TDE1001 Kompozisyon

TDE 1001 Merve Esra Özgürbüz KOMPOZİSYON(2020) mervesrapolat@gmail.com Cuma 12.00-12.50 Dersin Tanımı ve Amacı: Öğrencilere üniversite düzeyinde başarı için gerekli olan yazma, okuma ve düşünme becerilerini tanıtmak için tasarlanan bu derste öğrencinin bazı bilgilerle birlikte işlenecek konunun bilincine varması ve onu kavraması esastır. Kompozisyon dersi genel hatlarıyla üç ana bölüme ayrılmıştır. İlk bölümde kompozisyon üzerine genel bir giriş yapılacaktır. Kompozisyon nedir, kompozisyon yazmanın incelikleri nelerdir, kompozisyon nasıl yazılır ve kompozisyon planı nasıl olmalıdır gibi sorularla başlayacak olan bu giriş ile öğrenciler kısaca da olsa anlama, anlatma, okuma, yazma, yorumlama üzerine düşünecek ve kompozisyon türüne farklı yaklaşımlar hakkında bilgi edinebileceklerdir. Metin inceleme örneği ile devam eden ikinci bölüm, dersin ana okuma malzemesini oluşturan metinleri önceleyen bir ikinci giriş mahiyetinde olacaktır. Örnekler incelenerek kompozisyonda konu, başlık, paragraf planı, dil ve yazma kuralları üzerinde durulacaktır. Dersin üçüncü bölümü anlatım biçimleri, düşünceyi geliştirme yolları ve anlatım özelliklerini örnek metinler ve yazma pratikleriyle tartışmayı amaçlamaktadır. Bunun yanında yazma öğretim yöntemleri ile yazı ve metin biçimleri üzerinde durulacaktır. Söz konusu okuma ve yazma pratiklerinin ardından öğrenci kompozisyon yazımının ana çizgilerini görmüş, kompozisyon hakkında perspektif edinmiş ve yazma üzerine düşünce geliştirmeyi öğrenmiş olacak; yazılı kompozisyonla ilişkili temel kavramları, stratejileri ve teknikleri tanıma ve tanımlama becerisi dâhil olmak üzere genel olarak okuduğunu anlama yeterliliğini gösterecektir. Dersin sonunda öğrenciler aşağıdaki becerileri kazanacaklardır: İddia ve kanıt arasında ayrım yapma Açık ve örtük ana noktaları belirleme Bir metin hakkında çıkarımlar yapma Amaç ve hedef kitle arasındaki bağlantıyı kurma Yazarken retorik farkındalık gösterme Açıklama ve özetleme Özet ve analiz arasındaki farkı anlama Kaynakları dâhil etme, kontrol etme ve kullanma İntihali tanıma ve kaçınma Birden çok metni değerlendirme ve sentezleme Yazma sürecini etkili bir şekilde kullanma Bilgili ve yapıcı geri bildirim sağlama Revizyonda geri bildirimden etkili bir şekilde yararlanma Tartışmalı bir iddia üretme, destekleme ve geliştirme Kendi öğrenimini belirleme, değerlendirme ve ifade etme Akademik yazım kurallarını tanıma ve kullanma Açık, mantıklı ve etkili makale yapısı oluşturma Paragraf yazmanın açık ve kendinden emin bir şekilde kullanıldığını gösterme Paragraflar ve fikirler arasındaki mantıksal bağlantılarla açık ve kontrollü bir organizasyon sergileme Anlamı geliştirmek için kullanılan basit, bileşik ve karmaşık cümlelerin bir karışımı olan çeşitli cümle yapıları yazma Akademik söylemi tanıma ve akademik söyleme katılma Zaman kısıtlamaları altında tutarlı ve uyumlu yazılar üretme Okunacak Metinler: Aktaş, Şerif ve Gündüz, Osman (2013), Yazılı ve Sözlü Anlatım: Okuma-Dinleme Konuşma-Yazma, Ankara: Akçağ Yayınları. Özdemir, Emin (2002), Sözlü-Yazılı Anlatım Sanatı (Kompozisyon), İstanbul: Remzi Kitabevi. Gülsoy, Murat (2011), Büyübozumu: Yaratıcı Yazarlık, Kurmacanın Bilinen Sırları ve İhlal Edilebilir Kuralları, İstanbul: Can Yayınları. Benjamin, Walter (2018), Tek Yön, Çev. Tevfik Turan, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. Yazım Kılavuzu (2012), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. (Bu kitaplar geniş bir okuma yelpazesi sunduğu için seçilmiştir. Ders devam ederken listeye farklı metinler dâhil edilebilir.) Dersin Yöntemi ve Beklentileri: Bu ders tamamen online olarak yürütülecek 13 dersten oluşmaktadır. Belirtilen programa göre haftada 50 dakika eğitmenle online ortamda buluşmanız gerekmektedir. Ders malzemesini sadece hızla okumanız değil, bu malzeme üzerine düşünmüş olarak derse katılmanız beklenmektedir. Derse bu şekilde hazırlanmış olarak gelirseniz zaman daha iyi değerlendirilmiş olacaktır. Örnek metinler okunurken dikkat edeceğiniz nokta ilk okumayı sadece keyif için yapmanız olabilir ama hemen ardından elinizde bir kalemle yapacağınız ikinci “profesyonel” okuma gelmeli ki dikkatinizi ve ilginizi çeken noktaları, kafanızdaki soruları, yorumlarınızı not alabilesiniz ve derste paylaşabilesiniz. Okur merkezli kuramların da önerdiği gibi bir metin anlamına ancak farklı okuma ve yorumların bir araya gelmesiyle ulaşır ve iyi bir okur olmak nitelikli yazılar yazmanın ön koşuludur. Dolayısı ile bu ders de her tür yoruma ve katılıma açık olacaktır. Değerlendirme: Vize: %50, Final %50 (Oranlar dönem şartlarına göre değişiklik arz edebilir.) Kopya ve intihal bildiğiniz gibi suçtur. Başka birinin yayımlanmış veya yayımlanmamış çalışmalarının alıntı yapılmadan kullanılması, bir başkasının çalışmasının bilerek veya bilmeyerek kişi tarafından kendine ait olduğunun iddia edilmesi intihale girmektedir. İntihal biçimleri arasında doğrudan alıntılar, başka kelimelerle ifade etme (anlamı değiştirmeden ve atıfta bulunmadan metnin yeniden ifade edilmesi) ve materyallerin bir araya getirilmesi (çeşitli kaynaklardan toplanan materyallerin derlenmesi ve yeniden düzenlenmesi) yer alır. Sınavlarda olduğu gibi ödevlerinizi hazırlarken de bu konuda titiz davranmanız gerekmektedir. Başka bir metinden yapacağınız alıntıları –bu yayımlanmamış bir ödev, tez ya da internette yer alan bir yazı dahi olsa– her zaman kaynak belirterek göstermelisiniz. Aksi halde bu dersten F alırsınız ve bu durum bölüm akademik kuruluna iletilir. Biçimsel disiplin sağlamak amacıyla ödevlerinizi, çift aralık, 12 punto, Times New Roman ve sola dayalı olarak yazmanız istenmektedir. Ders Takvimi: 9 Ekim Cuma: Ders programı, işleyişi ve kompozisyon üzerine kısa bir giriş 16 Ekim Cuma: Kompozisyon nedir, kompozisyon yazmanın incelikleri nelerdir, kompozisyon nasıl yazılır ve kompozisyon planı nasıl olmalıdır? 23 Ekim Cuma: Yazı Tekniklerine Göre Bir Metnin Düzenlenmesi/Biçimsel Planlama (Sayfa düzeni, başlık, konuyu belirlemek, bilgi sahibi olunan konuları seçmek, konuyu sınırlamak, konuyla ilgili malzemeyi belirlemek, anlatım biçimini belirlemek, ana düşünceyi ve yardımcı düşünceleri belirlemek) 30 Ekim Cuma: Paragraf ve Paragraf Oluşturma (Paragraf nedir ve nasıl yapılır? Yardımcı düşünceler ve paragraf girişi, paragraf çeşitleri, paragraf çalışmaları) 6 Kasım Cuma: Paragraf ve Paragraf Oluşturma (Paragraf nedir ve nasıl yapılır? Yardımcı düşünceler ve paragraf girişi, paragraf çeşitleri, paragraf çalışmaları) 13 Kasım Cuma: Dil ve Yazma Kuralları 20 Kasım Cuma: Dil ve Yazma Kuralları 27 Kasım Cuma: Dil ve Yazma Kuralları 4 Aralık Cuma: Vize Sınav Haftası 11 Aralık Cuma: Anlatım Biçimleri (Açıklayıcı anlatım, kanıtlayıcı anlatım, betimleyici anlatım, öyküleme yoluyla (tahkiye) anlatım, konuşma yoluyla anlatım, şiir formunda (manzum) anlatım, emredici anlatım) 18 Aralık Cuma: Düşünceyi Geliştirme Yolları (Tanımlama, örnekleme, karşılaştırma, benzetme, tanık gösterme, sayısal verilerden yararlanma, somutlama, soyutlama) 25 Aralık Cuma: Anlatım Özellikleri (Doğallık, ilginçlik, tutarlılık, inandırıcılık, iletişim dilinde yetkinlik, akıcılık, duruluk, özlülük, açıklık) 1 Ocak Cuma: Yılbaşı Tatili 8 Ocak Cuma: Yazma Öğretim Yöntemleri (Kontrollü yazma, serbest yazma, dikte yöntemi, güdümlü yazma, küme çalışmaları, araştırmaya/incelemeye dayalı yazı çalışmaları) 15 Ocak Cuma: Yazı ve Metin Biçimleri ( Form Yazılar: mektup, telgraf, özgeçmiş/özyaşam öyküsü, dilekçe, rapor, karar, ilan/duyuru, tutanak, resmî yazılar, tebliğ. Öğretici Metinler: makale, eleştiri, deneme, fıkra/köşe yazısı, sohbet, röportaj, gezi, anı/hatıra, günce, biyografi)