Amsterdam, 23 augustus 2000
PERSBERICHT
Hergraaf de grachten, breng het water terug in Amsterdam
1 september 2000, 11:00 uur, Westerstraat 106 te Amsterdam
Presentatie en uitreiking van het themanummer van het tijdschrift Heemschut over ontdemping
van grachten in Pianolamuseum aan de voormalige gracht Westerstraat 106 te Amsterdam.
Op 1 september 2000 zal het exemplaar van het tijdschrift door de hoofdredacteur van Heemschut Jaap
Kamerling worden overhandigd aan Mr. Drs. Jos Otten, voorzitter van de Vereniging voor vrienden van
Amsterdamse Gevelstenen, en actief pleitbezorger voor het hergraven van ondermeer de Palmgracht.
Otten zal vervolgens spreken over de recente ontwikkelingen in Amsterdam in over het herstellen van de
gedempte grachten van Amsterdam. Aansluitend zullen de commissie Amsterdam van Heemschut en de
Vereniging Vrienden van de Amsterdamse Binnenstad verdere mededelingen doen over de komende
gezamenlijke acties gericht op het herstel van de gedempte grachten in Amsterdam.
Gezond hart voor oude stad: waarom Amsterdam weer beter moet worden
In Amsterdam kent het water zijn plaats. Vanaf de middeleeuwen werd het Amsterdamse water
gereguleerd door grachten en sluizen, en in toom gehouden door dammen, dijken en kades. In de 17 e
eeuw werd de waterhuishouding in Amsterdam naar het voorbeeld van de pas ontdekte menselijke
bloedsomloop geregeld. Hierdoor had de stad tot de eerste dempingen een uitgekiend systeem van
waterwerken voor een goede doorstroming van het verkeer over land en water en het schoonhouden van
de grachten en de toevoer van vers water. Het recente Amsterdamse waterplan heeft de samenhang in
deze stadsstructuur herkend en het voorkomen van demping als hoofddoel gesteld. Het weer hergraven
van de dichtgegooide grachten en het herstellen van de oorspronkelijke waterstructuur zou echter het
streven van dit plan moeten zijn. Amsterdam moet weer een gezond hart krijgen: maak de stad weer
beter.
De grachten zijn ooit gedempt vanwege de volksgezondheid: de stad van water was ziek. Doordat het
onderhoud van de waterstructuur van Amsterdam was verwaarloosd, stroomde het water niet meer en
slibden de grachten dicht. De waterstad stonk, en verspreidde ziektes. In het waterplan is het herstel van
het watermilieu het uitgangspunt. Door de gedempte grachten te herstellen kan het water doorstromen,
neemt het zuurstofgehalte toe, en verbeterd het milieu. Anno 2000 zijn bovendien de uitlaatgassen van
het verkeer op de gedempte grachten een gevaar voor de volksgezondheid. Veel gedempte grachten zijn
parkeerplaatsen, of doorgaande wegen. Door de grachten weer te herstellen neemt de toevloed van het
verkeer af, wat ten goede komt aan het binnenstadsmilieu: de stad wordt beter.
De grachten zijn in de 19e en de 20e eeuw ook gedempt voor de betere doorstroming van het verkeer. In
de 21ste eeuw is duidelijk dat deze verkeersplannen over land zijn mislukt. Amsterdam is geen landstad,
maar een waterstad. Het netwerk van grachten is gebouwd voor transport over water: de grachtenpanden
werden merendeels gebouwd als pakhuizen aan het water. In onze tijd wordt de uitgekiende structuur
van de Amsterdamse waterwegen herontdekt, en opnieuw gebruikt. Dit alternatieve vervoer over water
zou kunnen worden gestimuleerd door het oorspronkelijke netwerk van grachten te herstellen.
Amsterdam is een beschermd stadsgezicht. Dit gezicht is het gevolg van een bijzondere
stedenbouwkundige structuur, waar niet alleen de prachtige huizen, maar ook de indrukwekkende
grachten een onderdeel van zijn. Heemschut en de Vrienden van de Amsterdamse Binnenstad richten
zich op het behoud en herstel van dit unieke concept uit de Gouden Eeuw.
De presentatie wordt gesponsord door de commissie Amsterdam van Heemschut. Het Pianola en
Pianomuseum en de Vereniging Vrienden van de Amsterdamse Binnenstad verleenden hun
medewerking aan deze presentatie.
Noot voor de redactie, niet voor publicatie:
Algemene informatie over Heemschut: Kees Teszelszky, coördinator PR en
Voorlichting, 020-622 52 92, of www.heemschut.nl
Informatie over Heemschut, commissie Amsterdam: Jerven Ober, 020-670 41 98
Informatie over de Vereniging Vrienden van de Amsterdamse Binnenstad: Walther Schoonenberg: 020620 83 02 of www.xs4all.nl/~vvab
Een uitgebreide persmap over het herstel van grachten zal verkrijgbaar zijn tijdens de presentatie.
Bond Heemschut
Bescherming cultuurmonumenten
Nieuwezijds Kolk 28
1012 PV Amsterdam
020-622 52 92
info@heemschut.nl