тусгай зориулалтын техник, хэрэгслийг тус тус хамгаалалтад оролцуулна. 500.6.11.Хамгаалалтын цар хүрээ, шаардлагыг харгалзан Шуурхай удирдлагын штабын даргын шийдвэрээр Эрүү, Мөрдөн байцаах алба, Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгж /цагдаагийн албан тушаалын цол бүхий алба хаагч/ болон бусад байгууллагыг хамгаалалтад татан оролцуулна. 597 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 500.6.12.Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах үед цагдаагийн байгууллага хуульд заасан хүч, арга хэрэгслийг ашиглан гэмт хэрэг, зөрчлийг таслан зогсооно. 500.6.13.Хамгаалалтын үйл ажиллагаанд албаны нохой ашиглаж болно. Энэ тохиолдолд албаны нохойг оосор, хошуувчтай байлгана. 500.6.14.Хамгаалалтын арга хэмжээ нь дараахь үе шатаас бүрдэнэ: а/бэлтгэл үе: Арга хэмжээ зохион байгуулагдах газар, цаг хугацаа, оролцогчдын тоо, хөтөлбөрийг тодруулж, түүнд нөлөөлөх хүчин зүйл, штаб болон удирдлагын бүлгийг байгуулах, зохион байгуулагч нартай хамтран арга хэмжээ явагдах газар нутагт үзлэг шалгалт хийх, илэрсэн зөрчил дутагдлыг арилгуулах, газар орныг 2-3 цэгээс үзэж танилцах, оролцогч нарын ирэх, буцах чиглэл, тээврийн хэрэгслийн зогсоол, гал унтраах болон эмнэлгийн анхан шатны тусламж үзүүлэх багийг байрлуулах цэг, нөхцөл байдал, өөрийн хүч, хэрэгслийн боломжийг судлах, цаг агаар зэрэг хамгаалалтад нөлөөлөх хүчин зүйлүүдийг тодорхойлно. Үүний дараа цагдаагийн байгууллагын дарга нь нөхцөл байдал, хүчин зүйлийг үнэлж, дүгнэн нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангахад шаардагдах хүч, хэрэгслийн тооцоо, хамгаалалтын төлөвлөгөө, зураглалыг энэ журмын 500.8 дугаар зүйлд заасны дагуу боловсруулна. Хамгаалалтын төлөвлөгөөнд хамгаалалтын бодлого, ажиллагааны зорилго, зорилтыг тодорхойлж, хүч хэрэгслийн тооцоо, зохион байгуулалт, үүрэг оролцоо зэргийг тусгах; б/төлөвлөгөөг хэрэгжүүлэх үе: Хамгаалалтын төлөвлөгөө, ажил үүргийн хуваарь, зураглалын дагуу ажиллах; в/төгсгөлийн үе: Олон нийтийн арга хэмжээнд оролцогч нарыг зохион байгуулалттайгаар гаргах, тараах, самнах, эргүүл, харуул ажиллуулах, хамгаалалтын ажиллагааг үнэлж, дүгнэх, хүч хэрэгслийн тооцоо, тооллого хийх, байгууллагуудын оролцоог Шуурхай удирдлагын болон шуурхай штабт нэгтгэн танилцуулах. 500.6.15.Нөхцөл байдал хүндэрч хоёроос дээш дүүргийн нутаг дэвсгэрийг хамарсан, эсхүл өөрийн байгууллагын хүч, хэрэгсэл хүрэлцэхгүй болох зэрэг тухайн дүүргийн цагдаагийн хэлтсийн хүрээнээс гарсан нөхцөлд Нийслэлийн цагдаагийн газрын Штаб удирдаж, хяналт тавина. 500.6.16.Тухайн нөхцөл байдал Нийслэлийн цагдаагийн газрын хүрээнээс гарсан тохиолдолд Цагдаагийн төв байгууллагын удирдлагыг цагийн байдлын мэдээллээр хангаж, харилцан ажиллагааг зохицуулах тухай саналаа тавьж, энэ журмын 500.6.1-д заасан Удирдлагын штаб удирдаж, хяналт тавина. 500.6.17.Тухайн нөхцөл байдал 2 буюу түүнээс дээш аймгийн нутаг дэвсгэрийг дамнасан, тухайн байгууллагын хүч, хэрэгсэл хүрэлцэхгүй болох зэрэг аймгийн цагдаагийн газрын хүрээнээс гарсан тохиолдолд цагдаагийн төв байгууллагын удирдлагыг цагийн байдлын мэдээллээр хангаж, харилцан ажиллагааг зохицуулах тухай саналаа тавьж, Удирдлагын штабыг ажиллуулах, эсхүл энэ журмын 500.6.4-т заасны дагуу Цагдаагийн түр хүрээг байгуулна. Цагдаагийн түр хүрээг тушаалаар томилогдсон албан тушаалтан удирдаж, хяналт тавьж ажиллана. 500.7.ХАМГААЛАЛТЫН ТӨЛӨВЛӨГӨӨ 500.7.1.Цагдаагийн төв байгууллагын Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба нь олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах үйл ажиллагаатай холбогдуулж дараахь урьдчилсан төлөвлөгөө, зураглал гаргасан байна: а/онц байдал зарласан үед ажиллах; б/гамшгаас хамгаалах төлөвлөгөө /гамшгаас хамгаалах үйл ажиллагаанд сургаж бэлтгэх, ажилтан, алба хаагчдыг гамшгийн голомтод үүрэг гүйцэтгэх дадлага чадвартай болгох, бэлэн байдлыг хангуулах/; в/нөхцөл байдал хүндэрсэн, нийтийн эмх замбараагүй байдал үүссэн үед дэг журам сахиулах, хууль бус жагсаал, цуглааныг албадан тараах; г/болзошгүй нөхцөл байдлын үеийн загвар төлөвлөгөө, зураглал /онц чухал обьектын, олон улсын чанартай тэмцээн, уралдаан, урлаг, уран сайхны шоу тоглолтын үед зэргээр нийтийн хэв журмыг бүлэглэн зөрчих гэх мэт/; д/улсын баяр наадам, олон улс болон улс, бүсийн чанартай нийтийн арга хэмжээний хамгаалалтын үеийн; е/нэгдүгээр зэрэглэлийн төрийн тусгай хамгаалалтын үеийн; ж/орон нутагт нөхцөл байдал хүндэрсэн үед бусад цагдаагийн байгууллагуудтай хамтран ажиллах. 500.7.2.Дээрх төлөвлөгөө, зураглалд үүсч болзошгүй нөхцөл байдалд ажиллах арга, 598 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ажиллагааны хэд хэдэн хувилбарыг багтаасан байна. Төлөвлөгөө, зураглалыг Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албаны даргаар хянуулсан байна. 500.7.3.Эрүүгийн болон хэв журмын нөхцөл байдлаас шалтгаалан нэгдүгээр зэрэглэлийн төрийн тусгай болон шаардлагатай бусад хамгаалалтад ажиллах үед бэлтгэл ажлын төлөвлөгөө гарган хэрэгжүүлнэ. 500.7.4.Төрийн тусгай хамгаалалтын нэг, хоёрдугаар зэрэглэлийн хамгаалалтын үеийн нэгдсэн төлөвлөгөөг Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба хариуцаж, шаардлагатай үед нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагыг татан оролцуулна. 500.8.ТӨЛӨВЛӨГӨӨ, ЗУРАГЛАЛЫГ БАТЛАХ 500.8.1.Нэгдүгээр зэрэглэлийн төрийн тусгай хамгаалалт, улсын баяр, наадам, нөхцөл байдал хүндэрсэн /нийтийн жагсаал, цуглаан, гамшиг, осол болон бусад/ үеийн хамгаалалтын төлөвлөгөө, зураглалыг цагдаагийн төв байгууллагын дарга батална. 500.8.2.Хоёрдугаар зэрэглэлийн хамгаалалт, улсын чанартай бусад арга хэмжээ, орон нутагт зохиогдох бусад хамгаалалтын төлөвлөгөө, зураглалыг Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албаны дарга, эсхүл нутаг дэвсгэрийн цагдаагийн байгууллагын дарга тус тус батална. 500.8.3.Хамгаалалтын төлөвлөгөөг нийслэл хотод 24 цагийн, орон нутагт 48 цагийн өмнө батлуулсан байна. 500.8.4.Хамгаалалтын төлөвлөгөөнд хамгаалалт зохиогдох хугацаа, газар, обьект, хамгаалалтад оролцох хүч хэрэгслийн тоо, холбооны хэрэгслийн тор, сүлжээ, дуудлага, хамгаалалт удирдах ажлын хэсэг, хамгаалалтад ажиллах байгууллагуудын үндсэн болон нөөц хүчний байршилт, техник хэрэгсэл, алба хаагчдын үүрэг гүйцэтгэх цэгийг тодорхой заана. 500.9.ХАМГААЛАЛТАД АЖИЛЛАХ ДАРГЫН ҮҮРЭГ 500.9.1.Хамгаалалтад ажиллаж байгаа цагдаагийн байгууллагын дарга дараахь үүрэгтэй: а/галт зэвсэг, тусгай хэрэгсэлд үзлэг хийж, тавьж олгоход бэлтгэх; б/холбооны хэрэгслийг ажилд бэлтгэх, заасан торонд шилжүүлэх; в/тээврийн хэрэгсэлд үзлэг хийх, шатах тослох материалаар хангах, бие бүрэлдэхүүнийг тээвэрлэхэд бэлтгэх; г/хамгаалалт зохион байгуулах газар, обьектод үзлэг хийж, илэрсэн зөрчлийг шийдвэрлэх, арилгах; д/хамгаалалтад ажиллах алба хаагчдыг томилох; е/ажиллах бүрэлдэхүүний хувцаслалтад үзлэг хийж, жигдрэлтийг хангах; ж/гүйцэтгэх үүргийн онцлогт тохирсон сургалт, дадлага явуулах; з/томилгоот бүрэлдэхүүнийг гүйцэтгэх үүрэгтэй нь холбогдуулан үүрэгжүүлэх; и/тогтоосон цаг, хариуцсан хэсэгт хүч, хэрэгслийг байрлуулах; к/хамгаалалтыг биечлэн удирдан зохион байгуулах, өгөгдсөн үүрэг, чиглэлийг хэрэгжүүлэх, хяналт тавих. 500.10.ХАМГААЛАЛТАД АЖИЛЛАХ АЛБА ХААГЧИЙН ҮҮРЭГ 500.10.1.Алба хаагч дараахь үүрэгтэй байна: а/цаг үеийн нөхцөл байдалд тохируулан өгөгдсөн үүрэг чиглэлийн дагуу хувцас, тусгай хэрэгслээ бэлтгэн үүрэг гүйцэтгэх; б/хамгаалалтын үүрэг гүйцэтгэж буй цэгийг урьдчилан шалгаж, хяналтад авах; в/нөхцөл байдал, үүрэг гүйцэтгэсэн талаар шууд харьяалан удирдах даргад илтгэх; г/шаардлагатай тохиолдолд иргэдэд гэмт хэрэг, зөрчилд өртөж, хохирохоос урьдчилан сэргийлэх сэрэмжлүүлэг, зөвлөгөө өгөх; д/зөрчил илэрсэн тохиолдолд хамгаалалт удирдаж байгаа даргад илтгэх; е/биед авч яваа галт зэвсэг, тусгай хэрэгслийн аюулгүй ажиллагааг хангах; ж/зөвхөн шууд харьяалан удирдах даргаас өгсөн шийдвэрээр дараагийн ажилд шилжих. 500.11.ЗАМЫН ЦАГДААГИЙН АЛБАНЫ ҮҮРЭГ 500.11.1.Замын цагдаагийн алба нь хамгаалалтын үед хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хариуцан замын хөдөлгөөний урсгал, чиглэлийг зохицуулах үүрэгтэй. 500.11.2.Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангах хамгаалалтыг нийслэлд Замын цагдаагийн алба, орон нутагт нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн газар, хэлтэс, тасаг, хэсэг, 599 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам хэсгийн төлөөлөгч хариуцан гүйцэтгэнэ. 500.11.3.Төрийн тусгай хамгаалалтын үед хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангах чиг үүргийг Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба хариуцан гүйцэтгэнэ. 500.12.ЭРҮҮГИЙН ЦАГДААГИЙН АЛБАНЫ ҮҮРЭГ 500.12.1.Бэлтгэл ажлын хүрээнд нөхцөл байдлын талаар удирдлага, бусад албадыг мэдээллээр хангана. 500.12.2.Тодорхой байршлын болон байгалийн гамшиг, ослын хамгаалалтын үед гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх, гэмт этгээдийг эрэн сурвалжлах арга хэмжээ авна. 500.13.ШУУРХАЙ УДИРДЛАГЫН ШТАБ 500.13.1.“Шуурхай удирдлагын болон шуурхай штабын бүрэлдэхүүн, түүний ажиллах чиг үүргийг батлах тухай” Цагдаагийн ерөнхий газрын даргын 2017 оны А/57 дугаар тушаалаар зохицуулна. 500.13.2.Удирдлагын штаб, цагдаагийн байгууллага, бүлгийн хүч хэрэгсэл, авч хэрэгжүүлж буй арга хэмжээ, байгууллага, албан тушаалтнаас ирүүлсэн мэдээ зэргийг маягт /ЦБҮАЖ №500.1318а, ЦБҮАЖ №500.1318б, ЦБҮАЖ №500.1318в, ЦБҮАЖ №500.1318г, ЦБҮАЖ №500.1318д, ЦБҮАЖ №500.1318е, ЦБҮАЖ №500.1318ж, ЦБҮАЖ №500.1318з, ЦБҮАЖ №500.1318и, ЦБҮАЖ №500.1318к, ЦБҮАЖ №500.1318л, ЦБҮАЖ №500.1318м, ЦБҮАЖ №500.1318н, ЦБҮАЖ №500.1318о, ЦБҮАЖ №500.1318п, ЦБҮАЖ №500.1318р, ЦБҮАЖ №500.1318с, ЦБҮАЖ №500.1318т, ЦБҮАЖ №500.1318у/-ын дагуу хөтөлнө. Удирдлагын болон штабын хуралдаанаас гарах шийдвэрийг шуурхай түгээх, хэрэгжүүлэх зорилгоор төслийг урьдчилан бэлтгэсэн байна. 500.14.ХАМГААЛАЛТЫГ БАРИМТЖУУЛАХ 500.14.1.Нөхцөл байдал хүндэрч байгаа хэсэг, гэмт хэрэг, зөрчил үйлдсэн этгээдийн үйлдлийг баримтжуулахаар томилогдсон алба хаагч дараахь зүйлийг анхаарна: а/бусдыг өдөөн турхирч, уриалж, идэвхтэй үйлдэл хийж байгаа этгээдүүдийн үйл ажиллагаа; б/үйл явдал болж буй нутаг дэвсгэрийг бүхэлд нь буюу хэсэгчлэн хувааж бичлэг хийх. 500.14.2.Баримтжуулах алба хаагчдыг хамгаалах алба хаагчтай хамт ажиллуулна. Баримтжуулах болон хамгаалах алба хаагчдыг сургалтад хамруулсан байна. 500.15.СУРГАЛТ 500.15.1.Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба нь цагдаа, дотоодын цэргийн сургалт хариуцсан нэгжтэй хамтран сургалт, дадлага, сургуулилалт болон схем зураглал, төлөвлөлт дээр ажиллах тактикийн тоглолтыг нэгдсэн байдлаар зохион байгуулна. 500.15.2.Хэвлэл, мэдээлэл хариуцсан ажилтнууд үйл явдал болж байгаа газар Удирдлагын штабын шууд удирдлагад ажиллаж, хэвлэл, мэдээллийн байгууллагын сурвалжлагч нарт мэдээллийг хүргэж, хууль, эрх зүйг олон нийтэд сурталчлахад нь дэмжлэг үзүүлнэ. Хэвлэл, мэдээлэл хариуцсан ажилтнуудыг энэ журамд заасан үйл ажиллагаанд ажиллах талаар сургалтад хамруулсан байна. 500.15.3.Хамгаалалтын дүн, гарсан зөрчил, дутагдлын талаарх танилцуулгыг байгууллага бүр хамгаалалт дууссанаас хойш 2 цагийн дотор штабт ирүүлнэ. Штаб хамгаалалтад ажилласан байгууллагуудын үйл ажиллагаанд үнэлэлт, дүгнэлт өгнө. 500.15.4.Хамгаалалтад онц идэвх зүтгэлтэй ажилласан алба хаагчдыг шагнаж урамшуулж, зөрчил, дутагдал гаргасан алба хаагчид сахилгын шийтгэл ногдуулна. 500.16.УЛСЫН БАЯР, НААДМЫН ҮЕИЙН ХАМГААЛАЛТ 500.16.1.Баяр, наадмын үед нутаг дэвсгэрийн болон тодорхой нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага хүчит бөхийн барилдаан, хурдан морины уралдаан, сур шагайн харваа, биеийн тамир, спортын арга хэмжээ болох газруудад хамгаалалтыг зохион байгуулна. 500.16.2.Хамгаалалтыг баяр, наадмын төв болон хэв журмын салбар комиссоос өгсөн үүрэг, чиглэл, удирдамжийн дагуу цагдаагийн байгууллага холбогдох хууль тогтоомжийн хүрээнд батлагдсан төлөвлөгөөний дагуу гүйцэтгэнэ. 500.17.ЦЭНГЭЛДЭХ ХҮРЭЭЛЭНД ЗОХИОГДОХ БОЛОН БУСАД АРГА ХЭМЖЭЭНИЙ ХАМГААЛАЛТ 500.17.1.Цэнгэлдэх хүрээлэнд баяр наадмын хэв журмын салбар хороо, 24 цагийн байнгын 600 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ажиллагаатай цагдаагийн хэсэг байрлаж, ажиллана. Цагдаагийн хэсгийн байр төрөл бүрийн холбооны хэрэгсэл, автомашин болон бусад шаардлагатай техник хэрэгслээр тоноглогдсон байна. 500.17.2.Цэнгэлдэх хүрээлэнд ирэх тээврийн хэрэгсэл, явган зорчигчдын зам, чиглэл, гарц, тээврийн хэрэгслийн зогсоол, тэдгээрийг заасан замын тэмдгийг байрлуулах төлөвлөгөөтэй байна. 500.17.3.Баяр, наадмын үед цэнгэлдэх хүрээлэн орчмын замын хөдөлгөөний зохицуулалт, хамгаалалт, нийтийн тээврийн хэрэгсэл, үйлчилгээний, зочин төлөөлөгч, иргэдийн автомашин явах газар, чиглэлийг баяр наадам болохоос өмнө олон нийтэд хэвлэл, мэдээллийн хэрэгслээр сурталчилна. 500.17.4.Цэнгэлдэх хүрээлэнгийн төв асрын болон бусад хаалгаар иргэдийг нэвтрүүлэх үед хэв журам хамгаалах, шалган нэвтрүүлэх үүрэгтэйгээр цагдаагийн хяналтын цэг ажиллуулна. Нэвтрэх цэг дээр хэв журам хамгаалах үүрэг бүхий цагдаагийн алба хаагч тасалбар борлуулах, таслах зэрэг үүрэгт ажилд хамааралгүй бусад ажиллагаа явуулахыг хориглоно. 500.17.5.Хаалга хариуцсан цагдаагийн байгууллага, алба хаагч хариуцсан хаалганы гадна дотор 50 метрийн зайд хамгаалалтыг хариуцна. 500.17.6.Бөхийн барилдааны үед бөхийн комисстой хамтран ажиллаж, бөхийн гарын даа, хөлийн цэц, шүүгчид, бөхчүүдийн асар, суудал, бөх барилдах талбайд наадамчдыг нэвтрүүлэхгүй байх арга хэмжээ авна. 500.17.7.Хэвлэл, мэдээллийн ажилтнуудыг баяр наадмын хэвлэл, мэдээллийн салбар хорооноос олгосон цэнгэлдэх хүрээлэнд болох бөхийн барилдаан, урлаг спортын арга хэмжээг сурвалжлах мандатыг үндэслэн тэдэнд зориулан тусгайлан зассан газарт байрлуулна. 500.17.8.Баяр наадмыг нээж үг хэлэх үед хэвлэл мэдээллийн ажилтнуудыг бөхийн талбайд оруулж хамгаалалтын бүсийн гадна зогсоон сурвалжлага хийлгээд, үг хэлж дууссаны дараа хуучин байрлалд байрлуулна. 500.17.9.Хэвлэл мэдээллийн ажилтнуудыг цэнгэлдэх хүрээлэнд зөвхөн зөвшөөрөгдсөн хаалгаар нэвтрүүлнэ. 500.18.СУР, ШАГАЙН ХАРВААНЫ ХАМГААЛАЛТЫН ҮЕД АНХААРАХ ЗҮЙЛ 500.18.1.Цагдаагийн байгууллага нь сур, шагайн харвааны салбар хороо холбогдох газруудтай хамтран ажиллана. 500.18.2.Цагдаагийн байгууллага нь сур, шагайн харвааны талбайн нөхцөл байдалтай урьдчилан танилцаж, хамгаалалтын төлөвлөгөө, зураглал гаргана. 500.18.3.Харваачдыг сур, шагайн харвааны талбайд нэвтрүүлэх, үзэгчдийн хөдөлгөөнийг зохицуулах, хэвлэл мэдээллийн ажилтнуудын мандатыг шалган нэвтрүүлэх ажлыг зохион байгуулна. 500.18.4.Сур, шагайн харвааны талбайн аюулгүй байдлыг хангах, үзэгчдийг сум хэрэгсэлд оногдохоос сэргийлж зориулалтын хайс, олс татсан байна. 500.18.5.Сур, шагайн харвааны талбайн гадна талд байрлах автомашины зогсоолд Баяр наадмыг зохион байгуулах хорооноос зөвшөөрөгдсөнөөс бусад тээврийн хэрэгслийг нэвтрүүлэхгүйгээр хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангаж ажиллана. 500.18.6.Наадамчдыг сур, шагайн харваа үзэх нөхцөл боломжоор хангах үүднээс халаасны хулгай, бусад гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээг авна. 500.18.7.Хэвлэл мэдээллийн ажилтнуудыг хамгаалалтын бүсийн гадна талаас сурвалжлага хийлгэнэ. 500.19.ХУРДАН МОРИНЫ УРАЛДААНЫ ҮЕИЙН ХАМГААЛАЛТАД АНХААРАХ ЗҮЙЛ 500.19.1.Цагдаагийн байгууллага нь хурдан морины салбар хороотой хамтран ажиллана. 500.19.2.Цагдаагийн байгууллага нь хурдан морины уралдаан болох газрын нөхцөл байдалтай урьдчилан танилцаж, төлөвлөгөө, зураглал гаргана. 500.19.3.Хурдан морины уралдааны зам руу хүн, мал, амьтан, тээврийн хэрэгсэл нэвтрүүлэхгүй байх, зам, гарцыг шалгаж, хаалт, хамгаалалт хийх саналыг морины салбар хороонд тавьж шийдвэрлүүлнэ. 500.19.4.Хурдан морины барианы газарт тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөнийг зохицуулах, төрөл ангиллын зогсоолын байршлыг төлөвлөгөө, зураглалд тусгаж өгнө. 500.19.5.Хурдан морины уралдааны зам, гараа, барианы газарт зөвшөөрөгдсөнөөс бусад тээврийн хэрэгслийг нэвтрүүлэхгүй. 500.19.6.Хамгаалалтад тусгай зориулалтын болон бетонон хаалт, олс, хашаа зэргийг ашиглана. 500.19.7.Хурдан морины уралдааны барианы газар, түүний орчинд гэмт хэргээс урьдчилан 601 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам сэргийлэх, нийтийн хэв журам, замын хөдөлгөөний болон олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах ажлыг зохион байгуулна. 500.19.8.Морь барианы газар болон уралдааны зам дагуу ажиллах хэвлэл мэдээллийн ажилтнуудыг Баяр наадмыг зохион байгуулах хорооноос болон хурдан морины салбар хорооноос олгогдсон мандатыг үндэслэн хамгаалалтын бүс дотор тусгайлан заагдсан газар байрлуулж сурвалжлага хийлгэнэ. 500.19.9.Түрүү морьдын хашаанд Баяр наадмыг зохион байгуулах хорооноос олгогдсон мандаттай хэвлэл, мэдээллийн ажилтнуудыг нэвтрүүлнэ. 500.20.ХАМГААЛАЛТАД АЖИЛЛАЖ БАЙГАА АЛБА ХААГЧДАД ХОРИГЛОХ ЗҮЙЛ а/хариуцсан чиглэл, байрлал, хяналтын цэгийг зөвшөөрөлгүй орхих, албан үүрэгт үл хамаарах үйлдэл хийх /зөвшөөрөлгүй суух, ном сонин унших, тамхи татах, бохь зажлах, гар утсаар ярих, самар цөмөх г.м/; б/холбооны болон зэвсэг, тусгай хэрэгслийг зориулалтын бусаар ашиглах; в/гарсан зөрчил, дутагдлыг нуун дарагдуулах; г/бусадтай зүй бусаар харьцах; д/тээврийн хэрэгслийг мөшгөн хөөх; е/хамгаалуулагчийн явах зам, чиглэлийн талаар бусдад мэдээлэх; ж/хамгаалалтын бүс рүү тээврийн хэрэгсэл, явган зорчигчийг зөвшөөрөлгүй нэвтрүүлэх; з/хамгаалалт, зохицуулалтын үүрэг гүйцэтгэж байхдаа шаардлагагүй үед тээврийн хэрэгсэл зогсоох; и/тээврийн хэрэгслийг огцом зогсоох, явган зорчигчдыг сандрал, цочролд оруулах; к/хамгаалалт удирдаж байгаа албан тушаалтны шийдвэргүйгээр хамгаалалт, зохицуулалтын ажиллагаа, хөдөлгөөний урсгал чиглэлийг дур мэдэн өөрчлөх, хөдөлгөөнийг хаах, нээх; л/хууль, дүрэм, заавар, удирдлагаас өгсөн үүрэг даалгаврыг биелүүлэхгүй байх. 500.21.НИЙТИЙГ ХАМАРСАН АРГА ХЭМЖЭЭНИЙ ХАМГААЛАЛТЫН БҮРТГЭЛИЙН САНД МЭДЭЭЛЭЛ БҮРТГЭХ 500.21.1.Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба нь доор дурдсан ажлыг хариуцна: а/нийтийг хамарсан арга хэмжээний хамгаалалтын мэдээллийн нэгдсэн програмд дахь мэдээллийн үнэн зөв байдлыг хянаж, шаардлага хангаагүй мэдээллийг залруулах, зөрчлийг арилгуулах арга хэмжээ авах; б/мэдээллийн системд нэвтрэх, бүртгэх эрх олгогдсон нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын Нийтийн хэв журам хамгаалах тасгийн даргыг мэргэжил, арга зүйн удирдлагаар хангах. 500.21.2.Цагдаагийн төв байгууллагын Мэдээллийн технологи, холбооны ажил хариуцсан нэгж нь доор дурдсан ажлыг хариуцна: а/маягт, програм хангамжид нэмэлт өөрчлөлт оруулах, шинэчлэн боловсруулах, мэдээллийн аюулгүй байдал, нэгдсэн сүлжээний хэвийн ажиллагааг хангах; б/цагдаагийн төв, алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга нараас ирүүлсэн эрх бүхий албан тушаалтны нэвтрэх эрхийг ажлын 3 хоногийн дотор багтаан шийдвэрлэх; в/програмд мэдээлэл оруулах албан тушаалтан солигдох бүрт нэвтрэх тусгайлсан нууц кодыг тухай бүр өөрчлөх; г/нийтийг хамарсан арга хэмжээний хамгаалалтын мэдээллийн нэгдсэн програмд бүртгэл хөтлөх эрх бүхий ажилтныг сургаж, дадлагжуулах ажлыг зохион байгуулах. 500.21.3.Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нь доор дурдсан ажлыг хариуцна: а/нийтийг хамарсан арга хэмжээний хамгаалалтын мэдээллийн програмд бүртгэл хөтлөх эрх бүхий албан тушаалтныг цагдаагийн байгууллагын даргын тушаалаар томилон ажиллуулах; б/програмд бүртгэл, мэдээллийг тогтоосон журам, хугацааны дагуу бүртгэж байгаа эсэхэд сард нэгээс доошгүй удаа хяналт тавьж, шаардлагатай мэдээллийн талаарх саналыг холбогдох цагдаагийн газар, хэлтэст хүргүүлэх; в/програмд бүртгэл хөтлөх эрх бүхий албан тушаалтан хариуцлага алдсан, ажлын байр нь өөрчлөгдсөн тохиолдолд шинээр ажиллах албан тушаалтныг томилон, санд хандах 602 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам эрхийн талаар саналаа Мэдээллийн технологи, холбооны ажил хариуцсан нэгжид хүргүүлж, шийдвэрлүүлэх; г/хариуцсан байгууллагын хэмжээнд энэ журмын хэрэгжилтэд хяналт тавих, илэрсэн зөрчлийг тухай бүр арилгах; д/нийтийг хамарсан арга хэмжээний хамгаалалтын мэдээллийн нэгдсэн програмд шаардлагатай техник, хэрэгслээр бүрэн хангах, зориулалтын бусаар ашиглахгүй байхад хяналт тавьж ажиллах. 500.21.4.Цагдаагийн байгууллагын мэдээллийн санд нэвтрэх эрх бүхий алба хаагч нь доор дурдсан ажлыг хариуцна: а/нийтийг хамарсан арга хэмжээний хамгаалалтын бүртгэлийн програмд оруулсан мэдээллийн үнэн зөв, бодит байдлыг хариуцах; б/нийтийг хамарсан арга хэмжээг бүртгэгдсэнээс эхлэн дуусах хүртэлх бүхий л үйл явц, хүч, хэрэгслийн талаарх мэдээллийг тухай бүрт нь даруй програмд бүртгэж, шаардлагатай мэдээллийг цагдаагийн газар, хэлтсийн даргад яаралтай танилцуулах; в/нууцлал хадгалах, аюулгүй байдлыг хангах. ---оОо--- 603 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Хавсралт: ЦБҮАЖ№500.566 НИЙТИЙН ХЭВ ЖУРАМ ХАМГААЛАХ, ОЛОН НИЙТИЙН АЮУЛГҮЙ БАЙДЛЫГ ХАНГАХ АЖИЛЛАГААНД ХАМГААЛАЛТЫН БАЙРЛАЛЫГ ТОГТООХ, КОМАНДЫГ ХЭРЭГЛЭХ АРГАЧЛАЛ НЭГ.ХАМГААЛАЛТЫН БАЙРЛАЛ 1.1.Гинжин байрлал. Алба хаагчдын хооронд хагас метр тутамд буюу даргаас заасан зай авч, нэг эгнээнд хамгаалалтын үндсэн зогсолтоор ажиллагаанд ороход бэлтгэн байрласан байна. /Зураг 1/ Үүнийг нягт гинжин байрлалын хамгаалалт гэнэ. Алба хаагчдын хооронд 1 метр зайтай байрлахыг ердийн, 2 болон түүнээс дээш метрийн зайтай байрлахыг сийрэг гинжин байрлалын хамгаалалт гэнэ. Хоёр буюу түүнээс дээш эгнээгээр жагссан байвал түүнийг араасаа дэмжлэгтэй “Гинжин” байрлал гэнэ. /Зураг 2/ Нэг эгнээгээр байрласан гинж хамгаалалтын ар талд өөр аравт буюу бүлэг хамгаалалтын үндсэн зогсолтоор байрлал эзлэн жагссан байвал түүнийг ерөнхий дэмжлэгтэй “Гинжин” байрлал гэнэ. /Зураг 3/ Энэ байрлалыг түрэн гаргах, бүслэн хаах ажиллагааг хэрэгжүүлэхэд өргөн ашиглана. Төрийн болон гадаадын дээд хэмжээний зочин төлөөлөгчийн айлчлалын нэгдүгээр зэрэглэлийн хамгаалалтанд нягт болон сийрэг гинжин хамгаалалтыг ашиглана. Зураг 1 Зураг 2 Зураг 3 1.2.Зэв байрлал. Хоёр буюу хэд хэдэн аравт, бүлгүүд хошуу хэлбэртэйгээр нэг эгнээгээр ханан хамгаалалтаар ажиллагаанд орохоор бэлтгэн байрласан байна. /Зураг 4/ Хоёр буюу түүнээс дээш эгнээгээр авсан байвал түүнийг араасаа дэмжлэгтэй “Зэв” хамгаалалтын байрлал гэнэ. Зэв байрлал эзэлсэн аравт буюу бүлгийн ар талд өөр аравт буюу бүлэг хамгаалалтын үндсэн зогсолтоор байрлал эзлэн жагссан байвал түүнийг ерөнхий дэмжлэгтэй “Зэв” хамгаалалтын байрлал гэнэ. /Зураг 6/ Зэв байрлалыг татан гаргах, салган тусгаарлах, түрэн гаргах, дайчлан баривчлах, бүслэн хаах ажиллагааг хэрэгжүүлэхэд өргөн ашиглана. /Зураг 5/ Зураг 4 Зураг 5 Зураг 6 604 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 1.3.“П” байрлал. Хоёр буюу хэдэн аравт, бүлгүүд П хэлбэртэйгээр нэг эгнээгээр ханан хамгаалалтаар ажиллагаанд орохоор бэлтгэн байрласан байна. /Зураг 7/ Эсэргүүцэгчид, үймээн дэгдээгчид хаана байхаас шалтгаалан аравтын дарга тэдний эсрэг талд буюу аравтынхаа ард зогсож удирдана. Хоёр буюу түүнээс дээш эгнээгээр авсан байвал түүнийг араасаа дэмжлэгтэй “П” байрлал гэнэ. /Зураг 8/ “П” байрлал эзэлсэн аравт буюу бүлгийн ар талд өөр аравт буюу бүлэг хамгаалалтын үндсэн зогсолтоор байрлал эзлэн жагссан байвал түүнийг ерөнхий дэмжлэгтэй “П” байрлал гэнэ. /Зураг 9/ Зураг 7 Зураг 8 Зураг 9 1.4.“Т” байрлал. Хоёр буюу хэд хэдэн аравт, бүлгүүд Т хэлбэртэйгээр нэг эгнээгээр ханан хамгаалалтаар ажиллагаанд орохоор бэлтгэн байрласан байна. /Зураг 10/ Хоёр буюу түүнээс дээш эгнээгээр авсан байвал түүнийг араасаа дэмжлэгтэй “Т” байрлал гэнэ. /Зураг 11/ “Т” байрлал эзэлсэн хэд хэдэн аравт буюу бүлгийн ар талд өөр аравт буюу бүлэг хамгаалалтын үндсэн зогсолтоор байрлал эзлэн жагссан байвал түүнийг ерөнхий дэмжлэгтэй “Т” байрлал гэнэ. /Зураг 12/ Зураг 10 Зураг 11 Зураг 12 1.5.Тойрог байрлал. Хоёр буюу хэд хэдэн аравт, бүлгүүд тойрог хэлбэртэйгээр нэг эгнээгээр ханан хамгаалалтаар ажиллагаанд орохоор бэлтгэн байрласан байна. /Зураг 13/ Хоёр буюу түүнээс дээш эгнээгээр авсан байвал түүнийг араасаа дэмжлэгтэй “Тойрог” байрлал гэнэ. /Зураг 14/ Тойрог байрлал эзэлсэн аравт буюу бүлгийн гадна /дотор/ талд өөр аравт буюу бүлэг хамгаалалтын үндсэн зогсолтоор байрлал эзлэн жагссан байвал түүнийг ерөнхий дэмжлэгтэй “Тойрог” байрлал гэнэ. /Зураг 15/ Зураг 13 Зураг 14 605 Зураг 15 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 1.6.Саран байрлал. Бүлэг, аравт саран хэлбэртэйгээр нэг эгнээгээр ханан хамгаалалтаар ажиллагаанд орохоор бэлтгэн байрласан байна. /Зураг 16/ Хоёр буюу түүнээс дээш эгнээгээр авсан байвал түүнийг араасаа дэмжлэгтэй “Саран” байрлал гэнэ. /Зураг 17/ Саран байрлал эзэлсэн аравт буюу бүлгийн ар талд өөр аравт буюу бүлэг хамгаалалтын үндсэн зогсолтоор байрлал эзлэн жагссан байвал түүнийг ерөнхий дэмжлэгтэй “Саран” байрлал гэнэ. /Зураг 18/ Зураг 16 Зураг 17 Зураг 18 Дээрх байрлалуудыг хуягт тээвэрлэгч, усан хөөрөгт машин ашиглах, бүслэн хаах, түрэн гаргах, татан гаргах, салган тусгаарлах, тусгай хэрэгсэл хэрэглэх, дайчлан баривчлах ажиллагааг хэрэгжүүлэхэд өргөн хэрэглэнэ. ХОЁР. ҮНДСЭН ЗОГСОЛТ БА ХАМГААЛАЛТЫН ҮЕД ӨГӨХ КОМАНД 2.1.Бие бүрэлдэхүүн хамгаалалтанд оролцохоор нэгдэн жагсах. Аливаа ажиллагаанд оролцох бие бүрэлдэхүүнийг байгууллагаар буюу бүлэг, аравтаар нь нэгтгэн жагсаана. Энэ үед алба хаагч хамгаалалтын тусгай өмсгөлийг бүрэн, зөв өмсөж, бамбайг зүүн гартаа барьж, жагсаалын үндсэн зогсолтоор зогсоно. Дуулганы нүүрэвчийг дээш сөхсөн байна. Алба хаагч нэг бүрийн тусгай хэрэгсэл /бороохой, гав, амьсгал боогдуулагч, нулимс асгаруулагч гэх мэт/-ийг бүсэнд дарааллаар нь байрлуулан авч явна. Бамбайны даруулгыг гарын шуугаар даруулж, бариулаас атгах ба зогсож байх үед бамбай 45 хэмийн налуутай байна. Үүнийг тусгай өмсгөлтэй жагсаалын үндсэн зогсолт гэнэ. 2.2.Ажиллагаанд бэлтгэ. Командаар алба хаагч дуулганы нүүрэвчийг буулгаж, зүүн хөлөө урд, баруун хөлөө хойно, хөлдөө 50-60 см, мөр хооронд 25-30 см-ийн зай авч, цээжний хэсэгт зүүн гарын атгасан гар байхаар бамбайг урдаа барьж, баруун гарын алгаар бамбайн дээд талд голлуулан бамбайг тулж зогсоно. Бамбайны дээд ирмэг дуулганы нүүрэвчний доод ирмэгээс 5-10 см дээш байна. Алба хаагчийн биеийн жин хоёр хөл дээр жигд хуваарилагдахуйц байх ба өвдгөө бага зэрэг нугалж, цээжийг урагш түрсэн байдалтай байна. Бамбайг өвдөгний тойг болон өвдгөвч дээр тавьж болохгүй. Бүрэлдэхүүнийг нэг буюу хэд хэдэн эгнээгээр байрлуулж болно. Үүнийг ажиллагааны үндсэн зогсолт гэнэ. Хамгаалалтын ажиллагааны үед нүүрэвчийг заавал буулгасан байхыг шаардана. Энэ нь алба хаагчийг ажиллагааны явцад бэртэж гэмтэхээс урьдчилан сэргийлж, үүрэг гүйцэтгэх чадамжийг нэмэгдүүлж байгаа гэдгийг анхаарвал зохино. Дохио: Дохиочин улаан дарцгийг баруун, хөх дарцгийг зүүн гартаа барьж, эгц дээш нь өргөнө. 2.3.Болно. Командаар жагсаалын үндсэн зогсолтоор зогсож буй бие бүрэлдэхүүн бамбайг урд талдаа газарт тавьж, зүүн гараар дээд ирмэгээс барьж зогсоно. 2.4.Номхон. Командаар бие бүрэлдэхүүн жагсаалын үндсэн зогсолтод шилжинэ. Хэрэв “Болно” командтай байсан бол бамбайг зүүн гартаа авч зогсоно. 2.5.Зогс. Командаар бие бүрэлдэхүүн тухайн үед гүйцэтгэж байсан бүх үйлдлээ дуусган тус тусын байрлал дээрээ хамгаалалтын үндсэн зогсолтоор зогсоно. Дохио: Зүүн гараар хөх дарцгийг эгц дээш өргөнө. 2.5.Цугла. Командаар бүлэг, аравтын даргын заасан байрлалд аль болох хурдан цугларч жагсаалын үндсэн зогсолтоор дараагийн командыг гүйцэтгэхэд бэлэн зогсоно. Дохио: Баруун гараар улаан дарцгийг дээш өргөн баруун тийш эргүүлэх хөдөлгөөн хийнэ. 2.6.Бамбай тавь. Командаар алба хаагч зүүн хөлийг хагас урагшлуулан, хоёр гараар бамбайг 606 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам барьж, бамбайны дээд ирмэг хөлийн урд байхаар газар тавина. Бамбайны бариул доош харсан байна. 2.7.Баг өмс. Командаар алба хаагч хорт утааны багийг уутнаас гарган хэрэглэгчээс өгсөн зааварчлагын дагуу өмсөнө. 2.8.Дуусга. Командаар бүлэг, аравтууд ажиллагааг бүрэн зогсоож, удирдлагаас заасан эсвэл анхны байрлалд буцан ирж, жагсаалын үндсэн зогсолтоор зогсоно. Дохио: Улаан, хөх дарцгийг дээш өргөн хооронд нь солбиулан баруун зүүн тийш хөдөлгөнө. 2.9.Аравтаар жагс. Командаар бие бүрэлдэхүүн газар, хэлтсийн даргын тушаалаар баталсан хуваарийн дагуу гурван эгнээнд жагсах ба аравтын дарга жагсаалын дээд талд зогсоно. Үүнийг аравтын үндсэн зогсолт гэнэ. /Зураг 19/ 2.10.Аравт ажиллагаанд бэлтгэ. Командаар аравтын үндсэн зогсолтоос хоёрдугаар эгнээний зүүн талын алба хаагч урагш нэгдүгээр эгнээнд, аравтын дарга хоёрдугаар эгнээний хоёр алба хаагчийн дунд, гуравдугаар эгнээний голын алба хаагч хойшоо ухран дөрөвдүгээр эгнээнд шилжин зогсоно. Командыг гүйцэтгэж дуусахад нэгдүгээр эгнээнд 4, хоёрдугаар эгнээнд 3, гуравдугаар эгнээнд 2, дөрөвдүгээр эгнээнд 1 алба хаагч, аравтын дарга хоёрдугаар эгнээний алба хаагчдын дунд хамгаалалтын үндсэн зогсолтоор зогссон байна. /Зураг 20/ Бүрэлдэхүүний ар талаас аюул учирч болзошгүй гэж үзвэл дөрөвдүгээр эгнээний алба хаагчийг ар тал руугаа харуулан зогсоож болно. / Зураг 21/ Дохио: Баруун гарт улаан, зүүн гарт хөх дарцаг барьж дээш өргөн хоёр дарцгийг хэрээс үүсгэн барина. Зураг 19 Зураг 20 Зураг 21 2.11.Дан бүсний хамгаалалт ав. Командаар алба хаагч хамгаалалтын үндсэн зогсолтоор зогсож, баруун гараараа зэрэгцээ алба хаагчийн бүснээс атгаж, баруун талын алба хаагч руу шахаж, бамбайг урдаа барьж зогсоно. 2.12.Давхар бүсний хамгаалалт ав. Командаар алба хаагч хамгаалалтын үндсэн зогсолтоор зогсож, баруун гараараа баруун талын зэрэгцээ 2 дахь алба хаагчийн бүснээс атгаж, баруун талын алба хаагч руу улам шахаж, бамбайг урдаа барьж зогсоно. 2.13.Бороохой ав. Командаар алба хаагчид бороохойг бүснээс авч баруун гартаа атган зүүн гарын атган дээр тавьж, хэрэглэхэд бэлтгэн зогсоно. Бороохой эгц босоо байрлалтай байна. 2.14.Аюул дээрээс. Командаар нэгдүгээр эгнээний алба хаагчид зүүн хөлөө урд, баруун хөлөө хойно байрлуулан бамбайг урдаа барин газар тавьж, зүүн хөлийн өлмий, баруун гараар бамбайг тулж, баруун өвдгөөрөө газар өвдөглөн толгойг бөхийлгөн сууна. Бамбайны баруун ирмэгийг баруун талын алба хаагчийн бамбайны зүүн ирмэгийн дотор талаар оруулан ялимгүй зөрүүлж барина. Хоёрдугаар эгнээний алба хаагчид нэгдүгээр эгнээний алба хаагчид руу урагш шахаж, өөрийн бамбайг харалдаа алба хаагчийн бамбайн дээр доод ирмэгийг, баруун ирмэгийг баруун талын алба хаагчийн бамбайны зүүн ирмэгийн дотор талаар оруулан ялимгүй зөрүүлэн барина. Алба хаагч зүүн хөлийн өвдгөөр урд талд суугаа алба хаагчийн нуруун хэсэгт тулан хагас сууж, баруун гараар баруун далны орчимд тулна. Дараагийн эгнээний алба хаагчид урд эгнээний алба хаагч руу шахаж, өөрийн бамбайг харалдаа алба хаагчийн бамбайн дээр доод ирмэгийг, баруун талын ирмэгийг баруун талын алба хаагчийн бамбайны зүүн ирмэгийн дотор талаар оруулан ялимгүй зөрүүлэн дээрээ барьж, баруун гараар урд талын алба хаагчийн баруун далны орчим түлхэн зогсоно. Алба хаагчдын бамбайны хооронд зай, завсаргүй байх ёстой. Хамгаалалтыг бүрэлдэхүүний тооноос хамааруулан хоёроос гурван эгнээгээр авна. Бүрэлдэхүүн нэг эгнээгээр жагссан тохиолдолд дээрхи командыг өгвөл бүлэг /аравт/-ийн даргын тушаалаар аравтын системд шилжин хамгаалалт авна. Бүлгүүд 4 буюу түүнээс дээш эгнээгээр жагссан үед энэ командыг өгсөн тохиолдолд бүлгийн даргын тушаалаар аравтын системээр хоёр буюу гурван эгнээнд шилжин хамгаалалтыг авна. Аравтын дарга команд өгмөгц бие бүрэлдэхүүн “Аюул дээрээс” гэсэн үгийг нэг зэрэг чанга дуугаар хэлээд үйлдлийг гүйцэтгэж эхлэнэ. Энэ хамгаалалтыг дээврийн хамгаалалт гэнэ. 607 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 2.15.Аюул араас /баруунаас, зүүнээс/. Командаар алба хаагчид ар тал /баруун, зүүн тийш/ руугаа эргэн алба хаагчид эгнээ, эгнээндээ баруун талын алба хаагч руу шахаж, өөрийн бамбайны баруун ирмэгийг баруун талын алба хаагчийн бамбайны зүүн ирмэгийн дотор талаар оруулан ялимгүй зөрүүлэн барьж зогсоно. Аравтын дарга команд өгмөгц бие бүрэлдэхүүн “Аюул араас /баруунаас, зүүнээс/” гэсэн үгийг нэг зэрэг чанга дуугаар хэлээд үйлдлийг гүйцэтгэж эхэлнэ. Энэ хамгаалалтыг ханан хамгаалалт гэнэ. 2.16.Бамбай савж хамгаал. Командаар алба хаагчид бамбайг цээжний түвшинд урдаа барьж, баруун, зүүн тийш савчин хөдөлгөнө. Бие бүрэлдэхүүн “Хойшоо” гэсэн үгийг гараа зүүн тийш татах бүртээ нэгэн зэрэг чанга дуугаар хашгирна. Командыг хамгаалалтын үндсэн зогсолтоор зогсож байхдаа болон урагш, хойш явуут дунд гүйцэтгэж болно. 2.17.Хойшоо /... алхам/ алх. Командаар алба хаагчид хамгаалалтын үндсэн зогсолтоос хойш ухрах үйлдлийг баруун хөлөөс эхлэн гүйцэтгэнэ. Бие бүрэлдэхүүн “Хойшоо” гэсэн үгийг зүүн хөлийн тавилтад тааруулан нэгэн зэрэг чанга дуугаар хашгирна. Энэ командыг өгөхдөө алхам заах буюу заахгүйгээр өгнө. Хойшоо ухрах командыг бие бүрэлдэхүүнийг аюулын бүсээс гаргах, ашигтай байрлалд шилжүүлэн дараагийн ажиллагаанд бэлтгэх зорилгоор хэрэглэнэ. Дохио: Зүүн гараар хөх дарцгийг эгц дээш өргөн хойш нь 45 хэмийн налуу байрлалд буулгаж, буцаан эгц дээш босгох үйлдлийг давтан хийнэ. Бүслэн хаах, түрэн гаргах, татан гаргах, салган тусгаарлах, тусгай хэрэгсэл хэрэглэх, усан хөөрөгт машин, хуягт тээвэрлэгч ашиглах ажиллагааны үед дээврийн болон ханан хамгаалалтыг өргөн хэрэглэдэг. ГУРАВ. ДОВТОЛГООНЫ ҮЕД ӨГӨХ КОМАНД 3.1.Бамбай түрж /... алхам/ алх. Командаар алба хаагчид хамгаалалтын үндсэн зогсолтоос зүүн хөлийг урагш хагас алхмаар тавихдаа бамбайг урагш хоёр гараар түлхэн баруун хөлийг татаж авна. Алба хаагч бамбайг урагш түлхэхдээ “Хойшоо” гэсэн үгийг зүүн хөлийн тавилтад тааруулан чангаар хашгирна. Энэ командыг өгөхдөө алхам заах буюу заахгүйгээр өгнө. 3.2.Бамбай цохиж /... алхам/ түр. Командаар алба хаагчид хамгаалалтын үндсэн зогсолтоос зүүн хөлийг урагш хагас алхмаар тавихдаа бамбайг урагш түлхэн баруун хөлийг татаж авна. Алба хаагч бамбайг урагш түлхэхдээ зүүн хөлийн тавилтад тааруулан бороохойны үзүүрээр бамбайны баруун дээд хэсэгт цохиж, “Хойшоо” гэсэн үгийг чангаар хашгирна. Энэ командыг өгөхдөө алхам заах буюу заахгүйгээр өгнө. 3.3.Бамбай газар цохиж /... алхам/ түр. Командаар алба хаагчид хамгаалалтын үндсэн зогсолтоос зүүн хөлийг урагш хагас алхмаар тавихдаа бамбайг 10-15 см дээш өргөн урагш түлхэн газарт тавьж, баруун хөлийг татаж авна. Алба хаагч бамбайг урагш түлхэхдээ “Хойшоо” гэсэн үгийг зүүн хөлийн тавилтад тааруулан нэгэн зэрэг чанга дуугаар хашгирна. Энэ командыг өгөхдөө алхам заах буюу заахгүйгээр өгнө. Бие бүрэлдэхүүн урт том бамбайгаар хангагдсан үед энэ командыг хэрэглэх нь тохиромжтой. 3.4.Бороохой чичиж /...алхам/ түр. Командаар алба хаагчид хамгаалалтын үндсэн зогсолтоос зүүн хөлийг урагш хагас алхмаар тавихдаа бамбайны баруун талаар бороохойг эгц урагш түлхэх хэлбэрээр чичиж урагш давших хөдөлгөөн үйлдэнэ. Алба хаагч бороохойг чичихдээ “Хойшоо” гэсэн үгийг зүүн хөлийн тавилтад тааруулан нэгэн зэрэг чанга дуугаар хашгирна. Энэ командыг өгөхдөө алхам заах буюу заахгүйгээр өгнө. Бие бүрэлдэхүүн богино бороохойгоор хангагдсан үед энэ командыг хэрэглэнэ. 3.5.Бороохой араас чичиж /...алхам/ түр. Командаар нэгдүгээр эгнээний алба хаагчид “Бамбай түрж алх” командыг үйлдэх ба хоёрдугаар эгнээний алба хаагч харалдаа урд талын алба хаагчийн баруун талаар хоёр алба хаагчийн бамбайны хоорондуур бороохойг эгц урагш түлхэх хэлбэрээр чичиж урагш давших хөдөлгөөн үйлдэнэ. Бие бүрэлдэхүүн бороохойг чичихдээ “Хойшоо” гэсэн үгийг зүүн хөлийн тавилтад тааруулан нэгэн зэрэг чанга дуугаар хашгирна. Энэ командыг өгөхдөө алхам заах буюу заахгүйгээр өгнө. Бие бүрэлдэхүүн урт бороохойгоор хангагдсан үед энэ командыг хэрэглэнэ. 3.6.Бороохой даллаж /... алхам/ түр. Командаар алба хаагчид хамгаалалтын үндсэн зогсолтоос зүүн хөлийг урагш хагас алхмаар тавихдаа бамбайны баруун талаар бороохойг чамархайн тус газраас эгц дээрээс даллаж цохих хэлбэрээр урагш давших хөдөлгөөн үйлдэнэ. Бие бүрэлдэхүүн богино бороохойгоор хангагдсан үед энэ командыг хэрэглэнэ. Бороохойгоор 608 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам даллаж цохихдоо “Хойшоо” гэсэн үгийг зүүн хөлийн тавилтад тааруулан нэгэн зэрэг чанга дуугаар хашгирна. Энэ командыг өгөхдөө алхам заах буюу заахгүйгээр өгнө. 3.7.Бороохой араас даллаж /... алхам/ түр. Командаар нэгдүгээр эгнээний алба хаагчид “Бамбай түрж алх” командыг үйлдэх ба хоёрдугаар эгнээний алба хаагч харалдаа урд талын алба хаагчийн баруун талаар хоёр алба хаагчийн бамбайны хоорондуур бороохойгоор чамархайн тус газраас дээрээс даллаж цохин урагш давших хөдөлгөөн үйлдэнэ. Бие бүрэлдэхүүн урт бороохойгоор хангагдсан үед энэ командыг хэрэглэнэ. Бороохойгоор даллаж цохихдоо “Хойшоо” гэсэн үгийг зүүн хөлийн тавилтад тааруулан нэгэн зэрэг чанга дуугаар хашгирна. Энэ командыг өгөхдөө алхам заах буюу заахгүйгээр өгнө. 3.8.Утаан хөшиг /нулимс асгаруулагч, амьсгал боогдуулагч/ хэрэглэ. Командаар тусгай хэрэгсэл хэрэглэх бүлгийн аравтын нэгдүгээр эгнээний алба хаагчид бамбайг хамгаалалтын үндсэн зогсолтоор барьж зогсох /суух/ ба хоёр, гуравдугаар эгнээний буюу даргын нэр заасан алба хаагч утаан хөшиг /нулимс асгаруулагч, амьсгал боогдуулагч/-ийг үймээн дэгдээгч, эсэргүүцэгчдийн эсрэг нэгдүгээр эгнээний алба хаагчийн дээгүүр, эсвэл хоёр хажуу талаар шидэх буюу дээрхи шингэнээр буудагч буугаар буудна. Буугаар буудах алба хаагч нэгдүгээр эгнээний хоёр алба хаагчийн мөрөнд гараар алгадаж дохио өгөхөд хоёр алба хаагч хоёр тийшээгээ болж, ялимгүй зай гарган өгнө. Бүлэг, аравтын дарга эсэргүүцэгчдийн тоо, цагийн нөхцөл байдлын өрнөлөөс шалтгаалан утаан хөшиг, нулимс асгаруулагч, амьсгал боогдуулагчийн хэрэглэх тоо хэмжээ, хугацааг тодорхойлно. ДӨРӨВ.БОРООХОЙ, БАМБАЙГ АЛДАХААС ХАМГААЛАХ Хамгаалалтын үүрэг гүйцэтгэх явцад эсэргүүцэгчдээс алба хаагчийн тавьсан шаардлагыг биелүүлэхгүй байх, эрх чөлөөнд нь халдах, бамбай, бороохойг нь булаах явдал их гардаг. Энэ тохиолдолд алба хаагч бамбай, бороохойгоо алдахаас урьдчилан сэргийлэх шаардлагатай арга хэмжээг авна. 4.1.Бороохойг булааж татсан тохиолдолд бороохойгоо эсрэг талын хүний татаж байгаа зүг огцом түлхээд буцаан татаж авна. 4.2.Бамбайг татах тохиолдолд бороохойгоороо барьж буй гарыг нь цохиж тавиулна. Энэ үед өөрөө цохих боломжгүй бол хажуу талын алба хаагч нь бороохойгоороо цохиж болно. 4.3.Түүнчлэн бамбайны дээд ирмэгээс барьж татах үед бамбайг огцом дээш нь түлхэж, буцаан өөр рүүгээ доош нь татаж авна. Үүнээс гадна бамбайг савж, газар цохиж хамгаалж болно. ---оОо--- 609 610 Ердийн / Анхаарал татсан ШУУРХАЙ УДИРДЛАГЫН ШТАБЫН ДАРГА, Удирдлагын шийдвэр Авсан арга хэмжээ Мэдээллийн утга Мэдээллийн ангилал Мэдээллийн төрөл Эх сурвалж Огноо /цаг минут/ № ____ / Ноцтой ЦАГДААГИЙН ЕРӨНХИЙ ГАЗРЫН ДАРГА, ____________________________________ ТАНАА /Шуурхай удирдлагын штабын мэдээ/ ЦБҮАЖ №500.1318а Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам № 611 Гав Хутганаас хамгаалах хантааз Хамгаалалтын өмсгөл Бамбай Дуулга Станц Автомашин Алба хаагч БҮРТГЭСЭН: Цагдаагийн газар, хэлтэс /томилгоот бүлгүүд/ Амьсгал боогдуулагч /газ/ Резинэн бороохой / Цахилгаан бороохой _____ оны _____ сарын _____ өдөр ЦАГДААГИЙН ГАЗАР, ХЭЛТЭС, ТОМИЛГООТ БҮЛГҮҮДИЙН ХҮЧ, ХЭРЭГСЛИЙН ТООЦОО Нулимс асгаруулагч /газ/ Хорт утааны баг / Хариуцсан даргын гарын үсэг Улаанбаатар хот ЦБҮАЖ №500.1318б Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 612 № БҮРТГЭСЭН: / ЦАГДААГИЙН ГАЗАР, ХЭЛТЭС, ТОМИЛГООТ БҮЛГҮҮДИЙН ГАЛТ ЗЭВСЭГ, ГАЛТ ХЭРЭГЛЭЛ, ХИЙН БУУНЫ ТООЦОО _____ оны _____ сарын _____ өдөр Цагдаагийн газар, хэлтэс /томилгоот бүлгүүд/ 7.62 мм-ийн СВД Сум /ширхэг/ 7.62 мм-ийн АКМС Сум /ширхэг/ 7.62 мм-ийн АКМ Сум /ширхэг/ 7.62 мм-ийн АК Сум /ширхэг/ 9 мм-ийн АПС Сум /ширхэг/ 9 мм-ийн ПМ Сум /ширхэг/ 26 мм-ийн СПШ дохионы буу Сум /ширхэг/ ИЖ-79 хийн буу Сум /ширхэг/ ИЖ-78 хийн буу Сум /ширхэг/ COMBAT-PP / Сум /ширхэг/ ҮJ-12 шотган Улаанбаатар хот ЦБҮАЖ №500.1318в Сум /ширхэг/ Бусад төрлийн хийн буу Сум /ширхэг/ Хариуцсан даргын гарын үсэг Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 613 № БҮРТГЭСЭН: / ТУСГАЙ АЖИЛЛАГААНЫ ГАЗРЫН ГАЛТ ЗЭВСЭГ, ГАЛТ ХЭРЭГЛЭЛ, ХИЙН БУУНЫ ТООЦОО _____ оны _____ сарын _____ өдөр Бүлгүүд 7.62 мм-ийн СВД Сум /ширхэг/ 9 мм-ийн CZ-75 POLICE Сум /ширхэг/ 40 мм-ийн РПГ-7в Сум /ширхэг/ Чех автомат Скорпион Сум /ширхэг/ 7.62x51 мм-ийн Вангаурд Сум /ширхэг/ 7.62х51 мм-ийн Ремингтон-700 Сум /ширхэг/ 5.56x46мм-ийнРемингтон-700 Сум /ширхэг/ 10.6 мм Chey tac M310 SN Сум /ширхэг/ 9 мм-ийн CZ-75 RAMI Сум /ширхэг/ 9мм-ийн CZ 75 CMOPACT Сум /ширхэг/ / 7,62 мм-ийн SIG SAUER SSG -3000 Улаанбаатар хот ЦБҮАЖ №500.1318г Сум /ширхэг/ ҮJ-12 шотган Сум /ширхэг/ Хариуцсан даргын гарын үсэг Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам № 614 Бүсийн цагдаагийн газар, хэлтсээс татагдах алба хаагч Хутганаас хамгаалах хантааз Хамгаалалтын өмсгөл Бамбай Дуулга Станц Автомашин БҮРТГЭСЭН: Улаанбаатар цагдаа, дотоодын цэргийн хүрээний анги, байгууллагаас татагдах алба хаагч Резинэн бороохой / Цахилгаан бороохой Гав _____ оны _____ сарын _____ өдөр НЭМЭГДЛЭЭР АЖИЛЛАХ ЦАГДААГИЙН ГАЗАР, ХЭЛТСИЙН ХҮЧ, ХЭРЭГСЛИЙН ТООЦОО Нулимс асгаруулагч /газ/ / Хариуцсан даргын гарын үсэг Улаанбаатар хот ЦБҮАЖ №500.1318д Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Хорт утааны баг Амьсгал боогдуулагч /газ/ Цаг минут ТУСГАЙЛСАН ЧИГ ҮҮРЭГТЭЙ БАЙГУУЛЛАГУУДТАЙ ХАРИЛЦАН МЭДЭЭ, МЭДЭЭЛЭЛ СОЛИЛЦОХ МАЯГТ МЭДЭЭЛЭЛ СОЛИЛЦСОН: Тусгайлсан чиг үүрэгтэй байгууллагын Шуурхай штабын жижүүр Төв, орон нутгийн төр, захиргааны байгууллагын жижүүр Мэдээлллийн утга Авсан арга хэмжээ _____ оны _____ сарын _____ өдөр № 615 Ажиллаж байгаа хүч хэрэгсэл Улаанбаатар хот ЦБҮАЖ №500.1318е Тайлбар Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам № 616 Цагдаагийн газар, хэлтэс, томилгоот бүлгүүд НЭГТГЭСЭН: Хоол хүнсний хангалт Шаардлагатай Хувцас Шатахууны хангалт Хүч хэрэгсэл Ажиллаж буй хүч хэрэгсэл _____ оны _____ сарын _____ өдөр Улаанбаатар хот Мэдээлэл өгсөн албан тушаалтан ЦАГДААГИЙН ГАЗАР, ХЭЛТЭС /ТОМИЛГООТ БҮЛГҮҮД/-ЭЭС ШААРДЛАГАТАЙ ХҮЧ, ХЭРЭГСЛИЙН ТООЦОО Бусад хэрэгсэл ЦБҮАЖ №500.1318ж Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам № Овог нэр, цол Албан тушаал МЭДЭЭЛЭЛ ХҮЛЭЭН АВСАН: Цаг минут Дамжуулсан хэлбэр Аль улс төрийн нам, эвсэл, холбоо, хөдөлгөөнөөс зохион байгуулсан Жагсаал, цуглаан зохион байгуулж буй зорилго, агуулга Жагсаал, цуглаанд оролцогчдын тоо _____ оны _____ сарын _____ өдөр ЖАГСААЛ, ЦУГЛААНЫ ТАЛААР МАГАДЛАХ БҮЛГЭЭС ИРҮҮЛСЭН МЭДЭЭ, МЭДЭЭЛЭЛ Жагсагчдын үйл хөдөлгөөн, яриа өгүүлэл Улаанбаатар хот ЦБҮАЖ №500.1318з Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 617 № 618 Байршил, аль хэсэгт МЭДЭЭЛЭЛ ХҮЛЭЭН АВСАН: МЭДЭЭЛЭЛ ӨГСӨН: Биеийн аль хэсэгт таних тэмдэг тавьсан Нас, хүйс Биеийн өндөр Нүүрний өнгө төрх _____ оны _____ сарын _____ өдөр Содон шинж тэмдэг ЭМХ ЗАМБАРААГҮЙ БАЙДЛЫГ ЗОХИОН БАЙГУУЛСАН, ГЭМТ ХЭРЭГ ҮЙЛДСЭН, НИЙТИЙН ХЭВ ЖУРАМ ЗӨРЧСӨН ЭТГЭЭДҮҮДИЙН ТАЛААРХ МЭДЭЭЛЭЛ Өмсөж яваа хувцас Улаанбаатар хот ЦБҮАЖ №500.1318и Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам № Оршин суугч 619 МЭДЭЭЛЭЛ ХҮЛЭЭН АВСАН: МЭДЭЭЛЭЛ ӨГСӨН: Аль дүүрэг, хороо Хэргийн газрын аль хэсгээс Гар, хурууны хээ Гутлын мөр _____ оны _____ сарын _____ өдөр Үйлдэгдсэн галт зэвсгийн хонгио ХЭРГИЙН ГАЗРААС НОТЛОХ БАРИМТЫГ ОЛЖ, ЦУГЛУУЛАХ, БАРИМТЖУУЛАХ ГЭРЧ, ХОХИРОГЧИЙГ БАЙЦААСАН ТАЛААРХ МЭДЭЭЛЭЛ Бусад эд зүйл материал Улаанбаатар хот ЦБҮАЖ №500.1318к Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам № Өмсөж явсан хувцас 620 МЭДЭЭЛЭЛ ХҮЛЭЭН АВСАН: МЭДЭЭЛЭЛ ӨГСӨН: Аль дүүрэг, хороо Содон шинж тэмдэг Биед ил харагдах шарх, сорви Ямар төрөл, маркийн галт зэвсэг Галт зэвсгийн хонгио _____ оны _____ сарын _____ өдөр Тэсэрч дэлбэрэх бодисын төрөл, шинж тэмдэг Эрэн сурвалжлах ажиллагааны талаар Улаанбаатар хот СУРАГГҮЙ АЛГА БОЛСОН, АМЬ НАСАА АЛДСАН ХҮМҮҮСИЙН НЭР, ХАЯГИЙГ ТОГТООХ, АЛДАГДСАН ГАЛТ ЗЭВСЭГ, ТЭСЭРЧ ДЭЛБЭРЭХ БОДИС ЗЭРГИЙГ ЭРЭН СУРВАЛЖЛАХ АЖИЛЛАГАА ЯВУУЛЖ БАЙГАА МЭДЭЭЛЭЛ ЦБҮАЖ №500.1318л Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам № Нас, хүйс 621 Биеийн өндөр МЭДЭЭЛЭЛ ХҮЛЭЭН АВСАН: МЭДЭЭЛЭЛ ӨГСӨН: Овог, нэр, хоч Нүүрний өнгө төрх Содон шинж тэмдэг ­­­ Өмсөж явсан хувцас Биед авч яваа зэвсэг Очиж болох газар _____ оны _____ сарын _____ өдөр ГЭМТ ХЭРЭГ ҮЙЛДЭЖ БОЛЗОШГҮЙ ХҮМҮҮС БОЛОН СЭЖИГТЭЙ ЭТГЭЭДҮҮДИЙН ТАЛААРХ МЭДЭЭЛЭЛ Ямар гэмт хэрэгт сэрдэгдсэн Урьд ямар гэмт хэрэг үйлдэж байсан Улаанбаатар хот ЦБҮАЖ №500.1318м Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам № Нас, хүйс 622 МЭДЭЭЛЭЛ ХҮЛЭЭН АВСАН: МЭДЭЭЛЭЛ ӨГСӨН: Овог, нэр Биеийн өндөр Нүүрний өнгө төрх Содон шинж тэмдэг Ямар гэмт хэрэгт үйлдсэн _____ оны _____ сарын _____ өдөр Урьд ямар гэмт хэрэг үйлдэж байсан СЭЖИГТЭН, ЯЛЛАГДАГЧААР ТАТАГДСАН ХҮМҮҮСИЙН ТАЛААРХ МЭДЭЭЛЭЛ Хил хамгаалах байгууллагад мэдэгдсэн эсэх Улаанбаатар хот ЦБҮАЖ №500.1318н Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам № Цаг минут Овог нэр Нас хүйс Гэрийн хаяг РД Жолооны үнэмлэхний дугаар Тээврийн хэрэгсэл эзэмшигчийн талаар МЭДЭЭЛЭЛ ХҮЛЭЭН АВСАН: Мэдээлэл өгсөн албан тушаалтан Автомашины зориулалт _____ оны _____ сарын _____ өдөр Марк Улсын дугаар Тээврийн хэрэгсэл ЖАГСААЛ, ЦУГЛААНД ОРОЛЦОЖ БАЙГАА ТЭЭВРИЙН ХЭРЭГСЭЛ БОЛОН ЭЗЭМШИГЧИЙН ТАЛААРХ МЭДЭЭЛЭЛ Өнгө Улаанбаатар хот ЦБҮАЖ №500.1318о Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 623 № Цаг минут Албан тушаал МЭДЭЭЛЭЛ ХҮЛЭЭН АВСАН: Цол, овог нэр Хаанаас хаана хүртэлх замыг хаах Аль чиглэлийг хаана хүртэл шилжүүлэх _____ оны _____ сарын _____ өдөр ЗАМЫН ХӨДӨЛГӨӨНИЙГ ХААХ, ӨӨР ЧИГЛЭЛД ШИЛЖҮҮЛЭХ, ЗАМ ТАЛБАЙГ ЧӨЛӨӨЛСӨН ТАЛААРХ МЭДЭЭЛЭЛ Ямар зам, талбай чөлөөлөх Улаанбаатар хот ЦБҮАЖ №500.1318п Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 624 № Постны байршил МЭДЭЭЛЭЛ ХҮЛЭЭН АВСАН: Цаг минут Цол, овог нэр Албан тушаал Автомашины зориулалт _____ оны _____ сарын _____ өдөр ТЭЭВРИЙН ХЭРЭГСЭЛД ҮЗЛЭГ ШАЛГАЛТ ХИЙЖ, НЭВТРҮҮЛСЭН ТУХАЙ МЭДЭЭЛЭЛ Марк Улсын дугаар Улаанбаатар хот ЦБҮАЖ №500.1318р Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 625 № Цол, овог нэр МЭДЭЭЛЭЛ ХҮЛЭЭН АВСАН: Цаг минут Албан тушаал Аль газар, хэлтэс Автомашины зориулалт, марк, улсын дугаар _____ оны _____ сарын _____ өдөр Шатахууны төрөл, хэмжээ АЛБАНЫ АВТОМАШИНУУДЫГ ШААРДЛАГАТАЙ ШАТАХУУНААР ХАНГАСАН, ЭВДРЭЛ ГЭМТЛИЙГ СЭРГЭЭН ЗАСВАРЛАСАН ТАЛААРХ МЭДЭЭЛЭЛ Эвдрэл гэмтэл, засварласан эсэх Улаанбаатар хот ЦБҮАЖ №500.1318с Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 626 № Алба хаагчдын тоо 627 МЭДЭЭЛЭЛ ХҮЛЭЭН АВСАН: МЭДЭЭЛЭЛ ӨГСӨН: Цагдаагийн газар, хэлтэс Хоол хүнсний хангалт Шаардагдаж байгаа хувцас Хамгаалалтын хэрэгсэл _____ оны _____ сарын _____ өдөр Тусгай хэрэгсэл ЦАГДААГИЙН ГАЗАР, ХЭЛТЭСТ ХИЙГДСЭН ХАНГАЛТЫН ТАЛААРХ МЭДЭЭЛЭЛ Бусад Улаанбаатар хот ЦБҮАЖ №500.1318т Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам № Аль улс төрийн нам, эвсэл, холбоо, хөдөлгөөнөөс зохион байгуулсан Зохион байгуулж буй зорилго, агуулга Оролцогчдын үйл хөдөлгөөн, яриа өгүүллэг ШУУРХАЙ УДИРДЛАГЫН ШТАБ Оролцогчдын тоо Жагсаал, цуглаан Тусгай хэрэгсэл Цагдаа Офицер Хамгаалалтад ажиллаж байгаа байгууллага, томилгоот бүлгүүдийн хүч хэрэгсэл Автомашин Нийтийн эмх замбараагүй байдлын талаар НИЙТИЙН ЭМХ ЗАМБАРААГҮЙ БАЙДЛЫН НӨХЦӨЛ БАЙДЛЫН ТАЛААРХ МЭДЭЭ, МЭДЭЭЛЭЛ ЦБҮАЖ №500.1318у Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 628 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 501.ДИПЛОМАТ ТӨЛӨӨЛӨГЧИЙН ГАЗАР, УЛСЫН ОНЦ ЧУХАЛ ОБЪЕКТЫН ХАРУУЛ, ХАМГААЛАЛТЫГ ЗОХИОН БАЙГУУЛАХ Батлагдсан огноо: 2017.12.28 Хавсралт: ЦБҮАЖ №501.10.а, ЦБҮАЖ 501.10.б, ЦБҮАЖ №501.10.в, ЦБҮАЖ №501.10.г, ЦБҮАЖ №501.10.д, ЦБҮАЖ №501.10.е Тараасан: 2018.01.02, 2018.01.18 Дугаар: А/265 Шинэчилсэн: Шинэчилсэн: 2018.01.17 №А/27 Хуудас:12 501.1.ЗОРИЛГО Дипломат төлөөлөгчийн газар, улсын онц чухал объектын харуул, хамгаалалтыг зохион байгуулж, удирдлагаар хангаж, алба хаагчдын үүрэг гүйцэтгэлийн байдалд хяналт тавихтай холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 501.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ, БОДЛОГО 501.2.1.Монгол Улсын Засгийн газраас цагдаа, дотоод цэргийн байгууллагын хамгаалалтанд байхаар тогтоосон дипломат төлөөлөгчийн газар, улсын онц чухал объект / цаашид “объект” гэх/-ын харуул, хамгаалалтыг зохион байгуулахтай холбогдсон харилцааг энэхүү журмаар зохицуулна. 501.2.2.Байгууллага, алба хаагч нь үйл ажиллагаандаа Цагдаагийн албаны тухай хууль, Дотоодын цэргийн тухай хууль, НҮБ-ын Дипломат харилцааны тухай 1961 оны Венийн конвенци, “Цагдаагийн байгууллагын дотоод албаны дүрэм”, “Цагдаагийн эргүүл, харуулын дүрэм” болон бусад эрх зүйн актыг баримтална. 501.2.3.Монгол Улсын Засгийн газрын тогтоол, шийдвэрийг удирдлага болгож, Цагдаагийн төв байгууллага, дотоодын цэрэг, Гадаад харилцааны яам, Хууль зүй, дотоод хэргийн яамтай хамтран дипломат төлөөлөгчийн газар, Элчин сайдын яам, улсын онц чухал объектыг хамгаалах, хамгаалалтыг зохион байгуулж, тэнд ажиллах хүн хүч, орон тоо, цалин бусад хангамжийн асуудлыг шийдвэрлэнэ. 501.2.4.Дипломат төлөөлөгчийн газар, Элчин сайдын яам, улсын онц чухал объектыг хамгаалах хүрээ, хязгаарыг тодорхой тогтоож, хамгаалалтыг зохион байгуулж, биелэлтэд нь хяналт тавьж ажиллана. 501.2.5.Дотоодын цэргийн хамгаалалтыг дотоодын цэргийн үйл ажиллагааны журмаар зохицуулна. 501.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурьдсан утгаар ойлгоно. “Дипломат төлөөлөгчийн газар” - Монгол Улсын олон улсын гэрээгээр тогтоосон гадаад улсаас Монгол Улсад суугаа Элчин сайдын яам болон консулын газар, Нэгдсэн үндэсний байгууллагын суурин төлөөлөгчийн газар, хэн өмчилж байгаагаас үл шалтгаалан төлөөлөгчийн газрын тэргүүний өргөөг оролцуулан төлөөлөгчийн газрын зорилгод ашиглаж байгаа барилга, барилгын хэсэг, барилгын хэсгийн эзэлж буй газрыг; “Улсын онц чухал объект” - Монгол Улсын Засгийн газраас цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагын хамгаалалтанд байхаар тогтоосон онцгой ач холбогдол бүхий байгууллага, үйлдвэр, барилга байгууламжийг; “Харуулын байр” - дэг журам сахиулагчийн үүрэг гүйцэтгэж байгаа байрыг; “Харуулын цэг” – харуулын цагдаагийн үүрэг гүйцэтгэж байгаа байр буюу хэсэг газрыг; “Нууц үг, дугаар” – шөнийн цагаар болон үзэгдэх орчин хязгаарлагдмал нөхцөлд үүрэг гүйцэтгэж байгаа цагдаагийн алба хаагч нарын бие биенээ таних тусгайлан тогтоосон үг, дугаарыг; “Эрх бүхий албан тушаалтан” – харуул, хамгаалалт хариуцсан цагдаагийн алба хаагчийг; “Дэг журам сахиулагч” - хамгаалалт, эргүүл, хяналт шалгалтын офицерыг.”. /Энэ хэсгийг ЦЕГ-ын даргын 2018-01-17-ны өдрийн А/27 дугаар тушаалаар нэмсэн./ 501.4.НИЙТЛЭГ ҮНДЭСЛЭЛ 501.4.1.Харуул, хамгаалалтын үйл ажиллагаанд дараахь хүч хэрэгслийг ашиглана: а/цагдаагийн алба хаагч; 629 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам б/хамгаалалтын инженер-техникийн хэрэгсэл; в/тээврийн хэрэгсэл; г/тусгай зориулалтын техник; д/галт зэвсэг, тусгай хэрэгсэл; е/албаны нохой. 501.4.2.Цагдаагийн алба хаагчийг алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн газар, хэлтэс, тасгийн даргын шийдвэрээр харуулын ээлжинд томилно. 501.4.3.Хамгаалалтын техникийн хэрэгсэл /мөр хянах зурвас, торон саад, хаалт, хашаа, хаалга, гэрэлтүүлэг, тэмдэглэгээнүүд зэрэг инженерийн байгууламж, хяналт болон дохиолол, илрүүлэх хэрэгслүүд гэх зэрэг/-ийг хүн хүчийг хэмнэх, объектын хамгаалалтын найдвартай байдлыг дээшлүүлэх, зөрчил гарч болзошгүй чиглэлд нягтралыг бий болгох зорилгоор ашиглана. 501.4.4.Холбооны техник хэрэгслийг харуул, хамгаалалтыг тасралтгүй удирдлагаар хангах, мэдээ, мэдээллийн шуурхай байдал, харилцан ажиллагааг зохион байгуулахад ашиглана. 501.4.5.Тээврийн хэрэгслийг алба хаагчдыг тээвэрлэх, эргүүл шалгалт хийх, гэмт этгээдийг мөрдөн хөөх, саатуулах, баривчлан хүргэх зэрэгт ашиглана. 501.4.6.Тусгай зориулалтын техникийг объектыг хамгаалах, зэвсэглэсэн гэмт этгээдийг илрүүлэх, саатуулах, баривчлах, бусад тусгай үүргүүдийг гүйцэтгэхэд ашиглана. 501.4.7.Цагдаагийн алба хаагч нь биеийн хүч, тусгай хэрэгсэл, галт зэвсгийг хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу гэмт этгээдийн үйлдлийг таслан зогсоох, баривчлах, бусдын болон өөрийн амь нас, эрүүл мэндэд аюул тулгарсан үед хамгаалах зорилгоор хэрэглэнэ. 501.4.8.Албаны нохойг объектыг хамгаалах, эргүүл шалгалт хийх, гэмт этгээдийг мөрдөн хөөх, саатуулах зэрэгт ашиглана. 501.4.9.Хамгаалж байгаа объектын хэвийн үйл ажиллагаа алдагдсан, зөрчил илэрсэн үед объектын захиргаа, харилцан ажиллагаатай байгууллага /нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага, зэргэлдээ байрлах Зэвсэгт хүчин, Хилийн цэргийн анги, салбар/-тай харилцан мэдээлэл солилцох, тэдгээрийн хүч хэрэгслийг ашиглах журмыг алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн газар, хэлтэс/, тасгийн дарга, объектын захиргаатай хамтран тогтооно. 501.4.10.Объектын хамгаалалтыг зохион байгуулахын тулд хамгаалагч, хамгаалуулагч байгууллагын эрх, үүрэг, хариуцлага, хамгаалалтад шаардагдах хүч хэрэгсэл, төсөв хөрөнгө, хангалт үйлчилгээний талаар гэрээ байгуулах бөгөөд гэрээг алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн газар, хэлтэс, тасгийн дарга, объектын захиргааны дарга нар хамтран батална. 501.4.11.Объектыг хамгаалуулахаар томилсон цагдаагийн харуул нь байнгын болон түр байна. 501.4.12.Объектыг тасралтгүй хамгаалж, тогтоосон дэглэм журмыг сахиулж, гадны халдлага, гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлж, таслан зогсоох зорилгоор байнгын харуулыг томилно. 501.4.13.Шаардлагатай үед зарим объектыг түр хугацаагаар хамгаалуулахаар түр харуулыг томилно. 501.5.ХАРУУЛ, ХАМГААЛАЛТЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААГ ЗОХИОН БАЙГУУЛАХ 501.5.1.Харуул, хамгаалалтын үйл ажиллагааг зохион байгуулахад алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн газар, хэлтэс, тасгийн дарга нар дараахь үүргийг хэрэгжүүлнэ: а/энэ журам болон харуул хамгаалалтын үйл ажиллагаатай холбоотой батлагдсан хууль тогтоомж, дүрэм, журам, стандарт, Цагдаагийн төв байгууллагын дарга, тэргүүн дэд дарга, Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албаны даргын тушаал, шийдвэрийг удирдлага болгон харуул, хамгаалалтыг зохион байгуулж удирдах; б/харуул, хамгаалалтыг зохион байгуулахдаа объектын цагийн байдлын мэдээллийг цуглуулж, судлан үнэлж, шийдвэр гаргаж, түүнийг хэрэгжүүлэх ажлыг зохион байгуулж, гүйцэтгэлд хяналт тавьж үр дүнг тооцож, удирдлагад мэдээлэх; в/албаны бэлэн байдлыг хангах. 501.5.2.Харуул, хамгаалалтын үйл ажиллагааг зохион байгуулах шийдвэрийг алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн газар, хэлтэс, тасгийн дарга улирал бүр гаргах бөгөөд шийдвэрт дараахь асуудлыг тусгана: а/харуул, хамгаалалтын бодомж, төрөл /ердийн ба хүч нэмэгдүүлсэн/, үүрэг, түүнийг биелүүлэх хугацаа, хүч хэрэгслийг төвлөрүүлэх чиглэл, ашиглах журам, албаны бэлэн байдлыг хангах; б/өнгөрсөн улирлын харуул, хамгаалалтын үйл ажиллагааны дүн, цагийн байдалд 630 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам хийсэн дүгнэлт; в/тасаг, хэсгүүдийн үүрэг, хугацаа, журам, хамгаалалтын инженер-техникийн хэрэгслээр объектыг нэмж төхөөрөмжлөх, түүнийг ашиглах, хамгаалах хүрээ, хязгаар, газар оронд үзлэг хийх журмын талаар; г/алба хаагчдаар бүх төрлийн аюулгүйн арга хэмжээг сахиулах; д/объектын захиргаа болон харилцан ажиллагаатай бусад байгууллагатай харилцан ажиллах журам тогтоож, хэрэгжүүлэх; е/удирдлага, холбоо харилцааг зохион байгуулах арга хэлбэрийг тогтоож ажиллах; ж/тусгай техник хэрэгсэл, албаны нохой ашиглах журмыг тогтоох. 501.5.3.Объектын харуул, хамгаалалтыг зохион байгуулах шийдвэр гаргахдаа объектын хамгаалалтын цагийн байдал, даалгасан үүрэг, түүнийг биелүүлэх хугацаа, объектын зориулалт, онцлог, үүрэг гүйцэтгэх боломж, хүрэх үр дүн, хангалт, харилцан ажиллагаатай байгууллагуудын хүлээх үүрэг, газар орон, үйл ажиллагаа явуулах нутаг дэвсгэрийн оршин суугчид, улирал, цаг агаарын байдлыг тус тус харгалзан үзнэ. 501.5.4.Обьект хамгаалах тасаг, хэсгийн дарга нар өдөр бүр хоногийн харуулын томилгоог батлуулна. Томилгоонд харуулын чиглэл, хувилбарыг зааж, албаны нохой ашиглах журмыг тусгана. /Энэ хэсгийг ЦЕГ-ын даргын 2018-01-17-ны өдрийн А/27 дугаар тушаалаар өөрчлөн найруулсан./ 501.5.5.Обьект хамгаалах тасаг, хэсгийн дарга нь харуулын томилгоог алба хаагчид танилцуулж, тусгай хэрэгсэл, галт зэвсэг биедээ авч явах алба хаагчийн аюулгүй ажиллагааны зааврыг уншин танилцуулж, алба хаагчаар гарын үсэг зуруулна. /Энэ хэсгийг ЦЕГ-ын даргын 2018-01-17-ны өдрийн А/27 дугаар тушаалаар өөрчлөн найруулсан./ 501.5.6.Газар, хэлтэс, тасгийн “Хариуцлагатай зохицуулагч” нь объектын хамгаалалтын үйл ажиллагааг удирдлага, зохион байгуулалтаар хангаж, хяналт тавина. Ажиллах журмыг энэ журмын хавсралтаар боловсруулж, батлуулна. 501.5.7.Харуул, хамгаалалтын үйл ажиллагаанд хүч хэрэгслийг бэлтгэх ажиллагаа дараахь арга хэмжээнээс бүрдэнэ: а/тасаг, хэсгийн дарга харуулд томилогдсон ээлжийн бие бүрэлдэхүүнтэй нэг бүрчлэн уулзаж, албан үүрэг гүйцэтгэх боломжтой эсэхийг тодруулах; б/харуулын бие бүрэлдэхүүнд албан үүрэг гүйцэтгэх аргачлал, хамгаалалтад тогтоосон дүрэм, журам, стандарт, нөхцөл байдал өөрчлөгдсөн үеийн ажиллагаа, хамгаалалтын инженер-техникийн болон зэвсэг, тусгай хэрэгсэл ашиглах, аюулгүйн арга хэмжээг сахих талаар зааварчлах; в/зэвсэг, тусгай хэрэгсэл, холбоо, дохиолол, инженер-техникийн хэрэгслүүд, албаны нохойг бэлтгэх; г/хамгаалж байгаа объектын захиргаатай хамтран хамгаалалтын инженертехникийн хэрэгслийн ашиглалтын байдлыг шалгах, зөрчлийг арилгах, хэвийн ажиллагаатай байлгах. 501.5.8.Цагдаагийн газар, хэлтэс, тасаг “Харилцан ажиллагааг зохион байгуулах төлөвлөгөө”-г боловсруулж, түүнд ердийн болон нөхцөл байдал хүндэрсэн үеийн харилцан ажиллах журмыг тусгаж, төлөвлөгөөг Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албаны дарга батална. 501.5.9.Объектын хамгаалалтад үүрэг гүйцэтгэж байгаа “Дэг журам сахиулагч” нь дараахь үүрэгтэй: а/хамгаалах объектын онцлог, харуулын цагдаагийн гүйцэтгэх үүрэг, ажиллах журам, хоногийн нөхцөл байдлыг судалж мэдсэн байх; /Энэ заалтад ЦЕГ-ын даргын 2018-01-17-ны өдрийн А/27 дугаар тушаалаар өөрчлөлт оруулсан./ б/хоногийн харуулын томилгоонд заасны дагуу объектын хамгаалалтыг зохион байгуулж, удирдах; /Энэ заалтад ЦЕГ-ын даргын 2018-01-17-ны өдрийн А/27 дугаар тушаалаар өөрчлөлт оруулсан./ в/хамгаалалтын нөхцөл байдлын тухай объектын захиргаанд тогтоосон журмын дагуу мэдээлэх, хамгаалалтыг сайжруулах талаар авч хэрэгжүүлэх зарим арга хэмжээний тухай санал тавих; г/объектод шалган нэвтрүүлэх журмын биелэлтэд хяналт тавьж, шаардлагатай бол өөрөө шалгах, эсвэл нэмэгдэл шалгагчийг томилон ажиллуулах; 631 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам д/харуулын цагдаагийн илрүүлсэн зөрчлийг хянан шалган шийдвэрлэж, гэмт хэргийн шинжтэй зөрчлийг харьяа нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад шилжүүлэх; е/хамгаалж байгаа объектод тээврийн хэрэгсэл нэвтрэх /орох, гарах/ үеийн шалган нэврүүлэх үйл ажиллагааг удирдан зохион байгуулах; ж/объектын хамгаалалтад үүссэн нөхцөл байдлын талаар даруй цагдаагийн газар, хэлтэс, тасгийн дарга, хариуцлагатай зохицуулагчид мэдэгдэх; з/харуулын цэгт үүрэг гүйцэтгэж байгаа шалган нэвтрүүлэгч-цагдаа, харуулын цагдаад нэмэгдэл үүрэг өгөх, үүрэг гүйцэтгэлтэд тавих хяналт, шалгалтыг эрчимжүүлэх; и/хамгаалалтын объектод хүн, тээврийн хэрэгсэл нэвтрүүлэх ажиллагааг хязгаарлах; к/объектын хашаа, хамгаалалтын техник хэрэгсэлд эвдрэл, гэмтэл гарсан эсэхийг шалгаж, шаардлагатай хэсгүүдэд нэмэгдэл харуулын цагдааг томилох; л/байгалийн гамшиг, үйлдвэрлэлийн осол, гал түймрийн голомтоос зөөн гаргасан эд хөрөнгө, тоног төхөөрөмж, баримт бичиг болон бусад зүйлийг шаардлагатай бол түр хугацаагаар хамгаалах, халдлага үйлдсэн этгээдийг саатуулах, баривчлах, хэргийн газар, эд мөрийн баримтыг хамгаалалтад авч, тэмдэглэл үйлдэж, харьяа нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад шилжүүлэх; м/зөрчил гарсан хэсэгт өөрийн биеэр очиж байдлыг судлах, шийдвэр гаргах, авч хэрэгжүүлж байгаа арга хэмжээний тухай объектын захиргаанд танилцуулах; н/объектын хамгаалалтын нөхцөл байдал өөрчлөгдөж, хүч нэмэгдүүлэн хамгаалах үед нөөцөд байгаа галт зэвсгийг ахлах даргын шийдвэрээр харуулын цагдаад тавьж олгон, тусгайлсан бүртгэл хөтлөх; о/Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 213-т заасны дагуу гэмт хэрэг, зөрчлийг шалгах, хойшлуулшгүй ажиллагаа явуулах. 501.5.10.Харуулын цагдаа нь дараахь үүрэгтэй: а/объектын хамгаалалтын талаар мэдлэг чадвартай байж, хяналт тавих цэг, явах чиглэл, орчны нөхцөл байдлыг судалсан байх; б/цагдаагийн дүрэмт хувцсыг зохих журмын дагуу, цэвэр үзэмжтэй хэрэглэн, Цагдаагийн байгууллагын дотоод албаны дүрэм, Цагдаагийн эргүүл, харуулын дүрэм, ажил үйлчилгээний стандартыг мөрдөж, сонор сэрэмж, сахилга, ёс зүйг сахиж, хамгаалж буй объектын аюулгүй байдлыг бүрэн хангаж ажиллах; в/харуулын цагдаа нь үүрэг гүйцэтгэх үедээ Цагдаагийн ерөнхий газрын даргын тушаалаар баталсан “Цагдаагийн алба хаагчийн хэрэглэх тусгай техник хэрэгсэл, галт зэвсэг, сумны жагсаалт”-д заасан галт зэвсэг, тусгай техник хэрэгслийг ашиглах; г/онц чухал объектод нэвтрэх хүн, тээврийн хэрэгслийг тогтоосон журмын дагуу шалган нэвтрүүлэх, дипломат төлөөлөгчийн газар, Элчин сайдын яамны хашааны хаалгаар хүн, тээврийн хэрэгсэл орж, гарах боломжийг хангах, гарцыг хааж автомашин тавиулахгүй байх; д/объектын гадна, дотор талын байрлалын болон орчны нөхцөл байдалд байнга ажиглалт хийж, гэмт хэрэг, зөрчил гарсан тохиолдолд дэг журам сахиулагчид даруй илтгэж, шалгах; е/иргэн, албан тушаалтантай хүндэтгэлтэй харьцах, объектод ажиллагсдыг таньж мэддэг байх; ж/объектын ажилтан, гадны иргэдээс хандаж гаргасан санал, хүсэлтийг өөрийн удирдлагад даруй мэдэгдэх; з/зайлшгүй шаардлагатай тохиолдолд биеийн хүч, тусгай хэрэгсэл, галт зэвсэг хэрэглэхдээ Цагдаагийн албаны тухай хууль, Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд, Улсын Ерөнхий прокурорын хамтарсан 2017 оны А/224/А/102 дугаар тушаалаар баталсан зааварт заасныг баримтлах; /Энэ заалтад ЦЕГ-ын даргын 2018-01-17-ны өдрийн А/27 дугаар тушаалаар өөрчлөлт оруулсан./ и/“Гэмт хэрэг, зөрчлийг шалгах хойшлуулшгүй ажиллагаа /код 213/ журам”-ын 213.3.2 дахь хэсгийн “а”, “б”, ”г”, “ж”-д заасны дагуу гэмт хэрэг, зөрчлийг шалгах, хойшлуулшгүй ажиллагаа явуулах; к/зайлшгүй шаардлагатай тохиолдол буюу хүний амь нас, эрүүл мэнд, хүрээлэн буй орчинд аюул учруулж болзошгүй гэх зэрэг ноцтой нөхцөл байдал үүссэн гэж үзсэн бол учирч болох хор хохирлыг гаргуулахгүй, нэмэгдүүлэхгүй байх зорилгоор объектыг түр хугацаагаар орхиж болох бөгөөд энэ тухайгаа урьдчилан дэг журам сахиулагч, эсхүл хариуцлагатай зохицуулагч нарт мэдэгдэж, объектын хяналтыг алдагдуулахгүй байх арга хэмжээг авах. /Энэ заалтад ЦЕГ-ын даргын 2018-01-17-ны өдрийн А/27 дугаар тушаалаар өөрчлөлт оруулсан./ 632 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 501.5.11.Харуулын бүрэлдэхүүнд дараахь зүйлийг хориглоно: а/харуулыг шалгах эрх бүхий албан тушаалтнаас бусад хүнд албаны үйл ажиллагааг танилцуулах, албан бус яриа биеэр болон утсаар ярих, бусадтай зүй бус харьцах, албаны сонор сэрэмж, хариуцлагыг сулруулах, чанга дуу чимээ гаргах; б/дипломат албаны хүмүүстэй зүй бусаар харьцах, барилга, байгууламжийн болон унааны цонхны зүг өнгийж харах; в/галт зэвсгээр оролдох, сумлах, биеэсээ салгах, хараа, хяналтгүй орхих, бусдад дамжуулах, холбооны болон тусгай хэрэгслийг зориулалтын бусаар ашиглах; г/харуул, харуулын цэгийн байрыг дур мэдэн орхих, гадны хүн оруулах, унтах, ном, сонин унших, тоглох, даалгасан үүргээс өөр зүйл хийх; д/хамгаалж байгаа объектын ажилтан, албан хаагчидтай хувийн харьцаа тогтоох, байр, албан тасалгаа, хашаанд шаардлагагүй тохиолдолд орох, баримт бичиг, эд зүйлийг дамжуулан авах, өгөх. 501.5.12.Хамгаалж байгаа объектын онцлогт нийцүүлэн /тохирсон/ “Объект хамгаалах харуулын заавар”-ыг боловсруулан, газар, хэлтэс, тасгийн дарга батлах бөгөөд түүнд дэг журам сахиулагч, харуулын цагдаагийн үүрэг, холбоо, дохиолол, гэрэлтүүлгийн хэрэгслийг ашиглах, гал, усны болон гэнэтийн бусад аюул гарах, зөрчил илэрсэн үед ажиллах, объектод үзлэг явуулах, хүн, тээврийн хэрэгслийг шалган нэвтрүүлэх, обьектын хамгаалах хүрээ, хязгаар зэргийг тусгана. 501.5.13.Объектыг хамгаалж байгаа харуулын цагдаа нь үүрэг гүйцэтгэх үед гарсан нөхцөл байдлын талаар Харуулын цагдаагийн рапортын дэвтэрт маягт ЦБҮАЖ №501.10.б-ын дагуу тэмдэглэл хөтөлнө. /Энэ хэсэгт ЦЕГ-ын даргын 2018-01-17-ны өдрийн А/27 дугаар тушаалаар өөрчлөлт оруулсан./ 501.5.14.Объектын бүдүүвч зураг, агуулах, тусгай зориулалтын өрөө байр, усан сан, гүний худгийг нээх эрх бүхий албан тушаалтны нэрсийн жагсаалт, нэвтрэх эрхийн үнэмлэхийн загварыг самбарт байрлуулна. 501.6.ОБЪЕКТОД ШАЛГАН НЭВТРҮҮЛЭХ 501.6.1.Объектод хүн, тээврийн хэрэгслийг шалган нэвтрүүлэх дэг горимыг алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн газар, хэлтэс, тасгийн дарга объектын захиргаатай хамтран тогтоох бөгөөд дараахь зүйлийг тусгана: а/объектод нэвтрэх үнэмлэхийн ангилал, түүнийг олгох, хэрэглэх, хадгалах, тооцох аргачлал; б/объектод хүн, тээврийн хэрэгслийг нэвтрүүлэх болон бараа материалыг оруулах, гаргах талаар; в/тогтоосон дотоод дэг журмыг сахиулахад чиглэгдсэн объектын захиргаа, шалган нэвтрүүлэгчийн хүлээх үүрэг; г/объектод үйлдвэрлэлийн осол, гал түймэр гарсан үед түргэн тусламж, галын болон осол аваарын дуудлагаар ирсэн автомашинуудыг нэвтрүүлэх талаар; д/тусгай зориулалтын өрөө байр /лаборатори, омгийн сан гэх зэрэг/-д нэвтрэх талаар. 501.7.ОБЪЕКТЫН ХАМГААЛАЛТЫГ ХҮЧ НЭМЭГДҮҮЛЭХ 501.7.1.Объектын хамгаалалтыг дараахь тохиолдолд хүч нэмэгдүүлнэ: а/гал түймэр, үйлдвэрлэлийн осол, гэнэтийн бусад аюул тохиолдож, объектын хэвийн үйл ажиллагаа алдагдсан үед; б/объектод гэмт этгээд нэвтэрсэн, харуулын байр, харуулын цагдаад халдсан; в/объектын ойролцоо гал түймэр, дэлбэрэлт, осол, гэнэтийн бусад аюул гарсан; г/обьектын ойр орчимд жагсаал, цуглаан, нийтийг хамарсан эмх замбараагүй байдал үүссэн үед. 501.7.2.Объектын хамгаалалтыг хүч нэмэгдүүлж зохион байгуулах үед авах арга хэмжээ, харуулын бүрэлдэхүүний гүйцэтгэх үүрэг, зохион байгуулалтыг “Объект хамгаалах харуулын заавар”-т тусгана. 501.7.3.Объектын хамгаалалтыг хүч нэмэгдүүлэн зохион байгуулж эхэлсэн тухай дэг журам сахиулагч нь холбогдох удирдах албан тушаалтан, байгууллага, газарт даруй мэдэгдэх үүрэгтэй. 501.7.4.Объектын хамгаалалтыг хүч нэмэгдүүлэн зохион байгуулах үед дараахь арга хэмжээг авна: а/өндөржүүлсэн бэлэн байдалд шилжин ажиллах төлөвлөгөөнд тодотгол хийх, бэлтгэл хүчинд байгаа албан хаагчдад зарлан мэдээлэл явуулах, холбооны болон бусад техник хэрэгслийг шалгаж бэлэн болгох; 633 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам б/харуулын бүрэлдэхүүний тоо хэмжээ, алба хаагчдын албаны ачааллыг нэмэгдүүлж, хамгаалалтад зөрчил гарч болзошгүй чиглэлийг хяналтад авах; в/зэвсэг, галт хэрэгсэл, тэсэрч дэлбэрэх болон хорт бодис, шатах тослох материалын бүрдэл, тооцоог шалгах, түүний хадгалалтанд тавих хяналт, шалгалтыг сайжруулах; г/объектод шалган нэвтрүүлэх ажиллагааг чангатгах, шаардлагатай бол нэг удаагийн нэвтрэх бичгээр нэвтрүүлэх ажиллагааг зогсоох; д/объектын захиргаатай харилцан ажиллах төлөвлөгөөнд тодотгол хийж харилцан ажиллагааг эрчимжүүлэх; е/хамгаалалтын инженер-техникийн хэрэгслүүдэд үзлэг хийж, илэрсэн зөрчил, дутагдлыг арилгуулах, болзошгүй чиглэлүүдэд нэмэгдэл хэрэгсэл, төхөөрөмж тавих. 501.8.ХЯНАЛТ, ШАЛГАЛТ ХИЙХ 501.8.1.Хяналт, шалгалтыг ахлах даргын баталсан удирдамжтай томилогдсон шалгалтын хэсэг явуулах бөгөөд шалгалт нь ээлжит, хэсэгчилсэн, гүйцэтгэлийн гэсэн төрлүүдтэй, цаг үеэ олсон, бүх талыг хамарсан бодитой, үр дүнтэй байна. Хяналт, шалгалтын онцлог байдал, хамрах хүрээнээс шалтгаалан үргэлжлэх хугацааг удирдамж баталсан албан тушаалтан тогтооно. 501.8.2.Алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн газар, хэлтсийн дарга нь тасаг, хэсгийг улиралд нэгээс доошгүй удаа биечлэн эсхүл албан тушаалтан томилон шалгуулж, харуул, хамгаалалтыг зохион байгуулсан бодит байдлыг судалж, дүгнэн үнэлгээ өгч ажиллана. 501.8.3.Харуулын бүрэлдэхүүний албан үүргийн гүйцэтгэлтийг алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн газар, хэлтэс, тасгаас хоног тутамд шалгах ажлыг зохион байгуулна. Шалгах объект, чиглэлийг батлах бөгөөд объектод нууцаар нэвтрэх, гэмт халдлага хийж байгааг дүрслэх зэргээр шалгахыг хориглоно. 501.8.4.Дэг журам сахиулагч нь хариуцсан объектын харуул, хамгаалалт, харуулын цагдаагийн үүрэг гүйцэтгэлтийг 1-4 цагийн хооронд биечлэн, эсхүл телекамерын хяналтаар байнга шалгаж, ажлын хариуцлага, сонор сэрэмж, галт зэвсэг, тусгай хэрэгслийн эзэмшилт, харуулын цэгийн эмх цэгц, баримт бичгийн хөтлөлт, хувцаслалтын талаар үнэлэлт өгч, хяналтын бүртгэлд тэмдэглэнэ. /Энэ хэсэгт ЦЕГ-ын даргын 2018-01-17-ны өдрийн А/27 дугаар тушаалаар өөрчлөлт оруулсан./ 501.9.ХАРУУЛ, ХАМГААЛАЛТЫН МЭДЭЭ, МЭДЭЭЛЭЛ ДАМЖУУЛАХ, ТАЙЛАН МЭДЭЭГ ИРҮҮЛЭХ 501.9.1.Мэдээ, мэдээллийг дараахь байдлаар дамжуулна: а/харуулын цагдаа нь нөхцөл байдлын мэдээг 1 цаг тутамд, хамгаалалт, эргүүл, хяналт шалгалтын офицер нь хяналт шалгалт хийсэн даруйд мэдээг газар, хэлтсийн жижүүрийн / хариуцлагатай/ ахлах офицерт тус тус өгөх; /Энэ заалтыг ЦЕГ-ын даргын 2018-01-17-ны өдрийн А/27 дугаар тушаалаар өөрчлөн найруулсан./ б/обьектын харуул хамгаалалтын нөхцөл байдлын болон хоногийн нөхцөл байдлын нэгдсэн мэдээ, мэдээллийг 20.00-00.00 цагийн хооронд цагдаагийн төв байгууллагын Шуурхай удирдлагын штабын ерөнхий зохицуулагчид өгөх; /Энэ заалтыг ЦЕГ-ын даргын 2018-01-17-ны өдрийн А/27 дугаар тушаалаар өөрчлөн найруулсан./ в/хамгаалалтын нөхцөл байдал өөрчлөгдсөн болон бусад шаардлагатай мэдээллийг нэн даруй эрх бүхий албан тушаалтанд өгөх; г/Шуурхай удирдлагын штабын “ерөнхий зохицуулагч” нь хамгаалалтын нөхцөл байдал өөрчлөгдсөн болон бусад шаардлагатай мэдээллийг Цагдаагийн төв байгууллагын дарга, тэргүүн дэд дарга, Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албаны даргад тус тус нэн даруй мэдээлэх; д/Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албаны Шуурхай удирдлагын штабын “ерөнхий зохицуулагч” нь объектын хамгаалалтын нөхцөл байдлын талаарх мэдээг өдөр бүрийн 07.00, 12.00, 19.00 цагт, объектын хамгаалалтын цагийн байдлын өөрчлөлт, хоногт гарсан зөрчлийн талаарх шуурхай мэдээг тухай бүр Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албаны даргад танилцуулж, Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөлийн Ажлын албаны “Мэдээлэл, дүн шинжилгээний шинжээч”-д мэдээлэх. 501.9.2.Газар, хэлтэс, тасаг нь харуул, хамгаалалтын тайлан мэдээг сар бүрийн 20-ны өдрөөр тасалбар болгож, сар, улирал, хагас жил, жилийн эцсийн байдлаар гаргаж, сар бүрийн 25ны дотор Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албанд ирүүлнэ. 634 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам /Энэ хэсэгт ЦЕГ-ын даргын 2018-01-17-ны өдрийн А/27 дугаар тушаалаар өөрчлөлт оруулсан./ 501.9.3.Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албанд мэдээг нэгтгэн, тогтоосон хугацаанд холбогдох газруудад хүргүүлнэ. 501.9.4.Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албанаас шаардлагатай тохиолдолд дээрх хугацааг харгалзахгүйгээр газар, хэлтэс, тасгаас хэрэгцээтэй тайлан мэдээг гаргуулан авч болно. 501.10.ХАРУУЛ, ХАМГААЛАЛТАД ХӨТЛӨГДӨХ БАРИМТ БИЧИГ 501.10.1.Харуул, хамгаалалтад дараахь баримт бичгүүдийг хөтөлнө: 1/Обьект хамгаалах тасаг, хэсгийн дарга нь харуулын томилгоо /Маягт ЦБҮАЖ №501.10.а/-г гаргана; 2/Харуулын цэгт хөтлөгдөх баримт бичиг: а/Харуулын цагдаагийн рапортын дэвтэр /Маягт ЦБҮАЖ №501.10.б/; б/Харуулын галт зэвсэг, тусгай хэрэгсэл хүлээлцсэн тэмдэглэл /Маягт ЦБҮАЖ №501.10.в/ в/Харуулын цэгийн эд аж ахуй хүлээлцсэн бүртгэл /Маягт ЦБҮАЖ №501.10.г/; д/Хяналтын шалгалтын бүртгэл /Маягт ЦБҮАЖ №501.10.д/; е/Хамгаалалтад илрүүлж, шийдвэрлэсэн зөрчлийн мэдээ /Маягт ЦБҮАЖ №501.10.е/ /Энэ хэсгийг ЦЕГ-ын даргын 2018-01-17-ны өдрийн А/27 дугаар тушаалаар өөрчлөн найруулсан./ ---оОо--- 635 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №501.10.а /Энэ маягтыг ЦЕГ-ын даргын 2018-01-17-ны өдрийн А/27 дугаар тушаалаар шинэчилэн баталсан./ Ажилд бэлэн Ажиллагааны чөлөө Өвчтэй Э/амралт Сургуулийн чөлөө Тэмцээний чөлөө Дутуу Асуулт Орон тоо ХАРУУЛЫН ТОМИЛГОО Шалтгаантай алба хаагчид офицер Цагдаа Бүгд Галт зэвсэг ТОМИЛГОО ГАРГАСАН: ХЯНАСАН: 636 Үр дүн Хувцаслалт үнэмлэх үнэлэлт Буусан цаг Харуулд гарах цагдаа Хожимдсон цаг Харуулын цэгийн нэр Ажилласан цаг д/д Гарсан цаг Бэлтгэл ажил Үүрэг авсан цагдаа Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №501.10.б /Энэ маягтыг ЦЕГ-ын даргын 2018-01-17-ны өдрийн А/27 дугаар тушаалаар шинэчилэн баталсан./ ХАРУУЛЫН ЦАГДААГИЙН РАПОРТЫН ДЭВТЭР РАПОРТ ТАНИЛЦАЖ ШАЛГАСАН 637 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №501.10.в /Энэ маягтыг ЦЕГ-ын даргын 2018-01-17-ны өдрийн А/27 дугаар тушаалаар шинэчилэн баталсан./ ХАРУУЛЫН ТУСГАЙ ХЭРЭГСЭЛ, ГАЛТ ЗЭВСЭГ ХҮЛЭЭЛЦСЭН ТЭМДЭГЛЭЛ № Тусгай хэрэгсэл, галт зэвсэг Дугаар номер, он Тоо ширхэг Харуулын цэг Он, сар, өдөр Бүрэн бүтэн эсэх Хүлээлгэн өгсөн/нэр, гарын үсэг Хүлээн авсан/ гарын үсэг ЦБҮАЖ №501.10.г /Энэ маягтыг ЦЕГ-ын даргын 2018-01-17-ны өдрийн А/27 дугаар тушаалаар шинэчилэн баталсан./ ХАРУУЛЫН ЦЭГИЙН ЭД АЖ АХУЙ ХҮЛЭЭЛЦСЭН БҮРТГЭЛ № Харуулын цэгийн зэвсэг техник эзэмшигчийн нэр Тоо ширхэг / үсгээр/ Харуулын цэг Он, сар, өдөр 638 Бүрэн бүтэн эсэх Хүлээлгэн өгсөн /нэр, гарын үсэг/ Хүлээн авсан / гарын үсэг/ Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №501.10.д /Энэ маягтыг ЦЕГ-ын даргын 2018-01-17-ны өдрийн А/27 дугаар тушаалаар шинэчилэн баталсан./ Хяналт шалгалтын бүртгэл Албан үүрэг гүйцэтгэлт, тусгай хэрэгсэл, галт зэвсгийн бүрэн бүтэн, аюулгүй байдал, зааварчилгаа, анхаарах асуудлын талаар Шалгасан он, сар, өдөр, цаг, минут 639 Хангалтгүй Харуулын цагдаагийн цол, нэр Хангалттай Үнэлгээ Шалгасан албан тушаалтны гарын үсэг Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №501.10.е /Энэ маягтыг ЦЕГ-ын даргын 2018-01-17-ны өдрийн А/27 дугаар тушаалаар шинэчилэн баталсан./ ХАМГААЛАЛТАД ИЛРҮҮЛЖ ШИЙДВЭРЛЭСЭН, ЗӨРЧЛИЙН МЭДЭЭ Зөрчлийн хэлбэр Бичиг баримтын зөрчил 2 Объектоос хулгай хийсэн 3 Объектод архидан согтуурсан 4 Объектод тогтоосон дэг журам зөрчсөн 5 Харуулын цагдаагийн тавьсан шаардлага эсэргүүцсэн 6 Шийдвэрлэсэн байдал Илрүүлсэн Илрүүлсэн хугацаа хэлбэр Зөрчлийг шийдвэрлэсэн байдал 1 Объектод зориулалтын бус газраар нэвтрэхийг оролдсон Бүгд Шалгаж нэвтрүүлсэн д/д 7 Байгууллагад мэдэгдэж, харьяаллын дагуу шилжүүлсэн Хураасан эд зүйлс 8 9 Харуулын цагдаагийн хяналтаар 10 Үзлэг шалгалтаар 11 Шалган нэвтрүүлэх байраар 12 Ажлын цагаар 13 Ажлын бус цагаар 14 Шөнийн цагаар 15 Байнгын үнэмлэхээр нэвтрэгсэд 16 Гаднаас нэвтэрсэн иргэд 17 Тээврийн хэрэгсэл Нийт 18 19 20 Бүгд хөдөлгөөн 21 Зөрчлийн тайлбар Хяналтад авсан хөдөлгөөн МЭДЭЭ НЭГТГЭСЭН: ............…………………………/……………………./ 640 2-р цэг Харуулын цэгийн дугаар 1-р цэг 20..…оны ….-р сарын ….-ны өдрөөс ….-ны өдөр Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 502.ЖАГСААЛ, ЦУГЛААНЫ ҮЕД ОЛОН НИЙТИЙН АЮУЛГҮЙ БАЙДЛЫГ ХАНГАХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/265 Хуудас: 3 502.1.ЗОРИЛГО Жагсаал, цуглааны үед цагдаагийн байгууллага, алба хаагчаас хийж гүйцэтгэх ажлын аргачлалыг тогтоохтой холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 502.2.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Цуглаан” – улс төр, нийгэм, эдийн засаг, хүний эрх, эрх чөлөөтэй холбогдсон асуудлаар үзэл бодол, санал, шаардлагаа нийтэд илэрхийлэх зорилгоор зохион байгуулж байгаа үйл ажиллагааг; “Жагсаал” – иргэд, хот суурингийн гудамж талбайгаар зохион байгуулалттайгаар жагсан явж улс төр, нийгэм эдийн засаг, хүний эрх, эрх чөлөөтэй холбогдсон асуудлаар үзэл бодол, санал шаардлагаа нийтэд илэрхийлж жагсан явж байгаа үйл ажиллагааг; “Хууль бус жагсаал, цуглаан” – Жагсаал, цуглаан хийх журмын тухай хуулийн 7, 9 дүгээр зүйлд зааснаар зохион байгуулахыг хориглосон газар болон эрх бүхий албан тушаалтанд бүртгүүлэхгүйгээр явуулж буй үйл ажиллагааг; “Өлсгөлөн” – хүний биеийн физиологийн хэрэгцээг нөхөхгүй хүнсний бүтээгдэхүүн, хоол тэжээлийг удаан хугацаагаар хэрэглэх, өвчин эмгэгийн улмаас хоолны шингэц муудах болон хоол тэжээлийг зориудаар хязгаарлах үед үүсэх эмгэг байдлыг; “Суулт” – цуглаан зохион байгуулж буй хэлбэрийг; “Ажил хаялт” – хөдөлмөрийн хамтын маргааныг шийдвэрлэх зорилгоор ажилтнаас үүрэгт ажлаа сайн дурын үндсэн дээр тодорхой хугацаагаар бүрэн буюу хэсэгчлэн зогсоох үйл ажиллагааг. 502.3.ЖАГСААЛ, ЦУГЛААНЫ ҮЕИЙН ХЭВ ЖУРАМ САХИУЛЖ, ОЛОН НИЙТИЙН АЮУЛГҮЙ БАЙДЛЫГ ХАНГАХ ҮЕД ХИЙЖ ГҮЙЦЭТГЭХ АЖИЛ 502.3.1.Жагсаал, цуглааны үед хэв журам сахиулах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах ажлыг батлагдсан төлөвлөгөө, зураглалын дагуу хийнэ. 502.3.2.Төлөвлөгөө, зураглал, хуваарьт дараахь зүйл тусгагдсан байна: а/төлөвлөгөөнд цагдаагийн байгууллагуудын удирдлага, зохион байгуулалт, гүйцэтгэх үүрэг, хүч хэрэгслийн тооцоо, хувцаслалт, холбоо, мэдээлэл, үндсэн хүчний байрлал, нөөц хүчний байршил; б/зураглалд жагсаал, цуглаан зохион байгуулах газар орчин, явах зам чиглэл, үндсэн болон нөөц хүчний байршил; в/жагсаал, цуглааны үед гарч болзошгүй эрсдэлийг тооцож, хариу арга хэмжээ авах талаар тусгах. 502.3.3.Цагдаагийн байгууллагаас жагсаал, цуглааныг зохион байгуулагчтай урьдчилан уулзаж хэв журам, хууль ёсыг сахин биелүүлэх талаар /санамж, шаардлага/ бичгээр мэдэгдэл өгч, энэ тухай тэмдэглэлээр болон дүрс бичлэгээр бэхжүүлж авна. 502.3.4.Мэдэгдэл /санамж, шаардлага/ дараахь зүйлийг тусгана: а/хууль тогтоомж зөрчихгүй байх, хүлээх хариуцлагын талаар; б/зохион байгуулагч, оролцогчдын үүрэг; в/хамтран ажиллах зааг ялгааг тогтоох /зохион байгуулагч талаас хуулийн хүрээнд үйл ажиллагаа явуулах, оролцож буй хүмүүстээ хяналт тавьж, нөхцөл байдлын талаар цагдаагийн байгууллагад мэдэгдэх/; г/хөтөлбөр, чиглэл, цаг хугацааг баримтлах талаар; д/жагсаал, цуглааны үед гарч болох хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх үүргийн талаар; е/оролцогч иргэд нүүрээ далдлахгүй байх, маск хэрэглэхгүй байх талаар; ж/хууль бус үйлдэлд хүлээлгэх хариуцлагын талаар. 641 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 502.4.ЖАГСААЛ, ЦУГЛААНД ОРОЛЦОГЧДЫГ ХАМГААЛАХ а/цагдаагийн байгууллага, алба хаагч жагсаал, цуглааны үед түүнд оролцогчдыг гэмт халдлагаас хамгаалах; б/жагсаал, цуглааны явцад нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах нэмэгдэл арга хэмжээ шаардлагатай талаар зохион байгуулагч хүсэлтээ цагдаагийн байгууллагад гаргасан бол түүнийг хүлээн авч шийдвэрлэх; в/жагсаал, цуглаанд оролцож байгаа авто хөсгийн хөдөлгөөнийг тусгайлан зохицуулах; г/халуун, хүйтэн зэвсэг, хорт болон тэсэрч дэлбэрэх бодис, орчин тойрондоо болон хүний амь нас, эрүүл мэндэд аюул учруулж болохуйц аливаа зүйл, амьтан авч явж болохгүйг жагсаал, цуглаанд оролцогчдод урьдчилан анхааруулж, тийм тохиолдол илэрвэл холбогдох байгууллагад даруй мэдэгдэж шаардлагатай арга хэмжээ авахуулах; д/хууль тогтоомж, нийтийн хэв журмыг чанд сахин биелүүлж, аливаа хэлбэрээр хүч хэрэглэхгүй байх, зохион байгуулагчийн зүй ёсны шаардлагыг ёсчлон биелүүлэх. 502.5.ЖАГСААЛ, ЦУГЛААНЫ ҮЕИЙН ХЭВ ЖУРАМ САХИУЛЖ, ОЛОН НИЙТИЙН АЮУЛГҮЙ БАЙДЛЫГ ХАНГАХ 502.5.1.Байгууллага, удирдлагаас хэв журам сахиулж, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах ажлыг зохион байгуулах чиглэлээр дараахь арга хэмжээг хэрэгжүүлнэ: а/батлагдсан төлөвлөгөө, ажил үүргийн хуваарь, зураглалын дагуу алба хаагчдыг үүрэгжүүлэх; б/оролцогчдын тоо, явах чиглэл, хийх газар, тавьж буй шаардлага, санаа зорилгыг судлах; в/жагсаал, цуглаан болох газар орчинд хэв журмын эргүүл ажиллуулах; г/оролцогчдын явах зам чиглэлийн дагуу хэв журмын эргүүл ажиллуулж, тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангах; д/Жагсаал, цуглаан хийх журмын тухай хуулийг сурталчилж, хэвлэл, мэдээллийн байгууллагатай хамтран ажиллах; е/жагсаал, цуглаанд оролцогчдын тавьж буй шаардлага, мэдэгдэл, нөхцөл байдлын талаар удирдлагыг мэдээллээр хангах. 502.5.2.Жагсаал, цуглааны хамгаалалтад ажиллахдаа Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 500-д заасныг баримтална. 502.6.ЖАГСААЛ, ЦУГЛААНЫ БҮРТГЭЛИЙН САНД МЭДЭЭЛЭЛ БҮРТГЭХ 502.6.1.Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба нь доор дурдсан ажлыг хариуцна: а/жагсаал, цуглааны мэдээллийн нэгдсэн програм дахь мэдээллийн үнэн зөв байдлыг хянаж, шаардлага хангаагүй мэдээллийг залруулах, зөрчлийг арилгуулах арга хэмжээ авна; б/мэдээллийн системд нэвтрэх, бүртгэх эрх олгогдсон нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын Нийтийн хэв журам хамгаалах нэгжийн даргыг мэргэжил, арга зүйн удирдлагаар хангах. 502.6.2.Цагдаагийн төв байгууллагын Мэдээллийн технологи, холбооны ажил хариуцсан нэгж нь доор дурдсан ажлыг хариуцна: а/маягт, програм хангамжид нэмэлт, өөрчлөлт оруулах, шинэчлэн боловсруулах, мэдээллийн аюулгүй байдал, нэгдсэн сүлжээний хэвийн ажиллагааг хангах; б/алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн газар, хэлтсийн дарга нараас ирүүлсэн эрх бүхий албан тушаалтны нэвтрэх эрхийг ажлын 3 хоногийн дотор багтаан шийдвэрлэх; в/програмд мэдээлэл оруулах албан тушаалтан солигдох бүрт нэвтрэх тусгайлсан нууц кодыг тухай бүр өөрчлөх; г/жагсаал, цуглааны мэдээллийн нэгдсэн програмд бүртгэл хөтлөх эрх бүхий ажилтныг сургаж, дадлагжуулах ажлыг зохион байгуулах. 502.6.3.Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нь доор дурдсан ажлыг хариуцна: а/жагсаал, цуглааны мэдээллийн програмд бүртгэл хөтлөх эрх бүхий албан тушаалтныг цагдаагийн байгууллагын даргын тушаалаар томилон ажиллуулах; б/жагсаал, цуглааны програмд бүртгэл, мэдээллийг тогтоосон журам, хугацааны дагуу бүртгэж байгаа эсэхэд сард 1-ээс доошгүй удаа хяналт тавьж, шаардлагатай мэдээллийн талаарх саналыг холбогдох газар, хэлтэст хүргүүлэх; в/жагсаал, цуглааны програмд бүртгэл хөтлөх эрх бүхий албан тушаалтан хариуцлага алдсан, ажлын байр нь өөрчлөгдсөн тохиолдолд шинээр ажиллах албан тушаалтныг томилон, 642 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам санд хандах эрхийн талаар саналаа Мэдээллийн технологи, холбооны ажил хариуцсан нэгжид хүргүүлж, шийдвэрлүүлэх; г/хариуцсан байгууллагын хэмжээнд энэ журмын хэрэгжилтэд хяналт тавих, илэрсэн зөрчлийг тухай бүр арилгах; д/жагсаал, цуглааны мэдээллийн нэгдсэн програмд шаардлагатай техник, хэрэгслээр бүрэн хангах, зориулалтын бусаар ашиглахгүй байхад хяналт тавьж ажиллах. 502.6.4.Цагдаагийн байгууллагын мэдээллийн санд нэвтрэх эрх бүхий алба хаагч нь доор дурдсан ажлыг хариуцна: а/жагсаал, цуглааны бүртгэлийн програмд оруулсан мэдээллийн үнэн зөв, бодит байдлыг хариуцах; б/жагсаал, цуглааныг бүртгэгдсэнээс эхлэн дуусах хүртэлх бүхий л үйл явц, хүч, хэрэгслийн талаарх мэдээллийг тухай бүрт нь даруй програмд бүртгэж, шаардлагатай мэдээллийг газар, хэлтсийн даргад яаралтай танилцуулах; в/нууцлал хадгалах, аюулгүй байдлыг хангах. ---оОо--- 643 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 503.ЖАГСААЛ, ЦУГЛААНЫГ АЛБАДАН ТАРААХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/265 Хуудас: 2 503.1.ЗОРИЛГО Хууль бус жагсаал, цуглаан, суултыг албадан тараах болон өлсгөлөнг албадан эмчилгээнд хамруулах тухай эрх бүхий албан тушаалтны шийдвэрийг биелүүлэхтэй холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 503.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ, ҮНДСЭН ЗАРЧИМ 503.2.1.Жагсаал, цуглаан, суулт, ажил хаялтыг албадан тараах болон өлсгөлөнг албадан эмчилгээнд хамруулахдаа Монгол Улсын Үндсэн хууль, Жагсаал, цуглаан хийх журмын тухай хууль, Цагдаагийн албаны тухай хууль, Төрийн тусгай хамгаалалтын тухай хууль, Төрийн ордны тухай хууль, Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хууль, энэ журмыг мөрдлөг болгоно. 503.2.2.Хуульд заасан журмын дагуу жагсаал, цуглаан зохион байгуулахад санаатайгаар саад учруулсан, жагсаал, цуглаанд оролцсоных нь төлөө иргэнийг ялгаварлан гадуурхсан, мөрдөн мөшгөсөн, эрх, эрх чөлөөг нь бусад хэлбэрээр хязгаарлахыг хориглоно. 503.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Жагсаал, цуглааныг албадан тараах” - жагсаал, цуглааныг хуульд заасан хүч, арга хэрэгсэл хэрэглэн албадан тараах тухай Засаг даргын захирамжийг биелүүлэх зорилгоор цагдаагийн байгууллагаас авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээг. 503.4.ЖАГСААЛ, ЦУГЛААНЫГ АЛБАДАН ТАРААХ 503.4.1.Дараахь тохиолдолд Засаг дарга жагсаал цуглааныг албадан тараах тухай захирамж гаргадаг бөгөөд нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага энэ тухай мэдээллийг Засаг даргад амаар, бичгээр танилцуулна: а/дайн сурталчлах, үндэстэн ястны хооронд хагарал гаргах буюу үндэс угсаа, хэл, арьсны өнгө, нас, хүйс, нийгмийн гарал, байдал, шашин шүтлэгээр ялгаварлан гадуурхах, аллага, хядлага, хорлон сүйтгэх ажиллагаа явуулах, төрийн эрх мэдлийг хууль бус аргаар авахыг уриалах; б/үндэсний аюулгүй байдал, нийтийн хэв журамд хохирол учруулж эмх замбараагүй байдал бий болгох; в/жагсаал, цуглааны явцад анхны зорилго өөрчлөгдөн, хууль бус болох; г/улс орны буюу тодорхой нутаг дэвсгэрийн хэмжээнд онц болон дайны байдал зарласан, байгалийн гамшиг, гэнэтийн бусад аюул тохиолдсон үед тухайн нутаг дэвсгэрт уг шалтгаан арилаагүй байхад жагсаал, цуглаан хийх; д/зохих журмын дагуу бүртгэгдсэн жагсаал, цуглаан хийх газарт мөн цаг хугацаанд түүний эсрэг агуулга, зорилготой өөр жагсаал, цуглаан давхардуулан хийх; е/Засаг даргын шаардлагыг хүлээн авсан жагсаал, цуглааныг зохион байгуулагч нь жагсаал, цуглааныг тараахаас татгалзах; ж/жагсаал, цуглааныг хуулиар хориглосон газарт хийх. 503.4.2.Засаг даргын шаардлага, мэдэгдлийг жагсаал, цуглаан зохион байгуулагчид хүлээлгэн өгч, мэдэгдэх үйл ажиллагааг цагдаагийн байгууллага тэмдэглэл үйлдэж, баримтжуулна. 503.4.3.Засаг даргын шаардлагад заасан хугацаа өнгөрсний дараа сайн дураараа тараагүй, цаашид үргэлжлүүлбэл Засаг даргын шийдвэрээр Жагсаал, цуглаан хийх журмын тухай хуулийн 14 дүгээр зүйлийн 14.3 дахь хэсгийн дагуу албадан тараана. 503.4.4.Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нь Засаг даргын шаардлага, захирамжийн хувийг авна. 503.4.5.Шуурхай удирдлагын штаб албадан тараах ажиллагааг удирдаж, хяналт тавина. 503.4.6.Ажиллагааны явцыг дуу авиа, дүрс бичлэг, гэрэл зургийн болон бусад боломжтой аргаар баримтжуулна. 503.4.7.Боломжтой тохиолдолд прокурорт бичгээр болон амаар урьдчилан мэдэгдэж, оролцуулж болно. 644 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 503.5.АНХААРАХ ЗҮЙЛ а/албадан тараах ажиллагааг явуулах төлөвлөгөө, тактикийг урьдчилан гаргасан байна; б/хэвлэл, мэдээлэл, холбооны хэрэгслийг ашиглан жагсаал, цуглаанд оролцогчдод Засаг даргын шаардлага болон холбогдох хууль тогтоомжийг биелүүлэхийг сурталчлана; в/жагсаал, цуглааныг сонирхогч болон оролцогчдод тухайн орчныг сайн дураараа орхиж явахыг зөвлөнө; г/тухайн нөхцөл байдалд бодит үнэлэлт, дүгнэлт хийж, үүсч болох нөхцөл, гарч болох эрсдэлийг тооцно; д/хууль бус үйлдэл, үйл ажиллагаанд турхирч байгаа өдөөн хатгагчдыг илрүүлэн тусгаарлана; е/үймээн гаргаж байгаа хүмүүсийн эргэн тойрныг бүслэн хааж, гаднаас хүн, тээврийн хэрэгсэл нэмэгдэж орох боломжийг хааж, гадагш гарах хөдөлгөөний урсгалыг дэмжин нээж өгнө; ж/жагсаал, цуглаан болж байгаа цэг рүү чиглэсэн тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөнийг хааж, алсаар тойруулан явуулах; з/чанга яригч болон боломжтой мэдээллийн хэрэгслээр албадан тараах үйл ажиллагаа явагдах гэж байгаа талаар анхааруулна. 503.6. ОЛОН ХҮНД НӨЛӨӨЛӨХ ТУСГАЙ ХЭРЭГСЭЛ ХЭРЭГЛЭХ Жагсаал, цуглааныг албадан тараахад олон хүнд нөлөөлөх тусгай хэрэгсэл хэрэглэхдээ Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 54 дүгээр зүйлийг баримтална. ---оОо--- 645 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 504.НИЙТИЙН ЭМХ ЗАМБАРААГҮЙ БАЙДАЛ ҮҮССЭН ҮЕД ОЛОН НИЙТИЙН АЮУЛГҮЙ БАЙДЛЫГ ХАНГАХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/265 Хуудас: 2 504.1.ЗОРИЛГО Нийтийн эмх замбараагүй байдлыг таслан зогсоох, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах ажлын арга хэлбэр, дэг горимыг тогтоохтой холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 504.2.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Нийтийн эмх замбараагүй байдал” – олныг хамарсан түйвээн үймүүлэх, эвдэн бусниулах, галдан шатаах, эд хөрөнгө устгах, галт зэвсэг, тэсэрч дэлбэрэх бодис хэрэглэх буюу төрийн төлөөлөгчийг зэвсэглэн эсэргүүцэх нөхцөл байдлыг. 504.3.НИЙТИЙН ЭМХ ЗАМБАРААГҮЙ БАЙДАЛ ҮҮССЭН ҮЕД АЖИЛЛАХ 504.3.1.Шуурхай удирдлагын штаб, нийтийн эмх замбараагүй байдал бий болсон үед олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах ажлыг удирдан зохион байгуулахдаа дараахь үүргийг гүйцэтгэнэ: а/нийтийн эмх замбараагүй байдал үүссэн үед ажиллах урьдчилсан, нэгдсэн төлөвлөгөө, зураглалтай байх; б/онцгой нөхцөл бий болсон үед Зэвсэгт хүчин, Хил хамгаалах, Тагнуул, Онцгой байдал, Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагуудын харилцан ажиллагааг зохицуулах төлөвлөгөөтэй байх; в/цагдаагийн хүрээний байгууллагууд, бусад газруудаас ирсэн хүч, хэрэгслийн гүйцэтгэх үүрэг, байрлах газар, үндсэн болон нөөц хүчний хуваарилалт, зохицуулалтыг хийж, шаардлагатай газруудад хүч нэмэгдүүлэн ажиллуулах; г/үйл явдлын талаар танилцуулга бичих. Танилцуулгад үүссэн нөхцөл байдал, авч хэрэгжүүлсэн арга хэмжээ, ажилласан хүч, техник, тусгай хэрэгсэл, гаргасан зардал, цагдаагийн байгууллага, алба хаагчид болон иргэд, аж ахуйн нэгж, байгууллагад учирсан хохирол, саатуулагдсан, баривчлагдан шалгагдаж буй иргэд, тэдгээрийн эрхийг хэрхэн хангаж байгаа, цаашид авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээний санал зэргийг тусгасан байна; д/цагдаагийн төв байгууллагын даргад өндөржүүлсэн бэлэн байдалд шилжих, цуцлах санал өгөх; е/бие бүрэлдэхүүн, техник, тусгай хэрэгсэл, хувцас, тээврийн хэрэгслийн бүрэн бүтэн байдалд үзлэг, тооллого явуулж, учирсан хохирлын талаархи мэдээг нэгтгэх; ж/бүлэг, байгууллагын үүрэг гүйцэтгэсэн байдалд үнэлэлт дүгнэлт хийж нэгдсэн танилцуулга бичиж, Цагдаагийн төв байгууллагын даргад танилцуулах. 504.3.2.Нийтийн эмх замбараагүй байдлын үед цагдаагийн байгууллагыг Цагдаагийн төв байгууллагын даргын шийдвэрээр өндөржүүлсэн бэлэн байдалд шилжүүлнэ. 504.3.3.Тусгайлсан чиг үүрэгтэй бүлгүүд нийтийн эмх замбараагүй байдал үүссэн үед ажиллах ажлын төлөвлөгөөтэй байж, сургалт, дадлагыг бие даан тогтмол зохион байгуулна. 504.4.ГҮЙЦЭТГЭХ ҮҮРЭГ 504.4.1.Цагдаагийн байгууллага нь нийтийн эмх замбараагүй байдлыг таслан зогсоох, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 4, 5 дугаар бүлэгт заасан үүргийг хэрэгжүүлэхийн хамт дор дурдсан ажлыг хийнэ: а/төрийн тусгай хамгаалалттай болон улсын онц чухал обьектын хамгаалалтыг хүч нэмэгдүүлэх, шаардлагатай бол галт тэрэг, нисэх онгоцны буудал, шатахуун түгээх газар, банк болон бусад обьектыг хамгаалалтад авах; б/хүн, хуулийн этгээдийн хууль бус эзэмшилд байгаа галт зэвсэг, химийн хорт болон аюултай бодис, байлдааны техник хэрэгслийг хяналтад авах; в/согтууруулах ундаа худалдах, түүгээр үйлчлэх, хэрэглэхийг хориглох; г/ангийн зориулалттай буу, сум хэрэгсэл болон тэсэрч дэлбэрэх бодис, тэсэлгээний хэрэгслийн худалдаа, аюултай ачаа тээвэрлэлтийг түр хориглох; 646 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам байрлуулах; д/хүн, тээврийн хэрэгслийн зорчих хөдөлгөөнийг хязгаарлах, өөрчлөх, шилжүүлэн е/нийтийн эмх замбараагүй байдал бий болгож хүч хэрэглэсэн үйл ажиллагаа явуулсан буюу явуулж байгаа байгууллагыг тараах, бүлэг хүмүүсийг албадан тараах, албадан саатуулах, тэдгээрийн зэвсэг, техник хэрэгслийг хураан авах; ж/эргүүл, харуул ажиллуулах; з/зэвсэг болон хүний амь нас, эрүүл мэндэд хохирол учруулж болох бусад зүйлийг хууль бусаар авч яваа, хадгалж байгаа, эсхүл хэрэглэж болзошгүй хүний бие, тээврийн хэрэгсэл, эд зүйлд үзлэг хийх. ---оОо--- 647 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 505.ОНЦ БАЙДАЛ ЗАРЛАСАН ҮЕД НИЙТИЙН ХЭВ ЖУРАМ ХАМГААЛАХ, ОЛОН НИЙТИЙН АЮУЛГҮЙ БАЙДЛЫГ ХАНГАХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/265 Хуудас: 2 505.1.ЗОРИЛГО Онц байдал зарласан үед цагдаагийн байгууллагаас нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах ажлын арга хэлбэр, дэг горимыг тогтоохтой холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 505.2.ОНЦ БАЙДАЛ ЗАРЛАСАН ҮЕД НИЙТИЙН ХЭВ ЖУРАМ ХАМГААЛАХ, ОЛОН НИЙТИЙН АЮУЛГҮЙ БАЙДЛЫГ ХАНГАХ 505.2.1.Цагдаагийн байгууллагаас онц байдал зарласан доорх тохиолдолд гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах болон эрх бүхий байгууллага, албан тушаалтнаас өгсөн үүргийг гүйцэтгэнэ: а/улсын нийт нутаг дэвсгэрт буюу зарим хэсэгт нь оршин суугаа иргэдийн амь нас, эрүүл мэнд, аж амьдрал, нийтийн аюулгүй байдалд шууд аюул учруулсан буюу учруулахуйц байгалийн гамшиг, гэнэтийн бусад аюул /газар хөдлөлт, хүчтэй салхи, ган, зуд, үер, түймэр, цацраг идэвхт болон химийн хорт бодисын хордуулалт, хүн, малын гоц халдварт өвчин зэрэг/ тохиолдсон; б/Үндсэн хуулийн дэг журам, нийгмийн хууль ёсны тогтолцоо оршин тогтноход заналхийлсэн аливаа байгууллага, бүлэг хүний зохион байгуулалт бүхий хүч хэрэглэсэн хууль бус үйл ажиллагааны улмаас үүссэн нийтийн эмх замбараагүй байдлыг төрийн байгууллага эрх хэмжээнийхээ дотор ердийн арга хэрэгслээр тохинуулах боломжгүй болсон. 505.2.2.Онц байдал зарласан шийдвэр болон түүнийг хэрэгжүүлэх бүрэн эрх бүхий Зөвлөл, төлөөлөгчийн Цагдаагийн байгууллагад өгсөн үүрэг, даалгаврыг хэлбэрэлтгүй хэрэгжүүлж ажиллана. Үүрэг даалгаврыг бичгээр авна. 505.2.3.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагч нь дээрх үүргийг хэрэгжүүлэх явцад хүний эрх, эрх чөлөөг хязгаарлахдаа хүний амьд явах эрх, итгэл үнэмшилтэй байх, шашин шүтэх, эс шүтэх эрх чөлөөг хангаж, хэнд боловч эрүү шүүлт тулгах, хүнлэг бус, хэрцгий хандахыг хориглоно. 505.2.4.Байгалийн гамшиг, гэнэтийн бусад аюул тохиолдсон үед Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 508-д заасныг баримтлан ажиллана. 505.2.5.Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 500-д заасан Шуурхай удирдлагын штаб нь онц байдал зарласан үеийн нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах ажлыг зохион байгуулна. 505.2.6.Цагдаагийн байгууллага нь онц байдлын үед нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах ажлын урьдчилсан төлөвлөгөө, зураглалтай байна. 505.3.ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГААС ГҮЙЦЭТГЭХ ҮҮРЭГ а/онцгой нөхцөл, түүний үр дагаврыг арилгах, нийгмийн амьдралыг хэвийн болгоход оролцох; б/цагдаа, дотоодын цэргийн хүч хэрэгслийг бүрэн ашиглах; в/зэвсэгт хүчин, хилийн цэргийн зарим анги, байгууллагыг татан оролцуулах санал тавих; г/зөвлөлөөс байгуулагдсан шуурхай штабтай холбогдож ажиллах, дэмжлэг туслалцаа авах; д/онц байдал тогтоосон шийдвэрийг хэрэгжүүлэхтэй холбогдсон асуудлаар холбогдох мэдээ, судалгаа, шаардлагатай бусад баримт бичиг гаргаж өгөх; е/онц байдал тогтоосон нутаг дэвсгэрт зорчих, орох, гарах онцгой журмыг хэрэгжүүлэх; ж/улсын онц чухал болон хүн амын амьжиргааны хангамжийн объектуудыг хүч нэмэгдүүлэн хамгаалах; з/хууль тогтоомж зөрчиж зохион байгуулсан жагсаал, цуглаан, олон нийтийн бусад арга хэмжээг хуульд заасан арга, хүч хэрэгслээр шууд албадан тараах; и/тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөнийг хязгаарлах, тэдгээрт үзлэг хийх; к/нийтийн эмх замбараагүй байдал бий болгож хүч хэрэглэсэн үйл ажиллагаа явуулсан 648 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам буюу явуулж байгаа байгууллагыг тараах, бүлэг хүмүүсийг албадан тараах, албадан саатуулах, тэдгээрийн зэвсэг, техник хэрэгслийг хураан авах; л/хөл хорих буюу иргэний үнэмлэх, түүнтэй адилтгах баримт бичиггүйгээр гудамж, талбай, олон нийтийн бусад газарт хоногийн тодорхой цаг хугацаанд зорчихыг хориглосон шийдвэрийг хэрэгжүүлэх; м/эргүүл, харуул ажиллуулах; н/иргэний үнэмлэх, түүнтэй адилтгах баримт бичиггүй бол хэн болохыг нь тогтоох хүртэл хуульд заасан цагаас илүүгүй хугацаагаар саатуулах, шаардлагатай гэж үзвэл албадан саатуулагдсан хүний бие, авч яваа эд зүйлд үзлэг хийх; о/галт зэвсэг, хүний амь нас, эрүүл мэндэд хохирол учруулж болох бусад зүйлийг хууль бусаар авч явах буюу хадгалж байгаа, эсхүл хэрэглэж болзошгүй иргэдийн бие, орон сууц, тээврийн хэрэгсэл, эд зүйлд үзлэг хийх; п/олшруулах болон дуу авиаг чангаруулах техник хэрэгслийн ашиглалтыг хязгаарлах буюу хориглох, шаардлагатай бол түр хураан авах; р/онц байдал зарласан нутаг дэвсгэрт зохих зөвшөөрөлгүй оршин сууж байгаа бөгөөд онцгой дэглэм сахиулахад саад учруулсан этгээдийг байнга оршин суух газарт нь, эсхүл онц байдал тогтоогоогүй засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж рүү албадан гаргах шийдвэрийг биелүүлэх; с/зэвсэг, галт хэрэгсэл, хүчтэй үйлчлэх химийн хорт бодис, согтууруулах ундааны зүйл худалдах, тараахыг хориглох шийдвэрийн хэрэгжилтэд хяналт тавих; т/иргэдийн эзэмшилд байгаа галт болон хүйтэн зэвсэг, галт хэрэгсэл, аж ахуйн нэгж, байгууллагын үйлдвэрлэлийн технологид хэрэглэдэг тэсэрч дэлбэрэх, хүчтэй үйлчлэх химийн хорт болон цацраг идэвхт бодис, сургалтын зориулалттай байлдааны зэвсэг, техник хэрэгслийн ашиглалтад хяналт тогтоох, шаардлагатай гэж үзвэл ашиглалтыг зогсоох буюу тэдгээрийг түр хураан авах; у/онц байдал тогтоосон нутаг дэвсгэрт шүүн таслах ажиллагаа хэвийн явагдах нөхцлийг хангахад туслалцаа үзүүлэх. ---оОо--- 649 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 506.ТӨРИЙН БОЛОН ГАДААДЫН ДЭЭД ХЭМЖЭЭНИЙ ЗОЧИН ТӨЛӨӨЛӨГЧИЙН АЙЛЧЛАЛЫН ҮЕД ХАМГААЛАЛТ ЗОХИОН БАЙГУУЛАХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар: А/265 Хуудас: 3 506.1.ЗОРИЛГО Төрийн болон гадаадын дээд хэмжээний зочин төлөөлөгчийн айлчлалын үед цагдаагийн байгууллагаас хамгаалалт зохион байгуулах ажлын арга хэлбэр, дэг горимыг тогтоохтой холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 506.2.ХАМГААЛАЛТЫГ ЗОХИОН БАЙГУУЛАХ 506.2.1.Төрийн ёслолын алба, Гадаад харилцааны яамны Дипломат ёслолын газраас гаргасан хөтөлбөрийн дагуу нэг, хоёрдугаар зэрэглэлээр хамгаалалтад авсан төрийн болон гадаадын дээд, өндөр хэмжээний зочин төлөөлөгч, олон улсын дээд хэмжээний уулзалт, хэлэлцээ, хурал, зөвлөлгөөний үеийн хамгаалалтын төлөвлөгөө, ажил үүргийн хуваарийг Нийтийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба боловсруулж, 24 цагийн өмнө цагдаагийн төв байгууллагын дарга болон дэд бөгөөд нийслэлийн цагдаагийн газрын даргаар батлуулна. 506.2.2.Төлөвлөгөө, зураглалд хамгаалалт зохион байгуулах хугацаа, газар, объектууд, хамгаалалтад оролцох хүч хэрэгслийн тоо, үндсэн болон нөөц хүчний байршил, холбооны хэрэгслийн тор, сүлжээ, дуудлага, хамгаалалтыг удирдах ажлын хэсэг, техник хэрэгсэл, алба хаагчдын ажил үүргийн хуваарь, эрсдэлийн үед ажиллах арга хэмжээг тодорхой тусгасан байна. 506.2.3.Төрийн болон гадаадын дээд, өндөр хэмжээний зочин төлөөлөгчдийн айлчлалын үеийн хөтөлбөр, айлчлалын талаар Төрийн ёслолын алба, Гадаад харилцааны яамны Дипломат ёслолын газар, Төрийн тусгай хамгаалалтын газрын холбогдох ажилтнуудтай хамгаалалтыг удирдах албан тушаалтан урьдчилан уулзаж, хамтарч ажиллах ажлын чиглэл, хүрээгээ тодорхойлно. 506.2.4.Хамгаалалтыг удирдан зохион байгуулахаар үүрэг, даалгавар авсан албан тушаалтан хамгаалалтад оролцох байгууллагаас шаардагдах хүч хэрэгслийн тоог гаргаж нэг, хоёрдугаар зэрэглэлийн хамгаалалтад оролцох талаар тухайн байгууллагад мэдэгдэн бэлтгэл ажлыг хангуулна. 506.2.5.Хамгаалалт зохион байгуулахаас 24-өөс доошгүй цагийн өмнө хамгаалалтад оролцох байгууллагын дарга, эсхүл хамгаалалт хариуцсан албан тушаалтанд хамгаалах объект, оролцох хүч хэрэгсэл, зарцуулах цаг хугацаа, хувцаслалт, шаардагдах тусгай хэрэгсэл, анхаарах зүйлийн талаар үүрэг, чиглэл өгнө. 506.2.6.Цагдаагийн байгууллага төрийн болон гадаадын дээд, өндөр хэмжээний зочин төлөөлөгчийн айлчлалын үед арга хэмжээний хөтөлбөрт заасан хугацаанаас 1-2 цагийн өмнө хамгаалалтыг авна. 506.2.7.Хамгаалалтын нэгдсэн үүрэг даалгавар авсан байгууллагын дарга хамгаалалтад оролцохоор томилогдсон өөрийн байгууллагын алба хаагчдын ажиллах байршил, чиг үүргийг заан өгч үүрэг даалгавраар хангана. Нэг, хоёрдугаар зэрэглэлийн хамгаалалтыг байгууллагын дарга нар биечлэн удирдана. 506.2.8.Хамгаалалтын бүсэд үүсч болох нөхцөл байдал, газар, орчны онцлогоос шалтгаалан морь, мотоциклтой болон энгийн хувцастай алба хаагчийг ажиллуулж болно. 506.2.9.Хамгаалалт зохион байгуулахтай холбогдсон нууцлалыг хадгална. 506.2.10.Төрийн болон гадаадын дээд, өндөр хэмжээний зочин төлөөлөгчдийн айлчлалын үеийн хамгаалалт зохион байгуулахдаа Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 500, 507-д заасныг баримтлана. 506.2.11.Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга, түүний эзгүйд хамгаалалт удирдсан албан тушаалтан хамгаалалт зохион байгуулсан тухайгаа хамгаалалт дууссанаас хойш 12 цагийн дотор Цагдаагийн төв байгууллагын Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албанд бичгээр танилцуулна. 650 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 506.3.НЭГ, ХОЁРДУГААР, ГУРАВДУГААР ЗЭРЭГЛЭЛИЙН ХАМГААЛАЛТ 506.3.1.Төрийн тусгай хамгаалалтын газар, Гадаад харилцааны яамны Дипломат ёслолын газар, бусад холбогдох байгууллагаас ирүүлсэн албан бичиг, хөтөлбөртэй цагдаагийн төв байгууллагын дарга танилцаж, дэд болон албаны даргад шилжүүлнэ. 506.3.2.Цагдаагийн төв байгууллагын дэд болон албаны дарга хамгаалуулагчийн зэрэглэл, явах газар, маршрут, цаг хугацаа, дагалдан явах хүмүүсийн тоог харгалзан хамгаалалтыг удирдан зохион байгуулах албан тушаалтныг томилж, хамгаалалтад оролцох цагдаагийн байгууллагуудын тоо, хүчний талаар чиглэл өгнө. 506.3.3.Нэг, хоёрдугаар зэрэглэлийн хамгаалалтын төлөвлөгөө, ажил үүргийн хуваарийг боловсруулахдаа энэ журмын 506.2.1, 506.2.2-д заасныг баримтлана. 506.3.4.Гуравдугаар зэрэглэлийн хамгаалалтыг Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албанаас өгсөн чиглэлийн дагуу нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага төлөвлөн зохион байгуулна. 506.3.5.Хамгаалалтад ажиллаж байгаа алба хаагч хариуцсан цэг, хэсэг дээрээ ирээд тухайн газар, оронд үзлэг шалгалт хийн зөрчил илэрсэн тохиолдолд нэн даруй шууд харьяалан удирдах даргадаа мэдэгдэж, зөрчлийг арилгах арга хэмжээ яаралтай авна. 506.3.6.Хамгаалалтад ажиллаж байгаа алба хаагч өөрийн хариуцсан объект, замын харалдаа орчимд тээврийн хэрэгсэл, явган зорчигч, мал, нохой нэвтрүүлэхгүй байх арга хэмжээ авна. 506.3.7.Хариуцсан хамгаалалтын бүсэд хүн, мал, амьтны хөдөлгөөн ихэссэн, хамгаалалтын нөхцөл байдал хүндэрсэн үед давхар хамгаалалт авна. 506.3.8.Нэг эгнээ хамгаалалтад зогссон алба хаагчид зорчих хэсэг рүү нуруугаа харуулан зогсоно. 506.3.9.Зочин, төлөөлөгчийн автомашины цуваа өнгөрөх үед хамгаалалтын орчин аюулгүй нөхцөлд хөлдөө мөрний хэмжээний зайтай, 2 гарыг ардаа авч эгц урагш харан зогсож цувааг өнгөрүүлнэ. 506.3.10.Хариуцсан объект, замын чиглэлээр хамгаалалтын цуваа өнгөрсний дараа хамгаалалтад ажиллаж байгаа алба хаагч цуваа хэрхэн өнгөрсөн тухай шууд харьяалан удирдах даргадаа илтгэнэ. 506.3.11.Хамгаалуулагчийн цуваа өнгөрсний дараа хамгаалалт удирдаж байгаа даргаас шийдвэр өгтөл хариуцсан объект, цэг дээрээ байна. 506.3.12.Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба нь Төрийн тусгай хамгаалалтын газраас авсан хамгаалуулагч орон нутагт ажиллах тухай мэдээллийг тухай бүр нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын даргад хүргүүлэх ба мэдээлэл хүлээн авсан дарга нь хамгаалуулагчийг очихоос 1-2 хоногийн өмнө хамгаалалтын бэлтгэлийг хангана. 506.3.13.Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нь Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албанаас хүргүүлсэн төлөвлөгөө эсхүл мэдээний дагуу салбар төлөвлөгөө, зураглал гаргах, хамгаалуулагчийн зорчих зам, чиглэл, байрлал, очих объектуудыг урьдчилан шалгах, хэв журмын болон хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангах, Тагнуулын ерөнхий газар, Цагдаагийн ерөнхий газрын даргын 2014 оны А/Н/10, МН/13 дугаар тушаалаар баталсан “Төрийн тусгай хамгаалалтын газартай цагдаагийн байгууллага харилцан ажиллах журам”-ын 2-д заасан мэдээлэл солилцох ажлыг зохион байгуулна. 506.3.14.Хамгаалалтыг орон нутагт цагдаагийн газар, хэлтэс, тагнуулын байгууллагатай хамтран зохион байгуулах ба шаардлагатай гэж үзвэл удирдлагын шийдвэрээр цагдаагийн хүрээний бусад байгууллагаас нэмэлт хүч татан оролцуулна. 506.4.ЗАМ МАРШРУТЫН ДАГУУ ҮЗЛЭГ, ШАЛГАЛТ ХИЙХ 506.4.1.Төрийн болон гадаадын дээд, өндөр хэмжээний зочин төлөөлөгчдийн явах зам маршрутын дагуу байрлах барилга, обьект, гүүр, явган хүний гүүрэн болон нүхэн гарц, үерийн усны хоолой зэрэг халдлага хийж болзошгүй газарт Төрийн тусгай хамгаалалтын газар, Зэвсэг хүчин, бусад холбогдох байгууллагатай хамтарсан үзлэгийн багт холбогч офицер томилон ажиллуулна. 506.4.2.Үзлэгийн багийн үзлэг, шалгалт хийсэн объектыг нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн газар, хэлтсийн алба хаагчид тэмдэглэл үйлдэн хяналтанд хүлээн авна. 506.4.3.Хяналтанд авагдсан объектод үүрэг гүйцэтгэж байгаа алба хаагч нь холбооны хамгаалалтын үндсэн сувагт сонсох горимд ажиллаж, онцлог мэдээллийг тухай бүр шуурхай удирдлагын штабт мэдэгдэнэ. Хамгаалалт дууссаны дараа тэмдэглэлийг нэгдсэн илтгэх хуудсын хамт Шуурхай удирдлагын штабт ирүүлнэ. 651 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 506.4.4.Үзлэгийн багт ажиллах холбогч офицерийн үүрэг: а/үзлэгийн багийг хяналтанд авах объектод үүрэг гүйцэтгэж байгаа алба хаагч, түүнийг хариуцах албан тушаалтантай холбох ажлыг зохион байгуулна; б/үзлэг хийсэн объектыг хүлээн авах тэмдэглэлд хяналтын тойрог, хяналт тавих, анхаарах асуудлыг тусгайлан тусгах ба энэ талаар зааварчилж ажиллана; в/үзлэг эхэлсэн, дуусгасан огноо, цаг хугацаа, үзлэгт оролцсон болон байлцсан хүмүүсийн овог нэр, албан тушаалыг тэмдэглэлд тусгаж гарын үсэг зуруулах ажлыг зохион байгуулна; г/үзлэгээр илэрсэн зөрчлийг тэмдэглэлд тусгаж, зөрчлийг арилгуулах арга хэмжээг шуурхай авна; д/үзлэгийн явцыг фото зураг болон видео бичлэгээр баримтжуулж авна; е/үзлэг нь хууль тогтоомжийн хүрээнд хийгдэж байгаа эсэхэд хяналт тавьж ажиллана. 506.4.5.Үзлэг хийсэн объектыг хяналтад авах алба хаагчийн үүрэг: а/үзлэг хийсэн объектыг хүлээж авахдаа фото зураг болон видео бичлэгээр баримтжуулах; б/тухайн орчинд нэвтрэх шаардлагатай хүн, тээврийн хэрэгсэлд үзлэг хийж нэвтрүүлэх, хязгаарлалт хийх; в/өөрийн болон бусдын аюулгүй байдлыг хангах, урьдчилан сэргийлэх; г/сэжиг бүхий зүйл илэрсэн тохиолдолд аюулгүйн бүс татаж, шууд харъяалан захирах дарга болон Шуурхай удирдлагын штабт мэдэгдэх; д/мэргэжлийн баг ирэхээс өмнө тухайн сэжигтэй зүйлийг ямар нэгэн байдлаар оролдож хөдөлгөхгүй байх. 506.5.МЭДЭЭ, МЭДЭЭЛЛЭЭР ХАНГАХ 506.5.1.Эрүүгийн цагдаагийн алба нь зочин төлөөлөгчийн айлчлалтай холбогдуулан тухайн улсын нөхцөл байдал, зочин, төлөөлөгчдийн талаарх танилцуулах мэдээг цагдаагийн төв байгууллагын удирдлага болон шуурхай удирдлагын штаб, шаардлагатай бусад албадад хүргүүлж, танилцуулах ажлыг зохион байгуулна. 506.5.2.Эрүүгийн цагдаагийн алба нь Нийслэлийн цагдаагийн газар, Мэдээлэл нэгтгэн боловсруулах ажил хариуцсан нэгжтэй хамтран нам, эвсэл, холбоо, иргэний хөдөлгөөнүүдээс зохион байгуулж болзошгүй жагсаал, цуглааны талаарх мэдээ, мэдээллийг цуглуулан дүн шинжилгээ хийж, цагдаагийн төв байгууллагын удирдлага болон шуурхай удирдлагын штаб, шаардлагатай бусад албадыг мэдээллээр хангана. 506.5.3.Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нь жагсаал, цуглаан хийж болзошгүй нам, эвсэл, холбоо, иргэний хөдөлгөөний удирдлагуудтай урьдчилан уулзалт хийж, хууль бус үйл ажиллагаа явуулахгүй байх талаар мэдэгдэл өгч анхааруулна. 506.5.4.Хэвлэл, мэдээллийн төв нь хамгаалалт, зохицуулалтын үед замын хөдөлгөөнд хязгаарлалт хийж байгаа газар, цаг хугацааны талаар хэвлэл, мэдээллийн хэрэгслээр олон нийтэд түгээнэ. 506.5.5.Хамгаалалт, зохицуулалтын үед Төрийн тусгай хамгаалалтын байгууллагатай мэдээ, мэдээлэл солилцох холбогч алба хаагчийг томилон ажиллуулна. 505.5.6.Хамгаалалт, зохицуулалтын үед төмөр зам, гарам хариуцан ажиллаж байгаа алба хаагч нь зочны цуваа дайран өнгөрөх төмөр замын галт тэрэгний цагийн хуваарийг авч шуурхай удирдлагын штабт тухай бүр мэдээлж, хяналт тавьж ажиллана. ---оОо--- 652 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 507.ТӨРИЙН ТУСГАЙ ХАМГААЛАЛТЫН БАЙГУУЛЛАГАТАЙ ХАМТРАН АЖИЛЛАХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/265 Хуудас: 1 507.1.ЖУРАМ Тагнуулын ерөнхий газар, Цагдаагийн ерөнхий газрын даргын хамтарсан 2014 оны 03 дугаар сарын 07-ны өдрийн А/Н/10, МН/23 дугаарын тушаалаар баталсан “Төрийн тусгай хамгаалалтын байгууллагатай цагдаагийн байгууллага харилцан ажиллах журам”, Тагнуулын ерөнхий газар, Цагдаагийн ерөнхий газрын даргын “Журамд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай” 2016 оны А/Н/81, Н-1/54 дугаар тушаалаар тус тус зохицуулна. ---оОо--- 653 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 508.ГАМШГИЙН ҮЕИЙН ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/265 Хуудас: 2 508.1.ЗОРИЛГО Гамшгийн үед Улсын Онцгой комиссын шийдвэр, үүссэн цагийн байдлыг үнэлэн цагдаагийн байгууллагаас авч хэрэгжүүлэх харилцааг зохицуулахад оршино. 508.2.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Гамшиг” – аюулт үзэгдэл, техникийн холбогдолтой осол, алан хядах ажиллагаа, дэлбэрэлтийн улмаас олон хүний эрүүл мэнд, амь нас хохирох, мал, амьтан олноор хорогдох, эд хөрөнгө, хүрээлэн байгаа орчинд улс, орон нутгийн дотоод нөөц боломжоос давсан хохирол учрахыг; “Аюулт үзэгдэл” – хүчтэй цасан болон шороон шуурга, ган, зуд, үер, газар хөдлөлт, цөлжилт болох, гал түймэр, хүн мал амьтны болон ургамлын гоц халдварт өвчин гарах, хортой мэрэгчид тархах зэргийг; “Техникийн холбогдолтой осол” - үйлдвэрлэл технологийн горим зөрчигдсөнөөс тоног төхөөрөмж, барилга байгууламж, шугам сүлжээ эвдрэх, тээврийн хэрэгсэл осолдох, сүйрэх, цацраг идэвхт болон химийн хорт бодис алдагдах зэргийг; “Химийн хорт бодис” – хүний эрүүл мэнд, байгаль орчин, мал, амьтанд хортой нөлөө үзүүлэх, улмаар үхэл, мөхөлд хүргэх үйлчилгээтэй химийн бодис тэдгээрийн нэгдлийг. 508.3.ГАМШГИЙН НӨХЦӨЛ БАЙДАЛ ҮҮССЭН ҮЕД НИЙТИЙН ХЭВ ЖУРАМ САХИУЛАХ, ОЛОН НИЙТИЙН АЮУЛГҮЙ БАЙДЛЫГ ХАНГАХ 508.3.1.Цагдаагийн байгууллага нь гамшгийн нөхцөл байдал үүссэн үед ажиллах төлөвлөгөө, зураглалтай байх ба тэдгээр нь байгууллагын нууцад хамаарна. 508.3.2.Гамшгийн үед ажиллах төлөвлөгөөнд хагас жил тутам тодотгол хийж, жилд 2-оос доошгүй удаа мэргэжлийн ур чадварыг хөгжүүлэх дадлага, сургуулилтыг хэсэгчилсэн, бүсчилсэн байдлаар зохион байгуулах ажлыг цагдаагийн төв байгууллагын Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба гамшгаас хамгаалах алба зохион байгуулна. 508.3.3.Цагдаагийн байгууллага нь гамшгийн үед дараахь үүргийг гүйцэтгэнэ: а/Гамшгаас хамгаалах тухай хуулийн 34 дүгээр зүйлд заасны дагуу цагдаагийн байгууллагууд үйл ажиллагааны онцлогт зохицуулан гамшгаас хамгаалах орон тооны бус штаб, алба мэргэжлийн анги, байгууллага, ажилтныг гамшгийн голомтод үүрэг гүйцэтгэх чадвартай болгох, бэлэн байдлыг хангуулах ажлыг зохион байгуулах; б/гамшгийн үед иргэдийн эрүүл мэнд, амь нас, иргэд, аж ахуйн нэгж, байгууллагын эд хөрөнгийг гэмт халдлагаас хамгаалах; в/үер, газар хөдлөлт, гал түймэр, хүн, мал, амьтны болон ургамлын гоц халдварт өвчин үүссэн үед хорио, цээрийн дэглэм тогтоож, онцгой байдлын байгууллагатай хамтран ажиллах; г/техникийн холбогдолтой осол, гэмтлийн үед цагдаагийн байгууллагаас холбогдох хууль, тогтоомж, улсын онцгой комиссоос өгсөн үүрэг чиглэлийн дагуу төлөвлөгөө боловсруулан ажиллах; д/химийн хорт бодис алдагдсан үед тухайн газар орчинд ажиллах төлөвлөгөө, зураглалыг боловсруулан хорио, цээрийн дэглэм тогтоож, төрөл мэргэжлийн албадтай хамтран ажиллах; е/гамшгийн тухай мэдээг холбогдох дээд шатны байгууллагад шуурхай хүргэх. 508.3.4.Байгалийн гамшиг, гэнэтийн бусад аюул /газар хөдлөлт, хүчтэй салхи, ган, зуд, үер, түймэр, цацраг идэвхт болон химийн хорт бодисын хордуулалт, хүн, малын гоц халдварт өвчин зэрэг/ тохиолдсоны улмаас Онц байдал зарласан үед энэ журам, Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 505-ыг баримтлан ажиллана. 654 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 508.4.БУСАД 508.4.1.Энэ журмын 508.3.2-т заасан дадлага, сургуулилтын зардал, алба хаагчдын гамшгийн үед ажиллах хамгаалах тусгай хэрэгсэл, хувцас хэрэглэл, томилолтын зардал, бусад шаардлагатай хөрөнгийг цагдаагийн байгууллагын жил бүрийн төсөвт суулгах ажлыг Санхүү, аж ахуйн алба хариуцна. 508.4.2.Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 12, 45, 87.4 дэх хэсэгт заасан байгалийн гамшиг, үйлдвэрлэлийн осол, гал түймэр, хүн, малын гоц халдварт өвчин гарсан, гэнэтийн бусад аюул тохиолдсон үед хорио цээрийн дэглэмийг сахиулах үүрэг гүйцэтгэх алба хаагчдын хамгаалах тусгай хэрэгслийн жагсаалт, ариутгаж цэвэрлэх, засварлах зардлыг Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 917.4.8-д зааснаар Санхүү, аж ахуйн алба хариуцна. 508.4.3.Дотоодын цэргийг байгалийн гамшиг, гэнэтийн бусад аюул тохиолдсон, үйлдвэрлэлийн осол, гал түймэр, хүн, малын гоц халдварт өвчин гарсан үед аврах, хор уршгийг арилгах, хойшлуулшгүй сэргээн босгох ажиллагаанд цагдаагийн байгууллагад дэмжлэг үзүүлэх болон хорио цээрийн дэглэмийг сахиулахад Дотоодын цэргийн командлагчийн шийдвэрээр татан оролцуулж болно. ---оОо--- 655 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 509.ЗОРЧИГЧ, АЧАА ТЭЭШИЙГ ТЭЭВРИЙН ЗАМД ХАРГАЛЗАН ХҮРГЭХ Батлагдсан:2017.12.28 Хавсралт: ЦБҮАЖ №509.42 Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/265 Хуудас:8 509.1.ЗОРИЛГО Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагаас шаардлагатай үед зорчигч, ачаа тээшийг түр хамгаалалтад авч, тээврийн замд харгалзан хүргэх ажиллагааны удирдлага, зохион байгуулалт, харгалзан хүргэх харуулын гүйцэтгэх үүрэг, түүнд хяналт тавихтай холбогдон үүссэн харилцааг зохицуулахад оршино. 509.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ, БОДЛОГО 509.2.1. Байгууллага, алба хаагч нь үйл ажиллагаандаа Цагдаагийн албаны тухай хууль, Дотоодын цэргийн тухай хууль, Авто тээврийн тухай хууль, Гадаадын иргэний эрх зүйн байдлын тухай хууль, Тэсэрч дэлбэрэх бодис, тэсэлгээний хэрэгслийн эргэлтэд хяналт тавих тухай хууль, Засгийн газрын 2017 оны 283 дугаар тогтоолоор батлагдсан “Дотоодын цэргийн алба-ажиллагааны дүрэм”-ийн 11 дүгээр зүйл, Зам, тээвэр, барилга хот байгуулалтын сайдын 2009 оны 188 дугаар тушаалаар баталсан “Хүний амь нас, эрүүл мэнд, хүрээлэн буй орчинд аюул, хохирол учруулж болзошгүй ачааг тээвэрлэх журам”, Стандарчлал, хэмжил зүйн үндэсний төвийн Зөвлөлийн 2000 оны 119 дүгээр тогтоолоор баталсан “Аюултай ачааны стандарт”, “Үйлдвэрлэлээс гаргасан хор аюулын лавлах мэдээллийг үндэслэн аюултай ачаа нэг бүрээр боловсруулж байгаль орчны болон гамшгаас урьдчилан сэргийлэх хяналтын улсын байцаагчийн баталгаажуулсан аюулгүй ажиллагааны заавар”, энэхүү журмыг тус тус баримтална. 509.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурьдсан утгаар ойлгоно. “Харгалзан хүргэх харуул” - зорчигч, ачаа тээшийг тээврийн замд харгалзан хүргэх үүрэгтэй харуулыг; “Аюултай ачаа” - тээвэрлэлтийн явцад өөрийн шинж чанараараа хүний амь нас, эрүүл мэнд, хүрээлэн буй орчинд аюул, хохирол учруулж болзошгүй эд зүйлсийг; “Зорчигч, ачаа тээшийг тээврийн замд харгалзан хүргэх ажиллагаа” - зорчигч, ачаа тээшийг тээврийн замд харгалзан хүргэхээр хүлээн авснаас хойш хүлээлгэн өгөх хүртэл тэдгээрийн аюулгүйн болон бүрэн бүтэн байдлыг хангах зорилгоор харилцагч байгууллагатай хамтран явуулж байгаа арга хэмжээг; “Зорчигч, ачаа тээшийг харгалзан хүргэх харуул” - зорчигч, ачаа тээшийг тээврийн хэрэгслээр харгалзан хүргэх үүрэгтэйгээр томилогдсон 2-оос доошгүй алба хаагчийг; “Хамгаалуулагч байгууллага” – Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагаар зорчигч, ачаа тээшийг түр хамгаалалтад авахуулж, тээврийн замд харгалзан хүргүүлэхээр хүсэлт гаргасан, хүлээлгэн өгсөн иргэн, хуулийн этгээдийг; “Хамгаалагч байгууллага” - зорчигч, ачаа тээшийг түр хамгаалалтад авч, тээврийн замд харгалзан хүргэх үүрэг гүйцэтгэж буй цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагын нэгжийг; “Зорчигч” – цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллага, алба хаагчаар хамгаалуулан, тээврийн замд харгалзан хүргүүлж байгаа иргэнийг; “Ачаа тээш” - галт тэрэг, нисэх болон усан онгоц, автомашинаар тээвэрлэж буй эд зүйлсийг; “Хүч хэрэгсэл” - зорчигч, ачаа тээшийг тээврийн замд харгалзан хүргэх ажиллагааг зохион байгуулахад ашиглаж байгаа бүрэлдэхүүн, зэвсэглэл, уналга, холбооны болон инженер техникийн хэрэгслийг; “Харуул хамгаалалт хариуцсан нэгж” - цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагын холбогдох алба, нэгжийг. 509.4.ЗОРЧИГЧ, АЧАА ТЭЭШИЙГ ТЭЭВРИЙН ЗАМД ХАРГАЛЗАН ХҮРГЭХ АЖИЛЛАГААНЫ УДИРДЛАГА, ЗОХИОН БАЙГУУЛАЛТ 509.4.1.Хүний амь нас, эрүүл мэнд, хүрээлэн буй орчинд аюул, хохирол учруулж болзошгүй ачаа, тээшийг түр хамгаалалтад авч, тээврийн замд харгалзан хүргэх үеийн аюулгүй байдлыг хангахын тулд эрх үүрэг, хүлээх хариуцлага, шаардагдах хүч хэрэгсэл, төсөв хөрөнгийн талаар хамгаалагч, хамгаалуулагч байгууллагууд хамтран гэрээ байгуулна. 656 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 509.4.2.Энэ зүйлийн 509.4.1-д заасан гэрээг /маягт ЦБҮАЖ №509.42/-ын дагуу үйлдэж, нэг талаас Дотоодын цэргийн штабын дарга /шаардлагатай тохиолдолд цагдаагийн төв байгууллагын дарга, дотоодын цэргийн командлагчийн шийдвэрээр Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албаны дарга/, нөгөө талаас хуулийн этгээдийн удирдах эрх бүхий албан тушаалтан нар хянан баталгаажуулна. Хамгаалалтын гэрээ байгуулахдаа ажил үйлчилгээ эрхлэх тусгай зөвшөөрөлтэй аж ахуйн нэгж, байгууллагад Бүртгэл, хяналт хариуцсан нэгжээс олгосон аюултай ачаа, тээшийг тээвэрлэх тээврийн хэрэгслийн зөвшөөрөл, Санхүү, аж ахуйн албанаас тус аж ахуйн нэгжтэй хийсэн төлбөрийн гэрээг тус тус үндэслэнэ. 509.4.3.Аюултай ачаа тээшийг тээвэрлэх маршрут, хоноглох газар, тээвэрлэн хүргэх хугацаа, харилцан ажиллах цагдаагийн байгууллагыг Бүртгэл хяналт хариуцсан нэгж нэгж батална. Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга нь өөрийн хариуцсан нутаг дэвсгэрт аюултай ачаа тээшийг тээвэрлэх маршрут, тээвэрлэн хүргэх хугацааг баталж хяналт тавина. 509.4.4.Зорчигч, ачаа тээшийг түр хамгаалалтад авч, тээврийн замд харгалзан хүргэх ажиллагааг Дотоодын цэргийн штабын дарга /шаардлагатай тохиолдолд цагдаагийн төв байгууллагын дарга, дотоодын цэргийн командлагчийн шийдвэрээр Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албаны дарга/-ын шийдвэрээр дотоодын цэрэг /нутаг дэвсгэрийн цагдаа/-ийн анги, байгууллагаас томилогдсон харгалзан хүргэх харуулаар гүйцэтгүүлнэ. 509.4.5.Зорчигч, ачаа тээшийг тээврийн замд харгалзан хүргэх үүргийг гүйцэтгэж байгаа харуулын бүрэлдэхүүний ажиллах журам, зааврыг дотоодын цэрэг /нутаг дэвсгэрийн цагдаа/-ийн анги, байгууллагын харуул, хамгаалалт хариуцсан нэгжийн дарга боловсруулж, байгууллагын даргаар батлуулна. 509.4.6.Дотоодын цэрэг /нутаг дэвсгэрийн цагдаа/-ийн анги, байгууллагын харуул, хамгаалалт хариуцсан нэгжийн дарга нь харуулыг томилгоот үүрэг гүйцэтгэхэд бэлэн болсон тухай байгууллагын даргад илтгэнэ. Дотоодын цэрэг /нутаг дэвсгэрийн цагдаа/-ийн анги, байгууллагын харуул, хамгаалалт хариуцсан нэгжийн дарга нь харуулын бие бүрэлдэхүүн албан үүргээ хэрхэн гүйцэтгэх болон хувцаслалт, хангалтын байдлыг шалгаж, холбоо барих, үүрэг гүйцэтгэх журам, зэвсэг, галт хэрэгсэл хадгалах, хамгаалах, галын аюулаас урьдчилан сэргийлэх талаар үүрэг өгч, харуулыг заасан газар тогтоосон цагт хүргүүлэх арга хэмжээг авна. 509.4.7.Зорчигч, ачаа тээшийг автомашин болон галт тэргээр тээвэрлэж байгаа бол харгалзан хүргэгдэх хүний тоо, ачаа тээшийн онцлог зэрэг нөхцөл байдлыг үнэлэн, харуулчин /хамгаалалтын цагдаа/-г томилно. 509.4.8.Зорчигч, ачаа тээшийг тээвэрлэж байгаа автомашинуудын цувааны эхний болон дундах, сүүлийн автомашинд харуулчин /хамгаалалтын цагдаа/-г суулган албан үүргийг нь гүйцэтгүүлж болох бөгөөд зогсох үед харуулын харуулчин /хамгаалалтын цагдаа/-г цувааны хоёр талд, онгоц, нисдэг тэргээр ачаа тээшийг тээвэрлэж байгаа бол харуулчин /хамгаалалтын цагдаа/-г нислэгийн үед онгоц, нисдэг тэрэгний бүхээгт, буудал дээр онгоц, нисдэг тэрэгний гадна талд байрлуулан хамгаалалтыг зохион байгуулна. 509.4.9.Тав болон түүнээс дээш автомашин бүхий цуваагаар тээвэрлэхдээ хөтөч автомашиныг заавал явуулж, харуулын дарга /хэв журмын офицер/ харгалзан хүргэх ажиллагааг ахалж, биечлэн удирдана. Цувааг зохион байгуулах ажлыг Цагдаагийн хүрээний дүрмийн 11 дүгээр зүйлд зааснаар зохицуулна. 509.4.10.Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга нь хариуцсан нутаг дэвсгэрээрээ зорчигч, ачаа тээшийг дамжин өнгөрөх үед хамгаалж, харгалзан хүргэж байгаа бүрэлдэхүүн их, бага амралт хийх, хооллох, хоноглох, автомашинд техникийн саатал гарах зэргээр саатах үед зорчигч, ачаа тээшийн аюулгүй байдлыг хангахад дэмжлэг үзүүлнэ. 509.4.11.Зорчигч, ачаа тээшийг аймаг, улсын чанартай хотоос 5-10 км, сум, суурин газраас 3-5 км-ийн зайтай угтан авч, аюулгүй байдлыг нь ханган, нутаг дэвсгэрээрээ дамжин өнгөрүүлж, мөн дээрх зайнд үдэн гаргаж өгнө. Энэ үед тусгай дуут болон гэрлэн дохио бүхий хамгаалалтын автомашин, мотоцикл ашиглана. 509.4.12.Харуулыг томилсон, эсвэл удирдаж байгаа дотоодын цэрэг /нутаг дэвсгэрийн цагдаа/-ийн анги, байгууллагын эрх бүхий албан тушаалтан нь зорчигч, ачаа тээшийг хүргэх, дамжин өнгөрөх газрын цагдаагийн байгууллагын удирдлага, жижүүрийн шуурхай албанд урьдчилан мэдэгдэж, угтан авахуулна. Заасан газарт угтан авах бүлэг ирээгүй тохиолдолд ойролцоо цагдаагийн байгууллагын удирдлага, жижүүрийн шуурхай албатай холбоо барьж, 657 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам байрлалаа мэдэгдэнэ. 509.4.13.Шаардлагатай тохиолдолд зорчигчийг хүргэх, харгалзан манах, ачаа тээшийг аюулгүй ажиллагааны шаардлага хангасан байр, талбай, газар, бүсэд ачиж, буулгахад нутаг дэвсгэрийн болон тодорхой нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага хяналт тавина. 509.4.14.Шаардлагатай тохиолдолд харгалзан хүргэх ажиллагаанд албаны нохой ашиглаж болно. 509.4.15.Харуулын дарга /хэв журмын офицер/, харгалзан хүргэх харуулчин /хамгаалалтын цагдаа/ нь энэ зүйлийн 509.4.18, 509.4.20-д заасан үүргийг хэрэгжүүлэхээс гадна хүний амь нас, эрүүл мэнд, хүрээлэн буй орчинд аюул, хохирол учруулж болзошгүй ачаа тээвэрлэх үед “Хүний амь нас, эрүүл мэнд, хүрээлэн буй орчинд аюул, хохирол учруулж болзошгүй ачааг тээвэрлэх журам”, Монгол Улсын “Аюултай ачааны MNS 4978:2000 стандарт”, үйлдвэрлэгчээс гаргасан хор аюулын лавлах мэдээллийг үндэслэн аюултай ачаа нэг бүрээр боловсруулж байгаль орчны болон гамшгаас урьдчилан сэргийлэх хяналтын улсын байцаагчийн баталгаажуулсан аюулгүй ажиллагааны заавар, гарч болзошгүй ослын үед ажиллах төлөвлөгөө, Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журамд заасныг тус тус мөрдөж ажиллана. 509.4.16.Зорчигч, ачаа тээшийг тээврийн замд харгалзан хүргэх үйл ажиллагааг зохион байгуулах үүргийг дотоодын цэрэг /нутаг дэвсгэрийн цагдаа/-ийн анги, байгууллагын харуул, хамгаалалт хариуцсан нэгжийн дарга хүлээх бөгөөд дараахь үүргийг хэрэгжүүлнэ: а/харгалзан хүргэх ажиллагааг хууль тогтоомж, түүнд нийцүүлэн гаргасан эрх зүйн акт болон энэхүү журмыг баримтлан зохион байгуулах; б/харгалзан хүргэх ажиллагааны гүйцэтгэлтэд хяналт тавьж, үр дүнг тооцон байгууллагын удирдлагыг цаг үеийн мэдээллээр хангаж байх; в/зорчигч, ачаа тээшийг тээврийн замд харгалзан хүргэх харуул, харуулын бүрэлдэхүүнийг томилох; г/харгалзан хүргэх харуулын бүрэлдэхүүний аюулгүй байдлыг хангах ажлыг зохион байгуулах; д/албаны бэлэн байдал, үүргээ хэвийн гүйцэтгэх нөхцөл бололцоогоор хангах; е/алба хаагчдыг жилд 2-оос доошгүй удаа давтан болон мэргэшүүлэх дадлага, сургалтанд хамруулах; ж/Дотоодын цэргийн штаб /цагдаагийн байгууллагаас үүрэг гүйцэтгэсэн бол Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албанд/-т зорчигч, ачаа тээшийг тээврийн замд харгалзан хүргэсэн тухай мэдээг 7 хоног тутам хүргүүлэх; з/зорчигч, ачаа тээшийг тээврийн замд харгалзан хүргэх ажиллагааны явц, нөхцөл байдал, хүргэсэн талаар тухай бүр Дотоодын цэргийн штабын дарга /цагдаагийн байгууллагаас үүрэг гүйцэтгэж байгаа бол Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албаны даргад/-д танилцуулах. 509.4.17.Салбар /цагдаагийн нэгж/-ийн дарга дараахь үүргийг хэрэгжүүлнэ: а/хяналтанд хүлээн авсан ачаа тээшинд нэвтрэх журмыг холбогдох байгууллагатай харилцан тохиролцох; б/тээвэрлэлтийн явцад учирч болзошгүй хүндрэл, түүнээс урьдчилан сэргийлэх зааварчилгааг тээврийн хэрэгслийн жолооч болон дагалдан яваа хүн бүрт танилцуулж, аюулгүй байдлыг хангасан эсэхийг нягтлан үзэх; в/ачаа тээшийг тээвэрлэх тээврийн хэрэгслийг хүлээн авахдаа зориулалтын тээврийн хэрэгсэл мөн эсэхийг магадлан, холбогдох бичиг баримттай нь тулган шалгах; г/зорчигч, ачаа тээшийг тээвэрлэхдээ аюулгүй ажиллагааны техникийн шаардлагыг хангасан байдлыг шалгаж, зөрчил илэрсэн тохиолдолд холбогдох албан тушаалтанд мэдэгдэж, зөрчлийг арилгуулах арга хэмжээ авах; д/харгалзан хүргэгдэх зорчигчдын тоо, хувийн шинж чанар, хань хамсаатны талаар, ачаа тээш тээвэрлэлтэд бэлтгэсэн тухай тэмдэглэл бүхий хоёр хувь жагсаалт, ачаа тээшний шинж чанар, түүнийг тээвэрлэх, хүлээлгэн өгөх, аюулгүй ажиллагааны зааварчилгаа, болзошгүй ослын үед ажиллах төлөвлөгөөг тээвэрлэгч болон тээвэрлүүлэгчээс авч харуулын бүрэлдэхүүнд танилцуулах, үүрэгжүүлэх; е/тээвэрлэгч байгууллагатай хамтран харгалзан хүргэх харуулын ажлын нөхцөл, ажил үүргийн онцлогт тохирсон хамгаалах хувцас, хэрэгслээр хангах ажлыг зохион байгуулах; ж/харгалзан хүргэх харуулыг томилгоот үүрэг гүйцэтгэхийн өмнө албаны болон хувийн бэлтгэлийг шалгаж, илэрсэн зөрчлийг арилгуулсны дараа цагдаагийн байгууллагын харуул, хамгаалалт хариуцсан нэгжийн даргад илтгэх; 658 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам з/ачаа тээшийг ачсан байдал, лац ломбо, түүний бүтээлэг, баглаа боодол, бэхэлгээний бат бэхийг гаднаас нь шалган үзэж, харуулын дарга /хэв журмын офицер/, эсхүл харгалзан хүргэх харуулчин /хамгаалалтын цагдаа/-д хүлээлгэн өгөх; и/харгалзан хүргэх харуулын бүрэлдэхүүн /харгалзан хүргэх харуул/-д зорчигч, ачаа тээшийг харгалзах, аюулгүй байдлыг хангах талаар бичгээр зааварчилгаа өгч, гарын үсэг зуруулан, зорчигч, ачаа тээшийг хүргэх газар, хүлээн авах албан тушаалтан, явах маршрут, хоноглох, хооллох газар, зарцуулах хугацааг мэдэгдэх; к/харуулын дарга /хэв журмын офицер/-аас мэдээ, мэдээллийг тогтоосон журмын дагуу авч, нөхцөл байдал гэнэт өөрчлөгдсөн тохиолдолд ачаа, тээшийг хүч нэмэгдүүлэн хамгаалах талаар дотоодын цэрэг /нутаг дэвсгэрийн цагдаа/-ийн байгууллагын харуул, хамгаалалт хариуцсан нэгжийн даргад даруй илтгэх; л/харгалзан хүргэх харуулын бүрэлдэхүүн /харгалзан хүргэх харуул/-д галт зэвсэг, нэг бүрийн болон хамгаалах тусгай хэрэгсэл тавьж олгох; м/ачаа, тээшийг холбогдох байгууллагад хүлээлгэн өгмөгц энэ тухайгаа Дотоодын цэрэг /нутаг дэвсгэрийн цагдаа/-ийн анги, байгууллагын харуул, хамгаалалт хариуцсан нэгжийн даргад илтгэх; н/харуул болон харуулчин /хамгаалалтын цагдаа/-гийн үүрэг гүйцэтгэсэн дүнг нэгтгэх; о/үүрэг гүйцэтгэсний дараа харгалзан хүргэх харуулын бүрэлдэхүүн /харгалзан хүргэх харуул/-ий галт зэвсэг, нэг бүрийн болон хамгаалах тусгай хэрэгслийг хураан авч, холбогдох албан тушаалтанд хүлээлгэн өгөх; п/ачаа, тээшийг харгалзан хүргэх явцад байгалийн болон бусад гэнэтийн аюул тохиолдох, тээврийн хэрэгсэлд эвдрэл, гэмтэл үүсэх, зам тээврийн осол гарсан /өртөх/ үед авах арга хэмжээг урьдчилан тооцож, тодорхойлох; р/дотоодын цэрэг /цагдаа/-ийн алба хаагчийн биеийн хүч, тусгай хэрэгсэл, галт зэвсэг хэрэглэх талаар зааварчлага өгөх. 509.4.18.Харуулын дарга /хэв журмын офицер/-ийн үүрэг: а/ачаа тээшийг тээвэрлэж байгаа тээврийн хэрэгслийн хаалга, нээлхийний бэхэлгээ, түгжээний байдал, ачаа тээш, лац ломбоны бүрэн бүтэн эсэхийг шалгаж, хүлээж авах; б/холбогдох хууль тогтоомж, дүрэм, журам, стандарт болон аюулгүй ажиллагааны зааварчилгаа, төлөвлөгөөг мөрдөж ажиллах; в/зогсоол дээр ачаа тээшийн хамгаалалтыг хүч нэмэгдүүлэх; г/нэвтрэх эрх бүхий албан тушаалтнаас бусад хэнийг ч хамгаалж байгаа объект / вагон, онгоц, нисдэг тэрэг, автомашин/-д нэвтрүүлэхгүй байх; д/хамгаалж байгаа объект /вагон, онгоц, нисдэг тэрэг, машин/-д үзлэг, үйлчилгээ хийх эрх бүхий ажилтныг зохих журмын дагуу нэвтрүүлж, хяналт тавих; е/ачаа тээшийг тээвэрлэж байгаа тээврийн хэрэгслийг замд түр зогсох үед хамгаалалтыг хүч нэмэгдүүлэх; ж/гал түймэр, хөдөлгөөнд аюул учруулах, ачаа тээшийн бүрэн бүтэн байдалд харшлах зөрчил илэрвэл дотоодын цэрэг /нутаг дэвсгэрийн цагдаа/-ийн анги, байгууллагын шуурхай удирдлагын жижүүр болон холбогдох байгууллагын эрх бүхий албан тушаалтанд мэдэгдэж, аюулгүй ажиллагааны зааварчилгаа, болзошгүй ослын үед ажиллах төлөвлөгөөний дагуу ажиллах; з/ачаа, тээш очих газраа ирмэгц хамгаалж байгаа объект, ачаа тээшийг хүлээн авах эрх бүхий албан тушаалтанд нэн даруй хүлээлгэн өгөх; и/холбооны хэрэгсэл ашиглах, мэдээ, мэдээлэл өгөх журмыг танилцуулах. 509.4.19.Харуулын дарга /хэв журмын офицер/ нь харуулын бүрэлдэхүүний хэрэгцээнд дараахь эд зүйл, баримт бичгийг авна: а/харгалзан хүргэх харуулын томилолтын хуудас; б/галт зэвсэг, нэг бүрийн болон хамгаалах тусгай хэрэгсэл; в/хоол хүнс, ундны усны сав, хэрэглэл; г/дохионы дарцаг, гар чийдэн; д/харуулын тусгай хувцас, ор дэрний хэрэглэл; е/холбоо, дохиоллын хэрэгсэл. 509.4.20. Харгалзан хүргэх харуулын үүрэг: а/зорчигч, ачаа тээшийг хамгаалалтад хүлээн авснаас хойш төлөвлөсөн газарт хүргэж, хүлээлгэн өгөх хүртэлх хугацаанд аюулгүй болон бүрэн бүтэн байдлыг хариуцаж, тээврийн хэрэгсэл /вагон, онгоц, нисдэг тэрэг, машин/-д жолооч, дагалдан яваа эрх бүхий албан 659 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам тушаалтнаас өөр хэнийг ч нэвтрүүлэхгүй байж, аюулгүй байдлыг хангаж ажиллах; б/мэргэжлийн хяналтын улсын байцаагчийн хянаж баталгаажуулсан аюулгүй ажиллагааны зааварчлага болон болзошгүй ослын үед ажиллах төлөвлөгөөг сайтар судалж, мөрдөж ажиллах; в/ачаа, тээшийг дагалдах баримт бичиг, үндсэн нэр томьёо, тоо хэмжээ /тоо ширхэг, метр, багц, хайрцаг сав баглаа/-тэй нь тулган бүртгэж, лац ломбоны бүрэн бүтэн байдал, тээвэрлэж байгаа тээврийн хэрэгслийн бүрэн байдлыг шалгасан мэргэжлийн байгууллагуудын зохих зөвшөөрлийг шалгаж, хаалга, нээлхийний бэхэлгээ, түгжээний байдалд үзлэг хийж, тэмдэглэл үйлдэж, хамгаалалтад хүлээн авах; г/гал түймэр гарах, хөдөлгөөний аюулгүй байдал, ачаа тээшний бүрэн бүтэн байдалд харшлах зүйл илэрвэл харуулын дарга /хэв журмын офицер/ болон дотоодын цэрэг /нутаг дэвсгэрийн цагдаа/-ийн анги, байгууллагын шуурхай удирдлагын жижүүрт мэдэгдэж, шуурхай удирдлагын жижүүр даруй дотоодын цэрэг /нутаг дэвсгэрийн цагдаа/-ийн анги, байгууллагын харуул, хамгаалалт хариуцсан нэгжийн дарга болон холбогдох аж ахуйн нэгжийн зохих албан тушаалтанд танилцуулж, зөрчлийг арилгуулах шаардлага тавих; д/маршрутын дагуу дайран өнгөрөх нутаг дэвсгэр болон тодорхой нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын холбогдох албан тушаалтанд тээвэрлэж байгаа ачаа, тээшний бүрэн бүтэн, аюулгүй байдлыг хангаж, хамгаалалтад авч, нутаг дэвсгэр дээгүүрээ нэвтрүүлэх талаар урьдчилан мэдэгдэж, хамтран ажиллаж, дагалдах хуудсанд тэмдэглэл хийлгүүлэх; е/ачаа, тээш тээвэрлэх маршрутыг урьдчилан судлах; ж/үүрэг гүйцэтгэх хугацаандаа өөрийн байгууллагын шуурхай удирдлагын албатай байнгын холбоотой байж, нөхцөл байдлын мэдээ, мэдээллийг тогтмол дамжуулах. 509.4.21.Зорчигч, ачаа тээшийг тээвэрлэж байгаа тээврийн хэрэгсэл зогсох үед харгалзан хүргэх харуул /харуулчин, хамгаалалтын цагдаа/ нь дараахь үүргийг гүйцэтгэнэ: а/ачаа, тээшийн бүрэн бүтэн байдлыг хариуцаж, эргэн тойрныг хянах, гадны хүмүүсийг вагон, онгоц, нисдэг тэрэг, автомашинд суулгахгүй байх; б/тээврийн замд байгалийн гэнэтийн аюул /цасан шуурга, ус бороо, элс, шавар зэрэг байгалийн давагдашгүй хүчин зүйл/ учирч, тээвэрлэлтийг цаашид үргэлжлүүлэх боломжгүй болсон тохиолдолд тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөнийг зогсоож, дотоодын цэрэг /нутаг дэвсгэрийн цагдаа/-ийн анги, байгууллагын шуурхай удирдлагын жижүүрт яаралтай мэдэгдэж, хамгийн ойр байгаа цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллага, алба хаагчаас тусламж, дэмжлэг хүсч, аюулгүй байдлыг хангаж, хамтран ажиллах; в/ачаа, тээшийг тээвэрлэж байгаа тээврийн хэрэгсэл замд түр зогсох, эвдрэл гарч саатсан үед тухайн газар оронд үзлэг шалгалтыг хийж, хяналтыг тасралтгүй явуулж, аюулгүй байдлыг хангаж ажиллана. Тээврийн хэрэгслийн гэмтлийг засварлахаар ирсэн аж ахуйн нэгж, байгууллагын ажилчдын албаны баримт бичгийг шалгаж, цагдаагийн байгууллагын жижүүрийн шуурхай албаны хариуцлагатай зохицуулагчид мэдэгдсэний дараа ажлыг эхлүүлэх, энэ үед ачаа, тээшний бүрэн бүтэн байдалд хяналт тавих. 509.5.ХАРГАЛЗАН ХҮРГЭХ АЖИЛЛАГААНЫ ХЭЛБЭР 509.5.1.Харгалзан хүргэх ажиллагаа нь ердийн болон хүч нэмэгдүүлсэн хэлбэртэй байна: а/нийгэмд аюул учруулах магадлал багатай гэж үзсэн зорчигч, ачаа тээшийг тээврийн замд харгалзан хүргэх 2 хүртэлх тооны алба хаагчаас бүрдсэн харгалзан хүргэх ажиллагааг ердийн; б/хот, суурин газарт онц аюултай ачаа гэж үзсэн, хяналтаас гарч болзошгүй эсхүл хяналтаас гарах тухай мэдээлэл авагдсан үед үүрэг гүйцэтгэх 2-оос дээш тооны алба хаагчийн бүрэлдэхүүнтэй харгалзан хүргэх ажиллагааг хүч нэмэгдүүлсэн. 509.5.2.Харгалзан хүргэх ажиллагааг нөхцөл байдлаас хамааран автомашин, галт тэрэг, нисэх онгоцоор тус тус гүйцэтгэж болно. 509.6.ХАРГАЛЗАН ХҮРГЭХ ХАРИЛЦАН АЖИЛЛАГАА 509.6.1.Харгалзан хүргэх ажиллагааг зохион байгуулж, удирдах үүрэгтэй томилогдсон дотоодын цэрэг /нутаг дэвсгэрийн цагдаа/-ийн анги, байгууллагын шуурхай удирдлагын жижүүр нь хүний амь нас, эрүүл мэнд, хүрээлэн буй орчинд аюул, хохирол учруулж болзошгүй ачаа, тээшийг галт тэрэг болон тээврийн хэрэгслээр хамгаалан хүргэхэд тухайн очих нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад урьдчилан мэдэгдэж, тосуулах арга хэмжээ авна. 509.6.2.Заасан цэгт ирсэн үед тухайн нутаг дэвсгэрийн цагдаагийн байгууллагын тосч авах алба хаагчид ирээгүй тохиолдолд цагдаагийн газар, хэлтсийн шуурхай удирдлагын албаны 660 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам хариуцлагатай зохицуулагчтай холбоо барьж ирсэн тухайгаа мэдэгдэнэ. 509.6.3.Хүний амь нас, эрүүл мэнд, хүрээлэн буй орчинд аюул, хохирол учруулж болзошгүй ачаа, тээшийг аюулгүй ажиллагааны шаардлага хангасан нөхцөлд зориулалтын талбай, тогтоосон аюулгүй бүсэд ачиж, буулгахад нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага хяналт тавина. 509.6.4.Харгалзан хүргэх харуулд үүрэг гүйцэтгэсэн алба хаагч нь үүргээ гүйцэтгэж дууссаны дараа дотоодын цэрэг /нутаг дэвсгэрийн цагдаа/-ийн анги, байгууллагын шуурхай удирдлагын жижүүр болон уг ажилд томилсон албан тушаалтанд илтгэж танилцуулна. 509.7.БИЕИЙН ХҮЧ, ТУСГАЙ ХЭРЭГСЭЛ, ГАЛТ ЗЭВСЭГ ХЭРЭГЛЭХ 509.7.1. Харгалзан хүргэх харуул нь Дотоодын цэргийн тухай хуулийн 21 дүгээр зүйл / Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 51 дүгээр зүйл/-д заасан гав, бороохой, цахилгаан гүйдлээр цохигч, нулимс асгаруулагч, амьсгал боогдуулагч, холбооны хэрэгсэл, гар чийдэн, дүрс, дуу бичлэгийн хэрэгсэл зэрэг иж бүрдэл бүхий агсамжаар хангагдана. 509.7.2.Харгалзан хүргэх харуул нь улирлын байдалд тохирсон дүрэмт хувцас, хутга, сум үл нэвтрэх болон гэрэлтүүлэгчтэй хантааз зэрэг хамгаалах хэрэгслээр хангагдсан байх бөгөөд гүйцэтгэх үүргийн онцлогоос хамаарч агсамжид багтах зүйлийг нэмж олгоно. 509.7.3.Хүний амь нас, эрүүл мэнд, хүрээлэн буй орчинд аюул, хохирол учруулж болзошгүй ачаа тээшийг харгалзан хүргэх үед Хууль зүй, дотоод хэргийн сайдын тушаалаар баталсан “Дотоодын цэргийн алба хаагчийн хэрэглэх тусгай техник, хэрэгсэл, галт зэвсэг, сумны жагсаалт” /“Цагдаагийн байгууллагад ашиглах галт зэвсэг, тусгай хэрэгслийн жагсаалт”/-д заасан галт зэвсэг, тусгай хэрэгслийг тавьж олгоно. 509.7.4.Дотоодын цэргийн тухай хуулийн 18-29 дүгээр зүйл /Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 49-58 зүйл/-д заасан үндэслэл, журмын дагуу биеийн хүч, тусгай хэрэгсэл, галт зэвсэг хэрэглэнэ. 509.8.ХОРИГЛОХ ЗҮЙЛ 509.8.1.Харгалзан хүргэх ажиллагаанд алба хаагч дараахь зүйлийг хориглоно: а/харгалзан хүргэх харуулын үүрэгтэй холбогдолтой нууцлалыг задруулах, тээвэрлэлтийн үеийн тогтоосон дүрэм, журам, стандартыг зөрчих; б/харгалзан хүргэх замд техникийн саатал, осол, байгалийн давагдашгүй хүчин зүйлээс бусад нөхцөлд зөвшөөрөгдсөн чиглэлээс гарах; в/хүний амь нас, эрүүл мэнд, хүрээлэн буй орчинд аюул, хохирол учруулж болзошгүй ачаа тээшийг тээврийн замд харгалзан хүргэх явцад зайлшгүй шаардлагатайгаас бусад тохиолдолд харуул нь цагдаагийн алба хаагчийн нийтлэг үүргийг хэрэгжүүлэх; г/техникийн хувьд бүрэн бус тээврийн хэрэгслээр харгалзан хүргэх, хурд хэтрүүлэх; д/ачаа, тээшийг харгалзан хүргэх автомашинд гадны хүн авч явах, норм хэтрүүлэх; е/тэсэрч дэлбэрэх бодис, тэсэлгээний хэрэгслийг хамт тээвэрлэх; ж/бусадтай албан бус яриа удаан хугацаагаар өрнүүлэх, тээвэрлэж яваа зорчигч, ачаа тээшийн талаарх мэдээллийг задруулах; з/харгалзан хүргэгдэж байгаа зорчигчийг гадны хүмүүс /иргэд/-тэй уулзуулах; и/тогтоосон журмын дагуу харуулд томилсон албан тушаалтантай холбоо барихгүй байх. ---оОо--- 661 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №509.42 ХАРУУЛ, ХАМГААЛАЛТЫН НЭГ МАЯГИЙН ГЭРЭЭНИЙ ЗАГВАР Зорчигч, ачаа тээшийг түр хамгаалалтад авч, тээврийн замд харгалзан хүргэх харуул, хамгаалалтыг зохион байгуулах үүрэгтэйгээр Дотоодын цэргийн штаб /шаардлагатай тохиолдолд ЦЕГ-ын дарга, дотоодын цэргийн командлагчийн шийдвэрээр цагдаагийн алба хаагчийг томилон үүрэг гүйцэтгүүлэх тохиололд Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба/-ыг төлөөлж ....................................... /цаашид “хамгаалагч” гэх/, байгууллагыг төлөөлж ....................................... /цаашид “хамгаалуулагч” гэх/ нар харилцан тохиролцож, энэхүү гэрээг байгуулав. Нэг. Хамгаалагчийн хүлээх үүрэг 1.1. Зорчигч, ачаа тээшийг түр хамгаалалтад авч, тээвэрлэхэд цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагын харуул, хамгаалалтай харгалзан хүргэх. 1.2. Хамгаалалтад ажиллах цагдаа, дотоодын цэргийн алба хаагчийг судалж, томилох, мэргэжлийн сургалтад хамруулах. 1.3. Харгалзан хүргэх дотоодын цэрэг /цагдаа/-ийн алба хаагчийг зэвсэг, тусгай хэрэгсэл, бусад зүйлээр хангах. 1.4. Зорчигч, ачаа тээшийг хот, тосгон, бусад суурин газраар тээвэрлэх болон бусад байгууллагаас татан авахад хамгаалах. 1.5. Хамгаалалтын үйл ажиллагааг шалгаж сайжруулах. 1.6. Харгалзан хүргэх харуул, хамгаалалтын үйл ажиллагаанд шаардагдах бүртгэл, судалгааг хөтлөх. 1.7. Хамгаалалтын талаар тавьсан хүсэлт, шаардлагын мөрөөр холбогдох арга хэмжээг цаг алдаагүй авч, хариу мэдэгдэх. Хоёр. Хамгаалуулагчийн хүлээх үүрэг 2.1. Хамгаалагч нарыг албан үүрэг гүйцэтгэх явцад нь утас, холбооны хэрэгслээр өөрийн ажилтны нэгэн адил хангаж, туслалцаа үзүүлэх. 2.2. Зорчигч, ачаа тээшийг тээвэрлэхэд зориулалтын тээврийн хэрэгслээр хангах, баримт бичгийг бүрдүүлэх. 2.3. Тээвэрлэлтийн явцад гарч болзошгүй эрсдэл, түүнээс урьдчилан сэргийлэх зааварчилгааг тээврийн хэрэгслийн жолооч болон дагалдан яваа хүн бүрт танилцуулах. 2.4. Зорчигч, ачаа тээшийг хот, тосгон, бусад суурин газраар тээвэрлэхдээ аюулгүй ажиллагааны техникийн шаардлагыг хангасан байх. 2.5. Харгалзан хүргэхэд гарах зардлыг гэрээний хавсралтад заагдсан хэмжээгээр урьдчилан ......... тоот дансанд шилжүүлэх. 2.6. Хамгаалалтын шаардлага хангуулах талаар хамгаалагч нараас тавьсан хүсэлт, шаардлагын мөрөөр холбогдох арга хэмжээг нэн даруй авч, хариуг мэдэгдэх. Гурав. Хамтран хүлээх үүрэг 3.1. Хамгаалагч, хамгаалуулагч талууд нь тээвэрлэлтийн үеийн аюулгүй байдлыг хангахад зайлшгүй шаардлагатай болон харгалзан хүргэх үйл ажиллагааныхаа талаар харилцан мэдээлнэ. 3.2. Хамгаалалтын талаар гаргасан холбогдох хууль тогтоомжийг биелүүлэх арга хэмжээ авна. 3.3. Харгалзан хүргэх хамгаалалтыг ердийн болон хүч нэмэгдүүлсэн байдлаар хамгаалах асуудлаар талууд 10 хоногоос доошгүй хугацааны өмнө албан бичгээр харилцан мэдээлэл солилцоно. 3.4. Энэхүү гэрээний биелэлтийн талаар хамтарсан үзлэг, шалгалт хийж, илэрсэн зөрчил, дутагдлыг засах тодорхой арга хэмжээг цаг алдалгүй авна. 662 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 3.5. Энэхүү гэрээг мөрдөх явцад маргаан үүсвэл асуудлыг хууль зүйн дагуу хамтран шийдвэрлэнэ. 3.6. Харуул, хамгаалалтын үүрэг гүйцэтгэж буй алба хаагчийн цалинг нэмэх, урамшуулал олгох асуудлыг талууд харилцан тохиролцож шийдвэрлэнэ. 3.7. Гэрээний биелэлтийг тухай бүр хамтран дүгнэнэ. Дөрөв. Гэрээний хугацаа: 4.1. Гэрээг .... оны ...... дугаар сарын ...... –ны өдрөөс ........... оны ...... дугаар сарын ...... –ны өдөр хүртэл............. хугацаатай байгуулав. 4.2. Гэрээний давагдашгүй хүчин зүйлд байгалийн бэрхшээл, хорио цээр, хөл хорио, гамшиг осолтой холбоотой асуудал хамаарна. ГЭРЭЭ БАЙГУУЛСАН: ХАМГААЛАГЧИЙГ ТӨЛӨӨЛЖ: ХАМГААЛУУЛАГЧИЙГ ТӨЛӨӨЛЖ: ---оОо--- 663 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 510.ЗАРИМ ОБЪЕКТЫГ ХАМГААЛАХ, ТҮР ХАМГААЛАЛТЫГ ЗОХИОН БАЙГУУЛАХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар: А/265 Хуудас:1 510.1.ЗОРИЛГО Шаардлагатай үед зарим объектыг цагдаагийн хамгаалалтад хүлээн авч, түр хугацаагаар хамгаалалтыг зохион байгуулж, удирдлагаар хангах, алба хаагчдын үүрэг гүйцэтгэлтийн байдалд хяналт тавих харилцааг зохицуулахад оршино. 510.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ 510.2.1.Цагдаагийн албаны тухай хууль, Монгол Улсын Засгийн газрын тогтоол, цагдаагийн төв байгууллагын даргын шийдвэрээр зарим объект /цаашид “объект” гэх/-ыг цагдаагийн хамгаалалтад хүлээн авч, түр хугацаагаар хамгаалалтыг зохион байгуулахтай холбогдсон харилцааг энэхүү журмаар зохицуулна. 510.2.2. Байгууллага, алба хаагч нь үйл ажиллагаандаа Цагдаагийн албаны тухай хууль, “Цагдаагийн байгууллагын дотоод албаны дүрэм”, “Цагдаагийн эргүүл, харуулын дүрэм” болон бусад эрх зүйн актыг баримтлана. 510.2.3.Зарим объектыг хамгаалалтад хүлээн авч, түр хамгаалалтыг зохион байгуулах хугацааг цагдаагийн төв байгууллагын дарга тогтооно. 510.3.ЗАРИМ ОБЪЕКТЫГ ХАМГААЛАЛТАД АВАХ, ТҮР ХУГАЦААГААР ХАМГААЛАЛТЫГ ЗОХИОН БАЙГУУЛАХ 510.3.1.Холбогдох тогтоол, шийдвэрийг хэрэгжүүлж, цагдаагийн төв байгууллагын даргын тушаалаар ажлын хэсэг томилон, зарим объектыг цагдаагийн хамгаалалтад хүлээн авч, түр хугацаагаар хамгаалалтыг зохион байгуулна. 510.3.2.Түр хамгаалалтад хүлээн авсан объектын хамгаалалтыг зохион байгуулахын тулд хамгаалагч, хамгаалуулагч байгууллагын эрх, үүрэг, хариуцлага, хамгаалалтад шаардагдах хүч хэрэгсэл, төсөв хөрөнгө, хангалт үйлчилгээний талаар гэрээ байгуулах бөгөөд гэрээг тухайн хамгаалалтыг хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга, төрийн болон төрийн бус байгууллагын удирдлагатай хамтран баталж, мөрдөж ажиллана. 510.3.3.Объектын хамгаалалтыг зохион байгуулахдаа Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 501-ийг баримтална. ---оОо--- 664 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 511.ГЭРЧ, ХОХИРОГЧИЙГ ХАМГААЛАХ Хавсралт: ЦБҮАЖ №511.51, ЦБҮАЖ №511.58б, ЦБҮАЖ №511.63, ЦБҮАЖ №511.72, ЦБҮАЖ №511.83б, ЦБҮАЖ №511.83г, ЦБҮАЖ №511.98а, ЦБҮАЖ №511.98в, ЦБҮАЖ №511.98д. Тараасан: 2018.01.02 Батлагдсан: 2017.12.28 ЦБҮАЖ №511.58а, №511.59, ЦБҮАЖ ЦБҮАЖ №511.83а, №511.83в, ЦБҮАЖ ЦБҮАЖ №511.98б, №511.98г, ЦБҮАЖ Шинэчилсэн: Дугаар:А/265 Нэмэлт тайлбар: Хуудас:34 511.1.ЗОРИЛГО Гэрч, хохирогч, түүний хамаарал бүхий этгээдийн амь нас, эрүүл мэндийг хамгаалах учирч болох аюулаас сэргийлэх, хамгаалах ажлын дэг горимыг тогтоох, хамгаалалтын арга хэмжээний мэдээллийн санг бүрдүүлэх, ашиглахтай холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 511.2.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурьдсан утгаар ойлгоно: “Гэрч, хохирогч” – Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх хуульд заасан гэрч, хохирогчийг; “Гэрч, хохирогчийг хамгаалах” – гэрч, хохирогч, түүний хамаарал бүхий этгээдийн амь нас, эрүүл мэндэд учирч болох аюулаас сэргийлэхийн тулд сахин хамгаалж, аюулгүй байдлыг хангах арга хэмжээг; “Гэрч, хохирогч түүний хамаарал бүхий этгээд” – Гэрч, хохирогчийг хамгаалах тухай хуулийн 5 дугаар зүйлийн 5.3-т зааснаар. “Хамгаалалтын арга хэмжээ” - Гэрч, хохирогчийг хамгаалах тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.1.2-т зааснаар; “Хамгаалалтын арга хэмжээний мэдээллийн сан” – хамгаалалтын арга хэмжээний талаарх мэдээллийг тусгайлан боловсруулсан програм хангамжаар мэдээллийн санд шивж бүрдүүлсэн мэдээллийг; “Хамгаалалтын арга хэмжээний мэдээ” - мэдээллийн сангаас тогтсон үзүүлэлт, аргачлалаар боловсруулсан хамгаалалтад авагдсан хүн болон заналхийлэгч /сэжигтэн, яллагдагч, шүүгдэгч, бусад этгээд/, бүртгэгдсэн хамгаалалтын арга хэмжээ, түүний шийдвэрлэлтийн тухай тоон мэдээллийг; “Хамгаалалтын арга хэмжээг хэрэгжүүлэх эрх бүхий алба хаагч” – гэрч, хохирогчийг хамгаалах нэгжийн эрүүгийн мөрдөгч, мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулж байгаа мөрдөгч, эрүүгийн мөрдөгчийг. 511.3.ГЭРЧ, ХОХИРОГЧТОЙ ХАРЬЦАХ 511.3.1.Цагдаагийн алба хаагч гэмт хэргийн улмаас хохирсон иргэний гомдол, мэдээллийг шалгах явцад дор дурьдсан асуудалд анхаарч ажиллана: а/сэтгэл санааны онцлогийг нь мэдэрч, тайвшруулан аль болох гэрч, хохирогчийг дахин сэтгэл зүйн таагүй байдалд оруулахгүй байхад анхаарах; б/цаг төлөвлөх, баримтлах асуудалд нухацтай хандах /боломжтой бол цаг төлөвлөхдөө гэрч, хохирогчтой зөвшилцөх боломжийг бүрдүүлэх, төлөвлөсөн цагаа баримтлан ажиллах/; в/шаардлагатай тохиолдолд гэрч, хохирогчтой харьцахдаа тусгай өрөөнд уулзах; г/гэр бүлийн болон бэлгийн хүчирхийллийн хэргүүд дээр цагдаагийн эмэгтэй алба хаагчийг ажиллуулахад анхаарч, хувь хүний нууцлалыг чанд хадгалах; д/гэрч, хохирогчийг буруутгасан, үл итгэсэн байр сууринаас хандахгүй байх; е/аль болох ганцаарчилсан, тайван нөхцөлд уулзах /эмзэг гэрч, хохирогч, бусад гэрч, хохирогчийн хувьд анх удаа мэдүүлэг өгөх үед нь/; ж/гэрч, хохирогчид шаардлагатай байгаа байгууллага, алба хаагчаас хамаарах дэмжлэг, туслалцааг шуурхай өгөх. 511.3.2.Хохирогчийг мэдээллээр хангах: а/өмгөөлөгч сонгон авах болон бусад эрх, үүргийг нь уншиж өгөх, тайлбарлах; б/хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны үе шат, хугацаа, журмын талаар энгийн үг, хэллэгээр тайлбарлан өгч байх; 665 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам өгөх; в/хэргийн явцын талаарх өөрт нь хамааралтай мэдээллээр хангах; г/дахин хохирохоос урьдчилан сэргийлэхийн тулд сэрэмжлүүлэх зөвлөгөө, мэдээлэл д/хохирогчид туслалцаа, дэмжлэг үзүүлэх байгууллагын талаар мэдээлэл өгөх; е/нууцлал хадгалах болон аюулгүй байдлын хамгаалалтын арга хэмжээ, тэдгээрийн найдвартай байдлын талаарх мэдээлэл өгөх; ж/хохирол тооцох, барагдуулах журмын талаарх мэдээллийг өгөх. 511.4.ГЭРЧ, ХОХИРОГЧИЙН АЮУЛГҮЙ БАЙДАЛ БА ХУВИЙН НУУЦЫГ ХАДГАЛАХ а/аюулгүй байдал, нууцлалыг хангахдаа байцаалт авах үед төдийгүй бусад ажиллагааны явцад хамгаалах нөхцлийг бүрдүүлэн ажиллах; б/хохирогч, гэрчийн аюулгүй байдлыг хангах үүднээс түүний хаяг, ажил эрхлэлтийн байдал, шилжин суурьшилт зэрэг хувийн мэдээлэлтэй холбоотой асуудлыг нууцлах; в/шаардлагатай тохиолдолд хохирогч, гэрч болон түүний гэр бүлийн гишүүд, өмч хөрөнгийг хамгаалалтад авах; г/болзошгүй аюул тулгарсан тохиолдолд авч болох арга хэмжээний талаар мэдээлэл өгөх, туслалцаа үзүүлэх; д/хэвлэл, мэдээллийн хэрэгсэлд гэмт хэрэг, зөрчлийн талаарх мэдээ, мэдээлэл өгөхдөө хохирогч, гэрчийг таньж мэдэж болохуйц мэдээлэл өгөхгүй байх; е/хохирогч, гэрчид хүч хэрэглэх, эд хөрөнгийг нь устгахаар заналхийлэх, хууль бусаар нөлөөлөх гэмт хэрэг үйлдэхээр бэлтгэж, завдаж буй тухай үндэслэлтэй сэжиг байгаа тохиолдолд цагдаагийн алба нь гэмт этгээдийг илрүүлэх, гэмт үйлдлийг таслан зогсоох арга хэмжээг авах. 511.5.ГЭРЧ, ХОХИРОГЧИЙГ ХАМГААЛАЛТАД АВАХ 511.5.1.Гэрч, хохирогчийг хамгаалах тухай хуульд заасан урьдчилан сануулах хамгаалалтын арга хэмжээ хэрэглэхэд Хууль зүйн сайдын 2015 оны А/88 дугаар тушаалаар баталсан маягтын загвар, гадаад төрхийг мэс заслын бус аргаар өөрчлөх аюулгүй байдлын хамгаалалтын арга хэмжээг маягт /ЦБҮАЖ Маягт № 511.51/-ын дагуу мөрдөгч тэмдэглэл үйлдэнэ. 511.5.2.Урьдчилан сануулах болон, гадаад төрхийг мэс заслын бус аргаар өөрчлөх аюулгүй байдлын хамгаалалтын арга хэмжээнээс бусад аюулгүй байдлын хамгаалалтын арга хэмжээг Улаанбаатар хотод Гэрч, хохирогчийг хамгаалах нэгж хариуцан байгуулж, бусад цагдаагийн байгууллага дэмжлэг үзүүлнэ. 511.5.3.Гэрч, хохирогчийг хамгаалах тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.7-7.1.8, 16 дугаар зүйлийн 16.1 дэх хэсэгт зааснаас бусад аюулгүй байдлын хамгаалалтын арга хэмжээг орон нутагт тухайн нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага хэрэгжүүлнэ. Хамгаалалтын арга хэмжээг нутаг дэвсгэртээ хэрэгжүүлэх боломжгүй тохиолдолд Гэрч, хохирогчийг хамгаалах нэгжтэй хамтран ажиллаж, мэргэжил, арга зүйн туслалцаа авна. 511.5.4.Гэрч, хохирогчийг хамгаалах арга хэмжээг нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга, Эрүүгийн цагдаагийн тасгийн дарга нар хариуцан хэрэгжүүлэх бөгөөд хамгаалалтын арга хэмжээний хэлбэрээс шалтгаалан тасаг, нэгжүүдийн хүн, хүч, техник хэрэгслийг нэмэгдлээр зохион байгуулах арга хэмжээ авна. 511.5.5.Хамгаалалтын арга хэмжээг хэрэгжүүлэх тухай эрх бүхий байгууллага, албан тушаалтын шийдвэрийг мөрдөгч хүлээн авмагц хамгаалалтад авагдах иргэнийг энэ зүйлийн 511.5.6-д заасан баримт бичгийн хамт даруй Гэрч, хохирогчийг хамгаалах нэгжид хүлээлгэж өгнө. 511.5.6.Аюулгүй байдлын хамгаалалтын арга хэмжээг хэрэгжүүлэхэд дараахь баримт бичгийг бүрдүүлнэ: а/иргэний үнэмлэх болон адилтгах бусад баримт бичгийн хуулбар; б/нөхцөл байдал, аюулын эрсдэлийн үнэлгээ; в/заналхийлэгч этгээдийн талаарх мэдээлэл; г/эрүүгийн хэргийн танилцуулга; д/бусад. 511.5.7.Нөхцөл байдлын үнэлгээ, аюулын эрсдэлийн түвшинг үнэлэхэд Хууль зүйн сайдын 2014 оны А/114 дүгээр тушаалаар баталсан “Аюулгүй газарт түр байрлуулах аюулгүй байдлын хамгаалалтын арга хэмжээг хэрэгжүүлэх журам”-ыг баримталж, гэр бүлийн хүчирхийллийн гэмт хэрэгт Хууль зүй, дотоод хэргийн сайдын 2017 оны А/37 дугаар тушаалаар баталсан “Аюулын зэргийн үнэлгээ хийх журам”, бусад гэмт хэргийн гэрч, хохирогчийн аюулын эрсдэлийн түвшинг маягт /ЦБҮАЖ №511.57а/, насанд хүрээгүй гэрч, хохирогчийн аюулын эрсдэлийн түвшинг маягт / ЦБҮАЖ №511.57б/-ын дагуу тус тус үнэлнэ. 666 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 511.5.8.Биечилсэн хамгаалалт авахад маягт /ЦБҮАЖ №511.58а/, нэг бүрийн тусгай хэрэгсэл болон тусгай техник хэрэгсэл, харилцаа холбооны хэрэгслээр хангах аюулгүй байдлын хамгаалалтын арга хэмжээ авахад маягт /ЦБҮАЖ №511.58б/-д заасан гэрээний загварыг ашиглана. 511.5.9.Гэрч, хохирогчийг хамгаалалтад авсан тухай мэдээг сар бүрийн 25-ны өдрийн дотор маягт /ЦБҮАЖ №511.59/-ын дагуу хамгаалалтын арга хэмжээний мэдээллийн санд оруулна. 511.5.10.Цагдаагийн төв байгууллагын Гэрч, хохирогчийг хамгаалах нэгж нь гэрч, хохирогчийг хамгаалахтай холбогдон гарах зардлын төсвийн саналыг жил бүр Санхүү, аж ахуйн албанд хүргүүлнэ. Санхүү, аж ахуйн алба нь тухайн жилийн хамгаалалтад шаардлагатай төсвийг хянан үзэж, цагдаагийн төв байгууллагын төсөвт тусгуулах арга хэмжээг авна. 511.5.11.Санхүү, аж ахуйн алба, Гэрч, хохирогчийг хамгаалах нэгжтэй хамтарч тухайн жилд зарцуулсан хамгаалалтын төсвийн тайланг Цагдаагийн төв байгууллагын даргын зөвлөлийн хуралдаанд тайлагнана. 511.5.12.Цагдаагийн байгууллагын шуурхай удирдлагын алба нь гэрч, хохирогч болон бусад этгээдийн хамгаалалт хүссэн дуудлага, мэдээллийг “Шуурхай удирдлагын албаны үйл ажиллагаа /код 200/ журам”-д заасны дагуу хүлээн авч, зохих арга хэмжээ авах үүрэгтэй. 511.6.АЮУЛГҮЙ БАЙДЛЫН ХАМГААЛАЛТЫН АРГА ХЭМЖЭЭНИЙ ХЯНАЛТЫН ХЭРЭГ 511.6.1.Урьдчилан сануулах, гадаад төрхийг мэс заслын бус аргаар өөрчлөх арга хэмжээнээс бусад хамгаалалтын арга хэмжээг хэрэгжүүлэхэд аюулгүй байдлын хамгаалалтын арга хэмжээний хяналтын хэрэг /Цаашид “хяналтын хэрэг” гэх/ нээнэ. 511.6.2.Гэрч, хохирогчийг хамгаалах нэгж хяналтын хэрэгт улсын хэмжээнд дугаар олгож, нэгдсэн бүртгэл хөтөлнө. Дугаар олгоход хөтлөгдөх маягт, дугаарын кодыг Гэрч, хохирогчийг хамгаалах нэгжийн дарга батална. 511.6.3.Мөрдөгч аюулгүй байдлын хамгаалалтын арга хэмжээ хэрэгжүүлэх талаарх эрх бүхий байгууллага, албан тушаалтны шийдвэрийг хүлээн авмагц маягт /ЦБҮАЖ №511.63/-ыг бөглөн 3 хоногийн дотор Гэрч, хохирогчийг хамгаалах нэгжид хүргүүлж, хяналтын хэргийн мэдээллийг хамгаалалтын арга хэмжээний мэдээллийн санд оруулна. 511.6.4.Гэрч, хохирогчийг хамгаалах нэгж хяналтын хэргийн дугаар авах хүсэлтийг хүлээн авч, даруй дугаар олгож хариу мэдэгдэнэ. 511.6.5.Хамгаалалтын арга хэмжээний хэлбэрийг өөрчлөх, хамтатган хэрэглэх шийдвэр гарсан тохиолдолд хяналтын хэргийн дугаар өөрчлөгдөхгүй. 511.6.6.Хяналтын хэрэгтэй дараахь албан тушаалтан танилцана: а/Цагдаагийн төв байгууллагын дарга; б/Цагдаагийн төв байгууллагын тэргүүн дэд дарга; в/Гэрч, хохирогчийг хамгаалах нэгжийн дарга; г/Гэрч, хохирогчийг хамгаалах нэгжийн тасгийн дарга; д/Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга, эрүүгийн цагдаагийн тасгийн дарга. 511.6.5.Хяналтын хэргийг хамгаалалтын арга хэмжээ хэрэгжүүлэх эрх бүхий алба хаагч хадгалах бөгөөд аюулгүй байдлын хамгаалалтын арга хэмжээг цуцлах шийдвэрийг хүлээн авснаас хойш хэргийн бүрдлийг хангаж, архивын нэгж үүсгэн, ажлын 5 хоногийн дотор тухайн газар, хэлтсийн нууцын ажилтанд хүлээлгэн өгнө. 511.7.ТОДОРХОЙ ҮЙЛДЛИЙГ ХЯЗГААРЛАХ АЮУЛГҮЙ БАЙДЛЫН ХАМГААЛАЛТЫН АРГА ХЭМЖЭЭГ ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ 511.7.1.Хамгаалалтын арга хэмжээг хэрэгжүүлэх эрх бүхий алба хаагч нь тодорхой үйлдлийг хязгаарлах аюулгүй байдлын хамгаалалтын арга хэмжээг хэрэгжүүлэх тухай прокурор, шүүгчийн шийдвэрийг тухайн этгээдэд танилцуулна. 511.7.2.Тодорхой үйлдлийг хязгаарлах арга хэмжээ авахуулсан этгээдэд Гэрч, хохирогчийг хамгаалах тухай хуулийн 9 дүгээр зүйлийг үндэслэн эрүүгийн хэргийн гэрч, хохирогч, иргэнтэй уулзах, харилцах, харилцаа тогтоохыг оролдох, дагаж мөшгих болон бусад хэлбэрээр харилцахыг хориглосон тухай тэмдэглэл /ЦБҮАЖ №511.72/-ийг үйлдэн, гарын үсэг зуруулна. 511.7.3.Тухайн этгээд гарын үсэг зурахаас татгалзсан тохиолдолд энэ тухай тэмдэглэлд тусгаж, шийдвэр гаргасан эрх бүхий албан тушаалтанд танилцуулж шийдвэрлүүлнэ. 511.7.4.Хамгаалалтын арга хэмжээ хэрэгжүүлсэн алба хаагч хамгаалуулагч иргэнтэй байнгын холбоотой байж, хэрэгжилтэнд хяналт тавина. 511.7.5.Хамгаалуулагч нь тодорхой үйлдлийг хязгаарлах арга хэмжээ зөрчигдсөн аливаа үйлдлийг хамгаалагч талд мэдэгдэх, бусад этгээдийг гэмт хэрэг, захиргааны зөрчил үйлдэхэд өдөөн хатгах, турхирах байдал үүсгэхгүй байх үүргийг хүлээх ба хамгаалалтын арга хэмжээг 667 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам санаатайгаар зөрчсөн тохиолдолд Гэрч, хохирогчийг хамгаалах тухай хуулийн 20 дугаар зүйлийн 20.3.2-т заасныг баримтлан хамгаалалтын арга хэмжээг цуцлахыг тайлбарлаж, гарын үсэг зуруулан баталгаажуулна. 511.7.6.Тодорхой үйлдлийг хязгаарлах арга хэмжээ авахуулсан этгээд хамгаалалтын арга хэмжээг зөрчсөн тохиолдолд хамгаалалтын арга хэмжээг хэрэгжүүлж буй алба хаагч шийдвэр гаргасан эрх бүхий албан тушаалтанд мэдэгдэж шийдвэрлүүлэх эсхүл Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 13.2 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасан арга хэмжээг авна. 511.8.СЭТГЭЛ ЗҮЙН ХАМГААЛАЛТЫН АРГА ХЭМЖЭЭГ ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ 511.8.1.Сэтгэл зүйн хамгаалалтын арга хэмжээг Гэрч, хохирогчийг хамгаалах тухай хуулийн 17 дугаар зүйлийн 17.3, 23 дугаар зүйлийн 23.4 дэх хэсэгт зааснаар хэрэгжүүлнэ. 511.8.2.Сэтгэл зүйн хамгаалалтын арга хэмжээг Улаанбаатар хотод цагдаагийн төв байгууллагын Гэрч, хохирогчийг хамгаалах нэгжийн сэтгэл зүйчдийн баг, орон нутагт тухайн нутаг дэвсгэрийн цагдаагийн байгууллагын сэтгэл зүйч нар тус тус хэрэгжүүлнэ. 511.8.3.Гэрч, хохирогчийг хамгаалах үйл ажиллагаанд сэтгэл зүйч нар дараахь баримт бичгийг хөтөлнө: а/Гэрч, хохирогчийн анхан шатны мэдээлэл бүхий бүртгэл /Маягт ЦБҮАЖ №511.83а/; б/Гэрч, хохирогчтой уулзсан ярилцлагын тэмдэглэл /Маягт ЦБҮАЖ №511.83б/; в/Сэтгэл зүйчийн заавар /Маягт ЦБҮАЖ №511.83в/; г/Насанд хүрээгүй гэрч, хохирогчийн анхан шатны мэдээлэл /Маягт ЦБҮАЖ №511.83г/. 511.9.ХАМГААЛАЛТЫН АРГА ХЭМЖЭЭНИЙ МЭДЭЭЛЛИЙН САН 511.9.1.Хамгаалалтын арга хэмжээний мэдээллийн сан, програм хангамж нь нууцлалын зэрэглэлд хамаарах бөгөөд эрхгүй этгээдийн хандалтаас хамгаалагдсан байна. 511.9.2.Хамгаалалтын арга хэмжээг хэрэгжүүлэх эрх бүхий алба хаагч нь өөрийн тусгайлсан нууц кодоор мэдээллийн санд нэвтэрнэ. 511.9.3.Хамгаалалтын арга хэмжээний мэдээллийн сангийн програм, хангамжийн хөгжүүлэх, нууцлал, аюулгүй байдлыг хангах асуудлыг Гэрч, хохирогчийг хамгаалах нэгж, Мэдээллийн технологи, холбооны ажил хариуцсан нэгж хүлээнэ. 511.9.4.Хамгаалалтын арга хэмжээний мэдээллийн санд нэвтрэх эрх бүхий алба хаагчийн жагсаалтыг Гэрч, хохирогчийг хамгаалах нэгж хянан боловсруулж, цагдаагийн төв байгууллагын Тэргүүн дэд даргын шийдвэрээр баталгаажуулна. 511.9.5.Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагаас хамгаалалтын арга хэмжээний мэдээллийн санд нэвтрэх эрхийг алба хаагчид олгуулах талаар хүсэлтээ албан бичгээр Гэрч, хохирогчийг хамгаалах нэгжид ирүүлнэ. 511.9.6.Хамгаалалтын арга хэмжээний мэдээллийн санд нэвтрэх эрх олгогдсон алба хаагч нь нэвтрэх эрхийн код болон мэдээллийг хувийн зорилгоор ашиглах, нууц задруулахыг хориглоно. 511.9.7.Хамгаалалтын арга хэмжээг хэрэгжүүлэх эрх бүхий алба хаагч нь мэдээллийн санд дараахь мэдээллийг тухай бүрт оруулна. а/хамгаалалтын арга хэмжээний мэдээлэл /маягт ЦБҮАЖ №511.97а/; б/хамгаалуулагчийн хувийн мэдээлэл /маягт ЦБҮАЖ №511.97б/; в/хамаарал бүхий этгээдийн мэдээлэл /маягт ЦБҮАЖ №511.97в/; г/арга хэмжээ авагдсан этгээд /заналхийлэгч/-ийн мэдээлэл /маягт ЦБҮАЖ №511.97г/; д/хамгаалалтын арга хэмжээний шийдвэрлэлтийн мэдээлэл /маягт ЦБҮАЖ №511.97д/. 511.10.БУСАД АЛБАН ТУШААЛТАН, ИРГЭНИЙГ ХАМГААЛАХ 511.10.1.Чиг үүргээ хэрэгжүүлэхтэй нь холбогдуулан шүүгч, прокурор, иргэдийн төлөөлөгч, Авлигатай тэмцэх байгууллагын ажилтан, цагдаагийн байгууллагын шуурхай удирдлагын штабын алба хаагч, түүнчлэн бусад цагдаагийн алба хаагч, ажиллагсад, тэдгээрийн гэр бүлийн гишүүд, эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны бусад оролцогчдын амь нас, эрүүл мэндэд бодит аюул заналхийлсэн тохиолдолд тэдний аюулгүй байдлыг хангах арга хэмжээг Эрүүгийн хэрэг, хянан шийдвэрлэх тухай хууль, Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд, Шүүхийн ерөнхий зөвлөлийн даргын хамтарсан “Журам шинэчлэн батлах тухай” 2016 оны А/40, 113 дугаар тушаалын нэгдүгээр хавсралтаар баталсан “Шүүх, шүүгчийн аюулгүй байдлыг хангах журам”, Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын /код 620/-д заасны дагуу авна. ---оОо--668 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №511.51 ГАДААД ТӨРХИЙГ МЭС ЗАСЛЫН БУС АРГААР ӨӨРЧЛӨХ ХАМГААЛАЛТЫН АРГА ХЭМЖЭЭ ХЭРЭГЖҮҮЛСЭН ТУХАЙ ТЭМДЭГЛЭЛ 20... оны ... сарын ...-ны өдөр № ..........хот, аймаг _________________________________________ албан тушаалтай _____________ цолтой _______________ би Гэрч, хохирогчийг хамгаалах тухай хуулийн 16 дугаар зүйлийн 16.2-т заасныг үндэслэн Гадаад төрхийг мэс заслын бус аргаар өөрчлөх хамгаалалтын арга хэмжээг хэрэгжүүлсэн тухай тэмдэглэл үйлдэв. Нэг.Хамгаалуулагчийн биеийн байцаалт: 1. ________________________ овогт __________________-ны _____________________________ 2. Регистрийн дугаар:_________________________ нас:______________ хүйс________________ 3.Боловсрол: __________________________ мэргэжил:___________________________________ 4. Эрхэлсэн ажил: __________________________________________________________________ 5. Ам бүлийн байдал: _______________________________________________________________ 6. Оршин суух хаяг /албан ёсны болон түр оршин суух хаягаа хоёуланг бичнэ/: _______________ _________________________________________________________________________________ Хоёр.Хэргийн товч мэдээлэл 1. Эрүүгийн хэргийн дугаар:________________________, зүйл, хэсэг: ________________________ 2. Эрүүгийн хэрэг үүсгэсэн огноо: _____________________________________________________ 3. Хэргийн товч утга: ________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ Гурав.Гадаад төрхийг мэс заслын бус аргаар өөрчлөх хамгаалалтын арга хэмжээ хэрэгжүүлэх болсон шалтгаан _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ Дөрөв. Хэрэгжүүлсэн арга, хэлбэр _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ ТЭМДЭГЛЭЛ ҮЙЛДСЭН: _____________________ албан тушаалтай, _____________________ цолтой / / ТАНИЛЦСАН: ХАМГААЛУУЛАГЧ / / 669 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №511.58а БИЕЧИЛСЭН ХАМГААЛАЛТЫН АРГА ХЭМЖЭЭНИЙ ГЭРЭЭ 20... оны ... дүгээр сарын ...-ны өдөр № _______хот, аймаг Энэхүү гэрээг нэг талаас __________________________________________________ / цаашид “хамгаалагч тал” гэх/ нөгөө талаас __________ регистрийн дугаартай _____________ овогт _____________-ын __________ /цаашид “хамгаалуулагч” гэх/ нар Гэрч, хохирогчийг хамгаалах тухай хуулийн 5, 7, 10, 17, 18, 20-24 дүгээр зүйл, Хууль зүйн Сайдын 2014 оны А/204 дугаар тушаалаар баталсан “Биечилсэн хамгаалалтын журам”, ___________ дүүргийн прокурор, эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч /аль тохирохыг доогуур зурах/_____________ны 20... оны ... сарын ...-ны өдрийн ..... дугаар тогтоол, захирамж /аль тохирохыг доогуур зурах/ -ийг тус тус үндэслэн харилцан тохиролцож энэхүү гэрээг байгуулав. Нэг. Нийтлэг үндэслэл 1.1.Гэрч, хохирогчийг хамгаалах тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.3-т заасан биечилсэн хамгаалалтын арга хэмжээг хэрэгжүүлэн хамгаалуулагчийн амь бие, эрүүл мэндийг гадны халдлагаас урьдчилан сэргийлэх, таслан зогсоох, хамгаалахад энэхүү гэрээний зорилго оршино. 1.2.Талууд Гэрч, хохирогчийг хамгаалах тухай хуулийн 3 дугаар зүйлийн 3.1-д заасан зарчмыг баримтална. 1.3.Хууль зүйн Сайдын 2014 оны А/204 дүгээр тушаалаар баталсан “Биечилсэн хамгаалалтын журам”-ын хоёрдугаар зүйлийн 2.2, 2.3, 2.4, 2.5 дахь хэсэгт тус тус заасан хамгаалалтын түвшингээс хамаарч, 2.1 дэх хэсэгт заасны дагуу тохирох хамгаалалтын арга хэмжээний хэлбэрээр хамгаалуулагчийн аюулгүй байдлыг хангаж, хамгаална. 1.4.Биечилсэн хамгаалалтын арга хэмжээг хамгаалуулагчийн хүсэлтээр тодорхой газар, орон зай, чиглэлд хэрэгжүүлж болно. 1.5.Хамгаалуулагчийн зөвшөөрснөөр хамгаалалтын ажиллагаанд түүний орон байр, албан тасалгаа, тээврийн хэрэгсэл, харилцаа холбоог ашиглаж болно. Хоёр. Хамгаалагчийн эрх, үүрэг 2.1.Хамгаалагч нь дараах эрх, үүрэгтэй байна. Үүнд: 2.1.1.хамгаалуулагч болон тэдгээрийн хамаарал бүхий этгээдийн хувийн мэдээ, мэдээллийг цуглуулах, гаргуулан авах; 2.1.2.хамгаалуулагчид аюулгүй байдлыг хангах үүднээс тодорхой чиглэлээр заавар, зөвлөмж өгөх, шаардлага тавих, баталгаа гаргуулан авах; 2.1.3.хамгаалуулагчаас уулзах иргэд, оролцох арга хэмжээ, бусад нөхцөл байдлыг тусгасан мэдээлэл бүхий хөдөлгөөний чиглэлийг 24 цагаас доошгүй хугацааны өмнө энэхүү гэрээний хавсралт маягтын дагуу урьдчилж авах; 2.1.4.урьдчилан гаргаж өгсөн хөдөлгөөний чиглэлээс бусад хөдөлгөөн үйлдэхгүй байхыг хамгаалуулагчаас шаардах; 2.1.5.хөдөлгөөний чиглэлийн дагуу биечилсэн хамгаалалтын арга хэмжээг хэрэгжүүлж байх явцад хамгаалуулагчийн амь нас, эрүүл мэндэд халдах шинэ нөхцөл байдал илэрсэн тохиолдолд аюулгүй газарт хүргэх ажиллагааг нэн даруй зохион байгуулах; 2.1.6.аюулын эрсдэлийн түвшин нэмэгдсэн, түүнчлэн хамгаалуулагчийн орон байр, автомашин гадны халдлага, довтолгоонд өртсөн, өртөж болзошгүй нь тогтоогдсон тохиолдолд орон байр, автомашинд аюулгүй ажиллагааны урьдчилан сэргийлэх техник тоног төхөөрөмж суурилуулах; 2.1.7.энэ гэрээний 2.1.6-д заасан нөхцөл байдал илэрсэн тохиолдолд хамгаалуулагчийн ажлын байранд аюулгүй байдлын хамгаалалтын арга хэмжээг зохион байгуулах; 670 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 2.2.Тухайн өдрийн нөхцөл байдлаас шалтгаалан хөдөлгөөний чиглэлийг өөрчлөх, цуцлах саналыг хамгаалуулагч талтай зөвшилцөж болно. 2.3.Хамгаалуулагчийн хууль ёсны шаардлагыг хүлээн авч, түүнтэй хүндэтгэлтэй, зөв боловсон, хуулийн хүрээнд харьцана. 2.4.Тухайн өдрийн хамгаалалт дууссанаас хойш хамгаалуулагч нь гэр орон /аюулгүй газар/ болон хамгаалах байрнаас урьдчилан мэдэгдэхгүйгээр дур мэдэн гарах, чиглэл өөрчилснөөс гадны халдлага, довтолгоонд өртсөн тохиолдолд хамгаалагч тал хариуцахгүй. Гурав. Хамгаалуулагчийн эрх, үүрэг 3.1.Хамгаалуулагч нь дараах эрх, үүрэгтэй байна. Үүнд: 3.1.1.Гэрч, хохирогчийг хамгаалах тухай хууль, түүнд нийцүүлэн гаргасан дүрэм, журам, хамгаалагч талаас өгсөн заавар, зөвлөмжтэй танилцаж, гэрээгээр хүлээсэн үүргээ биелүүлэх; 3.1.2.хамгаалагч талд гэр бүл1, гэр бүлийн гишүүн2, төрөл3, садангийн4 хүн, найз нөхдийн талаарх мэдээллийг саадгүй гаргаж өгөх; 3.1.3.хамгаалагч талд хаанаас, ямар аюул заналхийлэл учирсан, учирч болзошгүй нөхцөл байдлын талаарх мэдээллийг гаргаж өгөх, цаашид нөхцөл байдлыг тухай бүр мэдэгдэх; 3.1.4.хамгаалагч талаас тавьсан хууль ёсны шаардлагыг биелүүлэх; 3.1.5.нийтээр дагаж мөрдөх хууль, тогтоомж /аюулгүй ажиллагааны дүрэм, замын хөдөлгөөний дүрэм зэрэг/-ийг мөрдөж биелүүлэх; 3.1.6.уулзах иргэд, оролцох арга хэмжээ, бусад нөхцөл байдлыг тусгасан мэдээлэл бүхий хөдөлгөөний чиглэлийг энэхүү гэрээний хавсралтад заасан маягтын дагуу 24 цагаас доошгүй хугацааны өмнө, зайлшгүй шаардлагын улмаас хуваарьт өөрчлөлт орсон тохиолдолд 3 цагийн өмнө энэхүү гэрээний хавсралт маягтын дагуу хамгаалагч талд мэдэгдэх; 3.1.7.хамгаалуулагч тухайн өдрийн хамгаалалт дууссанаас буюу 18 цагаас хойш гэр орон /аюулгүй газарт/ болон хамгаалах байрнаас урьдчилан мэдэгдэхгүйгээр дур мэдэн гарах, түүнчлэн урьдчилан гарган өгсөн чиглэлээс бусад хөдөлгөөн үйлдэхгүй байх; 3.1.8.хамгаалуулагч болон тэдгээрийн хамаарал бүхий этгээд, өмгөөлөгч нь хамгаалалтын арга хэмжээний талаарх нууцлалыг хамгаалах, бусдад задруулахгүй байх, баталгаа гаргах; 3.1.9.Гэрч, хохирогчийг хамгаалах тухай хуулийн 18 дугаар зүйлийн 18.1.2-д заасны дагуу сэтгэл зүйн туслалцаа авах. Дөрөв. Хориглох зүйл 4.1.Талууд дараах нөхцөл байдал үүсгэх, үйл ажиллагаа явуулахыг хориглоно. Үүнд: 4.1.1.талууд хамгаалалтын арга хэмжээний талаарх мэдээллийг бусдад дамжуулах, задруулах, хэвлэл, мэдээллийн хэрэгслээр ярилцлага өгөх; 4.1.2.хамгаалагч нь тухайн өдрийн биечилсэн хамгаалалтын арга хэмжээ бууж байгааг хамгаалуулагчид албан ёсоор мэдэгдэж, аюулгүй байдлын зөвлөмж өгч, гарын үсэг зуруулснаас бусад тохиолдолд орхиж явах; 4.1.3.хамгаалуулагч хамгаалалтын арга хэмжээний үеэр согтууруулах ундаа, мансууруулах, сэтгэцэд нөлөөлөх эм бэлдмэл хэрэглэх; 4.1.4.үзвэр, үйлчилгээ, олон нийтийн газар /зах, баар/ зорчих,олон нийтийг хамарсан арга хэмжээ зохион байгуулах, оролцох; 4.1.5.хувийн харилцаа тогтоох. Тав. Гэрээний хугацаа, түүнийг дуусгавар болгох 5.1.Биечилсэн хамгаалалтын арга хэмжээг 20... оны ... дугаар сарын ...-ны өдрөөс эхлэн Гэрч, хохирогчийг хамгаалах тухай хуулийн 20 дугаар зүйлийн 20.2-т заасан үндэслэлээр цуцлах хүртэл 1 2 3 4 Гэр бүлийн тухай хуулийн 3.1.2 дахь хэсэгт зааснаар; Гэр бүлийн тухай хуулийн 3.1.4 дэх хэсэгт зааснаар; Гэр бүлийн тухай хуулийн 3.1.5 дахь хэсэгт зааснаар; Гэр бүлийн тухай хуулийн 3.1.6 дахь хэсэгт зааснаар. 671 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам хугацаанд хэрэгжүүлнэ. 5.2Хамгаалуулагч нь хамгаалагч талаас өгсөн аюулгүй байдлын хамгаалалтын заавар, зөвлөмж, хууль, журам болон энэхүү гэрээг 2 буюу түүнээс дээш удаа санаатайгаар зөрчсөн тохиолдолд Гэрч, хохирогчийг хамгаалах тухай хуулийн 20 дугаар зүйлийн 20.3.2-т заасныг үндэслэн цуцлуулах саналаа мөн хуулийн 20.2.2-т заасан эрх бүхий албан тушаалтанд хүргүүлж, цуцлуулна. Зургаа. Маргаан шийдвэрлэх 6.1.Талууд энэхүү гэрээнээс үүссэн болон холбогдон гарсан, түүнчлэн уг гэрээг зөрчих, дуусгавар болгох, хүчингүй болгохтой холбоотой аливаа маргаантай асуудлыг харилцан зөвшилцөж шийдвэрлэнэ. Зөвшилцөлд хүрээгүй тохиолдолд Монгол Улсын хууль тогтоомжийн дагуу шүүхээр шийдвэрлүүлнэ. Долоо. Гэрээний хавсралт 7.1.Хамгаалуулагч нь явах чиглэл, оролцох арга хэмжээний талаараа энэхүү гэрээний хавсралт маягтын дагуу бичгээр өгнө. Энэ нь гэрээний салшгүй хэсэг байна. Найм.Бусад нөхцөл 8.1.Энэхүү гэрээг тус бүр 2 хувь үйлдэж, хувь тус бүр хууль зүйн адил хүчинтэй болно. 8.2.Энэхүү гэрээнд талууд гарын үсэг зурснаар хүчин төгөлдөр үйлчилж, гэрээнд заасан хугацаанд үйлчилнэ; 8.3.Энэхүү гэрээгээр шууд зохицуулаагүй аливаа асуудлыг Монгол Улсын холбогдох хууль тогтоомжийн дагуу зохицуулна. Гэрээ байгуулсан: Хамгаалагч талыг төлөөлж: ______________________________ 672 Хамгаалуулагч талыг төлөөлж: ______________________________ 20... оны ... сарын ...-ны өдөр байгуулсан ... дугаар гэрээний хавсралт Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ХАМГААЛУУЛАГЧИЙН ЯВАХ ЧИГЛЭЛ, ОРОЛЦОХ АРГА ХЭМЖЭЭНИЙ ТАЛААРХ ЗАХИАЛГЫН ХУУДАС 20... оны ... сарын ...-ны өдөр байгуулсан ... тоот гэрээний дагуу хамгаалуулагч ______________________ овогтой __________________________ миний бие 20... оны ... сарын ...-ны өдөр доорх цагийн хуваарь, чиглэлийн дагуу хөдөлгөөн үйлдэж, иргэдтэй уулзаж, арга хэмжээнд оролцоно. № Явах чиглэл, оролцох арга хэмжээ ХӨДӨЛГӨӨН ҮЙЛДЭХ ЧИГЛЭЛ, ЦАГИЙН ХУВААРЬ ГАРГАЖ ӨГСӨН: Хугацаа /цаг минут/ / / 20... оны ... сарын ...-ны өдөр 673 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №511.58б НЭГ БҮРИЙН ТУСГАЙ ХЭРЭГСЭЛ БОЛОН ТУСГАЙ ТЕХНИК, ХЭРЭГСЛЭЭР ХАНГАХ ХАМГААЛАЛТЫН АРГА ХЭМЖЭЭНИЙ ГЭРЭЭ 20... оны ... дүгээр сарын ...-ны өдөр № Улаанбаатар хот Энэхүү гэрээг нэг талаас ___________________________________________ /цаашид “хамгаалагч тал” гэх/ нөгөө талаас ________________ регистрийн дугаартай _______________ овогт ________________-ын _______________ /цаашид “хамгаалуулагч” гэх/ нар Гэрч, хохирогчийг хамгаалах тухай хуулийн 5, 7, 12, 17, 18, 20-23 дугаар зүйл, Хувийн хамгаалалтын тухай хуулийн 12 дугаар зүйл, Хууль зүйн сайдын 2014 оны А/113 дугаар тушаалаар баталсан “Гэрч, хохирогчийг тусгай техник хэрэгслийн жагсаалт, хэрэгслээр хангах, хэрэглэх журам”, ______________________ _____________ дүүргийн прокурор, эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч /аль тохирохыг доогуур зурах/ ____________________-ны 20.... оны ....... сарын .......-ны өдрийн ...... дугаар тогтоол, захирамж /аль тохирохыг доогуур зурах/-ыг тус тус үндэслэн харилцан тохиролцож энэхүү гэрээг байгуулав. Нэг. Нийтлэг үндэслэл 1.1.Гэрч, хохирогчийг хамгаалах тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.5-д заасан “Нэг бүрийн тусгай хэрэгсэл болон тусгай техник хэрэгсэл, харилцаа холбооны хэрэгслээр хангах” аюулгүй байдлын хамгаалалтын арга хэмжээг хэрэгжүүлэн хамгаалуулагчийн амь бие, эрүүл мэндийг гадны халдлагаас урьдчилан сэргийлэх, таслан зогсоох, хамгаалахад энэхүү гэрээний зорилго оршино. 1.2.Талууд хуульд Гэрч, хохирогчийг хамгаалах тухай хуулийн 3 дугаар зүйлийн 3.1-д заасан хүний хууль ёсны ашиг сонирхлыг хүндэтгэх, нууцлалыг хамгаалах, шуурхай байх, хамтран ажиллах зарчмыг баримтална. 1.3.“Нэг бүрийн тусгай хэрэгсэл болон тусгай техник хэрэгсэл, харилцаа холбооны хэрэгслээр хангах” аюулгүй байдлын хамгаалалтын арга хэмжээг эрх бүхий албан тушаалтны шийдвэрийг хүлээн авч Гэрч, хохирогчийг хамгаалах тухай хуулийн 22 дугаар зүйлд заасан аюулгүй байдлын хамгаалалтын арга хэмжээ хэрэглэх нөхцөлийг судалж, удирдлагадаа бичгээр танилцуулсны үндсэн дээр удирдлагын бичгээр гаргасан шийдвэрээр нэг бүрийн тусгай хэрэгсэл, тусгай техник хэрэгслийг дангаар болон хамтатган тавьж олгон хэрэгжүүлнэ. 1.4.Хамгаалуулагч нь “Гэрч, хохирогчийг тусгай техник хэрэгслийн жагсаалт, хэрэгслээр хангах, хэрэглэх журам”-ын хоёрдугаар зүйлийн 2.1 дэх хэсэгт заасан тусгай техник, хамгаалах хэрэгслээр хангагдаж болно. 1.5.Хамгаалагч тал шаардлагатай тохиолдолд гэрээт харуул, хамгаалалтын байгууллагатай хамтран ажиллаж болно. Гэрээт харуул, хамгаалалтын байгууллага нь Хууль зүйн сайдын 2014 оны А/113 дугаар тушаалаар баталсан “Гэрч, хохирогчийг тусгай техник хэрэгслийн жагсаалт, хэрэгслээр хангах, хэрэглэх журам”-д заасан шаардлагыг хангасан байх бөгөөд тус журамд заасан үүргийг /дохиолол хамгаалалтын төхөөрөмж, галын аюулын дохиолол, дүрсний хяналтын болон байршил тогтоох хэрэгсэл, хаалганы цахим болон хурууны хээ мэдрэгч цоож ашиглах/ гүйцэтгүүлнэ. 674 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Хоёр. Хамгаалагч талын эрх, үүрэг 2.1.Хамгаалагч нь дараахь эрх, үүрэгтэй байна. Үүнд: 2.1.1.хамгаалуулагч болон тэдгээрийн хамаарал бүхий этгээдийн хувийн мэдээллийг цуглуулах, гаргуулан авах; мэдээ, 2.1.2.хамгаалуулагчид аюулгүй байдлыг хангах үүднээс тодорхой чиглэлээр заавар, зөвлөмж өгөх, шаардлага тавих, баталгаа гаргуулан авах; 2.1.3.хамгаалуулагчид нэг бүрийн тусгай хэрэгсэл, тусгай техник, харилцаа холбооны хэрэгслийг хэрэглэх, ашиглах талаар зааварчилгаа өгөх, сургалт зохион байгуулах; 2.1.4.нэг бүрийн тусгай хэрэгсэл болон тусгай техник хэрэгсэл, харилцаа холбооны хэрэгслийг ашиглах зааварчилгаа өгөх; 2.1.5.аюулын эрсдэлийн түвшин нэмэгдсэн, түүнчлэн хамгаалуулагчийн ажлын болон орон байр, автомашин гадны халдлага, довтолгоонд өртсөн, өртөж болзошгүй нь тогтоогдсон тохиолдолд ажлын болон орон байр, автомашинд аюулгүй ажиллагааны урьдчилан сэргийлэх техник тоног төхөөрөмж суурилуулах; 2.1.6.хамгаалуулагчийн гэр орон, ажлын байранд нэвтэрч хамгаалуулагчийн хэрэглэж буй тусгай хэрэгсэл, техникийн бүрэн бүтэн байдалд үзлэг шалгалт, засвар үйлчилгээг хийх, шаардлагатай бол солих. 2.2.Хамгаалуулагчийн хууль ёсны шаардлагыг хүлээн авч, түүнтэй хүндэтгэлтэй, зөв боловсон, хуулийн хүрээнд харьцана. 2.3.Хамгаалуулагчийн амь нас, эрүүл мэндэд бодит аюул заналхийлэл учирсан нөхцөлд аюулгүй газарт түр байрлуулах хамгаалалтын арга хэмжээг нэн даруй зохион байгуулж, энэ тухай харьяалах прокурор, шүүгчид нэн даруй мэдэгдэж, шийдвэрлүүлэх, Уг үйлдэл нь гэмт хэргийн шинжтэй бол мөрдөгчид мэдэгдэж, шалгуулах, Гэрч, хохирогчийг хамгаалах тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.1-д заасан “Урьдчилан сануулах” аюулгүй байдлын хамгаалалтын арга хэмжээг хэрэгжүүлэх талаар мөрдөгчид санал хүргүүлэх; 2.4.Нэг бүрийн тусгай хэрэгсэл болон тусгай техник хэрэгсэл, харилцаа холбооны хэрэгслийг шаардлагатай үед хэрэглэхээс бусад тохиолдолд зориулалтын бусаар ашиглах, оролдох зэрэг хамгаалуулагчийн буруутай үйл ажиллагаанаас үүссэн хор хохирлыг хамгаалагч тал хариуцахгүй. Гурав. Хамгаалуулагчийн эрх, үүрэг. 3.1.Хамгаалуулагч нь дараахь эрх, үүрэгтэй байна. Үүнд: 3.1.1.Гэрч, хохирогчийг хамгаалах тухай хууль, түүнд нийцүүлэн гаргасан дүрэм, журам, хамгаалагч талаас өгсөн тусгай техник, хэрэгслийг ашиглах, хадгалах, бүрэн бүтэн байдлыг хангах, аюулгүй байдлаа хамгаалах талаарх зааварчилгаа, зөвлөмж, гэрээтэй танилцаж, биелүүлэх; 3.1.2.хамгаалагч талд гэр бүл5, гэр бүлийн гишүүн5, төрөл6, садангийн7 хүн, найз нөхдийн талаарх мэдээллийг саадгүй гаргаж өгөх; 3.1.3.Хамгаалагч талд хаанаас, ямар аюул заналхийлэл учирсан, учирч болзошгүй нөхцөл байдлын талаарх мэдээллийг гаргаж өгөх, цаашид нөхцөл байдлыг тухай бүр мэдэгдэх; 3.1.4.хамгаалагч талаас тавьсан хууль ёсны шаардлагыг биелүүлэх; 5 6 7 3.1.5.Нийтээр дагаж мөрдөх хууль, тогтоомж /аюулгүй ажиллагааны дүрэм, замын Гэр бүлийн тухай хуулийн 3.1.2 дахь хэсэгт зааснаар; Гэр бүлийн тухай хуулийн 3.1.4 дэх хэсэгт зааснаар; Гэр бүлийн тухай хуулийн 3.1.5 дахь хэсэгт зааснаар; 675 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам хөдөлгөөний дүрэм зэрэг/-ыг мөрдөж биелүүлэх; 3.1.6.тусгай техник, хэрэгслийг үрэгдүүлсэн, ямар нэгэн гэмтэл, эвдрэл үүссэн тохиолдолд оролдохгүй байж хамгаалагч талд нэн даруй мэдэгдэх; 3.1.7.хамгаалуулагч нь хувийн хамгаалалтын хэрэгслийг биедээ авч явах эрхтэй бөгөөд хуульд заасан үндэслэл журам, хамгаалагч талаас өгсөн зааварчилгааны дагуу хэрэглэнэ. Хэрэглэсэн тухайгаа хамгаалагч талд бичгээр даруй мэдэгдэх; 3.1.8.хамгаалуулагч болон тэдгээрийн хамаарал бүхий этгээд, өмгөөлөгч нь хамгаалалтын арга хэмжээний талаарх нууцлалыг чандлан сахих, бусдад задруулахгүй байх, баталгаа гаргах; 3.1.9.Гэрч, хохирогчийг хамгаалах тухай хуулийн 18 дугаар зүйлийн 18.1.2-д заасны дагуу сэтгэл зүйн туслалцаа авах; 3.2.Хамгаалуулагч нь тусгай техник, хэрэгслийн бүрэн бүтэн байдлыг хангаж, ажиллах хэвийн горимыг алдагдуулахгүй байж, өөрийн буруутай үйл ажиллагааны улмаас тусгай техник, хэрэгслийг эвдэлсэн, хаяж үрэгдүүлсэн тохиолдолд нөхөн төлнө. Дөрөв. Хориглох зүйл. 4.1.Талууд дараах нөхцөл байдал үүсгэх, үйл ажиллагаа явуулахыг хориглоно. Үүнд: 4.1.1.хамгаалалтын арга хэмжээний талаарх мэдээллийг бусдад дамжуулах, задруулах, хэвлэл, мэдээллийн хэрэгслээр ярилцлага өгөх; 4.1.2.тусгай техник, хэрэгслийг бусдад дамжуулах, барьцаанд тавих, худалдах, шаардлагатайгаас бусад тохиолдолд оролдох, эд ангийг салгах; 4.1.3.хамгаалагч талаас тавьж олгосноос өөр тусгай хэрэгсэл ашиглах; 4.1.4.тусгай техник, хэрэгслийг зориулалтын бусаар хэрэглэх; 4.1.5.хамгаалуулагч хамгаалалтын арга хэмжээ үргэлжлэх хугацаанд согтууруулах ундаа, мансууруулах, сэтгэцэд нөлөөлөх эм бэлдмэл хэрэглэх; 4.1.6.талууд хувийн харилцаа тогтоох. Тав. Гэрээний хугацаа, түүнийг дуусгавар болгох 5.1.Тусгай техник, хэрэгслээр хангах, хэрэглэх хугацааг эрх бүхий албан тушаалтны шийдвэрээр тогтооно. Гэрч, хохирогчийг нэг бүрийн тусгай хэрэгсэл, тусгай техник хэрэгслийн жагсаалт, хэрэгслээр хангах, хэрэглэх” аюулгүй байдлын хамгаалалтын арга хэмжээг 20.... оны ..... дугаар сарын ....-ны өдрөөс 20... оны .... дугаар сарын ...-ны өдөр хүртэл хэрэгжүүлнэ. 5.2.Шаардлагатай тохиолдолд эрх бүхий албан тушаалтны шийдвэрээр тодорхой хугацаагаар сунгаж болно. Энэ хугацаа нь Гэрч, хохирогчийг хамгаалах тухай хуулийн 20 дугаар зүйлийн 20.2-т заасан үндэслэлээр хамгаалалтын арга хэмжээг цуцалсан хугацаанаас хэтрэхгүй байна. 5.3.Хамгаалуулагч нь хамгаалагч талаас өгсөн аюулгүй байдлын хамгаалалтын заавар, зөвлөмж, хууль, журам болон энэхүү гэрээг 2 буюу түүнээс дээш удаа санаатайгаар зөрчсөн тохиолдолд Гэрч, хохирогчийг хамгаалах тухай хуулийн 20 дугаар зүйлийн 20.3.2-т заасныг үндэслэн цуцлуулах саналаа мөн хуулийн 20.2.2-т заасан эрх бүхий албан тушаалтанд хүргүүлж, цуцлуулна. Зургаа. Маргаан шийдвэрлэх 6.1.Талууд энэхүү гэрээнээс үүссэн болон холбогдон гарсан, түүнчлэн уг гэрээг зөрчих, дуусгавар болгох, хүчингүй болгохтой холбоотой аливаа маргаантай асуудлыг харилцан зөвшилцөж шийдвэрлэнэ. Зөвшилцөлд хүрээгүй тохиолдолд Монгол Улсын хууль тогтоомжийн дагуу шүүхээр шийдвэрлүүлнэ. 676 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Долоо. Гэрээний хавсралт 7.1.Нэг бүрийн тусгай хэрэгсэл, тусгай техник хэрэгслийг ашиглах талаар хамгаалуулагчид өгсөн зааварчилгаа нь энэхүү гэрээний хавсралт байна. Энэ нь гэрээний салшгүй хэсэг байна. Найм. Бусад 8.1.Энэхүү гэрээг2 хувь үйлдэж, хувь тус бүр хууль зүйн адил хүчинтэй болно. 8.2.Энэхүү гэрээнд талууд гарын үсэг зурснаар хүчин төгөлдөр үйлчилж, гэрээнд заасан хугацаанд үйлчилнэ; 8.3.Энэхүү гэрээгээр шууд зохицуулаагүй аливаа асуудлыг Монгол Улсын холбогдох хууль тогтоомжийн дагуу зохицуулна. Гэрээ байгуулсан: Хамгаалагч талыг төлөөлж: ________________________________ ________________________________ 677 Хамгаалуулагч талыг төлөөлж: ________________________________ ________________________________ Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам НЭГ БҮРИЙН ТУСГАЙ ХЭРЭГСЛИЙГ АШИГЛАХ ЗААВАРЧЛАГА 20... оны ... сарын ...-ны өдөр Улаанбаатар хот _____________________________________________________________________ би 20... оны ... сарын ... өдөр байгуулсан ... тоот гэрээний дагуу эрүүгийн ______________ дугаар хэргийн гэрч /хохирогч, ГХХТХ-ийн 5.4-т заасан иргэн/ __________________ овогт _______________________ны _________________________-д нэг бүрийн тусгай хэрэгсэл болох цахилгаан бороохой /нэг хүнд нөлөөлөх нулимс асгаруулагч, амьсгал боогдуулагч/ ашиглах талаарх зааварчлагыг 20... оны ... сарын ...-ны өдрийн ... цаг ... минутад өгөв. Үүнд: 1.Нэг бүрийн тусгай хэрэгслийг ашиглах 1.1.Тусгай хэрэгслийг бусдад шилжүүлэхгүй, мэдэгдэхгүй байх нөхцөлийг бүрдүүлж, хэрэглэхэд хялбар газар авч явна. 1.2.Тусгай хэрэгслийг хадгалахдаа /гэр орон/ хүүхэд болон бусад гэр бүлийн гишүүд оролдох, хүрэх боломжгүй нөхцөлийг бүрдүүлж, зөвхөн өөрт аюул заналхийлэл учирсан, учирч болзошгүй тохиолдолд хэрэглэнэ. 1.3.Хамгаалуулагчийн амь нас, эрүүл мэндэд халдсан идэвхтэй үйлдэл бүхий нөхцөл байдал илэрсэн тохиолдолд халдагч /заналхийлэгч/ этгээдийн үйлдлийг таслан зогсоох зорилгоор олгогдсон тусгай хэрэгслээс аль тохирохыг сонгож хэрэглэнэ. /заналхийлэгч этгээдийн довтолгоо зогссон тохиолдолд үргэлжлүүлэн хэрэглэхийг хориглох, аль болох зугтаах, хамгаалагч талд даруй мэдэгдэх/ 1.4.Санамсар, болгоомжгүйгээр нулимс асгаруулагч, амьсгал боогдуулагчийн цацах товч дарагдсан, гартаа хүргэсэн тохиолдолд нүдэндээ гараа хүргэхгүй байх, нүдэнд хүрсэн тохиолдолд яаралтай хүйтэн усаар угаах, өрөө, тасалгаанд нулимс асгаруулагч, амьсгал боогдуулагчийг цацсан тохиолдолд цонх, салхивчийг онгойлгож агааржуулах. 2. Хориглох зүйлс 2.1.Тусгай хэрэгслийг жирэмсэн болон бие махбодийн хөгжлийн бэрхшээлтэй нь илт мэдэгдэж байгаа, насанд хүрээгүй болох нь тодорхой мэдэгдэж байгаа этгээдэд хэрэглэхгүй байх; 2.2.Цахилгаан бороохойг нүүр болон биеийн ил хэсэгт, нэг байрлалд 5 секундээс илүү хугацаагаар хэрэглэхгүй байх; 2.3.Нулимс асгаруулагч, амьсгал боогдуулагчийг 1 метрээс ойр зайд салхины дагуу хэрэглэх бөгөөд салхины өөдөөс цацах, албан тасалгаанд хэрэглэхгүй байх; 2.4.Халдагч этгээд /заналхийлэгч/-ийн идэвхгүй болон үг хэлээр доромжилсон үйлдлийн эсрэг олгогдсон нэг бүрийн тусгай хэрэгслийг хэрэглэхгүй байх; 2.5.Хамгаалуулагч нь аргагүй хамгаалалт, гарцаагүй байдлын нөхцөлөөс бусад байдалд тусгай хэрэгслийг хэрэглэхгүй байх; 3.Хүлээх хариуцлага 3.1.Тусгай хэрэгслийг үрэгдүүлсэн, гэмтээсэн тохиолдолд гэрээнд зааснаар байгууллагын дансанд авсан үнийн дүнгээр тооцож, хохирлыг барагдуулах; 3.2.Зааварчилгааны 2.5-д заасан заалтыг хэтрүүлэн хэрэглэсэн тохиолдолд Эрүүгийн хуульд заасан хариуцлага хүлээнэ. ЗААВАРЧИЛГАА ӨГСӨН: _____________________ албан тушаалтай _____________________ цолтой / ЗААВАРЧИЛГААТАЙ ТАНИЛЦСАН: ______________________ / 678 / / 20... он Шийдвэр гаргасан Хамгаалалтад авагдсан субъект 679 хамаарал бүхий этгээд 5.4-т заасан иргэн Прокурор Шүүгч Хохирогч Гэрч хүйс хүйс хүйс Хүйс Хүйс Тоо Тоо Тоо Тоо Тоо 7 эм 13 эм 16 эм 19 эм 20 18 эр 17 15 эр 14 12 эр 11 9 10 эр эм 8 6 эр 5 4 Цагдаагийн эрх бүхий албан тушаалтан Тоо 3 Прокурор 2 1 Хэрэгжүүлсэн хамгаалалтын арга хэмжээний тоо Шүүгч м/д Үзүүлэлт 1 2 3 4 5 6 7 8 9 20… оны сар ГЭРЧ, ХОХИРОГЧИЙГ ХАМГААЛАХ ЧИГЛЭЛЭЭР ТӨВ, ОРОН НУТГИЙН ЦАГДААГИЙН ГАЗАР, ХЭЛТЭС МЭДЭЭ АВАХ ХҮСНЭГТ 10 11 12 Нийт Маягт ЦБҮАЖ №511.59 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 680 аюулгүй байдлын хамгаалалтын арга хэмжээний хэлбэрээр Туслалцаа гэмт хэргийн хэргийн бүтцээр 39 40 41 Эрүүл мэнд Гэр бүлийн Бэлгийн Хүн худалдаалах /79-90/ 38 Сэтгэл зүйн 45 46 ИЭЧЭМЭ Бусад Хүнийг алах 10.1 48 47 44 Хүн амь Үндэсний аюулгүй байдлын эсрэг 43 Мансууруулах 42 37 36 35 Хууль зүйн Сэтгэл зүйн хамгаалалт Гадаад төрхийг мэс заслын бус аргаар өөрчлөх 33 Баримт бичгийг солих Гадаад төрхийг мэс заслын аргаар өөрчлөх 34 31 30 Нэг бүрийн тусгай хэрэгсэл, техник хэрэгслээр хангах 32 29 Мэдээллийн нууцлалыг хангах Нүүлгэн шилжүүлэх 28 Биечилсэн хамгаалалт Аюулгүй газарт түр байрлуулах 27 Тодорхой үйлдлийг хязгаарлах 22 26 эм 21 Урьдчилан сануулах Хүйс эр Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 51 52 53 54 55 56 Хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол учруулах 11.6 Бусад Хүн хулгайлах 13.2 Хүн барьцаалах 13.3 Бусад Бэлгийн дур хүслээ ёс бусаар хангах 12.2 Хүн амын эрүүл мэндийн эсрэг 62 63 64 65 Олон нийтийн амгалан тайван байдлыг алдагдуулах 20.16 Бусад Мансууруулах болон сэтгэцэд нөлөөлөх эм, бэлдмэл, бодисыг хууль бусаар бэлтгэх, олж авах, хадгалах, тээвэрлэх, илгээх, Бусад 61 Аж ахуйн эсрэг Нийгмийн аюулгүй байдлын эсрэг 60 Өмчлөх эрхийн эсрэг 58 59 Бусад 57 50 Хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол санаатай учруулах 11.4 Хүчиндэх 12.1 49 Хүний эрүүл мэндэд хүнд хохирол санаатай учруулах 11.1 Иргэдийн улс төрийн болон бусад эрх, эрх чөлөөний эсрэг Хүний бэлгийн эрх чөлөө, халдашгүй байдлын эсрэг /12-р бүлэг/ Хүний халдашгүй, чөлөөтэй байх эрхийн эсрэг /13р бүлэг/ Үүнээс 681 Үүнээс Гэмт хэргийн зүйл анги Үүнээс Үүнээс Үүнээс Хүний амьд явах эрхийн эсрэг, хүний эрүүл мэндийн халдашгүй байдлын эсрэг /10-11-р бүлэг/ Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам гэмт хэргийн ангилал 70 71 75 Хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны эсрэг Цэргийн албаны эсрэг Хүн төрөлхтний аюулгүй байдал, энх тайвны эсрэг 682 Мэдээ гаргасан: _______________________________ Цуцлагдсан хамгаалалтын арга хэмжээний тоо 74 69 Захиргааны журмын эсрэг Хүнд 68 Цахим мэдээллийн аюулгүй байдлын эсрэг 73 67 ХАБТХАЖ-ын эсрэг Хөнгөн 66 Байгаль хамгаалах журмын эсрэг Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №511.63 ЗӨВШӨӨРСӨН: _______________________________ _______________________________ _______________________________ Аюулгүй байдлын хамгаалалтын арга хэмжээний хяналтын хэрэгт дугаар олгохыг хүссэн маягт Хэргийн дугаар: 201...- .. -... 20... оны ... сарын ...-ны өдөр __________ аймаг, хот НЭГ.АЮУЛГҮЙ БАЙДЛЫН ХАМГААЛАЛТ ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ ШИЙДВЭР ГАРГАСАН АЛБАН ТУШААЛТАН: 1. □ Прокурор 2. □ Шүүгч 3. □ Эрх бүхий албан тушаалтан ХОЁР.ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ ХАМГААЛАЛТЫН АРГА ХЭМЖЭЭНИЙ ХЭЛБЭР: 1. □ Урьдчилан сануулах 2. □ Тодорхой үйлдлийг хязгаарлах; 3. □ Биечилсэн хамгаалалт; 4. □ Мэдээллийн нууцлалыг хангах; 5. □ Нэг бүрийн тусгай хэрэгсэл болон тусгай техник хэрэгсэл, харилцаа холбооны хэрэгслээр хангах; 6. □ Аюулгүй газарт түр байрлуулах; 7. □ Нүүлгэн шилжүүлэх;8. □ Баримт бичгийг солих; 9. □ Гадаад төрхийг өөрчлөх. ГУРАВ . ХАМГААЛАЛТАД АВАГДСАН: 1. □ Гэрч ... ; 2.□ Хохирогч ... ; 3.□ Шүүгч ... ; 4. □ Улсын яллагч ... ; 5. □ Иргэн ... /ГХХТХ-ийн 5 дугаар зүйлийн 5.4-т заасан/. Хамаарал бүхий этгээд: _________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ ДӨРӨВ.ЭРҮҮГИЙН ХЭРГИЙН ТОВЧ УТГА, ХАМГААЛАЛТАД АВАХ ҮНДЭСЛЭЛ: _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ _______________________________ албан тушаалтай _______________________ овогтой _________________________-ний 20__ оны __-р сарын __-ны өдрийн ___ дугаар /тогтоол, захирамж/ шийдвэрээр эрүүгийн _________________ дугаар хэргийн гэрч /шүүгч, прокурор, хохирогч, ГХХТХ-ийн 5.4-т заасан иргэн/ __________________-нд ___________________________ аюулгүй байдлын хамгаалалтын арга хэмжээ хэрэгжүүлэх хяналтын хэрэгт дугаар олгоно уу. ___________________ албан тушаалтай, ____________________ цолтой 683 / / Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №511.72 ТОДОРХОЙ ҮЙЛДЛИЙГ ХЯЗГААРЛАХ АЮУЛГҮЙ БАЙДЛЫН ХАМГААЛАЛТЫН АРГА ХЭМЖЭЭ ХЭРЭГЖҮҮЛСЭН ТУХАЙ ТЭМДЭГЛЭЛ 20__оны __ сарын __-ны өдөр ______________ хот, сум _________________________________________________албан тушаалтай _________ _______________________________ цолтой____________________ би иргэн /заналхийлэгч/ __________________ овогтой ________________ /РД:_____________________/-нд ____________ __________________________________ прокурорын газрын /шүүх/ _________________ прокурор /шүүгч/ ____________________ -ны _______________________________ 20__ оны __ сарын __-ны өдрийн ___ дугаар прокурорын тогтоол /шүүгчийн захирамж/-ыг ____________________ танилцуулж, эрүүгийн __________________ дугаартай хэргийн гэрч /хохирогч, ГХХТХ-ийн 5.4т заасан иргэн/ ________________-тэй уулзах, харилцах, харилцаа тогтоохыг оролдох, дагаж мөшгих, бусад хэлбэрээр _____________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ харилцахыг хязгаарлаж тэмдэглэл үйлдэв. Эрүүгийн хэргийн товч мэдээлэл: 1.Эрүүгийн хэргийн дугаар ___________________ зүйл, хэсэг __________________________ 2.Эрүүгийн хэрэг үүсгэсэн огноо _________________________________________________________________________________ 3.Хэргийн товч утга _________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ ТАНИЛЦУУЛСАН: ________________________ /________________/ ТАНИЛЦСАН: ________________________ /________________/ ---о0о--- 684 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №511.83а ГЭРЧ, /ХОХИРОГЧ/-ИЙН АНХАН ШАТНЫ МЭДЭЭЛЭЛ БҮХИЙ БҮРТГЭЛ Код .............. Регистрийн дугаар Ургийн овог..............................................эцэг/эх/-ийн нэр.................................................................... Нэр........................... нас...............хүйс..................төрсөн, он, сар өдөр............................... Төрсөн аймаг............................хот...................сум, дүүрэг.................................................................... Үндэс,угсаа....................................................нийгмийн гарал................................................................ Боловсрол..................., мэргэжил....................................., айлын хэд дэх хүүхэд................................ Оршин суугаа хаяг:.................................................................................................................................. Утас: .................................. Шаардлагатай үед харилцах хүний овог нэр......................................................................................... Утас ................................... Гэр бүлийн байдал Таны юу болох Гэр бүлийн гишүүдийн овог нэр Төрсөн он сар өдөр Одоо эрхэлж буй ажил Ажлын болон гэрийн хаяг, утас Бие махбодод учирсан гэмтэл ба биеийн эрүүл мэндийн байдал .................................................................................................................................................... Амиа хорлох бодол төрж байсан эсэх /оролдлого хийсэн эсэх/ .................................................................................................................................................... Заналхийлэгчтэй ямар холбоотой болох 1. Гэр бүл /эхнэр, нөхөр, хүүхэд/ 2. Эцэг эх 3. Садан төрөл 4. Найз нөхөд 5. Ажлын газрын хамт олон 6. Бусад Үйл явдал болсон газар, огноо .................................................................................................................................................... Заналхийлэл, хүчирхийлэл хэдэн удаа үйлдэгдсэн бэ? 1. 1-2 удаа 2. 3 ба түүнээс дээш Ямар байгууллагад хандаж туслалцаа дэмжлэг авч байсан бэ? 1. Өөрийн гэр бүлийнхэндээ 2. Заналхийлэгчийн гэр бүлийнхэнд 3. Найз нөхөд 4. Ажлын хамт олондоо 5. Цагдаагийн байгууллагад 6. Шүүхэд 685 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 7. 8. 9. 10. Шүүх эмнэлэгт Эмнэлэг, эрүүл мэндийн байгууллагад Харьяа дүүргийн хороонд Бусад Тэмдэглэл хөтөлсөн: Сэтгэл зүйч............................................................../............................/ Он.......... сар.......... өдөр............ Үйлчлүүлэгчийн овог нэр....................................../.............................../ Он.......... сар.......... өдөр............ ---о0о--- 686 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №511.83б ГЭРЧ /ХОХИРОГЧ/-ТОЙ УУЛЗСАН ЯРИЛЦЛАГЫН ТЭМДЭГЛЭЛ Монгол Улсын хувь хүний нууцын тухай хуулийн 5 дугаар зүйлийн 5.1-5.4 дэх заалт, 6 дугаар зүйлд заасан заалтуудыг үйл ажиллагаандаа тус тус мөрдлөг болгоно. Үйлчлүүлэгчийн код........... Уулзалт болсон газар................ № Хөндсөн асуудал сар.......өдөр......... Он....... Уулзалтын цаг................. Үйлчлүүлэгчийн хариу үйлдэл Дараагийн уулзалтын тов Сэтгэл зүйчид төрсөн мэдрэмж Тэмдэглэл хөтөлсөн сэтгэл зүйч ............................................... /........................../ Он.......... сар.......... өдөр.......... 687 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №511.83в СЭТГЭЛ ЗҮЙЧИЙН ЗААВАР Код № Зорилго: Энэхүү заавар нь бидний хамтын албан ёсны харилцааг зохицуулж, үл ойлголцох байдлаас сэргийлнэ. Зөвлөгөө нь танд үүссэн сэтгэл зүйн тулгамдсан асуудал, зан үйлийн эрсдэл, үзэл бодол, бэрхшээлтэй асуудлыг задлан шинжлэх, бодит үнэнийг оношлох, айдас түгшүүрийг даван туулахад туслах хоёр талын хамтарсан үйл явц юм. Ингэснээр та өөрт тулгамдсан асуудлыг зөв шийдвэрлэх, шаардлагатай өөрчлөлт хийх, өөртэйгөө болон бусадтай ажиллах арга зүйгээр хангагдах болно. Хамтын ажиллагааны явцад өөрөөрөө бахархах, гуниглах, айх, харамсах, уурлах, ичих, гэмших гэх мэт мэдрэмжүүд илэрч болох юм. Энэ тохиолдолд төрсөн сэтгэгдэл, мэдрэмж, санал хүсэлтээ асууж тодруулах, нээлттэй ярьж болно. Хэрэв ийм шаардлага гарвал бид ярилцах болно. Уулзалтын хугацаа: Анхны уулзалт 90 минут үргэлжилнэ. Ганцаарчилсан цуврал уулзалт 45 минут, гэр бүлийн гишүүн, найз нөхөд хамт оролцвол 60 минут байна. Уулзалтын хуваарь: Хэзээ уулзах өдөр, давтамжаа хамтарч шийднэ:................................................................... Уулзалтын хэлбэр: Ганцаарчилсан /бүлгийн/ доогуур зурах Нууцлал: Таны асуудлын талаар, ярилцсан ярианы агуулга нууцлагдана. Дараах тохиолдолд нууцлахгүй: • Таны болон бусдын амь нас, эрүүл мэнд, бие махбодод аюул учруулахаар бол • Шаардлагатай тохиолдолд мэргэжлийн хүнтэй таны асуудлаар нэр, хаягийг дурдалгүйгээр зөвлөлдөх үед. Эдгээр мэргэжилтнүүд мөн нууцыг хадгалах үүрэгтэй. • Таны нууцлалыг хадгалах үүднээс олон нийтийн газар тааралдвал та эхэлж мэндлэхгүй бол бид тантай мэндлэхгүй. Үйлчлүүлэгчийн асуудлын тухай товч тэмдэглэл/дүгнэлт: ................................................................................................................................................................... Хамтран ажиллах ойрын зорилго: /Сэтгэл зүйчтэй хамтран ажилласнаар ямар үр дүнд хүрэх/ • • Хамтран ажиллах урт хугацааны зорилго: • • Сэтгэл зүйчийн заавар: ................................................................................................................................................................... Үр дүнг үнэлж дүгнэх өдөр:...................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... Холбоо барих Сэтгэл зүйчтэй .................. дугаарын утсаар /ажлын өдрүүдэд ажлын цагаар /холбогдож болно. Хэрэв холбогдож чадаагүй тохиолдолд цахим шуудан үлдээж болно. Таны гарын үсэг энэхүү зааврын нөхцөл, нэр томьёо, агуулгыг уншиж, ойлгож, зөвшөөрснийг батална. Үйлчлүүлэгчийн овог нэр, гарын үсэг: Гарын үсэг.................. Он ... сар ... өдөр ... Сэтгэл зүйчийн овог нэр, гарын үсэг Гарын үсэг....................... Он ... сар ... өдөр ... Утас: 688 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №511.83г НАСАНД ХҮРЭЭГҮЙ ГЭРЧ (ХОХИРОГЧ)-ИЙН АНХАН ШАТНЫ МЭДЭЭЛЭЛ Код: ............... Ургийн овог: ............................Овог (эцэг, эх): ................................ Нэр:............................ Нас:................................................ Хүйс: эрэгтэй/эмэгтэй (доогуур нь зур) Гэрийнхэн нь дууддаг нэр, хоч: ............................................................................................ Үндсэн харъяалал: (бүртгэлийн баримт үндэслэн)............................................................. ................................................................................................................................................. Регистрийн дугаар: ................................................................................................................ Ам бүлийн тоо: ....................................................................................................................... Одоо хэн, хэнтэй хамт амьдарч байна: ............................................................................... Одоогийн оршин суугаа хаяг: (өөр газар оршин суугаа бол) ............................................. ................................................................................................................................................. Эцэг эх, асран хамгаалагчийн мэдээлэл: Эцгийн тухай мэдээлэл Эхийн тухай мэдээлэл Асран хамгаалагчийн тухай мэдээлэл Бусад гишүүд Ургийн овог, Овог нэр Боловсрол, мэргэжил Хөдөлмөр эрхлэлт (Ажлын газрын нэр) Холбоо барих утас Гэрийн хаяг Бусад мэдээлэл Гэрч, хохирогчид туслах хүн (хамаатан садан эсвэл танил) 1.Овог нэр: .................................................................................................................. Гэрч, (хохирогч)-той ямар холбоотой: ....................................................................... Хаяг:.............................................................................................................................. Шаардлагатай үед холбоо барих утас: ............................... Халамжийн ямар нэг үйлчилгээнд хамрагддаг эсэх: Насанд хүрээгүй гэрч, хохирогчийн бие махбодид нүдэнд ил харагдах гэмтэл, бэртэл байгаа эсэх: /төрөлхийн болон олдмол өвчин эмгэг байгаа эсэх/ Жич: Насанд хүрээгүй гэрч, хохирогчийн бие махбодь болон сэтгэл зүйн байдалтай холбоотой гэрэл зураг, дүрс бичлэгийг хавсаргаж болно. 689 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Сургууль, цэцэрлэгт хамрагдалт: Сургуульд сурдаг бол Албан бус боловсрол Сургуулийн нэр: Цэцэрлэгт явдаг бол Үгүй бол....... Цэцэрлэгийн нэр: Анги бүлэг: Сургууль, цэцэрлэгт хамрагдаагүй шалтгаан: Анги удирдсан багш: Утас: Сургуулийн нийгмийн ажилтан: Утас: Урьд нь хуулийн байгууллагаар шалгагдаж байсан эсэх...................................................... Гэрч, хохирогчид хамгааллын үйлчилгээ шаардлагатайг хэн, хаанаас мэдээлсэн: □ Хүүхдийн тусламжийн утас-108 □ УБ хотын Цагдаагийн газрын түр хамгаалах байрны утас-107 □ Гэр бүл, хүүхэд залуучуудын хөгжлийн газар (аймаг, дүүрэг) □ Багш, нийгмийн ажилтан □ Өрхийн эмч □ Гэр бүлийн гишүүн (хэн) □ Хэсгийн ахлагч □ Цагдаагийн алба хаагч □ Иргэн/хөрш □ Хүүхэд өөрөө □ Хүүхдийн найз □ Бусад: .................................................................................................................. Гэрч, хохирогчийн өртсөн зөрчлийн хэлбэр □ Бие махбодын хүчирхийлэл □ Үл хайхрах □ Сэтгэл санааны хүчирхийлэл □ Бэлгийн хүчирхийлэл (ураг төрлийн, болзооны, гэрлэлтийн, гудамж талбайн буюу танихгүй хүний зүгээс) □ Гэмт хэрэг, зөрчлийн гэрч болсон □ Төөрсөн/хаягдсан □ Хүнд хөдөлмөр эрхэлдэг □ Хараа хяналтгүй байгаа □ Амиа хорлохыг завдсан □ Осол, гэмтэлд өртсөн □ Хүний наймаанд өртсөн □ Барьцаалагдсан □ Үл таних хүнээр айлган сүрдүүлэх ажиллагаа хийлгэдэг эсэх (мессеж бичих, утсаар нэр хаяггүй залгах, дагах) □ Бусад: ............................................................................................................... 690 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Амиа хорлох бодол төрж байсан эсэх /оролдлого хийсэн эсэх/ ............................................................................................................................................ Ямар байгууллагад хандаж туслалцаа дэмжлэг авч байсан бэ? 1. Өөрийн гэр бүлийнхэн 2. Заналхийлэгчийн гэр бүлийнхэн 3. Найз нөхөд 4. Ангийн болон сургуулийн хамт олон 5. Сургуулийн багш нар 6. Цагдаагийн байгууллага 7. Шүүх 8. Шүүх эмнэлэг 9. Эмнэлэг, эрүүл мэндийн байгууллага 10. Харьяа дүүргийн хороо 11. Бусад Заналхийлэгчтэй ямар харилцаа холбоотой болох 1. Гэр бүл /эхнэр, нөхөр, хүүхэд/ 2. Эцэг эх 3. Садан төрөл 4. Найз нөхөд 5. Ажлын газрын хамт олон 6. Бусад Үйл явдал болсон газар, огноо ............................................................................................................................................ Гэрч, хохирогчид эрүүл мэндийн яаралтай тусламж шаардлагатай эсэх: □ Тийм (тийм бол эрүүл мэндийн туслалцаа үзүүлэх) □ Үгүй Бусад байгууллагад холбон зуучлах хэрэгцээ, шаардлага байгаа эсэх: □ Тийм □ Үгүй Тийм бол хаашаа, хэнд холбон зуучлах □ Хүүхдийн байгууллага □ Эмнэлэг □ Хороо □ Халамжийн төв □ ТББ...................................................... □ Бусад: ................................................... Тэмдэглэл хөтөлсөн: Сэтгэл зүйчийн нэр, гарын үсэг: _____________ / Огноо: 20__ оны __ сарын __ өдөр Тэмдэглэлтэй танилцсан: Гэрч, (хохирогч)-ийн нэр, гарын үсэг: _____________________ / Огноо: 20__ оны __ сарын __ өдөр ---о0о--- 691 / / Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ № 511.98а ХАМГААЛАЛТЫН АРГА ХЭМЖЭЭНИЙ БҮРТГЭЛ Хамгаалалтад авагдсан субъект: Гэрч Хүсэлт гаргасан субъект: Хохирогч ГХХТХ-ийн 5 дугаар зүйлийн 5.4-т заасан иргэн Шүүгч Прокурор Бусад /Шуурхай удирдлагын штабын гишүүн, Авлигатай тэмцэх байгууллагын алба хаагч, Шинжээч, Мэргэжилтэн, Иргэдийн төлөөлөгч, Өмгөөлөгч, Цагдаагийн байгууллагын бусад алба хаагч/ Өөрөө хүсэлт Өмгөөлөгчийн санал Мөрдөгчийн санал Прокурорын санал Шүүгчийн санал Байгууллагын санал Байгууллагын нэр: ................................................. албан тушаал: ......................................... цол: ...... ..................................... нэр: ........................................... Хамгаалалтын арга хэмжээ хэрэглэх шийдвэр гаргасан албан тушаалтан: Мөрдөгч Прокурор Шүүгч Цагдаагийн төв байгууллагын дарга Нутаг дэвсгэрийн цагдаагийн байгууллагын дарга Шуурхай удирдлагын штабын дарга Байгууллагын нэр: ........................................... албан тушаал: ............................................... цол: ...... ..................................... нэр: .......................................... Хамгаалалтын арга хэмжээг хэрэгжүүлэх шийдвэрийн огноо: ........ оны ... сарын ... өдөр Шийдвэрийн дугаар: № ... Шийдвэрийн товч утга: ............................................................................................................. .................................................................................................................................................... Эрсдэлийн түвшин: Бага Дунд Өндөр Эрүүгийн хэрэг үйлдэгдсэн огноо: ........ оны ... сарын ... өдөр Эрүүгийн хэргийн дугаар: № .......................... Зүйл, анги: ..................................................... Эрүүгийн хэргийн товч утга: ................................................................................................... Хэргийг шалгаж байгаа /шалгаж байсан/ байгууллага: ......................................................... албан тушаалтан: ...................................................... цол: ....................нэр:........................... Хэргийг хянаж байгаа /байсан/ байгууллага: .......................................................................... албан тушаалтан: ...................................................... цол: .................... нэр:.......................... Хамгаалалтын арга хэмжээний хяналтын хэргийн дугаар: № ... Хэрэгжүүлсэн хамгаалалтын арга хэмжээний төрөл: 692 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Аюулгүй байдлын хамгаалалтын арга хэмжээ Сэтгэл зүйн хамгаалалтын арга хэмжээ Хэрэгжүүлсэн аюулгүй байдлын хамгаалалтын арга хэмжээний хэлбэр: Урьдчилан сануулах Тодорхой үйлдлийг хязгаарлах Биечилсэн хамгаалалт Мэдээллийн нууцлалыг хангах Хамтран ажилласан байгууллага ................................................. Нэг бүрийн тусгай хэрэгсэл, тусгай техник хэрэгсэл, харилцаа холбооны хэрэгсэлээр хангах Цахилгаан бороохой Нулимс асгаруулагч, амьсгал боогдуулагчаар цэнэглэсэн буу, шүршүүр Дохиолол хамгаалалтын Галын аюулын Дүрсний хяналтын Байршил тогтоогч Хаалганы цахим болон хурууны хээ мэдрэгч цоож Хутганаас хамгаалах хантааз Сумнаас хамгаалах хантааз Бусад Хамтран ажилласан гэрээт харуул хамгаалалтын алба .............................................................................................. Аюулгүй газарт түр байрлуулах Нүүлгэн шилжүүлэх Баримт бичгийг солих Гадаад төрхийг өөрчлөх Мэс заслын аргаар Мэс заслын бус аргаар Хэрэгжүүлсэн сэтгэл зүйн хамгаалалтын авсан арга хэмжээний хэлбэр: Шаардлагатай тохиолдолд сэтгэл зүйч байлцуулах Эрүүгийн байцаан шийтгэх ажиллагааны явцад үүсэх сэтгэл зүйн таагүй нөхцөл байдлын талаар урьдчилан мэдээлэх Шүүх хуралдааны хугацаа, дараалал, явц болон нөхцөл байдлын талаар урьдчилан мэдээлэх Шүүх хуралдааны танхимд сэтгэл зүйчийг хамт байлцуулах Шаардлагатай бусад арга хэмжээ Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зорилтод нийцүүлэн авсан арга хэмжээ нийтэд мэдээлэх мэдээллээс гэрч, хохирогчийг танихад ашиглагдаж болох нэр, хаяг, ажлын газар, мэргэжил, бусад баримт мэдээ, мэдээллийг нууцлах, өөрчлөх, арилгах; нэрийг нь нууцалсан гэрч, хохирогчийн талаархи мэдээ, мэдээллийг хайх, задруулахыг хориглох; шүүхээс тогтоосон хугацаанд мэдээллийг задруулахыг хориглох; гэрч, хохирогчийн нэрийг ил болгон танилцуулах хүртэл гэрч, хохирогчид зохиомол нэр өгч хамгаалах. гэрч, хохирогчийг шүүх хуралдааны танхимд байлцуулахгүйгээр харилцаа холбооны хэрэгсэл ашиглан шүүхийн хэлэлцүүлэгт оролцуулах; яллагдагч, шүүгдэгчийн өмгөөлөгчийг оролцуулж авсан гэрч, хохирогчийн мэдүүлгийн тэмдэглэл, дууны, дүрсний, дуу-дүрсний бичлэгтэй танилцах ажиллагааг гэрчийг 693 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам байлцуулахгүйгээр хийх; шүүгдэгчийг шүүх хуралдааны танхимд байгаа үед гэрч, хохирогч мэдүүлэг өгөхөөс татгалзсан, эсхүл түүнийг байлцуулах үед гэрч, хохирогч үнэнийг мэдүүлэхгүй байх нөхцөл байдал үүсч болохоор бол шүүх хуралдааны танхимаас шүүгдэгчийг түр гаргах. Үзүүлсэн туслалцаа: Хууль зүйн туслалцаа Сэтгэл зүйн туслалцаа Эрүүл мэндийн туслалцаа Ажил, сургалтад хамруулсан байдал: Шинээр ажилд ороход туслалцаа үзүүлсэн Мэргэжлийн сургалтад хамруулсан 694 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ № 511.98б ХАМГААЛУУЛАГЧИЙН БҮРТГЭЛ Ургийн овог: ........................... Эцгийн /эхийн/ нэр: .............................. Өөрийн нэр: ........................... Регистрийн дугаар: ............................... ЗУРАГ Төрсөн огноо: ......... он ... сар ... өдөр: Хүйс: эр эм Нас: ........ Төрсөн газар: ...................................... аймаг, нийслэл: ............................... дүүрэг, сум ...................... ......................................................................................................... газар. Иргэншил: ............................................ Үндэс угсаа: ................................................... Нийгмийн гарал: .............................................................................................................. Боловсрол: ........................................................................................................................ Мэргэжил: .......................................................................................................................... Ажил эрхлэлтийн байдал: ................................................................................................ ............................................................................................................................................ Ам бүл: .............................................................................................................................. Ял шийтгэлийн байдал: ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... Гэрийн хаяг: /Албан ёсны бүртгэлтэй хаяг/ ................................................ /аймаг, нийслэл/ .............. ....................................../дүүрэг, сум/ ................................................ баг, хороо/ .................................... .................................................................................... Одоо оршин сууж байсан хаяг: .................................. /аймаг, нийслэл/ ................................ /дүүрэг, сум/ .................................... /баг, хороо/ ................................................................................................... ......................................................... Хамгаалуулагч нь ял эдэлж байгаа эсэх: ....................................................................... /ял эдэл байгаа цагдан хорих, хорих ангийг бичнэ/ Хамаарал бүхий этгээд байгаа эсэх Тийм Үгүй 695 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ № 511.98в ХАМААРАЛ БҮХИЙ ЭТГЭЭДИЙН БҮРТГЭЛ Хамгаалуулагчийн юу болох: нөхөр эхнэр хамтран амьдрагч ЗУРАГ эцэг эх өвөг эцэг эмэг эх төрсөн хүүхэд дагавар хүүхэд үрчилж авсан хүүхэд төрсөн ах төрсөн эгч төрсөн дүү ач хүү ач охин зээ хүү зээ охин Ургийн овог: ....................... эцэг /эх/-ийн нэр: ..................... Өөрийн нэр: .......................... Төрсөн огноо: ........ оны ... сарын ... өдөр. Регистрийн дугаар: ........................... Хүйс: эр Нас:........... эм Төрсөн газар: ................................... аймаг, нийслэл: .................................. дүүрэг, сум ..................................................................................................................................газар. Иргэншил: ............................................ Үндэс угсаа: ................................................... Нийгмийн гарал: .............................................................................................................. Боловсрол:........................................................................................................................ Мэргэжил:.......................................................................................................................... Ажил эрхлэлтийн байдал: ................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................... Ам бүл:............................................................................................................................... Ял шийтгэлийн байдал: ................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................... Гэрийн хаяг: /Албан ёсны бүртгэлтэй хаяг/ ................................................ /аймаг, нийслэл/ ......................... /дүүрэг, сум/ ........................ /баг, хороо/................................. Одоо оршин сууж байсан хаяг: .................................. /аймаг, нийслэл/ ............................../дүүрэг, су м/................................. /баг, хороо/ .................................... Хамгаалуулагч нь ял эдэлж байгаа эсэх: ........................................................................ /ял эдэл байгаа цагдан хорих, хорих ангийг бичнэ/ 696 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ № 511.98г АРГА ХЭМЖЭЭ АВАГДСАН ЭТГЭЭД /ЗАНАЛХИЙЛЭГЧ/-ИЙН ТОВЧ МЭДЭЭЛЭЛ, БҮРТГЭЛ Ургийн овог: ........................... Эцгийн /эхийн/ нэр: .............................. Өөрийн нэр: ........................... Төрсөн огноо: ......... он ... сар ... өдөр Регистрийн дугаар.............................. Хүйс: эр эм ЗУРАГ Нас: ...... Төрсөн газар: ................................... аймаг, нийслэл: ...............................дүүрэг, сум ................................................................................ ............................................... газар Иргэншил: ............................................. Үндэс угсаа: ................................................... Нийгмийн гарал: ............................................................................................................ Боловсрол: ....................................................................................................................... Мэргэжил: ......................................................................................................................... Ажил эрхлэлтийн байдал: ............................................................................................... ............................................................................................................................................ Ам бүл: ............................................................................................................................. Ял шийтгэлийн байдал: .................................................................................................. ................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................... Гэрийн хаяг: /Албан ёсны бүртгэлтэй хаяг/ ................................................ /аймаг, нийслэл ................ ..................... /дүүрэг, сум/ ........................................... /баг, хороо/ ......................................................... ............................................................................................................................................. Одоо оршин сууж байсан хаяг: ............................ /аймаг, нийслэл/ ............................ /дүүрэг, сум/ ............................ /баг, хороо/ ................................................................................................................. ................................................................................................................................................................... Заналхийлэгчид авсан таслан сэргийлэх арга хэмжээ /заналхийлэгч нь сэжигтэн, яллагдагч бол/ баталгаа авах; батлан даалтад өгөх; эд хөрөнгө барьцаалах; цэргийн алба хаагчийг цэргийн ангийн удирдлагад хянан харгалзуулахаар өгөх; цагдан хорих. Заналхийлэгч нь ял эдэлж байгаа эсэх: ............................................................................... Заналхийлсэн байдал: Хэзээ ................................................. хаана ...................................... хэдэн удаа ................................................... яаж ............... ....................................... ---о0о--- 697 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ № 511.98д ШИЙДВЭРЛЭЛТИЙН ТАЛААРХ МЭДЭЭЛЭЛ, БҮРТГЭЛ Эрүүгийн хэргийн шийдвэрлэсэн огноо: ........ оны ... сарын ... өдөр. Шийтгэх /цагаатгах/ тогтоол: № ... Хэрэгсэхгүй Цагаатгах тогтоол Шийтгэх тогтоол торгох /...... нэгж буюу .................... төгрөгөөр торгосон/ ; нийтэд тустай ажил хийлгэх / ... цаг/; зорчих эрхийг хязгаарлах /...жил ... сар ... хоног/; хорих /... жил ... сар ... хоног/; эрх хасах ... жил ... сар ...хоног хорих ялыг ... жил ... сар ... хоногийн хугацаагаар тэнсэн хянан харгалзсан Хамгаалалтын арга хэмжээг цуцлах шийдвэр гаргасан албан тушаалтан: Хамгаалалтын арга хэмжээг хэрэглэх шийдвэр гаргасан албан тушаалтан Дээд шатны албан тушаалтан Байгууллагын нэр: ................................................ албан тушаал: ................................... цол: ............. .............................. нэр: ........................................... Хамгаалалтын арга хэмжээг цуцлах шийдвэр гаргасан үндэслэл: Хамгаалуулагчийн хүсэлт Хамгаалах нөхцөл байдал арилсан Хамгаалалтын шаардлага, арга хэмжээг санаатайгаар удаа дараа зөрчсөн Хамгаалалтын арга хэмжээг цуцласан шийдвэрийн огноо: ........ оны ... сарын ... өдөр Шийдвэрийн дугаар: № ... ---о0о--- 698 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 512.УЛСЫН ОНЦ ЧУХАЛ ОБЪЕКТОД ГАДААДЫН ИРГЭН НЭВТРҮҮЛЭХ, ХЯНАЛТ ТАВИХ, ХАМТРАН АЖИЛЛАХ Батлагдсан:2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/265 Хуудас:2 512.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн алба хаагчаас улсын онц чухал объект /цаашид “объект” гэх/-д гадаадын иргэнийг нэвтрүүлэхэд хяналт тавьж, холбогдох байгууллагатай харилцан мэдээлэл солилцож, хамтран ажиллах харилцааг зохицуулахад оршино. 512.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ, БОДЛОГО 512.2.1.Гадаадын иргэний эрх зүйн байдлын тухай хууль болон бусад хууль тогтоомжид заасны дагуу улсын онц чухал объектод ажиллах, нэвтрэх эрхтэй гадаадын иргэнд хамаарна. 512.2.2.Улсын онц чухал объектын аюулгүй байдлыг хангах зорилгоор хүний салшгүй эрхээс бусад эрхийн хувьд гадаадын иргэний эрх, эрх чөлөөнд хязгаарлалт тогтоож болох хууль зүйн үндэслэлтэй. 512.2.3.Гадаадын иргэнийг объектод нэвтрүүлэх асуудлыг Цагдаагийн албаны тухай хууль, Гадаадын иргэний эрх зүйн байдлын тухай хууль, Төрийн болон албаны нууцын тухай хууль, Гүйцэтгэх ажлын тухай хууль, тэдгээрт нийцүүлэн гаргасан эрх зүйн бусад баримт бичгийн холбогдох заалтуудыг удирдлага болгон нууцыг чанд хадгалах, эрх тэгш байх зарчимд тулгуурлан зохион байгуулна. 512.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурьдсан утгаар ойлгоно: “Гадаадын иргэн” - Монгол Улсын иргэний харьяалалгүй бөгөөд гадаад улсын иргэний харьяалалтай хүнийг; “Албан хэргээр оршин суугч” - төрийн байгууллагын урилгаар болон Монгол Улсад суугаа гадаад улсын дипломат төлөөлөгчийн болон консулын газар, Засгийн газар хоорондын эрх бүхий байгууллага, НҮБ, түүний төрөлжсөн байгууллагын суурин төлөөлөгчийн газар, түүнчлэн гадаад улсын болон олон улсын хэвлэл, мэдээллийн төлөөлөгчийн газарт ажиллахаар Монгол Улсад 90 хоногоос дээш хугацаагаар ирсэн гадаадын иргэн, түүний гэр бүлийн гишүүнийг; “Паспорт” - олон улсын эрх бүхий байгууллага, түүнчлэн гадаад улсын болон Монгол Улсын Засгийн газраас олгосон буюу хүлээн зөвшөөрсөн олон улсад зорчих баримт бичгийг; “Паспортыг орлох баримт бичиг” - Монгол Улсын хууль, олон улсын гэрээгээр паспорттай адилтган үзэхээр хүлээн зөвшөөрсөн, тухайн хүнийг гадаад улсын иргэн болохыг гэрчилж байгаа баримт бичгийг; “Монгол Улсын виз” - гадаадын иргэнд Монгол Улсын хилээр нэвтрэх эрх олгосон зөвшөөрлийн хуудсыг; “Визийн зөвшөөрөл” - гадаадын иргэний асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллага, эсхүл гадаад харилцааны асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагаас гадаад улсад суугаа Монгол Улсын дипломат төлөөлөгчийн газарт гадаадын иргэнд виз олгохыг зөвшөөрч олгосон баримт бичгийг; “Лесе пасе” - НҮБ-ын эрх, дархын тухай конвенцийн 7 дугаар зүйлд заасны дагуу НҮБ-ын ажилтан, албан тушаалтанд тус байгууллагаас олгосон Олон улсад зорчих баримт бичгийг. 512.4.ОБЪЕКТОД ГАДААДЫН ИРГЭН НЭВТРҮҮЛЭХ, ТҮҮНД ХЯНАЛТ ТАВЬЖ, ХАМТРАН АЖИЛЛАХ 512.4.1.Цагдаагийн төв байгууллагын Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба нь улсын онц чухал объектод гадаадын иргэнийг нэврүүлэх талаар байгууллага, аж ахуйн нэгжээс ирүүлсэн хүсэлт, түүнд холбогдох материал /албан бичиг, паспорт болон Монгол Улсын эрх бүхий байгууллагаас олгосон түр оршин суух үнэмлэх, визийн хуулбар/тай танилцаж, тухайн иргэнийг нэвтрүүлэх тухай тухайн объектыг хамгаалж буй цагдаагийн байгууллагад бичгээр чиглэл өгч, энэ талаар Эрүүгийн цагдаагийн албанд мэдэгдэнэ. 512.4.2.Түр хугацаагаар /ажлын цагаар орж, гарах/ нэвтрэх гадаадын иргэнийг объектын удирдлага аль улсын харьяат иргэн ямар зорилгоор, хаана ямар хугацаатай ажиллах талаар албан 699 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ёсоор мэдэгдсэний дараа хамгаалалтын алба хаагч цагдаагийн байгууллагын объект хамгаалах үүрэг бүхий нэгжийн даргад танилцуулна. 512.4.3.Гадаадын иргэнийг объектод нэвтрүүлэхдээ паспорт, Монгол Улсад зорчих визний хүчинтэй хугацаа, холбогдох баримт бичгийг шалгаж, объектын захиргаанаас хариуцах ажилтныг байлцуулан нэвтрүүлж, объектод орсон, гарсан тухай бүртгэл хөтөлнө. Бичиг баримтын зөрчилтэй гадаадын иргэнийг объектод нэвтрүүлэхийг хориглоно. 512.4.4.Объектод гадаадын иргэнийг нэвтрүүлэхэд хяналт тавьж, хамтран ажиллах ажиллагаанд Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 625, гэмт хэрэг, зөрчилд холбогдсон бол цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 232-т заасныг тус тус мөрдөж ажиллана. 512.4.5.Объектод ажиллаж байгаа гадаадын иргэний виз болон ажиллах хугацаа дууссан байвал удирдлагад энэ талаар танилцуулж, объектоос гаргах арга хэмжээг авна. 512.4.6.Дипломат эрх, ямба эдэлдэг гадаадын иргэнийг обьектын захиргаанд мэдэгдэж, хариуцах албан тушаалтныг байлцуулан нэвтрүүлж, орсон гарсан тухай бүртгэл хөтөлнө. 512.4.7.Объектод нэвтэрсэн гадаадын иргэний талаарх мэдээллийг харьяалагдах орон нутагт нутаг дэвсгэрийн болон тодорхой нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад, нийслэлд Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албаны Хамгаалалт хариуцсан нэгжийн ерөнхий зохицуулагчид тухай бүр мэдэгдэж, долоо хоногийн ажлын дүнгийн илтгэх хуудсанд тусгана. 512.4.8.Объектод нэвтэрч байгаа гадаадын иргэнд хамгаалуулагч байгууллагын захиргаанаас хийсэн түр үнэмлэх /зүүлт/-ийг олгож, гарахад нь буцаан авна. 512.4.9.Объектод гадаадын иргэнийг нэвтрүүлэхэд хяналт тавих, бүртгэл хөтөлж байгаа байдалд Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба сар тутам шалгаж, нотломж үйлдэн, цаашид авч хэрэгжүүлэх шаардлагатай арга хэмжээг тодорхойлж хэрэгжүүлнэ. 512.4.10.Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба нь долоо хоногийн “Даваа” гариг бүр объектод нэвтэрсэн гадаадын иргэний судалгаа /албан бичиг, паспорт болон Монгол Улсын эрх бүхий байгууллагаас олгосон түр оршин суух үнэмлэх, визийн хуулбар/-г гаргаж, албан бичгээр Эрүүгийн цагдаагийн албанд хүргүүлж, холбогдох мэдээллийг Монгол Улсын Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөлийн Ажлын албанд Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 134-т заасны дагуу хүргүүлнэ. 512.4.11.Улсын онц чухал объектод нэвтрүүлсэн гадаадын иргэний мэдээллийн сан /паспорт, визний хуулбар/-г нэгдсэн програмд оруулж, архивын журмын дагуу Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба хадгална. ---оОо--- 700 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 513.ХАРУУЛЫН ЗААВАР БОЛОВСРУУЛАХ, МӨРДӨЖ АЖИЛЛАХ Батлагдсан:2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/265 Хуудас:1 513.1.ЗОРИЛГО Дипломат төлөөлөгчийн газар, улсын онц чухал объект /цаашид “объект” гэх/-ыг хамгаалах харуулын бүрэлдэхүүн /харуулын цагдаа/-ий гүйцэтгэх үүрэг, харуулын зааврыг боловсруулахтай холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 513.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ Харуулын зааврыг боловсруулахдаа Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 11 дүгээр зүйлийн 11.1.1-д заасныг үндэслэн Монгол Улсын Засгийн газрын 2017 оны 281 дүгээр тогтоолоор Цагдаагийн байгууллагын хамгаалалтад шилжүүлсэн объектуудын хамгаалалтыг зохион байгуулж, аюулгүй байдлыг хангахад мөрдлөг болгоно. 513.3.БОЛОВСРУУЛАХ, МӨРДӨХ, ХАДГАЛАХ, ХЯНАЛТ ТАВИХ 513.3.1.Харуулын зааврыг Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 501.5.12-т заасны дагуу боловсруулж, Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албаны даргын тушаалаар батална. 513.3.2.Харуулын зааврыг объектын харуул, хамгаалалтад үүрэг гүйцэтгэж байгаа алба хаагч бүр бүрэн судалж, мөрдөж ажиллана. Түүний биелэлтэд газар, хэлтэс, тасгийн харуул, хамгаалалт хариуцсан эрх бүхий албан тушаалтан хяналт тавина. 513.3.3.Харуулын зааврыг 3 хувь үйлдэж, хувийг харуул дээр нууцлалын шаардлага хангасан шүүгээ /сэйф/-нд, газар, анги /хэлтэс/, тасгийн нууцад, Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба нууцын зэрэглэлтэйгээр тус тус хадгална. 513.3.4.Объектын харуул, хамгаалалтын бүтэц, зохион байгуулалт, чиг үүрэгт өөрчлөлт орсон /холбогдох хууль, дүрэм, объектын хамгаалах хүрээ, хязгаар болон хүн, тээврийн хэрэгслийг шалган нэвтрүүлэх журамд өөрчлөлт орсон, харуулын цэгийн байрыг шилжүүлсэн, теле-хяналт, дохиолол, гэрэлтүүлгийн хэрэгслийг нэмж төхөөрөмжилсөн гэх зэрэг/ тохиолдолд харуулын зааварт нэмэлт, өөрчлөлт оруулах, эсхүл шинэчлэн боловсруулах ажлыг Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албаны харуул, хамгаалалт хариуцсан нэгжийн эрх бүхий албан тушаалтан хариуцна. ---оОо--- 701 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 514.НУУЦ ҮГ, БАТЛАХ ДУГААРААР ХАРЬЦАХ Батлагдсан:2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/265 Хуудас:1 514.1.ЗОРИЛГО Объект хамгаалах харуулд нууц үг, батлах дугаар /цаашид “нууц үг” гэх/-ыг тогтоох, хэрэглэхтэй холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 514.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ Цагдаагийн байгууллага, алба хаагч нь харуулын үүрэг гүйцэтгэхдээ Цагдаагийн албаны тухай хууль, Цагдаагийн эргүүл, харуулын дүрэм, Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 501 болон энэ журмыг мөрдлөг болгоно. 514.3.НЭР ТОМЬЁО 514.3.1.Энэ журам хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Нууц үг” – шөнийн цагаар болон үзэгдэх орчин хязгаарлагдмал нөхцөлд үүрэг гүйцэтгэж байгаа цагдаагийн алба хаагчийн бие биенээ таних тусгайлан тогтоосон нууц үгийг; “Батлах дугаар” – нууц үгтэй хамт хэрэглэгдэх 3-9 хүртэлх сондгой тооны цифрийг. 514.4.НУУЦ ҮГИЙГ ТОГТООХ, ТАНИЛЦУУЛАХ 514.4.1.Нууц үгийг цагдаагийн байгууллагын харуул, хамгаалалтын асуудал хариуцсан нэгжийн дарга тогтоож, нууцлалыг биечлэн хариуцна. 514.4.2.Нууц үг нь Монгол Улсын хот, суурин, газар, уул, гол мөрний нэр байх ба батлах дугаар нь нэг оронтой тоо байна. 514.4.3.Харуулын үүрэг гүйцэтгэхээр томилогдсон алба хаагчид ээлж хүлээлцүүлж буй албан тушаалтан нууц үг, батлах дугаарыг нууц хэлбэрээр танилцуулна. 514.5.НУУЦ ҮГИЙГ ХЭРЭГЛЭХ 514.5.1.Шөнийн цагаар болон үзэгдэх орчин хязгаарлагдмал нөхцөлд харуулын цэгт хэн нэгэн ойртон ирж яваа тохиолдолд харуулын цагдаа нь тухайн хүнийг саатуулахад бэлтгэн, 12-15 алхам буюу 10-15 метрийн зайд ирмэгц “Зогс, хэн бэ?” гэж чанга дуугаар асууж, зогсооно. Энэ үед харуул халалцуулах болон шалгахаар ирсэн алба хаагч нь зогсож, цол, нэр, албан тушаалаа хэлнэ. 514.5.2.Харуулын цагдаа нь “Дэг журам сахиулагч /хариуцлагатай зохицуулагч/ над руу, бусад нь байрандаа” гэж шаардлага тавина. Харуулын цагдаа нь харуул солилцуулах болон шалгахаар ирсэн алба хаагч нь 1-2 алхамын зайд ирмэгц “Зогс, нууц үг” гэж шаардана. Энэ үед харуул халалцуулах болон шалгахаар ирсэн алба хаагч нь нууц үгийг зөвхөн харуулын цагдаад сонсогдохоор зөөлөн дуугаар хэлнэ. Үүний хариуд харуулын цагдаа нь батлах дугаарыг шалгах зорилгоор 1-8 хүртэлх дурын тоог хэлнэ. Харуул халалцуулахаар болон шалгахаар ирсэн алба хаагч нь батлах дугаарын тооны үлдэгдэл тоог хэлнэ. Батлах дугаарын тоо нь харуулын цагдаагийн хэлсэн тоо, харуул халалцуулахаар болон шалгахаар ирсэн алба хаагчийн хэлсэн тооны нийлбэртэй тохирч байна. Жишээ нь: тогтоосон батлах дугаарын тоо “9” байх үед харуулын цагдаа нь “батлах дугаар-5” гэж хэлэхэд харуул халалцуулах болон шалгахаар ирсэн алба хаагч нь “4” гэж хариулна. 514.5.3.Нууц үг, батлах дугаарыг мэдэхгүй эсхүл буруу хэлсэн хүнийг харуулын цэгт ойртуулахыг хориглоно. ---оОо--- 702 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 515.ЭНХИЙГ ДЭМЖИХ АЖИЛЛАГААНД ОРОЛЦОХ Батлагдсан огноо: 2017.12.28 Хавсралт: ЦБҮАЖ № 515.44, ЦБҮАЖ № 515.81, ЦБҮАЖ №515.82, ЦБҮАЖ № 515.1 Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/265 Нэмэлт тайлбар: Хуудас:8 515.1.ЗОРИЛГО Энхийг дэмжих ажиллагаанд оролцох бие бүрэлдэхүүнд Нэгдсэн Үндэстний Байгууллага, бүс нутгийн холбогдох бусад байгууллага, ажиллагаа явагдаж байгаа болон хамтран оролцох улс орны зүгээс энэ журамд зааснаас өөр тусгайлсан нөхцөл, шалгуур шаардлага тавьсан тохиолдолд НҮБын дүрэм, олон улсын гэрээний холбогдох заалтыг дагаж мөрдлөг болгож ажиллана. 515.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ, БОДЛОГО Цагдаагийн алба хаагчийг энхийг дэмжих болон олон улсын бусад ажиллагаанд оролцуулахдаа нээлттэй, ил тод байх, адил тэгш хандах, шударга байх зарчмыг удирдлага болгоно. 515.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Энхийг дэмжих ажиллагаа” - олон улсын болон бүс нутгийн энх тайван, аюулгүй байдлыг хангах, зэвсэгт мөргөлдөөнийг таслан зогсоох, түүний хор уршгийг арилгах зорилгоор Нэгдсэн Үндэстний Байгууллагын дүрмийн дагуу Аюулгүйн зөвлөлөөс гаргасан шийдвэрээр Нэгдсэн Үндэстний Байгууллагын, эсхүл бүс нутгийн холбогдох байгууллага, аливаа улсын удирдлага, зохион байгуулалтын дор явагдаж байгаа олон үндэстний үйл ажиллагааг; “Бие бүрэлдэхүүн” - энхийг дэмжих ажиллагаанд оролцохоор томилогдсон зэвсэгт хүчин, хилийн цэрэг, цагдаа, тагнуул, онцгой байдлын болон шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын албан хаагчдыг; “Зэвсэгт хүчний цэргийн баг” - энхийг дэмжих ажиллагаанд оролцохоор томилогдсон зохих бүтэц, орон тоо, зэвсэглэл, тоног төхөөрөмж, хангалтын эд зүйлс бүхий бие бүрэлдэхүүнийг; “Сургалт, дадлага” - олон улсын холбогдох байгууллага, аливаа улсын санаачилгаар зохион байгуулж байгаа энхийг дэмжих ажиллагаанд үүрэг гүйцэтгэх бие бүрэлдэхүүнд мэдлэг, чадвар олгоход чиглэсэн төрөл бүрийн үйл ажиллагааг. 515.4.СУРГАЛТ, ДАДЛАГЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААГ ЗОХИОН БАЙГУУЛАХ 515.4.1.Алба хаагчийг энхийг дэмжих ажиллагаанд оролцуулахаар сонгохдоо дараахь ерөнхий шаардлагыг харгалзан үзнэ: а/мэргэжлийн сургууль /курс/ төгссөнөөс хойш 3-аас доошгүй жил ажилласан байх; б/НҮБ-ын цэргийн ажиглагч, холбогч болон штабын офицерын дамжаа, бусад холбогдох сургалтад хамрагдсан байх; в/энхийг дэмжих ажиллагааг явуулж буй талаас тавьсан ажиллагааны цол, мэргэшлийн шаардлага хангасан байх; г/албан хэрэг хөтлөх техник болон сансрын холбооны хэрэгсэл, “GPS” ашиглах чадвартай байх; д/бүх төрлийн суудлын автомашин жолоодох чадвартай, жолооны үнэмлэхтэй байх; е/цэргийн багийн удирдах бүрэлдэхүүн, штабын офицер, ахлагч болон цэргийн ажиглагч, холбогч офицероор үүрэг гүйцэтгэгч гадаад хэлний түвшин тогтоох шалгалтад 70аас доошгүй оноо авсан байх, түүнчлэн тухайн ажиллагааны үндсэн хэлээр чөлөөтэй харилцах чадвартай байх. 515.4.2.Цагдаагийн төв байгууллагын даргын тушаалаар томилогдсон дараахь бүрэлдэхүүнтэй комисс сонгон шалгаруулалтыг зохион байгуулна: а/Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албаны дарга; б/Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албаны ахлах мэргэжилтэн; в/Хүний нөөц, сургалтын асуудал хариуцсэн нэгжийн мэргэжилтэн; г/биеийн тамир хариуцсан мэргэжилтэн; д/гадаад хэлний мэргэжилтэн; е/хүний эмч болон бусад шаардлагатай мэргэжилтэн. 515.4.3.Комисс сонгон шалгаруулалт явуулах хугацааг товлож, сонгон шалгаруулалтыг 703 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам нээлттэйгээр явуулж, дүнг Зэвсэгт хүчний жанжин штабын ажиллагааны газарт танилцуулна. Сонгон шалгаруулалтын явцад гарсан аливаа маргаантай асуудлыг комисс тухай бүрд нь хянан шийдвэрлэнэ. 515.4.4.Сонгон шалгаруулалтад оролцох албан хаагч дараахь баримт бичгийг бүрдүүлсэн байна: - газар, хэлтсийн даргын зөвшөөрөл бүхий хувийн өргөдөл; /ЦБҮАЖ № 515.44/ - ажил байдлын тодорхойлолт; - офицер, ахлагчийн албаны үнэмлэх; - байгуулагын даргын зөвлөлийн хурлын тэмдэглэл; - сүүлийн 3 сарын дотор авахуулсан 4х6 хэмжээтэй цээж зураг 3 хувь; - гадаад паспорт /хүчинтэй байх хугацаа 2-оос доошгүй жил хүчинтэй/. 515.4.5.Сонгон шалгаруулалтад оролцох бие бүрэлдэхүүн Төрийн тусгай албан хаагчдын нэгдсэн эмнэлгийн нарийн мэргэжлийн эмч нарын үзлэгээр орж эрүүл мэндийн дүгнэлт гаргуулна. Түүнчлэн Халдварт өвчин судлалын үндэсний төвийн Дархлалын олдмол хомсдол /ДОХ/ өвчний шинжилгээнд хамрагдсан байна.   515.4.6.Эрүүл мэндийн үзлэгээр тэнцсэн албан хаагчаас цэргийн мэргэжлийн удирдлагын төв байгууллагын даргын баталсан “Алба хаагчийн бие бялдрын бэлтгэлжилтийг шалгаж үнэлэх заавар”-ын дагуу шалгалт авна. Уг шалгалтаар 75-аас доошгүй оноо авсан тохиолдолд бие бялдрын бэлтгэлжилтээр тэнцсэнд тооцно. 515.4.7.Эрүүл мэнд, бие бялдрын бэлтгэлжилтээр тэнцсэн алба хаагчийн тухай мэдээллийг цагдаагийн байгууллагад илгээн гэмт хэрэг, зөрчлийн холбогдолтой эсэх талаар тодорхойлолт гаргуулна. 515.4.8.Сонгон шалгаруулалтын явцад эрүүл мэндийн үзлэгт бүрэн хамрагдаагүй, шалгалтын дэг, журам зөрчсөн, хуурч мэхлэхийг завдсан, бичиг баримт дутуу бүрдүүлсэн, хүндэтгэх шалтгаангүйгээр хоцорсон албан хаагчийг хасна. 515.4.9.Алба хаагчийг дараахь тохиолдолд сонгон шалгаруулалтад оролцуулахгүй: а/гэмт хэрэг, зөрчил болон сахилгын зөрчилд холбогдон эрх бүхий байгууллагад шалгагдаж байгаа; б/урьд нь ажиллагааны өмнөх бэлтгэл болон ажиллагаанд оролцох үедээ ёс зүйн болон сахилгын зөрчил гарган арга хэмжээ авагдаж байсан; в/Хууль сахиулахын их сургууль болон бусад их, дээд сургууль, коллежийн өдрийн, эчнээ ангийн сургалт, дамжаанд сурч байгаа /чөлөөлөгдөөгүй бол/. 515.4.10.Сонгон шалгаруулалтад тэнцсэн алба хаагчийг өөр ажиллагаа болон сургууль, дамжааны сонгон шалгаруулалтад орохыг хориглоно. 515.5.ЭНХИЙГ ДЭМЖИХ АЖИЛЛАГААНД СУРГАЖ БЭЛТГЭХ 515.5.1.Сонгон шалгаруулалтад тэнцсэн алба хаагчийг цэргийн мэргэжлийн удирдлагын төв байгууллагын даргын тушаалаар ажиллагааны өмнөх бэлтгэлд хамруулна. 515.6.ЭНХИЙГ ДЭМЖИХ АЖИЛЛАГААНД ҮҮРЭГ ГҮЙЦЭТГЭХ 515.6.1.Алба хаагч нь энхийг дэмжих ажиллагаанд оролцох үедээ Монгол Улсын хууль тогтоомж, Нэгдсэн Үндэстний Байгууллагын дүрэм, олон улсын гэрээ, тухайн ажиллагааны удирдлагаас тогтоосон дүрэм, журам, хэм хэмжээг дагаж мөрдөн, ажиллагаа явагдаж байгаа улсын хууль тогтоомж, ёс заншлийг хүндэтгэнэ. 515.6.2.Энхийг дэмжих ажиллагаанд оролцох алба хаагчийг ажиллагааны газар орон руу явсан өдрөөс эхлэн үүрэг гүйцэтгэж эхэлсэнд тооцно. 515.6.3.Цагдаагийн төв байгууллагын даргад Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба нь энхийг дэмжих ажиллагаанд оролцсон алба хаагчдын тайлан гаргаж өгнө. 515.6.4.Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба нь үүргээ нэр төртэй гүйцэтгэсэн алба хаагчийг шагнаж урамшуулах асуудлыг багийн ахлагчаас саналыг авч, Цагдаагийн төв байгууллагын даргад танилцуулж, шийдвэрлүүлнэ. 515.6.5.Энхийг дэмжих ажиллагаанд оролцож байхдаа гэмт хэрэг үйлдсэн, зөрчлийн болон сахилгын зөрчил гаргасан, гэрээгээр хүлээсэн үүргээ хангалтгүй биелүүлсэн алба хаагчид хууль, тогтоомжид заасан хариуцлага хүлээлгэх буюу эрүүл мэндийн байдал, ар гэрийн шалтгаанаар үүргээ үргэлжлүүлэн гүйцэтгэх боломжгүй болсон тохиолдолд холбогдох байгууллагын саналыг үндэслэн эгүүлэн татах асуудлыг шийдвэрлүүлж болно. 704 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 515.7.ЭНХИЙГ ДЭМЖИХ АЖИЛЛАГААНД ҮҮРЭГ ГҮЙЦЭТГЭХ БҮРЭЛДЭХҮҮНИЙ ЭРХ ЗҮЙН БАЙДАЛ 515.7.1.Энхийг дэмжих ажиллагаанд оролцохоор томилогдсон бие бүрэлдэхүүний эрх зүйн байдал нь уг ажиллагааг зохион байгуулахтай холбогдуулан эрх бүхий байгууллагаас гаргасан шийдвэр болон Нэгдсэн Үндэстний Байгууллага, бүс нутгийн байгууллага, тухайн ажиллагаа явагдаж байгаа улстай байгуулсан гэрээгээр тодорхойлогдоно. 515.8.ЭНХИЙГ ДЭМЖИХ АЖИЛЛАГААНД ОРОЛЦОХ АЛБА ХААГЧИЙН ЭРХ, ҮҮРЭГ 515.8.1.Цэргийн мэргэжлийн удирдлагын төв байгууллага Энхийг дэмжих ажиллагаанд оролцохоор томилогдсон албан хаагчтай гэрээ байгуулж, ар гэрийн төлөөлөгчөөс баталгаа гаргуулна. /ЦБҮАЖ № 515.81/ 515.8.2.Гэрээнд дараах үндсэн болон тусгай нөхцөлийг тусгана: /ЦБҮАЖ № 515.82/ а/гэрээний үндсэн нөхцөл, түүний үйлчлэх хугацаа; б/гэрээ байгуулагч талуудын эрх үүрэг, хариуцлага; в/бусад зүйл. 515.8.3.Энхийг дэмжих ажиллагаанд 12 сар хүртэл хугацаагаар үүрэг гүйцэтгэж байгаа алба хаагчийн албан тушаалыг хэвээр хадгалж, цалин хөлсийг бүрэн олгоно. Албан тушаалын цалин хөлсийг түүнтэй байгуулсан гэрээг үндэслэн итгэмжлэгдсэн этгээдэд олгож болно. ---oOo--- 705 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ № 515.82 ЭНХИЙГ ДЭМЖИХ АЖИЛЛАГААНД ҮҮРЭГ ГҮЙЦЭТГЭХ АЛБА ХААГЧТАЙ БАЙГУУЛАХ ГЭРЭЭ Нэг талаас: Цагдаагийн газар, хэлтсийн дарга..................................... /цол, овог, нэр/ Нөгөө талаас: газар /хэлтэс/-д  ажилтай ............................................................. /цол, овог, нэр/ нар Энхийг дэмжих ажиллагаанд оролцох тухай хууль болон бусад хууль тогтоомжийг үндэслэн сайн дурын үндсэн дээр.................................Улсад энхийг дэмжих ажиллагаанд оролцох талаар харилцан тохиролцож энэхүү гэрээг байгуулав. Нэг. Гэрээний үндсэн нөхцөл: 1.1.Энэхүү гэрээнд оролцогч талууд 20.. оны ... дугаар сарын ...–ны өдрөөс эхлэн 20.. оны ... дугаар сарын ...–ны өдрийг хүртэл хугацаанд .............................. Улсад энхийг дэмжих ажиллагаанд үүрэг гүйцэтгэх, гүйцэтгүүлэх, мөн хугацаанд албан тушаалийн цалин, хөлс бусад хангамж, нөхөн олговрыг саадгүй олгох, эрсдэлээс учирсан хохирлыг арилгах тухай харилцан тохиролцов. 1.2.Энхийг дэмжих ажиллагаанд үүрэг гүйцэтгэх цэргийн алба хаагч /цаашид “алба хаагч” гэх/ нь Монгол Улсын хууль тогтоомж, тэдгээрт нийцүүлэн гарсан журам, дүрэмд заасан цэргийн албаны онцлогтой холбогдох эрх зүйн байдлын зарим хязгаарлалт, нэмэгдэл үүрэг болон хариуцлага, хөнгөлөлт, давуу байдлыг хуулийн хүрээнд хүлээх буюу эдлэх, түүнчлэн Нэгдсэн Үндэстний Байгууллага, бүс нутгийн байгууллага, тухайн ажиллагаа явагдаж байгаа улс оронтой байгуулсан гэрээнд заасан нийтлэг болон тусгайлан заасан шаардлагыг сахин биелүүлэх үүрэг хүлээнэ. 1.3.Алба хаагч энхийг дэмжих ажиллагаанд үүрэг гүйцэтгэх хугацаанд төрийн албан хаагчийн ёс зүйн хэм хэмжээг чанд сахиж, цэргийн багийн болон хувийн аюулгүй байдлыг хангах нэмэгдэл үүргийг хүлээнэ. Хоёр. Гэрээнд оролцогч талуудын эрх, үүрэг: 2.1.Цагдаагийн байгууллагын эрх: 2.1.1.Алба хаагчийг энэхүү гэрээгээр хүлээсэн үүргээ биелүүлэхийг шаардах; 2.1.2.Ажиллагаанд оролцох хугацаандаа Монгол Улсын болон тухайн улсын хууль тогтоомжийг зөрчин гэмт хэрэгт холбогдсон, захиргааны хариуцлагын, цэргийн сахилгын дүрмийн болон энэ гэрээнд заасан ноцтой зөрчил гаргасан, гэрээний 1.3-д заасан үүргээ зөрчсөн алба хаагчийг гэрээгээр хүлээсэн үүргээ биелүүлээгүйд тооцон, холбогдох хууль тогтоомжийн дагуу гэрээг цуцлах, захиргааны санаачлагаар ажлаас халах хүртлэх арга хэмжээг авах бөгөөд үүнтэй холбогдон гарсан зардлыг төлүүлэх; 2.1.3.Архидан согтуурахтай тэмцэх тухай хууль, Цэргийн сахилгын дүрэм, цэргийн албан хаагчийн сахилга, хариуцлагыг дээшлүүлэх талаар Батлан хамгаалахын сайд, Зэвсэгт хүчний Жанжин штабын дарга нараас гаргасан тушаал, албан даалгаврыг тус тус зөрчсөн нь энэ гэрээний 2.1.2-д заасан ноцтой зөрчилд тооцогдоогүй бол Төрийн албаны тухай хуулийн 26.1.2-т зааснаар албан тушаалын цалингийн хэмжээг 6 сар хүртэл хугацаагаар 20 хүртэл хувиар бууруулах, мөн хуулийн 26.1.З-т зааснаар төрийн албанд 1 жилийн хугацаанд эргэж орох эрхгүйгээр халах, Иргэний цэргийн үүргийн болон цэргийн алба хаагчийн эрх зүйн байдлын тухай хуулийн 19 дүгээр зүйлийн 5 дахь хэсгийн 4 дэх заалтыг үндэслэн халах хүртэл арга хэмжээ авах; 2.1.4. Дээрх зөрчил нь гэмт хэргийн шинжтэй бол хуулийн байгууллагад шилжүүлэн шийдвэрлүүлэх; 2.2. Цагдаагийн байгууллагын хүлээх үүрэг: 2.2.1.Энхийг дэмжих ажиллагааны өмнө тухайн газар оронд очоод үүрэг гүйцэтгэхэд шаардагдах сургалт, дадлагад албан хаагчийг хамруулж, бие бялдар, сэтгэл зүйн бэлтгэлийг хангуулах; 2.2.2.Энхийг дэмжих ажиллагаанд оролцох хугацаанд албан хаагчийн албан тушаалыг хэвээр хадгалж, алба хаагчийн зөвшөөрснөөр цалин хөлсийг итгэмжлэгдсэн этгээдэд олгох; 2.2.3.Энэхүү гэрээнд заасан албан үүргээ онцгой сайн биелүүлсэн цэргийн алба хаагчийг төрийн шагналд тодорхойлох, шагнаж урамшуулах; 2.2.4.Үүргээ гүйцэтгээд ирсний дараа томилолтын зардлыг олгох, нөхөн сэргээх, сувилалд хамруулах; 2.2.5.Алба хаагчийн эрүүл мэндэд байнгын анхаарал тавьж, эмнэлгийн үйлчилгээгээр үнэ төлбөргүйгээр хангах, ажиллагаанд оролцох хугацаанд нь амь нас, эрүүл мэнд, гэнэтийн 706 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ослын даатгалд заавал хамруулж, даатгалтай холбогдох зардлыг хариуцах. 2.2.6. Энхийг дэмжих ажиллагаанд үүрэг гүйцэтгэх үедээ алба хаагч амь насаа алдах, хөдөлмөрийн чадвараа алдсан тохиолдолд Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 86 дугаар зүйлды зааснаар, НҮБ-тай байгуулсан гэрээний дагуу нөхөн олговрыг гаргуулж тус тус олгуулах; 2.2.7. Шаардлагатай үед алба хаагч, ар гэрийн хооронд холбоо тогтооход дэмжлэг үзүүлэх, тэднийг мэдээллээр хангах; 2.3.Алба хаагчийн эрх: 2.3.1.Ажиллагааны өмнөх бэлтгэл болон үүрэг гүйцэтгэх хугацааны туршид өмнө авч байсан албан тушаалын цалин, хөлсийг бүрэн авах, хувийн дансандаа хадгалуулах, итгэмжлэлийн үндсэн дээр бусад этгээдэд олгуулах; 2.3.2.Ажиллагааны өмнөх бэлтгэл сургалт болон үүрэг гүйцэтгэх хугацаанд эмнэлгийн үйлчилгээ авах, үүрэг гүйцэтгэх хугацаанд хамгаалалтын дуулга, сум нэвтрэхгүй хантааз, өвдөг, тохойн хамгаалалт, байлдааны нэг бүрийн хэрэгслээр хангагдах; 2.3.3.Үүргээ гүйцэтгээд ирсний дараа өөрийн хүсэлтээр ээлжийн амралтаас гадна нөхөн сэргээх эмчилгээ хийлгэж, сувилуулах; 2.3.4.Цэргийн нийтлэг дүрмүүд, Офицерийн болон ахлагчийн алба хаах журмуудад заасан бусад эрх эдлэх; 2.4.Алба хаагчийн хүлээх үүрэг: 2.4.1.Эх орон, цагдаагийн албан хаагчийн нэр хүндийг өндөрт өргөх, энхийг сахиулагч нарт тавигдах нийтлэг шаардлага, ёс зүйн хэм хэмжээг сахин биелүүлэх. 2.4.2.Монгол Улсын хууль тогтоомж, цэргийн дүрмийг мөрдөж, цэргийн багийн удирдлагаас өгсөн үүрэг даалгаврыг биелүүлэх, хамтран зүтгэгч, нөхөртөө туслагч, дотны зөвлөгч нь байх; 2.4.3.Ажиллагаа явагдаж буй тухайн улсын хууль тогтоомж, ёс заншилд хүндэтгэлтэй хандах; 2.4.4.Үүрэг гүйцэтгэх хугацаанд өөрийн эрүүл мэндэд анхаарч, бие бялдрын болон сэтгэл санааны хувьд бэлтгэлтэй байх; 2.4.5.Цэргийн багийн болон хувийн аюулгүй байдлыг хангах журмыг сахих; 2.4.6.Ар гэртэйгээ холбоо барих, интернэт ашиглах зэрэгт мэдээллийн нууцлалын горимыг сахих, эрх бүхий албан тушаалтны зөвшөөрөлгүйгээр цэргийн багийн гүйцэтгэж байгаа үүрэг, үйл ажиллагаа болон алба хаагчдын хувийн, албаны нууц, баг, алба хаагчийн аюулгүй байдалтай холбогдох бүх төрлийн мэдээ, мэдээллийг хэвлэл, мэдээллийн хэрэгслээр тараах, бусдад ямар нэг хэлбэрээр нууцалбал зохих мэдээллийг дамжуулахгүй байх; 2.4.7.Үүргээ үнэнч шударгаар гүйцэтгэж, итгэмжлэн хариуцсан зэвсэг, техник, өмч хөрөнгийг хайрлан хамгаалах. Гурав. Бусад зүйл 3.1.Гэрээ нь талууд гарын үсэг зурснаар хүчин төгөлдөр болно. 3.2.Гэрээний үндсэн нөхцөлд заасан үүрэг хангагдсанаар гэрээ дуусгавар болно. 3.3.Цэргийн баг, алба хаагчийн үүрэг гүйцэтгэх хугацаа өөрчлөгдөж болохыг талууд урьдчилан зөвшөөрнө. 3.4. Гэрээтэй холбогдон гарсан маргааныг холбогдох хууль, тогтоомжийн дагуу шийдвэрлэнэ. ГЭРЭЭ БАЙГУУЛСАН: 1.   ЦАГДААГИЙН ГАЗАР, ХЭЛТСИЙН ДАРГА            20..... оны “.....” дугаар сарын “......” ны өдөр 2. ЭНХИЙГ ДЭМЖИХ ажиллагаанд оролцогч:         ...........................….. БАЙГУУЛЛАГЫН         АЛБА ХААГЧ ………… ……….. цолтой ………… ……-ны         ………………................. /……..… ……… ……… …..…./         20...... оны   “..........” дугаар сарын “ .......” - ны өдөр 707 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ № 515.44 Энхийг дэмжих ажиллагаанд үүрэг гүйцэтгэх хүсэлт гаргах тухай өргөдлийн маягт ..............………../байгууллага/-ийн газар, хэлтсийн /дарга/-аар уламжлан өргөдөл гаргах учир нь: Миний бие ……………………………. улс дахь ………………………………………………….......…… ……….…………....……… ажиллагааны ….. дэх ээлжинд ………………………………....………....……… ………………………..………………………………………………..……………….…………….............. ....……………….………….……………..………..…….………………………………...........…………… учир өөрийн хүсэлт, сайн дурын үндсэн дээр оролцох хүсэлтэй байна. /өөрийн гараар бичнэ/ Үүрэг гүйцэтгэх хугацаанд амь нас, эрүүл мэндэд гарч болох аливаа эрсдэлийг миний бие болон ар гэрийн зүгээс ойлгон, хүлээн зөвшөөрсөн тул ямар нэгэн гомдол гаргахгүй болно. Энэ хугацаанд ар гэрийн ахуй амьдрал хэвийн байх болно. 1.Регистрийн №: -----------------------              2.Гадаад паспортын №: -------------------           3.ЭМД-ийн дэвтэр №: -----------------------Төгссөн сургууль, дамжаа: д/д 1 2 3 4 Сургууль, дамжааны нэр Төгссөн он сар Мэргэжил, боловсрол Гадаад хэлний мэдлэг: д/д Хэлний төрөл Хаана, хэзээ аль шатны сургууль, дамжаанд хамрагдсан 1 2 Ажиллагааны туршлага: д/д Аль улсад ямар ажиллагаанд үүрэг гүйцэтгэсэн Ээлжийн дугаар Ямар албан тушаалд 1 2 3 4 байгууллагын эмчийн баталгаа ………………………………………………….………………........……… .……………………………………………. /ямар нэгэн суурь өвчин эмгэгтэй үгүй, үүрэг гүйцэтгэхэд эрүүл мэндийн хувьд харшлах эсэх тухай тэмдэглэгээ хийснээр баталгаа болно./        Өргөдөл гаргасан:                                             Байгууллагын даргын шийдвэр: ................……........байгууллагын ………………............албан хаагч ……………………..……….цолтой …………………………………. ны ………………… /…………………./ …….….. оны ….. сарын …… өдөр 708 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам   ЦБҮАЖ № 515.1 Энхийг дэмжих ажиллагаанд үүрэг гүйцэтгэхийг хүссэн бие бүрэлдэхүүний нэгдсэн судалгаа гарган ирүүлэх маягт /огноо/ № Албан тушаал, Цол,овог, нэр Анги Иргэний байгууллагад үнэмлэх ажилласан № жил Регистрийн   Ажиллагааны Боловсрол дугаар туршлага 1. 2. 3. . .... Газар, хэлтсийн дарга цол овог нэр ---oOo---- 709 Гадаад хэлний мэдлэг Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ № 515.81 ЭНХИЙГ ДЭМЖИХ АЖИЛЛАГААНД ҮҮРЭГ ГҮЙЦЭТГЭХ ЦЭРГИЙН АЛБАН ХААГЧИЙН АР ГЭРИЙН БАТАЛГАА .............................................Улсад явагдаж байгаа Энхийг дэмжих ажиллагаанд үүрэг гүйцэтгэхээр сайн дурын үндсэн дээр хүсэлт гарган, сонгон шалгаруулалтад тэнцсэн Цагдаагийн байгууллагын …. ..…………………………...................................................алба хаагч……………………........................ цолтой………….....……-ийн…………………………...-ын ар гэрийг бүрэн төлөөлөх эрхтэй /эцэг, эх, эхнэр, нөхөр, төрсөн ах, төрсөн эгч/ (доогуур зурах) би энэ ажиллагаанд үүрэг гүйцэтгүүлэхийг зөвшөөрч байна. Албан үүрэг гүйцэтгэх явцад учирч болзошгүй аливаа эрсдэлийг ойлгож, хөдөлмөрийн чадвар, амь насаа алдах тохиолдолд ар гэрийн зүгээс ямар нэгэн гомдолгүй. АР ГЭРИЙГ ТӨЛӨӨЛЖ: …………………………….-ийн…………………………………… /………..…………………. / /эцэг, эх, эхнэр, нөхөр, төрсөн ах, төрсөн эгч (доогуур зурах) нэрээ бүтнээр бичиж, гарын үсэг зурна/ РД:................................................................... ОРШИН СУУГАА ГЭРИЙН ХАЯГ, УТАСНЫ ДУГААР: …........................................................................ ................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................    Иргэний үнэмлэхийн хуулбар ---oOo--- 710 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 600.ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ГҮЙЦЭТГЭХ ЗАХИРГААНЫ ХЯНАЛТЫН ҮҮРЭГ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Тараасан: 2018.01.02 Дугаар:А/266 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас:1 600.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 13 дугаар зүйлд заасан захиргааны хяналтын үүрэг гүйцэтгэхэд үүсэх харилцааг зохицуулахад оршино. 600.2.ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ЗАХИРГААНЫ ҮҮРЭГ 600.2.1.Цагдаагийн байгууллага нь Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 13.1 дэх хэсэгт заасан захиргааны хяналтын үүрэг гүйцэтгэх бөгөөд эцэг эх, асран хамгаалагч, харгалзан дэмжигчийн хараа хяналтгүй болсон хүүхдийн асуудлыг шийдвэрлэхэд туслалцаа үзүүлэхдээ дараахь журмыг баримтална: а/эрх нь зөрчигдсөн, төөрсөн, орон гэрээсээ дайжсан, эцэг эх, асран хамгаалагч, харгалзан дэмжигчийн хараа хяналтаас гадуур байгаа хүүхдийг гэмт хэрэг, осол, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх ажилд цагдаагийн байгууллага оролцож, хүүхдийг хууль ёсны асран хамгаалагч, харгалзан дэмжигчид нь, эсхүл хүүхэд асрамжийн байгууллагад хүлээлгэн өгнө; б/асран хамгаалагч, харгалзан дэмжигчийг шүүхэд нотолж, тогтоох үүргийг цагдаагийн байгууллага хүлээхгүй; в/хүүхдийг осол, зөрчил, гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх, асран хамгаалагч, харгалзан дэмжигчид нь хүлээлгэн өгөх ажлыг нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага хариуцан ажиллаж, Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба хяналт тавина. 600.2.2.Цагдаагийн байгууллага захиргааны хяналтын үүрэг гүйцэтгэхдээ холбогдох хууль тогтоомжийн дагуу асуудлыг судалж, шийдвэрлэнэ. 600.3.БУСАД ҮҮРЭГ а/давагдашгүй хүчин зүйлээс учирсан гамшгийн үед иргэдийн аюулгүй байдлыг хангах, авран хамгаалах ажиллагаанд оролцох, ой хээрийн түймэртэй тэмцэхэд туслах, оролцох; б/төөрсөн, сэтгэцийн өвчтэй хүнийг эрж олох; в/хорио цээрийн дэглэм сахиулахад оролцох; г/иргэний болон гадаадын цагаач иргэний бүртгэл, мэдээллийн санг бүрдүүлж, мэдээлэл солилцох; ж/албадан эмчилгээнд явуулах шүүгчийн захирамжийг биелүүлэх; д/сонгуулийн санал авах байрыг хамгаалах; е/хорих ял эдлээд суллагдсан хүнд захиргааны хяналт тогтоох; ж/замын хөдөлгөөний талаар зөвшөөрөл олгох; з/зарим албан тушаалтан, тэдгээрийн гэр бүлийг хамгаалах; и/хууль тогтоомжид заасан хураамж авах; к/тэсэрч, дэлбэрэх бодис, тэсэлгээний хэрэгслийг тээвэрлэх зөвшөөрөл олгох; л/нийтийн эргүүл, харуулын үйл ажиллагаанд хяналт тавих. 600.4.ИРГЭД, БАЙГУУЛЛАГЫН ДЭМЖЛЭГ 600.4.1.Цагдаагийн байгууллагаас захиргааны үүргээ гүйцэтгэхдээ иргэд, хуулийн этгээд, төрийн байгууллагаас дэмжлэг авна. 600.5.БУСАД 600.5.1.Цагдаагийн байгууллагын гүйцэтгэх захиргааны хяналтын үүргийг хэрэгжүүлэхдээ гэмт хэргийн, зөрчлийн, эрэн сурвалжлалтын болон галт зэвсгийн зэрэг мэдээллийн сангаас холбогдох мэдээллийг ашиглана. 600.5.2.Захиргааны хяналтын үүргийг хэрэгжүүлэх явцад энэ зүйлийн 600.5.1-д заасан санд бүртгэгдээгүй, шинэ мэдээллийг олж авсан тохиолдолд даруй санд шивж оруулна. ---оОо--711 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 601.ХОРИХ ЯЛ ЭДЛЭЭД СУЛЛАГДСАН ЗАРИМ ХҮНД ЗАХИРГААНЫ ХЯНАЛТ ТОГТООХ Хавсралт: ЦБҮАЖ №601.1, ЦБҮАЖ №601.1.а, ЦБҮАЖ №601.3.4.а, ЦБҮАЖ №601.3.4.б, ЦБҮАЖ №601.4.3.в, ЦБҮАЖ №601.4.3.г, ЦБҮАЖ №601.4.3.д, ЦБҮАЖ №601.4.3.е, ЦБҮАЖ №601.4.3.ж, ЦБҮАЖ №601.4.3.з, ЦБҮАЖ №601.4.3.и, ЦБҮАЖ №601.4.3.к, ЦБҮАЖ №601.4.3.л, ЦБҮАЖ №601.4.3.м, ЦБҮАЖ №601.4.3.н, ЦБҮАЖ №601.4.3.о, ЦБҮАЖ №601.4.в, ЦБҮАЖ №601.4.3.п, ЦБҮАЖ №601.4.3.р. Тараасан: 2018.01.18 Шинэчилсэн: Батлагдсан: 2018.01.17 Дугаар: А/29 Нэмэлт тайлбар: Улсын Ерөнхий прокурорын 2018.01.15-ны өдрийн 1/219 дүгээр албан бичгээр зөвшөөрөл авсан. Хуудас: 18 601.1.ЗОРИЛГО Хорих ял эдлээд суллагдсан зарим хүнд захиргааны хяналт тогтоох журам нь дахин гэмт хэрэг үйлдэх, нийтийн хэв журам зөрчихөөс нь урьдчилан сэргийлэхэд чиглэнэ. Энэ журмын хэм хэмжээ нь иргэний болон улс төрийн эрхийн тухай Олон улсын пактын холбогдох заалтыг зөрчихгүй. 601.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ, БОДЛОГО 601.2.1.Монгол Улсын Үндсэн хууль, Иргэний болон улс төрийн эрхийн тухай Олон улсын пакт, Эрүүгийн хууль, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хууль, Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх тухай хууль, Цагдаагийн албаны тухай хууль, Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хууль, Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ерөнхий газар, Цагдаагийн ерөнхий газрын даргын хамтарсан 2017 оны А/269, А/242 дугаар тушаалаар баталсан “Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллага, цагдаагийн байгууллагын хамтран ажиллах журам”-ыг мөрдлөг болгоно. 601.2.2.Хорих ял эдлээд суллагдсан зарим хүнд захиргааны хяналт тогтоох ажиллагаа нь цагдаагийн алба хаагчийн дотоод үйл ажиллагааг зохицуулах бөгөөд энэ журмын холбогдох зүйл, хэсэг, заалт нь хууль, эрх бүхий бүхий байгууллага, албан тушаалтнаас баталсан эрх зүйн акттай зөрчилдсөн бол Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албанаас санал, дүгнэлт гаргаж, цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 103-т заасны дагуу саналаа Бодлогын зөвлөлд хүргүүлнэ. Энэ тохиолдолд тухайн бүлэг, зүйл, хэсэг, заалтад заасан хэм хэмжээг дагаж мөрдөхгүй болно. 601.2.3.Эрүүгийн хуулийн 6.12, 6.13 дугаар зүйлд зааснаар хугацаанаас өмнө суллагдсан, чөлөөлөгдсөн хүнд захиргааны хяналт тогтооно. 601.2.4.Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх тухай хуулийн 15.1-д заасан дараахь гэмт хэрэгт 5-аас дээш жил хорих ял эдэлсэн хүн хорих ял эдэлж суллагдсан бол захиргааны хяналт тогтооно: а/Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 12.1 дүгээр зүйлийн 2, 3 дахь хэсэг “Хүчиндэх”; б/Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 12.3 дугаар зүйлийн 2, 3 дахь хэсэг “Бэлгийн мөлжлөг”; в/Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 13.1 дүгээр зүйл “Хүн худалдаалах”; г/Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 13.3 дугаар зүйл “Хүн барьцаалах”; д/Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 15.5 дугаар зүйл “Хууль бусаар үр хөндөх”; е/Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 19.9 дүгээр зүйл “Үндэсний эв нэгдлийг бусниулах”; ж/Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 21.2 дугаар зүйл “Худал мэдүүлэх”. 601.3.ХОРИХ ЯЛ ЭДЛЭЭД СУЛЛАГДСАН ХҮНД ЗАХИРГААНЫ ХЯНАЛТ ТОГТООХ Цагдаагийн байгууллага, алба хаагчаас хорих ял эдлээд суллагдсан зарим хүнд захиргааны хяналт тогтоох үйл ажиллагаа нь тухайн хүнийг засарч хүмүүжихэд нөлөө үзүүлж, дахин гэмт хэрэг үйлдэх, нийтийн хэв журам зөрчихөөс урьдчилан сэргийлэхэд чиглэнэ. 601.3.1.Захиргааны хяналт тогтоох албан тушаалтан: Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын болон хэв журам хамгаалах нэгжийн дарга хяналт тогтоох тогтоолыг баталж хэсгийн төлөөлөгч, байцаагч хяналтыг хэрэгжүүлнэ. 601.3.2.Хорих ял эдлээд суллагдсан хүний судалгаа: Хорих газарт ял эдлээд суллагдаж байгаа этгээдийн талаар хорих байгууллагаас ирүүлсэн мэдэгдэл, тодорхойлолтыг хүлээн авсан даруйд оршин суух хаягийг нь үнэн зөв эсэхийг шалгаж, 712 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам хорих байгууллагаас доорхи судалгааг авч, хяналт тогтооход ашиглана: а/хорих газраас суллагдсан этгээдийн байнга оршин суух хаяг; б/эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн ямар зүйл, ангиар хэдэн удаа шийтгүүлсэн эсэх; в/гэр бүлийн гишүүдийн нэр, хаяг /энэ нь хувь хүний халдашгүй байдал, нууцад халдахгүй ерөнхий мэдээлэл байна/; г/ял эдэлж байх үедээ эгц урдаас болон хажуугаас авахуулсан цээж зураг; д/биеийн гэмтэл, ил харагдах шарх, сорви, шивээс; е/хэн хэнтэй нөхөрлөж байсан, авсан нэр, хоч; ж/гоо сайхны мэс засалд орсон эсэх; з/урьд нь ажиллаж байсан байгууллага, хаяг; и/ял шийтгүүлсэн хамтран оролцогчийн талаарх мэдээлэл; к/шүүхийн шийтгэх тогтоолын хувь; л/эдгээр мэдээллийг Мэдээлэл, нэгтгэн боловсруулах ажил хариуцсан нэгжийн нэгдсэн санд тухай бүр шивж оруулна. 601.3.3.Мэдээллийн нууцыг хадгалах: Хорих ял эдлээд суллагдсан хүний мэдээллийг хүлээн авснаар захиргааны хяналт тогтоох албан тушаалтан мэдээллийн аюулгүй байдлыг хангаж ажиллах үүрэгтэй. 601.3.4.Бүртгэлд авч хувийн хэрэг нээх, шилжүүлэх: а/аймаг, нийслэл, сум, дүүргийн цагдаагийн газар, хэлтэс, тасгийн хэв журмын тасгийн дарга, ахлах байцаагч нь хорих байгууллагаас ирүүлсэн тодорхойлолтыг үндэслэн тухайн этгээдийг бүртгэлд авч, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын даргын шийдвэрээр захиргааны хяналтын хувийн хэрэг нээн харъяалах сум, хорооны хэсгийн төлөөлөгч, байцаагчид ажлын 5 хоногт багтаан шилжүүлнэ; б/захиргааны хяналт тавих албан тушаалтан нь уг этгээдийг дуудан ирүүлж дэлгэрэнгүй судалгаа бүртгэлд авч, холбогдох хууль, тогтоомж, журмыг танилцуулан гэмт хэрэг, зөрчил үйлдэхээс сэргийлэх талаар зөвлөгөө өгнө; в/захиргааны хяналтад байгаа хүний зан төрх, үйл ажиллагааны талаар ажиллаж, оршин сууж байгаа нутгийн захиргааны байгууллагаас тодорхойлолт гаргуулж, хувийн хэрэгт хавсаргана; г/захиргааны хяналтад байгаа хүн 14 хоногоос дээш хугацаагаар оршин суугаа газраасаа явах бол энэ тухай хүсэлтээ цагдаагийн байгууллагад гаргаснаар захиргааны хяналтыг түр түдгэлзүүлж, ирэхэд нь сэргээнэ; д/захиргааны хяналтад байгаа хүн өөр аймаг хотод шилжин суурьшиж, шинээр очсон газрынхаа цагдаагийн байгууллагад бүртгүүлсэн тохиолдолд анх хяналт тавьсан нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагаас хувийн хэргийг албан ёсоор шилжүүлэн авна; е/захиргааны хяналтад байгаа хүний хяналтын хугацаа дууссан, хугацаанаас нь өмнө зогсоох, уг этгээд давтан гэмт хэрэг үйлдсэн, нас барсан зэрэг тохиолдолд захиргааны хяналтын хэргийг зогсоох тухай шийдвэрийг цагдаагийн байгууллагын дарга батална; ж/захиргааны хяналтын хугацаа дууссан, зогсоосон тохиолдолд бүртгэлээс хасч, холбогдох материалыг архивт хадгална; з/захиргааны хяналтад байгаа этгээд оршин суугаа газраасаа урьдчилан мэдэгдэлгүйгээр явсан, хяналтаас зайлсхийсэн тохиолдолд эрэн сурвалжилж, албадан ирүүлнэ; и/нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн газар, хэлтэс нь захиргааны хяналтад байгаа хүний талаарх дэлгэрэнгүй анкет, захиргааны хяналтаас оргон зайлсхийсэн хугацаа, эрэн сурвалжилсан зэрэг үйл ажиллагаатай холбогдолтой мэдээллийг Цагдаагийн төв байгууллагын Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албанд тухай бүр ирүүлж байна; к/захиргааны хяналтыг сунгах доод хугацаа нь 6 сараас 1 жил хүртэл сунгаж болох боловч нийт хугацаа нь 3 жил хүртлэх хугацаанаас хэтэрч болохгүй; л/хяналтад байгаа хүнтэй сард нэгээс доошгүй удаа уулзаж, ярилцах, зөвлөгөө өгөх ба хяналт тавих, хүмүүсийн нөлөө үзүүлэх талаар нутаг дэвсгэрийн төр, захиргаа, олон нийтийн болон аж ахуйн нэгж, байгууллагатай хамтран ажиллана; м/цагдаагийн байгууллагын дарга захиргааны хяналтыг 1-3 жил хүртэл хугацаагаар тогтоох шийдвэрийг гаргана; н/захиргааны хяналтад байгаа хүнээс засрал хүмүүжил, зан харилцааг тодорхойлох зорилгоор улиралд 1-ээс доошгүй удаа сэтгэл зүйн сорил авна. Сэтгэл зүйн сорилыг тухайн цагдаагийн байгууллагын сэтгэл зүйчээр бэлтгүүлж, дүгнүүлнэ. 713 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 601.3.5.Захиргааны хяналтад байгаа хүний эрх, үүрэг: Цагдаагийн байгууллага, алба хаагч нь захиргааны хяналтад байгаа хүнд дараахь эрх, үүрэгтэй болохыг танилцуулна: а/хорих газраас суллагдсан этгээд нь байнга оршин суух газартаа очсоноос хойш 3 хоногийн дотор цагдаагийн байгууллагад бүртгүүлэх; б/захиргааны хяналтад байгаа этгээд нь хяналт тавьж байгаа албан тушаалтантай сард нэгээс доошгүй удаа биеэр очиж бүртгүүлж өөрийн эрхэлж буй ажил, амьдралын талаар танилцуулж албан тушаалтнаас тавьсан шаардлагыг биелүүлэх; в/захиргааны хяналтад байх хугацаанд нийтийн хэв журмыг сахих, цагдаагийн байгууллагаас дуудсан цагт саадгүй ирэх. Хэрэв хүндэтгэн үзэх шалтгаанаар ирж чадахгүй бол урьдчилан мэдэгдэх; г/захиргааны хяналтын хувийн хэрэг материалд тэмдэглэгдэж байгаа /хувийн анкет бүртгэл, оршин суух хаяг зэрэг/ мэдээллийг үнэн зөв тэмдэглүүлэх; д/оршин суугаа газраасаа 14 хоногоос илүү хугацаагаар явах тохиолдолд Цагдаагийн байгууллага, хяналт тавьж байгаа албан тушаалтанд албан ёсоор мэдэгдэж зөвшөөрөл авах; е/байнга оршин суугаа газраа өөрчлөх тохиолдолд хяналт тавьж байгаа цагдаагийн байгууллагад мэдэгдэж, шинээр очсон газрынхаа цагдаагийн байгууллагад 3 хоногийн дотор бүртгүүлнэ; ж/хяналтад байгаа этгээд нь өөрийн засрал, хүмүүжлийн талаар мэдээлж, түүнийгээ нотлох, хяналт тавьж байгаа албан тушаалтны талаар гомдол гаргах эрхийг эдэлнэ; з/хяналтад байгаа хүн засарч, хүмүүжсэнээ харуулж, хугацаанаас өмнө хяналтаа зогсоолгох талаар өргөдөл гаргах эрхтэй. 601.4.БУСАД а/Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба нь улсын хэмжээнд захиргааны хяналтын мэдээллийн санг хөтөлж, уг ажлыг мэргэжлийн удирдлагаар ханган, биелэлтэд нь хяналт тавина; б/захиргааны хяналт тавьж байгаа албан тушаалтны үйл ажиллагаанд нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга, хэв журмын тасгийн дарга, ахлах байцаагч нар өдөр тутмын хяналт тавина. в/нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга, хэв журмын тасгийн дарга нь захиргааны хяналтад байгаа хүнтэй сард нэгээс доошгүй удаа биечлэн уулзалт хийж, санал хүсэлтийг нь сонсож, маягт /ЦБҮАЖ-ын №601.4.в/-ын дагуу тэмдэглэл хөтөлнө. ---оОо--- 714 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №601.1 МОНГОЛ УЛС ЦАГДААГИЙН ЕРӨНХИЙ ГАЗАР Дугаар.... ЭРҮҮГИЙН ХУУЛИЙН ............... ЗҮЙЛ, ХЭСЭГ ............................овогтой...............................-ны захиргааны хяналтын хувийн хэрэг цагдаагийн газар, хэлтэс ХЯНАЛТЫН ХУГАЦАА................. ЖИЛ ЭХЭЛСЭН: 20... ОНЫ ..... САРЫН.... ӨДӨР ДУУССАН: 20... ОНЫ ..... САРЫН.... ӨДӨР Хэсгийн байцаагч, төлөөлөгч.............................. цолтой...........................овогтой............................ 715 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №601.1.а ХУВИЙН ХЭРЭГТ БАЙВАЛ ЗОХИХ МАТЕРИАЛ 1. Хяналт тогтоох тухай тогтоол 2. Хяналтад байгаа хүний мэдээллийг авсан тэмдэглэл 3. Шүүхийн таслан шийтгэх тогтоолын хувь 4. Хорих газар /байгууллага/-аас суллагдсан тухай мэдэгдэл 5. Хорих газарт ял эдэлж байх үеийн зан байдал, төлбөрийн талаарх тодорхойлолт 6. Захиргааны хяналтад байгаа этгээдийн гаргасан баталгаа 7. Гарын болон хурууны хээний дардас, биед байгаа шивээс, шарх сорвины тэмдэглэл 8. Уулзалтын тэмдэглэл 9. Ар гэрийнхэн болон төрөл төрөгсөдтэй уулзсан тухай тэмдэглэл 10. Нутгийн захиргааны байгууллагын өгч буй тодорхойлолт 11. Хяналтыг зогсоох буюу хугацааны өмнө зогсоож өгөх тухай өргөдөл 12. Сахилга, хүмүүжлийн байдал 13. Хяналтыг зогсоох тухай тогтоол 14. Тухайн этгээдийн хөдөлгөөний тухай тэмдэглэл 15. Захиргааны хяналтыг сунгах тухай тогтоол 16. Захиргааны хяналтаас зайлсхийлсэн буюу эрэн сурвалжилсан тухай тэмдэглэл 17. Захиргааны хяналтыг түдгэлзүүлэх тухай тогтоол 18. Захиргааны хяналтыг сэргээх тухай тогтоол 19. Удирдлагаас захиргааны хяналтын хувийн хэргийн материалтай танилцсан байдал 20. Цагдаагийн газар, хэлтсийн даргын захиргааны хяналтад байгаа хүнтэй уулзсан тухай тэмдэглэл 21. Прокуророос танилцсан тэмдэглэл 22. Генетик мэдээллийн нэгдсэн санд дээж авсан тухай тэмдэглэл 23. Бусад материал ---оОо--- 716 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №601.3.4.а БАТЛАВ: .......................................................... цагдаагийн газар, хэлтсийн дарга ...........…………………….................... ЗАХИРГААНЫ ХЯНАЛТ ТОГТООХ ТУХАЙ ТОГТООЛ 20... оны ... сарын ...-ны өдөр аймаг, нийслэл ....................................................аймаг, нийслэл, дүүргийн цагдаагийн газар, хэлтсийн ..............................албан тушаалтай...........................цолтой................................би ШШГЕГ-ын харъяа ......... хорих ангиас ирүүлсэн .................................... овогтой ....................................-нд холбогдох ...................................... тоот ............................. суллагдсан тухай мэдэгдэлтэй танилцаад ОЛСОН НЬ: .....................аймаг, нийслэлийн /сум, дүүрэг хороо, багийн/...........хорооны .................................... ........гудамж, байрны..............................................тоотод оршин суух .............................................. . овогтой ................................. нь Монгол Улсын Эрүүгийн хуулийн.............-зүйлийн........-д заасан гэмт хэргийг үйлдэж ........ жилийн хорих ял эдлээд суллагдсан байх тул Монгол Улсын Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх тухай хуулийн 15 дугаар зүйлийг тус тус баримтлан ТОГТООХ НЬ: 1................................................ овогтой ..............................................-нд хугацаатай захиргааны хяналт тогтоож, өөрт нь мэдэгдсүгэй. ........ 2.................................................. овогтой .................................................-нд зүйлүүдийг даалгаж, захиргааны хяналт тавьсугай. а.Нийтийн хэв журам сахих; б.Оршин суугаа газраа өөрчилсөн тохиолдолд мэдэгдэх; в.Гадаад улс, орон нутагт явах тохиолдолд цагдаагийн байгууллагаас зөвшөөрөл авах; г.Захиргааны хяналтаас зайлсхийхгүй байх; д.Сард нэг удаа уулзаж байх; е.Гэмт хэрэг, зөрчил гаргахгүй байх. жилийн дараахь сар бүрийн................-ны өдөр захиргааны хяналт тавьж байгаа албан тушаалтанд биеэр ирж, уулзаж бүртгүүлж байхыг үүрэг болгов. ТОГТООЛ ҮЙЛДСЭН: ТОГТООЛТОЙ ТАНИЛЦСАН / /албан тушаал, цол, нэр/ / 717 / / Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №601.3.4.б ХЯНАЛТАД БАЙГАА ХҮНИЙ МЭДЭЭЛЛИЙГ АВСАН ТЭМДЭГЛЭЛ Биеийн зураг /эгц урдаас/ Биеийн зураг / хажуугаас/ 1................................................ нэр ............................................... хоч.................................................... ............................ адилтгасан нэр ........................................................................................................... 2.Төрсөн он, газар ................................................................................................................................... 3.Гадаад паспортын дугаар...................................................................................................................... 4.Регистрийн дугаар ................................................................................................................................ 5.Үндсэн захиргаа .................................................................................................................................... 6.Яс үндэс, боловсрол, мэргэжил ........................................................................................................... ................................................................................................................................................................... 7.Одоогийн оршин суугаа тодорхой хаяг /утасны дугаар/ ................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................. 8.Шийтгэгдсэн зүйл, хэсэг......................................................................................................................... 9.Урьд ял шийтгүүлж байсан эсэх:. ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... 10.Ам бүлийн байдал, хэн юу хийдэг, хаяг: ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... 11.Ойрын хамаатан төрөл садан, тэдний хаяг: ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... 12.Үерхдэг найз нөхөд, тэдний хаяг: ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... 13.Биеийн онцлог содон шинж тэмдэг /хэмжээ, бусад байдал/ ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... 14.Хамтран гэмт хэрэг үйлдсэн хэн, хаана байгаа болох ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... 15.Бусад тэмдэглэл: ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ТЭМДЭГЛЭЛ ХӨТӨЛСӨН /албан тушаал, цол, нэр/ МЭДЭЭЛЛИЙГ ҮНЭН ЗӨВ ӨГСӨН: /хяналтад байгаа иргэн/ 718 / / / / Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №601.4.3.в ЗАХИРГААНЫ ХЯНАЛТАНД БАЙГАА ЭТГЭЭДИЙН ГАРГАСАН БАТАЛГАА 20.... оны ... сарын .... өдөр ................/аймаг, нийслэл/ .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. ...................................................... овогтой .................................................. би 20... оны .... дугаар сарын ....-ны өдөр Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх тухай хуулийн 15 дугаар зүйлийн 15.4-д заасныг биелүүлэн цагдаагийн байгууллагын хяналтанд байхдаа дахин гэмт хэрэг үйлдэх, нийтийн хэв журмын зөрчихгүй байх, оршин суух хаягаа өөрчлөх тохиолдолд 7 хоногийн дотор мэдэгдэх, цагдаагийн алба хаагчаас тавьсан шаардлага, даалгасан нийгэмшүүлэх сургалт, хөтөлбөрт хамрагдана гэж баталгаа гаргаж байна. Би хуулиар даалгасан үүргийг биелүүлж гадагш удаан хугацаагаар явахдаа өөрийн биеэр зөвшөөрөл авч, сард нэг удаа захиргааны хяналт тавьж байгаа албан тушаалтан биеэр бүртгүүлж байх болно. БАТАЛГАА ГАРГАСАН: / 719 / Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №601.4.3.г A. Гарын болон хурууны хээний дардас B. Биенд байгаа шивээсний зураг бичээс, шарх сорвины тэмдэглэл 720 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №601.4.3.д УУЛЗАЛТЫН ТЭМДЭГЛЭЛ № Ярилцлагын агуулга Сар, өдөр, цаг, минут Санал хүсэлт Гарын үсэг Уулзсан албан тушаалтны цол, нэр ЦБҮАЖ №601.4.3.е АР ГЭРИЙНХЭН БОЛОН ТӨРӨЛ, ТӨРӨГСӨДТЭЙ НЬ УУЛЗСАН ТУХАЙ ТЭМДЭГЛЭЛ № Уулзсан хүний нэр Юу нь болох 721 Ярилцлагын агуулга Гаргасан санал хүсэлт Уулзсан албан тушаалтны цол, нэр Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №601.4.3.ж НУТГИЙН ЗАХИРГААНЫ БАЙГУУЛЛАГЫН ӨГЧ БУЙ ТОДОРХОЙЛОЛТ № Албан тушаалын байдал, нэр Он, мар, өдөр,цаг, минут Тодорхойлолт Гарын үсэг Тодорхойлолт өгсөн хүний албан тушаал, нэр ЦБҮАЖ №601.4.3.з САХИЛГА, ХҮМҮҮЖЛИЙН БАЙДАЛ № Хууль зөрчсөн байдал Он,сар, өдөр 722 Арга хэмжээ Сахилга, хүмүүжлийг тодорхойлсон хүний албан тушаал, нэр Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №601.4.3.и БАТЛАВ: ......................................................... цагдаагийн газар, хэлтсийн дарга ....................................................... ЗАХИРГААНЫ ХЯНАЛТ ЗОГСООХ ТУХАЙ ТОГТООЛ 20... оны ... сарын ...-ны өдөр ...................аймаг, нийслэл ................................................................. аймаг, нийслэл дүүргийн цагдаагийн газар, хэлтсийн ..............................албан тушаалтай ........................... цолтой ............................................би Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх тухай хуулийн 15 дугаар зүйлийн 15.11-д заасныг үндэслэн ............. .................................................... /сум, дүүрэг, хороо, багийн/ ......... хорооны ....................................... ................гудамж, байрны .................................. тоотод оршин суух...................................................... ..... овогтой .................................................... -нд ........ жилийн хугацаатай тогтоосон нь 20... оны .... дугаар сарын .... –нд дуусч байх тул захиргааны хяналтыг зогсоосугай. Энэ тухай шийдвэрийг ................................... овогтой .............................................. -нд танилцуулсугай. ТОГТООЛ ҮЙЛДСЭН: ТАНИЛЦСАН: / /албан тушаал, цол, нэр/ /хяналтад байгаа иргэн/ 723 / / / Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №601.4.3.к БАТЛАВ: ........................................... цагдаагийн газар, хэлтсийн дарга ............................................ ЗАХИРГААНЫ ХЯНАЛТЫГ СУНГАХ ТУХАЙ ТОГТООЛ 20... оны ... сарын ...-ны өдөр ................. аймаг, нийслэл ....................................аймаг, нийслэл дүүргийн цагдаагийн газар, хэлтсийн.............................албан тушаалтай ........................... цолтой ................................... би Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх тухай хуулийн 15 дугаар зүйлийн 15.9-д заасныг үндэслэн.........................................................................../ сум, дүүрэг, хороо, багийн/....... хорооны ...................................... гудамж, байрны .............................. .... тоотод оршин суух ........................................................... овогтой ........................... –нд .... жилийн хугацаатай тогтоосон нь 20... оны ... дугаар сарын ...–нээс тогтоосон захиргааны хяналтын хугаца анд............................................................................................................................................................. ................................................................................................................................ байх тул захиргааны хяналтын хугацааг 20 ... оны ... сарын ... –ны өдрөөс эхлэн ... жил .... сарын хугацаатай сунгасугай. Энэхүү танилцуулсугай. шийдвэрийг ..................................овогтой ТОГТООЛ ҮЙЛДСЭН: /албан тушаал, цол, нэр/ ТАНИЛЦСАН: /хяналтад байгаа иргэн/ 724 / / .........................................-нд / / Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №601.4.3.л ЗАХИРГААНЫ ХЯНАЛТААС ЗАЙЛХИЙЛСЭН БУЮУ ЭРЭН СУРВАЛЖИЛСАН ТУХАЙ ТЭМДЭГЛЭЛ № Хяналтаас зайлхийлсэн тухай тэмдэглэл / хаанаас, хэдийд алга болсон/ Эрэн сурвалжлах ажил зохиосон байдал / хаана, хаана явж, хэнтэй уулзсан/ Хяналтыг Эрэн сурвалжлах ажлыг зогсоосон тухай 725 Түдгэлзүүлсэн тогтоол № Сэргээсэн тогтоол № Тэмдэглэл бичсэн албан тушаалтан, цол, нэр Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №601.4.3.м БАТЛАВ: .................................................. цагдаагийн газар, хэлтсийн дарга ................................................. ЗАХИРГААНЫ ХЯНАЛТЫГ ТҮДГЭЛЗҮҮЛЭХ ТОГТООЛ 20... оны ... сарын ...-ны өдөр ..................... аймаг, хот ........................................... аймаг, нийслэл, дүүргийн цагдаагийн газар, хэлтсийн .............................. албан тушаалтай......................цолтой...................................................би Монгол Улсын Эрүүгийн хуулийн ....-зүйлийн ......... –д заасан гэмт хэрэг үйлдэж ......... жил хорих ял эдлээд, суллагдсан ........ ............................. овогтой .........................-д холбогдох тоот хяналтын хувийн хэргийн материалтай танилцаад: ОЛСОН НЬ: ..................................................... аймаг, нийслэлийн /сум, дүүрэг, хороо, багийн .......... хорооны ............................. гудамж, байрны .......................... тоотод оршин суух ....................................... овогт ой.............................................. нь хэв журмын тасгийн даргын өгсөн зөвшөөрлийн дагуу................... ................................................................................................................................................................... тул Монгол Улсын Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх тухай хуулийн 15 дугаар зүйлийн 15.4.5, 15.5-д заасныг тус тус баримтлан ТОГТООХ НЬ: 1. ...................................................... овогтой ................................-нд захиргааны хяналтыг 20 ... оны ... сарын ... –ний өдрөөс түдгэлзүүлсүгэй. тавьсан 2. .................................................овогтой..........................................-нд оршин суух газраа буцаж ирсний дараа хяналт тавьж байнга ажилтанд нэн даруй биеэр ирж мэдэгдэхийг үүрэг болгосугай. ТОГТООЛ ҮЙЛДСЭН: ТАНИЛЦСАН: / /албан тушаал, цол, нэр/ /хяналтад байгаа иргэн/ 726 / / / Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №601.4.3.н БАТЛАВ: .................................................. цагдаагийн газар, хэлтсийн дарга ................................................. ЗАХИРГААНЫ ХЯНАЛТЫГ СЭРГЭЭХ ТУХАЙ ТОГТООЛ 20... оны ... сарын ...-ны өдөр .......... аймаг, нийслэл .................................................. аймаг, нийслэл, дүүргийн цагдаагийн газар, хэлтсийн .............................. албан тушаалтай ........................... цолтой .................................... би Монгол Улсын Эрүүгийн хуулийн .... зүйлийн................... –д заасан гэмт хэрэг үйлдэж ......... жил хорих ял эдлээд, суллагдсан ..................................... овогтой .........................-д холбогдох ............... ................. тоот хяналтын хувийн хэргийн материалтай танилцаад ОЛСОН НЬ: ......................................... аймаг, нийслэлийн /сум, дүүрэг хороо, багийн/............ хорооны ............... гудамж, байрны .......... тоотод оршин суух ....................................... овогтой .......................... нь хэв журмын тасгийн даргын өгсөн ............ хоногийн зөвшөөрлийн дагуу .................................................. ................................................................................................................................................................... ......................................................................................... тул Монгол Улсын Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх тухай хуулийн 15 дугаар зүйлийн 15.5-д заасныг баримтлан ТОГТООХ НЬ: 1. ...................................... овогтой ....................................... -нд захиргааны хяналтыг 20 ... оны ... сарын ... –ний өдрийн түдгэлзүүлсэн .... тоот захиргааны хяналтын хувийн хэргийг сэргээсүгэй. ТОГТООЛ ҮЙЛДСЭН: ТАНИЛЦСАН: / / албан тушаал, цол, нэр/ /хяналтад байгаа иргэн/ 727 / / / Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №601.4.3.о УДИРДЛАГААС ЗАХИРГААНЫ ХЯНАЛТЫН ХУВИЙН ХЭРГИЙН МАТЕРИАЛТАЙ ТАНИЛЦСАН БАЙДАЛ № Танилцсан хүний албан тушаал, цол, овог нэр Өгсөн үүрэг, үнэлэлт Үүргийн биелэлт ЦБҮАЖ №601.4.в ЦАГДААГИЙН ГАЗАР, ХЭЛТСИЙН ДАРГЫН ЗАХИРГААНЫ ХЯНАЛТАД БАЙГАА ХҮНТЭЙ УУЛЗСАН ТУХАЙ ТЭМДЭГЛЭЛ № Танилцсан хүний албан тушаал, цол, овог нэр Захиргааны хяналтад байгаа хүнтэй ярилцсан тухай 728 Үүрэг даалгавар, санал, хүсэлтийн хүлээн авч, шийдвэрлэсэн байдал Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №601.4.3.п ПРОКУРОРООС ТАНИЛЦСАН ТЭМДЭГЛЭЛ № Танилцсан хүний албан тушаал, цол, овог нэр Өгсөн үүрэг, үнэлэлт Үүргийн биелэлт ЦБҮАЖ №601.4.3.р ГЕНЕТИК МЭДЭЭЛЛИЙН НЭГДСЭН САНД ДЭЭЖ АВСАН ТУХАЙ ТЭМДЭГЛЭЛ ДНХ-ийн дээж авсан хүний тухай 1.Эцэг /эх/-ийн нэр........................................., Нэр..............................., Нас....... эр, эм 2. Хүйс 3. Регистрийн дугаар:.......................... 4. Хүнээс гаралтай биологийн дээж авсан байдал: Хүний эд эрхтэн, түүний хэсэг; Үс; Цус; Үрийн шингэн; Бусад............................................................................................................................................ 5. Шүүхийн шинжилгээний байгууллагад хүргүүлсэн тухай тэмдэглэл ............................................. ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... /Дээж хүргүүлсэн албан бичиг, санд оруулсан тухай хариу мэдэгдэл гэх зэрэг/ 6. Мэргэжилтэн байлцсан, оролцсон тухай тухай тэмдэглэл .............................................................. ................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................. ТЭМДЭГЛЭЛ ХӨТӨЛСӨН: ТАНИЛЦСАН: / /албан тушаал, цол, нэр/ /хяналтад байгаа иргэн/ БАЙЛЦСАН: /мэргэжилтэн/ 729 / / / / / Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 602.ГАЛТ ЗЭВСГИЙГ БҮРТГЭХ, ГЭРЧИЛГЭЭ ОЛГОХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: ЦБҮАЖ-602.31, ЦБҮАЖ-602.33, 602.34, ЦБҮАЖ-602.33б Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар: А/266 Нэмэлт тайлбар: Хуудас: 7 602.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагаас галт зэвсэг, түүнтэй адилтгах хэрэгслийг /Цаашид “Галт зэвсэг” гэх/ бүртгэх, гэрчилгээ болон тодорхойлолт олгох, Галт зэвсгийн тухай хууль тогтоомжийн хэрэгжилтэд хяналт тавих захиргааны үүргийг гүйцэтгэх дэг горимыг тогтооход оршино. 602.2.ГАЛТ ЗЭВСГИЙГ БҮРТГЭХ, ГЭРЧИЛГЭЭ ОЛГОХ ЖУРАМ 602.2.1.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагч нь үйл ажиллагаандаа Монгол Улсын Үндсэн хууль, Цагдаагийн албаны тухай хууль, Галт зэвсгийн тухай хууль, Хууль зүйн сайдын 2015 оны 10 дугаар сарын 05-ны өдрийн А/219 дүгээр тушаалаар баталсан “Хураагдсан галт зэвсэг, сум, галт зэвсэгтэй адилтгах хэрэгслийг устгах, худалдах, өмчлөгчид буцаан олгох, шилжүүлэх журам”, мөн сайдын 2015 оны А/249 дүгээр тушаалаар баталсан “Галт зэвсэгтэй адилтгах хэрэгслийн жагсаалт”, “Галт зэвсэгтэй адилтгах хэрэгсэл ашиглах журам”, Цагдаагийн ерөнхий газрын даргын 2015 оны 10 дугаар сарын 12-ны өдрийн А/75 дугаар тушаалаар баталсан “Галт зэвсгийн гэрчилгээний загвар, гэрчилгээ олгох журам”, энэ журмыг мөрдлөгө болгоно. 602.3.ИРГЭН, ХУУЛИЙН ЭТГЭЭДИЙН ГАЛТ ЗЭВСГИЙГ БҮРТГЭХ 602.3.1.Галт зэвсэг худалдаж авах, өмчлөх хүсэлт гаргасан иргэн, хуулийн этгээдийн галт зэвсэгт зөвшөөрөл олгох үйл ажиллагаанд улсын хэмжээнд цагдаагийн төв байгууллагын Бүртгэл хяналт хариуцсан нэгж хариуцан зохион байгуулж, хяналт тавина. Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын галт зэвсэг, тэсэрч дэлбэрэх бодисын бүртгэл, хяналт хариуцсан алба хаагч бүртгэж /маягт ЦБҮАЖ №602.31/ галт зэвсгийн гэрчилгээ олгоно. Цагдаагийн алба хаагч нь гэрчилгээгүй галт зэвсгийг илрүүлж, хураан авсан бол нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад шилжүүлэх үүрэгтэй. 602.3.2.Галт зэвсэг эзэмших, өмчлөх хүсэлт гаргасан иргэн, хуулийн этгээдийн галт зэвсгийг бүртгэх, гэрчилгээ олгох үйл ажиллагаанд улсын хэмжээнд цагдаагийн төв байгууллагын бүртгэл хяналт хариуцсан нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын нийтийн хэв журам хамгаалах нэгж хариуцан зохион байгуулж, Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба хяналт тавина. 602.3.3.Цагдаагийн төв байгууллагын Бүртгэл хяналт хариуцсан нэгж нь улсын хилээр галт зэвсэг нэвтрүүлэх хүсэлтийг хүлээн авч, ажлын 5 хоногийн дотор судалж, шийдвэрлэнэ. 602.3.4.Шүүхийн шинжилгээний байгууллага галт зэвсгээр буудсан сумны хонгио, хошуу тус бүрээс хоёрыг дээж болгон авч, тухайн галт зэвсэг болон түүнийг эзэмшигчийн талаарх мэдээллийг нэгдсэн санд бүртгэн оруулсны дараа ажлын таван өдрийн дотор галт зэвсгийг бүртгэх, галт зэвсгийн гэрчилгээ олгох эсэх асуудлаар нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага шийдвэр гаргана. 602.4.ГАЛТ ЗЭВСЭГ ӨМЧЛӨХ ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНД ТАВИХ ХЯНАЛТ 602.4.1.Цагдаагийн төв байгууллагын Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нь Галт зэвсгийн тухай хууль тогтоомж болон энэ журмын хэрэгжилт, биелэлтэд хяналт тавьж ажиллана. 602.4.2.Иргэн, хуулийн этгээдийн өмчлөлд байгаа галт зэвсгийн тооллогыг Галт зэвсгийн тухай хуульд заасан хугацаанд цагдаагийн байгууллага явуулна. 602.5.ГАЛТ ЗЭВСЭГ ХУРААН АВАХ 602.5.1.Цагдаагийн алба хаагч дараахь тохиолдолд галт зэвсгийг хураан авна: а/гэмт хэрэг, зөрчил үйлдэхэд ашигласан, эрэн сурвалжлагдаж байгаа галт зэвсэг, Галт зэвсгийн тухай хуулиар өмчлөхийг хориглосон галт зэвсгийг иргэн, хуулийн этгээд өмчилж байгаа тухай үндэслэл бүхий нотлох баримт илэрсэн тохиолдолд; б/Эрүүгийн хуульд заасан хүнд гэмт хэрэгт, эсхүл галт зэвсэг ашиглаж үйлдсэн гэмт хэрэгт ял шийтгэгдсэн, согтуурах, мансуурах өвчтэй нь эмнэлгийн байгууллагаар тогтоогдсон 730 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам этгээдэд галт зэвсэг байгаа бол; в/байлдааны зориулалттай галт зэвсэг иргэн, хуулийн этгээдэд байгаа бол; г/гадаадын иргэн, харьяалалгүй хүний галт зэвсэг; д/улсын хилээр хууль бусаар нэвтрүүлсэн галт зэвсэг; е/үйлдвэрийн хэв загварыг өөрчилсөн, эсхүл өмчлөгчөөс нь өөр иргэн, түүнчлэн галт зэвсгийн гэрчилгээгүй авч явсан галт зэвсэг. 602.5.2.Цагдаагийн алба хаагч бууг хураахын өмнө буунаас дайзыг салган, бусдад аюул учруулахааргүй нөхцөлд галын аюулгүй байдлыг заавал шалгана. Буу, сумыг хураахад тэмдэглэл хөтөлж, нэг хувийг хураалгасан этгээдэд өгнө. 602.5.3.Гэмт хэргийн улмаас хураасан галт зэвсгийг улсын орлого болгох бол шүүгчийн эцсийн шийдвэр гарсны дараа нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нь уг ажлыг зохион байгуулж, эцэслэн шийдвэрлүүлсний дараа дүнг Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албанд ирүүлнэ. 602.5.4.Тайрсан, хэв загварыг нь өөрчилсөн, дугаарыг нь санаатай арилгасан галт зэвсгийг хураан авсан цагдаагийн эрх бүхий алба хаагч нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад хүргүүлнэ. 602.5.5.Тайрсан, залгасан, хэв загварыг нь өөрчилсөн галт зэвсгийг буцаан өгөхийг хориглоно. 602.5.6.Үнэмлэх аваагүй боловч эх сурвалж нь тодорхой буунд үнэмлэх олгоно. Эх сурвалж нь тодорхойгүй боловч хуулиар хориглоогүй буунд холбогдох шалгалтыг хийж, гэрчилгээ олгох эсэх асуудлыг нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага шийдвэрлэнэ. Гэрчилгээ олгоход хуулиар харшлах шалтгаангүй хүн, хуулийн этгээдэд галт зэвсгийг шилжүүлнэ. 602.5.7.Галт зэвсэг өмчлөгч иргэн нас барсан, эсхүл хуулийн этгээд татан буугдсан тохиолдолд галт зэвсгийг бусдын өмчлөлд шилжүүлэх, хураах асуудал нь Иргэний хуулиар шийдвэрлэгдэнэ. 602.5.8.Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нь хураагдсан галт зэвсгийг Шүүхийн шинжилгээний үндэсний хүрээлэнд шилжүүлж, галт зэвсгээр үйлдэгдсэн эзэн холбогдогч нь тогтоогдоогүй хэргийн газраас олдсон ул мөр /сумны хошуу, хонгио/-тэй харьцуулах шинжилгээ хийлгэж, дүгнэлт гаргуулан эцэслэн шийдвэрлэсний дараа харьяа байгууллагад шилжүүлнэ. 602.6.ХУРААГДСАН ГАЛТ ЗЭВСЭГ СУМЫГ ШИЛЖҮҮЛЭХ, ХАДГАЛАХ 602.6.1.Хураагдсан галт зэвсэг, сумыг нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын галт зэвсэг, тэсэрч дэлбэрэх бодис хариуцсан алба хаагч тус тус хадгалж зохих журмын дагуу шийдвэрлэнэ. 602.6.2.Эрүүгийн хэрэгт нотлох баримтын чанартайгаар хураагдсан галт зэвсэг, сумыг мөрдөгч шүүхийн шийдвэрийг үндэслэн анх хураасан тэмдэглэлтэй тулган хүлээн авна. 602.6.3.Хураагдсан галт зэвсэг, сумыг зөрчлийг шалгаж шийдвэрлэсний дараа 3 хоногийн дотор, сумаас аймагт 14 хоногт багтаан нийтийн хэв журмын албанд тэмдэглэлийн хамт хүлээлгэн өгнө. 602.6.4.Нийтийн хэв журмын албаны байцаагч /тасгийн дарга/ галт зэвсэг, сумыг хүлээн авахдаа гол төмөр, замгийн дугаар, марк, шинж байдал, тоо ширхгийг хураасан тэмдэглэлтэй тулган хүлээн авч, энэ тухай албан баримт үйлдэж буу хураасан алба хаагчид олгоно. 602.6.5.Хүлээн авсан буу, сумыг “хураагдсан галт зэвсэг, сумны бүртгэл”-д бүртгэн цагдаагийн байгууллагын даргын шийдвэрээр тусгайлан заагдсан өрөө, сейфэнд бууг сумнаас тусад нь хадгална. 602.6.6.Галт зэвсэг, сум хадгалах өрөө цонхгүй, хэрэв цонхтой бол төмөр сараалжин хамгаалалттай, хаалга нь найдвартай бэхлэгдсэн, сейф нь цоожтой байна. Өрөөний лацыг байгууллагын жижүүртэй бүртгэлээр хүлээлцэж байна. 602.7.ГАЛТ ЗЭВСГИЙГ УСТГАХ, БОРЛУУЛАХ, ШИЛЖҮҮЛЭХ 602.7.1.Зөрчлийн учир түр хугацаагаар хураагдсан галт зэвсгийг зөрчлөө арилгасан хууль ёсны өмчлөгч, хуулийн этгээдэд хүлээлгэн өгнө. 602.7.2.Хураан авсан галт зэвсэг, сумыг эзэмшигчид нь буцааж өгөхгүй тохиолдолд: а/байлдааны буу, сумыг Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албанд хүргүүлж, Шүүхийн шинжилгээний үндэсний хүрээлэнд шинжилгээнд оруулж дүгнэлт гаргуулан Галт зэвсгийн тухай хуулийн 23.3-д заасан журмын дагуу холбогдох байгууллагад шилжүүлнэ. б/цаашид ашиглаж болох галт зэвсэг, сумыг зохих журмын дагуу улсын орлогод авахуулна. Галт зэвсэгт үзлэгийг аюулгүй орчинд хийж, холбогдох эрх бүхий этгээдээр үнэ 731 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам тогтоолгох, галт зэвсэг, сумыг үнэлгээний хамт галт зэвсэг нийтэд худалдах төвд хүлээлгэн өгөх ажлыг нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага зохион байгуулж, худалдан борлуулсан галт зэвсэг, сум, түүний орлого, зарлага мөн устгагдсан галт зэвсэг, сумны санхүүгийн бүртгэл, тооцоо тухайн цагдаагийн байгууллагын санхүүгийн албанд байна; в/эвдрэл, гэмтэлтэй, цаашид ашиглах боломжгүй буу /бууны эд анги/, сумыг Шүүхийн шинжилгээний үндэсний хүрээлэнгийн дүгнэлтийг үндэслэн нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагаас байгуулагдсан комисс устгалд оруулан мэдээг Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албанд ирүүлнэ; г/хураагдсан галт зэвсгийг устгах, худалдах, шилжүүлэхдээ боломжтой тохиолдолд хураалгасан хүн, хуулийн этгээдэд мэдэгдэх арга хэмжээг авна; д/галт зэвсэг устгах комисс нь Шүүхийн шинжилгээний үндэсний хүрээлэнгийн дүгнэлтийг үндэслэн устгана. Галт зэвсгийг устгахдаа видео камер, фото зургаар баримтжуулан акт үйлдэж, Бүртгэл, хяналт хариуцсан нэгжид ирүүлнэ. 602.7.3.Галт зэвсгийг устгах ажлын хэсэг ажиллах удирдамжийг нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын санал болгосноор Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба хянаж, цагдаагийн төв байгууллагын даргын тушаалаар байгуулна. 602.7.4.Хураагдаж борлогдсон бууны үнэмлэх, карт, хураасан тэмдэглэлийг хэв журмын тасгийн дарга, ахлах байцаагч хагас, бүтэн жилээр Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албанд ирүүлж, тус алба нь улсын хэмжээнд нэгтгэн хяналт тавина. 602.7.5.Зөрчлийн улмаас галт зэвсгийг хураасан бол тэмдэглэлийг 2 хувь үйлдэж, нэг хувийг нь 30 хоногийн дотор хураагдсан галт зэвсгийн хамт нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад хүргүүлнэ. 602.8.ГАЛТ ЗЭВСГИЙН МЭДЭЭЛЛИЙН САН 602.8.1.Бүртгэл хяналт хариуцсан нэгж нь улсын хэмжээнд нийтэд худалдах зорилгоор импортолсон, худалдан борлуулсан талаар галт зэвсгийн мэдээллийн санг хөтөлж хяналт тавина. 602.8.2.Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын галт зэвсэг, тэсэрч дэлбэрэх бодисын бүртгэл хариуцсан алба хаагч галт зэвсгийн мэдээллийн санд цагдаагийн байгууллагад бүртгүүлж гэрчилгээ олгосон, гэмт хэрэг зөрчлийн улмаас хураагдсан, буцаан олгосон, шилжилт хөдөлгөөн хийгдсэн галт зэвсгийн мэдээллийг тухай бүр нэгдсэн санд оруулна. 602.8.3.Галт зэвсгийн талаарх бүртгэл хөтлөхдөө цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 703-т заасныг баримтална. ---оОо--- 732 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Загвар: ЦБҮАЖ-602.31 НЭГ. ГАЛТ ЗЭВСГИЙН БҮРТГЭЛИЙН КАРТЫН НҮҮРЭН ХЭСЭГ Галт зэвсгийн бүртгэлийн карт 1. Галт зэвсгийн төрөл, марк, дугаар, үйлдвэрлэсэн улс, он___________________ 2. Галт зэвсгийн улсын бүртгэлийн дугаар _________________________________ № Галт зэвсэг өмчлөгч иргэн хуулийн этгээдийн оноосон нэр, овог нэр Иргэн, хуулийн этгээдийн удирдлагын цээж зураг Регистр, улсын бүртгэлийн гэрчилгээний дугаар Хаяг, утас Галт зэвсгийн гэрчилгээ олгосон он, сар, өдөр Тусгай тэмдэглэл 26 см НЭГ. ГАЛТ ЗЭВСГИЙН БҮРТГЭЛИЙН КАРТЫН АР ХЭСЭГ Хамтран эзэмшигчийн тэмдэглэл № Хамтран эзэмшигчийн овог, нэр Цээж зураг Хаяг, утас ---оОо--- 733 Регистрийн дугаар Хамтран эзэмшигчийг тэмдэглэсэн он, сар, өдөр Тусгай тэмдэглэл Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Загвар: ЦБҮАЖ-602.33 НЭГ. ГАЛТ ЗЭВСЭГТЭЙ АДИЛТГАХ ХЭРЭГСЛИЙН БҮРТГЭЛИЙН КАРТЫН НҮҮРЭН ХЭСЭГ Галт зэвсэгтэй адилтгах хэрэгслийн бүртгэлийн карт 1. Галт зэвсэгтэй адилтгах хэрэгслийн төрөл, марк, дугаар, үйлдвэрлэсэн улс, он _________ ___________________________________________________________________________ 2. Галт зэвсэгтэй адилтгах хэрэгслийн улсын бүртгэлийн дугаар _______________________ ___________________________________________________________________________ № Галт зэвсэгтэй адилтгах хэрэгсэл өмчлөгч иргэн хуулийн этгээдийн оноосон нэр, овог нэр Иргэн, хуулийн этгээдийн удирдлагын цээж зураг Регистр, улсын бүртгэлийн гэрчилгээний дугаар Хаяг, утас Галт зэвсэгтэй адилтгах хэрэгслийн бүртгэсэн огноо Тусгай тэмдэглэл 26 см НЭГ. ГАЛТ ЗЭВСЭГТЭЙ АДИЛТГАХ ХЭРЭГСЛИЙН БҮРТГЭЛИЙН КАРТЫН АР ХЭСЭГ Хамтран эзэмшигчийн тэмдэглэл № Хамтран эзэмшигчийн овог, нэр Цээж зураг Хаяг, утас ---оОо--- 734 Регистрийн дугаар Хамтран эзэмшигчийг тэмдэглэсэн огноо Тусгай тэмдэглэл Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Загвар: ЦБҮАЖ-602.33б ГАЛТ ЗЭВСЭГТЭЙ АДИЛТГАХ ХЭРЭГСЛИЙН ТОДОРХОЙЛОЛТ /ГЭРЧИЛГЭЭ/-ЫН ЗАГВАР Нэг. БҮРТГЭЛИЙН ДУГААР: ..................... ....................................... онд ............................ улсад үйлдвэрлэсэн...........................маркийн 1.галт зэвсэгтэй адилтгах хэрэгслийн нэр, төрөл: ............................................................................... ................................................................................................................................................................... 2.галт зэвсэгтэй адилтгах хэрэгслийн загвар, онцлог: .......................................................................... ................................................................................................................................................................... .....................галт зэвсэгтэй адилтгах хэрэгслийн улсын нэгдсэн бүртгэлд бүртгэв. Улсын хилээр орж ирсэн огноо .......................... Хоёр. ГАЛТ ЗЭВСЭГТЭЙ АДИЛТГАХ ХЭРЭГСЭЛ ӨМЧЛӨГЧ Зураг Өмчлөгчийн ургийн овог, эцэг /эх/-ийн нэр, өөрийн нэр (Байгууллагын нэр) ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... Регистрийн дугаар ................................................................................................................................... Улсын бүртгэлийн дугаар ........................................................................................................................ Өмчлөх зориулалт ................................................................................................................................... Хаяг............................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................... Эрхэлсэн ажил, хуулийн этгээдийн үйл ажиллагааны чиглэл ............................................................. ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................ АЙМАГ, НИЙСЛЭЛИЙН ЦАГДААГИЙН ГАЗАР, ХЭЛТСИЙН ДАРГА ................................................................................................................................................................... . . . он . . . сар . . . өдөр Тусгай тэмдэглэл .................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... 735 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Загвар: ЦБҮАЖ-602.34 УЛСЫН БҮРТГЭЛД БҮРТГЭСЭН ГАЛТ ЗЭВСГЭЭР БУУДАГДСАН 2 ШИРХЭГ СУМНЫ ХОНГИО, ХОШУУГ ДАГАЛДАХ ХУУДАС Дагалдах хуудас 1. Галт зэвсгийн төрөл, марк ________________ 2. Үйлдвэрлэсэн улс, он ____________________ 3. Гол төмрийн № _________________________ 4. Замагны № ____________________________ 5. Улсын бүртгэлийн дугаар ________________ 6. Хонгио, хошууны тоо ширхэг _____________ 7. Буудлага хийсэн он, сар, өдөр ____________ 8. Буудлага хийж хонгио, хошууг авсан: а/ цагдаагийн албан хаагч б/ галт зэвсгийг өмчлөгч иргэн, хуулийн этгээдийн төлөөлөгчийн нэр, гарын үсэг а.__________________________ б. _________________________ 14 см ---оОо--- 736 18 см Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 603.ГАЛТ ЗЭВСГИЙН БҮРТГЭЛ, ХӨДӨЛГӨӨНИЙ МЭДЭЭ ГАРГАХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/266 Хуудас: 1 603.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагаас галт зэвсэг, түүнтэй адилтгах хэрэгслийн бүртгэл, хөдөлгөөний мэдээг гаргахтай холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 603.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ Хууль сахиулах албаны болон байлдааны /зэвсэгт хүчин, хил хамгаалах, тагнуулын байгууллагын/ зориулалттайгаас бусад галт зэвсэг, түүнтэй адилтгах хэрэгслэлийн бүртгэл, хөдөлгөөний мэдээг цагдаагийн байгууллага гаргана. 603.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Бууны албан татвар” - орон нутгийн төсөвт төвлөрүүлэх нэг төрлийн татвар. 603.4.МЭДЭЭ ГАРГАХ ҮҮРЭГ 603.4.1.Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын нийтийн хэв журам хамгаалах нэгж галт зэвсгийг бүртгэх, бүртгэлээс хасах, гэрчилгээ болон тодорхойлолт олгох, шилжүүлэг хийх, хураан авах, хяналт тавих үүрэг хүлээнэ. Энэ үүргийн хэрэгжилтэд Бүртгэл хяналт хариуцсан нэгж хяналт тавьж, улсын хэмжээний мэдээ тайлан гаргах, бүртгэлийн санд оруулах ажлыг хариуцна. 603.4.2.Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нь бууны бүртгэл, хөдөлгөөний мэдээг жил бүрийн 2 дугаар сарын 1-ний дотор тухайн нутаг дэвсгэрийн татварын албанд гаргаж өгнө. 603.4.3.Цагдаагийн байгууллага нь татварын албаны албан хүсэлтээр галт зэвсэг эзэмшигчийн талаар нэмэлт мэдээ, мэдээлэл лавлагаа гаргаж өгнө. 603.4.4.Галт зэвсэг өмчилж, албан татвар төлж байгаа хүний үүргийг тайлбарлах: Энэ журмын 603.4.1-д заасан цагдаагийн нэгж нь галт зэвсгийг бүртгэж, хөдөлгөөн хийж, гэрчилгээ олгон, хяналт тавихдаа дараахь үүргийг тайлбарлаж өгнө: а/цагдаагийн байгууллагаас “Галт зэвсгийн гэрчилгээ” авснаар иргэн, хуулийн этгээдийн галт зэвсэг эзэмших, ашиглах, өмчлөх эрх, татвар төлөх үүрэг үүснэ; б/өөрийн өмч буюу эзэмшилд байгаа галт зэвсгийг жил бүрийн 12 дугаар сард цагдаагийн байгууллагад бүртгүүлж албан татварыг тогтоосон хугацаанд нь төлөх, эвдэрч ашиглагдахгүй болсон галт зэвсгийг зохих журмын дагуу бүртгэлээс хасуулж, устгуулахаар хураалгана; в/галт зэвсгийг өвлөх, худалдан авах, бэлэг дурсгалд өгөх зэргээр шилжүүлсэн тохиолдолд бүртгэлээс хасуулах бөгөөд тухайн бууг эзэмшилдээ авснаас хойш 30 хоногийн дотор цагдаагийн байгууллагад бүртгүүлнэ; г/албан татвар төлөгч оршин суух хаягаа өөрчилбөл галт зэвсгээ оршин сууж байсан нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын бүртгэлээс хасуулан татварын тооцоо хийж, шилжин очсон нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад 10 хоногийн дотор бүртгүүлнэ; д/галт зэвсэг өмчлөгч албан татварыг жил бүрийн 12 дугаар сарын 1-ний дотор улсын төсөвт төлөх үүрэгтэй. 603.5.БУСАД Музейн үзмэр, урлагийн тоглолтод ашиглаж байгаа болон галт зэвсгийг ангийн зориулалтаар ашиглах боломжгүй болохыг цагдаагийн байгууллагын хүсэлтээр Шүүх шинжилгээний үндэсний хүрээлэн тогтооно. Байгаль хамгаалагчийн эзэмшилд байгаа албаны музейн үзмэр, иргэний болон харуул хамгаалалтын зориулалтаар ашиглах боломжгүй, хөнөөх чадваргүй болсныг цагдаагийн байгууллага тогтоож гэрчилгээ олгосон бол түүнд татвар ногдуулахгүй. ---оОо--- 737 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 604.АЛБАДАН НҮҮЛГЭХ ТУХАЙ ЗАСАГ ДАРГЫН ШИЙДВЭРИЙГ БИЕЛҮҮЛЭХ ЭСЭРГҮҮЦСЭН БОЛ АРГА ХЭМЖЭЭ АВАХ Хавсралт: Тараасан:2018.01.02 Батлагдсан: 2017.12.28 Дугаар: А/266 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас:2 604.1.ЗОРИЛГО Газрын тухай хуулийг хэрэгжүүлэхэд цагдаагийн байгууллагаас гүйцэтгэх захиргааны үүргийг биелүүлэх харилцааг зохицуулахад оршино. 604.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ Монгол Улсын Үндсэн хууль, Газрын тухай хуулийн 59 дүгээр зүйлийг хэрэгжүүлэхэд энэ журмыг баримталж, мөрдлөг болгоно. Хуульд заасан журмын дагуу газрын маргаантай асуудлын үед цагдаагийн алба хаагч үүрэг гүйцэтгэх, зөрчил гаргасан этгээдэд хариуцлага хүлээлгэхтэй холбогдсон эрх зүйн харилцаа үүснэ. 604.3.НЭР ТОМЬЁО 604.3.1.Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Газар эзэмших” - газрыг гэрээнд заасан зориулалт, нөхцөл, болзлын дагуу хуулиар зөвшөөрсөн хүрээнд өөрийн мэдэлд байлгахыг; “Газар ашиглах” - хуулиар зөвшөөрсөн хүрээнд газар өмчлөгч, эзэмшигчтэй байгуулсан гэрээнд заасны дагуу газрын аль нэг ашигтай чанарыг нь гаргаж хэрэглэхийг; “Хууль, гэрээнд заасан үндэслэлээр газар эзэмших, ашиглах эрх дуусгавар болсон, эсхүл зохих зөвшөөрөлгүйгээр газар эзэмшсэн, ашигласан” - Монгол Улсын иргэнд газар өмчлүүлэх тухай, Газрын тухай хуулийн холбогдох заалтыг иргэн, хуулийн этгээд зөрчсөнийг. 604.4.ЖУРАМ 604.4.1.Албадан нүүлгэх арга хэмжээг хуулиар олгогдсон эрх хэмжээний хүрээнд хэрэгжүүлнэ. Цагдаагийн алба хаагч нь албадан нүүлгэх арга хэмжээний үед зөвхөн хэв журам хамгаалах үүрэгтэй оролцоно. 604.5.АЛБАДАН НҮҮЛГЭХ ҮҮРЭГ ҮҮСЭХ ҮНДЭСЛЭЛ 604.5.1.Албадан нүүлгэх үндэслэл нь зөвхөн Засаг даргын шийдвэр гарснаар үүснэ: а/хууль, гэрээнд заасан үндэслэлээр газар эзэмших, ашиглах эрх дуусгавар болсон; б/зохих зөвшөөрөлгүйгээр газар эзэмшсэн, ашигласан. 604.6.ХАМТЫН АЖИЛЛАГАА Аймаг, нийслэл, сум, дүүргийн газрын албатай Газрын тухай хууль тогтоомжид заасан эрх, үүргийн хүрээнд хамтран ажиллана. 604.7.АЛБАДАН НҮҮЛГЭХ АЖИЛЛАГАА а/энэ журмын 604.5.1-д заасан үндэслэл бий болсон үед нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга Засаг даргын шийдвэрийн хэрэгжилтийг хангах үйл ажиллагаанд нийтийн хэв журам сахиулахаар цагдаагийн алба хаагчийг томилж, ажиллуулна; б/газрын албаны улсын байцаагч Засаг даргын шийдвэрийг танилцуулах үед цагдаагийн алба хаагч байлцаж, газрын албаны мэргэжилтнийг эсэргүүцэж эрх чөлөөнд нь халдах үйлдэл гарсан тохиолдолд таслан зогсооно; в/Засаг даргын шийдвэрийн биелэлтийг хангах үйл ажиллагаанд нийтийн хэв журам хамгаалах цагдаагийн алба хаагчдыг удирдаж буй албан тушаалтан удирдан зохион байгуулж, тухайн үйл ажиллагаанд тохирох хүч, хэрэгслийг оролцуулж, шаардлагатай гэж үзвэл нөөц хүчийг бэлэн байлгана; г/томилогдсон цагдаагийн алба хаагч нь Цагдаагийн албаны тухай хуульд заасан эрх, үүргийн хүрээнд албадан нүүлгэх тухай Засаг даргын шийдвэр, хамрах хүрээг заасан зураглалтай танилцан, захирамжийн биелэлтийг хангуулахад зөвхөн нийтийн хэв журам хамгаалах үүрэгтэй оролцоно; д/албадан нүүлгэх тухай Засаг даргын захирамж биелүүлэх үйл ажиллагааг гэрэл 738 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам зураг, дүрс бичлэг болон бусад аргаар баримтжуулна; е/Засаг даргын захирамжийн биелэлтийн талаар Засаг дарга, цагдаагийн газар, хэлтсийн удирдлагад тухай бүр нь мэдэгдэж, танилцуулна; ж/албадан нүүлгэх арга хэмжээний үед хүний эрх зөрчигдөх, эд хөрөнгө эвдэрч, сүйтгэхээс сэргийлж, холбогдох хууль, тогтоомжийн хүрээнд ажиллана. 604.8.БИЕИЙН ХҮЧ, ТУСГАЙ ХЭРЭГСЭЛ, ГАЛТ ЗЭВСЭГ ХЭРЭГЛЭХ, ЗАХИРГААНЫ ШИЙТГЭЛ НОГДУУЛАХ 604.8.1.Цагдаагийн алба хаагч нь албадан нүүлгэх тухай Засаг даргын шийдвэрийг биелүүлэх явцад хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу биеийн хүч, тусгай хэрэгсэл, галт зэвсгийг хэрэглэх, зөрчил гаргасан этгээдэд зөрчлийн шийтгэл ногдуулах эрхтэй. 604.9.АЛБАДАН НҮҮЛГЭХ АЖИЛЛАГААНЫ ҮЕД ҮҮССЭН НӨХЦӨЛ БАЙДЛЫГ ШИЙДВЭРЛЭХ 604.9.1.Албадан нүүлгэх арга хэмжээний үед шийдвэр гаргахдаа дараахь нөхцөл байдлыг харгалзана: а/зөрчил гаргагч нь газрын албаны болон цагдаагийн байгууллагын ажилтны тавьсан хууль ёсны шаардлагыг биелүүлээгүй, хүч хэрэглэж эсэргүүцсэн; б/төрийн албан хаагчийг доромжилж, эрх, эрх чөлөөнд нь халдсан; в/бусдыг өдөөн турхирч эмх замбараагүй байдал бий болгосон; г/насанд хүрээгүй хүнийг бие махбодь, сэтгэл санааны албадлагад оруулж, өдөөн турхирч, татан оролцуулсан; д/зохион байгуулалттайгаар уг арга хэмжээг хүч хэрэглэж, саатуулан эсэргүүцсэн; е/нийтийн эзэмшлийн болон бусдын эд хөрөнгийг эвдсэн, гэмтээсэн; ж/өөрийн болон бусдын амь насанд аюултай нөхцөл байдал бий болгосон; з/хүйтэн зэвсэг хэрэглэж айлган сүрдүүлэх, заналхийлэх гэх мэт үйлдлээр зөрчлийг арилгах үйл ажиллагааг саатуулах, саатуулахыг оролдох; и/гудамж, замын хөдөлгөөнийг хаах; к/бусад. 604.9.2.Таслан зогсоох арга хэмжээний үед нийтийг хамарсан эмх замбараагүй байдал үүсгэхээс сэргийлнэ. 604.9.3.Зөрчил гаргагчид холбогдох хууль, тогтоомжийн хүрээнд арга хэмжээ авна. ---оОо--- 739 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 605.ГЭРЭЭТ ХАРУУЛ ХАМГААЛАЛТ, ХУВИЙН ХАМГААЛАЛТЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА ЭРХЛЭХ ГЭРЧИЛГЭЭ ОЛГОХ, ХЯНАЛТ ТАВИХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан:2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар: А/266 Хуудас:3 605.1.ЗОРИЛГО Гэрээт харуул хамгаалалт, хувийн хамгаалалт эрхлэх хүсэлт гаргасан иргэн, хуулийн этгээдийг бүртгэх, зөвшөөрөл олгох, хяналт тавих харилцааг зохицуулахад оршино. 605.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ, ТАВИГДАХ ШААРДЛАГА 605.2.1.Гэрээт харуул хамгаалалт, хувийн хамгаалалт эрхлэх аж ахуйн нэгж, байгууллагыг бүртгэх, гэрчилгээ олгох, хяналт тавихад Цагдаагийн албаны тухай хууль, Гэрээт харуул хамгаалалтын тухай хууль, Хувийн хамгаалалтын тухай хууль, Аж ахуйн үйл ажиллагааны тусгай зөвшөөрлийн тухай хууль, Хөдөлмөрийн тухай хуулиуд, Хууль зүй, дотоод хэргийн сайдын тушаалаар баталсан “Гэрээт хамгаалалт эрхлэх хуулийн этгээдийг бүртгэх, үйл ажиллагаан явуулах эрхийг түдгэлзүүлэх, бүртгэлээс хасах, үйл ажиллагаанд нь хяналт тавих журам” болон бусад эрх зүйн актыг мөрдөнө. 605.2.2.Цагдаагийн байгууллагаас тавих хяналт нь тухайн хуулийн этгээдийн харуул хамгаалалтын үйл ажиллагаанд хамаарах бөгөөд байгууллага, үйлчлүүлэгч, ажилтны бусад үйл ажиллагаа, хувийн нууцад халдахгүй. 605.3.НЭР ТОМЬЁО 605.3.1.Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Харуул, хамгаалалтын байгууллага” - Гэрээт харуул хамгаалалтын тухай хуульд заасан журмын дагуу эрх бүхий байгууллагад бүртгүүлж, харуул хамгаалалтын үйл ажиллагаа эрхэлж байгаа хуулийн этгээдийг; “Хуулийн этгээд” - өмчлөлдөө буюу эзэмших, ашиглах, захиран зарцуулах эрхдээ тусгайлсан хөрөнгөтэй, өөрийн нэрээр эрх олж, үүрэг хүлээдэг, үйл ажиллагаанаасаа бий болох үр дагаврыг эд хөрөнгөөрөө хариуцдаг, нэхэмжлэгч, хариуцагч байж чадах, тодорхой зорилго бүхий, тогтвортой үйл ажиллагаа эрхэлдэг зохион байгуулалтын нэгдлийг; “Бие хамгаалагч” - хуульд заасан журмын дагуу хувийн хамгаалалтын сургалтад сууж, гэрчилгээ авсны үндсэн дээр үүрэг гүйцэтгэх эрхтэй этгээдийг; “Хувийн хамгаалалт” - хувийн хамгаалалтын үйл ажиллагаа эрхлэх эрх бүхий этгээд гэрээний үндсэн дээр үйлчлүүлэгчийн амь бие, эрүүл мэндийг гэмт халдлагаас хамгаалахын тулд энэ хуулиар зөвшөөрсөн үйл ажиллагаа явуулахыг. 605.4.ГЭРЭЭТ ХАРУУЛ, ХАМГААЛАЛТ ЭРХЛЭХ ГЭРЧИЛГЭЭ ОЛГОХ, ХЯНАЛТ ТАВИХ 605.4.1.Хуулийн этгээдийн хүсэлтийг хүлээн авах, бүртгэх: 1/Гэрээт харуул хамгаалалтын үйл ажиллагаа эрхлэх хуулийн этгээд бүртгүүлэхдээ цагдаагийн байгууллагын цахим хаягт байгууллагын холбогдох мэдээллийг бүрэн оруулна; 2/аймаг, нийслэлийн цагдаагийн газар /хэлтэс/-ын эрх бүхий албан тушаалтан гэрээт харуул, хамгаалалтын үйл ажиллагаа эрхлэх хүсэлт гаргасан хуулийн этгээдээс дараах баримт, бичгийг цахимаар хүлээн авна: а/байгууллагын мэдээлэл /байгууллагын нэр, хаяг, өмчийн хэлбэр, улсын бүртгэл болон регистр, холбоо барих утасны дугаар, цахим хаяг, захирал, албан тушаалтнуудын дэлгэрэнгүй мэдээлэл, байгууллагын бусад мэдээлэл, өөрийгөө санхүүжүүлэх чадвартай эсэх тухай байгууллагын тодорхойлолт, радио давтамжийн эрхийн дугаар, долгионы үелзэл гэх мэт/; б/харуул хамгаалалтын алба хаагчдын мэдээлэл /байгууллагын орон тоон дээр ажиллаж байгаа бүх алба хаагчдын ургийн овог, эцэг /эх/-ийн нэр, төрсөн огноо, регистрийн дугаар, албан тушаалын төрөл, мэргэжил, урьд ял шийтгэгдсэн эсэх тухай мэдээлэл, холбоо барих утас, ажилд орсон огноо, Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд, Боловсрол, соёл, шинжлэх ухааны сайдын хамтарсан 2001 оны 107/118 дугаар тушаалаар баталсан “Харуул хамгаалалтын үйл ажиллагааг биечлэн гүйцэтгэх боловсон хүчний дамжааны сургалтын хөтөлбөр”-т хамрагдсан эсэх мэдээлэл, алба хаагч тус бүрийн албаны дүрэмт хувцастай гэрэл зураг гэх мэт/; в/тээврийн хэрэгслийн мэдээлэл /гэрээт харуул хамгаалалтын албанд бүртгэлтэй 740 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам тээврийн хэрэгслийн жагсаалт, тээврийн хэрэгслийн гэрчилгээний болон улсын дугаар, төрөл, марк, өнгө, загвар, зориулалт, тусгай зориулалтын дохио хэрэглэх зөвшөөрөл гэх мэт/; г/тусгай хэрэгслийн мэдээлэл /Улсын ерөнхий прокурор, Хууль зүй, дотоод хэргийн сайдын хамтарсан 2003 оны 12/05 дугаар тушаалаар баталсан галт зэвсэг, нэг бүрийн тусгай хэрэгсэл ашиглах зааврын дагуу харуул хамгаалалтын алба хаагчдын үүрэг гүйцэтгэхэд хэрэглэгдэх гав, резинэн болон цахилгаан бороохой, гар станцны тоо ширхэг гэх мэт/; д/галт зэвсэг, галт зэвсэгтэй адилтгах мэдээлэл /харуул хамгаалалтын үйл ажиллагаа эрхлэх хүсэлт гаргасан хуулийн этгээдэд бүртгэлтэй галт зэвсэг, галт зэвсэгтэй адилтгах хэрэгслийн мэдээлэл гэх мэт/; е/объектын бүртгэл мэдээлэл /гэрээгээр хамгаалах объектын нэр, төрөл, хаяг, талбайн хэмжээ, газар зүйн байршил, хамгаалалтын хэлбэр, үйл ажиллагааны чиглэл, гэрээ байгуулсан огноо, дугаар, дуусах хугацаа гэх мэт/. 3/Аймаг, нийслэлийн цагдаагийн газар /хэлтэс/-ын эрх бүхий албан тушаалтан гэрээт харуул, хамгаалалтын үйл ажиллагаа эрхлэх хүсэлт гаргасан хуулийн этгээдээс дараахь баримт бичгийг цаасаар хүлээн авна: а/гэрээт харуул, хамгаалалт эрхлэхийг хүссэн өргөдөл; б/хуулийн этгээдийн улсын бүртгэлийн гэрчилгээний хуулбар; в/радио давтамж ашиглах эрхийн бичиг; г/урьд авсан бүртгэлийн гэрчилгээг эх хувиар нь. 605.4.2.Бүрдүүлсэн баримт бичгийг шалгах, гэрчилгээ олгох: а/гэрээт харуул, хамгаалалт эрхлэх хүсэлт гаргасан хуулийн этгээдийн бүрдүүлсэн материалыг хүлээн авснаас хойш зөвшөөрөл олгох эсэхийг 30 хоногийн дотор судалж, шаардлага хангасан тохиолдолд олгоно; б/энэ журмын 605.4.1-д заасан материал бүрдүүлэлтийн шаардлага хангаагүйн улмаас хүсэлт гаргасан хуулийн этгээдэд зөвшөөрөл өгөхөөс татгалзах бол үндэслэлийг зааж, албан бичгээр хариу өгнө; в/шинээр гэрээт харуул, хамгаалалтын үйл ажиллагаа эрхлэх хүсэлт гаргасан хуулийн этгээдийг нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага бүртгэх эсэх асуудлыг 30 хоногийн дотор шийдвэрлэж, бүртгэлийн нэгдсэн дугаар олгоно; г/нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын эрх бүхий албан тушаалтан гэрээт харуул хамгаалалтын үйл ажиллагаа явуулахаар бүртгэгдсэн хуулийн этгээдийн үйл ажиллагаанд хяналт тавьж, сан бүрдүүлнэ; д/гэрээт харуул хамгаалалт явуулах эрхтэй хуулийн этгээдийн үйл ажиллагаанд хяналт тавихад хэсгийн төлөөлөгч, байцаагч байнгын дэмжлэг үзүүлэх үүрэгтэй. 605.4.3.Бүртгэлийн гэрчилгээ олгох, сунгах: а/бүртгэлд авч, гэрчилгээ олгосноор харуул хамгаалалтын үйл ажиллагаа эрхлэх эрх үүснэ; б/бүртгэлийн гэрчилгээний хугацааг сунгахад тухайн гэрээт харуул хамгаалалтын албанд шинээр ажилд орсон алба хаагч, албанаас халагдсан хүмүүсийн анкет, радио давтамж ашиглах эрхийн бичгийн хуулбар, гэрээгээр хамгаалж буй объектуудын жагсаалт, техник, хуванцар болон резинэн сумтай буу, нэг бүрийн тусгай хэрэгслийн нэр, төрөл, тооны талаарх тэмдэглэл, цаашид сургалтад суух алба хаагчдын судалгаа болон тооцоо, бүртгэлийг үндэслэн материалын үнэн зөв, бүрэн гаргаж өгөх үүргийг тухайн хамгаалалтын албаны дарга хариуцна; в/гэрчилгээг сунгах хугацаа нь 1 жил байна; г/хуулийн этгээд нь бүртгэлийн гэрчилгээний хугацаа дуусахаас 30 хоногийн өмнө хугацааг сунгуулах хүсэлтээ нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад гаргана. 605.4.4. Хяналт тавих, хориглох зүйл а/гэрээт харуул хамгаалалт эрхлэх бүртгэлийн гэрчилгээ олгосон нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нь тухайн хуулийн этгээдийн үйл ажиллагаа, сургалт, галт зэвсэг, тусгай хэрэгслийн ашиглалт, хадгалалтад хяналт тавина; б/зөвшөөрлийн гэрчилгээг бусдад шилжүүлэх, худалдах, барьцаанд тавихыг хориглоно; в/зөвшөөрлийн гэрчилгээгээр халхавчилж төрийн байгууллагын үйл ажиллагаанд саад учруулах, Гэрээт харуул хамгаалалтын тухай хуульд зааснаас бусад үйл ажиллагаа явуулахыг хориглоно; г/шаардлагатай тохиолдолд цагдаагийн байгууллагаас гэрээт харуул хамгаалалт эрхэлж буй хуулийн этгээдийн үйл ажиллагааг иж бүрэн буюу хэсэгчилсэн байдлаар шалгаж 741 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам болно; д/гэрээт харуул хамгаалалтын бүртгэлийн гэрчилгээ олгосон, сунгасан тухай мэдээ, харуул хамгаалалтын албанд хийсэн хяналт, шалгалтын талаарх мэдээллийг нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага хагас, бүтэн жилээр гарган нэгтгэж, Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албанд ирүүлнэ. 605.4.5.Бүртгэлийн гэрчилгээг хүчингүй болгох: 605.4.5.1.Гэрээт харуул хамгаалалт эрхлэх бүртгэлийн гэрчилгээ олгосон нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нь дараахь тохиолдолд хүчингүй болгох саналыг шүүхэд хүргүүлнэ: а/харуул хамгаалалтын албаны удирдлага, ажилтнаас удаа дараа гэмт хэрэг, зөрчил гаргасан, зөрчлийг нуун дарагдуулсан, тухайн зөрчилд арга хэмжээ аваагүй зэрэг нь тухайн хуулийн этгээдийн гэрээт харуул хамгаалалт эрхлэх бүртгэлийн гэрчилгээг хүчингүй болгох хангалттай үндэслэл байна; б/гэрээт харуул хамгаалалтын байгууллага хуулийн этгээд нь өөрөө хүсэлт гаргасан, хуулийн этгээд татан буугдсан, үйл ажиллагаатай нь холбогдуулан цагдаагийн байгууллагаас тавьсан шаардлагыг удаа дараа биелүүлээгүй, харуул хамгаалалтын алба хаагчдаас удаа дараа гэмт хэрэг /зөрчил/ үйлдсэн болох нь тогтоогдсон, илт хууль бус үйл ажиллагаанд оролцож, хамгаалалт хийж, төрийн захиргаа, мэргэжлийн хяналт, шүүх, прокурор, цагдаа, тагнуул, төрийн тусгай хамгаалалт, шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын бүрэн эрхээ хэрэгжүүлэхэд нь саад учруулсан нь гэрчилгээг хүчингүй болгох үндэслэл болно; в/харуул хамгаалалт эрхлэх гэрчилгээ нь хүчингүй болсон хуулийн этгээдийн галт зэвсэг, тусгай хэрэгслийн асуудлыг цагдаагийн байгууллагын хяналтад шийдвэрлэнэ; г/гэрчилгээг хүчингүй болгосон тухай шийдвэрийн талаар шийдвэр гарснаас хойш даруй гэрчилгээ эзэмшигч хуулийн этгээд, үйлчлүүлэгч байгууллага, харьяалах татварын албанд албан бичгээр мэдэгдэнэ. 605.5.ХУВИЙН ХАМГААЛАЛТ ЭРХЛЭХ ГЭРЧИЛГЭЭ ОЛГОХ, ХЯНАЛТ ТАВИХ а/хувийн хамгаалалт эрхлэх хүсэлт гаргасан хувь хүн, хуулийн этгээдийн хүсэлтийг хүлээн авах, судалж шалгах, гэрчилгээ олгох, сунгах, хяналт тавих, хориглох зүйл, хүчингүй болгох үндэслэл болон шийдвэрлэх эрх бүхий байгууллага нь энэ журмын 605.4-т заасантай ижил зохицуулалттай байна; б/хувийн хамгаалалт эрхлэх тусгай зөвшөөрөлтөй бие хамгаалагч, хуулийн этгээд нь үйлчлүүлэгчдийн жагсаалтыг нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад гаргаж өгнө. 605.6.ХАРУУЛ ХАМГААЛАЛТЫН АЖИЛТНЫГ СОНГОХ, СУРГАХАД ТАВИГДАХ ШААРДЛАГА а/шударга, зарчимч байх ёс суртахууны шаардлагыг тавих; б/ажилтныг жил тутам сургалтад хамруулж, хичээлийн хөтөлбөрт олон нийттэй харилцах, сэтгэл зүй, авлигаас татгалзах ёс зүй, эрүүгийн эрх зүй, захиргааны эрх зүйн хичээлүүдийг заавал багтаах; в/ажилтныг өөрийн ажилдаа итгэх итгэл үнэмшлийг дээшлүүлэх, ур чадварыг сайжруулах, ажилдаа хариуцлагатай байх, мэдээлэл олж аваад шуурхай дамжуулж, нөхцөл байдалд оновчтой шийдвэр гаргах, арга хэмжээ төлөвлөх, хувь хүний мэдрэмж, чадварыг сайжруулахад чиглэсэн сургалтыг явуулах үүргийг хуулийн этгээд хүлээх; г/хууль тогтоомжид зааснаар хувийн хамгаалалтын чиглэлээр боловсролын бакалавр зэрэгтэй, хувийн хамгаалалтын сургалтад хамрагдсан байх; д/ажилтныг ажлын байран дээр нь байнга сургаж, мэргэшүүлж байх; е/жил бүрийн тайланд нийт сургалтад хамрагдсан албан хаагчдын судалгаа цаашид хамрагдах тооцоог тусгаж өгөх; ж/цагдаагийн байгууллага сургалтад хамрагдаагүй хүнээр хамгаалалт хийлгэхгүй байх бодлогыг баримтлах. ---оОо--- 742 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 606.ТЭСЭРЧ ДЭЛБЭРЭХ БОДИС, ТЭСЭЛГЭЭНИЙ ХЭРЭГСЛИЙН ЭРГЭЛТЭД ХЯНАЛТ ТАВИХ Хавсралт: Тараасан:2018.01.02 Батлагдсан: 2017.12.28 Дугаар: А/266 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас:1 606.1.ЗОРИЛГО Тэсэрч дэлбэрэх бодис, тэсэлгээний хэрэгсэл үйлдвэрлэх, импортлох, эскпортлоход зөвшөөрөл олгоход цагдаагийн байгууллагаас санал өгөх горимыг тогтооход оршино. 606.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ, ТАВИГДАХ ШААРДЛАГА Монгол Улсын Үндсэн хууль, Тэсэрч, дэлбэрэх бодис, тэсэлгээний хэрэгслийн эргэлтэд хяналт тавих тухай хууль, Аж ахуйн үйл ажиллагааны тусгай зөвшөөрлийн тухай хуулийг мөрдлөг болгоно. Тэсэрч дэлбэрэх бодис, тэсэлгээний хэрэгсэл үйлдвэрлэх, импортлох, экспортлох зөвшөөрөл авах хүсэлт гаргасан аж ахуйн нэгж, байгууллага нь тухайн үйлдвэрлэлийг эрхлэхтэй холбогдуулж цагдаагийн төв байгууллагын Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба, Бүртгэл хяналт хариуцсан нэгжээс Эрүүгийн цагдаагийн алба тус тус санал авна. 606.3.ХҮСЭЛТИЙГ ХҮЛЭЭН АВАХ, ШАЛГАЛТ ХИЙХ, САНАЛ ӨГӨХ 606.3.1.Цагдаагийн төв байгууллагын Бүртгэл хяналт хариуцсан нэгж нь тэсэрч дэлбэрэх бодис, тэсэлгээний хэрэгсэл үйлдвэрлэх, импортлох, экспортлох зөвшөөрөл авах хүсэлтийг бичгээр хүлээн авна. 606.3.2.Бүртгэл хяналт хариуцсан нэгж нь Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба, Эрүүгийн цагдаагийн албатай хамтран хүсэлт гаргасан аж ахуйн нэгж, байгууллагад дараахь чиглэлээр шалгалт хийж, саналаа орон нутгийн захиргааны байгууллага, тусгай зөвшөөрөл олгох эрх бүхий төрийн захиргааны төв байгууллагад хүргүүлнэ: а/үйлдвэрлэлийн аюулгүй ажиллагааны жишиг шаардлага хангасан зориулалтын барилга байгууламж, туршилтын талбайтай эсэх; б/үйлдвэрийн барилга байгууламж, агуулах, сав, ачиж, буулгах төхөөрөмж, туршилтын талбай, эргэн тойрныг хамгаалах, аюулгүй байдлын хангалт, харуул хамгаалалтын нөхцөл; в/үйлдвэрлэлийн эрсдэлээс хамгаалах талаар төлөвлөсөн ажлууд; г/үйлдвэрийн боловсон хүчний судалгаа, ял шийтгэлтэй хүн байгаа эсэх; д/үйлдвэрийн үйл ажиллагаа нь олон нийтийн амгалан тайван байдлыг алдагдуулах эсэх; е/тэсэрч дэлбэрэх бодис, тэсэлгээний хэрэгслийн эргэлтэд хяналт тавихтай холбоотой хууль тогтоомжийг зөрчиж байсан эсэх. ---оОо--- 743 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 607.ТЭСЭРЧ ДЭЛБЭРЭХ БОДИС, ТЭСЭЛГЭЭНИЙ ХЭРЭГСЛИЙГ ТЭЭВЭРЛЭХ ЗӨВШӨӨРӨЛ ОЛГОХ Хавсралт: Тараасан:2018.01.02 Батлагдсан: 2017.12.28 Дугаар: А/266 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас:1 607.1.ЗОРИЛГО Энэ журмаар зохицуулах харилцаа нь тэсэрч дэлбэрэх бодисыг харгалзан хүргэх, тээвэрлэх зөвшөөрөл олгоход оршино. 607.2.ТЭСЭРЧ ДЭЛБЭРЭХ БОДИС, ТЭСЭЛГЭЭНИЙ ХЭРЭГСЛИЙГ ТЭЭВЭРЛЭХ ЗӨВШӨӨРӨЛ 607.2.1.Тэсэрч дэлбэрэх бодис, тэсэлгээний хэрэгслийг тээвэрлэх тээврийн хэрэгсэл / автомашин/-ийн аюулгүй ажиллагааны стандарт шаардлагыг хангасан эсэхийг шалгаж, зөвшөөрөл олгох, хот суурин газарт тэсэрч дэлбэрэх бодис, тэсэлгээний хэрэгслийг тээвэрлэх чиглэл, хугацааг Бүртгэл хяналт хариуцсан нэгж /орон нутагт нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага/ батална. 607.2.2.Тэсэрч дэлбэрэх бодис, тэсэлгээний хэрэгслийг тээвэрлэх үеийн аюулгүй байдал, хяналт тавихтай холбоотой харилцааг Цагдаагийн ерөнхий газар, Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газрын дарга нарын хамтарсан 2015 оны А/32/231 дүгээр тушаалаар баталсан “Тэсэрч, дэлбэрэх бодис, тэсэлгээний хэрэгслийн тээвэрлэлтийн үед мөрдөх аюулгүй ажиллагааны журам”-ын дагуу зохицуулна. 607.2.3.Тэсэрч дэлбэрэх бодисын зөвшөөрөл олгох, цуцлах тухай тоо бүртгэлийг хөтлөхдөө цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 703-т заасныг баримтална. ---оОо--- 744 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 608.ЗАРИМ ХУУЛЬ ТОГТООМЖИЙН БИЕЛЭЛТЭД ХЯНАЛТ ТАВИХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: ЦБҮАЖ №608.62 Нэмэлт тайлбар: Тараасан:2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/266 Хуудас:3 608.1.ЗОРИЛГО Зарим хууль тогтоомжийн биелэлтэд хяналт тавьж, гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах бодлогыг хэрэгжүүлэхэд оршино. 608.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ Монгол Улсын Үндсэн хууль, Цагдаагийн албаны тухай хууль, Тамхины хяналтын тухай хууль, Садар самуун явдалтай тэмцэх тухай хууль, Архидан согтуурахтай тэмцэх тухай хуулийг болон Зөрчлийн тухай хууль /6.3 дугаар зүйл. “Тамхины хяналтын тухай хууль зөрчих”, 6.5 дугаар зүйл “Архидан согтуурахтай тэмцэх тухай хууль зөрчих”, 6.18 дугаар зүйл “Садар самуун явдалтай тэмцэх тухай хууль зөрчих”/-ийн мөрдлөг болгоно. 608.3.ТАМХИНЫ ХЯНАЛТЫН ТУХАЙ ХУУЛИЙН ТАЛААР Тамхины хяналтын тухай хууль тогтоомжийн биелэлтэд тавих хяналтыг цагдаагийн байгууллага эрх хэмжээнийхээ хүрээнд хэрэгжүүлнэ. Зөрчлийн тухай хуулийн 6.3 /Тамхины хяналтын тухай хууль зөрчих/ дугаар зүйлийн 1, 2, 4 дэх хэсгийн биелэлтэд тавих хяналтыг цагдаагийн байгууллага эрх хэмжээнийхээ хүрээнд хэрэгжүүлж, зөрчсөн иргэн, албан тушаалтан, хуулийн этгээдийг мөн хуулийн 6.3 дугаар зүйлийн 1, 2, 4 дэх хэсэгт заасан хариуцлагыг хүлээлгэнэ. Энэ нь Тамхины хяналтын тухай хууль зөрчигдөхөөс урьдчилан сэргийлэх, зөрчсөн этгээдэд захиргааны хариуцлага хүлээлгэх хэлбэрээр явагдана. 608.4.САДАР САМУУН ЯВДАЛТАЙ ТЭМЦЭХ ТУХАЙ ХУУЛИЙН ТАЛААР 608.4.1.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагч нь садар самуунтай тэмцэх чиглэлээр дараахь хэм хэмжээг сахиулж, хэрэгжилтэд хяналт тавьж ажиллана: а/биеэ үнэлэн бусадтай бэлгийн харьцаанд орсон, эсхүл бусдын биеийг үнэлэн бэлгийн харьцаанд орсон бол хууль бусаар олсон хөрөнгө, орлогыг хурааж, торгуулийн арга хэмжээ авах; б/өөрийн эзэмшлийн байр, газарт биеэ үнэлэхийг зохион байгуулсан, биеэ үнэлэхэд зуучилсан зөрчилд Зөрчлийн тухай хуулийн 6.18 дугаар зүйлийн 7 дахь хэсэгт заасан хариуцлагыг хүлээлгэх. 608.5.АРХИДАН СОГТУУРАХТАЙ ТЭМЦЭХ ТУХАЙ ХУУЛИЙН ТАЛААР 608.5.1.Зөрчлийн тухай хуулийн 6.5 /Архидан согтуурахтай тэмцэх тухай хууль зөрчих/ дугаар зүйлийн дараахь хэм хэмжээг сахиулж, хэрэгжилтэд хяналт тавьж ажиллана: а/согтууруулах ундааны үйлдвэрлэл шинээр эрхлэх тусгай зөвшөөрөлгүй үйл ажиллагаа явуулсан, эсхүл худалдаа, үйлчилгээнд улсын техникийн зохицуулалт, стандартын шаардлага хангаагүй, эсхүл чанар, аюулгүй байдлыг баталгаажуулаагүй, эсхүл тохирлын гэрчилгээгүй согтууруулах ундаа нийлүүлсэн бол согтууруулах ундаа, хууль бусаар олсон хөрөнгө, орлогыг хурааж, үйл ажиллагааг зогсоож, тусгай зөвшөөрлийг хүчингүй болгох саналыг холбогдох албан тушаалтанд хүргүүлэх, хариуцлага тооцох; б/согтууруулах ундааны үйлдвэрлэлийг хүүхдийн цэцэрлэг, бүх шатны сургууль, эмнэлэг, оюутан, сурагчдын хичээлийн, нийтийн байр, орон сууц, түүний орц, хонгилд явуулсан, эсхүл хүнсний болон техникийн зориулалтаар ашиглах спиртийн хуваарилалт, олголт, зарцуулалт, түүнд хяналт тавих журам зөрчсөн бол зөрчил үйлдэхэд ашигласан эд зүйл, хэрэгсэл, хууль бусаар олсон хөрөнгө, орлогыг хурааж, үйл ажиллагааг зогсоож, тусгай зөвшөөрлийг хүчингүй болгох саналыг хүргүүлж шийдвэрлүүлэх, хариуцлага тооцох; в/согтууруулах ундаагаар үйлчлэх зөвшөөрөлтэй зоогийн, эсхүл шөнийн цэнгээний газрыг хүүхдийн цэцэрлэг, бүх шатны сургууль, эмнэлэг, оюутан, сурагчдын хичээлийн, нийтийн байр, орон сууц, түүний орц, хонгил /зориудаар тохижуулснаас бусад/-д ажиллуулсан бол зөрчил үйлдэхэд ашигласан эд зүйл, хэрэгсэл, хууль бусаар олсон хөрөнгө, орлогыг хурааж, үйл ажиллагааг зогсоож, тусгай зөвшөөрлийг хүчингүй болгох санал хүргүүлэх, хариуцлага тооцох; г/согтууруулах ундаа: 1/үйлдвэрлэх; 2/тээвэрлэх; 745 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 3/хадгалах; 4/борлуулах; 5/худалдах, түүгээр үйлчлэх ажилд арван найман насанд хүрээгүй хүн ажиллуулсан, эсхүл хорин нэгэн насанд хүрээгүй хүнд согтууруулах ундаа худалдсан, түүгээр үйлчилсэн бол зөрчил үйлдэхэд ашигласан эд зүйл, хэрэгсэл, хууль бусаар олсон хөрөнгө, орлогыг хураах, хуульд заасан хариуцлага тооцох; д/согтууруулах ундаагаар шагнаж урамшуулсан, эсхүл цалин хөлс орлуулж олгосон, эсхүл төрийн өмчит, эсхүл төрийн өмчийн оролцоотой аж ахуйн нэгж, улсын төсвөөс, эсхүл орон нутгийн төсвөөс санхүүждэг байгууллагын хөрөнгөөр согтууруулах ундаа худалдан авсан бол зөрчил үйлдэхэд ашигласан эд зүйл, хэрэгсэл, хууль бусаар олсон хөрөнгө, орлогыг хураах, хариуцлага хүлээлгэх; е/зохих зөвшөөрөлгүйгээр, эсхүл зөвшөөрөлд зааснаас бусад газарт, эсхүл гар дээрээс согтууруулах ундаа худалдсан, эсхүл түүгээр үйлчилсэн бол зөрчил үйлдэхэд ашигласан эд зүйл, хэрэгсэл, хууль бусаар олсон хөрөнгө, орлогыг хурааж, Зөрчлийн тухай хуулийн 6.5 дугаар зүйлийн 13-т зааснаар торгуулийн арга хэмжээ авах; ж/согтууруулах ундаа худалдах, хэрэглэх, түүгээр үйлчлэх цагийн хязгаарын талаар тогтоосон хэм хэмжээний биелэлтэд цагдаагийн байгууллага, албан тушаалтан хяналт тавина. 608.6.ИНТЕРНЭТ КАФЕ БОЛОН ЦАХИМ ТОГЛООМЫН ТАЛААР 608.6.1.Интернэт кафе болон цахим тоглоомын үйлчилгээ эрхлэх талаар хүсэлт гаргасан иргэн, хуулийн этгээд нь холбогдох журамд заасны дагуу гаргасан хүсэлтийг нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад хүлээн авна. 608.6.2.Иргэн, хуулийн этгээдээс гаргасан хүсэлтийг хүлээн авсан цагдаагийн байгуулага ажлын 3 хоногт багтаан бүрдүүлсэн материалыг хянан маягт /ЦБҮАЖ №608.62/-ыг бөглөж Эрүүгийн цагдаагийн албаны цахим гэмт хэрэгтэй тэмцэх ажил хариуцсан нэгжид хүргүүлнэ. 608.6.3.Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагаас ирүүлсэн материалыг Эрүүгийн цагдаагийн албаны цахим гэмт хэрэгтэй тэмцэх ажил хариуцсан нэгж ажлын 5 хоногт шалгаж, шаардлага хангасан бол нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын нийтийн хэв журам хамгаалах нэгжид хүргүүлнэ. Шаардлага хангахгүй тохиолдолд үндэслэлийг дурьдаж материалыг хүсэлт гаргасан иргэн, хуулийн этгээдэд албан бичгээр буцаана. 608.6.4.Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нь холбогдох материалыг үндэслэн зөвшөөрөл олгох эрх бүхий байгууллагад “Цагдаагийн байгууллагын санал”-ыг ажлын 3 хоногийн дотор албан бичгээр хүргүүлнэ. 608.6.5.Интернэт кафе болон цахим тоглоомын үйл ажиллагаанд санал өгөхөд Засгийн газрын тогтоолоор батлагдсан журмын дагуу өгөх бөгөөд түүний хэрэгжилтэд Эрүүгийн цагдаагийн алба, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага хяналт тавина. 608.7.БУСАД 608.7.1.Дээрх хууль тогтоомжуудын хэрэгжилтэд тавих хяналтыг хэрэгжүүлэхдээ иргэдийн дэмжлэг туслалцааг авч, төр, захиргаа, хууль, мэргэжлийн хяналт, олон нийтийн байгууллагатай хамтарч ажиллаж болно. 608.7.2.Холбогдох хууль, тогтоомжийг зөрчсөн иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллага, албан тушаалтанд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхээргүй бол Зөрчлийн тухай хуульд заасан шийтгэл хүлээлгэнэ. 608.7.3.Энэ журамд заасан хууль тогтоомжийн хэрэгжилтэд хяналт тавьсан тухай тоо бүртгэлийг хөтлөхдөө цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 702, 703-т заасныг баримтална. ---оОо--- 746 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №608.62 ЦАХИМ ТОГЛООМЫН ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ “БҮРТГЭЛИЙН ГЭРЧИЛГЭЭ” ОЛГОХОД ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН САНАЛ ..........оны .... р сарын .... ны өдөр Улаанбаатар хот 1. Хүсэлт гаргачийн овог, нэр......................................................................................... 2. Гэрийн хаяг.................................................................................................................. 3. Харилцах утас......................................................................................................... 4. Хуулийн хэрэгжилт: Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх тухай хуулийн 9, 10 дугаар зүйлийн заалтыг хэрэгжүүлсэн эсэх .................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... 5. Монгол Улсын Засгийн газрын 2013 оны 410 дугаар тогтоолоор баталсан “Цахим тоглоомын газрын үйл ажиллагааг зохицуулах журам”-ын хэрэгжилт: а/Гадна талдаа хаяг, цагийн хуваарийг байршуулсан эсэх ................................................................................................................................................................... б/Цагийн хуваарь нь журамд заасны дагуу байгаа эсэх / 23 цаг хүртэл ажиллах, 9-16 хүртэлх насны насанд хүрээгүй хүнд зуны улиралд / 4-р сарын 01-нээс 10-р сарын 01-ныг хүртэлх хугацаа/ 20:00 цаг, өвлийн улиралд /10-р сарын 01-нээс 4-р сарын 01-нийг хүртэлх хугацаа/ 18:00 цаг хүртэл, өдөрт нэг удаад 2 цагаас илүүгүй хугацаагаар үйлчлэх/ ................................................................................................................................................................... в/Ажиллах дотоод журам, үйлчилгээний үнийн тариф, гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх анхааруулга бүхий самбар / тамхи татах, согтууруулах ундааны зүйл, мансууруулах бодис хэрэглэхийг хатуу хориглосон тэмдэг, тэмдэглэгээ зэрэг/-ыг үйлчлүүлэгчдэд харагдахуйц газар байршуулсан эсэх ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... г/Цахим тоглоомын газрын үйлчилгээний ажилтан нь 20 насанд хүрсэн иргэн байгаа эсэх............ ................................................................................................................................................................... д/Ажлын байрны дотоод болон гадна орчинд камерын хяналтын систем суулгасан эсэх /21-ээс дээш хоногийн бичлэгийг хадгалдаг байх/ ................................................................................................................................................................... 6/Хороо хариуцсан хэв журмын ажилтны тэмдэглэл ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... .............................................дүүрэг дэх Цагдаагийн .....р хэлтсийн.......р хорооны хэсгийн байцаагч, цагдаагийн.................................................................... /овог нэр, гарын үсэг/ 7/Албан тушаалтны санал ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ХЯНАСАН: НИЙТИЙН ХЭВ ЖУРАМ ХАМГААЛАХ ТАСГИЙН ДАРГА ТАНИЛЦСАН: АЙМАГ, НИЙСЛЭЛИЙН ЦАГДААГИЙН ГАЗАР, ХЭЛТСИЙН ДАРГА 747 / / / / Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 609.ОЙ ХЭЭРИЙН ТҮЙМЭРТЭЙ ТЭМЦЭХ ДАЙЧИЛГААНД ОРОЛЦОХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан:2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар: А/266 Хуудас:1 609.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн алба хаагч ой хээрийн түймэртэй тэмцэх дайчилгаанд оролцохтой холбоотой харилцааг зохицуулахад оршино. 609.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ Монгол Улсын Үндсэн хууль, Цагдаагийн албаны тухай хууль, Ойн тухай хуулийг дагаж мөрдөнө. 609.3.ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ХҮЛЭЭХ ҮҮРЭГ 609.3.1.Цагдаагийн байгууллага нь Ойн тухай хуулийн хэрэгжилтэд хяналт тавих, дайчилгаанд оролцох талаар дараахь үүргийг хүлээнэ: а/Засаг даргын шийдвэрээр түймрийг унтраах ажлыг шуурхай зохион байгуулахад оролцож, түймрийн үед нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах үүрэг гүйцэтгэнэ; б/улсын хил, аймаг, сум дүүрэг дамжсан түймэрт тухайн нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагаас өөр нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагыг оролцуулах асуудлыг Засгийн газар шийдвэрлэнэ; в/улсын хил, аймаг, нийслэл, сум, дүүргийн нутаг дэвсгэр дамжсан, орон нутгийн хүчээр унтраах боломжгүй ой, хээрийн түймэртэй тэмцэхэд Засгийн газрын шийдвэрээр цагдаагийн байгууллагын ажилтан оролцох үүрэгтэй. 609.3.2.Түймрийн үед цагдаагийн байгууллагын ажиллах төлөвлөгөө: а/гал түймрийн нөхцөл байдлын үед холбогдох журам, зааврын дагуу төлөвлөгөөтөй ажиллах; б/нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга нь гал түймрийн үед ажиллах журам, зааврыг хэрэгжүүлэх богино хугацааны төлөвлөгөөг тухай бүр шинэчлэн зохион байгуулж ажиллах; в/ой, хээрийн түймэрт Засаг даргын захирамжаар томилогдон ажиллах үеийн төлөвлөгөөг нутаг дэвсгэр болон тодорхой нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага боловсруулж, бэлэн болгосон байна. Энэ төлөвлөгөөнд түймэрт дайчлагдан ажиллах боломжтой хүн, хүчний тооцоо, түймрийн онцлогт тохирсон гар аргаар хийсэн багажийн загвар, нөөц, алба хаагчдын хувцаслалт, хувийн бэлтгэл хангах тухай, түймрийг унтраах талаарх сургалт, дайчилгаанд ажиллаж байгаа алба хаагчдын хоол хүнс, ахуй хангалт, байрлах майхан сав зэргийг заавал тусгах. 609.3.3.Түймэртэй тэмцэх, хариуцлага хүлээлгэх: а/цагдаагийн байгууллага, алба хаагч нь байгаль хамгаалах журмын эсрэг гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах үүрэгтэй; б/ой, хээрийн түймэр тавьсан нь Эрүүгийн хуулийн 24.7 дугаар зүйлд заасан “Ой, хээрийн түймэр тавих” гэмт хэрэгт эрүүгийн хариуцлага хүлээх, Зөрчлийн тухай хуулийн 7.9 дүгээр зүйлд зааснаар “Ойн тухай хууль зөрчих” зөрчилд шийтгэл хүлээлгэх нөхцлийг үүсгэнэ. 609.3.4.Ой, хээрийн гал түймрийн үед цагдаагийн алба хаагчийг ажиллуулахтай холбоотой зардлыг жил бүрийн төсөвт тусгуулах ажлыг цагдаагийн төв байгууллагын Санхүү, аж ахуйн алба хариуцна. ---оОо--- 748 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 610.ТЭЭВРИЙН ХЭРЭГСЭЛ ЖОЛООДОХ ЗӨВШӨӨРӨЛ ОЛГОХОД ХУРААМЖ АВАХ Хавсралт: Тараасан:2018.01.02 Батлагдсан: 2017.12.28 Дугаар:А/266 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас:1 610.1.ЖУРАМ Хууль зүйн сайдын 2015 оны А/189 дүгээр тушаалаар баталсан “Жолоодох эрхийн үнэмлэх олгох журам”-ыг баримтлана. ---оОо--- 749 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 611.ЗАМЫН ХӨДӨЛГӨӨНИЙ ТАЛААР ЗӨВШӨӨРӨЛ ОЛГОХ Хавсралт: ЦБҮАЖ №611.46б Тараасан:2018.01.02 Батлагдсан: 2017.12.28 Дугаар:А/266 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас:4 611.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагын хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангах нэгжээс замын хөдөлгөөний талаар зарим зөвшөөрөл олгох харилцааг зохицуулахад оршино. 611.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ, ТАВИГДАХ ШААРДЛАГА Монгол Улсын Үндсэн хууль, Цагдаагийн албаны тухай хууль, Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хууль тогтоомжийг мөрдлөг болгоно. Цагдаагийн төв байгууллагын хөдөлгөөний аюулгүй байдал хариуцсан нэгж нь зэвсэгт хүчин болон хилийн цэргийн техникийн шалгах албыг мэргэжлийн чиг үүргээр харьяална. Монгол Улсын хууль тогтоомжоор цагдаагийн байгууллагын хүлээсэн захиргааны хяналтын үүргийн хүрээнд замын хөдөлгөөнийг өөрчлөх хэрэгцээ, шаардлагыг тодорхойлно. Үүнд явган зорчигчийн аюулгүй байдал зөрчигдөх эсэх нь хамгийн чухал харгалзан үзэх нөхцлийг үүсгэнэ. 611.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Замын хөдөлгөөн” - Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хуулийн 3.1.5-д зааснаар. 611.4.ЗӨВШӨӨРӨЛ АВАХ ТОХИОЛДЛУУД, АНХААРАХ ЗҮЙЛ 611.4.1.Замын хөдөлгөөнд саад учруулахаар үйл ажиллагаа явуулах зөвшөөрөл а/замын хөдөлгөөний чиглэл, урсгалыг өөрчлөх нь өдөр тутмын замын хөдөлгөөний аюулгүй байдалд нөлөөлнө. Иймд Замын цагдаагийн алба нь зөвшөөрөл олгох ажиллагаанд болгоомжтой хандах хэрэгтэй. Зорчих хэсгийг нарийсгах, хөдөлгөөнд саад учруулахаар үйл ажиллагаа явуулах зөвшөөрлийг олгоход замын хөдөлгөөний ослоос сэргийлэх арга хэмжээний талаар энэ чиглэлийн мэргэжилтэн, албан хаагчидтай зөвшилцөнө; б/зөвшөөрлийг олгосон тохиолдолд замын хөдөлгөөний чиглэл, урсгалыг өөрчлөх, зам, зорчих хэсгийг нарийсгах болон хөдөлгөөнд саад учруулахаар үйл ажиллагаа явуулах болсон талаар иргэд, хуулийн этгээдэд урьдчилан анхааруулж, мэдэгдэж, зарлана; в/зөвшөөрөл авсан байгууллага, аж ахуйн нэгж, энэ тухай зарлах үүргийг мөн адил хүлээнэ. 611.4.2.Замын тэмдэг, тэмдэглэл, хөдөлгөөн зохицуулах техник хэрэгсэл шинээр тавих, хурааж авах, өөрчлөх зөвшөөрөл а/замын тэмдэг, тэмдэглэл, хөдөлгөөн зохицуулах техник хэрэгсэл шинээр тавихад Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хууль, замын хөдөлгөөний дүрмийн нэгдүгээр хавсралтаар тогтоосон хэм хэмжээнд заасан шаардлагыг зөрчихгүй байх бодлого баримтална. Замын тэмдэг, тэмдэглэл, хөдөлгөөн зохицуулах техник хэрэгсэл шинээр тавих, өөрчлөх зөвшөөрөл олгосон нь урьдны тэмдэг, тэмдэглэл, техник хэрэгслийг хураан авах үндэслэл болно. 611.4.3.Төмөр замын гарам байгуулах, өөрчлөх, хөдөлгөөн зогсоож засварлах зөвшөөрөл а/энэ зөвшөөрөл нь саналын хэлбэртэй байна. Төмөр замын гармыг нээх, хаах, ашиглах, хамгаалалтын дохио, тэмдэг, төхөөрөмжөөр тоноглох, засварлах журам, төмөр замын гармын зэрэглэл тогтооход цагдаагийн байгууллагын замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангах нэгжээс санал өгөх тухай зохицуулалтыг цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 613т заасан журмаар шийдвэрлэнэ. 611.4.4.Нийтийн болон тусгай үйлчилгээний тээврийн хэрэгслийн явах чиглэл, зогсох буудлыг шинээр тогтоох буюу өөрчлөх зөвшөөрөл а/нийтийн болон тусгай үйлчилгээний тээврийн хэрэгслийн явах чиглэл, зогсох буудлыг шинээр тогтоох буюу өөрчлөх зөвшөөрөл олгохдоо дагалдах тэмдэглэл, тэмдэглэгээ, техник хэрэгслийг байрлуулах, явган зорчигчийн аюулгүй байдлыг хангах асуудлыг анхаарна. 611.4.5.Замын хөдөлгөөнд саад болох биеийн тамирын уралдаан тэмцээн, жагсаал, тоглолт зэрэг үйл ажиллагаа явуулах а/биеийн тамирын уралдаан тэмцээн, жагсаал, тоглолтын эхлэх, дуусах хугацаа, чиглэлийг урьдчилан судалж, зөвшөөрөл олгох эсэхийг шийдвэрлэнэ. Замын түгжрэл удаан хугацаанд үргэлжилдэг гараг, цагуудад дээрх арга хэмжээ явагдахаар бол өөр өдөр, гараг сонгох 750 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам саналыг зохион байгуулагчдад санал болгоно. 611.4.6.Тээврийн хэрэгсэл тусгай дуут болон гэрлэн дохио тавьж хэрэглэх зөвшөөрөл олгох а/Хууль зүй, дотоод хэргийн сайдын 2017 оны А/192 дугаар тушаалаар баталсан “Тээврийн хэрэгсэлд тусгай дуут болон гэрлэн дохио тавьж хэрэглэх журам”-ын 2.1-д заасан байгууллагаас ирүүлсэн тусгай дуут болон гэрлэн дохио хэрэглэх тухай хүсэлтийг цагдаагийн төв байгууллагын Бүртгэл хяналт хариуцсан нэгж хүлээж авна; б/цагдаагийн төв байгууллагын Бүртгэл хяналт хариуцсан нэгж нь байгууллагын хүсэлт, үндэслэлийг судлан, хянан үзэж саналаа маягт /ЦБҮАЖ №611.4.6б/-ын дагуу ажлын 3 хоногийн дотор зөвшөөрөл олгох эсэх асуудлыг цагдаагийн төв байгууллагын даргад танилцуулж, шийдвэрлүүлнэ; в/цагдаагийн төв байгууллагын даргаас тусгай дуут болон гэрлэн дохио хэрэглэх зөвшөөрлийг олгосон тохиолдолд цагдаагийн төв байгууллагын Бүртгэл хяналт хариуцсан нэгж нь тээврийн хэрэгслийн гэрчилгээнд тэмдэглэл хийнэ. Тэмдэглэлд тусгай дуут болон гэрлэн дохиог хэрэглэх хугацааг тавьж, гарын үсэг зурж, дардас дарж баталгаажуулна; г/зөвшөөрөл олгох үндэслэлгүй тохиолдолд энэ тухай үндэслэлийг дурдсан хариуг тухайн байгууллагад албан бичгээр мэдэгдэнэ; д/цагдаагийн төв байгууллагын Бүртгэл хяналт хариуцсан нэгж нь тусгай дуут болон гэрлэн дохио хэрэглэх зөвшөөрөл олгосон тээврийн хэрэгслийн бүртгэл, хөдөлгөөний талаарх мэдээллийг “Судалгаа, хяналтын тоо бүртгэл хөтлөх /код 703/ заавар”-ын хавсралт /маягт 5122/ын тэмдэглэл хэсэгт бичилт хийж санд тухай бүр оруулна; е/цагдаагийн төв байгууллагын Бүртгэл хяналт хариуцсан нэгж нь тусгай дуут болон гэрэл дохио хэрэглэх эрх бүхий байгууллагын жолооч нарт тэдгээрийг хэрэглэхтэй холбоотой богино хугацааны сургалтыг эрхлэн гүйцэтгэнэ; Сургалтын хөтөлбөрийг цагдаагийн төв байгууллагын Бүртгэл хяналт хариуцсан нэгжийн саналыг үндэслэн Цагдаагийн төв байгууллагын дэд бөгөөд нийслэлийн цагдаагийн газрын дарга батална. 611.5.ЗӨВШӨӨРӨЛ ӨГӨХӨД БАРИМТЛАХ ЗАРЧИМ а/зөвшөөрөл олгосноор замын хөдөлгөөний аюулгүй байдалд учирч болох хүндрэл, үр дагаврыг урьдчилан тооцоолсон байна; б/зөвшөөрөл олгох эрх нь хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангах нэгжийн эрх бүхий субьектэд хадгалагдана; в/хуульд заасан үндэслэлийг чанд мөрдөнө; г/хүний эрх зөрчигдөх, хязгаарлагдах эсэх талаар судална; д/өөрчилсөн чиглэлийн дагуу замын хөдөлгөөнийг зохицуулах арга, ажиллагааны туршлага, нөөц бололцоо байгаа эсэхийг тодорхойлно. ---оОо--- 751 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт: ЦБҮАЖ №611.46б ТЭЭВРИЙН ХЭРЭГСЭЛД ТУСГАЙ ДУУТ БОЛОН ГЭРЛЭН ДОХИО ТАВЬЖ ХЭРЭГЛЭХ ЗӨВШӨӨРӨЛ ОЛГОХ ЭСЭХ ТУХАЙ САНАЛ, ДҮГНЭЛТ 20... оны ....дугаар сарын ....-ны өдөр Дугаар:..... .............аймаг, хот А.Санал, дүгнэлтийн талаар ..........................................................................................ийн....................................... албан тушаалтай, цагдаагийн .................................цолтой...................................................би ...........................................................-аас ....... оны ........ дугаар сарын .....-ны өдрийн ....... тоот албан бичгээр ирүүлсэн тээврийн хэрэгсэлд тусгай дуут болон гэрлэн тавьж хэрэглэх тухай хүсэлтийг судлан үзэхэд: а/тээврийн хэрэгслийн урд хамар /капот/, тээшний таганд 350мм х 350мм-ээс багагүй Тийм Үгүй хэмжээтэй байгууллагын таних тэмдэгтэй эсэх; б/тухайн тээврийн хэрэгслийн хоёр хажуугийн хэсэгт MNS 4333:96 стандартын дагуу 90 мм х 50 мм-ээс багагүй хэмжээстэй тоо бүхий харилцах утасны дугаар бичсэн байх; Тийм Үгүй в/100 мм х 60 мм-ээс багагүй хэмжээстэй үсэг бүхий /байгууллагын нэр, үйлчилгээний чиглэл/ бичигтэй эсэх; г/тусгай дуут болон гэрэл дохио нь тухайн байгууллагын хэрэглэх өнгө, ноттой тохирч Тийм Үгүй байгаа эсэх; д/Замын хөдөлгөөний дүрмийн 2 дугаар зүйлийн 2.4 дэх хэсэгт заасан тусгай дуут болон гэрэл дохиогоор тоноглогдсон автомашины жолооч нь тухайн ангиллын тээврийн хэрэгслийг гурваас дээш жил жолоодож дадлагажсан эсэх; Тийм Үгүй е/Төрийн тусгай хамгаалалтын газрын тээврийн хэрэгсэл /энэ тохиолдолд дээрх Тийм Үгүй шаардлагын “а”, “б”, “в”, “д” заалт хамаарахгүй/; ж/гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах хойшлуулшгүй ажиллагаа болон шуурхай дуудлагын үед ажиллах тээврийн хэрэгсэлд зөөврийн гэрэл дохиог хэрэглэх /энэ тохиолдолд дээрх шаардлагын “а”, ”б”, “в” заалт хамаарахгүй/. Тийм Үгүй з/Ашиглах зориулалт: __________________________________________ и/Зөвшөөрөл олгогдох хугацаа: __________________________________ Иймд Замын хөдөлгөөний дүрэм, Хууль зүй, дотоод хэргийн сайдын 2017 оны А/192 дүгээр тушаалаар баталсан “Тээврийн хэрэгсэлд тусгай дуут болон гэрлэн дохио тавьж хэрэглэх журам”-д заасан шаардлагыг /хангасан, хангаагүй/ байна. /доогуур нь зурах/ Тайлбар:/Шаардлага хангаагүй үндэслэл, шалтгааны талаар дэлгэрэнгүй бичиж, тухайн тээврийн хэрэгслийн гэрэл зургийг хавсаргаж болно./ ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... Санал, дүгнэлт гаргасан: .................................. цагдаагийн .........................цолтой................................./ / Хянасан: ........................................................................................................... ................................................................................/ / Б.Зөвшөөрөл олгох, татгалзах эсэх талаар удирдлагын шийдвэр ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... .............................................................................................. ЦАГДААГИЙН ЕРӨНХИЙ ГАЗРЫН ДАРГА, /............................/ 752 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам В.Цагдаагийн ерөнхий газрын даргаас өгсөн зөвшөөрөл, чиглэлийг хэрэгжүүлсэн байдал ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................. /Зөвшөөрөл олгосон бол авсан арга хэмжээ, татгалзсан тохиолдолд хариу өгсөн байдал зэргийг тодорхой тусгах./ Боловсруулсан:.................................. цагдаагийн .........................цолтой................................./ / Хянасан: ........................................................................................................... ................................................................................/ / Г.Зөвшөөрлийн хугацаа сунгалт 1. ........ оны ....... сарын ...... –ны өдрийг хүртэл ......... хугацаатайгаар сунгав. Зөвшөөрөл сунгасан: ......................................-ийн дарга, цагдаагийн .......................... цолтой ................................ /......................../ 2. ........ оны ....... сарын ...... –ны өдрийг хүртэл ......... хугацаатайгаар сунгав. Зөвшөөрөл сунгасан: ......................................-ийн дарга, цагдаагийн .......................... цолтой ................................ /......................../ 3. ........ оны ....... сарын ...... –ны өдрийг хүртэл ......... хугацаатайгаар сунгав. Зөвшөөрөл сунгасан: ......................................-ийн дарга, цагдаагийн .......................... цолтой ................................ /......................../ ---оОо--- 753 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 612.ТӨМӨР ЗАМЫН ГАРМЫН ЗЭРЭГЛЭЛ ТОГТООХОД САНАЛ ӨГӨХ Хавсралт: Тараасан:2018.01.02 Батлагдсан: 2017.12.28 Дугаар:А/266 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас:1 612.1.ЗОРИЛГО Төмөр замын гармыг нээх, хаах, ашиглах, хамгаалалтын дохио, тэмдэг, төхөөрөмжөөр тоноглох, засварлах журам, төмөр замын гармын зэрэглэл тогтооход цагдаагийн байгууллагаас санал өгөх харилцааг зохицуулахад оршино. 612.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ, ТАВИГДАХ ШААРДЛАГА Монгол Улсын Үндсэн хууль, Цагдаагийн албаны тухай, Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай, Төмөр замын тээврийн тухай хуулийг хэрэгжүүлэхэд энэ журмыг баримталж, мөрдлөг болгоно. Энэ журам нь төмөр замын гарам дахь хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангах, хөдөлгөөний аюулгүй байдлын эсрэг гэмт хэрэг, осол, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх, хүний амьд явах, халдашгүй байх эрх, эрх чөлөөг хамгаалахад чиглэнэ. 612.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Төмөр замын гарам” - авто болон явган хүний зам төмөр замтай нэг түвшинд огтлолцсоныг. 612.4.ЖУРАМ Цагдаагийн байгууллага нь төмөр замын гармыг нээх, ашиглах, хаах, хамгаалалтын дохио, тэмдэг, төхөөрөмжөөр тоноглох, засварлах, төмөр замын гармын зэрэглэл тогтоох журмыг батлахад санал өгнө. 612.5.САНАЛ ӨГӨХӨД БАРИМТЛАХ ЗАРЧИМ 612.5.1.Төмөр замын гармыг нээх, хаах, ашиглах, хамгаалалтын дохио, тэмдэг, төхөөрөмжөөр тоноглох, засварлах журам, төмөр замын гармын зэрэглэл тогтооход цагдаагийн байгууллагаас өгөх саналд дараахь шаардлагыг тусгана: а/төмөр замын гармын зам, талбай нь стандартын шаардлага, хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангасан байx; б/төмөр замын гармыг нээх, хаах цагийн хуваарийн удирдамжийг гаргасан, ажилтнууд цагийн хуваарийг мөрдөж ажиллах тухай мэдээллээр хангагдсан байна; в/гармыг засварлах үед аюулгүй байдлыг хангах төлөвлөгөөтөй байx; г/хамгаалалтын дохио, тэмдэг, төхөөрөмжөөр тоноглох эрчим хүчний эх үүсвэр тасалдсан үед авах арга хэмжээний тухай тусгай зааврыг мөрдөx; д/төмөр замын гармыг зориулалтын бусаар ажиллуулaхгүй байх; е/төмөр замын гармын хөдөлгөөнийг саадгүй зохицуулж, аюулгүй байдлыг бүрэн хангах тэмдэг, тэмдэглэл, гэрэл, дохио, хамгаалалтын төхөөрөмжийг суурилуулаx; ж/төмөр замын гарам дээр жолооч зайлшгүй зогсолт хийсний улмаас хүний амь нас, эрүүл мэндийг хамгаалахын тулд галт тэргийг зайлшгүй зогсоох шаардлага тулгарсан үед авах арга хэмжээний тухай төлөвлөгөө, заавар зохиосон байx. 612.6.БУСАД 612.6.1.Төмөр замын гармын байршлыг тогтоох, барьж байгуулах, хаалт, дохиогүй төмөр замын гармуудыг хаалт, дохиотой болгох талаарх мэдэгдлийг хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангах нэгж судалж, холбогдох төрийн захиргааны байгууллагын харьяа агентлагт санал, хууль ёсны шаардлага тавих эрхтэй. 612.6.2.Төмөр замын гармын өдөр тутмын хэвийн ажиллагаа, ашиглалт, үйлчилгээ, аюулгүй байдлыг цагдаагийн байгууллага, албан хаагч хариуцахгүй. ---оОо--- 754 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 613.МЭРГЭЖЛИЙН ХЯНАЛТЫН БАЙГУУЛЛАГАТАЙ ХАМТРАН АЖИЛЛАХ Хавсралт: Тараасан:2018.01.02 Батлагдсан: 2017.12.28 Дугаар:А/266 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас:2 613.1.ЗОРИЛГО Зөрчил шалгаж шийдвэрлэх тухай хуулийн 1.8 дугаар зүйлийн 6.6, 6.8-д заасан харъяаллыг баримтлан гэсэн хэсгүүдийн хэрэгжилтийг хангуулах, зөрчлийг илрүүлэх, шийдвэрлэх зорилгоор мэргэжлийн хяналтын байгууллагатай хамтран ажиллахад энэ журмыг баримтална. 613.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ, ТАВИГДАХ ШААРДЛАГА Цагдаагийн албаны тухай хууль, Авто замын тухай, Автотээврийн тухай, Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай, Зөрчлийн тухай, Зөрчил шалган шийдвэрлэх тухай хууль тогтоомжийг мөрдлөг болгон Цагдаагийн байгууллагын замын цагдаагийн нэгж, алба хаагчаас Автозамын тухай, Автотээврийн тухай хуулиудыг хэрэгжүүлэх, зам, замын байгууламж, хөдөлгөөн зохицуулах техник хэрэгслийг барих, засварлах, арчлах, хамгаалах, ашиглахад мэргэжлийн хяналтын байгууллага, автозамын, автотээврийн хяналтын улсын байцаагч нартай хамтран хяналт шалгалтыг хэрэгжүүлнэ. 613.3.ҮҮРЭГ, ХАРИУЦЛАГА 613.3.1.Цагдаагийн байгууллага нь мэргэжлийн хяналтын байгууллагатай дараахь байдлаар хамтарч ажиллана: а/хяналтын цэг, бүсэд ажиллаж буй цагдаагийн алба хаагч нь авто зам, замын байгууламж, тэмдэг тэмдэглэл, хөдөлгөөн зохицуулах техник хэрэгслийн үйл ажиллагаанд өдөр тутмын хяналтыг хэрэгжүүлнэ. Хөдөлгөөний түгжрэл саатал, зам тээврийн осолд зам, замын байгууламж, хөдөлгөөн зохицуулах техник хэрэгслийн үзүүлж байгаа нөлөөллийг судалж холбогдох санал дүгнэлтийг боловсруулан тухайн нутаг дэвсгэрийн автозамын болон автотээврийн, мэргэжлийн хяналтын байгууллага, улсын байцаагчид харьяа нэгжээрээ дамжуулан уламжилна. Хамтын ажиллагаа нь шуурхай бөгөөд тулгарсан асуудлыг шийдвэрлэхэд чиглэсэн байх ёстой; б/Зөрчлийн тухай хуулийн 14.4 дүгээр зүйлд заасан автозамын тухай хууль зөрчсөн үйлдлийг илрүүлсэн цагдаагийн алба хаагч шийтгэврээр торгууль ногдуулна. Ийм боломжгүй тохиолдолд зөрчлийг баримтжуулж тухайн нутаг дэвсгэрийг хариуцсан замын цагдаагийн нэгжид, эсхүл автозамын хяналтын улсын байцаагчид /мэргэжлийн хяналтын нэгжид/ шилжүүлнэ; в/Зөрчлийн тухай хуулийн 14.5 дугаар зүйлд заасан зам, замын байгууламж, тэмдэг, тэмдэглэлийг гэмтээх, өөрчлөх, бохирдуулах зэрэг үйлдлийг илрүүлсэн цагдаагийн алба хаагч шийтгэврээр торгууль ногдуулна. Ийм боломжгүй тохиолдолд зөрчлийг баримтжуулж тухайн нутаг дэвсгэрийг хариуцсан замын цагдаагийн нэгжид, эсхүл автозамын хяналтын улсын байцаагчид / мэргэжлийн хяналтын нэгжид/ шилжүүлнэ; г/Зөрчлийн тухай хуулийн 14.6 дугаар зүйлийн 5, 6, 7, 9 хэсгүүдэд заасан автотээврийн тухай хууль зөрчсөн үйлдлийг илрүүлсэн цагдаагийн алба хаагч шийтгэврээр торгууль ногдуулна. Ийм боломжгүй тохиолдолд зөрчлийг баримтжуулж тухайн нутаг дэвсгэрийг хариуцсан замын цагдаагийн нэгжид, эсхүл автотээврийн хяналтын улсын байцаагчид /мэргэжлийн хяналтын нэгжид/ шилжүүлнэ; д/Зөрчлийн тухай хуулийн 14.6 дугаар зүйлийн 5, 6, 7, 9 дэх хэсэгт зааснаас бусад автотээврийн тухай хууль зөрчсөн үйлдлийг илрүүлсэн цагдаагийн алба хаагч зөрчлийг шийдвэрлүүлэхээр тухайн нутаг дэвсгэрийг хариуцсан автотээврийн хяналтын улсын байцаагчид /мэргэжлийн хяналтын нэгжид/ шилжүүлнэ; е/замын цагдаагийн нэгжийн алба хаагч нь зам засварын ажлыг явуулах үед ослоос сэргийлэх, хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангах анхааруулга, тэмдэг тавьсан эсэхийг шалгаж, гүйцэтгэгч байгууллагад шаардлага тавих үүрэгтэй; ж/замыг эвдрэл, гэмтлээс сэргийлэх зорилгоор зам, гүүрийн даацын хэмжээг мөрдүүлж, зөрчил гаргасан хөдөлгөөнд оролцогчид Зөрчлийн тухай хуульд заасны дагуу хариуцлага хүлээлгэнэ; з/хамтрагч талууд замын эвдрэл, гэмтлийн талаар хөдөлгөөнд оролцогчдоос гаргасан гомдол, хүсэлтийг хүлээн авч, эрх хэмжээний хүрээнд шийдвэрлэж хариу өгөх, шийдвэрлэх 755 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам боломжгүй бол шийдвэр гаргах эрх бүхий байгууллагад хандахыг зөвлөнө; и/Зөрчлийн тухай хуулийн 14.4, 14.5, 14.6 дугаар зүйлийн хэрэгжилтийг хангуулах зорилгоор мэргэжлийн хяналтын байгууллагатай хамтарсан хяналт шалгалтыг удирдамж гарган тодорхой хугацаанд зохион байгуулна; к/олон улсын болон улсын чанартай автозамд байгуулсан Замын хөдөлгөөний хяналтын байнгын постуудын түшиглэн мэргэжлийн хяналтын байцаагч нар цагдаагийн алба хаагчидтай хамтарсан хяналт шалгалтыг тогтмол зохион байгуулна. ---оОо--- 756 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 614.ЭЦЭГ, ЭХ НЬ ХЭН БОЛОХ НЬ ТОГТООГДООГҮЙ ОЛДМОЛ ХҮҮХДИЙГ БҮРТГЭХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан:2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/266 Хуудас:1 614.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллага, алба хаагч эцэг, эх нь хэн болох нь буюу хаана байгаа нь тогтоогдоогүй олдмол хүүхдийг бүртгэж, асран хамгаалагч, харгалзан дэмжигчийг олоход туслах, хүүхдийн эрхийг хамгаалахад оршино. Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 13 дугаар зүйлийн 13.1.4-т заасан захиргааны хяналтын үүргийг хэрэгжүүлэх. 614.2.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Олдмол хүүхэд” – Эцэг, эх, харгалзан дэмжигч нь хэн болох нь буюу хаана байгаа нь тодорхойгүй, 16 хүртлэх насны хүүхэд. 614.3.БҮРТГЭХ, МЭДЭЭЛЭХ а/олдмол хүүхдийн талаарх мэдээллийг Мэдээлэл, шуурхай удирдлагын ажил хариуцсан нэгжийн мэдээллийн менежер, мэдээлэл хүлээн авагч, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын жижүүрийн офицер, мэдээлэл хүлээн авагч хүлээн авч, бүртгэл хөтөлнө; б/бүртгэлд олдмол хүүхдийн биеийн өндөр, нас, хүйс, царай төрх, онцлог содон шинж тэмдэг, хувцас, хэрэгсэл, бусад эд зүйл, цаг хугацаа, олсон болон мэдээлсэн хүний талаар дэлгэрэнгүй тэмдэглэнэ; в/олдмол хүүхдийн талаар Мэдээлэл, шуурхай удирдлагын ажил хариуцсан нэгж, Шуурхай удирдлагын Штаб, Нийслэлийн цагдаагийн газрын Удирдлагын төвд яаралтай мэдээлэх ба Мэдээлэл, шуурхай удирдлагын ажил хариуцсан нэгж нь нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад зарлан мэдээлнэ; г/олдмол хүүхдийн мэдээллийг шаардлагатай тохиолдолд нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын жижүүрийн баг, бүрэлдэхүүнээр тухайн олдсон газарт нь хэргийн газрын үзлэг хийлгэж, эмнэлгийн байгууллагад үзүүлж, магадлагаа гаргуулан харьяалах хүүхдийн сувилал, Гэр бүлийн хүчирхийллийн Үндэсний төв болон эмнэлгийн байгууллагад болон өвчтэй хүүхдийг Эх, хүүхдийн эрүүл мэндийн үндэсний төвд хүлээлгэн өгнө. 614.4.ЭРЭН СУРВАЛЖЛАХ АЖИЛ а/цагдаагийн байгууллага, албан тушаалтан олдмол хүүхдийн эцэг, эх, харгалзан дэмжигч нь хэн болохыг тогтоох ажлыг Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 229-т заасныг баримтална; б/олдмол хүүхдийн эцэг, эх, харгалзан дэмжигчийг тогтоох хугацаанд холбогдох хуульд заасны дагуу саатуулж, холбогдох байгууллагад хүлээлгэн өгнө; в/олдмол хүүхдийг асран хамгаалах эцэг, эх, харгалзан дэмжигчийг нь олж тогтооход төрийн болон хүүхдийн чиглэлээр үйл ажиллагаа эрхэлдэг төрийн бус байгууллагатай хамтран ажиллаж болно; г/шаардлагатай тохиолдолд олдмол хүүхдийн эцэг, эх, харгалзан дэмжигчийг олох зорилгоор хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр зарлан мэдээлж болно. ---оОо--- 757 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 615.СЭТГЭЦИЙН ӨВЧТЭЙ ХҮНИЙГ ЭРЖ ОЛОХОД ТУСЛАХ Хавсралт: Тараасан: 2018.01.02 Батлагдсан: 2017.12.28 Дугаар:А/266 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас:1 615.1.ЗОРИЛГО Сэтгэцийн өвчтэй хүнийг эрж олох, эмнэлэгт хүргэх ажилд цагдаагийн байгууллагын алба хаагчаас оролцох харилцааг зохицуулахад оршино. 615.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ Монгол Улсын Үндсэн хууль, Сэтгэцийн эрүүл мэндийн тухай хуулийг энэ журмаар зохицуулах харилцаанд мөрдлөг болгоно. Сэтгэцийн түр сарнилд орсон, оюун санаа нь хямарсан, сэтгэл санааны гүнзгий хямралд орсон хүнийг эрж олоход цагдаагийн байгууллага чиг үүргийн дагуу зохих туслалцаа үзүүлнэ. Өвчтөнийг эрж олох харилцаа нь мэдээллийг хүлээн авснаас хойш Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 229-т зааснаар зохицуулагдана. 615.3.ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА а/иргэн, албан тушаалтан сэтгэцийн өвчтэй хүнийг эрж, олох талаар хүсэлт гаргавал туслалцаа үзүүлнэ; б/нийгэмд аюултай үйлдэл хийж болзошгүй сэтгэцийн өвчтэй хүн эмнэлгээс оргосон тохиолдолд түүнийг эрж олох, эмнэлэгт хүргэх ажилд цагдаагийн байгууллага туслалцаа үзүүлж болно; в/эмнэлгийн байгууллагаас сэтгэцийн өвчтэй хүнийг эрж олоход туслалцаа хүсч, цагдаагийн байгууллагад албан ёсоор хүсэлт гаргасан /амаар болон бичгээр/ тохиолдолд тухайн өвчтөний нэр, хоч, нас, хүйс, содон шинж тэмдэг, гэрийн хаяг, очиж болох газрын тухай судалгааг урьдчилан авч, сэтгэцийн өвчтэй хүнийг эрж олоход туслалцаа үзүүлнэ; г/өвчтөний авир араншин, дуртай зүйл зэргийг мэдээллээр авч, эргүүл, харуулын үүрэг гүйцэтгэж байгаа алба хаагчдад зарлан мэдээлж, өвчтөнийг саатуулах үед аюулгүй байдлаа хангах талаар зааварчлага өгнө. 615.4.АНХААРАХ ЗҮЙЛ Сэтгэцийн өвчтэй хүнийг ялгаварлан гадуурхах, доромжлохыг хориглоно. ---оОо--- 758 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 616.УЛСЫН БОЛОН ИРГЭНИЙ АГААРЫН ХӨЛГИЙГ ЭРЭН ХАЙХ, АВРАХ АЖИЛЛАГААНД ОРОЛЦОХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан:2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/266 Хуудас:1 616.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн алба хаагч улсын нисэхийн болон иргэний агаарын хөлгийг эрж хайх, аврах ажиллагаанд оролцох харилцааг зохицуулахад оршино. 616.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ, ТАВИГДАХ ШААРДЛАГА Монгол Улсын Үндсэн хууль, Цагдаагийн албаны тухай хууль, Гамшгаас хамгаалах тухай хууль, Улсын нисэхийн тухай хууль, Иргэний нисэхийн тухай хуулийг мөрдлөг болгоно. 616.3.АГААРЫН ХӨЛГИЙГ ЭРЭН ХАЙХ, АВРАН ТУСЛАХ 616.3.1.Зохион байгуулалт, төлөвлөгөө: а/цагдаагийн байгууллага нь гамшгаас хамгаалах орон тооны бус улсын албаны бүрэлдэхүүнд ажиллана; б/нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба нь нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын хэмжээнд агаарын хөлөг алга болсон тохиолдолд үүрэг гүйцэтгэх төлөвлөгөө боловсруулж, сургалт, бэлтгэл, мэдээллийн системийг, Санхүү, аж ахуйн алба нь хувцас, хэрэгcлийн бэлэн байдлыг тус тус хангана; в/цагдаагийн байгууллага нь агаарын хөлгийг эрэн хайх ажиллагаанд бие дааж үүрэг гүйцэтгэхгүй. 616.3.2.Үйл ажиллагаа: а/аюул тулгарсан болон аюулд нэрвэгдсэн улсын агаарын хөлөг, түүний нисэх баг, зорчигчдыг эрэн хайх, аврах, тусламж үзүүлэх, тэдгээрийг ослын газраас шилжүүлэн зөөвөрлөх ажиллагааг зохион байгуулахад цагдаагийн алба хаагч оролцоно; б/цагдаагийн байгууллага, алба хаагч нь эрэн хайх, авран туслахад оролцохдоо орон нутгийн засаг захиргааны байгууллага, аж ахуйн нэгж, иргэдтэй хамтарч ажиллана; в/цагдаагийн алба хаагч нь осолдсон, олдсон, агаарын хөлгийн талаарх мэдээллийг зохих байгууллагад нэн даруй мэдэгдэж, нисэх баг, зорчигчдын амь насыг аврахад оролцох түүнчлэн агаарын хөлөг, түүнийг хамгаалалтад авна; г/агаарын хөлгийн эрлийн ажлыг зогсоох шийдвэрийг засгийн газар гаргах хүртэл улсын агаарын хөлөг, нисэх баг, зорчигчдыг эрэн хайх арга хэмжээнд оролцоно; д/цагдаагийн байгууллага агаарын хөлгийг эрэн хайх үед эрлийн комиссын гишүүн байгууллагагуудтай хамтран ажиллаж, харилцан мэдээ, мэдээлэл солилцох, дэмжлэг, туслалцаа үзүүлж ажиллана. 616.4.БУСАД ҮҮРЭГ 616.4.1.Агаарын хөлөг осолдсон тохиолдолд хэргийн газрыг хамгаалах, үзлэг хийхдээ Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 206, 208-д заасныг баримтална. 617.4.2.Гэмтэж, бэртэгсдийг зөөвөрлөх, тээвэрлэх ажиллагааг шуурхай явуулах ажиллагаанд нийслэлд Нийслэлийн цагдаагийн газар, аймагт нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага ажиллаж хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангах үүрэг гүйцэтгэнэ. ---оОо--- 759 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 617.ОЛДВОР, ГЭЭГДЭЛ ЭД ХӨРӨНГӨ, АЛДУУЛ МАЛЫГ БҮРТГЭХ, ЛАВЛАГАА ГАРГАХ Хавсралт: Тараасан: 2018.01.02 Батлагдсан: 2017.12.28 Дугаар:А/266 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас:2 617.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагаас олдвор эд зүйл, гээгдэл эд хөрөнгө, мөнгө, алдуул малыг бүртгэн хадгалж, хууль ёсны өмчлөгчид нь шилжүүлэн өгөх харилцааг зохицуулахад оршино. Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 13 дугаар зүйлийн 13.1.5, 13.1.6-д заасан захиргааны хяналтын бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ. 617.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ Монгол Улсын Үндсэн хууль, Цагдаагийн албаны тухай хууль, Иргэний хууль, Хууль зүй, дотоод хэргийн сайдын 2014 оны А/190 дүгээр тушаалаар баталсан “Алдуул болон хулгайлагдсан малыг бүртгэх, мэдээлэх журам”-ыг мөрдлөг болгоно. 617.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Алдуул мал” - өмчлөгч буюу эзэмшигчийн хүсэл зоригоос үл хамааран өөрийн ижил сүрэг, байнга идээшиж дассан нутаг, бэлчээр, хашаа хороогоо орхин алслагдаж, хэний ч эзэмшил, хараа хяналтгүй болсон малыг; “Гээгдэл эд хөрөнгө” - өмчлөгч буюу эрх бүхий бусад этгээдийн эзэмшлээс түүний хүсэл зоригоос гадуур алдагдсан, хэн нэгэн олсон эд юмсыг. 617.4.БҮРТГЭХ, ӨМЧЛӨГЧИЙГ ТОГТООХ, ШИЛЖҮҮЛЭХ а/гээгдэл эд хөрөнгө, алдуул мал олсон хүн тухайн эд хөрөнгийн өмчлөгч буюу эрх бүхий хүнд нэн даруй мэдэгдэж, хүлээлгэн өгөх үүрэгтэй. Хэрэв хууль ёсны өмчлөгч нь байхгүй бол цагдаагийн байгууллагад мэдэгдэж, тухайн эд хөрөнгийг шилжүүлэн өгөх үүрэгтэй; б/цагдаагийн байгууллага олдвор эд хөрөнгө, алдуул малыг хадгалж, хамгаалан, хууль ёсны эзэмшигчид нь шилжүүлнэ; в/цагдаагийн байгууллага нь иргэдээс олдвор, гээгдэл эд хөрөнгө, алдуул малыг хүлээн авсан даруйд эд хөрөнгийн шинж чанар, марк, дугаар, малын нас, шүд, зүс, им тамга, шинж, тэмдгийг нарийвчлан бүртгэнэ; г/бүртгэлд алдуул мал, гээгдэл эд хөрөнгийг олсон газар, цаг, хүлээн авсан цагдаагийн алба хаагчийн албан тушаал, хүлээлгэн өгсөн этгээдийн овог, нэр, гэрийн хаяг, утсыг заавал тусгана. Энэ үед хөндлөнгийн гэрчийг байлцуулна; д/тухайн алдуул мал, гээгдэл эд хөрөнгийг эрэн сурвалжлагдаж байгаа эсэхийг шалган, олон нийтийн хэвлэл, мэдээллийн хэрэгслээр зарлаж, холбогдох лавлагааг өгнө; е/олдвор мал, эд хөрөнгийг цагдаагийн байгууллагад бүртгүүлсэн иргэн нь тухайн эд хөрөнгийг хууль ёсны өмчлөгч нь хүлээн авах хүртэл өөртөө хадгалах эрхтэй; ж/тухайн алдуул мал, гээгдэл эд хөрөнгийг олсон хүний хадгалалт, хамгаалалтад өгөх эсэхийг цагдаагийн байгууллага шийдвэрлэнэ; з/алдуул мал, гээгдэл эд хөрөнгийг цагдаагийн газар, хэлтсийн байгууллагын бүх нэгжид хүлээн авч, хэв журмын ажилтан, хэсгийн төлөөлөгч тусгай сейф, өрөө, саравчид хадгална. Тусгайлсан сейф, өрөө, хашаа хороогүй бол гээгдэл эд хөрөнгийг цагдаагийн газар, хэлтсийн эд мөрийн баримт хадгалах өрөөнд хадгалж, алдуул малыг олсон хүнд харж хамгаалуулахаар хүлээлгэн өгч бүртгэл хөтөлнө; и/олдвор, гээгдэл эд хөрөнгө нь амархан муудах, чанараа алдах бол хадгалахгүйгээр эрх бүхий этгээдээр үнэ тогтоолгон, худалдан борлуулж, орлогыг хадгалахыг зөвшөөрнө; к/Иргэний хуульд зааснаар алдуул мал, гээгдэл эд хөрөнгийг олж нийтэд мэдээлснээс хойш 1 жилийн дотор өмчлөгч буюу эрх бүхий этгээд нь тогтоогдоогүй бол тухайн эд хөрөнгийг олсон этгээд өмчлөх эрхтэй. Тухайн гээгдэл эд хөрөнгө, алдуул малыг олсон хүн нь хууль ёсоор өмчлөгч болсон талаар цагдаагийн байгууллагад бичгээр хүсэлт гаргасны дараа гээгдэл эд зүйл, алдуул малыг үр төлийн хамт өмчлөлдөө шилжүүлнэ; 760 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам л/эд хөрөнгийг олсон этгээд өмчлөхөөс татгалзвал тухайн эд хөрөнгийг орон нутгийн өмчлөлд шилжүүлж, цагдаагийн байгууллагад мэдэгдэнэ. 617.5.БУСАД ЗҮЙЛ а/олдвор гадаадын /валют/ болон дотоодын мөнгөн тэмдэгтийг гээгдэл эд хөрөнгөтэй адилтгаж үзнэ; б/хар тамхи, мансууруулах бодисыг гээгдэл эд хөрөнгө гэж үзэхгүй. ---оОо--- 761 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 618.ШҮҮХЭД ХАРИУЦАГЧААР ОРОЛЦОХ ХҮНИЙГ ЭРЭН СУРВАЛЖЛАХ Хавсралт: Тараасан:2018.01.02 Батлагдсан: 2017.12.28 Дугаар:А/266 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас:1 618.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагаас хуулиар хүлээсэн захиргааны үүргээ биелүүлэх хүрээнд хариуцагчаар тооцогдвол зохих этгээдийг эрэн сурвалжлах, түүний оршин суугаа газрыг тогтоох ажиллагаанд баримтлах хэм хэмжээг тогтооход оршино. 618.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ Монгол Улсын Үндсэн хууль, Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийг мөрдлөг болгоно. Хариуцагчаар оролцвол зохих этгээдийг эрэн сурвалжлах ажил нь зөвхөн шүүгчийн захирамжаар хэрэгжинэ. 618.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Хариуцагч” - нэхэмжлэгчийн эрх, эрх чөлөө, хуулиар хамгаалагдсан ашиг сонирхолд хохирол учруулсан буюу үүргээ биелүүлээгүй, эсхүл зохих ёсоор биелүүлээгүй гэж нэхэмжлэлд дурдсан этгээд буюу шүүхээс даалгасан этгээдийг. 618.4.ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ГҮЙЦЭТГЭХ ҮҮРЭГ а/нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга нь тодорхой иргэний хэрэгт хариуцагчаар оролцвол зохих этгээдийг эрж олох тухай шүүгчийн захирамжийг хүлээн авснаар хариуцагчийг эрж олох үүрэг хүлээнэ; б/хариуцагчийг эрэн сурвалжлах, байгаа газрыг тогтоох харилцаа нь хариуцагчаар оролцвол зохих этгээдийг эрж олох тухай шүүгчийн захирамжийг хүлээн авснаас хойш Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 229-т зааснаар зохицуулагдана. ---оОо--- 762 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 619.ТЭНСЭГДСЭН, ХУУЛЬ ЗӨРЧСӨН ХҮҮХДЭД ХЯНАЛТ ТАВИХ Батлагдсан: 2018.01.17 Хавсралт: ЦБҮАЖ №619.1, ЦБҮАЖ №619.1.а ЦБҮАЖ №619.2, ЦБҮАЖ №619.2.а, ЦБҮАЖ №619.2.б, ЦБҮАЖ №619.2.в, ЦБҮАЖ №619.2.г, ЦБҮАЖ №619.2.д, ЦБҮАЖ №619.2.е, ЦБҮАЖ №619.2.ж, ЦБҮАЖ №619.2.з, ЦБҮАЖ №619.2.и, ЦБҮАЖ №619.2.к, ЦБҮАЖ №619.2.л,ЦБҮАЖ №619.2.м, ЦБҮАЖ №619.2.н, ЦБҮАЖ №619.2.о,ЦБҮАЖ №619.2.п, ЦБҮАЖ №619.2.р Тараасан: 2018.01.18 Шинэчилсэн: Дугаар: А/29 Нэмэлт тайлбар: Улсын Ерөнхий прокурорын 2018.01.15-ны өдрийн 1/219 дүгээр албан бичгээр зөвшөөрөл авсан. Хуудас: 21 619.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагын захиргааны үүргийн хүрээнд шүүхийн зарим шийдвэрийг гүйцэтгэх хэм хэмжээг тогтооно. 619.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ, ТАВИГДАХ ШААРДЛАГА 619.2.1.Монгол Улсын Үндсэн хууль, Эрүүгийн хууль, Цагдаагийн албаны тухай хууль, Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хууль, Улсын ерөнхий прокурор, Цагдаагийн ерөнхий газрын даргын хамтарсан 2016 оны А/05, А/09 дүгээр тушаалаар баталсан “Тэнсэгдсэн ялтанд хяналт тавих журам”-ыг болон бусад холбогдох эрх зүйн актын мөрдлөг болгоно. Хорих ял шийтгүүлсэн этгээдэд оногдуулсан ялыг биечлэн эдлүүлэх шаардлагагүй гэж шүүх үзэн уг ялыг тэнсэж, нэгээс таван жилийн хугацаагаар хянан харгалзах хугацаанд цагдаагийн байгууллага захиргааны хяналт тавина. 619.2.2.Хууль, түүнд нийцүүлэн гаргасан эрх зүйн актад тусгайлсан заагаагүй бол тэнсэгдсэн болон насанд хүрээгүй хүүхдэд хяналт тавихад шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх нэгжгүй газар цагдаагийн байгууллага хяналт тавина. 619.3.ТЭНСЭГДСЭН ХУУЛЬ ЗӨРЧСӨН ХҮҮХДЭД ТАВИХ ХЯНАЛТ 619.3.1.Хяналт тавих хугацаа, журам: а/хорих ял эдлэхээс хугацаанаас нь өмнө тэнсэн сулласан, хорих ял шийтгүүлсэн этгээдэд оногдуулсан ялыг биечлэн эдлүүлэх шаардлагагүй гэж шүүх үзэн уг ялыг тэнсэж, нэгээс таван жилийн хугацаагаар хянан харгалзах хугацаанд цагдаагийн байгууллага захиргааны хяналт тавина; б/тэнсэгдсэн, хууль зөрчсөн хүүхэд хянан харгалзах хугацаанд захиргааны шийтгэл хүлээсэн бол хорих ялыг биечлэн эдлүүлэх эсэх талаар цагдаагийн байгууллага шүүхэд санал гаргана; в/шүүх насанд хүрээгүй этгээдэд хорих ял оногдуулсан шүүхийн шийтгэх тогтоол биелүүлэхийг хойшлуулж хяналт тавихаар ирүүлсэн тогтоолын хувийг хууль зөрчсөн хүүхдийг хараа хяналтандаа байлгаж хүмүүжүүлэхээр батлан даалтанд авсан, зөвшөөрсөн иргэн, хуулийн этгээдэд энэ тухай бичгээр мэдэгдэнэ. г/хорих ял тэнсэгдсэн, хорих ялаас хугацааны өмнө тэнсэн суллагдсан болон нийтэд тустай ажил хийлгэх, хорих ял нь шүүхийн шийтгэх тогтоолоор хойшлогдсон хууль зөрчсөн хүүхдэд хилийн хориг тогтооход “Монгол Улсаас гаргахыг түр түдгэлзүүлэх /код 315/ журам”-ыг баримтална. 619.3.2.Энэ журмын 619.3.1 дэх заалтын “б”, 619.4 дэх хэсгийн “е”-д заасны дагуу цагдаагийн байгууллагаас шүүхэд саналаа гаргахдаа дор дурьдсан баримт бичгийг хавсаргана: а/шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагаас тухайн хэрэгт шийтгэх тогтоолоор заасан үүргийн биелэлт хангагдсан тухай тодорхойлолт; б/насанд хүрээгүй этгээдийн засрал хүмүүжлийн талаарх дүгнэлт; в/Цагдаагийн төв байгууллагын Мэдээлэл нэгтгэн боловсруулах ажил хариуцсан нэгжийн эрүүлжүүлэгдсэн, саатуулагдсан, зөрчлийн шийтгэл хүлээсэн эсэх тухай тодорхойлолт; г/батлан даасан, томилогдон ажилласан иргэн, байгууллага, албан тушаалтан, хамт олны төлөөлөгчийн дүгнэлт; д/Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 188 дугаар зүйлд заасны дагуу гаргасан прокурорын дүгнэлт; е/бусад. 763 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 619.4.НАСАНД ХҮРЭЭГҮЙ ЭТГЭЭДИЙГ ХЯНАН ХАРГАЛЗАХ а/тогтоолын хувийг хүлээн авсан өдрөөс хойш 7 хоногт багтаан хяналтын хувийн хэрэг нээж хууль зөрчсөн хүүхэд, түүний эцэг, эх, асран хамгаалагч, харгалзан дэмжигч, түүнчлэн хууль зөрчсөн хүүхдийг хараа хяналтандаа байлгаж хүмүүжүүлэхээр зөвшөөрсөн иргэн, эсхүл хуулийн этгээдийн 2-оос доошгүй төлөөлөгч /иргэн/-ийг дуудан уулзаж тэдгээрийн эрх, үүрэг, хууль зөрчсөн хүүхдэд хууль, шүүхийн шийтгэх тогтоолоор тогтоосон хязгаарлалт, даалгасан үүргийг танилцуулж, батлан даалтад гаргана; б/хууль зөрчсөн хүүхдийн хууль зөрчсөн хүүхдийн эцэг, эх, асран хамгаалагч, харгалзан дэмжигч, хараа хяналтандаа байлгаж хүмүүжүүлэхээр зөвшөөрсөн иргэн, хуулийн этгээд үүргээ биелүүлэх талаар шаардлага тавьж, биелэлтийг хангуулна; в/хууль зөрчсөн хүүхдийн сахилга, засрал хүмүүжил, шүүхээс даалгасан үүргийн биелэлтийн талаар сар тутам хяналтын хувийн хэрэгт тэмдэглэл хийнэ; г/шүүхийн шийтгэх тогтоол биелүүлэхийг хойшлуулсан хугацаа дуусмагц энэ тухай шүүх болон ял шийтгүүлсэн этгээдэд бичгээр мэдэгдэнэ; д/ял хойшлогдсон хууль зөрчсөн хүүхдийн хяналтад байх хугацаанд засрал хүмүүжлийн талаар хорооны Засаг дарга, Хүүхдийн эрхийн хууль зүйн хороо, сургуулийн захиргаанаас томилогдсон сурган хүмүүжүүлэгч, хуулийн этгээдээс хагас, бүтэн жил, шаардлагатай тохиолдол тутамд дүгнэлт гаргуулна; е/хорих ял оногдуулсан шүүхийн шийтгэх тогтоолыг биелүүлэхийг хойшлуулсан хугацаанд хууль зөрчсөн хүүхэд засарч хүмүүжсэнээ үлгэр жишээ зан төлөв, сурлага, хөдөлмөрт үнэнч, шударга ханддагаараа харуулбал түүнийг ялаас чөлөөлөх тухай саналыг цагдаагийн байгууллага шүүхэд гаргаж болно. 619.5.БУСАД 619.5.1.Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй аюулгүй байдлыг хангах алба нь улсын хэмжээнд захиргааны хяналтын мэдээллийн санг хөтөлж, уг ажлыг мэргэжлийн удирдлагаар ханган, биелэлтэд нь хяналт тавина. 619.5.2.Захиргааны хяналт тавьж байгаа албан тушаалтны үйл ажиллагаанд нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга, хэв журмын тасгийн дарга, ахлах байцаагч нар өдөр тутмын хяналт тавина. 619.5.3.Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга, хэв журмын тасгийн дарга нь захиргааны хяналтад байгаа хүнтэй сард нэгээс доошгүй удаа биечлэн уулзалт хийж, санал хүсэлтийг нь сонсож, ЦБҮАЖ №619.2.е маягтын дагуу тэмдэглэл хөтөлнө. 619.5.4.Энэ журамд заасан захиргааны хяналт тогтооход цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 601-т заасан нийтлэг журмыг баримтална. ---оОо--- 764 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №619.1 МОНГОЛ УЛС ЦАГДААГИЙН ЕРӨНХИЙ ГАЗАР Хорихоос өөр төрлийн ял шийтгэлтэй ..................................овогтой.............................-ны хяналтын хувийн хэрэг Хэргийн .................... зүйл..................... Хэргийн дугаар..................................... Эхэлсэн........-оны .......сарын.........өдөр Дууссан.........-оны ........сарын.......өдөр .......................аймаг, сум, дүүргийн ......-р баг хороо Хүүхдийн байцаагч, хэсгийн төлөөлөгч...................................................... Улаанбаатар хот 765 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №619.1.а ХУВИЙН ХЭРЭГТ БАЙВАЛ ЗОХИХ МАТЕРИАЛ 1. Захиргааны хяналт тогтоох тухай тогтоол 2. Хяналтад авсан хүний бүртгэл 3. Батлан даалтанд хүмүүжүүлэхээр зөвшөөрсөн аж ахуйн нэгж, байгууллага, иргэний батлан даалт 4. Хяналтад байгаа хүний мэдээ 5. Хяналтад авагдсан этгээдийн гаргасан баталгаа 6. Удирдах ажилтнаас хувийн хэрэгтэй танилцсан тэмдэглэл 7. Цагдаагийн газар, хэлтсийн даргын захиргааны хяналтад байгаа хүнтэй уулзсан тухай тэмдэглэл 8. Захиргааны хариуцлагын тухай хууль болон бусад хууль зөрчсөн тухай тэмдэглэл 9. Гадагш явахгүй байхаар гаргасан баталгаа 10. Шилжих хөдөлгөөний мэдээ 11. Ялтны ялыг өөрчилсөн ба дууссан тухай мэдээ 12. Ялтны товч намтар, зураг 13. Ялтантай ажиллах төлөвлөгөө 14. Прокурорын тэмдэглэл 15. Генетик мэдээллийн нэгдсэн санд дээж авсан тухай тэмдэглэл 16. Захиргааны хяналтаас зайлсхийсэн буюу эрэн сурвалжилсан тухай тэмдэглэл 17. Захиргааны хяналтыг түдгэлзүүлэх тогтоох 18. Захиргааны хяналтыг сэргээх тухай тогтоол 19. Захиргааны хяналтыг зогсоох тухай тогтоол 20. Бусад материал ---оОо--- 766 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №619.2 Батлав: ............................... цагдаагийн газар, хэлтсийн дарга ............................../ 20...оны.....сарын....өдөр / .........................аймаг, хот ЗАХИРГААНЫ ХЯНАЛТ ТОГТООХ ТУХАЙ ТОГТООЛ .............................аймаг, сум, дүүргийн цагдаагийн газар, албан тушаал, цол нэр...................... ........би................................................................................................................................................. шүүхийн болон мөрдөгчийн.................-оны .............р сарын .............өдрийн ............дугаар таслан шийдвэрлэх тогтоол, мэдэгдлийг үндэслэн ......................дүүргийн .......-р хорооны .......................... ..................гудамж байрны ...........................тоотод оршин суух ..............................................овогтой ..................................................нь............................................................................................................. ...............................................................................гэмт хэрэг үйлдэж.........................................жилийн хугацаагаар ............................ял хойшлогдсон, эрүүгийн хариуцлагаас чөлөөлөгдсөн байх тул ТОГТООХ нь: ...................................................овогтой ....................................нд дараахь хязгаарлалтуудыг хэрэглэж хяналт тавьсугай. а/Архи согтууруулах ундаа хэрэглэх, бусдын амгалан тайван байдлыг алдагдуулахыг; б/Оршин сууж байгаа газар өөрчлөгдсөнийг мэдэгдэх, цагдаагийн байгууллагын зөвшөөрөлгүйгээр 14 хоногоос дээш хугацаатайгаар гадагш явахыг; в/Дахин гэмт хэрэг үйлдэх, гэмт бүлэг зохион байгуулах, элсэн орохыг тус тус хориглоно. г/сар бүрийн ......-ны өдөр хариуцсан цагдаагийн алба хаагчтай биеэр ирж уулзаж, бүртгүүлж байхыг үүрэг болгов. Тогтоолтой танилцсан: 1................................................../ / /хяналтад байгаа иргэн/ 2................................................/ / /эцэг, эх, асран хамгаалагч, харгалзан дэмжигчийн гарын үсэг/ / Тогтоол үйлдсэн:............................................................/ /Албан тушаал, цол нэр/ 767 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №619.2.а ХЯНАЛТАД АВСАН ХҮНИЙ БҮРТГЭЛ 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. Овог нэр....................................................................................................................................... Төрсөн он, газар .......................................................................................................................... Үндсэн захиргаа .......................................................................................................................... Яс үндэс ...................................................................................................................................... Оршин суугаа тодорхой хаяг, утасны дугаар ............................................................................ Ял шийтгүүлэхийн өмнө ямар ажил, сургуульд суралцаж байсан .................................................................................................................................................... Ам бүлийн байдал, хэн хаана юу хийдэг ................................................................................. ...................................................................................................................................................... Ямар гэмт хэрэг үйлдэж хуулийн зүйл хэсэг, ямар ял шийтгэл явч байсан ......................... ..................................................................................................................................................... Суллагдсан 20...-оны .....р сар....өдөр Урьд шийтгүүлж байсан эсэх ..................................................................................................................................................... Хянан харгалзсан хяналтын шалтгаан, хугацаа ..................................................................... ...................................................................................................................................................... Ойрын садан төрөл тэдний хаяг............................................................................................... ...................................................................................................................................................... Биеийн содон тэмдэг ................................................................................................................. ..................................................................................................................................................... Хамтран гэмт хэрэг үйлдсэн хэн хаана байгаа ....................................................................... ...................................................................................................................................................... Үерхдэг найз нөхдийн тодорхой хаяг.......................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... Бусад тэмдэглэл ......................................................................................................................... Анкет бичсэн: албан тушаал, цол нэр......................................../ Анкеттай танилцсан.........................................................../ 768 / / Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №619.2.б БАТЛАН ДААЛТАНД ХҮМҮҮЖҮҮЛЭХЭЭР ЗӨВШӨӨРСӨН АЖ АХУЙ НЭГЖ, БАЙГУУЛЛАГА, ИРГЭНИЙ БАТЛАН ДААЛТ 20....-оны .....-р сарын......өдөр Улаанбаатар хот ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................ шүүхээс .................................................................................................................................................... Ял шийтгүүлсэн.............................................овогтой.........................................ыг 1. ................................................................................................................................ оршин суух, .........................................................................хаягтай,....................................утасны дугаартай, ............................................ дугаарын регистр, иргэний үнэмлэхтэй ................................ овогтой ....................................................би,....................................................... оршин суух, ...................... ................................................................................................... хаягтай, .......................................... утасны дугаартай,.........................дугаарын регистр, иргэний үнэмлэхтэй...................................... овогтой..................................................................бид....................................................-ыг дуудсан цагт саадгүй ирүүлж, дахин гэмт хэрэг үйлдэх, хэв журмын зөрчил гаргуулахгүй байх, төлөв томоотой байлгах, сургах, нийгэмшүүлэх арга хэмжээ авах, сургалт, хөтөлбөрт хамруулж байхыг хариуцаж БАТЛАН ДААЖ авах хүсэлт гаргаж байна. Батлан даагч 1............................................/ 2.........................................../ / / ....................................................................аймаг, дүүргийн цагдаагийн газар, хэлтсийн албан тушаал, цол, нэр ................................................/ / 769 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №619.2.в ЗАХИРГААНЫ ХЯНАЛТАД БАЙГАА ХҮНИЙ МЭДЭЭ Хувийн хэргийн дугаар 1. Овог, нэр ............................................................................................................................... 2. Иргэний үнэмлэх, гадаад паспортын дугаар...................................................................... 3. Регистрийн дугаар................................................................................................................. 4. Нас, хүйс................................................................................................................................ 5. Боловсрол, мэргэжил............................................................................................................ 6. Хаана ямар ажил, сургууль суралцдаг................................................................................ ............................................................................................................................................... 7. Оршин суугаа хаяг................................................................................................................. ............................................................................................................................................... 8. Үүрэг хүлээсэн байгууллага, аж ахуйн нэгж, иргэний хаяг.................................................. ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... 9. Хэзээ, хаанахын шүүхээр хуулийн ямар зүйлээр ямар ял шийтгүүлсэн .............................. ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... 10. Ялыг тэнссэн болон хойшлуулах тухай шийдвэр гаргасан шүүх шийдвэрийн он, сар, өдөр ...................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... 11. Шүүхийн шийдвэрийн агуулга, тэнсэн ба хойшлуулах шийдвэрийг тооцож эхлэх хугацаа: ................................................................................................................................. ............................................................................................................................................... 12. Эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх насанд хүрээгүй шалтгаанаар эрүүгийн хариуцлагаас чөлөөлөгдсөн тухай хэрэг бүртгэгч, мөрдөн байцаагчаас ирүүлсэн мэдээллийн утга. ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... Дууссан хугацаа:............................................................................. Албан тушаал, цол, нэр.........................................../ 770 / Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №619.2.г ЗАХИРГААНЫ ХЯНАЛТАНД АВАГДСАН ЭТГЭЭДИЙН ГАРГАСАН БАТАЛГАА 20...-оны ....-р сарын....өдөр .................................................................................................................................................... ....................овогтой................................................би 20....-оны ......-р сарын ......-ны өдөр Монгол Улсын Эрүүгийн хуулийн ...............зүйлийн .........................хэсэг гэмт хэрэг үйлдэж ................... .............................шүүхээс .........жил.......сарын ..............................ял шийтгүүлсэн билээ. Уг ялын хугацаанд Цагдаагийн байгууллын хяналтанд байхдаа дахин гэмт хэрэг, хэв журмын зөрчилд холбогдохгүй байх, оршин суух хаяг өөрчлөгдсөн тохиолдолд мэдэгдэх, сурах, даалгасан хөтөлбөр, сургалтад хамрагдах, гадагш удаан хугацаагаар явахдаа зөвшөөрөл авч, сард нэг удаа өөрийн биеэр ирж хяналт тавьж байгаа ажилтанд бүртгүүлж байх, цагдаагийн алба хаагчаас тавьсан шаардлага, даалгасан үүргийг биелүүлнэ гэж БАТАЛГАА гаргаж байна. Баталгаа гаргасан:................................................/ 771 / Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №619.2.д УДИРДАХ АЖИЛТНААС ХУВИЙН ХЭРЭГТЭЙ ТАНИЛЦСАН ТЭМДЭГЛЭЛ д/д Он, сар, өдөр Шалгасан байцаагч 1 2 3 4 5 772 Танилцсан хүн, өгсөн үүрэг даалгавар Гарын үсэг Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №619.2.е ЦАГДААГИЙН ГАЗАР, ХЭЛТСИЙН ДАРГЫН ЗАХИРГААНЫ ХЯНАЛТАД БАЙГАА ХҮНТЭЙ УУЛЗСАН ТУХАЙ ТЭМДЭГЛЭЛ № Танилцсан хүний албан тушаал, цол, овог нэр Захиргааны хяналтад байгаа хүнтэй ярилцсан тухай 773 Үүрэг даалгавар, санал, хүсэлтийн хүлээн авч, шийдвэрлэсэн байдал Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №619.2.ж ЗӨРЧЛИЙН ХАРИУЦЛАГЫН БОЛОН БУСАД ХУУЛЬ, ЗӨРЧСӨН ТУХАЙ ТЭМДЭГЛЭЛ д/д Гаргасан зөрчил Авсан арга хэмжээ 1 2 3 4 5 6 7 774 Гарын үсэг Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №619.2.з ГАДАГШ ЯВАХГҮЙ БАЙХААР ГАРГАСАН БАТАЛГАА 20....-оны ...сарын....өдөр Аймаг, хот .................................................................овогтой.....................................................миний бие Монгол Улсын эрүүгийн хуулийн ................-р зүйлийн ....-д заасан гэмт хэрэг үйлдсэн учир танай байгууллагын хяналтанд байгаа тул хяналтын хугацаа дуустал одоогийн ................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... Оршин суугаа газраас гадагш байхаар 20....-оны...... сарын.....-ны өдрөөс эхлэн баталгаа гаргаж байна. Би дээрх газар байнга байх бөгөөд хэрэв гадагш гарах шаардлага гарах аваас албан ёсоор мэдэгдэж зөвшөөрөл авах болно. Баталгаа гаргасан.........................................../ / Баталгаа хүлээн авсан........................................./ / 775 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №619.2.и ШИЛЖИХ ХӨДӨЛГӨӨНИЙ МЭДЭЭ Хувийн хэргийн дугаар 1. Овог, нэр ............................................................................................................................................ 2. Иргэний үнэмлэх, гадаад паспортын дугаар....................................................................................... 3. Регистрийн дугаар............................................................................................................................... 4. Шилжин суурьших газрын хаяг.......................................................................................................... ............................................................................................................................................................ 5. Хаана ямар ажил, сургуульд суралцах................................................................................................ 6. Шилжин явах болсон шалтгаан........................................................................................................... ............................................................................................................................................................ 7. Шилжин явсан............... он.....сар.........өдөр 8. Очсон газрын бүртгэлд авсан .....................он............сар.......өдөр Мэдэгдсэн: ................................... /байгууллагын нэр/ .................................. /албан тушаал, цол, нэр/ 20....он....сар....өдөр 776 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №619.2.к ЯЛТНЫ ЯЛЫГ ӨӨРЧИЛСӨН БА ДУУССАН ТУХАЙ МЭДЭЭ 1. Овог, нэр ....................................................................................................................................... 2. Иргэний үнэмлэх, гадаад паспортын дугаар ............................................................................. 3. Регистрийн дугаар. ....................................................................................................................... 4. Нас хүйс ........................................................................................................................................ 5. Боловсрол мэдлэг ........................................................................................................................ 6. Хаана ямар ажил, сургуульд суралцдаг ..................................................................................... ....................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................ 7. Оршин суугаа хаяг. ....................................................................................................................... ........................................................................................................................................................ 8. Хэзээ, хаанахын шүүхээр хуулийн ямар зүйлээр ямар ялаар шийтгүүлсэн ........................ ...................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 9. Ялын хугацаа дууссан он,сар, өдөр ............................................................................................ 10. Ялыг өөрчлөх болсон шалтгаан шүүхийн шийдвэрийн огноо ............................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Мэдээлсэн ................................... /байгууллагын нэр/ .................................. /албан тушаал, цол, нэр/ 20....он....сар....өдөр 777 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №619.2.л ПРОКУРОРЫН ТЭМДЭГЛЭЛ д/д Он, сар, өдөр Танилцсан, шалгасан байцаагч Танилцсан прокурор, өгсөн үүрэг чиглэл 1 2 3 4 778 Гарын үсэг Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №619.2.м ГЕНЕТИК МЭДЭЭЛЛИЙН НЭГДСЭН САНД ДЭЭЖ АВСАН ТУХАЙ ТЭМДЭГЛЭЛ Нэг: ДНХ-ийн дээж авсан хүний тухай 1.Эцэг /эх/-ийн нэр........................................., Нэр..............................., Нас....... 2. Хүйс эр, эм 3. Регистрийн дугаар:................................................ 4. Хүнээс гаралтай биологийн дээж авсан байдал: Хүний эд эрхтэн, түүний хэсэг; Үс; Цус; Үрийн шингэн; Бусад.................................................................................. 5. Шүүхийн шинжилгээний байгууллагад хүргүүлсэн тухай тэмдэглэл ............................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... /Дээж хүргүүлсэн албан бичиг, санд оруулсан тухай хариу мэдэгдэл гэх зэрэг/ Хоёр: Насанд хүрээгүй хүнээс ДНХ-ийн дээж авахад байлцсан хүний тухай 1.Эцэг /эх/-ийн нэр........................................., Нэр..............................., Нас....... эр, эм 2. Хүйс 3. Регистрийн дугаар:............................................................................................................................... 4. Захиргааны хяналтад байгаа хүнтэй ямар холбоотой болох .......................................................... ................................................................................................................................................................... /эцэг, эх, асран хамгаалагч, харгалзан дэмжигч, сурган хүмүүжүүлэгч/ Гурав: Оролцсон мэргэжилтэн, эмчийн тухай ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ТЭМДЭГЛЭЛ ХӨТӨЛСӨН: /албан тушаал, цол, нэр/ / ТАНИЛЦСАН: / ОРОЛЦСОН: 779 / / / / Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №619.2.н ЗАХИРГААНЫ ХЯНАЛТААС ЗАЙЛХИЙЛСЭН БУЮУ ЭРЭН СУРВАЛЖИЛСАН ТУХАЙ ТЭМДЭГЛЭЛ № Хяналтаас зайлхийлсэн тухай тэмдэглэл / хаанаас, хэдийд алга болсон/ Эрэн сурвалжлах ажил зохиосон байдал /хаана, хаана явж, хэнтэй уулзсан/ Эрэн сурвалжлах ажлыг зогсоосон тухай 780 Хяналтыг Түдгэлзүүлсэн тогтоол № Сэргээсэн тогтоол № Тэмдэглэл бичсэн албан тушаалтан, цол, нэр Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №619.2.о БАТЛАВ: .................................................. цагдаагийн газар, хэлтсийн дарга ................................................. ЗАХИРГААНЫ ХЯНАЛТЫГ ТҮДГЭЛЗҮҮЛЭХ ТОГТООЛ 20... оны ... сарын ...-ны өдөр ...................... аймаг, хот ........................................... аймаг, нийслэл, дүүргийн цагдаагийн газар, хэлтсийн .............................. албан тушаалтай......................цолтой...................................................би Монгол Улсын Эрүүгийн хуулийн ....-зүйлийн ......... –д заасан гэмт хэрэг үйлдэж ......... жил хорих ял эдлүүлэхийг тэнссэн, хойшлуулсан, эрүүгийн хариуцлага хүлээх насанд хүрээгүй үндэслэлээр чөлөөлөгдсөн ............. ........................ овогтой .........................-д холбогдох тоот хяналтын хувийн хэргийн материалтай танилцаад: ОЛСОН НЬ: ..................................................... аймаг, нийслэлийн / сум,дүүрэг, хороо, багийн .......... хорооны ............................. гудамж, байрны .......................... тоотод оршин суух ....................................... овогтой .............................................. нь цагдаагийн зөвшөөрлөөр .................................................... ................... тул Монгол Улсын Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх тухай хуулийн 15 дугаар зүйлийн 15.4.5, мөн зүйлийн 15.5-д заасныг баримтлан ТОГТООХ НЬ: 1....................................................... овогтой ................................-нд тавьсан захиргааны хяналтыг 20 ... оны ... сарын ... –ний өдрөөс түдгэлзүүлсүгэй. 2.................................................овогтой..........................................-нд оршин суух газраа буцаж ирсний дараа хяналт тавьж байнга ажилтанд нэн даруй биеэр ирж мэдэгдэхийг үүрэг болгосугай. ТОГТООЛ ҮЙЛДСЭН: / / албан тушаал, цол, нэр/ ТАНИЛЦСАН: / 781 / / Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №619.2.п БАТЛАВ: .................................................. цагдаагийн газар, хэлтсийн дарга ................................................. ЗАХИРГААНЫ ХЯНАЛТЫГ СЭРГЭЭХ ТУХАЙ ТОГТООЛ 20... оны ... сарын ...-ны өдөр ........аймаг, нийслэл .................................................... аймаг, нийслэл, дүүргийн цагдаагийн газар, хэлтсийн ..............................албан тушаалтай ...........................цолтой .................................... би Монгол Улсын Эрүүгийн хуулийн .... зүйлийн................... –д заасан гэмт хэрэг үйлдэж ......... жил хорих ялыг тэнссэн суллагдсан, хойшлуулсан, эрүүгийн хариуцлага хүлээх насанд хүрээгүй үндэслэлээр чөлөөлөгдсөн ..................................... овогтой .........................-д холбогдох тоот хяналтын хувийн хэргийн материалтай танилцаад ОЛСОН НЬ: ......................................... аймаг, нийслэлийн /сум, дүүрэг хороо, багийн/............ хорооны ............... гудамж, байрны .......... тоотод оршин суух ....................................... овогтой ..........................нь цагдаагийн зөвшөөрлөөр.......................................................................... тул Монгол Улсын Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх тухай хуулийн 15 дугаар зүйлийн 15.5-д заасныг баримтлан ТОГТООХ НЬ: 1...................................... овогтой .......................................-нд захиргааны хяналтыг 20 ... оны ... сарын ... –ний өдрийн түдгэлзүүлсэн .... тоот захиргааны хяналтын хувийн хэргийг сэргээсүгэй. ТОГТООЛ ҮЙЛДСЭН: ТАНИЛЦСАН: / / / албан тушаал, цол, нэр/ / 782 / Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №619.2.р БАТЛАВ: ......................................................... цагдаагийн газар, хэлтсийн дарга ....................................................... ЗАХИРГААНЫ ХЯНАЛТ ЗОГСООХ ТУХАЙ ТОГТООЛ 20... оны ... сарын ...-ны өдөр ............ аймаг, нийслэл ......................................................... аймаг, нийслэл дүүргийн цагдаагийн газар, хэлтсийн ..............................албан тушаалтай ........................... цолтой ............................................би Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх тухай хуулийн 15 дугаар зүйлийн 15.11-д заасныг үндэслэн ............. .................................................... /сум, дүүрэг, хороо, багийн/ ......... хорооны ...................................... .................гудамж, байрны .................................. тоотод оршин суух ...................................... овогтой .............................-нд ................ жилийн хугацаатай тогтоосон нь 20... оны .... сарын .... –нд дуусч байх тул захиргааны хяналтыг зогсоосугай. Энэ тухай танилцуулсугай. шийдвэрийг...................................овогтой..............................................-нд ТОГТООЛ ҮЙЛДСЭН: ТАНИЛЦСАН: 783 / / / албан тушаал, цол, нэр/ Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 620.ЗАРИМ АЛБАН ТУШААЛТАН, ТЭДГЭЭРИЙН ГЭР БҮЛИЙГ ХАМГААЛАХ Хавсралт: Тараасан: 2018.01.02 Батлагдсан: 2017.12.28 Дугаар: А/266 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас:1 620.1.ЗОРИЛГО Төрийн албан хаагч, Прокурор, Авлигатай тэмцэх байгууллагын албан хаагч, Цагдаагийн байгууллагын удирдлага, бусад алба хаагчдыг гэмт халдлагаас хамгаалахад баримтлах хэм хэмжээг зохицуулахад оршино. 620.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ Монгол Улсын Үндсэн хууль, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хууль, Гэрч, хохирогчийг хамгаалах тухай хууль, Цагдаагийн албаны тухай хууль, Прокурорын тухай хууль, Авлигын эсрэг хууль, Төрийн албаны тухай хуулийг мөрдлөг болгоно. 620.3.ҮҮРЭГ а/хуулиар хүлээсэн чиг үүргээ хэрэгжүүлэхтэй нь холбогдуулан төрийн албан хаагч, прокурор, Авлигатай тэмцэх газрын алба хаагчийн амь нас, эрүүл мэндэд бодит аюул заналхийлсэн тохиолдолд аюулгүй байдлыг хангах арга хэмжээг цагдаагийн байгууллага авч хэрэгжүүлэх үүрэгтэй; б/дээрх нөхцөлтэй уялдаж аюулгүй байдал нь алдагдаж болзошгүй төрийн албан хаагч, прокурор, Авлигатай тэмцэх газрын албан хаагчийн гэр бүлийн гишүүд нь мөн цагдаагийн байгууллагын хамгаалалтад байна; в/Төрийн албаны тухай хуулийн 27 дугаар зүйлийн 27.1.4-т заасныг үндэслэн цагдаагийн байгууллагад төрийн бусад байгууллагаас ирсэн хүсэлтээр цагдаагийн төв байгууллагын даргын шийдвэрээр хамгаалалтад авч болно; г/төрийн албан хаагч, прокурор, Авлигатай тэмцэх газрын алба хаагчийг хамгаалалтад авах ажлыг цагдаагийн төв байгууллагын Тэргүүн дэд дарга удирдаж, хамгаалуулах хүсэлт тавьсан байгууллага, алба хаагч, тухайн албан тушаалтны оршин суугаа нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага, цагдаагийн төв байгууллагын гэрч, хохирогчийг хамгаалах ажил хариуцсан нэгж хамтран зохион байгуулна; д/үүрэгт ажилтай нь холбогдолгүйгээр төрийн албан хаагч, прокурор, Авлигатай тэмцэх газрын алба хаагч, тэдгээрийн гэр бүлийн амь нас, эрүүл мэндийг хамгаалах асуудал нь энэ журмаар зохицуулагдахгүй; е/шаардлагатай тохиолдолд цагдаагийн төв байгууллагын аюулгүй байдал хариуцсан нэгжийн алба хаагчтай хамтран энэ журамд дурдсан албан тушаалтанд халдах тухай мэдээллээр гэмт этгээдийг илрүүлж, гэмт үйлдлийг таслан зогсоох арга хэмжээг авна; ж/хамгаалалт нь албан тушаалтны гэрт, гэрийн гадна талд, ажилдаа ирэх, очих замд, ажлын байранд, тодорхой газар, орон байранд хамгаалах зэрэг төрлүүдтэй байж болно; з/цагдаагийн төв байгууллагын гэрч, хохирогчийг хамгаалах ажил хариуцсан нэгж нь нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага, бусад албадад энэ зүйлийн “з”-д заасан төрлөөр хамгаалалт зохион байгуулах сургалтыг жилд нэгээс доошгүй удаа зохион байгуулна; и/нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага өөрийн хүч, хэрэгслээр энэ зүйлийн “а, б, в”-д заасан албан тушаалтан, түүний гэр бүлийн гишүүдийг хамгаалах боломжгүй нөхцөл байдал үүсвэл цагдаагийн төв байгууллагын гэрч, хохирогчийг хамгаалах болон холбогдох нэгжээс дэмжлэг, туслалцаа авах тухай саналыг цагдаагийн төв байгууллагын даргад хүргүүлж болно. Цагдаагийн төв байгууллагын даргын шийдвэрээр хамгаалалтад авсан хүний шадар хамгаалалт /биечлэн дагах/-ыг Тусгай ажиллагаа хариуцсан нэгж хариуцан гүйцэтгэнэ. Тусгай ажиллагаа хариуцсан нэгж хамгаалалтыг хариуцах хүртэлх хугацаанд тухайн нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага хамгаалах ажлыг тасралтгүй зохион байгуулж, хамтран ажиллана. ---оОо--- 784 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 621.АЛБАДАН ЭМЧИЛГЭЭНД ЯВУУЛАХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар:А/266 Хуудас:1 621.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагаас хуулиар хүлээсэн захиргааны үүргээ биелүүлэх хүрээнд албадан эмчилгээнд явуулах хэм хэмжээг тогтооход оршино. 621.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ Монгол Улсын Үндсэн хууль, Эрүүл мэндийн тухай хууль, Зөрчлийн тухай хууль, Цагдаагийн албаны тухай хууль Согтуурах, мансуурах донтой өвчтэй этгээдийг захиргааны журмаар албадан эмчлэх, албадан хөдөлмөр хийлгэх тухай хуулийг мөрдлөг болгоно. Албадан эмчилгээнд явуулах ажиллагаа нь тухайн хүний эрүүл мэнд, аюулгүй байдлыг хангах зорилгоор зөвхөн хуульд заасан үндэслэлээр, шүүгчийн захирамжаар хэрэгжинэ. 621.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Эмнэлгийн тусламж, үйлчилгээ” - хүний өвчин, эмгэг, гэмтлийг илрүүлэх, оношлох, магадлах, илааршуулах, сэргээн засах, сэргийлэхэд чиглэгдсэн, эмч, эмнэлгийн бусад мэргэжилтний дангаар буюу хамтран гүйцэтгэх үйл ажиллагааг; “Мансуурах дон” - мансууруулах төрлийн бодисоос хамааралтай сэтгэцийн өвчин. 621.4.АЛБАДАН ЭМЧЛЭХ ҮНДЭСЛЭЛ 622.4.1.Өвчтэй нь эмнэлгийн дүгнэлтээр тогтоогдож эмчлүүлсний дараа согтууруулах ундаа, мансууруулах бодис дахин хэрэглэсэн этгээдийг шүүхийн шийдвэрийн дагуу албадан эмчлэх газарт явуулж албадан эмчилнэ. 622.4.2.Согтуурах, мансуурах донтой нь эмнэлгийн байгууллагын дүгнэлтээр тогтоогдсон боловч эмчлүүлэхээс зайлсхийсэн этгээдийг шүүхийн шийдвэрээр албадан эмчилнэ. 622.4.3.Согтуурах, мансуурах донтой этгээд сайн дураараа эмчлүүлэх хүсэлт гаргавал ердийн журмаар эмчилнэ. 622.4.4.Албадан эмчлэх үндэслэл нь цагдаагийн байгууллагаас согтуурах, мансуурах донтой хүнийг албадан эмчлүүлэх саналыг шүүхэд гаргах нөхцлийг үүсгэнэ. 621.5.АЛБАДАН ЭМЧИЛГЭЭНД ЯВУУЛАХ ТУХАЙ ШҮҮХИЙН ШИЙДВЭР ГАРГУУЛАХ, БИЕЛҮҮЛЭХ 621.5.1.Цагдаагийн байгууллага нь согтуурах, мансуурах донтой этгээдийн талаар дараахь баримт, бичгийг бүрдүүлж, шүүхэд өгнө: а/тухайн этгээдийг албадан эмчилгээнд явуулах тухай зохих байгууллага, аж ахуйн нэгж, иргэний хүсэлт; б/цагдаагийн байгууллагын цахим мэдээллийн сангаас лавлагаа авах; в/согтуурах, мансуурах дон өвчтэй болсон тухай эмнэлгийн дүгнэлт; г/2 хувь цээж зураг; д/хорооны Засаг даргын тодорхойлолт; е/иргэний үнэмлэхний хуулбар. 621.5.2.Албадан эмчлэх, албадан хөдөлмөр хийлгэх тухай шүүхийн шийдвэр гарах хүртэл тухайн этгээдийг саатуулах, шүүхийн шийдвэр гарсны дараа албадан эмчлэх газарт хүргэх ажиллагааг нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага гүйцэтгэнэ. 621.6.ЭРЭН СУРВАЛЖЛАХ, ИРГЭНИЙ БҮРТГЭЛД ХАМРУУЛАХ 621.6.1.Согтуурах, мансуурах донтой өвчтэй этгээд албадан эмчлэх газарт байхдаа эмчлүүлэхээс зайлсхийсэн, эмнэлгээс оргосон тохиолдолд шүүхийн шийдвэр биелүүлэх байгууллагын хүсэлтээр цагдаагийн байгууллага эрэн сурвалжилж, түүнтэй холбогдож гарсан зардлыг тухайн этгээдээр нөхөн төлүүлнэ. 621.6.2.Шаардлагатай тохиолдолд оргосон албадан эмчлүүлэгчийг эрж олоход Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 229-ийг баримтална. 621.6.3.Албадан эмчлэх газар эмчилгээ дууссан тухай мэдэгдлийг эмчлүүлэгчийн харьяалах нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад 7 хоногийн дотор хүргүүлнэ. Мэдэгдлийг нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын нийтийн хэв журам хамгаалах нэгж, алба хаагч бүртгэлд авч, тухайн этгээдэд гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр зөвлөгөө өгнө. 785 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 622.АЛБАДАН СААТУУЛАХ Батлагдсан: 2018.01.17 Дугаар: А/29 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Улсын Ерөнхий прокурорын 2018.01.15-ны өдрийн 1/219 дүгээр албан бичгээр зөвшөөрөл авсан. Тараасан: 2018.01.18 Шинэчилсэн: Хуудас:1 622.1.ЗОРИЛГО 622.1.1.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагч нь үйл ажиллагаандаа Монгол Улсын Үндсэн хууль, Цагдаагийн албаны тухай хууль, Зөрчлийн тухай хууль, Зөрчил шалган шийдвэрлэх тухайн хууль, Засгийн газрын 1996 оны 91 дүгээр тогтоолоор баталсан “Захиргааны журмаар албадан саатуулах байрны дэглэм, журам”, Хууль зүй, дотоод хэргийн сайдын 2017 оны А/185 дугаар тушаалаар баталсан “Саатуулах байрны дэглэм, журам”, Улсын Ерөнхий прокурор, Хууль зүй, дотоод хэргийн сайдын 2017 оны А/70, А-174 дүгээр хамтарсан тушаалаар баталсан “Эрх хязгаарлах арга хэмжээг хэрэгжүүлэх нөхцөл, журам” болон бусад эрхийн актыг баримтална. ---оОо--- 786 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 623.СОНГУУЛИЙН САНАЛ ХУРААХ БАЙР ХАМГААЛАХ Хавсралт: Тараасан:2018.01.02 Батлагдсан: 2017.12.28 Дугаар:А/266 Нэмэлт тайлбар: Энэ журамд заасан маягтыг Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албанаас боловсруулж, ЦТБ-ын даргаар батлуулна. Шинэчилсэн: Хуудас:2 623.1.ЗОРИЛГО Сонгуулийн эрх зүйн харилцаа, сонгуулийн хэвийн үйл ажиллагааг хангах, Монгол Улсын иргэний сонгох, сонгогдох эрхийг хамгаалах, сонгуулийн тухай хууль тогтоомжийг хэрэгжүүлэхэд оршино. 623.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ, ТАВИГДАХ ШААРДЛАГА Монгол Улсын Үндсэн хууль, Сонгуулийн тухай хууль, Сонгуулийн автоматжуулсан системийн тухай хууль, Хот, тосгоны эрх зүйн байдлын тухай хуулийг мөрдлөг болгоно. Улсын Их Хурал, Ерөнхийлөгч, Орон нутгийн хурлын болон хот, тосгоны захирагчийг сонгох сонгуулийн үед энэхүү журам үйлчилнэ. 623.3.ҮҮРЭГ, БАРИМТЛАХ ЗАРЧИМ а/цагдаагийн байгууллага нь сонгуулийн хэвийн үйл ажиллагааг хангахад оролцож, сонгуулийн санал авах байранд нийтийн хэв журам хамгаалж, гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлнэ; б/нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нь сонгуулийн санал хураах байрыг сонгуулийн хэсгийн хорооны даргын шийдвэрээр байгуулсан үеэс татан буулгах хүртэл хугацаанд аюулгүй байдлыг хангах үүрэг гүйцэтгэнэ; в/сонгуулийн хэсгийн хорооноос зохион байгуулсан санал авах байрыг хамгаалах үүрэг гүйцэтгэж байгаа алба хаагч нь хараат бус байна; г/сонгуулийн санал хураах байрыг хамгаалах үүрэг гүйцэтгэж байгаа алба хаагчийг хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр солих, өөр үүрэг гүйцэтгүүлэхээр томилохыг хориглоно; д/санал хураах байранд үүрэг гүйцэтгэж байгаа алба хаагч сонгуулийн бусад ажиллагаанд оролцож болохгүй; е/хамгаалалтад үүрэг гүйцэтгэж буй алба хаагч нь дараахь хөтөлбөл зохих бүртгэлийг хөтөлнө: 1/“Хоногийн мэдээний илтгэх хуудас” /хоногийн хугацаанд үүссэн нөхцөл байдал, санал авах байрны аюулгүй байдал, хамгаалалт, ач холбогдол бүхий шаардлагатай мэдээ, мэдээллийг солилцож, бусад эрх бүхий байгууллагатай хамтран ажилласан эсэх, сонгуулийн хорооны гишүүдийн хөдөлгөөн, ажил хүлээлцсэн байдал, газар, хэлтсийн Шуурхай удирдлагын штаб, Шуурхай штабтай холбоо барьсан, мэдээ өгсөн цаг, хугацаа, хамгаалалтанд авсан обьектыг шалгасан цаг, хугацааг тэмдэглэx, Маягт ЦБҮАЖ №623.31е/; 2/“Хөдөлгөөний мэдээ” /саналын байранд ажиллаж байгаа гишүүдээс өглөө ирэх, орой гарах, цайнд орох, гарах зэрэг хөдөлгөөнийг цаг, хугацаатайгаар тэмдэглэх, Маягт ЦБҮАЖ №623.32е/; 3/“Ажил хүлээлцсэн тэмдэглэл” /саналын хуудас, холбогдох техник хэрэгсэл /New Image Cast төхөөрөмж/ түүнийг хадгалж байгаа өрөө, тасалгаа, сейфний лац, тухайн обьектын гадна болон дотор талын цонх, хаалга, камерын хяналтын бүрэн бүтэн байдлыг тусгаx, Маягт ЦБҮАЖ №623.33е/. 623.4.ХАМГААЛАЛТ а/цагдаагийн газар, хэлтсийн нийтийн хэв журам хамгаалах нэгжээс сонгуулийн тойрог, хороодын санал авах байруудын жагсаалтыг үндэслэн хэв журмын хамгаалалтын төлөвлөгөө, зураглалыг цагдаагийн газар, хэлтсийн /цаашид “хамгаалалт” гэх/ даргын тушаалаар батална; б/тойрог, хэсгийн хороодын сонгуулийн санал хураах байруудын хамгаалалтад үүрэг гүйцэтгэх, хяналт тавих алба хаагчдын хуваарийг нарийвчлан гаргаж, батална; в/хамгаалалтын үүрэг гүйцэтгэх алба хаагчдыг өдөр бүр үүрэгжүүлнэ; г/сонгуулийн санал хураах байр, түүний орчимд гэмт хэрэг, хэв журмын зөрчил үйлдэгдсэн, нийтийн эмх замбараагүй байдал бий болсон, хамгаалалтын үйл ажиллагаатай 787 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам холбоотой зөрчлийн талаар мэдээлэл, шуурхай удирдлагын төвд мэдээлж, шуурхай шалгаж шийдвэрлэнэ; д/шаардлагатай тохиолдолд хамгаалалтын хүч нэмэгдүүлж зохион байгуулна; е/санал тоолох ажиллагааг санал хураах байранд зохион байгуулах тухай шийдвэр гарсан үед нэмэгдлээр алба хаагч ажиллуулна. 623.5.ХАМГААЛАЛТАД АЖИЛЛАХ АЛБА ХААГЧИЙН ҮҮРЭГ, АНХААРАХ АСУУДАЛ а/санал хураах байруудын хамгаалалтыг биечлэн хүлээлцэнэ; б/сонгуулийн хэсгийн хорооны дарга, ажилтнуудыг тухайн өдрийн ажлаа дуусгаад тарах үед хэсгийн хорооны байрыг цоожлуулан лацдуулж, хүлээн авах ба ажилдаа ирэх үед нь хүлээлгэн өгнө; в/шөнийн цагаар хэсгийн хорооны байр, түүний орчныг байнга эргэж шалгана; г/үүрэг гүйцэтгэх үедээ энэ журмын 623.3 дугаар зүйлийн “е”-д заасан бүртгэлийг хөтлөх бөгөөд хэсгийн хороо, түүний орчимд болсон онцлог үйл явдал, хөдөлгөөний талаар тусгана; д/хамгаалалтын үед сонгуулийн хэсгийн хорооны ажилтнууд болон иргэдтэй соёлтой, хүний эрх, эрх чөлөөг хүндэтгэн харьцаж, холбогдох хууль, тогтоомжийн хүрээнд ажиллана. ---оОо--- 788 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 624.ИРГЭНИЙ ХАРЬЯАЛЛЫН АСУУДЛААР САН БҮРДҮҮЛЭХ, ЛАВЛАГАА ӨГӨХ Хавсралт: Тараасан:2018.01.02 Батлагдсан: 2017.12.28 Дугаар: А/266 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас:2 624.1.ЗОРИЛГО Хуулиар хүлээсэн чиг үүргийн хүрээнд иргэний харьяаллын асуудлаар зарим сан бүрдүүлж, лавлагаа өгч, мэдээлэл солилцох ажиллагаа явуулах хэм хэмжээг тогтооход оршино. 624.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ, ТАВИГДАХ ШААРДЛАГА Монгол Улсын Үндсэн хууль, Иргэний болон улс төрийн эрхийн тухай Олон улсын пакт, Харьяатын тухай хууль, журмыг баримтална. Харьяатын асуудлаар гаргасан Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн зарлиг, Монгол Улсын харьяатаас гарах, Монгол Улсын харьяат болох, харьяатаа сэргээн тогтоолгох хүний талаарх мэдээллээр сангийн хүрээг тогтооно. Мэдээллийн санг зөвхөн гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах чиглэлээр харилцагч байгууллагыг бодит мэдээллээр хангахад ашиглана. 624.3.МЭДЭЭЛЛИЙН САНГИЙН ТӨРӨЛ 624.3.1.Монгол Улсын иргэний харьяаллын асуудлаар гаргасан өргөдлийг шийдвэрлэхэд цагдаагийн төв байгууллага оролцож, Монгол Улсын нутаг дэвсгэр дээр байнга оршин суугаа иргэний харьяаллын асуудлаар хүсэлт гаргасан хүний хувийн байдлыг тодорхойлж дүгнэлт гаргана. 624.3.2.Мэдээлэл нэгтгэн боловсруулах ажил хариуцсан нэгж нь дараахь төрлөөр мэдээллийн нэгдсэн санг ажиллуулж, зөвхөн гэмт хэрэгт холбогдож шалгагдсан, ял шийтгэгдсэн эсэх асуудлаар харилцагч байгууллагад хариу мэдээлэл өгнө: а/Монгол Улсын харьяатаас гарах хүсэлт гаргасан Монгол Улсын иргэн; б/Монгол Улсын харьяат болох хүсэлт гаргасан гадаадын иргэн, харьяалалгүй хүн; в/харьяатаа сэргээн тогтоолгох хүсэлт гаргасан хүн. 624.4.МЭДЭЭЛЛИЙН САНГ БҮРДҮҮЛЭХ 624.4.1.Гадаадын иргэн, харьяатын газраас цагдаагийн байгууллагад ирүүлсэн Монгол Улсын харьяатаас гарах, Монгол Улсын харьяат болох, харьяатаа сэргээн тогтоолгох хүний талаарх албан бичиг, мэдээллийг цагдаагийн төв байгууллагын Мэдээлэл нэгтгэн боловсруулах ажил хариуцсан нэгж хүлээн авч, гэмт хэрэгт холбогдож байсан эсэх, ял шийтгэгдсэн эсэхийг ажлын 3 хоногийн дотор судалж, шалгана. 624.4.2.Ирсэн мэдээлэл, материалд бүртгэлийн акт үйлдэж, тус бүртгэлийн аюулгүй байдлыг ханган, мэдээллийг нэг хувь хувилан Эрүүгийн цагдаагийн албанд хүргүүлнэ. 624.4.3.Мэдээлэл нэгтгэн боловсруулах ажил хариуцсан нэгжээс Эрүүгийн цагдаагийн албанд хүргүүлсэн мэдээлэлтэй Эрүүгийн цагдаагийн албаны хариуцсан нэгжээс танилцаж, өөрийн мэдээллийн санд хайлт хийн шалгасны дараа хариуг ажлын 7 хоногт багтаан зөвхөн Эрүүгийн цагдаагийн албаны даргын гарын үсэгтэй албан бичгээр Мэдээлэл нэгтгэн боловсруулах ажил хариуцсан нэгжид хүргүүлнэ. 624.4.4.Харилцагч талаас ирүүлсэн хүсэлтийн дагуу зөвхөн гэмт хэрэгт холбогдож, ял шийтгэгдэж байсан эсэх талаарх баримтыг сурвалжлана. Энэ нь Монгол Улсын харьяатын асуудлаар хүсэлт гаргасан хүнийг үндэслэлгүйгээр мөрдөж, мөшгөх үндэслэл болохгүй. Зөвхөн байгаа мэдээлэл дээр тулгуурлан хариуг өгнө. Ирүүлсэн албан бичгийн хүрээнд мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулж болохгүй. 624.4.5.Цагдаагийн төв байгууллагын Мэдээлэл нэгтгэн боловсруулах ажил хариуцсан нэгж нь Эрүүгийн цагдаагийн албанаас ирүүлсэн хариу албан бичигтэй танилцсаны дараа Монгол Улсын харьяатаас гарах, Монгол Улсын харьяат болох, харьяатаа сэргээн тогтоолгох хүний гэмт хэрэгт холбогдож, ял шийтгэгдсэн эсэх талаарх лавлагааг Цагдаагийн төв байгууллагын даргын гарын үсэгтэйгээр Гадаадын иргэн, харьяатын газарт хүргүүлж, үлдэх хувийг архивт хадгална. 624.4.6.Иргэний харьяаллын асуудлаарх Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн зарлигийг үндэслэн Мэдээлэл нэгтгэн боловсруулах ажил хариуцсан нэгж уг зарлигт хамаарах Монгол Улсын иргэн, гадаад улсын иргэн, харьяалалгүй хүний талаарх мэдээллийг санд хадгалж, архивлана. 624.4.7.Гадаадад хувийн хэргээр цагаачлах зөвшөөрөл хүссэн Монгол Улсын иргэний ял 789 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам шийтгэгдсэн эсэхийг шалгуулах тухай ирүүлсэн албан бичгийн хариуг мөн эрүүгийн цагдаагийн албанаас мэдээлэл авсны дараа Гадаадын иргэн, харьяатын газарт хүргүүлнэ. 624.5.ҮНДСЭН ШААРДЛАГА, ХАРИУЦЛАГА Дээрх мэдээллийн талаар санд Мэдээлэл нэгтгэн боловсруулах ажил хариуцсан нэгжийн ахлах мэргэжилтэн хандаж ажиллана. Мэдээллийн бүртгэл, албан бичгийн нууцыг алдагдуулах, зүй бусаар ашиглах нь Олон улсын нийтээр хүлээн зөвшөөрсөн хэм хэмжээ, гэрээ, конвенцийн зөрчил үүсгэх тул мэдээллийн нууцлалыг алдагдуулсан этгээдэд холбогдох хууль тогтоомжийн дагуу хариуцлага хүлээлгэнэ. ---оОо--- 790 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 625.ГАДААДЫН ИРГЭНИЙ ТАЛААРХ МЭДЭЭЛЭЛ СОЛИЛЦОХ Хавсралт: Тараасан:2018.01.02 Батлагдсан: 2017.12.28 Дугаар: А/266 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас:1 625.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллага, Гадаадын иргэн, харьяатын газар нь гадаадын иргэнтэй холбоотой зарим төрлийн мэдээг тогтоосон хугацаанд солилцож, мэдээллийн сүлжээ ажиллуулна. 625.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ Монгол Улсын Үндсэн хууль, Цагдаагийн албаны тухай хууль, Зөрчлийн тухай хууль, Зөрчил шалган шийдвэрлэх тухай хууль, Гадаадын иргэний эрх зүйн байдлын тухай хуулийг мөрдлөг болгоно. 625.3.БАЙГУУЛЛАГА ХООРОНДЫН ХАМТЫН АЖИЛЛАГАА а/Гадаадын иргэний эрх зүйн байдлын тухай хуулийн 27 дугаар зүйлийн 27.3-т зааснаар цагдаагийн байгууллагын саналыг үндэслэн Монгол Улсад хувийн хэргээр оршин суух зөвшөөрөл олгохоос болон уг зөвшөөрлийн хугацааг сунгахаас татгалзах буюу хүчингүй болгож болно; б/Цагдаагийн албаны тухай, Гадаадын иргэний эрх зүйн байдлын тухай хууль тогтоомжоор хүлээсэн үүргээ хэрэгжүүлэх явцад 2 талын эрх ашгийг хөндсөн нөхцөл үүсвэл удирдлагын хүрээнд санал солилцож шийдвэрлэнэ; в/оршин суугаа газартаа байхгүй, Монгол Улсын хууль тогтоомжийг зөрчсөн гадаадын иргэн, харьяалалгүй хүнийг эрэн сурвалжлах, мэдээлэл солилцох ажлыг хамтран зохион байгуулна. 625.4.ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ХҮЛЭЭХ ҮҮРЭГ а/Монгол Улсад байнга оршин суух, цагаачлах, албан, хувийн хэргээр удаан хугацаагаар оршин суух хүсэлт гаргасан гадаадын иргэний гэмт хэрэг, зөрчилд холбогдсон болон ял шийтгэгдсэн эсэхийг шалгаж, хариу өгнө; б/Интерполын үндэсний товчоо нь олон улсын хэмжээнд эрэн сурвалжлагдаж байгаа гадаадын иргэдийн тухай мэдээллийг өгнө; в/цагдаагийн байгууллагын захиргааны үүрэгт хамаарах гадаадын иргэн, харьяалалгүй хүний бүртгэлийн журамд зааснаар бүртгэлийн явцад илэрсэн зөрчлийн мэдээлэл, зөрчил гаргасан гадаадын иргэн, харьяалалгүй хүнийг саатуулж, Гадаадын иргэн, харьяатын газарт шилжүүлнэ; г/Монгол Улсын хууль тогтоомжийг зөрчсөн гадаадын иргэн, харьяалалгүй хүнийг эрэн сурвалжилж, олж тогтоох талаар хамтран ажиллаж буй талаас гаргасан хүсэлтийн дагуу зөрчил гаргагч гадаадын иргэн, харьяалалгүй хүнийг саатуулан, зөрчлийн арга хэмжээ авч, мэдээллийг хүргүүлнэ. 625.5.МЭДЭЭЛЭЛ СОЛИЛЦОХ ҮЕИЙН СҮЛЖЭЭНИЙ ХАМГААЛАЛТ Харилцан солилцох мэдээллийг тусгай сүлжээгээр явуулна. Сүлжээнд ажиллах албан хаагчын нэр, албан тушаал нь талуудад урьдчилан танилцуулагдсан байна. Мэдээллийн аюулгүй байдлыг сүлжээнд хамгаалах үүргийг талууд хариуцлагатайгаар гүйцэтгэнэ. Хамтран ажиллаж буй талаас авсан мэдээллийг бусад сүлжээнд байршуулж, дамжуулж болохгүй. Мэдээлэл солилцох сүлжээний аюулгүй байдлыг цагдаагийн төв байгууллагын Мэдээллийн, технологи холбооны ажил хариуцсан нэгж хариуцна. ---оОо--- 791 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 626.ГАДААДЫН ИРГЭНИЙГ МОНГОЛ УЛСААС АЛБАДАН ГАРГАХАД ОРОЛЦОХ Хавсралт: Тараасан:2018.01.02 Батлагдсан: 2017.12.28 Дугаар: А/266 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас:2 626.1.ЗОРИЛГО Гадаадын иргэнийг Монгол Улсаас албадан гаргахад цагдаагийн байгууллагаас хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу оролцохтой холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 626.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ Монгол Улсын Үндсэн хууль, Дипломат харилцааны тухай Венийн конвенц, Цагдаагийн албаны тухай хууль, Зөрчлийн тухай хууль, Гадаадын иргэний эрх зүйн байдлын тухай хуулийг мөрдлөг болгоно. 626.3.ТАВИГДАХ ШААРДЛАГА Гадаадын иргэний эрх зүйн байдлын тухай хуульд зааснаар гадаадын иргэнийг Монгол Улсын нутаг дэвсгэрээс албадан гаргах үүргийг Гадаадын иргэн, харьяатын газраас ирүүлсэн мэдээлэлд тулгуурлан хэрэгжүүлнэ. Гадаадын иргэнийг албадан гаргах үүрэг гүйцэтгэх үед тэднийг ялгаварлан гадуурхах, хүнлэг бус харьцахыг хориглоно. 626.4.ЖУРАМ Гадаадын иргэнийг Монгол Улсаас албадан гаргах тухай шийдвэрийг Гадаадын иргэн, харьяатын газрын дүгнэлтийг үндэслэж, гаргасан шийдвэрийн дагуу Гадаадын иргэн, харьяатын газар, хил хамгаалах байгууллагатай хамтарч Монгол Улсаас албадан гаргахад цагдаагийн байгууллага оролцоно. 626.4.1.Албадан гаргах үндэслэл: Дараахь тохиолдолд гадаадын иргэнийг Монгол Улсаас албадан гаргах, түүнд цагдаагийн байгууллага, алба хаагч оролцох хууль зүйн үндэслэл бий болно: а/Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт хүчин төгөлдөр бус буюу хуурамч баримт бичгээр нэвтэрсэн нь нотлогдсон; б/оршин суух зөвшөөрлийн хугацаа нь дууссан боловч Монгол Улсаас гарч явахаас зайлсхийсэн; в/түр ирэгч нь виз, бүртгэлийн журмыг хоёр буюу түүнээс дээш удаа зөрчиж, энэ хуульд заасан хариуцлага хүлээсэн; г/Мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодисын эргэлтэд хяналт тавих тухай хуулийн 13 дугаар зүйлд заасан хориглосон үйл ажиллагаа явуулсан; д/Хүний дархлал хомсдолын вирусын халдвар, дархлалын олдмол хомсдлоос сэргийлэх тухай хуулийн 11.3-т заасан үндэслэл бий болсон буюу сэтгэцийн өвчтэй болохыг нь эрүүл мэндийн байгууллага тогтоосон; е/хуурамч баримт бичиг ашиглаж виз, оршин суух зөвшөөрөл авсан, эсхүл виз, оршин суух зөвшөөрлийг засварласан буюу хуурамчаар үйлдсэн; ж/ эрх бүхий байгууллагын зөвшөөрөлгүйгээр хөдөлмөр эрхэлсэн, ирсэн зорилгоосоо өөр үйл ажиллагаа явуулсан; з/Гадаадын иргэний эрх зүйн байдлын тухай хуулийн 35.1-д заасны дагуу Монгол Улсаас сайн дураараа гарах сануулгыг биелүүлээгүй; и/нийтийн хэв журмыг хоёр буюу түүнээс дээш удаа зөрчиж шийтгэл хүлээсэн, гадаадын иргэний талаар цагдаагийн байгууллагаас үндэслэл бүхий санал ирүүлсэн; к/Монгол Улсын үндэсний аюулгүй байдлын эсрэг үйл ажиллагаа явуулж болзошгүй этгээд гэж холбогдох байгууллагаас үзсэн; л/шүүхээр ял шийтгүүлсэн гадаадын иргэн ялаа эдэлж дууссан буюу ялаас чөлөөлөгдсөн, эсхүл тухайн гадаадын иргэнийг Монгол Улсын олон улсын гэрээний дагуу харьяалах улсад нь шилжүүлэхээр болсон; м/түр ирэгч визний хугацааг хэтрүүлсэн. 626.4.2.Албадан гаргах үйл ажиллагаа: Гадаадын иргэн, харьяатын газрын даргын тушаал гарсны дагуу онгоцоор бол өөрийн улсдаа очих онгоцонд суулгах ба зөвхөн ОХУ, БНХАУ-ын иргэдийг галт тэрэг, авто машинаар хил 792 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам хүртэл Гадаадын иргэн, харьяатын газрын ажилтны хамт харгалзан хүргэнэ. Энэ тохиолдолд шаардлагатай бол нэг бүрийн тусгай хэрэгсэл /гав/ хэрэглэж болно. 626.5.ГЭМТ ХЭРЭГ ҮЙЛДСЭН ГАДААДЫН ИРГЭН Гадаадын иргэн нь гэмт хэрэг үйлдсэн, эрэн сурвалжлагдаж байгаа зэрэг нөхцөл байдал илэрвэл тухайн этгээдийг цагдаагийн байгууллага, алба хаагч түр болон албадан саатуулснаар тухайн мэдээллийг хүргэж, харьяаллын дагуу шилжүүлнэ. 626.6.ДИПЛОМАТ БҮРЭН ЭРХ Энэ журам нь хууль тогтоомж, Монгол Улсын Олон улсын гэрээгээр хүлээсэн Гадаад улсын дипломат төлөөлөгчийн болон консулын газар, Нэгдсэн үндэстний байгууллага, түүний төрөлжсөн байгууллагын суурин төлөөлөгчийн газрын ажилтнуудын дипломат эрхийг хөндөхгүй. Харин Гадаад харилцааны асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагад энэ асуудлаар нотлох баримттай мэдээллийг өгч болно. ---оОо--- 793 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 627.СОНГУУЛЬД НЭР ДЭВШИГЧИЙН ТАЛААР ЛАВЛАГАА ОЛГОХ Батлагдсан: 2017.12.28 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.02 Шинэчилсэн: Дугаар: А/266 Хуудас:1 627.1.ЗОРИЛГО Сонгуулийн эрх зүйн харилцаа, Монгол Улсын иргэн шууд буюу төлөөлөгчдийн байгууллагаараа уламжлан төрийг удирдах хэрэгт оролцох, төрийн байгууллагад сонгох, сонгогдох эрхийг хамгаалах, Сонгуулийн тухай хууль тогтоомжийг хэрэгжүүлэхэд оршино. 627.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ, ТАВИГДАХ ШААРДЛАГА Монгол Улсын Үндсэн хууль, Монгол Улсын сонгуулийн тухай хуулийг мөрдлөг болгоно. 627.3.ҮНДЭСЛЭЛ а/Сонгуулийн тухай тухай хуульд зааснаар нэр дэвшигч нь ял шийтгэлгүй байх ёстой; б/нэр дэвшигч нь сонгуулийн хороонд бүртгүүлэхдээ цагдаагийн байгууллагаас ял шийтгэлтэй эсэх талаар лавлагаа авсан байхыг шаардана; в/ял шийтгэлийг санаатайгаар нуун дарагдуулах зорилгоор сонгуулийн хорооны ажилд саад учруулсан, хуурамч бичиг баримт үйлдэж сонгуулийн хууль тогтоомж, эрүүгийн хуулийг зөрчсөн нэр дэвшигчийн ял шийтгэлтэй эсэхийг сонгуулийн хорооны хүсэлтээр тодорхойлж болно. 627.4.ЯЛ ШИЙТГЭЛТЭЙ ЭСЭХИЙГ ТОДОРХОЙЛОХ 627.4.1.Цагдаагийн төв байгууллагын Мэдээлэл, нэгтгэн боловсруулах ажил хариуцсан нэгж нь сонгуульд нэр дэвшигчийн ял шийтгэлтэй эсэх талаар тодорхойлолт гаргаж өгнө. Дараахь тохиолдолд ял шийтгэлгүй гэж үзнэ: а/урьд нь гэмт хэрэг үйлдэж, гэм буруутай нь шүүхээр тогтоогдон, ял шийтгэл хүлээж байгаагүй; б/тэнсэж хянан харгалзсан, хорих ял оногдуулсан шүүхийн шийтгэх тогтоолыг биелүүлэхийг хойшлуулсан хугацаанд гэмт хэрэг шинээр үйлдээгүй; в/хөнгөн гэмт хэрэгт ял шийтгүүлсэн этгээд ялаа эдэлж дууссанаас хойш нэг жилийн дотор гэмт хэрэг шинээр үйлдээгүй; г/хүнд гэмт хэрэгт ял шийтгүүлсэн этгээд үндсэн ба нэмэгдэл ялаа эдэлж дууссанаас хойш найман жилийн дотор гэмт хэрэг шинээр үйлдээгүй; д/гэмт хэрэг үйлдэж Эрүүгийн хариуцлага хүлээж байсан боловч үндсэн ба нэмэгдэл ял хүлээсэн этгээд аль алиныг нь эдэлж дууссан; е/шүүхээс тухайн этгээдийг хугацаанаас нь өмнө ял шийтгэлгүй гэж тооцсон. 627.4.2.Энэ журмыг зөвхөн сонгуулийн хугацаанд хэрэгжүүлнэ. ---оОо--- 794 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 628.ГАЛТ ЗЭВСЭГ, СУМ АШИГЛАН СПОРТСУРГАЛТЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА ЭРХЛЭХ ЗӨВШӨӨРӨЛ ОЛГОХ, ХЯНАЛТ ТАВИХ Хавсралт: ЦБҮАЖ №628.43 Тараасан:2018.01.02 Батлагдсан: 2017.12.28 Дугаар: А/266 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас:5 628.1.ЗОРИЛГО Галт зэвсэг, сум ашиглан спорт-сургалтын үйл ажиллагаа эрхлэх хүсэлт гаргасан иргэн, хуулийн этгээдийг бүртгэх, зөвшөөрөл олгох, хяналт тавих харилцааг зохицуулахад оршино. 628.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ, ТАВИГДАХ ШААРДЛАГА 628.2.1.Галт зэвсэг, сум ашиглан спорт-сургалтын үйл ажиллагаа эрхлэх хүсэлт гаргасан иргэн, хуулийн этгээдийг бүртгэх, гэрчилгээ олгох, хяналт тавихад Цагдаагийн албаны тухай, Галт зэвсгийн тухай хууль, Аж ахуйн үйл ажиллагааны тусгай зөвшөөрлийн тухай, Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хууль, Эрүүл мэнд, спортын сайд, Хууль зүйн сайдын 2015 оны 468, А/268 дугаар хамтарсан тушаалаар баталсан “Спорт-сургалтын чиглэлээр үйл ажиллагаа эрхлэх эрх бүхий иргэн, хуулийн этгээдийн галт зэвсэг, эзэмших, хадгалах журам”, мөн сайд нарын 433, А248 дугаар хамтарсан тушаалын нэгдүгээр хавсралтаар баталсан “Спорт”сургалтын зориулалтаар ашиглах буудлага үйлдэх байгууламж /тир/-д тавигдах шаардлага”, энэ журмыг мөрдөнө. 628.2.2.Цагдаагийн байгууллагаас тавих хяналт нь тухайн галт зэвсэг, сум ашиглан спортсургалтын үйл ажиллагаа эрхлэх үйл ажиллагаанд хамаарах бөгөөд байгууллага, үйлчлүүлэгч, ажилтны бусад үйл ажиллагаанд хамаарахгүй. 628.3.НЭР ТОМЬЁО 628.3.1.Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Спорт-сургалтын байгууллага” - цагдаагийн байгууллагад бүртгүүлж, гэрчилгээ авсны дагуу галт зэвсэг, сум ашиглан спорт-сургалтын үйл ажиллагаа эрхэлж байгаа хуулийн этгээдийг; “Хуулийн этгээд” - Иргэний хууль1-ийн 25 дугаар зүйлийн 25.1-д заасан зохион байгуулалтын нэгдлийг; “Практик буудлага” - 5.45 мм-ийн калибраас дээш хагас автомат болон гар цэнэглэлттэй гар буу, крабин, гөлгөр болон бянттай урт төрлийн галт зэвсэг ашиглан үйл ажиллагаа явуулахыг; “Эйрсофт буудлага” - 4.5 мм-ээс 6 мм-ийн калибртай даралтат хий болон пүршний хүч, цахилгаан хөтлүүр /хөдөлгүүр/-ээр ажилдаг хагас болон бүтэн автомат ажиллагаатай гар буу, карбин, винтов хэлбэрийн /харагдах загвар нь галт зэвсэгтэй төстэй/ буу”-аар үйл ажиллагаа явуулахыг; “Тулгуурт буудлага” - 6.5 мм-ээс дээш калибрын гар цэнэглэлттэй винтов төрлийн буугаар үйл ажиллагаа явуулахыг; “Таваг буудлага” - олимпын төрлийн 12 мм-ийн калибртай гөлгөр гол төмөртэй шотган төрлийн буугаар үйл ажиллагаа явуулахыг; “Биатлон буудлага” - олимпын төрлийн 5.6 мм-ийн калибртай урт төрлийн галт зэвсгээр үйл ажиллагаа явуулахыг. 628.4.ГАЛТ ЗЭВСЭГ, СУМ АШИГЛАН СПОРТ-СУРГАЛТЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА ЭРХЛЭХ ГЭРЧИЛГЭЭ ОЛГОХ, ХЯНАЛТ ТАВИХ 628.4.1.Хуулийн этгээдийн хүсэлтийг хүлээн авах, бүртгэх: Цагдаагийн төв байгууллагын Бүртгэл хяналт хариуцсан нэгж спорт-сургалтын үйл ажиллагаа эрхлэх хүсэлт гаргасан иргэн, хуулийн этгээдээс дараахь баримт, бичгийг хүлээн авна: а/спортын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагын санал; б/спорт-сургалтын үйл ажиллагаа эрхлэхийг хүссэн өргөдөл; г/хуулийн этгээдийн улсын бүртгэлийн гэрчилгээний эх хувь, нотариатаар гэрчлүүлсэн хуулбар; д/иргэн бол иргэний үнэмлэхний хуулбар, оршин суух газрын тодорхойлолт; е/эрхлэх спорт-буудлагын төрөл /практик, таваг, тулгуурт, эйрсофт, биатлон г.м/; ж/спорт-сургалтын зориулалтаар ашиглах шаардлага хангасан буудлага үйлдэх байгууламж /тир/-ийн байршил, зураг, холбогдох материал; з/өөрийн эзэмшил, өмчлөлд байгаа галт зэвсгийн нэр, төрөл, үйлдвэрлэсэн он, 1 Төрийн мэдээлэл, 2002 он, №7 795 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам дугаарыг тодорхойлсон баримт бичгийн хуулбар, сумны төрөл, тоо; и/галт зэвсэг хадгалах байрын дотоод зохион байгуулалт, галт зэвсэг, сум хадгалах шүүгээ /сав/-ний нарийвчилсан зураг, танилцуулга; к/ажилтны галт зэвсэг эзэмших, ашиглах, хадгалах аюулгүй ажиллагааны сургалтад хамрагдсан гэрчилгээний хуулбар; л/улсын тэмдэгтийн хураамж төлсөн баримт; м/иргэний хувьд Галт зэвсгийн тухай хуулийн 11.6-д заасан өвчин, гэмтэл согоггүйг тодорхойлсон баримт; н/хуулийн этгээд галт зэвсгийг өмчилж, эзэмшиж байгаа бол аюулгүй байдлын шаардлага хангахуйц тусгайлан тоноглосон зориулалтын агуулахын зураг, харуул хамгаалалт, аюулгүй байдал хангасан талаарх баримт. 628.4.2.Бүрдүүлсэн баримт бичгийг шалгах, гэрчилгээ олгох: а/спорт-сургалтын үйл ажиллагаа эрхлэх хүсэлт гаргасан иргэн, хуулийн этгээдийн бүрдүүлсэн материалыг хүлээн авснаас хойш зөвшөөрөл олгох эсэхийг 21 хоногийн дотор судалж, шаардлага хангасан тохиолдолд олгоно; б/энэ журмын 628.4.1-д заасан материал бүрдүүлэлтийн шаардлага хангаагүйн улмаас хүсэлт гаргасан иргэн, хуулийн этгээдэд зөвшөөрөл олгохоос татгалзах бол үндэслэлийг зааж, албан бичгээр хариу өгнө; в/Бүртгэл, хяналт хариуцсан нэгж болон нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын хэв журам хариуцсан нэгжийн ахлах байцаагч спорт-сургалтын үйл ажиллагаа явуулахаар бүртгэгдсэн иргэн, хуулийн этгээдийн үйл ажиллагаанд хяналт тавьж, сан бүрдүүлнэ; г/спорт-сургалтын үйл ажиллагаа явуулах эрхтэй хуулийн этгээдийн үйл ажиллагаанд хяналт тавихад хэсгийн төлөөлөгч, байцаагч байнгын дэмжлэг үзүүлэх үүрэгтэй. 628.4.3.Зөвшөөрөл олгох, сунгах: а/бүртгэлд авч, тусгай зөвшөөрлийн гэрчилгээ /ЦБҮАЖ №628.43/-г олгосноор спортсургалтын үйл ажиллагаа эрхлэх эрх үүснэ; б/тусгай зөвшөөрлийн гэрчилгээний хугацааг сунгахад тухайн спорт-сургалтын байгууллагын бүтэн жилийн ажлын тайлан, импортолсон болон худалдсан сумны мэдээ, спортсургалтын зориулалтаар ашиглах шаардлага хангасан буудлага үйлдэх байгууламж /тир/-ийн хэвийн ажиллаж байгааг нотлох баримт; в/тусгай зөвшөөлийн гэрчилгээг сунгах хугацаа нь 3 жил байна; г/иргэн, хуулийн этгээд нь тусгай зөвшөөрлийн гэрчилгээний хугацаа дуусахаас 21 хоногийн өмнө хугацааг сунгуулах хүсэлтээ Улаанбаатар хотод бол Бүртгэл, хяналт хариуцсан нэгжид, аймагт бол нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад гаргана; д/нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага иргэн, хуулийн этгээдээс ирүүлсэн тусгай зөвшөөрлийн гэрчилгээ авах, сунгуулах хүсэлтийг судалж, Бүртгэл, хяналт хариуцсан нэгжид ажлын 2 хоногийн дотор хүргүүлнэ. е/Бүртгэл, хяналт хариуцсан нэгж тусгай зөвшөөрлийн гэрчилгээг сунгах эсэх шийдвэрийг хүсэлт, материал хүлээн авсанаас хойш 3 хоногийн дотор шийдвэрлэнэ. 628.4.4.Хяналт тавих: а/Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба, Бүртгэл хяналт хариуцсан нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нь тухайн иргэн, хуулийн этгээдийн үйл ажиллагаа, сургалт, галт зэвсэг, сумны ашиглалт, хадгалалтад хяналт тавина; б/спорт-сургалтын үйл ажиллагаа эрхэлж буй иргэн, хуулийн этгээд хагас, бүтэн жилээр үнэн зөв, бүрэн тайлан гаргаж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад ирүүлнэ. Тайланд буудлага спортын холбоо, сургалтын байгууллагад ажиллаж байгаа болон халагдсан алба хаагчдын судалгаа, галт зэвсэг, тусгай хэрэгслийн төрөл, тоо, импортолсон, худалдсан сумны тоо зэрэг бусад шаардлагатай мэдээллийг тусгасан байна; в/шаардлагатай тохиолдолд цагдаагийн байгууллагаас спорт-сургалтын үйл ажиллагаа эрхэлж буй иргэн, хуулийн этгээдийн үйл ажиллагааг иж бүрэн буюу хэсэгчилсэн байдлаар шалгаж болно; г/спорт-сургалтын үйл ажиллагаа явуулж байгаа иргэн, хуулийн этгээдийн үйл ажиллагаанд хяналт, шалгалт хийсэн талаарх мэдээллийг нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага хагас, бүтэн жилээр гарган нэгтгэж, Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба, Бүртгэл хяналт хариуцсан нэгжид ирүүлнэ. 628.4.5.Бүртгэлийн гэрчилгээг хүчингүй болгох: Спорт-сургалтын үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрлийн гэрчилгээг Бүртгэл хяналт 796 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам хариуцсан нэгж нь дараахь тохиолдолд хүчингүй болгож, албан бичгээр мэдэгдэнэ: а/спорт-сургалтын үйл ажиллагаа явуулж байгаа иргэн, хуулийн этгээдийн удирдлага, ажилтнаас удаа дараа гэмт хэрэг, зөрчил гаргасан, зөрчлийг нуун дарагдуулсан, тухайн зөрчилд арга хэмжээ аваагүй; б/спорт-сургалтын үйл ажиллагаа эрхэлж байгаа иргэн, хуулийн этгээд нь өөрөө хүсэлт гаргасан, хуулийн этгээд татан буугдсан, үйл ажиллагаатай нь холбогдуулан цагдаагийн болон бусад эрх бүхий төрийн байгууллагаас тавьсан шаардлагыг удаа дараа биелүүлээгүй; в/гэрчилгээг хүчингүй болгосон тухай шийдвэрийн талаар шийдвэр гарснаас хойш 3 хоногийн дотор гэрчилгээ эзэмшигч хуулийн этгээд, харьяалах татварын албанд албан бичгээр мэдэгдэнэ. ---оОо--- 797 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт: ЦБҮАЖ №-628.43 ЦАГДААГИЙН ЕРӨНХИЙ ГАЗАР Галт зэвсэг, сум ашиглан спорт-сургалтын үйл ажиллагаа эрхлэх ТУСГАЙ ЗӨВШӨӨРӨЛ Галт зэвсгийн тухай хуулийн 11 дүгээр зүйлийн 11.8-д заасныг үндэслэн _______________________-д ______________________ /практик, таваг, тулгуурт, эйрсофт, биатлон г.м/ төрлийн “Галт зэвсэг, сум ашиглан спорт-сургалтын үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрөл”-ийг 20.. оны ... дугаар сарын ...-ны өдөр бүртгэлийн .... дугаарт бүртгэн, 3 /гурав/ жилийн хугацаагаар олгов. ЦЕГ-ын Бүртгэл, хяналтын төвийн дарга, цагдаагийн ________________ /нэр/ /гарын үсэг, тамга/ /огноо/ 798 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам /Ар тал/ 1.Тусгай зөвшөөрлийг 20.. оны ... дугаар сарын ...-ны өдрөөс 20.. оны ... дугаар сарын ... -ны өдөр хүртэл 3 /гурав/ жилийн хугацаагаар сунгав. Дарга Гарын үсэг Огноо 2. Тусгай зөвшөөрлийг 20.. оны ... дугаар сарын ...-ны өдрөөс 20.. оны ... дугаар сарын ... -ны өдөр хүртэл 3 /гурав/ жилийн хугацаагаар сунгав. Дарга Гарын үсэг Огноо 3. Тусгай зөвшөөрлийг 20.. оны ... дугаар сарын ...-ны өдрөөс 20.. оны ... дугаар сарын ... -ны өдөр хүртэл 3 /гурав/ жилийн хугацаагаар сунгав. Дарга Гарын үсэг Огноо Тусгай зөвшөөрлийн гэрчилгээг бусдад шилжүүлэх, худалдах, барьцаанд тавихыг хориглоно. Тусгай зөвшөөрлийн гэрчилгээгээр халхавчилж хууль сахиулах, төрийн байгууллагын үйл ажиллагаанд саад учруулах, спорт-сургалтын зөвшөөрөлд зааснаас бусад үйл ажиллагаа явуулахыг хориглоно. Тусгай зөвшөөрлийг спорт-сургалтын үйл ажиллагаа явуулах газар ил харагдахаар байрлуулна. 799 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 629.АЛБАДАН ЭРҮҮЛЖҮҮЛЭХ Батлагдсан: 2018.01.17 Дугаар: А/29 Хавсралт: ЦБҮАЖ № 629.109, Маягт-29 Нэмэлт тайлбар: Улсын Ерөнхий прокурорын 2018.01.15-ны өдрийн 1/219 дүгээр албан бичгээр зөвшөөрөл авсан. Тараасан: 2018.01.18 Шинэчилсэн: Хуудас:7 629.1.ЗОРИЛГО Согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэсэн этгээдийн амь насыг хамгаалах, түүнийг гэмт хэрэг, зөрчил үйлдэх, өртөхөөс урьдчилан сэргийлэх, таслан зогсоох зорилгоор цагдаагийн байгууллагын хяналтад авч, албадан эрүүлжүүлэх эмнэлгийн үйлчилгээ үзүүлэх /Цаашид “Эрүүлжүүлэх” гэх/ харилцааг зохицуулна. 629.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ, ТАВИГДАХ ШААРДЛАГА 629.2.1.Албадан эрүүлжүүлэх үйл ажиллагаандаа Монгол Улсын Үндсэн хууль, Цагдаагийн албаны тухай хууль, Зөрчлийн тухай хууль, Зөрчил шалган шийдвэрлэх тухай хууль, Архидан согтуурахтай тэмцэх тухай хууль, Согтууруулах ундаа хэрэглэсэн этгээдийг албадан эрүүлжүүлэх тухай хууль болон түүнд нийцүүлэн гаргасан бусад эрх зүйн акт, энэхүү журмыг мөрдлөг болгоно. 629.2.2.Эрүүлжүүлэх ажиллагааны үед хүний эрх, эрх чөлөөг хүндэтгэх, хууль дээдлэх, хүнлэг энэрэнгүй ёсыг эрхэмлэх, хүний эрүүл мэндийг хамгаалах, цагдаагийн алба хаагчийн ёс зүйг сахих хэм хэмжээ, зарчмыг баримтална. 629.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэсэн этгээд” - Согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэсэн этгээдийг албадан эрүүлжүүлэх тухай хуулийн 3.1.1-д зааснаар; “Албадан эрүүлжүүлэх” - Согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэсэн этгээдийг албадан эрүүлжүүлэх тухай хуулийн 3.1.2-д зааснаар согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэсэн этгээдийн өөрийн үйлдлээ удирдан хянах чадварыг нь сэргээх үйл ажиллагааг хэлэх ба зөрчил үйлдсэн холбогдогчийн согтуурсан, мансуурсан байдлыг тогтоох зорилгоор 24 цаг хүртэлх хугацаагаар түр саатуулан албадан эрүүлжүүлж болно; “Эрүүлжүүлэх байр” - Согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэсэн этгээдийг албадан эрүүлжүүлэх тухай хуулийн 3.1.3-д зааснаар; “Хамгаалах хүн” - Согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэсэн этгээдийг албадан эрүүлжүүлэх тухай хуулийн 3.1.4-д зааснаар; “Өөрийн үйлдлийг удирдан хянах чадваргүй болсон” – согтууруулах ундаа хэрэглэсэн этгээд хүрээлэн байгаа юмс үзэгдлүүдийг зөв тусгах ба танин мэдэх үйл ажиллагаа алдагдан, тэдгээрийг гаж буруугаар, хий хоосноор, хувирч, өөрчлөгдсөнөөр тусгах, тэдгээрийн хоорондын харилцаа холбоог саланги, тасархай, авцалдаагүй байдлаар хүлээж авах, буруу ойлгох зэрэг хэвийн бус байдлыг; “Өдрийн цаг” - Орон нутгийн цагаар 06 цагаас 22 цаг хүртэлх хугацааг; “Шөнийн цаг” – Орон нутгийн цагаар 22 цагаас 06 цаг хүртэлх хугацааг. 629.4.ЭРҮҮЛЖҮҮЛЭХ БАЙРНЫ НӨХЦӨЛ 629.4.1.Согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэсэн хүнийг /үйлчлүүлэгч/ албадан эрүүлжүүлэх тусгай байр нь хүн, ам олноор суурьшсан төв суурин газарт эрүүлжүүлэх байр нэртэйгээр үйл ажиллагаагаа явуулна. 629.4.2.Эрүүлжүүлэх байр нь “Эрүүлжүүлэх байрны ариун цэвэр, эрүүл ахуйн нөхцөл, эмнэлгийн үйлчилгээ, ерөнхий шаардлага MNS 5527:2013” стандартын шаардлагыг хангасан орчин, нөхцөлийг бүрдүүлсэн байна. 629.4.3.Эрүүлжүүлэх байранд эмчийн үзлэг хийх, согтуу хүнийг насанд хүрсэн, насанд хүрээгүй, эрэгтэй, эмэгтэйгээр нь тус тусад нь байрлуулан амраах өрөөтэй байхаас гадна догшин хэрцгий авирлаж бусдын болон өөрийн амь нас, эрүүл мэнд, эд хөрөнгөд хохирол учруулах үйлдэл хийж болзошгүй, түүнчлэн гэмт хэрэг, зөрчилд сэрдэгдэж байгаа этгээдийг тусгаарлах өрөөтэй байна. 629.4.4.Эрүүлжүүлэх байр нь хүйтний улиралд нэмэх 18 хэмээс доошгүй дулаантай, чийглэг нь 40-60 хувь, цонх нь төмөр сараалжин хамгаалалттай, дотор нь байгаа этгээд харагдахуйц 800 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам төмөр сараалжин хаалгатай, нэг хүнд 2м2-аас доошгүй хэмжээтэй талбай ногдохоор модон шал, наартай модон ортой, хүн тус бүрт нөмрөг, бүтээлэг, улавч олгохоор ханган, халуун, хүйтэн цэвэр ус, цайгаар үйлчлэх боломжтой байна. 629.4.5.Эрүүлжүүлэх байрны хүлээн авах өрөө нь дуудлага хүлээн авах, цагдаагийн газар, хэлтсийн жижүүр, эмнэлгийн байгууллагатай харилцах утсан холбоо, хөдөлгөөнт холбооны хэрэгсэл /станц/, үйлчлүүлэгч нарын амрах өрөөг хянах телекамерын системээр тоноглогдсон байна. 629.4.6.Эрүүлжүүлэх байранд ажиллагсдын амрах, хооллох, сургалтын өрөө тус тусдаа байна. 629.4.7.Эрүүлжүүлэх байр эрүүлжүүлэгдэж байгаа этгээдэд эмнэлгийн анхан шатны тусалж үзүүлэхэд шаардлагатай зүйл /багаж, тоног төхөөрөмж, эм хэрэгсэл г.м/-ээр хангагдсан байна. 629.5.ЭРҮҮЛЖҮҮЛЭХ БАЙРНЫ АЖИЛТНЫ ЭРХ 629.5.1.Эрүүлжүүлэх байранд ажиллаж байгаа цагдаагийн алба хаагч нь дор дурдсан эрх эдэлнэ: а/цагдаагийн байгууллагын ажилтны эрхийг эдэлж, иргэн, албан тушаалтанд энэ үйл ажиллагаатай холбогдсон асуудлаар шаардлага тавих; б/хүний нэр, хаягийг тодруулах зорилгоор баримт бичгийг шалгах, авчрахыг шаардах; в/хүргэгдэн ирсэн этгээдийн бие, эд зүйлд үзлэг хийх, мөнгө эд зүйлийг түр хураан авах; г/эмнэлгийн байгууллагад шилжүүлэх; д/биеийн зураг, хурууны хээний дардас авах; е/эрүүлжигдсэн этгээдээс байрны зардал төлбөрийг гаргуулан авах; ж/Цагдаагийн албаны тухай хууль тогтоомжид заасан үндэслэл, журмын дагуу биеийн хүч, тусгай хэрэгсэл хэрэглэх. 629.6.ЭРҮҮЛЖҮҮЛЭХ БАЙРНЫ АЖИЛТНЫ ҮҮРЭГ 629.6.1.Эрүүлжүүлэх байрны ажилтны дэг журмыг хангах чиглэлээр дараахь үүрэгтэй: а/эрүүлжүүлэх үйл ажиллагаа эмчийн хяналт, удирдлагын дор явагдана. Эмч нь цагдаагийн болон эмнэлгийн ажилтны эрх эдэлж, үүрэг хүлээн ёс зүйг сахиж ажиллах; б/эмч байрны цэвэрлэгээ үйлчилгээнд хяналт тавьж ариун цэвэр, халдваргүйтгэлийг тогтоосон журмын дагуу байнга хийлгэх; в/цагдаа нь эрүүлжүүлэгдсэн, тусгаарлагдсан этгээд болон байрны цэвэрлэгч, үйлчлэгч бусад ажилтнуудаас тогтоосон журам биелүүлэхийг шаардах. 629.6.2.Үйлчлүүлж байгаа иргэдийн аюулгүй байдлыг хангахад: а/согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэсэн этгээдийг хүргэж ирсэн цагдаагийн алба хаагч, иргэнийг байлцуулан байрны эмч уг этгээдийн эрүүл мэндийн байдалд үзлэг хийхдээ биед ил харагдах шарх, гэмтэл байгаа эсэхийг үзэж бүртгэлийн маягт болон биеийн зурганд тэмдэглэл үйлдэнэ. Шаардлагатай тохиолдолд фото зургаар бэхжүүлж авч болно; б/Согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэсэн этгээдийг албадан эрүүлжүүлэх тухай хуулийн 8 дугаар зүйлийн 8.8-д заасан этгээдийг эрүүлжүүлэх байранд хүлээж авахгүйгээр эмнэлгийн түргэн тусламж дуудан шилжүүлж өгөх; в/үйлчлүүлэгчийн цусны даралт унасан, нэмэгдсэн, судасны цохилтын тоо түргэссэн, хүүхэн хараанд өөрчлөлт үүссэн эсэхийг үзэж, ийм шинж тэмдэг, бусад зовиур илэрсэн тохиолдолд эмчийн хяналтад авч, тусламж үзүүлэн нэн даруй түргэн тусламж дуудан эмнэлэгт шилжүүлэх; г/согтууруулах ундаа хэрэглэсэн этгээд нь ухаангүй унасан, илтэд хүндээр бэртсэн, гэмтсэн тохиолдолд цагдаагийн алба хаагч энэ тухай газар, хэлтсийн жижүүрт мэдэгдэж нэн даруй түргэн тусламжийг дуудан үзүүлж тэдэнд хүлээлгэн өгөх; д/цагдаа нь эрүүлжүүлэх өрөөнд байрлагсдын аюулгүй байдалд телекамерын болон биеэр байнгын хяналт тавьж илэрсэн зөрчлийн талаар тэмдэглэл хөтлөх; е/догшин, хэрцгий авирлаж, бусдын амь нас, эрүүл мэнд, эд хөрөнгөд хохирол учруулах үйлдэл гаргасан этгээдийг бусдаас нь тусгаарлана. Тусгаарлах өрөөнд уг этгээдийг 6 цаг хүртэл хугацаагаар байлгах ба орсон гарсан цаг, үйлдлийг нарийвчлан тусгасан тэмдэглэл хөтөлж бүртгэлийн маягтад хавсаргах; ж/үйлчлүүлэгчийн хүсэлтээр бие засуулах, эмчид үзүүлэх зэрэг тусламж үйлчилгээ авсныг бүртгэлд тэмдэглэх; з/эрүүлжүүлэх байранд ажиллагсдын болон байрны аюулгүй байдлыг цагдаагийн газар, хэлтсийн жижүүрийн офицер, эрүүлжүүлэх байранд үүрэг гүйцэтгэж байгаа цагдаагийн 801 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам алба хаагч нар хариуцах; и/олон хоногоор архи уусан, архины хэт хордлоготой, мөн жирэмсэн болон 01 наснаас доош бага насны хөхүүл хүүхэдтэй эмэгтэй, хүнд суурь өвчтэй хүнийг эрүүлжүүлэх байранд хүлээж авалгүйгээр, ар гэр асран хамгаалагч, эрүүл мэндийн байгууллагад хүлээлгэн өгөх. 629.7.ЭРҮҮЛЖҮҮЛЭХ БАЙРАНД ХҮЛЭЭН АВАХ 629.7.1.Эрүүлжүүлэх байранд хүлээн авахад энэ журмын 629.6.2 дахь хэсгийн “а, б, в” дэх заалтыг баримтална. 629.7.2.Эрүүлжүүлэх байранд хүргэгдэн ирсэн этгээдийн согтолтын зэргийг Стандарт, хэмжил зүйн газраас баталгаажсан согтуурал хэмжих хэрэгслээр тогтооно. Согтуурал хэмжих хэрэгсэл хэрэглэх боломжгүй /эрүүлжүүлэгдсэн этгээд хэрэглэх чадваргүй, хэрэгсэл гэмтэх, эвдрэх г.м/ тохиолдолд энэ талаар тэмдэглэл үйлдэнэ. Шаардлагатай тохиолдолд эмчээр цусны и дээж авахуулж, тэмдэглэл үйлдэнэ. 629.7.3.Согтууруулах ундаа хэрэглэсэн үедээ зөрчил гаргасан этгээдийн зөрчлийг нотлох баримт бүрдүүлэх шаардлагатай, илэрмэгц газар дээр нь шийдвэрлэх боломжгүй тохиолдолд согтолт /алкогол/-ын хэмжээ харгалзахгүй эрүүлжүүлэх байранд хүлээн авна. 629.7.4.Цагдаагийн алба хаагч нь хүргэж ирсэн хүн, гэрчийн этгээдийг байлцуулан түүний биедээ авч яваа эд зүйл, бичиг баримт /хэмжээ, өнгө, загвар, дугаар г.м/, мөнгөн тэмдэгтийг сери, дугаар, дэвсгэртээр нь нэг бүрчлэн тэмдэглэл үйлдэн авч гарын үсэг зуруулан эмчид хүлээлгэн өгнө. Гарын үсэг зурах чадваргүй бол энэ тухай эмч нь тэмдэглэл дээр тайлбар хийнэ. Хяналтын камерын бичлэг хийх, дуу дүрсний бичлэг хийх, гэрэл зураг авах зэргээр үзлэгийн явцыг заавал бэхжүүлнэ. 629.7.5.Эрүүлжүүлэх байрны эмч хураан авсан эд зүйлийг тусгайлан бэлтгэсэн саванд хийн бүртгэлийн дугаарыг бичиж наан, цоожтой шүүгээнд, хувцсыг хадгалах өрөөнд тус тус түр хадгална. 629.7.6.Эрүүлжүүлэх байранд хүргэгдэн ирсэн хүн догшин авирласан, цагдаагийн алба хаагчийн тавьсан шаардлагыг эсэргүүцэж эрх чөлөөнд нь халдсан, дүрэмт хувцсыг нь урсан тохиолдолд бэхжүүлэн /хяналтын камерын бичлэг, дуу-дүрс, дуу, дүрс бичлэг, гэрэл зураг г,м/ авч, өөрийн үйлдлээ удирдан хянах чадвар нь сэргэсэн үед эрүүгийн болон захиргааны хариуцлага хүлээлгэхээр томилогдсон албан хаагчид шилжүүлэн өгнө. 629.7.7.Насанд хүрээгүй хүн согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэж хүргэгдэн ирсэн тохиолдолд эцэг, эх, асран хамгаалагчтай нь холбоо тогтоон мэдэгдэж хүлээлгэн өгөх, холбоо барих боломжгүй бол эрүүлжүүлэх байранд хүлээн авч насанд хүрэгсдээс тусад нь байрлуулна. 629.7.8.Эрүүлжүүлэх байранд хүргэгдэн ирсэн хүний бие, эд зүйлд амиа хорлох, бусдад халдан довтлоход ашиглаж болох галт зэвсэг, хутга мэс, амьсгал боогдуулагч, сэтгэцэд нөлөөлөх эм бэлдмэл, бодис зэрэг зүйл байгаа эсэхийг илрүүлэхийн тулд үзлэг хийж, шаардлагатай тохиолдолд хувцсыг нь тайлж эрүүлжүүлж болно. Хувцас тайлахдаа хүргэгдэн ирсэн этгээдээр өөрөөр нь тайлуулахыг урьтал болгох ба хувцсыг тусгай шүүгээнд хадгална. 629.7.9.Эмэгтэй хүний биед үзлэг хийх, хувцсыг тайлах тохиолдолд ижил хүйсний алба хаагчаар гүйцэтгүүлнэ. 629.7.10.Эрүүлжүүлэх байранд хүргэгдэн ирсэн этгээд сайн дураараа хувцсаа тайлахыг эсэргүүцсэн тохиолдолд цагдаагийн алба хаагч биеийн хүч хэрэглэн албадан тайлна. Энэ тохиолдолд учирсан хохирлыг цагдаагийн байгууллага, алба хаагч хариуцахгүй. 629.7.11.Эрүүлжүүлэх байранд хүргэгдэн ирсэн этгээдийг Согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэсэн этгээдийг албадан эрүүлжүүлэх тухай хуулийн 7.3.6 дахь хэсэгт заасны дагуу хүлээн аваагүй тохиолдол бүрт эрүүлжүүлэх байрны эмч цаг минуттай нь тэмдэглэл бичиж, цагдаагийн газар, хэлтсийн жижүүрт мэдэгдэнэ. 629.8.ЭРҮҮЛЖҮҮЛЭХ БАЙРНААС ГАРГАХ 629.8.1.Эрүүлжүүлэх анхан шатны тусламж авсан, өөрийн үйлдлээ удирдан хянах чадвартай болсон, зөрчил гаргаагүй этгээдийг энэ зүйлийн 629.8.3-т зааснаас бусад тохиолдолд эмчийн шийдвэрээр байрнаас өдрийн цагаар гаргана. 629.8.2.Эрүүлжүүлэгдсэн этгээдийг гарах үед түр хадгалсан хувцас, эд зүйл, бичиг баримт, мөнгө, гадаад валют болон бусад эд зүйлсийг тэмдэглэлийн дагуу гэрчийг байлцуулан хүлээлгэн өгч гарын үсэг зуруулна. 629.8.3.Ар гэрээс нь болон хамгаалах хүн авахаар ирсэн үед эрүүлжүүлэгдсэн хүнийг хугацаа харгалзахгүй хүлээлгэн өгч, Согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэсэн этгээдийг албадан эрүүлжүүлэх тухай хуулийн 13.3 дахь хэсгийн заалтыг баримтлан бүртгэлийн маягтад тодорхой 802 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам тусгана. 629.8.4.Эрүүлжүүлэх байрны эмч албадан эрүүлжүүлэгдсэн хүнээс үйлчилгээний хөлсийг тогтоосон хэмжээгээр төлүүлэн өдөрт нь санхүүтэй тооцоо хийж бүртгэлийн маягтыг дугаараар нь хүлээлгэж өгнө. 629.8.5.Эрүүлжүүлэх байранд удаа дараа ирж эрүүлжүүлэгдсэн хүнийг согтуурах донтой эсэхийг тогтоолгохоор эмнэлгийн байгууллагад шилжүүлж болно. 629.8.6.Цагдаагийн байгууллага нь эрүүлжүүлэгдсэн хүний талаарх мэдээллийн сантай байна. 629.8.7.Албадан эрүүлжүүлэгдсэн этгээдийн согтолт /алкогол/-ын хэмжээ 0,20 хувиас бага болсон, эсхүл 24 цагийн хугацаа өнгөрсөн тохиолдолд эрх бүхий албан тушаалтан албадан саатуулах шаардлагатай гэж үзвэл уг албан тушаалтанд хүлээлгэн өгнө. 629.8.8.Удаа дараа эрүүлжүүлэгдсэн этгээд архидан согтуурах донтой болох нь эмнэлгийн байгууллагаар тогтоогдсон бол албадан эмчилгээнд хамруулах арга хэмжээ авна. 629.9.ЭРҮҮЛЖҮҮЛЭХ АЖИЛЛАГААНД ХОРИГЛОХ ЗҮЙЛ 629.9.1.Эрүүлжүүлэх байранд үүрэг гүйцэтгэж байгаа алба хаагч, ажилтанд Согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэсэн этгээдийг албадан эрүүлжүүлэх тухай хуулийн 7.3-т заасныг хийхийг хориглоно. 629.9.2.Эрүүлжүүлэх этгээдийн өрөөнд прокурор, тухайн өдрийн эмч, жижүүрийн бүрэлдэхүүнээс өөр цагдаагийн алба хаагчийг нэвтрүүлэхийг хориглоно. 629.9.3.Эрүүлжүүлэх байранд утаат тамхи татахыг хориглоно. 629.9.4.Олон нийтэд буруу, ташаа мэдээлэл хүрэх, эрүүлжигдсэн этгээдийн нэр хүндийг гутаахыг хориглоно. 629.9.5.Шаардлагатайгаас бусад тохиолдолд эрүүлжүүлэх байранд хүргэгдэн ирсэн этгээдийн хувцсыг албадан тайлахыг хориглоно. 629.10.ЭРҮҮЛЖҮҮЛЭХ ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНД ТАВИХ ХЯНАЛТ 629.10.1.Эрүүлжүүлэх байрны үйл ажиллагаанд нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга, хэв журмын тасгийн дарга, эрүүлжүүлэх байрны дарга-эмч, ерөнхий эргүүл, жижүүрийн ахлах офицер, ёс журмын эргүүл хяналт тавина. 629.10.2.Эрүүлжүүлэх байрны өдөр тутмын үйл ажиллагаа эрүүлжүүлэх байрны даргын удирдлага дор явагдана. 629.10.3.Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын хэв журмын тасгийн дарга эрүүлжүүлэх байрны хоногийн ажлын мэдээтэй өдөр бүр биечлэн танилцаж үүрэг, чиглэл өгнө. 629.10.4.Эрүүлжүүлэх үйл ажиллагааны хууль тогтоомжийн хэрэгжилтэд нутаг дэвсгэрийн болон харьяалах дээд шатны байгууллага, харьяа прокурор хоногийн аль ч үед хяналт хяналт тавьж, холбогдох хууль, журам зөрчсөн бол тухайн этгээдийг эрүүлжүүлэх байрнаас шууд гаргах эрхтэй. 629.10.5.Прокурорын амаар болон бичгээр өгсөн хууль ёсны шаардлагыг эрүүлжүүлэх байрны ажилтан биелүүлэх үүрэгтэй. 629.10.6.Эрүүлжүүлэх байрны дарга ажилд гарах алба хаагчид цаг үеийн онцлог, нөхцөл байдлыг танилцуулан зааварчилга өгч гарын үсэг зуруулна. 629.10.7.Эрүүлжүүлэх байрны ачааллыг харгалзан нэмэгдлээр цагдаагийн алба хаагч томилж ажиллуулах, эсэхийг эмч, эрүүлжүүлэх байрны даргын хүсэлтээр тухайн цагдаагийн газар, хэлтсийн дарга шийдвэрлэнэ. 629.10.8.Эрүүлжүүлэх байранд шаардлагатай, стандартад нийцсэн эмнэлгийн багаж хэрэгсэл, эм тариаг бэлэн байлгах ба эмч, тухайн газар, хэлтэс, тасгийн дарга хяналт тавина. 629.10.9.Эрүүлжүүлэх байранд маягт /ЦБҮАЖ №629.109/-д заасан бүртгэлийг 1 дэвтэрт нэгтгэн өдөр тутамд ажил гүйцэтгэж байгаа алба хаагчид хөтлөн архивлах, дараа өдөрт үүрэг гүйцэтгэх алба хаагчид дахин шинэ дэвтэр хөтөлж байх ажлыг нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга зохион байгуулж, хэвшүүлнэ. ---оОо--- 803 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Хавсралт ЦБҮАЖ № 629.109 ЭРҮҮЛЖҮҮЛЭХ БАЙРАНД ХӨТЛӨГДӨХ БҮРТГЭЛ, ТҮҮНД ТУСГАГДСАН БАЙВАЛ ЗОХИХ ҮЗҮҮЛЭЛТҮҮД 1.Эрүүлжүүлэх байранд дор дурдсан бүртгэлийг хөтөлнө: а/эрүүлжүүлэх байрны жижүүрийн рапорт; б/эм хэрэгслийн зарцуулалт, хүлээлцсэн бүртгэл; в/эрүүлжүүлэх байрны эд зүйл хүлээлцсэн бүртгэл; г/камерын хяналтын бүртгэл; д/эргүүл, хяналт шалгалтын бүртгэл; е/эрүүлжүүлэгдсэн этгээдийг ар гэр, асран хамгаалагчид нь хүлээлгэн өгсөн бүртгэл; ж/эрүүлжүүлэгдсэн этгээдийг эмчид үзүүлсэн, эмнэлэгт хүлээлгэн өгсөн бүртгэл; з/тусгаарлах өрөөнд оруулсан болон албадлага хэрэглэсэн бүртгэл; и/эрүүлжүүлэгдсэн хүний бүртгэл тэмдэглэл, хавсралт. 2.Эрүүлжүүлэх байранд хөтлөгдөх баримт бичгүүдэд дараахь үзүүлэлтүүд заавал тусгагдсан байх ба шаардлагатай мэдээллийг нэмж болно. 2.1.Эрүүлжүүлэх байрны жижүүрийн рапорт: Нэг хоногийн рапорт нь 2 хуудастай байх ба эхний хуудсанд: ээлжийн хугацаанд ажилласан жижүүрийн бүрэлдэхүүн, хийсэн ажил, болсон явдал, гарсан зөрчил, удирдлагаас танилцаж өгсөн шийдвэр тусгагдана. Хоёрдугаар хуудсанд: эрүүлжүүлэгдсэн хүний картын дугаар, нэр, эрүүлжүүлэгдсэн цаг минут, эрүүлжүүлэгдсэн шалтгаан, төлбөр төлөлт, эрүүлжүүлэгдсэн хүнийг хүлээн авсан хүний нэр, рапорт бичсэн жижүүрийн гарын үсэг тусгагдана. 2.2.Эм хэрэгслийн зарцуулалт, хүлээлцсэн бүртгэл: Он сар өдөр, эмийн нэр, хэмжих нэгж, орлого, зарлага, үлдэгдэл, зарцуулсан шалтгаан, эмчийн гарын үсэг 2.3.Эрүүлжүүлэх байрны эд зүйл хүлээлцсэн бүртгэл: Он сар өдөр, эд зүйлийн нэр, тоо ширхэг, тайлбар, хүлээлгэж өгсөн алба хаагчийн гарын үсэг, хүлээн авсан хүний гарын үсэг. 2.4.Камерын хяналтын бүртгэл: Он сар өдөр, хяналт тавьсан цаг, илэрсэн зөрчил, авсан арга хэмжээ, хяналт тавьсан алба хаагчийн цол овог нэр, танилцсан албан тушаалтан, өгсөн шийдвэр. 2.5.Эргүүл хяналт шалгалтын бүртгэл: Он сар өдөр, шалгасан алба хаагчийн албан тушаал, цол, нэр, шалгах үеийн нөхцөл байдал, өгсөн үүрэг, шалгасан алба хаагчийн гарын үсэг, танилцсан алба хаагчийн гарын үсэг. 2.6.Эрүүлжүүлэгдсэн этгээдийг ар гэр, асран хамгаалагчид нь хүлээлгэн өгсөн бүртгэл: Он сар өдөр, эрүүлжүүлэгдсэн хүний овог нэр, эрүүлжүүлэгдсэн шалтгаан, хүлээлгэн өгсөн он, сар, өдөр, цаг, минут, хүлээн авсан хүний овог нэр, оршин суух хаяг, эрүүлжүүлэгдсэн хүнтэй ямар хамааралтай болох, утасны дугаар, эрүүлжүүлэгдсэн этгээдийн өмсөж явсан хувцас, биед нь байгаа баримт бичиг, мөнгө, эд зүйл, ил мэдэгдэх гэмтэл, шарх зэргийг дэлгэрэнгүй мэдээллийг танилцуулах, хүлээн авсан хүний гарын үсэг, хүлээлгэн өгсөн алба хаагчийн албан тушаал, цол, нэр, гарын үсэг 2.7.Эрүүлжүүлэгдсэн этгээдийг эмчид үзүүлсэн, эмнэлэгт хүлээлгэн өгсөн бүртгэл: Он сар өдөр, картын дугаар, эрүүлжүүлэгдсэн хүний овог, нэр, нас, хүйс, үзлэг хийх болсон шалтгаан, өвчний онош, эмнэлэгт дуудлага өгсөн цаг, минут, эрүүлжүүлэх байрны эмчээс үзүүлсэн анхны тусламж, эмнэлгийн байгууллага ирсэн цаг, минут, үзлэг хийсэн эмчийн овог, нэр, утасны дугаар, гарын үсэг, хэрхэн шийдвэрлэсэн, хүлээлгэн өгсөн эмнэлгийн хаяг, тасаг, хүлээлгэн өгсөн эмчийн гарын үсэг. 2.8.Тусгаарлах өрөөнд оруулсан болон албадлага хэрэглэсэн бүртгэл: Он сар өдөр, тусгаарлах өрөөнд оруулсан, биеийн хүч тусгай хэрэгсэл хэрэглүүлсэн хүний овог нэр, картын дугаар, тусгаарлах өрөөнд оруулсан цаг минут, гаргасан цаг минут, тусгаарлах өрөөнд оруулсан шалтгаан, хэрэглэсэн биеийн хүч, тусгай хэрэгсэл, хэрэглэж эхэлсэн цаг, минут, дууссан цаг минут, хэрэглэх болсон шалтгаан, уг этгээдийн эрүүл мэндэд гэмтэл учирсан эсэх, гэмтэл учирсан тохиолдолд үзүүлсэн тусламж, биеийн хүч, тусгай хэрэгсэл хэрэглэсэн алба хаагч албан тушаал, цол нэр, хяналт тавьсан эмчийн цол нэр, гарын үсэг, танилцсан албан тушаалтан. 2.9.Эрүүлжүүлэгдсэн хүний бүртгэл тэмдэглэл, хавсралт: 804 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Mаягт №-29 ЭРҮҮЛЖҮҮЛЭГДСЭН ХҮНИЙ БҮРТГЭЛ, ТЭМДЭГЛЭЛ 1. Ургийн овог: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Эцэг(эх)-ийн нэр: . . . . . . . . . . . . . . 2. Нэр: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Хүйс: £ Эр, £ Эм 4 .Нас: . . . . . . 5. Аль улсын харьяат: . . . . . . . . . . 6. Регистрийн дугаар: ££ ££££££££ 7. Оршин суугаа хаяг: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8. Боловсрол: £ боловсролгүй, £ бага, £ суурь, £ бүрэн дунд, £ техникийн болон мэргэжлийн, £ тусгай мэргэжлийн дунд, £ дээд 9. Нийгмийн байдал: £ төрийн албан хаагч, £ хувийн хэвшлийн байгууллагад ажиллагч, £ төрийн бус байгууллагын ажилтан, £ хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч, £ малчин, £ оюутан, £ сурагч, £ сургууль завсардсан хүүхэд, £ тэнэмэл, £ ажилгүй, £ . . . . . . . . . 10. Ажил эрхэлж буй байгууллага, албан тушаал: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11. Албадан эрүүлжүүлэх үндэслэл: а.өөрийн үйлдлийг удирдан хянах чадваргүй болтлоо согтсоны улмаас хаана байгаагаа болон очих газраа мэдэхгүй болсон б. гудамж талбай, олон нийтийн газар ухаангүй унасан в.осол гэмтэл, гэмт хэрэг, зөрчилд өртөж болзошгүй £ согтуурах донтой, £ зөрчлийг таслан зогсоох, £ сэтгэцийн өвчтэй, £ зөрчил гаргасан этгээдийг ноцтой хор уршиг бий болгоход хүргэхгүй байх зорилгоор, £ согтууруулах ундаа хэрэглэсэн үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодсон, £ гудамж талбай, олон нийтийн газар танхайрсан, £ согтууруулах ундаа хэрэглэсэн үедээ гэмт хэрэгт холбогдсон, £ согтууруулах ундаа хэрэглэсэн үедээ зөрчилд холбогдсон, 12. Албадан эрүүлжүүлэгдсэн этгээд нь: £ архаг архичин, £ мансуурах донтой, £ биеэ үнэлэгч, £ сэтгэц,мэдрэлийн өвчтэй, £ урьд нь захиргааны арга хэмжээ авагдаж байсан, £ урьд нь ял шийтгэгдэж байсан, £ гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэгч, £ . . . . . . . . . . 13. Эрүүлжүүлэгдсэн этгээдийг эрүүлжүүлсэн тухай гэр бүлийн насанд хүрсэн этгээдэд мэдэгдсэн эсэх: £ тийм, £ үгүй, 14. Албадан эрүүлжүүлсэн: £ Цагдаагийн байгууллагын эрх бүхий ажилтан, 15. Урьд эрүүлжүүлэгдэж байсан эсэх: £ тийм, £ үгүй (тийм бол хэдэн удаа бичих) 16. Архины албадан болон сайн дурын эмчилгээнд хамрагдаж байсан эсэх: . . . . . . . . . . 17. Согтууруулах ундааны зүйл байнга хэрэглэдэг эсэх: £тийм, £үгүй 18. Хаанаас ирсэн: £гудамж талбай, £гэр, орон сууц, £байгууллага, аж ахуйн нэгж, £үзвэр үйлчилгээний газар, £баар, цэнгээний газар, £зочид буудал, £. . . . . . . . . . . . . . . . 19. Ямар байдалтай байсан (согтолтын зэрэг): а. согтууруулах ундаа хэрэглэсэн £хөнгөн, £дунд, £ хүнд, б. зөрчилд холбогдсон . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .............................................................................. 20. Эрүүлжүүлэгдсэн этгээдийн биед үзлэг хийхэд байсан хувцас, эд зүйл: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..................... ................... ........................... .............. .................................................................................. 21. Эрүүлжүүлэх байранд ирэх үед тухайн хүний биеийн байдал, эрүүл мэнд, ил харагдах шарх, сорви байгаа эсэхийг үзсэн эмчийн цол, овог, нэр: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .............................. ........................... ......................... Тодорхойлолт: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Цусны даралт: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Дүгнэлт: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 805 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 22. Эрүүлжүүлсэн хугацаанд ямар байдалтай байсан, гарсан ямар нэг үйл явдлыг цаг, минутаар тодорхойлох бичих: £ хэвийн, £ догшин авирласан, £ цагдаагийн алба хаагчийн шаардлага эсэргүүцсэн, £ тусгаарласан, £ гав хэрэглэсэн, £ ороох цамц хэрэглэсэн. тэмдэглэл: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ...................... ........................... ................................ 23. Эрүүлжүүлэх байранд хүлээн авсан: ...... он ...... сар ...... өдөр ....... цаг ....... минут. /Эрүүлжүүлэх хугацааг эрүүлжүүлэгдэж буй этгээдэд маягт /Маягт №-29/-ын дагуу үйлдсэн тэмдэглэлийг танилцуулж, гарын үсгийг зуруулсан хугацаанаас эхлэн тоолно./ 24. Эрүүлжүүлэх байрнаас: £ анхан шатны тусламж авч, өөрийн үйлдлийг удирдан хянах чадвартай болсон, £ хугацаа дууссан. 25. Тухайн хүнийг эрүүлжүүлэх байрнаас гаргахдаа эд зүйлийг нь хүлээлгэн өгсөн алба хаагчийн цол, овог, нэр: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ...... ................ .............................. ... Эд зүйлийг хүлээн авсан хүний овог, нэр: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26. Эрүүлжүүлэх байрнаас гарсан огноо: ...... он ...... сар ...... өдөр ....... цаг ....... минут. Маягт бичсэн: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (албан тушаал, цол, овог, нэр) Хянасан: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (албан тушаал, цол, овог, нэр) . . . . . он . . . . . . сар . . . . . . . . өдөр 806 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 700.МЭДЭЭЛЛИЙН ТЕХНОЛОГИ, ХАРИЛЦАА ХОЛБООНЫ БОДЛОГО, ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: ЦБҮАЖ №700.21 Тараасан:2017.12.20 Дугаар: А/249 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас: 2 700.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагад мэдээлэл, холбоо, харилцаа технологийг нэвтрүүлэх, ашиглах үйл ажиллагааг хууль тогтоомжийн хүрээнд, стандартын дагуу явуулах журмыг тогтооход оршино. 700.2.МЭДЭЭЛЭЛ, ХОЛБОО, ХАРИЛЦАА ТЕХНОЛОГИЙН БОДЛОГО ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ 700.2.1.Цагдаагийн төв байгууллага нь цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны бүхий л чиглэлд мөрдөгдөх мэдээлэл, холбоо, харилцаа, технологийн бодлого журмыг Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 103-т заасны дагуу хавсралт маягт /ЦБҮАЖ №700.21/аар системчлэн кодчилж, цагдаагийн төв байгууллагын мэдээллийн технологи, холбооны ажил хариуцсан нэгж боловсруулж, батлуулах ажлыг зохион байгуулна. 700.2.2.Мэдээллийн технологи, холбооны ажил хариуцсан нэгж нь цагдаагийн байгууллагын хэмжээнд технологийн дэвшлийг нэвтрүүлэх бодлого боловсруулах, хэрэгжүүлэх, цагдаагийн төв байгууллага, харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын мэдээллийн технологи, харилцаа холбооны ажил хариуцсан инженер, техникийн болон тоо бүртгэл хөтлөх, мэдээллийн сан бүрдүүлэх, зөвшөөрөл, лавлагаа олгох ажил хариуцсан алба хаагч, ажилтнуудын үйл ажиллагааг мэргэжлийн удирдлагаар хангаж ажиллана. 700.2.3.Цагдаагийн байгууллагын хэмжээнд мэдээллийн технологи, харилцаа холбооны бодлого, үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэх болон цахим мэдээллийн аюулгүй байдлыг хангах чиглэлээр Мэдээллийн технологи, харилцаа холбооны бодлого, үйл ажиллагааны журмыг мөрдөж ажиллах ба Монгол Улсын дараахь стандарт болон Олон Улсын стандартыг хэрэгжүүлж болно. Үүнд: а/MNS ISO/IEC 27001 – 2009 - “Мэдээллийн технологи - Аюулгүй байдлын арга техник - Мэдээллийн аюулгүй байдлын удирдлагын тогтолцоо – Шаардлага”; б/MNS ISO/IEC 18043:2013 - “Мэдээллийн технологи - Аюулгүй байдлын арга -Халдалтыг илрүүлэх системийг сонгох, суурилуулах, ажиллуулах”; в/ MNS 6606 : 2016 - “Мэдээллийн технологийг ашиглах суурь чадвар”; г/ MNS ISO/IEC 27006: 2014 - “Мэдээллийн технологи. Аюулгүй байдлын арга. Мэдээллийн аюулгүй байдлын удирдлагын тогтолцоонд аудит хийх, баталгаажуулах байгууллагад тавих шаардлага”; д/ MNS 6528:2015 – “Дата төвийн цахилгаан холбооны дэд бүтэц”. ---оОо--- 807 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Хавсралт ЦБҮАЖ №700.21 ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН МЭДЭЭЛЛИЙН ТЕХНОЛОГИ, ХАРИЛЦАА ХОЛБООНЫ БОДЛОГО, ҮЙЛ АЖИЛЛГААНЫ ЖУРАМ № Журмын нэр Код 1 Мэдээллийн технологи, харилцаа холбооны бодлогын зөвлөл 2/100 2 Мэдээллийн технологи, харилцаа холбооны стратеги, төлөвлөлт 2/101 3 Мэдээллийн технологи, харилцаа холбооны ажил хариуцсан албаны дүрэм 2/102 4 Мэдээлэл, холбоо, харилцаа технологийн төслийн менежмент 2/103 5 Системийн шинжилгээ 2/104 6 Програм хангамж боловсруулалт 2/105 7 Програм хангамжийн тест 2/106 8 Програм хангамжийн өөрчлөлт, шинэчлэлт 2/107 9 Мэдээллийн нууцлал, бодит орчны аюулгүй байдал 2/108 10 Сервер өрөөний стандарт 2/109 11 Сүлжээний дэд бүтэц, түүний ашиглалт 2/110 12 Интернет сүлжээ ашиглах 2/111 13 Галт ханын үйл ажиллагаа 2/112 14 Хор хөнөөлтэй програм хангамжаас хамгаалах 2/113 15 Компьютер болон зөөврийн тоног төхөөрөмж ашиглах 2/114 16 Хэрэглэгчийн хандах эрх ба нууц үгийн удирдлага 2/115 17 Цагдаагийн байгууллагын системд алсаас хандах 2/116 18 Мэдээллийн системийн хэвийн ажиллагааг шалгах 2/117 19 Нөөцлөлт, хадгалалт 2/118 20 Мэдээлэл, холбоо, харилцаа технологийн аюулгүй байдлын төлөвлөгөө 2/119 21 Мэдээллийн аюулгүй байдлын шалгалт Мэдээлэл, холбоо, харилцаа технологийн хөрөнгийн аюул занал ба эрсдэлийн үнэлгээ Мэдээлэл, холбоо, харилцаа технологийн асуудал шийдвэрлэх 2/120 22 23 ---оОо--- 808 2/121 2/122 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 701.МОНГОЛ УЛСАД БҮРТГЭГДСЭН ГЭМТ ХЭРГИЙН ТОО БҮРТГЭЛ ХӨТЛӨХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: ЦБҮАЖ №701.86 Тараасан: 2017.12.20 Дугаар: А/249 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас: 12 701.1.ЗОРИЛГО Энэ журмын зорилго нь Монгол Улсад бүртгэгдсэн гэмт хэргийн тоо бүртгэл, прокурорын шаардлагыг хөтлөх, мэдээллийн нэгдсэн сан бүрдүүлэх үйл ажиллагаатай холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 701.2.БОДЛОГО Энэ журмыг хэрэгжүүлэхэд Монгол Улсын Үндсэн хууль, Эрүүгийн болон Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай, Цагдаагийн албаны тухай, Прокурорын тухай, Мэдээллийн ил тод байдал ба мэдээлэл авах эрхийн тухай, Статистикийн тухай, Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх тухай, Төрийн болон албаны нууцын тухай, Байгууллагын нууцын тухай, Хувь хүний нууцын тухай хууль, бусад холбогдох эрх зүйн актуудыг мөрдлөг болгоно. 701.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Гэмт хэргийн тоо бүртгэлийн мэдээллийн систем” - гэмт хэрэг, прокурорын шаардлагын талаарх мэдээллийн нэгдсэн сан бүрдүүлэх, мэдээлэл дамжуулах, санд бүртгэгдсэн мэдээллийг статистик мэдээний болон судалгааны хэлбэрээр боловсруулах програм хангамж, мэдээллийн сүлжээ, техник, тоног төхөөрөмжийг; “Цагдаагийн байгууллагын мэдээллийн нэгдсэн сүлжээ” - 24 цагаар тасралтгүй ажиллах, цагдаагийн байгууллага, алба хаагчийн албаны компьютер нь Цагдаагийн байгууллагын сервер компьютерт хандалт хийх боломжтой байхаар байгуулсан сүлжээ /цаашид “Нэгдсэн сүлжээ” гэх/-г; “Маягтын сан” - хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалт явуулах эрх бүхий алба хаагч нарын хөтөлж бичсэн гэмт хэргийн тоо бүртгэл, прокурорын шаардлагын маягтыг Архивын тухай хууль тогтоомжийн дагуу төрөлжүүлэн, хадгаламжийн нэгжийг жагсаалт хэлбэрээр үүсгэснийг; “Гэмт хэргийн цахим мэдээллийн сан” - хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалт явуулах эрх бүхий байгууллагад бүртгэгдсэн гэмт хэрэг, прокурорын шаардлагын талаарх мэдээллийг тусгайлан боловсруулсан програм хангамжаар мэдээллийн санд шивж бүрдүүлсэн мэдээлэл /цаашид “Мэдээллийн сан” гэх/-ийг; “Прокурорын шаардлага” – зөрчил шалган шийдвэрлэх, хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалт, ял эдлүүлэх ажиллагааг хэрэгжүүлэх явцад гарсан зөрчил, түүнд нөлөөлсөн шалтгаан нөхцөлийг арилгуулах мэдэгдсэн баримт бичгийг; “Гэмт хэргийн тоо бүртгэлийн маягт” - Үндэсний статистикийн хорооны зөвшөөрснөөр батлагдсан, тухайн гэмт хэрэгт холбогдох мэдээллийг цуглуулахаар бэлтгэсэн хэвлэмэл хуудас / цаашид “Бүртгэгдсэн хэргийн маягт” гэх/-ыг; “Гэмт хэргийн статистикийн мэдээний маягт” - Үндэсний статистикийн хорооны зөвшөөрснөөр батлагдсан, гэмт хэргийн тоо бүртгэлийн маягтыг үндэслэн цахим мэдээллийн санд бүртгэгдсэн тоон мэдээллийг тусгай програм хангамжийн дагуу боловсруулж гаргахаар бэлтгэсэн хүснэгт /цаашид “Статистик мэдээний маягт” гэх/-ийг; “Гэмт хэргийн статистикийн мэдээ” - гэмт хэрэг, прокурорын шаардлагын цахим мэдээллийн сангаас тогтсон үзүүлэлт, аргачлалаар боловсруулсан гэмт хэрэг, яллагдагч, хохирогч иргэн, хуулийн этгээд бүртгэгдсэн хэргийн болон түдгэлзүүлсэн хэргийн хөдөлгөөн, шийдвэрлэлт, прокурорын шаардлага, түүний мөрөөр зохион байгуулсан ажил, хариу өгсөн тухай статистик тоон мэдээллийг; “Мэдээлэл, судалгаа хариуцсан алба хаагч” – Мэдээлэл нэгтгэн боловсруулах ажил хариуцсан нэгж болон Цагдаагийн төв байгууллагын харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын гэмт хэргийн тоо бүртгэл хөтлөх, мэдээллийн сан бүрдүүлэх, үйл ажиллагаанд хяналт тавих болон энэ журамд заасан бусад чиг үүргийг хэрэгжүүлэх ажил хариуцсан алба хаагчийг; “Статистикийн сангийн эрхлэгч” - гэмт хэргийн тоо бүртгэл хөтлөх, мэдээллийн нэгдсэн сан бүрдүүлэх, хадгалах, мэдээллийн үнэн зөв байдлыг хангах, статистикийн мэдээ нэгтгэн 809 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам боловсруулах, мэдээлэл гаргаж өгөх, дамжуулах, тооллого, судалгаа явуулах, мэдээлэл, судалгааны үр дүнг хэрэглэгчдэд түгээх чиг үүргийг хэрэгжүүлэх ажил хариуцсан Мэдээлэл нэгтгэн боловсруулах ажил хариуцсан нэгжийн алба хаагчийг; “Эрх бүхий алба хаагч” - Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 6.3 дугаар зүйлд заасан эрх хэмжээг хэрэгжүүлж буй алба хаагчийг; “Даруй” - 24 цагийн дотор буюу уг ажиллагааг биелүүлэх боломжтой хамгийн богино хугацааг; “Хандалт” - цагдаагийн байгууллагын нэгдсэн сүлжээ ашиглан цахим мэдээллийн сан, програм хангамжид нэвтрэх үйл ажиллагааг; “Гэмт хэргийн цахим зураглал” – иргэд гэмт хэргийн талаарх мэдээлэлтэй цахим хэлбэрээр танилцах, гэмт хэрэгт өртөж хохирохоос урьдчилан сэргийлэх, гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах үйл ажиллагааг үндэслэлтэй тодорхойлох зорилгоор гэмт хэргийн гаралтыг газар зүйн байршил болон график дүрслэлээр харуулах боломжтой програм хангамжийг; “Хэрэглэгч” - цагдаагийн байгууллагад ажиллаж байгаа мэдээллийн нэгдсэн сүлжээ, цахим мэдээллийн сан, програм хангамжид нэвтрэх эрх бүхий алба хаагчийг. 701.4.ҮҮРЭГ, ХАРИУЦЛАГА 701.4.1.Мэдээлэл нэгтгэн боловсруулах ажил хариуцсан нэгж нь энэ журмын хүрээнд дараахь чиг үүргийг хэрэгжүүлнэ. а/улсын хэмжээнд гэмт хэргийн тоо бүртгэл хөтлөх, мэдээллийн сан бүрдүүлэх, бүртгэгдсэн мэдээллийн үнэн зөв байдлыг хангах, баяжилт хөдөлгөөн хийх, хадгалах, статистикийн мэдээг нэгтгэн боловсруулах, тооллого, судалгаа, дүн шинжилгээ хийх ажлыг удирдлага, зохион байгуулалтаар хангах; б/журам, маягт, програм хангамжид нэмэлт, өөрчлөлт оруулах, шинэчлэн боловсруулах, мэдээллийн аюулгүй байдлыг хангах; в/мэдээллийн санд түшиглэн гэмт хэргийн нөхцөл байдалд судалгаа, дүн шинжилгээ хийж, Цагдаагийн төв байгууллагын удирдлага, хэрэглэгчдийг шаардлагатай мэдээ, мэдээллээр шуурхай хангах; г/мэдээллийн сангаас холбогдох мэдээлэл, лавлагаа өгөх асуудлыг Мэдээлэл нэгтгэн боловсруулах ажил хариуцсан нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан газар, хэлтсийн дарга тухай бүр шийдвэрлэх; д/цагдаагийн төв байгууллагын даргын баталсан жагсаалтын хуваарийн дагуу улсын хэмжээнд бүртгэгдсэн гэмт хэргийн статистик мэдээг эрх бүхий байгууллага, албан тушаалтанд хүргүүлэх. 701.4.2.Статистикийн сангийн эрхлэгч: а/Улсын ерөнхий прокурорын газраас прокурорын байгууллагад олгосон эрүүгийн хэргийн дугаар, прокурорын шаардлагын талаарх мэдээллийг авч, мэдээллийн санд бүртгэгдсэн хэргийн дугаар, прокурорын шаардлагатай улирал, хагас, бүтэн жилээр тулгалт хийж, цагдаагийн төв байгууллага, харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн газар, хэлтэст хүргүүлэх ажлын чиглэл, зааварчлагыг боловсруулж, Мэдээлэл нэгтгэн боловсруулах ажил хариуцсан нэгжийн даргад танилцуулж, шийдвэрлүүлэх; б/мэдээллийн нэгдсэн сангаас гэмт хэргийн болон прокурорын шаардлагын статистик мэдээг сар бүрийн 25-ны өдөр, 12 дугаар сарын мэдээг сүүлийн өдрөөр тасалбар болгон өсгөн нэмэгдүүлсэн дүнгээр нэгтгэн гаргаж, мэдээллийн сан бүрдүүлэх, түгээх; в/мэдээллийн нэгдсэн сангаас холбогдох мэдээллээр Цагдаагийн төв байгууллагын удирдлага, хэрэглэгчдийг шуурхай хангах; г/алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн газар, хэлтсийн мэдээлэл, судалгаа хариуцсан алба хаагчийг мэргэжил, арга зүйн удирдлагаар хангах. 701.4.3.Мэдээлэл, судалгаа хариуцсан алба хаагч, ахлах мэргэжилтэн, мэргэжилтэн: а/гомдол, мэдээлэл, гэмт хэргийн талаарх бүртгэлийн маягтыг энэ журамд заасан чиглэлээр мэргэжил, арга зүйгээр хангах, шаардлагад нийцүүлэн хөтлүүлэх; б/гомдол, мэдээлэл, гэмт хэргийн тоо бүртгэлийн маягтыг энэ журамд заасан шаардлагад нийцүүлэн хөтлүүлэх, мэргэжил, арга зүйгээр хангах; в/эрх бүхий алба хаагчийн мэдээллийн санд шивж оруулсан, энэ зүйлийн 701.4.5 дахь хэсгийн “а”-д заасны дагуу хянан баталгаажуулсан маягтыг хүлээн авч, нягтлан үзэж мэдээллийн санд бүртгэх маягтыг жагсаалтаар гаргаж архивын хадгаламжийн нэгж болгох; г/гомдол, мэдээллийн шийдвэрлэлтийн хугацаанд хяналт тавьж, дүнг байгууллагын даргад 7 хоног, даргын зөвлөлд сар тутам танилцуулах; 810 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам д/энэ журмын 701.4.5 дахь хэсгийн “а”-д заасны дагуу хянан баталгаажуулаагүй маягтыг мэдээллийн санд бүртгэхгүй ба хянан баталгаажуулсан маягт, мэдээллийн санд шивж оруулсан мэдээлэл нь энэ журамд заасан шаардлагаыг хангахгүй тохиолдолд зөрчлийг арилгуулах арга хэмжээ авах, зааварчилга өгч, биелэлтийг хангуулах; е/энэ журмын 701.4.5 дахь хэсгийн “а”-д заасны дагуу хянан баталгаажуулсан маягтыг мэдээллийн санд бүртгэх, шаардлага хангахгүй тохиолдолд зөрчлийг арилгуулах арга хэмжээ авах, зааварчилга өгч, биелэлтийг хангуулах; ж/Мэдээлэл нэгтгэн боловсруулах ажил хариуцсан нэгжээс сар бүр өсгөн нэмэгдүүлсэн дүнгээр гарган хүргүүлсэн статистикийн мэдээг үндэслэн эрх бүхий алба хаагч, харьяалсан прокурорын ажлын дүн мэдээтэй тулгалт хийх, эрүүгийн болон хэв журмын нөхцөл байдалд судалгаа, дүн шинжилгээ хийж, мэдээлэл, танилцуулга бэлтгэх; з/төр, захиргаа, шүүх эрх мэдэл, тусгай чиг үүрэг бүхий байгууллага болон цагдаагийн байгууллагын удирдлага, алба хаагчийг мэдээллийн сангаас холбогдох мэдээлээр шуурхай хангах; и/эрүүгийн хэргийн хөдөлгөөн, шийдвэрлэлтэд гэмт хэргийн бүртгэлийн маягтууд болон мэдээллийн санг ашиглан хяналт тавих; к/эрх бүхий алба хаагчаас гэмт хэргийн бүртгэлийн маягтуудыг энэ журмын 701.3 дугаар зүйлд заасан хугацаанд бичиж өгөхийг шаардах; л/эрх бүхий алба хаагчийн мэдээллийн санд оруулсан мэдээлэл, эрх бүхий алба хаагчаар хянуулсан гэмт хэргийн тоо бүртгэлийн маягтыг үнэн зөв, бүрэн гүйцэд хөтөлсөн эсэхийг хянан, буруу, дутуу хөтөлсөн маягтыг дахин бичүүлэх. 701.4.4.Эрүүгийн мөрдөгч, мөрдөгч буюу эрх бүхий алба хаагч: а/Гомдол, мэдээллийн бүртгэлийн ГМТБ-1100, Гомдол, мэдээллийн шийдвэрлэлтийн бүртгэлийн ГМТБ-1101, Хэрэг бүртгэлтийн хэрэг нээхээс татгалзсаныг хүчингүй болгосон гомдол, мэдээллийн бүртгэл ГМТБ-1102, Гэмт хэргийн бүртгэлийн БХ-2100, БХ-2301, БХ-2302, БХ-2202 маягтуудыг даруй, бусад маягтыг тухайн ажиллагаа эхэлмэгц, эсвэл дуусмагц “Гэмт хэргийн тоо бүртгэл, прокурорын шаардлагыг бүртгэх маягт нөхөх заавар”-ын шаардлагад нийцүүлэн үнэн зөв, гаргацтай, гүйцэд хөтлөн бичиж, мэдээллийн нэгдсэн санд биечлэн шивж оруулан, уг маягтыг эрх бүхий алба хаагчаар хянан баталгаажуулсны дараа мэдээлэл, судалгааны мэргэжилтэнд бүртгүүлнэ; б/ажлын байр нь нэгдсэн сүлжээнд холбогдоогүй бол гомдол мэдээллийг мэдээлэл судалгааны алба хаагчид хүргүүлж, мэдээллийн санд оруулах арга хэмжээ авах; в/дээрх бүртгэлийн маягт дахь мэдээллийн үнэн зөв байдлыг хариуцах; г/прокурорын шаардлага хүлээн авсан алба хаагч нь зохих маягтын дагуу холбогдох мэдээллийг үнэн зөв мэдээллийн санд бүртгэж оруулах. 701.4.5.Мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулах албаны дарга болон эрх бүхий алба хаагч: а/эрх бүхий алба хаагчийн хөтөлсөн бүртгэлийн маягтуудыг 701.4.4 дэх хэсгийн “а”-д заасан хугацаанд үнэн зөв, бүрэн гүйцэд хөтлөн бичиж, мэдээллийн санд шивж оруулсан эсэхийг хянаж, баталгаажуулж, шаардлагатай бол хэрэгт цугласан нотлох баримт, материал /иргэний үнэмлэх болон бусад адилтгах бичиг баримтын хуулбар, бүх төрлийн лавлагаа, ял шалгах хуудас, тодорхойлолт г.м/-тай тулгах; б/эрх бүхий алба хаагчийн хөтөлсөн гэмт хэргийн бүртгэлийн маягтуудыг энэ журмын 701.3 дугаар зүйлд заасан хугацаанд бичиж хянах, мэдээллийн нэгдсэн санд бүртгүүлэх ажлыг зохион байгуулж, биелэлтэд хяналт тавих, илэрсэн зөрчлийг тухай бүр нь арилгах арга хэмжээ авах; в/Мэдээлэл нэгтгэн боловсруулах ажил хариуцсан нэгжээс сар бүр өсгөн нэмэгдүүлсэн дүнгээр гарган хүргүүлж байгаа гэмт хэргийн статистик мэдээ, хэргийн хөдөлгөөн шийдвэрлэлт, яллагдагч, хохирогч иргэн, хуулийн этгээд, хохирлын бүртгэлтэй тулган хянаж, байгууллагын ажлын дүн мэдээ бүрэн гүйцэд, үнэн зөв, цаг хугацаандаа орсон эсэхэд хяналт тавих; г/энэ хэсгийн “в”-д заасны дагуу эрх бүхий алба хаагчийн ажлын үр дүнг тооцож, энэ журмын хэрэгжилтэд хяналт тавьж ажиллах; д/нутаг дэвсгэрийн прокурорын байгууллагад бүртгэлтэй тулгалт хийж, зохих маягтын дагуу мэдээллийн санд прокурорын шаардлагыг үнэн зөв бүртгэж оруулсан эсэхэд хяналт тавьж, албаны шалгалт явуулах. 701.4.6.Бусад буюу цагдаагийн харьяа алба нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан газар, хэлтсийн дарга а/байгууллагын хэмжээнд журмын хэрэгжилтийг зохион байгуулж, хяналт тавих, илэрсэн зөрчлийг тухай бүр нь арилгуулах арга хэмжээ авах; 811 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам б/Мэдээлэл нэгтгэн боловсруулах ажил хариуцсан нэгжээс сар бүр өсгөн нэмэгдүүлсэн дүнгээр гаргасан гэмт хэргийн статистик мэдээ, холбогдох бусад мэдээлэлд үндэслэн хариуцсан нутаг дэвсгэрийн эрүүгийн болон хэв журмын нөхцөл байдалд үнэлэлт, дүгнэлт өгч, холбогдох арга хэмжээ авч ажиллах; в/энэхүү журмыг зөрчин, гэмт хэргийн тоо бүртгэл, прокурорын шаардлагыг буруу хөтөлж, мэдээллийн санд бүртгэгдэх мэдээллийг тогтоосон хугацаанд шивж оруулаагүй, хяналт тавиагүй, бүртгээгүй, баяжилт хөдөлгөөн хийгээгүй, програм хангамжийн ашиглалт, түүний хэвийн ажиллагааг алдагдуулсан, санаатай гэмтэл учруулсан алба хаагчид хууль тогтоомжид заасан хариуцлага хүлээлгэх; г/мэдээллийн нэгдсэн санд бүртгэгдсэн мэдээллийг хууль бусаар өөрчилсөн, засварласан, устгасан, хандалт хийсэн, мэдээллийн нууцлалыг алдагдуулсан этгээдэд холбогдох хууль тогтоомжийн дагуу хариуцлага хүлээлгэх; д/мэдээллийн нэгдсэн санг албан хэрэгцээнд ашиглаж, түүний нууцлалыг хангах ажлыг зохион байгуулж, биелэлтэд хяналт тавих; е/Цагдаагийн төв байгууллагын Мэдээллийн технологи, холбооны ажил хариуцсан нэгж нь мэдээллийн аюулгүй байдал, нэгдсэн сүлжээний хэвийн ажиллагааг хангах; ж/цагдаагийн төв байгууллагад ирүүлсэн прокурорын шаардлагыг хүлээн авч, түүний мөрөөр зохион байгуулсан ажил, хариу хүргүүлсэн байдал, прокурорын шаардлагатай холбоотой энэхүү журмын заалтын хэрэгжилтэд хяналт тавих үүргийг хяналт шалгалт, үнэлгээ, дотоод аудитын ажил хариуцсан нэгж хариуцах. 701.5.ГЭМТ ХЭРГИЙН ТОО БҮРТГЭЛИЙН МЭДЭЭЛЛИЙН СИСТЕМ 701.5.1.Гэмт хэргийн тоо бүртгэлийн мэдээллийн систем нь “Гомдол, мэдээллийн тоо бүртгэл”, “Гэмт хэргийн тоо бүртгэл” програм хангамжтай байна. 701.5.2.Гэмт хэргийн цахим мэдээллийн сан, програм хангамж нь нууцлалын зэрэглэлд хамаарах бөгөөд зөвшөөрөгдөөгүй хандалтаас хамгаалагдсан байна. 701.5.3.Алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын эрх бүхий алба хаагч нь компьютер, түүнтэй адилтгах тоног төхөөрөмж ашиглан тусгайлсан нууц кодоор мэдээллийн санд нэвтэрнэ. 701.5.4.Гэмт хэргийн тоо бүртгэлийн холбогдох маягтыг буруу, дутуу хөтөлж бичсэн тохиолдолд мэдээллийн санд бүртгэх боломжгүйгээр програм хангамжийг боловсруулсан байна. 701.5.5.Алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нь компьютерын дотоод сүлжээтэй байх бөгөөд компьютер нь нэгдсэн сүлжээнд холбогдон, “Цагдаагийн байгууллагын мэдээлэл, холбоо, технологийн бодлого, журам”-аар тодорхойлсон шаардлагад нийцсэн байна. 701.5.6.Мэдээллийн санд нэвтрэх эрхийг тодорхойлсон жагсаалтын төслийг Мэдээллийн технологи, холбооны ажил хариуцсан нэгж боловсруулан бэлтгэж, зохих журмын дагуу хянуулан Цагдаагийн төв байгууллагын даргын шийдвэрээр батлуулах ба түүнд дагаж мөрдөх хугацааг заана. 701.5.7.Энэ зүйлийн 701.5.6 дахь хэсэгт заасны дагуу баталсан жагсаалтад заагдсан ажлын байр /албан тушаал/-нд ажиллаж байгаа алба хаагч мэдээллийн нэгдсэн санд нэвтрэх эрхийн код авах, олгох үйл ажиллагаанд дараахь журмыг мөрдөнө: а/цагдаагийн алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нь мэдээллийн нэгдсэн санд нэвтрэх алба хаагчид тухайн эрхийн кодыг авахын тулд түүний овог, нэр, цол, регистрийн дугаар, ажлын байр /албан тушаал/, томилсон тушаалын он, сар, өдөр, дугаар, тушаалыг баталсан байгууллага, албан тушаалтны талаарх мэдээллийг багтаасан албан бичгийг Мэдээллийн технологи, холбооны ажил хариуцсан нэгжид ирүүлэх; б/Мэдээллийн технологи, холбооны ажил хариуцсан нэгж нь энэ хэсгийн 701.5.7 дахь хэсгийн “а”-д заасны дагуу ирүүлсэн албан бичгийг хүлээн авч, түүнд дурдсан мэдээллийг Цагдаагийн төв байгууллагын Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж болон мэдээллийн нэгдсэн систем дэх хүний нөөцийн програм хангамжийн дэмжлэгтэйгээр, шаардлагатай тохиолдолд тухайн цагдаагийн байгууллагаас холбогдох мэдээллийг нягтлан үзэж, Цагдаагийн төв байгууллагын даргын баталсан “Мэдээллийн нэгдсэн санд нэвтрэх эрхийг тодорхойлсон жагсаалт”-ыг баримтлан алба хаагчид мэдээллийн нэгдсэн санд нэвтрэх эрхийн код олгох эсэх асуудлыг шийдвэрлэx; в/Мэдээллийн технологи, холбооны ажил хариуцсан нэгж нь алба хаагчид олгосон мэдээллийн нэгдсэн санд нэвтрэх эрхийн код болон түүний овог, нэр, албан тушаал, цол, код олгосон өдөр, эрх олгохыг хүссэн тухайн байгууллагын албан бичгийн он, сар, өдөр, дугаар зэргээр цахим сан бүрдүүлж, хадгалаx; 812 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам г/Мэдээллийн технологи, холбооны ажил хариуцсан нэгж нь мэдээллийн санд нэвтрэх эрхийн код олгогдсон алба хаагчийн овог, нэр, албан тушаал, цол, олгогдсон эрхийн кодын талаарх мэдээллийг цахим хэлбэрээр хадгалж байx; д/Мэдээллийн технологи, холбооны ажил хариуцсан нэгж нь энэ хэсгийн 701.5.7 дахь хэсгийн “г”-д заасны дагуу ирүүлсэн цахим мэдээллийг хадгалж, мэдээллийн нэгдсэн сангийн аюулгүй байдал, үйл ажилллагааны хэвийн нөхцөлийг хангах; е/мэдээллийн нэгдсэн санд нэвтрэх эрхийн код нь тухайн ажлын байр /албан тушаал/нд олгогдох бус, мэдээллийн нэгдсэн санд нэвтрэх эрх бүхий ажлын байранд томилогдсон алба хаагчид олгогдож буй тул алба хаагч нь мэдээллийн нэгдсэн санд нэвтрэх эрхгүй ажлын байранд томилогдох, өөр байгууллагад шилжих, албанаас халагдах, чөлөөлөгдөх тохиолдол бүрт урьд олгогдсон эрхийн кодыг хүчингүй болгуулах ажлыг тухайн алба хаагчийн ажиллаж буй цагдаагийн байгууллагын дарга зохион байгуулах; ж/алба хаагч нь мэдээллийн санд нэвтрэх эрх бүхий өөр ажлын байранд томилогдсон тохиолдолд өөрт олгогдсон эрхийн кодыг хэвээр ашиглах; з/Мэдээллийн технологи, холбооны ажил хариуцсан нэгж нь энэ хэсгийн 701.5.7 дахь хэсгийн “в”-д заасан цахим мэдээллийн санд авагдсан алба хаагчид тухайн ажлын байранд ажиллаж буй эсэхийг жилд нэгээс доошгүй удаа хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгжээр нягтлуулж, зөрчил, дутагдлыг засуулж байх; и/Мэдээллийн технологи, холбооны ажил хариуцсан нэгж нь энэ хэсгийн 701.5.7 дахь хэсгийн “а”-д заасны дагуу алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн газар, хэлтсээс ирүүлсэн албан бичгийг хүлээн авснаас хойш ажлын 3 хоногт багтаан хариуг албан бичгээр хүргүүлэх; к/Мэдээллийн технологи, холбооны ажил хариуцсан нэгж нь алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын алба хаагчдад олгогдсон мэдээллийн нэгдсэн санд нэвтрэх эрхийн кодын нууцлалыг чанд хадгалж байх ба эрхийн кодыг олгох, түүний цахим бүртгэлийн санг хөтлөх, хадгалах, нууцлалыг хангах ажлыг тус төвийн алба хаагчийн ажлын байрны тодорхойлолтонд тусгуулан хэрэгжүүлэх; л/алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын алба хаагч нь өөрт олгогдсон мэдээллийн нэгдсэн санд нэвтрэх эрхийн кодыг ажлын байрны зорилго, зорилтыг хэрэгжүүлэхэд ашиглах ба бусад зорилгоор болон бусдад шилжүүлж ашиглахгүй байх; м/алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга нь Мэдээллийн технологи, холбооны ажил хариуцсан нэгжээс албан бичгээр ирүүлсэн алба хаагчид олгогдсон мэдээллийн нэгдсэн санд нэвтрэх эрхийн кодыг зөвхөн тухайн алба хаагчид мэдэгдэж, түүний ашиглалт, нууцын хадгалалтын байдалд хяналт тавьж ажиллах. 701.5.8.Алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын алба хаагч нь байгууллагаас тогтоосон цагдаагийн байгууллагын нууцад хамаарах өөрт олгогдсон мэдээллийн нэгдсэн санд нэвтрэх эрхийн код болон цагдаагийн байгууллагын мэдээллийн нэгдсэн сан дахь мэдээллийг хувийн зорилгоор ашиглах, бусдад ашиглуулах, задруулахыг хориглоно. 701.6.ГЭМТ ХЭРГИЙН ТАЛААРХ ГОМДОЛ, МЭДЭЭЛЛИЙН ТОО БҮРТГЭЛ ХӨТЛӨХ, МЭДЭЭЛЛИЙН САН БҮРДҮҮЛЭХ, АШИГЛАХ 701.6.1.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагчид нь гэмт хэргийн талаарх гомдол, мэдээллийг хүлээн авах, бүртгэх, шийдвэрлэх, хариу өгөх үйл ажиллагаанд “Гэмт хэрэг, зөрчлийн талаарх гомдол, мэдээлэл хүлээн авах /код 202/ журам”-ыг удирдлага болгоно. 701.6.2.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагчид ирүүлсэн гэмт хэргийн талаарх гомдол, мэдээлэлд сангаас олгогдсон дугаарыг эрх бүхий ажилтан нь “Гомдол, мэдээллийн бүртгэлийн маягт ГМ 1100”-д бүрэн, зөв бичигдсэн эсэхийг тухайн цагдаагийн байгууллагын мэдээлэл, судалгаа хариуцсан мэргэжилтэн нягтлан шалгана.. 701.6.3.Иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллага, албан тушаалтнаас бичгээр ирүүлсэн, түүнчлэн прокурор, харьяалах дээд байгууллага, цагдаагийн болон бусад байгууллага, алба хаагчаас харьяаллын дагуу шилжүүлсэн, амаар болон цахим шуудан, утас, факс ашиглан, түүнчлэн хүнээр дамжуулан ирүүлсэн гомдол, мэдээллийг цагдаагийн байгууллага хүлээн авч, даруй тухайн цагдаагийн газар, хэлтэс, тасаг, хэсгийн даргад танилцуулж, цохолт хийлгэсний дараа түүнийг хянан үзэх эрх бүхий ажилтан нь гомдол, мэдээллийн бүртгэлийн мэдээллийг санд өөрөө биечлэн шивж, мэдээллийн санд оруулна. Эрх бүхий ажилтны оруулсан мэдээллийг хариуцсан дарга нь хянах ба хянагдсан мэдээллийг мэдээлэл, судалгаа хариуцсан мэргэжилтэн нь нягтлан шалгаж шаардлага хангасан бол мэдээллийн санд бүртгэж оруулна. 813 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 701.6.4.Гэмт хэргийн талаарх гомдол, мэдээллийг харьяаллын дагуу шилжүүлэх тохиолдолд мэдээллийн санд бүртгэгдсэн мэдээллийг нэгдсэн сүлжээгээр шилжүүлэх ба холбогдох эх материалыг шуудангаар хүргүүлнэ. 701.6.5.Харьяаллын дагуу шилжүүлсэн гомдол, мэдээллийг хүлээн авсан байгууллага, эрх бүхий ажилтан нь тухайн гомдол, мэдээллийг түүнийг шилжүүлсэн байгууллагын уг гомдол, мэдээллийг хүлээж авсан өдрөөс тооцож Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан хугацааны дотор шийдвэрлэх арга хэмжээ авна. 701.6.6.Гэмт хэргийн талаарх гомдол, мэдээллийг хянан шалгасан алба хаагч, тухайн гомдол, мэдээллийг шийдвэрлэж, “Гомдол, мэдээлэл шийдвэрлэлтийн бүртгэл” маягт /ГМ-1101/-ыг хөтлөн өөрөө биечлэн мэдээллийн санд шивж оруулах, эрх бүхий алба хаагч мэдээллийн санд шивж оруулсан эсэхийг хянаж, баталгаажуулж, мэдээлэл судалгаа хариуцсан мэргэжилтэн бүртгэнэ. 701.6.7.Прокурор хэрэг бүртгэлтийн хэрэг нээхээс татгалзах тогтоолыг хүчингүй болгож, хэрэг бүртгэлтийн хэрэг нээх бол эрх бүхий алба хаагч Хэрэг бүртгэлтийн хэрэг нээхээс татгалзсаныг хүчингүй болгосон гомдол, мэдээллийн бүртгэл” маягт /ГМ-1102/-ыг хөтлөн, мэдээллийн санд шивж оруулан эрх бүхий алба хаагчаар хянуулан баталгаажуулсны дараа мэдээлэл, судалгаа хариуцсан мэргэжилтэн бүртгэнэ. 701.7.ГЭМТ ХЭРГИЙН ТОО БҮРТГЭЛ ХӨТЛӨХ, МЭДЭЭЛЛИЙН САН БҮРДҮҮЛЭХ, АШИГЛАХ 701.7.1.Эрүүгийн хэргийн дугаар авах: а/эрх бүхий алба хаагч Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 30.8 дугаар зүйлд зааснаар эрүүгийн хэргийн дугаар авна. Эрх бүхий алба хаагч нь Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 30.13 дугаар зүйлд зааснаар эрүүгийн хэрэг үүсгэж яллагдагчаар татах мөрдөн байцаалтын хэргийн дугаар авна; б/эрүүгийн хэргийг нутаг дэвсгэрийн болон хэргийн харьяаллын дагуу шилжүүлэхэд гэмт хэргийн анхны дугаар өөрчлөгдөхгүй; в/үйлдэл бүр дээр эрүүгийн хэргийн дугаарыг шинээр авна. 701.7.2.Гэмт хэргийн тоо бүртгэлийн маягтыг бичих: а/хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалт явуулах эрх бүхий алба хаагч нь эрүүгийн хэргийн дугаар авсаны дараа “Гэмт хэргийн бүртгэл”, “Хохирогч иргэн, хуулийн этгээдийн бүртгэл”, “Хохирлын бүртгэл”, “Яллагдагчийн бүртгэл” маягтуудыг хөтөлнө. 1/мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад тухайн хэргийн анхны зүйлчлэл өөрчлөгдвөл мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулж байгаа хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалт явуулах эрх бүхий алба хаагч нь “Зүйлчлэл өөрчилсөн хэргийн бүртгэл маягт /БХ-2109/”-ыг хөтөлнө. 2/“Зүйлчлэл өөрчилсөн хэргийн бүртгэл маягт / БХ-2109/”-ыг үндэслэн мэдээлэл, судалгаа хариуцсан алба хаагч зүйлчлэл өөрчлөгдсөн тухай мэдээллийг “Гэмт хэргийн бүртгэл” маягтын холбогдох хэсэгт тэмдэглэж, мэдээллийн санд хөдөлгөөн хийнэ. б/хохирогч иргэн, хуулийн этгээдийн гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирлын тухай баримтыг үндэслэн эрх бүхий алба хаагч нь “Хохирлын бүртгэл” маягтыг хөтөлнө. в/Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 7.1 дүгээр зүйлд заасан “Яллагдагчийн бүртгэл” маягтыг эрх бүхий алба хаагч хөтөлнө. г/сэжигтэн, яллагдагч нь оргон зайлж болох буюу эрүүгийн хэргийн бодит байдлыг тогтооход саад учруулж болох, эсхүл гэмт хэрэг үйлдэж болох үндэслэл тогтоогдож, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан үндэслэлээр баривчлах болон бусад таслан сэргийлэх арга хэмжээний аль нэгийг авах болон урьд авсан таслан сэргийлэх арга хэмжээг хүчингүй болгох, өөрчлөх тохиолдол бүрт эрх бүхий алба хаагч нь “Таслан сэргийлэх арга хэмжээ авсан бүртгэл” маягтыг хөтөлнө. д/мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад “Хохирлын бүртгэл” маягтад бичигдсэн учирсан хохирлын хэмжээ өөрчлөгдсөн тохиолдол болон гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирлыг нөхөн төлүүлсэн бол эрх бүхий алба хаагч нь “Хохирол нөхөн төлүүлэлтийн бүртгэл” маягтыг хөтөлнө. е/урьд онуудад бүртгэгдсэн боловч шийдвэрлэгдээгүй үлдэгдэл болон түдгэлзүүлснээс сэргээн шалгаж шийдвэрлэсэн хэргийн хохирол нөхөн төлүүлэлт, битүүмжилсэн хөрөнгийн хэмжээ нь тухайн оны хэргийн хөдөлгөөн, шийдвэрлэлтийн статистикийн мэдээнд тусгагдана. ж/мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад иргэний нэхэмжлэлийг хангах зорилгоор хөрөнгө битүүмжилсэн бол “Хөрөнгө битүүмжлэлтийн бүртгэл” маягтыг хөтөлнө. з/хэргийг шалгах явцад Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан үндэслэлээр түдгэлзүүлсэн бол эрх бүхий алба хаагч нь “Түдгэлзүүлсэн хэргийн бүртгэл” маягтыг хөтөлнө. и/яллагдагчийн уг хэрэгт холбогдолгүй болохыг тогтоон прокурор хэрэгсэхгүй 814 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам болгосон, эсвэл шүүх цагаатгаж, хэргийг Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан, яллагдагч гэмт хэрэг үйлдсэн нь тогтоогдоогүй тохиолдолд хэрэг бүртгэлтэнд буцаах “Прокурор шүүхийн буцалт”-ын маягтыг хөтөлнө. к/хэргийг яллах дүгнэлт үйлдэж шүүхэд шилжүүлэх саналыг эрх бүхий алба хаагч нь “Яллах дүгнэлт үйлдэж хэргийг шүүхэд шилжүүлсэн хэргийн бүртгэл” маягтыг хөтөлнө. л/хэрэг бүртгэлтийн хэргийг хаах, хэргийг хэрэгсэхгүй болгохоор санал бичсэн эрх бүхий алба хаагч нь “Хэрэгсэхгүй болгох саналтайгаар прокурорт шилжүүлсэн хэргийн бүртгэл” маягтыг хөтөлнө. м/түдгэлзүүлснээс сэргээсэн, хэрэгсэхгүй болгосон хэргээс сэргээсэн, хэрэг бүртгэлтийн хаасан хэргээс сэргээсэн хэргийг хүлээн авсан эрх бүхий алба хаагч нь “Сэргээсэн хэргийн бүртгэл” маягтыг хөтөлнө. н/мөрдөн шалгах ажиллагааны хугацаа сунгах тохиолдол бүрт тухайн хэрэгт мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулж байгаа эрх бүхий алба хаагч нь “Хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалтын хугацаа сунгасан хэргийн бүртгэл” маягтыг хөтөлнө. о/прокурор, шүүхээс хэрэгт нэмэлт ажиллагаа хийлгэхээр буцаасан бол тухайн хэрэгт мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулахаар хүлээн авсан эрх бүхий алба хаагч нь “Прокурор, шүүхээс нэмэлт ажиллагаа хийлгэхээр буцаасан хэргийн бүртгэл” маягтыг хөтөлнө. п/Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан үндэслэлээр хэргийг нэгтгэх бол эрх бүхий алба хаагч нь “Нэгтгэсэн хэргийн бүртгэл” маягтыг хөтөлнө. р/хэргийг харьяаллын дагуу шилжүүлсэн бол эрх бүхий алба хаагч нь “Харьяаллын дагуу шилжүүлсэн хэргийн бүртгэл” маягтыг хөтөлнө. 701.8.ГЭМТ ХЭРГИЙН МЭДЭЭЛЛИЙН САН 701.8.1.Гэмт хэргийн мэдээллийн сан нь: а/гэмт хэргийн мэдээллийн маягтын сан; б/гэмт хэргийн мэдээллийн цахим сан; в/статистик мэдээний сангаас бүрдэнэ. 701.8.2.Гэмт хэргийн мэдээллийн маягтын сан бүрдүүлэх: а/гэмт хэргийн мэдээллийн маягтын санг тухайн гэмт хэргийн талаарх мэдээллийн үнэн зөвийг магадлах, тодруулах, шаардлагатай мэдээллийг нөхөн сэргээх, цагдаагийн төрөл, мэргэжлийн албад, алба хаагчдад холбогдох мэдээллийг шуурхай гаргаж өгөх боломжтойгоор бүрдүүлнэ. б/маягтын сан нь эрх бүхий алба хаагчийн хөтөлж бичсэн бүртгэлийн болон мэдээллийн сангаас боловсруулж гаргасан дор дурдсан статистикийн мэдээний маягтаас тус тус бүрдэнэ: 1/“Гомдол, мэдээллийн бүртгэл /маягт ГМ-1100/”; 2/“Гомдол, мэдээллийн шийдвэрлэлтийн бүртгэл” /маягт ГМ-1101/; 3/“Хэрэг бүртгэлтийн хэрэг нээхээс татгалзсаныг хүчингүй болгосон гомдол, мэдээллийн бүртгэл”/маягт ГМ-1102/; 4/“Гэмт хэргийн бүртгэл” /маягт БХ-2100/; 5/“Яллагдагчийн бүртгэл” /маягт БХ-2202/; 6/Таслан сэргийлэх арга хэмжээ авсан бүртгэл” / маягт ГХТБ-2203/; 7/“Хохирогч иргэн, хуулийн этгээдийн бүртгэл” /маягт БХ-2301/; 8/“Хохирлын бүртгэл” /маягт БХ-2302/; 9/“Хохирол нөхөн төлүүлэлтийн бүртгэл” /маягт БХ-2303/; 10/“Хөрөнгө битүүмжлэлтийн бүртгэл” /маягт БХ-2304/; 11/“Яллах дүгнэлт үйлдэж хэргийг шүүхэд шилжүүлсэн хэргийн бүртгэл” /маягт БХ2101/; 12/“Хэрэгсэхгүй болгох саналтайгаар прокурорт шилжүүлсэн хэргийн бүртгэл” /маягт БХ-2102/; 13/“Түдгэлзүүлсэн хэргийн бүртгэл” /маягт БХ-2103/; 14/“Сэргээсэн хэргийн бүртгэл” /маягт БХ-2104/; 15/“Мөрдөн шалгах ажиллагааны хугацаа сунгасан хэргийн бүртгэл” /маягт БХ-2106/; 16/“Прокурор, шүүхээс нэмэлт ажиллагаа хийлгэхээр буцаасан хэргийн бүртгэл” / маягт БХ-2107/; 17/“Нэгтгэсэн хэргийн бүртгэл” /маягт БХ-2108/; 18/“Зүйлчлэл өөрчилсөн хэргийн бүртгэл” маягт / БХ-2109/; 19/“Харьяаллын дагуу шилжүүлсэн хэргийн бүртгэл” /маягт БХ-2110/; 815 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 20/“Бүртгэгдсэн хэргийн мэдээ” /маягт БХ – 2101/; 21/“Яллагдагчийн мэдээ” /маягт БХ – 2102/; 22/“Хохирогч иргэн, хуулийн этгээдийн мэдээ” /маягт БХ – 2103/; 23/“Бүртгэгдсэн хэргийн хөдөлгөөн, шийдвэрлэлтийн мэдээ” /маягт ГХТБ-2404/; 24/“Түдгэлзүүлсэн хэргийн хөдөлгөөн, шийдвэрлэлтийн мэдээ” /маягт ГХТБ-2405/; 25/“Прокурорын шаардлага хүлээн авсан, түүний мөрөөр зохион байгуулсан ажил, хариу өгсөн бүртгэлийн маягт” /ГХТБ-2406/. в/бүртгэлийн маягтын санг тухайн гэмт хэргийн дугаартай бүртгэлийн маягтууд /2100, 2200, 2300 бүлэгт хамаарах/-ыг энэ журмын 701.8.2 дахь хэсгийн “б” дэх заалтад заасан дарааллаар, хэргийн дугаараар нь эрэмбэлэн бүрдүүлнэ. г/статистик мэдээний маягтын санг тухайн онд бүртгэгдсэн гэмт хэргийн статистикийн мэдээний маягтууд /2400 бүлэгт хамаарах/-ыг энэ зааврын 701.8.2 дахь хэсгийн “б” дэх заалтад заасан дарааллаар, он, сараар эрэмбэлэн бүрдүүлнэ. д/мэдээлэл, судалгаа хариуцсан мэргэжилтэн нь урьд онд бүртгэгдсэн гэмт хэргийн бүртгэлийн болон статистикийн мэдээний маягтуудыг энэ журмын 701.8.2 дахь хэсгийн “в, г”-д зааснаар төрөлжүүлэн, архивын хадгаламжийн нэгж үүсгэж, тухайн цагдаагийн газар, хэлтсийн архивт шилжүүлнэ. 701.8.3.Бүртгэгдсэн хэргийн мэдээллийн сан бүрдүүлэх: а/Бүртгэгдсэн хэргийн мэдээллийн сан нь дараахь төрлийн сангаас бүрдэнэ: 1/Бүртгэгдсэн хэргийн мэдээллийн сан; 2/Яллагдагчийн мэдээллийн сан; 3/Таслан сэргийлэх арга хэмжээ авсан, хүчингүй болгосон, өөрчилсөн тухай мэдээллийн сан; 4/Хохирогч иргэн, байгууллагын мэдээллийн сан; 5/Хохирлын мэдээллийн сан; 6/Хохирол нөхөн төлүүлэлтийн мэдээллийн сан; 7/Хөрөнгийн битүүмжлэлтийн мэдээллийн сан; 8/Түдгэлзүүлсэн хэргийн мэдээллийн сан; 9/“Яллах дүгнэлт үйлдэж хэргийг шүүхэд шилжүүлсэн хэргийн мэдээллийн сан”; 10/Хэрэгсэхгүй болгох саналтайгаар прокурорт шилжүүлсэн хэргийн мэдээллийн сан; 11/Сэргээсэн хэргийн мэдээллийн сан; 12/Хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалтын хугацаа сунгасан хэргийн мэдээллийн сан; 13/Прокурор, шүүхээс нэмэлт ажиллагаа хийлгэхээр буцаасан хэргийн мэдээллийн сан; 14/Нэгтгэсэн хэргийн мэдээллийн сан; 15/Харьяаллын дагуу шилжүүлсэн хэргийн мэдээллийн сан; 16/Зүйлчлэл өөрчилсөн хэргийн мэдээллийн сан; 17/Гомдол, мэдээллийн бүртгэл, түүний шийдвэрлэлтийн мэдээллийн сан; 18/Гэмт хэргийн статистикийн мэдээллийн сан; 19/Яллагдагчийн статистикийн мэдээллийн сан; 20/Хохирогч иргэн, байгууллагын статистикийн мэдээллийн сан; 21/Бүртгэгдсэн хэргийн хөдөлгөөн, шийдвэрлэлтийн статистикийн мэдээллийн сан; 22/Түдгэлзүүлсэн хэргийн хөдөлгөөн, шийдвэрлэлтийн статистикийн мэдээллийн сан. б/гэмт хэргийн мэдээллийн сангийн нууцлал, аюулгүй байдал нь “Цагдаагийн байгууллагын мэдээллийн технологийн бодлого, журам”-аар зохицуулагдана. 701.8.4.Гэмт хэргийн мэдээллийн санг ашиглах: а/цагдаагийн алба хаагч нь албан тушаал /ажлын байр/-ын зорилго, зорилтоо хэрэгжүүлэх үүднээс энэ зааврын дагуу бүрдүүлсэн мэдээллийн сан дахь дор дурьдсан сан болон эрэн сурвалжлах ASAP сангаас холбогдох мэдээллийг авч, үйл ажиллагаандаа ашиглана: 1/гомдол, мэдээллийн сан; 2/гэмт хэргийн мэдээллийн сан. 3/статистик мэдээний сан б/Энэ хэсгийн “а”-д заасан мэдээллийн санд энэ журмын 701.5.6-д зааснаар баталсан “Мэдээллийн санд нэвтрэх эрхийг тодорхойлсон жагсаалт”-аар эрхийг тодорхойлсон алба хаагч зохих журмын дагуу нэвтрэх ба эрхгүй алба хаагч нь тухайн байгууллагын болон шууд захирах даргадаа сангаас мэдээлэл авах ажлын шаардлагын талаар танилцуулж, холбогдох мэдээллийг 816 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам авна. в/цагдаагийн алба хаагч нь ажил, үүргийн дагуу хариуцсан гэмт хэрэг, зөрчлийг шалгаж шийдвэрлэх, хяналтын ажлыг гүйцэтгэхтэй холбогдуулан дор дурьдсан зорилгоор энэ хэсгийн “а”д заасан сангаас холбогдох мэдээллийг заавал нягтлан үзнэ: 1/зөрчлийг шалгаж шийдвэрлэх, мөрдөн шалгах ажиллагаанаас зайлсхийж оршин суугаа газар нь мэдэгдэхгүй байгаа, сураггүй алга болсон, оргосон этгээдийн хувийн байдал, гэмт хэрэг, зөрчлийн учир өөр байгууллага, алба хаагч дээр шалгагдаж байгаа эсэх; 2/захиргааны хяналтад авагдсан, гэмт хэрэг үйлдэж болзошгүй хүмүүсийн хувийн байдлыг тогтоох, гэмт хэрэг, зөрчилд холбогдолтой байгаа эсэх; 3/цагдаагийн байгууллагад ажилд орох хүсэлт гаргасан иргэний хувийн байдлыг тогтоох; 4/эрэн сурвалжлагдаж байгаа этгээдийн талаар мэдээлэл цуглуулах; 5/гэмт хэрэг, зөрчилд холбогдсон, согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэж зөрчил гаргаж саатуулагдсан, эрүүлжүүлэх байранд хүргэгдсэн, баривчлагдсан этгээд өөр гэмт хэрэгт шалгагдаж байгаа эсэх, эрэн сурвалжлагдаж буй эсэхийг тогтоох; 6/шалгагдаж байгаа гомдол, мэдээлэл, эрүүгийн хэрэгт хамааралтай нас барсан хүний хувийн байдлыг тогтоох; 7/цагдаагийн байгууллагын хуулиар хүлээсэн чиг үүргийг хэрэгжүүлэхэд шаардлагатай бусад мэдээллийг олж цуглуулах. г/цагдаагийн алба хаагч нь энэ хэсгийн “в”-д заасны дагуу мэдээллийн сангаас холбогдох мэдээллийг орсон эсэхийг шалгаж, улмаар дор дурьдсан мэдээллийг олж авсан тохиолдолд даруй холбогдох цагдаагийн байгууллага, албан тушаалтанд мэдэгдэж, зохих арга хэмжээг авч ажиллана: 1/гэмт хэрэг, зөрчлийн учир бусад байгууллага, алба хаагч дээр шалгагдаж байгаа; 2/захиргааны хяналтад байгаа; 3/эрэн сурвалжлагдаж байгаа. д/цагдаагийн алба хаагч нь энэ хэсгийн “в”-д заасан ажлыг гүйцэтгэхдээ лавлагаа авсан тухай бүртгэл /маягт: ЦБҮАЖ №701.45/-ийг хөтлөх бөгөөд түүний хэрэгжилт, биелэлтэд цагдаагийн байгууллагын дарга өдөр тутам хяналт тавина. е/цагдаагийн алба хаагч нь энэ хэсгийн “в”-д заасан ажлын зорилгыг хангасан болон үйл ажиллагаанд нь үр дүн өгсөн мэдээллийн талаар судалгаа явуулж, шууд захирах даргадаа сар тутам танилцуулах; ж/цагдаагийн байгууллагын дарга нь энэ хэсгийн “в, е”-д заасан ажлын биелэлт, үр дүнг сар тутам тооцно. 701.9.ХЭРЭГ БҮРТГЭЛТ БА ИЛРЭЭГҮЙ ХЭРЭГ 701.9.1.“Хэрэг бүртгэлтийн хэрэг” гэж эрх бүхий алба хаагч гэмт хэргийг илрүүлэх, түүнийг үйлдсэн хүн, хуулийн этгээдийг олж тогтоох зорилгоор гэмт хэргийн талаархи гомдол, мэдээлэл хүлээн авснаас эрүүгийн хэрэг үүсгэж яллагдагчаар татах хүртэл явуулж байгаа ажиллагааг ойлгоно. 701.9.2.Хэрэг бүртгэлтийн хэргээс гэмт хэргийн илрүүлэлтийн хувийг урьдчилан тооцох ба дараахь аргачлалаар бодож гаргана. Хэрэг бүртгэлтийн хэргээс мөрдөн байцаалтын хэрэг үүсгэсэн хэргийн тоо Илрүүлэлтийн хувь = ------------------------------------------------------------------- х100хувь Хэрэг бүртгэлтийн хэргийн тоо 701.9.3.Хэрэг бүртгэлтийн хэргээс Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 30.9 дүгээр зүйлд заасан хэрэг бүртгэлтийн хэргийг илрээгүй хэрэг гэж үзнэ. 701.9.4.Гэмт хэрэг үйлдсэн болох нь нотлогдсон яллагдагчийн байгаа газар нь мэдэгдэхгүй байгаа, хаана байгаа нь тодорхой боловч түүний дипломат эрхийг хязгаарлаагүй, эсхүл өөр улс хүлээлгэн өгөөгүй, сэтгэцийн болон өөр хүнд өвчний улмаас хүрэлцэн ирж чадахгүй байгаагаас үүдэн тухайн хэргийн яллагдагчийн бүртгэлийн маягт бичигдээгүй бол хэрэг бүртгэлтийн хэрэг гэж үзнэ. 701.10.ГЭМТ ХЭРГИЙГ ИЛЭРСЭНД ТООЦОХ 701.10.1.Дор дурдсан үндэслэл байвал гэмт хэргийг илэрсэнд тооцно: а/гэмт хэрэг үйлдсэн этгээд нь тогтоогдож, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 30.13 дугаар зүйлийн 1.2 дахь хэсэгт зааснаар эрүүгийн хэрэг үүсгэж яллагдагчаар татсан; 817 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам б/Гэмт хэрэг үйлдсэн этгээдийн талаар хангалттай нотлох баримт байгаа боловч яллагдагчаар татагдсан этгээд нас барсан; в/яллагдагч сэтгэцийн болон бусад хүнд өвчнөөр өвчилснийг эмнэлгийн мэргэжлийн байгууллага нотолж, хэргийг Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 31.14 дүгээр зүйлийн 1.1 дэх хэсэгт заасныг үндэслэн түдгэлзүүлсэн. 701.11.СТАТИСТИКИЙН МЭДЭЭ ГАРГАХ 701.11.1.Мэдээлэл нэгтгэн боловсруулах ажил хариуцсан нэгж нь гэмт хэргийн статистикийн мэдээг 1-11 дүгээр сард тухайн сарын 25-ны, жилийн эцсийн тайлан мэдээг 12 дугаар сарын 31ний өдрийн 18.00 цагаар тус тус тасалбар болгон гэмт хэргийн мэдээллийн сангаас статистикийн мэдээний маягтын дагуу өсгөн нэмэгдүүлсэн дүнгээр нэгтгэн боловсруулж, статистикийн мэдээллийн сан бүрдүүлнэ. 701.11.2.Статистикийн мэдээллийн сангаас алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын харьяалах нутаг дэвсгэрийн хэмжээнд бүртгэгдсэн гэмт хэргийн статистикийн мэдээг 1-ээс 11 дүгээр сарын мэдээг тухайн сарын сүүлийн өдөр, жилийн эцсийн тайлан мэдээг дараа оны 1 дүгээр сарын 05-ны дотор багтаан нэгдсэн сүлжээгээр хүргүүлж, Цагдаагийн төв байгууллагын удирдлага болон холбогдох байгууллага, албан тушаалтанд танилцуулна. 701.11.3.Статистикийн мэдээллийн сангаас алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын хөдөлгөөн шийдвэрлэлт, түдгэлзүүлсэн хэргийн мэдээ, Цагдаагийн төв байгууллагын даргын баталсан тушаалд тусгагдсан судалгааг 1-ээс 11 дүгээр сард дараа сарын 3, жилийн эцсийн мэдээг дараа оны 1 дүгээр сарын 10-ны дотор багтаан нэгдсэн сүлжээгээр хүргүүлж, Цагдаагийн төв байгууллагын удирдлага болон холбогдох байгууллага, албан тушаалтанд танилцуулна. 701.11.4.Статистик мэдээ гаргахад анхаарах зүйл: а/бүртгэгдсэн гэмт хэрэг нь Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 1.5 дугаар зүйлд зааснаар хэрэг бүртгэлтийн хэрэг хаах, 32.5 дугаар зүйлд зааснаар хэрэгсэхгүй болсон бол тухайн хэргийг гэмт хэргийн тоо бүртгэлээс хасна: 1/гэмт хэргийн шинжгүй; /ЭХХШТХ-ийн 32.5 дугаар зүйл 1.1 дэх хэсэг/; 2/тухайн үйлдэл, эс үйлдэхүйг гэмт хэрэгт тооцохгүй болсон; /ЭХХШТХ-ийн 32.5 дугаар зүйл 1.2 дэх хэсэг/; 3/тухайн хэргийг өмнө нь хянан шийдвэрлэсэн шүүх, прокурорын шийдвэр /ЭХХШТХийн 32.5 дугаар зүйл 1.3 дахь хэсэг/. 701.12.ХОРИГЛОХ ЗҮЙЛ 701.12.1.Гэмт хэргийн бүртгэлийн маягтуудад тусгагдсан асуултуудыг нөхөж бичихгүй орхих, буруу, дутуу мэдээлэл бичихийг хориглоно. 701.12.2.Яллагдагчийн мэдээллийн санд регистрийн дугааргүй мэдээлэл бүртгэхийг хориглоно. Мөн гадаадын иргэний төрсөн он, сар, өдрийг бичихгүй бүртгэхийг хориглоно. 701.12.3.Тухайн сард бүртгэгдсэн гэмт хэргийн мэдээллийг зөвхөн тухайн сард багтаан гэмт хэргийн мэдээллийн санд бүртгэх ба дараа сард улируулан бүртгэхийг хориглоно. 701.12.4.Энэ журмын дагуу бүрдүүлсэн мэдээллийн сан дахь мэдээллийг хувийн зорилгоор ашиглах, бусдад ашиглуулахаар боломж олгохыг хориглоно. 701.12.5.Мэдээллийн технологи, холбооны ажил хариуцсан нэгжээс зөвшөөрөл аваагүй тохиолдолд “Гомдол, мэдээллийн бүртгэл”, “Гэмт хэргийн тоо бүртгэл” програм хангамжийг хэрэглэгчид суулгахыг хориглоно. 701.12.6.Гэмт хэргийн мэдээллийн сан, програм хангамжийн нууц түлхүүр, хэрэглэгчийн нэрийг бусдад шилжүүлэхийг хориглоно. ---оОо--- 818 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт: ЦБҮАЖ №701.86 ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН МЭДЭЭЛЛИЙН САНГААС ЛАВЛАГАА АВСАН ТУХАЙ БҮРТГЭЛ № Санд шалгасан хүний овог нэр, регистр Хайлт хийсэн мэдээллийн төрөл Олж авсан мэдээлэл Мэдээллийн мөрөөр хийсэн ажил БҮРТГЭЛ ХӨТӨЛСӨН: ................................................... ХЯНАСАН: ...................................................................... ---оОо--- 819 Шийдвэрлэлт Бүртгэл № Бүртгэл № д/д д/д Бүртгэл № д/д Хуулийн зүйл, хэсэг Овог Нэр Яллагдагч Регистр Өргөдөл № Хэрэг № Зүйл, хэсэг ЭХ үүсгэсэн огноо ЭХ гарсан огноо ГЭМТ ХЭРГИЙН МЭДЭЭЛЛИЙГ АРХИВЛАХ БҮРТГЭЛИЙН ЖАГСААЛТ Хэрэг № Утга Нас 820 Хариуцсан Хэрэг № Зүйл, хэсэг Хохирогч нь ---оОо--- Иргэн, байгууллагын нэр Овог Нэр Регистер ХОХИРОГЧ ХҮН, ХУУЛИЙН ЭТГЭЭДИЙН МЭДЭЭЛЛИЙГ АРХИВЛАХ БҮРТГЭЛИЙН ЖАГСААЛТ Хариуцсан ажилтан Хариуцсан ХОЛБОГДОГЧИЙН МЭДЭЭЛЛИЙГ АРХИВЛАХ БҮРТГЭЛИЙН ЖАГСААЛТ Нас Хүйс Хэрэг гарсан газар Сэжигтний онцлог Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 702.ЗӨРЧЛИЙН ТОО БҮРТГЭЛ ХӨТЛӨХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: ЦБҮАЖ №702.86 Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн Дугаар: А/249 Хуудас: 8 702.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагад хуулиар харьяалуулсан зөрчлийг шалгаж, шийдвэрлэх үйл ажиллагаанд тоо бүртгэл хөтлөн, мэдээллийн сан бүрдүүлж, ашиглахтай холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 702.2.БОДЛОГО Энэ журмыг хэрэгжүүлэхэд Монгол Улсын Үндсэн хууль, Цагдаагийн албаны тухай хууль, Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх тухай хууль, Зөрчлийн тухай хууль, Зөрчил шалган шийдвэрлэх тухай хууль, Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хууль, Төрийн болон албаны нууцын тухай хууль, Байгууллагын нууцын тухай хууль, Хувь хүний нууцын тухай хууль, Архивын тухай хууль болон бусад холбогдох эрхийн актуудыг мөрдлөг болгоно. 702.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Зөрчлийн мэдээллийн систем” - зөрчлийн нэгдсэн сан бүрдүүлэх, санд бүртгэгдсэн мэдээллийг статистик мэдээний болон судалгааны хэлбэрээр боловсруулах, хадгалах, дамжуулах програм хангамж, мэдээллийн сүлжээ, компьютер, техник тоног төхөөрөмжийн цогцыг; “Цагдаагийн байгууллагын мэдээллийн нэгдсэн сүлжээ” - 24 цагаар тасралтгүй ажиллах, цагдаагийн байгууллага, алба хаагчийн албаны компьютер нь цагдаагийн байгууллагын сервер компьютерт хандалт хийх боломжтой байхаар байгуулсан сүлжээ /цаашид нэгдсэн сүлжээ гэх/-г; “Зөрчлийн цахим мэдээллийн сан” – зөрчил шалгах эрх бүхий албан тушаалтан тусгайлан боловсруулсан програм хангамжаар мэдээллийн санд шивж, цахим хэлбэрт оруулсан зөрчлийн тоо бүртгэлийн мэдээллийн санг; “Зөрчлийн маягтын сан” – зөрчлийн бүртгэлийн тухай мэдээллийг цуглуулж сан бүрдүүлэхээр эрх бүхий ажилтнуудын хөтөлж бичсэн бүртгэлийн маягтыг Архивын тухай хууль тогтоомжийн дагуу төрөлжүүлэн хадгаламжийн нэгж үүсгэснийг; “Зөрчлийн мэдээллийн нэгдсэн сан” - зөрчлийн мэдээллийн санг нэгтгэж, нэгдсэн сан бүрдүүлснийг; “Зөрчлийн бүртгэлийн маягт” – зөрчлийн тухай мэдээллийг цуглуулахаар бэлтгэсэн хэвлэмэл хуудсыг; “Зөрчлийн статистикийн мэдээний маягт” – зөрчлийн анхан шатны бүртгэлийг үндэслэн цахим сангаас тоон мэдээллийг програм хангамжийн дагуу боловсруулж гаргахаар бэлтгэсэн загвар хүснэгт /цаашид “Статистикийн мэдээний маягт” гэх/-ийг; “Зөрчлийн статистикийн мэдээ” - зөрчлийн цахим мэдээллийн сангаас тогтсон үзүүлэлт, аргачлалаар боловсруулсан зөрчил, түүний шийдвэрлэлт, зөрчил үйлдэгч болон зөрчлийн улмаас хохирсон иргэн, байгууллагын тухай тоон мэдээлэл /цаашид “Статистикийн мэдээ” гэх/-ийг; “Статистикийн мэдээллийн сан” - зөрчлийн статистикийн мэдээг үндэслэн бүрдүүлсэн төрөлжсөн мэдээллийн санг; “Холбогдох цагдаагийн нэгж” - чиг үүргийн дагуу зөрчлийн бүртгэлийн мэдээллийн сан бүрдүүлэх ажлыг энэ журамд заасны дагуу хариуцаж байгаа холбогдох цагдаагийн байгууллагыг; “Статистикийн сангийн эрхлэгч” - Улсын хэмжээнд зөрчлийн мэдээллийн сан бүрдүүлэх, хадгалах, мэдээллийн үнэн зөв байдлыг хангах, статистикийн мэдээ нэгтгэн боловсруулах, түгээх, тооллого, судалгаа хийх, хэрэглэгчдэд мэдээлэл бэлтгэж өгөх, лавлагаа олгох чиг үүргийг хэрэгжүүлэх ажлыг хариуцсан ажилтныг; “Мэдээлэл судалгааны мэргэжилтэн, зөрчлийн тоо бүртгэлийн ажилтан” - алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын хэмжээнд зөрчлийн бүртгэлийн маягтыг энэ журамд заасан чиглэлээр мэргэжил, арга зүйгээр хангах, мэдээллийн сан бүрдүүлэх, хяналт тавих болон энэ журамд заасан бусад чиг үүргийг хэрэгжүүлэх; “Эрх бүхий ажилтан” - цагдаагийн байгууллагад хуулиар харьяаллуулсан зөрчлийг шалгаж шийдвэрлэх эрх бүхий ажлын байранд ажиллаж байгаа алба хаагчийг; “Даруй” - 24 цагийн дотор буюу уг ажиллагааг биелүүлэх боломжтой хамгийн богино хугацааг; “Хандалт” - цагдаагийн байгууллагын нэгдсэн сүлжээ ашиглан цахим мэдээллийн сан, програм хангамжид нэвтрэх үйл ажиллагааг. 821 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам “Хэрэглэгч” – цагдаагийн алба хаагчийг. 702.4.ҮҮРЭГ, ХАРИУЦЛАГА 702.4.1.Мэдээлэл нэгтгэн боловсруулах ажил хариуцсан нэгж нь энэ журмын хүрээнд дараахь чиг үүргийг хэрэгжүүлнэ: а/улсын хэмжээнд зөрчлийн тоо бүртгэл хөтөлж, мэдээллийн сан бүрдүүлэх, хадгалах, мэдээллийн үнэн зөв байдлыг хангах, баяжилт хөдөлгөөн хийх, статистикийн мэдээ нэгтгэн боловсруулах, судалгаа, дүн шинжилгээ хийх, мэдээлэл бэлтгэх, лавлагааг олгох, хяналт тавих ажлыг удирдлага, зохион байгуулалтаар хангах; б/энэ журам, зөрчлийн тоо бүртгэлийн болон статистикийн мэдээний маягт, програм хангамжид нэмэлт өөрчлөлт оруулах, шинэчлэх, мэдээллийн аюулгүй байдлыг хангах; в/мэдээллийн санд түшиглэн хэв журмын нөхцөл байдалд судалгаа, дүн шинжилгээ хийж, Цагдаагийн төв байгууллагын удирдлага, хэрэглэгчдийг шаардлагатай мэдээлэл, лавлагаагаар хангах; г/мэдээллийн сангаас холбогдох мэдээлэл, лавлагаа өгөх асуудлыг Мэдээлэл нэгтгэн боловсруулах ажил хариуцсан нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан байгууллагын дарга дарга тухай бүр шийдвэрлэх; д/мэдээллийн сангаас холбогдох мэдээлэл, лавлагааг зохих журмын дагуу хэрэглэгчдэд олгох; е/алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага, алба хаагчдын ажлыг үнэлж, дүгнэхэд энэхүү журмын хэрэгжилтийг шалгуур үзүүлэлт болгох. 702.4.2.Мэдээллийн статистикийн сангийн эрхлэгч: а/Улсын ерөнхий прокурорын газраас алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад олгосон зөрчлийн хэргийн дугаарыг авч, мэдээллийн санд бүртгэгдсэн зөрчлийн хэргийн дугаартай улирал, хагас, бүтэн жилээр тулгалт хийх, цагдаагийн төв байгууллагын харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад хүргүүлэх ажлын чиглэл, зааварчлагыг боловсруулах; б/мэдээллийн сангаас сар бүрийн 25-ны өдөр, 12 дугаар сарыг сүүлчийн өдрөөр тасалбар болгон статистикийн мэдээг өсгөн нэмэгдүүлсэн дүнгээр нэгтгэн гаргаж, мэдээллийн сан бүрдүүлэх; в/статистикийн мэдээллийн сангаас алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын харьяалах нутаг дэвсгэрийн болон Улсын хэмжээнд бүртгэгдсэн зөрчлийн статистикийн мэдээг нэгдсэн сүлжээгээр түгээх; г/мэдээллийн нэгдсэн сангаас хэрэглэгчдэд холбогдох мэдээллээр Цагдаагийн төв байгууллагын удирдлага, хэрэглэгчдийг хангах; д/алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын мэдээлэл, судалгааны мэргэжилтэн болон зөрчлийн тоо бүртгэл хариуцсан алба хаагчдыг мэргэжил, арга зүйн удирдлагаар хангах. 702.4.3.Алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга, зөрчлийн хэрэг бүртгэлтийг удирдах албан тушаалтан нь: а/эрх бүхий алба хаагчийн хөтөлсөн зөрчлийн бүртгэлийн маягтуудыг энэ журмын 702.3 дугаар зүйлд заасан хугацаанд үнэн зөв, бүрэн гүйцэт шивж оруулсан эсэхийг хянаж баталгаажуулж, зөрчлийн хэрэгт цугласан, нотлох баримт, материалтай тулгах; б/зөрчил шалгах эрх бүхий алба хаагчийн хөтөлсөн зөрчлийн бүртгэлтийн маягтуудыг энэ журмын 702.4.6 дахь хэсгийн “а”-д заасан хугацаанд бичиж хянуулах, мэдээлэл, судалгаа хариуцсан мэргэжилтэн, захиргааны тоо бүртгэлийн ажилтанд бүртгүүлэх ажлыг зохион байгуулж, биелэлтэд хяналт тавих, илэрсэн зөрчлийг тухай бүр нь арилгах арга хэмжээ авах; г/Мэдээлэл нэгтгэн боловсруулах ажил хариуцсан нэгжээс сар бүр өсгөн нэмэгдүүлсэн дүнгээр гарган хүргүүлж байгаа зөрчлийн статистик мэдээг байгууллагын ажлын дүн мэдээтэй тулгах, зөрчлийг засуулах; д/энэ зүйлийн 702.4.4 дэх хэсгийн “г”-д заасны дагуу санд оруулсан зөрчил шалгах эрх бүхий алба хаагчийн ажлын үр дүнг тооцож, энэ журмын хэрэгжилтэд хяналт тавьж ажиллах; е/“Цагдаагийн байгууллагын мэдээллийн технологийн бодлого, журам”-д нийцүүлэн эрх бүхий ажилтнуудыг сүлжээний орчинд ажиллах нөхцөлийг бүрдүүлэх. 702.4.4.Мэдээлэл судалгааны мэргэжилтэн, зөрчлийн тоо бүртгэлийн ажилтан нь: а/зөрчил шалгах эрх бүхий ажилтны хөтөлсөн бүртгэлийн маягтыг мэдээллийн санд шивж оруулсаныг зөрчлийн хэрэг бүртгэлтийг удирдах албан тушаалтан үнэн зөв, бүрэн бичсэн эсэхийг нягтлан үзэж, мэдээллийг хянах, мэдээллийн үнэн зөв байдалд хяналт тавих; б/зөрчлийн шийдвэрлэлтийн байдалд хяналт тавьж, тухайн байгууллагын даргад 7 хоног тутам танилцуулах, сар бүр мэдээлэл бэлтгэх; 822 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам в/Мэдээлэл, нэгтгэн боловсруулах ажил хариуцсан нэгж нь сар бүрийн 25-ны өдөр, жил бүрийн 12 дугаар сарын сүүлчийн өдрөөр тасалбар болгон өсгөн нэмэгдүүлсэн дүнгээр гаргаж хүргүүлсэн статистикийн мэдээг үндэслэн хэв журмын нөхцөл байдалд судалгаа, дүн шинжилгээ хийж, мэдээлэл, танилцуулга бэлтгэх; г/нутгийн өөрөө удирдах байгууллага, Засаг дарга, төрийн тусгай чиг үүрэг бүхий байгууллага, цагдаагийн байгууллагын удирдлага, төрөл мэргэжлийн албад, алба хаагчийг мэдээллийн нэгдсэн сангаас холбогдох мэдээллээр шуурхай хангах; д/эрх бүхий ажилтнаас бүртгэлийн маягтыг энэ журмын 702.3 дугаар зүйлд заасан хугацаанд бичиж өгөх, мэдээллийн санд оруулах, бүртгүүлэхийг шаардах; е/зөрчлийн хэрэг бүртгэлтийн ажиллагаа явуулсан хэргийн материалыг санд бүртгэн, жагсаалтаар гаргаж архивын хадгаламжийн нэгж болгох. 702.4.5.Зөрчил шалгах эрх бүхий алба хаагч: а/Гомдол, мэдээллийн бүртгэлийн ГМ-1100, Гомдол, мэдээллийн шийдвэрлэлтийн бүртгэлийн ГМ-1101, Зөрчлийн хэрэг бүртгэлтийн хэрэг нээхээс татгалзсаныг хүчингүй болгосон гомдол, мэдээллийн бүртгэл ГМ-1102, Шийтгэлийн хуудсаар торгох шийтгэл ногдуулсан хүний бүртгэлийн З-3100, З-3110, З-3102 маягтуудыг даруй, бусад маягтыг тухайн ажиллагаа эхэлмэгц, эсвэл дуусмагц “Зөрчлийн тоо бүртгэлийн маягт нөхөх заавар”-ын шаардлагад нийцүүлэн үнэн зөв, гаргацтай, гүйцэд хөтлөн бичиж, мэдээллийн нэгдсэн санд биечлэн шивж оруулан, уг маягтыг эрх бүхий алба хаагчаар хянан баталгаажуулсны дараа мэдээлэл судалгааны мэргэжилтэн болон зөрчлийн тоо бүртгэлийн ажилтанд бүртгүүлнэ; б/ажлын байр нь нэгдсэн сүлжээнд холбогдоогүй бол зөрчлийн тоо бүртгэлийн ажилтанд хүргүүлж, мэдээллийн санд оруулах арга хэмжээ авах; в/мэдээллийн санд оруулсан мэдээллийн үнэн зөв, бодит байдлыг хариуцах; г/мэдээллийн сангийн баяжилт, хөдөлгөөнийг тухай бүр хийж байх. 702.5.ЗӨРЧЛИЙН ТОО БҮРТГЭЛИЙН МЭДЭЭЛЛИЙН СИСТЕМ 702.5.1.Зөрчлийн тоо бүртгэлийн мэдээллийн сан нь програм хангамжтай байна. 702.5.2.Зөрчлийн мэдээллийн сан бүрдүүлэх, статистикийн мэдээ гаргахад зохих програм хангамжийг ашиглана. 702.5.3.Мэдээллийн сан, програм хангамж нь нууцлалын зэрэглэлд хамаарах бөгөөд зөвшөөрөгдөөгүй хандалтаас хамгаалагдсан байна. 702.5.4.Эрх бүхий ажилтан нь компьютер, түүнтэй адилтгах тоног төхөөрөмж ашиглан тусгайлсан нууц кодоор мэдээллийн санд нэвтэрнэ: а/мэдээллийн санд эрх бүхий ажилтнуудын хандах эрхийг мэдээллийн системд урьдчилан тодорхойлсон байх; б/зөрчлийн мэдээллийн санд нэвтрэх эрхийг тодорхойлсон жагсаалтын төслийг Мэдээлэл, технологи холбооны ажил хариуцсан нэгж боловсруулан бэлтгэж, зохих журмын дагуу хянуулан цагдаагийн төв байгууллагын даргын шийдвэрээр батлуулах ба түүнд дагаж мөрдөх хугацааг заах; в/шаардлагатай тохиолдолд цагдаагийн тухайн байгууллагын дарга эрх бүхий ажилтны хандах эрхэд өөрчлөлт оруулах саналыг Мэдээлэл, технологи холбооны ажил хариуцсан нэгжийн даргад бичгээр ирүүлэх ба саналыг ажлын 14 хоногт багтаан шийдвэрлэх. 702.5.5.Зөрчлийн тоо бүртгэлийн маягтыг буруу, дутуу хөтөлж бичсэн тохиолдолд мэдээллийн санд бүртгэх боломжгүй байхаар програм хангамжийг боловсруулсан байна. 702.5.6.Алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нь компьютерын дотоод сүлжээтэй байх бөгөөд байгууллагын компьютер нь нэгдсэн сүлжээнд холбогдсон байна. 702.6.ЗӨРЧЛИЙН МЭДЭЭЛЛИЙН САНГИЙН ТӨРӨЛ 702.6.1.Цагдаагийн байгууллагын зөрчлийн мэдээллийн сан нь дараахь төрлийн бүртгэлээс бүрдэнэ: 1.Шийтгэлийн хуудсаар торгох шийтгэл ногдуулсан хүн, хуулийн этгээдийн бүртгэл / маягт З-3100/; 2.Хохирсон иргэн, байгууллагын бүртгэл /маягт З-3102/; 3.Зөрчлийн хэргийн бүртгэл /маягт-З-3110/; • Зөрчлийн хэрэг нээсэн бүртгэл; Хялбаршуулсан журмаар шийдвэрлэсэн зөрчлийн бүртгэл. 4.Зөрчлийн шийдвэрлэлтийн бүртгэл /маягт 3112/; • Баривчлах шийтгэл ногдуулсан хүний бүртгэл; • Эрх хасах шийтгэл ногдуулсан хүний бүртгэл. 5. Зөрчлийн хэргийн шийдвэрлэлт /Маягт 3113/; 823 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам • Зөрчлийн хэргийг хэрэгсэхгүй болгох; • Зөрчлийн хэргийг хаах. 6. Зөрчлийн хэргийн хугацаа сунгах /З-3114/; 7. Зөрчлийн хэргийг харьяалалын дагуу шилжүүлэх /З-3115/. 702.7.ЗӨРЧЛИЙН ТОО БҮРТГЭЛ ХӨТЛӨХ, МЭДЭЭЛЛИЙН САН БҮРДҮҮЛЭХ, СТАТИСТИКИЙН МЭДЭЭ ГАРГАХ 702.7.1.Зөрчлийн мэдээллийн сан нь дор дурдсан сангаас бүрдэнэ: а/зөрчлийн маягтын сан; б/зөрчлийн мэдээллийн цахим сан; в/статистик мэдээний сан. 702.7.2.Маягтын санг дараахь байдлаар бүрдүүлнэ: а/маягтын сан нь зөрчлийн талаарх мэдээллийн үнэн зөвийг магадлах, тодруулах, нөхөн сэргээх, цагдаагийн төрөл мэргэжлийн албад, алба хаагчдад холбогдох мэдээлэл, лавлагааг шуурхай гаргаж өгөх боломжтойгоор бүрдүүлэх; б/маягтын сан нь эрх бүхий ажилтны хөтөлж бичсэн бүртгэлийн болон цахим мэдээллийн сангаас боловсруулж гаргасан статистикийн мэдээний маягтаас тус тус бүрдэнэ; в/бүртгэлийн маягтын санг тухайн зөрчлийн дугаартай бүртгэлийн маягтуудыг зохих журмын дагуу энэ хэсгийн“б”-д заасан дарааллаар, зөрчлийн бүртгэлийн дугаараар нь эрэмбэлэн хадгалах; г/тухайн онд бүртгэгдсэн зөрчлийн бүртгэлийн талаарх статистикийн мэдээний маягтуудыг энэ хэсгийн “б”-д заасан дарааллаар, он, сар, өдрөөр эрэмбэлэн бүрдүүлэх; д/зөрчлийн тоо бүртгэлийн ажилтан урьд онд бүртгэгдсэн зөрчлийн тоо бүртгэлийн 3100, 3102, 3110, 3112, 3113, 3114, 3115 маягтуудыг хэргийн дугаараар нь эрэмбэлэн жагсаалтаар гарган архивын хадгаламжийн нэгж үүсгэж, тухайн байгууллагын архивт шилжүүлэх; е/цагдаагийн алба хаагч гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон ниитиин аюулгүй байдлыг хангах үндсэн үүргээ гүйцэтгэхтэй холбогдон цахим мэдээллийн нэгдсэн сангаас авсан мэдээлэл, лавлагааг эх материалтай нь тулган үзэх шаардлагатай бол архив хариуцсан ажилтанд хандана. 702.7.3.Зөрчлийн цахим мэдээллийн нэгдсэн санг дараахь байдлаар бүрдүүлнэ: 702.7.3.1.Шийтгэлийн хуудсаар торгох шийтгэл ногдуулсан зөрчлийн тоо бүртгэл хөтлөх, мэдээллийн нэгдсэн сан бүрдүүлэх: а/нотлох баримт бүрдүүлэх, шалгаж тодруулах шаардлагагүй, зөрчлийн хэрэг бүртгэлтийн ажиллагаа явуулахгүйгээр газар дээр нь шийдвэрлэх боломжтой хялбаршуулсан зөрчлийг илрүүлсэн зөрчил шалгах эрх бүхий ажилтан торгох шийтгэл ногдуулсан зөрчлийн бүртгэлийн маягт (маягт З-3100) /цаашид “Шийтгэлийн хуудас” гэх/-ыг нэг бүрчлэн зөрчлийн мэдээллийн санд шивж оруулна; б/Зөрчил үйлдсэн хүний регистрийн дугаарыг үнэн зөв хөтөлж бичсэн байх шаардлагатай бөгөөд регистрийн дугаарыг буруу, дутуу бичсэн болон нөхөж бичээгүй орхисон тохиолдолд мэдээллийн нэгдсэн санд бүртгэхгүй; в/Шийтгэлийн хуудсаар шийтгэл ногдуулсан зөрчил шалгах эрх бүхий ажилтан нь өөрийн бичсэн шийтгэлийн хуудсыг өдөр тутам програм хангамжаар мэдээллийн санд шивж оруулах ба оруулсан мэдээллийг цагдаагийн байгууллагын зөрчлийн хэрэг бүртгэлтийг удирдах албан тушаалтанаар хянуулан мэдээллийн сангийн шаардлагыг хангуулсны дараа мэдээлэл судалгааны мэргэжилтэн, зөрчлийн тоо бүртгэгч мэдээллийн нэгдсэн санд бүртгэж, баталгаажуулна; г/Мэдээлэл судалгааны мэргэжилтэн болон зөрчлийн тоо бүртгэлийн ажилтан нь шийтгэлийн хуудасны үлдэх хувийн ар талд “Бүртгэв: . . . . оны . . . . . сарын . . . . . өдөр . . . . . Гарын үсэг” гэсэн бичвэр бүхий дардас дарж баталгаажуулсаны дараа тухайн шийтгэлийн хуудсыг бичсэн зөрчил шалгах эрх бүхий ажилтан санхүүгийн албатай тооцоо хийнэ; д/Санхүүгийн нэгж нь тэмдэг дарж баталгаажуулаагүй шийтгэлийн хуудсыг хүлээн авч, тооцоо хийхгүй. е/Бэлэн бус хэлбэрээр торгууль оногдуулсан тохиолдолд энэ хэсгийн “а”, “в”, “г” заалтуудыг мөрдөхгүй байж болох ба системд автоматаар бүртгэгдэж, дугаар олгогдоно. 702.7.3.2.Шийтгэлийн хуудсаар торгох, баривчлах, эрх хасах шийтгэл ногдуулсан хүн, хуулийн этгээд, хохирсон хүний тоо бүртгэл хөтлөх, мэдээллийн сан бүрдүүлэх: а/Нотлох баримт нэмж бүрдүүлэх, шалгаж тодруулах шаардлагатай зөрчил шалгах эрх бүхий ажилтан нь тухайн газар, хэлтсийн мэдээлэл судалгааны мэргэжилтэн, зөрчлийн тоо бүртгэлийн ажилтнаас зөрчлийн бүртгэлийн дугаар бүхий “Зөрчлийн шийдвэрлэлтийн бүртгэл” / маягт З-3110, 3112, 3113, 3115/, “Хохирсон иргэн, байгууллагын бүртгэл” /маягт З-3102/, “Зөрчлийн 824 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам хэргийн хугацаа сунгах” /маягт З-3114/ маягтыг авч, үнэн зөв, гаргацтай, гүйцэд хөтөлж бичнэ. б/Дээрх маягтууд нь “БҮРТГЭЛИЙН ДУГААР” /цаашид БД гэж тэмдэглэнэ/-тай байх бөгөөд эхний 4 оронтой тоо нь маягтын код, дараагийн 3 оронтой тоо нь газар, хэлтсийн код, дараагийн 2 оронтой тоо нь оны код, дараагийн 6 оронтой дараалсан тоо нь зөрчлийн бүртгэлийн дугаарыг тус тус илэрхийлнэ. Маягтын болон байгууллагын кодыг Цагдаагийн төв байгууллагаас тусгайлан тогтоох ба цаашид энэ код өөрчлөгдөхгүй. Оны кодыг тухайн оны сүүлийн хоёр оронгийн цифрээр илэрхийлэх ба мөн ондоо хүчинтэй байна. Оны кодыг дараа оны 1 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс эхлэн тухайн оныг илэрхийлсэн дугаар бүхий кодоор солино. в/Тухайн жилийн зөрчлийн бүртгэлийн дугаарыг 00001-ээс эхлэн мэдээллийн систем автоматаар олгоно. Цагдаагийн байгууллагаас зөрчлийн хэргийн дугаар олгох нь зөрчлийн шийдвэрлэлтийн байдалд хяналт тавих, тооллого хийх, архив бүрдүүлэх үндэслэл болох ба зөрчлийн хэргийн талаарх танилцуулга, илтгэх хуудас, шийтгэлийн хуудсанд холбогдох зөрчлийн хэргийн дугаарыг заавал дурдана. г/Зөрчлийн хэрэг бүртгэлтийн хэргийг шалгах явцад, зөрчлийн хэргийг нутаг дэвсгэрийн болон шийтгэл хүлээлгэх харьяаллаар шилжүүлэхэд хэргийн дугаар өөрчлөгдөхгүй. д/Алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын шийтгэлийн хуудсаар торгох, баривчлах, эрх хасах шийтгэл ногдуулах эрх бүхий ажилтан нь зөрчлийг шийдвэрлэн даруй З-3110, 3112, 3113, 3115 маягтыг хөтлөн бичиж, програм хангамжаар мэдээллийн санд шивж оруулах ба нэгдсэн сүлжээнд холбогдоогүй нөхцөлд мэдээлэл судалгааны мэргэжилтэн, зөрчлийн тоо бүртгэлийн ажилтанд хүлээлгэн өгч мэдээллийн нэгдсэн санд бүртгүүлнэ. е/Зөрчлийн тоо бүртгэлийн ажилтан нь шийтгэлийн хуудасны үлдэх хувийн ар талд “Бүртгэв: . . . . . оны . . . . . . сарын . . . . . . өдөр. . . . . . . . . . . Гарын үсэг” гэсэн бичвэр бүхий дардас дарж баталгаажуулсаны дараа тухайн шийтгэлийн хуудсыг бичсэн зөрчил шалгах эрх бүхий ажилтан санхүүгийн албатай тооцоо хийнэ. ж/Санхүүгийн нэгж нь тэмдэг дарж баталгаажуулаагүй шийтгэлийн хуудсыг хүлээн авч, тооцоо хийхгүй. 702.7.4.Статистикийн мэдээ гаргах: 702.7.4.1.Зөрчлийн тоо бүртгэлийн З-3100, 3102, 3110, 3112, 3113, 3115 маягтуудыг холбогдох програм хангамжаар шивж бүрдүүлсэн цахим мэдээллийн сангаас статистикийн мэдээний З-01, 02 маягтын дагуу өсгөн нэмэгдүүлсэн дүнгээр нэгтгэн боловсруулж, статистикийн мэдээний санг бүрдүүлнэ. 702.7.4.2.Мэдээлэл нэгтгэн боловсруулах ажил хариуцсан нэгж алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын хэмжээнд бүртгэгдсэн зөрчлийн статистикийн мэдээг 1-11 дүгээр сард тухайн сарын 25-ны, жилийн эцсийн тайлан мэдээг 12 дугаар сарын 31-ний өдрийн 18.00 цагаар тус тус тасалбар болгон 1-11 дүгээр сарын мэдээг тухайн сарын сүүлийн өдөр, жилийн эцсийн тайлан мэдээг дараа оны 1 дүгээр сарын 05-ны дотор багтаан нэгдсэн сүлжээгээр түгээж, Цагдаагийн төв байгууллагын удирдлага, холбогдох албан тушаалтанд танилцуулна. 702.7.5.Мэдээллийн нэгдсэн сангаас мэдээлэл авах, лавлагаа олгох: 702.7.5.1.Зөрчлийн мэдээллийн сангаас урьд өмнө зөрчлийн шийтгэл хүлээсэн хүн, хуулийн этгээдийн талаарх лавлагааг нутаг дэвсгэрийн хэмжээнд цагдаагийн тухайн байгууллага, улсын хэмжээнд Мэдээлэл нэгтгэн боловсруулах ажил хариуцсан нэгж тус тус олгоно. Цагдаагийн тухайн байгууллагаас лавлагаа олгох ажлыг мэдээлэл, судалгаа хариуцсан алба хаагч шалгаж, дарга хянаж баталгаажуулна. Мэдээлэл нэгтгэн боловсруулах ажил хариуцсан нэгж лавлагаа олгох ажлыг сангийн эрхлэгч, ахлах мэргэжилтэн, мэргэжилтэн хариуцан шалгаж, байгууллагын дарга хянаж баталгаажуулна. 702.7.5.2.Зөрчлийн мэдээллийн сангаас лавлагаа олгоход Зөрчил шалган шийдвэрлэх тухай хуульд заасан зөрчлийн хэрэг бүртгэлтийн хугацааны доторх мэдээллийг гаргана. 702.8.ЗӨРЧЛИЙН МЭДЭЭЛЛИЙН САНГ АШИГЛАХ 702.8.1.Зөрчил шалгах эрх бүхий алба хаагч нь хуулиар хүлээсэн чиг үүргээ хэрэгжүүлэх явцад зөрчлийн хэрэгт холбогдон шалгагдаж буй этгээдийн хувийн байдлын тогтооход мэдээллийн сангаас лавлагааг заавал авч ашиглах ба шаардлагатай тохиолдолд холбогдох мэдээллийг хэвлэж авч болно. Энэ тохиолдолд дарга нар хяналт тавьж ажиллана. 702.8.2.Цагдаагийн алба хаагч ажлын байр /албан тушаал/-ны зорилго, зорилтоо хэрэгжүүлэх үүднээс энэ зааврын дагуу бүрдүүлсэн мэдээллийн сан дахь дор дурдсан сан болон эрэн сурвалжлах “ASAP” сангаас холбогдох мэдээллийг авч, үйл ажиллагаандаа ашиглана: а/зөрчлийн сан; б/судалгаа-хяналтын сан; 825 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам в/галт зэвсгийн сан. 702.8.3.Энэ зүйлийн 702.8.2-д заасан мэдээллийн санд “Мэдээллийн санд нэвтрэх эрхийг тодорхойлсон жагсаалт”-аар эрх авсан алба хаагч зохих журмын дагуу нэвтэрч байх ба эрхгүй алба хаагч нь байгууллагын болон шууд захирах даргадаа сангаас мэдээлэл авах ажлын шаардлагын талаар танилцуулж, холбогдох мэдээллийг авна. 702.8.4.Цагдаагийн алба хаагч ажил, үүргийн дагуу хариуцсан зөрчлийн хэргийг шалгаж шийдвэрлэх, хяналтын ажлыг гүйцэтгэхтэй холбогдуулан дор дурьдсан зорилгоор энэ зүйлийн 702.8.2-д заасан мэдээллийн сангаас холбогдох мэдээллийг заавал нягтлан үзнэ: а/зөрчлийг шалгах, хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалтаас зайлсхийж оршин суугаа газар нь мэдэгдэхгүй байгаа, сураггүй алга болсон, оргосон этгээдийн хувийн байдал, гэмт хэрэг, зөрчлийн учир өөр байгууллага, алба хаагч дээр шалгагдаж байгаа эсэх; б/захиргааны хяналтад авагдсан, гэмт хэрэг үйлдэж болзошгүй хүмүүсийн хувийн байдлыг тогтоох, гэмт хэрэг, зөрчилд холбогдолтой байгаа эсэх; в/цагдаагийн байгууллагад ажилд орох хүсэлт гаргасан иргэний хувийн байдлыг тогтоох; г/эрэн сурвалжлагдаж байгаа этгээдийн талаар мэдээлэл цуглуулах; д/гэмт хэрэг, зөрчилд холбогдсон, согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэж зөрчил гарган саатуулагдсан, эрүүлжүүлэх байранд хүргэгдсэн, баривчлагдсан этгээд өөр гэмт хэрэгт шалгагдаж байгаа эсэх, эрэн сурвалжлагдаж буй эсэхийг тогтоох; е/шалгагдаж байгаа гомдол, мэдээлэл, эрүүгийн хэрэгт хамааралтай нас барсан хүний хувийн байдлыг тогтоох; ж/цагдаагийн байгууллагын хуулиар хүлээсэн чиг үүргийг хэрэгжүүлэхэд шаардлагатай бусад мэдээллийг олж цуглуулах. 702.8.5.Цагдаагийн алба хаагч нь энэ зүйлийн 702.8.4 дахь хэсэгт заасны дагуу мэдээллийн сангаас холбогдох мэдээллийг орсон эсэхийг шалгаж, улмаар дор дурьдсан мэдээллийг олж авсан тохиолдолд даруй холбогдох цагдаагийн байгууллага, албан тушаалтанд мэдэгдэж, зохих арга хэмжээг авч ажиллана: а/гэмт хэрэг, зөрчлийн учир бусад байгууллага, алба хаагч дээр шалгагдаж байгаа; б/захиргааны хяналтад байгаа; в/эрэн сурвалжлагдаж байгаа. 702.8.6.Цагдаагийн алба хаагч нь энэ зүйлийн 702.8.4 дэх хэсэгт заасан ажлыг гүйцэтгэхдээ лавлагаа авсан тухай бүртгэл /маягт: ЦБҮАЖ №702.8.6/-ийг хөтлөх бөгөөд түүний хэрэгжилт, биелэлтэд нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга өдөр тутам хяналт тавина. 702.8.7.Цагдаагийн алба хаагч нь энэ хэсгийн энэ зүйлийн 702.8.6-д заасан ажлын зорилгыг хангасан болон үйл ажиллагаанд нь үр дүн өгсөн мэдээллийн талаар судалгаа явуулж, шууд захирах даргадаа сар тутам танилцуулна. 702.8.8.Цагдаагийн байгууллагын дарга нь энэ зүйлийн 701.8.5, 702.8.6-д заасан ажлын биелэлт, үр дүнг сар тутам тооцно. 702.9.ХОРИГЛОХ ЗҮЙЛ а/зөрчлийн тоо бүртгэлийн маягтын асуултуудыг нөхөж бичихгүй орхих, буруу, дутуу судалгаа, мэдээллийг нэгдсэн санд оруулах; б/мэдээллийн нэгдсэн санд зөрчил гаргагч иргэний регистрийн дугааргүй мэдээлэл болон гадаадын иргэний төрсөн он, сар, өдрийг бичихгүй бүртгэхийг; в/өөр хүний регистрийн дугаарыг ашиглаж хууль бусаар шийтгэл ногдуулах; г/мэдээллийн сангийн мэдээллийг хувийн зорилгоор ашиглах, бусдад ашиглуулах боломж олгох, хууль бусаар лавлагаа олгох; д/мэдээлэл, технологи холбооны ажил хариуцсан нэгжээс зөвшөөрөл аваагүй тохиолдолд туслах тоо бүртгэлийн зааврын програм хангамжийг хэрэглэгчид суулгах; е/мэдээллийн нэгдсэн сан, програм хангамжийн нууц түлхүүр, хэрэглэгчийн нэрийг бусдад шилжүүлэх. ---оОо--- 826 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт: ЦБҮАЖ №702.86 ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН МЭДЭЭЛЛИЙН САНГААС ЛАВЛАГАА АВСАН ТУХАЙ БҮРТГЭЛ № Санд шалгасан хүний овог нэр, регистр Хайлт хийсэн мэдээллийн төрөл Олж авсан мэдээлэл Мэдээллийн мөрөөр хийсэн ажил БҮРТГЭЛ ХӨТӨЛСӨН: ................................................... ХЯНАСАН: ...................................................................... 827 Шийдвэрлэлт № Бүртгэл № Хариуцсан Овог Нэр Регистр Зөрчил гарсан ---оОо--- Хууль Зүйл, хэсэг Шийдвэрлэлт ЗӨРЧЛИЙН МЭДЭЭЛЛИЙГ АРХИВЛАХ БҮРТГЭЛИЙН ЖАГСААЛТ Зөрчлийн утга Зөрчил гарсан газрын хаяг Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 828 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 703.СУДАЛГАА, ХЯНАЛТЫН ТОО БҮРТГЭЛ ХӨТЛӨХ Хавсралт: ЦБҮАЖ №703.96 Тараасан: 2017.12.20 Батлагдсан: 2017.12.20 Дугаар: А/249 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас: 9 703.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагын гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам сахиулах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах, гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх үйл ажиллагаандаа ашиглах судалгаа, хяналтын тоо бүртгэл хөтлөх, мэдээллийн сан бүрдүүлэх, ашиглах, нэгдсэн болон тусгай, хэсэгчилсэн арга хэмжээг бүртгэхтэй холбогдсон харилцааг зохицуулна. 703.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ, БОДЛОГО 703.2.1.Энэ журмыг хэрэгжүүлэхэд Монгол Улсын Үндсэн хууль, Цагдаагийн албаны тухай хууль, Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх тухай хууль, Зөрчлийн тухай хууль, Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хууль, Төрийн болон албаны нууцын тухай хууль, Байгууллагын нууцын тухай хууль, Хувь хүний нууцын тухай хууль болон эдгээр хуульд нийцүүлэн гаргасан хууль тогтоомжийн бусад актуудыг мөрдлөг болгоно. 703.2.2.Судалгаа, хяналтын мэдээллийн сан нь цагдаагийн байгууллага, алба хаагчаас гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах, захиргааны хяналтыг хэрэгжүүлэх явцдаа олж авсан энэ журамд тоо бүртгэлийн мэдээллийг тусгайлан боловсруулсан програм хангамжаар компьютерт шивж, цахим хэлбэрт оруулсан мэдээлэл байна. 703.3.нэр томЬёо Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Судалгаа, хяналтын мэдээллийн систем” - судалгаа, хяналтын мэдээллийн сан бүрдүүлэх, санд бүртгэгдсэн мэдээллийг статистик мэдээний болон судалгааны хэлбэрээр боловсруулах, хадгалах, дамжуулах програм хангамж, мэдээллийн сүлжээ, компьютер, техник тоног төхөөрөмжийн цогцыг; “Цагдаагийн байгууллагын мэдээллийн нэгдсэн сүлжээ” - 24 цагаар тасралтгүй ажиллах, цагдаагийн алба хаагчдын албаны компьютер нь цагдаагийн байгууллагын сервер компьютерт хандалт хийх боломжтой байхаар байгуулсан сүлжээ /цаашид “Нэгдсэн сүлжээ” гэх/; “Судалгаа, хяналтын сан” – тусгайлан боловсруулсан програм хангамжаар компьютерт шивж, цахим хэлбэрт оруулсан буюу энэ журмаар баталгаажсан маягт дахь мэдээллүүд /цаашид “Мэдээллийн сан” гэх/-ийг; “Маягтын сан” – эрх бүхий алба хаагчийн хөтөлж бичсэн энэхүү журмаар баталгаажсан бүртгэлийн маягтыг архивын тухай хууль тогтоомжийн дагуу төрөлжүүлэн хадгаламжийн нэгж үүсгэснийг; “Судалгаа, хяналтын тоо бүртгэлийн маягт” – энэхүү журмаар баталгаажсан объект, субъектын тухай мэдээллийг цуглуулахаар бэлтгэсэн хэвлэмэл хуудас /цаашид “Бүртгэлийн маягт” гэх/-ыг; “Судалгаа, хяналтын статистикийн мэдээ” - судалгаа, хяналтын мэдээллийн цахим сангаас тоон мэдээллийг програм хангамжийн дагуу боловсруулж гаргахаар бэлтгэсэн хүснэгт / цаашид “Статистикийн мэдээ” гэх/-ийг; “Эрх бүхий ажилтан” – энэ журамд заасан мэдээллийг судалгаа, хяналтын мэдээллийн нэгдсэн санд оруулах, бүртгэлийн маягтыг хянах, мэдээллийг санд бүртгэх үүрэг бүхий ажлын байранд ажиллаж байгаа алба хаагчийг; “Даруй” - 24 цагийн дотор буюу уг ажиллагааг биелүүлэх боломжтой хамгийн богино хугацааг; “Хандалт” – цагдаагийн байгууллагын нэгдсэн сүлжээ ашиглан цахим мэдээллийн сан, програм хангамжид нэвтрэх үйл ажиллагааг; “Нэгдсэн арга хэмжээ” - гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам сахиулах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах зорилгоор улсын хэмжээнд болон 2 буюу түүнээс дээш аймаг дүүргийг хамруулан зохион байгуулж байгаа арга хэмжээг; “Хэсэгчилсэн арга хэмжээ” - тодорхой төрлийн гэмт хэрэг, зөрчлийн шалтгаан нөхцлийг арилгах зорилгоор аймаг, дүүргийн нутаг дэвсгэрийн хэмжээнд зохион байгуулж байгаа арга хэмжээг. 829 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 703.4.Үүрэг, хариуцлага 703.4.1.Мэдээлэл, нэгтгэн боловсруулах ажил хариуцсан нэгж нь дараахь чиг үүргийг хэрэгжүүлнэ: а/улсын хэмжээнд судалгаа, хяналтын тоо бүртгэл хөтөлж, мэдээллийн сан бүрдүүлэх, хадгалах, мэдээллийн үнэн зөв байдлыг хангах, баяжилт хөдөлгөөн хийх, статистикийн мэдээ нэгтгэн боловсруулах, судалгаа, дүн шинжилгээ хийх, мэдээлэл бэлтгэх, лавлагааг олгох, хяналт тавих ажлыг удирдлага, зохион байгуулалтаар хангах; б/журам, бүртгэлийн болон статистикийн мэдээний маягт, програм хангамжид нэмэлт, өөрчлөлт оруулах, шинэчлэх, мэдээллийн аюулгүй байдал, нэгдсэн сүлжээний хэвийн ажиллагааг хангах; в/мэдээллийн санд түшиглэн хэв журмын нөхцөл байдалд судалгаа, дүн шинжилгээ хийж, цагдаагийн төв байгууллагын удирдлага, хэрэглэгчдийг шаардлагатай мэдээлэл, лавлагаагаар хангах; г/мэдээллийн сангаас холбогдох мэдээлэл, лавлагааг түргэн шуурхай авах боломжийг бүрдүүлэх; д/алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага, алба хаагчдын судалгаа, хяналтын тоо бүртгэлийн ажлыг үнэлж, дүгнэхэд энэхүү журмын хэрэгжилтийг харгалзах үзүүлэлт болгох; е/мэдээллийн сан дахь мэдээллийн үнэн зөв байдлыг хянаж, шаардлага хангаагүй мэдээллийг гүйцээн оруулах буюу залруулан мэдээллийн санд бүртгэх, баталгаажуулах; ж/мэдээллийн сангаас сар бүрийн сүүлийн өдрийн 18.00 цагаар тасалбар болгон статистикийн мэдээг өсгөн нэмэгдүүлсэн дүнгээр нэгтгэн гаргаж, статистикийн мэдээллийн сан бүрдүүлэх; з/статистикийн мэдээллийн сангаас судалгаа, хяналтын мэдээг боловсруулан гаргаж, мэдээг нэгдсэн сүлжээгээр алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад түгээх; и/алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагыг судалгаа, хяналтын тоо бүртгэлээр мэдээллийн сан бүрдүүлэхэд мэргэжил, арга зүйн удирдлагаар хангах; к/дараа онд явуулах нэгдсэн болон хэсэгчилсэн арга хэмжээний саналыг жил бүрийн 12 дугаар сарын 25-ны дотор нэгтгэн цагдаагийн төв байгууллагын удирдлагад танилцуулан баталгаажуулах; л/нэгдсэн арга хэмжээний саналыг цагдаагийн төв байгууллагын удирдлагад танилцуулан зөвшөөрөл авах; м/батлагдсан төлөвлөгөөнд тусгагдаагүй цаг үеийн нөхцөл байдлаас шалтгаалсан нэгдсэн арга хэмжээ явуулах саналыг цагдаагийн төв байгууллагын удирдлагад танилцуулан зөвшөөрөл авах; н/нэгдсэн арга хэмжээ зохион байгуулсан алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын мэдээллийн санд оруулсан үр дүн, мэдээлэл, тайланд дүн шинжилгээ хийж, цаашид хэрэгжүүлэх санал, дүгнэлтийн хамт цагдаагийн төв байгууллагын удирдлагад танилцуулах. 703.4.2.Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба дараахь чиг үүргийг хэрэгжүүлнэ: а/судалгаа, хяналтын мэдээллийн сан бүрдүүлэх ажлыг хариуцах; б/мэдээллийн сан бүрдүүлэх, түүнд баяжилт, хөдөлгөөн хийх, мэдээллийн үнэн зөв байдлыг хангах. 703.4.3.Алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга дараахь чиг үүргийг хэрэгжүүлнэ: а/байгууллагын хэмжээнд энэ журмын хэрэгжилтийг хангах ажлыг зохион байгуулж, хэрэгжилтэд хяналт тавих, илэрсэн зөрчлийг тухай бүр арилгах; б/эрх бүхий ажилтнаар бүртгэлийн маягтуудыг үнэн зөв, бүрэн хөтлүүлэх, мэдээллийн санд холбогдох мэдээллийг тогтоосон хугацаанд бүртгүүлэх, мэдээллийн санг баяжуулах ажлыг удирдан зохион байгуулах; в/судалгаа, хяналтын мэдээллийн санг үйл ажиллагаандаа ашиглаж байх ажлыг зохион байгуулах; г/“Цагдаагийн байгууллагын мэдээллийн технологийн бодлого, журам”-д нийцүүлэн эрх бүхий ажилтнуудыг нэгдсэн сүлжээний орчинд ажиллах нөхцөлийг бүрдүүлэх. д/дараа онд зохион байгуулах нэгдсэн болон хэсэгчилсэн арга хэмжээний саналыг жил бүрийн 12 дугаар сарын 20-ны дотор Мэдээлэл нэгтгэн боловсруулах ажил хариуцсан нэгжид хүргүүлэх; е/нэгдсэн арга хэмжээ явуулах саналыг Мэдээлэл нэгтгэн боловсруулах ажил хариуцсан нэгжид хүргүүлж зөвшөөрөл авах; 830 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ж/хэсэгчилсэн арга хэмжээ явуулах удирдамж, төлөвлөгөөг тухайн албад, цагдаагийн газар, хэлтсийн дарга нараар батлуулж, арга хэмжээтэй холбоотой мэдээллийг санд тухай бүр оруулах; з/Мэдээллийн технологи, холбооны ажил хариуцсан нэгжээс санд нэвтрэх эрхийг авч, нэгдсэн болон хэсэгчилсэн арга хэмжээтэй холбоотой мэдээллийг цагдаагийн байгууллагын дэд дарга оруулах; и/гүйцэтгэх ажлын чиглэлээр явуулах нэгдсэн болон хэсэгчилсэн арга хэмжээ энэхүү журмаар зохицуулагдахгүй бөгөөд холбогдох дүрэм, журмыг баримтлан ажиллах. 703.4.4.Мэдээлэл, судалгааны болон зөрчлийн тоо бүртгэгч дараахь чиг үүргийг хэрэгжүүлнэ: а/эрх бүхий ажилтны хөтөлсөн, дээд шатны даргаас хянагдсан бүртгэлийн маягтуудыг хүлээн авч, үнэн зөв, бүрэн бичсэн эсэхийг сайтар нягтлан үзэж тухайн ажлын өдөрт багтаан мэдээллийн санд бүртгэх, буруу, дутуу хөтөлсөн тохиолдолд зөрчлийг арилгуулах; б/Мэдээлэл, нэгтгэн боловсруулах ажил хариуцсан нэгжээс сар бүрийн сүүлчийн өдрөөр тасалбар болгон өсгөн нэмэгдүүлсэн дүнгээр гаргаж хүргүүлсэн статистикийн мэдээг үндэслэн судалгаа, дүн шинжилгээ хийж мэдээлэл, танилцуулга бэлтгэх; в/цагдаагийн нэгжийн алба хаагчдыг мэдээллийн сангаас холбогдох мэдээллээр шуурхай хангах; г/эрх бүхий ажилтнаас бүртгэлийн маягтыг нэн даруй хөтөлж бүртгэн, мэдээллийн санд оруулах, бүртгүүлэхийг шаардах; д/судалгаа, хяналтын мэдээллийн санд бүртгэгдсэн маягтыг хүлээн авч, архивын нэгж үүсгэн, архивт шилжүүлэх. 703.4.5.Эрх бүхий ажилтан дараахь чиг үүргийг хэрэгжүүлнэ: а/судалгаа, хяналтын маягтуудыг үнэн зөв, бүрэн гүйцэд хөтлөн бичиж хариуцсан даргаар хянуулан мэдээллийн санд шивж оруулах; бмэдээллийн санд оруулсан мэдээллийн үнэн зөв, бодит байдлыг хариуцах, баяжилт, хөдөлгөөнийг тухай бүр хийж байх; в/мэдээлэл, судалгааны болон зөрчлийн тоо бүртгэгчээс энэ журмын хэрэгжилтийг хангах чиглэлээр тавьсан шаардлагыг биелүүлэх. 703.5.СУДАЛГАА, ХЯНАЛТЫН ТОо бүртгэлийн МЭДЭЭЛЛИЙН НЭГДСЭН САНГийн төрөл 703.5.1.Судалгаа, хяналтын тоо бүртгэл нь объектын болон субъектын гэсэн 2 төрөлтэй байна. 703.5.2.Объектын тоо бүртгэл нь дор дурьдсан судалгаа, хяналтын тоо бүртгэлээс бүрдэнэ: 1/Автомашины засвар, сэлбэг хэрэгсэл борлуулдаг газрын бүртгэл /маягт 5768/; 2/Аялал жуулчлал, амралтын үйл ажиллагаа эрхэлдэг байгууллагын бүртгэл /маягт 5766/; 3/Банк, банк бус санхүүгийн байгууллага, хадгаламж зээлийн хоршоо, барьцаалан зээлдүүлэх газар, валют арилжааны цэгийн бүртгэл /маягт 5756/; 4/Шашны болон халамжийн байгууллагын бүртгэл /маягт 5785/; 5/Гэмт хэрэг, зөрчил үйлдэгдэж болзошгүй эмзэг цэг /траншей, дулааны узель, подваль, баригдаж буй барилга, орц, хогийн цэг/-ийн бүртгэл /маягт 5752/; 6/Зочид буудал, дэн буудлын бүртгэл /маягт 5753/; 7/Интернэт, цахим тоглоомын газрын бүртгэл /маягт 5774/; 8/Компьютер, түүний дагалдах хэрэгсэл худалдаалдаг газрын бүртгэл /маягт 5713/; 9/Мал болон мах, малын гаралтай түүхий эд борлуулдаг газрын бүртгэл /маягт 5759/; 10/Саун, массажны газрын бүртгэл /маягт 5754/; 11/Согтууруулах ундаагаар үйлчилдэг, худалдан борлуулдаг аж ахуйн нэгж, байгууллагын бүртгэл /маягт 5763/; 12/Согтууруулах ундаа импортлодог, үйлдвэрлэдэг аж ахуйн нэгж, байгууллагын бүртгэл /маягт 5764/; 13/Сууц өмчлөгчдийн холбооны бүртгэл /маягт 5760/; 14/Тээврийн үйлчилгээ эрхэлж байгаа аж ахуйн нэгж /такси, нийтийн тээвэр, хот хооронд/-ийн бүртгэл /маягт 5712/; 15/Тамга, тэмдэгийн үйлдвэрийн бүртгэл /маягт 5782/; 16/Түүх соёлын дурсгалт зүйлс, хосгүй үнэт зүйлс хадгалдаг газрын бүртгэл /маягт 5711/; 17/Хаягдал түүхий эд, гуравдагч түүхий эд авдаг газрын бүртгэл /маягт 5761/; 18/Эмийн сан, эм ханган нийлүүлэх газар, үйлдвэрийн бүртгэл /маягт 5778/; 19/Эртний эдлэл, үнэт зүйлс борлуулдаг дэлгүүрийн бүртгэл /маягт 5709/; 831 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 20/Химийн хорт болон тэсэрч дэлбэрэх бодис, тэсэлгээний хэрэгсэлтэй холбоотой үйлдвэрлэл, худалдаа, үйлчилгээ эрхэлдэг аж ахуйн нэгж, байгууллага /шатахуун түгээх станц/-ын бүртгэл /маягт 5705/; 21/Худалдаа, үйлчилгээний томоохон зах, бөөний цэг, супер маркет /мод, модон материал, барилгын материал, хүнс барааны, автомашин техник/-ын бүртгэл /маягт 5758/; 22/Цагдааг, дотоодын цэргийн харуул хамгаалалтанд байгаа объектын бүртгэл /маягт 5784/; 23/Улсын хилээр буцаж гарах нөхцөлтэй орж ирсэн гадаад улсын иргэний тээврийн хэрэгслийн бүртгэл /маягт 5715/; 24/Гэрээт болон хувийн хамгаалалтын үйл ажиллагаа эрхлэх этгээдийн бүртгэл; 25/Теле камерын хяналтын цэгийн бүртгэл /маягт 5701/; 26/Галт зэвсгийн бүртгэл /маягт 5724/; 27/Нэгдсэн болон хэсэгчилсэн арга хэмжээний бүртгэл. 703.5.3.Энэ зүйлийн 703.5.2 дахь хэсгийн 24-д заасан бүртгэл нь дараахь төрлийн бүртгэлээс бүрдэнэ: 1/Гэрээт болон хувийн харуул хамгаалалтын нэгж бүхий байгууллагын бүртгэл /маягт ЗБ-3301/; 2/Гэрээт болон хувийн харуул хамгаалалтын байгууллагын бүртгэл /маягт ЗБ-3302/; 3/Гэрээт болон хувийн харуул хамгаалалтын алба хаагчийн бүртгэл /маягт ЗБ-3303/; 4/Гэрээт болон хувийн харуул хамгаалалтын байгууллагын тээврийн хэрэгслийн бүртгэл /маягт ЗБ-3304/; 5/Гэрээт болон хувийн харуул хамгаалалтын байгууллагын тусгай хэрэгслийн бүртгэл /маягт ЗБ-3305/; 6/Гэрээт болон хувийн харуул хамгаалалтын объектын бүртгэл /маягт ЗБ-3306/; 7/Гэмт хэрэг, зөрчил үйлдсэн гэрээт болон хувийн харуул хамгаалалтын алба хаагчийн бүртгэл /маягт ЗБ-3307/; 8/Гэрээт болон хувийн харуул хамгаалалтын галт зэвсгийн бүртгэл /маягт ЗБ-3308/. 703.5.4.Субъектын тоо бүртгэл нь дор дурьдсан судалгаа, хяналтын тоо бүртгэлээс бүрдэнэ: 1/Төрийн тусгай хамгаалалтанд байгаа хүний бүртгэл /маягт 5101/; 2/Жолоодох эрхийн үнэмлэх авсан хүний бүртгэл /маягт 5723/; 3/Хүүхдийг асран хамгаалах үүргээ үл биелүүлэх, мөн хүүхдийн хүмүүжилд сөргөөр нөлөөлж байгаа, хүүхэдтэй хэрцгий харьцаж байгаа хүн, хуулийн этгээдийн бүртгэл /маягт 5705/; 4/Эрүүл мэнд болон өндөр насны улмаас тусламж авах, өөрийн тухай мэдээлэл өгөх чадваргүй хүний бүртгэл /маягт 5104/; 5/Саатуулах байранд хүргэж хүлээлгэн өгсөн хүний бүртгэл /маягт 5717/; 6/Согтуурах, мансуурах эмгэг өвчтэй хүнийг албадан эмчилгээнд хамруулсан бүртгэл /маягт 5718/; 7/Албадан саатуулсан хүний бүртгэл /маягт 5719/; 8/Захиргааны хяналтад байгаа этгээдийн бүртгэл /маягт 5720/; 9/Алт, мөнгөний дарханы бүртгэл /маягт 5736/; 10/Согтууруулах ундаанд донтогчдын бүртгэл /маягт 5708/; 11/Биеэ үнэлэгч, зохион байгуулагчийн бүртгэл /маягт 5703/; 12/Гэмт хэрэгт холбогдож, өртөж хохирч болзошгүй хүний бүртгэл /маягт 5729/; 13/Гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэгчийн бүртгэл /маягт 5707/; 14/Насанд хүрээгүй хүнийг гэмт хэрэг, зөрчилд татан оруулагч этгээдийн бүртгэл / маягт 5702/; 15/Мансууруулах бодис худалдан борлуулдаг, хэрэглэдэг хүний бүртгэл /маягт 5710/; 16/Орцны жижүүр, үйлчлэгчийн бүртгэл /маягт 5716/; 17/Сэтгэцийн өвчтэй хүний бүртгэл /маягт 5721/; 18/Сургууль завсардсан хүүхдийн бүртгэл /маягт 5732/; 19/Орон гэргүй, тэнэмэл хүмүүсийн бүртгэл /маягт 5714/; 20/Тусгай мэргэжилтэй хүн /түлхүүр олшруулдаг, сейф, төмөр хаалга онгойлгодог, цоож сольдог/-ий бүртгэл /маягт 5725/; 21/Хувиараа ашигт малтмал олборлодог хүний бүртгэл /маягт 5704/; 22/Ченж /валют, мах, буу сум, мод, модон материал, мал, малын гаралтай түүхий эд, ан амьтны гаралтай түүхий эд, гар утас, хаягдал түүхий эд, төмөр, өнгөт металл алт, үнэт эдлэл, автомашин, машины сэлбэг, эмийн худалдаа/-ын бүртгэл /маягт 5726/. 832 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 703.6.СУДАЛГАА, ХЯНАЛТЫН ТОО БҮРТГЭЛ ХөТЛөх, мэдээллийн сан бүрдүүлЭХ, статистикийн мэдээ гаргах 703.6.1.Судалгаа, хяналтын тоо бүртгэлээр мэдээллийн сан бүрдүүлэх бөгөөд уг сан нь дараахь төрлийн сангаас бүрдэнэ: а/маягтын сан; б/цахим мэдээллийн сан; в/статистикийн мэдээний сан. 703.6.2.Судалгаа, хяналтын маягтын санг дараахь байдлаар бүрдүүлнэ: а/судалгаа, хяналтын мэдээллийн маягтын сан нь тухайн маягт дахь мэдээллийн үнэн зөвийг магадлах, тодруулах, нөхөн сэргээх, цагдаагийн нэгж, алба хаагчдад холбогдох мэдээлэл, лавлагааг шуурхай гаргаж өгөх боломжтойгоор бүрдүүлэх; б/маягтын сан нь эрх бүхий ажилтны хөтөлж бичсэн бүртгэлийн болон цахим мэдээллийн сангаас боловсруулж гаргасан статистикийн мэдээний маягтаас тус тус бүрдэнэ; в/статистикийн мэдээний маягтын санг тухайн сар, оны мэдээгээр бүрдүүлэх; г/мэдээлэл, судалгааны болон зөрчлийн тоо бүртгэгч нь урьд онд хөтлөгдөн бүртгэгдсэн судалгаа, хяналтын тоо бүртгэлийн маягтуудыг дугаараар нь эрэмбэлэн архивын хадгаламжийн нэгж үүсгэж, байгууллагын архивт хадгалах; д/цагдаагийн алба хаагч гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах үндсэн үүргээ гүйцэтгэхтэй холбогдон цахим мэдээллийн нэгдсэн сангаас авсан мэдээлэл, лавлагааг эх материалтай нь тулган үзэх шаардлагатай бол архив хариуцсан ажилтанд хандах. 703.6.3.Статистикийн мэдээ гаргах: а/судалгаа, хяналтын тоо бүртгэлийн маягтуудыг холбогдох програм хангамжаар шивж бүрдүүлсэн цахим мэдээллийн сангаас статистикийн мэдээний хүснэгтийн “Хүснэгт-3301”дагуу өсгөн нэмэгдүүлсэн дүнгээр нэгтгэн боловсруулж, статистикийн мэдээллийн санг бүрдүүлэх; б/Мэдээлэл, нэгтгэн боловсруулах ажил хариуцсан нэгж нь судалгаа хяналтын тоо бүртгэлийн мэдээллийн нэгдсэн сангаас статистикийн мэдээг өсгөн нэмэгдүүлсэн дүнгээр гаргаж, дараа сарын 05-ны дотор Цагдаагийн төв байгууллагын удирдлагад танилцуулах. 703.7.СУДАЛГАА, ХЯНАЛТЫН ТОО бҮРТГЭЛИЙН мэдээллийн САН БҮРДҮҮЛЭХ 703.7.1.Цагдаагийн байгууллага гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах, гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх үйл ажиллагааны бодитой, шуурхай байдлыг хангахад шаардлагатай мэдээ, мэдээллийг төрөлжүүлэн судалгаа, хяналтын тоо бүртгэлийн мэдээллийн сан бүрдүүлж, ашиглана. 703.7.2.Алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн газар, хэлтсийн эрх бүхий ажилтан нь судалгаа, хяналтын бүртгэлийн мэдээллийн санд тус тус ажлын байрны чиг үүргийн хүрээнд холбогдох мэдээллийг оруулна. 703.7.3.Дор дурьдсан цагдаагийн нэгж болон нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад ажиллаж байгаа алба хаагч нь тус тусын хариуцсан ажил, чиг үүрэг болон нутаг дэвсгэрийн хэмжээнд судалгаа, хяналтын тоо бүртгэл хөтлөн мэдээллийн сан бүрдүүлэх, түүнийг ашиглуулах нөхцөл боломжийг бий болгох ажлыг хариуцна: а/Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба: 1.Төрийн тусгай хамгаалалтанд байгаа хүний бүртгэл; 2.Химийн хорт болон тэсэрч дэлбэрэх бодис, тэсэлгээний хэрэгсэлтэй холбоотой үйлдвэрлэл, худалдаа, үйлчилгээ эрхэлдэг аж ахуйн нэгж, байгууллагын бүртгэл; 3.Цагдаагийн байгууллагын харуул хамгаалалтанд байгаа объектын бүртгэл; Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба нь Төрийн тусгай хамгаалалтанд байгаа хүний талаар тоо бүртгэл хөтөлж, мэдээллийн сан бүрдүүлэх чиглэлээр Төрийн тусгай хамгаалалтын газартай хамтран ажиллана. б/Мэдээлэл, нэгтгэн боловсруулах ажил хариуцсан нэгж: 1.Нэгдсэн болон хэсэгчилсэн арга хэмжээний бүртгэл: Мэдээлэл, нэгтгэн боловсруулах ажил хариуцсан нэгж нь Гадаадын иргэн, харьяатын газартай Монгол Улсаас албадан гаргасан хүний болон улсын хилээр буцаж гарах нөхцөлтэй орж ирсэн гадаад улсын иргэний тээврийн хэрэгслийн, зам, тээврийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагатай тээврийн хэрэгсэл эзэмшигчийн талаар тус тус мэдээллийн сан бүрдүүлэх, цагдаагийн нэгж, алба хаагчид ашиглуулах нөхцөл боломжийг бүрдүүлэх чиглэлээр хамтран ажиллана. в/Бүртгэл, хяналт хариуцсан нэгж: 1.Жолоодох эрхийн үнэмлэх авсан хүний бүртгэл; 2.Гэрээт болон хувийн харуул хамгаалалтын нэгж бүхий байгууллагын бүртгэл; 833 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам бүртгэл; бүртгэл; 3.Гэрээт болон хувийн харуул хамгаалалтын байгууллагын бүртгэл; 4.Гэрээт болон хувийн харуул хамгаалалтын алба хаагчийн бүртгэл; 5.Гэрээт болон хувийн харуул хамгаалалтын байгууллагын тээврийн хэрэгслийн 6.Гэрээт болон хувийн харуул хамгаалалтын байгууллагын тусгай хэрэгслийн бүртгэл; 7.Гэрээт болон хувийн харуул хамгаалалтын объектын бүртгэл; 8.Гэмт хэрэг, зөрчил үйлдсэн гэрээт болон хувийн харуул хамгаалалтын алба хаагчийн 9.Гэрээт болон хувийн харуул хамгаалалтын галт зэвсгийн бүртгэл; 10.Галт зэвсгийн бүртгэл. г/Замын цагдаагийн байцаагч, зохицуулагч: 1.Автомашины засвар, сэлбэг хэрэгсэл борлуулдаг газрын бүртгэл; 2.Тээврийн үйлчилгээ эрхэлж байгаа аж ахуйн нэгж /такси, нийтийн тээвэр, хот хооронд/-ийн бүртгэл. д/Хэсгийн байцаагч, хэсгийн төлөөлөгч, хороо хариуцсан эрүүгийн мөрдөгч: 1.Хүүхдийг асран хамгаалах үүргээ үл биелүүлэх, хүүхдийн хүмүүжилд сөргөөр нөлөөлж байгаа, хүүхэдтэй хэрцгий харьцаж байгаа хүн, хуулийн этгээдийн бүртгэл; 2.Эрүүл мэнд болон өндөр насны улмаас тусламж авах, өөрийн тухай мэдээлэл өгөх чадваргүй хүний бүртгэл; 3.Саатуулах байранд хүргэж хүлээлгэн өгсөн хүний бүртгэл; 4.Согтуурах, мансуурах эмгэг өвчтэй хүнийг албадан эмчилгээнд хамруулсан бүртгэл; 5.Албадан саатуулсан хүний бүртгэл; 6.Хяналтад байгаа этгээдийн бүртгэл; 7.Алт, мөнгөний дарханы бүртгэл; 8.Согтууруулах ундаанд донтогчдын бүртгэл; 9.Биеэ үнэлэгч, зохион байгуулагчийн бүртгэл; 10.Гэмт хэрэгт холбогдож, өртөж хохирч болзошгүй хүний бүртгэл; 11.Гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэгчийн бүртгэл; 12.Насанд хүрээгүй хүнийг гэмт хэрэг, зөрчилд татан оруулагч этгээдийн бүртгэл; 13.Мансууруулах бодис худалдан борлуулдаг, хэрэглэдэг хүний бүртгэл; 14.Орцны жижүүр, үйлчлэгчийн бүртгэл; 15.Сэтгэцийн өвчтэй хүний бүртгэл; 16.Сургууль завсардсан хүүхдийн бүртгэл; 17.Орон гэргүй, тэнэмэл хүмүүсийн бүртгэл; 18.Тусгай мэргэжилтэй хүн /түлхүүр олшруулдаг, сейф, төмөр хаалга онгойлгодог, цоож сольдог/-ий бүртгэл; 19.Хувиараа ашигт малтмал олборлодог хүний бүртгэл; 20.Ченж /валют, мах, буу сум, мод, модон материал, мал, малын гаралтай түүхий эд, ан амьтны гаралтай түүхий эд, гар утас, хаягдал түүхий эд, төмөр, өнгөт металл алт, үнэт эдлэл, автомашин, машины сэлбэг, эмийн худалдаа/-ын бүртгэл; 21.Автомашины засвар, сэлбэг хэрэгсэл борлуулдаг газрын бүртгэл; 22.Аялал жуулчлал, амралтын үйл ажиллагаа эрхэлдэг байгууллагын бүртгэл; 23.Банк, банк бус санхүүгийн байгууллага, хадгаламж зээлийн хоршоо, барьцаалан зээлдүүлэх газар, валютын цэгийн бүртгэл; 24.Шашны болон халамжийн байгууллагын бүртгэл; 25.Гэмт хэрэг, зөрчил үйлдэгдэж болзошгүй эмзэг цэг /траншей, дулааны узель, подваль, баригдаж буй барилга, орц, хогийн цэг/-ийн бүртгэл; 26.Зочид буудал, дэн буудлын бүртгэл; 27.Интернэт, цахим тоглоомын газрын бүртгэл; 28.Компьютер, түүний дагалдах хэрэгсэл худалдаалдаг газрын бүртгэл; 29.Мал болон мах, малын гаралтай түүхий эд борлуулдаг газрын бүртгэл; 30.Саун, массажны газрын бүртгэл; 31.Согтууруулах ундаагаар үйлчилдэг, худалдан борлуулдаг аж ахуйн нэгж, байгууллагын бүртгэл; 32.Согтууруулах ундаа импортлодог, үйлдвэрлэдэг аж ахуйн нэгж, байгууллагын бүртгэл; 33.Сууц өмчлөгчдийн холбооны бүртгэл; 34.Тээврийн үйлчилгээ эрхэлж байгаа аж ахуйн нэгж /такси, нийтийн тээвэр, хот хооронд/-ийн бүртгэл; 35.Тамга, тэмдгийн үйлдвэрийн бүртгэл; 834 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 36.Түүх соёлын дурсгалт зүйлс, хосгүй үнэт зүйлс хадгалдаг газрын бүртгэл; 37.Хаягдал түүхий эд, гуравдагч түүхий эд авдаг газрын бүртгэл; 38.Эмийн сан, эм ханган нийлүүлэх газар, үйлдвэрийн бүртгэл; 39.Эртний эдлэл, үнэт зүйлс борлуулдаг дэлгүүрийн бүртгэл; 40.Худалдаа, үйлчилгээний томоохон зах, бөөний цэг, супер маркет /мод, модон материал, барилгын материал, хүнс барааны, автомашин техник/-ын бүртгэл; 41.Теле камерын хяналтын цэгийн бүртгэл. Хэсгийн байцаагч, хэсгийн төлөөлөгч, хороо хариуцсан эрүүгийн мөрдөгч нь хүүхдээ хүмүүжүүлэх үүргээ биелүүлэхгүй, мөн хүүхдийн хүмүүжилд сөргөөр нөлөөлж байгаа, хүүхэдтэй хэрцгий харьцаж байгаа хүн, хуулийн этгээдийн болон эрүүл мэнд, өндөр насны улмаас тусламж авах, өөрийн тухай мэдээлэл өгөх чадваргүй хүний талаархи мэдээллийг санд оруулах ажлын хүрээнд тус тусын хариуцсан нутаг дэвсгэртээ байгаа хүүхдийн эрхийг хамгаалах, халамжийн байгууллага, өрхийн эмнэлэг, ерөнхий боловсролын сургууль, сум, баг хорооны Засаг даргаас холбогдох мэдээллийг авч хамтран ажиллана. Хэсгийн байцаагч, хэсгийн төлөөлөгч, хороо хариуцсан эрүүгийн мөрдөгч нь уг ажлын байранд шинээр томилогдсон тохиолдолд судалгаа, хяналтын мэдээллийн сантай сайтар танилцаж, өөрийн хариуцсан нутаг дэвсгэр, обьекттой хамааралтай дээрх санд ороогүй байгаа бусад мэдээллийг оруулж ажиллах ба мэдээллийг давхардуулан оруулахгүй байхад анхаарч ажиллана. 703.7.4.Эрх бүхий ажилтан бүртгэлийн маягтуудыг асуултын дагуу гаргацтай, үнэн зөв, бүрэн хөтлөн бичиж, хариуцсан даргаар хянуулж, энэ журамд заасан хугацаанд програм хангамжаар мэдээллийн санд шивж оруулна: а/маягтыг бичсэнээс хойш аймаг, нийслэл, дүүрэгт өдөр тутам, сум, сум дундын цагдаагийн хэлтэс, тасаг, хэсгийн холбогдох ажилтан 3 хоногийн дотор нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын мэдээлэл, судалгааны болон зөрчлийн тоо бүртгэгчид өгч, мэдээллийн нэгдсэн санд бүртгүүлэх ба холбогдох маягтын ар талд “Бүртгэв: . . . . . оны . . . . сарын . . . . өдөр . . . . . . . . . . . Гарын үсэг” гэсэн бичвэр бүхий дардас дарж баталгаажуулна. б/нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын мэдээлэл, судалгааны болон зөрчлийн тоо бүртгэгч алба хаагчийн хөтөлсөн, түүнийг хариуцсан даргын хянасан санд шивж оруулсан мэдээлэл нь шаардлага хангасан эсэхийг нягтлан шалгаж, шаардлага хангасан тохиолдолд мэдээллийн санд бүртгэж, баталгаажуулна. 703.8.СУДАЛГАА, ХЯНАЛТЫН МЭДЭЭЛЛИЙН САНД БАЯЖИЛТ ХИЙХ 703.8.1.Урьд өмнө судалгаа, хяналтын мэдээллийн сангийн бүртгэлд авагдсан мэдээлэл, түүний холбогдох хэсгүүдэд өөрчлөлт орсон тохиолдолд тухай бүр баяжилт хөдөлгөөнийг тухайн мэдээллийг мэдсэн, уг ажлыг хариуцсан алба хаагч хийнэ. 703.8.2.Судалгаа, хяналтын мэдээллийн санд шинээр бүртгэгдэх мэдээллийг тухай бүр холбогдох програм хангамжаар шивж бүртгэн, энэ тухай шууд харьяалан удирдах даргадаа заавал мэдэгдэнэ. 703.8.3.Тухайн эрх бүхий ажилтны бүртгэсэн мэдээллийн үнэн зөв байдал, албаны хэрэгцээ шаардлага хангаж байгаа эсэх, мэдээллийн санд баяжилт, хөдөлгөөн хийх асуудлыг тухайн эрх бүхий ажилтныг шууд захирах дарга нар хариуцан, өдөр тутам хяналт тавьж ажиллана. 703.8.4.Эрүүгийн болон зөрчлийн хэрэгт холбогдон шалгагдаж буй этгээдийн хувийн байдлын тогтооход мэдээллийн сангаас лавлагааг заавал авч ашиглах ба шаардлагатай тохиолдолд холбогдох мэдээллийг хэвлэж авч болно. Энэ тохиолдолд бүртгэл хөтөлж, дарга нар өдөр тутам хяналт тавьж дээрх мэдээллийг баталгаажуулна. 703.8.5.Мэдээлэл, нэгтгэн боловсруулах ажил хариуцсан нэгж нь урьд шивэгдсэн судалгаа, хяналтын мэдээлэлд баяжилт, хөдөлгөөн хийх нөхцөл боломжийг програм хангамжид тусган бүрдүүлсэн байна. 703.9.СУДАЛГАА, ХЯНАЛТЫН МЭДЭЭЛЛИЙН САНГ АШИГЛАХ 703.9.1.Эрх бүхий ажилтан нь цагдаагийн байгууллага, алба хаагч нь албаны чиг үүргээ хэрэгжүүлэх явцад эрүүгийн болон зөрчлийн хэрэгт холбогдон шалгагдаж буй этгээдийн хувийн байдлын тогтооход мэдээллийн сангаас лавлагааг заавал авч ашиглах ба шаардлагатай тохиолдолд холбогдох мэдээллийг хэвлэж авч болно. Энэ тохиолдолд дарга нар хяналт тавьж ажиллана. 703.9.2.Цагдаагийн алба хаагч ажлын байр /албан тушаал/-ны зорилго, зорилтоо хэрэгжүүлэх үүднээс энэ зааврын дагуу бүрдүүлсэн мэдээллийн сан дахь дор дурьдсан сангуудаас холбогдох мэдээллийг авч, үйл ажиллагаандаа ашиглана: а/зөрчлийн сан; б/эрэн сурвалжлах “ASAP” сан; в/судалгаа, хяналтын сан; 835 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам г/галт зэвсгийн бүртгэлийн сан. 703.9.3.Энэ зүйлийн 703.9.2-т заасан мэдээллийн санд “Зөрчлийн тоо бүртгэл хөтлөх / код/ журам”-ын 702.5.4.2-т зааснаар баталсан “Мэдээллийн санд нэвтрэх эрхийг тодорхойлсон жагсаалт”-аар эрх авсан алба хаагч зохих журмын дагуу нэвтэрч байх ба эрхгүй алба хаагч нь байгууллагын болон шууд захирах даргадаа сангаас мэдээлэл авах ажлын шаардлагын талаар танилцуулж, холбогдох мэдээллийг авна. 703.9.4.Цагдаагийн алба хаагч ажил, үүргийн дагуу хариуцсан гэмт хэрэг, зөрчлийг шалгаж шийдвэрлэх, хяналтын ажлыг гүйцэтгэхтэй холбогдуулан дор дурьдсан зорилгоор энэ зүйлийн 703.9.2-т заасан мэдээллийн сангаас холбогдох мэдээллийг заавал нягтлан үзнэ: а/зөрчлийг хянан шалгах, хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалтаас зайлсхийж оршин суугаа газар нь мэдэгдэхгүй байгаа, сураггүй алга болсон, оргосон этгээдийн хувийн байдал, гэмт хэрэг, зөрчлийн учир өөр байгууллага, алба хаагч дээр шалгагдаж байгаа эсэх; б/захиргааны хяналтад авагдсан, гэмт хэрэг үйлдэж болзошгүй хүмүүсийн хувийн байдлыг тогтоох, гэмт хэрэг, зөрчилд холбогдолтой байгаа эсэх; в/цагдаагийн байгууллагад ажилд орох хүсэлт гаргасан иргэний хувийн байдлыг тогтоох; г/эрэн сурвалжлагдаж байгаа этгээдийн талаар мэдээлэл цуглуулах; д/гэмт хэрэг, зөрчилд холбогдсон, согтууруулах ундаа хэрэглэсэн үедээ цагдаагийн байгууллагад саатуулагдсан, баривчлагдсан этгээд өөр гэмт хэрэгт шалгагдаж байгаа эсэх, эрэн сурвалжлагдаж буй эсэхийг тогтоох; е/шалгагдаж байгаа гомдол, мэдээлэл, эрүүгийн хэрэгт хамааралтай нас барсан хүний хувийн байдлыг тогтоох; и/цагдаагийн байгууллагын хуулиар хүлээсэн чиг үүргийг хэрэгжүүлэхэд шаардлагатай бусад мэдээллийг олж цуглуулах. 703.9.5.Цагдаагийн алба хаагч нь энэ зүйлийн 703.9.4 дэх хэсэгт заасны дагуу мэдээллийн сангаас холбогдох мэдээллийг орсон эсэхийг шалгаж, улмаар дор дурьдсан мэдээллийг олж авсан тохиолдолд нэн даруй холбогдох цагдаагийн байгууллага, албан тушаалтанд мэдэгдэж, зохих арга хэмжээг авч ажиллана. а/гэмт хэрэг, зөрчлийн учир бусад байгууллага, алба хаагч дээр шалгагдаж байгаа; б/захиргааны хяналтад байгаа; в/эрэн сурвалжлагдаж байгаа. 703.9.6.Цагдаагийн алба хаагч нь энэ зүйлийн 703.9.4 дэх хэсэгт заасан ажлыг гүйцэтгэхдээ лавлагаа авсан тухай бүртгэл /маягт: ЦБҮАЖ №703.96/-ийг хөтлөх бөгөөд түүний хэрэгжилт, биелэлтэнд цагдаагийн байгууллагын дарга өдөр тутам хяналт тавина. 703.9.7.Цагдаагийн алба хаагч тусгайлан дэвтэр нээж, энэ зүйлийн 703.9.4-т заасан ажлын зорилгыг хангасан болон үйл ажиллагаанд нь үр дүн өгсөн мэдээллийн талаар бүртгэл хөтөлж, шууд захирах даргадаа сар тутам танилцуулж, гарын үсэг зуруулан баталгаажуулна. 703.9.8. Цагдаагийн байгууллагын дарга нь энэ зүйлийн 701.9.7-д заасан ажлын биелэлт, үр дүнг сар тутам тооцно. 703.10. Хориглох зүйл 703.10.1.Бүртгэлийн маягтын асуултуудыг нөхөж бичихгүй орхих, буруу, дутуу судалгаа, мэдээллийг нэгдсэн санд оруулахыг хориглоно. 703.10.2.Мэдээллийн нэгдсэн санд регистрийн дугааргүй мэдээлэл бүртгэхийг хориглоно. 703.10.3.Мэдээллийн сан дахь мэдээллийг хувийн зорилгоор ашиглах, хууль бусаар лавлагаа олгохыг хориглоно. 703.10.4.Мэдээллийн технологи, холбооны ажил хариуцсан нэгжээс зөвшөөрөл аваагүй тохиолдолд туслах тоо бүртгэлийн зааврын програм хангамжийг хэрэглэгчид суулгахыг хориглоно. 703.10.5.Мэдээллийн сан, програм хангамжийн нууц түлхүүр, хэрэглэгчийн нэрийг бусдад шилжүүлэхийг хориглоно. 703.10.6.Бүртгүүлэхгүйгээр нэгдсэн болон хэсэгчилсэн арга хэмжээ зохион байгуулахыг хориглоно. ---оОо--- 836 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт: ЦБҮАЖ №703.96 ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН МЭДЭЭЛЛИЙН САНГААС ЛАВЛАГАА АВСАН ТУХАЙ БҮРТГЭЛ № Санд шалгасан хүний овог нэр, регистр Хайлт хийсэн мэдээллийн төрөл Олж авсан мэдээлэл Мэдээллийн мөрөөр хийсэн ажил БҮРТГЭЛ ХӨТӨЛСӨН: ................................................... ХЯНАСАН: ...................................................................... 837 Шийдвэрлэлт Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 704.ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ХҮЧ, ХЭРЭГСЛИЙН ТОО БҮРТГЭЛ ХӨТЛӨХ Хавсралт: ЦБҮАЖ №704.51а, ЦБҮАЖ №704.51б, ЦБҮАЖ №704.51в, ЦБҮАЖ №704.51г, ЦБҮАЖ №704.51д. Тараасан: 2017.12.20 Батлагдсан: 2017.12.20 Дугаар: А/249 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас: 13 704.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагаас гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдал хангах үйл ажиллагаанд хүч, хэрэгслийн бүртгэл хөтлөх, сан бүрдүүлэх, ашиглахтай холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 704.2.БОДЛОГО, ХАМРАХ ХҮРЭЭ 704.2.1.Энэ журмыг хэрэгжүүлэх ажиллагаанд Монгол Улсын Үндсэн хууль, Төрийн болон албаны нууцийн тухай хууль, Цагдаагийн албаны тухай хууль, Байгууллагын нууцын тухай хууль, Хувь хүний нууцын тухай хууль болон бусад холбогдох эрхийн актуудыг мөрдлөг болгоно. 704.2.2.Энэ журамд цагдаагийн төв байгууллагын харьяа Тусгай нэгжээс бусад байгууллагад хамаарна. 704.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Хүч” - гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах үндсэн чиг үүргийг хэрэгжүүлж буй цагдаагийн алба хаагчийг; “Нэг бүрийн тусгай хэрэгсэл” - нэг хүнд нөлөөлөх хэрэгслийг; “Олон хүнд нөлөөлөх тусгай хэрэгсэл” - хоёр ба түүнээс дээш хүнд нэгэн зэрэг хэрэглэх боломжтой хэрэгслийг; “Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангах хэрэгсэл” - замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангах зорилгоор ашиглаж байгаа техник хэрэгслийг; “Баримтжуулах техник хэрэгсэл” - үйлдэл, үйл хөдөлгөөнийг дүрс, дуу бичлэг болон зурган хэлбэрээр баримтжуулах хэрэгслийг; “Холбооны хэрэгсэл” - богино, хэт богино долгионы бүх төрлийн суурин, машины, гар радио станцууд, дотуур холбооны техник хэрэгслүүд, теле хяналтын болон дохиолол хамгаалалтын төхөөрөмж, тэдгээрийн дагалдах хэрэгслүүдийг; “Галт зэвсэг” - дарины шаталтын хийн даралтаар сумны хошуу буюу үрлийг гол төмрөөс их хурдтай гаргаснаар сумны хошуу нь хүний амь бие, эрүүл мэндэд хохирол учруулах, ан агнах, бусад зүйлийг хөнөөх чадвар бүхий хэрэгслийг; “Хамгаалах тусгай хэрэгсэл” - тусгай үүрэгт ажил гүйцэтгэх явцад цагдаагийн алба хаагчийн эрүүл мэндэд учрах аюул, амь насаа алдах, хурц хордлогод орох зэрэг эрсдлийг бууруулах, аюулгүй байдлыг хангахад чиглэсэн хувцас, өмсгөл, хэрэглэлийг; “Өндөржүүлсэн бэлэн байдал” - эрүүгийн болон хэв журмын нөхцөл байдлаас шалтгаалан хүн хүч, техник хэрэгслийг ажлын тусгай графикт оруулан, ажил, албаны зохион байгуулалтын горимыг өөрчлөн тухайн нөхцөл байдалд тусгайлан өгөгдсөн үүрэг, шийдвэр, тушаалыг биелүүлж ажиллах чадвартай байхыг. 704.4.ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ХҮЧ, ХЭРЭГСЛИЙН БҮРТГЭЛ ХӨТЛӨХ 704.4.1.Цагдаагийн төв байгууллагын Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба нь цагдаагийн байгууллагад ашиглагдаж байгаа хүн, хүч хэрэгслийн бүртгэлийн мэдээллийн сан бүрдүүлэх, мэдээллийн үнэн зөв байдлыг хангах, нэгтгэн боловсруулах, судалгаа, дүн шинжилгээ, нууцлал, аюулгүй байдалд хяналт тавих ажлыг зохион байгуулна: а/ердийн болон хүч нэмэгдүүлсэн, онцгой нөхцөл байдлын үед ажиллах гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албаны хүч, хэрэгслийн талаарх бодитой мэдээллийн сан бий болгох, баяжилт хөдөлгөөн хийх; б/хүч, хэрэгслийн тооцоо судалгаанд тулгуурлан үүссэн нөхцөл байдалтай уялдуулан төлөвлөлт хийж, удирдлагыг мэдээллээр хангах, гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах ажлын хүч, хэрэгслийн бэлэн байдлыг хангуулах; в/мэдээллийн нэгдсэн сан дахь мэдээллийн үнэн зөв байдлыг хянаж, шаардлага 838 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам хангаагүй мэдээллийг гүйцээн шивүүлэх буюу залруулан мэдээллийн санд бүртгэх, баталгаажуулах; г/алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын даргын тушаалаар томилогдсон албан тушаалтныг мэргэжил, арга зүйн удирдлагаар хангах; д/мэдээллийн сан бүрдүүлэх, түүнд баяжилт, хөдөлгөөн хийх, мэдээллийн үнэн зөв байдлыг хангах талаар харьяа алба, нэгжийг удирдлага, зохион байгуулалтаар хангаж, хяналт тавих. 704.4.2.Цагдаагийн төв байгууллагын Мэдээлэл, технологи холбооны ажил хариуцсан нэгж нь доор дурдсан ажлыг хариуцна: а/журам, маягт, програм хангамжид нэмэлт өөрчлөлт оруулах, шинэчлэн боловсруулах, мэдээллийн аюулгүй байдал, нэгдсэн сүлжээний хэвийн ажиллагааг хангах; б/алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга нараас ирүүлсэн эрх бүхий албан тушаалтны нэвтрэх эрхийг ажлын 3 хоногийн дотор багтаан шийдвэрлэх; в/бүртгэл хөтлөх албан тушаалтан солигдох бүрт нэвтрэх тусгайлсан нууц кодыг тухай бүр өөрчлөх; г/мэдээллийн нэгдсэн санд нэвтрэх эрхийг тодорхойлсон жагсаалтыг цагдаагийн төв байгууллагын даргаар батлуулах; д/цагдаагийн байгууллагын хүч, хэрэгслийн мэдээллийн нэгдсэн сангийн бүртгэл хөтлөх эрх бүхий ажилтныг сургаж, дадлагжуулах ажлыг зохион байгуулах. 704.4.3.Алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нь доор дурдсан ажлыг хариуцна: а/хүч хэрэгслийн мэдээллийн сангийн бүртгэл хөтлөх албан тушаалтныг тухайн цагдаагийн байгууллагын даргын тушаалаар 1 алба хаагчийг томилон ажиллуулах; б/хүч хэрэгслийн тоо бүртгэл, статистик мэдээг бүртгэлийн маягт хөтлөх аргачлалын дагуу бүртгэж байгаа эсэхэд сард 1-ээс доошгүй удаа хяналт тавин шаардлагатай хүч хэрэгслийн талаарх саналыг Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албанд хүргүүлэх; в/мэдээллийн санг хөтлөх албан тушаалтан хариуцлага алдсан, ажлын байр нь өөрчлөгдсөн тохиолдолд шинээр ажиллах албан тушаалтныг томилон, санд хандах эрхийн талаар Мэдээлэл, технологи холбооны ажил хариуцсан нэгжийн даргад санал хүргүүлж, шийдвэрлүүлэх; г/хариуцсан байгууллагын хэмжээнд энэ журмын хэрэгжилтэд хяналт тавих, илэрсэн зөрчлийг тухай бүр арилгах; д/“Цагдаагийн байгууллагын мэдээллийн технологийн бодлого, журам”-д нийцүүлэн эрх бүхий ажилтныг компьютероор хангаж, нэгдсэн сүлжээний орчинд ажиллах нөхцөлийг бүрдүүлэх; е/алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага, албан тушаалтныг мэдээллийн нэгдсэн сангаас холбогдох хүч, хэрэгслийн мэдээллээр шуурхай хангах; ж/цагдаагийн байгууллагын хүч, хэрэгслийн мэдээллийн нэгдсэн санг шаардлагатай техник, хэрэгслээр бүрэн хангах, зориулалтын бусаар ашиглахгүй байхад хяналт тавьж ажиллах. 704.4.4.Цагдаагийн байгууллагын мэдээллийн санд нэвтрэх эрх бүхий алба хаагч нь доор дурдсан ажлыг хариуцна: а/мэдээллийн нэгдсэн санд оруулсан мэдээллийн үнэн зөв, бодит байдлыг хариуцах; б/мэдээллийн сангийн баяжилт, хөдөлгөөнийг тухай бүр хийж, шаардлагатай мэдээллийг газар, хэлтсийн даргад нэн даруй танилцуулах; в/нууцлал хадгалах, аюулгүй байдлыг хангах. 704.4.5.Алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын хүч, хэрэгслийн талаарх мэдээ, тайланг улирал бүрийн дараа сарын 05-ны дотор танилцуулгын хамт Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албанд ирүүлнэ. 704.4.6.Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба хүч хэрэгслийн бүртгэлийн журмын хэрэгжилтэнд хуваарийн дагуу жилд шалгаж, холбогдох арга хэмжээг авч хэрэгжүүлнэ. 704.4.7.Цагдаагийн байгууллагын дарга хүч, хэрэгслийн мэдээллийн нэгдсэн сангийн бүртгэл хөтлөх эрх бүхий ажилтнаас баталгаа авна. 704.5.МЭДЭЭЛЛИЙН САНГИЙН ТӨРӨЛ 704.5.1.Цагдаагийн байгууллагын хүч, хэрэгслийн мэдээллийн сан дараахь төрлөөс бүрдэнэ: а/хүн хүчний; б/нэг бүрийн тусгай хэрэгслийн; в/олон хүнд нөлөөлөх тусгай хэрэгслийн; 839 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам г/хамгаалах тусгай хэрэгслийн; д/техник хэрэгслийн; е/автомашины; ж/мотоциклын; з/суурин станцын; и/гар станцын; к/баримтжуулах техник хэрэгслийн; л/зэвсэг, хэрэглэлийн; м/албаны нохойн; н/хүний нөөцийн ур чадварын; о/замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангах хэрэгслийн; п/бусад. 704.6.БҮРТГЭЛИЙН МЭДЭЭЛЛИЙН САНГИЙН МЭДЭЭЛЛИЙН СИСТЕМ 704.6.1.Бүртгэлийн мэдээллийн сангийн мэдээллийн систем нь нэгдсэн сүлжээний орчинд ашиглах боломжтой удирдлагын болон байгууллагын гэсэн програм хангамжтай байна. 704.6.2.Мэдээллийн нэгдсэн сан, програм хангамж нь нууцлалын зэрэглэлд хамаарах бөгөөд зөвшөөрөгдөөгүй хандалтаас хамгаалагдсан байна. 704.6.3.Алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын эрх бүхий ажилтан нь компьютер, түүнтэй адилтгах тоног төхөөрөмж ашиглан тусгайлсан нууц кодоор мэдээллийн нэгдсэн санд нэвтэрнэ. 704.6.4.Мэдээллийн нэгдсэн санд эрх бүхий ажилтнуудын хандах эрхийг мэдээллийн системд урьдчилан тодорхойлсон байна. 704.6.5.Бүртгэлийн холбогдох маягтыг буруу, дутуу хөтөлж бичсэн тохиолдолд мэдээллийн санд бүртгэх боломжгүйгээр програм хангамж боловсруулагдсан байна. 704.6.6.Алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нь компьютерийн дотоод сүлжээтэй байх бөгөөд эрх бүхий ажилтны компьютер нь нэгдсэн сүлжээнд холбогдон, “Цагдаагийн байгууллагын мэдээлэл, холбоо, технологийн бодлого, журам”-д нийцсэн байна. 704.7.БУСАД 704.7.1.Цагдаагийн байгууллагын хүч, хэрэгслийн бүртгэлийг буруу хөтөлж, мэдээллийн санд бүртгэгдвэл зохих мэдээллийг тухай бүр бүртгээгүй, баяжилт, хөдөлгөөн хийгээгүй, хариуцлагагүй хандсан, програм хангамжийн ашиглалт, түүний хэвийн ажиллагааг алдагдуулсан, санаатай гэмтэл учруулахыг хориглоно. 704.7.2.Мэдээллийн нэгдсэн санд хууль бус хандалт хийсэн, бүртгэгдсэн мэдээллийг өөрчилсөн, засварласан, устгасан, мэдээллийн нууцлалыг алдагдуулсан этгээдэд холбогдох хууль тогтоомжийн дагуу хариуцлага хүлээлгэнэ. 704.7.3.Мэдээллийн нэгдсэн сан дахь мэдээллийг хувийн зорилгоор ашиглах, бусдад мэдээлэл хийхийг хориглоно. 704.7.4.Мэдээлэл, технологи холбооны ажил хариуцсан нэгжээс зөвшөөрөл авалгүйгээр судалгаа-хяналтын тоо бүртгэлийн програм хангамжийг хэрэглэгчид суулгахыг хориглоно. 704.7.5.Мэдээллийн нэгдсэн сан, програм хангамжийн нууц түлхүүр, хэрэглэгчийн нэрийг бусдад шилжүүлэхийг хориглоно. 704.7.6.Цагдаагийн байгууллагын хүч, хэрэгслийн бүртгэл хөтлөх, нууцлал аюулгүй байдлыг байгууллагын дарга, эрх бүхий ажилтан нар хариуцна. ---oOo--- 840 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Хавсралт ЦБҮАЖ №704.51а ХҮН ХҮЧНИЙ МЭДЭЭЛЭЛ-1 1. ............................ газар хэлтэс 2. ............................тасаг, хэсэг 3. ...........................овог..........................нэр................... цол ........................албан тушаал 4. Төрсөн он сар өдөр .................... Нас, хүйс ............... РД:.................... ХД:...................................... 5. Автомашины жолоодох эрх авсан ..........он .......сар ........өдөр, ангилал ....................................... 6. Мотоцикл жолоодох эрх авсан ..........он .......сар ........өдөр............................................................ 7. Бугуйн гав ............. олгосон .................он ......сар ........өдөр............................................................ 8. Хурууны гав.............................он ........сар.........өдөр........................................................................ 9. Нэг удаагийн гав..................... он ......сар ........өдөр.......................................................................... 10.Резинэн бороохой.................. он ......сар ........өдөр.......................................................................... 11. Цахилгаан гүйдлээр цохигч.............................................................................................................. 12.Нулимс асгаруулагч, амьсгал боогдуулагч .................................................................................... 13.Холбооны хэрэгсэл, марк ................................................................................................................ 14. Гар чийдэн........................................................................................................................................ 15.Дүрс, дуу бичлэгийн хэрэгсэл.......................................................................................................... 16.Тоногтой бүс...................................................................................................................................... 17. Хутганаас хамгаалах хантааз......................................................................................................... 18.Хутганаас хамгаалах бээлий............................................................................................................ 19.Сум үл нэвтрэх хантааз.................................................................................................................... 20.Гэрэлтүүлэгчтэй хантааз өвөл............зун....................................................................................... 21.Дуулга малгай.................................................................................................................................... 22.Хамгаалах хувцас............................................................................................................................. 23.Хорт утааны баг................................................................................................................................ 24.Бамбай .............................................................................................................................................. 25.Дохиур мод........................................................................................................................................ 26.Шүгэл.................................................................................................................................................. 27.Согтуурлын зэрэг тогтоогч ............................................................................................................... 28.Police Reader шалгах төхөөрөмж.................................................................................................... 29.Хурд хэмжигч .................................................................................................................................... ---оОо--- 841 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Хавсралт ЦБҮАЖ №704.51б ХҮН ХҮЧНИЙ МЭДЭЭЛЭЛ-2 1.Батлагдсан орон тоо.......................................................................................................... 2.Одоо ажиллаж байгаа ...................................................................................................... 3. Сул орон тоо..................................................................................................................... 4. Шалтгаантай • Ээлжийн амралттай ................................................................................................. • Чөлөөтэй .................................................................................................................. • Гачигдлын................................................................................................................. • Хувийн ....................................................................................................................... • Жирэмсэн.................................................................................................................. • Тэмцээн уралдаан.................................................................................................... • Сургалт...................................................................................................................... • Бусад ....................................................................................................................... • Өвчтэй....................................................................................................................... • Боловсон хүчний мэдэлд......................................................................................... 4. Хоногт ажиллах алба хаагч • Жижүүрийн бүрэлдэхүүнд................................................................................... • Тасаг, хэсэгт.......................................................................................................... • Хөдөлгөөнт эргүүл............................................................................................... • Явган эргүүл......................................................................................................... • Эрүүлжүүлэх байр................................................................................................ • Саатуулах байр ............................................................................................... ---оОо--- 842 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Хавсралт ЦБҮАЖ №704.51в ТЕХНИК ХЭРЭГСЛИЙН БҮРТГЭЛ-2 /МАЯГТ/ 1.1 Автомашин: • Марк:.............................................................................................................................. • Төрөл: .....................Ачааны....................Суудлын.................Хүн тээврийн.................. • Улсын дугаар:.................................................................................................................. • Үйлдвэрлэсэн он:............................................................................................................. • Өнгө:................................................................................................................................. • Арлын дугаар:.................................................................................................................. • Зориулалт:....................................................................................................................... • Гүйлтийн норм:................................................................................................................ • Тусгай дуут дохио:.......................................................................................................... • Машины станц:................................................................................................................. Ашиглалтын байдал /чанар/:............................................................................................ • Завсарт............................................................................................................................ • Актлах............................................................................................................................... • Нисдэг тэрэг..................................................................................................................... • Хуягт тээвэрлэгч.............................................................................................................. • Газар уснаа явагч............................................................................................................ • • • Хөрөнгийн эх үүсвэр: Улсын төсвийн хөрөнгөөр................................................................................................ Орон нутгаас..................................................................................................................... Төрийн өмчийн хороо....................................................................................................... 2.2 Мотоцикль: • Марк:................................................................................................................................. • Улсын дугаар:.................................................................................................................. • Үйлдвэрлэсэн он:............................................................................................................ • Өнгө:................................................................................................................................ • Арлын дугаар:................................................................................................................. • Зориулалт:...................................................................................................................... • Гүйлтийн норм:............................................................................................................... • Тусгай дуут дохио:.......................................................................................................... Ашиглалтын байдал /чанар/:............................................................................................. • Завсарт............................................................................................................................. • Актлах............................................................................................................................... Хөрөнгий эх үүсвэр: • Улсын төсвийн хөрөнгөөр............................................................................................... • Орон нутгаас.................................................................................................................... • Төрийн өмчийн хороо...................................................................................................... • • • 2.3 Суурин станц: Марк:.............................................................................................................................. Дугаар:............................................................................................................................ Үйлдвэрлэсэн он:............................................................................................................ • Харьяалах нэгж..................Жижүүр..................Саатуулах байр................................... Хэсэг, тасаг..................................Автомашинд................................................................. 843 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 2.3 Гар станц: • Марк:.............................................................................................................................. • Дугаар:........................................................................................................................... • Үйлдвэрлэсэн он:.......................................................................................................... • Харьяалах нэгж.....................Жижүүр...........................Саатуулах байр...................... Хэсэг, тасаг..................................Автомашинд..................Алба хаагчдад..................... 2.4 Баримтжуулах техник хэрэгсэл • • • • • • • • • Чанга яригч тоо:........................................................................................................... Энгэрийн камер тоо........................................................................................................ Автомашины камер......................................................................................................... Видео камер.................................................................................................................... Мэргэжлийн камер.......................................................................................................... Мэргэжлийн аппарат....................................................................................................... Дижитал аппарат............................................................................................................. Энгийн аппарат................................................................................................................ Цахилгаан хураагуур....................................................................................................... ---оОо--- 844 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Хавсралт ЦБҮАЖ №704.51г ТУСГАЙ ХЭРЭГСЛИЙН БҮРТГЭЛ-3 /МАЯГТ/ 3.1 Нэг бүрийн тусгай хэрэгсэл: • Гав:.................Хуруу...................Гар.................Хөл.....................Нэг удаагийн.......... • Бороохой ..................Урт...............Дунд.................Богино......................................... • Цахилгаан гүйдлээр цохигч..................Том.....................Жижиг............................... • Хүлэг:........................................................................................................................... • Ороох цамц................................................................................................................. • Амьсгал боогдуулагчаар цэнэглэсэн буу, шүршүүр:............................................... • Нулимс асгаруулагчаар цэнэглэсэн буу, шүршүүр.................................................. • Резинен хуванцар сумтай буу.................................................................................... • Будагч бодисоор шүршигч:......................................................................................... • Холбооны хэрэгсэл, марк ............................................................................................ • Гар чийдэн................................................................................................................... • Дүрс, дуу бичлэгийн хэрэгсэл...................................................................................... • Тоногтой бүс.................................................................................................................. • Хутганаас хамгаалах хантааз...................................................................................... • Хутганаас хамгаалх бээлий......................................................................................... • Сум үл нэвтрэх хантааз................................................................................................ • Гэрэлтүүлэгчтэй хантааз өвөл............зун.................................................................. • Дуулга малгай............................................................................................................... • Хамгаалах хувцас........................................................................................................ • Хорт утааны баг........................................................................................................... • Бамбай ........................................................................................................................ • Дохиур мод................................................................................................................... • Шүгэл............................................................................................................................. • Нарны нүдний шил....................................................................................................... 1.2 Олон хүнд нөлөөлөх тусгай хэрэгсэл: • Олон хүнд нэг зэрэг нөлөөлөх нулимс асгаруулагч.................................................. • Олон хүнд нэг зэрэг нөлөөлөх амьсгал боогдуулагч............................................... • Усан хөөрөг................................................................................................................ 845 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам • Утаан хөшиг үүсгэгч.................................................................................................. • Дуу чимээ, гэрлийн нөлөө үзүүлэгч............................................................................ 1.3 Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангах техник хэрэгсэл • Байршил тогтоогч GPS .............................................................................................. • Согтуурлын зэрэг тогтоогч драгер ............................................................................. • Police Reader шалгах төхөөрөмж.............................................................................. • Хурд хэмжигч............................................................................................................... • Автомашины гэрэл нэвтрүүлэх чадварыг тогтоох багаж.......................................... • Зам дугуйны барьцалт шалгах төхөөрөмж................................................................ • Мансуурлын зэрэг тогтоох багаж................................................................................ • Метр, планшет, хэргийн газрын үзлэгийн шугам....................................................... • Автомашины утаа хэмжигч......................................................................................... • Прожуктор гэрэл.......................................................................................................... • Гэрэл ойлгогчтой зөөврийн тумбо............................................................................. • Автомашинд суулгах дугаар илрүүлэгчтэй камер..................................................... • Мөргөлдсөн автомашин салгах багаж....................................................................... • Эмнэлэгийн анхны тусламжийн цүнх......................................................................... • Хэргийн газрын үзлэгийн цүнх.................................................................................... • Автомашин албадан зогсоох хэрэгсэл зараа ........................................................... 1.4 Албаны зэвсэг 1.1. бүртгэлийн дугаар, огноо............................................................................. 1.2. бууны марк.................................................................................................... 1.3. сери....................................................... 1.4. дугаар............................................................ 1.5. үйлдвэрлэсэн он.................. 1.6. үйлдвэрлэсэн улс /сонгох/: ОХУ БНХАУ Чех АНУ Герман 1.7. гол төмрийн дугаар.......................... 1.8. замагын дугаар................................. 1.9. замагын рамны дугаар.............................. 1.10. калибрь /мм/-ээр: - 5.45 846 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам - 5.56 - 5.6 - 7.62 -8 -9 - 18.4 - 26 - 40 1.11. дагалдах хэрэгсэл: - жад - дайз - дуран - дагалдах - оосор - кобур - сүмбэ 1.12. аль байгууллагад ашиглагдаж байгаа...................................................... 1.13. засвар, үйлчилгээ хийсэн болон эд анги сольсон тухай тэмдэглэл: № Байгууллага Бууны марк Бууны дугаар Эвдрэл, гэмтэл Бууны марк Бууны дугаар Даргын шийдвэр Зассан байдал Огноо 1 1.14. тусгай тэмдэглэл: № Байгууллага Тайлбар Огноо 1 1.15. ашиглах боломжтой эсэх.................................................................... 1.16. жагсаалт № Бууны марк Сери Дугаар Үйлдвэрлэсэн он 1 847 Эзэмшигч байгууллага Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 1.5 Галт хэрэглэл 1. 7.62*39 мм-ийн загварын сумнууд: - ПС байлдааны ердийн сум - Т-45 гэрэлт сум - БЗ хуяг нэвтлэгч шатаагч 2. 7.62*54 мм-ийн ЛПС загварын сумнууд: - ПС байлдааны ердийн сум - Т-46 гэрэлт сум - БЗ хуяг нэвтлэгч шатаагч 3. 9*18 мм-ийн ПС загварын Орос сум 4. 9*18 мм-ийн FMJ загварын Чех сум 5. 9*19 мм-ийн Luger загварын сум 6. 9 мм-ийн хийн сум 7. 8 мм-ийн хийн сум 8. 18.4 мм-ийн хийн бууны сум: - 1 үрэлтэй - 8 үрэлтэй - резинэн хошуутай - нулимс асгаруулах, амьсгал боогдуулах үйлчилгээтэй хийн сум 9. 10.4*77.2 мм-ийн Chey tac загварын сум: - ердийн - хуяг нэвтлэгч 10. 7.62 мм-ийн Winchester-308 загварын сум 11. 5.56 мм-ийн Remington-223 загварын сум 12. 26 мм-ийн дохионы пуужин: - улаан өнгийн - цагаан өнгийн - шар өнгийн 1.6 Бусад • Цоож эвдэгч.............................................................................................................. • Цонх эвдэгч............................................................................................................... • Хаалга эвдэгч............................................................................................................. • Авирах буух зориулалтын олс................................................................................... 1.7 Албаны нохой • Хариуцах эзэн: Овог нэр ....................албан тушаал...................цол............................... • Нохойн дуудлага.................................................................................................................. • Нас:................хүйс .............................................................................................................. • Албаны чиглэл...................................................................................................................... • Үүлдэр................................................................................................................................... • Зураг ......................................................................................................................... ---оОо--- 848 № Бүртгэл ХЭРЭГЛЭЛИЙН СТАТИСТИК МЭДЭЭ-2 № Бүртгэл 7.62 мм-ийн СВД 7.62 мм-ийн АКМС 7.62 мм-ийн АКМ 7.62 мм-ийн АК 7.62 мм-ийн СКС 7.62 мм-ийн ПК /гол төмөр/ ПКТ, КПВТ /гол төмөр/ Винтов 7.62 мм-ийн ПК 7.62 мм-ийн РПК ЗЭВСГИЙН СТАТИСТИК МЭДЭЭ-1 7.62x39 мм-ийн ПС сум 7,62x54 мм-ийн ЛПС сум 5,6 мм-ийн сум 849 9 мм-ийн АПС 7.62x39 мм-ийн ПС хоосон сум 9 мм-ийн ПМ 7,62x54 мм-ийн ЛПС хоосон сум 9 мм-ийн CZ-75 POLICE 40 мм-ийн РПГ-7в 5.56х45 мм ремингтон 223 сум Чех автомат Скорпион 7.65 мм-ийн Чех гар буу “Винчестор 308” загварын сум 26 мм-ийн СПШ дохионы буу “Chey tak-408” 10.6 мм jemison сум 7.62x51 мм-ийн Вангаурд 9х18 мм-ийн ПС сум / орос / 7.62х51 мм-ийн Ремингтон-700 5.56x46мм-ийнРемингтон-700 9x18 - мм-ийн FMJ сум / чех / 10.6 мм Chey tac M310 SN 9х19 мм Luger сум 9 мм-ийн CZ-75 RAMI 9мм-ийн CZ 75 CMOPACT Хийн гар бууны сум 8мм ИЖ-79 хийн буу Хийн гар бууны сум 9мм 7,62 мм-ийн SIG SAUER SSG -3000 26 мм-ийн СПШ загварын сум ИЖ-78 хийн буу COMBAT-PP УПГ-8 Бусад төрлийн хийн буу 5,6 мм-ийн автомат калибрь РКГ-3 ЕМ Тоз-8 калибрь Ф-1 Сургуулийн АПС Хавсралт ЦБҮАЖ №704.51д РГД-2 Сургуулийн РПК ПГ-7в Сургуулийн ПМ YJ-12 хийн бууны резинэн сум Сургуулийн АКМ Сургуулийн 7.65 мм-ийн гар буу ҮJ-12 шотган YJ-12 хийн бууны нулимас асгаруулагч сум ТТ Револвер Маузер Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 850 № Бороохой Нэг бүрийн болон олон хүнд нөлөөлөх тусгай хэрэгсэл Хорт утаа-ны баг Дуулга Хантааз Гар чийдэн ТУСГАЙ ХЭРЭГСЛИЙН СТАТИСТИК МЭДЭЭ-3 Бүртгэл Гав Нэг удаагийн гав Цахилгаан бороохой Хутганаас хамгаалах бээлий Нулимс асгаруулагч Тоногтой бүс/Агсамж/ Хамгаалалтын өмсгөл ТХАЗТХэрэгсэл /зараа/ Бамбай 90 см Бамбай 160 см Нэг удаагийн хувцас /хэргийн газарт/ Тууз /police/ Хамгаалалтын олс /метр/ Дохиур мод /ЗЦ/ Шүгэл ---оОо--- Хурд хэмжигч Зам дугуйны барьцалт шалгах төхөөрөмж Прожуктор гэрэл Мөргөлдсөн автомашин сагах багаж Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангах техник хэрэгсэл Гэрэл ойлгогч, цацруулагчтай хантааз Police Reader багаж /шалгах төхөөрөмж/ Байршил тогтоогч /GPS/ Согтуурлын зэрэг тогтоогч /Драгер/ Автомашины гэрэл нэвтрүүлэх чадварыг тогтоох багаж Мансуурлын зэрэг тогтоох багаж Метр, планшет, хэргийн газрын үзлэгийн шугам Автомашины утаа хэмжигч Гэрэл ойлгогчтой зөөврийн тумбо Автомашинд суурилуулах дугаар илрүүлэгчтэй камер Эмнэлэгийн анхны тусламжийн цүнх Хэргийн газрын үзлэгийн цүнх /иж бүрдэл/ Суурин станц Машины станц Mini D камер Видео камер Баримтжуулах техник хэрэгсэл Гар станц Чанга яригч Police D камер Машины камер Зургийн аппарат /энгийн/ Дижитал аппарат Видео камер /мэргэжлийн/ Зургийн аппарат /мэргэжлийн/ Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 705.ЖОЛООДОХ ЭРХИЙН ҮНЭМЛЭХ АВСАН ХҮНИЙ ТАЛААРХ ТОО БҮРТГЭЛ ХӨТЛӨХ Хавсралт: ЦБҮАЖ №705.32 Тараасан: 2017.12.20 Батлагдсан: 2017.12.20 Дугаар: А/249 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас:4 705.1.ЗОРИЛГО Жолоодох эрхийн үнэмлэх авсан хүний талаар тоо бүртгэл хөтлөх, мэдээллийн сан бүрдүүлэхтэй холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 705.2.БОДЛОГО Энэ журмыг хэрэгжүүлэхэд Монгол Улсын Үндсэн хууль, Цагдаагийн албаны тухай хууль, Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хууль, Хууль зүйн сайдын 2015 оны А/189 дүгээр тушаалаар баталсан “Жолоодох эрхийн үнэмлэх олгох журам” болон энэ журам, бусад холбогдох эрхийн актыг мөрдөг болгоно. 705.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Жолоодох эрхийн үнэмлэх авсан хүний талаар тоо бүртгэлийн мэдээллийн систем” – жолоодох эрхийн үнэмлэх авсан хүний талаарх мэдээллийн нэгдсэн сан бүрдүүлэх, мэдээлэл дамжуулах, санд бүртгэгдсэн мэдээллийг статистик мэдээний болон судалгааны хэлбэрээр боловсруулах програм хангамж, мэдээллийн сүлжээ, техник, тоног төхөөрөмжийг; “Цагдаагийн байгууллагын мэдээллийн нэгдсэн сүлжээ” – “Монгол Улсад бүртгэгдсэн гэмт хэргийн тоо бүртгэл хөтлөх /код 701/ журам”-ын 701.3 дугаар зүйлд заасныг; “Маягтын сан” – алба хаагчийн хөтөлж бичсэн жолоочийн үнэмлэх авсан хүний талаарх бүртгэлийн маягтыг Архивын тухай хууль тогтоомжийн дагуу төрөлжүүлэн, хадгаламжийн нэгж үүсгэснийг; “Монгол Улсын жолоодох эрхийн болон олон улсын жолоодох эрхийн үнэмлэх авсан хүний талаарх цахим мэдээллийн сан бүрдүүлэх” – цагдаагийн байгууллагаас олгосон жолоодох эрхийн үнэмлэх авсан хүний талаарх мэдээллийг тусгайлан боловсруулсан програм хангамж /TPS/-аар мэдээллийн санд шивж оруулсан мэдээлэл /цаашид “Мэдээллийн сан” гэх/-ийг; “Монгол Улсын жолоодох эрхийн болон олон улсын жолоодох эрхийн үнэмлэх авсан хүний талаарх бүртгэлийн маягт” - жолоодох эрхийн үнэмлэх авсан хүний талаарх мэдээллийг цуглуулахаар бэлтгэсэн хэвлэмэл хуудас /цаашид “Бүртгэлийн маягт” гэх/-ыг; “Статистикийн мэдээний маягт” – мэдээллийн сангаас тоон мэдээллийг програм хангамжийн дагуу боловсруулж гаргах бэлтгэсэн мэдээлэл /цаашид “Статистик мэдээний маягт” гэх/-ийг; “Статистик мэдээ” – мэдээллийн сангаас тогтсон загвараар боловсруулан гаргасан тоон мэдээллийг; “Эрх бүхий алба хаагч” – жолоодох эрхийн үнэмлэх авсан хүний талаарх тоо бүртгэлийн мэдээллийн систем, програм хангамжид нэвтрэх эрхийн дагуу мэдээлэл бүртгэх, өөрчлөх, ашиглах хяналт тавих ажлыг хариуцаж буй цагдаагийн алба хаагчийг; “Мэдээллийг ашиглах эрх бүхий алба хаагч” - жолоодох эрхийн үнэмлэх авсан хүний талаарх тоо бүртгэлийн мэдээллийн систем, програм хангамжид нэвтрэх эрхийн дагуу мэдээлэл бүртгэх, ашиглах хяналт тавих ажлыг хэрэгжүүлж буй нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга, алба хаагчийг; “Даруй” - “Монгол Улсад бүртгэгдсэн гэмт хэргийн тоо бүртгэл хөтлөх /код 701/ журам”-ын 701.3 дугаар зүйлд заасныг; “Хандалт” - “Монгол Улсад бүртгэгдсэн гэмт хэргийн тоо бүртгэл хөтлөх /код 701/ журам”-ын 701.3 дугаар зүйлд заасныг. 705.3.ТОО БҮРТГЭЛ ХӨТЛӨХ, САН БҮРДҮҮЛЭХ, АШИГЛАХ 705.3.1.Нийслэлд тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийн шалгалт авах ажлыг Цагдаагийн байгууллагын Бүртгэл, хяналт хариуцсан нэгж эрхлэн гүйцэтгэж, энэ журамд заасан мэдээллийн сан бүрдүүлэх үүрэг хүлээнэ. 705.3.2.Тээврийн хэрэгслийн жолоодох эрхийн шалгалт авах эрх бүхий цагдаагийн алба 851 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам хаагч /цаашид “Алба хаагч” гэх/ нь тээврийн хэрэгслийн жолоодох эрхийн шалгалт авч, маягт / ЦБҮАЖ №705.32/-ыг хөтлөх бөгөөд нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын тээврийн хэрэгслийн жолоодох эрхийн шалгалт авах эрх бүхий цагдаагийн алба хаагч маягтыг 10 хоногийн дотор Бүртгэл, хяналт хариуцсан нэгжид ирүүлнэ. 705.3.3.Алба хаагчийн ирүүлсэн бүртгэлийн маягтыг Бүртгэл, хяналт хариуцсан нэгж хянан үзэж, мэдээллийн нэгдсэн санд оруулна. 705.3.4.Энэ зүйлийн 705.3.3-т заасан мэдээллийн үнэн зөв, бүрэн гүйцэт оруулсан байдалд Бүртгэл, хяналт хариуцсан нэгж хяналт тавьж, баталгаажуулснаар мэдээллийн сан бүрдүүлнэ. 705.3.5.“Тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийг холбогдох хуульд заасны дагуу хассан эрх бүхий ажилтан, хуульд заасан гомдол гаргах хугацаа өнгөрсний дараа жолоодох эрхийн үнэмлэх эсхүл түр зөвшөөрлийн баруун дээд, зүүн доод буланг хайчилж /цоолж/ хүчингүй болгон зөрчлийн материалд хавсаргаж мэдээллийн санд шивж оруулан, энэ тухай мэдээллийг нэн даруй Бүртгэл, хяналт хариуцсан нэгжид хүргүүлнэ. 705.3.6.Бүртгэл, хяналт хариуцсан нэгж нь энэ зүйлийн 705.3.5-д заасны дагуу мэдээллийн санд оруулсан мэдээллийг ирүүлсэн материалтай тулган үзэж, хянан баталгаажуулна. 705.3.7.Тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрх хассан тухай эрх бүхий байгууллага, албан тушаалтан /шүүх, шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллага/-ны шийдвэрийн мэдээллийг ирүүлсэн тохиолдолд Бүртгэл, хяналт хариуцсан нэгж мэдээллийн санд эрх хассан тухай мэдээллийг оруулж, баталгаажуулан, энэ тухай хариуг мэдээлэл ирүүлсэн байгууллагад өгнө. 705.3.8.Мэдээллийн санд нэвтрэх эрхийг тодорхойлсон жагсаалтыг Мэдээлэл, технологи холбооны ажил хариуцсан нэгж, Бүртгэл, хяналт хариуцсан нэгж хамтран боловсруулж Цагдаагийн төв байгууллагын даргын шийдвэрээр батлуулах ба түүнд дагаж мөрдөх хугацааг заана. 705.3.9.Бүртгэл, хяналт хариуцсан нэгж болон нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын алба хаагч нь энэ журмын дагуу мэдээллийн санд хандах мэдээлэл оруулах тохиолдолд “Эрэн сурвалжлах /код 229/ журам”-д заасны дагуу тухайн иргэний талаарх мэдээлэл “Эрэн сурвалжлах ASAP сан”-д орсон эсэх талаар шалгана. Мэдээлэл орсон тохиолдолд нэн даруй холбогдох цагдаагийн байгууллага, албан тушаалтанд мэдэгдэж, зохих арга хэмжээг авахуулна. 705.3.10.Мэдээллийн санг цагдаагийн байгууллага, алба хаагч нь албаны чиг үүргээ хэрэгжүүлэх явцдаа ашиглана. 705.4.ҮҮРЭГ, ХАРИУЦЛАГА 705.4.1.Цагдаагийн төв байгууллагын Мэдээллийн технологи, холбооны ажил хариуцсан нэгж дараахь чиг үүргийг хэрэгжүүлнэ: а/журам, маягтад нэмэлт, өөрчлөлт оруулах, програм хангамжийг хөгжүүлэх, шинэчлэн боловсруулах ажиллагаанд хяналт тавих, мэргэжил, арга зүйн удирдлагаар хангах; б/жолоочийн бүртгэлийн мэдээллийн систем, програм хангамжийн ашиглалт, мэдээллийн аюулгүй байдал, сангийн нөөцлөлт, хадгалалт, хамгаалалт, нэгдсэн сүлжээний орчинд ажиллах нөхцөлийг бүрдүүлэх, “Цагдаагийн байгууллагын мэдээлэл, холбоо, технологийн бодлого, журам”-д нийцүүлэн ажиллах нөхцөлийг бүрдүүлэх; в/мэдээллийн санд түшиглэн судалгаа, дүн шинжилгээ хийх; г/бүртгэлийн холбогдох маягтыг буруу, дутуу хөтөлсөн бичсэн тохиолдолд мэдээллийн санд бүртгэх боломжгүйгээр програм хангамжийг боловсруулах. 705.4.2.Мэдээллийн технологи, холбооны ажил хариуцсан нэгж дараахь чиг үүргийг хэрэгжүүлнэ: а/Алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга, алба хаагчийг жолоочийн мэдээллийн сангийн систем, програм хангамжийг ашиглах нөхцөлийг бүрдүүлэх чиглэлээр үндсэн болон дэд сүлжээний холболт хийх ажлыг удирдлагаар хангах; б/жолоочийн мэдээллийн сангийн систем, програм хангамжийг ашиглаж байгаа компьютерүүдийн засвар үйлчилгээ хийх, техник ашиглалтай холбоотой зааварчилгаа өгөх. 705.4.3.Цагдаагийн төв байгууллагын Бүртгэл, хяналт хариуцсан нэгж дараахь чиг үүргийг хэрэгжүүлнэ: а/улсын хэмжээнд Монгол Улсын жолоодох эрхийн болон олон улсын жолоодох эрхийн үнэмлэх авсан хүний талаарх мэдээллийн сан бүрдүүлэх, хөтлөх, баяжилт хөдөлгөөн хийх, холбогдох байгууллага, албан тушаалтныг мэдээллээр хангах, лавлагаа олгох, тодорхой мэдээллээр тайлан мэдээ гаргах, мэдээллийг баталгаажуулах, хяналт тавих; б/Монгол Улсын жолоодох эрхийн болон олон улсын жолоодох эрхийн үнэмлэх авсан хүний талаарх мэдээллийн санг хөтлөх, баяжилт хөдөлгөөн хийх, эрх хасах, эрх сэргээх, эрх 852 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам түдгэлзүүлэх, мэдээллийг баталгаажуулах, хяналт тавих; в/“Цагдаагийн байгууллагын мэдээлэл, холбоо, технологийн бодлого, журам”-д нийцүүлэн ажиллах нөхцөлийг бүрдүүлэх, мэдээллийн аюулгүй байдлыг хангах, жолоочийн бүртгэлийн мэдээллийн сан, систем, програм хангамжийг ашиглах эрх бүхий алба хаагч, ажилтнуудад эрх олгох ажлыг Мэдээллийн технологи, холбооны ажил хариуцсан нэгж алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагатай хамтран хэрэгжүүлэх, хяналт тавих; г/эрх бүхий байгууллагын хүсэлтийг үндэслэн лавлагаа, мэдээлэл олгох ажлыг зохион байгуулж, хяналт тавих; д/мэдээллийн санд тулгуурлан жолоочийн үнэмлэхийг хэвлэх, үнэмлэхэд цахим мэдээлэл бичих, иргэдэд олгох ажлыг хэрэгжүүлэх; ж/жолоодох эрхийн үнэмлэх авсан хүний талаарх мэдээллийн санг ашиглан тайлан мэдээ гаргах. 705.5.БУСАД 705.5.1.Мэдээллийн санд мэдээллийг буруу оруулах, хугацаа хоцроох, хууль бус хандалт хийх, зөвшөөрөлгүйгээр мэдээллийг өөрчлөх, бусдад ашиглуулахыг хориглоно. 705.5.2.Энэ журмын өдөр тутмын хэрэгжилтэд нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга, тоо бүртгэл хөтлөх, сан бүрдүүлэх, энэ журамд заасан үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэх, зохион байгуулах үүргийг Бүртгэл, хяналт хариуцсан нэгж тус тус хариуцна. ---оОо--- 853 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт: ЦБҮАЖ №705.32 ЖОЛООЧИЙН ҮНЭМЛЭХ АВСАН ХҮНИЙ БҮРТГЭЛ Ургийн овог . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Жолоочийн гарын үсэг . . . . . . . . . . . . . . . . Эцэг /эх/-ийн нэр . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Нэр . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Рег/дугаар Хүйс . . . . . . . . Цусны бүлэг . . . . . . . . . . Жолооч болсон . . . . он . . . . сар . . . . өдөр Боловсрол . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Төгссөн авто сургуулийн нэр . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Шалгалт авсан / . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . / /цол, нэр/ / /гарын үсэг/ . . . . . . . он . . . . .сар . . . . . өдөр Ангилал Үнэмлэхний дугаар Үнэмлэх олгосон он, сар, өдөр Бүртгэлийн дугаар Шалтгаан Тогтоолын дугаар Хянасан Ар талын хэсэг Тусгай тэмдэглэл __________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ ---оОо--- 854 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 706.ЭРҮҮГИЙН ХАРИУЦЛАГА ХҮЛЭЭЛГЭСЭН ХҮН, ХУУЛИЙН ЭТГЭЭДИЙН МЭДЭЭЛЛИЙН САН БҮРДҮҮЛЭХ, ЛАВЛАГАА ОЛГОХ Хавсралт: Тараасан: 2017.12.20 Батлагдсан: 2017.12.20 Дугаар: А/249 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас: 1 706.1.ЗОРИЛГО Шүүхээр эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэсэн хүн, хуулийн этгээдийн мэдээллийн сан бүрдүүлж, шүүх, прокурор, авлигатай тэмцэх, тагнуул, цагдаа, шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллага, болон хууль тогтоомжын хүрээнд хүн, хуулийн этгээдийн эрүүгийн хариуцлага хүлээсэн эсэхийг судлан үзэх эрх бүхий байгууллага, албан тушаалтны хүсэлт болон гадаадад зорчих виз хүссэн иргэний хүсэлтийн дагуу лавлагаа олгохтой холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 706.2. БОДЛОГО, БАРИМТЛАХ ЗАРЧИМ, ЧИГЛЭЛ 706.2.1.Шүүхээр эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэсэн хүн хуулийн этгээдийн мэдээллийн сан бүрдүүлж, лавлагаа олгох ажлыг Цагдаагийн төв байгууллагын Мэдээлэл, нэгтгэн боловсруулах ажил хариуцсан нэгж эрхлэн гүйцэтгэнэ. 706.2.2.Лавлагаа олгох асуудал нь адил тэгш хандах, шударга байх зарчмыг удирдлага болгоно. 706.2.3.Цаашид энэхүү харилцааг зохицуулахдаа Хууль зүй дотоод хэргийн сайдын 2017 оны А/195 дугаар тушаалаар батлагдсан “Мэдээллийн санд мэдээлэл цуглуулах, шалгах, шинжлэн үнэлэх, ашиглах, шилжүүлэх, хүлээн авах, хуваарилах, үр дүнг тооцох, лавлагаа олгох журам” болон бусад холбогдох эрх зүйн актыг эрх бүхий албан тушаалтнаас баталсан “Эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэсэн хүн, хуулийн этгээдийн мэдээллийн сан бүрдүүлэх, лавлагаа олгох журам”-ыг баримталж, үйл ажиллагаандаа мөрдөж ажиллана. ---оОо--- 855 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 708.ДНХ-ИЙН ДЭЭЖ АВАХ, САН БҮРДҮҮЛЭХ, АШИГЛАХ Хавсралт: Тараасан: 2017.12.20 Батлагдсан: 2017.12.20 Дугаар: А/249 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас: 1 708.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагаас эрх бүхий байгууллага, албан тушаалтны даалгаснаар сураггүй алга болсон хүн, гээгдэл эд хөрөнгийг эрэн сурвалжлах, хэн болох нь тогтоогдоогүй цогцсыг таниулах ажиллагаа явуулах, эд эрхтэнг тогтоох, сан бүрдүүлэх, ашиглахтай холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 708.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 61 дүгээр зүйлийн 61.1 дэх хэсэг “Цагдаагийн байгууллага дараахь тоо бүртгэл хөтөлж, мэдээллийн сүлжээ сан үүсгэн, үйл ажиллагаандаа ашиглана”, 61.1.17-д “гарын хээ, сум, хонгио, генетикийн мэдээлэл” гэж заасны дагуу Эрүүгийн болон Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хууль түүнд холбогдох эрх зүйн актуудын хүрээнд гэмт хэрэгтэй тэмцэх үйл ажиллагаа явуулж байгаа цагдаагийн байгууллага, алба хаагч нарт хамаарна.        708.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурьдсан утгаар ойлгоно: “ДНХ-ийн дээж” - хэргийн газраас бэхжүүлэн авсан ул мөр, хэн болох нь тогтоогдоогүй цогцос, эд эрхтнээс сан бүрдүүлэх, олж тогтоох, илрүүлэх зорилгоор авсан эд эсийг. 708.4.ДНХ-ИЙН ДЭЭЖ АВАХ, САН БҮРДҮҮЛЭХ, АШИГЛАХ ЖУРАМ, АНХААРАХ АСУУДАЛ 708.4.1.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагч нь дараах тохиолдолд ДНХ-ийн дээж авна: а/бусдын амь насыг хохироосон хэргийн газраас олдсон тодорхой төрлийн ул мөрнөөс /цус, шүлс, цэр, нус, үс, арьсны үлдэц, бусад/; б/хүчиндэх гэмт хэргийн хохирогчийн бие, хувцаснаас; в/золгүй тохиолдлоор нас барсан хүний биеэс; г/хэн болох нь тогтоогдохгүй цогцос, түүний биеийн эд эрхтнээс; д/хүнд гэмт хэрэг үйлдсэн болон үйлдэхээр завдсан хүний бие, хувцаснаас; е/харьцуулалт хийж шинжлэхээр холбогдох хүний зөвшөөрлөөр түүний биеэс; ж/хүчин төгөлдөр болсон шүүхийн шийтгэх тогтоолоор гэмт хэрэг үйлдсэн гэмт буруутай болох нь тогтоогдсон этгээдээс; з/бусад. 708.4.2.ДНХ-ийн шинжилгээний дээжийг дараахь байдлаар бэхжүүлэн авна: а/хүнд гэмт хэрэг үйлдсэн болон үйлдэхээр завдсан хүнээс цусны шинжилгээг авахдаа эмнэлгийн байгууллагын ажилтан болон түр саатуулах байрны эмчийн тусламжтайгаар эрүүл ахуйн шаардлага хангасан нэг удаагийн зүү, тариур ашиглан авч, чанарын шаардлага хангасан хуруу шилэнд хийж, хадгалах; б/хүний биенээс үсийг авахдаа угаар нь буюу булцуутай нь хамт 3-5 ширхгийг авч, тусгайлан бэлтгэсэн гялгар уутанд битүүмжлэн хийж хадгалах; в/хүний амны хөндий болон бусад хэсгээс ариун цэврийн шаардлага хангасан ариутгасан хөвөнгөөр арчдас авч, гарын хээг давхар бэхжүүлж авч, арчдсыг тусгайлан бэлтгэсэн гялгар уутанд битүүмжлэн хийж хадгалах; г/нас барсан хүн, эд эрхтнээс ДНХ-ийн дээжийг авахдаа дээрх шаардлагыг хангасан байх. 708.4.3.Гэмт хэрэг үйлдсэн, үйлдэхээр завдсан болон хүнд гэмт хэрэгт сэжиглэгдэн шалгагдаж байгаа хүн нь ДНХ-ийн дээж өгөхөөс татгалзсан тохиолдолд Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн дагуу албадан авна. Энэ ажиллагааг хэрэгжүүлэхдээ Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 219-т заасан журмыг баримтална. 708.4.4.ДНХ-ийн дээж авсан тохиолдолд хэзээ, хаана, хэнээс авсан, нас, хүйс, он сар өдөр зэргийн талаар тэмдэглэл үйлдэж, түргэн муудах дээжийг нэн даруй шинжилгээний байгууллагад хүргүүлж, шинжээчийн дүгнэлт гаргуулна. 708.4.5.Шинжилгээний байгууллагад дээжийг хүргүүлж, мэдээллийн санг бүрдүүлэх ажлыг мөрдөн байцаах алба хариуцаж, Цагдаагийн ерөнхий газрын дарга, Шүүхийн шинжилгээний үндэсний хүрээлэнгийн захирлын хамтарсан 2009 оны 73/102 дугаар тушаалаар баталсан журмын1 дагуу ДНХ-ийн сан бүрдүүлэх, хадгалах, баяжуулах, ашиглах, харилцан мэдээлэл солилцох үйл ажиллагааг явуулна. 1 Police.office.gov.mn 856 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 709.ГАРЫН ХЭЭНИЙ САН БҮРДҮҮЛЖ, АШИГЛАХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/249 Хуудас: 2 709.1.ЗОРИЛГО Гэмт хэрэг, түүнийг үйлдсэн этгээдийг илрүүлэх, гэмт хэрэгтний үйлдлийг нотлох, эрэн сурвалжлах, харьцуулан шинжилгээ болон эрдэм шинжилгээ, судалгааны ажилд ашиглах зорилгоор гарын хээний нэгдсэн сангийн /цаашид нэгдсэн сан гэх/ мэдээллийг бүрдүүлэх, хадгалах, дамжуулах, ашиглахтай холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 709.2.БОДЛОГО Хэргийн газрын үзлэгээр илрүүлэн бэхжүүлж авсан гарын мөрийг санд байгаа хүмүүсийн гарын дардастай харьцуулалт хийснээр гэмт хэргийн илрүүлэлт, шуурхай ажиллагаа, шийдвэрлэлтэд ахиц гарах тул Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 61 дүгээр зүйлийн 61.1.17-д заасан сан буюу Папилон системийг цагдаагийн байгууллага бүрдүүлж, үйл ажиллагаандаа ашиглана. 709.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурьдсан утгаар ойлгоно: “Гарын хээний нэгдсэн сан” – гарын хээний дардас, гарын хээний мөрийг “Папилон” системийн техник, тоног төхөөрөмж, програм хангамжийн тусламжтайгаар тоон хэлбэрт оруулан “Папилон” системийн төв серверт боловсруулж байршуулсныг; “Папилон систем” – төв сервер, “АДИС-папилон” ажлын станц, “Амьд скайнер-папилон” ажлын станц, “Папилон-М” зөөврийн станцаас бүрдэх техник, тоног төхөөрөмж, програм хангамж, сүлжээний иж бүрдлийг; “Салбар станц” – аймаг, дүүргийн шүүхийн шинжилгээний алба, цагдаагийн зарим байгууллага, шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын харьяа салбар ангиудад суурилуулсан “АДИС-папилон”, “Амьд скайнер-папилон” ажлын станцыг; “Гарын хээний дардас” – гарын арван хуруу, алганы хээг будагч бодис буюу дакто тосны тусламжтайгаар цаасан дээр буулгасан, эсвэл амьд скайнер-папилон” ажлын станцыг ашиглан мэдээллийг тоон хэлбэрт оруулсан дүрсийг; “Гарын мөр” – тусгай мэдлэг, арга, хэрэгслийн тусламжтайгаар илрүүлэн бэхжүүлж тусгаарлан авсан гарын хуруу болон алганы хээний тусгал дүрсийг. 709.4.ГАРЫН ХЭЭНИЙ САН БҮРДҮҮЛЭХ 709.4.1.Хууль зүй, дотоод хэргийн сайдын 2009 оны 05 дугаар сарын 11-ний өдрийн 110 дугаар тушаалаар баталсан “Гарын хээний нэгдсэн сангийн журам”-ын2 цагдаагийн байгууллагад холбогдох заалтуудыг баримтлан гарын хээний нэгдсэн санг бүрдүүлэхэд оролцоно. 709.4.2.Энэ журмын 709.4.1-т заасан журамд зааснаар Нэгдсэн сан бүрдүүлэхэд цагдаагийн байгууллага дараахь үүрэг хүлээнэ: а/ажлын станц суурилуулах шаардлагад нийцсэн байраар хангах; б/мэдээлэл бүхий CD, DVD-г орон нутгаас тусгай шуудангаар зөөвөрлөх, түүний нууцлал, аюулгүй байдлыг хангах; в/хүүхэд, сэтгэцийн өвчтэй, бичиг үсэггүй хүний гарын хээний дардсыг авахдаа эцэг, эх болон асран хамгаалагч, хууль ёсны төлөөлөгч, өмгөөлөгч, эсвэл хөндлөнгийн хүнийг заавал байлцуулах; г/шүүхийн шинжилгээний байгууллага болон бусад байгууллагатай хамтран зохион байгуулсан нэгдсэн болон хэсэгчилсэн арга хэмжээний үеэр авсан гарын хээний дардаст шинжээч томилон, шинжилгээ хийлгэх; д/Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 31.14 дүгээр зүйлд зааснаар түдгэлзүүлсэн хэрэгт хадгалагдаж байгаа гарын мөрийг тухайн гэмт хэрэгтэй тэмцэх нэгжийн хэмжээнд улирал тутамд Шүүх шинжилгээний хүрээлэнгийн гарын мөрийн “Папилон” санд оруулж, харьцуулах шинжилгээ хийлгэж, дүгнэлт гаргуулах. 709.4.3.Нэгдсэн санд дараахь хүнийг салбар станцад хүргүүлэн гарын хээний дардсыг санд оруулах үүрэгтэй: а/зөрчил үйлдсэн; 2 Police.office.gov.mn 857 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам хэрэглэдэг; б/түр саатуулагдсан; в/албадан саатуулсан, баривчилсан; г/гэмт хэрэгт шалгагдаж буй сэжигтэн, яллагдагч; д/шаардлагатай тохиолдолд гэрч, хохирогч; е/нэгдсэн болон хэсэгчилсэн арга хэмжээний үед түр саатуулсан; ж/ял хойшлуулсан болон хорихоос өөр төрлийн ял шийтгүүлсэн; з/орон гэргүй тэнэмэл, архинд донтох өвчтэй, бие үнэлэгч, мансууруулах бодис и/цогцсын гарын дардас; к/хэргийн газарт эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаа явуулж илрүүлэн бэхжүүлж авсан гарын мөр. 709.4.4.Нэгдсэн сан болон салбар станцад байгаа мэдээлэл албаны нууцын зэрэглэлд хамаарах ба хувь хүний нууцыг хамгаалах үүргийг цагдаагийн болон шүүх шинжилгээний байгууллага хүлээнэ. ---оОо--- 858 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 710.ГАЛТ ЗЭВСГИЙН СУМНЫ ХОНГИО, ХОШУУНЫ САН БҮРДҮҮЛЖ АШИГЛАХ Хавсралт: Тараасан: 2017.12.20 Батлагдсан: 2017.12.20 Дугаар: А/249 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас: 1 710.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллага галт зэвсгийн сумны хонгио, хошуугаар сан бүрдүүлэх, түүнийг гэмт хэрэг үйлдсэн этгээдийг илрүүлэхэд ашиглах, судалгаа шинжилгээ хийх нөхцлийг бүрдүүлэх зорилгоор сан бүрдүүлэх, түүнийг ашиглах ажлыг цагдаагийн байгууллага нь Шүүхийн шинжилгээний үндэсний хүрээлэнтэй хамтран зохион байгуулах үйл ажиллагааг зохицуулахад оршино. 710.2. ГАЛТ ЗЭВСГИЙН СУМНЫ ХОНГИО, ХОШУУНЫ САН БҮРДҮҮЛЭХ 710.2.1.Санг дараахь галт зэвсгийн сумны хонгио, хошуугаар бүрдүүлнэ: а/галт зэвсэг өмчлөхийг хүссэн хүн, хуулийн этгээдийн эзэмшил, өмчлөлд байгаа галт зэвсгийг нэгдсэн бүртгэлд оруулж, гэрчилгээ олгох үед цагдаагийн байгууллагын эрх бүхий алба хаагчийн зохих журмын дагуу уг галт зэвсэг /буу/-ээр буудаж авсан сумны хонгио, түүний хошуу; б/хүн, хуулийн этгээдэд хууль бусаар эзэмшигдэж байгаад цагдаагийн байгууллагын эрх бүхий алба хаагчийн шийдвэрээр хураагдсан галт зэвсэг; в/эзэмшигч нь хэн болох нь тодорхойгүй, нэгдсэн бүртгэлд бүртгэгдэж, гэрчилгээ олгогдоогүй олдож ирсэн галт зэвсэг. 710.2.2.Галт зэвсгийн сумны хонгио, хошууг Шүүх шинжилгээний хүрээлэнд хүргүүлж, санд оруулан, хадгалуулах ажиллагааг цагдаагийн төв байгууллагын Бүртгэл, хяналт хариуцсан нэгж хариуцах ба дүн мэдээг сар бүр цагдаагийн төв байгууллагад ирүүлнэ. 710.2.3.Цагдаагийн байгууллагын алба хаагч галт зэвсгээр аюулгүй орчинд, зориулалтын төхөөрөмж ашиглан буудлага үйлдэж, сумны хонгио, хошууг авахдаа хөндлөнгийн гэрч байлцуулах, хонгио, хошууг тусгайлан бэлтгэсэн дугтуйнд хийж, битүүмжлэхдээ үрэгдэх, солигдох, хонгио, хошуун дээр үүссэн ул мөрийг гэмтээхгүй байна. 710.2.4.Бүртгэл, хяналт хариуцсан нэгж нь нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагаас нэгдсэн бүртгэлд оруулахаар ирүүлсэн галт зэвсэгтэй холбоотой материалыг бүртгэлд авсны дараа түүнд хавсаргасан сумны 2 хонгио, хошууг дагалдах хуудасны хамт нэн даруй Шүүхийн шинжилгээний үндэсний хүрээлэнд хүргүүлнэ. Галт зэвсгийг шинжилгээний байгууллагад хүргүүлэхдээ Цагдаагийн ерөнхий газар, Шүүхийн шинжилгээний үндэсний хүрээлэнгийн дарга нарын хамтарсан шинжилгээ хийлгэх баримт сэлтийг хүргүүлэх, хүлээн авч дүгнэлт гаргах журмыг баримтална. 710.2.5.Галт зэвсгийн хууль зөрчиж хууль бусаар хүн, хуулийн этгээдэд эзэмшиж байгаад хураагдсан буюу тодорхой газраас олдсон эзэн нь тодорхой бус галт зэвсгийг тухайн цагдаагийн байгууллага шинжилгээний хүрээлэнд хүргүүлнэ. 710.2.6.Санд оруулахаар Шүүхийн шинжилгээний үндэсний хүрээлэнд хүргүүлж байгаа сумны хонгио, хошуун дээр үлдсэн ул мөрийг гэмтээхгүй байхад энэ ажлыг хариуцан хийж байгаа эрх бүхий албан тушаалтан онцгой анхаарна. 710.2.7.Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нь сумны 2 хонгио, хошууг Бүртгэл, хяналт хариуцсан нэгжид хүргүүлэхдээ дараахь загвар бүхий дагалдах хуудасны хамт ирүүлнэ. Дагалдах хуудасны загвар: а/галт зэвсгийн төрөл, марк /калибр/ ......................... б/үйлдвэрлэсэн улс, он ................................................ в/гол төмрийн дугаар ......................................... г/замагны дугаар ............................................. д/улсын бүртгэлийн дугаар ................................ е/хонгио, хошууны тоо ширхэг .................................. ж/буудлага хийсэн он, сар, өдөр ................................ з/буудлага хийж, хонгио, хошууг авсан цагдаагийн ажилтан ......... и/буудлага хийхэд байлцсан хүмүүсийн нэр, гарын үсэг ................ 710.2.8.Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга нь өөрийн байгууллагын эрх бүхий алба хаагчдыг энэ журмын дагуу галт зэвсэг, түүний сумны хонгио, хошууг Шүүхийн шинжилгээний үндэсний хүрээлэнгийн санд оруулж байгаа эсэхэд хяналт тавьж ажиллана. 710.2.9.Бүртгэл, хяналт хариуцсан нэгж нь галт зэвсэг болон сумны хонгио, хошууны шинжилгээтэй холбогдуулан тухайн галт зэвсгийн эзэмшигчийн талаар тодорхой мэдээллийг Шүүхийн шинжилгээний үндэсний хүрээлэнгийн хүсэлтээр өгч хамтран ажиллана. 859 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 711.ТУСГАЙ ШУУДАН ХЭРЭГЛЭХ Хавсралт: Тараасан: 2017.12.20 Батлагдсан: 2017.12.20 Дугаар: А/249 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас: 3 711.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллага хуулиар хүлээсэн чиг үүргээ хэрэгжүүлэх үйл ажиллагаанд албаны тусгай шуудан /дотоод хэрэгцээний шуудан/-г ашиглах дэг тогтооход оршино. 711.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ, БОДЛОГО Энэхүү журам нь “Шуудангийн тухай” Монгол Улсын хууль болон холбогдох хууль, тогтоомжид нийцсэн байх бөгөөд цагдаагийн төв байгууллага, түүний харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын шуудангийн солилцооны харилцааг зохицуулна. 711.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурьдсан утгаар ойлгоно: “Тусгай шуудан” – цагдаагийн төв байгууллага, түүний харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын хооронд солилцож буй албаны баримт бичиг, материалыг хаягласан эзэнд нь хүргэх үйлдвэрлэл-технологийн иж бүрэн үйл ажиллагаа бүхий тусгай хэрэглээний шууданг. 711.4.ТУСГАЙ ХЭРЭГЛЭЭНИЙ ШУУДАНГИЙН АНГИЛАЛ, ТЭЭВЭРЛЭЛТ 711.4.1.Цагдаагийн байгууллагын тусгай шууданг шуудан солилцооны хамрах нутаг дэвсгэрийн байдлаар дор дурдсанаар ангилна: а/аймаг, нийслэлийн хооронд; б/нийслэл доторх; в/аймаг доторх. 711.4.2.Цагдаагийн байгууллагын тусгай шууданг нууцын зэрэглэлийн байдлаар дор дурдсанаар ангилна: а/онц чухал нууц; б/маш нууц; в/нууц. 711.4.3.Төв, орон нутаг болон аймаг, сумын хооронд солилцох тусгай шуудангийн шуурхай байдал, хадгалалт, хамгаалалтын шаардлага хангасан гэрээг тээврийн байгууллагатай хийж мөрдөж ажиллах үүргийг байгууллагын удирдлага хүлээнэ. 711.5.АЛБАНЫ ШУУДАНГИЙН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААГ УДИРДАХ 711.5.1.Мэдээллийн технологи, холбооны ажил хариуцсан нэгж нь цагдаагийн байгууллагын хэмжээнд тусгай шуудангийн үйл ажиллагааг зохион байгуулж, мэргэжлийн удирдлагаар ханган хяналт тавьж ажиллана. 711.5.2.Мэдээллийн технологи, холбооны ажил хариуцсан нэгж нь тусгай шуудангийн асуудал хариуцсан нэгжийг хариуцна. 711.5.3.Мэдээллийн технологи, холбооны ажил хариуцсан нэгжийн дарга нь цагдаагийн төв байгууллагын удирдлагын өмнө тусгай шуудан солилцооны үйл ажиллагааг хариуцаж, алба хаагч нартай төрийн албан хаагчийн үр дүнгийн гэрээ байгуулан, өдөр тутмын үйл ажиллагааг удирдаж, ажиллах нөхцөл бололцоог бүрдүүлнэ. 711.5.4.Мэдээллийн технологи, холбооны ажил хариуцсан нэгж нь цагдаагийн төв байгууллагын даргын зөвшөөрснөөр төрийн бусад байгууллагатай гэрээ байгуулан төв, орон нутгийн хооронд тусгай шуудан солилцох үүргийг хүлээж болно. 711.5.5.Мэдээллийн технологи, холбооны ажил хариуцсан нэгжийн дарга нь цагдаагийн төв байгууллагын даргаас эрх олгосны дагуу тээвэрлэгч байгууллагатай гэрээ байгуулж, хэрэгжилтэд хяналт тавина. 711.5.6.Тусгай шуудангийн үйл ажиллагаанд цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны зарчмуудыг мөрдлөг болгоно. 711.6.ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ДАРГЫН ҮҮРЭГ 711.6.1.Цагдаагийн байгууллагын дарга нь албаны тусгай шуудангийн үйл ажиллагаатай холбоотой дараахь үүрэг хүлээнэ: 860 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам а/шуудангийн нууцлал, хадгалалт, ялган боловсруулалтын байдлыг хангахуйц байр, тавилга, тоног төхөөрөмж, техник хэрэгслээр хангах; б/шуудан хүргэх тээврийн хэрэгслээр болон аюулгүй байдлыг хангах; в/шуудангийн ажил хариуцсан ажилтныг тушаалаар томилж, холбогдох хууль тогтоомж, дүрэм заавар судлуулж, сургалтад хамруулан үйл ажиллагаанд нь хяналт тавих; г/шуудан солилцох ажилтны товч анкет, баталгаат гарын үсэг, ломбо, лацны дардсыг Мэдээллийн технологи, холбооны ажил хариуцсан нэгжид ирүүлж бүртгүүлэх; д/шуудан солилцох ажилтныг өөрчлөх буюу ажлыг нь түр хугацаагаар өөр хүнд шилжүүлэх бол Мэдээллийн технологи, холбооны ажил хариуцсан нэгжид нэн даруй мэдэгдэх; е/харилцагч байгууллага, албан тушаалтнаас шуудангийн талаар лавлагаа шаардах, акт бичих; ж/хаяг тодорхой бус баримт бичиг, материалыг буцаах; з/тээвэрлэгч байгууллага дээр тусгай шуудангийн хадгалалт, хамгаалалтын байдлыг шалгах, гэрээний заалтын биелэлтийг хянаж дүгнэх. 711.7.ТУСГАЙ ШУУДАНГ БЭЛТГЭХ, ТЭЭВЭРЛҮҮЛЭХ 711.7.1.Солилцож буй тусгай шуудангийн богц нь нууцлал, аюулгүй байдлыг хангасан, хаяг дугаартай байна. 711.7.2.Тусгай шуудангаар солилцож буй шинжилгээний зориулалттай зүйлийг асгарах, гэмтэх, муудахаас хамгаалсан саванд хийж битүүмжлэн аюулгүй байдлыг хангасан байна. 711.7.3.Шуудангийн дагаварт албан бичиг, боодлын очих, буцах хаяг, дугаарыг хоёр хувь бичиж, богцыг цоожилж, ломбодон тээвэрлэгч байгууллагад хүргэх, солилцохдоо бүрэн бүтэн байдал, лац ломбыг шалгаж тус тусын бүртгэлд өгсөн, авсан гарын үсгийг гаргацтай зурж, огноог бичнэ. 711.8.ТУСГАЙ ШУУДАНГ СОЛИЛЦОХ, ЯЛГАН БОЛОВСРУУЛАХ, ТҮҮНИЙ ХЯНАЛТЫН ХУГАЦАА 711.8.1.Тусгай шууданг солилцохдоо энэ журмын 711.9.5, 711.9.6 дахь хэсгийг хангасан бичиг, боодлыг бүртгэлтэй нь нэг бүрчлэн тулгаж, огноог тэмдэглэн гарын үсэг зурж солилцоно. 711.8.2.Ирсэн шуудан, баталгаатай захидал, албан бичгийг ялган хуваарилж, бүртгэлд авах ба хаяглагдсан эзэн, албан тушаалтанд хүлээлгэн өгч, бүртгэл хөтөлнө. 711.8.3.Шуудан солилцоход богц гэмтэж, бичиг, боодол задарсан, лац ломбо нь хөдөлсөн бол тухайн харилцагч байгууллагын эрх бүхий ажилтныг байлцуулан шууданг хүлээн авч бүх бичиг баримтыг нэг бүрчлэн шалгаж 2 хувь акт үйлдэн илгээгч байгууллагад нэг хувийг хүргүүлнэ. 711.8.4.Тусгай шуудан алдагдсан, үрэгдсэн буюу хүргэх явцад ямар нэг осолд өртвөл нийслэлд цагдаагийн төв байгууллагын Шуурхай удирдлага ажиллагаа хариуцсан нэгжийн Шуурхай Удирдлагын штабт, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага, холбогдох жижүүрт нэн даруй мэдэгдэж шаардлагатай арга хэмжээ авахуулна. 711.8.5.Тусгай шуудангийн хяналтын хугацааг хүлээн авснаас хойш 72 цагаар тогтооно. 711.8.6.Яаралтай шууданг нийслэлд 24 цагт багтаан хүргэх ба төв, орон нутгийн хооронд солилцох яаралтай шуудан явуулсан тухайгаа телефон болон радио холбоо, цахим шуудангаар мэдэгдэнэ. 711.8.7.Цагдаагийн байгууллагын шуудангийн ажилтнуудын гарын үсгийн тайллыг Мэдээллийн технологи, холбооны ажил хариуцсан нэгж авч хадгалах ба шууданг өөр ажилтан солилцох бол албан тушаал, цол, нэрийг гаргацтай бичнэ. 711.8.8.Тусгай шуудангийн дагавар маягтыг хавтаст хийж дугаараар нь хадгалах бөгөөд бүртгэлийн дэвтрийг нээсэн, хаасан огноог тэмдэглэж архивлана. 711.9.ТУСГАЙ ШУУДАНГИЙН НУУЦЛАЛ 711.9.1.Тусгай шуудангийн үйл ажиллагаанд оролцогчид нь нууцлалыг хамгаалах үүрэгтэй. 711.9.2.Тусгай шуудангийн байр нь ялган боловсруулах, солилцох, хадгалалтын шаардлага хангахуйц талбай бүхий хаалга, цонхыг нь бэхэлсэн давхар өрөөтэй байх ба ажлын бус цагт жижүүрийн хамгаалалтад байна. 711.9.3.Баримт бичгийг нууцлал хамгаалалтын шаардлага хангасан шүүгээнд хадгалах ба түлхүүр, лацны тэмдгийг шуудангийн ажилтнаас бусдад шилжүүлэхийг хориглоно. 711.9.4.Тусгай шуудангийн богц нь доторх бичгийн зэрэглэлээс үл хамааран “нууц” зэрэглэлтэй байна. 711.9.5.Тусгай шуудангаар солилцож буй албан бичиг, боодлыг дугтуйлж, битүүмжилсэн байх ба нүүрэн талд нь очих, буцах хаяг, дугаар, огноог заана. 861 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 711.9.6.Нууцын зэрэглэлтэй бичиг, материалыг давхар буюу гаднаасаа уншигдахааргүй дугтуйд хийж лацдан нүүрэн талын баруун дээд буланд нууцын зэрэглэлийг заах ба энэ журмын 711.9.5 дахь хэсгийн дагуу хаяглана. 711.9.7.Онц чухал-нууц, маш нууц, нууц зэрэглэлийг Монгол Улсын Төрийн болон албаны нууцын тухай хууль болон холбогдох эрх зүйн бичиг баримтад заасны дагуу журамлана. 711.9.8.Бичгийг нууцлахдаа дугтуйн уулзвар хэсэгт лацдах эсвэл нууцын дардсыг дарж дээр нь өнгөгүй наалдамхай туузаар наана. Боодлыг утсаар ороож залгаа зангилаа бүрийг лацадна. 711.9.9.Хэрэв шуудангийн явууламж нь дугааргүй бол агуулгаар нь дугаарлана. Жишээ нь: ПРО-1 /протокол 1, акт, маягт, хүснэгт НЭХ-20 /нэхэмжлэл 20/. 711.9.ТУСГАЙ ШУУДАНГИЙН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНД ХОРИГЛОХ ЗҮЙЛ 711.9.1.Тусгай шуудангаар дор дурдсан зүйл явуулахыг хориглоно: а/албаны бус захидал, илгээмж; б/задгай маягт, бичиг; в/гэрээгүй байгууллагуудын хооронд солилцож буй шуудан. 711.9.2.Тусгай шуудангийн богцыг шуудан хүргэгчгүйгээр, гарын үсэг зуруулахгүйгээр тээвэрлэгч байгууллагатай солилцох, гадны хүнээр дамжуулах, шуудангийн өрөөнөөс бусад газар байлгахыг хориглоно. 711.9.3.Тусгай шуудангаар хориглосон зүйл явуулсан тохиолдолд хүлээн авсан байгууллага акт үйлдэж, нэг хувийг уг материалын хамт илгээгч байгууллагын даргын нэр дээр хүргүүлнэ. ---оОо--- 862 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 712.ЦАХИМ ШУУДАН АШИГЛАХ Хавсралт: Тараасан: 2017.12.20 Батлагдсан: 2017.12.20 Дугаар: А/249 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас: 1 712.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн алба хаагчид цахим шууданг албаны зорилгоор ашиглахтай холбогдон үүсэх харилцааг зохицуулахад оршино. 712.2. ЦАХИМ ШУУДАН ХЭРЭГЛЭХ 712.2.1.Цахим шуудан нь алба хаагчдын ажлын бүтээмжийг дээшлүүлэх холбоо, харилцааны хэрэгсэл бөгөөд түүнийг албан ажлын шаардлагын дагуу холбогдох хууль тогтоомжид нийцүүлэн ашиглана. 712.2.2.Цахим шуудангаар зөвхөн албан ажилтай холбоотой, эсхүл алба хаагч үүргээ гүйцэтгэхэд нь дэмжлэг, туслалцаа үзүүлэх, цагдаагийн байгууллагын захиргаа, удирдлага, үйл ажиллагааны мэдээллийг дамжуулна. 712.2.3.Цахим шуудангийн сүлжээ нь захидал, мэдээллийг удаан хугацаагаар хадгалах зориулалтаар бүтээгдээгүй учир алба хаагч албаны бүртгэлд хамрагдах мэдээллийг хэвлэмэл байдлаар хадгална. 712.2.4.Цахим хаягийн хэрэглэгч өөрийнх нь цахим шуудангийн хаягаар дамжиж байгаа захидал, мэдээллийн бүх хариуцлагыг хүлээнэ. 712.2.5.Цахим хаяг хэрэглэгч нь долоо хоногт нэгээс доошгүй удаа цахим шууданд байгаа мэдээллийг эмхэлж цэгцэлнэ. 712.2.6.Цахим шууданг 30 хоногоос дээш хугацаагаар хадгалагдаж байгаа мэдээ, материалыг сүлжээний серверээс тогтмол устгана. 712.2.7.Мэдээллийн сүлжээ, цахим шуудан байгуулж, ашиглах зэрэг мэдээллийн технологитой холбоотой асуудлыг ЦБҮАЖ-ын 700-д зааснаар зохицуулна. 712.3. ЦАХИМ ШУУДАНГИЙН НУУЦЛАЛ 712.3.1.Мэдээллийн сүлжээгээр дамжин илгээгдэж байгаа цахим захидал, мэдээллүүд нь цагдаагийн газрын бүртгэл гэж тооцогдох учир тэдгээр нь цагдаагийн байгууллагын өмч болно. 712.3.2.Цахим шуудангийн сүлжээгээр дамжин илгээгдэж байгаа болон сүлжээний санамжид хадгалагдаж байгаа бүх цахим захидал, мэдээлэлд нэвтрэх, түүнийг шалгах, бусдад түгээх эрхийг ямар ч тохиолдолд цагдаагийн байгууллага эдэлнэ. 712.3.3.Цагдаагийн байгууллагын цахим сүлжээг ашиглаж байгаа алба хаагч сүлжээгээр харилцаж байхдаа хувийн нууцлалын эрх эдлэхгүй. 712.4. ЦАХИМ ШУУДАН АШИГЛАХАД ХОРИГЛОХ ЗҮЙЛ 712.4.1.Цагдаагийн байгууллагын цахим шуудангаар Зохиогчийн эрх болон түүнд хамаарах эрхийн тухай, Садар самуунтай тэмцэх тухай, Хүүхдийн эрхийн тухай, Зар сурталчилгааны тухай, Эрүүгийн хууль, Өрсөлдөөний тухай, Хэрэглэгчийн эрхийг хамгаалах тухай зэрэг хуулиудыг болон Монгол Улс нэгдэн орсон олон улсын гэрээ, конвенцийг зөрчсөн агуулгатай мэдээлэл дамжуулахыг хориглоно. 712.4.2.Төрийн болон албаны нууцын зэрэглэлд хамаарах мэдээ, мэдээллийг цахим шуудангаар дамжуулж харилцахыг хориглоно. 712.4.3.Цахим шуудан хэрэглэгчийн зөвшөөрөлгүй түүний хаягаар сүлжээнд холбогдох, мэдээлэл түгээхийг хориглоно. 712.4.4.Цахим шуудангийн санамжид хадгалагдаж буй мэдээллийг зөвшөөрөлгүйгээр устгах, хуулбарлахыг хориглоно. ---оОо--- 863 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 713.БОГИНО ДОЛГИОНЫ РАДИО ХОЛБОО ХЭРЭГЛЭХ Хавсралт: Тараасан: 2017.12.20 Батлагдсан: 2017.12.20 Дугаар: А/249 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас: 3 713.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллага, алба хаагч хуваарилсан радио давтамжийн зурвасыг ашиглан богино долгионы радио холбоог хэрэглэх, радио торонд ажиллах, мэдээ дамжуулахтай холбогдон үүссэн харилцааг зохицуулахад оршино. 713.2.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурьдсан утгаар ойлгоно: “Радио долгион” - Радио долгионы тухай Монгол Улсын хуулийн 3 дугаар зүйлийн 3.1.1 дэх хэсэгт заасанчлан агаарын орон зайд тархаж байгаа цахилгаан соронзон орны 3000 гега герц хүртэлх давтамжтай хэсгийг; “Радио давтамжийн зурвас” - Радио долгионы тухай Монгол Улсын хуулийн 3 дугаар зүйлийн 3.1.2 дах хэсэгт заасанчлан бүлэг радио давтамжийг; “Радио холбоо” - Радио долгионы тухай Монгол Улсын хуулийн 3 дугаар зүйлийн 3.1.3 дахь хэсэгт заасанчлан радио төхөөрөмж ашиглан төрөл бүрийн мэдээллийг тэмдэгт, дохио, дуу, дүрс болон бусад хэлбэрээр нэвтрүүлэх, хүлээн авахыг; “Хуваарилагдсан радио зурвас” - Радио долгионы тухай Монгол Улсын хуулийн дагуу харилцаа холбооны зохицуулах хорооноос цагдаагийн байгууллагын нийтийн хэв журам сахиулах хэрэгцээнд зориулж хуваарилсан тусгай хэрэглээний радио давтамжийн зурвасыг; “Радио тор” - гурав болон түүнээс дээших тооны радио станцууд нэг долгион дээр радио суваг үүсгэн мэдээ солилцох үйл ажиллагааг; “Богино долгионы холбоо” - агаарын орон зайд тархаж буй цахилгаан соронзон орны 1,5-30 мегагерц /MHz/ үйлчлэл буюу давтамжийг ашиглан 100-1000 ваттын хүчин чадалтай радио станцын тусламжтайгаар төрөл бүрийн тэмдэгт, дохио, дуу, дүрс болон бусад хэлбэрээр нэвтрүүлэх, хүлээн авахыг. 713.3.РАДИО ТОР АШИГЛАХ 713.3.1.Радио тор тус бүр цагдаагийн төв байгууллагын даргын баталсан, албаны нууцад хамаарагдах, өдөр болон шөнийн горимд ажиллах үндсэн долгионуудтай байх ба онцгой тохиолдолд уг долгионы давтамжийг Мэдээллийн технологи, холбооны ажил хариуцсан нэгж өөрчилж болно. 713.3.2.Долгион тархалт нь улирлын болон өдөр, шөнийн байдлаас шалтгаалан байнга өөрчлөгддөг учир хэд хэдэн долгионыг нөөцөд сонгож авсан байна. 713.3.3.Радио тор нь өөрийн дугаартай байх бөгөөд цагдаагийн төв байгууллагын богино долгионы радио тор нь дараахь байдлаар зохион байгуулагдана: а/Нэгдүгээр тор. Цагдаагийн төв байгууллагын төв радио станц байнгын чагналтад байх бөгөөд нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын станцууд радио харилцааны тогтоосон цагаас бусад үед холбоо барих шаардлага гарсан тохиолдолд уг торонд шилжин орж ажиллана. б/Хоёрдугаар тор. Төвийн бүсийн болон өмнө, зүүн бүсийн нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын станцууд орж ажиллана. в/Гуравдугаар тор. Баруун бүсийн нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын станцууд орж ажиллана. 713.3.4.Богино долгионы радио торонд ажиллах станцуудыг дараахь байдлаар 3 ангилна: а/Радио торны төв станц. Цагдаагийн төв байгууллагад суурилагдсан байна. Төв станц нь радио торнуудын болон түүнд ажиллаж байгаа станцуудын үйл ажиллагааг удирдан чиглүүлж, бусад станцууд богино долгионы радио холбоог ашиглах журмыг мөрдөж байгаа эсэх, радио торонд гадны нөлөө болон тухайн торонд зөвшөөрөлгүйгээр орж байгаа, станцууд нэр дуудлагыг зөв ашиглаж байгаа зэрэгт хяналт тавьж ажиллана. Торонд ажиллаж байгаа станцууд бие биенээ сонсохгүй байгаа үед мэдээ, мэдээллийг дамжуулах станцуудаас радио харилцааны зөрчлийг гаргуулахгүй байх, станцуудын харилцаа давхацсан үед дэс дарааллыг тогтоох, аль нэгэн торны салбар станц ажиллахгүй болсон тохиолдолд шалтгааныг тодруулж удирдлагад 864 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам мэдэгдэх зэрэг үүрэг хүлээн ажиллана. б/Радио торны станц. Радио торны станц нь нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын суурин станцууд байна. Торны станц нь богино долгионы радио холбоог ашиглах журмыг мөрдлөг болгон харилцааны сахилгыг сахин биелүүлж, төв станцын өгсөн үүргийн дагуу ажиллана. в/Радио торонд орох эрхтэй станц. Уг эрхийг цагдаагийн төв байгууллагын хөдөлгөөнт станц, төв станц, онц ноцтой хэрэг, учрал, осол, байгалийн гамшиг тохиолдсон нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын станц, цагдаагийн төв байгууллагаас хөдөлгөөнт байдлаар ажиллаж байгаа станц зэрэг орно. 713.4.НЭР ДУУДЛАГА ХЭРЭГЛЭХ 713.4.1.Цагдаагийн төв байгууллага, түүний харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн удирдлагууд богино долгионы станцаар холбоо барих эрхтэй бөгөөд тус бүр өөрийн нэр, дуудлагатай байна. 713.4.2.Цагдаагийн төв байгууллага, түүний харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн нэгжийн богино долгионы суурин станц болон станцаар ажиллах эрх бүхий ажилтнууд дуудлагатай байна. 713.4.3.Нэр нь хэт богино долгионы нэр дуудлагаар зохицуулагдана. Дуудлага нь 1-2 оронтой тоо байх ба бусдын дуудлагатай давхцахгүй байна. 713.4.4.Нэр, дуудлагыг цагдаагийн байгууллагын хэмжээнд нэгдсэн байдлаар ашиглах бөгөөд цагдаагийн төв байгууллагын даргын баталсаны дагуу хэрэглэнэ. 713.4.5.Радио торонд ажиллаж байгаа станцууд нэр дуудлагыг зөв хэрэглэж сурсан байна. Тухайн станц эхлээд харилцагчийнхаа нэр, дуудлагаар дуудаад, дараа нь өөрийгөө нэрлээд хариу өгөх боломж олгож 3-5 секунд хүлээнэ. Жишээ нь: 1-ээ 14-т гэх мэт /Цагдаагийн төв байгууллагын төв станцыг Орхон аймгийн цагдаагийн газрын суурин станц дуудсан байдал/. 713.5.МЭДЭЭ СОЛИЛЦОХ, РАДИО СТАНЦ АШИГЛАХ 713.5.1.Цагдаагийн байгууллагын холбооны инженер, техникч болон түүнийг орлож буй алба хаагч нь Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 715-т заасны дагуу цагдаагийн холбооны техник, хэрэгслийг эзэмших, хадгалах, бүртгэх, тооцоог хөтөлж, богино долгионы радио холбоог ашиглах журмыг чанд мөрдөн байгууллагын нууцад хамаарах мэдээг шифрлүүлэх шаардлага тавьж ажиллана. 713.5.2.Цагдаагийн байгууллагууд нь радио холбоог ашиглан тухайн нутаг дэвсгэрт гарсан гэмт хэрэг, зөрчлийн тухай мэдээллийг төвд цаг алдалгүй шуурхай хүргэхээс гадна төвд явуулдаг мэдээллийг тогтоосон хугацаанд нь дамжуулах ажлыг зохион байгуулна. 713.5.3.Холбооны инженер болон түүнийг орлох ажилтан нь мэдээний саатал, будлиан гаргахгүй байхын тулд дамжуулах мэдээг хүлээн авахдаа мэдээ өгч буй хүнийг байлцуулан сайтар нягталж, гаргацгүй болон эргэлзээтэй үг, өгүүлбэр, тэмдэгтийг тодруулсны дараа тухайн мэдээг дамжуулах бөгөөд мэдээг нэвтрүүлсэн болон хүлээн авсан, мэдээ өгсөн, авсан огноог бүртгэж гарын үсэг зурж хүлээлцэнэ. 713.5.4.Мэдээ бүртгэлийн дэвтрийг цагдаагийн төв байгууллагын эрх бүхий ажилтанд биечлэн танилцуулж зохих үүрэг, даалгавар, зөвлөгөө авч ажиллана. 713.5.5.Радио станцыг хариуцагч холбооны инженер болон түүнийг орлох ажилтан мэдээний болон радио торны нууцлал хадгалж, баттай мэдээллийг үнэн зөв дамжуулна. 713.5.6.Цагдаагийн байгууллагын богино долгионы суурин радио станцууд нь цагдаагийн төв байгууллагаас баталсан цагийн хуваарийн дагуу ажилладаг байхаас гадна төвөөс хээрийн нөхцөлд ажиллахаар хөдөлгөөнт станц гарах буюу онцгой ажлын үед радио торны станцууд буух шийдвэр өгөх хүртэл цагийн хуваарь харгалзахгүй байнгын чагналтанд байна. 713.5.7.Радио станцыг хариуцсан холбооны инженер болон түүнийг орлож буй ажилтан ээлжийн амралт, чөлөө, өвчний магадалгаа авсан үед төвд заавал мэдэгдэж байна. 713.5.8.Ажлын шаардлагаар торны станцууд өөр хоорондоо холбоо барих шаардлагатай болсон үед зөвхөн төв станцын зөвшөөрлийн дагуу харьцаа хийнэ. Харьцааны бус цагаар яаралтай мэдэгдэх мэдээ гарсан тохиолдолд 1 дүгээр торонд шилжин орж төвтэй холбоо барина. 713.5.9.Нийтийг хамарсан эмх замбараагүй байдал, террорист халдлага, гэнэтийн гамшиг, болзошгүй аюул, осол болсон үед хүчний болон хүмүүнлэгийн байгууллагуудтай харилцан ажиллах төлөвлөгөөнд заасны дагуу үндэсний аюулгүй байдлыг хангах чиг үүрэг бүхий байгууллагуудтай тухайн үед зөвшөөрөгдсөн богино долгионы зурваст харилцан ажиллана. 713.5.10.Холбооны инженер болон түүнийг орлох ажилтан радио станц болон түүний иж 865 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам бүрдлийн бүрэн бүтэн байдлыг хариуцах бөгөөд радио станцыг нууцлал хангасан тусдаа өрөөнд /нэг давхраас дээш/ суурилуулна. 713.5.11.Радио холбоог эзэмшигч нь өдөр бүр харьцаа эхлэхийн өмнө радио станц ашиглах зааврын дагуу радио станцыг ажилд бэлтгэж өөрийн торны суваг /долгион/ дээр байгаа эсэхийг шалгана. 713.5.12.Сонсгол муудсан үед торны станцууд мэдээг нэг нь нөгөөдөө дамжуулж өгдөг байх ба холбоо тасрах тохиолдолд төв станцад мэдэгдэж суваг /долгион/ шилжинэ. Суваг шилжихдээ радио станцын санах ойн сувгийн тоог хэлж шилжиж дадсан байна. Шилжсэн долгион дээр сонсохгүй байх тохиолдолд буцаад өмнө нь ажиллаж байсан сувагт шилжихдээ төвөөс өгөх удирдамж, зааврыг хүлээн ажиллана. Сувгийн дугаар, давтамжийг Мэдээллийн технологи, холбооны ажил хариуцсан нэгж өөрчилж, энэ тухай орон нутагт албан бичгээр мэдэгдэж байна. 713.5.13.Радио станцаар харьцахдаа станцын микрофоныг 4-6 см зайтай байлгаж товч тодорхой яриад, хүлээх горимд орж харилцагчийнхаа хариуг сонсоно. Харилцагчийнхаа яриаг сонсохгүй байвал дахин давтахыг хүснэ. Харилцааны төгсгөлд дамжуулсан мэдээг давтан хүлээн авч болно. 713.5.14.Радио станцад гэмтэл саатал гарсан тохиолдолд төвд яаралтай мэдэгдэж шийдвэрлүүлнэ. 713.6. РАДИО ТОРОНД АЖИЛЛАХ ҮЕД ХОРИГЛОХ ЗҮЙЛ 713.6.1.Богино долгионы радио станц хэрэглэж байгаа байгууллага, алба хаагчид дараахь зүйлсийг хориглоно: а/радио холбоо ашиглан албаны бус яриа ярих; б/хэрүүл маргаан хийх, зүй бус үг, хэллэг хэрэглэх; в/радио станцыг зориулалтын бусаар ашиглах; г/нэг удаагийн нэвтрүүлгийг 20 секундээс илүү хугацаагаар үргэлжлүүлэх; д/радио станцууд харилцаж байх үед дундуур нь орж үймүүлэх, өөр станцтай зэрэгцэж нэвтрүүлэг хийх; е/нэр, дуудлага нь жагсаалтад байхгүй станцад хариу өгөх. 713.6.2.Нэр, дуудлагыг өөр станц ашиглаж холбоонд орсон тохиолдолд энэ тухай төв станцад нэн даруй мэдэгдэнэ. ---оОо--- 866 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 714.ХЭТ БОГИНО ДОЛГИОНЫ РАДИО ХОЛБОО ХЭРЭГЛЭХ Хавсралт: Тараасан: 2017.12.20 Батлагдсан: 2017.12.20 Дугаар: А/249 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас: 3 714.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллага, алба хаагч хуваарилсан радио давтамжийн зурвасыг ашиглан хэт богино долгионы радио холбоог хэрэглэх, радио торонд ажиллах, мэдээ дамжуулах дэг горимыг тогтооход оршино. 714.2.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Хэт богино долгионы радио холбоо” - гэж агаарын орон зайд тархаж буй цахилгаан соронзон орны давтамж (30-3000 мегагерц) -ийг ашиглан суурин болон гар радио төхөөрөмжийн тусламжтайгаар төрөл бүрийн тэмдэгт, дохио дуу, дүрс болон бусад хэлбэрээр нэвтрүүлэн, хүлээн авахыг; “Радио тор” -гэж Харилцаа холбооны зохицуулах хорооноос хуваарилсан радио давтамжийн зурвасын хүрээнд Цагдаагийн төв байгууллага нь харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан байгууллага, нэгжүүддээ хуваарилсан радио давтамжийг. 714.3.РАДИО ТОР, АШИГЛАХ 714.3.1.Радио тор тус бүр цагдаагийн төв байгууллага баталсан өөрийн оноосон нэртэй байх ба энэ нь бусад радио торны нэртэй давхцахгүй. Торонд ажиллаж байгаа станцууд нь тус тусын дуудлагатай байна. 714.3.2.Радио тор нь өөрийн удирдагчтай байх ба тэр нь тухайн цагдаагийн байгууллагын дарга байна. Торны удирдагч нь радио торны үйл ажиллагаанд хяналт тавьж, удирдан чиглүүлэх үүрэгтэй ба шаардлагатай тохиолдолд суваг болон торны ажлын горимыг өөрчлөх, зөвшөөрөгдсөн бусад торонд орох эрхтэй. 714.4.РАДИО ТОР СТАНЦЫН АЖИЛЛАХ ГОРИМ 714.4.1.Радио тор нь яриа нууцлалын хувьд ил болон хаалттай байж болно. 714.4.2.Радио тор нь ердийн болон тусгай горимд ажиллана: а/ажлын ердийн горим. Энэхүү горим нь өдөр тутмын хэвийн ажиллагаанд хэрэглэгдэнэ. Тухайн торны бүх станцууд хоорондоо харилцах эрхтэй байх ба үндсэн станцууд цаг тутамд буюу тогтоосон хуваарь, журмын дагуу төв станцад нөхцөл байдлаа илтгэж байна. б/ажлын тусгай горим. Олон нийтийг хамарсан арга хэмжээ, онц ноцтой гэмт хэргийг илрүүлэх, таслан зогсоох зэрэг үйл ажиллагааны үед хэрэглэгдэнэ. Тухайн ажлын онцлогоос хамаарч торны зарим станцын харилцах эрхийг тодорхой хугацаагаар хязгаарлаж болно. 714.4.3.Хэт богино долгионы радио торонд ажиллах станцуудыг ажиллах байдлаар нь 3 ангилна: а/Радио торны төв станц. Тухайн цагдаагийн байгууллага, нэгжийн жижүүрийн суурин станц байна. Төв станц нь радио торонд ажиллаж байгаа станцуудын үйл ажиллагааг удирдан чиглүүлж, хэт богино долгионы радио холбоог ашиглах журмыг мөрдөж байгаа эсэхэд хяналт тавьж ажиллана. Торонд ажиллаж байгаа станцууд бие биенээ сонсохгүй байгаа үед мэдээ, мэдээллийг дамжуулж өгөх, станцуудаас радио харилцааны зөрчлийг гаргуулахгүй байх, станцуудын харилцаа давхацсан үед дэс дарааллыг тогтоох, торны станцууд хариу өгөхгүй тохиолдолд холбооны инженерт мэдэгдэж, шалтгааныг тодруулж, гэмтэл, саатлыг арилгуулах үүрэгтэй ажиллана. б/Радио торны үндсэн станц. Тухайн цагдаагийн байгууллагын алба хаагчид байна. Энэ станц нь радио харилцааны сахилгыг сахин биелүүлж, торны удирдагч болон төв станцын өгсөн үүргийн дагуу ажиллана. Удирдагч болон төв станцыг дуудсан үед хариу өгч, бусад цагт сонсох горимд ажиллана. Онц шаардлагатай тохиолдолд төв станц болон бусад үндсэн станцыг дуудаж холбоо барина. Ямар нэгэн шалтгаанаар радио харилцааг таслах болон холбоо барих боломжгүй болсон тохиолдолд шалтгааныг өөрийн торны төв станцад тухай бүр заавал мэдэгдэж байна. Холбоонд эргэж орохдоо мөн илтгэнэ. 867 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам в/Радио торонд орох эрхтэй станц. Эрх бүхий албан тушаалтанууд шаардлагатай үед бусад албадын торонд орж болно. 714.4.4.Цагдаагийн байгууллагын хэмжээнд зарлан мэдээллийн нэгдсэн тор зохион байгуулж болно. 714.4.5.Цагдаагийн байгууллагуудын радио торонд ажиллах станцуудын хуваарийг Цагдаагийн төв байгууллагын даргын тушаалд нийцүүлж тухайн байгууллагын дарга батална. 714.5.РАДИО ТОРНЫ НЭР, ДУУДЛАГА 714.5.1.Радио торны нэр нь нэр үг, дуудлага нь 1-3 оронтой тоо байх бөгөөд цагдаагийн бүх албадын хэмжээнд нэгдсэн нэг системтэйгээр ашиглана. Тухайн байгууллагын зохион байгуулалт, ажлын онцлогоос хамаарч радио станцын дуудлагыг ялгавартай өгөх шаардлагатай бол энэ тухай радио торыг зохион байгуулах тушаалд зааж өгнө. 714.5.2.Нэр дуудлагыг ямар торонд ашиглаж байгаагаас хамаарч дараахь байдлаар хэрэглэнэ: а/өөрийн торонд харилцах. Торны нэрийг хэрэглэхгүй зөвхөн хувийн дуудлагаар харилцана. Жишээ нь: 62-оо 10-т /өөрийн торны станцыг төв станц дуудсан байдал/ б/өөр торонд орж харилцах. Энэ тохиолдолд тухайн торны нэрийг хэрэглэхгүйгээр зөвхөн дуудлагаар нь дуудаж, өөрийнхөө нэр, дуудлагыг бүтэн нэрлэнэ. Жишээ нь: 10-аа “Хайрхан 3”-т /аль нэгэн торны төв станцыг “Хайрхан” гэдэг нэртэй торны 3 гэсэн дуудлагатай станц дуудсан байдал/ в/нэгдсэн торонд ажиллах. Албадын нэгдсэн арга хэмжээний үед нэг торонд дуудсан станцын нэр, дуудлага болон өөрийн нэр, дуудлагыг бүтэн нэрлэнэ. Жишээ нь: “Номт 10”-аа “Харцага 2”-т /“Номт” гэдэг нэртэй торны төв станцыг “Харцага” гэдэг нэртэй торны 2 дуудлагатай станц дуудсан байдал/. 714.6.РАДИО ХОЛБООГООР ХАРИЛЦАХ 714.6.1.Радио торонд ажиллаж байгаа станцууд мэдээллийн болон радио торны нууцыг чандлан хадгалах бөгөөд мэдээллийг үнэн зөв дамжуулж ажиллана. 714.6.2.Радио станцаар харьцахдаа станцын микрофоныг 4-6 см зайтай байлгаж “нэвтрүүлэх” товчийг дарж, товч тодорхой яриад, хүлээх горимд орж харилцагчийнхаа хариуг сонсоно. 714.6.3.Хэрэв харилцагч станцынхаа яриаг ойлгохгүй байвал шалтгааныг хэлж дахин нэвтрүүлэхийг хүснэ. 714.6.4.Харилцааны төгсгөлд дуудагдсан станц дамжуулсан үүрэг болон мэдээллийг хүлээж авсан тухай дуудсан станцад үнэн зөв ойлгосон эсэх талаар хариуг мэдэгдсэнээр радио харилцаа дуусна. 714.6.5.Радио станцад гэмтэл саатал гарсан тохиолдолд хариуцсан холбооны инженер түүнийг орлох алба хаагчид мэдэгдэж шийдвэрлүүлнэ. 714.6.6.Тухайн торны удирдагч болон төв станц нь радио харилцааны байдалд байнгын хяналт тавьж, илэрсэн зөрчил дутагдлыг цаг тухайд нь таслан зогсооно. 714.6.7.Радио станц эзэмшигч нь станцын батарейг цэнэгтэй байлгаж, албаны бэлэн байдлыг хангаж ажиллах үүрэгтэй. 714.6.8.Нийтийг хамарсан эмх замбараагүй байдал, террорист халдлага, гэнэтийн гамшиг, болзошгүй аюул осол болсон үед хүчний болон хүмүүнлэгийн байгууллагуудтай харилцан ажиллах төлөвлөгөөнд заасны дагуу үндэсний аюулгүй байдлыг хангах чиг үүрэг бүхий байгууллагуудтай хэт богино долгионы тухайн үед өгөгдсөн долгионоор харилцан ажиллана. 714.6.9.Алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга нь хариуцсан чиг үүргийн хүрээнд зохион байгуулагддаг ажлын талаарх мэдээллийг нууц кодоор орлуулан радио торонд нэвтрүүлэх ажлыг зохион байгуулж болох ба энэ тухай Цагдаагийн төв байгууллагын мэдээлэл, холбоо хариуцсан нэгжид мэдэгдэж, тайллыг бүртгүүлнэ. 714.7. РАДИО ТОРОНД АЖИЛЛАЖ БАЙХ ҮЕД ХОРИГЛОХ ЗҮЙЛ 714.7.1.Хэт богино долгионы радио станц хэрэглэж байгаа байгууллага, алба хаагчид дараахь зүйлсийг хориглоно. а/радио холбоо ашиглан албаны бус яриа ярих; б/хэрүүл маргаан хийх, зүй бус үг, хэллэг хэрэглэх; в/радио станцыг зориулалтын бусаар ашиглах; г/ нэг удаагийн нэвтрүүлгийг 20 секундээс илүү хугацаагаар үргэлжлүүлэх ; д/радио станцууд харьцаа хийж байх үед дундуур нь орж үймүүлэх, өөр станцтай 868 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам зэрэгцэж нэвтрүүлэг хийх; е/өөрийн нэр дуудлагаа хэрэглэхгүй, хуурамч нэр дуудлага хэрэглэсэн станцад хариу өгөх; ж/бусад станцын нэр, дуудлагыг ашиглах; з/торны удирдагч болон төв станцын зөвшөөрөлгүйгээр суваг суулгуулах, ашиглах, шилжих. 714.7.2.Нэр, дуудлагыг өөр станц ашиглаж холбоонд орсон тохиолдолд энэ тухай төв станцад даруй мэдэгдэнэ. ---оОо--- 869 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 715.ХОЛБООНЫ ТЕХНИК ХЭРЭГСЛИЙГ ЭЗЭМШИХ, ХАДГАЛАХ, ТҮҮНИЙ БҮРТГЭЛ ТООЦООГ ХӨТЛӨХ Хавсралт: Тараасан: 2017.12.20 Батлагдсан: 2017.12.20 Дугаар: А/249 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас: 2 715.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагад албаны зориулалтаар ашиглаж байгаа бүх төрлийн холбооны техник хэрэгслийг эзэмших, хадгалах, түүний ашиглалтыг хянан шалгах, тооллого, тооцоо хийхтэй холбогдон үүссэн зохион байгуулалтын шинжтэй харилцааг зохицуулахад оршино. 715.2.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурьдсан утгаар ойлгоно: “Холбооны техник хэрэгсэл” - богино, хэт богино долгионы бүх төрлийн суурин, машины, гар радио станцууд, холбооны техник хэрэгслүүд, телехяналтын болон дохиолол хамгаалалтын төхөөрөмж, тэдгээрийн дагалдах хэрэгслүүд. 715.3.ХОЛБООНЫ ТЕХНИК ХЭРЭГСЛИЙГ ТАВЬЖ ОЛГОХ 715.3.1.Албан үүрэг гүйцэтгэх, сургалт явуулахад тухайн цагдаагийн байгууллагын даргын шийдвэрээр цагдаагийн байгууллагын алба хаагчдад холбооны техник хэрэгслийг олгож бүртгэл, техник ашиглалтын дэвтэр хөтөлнө. 715.3.2.Цагдаагийн төв байгууллага, түүний харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага, харьяа нэгж нь холбооны техник хэрэгслийг сонгох, худалдан авах, ашиглах заавар, журам, гарын авлагын талаар Цагдаагийн ерөнхий газрын Мэдээллийн технологи, холбооны ажил хариуцсан нэгжээс дүгнэлт, зөвлөмж авч нэгдсэн бодлого, харилцан уялдааг хангана. 715.3.3.Цагдаагийн байгууллагуудад шинээр авсан, нөхөн хангалт хийсэн, худалдан авсан холбооны техник, хэрэгсэл тус бүрийг хувийн дугаараар нь, хэрэв хувийн дугааргүй бол дугаар өгч, санхүүгийн данс бүртгэлд авна. 715.3.4.Холбооны техник хэрэгслийг тавьж олгохдоо холбооны техник, хэрэгсэл олгох дэвтэрт гарын үсэг зуруулна. Олгох ба эргүүлэн авах авахдаа холбооны техник, хэрэгслийн иж бүрдэл нь бүрэн бүтэн эсэхийг холбооны инженер, хариуцсан ажилтан, эзэмшигч нар заавал шалгаж энэ тухай тэмдэглэлийг техник ашиглалтын дэвтэрт тэмдэглэнэ. 715.4.БАЙГУУЛЛАГЫН ДАРГЫН ҮҮРЭГ 715.4.1.Цагдаагийн төв байгууллага, түүний харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын удирдлага нь холбооны техник хэрэгслийн ашиглалт, бүртгэл, тооцоог хөтлөхтэй холбоотойгоор дараахь үүргийг хүлээнэ: а/Цагдаагийн төв байгууллага, түүний харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын удирдлага Мэдээллийн технологи, холбооны ажил хариуцсан нэгж / инженер, техникч/ -тэй хамтран цагдаагийн байгууллагын техникийн бодлогын дагуу холбооны бүх төрлийн техник, хэрэгслээр хангах, техник ашиглалтын байдалд хяналт тавих ажлыг зохион байгуулах; б/бие бүрэлдэхүүнийг холбооны техник, хэрэгсэл эзэмших арга ажиллагаанд сургаж дадлагажуулах ажлыг зохион байгуулах; в/холбооны техник, хэрэгслийн хадгалалт, иж бүрдэл, бүрэн бүтэн байдлыг жилд 2 удаа шалгаж, техник ашиглалтын дэвтэр, эзэмшигчийн бүртгэл болон бусад холбогдох бүртгэл, тайлан тооцоог холбооны инженер, хариуцсан ажилтнаар хугацаанд нь үнэн зөв гаргуулан хяналт тавьж ажиллах; г/нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад холбооны инженер томилогдоогүй тохиолдолд холбооны техник, хэрэгслийг бүртгэн авах, хуваарилах, мэргэжлийн байгууллагатай тогтмол харилцан холбоотой байх үүргийг тодорхой алба хаагчид хариуцуулах; д/холбооны техник, хэрэгсэл алдаж үрэгдүүлсэн тохиолдолд албаны шалгалт явуулж холбооны техник, хэрэгслийг олох арга хэмжээг нэн даруй авч хариуцан эзэмшиж байсан алба хаагчид холбогдох хууль, тогтоомжийн дагуу хариуцлага хүлээлгэх. 870 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 715.5.ХОЛБООНЫ ИНЖЕНЕР, ТЕХНИКЧИЙН ҮҮРЭГ 715.5.1.Цагдаагийн байгууллагын холбооны инженер, техникч нь техникийн ашиглалт, хадгалалт, бүртгэл тооцоотой холбоотойгоор дараахь үүргийг хүлээнэ: а/цагдаагийн байгууллагад ашиглаж байгаа хэт богино, богино долгионы бүх төрлийн суурин, машины, гар радио станцууд, холбооны техник, хэрэгслүүд, телехяналтын болон дохиолол хамгаалалтын хэрэгслүүд, тэдгээрийн дагалдах хэрэгслүүдэд засвар, үзлэг, үйлчилгээг хийж техникийн хэвийн ажиллагааг хангаж ажилланах; б/холбооны техник хэрэгсэлд нэг бүрчлэн техник ашиглалтын дэвтэрийг нээж тогтмол хөтлөх; в/техникийн үзлэг үйлчилгээг хуваарийн дагуу явуулж илэрсэн гэмтлийг засах. Мэдээллийн технологи, холбооны ажил хариуцсан нэгжийн засварын төвөөр засварлуулах шаардлагатай техник хэрэгслийг албан бичигтэй явуулж холбогдох тооцоо бүртгэлийг тухай бүр хийх; г/шилжин томилогдож, халагдаж байгаа алба хаагч нэг бүрийн холбооны техник, хэрэгслийг цаг тухайд нь хураан авч тооцоог хийхэд оролцох; д/холбооны техник, хэрэгслийн ашиглалт, хадгалалт, эдэлгээний чанарт өдөр тутмын хяналт тавьж, илэрсэн зөрчлийг арилгах, хагас жил, жилийн эцсийн тооллого зохион байгуулахад оролцох; е/холбооны техник, хэрэгсэл техник ашиглалтын дэвтэрийг тавьж олгосон байгууллага, холбооны инженер, хариуцсан ажилтан төвлөрүүлэн хадгалнах. 715.6.ХОЛБООНЫ ТЕХНИК ХЭРЭГСЭЛ ЭЗЭМШИЖ БУЙ АЛБА ХААГЧИЙН ҮҮРЭГ 715.6.1.Холбооны техник, хэрэгсэл эзэмшиж буй алба хаагч нь дараахь үүргийг хүлээнэ: а/эзэмшиж буй холбооны техник, хэрэгслийнхээ техникийн хүчин чадал өгөгдөхүүн, ажиллагааг зохих заавар журмын дагуу судалж ажиллах чадвар, дадлагатай болсон байх; б/холбооны техник, хэрэгслийг ариг гамтай эзэмшиж алдаж үрэгдүүлэхээс сэрэмжилж ажиллах; в/албанаас чөлөөлөгдөх, халагдах, шилжих, сургууль дамжаанд суралцах болон өвчлөх, амрах зэрэг тохиолдолд холбооны техник, хэрэгслийг холбооны инженер, техник хариуцсан ажилтанд хүлээлгэн өгөх; г/холбооны техник, хэрэгслийг ашиглахаар авах үедээ техник ашиглалтын дэвтэртээ тэмдэглэл хийлгэх; д/эзэмшиж байгаа холбооны техник, хэрэгслээ холбооны инженер, хариуцсан ажилтанд долоо хоног, сар тутамд шалгуулж, техникийн үзлэг үйлчилгээг хийлгэж байх. 715.7.ХОЛБООНЫ ТЕХНИК, ХЭРЭГСЛИЙН ХАДГАЛАЛТ, ТООЛЛОГО 715.7.1.Нөөцөд байгаа холбооны техник, хэрэгслийг чийг тундаснаас хамгаалж өвлийн цагт дулаан агуулахад тавиур дээр тавьж хадгална. 715.7.2.Цагдаагийн байгууллагын даргын тушаалаар томилогдсон комисс холбооны техник, хэрэгслийг хагас жил, жилийн эцсээр нэг бүрчлэн үзэж тоолох бөгөөд тооллогын дэлгэрэнгүй бүртгэл, тэмдэглэлийг байгууллагын дарга батална. 715.7.3.Тооллогын комисс нь олон жилийн ашиглалтын улмаас эвдэрч засвар авахгүй болсон, сэлбэг материалгүй, цаашид ажлын шаардлага хангахгүй холбооны техник, хэрэгслийг актлах тухай санал, тодорхойлолтоо бичиж Цагдаагийн байгууллагын Холбооны техникийн байнгын комисст хүргүүлж, шийдвэрлүүлнэ. 715.7.4.Алдаж үрэгдүүлсэн ба эвдэж гэмтээсэн техник, хэрэгслийг данс бүртгэлээс хасахад санхүүгийн баримт, эрх бүхий байгууллагын гаргасан тодорхойлолт, дүгнэлтийг материалд хавсаргана. 715.8.ХОРИГЛОХ ЗҮЙЛ 715.8.1.Холбооны техник, хэрэгсэл ашиглаж буй алба хаагчдад дараахь зүйлсийг хориглоно: а/холбооны техник, хэрэгслийг зохих зөвшөөрөл шийдвэргүйгээр бусад байгууллага, хүнд шилжүүлэх, худалдах, хаяж үрэгдүүлэх; б/холбооны техник, хэрэгслийг албаны бус зориулалтаар ашиглах, хариуцах эзэнгүй орхих; в/холбооны техник хэрэгслийг мэргэжлийн бус хүнээр засвар, үйлчилгээ хийлгэх. ---оОо--871 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 716.ҮНЭРИЙН ЛАБОРАТОРИ АЖИЛЛАХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/249 Хуудас: 4 716.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагаас гэмт хэрэгтэй тэмцэх ажиллагаанд үнэрийн лабораторийн санг бүрдүүлэх, ашиглахтай холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 716.2.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Үнэр” – амьтан, ургамал, эрдэслэг гаралтай материаллаг объектуудын биеийн гадаргуугаас байнга ууршин ялгарч буй, тухайн биетийн бичил хэсэг-молекулын шинж бөгөөд хүн, амьтны хамар болон хэрэгсэл, төхөөрөмжийн авуур мэдрэх субъектив төсөөллийг /үнэр нь материаллаг объект, эсвэл түүн дээр байгаа өөр биетийг тодорхойлох нэг шинж/; “Үндсэн үнэр” – тухайн амьтан, хүн, объектын өөрийн үнэрийг хэлэх бөгөөд хэзээ ч хувиран өөрчлөгддөггүй; “Хувийн үнэр” – биоилчлэгч болон ольфактро төхөөрөмжийн мэдрэх, хүний цус, хөлс зэрэгт байх генетикийн шинж /хувийн үнэр нь тосны хүчлийн нэгдлүүдээс бүтэх бөгөөд дахин давтагдашгүй, абсолют тогтвортой, хувиран өөрчлөгдөшгүй шинжүүдээр тодорхойлогдоно/; “Дагалдах үнэр” - тухайн цаг үед хүний амьдарч буй ахуй, эрхэлж буй ажил, хэрэглэж буй хүнсний болон эмийн зүйл, химийн бодис зэргээс; объект, зүйлсэд хүрээлэн буй орчноос үүсэх нэмэлт үнэрийг хэлэх бөгөөд адил орчинд буй бүх хүн, объектод нэгэн адил үүсдэг; “Үнэрийн мөр” хоёр объект харилцан үйлчилсний дүнд нэг объектын гадаргуугаас ялгарсан үнэрийн молекулууд, нөгөө объектын гадаргууд болон хүрээлэн буй орчны агаарт үлдэн тархаж буйг; “Био илчлэгч”- үнэрийн мөрөнд ажиллуулахаар тусгайлан сургасан нохойг; “Ольфактро хэрэгсэл” - үнэрийн молекулыг бүртгэн авч, ялгах болон дүрс болгон дамжуулах чадвартай авуур бүхий хэрэгсэл, төхөөрөмжийг; “Гэмт хэрэгтний үнэрийн мөр” – тухайн хүний организмын давтагдашгүй онцлог шинжийг агуулсан, үнэрт бодисын бичил хэсэг бөгөөд хүний болон түүний үнэртэй эд зүйлийн харьцсан объект дээр болон агаарын найрлагад тусгагдан үлдсэнийг; “Үнэр судлалын адилтгал” - криминалистикийн адилтгалын нэг төрөл бөгөөд үнэрийн дээж болон үнэр илчлэгчийн /биологийн болон ольфактро/ тусламжтайгаар, лабораторийн нөхцөлд хувь хүнийг түүний үнэрийн мөрөөр тогтоох ажиллагаа; “Үнэрийн сан” - хэргийн газар болон бусад хэлбэрээр илрүүлж бэхжүүлсэн үнэрийн мөр, гэмт хэрэг үйлдсэн болохыг нь нотолсон хүний хүрээлэн буй орчинд түгээмэл тохиолддог бодисын зүйлээс тусгаарлан авсан дээж үнэрийн цуглуулгыг. 716.3.ЛАБОРАТОРИЙН ЗОХИОН БАЙГУУЛАЛТ, БАРИМТЛАХ ЧИГЛЭЛ 716.3.1.Гэмт хэргийн газраас үнэр болон үнэртэй эд зүйлийг бэхжүүлэн авсны дараа түүнийг хадгалах, харьцуулалт явуулахын тулд лаборатори байгуулна. 716.3.2.Лаборатори нь бүтцийн хувьд эрдэм шинжилгээ судалгааны хэсэг, үнэрийн сангаас бүрдэнэ. 716.3.3.Лаборатори нь үнэрийн сангийн харьцуулалт явуулах болон хяналтын гэсэн үндсэн тасалгаануудаас бүрдэх бөгөөд тус бүрт нь шаардлагатай тоног төхөөрөмжөөр тоноглогдсон байна.Түүнчлэн 3-аас доошгүй мэргэшүүлэн сургагдсан албаны нохойтой байна. 716.3.4.Үнэрийн сангийн өрөө нь үнэрүүдийг шилэн саванд битүүлж хадгалах ба хадгалалтын зориулалтын шүүгээнүүдтэй байна. 716.3.5.Харьцуулалтын өрөөнд зөөврийн болон суурин тавцантай байх ба үнэрийг шингээсэн материал бүхий савнуудыг хооронд нь 35-40 см-ийн зайтайгаар нэг тавцанд 15-аас доошгүйг байрлуулахаар тооцож, албаны нохойн хөдөлгөөнд саад болохгүй байдлаар зай хэмжээг баримтална. Түүнчлэн зөөврийн байдлаар резинэн дэвсгэр дээр төмөр суурь бүхий шилэн савнуудыг хооронд нь 90-1.20 см-ийн зайтайгаар 8-10-ыг байрлуулахаар зохион байгуулж болно. Резинэн дэвсгэрийн өргөн нь 1 м, урт нь 10 м-ээс доошгүй байх, дуу чимээг намжааж, нохойн хөдөлгөөнд 872 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам саад учруулахгүйгээр байна. 716.3.6.Хяналтын өрөө нь харьцуулалтын өрөөнд явагдах үйл ажиллагааг хянахад тохиромжтой цонхтой байна. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаа явуулж байгаа алба хаагч болон хэргийн холбогдогч зэрэг оролцогчдыг байрлуулна. 716.3.7.Лабораторийн үйл ажиллагааны зарим нь хэргийн газраас савлан битүүмжлэгдэн ирүүлсэн үнэрүүдийг уг хэрэгт сэжиглэгдэж байгаа хүний үнэрийг нохойн үнэрлэх эрхтний харьцуулан ялган таних чадвараар тогтоох, уг хэргийг шалгаж байгаа хэрэг бүртгэгч, мөрдөгч нартай ажиллах ажлын уялдаа холбоог зохион байгуулна. 716.3.8.Жижүүрийн нохойн туслах төлөөлөгч нар битүүмжлэн авсан уг шилэн саванд хийсэн үнэрийн үр дүн, эцсийн шийдвэрийг гаргах хүртэл ажлаа дүүрэн хариуцна. 716.3.9.Лабораторийн эрхлэгч нь шаардлагатай тохиолдолд хэргийн газрын үзлэгт оролцоно. 716.4.ҮНЭР БЭХЖҮҮЛЭН АВАХ 716.4.1.Үнэрийг бэхжүүлэн авахдаа соруулах, ороож үнэр шингээх замаар бэхжүүлэх, хэргийн газарт байгаа эд зүйлийг битүүмжлэн авна. 716.4.2.Обьектод хүний үлдээсэн үнэр соруулан авч, битүүмжлэн хадгалаад шаардлагатай үед эрэлч нохойн мэдрэлийн системийн үйл ажиллагааны задлан ялгах, нэгтгэн дүгнэх чадварыг ашиглан харьцуулалт явуулж, хэргийн холбогдогчийг тогтооход ашиглана. 716.4.3.Үнэр соруулах багажийн бүтэц, зохион байгуулалт: а/“Үнэр-1” багаж нь; 1/тусгаарлах хэсэг нь: гадаад орчны нөлөөллөөс үнэр-бичил мөрийг тусгаарлах үүрэгтэй. Тусгаарлагч 0,3 мі багтаамжтай 2-3 ширхэг таваг; 1.1/резинэн жийргэвч бүхий хатуу гуурс; 1.2/зөөлөн холбогч гуурсаас; б/сорох, шахах шприц (тариур) хагас автомат шприц нь тусгаарлах хэсэгт байгаа үнэртэй агаарын сорох шахах механизмын тусламжтайгаар битүүмжлэх саванд оруулах; 1/шприц нь гар шахуургын бариул; 2/0.5 г багтаамжтай цилиндр; 3/поршин; 4/цилиндрийн хүрээ клапан пүрш; 5/жийргэвч; 6/холбогч гуурс (сорох, шахах хэсгийн); 7/холхивч, чангалагч; в/битүүмжлэх хэсэг нь бичил мөрийг орчны нөлөө, харилцан үйлчлэлээс тусгаарлан хадгалах үүрэгтэй; 1/0.4 мі багтаамжтай шилэн банн; 2/резинэн жийргэвч, таг; 3/резинэн бөглөө бүхий гуурс; 4/ариутгасан материал 20х20 см; г/“Үнэр-1” багажийг бусад дагалдах хэрэгслэлийн хамт тусгай цүнхэнд авч явна. 716.4.4.“Үнэр-1” багажийг ашиглахдаа багажаа шалган угсарч сонгон авсан талбайд тусгаарлах хэсгийг байрлуулан автомат шприцийг ажиллуулна. Таван минут ажиллуулахад тусгаарлах хэсгийг салган авч битүүмжлэх шилэн саваа солино. Битүүмжлэн авсан үнэрээ хэргийн газрын тэмдэглэлд тусгуулж шилэн сав тус бүрт хаана хэзээ болсон, ямар хэргийн газрын ямар объектоос үнэрийг битүүмжлэн авсан хаяг бичиж, банк тус бүр дээр нааж битүүмжлэн хөндлөнгийн гэрчээр гарын үсэг зуруулж лацадна. 716.4.5.Уг багажийг нэг удаа ашигласны дараа бүх хэсгүүдийг задалж, хуурай цэвэр даавуугаар арчиж, ариутгаад дахин ажилд ашиглахад бэлтгэнэ. Эд анги, жийргэвч, холхивч поршин зэрэг ус чийг хүргэж болохгүй, энэ нь гар шахуургын хэвийн ажиллагаанд муугаар нөлөөлнө. 716.4.6.Үнэрийг бэхжүүлэн авахдаа шинжлэх ухаан, техникийн дэвшилтэт арга технологи, техникийн бусад багаж, хэрэгслийг ашиглаж болно. 716.4.7.Үнэрийн сан хадгалалт түүний онцлог: а/үнэр хадгалах шүүгээг хэргийн ангиллаар нь дэс дараалан байрлуулж байнга цоожилж, лац дардас дарна. Хадгалж байгаа үнэр бүхэн нэгдсэн бүртгэлд авагдсан байх; б/үнэр хадгалагдаж байгаа шилэн савыг дэс дугаараар байрлуулж, туршилт хийсэн нөхцөлд бүртгэл хөтлөх; в/үнэрийн сангийн өрөөнд зөвхөн лабораторийг эрхлэгч, үнэрийн сангийн лаборантаас бусад хүнийг оруулахгүй байх; 873 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам г/үнэрийн сангийн өрөөний хаалганд нууц цоож хийсэн байх ба цонхонд төмөр тор, хөшиг хийсэн байвал зохих; д/үнэрийн сангийн өрөөг 7 хоногт 2 удаа нойтон ба хуурай цэвэрлэгээг хийж кварцын гэрлээр 13-15 минут ариутгах; е/үнэр хадгалах сангийн өрөөний дулааныг С +18, +20 хэм байлгах ба өрөөний чийглэг тогтмол 50%-70% байна. Үнэрийн сангийн өрөөнд агааржуулагч, кварцын гэрэл, өрөөний дулаан чийглэг хэмжих багажийг байрлуулах; ж/лабораторид ажиллахдаа тусгайлан бэлтгэсэн цагаан хүрэм, малгай, өмд, бээлий, гутлын гадуур өмсөх уут, амны хаалт хэрэглэн дээрх хувцасгүйгээр ажиллахыг хориглох; з/гэмт хэрэг үйлдэж байсан хүний хадгалагдсан үнэрээр тухайн хэрэгт сэжигтэй хүмүүсийн үнэрийн харьцуулалт хийж, шаардлагатай заримыг тооцоолон бодох машины бүртгэлд оруулж ашиглах; и/ул мөр, эд зүйл, багаж хэрэгсэлд шингэсэн үнэрийг ашиглан хадгалагдсан үнэртэй харьцуулалт хийх замаар сонгон олох; к/орон сууц, байр, хэрэглэж байсан эд зүйлс, эд мөрийн баримтаас хүний буюу сураггүй алга болсон хүмүүсийн үнэрийг шингээж авах; л/гэмт хэрэгтний хэргийн газарт үлдээсэн үнэрийг хадгалсан үнэрүүдтэй харьцуулж турших; м/ижил аргаар үйлдэгдсэн хэд хэдэн хэргийн газраас авсан үнэрүүдтэй харьцуулж, нэг хүн үйлдсэн байж болохыг тогтоох; н/дахин давтан гэмт хэрэг үйлддэг болон онц сэжигтэй хүний үнэрийг авч хадгалан харьцуулалт туршилт хийх; о/үнэрийн лабораторид албаны нохойг ашиглах. 716.5.ҮНЭРЭЭР ХАРЬЦУУЛАЛТ ХИЙХ АРГА 716.5.1.Шинжилгээний зүйл: хүний үлдээсэн үнэрийн дээжээр тогтоох адилтгал бөгөөд үнэр судлалын шинжилгээг лабораторийн суурин нөхцөлд, хэргийн газраас илрүүлж, бэхжүүлэн авсан үнэрийг сэжигтэй хүний дээж үнэртэй харьцуулан шинжлэх аргаар хийнэ. 716.5.2.Шинжилгээний обьект: хүний үнэрийн эх сурвалж болон тэдгээрээс гарган авсан дээж үнэрийг тусгай техник, хэрэгслийн тусламжтайгаар шинжилж буй дээж үнэрийн хувийн онцлог шинжийг шинжээч анализ хийн тогтоох бөгөөд биологийн болон ольфактро илчлэгчийг шинжилгээ явуулах болгон хэрэгсэл ашиглана. 716.5.3.Шинжилгээний хэрэглэгдэхүүн: а/үнэрийн молекулыг мэдрэгч авуур бүхий ольфактро хэрэгсэл, төхөөрөмж; б/лабораторид тусгайлан сургасан био илчлэгч-ноход; в/дээж үнэр (нохой ашиглаж буй үед гадна хэлбэр нь адил саванд хийж нүх бүхий тагаар таглах). 716.5.4.Үнэр судлалын шинжилгээг хийхдээ: а/шинжилгээнд ирүүлсэн зүйл дээр /эсвэл дээж үнэрийн найрлагад/ ямар нэгэн үнэрийн мөр бий эсэх; б/хэрэв бий бол юуны үнэр байж болох; в/шинжилгээнд ирүүлсэн зүйл дээр /эсвэл дээж үнэрийн найрлагад/ хүний үнэрийн мөр байгаа эсэх; г/хэрэв байгаа бол нэг хүний үнэр үү, эсвэл хэд хэдэн өөр хүний үнэр үү; д/үнэр ямар хүйстэй хүнийх болох; е/хэргийн газраас тусгаарлан авсан болон бусад газраас хураан авсан цус, үс зэрэгт тодорхой хүний /сэжигтэн, хохирогч зэрэг/ үнэр байгаа эсэх; ж/хэд хэдэн хэргийн газраас илрүүлсэн үнэрийн мөр нэг хүнийх эсэх, эсхүл тодорхой нэг хүнийх эсэх; з/нэг хэргийн газар дээрээс илрүүлсэн хэд хэдэн үнэд нэг буюу өөр өөр төрөл, хүний эсэх; и/хэргийн газраас болон бусад газраас илрүүлсэн эд зүйлс бүгд нэг этгээдийнх эсэх; к/сэжигтэй хүн болон бусад хүнээс хураан авсан эд зүйлс хохирогчийнх эсэх; л/сэжигтэй хүний нас, оршин суух газар, ажил мэргэжлийн онцлог; м/сэжигтэй хүний тодорхой төрлийн хүнс, хүнсний болон эмийн зүйл, химийн бодисыг тогтмол хэрэглэдэг эсэх; н/сэжигтэй хүн ямар нэгэн өвчтэй эсэх, өвчтэй бол ямар өвчин болох. 716.5.5.Хэргийн газраас авсан агаарын дээж хангалттай бол “Агаарын дээжид тодорхой 874 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам хүний үнэр бий эсэх” гэсэн асуултад хариу өгч болно. Харин шинжилгээнд ирүүлсэн зүйл тодорхой хүний эзэмшил мөн эсэх гэсэн асуултад үнэр судлалын шинжилгээгээр хариу өгч болохгүй. Үнэр судлалын шинжилгээ тухайн объект дээр хэн нэгэн хүний үнэр бий эсэхэд л хариу өгдөг тул эзэмшигчийг тогтоох нь шинжээчийн тусгай мэдлэгийн хүрээнээс хальж байгааг анхаарах нь зүйтэй. 716.6.ҮНЭР СУДЛАЛЫН ШИНЖИЛГЭЭНИЙ ҮНДСЭН ҮЕ ШАТ 716.6.1.Үнэр судлалын шинжилгээ нь дараахь үндсэн үе шатаас бүрдэнэ: а/бэлтгэл үе: шинжилгээний материалтай танилцах, хэрэглэгдэхүүнийг сонгож, бэлдэх, шинжилгээ явуулах нөхцөлийг бүрдүүлэх; б/задлан шинжилгээний үе: шинжилгээний объектод нэг бүрчилсэн шинжилгээг, тус тусад нь хийж, ерөнхий болон хувийн онцлог шинжийг гаргаж тогтоох /тодорхой зүйлийн үнэр бий эсэх, эрэгтэй, эмэгтэй ямар хүний үнэр болох г.м/; в/харьцуулах шинжилгээний үе шат: шинжилгээнд ирүүлсэн үнэрийг харьцуулах загварын үнэртэй харьцуулж уг хоёр үнэр адил буй эсэхийг тогтоох; г/төгсгөл үе: шинжилгээний явцад тогтоосон баримтад синтез хийж, үр дүнг үнэлэн, тавьсан асуултад хариу өгч, шинжээчийн дүгнэлт бичин, түүнд хавсаргах ольфактрограмаар үзүүлэлт хийх. 716.6.2.Үнэр судлалын шинжилгээний явцад тогтоосон баримтыг үнэлэхдээ ирүүлсэн объектын хэмжээ, шинжилгээний явц зэрэгт үндэслэнэ. 716.6.3.Шинжилгээнд хүргүүлсэн материал дахь үнэрийн найрлага хангалтгүй байгаа бол / жишээлбэл, учрал үйл явдал болсон өрөөнөөс авсан агаарын найрлагын дээж г.м/ био илчлэгчэд үнэр цохисон шинж сул илрэх буюу ольфактро төхөөрөмжийн авуур бусад үнэрээс ялгаж чаддаггүй тул шинжээч дүгнэлтийг эргэлзээтэй хэлбэрээр гаргадаг. Эргэлзээтэй дүгнэлт нотолгооны эх сурвалж болж чадахгүй ч оношилгооны болон гүйцэтгэх ажлын ач холбогдол агуулж болно. 716.6.4.Шинжээчид тавьсан асуулт түүний тусгай мэдлэгийн хүрээнээс давсан, материал хангалттай бус, илрүүлж бэхжүүлсэн арга, хэрэгсэл, технологи буруу зэрэг бол тухайн асуултад үнэр судлалын шинжилгээ хийх боломжгүй бөгөөд энэ тухай шинжилгээ хийлгэхийг даалгасан албан тушаалтанд мэдэгдэж, нэмэлт материал шаардах зэрэг холбогдох арга хэмжээг авна. 716.6.5.Шинжилгээнд ирүүлсэн зүйл дээр тодорхой хүний үнэр буй эсэх талаар дүгнэлт гаргахдаа: а/нохой уг зүйлд зөнгөөрөө татагдахгүй байх /нохой дурладаг өөр үнэртэй зүйл, нүдэнд тусаж анхаарал татахаар зүйлийг холдуулах/; б/обьект дээр хүний үнэр буйг тогтоох; в/тухайн хүний хувь үнэр шинжилж буй обьект дээр байгааг нохой баттайгаар тогтоож буйд итгэлтэй болох; г/үнэрийг хэд хэдэн нохойгоор тогтоолгох зайлшгүй шаардлагатай. 716.7.ШИНЖИЛГЭЭНД ХҮРГҮҮЛЭХ ЗҮЙЛ 716.7.1.Үнэрийн харьцуулсан шинжилгээ хийлгэхдээ дараахь зүйлийг хүргүүлнэ: а/үнэр судлалын шинжилгээ хийлгэх тухай тогтоол; б/үнэрийг нь тогтоох гэж буй хүний гар, хөл болон хувцаснаас цаасан салфетка, даавуу зэрэгт 20 хором орчим шингээж, шилэн сав буюу тугалган цаасанд тусгаарлан авсан дээж үнэр; в/галт зэвсэг, гэмт халдлагад өртсөн объект, ашигласан багаж, хэргийн газраас илрүүлж, тусгаарлан авсан гутал, хувцас, сам, тамхины иш зэрэг үнэр зөөгч зүйл, тэдгээр дээр буй цусан толбо, мөр; г/тухайн хүнийх мөн болох нь эргэлзээгүй харьцуулах загвар /хатсан цус бүхий марль, уг хүний биеийн аль нэг хэсгээс 20 хором орчим тусгаарлаж авсан даавуу зэрэг/; д/үзлэг, нэгжлэг зэрэг ажиллагааны явцад хэргийн болон бусад газраас бэхжүүлэн авч тусгаарласан, бусад үнэртэй зүйл /амьтан, нефтийн бүтээгдэхүүн, эмийн зүйл зэрэг. ---оОо--- 875 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 717.МЭДЭЭЛЛИЙН ДУНДЫН САН БҮРДҮҮЛЭХ, АШИГЛАХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/249 Хуудас:2 717.1.Зорилго Цагдаагийн байгууллагын гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах чиг үүргийг хэрэгжүүлэх үйл ажиллагаатай холбоотой мэдээллийн сан бүрдүүлэх, цугларсан мэдээлэлд дүн шинжилгээ, судалгаа хийх, лавлагаа гаргах, эрх бүхий байгууллага, албан тушаалтныг мэдээллээр хангах, холбогдох санал, дүгнэлт, зөвлөмж, шийдвэрийн төслийг гаргахад оршино. 717.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ, ТАВИГДАХ ШААРДЛАГА 717.2.1.Цагдаагийн албаны тухай хууль, Төрийн болон албаны нууцын тухай хууль, Байгууллагын нууцын тухай хууль, Хувь хүний нууцын тухай хууль болон холбогдох бусад хууль тогтоомжийг баримтална. 717.2.2.Мэдээллийн санд суурилсан цагдаагийн үйл ажиллагааг хөгжүүлж, орчин үеийн техник, технологи, тэргүүн туршлага, шинэ санаачлага, мэдээллийн шинжилгээний арга тактикийг нэвтрүүлэхэд энэ журмыг удирдлага болгоно. 717.3.нЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Дүн шинжилгээ, судалгааны ажил” - цагдаагийн үйл ажиллагааны явцад цугларсан мэдээ, мэдээлэл, бусад эх сурвалжаас олж авсан мэдээллийг нэгтгэх, харьцуулах, дүгнэлт хийх, нарийвчлан судлах үйл ажиллагааг; “Сан” - цагдаагийн байгууллага, алба хаагчийн хуулиар хүлээсэн чиг үүрэгтэй холбоотой стандарт, тоо бүртгэл, үйл ажиллагааны явцад бүрдүүлсэн баримт бичиг, мэдээллийн санд цугларсан бусад мэдээ, мэдээллийг; “Эрх бүхий ажилтан” - Мэдээлэл, танилцуулгын санд нэвтрэх, мэдээлэл оруулах, баяжилт, хөдөлгөөн хийх, ашиглах, хяналт тавих эрх бүхий цагдаагийн алба хаагчийг. 717.4.сангийн бүртгэлийн систем 717.4.1.Сангийн бүртгэл мэдээллийн систем нь нэгдсэн сүлжээний орчинд ашиглах боломжтой Мэдээлэл танилцуулгын сан /цаашид “МТС” гэх/ програм хангамжтай байна. 717.4.2.Мэдээлэл, танилцуулгын сан, програм хангамж нь гадны зөвшөөрөгдөөгүй хандалтаас хамгаалагдсан байна. 717.4.3.Цагдаагийн төв байгууллага, түүний харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын эрх бүхий ажилтан нь “Цагдаагийн байгууллагын мэдээлэл, холбоо, технологийн бодлого, журам”-д заасан шаардлагыг хангасан мэдээллийн сүлжээ, компьютер, түүнтэй адилтгах тоног төхөөрөмж ашиглан тусгайлсан нууц кодоор мэдээллийн санд нэвтэрнэ. 717.4.4.Мэдээлэл, танилцуулгын санд нэвтрэх эрхийг олгосон албан тушаалын жагсаалтыг тухайн жилийн 12 дугаар сарын 25-ны дотор Цагдаагийн төв байгууллагын дарга баталж, энэ нь нэг жилийн хугацаанд хүчинтэй байна. Шаардлагатай тохиолдолд цагдаагийн газар, хэлтсийн дарга эрх бүхий ажилтны хандах эрхэд өөрчлөлт оруулах саналыг Мэдээллийн технологи, холбооны ажил хариуцсан нэгжид бичгээр хүргүүлэх ба хүсэлтийг ажлын 5 хоногт багтаан шийдвэрлэнэ. 717.4.5.Цагдаагийн төв байгууллага, түүний харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нь компьютерийн дотоод сүлжээтэй байх бөгөөд эрх бүхий ажилтны компьютер мэдээллийн нэгдсэн сүлжээнд холбогдсон байна. 717.4.6.Цагдаагийн төв байгууллага, түүний харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн газар, хэлтсийн алба хаагчид нь тогтсон хуваарийн дагуу болон цаг үеийн нөхцөл байдлаас шалтгаалан /хэргийн танилцуулга, хамгаалалтын тайлан г.м/ танилцуулга, мэдээллийг нэгдсэн санд оруулж, тухайн мэдээллийг бусад эрх бүхий алба хаагчид авч ашиглана. 717.5.САНд төвлөрүүлэх мэдээлэл 717.5.1.Сан нь дараахь төрөлтэй байна: а/эрүү, хэв журмын нөхцөл байдлын талаарх мэдээлэл, судалгааны; 876 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам б/цагдаагийн байгууллагад ирүүлсэн гомдол, мэдээлэл, эрүүгийн хэргийн танилцуулга; в/нийгэм, улс төрийн хүрээнд өрнөсөн үйл явдлын талаарх судалгаа, мэдээллийн; г/нийтийг хамарсан арга хэмжээний талаарх мэдээллийн; д/цаг үеийн болон анхаарал татсан үйл явдлын; е/бусад тайлан, мэдээ, танилцуулгын сан. 717.6.САН БүРДүүЛЭх, ашиглах, хяналт тавих 717.6.1.Цагдаагийн байгууллагын дараахь эрх бүхий ажилтан энэ журамд заасан доорх мэдээллийг санд оруулж, баяжилт, хөдөлгөөн хийнэ: а/Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын нийтийн хэв журам хамгаалах тасгийн дарга: 1.эргүүл, хяналтын чиглэл, хүч хэрэгсэл; 2.хэв журмын ажлын мэдээ, тайлан, илтгэх хуудас; 3.хамгаалалтын тайлан мэдээ; 4.жагсаал цуглаан, нийтийг хамарсан арга хэмжээний мэдээ, тайлан; 5.өндөржүүлсэн бэлэн байдлын үед хэв журам сахиулж ажилласан мэдээ тайлан; 6.бусад. б/Алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга, дэд дарга: 1.Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам /код 327/-д заасан эрүүгийн хэргийн танилцуулга Ингэхдээ хэнд танилцуулах, мэдээлэл, танилцуулгын нууцын зэрэглэлийг тодорхой тусгана. 2.гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах чиг үүргийг хариуцсан нутаг дэвсгэртээ хэрэгжүүлж ажилласан талаарх тайлан; 3.бусад 717.6.2.Алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга, дэд дарга нь хариуцсан байгууллагын хэмжээнд энэ журмын хэрэгжилтэд хяналт тавих, илэрсэн зөрчлийг тухай бүр арилгах, эрх бүхий ажилтнаар “МТС”-д холбогдох мэдээллийг тогтоосон хугацаанд оруулах, мэдээллийн санг баяжуулах ажлыг зохион байгуулах үүрэгтэй. 717.6.3.Мэдээлэл нэгтгэн боловсруулах ажил хариуцсан нэгж нь дараахь үүрэгтэй: а/Алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагаас санд оруулсан мэдээлэл, танилцуулгыг Цагдаагийн төв байгууллагын удирдлага болон албадын дарга нарт танилцуулж, ЦБҮАЖ-ын код 327.3.3-д заасан арга хэмжээг авах; б/сангийн баяжилт, хөдөлгөөнд хяналт тавьж, алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн газар, хэлтэст зөвлөмж, мэдээллийг хүргэх; в/цагдаагийн байгууллагын хэмжээнд Мэдээлэл, танилцуулгын санг /цагдаагийн байгууллагын албад, нэгжүүдээс ирүүлсэн цаг үеийн нөхцөл байдлыг илтгэх мэдээлэл, тухайн нөхцөл байдлын өрнөл, өөрчлөлтэй холбоотой гүйцэтгэх ажлын мэдээ, мэдээлэл, хэвлэл мэдээллийн хэрэгслийн анхаарал татсан мэдээ, мэдээлэл, нийтлэл, алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн газар, хэлтсийн тодорхой төрлийн гэмт хэргийн шалтгаан, нөхцөлийн талаарх судалгаа, үйл явдлын мэдээ, мэдээлэл зэргийг төвлөрүүлэх/ нэгтгэж, бусад төрлийн мэдээллийн сантай холбон, шинжилгээ хийх боломж, нөхцөлийг бүрдүүлэх; г/Улсын хэмжээнд болон тодорхой нутаг дэвсгэрийн эрүүгийн болон хэв журмын нөхцөл байдалд нөлөөлөхүйц онцлог үйл явдал, түүний үр дагавар, чиг хандлагад шинжилгээ хийж, цагдаагийн төв байгууллагын удирдлага, холбогдох байгууллага, албан тушаалтныг мэдээллээр хангах; д/эрүүгийн хэргийн талаарх мэдээллийг цагдаагийн төв байгууллагын удирдлагад танилцуулах. 717.6.4.Эрх бүхий ажилтан нь энэ журамд заасан мэдээллийг заагдсан хугацаанд мэдээллийн санд оруулах, баяжилт, хөдөлгөөн хийх үүрэгтэй. 717.7.БУСАД 717.7.1.Сангийн мэдээллийг хувийн зорилгоор ашиглах, лавлагаа олгох, хэрэглэгчийн нэр, нууц үгийг бусдад шилжүүлэхийг хориглоно. 717.7.2.Энэ зүйлийн 717.7.1-д заасан албан тушаалтан, алба хаагчид хууль тогтоомжид заасан хариуцлага ногдуулна. ---оОо--877 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 800.ТӨСӨВ, НЯГТЛАН БОДОХ БҮРТГЭЛИЙН БОДЛОГЫН БАРИМТ БИЧИГ БОЛОВСРУУЛАХ Хавсралт: ЦБҮАЖ №800.514а Тараасан: Батлагдсан: 2017.12.20 Дугаар: А/247 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас:5 800.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагын төсөв зохиох, батлах, зарцуулах, тайлагнах, төсвийн талаарх баримтлах бодлого, стратеги, төсвийн хяналт хариуцлагатай холбогдсон болон цагдаагийн байгууллагын нягтлан бодох бүртгэлийн бодлогын баримт бичгийг боловсруулахтай холбоотой харилцааг зохицуулахад оршино. 800.2.БОДЛОГО 800.2.1.Цагдаагийн байгууллагын төсөв, санхүүгийн удирдлага, зохион байгуулалт, нягтлан бодох бүртгэлийн бодлогын баримт бичиг боловсруулж мөрдөх нь тус байгууллагын хөгжлийн стратегийн хөтөлбөрийг урт хугацааны турш тогтвортой хэрэгжүүлэх ач холбогдолтой. Цагдаагийн байгууллагын хэвийн үйл ажиллагааг хангах, тулгамдсан асуудлыг шийдвэрлэх болон бодлогын шинэчлэлийн хүрээнд бүтэц зохион байгуулалтыг боловсронгуй болгох, шинжлэх ухаан, технологийн дэвшлийг үйл ажиллагаандаа нэвтрүүлэх, алба хаагчдын нийгмийн баталгааг эрх зүй, эдийн засгийн хувьд бэхжүүлэхэд санхүү, эдийн засгийн удирдлага, зохион байгуулалтыг хөгжүүлэх нэн шаардлагатай. Төсөв төлөвлөлт, зарцуулалт, бодит хэрэгцээг хөгжлийн ирээдүйн хөтөлбөртэй уялдуулан тооцох нь хөгжлийн стратегийн зорилтыг биелүүлэх суурь нөхцөл болно. 800.3.ХАМРАХ ХҮРЭЭ 800.3.1.Цагдаагийн байгууллагын төсөв зохиох, батлуулах, зарцуулалт, тайланг гаргахтай холбоотой харилцаа нь Монгол Улсын Нэгдсэн төсвийн тухай хууль, Төсвийн тухай хууль, төсөв, төлөвлөгөөг зохицуулсан хууль эрх зүйн бусад актын хүрээнд Нягтлан бодох бүртгэлийн тухай, Төрийн аудитын тухай, Төрийн хяналт шалгалтын тухай хууль болон олон улсын нягтлан бодох бүртгэлийн стандартуудад нийцүүлсэн хууль тогтоомж, эрх зүйн бусад актаар зохицуулагдана. 800.3.2.Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагаанд дэмжлэг үзүүлэх үндсэн үүрэг бүхий Санхүү, аж ахуйн албаны үйл ажиллагаа нь төсөв, санхүү, нягтлан бодох бүртгэлийн хууль тогтоомжид нийцүүлсэн энэхүү журамд үндэслэнэ. 800.3.3.Энэхүү журам нь цагдаагийн төв байгууллагын Санхүү, аж ахуйн алба, тэдгээрийн үйл ажиллагаатай холбоотой цагдаагийн байгууллагын удирдлага, алба хаагчдад хамаарна. 800.4.ТӨСВИЙГ ЗОХИОХОД БАРИМТЛАХ ЗАРЧИМ 800.4.1.Цагдаагийн байгууллагын төсвийг Монгол Улсын нэгдсэн төсвийн тухай хууль, Төсвийн тухай хууль, холбогдох бусад хууль тогтоомж, тэдгээрт нийцүүлэн гаргасан эрх зүйн бусад актын хүрээнд зохионо. 800.4.2.Цагдаагийн байгууллагын төсвийг зохиоход цагдаагийн төв байгууллагын санхүү, аж ахуйн алба, төв байгууллагын бусад нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага, нэгж, харьяа албадаас санал авч, цагдаагийн байгууллагын хэтийн стратеги төлөвлөгөөг үндэслэнэ. 800.4.3.Цагдаагийн байгууллагын стратеги төлөвлөгөө нь дараахь чиглэлийн хүрээнд эдийн засаг, санхүүгийн бодит тооцоонд үндэслэгдсэн байна: 1/эрүүгийн болон хэв журмын нөхцөл байдалд үнэлгээ, шинжилгээ хийж, ойрын ирээдүйд гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангахад зайлшгүй шаардлагатай хөрөнгө оруулалтын судалгаа тооцоо; 2/хөрөнгө оруулалтын тооцоо судалгаа нь дараахь зүйлүүдийг багтаасан байна: а/цагдаагийн байгууллагаас хуульд заасан чиг үүргийн гүйцэтгэлд иргэд, оршин суугчдын үнэлэмж, хүлээлтэд нийцсэн байх; б/цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагаанд зайлшгүй шаардлагатай техник, технологийн шинэчлэлийг тооцсон байх; в/цагдаагийн алба хаагчдын сургалт, алба хаагчдын мэргэжлийн ур чадварыг дээшлүүлэхэд шаардагдах хөрөнгийн тооцоо судалгаа; г/цагдаагийн байгууллагын тухайн үеийн хөрөнгө санхүүгийн чадавхийг олон улсын дундаж үзүүлэлттэй харьцуулсан тооцоо, судалгаа; 878 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам д/цагдаагийн алба хаагчдын нийгмийн асуудал тэдгээрийн амьдрал ахуйн талаарх тухайн үеийн тооцоо судалгаа; е/алба хаагчдын ажиллах нөхцөл баталгаа, амьдралын баталгаат түвшинд хүрэх, тэдгээрийн цалин хөлсний тооцоог нийгэм, эдийн засаг, инфляцийн түвшинд харьцуулсан бодит шаардлагыг илэрхийлсэн санхүүгийн тооцоо судалгаа. з/Цагдаагийн байгууллагын хэтийн төлөвлөгөөнд суурилсан хөрөнгө оруулалтын тооцоо. 800.4.4.Цагдаагийн байгууллагын төсөв нь Төсвийн тухай хууль, эрх зүйн бусад актын хүрээнд төсвийн хүрээ, төсвийн төсөөлөл боловсруулах аргачлалыг үндсэн загвараа болгоно. 800.4.5.Цагдаагийн байгууллагын төсвийн тайлан, түүнд багтах төсвийн зарлага, зардлыг томсгосон нормоор тооцож, төсвийн ойрын ирээдүйн боломжит хэмжээг тодорхойлсон төсвийн санал, төсвийн хүрээний мэдэгдэлд ашиглагдах боломжтой. 800.4.6.Төсвийн төсөөлөл, боломжит эх сурвалж /нийгэм, эдийн засгийн өсөлтөд тулгуурласан/, стратегид үндэслэн зохиосон төсвийг цагдаагийн төв байгууллагын даргад танилцуулж, даргын зөвлөлийн хуралдаанаар хэлэлцүүлэх ажлыг жил тутам зохион байгуулна. 800.4.7.Цагдаагийн байгууллагын хэтийн төлөвлөгөө, төсөв зохиоход нөлөөлөх гол хүчин зүйл бол цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагаанд иргэдээс өгсөн үнэлэлт, дүгнэлт болно. 800.4.8.Цагдаагийн байгууллагын төсвийг зохиоход дээрхээс гадна цагдаагийн алба хаагчдын стратеги хөтөлбөрийн бүтцэд багтаж байгаа үзүүлэлтүүдээр нийт цагдаагийн алба хаагчдаас санал авах зэрэг судалгаа, шинжилгээний аргыг ашиглах үндсэн зарчмуудыг баримтална. 800.5.ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГА, АЛБА ХААГЧДЫН ҮҮРЭГ, ОРОЛЦОО 800.5.1.Цагдаагийн төв байгууллагын Санхүү, аж ахуйн алба нь байгууллагын төсвийг боловсруулахдаа Төсвийн тухай хуулийн 5 дугаар зүйлийг баримтлан, хэтийн төлөвлөгөөг энэ журмын 800.4-т заасан зарчмыг баримтлан боловсруулна. 800.5.2.Цагдаагийн байгууллагын төсөв боловсруулах үндэслэл болох үйл ажиллагааны хэтийн төлөвлөгөөг цагдаагийн төв байгууллагын Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгж хариуцан боловсруулна. 800.5.3.Хэтийн төлөвлөгөөг боловсруулахдаа төрөөс баримталж байгаа Монгол Улсын эдийн засаг, нийгмийн хэтийн хөгжлийн чиг хандлага, салбарын болон өөрийн байгууллагын хөгжлийн хөтөлбөртэй уялдуулан, цагдаагийн байгууллагын хөгжилд тэргүүлэх ач холбогдол бүхий төсөл, арга хэмжээг онцгойлон тусгана. 800.5.4.Цагдаагийн байгууллагын хэтийн төлөвлөгөө нь үндэслэл бүхий судалгаа, байгууллагын үйл ажиллагаанд тавигдаж буй нийгмийн шаардлага, цагдаагийн алба хаагчдын мэргэжлийн хүсэл тэмүүлэлд суурилсан байна. 800.5.5.Цагдаагийн төв байгууллагын Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгж нь цагдаагийн байгууллагын хэтийн төлөвлөгөөг боловсруулахдаа Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 107-т заасныг дагаж мөрдөнө. 800.5.6.Цагдаагийн байгууллагын хэтийн төлөвлөгөөний боловсруулалтын чанарыг Төлөвлөлт зохион байгуулалт хариуцсан нэгж, төлөвлөгөөний гүйцэтгэлд үнэлгээ хийх ажлыг төв байгууллагын Хяналт шалгалт, үнэлгээ, дотоод аудитын ажил хариуцсан нэгж тус тус хариуцна. 800.5.7.Хэтийн төлөвлөгөөг үйл ажиллагааны хувьд хэрэгжиж буй эсэх, төсөв санхүүгийн хувьд зөрчилдөж буй эсэх, хэтийн төлөвлөгөө нь боломжит төсвийн төсөөллийг бий болгож буй эсэхийг цагдаагийн төв байгууллагын Хяналт шалгалт, үнэлгээ, дотоод аудитын ажил хариуцсан нэгж жил бүр хэсэгчилсэн шалгалтын хэлбэрээр, 3 жил тутам Санхүү, аж ахуйн албаны үйл ажиллагаанд иж бүрэн шалгалт хийнэ. 800.5.8.Хяналт шалгалт, үнэлгээ, дотоод аудитын ажил хариуцсан нэгжийн хэсэгчилсэн шалгалт нь цагдаагийн байгууллагуудын санхүүгийн сахилга бат, хариуцлагыг шалгахын зэрэгцээ төсвийн санхүүжилтийн бодит хэрэгцээг тодорхойлоход чиглэнэ. 800.5.9.Хяналт шалгалт, үнэлгээ, дотоод аудитын ажил хариуцсан нэгжийн шалгалт нь цагдаагийн байгууллагын хэтийн төлөвлөгөөний хэрэгжилт, хэтийн төлөвлөгөө, төсөв хоёрын уялдааг бодитой эсэхэд дүгнэлт хийхэд чиглэнэ. 800.5.10.Хэрэв гурван жил тутам хийгдэх иж бүрэн шалгалтаар байгууллагын хэтийн төлөвлөгөө, төсөв, түүний гүйцэтгэлд бодит зөрүү гарвал цагдаагийн төв байгууллагын даргын зөвлөлийн хуралдаанаар хэлэлцүүлж, хэтийн төлөвлөгөөнд өөрчлөлт оруулах, эсхүл төсөв зохион батлуулах, зарцуулах үйл ажиллагаанд шинэчлэл хийх арга хэмжээ авна. 800.5.11.Цагдаагийн байгууллагын хэтийн төлөвлөгөө, түүнд суурилсан төсөв нь цагдаагийн байгууллагаас хуулиар хүлээсэн чиг үүргээ хангалттай түвшинд биелүүлэх боломжит нөхцөлд 879 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам суурилсан байх үүргийг цагдаагийн төв байгууллага хариуцна. 800.5.12.Цагдаагийн нийт байгууллага, алба хаагчид байгууллагын үйл ажиллагааны хэтийн төлөвлөгөөний бодит, чанартай нөхцөлийг хангах үүднээс санал өгөх үүрэгтэй. Байгууллага, алба хаагчдаас санал авах, тэдгээрийг боловсруулах үүргийг Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгж хариуцна. 800.5.13.Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгж нь цагдаагийн байгууллагын ахмад ажилтнуудын сургааль, зөвлөмжийг тусгайлан сонсож, олон улсын цагдаа, хууль сахиулах байгууллагын туршлагыг судалж, үнэлгээ шинжилгээний мэргэжлийн байгууллагаар цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагаанд үнэлэлт, дүгнэлт хийлгэж, хэтийн төлөвлөгөө боловсруулахдаа ашиглана. 800.5.14.Цагдаагийн төв байгууллагын Санхүү, аж ахуйн алба нь цагдаагийн байгууллагын тайлант оны төсвийн төсөлд тусгасан урсгал болон хөрөнгө оруулалтын зардлаар хянагдсан тооцооллыг маягт /ЦБҮАЖ №800.514а/-ын дагуу хөтөлж, холбогдох яам, Засгийн газар, Улсын Их Хурал, байнгын хорооноос гаргасан албан ёсны шийдвэр, эсхүл түүнийг бэхжүүлсэн хурлын тэмдэглэл, бусад баримт бичиг зэргийн хувийг авч, хадгаламжийн нэгж бүрдүүлэн хадгална. 800.5.15.Цагдаагийн төв байгууллага, харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага жил бүрийн 2 дугаар сарын 15-ны дотор бүтэц, орон тооны танилцуулга, судалгаа, тооцоо, хэрэгцээ шаардлагын талаарх саналыг цагдаагийн төв байгууллагын Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгжид ирүүлнэ. 800.5.16.Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж хүлээн авсан материалтай танилцаж судалгаа, тооцоо хийж холбогдох нэгжээс санал авч гэмт хэрэг, зөрчил, нутаг дэвсгэрийн хэмжээ, хүн ам, дэд бүтэц, уул уурхай, үйлдвэрлэл, худалдаа, үйлчилгээ, аялал жуулчлал, зам тээвэр зэрэг салбарын хөгжил, хэрэгцээ шаардлагыг харгалзан холбогдох судалгааг хийж саналаа Санхүү, аж ахуйн албанд жил бүрийн 06 дугаар сарын 15-ны дотор хүргүүлнэ. 800.5.17.Санхүү, аж ахуйн алба нь Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгжээс ирүүлсэн саналд судалгаа, тооцоо хийж жилийн төсвийн төслийг 7 дугаар сарын 25-ны дотор харьяалах төсвийн төвлөрүүлэн захирагчид хүргүүлнэ. 800.5.18.Санхүү, аж ахуйн алба батлагдсан орон тоо, төсвийг жил бүрийн 12 дугаар сарын 15-ны дотор Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгжид хүргүүлнэ. 800.5.19.Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж нь орон тоо, төсөвт багтаан төв, харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын орон тоо, бүтцийг нэгдүгээр улиралд багтаан батлуулна. 800.6.НЯГТЛАН БОДОХ БҮРТГЭЛИЙН БОДЛОГЫН БАРИМТ БИЧИГ БОЛОВСРУУЛАХ 800.6.1.Цагдаагийн байгууллагын нягтлан бодох бүртгэлийн үйл ажиллагааны удирдлага, зохион байгуулалт сайн байх нь гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах үндсэн чиг үүргээ хэрэгжүүлэх, алба хаагчдын ажиллах нөхцөл баталгааг сайжруулах зэрэгт чухал ач холбогдолтой. 800.6.2.Цагдаагийн төв байгууллагын Санхүү, аж ахуйн алба нь цагдаагийн байгууллагаас үндсэн чиг үүргээ биелүүлэхэд дэмжлэг үзүүлэх үүрэгтэй. 800.6.3.Цагдаагийн байгууллагын төсвийн санхүүжилт, зарцуулалт, тайлан нь нягтлан бодох бүртгэлийн анхан шатны бүртгэлээс хамааралтай тул цагдаагийн байгууллага, алба хаагчдын үйл ажиллагаанд хэрэгцээт зэвсэг, техник, эд хөрөнгө, бусад материал, тээврийн зардал, хүнсний эдийн хангалт, албан томилолтын зардал зэргийн бүхий л санхүүгийн үйл ажиллагааны анхан шатны бүртгэлийн удирдлага зохион байгуулалтыг хөгжүүлнэ. 800.6.4.Нягтлан бодох бүртгэлийн бодлогын баримт бичгийг цагдаагийн төв байгууллагын удирдлага, Санхүү, аж ахуйн алба хариуцаж, Санхүү бүртгэлийн хууль тогтоомж, стандарт, журам, зааварт нийцүүлэн Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 103-т заасныг баримтлан боловсруулж, баталж мөрдөнө. 800.6.5.Нягтлан бодох бүртгэлийн бодлогын баримт бичиг нь цагдаагийн байгууллага, алба хаагчид албан үүрэг гүйцэтгэхэд шаардагдах санхүү, эдийн засгийн үйлчилгээг ойртуулах, боловсронгуй болгох, санхүүгийн хариуцлагыг дээшлүүлэх, үр ашигтай удирдлагыг хөгжүүлэхэд чиглэнэ. ---оОо--- 880 2 1 № 881 Сургалт хурал зөвөлгөөний зардал Эд хогшил худалдан авах Бараа, үйлчилгээний бусад зардал Ажил олгогчоос нийгмийн даатгалд тєлєх шимтгэл Цалин, хєлс болон нэмэгдэл урамшил б/ Төлөвлөсөн урсгал зардал Зэвсэг, тусгай хэрэгслийн жагсаалт а/Төлөвлөсөн барилга, байгууламж ийн жагсаалт Төсөвт тусгасан хөрөнгийн жагсаалт Төсвөөс санхүүжих Хөрөнгө оруулалтын санхүүжилт Бусад эх үүсвэр Төсвөөс авсан санхүүжилт /мөн.төг/ Хэвээр, эсхүл мөнгөн дүнг өөрчлөн баталсан Зөрүү Хууль зүй, дотоод хэргийн яам Хэвээр, эсхүл мөнгөн дүнг өөрчлөн баталсан Зөрүү Сангийн яам Зөрүү Засгийн газар Хэвээр, эсхүл мөнгөн дүнг өөрчлөн баталсан ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН 20.... ОНЫ ТӨСӨВТ ТУСГАСАН БАРИЛГА, ЗЭВСЭГ, ТУСГАЙ ХЭРЭГСЛИЙН ШИЙДВЭРЛЭЛТ Хэвээр, эсхүл мөнгөн дүнг өөрчлөн баталсан Зөрүү Улсын Их Хурал Маягт: ЦБҮАЖ-№800.514а Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 882 4 3 Хянасан: Албан тушаал, цол, нэр, гарын үсэг Бүртгэл хөтөлсөн: Төсвийн мэргэжилтний цол, нэр, гарын үсэг Бусад Хєрєнгийн шилжүүлэг Дотоод хєрєнгє оруулалт в/ХЄРЄНГИЙН ЗАРДАЛ Төлбөр хураамж Ажил олгогчоос олгох тэтгэмж, нэг удаагийн урамшуулал, дэмжлэг Өрх гэрт олгох шилжүүлэг Бусдаар гүйцэтгүүлэх ажил үйлчилгээний зардал Татаас ба урсгал шилжүүлэг Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 801.АЛБАНЫ ӨМЧ ХӨРӨНГӨ ЭЗЭМШИХ, АЛБА ХААГЧИД УЧИРСАН ХОХИРЛЫГ ТӨЛӨХ Хавсралт: Батлагдсан: 2017.12.20 Дугаар: А/247 Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Хуудас:2 801.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн алба хаагчдаас албаны зэвсэг, техник, тусгай хэрэгсэл, хувцас, бусад материалыг эзэмшихтэй холбоотой санхүүгийн данс бүртгэл хөтлөх, элэгдэл хорогдол тооцох, албаны өмч хөрөнгийн ашиглалтыг зохицуулахад оршино. 801.2.БОДЛОГО Энэхүү журмыг цагдаагийн байгууллагад мөрдөж, албаны өмч хөрөнгийн ашиглалтыг сайжруулах арга зүйг боловсронгуй болгох, алба хаагчдын хариуцлагыг дээшлүүлэх бодлого баримтална. Журмын эрх зүйн үндэс нь Цагдаагийн албаны тухай хууль, Нягтлан бодох бүртгэлийн тухай хууль, бусад хууль тогтоомж болно. 801.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Бодит үнэ цэнэ” - өр төлбөрөөр тооцож болох дүнг; “Өртөг зардал” - хөрөнгийг худалдаж авах эсвэл бусад нөхөн төлбөрийн бодит үнэ цэнэ; “Үлдэх үнэ цэнэ” - хөрөнгийг ашиглах хугацааны эцэст ашиглалтаас хасахтай холбоотой хүлээгдэж буй зардлуудыг хассаны дараа түүнээс олж авахаар байгууллагын хүлээж буй цэвэр дүнг; “Үндсэн хөрөнгө” - гэдэг нь дараах биет хөрөнгө: а/захиргааны зориулалтаар ашиглаж буй байгууллагын эзэмшиж байгаа, хөрөнгө; б/нэгээс дээш тайлангийн хугацааны туршид ашиглах хөрөнгө. “Элэгдэл” - хөрөнгийн ашиглагдах хугацааны туршид хийсэн элэгдүүлэх дүнгийн системийн хуваарилалтыг; “Ашиглагдах хугацаа” - байгууллагаас тухайн хөрөнгийг ашиглахаар хүлээгдэж буй хугацааг. 801.4.АЛБАНЫ ӨМЧ ХӨРӨНГИЙГ ЭЗЭМШИХ 801.4.1.Цагдаагийн алба хаагч албан үүрэг гүйцэтгэхдээ байгууллагын болон эзэмшиж байгаа өмч хөрөнгийг зүй зохистой ашиглана. 801.4.2.Цагдаагийн байгууллагын удирдлага байгууллага, алба хаагчдын эзэмшиж буй өмч хөрөнгийг Нягтлан бодох бүртгэлийн тухай хуульд зааснаар анхан шатны баримтад бүртгэх, хөрөнгө, өр, төлбөрийг бүртгэх, эд хөрөнгийн тооллого хийх зохион байгуулалтын асуудлыг хариуцна. 801.4.3.Цагдаагийн байгууллагын эд хөрөнгийн тооллогыг Нягтлан бодох бүртгэлийн тухай хуулийн 12 дугаар зүйлд заасны дагуу явуулна. 801.4.4.Цагдаагийн байгууллагын алба хаагчдын өөрсдийн буруутай үйл ажиллагаанаас эд хөрөнгө устаж үгүй болсон, эвдэрч хэрэглээнээс гарсан тохиолдолд тухайн алба хаагчийн шууд удирдах даргын саналаар байгууллагын Өмч хамгаалах байнгын зөвлөл шалгаж, алба хаагчийн буруутай нь тогтоогдвол түүнийг төлүүлэх ажлыг хууль тогтоомжид заасны дагуу зохион байгуулна. 801.4.5.Цагдаагийн алба хаагч хариуцсан албаны эд хөрөнгийг хувийн хэрэгцээнд ашиглаж байхдаа эвдэж сүйтгэсэн, устгасан, үрэгдүүлсэн бол хууль тогтоомжид заасны дагуу хариуцлага хүлээх буюу нөхөн төлнө. 801.4.6.Байгууллагаас алба хаагчидтай эд хөрөнгийн ашиглалтыг сайжруулах үүднээс эд хөрөнгө эзэмшүүлэх гэрээ байгуулж болно. 883 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 801.4.7.Цагдаагийн алба хаагчид: тохиолдолд; а/албаны өмч хөрөнгө эвдэрч гэмтсэн, ажиллагаагүй болсон, алдагдсан б/хойшлуулшгүй тохиолдолд албаны өмч хөрөнгийг бусдад түр эзэмшүүлсэн бол шууд удирдах даргадаа тус тус даруй мэдэгдэнэ. 801.4.8.Цагдаагийн алба хаагчдаас албаны эд хөрөнгийг бусдад худалдах, хандив болгон өгөх, устгахыг хориглоно: а/энэ журмын 801.4.7-д зааснаас бусад үед шууд удирдах даргын зөвшөөрөлгүйгээр албаны эд хөрөнгө, тоног төхөөрөмж, тусгай хэрэгслийг бусдад шилжүүлэхийг; б/албаны эд хөрөнгө эвдэрч гэмтсэн бол удирдлагын зөвшөөрөлгүй засварлахыг. 801.5.АЛБА ХААГЧИД УЧИРСАН ХОХИРЛЫГ АРИЛГАХ АРГА ХЭМЖЭЭ 801.5.1.Цагдаагийн алба хаагч хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу албан үүргээ биелүүлснээс үүдэн тэдэнд учирсан эд хөрөнгийн хохирлыг цагдаагийн байгууллага хариуцна. Энэ тохиолдолд гэм буруутай этгээдээр уг эд хөрөнгийн хохирлыг нөхөн төлүүлэх ажиллагааг Иргэний хууль болон бусад хууль тогтоомжид заасны дагуу байгууллагаас томилогдсон итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч хэрэгжүүлнэ. 801.5.2.Алба хаагчдын эзэмшиж байгаа эд хөрөнгө эвдэрч гэмтсэн бол түүнийг засварлуулах, солиулах, ажиллагааг хэвийн болгох хүсэлтээ шууд удирдах даргаар дамжуулах эсхүл өөрөө бичгээр санхүү, аж ахуйн алба, албан тушаалтанд гаргана. 801.5.3.Цагдаагийн алба хаагч албан үүргээ гүйцэтгэж байхдаа бусдын эд хөрөнгөд хохирол учруулбал хууль тогтоомжид заасны дагуу төр /байгууллага/ хариуцна. ---оОо--- 884 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 802.АЛБАНЫ БАЙР, ЭД ХӨРӨНГИЙН АШИГЛАЛТАД ХЯНАЛТ ТАВИХ Хавсралт: Тараасан: 2017.12.20 Батлагдсан: 2017.12.20 Дугаар: А/247 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас:2 802.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагын албаны байр, эд хөрөнгийн ашиглалтад хяналт тавих харилцааг зохицуулахад оршино. 802.2.БОДЛОГО 802.2.1.Цагдаагийн байгууллагын албаны байр болон эд зүйлийн эмх цэгц, тоног хэрэгслийн бүрэн бүтэн байдал, үйлчилгээ үзүүлэхэд бэлэн эсэх нь албаны бэлэн байдлыг хангах, алба хаагчийн ажиллах таатай орчныг бүрдүүлэх нөхцөл болно. Энэ нь цагдаагийн байгууллагын хуулиар хүлээсэн чиг үүргээ зохих ёсоор гүйцэтгэж чадна гэдэг итгэлийг иргэдэд төрүүлж, алба хаагчийг албандаа итгэлтэй болгоно. 802.2.2.Албан байрны тохижилт, тавилга, тоног төхөөрөмж, хэрэгсэл нь орчин үеийн стандарт шаардлагыг хангасан, гадаад байдал нь албаны гүйцэтгэх чиг үүрэг, ажлын онцлог байдалд тохирсон байна. 802.2.3.Цагдаагийн байгууллага, түүний харьяа алба, нэгж, хэсгийн байрыг барих, төлөвлөх, өргөтгөл хийх, ашиглахдаа “Нутаг дэвсгэр хариуцсан Цагдаагийн газар, хэлтэс, дэд хэсгийн байранд тавих ерөнхий шаардлага CS11-0244:2014”-д заасныг дагаж мөрдөх бөгөөд энэ нь алба хаагч, ажиллагсдын эрүүл аюулгүй орчинд ажиллах, хөдөлмөрлөх, үйлчилгээ үзүүлэх баталгааг хангана. 802.3.АЛБАНЫ БАЙР, ЭД ХӨРӨНГИЙН АШИГЛАЛТАД ХЯНАЛТ ТАВИХ 802.3.1.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагч бүр өөрсдийн хариуцсан ажлын байр, тавилга, эд зүйлсийн цэвэр, цэмцгэр, эмх цэгцтэй байдлыг хариуцна. 802.3.2.Цагдаагийн байгууллагын дарга, алба хаагч өөрийн хариуцсан албан байр, тавилга, хэрэгсэл, байгаа нөхцөл нь шаардлага хангаж буй эсэх, ажлын байрны нөхцөл нь стандарт шаардлагад нийцэж байгаа эсэхэд хяналт тавина. 802.3.3.Цагдаагийн байгууллагын жижүүрийн цагдаа нь рапорт бичих өрөө, хувцас солих өрөө, жижүүрийн албаны өрөө, амралтын өрөө, байцаалтын өрөө, уулзалтын хүлээлгийн өрөө, түр саатуулах байр зэргийг цэвэр, эмх цэгцтэй байлгахыг хариуцна. 802.3.4.Цагдаагийн төв байгууллагын харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга нь алба хаагчдын ажлын байр, байцаалтын өрөө, нотлох баримт, эд зүйл хадгалах өрөө болон техник төхөөрөмжийн бүрэн бүтэн байдал, хэвийн үйл ажиллагааг хангаж байгаа эсэхэд хяналт тавина. 802.3.5.Жижүүрийн офицер бүртгэлийн өрөө, холбооны болон бүртгэлийн төв, үүдний танхим, уулзалтын өрөө, хурлын танхимын зохих нөхцлийг хангахад хяналт тавих үүрэгтэй. 802.3.6.Ажлын байрны тавилга, тоног төхөөрөмж өөрчлөх, шилжүүлэх тохиолдолд шууд харьяалан удирдах даргадаа танилцуулж, хариуцсан нягтлан бодогчид мэдэгдэн бүртгэл, хөдөлгөөн хийлгэх шаардлагатай бол холбогдох албаны даргаас зөвшөөрөл авна. 802.3.7.Цагдаагийн байгууллагын төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгж, ажилтан нь тавилга, тоног хэрэгслийн ашиглалтын хэвийн үйл ажиллагаа, засвар үйлчилгээг хариуцна. 802.4.АЖЛЫН БАЙРНЫ ЭМХ ЦЭГЦЭД ТАВИГДАХ НИЙТЛЭГ ШААРДЛАГА 802.4.1.Алба хаагч ажлын байрны баримт бичиг, бүртгэл, бусад материалын нууцлалыг хадгалах, эмх цэгцтэй байлгах үүрэгтэй. 802.4.2.Шууд захирах даргын зөвшөөрөлгүйгээр байгууллагын хана, хаалга, сейфний гадаргууд ямар нэг зүйл нааж, өлгөж болохгүй. 802.4.3.Гэрэл зураг, уран зураг, диплом, гэрчилгээ, ил захидал, цуглуулга зэргийг жаазанд тавьж газар, хэлтсийн даргын зөвшөөрлөөр хананд байрлуулж болно. 802.4.4.Зарлал, наадаг цаас, тэмдэглэл бичсэн жижиг цаас зэргийг цонх, хана, тусгаарлах хана, тавилга, түгжээтэй шүүгээ зэрэгт наахыг хориглоно. Түгжээтэй шүүгээний дотор талд буцааж салган авч болохуйц байдлаар гэрэл зураг, хуанли зэргийг нааж болно. 802.4.5.Мэндчилгээ, баяр ёслолын болон төрсөн өдрийн баярын чимэглэлийг түр хугацаагаар тавьж болох ба тааз, гэрэл болон цонхонд наахыг хориглоно. 885 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 802.4.6.Албан байр, эсхүл хариуцсан хэсэг дээрээ хөнгөн байдлаар хооллож болох боловч алба хаагчид амралтын өрөөнд хооллох нь зохистой. 802.4.7.Хооллосон, ундааны зүйл хэрэглэсний дараа орчноо цэвэрлэнэ. 802.4.8.Хүлээн авалт, уулзалт, баярт үйл явдал тэмдэглэхэд хоол, ундаа хэрэглэх бол даргын зөвшөөрөл авч, хурлын танхим болон бусад талбайд зохион байгуулж болно. Үйл явдал дууссаны дараа тухайн газрыг цэвэрлэж хэвийн байдалд оруулах үүргийг тухайн арга хэмжээг зохион байгуулж байгаа дарга хүлээнэ. 802.4.9.Албан байранд байрлах хөргөгчид эд зүйл хийхдээ тухайн алба хаагч өөрийн нэр болон хэзээ хөргөгчид хийсэн талаараа тухайн эд зүйл дээр бичих эсхүл тэмдэглэгээ бүхий цаас дээр нь наана. Хөргөгчид долоо хоногоос илүү хугацаагаар хадгалсан хүнсний зүйлийг заавал устгана. /Үүнд: давс, перец зэрэг амтлагч бодис, үйлдвэрлэгчээс хадгалах хугацааг заасан, битүүмжлэгдсэн хүнсний зүйл хамаарахгүй/. 802.4.10.Амьд цэцэг, ургамлыг даргын зөвшөөрсөн хэмжээгээр зориулалтын саванд тавина. 802.4.11.Албаны эрэлч нохойноос бусад амьтныг цагдаагийн байгууллагын байранд нэвтрүүлэхийг хориглоно. 802.4.12.Цагдаагийн байгууллагын даргын зөвшөөрөлгүйгээр ажлын байранд шарах шүүгээ, хөргөгч, сэнс, халаагуур, савласан ус хадгалах төхөөрөмж зэрэг ахуйн тоног төхөөрөмж байрлуулахыг хориглоно. Албан тасалгааг шинээр тохижуулах, засварлахдаа өрөөний өнгө, тааз, хана, хаалга, шалыг хэт хурц, эрээн өнгөөр хийхийг хориглоно. Тухайн байгууллагын өрөөнүүдийн хийц, загвар жигд байна. 802.4.13.Хөгжим тоглуулагчийг дасгал хийх өрөө, зөвшөөрөгдсөн тохиолдолд ажлын байранд дууг нь зөөлөн тавьж хэрэглэж болно. 802.4.14.Чихэвчтэй хөгжим, радио болон СD тоглуулагчийг цагдаагийн алба хаагч өөрийн хариуцсан хэсэгтээ ажлын хэвийн байдал болон бусдад саад болохгүйгээр хэрэглэж болно. 802.4.15.Цагдаагийн байгууллагад ашиглахаар цагдаагийн газар, хэлтсийн санхүүжилтээс бусад байдлаар орлогод авсан, эсхүл авах гэж байгаа /хандив, хувийн/ бүх тавилга, тоног төхөөрөмж, хэрэгсэл, чимэглэлийн эд зүйлийг олж авах, суурилуулж ашиглахаас өмнө байгууллагын даргын зөвшөөрлийг авна. 802.4.16.Цагдаагийн байгууллагын даргын зөвшөөрөлгүйгээр ажлын байранд хүнсний зүйл, бэлэг болон бусад зүйлийг худалдах, худалдахаар үзүүлэх, сурталчлахыг хориглоно. Хэрэв худалдахыг зөвшөөрвөл зөвхөн тусгайлан зассан өрөөнд худалдаа хийж болно. 802.4.17.Хувцас солих болон бие засах өрөөг эмх цэгцтэй, цэвэр байлгана. 802.4.18.Цагдаагийн дүрэмт хувцас, энгийн хувцас, нүүр гарын алчуур болон ариун цэврийн бусад хэрэгслийг хэрэглээгүй үед түгжээтэй шүүгээнд байлгах бөгөөд гутлыг түгжээтэй шүүгээний доор байрлах зориулалтын хайрцаганд байрлуулна. Алба хаагч шүүгээг байнга түгжээтэй байлгана. 802.4.19.Алба хаагч бүр өөрийн эзэмшилд байгаа карталсан эд хөрөнгийн ашиглалт, хадгалалт, хамгаалалтын байдлыг бүрэн хариуцах бөгөөд жилд хоёр удаа байгууллагын хөрөнгийн тооллогын бүртгэлд хамрагдаж, бүртгэлийг тухай бүр шинэчлүүлэн, эд хөрөнгөд хөдөлгөөн хийлгэж байх үүрэгтэй. 802.5.ЖУРМЫГ ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ АРГА ХЭМЖЭЭ 802.5.1.Цагдаагийн байгууллагын байрыг хуулиар хүлээсэн чиг үүргээ хэрэгжүүлэхэд шаардлагатай эд хөрөнгө, техник, тоног төхөөрөмж, тусгай хэрэгсэл зэргээр хангахдаа цагдаагийн байгууллагын хөгжлийн стратеги, цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны төлөвлөгөө, төсөвт тусгаж хэрэгжүүлнэ. 802.5.2.Хариуцсан алба хаагчдаар албан байр, эд хөрөнгийн бүртгэл хийлгэх, ашиглалтад хяналт тавих, энэ журмын хэрэгжилтэд хяналт тавих ажлыг цагдаагийн төв байгууллагын Санхүү, аж ахуйн албаны дарга зохион байгуулна. ---оОо--- 886 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 803.ЦАГДААГИЙН АЛБА ХААГЧИД НӨХӨХ ТӨЛБӨР ОЛГОХ Хавсралт: Тараасан: 2017.12.20 Батлагдсан: 2017.12.20 Дугаар: А/247 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас:3 803.1.ЗОРИЛГО Төрийн албаны тухай хуулийн 29, Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 87 дугаар зүйлд заасан нөхөх төлбөрийг олгоход энэхүү журмыг мөрдөнө. Цагдаагийн алба хаагчид нөхөх олговор олгох ажлыг ойлгомжтой түргэн шуурхай болгох, Нягтлан бодох бүртгэлийн хууль тогтоомжийг хэрэгжүүлэхтэй холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 803.2.БОДЛОГО Журмын хэрэгжилтийг хангаснаар цагдаагийн алба хаагчдын үүргээ гүйцэтгэх нөхцлийг сайжруулж, албан үүргийн гүйцэтгэхэд шаардагдах санхүүгийн зардал, нөхөх олговрыг шуурхай зохицуулах тогтолцоо боловсронгуй болно. 803.3.НӨХӨХ ТӨЛБӨР ОЛГОХ ҮНДЭСЛЭЛ 803.3.1.Цагдаагийн алба хаагч, ажилтан: а/албан томилолтын зардал; б/албан ажлын хэрэгцээнд батлагдсан нормативын дагуу хувийн унаа албан ажилдаа хэрэглэсэн тохиолдолд хувиас гарсан зардал; в/гадаад улсад болон аль нэг аймаг, хотын дотор төрийн байгууллагад ажиллахаар томилогдсон алба хаагчид уналга, ачаа тээш, зам хоногийн зардал, түүний гэр бүлийн болон асрамжид нь байдаг хүмүүст уналга, ачаа тээшний зардал; г/хууль тогтоомжид заасан бусад нөхөх төлбөрийг тус тус олгоно; 803.4.НИЙГМИЙН ДААТГАЛЫН ШИМТГЭЛ, ЭРҮҮЛ МЭНДИЙН ДААТГАЛЫН ХУРААМЖ 803.4.1.Төрийн албан хаагчийн цалин хөлснөөсөө төлбөл зохих нийгмийн даатгалын шимтгэл, эрүүл мэндийн даатгалын хураамжийн 50-аас доошгүй хувийг төрийн тухайн байгууллагын төсвөөс нийгмийн даатгалын байгууллагад нөхөн төлнө. 803.4.2.Засгийн газраас тогтоосны дагуу энэ журмын 803.5.1-д заасан нөхөх төлбөрийн төсөвт хөрөнгийн эх үүсвэрийг тусгана. 803.5.АЛБАН ТОМИЛОЛТЫН ЗАРДАЛ 803.5.1.Цагдаагийн алба хаагчийг гадаад улс болон нэг аймаг, хотоос нөгөө аймаг, хотод, түүнчлэн аймаг, хотын дотор нийтийн тээврийн тогтмол үйлчилгээгүйн улмаас өглөө ажилд очих, орой буцах боломжгүй газарт тухайн байгууллага болон дээд шатны удирдах байгууллагаас баталсан удирдамж, төлөвлөгөөний дагуу тодорхой хугацаагаар зохих шийдвэр гарган явуулж ажиллуулсан нөхцөлд албан томилолтын зардал олгоно. 803.5.2.Албан томилолтын зардалд дор дурдсан зардал орно: а/уналгын зардал; б/байрны зардал; в/зам хоногийн зардал. 803.5.3.Уналгын зардлыг тухайн чиглэлд үйлчлэх нисэх онгоц, галт тэрэг, автомашин, автобусны хөлсний үнэлгээ, байрны зардлыг зочид буудлын ор хоногийн тарифыг тус тус үндэслэн олгоно. 803.5.4.Зам хоногийн зардлыг тухайн үеийн бараа, үйлчилгээний үнэ, тарифыг үндэслэн Сангийн сайдын шийдвэрээр баталсан уг зардлын хэмжээг баримтлан олгоно. 803.5.5.Албан томилолтоор ажилласан хоногийн тоог томилолтын үнэмлэхэнд тэмдэглэсэн хуанлийн бүх хоногоор тооцож гаргана. Ингэхдээ явсан, буцаж ирсэн өдрийг нэг хоногт тооцно. 803.5.6.Албан томилолтоор ажиллах цагдаагийн алба хаагчийн байр, зам хоног, уналгын зардлын төсвийг байгууллагын төсөв захирагч батална. 803.5.7.Албан томилолтоор ажиллах цагдаагийн алба хаагчид томилолтоор явуулах тухай эрх бүхий албан тушаалтны шийдвэр, батлагдсан зардлын төсвийг нь үндэслэн урьдчилгаа олгоно. 803.5.8.Албан томилолтын зардлын тооцоог ирснээсээ хойш ажлын 5 өдөрт багтаан 887 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам гүйцэтгэсэн ажлынхаа үр дүнг албан томилолт олгосон удирдах дээд шатны байгууллага буюу албан тушаалтанд танилцуулан, томилолтын үнэмлэх дээрээ гарын үсэг зуруулж, томилолтоор ажилласан хугацааг батлуулан байр, уналга, шатахууны хөлс төлсөн баримтыг бүрдүүлсний үндсэн дээр хийж дуусгана. Хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр томилолтын зардлын тооцоог тогтоосон хугацаанд нь барагдуулаагүй бол хугацаа хэтрүүлсэн хоног тутамд 0,З хувийн хүүг тооцоо хийгээгүй мөнгөний дүнд ногдуулна. 803.5.9.Хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр удирдамж, төлөвлөгөөнд заагдсан үүргээ биелүүлээгүй цагдаагийн алба хаагчаар томилолтын хугацааны байр, уналга, зам хоногийн зардлыг бүрэн буюу тодорхой хувийг төлүүлнэ. Томилолтын хугацааг хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр хэтрүүлсэн бол хэтрүүлсэн хугацааных нь байр, зам хоногийн зардлыг олгохгүй. 803.5.10.Аль нэг байгууллага, аж ахуйн нэгжийн хүсэлтээр албан томилолтоор ажиллах бол холбогдох зардлыг хүсэлт гаргасан байгууллага, аж ахуйн нэгж хариуцаж болно. 803.5.11.Гамшгийн үед хүн, мал, амьтан, эд хөрөнгө, түүх, соёлын дурсгалт зүйлийг эрж хайх, аврах, гал түймрийн шаталтыг зогсоох, унтраах, нэрвэгдэгсдэд анхны тусламж үзүүлэх, гамшгийн голомтоос гаргах, хор уршгийг арилгах үйл ажиллагаа болон аврах ажиллагаанд цагдаагийн байгууллага, алба хаагч үүрэг гүйцэтгэсэн тохиолдолд Гамшгаас хамгаалах тухай хуулийн 50 дугаар зүйлийн 50.2, Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 87 дугаар зүйлийн 87.4-т тус тус зааснаар томилолтын зардлыг ердийн үеийнхээс гурав дахин өсгөж олгох асуудлыг Онцгой байдлын асуудал эрхэлсэн байгууллагатай тохиролцон шийдвэрлэнэ. 803.6.АЛБАН АЖИЛД ХУВИЙН УНААГАА ХЭРЭГЛЭСЭН ТОХИОЛДОЛД ХУВИАС ГАРГАСАН ЗАРДАЛ 803.6.1.Албан ажлын хэрэгцээний автомашин /мотоцикл/ хэрэглэдэг цагдаагийн алба хаагч өөрөө хүсвэл албан ажлын хэрэгцээнд хувийн унаагаа хэрэглэж болно. 803.6.2.Албан ажлын хэрэгцээнд хувийн унаагаа хэрэглэхийг хүссэн дээрх алба хаагч нь энэ тухай өргөдөл гаргаж байгууллагатайгаа гэрээ байгуулна. Гэрээ байгуулахад алба хаагч сайн дураар хувийн унаагаа албанд хэрэглэх тухайгаа бичгээр хүсэлтээ гаргасан байх, хувийн унаа нь өөрийн өмчлөлд бүртгэгдсэн, даатгуулсан, засвар үйлчилгээгээ өөрөө хариуцах зэрэг шаардлагыг тавина. 803.6.3.Албаны хэрэгцээнд хувийн унаагаа хэрэглэхэд шаардагдах шатахуун, эсхүл уг шатахууны үнийг эрх бүхий байгууллагаас баталсан хэмжээний дагуу тооцож нөхөн олгоно. Батлагдсан хэмжээний дагуу хэрэглэх шатахууныг хэмнэсэн бол хэмнэсэн шатахууны үнийн 50 хувийг тухайн алба хаагчид урамшуулал болгон олгоно. 803.6.4.Албан ажлын хэрэгцээнд мотоцикл хэрэглэдэг цагдаагийн алба хаагчид шатахуун, эсхүл уг шатахууны үнийг энэ журамд заасны дагуу нөхөн олгох бөгөөд харин уг алба хаагч мотоциклын оронд морь, тэмээ болон бусад ердийн хөсөг, түүнчлэн унадаг дугуй хэрэглэж ажил үүрэг гүйцэтгэсэн нөхцөлд тухайн алба хаагчийн албан тушаалын сарын цалингийн 30 хүртэл хувьтай тэнцэх хэмжээний нөхөх төлбөр олгоно. 803.6.5.Албан ажлын хэрэгцээнд хувийн унаагаа хэрэглэж байгаа цагдаагийн алба хаагч нь гэрээнд өөрөөр заагаагүй бол унаагаа бэлэн байлгаагүйгээс албан ажил саатсаны хариуцлагыг өөрөө хүлээнэ. 803.7.НЭГ АЙМАГ, ХОТООС НӨГӨӨ АЙМАГ, ХОТОД АЖИЛЛАХААР ТОМИЛОГДСОН ЦАГДААГИЙН АЛБА ХААГЧИД ОЛГОХ ЗАРДАЛ 803.7.1.Нэг аймаг, хотоос нөгөө аймаг, хотод, түүнчлэн аймаг, хотын дотор (байрлалын хувьд нүүж очих бол) төрийн байгууллагад байнга ажиллахаар томилогдсон цагдаагийн алба хаагчийн болон гэр бүлийн хүмүүсийн уналга, ачаа тээш, зам хоногийн (зөвхөн өөрт нь) зардлыг томилолтоор авч ажиллуулах байгууллага нь хариуцна. 803.7.2.Цагдаагийн алба хаагчид очиж ажиллах газартаа хүрэх уналгын зардлыг автомашин, галт тэрэгний энгийн үнэлгээгээр, ачаа тээшний зардлыг томилогдсон газартаа авч явах шаардлагатай ачаагаар нь тооцож ачаа тээврийн хөлсний энгийн үнэлгээгээр тус тус бодож олгоно. Томилогдсон газраа хүртэл явах хугацааг үндэслэн зам хоногийн зардал өгнө. 803.7.3.Цагдаагийн алба хаагчийн гэр бүлийн болон асрамжид нь байдаг хүмүүст зөвхөн уналга, ачаа тээшний зардлыг олгох ба тээшний зардлыг нэг хүнд 80 хүртэл килограмм ачаагаар бодож энэ журмын 803.7.2-т заасан үнэлгээгээр бодож олгоно. Хэрэв тухайн цагдаагийн алба хаагч ачааны автомашинаар нүүсэн тохиолдолд энэхүү хэмжээг харгалзахгүй. 803.7.4.Нэг гэр бүлийн цагдаагийн 2 алба хаагч өөр өөр байгууллагаас томилогдож байгаа бол гэр бүлийн болон асрамжид нь байдаг хүмүүсийн зардлыг өрх толгойлогчийг томилолтоор авч 888 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ажиллуулах байгууллагаас нь олгоно. 803.7.5.Энэ журмын 803.7.4-т заасан зардал олгох журам гадаад улсад байнга ажиллахаар томилогдсон цагдаагийн алба хаагчид үл хамаарна. 803.8.БУСАД НӨХӨХ ТӨЛБӨР 803.8.1.Албан тушаалын болон албан ажлын хэрэгцээний унаа хэрэглэдэг цагдаагийн алба хаагчийг зохих журмын дагуу албаны унаагаар хангана. 803.8.2.Нийтийн тээвэр /автобус, троллейбус/-ийн тогтмол үйлчилгээтэй хот суурин газарт ажиллаж байгаагаас бусад цагдаагийн алба хаагч нь ажилдаа ирэх, буцахад нийтийн тээврийн хэрэгслээр зорчих зайлшгүй шаардлагатай бол нийтийн тээврийн унааны зардлын зохих хэсгийг байгууллагаас нь нөхөн олгоно. 803.8.3.Цагдаагийн алба хаагчийг 90 хүртэл хоногийн хугацаагаар эрх бүхий байгууллагын шийдвэрийн дагуу “төрийн хөрөнгө”-өөр давтан сургах, мэргэжлийг нь дээшлүүлэхэд түүний эрхэлж байгаа албан тушаалын цалинг олгоно. Төрийн хөрөнгө гэдэгт улсын төсвийн хөрөнгө, төсвийн хөрөнгө оролцон бүрдүүлсэн төрөл бүрийн сангууд, төрийн өмчийн ба төрийн өмчийн оролцоотой аж ахуйн нэгжийн хөрөнгө, гадаад орны зээл, тусламж, Монгол Улстай тохиролцсоноор хүлээн авч байгаа гадаад орон, олон улсын байгууллагын хариуцсан зардлууд орох бөгөөд ийм хөрөнгөөр сургалтад хамрагдсан төрийн албан хаагч 2,5 жилээс доошгүй хугацаагаар төрийн алба хаах үүрэг хүлээнэ. Хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр дээр дурдсан хугацаагаар төрийн алба хаагаагүй тохиолдолд сургалтын зардлыг бүрэн буюу тодорхой хувийг өөрөө нөхөн төлнө. Энэ талаар тухайн төрийн байгууллагын захиргаа сургалтад хамрагдах төрийн албан хаагчтай гэрээ байгуулна. 803.8.4.Алба хаагчийг чөлөөлөх, халах, ажилгүй байсан хугацааны цалин хөлсийг зөвхөн Төрийн албаны салбар зөвлөл болон шүүхийн шийдвэрээр олгож, нийгмийн даатгалыг нөхөн төлнө. 803.9.ЖУРАМ ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ АРГА ХЭМЖЭЭ 803.9.1.Цагдаагийн байгууллагын алба хаагчдын нөхөх төлбөр олгох ажиллагааг боловсронгуй болгох арга зүйг цагдаагийн төв байгууллагын Санхүү, аж ахуйн алба нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын санхүү хариуцсан алба хаагч, тэдгээр байгууллагын дарга нар хариуцна. 803.9.2.Цагдаагийн төв байгууллагын Санхүү, аж ахуйн алба нь албан үүрэг биелүүлэхдээ хувийн унаагаа хэрэглэж байгаа алба хаагчдын судалгааг жил бүр хийж нөхөх төлбөрийг олгох ажлыг зохион байгуулж, цагдаагийн төв байгууллагын даргад танилцуулна. 803.9.3.Санхүүгийн жилийн эцэст нөхөх төлбөр олголтоос төсөв хэтэрсэн, эсвэл нөхөх төлбөр олгох зардал хүрэлцээгүй асуудлыг цагдаагийн төв байгууллагын даргын зөвлөлийн хуралдаанаар хэлэлцүүлэн дараа жилийн төсвийн төлөвлөгөөнд нэмэгдүүлэн тусгаж, эрх бүхий байгууллагаар батлуулах ажлыг зохион байгуулна. ---оОо--- 889 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 804.ХҮНСНИЙ БОЛОН ЭДИЙН ХАНГАЛТ ХИЙХ Хавсралт: Тараасан: 2017.12.20 Батлагдсан: 2017.12.20 Дугаар: А/247 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас:2 804.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн алба хаагч, ажилтан өндөржүүлсэн бэлэн байдалд ажиллах, шөнийн ээлжид ажиллах, хээрийн сургууль, дадлага хийх үед алба хаагчийн ажиллах нөхцлийг бүрдүүлэх, хүнс болон эдийн хангалт хийхтэй холбоотой харилцааг зохицуулахад оршино. Цагдаагийн алба хаагчид хоолны зардал олгох, хүнсний болон эдийн хангалт хийх үйл ажиллагааг хөнгөн шуурхай хууль тогтоомжийн дагуу явуулах, алба хаагчийн ажиллах нөхцлийг сайжруулах тогтолцоог боловсронгуй болгоно. 804.2.ЭРХ ЗҮЙН ҮНДЭС Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 83 дугаар зүйлийн 83.1-д “цагдаагийн алба хаагч нь төрийн албаны тухай хуульд заасан баталгаагаар хангагдана”, 87 дугаар зүйлийн 87.5-д “Цагдаагийн алба хаагчийг өндөржүүлсэн бэлэн байдал зарласан үед болон ажлын бус цагаар, шөнийн ээлжид хээрийн сургууль, дадлагын үеэр чиг үүргээ хэрэгжүүлэхэд нь хүнсний болон эдийн хангалтаар хангаж, хоолны зардлыг олгоно” гэж тус тус заасан ба цагдаагийн алба хаагчид хамаарах хүнсний болон эдийн хангалт, аюулгүй ажиллагааны хувцас хэрэгслийн зардалтай холбоотой бусад хууль тогтоомж нь энэхүү журмын эрх зүйн үндэс болно. 804.3.ЖУРМААР ЗОХИЦУУЛАГДАХ ЗҮЙЛҮҮД 804.3.1.Цагдаагийн алба хаагчдын хоол, хүнсний болон эдийн хангалтыг хийх, нөөц бүрдүүлэхэд дараахь төрлийн зохицуулалтыг заавал хийнэ: а/нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албаны нэгжийн жижүүр болон төсөвт хамгаалалтад байгаа онц чухал объектын хамгаалалтад хоногоор томилогдон үүрэг гүйцэтгэж байгаа алба хаагчийн хоногийн хоолны зардлыг тогтоох; б/цагдаагийн байгууллагын шөнийн ээлжид эргүүл, жижүүрийн үүрэг гүйцэтгэдэг алба хаагчийн, өндөржүүлсэн бэлэн байдлын үед ажиллагсдын, Улаанбаатар хотод нэгдсэн байдлаар зохион байгуулах давтан болон мэргэшүүлэх сургалт, дамжаанд суралцагчдын, цагдаагийн төв байгууллагын Тусгай ажиллагаа хариуцсан нэгж, мөн бусад тусгай бэлтгэлтэй бүлгийн алба хаагчдын хоногоор ажиллаж, хооллох албан тушаалын жагсаалт, хоногийн хоолны зардлыг тогтоох; в/хоногт нөөцийн бүлгийн өндөржүүлсэн бэлтгэл сургуулилт хийх цагдаагийн төв байгууллагын Тусгай ажиллагаа хариуцсан нэгж, мөн бусад тусгай бэлтгэлтэй бүлгийн алба хаагчид эдлүүлэх нэмэлт хүнсний хангамжийн зардлыг тогтоох; г/хээрийн сургууль, дадлагын үед цагдаагийн нэг алба хаагчид олгох эд хэрэглэлийн хангамжийн хэмжээг тогтоох; д/цагдаагийн төв байгууллагын харьяа алба, нэгжийн үйлчилгээнд хэрэглэх цэвэрлэгээний материал болон хөдөлмөр хамгаалал, аюулгүй байдлыг хангах хувцас хэрэгслийн хангалтын хэмжээ тогтоох. 804.3.2.Цагдаагийн төв байгууллагын даргын тушаалаар тухайн жилийн төсөвт багтааж хүнсний болон эдийн хангалт эдлэх алба хаагчдын тоо, норм хэмжээ, зардал зэргийг тогтооно. 804.3.3.Цагдаагийн алба хаагчдын хүнсний болон эдийн хангалтад хамрагдах алба хаагчдын тоо, албан тушаалын төрөл, хүнсний болон эдийн хангалтын нэр төрөл, норм, хэмжээг энэ журмаар хязгаарлахгүй. 804.4.ХҮНС, ЭДИЙН ХАНГАЛТЫН ХЭМЖЭЭГ ТОГТООХ 804.4.1.Тухайн жилд хүнс, эдийн хангалт авах шаардлагатай алба хаагчдын тоо, норм, эдийн хангалтын тооцоог цагдаагийн төв байгууллагын Санхүү, аж ахуйн алба гаргана. 804.4.2.Цагдаагийн төв байгууллагын Санхүү, аж ахуйн албанаас цагдаагийн төв байгууллагын харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын алба хаагчдад олгох хоол, хүнсний болон эдийн хангалтад зориулагдсан мөнгөн хөрөнгө, эд хөрөнгийг санхүү, нягтлан бодох бүртгэлийн хууль тогтоомжид заасны дагуу төсөвт тусгаж батлуулна. 804.4.3.Цагдаагийн байгууллагын төсөв захиран зарцуулах албан тушаалтан нь батлагдсан 890 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам төсвийн хүрээнд хүнсний болон эдийн хангалт хийнэ. 804.4.4.Урьдчилсан санхүүгийн тооцоо хийгдэж батлагдаагүй боловч ажлын зайлшгүй шаардлагаар шөнийн ээлжид хоногоор ажилласан алба хаагчдын хоолны зардлыг нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга батлагдсан төсөвт багтаан гаргаж болно. 804.4.5.Цагдаагийн төв байгууллагын Санхүү, аж ахуйн албаны дарга алба хаагчдын хүнсний болон эдийн хангалтад төсөвлөгдсөн мөнгөн хөрөнгө, эд хөрөнгө шаардлага хангаж байгаа эсэхэд дүгнэлт гарган жил тутам цагдаагийн төв байгууллагын даргын зөвлөлийн хуралдаанаар хэлэлцүүлж саналаа шийдвэрлүүлж байна. 804.4.6.Цагдаагийн төв байгууллага, түүний харьяа алба, нэгжийн дарга нар алба хаагчдад олгох хүнсний болон эдийн хангалтын хэрэглээний чанар байдал, хүрэлцээ хангамжийг хариуцна. 804.4.7.Цагдаагийн байгууллагын дарга нар алба хаагчдад хүнсний хангалт хийхдээ Монгол Улсын Хүнсний тухай хууль тогтоомжид заасан хүнсний аюулгүй байдлын стандарт, шаардлагыг хангаж тэдгээрийг мөрдөж ажиллана. Энэ ажлыг нийслэлд цагдаагийн төв байгууллага, орон нутагт тухайн нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга нар хариуцан ажиллана. 804.4.8.Цагдаагийн төв байгууллагын Санхүү, аж ахуйн алба цагдаагийн алба хаагчдад эдлүүлэх хүнсний болон эдийн хангалттай холбоотой эрх зүйн зохицуулалт, норм хэмжээг сайжруулах, нэмэгдүүлэх арга хэмжээг жил бүр авч, 3 жил тутам хөтөлбөр боловсруулж, цагдаагийн төв байгууллагын даргаар батлуулна. 804.4.9.Цагдаагийн шөнийн ээлжид ажиллах эргүүл жижүүрийн болон бусад ажлаар хооллох алба хаагчдын хоолны мөнгийг бэлнээр олгох бол тухайн алба хаагчийн шууд харьяалан удирдах дарга байгууллагын санхүүгийн ажилтнаас авч алба хаагчдадаа хүлээлгэн өгнө. 804.4.10.Дээр дурьдсан тохиолдолд санхүүгийн анхан шатны баримтыг бүрдүүлэх ажлыг хууль тогтоомжид заасны дагуу хүнсний хангамж эдлэх алба хаагчийн дарга хариуцан зохион байгуулна. ---оОо--- 891 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 805.ГАДААДЫН ЗЭЭЛ ТУСЛАМЖААР ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ ТӨСӨЛ БОЛОВСРУУЛАХ, ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ, ХЯНАЛТ ТАВИХ Хавсралт: Тараасан: 2017.12.20 Батлагдсан: 2017.12.20 Дугаар: А/247 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас:3 805.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагад олон улсын байгууллага, хандивлагч орноос зээл, тусламж авах, түүнийг ашиглах, хэрэгжүүлэх төсөл боловсруулах, батлах, зээл тусламжийн орлогыг төвлөрүүлэх, бүртгэх, хяналт тавих, гадаадын зээл тусламжийг үр ашигтай ашиглах, үр дүнг тооцохтой холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 805.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ 805.2.1.Цагдаагийн байгууллагад олон улсын байгууллага, хандивлагч орнуудаас үзүүлэх зээл тусламжийг Монгол Улсын Засгийн газар, яам, төрийн болон төрийн бус гадаад, дотоодын байгууллагуудын шугамаар хүлээн авч болно. 805.2.2.Олон улсын байгууллага, хандивлагч орнуудаас авсан зээл, тусламжийг Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын хэмжээнд, эсхүл цагдаагийн төв байгууллагын харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын хэмжээнд хэрэгжүүлж болно. 805.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Гадаадын зээл” - олон улсын байгууллага, хандивлагч орноос Засгийн газрын шугамаар Монгол Улсад олгож, түүнээс цагдаагийн байгууллагад хуваарилагдаж байгаа, эргэн төлөгдөх нөхцөлтэй хөрөнгийн эх үүсвэрийг; мөн цагдаагийн төв байгууллагын даргын зөвшөөрлөөр олон улсын байгууллага, хандивлагч орон, тэдгээрийн цагдаа, хууль сахиулах байгууллагын шугамаар шууд цагдаагийн байгууллагад олгож байгаа эргэн төлөгдөх нөхцөлтэй хөрөнгийн эх үүсвэрийг; “Гадаадын тусламж” - олон улсын байгууллага, хандивлагч орноос Засгийн газрын шугамаар эргэн төлөгдөх нөхцөлгүй, хүмүүнлэгийн болон буцалтгүй, техник туслалцааны хэлбэрээр Монгол Улсад олгож буй хөрөнгийн эх үүсвэр, түүнээс цагдаагийн байгууллагад хуваарилагдан ирсэн хөрөнгийн эх үүсвэр, мөн олон улсын байгууллага, хандивлагч орон, тэдгээрийн цагдаа, хууль сахиулах байгууллагын шугамаар эргэн төлөгдөх нөхцөлгүй, хүмүүнлэгийн болон буцалтгүй, техник туслалцааны хэлбэрээр шууд цагдаагийн төв байгууллагад олгож буй хөрөнгийн эх үүсвэрийг; “Олон улсын байгууллага” - Олон улсын гэрээний тухай хуулийн 3 дугаар зүйлийн 3.1.6-д заасныг; “Хандивлагч орон” - Монгол Улсад зээл, тусламж олгож буй гадаад улсыг; “Төсөл хэрэгжүүлэгч” - гадаадын зээл, тусламжийн хөрөнгөөр санхүүжих төслийг гэрээний үндсэн дээр хэрэгжүүлэхээр Засгийн газраас эрх авсан байгууллага, мөн цагдаагийн байгууллагыг; “Төсөл гүйцэтгэгч” - гадаадын зээл, тусламжийн хөрөнгөөр санхүүжүүлэх тодорхой төслийг хэрэгжүүлэхээр сонгон шалгаруулалтаар шалгарсан аж ахуйн, нэгж, байгууллагыг болон цагдаагийн байгууллагыг. 805.4.ГАДААДЫН ЗЭЭЛ, ТУСЛАМЖИЙГ ХҮЛЭЭН АВАХ, БҮРТГЭХ, ТӨВЛӨРҮҮЛЭХ 805.4.1.Гадаадын зээл, тусламжийг хүлээн авах эрхийг Засгийн газар, яамд, бусад эрх бүхий байгууллага цагдаагийн байгууллагад олгосон тохиолдолд хүлээн авах шийдвэрийг цагдаагийн төв байгууллагын дарга гаргана. 805.4.2.Цагдаагийн байгууллагууд цагдаагийн төв байгууллагын даргын зөвшөөрөлгүй зээл тусламж хүлээн авахыг хориглоно. 805.4.3.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагчийн үйл ажиллагааг чадавхжуулах, техник хангамжийг сайжруулахад чиглэгдсэн Монгол Улсын Засгийн газар болон яамдын шугамаар орж ирсэн олон улсын байгууллага, хандивлагч орнуудын хөрөнгийн эх үүсвэрийг тухай бүрт нь нягтлан бодох бүртгэлийн хууль тогтоомжид заасны дагуу бүртгэх, зарцуулах, тайлан мэдээ гаргах, ерөнхий хяналт тавих үүргийг цагдаагийн төв байгууллагын Санхүү, аж ахуйн албаны дарга хариуцна. 805.4.4.Засгийн газрын шугамаар орж ирсэн зээл, тусламжийг зориулалт, ач холбогдол, уг хөрөнгийн эх үүсвэрээр хэрэгжүүлж буй төслийн уялдаа холбоог цагдаагийн төв байгууллагын 892 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Санхүү, аж ахуйн албаны дарга хариуцан зохион байгуулна. 805.4.5.Цагдаагийн төв байгууллагын Санхүү, аж ахуйн албаны дарга нийт цагдаагийн байгууллагын хэмжээнд хэрэгжиж буй төслийн бүртгэлд хяналт тавьж, уялдаа холбоог хангаж, гадаадын зээл, тусламжийн хөрөнгийн зарцуулалтад давхардал, хийдэл гаргахгүй байх үүргийг хүлээж, хөрөнгийн зарцуулалт, ашиглалтад хяналт тавин, энэ асуудлаар цагдаагийн төв байгууллагын даргын өмнө хариуцлага хүлээнэ. 805.4.6.Цагдаагийн төв байгууллагын Санхүү, аж ахуйн албаны дарга гадаадын зээл, тусламжийг ашиглах, зарцуулахдаа Монгол Улсын холбогдох хууль тогтоомжийг баримталж, цагдаагийн төв байгууллагын даргын шийдвэрийг үндэслэнэ. 805.4.7.Шаардлагатай тохиолдолд гадаадын зээл, тусламжаар хэрэгжүүлэх төсөлтэй холбогдуулан цагдаагийн төв байгууллагын албан ёсны шийдвэрийг гаргуулж дагаж мөрдөнө. 805.4.8.Цагдаагийн байгууллага нь зээл, тусламжтай холбоотой бүртгэлийг хөтлөхдөө Олон улсын гэрээний тухай хууль, Монгол Улсын нэгдсэн төсвийн тухай хууль, Гадаадын зээл тусламжийг зохицуулах тухай хууль, Нягтлан бодох бүртгэлийн тухай хуулиудыг мөрдөж ажиллана. 805.4.9.Цагдаагийн төв байгууллагын Санхүү, аж ахуйн алба нь цагдаагийн байгууллагаас тухайн онд хэрэгжсэн төсөл, зээл тусламжийн тайланг хүлээн авч нэгтгэн дараа оны 1 дүгээр сард багтаан үр дүн, нийт зээл, тусламжийн тоо, хэмжээ, хугацааг цагдаагийн төв байгууллагын даргын зөвлөлийн хуралдаанд танилцуулна. 805.5.ГАДААДЫН ЗЭЭЛ ТУСЛАМЖИЙГ АШИГЛАХ 805.5.1.Гадаадын зээл, тусламжийг Санхүү, нягтлан бодох бүртгэлийн хууль тогтоомжид заасны дагуу бүртгэн авч, зориулалтын дагуу ашиглах үүргийг цагдаагийн байгууллагын дарга, нягтлан бодогч нар хариуцан зохион байгуулна. 805.5.2.Цагдаагийн төв байгууллагын Санхүү, аж ахуйн албаны дарга гадаадын зээл тусламжийн мэдээллийн нэгдсэн санг бүрдүүлж хариуцна. Гадаадын зээл тусламжийн бүртгэл, мэдээллийн сан нь дараах мэдээлэлтэй байна: а/гадаадын зээлийн хөрөнгөөр хэрэгжүүлж байгаа төсөл; б/гадаадын тусламжийн хөрөнгөөр хэрэгжүүлж байгаа төсөл, арга хэмжээ; в/гадаад өр; г/гадаадын зээл, тусламжийн талаар байгууллагын хэтийн төлөвлөгөөнд тусгагдсан мэдээлэл; д/урьд онуудад гадаадын зээл, тусламжаар хэрэгжсэн төслийн үр дүн, тайлан. 805.6.ГАДААДЫН ЗЭЭЛ ТУСЛАМЖААР ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ ТӨСӨЛ БОЛОВСРУУЛАХ 805.6.1.Гадаадын зээл тусламжаар хэрэгжүүлэх төслийн саналыг цагдаагийн байгууллага, алба хаагчдаас бичгээр авна. Саналыг нэгтгэх, төсөл боловсруулах, цагдаагийн байгууллагын удирдлагад танилцуулах ажлыг цагдаагийн төв байгууллагын Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгж зохион байгуулна. 805.6.2.Цагдаагийн байгууллагад Засгийн газрын шугамаар олгосон зээл, тусламжийг хуваарилах, цагдаагийн төв байгууллагаас зээл, тусламжаар төсөл хэрэгжүүлэх хэрэгцээ шаардлага, хэмжээ, хугацааг Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгж зохион байгуулж хариуцна. 805.6.3.Цагдаагийн байгууллагын хэмжээнд зээл, тусламжаар хэрэгжих төсөл, эсхүл тодорхой төслийн саналгүй олгогдох зээл, тусламжийн хөрөнгийн эх үүсвэрийг судлах үүргийг цагдаагийн төв байгууллагын Гадаад харилцааны ажил хариуцсан нэгж хариуцан зохион байгуулна. 805.6.4.Зээл, тусламжтай холбоотой гадаад харилцааны арга хэмжээ, баримт бичгийн бүрдүүлэлт, орчуулга зэргийг Гадаад харилцааны ажил хариуцсан нэгж хариуцна. 805.6.5.Шаардлагатай тохиолдолд зээл, тусламжийн хөрөнгийн эх үүсвэр, түүгээр хэрэгжих төсөл, гадаадын зээл, тусламжийн хөрөнгийн эх үүсвэртэй төсөл арга хэмжээний эрх зүйн үндэслэлийг судлах, эрх зүйн дүгнэлт, зөвлөмж гаргах асуудлыг цагдаагийн төв байгууллагын Хуулийн асуудал хариуцсан нэгж хариуцна. 805.6.6.Зээл, тусламжаар цагдаагийн байгууллагуудад хэрэгжих төсөл, түүний эх үүсвэрийн талаар цагдаагийн төв байгууллагын даргад танилцуулж, шийдвэрлүүлэхийг Санхүү, аж ахуйн албаны дарга хариуцна. 805.6.7.Зээл, тусламжаар хэрэгжүүлэх төсөл, эсхүл төслийн эх үүсвэр хөрөнгийг гадаад, дотоодын иргэн, байгууллагаас цагдаагийн төв байгууллагын даргын зөвшөөрөлгүй хүлээн авахыг нийт цагдаагийн байгууллагуудын дарга, алба хаагч нарт хориглоно. 805.6.8.Цагдаагийн төв байгууллагын харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн 893 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам байгууллага нь зээл, тусламжаар хэрэгжүүлэх төслийг хариуцан боловсруулах шаардлага гарвал цагдаагийн төв байгууллагын даргын зөвшөөрөл заавал авах бөгөөд цагдаагийн төв байгууллагын Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариусан нэгжийн даргад мэдэгдэж, зээл, тусламжийн нэгдсэн сангаас лавлагаа авч, цагдаагийн төв байгууллагын Санхүү, аж ахуйн албаны даргад танилцуулна. 805.6.9.Энэ журмын 805.6.8-д заасан тохиолдолд тухайн төсөл боловсруулах цагдаагийн байгууллага, нэгжийн дарга цагдаагийн төв байгууллагын Гадаад харилцааны ажил хариуцсан нэгжээс мэдээлэл, лавлагаа авах, Хуулийн асуудал хариуцсан нэгжээс эрх зүйн зөвлөмж, дүгнэлт гаргуулж болно. 805.7.ГАДААДЫН ЗЭЭЛ ТУСЛАМЖААР ТӨСӨЛ ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ ГЭРЭЭ ХЭЛЦЭЛ ХИЙХ, ГҮЙЦЭТГЭГЧИЙГ СОНГОХ 805.7.1.Зээл, тусламжаар хэрэгжүүлэх төсөл боловсруулах, түүний гүйцэтгэгчийг сонгох үйл ажиллагааг явуулахдаа Төрийн болон орон нутгийн өмч хөрөнгөөр худалдан авах бараа, ажил, үйлчилгээний гүйцэтгэгчийг сонгох журмын тухай хууль, хэрэв талууд тохиролцсон бол зээл тусламж олгож буй талын тогтоосон журмыг баримтална. 805.7.2.Засгийн газрын шугамаар болон олон улсын байгууллага, хандивлагч орон зээл олгох, тусламж үзүүлэхээ албан ёсоор илэрхийлсэн нөхцөлд тухайн гэрээ, хэлэлцээрийг цагдаагийн төв байгууллагын дарга байгуулна. 805.7.3.Цагдаагийн төв байгууллагын санаачилгаар гадаадын байгууллагатай зээл тусламж, төслийн гэрээ, хэлцэл байгуулж болох ба энэ тохиолдолд цагдаагийн төв байгууллагын дарга батална. 805.7.4.Цагдаагийн төв байгууллагын даргаас зээл, тусламжийн хөрөнгийн эх үүсвэр хүлээн авах, төсөл хэрэгжүүлэх гэрээ, хэлцэл хийх эрхийг цагдаагийн удирдах албан тушаалтанд шилжүүлж тушаал гаргаж болно. 805.7.5.Зээл, тусламжийн гэрээ хэлцэл хийхэд энэхүү журмын 805.7.2-т заасан бусад тохиолдолд цагдаагийн төв байгууллагын Хуулийн асуудал хариуцсан нэгж олон улсын гэрээний эрх зүй Монгол Улсын хууль, тогтоомжид нийцэх эсэх талаар болон Авлигын эсрэг хууль тогтоомжтой холбоотойгоор уг гэрээ хэлцлийг хянах, санал өгөх, эрх зүйн дүгнэлт, зөвлөмж гаргах эрхтэй оролцоно. 805.7.6.Зээл, тусламжийн болон төсөл хэрэгжүүлэх гэрээ, хэлцэл байгуулсан даруйд гадаадын зээл, тусламжийн нэгдсэн бүртгэл, мэдээллийн санд оруулах ажлыг Санхүү, аж ахуйн алба хариуцна. 805.8.ГАДААДЫН ЗЭЭЛ, ТУСЛАМЖ, ТӨСЛИЙН ХЭРЭГЖИЛТЭД ХЯНАЛТ ТАВИХ 805.8.1.Цагдаагийн байгууллагад хэрэгжиж байгаа аливаа гадаадын зээл, тусламжийн төсөлд хяналт тавих үүргийг цагдаагийн төв байгууллагын Хяналт, шалгалт, үнэлгээ, дотоод аудитын ажил хариуцсан нэгж хэрэгжүүлнэ. ---оОо--- 894 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 806.ТӨСВИЙН УРАМШУУЛЛЫГ ЗАРЦУУЛАХ,ТАЙЛАГНАХ, НЯГТЛАН БОДОХ БҮРТГЭЛД ТУСГАХ, ХЯНАЛТ ТАВИХ Хавсралт: Тараасан: 2017.12.20 Батлагдсан: 2017.12.20 Дугаар: А/247 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас:2 806.1.ЗОРИЛГО Төсвийн байгууллагын хэмжээнд мөрдөгдөж байгаа Улсын нэгдсэн төсвийн тухай хууль, Төсвийн тухай хууль, улсын төсвийн орлого, зарлагыг зохицуулсан хууль тогтоомж, эрх зүйн бусад актуудын хүрээнд цагдаагийн байгууллагаас төсвийн урамшууллыг зарцуулах, тайлагнах, нягтлан бодох бүртгэлд тусгах, хяналт тавих харилцааг зохицуулахад оршино. 806.2.БОДЛОГО Төсвийн урамшуулал, хэмнэлт нь цагдаагийн алба хаагчдын эрх ашгийг хамгаалах, байгууллагын үйл ажиллагааны хэвийн нөхцөлийг хангах, санхүүгийн чадавхийг дээшлүүлэх тогтолцоог сайжруулахад чиглэнэ. 806.3.ХАМРАХ ХҮРЭЭ 806.3.1.Цагдаагийн байгууллагын санхүүгийн үйл ажиллагааг зохицуулж буй хууль тогтоомж, эрх зүйн бусад актад үндэслэж төсвийн урамшууллыг зарцуулах, тайлагнах, нягтлан бодох бүртгэлийн үйл ажиллагаа явуулна. 806.3.2.Цагдаагийн төв байгууллагын Санхүү, аж ахуйн алба нь цагдаагийн байгууллагын төрийн сангаас санхүүжих зардлыг төлөвлөж, төсвийг батлуулан авч хуваарилах, санхүүжилтийг цаг алдалгүй хийж, зарцуулалтад хяналт тавьж ажиллана. 806.4.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Төсвийн байгууллагын нэмэлт орлого” - Төсвийн ерөнхийлөн захирагчтай байгуулсан нэмэлт гэрээг биелүүлэх явцад үүссэн төсвийн байгууллагын төлөвлөгөөнөөс давсан өөрийн үйл ажиллагааны орлогыг; “Өөрийн үйл ажиллагааны орлого” - төсвийн ерөнхийлөн захирагчийн эрхлэх асуудлын хүрээнд төсвийн байгууллага гэрээний дагуу бүтээгдэхүүн нийлүүлэх явцад хуулийн хүрээнд төлбөртэй ажил үйлчилгээ гүйцэтгэж олсон орлогыг; “Зардлын хэмнэлт” - төсвийн байгууллага, төсвийн ерөнхийлөн захирагчтай байгуулсан гэрээний дагуу бүтээгдэхүүн нийлүүлэх явцад өөрийн үйл ажиллагаатай шууд хамааралтайгаар зардлыг хэмнэж бүтээгдэхүүний өртгийг хямдруулснаас гарсан хэмнэлтийг. 806.5.ТӨСВИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН НЭМЭЛТ ОРЛОГО ОЛОХ 806.5.1.Цагдаагийн байгууллага нь улсын төсвөөс санхүүжих байгууллагын хувьд батлагдсан төсвийг зориулалтын дагуу зарцуулах үүрэгтэй. Төсвийн тухай хуулийн 47 дугаар зүйлийн 47.1.5д заасны дагуу цагдаагийн төв байгууллага нь үйл ажиллагааныхаа хэтийн төлөвлөгөөндөө тусгасны үндсэн дээр төсвийн ерөнхийлөн захирагчтай байгуулсан гэрээнээс гадуур нэмэлт орлого олох бол дараахь үндсэн шаардлагыг хангана: а/төсвийн ерөнхийлөн захирагч урьдчилан бичгээр зөвшөөрсөн байх; б/үйл ажиллагаанаас алдагдал учирвал түүнийг нөхөх төсвийн бус эх үүсвэрийг төлөвлөсөн байх; в/санхүүгийн тайлан болон үр дүнгийн гэрээнд уг үйл ажиллагааны талаар зохих ёсоор тусгасан байх; г/байгууллагын хөрөнгийг зориулалтаар нь ашигласан, ажилтныг үүрэгт ажлаас хөндийрүүлээгүй байх; д/тухайн төсвийн байгууллагын чиг үүрэг, үндсэн үйл ажиллагаанд харшлахгүй байх. 806.6.ТӨСВИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН НЭМЭЛТ ОРЛОГОД ТООЦОЖ БОЛОХГҮЙ ТОХИОЛДЛУУД 806.6.1.Төсвийн тухай хууль, Татварын ерөнхий хуульд заасны дагуу бүх шатны төсөвт зохих хууль тогтоомжийн дагуу бүрдүүлэн хуримтлуулж байгаа татвар, төлбөр, хураамж, хүү, торгууль болон гадаад, дотоод бусад эх үүсвэрээс бүрдэх орлогын төлөвлөгөөнөөс давсан орлогыг нэмэлт орлогод тооцохгүй. 895 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 806.6.2.Тухайн байгууллагаас үзүүлж байгаа ажил, үйлчилгээний үнэ, тариф, хураамжийн хэмжээ валютын ханш өссөнтэй холбоотойгоор үүссэн нэмэлт орлого, үндэслэлгүй дутуу төлөвлөснөөс давсан нэмэлт орлого болон он дамжиж дансанд орсон авлагын дүнг нэмэлт орлогод тооцохгүй. 806.7.ЗАРДЛЫН ХЭМНЭЛТЭД ТООЦОХГҮЙ ТОХИОЛДЛУУД 806.7.1.Төсвийн захирагчийн төсвийн дараахь зарцуулагдаагүй үлдэгдлийг төсвийн хэмнэлтэд тооцохгүй: а/нэгжид ногдох норм, нормативаар тооцон төсвийг нь баталсан ба гүйцэтгэл нь анх тооцсон нэгжийн тоо хэмжээнээс бага бол; б/төлөвлөсөн төсөл, арга хэмжээ хэрэгжээгүйн улмаас, эсхүл тоо хэмжээ нь буурснаас бий болсон үлдэгдэл; в/хөрөнгө оруулалтын худалдан авах үйл ажиллагааны үед нэгжид ногдох өртөг, үнэ, тоо хэмжээ нь буурснаас бий болсон үлдэгдэл; г/байгууллага нь батлагдсан тооноос дутуу орон тоогоор ажилласнаас бий болсон төсвийн үлдэгдэл. 806.8.ЗАРДЛЫН ХЭМНЭЛТИЙГ ЗАХИРАН ЗАРЦУУЛАХ 806.8.1.Цагдаагийн төв байгууллагын Санхүү, аж ахуйн албаны дарга төсвийн зардлын хэмнэлтээс бүрдэх мөнгөн хөрөнгийг төсөв, санхүүгийн хууль тогтоомж, эрх зүйн бусад актын хүрээнд бүртгэж, зарцуулалтад хяналт тавих үүрэг хүлээнэ. 806.8.2.Санхүү, аж ахуйн алба нь улсын хэмжээнд цагдаагийн байгууллагын төсвийн зарлагын хэмнэлтээс бүрдсэн мөнгөн хөрөнгийг цагдаагийн төв байгууллагын даргад танилцуулж, түүнийг зарцуулах үүрэг чиглэл авна. 806.8.3.Цагдаагийн төв байгууллага нь үйл ажиллагааны зардлын хэмнэлтийг алба хаагчдыг сургах, давтан сургах, урамшуулах, байгууллагын хэвийн үйл ажиллагааг хангахад зориулах ба төсвийн байгууллага үйл ажиллагааны зардлын хэмнэлтийн 3 хувьтай тэнцэх хэмжээний мөнгөн хөрөнгөөр “Ахмадын сан” байгуулна. 806.8.4.“Ахмадын сан”-гийн үйл ажиллагааг Засгийн газраас баталсан журмыг удирдлага болгож хэрэгжүүлнэ. 806.8.5.Ахмадын сангийн үйл ажиллагаанд зарцуулсан хөрөнгийн бүртгэл, тайланг санхүүгийн хууль тогтоомж, эрх зүйн бусад актын хүрээнд хийж, хяналт тавих үүргийг Санхүү, аж ахуйн албаны Санхүүгийн нэгжийн дарга хариуцна. 806.8.6.Цагдаагийн төв байгууллагын чиг үүргийн хүрээнд төсвийн үйл ажиллагааны зардлын хэмнэлтээс үүссэн мөнгөн хөрөнгийг дараахь зүйлүүдэд зарцуулахыг байгууллагын стратеги төлөвлөгөөнд тусгана. Үүнд: а/алба хаагчдын эрх ашгийг хамгаалах; б/алба хаагчдыг сургах; в/алба хаагчдыг давтан сургах; г/байгууллагын хэвийн үйл ажиллагааг хангах: 1.Үндсэн хөрөнгө; 2.Зэвсэг, тусгай хэрэгсэл худалдан авах; 3.Хөдлөх хөрөнгө худалдан авах. 4.Алба хаагчдыг урамшуулах. 5.Ахмадын байгууллага, ахмад настны нийгмийн хамгааллын талаар авах арга хэмжээ. 806.8.7.Зардлын хэмнэлтээс зарцуулах мөнгөн хөрөнгийг төсөв хэмнэгдсэн дараагийн жилд зарцуулах шийдвэрийг Цагдаагийн төв байгууллагын дарга гаргахдаа энэ зүйлийн 806.8.6-д заасан зүйлүүдийг бүгдийг нь, эсвэл аль нэгийг сонгож болно. 806.8.8.Энэ зүйлийн 806.8.6-д заасан зүйлүүдийг хэрэгжүүлэхээр Санхүү, аж ахуйн албанаас тодорхой зардал гаргах хүсэлтийг Цагдаагийн төв байгууллагын даргад гаргаж болно. 806.8.9.Санхүү, аж ахуйн албаны Санхүүгийн нэгжийн дарга зардлын хэмнэлтийн мөнгөн хөрөнгийн үлдэгдлийг үнэн зөв гаргаж танилцуулах үүрэг хүлээнэ. 806.8.10.Ахмадын байгууллага, ахмад настны нийгмийн хамгааллын талаар авах арга хэмжээг ЦБҮАЖ-ын 947-д зааснаар авч хэрэгжүүлнэ. 806.8.11.Ахмад настны нийгмийн хамгааллын арга хэмжээний зардлыг зөвхөн төсвийн үйл ажиллагааны зардлын хэмнэлтээс санхүүжүүлснээр хязгаарлаж үл болно. 806.8.12.Санхүү, аж ахуйн албаны Санхүүгийн нэгж нь төсвийн үйл ажиллагааны зардлын хэмнэлт, нэмэлт орлого, тэдгээрийн нягтлан бодох бүртгэл, тайланг хууль тогтоомж, эрх зүйн бусад актыг мөрдөж ажиллана. 896 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 807.ТӨРИЙН БОЛОН ОРОН НУТГИЙН ӨМЧӨӨР БАРАА АЖИЛ ҮЙЛЧИЛГЭЭ ХУДАЛДАН АВАХ Хавсралт: Тараасан: 2017.12.20 Батлагдсан: 2017.12.20 Дугаар: А/247 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас:2 807.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны хэвийн нөхцлийг хангах, алба хаагчдын үйл ажиллагаанд зайлшгүй шаардлагатай эд хөрөнгө, бараа материал, зэвсэг, тусгай хэрэгсэл худалдан авах үйл ажиллагааг боловсронгуй, ил тод болгохтой холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 807.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ 807.2.1.Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 21 дүгээр зүйлийн 21.1.8-д цагдаагийн төв байгууллагын даргын бүрэн эрхэд “цагдаагийн байгууллагын барилга байгууламж, автомашин, зэвсэг, техник, тусгай хэрэгсэл, хувцас, бусад хангамжийн бодлогыг боловсруулж, хэрэгжүүлэх” гэж заасан. Цагдаагийн байгууллага нь гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах үндсэн чиг үүрэгтэй Засгийн газрын тохируулагч агентлаг, төсвийн байгууллага тул бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авахдаа энэ төрлийн харилцааг зохицуулж байгаа Монгол Улсын хууль тогтоомж, тэдгээрт нийцүүлэн гаргасан эрх зүйн бусад актыг мөрдөж ажиллана. 807.2.2.Цагдаагийн төв байгууллагаас төрийн өмчөөр бараа, ажил үйлчилгээ, худалдан авах ажиллагааг төлөвлөх, зохион байгуулах, уг ажиллагаанд хяналт тавих тухай дэг горимыг цагдаагийн байгууллагын хэмжээнд тогтооно. 807.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Тендер” - захиалагчийн тогтоосон нөхцөл, шаардлагын дагуу боловсруулж, түүнд ирүүлсэн бараа, ажил, үйлчилгээг гүйцэтгэх тухай сонирхогч этгээдийн саналыг; “Тендер шалгаруулалт” - хамгийн сайн үнэлэгдсэн тендерийг энэ хуульд заасан журмын дагуу шалгаруулж, бараа, ажил, үйлчилгээ гүйцэтгэх гэрээ байгуулах ажиллагааг; “Босго үнэ” - бараа, ажил, үйлчилгээний төсөвт өртгөөс хамааран тендер шалгаруулалтыг төрийн ба орон нутгийн өмчөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хуульд заасан журмын дагуу явуулахад баримтлах үнийн дээд, эсхүл доод хязгаарыг; “Бараа” - эдийн засгийн ач холбогдол, үнэ бүхий худалдаж, солилцож болох зүйл болон тухайн барааг нийлүүлэхэд шаардагдах ажлыг. Ажлын үнэ нь барааны үнээс их байвал тухайн гэрээг “ажлын гэрээ” гэж тооцохыг; “Ажил” - барилга байгууламжийн ажил, барилгын тоног төхөөрөмжийн угсралт, суурилуулалт, туршилт тохируулгын ажил, түүнчлэн тухайн ажлыг гүйцэтгэхэд шаардагдах бараа нийлүүлэлтийг. Бараа нийлүүлэлтийн үнэ нь ажлын үнээс их байвал тухайн гэрээг “барааны гэрээ” гэж тооцох. 807.4.БАРАА, АЖИЛ, ҮЙЛЧИЛГЭЭ ХУДАЛДАН АВАХ АЖИЛЛАГААГ ТӨЛӨВЛӨХ 807.4.1.Цагдаагийн байгууллагад шаардлагатай бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах төлөвлөгөөг цагдаагийн байгууллагын хэтийн төлөвлөгөө, тэдгээрээс тухайн төсвийн жилд худалдан авах бараа, ажил, үйлчилгээг жил бүрийн төлөвлөгөөнд тусгаж, цагдаагийн төв байгууллагын даргын зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлж шийдвэрлүүлэх үйл ажиллагааг Санхүү, аж ахуйн алба хариуцна. 807.4.2.Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагаанд шаардлагатай зэвсэг, техник хэрэгсэл, бусад материалаар хангах, барилга байгууламж зэргийг байгууллагын үйл ажиллагааны судалгаа, хэтийн төлөвлөгөөнд тусгах, түүнтэй холбоотой бусад ажлыг цагдаагийн төв байгууллагын даргаар батлуулах үүргийг Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгж, Санхүү, аж ахуйн албаны дарга нар хариуцна. 807.4.3.Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны судалгаа, хэтийн төлөвлөгөө боловсруулах тухай журмыг цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 107-д зааж өгсөн. 807.4.4.Цагдаагийн байгууллагаас төрийн өмч хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан 897 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам авах ажлын үр дүн, хэрэгцээ шаардлага, худалдан авсны эцэст байгууллагын үйл ажиллагааны чанар, үр нөлөө дээшлэх бодит үндэслэл, санхүүгийн болон үйл ажиллагааны тооцоог үнэн зөв гаргаж ажиллах үүргийг цагдаагийн төв байгууллагын Санхүү, аж ахуйн алба хариуцна. 807.4.5.Цагдаагийн байгууллагаас бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах ажлыг хэтийн төлөвлөгөөнд тулгуурлан бодлого үйл ажиллагаатайгаа нягт уялдуулах ажлыг цагдаагийн төв байгууллагын Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгжийн дарга хариуцна. 807.4.6.Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах ажлыг Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хууль, Бараа, ажлын гүйцэтгэгчийг сонгоход баримтлах тусгай журмын болон бусад холбогдох хууль тогтоомж, эрх зүйн актыг үндэслэн зохион байгуулна. 807.5.БАРАА, АЖИЛ, ҮЙЛЧИЛГЭЭ ХУДАЛДАН АВАХ АЖИЛЛАГААГ ЗОХИОН БАЙГУУЛАХ 807.5.1.Цагдаагийн төв байгууллагын хэмжээнд үйл ажиллагааны хэтийн төлөвлөгөөнд тусгагдсан, эсхүл тухайн жилд ажлын зайлшгүй шаардлагаар худалдан авахаар цагдаагийн байгууллагын удирдлага шийдвэрлэсэн бол худалдан авах бараа, ажлын төслийг Цагдаагийн төв байгууллагын даргаар батлуулна. Энэ ажлыг Захиргааны удирдлагын газрын дарга хариуцан зохион байгуулна. 807.5.2.Бараа, ажил, үйлчилгээний онцлогоос шалтгаалан тухайн ажлыг худалдан авахаас өмнө буюу тендерийн зарлал өгөх, санал хүлээж авахаас өмнө эсхүл дараа нь Монгол Улсын хууль тогтоомжид нийцэж байгаа эсэх талаар цагдаагийн төв байгууллагын Хуулийн асуудал хариуцсан нэгжээс шаардлагатай бол санал авч, эрх зүйн дүгнэлт, зөвлөмж гаргуулна. 807.5.3.Тендерийн үйл ажиллагаатай холбоотой асуудлыг хууль тогтоомжид нийцүүлэн авлигын эсрэг хууль тогтоомжид заасны дагуу нээлттэй, ил тод, шударга зохион байгуулах үүргийг цагдаагийн төв байгууллагын Захиргааны удирдлагын газрын дарга хариуцна. 807.5.4.Тендер шалгаруулалтын дараах шатанд байгуулж буй гэрээ, хэлцэл хууль тогтоомжид нийцэж байгаа эсэх, авлигын эсрэг заалт орсон эсэхийг Хуулийн асуудал хариуцсан нэгж хянаж санал, дүгнэлтээ ажлын 5 хоногт гаргана. 807.5.5.Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах ажиллагаа зохион байгуулж энэхүү ажиллагаанд ажил үүргийн дагуу оролцох нэгжүүдийн ажлыг удирдан зохион байгуулах үүргийг цагдаагийн төв байгууллагын дарга хариуцна. 807.5.6.Цагдаагийн байгууллагад мэдээллийн технологи, харилцаа холбооны бараа, ажил, үйлчилгээг сонгох, худалдан авахдаа Мэдээллийн технологи, харилцаа холбооны асуудал хариуцсан нэгжээс дүгнэлт, зөвлөмж авна. 807.6.БАРАА, АЖИЛ, ҮЙЛЧИЛГЭЭ ХУДАЛДАН АВАХ АЖИЛЛАГААНД ХЯНАЛТ ТАВИХ 807.6.1.Цагдаагийн байгууллагаас бараа, ажил, үйлчилгээг төрийн өмчөөр худалдан авах ажиллагаа хууль тогтоомжид заасны дагуу явагдаж байгаа эсэх, худалдан авах тухай ажлын бараа, ажил, үйлчилгээний санал ил тод шударга явагдаж байгаад хяналт тавих үүргийг цагдаагийн төв байгууллагын Хяналт, шалгалт, үнэлгээ, дотоод аудитын ажил хариуцсан нэгж хариуцна. 807.6.2.Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хууль тогтоомж бодитой үйлчилж байгаа эсэх, авлигаас урьдчилан сэргийлэх, төрийн өмчийг зохистой, үр дүнтэй ашиглах, цагдаагийн байгууллагын ашиг сонирхолд шаардлагатай зэргээс шалтгаалан эрх зүйн зохицуулалтыг сайжруулах, журам заавар гаргах, хууль тогтоомжид өөрчлөлт оруулах санал боловсруулах ажлыг Цагдаагийн төв байгууллагын Санхүү, аж ахуйн алба, Хяналт, шалгалт, үнэлгээ, дотоод аудитын нэгжийн саналыг үндэслэн Хуулийн асуудал хариуцсан нэгж хариуцан зохион байгуулна. ---оОо--- 898 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 808.ГАДААДАД СУРАЛЦАГЧИД САНХҮҮГИЙН ДЭМЖЛЭГ, ТУСЛАЛЦАА ҮЗҮҮЛЭХ Хавсралт: Тараасан: 2017.12.20 Батлагдсан: 2017.12.20 Дугаар: А/247 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас:2 808.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн төв байгууллагаас байгуулсан гэрээ, хэлцэл, захиалгын дагуу гадаадын их, дээд сургуульд суралцагч цагдаагийн алба хаагчдад санхүүгийн дэмжлэг туслалцаа үзүүлэхтэй холбоотой харилцааг зохицуулахад оршино. 808.2.БОДЛОГО 808.2.1.Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 21 дүгээр зүйлийн 21.1.11-д зааснаар цагдаагийн төв байгууллагын даргын бүрэн эрхэд “хүний нөөцийн бодлого боловсруулж, алба хаагч, ажилтныг сургаж бэлтгэх, тэдний мэдлэг чадварыг дээшлүүлэх арга хэмжээ авах, мэргэшлийн зэрэг олгох” гэж заасан. 808.2.2.Цагдаагийн байгууллагын алба хаагчид Боловсролын тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.4.5-д зааснаар цэрэг, цагдаагийн дээд боловсрол эзэмшүүлэхтэй холбоотой зардлыг төр хариуцах зохицуулалттай. Төрийн албаны тухай хуулийн 23 дугаар зүйлийн 32.3.2, Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 77 дугаар зүйлийн 77.1-д тус тус зааснаар цагдаагийн алба хаагчид гурван сараас дээш хугацааны сургалтаар бэлтгэгдэх тохиолдолд цагдаагийн албанаас түр чөлөөлөгдөх зохицуулалттай. 808.2.3.Алба хаагчид мэргэжил дээшлүүлэх, боловсролын зэрэг дээшлүүлэх сургалтад хамрагдахад төрийн албанаас чөлөөлөгдөх хуулийн заалт нь тэдгээрийн суралцаж байх хугацаанд цалин хөлс авч болохгүй нөхцөлийг бүрдүүлсэн. Иймд цагдаагийн алба хаагчид гадаадад суралцах тохиолдолд цагдаагийн байгууллагын нэр дээр гэрээ байгуулан, гадаадад суралцахаар явсан суралцагчдад санхүү, эдийн засгийн дэмжлэг үзүүлэх эрх зүйн орчин бүрдүүлэх, одоогийн хүчин төгөлдөр үйлчилж буй хууль тогтоомжийн хүрээнд хэрхэн ажиллах стандартыг хөгжүүлэхэд чиглэнэ. 808.3.ХАМРАХ ХҮРЭЭ 808.3.1.Цагдаагийн алба хаагчид гадаадад суралцахад олгох дүрэмт хувцасны хангалт, цолны нэмэгдэл олголт, тэдгээрт мөнгөн тусламж бусад тусламж үзүүлэхэд Төрийн албаны тухай хууль, Дээд боловсролын тухай хууль, Цагдаагийн албаны тухай хууль, хууль тогтоомж болон Хууль зүй, дотоод хэргийн сайдын 2017 оны А/45 дугаар тушаалаар баталсан “Гадаадын их, дээд сургуульд хууль сахиулах байгууллагын алба хаагчийг сонгон шалгаруулах журам”, бусад эрх зүйн актыг мөрдөж ажиллана. 808.3.2.Цагдаагийн төв байгууллагатай гадаадад суралцахаар гэрээ байгуулсан суралцагчдад, түүнчлэн тэдгээрийн гэрээг дүгнэх, санхүү тооцоо хийх үүрэг бүхий нэгжийн албан тушаалтнуудад хамаарна. 808.4.ГАДААДАД СУРАЛЦАГЧТАЙ ГЭРЭЭ БАЙГУУЛАХ, ЦАГДААГИЙН ДҮРЭМТ ХУВЦАС, ЦАГДААГИЙН ЦОЛ БОЛОН ЦОЛНЫ НЭМЭГДЭЛ ОЛГОХ 808.4.1.Цагдаагийн төв байгууллагын Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж нь бүрэн дунд боловсрол эзэмшсэн цагдаагийн байгууллагын мэргэжлийн боловсролыг гадаадад суралцаж эзэмших хүсэл сонирхолтой, тодорхой шаардлага хангасан иргэнтэй ЦБҮАЖ-ын 9 дүгээр бүлэгт заасан журмын дагуу гэрээ байгуулна. 808.4.2.Бүрэн дунд боловсрол эзэмшиж сургууль төгссөн жилдээ, эсхүл энгийн байгууллагад ажиллаж суралцаж байгаад цагдаагийн байгууллагын нэр дээр гадаадад суралцахаар элсэлтийн шалгалт бусад шалгуур үзүүлэлтийг хангаж, цагдаагийн төв байгууллагатай гэрээ байгуулсны дараа суралцагчид цагдаагийн бага цол олгож, цагдаагийн бага албаны тушаалын бүрэлдэхүүнд оруулж болно. 808.4.3.Гадаадад суралцагчийн гэрээг цагдаагийн төв байгууллагын Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж хариуцан, суралцагчийн гэрээний үүргийн биелэлтийг суралцуулагч улсын хичээлийн хагас, бүтэн жилээр суралцагчаас авч дүгнэх ажлыг хариуцна. Суралцагчдад цагдаагийн бага цолны нэмэгдэл олгож болно. 808.4.4.Гадаадад суралцагч бага цолтой бүрэлдэхүүнд цагдаагийн дүрэмт хувцсаар хангах, 899 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам цолны мөнгийг олгох ажлыг Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж хариуцаж, Санхүү, аж ахуйн албатай хамтран зохион байгуулна. 808.4.5.Гадаадад суралцагчдын сурлагын дүн, амьдралын нөхцөл байдлыг харгалзан үзэж тэдэнд суралцаж байх хугацаанд нь тусламж олгож болно. Тусламж олгохдоо Төрийн албаны тухай хуулийн 30 дугаар зүйл, түүнд нийцүүлэн гаргасан Засгийн газрын баталсан журмыг баримтална. 808.4.6.Төрийн албан хаагчид тусламж олгох нөхцлийг тогтоосон Засгийн газрын баталсан журмаар хориглоогүй тохиолдолд гадаадад суралцагчдад олгох тусламжийн тоо хэмжээг хязгаарлахгүй. 808.4.7.Гадаадад суралцагчдад тусламж, замын зардал олгосон зэрэг мэдээлэл агуулсан бүртгэлийн санг Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж бүрдүүлнэ. 808.4.8.Цагдаагийн алба хаагчдаас гадаадад суралцах болсон тохиолдолд энэ журмын заалтууд нэгэн адил хамаарна. 808.4.9.Цагдаагийн алба хаагчдаас гадаадад суралцахаар явсан тохиолдолд Төрийн албаны тухай хуульд заасны дагуу гурван сар хүртэл хугацаанд албан тушаалын цалин, цагдаагийн цолны нэмэгдлийг олгож болно. 808.4.10.Цагдаагийн байгууллагад ажиллаж байгаад гадаадад суралцахаар явсан алба хаагчдын дүрэмт хувцасны хангалт, цагдаагийн цолны нэмэгдэл олгох асуудлыг Санхүү, аж ахуйн алба хариуцаж, холбогдох бүртгэл, судалгаа хийж, цагдаагийн төв байгууллагын даргад жил бүрийн 4 дүгээр сарын 1-ний дотор танилцуулж байна. 808.5.СУРАЛЦАГЧДАД ЗАМЫН ЗАРДАЛ ОЛГОХ 808.5.1.Суралцагчдын сургуульдаа очих, эх орондоо буцаж ирэх замын зардлыг жилд нэг удаа, галт тэрэг, онгоцны зардлаар тухайн үеийн үнэлгээгээр тооцож жилд нэг удаа олгоно. Галт тэргээр явах бололцоотой суралцагчид галт тэрэгний зардал олгоно. 808.5.2.Суралцагчдад олгох мөнгөн тусламж, замын зардлыг олгох тухай тушаалыг цагдаагийн төв байгууллагын дарга гаргана. ---оОо--- 900 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 809.ЦАГДААГИЙН АЛБАНД АШИГЛАГДАХ ТЭЭВРИЙН ХЭРЭГСЭЛД ХЯНАЛТ ТАВИХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/247 Хуудас:4 809.1.ЗОРИЛГО Энэхүү журмаар цагдаагийн албаны автомашины ашиглалт, техникийн үйлчилгээ, засвар, түүнд тавих хяналтыг зохион байгуулах, балансаас баланст шилжүүлсэн, гадны хандив тусламж болон иргэд, байгууллагаас худалдан авч байгаа автомашин, тээврийн хэрэгслийн чанар, техникийн байдалд хяналт тавих, автомашин хэрэглэх эрх бүхий цагдаагийн алба хаагчтай холбоотой харилцааг зохицуулна. 809.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ Автомашин, тээврийн хэрэгсэл ашиглах үйл ажиллагаатай холбогдон гарсан Засгийн газрын тогтоол, сайдын тушаал, журам зэрэг эрхийн актыг үндэслэн цагдаагийн албанд энэ журмыг мөрдөнө. 809.3.АВТОМАШИНЫ АШИГЛАЛТ 809.3.1.Цагдаагийн албаны автомашиныг зориулалтаар нь албан ажлын, шуурхай албаны / хөтөч/, тусгай зориулалтын дуудлагын, эргүүл, /шугам замын, машинт/, жижүүр, харуул хамгаалалт, аж ахуйн үйлчилгээний гэж ангилна. Цагдаагийн байгууллага, албадад үйлчилж буй автомашины өдрийн гүйлтийг ажлын болон орон нутгийн онцлог, ачааллыг харгалзан тухайн жилийн батлагдсан төсөвт багтаан цагдаагийн төв байгууллага тогтоон батална. Санхүү, аж ахуйн алба, Нийслэлийн цагдаагийн газар, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга нар сар бүрийн лимитийн хүрээнд ажлаа зохион байгуулна. 809.3.2.Онгоц, галт тэрэг зорчдог газарт алба хаагчдыг боломжтой тохиолдолд эдгээр тээврийн хэрэгслээр явуулж, орон нутагт хэрэглэх шатахуун, гадаадад болон нийслэлээс хөдөө орон нутагт явж ажиллах суудлын автомашин, шатахууныг цагдаагийн төв байгууллагын Тэргүүн дэд даргын, ачааны болон бусад үйлчилгээний автомашины ажиллах зөвшөөрөл, шатахууныг Санхүү, аж ахуйн албаны, Нийслэлийн цагдаагийн газар түүний харъяа хэлтэс, тасгийн үйлчилгээ, хөдөө орон нутагт явах автомашины шатахууныг Нийслэлийн цагдаагийн газрын даргын зөвшөөрлөөр тус тус олгоно. Автобаазын хөдөө ажлын автомашиныг томилгоот жолоочийн хамт ажиллуулах бөгөөд өөр алба хаагч, жолооч ажиллуулахыг хориглоно. 809.3.3.Бүтэц, зохион байгуулалтын буюу ажил үүргийн шаардлагаар цагдаагийн газар, хэлтэс, байгууллагад үйлчлэх автомашины тоо, өдрийн гүйлтийн лимитийн өөрчлөлтийг цагдаагийн төв байгууллагын даргын шийдвэрээр тогтооно. 809.3.4.Цагдаагийн алба, нэгжийн даргад үйлчилдэг автомашин 07:00-07:30 цагт, тасаг, хэсэгт болон жижүүр, эргүүл, эрүүлжүүлэх, саатуулах байранд үйлчилдэг автомашин 08:00-08:30 цагт, бичгээр захиалсан дуудлагын автомашин захиалсан цагаар Автобаазын жижүүрийн шалгах механикт автомашины техникийн байдал, жолоочийн эрүүл мэнд, биеийн байдал, холбогдох бичиг баримтыг тус тус шалгуулж хэрэглэгч албан тушаалтан, байгууллагын мэдэлд очно. 809.3.5.Автомашин хэрэглэгч байгууллага, албан тушаалтан ажлын шаардлагаар цаг сунган ажиллах тохиолдолд сунгалтын зөвшөөрлийг газар, хэлтэс, тасгийн дарга нар Автобаазын болон нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын ерөнхий жижүүр /офицер/-т мэдэгдэж ажиллах ба сунгалтгүй буюу зөвшөөрөлгүй явсан тохиолдолд тухайн газар, хэлтсийн жижүүрийн рапорт болон ёс журам сахиулах эргүүлийн илтгэх хуудсанд оруулж танилцуулах, буруутай хэрэглэгч албан тушаалтан, жолоочид хуульд заасан хариуцлага хүлээлгэн, ашиглалтын төлбөр тооцож ажиллахыг Автобааз, алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн газар, хэлтсийн дарга нар зохион байгуулна. 809.3.6.Автомашин хүрэлцээгүй буюу бусад онцгой тохиолдолд амины буюу өөр байгууллагын автомашинд шатахууныг шилжүүлэн ажиллуулж болно. Энэ тохиолдолд тухайн автомашины авто тээврийн оношилгооны төвийн дүгнэлтийг үндэслэн ажиллуулж, тээврийн хэрэгсэлд замын хуудас, дагалдах хуудсанд ажилд ирсэн, буцсан цаг, явсан километрийг баталгаажуулж, тооцоо 901 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам хийнэ. 809.3.7.Цагдаагийн алба хаагч, тэтгэвэрт гарсан ахмад ажилтан, тэдний ар гэр /эцэг, эх, эхнэр, нөхөр, хүүхэд/ нас барсан тохиолдолд оршуулгын ажилд автомашиныг 200 хүртэл километрийн шатахуунтай олгож болно. 809.3.8.Аж ахуй, үйлчилгээний автомашиныг сул зогсох үед дотоодын орлого олох зорилгоор ашиглаж болно. 809.3.9.Цагдаагийн таних тэмдэг, бичиглэлтэй автомашиныг төр, засгийн зүтгэлтнүүд, цагдаагийн удирдах ажилтан, албан үүргээ гүйцэтгэж яваад амь эрсэдсэн алба хаагчдын оршуулгын ажилд оролцуулж болно. 809.3.10.Зам тээврийн ослын улмаас эвдэрч гэмтсэн болон ажилд гарах боломжгүй болж саатсан тээврийн хэрэгслийг техникийн байнгын комиссоор шалгуулан акт тогтоолгож, учирсан хохирлоос гадна цагдаагийн шуурхай албаны автомашин саатуулсан ашиглалтын төлбөрийг буруутай этгээд, албан тушаалтан, автомашин хариуцагч жолоочоор төлүүлнэ. /Төлбөрийг тухайн үеийн тээвэр үйлчилгээний ажлын үнэлгээг үндэслэж төлбөр оногдуулна./ 809.3.11.Цагдаагийн байгууллагын автомашины хэрэгцээ шаардлага, тэдгээрийн ашиглалтын талаарх судалгаа тооцоог 2 жил тутамд хийж цагдаагийн төв байгууллагын даргад танилцуулж байх үүргийг Санхүү, аж ахуйн албаны Хангамжийн нэгжийн дарга хариуцна. 809.3.12.Албаны урьдчилан төлөвлөгдөөгүй болон гэнэтийн шийдвэрээр гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах үүрэг биелүүлэхээр автомашин хэрэглэх шаардлагатай болсон алба хаагчид тухайн алба, байгууллага /газар, хэлтэс, тасаг/-ын дарга, эсхүл Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгжийн дарга автобаазын удирдлагатай тохиролцож автомашиныг болон шатах тослох материалыг бэлэн болгох үүрэг хүлээнэ. 809.3.13.Тээврийн хэрэгсэл бүрт хувийн хэрэг, диспетчерийн бүртгэл хөтлөлт, шатахуун, сэлбэг, материалын зарцуулалтын бүртгэлийг сайжруулж хяналт тавьж, жил бүр Санхүү, аж ахуйн албанд танилцуулж байх үүргийг автобаазын ахлах нягтлан бодогч, Техник үйлчилгээ, засвар хариуцсан нэгжийн дарга тус тус хариуцна. 809.3.14.Албаны автомашин зам тээврийн осолд өртөх, улмаар эвдэрч гэмтсэн бол уг тээврийн хэрэгслийн эд ангид техникийн үзлэг хийж акт тогтоох, буруутай жолоочийн үйлдэлд албан шалгалт явуулж, хариуцлага тооцох үүргийг автобаазын удирдлага хүлээнэ. 809.3.15.Албаны автомашины ашиглалтын байдалд хяналт тавих зорилгоор шугам замын эргүүл, шалгалтыг хийж, ашиглалтын дүрэм, заавар зөрчсөн нь тогтоогдвол төлбөр, торгууль оногдуулах ажлыг автобаазын удирдлагаас зохион байгуулж болно. Ийм төрлийн хяналт, шалгалтын ажил хийхдээ цагдаагийн төв байгууллагын дэд даргад албан ёсоор мэдэгдэх үүрэгтэй. 809.3.16.Хөдөө ажлын болон гадаад улс, хотоос гадагш явж ажиллах автомашиныг цагдаагийн төв байгууллагын Тэргүүн дэд даргын зөвшөөрлөөр олгоно. 809.3.17.Гадаад улс руу автомашинаар албан ажлаар явах тохиолдолд 14 хоногоос багагүй хугацааны өмнө Тэргүүн дэд даргад мэдэгдсэн байвал зохино. 809.3.18.Цагдаагийн байгууллагын албаны автомашиныг хариуцуулахын өмнө тухайн алба хаагчтай тээврийн хэрэгсэл эзэмшүүлэх гэрээг 5 хүртэл жилийн хугацаатайгаар байгуулна. Жолоочийг өөрчлөх эсэхийг үйлчлүүлэгч байгууллагын саналыг үндэслэн Санхүү, аж ахуйн газар шийдвэрлэнэ. 809.4.АВТОМАШИНЫ ТЕХНИКИЙН ҮЙЛЧИЛГЭЭ, ЗАСВАР 809.4.1.Авто бааз, Нийслэлийн цагдаагийн газрын үндсэн хөрөнгөд бүртгэлтэй автомашины техникийн үйлчилгээ, засварын хуваарийг автобаазын удирдлага батална. 809.4.2.Автомашины эвдрэл гэмтлээс шалтгаалан албан ажил, үйлчилгээнд гарах боломжгүй болсон автомашины талаарх мэдээллийг автобаазын хэсгийн дарга, тухайн байгууллагын удирдлагад мэдэгдэнэ. 809.4.3.Албаны шуурхай байдлыг хангах зорилгоор автомашины засвар үйлчилгээг тогтмол хийх, шаардлагатай сэлбэг хэрэгслийн захиалах, бэлтгэх үүргийг Автобааз, нөөц бүрдүүлэх хөрөнгийг цагдаагийн төв байгууллагын Санхүү, аж ахуйн алба хариуцна. 809.5.АВТОМАШИНЫ АШИГЛАЛТ, ЗАСВАР ҮЙЛЧИЛГЭЭНД ХЯНАЛТ ТАВИХ 809.5.1.Автомашиныг ажилд гаргахаас өмнө техникийн бүрэн бүтэн байдал, жолоочийн бичиг 902 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам баримтыг шалгах механик, хэсгийн дарга, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын жижүүр шалгаж ажил үүрэг гүйцэтгэх нөхцөлийг бүрдүүлнэ. 809.5.2.Автомашиныг хэрэглэгчид очсон цагаас эхлэн замын хуудсанд тэмдэглэл хийж, буулгах хүртэлх хугацаанд жолоочийн сахилга хариуцлага, автомашины ашиглалтын байдлыг автомашин хэрэглэгч байгууллага, албан тушаалтан хариуцна. 809.5.3.Автомашин хэрэглэгч байгууллага, албан тушаалтан автомашиныг зориулалтын дагуу ажиллуулж жолоочийн замын болон дагалдах хуудсанд ажилд ирсэн, буцсан цаг, явсан километрийг үнэн зөв бичиж баталгаажуулах, автомашиныг зөвшөөрөлгүйгээр граж, паркаас гадуур тавихыг хориглоно. 809.5.4.Автомашин ашиглалтын тооцоог сар тутам, хувийн хэргийн баяжилтыг улирал тутам хариуцсан албан тушаалтан, орон нутагт аж ахуйн офицер хийнэ. 809.5.5.Энэ журмын 809.4-т заасны дагуу засвар, үйлчилгээнд орж буй автомашинд засвар, үйлчилгээг хийх явцад тухайн жолооч хяналт тавина. Техникийн үйлчилгээ засварыг бүрэн хийгээгүй тохиолдолд энэ тухай илтгэх хуудсаар Автобаазын даргад танилцуулж, шийдвэрлүүлнэ. 809.6.ЭДЭЛГЭЭНД БАЙСАН ТЭЭВРИЙН ХЭРЭГСЛИЙГ ОРЛОГОД АВАХ, АШИГЛАЛТААС ХАСАХ 809.6.1.Тавигдах шаардлага: Эдэлгээнд байсан автомашин, тээврийн хэрэгсэл орлогод авах тохиолдолд доорх шаардлагуудыг хангасан байвал зохино. а/үндсэн кузовын багана, хөндлөвч, хаалга, копуд, багажны тагны ажиллагаанд гэмтэлгүй, шал, хормой, бусад нимгэн төмөр эдлэл зэвэнд идэгдэж язралт үүсээгүй, гадаад өнгө үзэмж нь замын хөдөлгөөнд оролцоход харшлахгүй байх; б/үндсэн агрегатад дуу, гэмтэл, согоггүй, битүүмжлэл алдаагүй бүрэн ажиллагаатай, резин дугуй гэмтэлгүй, элэгдэл нь 50%-иас бага, тэнхлэг, жолооны механизм гэмтэлгүй бүрэн, тоормозны системд өөрчлөлт оруулаагүй бүрэн найдвартай, толь шилэн эдлэл, домкрат, запас дугуй, дугуйн торцов зэрэг дагалдах хэрэгслүүд бүрэн ажиллагаатай байх; в/нум, амортизатор, кардан гол зэрэг эд ангиуд эвдрэл гэмтэлгүй, нэмэгдэл төхөөрөмж суурилагдсан тохиолдолд замын хөдөлгөөний дүрмийн заалтыг зөрчөөгүй чанарын шаардлага хангасан байх; г/зам тээврийн осолд орж байгаагүй байх; д/автомашины үнэ нь тухайн үеийн зах зээлийн ханшнаас илүүгүй байх. 809.6.2.Орлогод бүртгэж авах: а/улс, орон нутгийн төсвийн болон дотоод гадаадын хандив, тусламжийн хөрөнгөөр хангагдсан автомашиныг Нийслэлд Цагдаагийн төв байгууллагын даргын тушаал, орон нутагт тухайн аймаг, хотын Засаг даргын захирамжаар төрийн өмчийн байгууллагын шийдвэрийг үндэслэн орлогод авч цагдаагийн байгууллагын үндсэн хөрөнгөд бүртгэх; б/ашиглалтын хугацаа нь 5 жилээс хэтрээгүй, гүйлт 80000 километрээс ихгүй байгаа тохиолдолд автомашин шалгаж хүлээн авсан комиссын үзлэгийн тэмдэглэлийг үндэслэн үндсэн хөрөнгөд бүртгэнэ, энэ шаардлагыг хангаагүй тохиолдолд техникийн байнгын комиссын акт үйлдэж балансын гадуур бүртгэлд тусган орлогод авч болно; в/тухайн байгууллага энэ журмын дагуу орлогод авах бололцоогүй автомашины талаар техникийн дүгнэлт гаргаж Санхүү, аж ахуйн албанд танилцуулан шийдвэрлүүлэх. 809.6.3.Автомашин, тээврийн хэрэгсэл ашиглалтаас хасах: Цагдаагийн байгууллагын гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах, хойшлуулшгүй ажиллагааны үед үндсэн эд ангиудад сэргээн засварлах боломжгүй эвдэрсэн, шатсан, олон жил ашигласан, цагдаагийн албаны ашиглалтын шаардлага хангахгүй болсон автомашиныг ашиглалтаас хасах талаар Санхүү, аж ахуйн албаар уламжлуулан төрийн болон орон нутгийн өмчийн байгууллагад санал хүргэн шийдвэрлүүлнэ. 809.7.АВТОМАШИНЫ АШИГЛАЛТ, ТЕХНИКИЙН ҮЙЛЧИЛГЭЭ ЗАСВАРТАЙ ХОЛБООТОЙ БУСАД ХУУЛЬ ТОГТООМЖ ЭРХ ЗҮЙН АКТЫГ МӨРДӨЖ АЖИЛЛАХ 809.7.1.Автомашины эдэлгээ, гүйлт, шатахуун зарцуулалтын нормыг тээврийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагын тогтоосноор дагаж мөрдөнө. Нормыг дагаж мөрдүүлэх, санхүүгийн болон автомашины ашиглалтын бүртгэлийг хөтлөх үүргийг тээврийн хэрэгсэл бүхий байгууллагын Санхүү, аж ахуйн алба /нэгж, албан тушаалтан/ хариуцна. 809.7.2.Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны онцлогоос хамаарч автомашин, түүний 903 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам үндсэн агрегат, резин дугуй, зай хураагуурын эдэлгээний болон шатахуун зарцуулалтын үндсэн норм зэрэг бусад ашиглалттай холбоотой эрх зүйн актуудыг үндэслэн цагдаагийн төв байгууллагын дарга тээврийн байгууллагатай хамтран тушаал гаргаж норм хэмжээ тогтоож болно. 809.7.3.Автомашины эдэлгээний гүйлтийн нормыг болон бусад эд анги, сэлбэгийн нормыг баталсан тушаал, хавсралтыг энэ журмын салшгүй хэсэг болгон цэгцлэн хадгалах үүргийг цагдаагийн төв байгууллагын Санхүү, аж ахуйн алба, автобаазын санхүүч нар хариуцна. 809.7.4.Автомашины эдэлгээний гүйлтийн болон бусад норм, түүнчлэн ашиглалттай холбоотой гарч байгаа цагдаагийн төв байгууллагын даргын тушаал, түүний хавсралтууд нь энэхүү журмын салшгүй хэсэг байна. 809.7.5.Автомашины ашиглалттай холбоотой зардал, эдэлгээний норм зэргийг тогтоосон холбогдох эрх зүйн актыг цагдаагийн байгууллага дагаж мөрдөхөөр бол холбогдох тушаал гаргаж мөрдөнө. ---оОо--- 904 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 810.ЦОГЦОСТ ҮЗЛЭГ ХИЙХ, ЗӨӨВӨРЛӨХ, ЗАДЛАН ШИНЖЛЭХ АЖИЛЛАГААНД ОРОЛЦСОН АЛБА ХААГЧИД НЭМЭГДЭЛ ОЛГОХ Хавсралт: Тараасан: 2017.12.20 Батлагдсан: 2017.12.20 Дугаар: А/247 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас:2 810.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн алба хаагчдын хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн шаардлага, стандартыг хангах, гэмт хэрэг илрүүлэх, шалгах явцад цагдаагийн алба хаагчийн эрүүл, аюулгүй орчинд ажиллах нөхцөлийг бүрдүүлэхтэй холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 810.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ 810.2.1.Ажлын шаардлагаар цогцост үзлэг хийх, зөөвөрлөх, задлан шинжлэх ажиллагаанд оролцсон цагдаагийн алба хаагчид үйлчилнэ. 810.2.2.Цагдаагийн алба хаагчийг ажлын хувцас, ариутгалын бодис зэрэг шаардлагатай бусад зүйлээр хангах, тэдэнд мөнгөн нэмэгдэл олгохтой холбоотой асуудлыг цагдаагийн алба, нэгж нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын санхүү хариуцсан нэгж энэ журмыг мөрдөж хэрэгжүүлнэ. 810.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуй” - хөдөлмөрлөх явцад хүний ажиллах чадвар, эрүүл мэндийг хэвээр хадгалах, эрүүл, аюулгүй нөхцөлийг бүрдүүлэхэд чиглэсэн нийгэм, эдийн засаг, зохион байгуулалт, техник, технологи, ариун цэвэр, эрүүл ахуйн арга хэмжээ авах, эмчлэх, сувилах, нөхөн сэргээх, эрсдэлээс хамгаалах үйл ажиллагааг; “Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал” - хөдөлмөрлөх явцад хүний эрүүл мэнд, хөдөлмөрлөх чадварт үйлдвэрлэлийн аюултай хортой хүчин зүйлийн нөлөөллийн түвшин нь эрүүл ахуйн зөвшөөрөгдсөн хэмжээнээс хэтрээгүй байхыг; “Хөдөлмөрийн эрүүл ахуй” - хөдөлмөрлөх явцад хими, физик, биологийн хүчин зүйлээс шалтгаалан хүний бие махбодь, мэдрэл сэтгэхүйд өөрчлөлт орж өвчлөх, хөдөлмөрийн чадвараа түр болон бүрэн алдахаас урьдчилан сэргийлэхэд чиглэсэн үйл ажиллагааг; “Үйлдвэрлэлийн хортой хүчин зүйл” - хүний эрүүл мэндэд нөлөөлж өвчлүүлэх, сэтгэхүйд өөрчлөлт оруулах, хөдөлмөрлөх чадварыг бууруулах, мэргэжлийн өвчин бий болгох уршиг бүхий үйлдвэрлэлийн хүчин зүйлийг; “Тусгай хувцас” - үйлдвэрлэлийн хортой аюултай хүчин зүйлийн нөлөөллөөс хамгаалах зориулалт бүхий хувцас, гутал, малгай, бээлий, амны хаалт, нүдний шил зэрэг хэрэгслийг; “Хурц хордлого” - цацраг болон биологийн идэвхт бодис, химийн хорт бодисын нөлөөгөөр хурц, цочмог хэлбэрээр богино хугацаанд хордохыг; Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн бусад шаардлагатай нэр томьёог Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн тухай хуульд зааснаар ойлгож хэрэглэнэ. 810.4.ХӨДӨЛМӨРИЙН АЮУЛГҮЙ БАЙДАЛ, ЭРҮҮЛ АХУЙН ШААРДЛАГА, СТАНДАРТЫГ ХАНГАХ 810.4.1.Цагдаагийн төв байгууллага нь нас барсан хүний цогцсонд үзлэг хийх, шүүх эмнэлгийн задлан шинжилгээнд оролцох, цогцсыг ачиж буулгах, зөөвөрлөх, тээвэрлэх ажил гүйцэтгэсэн алба хаагчийн хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн нөхцөлийг бүрдүүлэхийн тулд ажлын тусгай хэрэгслээр хангана. 810.4.2.Цагдаагийн төв байгууллагын Санхүү, аж ахуйн алба хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуй арга хэмжээний санхүүжилтэд хуульд заасны дагуу төсвийн санхүүжилтийн 0,5 хувиас доошгүй хэмжээний хөрөнгийг төвлөрүүлэн зарцуулах ажлыг зохион байгуулна. 810.4.3.Цагдаагийн төв байгууллагын Санхүү, аж ахуйн алба нь цагдаагийн төв байгууллагын харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн шаардлага, стандартыг хангахад шаардагдах хөрөнгийг хуваарилах ажлыг хариуцан зохион байгуулж нягтлан бодох бүртгэл, тайлан тооцоог хянаж, хуваарилагдсан хөрөнгө зориулалтын дагуу зарцуулагдсан эсэхэд хяналт тавих үүрэгтэй. 810.4.4.Цагдаагийн төв байгууллагын харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн 905 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам байгууллагын дарга хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйд шаардагдах хувцсаар тогтмол хангах, нэмэгдлийг алба хаагчдад цаг хугацаанд нь тавьж олгох ажлыг зохион байгуулна. 810.4.5.Цагдаагийн алба хаагчдыг ажлын тусгай хувцас, хамгаалах хэрэгслээр хангах ажлыг ЦБҮАЖ-ын 9 дүгээр бүлэгт заасан журмын дагуу зохион байгуулна. 810.5.АЛБА ХААГЧИД НЭМЭГДЭЛ ОЛГОХ 810.5.1.Гэмт хэргийн газрын үзлэгт оролцсон цагдаагийн алба хаагчдад дараахь тохиолдолд 15000 /арван таван мянга/ төгрөгийн нэмэгдэл олгоно. а/нас барсан хүний цогцост үзлэг хийсэн байх; б/шүүх эмнэлгийн задлан шинжилгээнд оролцсон байх; в/цогцсыг ачсан, буулгасан, зөөвөрлөсөн байх. 810.5.2.Цогцос муудаж ялзарсан, өмхийрсөн, цогцсын эрхтэн хэсгийг олж цуглуулсан, булш ухаж шинжилгээ хийсэн, нэг дор хоёр буюу түүнээс дээш цогцост үзлэг хийсэн зэрэг тохиолдолд 20000 /хорин мянга/ төгрөг олгоно. 810.5.3.Нэмэгдэл олгохдоо тухайн ажиллагааг удирдсан цагдаагийн байгууллагын даргын тодорхойлсноор тухайн байгууллагын санхүүгийн ажилтан цогцсыг зөөвөрлөсөн, ачсан, буулгасан, цогцост үзлэг хийсэн, шүүх эмнэлгийн задлан шинжилгээнд оролцсон алба хаагчийн нэмэгдлийг сарын эцсийн цалинтай хамт олгоно. 810.5.4.Нэмэгдэл авах цагдаагийн алба хаагч мөнгөн нэмэгдэл авах тухай хүсэлт өөрөө гаргах үүрэг хүлээхгүй. 810.5.5.Тухайн алба хаагчийн шууд удирдах дарга нь нэмэгдэл олгуулах ажлыг зохион байгуулж, холбогдох санхүүгийн баримт /үзлэгт оролцсоныг нотлох тэмдэглэлийн гарын үсэг бүхий хуулбар, илтгэх хуудас/-ыг бүрдүүлэх үүрэгтэй. 810.6.ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ҮҮРЭГ 810.6.1.Гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах үүрэг гүйцэтгэж буй цагдаагийн алба хаагчдын хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн шаардлагыг хангуулж, тэдгээрийг үйлдвэрлэлийн хортой хүчин зүйл, хурц хордлогод өртөхөөс урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээг цагдаагийн газар, хэлтсийн дарга өөрийн байгууллагын төсөвт багтаан авч хэрэгжүүлж байх үүрэгтэй. 810.6.2.Цагдаагийн байгууллагын дарга онц хүнд гэмт хэрэг дээр ажилласан, цогцост үзлэг хийсэн, зөөвөрлөсөн, шүүх эмнэлгийн задлан шинжилгээнд оролцсон алба хаагчдад сэтгэл заслын үйлчилгээ үзүүлэх ажлыг тогтмол зохион байгуулах үүрэгтэй. Алба хаагчдад сэтгэл зүйн дэмжлэг үзүүлэх харилцааг цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 9 дүгээр бүлэгт заасан журмын дагуу зохицуулна. ---оОо--- 906 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 811.БАРЬЦААНЫ БОЛОН ХУРААСАН ЭД ЮМСЫГ ХАДГАЛАХ, ХАМГААЛАХ Хавсралт: Тараасан: 2017.12.20 Батлагдсан: 2017.12.20 Дугаар: А/247 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас:3 811.1.ЗОРИЛГО Эрүүгийн хэрэг, зөрчлийг шалган шийдвэрлэхэд нотолгооны ач холбогдол бүхий эд юмс, мөнгө, эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх, зөрчил шалгах ажиллагааны үед эд мөрийн баримт, барьцаалсан, битүүмжилсэн эд юмс, мөнгийг хүлээн авч хадгалах, хамгаалах, шилжүүлэхтэй холбоотой асуудлыг зохицуулахад оршино. 811.2.БОДЛОГО Эрүүгийн болон зөрчлийн хэрэгт хохирол нөхөн төлүүлэхээр хураасан, эд хөрөнгө барьцаалах таслан сэргийлэх арга хэмжээний хүрээнд барьцаанд авсан болон эд мөрийн баримтаар хураасан мөнгө, эд юмсын хадгалалт, хамгаалалт, хяналтын орчин, нөхцлийг бүрдүүлэхэд чиглэнэ. 811.3.МӨНГИЙГ ХҮЛЭЭН АВАХ 811.3.1.Хэрэг бүртгэгч, мөрдөгч нь эрүүгийн хэрэгт, зөрчил шалган шийдвэрлэх эрх бүхий албан тушаалтан зөрчлийг шалган тогтоох зорилгоор эд хөрөнгө битүүмжлэх, барьцаа авах таслан сэргийлэх арга хэмжээний хүрээнд болон эд мөрийн баримтаар мөнгө /валют/ хураахдаа Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 14.1 дүгээр зүйлийн 4.1 дэх хэсэг /барьцаа авах/, Зөрчил шалган шийдвэрлэх тухай хуулийн 4.5 дугаар зүйл /Эд зүйл, баримт бичиг хураан авах/, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 21.2 дугаар зүйл /Эд хөрөнгө битүүмжлэх/, Зөрчил шалган шийдвэрлэх тухай хуулийн 4.6 дугаар зүйл /Эд хөрөнгө битүүмжлэх/, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 21.3 дугаар зүйл /Хураан авсан хөрөнгө, орлого, эд мөрийн баримтыг хадгалах хугацаа/, 11.10 дугаар зүйл /Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны баримт бичиг/, 24.4 дүгээр зүйл /Эд мөрийн баримт хураан авах/, Зөрчил шалган шийдвэрлэх тухай хуулийн 4.12 дугаар зүйл /Хураан авсан, битүүмжилсэн хөрөнгө, орлого, эд зүйлийн талаар авах арга хэмжээ/-ийг баримтална. 811.3.2.Хэрэг бүртгэгч, мөрдөгч нь эрүүгийн хэргийн сэжигтэн, яллагдагч, бусад хүмүүсээс хохирол нөхөн төлөх болон барьцаанд өгсөн мөнгө /валют/-ийг банк дахь дансанд тухайн этгээдээр өөрөөр нь тушаалгаж, баримтын нэг хувийг тэмдэглэл үйлдэн хураан авч хавтаст хэрэгт хавсаргаж, тэмдэглэлийн хувийг хэлтэс, тасгийн даргад нэн даруй өгнө. 811.3.3.Хэрэв хохирол болон барьцааны мөнгийг сэжигтэн, яллагдагч, бусад хүмүүсээр дансанд хийлгэх боломжгүй бол хэрэг бүртгэгч, мөрдөгч өөрөө мөнгийг хураан авч, энэ зүйлийн 811.3.4-т заасны дагуу шийдвэрлэж болно. 811.3.4.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны оролцогчдоор банк дахь дансанд тушаалгах боломжгүй тохиолдолд мөрдөгч нь өөрөө мөнгийг хураан авч тэмдэглэл үйлдэн хэлтэс, тасгийн даргад танилцуулан бүртгэлд оруулж, 24 цагийн дотор банкны дансанд хийх буюу байгууллагын санхүүд хүлээлгэж өгнө. 811.4.ХУРААН АВСАН МӨНГӨ /ВАЛЮТ/-ИЙГ ХҮЛЭЭН АВЧ ШИЙДВЭРЛЭХЭД САНХҮҮГИЙН АЛБАНЫ ҮҮРЭГ 811.4.1.Байгууллагын нярав нь бэлэн мөнгө /валют/, мөнгө тушаасан баримт /орлогын мэдүүлэг/-ийг тэмдэглэлтэй нь тулган хүлээн авч бүртгэлд оруулж Захиргааны удирдлагын нэгжийн дарга, эсхүл дэд дарга, ахлах нягтлан бодогч нарт тухай бүр танилцуулна. 811.4.2.Байгууллагын ахлах нягтлан бодогч нар нь байгууллагын няравт тушаасан бэлэн мөнгө /валют/-ийг банк дахь дансанд хийж орлогын мэдүүлгийн хуулбарын нэг хувийг хэлтэс, тасгийн дарга нарт өгч, нөгөө хувийг санхүүгийн албанд хадгална. 811.4.3.Санхүүгийн алба /нярав, нягтлан бодогч/ нь хохирол нэхэмжлэх, барьцаа, эд мөрийн баримтаар хураагдсан бэлэн мөнгө /валют/, мөнгө тушаасан баримт /орлогын мэдүүлэг/-ыг бүртгэж хадгалах тусгайлсан хавтастай байна. 811.4.4.Банкны дансанд хадгалагдаж байгаа хохирол нөхөн төлөхөөр хураалгасан, барьцаа, эд мөрийн баримтын мөнгийг хэргийн хохирогч, сэжигтэн, яллагдагч бусад оролцогч этгээдэд хүлээлгэж өгөхдөө зөвхөн мөрдөгч, прокурор, шүүгчийн шийдвэрээр тушаасан баримт /орлогын мэдүүлэг/-ийг үндэслэж дэд дарга, эсхүл Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгжийн дарга, ахлах нягтлан бодогч нар 1, 2 дугаар гарын үсэг зурж, /зарлагын мэдүүлэг/-ээр банкны данснаас 907 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам авна. 811.4.5.Банкны данс /зарлагын мэдүүлэг/-аас авсан мөнгийг газрын нярав, санхүүгийн албаны бүртгэлээс хасч, хэрэг бүртгэгч, мөрдөгч, прокурор, шүүгчээр гарын үсэг зуруулж хүлээлгэн өгч тэмдэглэл үйлдэнэ. 811.4.6.Энэ тухай хэлтэс, тасгийн даргад нь заавал мэдэгдэнэ. 811.5.ХЭЛТЭС, ТАСГИЙН ДАРГЫН ХҮЛЭЭХ ҮҮРЭГ 811.5.1.Хэлтэс, тасгийн дарга нь хэрэг бүртгэгч, мөрдөгчийн хэрэгт хохирол нэхэмжлэх, барьцаа, эд мөрийн баримтаар хураан авсан мөнгө /валют/-ийг банкны зохих дансанд хийж буй эсэхэд хяналт тавина. 811.5.2.Хохирол нөхөн төлөх, барьцаа, эд мөрийн баримтаар хураагдсан мөнгө /валют/-ийг хураан авсан тэмдэглэлтэй танилцаж, мөнгө /валют/, тушаасан баримт /орлогын мэдүүлэг/-ыг үндэслэн бүртгэлд авна. 811.5.3.Хэрэг бүртгэгч, мөрдөгч, эрх бүхий албан тушаалтан бэлэн мөнгө /валют/ хураан авсан бол уг мөнгийг энэ журмын дагуу шийдвэрлэсэн эсэхэд байгууллагын дэд дарга хяналт тавьж ажиллана. 811.5.4.Хэлтэс, тасгийн дарга нь банкинд тушаасан мөнгөний баримт /орлогын мэдүүлэг/-ын нэг хувийг санхүүгийн албанаас хүлээн авч бүртгэн хэрэг бүртгэгч, мөрдөгчид хүлээлгэж өгнө. Хэлтэс, тасгийн дарга хураагдсан эд зүйлс, мөнгийг бүртгэхдээ хэрэг бүртгэгч, мөрдөн мөрдөгч, эрх бүхий албан тушаалтны үйлдсэн тэмдэглэлтэй тулган үзэж хянана. 811.5.5.Банкны дансанд хадгалагдаж байгаа хохирол нөхөн төлөх, барьцаа, эд мөрийн баримтын мөнгийг хэргийн хохирогч, сэжигтэн, яллагдагч бусад хүмүүст хүлээлгэж өгөх тухай хэрэг бүртгэгч, мөрдөгч, эрх бүхий албан тушаалтны шийдвэртэй танилцан зөвшөөрөл олгож зарлагын мэдүүлгийг үндэслэн бүртгэлд тэмдэглэл хийнэ. 811.6.БАНКИНД ХАДГАЛУУЛСАН ХОХИРОЛ НӨХӨН ТӨЛӨХ, БАРЬЦАА, ЭД МӨРИЙН БАРИМТЫН МӨНГИЙГ ПРОКУРОР, ШҮҮХЭД ШИЛЖҮҮЛЭХ 811.6.1.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаа дуусч эрүүгийн хэргийг прокурорын хяналтад шилжүүлэхдээ хохирол, барьцаа, эд мөрийн баримтаар хураан авсан мөнгө /валют/-ийг прокурор, шүүхийн шийдвэр гартал, зөрчил шалгах ажиллагааг дуустал тухайн банкны дансанд хэвээр хадгална. 811.6.2.Прокурор, шүүхийн шийдвэрийн дагуу хохирол нөхөн төлөх, барьцаа, эд мөрийн баримтаар хураан авсан мөнгө /валют/-ийг хохирогч, сэжигтэн, яллагдагч, бусад хүмүүст хүлээлгэн өгөхдөө энэ журмын 811.4.5, 811.4.6-д заасны дагуу шийдвэрлэнэ. 811.6.3.Хэрэг бүртгэгч, мөрдөгч нь эрүүгийн хэргийг прокурорт шилжүүлэхдээ хохирол нөхөн төлөх, барьцаа, эд мөрийн баримтаар хураан авсан мөнгө /валют/-ийг бэлнээр авч хэргийн хамт прокурорт шилжүүлэхийг хориглоно. 811.6.4.Дансан дахь барьцааны мөнгийг прокурор, шүүхийн шийдвэрт зааснаас бусад зүйлд шилжүүлэн зарцуулахыг хориглоно. 811.7.ЭД МӨРИЙН БАРИМТ, БАРЬЦААЛСАН, БИТҮҮМЖИЛСЭН ЭД ЗҮЙЛС, МӨНГИЙГ ХҮЛЭЭН АВАХ, ХАДГАЛАХ 811.7.1.Хэрэг бүртгэгч, мөрдөгч, эрх бүхий албан тушаалтан эд мөрийн баримт, барьцаалсан, битүүмжилсэн эд зүйлс, мөнгө /цаашид “хураагдсан эд зүйлс, мөнгө” гэнэ/-ийг хураасан болон хүлээн авснаас хойш даруй албаны хэлтэс, тасгийн даргад бүртгүүлж, байгууллагын санхүү, аж ахуйн няравт хадгалуулна. 811.7.2.Барьцаалсан, битүүмжилсэн мөнгөн тэмдэгтийг банкинд нээсэн байгууллагын тусгай дансанд байршуулж болно. Энэ ажиллагааг байгууллагын даргын баталсан тусгай журмаар зохицуулна. 811.7.3.Хэрэг бүртгэгч, мөрдөгч, эрх бүхий албан тушаалтан хураагдсан эд зүйлс, мөнгийг санхүү, аж ахуйн няравт хүлээлгэн өгөхдөө тэмдэглэл үйлдэх бөгөөд түүнийг компьютерээр 3 хувь үйлдэж, дараах мэдээллийг заавал тусгана: а/хураагдсан эд зүйлс, мөнгөтэй холбоотой эрүүгийн хэргийн дугаар, эрүүгийн хэрэг үүссэн он, сар, өдөр; б/өөрийн албан тушаалын цол, нэр; в/хураалгасан иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагын нэр; г/хураагдсан эд зүйлсийн тоо ширхэг, чанар, марк, төрөл, өнгө, бусад содон шинж тэмдэг, эд мөрийн баримт болох мөнгөн тэмдэгт /төгрөг, гадаадын валют/-ийн сери, дугаар 908 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам дэвсгэртийн тоо; д/хүлээн авсан санхүү, аж ахуйн нярвын цол, нэр; е/хураагдсан эд зүйлс, мөнгийг хүлээлцсэн алба хаагчийн гарын үсэг, он, сар, өдөр. 811.7.4.Хэрэг бүртгэгч, мөрдөгч, эрх бүхий албан тушаалтан тэмдэглэлийн нэг хувийг эрүүгийн болон зөрчлийн хэрэгт хийж, нэг хувийг албаны хэлтэс, тасгийн даргад нэн даруй хүлээлгэн өгөх бөгөөд үлдэх хувийг санхүү, аж ахуйн нярав хадгална. 811.7.5.Албаны хэлтэс, тасгийн дарга бүртгэлийн хувийг хүлээн авч, хэрэг бүртгэгч, мөрдөгч, эрх бүхий албан тушаалтан хураагдсан эд зүйлс, мөнгийг аж ахуйн няравт бүрэн, бүтэн хүлээлгэн өгсөн эсэхэд хяналт тавина. 811.7.6.Санхүү, аж ахуйн нярав нь хэрэг бүртгэгч, мөрдөгч, эрх бүхий албан тушаалтны үйлдсэн тэмдэглэлтэй нэг бүрчлэн тулгалт хийж хураагдсан эд зүйлсийг хүлээн авах үед тэмдэглэл нь шаардлага хангахгүй байгаа тохиолдолд түүнийг буцаана. 811.7.7.Санхүү, аж ахуйн нярав нь хэрэг бүртгэгч, мөрдөгч, эрх бүхий албан тушаалтны хүлээлгэн өгсөн хураагдсан эд зүйлсийг зориулалтын өрөө, сейфэнд хадгална. 811.7.8.Санхүү, аж ахуйн нярав хэрэг бүртгэгч, мөрдөгч, эрх бүхий албан тушаалтны хүлээлгэн өгсөн тэмдэглэлийг үндэслэн бүртгэл хөтөлж, хураагдсан эд зүйл бүр дээр бүртгэлийн дугаар тавьж бусад эд зүйлсээс ялгана. 811.8.ХУРААГДСАН ЭД ЗҮЙЛСИЙГ ХАМГААЛАХ, ШИЛЖҮҮЛЭХ, ШИЙДВЭРЛҮҮЛЭХ 811.8.1.Албаны хэлтэс, тасгийн дарга барьцаа, эд зүйл хүлээн авсан тэмдэглэлийн талаар бүртгэл хөтөлж, түүнийг үндэслэн хураагдсан эд зүйлсийн хадгалалт, хамгаалалт, шилжилт хөдөлгөөн, шийдвэрлэлтийн байдалд сар бүрийн 25-ны дотор хяналт тавин шалгаж, илэрсэн зөрчил, дутагдлын талаар албаны даргад тухай бүр танилцуулна. 811.8.2.Албаны хэлтэс, тасгийн дарга, хэрэг бүртгэгч, мөрдөгч, эрх бүхий албан тушаалтан нь хадгалж хамгаалж байгаа хураагдсан эд зүйлс нь хүний амь нас, эрүүл мэнд, байгаль орчинд хор аюултай, түргэн муудах чанартай бол тэдгээрийг хууль тогтоомжийн хүрээнд шийдвэрлэх талаар арга хэмжээ авна. 811.8.3.Санхүү, аж ахуйн нярав хураагдсан эд зүйлсийг зориулалтын өрөө, сейфэнд эмх цэгцтэй хадгалж, үрэгдүүлэхгүй байх арга хэмжээ авна. 811.8.4.Хэрэг бүртгэгч, мөрдөгч хураагдсан эд зүйлсийг эрүүгийн хэрэг үүсгэхээс татгалзах, яллах дүгнэлт үйлдүүлэх, харьяаллын дагуу шилжүүлэх, эрх бүхий албан тушаалтан зөрчил шалгах ажиллагааг дуусгах саналын хамт прокурорт шилжүүлнэ. 811.8.5.Хураагдсан эд зүйлсийг прокурорт шилжүүлэх боломжгүй тохиолдолд саналдаа хураагдсан эд зүйлсийг хадгалж байгаа газар, тоо ширхэг, чанар, марк, төрөл, өнгө, бусад содон шинж тэмдгийн талаар дурьдана. 811.8.6.Хэрэг бүртгэгч, мөрдөгч, эрх бүхий албан тушаалтан хураагдсан эд зүйлсийг санхүү, аж ахуйн нярваас буцаан авах шаардлага гарвал тэмдэглэл үйлдэж, нэг хувийг эрүүгийн хэрэгт хийж, үлдэх 2 хувийг албаны хэлтэс, тасгийн дарга, санхүү, аж ахуйн няравт тус тус хүлээлгэн өгнө. 811.8.7.Санхүү, аж ахуйн нярав хураагдсан эд зүйлсийг хэрэг бүртгэгч, мөрдөгч, эрх бүхий албан тушаалтанд хүлээлгэн өгөхдөө анх хүлээн авсан тэмдэглэлтэй нэг бүрчлэн тулган үзнэ. ---оОо--- 909 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 812.ШИЙТГЭЛИЙН ХУУДАС БОЛОН ТООЦООТ МАЯГТААР ХАНГАХ, ХАДГАЛАХ, ОЛГОХ, ЗАРЦУУЛАХ, ТООЦОХ, БҮРТГЭХ Хавсралт: Тараасан: 2017.12.20 Батлагдсан: 2017.12.20 Дугаар: А/247 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас:3 812.1.ЗОРИЛГО Зөрчлийн тухай, Зөрчил шалган шийдвэрлэх тухай хууль тогтоомж, Нягтлан бодох бүртгэлийн тухай хууль, Төсвийн тухай хуулийн холбогдох заалт, тэдгээртэй нийцүүлэн гаргасан эрх зүйн актуудыг үндэслэн шийтгэлийн хуудас тооцоот маягтаар хангах, хадгалах, олгох, зарцуулахтай холбогдсон харилцааг зохицуулна. 812.2.БОДЛОГО Цагдаагийн байгууллагын хэмжээнд гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах үүргээ хэрэгжүүлэх явцад алба хаагчдын хэрэглэх шийтгэлийн хуудас, тооцоот маягтыг хангах, хадгалах, зарцуулалтад тавих хяналтыг сайжруулах, нягтлан бодох бүртгэлийн үйл ажиллагааны удирдлага, зохион байгуулалтыг боловсронгуй болгоход чиглэнэ. 812.3.ШИЙТГЭЛИЙН ХУУДАС, ТООЦООТ МАЯГТЫГ ХҮЛЭЭН АВАХ, ХАДГАЛАХ 812.3.1.Цагдаагийн төв байгууллагын Санхүү, аж ахуйн алба нь цагдаагийн байгууллагад хэрэглэгдэх шийтгэлийн хуудас, тооцоот маягтын хэмжээ, тоо ширхэг, цаашид хэрэглэгдэх нөөцийг нэгдсэн журмаар хангана. 812.3.2.Шийтгэлийн хуудас, тооцоот маягтыг хариуцсан албан тушаалтан /нярав/ тоолж, холбогдох баримт материалтай тулгаж шалган хүлээн авна. 812.3.3.Цагдаагийн байгууллагад хэрэглэгдэх шийтгэлийн хуудас, тооцоот маягт /шийтгэлийн хуудас болон тогтоогдсон журмын дагуу үнээр олгогддог бусад маягт/-ыг мөнгөний нэгэн адил нярав /эд хариуцагч/ тусгай өрөө зориулалтын сейфэнд хадгална. 812.3.4.Төвлөрсөн журмаар хадгалж байгаа шийтгэлийн хуудас, тооцоот маягтыг гүйлгээ гарах бүр шийтгэлийн хуудасны тооцоо хариуцсан нягтлан бодогчоор хянуулна. Гүйлгээ гарах бүрт тусгай өрөө зориулалтын сейфийг ломбо /лац/-аар битүүмжилнэ. 812.4.ШИЙТГЭЛИЙН ХУУДАС, ТООЦООТ МАЯГТЫГ БҮРТГЭХ, ЗАРЦУУЛАХ, ТООЛЛОГО ЯВУУЛЖ, ТООЦОО БОДОХ 812.4.1.Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагаанд хэрэглэж буй шийтгэлийн хуудас, тооцоот маягт, бүх төрлийн үнэмлэх, талон, гэрчилгээ болон эд зүйл хураах актыг маягтын үнээр тус тус үнэлж дэс дугаарыг бичиж санхүүгийн бүртгэлийн “3506 буюу үнэт цаас” дансны нэгдэх дэд дансанд бүртгэнэ. 812.4.2.Шийтгэлийн хуудас, тооцоот маягтыг нягтлан бодох бүртгэлд эд хариуцагч бүрээр, нэр төрөл тус бүрээр нь бүртгэж гүйлгээ гарсан тухай бүрд хөдөлгөөн хийнэ. 812.4.3.Шийтгэлийн хуудас, тооцоот маягтыг харьяа байгууллагын албан бичиг, тайлан, үлдэгдлийн бүртгэлийг үндэслэн зарлагын падаан, нэхэмжлэх болон серийн дугаарыг бичиж, хүлээн авсан хүнээр гарын үсэг зуруулан, иргэний болон албаны бичиг баримтыг хувилан авч олгоно. Албан бичигт хэрэгцээ, итгэмжлэгдсэн алба хаагчийн овог нэр, албан тушаалыг тусгана. 812.4.4.Шийтгэлийн хуудас, тооцоот маягтыг газар, хэлтэс, байгууллага тоолж дагалдах баримттай тулган шалгаж хүлээн авна. Хэрвээ дагалдаж ирсэн баримтад бичсэн тоо дүнтэй тохирохгүй байвал комисс акт тогтоож актын нэг хувийг ирүүлсэн газарт явуулах бөгөөд шийдвэр гартал зарцуулахгүйгээр хадгална. 812.4.5.Хүлээн авсан байгууллага орлогын баримтын нэг хувийг 3 хоногт багтаан явуулна. 812.4.6.Шийтгэлийн хуудас, тооцоот маягтыг нярав, эрх бүхий алба хаагчид олгохдоо баримт бичүүлж дарга, нягтлан бодогчийн зөвшөөрөлтэйгөөр дугаарыг тэмдэглэж санхүүгийн тэмдэг дарж /тухайн байгууллагын санхүүгийн тэмдэггүй бол хүчингүйд тооцно/ олгоно. Зөрчил шалган шийдвэрлэх эрх бүхий цагдаагийн алба хаагчид олгосон шийтгэлийн хуудсыг хариуцсан алба хаагч /эд хариуцагч/-тай тооцоо үүсгэж, бүртгэнэ. 812.4.7.Нярав шийтгэлийн хуудас, тооцоот маягтын ажил гүйлгээний баримтыг 14 хоног тутам, тайланг сар бүр гаргана. 910 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 812.4.8.Нягтлан бодогч нярав, эд хариуцагчийн сар бүр тооцоог бодож үлдэгдлийг баталгаажуулна. 812.4.9.Шийтгэлийн хуудас, тооцоот маягтын тооцоог байгууллагын санхүүтэй байнга хийх боломжгүй алслагдсан цэгт ажиллаж байгаа зөрчил шалган шийдвэрлэх эрх бүхий цагдаагийн алба хаагч нар орлого зарлагын баримтаараа сард 1-ээс доошгүй удаа өөрийн биеэр тооцоо хийнэ. 812.4.10.Зөрчил шалган шийдвэрлэх эрх бүхий цагдаагийн алба хаагч нэгдсэн цугларалт, ээлжийн амралтаараа аймаг, хотын төвд очих бүрдээ шийтгэлийн хуудас, тооцоот маягтын үлдэгдэл, орлого тушаасан баримт, бүртгэлээ авч ирж тооцоогоо бодуулж актаар баталгаажуулна. 812.4.11.Зөрчил шалган шийдвэрлэх эрх бүхий цагдаагийн алба хаагч шийтгэлийн хуудас, тооцоот маягтын орлогын хураамжийг авсан өдрөөс хойш ажлын 3 хоногийн дотор, шийтгэлийг бэлэн бусаар оногдуулсан тохиолдолд орлогыг тогтоосон хугацаанд /Зөрчил шалган шийдвэрлэх тухай хууль, Зөрчлийн тухай хуульд заасан хугацаа/ өөрийн төв болон орон нутгийн хүү, торгуулийн дансанд оруулж, биелэлтийг хариуцна. 812.4.12.Шийтгэлийн хуудас, тооцоот маягтын зарцуулалтын тооцоог хийхдээ торгох шийтгэл, хохирол, нөхөн төлбөр, зөрчил шалган шийдвэрлэх ажиллагааны зардал оногдуулсан эсэхийг үндэслэн тэдгээрийн мөнгө тушаасан албан ёсны баримт, эсхүл бусад шийтгэлийн төрлөөр оногдуулсан шийтгэлийн хуудасны 1 дүгээр хувь /шийтгэлийн хуудас нь албан ёсоор батлагдсан тамга тэмдэг дарагдсан байх/ буюу хураах акт бусад бүртгэл материалыг үндэслэнэ. 812.4.13.Нягтлан бодогч нь эд хариуцагчийн тооцоог бодохдоо шийтгэлийн хуудас, тооцоот маягтыг нэр төрөл бүрээр эд хариуцагчийн нэр, эхний үлдэгдэл, орлого авсан, зарцуулсан, тушаасан, байвал зохих үлдэгдэл, бэлэн үлдэгдлийг тоолж тоо ширхэг, мөнгөн дүнг бичсэн 2 хувь акт үйлдэж баталгаажуулж, байгууллагын даргад хянуулна. 812.4.14.Зөвхөн өөрийн байгууллагын санхүүгийн тэмдэг дарагдсан шийтгэлийн хуудас, тооцоот маягтыг хүчинтэйд тооцно. 812.4.15.Шийтгэлийн хуудас, тооцоот маягтын тооллогыг төвлөрсөн агуулахтай газарт улиралд нэг удаа, харьяа газар, хэлтэст мөнгөн кассын тооллого явуулах бүрд хийж акт үйлдэж байна. 812.4.16.Нягтлан бодогч нь эд хариуцагчийн хариуцлагад байгаа шийтгэлийн хуудас, тооцоот маягтад хугацаат болон гэнэтийн тооллого хийж тооцоо бодоход илэрсэн зөрчил дутагдалтай холбогдуулж дээрх албан тушаалтанд албаны шалгалт хийж газар, хэлтсийн даргын зөвлөлийн хурлаар хэлэлцэн шийдвэрлэж энэ талаар цагдаагийн төв байгууллагад нэн даруй мэдэгдэнэ. 812.4.17.Харин баримт материалыг санаатайгаар засварлах, ашиглан шамшигдуулсан байдал илэрвэл эрх бүхий байгууллагад шалгуулахаар шилжүүлнэ. 812.4.18.Үнэмлэх, гэрчилгээ, билет, талон зэрэг тооцоот маягт дутагдвал албаны шалгалт явуулж, эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхээргүй бол энэ хэсгийн 812.4.1 дэх хэсэгт заасан /балансын бүртгэлийн/ үнээр төлүүлж, тухайн эд хариуцагчид Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 81 дүгээр зүйлийн 81.4-т зааснаар сахилгын хариуцлага оногдуулна. 812.4.19.Шийтгэлийн хуудасны 1 дүгээр хувь үрэгдсэн тохиолдолд хэргийн материалаас хувилж, “хуулбар үнэн” тэмдэглэгээ хийлгэж, тухайн цагдаагийн газар, хэлтэс, тасгийн даргаар баталгаажуулж, санхүүтэй тооцоо хийж болно. 812.4.20.Шийтгэх хуудсаар торгох шийтгэл хохирол, нөхөн төлбөр, зөрчил шалган шийдвэрлэх ажиллагааны зардал оногдуулсан хүн тогтоосон хугацаанд /зөрчил шалган шийдвэрлэх тухай хууль, Зөрчлийн тухай хуульд заасан хугацаа/ торгуулийн мөнгөө тушаахгүй бол шүүхийн байгууллагаар шийдвэрлүүлнэ. Торгох шийтгэл оногдуулсан шийтгэх хуудсыг шүүхийн тогтоол, тогтоол гүйцэтгэгчийн мэдэгдлээр /хуудсыг/ зарлага болгоно. 812.4.21.Шийтгэлийн хуудас, тооцоот маягтыг хариуцдаг эрх бүхий албан тушаалтан өөр байгууллагад шилжих, ээлжийн амралт эдлэх, 14 хоногоос дээш хугацаагаар өөр ажилд явах, халагдах зэрэг нөхцөлд байгууллагын санхүүтэй өөрийн биеэр тооцоо хийж, үлдэгдлээ бүрэн тушаана. Эмнэлэгт 14 хоногоос дээш хугацаагаар хэвтэгсэд биеэр ирэх боломжгүй бол өөрийн итгэмжлэгдсэн хүнээр тооцоо хийлгүүлж үлдэгдлээ тушаалгаж болно. 812.4.22.Алба хаагч байгууллагын санхүүтэй шийтгэлийн хуудасны тооцоо хийхдээ цагдаагийн байгууллагын мэдээллийн санд бүртгэгдсэнийг баталгаажуулсан /шийтгэлийн хуудас дээр тоо бүртгэгчийн тэмдэг, дардас даруулах/ байна. 812.5.ШИЙТГЭЛИЙН ХУУДАС, ТООЦООТ МАЯГТЫГ УСТГАХ 812.5.1.Шийтгэлийн хуудас, тооцоот маягтын хэрэглэгдэх хугацаа дууссан болон нярав, эд хариуцагчаас шалтгаалахгүйгээр албаны хэрэгцээг хангахгүй болж гэмтсэн маягтыг цагдаагийн 911 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам төв байгууллагын даргын болон харьяа газар, хэлтсийн дарга нарын тушаалаар томилогдсон 3-аас доошгүй хүний бүрэлдэхүүнтэй комисс шалган акт тогтоон, устгал хийж, тэмдэглэлийг цагдаагийн төв байгууллагын Санхүү, аж ахуйн албанд хүргүүлнэ. 812.5.2.Шийтгэлийн хуудас, маягтыг устгасан комиссын акт материалыг алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын нягтлан бодогч хүлээн авч шалгаад хуулийн хүчин төгөлдөр баримт болсон гэж үзвэл данснаас хасна. 812.5.3.Шийтгэлийн хуудас, тооцоот маягтыг үйлдвэрлэх явцад гарсан гологдол болон бусад шалтгаанаар хүчингүй болсон шийтгэлийн хуудас, хэвлэлийн бар зэргийг хэвлэгч, хэвлүүлэгч байгууллага, хяналт тавьж эрх бүхий албаны хүмүүс оролцуулсан комисс томилж, тусгай акт тогтоож устгана. 812.6.ШИЙТГЭЛИЙН ХУУДАС, ТООЦООТ МАЯГТЫН БҮРТГЭЛ, ЗАРЦУУЛАЛТЫН ТАЙЛАН ГАРГАХ 812.6.1.Шийтгэлийн хуудас, тооцоот маягтын бүртгэл, зарцуулалт, торгууль хураамжийн тайланг төсвийн шууд захирагчид дараа сарын 3-ны дотор гаргаж цагдаагийн төв байгууллагын Санхүү, аж ахуйн албанд ирүүлнэ. 812.6.2.Цагдаагийн төв байгууллагын харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нутаг дэвсгэрийн харьяаллын дагуу нийслэл, аймгийн санхүүгийн хэлтэст оруулсан орлогыг тооцоо нийлсэн акт үйлдэн баталгаажуулан тооцоог улирал, жилийн санхүүгийн тайлангийн хамт цагдаагийн төв байгууллагад ирүүлнэ. 812.6.3.Санхүү, аж ахуйн алба нь алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын тайланг бүтэн жилээр нэгтгэж цагдаагийн төв байгууллагын даргын зөвлөлд танилцуулна. 812.7.ХЯНАЛТ ТАВИХ 812.7.1.Шийтгэлийн хуудас, тооцоот маягтын хадгалалт, бүртгэл, зарцуулалт, шийтгэлийн орлогот байгууллагын дарга байнгын хяналт тавьж ажиллана. 812.7.2.Санхүү, аж ахуйн алба нь /Нийслэлийн цагдаагийн газар нь харьяа дүүргийн цагдаагийн хэлтсүүдэд/ нэгдсэн хангалт, зарцуулалтад бүртгэлээр хяналт тавьж, алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын нэгдсэн тайлантай тулган шалгана. 812.7.3.Алба хаагч нь шийтгэл оногдуулсан шийдвэрийнхээ биелэлтэд, алба хаагчийн өдөр тутмын шийтгэх хуудасны зарцуулалтанд хариуцсан тасаг, албадын дарга нар, нягтлан бодогч бүртгэлээр тус тус хяналт тавина. 812.7.4.Зөрчлийн тоо бүртгэл хариуцсан алба хаагч шийтгэх хуудсаар торгох шийтгэл оногдуулсан мэдээг санд оруулсан эсэхийг хянаж, шийтгэх хуудас дээр тэмдэг, дардсаар тэмдэглэгээ хийнэ. ---оОо--- 912 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 813.ТУСЛАХ АЖ АХУЙ ЭРХЛЭХ Хавсралт: Тараасан: 2017.12.20 Батлагдсан: 2017.12.20 Дугаар: А/247 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас:2 813.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагын хэмжээнд туслах үйлдвэрлэл, аж ахуй эрхэлж, үр ашигтай ажиллуулан алба хаагчдын амьжиргааг дээшлүүлэх, нийгмийн асуудлыг шийдвэрлэхтэй холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 813.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ Цагдаагийн төв байгууллагын Санхүү, аж ахуйн албанаас туслах аж ахуй, туслах үйлдвэрлэл эрхлэх ажлыг удирдлагаар хангана. Цагдаагийн төв байгууллага, түүний харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагууд туслах аж ахуй эрхэлж, алба хаагч, ажиллагсдын нийгмийн асуудал, амьжиргаа, амьдралын баталгаажих түвшинг дээшлүүлэх зорилгоор орлого, бүтээгдэхүүнийг ашиглана. 813.3.АЖ АХУЙН ЗОХИОН БАЙГУУЛАЛТ 813.3.1.Байгууллагын туслах үйлдвэрлэл, аж ахуй нь /цаашид туслах аж ахуй/ таван хошуу мал болон үржлийн гахай, шувуу, зөгий зэрэг амьтад тэдэнд зориулагдсан байр, хашаа, саравч, хүнсний ногоо, тэжээлийн ургамал, хөдөө аж ахуйн эдэлбэр газар, хөрс боловсруулалт, тариалалт, ургац хураалтын зориулалт бүхий хөдөө аж ахуйн техник, үйлдвэрлэл үйлчилгээ явуулахад шаардагдах бусад үндсэн ба эргэлтийн хөрөнгөтэй байна. 813.3.2.Туслах аж ахуйг төсвийн бус хөрөнгөөс үл хамааран аж ахуйн тооцоон дээр орлогоос зарлагаа нөхөж, ашигтай ажиллах зарчим дээр тулгуурлан Монгол Улсын холбогдох хууль тогтоомжийн хүрээнд зохион байгуулж ажиллуулна. 813.3.3.Байгууллага бүр туслах аж ахуйнхаа дотоод журмыг энэхүү журам болон Монгол Улсын холбогдох хууль тогтоомжийг баримтлан боловсруулж, даргын зөвлөлөөр хэлэлцсэн шийдвэрийг тухайн байгууллагын даргын тушаалаар баталж, мөрдөнө. 813.3.4.Туслах аж ахуйд үндсэн ба эргэлтийн хөрөнгө худалдан авах, ажиллагсдын цалин хөлс, бүтээгдэхүүний үнэ тариф, ашиг орлого, хуваарилалт, борлуулалт, түүнийг хэрхэн зарцуулах, малчид, ногоочид, ажилчин алба хаагчидтай байгуулах хөдөлмөрийн гэрээний нөхцөл, тэтгэвэр, тусламж, шагнал урамшуулал, өмч хөрөнгийн хадгалалт, хамгаалалт, бүртгэл тооцоо, тайлан мэдээ гаргах зэрэг ажил үйлдвэрлэлийг хөтлөн явуулахтай холбогдсон үндсэн асуудлууд нь байгууллагын даргын зөвлөлөөр хэлэлцэх асуудалд хамаарна. 813.3.5.Байгууллага туслах аж ахуйдаа ажиллагсдын цалин хөлсийг энэ журамд нийцүүлэн гаргасан үлгэрчилсэн үнэлгээ, норматив, хөдөлмөрийн хөлсний доод жишиг, тухайн орон нутгийн ханш, аж ахуй, санхүүгийнхээ хүч бололцоонд тулгуурлан бодит үндэслэлтэй төлөвлөж, харилцан тохиролцсон гэрээний нөхцөл, хөдөлмөрийн үр дүнг харгалзан тогтооно. 813.3.6.Туслах аж ахуй бүхий байгууллага, анги салбар нь малын бэлчээр, хүнсний ногоо болон үр тариа тариалах, хадлан тэжээл авах, хөдөө аж ахуйн эдэлбэр газрыг Газрын тухай хууль, Засгийн газрын 1994 оны “Зэвсэгт хүчин бусад цэргийн анги байгууллагын байршил эзэмшил газрын тухай” 89 дүгээр тогтоол Батлан хамгаалахын сайд, Байгаль орчны сайдын 1994 оны “Цэргийн анги, байгууллагын эзэмшлийн газар ашиглах журмын тухай” дугаар тушаалын заалтыг үндэслэн оршин байрлаж байгаа орон нутгийнхаа Засаг захиргааны байгууллагаас олгосон газар ашиглах эрхийг зөвшөөрлийн дагуу ашиглана. Газар ашигласны төлбөр, татварыг тухайн байгууллагын туслах аж ахуйн орлогоос төлнө. 813.3.7.Туслах аж ахуйн үр дүнгийн тайланг жилд 2 удаа байгууллагын хамт олны хурлаар хэлэлцүүлж, санал дүгнэлтийг цаашдынхаа үйл ажиллагаанд тусган хэрэгжүүлнэ. 813.3.8.Байгууллага туслах аж ахуйд ажиллагсадтай тухайн орон нутгийн цаг агаар, үржил шим, малын үүлдэр угсаа, ашиг шимийн онцлогт тохирсон нөхцлөөр хөдөлмөрийн гэрээ байгуулан ажиллаж, гэрээг хагас, бүтэн жилээр дүгнэж, хамт олны хурлаар хэлэлцүүлж, санал дүгнэлтийг цаашдынхаа үйл ажиллагаанд тусган хэрэгжүүлж ажиллана. 813.3.9.Байгууллага нь туслах аж ахуйнхаа мал амьтад, эд хөрөнгө, машин техник болон таримлын ургацыг улсын даатгалд зохих журмын дагуу даатгуулж татвар, төлбөрийг зөвхөн туслах аж ахуйн орлогоос төлнө. 813.3.10.Байгалийн гамшигт үзэгдэл болон гэнэтийн онцгой тохиолдлоор таван хошуу мал, 913 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам гахай, шувуу амьтад хорогдох, төлөвлөгөө тасрах, хүнсний ногооны таримлын ургац алдагдах зэрэг хохирлыг холбогдох хууль тогтоомжийг баримтлан байгууллагын дотоод хяналт шалгалтын комисс, орон нутгийн болон удирдах байгууллагын мэргэжлийн хүмүүсийн дүгнэлт, цаг уурын байгууллагын тодорхойлолт магадалгааг үндэслэн тогтоож шийдвэрлэнэ. 813.3.11.Туслах аж ахуйн мал амьтанд мал эмнэлгийн үзлэг, тарилга, үйлчилгээ хийлгэх, хүнсний ногоо тариалах зэрэгт орон нутгийн мал эмнэлэг, газар тариалангийн мэргэжлийн байгууллагатай хамтран ажиллах журмаар мэргэжлийн тусламж дэмжлэг авч ажиллаж болно. 813.3.12.Байгууллага нь туслах аж ахуйдаа мал аж ахуй, газар тариаланг эрхлэн хөгжүүлэхдээ мах сүү, ноос, ноолуурын чиглэлээр малын үүлдэр угсааг сайжруулах, үр бордоо хэрэглэж га-гаас авах ургацыг нэмэгдүүлэх зэргээр бага зардлаар өндөр ашиг олж ажиллах чиглэлийг баримталбал зохино. 813.3.13.Байгууллага туслах аж ахуйгаа өргөтгөх, мал сүргийнхээ ашиг шим, үүлдэр угсааг сайжруулах, суурийг сэлбэх зорилгоор мал амьтад худалдан авахдаа улсын мал эмнэлэг, үржлийн албаны дүрэм, зааврыг баримтлан ажиллана. 813.3.14.Мал амьтны ашиг шим, газар тариалангийн нэгж талбайгаас авах ургацын болон бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийн хэмжээг тогтоох, төлөвлөх, туслах аж ахуйгаас хүлээн авсан мах, сүү болон бүтээгдэхүүний борлуулалтын үнэ тарифыг тооцохдоо улсын болон орон нутгийн тухайн үеийн зах зээлийн ханш, үлгэрчилсэн үнэлгээ нормативыг баримтална. 813.3.15.Туслах аж ахуйн ажил, үйлчилгээ явуулахдаа мал амьтад, үндсэн хөрөнгийг дур мэдэн шилжүүлэх, худалдан борлуулах, хандив өргөх, зориулалтын бус зүйлд ашиглах, төсвийн хөрөнгөөр цэргийн нормт хангалтад бэлтгэгдсэн материал хэрэгслийг туслах аж ахуйд шилжүүлэх, эсвэл туслах аж ахуйгаар дамжуулж, гадагш гарган зарцуулахыг хориглоно. 813.3.16.Байгууллага туслах аж ахуйнхаа бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийн жилийн даалгаврын биелэлт, орлого зарлагын тайланг жил бүрийн 12 дугаар сарын 15-ны дотор, төлөвлөгөөг 2 дугаар сарын 1-ний дотор батлуулж мөрдөнө. 813.4.БҮРТГЭЛ ТООЦОО, ТАЙЛАН МЭДЭЭ 813.4.1.Байгууллагын туслах аж ахуй нь бие даасан данс бүртгэл тооцоотой байж өмнөх оны эцэст тоологдсон малын төрөл, нас хүйсийг үндэслэн тухайн оны эхний 100 эхээс бойжуулсан, төл сүү, цагаан идээ, 1 га–гаас хураах ургацыг холбогдох байгууллагаас тогтоосон төлөвлөлтийн нормативыг үндэслэн үйлдвэрлэлийн төлөвлөгөөний гүйцэтгэл, мал тооллогын дүнг хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийн орлого, зарлагын тайлангийн хамт 12 дугаар сарын 15-наас дараа оны 1 дүгээр сарын 10-ны дотор холбогдох байгууллагад хүргүүлнэ. 813.4.2.Туслах аж ахуйгаас бэлтгэгдсэн мал аж ахуй, газар тариалангийн бүтээгдэхүүнээ байгууллагын орлогод авах, алба хаагчдаа худалдах, зах зээлд борлуулах үнийг уг бүтээгдэхүүнийхээ чанар байдал, орон нутгийн тухайн үеийн ханштай уялдуулан тухайн байгууллага өөрсдөө тогтоож болно. 813.4.3.Туслах аж ахуйн бүтээгдэхүүн нь тухайн байгууллагын өмч мөн. 813.4.4.Туслах аж ахуйн зориулалт бүхий машин техник, барилга байгууламж, хашаа саравчийг үндсэн хөрөнгийн дансанд, хүнсний ногоо, мал амьтад, өвс тэжээл, эм бэлдмэл бусад эд хогшлыг эргэлтийн хөрөнгийн дансанд бүртгэж, эд хөрөнгийн тооллогыг Төрийн болон орон нутгийн өмчийн тухай хуулийн 70 дугаар зүйлийн 2-т заасны дагуу явуулж байгууллагын тайлан тэнцэлд тусгана. 813.4.5.Туслах аж ахуйн бүртгэл тооцоо, энэ журмаар батлагдсан сүргийн эргэлтийн тооцоо, газар тариалангийн эдийн засгийн үр ашгийн тооцоо, мэдээ зэргийн маягтыг цагдаагийн төв байгууллагын Санхүү, аж ахуйн албаны дарга батална. 813.4.7.Туслах аж ахуйн мал амьтан нь байгууллагын дугаарыг товчилсон тоо буюу онцлон ялгах тамга, им тэмдэгтэй байхаас гадна бод малд зүсмийн бүртгэл хөтөлнө. 813.4.8.Туслах аж ахуйн бүртгэл тооцоо, мэдээ тайлан нь туслах аж ахуйн үр ашгийг бүрэн тооцох, үйлдвэрлэлийн онцлог мал аж ахуй, технологийн дагуу үе шатны төгсгөлд орлого, зарлагын анхан шатны бүртгэлийг бүрэн хөтөлж, өөрийн өртөг, үр ашгийг оновчтой зөв дүгнэсэн байх үүргийг байгууллагын дарга, санхүү, ар талын ажилтан хүлээнэ. 813.4.9.Цагдаагийн байгууллагын туслах аж ахуйн бүртгэл, санхүү бүртгэлийн үйл ажиллагаанд цагдаагийн төв байгууллагын Санхүү, аж ахуйн алба хяналт тавина. ---оОо--- 914 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 814.ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН АГААРЫН ХӨЛГИЙН НИСЛЭГИЙН ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА Хавсралт: Тараасан: 2017.12.20 Батлагдсан: 2017.12.20 Дугаар: А/247 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас:1 814.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагаас гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах, гамшиг, осол, дадлага сургуулилалтын ажиллагааны явцад Монгол Улсын агаарын зайд агаарын хөлгөөр нислэг үйлдэх, нисэхийн аюулгүй ажиллагаа болон аюулгүй байдлыг хангах, мэргэшсэн боловсон хүчнийг бэлтгэхтэй холбогдон үүсэн харилцааг зохицуулахад оршино. 814.2.БАРИМТЛАХ БОДЛОГО, ЧИГЛЭЛ 814.2.1.Цагдаагийн төв байгууллагаас улсын агаарын хөлөгтэй болох, мэргэжсэн боловсон хүчнийг бэлтгэх, материаллаг бааз суурийг бий болгох, бэхжүүлэх, эрх зүйн орчинг бүрдүүлэх бодлогыг Үндсэн хууль, Иргэний нисэхийн тухай, Цагдаагийн албаны тухай хууль, тэдгээртэй нийцүүлэн гаргасан хууль тогтоомжийн бусад актыг баримталж ажиллана. 814.2.2.Цагдаагийн төв байгууллага агаарын хөлгийн нислэгийн үйл ажиллагааг нарийвчлан зохицуулсан журмыг боловсруулж, батлуулах ажлыг зохион байгуулна. ---оОо--- 915 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 815.АЛБА ХААГЧИЙГ ХӨНГӨЛТТЭЙ ОРОН СУУЦАНД ХАМРУУЛАХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: ЦБҮАЖ №815.44 Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/247 Хуудас:4 815.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагын эзэмшлийн газарт алба хаагч, ажилчдын нийгмийн асуудлыг шийдвэрлэх зорилгоор орон сууцжуулах бодлогыг төлөвлөж хэрэгжүүлэх, хөнгөлттэй нөхцлөөр хамруулах, бүртгэх, хяналт тавих харилцааг зохицуулахад оршино. 815.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ, БОДЛОГО 815.2.1.Алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага, алба хаагч нар үйл ажиллагаандаа мөрдөж ажиллана. 815.2.2.Алба хаагч, ажилтныг орон сууцжуулах үйл ажиллагаа нь Монгол Улсын Үндсэн хууль, Засгийн газрын агентлагийн эрх зүйн байдлын тухай хууль, Цагдаагийн албаны тухай хууль, Төсвийн тухай хууль, Төрийн албаны тухай хууль, Газрын тухай хууль, Орон сууцны тухай хууль, Төрийн болон орон нутгийн өмчийн тухай хууль, Барилгын тухай хууль, Иргэний хууль болон бусад холбогдох хууль, тэдгээртэй нийцүүлэн гаргасан бусад эрх зүйн акт болон энэ журмыг үйл ажиллагаандаа баримтална. 815.2.3.Засгийн газраас баталсан “Цагдаагийн алба хаагчийг орон сууцаар хангах хөтөлбөр”ийн дагуу цагдаагийн төв байгууллагын Санхүү, аж ахуйн алба нь алба хаагчдад зориулсан орон сууцжуулах бодлогыг хэрэгжүүлэх, хөнгөлттэй нөхцөлөөр хамруулах ажлыг мэргэжил, арга зүйн удирдлагаар хангаж, шаардлагатай дэмжлэг туслалцаа үзүүлж, хамтран ажиллана. 815.2.4.Байгууллагаас зохион байгуулж буй орон сууц бариулах, түүний захиалганд эхний ээлжинд өөрийн өмчлөлийн орон сууцгүй, эсхүл орон сууцны нөхцөлөө сайжруулах шаардлагатай алба хаагч, ажилтныг хамруулах бөгөөд боломжтой тохиолдолд ахмад настан, албан үүргээ гүйцэтгэж яваад амь нас, эрүүл мэнд нь хохирсон алба хаагч, гэр бүлийн гишүүнийг хамруулж болно. 815.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог доор дурдсан утгаар ойлгоно: “Хөнгөлттэй нөхцлөөр орон сууцжуулах” – цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 109.8.1-д заасны дагуу боловсруулагдсан алба хаагч, ажилтны нийгмийн баталгааны хөтөлбөрийн хүрээнд шинэ орон сууцанд хөнгөлттэй нөхцлөөр хамруулахыг; “Зөвшөөрөл авах” – байгууллагын эзэмшлийн газарт цагдаагийн алба хаагч, ажилтны орон сууц барих асуудлаар Цагдаагийн төв байгууллагын удирдлага болон бусад эрх бүхий байгууллага, албан тушаалтны зөвшөөрөл авахыг. 815.4.ЖУРАМ 815.4.1.Алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагаас алба хаагчийн нийгмийн асуудлыг шийдвэрлэх зорилгоор орон сууц барих төслийн саналаа боловсруулж, Цагдаагийн төв байгууллагын Санхүү, аж ахуйн албанд хүргүүлнэ. Төслийн саналд дараахь зүйлийг тусгасан байвал зохино: а/орон сууц барих газрын асуудлыг хэрхэн шийдвэрлэх талаар; б/эхлэлтийн хөрөнгийг ямар эх үүсвэрээс бүрдүүлэх талаар; в/гэрээ байгуулах компаний танилцуулга, ажлын туршлагын талаарх мэдээлэл; г/алба хаагч, ажилтан төлбөрөө хэрхэн төлөх, цаашид орон сууцны зээлд хамруулах боломжийн талаар; д/барилгын зураг төсөл; е/барилгын болон газрын тухай хууль тогтоомжид нийцэх эсэх; ж/орон сууцны метр квадрат /зах зээлийн үнэ ханшаас доогуур байх бөгөөд бодит зардалд тулгаарлан тогтоосон байх/-ын үнэ; з/барилгын явцад тавих хяналт, хүлээн авах ажиллагааны талаар; и/барилга барьж буй компаний мэдэлд орон сууц өгөх эсэх /түүний тоо/. 815.4.2.Санхүү, аж ахуйн алба ирүүлсэн төслийн саналыг судалж, ач холбогдол, үүсэх үр дагаврыг нарийвчлан судалж, саналаа цагдаагийн төв байгууллагын даргад танилцуулж, шийдвэр гаргуулна. 916 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 815.4.3.Энэ журмын 815.4.2-т заасан шийдвэр гарсны дараа алба хаагч, ажилтныг орон сууцанд хамруулах өргөдлийг хүлээн авч, бүртгэлд оруулах, байранд хуваарилах ажлыг тухайн цагдаагийн байгууллага хариуцна. 815.4.4.Тухайн барилга бариулах ажлыг зохион байгуулж буй цагдаагийн байгууллага нь алба хаагч, ажилтныг байрны захиалгад хамруулсан талаарх дэлгэрэнгүй мэдээг маягт /ЦБҮАЖ №815.44/-ын дагуу цагдаагийн төв байгууллагын Санхүү, аж ахуйн албанд ирүүлнэ. 815.4.5.Санхүү, аж ахуйн алба нь ирүүлсэн мэдээнд тулгуурлан цахим болон цаасан мэдээллийн сан бүрдүүлнэ. 815.4.6.Өргөдлийг хүлээн авах ажиллагаа нь алба хаагч, ажилтан бүрт нээлттэй, ил тод байх бөгөөд өргөдөл өгсөн он, сар, өдрийн дарааллаар нь бүртгэж, дараахь ерөнхий шаардлагыг хангаж буй эсэхийг тодруулна: а/барилгын явцад санхүүгийн эх үүсвэр баталгаатай эсэх; б/орон сууц худалдан авах зайлшгүй хэрэгцээ бий эсэх; в/анх удаагаа байгууллагаас хөнгөлөлттэй нөхцлөөр хамрагдаж байгаа эсэх; г/орон сууц захиалах гэрээг дур мэдэн бусдад шилжүүлэх, худалдахгүй гэсэн баталгаа гаргасан эсэх; д/цагдаагийн байгууллагад тогтвор суурьшилтай ажиллах эсэх; е/банк болон банк бус санхүүгийн байгууллагад хугацаа хэтэрсэн өр зээлтэй эсэх. 815.4.7.Энэ зүйлийн 815.4.6-д заасан шаардлагыг хангасан алба хаагч, ажилтныг орон сууцанд хамруулах талаар хүний нөөц, сургалтын асуудал хариуцсан алба хаагч, эсхүл түүнтэй адилтгах нэгжээс тухайн байгууллагын хамт олны хурлаар хэлэлцүүлж, шийдвэрлүүлнэ. 815.4.8.Цагдаагийн байгууллагын ахмад настан, албан үүргээ гүйцэтгэж яваад амь нас, эрүүл мэнд нь хохирсон алба хаагчийн нийгмийн асуудлыг дэмжих зорилгоор тухайн баригдахаар төлөвлөж буй орон сууцанд хамруулж болох бөгөөд хүсэлт гаргаж буй иргэн нь энэ зүйлийн 815.4.6 дэх хэсгийн “д”-д зааснаас бусад ерөнхий шаардлагыг хангасан байна. 815.4.9.Энэ зүйлийн 815.4.3-т заасан иргэнээс хүсэлтээ бүртгэл явагдах хугацаанд гаргаагүй нөхцөлд тухайн орон сууцыг дараагийн өргөдөл гаргаж бүртгүүлсэн алба хаагч, ажилтныг хамруулна. 815.4.10.Байгууллагын хөнгөлттэй нөхцөлөөр орон сууц худалдан авсан алба хаагч, ажилтныг 10 жилийн хугацаанд дахин хамруулахгүй. 815.4.11.Орон сууц бариулах, захиалах гэрээний төслийг урьдчилан цагдаагийн төв байгууллагын Санхүү, аж ахуйн албанд хүргүүлж, холбогдох нэгжээс санал авна. 815.4.12.Алба хаагч, ажилтантай байгуулсан орон сууц худалдах, худалдан авах гэрээний дагуу захиалга өгсөн алба хаагч, ажилтны нэр дээр орон сууцны гэрчилгээг гаргуулна. 815.4.13.Алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн алба хаагч, ажилтан хөнгөлттэй нөхцлөөр орон сууцанд хамруулах тухай өргөдлөө цагдаагийн төв байгууллагын Санхүү, аж ахуйн албанд гаргана. 815.4.14.Энэ зүйлийн 815.4.3-т заасан өргөдлийг ирүүлсэн он, сар, өдрийн үндэслэн бүртгэлд нэгээс эхлэн дугаарлан судалгаанд авч, энэ тухай өргөдөл гаргагчид хариуг албан бичгээр мэдэгдэнэ. 818.4.15.Алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагаас орон сууц бариулахаар шийдвэрлүүлэн илүү гарсан квотоо цагдаагийн төв байгууллагад ирүүлсэн бол өргөдлийн эхний ээлжинд ирүүлсэн алба хаагчид хамрагдах эсэх талаар Санхүү, аж ахуйн албанаас санал хүргүүлнэ. 815.4.16.Алба хаагч, ажилтан нь Санхүү, аж ахуйн албанаас ирүүлсэн саналыг хүлээн авсан тохиолдолд энэ журмын дагуу байрны захиалгад хамрагдана. Харин тухайн барилгын байршил, үнийн санал болон энэ зүйлийн 815.4.6-д заасан шаардлагыг хангаагүй нөхцөлд өмнө өгсөн байрны захиалгад хамрагдах хүсэлтийг шийдвэрлэхгүй бөгөөд энэ нь дараагийн байрны захиалгад хамрагдах эхний ээлжээс хойшлуулах, өргөдлийн бүртгэлээс хасах үндэслэл болохгүй. 815.5.БУСАД 815.5.1.Цагдаагийн төв байгууллагын Санхүү, аж ахуйн алба нь бүртгэл судалгааг хөтөлж, энэ журмын хэрэгжилтэд хяналт тавьж ажиллана. 815.5.2.Цагдаагийн төв байгууллагын Санхүү, аж ахуйн алба нь арилжааны банктай гэрээ байгуулах замаар алба хаагч, ажилтныг хөнгөлттэй зээлд хамруулах ажлыг зохион байгуулж болно. 815.5.3.Улсын төсвийн хөрөнгөөр баригдсан орон сууцыг олон жил үр бүтээлтэй ажилласан 917 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам болон орон сууц олгох зайлшгүй шаардлагатай алба хаагч, ажилтанд хуваарилах асуудлыг Санхүү, аж ахуйн албаны саналыг үндэслэн Цагдаагийн төв байгууллагын даргын зөвлөлийн хуралдаанаар хэлэлцэж, шийдвэрлэнэ. 815.5.4.Барилгын ажил эхлэх, дуусах, хүлээлгэн өгөх хүртэл хугацаанд орон сууц худалдан авах захиалга өгсөн алба хаагч, ажилтнууд сайн дурын үндсэн дээр төрийн бус байгууллага, эсхүл нөхөрлөл байгуулах замаар барилгын ажилд хяналт тавих, дэмжин туслах үйл ажиллагаа явуулж болно. 815.5.5.Энэ зүйлийн 815.5.4-т заасан хуулийн этгээд нь цагдаагийн албаны үйл ажиллагаанд хөндлөнгөөс оролцох, алба хаагч, ажилтныг хууль бус үйл ажиллагаанд татан оролцуулахыг хориглох бөгөөд зөвхөн Монгол Улсын холбогдох хууль, дүрмээр хүлээсэн чиг үүргийн хүрээнд ажиллана. 815.5.6.Байгууллагын хөнгөлттэй нөхцлөөр орон сууцанд хамрагдсан алба хаагч, ажилтан нь бусдад квотоо зарах, гуравдагч этгээдийн өмнөөс гэрээ байгуулахыг хориглох бөгөөд энэ тохиолдолд захиалга өгсөн хүсэлтийг хүчингүйд тооцож, дараагийн алба хаагчийг захиалгад хамруулна. Энэ талаар байгууллага, барилгын компани, алба хаагчийн гурвалсан гэрээнд заавал тусгана. 816.5.7.“Цагдаагийн алба хаагчийг орон сууцаар хангах хөтөлбөр”-ийг Санхүү, аж ахуйн албанаас холбогдох алба, нэгжийн төлөөллийг оролцуулан боловсруулах, батлуулах, хэрэгжүүлэх ажлыг хариуцна. 816.5.8.“Цагдаагийн алба хаагчийг орон сууцаар хангах хөтөлбөр”-ийн хэрэгжилтийг Санхүү, аж ахуйн алба хариуцна. ---оОо--- 918 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Хавсралт ЦБҮАЖ №815.44 ХӨНГӨЛТТЭЙ ОРОН СУУЦАНД ХАМРАГДСАН АЛБА ХААГЧИЙН МЭДЭЭ Зураг /1 жилийн дотор авсан/, хэмжээ 3х4 Хувийн дугаар:.................................................... Албаны үнэмлэхний дугаар:.............................. Регистрийн дугаар:............................................. 1.Ургийн овог ....................................................................................................................... 2.Эцэг /эх/-ийн нэр .............................................................................................................. 3.Нэр .................................................................................................................................... 4.Нас ......................................... 5.Хүйс ............................................... 6.Боловсрол, мэргэжил ........................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... 7.Ажиллаж буй цагдаагийн байгууллага ................................................................................................ ................................................................................................................................................................... 8.Эрхэлж буй албан тушаал, цол ........................................................................................................... .................................... 9.Төрийн албанд ажилласан жил ....................... Үүнээс цагдаагийн албанд ................. 10.Ам бүлийн байдал /тодорхой бичих/ ................................................................................................. ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... 11.Оршин суугаа гэрийн хаяг .................................................................................................................. ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... 12.Орон сууцны нөхцөл /тодорхой бичих/ ............................................................................................. ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... /орон сууц, гэрт, түрээсийн, эцэг, эх, ах дүүгийн гэрт гэх зэрэг/ 13.Хөнгөлттэй орон сууцыг бариулсан байгууллага, хаяг байршил ................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... 14.Хөнгөлттэй байрны метр, квадрат, өрөө тоо .................................................................................... ................................................................................................................................................................... Мэдээ бичсэн: ..................................................................................................................... /Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгжийн дарга, цол, нэр, гарын үсэг/ 919 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 900.ХҮНИЙ НӨӨЦИЙН БОДЛОГО ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/248 Хуудас: 3 900.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагын хүний нөөцийн бодлогыг тодорхойлж хэрэгжүүлэхэд оршино. 900.2.ХҮНИЙ НӨӨЦИЙН БОДЛОГО ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ ТОГТОЛЦОО цагдаагийн байгууллагын хүний нөөцийн бодлогыг цагдаагийн төв байгууллага холбогдох хууль тогтоомжийн хүрээнд тодорхойлно. Бодлогын хэрэгжилтийг хангах ажлыг цагдаагийн төв байгууллагын төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгж зохион байгуулж, биелэлтэд хяналт тавих бөгөөд цагдаагийн төв байгууллагын хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж, цагдаагийн төв байгууллагын харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага үйл ажиллагаандаа мөрдөж хэрэгжүүлнэ. 900.3.ХҮНИЙ НӨӨЦИЙН БОДЛОГЫГ ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ 900.3.1.Цагдаагийн төв байгууллагын дарга нь хүний нөөц, сургалттай холбоотой асуудлаар Засгийн газрын агентлагийн эрх зүйн байдлын тухай хуулийн 8 дугаар зүйлийн 8.3.5, Цагдаагийн албаны тухай хууль, Төрийн албаны тухай хууль, Төсвийн тухай хуулийн холбогдох заалтад зааснаас гадна дараахь бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ: а/цагдаагийн байгууллагын хүний нөөцийн нөхөн хангалтыг хийж, алба хаагч, ажилтны аюулгүй байдал, хууль ёсны эрх ашиг сонирхлыг хамгаалах; б/гадаад, дотоодын цагдаагийн их, дээд сургууль, академи төгсөгч, тусгай албаны алба хаагчийг томилох, албанаас чөлөөлөх, халах; в/хүний нөөцийн бодлого боловсруулж, алба хаагч, ажилтныг сургаж бэлтгэх, тэдний мэдлэг чадварыг дээшлүүлэх арга хэмжээ авах; г/цагдаагийн төв байгууллагын дэргэдэх Төрийн албаны салбар зөвлөлийг даргалах; д/гадаад, дотоодын их, дээд сургууль, академи, коллежид захиалгаар суралцуулах; е/хууль тогтоомжид заасан үндэслэл, журмын дагуу цагдаагийн цол олгох, бууруулах, хураан авах, сэргээх; ж/цагдаагийн байгууллагын удирдах албан тушаалтны хууль тогтоомжид нийцээгүй тушаал шийдвэрийг өөрчлөхийг даалгах, хүчингүй болгох; з/алба хаагч, ажилтанд хууль, журмын дагуу чөлөө олгох, тэтгэмж, тусламж үзүүлэх асуудлыг шийдвэрлэх; и/цагдаагийн бага цолны албан тушаалд болон хөдөлмөрийн гэрээгээр ажиллах алба хаагч, ажилтныг томилох, чөлөөлөх, халах, гэрээ байгуулах, цол олгох, бууруулах, хураан авах, сэргээх эрхийг цагдаагийн төв байгууллагын харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга нарт тушаалаар шилжүүлж болно; к/цагдаагийн байгууллагын хүний нөөцийн нөхөн хангалт, тэдний нийгмийн хамгааллын талаар авах арга хэмжээний саналыг төрийн захиргааны төв байгууллага болон эрх бүхий бусад байгууллага, албан тушаалтанд тавьж шийдвэрлүүлэх; л/батлагдсан орон тоо, төсөв, хууль зүй, дотоод хэргийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагын баталсан бүтцийн дагуу цагдаагийн төв байгууллагын харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын бүтэц, орон тоог цагдаагийн байгууллагын бүтэц, орон тооны жишиг нормативыг харгалзан жилд нэг удаа батлах. 900.3.2.Цагдаагийн төв байгууллагын хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж дараахь үүрэг гүйцэтгэнэ: а/цагдаагийн байгууллагын хүний нөөцийн бодлого, хэрэгцээг төлөвлөх, сургаж бэлтгэх, нөхөн хангалтыг зохион байгуулах; б/хүний нөөцийг судлах, сонгон шалгаруулах, сургах, ажилд томилох, шилжүүлэх, албан тушаал бууруулах, дэвшүүлэх, албанаас халах, чөлөөлөх, тэтгэвэр тогтоох, тэтгэмж олгох, тусламж үзүүлэх, шагнах, урамшуулах, цагдаагийн цол олгох, бууруулах, хураах, сэргээх, сахилгын шийтгэл ногдуулах асуудлыг тус тус судалж, дүгнэлт, саналаа цагдаагийн төв байгууллагын даргын зөвлөлийн хуралд танилцуулж, шийдвэрлүүлэх; в/удирдах албан тушаалд томилогдох алба хаагчийн саналыг цагдаагийн төв 920 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам байгууллагын дэргэдэх Төрийн албаны салбар зөвлөлд танилцуулж, дүгнэлт гаргуулах; г/цагдаагийн бага цолны болон тодорхой албан тушаалд томилогдох иргэн, алба хаагчийн талаар хийсэн судалгааг хянаж, зөвшөөрөл олгох эсэх асуудлыг судалж, шийдвэрлэх; д/дотоод, гадаадын их, дээд сургуульд шаардлагатай мэргэжлээр алба хаагчийг сургах, давтан болон мэргэшүүлэн сургах, алба хаагчийн мэдлэг, мэргэшил, мэргэжлийн ур чадварыг дээшлүүлэх ажлыг зохион байгуулах; е/сургалтад хамрагдсан болон хамрагдах алба хаагчийн нэгдсэн судалгаа, бүртгэл хөтөлж, сургалтын нэгдсэн бодлого боловсруулж, хэрэгжилтийг зохион байгуулах; ж/цагдаагийн алба хаагч, иргэнээс авах мэргэшлийн шалгалтыг зохион байгуулах; з/алба хаагч, ажилтны бүртгэл судалгаа хийх, хөтлөх, хүний нөөцийн бодлогын хэрэгжилттэй холбоотой шаардлагатай мэдээллээр цагдаагийн төв байгууллагын удирдлагыг хангах, тайлан мэдээг тогтоосон хугацаанд гаргах; и/цагдаагийн байгууллагын хүний нөөцийг бүрдүүлэх, нөөцөд бүртгэгдсэн алба хаагчийг тухайн албан тушаалд ажиллахад бэлтгэх чиглэлээр дэс дараатай арга хэмжээ авч, үр дүнг тооцох; к/хүний нөөцтэй холбоотой асуудлаар иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллага, алба хаагчаас гаргасан өргөдөл, гомдол, хүсэлтийг хүлээн авах, цагдаагийн төв байгууллагын даргад танилцуулах, судалж, шийдвэрлэх, хариу өгөх; л/алба хаагчийн талаар гарсан тушаал, шийдвэрийг ажлын 3 өдөрт багтаан холбогдох цагдаагийн байгууллагад мэдэгдэх; м/хүний нөөцийн бодлогын асуудлаар Монгол Улсын хууль тогтоомж, дээд байгууллага, албан тушаалтнаас гаргасан эрх зүйн баримт бичгүүд болон цагдаагийн төв байгууллагын даргын тушаал шийдвэрийг хэрэгжүүлэх, үр дүнг тооцох; н/цагдаагийн дунд, ахлах, дээд цолны албан тушаалын /офицер/ алба хаагчийн хувийн хэргийг бүрдүүлэх, хөтлөх, баяжуулах, хадгалах; о/алба хаагчид албаны үнэмлэх, хувийн дугаар, энгэрийн тэмдэг олгох, хураан авах, дахин олгох ажлыг зохион байгуулах. 900.3.3.Цагдаагийн төв байгууллагын хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж нь дараахь эрх эдэлнэ: а/цагдаагийн байгууллагын бүтэц, орон тоо, зохион байгуулалтын талаар санал бэлтгэж, цагдаагийн төв байгууллагын удирдлагад танилцуулж шийдвэрлүүлэх; б/цагдаагийн төв байгууллагын харьяа нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын удирдлагад хүний нөөц, сургалтын талаар арга зүйн чиглэл, удирдамж өгөх, биелэлтийг шалган зааварчлах; в/цагдаагийн албанд ажиллах болон байгууллагын захиалгаар гадаад, дотоодын их, дээд сургууль, академид суралцах алба хаагчтай цагдаагийн төв байгууллагыг төлөөлөн гэрээ байгуулах, түүний биелэлтийг хангуулж хяналт тавих, гэрээг цуцлах, бусад арга хэмжээ авах; г/хүний нөөц, сургалт, түүний хөгжил, хөдөлгөөнтэй холбогдсон шаардлагатай баримт, мэдээллийг цагдаагийн төв байгууллагын харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагаас авах; д/алба хаагчийг судлах, сонгон шалгаруулах, томилох, сургалт зохион байгуулах, тэдний хууль ёсны эрх ашгийг хамгаалах чиглэлээр холбогдох нэгж8 төрийн болон төрийн бус байгууллагатай харилцах, харилцан мэдээлэл солилцох; е/алба хаагчийн эрх ашгийг хөндсөн, хууль тогтоомжид нийцээгүй цагдаагийн төв байгууллагын харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын удирдах ажилтны шийдвэрийг хүчингүй болгох, өөрчлөх саналыг цагдаагийн төв байгууллагын удирдлагад танилцуулан шийдвэрлүүлэх, биелэлтийг хангуулах; ж/хүний нөөцийн судалгаа, сонгон шалгаруулалтыг хангалтгүй хийсэн томилгоо, шагнал, урамшил болон холбогдох бусад асуудлаар хууль тогтоомж зөрчсөн удирдах албан тушаалтанд хариуцлага хүлээлгэх талаар санал бэлтгэж шийдвэрлүүлэх. 900.3.4.Цагдаагийн төв байгууллагын харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын даргын эрх, үүрэг: а/цагдаагийн төв байгууллагын даргын эрх олгосны дагуу Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгжээс өгсөн зөвшөөрлийг үндэслэн цагдаагийн бага цолны болон энгийн орон тоонд ажиллах алба хаагч, ажилтныг томилох, тэдэнтэй үр дүнгийн болон хөдөлмөрийн гэрээ байгуулах; б/цагдаагийн төв байгууллагын даргын эрх олгосны дагуу энэ зүйлийн “а”-д заасан алба хаагч, ажилтныг албан тушаалд дэвшүүлэх, чөлөөлөх, халах; в/өөрийн удирдлагад цагдаагийн бага цолны албан тушаалд ажиллаж байгаа алба 921 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам хаагчийг цагдаагийн дунд, ахлах цолны албан тушаалд дэвшүүлж, цол олгох талаар зохих журмын дагуу санал гаргах; г/удирдлагадаа ажиллаж байгаа бүрэлдэхүүнийг албанд нь дадлагажуулан сургах, мэргэшүүлэх, тогтвор суурьшилтай ажиллуулах арга хэмжээ авах; д/шагнал, урамшил олгох, олгуулахаар санал тавих; е/Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгжээс ажилд авахаар болон тодорхой сургалтад хамруулах зорилгоор хийгдэх судалгааг журмын дагуу хийж, холбогдох материалыг хүргүүлэх; ж/шаардлагатай ажлын байранд иргэн, алба хаагчийг судалж, томилуулах, сэлгэн ажиллуулах саналаа цагдаагийн төв байгууллагад тавьж шийдвэрлүүлэх; з/цагдаагийн төв байгууллагын Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж, албан тушаалтны шаардсан бичиг баримтыг саадгүй ирүүлэх; и/туршилтын хугацаа тогтоон томилогдон ажиллаж байгаа алба хаагч, иргэний цагдаагийн албанд ажиллах шаардлага хангаж байгаа эсэх талаар судалгаа, дүгнэлт гаргах; к/ёс зүй, сахилгын шийтгэл оногдуулах буюу шийтгэл хүлээлгэх саналаа эрх бүхий албан тушаалтанд тавьж, шийдвэрлүүлэх. ---оОо--- 922 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 901.АЛБАН ТУШААЛД ТОМИЛОХ БОЛЗОЛ, ШААРДЛАГА, ШАЛГУУР Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/248 Хуудас: 2 901.1.ЗОРИЛГО 901.1.1.Цагдаагийн байгууллагад ажиллах иргэнийг судлах, тавигдах тусгай шаардлага, шалгуур үзүүлэлтийг тогтоох, ажилд томилохтой холбоотой харилцааг зохицуулахад оршино. 901.2.БАРИМТЛАХ БОДЛОГО 901.2.1.Цагдаагийн байгууллагад ажиллах иргэний хүсэлтийг үндэслэн шалгуур хангасан байдлаар нь эрэмбэлэн шалгаруулах, түүнийг судлах, тавигдах тусгай шаардлага, шалгуур үзүүлэлтийг тооцохдоо Цагдаагийн ерөнхий газрын даргын 2017 оны А/179 дүгээр тушаалаар баталсан “Цагдаагийн байгууллагад ажиллах иргэнд тавигдах тусгай шаардлага, шалгуур үзүүлэлт тооцох журам”-ыг баримтална. 901.2.2.Цагдаагийн албанд шаардлагатай зарим тусгай мэдлэг, мэргэжлийн ажлын байрны шаардлагаас хамаарч дараахь нөхцөл байдлыг харгалзана: а/алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад мэдээллийн технологи, харилцаа холбооны ажил хариуцсан албан тушаалд ажиллах хүсэлт гаргасан иргэнээс цагдаагийн төв байгууллагын мэдээллийн технологи, харилцаа холбооны ажил хариуцсан нэгж мэргэжлийн шалгалт авч, дүгнэлтийг цагдаагийн төв байгууллагын хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгжид хүргүүлэх; б/бөхийн төрлүүд, хүндийн өргөлт гэх мэт биеийн жингийн илүүдэл, таргалалт шаардсан спортоор хичээллэдэг тамирчдад биеийн жингийн индекс болон бүсэлхий, ташаан тойргийн зохист харьцааны стандарт хамаарахгүй. 901.3.АЛБА ХААГЧИЙГ ТОМИЛОХ 901.3.1.Ажлын байрны шаардлага хангаж мэргэшлийн шалгалтад тэнцсэн иргэнийг цагдаагийн бага цолны албан тушаалд томилох асуудлыг цагдаагийн төв байгууллагын хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгжийн зөвшөөрлийг үндэслэн алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга, дунд болон түүнээс дээш цолны албан тушаалд ажиллах алба хаагчийг цагдаагийн төв байгууллагын дарга тус тус томилно. 901.3.2.Мэргэшлийн шалгалтад тэнцсэн иргэнийг цагдаагийн албанд томилохын өмнө туршилтын хугацаагаар, эсхүл дагалдуулан ажиллуулж болох бөгөөд дагалдах ажилтан бие дааж цагдаагийн алба хаагчийн үүрэг гүйцэтгэхгүй. Туршилтын хугацаагаар ажиллуулахдаа Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 903-т заасныг баримтална. 901.3.3.Цагдаагийн байгууллагын дарга шинээр томилогдсон алба хаагчийг цагдаагийн, тангараг өргүүлж, баталгаа гаргуулан авч, тухайн үйл ажиллагааны удирдамж, заавар, алба хаагчийн эрх, үүрэг, ажлын байрын тодорхойлолттой нь танилцуулж гарын үсэг зуруулна. 901.3.4.Цагдаагийн бага цолны албан тушаалд ажиллаж байгаа алба хаагчийг цагдаагийн бусад байгууллагад шилжүүлэх, түүнчлэн хүндэтгэн үзэх шалтгаанаар ажлаас чөлөөлөгдсөн иргэнийг ажлын шаардлагаар дахин томилох асуудлыг судлан үзэхдээ цагдаагийн төв байгууллагын Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгжээс заавал зөвшөөрөл авна. 901.3.5.Цагдаагийн алба хаагчийг албан тушаал дэвшүүлэн томилох, бууруулж томилохтой холбогдсон харилцааг Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 909, 910-т зааснаар зохицуулна. 901.3.6.Тусгай ажиллагаа хариуцсан нэгжид ажилд орохоор хүсэлт гаргаж, цагдаагийн төв байгууллагын дэргэдэх Төрийн албаны салбар зөвлөлөөс зохион байгуулсан мэргэшлийн шалгалтад тэнцэж, цагдаагийн мэргэжил олгох сургалтад хамрагдаж төгссөн иргэнийг тус газарт туршилтын хугацаагаар томилон ажиллуулахдаа цагдаагийн бусад байгууллагад гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албаны чиглэлээр 3 сарын хугацаатай дадлагажуулж, ажиллуулна. Туршилтын хугацаанд Тусгай ажиллагаа хариуцсан нэгжийн ажлын байран дахь зохих сургалтад хамруулан уг хугацааны эцэст шалгалт авч тэнцсэн тохиолдолд тухайн ажлын байр / албан тушаал/-д томилж, цагдаагийн тангараг өргүүлнэ. 901.3.7.Мэдээллийн технологи, холбооны ажил хариуцсан нэгжид ажилд орох хүсэлт гаргаж, 923 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Цагдаагийн төв байгууллагын дэргэдэх Төрийн албаны салбар зөвлөлөөс зохион байгуулсан мэргэшлийн шалгалтад тэнцсэн иргэнийг тухайн нэгжээс боловсруулсан мэргэжлийн шалгалтад хамруулж, шаардлага хангасан тохиолдолд 3 сар хүртэл хугацаатай дадлагажуулж, ажиллуулна. 901.3.8.Цагдаагийн дунд, ахлах цолны албаны тушаалын орон тоог Төрийн албаны тухай хуулийн 17.1 дэх хэсэгт заасны дагуу цагдаагийн байгууллага дотроос нөхөн хангана. 901.3.9.Цагдаагийн төв байгууллагын Тусгай нэгжийн сул ажлын байр /албан тушаал/-д иргэнийг сонгон шалгаруулж, судлах, томилох үйл ажиллагаанд энэ журмын ерөнхий шаардлагыг баримтлахаас гадна цагдаагийн төв байгууллагын даргын баталсан тусгай журмаар зохицуулна. ---оОо--- 924 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 902.ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГАД АНХ ОРОХ ИРГЭНЭЭС МЭРГЭШЛИЙН ШАЛГАЛТ АВАХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/248 Хуудас: 1 902.1. ЗОРИЛГО Төрийн албаны зөвлөлийн 2013 оны 86 дугаар тогтоолоор батлагдсан “Төрийн жинхэнэ албан тушаалд анх ороход мэргэшлийн шалгалт авах журам, заавар”, мөн зөвлөлийн 2010 оны 20 дугаар тогтоолоор батлагдсан “Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагын тусгай албан тушаалд анх орох иргэнээс мэргэшлийн шалгалт авах журам”-ыг тус тус баримтална. ---оОо--- 925 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 903.ТУРШИЛТЫН ХУГАЦААГААР АЖИЛЛУУЛАХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/248 Хуудас: 2 903.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагыг мэдлэг, боловсрол, мэргэшлийн ур чадвар, туршлагатай алба хаагчаар бүрдүүлэх зорилгоор цагдаагийн байгууллагын албан тушаалд туршилтын хугацаа тогтоож хэрэглэх үйл ажиллагааны дэг горимыг тогтооход оршино. 903.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ Цагдаагийн байгууллагад анх орсон алба хаагчид туршилтын хугацаа тогтоох, туршилтын хугацаанд ажиллуулахад Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 70 дугаар зүйл, Цагдаагийн ерөнхий газрын даргын 2017 оны А/207 дугаар тушаалаар баталсан “Туршилтын хугацаанд гүйцэтгүүлж болохгүй ажил үүргийн жагсаалт, гэрээний загвар” болон энэ журмыг баримтална. 903.3.ГЭРЭЭ БАЙГУУЛАХ 903.3.1.Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 70.1, 70.2 дахь хэсэгт заасны дагуу цагдаагийн байгууллагад анх орсон алба хаагчийг дадлагажих ажилтнаар томилж, гэрээ байгуулан 1 жил хүртэл хугацаагаар туршилтын хугацаа тогтоож ажиллуулна. 903.3.2.Дадлагажих ажилтны томилогдсон цагдаагийн байгууллагын дарга нь цагдаагийн төв байгууллагын даргын баталсан гэрээний загварын дагуу гэрээ байгуулна. 903.3.3.Туршилтын хугацаа тогтоон ажиллаж байгаа алба хаагчид албан тушаалын бүрэн эрхээ хэрэгжүүлсний төлөө цалин хөлс олгох бөгөөд энэ нь хууль тогтоомжид заасан үндсэн цалин, нэмэгдлүүд, шагнал урамшууллаас бүрдэнэ. 903.3.4.Туршилтын хугацаа тогтоон ажилласан хугацааг алба хаагчийн ажилласан жилд оруулан тооцно. 903.4.ГЭРЭЭ ДҮГНЭХ 903.4.1.Дадлагажих ажилтны туршилтын хугацаанд томилогдсон албан тушаал /ажлын байр/-ын тодорхойлолтод тусгагдсан гүйцэтгэх чиг үүрэг, ажлын үр дүнг шууд удирдах дарга нь 3 сар тутам үнэлж, байгууллагын даргын зөвлөлийн хуралдаанаар хэлэлцэж, дараахь шийдвэрийг аль нэгийг гаргана: а/ажлын үр дүнг дүгнэж үнэлгээ өгөх /Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 111-ийг баримтална./; б/хугацаатай үүрэг, даалгавар өгч, биелэлтийг тооцох; в/гэрээ цуцлах. 903.4.2.Тогтоосон туршилтын хугацаа дуусмагц байгууллагын даргын зөвлөлийн хурлаар тухайн алба хаагчийн тайлан, ажлын үр дүнг хэлэлцэж дараах шийдвэрийн аль нэгийг гаргаж саналаа цагдаагийн төв байгууллагын Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгжид хүргүүлнэ: а/гэрээг цуцалж, ажлаас чөлөөлөх; б/гэрээг сунгах /нийт хугацаа 1 жилээс хэтэрч болохгүй/; в/цагдаа, цэргийн хэргийн мэдлэг олгох сургалтад хамруулах буюу цагдаагийн тангараг өргүүлж, тухайн албан тушаалд томилуулах. 903.5.ТОМИЛОХ, ЧӨЛӨӨЛӨХ 903.5.1.Цагдаагийн төв байгууллагын хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж тухайн байгууллагын саналыг танилцуулснаар цагдаагийн төв байгууллагын дарга дараахь шийдвэрийн аль нэгийг гаргана: а/тухайн албан тушаалд томилж, цагдаагийн тангараг өргүүлэх; б/цагдаа, цэргийн хэргийн мэдлэг олгох сургалтад сурч амжилттай төгссөн бол цагдаагийн цол олгох; в/гэрээг цуцлах. 903.5.2.Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 70.8 дахь хэсэгт заасныг үндэслэн туршилтын хугацааг дуусахаас өмнө гэрээг цуцална. 903.5.3.Тухайн албан тушаалд ажиллах чадваргүй нь туршилтын хугацаа дуусахаас өмнө 926 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам мэдэгдэж, улмаар цаашид үргэлжлүүлэн ажиллуулах нь тухайн байгууллагын үйл ажиллагаанд сөрөг нөлөө үзүүлэхээр бол түүнийг эрх бүхий албан тушаалтны шийдвэрээр туршилтын хугацаа дуусахаас өмнө албан тушаалаас нь чөлөөлж болно. 903.5.4.Энэ журмын 903.4.1-д заасан шийдвэрийг тухайн алба хаагчийг томилсон албан тушаалтан гаргаж болно. 903.5.5.Туршилтын хугацаа тогтоон ажиллаж байгаа алба хаагчаар цагдаагийн төв байгууллагын даргын баталсан “Туршилтын хугацаанд гүйцэтгүүлж болохгүй ажил үүргийн жагсаалт”-д заасан ажил үүргийг гүйцэтгүүлэхийг хориглоно. 903.5.6.Туршилтын хугацаанд тухайн алба хаагчийг шилжүүлэн томилохгүй. ---оОо--- 927 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 904.ЦАГДААГИЙН ЦОЛ ОЛГОХ, БУУРУУЛАХ, ХУРААН АВАХ, СЭРГЭЭХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/248 Хуудас: 2 904.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн бага, дунд, ахлах цол олгох /цаашид “цол олгох” гэнэ/, бууруулах, хураан авах, сэргээх, цол олгох үйл ажиллагааны дэгийг тогтоохтой холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 904.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ, БОДЛОГО 904.2.1.Цагдаагийн цол олгох, бууруулах, хураан авах, сэргээх үйл ажиллагаанд Цагдаагийн албаны тухай хууль, Монгол Улсын Засгийн газрын 2017 оны 3 дугаар сарын 7-ны өдрийн 72 дугаар тогтоолоор баталсан “Цагдаагийн бага, дунд, ахлах цол олгох, бууруулах, хураан авах, сэргээх журам”, энэ журмыг баримтална. 904.2.2.Цагдаагийн дээд цолыг Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн баталсан “Цагдаагийн дээд цолыг олгох, бууруулах, хураан авах, сэргээх журам”-аар зохицуулна. 904.3.ЦОЛ ОЛГОХ ШИЙДВЭР 904.3.1.Цагдаагийн байгууллагын зохион байгуулалтын нэгжийн дарга нь алба хаагчийн цолны хугацаа болохоос ажлын 30 хоногийн өмнө цол олгуулах асуудлыг хамт олны хурлаар хэлэлцэж, хурлын тэмдэглэл, тодорхойлолтыг ажлын 5 өдөрт багтаан байгууллагын даргад танилцуулна. 904.3.2.Цагдаагийн байгууллагын дарга нь энэ зүйлийн 904.3.1-д заасан тэмдэглэл, тодорхойлолттой танилцаж шаардлагад нийцүүлэх арга хэмжээ авах бөгөөд ийнхүү хүлээн авсан өдрөөс хойш ажлын 5 хоногт багтаан даргын зөвлөлийн хуралдаанаар хэлэлцүүлэх арга хэмжээ авна. 904.3.3.Цагдаагийн байгууллага нь алба хаагчид цол олгуулах тухай хурлын тэмдэглэл, тодорхойлолтыг даргын зөвлөлийн хуралдаанаар хэлэлцсэн өдрөөс хойш ажлын 5 өдөрт багтаан цагдаагийн төв байгууллагын хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгжид хүргүүлэх арга хэмжээ авна. 904.3.4.Цагдаагийн бага цол олгох шийдвэрийг цагдаагийн төв байгууллагын харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга нар даргын зөвлөлийн хуралдаанаар хэлэлцүүлж, саналыг цагдаагийн төв байгууллагын хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгжид танилцуулсны үндсэн дээр шийдвэрлэнэ. 904.3.5.Цагдаагийн бага цол олгох шийдвэрийг Тусгай ажиллагаа хариуцсан нэгжийн алба хаагчдад цагдаагийн төв байгууллагын дарга, бусад байгууллагын алба хаагчдад тэдгээрийг томилох эрх бүхий байгууллагын дарга тус тус гаргана. 904.3.6.Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 74.1, 74.2-т заасан хугацааг баримтлан цагдаагийн цолыг тухай бүр олгоно. 904.3.7.Үндэсний Их баяр наадам, Ардын хувьсгалын ойн баяр, Бүгд Найрамдах Улс тунхагласны өдрийг тохиолдуулан алба хаагчдад нэгдсэн журмаар цол олгож болно. Цол олгох нэгдсэн ёслолын ажиллагааг зохион байгуулах эсэхийг цагдаагийн төв байгууллагын дарга шийдвэрлэнэ. 904.3.8.Цол олгох нэгдсэн ёслолын ажиллагаанаас бусад үед алба хаагчдад цол олгосон шийдвэрийг тухайн байгууллагын бие бүрэлдэхүүний өмнө танилцуулж, цолны мөрдсийг байгууллагын дарга гардуулна. 904.3.9.Цагдаагийн алба хаагчийн ажлын үр дүн, ёс зүй, сахилгыг харгалзан Засгийн газрын 2017 оны 3 дугаар сарын 7-ны өдрийн 72 дугаар тогтоолоор баталсан “Цагдаагийн бага, дунд, ахлах цол олгох, бууруулах, хураан авах, сэргээх журам”-ын Дөрөвдүгээр зүйлд заасан үндэслэлээр цагдаагийн цол олгохыг хойшлуулж болно. 904.4.ЦОЛ ОЛГОХ АЖИЛЛАГААНЫ ДЭГ 904.4.1.Цол олгох ёслолын ажиллагааг Улаанбаатар цагдаагийн хүрээний дарга зохион байгуулна. 904.4.2.Цагдаагийн хүрээний дарга цол олгох ажиллагаа болох өдөр, цаг, хугацааг цол олгогдох алба хаагчдын байгууллагын дарга нарт урьдчилан мэдэгдэж, бэлтгэлийг нь хангуулна. 928 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 904.4.3.Цол олгох ажиллагааг тусгайлан бэлтгэсэн талбай, танхимд тус тус явуулна. 904.4.4.Цол олгох ажиллагаа болох газарт бүрэлдэхүүнийг олгох цолны эрэмбээр нь жагсааж, арга хэмжээ эхлэхээс 10 минутын өмнө цагдаагийн байгууллагын тугийг залж байрлуулна. 904.4.5.Цагдаагийн байгууллагын тугийг тухайн байгууллагын даргын шийдвэрээр зална. Шийдвэрийг: “Цол олгох тухай” цагдаагийн төв байгууллагын даргын тушаал уншихад нэр дурдагдсан алба хаагч “Би” гэж дуугарна. Цагдаагийн дэслэгч, цагдаагийн хошууч, цагдаагийн хурандаа цолоор шагнагдаж байгаа алба хаагчдад цолны мөрдсийг гардуулна. Цолны мөрдэс гардан авсан алба хаагч цагдаагийн байгууллагын туганд ёсолж, “Монгол Улсын төлөө зүтгэе” гэнэ. Тушаал танилцуулж, цагдаагийн байгууллагын дарга баяр хүргэж, үг хэлсний дараа Монгол Улсын “Төрийн дуулал” эгшиглүүлнэ. Цагдаагийн байгууллагын тугийг буцааж байрлуулах ажиллагаа явагдсанаар ёслолын ажиллагаа өндөрлөнө. 904.4.6.Алба хаагч цол олгох арга хэмжээнд дэг журмыг хангаж, хүндэтгэлтэй оролцох ба хоорондоо ярилцах, утсаар ярих, зөвшөөрөлгүй жагсаалаас гарч, орохыг тус тус хориглоно. 904.4.7.Цол олгох үйл ажиллагаанд оролцож байгаа үлээвэр найрал хөгжмийн удирдаач, хөгжимчид ёслолын дүрэмт хувцас өмссөн байна. Үлээвэр найрал хөгжим нь цагдаагийн байгууллагын туг залах, буцаан байрлуулах үед “Туг хүндлэх аялгуу”-г, туг буцаан байрласны дараа “Баярын марш” тус тус тоглоно. Цолны мөрдэс гардуулах үед хөгжим тоглохгүй. 904.4.8.Цол олгох ажиллагаанд цол шагнагдагсдын ар гэрийн төлөөлөл, хэвлэл, мэдээллийн байгууллагын ажилтнуудыг оролцуулж болно. 904.4.9.Цагдаагийн хүрээний дарга нь цол олгох ажиллагаа болох газарт дэг журам сахиулах зорилгоор алба хаагчдыг томилон ажиллуулна. 904.4.10.Цол олгох ажиллагааны талаар танилцуулгыг урьдчилан бэлтгэж төв, орон нутгийн хэвлэл, мэдээллийн хэрэгслээр сурталчлах асуудлыг Хэвлэл, мэдээлэл хариуцсан нэгж, алба хаагч хариуцна. 904.4.11.Ёслолын жагсаалыг удирдах, туг, далбааг залж гаргах, жагсаалд байрлуулах, буцааж оруулахдаа “Цагдаагийн байгууллагын дотоод албаны дүрэм”, “Цагдаагийн хүрээний дүрэм”-ийн холбогдох заалтыг дагаж мөрдөх бөгөөд энэ зүйлд заасан дэг нь цэргийн дүрэмтэй зөрчилдвөл цэргийн нийтлэг дүрэмд заасан дэгийг баримтална. 904.5.ЦОЛ БУУРУУЛАХ 904.5.1.Засгийн газрын 2017 оны 3 дугаар сарын 7-ны өдрийн 72 дугаар тогтоолоор баталсан “Цагдаагийн бага, дунд, ахлах цол олгох, бууруулах, хураан авах, сэргээх журам”-ын 5.1 дэх хэсэгт зааснаар цагдаагийн цолыг бууруулна. 904.6.ЦОЛ ХУРААН АВАХ 904.6.1.Цагдаагийн алба хаагчийн цолыг томилох эрх бүхий албан тушаалтны шийдвэрээр Засгийн газрын 2017 оны 3 дугаар сарын 7-ны өдрийн 72 дугаар тогтоолоор баталсан “Цагдаагийн бага, дунд, ахлах цол олгох, бууруулах, хураан авах, сэргээх журам”-ын 5.2 дахь хэсэгт заасан үндэслэлээр цагдаагийн цолыг хураана. 904.6.2.Цагдаагийн төв байгууллагын хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж нь цагдаагийн дунд, ахлах цолтой, томилох эрх бүхий цагдаагийн байгууллага нь бага цолтой алба хаагчийн цолыг хураасан талаар тус тус мэдэгдэнэ. 904.7.ЦОЛ СЭРГЭЭХ 904.7.1.Сахилгын шийтгэлгүйд тооцох хугацаа дууссан, эсхүл хугацаанаас өмнө сахилгын шийтгэлгүйд тооцсон тохиолдолд тухайн алба хаагчийн өмнө нь хэрэглэж байсан цагдаагийн цолыг сэргээн олгоно. 904.7.2.Гадаад, дотоодын их, дээд сургуульд суралцах, эрүүл мэндийн шалтгааны улмаас цагдаагийн албанаас чөлөөлөгдсөн, халагдсан иргэн цагдаагийн албанд дахин томилогдвол түүнд цагдаагийн дэд ахлагч, эсхүл цагдаагийн дэслэгч цолыг олгох бөгөөд ажлын үр дүнг харгалзан урьд хэрэглэж байсан цагдаагийн цолыг нь цагдаагийн төв байгууллагын даргын шийдвэрээр сэргээн олгож болно. ---оОо--- 929 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 905.ЦАГДААГИЙН ТАНГАРАГ АНХ БОЛОН ДАВТАН ӨРГӨХ ЁСЛОЛ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/248 Хуудас: 1 905.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн алба хаагчийн анх болон давтан тангараг өргөх ёслолын арга хэмжээг зохион байгуулахдаа Цагдаагийн албаны тухай хууль, Засгийн газрын 2017 оны 3 дугаар сарын 7-ны өдрийн 75 дугаар тогтоолоор баталсан “Цагдаагийн алба хаагчийн анх болон давтан тангараг өргөх ёслолын ажиллагааны журам”-ыг баримтална. ---оОо--- 930 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 906.АЛБАН ТУШААЛЫН ҮҮРГИЙГ ТҮР ОРЛОН ГҮЙЦЭТГЭХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/248 Хуудас: 1 906.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 77 дугаар зүйл, Засгийн газрын 2011 оны 3 дугаар сарын 2-ны өдрийн 62 дүгээр тогтоолоор баталсан “Төрийн жинхэнэ албан хаагчийн албан үүргийг түр орлон гүйцэтгэх журам”, Хууль зүй, дотоод хэргийн сайдын 2017 оны 5 дугаар сарын 29-ний өдрийн А/146 дугаар тушаалаар баталсан “Цагдаагийн албан үүргийг түр орлон гүйцэтгэх журам” -ыг тус тус баримтална. ---оОо--- 931 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 907.АЛБА ХААГЧИЙГ СЭЛГЭН АЖИЛЛУУЛАХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/248 Хуудас: 1 907.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн алба хаагчийг шилжүүлэх, сэлгэн ажиллуулахтай холбоотой харилцааг зохицуулахад оршино. 907.2.АЛБА ХААГЧИЙГ ТӨРИЙН ӨӨР БАЙГУУЛЛАГАД ШИЛЖҮҮЛЭХ 907.2.1.Алба хаагчийг ажлын зайлшгүй шаардлагыг харгалзан түүнтэй тохиролцсоны дагуу төрийн өөр байгууллагад шилжүүлэн ажиллуулж болно. 907.2.2.Алба хаагчийг төрийн өөр байгууллагад шилжүүлэх санал байгууллагаас гадна төрийн нөгөө байгууллагын зүгээс гарч болно. 907.2.3.Ажлын зайлшгүй шаардлагатай холбогдуулан алба хаагч өөрөө төрийн өөр байгууллагад шилжих санал, хүсэлт тавих тохиолдолд түүнийг байгууллага судлан үзэж, энэ тухай холбогдох байгууллагад уламжилна. 907.2.4.Алба хаагчийг шилжүүлэх асуудлыг хоёр байгууллагын удирдлага харилцан тохиролцсоны дагуу шийдвэрлэнэ. 907.2.5.Төрийн өөр байгууллагаас цагдаагийн байгууллагад шилжин ажиллах хүсэлт гаргасан алба хаагчийг үйл ажиллагааны үр дүн, мэргэшлийн түвшингээр нь сонгон шалгаруулах замаар томилж болно. 907.3.ТӨРИЙН БУСАД БАЙГУУЛЛАГАД СЭЛГЭН АЖИЛЛУУЛАХ 907.3.1.Алба хаагчийг өөрийнх нь зөвшөөрснөөр төрийн холбогдох байгууллагын удирдлагатай харилцан тохиролцсоны дагуу ажлын тодорхой чиглэлээр 2 жил хүртэл хугацаагаар сэлгэн ажиллуулж болно. 907.3.2.Төрийн өөр байгууллагад шилжин ажиллаж байгаа алба хаагч өөрөө буюу түүнийг ажиллуулж байгаа байгууллага хүсвэл өөрийнх нь зөвшөөрснөөр 1 жил хүртэл хугацаагаар сунгаж болно. 907.3.3.Сэлгэн ажиллуулах хугацаа дуусмагц алба хаагчийг урьд эрхэлж байсан ажил, албан тушаалд томилох асуудлыг судалж шийдвэрлэнэ. 907.3.4.Алба хаагчийн сэлгэн ажиллаж байгаа төрийн байгууллагын албан тушаал нь цагдаагийн цол хэрэглэх эрх зүйн зохицуулалттай бол цолыг нь хураахгүй байна. 907.3.5.Цагдаагийн алба хаагчийг төрийн өөр байгууллагын хүсэлтээр сэлгэн ажиллуулахдаа алба хаагчийг сэлгэн ажиллуулах гэрээг цагдаагийн төв байгууллагын хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж байгуулж болно. 907.3.6.Алба хаагчийг шилжүүлэх, сэлгүүлэн ажиллуулахад шилжин очиж буй тухайн байгууллагын болон цагдаагийн байгууллагын удирдлага, алба хаагчдын хооронд гурвалсан гэрээ байгуулна. Гэрээг байгуулахад Засгийн газрын 1997 оны 253 дугаар тогтоолыг баримтална. ---оОо--- 932 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 908.АЛБА ХААГЧИЙГ ШИЛЖҮҮЛЭН АЖИЛЛУУЛАХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/248 Хуудас: 2 908.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 78 дугаар зүйлд заасны дагуу алба хаагчийг ашиг сонирхлын зөрчил үүсэхээс урьдчилан сэргийлэх болон албан ажлын шаардлага, алба хаагчийн хүсэлт, ажлын байр, албан тушаал нь цомхотгогдсон, тухайн албан тушаалыг урьд өмнө эрхэлж байсан алба хаагчийг эгүүлэн тогтоох тухай эрх бүхий албан тушаалтны шийдвэр гарсан, эсхүл эрүүл мэндийн байдлыг үндэслэн нэг нэгжээс нөгөө нэгжид ажиллуулах харилцааг зохицуулахад оршино. 908.2.АЛБА ХААГЧИЙГ ШИЛЖҮҮЛЭН АЖИЛЛУУЛАХ 908.2.1.Цагдаагийн байгууллагын дунд, ахлах, зарим дээд цолны албан тушаалд ажиллаж байгаа алба хаагч, Тусгай ажиллагаа хариуцсан нэгжийн бага цолны албан тушаалд ажиллаж байгаа алба хаагчийг цагдаагийн төв байгууллагын даргын тушаалаар шилжүүлэн томилно. 908.2.2.Алба хаагчийг дараахь үндэслэлээр шилжүүлэн томилж болно: а/ашиг сонирхлын зөрчил үүсч болзошгүй; б/албан ажлын шаардлага; в/өөрөө хүсэлт гаргасан; г/ажлын байр, албан тушаал нь цомхотгогдсон; д/тухайн албан тушаалыг урьд өмнө эрхэлж байсан алба хаагчийг эгүүлэн тогтоосон; е/эрүүл мэндийн байдлаар. 908.2.3.Алба хаагчийг шилжүүлэх тохиолдолд дараахь бичиг баримтыг бүрдүүлж, харьяалах чиг үүргийн алба, нэгжийн саналын хамт цагдаагийн төв байгууллагын Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгжид ирүүлнэ: а/тухайн байгууллагын даргын зөвлөлийн хурлын шийдвэр; б/шилжүүлэх тухай санал; в/алба хаагчийн ажил байдлын тодорхойлолт; г/энэ журмын 908.2.2 дахь хэсгийн “б”, “в”-д тус тус заасан үндэслэлээр шилжүүлэх тохиолдолд алба хаагчийн саналыг авсан тэмдэглэл; д/энэ журмын 908.2.2 дахь хэсгийн “а”, “г”, “д”, “е”-д тус тус заасан тохиолдолд шаардлагатай баримтууд. 908.2.4.Харьяалах чиг үүргийн алба, нэгж нь алба хаагчийн материалыг хүлээн авсан өдрөөс хойш ажлын 5 хоногийн хугацаанд дор дурдсан судалгааг хийнэ: а/шилжих болсон үндэслэл; б/алба хаагчийн ажлын үр дүн, тухайн албан тушаалд ажилласан хугацаа; в/хамт олны доторх байр суурь, нэр хүнд; г/алба хаагчийн сахилга, ёс зүйн байдал. 908.2.5.Харьяалах чиг үүргийн алба, нэгж нь алба хаагчийн асуудлыг даргын зөвлөлийн хуралдаанаар хэлэлцэн, холбогдох материалыг саналын хамт цагдаагийн төв байгууллагын хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж ирүүлнэ. 908.2.6.Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж нь материалыг хүлээж авснаас хойш 14 хоногийн дотор дараахь байдлаар судалсны дараа цагдаагийн төв байгууллагын даргад танилцуулан шийдвэрлүүлнэ: а/алба хаагчийн хувийн хэрэг, материалтай танилцах; б/шаардлагатай тохиолдолд материалыг шалгах; в/бусад /боломжтой бол ярилцлага, бусад хэлбэрээр судалж шалгах/. 908.2.7.Цагдаагийн бага цолны албан тушаалд ажиллаж байгаа алба хаагчийг нэг байгууллагаас нөгөө байгууллагад шилжүүлэхдээ байгууллага нь саналаа шилжин очих байгууллагад гаргаж, шилжүүлэн авах байгууллага нь алба хаагчийг судалсан материал, саналаа цагдаагийн төв байгууллагын хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгжид хүргүүлж зөвшөөрөл авна. 908.2.8.Энэ журмын дагуу шилжүүлэн томилох шийдвэр гарах хүртэл алба хаагчийг томилолт 933 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам бүхий ажлыг гүйцэтгүүлэхгүй байх, чөлөөлөх, өөр байгууллагад шилжүүлэн ажиллуулахыг хориглоно. 908.2.9.Алба хаагчийг шилжүүлэн томилох шийдвэрийг хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр хүлээн зөвшөөрөөгүй, томилогдсон албан тушаалд очоогүй нь алба хаагчид сахилгын шийтгэл оногдуулах, ажлаас чөлөөлөх үндэслэл болно. 908.2.10.Цагдаагийн төв байгууллагын хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж нь шилжин ажиллаж буй алба хаагчийн нэгдсэн судалгааг, тухайн байгууллага шилжин ажиллагсдын бүртгэлийг тус тус хөтөлнө. ---оОо--- 934 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 909.АЛБАН ТУШААЛ ДЭВШҮҮЛЭХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/248 Хуудас: 6 909.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн алба хаагчийг үйл ажиллагааны үр дүн, мэргэшлийн түвшингийн үнэлгээ, ажлын туршлага, ур чадварт үндэслэн албан тушаал дэвшүүлэх сургалтад хамруулж, шалгалт авах, шалгалтад тэнцсэн тохиолдолд албан тушаал дэвшүүлэхтэй холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 909.2.ЭРХ ЗҮЙН ҮНДЭСЛЭЛ 909.2.1.Цагдаагийн албанд албан тушаал дэвшүүлэхтэй холбогдсон харилцаа дараахь хууль тогтоомж, эрх зүйн актад тусгагдсан: 1/Төрийн албаны тухай хуулийн 17 дугаар зүйлийн 17.1 дэх хэсэгт “Төрийн жинхэнэ албан тушаалын сул орон тоо гарсан тохиолдолд тухайн байгууллагад ажиллаж байгаа буюу төрийн холбогдох бусад байгууллагад ажиллаж байгаа төрийн жинхэнэ албан хаагчдаас үйл ажиллагааны үр дүн, мэргэшлийн түвшингээр нь сонгон шалгаруулах замаар уг орон тоог нөхнө”. 2/Улсын Их Хурлын 2003 оны 13 дугаар тогтоолоор баталсан “Төрийн жинхэнэ албаны удирдах албан тушаалд томилогдох ажилтныг сонгон шалгаруулах журам”-ын 14-т “Энэ журмын 11-д зааснаас бусад төрийн жинхэнэ албаны удирдах албан тушаалтан /цаашид “удирдах албан тушаалтан” гэх/-ы сул орон тоо гарсан тохиолдолд томилох эрх бүхий этгээд нь: а/Төрийн албаны тухай хуулийн 17.1-д заасны дагуу тухайн байгууллагад ажиллаж байгаа буюу төрийн холбогдох бусад байгууллагад ажиллаж байгаа төрийн жинхэнэ албан хаагчдаас үйл ажиллагааны үр дүн, төрийн жинхэнэ албан тушаалд бэлтгэгдсэн байдал, мэргэшлийн түвшингээр нь 2-оос доошгүй хүнийг сонгон шалгаруулж, Төрийн албаны зөвлөл буюу Салбар зөвлөлийн дүгнэлтийг үндэслэн албан тушаал дэвшүүлэх замаар уг орон тоог нөхөж болно; б/энэ журмын 14-ийн “а”-д заасан албан хаагчдаас нөхөх боломжгүй бол Төрийн албаны зөвлөл буюу Салбар зөвлөлийн удирдах албан тушаалтны нөөцийн жагсаалтад бүртгэгдсэн иргэдээс тухайн албан тушаалд тавих шаардлагыг харгалзан 2-оос доошгүй иргэнийг сонгон шалгаруулж, Төрийн албаны зөвлөл буюу Салбар зөвлөлийн дүгнэлтийг үндэслэн уг орон тоог нөхөж болно; в/энэ журмын 14-ийн “а”, “б”-д заасны дагуу тухайн орон тоог нөхөх боломжгүй тохиолдолд уг ажлын байранд ажиллах удирдах албан тушаалтныг сонгон шалгаруулах захиалгыг ажлын байрны тодорхойлолтын хамт Төрийн албаны зөвлөл буюу Салбар зөвлөлд ирүүлнэ. Мөн журмын 15-д “Энэ журмын 14-ийн “а”, “б”-д заасны дагуу удирдах албан тушаалтныг сонгон шалгаруулж ажилд томилсон тохиолдолд тухайн албан тушаалтныг ямар шалгуураар томилсон тухайгаа Төрийн албаны зөвлөл буюу Салбар зөвлөлд бичгээр мэдэгдэнэ”. 3/Төрийн албаны зөвлөлийн 2010 оны 20 дугаар тогтоолоор баталсан “Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагын төрийн тусгай албан тушаалд анх орох иргэнээс мэргэшлийн шалгалт авах журам”-ын 5.1.1-т “Төрийн албаны тухай хуулийн 17 дугаар зүйлийн 17.1 дэх хэсэгт заасны дагуу тэргүүн ээлжид цагдаагийн байгууллагад ажиллаж байгаа төрийн тусгай албан хаагчдаас үйл ажиллагааны үр дүн, мэргэшлийн түвшингээр нь шалгаруулах замаар сул орон тоог нөхнө”. 909.3.ХАМРАХ ХҮРЭЭ, БОДЛОГО 909.3.1.Цагдаагийн алба хаагчийн үйл ажиллагааны үр дүн, мэргэшлийн түвшингийн үнэлгээ, ажлын туршлага, ур чадварт үндэслэн албан тушаал дэвшүүлэх сургалтад хамруулж, шалгалт авахдаа цагдаагийн төв байгууллагын даргын шийдвэрээр баталсан “Цагдаагийн алба хаагчийн мэргэшлийн түвшинг үнэлэх журам” болон энэ журмыг баримтална. 909.3.2.Цагдаагийн байгууллагын төрийн тусгай албан тушаал дэвших /карьерын/ тогтолцоо нь алба хаагчид албан тушаал шат дараалан, шударгаар ахих бололцоог олгож, төрийн албаны мэргэшсэн, тогтвортой байдлыг хангах, алба хаагчийн ажлын ур чадвар, мэдлэг, авьяас чадвар, гавьяа зүтгэл, ажилласан жилийг харгалзсан шалгаруулалтын тогтолцоонд суурилна. 909.3.3.Цагдаагийн төв байгууллагын хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж нь 935 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам цагдаагийн байгууллагын сул орон тоог Төрийн албаны тухай хуулийн 17 дугаар зүйлийн 17.1 дэх хэсэгт заасны дагуу тэргүүн ээлжид цагдаагийн байгууллагад ажиллаж байгаа алба хаагчдаас албан ажлын зайлшгүй шаардлагыг үндэслэн захиргааны санаачлагаар адилтгах цол, цалингийн зэрэглэлийн албан тушаалд ажиллаж байгаа алба хаагчийг шилжүүлэн ажиллуулах замаар нөхөж болно. Энэ тохиолдолд тухайн алба хаагчтай урьдчилан тохирсон байвал зохино. 909.3.4.Адилтгах цол, цалингийн зэрэглэлийн албан тушаалд ажиллаж байгаа алба хаагчийг шилжүүлэн ажиллуулж сул орон тоог нөхөх боломжгүй тохиолдолд албан тушаал дэвшүүлэх алба хаагчийн нөөцийн сангаас албан тушаалд томилуулахаар нэр дэвшүүлнэ. 909.3.5.Албан тушаал дэвшүүлэх алба хаагчийн нөөцийн санд цагдаагийн албан тушаалыг ангилахдаа Цагдаагийн албаны тухай хууль, Улсын Их Хурал, Засгийн газрын тогтоол, Хууль зүй8 дотоод хэргийн сайд, цагдаагийн төв байгууллагын даргын шийдвэрээр баталсан адилтгах албан тушаалын ангилал, зэрэглэлийг баримтална. 909.3.6.Алба хаагчийг Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 78 дугаар зүйлд заасан зайлшгүй албан ажлын шаардлагыг үндэслэн албан тушаалд дэвшүүлэн томилох эсэх асуудлыг алба, нэгжийн санал, цагдаагийн төв байгууллагын хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгжийн даргын дүгнэлтийг харгалзан цагдаагийн төв байгууллагын даргын шийдвэрээр дэвшүүлэн томилж болно. 909.4.АЛБАН ТУШААЛ ДЭВШҮҮЛЭХ АЛБА ХААГЧИЙН НӨӨЦИЙН САНГИЙН БҮТЭЦ, БҮРЭЛДЭХҮҮН 909.4.1.Цагдаагийн байгууллагын албан тушаал дэвшүүлэх алба хаагчийн нөөцийн сан нь дараахь дэд бүтэц, төрөл, ангилалтай байна: № 1 2 3 Цагдаагийн албан тушаал дэвшүүлэх нөөцийн сангийн дэд бүтэц Цагдаагийн байгууллагын эрүүгийн болон эдийн засгийн мөрдөгч, хэсгийн төлөөлөгч, хэрэг бүртгэгч, мөрдөгч, байцаагч, мэргэжилтэн, хэв журмын ажилтан, инженерийн албан тушаалд дэвшүүлэх алба хаагчдын гэх мэт Цагдаагийн байгууллагын ахлах мөрдөгч, эдийн засгийн мөрдөгч, хэрэг бүртгэгч, мөрдөгч, байцаагч, хэв журмын ажилтан, мэргэжилтэн, инженерийн албан тушаалд дэвшүүлэх алба хаагчдын гэх мэт Цагдаагийн байгууллагын чиглэлийн ахлахын болон тасаг, хэсгийн даргын албан тушаалд дэвшүүлэх алба хаагчдын гэх мэт Нөөцийн сангийн төрөл 1.1.гэмт хэрэгтэй албаны чиглэлээр Нөөцийн сангийн ангилал тэмцэх 1.1.1.аймагт; 1.1.2.нийслэлд. 1.2.нийтийн хэв журам хамгаалах албаны чиглэлээр 1.3.олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албаны чиглэлээр 1.4.төлөвлөлт, зохион байгуулалтын чиглэлээр 1.2.1.аймагт; 1.2.2.нийслэлд. 2.1.гэмт хэрэгтэй албаны чиглэлээр тэмцэх 2.1.1.аймагт; 2.1.2.нийслэлд. 2.2.нийтийн хэв журам хамгаалах албаны чиглэлээр 2.3.олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албаны чиглэлээр 2.4.төлөвлөлт, зохион байгуулалтын чиглэлээр 2.2.1.аймагт; 2.2.2.нийслэлд. 3.1.гэмт хэрэгтэй тэмцэх албаны чиглэлээр 3.2.нийтийн хэв журам хамгаалах албаны чиглэлээр 3.3.олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албаны чиглэлээр 3.1.1.аймагт; 3.1.2.нийслэлд. 3.2.1.аймагт; 3.2.3.нийслэлд. 3.4.төлөвлөлт, зохион байгуулалтын чиглэлээр 936 1.3.1.аймагт; 1.3.2.нийслэлд. 1.2.1.аймагт; 1.2.2.нийслэлд. 2.3.1.аймагт; 2.3.2.нийслэлд. 2.4.1.аймагт; 2.4.2.нийслэлд. 3.3.1.аймагт; 3.3.2.нийслэлд. 3.4.1.аймагт тасаг хэсгийн даргын; 3.4.2.нийслэлд ахлах болон чиглэлийн ахлах мэргэжилтний; 3.4.3.нийслэлд тасаг хэсгийн даргын. Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 4.1.хэлтсийн даргын 4 Цагдаагийн байгууллагын хэлтсийн болон нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын даргын албан тушаалд дэвшүүлэх алба хаагчдын 4.2.нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын даргын 4.3.тусгай мэдлэг шаардсан мэргэжлийн хэлтсийн даргын 5 6 Цагдаагийн төв байгууллагын болон түүний харьяа нэгжийн зохион байгуулалтын бүтцийн нэгжийн даргын албан тушаалд дэвшүүлэх алба хаагчдын Цагдаагийн байгууллагын албаны даргын албан тушаалд дэвшүүлэх алба хаагчдын. 4.1.1.аймагт газрын дэд дарга, нутаг дэвсгэр хариуцсан ц а г д а а г и й н байгууллагын даргын; 4.1.2.нийслэлд ахлах мэргэжилтэн, ахлах байцаагч, тасгийн даргын; 4.1.3.нийслэлд хэлтсийн даргын. 4.2.1.аймагт газрын даргын; 4.2.2.нийслэлд нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын даргын 4.3.1.нийслэлд. 5.1.зохион байгуулалтын бүтцийн нэгжийн даргын 5.1.1.нийслэлд. 5.2.харьяа нэгжийн даргын 5.2.1.нийслэлд. 6.1.Албаны даргын 6.1.1.нийслэлд 909.5.АЛБАН ТУШААЛ ДЭВШҮҮЛЭХ БОЛЗОЛ, ШААРДЛАГА 909.5.1.Дараахь шаардлагыг хангасан алба хаагчийг албан тушаал дэвшүүлэх сонгон шалгаруулалтад бэлтгэх сургалтанд хамруулах алба хаагчдын жагсаалтад бүртгэж, сонгон шалгаруулалтад оролцуулна. № Албан тушаал Болзол, шаардлага Нэг. Ерөнхий шаардлага 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 Тухайн албан тушаалыг эрхлэх мэдлэг, боловсрол, туршлага, ур чадвартай, мэргэшсэн байх; Алба хаагчийн тухайн жилийн үйл ажиллагаа, мэргэшлийн түвшингийн үнэлгээ /үр дүнгийн гэрээний биелэлтийн үнэлгээ/ А, В үнэлэгдэж, тус үнэлгээг үндэслэн хэрэгжүүлэх арга хэмжээний талаарх саналд алба хаагчийг дэвшүүлэн томилох санал тусгагдсан байх; Гэмт хэрэгт холбогдон шалгагдаж байгаагүй, холбогдон шалгагдсан боловч Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 1.5 дугаар зүйлийн 1.1-д заасан үндэслэлээр хэрэгсэхгүй болсон байх; Зөрчлийн шийтгэл хүлээгээгүй байх, эсхүл шийтгэлгүйд тооцох хугацаа өнгөрсөн байх; Ёс зүй, сахилгын хэм хэмжээ зөрчиж байгаагүй, зөрчиж байсан боловч шийтгэлгүйд тооцох хугацаа өнгөрсөн байх; Харилцааны соёлтой, хамт олны дунд нэр хүндтэй, ажлын зохион байгуулалт, ажлын цаг ашиглалт сайн, албандаа итгэх итгэл үнэмшилтэй, үзэл бодлын илэрхийлэл нь цэгцтэй, бичиг баримт боловсруулах, санаа бодлоо зөв илэрхийлэх чадвартай, хүнтэй ажиллах ур чадвар, арга барилыг эзэмшсэн байх. 937 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Хоёр.Тусгай болзол, шаардлага 2.1 2.2 Цагдаагийн байгууллагын эрүүгийн, эдийн засгийн мөрдөгч, хэсгийн төлөөлөгч, хэрэг бүртгэгч, мөрдөгч, мэргэжилтэн, хэв журмын ажилтан, инженерийн гэх мэт албан тушаалд Цагдаагийн байгууллагын ахлах мөрдөгч, эдийн засгийн мөрдөгч, хэрэг бүртгэгч, мөрдөгч, байцаагч, хэв журмын ажилтан, мэргэжилтэн, инженерийн гэх мэт албан тушаалд 2.3 Цагдаагийн байгууллагын чиглэлийн ахлахын болон тасаг, хэсгийн даргын гэх мэт албан тушаалд 2.4 Цагдаагийн байгууллагын хэлтсийн болон нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын даргын албан тушаалд 2.5 Цагдаагийн төв байгууллагын болон түүний харьяа нэгжийн зохион байгуулалтын бүтцийн нэгжийн даргын албан тушаалд 2.6 Цагдаагийн байгууллагын албаны даргын албан тушаалд цагдаагийн бага цолны албан тушаалд 3-аас доошгүй жил үр бүтээлтэй ажиллаж байгаа, энэ журамд заасан ерөнхий шаардлага, болон ажлын байрны тодорхойлолтод заасан тусгай шаардлагыг хангасан алба хаагч байх; цагдаагийн тухайн төрөл мэргэжлийн албанд 5 жил, түүнээс цагдаагийн дунд цолны албан тушаалд 2-оос доошгүй жил үр бүтээлтэй ажиллаж байгаа, энэ журамд заасан ерөнхий шаардлага, болон ажлын байрны тодорхойлолтод заасан тусгай шаардлагыг хангасан алба хаагч байх; цагдаагийн байгууллагад 8-аас доошгүй жил, түүнээс ахлахын албан тушаалд 3-аас доошгүй жил үр бүтээлтэй ажиллаж байгаа, энэ журамд заасан ерөнхий шаардлага, болон ажлын байрны тодорхойлолтод заасан тусгай шаардлагыг хангасан алба хаагч байх; цагдаагийн байгууллагад 12-оос доошгүй жил ажилласан, чиглэлийн ахлах болон тасаг, хэсэг, дэд хэсгийн даргын, эсхүл тэдгээртэй адилтгах албан тушаалд 3-аас доошгүй жил ажиллаж байгаа, энэ журамд заасан ерөнхий шаардлага, болон ажлын байрны тодорхойлолтод заасан тусгай шаардлагыг хангасан алба хаагч байх; цагдаагийн байгууллагад 15-аас доошгүй жил ажилласан, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга, эсхүл түүнтэй адилтгах албан тушаалд 3-аас доошгүй жил үр бүтээлтэй ажиллаж байгаа, энэ журамд заасан ерөнхий шаардлага, болон ажлын байрны тодорхойлолтод заасан тусгай шаардлагыг хангасан алба хаагч байх; Цагдаагийн байгууллагад 21-ээс доошгүй жил ажилласан, цагдаагийн ахлах /цагдаагийн хурандаа/ цолны албан тушаалд 5-аас доошгүй жил ажилласан, удирдах ажилтны дадлага, туршлага хуримтлуулсан, цагдаагийн дээд цолны албан тушаалын болзол, шалгуурыг хангасан алба хаагч байх. 909.6.АЛБАН ТУШААЛ ДЭВШҮҮЛЭХ ШАЛГАРУУЛАЛТАД БЭЛТГЭХ СУРГАЛТЫГ ЗОХИОН БАЙГУУЛАХ 909.6.1.Энэ журмын 909.5-д заасан ерөнхий болон тусгай болзол, шаардлагыг хангаж байгаа алба хаагчдыг нөөцөд бүртгүүлж, холбогдох сургалтанд хамруулах асуудлыг жил бүрийн 1 дүгээр сарын эхний 15 хоногт багтаан байгууллага бүр даргын зөвлөлийн хуралдаанаар хэлэлцэж, цагдаагийн төв байгууллагын хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгжид албан тушаал дэвшүүлэх үндэслэл, шаардлагыг тодорхой бичиж, холбогдох баримт бичгийн хамт жил бүрийн 1 дүгээр сарын сүүлийн 15 хоногт багтаан хүргүүлнэ. Тайлбар, албан тушаал дэвшүүлэх алба хаагчийн материалыг хүргүүлэхдээ нөөцийн сангийн дэд бүтэц, төрөл, ангиллын дагуу холбогдох албадаар уламжлуулна. 909.6.2.Цагдаагийн төв байгууллагын хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж ирүүлсэн материалтай танилцаж, санал болгосон алба хаагч энэ журамд заасан ерөнхий болон тусгай болзол, шаардлагыг хангасан эсэхийг судалж, шаардлага хангаагүй алба хаагчдын материалыг хүлээн авахаас татгалзсан үндэслэлийг зааж, байгууллагад нь буцаан хүргүүлнэ. 909.6.3.Цагдаагийн төв байгууллагын хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж нь энэ журмын 909.5-д заасан болзол, шаардлагыг хангасан алба хаагчдын материалыг хүлээн авч судлаад, шаардлага хангаж байгаа тохиолдолд тухайн алба хаагчдад зориулсан богино хугацааны сургалтыг төрөл, мэргэжлээр нь зохион байгуулах саналыг холбогдох мэдээллийн хамт цагдаа, 938 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам дотоодын цэргийн сургалт хариуцсан нэгжид хүргүүлнэ. 909.6.4.Цагдаа, дотоодын цэргийн сургалт хариуцсан нэгж нь энэ зүйлийн 909.6.3-т заасан материалыг хүлээн авч танилцаад төрөл, мэргэжлийн албадаас санал авсны үндсэн дээр албан тушаал дэвшүүлэн томилох алба хаагчдын сургалтын хөтөлбөрийг боловсруулж, цагдаагийн төв байгууллагын дэд даргаар батлуулна. 909.6.5.Албан тушаал дэвшүүлэн томилох алба хаагчдын сургалтыг албан тушаал дэвшүүлэн томилох алба хаагчдын материалыг хүлээн авсан өдрөөс хойш 30 хоногийн дотор нөөцийн сангийн дэд бүтэц, төрөл, ангиллын дагуу хуваарилж, зайны болон танхимын сургалтын хэлбэрээр зохион байгуулах бөгөөд сургалтын нийт үргэлжлэх хугацаа 3 хоногоос хэтрэхгүй байна. 909.6.6.Албан тушаал дэвшүүлэн томилох алба хаагчдын сургалтыг зохион байгуулахдаа тухайн төрөл, мэргэжлийн албадаас туслалцаа авч, алба хаагчийг томилуулан ажиллуулж болно. 909.6.7.Сургалтанд хамрагдсан алба хаагчдын сургалт дуусмагц, тэдний сургалтанд хамрагдсан байдлын талаар дэлгэрэнгүй мэдээллийг ажлын 3 хоногт багтаан цагдаагийн төв байгууллагын Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгжид албан тушаал дэвшүүлэх алба хаагчдын нөөцийн санд бүртгүүлж, шалгаруулалтад оролцуулахаар хүргүүлнэ. 909.6.8.Албан тушаал дэвшүүлэх алба хаагчдын сургалтыг зохион байгуулах ажилд цагдаагийн төв байгууллагын дэд дарга хяналт тавьж, нэгдсэн удирдлагаар хангана. 909.7.АЛБАН ТУШААЛ ДЭВШҮҮЛЭХ НӨӨЦӨД БҮРТГЭХ, ТЭДНЭЭС СОНГОН ШАЛГАРУУЛАХ 909.7.1.Цагдаагийн төв байгууллагын хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж богино хугацааны сургалтад хамрагдсан алба хаагчдын мэдээллийг хүлээн аваад нөөцөд бүртгүүлэх саналыг ажлын 5 хоногт багтаан цагдаагийн төв байгууллагын дэргэдэх Төрийн албаны салбар зөвлөлийн хуралдаанаар хэлэлцүүлнэ. 909.7.2.Нөөцийн бүртгэл Төрийн албаны салбар зөвлөлийн шийдвэр гарсан өдрөөс хойш 18 сарын хугацаанд хүчинтэй. 909.7.3.Цагдаагийн төв байгууллагын хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж нь сул орон тоо гарсан тохиолдолд албан тушаал дэвшүүлэх нөөцийн бүртгэлээс тухайн ажлын байр /албан тушаал/-нд тавигдах ерөнхий, тусгай шаардлагыг гол шалгуур болгохын зэрэгцээ мэргэшлээ дээшлүүлж, сургалтанд хамрагдсан, байгууллагын захиалгаар мэргэжил эзэмшсэн байдал, төрийн байгууллагад ажилласан хугацаа зэргийг харгалзан шалгуур үзүүлэлтийг хамгийн илүү хангаж байгаа алба хаагчдаас өрсөлдүүлэн шалгаруулж, шаардлагатай тооны алба хаагчийг томилуулахаар нэр дэвшүүлэн Төрийн албаны салбар зөвлөлд танилцуулж, дүгнэлт гаргуулна. 909.7.4.Энэ зүйлийн 909.7.3-т зааснаар гаргасан дүгнэлтийг цагдаагийн төв байгууллагын даргын зөвлөлийн хуралдаанаар хэлэлцэж, алба хаагчийг томилох тухай шийдвэр гаргана. 909.7.5.Албан ажлын зайлшгүй шаардлагыг харгалзан тусгай мэргэжил, мэргэшил бүхий иргэнийг мэргэжлээрээ ажилласан хугацааг нь ажлын байрны тодорхойлолтод заасан хугацаатай адилтган тооцож, тухайн мэргэжил, мэргэшилд шаардах зарим нэгжийн албан тушаалд томилон ажиллуулж болно. Энэ тохиолдолд цагдаагийн байгууллагын алба хаагчдаас тухайн тусгай мэргэжил, мэргэшлийг хангаж ажиллах бололцоогүй байдлыг тогтоосон байна. 909.8.АЛБАН ТУШААЛ ДЭВШҮҮЛЭХ АЛБА ХААГЧДЫН НӨӨЦИЙН САНГААС ХАСАХ 909.8.1.Дараахь тохиолдолд албан тушаал дэвшүүлэх нөөцийн сангаас хасна: а/өөрийн хүсэлтээр хасагдах санал гаргасан; б/сул орон тоо гарсныг мэдэгдэж, албан тушаал санал болгосон боловч санал болгосон албан тушаалд очиж ажиллаагүй; в/нөөцөд бүртгэгдсэн алба хаагч ажлаас халагдсан, чөлөөлөгдсөн; г/нөөцөд бүртгэгдсэн алба хаагч нас барсан. 909.9.АЛБАН ТУШААЛ ДЭВШҮҮЛЭХ АЛБА ХААГЧИЙН НӨӨЦИЙН САН 909.9.1.Алба хаагчийн нөөцийн сангийн бүртгэл, бүрэлдэхүүн, хөдөлгөөнийг цагдаагийн төв байгууллагын хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж төрийн албан хаагчийн тоо бүртгэл хариуцсан алба хаагч эрхлэн гүйцэтгэнэ. 909.9.2.Цагдаагийн байгууллагын албан тушаалд дэвшин томилогдох алба хаагчийн нөөцийн бүртгэлийг нөөцийн албан тушаалын ангилал, зэрэглэл, мэргэжлийн чиглэл тус бүрээр төрөлжүүлэн оруулна. Мэдээллийн технологи, холбооны ажил хариуцсан нэгж энэхүү сангийн бүтэц, бүрэлдэхүүнийг цахим мэдээллийн технологи ашиглан нөөцийн бүртгэлд байгаа алба хаагчдыг боловсрол, 939 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам мэргэжил, мэргэшил, ажлын туршлага, ур чадвар, нас, хүйсээр нь, эсхүл шаардлагатай бусад ангиллаар ангилж, харуулах боломжтой байхаар боловсруулна. 909.9.3.Албан тушаал дэвшүүлэх нөөцийн сангийн мэдээ, тайланг цагдаагийн төв байгууллагын хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж хариуцан гаргах бөгөөд дотоод сүлжээнд нээлттэй байршуулна. Цагдаагийн төв байгууллагын цахим хуудсанд Мэдээллийн ил тод байдал ба мэдээлэл авах эрхийн тухай хуульд зааснаар байршуулах бол тоон үзүүлэлтийг харуулна. 909.10.БУСАД 909.10.1.Албан тушаал дэвшүүлэх нөөцийн санд бүртгэгдсэн алба хаагч нөөцийн сантай холбогдуулан гомдол гаргахаар бол тухайн гомдлын үндэслэл, шалтгааныг тодорхой бичиж цагдаагийн төв байгууллагын дарга, эсхүл цагдаагийн төв байгууллагын дэргэдэх Төрийн албаны салбар зөвлөлд гаргана. ---оОо--- 940 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 910.АЛБАН ТУШААЛ БУУРУУЛАХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/248 Хуудас: 1 910.1.ЗОРИЛГО Албан тушаал /ажлын байр/-ын тодорхойлолтод заасан зорилго, зорилтоо хангалтгүй биелүүлсэн, үйл ажиллагааны үр дүн, мэргэшлийн түвшин нь тухайн албан тушаал эрхлэх шаардлага хангахгүй болсон алба хаагчийг албан тушаал бууруулан томилохтой холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 910.2.АЛБАН ТУШААЛ БУУРУУЛАХ 910.2.1.Цагдаагийн алба хаагчийг Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 79.2 дахь хэсэгт заасны дагуу захиргааны санаачилгаар албан тушаалыг бууруулна. 910.2.2.Авлигын эсрэг хууль болон бусад хууль тогтоомжид заасан үндэслэлээр албан тушаал бууруулах сахилгын шийтгэл ногдуулсан алба хаагчийг албан тушаал бууруулна. 910.2.3.Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 78.1, 78.2 дахь хэсэгт тус тус заасны дагуу цагдаагийн алба хаагчийг шилжүүлэн томилох шийдвэрийг хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр хүлээн зөвшөөрөөгүй, томилогдсон албан тушаалд очоогүй нь алба хаагчид албан тушаал бууруулах сахилгын шийтгэл оногдуулах үндэслэл болно. 910.2.4.Албан тушаал бууруулах тохиолдолд тухайн байгууллага болон харьяалах чиг үүргийн алба, нэгжийн даргын зөвлөлийн хуралдаанаар хэлэлцсэн тухай хурлын тэмдэглэл, алба хаагчийн ажил байдлын тодорхойлолт, үйл ажиллагааны түвшингийн үнэлгээ болон холбогдох бусад материалыг цагдаагийн төв байгууллагын хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгжид зөвлөлийн хурлаар хэлэлцсэнээс хойш ажлын 5 хоногийн дотор ирүүлнэ. 910.2.5.Албан тушаал бууруулах алба хаагчийн материалыг бүрдүүлэхдээ дараахь зүйлийг анхаарвал зохино: а/тухайн алба хаагч ажлын байрны тодорхойлолтод заасан зорилго, зорилтыг хангалтгүй биелүүлсэн үндэслэл; б/үр дүнгийн гэрээний биелэлтийн үнэлгээ; в/алба хаагчийн гэрээний биелэлтэд хагас жил, эхний есөн сарын байдлаар хяналт шинжилгээ хийсэн дүн /ТАЗ-ийн 2012 оны өдрийн 134 дугаар тогтоол/; г/ерөнхий менежер, эсхүл менежер тухайн алба хаагчтай улирал бүрийн эцэст үр дүнгийн гэрээнийх нь биелэлтийн явц байдлыг хэлэлцэж, холбогдох арга хэмжээ авч ажилласан байдал, түүний үр дүн; д/алба хаагч мэргэжил, ур чадвар, эрүүл мэндийн хувьд гүйцэтгэж байгаа ажил албан тушаалдаа тэнцэхгүй болсон нь тогтоогдсон тухай байгууллагын мэргэжил, ур чадварын түвшин тогтоох комисс, аттестатчиллын комисс болон эмнэлэг хөдөлмөрийн магадлах комиссын албан ёсны дүгнэлт, шийдвэр; е/алба хаагч тухайн ажлын байранд тэнцэхгүй болсныг тогтоосон бусад баримт. 910.2.6.Цагдаагийн төв байгууллагын хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж нь ажлын 10 хоногийн дотор ирүүлсэн санал болон холбогдох бусад материалыг судалж, цагдаагийн төв байгууллагын даргын зөвлөлийн хуралдаанаар хэлэлцүүлнэ. 910.2.7.Цагдаагийн төв байгууллагын даргын шийдвэр гартал алба хаагчийг хийж байгаа үүрэгт ажлыг нь гүйцэтгүүлнэ. 910.2.8.Албан тушаал нь өөрчлөгдөх гэж буй алба хаагч холбогдох шийдвэр гартал хууль тогтоомжид заасны дагуу үүргээ зохих ёсоор биелүүлэх үүрэгтэй. 910.2.9.Алба хаагчийн албан тушаалыг өөрчлөх тохиолдолд шалтгаан, үндэслэлийг өөрт нь заавал танилцуулж гарын үсгийг нь зуруулах бөгөөд хэрэв холбогдох шийдвэртэй танилцах, гарын үсэг зурахаас татгалзсан, зайлсхийсэн бол энэ тухай тэмдэглэл хөтөлж хувийн хэрэгт хавсаргана. 910.3.БУСАД 910.3.1.Алба хаагчийн албан тушаалыг бууруулсантай холбогдон үүссэн маргааныг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд энэхүү шийдвэрийг гаргахад оролцсон албан тушаалтныг байлцуулж болно. ---оОо--941 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 911.АЛБАНААС ЧӨЛӨӨЛӨХ, ХАЛАХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/248 Хуудас: 3 911.1.ЗОРИЛГО Алба хаагчийг албанаас халах, чөлөөлөхтэй холбогдон үүсэх харилцааг зохицуулахад оршино. 911.2.АЛБА ХААГЧИЙГ АЛБАНААС ТҮР ЧӨЛӨӨЛӨХ 911.2.1.Биеийн эрүүл мэндийн улмаас 1 жилээс дээш хугацаагаар албан ажлаа хийхгүйгээр эмчлүүлж, сувилуулах шаардлагатай болсон, гурван сараас дээш хугацааны сургалт /шинэ дадлага, туршлага эзэмших сургалтыг оролцуулан/-аар бэлтгэгдэх болсон, Гэрч, хохирогчийг хамгаалах тухай хуулийн дагуу хамгаалалтын арга хэмжээнд хамрагдсан алба хаагчийг албанаас түр чөлөөлнө. 911.2.2.Алба хаагч, ажилтны ар гэрт тохиолдсон гачигдлын улмаас албанаас чөлөөлөгдөх бол шалтгаан, үндэслэлийг гэрчилсэн буюу хөдөлмөрийн чадвар алдалтын хувь, хугацааг тогтоосон мэргэжлийн эмнэлгийн байгууллагын дүгнэлт, албанаас түр чөлөөлөгдөхийг хүссэн өргөдлийг дүгнэлт гарсан өдрөөс хойш 10 хоногт багтаан цагдаагийн төв байгууллагын хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгжид ирүүлнэ. Цагдаагийн бага цолны албан тушаалд ажиллаж байгаа алба хаагчийг албанаас халах, чөлөөлөх хүсэлтийг түүнийг томилох эрх бүхий байгууллага хүлээн авч шийдвэрлэнэ. 911.2.3.Алба хаагч цагдаагийн байгууллагын захиалгаар гурван сараас дээш хугацааны сургалтаар (дотоод, гадаадын академи, тусгай дунд сургууль, мэргэжил дээшлүүлэх дамжаа, адьюнктур, магистрантур, докторантурт) бэлтгэгдэх болсон тохиолдолд суралцсан хугацааг ажилласан жилд оруулан тооцно. 911.2.4.Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж ирүүлсэн хүсэлт, холбогдох бусад бичиг баримтыг хянан үзэж, асуудлыг зохих журмын дагуу шийдвэрлүүлэн алба хаагчид мэдэгдэнэ. 911.2.5.Цаашид эмчлүүлэх, сувилуулах шаардлагатай хугацаа дууссан, эсхүл сунгасан бол мэргэжлийн эмнэлгийн байгууллагын дүгнэлт, шийдвэр гарснаас хойш 30 хоногийн дотор энэ тухай хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгжид мэдэгдэнэ. 911.2.6.Эмнэлгийн байгууллагын дүгнэлтээр хөдөлмөрийн чадвар нь сэргээгдсэн нь тогтоогдсон бол ийнхүү дүгнэлт гарсан өдрөөс хойш 30 хоногийн дотор албандаа эргэн орох тухай хүсэлт гаргана. 911.2.7.Эмнэлгийн байгууллагын дүгнэлт, хөдөлмөрийн чадвар алдалтын хувь, хугацааг хуурамчаар тогтоолгосон, сэргээлгэсэн нь тогтоогдвол алба хаагчид хууль тогтоомжийн дагуу хариуцлага хүлээлгэнэ. 911.3.АЛБА ХААГЧИЙГ АЛБАНААС ЧӨЛӨӨЛӨХ 911.3.1.Алба хаагчийг дараахь үндэслэлээр албанаас чөлөөлнө: а/тэтгэвэр тогтоолгох болзол хангасан; б/өөрийн санаачилгаар албанаас чөлөөлөгдөх хүсэлт гаргасан; в/алба хаах насны дээд хязгаарт хүрсэн; г/Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 78 дугаар зүйлд заасны дагуу цагдаагийн алба хаагчийг шилжүүлэн томилох шийдвэрийг хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр хүлээн зөвшөөрөөгүй, томилогдсон албан тушаалд очоогүй; д/төрийн захиргааны болон үйлчилгээний албан тушаалд хөдөлмөрийн гэрээний үндсэн дээр ажил үүрэг гүйцэтгэж байгаа ажилтныг Хөдөлмөрийн тухай хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу ажлаас чөлөөлнө. 911.4.ТЭТГЭВЭР ТОГТООЛГОХ АЛБА ХААГЧИЙГ АЛБАНААС ЧӨЛӨӨЛӨХ 911.4.1.Цагдаагийн алба хаагч Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 91.1 дэх хэсэгт заасан насны дээд хязгаарт хүрч, албанаас чөлөөлөгдөх саналаа өгсөн, эсхүл дахин 1 жилээр сунгуулах хүсэлтээ Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 91.3 дахь хэсэгт заасан хугацаанд өгөөгүй, эсхүл Хууль зүй, дотоод хэргийн сайдын 2017 оны А/147 дугаар тушаалаар баталсан “Цагдаагийн алба хаагчийн алба хаах хугацаа сунгах журам”-д зааснаар хугацааг сунгаагүй бол цагдаагийн 942 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам төв байгууллагын хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгжээс алба хаах насны дээд хязгаарт хүрсэн алба хаагчид тэтгэвэр тогтоолгох болсон тухай урьдчилан мэдэгдэнэ. 911.4.2.Тэтгэвэр тогтоолгох алба хаагчид ээлжийн амралтыг тооцон олгоно. 911.4.3.Цагдаагийн төв байгууллагын хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж алба хаагчийн тэтгэвэр тогтоолгох, тэтгэмж тооцон олгохтой холбогдсон асуудлыг судлан шаардлагатай материалыг бүрдүүлэн шийдвэрлүүлнэ. 911.4.4.Тэтгэвэр тогтоолгож байгаа алба хаагчид түүнд тухайн үед эдэлж буй цагдаагийн цолыг нь хадгалуулна. Тэтгэвэрт гарсан алба хаагчид байгууллагын ахмад ажилтны үнэмлэх олгож, ахмадын зөвлөл, хороонд бүртгэж байнгын холбоотой ажиллана. 911.4.5.Цагдаагийн төв, алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нь дараагийн жилд шаардлагатай тэтгэвэр, тэтгэмжийн зардлын судалгааг гаргаж, жил бүрийн 3 дугаар улиралд багтаан цагдаагийн төв байгууллагын санхүү, аж ахуйн нэгжид хүргүүлнэ. 911.4.6.Цагдаагийн төв, алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нь алба хаагчийн тэтгэвэр, тэтгэмж тогтоолгоход шаардлагатай бичиг баримтыг саадгүй гаргаж өгөх үүрэг хүлээнэ. 911.5.ХҮСЭЛТ ГАРГАСАН АЛБА ХААГЧИЙГ АЛБАНААС ЧӨЛӨӨЛӨХ 911.5.1.Ар гэр, ахуй амьдрал болон бусад шалтгаанаар албанаас чөлөөлөгдөх хүсэлт гаргасан алба хаагчийн нөхцөл байдлыг судалж, шалтгааныг нь тогтоон, хүсэлтийг үндэслэн албанаас чөлөөлөх шийдвэрийг 30 хоногт багтаан гаргана. 911.5.2.Хүсэлт гаргасан алба хаагч өргөдөл өгсөн өдрөөс хойш 30 хоног өнгөрмөгц ажлын байраа орхих эрхтэй бөгөөд энэхүү хугацаанаас өмнө, эсхүл шийдвэр гарахаас өмнө ажлын байраа орхин явсан нь сахилгын шийтгэл ногдуулах үндэслэл болно. 911.5.3.Албанаас чөлөөлөх тухай шийдвэрт чөлөөлөх болсон үндэслэл, шалтгааныг тодорхой заана. 911.6.АЛБА ХААГЧИЙГ АЛБАНААС ХАЛАХ 911.6.1.Алба хаагчийг Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 82.1 дэх хэсэгт заасны дагуу албанаас хална. 911.6.2.Алба хаагчийг албанаас халахдаа ажлын үр дүн, сайшаал шагнал, шийтгэлийн байдал, халах болсон шалтгаан, үндэслэлийг тодорхой тусгасан тодорхойлолт бичиж, холбогдох алба, нэгжийн саналын хамт цагдаагийн төв байгууллагын хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгжид хүргүүлнэ. 911.6.3.Энэ журмын 911.6.2 дахь хэсэгт зааснаар ирүүлсэн албаны шалгалтын материал, тодорхойлолтыг үндэслэн даргын зөвлөлийн хуралд алба хаагчийг биеэр нь байлцуулах талаар урьдчилан мэдэгдэнэ. Хэрэв алба хаагч хуралд ирээгүй, оролцох боломжгүй бол энэ тухай тэмдэглэл үйлдэж хувийн хэрэгт нь хийж, хурлаар хэлэлцүүлж шийдвэрлүүлнэ. 911.6.4.Энэ журмын 911.6.1 дэх хэсэгт заасан үндэслэлээр албанаас халагдсан алба хаагчийн цолыг хурааж, харьяалах байгууллага нь журамд заасны дагуу албаны үнэмлэх, бичиг баримт, дүрэмт хувцас болон бусад зүйлийг хураан авч тооцоо хийнэ. 911.6.5.Алба хаагч эрүүгийн гэмт хэрэгт шалгагдаж байгаа тохиолдолд эрх бүхий байгууллагын шийдвэрээр түүнийг албан тушаалаас нь түдгэлзүүлнэ. 911.7.ШИЙДВЭР ТАНИЛЦУУЛАХ 911.7.1.Алба хаагчийг ажилд томилох, албанаас халах, чөлөөлөх, тэтгэвэр тогтоох, тэтгэмж, тусламж олгох болон холбогдох бусад асуудлыг судлах үүрэг бүхий хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан алба хаагч тухайн алба хаагчаас шаардлагатай баримт материалыг шаардан гаргуулах, тайлбар авах эрхтэй. 911.7.2.Гарсан шийдвэрийг ажлын 5 өдөрт багтаан хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж нь харьяа байгууллагаар нь дамжуулан алба хаагчид мэдэгдэх хуудсаар танилцуулна. 911.7.3.Мэдэгдэх хуудас нь 2 хэсгээс бүрдэнэ. Нэг дэх хэсэгт ямар байгууллага, албан тушаалтанд хандан хүргүүлж байгаа, асуудлыг шийдвэрлэсэн эрх зүйн актын огноо, тухайн алба хаагчид холбогдох асуудлыг шийдвэрлэсэн шийдвэрийн утга, хоёр дахь хэсэгт алба хаагчид шийдвэрийн утгыг танилцуулсан, танилцсан тухай тэмдэглэл хийж гарын үсэг зурах боломжийг олгосон байх ба бусад шаардлагатай асуудлыг тус тус тусгасан байна. 911.7.4.Шийдвэрийг танилцуулахад алба хаагч өөрийн биеэр байгаагүй бол энэ тухай тэмдэглэл үйлдэн, тэмдэг даран баталгаажуулж алба хаагчийн хувийн хэрэгт хавсаргана. Тэмдэглэлд амаар, утсаар шийдвэртэй танилцуулах тухайгаа мэдэгдсэн эсэхийг тусгана. 943 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 911.7.5.Хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр ажил олгогчийн шийдвэрийг өөрийн биеэр хүлээн аваагүй бол гарсан шийдвэрийн утгыг хамт олонд мэдэгдэж, алба хаагчийн гэр бүлийн насанд хүрсэн гишүүн, ойрын төрөл садангийн хүнд хүлээлгэн өгч гарын үсэг зуруулах, эсвэл оршин суугаа газрын хаягаар шуудангаар илгээж болно. 911.7.6.Албанаас чөлөөлөгдсөн, халагдсан, тэтгэвэрт гаргаж, тэтгэмж тогтоогдсон, томилогдсон шийдвэр болон бусад хүний нөөцийн чиглэлээр батлагдан гарсан эрх зүйн актыг хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгжээс санхүү, аж ахуйн албанд хүргүүлэх үүрэг хүлээнэ. 911.8.АЖИЛ ХҮЛЭЭЛЦЭХ 911.8.1.Цагдаагийн байгууллага нь алба хаагчийн ажлаас чөлөөлсөн, халах шийдвэртээ ажил хүлээлгэн өгөх хугацааг тогтоож заасан байна. 911.8.2.Цагдаагийн байгууллага нь алба хаагчийг тооцоо хийж дууссаны дараа холбогдох баримт бичгийг гаргаж өгнө. 911.8.3.Шаардлагатай тохиолдолд байгууллагын даргын тушаалаар ажил хүлээлцүүлэх комиссыг томилж ажиллуулах ба комисс нь энэ тухай тэмдэглэл хөтөлж, дүнг байгууллагын даргад танилцуулна. ---оОо--- 944 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 912.АЛБА ХААГЧ ГЭМТ ХЭРЭГ, ЗӨРЧИЛД ХОЛБОГДСОН, ӨРТӨЖ ХОХИРСОН ТАЛААР МЭДЭГДЭХ, САН БҮРДҮҮЛЭХ АШИГЛАХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: Маягт: ХШАБ-1, ХШАБ-2, ХШАБ-3, ХШАБ-4 Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/248 Хуудас: 14 912.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн алба хаагчийн үйлдсэн гэмт хэрэг, зөрчилд холбогдсон, өртөж амь нас, эрүүл мэнд, сэтгэл санаа, эд хөрөнгөөр хохирсон алба хаагчийн талаарх мэдээ, мэдээллийг бүртгэж, мэдээллийн сан бүрдүүлэх, мэдээлэл солилцох, ашиглах журмыг тогтооход оршино. 912.2.МЭДЭЭЛЛИЙН САНГИЙН ТӨРӨЛ 912.2.1.Аюулгүй байдал хариуцсан нэгж нь алба хаагчтай холбоотой дараахь төрлийн мэдээллийн сан бүрдүүлнэ. Үүнд: а/гэмт хэрэгт холбогдсон алба хаагчийн; б/зөрчил гаргасан алба хаагчийн; в/гэмт хэрэгт өртөж хохирсон алба хаагчийн; г/зөрчилд өртөж хохирсон алба хаагчийн. 912.3.МЭДЭЭЛЛИЙН САН БҮРДҮҮЛЭХ 912.3.1.Аюулгүй байдал хариуцсан нэгж нь гэмт хэрэгт холбогдсон алба хаагчийн мэдээ / маягт ХШАБ-1/, захиргааны зөрчил гаргасан алба хаагчийн мэдээ /маягт ХШАБ-2/, гэмт хэрэгт өртөж, хохирсон алба хаагчийн мэдээ /маягт ХШАБ-3/, захиргааны зөрчилд өртөж хохирсон алба хаагчийн мэдээ /маягт ХШАБ-4/-г тус тус үндэслэн картын болон цахим мэдээллийн сан бүрдүүлнэ. 912.3.2.Цагдаагийн төв байгууллага, түүний харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагаас ирсэн маягт /ХШАБ-1, ХШАБ-2, ХШАБ-3, ХШАБ-4/-ыг аюулгүй байдал хариуцсан нэгж бүртгэлд авч, дугаарлан хадгална. 912.3.3.Мэдээний маягтыг нөхөх, бүртгэх ажлыг цагдаагийн төв байгууллага, түүний харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын захиргааны удирдлагын нэгжийн дарга хариуцна. цагдаагийн төв байгууллагын аюулгүй байдлын нэгжийн тухайн ажил хариуцсан алба хаагч сар бүр мэдээ, тайланг нэгтгэн цагдаагийн төв байгууллагын удирдлагад танилцуулна. 912.3.4.Хүнд гэмт хэрэг үйлдсэн болон хүнд гэмт хэрэгт өртөж хохирсон алба хаагчийн талаарх мэдээг нэн даруй, гэмт хэрэгт холбогдсон мэдээг эрүүгийн хэрэг үүсгэсэн өдрөөс хойш төвд 24 цаг, орон нутагт 72 цагийн дотор маягт /ХШАБ-1/-аар, зөрчил гаргасан, гэмт хэрэг, зөрчилд өртөж хохирсон тухай мэдээг сарын сүүлийн өдрөөр тасалбар болгон маягт /ХШАБ-1, 2, 3, 4/-аар бүртгэн цагдаагийн төв байгууллагын аюулгүй байдал хариуцсан нэгжид хүргүүлнэ. 912.3.5.Мэдээг “Цагдаагийн байгууллагын мэдээллийн сүлжээ”-гээр болон факсаар ирүүлж болно. 912.3.6.Цагдаагийн төв байгууллага, түүний харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага ХШАБ-1, ХШАБ-2, ХШАБ-3, ХШАБ-4 маягтыг асуултын дагуу үнэн зөв бөглөж ирүүлэх үүрэг хүлээнэ. 912.4.МЭДЭЭЛЛИЙН САНГИЙН АШИГЛАЛТ, АЮУЛГҮЙ БАЙДАЛ 912.4.1.Аюулгүй байдал хариуцсан нэгж нь энэ журмын дагуу бүрдүүлсэн мэдээллийн санг алба хаагчдаас гэмт хэрэг, зөрчил үйлдэх, түүнд өртөж хохирохоос урьдчилан сэргийлэх чиглэлийг тодорхойлох, шалтгаан нөхцөлийг нь арилгах, хүний нөөцийн ажил /алба хаагч албан тушаал дэвших, нэгжийн даргаар томилох, төрийн дээд одон, медаль, яам, байгууллагын шагналаар шагнуулах, тэргүүний алба хаагчаар шалгаруулах гэх мэт/-д лавлагаа гаргаж өгөх зорилгоор ашиглана. 912.4.2.Аюулгүй байдал хариуцсан нэгж нь мэдээллийн санд орсон мэдээллийг нэгтгэж, дараа сарын 10-ны дотор цагдаагийн төв байгууллагын дарга, тэргүүн дэд, дэд дарга нарт тус тус танилцуулж өгсөн чиглэлийн дагуу ажил зохиож, дүнг илтгэнэ. 912.4.3.Мэдээллийн сангийн баримт бичиг, материалыг зориулалтын байр, сейфэнд хадгалах бөгөөд цагдаагийн төв байгууллагын Дэд даргын зөвшөөрөлгүйгээр бусдад шилжүүлж, 945 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам танилцуулахыг хориглоно. 912.4.4.Аюулгүй байдал хариуцсан нэгж нь мэдээллийн сан, компьютерийн сүлжээний нууц хадгалалт, аюулгүй байдлыг хангаж зохих түвшинд байлгах үүргийг хүлээнэ. 912.4.5.Цагдаагийн төв байгууллагын дарга, тэргүүн дэд, дэд дарга нараас өгсөн чиглэлийн дагуу аюулгүй байдал хариуцсан нэгжээс энэ журмын 912.2.1-т заасан мэдээллийн санд цугларсан мэдээлэлд үндэслэн алба хаагч, ажиллагсдын дунд гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр зөвлөмж бичиж хүргүүлэх зэрэг урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээг зохион байгуулна. 912.4.6.Энэ зүйлийн 912.4.5-д заасан арга хэмжээг төрийн нууц хариуцсан нэгж хариуцаж, цагдаагийн төв байгууллагын Дэд дарга хяналт тавьж, үр дүнг тооцож ажиллана. 912.5.АЛБА ХААГЧИЙН ХҮЛЭЭХ ҮҮРЭГ 912.5.1.Цагдаагийн алба хаагч гэмт хэрэг, зөрчилд холбогдсон, түүнд өртөж хохирсон, ял шийтгүүлсэн бол шууд захирах даргадаа нэн даруй мэдэгдэнэ. 912.5.2.Цагдаагийн алба хаагч гэмт хэрэгт холбогдсон сэжигтнээр тооцогдсон, яллагдагчаар татагдсан, хавтаст хэрэг прокурор, шүүхэд шилжсэн тухайгаа шууд захирах даргадаа мэдэгдэх үүрэгтэй. 912.5.3.Энэ зүйлийн 912.5.1, 912.5.2-т заасан мэдээллийг хүлээн авсан албан тушаалтан дараахь ажиллагааг хийнэ: а/эрүүл мэнд, эд хөрөнгөөрөө хохирсон тохиолдолд алба хаагчдад тусламж, дэмжлэг үзүүлэх; б/гэмт хэрэгт холбогдсон алба хаагчдад хууль, эрх зүйн туслалцаа үзүүлэх ба өөрийнх нь зөвшөөрснөөр өмгөөлөгчийг сонгоход нь туслаж, шүүх хуралдаанд оролцох; в/шалгагдаж байгаа гэмт хэрэг, зөрчлийн шийдвэрлэлтийн байдалтай өмгөөлөгчийн туслалцаатайгаар мэдээлэл авах; г/алба хаагчдыг гэмт хэрэг, зөрчилд холбогдохоос урьдчилан сэргийлэх яриа, таниулга хийх. 912.5.4.Шүүх, прокурор, мөрдөн байцаах албанаас ирүүлсэн алба хаагчийн үйлдсэн гэмт хэрэгтэй холбогдуулан албан тушаал түдгэлзүүлэх тогтоолыг үндэслэн алба хаагч, ажиллагсдыг албан тушаалаас нь түдгэлзүүлнэ. 912.5.5.Тухайн алба хаагчийн хэрэг нь гэм буруугүй болох нь тогтоогдсон, шүүхийн цагаатгах тогтоол гарсан бол түүнийг урьд эрхэлж байсан ажил, албан тушаалд нь эгүүлэн томилж, шууд харьяалан удирдах даргын уламжилснаар бүртгэлд өөрчлөлт оруулна. 912.6.БУСАД 912.6.1.Цагдаагийн алба хаагчийн үйлдсэн гэмт хэрэг, зөрчилд өртөж хохирсон алба хаагчийн мэдээг аюулгүй байдал хариуцсан нэгжид хүргүүлэх үүргийг байгууллагын дарга, захиргааны удирдлагын нэгжийн дарга нар хүлээнэ. 912.6.2.Энэ журмын биелэлтэд цагдаагийн төв байгууллагын Дэд дарга, байгууллагын хэмжээнд тухайн байгууллагын дарга нар сар тутам хяналт тавьж, үр дүнг тооцно. 912.6.3.Энэхүү журмыг зөрчиж мэдээний маягтыг буруу бөглөсөн, хугацаа хожимдуулсан, мэдээллийн санд алдаа гаргасан болон алба хаагч нь гэмт хэрэг, зөрчилд холбогдсон тухайгаа зохих хугацаанд мэдээлээгүй, нуун дарагдуулсан байгууллагын дарга нь алба хаагчийн гэмт хэрэг, зөрчлийн талаар урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээ аваагүй, танилцуулаагүй тохиолдолд Цагдаагийн албаны тухай хуульд заасан сахилгын шийтгэл ногдуулна. ---оОо--- 946 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ХШАБ-1 ЭРҮҮГИЙН ГЭМТ ХЭРЭГТ ХОЛБОГДОН ШАЛГАГДСАН АЛБА ХААГЧИЙН МЭДЭЭ Сүүлийн үеийн зураг, хэмжээ 3x4 Хувийн дугаар: Үнэмлэхний дугаар: Байгууллагын нэр:...................................................................................... Албан тушаал. цол, нэр:............................................................................. Эрүүгийн хэрэг үүсгэсэн Эрүүгийн хуулийн зүйл хэсэг: Хэргийн дугаар: Огноо: Нэг. Хэргийн талаар мэдээлэл 1. Хэрэг гарсан газар, орон: ................................................... аймаг, хот, ............................................... сум, дүүрэг, ....................... ............................ баг, хороо ........................................... /байршил, хаяг/ Огноо: ............. оны ........ сарын ........ өдөр .......... цаг ........... минут 2. Хэргийн товч утга: _______________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ 3. Хэргийн үйлдэл: [ ] ил, [ ] далд 4. Хэргийн ангилал: 5. Хэрэг үйлдэх үедээ: албан үүргээ гүйцэтгэж байсан [ ] 947 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ажлын бус цагаар амарч байсан [ ] дүрэмт хувцастай явсан эсэх: [ ] тийм, [ ] үгүй 6. Гэмт хэрэг үйлдсэн байдал: Соггуугаар [ ] Санамсар болгоомжгүй [ ] Санаатай албан тушаалаа ашигласан [ ] Хувийн сэдэлтээр [ ] Аргагүй хамгаалалт [ ] Гарцаагүй байдал [ ] 7. Гэмт хэрэг хамтран үйлдсэн хэлбэр: Бүлэглэн [ ] Ганцаар [ ] 8. Гэмт хэрэгт оролцсон хэлбэр: Зохион байгуулсан [ ] Хамжигч [ ] Хатгагч [ ] .................. Гүйцэтгэгч [ ] 9. Гэмт хэрэг үйлдсэн шалтгаан: Маргаан [ ] Өс хонзон [ ] Хардлага [ ] Танхай [ ] Албан ажилдаа хайнга хандсан [ ] Шунахай [ ] Хяналт шалгалт сул [ ] Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлын болон ашиглалтын журам зөрчсөн [ ] ......................................................................................................./бичнэ/ Бусад ......... 10. Гэмт хэргийг илрүүлсэн арга: Дотоодын хяналт [ ] Гүйцэтгэх ажил [ ] Хэрэг бүртгэлт [ ] Мөрдөн байцаалт [ ] Иргэдийн мэдээлэл [ ] Шинжээчийн дүгнэлт [ ] Өөрөө хэргээ илчилж ирсэн [ ] 11. Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн бүлэг:   Хүний амьд явах эрхийн эсрэг гэмт хэрэг [ ] Нийтийн албаны ашиг сонирхлын эсрэг гэмт хэрэг [ ] Цэргийн албаны эсрэг гэмт хэрэг [ ] 12. Таслан сэргийлэх арга хэмжээ: хорьсон [ ] батлан даалтад [ ] 13. Албан тушаалыг түдгэлзүүлсэн байдал: тийм [ ] үгүй [ ] 948 бусад хэлбэрээр [ ] Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 14. Гэмт хэрэг үйлдэхэд удирдлага. бусад алба хаагчийн зүгээс нөлөөлсөн эсэх Тийм [ ] Үгүй [ ] 15. Хэргийн шийдвэрлэлт: нэгтгэсэн үндэслэл түдгэлзүүлсэн үндэслэл хэрэгсэхгүй болгосон үндэслэл түдгэлзүүлсэн үндэслэл яллах дүгнэлт үйлдсэн шүүхээр ял шийтгэгдсэн 16. Хэргийг шалгаж буй байгууллага, албан тушаалтны нэр: 17. Хяналт тавьж буй прокурор: Хоёр. Холбогдогчийн талаарх мэдээлэл 18. Ургийн овог........................................ 19. Эцэг /эх/-ийн нэр.................... 20. Нэр..................................................... 21. Нас................................ 22. Хүйс эр эм......................................... 23. Яс үндэс....................... 24. Регистрийн дугаар: 25. Ажил, албан тушаал, цол ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ 26. Утас: ........................ /ажил/ 27. Боловсрол: дээд ........................ /гэр/ тусгай дунд бүрэн дунд ........................./гар утас/ бүрэн бус дунд 28. Мэргэжил: .................................................................. 29. Төгссөн сургууль........................................................ 30. Ажилласан жил: ..........................................................................................Улсад ..........................................................................................Цагдаагийн байгууллагад ..........................................................................................Тус албан тушаалд 949 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 31. Ам бүлийн байдал: ..................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ......................................... /тодорхой бич/ 32. Оршин суугаа хаяг: 33. Урьд нь эрүүгийн хэрэгт холбогдож байсан эсэх: ..........................................................................................Тийм ..........................................................................................Үгүй 34. Урьд сахилгын шийтгэл, зөрчлийн арга хэмжээ авагдаж байсан эсэх: ....................................................................................................................../тодорх бич/ 35. Сургалтад хамрагдаж байсан эсэх: ….............................................................................................................../тодорхой бич/ Мэдээ бичсэн :...................................................................................................................... /Албан тушаал, цол, овог нэр/ Огноо: 950 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ХШАБ-2 ЗӨРЧИЛ ГАРГАСАН АЛБА ХААГЧИЙН МЭДЭЭ Сүүлийн үеийн зураг хэмжээ 3x4 Хувийн дугаар: Үнэмлэхний дугаар: Нэг. Холбогдогчийн талаарх мэдээлэл 1. Ургийн овог.......................................... 2. Эцэг /эх/-ийн нэр...................... 3. Нэр....................................................... 4. Нас............................................ 5. Хүйс эр эм........................................... 6. Яс үндэс................................... 6. Регистрийн дугаар: 7. Ажил, албан тушаал, цол ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ 8. Утас: ........................ /ажил/ 9. Боловсрол: дээд ........................ /гэр/ тусгай дунд бүрэн дунд ........................./гар утас/ бүрэн бус дунд 10. Мэргэжил: .................................................................. 11. Төгссөн сургууль........................................................ 12. Ажилласан жил: ..........................................................................................Улсад ..........................................................................................Цагдаагийн байгууллагад ..........................................................................................Тус албан тушаалд 13. Ам бүлийн байдал: ........................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................... /тодорхой бич/ 14. Оршин суугаа хаяг: 15. Урьд нь эрүүгийн хэрэгт холбогдож байсан эсэх: 951 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ..........................................................................................Тийм ..........................................................................................Үгүй 16. Урьд сахилгын шийтгэл, зөрчлийн арга хэмжээ авагдаж байсан эсэх: ....................................................................................................................../тодорх бич/ 17. Сургалтад хамрагдаж байсан эсэх: ….............................................................................................................../тодорхой бич/ Хоёр. Зөрчлийн талаар мэдээлэл 18. Зөрчлийн товч утга: 19. Зөрчлийн зүйл, хэсэг: 20. Авагдсан арга хэмжээ Баривчлагдсан Шийтгэврээр торгуулсан □ Торгуулсан □ Эрх хасуулсан 21. Арга хэмжээ авсан байгууллага. албан тушаалтны цол нэр 22. Торгуулсан хэмжээ.............................................................................................. 23. Баривчлагдсан он. сар. өдөр.................................................. Хугацаа............. 24. Суллагдсан он. сар. өдөр ........................................................ 25. Эрх хасуулсан он. сар. өдөр................................................... Хугацаа............ Мэдээ бичсэн :...................................................................................................................... /Албан тушаал, цол, овог нэр/ Огноо 952 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ХШАБ-3 ГЭМТ ХЭРЭГТ ӨРТӨЖ ХОХИРСОН АЛБА ХААГЧИЙН МЭДЭЭ Сүүлийн үеийн зураг. Хэмжээ 3x4 Хувийн дугаар.............................................. Үнэмлэхний дугаар Регистрийн дугаар Нэг. Хохирсон алба хаагчийн мэдээлэл 1. Ургийн овог.......................................... 2. Эцэг /эх/-ийн нэр...................... 3. Нэр....................................................... 4. Нас............................................ 5. Хүйс эр эм........................................... 6. Яс үндэс................................... 6. Регистрийн дугаар: 7. Ажил, албан тушаал, цол ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ 8. Утас: ........................ /ажил/ 9. Боловсрол: дээд ........................ /гэр/ ........................./гар утас/ тусгай дунд бүрэн дунд бүрэн бус дунд 10. Мэргэжил: .................................................................. 11. Төгссөн сургууль........................................................ 12. Ажилласан жил: ..........................................................................................Улсад........ байгууллагад ................. Тус албан тушаалд ...... Цагдаагийн 13. Ам бүлийн байдал: ............................................................................................................................ ................................................................................................................................................................... ................................... /тодорхой бич/ 14. Оршин суугаа хаяг: 15. Урьд нь эрүүгийн хэрэгт холбогдож байсан эсэх: Тийм Үгүй 16. Урьд сахилгын шийтгэл, зөрчлийн арга хэмжээ авагдаж байсан эсэх: ....................................................................................................................../тодорхой бич/ 953 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 17. Сургалтад хамрагдаж байсан эсэх: ….............................................................................................................../тодорхой бич/ Хоёр. Өртөж хохирсон гэмт хэргийн талаар мэдээлэл 18. Хэргийн товч утга................................................................. 19. Хэргийн дугаар................................. эрүүгийн хуулийн.............. зүйл...................хэсэг. эрүүгийн хэрэг үүсгэсэн ..................... он............ сар.................. өдөр 20. Гэмт хэргийн улмаас хохирсон байдал хөнгөн □ хүндэвтэр □ хүнд гэмтсэн хөдөлмөрийн чадвар алдалтын хувь...................... □ нас барсан □ бусад 21. Гэмт халдлагад өртөхөд нөлөөлсөн хүчин зүйл: хохирогчийн буруугаас эрхэлсэн ажил. мэргэжилтэй нь холбогдуулж. албан үүргээ гүйцэтгэж явах үөдээ. гэмт этгээдийг баривчлах, саатуулах үедээ. согтууруулах ундаа хэрэглэсэн үедээ. сонор сэрэмж алдсан, □ хувийн өс хонзон, бусад ............................................................................................. /тодорхой бич/ 22. Учирсан хохирол: а/.......................................................төгрөг. б/..................................................... эд хөрөнгийн 23. Нөхөн төлүүлсэн хохирол:...... ...................................................төгрөг 24. Хэргийг илрүүлсэн эсэх □ тийм □ үгүй 25. Сэжигтний мэдээлэл: овог нэр .............................................................................................................. регистрийн дугаар ............................................................................................. боловсрол ........................ эрхэлсэн ажил .................................. оршин суугаа хаяг .............................................................................................. 954 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 26. Хэргийн шийдвэрлэлт: нэгтгэсэн үндэслэл: ....................................................................................... түдгэлзүүлсэн үндэслэл: ............................................................................... хэрэгсэхгүй болгосон үндэслэл: .................................................................... түдгэлзүүлсэн үндэслэл: ................................................................................. яллах дүгнэлт үйлдсэн: ................................................................................... шүүхээр ял шийтгэгдсэн: ................................................................................. Мэдээ бичсэн :...................................................................................................................... /Албан тушаал, цол, овог нэр/ Огноо 955 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ХШАБ-4 ЗӨРЧИЛД ӨРТӨЖ ХОХИРСОН АЛБА ХААГЧИЙН МЭДЭЭ Сүүлийн үеийн зураг. Хэмжээ 3x4 Хувийн дугаар.............................................. Үнэмлэхний дугаар Регистрийн дугаар Нэг. Хохирсон алба хаагчийн мэдээлэл 1. Ургийн овог.......................................... 2. Эцэг /эх/-ийн нэр...................... 3. Нэр....................................................... 4. Нас........................................... 5. Хүйс эр эм........................................... 6. Яс үндэс.................................. 6. Регистрийн дугаар: 7. Ажил, албан тушаал, цол ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ 8. Утас: ........................ /ажил/ 9. Боловсрол: дээд ........................ /гэр/ ........................./гар утас/ тусгай дунд бүрэн дунд бүрэн бус дунд 10. Мэргэжил: .................................................................. 11. Төгссөн сургууль........................................................ 12. Ажилласан жил: .......................................................................................... Улсад ........ Цагдаагийн байгууллагад ................. Тус албан тушаалд ...... 13. Ам бүлийн байдал: ........................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................... /тодорхой бич/ 14. Оршин суугаа хаяг: 15. Урьд нь эрүүгийн хэрэгт холбогдож байсан эсэх: □ Тийм □ Үгүй 16. Урьд сахилгын шийтгэл, зөрчлийн арга хэмжээ авагдаж байсан эсэх: ....................................................................................................................../тодорхой бич/ 956 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 17. Сургалтад хамрагдаж байсан эсэх: ….............................................................................................................../тодорхой бич/ Хоёр. Өртөж хохирсон гэмт хэргийн талаар мэдээлэл 18. Зөрчлийн товч утга.............................................................. 19. Зөрчлийн зүйл................................. хэсэг. Огноо: . ................... он ...... сар.......... өдөр 20. Зөрчлийн төрөл: □ Гүтгэсэн □ Заналхийлсэн □ Доромжилсон □ Хүч хэрэглэсэн □ Биелүүлэхгүй байхыг уриалсан □ Хууль ёсны шаардлагыг зориуд үл биелүүлсэн □ Хууль ёсны шаардлагыг эсэргүүцсэн Бусад ............................................................................................/тодорхой бич/ 21. Зөрчилд өртөхөд нөлөөлсөн хүчин зүйл: □ хохирогчийн буруугаас □ эрхэлсэн ажил. мэргэжилтэй нь холбогдуулж. □ албан үүргээ гүйцэтгэж явах үөдээ. □ гэмт этгээдийг баривчлах, саатуулах үедээ. □ согтууруулах ундаа хэрэглэсэн үедээ. □ сонор сэрэмж алдсан, □ хувийн өс хонзон, бусад ............................................................................................. /тодорхой бич/ 22. Учирсан хохирол: а/.......................................................төгрөг. б/..................................................... эд хөрөнгийн 23. Нөхөн төлүүлсэн хохирол:...... ...................................................төгрөг 24. Зөрчил гаргагч мэдээлэл: овог нэр .................................................................................................... 957 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам регистрийн дугаар ............................................................................................... боловсрол ........................ эрхэлсэн ажил ................................... оршин суугаа хаяг ................................................................................................ 25. Зөрчлийн шийдвэрлэлт, үндэслэл, хуулийн заалт /тодорхой бич/ .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... Мэдээ бичсэн :................................................................................................................. /Албан тушаал, цол, овог нэр/ Огноо 958 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 913.АЛБА ХААГЧИЙГ ПОЛИГРАФ АШИГЛАЖ ШАЛГАХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: Маягт: № 1, 2, 3 Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/248 Хуудас: 5 913.1.ЗОРИЛГО Хүний нөөцийг судлах ажлын хүрээнд шаардлагатай тохиолдолд шинжлэх ухаан, технологийн дэвшил, ололт /полиграф/-ыг ашиглан шалгах харилцааг зохицуулахад оршино. 913.2.ЗАРЧИМ Полиграф ашиглаж шалгах ажиллагааны үед Монгол Улсын Үндсэн хуулиар олгосон хүний халдашгүй дархан байх эрхэнд хүндэтгэлтэй хандана. 913.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурьдсан утгаар ойлгоно: “Полиграф ашиглах” - цагдаагийн байгууллагад ажилд орохоор судлагдаж байгаа иргэний үнэнч шударга байдлыг шинжлэх ухаан, техникийн ололтыг ашиглан магадлах үйл ажиллагааг; “Захиалагч” - цагдаагийн төв байгууллагын хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгжийг; “Оролцогч” - цагдаагийн алба хаагч, анх ажилд орохоор судлагдаж байгаа иргэн; “Мэргэжилтэн” - полиграфийн төхөөрөмж ажиллуулах тусгай сургалтад хамрагдаж, эрх авсан албан хаагчийг. 913.2.ПОЛИГРАФ АШИГЛАХ ЕРӨНХИЙ НӨХЦӨЛ 913.2.1.Цагдаагийн төв байгууллагын хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж нь оролцогчоос полиграф ашиглах зөвшөөрлийг бичгээр заавал авах ба уг зөвшөөрөлгүйгээр полиграф ашиглахыг хориглоно. 913.2.2.Полиграфийн тоног төхөөрөмж нь хүний амь нас, эрүүл мэндэд гэм хор учруулах, сэтгэцийн байдалд өөрчлөлт оруулах сөрөг нөлөөлөлгүй байх шаардлага хангасан байна. 913.2.3.Тусгай сургалтад хамрагдан дадлагажсан эрх бүхий алба хаагч полиграфын техникийг ашиглана. 913.2.4.Асуулгын явцад оролцогч хүссэн үедээ полиграф хэрэглэхээс татгалзах эрхтэй бөгөөд түүнийг буруутгах, эрхийг хязгаарлах үндэслэл болохгүй. 913.2.5.Оролцогчийн зөвшөөрөлтэйгөөр дуу, дүрс, дуу-дүрсний бичлэг хийж болно. 913.2.6.Асуулгад оролцогчийн төрөлх хэл, эсвэл түүний сайн мэдэх хэлээр асуулт тавина. 913.2.7.Полиграф ашиглах ажиллагааг албан өрөөнд явуулна. 913.2.8.Бодит бус үр дүн гарах магадлалыг харгалзан полиграф ашиглан асуулга явуулахыг дараахь тохиолдолд хориглоно: а/оролцогч нь бие махбодийн болон сэтгэл зүйн хувьд бэлтгэгдээгүй; б/жирэмсэн; в/эрүүл мэндийн хувьд боломжгүй. 913.3. ПОЛИГРАФ АШИГЛАХАД БЭЛТГЭХ 913.3.1.Оролцогч сайн дураараа полиграф хэрэглэхийг зөвшөөрсөн тохиолдолд захиалагч полиграф ашиглан ярилцлага явуулахаар полиграфын аппарат байгаа цагдаагийн байгууллагад хандана. 913.3.2.Хүсэлтийг хүлээн авсан полиграфын мэргэжилтэн ирүүлсэн материалтай урьдчилан танилцаж, полиграфт орох иргэний эрүүл мэндийн байдлыг судалж, зайлшгүй шаардлагатай тохиолдолд эмнэлгийн байгууллагын зохих мэргэжилтнүүдтэй зөвлөлдөнө. Үүний үндсэн дээр мэргэжилтэн асуулгад оролцогчийн тухайд полиграф ашиглах боломжтой эсэх талаар хариу өгнө. Полиграф ашиглах боломжтой гэж үзсэн тохиолдолд түүнийг үр дүнтэй явуулахад чиглэсэн нөхцөлийг тодорхойлж захиалагчид мэдэгдэнэ. 913.3.3.Захиалагч полиграф ашиглах ажиллагаанд чанартай бэлтгэх шаардлагатай хугацааг тооцон энэ тухай мэргэжилтэнд мэдэгдэнэ. 913.3.4.Асуулгад оролцогчид тусгай бэлтгэсэн асуулт тавьж, ярилцлага хийж бие, сэтгэл хөдлөлийн хэмнэлийн хэвийн байдлыг бүрдүүлнэ. 913.3.5.Мэргэжилтэн нь полиграф ашиглан асуулга явуулах газар, нөхцөлийг захиалагчтай 959 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам тохирно. Захиалагч полиграф ашиглах хэвийн нөхцөл бололцоог хангах ажлын зохион байгуулалтын болон бусад арга хэмжээг авах үүрэгтэй. 913.4. АСУУЛГЫН ҮР ДҮНГ АЛБАН ЁСНЫ БОЛГОХ, ХАДГАЛАХ 913.4.1.Мэргэжилтэн полиграф ашигласан үндэслэл, зорилго, арга, бие сэтгэл хөдлөлийн хэмнэлийг тусгасан үзүүлэлтүүд болон үр дүнгийн тухай магадалгаа бэлтгэнэ. 913.4.2.Захиалагчийн хүсэлтээр Магадлагаанд асуулгын явцын тухай нэмэлт мэдээллийг оруулж болно. /Жишээлбэл: оролцогчийн зан байдлын онцлог гэх мэт/. Магадлагаанд полиграфын үр дүн нь чиглэл тогтоох магадлалын шинжтэй байх ба баримтын хэмжээнд үнэлж ашиглаж болохгүйг зааж өгнө. 913.4.3.Магадалгааг 5 хоногт багтаан захиалагчид хүргүүлнэ. Зайлшгүй шаардлагатай тохиолдолд полиграфын явцад ашигласан материалыг хавсаргаж болно. 913.4.4.Полиграф ашигласан материал /бие сэтгэл хөдлөлийн хэмнэлийг диаграммын туузанд буулгасан болон мэдээллийг агуулсан бусад бичлэг, асуулгын үр дүнгийн тухай магадалгааны нэг хувь, асуултууд ба бусад бичиг баримт/, полиграф ашиглахыг сайн дураараа зөвшөөрсөн тухай тодорхойлолт, даалгавар зэргийг алба хаагчийн хувийн хэрэгт хадгална. 913.5. ПОЛИГРАФЫН ҮР ДҮНГ АШИГЛАХ 913.5.1.Полиграф ашиглан олж авсан мэдээллийг боловсон хүчний судалгаанд ашиглана. 913.5.2.Оролцогч өөрийн хүсэлтээр явагдсан полиграфын асуулгын үр дүнтэй танилцаж болно. Үр дүнг захиалагч танилцуулна. Зайлшгүй шаардлагатай тохиолдолд полиграфын асуулгыг давтан явуулж болно. 913.5.3.Захиалагч нь полиграфын асуулгын аргыг боловсронгуй болгох, хийгдсэн полиграфын ажиллагааны үр дүнгийн талаар мэргэжилтэнд мэдэгдэж байна. 913.6. ПОЛИГРАФЫГ АШИГЛАХАД ХЯНАЛТ ТАВИХ Полиграф ашиглан асуулга явуулах мэргэжилтний үйл ажиллагаанд захиалагч болон тухайн цагдаагийн байгууллагын дарга хяналт тавьж болно. ---оОо--- 960 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт: №-1 ПолиграФ ашиглаж асуулга Явуулсан Үр дҮнгийн тухай магадлагаа 20___ оны ___ дугаар сарын ___-ны өдөр № _____хот, сум _____________________ би ____________________ даалгавраар _____ /албан тушаал, цол, овог, нэр/ /албан тушаал, цол, овог, нэр/ /марк/ маркийн компьютер-полиграфын техник хэрэгсэл ашиглан доорхи хүнд асуулга явуулав. Полиграфын асуулга нь _______ өрөөнд _________ цагаас ________ цагийн /хаана/ /эхэлсэн цаг/ /дууссан цаг/ хооронд явууллаа. Хэргийн агуулга: /ЭХХША-ны оролцогч бол бөглөнө./ _______________________________ _________________________________________________________________________________ Асуулгад оролцогч: __________________________________________________________ Полиграф ашиглан асуулга явуулах үед дараах физиологийн хариу үйлдлүүд тэмдэглэгдсэн болно: ___________________________________________________________________________ Магадлан тодруулах асуултууд: ______________________________________________________ ______________ аргачлалаар боловсруулсан _____ асуулт бүхий тестийг тус бүр ____ удаагийн давтамжтайгаар асуусан бөгөөд асуулгын нийт дүнгээр дараахь асуултууд нь _____ -ны хувьд ач холбогдол бүхий асуултууд байсан болно. Дүгнэлт:____________________________________________________________________ Асуулгад оролцогч нь мэргэжилтэнтэй харьцаа тогтооход хүндрэл гараагүй, эсэргүүцэл үзүүлээгүй болно. Уг магадлагаа шүүхэд нотлох баримт болохгүй мөн алба хаагчтай холбоотой шийдвэр гаргах үндэслэл болохгүй, зөвхөн магадлалын шинжтэй. Магадлагаанд ___________________________________ хавсаргасан болно. /хавсаргасан бичиг баримтууд/ ПОЛИГРАФЧ: _________________________ /албан тушаал, цол, овог, нэр/ /гарын үсэг/ 961 /_____________/ Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт: №-2 Полиграфыг ашиглан асуулга явуулахыг сайн дураараа зөвшөөрсөн тухай тодорхойлолт Би________________________________________________________________________ /овог, нэр, боловсрол, эрхэлж буй ажил, утас/ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ сэтгэц физиологийн тусгай асуулгад оролцох сайн дурын зөвшөөрөл өгч байна. а/ зөвхөн намайг бичгээр зөвшөөрөл өгсний дараа полиграф ашиглан асуулга явуулна. б/ би асуулга эхлэхийн өмнө надад тавих асуултуудын агуулгатай танилцана. в/ асуулгын явцад хүссэн үедээ тавьсан асуултад хариулахаас болон цаашдын асуулгад оролцохоос татгалзах эрхтэй. г/_________________________________________/ЭХХША-ны оролцогч бол бөглөнө./ /ямар хэрэгт холбоотойгоор/ эрүүгийн хэрэг мөрдөх, шалгахтай холбоотойгоор зөвхөн эрх бүхий байгууллага асуулгын үр дүнг ашиглана гэдгийг надад тайлбарлан өгсөн. Өөрийн шийдвэрээ сайн дураараа гаргаж байна. 20.... он ..... сар ..... өдөр ________________________________________________ (...................................) /овог, нэр/ /гарын үсэг/ Татгалзах шалтгаанууд: _________________________________________________ /хэрвээ байгаа бол/ Өргөдлийг хүлээн авч эрхийг тайлбарлан өгөв. ______________________________________________________________________ /мэргэжилтний цол, албан тушаал/ ________________________________________________ (...................................) /овог, нэр/ /гарын үсэг/ 20 .... он ...... сар ..... өдөр 962 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт: №-3 Полиграфын төхөөрөмж ашиглан асуулга явуулах өрөөнд тавигдах шаардлага Өрөөний талбай 10 кв.м-ээс доошгүй байх. Өрөөний өндөр 2,5 м-ээс доошгүй байх. Хана болон тааз завсрын, бүдэг өнгөтэй /шаргал, цайвар ногоон г.м/ байх ба дуу чимээ нэвтрүүлэхгүй материалаар бүрхсэн байна. Өрөөний тохижуулалтад асуулгад оролцогчийн анхаарлыг татах эд зүйлс байж болохгүй /зураг, толь г.м/ Өрөөний хаалга дуу чимээ нэвтрүүлэхгүй, давхар хаалга байна. Өрөөний байршил. Өрөөний цонх машин зам руу харсан байж болохгүй. Өрөөний ойролцоо дуу чимээ, чичиргээ гаргаж асуулгад сөргөөр нөлөөлөх хүчтэй цахилгаан хэрэгсэл байж болохгүй / лифт г.м/ Өрөөний дулаан +20°С байна. Цонхны гадуур төмөр тортой байх ба салхивчинд ялаа шумуулнаас хамгаалах тор суулгасан байна. 2-3 сандал байх ба сорилд хамрагдагчийн сууж байгаа сандал /тусгай кресло/ гар, датчик хоёрт эвтэйхэн байрласан тохойвч түшлэгтэй байна. Дүрс бичлэгийн хяналттай байна. Камер нь асуулгад оролцогчийн биеийн хөдөлгөөн, нүүрний хувирлыг хянах зорилгоор асуугдагчийн урдаас харуулж байрлуулна. 11.Полиграфын төхөөрөмжийг байрлуулах ширээ нь датчикуудын утсыг эмх замбараатай байлгах зорилгоор тусгайлан бэлтгэсэн тогтоогчтой байна. ---оОо--- 963 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 914.САХИЛГЫН ШИЙТГЭЛ ОНОГДУУЛАХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт:ЦБҮАЖ№914.52, ЦБҮАЖ№914.53a, ЦБҮАЖ№914.53б Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/248 Хуудас: 13 914.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн алба хаагчид сахилгын шийтгэл оногдуулахтай холбоотой харилцааг зохицуулахад оршино. 914.2.САХИЛГЫН ЗӨРЧИЛД АЛБАНЫ ШАЛГАЛТ ЯВУУЛАХ Алба хаагчийн гаргасан зөрчил, эсхүл үйл ажиллагаанд албаны шалгалт явуулахдаа Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 112-т заасныг баримтална. 914.3.САХИЛГЫН ШИЙТГЭЛ ОНОГДУУЛАХ 914.3.1.Алба хаагчид сахилгын шийтгэл оногдуулах эсэх асуудлыг шийдвэрлэхдээ даргын зөвлөлийн хуралдаанд алба хаагчийг байлцуулна. Хуралд оролцуулах талаар урьдчилан мэдэгдэх арга хэмжээ авч, ирээгүй тохиолдолд энэ тухай тэмдэглэл үйлдэж, асуудлыг хуралдаанаар хэлэлцэн шийдвэрлэнэ. 914.3.2.Гарсан шийдвэрийг ажлын 5 өдөрт багтаан хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж, алба хаагч нь харьяа байгууллагаар нь дамжуулан алба хаагчид мэдэгдэх хуудсаар танилцуулна. 914.3.3.Алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын удирдлага нь алба хаагчаас гаргасан сахилга, ёс зүйн зөрчлийн шалтгаан, нөхцөлийг тогтоож, энэ талаар бие бүрэлдэхүүнд танилцуулж, түүнээс урьдчилан сэргийлэх соёл, хүмүүжлийн арга хэмжээ хэрэгжүүлж, үр дүнг тооцож байна. 914.3.4.Цагдаагийн алба хаагчид сахилгын шийтгэл оногдуулахдаа Төрийн албаны тухай хууль, Цагдаагийн албаны тухай хууль, Авлигын эсрэг хууль болон бусад хууль тогтоомжид заасан үндэслэл, журмыг баримтлана. 914.3.5.Сахилгын шийтгэл оногдуулсан шийдвэр гаргахдаа тушаалын тэмдэглэх хэсэгт сахилгын шийтгэл оногдуулсан хуулийн нэр, үндэслэл болгосон заалт, хэрэв дээд байгууллагын эрх зүйн актыг үндэслэл болгосон бол нэр, огноо, гарчиг, дугаарыг заавал бичих, үг, үсэг нэмж, утга агуулгыг өөрчлөхгүй байх зэргээр хууль тогтоомж зөрчихгүй байхыг анхаарна. 914.4.САХИЛГЫН ШИЙТГЭЛ ОНОГДУУЛЖ БОЛОХГҮЙ ТОХИОЛДОЛ 914.4.1.Дор дурдсан тохиолдолд сахилгын шийтгэл оногдуулахгүй: а/сахилгын шийтгэл оногдуулах хугацаа өнгөрсөн; б/тухайн зөрчилд өмнө нь сахилгын шийтгэл оногдуулсан. 914.5.САХИЛГЫН БАЙДЛЫГ ҮНЭЛЭХ 914.5.1.Байгууллага бүр сахилгын шийтгэл /зөрчлийн төрөл, шалтгаан нөхцөл, ногдуулсан шийтгэлийн үндэслэл, төрөл, хэмжээ гэх мэт/ оногдуулсан талаар бүртгэл хөтөлнө. 914.5.2.Цагдаагийн ерөнхий газрын даргын 2017 оны А/129 дүгээр тушаалаар баталсан “Цагдаагийн алба хаагчийн сахилгын дүрэм”-ийн 11.1 дэх хэсэгт заасны дагуу сахилгын мэдээг цагдаагийн төв байгууллагын аюулгүй байдал хариуцсан нэгжид хүргүүлнэ. Тайлбар: Сахилгын мэдээг энэ журмын хавсралтад заасан аргачлал /ЦБҮАЖ№914.52/-ын дагуу гаргана. 914.5.3.Байгууллагын бие бүрэлдэхүүний сахилгын үнэлгээг нийт алба хаагчдаас гэмт хэрэгт холбогдон шалгагдсан алба хаагчдын тоо, хувь, нийт алба хаагчдаас сахилга ёс зүйн зөрчил гаргасан алба хаагчдын тоо, хувь, зөрчил гаргасан алба хаагчдын дунд давтан зөрчил гаргасан алба хаагчдын эзлэх тоо, хувь, нийт илрүүлсэн зөрчлөөс тухайн байгууллагын дотоод хяналтаар илрүүлсэн зөрчлийн тоо, хувь, сахилгын мэдээг тогтоосон хугацаанд үнэн зөв, бүрэн бодитой илрүүлсэн байдал, нийт илрүүлсэн зөрчлөөс гадны хяналтаар илрүүлсэн зөрчлийн тоо, хувь гэсэн шалгуур үзүүлэлт /ЦБҮАЖ №914.53а/ болон сахилгын зөвлөгөөн зохион байгуулсан үр дүн /ЦБҮАЖ №914.53б/-ээр дүгнэнэ. 914.5.4.Тухайн нэгжийн дарга өөрийн хариуцсан алба хаагчдаас үйлдсэн сахилга, ёс зүйн зөрчлийг илрүүлж, сахилгын шийтгэл оногдуулсан бол тухайн байгууллагын дотоод хяналтаар 964 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам илрүүлсэн зөрчилд тооцож, сахилга, ёс зүйн зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээг бодитой хэрэгжүүлсэн гэж үзэж оноог нэмж үнэлнэ. 914.5.5.Гадны хяналтаар /дотоод хяналт аюулгүй байдал хариуцсан нэгжийн хяналт, Улаанбаатар цагдаагийн хүрээний ёс журмын хяналт, албаны шалгалт, эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаа, иргэд, байгууллагын мэдээлэл, хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэлд гарсан нийтлэл, мэдээлэл, төрийн болон төрийн бус байгууллагаас ирүүлсэн гомдол, мэдээлэл/ илэрч байгаа зөрчлийн тоог тухайн байгууллагын сахилга, ёс зүйн байдлын үнэлгээнээс хасч тооцно. 914.5.6.Байгууллагын бие бүрэлдэхүүний сахилгын дүнг менежерийн үр дүнгийн гэрээг дүгнэх үзүүлэлт болгон дүгнэх ажлыг цагдаагийн төв байгууллагын аюулгүй байдал хариуцсан нэгж хариуцна. ---оОо--- 965 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №914.52 САХИЛГЫН МЭДЭЭ ГАРГАХ АРГАЧЛАЛ Хүснэгтийн 1 дүгээр баганад мэдээнд хамрагдах он, сарыг бичих ба жилийн эцэст зөвхөн оныг бичнэ. Цагдаагийн алба хаагчаас үйлдсэн гэмт хэргийн тоо гэсэн 2-р баганад тухайн оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс 12 дугаар сарын 31-ны өдөр хүртэлх хугацаанд эрүүгийн хэргийн дугаар авсан хэргийг бичнэ. Гэмт хэрэгт холбогдон шалгагдсан алба хаагчийн тоо гэсэн 3 дугаар баганад тухайн онд эрүүгийн гэмт хэрэгт холбогдон шалгагдсан алба хаагчдын тоог бичнэ. Хүснэгтийн 4, 5 дугаар баганад гэмт хэрэгт холбогдон шалгагдсан алба хаагчдыг офицер, ахлагчаар ялгаж бичих бөгөөд энэ хоёр баганын тооны нийлбэр нь 3 дугаар баганын тоотой тэнцүү байна. Хүснэгтийн 6 дугаар баганад ЭХХШТХ-ийн 32.5 дугаар зүйлд зааснаар хэрэгсэхгүй болсон хэргийг, 7 дугаар баганад ЭХХШТХ-ийн 39.14 дүгээр зүйлд заасан үндэслэлээр хэрэгсэхгүй болгосон хэргийг, 8 дугаар баганад Өршөөл үзүүлэх тухай хуульд заасан үндэслэлээр хэрэгсэхгүй болгосон хэргийг тус тус бичнэ. Эрүүгийн хуулийн 5 дугаар бүлгийн 5.2 дугаар зүйлд заасан ял шийтгүүлсэн алба хаагчдыг ялын төрлөөр нь тохирох /9-13/ баганад бичнэ.9-13 дугаар баганад бичигдсэн тооны нийлбэр нь 3 дугаар баганатай ижил байна. Нийт шийдвэрлэгдсэн хэргийн тоог 15 дугаар баганад бичнэ. Хүснэгтийн 16 дугаар баганад цагдаагийн алба хаагч холбогдон шалгагдаж эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаа, прокурор, шүүхийн шатанд ажиллагаанд байгаа хэргийн тоог бичнэ. Тухайн оны 12 дугаар сарын 31-нийг хүртэлх хугацаанд алба хаагчдын холбогдон шалгагдаж байгаа хэрэг аль шатанд шалгагдаж байгааг мэдээ гаргах эрх бүхий албан тушаалтан тодруулсны үндсэн дээр энэ тоог бичнэ. Хүснэгтийн 17 дугаар баганад алба хаагчдаас үйлдсэн сахилга, ёс зүйн зөрчлийн нийт тоог бичнэ. Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 84 дүгээр зүйлийн 81.4 дэх хэсэг, Цагдаагийн алба хаагчийн ёс зүйн дүрэм, сахилгын дүрэмд заасан сахилгын шийтгэл хүлээсэн алба хаагчийн тоог 18 дугаар баганад бичиж, сахилгын шийтгэл хүлээсэн алба хаагч нь тухайн байгууллагын нийт алба хаагчдын дунд эзлэх хувийг 19 дүгээр баганад бичнэ. Сахилгын шийтгэл хүлээсэн нийт алба хаагчийг офицер, ахлагч, энгийн гэж ангилан 20, 21, 22 дугаар баганад ялгаж бичнэ. Сахилга, ёс зүйн зөрчил гаргаж сахилгын шийтгэл хүлээсэн алба хаагчдыг 23-43 дугаар баганад байгаа албан тушаалын ангилалын тохирох хэсэгт бичих бөгөөд “Хэв журмын ажил хариуцсан ахлах офицер” гэсэн 32 дугаар баганад ахлах байцаагч, хэв журмын ажил хариуцсан ахлах байцаагч, ОНХА хариуцсан ахлах байцаагч, гэр бүлийн хүчирхийлэл, хүүхдийн гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ахлах байцаагч, жижүүрийн ахлах офицерийг, “Хэв журмын офицер” гэсэн 33 дугаар баганад жижүүрийн офицер, саатуулах байрны их /бага/ эмч, эргүүлийн офицерыг тус тус бичнэ. “Бусад офицер“ гэсэн 37 дугаар баганад ахлах нягтлан бодогч, төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан ахлах мэргэжилтэн, мэдээлэл, судалгааны ахлах мэргэжилтэн, хүний нөөцийн мэргэжилтэн, холбоо, техникийн инженер, мэдээлэл, судалгааны ахлах мэргэжилтэн, мэргэжилтэн, даргын даалгавар гүйцэтгэгийг тус тус бичнэ. “Хэв журмын цагдаа” гэсэн 38 дугаар баганад эргүүлийн цагдаа, сумын хэсгийн цагдаа, хороо хариуцсан цагдаа, харуулын цагдаа, саатуулах байрны жижүүрийн цагдаа, мэдээлэл, хүлээн авагч цагдаа, телехяналтын жижүүрийн цагдаа, жижүүрийн цагдаа, дуудлагын цагдааг тус тус бичнэ. “Бусад цагдаа” гэсэн 42 дугаар баганад захиргааны зөрчлийн тоо бүртгэгч, архивч, нярав, цагдаа-жолооч, шууданч цагдаа, бичиг хэргийн эрхлэгч, архивч, бичээчийг тус тус бичнэ. Хүснэгтийн 23-43 дугаар баганы тооны нийлбэр 18 дугаар баганы тоотой тэнцүү байна. “Зөрчил гаргасан алба хаагчдаас ёс зүйн төлбөртэй сургалтад хамрагдсан алба хаагчийн тоо“ гэсэн 44 дүгээр баганад сахилга, ёс зүйн зөрчил гаргасан нийт алба хаагчдаас ёс зүйн 966 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам төлбөртэй сургалтад тайлант хугацаанд хамрагдсан алба хаагчдын тоог бичнэ. Сахилга, ёс зүйн зөрчлийн хэлбэрийг “Албаны шалгалт явуулсан тухай мэдээ” /Маягт: ЦБҮАЖ-112, 512/-ний маягтын 3 дахь хэсэгт заасны дагуу 45-55 дугаар баганын тохирох хэсэгт бичиж, 55 дугаар баганад байгаа “бусад” гэсэн баганад хүснэгтэд дурдагдаагүй зөрчлийн хэлбэрийг бичнэ. Энэ хэсгийн 45-55 дугаар баганын тооны нийлбэр нь 18 дугаар баганы тоотой тэнцүү байна. Сахилга, ёс зүйн зөрчлийн шалтгаан, нөхцөлийг “Албаны шалгалт явуулсан тухай мэдээ” /Маягт: ЦБҮАЖ-112, 512/-ний маягтын 19 дэх хэсэгт заасны дагуу 56-67 дугаар баганын тохирох хэсэгт бичих бөгөөд эдгээр багнын тооны нийлбэр нь 18 дугаар баганы тоотой тэнцүү байна. Шийтгэлийн төрлийг хүснэгтийн 68-72 дугаар баганад Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 84 дүгээр зүйлийн 81.4 дэх хэсэгт заасан шийтгэлийн төрлөөр тохирох баганад бичих бөгөөд эдгээр багана дахь тооны нийлбэр нь 18 дугаар баганын тоотой тэнцүү байна. Хүснэгтийн 73-76 дугаар баганад сахилгын зөрчлийг давтан гаргасан алба хаагчдыг офицер, ахлагч, энгийн алба хаагчаар ялгаж бичнэ. Сахилгын зөрчлийг давтан гаргасан гэдэгт: Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 84 дүгээр зүйлийн 81.9 дэх хэсэгт заасан хугацаа дуусаагүй байхад дахин зөрчил гаргасныг ойлгоно. Сахилгын шийтгэл ногдуулсан субьектээр нь хүснэгтийн 77, 78 дугаар баганын аль тохирох хэсэгт бичнэ. 79 дүгээр баганад Нийслэлийн цагдаагийн газар, Эрүүгийн цагдаагийн алба, Мөрдөн байцаах албаны даргын тушаалаар сахилгын шийтгэл ногдуулсаныг бичнэ. Энэ 3 багана дахь тооны нийлбэр нь 18 дугаар баганын тоотой тэнцүү байна. Тухайн байгууллагын дотоод хяналтаар гэсэн 80 дугаар баганад тухайн нэгжийн / цагдаагийн төв байгууллагын харъяа нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага/ удирдлага, хэлтэс, тасаг, хэсэг, дэд хэсгийн дарга, ахлах ажилтан, алба хаагчдаас ёс журмын болон хариуцлагатай эргүүл, жижүүр, албан үүргээ гүйцэтгэх явцдаа илрүүлсэн, таслан зогсоосон сахилга, ёс зүйн зөрчлийг бичнэ. Ёс журмын хяналтаар гэсэн 81 дүгээр баганад зөвхөн Улаанбаатар цагдаагийн хүрээний ёс журмын эргүүлийн хяналтаар илрүүлсэн сахилга, ёс зүйн зөрчлийг бичнэ. Гадны хяналтаар гэсэн 82 дугаар баганад Цагдаагийн төв байгууллагын суурин телефон /126/ утсанд иргэдээс ирүүлсэн гомдол, мэдээлэл, ХШҮДХХ-ээс явуулж буй төлөвлөгөөт, төлөвлөгөөт бус, гүйцэтгэлийн шалгалт, албаны шалгалтуудаар илэрсэн сахилга, ёс зүйн зөрчлийг бичнэ. Цагдаагийн байгууллага, алба хаагчийн үйл ажиллагаатай холбоотой өргөдөл, гомдол, мэдээллийн дагуу илэрсэн сахилга, ёс зүйн зөрчлийг хүснэгтийн 83-86 дугаар баганын тохирох хэсэгт бичнэ. Сахилга, ёс зүйн зөрчлийг илрүүлсэн арга гэсэн бүлэгт байгаа 80-86 дугаар баганын тооны нийлбэр нь 17 дугаар баганын тоотой тэнцүү байна. ---оОо--- 967 968 Урьд оны мөн үеийн дүн 3 Хувь Өссөн дүн 2 Өсөлт (+)/ бууралт (-) ..... сар 1 Сар 1 № Огноо 0 2 3 4 Үүнээс 5 6 7 8 Хэрэгсэхгүй болгосон 9 10 11 12 13 Шүүхээр шийтгэгдсэн хүний тоо Холбогдон шалгагдсан хэргийн шийдвэрлэлт ......................... ГАЗАР, ХЭЛТСИЙН САХИЛГЫН МЭДЭЭ Эрүүгийн хэрэгт холбогдон шалгагдсан алба хаачид ЦАХ-аас үйлдсэн нийт гэмт хэргийн тоо Гэмт хэрэгт холбогдон шалгагдсан алба хаагчийн тоо Офицер Ахлагч ЭХХШТХ-ийн 32.5 /прокурор/ ЭХХШТХ-ийн 34.19 /шүүх/ Өршөөлийн тухай хуулиар торгох ял нийтэд тустай ажил хийлгэх ял зорчих эрхийг хязгаарлах ял хорих ял эрх хасах ял 14 Нийт ял шийтгүүлсэн алба хаагчийн тоо 15 Нийт шийдвэрлэгдсэн хэрэг 16 Ажиллагаанд шалгаж байгаа хэргийн тоо Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 969 17 Сахилгын зөрчлийн нийт тоо 18 Арга хэмжээ авагдсан хүний тоо 19 Нийт бие бүрэлдэхүүнд эзлэх хувь 20 21 Үүнээс Офицер Ахлагч 22 Энгийн 23 Алба, газар, хэлтсийн дарга 24 Тасаг, хэсгийн дарга 25 Ахлах төлөөлөгч 26 Эрүү, эдийн засгийн мөрдөгч 27 Хэсгийн төлөөлөгч 28 Ахлах мөрдөгч 29 Мөрдөгч 30 Ахлах хэрэг бүртгэгч 31 Хэрэг бүртгэгч 32 33 34 Албан тушаал Хэв журмын ажил хариуцсан ахлах офицер Хэв журмын офицер Хэсгийн байцаагч 35 Замын цагдаагийн ахлах байцаагч 36 Замын цагдаагийн байцаагч 37 Бусад офицер 38 Хэв журмын цагдаа 39 Эргүүлийн цагдаа 40 Цагдаа зохицуулагч 41 Цагдаа жолооч 42 Бусад цагдаа 43 Энгийн алба хаагч Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 970 44 Зөрчил гаргасан алба хаагчдаас ёс зүйн төлбөртэй сургалтад хамрагдсан алба хаагчийн тоо 45 Ажлын хариуцлага алдсан 46 Ажил тасалсан 47 48 49 50 51 52 Сахилга, ёс зүйн зөрчлийн хэлбэр Архидан согтуурсан ЭХХШТХ зөрчсөн Бусад хууль, тогтоомж зөрчсөн ЦАХ-чийн сахилгын дүрэмзөрчсөн ЦАХ-чийн ёс зүйн дүрэмзөрчсөн Үүрэг даалгавар үл биелүүлсэн 53 Төсвийн хөрөнгийг ашигласан 54 Хээл хахууль, шан харамж авсан 55 Бусад 56 Ажлын ачаалал их, стресээс 57 ЦАХ бие биедээ тавих зарчимч шаардлага сул 58 Ар гэрээс нөлөөлөх шалтгаан 59 60 61 62 63 64 65 Сахилга, ёс зүйн зөрчлийн шалтгаан, нөхцөл Найз, нөхдийн уруу таталт Хувь хүний буруутай үйл ажиллагаа Хяналт шалгалт сул Ёс зүй хангалттай төлөвшөөгүй Нийгмийн баталгаа хангалтгүй Судлах, сонгон шалгаруулалт сулаас Хууль дүрэм, журам, зааврын мэдлэг дутмаг, мэргэжлийн ур чадвар сул 66 Цагдаагийн удирдлага зөрчлийн бага дээр нь таслан зогсоодоггүй 67 Удирдлагын зүй бус шаардлага Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 971 69 Сануулах 68 70 71 Шийтгэлийн төрөл Албан тушаалын цалингийн хэмжээг 3 сар хүртэл хугацаагаар 20 хүртэлхувиа бууруулах Албан тушаал бууруулах Цагдаагийн цолыг бууруулах 72 Цагдаагийн албанд 1 жилийн хугацаанд эргэж орох эрхгүйгээр халах 73 Сахилгын зөрчлийг давтан гаргасан алба хаагчдын тоо 74 Офицер 75 Үүнээс Ахлагч 76 Энгийн 77 78 79 Шийтгэл оногдуулсан ЦЕГ-ын даргын тушаалаар Тухайн байгууллагын даргын тушаалаар Бусад 80 Тухайн байгууллагын дотоод хяналтаар 81 82 Дотоод хяналт 83 84 85 Сахилга, ёс зүйн зөрчлийг илрүүлсэн арга Ёс журмын хяналтаар Гадны хяналтаар Хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалтаар Иргэд, байгууллагын мэдээлэл Хэвлэл, мэдээллийн хэрэгслийн нийтлэл, мэдээлэл 86 Төрийн болон төрийн бус байгууллагаас ирүүлсэн албан бичиг, материал Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 1.2 Нийт алба хаагчдаас сахилга, ёс зүйн зөрчил гаргасан алба хаагчдын тоо, хувь 1.1 Нийт алба хаагчдаас гэмт хэрэгт холбогдон шалгагдсан алба хаагчдын тоо, хувь Сахилга, ёс зүйн байдлын үнэлгээний үзүүлэлт 972 Сахилга, ёс зүйн зөрчил гаргасан алба хаагчдын тоо, хувь Нийт алба хаагчдын тоо Нийт алба хаагчдаас гэмт хэрэгт холбогдон шалгагдсан алба хаагчдын тоо, хувь Нийт алба хаагчдын тоо Шалгуур үзүүлэлт / хэмжих нэгж/ Урьд он /10036.2=63.8/ 58 160 /10031.2=68.8/ 50 160 Энэ он Гүйцэтгэл Өөрчлөлт Сахилга, ёс зүйн зөрчил буурсан байх - Гэмт хэрэгт холбогдон шалгагдсан алба хаагчдын тоог өмнөх оны үзүүлэлтээс бууруулах - Зорилтот түвшин Сахилга, ёс зүйн байдлын үнэлгээ 63.8 - 68.8 - Хувь 3.1 - 3.4 - Оноо Сахилга, ёс зүйн зөрчил гаргасан алба хаагчдын тоог нийт алба хаагчдын тоонд хувааж 100 хувиар үржүүлж хувийг гаргана. Гарсан хувийг 100 хувиас хасаж 0.05 оноогоор үржүүлж урьд онтой харьцуулна. Сахилга, ёс зүйн зөрчил гаргасан алба хаагчдын тоо гэдэгт зөрчил гаргасан нь тогтоогдож, эрх бүхий албан тушаалтны шийдвэрээр сахилгын шийтгэл ногдуулсан алба хаагчдын тоог бичнэ. Тоон үзүүлэлтийг бичнэ. Гэмт хэрэгт холбогдон шалгагдсан алба хаагчдын тоог нийт алба хаагчдын тоонд хувааж 100 хувиар үржүүлж хувийг гаргана. Гарсан хувийг 100 хувиас хасаж 0.05 оноогоор үржүүлж урьд онтой харьцуулна. Гэмт хэрэгт холбогдон шалгагдсан алба хаагч гэдэгт тухайн онд эрүүгийн хэрэгт сэжигтэн, яллагдагчаар тооцогдон шалгагдсан алба хаагчдын тоог бичнэ. Тоон үзүүлэлтийг бичнэ. Аргачлал ЦБҮАЖ №914.53а Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 1.4 Нийт илрүүлсэн зөрчлөөс тухайн байгууллагын дотоод хяналтаар илрүүлсэн зөрчлийн тоо, хувь 1.3 Зөрчил гаргасан алба хаагчдын дунд давтан зөрчил гаргасан алба хаагчдын эзлэх хувь, тоо 58 28 100=48.2/ Нийт илрүүлсэн зөрчлөөс тухайн байгууллагын дотоод хяналтаар илрүүлсэн зөрчлийн тоо, хувь /10041.3=58.7/ 24 58 Нийт илрүүлсэн зөрчил Зөрчил гаргасан алба хаагчдаас давтан зөрчил гаргасан алба хаагчдын тоо, хувь Нийт зөрчил гаргасан алба хаагчдын тоо 973 Дотоод хяналтаар илрүүлсэн зөрчлийн тоог нэмэгдүүлэх - Сахилга, ёс зүйн зөрчлийг давтан гаргуулахгүй байх - 48.2 - 58.7 - 2.4 - 2.9 - Тухайн байгууллагын дотоод хяналтаар илрүүлсэн зөрчлийн тоог нийт илрүүлсэн зөрчлийн тоонд хувааж, 100 оноогоор үржүүлж хувийг гаргана. Гарсан хувийг 0.05 оноогоор үржүүлж оноог бичнэ. Тухайн байгууллагын дотоод хяналтаар илрүүлсэн зөрчил гэдэгт тухайн нэгжийн /Цагдаагийн төв байгууллагын харьяа нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага/ удирдлага, хэлтэс, тасаг, хэсэг, дэд хэсгийн дарга, ахлах ажилтан, алба хаагчдаас хариуцлагатай эргүүл, жижүүр, албан үүргээ гүйцэтгэх явцдаа илрүүлсэн, таслан зогсоосон зөрчлийг ойлгоно. Тоон үзүүлэлтийг бичнэ. Давтан зөрчил гаргасан алба хаагчдын тоог нийт зөрчил гаргасан алба хаагчдын тоонд хувааж 100 хувиар үржүүлж хувийг гаргана. Гарсан хувийг 100 хувиас хасаж 0.05 оноогоор үржүүлж урьд онтой харьцуулж оноог бичнэ. Зөрчил гаргасан алба хаагчдаас давтан зөрчил гаргасан алба хаагчдын тоо гэдэгт сахилгын шийтгэлгүйд тооцох хугацаа дуусаагүй байхад сахилга, ёс зүйн зөрчил давтан гаргасан алба хаагчдын тоог бичнэ. Тоон үзүүлэлтийг бичнэ. Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 974 Сахилга, ёс зүйн байдлын нийт дүн 1.6 Нийт илрүүлсэн зөрчлөөс гадны хяналтаар илрүүлсэн зөрчлийн тоо, хувь Үүнээс гадны хяналтаар илрүүлсэн зөрчил 30 58 60 Бүрэн бодитой ирүүлсэн эсэх Нийт илрүүлсэн зөрчил 80 Үнэн зөв ирүүлсэн эсэх 100 Гадны хяналтаар илрүүлсэн зөрчлийг бууруулах Мэдээг шалгуур үзүүлэлтийн дагуу ирүүлсэн байх 61.2 30:58х100=51.8 1.5 Сахилгын мэдээг тогтоосон хугацаанд үнэн зөв, бүрэн бодитой ирүүлсэн байдал 240:3=80 100-51.8=48.2 Хугацаандаа ирүүлсэн эсэх 3.1 Гадны хяналтаар илрүүлсэн зөрчлийг нийт илрүүлсэн зөрчилд хувааж, 100-гаар үржүүлж, хувийг гаргана. Гадны хяналтаар илрүүлсэн зөрчлийг бууруулах зорилтод түвшинд уялдуулан гарсан хувийг 100 хувиас хасаж, 0.05 хувиар үржүүлж оноог гаргана. Гадны хяналтаар илрүүлсэн зөрчил гэдэгт Дотоод хяналт аюулгүй байдлын нэгжийн хяналт, Улаанбаатар цагдаагийн хүрээний ёс журмын хяналт, албаны шалгалт, хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалт, эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаа, иргэд, байгууллагын мэдээлэл, хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэлд гарсан нийтлэл, мэдээлэл, төрийн болон төрийн бус байгууллагаас ирүүлсэн гомдол, мэдээллээр илэрч байгаа зөрчлийг ойлгоно. 80х0.05=4.0 48.2х0.05=2.4 Дээрх 5 үзүүлэлтийн нийлбэр онооны дундажийг бичнэ. Цагдаагийн байгууллагын жилийн үйл ажиллагаанд хяналт шинжилгээ, үнэлгээ хийсэн тайлангийн үйл ажиллагааны үр дүнгийн үнэлгээний “Бүрэлдэхүүний сахилгын дүн”-д шууд тооцож, менежерийн үр дүнгийн гэрээг дүгнэх нэг үзүүлэлт болгоно. Шалгуур үзүүлэлт бүрийн дундаж оноог бичнэ. Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №914.53б Сахилгын зөвлөгөөн зохион байгуулсан үр дүнгийн үнэлгээ Давтан гарсан зөрчил ба шалтгаан нөхцөл № Өмнөх дүн Тайлант хугацааны дүн Өмнөх ба тайлант хугацааны дүнгийн үржвэр нэг. Хэлбэр нь ижил 1 ... 2 хоёр. Шалтгаан нөхцөл нь ижил 1 ... 2 Үржвэрүүдийн нийлбэр: “Сахилгын зөвлөгөөн зохион байгуулсан үр дүнгийн үнэлгээ” хүснэгт бөглөх зааварчлага Сахилгын зөвлөгөөн зохион байгуулсан үр дүнгийн үнэлгээний хүснэгтийг хэлбэр болон шалтгаан нөхцлийн хувьд ижил зөрчил давтан гарсан тохиолдолд бөглөх бөгөөд ийм тохиолдол давтан гараагүй бол хамаарах тохиолдлын эхний мөрөнд “гараагүй” гэсэн тэмдэглэл хийнэ. Хэрэв давтан гарсан бол “давтан гарсан зөрчил ба шалтгаан нөхцөл” баганын “хэлбэр нь ижил” хэсэгт зөрчлийн тодорхой хэлбэрийг, “шалтгаан нөхцөл нь ижил” хэсэгт зөрчлийн тодорхой шалтгаан, нөхцлийг нэрлэж бичнэ. Тайлбар:Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны “Сахилгын шийтгэл ногдуулах / код 914/ журам”-ын хавсралт “Сахилгын мэдээ” хүснэгт /ЦБҮАЖ №914.51а/-д зөрчлийн 13 хэлбэр, 12 шалтгаан нөхцөл байгаа нь зөрчлийн ерөнхий хэлбэр, шалтгаан нөхцлүүд юм. Тиймээс энэ үнэлгээний хүснэгтийг бөглөхийн тулд зөрчлийг шинжлэн хэлэлцүүлэх байдлаар сайтар судлан зөрчлийн хэлбэр, шалтгаан нөхцлийг тодорхой тогтоосон байхыг шаардана. Хэрэв дээрх ажиллагааг хийлгүйгээр гарсан зөрчлүүдийг сахилгын мэдээнд заасан хэлбэр, шалтгаан нөхцөлд хуваарилбал зөрчлийн давтан гарсан тоо ихсэх, сахилгын зөвлөгөөн зохион байгуулсан үр дүн “муу”-аар дүгнэгдэх эрсдэлтэйг анхаарах нь зүйтэй. “Өмнөх дүн” гэдэгт: - тайлант хугацаа 1 улирал бол өмнөх оны хэлбэр болон шалтгаан нөхцлийн хувьд ижил зөрчил давтан гарсан тохиолдлын тоог; - тайлант хугацаа 2 улирал бол тухайн оны 1 улирлын хэлбэр болон шалтгаан нөхцлийн хувьд ижил зөрчил давтан гарсан тохиолдлын тоог; - тайлант хугацаа 3 улирал бол эхний хагас жилийн хэлбэр болон шалтгаан нөхцлийн хувьд ижил зөрчил давтан гарсан тохиолдлын тоог; - тайлант хугацаа 4 улирал бол эхний 3 улирлын хэлбэр болон шалтгаан нөхцлийн хувьд ижил зөрчил давтан гарсан тохиолдлын нийт тоог тус тус тэмдэглэнэ. “Тайлант хугацааны дүн” гэдэгт тайлагнасан улиралд хамаарах хэлбэр болон шалтгаан нөхцлийн хувьд ижил зөрчил давтан гарсан тохиолдлын тоог тэмдэглэнэ. “Өмнөх ба тайлант хугацааны дүнгийн үржвэр” гэдэгт “өмнөх дүн” багана дахь нүд 975 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам бүрийн утгыг “тайлант хугацааны дүн” багана дахь харгалзах нүдийн утгаар үржүүлж үржвэрийг тэмдэглэнэ. Хүснэгтийн хамгийн доод мөр дэх “Үржвэрүүдийн нийлбэр”-ийг “Өмнөх ба тайлант хугацааны дүнгийн үржвэр” багана дахь бүх утгыг нэмж гаргах замаар тодорхойлж бичнэ. Жишээ: Тайлант хугацааг 3 дугаар улирал байсан гэж үзье. Тухайн онд зөрчлүүд гарсан боловч ижил хэлбэрийн зөрчил давтан гараагүй ба харин ур чадвар дутснаас гарсан зөрчил 1, 2 дугаар улиралд тус бүр 1 гарсан, 3 дугаар улиралд гараагүй, ажилдаа хайнга хандснаас гарсан зөрчил 1, 3 дугаар улиралд тус бүр 1 гарсан, 2 дугаар гараагүй бол дараах байдлаар тэмдэглэл хийнэ. № Давтан гарсан зөрчил ба шалтгаан нөхцөл Өмнөх дүн Тайлант хугацааны дүн Өмнөх ба тайлант хугацааны дүнгийн үржвэр нэг. Хэлбэр нь ижил 1 Гараагүй 2 3 хоёр. Шалтгаан нөхцөл нь ижил 1 Ур чадвар дутсан 2 0 0 2 Хайнга хандсан 1 1 1 3 Үржвэрүүдийн нийлбэр: 1 Хэрэв хэлбэр нь ч ижил, шалтгаан нөхцөл нь ижил зөрчил давтан гарсан бол “хэлбэр нь ижил” хэсэгт зөрчлийг хэлбэрийг нь нэрлэж, “шалтгаан нөхцөл нь ижил” хэсэгт шалтгаан нөхцлийг нь нэрлэж аль алинд нь тэмдэглэнэ. ---оОо--- 976 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 915.АЛБА ХААХТАЙ ХОЛБООТОЙ МАРГААНЫГ ХҮЛЭЭН АВЧ ХЯНАН ШИЙДВЭРЛЭХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/248 Хуудас: 1 915.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллага, алба хаагчийн хооронд үүссэн маргааныг хянан шийдвэрлэхэд Захиргааны ерөнхий хууль, Улсын Их Хурлын 2003 оны 14 дүгээр тогтоолоор баталсан “Төрийн байгууллага болон төрийн жинхэнэ албан хаагч, уг албанд нэр дэвшигчийн хооронд төрийн албатай холбогдсон асуудлаар гарсан маргааныг хүлээн авч, хянан шийдвэрлэх журам”-ыг баримтална. Цагдаагийн төв байгууллагын дэргэдэх төрийн албаны салбар зөвлөл нь үйл ажиллагаандаа дээрх журмыг мөрдөнө. ---оОо--- 977 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 916.АЛБА ХААГЧИД АЛБАНЫ ҮНЭМЛЭХ, ЭНГЭРИЙН ТЭМДЭГ ОЛГОХ ХУРААН АВАХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: ЦБҮАЖ №916.5.7а, ЦБҮАЖ №916.5.7б. Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/248 Хуудас: 4 916.1.ЗОРИЛГО 916.1.1.Цагдаагийн алба хаагчид албаны үнэмлэх, таних тэмдэг, төрийн ордон болон нисэх онгоцны буудлын хориотой бүсэд нэвтрэх үнэмлэх олгох, хураан авах, тэдгээрийг хэрэглэх харилцааг зохицуулахад оршино. 916.2.АЛБАНЫ ҮНЭМЛЭХ ОЛГОХ, ХЭРЭГЛЭХ 916.2.1.Цагдаагийн ерөнхий газрын даргын 2017 оны А/185 дугаар тушаалаар баталсан загварын дагуу албаны үнэмлэх, таних тэмдгийг цагдаагийн алба хаагчид түүний овог, нэр, биеийн байцаалтын мэдээлэл, гэрэл зураг бүхий албаны үнэмлэхийг 2 жилд 1 удаа, тэмдгийг 1 удаа тус тус олгоно. 916.2.2.Цагдаагийн алба хаагч албан үүрэг гүйцэтгэх болон галт зэвсэг авч явахдаа албаны үнэмлэхийг заавал биедээ авч явна. 916.2.3.Цагдаагийн алба хаагчид хувийн дугаар бүхий таних тэмдэг олгоно. 916.2.4.Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж нь албаны үнэмлэх, таних тэмдэг олгох ажлыг хариуцна. 916.2.5.Албаны үнэмлэх шинээр авахад дор дурьдсан баримт бичиг бүрдүүлнэ: а/албан тушаалд томилсон тушаал; б/албаны дүрэмт хувцастай авахуулсан 3х4 см хэмжээний зураг цахим хэлбэрээр; в/”цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны /код 949/ журам”-ын 949.5.2-т заасны дагуу хүний нөөцийн цахим санд алба хаагчийн мэдээллийг үнэн зөв оруулсан байх. 916.2.6.Албаны үнэмлэх солиулах тохиолдолд дор дурдсан баримт бичгийг бүрдүүлнэ: а/албан тушаал өөрчлөгдөн томилсон тухай тушаал; б/албан тушаал өөрчлөгдөхийн өмнө хэрэглэж байсан албаны үнэмлэх. 916.2.7.Албаны үнэмлэх, таних тэмдгийг үрэгдүүлсэн тохиолдолд дор дурьдсан баримт бичгийг бүрдүүлж, дахин шинээр авна: а/гэмтээсэн, үрэгдүүлсэн тухай алба хаагчийн илтгэх хуудас; б/албаны шалгалтын материал; в/байгууллагын даргын зөвлөлийн хурлаар хэлэлцсэн тухай тэмдэглэл, сахилгын арга хэмжээ авсан тушаалын хуулбар; г/ёс журам сахиулах нэгжид бүртгүүлж, хүчингүй болгуулахаар зарлуулсан тухай баримт бичиг; д/нөхөн авах төлбөр. 916.2.8.Албаны үнэмлэх, таних тэмдгийг гэмтээсэн, үрэгдүүлсэн асуудалд албаны шалгалт явуулсан материалыг алба хаагчийн хувийн хэрэгт хадгална. 916.2.9.Албаны үнэмлэхийг гэмтээсэн тохиолдолд нөхөн авах төлбөр төлж, гэмтээсэн үнэмлэхийг буцаан тушаасны дараа шинэ үнэмлэх олгоно. 916.2.10.Албаны үнэмлэхийг үрэгдүүлэх, бусдад өгч ашиглуулах, шилжүүлэх, барьцаанд өгөх, албаны бус ажилд ашиглахыг хориглоно. 916.2.11.Нөхөн авах төлбөрийг Цагдаагийн төв байгууллагын Санхүү, аж ахуйн алба тухай бүр тогтооно. 916.3.ТАНИХ ТЭМДЭГ ОЛГОХ, ХЭРЭГЛЭХ 916.3.1.Цагдаагийн таних тэмдгийг Санхүү, аж ахуйн алба нь цагдаагийн алба хаагчийн албаны үнэмлэхийг үндэслэн олгоно. 916.3.2.Цагдаагийн таних тэмдгийг дүрэмт хувцасны зүүн талын энгэрийн халаасан дээр буюу зориулалтын тээглүүр /гогцоо/-т зүүнэ. 916.3.3.Энгийн хувцастай албан үүрэг гүйцэтгэж буй алба хаагч цагдаагийн таних тэмдгийг албаны үнэмлэхний хамт хэрэглэнэ. 916.3.4.Цагдаагийн таних тэмдгийг үрэгдүүлэх, бусдад өгч ашиглуулах, шилжүүлэх, барьцаанд өгөх, албаны бус ажилд ашиглахыг хориглоно. 978 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 916.4.АЛБАНЫ ҮНЭМЛЭХ, ТАНИХ ТЭМДГИЙГ ХУРААН АВАХ 916.4.1.Алба хаагч тэтгэвэрт гарах үед таних тэмдгийг өөрт нь дурсган үлдээж болно. 916.4.2.Цагдаагийн алба хаагч албанаас түр чөлөөлөгдөх, халагдах, нас барах тохиолдолд албаны үнэмлэх, таних тэмдгийг тухайн цагдаагийн байгууллага хураан авч, бүртгэл хөтлөн мэдээний хамт улирал бүрийн сүүлийн сарын 5-ны дотор цагдаагийн төв байгууллагын хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгжид хүргүүлнэ. 916.4.3.Ирүүлсэн албаны үнэмлэх, таних тэмдэгт улирал бүрийн сүүлийн сарын 25-ны дотор тулгалт хийж Захиргааны удирдлагын газрын даргын тушаалаар томилсон комисс устгал хийж, тэмдэглэл үйлдэнэ. 916.5.ТӨРИЙН ОРДОН БОЛОН ОЛОН УЛСЫН НИСЭХ БУУДЛЫН ХОРИОТОЙ БҮСЭД НЭВТРЭХ ҮНЭМЛЭХ ОЛГОХ, ХУРААН АВАХ 916.5.1.Алба хаагчид төрийн ордон нэвтрэх үнэмлэхийг цагдаагийн төв байгууллагын Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгж, олон улсын нисэх буудлын хориотой бүсэд нэвтрэх байнгын болон түр үнэмлэх олгуулах хүсэлтийг Тусгай газар тус тус хүлээн авч, цагдаагийн төв байгууллагын даргад танилцуулж, хүсэлтийг холбогдох байгууллага, албан тушаалтанд тавьж шийдвэрлүүлнэ. 916.5.2.Төрийн ордонд нэвтрэх үнэмлэх олгуулах хүсэлтэд дор дурдсан бичиг баримт бүрдүүлнэ: а/цээж зураг /2x3/ 2 хувь; б/эрх бүхий байгууллагаас тогтоосон үнэмлэхний үнэ /бэлнээр/. 916.5.3.Олон улсын нисэх буудлын хориотой бүсэд байнгын болон түр нэвтрэх үнэмлэх олгуулах хүсэлтэд дор дурдсан баримт бичгийг бүрдүүлнэ: а/байнгын үнэмлэх: 1/”Чингис хаан олон улсын нисэх буудлын аюулгүй байдлын хөтөлбөр”-ийн 11 дүгээр хавсралтаар баталсан аюулгүй байдлын нэвтрэх үнэмлэх хүсэгчийн анкет; 2/эрх бүхий байгууллагаас тогтоосон үнэмлэхний үнэ /бэлнээр/; 3/дүрэмт хувцастай цээж зураг /2x3/ 2 хувь. б/түр үнэмлэх: 1/үнэмлэх ашиглах алба хаагчийн овог, нэр, албан тушаал; 2/ эрх бүхий байгууллагаас тогтоосон үнэмлэхний үнэ /бэлнээр/. 916.5.4.Төрийн ордон болон олон улсын нисэх буудлын хориотой бүсэд нэвтрэх байнгын үнэмлэхтэй алба хаагчийн албан тушаал өөрчлөгдсөн тохиолдолд харьяа байгууллагадаа үнэмлэхээ хураалгана. 916.5.5.Нэвтрэх үнэмлэхийг хувийн зорилгоор ашиглах, бусдад дур мэдэн шилжүүлэхийг хориглоно. 916.5.6.Олон улсын нисэх буудлын хориотой бүсэд нэвтрэх энэ зүйлийн 916.5.3 дахь хэсгийн “б”-д заасан түр үнэмлэхийг цагдаагийн алба хаагчийн албаны үнэмлэхний хамтаар хэрэглэнэ. 916.5.7.Төрийн ордон болон олон улсын нисэх буудлын хориотой бүсэд байнгын үнэмлэхээр нэвтрэх албан тушаалын жагсаалт /хавсралт ЦБҮАЖ №916.57а/, түр үнэмлэх хэрэглэх албан тушаалын жагсаалт /хавсралт ЦБҮАЖ №916.57.б/-аар тус тус тогтооно. 916.5.8.Эрх бүхий байгууллагаас олгосон байнгын болон түр үнэмлэхний ашиглалтад тухайн байгууллагын дарга хяналт тавьж ажиллана. 916.5.9.Түр үнэмлэхийг алба хаагчид олгохдоо бүртгэл хөтөлж, ямар ажлаар хэнд хэзээ, хэдий хугацаагаар олгосон зэргийг тэмдэглэн гарын үсэг зуруулан олгож, албан үүргээ гүйцэтгэсний дараа буцаан авна. 916.5.10.Нэвтрэх үнэмлэхийг гэмтээсэн, үрэгдүүлсэн тохиолдолд Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 112-т заасны дагуу албаны шалгалт явуулж шалтгааныг тогтоох бөгөөд зайлшгүй шаардлагатай тохиолдолд нөхөн олгох эсэхийг шийдвэрлэнэ. 916.5.11.Төрийн ордон, Чингис хаан олон улсын нисэх онгоцны хориотой бүсэд түр болон байнгын нэвтрэх эрхийн үнэмлэх олгосон болон ашигласан тухай бүртгэлийг дор дурдсан байдлаар архивын хадгаламжийн нэгж болгон байнгын хугацаагаар хадгална: а/Тусгай газар нь олон улсын нисэх онгоцны буудлын хориотой бүсэд нэвтрэх байнгын болон түр үнэмлэх олгосон тухай бүртгэл, холбогдох материалыг; б/цагдаагийн төв байгууллагын Төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгж нь төрийн ордонд нэвтрэх эрхийн үнэмлэх болон автомашины зөвшөөрлийн бүртгэл, холбогдох материалыг; в/энэ журмын хавсралт ЦБҮАЖ №916.5.7б-д заасан байгууллага олон улсын нисэх буудлын хориотой бүсэд нэвтрэх түр үнэмлэхийг ашигласан бүртгэлийг. 979 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Хавсралт: ЦБҮАЖ №916.57а ТӨРИЙН ОРДОН БОЛОН ОЛОН УЛСЫН НИСЭХ БУУДЛЫН ХОРИОТОЙ БҮСЭД НЭВТРЭХ ЭРХ БҮХИЙ АЛБАН ТУШААЛЫН ЖАГСААЛТ № Албан тушаалын нэр Төрийн ордонд нэвтрэх Олон улсын нисэх буудлын хориотой бүсэд нэвтрэх 1 Цагдаагийн ерөнхий газрын дарга + + 2 Цагдаагийн ерөнхий газрын тэргүүн дэд, дэд дарга + + 3 Захиргааны удирдлагын газрын дарга + + 4 Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албаны дарга + + + + + + + + 5 6 7 Эрүүгийн цагдаагийн албаны дарга, дэд дарга Мөрдөн байцаах албаны дарга, дэд дарга Нийслэлийн цагдаагийн газрын дарга 8 Санхүү, хангамжийн албаны дарга + + 9 Цагдаагийн төв байгууллагын Төлөвлөлт, бодлогын хэрэгжилтийн хэлтсийн дарга + + 10 Хуулийн хэлтсийн дарга + + 11 Гадаад харилцааны хэлтсийн дарга + + --- + --- + 12 13 Интерполын үндэсний төв товчооны ажлын албаны дарга Тусгай ажиллагааны газрын дарга 14 Иргэний агаарын тээврийн цагдаагийн хэлтсийн дарга --- + 15 Аюулгүй байдлын хэлтсийн дарга --- + Жич: Цагдаагийн ерөнхий газрын дарга, тэргүүн дэд дарга, дэд даргын албан тушаалын автомашиныг Төрийн ордон, Олон улсын нисэх буудлын хориотой бүсэд нэвтрэх эрхийг энэ журамд заасны дагуу олгоно. Тайлбар: “+” энэ тэмдгээр үнэмлэх хэрэглэх эрхтэй, “---” тэмдгээр үнэмлэх хэрэглэх эрхгүй болно. —оОо— 980 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Хавсралт: ЦБҮАЖ №916.57б ОЛОН УЛСЫН НИСЭХ БУУДЛЫН ХОРИОТОЙ БҮСЭД ТҮР ҮНЭМЛЭХЭЭР НЭВТРЭХ ЭРХ БҮХИЙ БАЙГУУЛЛАГЫН ЖАГСААЛТ Алба хаагчдын тоо № Байгууллагын нэр 1 Захиргааны удирдлагын газар 2 Нийтийн хэв журам хамгаалах алба 3 Эрүүгийн цагдаагийн алба 10 4 Мөрдөн байцаах алба 10 5 Нийслэлийн цагдаагийн газар 6 Тусгай газар 7 Иргэний агаарын тээврийн цагдаагийн хэлтэс /нөөц/ 5 8 Интерполын үндэсний төв товчооны ажлын алба 3 9 Гадаад харилцааны хэлтэс 3 10 Аюулгүй байдлын хэлтэс 3 3 3 2 15 Нийт дүн 57 Тайлбар: Албан ажлын зайлшгүй шаардлагаар алба хаагч байгууллагын албан бичгээр Иргэний агаарын тээврийн цагдаагийн хэлтэст хүсэлт гарган хориотой бүсэд түр нэвтрэх үнэмлэхийг ашиглаж болно. Иргэний агаарын тээврийн цагдаагийн хэлтэс нь түр үнэмлэх ашиглуулсан бүртгэл хөтөлнө. —оОо— 981 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 917.ДҮРЭМТ ХУВЦАС ӨМСӨЖ ХЭРЭГЛЭХ Батлагдсан: 2018.01.17 Хавсралт: ЦБҮАЖ №917.42, ЦБҮАЖ №917.43, ЦБҮАЖ №51а, ЦБҮАЖ №917.51б, ЦБҮАЖ №917.51в Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2018.01.18 Шинэчилсэн: Дугаар: A/28 Хуудас: 26 917.1.ЗОРИЛГО 917.1.1.Цагдаагийн алба хаагчийн дүрэмт болон ажлын хувцас хэрэглэх, хангалт хийх, олгохтой холбоотой харилцааг зохицуулна. 917.2.НИЙТЛЭГ ЖУРАМ 917.2.1.Цагдаагийн алба хаагчийн дүрэмт болон ажлын хувцас хэрэглэх, хангалт хийх, олгоход Цагдаагийн албаны тухай хууль, Засгийн газрын 2017 оны 155 дугаар тогтоолоор баталсан “Цагдаагийн алба хаагчийн дүрэмт хувцасны загварын товчоо, загвар”, “Цагдаагийн алба хаагчийн дүрэмт хувцасны эдэлгээний хугацаа”, “Цагдаагийн алба хаагчид дүрэмт хувцасны мөнгөн хангамж олгох журам”, цагдаагийн төв байгууллагын даргын баталсан “Дүрэмт болон ажлын хувцас хэрэглэх журам” болон энэ журмыг баримтална. 917.2.2.Дүрэмт болон ажлын хувцас, хэрэглэлийг ашиглалтын байдлаар нь дор дурдсанаар ангилна: а/өдөр тутамд хангалтаар олгох /хангамж хариуцсан нэгжээс алба хаагчид өдөр тутамд хангалтаар тавьж олгох дүрэмт болон ажлын хувцас, хэрэглэл/; б/нөөцийн /санхүү, аж ахуйн албаны даргын шийдвэрээр зайлшгүй шаардлагатай арга хэмжээнд зарцуулах нөөцийн дүрэмт болон ажлын хувцас, хэрэглэл/. 917.2.3.Хангамж хариуцсан нэгж нь дүрэмт болон ажлын хувцас, хэрэглэлийн нэгдсэн цахим санд алба хаагчийн мэдээллийг үнэн зөв оруулах, баяжилт хөдөлгөөнийг тушаал, шийдвэр гарсан даруйд хийнэ. 917.2.4.Цахим сангийн програм хангамжийг зохиох, нэмэлт, өөрчлөлт оруулах, шинэчлэн сайжруулах, мэдээллийн аюулгүй байдал, нэгдсэн сүлжээний хэвийн үйл ажиллагааг Мэдээллийн технологи, холбооны ажил хариуцсан нэгж хариуцна. 917.3.ДҮРЭМТ ХУВЦАС ӨМСӨЖ ХЭРЭГЛЭХ 917.3.1.Цагдаагийн алба хаагч дүрэмт хувцсыг өмсөж хэрэглэхдээ цагдаагийн төв байгууллагын даргын баталсан “Дүрэмт болон ажлын хувцас хэрэглэх журам”-ыг баримтална. 917.4.АЖЛЫН ХУВЦАС ХЭРЭГЛЭХ 917.4.1.Ажлын хувцас нь цагдаагийн төв байгууллагын даргын баталсан “Дүрэмт болон ажлын хувцас хэрэглэх журам”-ын 1.5 дахь хэсэгт заасан төрөлтэй байна. 917.4.2.Ажил үүрэг гүйцэтгэх онцлог нөхцөл байдалтай холбогдуулан дараахь ажилтан, алба хаагчид хүснэгт /ЦБҮАЖ №917.42/-д заасан тусгай зориулалтын хувцсыг олгоно: а/тусгай ажиллагааны алба хаагч; б/цагдаагийн соёл урлагийн ажилтан; в/цагдаагийн тугчин, тугны хамгаалагч, тугийн салааны алба хаагч. 917.4.3.Цагдаагийн алба хаагч, ажилтанд Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн тухай хууль1-ийн 15 дугаар зүйлд зааснаар ажлын байрны онцлог, ажил үүрэг гүйцэтгэх нөхцөл байдлыг харгалзан хөдөлмөр хамгааллын хувцас, хэрэглэлийг хүснэгт /ЦБҮАЖ 917.43/-ийн дагуу олгоно. 917.4.4.Тодорхой төрлийн гэмт хэрэг дээр хойшлуулшгүй болон баривчлах ажиллагаа явуулах тохиолдолд тусгай зориулалтын хувцас, хэрэглэлийг алба, нэгжийн даргын шийдвэрийн дагуу цагдаагийн алба хаагч хэрэглэж болно. 917.5.ЦАГДААГИЙН ДҮРЭМТ БОЛОН АЖЛЫН ХУВЦАС ОЛГОХ 917.5.1.Цагдаагийн цол олгож, ажилд томилсон шийдвэрийн мэдэгдэл, алба хаагчийн албаны үнэмлэх, хувийн дугаар бүхий таних тэмдгийг тус тус үндэслэн алба хаагчид цагдаагийн дүрэмт хувцасны карт /ЦБҮАЖ №917.51а/, тусгай зориулалтын хувцас, хэрэглэлийн карт /ЦБҮАЖ №917.51б/, хөдөлмөр хамгааллын хувцас, хэрэглэлийн карт /ЦБҮАЖ №917.51в/-ыг тус тус нээж, 1 Төрийн мэдээлэл эмхтгэлийн 2008 оны 21 дүгээрт 982 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам дүрэмт болон ажлын хувцас, хэрэглэлийг олгоно. Цагдаагийн алба хаагчийн “Цагдаагийн дүрэмт, ажлын хувцас, хэрэглэлийн карт”-ыг хангамж хариуцсан нэгжийн хангалт хариуцсан мэргэжилтэн хөтөлнө. 917.5.2.Алба хаагчид дүрэмт болон ажлын хувцас, хэрэглэлийг олгосон өдрөөс эхлэн эдэлгээний хугацааг тооцно. 917.5.3.Цагдаагийн алба хаагч ажиллаж байх хугацаандаа өөр албанд шилжин томилогдсон тохиолдолд тухайн албаны өнгө, материалын ялгаатай дүрэмт болон ажлын хувцас, хэрэглэлийг ажилд томилогдсон тушаалыг үндэслэн олгоно. 917.5.4.Цагдаагийн байгууллагад туршилтын хугацаагаар ажиллаж байгаа хүнд цагдаагийн дүрэмт болон тусгай зориулалтын хувцас, хэрэглэл олгохыг хориглоно. 917.5.5.Засгийн газраас баталсан цагдаагийн алба хаагчийн дүрэмт хувцасны эдэлгээний хугацаа дуусаагүй, алба хаагчийн өөрийн буруутай үйл ажиллагааны улмаас үрэгдүүлсэн, хэрэглэх боломжгүй болгосон тохиолдолд алба хаагчид дүрэмт хувцас, хэрэглэлийг дахин олгохгүй. 917.5.6.Цагдаагийн алба хаагч албан үүргээ гүйцэтгэж байх үед бусдын буруутай үйл ажиллагаа, чөлөөнд байгаа ахмад ажилтан, алба хаагч гамшгийн улмаас дүрэмт болон ажлын хувцас, хэрэглэлийг үрэгдүүлсэн тохиолдолд цагдаагийн байгууллагын даргын тодорхойлолтыг үндэслэн, хангамж хариуцсан нэгж дахин олгоно. 917.5.7.Гадаад, дотоодын байгууллагад бэлэг дурсгал болон музейн сан хөмрөгт үзмэрийн зориулалтаар олгох дүрэмт хувцас, хэрэглэлийг цагдаагийн төв байгууллагын санхүү, аж ахуйн албаны даргын шийдвэрээр олгож болно. 917.5.8.Гадаад, дотоодын хүн, хуулийн этгээдээр цагдаагийн дүрэмт хувцас болон ажлын хувцсыг бэлтгэн нийлүүлэхэд загвар болгон ашиглах, туршилт шинжилгээ хийх, чанар стандартын үнэлэмжийг тодорхойлох, дүгнэлт гаргах, загварыг шинэчлэх, баталгаажуулах зориулалтаар зарцуулах дүрэмт хувцас, түүний материал, хэрэглэлийг цагдаагийн төв байгууллагын санхүү, аж ахуйн албаны даргын шийдвэрээр олгоно. 917.5.9.Цагдаагийн албанд дахин томилогдсон, хувцасны тооцоогүй алба хаагчид шинээр, харин тооцоо дуусаагүй алба хаагчид урьд нь олгосон дүрэмт хувцасны эдэлсэн хугацааг харгалзан хангалт хийнэ. 917.5.10.Цагдаагийн алба хаагч нь цагдаагийн дэд ахлагч, цагдаагийн дэслэгч, цагдаагийн хошууч, цагдаагийн хурандаа, цагдаагийн хошууч генерал, цагдаагийн дэслэгч генерал, цагдаагийн генерал цолоор шагнагдах үед нэг ээлжийн албаны мөрдэс, цолны тэмдэгийг шагналын журмаар олгоно. 917.5.11.Цагдаагийн алба хаагч нь энэ журмын 917.5.10-т зааснаас бусад цагдаагийн цолоор шагнагдах үед нэг ээлжийн албаны мөрдэс, цолны тэмдэгийг эдэлгээний хугацаа тооцохгүй олгоно. 917.5.12.Цагдаагийн хурандаа цолоор шагнагдсан алба хаагчид каракуль малгай, каракуль захтай савхин дээл болон өвлийн хүрэм өмдийг эдэлгээний хугацаа тооцохгүй олгоно. 917.5.13.Цагдаагийн дээд цолоор шагнагдсан алба хаагчид Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн зарлигаар батлагдсан ёслолын болон албаны хувцсыг дагалдах ялгах тэмдэгний иж бүрдлээр эдэлгээний хугацаа харгалзахгүй олгож, бусад өмсөж хэрэглэж байгаа ижил загварын дүрэмт хувцасны эдэлгээний хугацааг үргэлжлүүлэн тооцно. 917.5.14.Цагдаагийн алба хаагч нь албан үүргээ гүйцэтгэж байхдаа нас барсан тохиолдолд түүний ар гэрээс дүрэмт хувцас өмсүүлэн оршуулах хүсэлт гаргасан үед цагдаагийн төв байгууллагын санхүү, аж ахуйн албаны даргын шийдвэрээр нэг ээлжийн дүрэмт хувцас олгож болно. 917.5.15.Шаардлагатай тохиолдолд цагдаагийн алба хаагч, ажилтан нь дүрэмт болон ажлын хувцасны үнийг төлж авч болно. 917.5.16.Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 88 дугаар зүйлийн 88.7 дахь хэсэгт заасны дагуу цагдаагийн байгууллагын захиалгаар гадаад улсын их, дээд сургуульд суралцаж байгаа сонсогчид дүрэмт хувцас олгоно. 917.5.17.Хөдөлмөр хамгааллын хувцас, хэрэглэлийн хүснэгт /ЦБҮАЖ №917.43/-д заагдсан нэг удаагийн хэрэглээний хувцас, хэрэглэлийг үүрэг гүйцэтгэх онцлогоос хамаарч, тухай бүр олгоно. 917.6.ДҮРЭМТ БОЛОН АЖЛЫН ХУВЦАС, ХЭРЭГЛЭЛИЙГ ТӨЛӨВЛӨХ, БЭЛТГЭХ 917.6.1.Цагдаагийн алба хаагчийг дүрэмт болон ажлын хувцас, хэрэглэлээр хангах, тодорхой хэмжээний хувцасны нөөцийг бүрдүүлэх үүднээс тухайн жилд бэлтгэх хэрэгцээг дараахь дарааллын дагуу төлөвлөнө: а/тухайн жилд бэлтгэх дүрэмт болон ажлын хувцас, хэрэглэлийн зах зээлийн дундаж 983 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам үнэлгээний судалгааг хийж, босго үнэлгээг тогтоох; б/цагдаагийн алба хаагчийн дүрэмт болон ажлын хувцас, материал, хэрэглэлийн хэрэгцээг гаргах; в/батлагдсан төсөвт багтаан тухайн жилд бэлтгэх дүрэмт болон ажлын хувцас, хэрэглэлийн хэрэгцээт төсвийн төлөвлөгөөг гаргаж, цагдаагийн төв байгууллагын даргаар батлуулах; г/цагдаагийн алба хаагчийн дүрэмт болон ажлын хувцас, материал, хэрэглэлийг бэлтгэх гүйцэтгэгчийг шалгаруулах үнэлгээний хороог цагдаагийн төв байгууллагын даргын шийдвэрээр томилж, ажлыг эхлүүлэх. 917.6.2.Тухайн жилд бэлтгэх дүрэмт болон ажлын хувцас, хэрэглэлийн хэрэгцээ, нөөцийн судалгааг хангамж хариуцсан нэгжийн хувцасны мэргэжилтэн жил бүрийн 11 дүгээр сарын 15-ны өдрийн дотор гаргаж, цагдаагийн төв байгууллагын санхүү, аж ахуйн албаар батлуулна.   917.6.3.Цагдаагийн төв байгууллагын хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж тухайн жилд орон тоогоор ажиллах цагдаагийн алба хаагчийн  тоо, гүйцэтгэх ажил үүргийн ангилал, цол, хүйс, төсөвт болон гэрээт алба, цагдаагийн албанд шинээр томилогдон   ажиллах алба хаагч, гадаад, дотоодын цагдаагийн их, дээд сургуульд суралцаж байгаа сонсогч, цагдаагийн дамжаанд суралцах сонсогчийн судалгааг гаргаж, жил бүрийн 11 дүгээр сарын 15-ны өдрийн дотор цагдаагийн төв байгууллагын санхүү, аж ахуйн албанд хүргүүлнэ. 917.6.4.Тухайн жилд бэлтгэх дүрэмт болон ажлын хувцас, материал, хэрэглэлийн зах зээлийн дундаж үнэлгээний судалгааг хийж, үнэлгээг тогтоох ажлын хэсгийг   цагдаагийн төв байгууллагын санхүү, аж ахуйн албаны даргын шийдвэрээр жил бүрийн 11 дүгээр сарын 25ны өдрийн дотор байгуулж, зах зээлийн дундаж үнэлгээг тогтоосон тайланг санхүү, аж ахуйн албаны даргын зөвлөлд танилцуулж, дүрэмт болон ажлын хувцас, хэрэглэл, материалын дундаж үнэлгээг батлуулна. 917.6.5.Хангамж хариуцсан нэгжийн хувцас хариуцсан мэргэжилтэн тухайн онд бэлтгэх дүрэмт болон ажлын хувцас, материал, хэрэглэлийн төсвийн төлөвлөлтийг дараахь байдлаар гаргаж, цагдаагийн төв байгууллагын санхүү, аж ахуйн албаны даргын зөвлөлийн хуралдаанаар хэлэлцүүлнэ: а/нийт цагдаагийн алба хаагчийн тоо, дүрэмт болон ажлын хувцас, хэрэглэлийн хэрэгцээ агуулахад байгаа бэлэн хувцас, материал, хэрэглэлийн тоо, хэмжээтэй харьцуулж судалгааг гаргах; б/дүрэмт болон ажлын хувцас, хэрэглэлийн батлагдсан дундаж босго үнэлгээг тогтоож, тухайн жилийн төсөвт багтаан нийт дүрэмт хувцас, материал хэрэглэлийн хэрэгцээг гаргах. 917.6.6.Тусгай зориулалтын хувцас, хэрэглэлийг цагдаагийн төв байгууллагын хувцасны урсгал төсвийн зардлаас, хөдөлмөр хамгаалалтын хувцас, хэрэглэлийг цагдаагийн байгууллагын жилийн төсөвт батлагдсан хувцас, зөөлөн эдийн зардлаас тус бүр бэлтгэнэ. 917.6.7.Санхүү, аж ахуйн албаны даргын зөвлөлийн хуралдаанаас гаргасан шийдвэрээр дэмжигдсэн төсвийн төслийг  цагдаагийн төв байгууллагын даргад танилцуулан батлуулж мөрдөнө. 917.6.8.Батлагдсан  дүрэмт болон ажлын хувцас, материал, хэрэглэлийн төсвийг үндэслэн, тухайн онд бараа, ажил үйлчилгээ худалдан авах ажиллагааны ерөнхий төлөвлөгөөг гаргаж, Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хууль2, холбогдох бусад эрх зүйн актыг баримтлан худалдан авах ажиллагааг зохион байгуулна. 917.6.9.Аж ахуйн тооцоот болон гэрээт байгууллагад ажиллаж байгаа цагдаагийн алба хаагчийн дүрэмт болон ажлын хувцас, хэрэглэлийн хангалтыг тухайн байгууллагаас хувцасны төлбөр хийгдсэн үед олгоно. Тухайн цагдаагийн байгууллага нь алба хаагчийн дараа жилийн хэрэгцээт хувцас, хэрэглэлийн тооцоог жил бүрийн 11 дүгээр сарын 1-ний дотор хангамж хариуцсан нэгжтэй хамтран гаргаж, санхүү, аж ахуйн албанд захиалгыг жил бүрийн 11 дүгээр сарын 25-ны дотор ирүүлнэ. 917.7.ДҮРЭМТ БОЛОН АЖЛЫН ХУВЦАС, ХЭРЭГЛЭЛЭЭР ХАНГАЛТ ХИЙХ 917.7.1.Цагдаагийн төв байгууллагын санхүү, аж ахуйн алба нь дүрэмт болон ажлын хувцас, хэрэглэлийн хангалтыг дараахь хэлбэрээр явуулна: а/цагдаагийн дүрэмт болон ажлын хувцас, хэрэглэлээр алба хаагч нэг бүрт хангалт хийх; б/алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад нэгдсэн хангалт хийх. 917.7.2.Дүрэмт болон ажлын хувцас, хэрэглэлээр цагдаагийн алба хаагчид хангалт хийх нэгдсэн хуваарийг цагдаагийн төв байгууллагын санхүү, аж ахуйн албаны даргаар батлуулан, 2 Төрийн мэдээлэл эмхтгэлийн 2005 оны 48 дугаарт 984 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам хангалтыг хангамжийн нэгж хийнэ. 917.7.3.Хангамж хариуцсан нэгжийн хувцасны нярав хангалт хийх нэгдсэн хуваарийг  үндэслэн, цагдаагийн байгууллагын аж ахуйн ажилтан, итгэмжлэгдсэн алба хаагчид хувцасны хангалтыг олгохдоо бараа хүлээн авсан тэмдэглэгээг үйлдэж, гарын үсэг зурж баталгаажуулна. 917.7.4.Алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын аж ахуйн ажилтан, итгэмжлэгдсэн алба хаагч дүрэмт болон ажлын хувцас, хэрэглэлийг хуваарийн дагуу алба хаагч нэг бүрт олгож, гарын үсэг   зуруулна. Хувцас олгосон баримтыг   хангамж хариуцсан нэгжид 15 хоногийн дотор буцааж хүргүүлнэ. 917.7.5.Цагдаагийн байгууллагын аж ахуйн ажилтан, итгэмжлэгдсэн алба хаагч нь нэгдсэн хангалтаар авсан дүрэмт болон ажлын хувцас, хэрэглэлийг сав баглаа, боодол, хайрцагнаас гаргаж, ил задгай авч явахыг хориглоно. 917.7.6.Дүрэмт болон ажлын хувцас, хэрэглэлийг олгосон баримтыг үндэслэн хангамж хариуцсан нэгжийн мэргэжилтэн цагдаагийн дүрэмт, ажлын хувцас, хэрэглэлийн картад баяжилтыг тухай бүр хийнэ. Хувцас олгосон баримтанд алба хаагч гарын үсэг зураагүй бол тухайн алба хаагчийн цагдаагийн дүрэмт, ажлын хувцас, хэрэглэлийн картад хангалт хийсэн тухай тэмдэглэгээ хийхийг хориглоно. 917.7.7.Нэг бүрчлэн хангалт авах алба хаагч хангамж хариуцсан нэгжийн мэргэжилтнээс олгосон хувцасны баримтыг тооцооны нягтлан бодогчоор шалгуулж, хангамж хариуцсан нэгжийн даргаар батлуулж, нярваас дүрэмт болон ажлын хувцас, хэрэглэлийг авна. 917.8.ЗАХИАЛГААР ДҮРЭМТ ХУВЦАС ХИЙЛГЭХ 917.8.1.Цагдаагийн дээд цолтой болон бие бялдрын онцлогоос шалтгаалан алба хаагчид тухайн жилд бэлтгэх төсөвт тусгагдсан дүрэмт болон ажлын хувцсыг захиалгаар хийлгэж болно. 917.8.2.Захиалгаар дүрэмт болон ажлын хувцас хийлгэх тухайн жилийн хэрэгцээг хангамж хариуцсан нэгж тооцон гаргаж, зохион байгуулна. 917.9.ЦАГДААГИЙН ДҮРЭМТ БОЛОН АЖЛЫН ХУВЦАС, ХЭРЭГЛЭЛИЙН ТООЦОО ХИЙХ 917.9.1.Цагдаагийн албанаас халагдсан, чөлөөлөгдсөн алба хаагч, ажилтнаар эдэлгээний хугацаа дуусаагүй дүрэмт болон ажлын хувцасны үнийг нөхөн төлүүлнэ. Эдэлгээний хугацаа нь 50 хувиас хэтэрсэн тохиолдолд хувцасны үнийг төлөхгүй. 917.9.2.Дүрэмт болон ажлын хувцасны үнэлгээг Засгийн газрын 2017 оны 155 дугаар тогтоолын 3 дугаар хавсралтаар баталсан “Цагдаагийн алба хаагчид дүрэмт хувцасны мөнгөн хангамж олгох журам”-д заасны дагуу тогтооно. 917.9.3.Алба хаагч, ажилтан энэ журмын 917.9.1-д заасан тооцоог хийхдээ хэрэглээгүй шинэ дүрэмт болон ажлын хувцсыг буцаан өгч болно. 917.9.4.Дараахь тохиолдолд цагдаагийн алба хаагч, ажилтнаас дүрэмт болон ажлын хувцасны төлбөрийн тооцоо хийхгүй: а/нас барсан; б/тэтгэвэр тогтоолгосон; в/хөдөлмөрийн чадвар алдсан; г/төрийн бусад байгууллагад шилжсэн; д/дүрэмт хувцасны загвар өөрчлөгдсөн. 917.9.5.Цагдаагийн төв байгууллагын хангамж хариуцсан нэгж нь цагдаагийн албанаас халагдсан, чөлөөлөгдсөн алба хаагч, ажилтны дүрэмт болон ажлын хувцасны судалгаа, үнэлгээг алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад тухай бүр хүргүүлнэ. 917.9.6.Дүрэмт болон ажлын хувцасны төлбөрийн тооцоо хийх ажлыг алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын нягтлан бодогч хариуцаж, дүнг хагас, бүтэн жилээр гарган, цагдаагийн төв байгууллагын хангамж хариуцсан нэгжид хүргүүлнэ. 917.9.7.Дүрэмт болон ажлын хувцасны төлбөрийн тооцоо хийхээс зайлсхийсэн тохиолдолд алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нь холбогдох хууль тогтоомжийн дагуу харьяа шүүхэд нэхэмжлэл гаргана. 917.9.8.Цагдаагийн төв байгууллагын санхүү, аж ахуйн алба нь тухайн жилд төвлөрсөн төлбөрийг дүрэмт болон ажлын хувцас бэлтгэхэд зарцуулна. 917.10.ДҮРЭМТ БОЛОН АЖЛЫН ХУВЦАСНЫ НӨӨЦИЙГ БҮРДҮҮЛЭХ 917.10.1.Дүрэмт болон ажлын хувцас, материал хэрэглэлийн нөөцийг бүрдүүлэх, хадгалах, бүртгэл хөтлөх, шинэчлэх ажлыг хангамж хариуцсан нэгжийн дарга, хангалт хариуцсан ахлах мэргэжилтэн хариуцна. 985 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 917.10.2.Дүрэмт болон ажлын хувцасны нөөцийг цагдаагийн нийт алба хаагчдын хувцасны хэмжээг зуутын хуваарьт шилжүүлэн тухайн жилд бэлтгэсэн дүрэмт болон ажлын хувцаснаас 5-10 хүртэлх хувиар тооцож бүрдүүлнэ. 917.10.3.Дүрэмт болон ажлын хувцас, хэрэглэлийн нөөцийг  нэгээс гурван жилийн хугацаанд нөөцлөх ба дараагийн жилд бэлтгэх дүрэмт болон ажлын хувцаснаас нэр төрлийн дагуу тоо, хувцасны хэмжээгээр тухай бүр шинэчилнэ. 917.10.4.Санхүү, аж ахуйн албаны даргын шийдвэрээр шинэчилсэн нөөцийн дүрэмт болон ажлын хувцсыг хувцасны хангалтад  шилжүүлэн алба хаагч, ажилтанд олгоно. ---оОо--- 986 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №917.42 д/д 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 ТУСГАЙ ЗОРИУЛАЛТЫН ХУВЦАС, ХЭРЭГЛЭЛИЙН ТӨРӨЛ, ЭДЭЛГЭЭНИЙ ХУГАЦАА Хэмжих Олгох Эдэлгээний Төрөл нэгж тоо хугацаа Нэг. Цагдаагийн тусгай ажиллагааны алба хаагч 1.1 Тусгай зориулалтын өдөр тутмын хувцас /хар/ Бүрх малгай ширхэг 1 2 Саравчтай даавуун малгай ширхэг 1 2 Хүрэм өмд хос 1 2 Дотортой хүрэм ширхэг 1 2 Урт ханцуйтай цамц ширхэг 1 2 Богино ханцуйтай цамц ширхэг 1 2 Футволка ширхэг 1 2 Берет малгай /хар, улаан хүрэн/ ширхэг 1 3 Ремень бүс ширхэг 1 3 Борооны цув /нөмрөг/ ширхэг 1 6 Богино түрийтэй гутал хос 1 2 Тоногтой суран бүс ком 1 8 1.2 Тусгай зориулалтын зуны хээрийн хувцас /ногоон эрээн/ Бүрх малгай ширхэг 1 3 Саравчтай даавуун малгай ширхэг 1 3 Хүрэм өмд хос 1 3 Дотортой хүрэм ширхэг 1 3 Урт ханцуйтай цамц ширхэг 1 2 Футволка ширхэг 1 3 Ремень бүс ширхэг 1 5 Борооны цув /нөмрөг/ ширхэг 1 6 Богино түрийтэй гутал хос 1 3 1.3 Тусгай зориулалтын хавар, намрын хээрийн хувцас /бор эрээн/ Бүрх малгай ширхэг 1 3 Саравчтай даавуун малгай ширхэг 1 3 Хүрэм өмд хос 1 3 Дотортой хүрэм ширхэг 1 3 Богино ханцуйтай цамц ширхэг 1 3 Урт ханцуйтай цамц ширхэг 1 3 Футволка ширхэг 1 3 Ремень бүс ширхэг 1 5 Борооны цув /нөмрөг/ ширхэг 1 6 Богино түрийтэй гутал хос 1 3 1.4 Тусгай зориулалтын тактик, сургалтын хувцас /ногоон/ Бүрх малгай ширхэг 1 3 Саравчтай даавуун малгай ширхэг 1 3 Хүрэм өмд хос 1 3 Дотортой хүрэм ширхэг 1 3 Футволка ширхэг 1 3 Тактик сургалтын хувцас /комбинзон/ ширхэг 1 3 Борооны цув /нөмрөг/ ширхэг 1 6 Ремень бүс ширхэг 1 5 Тактик сургалтын түрийтэй гутал хос 1 3 Тактик сургалтын ботинк хос 1 3 1.5 Тусгай зориулалтын энгийн хувцас /өнгөлөн далдлах/ Ажлын өмд ширхэг 1 4 Богино ханцуйтай цамц ширхэг 1 4 Урт ханцуйтай цамц хос 1 4 Юүдэнтэй цамц ширхэг 1 4 Гадуур хүрэм ширхэг 1 4 Даавуун малгай ширхэг 1 4 987 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 1.6 Тусгай зориулалтын дулаан хувцас Хиймэл үсэн захтай өвлийн хувцас хос 1 Ноосон цамц ширхэг 1 Ноосон ороолт ширхэг 1 Ноосон алчуур ширхэг 1 Ноосон малгай ширхэг 1 Өвлийн дотортой богино түрийтэй гутал хос 1 1.7 Тусгай зориулалтын дотуур хувцас Дотуур өмд цамц хос 1 Даавуун оймс хос 2 Ноосон оймс хос 2 1.8 Тусгай зориулалтын албаны бэлтгэлийн хувцас Бэлтгэлийн хувцас хос 1 Кимоно /өмд, цамц/ хос 1 Биеийн тамирын гүйлтийн гутал хос 1 Биеийн тамирын заалны гутал хос 1 Майк ширхэг 1 Углааш гутал /табчик/ хос 1 Биеийн алчуур /ванны том/ ширхэг 1 Бэлтгэлийн хувцасны цүнх хос 1 1.9 Тусгай зориулалтын нүүрний халхавч Даавуун нүүрний халхавч /хар/ ширхэг 1 Даавуун нүүрний халхавч /ногоон эрээн/ ширхэг 1 Даавуун нүүрний халхавч /бор эрээн/ ширхэг 1 Ноосон нүүрний халхавч /хар/ ширхэг 1 Ноосон нүүрний халхавч /цагаан/ ширхэг 1 1.10 Тусгай зориулалтын бээлий Тактикийн бээлийн /урт ханцуйтай/ хос 1 Тактикийн бээлий /богино ханцуйтай/ хос 1 Олсны бээлий хос 1 Савхин бээлий хос 1 1.11 Тусгай зориулалтын өвдөг тохойн хамгаалалт Өвдөг тохойн хамгаалалт /хар/ хос 1 Өвдөг тохойн хамгаалалт /ногоон/ хос 1 Өвдөг тохойн хамгаалалт /бор/ хос 1 Дүрэмт хувцасны дотуур хийх зориулалттай хос 1 өвдөг тохойн хамгаалалт 1.12 Тусгай зориулалтын хувцасны ялгах тэмдэг Тусгай ажиллагааны газрын өдөр тутмын ширхэг 2 бэлгэдэл тэмдэг /хар/ Тусгай ажиллагааны газрын хээрийн бэлгэдэл ширхэг 2 тэмдэг /бор/ Тусгай ажиллагааны газрын хээрийн бэлгэдэл ширхэг 2 тэмдэг /ногоон/ Тусгай ажиллагааны газрын өдөр тутмын ширхэг 2 бичиглэл тэмдэг /хар/ Тусгай ажиллагааны газрын өдөр тутмын ширхэг 2 бичиглэл тэмдэг /бор/ Тусгай ажиллагааны газрын өдөр тутмын ширхэг 2 бичиглэл тэмдэг /ногоон/ Төрийн далбаа тэмдэг ширхэг 3 Өдөр тутмын малгайн тэмдэг ширхэг 1 1.13 Тусгай зориулалтын хантааз, өнгөлөн далдлах хувцас Тусгай зориулалтын хантааз, агсамж /хар/ ширхэг 1 Тусгай зориулалтын хантааз,агсамж ширхэг 1 / ногоон эрээн/ Тусгай зориулалтын хантааз, агсамж ширхэг 1 / бор эрээн/ Мэргэн буудагчийн далдлах хувцас /зуны/ ширхэг 1 Мэргэн буудагчийн далдлах хувцас /өвлийн/ ширхэг 1 988 3 3 4 3 3 2 2 1 1 3 3 3 3 2 2 1 5 3 4 4 3 3 3 3 2 2 2 3 3 2 2 3 3 2 3 3 3 3 3 4 4 6 6 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6. 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 Мэргэн буудагчийн далдлах хувцас ширхэг 1 /хавар, намрын/ Өнгөлөн далдлалтын цасны хувцас /комбинзон/ ширхэг 1 1.14 Хүндрүүлсэн нөхцөлд өмсөх хувцас, хэрэглэл Цасны гутал /-400С градусаас дээш хос 1 температурт дулаан хадгалах чадвартай/ Дах, дэгтий хос 1 Усны гутал хос 1 Уснаас хамгаалах түрий хос 1 1.15 Тусгай зориулалтын бусад шаардлагатай хувцас хэрэглэл Үүргэвч /аранз/ ширхэг 1 Уутан хөнжил ширхэг 1 Аяны гудас ширхэг 1 Тусгай хэрэгсэл, хувцасны цүнх ширхэг 1 1.16 Ёслолын дүрэмт хувцас Албаны саравчтай малгай ширхэг 1 Бүрх малгай /эмэгтэй алба хаагч/ ширхэг 1 Албаны китель өмд /юбка/ хос 1 Ёслолын цамц /урт, богино ханцуйтай/ ширхэг 1 Ёслолын бээлий хос 1 Түрийтэй гутлын өмд ширхэг 1 Ботинк хос 1 Урт түрийтэй гутал хос 1 Ёслолын саан бүс ширхэг 1 Тэлээ ширхэг 1 цол тус Цолны таних тэмдэг ширхэг бүрээр Ёслолын мөрдэс хос 1 Ёслолын малгайн тэмдэг ширхэг 1 Малгайн шонхортой тэмдэг ширхэг 1 Малгайн сагалдарга ширхэг 1 Захны таних тэмдэг ширхэг 2 Зангиа ширхэг 1 Зангианы хавчаар ширхэг 1 Ёслолын саан унжлага ширхэг 1 Хоёр. Цагдаагийн соёл, урлагийн ажилтан Тоглолтын саравчтай малгай ширхэг 1 Тоглолтын китель, өмд /юбка/ хос 1 Тоглолтын хувцасны мөрдэс хос 1 Тоглолтын хувцасны цамц ширхэг 1 Тоглолтын хувцасны зангиа ширхэг 1 иж Бусад /шинэ уран бүтээлд зориулагдсан хувцас/ бүрдэл Гурав. Цагдаагийн тугийн бүрэлдэхүүн Тугчны ёслолын саравчтай малгай хос 1 Тугчны ёслолын китель, урт түрийтэй өмд хос 1 Тугчны ёслолын хувцасны мөрдэс хос 1 Тугчны ёслолын хувцасны цамц ширхэг 1 Тугчны урт түрийтэй гутал хос 1 Тугчны ёслолын саан бүс, тоноглолын хамт / ком 1 манжлага/ Тугчны ёслолын хувцасны чимэг хэрэглэл 6 4 5 6 5 3 4 3 3 4 5 5 5 5 5 5 5 5 1 удаа 3 Тухайн дүрэмт хувцасны хамт олгох 2 5 1 удаа 2 2 2 2 2 3 3 3 3 5 5 Тухайн хувцсыг дагалдуулан олгох Тайлбар: Байгаль, цаг уур, гүйцэтгэх үйл ажиллагааны онцлогийг харгалзан, байгууллагын даргын шийдвэрээр бусад тусгай хэрэгслийг хэрэглэж болно. 989 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ №917.43 ХӨДӨЛМӨР ХАМГААЛЛЫН ХУВЦАС, ХЭРЭГЛЭЛ, ЭДЭЛГЭЭНИЙ ХУГАЦАА д/д 1 Төрөл Хиймэл үсэн захтай нэхий дотортой дээл Хэмжих нэгж Олгох тоо Эдэлгээний хугацаа ширхэг 1 5 Ажиллах нөхцөл хос 1 3 3 4 Дулаалгатай гутал /нохойн арьсан дотортой/ Дулаалгатай нуруувч Дулаалгатай бээлий ширхэг ширхэг 1 1 3 3 5 Агаар шүүгчтэй амны хаалт буюу хошуувч ширхэг 2 1 6 7 8 Нүдний шил Усны гутал Чихэвч ширхэг хос ширхэг 1 1 1 1 4 1 1 Дулаалгатай нуруувч ширхэг 1 3 2 Агаар шүүгчтэй амны хаалт буюу хошуувч Нүдний шил Усны гутал Чихэвч ширхэг 2 1 ширхэг хос ширхэг 1 1 1 1 4 1 хос 1 3 ширхэг ширхэг ширхэг 1 1 1 3 3 2 хос 1 2 ширхэг ширхэг ширхэг хос ширхэг ширхэг ширхэг хос хос хос ширхэг хос ширхэг ширхэг 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 1 1 1 2 3 2 2 2 1 1 2 3 1 1 Хэрэглээ 1 хэрэглээ хос 1 3 ширхэг ширхэг ширхэг 1 1 1 3 3 2 хос 1 2 хос хос ширхэг 1 2 хэрэглээ 5 Бохир нөхцөлд ширхэг 3 ширхэг 3 Өндөрт ажиллах нөхцөлд 2 3 4 5 1 2 3 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 13 14 15 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Дулаалгатай гутал /нохойн арьсан дотортой/ Дулаалгатай нуруувч Дулаалгатай бээлий Дулаалгатай малгай Дулаалгатай хүрэм өмд Дулаалгатай гутал Дулаалгатай бээлий Даавуун малгай Даавуун хүрэм өмд Дотортой дан хүрэм Даавуун футволка Даавуун дан өмд Ажлын гутал Усны гутал Ханцуйвч Хормогч Бээлий Нүдний шил Амны хаалт Дулаалгатай хүрэм өмд Дулаалгатай гутал Дулаалгатай бээлий Даавуун малгай Даавуун хүрэм өмд / комбинзон/ Ажлын гутал Бээлий Хамгаалалтын дуулга Хамгаалалтын нүдний шил Өндрийн хамгаалалтын бүс 990 Хамрагдах ажлын байр Гадаа хүйтэн нөхцөлд удаан цагаар ажиллах Тоостой нөхцөлд Ус чийгтэй харьцах Дуу шуугиантай Гадаа хүйтэн нөхцөлд удаан цагаар ажиллах Тоостой нөхцөлд Ус чийгтэй харьцах Дуу шуугиантай Хүйтэн бүс, нутагт ажиллах Замын байцаагч, зохицуулагч, цагдаа Хэв журмын болон эргүүлийн цагдаа, хэсгийн байцаагч, харуул хамгаалалтын цагдаа Орон нутгийн хэсгийн төлөөлөгч, цагдаа, авто баазын хөдөө ажлын цагдаажолооч Гадаа хүйтэн нөхцөлд удаан цагаар ажиллах Тоостой, бохир нөхцөлд Нохойн төлөөлөгч, дасгалжуулагч болон нохойн их, бага эмч маллагч, тогооч, үнэрийн лабораторийн эрхлэгч, лаборант, цагдаа-жолооч Гадаа хүйтэн нөхцөлд удаан цагаар ажиллах Холбоо, цахилгааны төрөл мэргэжлийн инженер, техникч, засварчин, гагнуурчин Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 11 Гүйдэл тусгаарлагч тусгай бээлий хос 1 2 12 Тусгай зориулалтын галош буюу бот ширхэг 1 3 хос 1 3 хос ширхэг ширхэг хос хос ширхэг ширхэг ширхэг хос ширхэг хос ширхэг хос ширхэг ширхэг 1 1 1 1 1 3 1 3 3 хэрэглээ хэрэглээ 1 1 2 1 2 хэрэглээ хэрэглээ хэрэглээ 2 хос 1 2 хос хос хос ширхэг ширхэг хос хос ширхэг хос ширхэг 1 1 1 1 1 2 2 хэрэглээ 1 2 2 хэрэглээ 2 2 2 ширхэг 1 5 ширхэг ширхэг хос хос 1 1 1 1 ширхэг ширхэг хос ширхэг хос 1 1 1 1 1 ширхэг ширхэг ширхэг ширхэг ширхэг ширхэг ширхэг ширхэг 1 1 1 1 1 1 1 1 2 2 2 2 хэрэглээ хэрэглээ 1 1 2 1 2 хэрэглээ 2 2 1 2 2 2 хэрэглээ 2 ширхэг 1 2 хос 1 3 хос 1 1 1 2 3 4 5 6 7 1 2 3 4 5 6 7 8 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6 7 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6 1 2 3 1 2 3 4 5 6 7 8 Дулаалгайтай хүрэм өмд Дулаалгатай гутал Дулаалгатай бээлий Даавуун малгай Даавуун хүрэм өмд Бээлий Амны хаалт Даавуун малгай Даавуун халад, өмд Ханцуйвч Хормогч Углааш гутал Амны хаалт Бээлий Хуруувч Даавуун малгай Дулаалгатай хүрэм өмд Даавуун хүрэм өмд Ажлын гутал Бээлий Нүдний шил Даавуун малгай Ажлын гутал Бээлий Хормогч /резинэн/ Ханцуйвч Чихэвч Хамгаалалтын нуруувч /ширэн материалтай/ Даавуун малгай Даавуун халад Даавуун өмд, цамц Углааш гутал Амны хаалт Резинэн бээлий Даавуун малгай Даавуун халад Даавуун өмд, цамц Хормогч Углааш гутал Резинэн бээлий Дан өмд, юбка Цагаан цамц Зангиа Даавуун малгай Даавуун халад Хормогч Амны хаалт Чихэвч Нурууны хамгаалалтай бүс Зөөлөн ултай гутал Судас бүдүүрэхээс хамгаалсан оймс 1 1 1 1 1 1 1 1 991 Цахилгаан гүйдэл, цахилгаан цэнэгтэй харьцах Гадаа хүйтэн нөхцөлд удаан цагаар ажиллах Бохир нөхцөлд Тоостой нөхцөлд Бохир нөхцөлд Бохир нөхцөлд Дуу шуугиантай Үрэлт чичиргээ, доргионтой Эрүүл ахуй, ариун цэврийн дэглэм сахих Цахилгааны инженер, техникч, засварчин, гагнуурчин Хангамжийн нэгжийн инженер, мэргэжилтэн, нягтлан бодогч, нярав, ачигч Музейн сангийн эрхлэгч, үзмэрч, архивч, сэлбэн засагч Авто баазын засварын механик, мастер, засварчин, деспетчер Хэвлэх хэсэг, бүртгэл мэдээллийн төвийн хэвлэгч, техникч, хянагч, дэвтэрлэгч болон бусад ажилтан Эмч, сувилагч эмнэлгийн ажилтан Эрүүл ахуй, ариун цэврийн дэглэм сахих Тогооч, бэлтгэгч, угаагч Эрүүл ахуй, ариун цэврийн дэглэм сахих Үйлчилгээний мэргэжилтэн, зөөгч Бохир нөхцөлд Тоостой нөхцөлд Дуу шуугиантай Үрэлт чичиргээ, доргионтой Байнга зогсож ажиллах Оёдлын үйлдвэрийн инженер техникын ажилтан, оёдолчин, эсгүүрчин Эсгүүрчин, индүүчин Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 1 2 3 4 5 6 7 7 8 9 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 1 2 3 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 2 3 4 5 Дулаалгатай малгай Үстэй дотортой дээл буюу дах, дэгтий Дулаалгатай хүрэм, өмд Даавуун хүрэм өмд Дулаалгаатай гутал Ажлын гутал Усны гутал Эсгий гутал Нүдний шил Бээлий Дулаалгатай хүрэм өмд Дулаалгатай гутал Дулаалгатай бээлий Даавуун малгай Даавуун хүрэм өмд / комбинзон/ Ажлын гутал Бээлий Амны хаалт Брезентэн өмд, цамц Усны гутал буюу голаш Тусгай зориулалтын хормогч Тусгай зориулалтын бээлий ширхэг 2 ширхэг 1 удаа хос 1 2 хос хос хос хос хос ширхэг хос 1 1 1 1 2 2 1 2 1 удаа 1 хэрэглээ Бэлчээрийн мал маллах Гадаа хүйтэн нөхцөлд удаан цагаар ажиллах 1 хос 1 3 ширхэг ширхэг ширхэг 1 2 1 3 1 3 хос 1 3 хос хос ширхэг хос 1 1 3 хэрэглээ хэрэглээ 3 хос 1 5 ширхэг 1 3 хос Галд тэсвэртэй материа-лаар хийгдсэн малгай, хүрэм өмд, бээлий Ажлын тусгай гутал ком Даавуун малгай, халад буюу өмд цамц Бээлий /резинэн/ Амны хаалт Малгай Комбинзон Бээлий Улавч Амны хаалт Малгай /хошуу алчуур/ Тахлын халад /иж бүрэн/ Комбинзон Нүдний шил Хулдаасан ханцуйвч Хулдаасан хормогч Резинэн бээлий Амны хаалт Гарын алчуур Малгай Халад Бээлий Амны хаалт Гарын алчуур 1 Бохир нөхцөлд Ус чийгтэй харьцах Малчин Талбайн цэвэрлэгч, мужаан, засварчин, манаач, уурын зуухны галч, бохирын жолооч, слесарь Бохирын жолооч, слесарь, гагнуурчин хэрэглээ 1 2 хос 1 2 хос 1 1 хос ширхэг ширхэг ширхэг хос хос ширхэг ширхэг хэрэглээ хэрэглээ 1 удаагийн 1 удаагийн 1 удаагийн 1 удаагийн 1 удаагийн 1 удаагийн ширхэг 1удаагийн ширхэг ширхэг ширхэг ширхэг хос ширхэг ширхэг ширхэг ширхэг ширхэг ширхэг ширхэг 1 удаагийн 1 удаагийн 1 удаагийн 1 удаагийн 1 удаагийн 1 удаагийн 1 удаагийн 1 удаагийн 1 удаагийн 1 удаагийн 1 удаагийн 1 удаагийн 992 Халуун нөхцөлд /Оч, ил задгай гал хайлштай харьцах/ Уурын зуухны галч Эрүүл ахуй, ариун цэврийн дэглэмийг хангах Үйлчлэгч Хэргийн газар цогцост үзлэг хийх үед Жижүүрийн мөрдөн байцаагч Гоц халдварт өвчний голомтод ажиллах үед /хүн, малын, байгалийн/ Халдвартай зүйлтэй харьцах, халдварт өвчний голомтод ажиллах үед Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 1 2 1 2 3 1 2 3 4 Галд тэсвэртэй материалаар хийгдсэн малгай, хүрэм өмд, бээлий Ажлын тусгай гутал Борооны цув Усны гутал Аврах хантааз Ажлын малгай, хүрэм өмд Ажлын бээлий Ажлын гутал Гэрэл ойлгогчтой ажлын хантааз ком хэрэглээ хос ширхэг хос ширхэг хэрэглээ хэрэглээ хэрэглээ хэрэглээ ком хэрэглээ ширхэг хос хэрэглээ хэрэглээ ширхэг хэрэглээ Ахуйн болон ойн гал түймрийн үед Үер, усны аюулын үед Байгалийн бусад гамшгийн үед Тайлбар: Байгаль, цаг уур, гүйцэтгэх үйл ажиллагааны онцлогийг харгалзан, байгууллагын даргын шийдвэрээр хөдөлмөр хамгааллын хувцас, хэрэглэлийг олгож болно. ---оОо--- 993 994 Он Малгай Гадуур хувцас Гутал 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 № Хувцасны мэргэжилтэн албан тушаалтай_________________ цолтой ________________________ Дүрэмт хувцасны карт нээсэн: Дотуур хувцас Хувцасны өмсгөлийн хэмжээ Регистрийн дугаар: .............................................................................................. ..............................................................................даргын тушаал № .................. Томилогдсон . . . . . . . . . . . . . . . он . . . . . . Сар . . . . . . Өдөр Хувийн дугаар Албан тушаал: ..................................................................................................... Цол: Овог: .................................................... Нэр: ........................................................ ЦАГДААГИЙН ДҮРЭМТ ХУВЦАСНЫ КАРТ Он, сар, өдөр Тушаалын дугаар Томилогдсон байгууллага Шилжилт хөдөлгөөн ЦБҮАЖ №917.51а Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 995 Д/Д Огноо Загварын Дугаар 2-05 Өдөр тутмын хүрэм 2-04 Албаны юбка 2-03 Албаны китель / эмэгтэй / 2-02 Албаны өмд 2-01 Албаны китель / эрэгтэй / 1-07 Бүрх малгай 1-06 Ноосон малгай 1-05 Саравчтай малгай 1-04 Берет малгай 1-03 Өвлийн малгай 1-02 Каракуль малгай 1-01 Албаны саравчтай малгай Малгай 2-06 Өдөр тутмын өмд / эрэгтэй / Өдөр тутмын хүрэм / эмэгтэй 2-07 2-15 Каракуль захтай өвлийн хүрэм / эмэгтэй, хурандаа / 2-14 Өвлийн өмд / эрэгтэй / 2-13 Каракуль захтай өвлийн хүрэм / эрэгтэй, хурандаа / 2-12 Савхин хүрэм / эмэгтэй / 2-11 Савхин хүрэм / эрэгтэй / 2-10 Каракуль захтай савхин дээл / эмэгтэй, хурандаа / 2-09 Каракуль захтай савхин дээл / эрэгтэй, хурандаа / 2-08 Өдөр тутмын өмд / эмэгтэй / 2-17 Гадуур хувцас 2-16 Өвлийн өмд / эмэгтэй / Хиймэл үсэн захтай өвлийн хүрэм / эрэгтэй / Хиймэл үсэн захтай өвлийн хүрэм / эмэгтэй / 2-18 2-24 Хээрийн өмд / эмэгтэй / 2-23 Хээрийн хүрэм / эмэгтэй / 2-22 Хээрийн өмд / эрэгтэй / 2-21 Хээрийн хүрэм / эрэгтэй / 2-20 Албаны хүрэм / эмэгтэй / 2-19 Албаны хүрэм / эрэгтэй / Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 996 2-26 Борооны өмд 2-25 Борооны хүрэм Гэрэл ойлгогчтой зуны хантааз Гэрэл ойлгогчтой өвлийн хантааз 2-27 2-28 3-03 Ёслолын цанц / эрэгтэй, богино ханцуйтай / 3-02 Ёслолын цанц / эмэгтэй, урт ханцуйтай / 3-01 Ёслолын цанц / эрэгтэй, урт ханцуйтай / 2-32 Савхин бээлий 2-31 Ёслолын бээлий 2-30 Хүзүүвч 2-29 Ноосон ороолт 3-04 3-05 3-06 3-07 3-08 3-09 3-10 3-11 3-12 3-15 Ноосон цамц 3-14 Поло цамц 3-13 Захгүй цамц Дан хувцасны загвар Ёслолын цанц / эмэгтэй, богино ханцуйтай / Албаны цанц / эрэгтэй, урт ханцуйтай / Албаныцанц / эмэгтэй, урт ханцуйтай / Албаны цанц / эрэгтэй, богино ханцуйтай / Албаны цанц / эмэгтэй, богино ханцуйтай / Өдөр тутмын цанц / эрэгтэй, урт ханцуйтай / Өдөр тутмын цанц / эмэгтэй, урт ханцуйтай / Өдөр тутмын цанц / эрэгтэй, богино ханцуйтай / Өдөр тутмын цанц / эмэгтэй, богино ханцуйтай / 3-16 Тэмээний ноосон хантааз Түрүүтэй гутлын өмд / эрэгтэй 3-17 Түрүүтэй гутлын өмд / эмэгтэ 3-18 3-24 Дотуур өмд / эмэгтэй / 3-23 Дотуур цамц / эмэгтэй / 3-22 Дотуур өмд / эрэгтэй / 3-21 Дотуур цамц / эрэгтэй / 3-20 Дан өмд / эмэгтэй / 3-19 Дан өмд / эрэгтэй / Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 997 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Д/Д Огноо Загварын Дугаар 4-04 Урт түрүүтэй гутал / эмэгтэй / 4-03 Урт түрийтэй гутал / эрэгтэй / 4-02 Ботинк / эмэгтэй / 4-01 Ботинк / эрэгтэй / 4-05 4-06 5-09 Шалгах төхөөрөмжийн гэр 5-08 Дохиур модны гэр 5-07 Бугуйн гавны гэр 5-06 Хийн бортогны гэр 5-05 Гар чийдэнгийн гэр 5-04 Бороохойны гэр 5-03 Станцын гэр 5-02 Гар бууны гэр 5-01 Суран бүс 4-12 Даавуун оймс 4-11 Ноосон оймс 4-10 Пүүзэн ботинк 4-09 Богино түрийтэй гутал 4-08 Өвлийн ботинк / эмэгтэй / 4-07 Өвлийн ботинк / эрэгтэй / Бүс, тэлээ 5-10 Хэвлэх төхөөрөмжийн гэр Гутал, оймс Дотортой өвлийн гутал / эрэгтэй / Дотортой өвлийн гутал / эмэгтэй / 5-11 Цүнх Тоногтой суран бүсний иж бүрдэл 5-01-11 6-04-06 Цамны мөрдэс 6-03 Албаны мөрдэс 6-02 Ёслолын саан мөрдэс 6-01 Цагдаагийн ахлах цолны тэмдэг 5-13 Тэлээ 5-12 Ёслолын саан бүс Цагдаагын дунд цолны тэмдэг 6-07 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 998 6-10-12 Цамны мөрдэс 6-09 Албаны мөрдэс 6-08 Ёслолын саан мөрдэс 6-16-20 Цамны мөрдэс 6-15 Албаны мөрдэс 6-14 Ёслолын саан мөрдэс 6-13 Цагдаагийн бага цолны тэмдэг 6-23 Малгайн шонхортой тэмдэг 6-22 Өдөр тутмын малгайн тэмдэг 6-21 Ёслолын малгайн тэмдэг Малгайн сагалдарга 6-24-25 6-29 Малгайн шонхортой товч 6-28 Захны таних тэмдэг 6-27 Зангианы хавчаар 6-26 Зангиа 6-32-33 Соёмботой товч 6-30-31 Шонхортой товч 6-38-39 "Цагдаа" ханцуйн бэлгэдэл тэмдэг 6-37 Хувийн дугаар, цусны бүлэг 6-36 Нэрийн бичиглэл 6-35 "POLICE" эвэр товч 6-34 Шонхортой кнопон товч Ёслолын саан унжлага 6-40 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 999 18 17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 № х/н Тоо ширхэг Хуучин Оны Сарын Өдөр Хянасан хүний гарын үсэг Хүлээн авсан хүний гарын үсэг. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Аттестатын дугаар . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Тооцоог хүлээн зөвшөөрсөн: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Нягтлан бодогч: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Аж ахуйн ажилтан: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . б. Бүгд . . . . . . нэр төрлийн . . . . . . ширхэг дүрэмт хувцас хураан авч, эдэлгээний дуусаагүй хувцасны төлбөр . . . . . . . . . . . . . . . . . төгрөг . . . . . . . . . мөнгийг . . . . . . . . . . . . . . тоот төлбөрийн актыг үндэслэн тооцоог хийлээ. Хувцасны тооцоо хийсэн актыг картанд хавсаргана. Хувцасны нэр а. Хурааж авсан дүрэмт хувцасны жагсаалт ХУВЦАСНЫ ТООЦОО ХИЙСЭН ТОДОРХОЙЛОЛТ . . . . . . . . . . . оны . . . . . сарын . . . . . -ны өдрийн . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . даргын . . . . . . . тоот тушаалаар . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . халсан. ЦАГДААГИЙН АЛБАНААС ХАЛАГДСАН ТУХАЙ ТОДОРХОЙЛОЛТ Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 1000 Он Малгай Гадуур хувцас Гутал 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 № Хувцасны мэргэжилтэн албан тушаалтай_________________ цолтой ________________________ Дүрэмт хувцасны карт нээсэн: Дотуур хувцас Хувцасны өмсгөлийн хэмжээ Регистрийн дугаар: .............................................................................................. ..............................................................................даргын тушаал № .................. Томилогдсон . . . . . . . . . . . . . . . он . . . . . . Сар . . . . . . Өдөр Хувийн дугаар Албан тушаал: ..................................................................................................... Цол: Овог: .................................................... Нэр: ........................................................ ТУСГАЙ ЗОРИУЛАЛТЫН ХУВЦАС, ХЭРЭГЛЭЛИЙН КАРТ Он, сар, өдөр Тушаалын дугаар Томилогдсон байгууллага Шилжилт хөдөлгөөн ЦБҮАЖ №917.51б Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Дэс дугаар Огноо Нэг. Цагдаагийн тусгай ажиллагааны алба хаагч 1.1 Тусгай зориулалтын өдөр тутмын хувцас /хар/ 1 Бүрх малгай 2 Саравчтай даавуун малгай 3 Хүрэм өмд 4 Дотортой хүрэм 5 Урт ханцуйтай цамц 6 Богино ханцуйтай цамц 7 Футволка 8 Берет малгай /хар, улаан хүрэн/ 9 Ремень бүс 10 Борооны цув /нөмрөг/ 11 Богино түрийтэй гутал 12 Тоногтой суран бүс 1.2 Тусгай зориулалтын зуны хээрийн хувцас /ногоон эрээн/ 12 Бүрх малгай 13 Саравчтай даавуун малгай 14 Хүрэм өмд 15 Дотортой хүрэм 16 Урт ханцуйтай цамц 17 Футволка 18 Ремень бүс 19 Борооны цув /нөмрөг/ 20 Богино түрийтэй гутал 1.3 Тусгай зориулалтын хавар, намрын хээрийн хувцас /бор эрээн/ 21 Бүрх малгай 22 Саравчтай даавуун малгай 23 Хүрэм өмд 24 Дотортой хүрэм 25 Богино ханцуйтай цамц 26 Урт ханцуйтай цамц 27 Футволка 28 Ремень бүс 29 Борооны цув /нөмрөг/ 30 Богино түрийтэй гутал 1.4 Тусгай зориулалтын тактик, сургалтын хувцас /ногоон/ 31 Бүрх малгай 32 Саравчтай даавуун малгай 33 Хүрэм өмд 34 Дотортой хүрэм 35 Футволка 36 Тактик сургалтын хувцас /комбинзон/ 37 Борооны цув /нөмрөг/ 38 Ремень бүс 39 Тактик сургалтын түрийтэй гутал 40 Тактик сургалтын ботинк 1.5 Тусгай зориулалтын энгийн хувцас /өнгөлөн далдлах/ 41 Ажлын өмд 42 Богино ханцуйтай цамц 43 Урт ханцуйтай цамц 44 Юүдэнтэй цамц 45 Гадуур хүрэм 46 Даавуун малгай 1.6 Тусгай зориулалтын дулаан хувцас 47 Хиймэл үсэн захтай өвлийн хувцас 48 Ноосон цамц 49 Ноосон ороолт 1001 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 Ноосон алчуур Ноосон малгай Өвлийн дотортой богино түрийтэй гутал 1.7 Тусгай зориулалтын дотуур хувцас Дотуур өмд цамц Даавуун оймс Ноосон оймс 1.8 Тусгай зориулалтын албаны бэлтгэлийн хувцас Бэлтгэлийн хувцас Кимоно /өмд, цамц/ Биеийн тамирын гүйлтийн гутал Биеийн тамирын заалны гутал Майк Углааш гутал /табчик/ Биеийн алчуур /ванны том/ Бэлтгэлийн хувцасны цүнх 1.9 Тусгай зориулалтын нүүрний халхавч Даавуун нүүрний халхавч /хар/ Даавуун нүүрний халхавч /ногоон эрээн/ Даавуун нүүрний халхавч /бор эрээн/ Ноосон нүүрний халхавч /хар/ Ноосон нүүрний халхавч /цагаан/ 1.10 Тусгай зориулалтын бээлий Тактикийн бээлийн /урт ханцуйтай/ Тактикийн бээлий /богино ханцуйтай/ Олсны бээлий Савхин бээлий 1.11 Тусгай зориулалтын өвдөг тохойн хамгаалалт Өвдөг тохойн хамгаалалт /хар/ Өвдөг тохойн хамгаалалт /ногоон/ Өвдөг тохойн хамгаалалт /бор/ Дүрэмт хувцасны дотуур хийх зориулалттай өвдөг тохойн хамгаалалт 1.12 Тусгай зориулалтын хувцасны ялгах тэмдэг Тусгай ажиллагааны газрын өдөр тутмын бэлгэдэл тэмдэг /хар/ Тусгай ажиллагааны газрын хээрийн бэлгэдэл тэмдэг /бор/ Тусгай ажиллагааны газрын хээрийн бэлгэдэл тэмдэг /ногоон/ Тусгай ажиллагааны газрын өдөр тутмын бичиглэл тэмдэг /хар/ Тусгай ажиллагааны газрын өдөр тутмын бичиглэл тэмдэг /бор/ Тусгай ажиллагааны газрын өдөр тутмын бичиглэл тэмдэг /ногоон/ Төрийн далбаа тэмдэг Өдөр тутмын малгайн тэмдэг 1.13 Тусгай зориулалтын хантааз, өнгөлөн далдлах хувцас Тусгай зориулалтын хантааз, агсамж /хар/ Тусгай зориулалтын хантааз,агсамж / ногоон эрээн/ Тусгай зориулалтын хантааз, агсамж / бор эрээн/ Мэргэн буудагчийн далдлах хувцас /зуны/ Мэргэн буудагчийн далдлах хувцас / өвлийн/ Мэргэн буудагчийн далдлах хувцас /хавар, намрын/ Өнгөлөн далдлалтын цасны хувцас / комбинзон/ 1002 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 1.14 Хүндрүүлсэн нөхцөлд өмсөх хувцас, хэрэглэл Цасны гутал /-400С градусаас дээш температурт дулаан хадгалах чадвартай/ Дах, дэгтий Усны гутал Уснаас хамгаалах түрий 1.15 Тусгай зориулалтын бусад шаардлагатай хувцас хэрэглэл Үүргэвч /аранз/ Уутан хөнжил Аяны гудас Тусгай хэрэгсэл, хувцасны цүнх 1.16 Ёслолын дүрэмт хувцас Албаны саравчтай малгай Бүрх малгай /эмэгтэй алба хаагч/ Албаны китель өмд /юбка/ Ёслолын цамц /урт, богино ханцуйтай/ Ёслолын бээлий Түрийтэй гутлын өмд Ботинк Урт түрийтэй гутал Ёслолын саан бүс Тэлээ 110 Цолны таних тэмдэг 92 93 94 95 96 97 98 99 111 Ёслолын мөрдэс 112 Ёслолын малгайн тэмдэг 113 Малгайн шонхортой тэмдэг 114 Малгайн сагалдарга 115 Захны таних тэмдэг 116 Зангиа 117 Зангианы хавчаар 118 Ёслолын саан унжлага Хоёр. Цагдаагийн соёл, урлагийн ажилтан 2.1 Тоглолтын саравчтай малгай 2.2 Тоглолтын китель, өмд /юбка/ 2.3 Тоглолтын хувцасны мөрдэс 2.4 Тоглолтын хувцасны цамц 2.5 Тоглолтын хувцасны зангиа Бусад /шинэ уран бүтээлд зориулагдсан 2.6 хувцас/ Гурав. Цагдаагийн тугийн бүрэлдэхүүн 3.1 Тугчны ёслолын саравчтай малгай 3.2 Тугчны ёслолын китель, урт түрийтэй өмд 3.3 Тугчны ёслолын хувцасны мөрдэс 3.4 Тугчны ёслолын хувцасны цамц 3.5 Тугчны урт түрийтэй гутал Тугчны ёслолын саан бүс, тоноглолын 3.6 хамт /манжлага/ 3.7 Тугчны ёслолын хувцасны чимэг хэрэглэл ---оОо--- 1003 1004 18 17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 № х/н Тоо ширхэг Хуучин Оны Сарын Өдөр Хянасан хүний гарын үсэг Хүлээн авсан хүний гарын үсэг. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Аттестатын дугаар . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Тооцоог хүлээн зөвшөөрсөн: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Нягтлан бодогч: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Аж ахуйн ажилтан: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . б. Бүгд . . . . . . нэр төрлийн . . . . . . ширхэг дүрэмт хувцас хураан авч, эдэлгээний дуусаагүй хувцасны төлбөр . . . . . . . . . . . . . . . . . төгрөг . . . . . . . . . мөнгийг . . . . . . . . . . . . . . тоот төлбөрийн актыг үндэслэн тооцоог хийлээ. Хувцасны тооцоо хийсэн актыг картанд хавсаргана. Хувцасны нэр а. Хурааж авсан дүрэмт хувцасны жагсаалт ХУВЦАСНЫ ТООЦОО ХИЙСЭН ТОДОРХОЙЛОЛТ . . . . . . . . . . . оны . . . . . сарын . . . . . -ны өдрийн . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . даргын . . . . . . . тоот тушаалаар . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . халсан. ЦАГДААГИЙН АЛБАНААС ХАЛАГДСАН ТУХАЙ ТОДОРХОЙЛОЛТ Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 1005 Он Малгай Гадуур хувцас Гутал 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 № Хувцасны мэргэжилтэн албан тушаалтай_________________ цолтой ________________________ Дүрэмт хувцасны карт нээсэн: Дотуур хувцас Хувцасны өмсгөлийн хэмжээ Регистрийн дугаар: .............................................................................................. ..............................................................................даргын тушаал № .................. Томилогдсон . . . . . . . . . . . . . . . он . . . . . . Сар . . . . . . Өдөр Хувийн дугаар Албан тушаал: ..................................................................................................... Цол: Овог: .................................................... Нэр: ........................................................ ХӨДӨЛМӨР ХАМГААЛЛЫН ХУВЦАС, ХЭРЭГЛЭЛИЙН КАРТ Он, сар, өдөр Тушаалын дугаар Томилогдсон байгууллага Шилжилт хөдөлгөөн ЦБҮАЖ №917.51в Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Дэс дугаар Огноо Нэг. Цагдаагийн хөдөлмөр хамгааллын хувцас, хэрэглэл 1 Хиймэл үсэн захтай нэхий дотортой дээл 2 Дулаалгатай хүрэм өмд 3 Даавуун хүрэм өмд /комбинзон/ 4 Даавуун хүрэм өмд 5 Даавуун өмд, цамц 6 Даавуун халад, өмд Галд тэсвэртэй материалаар хийгдсэн 7 малгай, хүрэм өмд, бээлий 8 Комбинзон 9 Тахлын халад /иж бүрэн/ 10 Дан өмд, юбка 11 Борооны цув 12 Брезентэн өмд, цамц 13 Даавуун халад 14 Дотортой дан хүрэм 15 Даавуун дан өмд 16 Үстэй дотортой дээл буюу дах, дэгтий 17 Цагаан цамц 18 Гэрэл ойлгогчтой ажлын хантааз 19 Аврах хантааз 20 Даавуун футболка 21 Хормогч 22 Хормогч /резинэн/ 23 Дулаалгатай малгай 24 Даавуун малгай 25 Хамгаалалтын дуулга 26 Тусгай зориулалтын галош буюу бот 27 Зангиа 28 Амны хаалт 29 Агаар шүүгчтэй амны хаалт буюу хошуувч 30 Чихэвч 31 Нүдний шил 32 Ханцуйвч 33 Өндрийн хамгаалалтын бүс 34 Дулаалгатай нуруувч Хамгаалалтын нуруувч /ширэн 35 материалтай/ 36 Дулаалгатай бээлий 37 Бээлий 38 Резинэн бээлий 39 Гүйдэл тусгаарлагч тусгай бээлий 40 Гарын алчуур 41 Хуруувч Дулаалгатай гутал /нохойн арьсан 42 дотортой/ 43 Эсгий гутал 44 Усны гутал 45 Зөөлөн ултай гутал 46 Углааш гутал 47 Ажлын гутал 48 Дулаалгатай гутал 49 Судас бүдүүрэхээс хамгаалсан оймс 50 Улавч ---оОо--- 1006 1007 18 17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 № х/н Тоо ширхэг Хуучин Оны Сарын Өдөр Хянасан хүний гарын үсэг Хүлээн авсан хүний гарын үсэг. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Аттестатын дугаар . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Тооцоог хүлээн зөвшөөрсөн: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Нягтлан бодогч: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Аж ахуйн ажилтан: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . б. Бүгд . . . . . . нэр төрлийн . . . . . . ширхэг дүрэмт хувцас хураан авч, эдэлгээний дуусаагүй хувцасны төлбөр . . . . . . . . . . . . . . . . . төгрөг . . . . . . . . . мөнгийг . . . . . . . . . . . . . . тоот төлбөрийн актыг үндэслэн тооцоог хийлээ. Хувцасны тооцоо хийсэн актыг картанд хавсаргана. Хувцасны нэр а. Хурааж авсан дүрэмт хувцасны жагсаалт ХУВЦАСНЫ ТООЦОО ХИЙСЭН ТОДОРХОЙЛОЛТ . . . . . . . . . . . оны . . . . . сарын . . . . . -ны өдрийн . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . даргын . . . . . . . тоот тушаалаар . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . халсан. ЦАГДААГИЙН АЛБАНААС ХАЛАГДСАН ТУХАЙ ТОДОРХОЙЛОЛТ Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 918.ХАМГААЛАХ ТУСГАЙ ХЭРЭГСЭЛ ХЭРЭГЛЭХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/248 Хуудас: 2 918.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн алба хаагчдад хамгаалах тусгай хэрэгсэл олгох, түүнийг хэрэглэх, хадгалахтай холбогдсон харилцааг зохицуулна. 918.2.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурьдсан утгаар ойлгоно: “Хамгаалах тусгай хэрэгсэл” - тусгай үүрэгт ажил гүйцэтгэх явцад цагдаагийн алба хаагчийн эрүүл мэндэд учрах аюул, амь насаа алдах, хурц хордлогод орох зэрэг эрсдлийг бууруулах, аюулгүй байдлыг хангахад чиглэсэн хувцас, өмсгөл, хэрэгслийг; “Нэг бүрийн хамгаалах хэрэгсэл” - үйлдвэрлэлийн хортой, аюултай хүчин зүйлийн нөлөөллөөс ажилтныг хамгаалах зориулалт бүхий хэрэгслийг; “Тусгай хувцас” - үйлдвэрлэлийн хортой, аюултай хүчин зүйлийн нөлөөллөөс хамгаалах зориулалт бүхий хувцас, гутал, малгай, бээлий зэрэг хэрэгслийг. 918.3.ХАМГААЛАХ ТУСГАЙ ХЭРЭГСЛИЙГ ОЛГОХ, АНГИЛАЛ, ЗОРИУЛАЛТ 918.3.1.Цагдаагийн байгууллагаас хамгаалах тусгай хэрэгслийг гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах шууд үүрэг бүхий болон уг үүргийг гүйцэтгэж байгаа алба хаагчид Цагдаагийн ерөнхий газрын даргын 2017 оны А/208 дугаар тушаалаар баталсан хамгаалах тусгай хэрэгслийн жагсаалтын дагуу олгоно. Хамгаалах тусгай хэрэгслийн ангилал, зориулалтыг жагсаалтаар тогтооно. 918.3.2.Хамгаалах тусгай хэрэгсэл: а/төрөл бүрийн дуулга, иж бүрэн өмсгөл (доргилт, тэсрэлтийн нөлөөнөөс хамгаалах, сумнаас хамгаалах, бусад хатуу биетээс хамгаалах мөр, тохой, шуу, эмзэг эрхтэн, гуя, өвдөг, шилбэ, гутлын хамгаалах хэрэгсэл); б/бамбай (сум үл нэвтрэх 1, 2, 3 дугаар түвшний хамгаалалтын бамбай, бусад хатуу биетээс хамгаалах 1 дүгээр түвшний хамгаалалтын хуванцар бамбай); в/ бээлий (хутганаас хамгаалах, бусад); г/том, бага оврын тэсрэлтээс хамгаалах зөөврийн чингэлэг (том, бага оврын тэсрэлтээс хамгаалах хуягласан чингэлэг, хуванцар, хийлдэг чингэлэг); д/бүтээлэг (хүн, эд зүйл, цогцос, техник хэрэгсэл халхлах, бүтээх зориулалттай бүтээлэг); е/галд тэсвэртэй хувцас; ж/хорт утаа, биологийн болон химийн бодисоос хамгаалах баг, өмсгөл; з/дуу, гэрлийн нөлөөллөөс хамгаалах баг, өмсгөл; и/авиралт, буултын хамгаалалтын олс, уналтаас хамгаалах бусад төхөөрөмж (олс, бусад бэхлэх төхөөрөмжүүд, төрөл бүрийн зориулалтын шат); к/төрөл бүрийн сум, хутга үл нэвтрүүлэх, гэрэл ойлгогчтой хантааз (1, 2, 3 дугаар түвшний сум үл нэвтрүүлэх хантааз, хутга, тэсрэлт доргилт, цохилтын нөлөөнөөс хамгаалах хантааз); л/тусгай зориулалтын гар чийдэн; м/тактикийн болон олон зориулалттай хутга; н/хамгаалалтын тор, олс, хаалт; о/нүдний шил (буудлага, тактик ажиллагааны аюулгүй байдлыг хангах, цас, шороо, шуурганаас хамгаалах) бусад төхөөрөмж хамаарна. 918.4.ХАМГААЛАХ ТУСГАЙ ХЭРЭГСЛИЙГ ӨМСӨЖ, ХЭРЭГЛЭХ 918.4.1.Хамгаалах тусгай хэрэгсэл нь байгууллагын өмч байх бөгөөд алба хаагч нь өмсөж хэрэглэхдээ үйлдвэрлэгчээс гаргасан болон холбогдох зааврын хүрээнд хэрэглэнэ. 918.4.2.Цагдаагийн байгууллага алба хаагчдад хамгаалах тусгай хэрэгсэл хэрэглэх арга зүйн талаар сургалт зохион байгуулна. 918.4.3.Хамгаалах тусгай хэрэгслийг биедээ тохируулан иж бүрэн, цэвэр үзэмжтэй, ариг 1008 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам гамтай эдэлж, албаны бэлэн байдлыг хангаж, шуурхай ашиглахад бэлэн байлгах үүрэгтэй. 918.4.4.Баривчлах, саатуулах, эрүүлжүүлэх байранд үүрэг гүйцэтгэх, нийтийг хамарсан эмх замбараагүй байдал, террорист үйлдлийн сөрөг тусгай ажиллагаа, гэмт этгээдийг мөрдөх, хүнд гэмт хэрэг үйлдсэн этгээдийг баривчлах, хуяглан хүргэх, гэмт хэрэг үйлдсэн сэжигтэй этгээдийг байж болзошгүй газарт нэгжлэг хийх зэрэг эрсдэл бүхий бусад ажиллагаанд хамгаалах тусгай хэрэгслийг заавал хэрэглэнэ. 918.4.5.Хамгаалах тусгай хэрэгсэл нь цагдаагийн байгууллагаас олгосон, эсхүл зөвшөөрсөн хэрэгсэл байна. 918.4.6.Цагдаагийн байгууллагаас алба хаагчийг түүний ажлын нөхцөл, ажил үүргийн онцлогт тохирсон ажлын тусгай хувцас, хамгаалах хэрэгслээр хангана. 918.4.7.Ажлын тусгай хувцас, хамгаалах хэрэгслийг турших, худалдаж авах, хадгалах, угааж цэвэрлэх, засварлах, ариутгах зардлыг ажил олгогч хариуцна. 918.4.8.Алба хаагчдад олгох хамгаалах тусгай хэрэгслийн жагсаалт, ариутгаж цэвэрлэх, засварлах зардлыг тооцож улсын төсөвт тусгахыг цагдаагийн төв байгууллагын санхүү, аж ахуйн алба хариуцна. 918.4.9.Ажлын тусгай хувцас, хамгаалах хэрэгслийн чанарын талаар мэргэжлийн байгууллагаар ажил олгогч дүгнэлт гаргуулсан байна. Олон улсын стандартын дагуу үйлдвэрлэсэн, чанарын баталгаа бүхий ажлын тусгай хувцас, хамгаалах хэрэгслийг шууд хэрэглэж болно. 918.4.10.Хамгаалах тусгай хэрэгслийг үйлдвэрлэгчээс тогтоосон дулаан, чийгшилт, бусад шаардлагыг хангасан зориулалтын өрөөнд, цаг улирлын байдлыг тохируулан хадгална. 918.5.ХАМГААЛАХ ТУСГАЙ ХЭРЭГСЛИЙГ ХҮЛЭЭЛГЭН ӨГӨХ 918.5.1.Хамгаалах тусгай хэрэгслийг хэрэглэсний дараа алба хаагч бүрэн бүтэн байдлыг шалгаж тухайн газар, хэлтсийн тухайн тусгай хэрэгслийг тавьж олгосон алба хаагчид буюу хариуцсан алба хаагчид хүлээлгэн өгнө. 918.5.2.Хариуцсан алба хаагч нь бүрэн байдлыг хангаж, дараагийн ажиллагаанд хэрэглэхэд бэлэн болгоно. 918.5.3.Ашиглахад шаардлага хангахгүй хамгаалах тусгай хэрэгслийг цагдаагийн байгууллагын комисс шалгаж, тэмдэглэл үйлдэж устгана. ---оОо--- 1009 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 919.ХАМГААЛАЛТЫН БҮС ХЭРЭГЛЭХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/248 Хуудас: 1 919.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн алба хаагч автомашин жолоодож, эсхүл зорчиж явах үедээ суудлын хамгаалах бүс хэрэглэж, аюулгүй байдлыг хангах нөхцөлийг бүрдүүлнэ. 919.2.1.ХАМГААЛАЛТЫН БҮС ХЭРЭГЛЭХ 919.2.1.Цагдаагийн алба хаагч автомашин жолоодож, эсхүл зорчиж явах үедээ хамгаалалтын бүс заавал зүүж замын хөдөлгөөнд оролцоно. Болзошгүй аюул, ослоос сэргийлэхийн тулд бүсээ салгаж болно. 919.2.2.Албаны автомашины жолооч нь суудлын хамгаалалтын бүсний хэвийн ажиллагааг хангаж, зорчигчийг суудлын бүсээ зүүхийг шаардана. 919.2.3.Цагдаагийн алба хаагч нь суудлын хамгаалалтын бүс хэрэглэх талаар тавьсан шаардлагыг биелүүлнэ. 919.2.4.Албаны автомашины жолооч нь хөдөлгөөнд оролцохдоо зохих журмын дагуу зүүж хэрэглээгүй тохиолдолд эрх бүхий албан тушаалтан Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хууль, “Монгол Улсын замын хөдөлгөөний дүрэм”-д зааснаар арга хэмжээ тооцно. ---оОо--- 1010 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 920.ДОХ, ХАЛДВАР, ЭРСДЭЛЭЭС СЭРГИЙЛЭХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/248 Хуудас: 2 920.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн алба хаагч үүргээ гүйцэтгэх явцад ДОХ, халдвар, үйлдвэрлэлийн осол, хурц хордлогоос урьдчилан сэргийлэх, бусдын биеэс гарсан цус болон бусад шингэн, химийн хорт, аюултай бодистой харьцах үед халдвар авах эрсдэлээс сэргийлэхэд оршино. 920.2.ХАЛДВАРЫН ЭРСДЭЛТЭЙ НӨХЦӨЛД АЖИЛЛАХ 920.2.1.Хэргийн болон ослын газар дээр хүрэлцэн очсон цагдаагийн алба хаагч тухайн газрыг хамгаалалтад авч, гэмтсэн хүн, бусад алба хаагчдаид эмнэлгийн тусламж үзүүлж, аюулгүй байдлыг нь хангана. 920.2.2.Хэргийн ба ослын газрыг хамгаалалтад авсан алба хаагч хэргийн нөхцөл байдал, шаардлагатай хамгаалах хувцас, хэрэгсэл, бусад зүйлийн талаар хариуцлагатай зохицуулагчид мэдэгдэнэ. Хариуцлагатай зохицуулагч /жижүүр/ нь мэдээллийн дагуу шаардлагатай арга хэмжээ авна. 920.2.3.Халдвар, эрсдэлтэй нөхцөлд үүрэг гүйцэтгэхийн өмнө цагдаагийн албан хаагч болзошгүй эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор нэг бүрийн хамгаалах хэрэгслийг заавал ашиглана. 920.3.ЦУС, ХҮНИЙ БИЕИЙН БУСАД ШИНГЭН ЗҮЙЛТЭЙ ХАРЬЦАХ 920.3.1.Халдварт өвчин тараах, бусдад халдаах, өвчин тусах, гэмтэж бэртэх, техникийн холбогдолтой осол, эрсдэлээс сэргийлэх зорилгоор цагдаагийн алба хаагч нь дараахь арга хэмжээ авна: а/цусны болон бусад халдвар тараагч бодисыг тархахаас сэргийлэх; б/алба хаагч халдвар авсан байж болзошгүй бол түүнд зохих туслалцаа үзүүлэх; в/албан үүргээ гүйцэтгэж явахдаа олж авсан мэдээллийн нууцлалыг хангах. 920.3.2.Хүний цус болон биеийн шингэн хэсгүүд, тухайлбал, шүлс, шээс, үрийн шингэн, үтрээнээс гарах шингэнтэй харьцах бол өөрийн болон бусдын аюулгүй байдлыг хангана. 920.3.3.Эмнэлгийн анхан шатны яаралтай тусламж үзүүлэх, өвчтөний биед хүрэхээс өмнө нэг удаагийн бээлий, амны хаалт заавал хэрэглэнэ. 920.3.4.Цус болон бусад шингэн зүйлийг битүүмжилж, аюулгүй байдлыг хангана. Халдвартай байж болзошгүй орчинд идэх, уух, үнэрлэх зэрэг үйлдэл хийхгүй байна. 920.4.ХУРЦ ҮЗҮҮРТЭЙ БОЛОН ХҮНИЙ БИЕД ГЭМТЭЛ УЧРУУЛЖ БОЛЗОШГҮЙ ЭД ЗҮЙЛТЭЙ ХАРЬЦАХ 920.4.1.Хэргийн газарт үүрэг гүйцэтгэж байгаа алба хаагч нь тухайн газар дээр хурц үзүүртэй зүйлтэй харьцах бол өөрийн болон бусдын биед гэмтэл учрахаас сэргийлэх арга хэмжээ авна. 920.4.2.Хурц үзүүртэй буюу хүний биед гэмтэл учруулж болзошгүй эд зүйлсийг хураан авах шаардлага гарвал аюулгүй байдлыг хангах тусгай зориулалтын тоног төхөөрөмжийг ашиглаж авах, эсхүл аюулгүй саванд хийж битүүмжилнэ. 920.4.3.Хэргийн газар дээрээс хураан авах шаардлагагүй боловч бусдад аюул учруулж болзошгүй эд зүйлсийг аюулгүй орчинд шилжүүлнэ. 920.5.ХИМИЙН ХОРТ БОЛОН АЮУЛТАЙ БОДИСТОЙ ХАРЬЦАХ 920.5.1.Хүний эрүүл мэнд, байгаль орчин, мал, амьтанд хортой нөлөө үзүүлэх, улмаар үхэл, мөхөлд хүргэх үйлчилгээтэй химийн бодис, тэсрэмтгий, шатамхай, идэмхий, исэлдүүлэгч, цочромтгой шинж чанартай химийн бодистой харьцахдаа мэргэжлийн байгууллага, алба хаагчийг оролцуулна. 920.5.2.Химийн хорт болон цацраг идэвхт аюултай бодис алдагдсан хэргийн газарт очсон алба хаагч нь хамгаалалтын хүрээг тодорхойлон, хамгаалалтыг зохион байгуулж, хамгаалалтын хэрэгслийг заавал өмсөж хэрэглэнэ. 920.5.3.Хүн, малын гоц халдварт өвчин гарсан үед алба хаагч нь хамгаалах хэрэгсэл хэрэглэж, мэргэжлийн байгууллагын заавар зөвлөмж, тусгай бэлтгэгдсэн төлөвлөгөө удирдамжийн дагуу хамгаалалтын хүрээг зохион байгуулж ажиллана. 920.5.4.Үйлдвэрлэл, технологийн горим зөрчигдсөнөөс тоног төхөөрөмж, барилга байгууламж, тээврийн хэрэгсэл осолдох сүйрэх, цахилгаан шугам сүлжээний эвдрэлийн үед тээврийн хэрэгсэл, явган хүний хөдөлгөөний чигийг өөрчлөн аюулгүй газраар явуулж, хамгаалалт зохион байгуулж 1011 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ажиллах бөгөөд мэргэжлийн байгууллагын ажилтныг иртэл өөрөө болон бусад хүмүүсийг хамгаалалтын бүсэд нэвтрүүлэхийг хориглоно. 920.5.5.Тэсэрч дэлбэрэх бодис, занга тавьсан байж болзошгүй мэдээ авсан болон илрүүлсэн алба хаагч нь нэн яаралтай хариуцлагатай зохицуулагчид мэдэгдэн, орчны хүмүүсийг холдуулан хэргийн газрыг мэргэжлийн байгууллагын ажилтныг иртэл хамгаалалтад байлгана. 920.5.6.Алба хаагч нь хүн, малын гоц халдварт өвчин, техникийн холбогдолтой осол, химийн хорт болон цацраг идэвхт аюултай бодис алдагдсан хэргийн газарт ажиллах үед хордлогын шинж тэмдэг буюу толгой өвдөх, хуурай ханиалгах, нулимс гарах, дотор эвгүйрэх, бөөлжих, арьсны өнгө улайж, судасны цохилт ихсэх, хүүхэн хараа өргөсөх шинж тэмдэг илэрвэл нэн даруй эмнэлгийн байгууллагад хандана. 920.6.ХАЛДВАРГҮЙЖҮҮЛЭХ АЖИЛЛАГАА 920.6.1.Арьс болон салстлаг гадаргууг халдваргүйжүүлэхдээ тухайн хэргийн газарт үүрэг гүйцэтгэсэн алба хаагч бактерийн эсрэг үйлчилгээтэй саван, бүлээн усаар, эсхүл зөвшөөрөгдсөн халдваргүйжүүлэх бодисоор гар болон хумсны завсар зэргийг угааж, ариутгана. Хэрэв бусдын цус болон биеийн бусад шингэн хэсэгт, халдвартай зүйлд алба хаагч хүрсэн тохиолдолд тухайн хүрсэн хэсгийг савантай бүлээн усаар, эсхүл зөвшөөрөгдсөн халдваргүйжүүлэх бодисоор яаралтай угааж цэвэрлэнэ. Хэрэв халдвар авсан бол эмнэлгийн яаралтай тусламж, халдваргүйжүүлэх болон бусад үйлчилгээг авна. 920.6.2.Олон удаа ашиглах хэрэгсэл, тухайлбал, гар чийдэн, гар буу, бороохой, хувцас, радио станц зэрэг тоног хэрэгсэлд халдвартай эд зүйл хүрсэн эсвэл наалдсан бол түүнийг яаралтай халдваргүйжүүлнэ. Олон удаа ашиглах тоног, хэрэгсэл бүхэлдээ халдварт өртсөн бол онцгой байдлын алба, эсвэл өөр газар зохих журмын дагуу тээвэрлэн аваачиж зохих цэвэрлэгээ, халдваргүйжүүлэх арга хэмжээ авна. 920.6.3.Нийлэг гадаргуутай эд зүйлийг халуун ус болон химийн уусмалаар үрж угааж цэвэрлэнэ. Металл болон хуванцар гадаргуутай эд зүйлийг халуун ус, химийн уусмалаар угааж, цайруулагч уусмал цацаж хуурай химийн бодисоор цэвэрлэж болно. Радио станц зэрэг техник хэрэгслийг угаахдаа байгаль орчныг хамгаалах байгууллагаас зөвшөөрсөн тусгай бэлдмэлийг маш бага хэмжээгээр ашиглаж болгоомжтой цэвэрлэнэ. 920.6.4.Цэвэрлэх, халдваргүйжүүлэх зориулалтын өрөөнөөс бусад газар, тухайлбал, гал тогоо, ариун цэврийн өрөө зэрэгт тоног, хэрэгслийг цэвэрлэнэ. 920.6.5.Нэг удаагийн бээлий, хамгаалах нүдний шилийг зүүж, баталгаажуулсан уусмалаар, эсвэл хлорамин 1:100 харьцаатай уусмалаар цэвэрлэнэ. 920.6.6.Тоног хэрэгсэлд их хэмжээний шингэн, тухайлбал, цусны том толбууд, бөөлжис, өтгөн зэрэг зүйл наалдсан бол гараар шууд хүрэхгүйгээр бусад хэрэгсэл ашиглан, тэдгээрийг эхэлж салгаж аваад дараа нь халдваргүйжүүлнэ. 920.6.7.Хувцсыг халдваргүйжүүлэхдээ дүрэмт хувцсыг хими цэвэрлэгээгээр цэвэрлүүлэх бол биологийн аюултай бодис хадгалах уутанд хийж, тухайн хувцсанд наалдсан халдвартай эд зүйлийг цэвэрлэх боломжтой бүхий л цэвэрлэгээг хийж, ямар халдвар байж болох талаар уг хими цэвэрлэгээний газарт мэдэгдэнэ. Хими цэвэрлэгээнд гарах зардлыг байгууллага хариуцна. 920.6.8.Автомашиныг халдваргүйжүүлэн цэвэрлэхдээ автомашин болон түүний эд анги, хэсгүүд, тухайлбал, суудал, радио, хаалга зэрэгт цус болон бусад шингэн зүйл хүрч халдварт өртсөн бол савантай бүлээн усаар угааж, зөвшөөрөгдсөн уусмалаар халдваргүйжүүлнэ. 920.7.ШУУД ЗАХИРАХ ДАРГЫН ҮҮРЭГ 920.7.1.Цагдаагийн албан хаагч халдвартай эд зүйлд хүрсэн тухай мэдээллийг хүлээн аваад удирдах ажилтан доорх мэдээллийг цуглуулна: a/халдвартай эд зүйлтэй харьцсан алба хаагчийн нэр, регистрийн дугаар; б/тухайн асуудал болсон өдөр, цаг; в/болсон газар; г/ямар төрлийн халдвартай материал байсан болох; д/тухайн халдвар нь хүн, амьтнаас, эсвэл эд зүйлээс гаралтай эсэх; е/халдвартай хүн, амьтан, эсвэл материалын одоо байгаа байршил; ж/халдвар авах үед хийсэн ажиллагаа; з/ямар шалтгаанаар халдвар авах болсон. Тухайн халдвар авах үед хувийн хамгаалах хэрэгсэл хэрэглэж байсан эсэх; и/халдвар авсны дараа авсан арга хэмжээ /угааж цэвэрлэсэн, холбогдох байгууллагад мэдэгдсэн эсэх/. 920.7.2.Шууд удирдах дарга дээрх мэдээлэлд үндэслэж, халдвар авсан нөхцлийн талаар товч мэдээлэл бэлтгэж, цаашид халдвар авахаас урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр арга хэмжээ авна. 1012 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 921.АЛБАН ҮҮРЭГ ГҮЙЦЭТГЭХ ҮЕД АЛБА ХААГЧ ХҮНТЭЙ ХАРИЛЦАХ, БИЕЭ АВЧ ЯВАХ БАЙДАЛ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/248 Хуудас: 2 921.1.ЗОРИЛГО Алба хаагч, ажилтнаас Монгол Улсын хууль тогтоомж, төрийн албаны зарчим, ёс зүйн хэм хэмжээг сахин биелүүлж, ажлын байранд ажил хэрэгч уур амьсгалыг бүрдүүлэх, иргэдтэй харилцах, биеэ авч явахтай холбоотой харилцааг зохицуулна. 921.2.АЛБА ХААГЧ, АЖИЛТНЫ БАРИМТЛАХ ХАРИЛЦААНЫ ЗАРЧИМ 921.2.1.Хуулийг дээдэлж, шудрага ёс, тэгш байдлыг хангаж, хүний эрх, эрх чөлөөг хүндэтгэнэ. 921.2.2.Байгууллагын болон цагдаагийн алба хаагчийн нэр хүндийг эрхэмлэн дээдэлнэ. 921.2.3.Ёс зүйн нийтлэг болон цагдаагийн алба хаагчийн ёс зүйн хэм хэмжээ, байгууллагын соёл, дэг журмыг сахина. 921.2.4.Ажил үүргээ гүйцэтгэхдээ хэнийг ч ялгаварлаж хандахгүй, үйлчлүүлэгчийн эрхийг хүндэтгэнэ. 921.2.5.Ажил хэрэгч, албаны шинжийг чухалчлана. 921.2.6.Соёлтой, шуурхай байдлыг эрхэмлэнэ. 921.2.7.Өөрийгөө байнга хөгжүүлж, ур чадвараа дээшлүүлнэ. 921.3.ХҮНТЭЙ ХАРИЛЦАХАД ТАВИГДАХ ШААРДЛАГА 921.3.1.Хүнтэй утсаар харилцахдаа “Амрыг эрье. ................ цагдаагийн хэлтэс /албаны, газрын/-ийн жижүүрийн ....., цагдаагийн ...... таныг сонсож байна. Танд юугаар туслах вэ?” гэж өөрийгөө танилцуулан яриагаа эхлүүлнэ. 921.3.2.Хүнтэй нүүр тулан харилцахдаа “Амрыг эрье. ................ цагдаагийн хэлтэс /албаны, газрын/-ийн цагдаа /мөрдөгч гэх мэт/, цагдаагийн ......... байна. Танд юугаар туслах вэ?” гэж яриагаа эхлүүлнэ. 921.3.3.Хүнтэй харилцахдаа ёсолж хүндэтгэнэ. 921.3.4.Эелдэг, оновчтой, зөв үг хэллэг хэрэглэн хүний өөдөөс нь харж, хүндэтгэлтэй хандан сонсогдохоор ярьж, харилцана. 921.3.5.Дуудлага болон мэдээллийг хүлээн аваад цагдаагийн байгууллагаас хийх ажиллагааг тэдэнд ойлгомжтой тайлбарлаж өгнө. 921.3.6.Гомдол, мэдээлэл гаргагчийн овог, нэр, хаяг, утсыг найрсгаар асууж, бүрэн гүйцэд тэмдэглэнэ. 921.3.7.Үйл хөдлөл, зан үйлээрээ найрсаг байна. 921.3.8.Үг яриаг нь анхааралтай, таслалгүй хүлээцтэй сонсоно. 921.3.9.Хүний зорилгыг ойлгож, түүнийг хуулийн хүрээнд биелүүлэх талаар санаачилга гаргаж ажиллана. 921.3.10.Хүнтэй харилцахдаа албаны соёлтой асуулт, хэллэгийг хэрэглэж хүндэтгэн харилцана. 921.3.11.Шаардлагатай тохиолдолд байгууллагын үйл ажиллагаа, чиг үүргийг тайлбарлан өгнө. 921.3.12.Асуудлыг хэр хэмжээнийхээ хүрээнд бүрэн шийдвэрлэж өгөх буюу өөрийн эрх, үүрэгт хамааралгүй асуудлыг холбогдох нэгжид хандаж шийдүүлэхийг тайлбарлаж ойлгуулна. 921.3.13.Хугацаа шаардагдах асуудлаар хандсан тохиолдолд тодорхой хугацаа өгнө. 921.3.14.Алба хаагчийн буруутай үйл ажиллагааны улмаас алдаа гарсан тохиолдолд буруугаа хүлээн уучлал эрж, түүнийгээ засах талаар шаардлагатай арга хэмжээ авна. 921.3.15.Бусдын зүгээс тааламжгүй харилцсан ямар ч тохиолдолд эелдэг тайван байдалтай байж, сэтгэл хөдлөлийн огцом өөрчлөлтийг илэрхийлэхгүй байна. 921.4.ЭРЭГТЭЙ АЛБА ХААГЧИД ТАВИГДАХ ХУВЦАСЛАЛТ, ГОО ЗҮЙН ШААРДЛАГА 921.4.1.Эрэгтэй алба хаагч үсээ цэвэр үзэмжтэй засуулсан байна. 921.4.2.Үсний өнгийг онцгой содон өнгийн будгаар будахгүй. 921.4.3.Хүндэтгэн үзэх шалтгааны улмаас цагдаагийн алба хаагч нь сахалтай байж болох бөгөөд сахал нь цэвэр үзэмжтэй засагдсан байна. 921.4.4.Дүрэмт хувцсыг цэвэр үзэмжтэй, дүрмийн дагуу өмсөж хэрэглэнэ. 1013 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 921.4.5.Эрэгтэй алба хаагчид албан үүрэг гүйцэтгэх явцад дараахь зүйлсийг хориглоно: а/зэвсгийн чанартай ашиглаж болохуйц гоёл чимэглэлийн зүйл, хэрэгсэл хэрэглэх; б/энгийн хувцастай ажил үүрэг гүйцэтгэх бол ажил хэрэгч бус байдлаар хувцаслах / жинс, богино өмд, спортын болон хөлийн хуруу ил гарсан, чөлөөт загварын гутал, хувцас, майка, футболка/; в/шивээстэй байх, биеийн аль нэг хэсгийг цоолж ээмэг, гоёл чимэглэлийн зүйл зүүх. г/дүрэмт хувцас өмссөн үед олон нийтийн газарт тамхи татах, бохь зажлах, зориулалтын бус газарт суух, шүлс, нус, цэр хаях, этгээд үг хэллэг хэрэглэх. 921.5.ЭМЭГТЭЙ АЛБА ХААГЧИД ТАВИГДАХ ХУВЦАСЛАЛТ, ГОО ЗҮЙН ШААРДЛАГА 921.5.1.Эмэгтэй алба хаагч үсээ цэвэр, үзэмжтэй засуулсан байна. 921.5.2.Дүрэмт хувцас өмссөн эмэгтэй алба хаагчийн үсний боолт, хавчаар, зүүлт нь бусдын анхаарлыг татахгүй загвартай байна. 921.5.3.Албан ажил дээр энгийн хувцас өмсөх бол ажил хэрэгч загварын хувцас өмсөнө. Нүүр, хумсны будалт, засалт, ээмэг, бөгж нь бусдын анхаарлыг татахааргүй байна. 921.5.4.Дүрэмт хувцсыг цэвэр үзэмжтэй, дүрмийн дагуу өмсөж хэрэглэнэ. 921.5.5.Эмэгтэй алба хаагчид албан үүрэг гүйцэтгэх явцад дараахь зүйлсийг хориглоно: а/зэвсгийн чанартайгаар ашиглаж болохуйц гоёл чимэглэлийн зүйл, хэрэгсэл хэрэглэх; б/энгийн хувцастай ажил үүрэг гүйцэтгэх бол ажил хэрэгч бус байдлаар хувцаслах / биеийн цээж, хэвлийн хэсэг ил гарсан, гэрэлтсэн, хэт бариу, бусдын анхаарал татахуйц, чимэглэл бүхий хувцас, хөлийн хуруу ил гарсан гутал өмсөх/; в/үсээ задгай тавих, нүүрний урдуур унжуулах; г/шивээстэй байх, биеийн аль нэг хэсгийг цоолж ээмэг, гоёл чимэглэлийн зүйл зүүх; д/дүрэмт хувцас өмссөн үед олон нийтийн газарт тамхи татах, бохь зажлах, зориулалтын бус газарт суух, шүлс, нус, цэр хаях, этгээд үг хэллэг хэрэглэх. 921.5.6.Дүрэмт хувцас өмссөн алба хаагчид дор дурдсан гоёл чимэглэлийн зүйл хэрэглэж болно: а/бугуйн цаг; б/энгийн загвартай бөгж нэгээс илүүгүй; в/эмчилгээний зориулалттай энгийн загвар бүхий бугуйвч; г/харааны шил, өнгөгүй линз, энгийн загвартай нарны шил. 921.6.АЛБА ХААГЧ, АЖИЛТАНД ХОРИГЛОХ, ЦЭЭРЛЭХ ЗҮЙЛС 921.6.1.Алба хаагч, ажилтан нь ажилааж байгаа байгууллага, түүний удирдлага болон хүн, олон нийтийн хоорондын харилцаанд сөрөг нөлөө үзүүлж болзошгүй аливаа байдал гаргахыг хориглоно. 921.6.2.Хүнтэй харилцахдаа өөр хүмүүстэй зэрэг ярих, анхаарлаа өөр зүйлд хандуулах, өөр тийш харж ярих, ямар ч шалтгаангүйгээр хүлээлгэх, тэдний тавьсан асуултад үндэслэлгүйгээр хариулахаас татгалзах зэргээр бүдүүлэг зан авир гаргахыг цээрлэнэ. 921.6.3.Хүнийг ялгаварлан хандаж гадуурхах, үл тоомсорлосон сэтгэгдэл төрүүлхүйц үйлдэл хийх, хүнд суртал гарган чирэгдүүлэх, шаардлагагүй барим бичиг нэхэх, гаргасан гомдол, хүсэлтийн талаар маргах, уурлах, үгүйсгэх, өөрийг нь шалтгаангүйгээр буруутгах, бусдыг эрхшээлдээ оруулах, дарамтлах, танил тал харах, хувийн ашиг сонирхлын үүднээс хандах, бусдын нөлөөнд автах, аливаа хүн, байгууллагын эрх ашгийг илүүд үзэхийг хориглоно. 921.6.4.Хүнтэй маргах, хэл амаар доромжлох, дэл сул ач холбогдолгүй үг яриа, бүдүүлэг үг хэллэг хэрэглэх, шивнэлдэх, инээлдэх, залхсан, уцаарласан өнгөөр харилцах зэргээр зан хрилцааны дутагдал гаргахыг цээрлэнэ. 921.6.5.Хүний гаргасан гомдол, хүсэлтийг үл тоомсорлон, ач холбогдлыг бууруулах, бие даан шийдвэрлэх боломжтой асуудлыг хариу өгөхгүй орхих, гуравдагч этгээдийг буруутан болгох, бусдад шилжүүлэх зэрэг зохисгүй байдал гаргахыг хориглоно. 921.6.6.Ажил үүргийн дагуу олж авсан хүн, байгууллагын хувийн болон бизнесийн нууцтай холбоотой мэдээллийн талаар бусдад ярих, тарааж дэлгэрүүлэх, урвуулан ашиглахыг цээрлэнэ. 921.6.7.Цагдаагийн алба хаагч дүрэмт хувцас өмссөн үед олон нийтийн газарт тамхи татах, бохь зажлах, шүлс, нус, цэр хаях, этгээд үг хэллэг хэрэглэхийг хориглоно. 921.7.БУСАД 921.7.1.Энэ журмын хэрэгжилтэд алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга хяналт тавьж, илэрсэн зөрчил, дутагдлыг засуулж ажиллана. ---оОо--- 1014 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 922.ЯЛГАВАРЛАН ГАДУУРХАХ, АЖЛЫН БАЙРНЫ БЭЛГИЙН ДАРАМТААС ХАМГААЛАХ Хавсралт: Тараасан: 2017.12.20 Батлагдсан: 2017.12.20 Дугаар: А/248 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас:2 922.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн алба хаагч, ажиллагсдаас ажлын байранд ялгаварлан гадуурхал, бэлгийн дарамт гарахаас урьдчилан сэргийлэх, хамгаалах, энэхүү асуудлаар гаргасан гомдлыг шийдвэрлэх харилцааг зохицуулахад оршино. 922.2.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Ялгаварлан гадуурхал”- хүнийг үндэс угсаа, хэл, арьсны өнгө, нас, хүйс, гадаад төрх, нийгмийн гарал, байдал, хөрөнгө чинээ, эрхэлсэн ажил, албан тушаал, шашин шүтлэг, үзэл бодол, боловсролоор нь бусдаас ялгаж харьцах үйлдэл, эс үйлдэхүйг; Тайлбар: албан тушаалтан зохих журмын дагуу тавьсан шаардлага, үүрэг даалгавар өгөх болон захирах, захирагдах дүрмийн дагуу харьцах харьцаа энэ ойлголтод хамаарахгүй. “Бэлгийн дарамт”- бусдыг хүсээгүй байхад нь бэлгийн сэдлээ үг хэлээр, биеэр буюу өөр хэлбэрээр илэрхийлсэн, эсхүл хурьцал үйлдэхээс аргагүй байдалд оруулсан, мөн бэлгийн сэдлийн улмаас ажил, албан тушаал, эд материал, сэтгэл санааны болон бусад байдлаар хохироох үр дагавар бүхий тэвчишгүй орчин үүсгэх, айлган сүрдүүлэх, тулган шаардах, дарамт шахалт үзүүлэх зэрэг үйлдэл, эс үйлдэхүйг. 922.3.ЯЛГАВАРЛАН ГАДУУРХАЛ ГАРАХААС УРЬДЧИЛАН СЭРГИЙЛЭХ 922.3.1.Цагдаагийн төв байгууллагын харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэрийн хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга нар өөрийн хариуцсан нэгж, албаны хэмжээнд ялгаварлан гадуурхал гарахаас урьдчилан сэргийлэх үүрэг хүлээх бөгөөд энэ талаар алба хаагчдад тайлбарлан таниулж, шаардлагатай тохиолдолд байгууллагын дотоод журамд холбогдох зохицуулалтыг тусгана. 922.3.2.Цагдаагийн алба хаагч нь хамт ажиллагсад болон албаны журмаар харилцаж байгаа бусад хүн, алба хаагчтай харилцахдаа аливаа хэлбэрээр ялгаварлан гадуурхал гаргахгүй ижил тэгш байдлаар харилцана. 922.3.3.Цагдаагийн алба хаагч аливаа хэлбэрээр ялгаварлан гадуурхал гаргаж байгаа алба хаагч, ажилтанд энэ тухай албаны үг хэллэгээр зөв шаардлага тавьж ойлгуулна. Шаардлагыг хүлээн аваагүй тохиолдолд холбогдох дээд шатны албан тушаалтанд мэдэгдэнэ. 922.3.4.Ялгаварлан гадуурхалд өртсөн гэж үзэж байгаа алба хаагч энэ тухай гомдлоо холбогдох албан тушаалтан, байгууллагад гаргана. Түүний гаргасан шийдвэртэй холбоотой гомдлоо дээд шатны байгууллага, албан тушаалтанд гаргаж болно. 922.3.5.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагч хүний дархлал хомсдолын вирусын халдвар авсан буюу дархлалын олдмол хомсдолтой нь тогтоогдсон алба хаагч, ажилтны талаарх Хүний дархлал хомсдолын вирусын халдвар, дархлалын олдмол хомсдолоос сэргийлэх тухай хуулийн 11.3-т заасан мэдээллийг задруулахыг хориглоно. 922.4.АЖЛЫН БАЙРНЫ БЭЛГИЙН ДАРАМТААС УРЬДЧИЛАН СЭРГИЙЛЭХ 922.4.1.Цагдаагийн төв байгууллагын харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга нар өөрийн хариуцсан нэгж, албаны хэмжээнд ажлын байрны бэлгийн дарамт гарахаас урьдчилан сэргийлэх үүрэг хүлээж, дараахь арга хэмжээг зохион байгуулна: а/алба хаагчдад тайлбарлан таниулж, шаардлагатай тохиолдолд байгууллагын дотоод журамд холбогдох зохицуулалтыг тусгах; б/бэлгийн дарамтаас ангид орчинг бүрдүүлэхэд чиглэсэн сургалт, давтан сургалтын хөтөлбөр боловсруулж хэрэгжүүлэх, үр дүнг нээлттэй мэдээлэх. 922.4.2.Цагдаагийн алба хаагч, ажиллагсад нь ажлын байрны бэлгийн дарамтаас урьдчилан сэргийлэх зорилгоор дараахь үйлдэл, эс үйлдэхүйг гаргахгүй байх үүрэг хүлээж, бусдад ийм дарамт учирч байгааг мэдсэн тохиолдолд холбогдох албан тушаалтанд мэдэгдэж, зохих арга хэмжээ авахуулна: а/бусдыг хүсээгүй байхад нь бэлгийн сэдлээ үг хэлээр, биеэр буюу өөр хэлбэрээр 1015 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам илэрхийлэх; б/бусдыг хурьцал үйлдэхээс аргагүй байдалд оруулсан нөхцөл байдалд оруулж, аливаа шийдвэр гаргах, эсхүл шийдвэр гаргахаар тохиролцох; в/бэлгийн сэдлийн улмаас ажил, албан тушаал, эд материал, сэтгэл санааны болон бусад байдлаар хохироох үр дагавар бүхий тэвчишгүй орчин үүсгэх, айлган сүрдүүлэх, тулган шаардах; г/садар самууны шинжтэй үг, яриа ярих, хэлэх, үйл хөдлөл үзүүлэх, хараал хэлэх; д/албаны болон бусад хувцсыг хэт задгай, биеийн нууц хэсгүүдийг харагдахуйц байдлаар, эсхүл хэт бариу, богино хэлбэрээр өмсөж хэрэглэх; е/садар самууны шинжтэй зураг, зурагт хуудас дэлгэн үзүүлэх, цахим хэлбэрээр илгээх; ж/болзол тулган болзох, хамт гадуур явахыг шаардах, ийм зорилгоор цахилгаан болон утсан холбоогоор харилцах; з/биеийн эмзэг хэсэгт нь хүрэх, оролдох, биеийг нь тэврэх, дарах, чангаах. 922.4.3.Ажлын байрны бэлгийн дарамтад өртсөн гэж үзэж байгаа алба хаагч энэ тухай гомдлоо холбогдох албан тушаалтан, байгууллагад гаргана. Түүний гаргасан шийдвэртэй холбоотой гомдлоо дээд шатны байгууллага, албан тушаалтанд гаргаж болно. 922.5.ЯЛГАВАРЛАН ГАДУУРХАЛ, АЖЛЫН БАЙРНЫ БЭЛГИЙН ДАРАМТАНД ОРСОН ТАЛААР ГОМДЛЫГ ШАЛГАХ 922.5.1.Ялгаварлан гадуурхал, ажлын байрны бэлгийн дарамтанд орсон талаарх гомдлыг хүлээн авсан албан тушаалтан холбогдох шалгалтыг хийх явцдаа зүй бус байдал гаргасан алба хаагчийн ажлын орчинд бий болсон зохисгүй уур амьсгалыг арилгах, багасгах бодитой арга хэмжээг авна. 922.5.2.Гомдлын дагуу албаны шалгалтыг ЦБҮАЖ-112-т заасан журмын дагуу явуулж, бэлгийн дарамтын талаархи гомдлыг хянан шийдвэрлэх явцад илэрсэн хувь хүнтэй холбоотой мэдээллийг хувийн нууц гэж үзэж, Хувь хүний нууцын тухай хуулиар хамгаална. 922.5.3.Алба хаагч, ажилтныг ялгаварлан гадуурхал, ажлын байрны бэлгийн дарамтанд өртсөн талаар гомдол гаргасантай нь холбогдуулан хавчин гадуурхах, ажил албаны яриа өрнүүлэхгүй байх, хамтран ажиллахаас татгалзах зэрэг үйлдэл, эс үйлдэхүй гаргахыг хориглоно. 922.5.4.Ялгаварлан гадуурхал, ажлын байрны бэлгийн дарамтанд орсон талаарх гомдлыг шалгах явцад цагдаагийн төв байгууллагын харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга нар өөрийн хариуцсан нэгж, албаны хэмжээнд санал асуулга явуулж, судалгаанд үндэслэн урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээ зохион байгуулж болно. 922.5.5.Цагдаагийн төв байгууллагын харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга нар алба хаагчдаас гаргасан ялгаварлан гадуурхал, ажлын байрны бэлгийн дарамтанд орсон талаарх гомдол, мэдээллийг хүлээн авч шалгаад, шийдвэрлэлтийн талаар хариуг гомдол, мэдээлэл гаргасан алба хаагчид өгнө. ---оОо--- 1016 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 923.АЛБАН ГАЗАР, АЛБАНЫ ТЭЭВРИЙН ХЭРЭГСЭЛ ДОТОР ТАМХИ ТАТАХЫГ ХОРИГЛОХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/248 Хуудас: 1 923.1.ЗОРИЛГО Алба хаагчийн тамхины хэрэглээ, дам тамхидалтаас үүдэлтэй сөрөг үр дагавраас алба хаагчийн эрүүл мэндийг хамгаалахад оршино. 923.2.АЛБА ХААГЧИЙН ТАМХИНЫ ХЭРЭГЛЭЭГ ХЯЗГААРЛАХ 923.2.1.Цагдаагийн алба хаагч дараахь газар, орчинд тамхи татах, тамхины төрлийн бүтээгдэхүүн хэрэглэхийг хориглоно: а/ байгууллагын ажлын байрны дотоод орчин; б/албаны тээврийн хэрэгсэл; в/сургууль, цэцэрлэг, гудамж талбай, олон нийтийн газар; г/ хуульд заасан бусад орчин. 923.2.2.Цагдаагийн байгууллагын дарга дараахь арга хэмжээг хэрэгжүүлнэ: а/тамхи татах тусгайлан зөвшөөрөгдсөн цэгийг хууль тогтоомжид нийцүүлэн бий болгох; б/эрүүл мэндийн байгууллагатай хамтран тамхины хор хөнөөлийн талаар хамтран сурталчилгаа, сургалт явуулах; в/алба хаагчийг тамхинаас гаргах зорилгоор уриалга, хөдөлгөөн өрнүүлэх. 923.2.3.Алба хаагч зөвшөөрөгдсөн цэгээс бусад газар болон албаны тээврийн хэрэгсэл дотор тамхи татахгүй байхыг бусдаас шаардах үүрэгтэй. 923.2.4.Дүрэмт хувцастай алба хаагч зөвхөн зөвшөөрөгдсөн цэгээс бусад газарт ил тамхи татахыг хориглоно. 923.2.5.Цагдаагийн байгууллага нь хуульд заасан тамхины хяналтын үйл ажиллагаатай холбогдсон зохицуулалтыг байгууллагынхаа дотоод журамд тусгаж, хэрэгжилтэд хяналт тавьж ажиллана. 923.2.6.Цагдаагийн байгууллагын нэвтрэх хаалга, хүлээлгийн танхим, хонгил, бие засах газар болон бусад шаардлагатай газарт тамхи татахыг хориглосон анхааруулах тэмдэг байрлуулна. 923.2.7.Энэ зүйлийн 923.2.6-д заасан анхааруулах тэмдэг нь зөрчил илэрсэн тохиолдолд олон нийтийн мэдээлэл, гомдол, саналыг хүлээн авч шийдвэрлэх алба хаагчийн нэр, утасны дугаарыг агуулсан байх бөгөөд анхааруулах тэмдгийг байрлуулахдаа эрүүл мэндийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүний баталсан загварыг баримтална. 923.2.8.Байгууллагын ажлын байрны дотоод орчинд тамхи татсан зөрчлийг албадад дотоод хяналт шалгалт хариуцсан алба хаагч, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага, бусад нэгжид эрх бүхий алба хаагч тус тус хянан шийдвэрлэж, Тамхины хяналтын тухай хуулийн 13 дугаар зүйлд хариуцлага хүлээлгэнэ. ---оОо--- 1017 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 924.НЭМЭГДЭЛ, НЭМЭГДЭЛ ХӨЛС БОЛОН ЦАЛИН ТОГТООХ Хавсралт: ЦБҮАЖ №924.43а, ЦБҮАЖ №924.43б, ЦБҮАЖ №924.61а, ЦБҮАЖ №924.61б, ЦБҮАЖ №924.61в Тараасан: 2017.12.20 Батлагдсан: 2017.12.20 Дугаар: А/248 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас: 9 924.1.ЗОРИЛГО Монгол Улсын хууль тогтоомж, эрх зүйн бусад актаар тогтоосны дагуу цагдаагийн алба хаагч, ажилтанд нэмэгдэл, нэмэгдэл хөлс олгох харилцааг зохицуулахад оршино. 924.2.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Цалин хөлс” – Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 87.9 дэх хэсэгт заасныг; “Нэмэгдэл” - алба хаагч, ажилтны ажлын байрны тодорхойлолтыг үндэслэн олгох зэргийн, хөдөлмөрийн нөхцөлийн болон хууль тогтоомжид заасан бусад нэмэгдлийг; “Нэмэгдэл хөлс” - алба хаагч, ажилтны үндсэн цалин дээр нь ажлын үр дүнгээр олгох нэмэгдлийг. 924.3.ЦАГДААГИЙН АЛБА ХААГЧ, АЖИЛТНЫ ЦАЛИН ХӨЛС 924.3.1.Цагдаагийн алба хаагч, ажилтанд албан тушаалын бүрэн эрхээ хэрэгжүүлсний төлөө хууль тогтоомжид заасны дагуу ажлын байр /албан тушаал/-ны тодорхойлолт болон тэдэнтэй байгуулсан үр дүнгийн, хөдөлмөрийн гэрээнд үндэслэн цалин хөлс олгоно. 924.3.2.Цагдаагийн байгууллагын төрийн тусгай албан хаагчид албан тушаалын цалин, цагдаагийн цолны болон албан ажлын онцгой нөхцөлийн, төрийн тусгай алба хаасан хугацааны, мэргэжлийн зэргийн, эрдмийн зэрэг, цолны нэмэгдэл, бусад нэмэгдэл хөлсийг тус тус олгоно. 924.3.3.Цагдаагийн байгууллагад үйлчилгээний албан тушаал эрхэлж байгаа ажилтанд албан тушаалын цалин болон мэргэшлийн зэрэг, ур чадварын нэмэгдэл, бусад нэмэгдэл хөлсийг тус тус олгоно. 924.3.4.Цагдаагийн алба хаагч, ажилтанд цагдаагийн цолны цалин, зэрэг дэвийн нэмэгдлийг давхардуулан олгохгүй. 924.3.5.Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 810-т заасныг баримтлан цогцост үзлэг хийх, зөөвөрлөх, задлан шинжлэх ажиллагаанд оролцсон алба хаагчид хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн нэмэгдэл хөлс /хор саармагжуулах бодис, хүнсний бүтээгдэхүүн, хоолоор үнэгүй хангахтай холбогдсон зардлыг/-ийг олгож болно. 924.3.6.Цагдаагийн төв байгууллагын Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж, харьяа алба, нэгж болон нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын хүний нөөц хариуцсан нэгж / түүнтэй адилтгах алба хаагч/ нь алба хаагч, ажилтны цалин хөлсийг тогтоож, санхүүгээс олгоно. 924.3.7.Энэ зүйлийн 924.3.6-д заасан нэгж, алба хаагч нь улирал бүр алба хаагч, ажилтан нэг бүрийн цалин хөлсний өөрчлөлтийг шинэчлэн тогтоож, жил бүр ажилласан жилийн тооцоо, түүнд ногдох нэмэгдлийн талаарх тооцоо судалгааг гаргаж баталгаажуулна. 924.3.8.Алба хаагч, ажилтан нь өөрийн үндсэн цалин, нэмэгдэл, нэмэгдэл хөлс олголтын байдалд хяналт тавьж, байгууллагын удирдлага, ахлах нягтлан бодогч нарт санал, хүсэлтээ гаргаж, зохих шийдвэрийг гаргуулж болно. 924.4.ҮНДСЭН ЦАЛИНГ ТОГТООХОД АНХААРАХ ЗҮЙЛ 924.4.1.Алба хаагч, ажилтны цалинг Засгийн газраас тогтоосон цалингийн сүлжээ, зэрэглэлийг үндэслэн тухайн албан тушаалын ангилал, зэрэглэл, төрийн алба хаасан хугацааг харгалзан сүлжээний шатлалын аль тохирох шатлалаар тогтооно. 924.4.2.Алба хаагч, ажилтанд албан тушаалд шинээр томилох, дэвших, буурах, шилжих, цалингийн сүлжээ, шатлал өөрчлөгдөх тухай бүрт ажилласан жилийг харгалзан цалинг шинэчлэн тогтооно. 924.4.3.Цагдаагийн алба хаагчийн албан тушаалын цалингийн зэрэглэлийн шатлалыг ЦБҮАЖ №924.43а-д, цагдаагийн байгууллагын энгийн албан тушаалд ажиллаж байгаа ажилтны цалингийн зэрэглэлийн шатлалыг ЦБҮАЖ №924.43б-д тус тус заасан хугацаа, аргачлалыг баримтлан тооцно. 924.4.4.Цагдаагийн байгууллагад туршилтын хугацаагаар ажиллах иргэний цалин хөлсийг 1018 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам тогтоохдоо Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 903-т заасныг баримтална. 924.4.5.Цагдаагийн байгууллагад дадлагажих хугацаагаар ажиллах иргэний цалингийн зэрэглэлийг тогтоохдоо офицер дадлагажих ажилтнаар томилогдсон ажилтны цалингийн зэрэглэлийг ТТ-9, ахлагч дадлагажих ажилтнаар томилогдсон ажилтны цалингийн зэрэглэлийн ТТ-7, ахлахын орон тоонд жинхэнээр томилогдсон бол тухайн байгууллагын жинхэнэ алба хаагчийн, чиглэлийн ахлахын орон тоонд ахлахаар томилогдсон бол тухайн байгууллагын ахлахын цалингийн зэрэглэлээр тус тус тогтооно. 924.4.6.Цагдаагийн алба хаагч албан үүрэг түр орлон гүйцэтгэх тохиолдолд түүний цалин хөлсийг Хууль зүй, дотоод хэргийн сайдын 2017 оны А/146 дугаар тушаалаар баталсан “Цагдаагийн албан үүргийг түр орлон гүйцэтгэх журам”, Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 906-д тус тус заасныг баримтална. 924.5.ЦАЛИН ТОГТООХДОО ТӨРИЙН ТУСГАЙ АЛБАНД АЖИЛЛАСАН ХУГАЦААГ ТООЦОХ 924.5.1.Төрийн тусгай алба хаасан хугацаанд дараахь хугацааг оруулан тооцно: а/төрийн тусгай албанд ажилласан; б/цагдаагийн байгууллагын захиалгаар дотоод, гадаадын сургууль, мэргэжил дээшлүүлэх дамжаа, адьюнктур, магистрантур, докторантурт суралцсан; в/цагдаагийн байгууллагын захиалгаар суралцсан, цагдаагийн алба хаагч бэлтгэх чиг үүрэг бүхий дээд боловсролын сургалтын байгууллагад цагдаагийн цолтойгоор ажилласан, цэргийн жинхэнэ алба хаасан, цэрэг, цагдаагийн сургуульд сонсогчоор суралцсан болон хуульд заасан бусад; г/төрийн тусгай албанд ажиллах хугацаандаа жирэмсний, амаржсаны болон ээлжийн амралт, өвчний учир түр чөлөөтэй байсан. 924.5.2.Төрийн албанд ажилласан хугацааг тогтоох үндсэн баримт нь алба хаагчийн хувийн хэрэг, нийгмийн даатгалын болон хөдөлмөрийн дэвтэр байна. 924.5.3.Цагдаагийн албаны тухай болон бусад хуульд заасан үндэслэлээр алба хаагчид ажилласан жилийг нь нэмэгдүүлэн тооцсон хугацааг төрийн тусгай алба хаасан хугацаанд оруулан тооцож, зохих нэмэгдлийг олгоно. 924.5.4.Төрийн тусгай алба хаасан хугацааны нэмэгдлийн хэмжээг бодохдоо алба хаагчийн ажилласан жилийн нэмэгдлийг нэмж тооцно. Тайлбар: 18 ба түүнээс дээш жил ажилласан алба хаагчид 10+15+20=45 хувийн төрийн тусгай алба хаасан хугацааны нэмэгдлийг олгох. 924.6.ЦАГДААГИЙН АЛБА ХААГЧ, АЖИЛТАНД ОЛГОХ НЭМЭГДЭЛ 924.6.1.Цагдаагийн алба хаагчид дор дурдсан нэмэгдлийг олгоно: а/ЦБҮАЖ №924.61а-д заасан хугацааг баримтлан төрийн тусгай алба хаасан хугацааны; б/ЦБҮАЖ №924.61б-д заасан жагсаалтыг баримтлан албан ажлын онцгой нөхцлийн; в/ЦБҮАЖ №924.61в-д заасан хувь хэмжээг үндэслэн цагдаагийн цолны нэмэгдлийг; г/Засгийн газраас тогтоосон журамд заасан шаардлагыг хангасан цагдаагийн алба хаагчдад ажлын туршлага, мэргэшлийн түвшинг харгалзан Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 948-д заасан мэргэжлийн зэргийн мэдлэг чадвар олгох сургалтад хамруулсны үндсэн дээр мэргэшлийн зэргийн; д/Засгийн газрын 1995 оны 96 дугаар тогтоолын 3 дугаар хавсралтаар батлагдсан “Төрийн албан хаагчид эрдмийн зэрэг, цолны нэмэгдэл олгох журам”-д заасны дагуу эрдмийн зэрэг, цолны; е/хуульд заасан бусад. 924.6.2.Цагдаагийн байгууллагын үйлчилгээний ажилтанд дор дурдсан нэмэгдлийг олгоно: а/Засгийн газрын 1995 оны 96 дугаар тогтоол 4 дүгээр хавсралтаар батлагдсан “Төрийн үйлчилгээний албаны албан хаагчид ур чадварын нэмэгдэл олгох нийтлэг журам”-д заасны дагуу ур чадварын; б/Засгийн газрын 1995 оны 96 дугаар тогтоол 5 дугаар хавсралтаар батлагдсан “Төрийн үйлчилгээний албан хаагчид мэргэжлийн зэргийн нэмэгдэл олгох нийтлэг журам”-д заасны дагуу мэргэжлийн зэргийн; в/Цагдаагийн төв байгууллагаас “Төрийн албаны хуулийг хэрэгжүүлэхтэй холбогдуулан авах зарим арга хэмжээний тухай” Засгийн газрын 1995 оны 60 дугаар тогтоолын 2 дугаар зүйлд заасныг баримтлан Улаанбаатар хот, Дархан-Уул, Орхон аймаг дахь цагдаагийн байгууллагын нийтийн тээврийн хэрэгслээр төлбөртэй үйлчлүүлдэг ажилтанд тухайн хот, суурины дотор 1019 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ажилдаа ирэх, буцах нийтийн тээврийн унааны зардлын 50 хувийг тогтоосон хувь хэмжээгээр нийтийн тээврийн хэрэгслийн унааны зардлыг; г/хуульд заасан бусад. 924.6.3.Энэ зүйлийн 924.6.2 дахь заалтын “а”-д заасан нэмэгдлийн хэмжээ тухайн ажилтны албан тушаалын сарын үндсэн цалингийн 10 хувиас багагүй байх бөгөөд ур чадварын нэмэгдлийг олгох, олгож байгаа нэмэгдлийн хэмжээг нэмэгдүүлэх, бууруулах, хасах асуудлыг тухайн цагдаагийн байгууллагын дарга Засгийн газрын 1995 оны 96 дугаар тогтоол 4 дүгээр хавсралтаар батлагдсан “Төрийн үйлчилгээний албаны албан хаагчид ур чадварын нэмэгдэл олгох нийтлэг журам”-ын 4-т заасны дагуу шийдвэрлэнэ. 924.7.ЦАЛИН ХӨЛСНӨӨС ХУУЛЬ БУС СУУТГАЛ ХИЙХИЙГ ХОРИГЛОХ 924.7.1.Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлд зааснаар алба хаагч, ажилтны нэг сарын дундаж цалин хөлснөөс хэтрэхгүй хэмжээний хохирлыг нөхөн төлүүлэх тухай ажил олгогчийн шийдвэр гарсан буюу хууль тогтоомжид заасан бусад тохиолдолд алба хаагч, ажилтны цалин хөлснөөс суутгал хийхийг хориглоно. 924.7.2.Алба хаагч, ажилтан нар байгууллагын болон зохион байгуулалтын бүтцийн нэгжийн хэмжээнд зөвхөн сайн дурын үндсэн дээр мөнгөн хуримтлал, сан үүсгэж болно. Санг хамт олноос сонгосон алба хаагч /удирдах албан тушаалтнаас бусад/ хариуцна. 924.7.3.Алба хаагч, ажилтны цалин хөлснөөс хууль бусаар суутгал хийсэн тухай гомдлыг Хяналт шалгалт, үнэлгээ, дотоод аудит хариуцсан нэгжид гаргана. ---оОо--- 1020 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №924.43а ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН АЛБАН ТУШААЛЫН ЦАЛИНГИЙН ЗЭРЭГЛЭЛИЙН ШАТЛАЛ ТООЦОХ ХУГАЦАА Ангилал, зэрэглэл 1 дүгээр шатлал 1. ТТ-18 Ажлын 1 дэх өдрөөс 24 сарыг дуустал 2. ТТ-17 Ажлын 1 дэх өдрөөс 48 сарыг дуустал ТТ-16 Ажлын 1 дэх өдрөөс 48 сарыг дуустал 4. ТТ-15 Ажлын 1 дэх өдрөөс 24 сарыг дуустал 5. ТТ-14 Ажлын 1 дэх өдрөөс 24 сарыг дуустал 6. ТТ-13 Ажлын 1 дэх өдрөөс 24 сарыг дуустал 7. ТТ-12 Ажлын 1 дэх өдрөөс 48 сарыг дуустал 8. ТТ-11 Ажлын 1 дэх өдрөөс 48 сарыг дуустал 9. ТТ-10 Ажлын 1 дэх өдрөөс 48 сарыг дуустал № 3. 10. 11. 12. 2 дугаар шатлал 3 дугаар шатлал 25 дахь сараас 96 сарыг дуустал 49 дахь сараас120 сарыг дуустал 49 дахь сараас120 сарыг дуустал 25 дахь сараас 72 сарыг дуустал 25 дахь сараас 72 сарыг дуустал 25 дахь сараас 72 сарыг дуустал 49 дэх сараас 72 сарыг дуустал 49 дэх сараас 72 сарыг дуустал 49 дэх сараас 72 сарыг дуустал 73 дахь сараас 120 сарыг дуустал 73 дахь сараас 120 сарыг дуустал 73 дахь сараас 120 сарыг дуустал 73 дахь сараас 120 сарыг дуустал 73 дахь сараас 120 сарыг дуустал 73 дахь сараас 120 сарыг дуустал ТТ-9 Ажлын 1 дэх өдрөөс 48 сарыг дуустал 49 дэх сараас 72 сарыг дуустал 73 дахь сараас 120 сарыг дуустал ТТ-8 Ажлын 1 дэх өдрөөс 48 сарыг дуустал 49 дэх сараас 72 сарыг дуустал 73 дахь сараас 120 сарыг дуустал ТТ-7 Ажлын 1 дэх өдрөөс 24 сарыг дуустал 25 дахь сараас 72 сарыг дуустал 73 дахь сараас 96 сарыг дуустал 1021 4 дүгээр шатлал 5 дугаар шатлал 97 дахь сараас 121 дэх сараас 121 дэх сараас 156 сарыг дуустал 121 дэх сараас 156 сарыг дуустал 121 дэх сараас 168 сарыг дуустал 121 дэх сараас 168 сарыг дуустал 121 дэх сараас 168 сарыг дуустал 121 дэх сараас 168 сарыг дуустал 121 дэх сараас 168 сарыг дуустал 121 дэх сараас 168 сарыг дуустал 97 дахь сараас 120 сарыг дуустал 156 дахь сараас 156 дахь сараас 169 дэх сараас 169 дэх сараас 169 дэх сараас 169 дэх сараас 169 дэх сараас 169 дэх сараас 121 дэх сараас Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №924.43б ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ЭНГИЙН АЛБАН ТУШААЛЫН ЦАЛИНГИЙН ЗЭРЭГЛЭЛИЙН ШАТЛАЛ ТООЦОХ ХУГАЦАА № 1. Ангилал, зэрэглэл Төрийн захиргааны болон үйлчилгээний албан тушаалын ангилал, зэрэглэл 1 дүгээр шатлал 2 дугаар шатлал 3 дугаар шатлал 4 дүгээр шатлал 5 дугаар шатлал Ажлын 1 дэх өдрөөс 24 сарыг дуустал 25 дахь сараас 72 сарыг дуустал 73 дахь сараас 120 сарыг дуустал 121 дэх сараас 168 сарыг дуустал 169 дэх сараас ---оОо--- 1022 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №924.61а ЦАГДААГИЙН АЛБА ХААГЧИЙН ТӨРИЙН ТУСГАЙ АЛБА ХААСАН ХУГАЦААНЫ НЭМЭГДЭЛ ТООЦОЖ ОЛГОХ ХУГАЦАА Төрийн тусгай алба хаасан хугацааны цалингийн нэмэгдлийн хэмжээ / хувиар/ № Төрийн тусгай алба хаасан хугацаа /сараар/ 1. Ажлын 1 дэх өдрөөс 48 сар бүтэн ажиллаад 49 дэх сарын 1 дэх өдрөөс 120 сарыг дуустал ажилласан /510 жил/ 10 хувь 2. 121 дэх сарын 1 дэх өдрөөс 204 дэх сарыг дуустал ажилласан /11-17 жил/ 15 хувь 3. 205 дахь сараас дээш ажиллаж байгаа /18 жилээс дээш/ 20 хувь Тайлбар, Төрийн тусгай алба хаасан хугацааны нэмэгдлийн хэмжээг бодохдоо алба хаагчийн ажилласан жилийн нэмэгдлийг нэмж тооцно. Жишээ нь: 18 ба түүнээс дээш жил ажилласан алба хаагчид 10+15+20=45 хувийн төрийн тусгай алба хаасан хугацааны нэмэгдлийг олгох. ---оОо--- 1023 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №924.61б ЦАГДААГИЙН АЛБА ХААГЧДАД АЛБАН АЖЛЫН ОНЦГОЙ НӨХЦӨЛИЙН НЭМЭГДЭЛ ОЛГОХ АЛБАН ТУШААЛ № Албан ажлын онцгой нөхцөлийн нэмэгдэл олгох албан тушаал Нэмэгдлийн хэмжээ / үндсэн цалингийн хувиар/ 1. 1.Цагдаагийн төв байгууллагын удирдлага; 2.Цагдаагийн төв байгууллагын Санхүү, аж ахуйн албаны дарга, Захиргааны удирдлагын газрын дарга, 3. Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албаны дарга, Нийтийн хэв журам хамгаалах газар, Олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах газрын дарга, 4.Төрийн нууцын хэлтэс, Аюулгүй байдлын хэлтэс, Хяналт шалгалт, үнэлгээ, дотоод аудитын хэлтсийн дарга, хэлтэс, тасгийн дарга, ахлах байцаагч, байцаагч; 5.Эрүүгийн цагдаагийн албаны болон Тусгай газрын дарга, дэд дарга, гэмт хэрэгтэй тэмцэх шууд чиг үүрэг бүхий хэлтэс, тасаг, хэсгийн дарга, эрүүгийн ахлах мөрдөгч, эрүүгийн мөрдөгч, ахлах мөрдөгч, мөрдөгч, цагдаа; 6.Мөрдөн байцаах албаны дарга, дэд дарга, гэмт хэрэгтэй тэмцэх шууд чиг үүрэг бүхий хэлтэс, тасаг, хэсгийн дарга, эрүүгийн ахлах мөрдөгч, эрүүгийн мөрдөгч, ахлах мөрдөгч, мөрдөгч, цагдаа, шууд чиг үүрэг гүйцэтгэх бусад алба хаагч; 7.Замын цагдаагийн алба, замын хөдөлгөөний зохицуулах шууд чиг үүрэг бүхий хэлтэс, тасгийн дарга, ахлах мэргэжилтэн, мэргэжилтэн, ахлах зохицуулагч, зохицуулагч, цагдаа зохицуулагч, шинжээч, шууд чиг үүрэг гүйцэтгэх бусад алба хаагч; 8.Хамгаалалтын газрын дарга, дэд дарга, хэлтэс, тасаг, хэсгийн дарга, хамгаалалтын ахлах офицер, хамгаалалтын офицер, эргүүл хяналт, шалгалтын офицер, жижүүрийн ахлах офицер, эргүүлийн офицер, хамгаалалтын цагдаа, харуулын цагдаа, эргүүлийн цагдаа, телекамерын хяналтын цагдаа, жижүүрийн цагдаа, цагдаа, цагдаа жолооч, шууд чиг үүрэг гүйцэтгэх бусад алба хаагч; 9.Цагдаа, дотоодын цэргийн сургалтын нэгдсэн төвийн нохойн төлөөлөгч, Авто баазын цагдаа-жолооч, Сүлд чуулгын жижүүрийн цагдаа, шууд чиг үүрэг гүйцэтгэх бусад алба хаагч; 10.Нийслэлийн цагдаагийн газрын дарга, Мөрдөн шалгах Нийтийн хэв журам хамгаалах, ажил хариуцсан дэд дарга, төвийн дарга, хэлтэс, тасаг, хэсгийн дарга, ерөнхий жижүүр, ахлах жижүүр, жижүүрийн ахлах офицер, эрүүгийн ахлах мөрдөгч, эрүүгийн мөрдөгч, ахлах мөрдөгч, мөрдөгч, ахлах зохицуулагч, зохицуулагч, ахлах байцаагч, мэргэшсэн шинжээч, Гэмт хэрэгтэй тэмцэх нэгж, Нийтийн хэв журам хамгаалах нэгжийн ахлах мэргэжилтэн, ахлах байцаагч, нохойт эргүүлийн цагдаа, Урьдчилан сэргийлэх хэлтэс, Гэр бүлийн хүчирхийлэл, хүүхдийн эсрэг гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх хэлтсийн ахлах мэргэжилтэн, мэргэжилтэн, Хяналт шалгалт, аюулгүй байдал, ёс журмын хэлтсийн ахлах байцаагч, байцаагч, жижүүрийн цагдаа, цагдаа, жолооч; эрүүлжүүлэх, саатуулах байр хариуцсан ахлах байцаагч, шууд чиг үүрэг гүйцэтгэх бусад алба хаагч; 11. Нутаг дэвсгэрийн болон тодорхой нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга, дэд бөгөөд эрүүгийн цагдаагийн тасгийн дарга, хэрэг бүртгэх, мөрдөн байцаах тасгийн дарга, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах, Замын цагдаагийн эрүүгийн ахлах мөрдөгч, эрүүгийн мөрдөгч, ахлах мөрдөгч, мөрдөгч, хэрэг бүртгэгч, жижүүрийн ахлах офицер, жижүүрийн офицер, ахлах зохицуулагч, зохицуулагч, хэсгийн дарга, хэв журмын ажил хариуцсан ахлах байцаагч, хэсгийн байцаагч, эргүүлийн офицер, хэв журмын офицер, эрүүлжүүлэх, саатуулах байрны дарга, эмч, гэр бүлийн хүчирхийлэл, хүүхдийн гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ахлах байцаагч, байцаагч, урьдчилан сэргийлэх ажил хариуцсан ахлах байцаагч, байцаагч, эргүүлийн цагдаа, харуулын цагдаа, жижүүрийн цагдаа, мэдээлэл хүлээн авагч жижүүрийн цагдаа, туслах төлөөлөгч, цагдаа-зохицуулагч, сум дахь цагдаа, багийн цагдаа, хороо хариуцсан цагдаа, цагдаа-жолооч, дуудлагын цагдаа, цагдаа, Түр хамгаалах байрны жижүүрийн сэтгэл зүйч, шууд чиг үүрэг гүйцэтгэх бусад алба хаагч; 12.Тусгай ажиллагааны газрын дарга, хэлтсийн дарга, шууд чиг үүрэг үүрэг гүйцэтгэх алба хаагчид; 13.шууд чиг үүрэг гүйцэтгэх Гэрээт цагдаагийн алба хаагч; 14.Мэдээлэл, шуурхай удирдлагын төвийн болон хэлтсийн дарга, мэдээллийн менежер, мэдээлэл хүлээн авагч; 15.Гэрч, хохирогчийг хамгаалах хэлтэс, Шүүх, шүүгчийн аюулгүй байдлыг хангах хэлтэс, тасаг, хэсгийн шууд чиг үүрэг гүйцэтгэх алба хаагчид. 16. Шуурхай удирдлага, ажиллагааны хэлтсийн дарга, ерөнхий зохицуулагч, мэдээлэл хүлээн авагч жижүүрийн цагдаа, 25 хувь 1024 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 2. 1.Цагдаагийн төв байгууллагын Төлөвлөлт, зохион байгуулалт, Хүний нөөц, сургалт, Гадаад харилцаа, Хуулийн хэлтэс, тасгийн дарга, алба хаагчид; 2.Цагдаагийн төв байгууллагын Урьдчилан сэргийлэх хэлтэс, Хэрэг бүртгэх албаны алба хаагчид: 3. Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах алба, Нийтийн хэв журам хамгаалах газар, Олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах газрын чиглэлийн ахлах мэргэжилтэн, ахлах мэргэжилтэн, мэргэжилтэн, бусад алба хаагчид 3.Цагдаагийн төв байгууллагын Санхүү, аж ахуйн албаны алба хаагчид, Захиргааны удирдлагын газрын ахлах нягтлан, нягтлан, тооцооны нягтлан, нярав; 4.Цагдаа, дотоодын цэргийн Сургалтын нэгдсэн төв, Мэдээллийн технологи, холбооны төв, Мэдээлэл нэгтгэн боловсруулах газар, Хэвлэл, мэдээллийн төв, Бүртгэл, хяналтын төв, Автобаазын алба хаагчид; 5.Тусгай ажиллагааны газрын төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан ахлах мэргэжилтэн, хүний нөөц, сургалт хариуцсан ахлах мэргэжилтэн, сэтгэл зүйч, хэлэлцээрийн ажилтан, бичиг хэргийн эрхлэгч, биеийн тамирын эмчилгээний арга зүйч; 6.Интерполын үндэсний төв товчооны ажлын албаны алба хаагчид; 7.Цагдаагийн төв байгууллагын харьяа нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын Захиргааны удирдлагын хэлтэс, тасгийн дарга, хүний нөөцийн ахлах мэргэжилтэн, мэргэжилтэн, ахлах сэтгэл зүйч, сэтгэл зүйч, мэдээлэл судалгааны ахлах мэргэжилтэн, мэргэжилтэн, холбоо, мэдээлэл, теле хяналтын инженер, бусад ахлах мэргэжилтэн, мэргэжилтэн, хүний нөөцийн хэрэг хөтлөгч, инженер, механик, тоо бүртгэгч, засварчин, орчуулагч, холбооны техникч, мэдээлэл, технологийн оператор, бичиг хэргийн эрхлэгч, бичээч, захиргааны зөрчлийн тоо бүртгэгч, цагдаа; 8. Нийслэлийн даргын даалгавар гүйцэтгэгч, Захиргааны удирдлагын хэлтэс, Хүний нөөц, сургалтын хэлтэс, Удирдлага, зохион байгуулалтын хэлтэс, Түр хамгаалах байрны дарга, ахлах мэргэжилтэн, мэргэжилтэн; 9. Шуурхай удирдлага, ажиллагааны хэлтсийн ахлах мэргэжилтэн, 9.Энэ маягтын 1 дэх хэсгийн 14-д зааснаас бусад алба хаагч. 10.Энэ маягтын 1 дэх хэсгийн 6-д зааснаас бусад алба хаагч. 20 хувь 3. 1.Цагдаагийн байгууллагын төв, харъяа алба, нэгжийн Захиргааны удирдлагын /Төлөвлөлт зохион байгуулалтын/ хэлтэс, тасгийн болон нутаг дэвсгэр, тодорхой нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн газар, хэлтэс, тасгийн ахлах нягтлан, нягтлан, тооцооны нягтлан, аж ахуйн ажилтан, нярав, архивч, архив хариуцсан мэргэжилтэн, эмч, тогооч; 2.Хангалт үйлчилгээний төв, Хангамж үйлчилгээний тасаг, “Хүч” спорт хороо, Төв архив, “Сүүж-Уул” сэргээн засах сувилал, амралт, Сүлд чуулгын 1.8-д зааснаас бусад алба хаагчид; 3.Бусад. 15 хувь ---оОо--- 1025 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ №924.61в ЦАГДААГИЙН АЛБАН ТУШААЛЫН ЦОЛНЫ НЭМЭГДЛИЙН ХУВЬ ХЭМЖЭЭ Цагдаагийн албан тушаалын цолны ангилал Цагдаагийн цол Сар бүр олгох нэмэгдлийн хувь хэмжээ (үндсэн цалингийн хувиар) Цагдаагийн дэд ахлагч Бага цол Цагдаагийн ахлагч 25 Цагдаагийн ахлах ахлагч Цагдаагийн дэслэгч Дунд цол Цагдаагийн ахлах дэслэгч Цагдаагийн ахмад Цагдаагийн хошууч Ахлах цол Цагдаагийн дэд хурандаа Цагдаагийн хурандаа Цагдаагийн хошууч генерал Дээд цол Цагдаагийн дэслэгч генерал Цагдаагийн генерал ---оОо--- 1026 30 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 925.ШАГНАЛ, УРАМШИЛ ОЛГОХ Хавсралт: ЦБҮАЖ 925.21а, ЦБҮАЖ925.21б, ЦБҮАЖ 925.21в, ЦБҮАЖ 925.21г, ЦБҮАЖ 925.21д, ЦБҮАЖ 925.21ж, ЦБҮАЖ 925.21з, ЦБҮАЖ 925.21и, ЦБҮАЖ 925,25а Тараасан: 2017.12.20 Батлагдсан: 2017.12.20 Дугаар: А/248 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас: 13 925.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн алба хаагч, ажилтныг цагдаагийн төв байгууллагын шагналд тодорхойлох, шагнал, урамшил олгох, төрийн дээд шагнал, цол, одон, медаль болон бусад байгууллагын шагналд тодорхойлж, нэр дэвшүүлэхтэй холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. Байгууллагын үйл ажиллагааг хөгжүүлэхэд үнэтэй хувь нэмэр оруулсан Монгол Улсын болон гадаадын иргэн, байгууллагад шагнал, урамшил олгоход энэхүү журмыг мөрдөнө. 925.2.ШАГНАЛЫН ТӨРӨЛ 925.2.1.Цагдаагийн байгууллага нь Хууль зүй, дотоод хэргийн сайдын 2017 оны А/99 дүгээр тушаалаар баталсан шагналын төрөлтэй байхаас гадна дараахь төрлийн шагналтай байж болно: а/“Хүндэт дэвтэр”-т нэрийг нь бичиж, дурсгалын үнэмлэх олгох; б/“Баярын бичиг”. 925.2.2.Цагдаагийн байгууллагын шагналын тэмдэг, туузны загвар, тодорхойлолт, үнэмлэхний загварыг энэ журмын хавсралтаар батална. 925.2.3.Энэ журмын 925.2.1-д зааснаас бусад шагнал бий болгох асуудлыг цагдаагийн төв байгууллагын даргын тушаалаар шийдвэрлэнэ. Энэ журмын 925.2.1-д заасан шагналыг цагдаагийн төв байгууллагын даргын тушаалаар олгоно. 925.2.4.Цагдаагийн төв байгууллагын харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага баярын бичиг, тэмдэг гэсэн шагналтай байна. 925.2.5.Цагдаагийн төв байгууллагын Төв архив хариуцсан нэгж нь “Он цагийн түүхийн гэрч” өргөмжлөлийг жил бүр шалгаруулан олгоно. 925.3.УРАМШИЛ 925.3.1.Цагдаагийн төв байгууллагын харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга нар хууль тогтоомжид нийцүүлэн эд зүйл болон мөнгөн шагналыг болон бусад урамшлыг олгож болно. 925.4.ШАГНАЛ ОЛГОХ ШАЛГУУР 925.4.1.Хууль зүй, дотоод хэргийн сайдын 2017 оны А/99 дүгээр тушаалын хавсралтаар баталсан шалгуурт нийцүүлэн холбогдох байгууллагын тодорхойлолт, санал, дүгнэлтийг үндэслэн шагнана. 925.4.2.Цагдаагийн төв байгууллагын “Хүндэт дэвтэр”-т алба хаагч, төрийн бусад байгууллагын алба хаагч, иргэдийн хөдөлмөр, бүтээлийг нь алдаршуулан үлдээх асуудлыг дор дурдсан болзол, шаардлагыг үндэслэн цагдаагийн төв байгууллагын даргын тушаалаар шийдвэрлэнэ: а/Монгол Улсын төрийн дээд цол, шагналаар шагнуулсан алба хаагчийн улсын хэмжээнд үнэлэгдсэн гавьяа, нэр төр, бүтээл, туурвилын үнэ цэнийг алдаршуулах; б/цагдаагийн байгууллагад 25-аас дээш жил ажиллан, төр, засгийн дээд шагнал болон салбарын тэргүүний ажилтан цол, тэмдэг хүртсэн ахмад ажилтны туулж ирсэн ажил, амьдралын ололт, амжилт, бүтээл туурвил, санаачлан хийсэн ажил үйлсийг нь алдаршуулан сурталчлах; в/цагдаагийн байгууллагад 25-аас доош жил ажилласан боловч тус албаны хөгжилд өөрийн оюун ухаан, мэдлэг боловсролоо дайчлан онцгой гавьяа, гарамгай амжилт гарган үр бүтээлтэй ажиллаж байгаа шилдэг тэргүүний ажилтны хөдөлмөр, бүтээл, идэвх санаачилгыг хөхиүлэн урамшуулах, идэвхжүүлэх; г/цагдаагийн албыг хөгжүүлж бэхжүүлэх, гадаад харилцаа, хамтын ажиллагааг өргөжүүлэхэд бодитой хувь нэмэр оруулсан төр, засгийн болон гадаад орон, олон улсын байгууллагуудын ажилтны хичээл зүтгэлийг үнэлж урамшуулах. 925.4.3.“Баярын бичиг”-ийг цагдаагийн албанд 5-аас доошгүй жил ажиллаж, ажлын өндөр 1027 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам амжилт гаргасан алба хаагчдын хөдөлмөр бүтээл, ажлын идэвхийг өрнүүлэх, бүтээлч санаачлагыг хөхиүлэн дэмжиж олгоно. 925.4.4.Цагдаагийн албаны материаллаг баазыг бэхжүүлэх, чадавхийг нэмэгдүүлэх, мэргэжлийн боловсон хүчнийг сургаж бэлтгэх, дадлагажуулахад үнэтэй хувь нэмэр оруулсан төрийн болон гадаад орон, олон улсын байгууллагын ажилтан, их, дээд сургуулийн эрдэмтэн, багш, байнгын хамтын ажиллагаатай бусад байгууллагын ажилтныг ажлынх нь үр дүнг харгалзан цагдаагийн байгууллагын шагналаар шагнаж, урамшуулж болно. 925.4.5.Шагнал олгохдоо тухайн хүний урьд авч байсан шагнал урамшлыг харгалзан, шагналын төрөл, зэргийг алдагдуулахгүй байх зарчим баримтална. 925.4.6.Цагдаагийн байгууллагын архив, албан хэрэг хөтлөлтийн үйл ажиллагааг боловсронгуй болгох, түүхийн баяжилтуудыг холбогдох хууль, дүрэм, зааврын хүрээнд хийж хэвшил болгосон болон цагдаагийн байгууллагын түүхийн үнэ цэнэтэй материалыг олж тогтоосон архив, албан хэрэг хөтлөлт хариуцсан алба хаагч, ажилтан, судлаач нараас шалгаруулан жил бүр 1 алба хаагч, ажилтныг Монгол Улсын Архивын байгууллагын баярын өдрийг тохиолдуулан цагдаагийн төв байгууллагын Төв архив хариуцсан нэгжээс “Он цагийн түүхийн гэрч” өргөмжлөлөөр шагнана. 925.5.ШАГНАЛД ТОДОРХОЙЛОХ 925.5.1.Цагдаагийн байгууллагын шагналд нэр дэвшигдэж байгаа алба хаагч, иргэн нь энэ журмын дөрөвдүгээр зүйлд заасан шагналын шалгуурыг хангасан байх ба өмнөх шагнал хүртсэнээс хойш 3-аас доошгүй жил ажиллаж, ажлын амжилт бүтээл нь өмнөх түвшингээсээ ахисан нөхцөлд дараагийн шатны шагналд нэр дэвшүүлнэ. Онцгой амжилт бүтээл гаргасан тохиолдолд хугацаанаас нь өмнө шагнал олгуулахаар тодорхойлж болно. 925.5.2.Шагнуулахаар нэр дэвшүүлсэн хүнийг тодорхойлохдоо дор дурдсан материалыг бүрдүүлнэ. Үүнд: а/батлагдсан загварын анкет; б/ажил байдлын тодорхойлолт; в/байгууллага, хамт олны хурлын тэмдэглэл; г/шагналд тодорхойлсон албаны албан бичиг; д/шагналд тодорхойлогдсон алба хаагчийн гэрэл зураг. 925.5.3.Шагналд нэр дэвшсэн алба хаагч, иргэний ажил байдлын тодорхойлолт нь үнэн зөв, ажлын амжилт бүтээлийг нь товч тодорхой бичиж, онцгой амжилт гаргасан тохиолдолд ажил бүтээлийн жагсаалт, үзүүлэлтийг дурдсан байна. 925.5.4.Төрийн дээд цол, шагнал, одон, медаль түүнчлэн салбарын шагналд тодорхойлохдоо тэдгээр шагналд тодорхойлох, нэр дэвшүүлэх талаар тогтоосон эрх зүйн актыг удирдлага болгон үндсэн байгууллагаас нь нэр дэвшүүлэн ирүүлэх бөгөөд заавал цагдаагийн төв байгууллагаар уламжлан тодорхойлуулна. 925.5.5.Шагналд тодорхойлсон материалыг тухайн хүнийг шагнуулахаар товлосон хугацаанаас 14 хоногийн өмнө цагдаагийн төв байгууллагын хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгжид ирүүлсэн байна. 925.5.6.Шагналд тодорхойлохоор ирүүлсэн иргэн, байгууллага, аж ахуйн нэгжийн материалыг буцааж олгохгүй, алба хаагчийн материалыг хувийн хэрэгт хадгалж хэрхэн шийдвэрлэсэн талаар хариу мэдэгдэнэ. 925.5.7.Онцгой амжилт бүтээл гаргаснаас бусад тохиолдолд цагдаагийн байгууллагын алба хаагч, ахмад ажилтнууд, идэвх зүтгэл гарган хамтран ажилласан байгууллага, иргэдийг төрийн одон, медаль, Хууль зүй, дотоод хэргийн яам, Цагдаагийн төв байгууллага болон бусад яам, агентлагийн шагналд тодорхойлсон материалыг түүхт ой, Үндэсний эрх чөлөө, тусгаар тогтнолын өдөр, цагдаагийн байгууллагын тэмдэглэлт өдрийг тохиолдуулан хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгжид хүргүүлнэ. 925.5.8.Цагдаагийн төв байгууллагын Төв архив хариуцсан нэгжээс олгох “Он цагийн түүхийн гэрч” шагналд цагдаагийн төв байгууллагын харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагаас архив, албан хэрэг хөтлөлт хариуцсан алба хаагч, ажилтнуудаас нэр дэвшүүлж, энэ зүйлийн 925.5.9-д заасан баримт бичгийн хамт цагдаагийн ерөнхий газрын Төв архив хариуцсан нэгжид жил бүрийн 11 дүгээр сарын 25-ны дотор ирүүлнэ. 925.5.9.Цагдаагийн төв байгууллагын Төв архив хариуцсан нэгжээс олгох “Он цагийн түүхийн гэрч” өргөмжлөлөөр шагнуулахаар нэр дэвшүүлсэн хүнийг тодорхойлохдоо дор дурдсан материалыг бүрдүүлнэ. Үүнд: а/алба хаагч, ажилтны хариуцсан байгууллагын даргын зөвлөлийн хурлын тэмдэглэл, шийдвэр; 1028 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам б/нэр дэвшиж байгаа алба хаагч, ажилтны товч танилцуулга; в/нэр дэвшигчийн анкет, ажил байдлын тодорхойлолт. 925.6.ШИЙДВЭРЛЭХ, ОЛГОХ 925.6.1.Байгууллага нь шагнуулах алба хаагч, ажилтныг байгууллагын даргын зөвлөлийн хуралдаанаар хэлэлцэж санал, тодорхойлолтыг харьяа алба, нэгжээр уламжлуулан цагдаагийн төв байгууллагын хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгжид ирүүлнэ. 925.6.2.Цагдаагийн төв байгууллагын хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж нь ирүүлсэн тодорхойлолт, материалыг шагнуулах болзол, шаардлага хангасан эсэхийг судлан цагдаагийн төв байгууллагын даргын зөвлөлийн хуралдаанаар хэлэлцүүлэн шийдвэрлүүлнэ. 925.6.3.Цагдаагийн төв байгууллагын “Баярын бичиг”-ээр шагнахад тухайн алба хаагчийн албан тушаалын цалингийн 10 хувь, “Хүндэт жуух бичиг”-ээр шагнахад тухайн алба хаагчийн албан тушаалын цалингийн 20 хувьтай тэнцэх хэмжээний мөнгөн шагналыг тус тус дагалдуулан олгоно. Дагалдах мөнгөн шагналыг алба хаагчийг шагнуулахаар нэр дэвшүүлсэн байгууллага олгоно. 925.6.5.Цагдаагийн төв байгууллагын шагналаар шагнагдсан дотоод, гадаадын байгууллага, иргэнд дагалдах мөнгөн шагнал олгохгүй. 925.6.6.Цагдаагийн төв байгууллагын Төв архив хариуцсан нэгжээс олгох “Он цагийн түүхийн гэрч” өргөмжлөлийг нэг зуун мянган төгрөг дагалдуулан олгоно. Өргөмжлөлд дагалдах мөнгөн урамшууллыг цагдаагийн төв байгууллагын санхүү, аж ахуйн албанаас зохих журмын дагуу шийдвэрлэнэ. 925.6.7.Цагдаагийн төв байгууллагын шагналын тэмдэг, үнэмлэхийг гээсэн, үрэгдүүлсэн бол дараахь баримт бичгийг үндэслэн нөхөн олгож болно: а/нөхөн олгохыг хүссэн өргөдөл; б/үрэгдүүлсэн тухай зарлуулсан баримт; в/тэмдэг, үнэмлэхний үнийг тушаасан баримт; г/шагнасан тухай цагдаагийн төв байгууллагын даргын тушаалын хуулбар. 925.6.8.Цагдаагийн төв байгууллага нь алба хаагч, иргэнийг шагнасан шагналын мэдээллийн нэгдсэн сантай байна. 925.6.9.Цагдаагийн төв байгууллагын хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж нь дараахь мэдээллийг нэгдсэн санд бүрдүүлнэ: а/шагнагдсан байгууллага, иргэний нэр; б/шагнах тухай тушаалын он, сар, өдөр, дугаар; в/эрхэлж буй ажил; г/аль улсын байгууллага, иргэн болох; д/бүртгэлийн болон үнэмлэхний дугаар; е/цагдаагийн байгууллагын шагналын үнэмлэх, тэмдэг, түүний туузын загвар. ---оОо--- 1029 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Хавсралт:ЦБҮАЖ-925.21а “ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ХҮНДЭТ АЖИЛТАН” ТЭМДГИЙН ТОДОРХОЙЛОЛТ “Цагдаагийн байгууллагын хүндэт ажилтан” Ертөнцийн дөрвөн зүгийг хөх өнгөөр дэвсгэр хийж, бат бөхийг бэлэгдсэн, алхан хээг алтан шаргал утсаар төвийлгөн мандах нарны цацраг дээр байрлуулсан очир бүхий дүрслэлтэй, гол хэсэгт цагдаагийн байгууллагын билэгдэл “Цагаан шонхор”-ыг байрлуулж, дээд хэсэгт нь төрийн сүлд байрлуулсан дүрслэлтэй байна. Тэмдэг нь 0.3 мм-ийн зузаан, 1.3 см-ийн голчтой, өргөн нь 2 см, урт нь 2 см хэмжээтэй байна. “ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ХҮНДЭТ АЖИЛТАН” ТЭМДГИЙН ҮНЭМЛЭХНИЙ ЗАГВАР 1030 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Хавсралт:ЦБҮАЖ-925.21б “ЦАГДААГИЙН ГАВЬЯА” ТЭМДГИЙН ТОДОРХОЙЛОЛТ “Цагдаагийн гавьяа” тэмдгийн туузыг төрийн цагдаа гэсэн утгаар төрийн далбааны өнгөөр илэрхийлж, бат бэхийн бэлэгдэл гурван ширхэг цагиргаар тэмдэгтэй холбосон байна. Тэмдэг нь 1.5 мм-ийн зузаан, мөнгөлөг өнгөтэй, металл төмөр дээр 35х35 мм-ийн хэмжээтэй “ромбо” хэлбэртэй, 4 зүг, 8 зовхист цацран мандаж, цагдаа хуулийг дээдэлж, шударга ёсыг сахиулж, ард иргэддээ адил тэгш үйлчилж байх үүрэгтэйг илэрхийлнэ. Тэмдгийн дээшээгээ цацарсан цацрагийг голлуулж, 8х/4 мм-ийн хэмжээтэй, төрийн алтан соёмбыг байрлуулсан байна. Тэмдгийн төвд 9 мм-ийн голчтой цагдаагийн бэлэгдэл цагаан шонхор шувууг алтлаг өнгөөр товойлгон суурилуулсан байна. Тэмдгийн зөрсөн алтлаг өнгийн нацагдорж хээ нь эв нэгдэл, бат бэх, уян хатан үйл ажиллагааг бэлэгдэнэ. “ЦАГДААГИЙН ГАВЬЯА” ТЭМДГИЙН ҮНЭМЛЭХНИЙ ЗАГВАР Хүндэт н...................................Таныг Монголын цагдаагийн байгууллагын “Цагдаагийн гавьяа” тэмдгээр шагнаж, үнэмлэх олгов. Цагдаагийн ерөнхий газрын дарга, / Тушаал № Улаанбаатар хот Монгол цагдаагийн мэлмий тунгалаг, өлмий бат орших болтугай. ---оОо--- 1031 / Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Хавсралт:ЦБҮАЖ-925.21в “ЦАГДААГИЙН ТӨЛӨӨ” ТЭМДГИЙН ТОДОРХОЙЛОЛТ, ЗАГВАР Цагдаагийн байгууллагын сүр хүч, үйл ажиллагааны үр дүн ямагт аривжин өсч, бэхжиж байхыг бэлэгдэн тэмдгийн гадуур хүрээг тариан түрүүгээр хөвөөлж, сүр хүчийг илэрхийлсэн хоёр илдийг зөрүүлэн байрлуулж, монгол цэргийн бамбайн дээр төрийн далбааг дүрслэн цагдаагийн байгууллагын бэлэгдэл “Цагаан шонхор”-ыг эвийн хүчийг илэрхийлсэн таван сумны хамт товойлгон байрлуулсан байна. Уг тэмдгийн дээд хэсэгт төрийн соёмбыг байрлуулж, доод хэсэгт нь “NATIONAL РОLIСЕ АGЕNСҮ ОF МОNGОLIА” гэж бичсэн байна. Тэмдэг нь 0.5 см зузаантай, бамбайн голч 3 см, 4.5x5.5 см харьцаатай мөнгөлөг өнгөтэй, илд нь шармал металлаар хийгдсэн байна. “Цагдаагийн төлөө” тэмдгийн загвар: “ЦАГДААГИЙН ТӨЛӨӨ” ТЭМДГИЙН ҮНЭМЛЭХНИЙ ЗАГВАР Хүндэт..........................................таныг Цагдаагийн байгууллагын “Цагдаагийн төлөө” тэмдгээр шагнаж, үнэмлэх олгов. Үнэмлэхний №........ Цагдаагийн ерөнхий газрын дарга, .......................................................................... Тушаал № ......оны......дугаар сарын.....-ны өдөр Улаанбаатар хот ---оОо--- 1032 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Хавсралт:ЦБҮАЖ-925.21г “СПОРТЫН АЛДАР” ТЭМДГИЙН ТОДОРХОЙЛОЛТ, ЗАГВАР Цагдаагийн байгууллагын “Спортын алдар” тэмдэг нь: Ертөнцийн дөрвөн зүгийг хүчний хөх өнгөөр дэвсгэр хийж, бат бөхийг бэлэгдсэн, алхан хээг алтан шаргал утсаар төвийлгөн найман зовхистыг хоёр илдийг зөрүүлэн байрлуулсан очир бүхий дүрслэлтэй байна. Биеийн тамир, спортын цуу алдрыг түгээн дэлгэрүүлэх утгыг агуулан тэмдгийг алтан хүрээгээр эмжиж, гол хэсэгт цагдаагийн байгууллагын бэлэгдэл “Цагаан шонхор”-ыг байрлуулж, доод хэсэгт нь “Спортын алдар” гэж монгол бичгээр бичсэн байна. Тэмдэг нь 0.3 см зузаантай, 2.5 см голчтой, 5х5 см харьцаатай алтан шаргал өнгөтэй металлаар хийгдсэн байна. “СПОРТЫН АЛДАР” ТЭМДГИЙН ҮНЭМЛЭХНИЙ ЗАГВАР Хүндэт..........................................таныг Цагдаагийн байгууллагын “Спортын алдар” тэмдгээр шагнаж, үнэмлэх олгов. Цагдаагийн ерөнхий газрын дарга, .......................................................................... Тушаал № ......оны......дугаар сарын.....-ны өдөр Улаанбаатар хот Үнэмлэхний №........ ---о0о--- 1033 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Хавсралт:ЦБҮАЖ-925.21д “ЦАГДААГИЙН АЛБАНЫ ТӨЛӨӨ” I, II, III ЗЭРГИЙН МЕДАЛИЙН ТОДОРХОЙЛОЛТ “Цагдаагийн албаны төлөө” I, II, III зэргийн медаль /Цаашид “Медаль” гэнэ/ нь мөнгөлөг өнгийн таван талт ялтас дээр алтлаг шар өнгийн таван хошууны голд хууль сахиулж, ард иргэдийнхээ амгалан тайван байдлыг хамгаалах утгыг илэрхийлсэн мөнгөлөг өнгө бүхий монгол үндэсний бамбайн төвд цагдаагийн байгууллагын бэлэгдлийг тус тус суурилуулсан үндсэн хэсэгтэй байна. Бамбайн хэсэгт “Цагдаагийн албаны төлөө” бичээсийг тэнгэрийн өнгийг бэлэгдэж, хөх өнгөөр кирилл үсгээр бичсэн байна. Медалийн зүүлтийн хэсэг нь хөх өнгийн дэвсгэртэй, дээд, доод хүрээ нь алтлаг шар өнгийн эмжээртэй байна. Медаль нь гурван зэрэгтэй байх ба хоорондоо зүүлтийн хэсэг дэх шар өнгийн I, II, III гэсэн ром тоогоор ялгагдана. Медалийн үндсэн болон зүүлтийн хэсэг нь алтлаг шар өнгийн эрт, эдүгээ, ирээдүйг илэрхийлсэн 3 ширхэг гархиар холбогдоно. Зүүлтийн хэсгийн ард тэмдгийг хувцсанд тогтоох зүүтэй байна. Цагдаагийн алба хаагч нь медалийг дүрэмт хувцасны зүүн энгэрт зүүж хэрэглэнэ. Медаль нь 4.0 мм-ийн зузаан, доод хэсэг нь 40.4 мм-ийн өргөнтэй, 38.4 мм-ийн урттай, туузны хэсгийн урт нь 23.0 мм, өргөн нь 15.7 мм хэмжээтэй байна. “ЦАГДААГИЙН АЛБАНЫ ТӨЛӨӨ” МЕДАЛИЙН ҮНЭМЛЭХНИЙ ЗАГВАР ---оОо--- 1034 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ № 925.21е “МОНГОЛ ЦАГДАА” МЕДАЛИЙН ТОДОРХОЙЛОЛТ “Монгол цагдаа” медаль /Цаашид “Медаль” гэнэ./ нь арван талт алтлаг шар өнгийн нарны цацраг бүхий суурин дээр улаан паалантай таван хошууны голд хууль сахиулж, ард иргэдийнхээ амгалан тайван байдлыг хамгаалах утгыг мөнгөлөг өнгө бүхий Монгол үндэсний бамбайг байрлуулж, түүний төвд цагдаагийн байгууллагын бэлэгдэл цагаан шонхорыг товойлгон суурилуулсан үндсэн хэсэгтэй байна. Бамбайн хэсэгт “Монгол цагдаа” бичээсийг тэнгэрийн өнгийг билэгдэж хөх өнгөөр кирилл үсгээр бичсэн байна. Медалийн зүүлтийн хэсэг нь төрийн далбааны өнгийн дэвсгэртэй, дээд, доод хүрээ нь алтлаг шар өнгийн эмжээртэй байна. Медаль нь үндсэн болон зүүлтийн хэсгийг алтлаг шар өнгийн эрт, эдүгээ, ирээдүйг илэрхийлсэн 3 ширхэг гархиар холбогдоно. Зүүлтийн хэсгийн ард тэмдгийг хувцсанд тогтоох зүүтэй байна. Медаль нь 5.0 мм-ийн зузаан, доод хэсэг нь 37.3 мм-ийн өргөнтэй, 35.6 мм-ийн урттай, туузны хэсгийн урт нь 23.0 мм, өргөн нь 15.7 мм хэмжээтэй байна. “МОНГОЛ ЦАГДАА” МЕДАЛИЙН ҮНЭМЛЭХНИЙ ЗАГВАР ---оОо--- 1035 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ № 925.21ж ХҮНДЭТ ДЭВТЭРТ БИЧИГДСЭН ТУХАЙ ДУРСГАЛЫН ҮНЭМЛЭХНИЙ ЗАГВАР 297 mm 210 mm Тайлбар: “Хүндэт дэвтэрт бичигдсэн тухай дурсгалын үнэмлэх” нь дэлгэмэл жаазтай байна. Жаазны доторх зүүн хэсгийн хуудсанд цагдаагийн алба хаагчийн энгэрийн тэмдгийн зураг, тушаалын дугаар, огноо, баруун хэсгийн хуудсанд тухайн салбарын онцлогийг тусгасан талархлын үг, ЦЕГ-ын даргын нэрийг гарын үсэг зурах зайтайгаар, нүүр тус бүрийг А4 цаас дээр хэвлэнэ. ---оОо--- 1036 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Хавсралт: ЦБҮАЖ № 925.21.з хүндэт жуухын загвАР Хавтасны гадна тал 440 mm 310 mm Тайлбар: Жуух бичиг нь хөх өнгийн хавтастай байна. Хавтасны нүүрэн тал алтан соёмботой, түүний баруун, зүүн хэсэгт “Жуух бичиг” гэсэн үгийг монгол бичгээр, алтан шар өнгөөр бичиж хэвлэсэн байна. Хавтасны дотор тал 420 mm 297 mm Тайлбар: Жуух бичгийн доторх хуудасны хүрээ нь түмэн наст хээ бүхий шармал, зүүн хэсэгт цагдаагийн бэлэгдэл, баруун хэсэгт тухайн салбарын онцлогийг тусгасан талархлын үг, ЦЕГ-ын даргын нэрийг гарын үсэг зурах зайтай, тушаалын дугаар, огноог тусгасан байх ба нүүр тус бүрийг А4 цаас дээр хэвлэнэ. ---оОо--- 1037 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Хавсралт: ЦБҮАЖ № 925.21.и “БАЯРЫН БИЧИГ”-ИЙН ЗАГВАР Баярын бичиг нь: Хавтасгүй, түмэннаст хээн дэвсгэртэй, хөх өнгийн хүрээтэй байна. Баярын бичгийн голын дээд хэсэгт цагдаагийн байгууллагын бэлэгдэл цагаан шонхрыг байрлуулж, доод талд “Монгол Улс Цагдаагийн ерөнхий газар, Баярын бичиг” гэсэн үгийг кирилл үсгээр хэвлэсэн байна. Баярын бичгийн 4 өнцөгт үүлэн хээг байрлуулна. Үүлэн хээ нь: Огторгуйн уулыг уран сайхнаар дүрслэн буулгасан хээ бөгөөд утга агуулгаараа дээрээс тэтгэх хурмаст тэнгэрийн хурын шимээр байгаль дэлхий сэргэн хүн бүр зол жаргалтай аж төрөхийг бэлэгдэн зол жаргалын хээ гэж бэлэгшээдэг заншилтай. 1038 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Хавсралт: ЦБҮАЖ № 925.25а “ОН ЦАГИЙН ТҮҮХИЙН ГЭРЧ” ӨРГӨМЖЛӨЛИЙН ЗАГВАР ТАЙЛБАР: Өргөмжлөлийг металл дээр хэвлэж, жаазлан бэлтгэнэ. ---оОо--- 1039 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 926.АЖЛЫН БОЛОН ЦАЙНЫ ЦАГИЙГ ТОГТООХ Хавсралт: Тараасан: 2017.12.20 Батлагдсан: 2017.12.20 Дугаар: А/248 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас: 1 926.1.ЗОРИЛГО Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн талаар төрөөс баримталж буй бодлого, хууль тогтоомжийн хэрэгжилтийг хангахад оршино. 926.2.АЖЛЫН БОЛОН ЦАЙНЫ ЦАГИЙГ ТОГТООХ 926.2.1.Цагдаагийн байгууллагад Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 70 дугаар зүйлд зааснаар долоо хоногийн ажлын цаг нь 40 хүртэл байх бөгөөд ердийн ажлын өдрийн үргэлжлэл 8 хүртэл цаг байна. 926.2.2.Долоо хоногийн “Даваа”-“Баасан” гарагийн 08.30-17.30 цагийн хооронд ажлын үндсэн цаг байх бөгөөд цайны цаг нь 12.30-13.30 хүртэл байна. 926.2.3.Орон нутгийн онцлог, цаг агаарын нөхцөл байдлаас шалтгаалан ажлын цагийг өөрчлөн тогтоолгох шаардлага гарах тохиолдолд энэ тухай цагдаагийн төв байгууллагын удирдлагад танилцуулж, шийдвэрлүүлнэ. 926.2.4.Ажлын болон цайны цагийг энэ журмын 926.2.3-т заасны дагуу тогтоох тохиолдолд иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагад саад хүндрэл учруулахгүйгээр зохион байгуулна. 926.2.5.Эргүүл, харуул, жижүүрээр 24 цагийн хугацаагаар тогтмол үүрэг гүйцэтгэдэг алба хаагчид 48-72 цагийн амралтыг олгох бөгөөд зайлшгүй шаардлагатайгаас бусад тохиолдолд шөнийн ээлжид ажилласан алба хаагчдыг 2 ээлж дараалан ажиллуулахгүй. 926.2.6.Шөнийн цагаар эргүүл, харуул, жижүүрийн үүрэг гүйцэтгэж буй алба хаагчдын нэг удаагийн хоолны зардлыг тухайн байгууллага хариуцна. 926.2.7.Эрүүгийн болон хэв журам, замын хөдөлгөөний нөхцөл байдал болон улс орныг хамарсан аюул осол, нийтийг хамарсан эмх замбараагүй байдал, гамшгийн үед цагдаагийн алба хаагчдыг илүү цагаар өндөржүүлсэн бэлэн байдалд ажиллуулж болно. 926.2.8.Ажлын бус цагаар алба хаагчид нь албаны бэлэн байдлыг хангаж, шуурхай холбогдох боломжтой байна. 926.2.9.Эргүүл, харуул, жижүүрийн үүрэг гүйцэтгэж буй алба хаагч нь гадуур хооллох тохиолдолд дарга, жижүүрийн удирдлагадаа мэдэгдэж ажлын байрны ойролцоо хооллоно. 926.2.10.Алба хаагчийг хоол идэж байх үед түүний оронд тухайн үүргийг гүйцэтгэх чадвар бүхий алба хаагчийг ажиллуулах арга хэмжээ авна. ---оОо--- 1040 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 927.ИЛҮҮ ЦАГААР АЖИЛЛАСАН ХУГАЦААГ ТООЦОХ Хавсралт: Тараасан: 2017.12.20 Батлагдсан: 2017.12.20 Дугаар: А/248 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас:1 927.1.ЗОРИЛГО Алба хаагчийн илүү цагаар ажилласан хугацааг тооцохтой харилцааг зохицуулна. 927.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ Монгол Улсын Үндсэн хууль, Шөнийн цагаар ажиллах тухай Женевийн конвенци, Хөдөлмөрийн тухай хууль, Цагдаагийн албаны тухай хуулийн холбогдох заалтыг мөрдлөг болгоно. 927.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Илүү цагаар ажиллуулах” - Хөдөлмөрийн тухай хууль тогтоомжид заасан үндэслэлийн дагуу цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмаар тогтоосон ажлын цагийг захиргааны санаачилгаар хэтрүүлэн ажиллуулахыг. 927.4.ИЛҮҮ ЦАГААР АЖИЛЛАСНЫГ ТООЦОХ 927.4.1.Байгууллагын удирдлага нь алба хаагчаа Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 926-т заасны дагуу тогтоосон цагаар ажиллуулж, алба хаагч нь ажлын цагт, ажлын байрны тодорхойлолтод заасан ажил, үүргийг үр бүтээлтэй хийж гүйцэтгэж байхад анхаарч ажиллана. 927.4.2.Алба хаагчийг дараахь тохиолдолд илүү цагаар ажиллуулсан бол нөхөн амралт эдлүүлнэ: а/нийтээр амрах баярын болон долоо хоногийн амралтын өдөр; б/ээлжийн ажлаас бусад тохиолдолд шөнийн цагаар ажиллуулсан. 927.4.3.Алба хаагчдыг илүү цагаар албан үүрэг гүйцэтгүүлэх шийдвэрийг байгууллагын дарга гаргана. Шууд захирах дарга нь ажлын зайлшгүй шаардлагын үүднээс илүү цагаар ажиллуулсан бол энэ тухай байгууллагын даргадаа илтгэнэ. 927.4.4.Нөхөн амралтыг дараахь хэлбэрээр эдлүүлнэ: а/долоо хоногийн амралтын өдөр ажиллуулсан бол ажилласан өдрийн хоногоор амралт эдлүүлнэ; б/нийтээр амрах баярын өдөр болон шөнийн цагаар ажиллуулсан тохиолдолд дараагийн өдрүүдэд; в/энэ зүйлийн “а”, “б”-д заасны дагуу нөхөн амралтыг эдлүүлээгүй тохиолдолд алба хаагчтай тохиролцон тохиромжтой үед нь амраах, эсхүл Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 939-т заасны дагуу сувилал, эрүүл мэндийг нөхөн сэргээх амралтад тус тус амраана. 927.4.5.Өндөржүүлсэн зэрэгт ажилласан хугацааг илүү цагаар үүрэг гүйцэтгэсэнд тооцохгүй. Алба хаагчийг ээлж дараалан ажиллуулахгүй байна. 927.5.ИЛҮҮ ЦАГААР АЖИЛЛАСНЫ ХӨЛС ТООЦОХ Энэ журмын 927.4.4-т заасны дагуу алба хаагчид нөхөн амралт эдлүүлээгүй тохиолдолд байгууллагын дарга нь илүү цагаар ажилласны хөлсийг тухайн алба хаагчийн ажилласан хугацаа, үр бүтээл болон байгууллагын цалингийн санг харгалзан холбогдох хууль тогтоомжийн дагуу тооцон олгож болно. ---оОо--- 1041 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 928.АЖЛЫН БУС ЦАГААР ӨӨР АЖИЛ ЭРХЛЭХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/248 Хуудас: 1 928.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн алба хаагч ажлын бус цагаар давхар ажил, хөдөлмөр эрхлэхтэй холбоотой харилцааг зохицуулахад оршино. 928.2.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Албан хаагч ажлын бус цагаар өөр ажил эрхлэх” - ажлын байр /албан тушаал/-ны тодорхойлолтод заагаагүй боловч холбогдох хууль тогтоомжоор зөвшөөрөгдсөн өөр ажил, хөдөлмөр эрхлэхийг. 928.3.АЖЛЫН БУС ЦАГААР ӨӨР АЖИЛ, ХӨДӨЛМӨР ЭРХЛЭХ 928.3.1.Цагдаагийн алба хаагч нь Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхлыг зохицуулах, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх тухай хуульд заасан давхар ажил, хөдөлмөр эрхэлж, цалин хөлс авч болно. 928.3.2.Алба хаагчийн ажлын бус цагаар хийж байгаа ажил, хөдөлмөр нь түүний албан үүрэгт харшлахгүй байна. 928.3.3.Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхлыг зохицуулах, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх тухай хуулийн 18.5 дахь хэсэгт зааснаар дараахь ажлыг давхар гүйцэтгэж болно: а/хууль тогтоомж, олон улсын гэрээгээр болон Засгийн газраас баталсан журмаар зөвшөөрсөн ажил; б/багшлах, эрдэм шинжилгээний болон бүтээлч ажил; в/ашиг сонирхлын зөрчил үүсэхээргүй бол өөрийн удирдах албан тушаалтан, эрх бүхий байгууллагын бичгээр өгсөн зөвшөөрлийн үндсэн дээр алба, гэрээний ажил, үүрэг; г/татварын албанд ажил, үйлчилгээ хувиараа эрхэлж байгаа гэж бүртгүүлсэн, жилийн орлого нь нэг сарын хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг 80 дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөс илүүгүй, эсхүл төмс, хүнсний ногооны тариалан болон ойн аж ахуй, зөгий, загас, амьтан үржүүлэг, сургалт-аялал, сургалтын бусад үйл ажиллагаа. 928.3.4.Цагдаагийн алба хаагч нь олон нийтийн байгууллагад сонгуульт ба томилолтоор орон тооны бус үүрэг гүйцэтгэж, эсхүл ажил, албан тушаал хавсран гүйцэтгэж цалин хөлс авах бол захирах даргадаа илтгэх хуудсаар илтгэнэ. Цагдаагийн байгууллага энэ тухай бүртгэл хөтөлж, илтгэх хуудсыг алба хаагчийн хувийн хэрэгт хадгална. 928.3.5.Ажлын бус цагаар энэ зүйлийн 928.3.3-т заасан ажил, хөдөлмөр эрхлэх үедээ бусдад учруулсан болон өөрт учирсан хохирлыг алба хаагч өөрөө хариуцна. 928.3.6.Цагдаагийн алба хаагч нь Цагдаагийн албаны тухай хууль, Төрийн албаны тухай хууль, Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхлыг зохицуулах, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх тухай хууль болон бусад хууль тогтоомжид зааснаас бусад ажил эрхлэхийг хориглоно. ---оОо--- 1042 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 929.АЛБАН ҮҮРГЭЭ ГҮЙЦЭТГЭЖ БАЙХДАА ГЭМТЭЖ БЭРТСЭН, ОСОЛД ӨРТСӨН АЛБА ХААГЧИЙГ БҮРТГЭХ Хавсралт: ЦБҮАЖ-929.31а Тараасан: 2017.12.20 Батлагдсан: 2017.12.20 Дугаар: А/248 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас:2 929.1.ЗОРИЛГО Албан үүргээ гүйцэтгэж байхдаа гэмтэж бэртсэн, осолд өртсөн, амь насаа алдсан цагдаагийн алба хаагчийг бүртгэх, мэдээллийн сан бүрдүүлэх, эрх зүйн болон бусад дэмжлэг туслалцаа үзүүлэх, эрх зүйн баталгааг хангахтай холбогдон үүссэн харилцааг зохицуулахад оршино. 929.2. АЛБА ХААГЧИЙН ҮҮРЭГ 929.2.1.Албан үүргээ гүйцэтгэж байхдаа гэмтэж, бэртсэн, гэмт халдлага буюу осолд өртөж, хохирсон алба хаагч нь энэ тухайгаа нэн даруй шууд харьяалан удирдах даргадаа мэдэгдэнэ. 929.2.2.Өөрөө мэдэгдэх боломжгүй тохиолдолд бусад алба хаагч, хүмүүсээр дамжуулан мэдэгдэж болно. 929.3.ШУУД ХАРЬЯАЛАН УДИРДАХ БОЛОН БАЙГУУЛЛАГЫН ДАРГЫН ҮҮРЭГ 929.3.1.Шууд харьяалан удирдах даргын үүрэг: а/цагдаагийн алба хаагч гэмтэж бэртсэн, хохирсон тухай мэдсэн тохиолдолд Засгийн газрын 2015 оны 269 дүгээр тогтоолын хавсралтаар батлагдсан “Үйлдвэрлэлийн осол, хурц хордлогыг судлан бүртгэх дүрэм”-д заасан бүртгэлийг хөтлөх, баталгаажуулах ажлыг зохион байгуулах; б/эмнэлгийн туслалцаа авах шаардлагагүй тохиолдолд энэ тухай бүртгэлд тэмдэглэл хөтөлж, алба хаагчаар гарын үсэг зуруулах; в/алба хаагчид нарийн мэргэжлийн шинжилгээ, эмчилгээ шаардлагатай бол гэнэтийн осол, гэмтэл, өвчлөлийн талаарх “ЦБҮАЖ №929.31а” маягтыг бөглөж, гарын үсэг зурж баталгаажуулан байгууллагын даргад танилцуулах; г/гэмтсэн алба хаагчийг эмчийн үзлэгт заавал оруулж, нэн даруй шүүхийн шинжилгээний байгууллагад үзүүлэн гэмтлийн зэргийг тогтоолгох; д/алба хаагчийн эрүүл мэндийн байдлаас хамаарч тодорхой хязгаарлалт бүхий үүргийг гүйцэтгүүлж болох эсэхийг шийдвэрлэх. 929.3.2.Байгууллагын даргын үүрэг: а/“ЦБҮАЖ №929.31а” маягтыг хүлээн авч нягтлан мэргэжлийн байгууллагаар холбогдох эмнэлгийн туслалцаа үзүүлэх арга хэмжээ авч, энэ тухай материалыг байгууллагын болон цагдаагийн төв байгууллагын Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгжийн бүртгэлд тус тус бүртгүүлэн авахуулж хувийн хэрэгт нь баяжилт хийлгэх; б/алба хаагч бэртэж, гэмтсэн талаарх мэдээг улирал тутам цагдаагийн төв байгууллагын Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгжид хүргүүлэх; в/албан үүргээ гүйцэтгэж байгаад бэртэж, гэмтсэн, амь нас, эрүүл мэнд нь хохирсон алба хаагч, тэдний ар гэрт эрх зүйн болон бусад дэмжлэг, туслалцаа үзүүлэх ажлыг зохион байгуулах. 929.4.БУСАД 929.4.1.Цагдаагийн төв байгууллагын харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нь Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн тухай хууль болон Засгийн газрын 2015 оны 269 дүгээр тогтоолын хавсралтаар батлагдсан “Үйлдвэрлэлийн осол, хурц хордлогыг судлан бүртгэх дүрэм”-д заасны дагуу үйлдвэрлэлийн осол, хурц хордлогыг судлан бүртгэх, дүгнэлт гаргуулах үүрэг бүхий орон тооны бус байнгын комиссыг томилон ажиллуулна. 929.4.2.Энэ зүйлийн 929.4.1-д заасан орон тооны бус комиссын гишүүдэд хууль тогтоомжид заасны дагуу урамшуулал олгож болно. ---оОо--- 1043 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт: ЦБҮАЖ №929.31а АЛБАН ҮҮРГЭЭ ГҮЙЦЭТГЭЖ БАЙХДАА ГЭМТСЭН, БЭРТСЭН, ОСОЛД ӨРТСӨН ТУХАЙ МЭДЭЭЛЭХ ХУУДАС Бүртгэлийн дугаар .................... Албан үүргээ гүйцэтгэж байхдаа гэмтэж, бэртсэн, осолд өртсөн алба хаагчийн талаар шууд удирдах дарга нь энэхүү мэдээлэх хуудсыг бөглөж нэгдсэн бүртгэлд авна. 1. Байгууллагын нэр:........................................................................................................... 2. Хэлтэс, тасаг, хэсгийн нэр:............................................................................................. 3. Алба хаагчийн овог ..................................... нэр ........................................................... 4. Регистрийн дугаар ................................. хувийн дугаар ............................................... 5. Осол, гэмтэл бэртлийн талаарх мэдээлэл: .................................................................. .............................................................................................................................................. Энэ мэдээллийг................................................албан тушаалтай ............................... цолтой ............................................................... нарт ................................................ утсаар, бичгээр өгсөн болно. 6. Осол, гэмтэл, бэртлийн хэлбэр: /зурах/ а/ хөнгөн б/ хүндэвтэр в/ хүнд г/ нас барсан 7. Осол, гэмтэж, бэртсэн хүний тоо: ................ 8. Гэмтэл, бэртэл нь албан үүргээ түр хугацаагаар өөрчлөх шаардлагатай эсэх: .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. 9. Нарийн мэргэжлийн эмчилгээ шаардлагатай эсэх:...................................................... 10. Гэмтэл бэртэл авсан, осолд орсон: ........... он..........сар...........өдөр............цаг............минут............ Тайлбар: Мэдээллийг төв байгууллагад нэн даруй өгч утсаар өгсөн бол хаана, хэнд мэдээлсэн тухайгаа энэ хуудсанд тэмдэглэж, мэдээлэх хуудсыг материалд хавсаргана. Мэдээллийг өгсөн хүний нэр, албан тушаал:.................................................................. ............................................................................................................................................. Мэдээлэл хүлээн авсан хүний албан тушаал:.................................................................. ........................................................................................................................./гарын үсэг/ ---оОо--- 1044 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 930.АЛБА ХААГЧ ҮҮРГЭЭ ГҮЙЦЭТГЭЖ ЯВААД НАС БАРСАН ТОХИОЛДОЛД ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ АРГА ХЭМЖЭЭ Хавсралт: Тараасан: 2017.12.20 Батлагдсан: 2017.12.20 Дугаар: А/248 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас:2 930.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн алба хаагч албан үүргээ гүйцэтгэж байгаад амь насаа алдсан тохиолдолд түүний ар гэрийнхэнд сэтгэл зүйн болон бусад дэмжлэг, туслалцаа үзүүлэх, сүүлчийн замд нь үдэхэд хүндэтгэл үзүүлэхтэй холбоотой үүссэн зохион байгуулалтын шинжтэй харилцааг зохицуулахад оршино. 930.2.АЛБА ХААГЧ НАС БАРСАН ТОХИОЛДОЛД АВЧ ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ АРГА ХЭМЖЭЭ 929.2.1.Цагдаагийн алба хаагч албан үүргээ гүйцэтгэж байгаад амь насаа алдсан тохиолдолд тухайн алба хаагчийн ажиллаж байсан байгууллага нь түүний ар гэрт болон дээд шатны байгууллага, албан тушаалтанд нэн даруй мэдэгдэх арга хэмжээ авна. 930.2.2.Байгууллагаас томилогдсон ажлын хэсэг албан үүргээ гүйцэтгэж байгаад нас барсан алба хаагчийн ар гэрийнхэнд сэтгэл зүйн болон бусад дэмжлэг, туслалцаа үзүүлэх асуудлыг судалж, шаардлагатай ажлыг зохион байгуулна. 930.2.3.Байгууллагаас албан үүргээ гүйцэтгэж байгаад нас барсан алба хаагчийн ар гэрт хууль тогтоомжид заасан тэтгэмж, тусламж үзүүлэх арга хэмжээ хэрэгжүүлнэ. 930.2.4.Байгууллагын удирдлага, хамт олноос албан үүргээ гүйцэтгэж байгаад нас барсан алба хаагчийн ар гэрийнхэнд сэтгэл зүйн болон бусад дэмжлэг, туслалцаа үзүүлэх зохион байгуулалтын арга хэмжээ хэрэгжүүлж, эмгэнэлээ илэрхийлнэ. 930.3.АЛБА ХААГЧ НАС БАРСАН ТУХАЙ ГЭР БҮЛИЙНХЭНД НЬ МЭДЭГДЭХ 930.3.1.Алба хаагч албан үүргээ гүйцэтгэж байгаад нас барсан мэдээллийг байгууллага авсан тохиолдолд энэ тухай мэдээллийг гэр бүлийнхэнд нэн даруй заавал биечлэн мэдэгдэх арга хэмжээ авна. 930.3.2.Байгууллагын дарга нь мэдээллийг гэр бүлийнхэнд мэдэгдэх алба хаагчийг томилж, түүнд хэрхэн мэдэгдэх /сэтгэл санааны гэнэтийн цочрол, хямралд оруулахгүй байх/ талаар чиглэл өгч, мэдэгдсэн эсэхэд хяналт тавина. 930.3.3.Мэдээллийг дамжуулах үед гэр бүлийн гишүүдэд эрүүл мэнд, сэтгэл санааны хувьд хямрал үүсч болзошгүй гэж үзвэл эмнэлгийн ажилтан, сэтгэл зүйчийн хамт очно. 930.3.4.Албан үүргээ гүйцэтгэж байгаад нас барсан алба хаагчийн гэр бүлийнхэн нь өөр орон нутагт оршин суудаг бол нас барсан тухай мэдээллийг тухайн орон нутгийн цагдаагийн байгууллагын удирдлагаар дамжуулан мэдэгдэнэ. 930.4.АЛБАН ҮҮРГЭЭ ГҮЙЦЭТГЭЖ БАЙГААД НАС БАРСАН АЛБА ХААГЧИД ХҮНДЭТГЭЛ ҮЗҮҮЛЭХ 930.4.1.Байгууллага нь албан үүргээ гүйцэтгэж байгаад амь насаа алдсан алба хаагчийг оршуулах ажлыг зохион байгуулах ажлын хэсгийг томилж ажиллуулна. 930.4.2.Ажлын хэсэг нь албан үүргээ гүйцэтгэж байгаад нас барсан алба хаагчийн ар гэрт хууль тогтоомжид заасны дагуу олгох тэтгэмж, тусламж, зардлын тооцоо, судалгааг гаргаж, байгууллагын даргад танилцуулан шийдвэрлүүлнэ. 930.4.3.Ажлын хэсэг талийгаачийг сүүлчийн замд нь үдэх, салах ёс гүйцэтгэхэд хүндэтгэл үзүүлэх арга хэмжээний хөтөлбөрийг урьдчилан гаргаж, энэ тухай ар гэрийнхэнд нь танилцуулж санал, хүсэлтийг нь авч ажиллана. 930.4.4.Албан үүргээ гүйцэтгэж байгаад амь насаа алдсан алба хаагчийг оршуулах ёслолын үед хүндэтгэл үзүүлэх ажиллагааг Цагдаагийн ерөнхий газрын даргын 2014 оны 34 дүгээр тушаалаар баталсан Цагдаагийн хүрээний дүрмийн 10 дугаар зүйлд зааснаар зохион байгуулна. 930.5. ГАВЬЯАТ ҮЙЛСТНҮҮДИЙГ ДУРСАЖ ХҮНДЭТГЭХ 930.5.1.Цагдаагийн байгууллагын дарга Төр, ард түмнийхээ өмнө өргөсөн тангарагтаа үнэнчээр зүтгэж яваад алтан амиа алдсан цагдаагийн гавьяат үйлстнүүдийг дурсаж хүндэтгэх ажлыг жил бүр зохион байгуулж, жил бүрийн 7 дугаар сарын 17-ны өдрийг “Бид мартахгүй” хүндэтгэлийн өдөр болгон тэмдэглэж байна. 1045 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 930.5.2.Байгууллагын гавьяат үйлстнүүдийг дурсаж хүндэтгэх ажлыг дор дурдсан чиглэлээр зохион байгуулна: а/албан үүргээ гүйцэтгэж яваад амь насаа алдсан алба хаагчийн намтар түүх, алдар гавьяаг Цагдаагийн музейн “Хүндэтгэлийн танхим” болон байгууллагын “Дурсгалын булан”-д мөнхжүүлэн тавьж, дурсгалыг хүндэтгэж байх; б/амь насаа алдсан алба хаагчдын талаар судалгаа хийж, ном, товхимол, богино хэмжээний кино, нийтлэл, нэвтрүүлэг, зурагт хуудас бэлтгэн хэвлэл, мэдээллийн хэрэгслээр сурталчилж байх; в/баатарлаг үйлсийг таниулах түүхэн баримт, бусад шаардлагатай материалуудыг бэлтгэн бие бүрэлдэхүүний дунд ажил, албаараа бахархах сургалт, бага хурал, иргэд, хүүхэд, залуучуудтай уулзалт хийх, өдөрлөг зохион байгуулах, ярилцлага, лекц зэрэг бусад хэлбэрээр хүндэтгэлийн арга хэмжээ зохион байгуулж байх; г/цагдаагийн алба хаагчийн албан үүргээ гүйцэтгэх хууль зүйн баталгаа, эрхээ хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны хүрээг тодорхойлсон, тайлбарласан сургалт, сурталчилгааны ажил зохион байгуулах; д/албан үүргээ гүйцэтгэж яваад амь насаа алдсан алба хаагчдын ар гэр, үр хүүхдэд нь сэтгэл санааны болон эд материалын тусламж дэмжлэг үзүүлэх, өргөдөл, хүсэлтийг зохих журмын дагуу шийдвэрлэх; е/цагдаагийн байгууллагын болон өөрийн байгууллагын тэгш ойн баярын өдрүүдээр гавьяат үйлстнүүдийн нэрэмжит тэмцээн уралдаан, хүндэтгэн дурсах ажлыг зохион байгуулах; ж/албан үүргээ гүйцэтгэж яваад амь насаа алдсан алба хаагчдын дурсгалд зориулсан хүндэтгэлийн арга хэмжээг гадаад орны ижил мэргэжлийн байгууллагууд хэрхэн зохион байгуулдаг талаар судалж, өөрийн орны нөхцөлд нийцүүлэн хэрэгжүүлэх; з/албан үүргээ гүйцэтгэж яваад амь насаа алдсан алба хаагчдад эмнэлгийн тусламж үзүүлсэн, сэтгэл санааны болон эд материалын дэмжлэг үзүүлсэн иргэд, байгууллага, аж ахуйн нэгжийн талаар нийтлэл, нэвтрүүлэг хийж олон нийтэд сурталчилж байх; и/алдар гавьяа, дурсгалыг нь хүндэтгэх, мөнхжүүлэх, алдаршуулах бусад арга хэмжээнүүдийг шинэлэг санаагаар баяжуулан байгууллага, нутаг орны онцлогт тохируулан зохион байгуулах. ---оОо--- 1046 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 931.АЛБАН ҮҮРГЭЭ ГҮЙЦЭТГЭЖ ЯВААД ЭРҮҮЛ МЭНД НЬ ХОХИРСОН Батлагдсан: 2017.12.20 БОЛОН АМЬ НАСАА АЛДСАН ҮЕД ТЭТГЭВЭР, ТЭТГЭМЖ ОЛГОХ Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан:2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/248 Хуудас: 2 931.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн алба хаагч гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам сахиулах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах үүргээ гүйцэтгэж яваад эрүүл мэнд нь хохирсон болон амь насаа алдсан үед тэтгэвэр, тэтгэмж, тусламж, зардал олгох харилцааг зохицуулахад оршино. 931.2.БАРИМТЛАХ БОДЛОГО Цагдаагийн алба хаагчид тэтгэмж, нөхөх олговор, мөнгөн тусламж олгоход Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 86.1, 86.3, Засгийн газрын 2017 оны 249 дүгээр тогтоолоор баталсан “Цагдаагийн алба хаагчид нөхөх олговор, мөнгөн тусламж олгох журам”, энэхүү журмыг баримтална. 931.3.АЛБА ХААГЧИД ОЛГОХ ТЭТГЭВЭР, ТЭТГЭМЖИЙН ТӨРӨЛ 930.3.1.Алба хаагч албан үүргээ гүйцэтгэж яваад эрүүл мэнд нь хохирсон буюу амь насаа алдсан тохиолдолд дараахь тэтгэвэр, тэтгэмж, зардлыг олгоно: а/хөдөлмөрийн чадвараа түр алдсан бол эмнэлгийн чөлөөтэй байсан хугацааны тэтгэмж, авч байсан цалингийн зөрүү; б/тахир дутуу болсон тохиолдолд тахир дутуугийн тэтгэвэр авч байсан цалингийн зөрүү; в/амь насаа алдсан тохиолдолд ар гэрт нь тэжээгчээ алдсаны тэтгэвэр; г/албан үүргээ гүйцэтгэж яваад амь насаа алдвал түүний гэр бүлд 10 жилийн үндсэн цалин; д/энэ зүйлийн “г”-д зааснаас бусад албан үүрэг гүйцэтгэхтэй холбогдсон ослын улмаас амь насаа алдвал 5 жилийн үндсэн цалин; е/албан үүрэг гүйцэтгэхтэй холбогдолгүй осол, тарилгын дараах хүндрэл, ердийн өвчний улмаас амь насаа алдвал 3 жилийн үндсэн цалин; ж/хиймэл эрхтэн хийлгэх бол түүний зардал; з/бусад зардал /Хууль тогтоомжид Засгийн газраас олгохоор заасан нөхөн олговор, тусламжийг олгуулах асуудлаар холбогдох материалыг бүрдүүлж, Засгийн газарт уламжилна./ 931.3.2.Гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах шууд үүрэггүй цагдаагийн болон бусад алба хаагчийг эрх бүхий албан тушаалтны шийдвэрээр хууль сахиулах ажилд оролцуулсан тохиолдолд дээрх баталгаа тэдгээрт нэгэн адил хамаарна. 931.4.ХӨДӨЛМӨРИЙН ЧАДВАРАА ТҮР АЛДСАН ХУГАЦААНЫ ТЭТГЭМЖ, ЦАЛИНГИЙН ЗӨРҮҮГ ОЛГОХ 931.4.1.Цагдаагийн алба хаагч өвчилсөн, осолд өртсөний улмаас хөдөлмөрийн чадвараа түр хугацаагаар алдахад хөдөлмөрийн чадвар түр алдсаны тэтгэмж олгоно. 931.4.2.Хөдөлмөрийн чадвар түр алдсаны тэтгэмжийг хөдөлмөрийн чадвараа алдсан өдрөөс эхлэн чадвар нь сэргээгдэх хүртэл, эсхүл тахир дутуу болсон нь тогтоогдох хүртэлх хугацаанд олгоно. 931.4.3.Хөдөлмөрийн чадвар түр алдсаны тэтгэмж олгох хугацааны нэг удаагийн дээд хязгаар нь 1З долоо хоногоос хэтрэхгүй байна. Хорт хавдар болон сүрьеэгээр анх өвчлөхөд 26 долоо хоногийн хугацаанд хөдөлмөрийн чадвар түр алдсаны тэтгэмж олгож болно. 931.4.4.Алба хаагч жилд удаа дараа өвчилсөн тохиолдолд хөдөлмөрийн чадвар түр алдсаны тэтгэмжийг нийтдээ 26 долоо хоногоос илүүгүй хугацаанд олгоно. 931.4.5.Албан үүргээ гүйцэтгэж яваад гэмтсэн алба хаагч эмнэлэгт хэвтэж эмчлүүлсэн болон амбулаториор эмчлүүлсэн тухай эмнэлгийн хуудас бичүүлж, ажилд орсон өдрөө эмнэлгийн хуудсыг байгууллагынхаа хүний нөөцийн ажилтанд өгнө. 931.4.6.Хүний нөөцийн ажилтан эмнэлгийн хуудсан дээр алба хаагчийн ажилласан жилийн талаар тэмдэглэл хийж удирдлагаар баталгаажуулах бөгөөд энэ нь тэтгэмж бодох хувь хэмжээг тогтоох үндэслэл болно. 931.4.7.Хүний нөөцийн ажилтан тухайн алба хаагчийн гэмтсэн шалтгаан, нөхцөлийг судлан байгууллагын удирдлагад танилцуулан шийдвэрлүүлнэ. 931.4.8.Байгууллага нь алба хаагчид тэтгэмжийн хамт цалингийн зөрүүг ажлын өдрөөр бодож тухайн сард нь багтаан олгоно. 1047 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 931.5.ТАХИР ДУТУУ БОЛСОН АЛБА ХААГЧИД ТЭТГЭВЭР, ЦАЛИНГИЙН ЗӨРҮҮ ОЛГОХ 931.5.1.Алба хаагчийн тахир дутуу болсон шалтгаан, хөдөлмөрийн чадвар алдалтын хувь хэмжээ, хугацааг алба хаагчийн харьяа орон нутгийн эмнэлэг хөдөлмөрийн магадлах комисс тогтооно. 931.5.2.Алба хаагч албан үүргээ гүйцэтгэж яваад тахир дутуу болсон бол тахир дутуугийн тэтгэвэр тогтоолгох хүсэлтийн хамт дараах баримтуудыг бүрдүүлж, байгууллагаараа дамжуулан эмнэлэг хөдөлмөрийн магадлах комисст хүргүүлнэ: а/иргэний бичиг баримт; б/байгууллагын тодорхойлолт; в/эмчилгээ хийлгэсэн тухай өвчний түүх. 931.5.3.Байгууллага нь эмнэлэг хөдөлмөрийн магадлах комиссоос алба хаагчийн тахир дутуу болсон шалтгаан, хөдөлмөрийн чадвар алдалтын хувь хэмжээ, хугацааг нь тодорхойлж ирүүлсэн акттай танилцаж, шаардлагатай холбогдох байгууллагад нөхөн олговор, тусламж олгуулах саналыг судлан хүргүүлнэ. 931.5.4.Алба хаагч тэтгэврийн хамт цалингийн зөрүүг авахаар бол албан үүргээ гүйцэтгэж яваад эрүүл мэнд нь хохирсон болохыг тогтоолгох хүсэлтээ байгууллагын даргадаа холбогдох мэдээ, баримтын хамт өгнө. 930.5.5.Байгууллагын дарга алба хаагчийн албан үүргээ гүйцэтгэж байгаад тахир дутуу болсон тухай албаны шалгалтын материал, санал, дүгнэлт, шийдвэр, эмнэлэг хөдөлмөрийн магадлах комиссын акт зэргийг цагдаагийн төв байгууллагын хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгжид ирүүлж, цагдаагийн төв байгууллагын даргын шийдвэрээр цалингийн зөрүүг олгох асуудлыг шийдвэрлүүлнэ. 931.6.ТЭЖЭЭГЧЭЭ АЛДСАНЫ ТЭТГЭВЭР, ТЭТГЭМЖ 931.6.1.Алба хаагч албан үүргээ гүйцэтгэж яваад нас барсан бол түүний асрамжид байсан гэр бүлийн хөдөлмөрийн чадваргүй гишүүдэд тэжээгчээ алдсаны тэтгэврийг хууль, тогтоомжид зааснаар олгоно. 931.6.2.Тэжээгчээ алдсаны тэтгэврийн доод хэмжээ нь Засгийн газраас тогтоосон хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээний 75 хувиас багагүй байна. 931.6.3.Цагдаагийн албаны тухай хууль, бусад хууль тогтоомжид албан үүргээ гүйцэтгэж яваад амь насаа алдсан алба хаагчийн гэр бүлийн гишүүнд олгох тэтгэвэр, тэтгэмж, нөхөх олговор, тусламжийг Засгийн газар болон бусад байгууллагаас олгохоор заасан тохиолдолд энэ журмын 931.4.2-т заасан бичиг баримтын бүрдлийг хангаж, тухайн алба хаагчийн ажиллаж байсан байгууллагын хүний нөөцийн ажил хариуцсан нэгж холбогдох байгууллагад нь хууль тогтоомжид заасны дагуу уламжилна. 931.7.НЭГ УДААГИЙН БУЦАЛТГҮЙ ТУСЛАМЖ ОЛГОХ 931.7.1.Цагдаагийн алба хаагч албан үүргээ гүйцэтгэж яваад амь насаа алдвал хууль, тогтоомжид зааснаар тэдний ар гэрт нэг удаа буцалтгүй тусламж олгоно. 931.7.2.Амь насаа алдсан тохиолдолд ар гэрт нь нэг удаагийн буцалтгүй тусламж олгохдоо сарын дундаж цалин хөлсөнд албан тушаалын цалин болон албан ажлын онцгой нөхцлийн, төрийн алба хаасан хугацааны, цол, зэрэг дэвийн, доктор, профессорын, мэргэшлийн зэргийн нэмэгдэл, урамшил, байгууллагаас албан хаагчид олгож байгаа хоол, унааны зардал, орон сууц, түлээ, нүүрсний үнийн хөнгөлөлт, түүнтэй адилтгах бусад орлого зэргийг оруулж тооцно. 931.8.НӨХӨН ТӨЛБӨР ОЛГОХ 931.8.1.Цагдаагийн алба хаагч албан үүргээ гүйцэтгэж яваад эрүүл мэнд нь хохирсон, ам насаа алдсан тохиолдолд түүнд болон тэдгээрийн ар гэрт учирсан хохирлыг нөхөх зорилгоор үйлдвэрлэлийн осол, мэргэжлээс шалтгаалсан өвчний даатгалд даатгуулсан эсэхийг үл харгалзан Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 97 дугаар зүйлд заасан хувь хэмжээгээр нөхөх олговор олгож болно. Нөхөн олговрын хувь хэмжээг хуульд заасан хувь хэмжээгээр тодорхойлж, байгууллагын тухайн жилийн төсөвт урьдчилан тусгаж олгоно. 931.9.БУСАД 931.9.1.Албан үүргээ гүйцэтгэж яваад амь насаа алдсан алба хаагчийн гэр бүлийн гишүүний дарааллыг хуульд өөрөөр заагаагүй бол дор дурдсан байдлаар тогтооно: 1-рт, тухайн алба хаагчтай гэрлэлтээ бүртгүүлсэн эхнэр /нөхөр/; 2-рт, насанд хүрээгүй хүүхэд; 3-рт, тухайн алба хаагчтай хамт амьдарч, асрамжинд нь байсан эцэг, эх, насанд хүрээгүй дүү; 4-рт, тухайн алба хаагчийн асрамжинд нь байсан төрсөн ах, эгч, дүү нь хөгжлийн бэрхшээлтэй бол. ---oOo--- 1048 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 932.БУЦАЛТГҮЙ ТУСЛАМЖ ОЛГОХ Хавсралт: Тараасан: 2017.12.20 Батлагдсан: 2017.12.20 Дугаар: А/248 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас:1 932.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн алба хаагчид хууль тогтоомжид заасан буцалтгүй тусламж олгох харилцааг зохицуулахад оршино. 932.2.БУЦАЛТГҮЙ ТУСЛАМЖ ОЛГОХ ТОХИОЛДОЛ 932.2.1.Дараахь тохиолдолд цагдаагийн алба хаагчид ажиллаж байгаа байгууллагаас нь буцалтгүй тусламж олгож болно: а/алба хаагч, ахмад ажилтан, тэдгээрийн гэр бүлийг дэмжих зорилгоор тэдний өрхийн орлогын нэг гишүүнд ногдох хэмжээ нь амьжиргааны баталгаажих доод түвшинд хүрэхгүй болсон тохиолдолд гэр бүлийг нь дэмжихэд зориулан тухайн алба хаагчийн 1 сарын албан тушаалын цалингаас хэтрүүлэхгүйгээр жилд нэг удаа; б/алба хаагчийн гэр бүлийн гишүүн, төрөл садан /эцэг, эх, эхнэр, нөхөр, төрсөн ах, эгч, дүү, өвөг эцэг, эмэг эх/-гийн хүн нас барсан, өвчний улмаас хөдөлмөрийн чадваргүй болсон гэр бүлийн гишүүнээ тэтгэхэд нь мөнгөн болон эд материалын; в/алба хаагч ээлжийн амралтаараа өөрийн буюу эхнэр, нөхрийн төрсөн нутагт явах бол ирэх, очих замын зардлыг, эсвэл магадлан итгэмжлэл бүхий эмнэлгийн байгууллагын шийдвэрээр дотоодын сувилалд явах бол ирэх, очих замын зардлыг автомашин, төмөр замын тээврийн тухайн үед мөрдөж байгаа энгийн үнэлгээгээр тооцож 2 жилд 1 удаа; г/алба хаагчийн тухайн жилийн эмчилгээний төлбөрийн хэмжээнээс давсан хэсэг болон магадлан итгэмжлэл бүхий эмнэлгийн байгууллагын шийдвэрээр гадаад улсын эмнэлгийн байгууллагад эмчлүүлэх зайлшгүй шаардлага гарсан тохиолдолд эмнэлгийн байгууллагын дүгнэлт, холбогдох бусад бичиг баримтыг үндэслэн эмчилгээний зардлын 60-аас доошгүй хувийг; д/алба хаагч биеийн эрүүл мэндийн байдлын улмаас 1 жилээс дээш хугацаагаар албан ажлаа хийхгүйгээр эмчлүүлж, сувилуулах шаардлагатай болсон, цагдаагийн байгууллагын шийдвэрээр /захиалгаар/ гурван сараас дээш хугацааны сургалтаар (шинэ дадлага, туршлага эзэмших сургалтыг оролцуулан) бэлтгэгдэх болсон, цэргийн алба хаах болсон, Гэрч, хохирогчийг хамгаалах тухай хуулийн дагуу хамгаалалтын арга хэмжээнд хамрагдсан тохиолдолд 3 сар хүртэлх цалинтай тэнцэх хэмжээний мөнгөн тусламжийг. 932.3.АЛБА ХААГЧИЙН ЭРҮҮЛ МЭНД ХОХИРСОН, НАС БАРСАН ТОХИОЛДОЛ 932.3.1.Алба хаагч нас барсан болон эрүүл мэнд нь хохирсон тохиолдол бүрт Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн тухай хууль, Засгийн газрын 2015 оны 269 дүгээр тогтоолоор батлагдсан “Үйлдвэрлэлийн осол, хурц хордлогыг судлан бүртгэх дүрэм”-ийн дагуу бүртгэж, ослын акт тогтоож, мэргэжлийн хяналтын байгууллагаар дүгнэлт гаргуулна. 932.3.2.Алба хаагчийн эрүүл мэнд хохирсон, нас барсан тохиолдолд Цагдаагийн албаны тухай хууль, Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 931-т заасныг баримтлан тэтгэмж олгох асуудлыг шийдвэрлэж, Төрийн албаны тухай хуулийн 30 дугаар зүйлийн 30.3, Монгол Улсын Засгийн газрын 2004 оны 112 дугаар тогтоолоор батлагдсан “Төрийн албан хаагчид тусламж олгох нөхцөл журам”-ын 4 дүгээр зүйл болон энэ журамд зааснаар нэг удаагийн буцалтгүй тусламж олгоно. 932.4.БУЦАЛТГҮЙ ТУСЛАМЖ ОЛГОХ 932.4.1.Энэ журмын 932.2.1 дэх хэсгийн “а”, “б”, “в”, “д”-д заасан тусламжийг алба хаагчийн бичгээр гаргасан хүсэлт, шууд захирах даргын тодорхойлолт, холбогдох баримт бичгийг үндэслэн байгууллагын дарга шийдвэрлэж болно. 932.4.2.Энэ журмын 932.2.1 дэх хэсгийн “г”, “д”-д заасан тусламжийг цагдаагийн төв байгууллагын дарга шийдвэрлэнэ. 932.4.3.Энэ журмын 932.2.1 дэх хэсгийн “б”-д заасан тусламжийн хэмжээг цагдаагийн төв байгууллагын даргын тушаалаар тогтооно. 932.4.4.Тусламжийг байгууллагын дарга гардуулна. 932.4.5.Цагдаагийн алба хаагчид хууль тогтоомж, энэхүү журмыг зөрчиж тусламж олгосноос байгууллагад учирсан хохирлыг шийдвэр гаргасан эрх бүхий албан тушаалтан хариуцна. 932.4.6.Тусламжид шаардагдах хөрөнгийг тооцож, тухайн жилийн төсөвт тусгуулах ажлыг байгууллагын дарга хариуцна. 1049 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 933.АЛБА ХААГЧИД НЭГ УДААГИЙН ТЭТГЭМЖ ОЛГОХ, ХҮНДЭТГЭЛ ҮЗҮҮЛЭХ Хавсралт: Тараасан: 2017.12.20 Батлагдсан: 2017.12.20 Дугаар: А/248 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас:3 933.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагаас тэтгэвэрт гарсан, орон тоо зохион байгуулалтын өөрчлөлт, биеийн эрүүл мэндээр болон цагдаагийн алба хаах нас хэтэрч чөлөөлөгдсөн алба хаагч, осол, ердийн өвчнөөр нас барсан алба хаагчийн ар гэрт хууль тогтоомжид заасан тэтгэмжийг олгох, тэтгэвэрт гарсан алба хаагчид хүндэтгэл үзүүлэх харилцааг зохицуулахад оршино. 933.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ Энэ журамд заасан нэг удаагийн тэтгэмж, дэмжлэгийг Засгийн газраас тогтоосон журмыг баримтлан олгоно. 933.3.ТЭТГЭМЖ ОЛГОХ ҮНДЭСЛЭЛ 933.3.1.Цагдаагийн алба хаагчид дараахь тохиолдолд нэг удаагийн тэтгэмж, дэмжлэг олгож үзүүлнэ: а/Цэргийн алба хаагчийн тэтгэвэр, тэтгэмжийн тухай хуульд1 зааснаар цэрэг, цагдаагийн албыг 25-аас доошгүй жил хаасан эрэгтэй, 20-оос доошгүй жил хаасан эмэгтэй алба хаагч тэтгэвэрт гарсан; б/орон тоо, зохион байгуулалтын өөрчлөлт, биеийн эрүүл мэндээр, түүнчлэн цэргийн алба хаах нас хэтэрч чөлөөлөгдсөн; в/алба хаагч байлдааны талбар, энхийг дэмжих ажиллагаанд үүрэг гүйцэтгэх, террорист үйлдлийн сөрөг тусгай ажиллагаанд оролцох, байлдааны галт хэрэгслээр буудлага хийх, дэлбэрэх бодис, тэсэлгээний хэрэгсэл, аюултай хорт бодистой үүргийнхээ дагуу харьцах, гамшиг, онцгой нөхцлийн байдалд ажиллах, улсын хил, онц чухал объектыг хамгаалсны улмаас амь насаа алдсан; г/энэ зүйлийн “в”-д зааснаас бусад албан үүрэг гүйцэтгэхтэй холбогдсон ослын улмаас амь насаа алдсан; д/албан үүрэг гүйцэтгэхтэй холбогдолгүй осол, тарилгын дараах хүндрэл, ердийн өвчний улмаас амь насаа алдсан; е/алслагдсан аймаг, сумын нутаг дэвсгэрт байрлах байгууллагад ажиллаж байгаа албан хаагчийн гэр бүлийн гишүүн /эхнэр, нөхөр/-ний аль нэг нь 3 сараас доошгүй хугацаагаар ажил эрхлээгүй байгаа; 933.4.ТЭТГЭМЖ ОЛГОХ МАТЕРИАЛ БҮРДҮҮЛЭХ, ШИЙДВЭРЛЭХ 933.4.1.Тэтгэмж хүссэн өргөдлөө өөрийн ажилласан хугацааны тайлан, бусад нотлох баримтуудын хамт үндсэн байгууллагадаа гаргаж өгнө. 933.4.2.Үндсэн байгууллага нь архивын лавлагаа гаргуулж, өргөдөл, тооцооны хуудас, цалингийн тодорхойлолт, хурлын тэмдэглэл, алба хаагчийн тодорхойлолт, тэтгэмж олгох саналаа бусад нотлох баримт, тайлангийн хамт алба хаагчийн материалыг цагдаагийн төв байгууллагын хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгжид хүргүүлнэ. 933.4.3.Тэтгэмж олгох шийдвэр гарсан алба хаагчийн тэтгэмжийн мөнгийг ажилтанд хүндэтгэл үзүүлэх үед байгууллагын дарга гардуулан өгнө. 933.4.4.Тэтгэвэр тогтоолгох хугацаа болсон боловч албанаас цол хураагдан халагдсан алба хаагчид энэ журамд заасан тэтгэмжийг олгохгүй. 933.4.5.Энэ журмын дагуу нэг удаагийн тэтгэмж авч тэтгэвэр тогтоолгосон алба хаагч цагдаагийн албанд эргэж орсон тохиолдолд тэтгэмжийг дахин олгохгүй. 933.5.ТЭТГЭМЖ ТОГТООХОД БАРИМТЛАХ ХУГАЦАА, ЦАЛИН ХӨЛС 933.5.1.Алба хаагч цэргийн тэтгэвэр, тэтгэмж тогтоолгоход баримтлах хугацаанд цэргийн жинхэнэ алба болон тагнуул, шүүхийн шинжилгээний, авлигатай тэмцэх, онцгой байдлын асуудал эрхэлсэн болон шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагад алба хаасан нийт хугацааг тооцно. 933.5.2.Нэг удаагийн тэтгэмжийг тооцохдоо тухайн алба хаагчийн сарын цалин хөлсний дунджаар тооцно. 1 Төрийн мэдээлэл, 1994 он, №8 1050 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 933.5.3.Сарын дундаж цалин хөлсийг тодорхойлохдоо Монгол Улсын Засгийн газраас баталсан журмыг баримтална. 933.5.4.Алба хаагчид тэтгэмж олгоход шаардагдах хөрөнгийг урьдчилан тооцож, Цэргийн алба хаагчийн тэтгэвэр, тэтгэмжийн тухай хуулийн 5 дугаар зүйлд заасны дагуу төсөвт тусгуулах үүргийг тухайн байгууллагын дарга хариуцна. 933.6.ХҮНДЭТГЭЛ ҮЗҮҮЛЭХ 933.6.1.Хүндэтгэлийг тухайн алба хаагч, ажилтныг тэтгэвэрт гаргах тухай шийдвэр гарсны дараа цагдаагийн төв байгууллага болон алба, нэгжийн даргаас тухайн алба хаагчийн нэр дээр хаягласан дурсамжийг гардуулан өгч, хүндэтгэл үзүүлнэ. 933.6.2.Энэ зүйлийн 933.6.1-д заасан дурсамжийг гардаж авах алба хаагч, ажилтны нэрс, судалгааг урьдчилан гаргах, байгууллагын төсөвт тусгуулж, шийдвэрлүүлэх ажлыг тухайн байгууллагын хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж хариуцна. 933.6.3.Алба хаагч, ажилтныг тэтгэвэрт гарах үед дараахь байдлаар хүндэтгэл үзүүлнэ: а/байгууллагын дарга тэтгэвэрт гарч байгаа алба хаагч, ажилтныг гэр бүлийн гишүүдийн хамт хүлээн авч уулзах; б/Цагдаагийн байгууллагын ахмадын холбоонд бүртгүүлж, уг холбооны үнэмлэхийг авч өгөх; в/ажиллаж байсан нэгж /газар, хэлтэс, тасаг, хэсэг/-ийн хамт олонтой нь зургийг нь авч, дурсгал болгон өгөх; г/байгууллагын дарга хамт олны өмнө байгууллагын дурсгалын зүйлсийг энэ журмын 933.2-т заасан дурсамж, нэг удаагийн тэтгэмж, цагдаагийн байгууллагын ахмадын холбооны үнэмлэхний хамт гардуулах. 933.6.4.Дараахь алба хаагчид байгууллагын бүрэлдэхүүн ёслолын хувцастай жагсаж, жагсаалаар хүндэтгэл үзүүлнэ: а/цагдаагийн төв байгууллагын удирдлагад ажиллаж байсан; б/байгууллагын дарга тэтгэвэрт гарах тохиолдолд; в/Монгол Улсын Гавьяат цолтой; г/албан үүргээ гүйцэтгэж яваад гэмт халдлагад өртөж гэмтэж, бэртэл авсан. 933.6.5.Тэтгэвэрт гарч байгаа алба хаагч, ажилтанд өөрийх нь хүсэлт, байгууллагын санхүүгийн боломж зэргийг харгалзан дараахь хэлбэрээр дэмжлэг, туслалцаа байгууллагаас нь үзүүлж болно: а/эмнэлгийн оношилгоо, үзлэгт хамруулж өгөх; б/цагдаагийн байгууллагын харьяа амралт, нөхөн сэргээх сувилалд хөнгөлөлттэй үнээр амраах, сувилуулах; в/нийгмийн амьдралд оролцоход нь сэтгэл зүйн зөвлөгөө өгөх; г/мэргэжил эзэмших сургалтад хамруулах; д/хөдөлмөр эрхлэхэд нь дэмжлэг үзүүлж, санал, хүсэлтийг нь зохих аж ахуйн нэгж, байгууллагад уламжилж өгөх; е/өрхийн орлого нь амьжиргааны баталгаажих түвшингээс доогуур байгаа бол нийгмийн халамж, үйлчилгээнд хамруулах талаар нутгийн захиргааны байгууллагад санал, хүсэлт тавих; ж/хууль тогтоомжид нийцсэн бусад. 933.6.6.Цагдаагийн байгууллага тэтгэвэрт гарч байгаа алба хаагч, ажилтанд тэтгэвэр тогтооход бүрдүүлдэг санхүүгийн болон хүний нөөцийн тодорхойлолт, лавлагаа, түүнчлэн нэг удаагийн тэтгэмжийг шуурхай, чирэгдэл учруулахгүйгээр зохих журмын дагуу гарган өгнө. 933.6.7.Цагдаагийн байгууллага тэтгэвэрт гарч байгаа алба хаагч, ажилтны талаарх мэдээллийн цахим нэгдсэн сантай байна. 933.6.8.Цахим санд дараахь мэдээллийг багтаасан байна: а/алба хаагч, ажилтны иргэний үнэмлэх, регистрийн дугаар, фото зураг; б/алба хаагч, ажилтны тэтгэвэрт гарсан тушаалын он, сар, өдөр, дугаар; в/алба хаагч, ажилтныг шагнасан шагнал, шагнасан шийдвэрийн он, сар, өдөр, дугаар, тэтгэвэрт гарах үед эдэлж байсан цэрэг, цагдаагийн цол; г/алба хаагч, ажилтны эрхэлж байсан албан тушаал, он дараалал; д/оршин суугаа хаяг, холбогдож болох бусад мэдээлэл /утасны дугаар гэх мэт/. 933.6.9.Цагдаагийн төв байгууллагын хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж мэдээллийн нэгдсэн сангийн баяжилт, хөдөлгөөнийг хариуцаж, энэ асуудлаар Цагдаагийн байгууллагын ахмадын холбоотой харилцан мэдээ, мэдээлэл солилцон хамтран ажиллана. 1051 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 933.6.10.Цагдаагийн байгууллага тэтгэвэрт гарсан алба хаагч, ажилтныг цагдаагийн байгууллагын ахмадын холбоонд бүртгүүлж, уг холбооны үнэмлэхийг энэ журмын 933.6.3 дахь хэсгийн “б”-д заасны дагуу гаргуулна. 932.6.11.Цагдаагийн байгууллага нь залуу, дунд, ахмад үеийнхний холбоог бэхжүүлэх зорилгоор дараах ажлыг зохион байгуулна: а/бие бүрэлдэхүүний дунд ахмад ажилтны хөдөлмөрийн алдрыг тэмдэглэх; б/бие бүрэлдэхүүний дунд ахмад ажилтнуудтай уулзалт, яриа хийлгэж, тэдний мэдлэг, оюун, ажил, амьдралын баялаг туршлагаас суралцуулах; в/шаардлагатай тохиолдолд гэрээгээр ажилд түр томилон ажлын арга барил, туршлагыг нь ашиглах, залуу алба хаагчдыг дагалдуулж сургах; г/бусад. 932.6.12.Энэ журамд зааснаас бусад тохиолдолд хүндэтгэл, дэмжлэг, туслалцаа үзүүлэх ажлыг Ахмад настны нийгмийн хамгааллын тухай хууль, бусад холбогдох хууль тогтоомжийн дагуу зохион байгуулна. 932.6.13.Хүндэтгэл үзүүлэх ажлыг цагдаагийн байгууллагын дарга нар хариуцаж, биелэлтэд хяналт тавина. ---оОо--- 1052 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 934.АЛБА ХААГЧИД ЧӨЛӨӨ ОЛГОХ Хавсралт: Тараасан: 2017.12.20 Батлагдсан: 2017.12.20 Дугаар: А/248 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас:1 934.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн алба хаагчид Хөдөлмөрийн тухай хууль, Төрийн албаны тухай хууль, Цагдаагийн албаны тухай хууль, Боловсролын тухай хуульд заасны дагуу чөлөө олгохтой холбоотой үүсэх харилцааг зохицуулахад оршино. 934.2.ЧӨЛӨӨ ОЛГОХ 934.2.1.Алба хаагчаас гаргасан хүсэлтийг судлан үзэж байгууллагын дарга 14 хүртэл хоногийн цалинтай, харьяалах дээд шатны цагдаагийн байгууллагын дарга 1 сар хүртэл, цагдаагийн төв байгууллагын дарга 3 сар хүртэл хугацаатай цалингүй чөлөөг тушаалаар олгоно. 934.2.2.Шаардлагатай тохиолдолд алба хаагч нь байгууллагын даргад мэдэгдэж, дээд шатны байгууллагын даргаас чөлөө авч болно. Алба хаагчид олгох чөлөөний нийт хугацаа 1 жилд 3 сараас хэтрэхгүй байна. 934.2.3.Байгууллага нь алба хаагчийн хүсэлтээр дараахь тохиолдолд чөлөө олгож болно: а/өвчний болон рашаан сувилалд эмчлүүлэх; б/ар гэр, амьдрал ахуйд нь гачигдал учирсан; в/нярай хүүхэд асрах; г/сургуульд элсэх, суралцах, төгсөх; д/бусад. 934.2.4.Өвчний болон рашаан сувилалд эмчлүүлэх чөлөөг эмнэлгийн магадалгааг үндэслэн олгоно. 934.2.5.Гурав хүртэлх насны хүүхдээ асрах чөлөө хүссэн эцэг, эхэд чөлөө олгох бөгөөд энэ нь хүүхэд үрчлэн авсан эцэг, эхэд нэгэн адил хамаарна. 934.2.6.Чөлөө авсан алба хаагч ажилдаа буцаж орохыг хүссэн тохиолдолд урьд өмнө эрхэлж байсан албан тушаалын ангилал бууруулахгүйгээр томилно. 934.2.7.Сургалтын чөлөөг тухайн алба хаагчийн суралцаж байгаа сургуулийн ажлаас чөлөөлөхийг хүссэн албан бичгийг үндэслэн олгоно. 934.2.8.Гадаад, дотоодын цагдаагийн мэргэжлийн сургуулийг өдрөөр суралцан төгсөж ахлагч, эсхүл офицерын албан тушаалд томилогдсон алба хаагчид 14 хоногийн чөлөө олгож, тухайн жилд нь багтаан эдлүүлнэ. 934.2.9.Алба хаагчид чөлөө олгох асуудлыг тухайн байгууллагын дарга, хүний нөөц, сургалт хариуцсан нэгж, алба хаагч хянан судалж шийдвэрлүүлнэ. 934.2.10.Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 125-д заасны дагуу байгууллагын ой тэмдэглэн өнгөрүүлэх болон бусад зорилгоор хамт олноороо амралт, аялал зугаалга зэрэг олон нийтийн арга хэмжээ зохион байгуулах тохиолдолд цагдаагийн төв байгууллагын Аюулгүй байдал хариуцсан нэгжид албан бичгээр урьдчилан мэдэгдэж, зөвшөөрөл авна. 934.2.11.Ажлын өдөр энэ зүйлийн 934.2.10-д заасан зорилгоор алба хаагч, ажилтанд чөлөө олгох, чөлөөний хугацаанд согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэх, зүй бус үйлдэл гаргахыг хориглоно. 934.2.12.Байгууллагын дотоод журамд энэ зүйлийн 934.2.1-д заасан 14 хүртэл хоногийн чөлөөтэй холбогдсон нарийвчилсан зохицуулалт буюу тухайн цагдаагийн байгууллагын дэд даргаас өгөх чөлөөний асуудлыг тусгаж, мөрдүүлж болно. ---оОо--- 1053 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 935.АЛБА ХААГЧИД ЭЭЛЖИЙН АМРАЛТ ОЛГОХ Хавсралт: Тараасан: 2017.12.20 Батлагдсан: 2017.12.20 Дугаар: А/248 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас:2 935.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн алба хаагчдад ээлжийн амралтыг тооцож олгохтой холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 935.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ 935.2.1.Алба хаагчид ээлжийн амралт олгохдоо Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 90 дүгээр зүйл, Төрийн албаны тухай хуулийн 11 дүгээр зүйлийн 11.6, Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 79 дүгээр зүйл, Эрүүл мэнд, Нийгмийн хамгааллын сайдын 2000 оны 166 дугаар тушаалаар баталсан заавар, энэхүү журмыг удирдлага болгоно. 935.2.2.Байгууллагын дарга нь ээлжийн амралтын хоногийг зохих хууль тогтоомжийн дагуу тооцож олгоно. 935.3.ЭЭЛЖИЙН АМРАЛТ ОЛГОХ 935.3.1.Байгууллага нь алба хаагчийг ээлжийн амралтаа заавал биеэр эдлэх бололцоо, нөхцлөөр хангана. 935.3.2.Байгууллагын дарга нь алба хаагчийн ээлжийн амралтын хуваарийг тэдний саналыг үндэслэн байгууллагын хэвийн үйл ажиллагааг алдагдуулахгүйгээр жил бүрийн 1 дүгээр сард багтаан баталж, хэрэгжүүлнэ. 935.3.3.Эмнэлгийн байгууллагын дүгнэлт, магадалгаа, бусад зайлшгүй шаардлагыг харгалзан алба хаагчийн ээлжийн амралтын хуваарьт өөрчлөлт оруулж болно. 935.3.4.Алба хаагч ээлжийн амралтаа тухайн ажлын жилдээ багтаан хэсэгчлэн эдлэхийг хүсвэл байгууллагын хэвийн үйл ажиллагааг алдагдуулахгүйгээр олгож болно. 935.3.5.Ээлжийн амралтын хугацаанд жирэмсний болон амаржсаны амралт, хөдөлмөрийн чадвар түр алдсан, чөлөөтэй байсан хугацааг оруулан тооцохгүй. 935.3.6.Өөр байгууллагад шилжсэн алба хаагч урьд ажиллаж байсан байгууллагын даргатай ээлжийн амралтын мөнгөн тооцоог заавал хийж дуусгасан байна. Амралтаа биеэр эдлээгүй тохиолдолд шилжиж очсон байгууллага нь ээлжийн амралтыг тооцож олгоно. 935.3.7.Байгууллагын дарга нь мөнгөн урамшууллыг цалингийн сандаа багтаан жилийн эцэст тушаалаар олгох буюу цалингийн сангаас шалтгаалан мөнгөн урамшуулал олгох боломжгүй бол тухайн жилдээ багтаан амралтыг нь эдлүүлж байна. Мөнгөн урамшууллыг Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 90.3 дахь хэсэгт заасны дагуу олгоно. 935.4.НЭМЭГДЭЛ АМРАЛТЫН ХОНОГ ТООЦОН ОЛГОХ 935.4.1.Цагдаагийн алба хаагчдад хууль тогтоомжид заасны дагуу нэмэгдэл амралтыг тооцон олгох үүргийг тухайн байгууллагын дарга хүлээнэ. 935.4.2.Нэмэгдэл амралт олгоход тооцогдох ажилласан хугацаа: а/төрийн тусгай албанд ажилласан; б/цагдаагийн байгууллагын захиалгаар дотоод, гадаадын академи, их, дээд, тусгай дунд сургууль, мэргэжил дээшлүүлэх дамжаа, магистрантур, адьюнктур, докторантурт суралцсан; в/төрийн тусгай албанд ажиллах хугацаандаа жирэмсний, амаржсаны болон өвчний учир чөлөөтэй байсан; г/цэргийн алба хаасан хугацаа; 935.4.3.Алба хаагч, ажилтны үндсэн амралт дээр нь Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 90 дүгээр зүйлийн 90.2, Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 79 дүгээр зүйлийн 79.5 дахь хэсэгт заасан нэмэгдэл амралтыг тооцож олгоно. 935.4.4.Нэмэгдэл амралтын хоногийг алба хаагчийн нийгмийн даатгал, хөдөлмөрийн дэвтрийг үндэслэн байгууллагын хүний нөөц, сургалт хариуцсан алба хаагчийн тодорхойлсноор ажлын өдрөөр тооцож олгоно. 935.4.5.Чөлөөний хугацаа хэтрүүлсэн, ажил тасалсан хугацааг нэмэгдэл амралтын хоногоос хасаж тооцно. 1054 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 935.5.ЭЭЛЖИЙН АМРАЛТЫН ТООЦОО БОДОХ 935.5.1.Алба хаагч ажлаас халагдах үед байгууллага нь түүнтэй ээлжийн амралтын тооцоог заавал хийнэ. Ээлжийн амралтын тооцоог дор зааснаар хийнэ: а/алба хаагчид ажилласан хугацаанд нь ногдох амралтын тооцооны дагуу мөнгөн олговор олгох; б/алба хаагчаас суутгал тооцох. 935.5.2.Алба хаагчийн ээлжийн амралтын нэг сард ногдох өдрийн тоог гаргахдаа тухайн ажилтны ээлжийн амралтын нийт хугацааг 12 сард хувааж гаргана. 935.5.3.Алба хаагчийн амралтын хоногийг тооцсон хуудсыг үндэслэн алба хаагчийн ээлжийн амралтын мөнгийг бодож олгох үүргийг байгууллагын санхүүгийн нэгж, алба хаагч хүлээнэ. 935.5.4.Цагдаагийн алба хаагч ээлжийн амралтаараа өөрийн буюу эхнэр /нөхөр/-ийн төрсөн нутаг явах бол ирэх, очих замын зардлыг, эсхүл магадлан итгэмжэл бүхий эмнэлгийн байгууллагын шийдвэрээр дотоодын сувилалд ирэх, очих замын зардлыг тухайн үед мөрдөж байгаа автомашин, төмөр замын үнэлгээгээр тооцож 2 жилд нэг удаа олгох бөгөөд замын зардал нөхөн авахад төрсөн нутаг орондоо явсан тухай өөрийн овог нэр бүхий автомашин, галт тэрэгний тасалбар, өргөдлийн хамт амралт дууссанаас хойш 10 хоногийн дотор байгууллагынхаа санхүүд өгч шийдвэрлүүлнэ. 935.5.5.Ээлжийн амралтыг хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр хэтрүүлэн эдэлсэн алба хаагч, мөн алба хаагчийн ээлжийн амралтын хугацааг буруу тооцсон албан тушаалтанд хууль тогтоомжийн дагуу хариуцлага хүлээлгэнэ. 935.5.6.Ээлжийн амралт олгох мэдэгдэл, ээлжийн амралтын тооцооны хуудсыг хүний нөөцийн ажил хариуцсан алба хаагч бичиж, байгууллагын дарга баталгаажуулсан байна. Хүний нөөцийн ажил хариуцсан алба хаагч ээлжийн амралтын бүртгэл хөтөлж, жил бүрийн нэгдүгээр сард багтаан бие бүрэлдэхүүний ээлжийн амралттай холбогдох тооцооны талаар илтгэх хуудас бичиж байгууллагын даргад танилцуулна. 935.5.7.Ээлжийн амралтаас биеэр эдлээгүй амралтын хоногийн тоог алба хаагчийн ажлын ирцийг үндэслэн гаргана. 935.5.8.Ээлжийн амралтын тооцооны хуудсыг алба хаагчийг өөр байгууллагад шилжихэд олгох ба уг хуудсыг үндэслэн шилжиж ирсэн алба хаагчийн амралтын хоногийг тооцож байна. 935.6.ЭЭЛЖИЙН АМРАЛТЫН ОЛГОВОР 935.6.1.Алба хаагчид ээлжийн амралтын хугацаанд олговрыг тухайн ажлын жилийн дундаж цалин хөлсний хэмжээгээр тогтоож олгоно. 935.7.ЭЭЛЖИЙН АМРАЛТ ОЛГОХОД АНХААРАХ ЗҮЙЛ 935.7.1.Хамтын гэрээ /хамт олны төлөөлөл, үйлдвэрчний эвлэлийн байгууллагаас гурвалсан гэрээ байгуулсныг ойлгоно/ байгуулсан тохиолдолд Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 79.6 дахь хэсэгт заасан нэмэгдлийг олгож болно. 935.7.2.Ээлжийн амралт олгохдоо Эрүүл мэнд, нийгмийн хамгааллын сайдын 2000 оны 166 тоот тушаалын 1 дүгээр хавсралтаар батлагдсан “Ээлжийн амралт олгох заавар”-ын 4-т “... Тухайлбал, ажилтан 1999 оны 4 дүгээр сарын 15-ны өдөр нэг байгууллагад ажилд орсон бол түүнд анхны амралтыг 1999 оны 4 дүгээр сарын 15-наас 2000 оны 4 дүгээр сарын 15 хүртэлх нэг ажлын жилийн хугацаанд, дараагийн амралтыг 2000 оны 4 дүгээр сарын 15-наас 2001 оны 4 дүгээр сарын 15-ныг хүртэлх ажлын жилийн хугацаанд гэх мэтчлэн тус тус тооцож олгоно”. “Ажлын жилийн хугацаанд” гэж тухайн ажлын жилд байгууллагын хэвийн үйл ажиллагааг алдагдуулахгүйгээр зохицуулж, баталсан хуваарийн дагуу 12 сарын аль ч сард амралт олгоно. 935.7.3.Шинэ ажилд томилогдсон, өөр байгууллагад шилжсэн алба хаагч ээлжийн амралт эдлээгүй тохиолдолд тухайн ажлын жилийн аль ч сард, байгууллагын хэвийн үйл ажиллагааг алдагдуулахгүйгээр ээлжийн амралт олгоно. 935.7.4.Ээлжийн амралтын олговрыг тодорхойлохдоо амралт олгохын өмнөх 12 сарын цалин хөлсний нийлбэрийг 12-т хувааж нэг сарын дундаж цалин хөлсийг гаргах бөгөөд гарсан тоог байгууллагад мөрдөж буй ажлын өдрийн тоонд хувааж нэг өдрийн дундаж цалин хөлсийг тооцож гаргана. Нэг өдрийн дундаж цалин хөлсийг ажилтны ээлжийн амралтын өдрөөр үржүүлэн ажилтанд олговол зохих ээлжийн амралтын олговрын хэмжээг тодорхойлно. 935.7.5.Алба хаагчийн ажилласан хугацаа 12 сар хүрээгүй бол түүний ээлжийн амралтын олговрыг ажилласан хугацааны дундаж цалин хөлсөөр тооцно. Тухайлбал, ажилтан байгууллагад 1999 оны 11 дүгээр сарын 1-нд ажилд ороод 2000 оны 7 дугаар сарын 1-нээс ээлжийн амралтаа эдлэхээр болсон бол түүний нийт ажилласан 8 сарын дундаж цалин хөлсний хэмжээгээр тодорхойлно. 1055 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 936.АЛБА ХААГЧИЙН ХУВИЙН ХЭРЭГ, ТОО БҮРТГЭЛ ХӨТЛӨХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан:2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/248 Хуудас: 2 936.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагын алба хаагчийн хувийн хэрэг хөтлөх, тоо бүртгэлд бүртгэхтэй холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 936.2.АЛБАН ХААГЧИЙН ХУВИЙН ХЭРЭГ ХӨТЛӨХ 936.2.1.Цагдаагийн алба хаагчийн хувийн хэрэг, тоо бүртгэлийг хүний нөөц, сургалт хариуцсан нэгж /алба хаагч/ бүрдүүлэн хөтөлнө. 936.2.2.Хувийн хэрэг нь алба хаагчийн тухай болон тэдний албан тушаал эрхэлсэн тухай үндсэн мэдээллийг агуулсан байх бөгөөд алба хаагч бүрт зөвхөн нэг хувийн хэрэг хөтөлнө. 936.2.3.Цагдаагийн дээд, ахлах, дунд цолны албан тушаалын алба хаагч, мөн орон тоонд томилогдон ажиллаж байгаа цагдаагийн бага цолны албан тушаалын алба хаагч, энгийн ажилтан нарын хувийн хэргийг цагдаагийн төв байгууллагын Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж, цагдаагийн бага цолны албан тушаалын алба хаагч, энгийн ажилтны хувийн хэргийг цагдаагийн байгууллагууд үнэн зөв бүрдүүлж, хөтөлж баяжуулна. Цагдаагийн төв байгууллагын Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгжид зарим байгууллагын цагдаагийн бага цолны албан тушаалын алба хаагчийн хувийн хэргийг хөтөлж болно. 936.2.4.Хувийн хэрэгт дараахь үндсэн баримт бичиг хадгалагдана: а/өргөдөл; б/иргэний үнэмлэхний нотариатаар баталгаажуулсан хуулбар; в/ажлын байр /албан тушаал/-ны тодорхойлолт; г/төрийн албан хаагчийн биеийн байцаалт /Маягт №1, 2/; д/гурван үеийн түүх /8 хүний намтар/; е/боловсрол, мэргэжлийн диплом, гэрчилгээ /үнэмлэх, сертификат/-ын нотариатаар баталгаажуулсан хуулбар; ж/урьд эрхэлж байсан албан газрын болон суралцаж байсан сургуулийн тодорхойлолт; з/алба хаагчийн үйл ажиллагаа, мэргэшлийн түвшингийн үнэлгээ, тодорхойлолт, танилцуулга; и/тангарагийн болон баталгааны хуудас; к/гэрэл зураг /3х4, 4х6/- 8ш; л/нийгмийн даатгалын дэвтэр; м/судалгааны явцад бүрдүүлсэн бусад материал. 936.2.5.Алба хаагчийн ажиллах явцад хувийн хэрэгт дараахь бичиг баримтыг нэмж, тогтмол баяжилт хийнэ: а/ажил байдлын тодорхойлолт; б/алба хаагчийн үйл ажиллагаа, мэргэжлийн түвшингийн үнэлгээ; в/цагдаагийн мэргэжлийн зэргийн шалгалтын дүн, тодорхойлолт, танилцуулга, шалгалтын материал; г/тухайн алба хаагчид олгосон цагдаагийн албан тушаалын цол, одон медаль болон бусад шагналаар шагнуулахаар гаргасан тодорхойлолт, тэмдэглэл; д/тухайн алба хаагчийн талаар бусдаас ирүүлсэн өргөдөл, гомдол, мэдээллийг шалгасан албаны шалгалтын танилцуулга, илтгэх хуудас, санал дүгнэлт; е/тухайн алба хаагч, түүний ар гэрт үзүүлсэн тэтгэмж, тусламжийн материал; ж/үр дүнгийн гэрээ, түүний биелэлт; з/мэргэжил, боловсрол дээшлүүлсэн байдлын талаарх мэдээлэл; и/алба хаагчийн ар гэрт орсон өөрчлөлт, гэр бүл, үр хүүхдийн талаарх мэдээлэл; к/хувийн хэргийг бичиг баримтыг бүрдүүлсэн хугацаагаар нь дэс дараалалд оруулж бичиг баримтын жагсаалт хийн хавтаслаж үдсэн байна. Гэхдээ хамгийн сүүлд бичигдсэн ажил байдлын тодорхойлолт, биеийн байцаалтыг үдэхгүй сул байлгах; л/цагдаагийн энгийн орон тоонд ажиллах ажилтны нийгмийн даатгалын дэвтрийн томилолтын бичилтийг Хүний нөөц, сургалт хариуцсан нэгж, алба хаагч хийх. 936.3.ХУВИЙН ХЭРЭГ ХАДГАЛАХ 936.3.1.Цагдаагийн дээд, ахлах, дунд цолны албан тушаалын алба хаагч, мөн орон тоонд томилогдон ажиллаж байгаа цагдаагийн бага цолны албан тушаалын алба хаагч, цагдаагийн байгууллагын захиалгаар гадаадын их, дээд сургуульд сурч байгаа сонсогч, энгийн ажилтан нарын хувийн хэргийг цагдаагийн төв байгууллагын хүний нөөц, сургалтын хэлтэс цагдаагийн бага цолны 1056 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам албан тушаалын алба хаагч, энгийн албан хаагчдын хувийн хэргийг цагдаагийн байгууллагад төвлөрүүлэн хадгална: а/хувийн хэргийг “Байгууллагын архивын ажлын үндсэн заавар”-т заасан шаардлага хангасан нөхцөлд; б/хувийн хэрэг хадгалах өрөөнд хувийн хэргийн сан хариуцсан алба хаагчаас өөр хүн орохыг хориглоно. 936.4.ХУВИЙН ХЭРЭГТЭЙ ТАНИЛЦАХ 936.4.1.Ажлын шаардлагаар бусдын хувийн хэрэгтэй танилцах алба хаагчид хувийн хэргийг удирдах ажилтны зөвшөөрлөөр хувийн хэрэг хадгалах өрөөнд хүний нөөц, сургалт хариуцсан алба хаагчийн хяналтан дор танилцуулж болно. 936.4.2.Алба хаагч өөрөө хувийн хэргээ үзэхийг хүсвэл хүсэлт бичүүлэн үзүүлнэ. 936.4.3.Алба хаагч өөрийн олсон амжилт, ам бүлд гарсан өөрчлөлтийн шинэчилсэн мэдээллээр байнга баяжуулж байх үүрэгтэй. 936.4.4.Хувийн хэрэгтэй танилцах явцад бичиг баримтыг засварлах, нэмж бичих, хувийн хэргээс бичиг баримт авах, бичиг баримтыг зөвшөөрөлгүй хуулбарлаж авах, хувийг өгөх, бусдад дамжуулахыг хориглоно. 936.4.5.Цагдаагийн тусгай чиг үүрэг бүхий нэгжийн гүйцэтгэх ажилтны хувийн хэргийг цагдаагийн төв байгууллагын болон тус албаны даргын шийдвэрийн дагуу зөвхөн гүйцэтгэх ажлын эрх бүхий ажилтанд танилцуулна. 936.4.6.Хувийн хэргийн сан хариуцсан алба хаагч хувийн хэргийг хэний зөвшөөрөлтэйгөөр хэзээ, хэнд үзүүлсэн, шилжүүлсэн, хүлээлгэн өгсөн, нэмэлт баяжилт хийсэн, алба хаагчдын томилолт, хөдөлгөөн, шагнал, шийтгэлийн талаар бүртгэл хөтөлнө. 936.5.ХУВИЙН ХЭРГИЙГ ШИЛЖҮҮЛЭХ 936.5.1.Цагдаа, дотоодын цэргийн цагдаагийн байгууллага нь ажлын зайлшгүй шаардлагын үүднээс алба хаагч, ажилтны хувийн хэрэгтэй судалж танилцах тохиолдолд албан бичгээр холбогдох байгууллагад хүсэлт тавьж шилжүүлэн авна. 936.5.2.Цагдаагийн байгууллага дотроо шилжих, судлагдах, танилцуулах зорилгоор алба хаагчийн хувийн хэргийг зөвхөн тусгай шуудангаар болон хүний нөөцийн ажил хариуцсан алба хаагчаар хүргүүлнэ. Хувийн хэргийг өөрөөр нь болон бусад хүнээр дамжуулан шилжүүлэхийг хориглоно. 936.5.3.Алба хаагчийн хувийн хэргийг өөрт нь болон цагдаагийн байгууллагаас бусад байгууллага, иргэнд өгөх буюу шилжүүлэхийг хориглоно. 936.5.4.Чөлөөлөгдсөн, халагдсан, данс бүртгэлээс хасагдсан алба хаагчийн хувийн хэргийг 2 жилийн дараа цагдаагийн төв байгууллагын Төв архив хариуцсан нэгжид шилжүүлнэ. 936.5.5.Төв архив хариуцсан нэгжийн хадгаламжийн санд байгаа хувийн хэргийг ажилд томилсон шийдвэр, Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгжийн албан мэдэгдлийг үндэслэн тухайн байгууллагад шилжүүлнэ. 936.5.6.Төв архив ажил хариуцсан нэгж нь алба хаагчийн хувийн хэргийг шилжүүлэхдээ бүртгэл, акт үйлдэж архивын хадгаламжийн сангийн нэгдсэн бүртгэлд хадгалах бөгөөд хувийн хэргийг албан бичгийн хамт тусгай шуудангаар алба хаагчийн томилогдсон байгууллагад хүргүүлнэ. 936.6.АЛБА ХААГЧИЙГ БҮРТГЭХ 936.6.1.Цагдаагийн байгууллагын алба хаагчийн тоо бүртгэлийг Төрийн албаны төв байгууллагаас тогтоосон журмын дагуу хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж, алба хаагч хөтөлнө. 936.6.2.Тоо бүртгэл нь төрийн албан тушаал эрхэлж байгаа болон нөөцөд байгаа нийт алба хаагчийн талаарх мэдээлэл, тогтвор суурьшил, хөгжил хөдөлгөөн, боловсрол, мэргэжлийн байдал, байршилтыг харуулна. 936.6.3.Тоо бүртгэлд алба хаагч бүрт карт хөтлөх замаар бүртгүүлэх ба энэ нь тухайн алба хаагчийн хувийн хэрэгт байгаа мэдээлэлтэй тохирч байна. 936.6.4.“Алба хаагчийн бүрэлдэхүүн, хөдөлгөөний тайлан”, цагдаагийн бага цолны алба хаагчдын хөдөлгөөний мэдээг жил, хагас жилээр гаргаж цагдаагийн төв байгууллагын Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгжид хүргүүлнэ. 936.7.ДАНС БҮРТГЭЛЭЭС ХАСАХ 936.7.1.Цагдаагийн алба хаагч нас барсан тохиолдолд данс бүртгэлээс хасна. ---oOo--- 1057 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 937.АЛБА ХААГЧ ҮНДСЭН ЭРХЭЭ ЭДЛЭХДЭЭ АЛБАНДАА ХҮНДЭТГЭЛТЭЙ ХАНДАХ Хавсралт: Тараасан: 2017.12.20 Батлагдсан: 2017.12.20 Дугаар: А/248 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас:1 937.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн алба хаагч үндсэн эрхээ эдлэхдээ албандаа хүндэтгэлтэй хандахтай холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 937.2.АЛБАНДАА ХҮНДЭТГЭЛТЭЙ ХАНДАХ 937.2.1.Цагдаагийн алба хаагч нь ажлын болон ажлын бус цагаар албандаа хүндэтгэлтэй хандаж, дор дурдсан үүргийг хүлээнэ. Үүнд: а/албан тушаалын бүрэн эрхээ хэрэгжүүлэхдээ улс төрийн аливаа нөлөөлөлд автахгүй төвийг сахих бөгөөд хэвлэл, мэдээллийн хэрэгслээр төр, засгийн болон албаны бодлоготой холбогдсон асуудлаар зөвхөн албан ёсны байр суурийг илэрхийлэх; б/албан үүрэгтэй холбогдолгүй асуудлаар нам, төрийн бус болон шашны байгууллагын үйл ажиллагаанд алба хаагчийн хувьд оролцохгүй байх; в/ажил хаялт болон байгууллагын хэвийн үйл ажиллагааг алдагдуулахад чиглэсэн бусад арга хэмжээг төлөвлөхгүй, зохион байгуулахад нь оролцохгүй байх. 937.2.2.Цагдаагийн алба хаагч үзэл бодлоо илэрхийлэх, үг хэлэх, эвлэлдэн нэгдэх, хэвлэн нийтлэх, шашин шүтэх, эс шүтэх эрхээ эдлэхдээ өөрийн албанд хүндэтгэлтэй хандана. ---оОо--- 1058 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 938.АЛБА ХААГЧИД СЭТГЭЛ ЗҮЙН ДЭМЖЛЭГ ҮЗҮҮЛЭХ Хавсралт: ЦБҮАЖ 938.51, ЦБҮАЖ 938.53а, ЦБҮАЖ 938.53б, ЦБҮАЖ 938.53в, ЦБҮАЖ 938.63, ЦБҮАЖ 938.64. Тараасан: 2017.12.20 Батлагдсан: 2017.12.20 Дугаар: А/248 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас: 14 938.1.ЗОРИЛГО 938.1.1.Цагдаагийн байгууллагад сэтгэл зүйч, эсхүл сэтгэл зүйн баг /бүлэг/ ажиллуулж, цагдаагийн алба хаагч, ажиллагсдын сэтгэл зүйн байдлыг судлан оношилж, сэтгэл зүйн тулгамдсан асуудлыг шийдвэрлэх, тэдний дунд сэтгэл зүйн таатай орчинг бүрдүүлэх, бүтээлч, зөв хандлагыг төлөвшүүлэх, албан үүргээ хэвийн гүйцэтгэхэд нь сэтгэл зүйн тусламж, үйлчилгээг үзүүлж, удирдлагыг сэтгэл зүйн мэдээллээр хангахад оршино. 938.2.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Цагдаагийн сэтгэл зүйч” - ажлын байрны тодорхойлолтод заасан мэргэжил, мэргэшил, ур чадвар, туршлагын шаардлагыг хангасан, сэтгэл зүйн мэргэжлийн үйлчилгээг цагдаагийн алба хаагчдад үзүүлэх алба хаагчийг; “Цагдаагийн байгууллага дахь сэтгэл зүйн тусламж, үйлчилгээ” - алба хаагчдын сэтгэл зүйн байдлыг судлан оношлох, сэтгэл зүйн тулгамдсан асуудалд зөвлөгөө өгөх, сэтгэл засал хийх, сэтгэлийн зовиур шаналал, стрессийг даван туулах чадварыг дээшлүүлэхэд туслалцаа үзүүлэх богино болон урт хугацааны мэргэжлийн үйлчилгээг; “Сэтгэл зүйн судалгаа, оношилгоо” – сэтгэл зүйн мэргэжлийн түвшний арга, аргачлалын тусламжтайгаар алба хаагч, ажиллагсдын хувийн өвөрмөц онцлог, сэтгэл зүйн байдал, шинж, харилцааны хандлага, төлөвшил, сэтгэл санааны байдлыг оношлох, хэмжих, тодорхойлох ажиллагааг; “Сэтгэл зүйн зөвлөгөө, сэтгэл засал” - сэтгэл зүйн болон сэтгэцийн тулгамдсан асуудал бүхий цагдаагийн алба хаагч, ажиллагсдад ганцаарчилсан ба бүлгийн хэлбэрээр ярилцлага хийх, ойлголт хандлагыг дээшлүүлэх, засч залруулахад чиглэсэн мэргэжлийн үйл ажиллагааг; “Урьдчилан сэргийлэх үйл ажиллагаа” - алба хаагчдын сэтгэл зүйн бэлтгэлийг хангах зорилгоор нийгэм-сэтгэл зүйн тулгамдсан асуудлуудын талаарх мэдээллийг богино хугацаанд танин мэдүүлэх, мэдлэгээ амьдралдаа хэрэгжүүлэхэд чиглэсэн нөлөөллийн үйл ажиллагааг. 938.3.ЦАГДААГИЙН СЭТГЭЛ ЗҮЙЧИЙН МЭРГЭЖЛИЙН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНДАА БАРИМТЛАХ БОДЛОГО, ЗАРЧИМ 938.3.1.Цагдаагийн алба хаагчид сэтгэл зүйн тусламж, үйлчилгээг үзүүлэхэд Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 86.11 дэх хэсэг, Засгийн газрын 2017 оны 249 дүгээр тогтоолоор баталсан “Цагдаагийн алба хаагчийг сэтгэл зүйн нөхөн сэргээх эмчилгээнд үнэ төлбөргүй хамруулах журам” болон энэ журмыг баримтална. 938.3.2.Цагдаагийн сэтгэл зүйч нь Цагдаагийн албаны тухай хуульд заасан цагдаагийн алба хаагчийн үйл ажиллагааны зарчмыг баримтлах бөгөөд мэргэжлийн үйлчилгээ үзүүлэхдээ дор дурдсан зарчмыг баримтална: а/мэргэжлийн үйлчилгээ үзүүлэхдээ хувь хүний нэр хүндийг хүндэтгэн үзэх; б/мэргэжлийн үйл ажиллагааныхаа хүрээнд олж авсан хувь хүний нууцтай холбоотой мэдээллийг нууцлах, хадгалах; в/мэргэжлийн ажил, үйлчилгээндээ үнэнч шударга байдлыг эрхэмлэж, аливаа алба хаагчийг ялгаварлан гадуурхаж харьцахгүй байх; г/мэргэжлийн ур чадвараа байнга дээшлүүлж, алба хаагч, ажиллагсдыг шинэлэг мэдээллээр хангаж ажиллах. 938.4.СЭТГЭЛ ЗҮЙН ТУСЛАМЖ, ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ ЧИГЛЭЛ 938.4.1.Цагдаагийн сэтгэл зүйч нь дор дурдсан сэтгэл зүйн тусламж, үйлчилгээний чиглэлээр үйл ажиллагаагаа явуулна: а/цагдаагийн алба хаагчийн сэтгэл зүйн байдлыг судлан оношлох; б/цагдаагийн байгууллагын алба хаагч, ажиллагсдад зориулсан сэтгэл зүйн сургалт зохион байгуулах, мэдээлэл өгөх; в/алба хаагч, ажиллагсдын хүсэлтээр сэтгэл зүйн зөвлөгөө өгөх; 1059 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам г/сэтгэл засал болон дэмжих бүлгийн ярилцлага хийх; д/мэргэжлийн тусламж, үйлчилгээний явцад гарсан асуудлаар санал, зөвлөмж боловсруулж, удирдлагад мэдээлэл өгөх; е/цагдаагийн байгууллагын хүний нөөцийн сонгон шалгаруулалтад мэргэжлийн туслалцаа үзүүлж, хамтран ажиллах; ж/мэргэжлийн мэдлэг, чадвараа хөгжүүлэх, шинийг санаачилж, хэрэгжүүлэх; з/бусад. 938.5.СЭТГЭЛ ЗҮЙН ТУСЛАМЖ, ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ ЧИГЛЭЛИЙН ХҮРЭЭНД ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА 938.5.1.Алба хаагч, ажиллагсдын сэтгэл зүйн байдлыг судлан оношлох чиглэлийн хүрээнд: а/алба хаагчийн сэтгэл зүйн хувийн онцлог, сэтгэцийн байдал, стресс, харилцаа, хандлага, эрсдэлт байдлыг үнэлж дүгнэх зорилгоор сэтгэл зүйн судалгаа, оношилгоонд хамруулж, сэтгэл зүйн дүгнэлт /ЦБҮАЖ 938.51/ гаргах; б/төлөвлөгөөт болон байгууллагын захиалгаар алба хаагч, хамт олны уур амьсгал, ажлын сэтгэл ханамж, дасан зохицох чадвар, эрсдэл, ажлын байрны стресс, удирдлагын үйл ажиллагаа, арга барил, хэв маяг зэрэг тодорхой асуудлын хүрээнд судалгаа, оношилгоог явуулах. 938.5.2.Цагдаагийн байгууллагын алба хаагч, ажиллагсдад зориулсан сургалт зохион байгуулах, мэдээлэл өгөх чиглэлийн хүрээнд: а/алба хаагчдын сэтгэл зүйн бэлтгэлжилтийг хангах, бие хүнийг хөгжүүлэх, сэтгэл зүйн мэдлэгийг дээшлүүлэх, олж авсан мэдлэгээ ажил, амьдралдаа хэрэгжүүлэхэд чиглэсэн сургалт, мэдээлэл өгөх, арга хэмжээг зохион байгуулах; б/алба хаагчдын хэрэгцээ шаардлагыг судлан тодорхойлж, сэтгэл зүйн зөвлөмж, гарын авлага, тараах материалыг боловсруулан бэлтгэж, тараах; в/зохион байгуулж буй арга хэмжээ, сургалтын үйл ажиллагаандаа мэргэжлийн байгууллага, мэргэжилтэн, сургагч багш нараас туслалцаа авах, бусад байгууллагын сэтгэл зүйчидтэй багаар хамтран ажиллах. 938.5.3.Алба хаагч, ажилтнуудын хүсэлтээр сэтгэл зүйн зөвлөгөө өгөх чиглэлийн хүрээнд: а/тухайн цагдаагийн нэгж, байгууллагын алба хаагчдын талаар шаардлагатай мэдээлэл цуглуулах; б/цуглуулсан мэдээлэл, судалгаа, оношилгооны дүгнэлтэд дүн шинжилгээ хийж, алба хаагчдад ганцаарчилсан болон бүлгийн хэлбэрээр сэтгэл зүйн зөвлөгөө /ЦБҮАЖ 938.53а, 938.53б, 938.53в/-г өгнө. 938.5.4.Энэ зүйлийн 938.5.3 дахь хэсгийн “б”-д заасан зөвлөгөө нь дор дурдсан төрөлтэй байна: а/алба хаагчийн зан төрхийн доголдол, буруу зуршил, сэтгэл гутрал, айдас, түгшүүр, ажлын стресс, бухимдал, бусадтай харилцах харилцаанд тулгарах хүндрэл бэрхшээл зэрэг сэтгэл зүйн тулгамдсан асуудлыг шийдвэрлэхэд; б/ажлын байрны стресс, гэр бүл, хувийн асуудал, харилцаанаас үүдэн сахилга, ёс зүйн зөрчил дутагдал удаа дараа гаргасан, ажлын бүтээмж буурч, ажил үүргээ хэвийн гүйцэтгэж чадахгүй байгаа алба хаагчдад хэвийн байдалдаа эргэн орох, засаж залруулахад; в/шинээр томилогдсон, шилжиж ирсэн алба хаагчдад ажлын орчин нөхцөл, ажил албандаа дасан зохицоход нь ганцаарчилсан сэтгэл зүйн зөвлөгөө өгөх, тэдэнд туслах; г/сахилга, ёс зүй, харилцааны зөрчил дутагдал гаргасан алба хаагчидтай ажиллах арга хэлбэрийг тодорхойлж, тохирох хөтөлбөрийг боловсруулж, зөрчлийг дахин давтан гаргуулахгүй байх, бууруулахад мэргэжлийн зүгээс туслалцаа үзүүлэх; д/гэр бүлийн хүчирхийлэл, гэмт хэрэгтэй тэмцэх чиглэлээр ажилладаг сэтгэл зүйч нь гэмт хэрэг, хүчирхийлэлд өртсөн хохирогч, насанд хүрээгүй хүүхдэд зөвлөгөө өгөх, мэргэжлийн байгууллага, эмч, мэргэжилтнүүдтэй холбон зуучлах, тусламж үзүүлэх. 938.5.5.Сэтгэл засал болон дэмжих бүлгийн ярилцлага хийнэ: а/алба хаагчдын бухимдал, стрессийг тайлах, тайвшруулах, идэвхижүүлэх зорилгоор сэтгэл заслын арга, техникүүдийг ашиглан ганцаарчилсан болон бүлгийн хэлбэрээр сэтгэл засал хийх; б/нийтийг хамарсан эмх замбараагүй байдал, онц ноцтой гэмт хэрэг, аюул, осолтой нөхцөл байдлын улмаас цочролд орсон, хэт их ачаалалтай ажилласнаас стресс бухимдалтай алба хаагчдыг сэтгэлийн хямрал, цочролоос гаргах, нөхцөл байдлыг тогтворжуулахын тулд сэтгэл зүйн “дэмжлэг үзүүлэх баг”-аар хамтран ажиллах. 938.5.6.Мэргэжлийн тусламж, үйлчилгээний явцад гарсан асуудлаар санал, зөвлөмж 1060 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам боловсруулан, удирдлагад мэдээлэл өнө: а/судалгаа, оношилгооны дүгнэлт, үр дүнг үндэслэн санал зөвлөмж боловсруулж, тухай бүр удирдлагад танилцуулж, сэтгэл зүйн мэдээллээр ханган ажиллах; б/мэргэжлийн тусламж, үйлчилгээний явцад гарсан санал, зөвлөмжийн дагуу шаардлагатай арга хэмжээг авахыг удирдлагаас шаардах, байгууллагын үйл ажиллагааны төлөвлөгөөнд тусгах; в/байгууллагын удирдах ажилтнуудад удирдлагын арга барил, хэв маягийг тодорхойлох, алба хаагч, ажилтнуудтай хамтран ажиллах эв дүй, удирдах үйл ажиллагаанд нь дэмжлэг үзүүлэх. 938.5.7.Цагдаагийн байгууллагын хүний нөөцийн сонгон шалгаруулалтад мэргэжлийн туслалцаа үзүүлж, хамтран ажиллахад: а/цагдаагийн байгууллагын сэтгэл зүйч нь цагдаагийн байгууллагад ажилд орохоор хүсэлт гаргасан иргэнээс мэргэжлийн тодорхойлолтын дагуу багц сорилыг авч, сэтгэл зүйн дүгнэлтийг /ЦБҮАЖ 938.51/ удирдлагад танилцуулах; б/сэтгэл зүйн дүгнэлтийг тухайн иргэний бүрдүүлсэн материалд хавсаргаж, эх өгөгдлийг сэтгэл зүйч өөртөө хадгалах; в/цагдаагийн сэтгэл зүйчийн дүгнэлтэд үндэслэн мэргэшлийн сонгон шалгаруулалтын ярилцлагыг төвийн сэтгэл зүйчдийн баг хийж, үр дүнг шалгалтын комисст гаргах. 938.5.8.Мэргэжлийн мэдлэг, чадвараа хөгжүүлж, шинийг санаачилж хэрэгжүүлэхдээ: а/өөрийн мэргэжлийн мэдлэг, ур чадвар, туршлагаа нэмэгдүүлэхэд байнга суралцаж, өөрийгөө хөгжүүлэх; б/мэргэжлийн сургалтанд хамрагдах; в/сэтгэл зүйн тусламж, үйлчилгээний явцад гарсан ололт, амжилт, шинэлэг арга хэлбэр, бүтээлч ажлыг бусад байгууллагын сэтгэл зүйчидтэй туршлага, мэдээллээ солилцон ажиллах; г/мэргэжлийн чиглэлээр онол, практикийн хуралд оролцох, илтгэл, тавих, нийтлэх, гарын авлага, зөвлөмж, тараах материалыг боловсруулж, ашиглах. 938.5.9.Цагдаагийн сэтгэл зүйчийн ажиллаж байгаа байгууллага нь энэ зүйлийн 938.5.8-д заасан чиглэлийн ажилд дэмжлэг үзүүлж, шаардлагатай тохиолдолд төлбөрийг хариуцаж болно. 938.6.СЭТГЭЛ ЗҮЙН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ БАРИМТЖУУЛАЛТ, ХАДГАЛАЛТ 938.6.1.Цагдаагийн сэтгэл зүйч нь сэтгэл зүйн тусламж, үйлчилгээг үзүүлэх явцдаа холбогдох мэдээллийг баримтжуулж, хувийн тэмдэглэл хөтөлнө. 938.6.2.Цагдаагийн байгууллагын сэтгэл зүйч нь алба хаагч, ажиллагсдын нэгдсэн жагсаалт гаргаж, коджуулан, хувийн мэдээллийн нууцлалыг хангаж ажиллана. 937.6.3.Сэтгэл зүйн тусламж, үйлчилгээний нэгдсэн бүртгэлийг /ЦБҮАЖ 938.63/ өдөр тутам хөтөлж, шууд удирдах даргад тогтмол танилцуулж ажиллана. 938.6.4.Сэтгэл зүйн тусламж, үйлчилгээнд хамрагдсан алба хаагчид сэтгэл зүйн карт /ЦБҮАЖ 938.64/-ыг нээж, хөтлөх бөгөөд алба хаагч шилжсэн тохиолдолд тухайн байгууллагын сэтгэл зүйчид шилжүүлэх ба халагдсан, тэтгэвэрт гарсан тохиолдолд хувийн хэрэгт нь хадгална. 938.6.5.Цагдаагийн сэтгэл зүйчийн мэргэжлийн үйл ажиллагаанд хөтлөгдөж байгаа баримт бичгийг Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 120-д заасны дагуу цэгцэлж, архивлана. 938.7.МЭРГЭЖЛИЙН ТУСЛАМЖ, ҮЙЛЧИЛГЭЭГ ҮЗҮҮЛЭХ ОРЧИН НӨХЦӨЛ 938.7.1.Цагдаагийн байгууллагын сэтгэл зүйч нь мэргэжлийн тусламж, үйлчилгээг үзүүлэх тусгайлан тохижуулсан өрөөтэй байх бөгөөд өрөөнд сэтгэл зүйн тусламж үйлчилгээ үзүүлэхэд шаардлагатай техник хэрэгсэлтэй байна. 938.7.2.Сэтгэл зүйн тусламж, үйлчилгээ үзүүлэх өрөө тасалгаа нь алба хаагчдад сэтгэл зүйн зөвлөгөө өгөх, сэтгэл заслын болон бусад мэргэжлийн үйл ажиллагаа явуулах шаардлагыг хангасан байна: а/хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагаа, ажлын байрны орчин, эрүүл ахуйн шаардлагад нийцсэн гэрэлтүүлэг, дулаантай, агааржуулагчтай; б/гадны дуу чимээнээс ангид, хөндлөнгийн хүн саад болохгүй байхаар, тав тухтай, тохилог, орчин үеийн интерьер дизайны шийдлээр тохижуулсан; в/өрөөний багтаамж нь сэтгэл зүйн тусламж үйлчилгээ үзүүлэх орон зайг хангасан талбайтай; г/өрөөний хана, тааз нь хурц биш, уусмал өнгөтэй, хүний сэтгэл зүйд эерэгээр 1061 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам нөлөөлөх өнгөний нөлөөллийг харгалзсан. 938.7.3.Сэтгэл зүйн тусламж, үйлчилгээнд шаардагдах техник хэрэгсэлд дараах зүйлсийг ойлгоно: а/өрөөний гэрэлтүүлгийн хэрэгсэл; б/компьютер бусад дагалдах хэрэгсэл; в/хөгжим, хөгжмийн хэрэгсэл; г/зурагт, дэлгэц; д/проектор; е/дуу, дүрс бичлэгийн хэрэгсэл; ж/судалгааны арга зүй, дагалдах хэрэгслүүд; з/бусад орчин үед ашиглагдаж байгаа оношилгоо, сэтгэл зүйн багаж, техник хэрэгслүүд. 938.7.4.Хууль тогтоомжид нийцүүлэн байгууллагын дотоод орлого, төсөв, бусад эх үүсвэрээс сэтгэл зүйчийн үйл ажиллагаанд шаардагдах зардлыг санхүүжүүлж болно. 938.8.АЖЛЫН ТАЙЛАН МЭДЭЭГ ГАРГАХ, ДҮГНЭХ, НЭГТГЭХ 938.8.1.Цагдаагийн сэтгэл зүйчийн өдөр тутмын үйл ажиллагааг тухайн байгууллагын дарга хариуцаж, үнэлэх бөгөөд мэргэжил арга зүйгээр хангах ажлыг нийслэлд Нийслэлийн цагдаагийн газар, бусад алба, нэгж болон орон нутагт сургалт хариуцсан нэгж хариуцна. 938.8.2.Цагдаагийн сэтгэл зүйч нь ажлаа улирал, жилээр төлөвлөж, ЦБҮАЖ-ын 111-д заасны дагуу тайлан мэдээг гаргаж, шууд удирдах даргадаа танилцуулан үнэлүүлж, дүнг цагдаагийн төв байгууллагын хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгжид улирал бүр тайлагнана. 938.8.3.Цагдаагийн төв байгууллагын хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж цагдаагийн нэгж, байгууллагын сэтгэл зүйчийн тайлан, мэдээ, үнэлгээг нэгтгэн илтгэх хуудсаар цагдаагийн төв байгууллагын удирдлагад хагас, бүтэн жилээр танилцуулж, нэгж, байгууллагуудад мэдээлэл хүргүүлнэ. ---oOo--- 1062 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ 938.51 СЭТГЭЛ ЗҮЙН СУДАЛГААНЫ ДҮГНЭЛТ 20… оны …. сарын ….-ний өдөр Дугаар _______/хот, аймаг/ СУДЛУУЛАГЧИЙН МЭДЭЭЛЭЛ: Овог: Нэр: Нас: Хүйс: Боловсрол: Мэргэжил: Гэр бүлийн байдал: Судалгаанд хэрэглэсэн арга, аргачлал: Судалгаанд илэрч буй сэтгэл зүйн шинж: СЭТГЭЛ ЗҮЙЧИЙН ДҮГНЭЛТ: ЗӨВЛӨМЖ: /шаардлагатай тохиолдолд/ ДҮГНЭЛТ БИЧСЭН : СЭТГЭЛ ЗҮЙЧ,............................................/........................................./ /гарын үсэг/ /А4 хуудсан дээр/ 1063 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Анхны уулзалтын бүртгэлийн маягт Kод № ЦБҮАЖ 938.53а Огноо:_________ Овог нэр:____________________________________________________________________ Хүйс: эрэгтэй / эмэгтэй Нас:_______ Төрсөн он сар өдөр:_____________________ Холбогдох утас:__________________________Өөр найдвартай утас: __________________ Сэтгэл зүйчийн нэр:___________________________________________________________ Сэтгэцийн тулгамдсан асуудал 1. Сэтгэл зүйн ямар хямрал, тулгамдсан асуудал танд байна вэ? ____________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________ Доорх шинжүүдээс аль шинж нь танд илэрч байна вэ? Сэтгэл түгших, санаа зовинол _____ Сэтгэлээр унах, гутрах _______ Уур бухимдал _____ Эрч хүчгүй болсон мэт сульдах _______ Ганцаардал _____ Цөхрөл, гуниг _______ Амиа егүүтгэх бодол төрөх _____ Уй гашуу _______ Анхаарал төвлөрөл сулрах _____ Ой тогтоолт муудах _______ Буруутай мэдрэмж төрөх _____ Хүмүүсээс зугатах _______ Гэр бүлийн таарамжгүй байдал _____ Эцэг эхийн хувьд хүүхэдтэйгээ Нойрны хямрал _____ ойлголцохгүй байх _______ Хоолны дуршил өөрчлөгдөх _____ Биеийн ба бэлгийн хүчирхийлэлд Бусад ямар _____ өртсөн _______ 2. Хэзээнээс ийм зовиур асуудалтай байгаа вэ? 3. Энэ асуудлаа та юунаас үүдэлтэй гэж бодож байна вэ? 4. Та урьд нь сэтгэл зүйн зөвлөгөө авч байсан уу? Авч байсан бол “Хэзээ, хаана, үр дүн нь ямар байсан? Биед илрэх зовиур: 5. Биеийн ямар зовиур танд байна вэ? Байгаа бол яг ямар зовиур байна вэ? 6. Ямар нэгэн эмийн эмчилгээ хийлгэж байгаа юу? Ямар оноштой, ямар эмчилгээ хийлгэж байна вэ? 7. Ямар нэг эм тариа хэрэглэж байгаа юу? Тийм бол: ямар төрлийн эм тариа хэрэглэж байгаа, өдөрт хэдэн удаа Зан үйлийн эрсдэл: 8. Тамхи татдаг уу? Өдөрт хэдэн ширхэг тамхи татдаг вэ? 9. Согтууруулах ундаа хэрэглэдэг үү? Тийм бол долоо хоногт хэдэн удаа, ямар хэмжээтэй хэрэглэдэг вэ? 10. Та өөр бусад төрлийн мансууруулах бодис хэрэглэдэг үү? 11. РС тоглодог уу? Тийм бол: 7 хоногт хэдэн удаа, өдөрт хэдэн цагаар, хэр зэрэг мөнгө зарцуулдаг вэ? Гэр бүлийн амьдралын тухай 12. Гэр бүлийн чинь харилцаа ямар байдаг талаар дэлгэрэнгүй ярина уу? Гэр бүл чинь аз жаргалтай байдаг уу? Гэр бүлийн гишүүд бие биедээ түрэмгий ханддаг, зөрчилт тэмцэлтэй байна уу? Танай гэр бүлд хэн нэгэн хүндээр өвдсөн үү, нас барсан уу? Мөнгө санхүүгийн 1064 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. асуудалтай байна уу? Гэр бүлд тань хүчирхийлэл, архидалт гэх мэт айдас түгшүүр төрүүлэх нөхцөл байдал байна уу? Ах эгч, дүү бий юу? Тийм бол: хэд хэдэн настай хүмүүс байна вэ? Та тэдэнтэйгээ ямар харилцаатай вэ? Чи хаана төрсөн бэ? Чамайг төрөхөөс өмнө эсвэл дараа нь гэр бүлд тань ямар нэгэн маргаан зөрчил байсан уу? Тийм бол: Ямар зөрчил маргаан байсан чамд яаж нөлөөлсөн бэ? Бага насны түүх: Хэлд, хөлд орохдоо чамайг ямар нэг бэрхшээлтэй байсан гэж хэн нэгэн ярьж байсан уу? Хаана ямар сургуульд сурдаг вэ? Сургууль гэрээс чинь хэр хол байсан бэ? Сургуульд сурч байхад ямар нэгэн бэрхшээл тулгарч байсан уу? Багш чинь чамайг ямар сурагч гэж дүгнэдэг вэ? Сургуульдаа олон найз нөхөдтэй байсан уу эсвэл зожигдуу байсан уу? Одоогийн амьдрал: Ажилдаа дуртай юу? 23. Ажлаа тараад чөлөөт цагаараа та юу хийдэг вэ? 24. Ямар нэг дасгал хийдэг үү? 25. Ямар авьяас сонирхолтой вэ? 26. Өөрт чинь ямар нэг буруу зуршил, дутагдал байдаг уу? 27. Түүнийгээ та өөрчилье гэж боддог уу? 28. Таны хувьд асуугаагүй боловч надад хэлмээр чухал зүйл танд байна уу? Урьдчилсан дүгнэлт: _______________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ Сэтгэл зүйчийн нэр: Гарын үсэг Албан тушаал, цол: Огноо: 1065 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ 938.53б Сэтгэл зүйн зөвлөгөөний явцын тэмдэглэл Сэтгэл зүйчийн нэр Уулзалтын дугаар: Огноо: Эхэлсэн цаг: Дууссан цаг: Нийт үргэлжилсэн хугацаа: 1 2 3 4 5 6 7 8 Ярилцлагын сэдвийн хүрээ 1. Үнэлгээ, оношилгоо, судалгааны дүгнэлт: 2. Асуудлын хүрээ, шалтгаан, үр дагавар 3. Сэтгэл хөдлөл, мэдрэмж сэтгэгдэл, хариу үйлдэл 4. Сэтгэл зүйн мэдлэг, мэдээллийн сэдэв 5. Ярилцлагын тэмдэглэл Цаашид авах арга хэмжээ, даалгавар Дараагийн уулзалтын тов 6. Сэтгэл зүйчийн тэмдэглэл ---oOo--- 1066 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ 938.53в Зөвлөгөө өгөх явцын тэмдэглэл Үйлчлүүлэгчийн код: Үйлчлүүлэгчийн овог нэр: Нас: Хүйс: Холбоо барих утас: И мэйл хаяг: № Ярилцлагын сэдвийн хүрээ 1 Ямар асуудлаар хандсан 2 Өөрөө хүсэж ирсэн (хэн нэгний хүсэлтээр) 3 Тухайн асуудалд үзүүлсэн хариу үйлдэл, сэтгэл хөдлөл, мэдрэмж 4 Одоогийн нөхцөл байдал 5 Цаашид учирч болзошгүй эрсдэл үнэлгээ оношилгооны дүн, ахиц дэвшил 6 Сэтгэл зүйчийн дүгнэлт Ярилцлагын тэмдэглэл Цаашдын ажлын төлөвлөгөө 7 ---oOo--- 1067 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ 938.63 Харьяалах газар, хэлтэс:______________________________ ______________________________ СЭТГЭЛ ЗҮЙН ТУСЛАМЖ, ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ НЭГДСЭН БҮРТГЭЛ Сэтгэл зүйчийн нэр: ______________________________ Нээсэн: он:______сар:_____өдөр______ Хаасан: он:______сар:_____ өдөр:_____ /А4 хуудсан дээр босоогоор/ 3.А. Сургалт, мэдээлэл Хамрагдсан № Огноо Сэдэв, агуулга Хэлтэс, тасаг Алба хаагч Цаг Гарын үсэг 3.Б. Оношилгоо, судалгаа № Судлуулагчийн овог, нэр Нас, хүйс / РД/ Судалгааны зорилго 1068 Хэрэглэсэн сорил, арга зүй Илэрсэн үзүүлэлт Тайлбар Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 3.В. Зөвлөгөө, засал № Огноо Хэний хүсэлтээр Зорилго, Үйлчлүүлэгчийн мэдээлэл /код/ Эхэлсэн, дууссан цаг Тэмдэглэл /А4 хуудсан дээр босоогоор/ ---оОо--- 1069 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам ЦБҮАЖ 938.64 Харьяалах газар, хэлтэс, тасаг:______________________________ ______________________________ АЛБА ХААГЧИЙН СЭТГЭЛ ЗҮЙН КАРТ Овог:....................................................................................... Нэр:............................................................................................ Эрэгтэй, эмэгтэй /зур/ Харьяалал:................................................................................. Албан тушаал, цол:.................................................................. Бүртгэлийн дугаар:................................................................... Сэтгэл зүйчийн нэр: ______________________________ Нээсэн: он:______сар:_____өдөр______ Хаасан: он:______сар:_____ өдөр:_____ /А4 хуудсан дээр, хөндлөнгөөр/ 2.А. ҮЙЛЧЛҮҮЛЭГЧИЙН ЕРӨНХИЙ МЭДЭЭЛЭЛ Албан тушаал, цол:........................................................Хувийн дугаар:...................................... Мэргэжил:.................................................................Боловсрол:................................................... Регистрийн дугаар:....................................................................................................................... Ажилласан жил:.............................................................................................................................. Гэрийн хаяг..................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... Холбогдох утасны дугаар:............................................................................................................ Гэр бүлийн байдал/харилцаа/: .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... Эрүүл мэндийн байдал, одоогийн болон суурь өвчин бий эсэх: .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... 1070 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Архи, тамхи хэрэглэдэг эсэх:........................................................................................................ .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... Хууль эрх зүй, сахилгын зөрчил дутагдал гаргаж байсан эсэх:................................................ .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... Тэмдэглэл: Сэтгэл зүйчийн нэр:............................../..................................../ /гарын үсэг/ /А4 хуудсан дээр, хөндлөнгөөр/ 2.Б. СЭТГЭЛ ЗҮЙН ОНОШИЛГОО, СУДАЛГААНД ХАМРАГДСАН БАЙДАЛ Огноо Хэрэглэсэн сорил Илэрсэн үзүүлэлт Сэтгэл зүйчийн гарын үсэг 2.В. СЭТГЭЛ ЗҮЙН ЗӨВЛӨГӨӨ, ЗАСАЛД ХАМРАГДСАН БАЙДАЛ Огноо Асуудлын чиглэл Зарцуулсан хугацаа, давтамж Тэмдэглэл Сэтгэл зүйчийн гарын үсэг НЭМЭЛТ ТЭМДЭГЛЭЛ: Огноо Тэмдэглэл Тэмдэглэл хөтөлсөн: __________________/__________________/ 1071 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 2.Г. СЭТГЭЛ ЗҮЙН СУРГАЛТ, МЭДЭЭЛЭЛД ХАМРАГДСАН БАЙДАЛ № Огноо Сэдэв Цаг/давтамж Гарын үсэг /А4 хуудсан дээр, хөндлөнгөөр/ ---оОо--- 1072 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 939.АЛБА ХААГЧИЙГ СУВИЛАХ, ЭРҮҮЛ МЭНДИЙГ НӨХӨН СЭРГЭЭХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/248 Хуудас: 1 939.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн алба хаагч, ажилтны эрүүл мэндийг хамгаалахад оршино. 939.2.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурьдсан утгаар ойлгоно: “Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуй” - Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 810.3-т зааснаар “Хөдөлмөрийн нөхцөл” - хөдөлмөрлөх явцад хүний ажиллах чадвар, эрүүл мэндэд дагнасан буюу хамссан байдлаар нөлөөлөх ажлын байрны болон үйлдвэрлэлийн орчинг; “Эрсдэлийн үнэлгээ” – ажлын байрны эрсдэлд үнэлэлт өгөх үйл явцыг. 939.3.АЛБА ХААГЧИЙГ СУВИЛАХ, ЭРҮҮЛ МЭНДИЙГ НӨХӨН СЭРГЭЭХ 939.3.1.Байгууллага нь алба хаагч, ажилтны эрүүл мэндийг хамгаалах, эрүүл орчинд ажиллах нөхцлийг бүрдүүлэх үүрэг хүлээнэ. 939.3.2.Эрүүл мэндийг хамгаалах ажлын хүрээнд Цагдаагийн албаны тухай хуулийн 86.8 дахь хэсэгт заасны дагуу жилд нэгээс доошгүй удаа алба хаагчдыг эрүүл мэндийн урьдчилсан үзлэгт хамруулна. 939.3.3.Эрүүл мэндийг хамгаалах, урьдчилан сэргийлэх сургалтыг холбогдох мэргэжлийн байгууллагын тусламжтайгаар тогтмол зохион байгуулна. 939.3.4.Алба хаагч, ажилтан, тэдгээрийн гэр бүлийн эрүүл мэндийн хамгааллын хүрээнд эрүүл мэнд, мэргэжлийн хяналтын байгууллагатай хамтран ажиллаж, Засгийн газрын 2017 оны 249 дүгээр тогтоолоор баталсан “Цагдаагийн алба хаагчид үнэ төлбөргүй эмнэлгийн тусламж, үйлчилгээ үзүүлэ эрүүл мэндийн байгууллагын жагсаалт”-ын 4 дүгээр зүйлд заасны дагуу эмнэлгийн тусламж, үйлчилгээ үзүүлэх чиглэлээр цагдаагийн төв байгууллага гэрээ байгуулна. Гэрээг Санхүү, аж ахуйн алба эмнэлгийн байгууллагын захиргаатай байгуулах ажлыг хариуцна. 939.3.5.Алба хаагч, ажилтны эрүүл мэнд, сэтгэцийн байдалд тандалт судалгаа хийж, нөлөөлөх хүчин зүйл, шалтгааныг тодорхойлж, зохих арга хэмжээ хэрэгжүүлнэ. 939.3.6. Байгууллага нь ажлын байрны нөхцлийн талаарх дүгнэлтийг жил бүр мэргэжлийн байгууллагаар гаргуулж, зөрчлийг арилгана. 939.3.7.Алба хаагчдын эрүүл аж төрөх ёсыг төлөвшүүлж, эрүүл мэндийг бэхжүүлэх, бие бялдрын бэлтгэлийн түвшинг хангах зорилгоор идэвхтэй хөдөлгөөн, биеийн тамир, спортын дасгалаар хөгжүүлэх, чийрэгжүүлэх арга хэмжээг зохион байгуулна. 939.3.8.Алба хаагч, ажилтны гэр бүлийхэнд эрүүл мэндийн мэргэжлийн байгууллагаар зөвлөгөө өгүүлэх арга хэмжээг зохион байгуулж болно. 939.3.9.Байгууллага нь ажлын зайлшгүй шаардлагаар ээлжийн амралтаа эдлээгүй, амралтгүйгээр албан томилолт, илүү цагаар албан үүрэг гүйцэтгэсэн болон гэмтэж бэртсэн, хөдөлмөрийн чадвараа алдсан алба хаагчийг нөхөн сэргээх, сувилуулах зорилгоор “Сүүж-Уул” сэргээн засах амралт, сувилалд хөнгөлөлттэй үнээр, эсхүл төлбөргүйгээр сувилуулж, амраана. 939.3.10.Цагдаагийн төв байгууллагаас алба хаагчийг сувилах, эрүүл мэндийг нөхөн сэргээх, болзошгүй өвчлөлөөс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор хөтөлбөр, төлөвлөгөө гаргаж, хэрэгжүүлнэ. ---оОо--- 1073 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 940.СОЁЛ, СОЁН ГЭГЭЭРҮҮЛЭХ АЖИЛ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/248 Хуудас: 1 940.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн алба хаагчдын дунд соён гэгээрүүлэх ажлыг зохион байгуулахтай холбоотой харилцааг зохицуулахад оршино. 940.2.СОЁН ГЭГЭЭРҮҮЛЭХ АЖИЛ 940.2.1.Алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нь соён гэгээрүүлэх ажлын төлөвлөгөө гаргаж, бие бүрэлдэхүүний дунд соёлын үйл ажиллагаа, соён гэгээрүүлэх ажлыг зохион байгуулна. 940.2.2.Бие бүрэлдэхүүний дунд зохиох соён гэгээрүүлэх ажил нь: а/мэдээлэл, сурталчилгааны; б/соёл, хүмүүжлийн гэсэн хоёр хэсгээс бүрдэнэ. 940.2.3.Мэдээлэл, сурталчилгааны ажлын хүрээнд: а/хууль тогтоомж, төрийн болон байгууллагын бодлого чиглэл, үйл ажиллагаатай холбоотой бусад албан баримт бичгүүд; б/улс орны болон гадаад орнуудын улс төр, нийгэм, эдийн засаг болон танин мэдэхүйн бусад мэдээлэл; в/түүхэн замнал, шинжлэх ухаан, техник, технологийн ололтын талаарх гэх мэт мэдээллийг сурталчилж, судлуулна. 940.2.4.Дээрх ажлыг холбогдох мэргэжлийн байгууллага, эрдэмтэн мэргэд, багш, судлаачид, ахмад ажилтан болон байгууллагын алба хаагчдын дэмжлэг, туслалцаатай зохион явуулж байна. 940.2.5.Соёл, хүмүүжлийн ажлын хүрээнд: а/соёл, гоо зүйн хүмүүжил, мэдлэгийг дээшлүүлэх; б/урлаг, биеийн тамир, спортын арга хэмжээг зохион байгуулах; в/соёл, урлаг, биеийн тамир, спортын байгууллагатай хамтран ажиллаж, мэргэжлийн туслалцаа авах; г/улс орон, байгууллагын түүхийг сурталчлах, ахмад ажилтан, алдар цуутай хүмүүстэй уулзалт зохиох, гавьяаг нь мөнхжүүлэх, туршлага судлуулах; д/музей, түүх дурсгалын газруудыг үзүүлэх, байгалийн үзэсгэлэнт газраар тойрон аялал хийх, ургийн бичиг хөтлөх, зохиох ажлыг нэгдсэн журмаар зохион байгуулах; е/мэргэжлийн болон зарим ном, хэвлэлийн талаар ярилцлага, хэлэлцүүлэг, уралдаан, тэмцээн зохиох зэрэг арга хэмжээг хэрэгжүүлнэ. 940.2.6.Алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нь алба хаагчдаас бүрдсэн соёл, урлагийн чуулга, хамтлагаар дамжуулан бие бүрэлдэхүүн болон иргэдийн дунд соёл, хүмүүжлийн ажил зохиож болно. 940.2.7.Цагдаагийн төв байгууллагын хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж нь алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагаас зохион байгуулж буй соён гэгээрүүлэх ажлын дүн мэдээг хагас, бүтэн жилээр нэгтгэн авч, үр дүнг тооцож байна. ---оОо--- 1074 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 941.БИЕИЙН ТАМИР, СПОРТЫН АРГА ХЭМЖЭЭ ЗОХИОН БАЙГУУЛАХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: ЦБҮАЖ641.45 Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/248 Хуудас: 5 941.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагын бие бүрэлдэхүүний дунд нийтийн биеийн тамир, спортыг хөгжүүлж, тэдний бие бялдрыг чийрэгжүүлэх, эрүүл мэндийг хамгаалах, биеийн тамир, спортын арга хэмжээ, тэмцээн зохион байгуулж, албаны спортыг хөгжүүлж, албаны бэлтгэлийг хангах, чөлөөт цагийг зөв боловсон өнгөрүүлэхтэй холбоотой харилцааг зохицуулахад оршино. 941.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ, БОДЛОГО 941.2.1.Биеийн тамир, спортын тухай хуулийн 14 дүгээр зүйлийн 14.1-д “...Монгол Улсын зэвсэгт хүчин, цагдаа, тагнуул, гамшгаас хамгаалах болон шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллага, хилийн цэргийн биеийн тамир, спорт нь цэргийн сургалт, бие бүрэлдэхүүний хүмүүжил, бэлэн байдлын салшгүй хэсэг болно.” гэж заасан нь цагдаа төрийн тусгай алба болохын хувьд бие бялдрын тусгай шалгуурыг хангасан байх зайлшгүй шаардлагатай болохыг харуулж байна. Энэхүү журам нь цагдаагийн байгууллагын бие бүрэлдэхүүний биеийн тамир, спортын арга хэмжээг зохион байгуулах, мэргэжлийн удирдлагаар хангах үйл ажиллагааг зохицуулна. 941.2.2.Цагдаагийн албаны тухай хууль, Биеийн тамир спортын тухай хууль, холбогдох бусад хууль тогтоомж, эрх зүйн акт болон энэ журмыг баримтална. 941.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурьдсан утгаар ойлгоно: “Биеийн тамир” - нийгмийн соёлын бүрэлдэхүүн хэсэг бөгөөд хүний бие бялдрыг хөгжүүлэх, эрүүл мэндийг бэхжүүлэх, хөдөлгөөний идэвхийг сайжруулах зорилгоор оюуны болон материаллаг үнэт зүйлийг бий болгох үйл ажиллагааг; “Спорт” - биеийн тамирын хөгжлийн үр дүнд бий болсон тэмцээн, түүнд тусгай журмын дагуу бэлтгэж, оролцох үйл ажиллагааг; “Тамирчин” - тэмцээн, уралдаанд оролцох, амжилт гаргах зорилгоор спортоор системтэй хичээллэж буй бие хүн; “Албаны спорт”- төрийн тусгай алба хаагчид үүрэг гүйцэтгэхдээ дадал болгож, гүйцэтгэж сурах тусгай сургалт. 941.4.ЦАГДААГИЙН ТӨВ БАЙГУУЛЛАГААС АВЧ ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ АРГА ХЭМЖЭЭ 941.4.1.Цагдаагийн төв байгууллагаас нийт албан хаагчдынхаа бие бялдрыг чийрэгжүүлэх, эрүүл мэндийг хамгаалах, биеийн тамир, спортын арга хэмжээ зохиох, бодлогыг “Хүч” спорт хороо /“Цаашид “Хороо” гэнэ/ хэрэгжүүлнэ. 941.4.2.Хороо нь жил бүр цагдаагийн байгууллагын бие бүрэлдэхүүний дунд зохиох биеийн тамир, спортын арга хэмжээний төлөвлөгөөг боловсруулан цагдаагийн төв байгууллагын даргаар батлуулна. 941.4.3.Цагдаагийн төв байгууллага нийтийн биеийн тамир, спортыг хөгжүүлэх талаар дараах арга хэмжээг авч хэрэгжүүлнэ: а/байгууллага хамт олны ажил мэргэжлийн онцлогтой уялдуулан биеийн тамираар хичээллэх хөтөлбөрийг боловсруулан хэрэгжүүлэх; б/өөрийн өмчлөл, эзэмшилд байгаа биеийн тамир, спортын байгууламж тоног төхөөрөмж, хэрэгслийг ашиглуулах, шаардлагатай тохиолдолд биеийн тамир, спортын байгууллагын ажилтан ажиллуулж зохих цалин хөлс, урамшуулал олгох; в/ажиллагсдын ажиллах чадавх, эрүүл мэнд, бие бялдрын түвшинд үнэлгээ өгч, түүнийг сайжруулах арга хэмжээ авах. 941.4.4.Цагдаагийн нийт бие бүрэлдэхүүний дунд зохион явуулах спортын уралдаан тэмцээнд байгууллага, албан хаагчдаа бүрэн хамруулах ажлыг цагдаагийн төв, алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга хариуцна. 941.4.5.Цагдаагийн байгууллагын нийт бие бүрэлдэхүүний дунд зохион байгуулсан спортын уралдаан, тэмцээний дүнг жил бүрийн 11 дүгээр сарын 30-ны дотор дараахь байдлаар нэгтгэн дүгнэж, спортын аваргаар шалгарсан байгууллагад шилжин явах цом /ЦБҮАЖ 941.45/-ыг тус тус хадгалуулна: 1075 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам а/Улаанбаатар хүрээний спортын аварга байгууллага; б/орон нутгийн цагдаагийн байгууллагын спортын аварга байгууллага. 941.5.ХОРООНООС АВЧ ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ АРГА ХЭМЖЭЭ 941.5.1.Хороо нь цагдаагийн байгууллагын хэмжээнд биеийн тамир, спортыг хөгжүүлэх, албаны болон бусад биеийн тамир, спортын чиглэлийн сургалтыг зохион байгуулах, тамирчдыг бэлтгэл сургуулилт хийх орчин нөхцөлөөр хангах, спортын тэмцээн зохион байгуулна. 941.5.2.Спортын арга хэмжээг цагдаагийн аль нэгэн байгууллагын, эсхүл тухайн төрлийн спортоор өндөр амжилт гаргасан алба хаагчийн нэрэмжит болгон зохион явуулж болно. 941.5.3.Хороо нь нийт бие бүрэлдэхүүний дунд дараахь арга хэмжээг зохион байгуулна: а/нийтийн биеийн тамир, спорт, чийрэгжүүлэлтийн ач холбогдлын талаар нийт бие бүрэлдэхүүнд сурталчлах, уулзалт, ярилцлага зохион байгуулах; б/алба хаагчдын бие бялдрыг хөгжүүлэх, эрүүл мэндийг бэхжүүлэх, хөдөлгөөний идэвхийг сайжруулах зорилгоор бие бүрэлдэхүүний дунд өдрийн гимнастик хийлгэж байх ажлыг хэвшүүлэх; в/байгууллагадаа чийрэгжүүлэлт, бие бялдаржуулалтын танхим бий болгох, түүнийг байнгын ажиллагаанд байлгах ажлыг зохион байгуулах; г/нийтийн биеийн тамир, спортын уралдаан, тэмцээнийг алба хаагчдын гэр бүлийн дунд явуулах; д/олон улсын цагдаагийн байгууллагуудын хэмжээнд зохион байгуулагдаж байгаа спортын арга хэмжээнд алба хаагчдыг хамруулах. 941.5.4.Хороо уралдаан, тэмцээн зохион байгуулахдаа дараахь дэгийн дагуу ажиллана. а/бие бүрэлдэхүүний дунд зохиох биеийн тамир, спортын уралдаан тэмцээний заавар, удирдамж, хөтөлбөр, ажлын төлөвлөгөөг боловсруулж, байгууллагын даргаар батлуулах; б/тэмцээний техникийн зөвлөлгөөнийг 1-3 хоногийн өмнө зохион байгуулна. Ерөнхий шүүгч уралдаан тэмцээн зохион явуулах газар, заал, талбай, аргачлалыг тохирч тэмцээний зохион байгуулалтын асуудлуудыг шийдвэрлэх; в/Төрийн дуулал эгшиглүүлэх, төрийн далбаа мандуулах шаардлага байгаа эсэхийг судлаж тухай бүр зохицуулалт хийж байх; г/тэмцээний ерөнхий шүүгч уралдаан тэмцээнд оролцож байгаа байгууллагуудын тамирчдыг тоглолтын хувцастай нэгтгэн жагсааж, тогтсон цагт эхлэх бэлтгэлийг хангаж байх; д/тэмцээний нээлтийг баталсан удирдамж хөтөлбөрийн дагуу зохион явуулж байх; е/уралдаан тэмцээнийг зохион байгуулж, дүнг илтгэх хуудсаар байгууллагын даргад танилцуулах. 941.5.5.Алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нь уралдаан тэмцээн зохион байгуулахдаа энэ журмын 941.5.4-д заасан дэгийг баримтална. 941.6.БИЕИЙН ТАМИР, СПОРТЫН ХАМТЛАГ БАЙГУУЛАХ 941.6.1.Биеийн тамир, спортын тухай хууль тогтоомжийг хэрэгжүүлэх зорилгоор алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагуудад биеийн тамир, спортын хамтлаг байгуулж болно. 941.6.2.Хамтлагийг байгууллагын даргын тушаалаар байгуулна. 941.6.3.Хамтлаг нь 3-аас доошгүй алба хаагчийн бүрэлдэхүүнтэй байх бөгөөд хамтлагийн ахлагчтай байна. 941.6.4.Хамтлаг нь бие бүрэлдэхүүний дунд нийтийн биеийн тамир, спортын чиглэлээр зохиох ажлын төлөвлөгөөг жил бүрийн эхний сард багтаан байгууллагын даргаар батлуулж, хэрэгжүүлэх ажлыг зохион байгуулна. 941.6.5.Хамтлаг нь үйл ажиллагаандаа байгууллагын биеийн тамир, спортын арга хэмжээнд зориулан олгосон хөрөнгийг ашиглана. 941.6.6.Хамтлаг зохион явуулсан болон цаашид хийх ажлаа улирал тутам байгууллагын бие бүрэлдэхүүнд танилцуулж байна. 941.6.7.Хамтлаг нь дараахь үүргийг хүлээнэ: а/биеийн тамир, спортын талаар төр, засгаас болон цагдаагийн төв байгууллага, хорооноос гаргасан бодлого, шийдвэр, арга хэмжээг байгууллагынхаа үйл ажиллагаанд хэрэгжүүлэх ажлыг зохион байгуулах; б/бие бүрэлдэхүүний бие бялдрыг чийрэгжүүлэх, эрүүл мэндийг хамгаалах биеийн тамир, спортын арга хэмжээ зохиох; в/бие бүрэлдэхүүний дунд болон аж ахуйн нэгж, байгууллагатай хамтран биеийн 1076 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам тамир, спортын уралдаан, тэмцээнийг тусгай удирдамж, төлөвлөгөөний дагуу зохион явуулах; г/биеийн тамир, спортыг хөгжүүлэх талаар зохиож буй туршлагыг судалж хэрэгжүүлэх; д/нийтийн биеийн тамир, спорт, чийрэгжүүлэлтийн ач холбогдлын талаар бие бүрэлдэхүүнд сурталчлах, уулзалт, ярилцлага хийх; е/алба хаагчдын бие бялдрыг хөгжүүлэх, эрүүл мэндийг бэхжүүлэх, хөдөлгөөний идэвхийг сайжруулах зорилгоор бие бүрэлдэхүүний дунд өдрийн гимнастик хийлгэж байх ажлыг хэвшүүлэх; ж/байгууллагадаа чийрэгжүүлэлт, бие бялдаржуулалтын танхимыг бий болгох, ажиллагаанд байлгах ажлыг зохион байгуулах; з/нийтийн биеийн тамир, спортын уралдаан, тэмцээнийг алба хаагчдын гэр бүлийн дунд явуулах; и/ажиллагсдын эрүүл мэнд, бие бялдрын түвшинд мэргэжлийн байгууллагаар үнэлгээ, дүгнэлт гаргуулах, түүнийг сайжруулах арга хэмжээ авах; к/цагдаагийн төв байгууллагаас зохион байгуулагдах биеийн тамир, спортын арга хэмжээний төлөвлөгөөний дагуу байгууллагын хэмжээнд оролцох алба хаагчдыг сонгон шалгаруулах зорилгоор тухайн төрлийн спортын аварга шалгаруулах уралдаан, тэмцээнийг зохион байгуулах; м/бусад. 941.6.8.Энэ журмын 941.6.7-т заасан үүргийн хүрээнд хийсэн ажлын тайланг хагас, бүтэн жилийн сүүлийн сарын 25-ны дотор хороонд ирүүлнэ. 941.6.9.Хамтлаг нь дараахь эрхтэй: а/бие бүрэлдэхүүний дунд зохиох биеийн тамир, спортын уралдаан тэмцээний заавар, удирдамж, хөтөлбөр, ажлын төлөвлөгөөг боловсруулж, байгууллагын даргаар батлуулж, хэрэгжүүлэх; б/биеийн тамир, спортын арга хэмжээнд идэвх зүтгэл гаргаж, амжилттай оролцож байгаа алба хаагчдыг шагнаж, урамшуулах саналаа байгууллагын даргадаа танилцуулан шийдүүлж байх; в/Хорооноос мэргэжил, арга зүйн туслалцаа авах. 941.6.10.Байгууллагын дарга нь хамтлагаас зохиож буй ажил, түүнд бие бүрэлдэхүүний оролцооны байдалд хяналт тавьж ажиллана. ---оОо--- 1077 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Хавсралт ЦБҮАЖ941.45 1078 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 1079 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 942.ЦАГДААГИЙН МЭРГЭЖЛИЙН СУРГУУЛИЙН ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА Хавсралт: Тараасан: 2017.12.20 Батлагдсан: 2017.12.20 Дугаар: А/248 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас:1 942.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагаас Хууль сахиулахын Их сургуультай харилцахдаа Монгол Улсын хууль тогтоомж, Цагдаагийн ерөнхий газар, Хууль сахиулахын Их сургуулиас 2013 оны 11 дүгээр сарын 06-ны өдөр байгуулсан “Хамтран ажиллах санамж бичиг”-ийг баримтална. ---оОо--- 1080 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 943.ПРОФЕССОР-БАГШ АЖИЛЛУУЛАХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/248 Хуудас: 2 943.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагын хүний нөөцийг бэлтгэх, давтан сургах, мэргэшүүлэх, дадлагажуулан сургах үйл ажиллагаанд их, дээд сургууль, академи, бусад байгууллагын мэргэшсэн алба хаагч, эрдэмтэн, багш нарыг Профессор-багшаар ажиллуулах үйл ажиллагаатай холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 943.2.ПРОФЕССОР-БАГШИЙН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ЧИГЛЭЛ 943.2.1.Профессор-багш нь цагдаагийн байгууллагын хүний хөгжил, сургалтын бодлого, үйл ажиллагааны зорилго, зорилтыг хэрэгжүүлэх, түүнийг сайжруулахад шинжлэх ухааны үндэслэлтэй сургалт, эрдэм шинжилгээ, судалгааны ажил зохион байгуулах, үр дүнг нэвтрүүлэхэд тухайн чиг үүрэг бүхий байгууллагуудтай дараахь чиглэлээр хамтран ажиллаж, зөвлөх үйлчилгээ үзүүлнэ: а/гэмт хэрэгтэй тэмцэх; б/нийтийн хэв журам хамгаалах; в/олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах; г/хүний нөөцийг чадавхижуулах, хөгжүүлэх; д/сургалт, судалгааны үйл ажиллагааг боловсронгуй болгох; е/орчин үеийн мэдээллийн технологийг нэвтрүүлэх; ж/бусад. 943.2.2.Профессор-багш нь дор дурдсан ажил, арга хэмжээг зохион байгуулна: а/сургалт, судалгааны ажлыг шинжлэх ухааны онол, арга зүйд тулгуурлан зохион байгуулах, энэ чиглэлээр гадаад, дотоодын ижил төстэй үйл ажиллагаа явуулдаг байгууллагатай хамтын ажиллагаагаа өргөжүүлж, хамтарсан төсөл, хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх; б/цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны онол, практикийн тулгамдсан асуудлыг илрүүлэх, шийдвэрлэх арга замыг тодорхойлох, шинжлэх ухааны үндэслэл бүхий санал, зөвлөмжийг боловсруулж, шинэ санаа дэвшүүлэх, үйл ажиллагаанд нэвтрүүлэх, төсөл хэрэгжүүлэх; в/цагдаагийн алба хаагчдын мэдлэг, мэргэжлийн ур чадварыг дээшлүүлэх чиглэлээр сургалт, дадлагын ажлыг зохион байгуулах, удирдан чиглүүлэх, хамтран ажиллах; г/цагдаагийн алба хаагчдад зориулсан ном, гарын авлага боловсруулж, нийтийн хүртээл болгох. 943.3. ПРОФЕССОР-БАГШИД ТАВИГДАХ ШАЛГУУР 943.3.1.Цагдаагийн байгууллагад ажиллах профессор-багш нь дараахь шалгуурыг хангасан байна: а/салбар шинжлэх ухааны чиглэлээр эрдмийн зэрэг цолтой, эрдэм шинжилгээний ажлын арга зүй эзэмшсэн, дадлага туршлагатай; б/удирдан зохион байгуулах, багаар ажиллах ур чадвартай; в/тухайн салбартаа хүлээн зөвшөөрөгдсөн, нэр хүндтэй байх; г/сурган, заах арга зүйн чиглэлээр мэргэшсэн байх; д/цагдаагийн байгууллагад ажиллаж байсан нэр хүндтэй иргэн байх. 943.3.2.Профессор-багшаар цагдаагийн байгууллагад үр бүтээлтэй ажиллаж байгаа, тухайн албаны чиглэлээр мэргэшсэн, сурган, заах арга зүйн чадвар эзэмшсэн, тасаг, тасгийн даргаас дээшхи албан тушаалд ажиллаж байгаа алба хаагчийг ажиллуулж болно. 943.3.3.Профессор-багшаар ажиллах иргэд, алба хаагчдад клиникийн профессор цол олгох асуудлыг холбогдох хууль тогтоомжийн хүрээнд шийдвэрлэж болно. 943.3.4.Клиникийн профессор цол олгохдоо дараахь шалгуур үзүүлэлтийг харгалзаж үзнэ. а/гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албаны чиглэлээр мэргэшсэн байх; б/сургагч багшаар 10-аас доошгүй жил үр бүтээлтэй ажилласан байх; в/магистр буюу түүнээс дээш эрдмийн зэрэг, цолтой байх; г/гарын авлага, хөтөлбөр боловсруулж олны хүртээл болгосон байх; д/онол, практикийн хуралд жил бүр илтгэл хэлэлцүүлсэн байх. 1081 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 943.3.5.Клиникийн профессор цол олгохдоо 943.3.4-т заасан шалгуурыг хангасан иргэн, алба хаагчдад цагдаагийн төв байгууллагын сургалт хариуцсан нэгжийн саналыг үндэслэн цагдаагийн төв байгууллагын дарга олгоно. 943.3.6.Клиникийн профессор цол олгох асуудлыг цагдаагийн байгууллага, Хууль сахиулахын Их сургуультай хамтран ажиллах санамж бичиг, бусад баримт бичигт заасны дагуу шийдвэрлэж болно. 943.4. ПРОФЕССОР-БАГШИЙН ЭРХ, ҮҮРЭГ 943.4.1.Профессор-багш нь дараахь эрх, үүрэгтэй байна. а/сургалт, судалгааны чиглэлээр төсөл, хөтөлбөр боловсруулж хэрэгжүүлэх, суурь болон хавсарга судалгааг гүйцэтгэх ажлыг удирдлагаар хангах; б/цагдаагийн байгууллагын бодлого, үйл ажиллагааны стратегийн зорилго, зорилтыг хэрэгжүүлэх, түүнийг сайжруулах ажлын онол, арга зүйн түвшинг ахиулах чиглэлээр санал, зөвлөмж боловсруулж, танилцуулах; в/хамтран ажилласан байгууллага, алба хаагчийг ажлын үр дүнгээр нь шагнаж урамшуулах, арга хэмжээ авах саналыг танилцуулах, шийдвэрлүүлэх; г/үйл ажиллагааны шуурхай байдлыг хангах, хэрэгжүүлэх, сургалт, судалгаа, шинжилгээний чиглэлээр зохион байгуулсан ажлын явц, үр дүнг хэлэлцэх; д/хэрэгжүүлж буй үйл ажиллагаа, сургалт, судалгаа, шинжилгээ, зөвлөн туслах ажлын үр дүнгийн үнэлгээгээр мөнгөн урамшуулал авах, гэрээгээр тогтоосон хувь авах. 943.4.2.Профессор-багш нь дараахь үүрэгтэй: а/Монгол Улсын Үндсэн хууль, бусад холбогдох хууль тогтоомжийн дагуу ажиллах, ёс зүйн хэм хэмжээг сахих; б/цагдаагийн байгууллагын алба хаагчдыг сургаж, дадлагажуулахад өөрийн мэдлэг, ур чадвараа бүрэн ашиглаж, үр бүтээлтэй, идэвхи санаачлагатай ажиллах; в/сургалт, судалгаа, зөвлөн туслах ажлын явц, үр дүнгийн талаар тайлагнах, тулгамдсан асуудлаар санал оруулж, шийдвэрлүүлэх; г/байгууллагын эрэлт хэрэгцээ, алба хаагчдын хүсэл, сонирхол, ололт амжилт, алдаа дутагдлын талаар судалгаа, шинжилгээ явуулах; д/цагдаагийн алба хаагчдын мэдлэг, мэргэжлийн ур чадварыг дээшлүүлэх чиглэлээр сургалт, дадлагын ажлыг зохион байгуулах, удирдан чиглүүлэх, хамтран ажиллах. 943.5. ПРОФЕССОР БАГШИЙН АЖЛЫН ХӨЛС, УРАМШУУЛАЛ ОЛГОХ 943.5.1.Зөвлөх үйлчилгээ, сургалт, судалгааны ажил гүйцэтгэх гэрээг байгуулж, урамшуулал, ажлын хөлс олгох асуудлыг зохих журмын дагуу тогтоож, хамтран ажиллаж байгаа байгууллагын санхүүжилтээс шийдвэрлэнэ. ---oOo--- 1082 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 944.ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНД ДАСАН ЗОХИЦОХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/248 Хуудас: 3 944.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагын хэмжээнд шинээр болон туршилтын хугацаагаар томилогдсон алба хаагчдыг ажил албанд нь богино хугацаанд сургах, дасан зохицуулах, ажил мэргэжлийн алдаа дутагдал гаргуулахгүй байх, мэргэжлийн чиг баримжаатай болгохтой холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 944.2.БАРИМТЛАХ БОДЛОГО Цагдаагийн албаны тухай, Төрийн албаны тухай хууль, Цагдаагийн алба хаагчдын дунд явуулах сургалт, соён гэгээрүүлэх ажлын үндсэн чиглэл, албаны сургалтыг зохион байгуулах, үр дүнг тооцох, тайлагнах журам нь энэхүү хөтөлбөрийг боловсруулан баталж, хэрэгжүүлэх эрх зүйн үндэслэл болно. 944.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Дасан зохицох үйл ажиллагаа” - шинээр болон туршилтын хугацаагаар томилогдсон ажилтнуудад цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагаа, чиг үүрэг, өдөр тутмын мэдвэл зохих зүйлсийг таниулах, ажил үүргээ хэвийн гүйцэтгэх мэдлэг, мэдээлэл, дадлага олгох үйл ажиллагааг. 944.4.БАРИМТЛАХ ЧИГЛЭЛ 944.4.1.Цагдаагийн байгууллагад шинээр болон туршилтын хугацаагаар томилогдсон алба хаагчийг ажил албанд нь богино хугацаанд сургаж, мэргэжлийн ур чадвар эзэмшүүлэх, мэргэжлийн алдаа дутагдал гаргах, гэмт хэрэг зөрчилд холбогдохоос урьдчилан сэргийлэх, мэргэжлийн чиг баримжаатай болгох зорилгын хүрээнд дараах зорилтуудыг хэрэгжүүлнэ: а/шинээр болон туршилтын хугацаагаар томилогдсон алба хаагчид мэргэжлийн ур чадварыг бий болгох, сахилга, ёс зүйг төлөвшүүлэх талаар удирдлага зохион байгуулалтын арга хэмжээ авах; б/алба хаагчийг албанд нь богино хугацаанд сургаж дадлагажуулах сургалтын хэлбэрийг оновчтой болгож зохих үр дүнд хүрэх; в/алба хаагчийн ар гэр, ахуй амьдралд нь туслалцаа дэмжлэг үзүүлж, ажиллах хэвийн нөхцөлөөр хангах; г/цагдаагийн байгууллагаас шинээр болон туршилтын хугацаагаар томилогдсон алба хаагчийн өдөр тутмын үйл ажиллагаанд шалган зааварчлах ажлыг тогтмолжуулах. 944.4.2.Цагдаагийн байгууллага ажлын дадлага, ур чадвартай, мэргэшсэн алба хаагчаар хангагдаж, ажиллах орчин нөхцөл сайжирч, богино хугацаанд ажил, албанд нь дасгах, сурган дадлагажуулах тогтолцоо бүрдэх бөгөөд мэргэжлийн ур чадвар дээшилж, алдаа дутагдал гаргахгүй ажиллах чадвар эзэмшинэ. Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны чанар, үр дүн дээшилнэ. 944.5.ДАСАН ЗОХИЦОХ ХӨТӨЛБӨР 944.5.1.Дасан зохицох хөтөлбөр: Байгууллагын хэмжээнд явагдах дасан зохицох үйл ажиллагааны хөтөлбөр нь чиглүүлэх хөтөлбөр, ажил үүргийн хөтөлбөр, чиг үүргийн хөтөлбөр гэсэн 3 үндсэн хэсгээс бүрдэнэ. а/чиглүүлэх хөтөлбөр: Алба хаагчид байгууллагын бие бүрэлдэхүүнийг танилцуулах, байгууллагынхаа үйл ажиллагаа, түүхэн замнал, нутаг дэвсгэр, ажлын онцлог байдлыг танилцуулах, мэдвэл зохих эрх зүйн баримт бичгийг судлуулах, амьдрах арга ухаанд суралцуулах; б/ажил үүргийн хөтөлбөр: Алба хаагчид томилогдсон ажил, үүргийг алдаа, дутагдалгүй хийж гүйцэтгэх мэдлэг, ур чадвар, дадлыг олгох, шаардлагатай мэргэжлийн сургалтад хамруулах; в/чиг үүргийн хөтөлбөр: Алба хаагчид бусад албадын үйл ажиллагаа, чиг үүрэг, онцлогийг танилцуулах, хамтран ажиллах арга барилыг эзэмшүүлэх, шаардлагатай сургалтыг зохион байгуулж, хамруулах. 1083 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 944.5.2.Цагдаагийн байгууллагад анх орж буй алба хаагчийг дасан зохицох 3 хөтөлбөрт, шинээр томилогдсон, өөр албан тушаалд шилжин томилогдсон алба хаагчийг ажил үүргийн болон чиг үүргийн дасан зохицох арга хэмжээний хөтөлбөрт тус тус хамруулна. 944.5.3.Ажил үүргийн хөтөлбөрийг чиг үүргийн хөтөлбөртэй нийцүүлэн “дадлагажих төлөвлөгөө”-г боловсруулж, хэрэгжүүлнэ. 944.5.4.Дасан зохицох үйл ажиллагааны хөтөлбөр нь алба хаагчийг ажилд томилогдсон эхний өдрөөс эхлэн 3-6 сарын хугацаанд хэрэгжинэ. 944.5.5.Алба хаагчийн мэдлэг, эзэмшсэн ур чадвар, дасан зохицсон байдал зэргийг харгалзан хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх хугацааг 1-2 сараар багасгах, эсхүл сунгаж болно. 944.6.ДАСАН ЗОХИЦОХ ҮЙЛ АЖИЛЛАГААГ ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ 944.6.1.Шинээр болон туршилтын хугацаагаар томилогдсон алба хаагчид мэргэжлийн ур чадварыг бий болгох, сахилга, ёс зүйг төлөвшүүлэх талаар удирдлага зохион байгуулалтын хувьд дараахь ажлыг хийж гүйцэтгэнэ: а/дасан зохицох үйл ажиллагааны хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх ажлын хэсгийг байгуулах; б/хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх ажлын төлөвлөгөө боловсруулж, хэрэгжүүлэх; в/шинээр болон туршилтын хугацаагаар томилогдсон алба хаагчид зориулсан удирдамж, гарын авлага, зөвлөмж бэлтгэх; г/алба хаагчийг хамт олны өмнө хүндэтгэлтэй хүлээн авч бие бүрэлдэхүүнд танилцуулж, гарын авлага, зөвлөмжийг гардуулан өгөх; д/хариуцах ажлын онцлог, эрүүгийн болон хэв журмын нөхцөл байдал, ажлын ололт, амжилт, алдаа, дутагдлыг танилцуулах; е/бие даан уншиж судлах хууль, тогтоомж, эрх зүйн акт, ном гарын авлага, баримт бичгүүдийн жагсаалтыг гарган судлуулах; ж/халамжлан хүмүүжүүлэгч, дадлагын багш, шавилан сургах гурван талт гэрээ байгуулах; з/ажлын үр дүнг харгалзан шагнаж урамшуулах, хариуцлага тооцох; и/алба хаагчийн дадлагажиж буй үйл ажиллагааг бодитой үнэлж дүгнэх шалгуур үзүүлэлт боловсруулж батлан мөрдөх. 944.6.2.Алба хаагчийг албанд нь богино хугацаанд сургаж дадлагажуулах сургалтын хэлбэрийг оновчтой болгож зохих үр дүнд хүрэх зорилтын хүрээнд: а/алба хаагч нэг бүрийн сэтгэл зүйн онцлог, стресс, дасан зохицох чадварын түвшинг тодорхойлж, сэтгэл зүйн дэмжлэг, туслалцааг алба хаагчид үзүүлэх; б/дасан зохицох үйл ажиллагааны хөтөлбөртэй нийцүүлэн сургалтын хөтөлбөр боловсруулж, алба хаагчийг ажлаас нь хөндийрүүлэхгүйгээр сургах; в/амьдрах ухаан, өв уламжлал, ёс заншил, зан үйлд сургах; г/цагдаагийн албадын үйл ажиллагаа, тогтолцоо, байгууллагын түүхэн замналын талаар яриа таниулга хийх; д/томилогдсон ажилд нь богино хугацаанд сургаж, чадваржуулах шинэлэг үйл ажиллагааг зохион байгуулах; е/гэмт хэрэг, эрх зүйн зөрчлийг таслан зогсоох, шийдвэрлэх, цагдаагийн байгууллагын хойшлуулшгүй үйл ажиллагаа, тусгай хэрэгсэл, мэх хэрэглэх талаарх сургалтад хамруулах; ж/ахмад туршлагатай болон тэргүүний алба хаагчидтай уулзалт зохион байгуулж, тэргүүний арга барил туршлагыг судлуулж үйл ажиллагаанд нь нэвтрүүлэх; з/томилогдсон албан тушаалд үүрэг гүйцэтгэхэд шаардлагатай ажлын арга тактикийг эзэмшүүлэх; и/тухайн албан тушаалыг эрхлэхэд гардаг түгээмэл алдаа, дутагдлын талаар зөвлөмж өгч, дадлага олгох; к/алба хаагчийн идэвх санаачилга, авьяас чадварыг нээн гаргах, хөгжүүлэх чиглэлээр төрөл бүрийн уралдаан тэмцээн зохион байгуулан хамруулах. 944.6.3.Алба хаагчийн ар гэр, ахуй амьдрал нь туслалцаа дэмжлэг үзүүлж ажиллах хэвийн нөхцлөөр хангах зорилтын хүрээнд: а/алба хаагчийн хэвийн ажиллах нөхцөл боломж, хувцас, техник хэрэгслээр хангах; б/алба хаагчид цалин урамшуулал, нэмэгдэл, дүрэмт хувцасны хангалтын талаар яриа, таниулга хийж, зөвлөгөө өгөх; в/алба хаагчийн ар гэр, ахуй амьдралтай биечлэн танилцаж, шаардлагатай тохиолдолд санхүү, эд материалын тусламж, дэмжлэг үзүүлэх; г/ар гэрийнхэнтэй нь тогтмол уулзаж, ажил үүргээ хэвийн гүйцэтгэх нөхцөл 1084 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам бололцоогоор хангуулах; д/алба хаагчийг нарийн мэргэжлийн эмчийн урьдчилан сэргийлэх үзлэгт жилд 1-ээс доошгүй удаа хамруулах. 944.6.4.Алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллага нь шинээр болон дадлагажих ажилтнаар томилогдсон алба хаагчийн үйл ажиллагааг шалган зааварчлах ажлыг тогтмолжуулах ажлын хүрээнд: а/алба хаагчийн дадлагажиж буй үйл ажиллагааг бодитой үнэлж дүгнэх, шалгуур үзүүлэлт, үнэлгээ өгөх хуудсыг боловсруулж, хэрэгжүүлэх; б/халамжлан хүмүүжүүлэгч, дадлагажуулагч багш алба хаагчийн ажил үүргийн хуваарийг шинэчлэн боловсруулах; в/шинээр болон дадлагажих ажилтнаар томилогдсон алба хаагчийн өдөр тутмын үйл ажиллагаанд тасаг, хэсэг, албадын дарга нар нь хяналт тавьж, зааварчилгаа өгөх; г/шинээр болон туршилтын хугацаагаар томилогдсон алба хаагчийн ажлын тайлан, мэдээг сар бүр дүгнэх ажлуудыг хийж гүйцэтгэнэ. ---оОо--- 1085 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 945.ЦАГДААГИЙН МЭРГЭЖЛИЙН СУРГУУЛИЙН СОНСОГЧИЙН ДАДЛАГЫН СУРГАЛТ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/248 Хуудас: 1 945.1.ЗОРИЛГО Хууль сахиулахын Их Сургуулийн анхан шатны болон бакалаврын зэргийн сургалтад суралцагчийн дадлагын сургалтыг зохион байгуулахад Цагдаагийн ерөнхий газар, Онцгой байдлын ерөнхий газар, Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ерөнхий газрын дарга нарын 2010 оны 327/ а58/236 тоот хамтарсан тушаалаар баталсан журмыг баримтална. Цагдаагийн байгууллагын захиалгаар гадаад улсад сургалцагсдын дадлагын сургалтыг цагдаагийн төв байгууллагын Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж Цагдаагийн ерөнхий газар, Онцгой байдлын ерөнхий газар, Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ерөнхий газрын дарга нарын 2010 оны 327/а58/236 тоот хамтарсан тушаалаар баталсан журамд заасан нөхцөлд нийцүүлэн зохион байгуулна. Тайлбар: Алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нь Боловсролын тухай хуулийн 47.1 дэх хэсэгт заасны дагуу Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын код 240-д заасныг баримтлан Хууль сахиулахын их сургуулиас бусад магадлан итгэмжлэгдсэн их, дээд сургуультай хамтран ажиллах гэрээ, санамж бичгийг байгуулан суралцагчийг хүлээн авч, үйлдвэрлэлийн дадлага хийлгэх нөхцөл, бололцоогоор хангаж болно. ---оОо--- 1086 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 946.ГАДААДАД СУРАЛЦАГЧИЙГ СОНГОН ШАЛГАРУУЛАХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: ЦБҮАЖ №946.11а, ЦБҮАЖ №946.11б. Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/248 Хуудас: 13 946.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагын захиалгаар гадаад улсын академи, их, дээд сургуулийн бакалавр, магистрантур, адьюнктур, /докторантур/ богино хугацааны болон удирдах ажилтан бэлтгэх сургалтад алба хаагч, иргэдээс сонгон шалгаруулж элсүүлэхтэй холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 946.2.ГАДААДАД СУРАЛЦАГЧДЫГ СОНГОН ШАЛГАРУУЛАХ Гадаадад цагдаагийн их, дээд сургууль, эчнээ, магистр, докторантур, удирдах ажилтан бэлтгэх сургалтад суралцагчийг сонгон шалгаруулах, тэдэнд цагдаагийн цол, тэтгэлэг, хувцасны хангалт, замын зардал олгох асуудлыг шийдвэрлэхдээ Хууль зүй, дотоод хэргийн сайдын 2017 оны А/45 дугаар тушаалаар баталсан журмыг баримтална. 946.3.ГАДААДАД СУРАЛЦАГЧДЫГ СОНГОН ШАЛГАРУУЛАХ АЖЛЫГ ЗОХИОН БАЙГУУЛАХ 946.3.1.Цагдаагийн төв байгууллага тухайн жилд гадаад улсын академи, их, дээд сургуулийн бакалавр, магистрантур, докторантур, удирдах ажилтны сургалтад элсүүлэх элсэгчдийн хяналтын тоо, мэргэжлийн чиглэлийг тодорхойлж, Хууль зүй, дотоод хэргийн яаманд уламжлан шийдвэрлүүлнэ. 946.3.2.Хууль зүй, дотоод хэргийн яамнаас томилогдсон төв комисс тухайн жилд гадаадын их, дээд сургуулийн бакалавр, магистрантур, адьюнктур /докторантур/, удирдах ажилтны сургалтад элсэгчдийг /цаашид “Элсэгч” гэх/ сонгон шалгаруулах ажлыг зохион байгуулна. 946.3.3.Төв комисс үйл ажиллагаандаа Цагдаагийн албаны тухай хууль, Боловсролын тухай хууль, Дээд боловсролын тухай хууль болон холбогдох бусад хууль, эрхийн актуудыг удирдлага болгоно. 946.4.СОНГОН ШАЛГАРУУЛАЛТЫН ТӨВ КОМИСС 946.4.1.Сонгон шалгаруулалт /цаашид “шалгалт” гэх/-ыг Хууль зүй, дотоод хэргийн сайдын тушаалаар томилогдсон төв комисс удирдан зохион байгуулна. 946.4.2.Төв комиссыг Хууль зүй, дотоод хэргийн сайдын тушаалаар 7-10 хүний бүрэлдэхүүнтэй байгуулна. 946.4.3.Шалгалтын төв комиссын дарга нь Хууль зүй, дотоод хэргийн яамнаас томилогдсон эрх бүхий албан тушаалтан, нарийн бичгийн дарга нь цагдаагийн төв байгууллагын Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгжийн дарга байна. 946.4.4.Төв комиссын үйл ажиллагааны үндсэн хэлбэр нь хуралдаан байна. 946.5.ТӨВ КОМИССЫН ЧИГ ҮҮРЭГ а/шалгалтын талаар шаардлагатай мэдээллийг олон нийтийн мэдээллийн хэрэгсэл ашиглан зарлан мэдээлэх, иргэдийг мэдээллээр хангах; б/шалгалт авах ажиллагааны төлөвлөгөө, удирдамж боловсруулж батлуулах, гүйцэтгэлийг хангах ажлыг зохион байгуулах; в/шалгалтад туслах чиг үүрэг бүхий ажлын хэсгийг байгуулах, үйл ажиллагаанд нь хяналт тавих. /Туслах ажлын хэсэгт мэргэшсэн монгол хэл, уран зохиолын багш, гадаад хэлний багш, мэргэшлийн сэтгэл зүйч болон бусад мэргэшсэн алба хаагчийг гэрээгээр ажиллуулж болно/; г/шалгалтын асуултын чиглэл, агуулга, бүтэц, шалгалт авах хэлбэрийг тогтоох; д/шалгалттай холбогдон гарсан гомдол, санал, хүсэлтийг хүлээн авч, зохих журмын дагуу хянан шийдвэрлэх; е/шалгалтын нэгдсэн дүнг гаргах, дүнг хуралдаанаар хэлэлцэж, тухайн жилийн элсэгчдийн хяналтын тоонд багтаж тэнцсэн алба хаагч, иргэний дүнг баталгаажуулж, гадаадын орны академи, их, дээд сургуульд суралцуулах тухай саналыг Хууль зүй, дотоод хэргийн яаманд уламжлан шийдвэрлүүлэх; ж/шалгалт авах журмыг боловсронгуй болгох талаар санал гаргах. 1087 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 946.6.КОМИССЫН НАРИЙН БИЧГИЙН ДАРГЫН ЧИГ ҮҮРЭГ а/шалгалттай холбоотой асуудлаар шалгалтын төв комиссын даргыг мэдээллээр хангах; б/шалгалт авах, зохион байгуулахтай холбогдсон хууль тогтоомж болон холбогдох бусад мэдээллийг иргэдэд мэдээлэх, танилцуулах ажлыг зохион байгуулах; в/шалгалтад орох хүсэлт гаргасан иргэн, алба хаагчийн материалыг хүлээн авах, бүртгэх; г/энэ журамд заасны дагуу шалгалтын асуулт, ярилцлагын сэдэв, бусад холбогдох материалыг бэлтгэх, нууцлалыг хангах; д/шалгалттай холбоотой мэдээ, тайлан, шалгалтын дүнг нэгтгэн гаргах; е/сонгон шалгаруулалтын ажилд дүн шинжилгээ хийж шалгалтын сэдэв, агуулгыг чанаржуулах, оновчтой болгох болон шаардлагатай бусад асуудлаар санал боловсруулах, шийдвэрлүүлэх; ж/хуралдааны бэлтгэл ажлыг хангах, хуралдаанаар хэлэлцүүлэх, шийдвэрлүүлэх асуудлын талаар танилцуулга бэлтгэх, шалгалт зохион байгуулах ажлын төлөвлөгөө, удирдамж боловсруулж батлуулах, гүйцэтгэлийг хангах ажлыг зохион байгуулах; з/хуралдааны тэмдэглэлийг хөтөлж, хурлаас гарсан шийдвэрийг зохих журмын дагуу албажуулах. 946.7.ЭЛСЭГЧДЭД ТАВИГДАХ ШААРДЛАГА 946.7.1.Шалгалтад орохоор хүсэлт гаргасан элсэгч ЦБҮАЖ-ын 901-д заасан нийтлэг болон тусгай шаардлагыг хангасан байна. 946.7.2.Магистрантур, адъюнктур /докторантур/-ын сургалтад зөвхөн цагдаагийн алба хаагчдаас сонгон шалгаруулна. 946.7.3.Бакалавр, адьюнктур, магистрантур /докторантур/-ын сургалтад элсэгч дараахь нийтлэг шаардлагуудыг хангасан байна: а/алба хаагчийн хувьд цагдаагийн байгууллагад 3-аас доошгүй жил үр бүтээлтэй ажилласан байх; б/ерөнхий боловсролын сургууль төгссөн, суралцах орныхоо хэлийг мэргэжлийн сургалтад хэлний бэлтгэлгүйгээр шууд суралцахаар чөлөөтэй эзэмшсэн, тухайн улс орны академи, их, дээд сургуулиас авах хэлний түвшин, шалгуурыг бүрэн хангасан байх; в/суралцах мэргэжил, тухайн сургуулийн шаардлага, шалгуур үзүүлэлтийг бүрэн хангасан байх; г/эрүүл мэндийн үзлэгээр архаг өвчин, сэтгэцийн эмгэггүй нь тогтоогдсон байх; д/албаны сахилга, ёс зүйн хувьд зөрчил, дутагдал гаргаж байгаагүй байх; е/ял шийтгэлгүй байх. 946.7.4.Бакалаврын болон түүнтэй адилтгах сургалтад элсэгч дараахь тусгай шаардлагыг хангасан байна: а/магадлан итгэмжлэгдсэн их, дээд сургуульд “А”, “В” үнэлгээтэй суралцаж байгаа 25 хүртэлх насны сонсогч, оюутан болон ерөнхий боловсролын сургуулийг “А”, “В” үнэлгээтэй төгссөн, боловсролын ерөнхий мэдлэгийн шалгалтаар голч оноо 60 хувиас доошгүй төгссөн төгсөгч байх. 946.7.5.Удирдах ажилтан бэлтгэх сургалтад элсэгч дараахь тусгай шаардлагыг хангасан байна: а/тасгийн дарга, түүнээс дээш албан тушаалд 3-аас доошгүй жил үр бүтээлтэй ажилласан эсвэл удирдах ажилтны нөөцөд бүртгэгдсэн байх; б/суралцах гадаад улсын албан ёсны хэлийг эрдэм шинжилгээ, судалгааны ажил хийх түвшинд эзэмшсэн байх. 946.7.6.Магистрантур, адьюнктур /докторантур/-ын сургалтад элсэгч дараахь тусгай шаардлагыг хангасан байна: а/суралцах мэргэжлийнхээ чиглэлээр боловсролын магистр, бакалаврын зэрэг хамгаалсны дараа цагдаагийн байгууллагад 2-оос дошгүй жил үр бүтээлтэй ажилласан байх; б/зэрэг горилох мэргэжлийн чиглэлээр судалгаа, шинжилгээний ажил хийж, бүтээлээ мэргэжлийн сэтгүүлд, эсхүл ном товхимол болгон нийтэлсэн байх; в/судалгаа, шинжилгээний ажлын сэдэв, агуулга нь цагдаагийн байгууллагын зорилго, зорилтыг хэрэгжүүлэхтэй холбогдсон асуудлыг онол практикийн талаас судалж, амьдралд нэвтэрч, үр дүнгээ өгөхүйц байх; г/суралцах гадаад улсын албан ёсны хэлийг эрдэм шинжилгээ, судалгааны ажил хийх түвшинд эзэмшсэн байх /англи хэлний мэдлэгийн түвшин тогтоох суурь оноо нь TOEFL (internet 1088 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам bassed)-ын шалгалтаас 65-аас доошгүй оноо, TOEFL (paper bassed)-ын шалгалтаас 510-аас доошгүй оноо, IELTS шалгалтаас 5.5-аас доошгүй оноо Кембрижийн Их сургуулийн “PET8 FCE, CAE, CPE” шалгалт, орос хэлний TOЕFL шалгалтын 2 дугаар түвшиний шалгалт өгснийг нотлох хүчин төгөлдөр батламжтай байна/; д/бакалаврын дипломын голч оноо 3.0, түүнээс дээш байх; 946.7.7.Шалгалт явуулахад шаардагдах зардлыг цагдаагийн төв байгууллагын сургалтын төсөвт жил бүр тусгаж зарцуулна. 946.7.8.Шалгалттай холбогдон гарах бусад зардал /хоол, байр, замын зардал г.м/-ыг элсэгч өөрөө хариуцна. 946.7.9.Шалгалтад орохоор бүртгүүлж байгаа элсэгч өөрийнхөө тухай үнэн зөв мэдүүлэх үүрэгтэй. 946.8.СОНГОН ШАЛГАРУУЛАЛТЫГ ЗОХИОН БАЙГУУЛАХ 946.8.1.Тухайн жилд цагдаагийн байгууллагын захиалгаар гадаадын академи, их, дээд сургуулийн магистрантур, докторантур, удирдах ажилтны сургалтад суралцагч элсүүлэх мэргэжлийн чиглэл, бүртгэлийн талаар цагдаагийн төв байгууллагын “police.gov.mn” цахим хуудас болон нийтийн мэдээллийн хэрэгслээр мэдээлнэ. 946.8.2.Шалгалтад орох хүсэлт гаргаж байгаа тухайн жилд ерөнхий боловсролын сургууль төгсөх сурагч, магадлан итгэмжлэгдсэн их, дээд сургуулийн 1, 2 дугаар дамжааны оюутнууд оршин суугаа нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад, алба хаагч, Хууль сахиулахын Их сургуулийн Цагдаагийн сургуулийн сонсогчид харьяа байгууллагын даргад суралцах шалгалтад орох хүсэлтийг бичгээр гаргана. 946.8.3.Хүсэлтийг хүлээн авсан цагдаагийн газар, хэлтсийн дарга, дэд дарга нар цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 901-д заасны дагуу судалгааг хийж, шаардлага хангасан суралцахыг хүсэгчийн материалыг хурлын тэмдэглэл, саналын хамт шалгалтын комисст хүргүүлнэ. 946.8.4.Төв комиссын нарийн бичгийн дарга шалгалтын бэлтгэл ажлыг хангах хүрээнд дараахь ажиллагааг хийж гүйцэтгэнэ: а/шалгалтын асуултын хувилбаруудыг сонгож бэлтгэх; б/шалгалтын сэдвийн 2-оос доошгүй хувилбар, тэдгээрийн үнэлгээний шалгуурыг дугтуйд хийж битүүмжлэн нууцлалыг хангаж шалгалтын комиссын даргад хүлээлгэн өгөх; в/шалгалт авах шаардлага хангасан байр, техник хэрэгсэл, бичиг хэргийн бусад материалыг бэлэн болгох болон шалгалт явуулах хэвийн нөхцөлийг хангах бусад арга хэмжээ авах; г/сонгон шалгаруулалтад орох болзол хангасан элсэгчдийн нэрсийн жагсаалтыг гаргаж, нягтлан шалгах; д/шалгалт эхлэхээс өмнө элсэгчдийг бүртгэн байр эзлүүлж, шалгалтад орох иргэдэд шалгалт явагдах дэс дараалал, зохион байгуулалт, анхаарах бусад асуудлын талаар танилцуулах, зааварчилга өгөх; е/бие бялдар /биеийн тамир/-ын шалгалт өгөх элсэгчдэд аюулгүй ажиллагааны зааварчилга, санамж өгөх; ж/шаардлагатай гэж үзвэл шалгалтад орж байгаа элсэгчдийн нэрсийг нууцлах / кодлох/; з/бусад арга хэмжээг авах. 946.8.5.Төв комисс шалгалт авсан тухайн өдөрт багтаан дүнг гаргаж, нэгтгэн онооны дэс дарааллаар байр эзлүүлж, шалгалт өгсөн элсэгчдэд албан ёсоор нээлттэй, ил тод танилцуулна. 946.8.6.Шалгалтад гар утас, чихэвч, дуу хураагуур, зөөврийн компьютер болон аудио, видео бусад техник хэрэгсэл, ном дэвтэр зэрэг зүйл авч орохыг хориглоно. 946.8.7.Дараахь тохиолдолд шалгалтыг хүчингүйд тооцно: а/энэ журмын 946.8.6 дахь хэсэг дэх хориглосон зүйлийг шалгалтын байранд авч орж ашиглахыг завдсан; б/шалгалт өгч байгаа бусад элсэгчтэй харилцаж туслах, туслуулахыг оролдсон; в/шалгалтын материал дээр зөвшөөрснөөс бусад тэмдэглэгээ хийсэн, таних тэмдэг тавьсан; г/бусад байдлаар шалгалт авах журмыг зөрчсөн. 946.9. ШАЛГАЛТЫН ТӨРӨЛ, ҮНЭЛГЭЭ 946.9.1.Шалгалтыг ерөнхий боловсролын сургуулийн төгсөгч, магадлан итгэмжлэгдсэн их, дээд сургуулийн 1, 2 дугаар дамжааны оюутан болон цагдаагийн албан хаагч, Хууль сахиулахын 1089 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Их сургуулийн Цагдаагийн сургуулийн “цагдаа-хууль сахиулах” мэргэжлийн 1, 2 дугаар дамжааны сонсогч гэсэн ангиллаар явуулна. 946.9.2.Шалгалтыг дараахь төрлөөр явуулна: а/эрүүл мэндийн үзлэг; б/биеийн тамир /бие бялдрын/-ын шалгалт; в/гадаад хэлний мэдлэгийн шалгалт; г/сэтгэл зүйн сорил, ярилцлага; д/монгол хэл, бичгийн шалгалт. 946.9.3.Бакалавр, магистр, адьюнктур /докторантур/, удирдах ажилтны сургалтад хамрагдах хүсэлт гаргасан алба хаагчдаас суралцах орны хэлний мэдлэгийн шалгалтыг ярилцлага, тест бөглөх, орчуулга хийх хэлбэрээр авч тус бүр 100 онооны үнэлгээгээр дүгнэж дундаж оноогоор байр эзлүүлнэ. 946.9.4.Боловсролын бакалаврын зэрэглэлийн сургалтад элсэх хүсэлт гаргасан Хууль сахиулахын Их сургуулийн Цагдаагийн сургуулийн “цагдаа-хууль сахиулах” мэргэжлийн 1, 2 дугаар дамжаанд “А”, “В” үнэлгээтэй суралцаж байгаа сонсогч, цагдаагийн алба хаагч монгол хэл, бие бялдрын шалгалтаас чөлөөлөгдөнө. 946.9.5.Шалгалтад орсон элсэгч тухайн төрлийн шалгалтад тэнцсэн тохиолдолд дараагийн шалгалтад орох эрхтэй. 946.9.6.Энэ журамд заасан шалгалт тус бүрийг дараах агуулга, шалгуур үзүүлэлтээр шалгаж үнэлгээ өгөх ба шалгалт тус бүрийн үнэлгээний нийлбэрээр нийт оноог гаргана. 946.9.7.Урьдчилсан сонгон шалгаруулалтад тэнцсэн элсэгчдийг нийслэлд Төрийн тусгай алба хаагчдын нэгдсэн эмнэлэгт Цагдаагийн төв байгууллагаас олгосон “Эрүүл мэндийн хуудас” -аар эрүүл мэндийн үзлэгт хамруулна. Эрүүл мэндийн үзлэгт “Тэнцсэн” гэсэн дүгнэлт гарсан тохиолдолд шалгалтад орох эрхтэй байна. Эмнэлгийн шинжилгээг зөвхөн Төрийн тусгай алба хаагчдын нэгдсэн эмнэлгийн итгэмжлэгдсэн нэгдсэн лабораторийн шинжилгээний дүгнэлтийг үндэслэнэ. Элсэхийг хүсэгч эмнэлгийн дүгнэлтийг эргэлзээтэй гэж үзэн гомдол гаргавал шалгалтын төв комиссын даргын шийдвэрээр дахин тус эмнэлгийн хяналтын комиссын үзлэг, шинжилгээнд хамрагдаж болно. 946.9.8.Биеийн тамир /бие бялдар/-ын шалгалтыг нас, хүйсийн ангиллаар цагдаагийн төв байгууллагаас тогтоосон тусгай нормативаар үзүүлэлт тус бүрээр шалгана. Үзүүлэлт тус бүрийн нормативын шаардлагыг ханган биелүүлсэн тохиолдолд “тэнцсэн” гэж үзнэ. 946.9.9.Монгол хэл, гадаад хэлний мэдлэгийн шалгалтыг дараахь аргачлалын дагуу авч, дүгнэнэ: а/монгол хэл, бичгийн шалгалтыг тест бөглөх, найруулан бичлэг /эссэ/ гэсэн хэлбэрээр авч, тус бүрийг 100 онооны үнэлгээгээр дүгнэж, дундаж оноог гаргах; б/гадаад хэлний мэдлэгийн шалгалтыг суралцахаар хүсэлт гаргасан сургуульд ашиглагдах хэл /орос, англи, турк/-ээр дүрмийн мэдлэгийг шалгах тест бөглөх, орчуулга хийх, найруулан бичлэг /эссэ/, ярилцлага гэсэн хэлбэрээр авч, тус бүрийг 100 онооны үнэлгээгээр дүгнэж, дундаж оноог гаргах. 946.9.10.Энэ журмын 946.9.2 дахь хэсгийн “в-г”-д заасан шалгалтад тэнцсэн бол сэтгэл зүйн сорилын шалгалтыг ярилцлага хэлбэрээр авна. 946.9.11.Сэтгэл зүйн сорил, ярилцлагаар бие хүний онцлог шинж, сэтгэн бодох чадвар, сэтгэлийн түгшүүр, стрессийн түвшин, өөрийгөө илэрхийлж ярих чадвар, хэл ярианы гажиг, биеэ авч яваа байдал, өөртөө итгэх итгэл зэргийг тодорхойлж, эдгээр шинж чанарууд нь цагдаагийн байгууллагын эрхэм зорилго, үнэт зүйлс, баримтлах зарчимтай тохирч байгаа эсэхэд үнэлэлт дүгнэлт өгөх зорилгоор тест болон ярилцлагын хэлбэрээр явуулж, гадаад улсад сургалтад хамруулах боломжтой эсэхийг тогтоож тэнцэх, эс тэнцэхийг тогтооно. Ярилцлагыг сэтгэл зүйч төв комиссын гишүүдийн хамт хийнэ. 946.9.12.Сэтгэл зүйн сорилын шалгалтаар “тэнцсэн” гэсэн үзүүлэлт гарсан бол элсэгчдийг гадаад хэлний мэдлэгийн шалгалтын оноогоор байр эзлүүлж, онооны дарааллаар суралцах орон, мэргэжлийн чиглэлийг сонгох зарчмаар тухайн жилийн хяналтын тоонд багтаан элсүүлэх асуудлыг төв комиссын хурлаар хэлэлцэнэ. 946.9.13.Хяналтын тоонд багтсан элсэгч суралцахаас татгалзсан, тодорхой бусад шалтгаанаар хасагдсан бол элсэгчдийн онооны дарааллаар дараагийн элсэгчийг хяналтын тоонд багтаан элсүүлнэ. 946.9.14.Боловсролын бакалаврын сургалтын сонгон шалгаруулалтад тэнцэж, хяналтын тоонд багтсан цагдаагийн байгууллагын офицероос бусад цагдаагийн алба хаагч, 18 насанд 1090 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам хүрсэн ерөнхий боловсролын сургуулийн төгсөгч, магадлан итгэмжлэгдсэн их, дээд сургуулийн оюутныг сонсогч бүрэлдэхүүнд оруулна. 946.9.15.Тухайн жилд ерөнхий боловсролын сургууль төгссөн, сонгон шалгаруулалтад тэнцсэн боловч цэргийн тангараг өргөх насанд хүрээгүй /17 нас/ иргэдийг сонсогчийн бүрэлдэхүүнд оруулах эсэх асуудлыг төв комисс шийдвэрлэнэ. 946.10.СОНГОН ШАЛГАРУУЛАЛТАД ОРОХЫГ ХҮССЭН ЭЛСЭГЧИЙГ БҮРТГЭХ 946.10.1.Төв комисс салбар комиссоос дор дурдсан бичиг баримтыг тогтоосон хугацаанд хүлээн авч, тэдгээрийг сонгон шалгаруулалтад орох болзол хангаж байгаа эсэх, тавигдах шаардлагатай нийцэж байгаа эсэхийг нягтлан шалгаж, болзол, шаардлага хангаж байгаа элсэгчдийг бүртгэнэ: а/бакалаврын сургалтад: 1.төрийн албан хаагчийн анкет /маягт N1-ийн дагуу бүрэн бөглөсөн байх/; 2.өргөдөл; 3.гурван үеийн түүх /7 хүний намтар/; 4.ажил байдлын болон сургуулийн тодорхойлолт; 5.боловсролын түвшин, мэргэжлийн зэргийг тодорхойлсон бичиг баримт /бүрэн дунд боловсролын гэрчилгээ, дүнгийн жагсаалт, сурагчийн хувийн хэрэг, их, дээд сургуулийн диплом, үнэмлэх/-ын нотариатаар гэрчлүүлсэн хуулбар; 6.иргэний үнэмлэхний нотариатаар гэрчлүүлсэн хуулбар; 7.ял шийтгэлийн лавлагааны сангаас авсан ял шийтгэлтэй эсэх тухай тодорхойлолт болон цагдаагийн газар, хэлтэст гэмт хэргийн учир шалгагдаж байсан эсэх талаар авсан лавлагаа; 8.“4х6” хэмжээтэй цээж зураг 4 хувь; 9.даргын зөвлөлийн хурлын тэмдэглэл, албан бичиг /цагдаагийн алба хаагчийн хувьд/. б/магистрантур, адьюнктур /докторантур/, удирдах ажилтан бэлтгэх сургалтад: 1.энэ зүйлийн 946.10.1 дэх хэсгийн “а”-д заасан бичиг баримт; 2.эрдэм шинжилгээ, судалгааны ажлын чиглэлээр бичсэн илтгэл, өгүүлэл, туурвиж нийтлүүлсэн бүтээл, ном товхимлын жагсаалт, магистрын сургалтад суралцахыг хүсэгч суралцах мэргэжлийн чиглэлээр 15-20 хуудас реферат, адьюнктур /докторантур/-ын сургалтад суралцахыг хүсэгч тухайн суралцах орны албан ёсны хэл дээр зэрэг горилсон эрдэм шинжилгээ, судалгааны ажлын сэдвийн дагуу 25-30 хуудас шинжлэх ухааны илтгэл, өгүүлэл бичсэн байна; 3.шалгалтын зардлын хэмжээг хуралдаанаар хэлэлцэн тогтооно; 4.шалгалтын комисс шаардлагатай гэж үзвэл баримт бичгийн үнэн зөвийг магадлах зорилгоор нэмэлт материал гаргуулж болно; 5.шаардлага хангасан элсэгчид эрүүл мэндийн дүгнэлт гаргах хуудсыг иргэний овог, нэрийг бичиж, тэмдэг даран баталгаажуулж өгнө. 946.11.СОНГОН ШАЛГАРУУЛАЛТЫГ ДҮГНЭХ 946.11.1.Салбар комисс сонгон шалгаруулалт зохион байгуулсан дүнг хуралдаанаараа хэлэлцэн тэнцсэн элсэгчийн талаарх мэдээлэл, шалгалтын дүн, дүгнэлт, цаашид авах арга хэмжээний талаарх саналаа цагдаагийн төв байгууллагын даргын зөвлөлийн хуралд танилцуулна. 946.11.2.Салбар комиссын саналыг үндэслэн цагдаагийн төв байгууллагын дарга тухайн жилд цагдаагийн байгууллагын захиалгаар гадаад улсын академи, их, дээд сургууль, магистр, адьюнктур, докторантур, удирдах ажилтан бэлтгэх сургалтад суралцуулах тухай шийдвэр гаргаж баталгаажуулахаар хууль зүйн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллагад уламжилна. 946.11.3.Ийнхүү хууль зүйн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллагын баталгаажуулсан шийдвэрийг үндэслэн цагдаагийн төв байгууллагын Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж суралцагч болон түүний итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчтэй “Сургалт /хавсралт ЦБҮАЖ №946.113а, ЦБҮАЖ №946.113б/-ын гэрээ” байгуулна. 946.11.4.Сургалтын төрийн сангийн зээлд хамрагдах суралцагчтай цагдаагийн төв байгууллагын хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж нэмэлт гэрээ байгуулж, зээл авахад шаардлагатай бичиг баримтыг гаргаж өгөх гэх зэргээр бусад дэмжлэг үзүүлнэ. 946.12.ГАДААДАД БОГИНО ХУГАЦААНЫ СУРГАЛТАД ОРОЛЦУУЛАХ 946.12.1.Сургалтад явах алба хаагчид тавих шаардлага: а/цагдаагийн байгууллагад үр бүтээл, тогтвортой ажиллаж байгаа, бүх талаараа цаашид цагдаагийн байгууллагад алба хаах чадвартайгаа харуулсан; б/ажил, мэргэжил болон сургаж дадлагажуулах дадлага туршлагатай; 1091 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам в/тухайн сургалтад оролцох хүмүүст тавигдсан шаардлага, шалгуурыг бүрэн хангасан; г/тухайн сургалтад зайлшгүй оролцох шаардлагатай албан тушаалд ажиллаж байгаа болон мэргэжил эзэмшсэн; д/тухайн сургалтад оролцуулах тухай цагдаагийн төв байгууллагын удирдлагын шийдвэр гарсан. 946.13. БОГИНО ХУГАЦААНЫ СУРГАЛТАД ЯВАХ АЛБА ХААГЧИЙН ҮҮРЭГ а/сургалтад явахын өмнө цагдаагийн төв байгууллагын хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж үүрэг чиглэл авах; б/сургалтад өндөр сахилга, хариуцлагатай оролцох; в/сургалт явагдаж буй тухайн улсын хууль, тогтоомж, ёс заншлыг чандлан сахиж хүндэтгэх; г/сургалтад явж ирээд тухайн сургалттай холбоотой тайлан /илтгэх хуудас/ болон сургалтад ашиглах хичээлийн сэдэв бичиж цагдаагийн төв байгууллагын хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгжид өгөх; д/сургалтаар үзсэн, суралцсан зүйлээрээ алба хаагчдад хичээл заах, ажил амьдралд ашиглах, сурталчлах ажил зохиох; е/сургалтаар үзсэн, суралцсан зүйлтэйгээ холбоотой материалыг Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгжид хүлээлгэн өгч, сургалт зохион байгуулахад хамтран оролцох; ж/албаны гадаад паспортыг суралцаж ирсний дараа цагдаагийн төв байгууллагын гадаад харилцааны ажил хариуцсан нэгжид хүлээлгэн өгөх. ---оОо--- 1092 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Хавсралт ЦБҮАЖ 946.113а ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ЗАХИАЛГААР ГАДААД УЛСЫН ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛЬ, АКАДЕМИД БОЛОВСРОЛЫН БАКАЛАВРЫН ЗЭРГИЙН СУРГАЛТАД СУРАЛЦАХ СУРАЛЦАГЧТАЙ БАЙГУУЛАХ СУРГАЛТЫН ГЭРЭЭНИЙ ҮЛГЭРЧИЛСЭН ЗАГВАР Дугаар ….. ...... оны ...... -р сарын ..... өдөр Улаанбаатар хот Энэхүү гэрээг нэг талаас Цагдаагийн ерөнхий газар /цаашид“ Захиалагч“ гэх/, түүнийг төлөөлж Хүний нөөц, сургалтын хэлтсийн дарга, цагдаагийн . . . . . . . . . . . . цолтой . . . . . . . . . . . овогтой . . . . . . . . . . . . , /цаашид “Ажил олгогч” гэх/ нөгөө талаас ...................................... овогтой ............................ нар /цаашид “Суралцагч” гэх/ Монгол Улсын Төрийн албаны тухай хууль, Дээд боловсролын тухай хууль, Монгол Улсын Иргэний хууль, бусад хүчин төгөлдөр үйлчилж буй эрх зүйн актад нийцүүлэн Хууль зүй, дотоод хэргийн сайдын ..... оны ........ , Цагдаагийн ерөнхий газрын ...... оны ......... дугаар тушаалыг тус тус үндэслэн дараах нөхцлөөр байгуулав. 1.Нийтлэг үндэслэл 1.1. Энэхүү гэрээний зорилго нь Цагдаагийн байгууллагад үр бүтээл, тогтвор суурьшилтай ажиллах, мэдлэг боловсролтой, мэргэжлийн ур чадвартай алба хаагч, иргэдийг гадаад улсын академи, их, дээд сургуульд сургаж бэлтгэх, суралцаж төгссөн суралцагчийг нөөцийн бүртгэлд авч, ажлын байраар хангаж, алба хаах гэрээ байгуулан ажиллуулах явцад талуудын хооронд үүсэх харилцааг зохицуулахад оршино. 1.2. Сургалтыг /улсын зардлаар, тухайн улсын Засгийн газрын тэтгэлэгээр, төрийн сангийн зээлээр, албан байгууллагын болон хувийн зардал/-аар явуулахыг ялгаж бичнэ. ............................................................................................................................................ 1.3. …………................. овогтой ................................ -ыг Цагдаагийн байгууллагын захиалгаар ................ оны хичээлийн жилээс эхлэн .................………………...................................................... .................................. мэргэжлээр ...................................................................................................... ................................................................................. /их, дээд сургууль, академи/-д суралцуулахаар тохиролцов. 2. Захиалагчийн эрх, үүрэг 2.1. Гэрээнд заасан нөхцөл журмын дагуу суралцуулагч улсад сонсогч, алба хаагчийг сургах. 2.2. Суралцах хугацаанд хичээлийн байр, оюутны дотуур байр, спорт заал, номын сангаар зохих журмын дагуу үйлчлэхтэй холбогдсон асуудлаар суралцуулагч улсад санал тавьж шийдвэрлүүлэх. 2.3. Суралцагчаас суралцахтай холбогдсон сургалтын төлөвлөгөөг биелүүлэхийг шаардах, биелэлтэнд хяналт тавих. 2.4. Суралцагч нь тухайн улсын хууль тогтоомж, сургуулийн дотоод журам, сахилга, ёс зүйн хэм хэмжээг зөрчсөн нь тогтоогдсон тохиолдолд холбогдох санал, шалгалтын үр дүнг үндэслэн түүнд хууль тогтоомжийн дагуу сахилгын шийтгэл ногдуулах. 2.5. Суралцагч сурлага, эрдэм шинжилгээний амжилтын хувьд боловсролын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага болон бусад этгээдээс тогтоосон болзол журмыг хангасан тохиолдолд түүнд нэрэмжит тэтгэлэг олгох асуудлыг хууль тогтоомжийн дагуу шийдвэрлүүлэхээр холбогдох байгууллагад уламжлах, эрх хэмжээнийхээ хүрээнд шагнаж урамшуулах. 2.6. Суралцагчийн сурах нөхцөл бололцоотой холбоотой асуудлыг зохих журмын дагуу шийдвэрлэх, санал хүсэлтийг нь барагдуулах. 2.7. Суралцагчид суралцах хугацаанд нь хүчин төгөлдөр үйлчилж буй хууль тогтоомжийн дагуу мөнгөн болон бусад хангалтыг олгуулах. 2.8. Хичээлийн жилийн улирал тутамд суралцагчийн сурлагын талаар суралцаж буй сургуулиас ирүүлсэн тодорхойлолт, боловсролын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагаас баталсан голч дүнг үндэслэн энэхүү гэрээний биелэлтийг дүгнэх. 2.9. Суралцагч энэхүү гэрээнд заасан нөхцөлөөр суралцахаас татгалзсан, энэ гэрээний 6 дугаар зүйлд заасан үндэслэлээр гэрээ цуцлагдсан тохиолдолд сургалтын байгууллагаас ирүүлсэн лавлагааг үндэслэн гэрээнд заасан нөхцөлийн дагуу мөнгөн болон бусад хангалт олгохыг зогсоож, суралцсан хугацааны зардлыг нөхөн төлүүлэх. 2.10. Суралцагчийг ажлын байраар хангах асуудлыг урьдчилан тогтоож, гэрээнд тусган сургууль төгсөж ирэхэд нь албан тушаалын зохих томилгоог хийх. 1093 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 2.11. Суралцагчийн танилцах, мэргэшүүлэх болон үйлдвэрлэлийн дадлагыг ажил олгогч эсхүл томилсон байгууллагад хийлгүүлэх. 2.12. Суралцагчийг шууд удирдлага, мэдээллээр зохих түвшинд хангаж ажиллах, гэрээний дагуу үүргээ биелүүлэхийг шаардах. 2.13. Сургалтын үр дүнг тооцох, гэрээ байгуулах, дүгнэх, гэрээнд заасан нөхцөлийн дагуу нэг талын санаачилгаар цуцлах. 2.14. Суралцагчийн суралцаж буй сургуулиас тогтоосон эрүүл мэндийн даатгалын жилийн хураамжийг жил бүр Монгол Улсаас Оросын Холбооны Улсад суугаа элчин сайдын яамны зөвлөх бөгөөд Хууль зүй, дотоод хэргийн яамны тусгай төлөөлөгч ................................................... ................................................................... уламжлуулан тухайн сургуулиас албан ёсоор тодруулж, суралцагчдад энэ тухай мэдээлэх. 3. Суралцагчийн эрх, үүрэг 3.1. Суралцах хугацаандаа тухайн орны хууль тогтоомж, ёс зүйн хэм хэмжээг дагаж мөрдөх, эх орныхоо нэрийг өндөрт өргөн сургууль, багш нараас тавьсан шаардлагыг биелүүлж, сургалтын төлөвлөгөө, хичээлийн хөтөлбөрт тусгасан мэдлэг, чадвар, дадлыг эзэмшихийн төлөө хичээл зүтгэл гарган суралцах. 3.2. Сургалтын хөтөлбөрийн шаардлагыг тогтоосон хугацаанд ханган биелүүлж, мэргэшлийн тодорхойлолтод заасан мэдлэг, чадварыг бүрэн эзэмших. 3.3. Хүчин төгөлдөр үйлчилж буй хууль тогтоомж, энэхүү гэрээнд заасан нөхцөлийн дагуу мөнгөн болон бусад хангалтыг авах. 3.4. Сурах нөхцөл бололцоотой холбоотой асуудлаар санал хүсэлт гаргах. 3.5. Гэрээнд заасан нөхцөл, журмын дагуу ажлын байраар хангагдаж, томилсон албанд 3-аас доошгүй жилийн хугацаанд тогтвор суурьшил, үр бүтээлтэй ажиллах. 3.6. Сургуулиас сурлага, сахилгаар болон өөрийн буруутай шалтгаанаар хасагдсан тохиолдолд суралцуулахад гарсан бүх зардлыг нөхөн төлөх. 3.7. Сургуульдаа болон бусад этгээдэд эд хөрөнгийн хохирол учруулсан тохиолдолд хариуцлагыг бүрэн хариуцах. 3.8. Суралцах хугацааны байр, хоолны зардал, эрүүл мэндийн даатгалын хураамжийг хариуцах. 3.9. Суралцах хугацаандаа өвчний болон ар гэрийн гачигдлаар чөлөө авахад хүрвэл Цагдаагийн ерөнхий газрын Хүний нөөц, сургалтын хэлтэст мэдэгдэн зөвшөөрөл авах бөгөөд түүнтэй холбогдсон зардлыг өөрөө хариуцах. 3.10. Сургалтын гэрээ болон холбогдох бичиг баримтыг орчуулах, нотариатаар батлуулах, суралцах улсын виз, бусад тэмдэгтийн хураамжуудыг хариуцах. 3.11. Суралцах сургуулиас тогтоосон эрүүл мэндийн даатгалын жилийн хураамжийг тогтоосон цаг хугацаанд нь суралцагч өөрөө төлөх. 3.12. Суралцагч нь өвөл, зуны амралт, бусад шалтгаанаар эх орондоо ирсэн болон буцахаас 3 хоногийн дотор Цагдаагийн ерөнхий газрын Хүний нөөц, сургалтын хэлтэст өөрийн биеэр ирж бүртгүүлнэ. 4. Санхүүгийн тооцоо 4.1. Цагдаагийн ерөнхий газрын Санхүү, хангамжийн алба нь сургалтад зарцуулагдсан мөнгөн болон бусад хангалттай холбогдон гарсан зардлыг тооцож карт нээн хөтөлнө. 4.2. Санхүү, хангамжийн алба нь энэхүү гэрээний 6 дугаар зүйлийн заалтын дагуу суралцагч сургуулиас хасагдсан тохиолдолд суралцуулахтай холбогдон гарсан зардлын тооцоог хийж холбогдох газруудад мэдээлэх ба материалыг бүрдүүлж суралцагчаар нөхөн төлүүлэх арга хэмжээг авна. 5. Гэрээний нэмэлт 5.1. Суралцагч хөтөлбөрт заасан хичээлийг богино хугацаанд эзэмших, сургуулиа түргэвчлэн төгсөх хүсэлт гаргасан тохиолдолд захиалагч тал хянан үзэж зөвшөөрвөл гэрээнд нэмэлт оруулна. 6. Гэрээг цуцлах болон түдгэлзүүлэх үндэслэл 6.1. Гэрээг дараах тохиолдолд цуцлана: 6.1.1.Суралцагч хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр хугацаандаа сургуулиа төгсөж чадаагүй; 6.1.2.Сахилга, ёс зүйн зөрчил гаргасан тохиолдолд зөрчлийн шинж байдлыг харгалзан; 6.1.3.Төгсөөд эх орондоо ирээгүй; 6.1.4.Томилсон газарт ажиллаагүй, ажиллахаас татгалзсан; 6.1.5.Томилсон газарт 3-аас доошгүй жил тогтвор сурьшилтай ажиллаагүй; 6.1.6.Суралцаж буй сургуулиас эрүүл мэнд, сахилга, ёс зүй болон сурлагаар хасагдсан; 1094 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 6.1.7.Суралцах хугацаандаа гэмт хэрэг үйлдсэн болох нь шүүхийн таслан шийдвэрлэх тогтоолоор тогтоогдсон; 6.1.8.Цагдаагийн алба хаагчийн сахилга, ёс зүйн хэм хэмжээг ноцтой зөрчсөн. 6.2. Суралцагч нь хүүхэд төрүүлсэн болон бусад хүндэтгэн үзэх шалтгаанаар зохих журмын дагуу чөлөө авсан бол энэ тухайгаа захиалагчид албан ёсоор мэдэгдэх бөгөөд гэрээний биелэлтийг түдгэлзүүлэж, цолны мөнгө, цалин, хангалтыг түр зогсооно. 7. Гэрээний хариуцлага 7.1. Гэрээг цуцалсантай холбогдон үүсэх хариуцлагыг энэхүү гэрээгээр тогтооно. 7.2. Суралцагч гэрээний хугацаанд сахилга, ёс зүйн зөрчил гаргасан тохиолдолд зөрчлийн шинж байдлыг харгалзан түүнд холбогдох хуульд заасны дагуу сахилгын шийтгэл ногдуулна. 7.4 Суралцагч суралцах хугацаандаа санаатай гэмт хэрэг үйлдсэн болох нь нотлогдож, шүүхийн шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болсон, цагдаагийн алба хаагчийн сахилга, ёс зүйн хэм хэмжээг ноцтой зөрчсөн тохиолдолд байгуулсан сургалтын гэрээг захиалагч байгууллагын санаачилгаар цуцлана. 7.3. Суралцагч энэхүү гэрээг зөрчиж гэрээний 6 дугаар зүйлд заасан үндэслэлээр гэрээ цуцлагдвал суралцуулахтай холбогдон гарсан бүх зардлыг нөхөн төлнө. 7.4. Суралцагч гэрээтэй холбогдуулан итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчөө томилон ажиллуулж болох бөгөөд гэрээ цуцлагдсан тохиолдолд итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн эрх, үүрэг дуусгавар болно. 7.5. Суралцагч хөдөлмөрийн чадвараа бүрэн буюу 50-аас дээш хувиар алдсан тухай эрх бүхий байгууллагын шийдвэрийг үндэслэн түүнийг гэрээний хариуцлагаас чөлөөлнө. 8. Гэрээний хугацаа 8.1. Энэхүү гэрээг нэг жилийн хугацаагаар байгуулж, гэрээний 8.2 дахь хэсэгт заасан дүнг харгалзан сунгах эсэх асуудлыг шийдвэрлэнэ. 8.2. Гэрээний үүргийн биелэлтийг Цагдаагийн ерөнхий газрын Хүний нөөц, сургалтын хэлтсээс жил бүрийн 08 дугаар сарын 20-ны өдрөөр тасалбар болгон дүгнэж, шаардлагатай нэмэлт, тодотголыг хийнэ. 8.3. Гэрээг 4 хувь үйлдэж суралцах хугацааг дуустал гэрээний талууд Цагдаагийн ерөнхий газрын Хүний нөөц, сургалтын хэлтэс, Санхүү, хагамжийн алба, суралцагч тус бүрт 1 хувь хадгалах бөгөөд гэрээний хувь тус бүр адил хүчинтэй. 8.4. Гэрээнд талууд гарын үсэг зурснаар хүчин төгөлдөр болсонд тооцно. 9. Гэрээ дуусгавар болох Энэхүү гэрээ нь дараах тохиолдолд дуусгавар болно. 9.1. Энэхүү гэрээний 6 дугаар зүйлд заасан үндэслэлээр гэрээ цуцлагдаж, холбогдох зардлыг суралцагч болон түүний баталгаа гаргагчаар бүрэн төлүүлсэн. 9.2. Суралцагч нь суралцах хугацаандаа нас барсан. 9.3. Суралцагч тухайн сургуулийг амжилттай суралцан төгсөж, цагдаагийн байгууллагад томилогдсон албан тушаалд 3-аас доошгүй жил тогтвор суурьшилтай ажилласан. Гэрээ байгуулсан: Захиалагч тал: Суралцагч тал: Цагдаагийн ерөнхий газар ............................................ овогтой түүнийг төлөөлж Хүний нөөц, сургалтын .......................................................... хэлтсийн дарга, цагдаагийн хаяг, ................................................ ……………………………………….. ………………………………................ овогтой …………............................ .......................................................... хаяг ................................................. ......................................................... Утас: ……...............……................. Утас: …...........................……………........... Факс…………….............................. Тооцооны дансны дугаар……..…................. .......................................................... Захиалагч байгууллага: Суралцагч : …………………………. (гарын үсэг) Тамга …………………………… (гарын үсэг) тэмдэг Нотариатч __________________________ 1095 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Хавсралт ЦБҮАЖ 946.113б ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ЗАХИАЛГААР ГАДААДЫН ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛЬ, АКАДЕМИЙН МАГИСТРАНТУР, АДЪЮНКТУР, ДОКТОРАНТУР, УДИРДАХ АЖИЛТНЫ СУРГАЛТАНД СУРАЛЦАГЧТАЙ БАЙГУУЛАХ СУРГАЛТЫН ГЭРЭЭНИЙ ҮЛГЭРЧИЛСЭН ЗАГВАР Дугаар ….. …. оны …… сарын …. өдөр Улаанбаатар хот Энэхүү гэрээг нэг талаас Цагдаагийн ерөнхий газар (цаашид “Захиалагч“ гэх), түүнийг төлөөлж Хүний нөөц, сургалтын хэлтсийн дарга, цагдаагийн .............. цолтой .......................... овогтой .......................... , нөгөө талаас алба хаагч ........................ цолтой .....……….......... овогтой ……………........ нар (цаашид “Суралцагч” гэх) Монгол Улсын Төрийн албаны тухай хууль, Дээд боловсролын тухай хууль, Монгол Улсын Иргэний хууль болон бусад хүчин төгөлдөр үйлчилж буй эрх зүйн актад нийцүүлэн Хууль зүй, дотоод хэргийн сайдын .......... оны ............ , Цагдаагийн ерөнхий газрын даргын сургуульд суралцуулах тухай ................. оны .......... дугаар тушаалыг тус тус үндэслэн дараах нөхцлөөр байгуулав. 1.Нийтлэг үндэслэл 1.1. Энэхүү гэрээний зорилго нь Цагдаагийн байгууллагад үр бүтээл, тогтвор суурьшилтай ажиллах, мэдлэг боловсролтой, мэргэжлийн ур чадвартай алба хаагчийг гадаад орны Дотоод хэргийн яамны харъяа академи, их, дээд сургуулийн удирдах ажилтны сургалт болон магистрантур, адъюнктур, докторантурт сонгон шалгаруулалтын үндсэн дээр суралцуулах, мэргэшүүлэх, бэлтгэгдсэн алба хаагчтай алба хаах гэрээ байгуулж ажиллуулах явцад талуудын хооронд үүсэх харилцааг зохицуулахад оршино. 1.2. Сургалтыг /улсын зардлаар, тухайн улсын Засгийн газрын тэтгэлэгээр, төрийн сангийн зээлээр, албан байгууллагын болон хувийн зардал/-аар явуулахыг ялгаж бичнэ. …............................................................................................................................................................... 1.3.………….................................-ыг…............................................................................... их, дээд сургууль, академид ............... оны хичээлийн жилээс эхлэн ………………......................... ....... мэргэжлээр /магистр, адъюнктур, докторантур, удирдах ажилтны сургалт шатлалыг бичих/ /өдөр, орой, эчнээ, богино хугацаагаар, суралцах хэлбэрийг заах/ цагдаагийн байгууллагын захиалгаар суралцуулахаар тохиролцов. 2. Захиалагчийн эрх, үүрэг 2.1. Гэрээнд заасан нөхцөл журмын дагуу суралцуулагч улсад алба хаагчийг сургах. 2.2. Суралцах хугацаанд хичээлийн байр, оюутны дотуур байр, спорт заал, номын сан зэрэг сургалт, эрдэм шинжилгээний ажил эрхлэх нөхцөл бүрдүүлэх, үйлчилгээ үзүүлэхтэй холбогдсон асуудлаар тухайн сургууль, холбогдох газарт санал тавьж шийдвэрлүүлэх. 2.3. Суралцагчаас суралцахтай холбогдсон сургалтын төлөвлөгөөг биелүүлэхийг шаардах, биелэлтэнд хяналт тавих. 2.4. Суралцагч нь тухайн улсын хууль тогтоомж, сургуулийн дотоод журам, ёс зүйн хэм хэмжээг зөрчсөн нь тогтоогдсон тохиолдолд холбогдох санал, шалгалтын үр дүнг үндэслэн түүнд хууль тогтоомжийн дагуу сахилгын шийтгэл ногдуулах. 2.5. Суралцагчийн сурах нөхцөл бололцоотой холбоотой асуудлыг зохих журмын дагуу шийдвэрлэх, санал хүсэлтийг нь барагдуулах. 2.6. Суралцагчид суралцах хугацаанд нь хүчин төгөлдөр үйлчилж буй хууль тогтоомжийн дагуу мөнгөн болон бусад хангалтыг олгуулах. 2.7. Хичээлийн жилийн улирал тутамд суралцагчийн сурлагын талаар суралцаж буй сургуулиас ирүүлсэн дүнгийн болон албаны тодорхойлолт, боловсролын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагаас баталсан голч дүнг үндэслэн энэхүү гэрээний биелэлтийг дүгнэх. 2.8. Сургалтын төрийн сангийн зээл, бусад тусламжийн асуудлыг холбогдох төрийн байгууллагад уламжлан шийдвэрлүүлэхэд дэмжлэг үзүүлэх. 2.9. Суралцагч энэхүү гэрээнд заасан нөхцлөөр суралцахаас татгалзсан, энэ гэрээний 6.1-д заасан үндэслэлээр гэрээ цуцлагдсан тохиолдолд гэрээнд заасан нөхцлийн дагуу мөнгөн болон бусад хангалт олгохыг зогсоож, суралцсан хугацааны зардлыг нөхөн төлүүлэх. 2.10. Суралцагчид ар гэрийн гачигдал тохиолдсон үед түүнд холбогдох хууль тогтоомжийн дагуу 1096 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам тусламж, дэмжлэг үзүүлэх, гачигдалын болон тэнхмийн чөлөө олгох эсэх асуудлыг зохих журмын дагуу шийдвэрлүүлэх. 2.11. Үр бүтээлтэй суралцаж эрдэм шинжилгээний өндөр амжилт гаргасан суралцагчийг хуульд заасан эрх хэмжээний хүрээнд шагнаж урамшуулах, хугацааны цагдаагийн цол олгох, бусад байгууллагын шагналд тодорхойлох, шагнуулахаар эрх бүхий байгууллагад уламжлах. 2.12. Сургалтын гэрээг сунгасан эсэх талаарх мэдээллийг суралцагчид жил бүрийн 09 дүгээр сарын 01-ний дотор мэдэгдэнэ. 2.13. Суралцагчийг шууд удирдлага, мэдээллээр зохих түвшинд хангаж ажиллах, гэрээний дагуу үүргээ биелүүлэхийг шаардах. 2.14. Сургалтын үр дүнг тооцох, гэрээ байгуулах, дүгнэх, гэрээнд заасан нөхцлийн дагуу нэг талын санаачилгаар цуцлах. 2.15. Суралцагч Сургалтын төрийн сангийн зээлээр суралцахаар болсон тохиолдолд захиалагчаас зохих дэмжлэгийг үзүүлэх бөгөөд эд хөрөнгө, зээлийн ямар нэг баталгаа гаргахгүй. 2.16. Суралцаж төгсөн диплом, диссертацийн ажлаа хамгаалсан суралцагчийг нөөцөд авч, ажлын байраар ханган, алба хаах гэрээг шинэчлэн байгуулж, томилсон газар 3-аас доошгүй жил тогтвор суурьшилтай ажиллах нөхцөл бололцоогоор хангах. 3. Суралцагчийн эрх, үүрэг 3.1. Суралцах хугацаандаа тухайн орны хууль тогтоомж, сургуулийн дотоод журам, ёс зүйн хэм хэмжээг дагаж мөрдөх, эх орныхоо нэрийг өндөрт өргөн сургууль, багш нараас тавьсан шаардлагыг биелүүлж, сургалтын төлөвлөгөө, хичээлийн хөтөлбөрт тусгасан мэдлэг, чадвар, дадлыг эзэмшихийн төлөө хичээл зүтгэл гарган суралцах. 3.2. Сургалтын хөтөлбөрийн шаардлагыг тогтоосон хугацаанд ханган биелүүлж, мэргэшлийн тодорхойлолтод заасан мэдлэг, чадварыг бүрэн эзэмшиж, дипломын болон диссертацийн ажлыг цагдаагийн байгууллагын захиалсан сэдвийн хүрээнд амжилттай хамгаалах. 3.3. Гэрээнд заасан нөхцөл, журмын дагуу ажлын байраар хангагдаж, томилсон албанд 3-аас доошгүй жилийн хугацаанд тогтвор суурьшил, үр бүтээлтэй ажиллах. 3.4. Суралцагч нь хүчин төгөлдөр үйлчилж буй хууль тогтоомж, энэхүү гэрээнд заасан нөхцлийн дагуу мөнгөн болон бусад хангалт авахын тулд сурлагын дүн, сахилга, ёс зүйн байдлын талаарх сургуулийн тодорхойлолтыг эх хувиар нь тухайн хичээлийн жилийн улирал бүрийн дараа Цагдаагийн ерөнхий газрын Хүний нөөц, сургалтын хэлтэст ирүүлнэ. 3.5. Сурах нөхцөл бололцоотой холбоотой асуудлаар санал хүсэлт гаргах. 3.6. Сургуулиас сурлага, сахилга болон өөрийн буруутай шалтгаанаар хасагдсан тохиолдолд суралцуулахтай холбогдон гарсан бүх зардлыг нөхөн төлөх. 3.7. Сургуульдаа болон бусад этгээдэд эд хөрөнгийн хохирол учруулсан тохиолдолд хариуцлагыг өөрөө бүрэн хариуцна. 3.8. Суралцах хугацааны байр, хоолны зардал, эрүүл мэндийн даатгалын хураамжийг хариуцах. 3.9. Суралцах хугацаандаа өвчний болон ар гэрийн гачигдлаар чөлөө авахад хүрвэл Цагдаагийн ерөнхий газрын Хүний нөөц, сургалтын хэлтэст мэдэгдэн зөвшөөрөл авах бөгөөд түүнтэй холбогдсон зардлыг бүрэн хариуцах. 3.10. Сургалтын гэрээ болон холбогдох бичиг баримтыг орчуулах, нотариатаар батлуулах, суралцах улсын виз, бусад хураамжуудыг хариуцах. 3.11. Удирдлагын академид суралцаж байгаа тохиолдолд төлбөрийг суралцаж байгаа сургуулийн тогтоосон цаг, хугацаанд хийх. 3.12. Суралцагч Сургалтын төрийн сангийн зээл авах тохиолдолд холбогдох бичиг баримтыг бүрдүүлэх, зээл авах, зээлийн гэрээгээ сунгах зэрэг гэрээ, эрх зүйн зохион байгуулалтын асуудлыг хариуцах. 3.13. Тухайн сургуулиас тогтоосон эрүүл мэндийн даатгалын жилийн хураамжийг тогтоосон цаг хугацаанд төлөх. 3.14. Суралцагч нь өвөл, зуны амралт, бусад шалтгаанаар эх орондоо ирсэн болон буцахаас 3 хоногийн дотор Цагдаагийн ерөнхий газрын Хүний нөөц, сургалтын хэлтэст өөрийн биеэр ирж бүртгүүлнэ. 4. Санхүүгийн тооцоо 4.1. Цагдаагийн ерөнхий газрын Санхүү, хангамжийн алба суралцуулахтай холбогдон зарцуулагдсан мөнгөн болон бусад хангалттай холбогдон гарсан зардлыг карт нээн хөтөлж, тооцоог жил бүрийн 08 дугаар сарын 20-ны дотор гаргана. 4.2. Санхүү, хангамжийн алба нь энэхүү гэрээний 7.1, 7.3, 7.6 дахь заалтын дагуу суралцагч сургуулиас хасагдсан тохиолдолд тухайн сургуулийн захирлын тушаал гарсан өдрөөр тасалбар 1097 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам болгон суралцуулахтай холбогдон гарсан зардлын тооцоог хийж холбогдох газруудад мэдээлэх ба материалыг зохих албанд шилжүүлнэ. 4.3. Гэрээ цуцлагдсан тохиолдолд Захиалагч суралцах хугацаанд гарсан зардлын тооцоог үндэслэн суралцагчаар нөхөн төлүүлэх арга хэмжээг авна. 5. Гэрээний нэмэлт 5.1. Суралцагч хөтөлбөрт заасан хичээлийг богино хугацаанд эзэмших, сургуулиа түргэвчлэн төгсөх хүсэлт гаргасан тохиолдолд Захиалагч тал хянан үзэж зөвшөөрвөл гэрээнд бичгээр нэмэлт оруулна. 6. Гэрээг цуцлах болон түдгэлзүүлэх үндэслэл 6.1. Гэрээг дараах тохиолдолд цуцлана: 6.1.1. Магистр, адъюнктур /докторантур/-ын зэргийн сургалтад суралцаж байгаа суралцагч нь хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр сургуулиас тогтоосон хугацаанд эрдмийн зэрэг хамгаалах ажлаа хамгаалаагүй тохиолдолд байгууллагын санаачилгаар сургалтын гэрээг цуцална; 6.1.2. Суралцах хугацаандаа зохих кредитийг хангасан боловч хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр төгсөлтийн дипломын, диссертацийн ажлаа бичиж эрдмийн зэрэг хамгаалаагүй; 6.1.3. Эрдмийн зэрэг хамгаалуулах зөвлөлд диссертацийн ажлаа хэлэлцүүлсэн боловч амжилттай хамгаалж эрдмийн зэрэг хүртэж чадаагүй; 6.1.4. Төгсөөд эх орондоо ирээгүй; 6.1.5. Томилсон газарт ажиллаагүй, ажиллахаас татгалзсан; 6.1.6. Томилсон газарт 3-аас доошгүй жил ажиллаагүй; 6.1.7. Суралцаж буй сургуулиас эрүүл мэнд, сахилга, ёс зүйн болон сурлагаар хасагдсан; 6.1.8. Суралцах хугацаандаа санаатай гэмт хэрэг үйлдсэн болох нь нотлогдож, шүүхийн шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болсон; 6.1.9. Цагдаагийн алба хаагчийн сахилга, ёс зүйн хэм хэмжээг ноцтой зөрчсөн; 6.1.10. Суралцагчийн улирлын болон суралцсан хугацааны сурлагын чанарын түвшин нь боловсролын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагаас гаргасан голч дүн, бусад үзүүлэлтэд хүрээгүй. 6.2. Суралцагч нь хүүхэд төрүүлсэн болон бусад хүндэтгэн үзэх шалтгаанаар зохих журмын дагуу чөлөө авсан бол энэ тухайгаа захиалагчид албан ёсоор мэдэгдэх бөгөөд гэрээний биелэлтийг түдгэлзүүлж, цалин, хангалтыг түр зогсооно. 7. Гэрээний хариуцлага 7.1. Гэрээг цуцалсантай холбогдон үүсэх хариуцлагыг энэхүү гэрээгээр тогтооно. 7.2. Суралцагч гэрээний хугацаанд сахилга, ёс зүйн зөрчил гаргасан тохиолдолд зөрчлийн шинж байдлыг харгалзан түүнд холбогдох хууль, тогтоомжид заасны дагуу сахилгын шийтгэл оногдуулна. 7.3. Суралцагч энэхүү гэрээг зөрчиж гэрээний 6 дахь бүлэгт заасан үндэслэлээр гэрээ цуцлагдвал суралцуулахтай холбогдон гарсан бүх зардлыг нөхөн төлнө. 7.4. Суралцагч гэрээтэй холбогдуулан итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчөө томилон ажиллуулж болох бөгөөд гэрээ цуцлагдсан тохиолдолд итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн эрх, үүрэг дуусгавар болно. 7.5. Суралцагч хөдөлмөрийн чадвараа бүрэн буюу 50-аас дээш хувиар алдсан тухай эрх бүхий байгууллагын шийдвэрийг үндэслэн түүнийг гэрээний хариуцлагаас чөлөөлнө. 8. Гэрээний хугацаа 8.1. Энэхүү гэрээг нэг жилийн хугацаагаар байгуулж, гэрээний 8.2 дахь хэсэгт заасан дүнг харгалзан сунгах эсэх асуудлыг шийдвэрлэнэ. 8.2. Гэрээний үүргийн биелэлтийг Цагдаагийн ерөнхий газрын Хүний нөөц, сургалтын хэлтсээс тухайн хичээлийн жил бүрийн 08-р сарын 20-ны өдрөөр тасалбар болгон дүгнэж, шаардлагатай нэмэлт тодотголыг хийнэ. 8.3. Гэрээг 4 хувь үйлдэж, гэрээ дуустал Цагдаагийн ерөнхий газрын Хүний нөөц, сургалтын хэлтэс, Санхүү, хангамжийн алба, суралцагч тус бүрт 1 хувь хадгалах бөгөөд гэрээний хувь тус бүр адил хүчинтэй. 8.4. Гэрээнд талууд гарын үсэг зурснаар хүчин төгөлдөр болсонд тооцно. 9. Гэрээ дуусгавар болох Энэхүү гэрээ нь дараах тохиолдолд дуусгавар болно. 9.1. Энэхүү гэрээний 7 дугаар зүйлд заасан үндэслэлээр гэрээ цуцлагдаж, холбогдох зардлыг Суралцагч болон түүний баталгаа гаргагчаар бүрэн төлүүлсэн. 9.2. Суралцагч нь суралцах хугацаандаа нас барсан. 1098 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 9.3. Суралцагч тухайн сургуулийг амжилттай суралцан төгсөж, цагдаагийн байгууллагад томилогдсон албан тушаалд 3-аас доошгүй жил тогтвор суурьшилтай ажилласан. Гэрээ байгуулсан Захиалагч тал: Суралцагч тал: Цагдаагийн ерөнхий газар ............................................овогтой түүнийг төлөөлж Хүний нөөц, сургалтын .......................................................... хэлтсийн дарга, цагдаагийн хаяг, ……………………………….... ……………………………………….. ........................................................ овогтой …………............................ .......................................................... хаяг ................................................. .......................................................... Утас:….................................……… Утас:…...............................………… Факс…………….............................. Тооцооны дансны дугаар……………… ............................................................... Захиалагч байгууллага: ………………………….(гарын үсэг) тэмдэг Суралцагч : ………………………………(гарын үсэг) 1099 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 947.АХМАДЫН БАЙГУУЛЛАГА, АХМАД НАСТНЫ ТАЛААР АВАХ АРГА ХЭМЖЭЭ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/248 Хуудас: 2 947.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагын ахмад настанд үзүүлэх нийгмийн хамгааллын үйлчилгээний төрөл, хэлбэрийг тогтоож, ахмадын байгууллагатай хамтран ажиллахтай холбогдсон харилцааг зохицуулна. Цагдаагийн байгууллагаас тэтгэвэрт гарсан нийт албан хаагч, ажилтанд энэ журам хамаарна. Ахмадын байгууллага, ахмад настны талаар авах арга хэмжээний тухай журам нь Үндсэн хууль, Ахмад настны тухай хууль тогтоомж, Нийгмийн халамжийн тухай хууль, болон тэдгээрт нийцүүлэн гаргасан хууль тогтоомжийн бусад актад нийцсэн байна. 947.2.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Ахмад настан” - цагдаагийн байгууллагад ажиллаж тэтгэвэрт гарсан 60 ба түүнээс дээш настай эрэгтэй, 55 ба түүнээс дээш настай эмэгтэй, мөн энэхүү насны шалгуур хангаагүй боловч 20, 25 жил ажилласан, хувь тэнцүүлэн тэтгэвэрт гарсан алба хаагч. 947.3.АХМАД НАСТАНД ҮЗҮҮЛЭХ НИЙГМИЙН ХАЛАМЖИЙН ҮЙЛЧИЛГЭЭ 947.3.1.Алба хаагчийг тэтгэвэрт гарахын өмнө шаардлагатай эмчилгээ сувилалд зохих журмын дагуу явуулан, ээлжийн амралтыг нь эдлүүлж, тэтгэвэр тогтоохтой холбогдол бүхий баримт бичгийг, тухайн байгууллагын хүний нөөцийн мэргэжилтэн хариуцаж бүрдүүлэх, хүндэтгэл үзүүлэн туслах ажлыг зохион байгуулж болно. 947.3.2.Цагдаагийн байгууллагын ахмадын хорооны ахмад настантай ажиллах асуудлыг тухайн байгууллагын төлөвлөлт, зохион байгуулалт хариуцсан нэгжийн дарга /алба хаагч/-д хариуцна. 947.3.3.Үндсэн байгууллага нь ахмад настнаа өөрийн алба хаагчийн адилаар хөнгөлөлттэй үнээр түлээ, нүүрс, унааны туслалцаа үзүүлж болно. 947.3.4.Ахмад настны аж амьдрал, орлогын хэмжээ, орон байр, эрүүл мэндийн байдлын талаар бодитой судалгаа хийж, орон нутгийн засаг захиргаа, халамжийн байгууллагад танилцуулж тусламж, дэмжлэг үзүүлэх, ажлыг зохион байгуулна. 947.3.5.Эмнэлгийн байгууллагын дүгнэлтээр зайлшгүй рашаан сувилалд сувилуулах шаардлагатай болсон амьжиргааны баталгаажих доод түвшингээс доогуур орлоготой 50-аас дээш насны ахмад настныг дотоодын рашаан сувилалд явах унааны нэг талын зардал, зар бичгийн үнийн 50 хувийг жилд нэг удаа үндсэн байгууллага нь нөхөн олгоно. 947.3.6.Нийслэлээс 1000 ба түүнээс дээш км алслагдсан газарт байнга оршин суудаг ахмад настан аймгийн мэргэжлийн эмч нарын хяналтын комиссын шийдвэрээр нийслэлд ирж эмчлүүлэх, шинжилгээ зайлшгүй хийлгэх шаардлагатай тохиолдолд эмнэлгийн байгууллагын саналыг үндэслэн нэг талын унааны зардлыг автомашинаар тооцож үндсэн байгууллага нь жилд нэг удаа олгож болно. 947.3.7.50-аас дээш насны ахмад настанд шаардагдах хөл, гар, нүд /үнэт металлаар хийхээс бусад/ сонсох, харах эрхтний дотоодын протез хийлгэх нэг удаагийн зардлыг 50 хувийг үндсэн байгууллага нь олгох. 947.3.8.Хөдөө орон нутагт ажиллаж байгаад Улаанбаатар хотод шилжин суурьшсан цагдаагийн ахмадуудыг ажиллаж байсан ажил мэргэжлийн албаны харъяаллаар цагдаагийн байгууллагуудын ахмадын хороо, зөвлөлд бүртгэн авч өөрсдийн ахмад настнуудын нэгэн адил авах халамжийн үйлчилгээнд хамруулж болно. 947.3.9.Ганц бие асран халамжлах хүнгүй ахмад настанд үндсэн байгууллага, ахмадын хороо, зөвлөл нь төр захиргааны байгууллагатай хамтран харж хандах эргэж тойрч шаардлагатай тусламж дэмжлэгийг үзүүлнэ. 947.3.10.Ахмад настанд ахуй амьдралаа дээшлүүлэхэд мэргэжлийн дагуу ажлын байр бий болгоход туслалцаа дэмжлэг үзүүлэх талаар холбогдох төр, олон нийтийн байгууллагад уламжилна. 947.3.11.Эрх нь зөрчигдсөн хууль зүйн туслалцаа авч чадахгүй байгаа ахмад настанд үнэ 1100 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам төлбөргүй өмгөөллийн болон хууль зүйн туслалцаа үзүүлнэ. 947.3.12.Тэтгэвэрт гарсан ахмад настныг харъяалах эмнэлгийн байгууллагатай хамтарч оношлох, эмчлэх, нөхөн сэргээх үйлчилгээнд жилд 1-ээс доошгүй удаа эрүүл мэндийн үзлэгт хамруулж, өвчлөлд хүндрэлээс урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохион байгуулна. 947.4.АХМАД НАСТАНД ҮЗҮҮЛЭХ ХҮНДЭТГЭЛИЙН АРГА ХЭМЖЭЭ 947.4.1.Сар бүрийн сүүлийн 7 хоногийн пүрэв гарагийг ахмад настантай ажиллах өдөр болгож, ахмадын хороо, зөвлөлтэй хамтран тодорхой ажил зохиож байхын зэрэгцээ жил бүрийн 10 дугаар сарын 1-ний “Ахмадын өдөр”, “Монголын цагаан сар”, “Цагдаагийн баяр”-ын өдрүүдээр ахмад настнуудаа хүлээн авч уулзан, тэдний санал хүсэлтийг сонсож, ахуй амьдралтай нь танилцаж, шагнаж, урамшуулах, тэтгэмж тусламж үзүүлэх, өдрийн амралтад амраах, агаар салхинд гаргах зэрэг хүндэтгэл үзүүлнэ. 947.4.2.70, 80, 100 насны ой нь тохиож байгаа ахмад настанд баяр хүргэж, хүндэтгэл үзүүлэх, ойг тэмдэглэх ажлыг ахмадын хороо, зөвлөлүүдтэйгээ хамтран зохиож байна. 947.4.3.Улсын ба Хөдөлмөрийн баатар, Гавьяат цолтон “Шудрага журам” медаль, цагдаагийн хүндэт тэмдэг, цагдаагийн алдар /онц сэргийлэгч/, хүндэт чекист тэмдгээр шагнагдсан ахмад настанд тухайн цагдаагийн байгууллагын ойн баяр, наадам, цагдаагийн байгууллагаас зохиож байгаа урлаг спортын арга хэмжээнд гэргий /нөхрийн/ хамт үнэ төлбөргүй оролцуулж байна. 947.4.4.Эх орноо батлан хамгаалах, гэмт хэрэг, нийгмийн хэв журмын зөрчил, гал түймэр, байгалийн гамшигтай тэмцэхэд онцгой гавьяа байгуулсан ахмад ажилтан албан үүргээ гүйцэтгэж яваад амь насаа алдсан хүмүүсийн гавьяаг судлан тодруулах, тэдний үйл хэргийг мөнхжүүлэх, нэхэн шагнуулах, ном хэвлэлд нийтлүүлэх, хөнгөлөлт, тусламж үзүүлэх, хөдөлмөрийн алдрыг ахмад залуу үеийнхний дунд тэмдэглэх ажлыг өргөн зохион байгуулж, үлгэр дуурайл болгох арга хэмжээ авна. 947.4.5.Улс орны улс төр, нийгэм эдийн засгийн болон цагдаагийн ажил, алба, улсын хэмжээнд гарч буй гэмт хэргийн нөхцөл байдлын талаар ахмадуудад тогтмол мэдээлж, тэдний саналыг сонсож, цагдаагийн алба хаагчийг дадлагажуулах, төлөвшүүлэх ажилд ахмад настны туршлага туслалцааг өргөн авч, ахмад залуу үеийнхний холбоог бататгах, боломжтой ахмадуудыг таарч тохирох ажилд хууль тогтоомжийн дагуу авч ажиллуулж байна. 947.4.6.Ахмад настнаас таалал төгссөн тохиолдолд үр хүүхэд, хань ижил, төрөл төрөгсөд нь эмгэнэл илэрхийлж, сэтгэл санааны болон эд материал, унааны дэмжлэг, туслалцаа үзүүлж байна. 947.5.АХМАДЫН БАЙГУУЛЛАГЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА, САНХҮҮЖИЛТ 947.5.1.Ахмад настны тухай хуулийн 14.7 дахь хэсэгт заасны дагуу цагдаагийн байгууллагын өөрийн төсөв, үйл ажиллагааны орлогоосоо цалингийн нийт сангийн гурав хүртэл хувьтай тэнцэх хэмжээний мөнгөн хөрөнгөөр “Ахмадын сан” байгуулахыг цагдаагийн төв байгууллагын Санхүү, аж ахуйн албаны дарга хариуцна. 947.5.2.Цагдаагийн төв байгууллагын дэргэдэх ахмадын хорооны даргыг “Ахмадын сан”-ийн хөрөнгөөс цалинжуулж болно. 947.5.3.Ахмадын санг бүрдүүлж хагас, бүтэн жилээр зарцуулалтын тайланг гаргаж Цагдаагийн төв байгууллагын удирдлагад танилцуулж байхыг санхүү, аж ахуйн албаны дарга, Ахмадын хорооны дарга нар хариуцна. 947.5.4.Ахмад настны талаар авах арга хэмжээний тухай хууль тогтоол, шийдвэрийг хэрэгжүүлэх зорилгоор одоо мөрдөж байгаа тушаал, журмыг үйл ажиллагаандаа удирдлага болгон хэрэгжүүлэхтэй холбогдож гарах зардлыг жил бүрийн төсөв, төлөвлөгөөнд оруулж байхыг Санхүү, аж ахуйн албаны дарга болон цагдаагийн байгууллагын дарга нар хариуцна. 947.5.5.Ахмадын “Уран буурал” хоршоог дэмжих түүнтэй шинэчилсэн гэрээг байгуулж ажиллахыг Цагдаагийн төв байгууллагын Санхүү, аж ахуйн албаны дарга, Ахмадын хорооны дарга зөвшилцөж шийдвэрлэнэ. 947.5.6.Цагдаагийн байгууллагаас тэтгэвэрт гараад Улаанбаатар хотод оршин сууж байгаад таалал төгссөн ахмадын оршуулгын ажилд зориулан Ахмадын хороо, зөвлөлийн захиалгаар суудлын автомашин 1 өдөрт 3 цагаар 2 өдөр, ачааны автомашин нэгийг 1 өдөр 6 цагийн хугацаагаар өгч үйлчилж байх ажлыг тухай бүрт Ахмадын хорооны дарга, Санхүү, аж ахуйн албаны дарга харилцан зөвшилцөж шийдвэрлэнэ. ---оОо--- 1101 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 948.АЛБА ХААГЧИЙГ МЭРГЭЖЛИЙН ЗЭРГИЙН СУРГАЛТАД ХАМРУУЛАХ, ШАЛГАЛТ АВАХ Хавсралт: ЦБҮАЖ 948.61д, ЦБҮАЖ 948.74 Тараасан: 2017.12.20 Батлагдсан: 2017.12.20 Дугаар: А/248 Нэмэлт тайлбар: Шинэчилсэн: Хуудас: 9 948.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн алба хаагчдаас мэргэжлийн зэргийн нэмэгдэл олгох шалгалт авах, зэргийн нэмэгдэл /цаашид “Мэргэжлийн зэрэг” гэх/ олгох, үйл ажиллагааны үр дүн, мэргэшлийн түвшинг тогтоох шалгалт авахтай холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. 948.2.БОДЛОГО, ЧИГЛЭЛ 948.2.1.Цагдаагийн байгууллагын алба хаагчдад цагдаагийн мэргэжлийн зэргийн нэмэгдэл олгох, ахиулах үйл ажиллагаанд энэхүү журмыг дагаж мөрдөнө. 948.2.2.Цагдаагийн мэргэжлийн зэрэг нь цагдаагийн алба хаагчаас Цагдаагийн албаны тухай хууль, бусад хууль тогтоомжоор хүлээсэн үүргээ биелүүлэхэд зайлшгүй шаардагдах тодорхой мэдлэг, ур чадвар, бэлтгэлжилтийн түвшинг илэрхийлнэ. 948.2.3.Цагдаагийн алба хаагч нь мэргэжлийн зэргийн нэмэгдэл олгох шалгалт өгч, биелүүлсэн тохиолдолд зэргийн нэмэгдэл олгоно. 948.2.4.Цагдаагийн төв байгууллагын даргын тушаалаар мэргэжлийн зэргийн нэмэгдэл олгох шалгалтыг зохион байгуулах төв комисс /цаашид “Төв комисс” гэх/-ыг дарга, гишүүдийг томилох бөгөөд төв комиссын дарга нь төв, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын мэргэжлийн зэргийн нэмэгдэл олгох шалгалт авах салбар комисс /цаашид “Салбар комисс” гэх/-ыг байгуулна. 948.2.5.Мэргэжлийн зэргийн нэмэгдэл олгох шалгалтыг төв, орон нутагт бүсчилэн зохион байгуулж болно. 948.2.6.Төв, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн газар, хэлтэс нь мэргэжлийн зэргийн нэмэгдэл олгох, ахиулах алба хаагчдын судалгааг гарган жил бүрийн 01 дүгээр сарын 20-ны дотор багтаан Цагдаагийн төв байгууллагын Хүний нөөц, сургалтын хэлтэст ирүүлнэ. 948.2.7.Төв комисс нь жил бүрийн 1 дүгээр улиралд мэргэжлийн зэргийн шалгалт авах ажлыг зохион байгуулж, салбар комиссоос ирүүлсэн дүнг нэгтгэн мэргэшлийн зэргийн нэмэгдэл олгох шийдвэр гаргуулан батламж олгоно. 948.2.8.Цагдаагийн төв байгууллагын Тусгай нэгжийн алба хаагчдын мэргэжлийн зэргийн сургалтад хамруулах шалгалтыг авахдаа энэ журмын дагуу цагдаагийн төв байгууллагын даргын шийдвэрээр байгуулсан комиссын бүрэлдэхүүн, удирдамж, төлөвлөгөөний дагуу шалгалтыг дотооддоо зохион байгуулна. 948.2.9.Цагдаагийн төв байгууллагын Тусгай нэгж алба хаагчдын мэргэшлийн зэргийн сургалтын хөтөлбөрийг цагдаагийн төв байгууллагын даргын шийдвэрээр батлуулна. Мэргэжлийн зэргийн сургалтыг хөтөлбөрийн дагуу зохион байгуулан, энэ журамд заасан шалгуур үзүүлэлт, шаардлага, хугацаа зэргийг баримтлан алба хаагчдад батламж, нэмэгдлийг олгоно. 948.3.ТӨВ КОМИССЫН ҮҮРЭГ 948.3.1.Төв комисс нь дараахь чиг үүргийг хэрэгжүүлнэ: а/мэргэжлийн зэргийн нэмэгдэл олгох шалгалтыг зохион байгуулж, мэргэжлийн удирдлагаар хангах; б/мэргэжлийн зэргийн нэмэгдэл олгох шалгалтын ажиллагаанд дэмжлэг үзүүлж, хяналт тавих; в/мэргэжлийн зэргийн нэмэгдэл олгох шалгалтад орох алба хаагчдыг тогтоох; г/цагдаагийн төв байгууллагын даргын тушаалаар баталгаажсан мэргэжлийн зэргийн нэмэгдэл олгогдох алба хаагчдын нэрсийг төв, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн газар, хэлтэст хүргүүлж зэргийн нэмэгдлийг олгуулах; д/цагдаагийн мэргэжлийн зэргийн нэмэгдэл олгох шалгалт явуулахад шаардагдах төсөв, зардлыг тухайн жилийн төсөвт тусгуулах; е/салбар комисстой холбоотой санал, гомдлыг хүлээн авч шийдвэрлэх; ж/бусад. 1102 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 948.4.САЛБАР КОМИССЫН ҮҮРЭГ 948.4.1.Салбар комисс нь дараахь үүргийг хэрэгжүүлнэ: а/төв, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн газар, хэлтсээс ирүүлсэн захиалгын дагуу шалгалтыг зохион байгуулах; б/шалгалтад орох алба хаагчид тавигдах шаардлагыг хангаж буй эсэхийг хянаж, шалгалтыг ил тод, шударга явуулах; в/шалгалтын үнэлгээг нэгтгэн комиссын гишүүд гарын үсэг зурж баталгаажуулан шалгалтад хамрагдсан алба хаагчдад танилцуулах; г/мэргэжлийн зэргийн нэмэгдэл олгох шалгалт авсан дүнгийн талаарх илтгэх хуудас, зэрэг биелүүлсэн болон тэнцээгүй алба хаагчдын нэрсийг төв комисст хүргүүлэх. 948.5.МЭРГЭШЛИЙН ЗЭРГИЙН НЭМЭГДЭЛ ОЛГОХ ШАЛГАЛТАД ОРОХ АЛБА ХААГЧДАД ТАВИГДАХ ШААРДЛАГА, НЭМЭГДЭЛ ОЛГОХ ХУГАЦАА 948.5.1.Мэргэжлийн зэргийн нэмэгдэл олгох шалгалтад орох алба хаагч дараахь шаардлагыг хангасан байна: а/цагдаагийн байгууллагад ажилласан жил нь мэргэжлийн зэргийн нэмэгдэл олгох шалгалтад орох шаардлагыг хангасан, алба хаагч өөрөө хүсэлт гаргасан байх; б/сахилгын шийтгэлгүй байх; в/Алба хаагч нь сургалтад хамрагдсан байх /шалгалт өгөхийн өмнөх жилийн хугацаанд/; г/тухайн жилд үр дүнгийн гэрээгээр А, В үнэлгээтэй дүгнэгдсэн байх; д/биеийн эрүүл мэндийн хувьд цагдаагийн байгууллагад алба хаах шаардлагыг хангасан байх; е/цагдаагийн мэргэжлийн зэргийн нэмэгдэл олгох шалгалт өгөх алба хаагчийг тухайн цагдаагийн байгууллагын даргын зөвлөлийн хурлаар хэлэлцэж, шалгалт авахаас өмнө ажил байдлын тодорхойлолт, зөвлөлийн хурлын шийдвэр, холбогдох бусад материалыг бүрдүүлсэн байх. 948.5.2.Цагдаагийн мэргэжлийн зэрэг биелүүлсэн алба хаагч нь дараагийн зэрэг ахиулах шалгалтад орох жил хүртэл хугацаанд тухайн зэргийг биелүүлсэнд тооцогдох бөгөөд зэргийн нэмэгдэл олгогдох хугацаанд үр дүнгийн гэрээний үнэлгээгээр /C, D, F/ дүгнэгдсэн тохиолдолд мэргэжлийн зэргийн нэмэгдэл олгохыг зогсоож, энэ тухай мэдээллийг Цагдаагийн төв байгууллагын Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгжид даруй ирүүлнэ. 948.5.3.Алба хаагч энэ журмын 948.5.1-д заасан шаардлага хангасан тохиолдолд дахин шалгалт өгч болно. 948.5.4.Мэргэжлийн зэрэг ахиулах шалгалтад ороогүй болон тэнцээгүй алба хаагчийн урд биелүүлсэн мэргэшлийн зэргийг хүчингүйд тооцно. 948.6.МЭРГЭЖЛИЙН ЗЭРГИЙН ШАЛГАЛТ АВАХ, ДҮГНЭХ 948.6.1.Мэргэжлийн зэргийн шалгалтыг дараахь дараалал, шалгуур үзүүлэлтийн дагуу авч үнэлж, дүгнэнэ: а/хууль эрх зүйн мэдлэг; б/цахим сан, хэрэглээний програм хангамжийн ашиглалт; в/сэтгэн бодох чадвар; г/оновчтой шийдвэр гаргах ур чадвар; д/бие бялдарын бэлтгэлжилт. 948.6.2.Бие бялдрын бэлтгэлжилтийн нормативын шалгалтыг алба хаагчаас зэргийн захиалгын дагуу насны ангиллаар авч, дасгалуудын нийлбэрийг 100 хүртэл оноогоор дүгнэнэ. 948.6.3.Алба хаагчдын бие бялдрын бэлтгэлжилтийг шалгах шалгуур үзүүлэлтийг боловсруулахдаа Зэвсэгт хүчний жанжин штабт дагаж мөрдөж буй “Цэргийн алба хаагчдын бие бялдрын бэлтгэлжилтийн стандарт” болон хавсралт маягт /ЦБҮАЖ 948.61.д/-д заасан шалгуур үзүүлэлтийг харгалзан дүгнэнэ. 948.6.4.Цагдаагийн алба хаагчийг цагдаагийн мэргэжлийн зэргийн бие бялдарын шалгалтад насны ангилалыг харгалзан дараахь байдлаар хамруулна: Эрэгтэй: а/18-25 насны алба хаагч; б/26-30 насны алба хаагч; в/31-35 насны алба хаагч; г/36-40 насны алба хаагч; 1103 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам д/41-45 насны алба хаагч; е/46-50 насны алба хаагч; ж/51-ээс дээш насны алба хаагч. Эмэгтэй: а/18-21 насны алба хаагч; б/22-25 насны алба хаагч; в/26-29 насны алба хаагч; г/30-33 насны алба хаагч; д/34-37 насны алба хаагч; е/38-41 насны алба хаагч; ж/42-44 насны алба хаагч; з/45-аас дээш насны алба хаагч. 948.6.5.Алба хаагчдын бие бялдрын бэлтгэлжилтийн түвшинг тогтоох шалгуур үзүүлэлтийг энэ зүйлийн 948.6.3-д заасны дагуу боловсруулахдаа алба хаагчдын биеийн зохистой харьцаа буюу биеийн жингийн индекс, бүсэлхий, ташааны тойргийн харьцааг тус тус харгалзан үзнэ. 948.6.6.Алба хаагчийн биеийн жингийн индекс гэдэгт биеийн жин /кг/-г өндөр /м2/-ийн квадратад харьцуулсан харьцааг ойлгох бөгөөд биеийн жингийн индекс /БЖИ/-ийг дараах томёогоор тодорхойлно. БЖИ=М /кг/ : Н /м2 Тайлбар, М-биеийн жин, Н- биеийн өндөр БЖИ нь: -18,5-аас бага байвал туранхай, жингийн алдагдалтай -18.6-24.9 байвал хэвийн жинтэй -25.0-29.9 байвал жингийн илүүдэлтэй, хөнгөн таргалалттай -30.0-34.9 байвал таргалалттай -35.0-39.9 байвал хэт таргалалттай -40.0-оос дээш байвал хэт их таргалалттай /өвчин эмгэгтэй/ гэж үзнэ. 948.6.7.”Бүсэлхий, ташааны тойргийн харьцаа” гэж тухайн хүний бүсэлхийн тойргийн хэмжээг ташааны тойргийн хэмжээнд харьцуулсныг хэлэх бөгөөд дараах томьёогоор тодорхойлно. БТХ=БТ /см/ : ТТ /см/ Тайлбар: БТХ- бүсэлхий болон тойргийн харьцаа, БТ-бүсэлхий тойрог, ТТ-ташааны тойрог. Бүсэлхий ташааны тойргийн харьцаа нь 40 хүртэл насны эрэгтэй 0.9% эмэгтэй 0.8, 40өөс дээш насны эрэгтэй 0.92, эмэгтэй 0.84 хүртэл байвал хэвийн их бол бүсэлхийн таргалалттай гэж үзнэ. 948.6.8.Алба хаагчдын БЖИ нь 30, бүсэлхий ташааны тойргийн харьцаа нь эрэгтэй 0.92, эмэгтэй 0.84-өөс их байвал энэ стандартыг хангаагүйд тооцно. Тайлбар: Тухайн алба хаагчийн яс, булчингийн тогтолцоо хөгжсөн бол биеийн жингийн индексээр жингийн илүүдэл, таргалалтыг тооцохгүй, бүсэлхий, ташааны тойргийн харьцаагаар таргалалтыг тогтооно. Харин бөхийн төрлүүд, хүндийн өргөлт гэх мэт биеийн жингийн илүүдэл, таргалалт шаардсан спортоор хичээллэдэг тамирчдад энэ стандарт хамаарахгүй. 948.6.9.Шалгалтыг нийт 100 хүртэл оноогоор дүгнэх бөгөөд шалгалтад 80 буюу түүнээс дээш үнэлгээ авсан алба хаагчийг болзол хангасанд тооцно. 948.6.10.Цагдаагийн мэргэжлийн зэрэг биелүүлсэн алба хаагчдын материалыг салбар комиссын хурлаар хэлэлцэн, төв комисст илтгэх хуудас, шалгалтын дүнгийн хамт баталгаажуулахаар хүргүүлнэ. 948.7.ЦАГДААГИЙН МЭРГЭЖЛИЙН ЗЭРГИЙН НЭМЭГДЭЛ, БАТЛАМЖ ОЛГОХ 948.7.1.Төв комисс мэргэжлийн зэрэг биелүүлсэн алба хаагчдын нэрсийг цагдаагийн төв байгууллагын даргын тушаалаар баталгаажуулж, төв, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн газар, хэлтэст хүргүүлэн зэргийн нэмэгдэлийг олгуулна. 948.7.2.Цагдаагийн мэргэжлийн зэргийн нэмэгдлийг олгохдоо Монгол Улсын Засгийн газрын 2014 оны 99 дүгээр тогтоолд зааснаар ажилласан жил, мэргэшлийн түвшин, албаны сургалтад хамрагдсан байдлыг харгалзан сарын үндсэн цалинг дор дурдсан хэмжээгээр нэмэгдүүлж олгоно. а/3 жил /25 дахь сарын 1 дэх өдрөөс/ 5 хувь; б/5 жил /49 дэх сарын 1 дэх өдрөөс/ 10 хувь; в/10 жил /109 дэх сарын 1 дэх өдрөөс/ 15 хувь; г/15 жил /169 дэх сарын 1 дэх өдрөөс/ 20 хувь; 1104 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам д/20 жил /229 дэх сарын 1 дэх өдрөөс/ 25 хувь. 948.7.3.Цагдаагийн мэргэжлийн зэрэг биелүүлсэн алба хаагчид мэргэшлийн зэргийн батламжийг цагдаагийн төв байгууллагын даргын тушаалыг үндэслэн олгоно. 948.7.4.Мэргэжлийн зэргийн батламжийн загварыг Цагдаагийн төв байгууллагын дарга баталж, энэ журмын хавсралт маягт /ЦБҮАЖ№948.74/ байна. 948.7.5.Мэргэжлийн зэргийн нэмэгдэл олгох тухай шийдвэр гарснаар цагдаагийн алба хаагчид цагдаагийн мэргэшлийн зэргийн зохих нэмэгдлийг сар бүр тооцож олгоно. 948.7.6.Цагдаагийн төв байгууллагын Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж, харьяа байгууллагын хүний нөөцийн ажилтнууд нь мэргэшлийн зэргийн нэмэгдэл олгогдсон алба хаагчдын бүртгэл хөтөлж мэдээллийг цахим санд оруулж, хувийн хэрэгт хийнэ. 948.8.АЛБА ХААГЧИЙН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ҮР ДҮН, МЭРГЭШЛИЙН ТҮВШИНГ ТОГТООХ 948.8.1.Цагдаагийн алба хаагчийн мэргэшлийн түвшинг үнэлж дүгнэхдээ, Цагдаагийн ерөнхий газрын даргын 2017 оны А/206 дугаар тушаалаар баталсан “Цагдаагийн алба хаагчийн мэргэшлийн түвшинг үнэлэх журам”-ыг баримтална. ---оОо--- 1105 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Маягт ЦБҮАЖ 948.61.д Бие бялдрын шалгуур үзүүлэлтийг хангаж буй эсэхийг дүгнэх аргачлал /эрэгтэй/ Бие бялдрын чанарууд Дасгалууд Хэмжих нэгж 18-25 нас А B 26-30 нас C D F A B C D F Хүч Гар дээр суниах Тоо 66 62 58 54 50 62 58 54 50 46 Тэсвэр 1000м гүйх мин 3.00 3.15 3.30 3.45 4.00 3.15 3.30 3.45 4.00 4.15 сек 13.5 14.0 14.5 15.0 15.5 14.0 14.5 15.0 15.5 16.0 тоо 75 70 65 60 55 70 65 60 55 50 см -Өвдөгөнд толгой хүргэх 5сек-А -2 гарын хурууг салаавчилж гарын алгыг газарт хүргэх 5сек-В -Өсгийгөө барих 5сек-С -Алгаа газарт хүргэх 5сек-D -Гарыг атгаж газарт хүргэх 5сек-F -2 гарын хурууг салаавчилж гарын алгыг газарт хүргэх 5сек-A -Өсгийгөө барих 5сек-B -Алгаа газарт хүргэх 5сек-C -Гарыг атгаж газарт хүргэх 5сек-D -Хурууны үзүүрийг газарт хүргэх 5сек-F 31-35 нас 36-40 нас Хурд Авхаалж самбаа Б ө х и й ж гараар газар тулах Дасгалууд Хэмжих нэгж Уян хатан 100м гүйх / босоо гараа/ Сууж босох /1минут/ Хүч Гар дээр суниах Тоо Тэсвэр 1000м гүйх Бие бялдрын чанарууд Хурд Авхаалж самбаа Уян хатан 100м гүйх / б о с о о гараа/ Сууж босох /1минут/ Б ө х и й ж г а р а а р газар тулах А B C F A B 58 54 50 46 42 54 50 46 42 38 мин 3.30 3.45 4.00 4.15 4.30 3.45 4.00 4.15 4.30 4.45 сек 14.5 15.0 15.5 16.0 16.5 15.0 15.5 16.0 16.5 17.0 тоо 65 60 55 50 45 60 55 50 45 40 см -Өсгийгөө барих 5сек-A -Алгаа газарт хүргэх 5сек-B -Гарыг атгаж газарт хүргэх 5сек-C -Хурууны үзүүрийг газарт хүргэх 5сек-D -Хурууны үзүүрийг хөлийн хуруунд хүргэх 5сек-F 1106 D C D F -Алгаа газарт хүргэх 5сек-A -Гарыг атгаж газарт хүргэх 5сек-B -Хурууны үзүүрийг газарт хүргэх 5сек-C -Хурууны үзүүрийг хөлийн хуруунд хүргэх 5сек-D -хурууны үзүүрийг шагайн тус газар хүргэх-F Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Бие бялдрын чанарууд Дасгалууд Хүч Гар суниах Тэсвэр 1000м гүйх Хурд Авхаалж самбаа Уян хатан дээр 100м гүйх / босоо гараа/ Сууж босох /1минут/ Б ө х и й ж гараар газар тулах Хэмжих нэгж 41-45 нас А B 46-50 нас C D F A Хүч Гар суниах Тэсвэр дээр D F 50 46 42 38 32 42 38 34 30 26 мин 4.00 4.15 4.30 4.45 5.00 4.15 4.30 4.45 5.00 5.15 сек 15.5 16.0 16.5 17.0 17.5 16.0 16.5 17.0 17.5 18.0 тоо 55 50 45 40 35 50 45 40 35 30 см -Хурууны үзүүрийг газарт хүргэх 5 сек-A -Хурууны үзүүрийг хөлийн хуруунд хүргэж 5сек-B -Гарыг атгаж шагайн тус газар хүргэх 5сек-C -Хурууны үзүүрийг шагайн тус газар хүргэх-D -Шилбэнээс барих-F Хэмжих нэгж Дасгалууд C Тоо ----- 51-ээс дээш Бие бялдрын чанарууд B А B C D Тоо 34 30 26 22 1000м гүйх мин 4.30 4.45 5.00 5.15 Хурд 100м гүйх / босоо гараа/ сек 16.5 17.0 17.5 18.0 Авхаалж самбаа Сууж босох /1минут/ тоо 45 40 35 30 Уян хатан Бөхийж гараар газар тулах см ----- 1107 F 18 5.30 18.5 25 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Бие бялдрын чанарууд Дасгалууд Хэмжих нэгж Бие бялдрын шалгуур үзүүлэлтийг хангаж буй эсэхийг дүгнэх аргачлал /эмэгтэй/ 18-21 нас А B 22-25 нас C D F A B C D F Хүч Гар дээр суниах Тоо 40 36 32 28 24 39 35 32 28 24 Тэсвэр 1000м гүйх мин 3.50 4.10 4.30 5.00 5.20 4.10 4.30 4.50 5.10 5.30 сек 14.5 15.5 16.5 17.5 18.5 15.5 16.5 17.5 18.5 19.5 тоо 60 56 52 48 44 58 54 50 46 42 Уян хатан Бие бялдрын чанарууд Хүч Тэсвэр Хурд Авхаалж самбаа Уян хатан Бие бялдрын чанарууд Хүч Тэсвэр Хурд Авхаалж самбаа Уян хатан см ------ ------- 26-29 нас 30-33 нас Дасгалууд Хэмжих нэгж Авхаалж самбаа 100м гүйх / б о с о о гараа/ Сууж босох /1минут/ Б ө х и й ж г а р а а р газар тулах Гар дээр суниах Тоо 38 34 30 26 22 37 33 28 24 20 1000м гүйх мин 4.30 4.50 5.10 5.30 6.00 4.50 5.10 5.30 6.00 6.20 сек 16.5 17.5 18.5 19.5 20.5 17.5 18.5 19.5 20.5 21.5 тоо 56 52 48 44 40 54 50 46 42 38 100м гүйх /босоо гараа/ Сууж босох /1минут/ Бөхийж гараар газар тулах Дасгалууд Гар дээр суниах Тоо 1000м гүйх 100м гүйх / б о с о о гараа/ Сууж босох /1минут/ Бөхийж г а р а а р газар тулах А B см Хэмжих нэгж Хурд D F A B C D ------- ------ 34-37 нас 38-41 нас B C D 36 32 28 24 20 мин 5.10 5.30 5.50 6.10 сек 17.5 18.5 19.5 тоо 52 48 44 см А C -------- 1108 F A B C 32 28 24 20 16 6.30 5.30 5.50 6.10 6.30 6.50 20.5 21.5 18.5 19.5 20.5 21.5 22.5 40 36 46 42 38 34 30 -------- D F F Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Дасгалууд Хэмжих нэгж 42-44 нас Хүч Гар дээр суниах Тоо Тэсвэр 1000м гүйх Хурд Бие бялдрын чанарууд А 45-аас дээш нас B C D B C 28 24 20 16 12 24 20 16 12 10 мин 5.50 6.10 6.30 6.50 7.00 6.10 6.30 6.50 7.10 7.30 100м гүйх / б о с о о гараа/ сек 20.5 21.5 22.5 23.5 24.5 21.5 22.5 23.5 24.5 25.5 Авхаалж самбаа Сууж босох /1минут/ тоо 44 40 36 32 28 42 38 34 30 26 Уян хатан Бөхийж г а р а а р газар тулах см -------- ---оОо--- 1109 F A -------- D F Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам Хавсралт:ЦБҮАЖ-948.74 “МЭРГЭШЛИЙН ЗЭРГИЙН БАТЛАМЖ”-ИЙН ЗАГВАР ---оОо--- 1110 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 949.ХҮНИЙ НӨӨЦИЙН ЦАХИМ САНГ АШИГЛАХ, ТҮҮНИЙ АЮУЛГҮЙ БАЙДЛЫГ ХАНГАХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/248 Хуудас: 3 949.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн байгууллагын хүний нөөцийн цахим сангийн ашиглалт, мэдээллийн сүлжээ, системийн найдвартай ажиллагаа, мэдээллийн сангийн нууцлал, аюулгүй байдлыг хангах, гаднаас болон дотоодоос учирч болох халдлагаас урьдчилан сэргийлэх, хор хохирол учирсан гэж үзвэл нэн даруй засаж, сэргээх, хариу арга хэмжээ авахад оршино. 949.2.ХАМРАХ ХҮРЭЭ Цагдаагийн байгууллагын хүний нөөцийн ажил хариуцсан ажилтан, мэдээлэл, технологийн мэргэжилтэн ажил үүргээ гүйцэтгэхдээ Монгол Улсын Үндсэн хууль, Цагдаагийн албаны тухай хууль, Төрийн болон албаны нууцын тухай хууль, Байгууллагын нууцын тухай хууль, Хувь хүний нууцын тухай хуулийг мөрдлөг болгон ажиллана. 949.3.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Мэдээлэл” - эзэмшиж, ашиглаж байгаа төхөөрөмжөөс үл хамааран боломжит бүх л хэлбэрээр цагдаагийн байгууллагын бүтэц, орон тоо болон алба хаагч, ажилтны бүх төрлийн мэдээ, мэдээллийг; “Цахим санд хадгалагдах мэдээлэл” - цагдаагийн байгууллагын бүтэц, орон тоо болон алба хаагч, ажилтантай холбогдон гарсан даргын тушаал, шийдвэр хувийн мэдээллийг; “Мэдээлэл эзэмшигч” - алба хаагч, ажилтны аливаа мэдээллийг эзэмшиж байгаа цахим санд хандах эрх бүхий дарга, хүний нөөцийн ажил хариуцсан ажилтанг; “Мэдээллийн аюулгүй байдал” - мэдээлэл, мэдээлэл боловсруулах хэрэгсэл, холбогдох дэд бүтцийн нууцлал, бүрэн бүтэн, хүртээмжтэй байдал, тасралтгүй, найдвартай ажиллагааг тодорхойлох, бий болгох, хадгалж байхтай холбоотой асуудлыг; “Хэрэглэгч” - алба хаагчийг; “Хандалт” - Цагдаагийн байгуулагын үйл ажиллагааны журмын 703.3-т заасныг; “Хүний нөөцийн цахим мэдээллийн сан” - тусгайлан боловсруулсан програм хангамжаар компьютерт шивж, цахим хэлбэрт оруулсан цагдаагийн байгууллагын орон тоо, алба хаагч, ажилтны тухай мэдээллийг; “Цагдаагийн байгууллагын нэгдсэн сүлжээ” - Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 703.3-т заасныг; “Тайлангийн маягт” - цагдаагийн байгууллагын орон тоо, алба хаагч, ажилтантай холбоотой бүх төрлийн тоон мэдээллийг цахим сангаас програм хангамжийн дагуу боловсруулж гаргахаар бэлтгэсэн загвар хүснэгтийг; “Зохицуулагч” - байгууллагын мэдээллийн технологи хариуцсан эрх бүхий нэгж /админ/-ийг. 949.4.ХҮНИЙ НӨӨЦИЙН ЦАХИМ САНГИЙН ЗОХИЦУУЛАГЧИЙН ЭРХ, ҮҮРЭГ 949.4.1.Хүний нөөцийн цахим сангийн програм хангамжийг зохиох, нэмэлт өөрчлөлт оруулах, шинэчлэн сайжруулах, мэдээллийн аюулгүй байдал, нэгдсэн сүлжээний хэвийн үйл ажиллагааг Мэдээллийн технологи, холбооны ажил хариуцсан нэгж /цаашид “Зохицуулагч” гэх/ хариуцна. 949.4.2.Хүний нөөцийн цахим сангийн програм хангамжийн нэмэлт, өөрчлөлт, хөгжүүлэлтийг жилд 1 удаа тогтмол хийнэ. 949.4.3.Хүний нөөцийн цахим санд нэвтрэх хэрэглэгчид тохирсон эрхийг зохих журмын дагуу зохицуулагч олгоно: а/Цагдаагийн төв байгууллагын хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгжийн мэдээлэл эзэмшигч цагдаагийн байгууллагын нийт алба хаагч, ажилтны мэдээллийг харах, танилцуулга бэлтгэх, алба хаагчдын товч анкет авах, орон тоо, тайлан, бусад мэдээллийг харах, засварлах, баяжуулах эрхтэй байна. б/Цагдаагийн төв байгууллагын хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгжээс бусад алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын мэдээлэл эзэмшигч зөвхөн өөрийн байгууллагын алба хаагч, ажилтны мэдээлэл, орон тоо, тайлан, танилцуулга бэлтгэх, алба 1111 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам хаагчдын товч анкет авах, бусад мэдээллийг харах, засварлах, баяжуулах эрхтэй байна. 949.4.4.Хүний нөөцийн цахим санд хэрэглэгч /цаашид “Хэрэглэгч” гэх/ өөрийн цахим мэдээлэлтэй танилцах боломжийг бүрдүүлсэн байна. 949.4.5.Ажил үүргийн хуваарийн дагуу мэдээллийн аюулгүй байдлыг шалгах, эрсдлийг бууруулах зорилгоор мэдээллийн систем, хүний нөөцийн цахим сан эзэмшигчийн компьютерт нэвтрэх. 949.4.6.Байгууллагын нэгдсэн сүлжээ, цахим санд нэвтэрсэн халдлагыг таслан зогсоож, хурдан хугацаанд сэргээх арга хэмжээ авах. 949.4.7.Мэдээллийн системд ашиглах техник хэрэгсэл, програм хангамжийн гарал үүслийг бүртгэх, шаардлагатай тохиолдолд техникийн үзлэг хийх үүрэгтэй. 949.4.8.Мэдээллийн аюулгүй байдлыг хангах шаардлагад нийцүүлэн хамгаалах системийг бий болгож, ажлын горимыг боловсруулах үүрэгтэй. 949.5.ХҮНИЙ НӨӨЦИЙН ЦАХИМ САНГИЙН АШИГЛАЛТ 949.5.1.Хүний нөөцийн цахим санд цагдаагийн байгууллагын бүтэц, орон тоо болон алба хаагч, ажилтны мэдээллийг үнэн зөв оруулах, баяжилт хөдөлгөөн хийх, мэргэжил арга зүйн удирдлагаар хангах, хяналт тавих, офицер болон офицерын бүрэлдэхүүнд оруулах болон бусад шаардлагатай танилцуулга бэлтгэх асуудлыг Цагдаагийн төв байгууллагын хүний нөөцийн асуудал хариуцсан нэгж, ахлах мэргэжилтэн, мэргэжилтэн нар хариуцана. Үүнд: а/Цагдаагийн төв байгууллагын цахим сан хариуцсан мэргэжилтэн Цагдаагийн төв байгууллагын даргын тушаалаар шилжин томилогдсон, чөлөөлөгдсөн, халагдсан алба хаагчдын хөдөлгөөнийг хийх; б/Цагдаагийн төв байгууллагын даргын тушаалаар сахилгын шийтгэл ногдуулсан мэдээллийг санд баяжуулах; в/Цагдаагийн байгууллагын бүтэц, орон тоо шинэчлэгдсэн тохиолдолд орон тоо, албан тушаалыг шинээр үүсгэх; г/Цагдаагийн төв байгууллагад томилогдсон алба хаагчдыг шинээр шивэх, албаны болон хувийн мэдээллийг тухай бүр нь оруулж баяжуулах. 949.5.2.Хүний нөөцийн цахим сангаас бүх төрлийн тайланг маягтын дагуу тоон мэдээлэл, судалгаа боловсруулах асуудлыг Цагдаагийн төв байгууллагын хүний нөөцийн асуудал хариуцсан нэгж, ахлах мэргэжилтэн, мэргэжилтэн нар хариуцана. Үүнд: а/бүрэлдэхүүн хөдөлгөөний тайлан; б/ахлагчийн хөдөлгөөний мэдээ; в/мэдээлэл эзэмшигчдийн санд хандаж хийсэн мэдээлэл, ачаалал, ажлын тайлан; д/сул орон тооны тайлан. 949.5.3.Хүний нөөцийн цахим санд алба хаагч, ажилтны мэдээллийг үнэн зөв оруулах, баяжилт хөдөлгөөнийг тушаал, шийдвэр гарсан даруйд хийж байх үүргийг Цагдаагийн төв байгууллагын харьяа нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын хүний нөөцийн ажилтан хариуцана. Үүнд: а/хүний нөөцийн цахим санд 949.5.1 дэх хэсгийн “а”, “б”-д зааснаас бусад Цагдаагийн төв байгууллагын даргын болон байгууллагын даргын тушаалаар тухайн алба хаагчтай холбогдон гарсан бусад шийдвэрийг тухай бүр баяжилтаар оруулах, б/тухайн байгууллагад томилогдсон алба хаагчдыг шинээр шивэх, албаны болон хувийн мэдээллийг тухай бүр нь оруулж баяжуулах, 949.5.4.Энэ зүйлийн 949.5.2-т заасан мэдээллийн үнэн бодит байдал, баяжилт, хөдөлгөөнд шууд удирдах дарга хяналт тавьж, мэдээллийг баталгаажуулна. 949.5.5.Хүний нөөцийн цахим сангийн хэрэглэгч нь өөрийн мэдээлэлтэй танилцан өөрийн мэдээллийг үнэн бодиттой, бүрэн гүйцэд баяжигдсан эсэх талаар тухайн байгууллагын хүний нөөцийн ажилтанд бичгээр мэдэгдэх эрх, үүрэгтэй. 949.5.6.Цахим сангийн програмд гарч байгаа сул тал, доголдол, саатал, түүнийг сайжруулах талаар зохицуулагчид даруй мэдэгдэж, засварлуулж, сайжруулна. 949.5.7.Цахим сангаас алба хаагчдын мэдээлэлтэй танилцахад шууд удирдах даргын зөвшөөрлөөр тухайн алба хаагчид танилцуулж болно. 949.6.ХҮНИЙ НӨӨЦИЙН ЦАХИМ САНГ АШИГЛАХ ТОНОГ ТӨХӨӨРӨМЖ 949.6.1.Байгууллагын хандалт хийх эрхтэй компьютер, техник хэрэгслийг заавал гэрчилгээжүүлсэн байна. Гэрчилгээг байгууллагын зохицуулагч хөтлөх бөгөөд техник хэрэгсэл болон цахим сангийн програмд засвар өөрчлөлт, хөгжүүлэлт хийсэн тухай бүр нь техник хэрэгслийн 1112 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам эзэмшигч, зохицуулагч 2 гарын үсэг зурж баталгаажуулсан байна. 949.7.ХОРИГЛОХ ЗҮЙЛ 949.7.1.Хариуцаж буй компьютер, техник хэрэгсэлд засвар үйлчилгээг зөвшөөрөлгүй гадны хүнээр хийлгэх. 949.7.2.Ажлын өрөө болон байрлалаа шилжүүлэх тохиолдолд дур мэдэн сүлжээний утсаа солих, өөрийн компьютерт тохируулсан сүлжээний тохиргоог дур мэдэн өөрчлөх. 949.7.3.Системийн зохицуулагч нь ажил үүргийн дагуу олгосон бүрэн эрхээ буруугаар ашиглах. 949.8.АЛБА ХААГЧИЙН ХАРИУЦЛАГА 949.8.1.Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журмын 949-д заасныг зөрчсөн нь Цагдаагийн алба хаагчийн сахилгын дүрэмд заасан сахилгын хариуцлага хүлээлгэх үндэслэл болно. ---оОо--- 1113 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 950.СУРГАГЧ-БАГШИЙГ БЭЛТГЭХ, ЧАДАВХИЖУУЛАХ, ҮНЭЛЭХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/248 Хуудас: 4 950.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн мэргэжлийн боловсролтой алба хаагчийг бэлтгэх, давтан болон мэргэшүүлэх сургалтад хичээл заах сургагч-багшийг бэлтгэх, чадавхижуулах, сургалтын ажлыг нь үнэлж, дүгнэхтэй холбогдон үүсэх харилцааг зохицуулахад оршино. 950.2.НЭР ТОМЬЁО Энэ журамд заасан дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно: “Сургалтад сөрөг хандлагаар оролцох” - Сургагч-багш сургалтыг чанар, үр дүнгүй зохион байгуулах, тухайн сэдвээс хальж ярих, үндэслэл, журмыг үгүйсгэх, өөрийн үзэл бодлыг тулган илэрхийлэх, идэвхгүй байдлыг харуулах, бусдад буруу үлгэр дуурайлал үзүүлэхийг. 950.3.СУРГАГЧ-БАГШИД ТАВИГДАХ НИЙТЛЭГ ШААРДЛАГА 950.3.1.Сургалт хариуцсан нэгж нь холбогдох мэргэжлийн албадтай хамтран жил бүрийн 10 дугаар сард багтаан сургагч-багшаар ажиллах алба хаагчийг сонгон, шалгаруулах ажлыг зохион байгуулна. 950.3.2.Сургагч-багшаар ажиллах алба хаагчид дараахь нийтлэг шаардлага тавигдана: а/цагдаагийн байгууллагад 10-аас доошгүй жил тухайн мэргэжлийн албанд 3-аас доошгүй жил ажилласан, магистр буюу түүнээс дээш зэрэгтэй, хүсэл сонирхолтой, гадаад төрхийн хувьд зөв, өөрийгөө илэрхийлэх, удирдан зохион байгуулах чадвартай, ахлах болон тасгийн дарга, түүнээс дээшхи албан тушаалд ажилласан байх; б/цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагаа, эрх зүйн зохицуулалтын талаар зохих мэдлэгтэй, хууль тогтоомжийг хэрэглэх чадвартай байх; в/цагдаагийн алба хаагчийн нийтлэг чиг үүрэг болон тухайн албаны тусгай чиг үүргийг хэрэгжүүлэх, тодорхой асуудал, тохиолдлыг шийдвэрлэх онол, арга зүйн өндөр мэдлэгтэй, үйл ажиллагааг биечлэн гүйцэтгэх ур чадвар, эзэмшсэн байх; г/тодорхой асуудлыг бусдад тайлбарлах, ойлголт өгөх ур чадвартай байх; д/сургалтын материал бэлтгэхэд ашиглах боломжтой түвшинд гадаад хэлний зохих мэдлэг эзэмшсэн байх. 950.4.СУРГАГЧ-БАГШИЙГ СОНГОХ, БЭЛТГЭХ 950.4.1.Цагдаагийн төв байгууллагын Хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж цагдаагийн алба хаагчийг сургалт, хөгжлийн стратеги төлөвлөлтөд сургагч-багшийг бэлтгэх, чадавхижуулах бодлого, чиглэлийг тусгаж, хэрэгжүүлнэ. 950.4.2.Цагдаагийн төв байгууллагын цагдаа, дотоодын цэргийн сургалт хариуцсан нэгж / цаашид “Сургалтын нэгж” гэх/ жил бүрийн 8 дугаар сард багтаан сургагч - багшийн шилжилт, хөдөлгөөний судалгаа, дараагийн жил зохион байгуулахаар төлөвлөсөн сургалтын чиглэл, сэдвийг харгалзан шинээр бэлтгэх шаардлагатай сургагч-багшийн тоо, сургагч-багшаар ажиллах шаардлагыг хангах алба хаагчдын нэрс ирүүлэх хүсэлтийг цагдаагийн төв байгууллагын харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад хүргүүлэх ажлыг зохион байгуулна. 950.4.3.Цагдаагийн төв байгууллагын харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нь энэ журамд заасан нийтлэг шаардлагыг хангасан алба хаагчдын нэрсийг 10 дугаар сарын 1-ний дотор Сургалтын нэгжид хүргүүлнэ. 950.4.4.Сургалтын нэгж цагдаагийн байгууллагаас ирүүлсэн сургагч–багштай холбогдох мэдээлэл, материалыг хүлээн авч судлаад, цагдаагийн мэргэжлийн албадтай хамтран сонгон шалгаруулалтыг зохион байгуулна. 950.4.5.Сургалтын нэгж нь тухайн жилийн 11 дүгээр сард багтаан сургагч - багшийн сонгон шалгаруулалтад тэнцсэн алба хаагчдыг мэргэшүүлэх ур чадварын, сурган заах арга зүйн болон чадавхжуулах сургалтад хамруулж, төгсөгчдөд гэрчилгээ олгох ажлыг холбогдох их, дээд сургууль, төрийн ба төрийн бус байгууллагууд, цагдаагийн мэргэжлийн албадтай хамтран зохион байгуулна. 950.4.6.Сургагч-багш нар багаар ажиллуулах тохиолдолд тусгай сургалтын төлөвлөгөө, хөтөлбөрийн дагуу сургалтыг зохион байгуулна. 1114 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 950.4.7.Сургагч-багшийн сургалт төгссөн алба хаагчдыг цагдаагийн төв байгууллагын даргын тушаалаар цагдаагийн алба хаагчдыг бэлтгэх, давтан, мэргэшүүлэх сургалтад хичээл заах сургагч-багшаар томилон ажиллуулна. 950.4.8.Цагдаагийн төрөл, мэргэжлийн албадаас орон тооны бус сургагч багшийг Сургалтын нэгжид 1 жилийн хугацаатайгаар ажиллуулж болно. 950.5.СУРГАГЧ-БАГШИЙГ ЧАДАВХИЖУУЛАХ 950.5.1.Шинээр бэлтгэгдсэн сургагч багш нарт гэрчилгээ олгосноос хойш 1 сарын дотор тэднийг чадавхижуулах 2-оос доошгүй сургалтыг заавал зохион байгуулна. 950.5.2.Сургагч-багшаар томилогдон ажиллаж байгаа болон шинээр томилогдсон сургагчбагш нарыг чадавхижуулах сургалтын хэрэгцээ, шаардлагыг харгалзан Цагдаагийн байгууллагын тухайн жилийн сургалтын төлөвлөгөөнд багшийг чадавхижуулах сургалтын чиглэл, сэдэв, түүнтэй холбогдон гарах зардлыг тусгайлан тусгаж, хэрэгжүүлнэ. 950.5.3.Гадаад улстай хамтран Монгол Улсад зохион байгуулж буй сургалт бүрт хамрагдаж байгаа алба хаагчдын 30-аас доошгүй хувьд нь, мөн гадаад улсад зохион байгуулагдах сургалтад сургагч-багшийг оролцуулах бодлого баримтална. 950.5.4.Цагдаагийн холбогдох мэргэжлийн албаны удирдах албан тушаалтнууд алба хаагчдад хичээл зааж байгаа сургагч-багшийн хичээл, сургалтын ажлыг биечлэн танилцан, мэргэшлийн мэдлэг, ур чадварыг нь дээшлүүлж, чадавхижуулах чиглэлээр Сургалтын нэгжтэй хамтран ажиллана 950.5.5.Сургалтын нэгж мэргэжлийн их, дээд сургуулиуд, холбогдох төрийн ба төрийн бус байгууллага, цагдаагийн байгууллагаас зохион байгуулсан онол, практикийн хурал, уулзалт, зөвлөгөөн бүрт сургагч-багш нарыг заавал оролцуулан ур чадварыг нь дээшлүүлэх, тэдний илтгэлийг хэлэлцүүлэх байдлаар судалгаа, шинжилгээний ажлын арга зүйд сургах, төвийн заах арга зүйн, сургалтын ахлах мэргэжилтэн сургагч-багшийн хичээлд сууж, танилцан хичээлийн агуулга, багтаамж, хэлбэр, арга зүйг сайжруулах талаар зөвлөгөө өгч, заах арга зүйн мэдлэг, ур чадварыг нь дээшлүүлэх ажил, арга хэмжээг зохион байгуулж, зөвлөн тусалж ажиллана. 950.5.6.Сургагч-багшаар 1 жилээс дээш хугацаагаар ажилласан алба хаагчдыг судалгаа, шинжилгээний ажил хийх, ном, сурах бичиг, гарын авлага бичиж, боловсруулах арга зүйн сургалтад заавал хамруулна. 950.6.СУРГАГЧ-БАГШИЙН СУРГАЛТЫН АЖЛЫГ ЗОХИОН БАЙГУУЛАХ 950.6.1.Сургалтын нэгж нь сургагч-багшийн сургалтын ажлыг зохион байгуулах чиглэлээр дараахь үйл ажиллагааг явуулна. а/сургагч-багшийн шилжилт, хөдөлгөөн, тухайн жилийн сургалтын бодлого, чиглэлийг үндэслэн хичээл заах сургагч-багш нарыг томилох тухай цагдаагийн төв байгууллагын даргын тушаалыг батлуулж, хэрэгжилтийг хангах; б/цагдаагийн байгууллагын тухайн жилийн сургалтын төлөвлөгөөний дагуу сургагч багш нарын гүйцэтгэх сургалтын ажлын ачаалал /цагийн/-ыг төлөвлөж, жигд хуваарилах; в/сургагч-багшийн заах хичээлийн хуваарийг 14 хоногоос доошгүй хугацааны өмнө харьяа байгууллагад нь хүргүүлж, багшийн үндсэн ажлыг зохицуулах нөхцлийг бүрдүүлэх; г/сургагч-багшид мэргэжлийн арга зүйн туслалцаа үзүүлэх, сургалтын орчинг бүрдүүлэх, сургалтын материал боловсруулах, олшруулахад дэмжлэг үзүүлэх; д/сургалтын нэгж болон холбогдох цагдаагийн байгууллагаас сургагч-багшийг хөгжүүлэх, сургалтын ажлыг нь дэмжиж зөвлөн туслах чиглэлээр зохион байгуулсан ажил, арга хэмжээ түүний үр дүнг Цагдаагийн төв байгууллагын дэд даргад сар бүр танилцуулах; е/сургагч-багш нарын туршлага, мэдлэг, арга зүйг бусад сургагч-багш нарт түгээх, бие биенээсээ суралцаж, мэдлэг, ур чадвараа хөгжүүлэх ажлыг улирал тутам, сургалтын жилийн эцэст “Тэргүүний багш”, “Заах арга зүйч багш”, “Судлаач-багш” шалгаруулах ажлыг зохион байгуулах; ж/сургагч-багш нарын нэгдсэн бүртгэл, судалгааг хөтлөх, шинэчлэх, өөрчлөх, сургагчбагшийн сургалтын ажлын гүйцэтгэл, холбогдох тооцоо, бүртгэлийг хийж урамшуулах, хариуцлага хүлээлгэх саналыг сар бүрийн 25-ны өдрийн дотор, жилийн сургалтын үр дүнг 12 дугаар сарын 25-ны өдрийн дотор харьяа байгууллагад нь хүргүүлэх, ажлыг зохион байгуулах. 950.6.2.Бүсийн сургалтын төв нь цагдаагийн байгууллагын нэгдсэн сургалтын төлөвлөгөөг хэрэгжүүлэх, төвдөө явагдах сургалтыг төлөвлөх, хэрэгжүүлэх, сургалтын бэлтгэлийг хангах, сургагч-багшийг татан оролцуулах, үр дүнг үнэлж, дүгнэх тайлагнах ажлыг бүсийн цагдаагийн хүрээний даргын удирдлага дор зохион байгуулж, сургагч-багш нарын ажлын тайлан мэдээг улирал, жилээр гаргаж Сургалтын нэгжид хүргүүлнэ. 1115 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 950.6.3.Сургалтыг зохион байгуулж, хамтран ажиллах чиглэлээр цагдаагийн төв байгууллагын харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нь дараахь үйл ажиллагааг хэрэгжүүлнэ: а/алба хаагчийн мэргэшлийн мэдлэг, чадвар, ёс зүй, сургалтыг удирдан явуулах чадварыг бодитой үнэлж, дүгнэн сургагч-багшаар ажиллах шаардлага хангасан алба хаагчдын судалгаа, холбогдох саналыг жил бүрийн 09 дүгээр сарын 01-ний дотор Сургалтын нэгжид ирүүлэх; б/сургагч-багш нарыг сонгон шалгаруулах, мэргэшүүлэх ур чадварын сургалтыг зохион байгуулах, алба хаагчийг чадавхижуулах чиглэлээр Сургалтын нэгж болон бүсийн сургалтын төвүүдтэй хамтран ажиллах; в/Сургалтын нэгж болон бүсийн сургалтын төвөөс ирүүлсэн хуваарийн дагуу хичээл заах алба хаагчийн ажлыг зохицуулан сургалтыг хэвийн явуулах нөхцлийг бүрдүүлэх удирдлага, зохион байгуулалтын арга хэмжээ авах; г/сургагч-багшаар томилогдсон алба хаагчийн сургалтын бэлтгэлтэй танилцан зөвлөх, зааж байгаа хичээлд нь оролцож танилцах, мэргэжлийн арга зүйн зөвлөгөө өгөх, шинээр томилогдсон алба хаагчийг ажлын байранд сургаж, дадлагажуулах, байгууллагын алба хаагчдын ажлын байран дахь сургалтад байгууллагынхаа сургагч-багш нараар хичээл заалгах талаар санаачлагатай ажиллах; д/сургагч-багшаар томилогдсон алба хаагчтай байгуулах төрийн албан хаагчийн үр дүнгийн гэрээний “Тусгай захиалгат ажил, үйлчилгээ” хэсэгт алба хаагчийн гүйцэтгэх сургалтын үйл ажиллагааг тодорхой тусгаж, үр дүнг нь үнэлж, дүгнэх; е/сургагч-багшаар ажиллаж байсан алба хаагч өөр албан тушаалд шилжин ажилласан, албанаас халагдсан, чөлөөлөгдсөн тохиолдолд шийдвэр гарсан өдрөөс хойш 5 хоногийн дотор Сургалтын нэгжид бичгээр мэдэгдэх; ж/сургагч-багшийн ажлын үр дүнгийн талаар Сургалтын нэгжид болон бүсийн сургалтын төвөөс ирүүлсэн саналыг үндэслэн алба хаагчийг урамшуулах, хариуцлага хүлээлгэх асуудлыг шийдвэрлэх; з/сургагч багш нарын сургалтын материал, бэлтгэлийг хангуулан мэргэжлийн зөвлөмж, чиглэл өгч ажиллах. 950.6.4.Сургагч-багш сургалтын бэлтгэлийг хангах, өөрийгөө хөгжүүлэх, сургалтыг удирдан явуулах чиглэлээр дараахь үйл ажиллагааг хэрэгжүүлнэ: а/жилд 5-аас доошгүй кредит цаг буюу нийт 80 цагийн сургалтын ажлыг гүйцэтгэнэ. 1 кредит цаг нь 16 цаг байна. б/тухайн жилд өөрийгөө хөгжүүлэх, мэргэшлийн мэдлэг, ур чадвараа дээшлүүлэх чиглэлээр 2-оос доошгүй кредит цагийн сургалтад заавал хамрагдан, баталгаажуулсан байх; в/заах хичээлийн сургалтын төлөвлөгөө, хөтөлбөр, хичээлийн материал, кейс, сорил, сурах бичиг, гарын авлага, бусад материал, цагийн хуваарилалтыг боловсруулж, сургалт эхлэхээс 1 сараас доошгүй хугацааны өмнө Сургалтын нэгж болон бүсийн цагдаагийн газрын даргаар батлуулах; г/сургалтад ашиглагдах материал, сургалтын зохиомол орчинд явуулах сургалтын бэлтгэлийн саналыг сургалтын нэгж болон бүсийн сургалтын төвд сургалт эхлэхээс 2-оос доошгүй хоногийн өмнө хүргүүлж, бэлтгэлийг хангасан байх; д/сургалтын нэгж болон бүсийн сургалтын төвийн ажилтнууд болон байгууллагынхаа удирдах албан тушаалтнаас өгсөн мэргэжлийн арга зүйн зөвлөмжийг хэрэгжүүлэх чиглэлээр санаачлагатай ажиллаж, ажлын үр дүнг зөвлөмжид заасан хугацаанд бичгээр танилцуулах; е/сургалтын хуваарийн дагуу хичээлийг тасалдалгүй чанартай заах, хүндэтгэх шалтгаангүйгээр хичээл таслах, хожимдох, хугацаанаас өмнө дуусгах, сургалтын сэдэв, чиглэлийг өөрчлөх зэрэг зөрчил, дутагдал гаргахгүй ажиллах ба хүндэтгэн үзэх шалтгаанаар хичээл заах боломжгүй болсон тохиолдолд 1-ээс доошгүй хоногийн өмнө сургалтын холбогдох ажилтанд мэдэгдэж, хичээлийг тасалдалгүй зохицуулах боломжийг хангах; ж/багийн зохион байгуулалтаар сургалтыг явуулах тохиолдолд өөрийн хариуцсан ажлыг чанартай гүйцэтгэх, багийн ахлагчийн өгсөн үүрэг, чиглэлийг биелүүлж, багийн хамт олонтой хамтран ажиллах. 950.7.СУРГАГЧ-БАГШИЙН СУРГАЛТЫН АЖЛЫГ ҮНЭЛЖ, ДҮГНЭХ 950.7.1.Сургагч-багшийн ажлын үр дүнг үнэлж, дүгнэн дараах урамшууллыг олгож болно: а/сургалтад хамрагдаж буй алба хаагчдаас мэргэшлийн мэдлэг, ур чадвар, заах арга зүйн хувьд тогтмол А, В үнэлгээ авсан сургагч-багшийн сарын үндсэн цалинг тодорхой хугацаа, хувиар нэмж урамшуулах; 1116 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам б/сургалтыг чанар, үр бүтээлтэй зохион явуулсан сургагч багш нарт Сургалтын нэгжийн саналыг үндэслэн сар бүр ур чадварын цалинг нэмж олгох; в/сургалтын жилд гүйцэтгэх сургалтын ажлаа чанартай, үр дүнтэй биелүүлсэн багш нарын ажлын үнэлгээг харгалзан зохих сургалтад үнэ төлбөргүй суралцуулах; г/гадаад, дотоодын их, дээд сургууль, академид боловсролын зэргээ ахиулах, мэргэжил, мэргэшлээ дээшлүүлэх богино хугацааны сургалтад хамрагдах саналыг нь дэмжиж, шийдвэрлэх, эсхүл төлбөрийн зохих хөнгөлөлт үзүүлэх асуудлыг шийдвэрлэх; д/сургалтын ачаалалтай ажилласан, хичээлээ чанартай, үр дүнтэй удирдан явуулсан, сургалтад хамрагдсан алба хаагчдаас авсан санал асуулгаар мэдлэг, ур чадвар, заах арга зүйн хувьд тогтмол онц сайн үнэлгээ авсан, сургалттай холбогдох материал боловсруулах чиглэлээр санаачлагатай ажилласан 10–аас доошгүй сургагч-багшийг жил бүр нөхөн сэргээх сувилалд үнэ төлбөргүй амраах; е/сургагч–багш сургалтад ашиглах ном, сурах бичиг, гарын авлага бичиж хэвлүүлэх тохиолдолд хэвлэлийн зардлын тодорхой хувийн хөнгөлөлт үзүүлэх, албан ажлын хэрэгцээнд ашиглах шаардлагатай, ач холбогдолтой бүтээлийг үнэ төлбөргүй хэвлэх, нийтийн хүртээл болгоход дэмжлэг үзүүлэх; ж/гадаад улсад зохион байгуулагдах сургалтад оролцуулж, мэдлэг, ур чадварыг дээшлүүлэх; з/сургагч багшид хичээл заасны урамшуулал, хөлс олгох асуудлыг батлагдсан төсөв, тушаалын дагуу олгох. 950.7.2.Сургагч-багшаар томилогдсон алба хаагчийн ажлын үр дүн, үнэлгээг болон дор дурдсан зүйлийг үндэслэн зохих хариуцлага хүлээлгэнэ: а/хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр хичээл тасалсан тухай бүр хичээл хожимдох, хичээлийг хуваарьт хугацаанаас өмнө дуусгах, сургалтын чанар, үр дүнг дээшлүүлэх чиглэлээр цагдаа, дотоодын цэргийн сургалтын нэгж болон бүсийн сургалтын төвийн даргаас өгсөн үүрэг, чиглэлийг биелүүлээгүй зөрчлийг удаа дараа гаргасан; б/сургалтын ажилд сөрөг хандлагаар оролцох, цагдаа, дотоодын цэргийн сургалтын нэгж болон бүсийн сургалтын төвийн дотоод журмыг удаа дараа зөрчсөн; ---оОо--- 1117 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 951.АЛБА ХААГЧИЙН ҮРГЭЛЖИЛСЭН СУРГАЛТ ЗОХИОН БАЙГУУЛАХ Батлагдсан: 2017.12.20 Хавсралт: Нэмэлт тайлбар: Тараасан: 2017.12.20 Шинэчилсэн: Дугаар: А/248 Хуудас: 3 951.1.ЗОРИЛГО Цагдаагийн алба хаагчийн мэргэшлийн мэдлэг, ур чадвар, боловсролын түвшинг тасралтгүй дээшлүүлэх, алба хаагчийн өөрөө сурч, хөгжих хандлагыг төлөвшүүлэх, эрмэлзлэлийг дэмжих, хөгжүүлэхэд оршино. 951.2.ҮРГЭЛЖИЛСЭН СУРГАЛТЫН ЗАРЧИМ 951.2.1.Цагдаагийн алба хаагчийн үргэлжилсэн сургалтыг зохион байгуулахад дараахь зарчмыг баримтална. Үүнд: а/хэрэгцээ, шаардлагад нийцсэн байх; б/ажлын байр, албан тушаалын онцлог, алба хаагчийн мэргэжил, мэргэшлийн ур чадварыг харгалзах; в/нээлттэй, ил тод байх; г/сургалтыг тасралтгүй байнга явуулах; д/байгууллагад хэрэгжиж байгаа бусад төсөл, хөтөлбөрүүдтэй уялдуулах; е/хөгжиж сайжирсан эсэхийг үнэлдэг байх. 951.3.АЛБА ХААГЧИЙН ҮРГЭЛЖИЛСЭН СУРГАЛТЫН ЧИГЛЭЛ, БАГТААМЖ 951.3.1.Алба хаагч нь дараахь сургалтад хамрагдаж, сургалтын кредит цагийг заавал хангана. а/цагдаагийн байгууллагын сургалтын нэгдсэн төлөвлөгөөний дагуу зохион байгуулагдсан сургалт; б/бүсийн сургалтын төвд зохион байгуулагдсан сургалт; в/цагдаагийн байгууллагаас сургалтын төлөвлөгөө, хөтөлбөрийн дагуу ажлын байран дээр зохион байгуулагдсан сургалт; г/гадаад улсад явагдсан мэргэжлийн болон мэргэшүүлэх богино хугацааны сургалт; д/төрийн ба төрийн бус байгууллага, их, дээд сургууль, академи, бусад сургалтын байгууллагаас цагдаагийн алба хаагчдын мэргэжлийн мэдлэг, ур чадварыг дээшлүүлэх болон гадаад хэл, алба хаагчийг хөгжүүлэх бусад чиглэлээр тусгайлсан хөтөлбөр, төлөвлөгөөний дагуу зохион байгуулагдсан сургалт; е/дээд боловсролын мэргэжлийн сургалт /бакалавр, магистр, доктор/. 951.3.2.Алба хаагч жилд 5-аас доошгүй кредит цаг буюу 80 цагийн танхимын болон зайны хэлбэрийн сургалтад хамрагдаж мэдлэг, ур чадварын түвшингээ дээшлүүлнэ. Сургалтын нэг кредит цагт 16 цагийн хичээл эсхүл 32 цагийн дадлага орно. 951.3.3.Сургалтын чиглэл, багтаамж нь доорх байдлаар тогтоогдоно а/танхимын болон зайны сургалтын хэлбэрээр зохион байгуулагдсан албан тушаалын чиг үүргийг хэрэгжүүлэх мэдлэг, ур чадвар эзэмшүүлэх, түвшинг нь дээшлүүлэхэд чиглэгдсэн боловсролын зэрэг ахиулах давтан, мэргэшүүлэх сургалтад хамрагдах, цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагаа, эрх зүйн зохицуулалтын тулгамдсан асуудлын чиглэлээр судалгаа, шинжилгээний ажил гүйцэтгэх; б/танхимын болон зайны сургалтын хэлбэрээр гадаад хэлний мэдлэг, ур чадварын түвшингээ дээшлүүлэх, өөрийгөө хөгжүүлэх. 951.4.АЛБА ХААГЧИЙН ҮРГЭЛЖИЛСЭН СУРГАЛТЫГ ЗОХИОН БАЙГУУЛАХ 951.4.1.Алба хаагчийн үргэлжилсэн сургалтыг цагдаагийн төв байгууллагын хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж нэгдсэн удирдлагаар хангаж ажиллана. 951.4.2.Сургалтын бодлого, чиглэлийг хэрэгжүүлэх, сургалтыг зохион байгуулах алба хаагчийн сургалтын кредит цагийг тооцох ажлыг цагдаагийн төв байгууллагын хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж, Сургалт хариуцсан нэгж, Бүсийн сургалтын төв, цагдаагийн төв байгууллагын харьяа алба, нэгж болон нутаг дэвсгэрийн цагдаагийн байгууллага тус тус хариуцан зохион байгуулна. 951.4.3.Их, дээд, сургууль, төрийн болон төрийн бус байгууллагаас цагдаагийн алба хаагчдын сургалтыг зохион байгуулах санал ирүүлсэн тохиолдолд холбогдох цагдаагийн байгууллага сургалтын хөтөлбөр, төлөвлөгөөтэй урьдчилан танилцаж, сургалтын хэрэгцээ шаардлагад 1118 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам нийцэж, сургалтын агуулга, хэлбэр, арга зүй цагдаагийн алба хаагчдын кредит цагийг хангаж байгаа эсэхийг үндэслэл болгон шийдвэрлэнэ. 951.4.4.Алба хаагч өөрийн хүсэлтээр, төлбөрийг нь хариуцаж мэргэжлийн тусгай бэлтгэлийн дадал, чадвараа хөгжүүлэх, гадаад хэлний мэдлэг, ур чадвараа дээшлүүлэх, өөрийгөө хөгжүүлэх бусад сургалтад хамрагдах хүсэлт гаргасан тохиолдолд цагдаагийн байгууллагын холбогдох удирдах албан тушаалтан тухайн сургалтын байгууллагын тусгай зөвшөөрөл, явагдах сургалтын хөтөлбөр, төлөвлөгөөтэй танилцаж, байгууллага, алба хаагчийн сургалтын хэрэгцээг хангаж байгаа эсэхийг харгалзан асуудлыг шийдвэрлэнэ. 951.4.5.Цагдаагийн байгууллага нь алба хаагчийн тухайн жилд хамрагдах боломжтой танхимийн сургалтын график, төлөвлөгөө, зайны сургалтын хэлбэрээр бие даан судалж, мэдлэг ур чадвараа шалгуулах байдлаар сургалтын кредит цагаа тооцуулах боломжтой сургалтын хөтөлбөр, төлөвлөгөөг боловсруулан гаргаж жил бүрийн 01 дүгээр сард багтаан алба хаагчдад танилцуулж, сурталчлах ажлыг зохион байгуулна. Цаг үеийн нөхцөл байдалтай холбоотойгоор зохион байгуулагдах бусад сургалтын мэдээллийг алба хаагчдад тухай бүр танилцуулж, хамрагдах нөхцөл, боломжийг бүрдүүлнэ. 951.4.6.Шаардлагатай гэж үзвэл ажлын байр /албан тушаал/-нд тавигдах мэргэжил, мэргэшлийн болон гадаад хэлний мэдлэг, ур чадварын түвшинг харгалзан бие даан суралцах, зайны сургалтын хэлбэрээр суралцан мэдлэг, ур чадвараа дээшлүүлж кредит цагийг тооцуулах үүргийг цагдаагийн байгууллагын удирдах албан тушаалтнаас алба хаагчид өгч, үр дүнг нь шалган кредит цагийг тооцож болно. 951.5.СУРГАЛТЫН КРЕДИТ ЦАГИЙГ ТООЦОХ 951.5.1.Цагдаагийн алба хаагч нь жилд сургалтын 3 кредит цагийг заавал хангасан байх бөгөөд бүх төрлийн сургалтуудыг кредит цагийн нийлбэрээр үнэлнэ. 951.5.2.Цагдаагийн байгууллагын алба хаагч гадаад, дотоодын мэргэжлийн байгууллагаас зохион явуулдаг сургалтад хамрагдвал цуглуулсан кредит цагаар тооцно. 951.5.3. Алба хаагч зайны сургалтад оролцох эсхүл бие даан судлах байдлаар мэдлэг, ур чадвар эзэмшсэн, түвшингээ дээшлүүлсэн, алба хаагчдын сургалтад ашиглах материал боловсруулсан, сургалтад хичээл заасан зэргээр сургалтын кредит цагийг хангаж болно. Лекц, семинарын 1 цаг нь сургалтын нэг нэгж цагтай буюу 45 минуттай тэнцэнэ. 951.5.4.Алба хаагчийн танхмын бус хэлбэрээр гүйцэтгэсэн дараахь сургалт, судалгаа, шинжилгээний ажлуудад кредит цагийг тооцно: а/цагдаагийн анхан шатны мэргэжлийн болон давтан, мэргэшүүлэх сургалтын хөтөлбөрийг боловсруулсан бол тухайн сургалтын 1,5 кредит цагийг хангасанд тооцно. Сургалтын хөтөлбөрийг хамтран боловсруулсан тохиолдолд багийн гишүүдийн үүрэг, оролцоог харгалзан кредит цагийг хувааж тооцно. б/алба хаагчдын сургалтад ашиглах ном, сурах бичиг, сургалтын гарын авлага, тараах материал бэлтгэсэн бол сургалт, арга зүйн зөвлөл хэлэлцэн тухайн бүтээлийн ач холбогдлыг харгалзан 0,5-2 кредит цаг; в/алба хаагчдын мэдлэг, ур чадварыг дээшлүүлэх танхимын сургалтад хичээл заасан алба хаагчийн 12 цагийг 1 кредит цаг; г/хууль зүйн магистрын зэрэг хамгаалсан бол 2 кредит цаг; д/хууль зүйн докторын зэрэг хамгаалсан бол 3 кредит цаг; е/хууль зүйн магистрын ажил удирдаж хамгаалуулсан бол 3 кредит цаг; докторын ажил удирдаж хамгаалуулсан бол 3,5 кредит цаг; ж/улсын хэмжээний эрдэм шинжилгээний бага хурал, семинарт илтгэл хэлэлцүүлсэн бол 1, олон улсын эрдэм шинжилгээний хуралд илтгэл хэлэлцүүлсэн бол 1,5 кредит цаг; з/мэргэжлийн сэтгүүлд эрдэм шинжилгээний өгүүлэл нийтлүүлсэн бол нэг өгүүлэл 0,5 кредит цаг; и/хуулийн төсөл боловсруулах болон цагдаагийн төв байгууллагын даргын тушаалаар судалгаа, шинжилгээний ажлын хэсэгт ажилласан үр дүнг харгалзан 0,5-1,5 кредит цагийг тус тус тооцно. 951.5.5.Алба хаагч ажлын гүйцэтгэл хангагдсанаас хойш 14 хоногийн дотор танхимын бус хэлбэрээр кредит цаг хангасан тухай танилцуулгыг бичиж, зохих нотлох баримтыг хавсарган байгууллагын даргадаа танилцуулна. 951.5.6.Цагдаагийн байгууллага алба хаагчтай жил бүр байгуулах Төрийн алба хаагчийн үр дүнгийн гэрээний холбогдох хэсэгт сургалтын кредит цаг хангах үүргийг тусгайлан тусган баталгаажуулж, үр дүнг дүгнэнэ. 1119 Монгол Улсын цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны журам 951.5.7.Алба хаагч бүрийн сургалтад хамрагдсан бүртгэлийг тухайн байгууллага, нэгжийн хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан албан тушаалтан хөтөлж, кредит цагийг тооцон, нэгдсэн бүртгэл мэдээлэлд оруулах, дүнг цагдаагийн төв байгууллагын хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгжид улирал бүр хүргүүлнэ. 951.5.8.Алба хаагчийн сургалтын кредит цагийн нэгдсэн бүртгэл, судалгааны ажлыг цагдаагийн төв байгууллагын хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгж хариуцна. 951.5.9.Алба хаагчийн зайны болон бие даан судлах байдлаар эзэмшсэн мэдлэг, ур чадварын түвшинг сорил, шалгалт авч, дүгнэн кредит цагийг тооцох ажлыг цагдаагийн тухайн байгууллага хариуцна. 951.6.АЛБА ХААГЧИЙН СУРГАЛТЫН КРЕДИТ ЦАГ ХАНГАХ ҮҮРГИЙН БИЕЛЭЛТИЙГ ДҮГНЭХ 951.6.1.Энэ журамд заасны дагуу тухайн сургалтын жилд танхимын сургалтад хамрагдах болон танхимын бус хэлбэрээр бие даан сурч, өөрийгөө хөгжүүлэн кредит цагийг хангах үүргийг алба хаагч хүлээнэ. 951.6.2.Сургалтад хамрагдах болон бие даан суралцах байдлаар алба хаагчийн мэдлэг, ур чадварын түвшинг дээшлүүлэх боломж нөхцлийг хангах үүргийг цагдаагийн тухайн байгууллага хүлээнэ. 951.6.3.Алба хаагчийн сургалтын кредит цагийг хангах үүргийн биелэлтийг цагдаагийн тухайн байгууллага дүгнэнэ. 951.6.4.Алба хаагчийн ажлыг нь зохицуулж, суралцах нөхцөл боломжийг нь хангаагүйгээс сургалтын кредит цаг нь хангагдаагүй тохиолдолд тайлбараа цагдаагийн төв байгууллагын хүний нөөц, сургалтын ажил хариуцсан нэгжид гаргана. 951.6.5.Алба хаагчдаас сургалтын кредит цаг хангаж, мэдлэг, ур чадварын түвшингээ дээшлүүлсэн байдлыг жил бүр дүгнэж, дараах асуудалд харгалзан үзнэ: а/алба хаагчийг албан тушаал дэвшүүлэн томилох; б/алба хаагчийг төрийн болон бусад байгууллагын шагналаар шагнаж урамшуулах; в/төрийн сангийн тэтгэлгээр суралцах, гадаад, дотоодод их, дээд сургуульд элсэн суралцах, боловсролын зэрэг ахиулах сургалтад хамрагдах асуудлыг шийдвэрлэх; г/алба хаагчийн улирал, жилийн ажлын үр дүнг дүгнэн урамшуулах асуудлыг шийдвэрлэх. 951.6.6.Алба хаагч сургалтын кредит цаг хангаагүй тохиолдолд дараахь арга хэмжээг авна: а/харьяа цагдаагийн байгууллагаас алба хаагчийн ажлыг зохицуулж, сургалтад хамрагдах боломжийг хангасаар байхад алба хаагч тухайн жилийн сургалтын кредит цагийг хангаагүй тохиолдолд дараагийн жилд сургалтын кредит цагийг нөхөн хангах шаардлага өгөх; б/алба хаагч өөрийн санаачлага, идэвхгүй байдлаас шалтгаалан 2 жил дараалан сургалтын кредит цагийг хангаагүй тохиолдолд сургалтын зардлыг төлүүлж, албадан сургалтад хамруулах ажлыг цагдаагийн төв байгууллагын сургалт хариуцсан нэгж зохион байгуулах; в/алба хаагч сүүлийн 3 жил дараалан сургалтын кредит цагаа хангаагүй тохиолдолд албан тушаал дэвшүүлэх, шагнаж, урамшуулах, төрийн зардлаар суралцах хүсэлтийг нь шийдвэрлэхээс татгалзах үндэслэл болгох; г/алба хаагчийн сар, улирал, жилийн ажлын үр дүнг дүгнэхдээ сургалтад хамрагдан мэдлэг, ур чадварын түвшингээ дээшлүүлсэн байдлыг харгалзах үзүүлэлт болгох. 951.6.7.Цагдаагийн байгууллагын ажлын үр дүнг үнэлэх үндсэн үзүүлэлтэд алба хаагчдын мэдлэг, ур чадварын түвшинг дээшлүүлэх чиглэлээр санаачлан зохион байгуулсан ажил, арга хэмжээ, алба хаагчдыг сургалтад хамрагдах нөхцлийг бүрдүүлсэн байдлыг хамааруулж, үр дүнг дүгнэнэ. ---оОо--- 1120