Factors Related to Insecurity Feeling

‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﺔ ﻋﻠﻤﻲ ـ ﭘﮋوﻫﺸﻲ رﻓﺎه اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﺳﺎل دوازدﻫﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪45‬‬ ‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ در ﻣﺤﻼت‬ ‫ﺷﻬﺮي؛ در ﻧﺎﺣﻴﺔ ‪ 3‬ﻣﻨﻄﻘﺔ ‪ 17‬ﺷﻬﺮداري ﺗﻬﺮان‬ ‫ﻋﻠﻲ رﺿﻮان*‪ ،‬ﻣﻨﺼﻮر ﻓﺘﺤﻲ‬ ‫**‬ ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‪ :‬در اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ‪ ،‬ﻋﻮاﻣﻞ ﻋﻤﺪة ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ در ﺳﺎﻛﻨﺎن ﻣﺤﻼت ﺷﻬﺮي ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ و‬ ‫ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮ اﻳﻦ ﻣﺒﻨﺎ‪ ،‬راﻫﻜﺎرﻫﺎ و ﭘﻴـﺸﻨﻬﺎدﻫﺎﻳﻲ ﻛـﺎرﺑﺮدي ﺑـﺮاي ارﺗﻘـﺎء اﺣـﺴﺎس‬ ‫اﻣﻨﻴﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان در ﻣﺤﻞ ﺳﻜﻮﻧﺖ آﻧﺎن اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ‪.‬‬ ‫روش‪ :‬روش ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ از ﻧﻮع ﭘﻴﻤﺎﻳﺸﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺟﺎﻣﻌﺔ آﻣﺎري را اﻓﺮاد ﺑـﻴﺶ از ﺷـﺎﻧﺰده ﺳـﺎل در‬ ‫ﻧﺎﺣﻴﺔ ﺳﻪ از ﻣﻨﻄﻘﺔ ﻫﻔﺪه ﺷﻬﺮداري ﺗﻬﺮان ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﮔﺮدآوري دادهﻫـﺎ از ﻣـﺼﺎﺣﺒﺔ ﻣـﻨﻈﻢ‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ؛ ﺳﭙﺲ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه را ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از آزﻣﻮنﻫﺎي ﺗﺤﻠﻴﻞ وارﻳﺎﻧﺲ )آزﻣﻮن آﻣﺎري‬ ‫‪ ،(F‬ﻛﺎي اﺳﻜﻮﻳﺮ و آزﻣﻮن دﻗﻴﻖ ﻓﻴﺸﺮ ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬ ‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‪ :‬ﺑﻴﻦ ﺳﺎﻛﻨﺎن ﻣﺤﻠﻪﻫﺎي ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ از ﻧﻈﺮ ﻣﻴﺰان اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﺎداري وﺟﻮد دارد‪.‬‬ ‫ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﺳﻦ‪ ،‬ﺗﻌﺪاد ﺧﺎﻧﻮار در واﺣﺪ ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ و ﻣﻴﺰان ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﺤﻠﻪ ﺗﻮﺳـﻂ اﻓـﺮاد ﻣـﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ‬ ‫ﻋﻤﻮﻣﺎً در اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ ﺳﺎﻛﻨﺎن ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬار ﻧﻴﺴﺖ؛ اﻣﺎ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎﻳﻲ ﻫﻤﭽـﻮن ﻣـﺪت زﻣـﺎن ﺳـﻜﻮﻧﺖ در‬ ‫ﻣﺤﻞ و اﺣﺴﺎس ﺗﻌﻠﻖ ﻣﻜﺎﻧﻲ اﻓﺮاد ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‪ ،‬ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻌﻨﺎداري در اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ آﻧﺎن ﻣﺆﺛﺮ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻧﺘﺎﻳﺞ‪ :‬ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﻪﻋﻤﻞآﻣﺪه ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ ﺳﺎﻛﻨﺎن‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ‪ ،‬ﻣﺘﺄﺛﺮ از ﺟﺮاﺋﻢ ﺧﺮﻳﺪ و‬ ‫ﻓﺮوش ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر‪ ،‬وﺟﻮد اراذل و اوﺑﺎش‪ ،‬ﻣﺼﺮف ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر و ﺣﻀﻮر ﻣﻌﺘﺎدان در ﻣﺤﻞ‪ ،‬ﻣﺰاﺣﻤـﺖ‬ ‫ﺑﺮاي ﻧﻮاﻣﻴﺲ ﻣﺮدم و ﻧﺰاع و درﮔﻴﺮي ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﺠﻤﻮع‪ ،‬ﺑﻴﻦ ﺳﺎﻛﻨﺎن ﻣﺤﻠﻪﻫﺎي ﻣـﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ از‬ ‫ﻧﻈﺮ ﻣﻴﺰان اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﺎداري وﺟﻮد دارد‪.‬‬ ‫ﻛﻠﻴﺪواژهﻫﺎ‪ :‬اﻣﻨﻴﺖ‪ ،‬اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ‪ ،‬ﺟﺮم‪ ،‬ﺷﻬﺮوﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺤﻠﻪ‪.‬‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش‪91/3/15 :‬‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ‪89/4/20 :‬‬ ‫* ﻛﺎرﺷﻨﺎس ارﺷﺪ ﺷﻬﺮﺳﺎزي‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪرس >‪) <rezvan648@yahoo.com‬ﻧﻮﻳﺴﻨﺪة ﻣﺴﺌﻮل(‬ ‫** داﻧﺸﺠﻮي دﻛﺘﺮي ﻣﺪدﻛﺎري اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﺑﻬﺰﻳﺴﺘﻲ و ﺗﻮانﺑﺨﺸﻲ‪.‬‬ ‫‪387‬‬ ‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﺔ ﻋﻠﻤﻲ ـ ﭘﮋوﻫﺸﻲ رﻓﺎه اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﺳﺎل دوازدﻫﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪45‬‬ ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬ ‫ﮔﺴﺘﺮش ﺷﻬﺮﻧﺸﻴﻨﻲ ﻣﻮﺟﺐ ﭘﻴﭽﻴﺪهﺗﺮ ﺷﺪن اﺑﻌﺎد ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻗﺘﺼﺎدي‪ ،‬اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺷﻬﺮ‬ ‫و ﺑﺮوز ﻧﺎاﻣﻨﻲ در ﻣﺤﻼت ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ رواﺑﻂ ﺑﻴﻦ ﻓﻀﺎ و اﻧﺴﺎن‪ ،‬در ﻣﺤﻴﻂ‬ ‫ﺷﻬﺮي‪ ،‬ﻣﻌﻨﺎي ﺟﺪﻳﺪي ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ؛ اﻣﺎ ﻣﻲﺗﻮان ادﻋﺎ ﻛﺮد آﻧﭽﻪ در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن از ﻧﻈﺮ ﻣـﺎﻫﻴﺘﻲ و‬ ‫ﻧﻪ ﺷﻜﻠﻲ‪ ،‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﻜﺮده‪ ،‬ﻧﻴﺎز ﺑﻪ اﻣﻨﻴﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﺑﻪ اﻟﮕﻮﻫﺎي زﻳﺴﺘﻲ ﺑـﺸﺮ‪ ،‬ﻧـﺸﺎن‬ ‫ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ اﻣﻨﻴﺖ ﻧﻘﺶ اﺳﺎﺳﻲ در ﺷﻜﻞﮔﻴﺮي و ﺗﻜﺎﻣﻞ آن اﻳﻔـﺎ ﻛـﺮده و ﻫﻤﻴـﺸﻪ ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان‬ ‫ﻋﻨﺼﺮي ﻣﻬﻢ ﺳﺎﻳﺮ اﺑﻌﺎد زﻧﺪﮔﻲ را ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻗﺮار داده اﺳـﺖ‪ .‬اﺣـﺴﺎس اﻣﻨﻴـﺖ و آراﻣـﺶ‬ ‫ﺷﻬﺮوﻧﺪان در ﻣﺤﻴﻂﻫﺎي ﭘﻴﺮاﻣﻮن و ﻣﺤﻞ ﻛﺎر‪ ،‬زﻧﺪﮔﻲ‪ ،‬رﻓﺖوآﻣﺪ‪ ،‬ﺗﻔـﺮﻳﺢ و ﮔـﺬران اوﻗـﺎت‬ ‫ﻓﺮاﻏﺖ‪ ،‬ﻣﺤﻴﻂﻫﺎي آﻣﻮزﺷﻲ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و‪ ...‬از ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻬﻢ و ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬار ﺑﺮ ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ آﻧـﺎن‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي از ﺑﺮوز ﺟﺮاﺋﻢ در ﻣﺤﻠﻪﻫﺎ و ﻓﻀﺎﻫﺎي ﺷﻬﺮي ﺑﺎ ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢﻫـﺎي ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪرﻳـﺰي‬ ‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﺷﻬﺮي از اﻫﻤﻴﺖ ﻓﺮاواﻧﻲ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﭘﻴـﺸﮕﻴﺮي‪ ،‬در راﺳـﺘﺎي ﻣﺤـﺪود‬ ‫ﻛﺮدن ﻓﺮﺻﺖ ﺑﺮوز ﺟﺮاﺋﻢ و ﻛﻤﻚ ﺑﻪ ارﺗﻘﺎء اﺣﺴﺎس اﻣﻨﻴﺖ ﺳﺎﻛﻨﺎن ﺷﻬﺮ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫اﻣﺮوزه‪ ،‬ﺟﺮم و اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ در ﺑﺮاﺑﺮ آن‪ ،‬در ﻣﺤﻼت ﺷـﻬﺮي‪ ،‬از دﻏﺪﻏـﻪﻫـﺎي اﺻـﻠﻲ‬ ‫ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﺑﻪﺷﻤﺎر ﻣﻲرود‪ .‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺮﺧﻲ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻧﻴﺰ ﻣﺆﻳﺪ اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻈﺮﺳﻨﺠﻲ ﺳﺎل‬ ‫‪ 1998‬از ﺷﻬﺮوﻧﺪان در ﭘﺎرﻳﺲ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ :‬آﻟﻮدﮔﻲ )ﻫﻮا و ﺻﻮﺗﻲ( ﺑـﺎ ‪ 62‬درﺻـﺪ‪ ،‬ازدﻳـﺎد‬ ‫ﭘﻨﺎهﺟﻮﻳﺎن ﺑﺎ ‪ 60‬درﺻﺪ‪ ،‬ﻧﺎاﻣﻨﻲ ﺑﺎ ‪ 44‬درﺻﺪ و ﺑﺰﻫﻜﺎري ﺑﺎ ‪ 48‬درﺻـﺪ‪ ،‬از ﻣـﺸﻜﻼت ﻋﻤـﺪة‬ ‫آﻧﺎن اﺳﺖ )آﻟﻦ ﺑﻮﺋﺮ‪ .(1382 ،‬ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ در زﻣﻴﻨﺔ درك ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧـﺪﮔﻲ‪ ،‬رﺿـﺎﻳﺖ‬ ‫ﻣﺤﻠﻪاي و ﺳﺮﻣﺎﻳﺔ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﮔﻮﻳﺎي اﻳﻦ ﺣﻘﻴﻘﺖ اﺳﺖ ﻛـﻪ ﺑـﺮاي اﻛﺜـﺮ ﻣـﺮدم‪ ،‬ﺟـﺮم ﻧـﻮﻋﻲ‬ ‫ﻧﮕﺮاﻧﻲ ﻣﻬﻢ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬درواﻗﻊ‪ ،‬ﺗـﺮس از ﺟـﺮم‪ ،‬از ﺑـﻴﺶﺗـﺮﻳﻦ ﻋﻨـﺎوﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴـﻖ در‬ ‫ﺟﺮمﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﻌﺎﺻﺮ و راﻳﺞﺗﺮﻳﻦ ﻧﮕﺮاﻧﻲ در ادارة ﺟﺎﻣﻌـﻪ اﺳـﺖ )‪.(Laura and et al, 2007‬‬ ‫ﻧﻈﺮﺳﻨﺠﻲ در ﻫﺸﺖ ﺷﻬﺮ ﺑﺰرگ اﻳﺮان )ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﻫﻤﺪان‪ ،‬اروﻣﻴﻪ‪ ،‬ﺷﻴﺮاز‪ ،‬ﻛﺮﻣﺎن‪ ،‬ﻳﺰد‪ ،‬اﺻـﻔﻬﺎن‪،‬‬ ‫ﻣﺸﻬﺪ( ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ اﺣﺴﺎس اﻣﻨﻴﺖ آﻧﺎن ﻧﺸﺎن داد‪ 81 ،‬درﺻـﺪ ﺳـﺎﻛﻨﺎن در اﻳـﻦ‬ ‫ﺷﻬﺮﻫﺎ اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ )ﻋﺮﺑﻲ‪ .(1384 ،‬ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي آﻣﺎرﻫﺎ‪ ،‬در ﺗﻬﺮان‪ ،‬راﺑﻄـﺔ ﻣﻌﻨـﺎداري‬ ‫‪388‬‬ ‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ در ﻣﺤﻼت ﺷﻬﺮي ‪...‬‬ ‫ﺑﻴﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﻣﺎﻫﻴﺖ و ﺗﻜﺮار ﺟﺮاﺋﻢ وﺟﻮد دارد؛ ﻟﺬا ﻣﻲﺗﻮان اﻳـﻦ ﻣﻨـﺎﻃﻖ را ﺑﺮﭘﺎﻳـﺔ‬ ‫ﻛﻴﻔﻴﺖ اﻣﻨﻴﺖ ﺷﻬﺮي ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻛﺮد‪ .‬ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ در ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻨـﺎﻃﻖ ﺗﻬـﺮان‪ ،‬ﺑـﻪدﻻﻳـﻞ ﻣﺨﺘﻠـﻒ‬ ‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و اﻗﺘﺼﺎدي و ﺣﺘﻲ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻲ‪ ،‬زﻣﻴﻨﻪﻫـﺎي ﻣـﺴﺎﻋﺪﺗﺮي ﺑـﺮاي ﺑـﺮوز و ﺗـﺸﺪﻳﺪ ﻧـﺎاﻣﻨﻲ‬ ‫وﺟﻮد دارد؛ از اﻳﻦرو زﻧﺪﮔﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻣﺮدم ﺑﺎ ﻣﺸﻜﻼت ﺟﺪي روﺑﻪرو ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑـﻪﻧﻈـﺮ‪،‬‬ ‫ﺑﺎﻳﺪ در ﺣﻮزهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻋﻠﻤﻲ ﺑﺮاي ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ و رﻓـﻊ ﻣـﺸﻜﻞ‪ ،‬اﻗـﺪاﻣﺎت ﺟـﺪي ﺻـﻮرت‬ ‫ﭘﺬﻳﺮد‪ .‬ازﺟﻤﻠﺔ اﻳﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ‪ ،‬ﻣﻨﻄﻘﺔ ﻫﻔﺪه ﺗﻬﺮان ﺑﺎ وﻳﮋﮔﻲﻫـﺎﻳﻲ ﺑـﻪ ﺷـﺮح زﻳـﺮ اﺳـﺖ‪ :‬ﺗـﺮاﻛﻢ‬ ‫ﺟﻤﻌﻴﺘﻲ زﻳﺎد‪ ،‬ﻗﻄﻌﺎت ﻛﻮﭼﻚ ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ‪ ،‬ﻓﺮﺳﻮدﮔﻲ و ﻓـﺸﺮدﮔﻲ ﺑـﻴﺶازﺣـﺪ ﺑﺎﻓـﺖ‪ ،‬ﺷـﺒﻜﺔ‬ ‫ﻣﻌﺎﺑﺮ ﻛﻢﻋﺮض‪ ،‬ﻣﺤﻠﻪﻫﺎي ﻧﺎﻫﻤﮕﻦ‪ ،‬ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑـﻮدن ﺣـﺲ ﺗﻌﻠـﻖ ﻣﻜـﺎﻧﻲ در ﺳـﺎﻛﻨﺎن‪ ،‬ﺳـﺎﻛﻨﺎن‬ ‫ﻛﻢدرآﻣﺪ و ﻣﻬﺎﺟﺮ‪ ،‬وﺟﻮد ﻛﺎرﺑﺮيﻫﺎي ﻓﺮاﺷﻬﺮي در ﻣﻨﻄﻘـﻪ‪ ،‬ﮔـﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﻛﺎﻟﺒـﺪي ﺑﺎﻓـﺖ ﺑـﻪ‬ ‫ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ از ﺟﻤﻠﻪ ﻋﺒﻮر دو ﻣﺴﻴﺮ راهآﻫﻦ )ﺗﻬﺮان ﺗﺒﺮﻳﺰ و ﺗﻬﺮان ﺟﻨﻮب( از داﺧﻞ ﺑﺎﻓﺖ‬ ‫اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ و‪ . ...‬وﺟﻮد ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎي ﻣﺬﻛﻮر ﺑﻪﻫﻤﺮاه ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺮﺗﺒﻂ‪ ،‬ﺳـﺎﻛﻨﺎن ﻣﻨﻄﻘـﻪ را ﺑـﺎ‬ ‫ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ ﻣﻮاﺟﻪ ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ از آن ﺟﻤﻠﻪ‪ ،‬اﺣﺴﺎس اﻣﻨﻴﺖ ﻛـﻢ در ﺑـﻴﻦ ﺳـﺎﻛﻨﺎن اﺳـﺖ‪.‬‬ ‫ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ درﭘﻲ ﭘﺎﺳﺦﮔﻮﻳﻲ ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺶ زﻳﺮ اﺳﺖ‪:‬‬ ‫ﭼﻪ ﻋﻮاﻣﻠﻲ در ﺷﺪت اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ ﺳﺎﻛﻨﺎن ﻣﺤﻼت ﺷﻬﺮي ﺗﺎﺛﻴﺮﮔﺬار اﺳﺖ؟‬ ‫ﭘﻴﺸﻴﻨﺔ ﺗﺤﻘﻴﻖ‬ ‫در اواﻳﻞ ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻢ‪ ،‬ﻛﻠﻴﻔﻮرد ﺷﺎو و ﻫﻨﺮي ﻣـﻚﻛـﻲ ﺑـﺎ ﺗﺄﻛﻴـﺪ و ﺗﻤﺮﻛـﺰ ﺑـﺮ ﺧـﺼﻮﺻﻴﺎت‬ ‫ﻣﺠﺮﻣﺎن‪ ،‬ﺗﻐﻴﻴﺮاﺗﻲ ﺑﻨﻴﺎدي در ﻣﺎﻫﻴﺖ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺟﺮمﺷﻨﺎﺳﻲ ﭘﺪﻳﺪ آوردﻧﺪ‪ .‬آﻧﺎن ﻣﻄﺎﻟﻌﺔ ﺟﺮم را‬ ‫ﺑﻪ زﻣﻴﻨﻪﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋـﺎت وارد ﻛﺮدﻧـﺪ )‪ .(Ackerman and et al, 2004‬اﺻـﺤﺎب‬ ‫ﻣﻜﺘﺐ ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳـﻲ ﺷـﻬﺮي ﺷـﻴﻜﺎﮔﻮ ﻧﺨـﺴﺘﻴﻦ ﻛـﺴﺎﻧﻲ ﺑﻮدﻧـﺪ ﻛـﻪ ﺟـﺮاﺋﻢ ﺷـﻬﺮي را در‬ ‫ﻣﺤﻴﻂﻫﺎي ﺷﻬﺮي و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻛﺎﻟﺒﺪي ﻣﻨﺎﻃﻖ‪ 1‬ﻣﺨﺘﻠـﻒ‬ ‫ﺷﻬﺮ ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬آﻧﺎن ﺑﺮ اﻳﻦ ﻋﻘﻴﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﻛـﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌـﺔ رﻓﺘـﺎر ﺳـﺎﻛﻨﺎن ﺷـﻬﺮي‪ ،‬در ﻗﺎﻟـﺐ‬ ‫‪1- zones‬‬ ‫‪389‬‬ ‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﺔ ﻋﻠﻤﻲ ـ ﭘﮋوﻫﺸﻲ رﻓﺎه اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﺳﺎل دوازدﻫﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪45‬‬ ‫ﻣﺤﻴﻂﻫﺎي ﺷﻬﺮي‪ ،‬اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪﺑﺎور آﻧﺎن‪ ،‬وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و اﻗﺘﺼﺎدي و ﻛﺎﻟﺒﺪي‬ ‫در ﺟﺮمزا ﺑﻮدن ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬار اﺳﺖ‪ .‬اﺳﺘﺎرك‪ (1987) 1‬از داﻧﺸﻤﻨﺪان ﻣﻜﺘﺐ ﺷﻴﻜﺎﮔﻮ‪ ،‬ﭘـﻨﺞ‬ ‫ﺟﻨﺒﻪ از ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺷﻬﺮي را ﺟﺰء ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻛﻨﻨﺪة ارﺗﻜﺎب ﺟﺮم در ﻣﺤﻼت ﺑﺮﺷﻤﺮد‬ ‫ﻛﻪ ﻋﺒﺎرتاﻧﺪ از‪ :‬ﺗﺮاﻛﻢ‪ ،‬ﻓﻘﺮ‪ ،‬ﻛﺎرﺑﺮي ﻣﺨﺘﻠﻂ ﻳﻌﻨﻲ وﺟﻮد اﻗﺎﻣﺘﮕﺎه و ﺻﻨﺎﻳﻊ و ﻓﺮوﺷﮕﺎهﻫﺎ در‬ ‫ﻳﻚ ﻣﻜﺎن‪ ،‬ﻛﻮچﮔﺮي ﻳﻌﻨﻲ ورود و ﺧﺮوج ﻣﺪاوم ﺑﻪ آن و ﺧﺮاﺑﻲ و ﻓﺮورﻳﺨﺘﮕﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ‬ ‫)اﺣﻤﺪآﺑﺎدي و دﻳﮕﺮان‪.(1386 ،‬‬ ‫اﻓﺰاﻳﺶ ﺟﺮم و ﻧﺎﻫﻨﺠﺎريﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﭘﻴﺎﻣـﺪﻫﺎي ﻧﺎﺷـﻲ از آن‪ ،‬از ﺟﻤﻠـﻪ ﻧـﺎاﻣﻨﻲ در‬ ‫ﻋﺼﺮ ﻛﻨﻮﻧﻲ‪ ،‬ﺑﻪ وﻳﮋﮔﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻛﻼنﺷﻬﺮﻫﺎي ﺟﻬﺎن ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ؛ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣـﺎل‪ ،‬ﻧﺘﻴﺠـﺔ‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺗﺠﺮﺑﻲ ﺣﻜﺎﻳﺖ از آن دارد ﻛﻪ در ﺑﺮﺧﻲ ﻛﺸﻮرﻫﺎ‪ ،‬اﻳﻦ ﻣﺸﻜﻞ در ﺷﻬﺮﻫﺎي ﻣﺘﻮﺳﻂ‬ ‫ﻧﻴﺰ وﺟﻮد دارد‪ .‬از ﺟﻤﻠﻪ ﻛﺸﻮر اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن ﻛﻪ ﻧﺎاﻣﻨﻲ ﺣﺘﻲ در ﺷﻬﺮﻫﺎي ﻣﺘﻮﺳﻂ آن ﻧﻴـﺰ ﺑـﺴﻴﺎر‬ ‫ﮔﺴﺘﺮده اﺳﺖ؛ ﺑﻪﻃﻮريﻛﻪ ﻣﺴﺌﻮﻻن را ﺑﻪ اﻧﺠﺎم اﻗﺪاﻣﺎﺗﻲ ﺑﺮاي اﻳﻤﻦﺳﺎزي آنﻫـﺎ وادار ﻛـﺮده‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬از آن ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ اﻳﻤﻦﺳﺎزي در دو ﺷﻬﺮ اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن اﺷﺎره ﻛﺮد‪:‬‬ ‫دو ﺷﻬﺮ ﻛﺎوﻧﺘﺮي و ﻧﺎﺗﻴﻨﮕﻬﺎم از ﺟﻤﻠﻪ ﺷﻬﺮﻫﺎي ﻣﺘﻮﺳﻂ اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن اﺳـﺖ‪ .‬ﺷـﺐ ﻫﻨﮕـﺎم‪،‬‬ ‫ﻣﺮاﻛﺰ اﻳﻦ ﺷﻬﺮﻫﺎ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﻳﺮ ﺷﻬﺮﻫﺎي اﻧﮕﻠﻴﺲ ﺑﺎ ﺣﻀﻮر اﻓﺮاد ﺑﻲﺑﻨـﺪوﺑـﺎر ﻧـﺎاﻣﻦ ﺷـﺪه و‬ ‫ﺳﻜﻮﺗﻲ ﻋﺠﻴﺐ در اﻳﻦ ﻣﺮاﻛﺰ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲآورد‪ .‬ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫـﺪ‪ ،‬ﺗﺨﻠﻔـﺎﺗﻲ ازﻗﺒﻴـﻞ‬ ‫ﺟﻴﺐزﻧﻲ‪ ،‬ﻛﻴﻒﻗﺎﭘﻲ‪ ،‬ﺧﺮابﻛﺎري‪ ،‬ﺻﺪﻣﻪ ﺑﻪ وﺳﺎﺋﻂ ﻧﻘﻠﻴﻪ و ﺳﺮﻗﺖ آنﻫﺎ و ﻧﺰاع و درﮔﻴـﺮي‬ ‫در اﻳﻦ ﻣﺮاﻛﺰ راﻳﺞ اﺳﺖ ﺷﺪه ﺑﻮد )ﺗﺎك و ﺗﻴـﺴﺪل‪ .(1380 ،‬ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ﺗﺤﻘﻴﻘـﺎﺗﻲ در ﻛـﺸﻮر‬ ‫ﻛﺎﻧﺎدا درزﻣﻴﻨﺔ ﺗﻮزﻳﻊ ﻓﻀﺎﺋﻲ ﺟﺮاﺋﻢ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت‪ ،‬ﻓﺮض ﺑـﺮ آن اﺳـﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﺟﺮاﺋﻢ ﺑﻪﻃﻮر ﺗﺼﺎدﻓﻲ در ﺷﻬﺮ اﺗﻔﺎق ﻧﻤﻲاﻓﺘﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻮاﻣـﻞ در ارﺗﺒـﺎط اﺳـﺖ؛ از‬ ‫اﻳﻦرو وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و اﻗﺘﺼﺎدي ﻣﺤﻠﻪﻫﺎي ﺷﻬﺮي در ﻣﻴﺰان وﻗﻮع ﺟﺮم و ﻧﺎاﻣﻨﻲ ﻣﺆﺛﺮ‬ ‫اﺳﺖ )‪.(Wallace and et al, 2006‬‬ ‫‪1- Stark‬‬ ‫‪390‬‬ ‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ در ﻣﺤﻼت ﺷﻬﺮي ‪...‬‬ ‫ﭘﺮوژهاي ﻛﺎرﺑﺮدي‪ ،‬ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺷـﻬﺮي و ﺳﻴﺎﺳـﺖﻫـﺎي اﻣﻨﻴـﺖ در دو ﺷـﻬﺮ‬ ‫ﺑﺎرﺳﻠﻮﻧﺎ و ﺑﻮﮔﺎﺗﻮ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﭘﺮوژه ﺑﺮاي اﻣﻦ ﻛﺮدن ﻓﻀﺎﻫﺎي ﺷـﻬﺮي و ﻣﺤـﻮر ﻛـﺎر آن‪،‬‬ ‫ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي از ﺟﺮم ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮ اﻳﻦ ﭘﺮوژه‪ ،‬ﺳﻪ رﻛﻦ اﺻﻠﻲ ﺑـﺮاي ﭘﻴـﺸﮕﻴﺮي از ﺟـﺮم و ﻛـﺎﻫﺶ‬ ‫اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‪:‬‬ ‫‪1‬ـ اﺟﺮاي ﻗﺎﻧﻮن‪ :‬ﻫﺪﻓﻤﻨﺪ ﻛﺮدن ﮔﺸﺖ ﻫﺎي ﭘﻠﻴﺲ رؤﻳﺖﭘﺬﻳﺮ‪ ،‬ﺑﻬﺒﻮد ارﺗﺒﺎﻃـﺎت و دﺳﺘﺮﺳـﻲ‬ ‫ﺑﺎ اﺟﺮاي ﻗﺎﻧﻮن‪ ،‬ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻛﺮدن ﻧﻈﺎرت ﻣﺤﻠﻪاي‪.‬‬ ‫‪2‬ـ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﮔﺮوهﻫﺎي درﻣﻌﺮض ﺧﻄﺮ و اﻧﺠﺎم اﻗﺪاﻣﺎت ﭘﻴﺸﮕﻴﺮاﻧﺔ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ :‬ﻫﺪﻓﻤﻨﺪ ﻛـﺮدن‬ ‫ﮔﺮوهﻫﺎي آﺳﻴﺐﭘﺬﻳﺮ )زﻧﺎن و ﻛﻮدﻛﺎن و ﺟﻮاﻧﺎن(‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫـﺎي آﻣﻮزﺷـﻲ‪ ،‬ﺗﻮﺳـﻌﺔ ﻣﺮاﻛـﺰ‬ ‫ﺣﻤﺎﻳﺖ از ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﺎن ﺟﺮم و ﺗﺴﻬﻴﻼت ﺗﻔﺮﻳﺤﻲ ﺑﺮاي ﻣﺸﻐﻮل ﻛﺮدن ﺟﻮاﻧﺎن‪.‬‬ ‫‪3‬ـ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي ﺑﺮاي ﺑﻬﺒﻮد روﺷﻨﺎﻳﻲ ﺧﻴﺎﺑﺎن و ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ آن‪ :‬اﺣﻴﺎء ﻓـﻀﺎي ﻋﻤـﻮﻣﻲ و‬ ‫ﺑﺎغﻫﺎ‪ ،‬ﻃﺮاﺣﻲ ﺧﻴﺎﺑﺎنﻫﺎ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ‪ ،‬ﭘﺎركﻫﺎ و‪ ...‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻛﺎﻫﺶ ﻓﺮﺻﺖﻫﺎي ﺟـﺮم و‬ ‫ﺳﺎزﻣﺎندﻫﻲ ﻣﺠﺪد ﺑﺎزارﻫﺎ و ﭘﺎﻳﺎﻧﻪﻫﺎ )‪.(Petrella, 2004‬‬ ‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت در وﻳﻨﻲ ﭘﮓ‪ 1‬ﻧﺸﺎن داد ﻋﺎﻣﻞ ﺑﺴﻴﺎر ﻗﻮي ﻛﻪ ﺑﺎ ﺑﻴﺶﺗﺮﻳﻦ ﻣﻘﺪار ﺟـﺮاﺋﻢ‬ ‫در واﺣﺪ ﻫﻤﺴﺎﻳﮕﻲ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﻣﻲﺷـﻮد‪ ،‬ﺳـﻄﺢ ﻧﺎﻣـﺴﺎﻋﺪ اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ اﻗﺘـﺼﺎدي ﺳـﻜﻮﻧﺖ اﺳـﺖ‬ ‫)‪.(Wisener and et al, 2004‬‬ ‫»ﻣﻮﺳﻮي ﺑﻪﻧﻘﻞ از ﮔﺎﻟﺒﺮاﻳﺖ اﻇﻬﺎر ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺗﻮزﻳﻊ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎي ﺟﺮاﺋﻢ ﺷﻬﺮي ﺗﺎﺑﻌﻲ اﺳﺖ از‬ ‫ﺗﻮزﻳــﻊ ﻧــﺎﻗﺺ اﻣﻜﺎﻧــﺎت و ﺧــﺪﻣﺎت و ﺳــﺮاﻧﺠﺎم ﻓﻘــﺪان ﻋــﺪاﻟﺖ اﺟﺘﻤــﺎﻋﻲ و اﻗﺘــﺼﺎدي‬ ‫درﺑﻴﺶﺗﺮﻛﺸﻮرﻫﺎي ﺟﻬﺎن ﺳﻮم‪.‬‬ ‫ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪد‪ ،‬ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ ﺷﺪت ﺗﻌﻠﻖ ﻣﻜﺎﻧﻲ و اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ را ﻧﺸﺎن ﻣـﻲدﻫـﺪ؛‬ ‫ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺜﺎل ﻧﺘﺎﻳﺞ ﭘﮋوﻫﺶ ﻣﺮي‪ 2‬ﻧﺸﺎن داد‪ ،‬اﻓﺮادي ﻛﻪ ارﺗﺒـﺎط اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ و ﭘﻴﻮﻧـﺪ ﻣﺤﻠـﻪاي‬ ‫آنﻫﺎ ﺿﻌﻴﻒ اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﺮس ﺑﻴﺶﺗﺮي از ﺟﺮاﺋﻢ دارﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﻓﻴـﺸﺮ ﻧـﺸﺎن داد ﻛـﻪ‬ ‫ﺑﻲاﻋﺘﻤﺎدي ﺑﻴﻦ ﻫﻤﺴﺎﻳﮕﺎن و ﻫﻢﻣﺤﻠﻪايﻫﺎ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻲﺷﻮد آﻧـﺎن ارﺗﺒﺎﻃـﺎت ﻛـﻢﺗـﺮي داﺷـﺘﻪ‬ ‫‪2- Merry‬‬ ‫‪1- Winnipeg‬‬ ‫‪391‬‬ ‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﺔ ﻋﻠﻤﻲ ـ ﭘﮋوﻫﺸﻲ رﻓﺎه اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﺳﺎل دوازدﻫﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪45‬‬ ‫ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻧﺒﻮد ارﺗﺒﺎﻃﺎت و وﺟﻮد ﺑﻲاﻋﺘﻤﺎدي ﺑﺎﻋﺚ ﻣـﻲﺷـﻮد ﺳـﺎﻛﻨﺎن از دﻧﻴـﺎي ﺑﻴـﺮون ﺧـﻮد‬ ‫ﺑﺘﺮﺳﻨﺪ )‪.(Fischer, 1982‬‬ ‫ﮔﺮﻳﻦ ﺑﺮگ و ﻫﻤﻜﺎراﻧﺶ ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ ﻛﻪ دلﺑﺴﺘﮕﻲ ﻋﺎﻃﻔﻲ ﺑـﻪﻣﻨﺰﻟـﺔ ﻋﻨـﺼﺮ اﺳﺎﺳـﻲ در‬ ‫ﻫﻢﺑﺴﺘﮕﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﻋﺎﻣﻞ اﺻﻠﻲ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻨﻄﻘﻪاي ﺑﻪﺷـﻤﺎر ﻣـﻲرود؛ ﭼﺮاﻛـﻪ اﺣـﺴﺎس ﺗﻌﻠـﻖ‬ ‫ﺧﺎﻃﺮ ﺑﻪ اﺟﺘﻤﺎع ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻲﺷﻮد اﻓﺮاد اﺣـﺴﺎس ﻛﻨﻨـﺪ ﻛـﻪ ﺗﺤـﺖ ﻛﻨﺘـﺮل اﺟﺘﻤـﺎع ﻫـﺴﺘﻨﺪ و‬ ‫اﺟﺘﻤﺎع ﺑﻪ ﻓﻜﺮ آﻧﺎن اﺳﺖ )‪.(Greenberg, 1982‬‬ ‫ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت رﺟﻴﻨﺎ‪ 1‬ﻧﻴﺰ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎي ﻣـﺬﻛﻮر را ﺗﺄﻳﻴـﺪ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪ .‬ﺑﻨـﺎ ﺑـﻪ ﻳﺎﻓﺘـﻪﻫـﺎ‪ ،‬در‬ ‫واﺣﺪﻫﺎي ﻫﻤﺴﺎﻳﮕﻲ ﻛﻪ ﺳﺎﻛﻨﺎﻧﻲ ﺑﺎ ﻛﻢﺗﺮﻳﻦ ﺳﻄﺢ درآﻣﺪ و ﺗﺤـﺼﻴﻼت‪ ،‬ﺑـﻴﺶﺗـﺮﻳﻦ ﻧـﺴﺒﺖ‬ ‫ﻣﺮدان ﺟﻮان را در ﺧﻮد ﺟﺎي دادهاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻴﺶﺗﺮﻳﻦ ﺟﺮاﺋﻢ اﺗﻔـﺎق ﻣـﻲاﻓﺘـﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ﻣﺒﺎﺣـﺚ‬ ‫ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻣﺴﻜﻦ‪ ،‬ﺑﺮ ﺳﻄﺢ ﺟﺮاﺋﻢ واﺣﺪﻫﺎي ﻫﻤﺴﺎﻳﮕﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬار ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ اﻳـﻦ ﺗﺮﺗﻴـﺐ‬ ‫ﻛﻪ واﺣﺪﻫﺎي ﻫﻤﺴﺎﻳﮕﻲ ﺑﺎ ﻧﺴﺒﺖ زﻳﺎد ﻣﺴﺘﺄﺟﺮان‪ ،‬در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد ﻣﺎﻟﻜﺎن‪ ،‬ﺑﻪ ﺑـﻴﺶﺗـﺮﻳﻦ‬ ‫ﺟﺮاﺋﻢ ﺧﺸﻦ ﺗﻤﺎﻳﻞ دارﻧـﺪ؛ درﺻـﻮرﺗﻲﻛـﻪ ﺳـﻄﺢ ﺟـﺮاﺋﻢ ﻣـﺮﺗﺒﻂ ﺑـﺎ اﻣـﻮال‪ ،‬در واﺣـﺪﻫﺎي‬ ‫ﻫﻤﺴﺎﻳﮕﻲ ﺑﺎ ﻧﺴﺒﺘﻲ زﻳﺎد از ﺧﺎﻧﻪﻫﺎي ﻗﺪﻳﻤﻲ‪ ،‬ﺑﻴﺶﺗﺮ اﺳﺖ )‪.(Wallace and et al, 2006‬‬ ‫ﺟﺮمﺷﻨﺎﺳﺎن ﻣﺤﻴﻄﻲ‪ ،‬زﻣﻴﻨﺔ ﺟـﺮمزاﻳـﻲ ﻣﻜـﺎنﻫـﺎ را ﻧﺘﻴﺠـﺔ ﻓﺮﺻـﺖﻫـﺎ و ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖﻫـﺎي‬ ‫اﻓــﺰاﻳﺶﻳﺎﻓﺘــﺔ ﺟــﺮم ﺗﻔــﺴﻴﺮ ﻣ ـﻲﻛﻨﻨــﺪ ﻛــﻪ ﺗﻌــﺪاد زﻳــﺎدي از ﻣﺠﺮﻣــﺎن را ﺟــﺬب ﻣ ـﻲﻛﻨــﺪ‬ ‫)‪ .(McCord and et al, 2009‬در ﭘﮋوﻫﺸﻲ در اﻣﺮﻳﻜﺎ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺟﺮاﺋﻢ ﺑﻪﻃﻮر ﺗﺼﺎدﻓﻲ‬ ‫و در ﻓﻀﺎ رخ ﻧﻤﻲدﻫﺪ‪ .‬ﻣﻜﺎنﻫﺎﻳﻲ ﻣﻌﻴﻦ در ﻣﺤﻴﻂ‪ ،‬وﻳﮋﮔﻲﻫﺎﻳﻲ از ﺧﻮد ﻧﺸﺎن ﻣـﻲدﻫـﺪ ﻛـﻪ‬ ‫آنﻫﺎ را ﺑﺮاي ﻣﺠﺮﻣﺎن‪ ،‬ﺑﺎﻟﻘﻮه ﺟﺬابﺗﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ اﻧﻮاع ﻣﻌﻴﻨﻲ از ﻛﺎرﺑﺮي زﻣﻴﻦ در‬ ‫ﻳﻚ ﻧﺎﺣﻴﻪ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻘﺪار ﺑﻴﺶﺗﺮي از ﺟـﺮم و ﺑـﻲﻧﻈﻤـﻲ را داﻣـﻦ ﺑﺰﻧـﺪ‪ .‬اﻳـﻦ‬ ‫ﻛﺎرﺑﺮيﻫﺎ ﺣﺠﻢ ﮔﺴﺘﺮدهاي از ﺟﻤﻌﻴﺖ را ﺟﺬب ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ آﻧﺎن ﻧﻴﺰ در ﺑﻪ وﺟﻮد‬ ‫آﻣﺪن ﺟﺮم در ﺷﻬﺮ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ‪ ،‬ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت اﺧﻴﺮ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛـﻪ ﺷـﺒﻜﻪﻫـﺎي‬ ‫ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻲ ﻣﺤﻠﻪﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﻋﺎﻣﻠﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻢ در ﺷﻜﻞ دادن ﺑﻪ اﻟﮕﻮﻫﺎي ﺟﺮم اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺷﺒﻜﺔ‬ ‫‪1- Regina‬‬ ‫‪392‬‬ ‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ در ﻣﺤﻼت ﺷﻬﺮي ‪...‬‬ ‫ﺧﻴﺎﺑــﺎن و ﻛــﺎرﺑﺮي زﻣــﻴﻦ ﻫــﺮ دو در ﻣــﺴﺎﺋﻞ ﻣــﺮﺗﺒﻂ ﺑــﺎ ﺟــﺮاﺋﻢ ﻣﺤﻠــﻪ ﻣــﺸﺎرﻛﺖ دارﻧــﺪ‬ ‫)‪ .(Giordano and Lauren, 2008‬ﻣﻄﺎﻟﻌﻪاي دﻳﮕﺮ در اﻣﺮﻳﻜﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﻓﺎرغ از ﺳـﺎﻳﺮ‬ ‫ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎ‪ ،‬ﻛﺎرﺑﺮي ﺧﺎص زﻣﻴﻦ‪ ،‬اﺧﺘﻼف در ﺳﻄﺢ ﺟﺮاﺋﻢ ﻓﺮدي و ﻧﺮخ ﺧﺸﻮﻧﺖ را ﭘﻴﺶﺑﻴﻨـﻲ‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ ﻛـﺎرﺑﺮيﻫـﺎي ﻏﻴﺮﻣـﺴﻜﻮﻧﻲ ﺑـﺎ ﺳـﻄﺢ ﮔـﺴﺘﺮدهاي از ﺟـﺮاﺋﻢ در ارﺗﺒـﺎطاﻧـﺪ‪،‬‬ ‫درﺣﺎﻟﻲﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ دﻳﮕﺮ ﺑﺎ ﺳﻄﺢ ﻛﻢﺗﺮي از آن ارﺗﺒﺎط دارﻧﺪ )‪.(John and et al, 2009‬‬ ‫ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﭘﮋوﻫﺶ ﭘﻮدراﺗﭽﻲ‪ ،‬در زﻣﻴﻨﺔ ﻓﻀﺎﻫﺎي ﺑﺪون دﻓﺎع ﺷـﻬﺮي در ﻣﻨﻄﻘـﺔ ﻳـﺎزده ﺷـﻬﺮ‬ ‫ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از ﻋﻮاﻣﻞ در ﭘﻴﺪاﻳﺶ آﺳﻴﺐﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺷﻬﺮي و اﺳـﺘﻔﺎدة ﻧﺎﻣﻨﺎﺳـﺐ از‬ ‫ﻓﻀﺎ و ﺑﺮوز اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ در ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﻣﺆﺛﺮ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‪ :‬ﻋﻠﻞ‬ ‫اﻗﺘﺼﺎدي‪ ،‬ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ در ﺳﻄﺢ ﻛﻼن‪ ،‬ﻧﻬﺎدﻫﺎ و ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ در ﺳﻄﺢ ﻣﻴﺎﻧﻪ و ﻋﻠﻞ‬ ‫ﻛﺎﻟﺒﺪي و ﻓﻀﺎﻳﻲ در ﺳﻄﺢ ﺧُﺮد‪ .‬از ﺟﻤﻠﻪ آﺳﻴﺐﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه در ﻣﻨﻄﻘﺔ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﻲ‬ ‫ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎي زﻳﺮ اﺷﺎره ﻛﺮد‪ :‬ﺷﺪت آﺳﻴﺐ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺷﺎﻣﻞ دﺳﺖﻓﺮوﺷﻲ‪ ،‬ﺣﺎﺷﻴﻪﻧـﺸﻴﻨﻲ‪،‬‬ ‫ﻛﺎرﺗﻦﺧﻮاﺑﻲ‪ ،‬ﮔﺬاﺷﺘﻦ زﺑﺎﻟﻪ‪ ،‬ادرارﻛﺮدن در ﻓﻀﺎي ﺑﻴﺮون‪ ،‬ﺗﻜﺪيﮔـﺮي‪ ،‬ﺗﺠﻤـﻊ وﻟﮕـﺮدان‪ ،‬اﻧـﻮاع‬ ‫ﺳﺮﻗﺖ‪ ،‬ﺗﻌﺮض ﺑﻪ ﻧﻮاﻣﻴﺲ‪ ،‬ﻣﺼﺮف ﻣﻮاد ﻣﺨـﺪر و ﻓـﺮوش آن )ﭘـﻮدراﺗﭽﻲ‪ .(1381 ،‬ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪاي‬ ‫ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ راﺟﻊﺑﻪ ﻧﮕﺮش زﻧﺎن ﺑﻪ اﻣﻨﻴﺖ در ﺷﻬﺮ ﻣﺸﻬﺪ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در اﻳـﻦ ﭘـﮋوﻫﺶ‪،‬‬ ‫ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ ﺑﺮﺧﻲ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ازﻗﺒﻴﻞ ﻃﺒﻘﺔ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬وﺿﻌﻴﺖ اﺷﺘﻐﺎل‪ ،‬رﺗﺒـﺔ ﺷـﻐﻠﻲ‪،‬‬ ‫ﺳﻄﺢ ﺗﺤﺼﻴﻼت‪ ،‬وﺿﻌﻴﺖ ﺗﺄﻫﻞ اﻓﺮاد ﺑﺎ ﻣﻴﺰان اﺣﺴﺎس اﻣﻨﻴﺖ را ﺑﺮرﺳـﻲ ﻛـﺮدهاﻧـﺪ‪ .‬ﻧﺘـﺎﻳﺞ‬ ‫ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﻣﺴﺎﺋﻠﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺰاﺣﻤـﺖﻫـﺎي ﺧﻴﺎﺑـﺎﻧﻲ‪ ،‬وﺟـﻮد اﻓـﺮاد وﻟﮕـﺮد و ﺳـﺎرق در‬ ‫ﺧﻴﺎﺑﺎنﻫﺎ‪ ،‬ﺷﻠﻮﻏﻲ ﺧﻴﺎﺑﺎنﻫﺎ‪ ،‬ﻧﺎﻛﺎﻓﻲ ﺑﻮدن روﺷﻨﺎﻳﻲ اﻳﺴﺘﮕﺎهﻫﺎي اﺗﻮﺑﻮس و ﭘﻞﻫﺎي زﻳﺮﮔـﺬر‬ ‫ﻣﻮﺟﺐ اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ در ﻣﺤﻴﻂ ﺷﻬﺮي ﻣـﻲﺷـﻮد )زﻧﺠـﺎﻧﻲزادة اﻋـﺰازي ‪ .(1383‬ﻣﻌﺎوﻧـﺖ‬ ‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻧﻴﺮوي اﻧﺘﻈﺎﻣﻲ و ﻣﺮﻛﺰ اﻓﻜﺎرﺳﻨﺠﻲ داﻧـﺸﺠﻮﻳﺎن‪ ،‬از ﺣﺎﺷـﻴﻪﻧـﺸﻴﻨﺎن اﺳـﺘﺎن ﺗﻬـﺮان‬ ‫ﻧﻈﺮﺳﻨﺠﻲ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻈﺮﺳﻨﺠﻲ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪة اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ ﺷﻬﺮوﻧﺪان از ﻣﺆﻟﻔـﻪﻫـﺎي‬ ‫زﻳﺮ اﺳﺖ‪ :‬ﺣﻀﻮر ﻋﻠﻨﻲ ﻣﻌﺘﺎدان ﺑﺎ ‪ 82‬درﺻﺪ‪ ،‬اﻳﺠﺎد ﻣﺰاﺣﻤـﺖ ﺑـﺮاي ﻧـﻮاﻣﻴﺲ ﻣـﺮدم ﺑـﺎ ‪79‬‬ ‫درﺻـﺪ‪ ،‬ﺗﺠـﺎوز ﺟﻨـﺴﻲ ﺑـﻪ زﻧـﺎن ﺑـﺎ ‪ 58‬درﺻـﺪ و اﺧـﺎذي و زورﮔﻴـﺮي ﺑـﺎ ‪ 7/54‬درﺻـﺪ‬ ‫‪393‬‬ ‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﺔ ﻋﻠﻤﻲ ـ ﭘﮋوﻫﺸﻲ رﻓﺎه اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﺳﺎل دوازدﻫﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪45‬‬ ‫)ﻛﺮاﻣﺘﻲ‪ .(1384 ،‬ﻧﺘﻴﺠﻪ ﭘﺮوژة ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎﺗﻲ درﺗﻬـﺮان ﺗﺤـﺖ ﻋﻨـﻮان ﺗـﺪوﻳﻦ ﺿـﻮاﺑﻂ ﻣﺤﻴﻄـﻲ‬ ‫ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي از ﺟﺮاﺋﻢ در ﻓﻀﺎﻫﺎي ﺷﻬﺮي ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ‪ 37‬درﺻـﺪ ﻣـﺮدان و ‪ 51‬درﺻـﺪ زﻧـﺎن‬ ‫ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان را ﻋﺎﻣﻞ اﺻﻠﻲ اﻳﺠﺎد اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ در ﻓﻀﺎﻫﺎي ﺷﻬﺮي ﻣﻲداﻧﻨﺪ‬ ‫)ﺻﺎﻟﺤﻲ‪ .(1388 ،‬ﭘﮋوﻫﺶ دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺰ در ﺗﻬﺮان درﺑﺎرة ﺗﺮس زﻧﺎن از ﺟﺮم در ﻓـﻀﺎﻫﺎي ﺷـﻬﺮي‬ ‫ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺣﺪود ﻧﻴﻤﻲ از زﻧﺎن در ﺣﺪ زﻳﺎد‪ 33 ،‬درﺻﺪ درﺣﺪ ﻣﺘﻮﺳﻂ و ‪ 19‬درﺻﺪ در‬ ‫ﺣﺪ ﻛﻢ‪ ،‬در ﻓﻀﺎﻫﺎي ﺷﻬﺮي‪ ،‬از ﺗﻬﺪﻳﺪ ﺟﺮاﺋﻢ ﻣﻲﺗﺮﺳﻴﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﺣﺪود ‪ 50‬درﺻـﺪ از‬ ‫زﻧﺎن ﺑﻪﻫﻨﮕﺎم ﺗﺮدد در ﺷﻬﺮ اﺣﺴﺎس اﻣﻨﻴﺖ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ )ﻋﻠﻲﺧﻮاه و ﻧﺠﻴﺒﻲ‪.(1385 ،‬‬ ‫»ﻧﺎﻫﻨﺠﺎريﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ از ﻧﻮع ﺟﺮم در ﻣﻨﺎﻃﻘﻲ ﭘﻴﺪا ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎﻳﻲ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑـﺎ‬ ‫داﺧﻞ ﺷﻬﺮ دارد‪ .‬اﻳﻦ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻋﺒـﺎرت اﺳـﺖ از‪ :‬درآﻣـﺪ ﻛـﻢ‪ ،‬ﻛﻴﻔﻴـﺖ ﭘـﺎﻳﻴﻦ ﻓﻴﺰﻳﻜـﻲ‪،‬‬ ‫واﺑﺴﺘﮕﻲ‪ ،‬ﺗﻤﺮﻛﺰ ﻗﻮﻣﻲ‪ ،‬ﺧﺎﻧﻪﻫﺎي ﻣﺨﺮوﺑﻪ‪ ،‬زﻧﺎن ﻛﺎرﮔﺮ‪ ،‬ﺳﻄﺢ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻓﺮﻫﻨﮓ و ﻣﻬـﺎرتﻫـﺎي‬ ‫ﺷﻐﻠﻲ‪ ،‬ﻧﺮخ ﺑﺎﻻي ﺑﻴﻜﺎري‪ ،‬ﺷﻠﻮﻏﻲ ﻣﺤﻠﻪ و ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﻮدن ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﻨﺎزل‪ ،‬ﻧﺮخ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻣﺎﻟﻜﻴﺖﻫﺎي‬ ‫ﺷﺨﺼﻲ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎدة ﻣﺸﺎع از زﻣﻴﻦ و ﺗﺮاﻛﻢ زﻳﺎد ﺟﻤﻌﻴﺖ« )ﻣﻮﺳﻮي‪.(1378 ،‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﻴﺠﺔ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎ و دﻳﺪﮔﺎه ﺻﺎﺣﺐﻧﻈﺮان در ﺣﻮزة ﻋﻠﻮم اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪،‬‬ ‫ﻋﻮاﻣﻞ زﻳﺎدي در اﻳﺠﺎد اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ در ﻣﺤﻼت ﺷﻬﺮي ﻣﺆﺛﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻟﺤـﺎظ ﮔـﺴﺘﺮدﮔﻲ‬ ‫اﺑﻌﺎد ﻣﻮﺿﻮع‪ ،‬ﺗﻠﻔﻴﻘﻲ از ﻧﻈﺮﻳﺎت ﻳﺎد ﺷﺪه در اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﻣﺪل ﻧﻈـﺮي ﭘـﮋوﻫﺶ در‬ ‫ﻧﻈﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫روش‬ ‫ﻧﻮع ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و روش اﺟﺮا‬ ‫ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ از ﻧﻮع ﭘﻴﻤﺎﻳﺶ‪ 1‬ﺑﻮده و دادهﻫﺎي آن‪ ،‬ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﺼﺎﺣﺒﺔ ﻣﻨﻈﻢ ﮔـﺮدآوري‬ ‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﭘﻴﺶ از ﮔﺮدآوري اﻃﻼﻋﺎت‪ ،‬ﭘﺮﺳﺶﻧﺎﻣﺔ ﻣﺼﺎﺣﺒﺔ اوﻟﻴﻪ ﺑﺮاي ﻛﺴﺐ دﻳـﺪﮔﺎهﻫـﺎ و‬ ‫داوريﻫﺎي ﺗﺨﺼﺼﻲ در اﺧﺘﻴﺎر ﭼﻬـﺎر ﺗـﻦ از ﻣﺘﺨﺼـﺼﺎن ﻗـﺮار داده ﺷـﺪ‪ .‬ﭘـﺲ از اﻋﻤـﺎل‬ ‫‪1- Survey‬‬ ‫‪394‬‬ ‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ در ﻣﺤﻼت ﺷﻬﺮي ‪...‬‬ ‫دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي اراﺋﻪ ﺷﺪه‪ ،‬رواﻳﻲ‪ 1‬آن ﺗﺄﻳﻴﺪ ﺷﺪ و رواﻳﻲ ﺻﻮري ﭘﺮﺳﺶﻧﺎﻣﺔ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑـﻪ دﺳـﺖ‬ ‫آﻣﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺳﻨﺠﺶ ﺳﻄﺢ ﭘﺎﻳﺎﻳﻲ‪ 2‬آن‪ ،‬از روش ﺿﺮﻳﺐ آﻟﻔﺎي ﻛﺮوﻧﺒﺎخ اﺳﺘﻔﺎده ﺷـﺪه‪ ،‬ﺑـﻪ اﻳـﻦ‬ ‫ﺻﻮرت ﻛﻪ ﭘﺲ از ﮔﺮدآوري اﻃﻼﻋﺎت در ﭘﺮﺳﺶﻧﺎﻣـﺔ ﻣﻘـﺪﻣﺎﺗﻲ‪ ،‬ﺿـﺮﻳﺐ آﻟﻔـﺎي ﻛﺮوﻧﺒـﺎخ‬ ‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه‪ 0/74 ،‬ﺑﻮد ﻛﻪ ﺳﻄﺤﻲ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻨﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ اﻓﺮاد ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﺟﻠﺐ‬ ‫رﺿﺎﻳﺖ آﻧﺎن ﺑﺮاي ﺷﺮﻛﺖ در ﭘﮋوﻫﺶ‪ ،‬از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﺼﺎﺣﺒﺔ اﻧﻔﺮادي‪ ،‬ﭘﺮﺳﺶﻧﺎﻣـﻪﻫـﺎي ﻣـﺮﺗﺒﻂ‬ ‫ﺗﻜﻤﻴﻞ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﺔ آﻣﺎري و روش ﻧﻤﻮﻧﻪ‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﺔ آﻣﺎري‪ ،‬در اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ اﻓﺮاد ﺑﻴﺶ از ﺷﺎﻧﺰده ﺳﺎل اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻣﺤﻠـﻪﻫـﺎي‬ ‫ﻫﺸﺖﮔﺎﻧﻪ از ﻧﺎﺣﻴﺔ ﺳﻪ در ﻣﻨﻄﻘﺔ ﻫﻔـﺪه ﺷـﻬﺮداري ﺗﻬـﺮان ﺳـﺎﻛﻦ ﻫـﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻧﺎﺣﻴـﺔ ﻣـﺬﻛﻮر‪،‬‬ ‫ﺑﻪروش ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﺳﺎده‪ ،‬از ﺑﻴﻦ ﻧﻮاﺣﻲ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﻣﺤﺪودة ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﻲ اﻧﺘﺨﺎب ﺷـﺪ‪ .‬ﺣﺠـﻢ‬ ‫ﻧﻤﻮﻧﻪ در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ‪ 321‬ﻧﻔﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﻓﺮﻣﻮل ﻛﻮﻛﺮان و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺣﺠﻢ ﺟﻤﻌﻴﺖ‬ ‫ﻧﺎﺣﻴﻪ ‪ 88101‬ﻧﻔﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﺮاي ﮔﺮدآوري اﻃﻼﻋﺎت‪ ،‬اﺑﺘﺪا ﺣﺠﻢ ﻧﻤﻮﻧﺔ ﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ ﺷـﺪه ﺑـﻪ ﻧـﺴﺒﺖ ﺣﺠـﻢ ﺟﻤﻌﻴـﺖ‬ ‫ﻣﺤﻠﻪﻫﺎ ﺗﻮزﻳﻊ ﮔﺮدﻳﺪ؛ ﺳﭙﺲ ﺗﻌﺪاد ﺑﻠﻮكﻫﺎي آﻣﺎري ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺣﺠﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪ از ﻫـﺮ ﻣﺤﻠـﻪ و‬ ‫ﻃﺒﻖ ﻧﻘﺸﺔ ﻣﺤﻠﻪﻫﺎي ﻫﺸﺖﮔﺎﻧﻪ )ﺷﻜﻞ ‪ (1‬ﺑﺎ ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮي ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﺳﺎده و ﺑـﺎ ﺟـﺎيﮔـﺬاري‪،‬‬ ‫ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺑﺮآورد ﺗﻌﺪاد واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ﺑﻠﻮكﻫﺎ و ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻓﺎﺻـﻠﺔ ﺑـﻴﻦ آنﻫـﺎ از‬ ‫ﻧﻘﻄﺔ ﺷﺮوع ﺑﻠﻮك‪ ،‬اﻓﺮاد ﭘﺎﺳﺦﮔﻮ ﺑﻪروش ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﺳﺎده و ﻣﻨﻈﻢ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪2- Reliability‬‬ ‫‪1- Validity‬‬ ‫‪395‬‬ ‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﺔ ﻋﻠﻤﻲ ـ ﭘﮋوﻫﺸﻲ رﻓﺎه اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﺳﺎل دوازدﻫﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪45‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ .1‬ﻧﻘﺸﺔ ﻣﺤﺪودة ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﻲ‬ ‫ﺗﺤﻠﻴﻞ دادهﻫﺎ‬ ‫ﭘﺲ از ﮔﺮدآوري دادهﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺮماﻓﺰار ‪ SPSS‬دادهﻫﺎ ﭘﺮدازش ﺷﺪ‪ .‬اﻃﻼﻋﺎت ﺑـﻪ‬ ‫دﺳﺖ آﻣﺪه ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از آزﻣﻮنﻫﺎي ﺗﺤﻠﻴﻞ وارﻳـﺎﻧﺲ )آزﻣـﻮن آﻣـﺎري ‪ ،(F‬ﻛـﺎي اﺳـﻜﻮﻳﺮ و‬ ‫آزﻣﻮن دﻗﻴﻖ ﻓﻴﺸﺮ ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬ ‫‪396‬‬ ‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ در ﻣﺤﻼت ﺷﻬﺮي ‪...‬‬ ‫ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ و ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎ‬ ‫‪1‬‬ ‫اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ‬ ‫ﻋﺎﻣﻞ اﻣﻨﻴﺖ ﻣﻔﻬﻮﻣﻲ ﺑﻴﺮوﻧﻲ و ﻋﻴﻨﻲ‪ 2‬اﺳﺖ و اﺣﺴﺎس اﻣﻨﻴﺖ ﻳﺎ ﻧـﺎاﻣﻨﻲ‪ ،‬ﻣﻔﻬـﻮﻣﻲ دروﻧـﻲ و‬ ‫ذﻫﻨﻲ‪ 3‬ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲرود‪ .‬اﻣﻨﻴﺖ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﻧﺒﻮد ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻛﻨﻨﺪه ﺑﺮاي ﻓﺮد اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻜﺘﺔ دﻳﮕﺮ‬ ‫اﻳﻨﻜﻪ اﻓﺮاد اﺣﺴﺎس اﻣﻨﻴﺖ ﻳﺎ ﻧﺎاﻣﻨﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﺣﺴﺎس اﻳﻤﻨـﻲ اﻳـﻦ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﻓـﺮد در درون‬ ‫ﺧﻮد‪ ،‬اﺣﺴﺎس ﻛﻨﺪ ﻛﻪ اﻣﻨﻴﺖ دارد و ﺗﻬﺪﻳﺪي ﻣﺘﻮﺟﻪ او ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ اﻳﻦ اﺣﺴﺎس اﻣﻨﻴﺖ ﺑـﺎ‬ ‫اﻣﻨﻴﺖ واﻗﻌﻲ ﺗﻨﺎﺳﺐ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﺷﺎﻳﺪ ﻫﻢ ﺗﻨﺎﺳﺐ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ )اﺣﻤﺪي‪ .(1385 ،‬ﺑـﺎ اﻳـﻦ‬ ‫ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻛﻮﺗﺎه‪ ،‬ﺗﻌﺮﻳﻔﻲ ﻧﻈﺮي و ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ از اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ اراﺋﻪ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬ ‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻧﻈﺮي‬ ‫ﻧﺎاﻣﻨﻲ ﭘﺪﻳﺪهاي اﺣﺴﺎﺳﻲ و ادراﻛﻲ اﺳﺖ و ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑـﻪ اﺣـﺴﺎس رواﻧـﻲ ﺷـﻬﺮوﻧﺪان از ﻋﻮاﻣـﻞ‬ ‫ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻛﻨﻨﺪه ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺟﺮم ارﺗﺒﺎط دارد‪ .‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ ﻓﺮد ﺑﺎ واﻗﻌﻴـﺖ ﺧـﺎرﺟﻲ ﻛـﻪ‬ ‫ﻫﻤﺎن ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻛﻨﻨﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﻄﺎﺑﻖ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﺑﻪﻋﻜﺲ ﺑﺎ آن ﻫﻤﺨـﻮاﻧﻲ داﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ؛‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ ﻧﻮﻋﻲ ﻧﮕﺮش ﻓﺮد ﺑﻪ ﻣﺤﻴﻂ ﺑﻴﺮوﻧﻲ از ﺟﻨﺒﺔ ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻛﻨﻨﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ‬ ‫اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺘﻐﻴﺮي ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ و ﺑﺮاﺳﺎس ﺷﺪت اﺣﺴﺎس ﻧﮕﺮاﻧﻲ ﻳﺎ ﺗﺮس‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﺔ آﻣﺎري از وﺟﻮد ﺷﺶ ﻧﻮع از ﺟﺮاﺋﻢ ارزﻳﺎﺑﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺟﺮاﺋﻢ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‪ :‬ﺧﺮﻳـﺪ‬ ‫و ﻓﺮوش ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر‪ ،‬ﻣﺼﺮف ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر و ﺣﻀﻮر ﻋﻠﻨـﻲ ﻣﻌﺘـﺎدان‪ 4،‬ﺳـﺮﻗﺖ )اﻋـﻢ از ﻣﻨـﺰل ﻳـﺎ‬ ‫اﺗﻮﻣﺒﻴﻞ(‪ ،‬وﺟﻮد اراذل و اوﺑﺎش‪ ،‬ﻣﺰاﺣﻤﺖ ﺑﺮاي ﻧﻮاﻣﻴﺲ ﻣﺮدم و درﮔﻴﺮي در ﻣﺤﻞ زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮد‪.‬‬ ‫‪1- sense of insecurity‬‬ ‫‪2- objective‬‬ ‫‪3- subjective‬‬ ‫‪ -4‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺑﺮﺧﻲ آﺳﻴﺐﺷﻨﺎﺳﺎن و ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﺎن‪ ،‬ﻣﺼﺮف ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر ﺟﺮم ﻣﺤﺴﻮب ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ آﺳـﻴﺒﻲ اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ‬ ‫اﺳﺖ؛ اﻣﺎ در ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺟﺎري ﻛﺸﻮر ﻣﺎ ﻣﺼﺮف ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر ﺟﺮم ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺣﻀﻮر ﻋﻠﻨﻲ ﻣﻌﺘﺎد در اﺟﺘﻤﺎع و ﻓـﻀﺎﻫﺎي‬ ‫ﺷﻬﺮي ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺟﺎﻣﻌﻪ و ﻫﻨﺠﺎرﻫﺎي آن‪ ،‬ﺳﺎزﮔﺎري ﻧﺪارد؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ دو ﻣﻘﻮﻟﺔ ﻣﺬﻛﻮر‪ ،‬در ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺣﺎﺿﺮ‪ ،‬ﺑﻪﻣﻨﺰﻟﺔ‬ ‫ﺟﺮم و ﻧﺎﺑﻬﻨﺠﺎري اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺗﻠﻘﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪397‬‬ ‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﺔ ﻋﻠﻤﻲ ـ ﭘﮋوﻫﺸﻲ رﻓﺎه اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﺳﺎل دوازدﻫﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪45‬‬ ‫ﺗﻌﻠﻖ ﻣﻜﺎﻧﻲ‬ ‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻧﻈﺮي‪ :‬ﺑﺮاي ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺗﻌﻠﻖ ﻣﻜﺎﻧﻲ و ﺗﺒﻴﻴﻦ آن‪ ،‬ﻧﺎﮔﺰﻳﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺣـﺲ ﻣﻜـﺎن و‬ ‫ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ آن اﺷﺎره ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﺣﺲ ﻣﻜﺎن ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از ﺣﻜﺎﻳﺖﻫﺎ و رواﻳﺖﻫﺎي ﻓـﺮدي و‬ ‫ﺟﻤﻌﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻮأم ﺑﺎ ﻣﻜﺎن رخ ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﺷﺎﻣﻲ )‪ 1،(1991‬ﺑﺮاي ﺣﺲ ﻣﻜﺎن‪ ،‬ﺳﻪ ﻣﺮﺣﻠﺔ اﺻﻠﻲ‬ ‫ﺗﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﻣﻜﺎن و دلﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﻣﻜﺎن و ﺗﻌﻬﺪ ﺑﻪ ﻣﻜﺎن را ﺑﺎ ﻫﻔـﺖ ﺳـﻄﺢ ﺗﻌﻴـﻴﻦ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪ .‬اﻳـﻦ‬ ‫ﺳﻄﻮح از ﺣﺲ ﻣﻜﺎن‪ ،‬ﻛﺎرﺑﺮد ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﺣﺲ ﻣﻜﺎن را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ زﻳﺮ اﺳـﺖ‪1 :‬ــ‬ ‫ﺑﻲﺗﻔﺎوﺗﻲ ﺑﻪ ﻣﻜﺎن؛ ‪2‬ـ آﮔﺎﻫﻲ از ﻗﺮارﮔﻴﺮي در ﻳﻚ ﻣﻜﺎن؛ ‪3‬ـ ﺗﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﻣﻜﺎن؛ ‪4‬ـ دلﺑـﺴﺘﮕﻲ ﺑـﻪ‬ ‫ﻣﻜﺎن؛ ‪5‬ـ ﻳﻜﻲ ﺷﺪن ﺑﺎ اﻫﺪاف ﻣﻜﺎن؛ ‪6‬ـ ﺣﻀﻮر در ﻣﻜﺎن و ‪7‬ـ ﻓﺪاﻛﺎري ﺑﺮاي ﻣﻜﺎن‪.‬‬ ‫در ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺗﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﻣﻜﺎن آﻣﺪه اﺳﺖ‪ :‬در اﻳﻦ ﺳﻄﺢ‪ ،‬ﻓﺮد ﻧﻪﺗﻨﻬﺎ از ﻧﺎمﻫﺎ و ﻧﻤﺎدﻫﺎي ﻣﻜﺎن‬ ‫آﮔﺎه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎ ﻣﻜﺎن‪ ،‬اﺣﺴﺎس ﺑﻮدن و اﺣﺴﺎس ﺑﺮﺧﻮرداري از ﺗﻘﺪﻳﺮ ﻣﺸﺘﺮك ﻧﻴـﺰ دارد‪.‬‬ ‫در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ‪ ،‬ﻧﻤﺎدﻫﺎي ﻣﻜﺎن‪ ،‬ﻣﺤﺘﺮم و آﻧﭽﻪ ﺑﺮاي ﻣﻜﺎن رخ ﻣﻲدﻫﺪ‪ ،‬ﺑـﺮاي ﻓـﺮد ﻧﻴـﺰ ﻣﻬـﻢ‬ ‫اﺳﺖ )ﻓﻼﺣﺖ‪.(1385 ،‬‬ ‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ‪ :‬در اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ‪ ،‬اﺣﺴﺎس ﺗﻌﻠﻖ ﻣﻜﺎﻧﻲ ﺑﺎ ﺷـﺎﺧﺺﻫـﺎي ﺗﻤﺎﻳـﻞ ﺑـﻪ اداﻣـﺔ‬ ‫ﺳﻜﻮﻧﺖ در ﻣﺤﻞ و ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﺤﻠﻪاي ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺤﻠﻪﻫﺎي ﺷﻬﺮ ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺧﺎﻧﻮار‬ ‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻧﻈﺮي‪ :‬ﺧﺎﻧﻮار ﺷﺎﻣﻞ اﻓﺮادى اﺳﺖ ﻛـﻪ در اﻣـﺮار ﻣﻌـﺎش و ﺧـﻮراك اﺻـﻠﻰ روزاﻧـﻪ‬ ‫ﺷﺮﻳﻚ و ﺳﻬﻴﻢ ﺑﺎﺷﻨﺪ )اﻣﺎﻧﻰ‪.(1388 ،‬‬ ‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ‪ :‬ﻣﻨﻈﻮر از ﺑ‪‬ﻌﺪ ﻳﺎ ﺣﺠﻢ ﺧﺎﻧﻮار‪ ،‬اﻓﺮادى اﺳﺖ ﻛـﻪ در ﻳـﻚ ﻛـﺎﻧﻮن زﻧـﺪﮔﻰ‬ ‫ﻣﻰﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬زﻳﺮ ﻳﻚ ﺳﻘﻒ ﻣﻰﺧﻮاﺑﻨﺪ )وﺣﺪت ﻣﺤـﻞ ﺳـﻜﻮﻧﺖ(‪ ،‬ﻫـﻢﺧـﺮج ﻫـﺴﺘﻨﺪ )وﺣـﺪت‬ ‫ﺑﻮدﺟﻪ( و دور ﻳﻚ ﻣﻴﺰ ﻳﺎ ﺳﻔﺮه ﻏﺬا ﻣﻰﺧﻮرﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪1- Shamai‬‬ ‫‪398‬‬ ‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ در ﻣﺤﻼت ﺷﻬﺮي ‪...‬‬ ‫ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﺤﻠﻪ‬ ‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻧﻈﺮي‪ :‬ﭘﻴﺶ از ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ‪ ،‬اﺑﺘﺪا ﻣﺤﻠﻪ را ﺗﻌﺮﻳﻒ ﮔﺮدد‪ .‬ﻣﺤﻠﻪ را از دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي‬ ‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺮده اﻧﺪ‪ .‬از ﻟﺤﺎظ ﺟﺎﻣﻌـﻪ ﺷﻨﺎﺳـﻲ ﺷـﻬﺮي‪ ،‬ﻣﺤﻠـﻪ ﻫـﺎي ﺷـﻬﺮي ﺑـﻪ ﻣﻔﻬـﻮم‬ ‫»واﺣﺪﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ«‪ 1‬ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﺎﺣﺪي ﺑﻪ ﺻﻮرت اﺗﻔﺎﻗﻲ و ﻧﺎﺧﻮدآﮔﺎه ﺑـﻪ وﺟـﻮد‬ ‫آﻣﺪهاﻧﺪ و ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺖ زﻣﺎن‪ ،‬ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪاﻧﺪ ﺷﻜﻞ و ﻗﺎﻟﺐ ﺛﺎﺑﺖ و ﭘﺎﻳﺪاري ﺑﻪ ﺧﻮد ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ و ﺣﺮﻳﻢ‬ ‫ﻣﻌﻴﻨﻲ ﺑﺮاي ﺧﻮد ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬درﺣﻘﻴﻘﺖ‪ ،‬اﻳﻦ ﻣﺤﻠﻪ ﻫﺎ از ﻣﺠﻤﻮﻋﺔ اﻓﺮادي ﺑـﺎ وﻳﮋﮔـﻲﻫـﺎي‬ ‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪ ،‬ﻣﺬﻫﺒﻲ و ﺑﻪﺧﺼﻮص اﻗﺘﺼﺎدي ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﻪواﺳﻄﺔ ﻧﻮﻋﻲ‬ ‫ﻫﻢ ﺑﺴﺘﮕﻲ و رواﺑﻂ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺟﻤﻌﻲ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣـﻲآﻳﻨـﺪ‪ .‬ﺑـﺮ اﻳـﻦ اﺳـﺎس‪ ،‬وﻳﮋﮔـﻲ ﻫـﺮ ﻣﺤﻠـﻪ‬ ‫ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻣﻮرد و ﻣﺨﺘﺼﺎت اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬آن را از ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺤﻠـﻪ ﻫـﺎ ﻣﺘﻤـﺎﻳﺰ ﻣـﻲﺳـﺎزد )ﺗﻮﺳـﻠﻲ‪،‬‬ ‫‪ .(1379‬از ﻣﻨﻈﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﺷﻬﺮي‪ ،‬ﻣﺤﻠﻪ ﺑﺨﺶ ﻗﺎﺑﻞ ﺷﻨﺎﺳـﺎﻳﻲ از ﻣﺤـﺪوده اي ﺷـﻬﺮي ﻳـﺎ‬ ‫ﻣﺤﺪودهاي ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺷﺪه از ﻛﺎرﺑﺮيﻫﺎي ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪة ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﺳﺎﻛﻨﺎن در ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺷـﻬﺮ اﺳـﺖ‬ ‫)‪.(Cowan, 2005‬‬ ‫ﺑﺮاﺳﺎس ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﻛﻮﻳﻦ ﻟﻴﻨﭻ در ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﺤﻠﻪ‪ ،‬ﻣﻨﻈﺮة ﻛﻠﻲ ﻣﺤﻠﻪ و ﻃﺮح ﻧﻤﺎي آن‪،‬‬ ‫از ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻬﻢ و ﻣﺆﺛﺮ ﺑﻪﺷﻤﺎر ﻣﻲرود‪ .‬ﺳﻴﻤﺎي ﻛﻠﻲ ﻣﺤﻠﻪ را ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﺎص آن ﻣﺤﻠﻪ ﻣﺸﺨﺺ‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ اﺟﺰاي ﺑﻲﺷﻤﺎر و ﻣﺘﻨﻮﻋﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ :‬ﺑﺎﻓﺖ ﻣﺤﻠﻪ‪ ،‬ﻓـﻀﺎي آن‪ ،‬ﻓـﺮم‬ ‫آن‪ ،‬اﺟﺰاي آن‪ ،‬ﻧﻤﺎدﻫﺎ‪ ،‬ﻧﻮع ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ‪ ،‬ﻧﻮع اﺳﺘﻔﺎده از ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎنﻫـﺎ‪ ،‬ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖﻫـﺎ‪ ،‬ﺳـﺎﻛﻨﺎن‬ ‫ﻣﺤﻠﻪ‪ ،‬درﺟﺔ ﻧﻮ ﻳﺎ ﻛﻬﻨﻪ ﺑﻮدن ﻣﺤﻠﻪ و وﺿﻊ ﭘﺴﺘﻲ و ﺑﻠﻨﺪي زﻣﻴﻦ )ﻟﻴﻨﭻ‪.(1372 ،‬‬ ‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ‪ :‬ﻣﺨﺎﻃﺒﺎن ﺗﺤﻘﻴﻖ‪ ،‬ﺳﺎﻛﻨﺎن ﻣﺤﺪودة ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﻲ ﺑﻮدﻧﺪ؛ از اﻳﻦرو ﺑﺮاي ﺳﻨﺠﺶ‬ ‫ﻣﻴﺰان ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﺤﻠﻪ‪ ،‬از ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺳﻪ ﻋﺎﻣـﻞ ﻣـﺸﺨﺺ اﺳـﺘﻔﺎده ﺷـﺪه‪ :‬ﻧـﺎم ﻣﺤﻠـﻪ‪ ،‬ﺷﻨﺎﺳـﺎﻳﻲ‬ ‫ﻣﺮزﻫﺎي ﻣﺤﻠﻪ ﻛﻪ ﺑﺮاﺳﺎس ﺗﻘﺴﻴﻢﺑﻨﺪي ﺷﻬﺮداري اﺳﺖ و ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﺴﻴﺮﻫﺎي اﺻﻠﻲ ﻣﺤﻠﻪ‪.‬‬ ‫‪1- Social Units‬‬ ‫‪399‬‬ ‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﺔ ﻋﻠﻤﻲ ـ ﭘﮋوﻫﺸﻲ رﻓﺎه اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﺳﺎل دوازدﻫﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪45‬‬ ‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‬ ‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﻦ اﻓﺮاد ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‪ 37/2 ،‬ﺳﺎل و ﺣﺪاﻗﻞ و ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺳﻦ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴـﺐ ﺑﺮاﺑـﺮ ﺑـﺎ ‪16‬‬ ‫و‪ 81‬ﺳﺎل ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬از ﻧﻈﺮ ﺟﻨﺲ‪ 50/6 ،‬درﺻﺪ ﻣﺮد و ‪ 49/4‬درﺻﺪ زن‪ ،‬از ﻧﻈـﺮ وﺿـﻌﻴﺖ‬ ‫ﺗﺄﻫــﻞ‪ 18/2 ،‬درﺻــﺪ ﻣﺠــﺮد‪ 76/2 ،‬درﺻــﺪ ﻣﺘﺄﻫــﻞ‪ 9 ،‬درﺻــﺪ ﻣﺘﺎرﻛــﻪ ﻛــﺮده‪ 4/6 ،‬درﺻــﺪ‬ ‫ﻫﻤﺴﺮﺷﺎن ﻓﻮت ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬از ﻧﻈﺮ ﺗﺤﺼﻴﻼت‪ 11/4 ،‬درﺻﺪ ﺑﻲﺳـﻮاد‪ 25/9 ،‬درﺻـﺪ اﺑﺘـﺪاﻳﻲ‪،‬‬ ‫‪ 19/4‬درﺻﺪ ﺳﻴﻜﻞ و ‪ 43/2‬درﺻﺪ داراي ﻣﺪرك ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ دﻳﭙﻠﻢ و ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﻮدﻧـﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ‬ ‫از ﻧﻈﺮ وﺿﻌﻴﺖ ﺷﻐﻠﻲ‪ 2/5 ،‬درﺻﺪ ﺑﻴﻜـﺎر‪ 37/7 ،‬درﺻـﺪ ﺧﺎﻧـﻪ دار‪ 15/4 ،‬درﺻـﺪ ﻛـﺎرﮔﺮ و‬ ‫راﻧﻨﺪه‪ 24/1 ،‬درﺻﺪ ﻛﺎﺳﺐ و ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﻪ‪ 20/4 ،‬درﺻﺪ ﻛﺎرﻣﻨﺪ و ﻣﺤﺼﻞ ﺑﻮدهاﻧﺪ‪ .‬درﺧﺼﻮص‬ ‫وﺟﻮد ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺤﻴﻄﻲ و ﻛﺎﻟﺒﺪي ﻣﺆﺛﺮ در اﻳﺠﺎد ﻧﺎاﻣﻨﻲ در ﻣﺤﻠﻪ از ﻧﻈﺮ ﭘﺎﺳﺦﮔﻮﻳـﺎن‪ ،‬ﺗـﺎرﻳﻜﻲ‬ ‫ﻣﻌﺎﺑﺮ در ﺷﺐ ﺑﺎ ‪ 18‬درﺻﺪ در رﺗﺒﺔ اول‪ ،‬ﺑﺎرﻳﻜﻲ ﻛﻮﭼﻪ ﺑﺎ ‪ 16/8‬درﺻﺪ در رﺗﺒﺔ دوم و وﺟﻮد‬ ‫ﻓﻀﺎي اﻃﺮاف ﺧﻄﻮط راهآﻫﻦ ﺑﺎ ‪ 14/4‬درﺻﺪ در رﺗﺒﺔ ﺳﻮم ﻗﺮار دارد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ﺑـﻪ ﺗﺮﺗﻴـﺐ‬ ‫‪ 56/8‬درﺻﺪ و ‪ 52/9‬درﺻﺪ و ‪ 45/5‬درﺻﺪ ﭘﺎﺳﺦﮔﻮﻳﺎن‪ ،‬ﻣﻮارد ﻳﺎد ﺷﺪه را ﺑـﻪ ﻣﺜﺎﺑـﻪ ﻋﻮاﻣـﻞ‬ ‫ﻣﺤﻴﻄﻲ ﻣﺆﺛﺮ در ﻧﺎاﻣﻨﻲ در ﻣﺤﻠﺔ ﺧﻮد‪ ،‬اﻧﺘﺨﺎب ﻛﺮدهاﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ .1‬ﺗﻮزﻳﻊ ﻓﺮاواﻧﻲ ﺟﺮاﺋﻢ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اوﻟﻴﻦ اوﻟﻮﻳﺖ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ از ﻧﻈﺮ اﻓﺮاد ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬ ‫اوﻟﻴﻦ اوﻟﻮﻳﺖ ﺟﺮاﺋﻢ‬ ‫ﻓﺮاواﻧﻲ‬ ‫درﺻﺪ‬ ‫ﺧﺮﻳﺪ و ﻓﺮوش ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر‬ ‫‪126‬‬ ‫‪38/9‬‬ ‫ﻣﺼﺮف ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر و ﺣﻀﻮر ﻣﻌﺘﺎدان‬ ‫‪52‬‬ ‫‪16/0‬‬ ‫ﺳﺮﻗﺖ‬ ‫‪48‬‬ ‫‪14/8‬‬ ‫وﺟﻮد اراذل و اوﺑﺎش‬ ‫‪76‬‬ ‫‪23/5‬‬ ‫ﻣﺰاﺣﻤﺖ ﺑﺮاي ﻧﻮاﻣﻴﺲ ﻣﺮدم‬ ‫‪15‬‬ ‫‪4/3‬‬ ‫ﻧﺰاع و درﮔﻴﺮي‬ ‫‪7‬‬ ‫‪2/2‬‬ ‫ﺟﻤﻊ‬ ‫‪324‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪400‬‬ ‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ در ﻣﺤﻼت ﺷﻬﺮي ‪...‬‬ ‫دادهﻫﺎي ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه‪ ،‬رﺗﺒﻪﺑﻨﺪي ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺷﻮﻧﺪﮔﺎن از اﻧﻮاع ﺟﺮم‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ اوﻟﻴﻦ ﺟـﺮم‬ ‫ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﺤﻞ ﺳﻜﻮﻧﺖ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ :‬ﺧﺮﻳﺪ و ﻓﺮوش ﻣﻮاد ﻣﺨـﺪر ﺑـﺎ ‪ 38/9‬درﺻـﺪ در‬ ‫اوﻟﻴﻦ رﺗﺒﻪ‪ ،‬وﺟﻮد اراذل و اوﺑﺎش ﺑﺎ ‪ 23/5‬درﺻﺪ در رﺗﺒﺔ دوم‪ ،‬ﻣﺼﺮف ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر و ﺣﻀﻮر‬ ‫ﻣﻌﺘﺎدان در ﻣﺤﻞ ﺑﺎ ‪ 16‬درﺻﺪ در رﺗﺒﺔ ﺳﻮم و اﻳﺠﺎد ﻣﺰاﺣﻤﺖ ﺑﺮاي ﻧﻮاﻣﻴﺲ ﻣـﺮدم و ﻧـﺰاع و‬ ‫درﮔﻴﺮي ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ در رﺗﺒﻪﻫﺎي ﺑﻌﺪي ﻗﺮار دارد‪.‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ .2‬ﻣﻴﺰان اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ در ﻣﺤﻠﻪﻫﺎي ﻫﺸﺖﮔﺎﻧﻪ‬ ‫ﻣﺤﻠﻪ ﻧﺎم‬ ‫دوراﻫﻲ ﻗﭙﺎن )ﺷﻤﺎرة ‪(4‬‬ ‫ﺑﺎغ ﺧﺰاﻧﻪ )ﺷﻤﺎرة ‪(5‬‬ ‫ﺑﻠﻮرﺳﺎزي )ﺷﻤﺎرة ‪(6‬‬ ‫اﻣﺎﻣﺰاده ﻣﻌﺼﻮم )ﺷﻤﺎرة ‪(7‬‬ ‫ﻣﻌﻠﻢ )ﺷﻤﺎرة ‪(8‬‬ ‫ﻣﻘﺪم ﺷﻤﺎﻟﻲ )ﺷﻤﺎرة ‪(9‬‬ ‫ﻓﻼح )ﺷﻤﺎرة ‪(10‬‬ ‫ﻣﻘﺪم ﺟﻨﻮﺑﻲ )ﺷﻤﺎرة ‪(20‬‬ ‫ﺟﻤﻊ‬ ‫‪N‬‬ ‫‪Mean‬‬ ‫‪Std. Deviation‬‬ ‫‪42‬‬ ‫‪43‬‬ ‫‪51‬‬ ‫‪17‬‬ ‫‪26‬‬ ‫‪46‬‬ ‫‪55‬‬ ‫‪44‬‬ ‫‪324‬‬ ‫‪2/6627‬‬ ‫‪2/4426‬‬ ‫‪2/3137‬‬ ‫‪2/3235‬‬ ‫‪2/7654‬‬ ‫‪3/0529‬‬ ‫‪2/5885‬‬ ‫‪2/6129‬‬ ‫‪2/6050‬‬ ‫‪0/80014‬‬ ‫‪0/64531‬‬ ‫‪0/65456‬‬ ‫‪0/42275‬‬ ‫‪0/27154‬‬ ‫‪0/76502‬‬ ‫‪0/50046‬‬ ‫‪0/44246‬‬ ‫‪0/64651‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ .3‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺤﻠﻴﻞ وارﻳﺎﻧﺲ ﻧﻮع ﻣﺤﻠﻪ ﺑﺎ ﻣﻴﺰان اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ‬ ‫‪Sum of‬‬ ‫‪Squares‬‬ ‫‪df‬‬ ‫‪Mean‬‬ ‫‪Square‬‬ ‫‪16/862 Combined Between Groups‬‬ ‫ﺷﻤﺎرة ﻣﺤﻠﻪ‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ اﺣﺴﺎس‬ ‫‪118/144‬‬ ‫‪Within Groups‬‬ ‫ﻧﺎاﻣﻨﻲ‬ ‫‪135/006‬‬ ‫‪Total‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪316‬‬ ‫‪323‬‬ ‫‪2/409‬‬ ‫‪374‬‬ ‫‪F‬‬ ‫‪Sig.‬‬ ‫‪0/000 6/443‬‬ ‫ﻓﺮﺿﻴﺔ اول‪ :‬ﺑﻴﻦ ﺳﺎﻛﻨﺎن ﻣﺤﻠﻪﻫﺎي ﻫﺸﺖﮔﺎﻧﺔ ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﺤﺪودة ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﻲ‪ ،‬از ﻧﻈﺮ ﻣﻴﺰان‬ ‫اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ ﺗﻔﺎوت وﺟﻮد دارد‪.‬‬ ‫در ﺑﺮرﺳﻲ و آزﻣﻮن ﻓﺮﺿﻴﺔ ﻓﻮق‪ ،‬اﺑﺘﺪا‪ ،‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ در ﺑﻴﻦ ﺳﺎﻛﻨﺎن ﻣﺤﻠﻪﻫﺎي‬ ‫ﻫﺸﺖﮔﺎﻧﺔ ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﺤﺪودة ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎﺗﻲ را ﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ ﮔﺮدﻳـﺪ‪ .‬اﺣـﺴﺎس ﻧـﺎاﻣﻨﻲ‪ ،‬ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان‬ ‫‪401‬‬ ‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﺔ ﻋﻠﻤﻲ ـ ﭘﮋوﻫﺸﻲ رﻓﺎه اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﺳﺎل دوازدﻫﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪45‬‬ ‫ﻣﺘﻐﻴﺮي ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ و ﺑﺎ ﺳﻨﺠﺶ ﻣﻴﺰان اﺣﺴﺎس ﻧﮕﺮاﻧﻲ ﻳﺎ ﺗﺮس ﺟﺎﻣﻌﺔ آﻣـﺎري از وﺟـﻮد ﺷـﺶ‬ ‫ﻧﻮع از ﺟﺮاﺋﻢ در ﻣﺤﻞ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﻣﻼﺣﻈﺔ ﻣﻘﺪار ‪ p‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷـﺪه )‪ (0/00‬ﺑـﺮاي‬ ‫آزﻣﻮن ‪ F‬ﻣﻲﺗﻮان ﻧﺘﻴﺠـﻪ ﮔﺮﻓـﺖ ﻛـﻪ ﺑـﻴﻦ ﻣﻴـﺰان اﺣـﺴﺎس ﻧـﺎاﻣﻨﻲ در ﺳـﺎﻛﻨﺎن ﻣﺤﻠـﻪﻫـﺎي‬ ‫ﻫﺸﺖﮔﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﺎداري ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨـﺎ ﻛـﻪ ﻣﻴـﺰان اﺣـﺴﺎس ﻧـﺎاﻣﻨﻲ ﺑـﻴﻦ‬ ‫ﺳﺎﻛﻨﺎن ﻣﺤﻠﻪﻫﺎي ﻫﺸﺖﮔﺎﻧﻪ ﻣﺘﻔﺎوت از ﻳﻜـﺪﻳﮕﺮ اﺳـﺖ‪ .‬ﺳـﺎﻛﻨﺎن ﻣﺤﻠـﺔ ﻣﻘـﺪم ﺷـﻤﺎﻟﻲ ﺑـﺎ‬ ‫‪ 3/0529‬ﺑﻴﺶﺗﺮﻳﻦ اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ را داﺷﺘﻪ و ﭘﺲ از آن‪ ،‬ﺳﺎﻛﻨﺎن ﻣﺤﻠﺔ ﻣﻌﻠﻢ ﺑـﺎ ‪ 2/7654‬در‬ ‫رﺗﺒﺔ دوم و ﺳﺎﻛﻨﺎن ﺷﺶ ﻣﺤﻠﺔ ﺑﺎﻗﻲﻣﺎﻧﺪه‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ‪ ،‬در رﺗﺒـﻪﻫـﺎي ﺑﻌـﺪي ﻣﻴـﺰان اﺣـﺴﺎس‬ ‫ﻧﺎاﻣﻨﻲ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ :‬دوراﻫﻲ ﻗﭙﺎن‪ ،‬ﻣﻘﺪم ﺟﻨﻮﺑﻲ‪ ،‬ﻓﻼح‪ ،‬ﺑﺎغ ﺧﺰاﻧﻪ و اﻣﺎﻣﺰاده ﻣﻌﺼﻮم‪.‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ .4‬ﺑﺮرﺳﻲ راﺑﻄﺔ ﺑﻴﻦ ﺳﻦ‪ ،‬ﻣﺪت زﻣﺎن ﺳﻜﻮﻧﺖ و ﻣﻴﺰان ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﺤﻠﻪ ﺑﺎ ﻣﻴﺰان اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ‬ ‫ﻣﺘﻐﻴﺮ واﺑﺴﺘﻪ‬ ‫ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﻞ‬ ‫اﺣﺴﺎس‬ ‫ﻧﺎاﻣﻨﻲ‬ ‫ﺳﻦ‬ ‫ﻣﺪت زﻣﺎن ﺳﻜﻮﻧﺖ‬ ‫ﺳﻄﺢ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﺤﻠﻪ‬ ‫ﺗﻌﺪاد ﺧﺎﻧﻮار در واﺣﺪ ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ‬ ‫آزﻣﻮن دﻗﻴﻖ ﻓﻴﺸﺮ‬ ‫‪value‬‬ ‫)‪Exact Sig. (2-sided‬‬ ‫‪N of Valid Cases‬‬ ‫‪0/056‬‬ ‫‪0/020‬‬ ‫‪0/190‬‬ ‫‪0/236‬‬ ‫‪8/614‬‬ ‫‪339/11‬‬ ‫‪808/5‬‬ ‫‪554/5‬‬ ‫‪312‬‬ ‫‪312‬‬ ‫‪312‬‬ ‫‪312‬‬ ‫ﻣﻘﺪار ‪ p‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه در آزﻣﻮن ﻓﻴﺸﺮ )‪ (0/056‬ﺑﺰرگﺗﺮ از ﻣﻘﺪار ‪ 0/05 p‬اﺳﺖ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‬ ‫راﺑﻄﻪاي ﺑﻴﻦ ﮔﺮوهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﻨﻲ و ﻣﻴﺰان اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﺸﺪ و ﻓﺮﺿﻴﺔ دوم رد‬ ‫ﻣﻲﺷﻮد؛ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﻛﻪ ﺳﻦ ﭘﺎﺳﺦﮔﻮﻳﺎن در ﻣﻴﺰان اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ آﻧﺎن ﺗﺄﺛﻴﺮي ﻧﺪارد‪.‬‬ ‫در ﺑﺮرﺳﻲ راﺑﻄﺔ ﺑﻴﻦ ﻣﺪت زﻣﺎن ﺳﻜﻮﻧﺖ و اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ‪ ،‬ﻣﻘﺪار ‪ p‬ﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ ﺷـﺪه در‬ ‫آزﻣﻮن ﻓﻴﺸﺮ )‪ (0/020‬ﻛﻮﭼﻚﺗﺮ از ﻣﻘﺪار ‪ 0/05 p‬ﺑﻮده اﺳﺖ؛ ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻓﺮﺿـﻴﺔ ﺳـﻮم ﺑـﺎ ‪98‬‬ ‫درﺻﺪ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﭘﺲ ﺑﻴﻦ ﻣﺪت زﻣﺎن ﺳﻜﻮﻧﺖ اﻓﺮاد در ﻣﺤﻠﻪ و اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ‬ ‫آﻧﺎن راﺑﻄﻪ وﺟﻮد دارد‪.‬‬ ‫در ﺑﺮرﺳﻲ ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ ﻣﻴﺰان ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﺤﻠﻪ ﺑﺎ اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ‪ ،‬ﻣﻘﺪار ‪ p‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه در‬ ‫آزﻣﻮن ﻓﻴﺸﺮ )‪ (0/190‬ﺑﺰرگﺗﺮ از ﻣﻘـﺪار ‪ 0/05 p‬ﺑـﻮده اﺳـﺖ‪ .‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻓﺮﺿـﻴﺔ ﭼﻬـﺎرم رد‬ ‫‪402‬‬ ‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ در ﻣﺤﻼت ﺷﻬﺮي ‪...‬‬ ‫ﻣﻲﺷﻮد؛ ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﻣﻴﺰان ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﺤﻠـﺔ ﺳـﻜﻮﻧﻲ ﺑـﺎ اﺣـﺴﺎس ﻧـﺎاﻣﻨﻲ ﺳـﺎﻛﻨﺎن آن‪،‬‬ ‫راﺑﻄﻪاي وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬ﺣﺎل ﺑﺎﻳﺪ راﺑﻄﺔ ﺑﻴﻦ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫـﺎي ﺗﻌـﺪاد ﺧـﺎﻧﻮار در واﺣـﺪ ﻣـﺴﻜﻮﻧﻲ و‬ ‫ﺷﺪت ﻣﻴﺰان اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ را ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﻣﻘﺪار ‪ p‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه در آزﻣﻮن ﻓﻴﺸﺮ )‪(0/236‬‬ ‫ﺑﺰرگﺗﺮ از ﻣﻘﺪار ‪ 0/05 p‬اﺳﺖ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻓﺮﺿﻴﺔ ﭘﻨﺠﻢ ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ .‬ﭘﺲ ﻧﻤﻲﺗـﻮان ﮔﻔـﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻴﻦ دو ﻣﺘﻐﻴﺮ ﻣﺬﻛﻮر راﺑﻄﻪ وﺟﻮد دارد‪.‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ .5‬ﺑﺮرﺳﻲ راﺑﻄﺔ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﻴﻦ اﺣﺴﺎس ﺗﻌﻠﻖ ﻣﻜﺎﻧﻲ ﺑﺎ اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ‬ ‫ﻣﺘﻐﻴﺮ واﺑﺴﺘﻪ‬ ‫ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﻞ‬ ‫ااﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ اﺣﺴﺎس ﺗﻌﻠﻖ ﻣﻜﺎﻧﻲ‬ ‫آزﻣﻮن ﻛﺎي اﺳﻜﻮﻳﺮ‬ ‫‪df‬‬ ‫)‪Exact Sig. (2-sided‬‬ ‫‪value‬‬ ‫‪N of Valid Cases‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0/005‬‬ ‫‪(a)10/778‬‬ ‫‪312‬‬ ‫در ﺑﺮرﺳﻲ راﺑﻄﺔ ﺑﻴﻦ دو ﻣﺘﻐﻴﺮ اﺣﺴﺎس ﺗﻌﻠﻖ ﻣﻜﺎﻧﻲ و اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ‪ ،‬ﻣﻘﺪار ‪ p‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ‬ ‫ﺷﺪه در آزﻣﻮن ﻛﺎي اﺳﻜﻮﻳﺮ )‪ (0/005‬ﻛﻮﭼـﻚﺗـﺮ از ﻣﻘـﺪار ‪ 0/05 p‬ﺑـﻮده اﺳـﺖ؛ ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ‬ ‫ﻓﺮﺿﻴﺔ ﺷﺸﻢ رد ﻣﻲﺷﻮد؛ ﭘﺲ ﻣﻲﺗﻮان ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ اﺣﺴﺎس ﺗﻌﻠـﻖ ﻣﻜـﺎﻧﻲ اﻓـﺮاد ﻣـﻮرد‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ آنﻫﺎ راﺑﻄﻪ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪.‬‬ ‫ﺑﺤﺚ‬ ‫در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ‪ ،‬ارﺗﺒﺎط ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﻦ‪ ،‬ﻣـﺪت زﻣـﺎن ﺳـﻜﻮﻧﺖ‪ ،‬ﺗﻌـﺪاد ﺧـﺎﻧﻮار‪،‬‬ ‫ﻣﻴﺰان ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﺤﻠﻪ و ﺗﻌﻠﻖ ﻣﻜﺎﻧﻲ ﭘﺎﺳﺦﮔﻮﻳﺎن ﺑﺎ ﻣﻴﺰان اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ )ﻣﺘﻐﻴﺮ واﺑـﺴﺘﻪ( در‬ ‫ﻣﺤﻞ ﺳﻜﻮﻧﺖ را ﺑﺮرﺳﻲ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺟﺮاﺋﻢ راﻳﺠﻲ ﻛﻪ ﮔﺴﺘﺮة ﻣﺤﺪودة ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﻲ را‬ ‫ﭘﻮﺷﺶ ﻣﻲدﻫﺪ‪ ،‬ﺑﻴﺶﺗﺮ در زﻣﻴﻨﺔ ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر )اﻋﻢ از ﻣﺼﺮف‪ ،‬ﺧﺮﻳـﺪ و ﻓـﺮوش(‪ ،‬ﺳـﺮﻗﺖ و‬ ‫وﺟﻮد اراذل و اوﺑﺎش اﺳﺖ‪ .‬ﺳﺎﻳﺮ ﺟﺮاﺋﻢ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﮕﺮاﻧﻲ از ﻧﺰاع و درﮔﻴﺮي و‪ ...‬ﻛـﻞ ﻣﺤـﺪودة‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﻲ را ﭘﻮﺷﺶ ﻧﻤﻲدﻫﺪ‪ .‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﻜﺎنﻫـﺎي وﻗـﻮع ﺟـﺮم و ﻧـﺎاﻣﻦ در‬ ‫ﻣﺤﺪودة ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﻲ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪدي در ﻣﻴﺰان اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ ﺳﺎﻛﻨﺎن ﻣﺤﻠﻪﻫـﺎ‬ ‫ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬارﻧﺪ‪ :‬ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻛﺎرﺑﺮي اراﺿﻲ ﺷﻬﺮي‪ ،‬ﺗﺮاﻛﻢ ﺟﻤﻌﻴﺖ‪ ،‬ﻣﻴﺰان ﻓﺮﺳﻮدﮔﻲ ﺑﺎﻓـﺖ‪ ،‬ﺑﺮﺧـﻲ‬ ‫‪403‬‬ ‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﺔ ﻋﻠﻤﻲ ـ ﭘﮋوﻫﺸﻲ رﻓﺎه اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﺳﺎل دوازدﻫﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪45‬‬ ‫ﻋﻮاﻣﻞ ﻛﺎﻟﺒﺪي و ﻣﺤﻴﻄﻲ ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﺤﻠﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﺎرﺑﺮيﻫﺎي ﻧﺎﻣﻨﺎﺳـﺐ‪ ،‬ﺑـﺎرﻳﻜﻲ ﻛﻮﭼـﻪﻫـﺎ‪،‬‬ ‫ﺗﺎرﻳﻜﻲ ﻛﻮﭼﻪﻫﺎ‪ ،‬وﺟﻮد ﻓﻀﺎﻫﺎي ﺑﻼاﺳـﺘﻔﺎده در ﻛﻨـﺎرة ﻣﺤـﺪودهﻫـﺎي وﻳـﮋه ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﺧﻄـﻮط‬ ‫راهآﻫﻦ و ﻫﻢﺟﻮاري ﺑﺎ ﺑﺮﺧﻲ ﻛﺎرﺑﺮيﻫﺎ ﻧﺎﺳﺎزﮔﺎر در داﺧﻞ ﻣﺤﻠﻪﻫﺎ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ در ﻓـﻀﺎﻫﺎي‬ ‫ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﺤﺪودة ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺪﻧﻪ و ﻣﺤﻴﻂﻫﺎي ﭘﻴﺮاﻣـﻮن آنﻫـﺎ داراي ﺗﺮﻛﻴـﺐ و‬ ‫ﺗﻨﻮع ﻛﺎرﺑﺮيﻫﺎي ﻓﺮاوان اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺗﻨﻮع ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖﻫـﺎ‪ ،‬ﻣـﺮدم ﺣـﻀﻮر ﭘﺮروﻧﻘـﻲ دارﻧـﺪ‪.‬‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﻳﻦﮔﻮﻧﻪ ﻓﻀﺎﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺗﻨﻮع ﻛﺎرﺑﺮي در راﺳﺘﺎي ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻧﻴﺎزﻫـﺎي روزاﻧـﻪ‪ ،‬ﺗﻮاﻧـﺎﻳﻲ‬ ‫ﺟﺬب اﻓﺮاد ﻣﺨﺘﻠﻒ در زﻣـﺎنﻫـﺎي ﻣﺘﻔـﺎوت و‪ ...‬را دارا ﻫـﺴﺘﻨﺪ؛ درﻧﺘﻴﺠـﻪ وﺟـﻮد ﻧﻈـﺎرت‬ ‫ﻏﻴﺮرﺳﻤﻲ داﺋﻢ و ﺑﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻲ‪ ،‬وﺟﻮد ﭼﺸﻤﺎن ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮ ﺧﻴﺎﺑﺎن ﺑﺮ اﻳﻦﮔﻮﻧﻪ ﻓﻀﺎﻫﺎ در ﻃﻮل روز‬ ‫و ﺣﺘﻲ ﭘﺎﺳﻲ از ﺷﺐ‪ ،‬ﺳﺒﺐ اﻓﺰاﻳﺶ اﺣﺴﺎس اﻣﻨﻴﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﻓﺮﺿﻴﺔ اول ﭘﮋوﻫﺶ اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﺳﺎﻛﻨﺎن ﻣﺤﻠﻪﻫﺎي ﻫﺸﺖﮔﺎﻧﺔ ﻣﺤﺪودة ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﻲ‪ ،‬از‬ ‫ﻧﻈﺮ ﻣﻴﺰان اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ ﺗﻔﺎوت وﺟـﻮد دارد‪ .‬آزﻣـﻮن اﻳـﻦ ﻓﺮﺿـﻴﻪ ﻧـﺸﺎن داد ﻛـﻪ ﺗﻔـﺎوت‬ ‫ﻣﻌﻨﺎداري ﺑﻴﻦ ﺳﺎﻛﻨﺎن ﻣﺤﻠﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ وﺟﻮد دارد‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﻛـﻪ ﻣﻴـﺰان اﺣـﺴﺎس ﻧـﺎاﻣﻨﻲ‬ ‫ﺳﺎﻛﻨﺎن در ﻣﺤﻠﻪﻫﺎي ﻫﺸﺖﮔﺎﻧﻪ ﻣﺘﻔﺎوت از ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ اﺳﺖ و ﺳﺎﻛﻨﺎن ﻣﺤﻠﺔ ﻣﻘـﺪم ﺷـﻤﺎﻟﻲ ﺑـﺎ‬ ‫‪ 3/0529‬ﺑﻴﺶﺗﺮﻳﻦ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻣﻴﺰان اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ را دارﻧﺪ؛ ﭘﺲ از آن‪ ،‬ﺳﺎﻛﻨﺎن ﻣﺤﻠﺔ ﻣﻌﻠﻢ ﺑـﺎ‬ ‫‪ 2/7654‬در رﺗﺒﺔ دوم و ﺳﺎﻛﻨﺎن ﺷﺶ ﻣﺤﻠﺔ ﺑﺎﻗﻲﻣﺎﻧﺪه‪ ،‬از ﻧﻈـﺮ ﻣﻴـﺰان اﺣـﺴﺎس ﻧـﺎاﻣﻨﻲ‪ ،‬ﺑـﻪ‬ ‫ﺗﺮﺗﻴﺐ در رﺗﺒﻪﻫﺎيﻫﺎي ﺑﻌﺪي ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺷﺶ ﻣﺤﻠﻪ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‪ :‬دوراﻫﻲ ﻗﭙﺎن‪،‬‬ ‫ﻣﻘﺪم ﺟﻨﻮﺑﻲ‪ ،‬ﻓﻼح‪ ،‬ﺑﺎغ ﺧﺰاﻧﻪ و اﻣﺎﻣﺰاده ﻣﻌﺼﻮم‪ .‬ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺎ ﻧﺘـﺎﻳﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت‬ ‫واﻻس و دﻳﮕﺮان )‪ (Wallace and et al, 2006‬در زﻣﻴﻨﺔ ﺗﺄﺛﻴﺮ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬ ‫ﻣﺤﻼت ﺷﻬﺮي ﺑﺮ ﻣﻴﺰان وﻗﻮع ﺟﺮم و ﺑﺮوز ﻧﺎاﻣﻨﻲ ﻫﻤﺨﻮاﻧﻲ دارد‪ .‬اﻳﻦ ﻳﺎﻓﺘﻪﻫـﺎ ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ﺑـﺎ‬ ‫ﭘﮋوﻫﺶ ﻃﺎﻫﺮﺧﺎﻧﻲ )‪ (1381‬درﺧﺼﻮص اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ ﺷﻬﺮوﻧﺪان در ﻫﺸﺖ ﺷـﻬﺮ ﺑـﺰرگ‬ ‫اﻳﺮان ﻣﻄﺎﺑﻖ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﭘﮋوﻫﺶ ﻋﺮﺑﻲ )‪ (1384‬درﺧـﺼﻮص ﺑﺮرﺳـﻲ اﻣﻨﻴـﺖ اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ از‬ ‫دﻳﺪﮔﺎه ﺷﻬﺮوﻧﺪان در ﻫﺸﺖ ﺷﻬﺮ اﻳﺮان و وﺟﻮد راﺑﻄﺔ ﻣﻌﻨﺎدار ﺑﻴﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷـﻬﺮﻫﺎ و‬ ‫ﻣﺎﻫﻴﺖ و ﺗﻜﺮار ﺟﺮاﺋﻢ ﻫﻤﺨﻮاﻧﻲ دارد‪.‬‬ ‫‪404‬‬ ‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ در ﻣﺤﻼت ﺷﻬﺮي ‪...‬‬ ‫ﺑﻪﻃﻮر ﻛﻠﻲ‪ ،‬ﺗﺪاوم ﺣﻀﻮر ﻣﺮدم در ﻓﻀﺎﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ‪ ،‬روزﺑﻪروز‪ ،‬ﺑﺮ روﻧﻖ آن و ﺗـﺸﻮﻳﻖ‬ ‫ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده از آن اﻓﺰوده اﺳﺖ‪ .‬ﺣﺘﻲ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ‪ ،‬در ﺑﻠﻨﺪ ﻣـﺪت‪ ،‬ﺗﻌـﺎﻣﻼﺗﻲ اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ ﻣﻴـﺎن‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺑﺮﻗﺮار ﻛﻨﺪ ﻛﻪ در اﻳﻦ وﺿﻌﻴﺖ ﻧﻴﺰ ﺳﺮزﻧﺪﮔﻲ و ﭘﻮﻳﺎﻳﻲ ﻓﻀﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‬ ‫و ﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺶ اﺣﺴﺎس اﻣﻨﻴﺖ در ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪405‬‬ ‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﺔ ﻋﻠﻤﻲ ـ ﭘﮋوﻫﺸﻲ رﻓﺎه اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﺳﺎل دوازدﻫﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪45‬‬ ‫ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ‪ ،‬اﻓﺮادي ﻛﻪ ﻣﺪت زﻣﺎن ﻃﻮﻻﻧﻲ در ﻣﺤﻠﻪ ﺳـﻜﻮﻧﺖ داﺷـﺘﻨﺪ‪،‬‬ ‫در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ دﻳﮕﺮ اﻓﺮاد‪ ،‬اﻣﻨﻴﺖ ﺑﻴﺶﺗﺮي اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳـﻦ‬ ‫و ﻣﻴﺰان ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﺤﻠﻪ در اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ ﺳﺎﻛﻨﺎن ﺗﺄﺛﻴﺮي ﻧﮕﺬاﺷﺘﻪ اﺳـﺖ‪ .‬در اﻳـﻦ ﺑﺮرﺳـﻲ‪،‬‬ ‫ﻣﺤﻠﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺳﺎﻛﻨﺎن آن‪ ،‬اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ ﻛﻢﺗﺮي درﻣﻘﺎﻳـﺴﻪ ﺑـﺎ دﻳﮕـﺮان داﺷـﺘﻨﺪ‪ ،‬از ﺗـﺮاﻛﻢ‬ ‫ﺟﻤﻌﻴﺘﻲ ﻛﻢﺗﺮ و ﺑﺎﻓﺖ ﻓﺮﺳﻮدة ﻛﻢﺗﺮي ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪﻋﻜﺲ‪ ،‬ﻣﺤﻠﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺳـﺎﻛﻨﺎن آن‬ ‫اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ ﺑﻴﺶﺗﺮي داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬داراي ﺗﺮاﻛﻢ ﺟﻤﻌﻴﺘﻲ ﺑﻴﺶﺗﺮ و ﺑﺎﻓﺖ ﻓﺮﺳﻮدهﺗـﺮي ﺑﻮدﻧـﺪ‪.‬‬ ‫اﻳﻦ ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ ﺑﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﭘﮋوﻫﺶ ﻣﻮﺳﻮي )‪ (1378‬ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ ﺗـﺄﺛﻴﺮ ﺷـﻠﻮﻏﻲ ﻣﺤﻠـﻪ و ﺗـﺮاﻛﻢ زﻳـﺎد‬ ‫ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺑﺮ ﻧﺎﻫﻨﺠﺎريﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ ﺳﺎﻛﻨﺎن ﻣﺤﻼت ﻫﻤﺴﻮﻳﻲ دارد‪.‬‬ ‫ﺑﺮﺧﻼف ﻧﺘﺎﻳﺞ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﻓﻴﺸﺮ‪ 1‬و ﮔﺮﻳﻦ ﺑﺮگ‪ (1982) 2‬ﻣﺒﻨﻲ ﺑـﺮ ارﺗﺒـﺎط ﺑـﻴﻦ ﭘﻴﻮﻧـﺪ‬ ‫ﻣﺤﻠﻪاي و ارﺗﺒﺎط ﺿﻌﻴﻒ آن ﺑﺎ اﺣـﺴﺎس ﺗـﺮس و ﻧـﺎاﻣﻨﻲ ﺳـﺎﻛﻨﺎن‪ ،‬ﻓﺮﺿـﻴﺔ آﺧـﺮ ﭘـﮋوﻫﺶ‬ ‫درﺧﺼﻮص راﺑﻄﺔ ﺑﻴﻦ ﺗﻌﻠﻖ ﻣﻜﺎﻧﻲ و اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ اﻓﺮاد ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻧﺸﺪ‪.‬‬ ‫ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدﻫﺎ‬ ‫‪1‬ـ ﻛﺎﻫﺶ ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﺴﻬﻴﻞ ﻛﻨﻨﺪة ﺟﺮم و ﻧـﺎاﻣﻨﻲ در ﻣﺤـﻼت از ﻃﺮﻳـﻖ اﺗﺨـﺎذ ﺳﻴﺎﺳـﺖﻫـﺎي‬ ‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﺷﻬﺮي‪ .‬اﻳﺠﺎد ﺗﻐﻴﻴﺮ در ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻣﺤﻴﻂ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ و اﺛـﺮﮔـﺬاري ﺑـﺮ‬ ‫ﺷﻴﻮة اﺳﺘﻔﺎدة ﻣﺮدم از ﻣﺤﻴﻂ و اﻓﺰاﻳﺶ ﻧﻈﺎرت ﺷﻬﺮوﻧﺪان‪.‬‬ ‫‪2‬ـ ارﺗﻘﺎء اﺣﺴﺎس اﻣﻨﻴﺖ و ﺳﻼﻣﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﺑﺎ ﺑﻬﺮهﮔﻴﺮي از ﻣﺪدﻛﺎري اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ‬ ‫و ﻛﺎر ﺑﺎ ﺟﺎﻣﻌﻪ )رﺷﺪ و ﺗﻮﺳﻌﺔ ﻣﺤﻠﻲ‪ ،‬اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻣﺤﻠﻲ(‪.‬‬ ‫‪3‬ــ ﻛــﺎﻫﺶ ﺗــﺮاﻛﻢ ﺟﻤﻌﻴــﺖ و اﻓــﺮاﻳﺶ ﻣﺘــﺮاژ واﺣــﺪﻫﺎي ﻣــﺴﻜﻮﻧﻲ در ﻣﺤﻠـﻪ‪ ،‬ﺑــﺎ اﺗﺨــﺎذ‬ ‫ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎي ﺳﻠﺒﻲ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺨﺖﮔﻴﺮي در ﺻﺪور ﭘﺮواﻧﻪﻫـﺎي ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﺑـﻪ ﻣﺘﺮاژﻫـﺎي‬ ‫ﭘﺎﻳﻴﻦ درﻗﺒﺎل اﺗﺨﺎذ ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎي ﺗﺸﻮﻳﻘﻲ ﺑﺮ واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ﺑﺎ ﻣﺘﺮاژ ﺑﺎﻻ‪.‬‬ ‫‪2- Greenberg‬‬ ‫‪406‬‬ ‫‪1- Fischer‬‬ ‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ اﺣﺴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ در ﻣﺤﻼت ﺷﻬﺮي ‪...‬‬ ‫‪4‬ـ اﺗﺨﺎذ ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎي ﺗﺸﻮﻳﻘﻲ در راﺳﺘﺎي ﺷﻜﻞﮔﻴـﺮي ﻛـﺎرﺑﺮيﻫـﺎي ﻣﺨـﺘﻠﻂ‪ ،‬ﻗـﺮارﮔﻴـﺮي‬ ‫ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ از ﻛﺎرﺑﺮيﻫﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﺮوﺷﮕﺎهﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺮاﻛﺰ ﺧﺪﻣﺎﺗﻲ‪ ،‬درﻣﺎﻧﻲ و‪ ...‬در ﻛﻨﺎر ﻣﺤـﻴﻂﻫـﺎي‬ ‫ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﺮﻛﻴﺐ واﺣﺪﻫﺎي ﻫﻤﺴﺎﻳﮕﻲ‪ ،‬ﺑﻠﻮكﻫﺎ و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ‪ ،‬زﻣﻴﻨـﺔ ﺣـﻀﻮر‬ ‫ﭼﺸﻤﮕﻴﺮ ﻗﺸﺮﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣـﺮدم در ﻓـﻀﺎﻫﺎ و زﻣـﺎنﻫـﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ را ﻓـﺮاﻫﻢ ﺧﻮاﻫـﺪ‬ ‫ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ‪ ،‬ﺳﻄﺢ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑـﻪ ﺧـﺪﻣﺎت ﺿـﺮوري ﺑـﺮاي ﺳـﺎﻛﻨﺎن و ﻧﻈـﺎرت‬ ‫ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﺮ ﻓﻀﺎﻫﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﺧﻮاﻫﺪ ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﺣﺘﻲ ﺗﻨﻮع اﻓﺮاد در ﻣﺤﻠﻪﻫﺎ از ﻧﻈﺮ ﻃﺒﻘﻪ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮓ‬ ‫و ﻧﮋاد‪ ،‬ﻧﻮﻋﻲ ﺳﺮزﻧﺪﮔﻲ در ﻣﺤﻴﻂ اﻳﺠﺎد ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪ .‬اﻳـﻦ ﻣﻮﺿـﻮع‪ ،‬از ﺷـﺪت ﻳﻜﻨـﻮاﺧﺘﻲ‬ ‫ﻓﻀﺎﻫﺎ ﻣﻲ ﻛﺎﻫﺪ‪ .‬درﻧﻬﺎﻳﺖ‪ ،‬ﻣﺮاﺗﺐ ﻓﻮق ارﺗﻘﺎء اﺣﺴﺎس اﻣﻨﻴﺖ اﺳﺘﻔﺎدهﻛﻨﻨﺪﮔﺎن از ﻓـﻀﺎﻫﺎ‬ ‫را ﻣﻮﺟﺐ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺳﺮزﻧﺪﮔﻲ ﻓﻀﺎ و ﻣﻜﺎن ﺑﺎ ﺗﻨﻮع ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎ و ﺟﺬب ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﺑـﻪ‬ ‫ﺣﻀﻮر در آنﻫﺎ ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﺮاي ﺗﺤﻘﻖ ﺑﺨﺸﻴﺪن ﺑﻪ آن‪ ،‬اﻳﺠﺎد ﻗﺎﺑﻠﻴـﺖ ﭘﻴـﺎدهروي‪،‬‬ ‫ﻣﻜﺚ در ﻓﻀﺎ‪ ،‬ﺗﻨﻮع ﻛﺎرﺑﺮي و ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ از اﻫﻤﻴﺖ ﻓﺮاواﻧﻲ ﺑﺮﺧﻮدار اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎي ﻳـﺎد‬ ‫ﺷﺪه در ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ؛ ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻛﻪ ﺗﻨﻮع ﻛﺎرﺑﺮي‪ ،‬ﻣﻜﺚ در ﻓـﻀﺎ و‬ ‫ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﭘﻴﺎدهروي را ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻣﻲﻛﻨﺪ؛ درﻧﺘﻴﺠﻪ ﭼﺸﻤﺎن ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮ ﻣﻜﺎن ﻳﺎ ﺑﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻲ ﻧﻈﺎرت‬ ‫ﻏﻴﺮرﺳﻤﻲ ﺑﺮ ﻣﻜﺎن اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬ ‫‪5‬ـ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﺎرﺑﺮيﻫﺎي ﻧﺎاﻣﻦﻛﻨﻨـﺪه و ﻣـﺴﺘﻘﺮ در ﻣﺠـﺎورت ﻣﺤـﻴﻂﻫـﺎي ﻣـﺴﻜﻮﻧﻲ و ﺣـﺬف‬ ‫ﻛﺎرﺑﺮيﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻓﺮاﻣﻨﻄﻘﻪاي ﻳﺎ ﻓﺮاﻧﺎﺣﻴﻪاي ﻧﺎﺳﺎزﮔﺎر ﺑﺎ ﻣﺤﻴﻂﻫـﺎي ﻣـﺴﻜﻮﻧﻲ‪ ،‬از‬ ‫ﻃﺮﻳﻖ ﺿﻮاﺑﻂ و ﻣﻘﺮرات‪ .‬درواﻗﻊ‪ ،‬اﻧﻌﻄﺎفﭘـﺬﻳﺮي ﻓـﻀﺎﻫﺎ اﻣﻜـﺎن ﺣـﺬف ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖﻫـﺎي‬ ‫ﻧﺎﺳﺎزﮔﺎر و ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ﺳﺎزﮔﺎر و ﻣﻨﺎﺳـﺐ ﺑـﺎ ﻣﺤـﻴﻂﻫـﺎي ﻣـﺴﻜﻮﻧﻲ را ﻓـﺮاﻫﻢ‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ‪ ،‬ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎ و ﻛﺎرﺑﺮيﻫﺎي ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﻣﺤﻠﻲ ﺷﻜﻞ ﻣﻲﮔﻴـﺮد‬ ‫و اﺳﺘﻤﺮار زﻣﺎﻧﻲ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎ در ﺷﺒﺎﻧﻪروز ﺗﺎ ﺣﺪودي ﺗﺤﻘﻖ ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪6‬ـ اﺟﺒﺎري ﻛﺮدن ﭘﺎرﻛﻴﻨﮓ ﺑﺮاي واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ و اﻳﺠﺎد ﭘﺎرﻛﻴﻨﮓ ﻣﺤﻠـﻪاي در راﺳـﺘﺎي‬ ‫ﻛﺎﻫﺶ ﺳﺮﻗﺖ از اﺗﻮﻣﺒﻴﻞ‪.‬‬ ‫‪407‬‬ ‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﺔ ﻋﻠﻤﻲ ـ ﭘﮋوﻫﺸﻲ رﻓﺎه اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﺳﺎل دوازدﻫﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪45‬‬ ‫‪7‬ـ ﺗﻌﺮﻳﺾ ﻣﻌﺎﺑﺮ در داﺧﻞ ﻣﺤﻠﻪﻫﺎ و ﺗﺮﻏﻴﺐ ﺳﺎﻛﻨﺎن ﺑﻪ ﺗﺄﻣﻴﻦ روﺷـﻨﺎﻳﻲ ﻣﻄﻠـﻮب ﻣﻌـﺎﺑﺮ در‬ ‫ﺷﺐ‪.‬‬ ‫‪8‬ـ اﻋﻤﺎل ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎي ﺣﻤﺎﻳﺘﻲ و ﺗﺸﻮﻳﻖ ﺳﺎﻛﻨﺎن ﺑﺎﻓﺖﻫﺎي ﻓﺮﺳـﻮدة ﻧـﺎاﻣﻦ ﺑـﻪ ﺑﺎزﺳـﺎزي و‬ ‫ﺗﺠﻤﻴﻊ‪.‬‬ ‫‪9‬ـ اﻧﺘﺨﺎب ﭘﻮﺷﺶ ﮔﻴﺎﻫﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑـﺮاي ﻓـﻀﺎﻫﺎي ﺳـﺒﺰ‪ ،‬ﺣـﺬف ﻧﻘـﺎط ﻛـﻮر و ﺧﻠـﻮت در‬ ‫ﭘﺎركﻫﺎ و ﺳﺎﻳﺮ ﻓﻀﺎﻫﺎ و اﻓﺰاﻳﺶ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﺎركﻫﺎ ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻧﻈﺎرت رﺳـﻤﻲ و‬ ‫ﻏﻴﺮرﺳﻤﻲ‪.‬‬ ‫‪10‬ـ اﻳﺠﺎد ﻓﻀﺎﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و ورزﺷﻲ ﺑﺮاي ﺑﺮﻗﺮاري ﺗﻌﺎﻣﻼت اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ ﺳـﺎﻛﻨﺎن‬ ‫ﻣﺤﻠﻪ و ﮔﺬران اوﻗﺎت ﻓﺮاﻏﺖ در آن‪ .‬اﻧﺴﺎن از ﻃﺮﻳﻖ آزادي ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ و ﻣﻴﺴﺮ ﺑﻮدن زﻣﻴﻨـﺔ‬ ‫دﺧﻞ و ﺗﺼﺮف در ﻓﻀﺎ‪ ،‬ﺑﺎ آن ارﺗﺒﺎط ﺑﺮﻗﺮار ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬در اﻳـﻦ وﺿـﻌﻴﺖ‪ ،‬ﻣﻄﻠﻮﺑﻴـﺖ ﻓـﻀﺎ‬ ‫ﺑﺮاي ﺣﻀﻮر ﺑﻴﺶﺗﺮ ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﻪ ﻣﺮور زﻣﺎن‪ ،‬اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺗﻌﻠﻖ ﻓﺮد ﺑﻪ ﻓﻀﺎ را اﻓـﺰاﻳﺶ‬ ‫ﻣﻲدﻫﺪ؛ درﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖﭘﺬﻳﺮي ﺑﻴﺶﺗـﺮي در ﻗﺒـﺎل آن و در وﺟـﻮد ﺧـﻮد‪ ،‬اﺣـﺴﺎس‬ ‫ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد و درﻧﻬﺎﻳﺖ‪ ،‬اﻣﻨﻴﺖ ﻣﻜﺎﻧﻲ اﻓﺰاﻳﺶ ﺧﻮاﻫﺪ ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬ ‫‪408‬‬ ‫ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻣ‪Ĥ‬ﺧﺬ‬ ‫‬‫‬‫‬‫‬‫‬‫‪-‬‬ ‫‬‫‬‫‪-‬‬ ‫‪References‬‬ ‫اﺣﻤــﺪآﺑﺎدي‪ ،‬ز‪ .‬ﺻــﺎﻟﺤﻲ ﻫـــ‪ .‬اﺣﻤــﺪآﺑﺎدي‪ ،‬ع‪ ،(1386) .‬راﺑﻄــﺔ ﻣﻜــﺎن و ﺟــﺮم‪،‬‬ ‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﺔ ﻋﻠﻤﻲ ﭘﮋوﻫﺸﻲ رﻓﺎه اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﺳﺎل‪.(27) 7‬‬ ‫اﺣﻤﺪي‪ ،‬ع‪ ،(1385) .‬اﻣﻨﻴﺖ و اﺣﺴﺎس اﻣﻨﻴـﺖ‪ ،‬ﻓـﺼﻠﻨﺎﻣﺔ ﺗﺨﺼـﺼﻲ و ﻛـﺎرﺑﺮدي‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻣﻨﻴﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ش‪4‬و‪ ،5‬ﺗﻬﺮان‪ :‬آﺷﻨﺎﻳﻲ‪.‬‬ ‫اﻣﺎﻧﻲ‪ ،‬س‪ ،(1388) .‬ﺟﻤﻌﻴﺖﺷﻨﺎﺳﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ اﻳﺮان‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪ :‬ﺳﻤﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﻮﺋﺮ‪ ،‬آ‪ .‬روﻓﺮ‪ ،‬ا‪ ،(1382) .‬ﺧﺸﻮﻧﺖ و ﻧﺎاﻣﻨﻲ ﺷﻬﺮي‪) ،‬ﺗﺮﺟﻤﺔ ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ ﮔـﻮدرزي‬ ‫ﺑﺮوﺟﺮدي(‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪ :‬ﻣﺠﺪ‪.‬‬ ‫ﭘﻮدراﺗﭽﻲ‪ ،‬م‪ ،(1381) .‬ﻓﻀﺎﻫﺎي ﺑﺪون دﻓﺎع‪ ،‬ﺷﻬﺮداريﻫﺎ‪ ،‬ﺳﺎل‪.(41) 4‬‬ ‫ﺗﺎك وﺗﻴﺴﺪل ‪ ،(1380) .‬اﻣﻦﺳﺎزي ﻣﺮاﻛﺰ ﺷـﻬﺮﻫﺎ؛ ﺗﺠﺮﺑـﺔ ﻛـﺎوﻧﺘﺮي و ﻧﺎﺗﻴﻨﮕﻬـﺎم‪،‬‬ ‫)ﺗﺮﺟﻤﺔ ﻋﻠﻲ ﻋﺮﺑﻲ داﻧﺎ(‪ ،‬ﺷﻬﺮداريﻫﺎ ﺳـﺎزﻣﺎن ﺷـﻬﺮداريﻫـﺎي ﻛـﺸﻮر‪ ،‬ﺗﻬـﺮان‪،‬‬ ‫ﺳﺎل‪.(34) 3‬‬ ‫ﺗﻮﺳﻠﻲ‪ ،‬ﻏﻼﻣﻌﺒﺎس‪ ،(1379) .‬ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﻲ ﺷﻬﺮي‪ ،‬چ‪ ،6‬ﺗﻬﺮان‪ :‬اﻧﺘﺸﺎرات داﻧﺸﮕﺎه‬ ‫ﭘﻴﺎمﻧﻮر‪.‬‬ ‫زﻧﺠﺎﻧﻲزادة اﻋﺰازي‪ ،‬ﻫـ‪ ،(1383) .‬زﻧﺎن و اﻣﻨﻴﺖ ﺷﻬﺮي‪ ،‬ﻣﺠﻠﺔ داﻧﺸﻜﺪة ادﺑﻴـﺎت و‬ ‫ﻋﻠﻮم اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻣﺸﻬﺪ‪ ،‬ﺳﺎل‪3) 34‬و‪.(4‬‬ ‫ﺻــﺎﻟﺤﻲ‪ ،‬ا‪ ،(1383) .‬ﻋﻮاﻣــﻞ ﻓــﻀﺎﻳﻲ و ﻛﺎﻟﺒــﺪي ﻣــﺆﺛﺮ در ﭘﻴــﺪاﻳﺶ آﻧــﻮﻣﻲ در‬ ‫ﻣﺤﻠﻪﻫﺎي ﺷﻬﺮي‪ ،‬ﭼﻜﻴﺪة ﻣﻘﺎﻻت ﻫﻤﺎﻳﺶ ﺗﻮﺳﻌﺔ ﻣﺤﻠﻪاي ﭼﺸﻢاﻧﺪاز ﺗﻮﺳﻌﺔ ﭘﺎﻳـﺪار‬ ‫ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان‪.‬‬ ‫ ﻃﺎﻫﺮﺧﺎﻧﻲ‪ ،‬ح‪ ،(1381) .‬ﻣﻴﺰﮔﺮدي ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ﻧﻘﺶ ﻓـﻀﺎﻫﺎي ﺷـﻬﺮي در ﺗـﺄﻣﻴﻦ‬‫اﻣﻨﻴﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﺷﻬﺮداريﻫﺎ‪ ،‬ﺳﺎل‪ ،4‬ش‪.41‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‬‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫ﻋﺮﺑﻲ‪ ،‬ف‪ ،(1384) .‬ﺑﺮرﺳﻲ اﻣﻨﻴﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ از دﻳﺪﮔﺎه ﺷـﻬﺮوﻧﺪان ﻫـﺸﺖ ﺷـﻬﺮ‬ ‫)ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﻫﻤﺪان‪ ،‬اروﻣﻴﻪ‪ ،‬ﺷﻴﺮاز‪ ،‬ﻛﺮﻣﺎن‪ ،‬ﻳﺰد‪ ،‬اﺻﻔﻬﺎن‪ ،‬ﻣـﺸﻬﺪ(‪ ،‬ﻣﺠﻤﻮﻋـﻪ ﻣﻘـﺎﻻت‬ ‫ﻫﻤﺎﻳﺶ اﻣﻨﻴﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ج‪ ،3‬ﺗﻬﺮان‪ :‬آﺷﻨﺎﻳﻲ‪.‬‬ ‫ﻓﻼﺣﺖ‪ ،‬م‪ ،(1385) .‬ﺣﺲ ﻣﻜﺎن و ﻋﻮاﻣﻞ ﺷﻜﻞدﻫﻨﺪة آن‪ ،‬ﻣﺠﻠـﺔ ﻫﻨﺮﻫـﺎي زﻳﺒـﺎ‪،‬‬ ‫داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان‪ ،‬ش ‪.26‬‬ ‫ﻛﺮاﻣﺘــﻲ‪ ،‬م‪ ،(1384) .‬ﺑﺮرﺳــﻲ ﻣﻴــﺰان اﺣــﺴﺎس اﻣﻨﻴــﺖ در ﺑــﻴﻦ ﺣﺎﺷــﻴﻪ ﻧــﺸﻴﻨﺎن‬ ‫ﺷﻬﺮﺳﺘﺎنﻫﺎي اﺳﺘﺎن ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﺔ ﺗﺨﺼﺼﻲﻛﺎرﺑﺮدي ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻣﻨﻴﺖ اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ‪،‬‬ ‫ش ‪.1‬‬ ‫ﻟﻴـﻨﭻ‪ ،‬ك‪ ،(1372) .‬ﺳﻴﻤﺎي ﺷﻬﺮ )ﺗﺮﺟﻤـﺔ ﻣﻨـﻮﭼﻬﺮ ﻣﺰﻳﻨـﻲ(‪ ،‬ﺗﻬـﺮان‪ :‬اﻧﺘـﺸﺎرات‬ ‫داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان‪.‬‬ ‫‪409‬‬ References ‫ﺧﺬ‬Ĥ‫ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻣ‬ .‫ ﺗﻬﺮان‬17 ‫ ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺗﻮﺳﻌﺔ ﺷﻬﺮي ﻣﻨﻄﻘﺔ‬،(1381) .‫ ﻣﻬﻨﺪﺳﻴﻦ ﻣﺸﺎور اﻣﻜﻮ اﻳﺮان‬‫ اﻃﻼﻋـﺎت‬،‫ ﺗﺒﻴﻴﻦ ﻧﻈﺮي و ﺟﺎﻣﻌﻪﺷـﻨﺎﺧﺘﻲ ﺟـﺮاﺋﻢ ﺷـﻬﺮي‬،(1378) .‫ ي‬،‫ ﻣﻮﺳﻮي‬.(144‫ﺗﺎ‬143) 12‫و‬11‫ ش‬،13‫ ﺳﺎل‬،‫ ﺗﻬﺮان‬،‫ﺳﻴﺎﺳﻲ اﻗﺘﺼﺎدي‬ ‫ زﻧﺎن و ﺗـﺮس از ﺟـﺮم در ﻓـﻀﺎﻫﺎي‬،(1385) .‫ م‬،‫ و ﻧﺠﻴﺒﻲ رﺑﻴﻌﻲ‬.‫ ف‬،‫ ﻋﻠﻲﺧﻮاه‬.127 :(22) 6‫ ﺳﺎل‬،‫ ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﺔ ﻋﻠﻤﻲ ﭘﮋوﻫﺸﻲ رﻓﺎه اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬،‫ﺷﻬﺮي‬ - Ackerman, w.v and Murray, A.T. (2004), Assessing spatial patterns of crime in lima, ohio.cities, 21. - Cowan, R. (2005), The Dictionary of Urbanism, London, Street Wise Press. - Fischer, c. (1982), To dwell among friends, Chicago, university of Chicago. - Greenberg, S. Rone, W. and Williams, L.(1982). - Fitzgerald,R.,Wisener,M. and Savoie,J.(2004), Statistics Canada, Neighbourhood characteristics and the distribution of crime in Winnipeg , 2004 , available http:// www.statcan.ca - McCord, E. S. and Ratcliffe J. H. (2009), Intensity Value Analysis and the Criminogenic Effects of Land use Features on Local Crime Patterns, Crime Patterns and Analysis, Vol. 2 (1): 17, available at: www.jratcliffe.net/papers/McCord_Ratcliffe. - Giordano, Lauren M. (2008), Land Use, Street Networks, and Crime Patterns in the Mattapan Section of Boston, Massachusetts, Paper presented at the annual meeting of the ASC Annual Meeting, St. Loui. - Petrella, L. (2004), Urban Space and Security Policies: between inclusion and privatization, UN-HABITAT, World Urban Forum, Barcelona, Spain. available at: http://www.unhabitat.org/programmes/safercities/WUF_UrbanSpace.asp - Wallace, M. and Wisener, M. and Collins, K. (2006), Statistics Canada, Neighbourhood Characteristics and the Distribution of Crime in Regina. available at: http://www.statcan.ca. - Laura, M.F. Diane, E.A. Chappell, N. L. (downloaded on October 26, 2009) University of Victoria Testing the Relationship Between Involvement and Perceived Neighborhood Safety A Multinomial Logit Approach, Environment and Behavior, Vol39 (3), May 2007: 332-333. available at: http://online.sagepub.com. - Stucky, T.D. and Ottensmann, J.R. (2009), Land use and Violent Crime, Criminology, Vol47(4), November 2009: 1223-1264(42), available at: http://www.ingentaconnect.com/content/bsc/crim. 410