Kristian Tlangau - August, 2013
Kristian Tlangau - August, 2013
Kristian Tlangau - August, 2013
www.mizoramsynod.org
Kum 102-na
Editor Joint Editors
2 Bu 1,211-na
: Rev. K. Lalpiangthara Ph. 2316411 (R) : Rev. Lalzuithanga Upa H. Ronghaka Rev. Dr. Vanlalnghaka Ralte Upa Sanghlira Business Manager : Upa C. Lalbiaktluanga Synod Office, First Floor Mission Veng, Aizawl 796 001 Office Phone 2324590; e-mail: kristiantlangau@yahoo.co.in
Kum khat lak man : Rs. 50.00 A man pe leh a bu la duh chuan Business Manager, Synod Office First Floor, Mission Veng, Aizawl hriattir tur. Thu chhuahte hi Editor ngaih dan a ni vek kher lo.
1. 2. 3. 4. 5. 6.
7. 8. 9. 10. 11.
Editorial Chhiartute Huang Mizoram Synod Lawrkhawm Zawhna leh Chhnna Sermon: (1) Chanchin |ha hrilh (2) Ram Chanchin |ha - Galili leh Mizoram (3) Tah chuan KJP Mihngi Synod Inkhawmpui Biateram Synod Inkhawmpuiah ka kal ve a Hriselna huang Mizote leh Thianghlimna Letter to Editor (Rev. |hianga chanchin) Snna
3 4 6 14 18 25 28 30 33 35 37 41 43
Synod Puipate : Rev. Lalramliana Pachuau : Rev. H. Lalrinmawia (Sr.) Upa H. Zoliana (Jr.) Finance Officers : Rev. Lalzuithanga Rev. Dr. R. Lalbiakmawia Statistician : Rev. K. Lalthangmawia Moderator Secretaries
The Organ of the Presbyterian Church, Mizoram
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau
Mizoramin inthlanpui (General Election) kan hmachhawn mek a. Kan politician-ho hmathlir leh sukthlk dan te, mipui hmaa an thil zawrh chhuah tur (manifesto)-te pawh a lang chho zel a, a bengvarthlak \an hle. Kan politician-te hian kum nga chhung mai ni lo, ram hnuk khawih pha, \hangtharte tan pawha chhenfkawm tur ngaihtuah chhuak thiam zl se a \ha ngawt ang. Tn dinhmuna kan ramin a mamawh chu thawhrimna niin a lang a. Bat nei \euh chung hian sum insem tam siak zwngin kan inzuar palh ang tih a hlauhawm hle mai. Thawhrimna chauh lo chu Mizoram mipuite hmaah hian zawrh tur kan nei lo, min thlan tlin chuan thlan tla zawih zawihin hna in thawh a ngai ang, ti thei an awm chuan chu party ngei chu Mizoram mamawh chhanna tur a ni ang. Mahse, chutiang chu kan awm em? Mipuite pawh hi kan fin a va hun ta em! Sangha ei tur kg. 1 min petu aiin sangha man dan tur min zirtir theitu kan ram hian a mamawh a ni lawm ni? Kan Bible, rinna leh thiltih, tehna dik lo thei lova kan pawm hian thawhrimna hi a dah pawimawh khawp mai a; Thawhrimna zawng zawngah hlawhtlinna a awm, a ti tawp mai a ni. A thawkrim zwng ni lo, a sum sem zwng leh thawhrim pumpelh zwnga manifesto kalpui an awm chuan ram hmlma lian tak an ni ang. Zoram mamawh chu sum ni lovin, thawhrimna a ni e.
Editorial
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau
CHHIARTUTE HUANG Thu thawh duh chuan thu mal 50 aia tam lovin lehkhain emaw, sms-in emaw, e-mail in emaw thawh theih a ni. SMS thawn theihna phone no 9862331632 leh kristiantlangau@yahoo.co.in a ni e.
KT June thla chhuak Editorial 'HNAM ZIAA PATHIAN BIAK' tih kha a va \ha em! Ka veina a rei tawh, kan Synod hian hemi kawngah hian chak takin hma han la mai se...! Mizo takin kan Kristian ang a, Kristian takin kan Mizo bawk ang. Zothangpuia Parte, Zawlsei
Pu Editor, snnaa an ziak tlanglawn em em ka ngaimawh ve pakhat chu 'a lo piang a' tih hi 'ah a piang a' tih a tawk mai lawm ni? Lo tih hi tel tawh lo se a mawi zawkin kei chuan ka ring. P.K. Lalhluna, Lunglei
Kristian Tlangau
darh zauna (Lal Isua thupek) kan nei ve thei a, a van lawmawm em! Nasa leh zualin BSI campaigner-te hian kohhrante hnenah hian han tlangau zel rawh u. Sual donaah hmanraw \ha ber a ni e. Sual dovin thisen chhuak khawpin i \ang ang u. Lal Isuan leiah leh vanah lawmman tam tak a dah a ni. BSI rawngbawlna Mizoram Synod kal tlangin vul zel rawh se. B. Lalhmunzawnga, E. Lungdar
Mizoram Synod-in Bible society of India (BSI) a thawhpui hi chu Lalpa remruat a ni. Mizo \awng bak thiam lovin \awng hrang hrangin Pathian thusawi
Kristian Tlangau
toral research centre pariatna a ni a, India hmarchhaka a hmasa ber leh a awm chhun a ni, a ti. ATC Doctoral Centre-ah hian subject thum - New Testament, Christian Theology leh Missiology a zir theih dawn a, Missiology subject phei chu doctorate zirna subject awm chhun a ni. w Annual Retreat hmang: ATC chuan June 20 & 21 khan ATC Chapel-ah Annual Retreat Programme an hmang a, Speaker Rev. Zosangliana Colney, SMTC Director leh Preacher Upa C. Ngurthantluanga te an ni. Chhun lam inkhawm chu English-a kalpui a ni a, Rev. Zosangliana Colney-in thu a sawi \hin a. Zan lamah Mizo \awngin hun hman a ni thung a, thuhriltu atan Upa C. Ngurthantluanga hman a ni. Retreat hi session lia \hen a ni a; Session linaah Rev. Laldintluanga, Chaplain-in Lalpa zanriah sacrament a buatsaih.
2. Zin
ATC chu Senate of Seramporein Doctor of Theology (D.Th) zir theihna turin Doctoral Centre-ah a pawm a, June 7 khan ATC Chapel-ah Rev. Lalramliana Pachuau, Synod Moderator-in \awng\aiin a hawng a, Chief Minister Pu Lal Thanhawla chu khuallian a ni. Khualzahawm Rev. Dr. H. Vanlalauva, Dean & Director of Research, SATRI, Seramporein Serampore College rawn chawr chhoh dan chipchiar taka sawiin, a hnuaia Affilliated College-te leh doctoral centre din a nih theih dan te a sawi a. Hemi rual hian Kerela-a Faith Theological College, Manikala-a mi pawh hlan kai a nih thu a sawi. ATC chu India ram pumah doc-
Kristian Tlangau
Director Rev. Zosangliana Colney chu Oikocredit Meeting, Siem Reap, Cambodia-ah June 914 chhung khan PCI General Assembly aiawhin a tel. June 15 & 16 chhungin Mizo missonary-te tlawhin Cambodia khawpui Phnom Penh-ah hun a hmang bawk. w June 16 (Pathianni) khan Tlungvel Vengthar Kohhranah Finance Campaign neih a ni a, Rev. Vanlalzuata, Senior E/S-in hun a hmanpui. w June 2123 khan Khawzawl Vengthar Bial huapin Khawzawl Vengthar Kohhranah Kristian Chhungkaw Seminar neih a ni a, Dr. Robert S. Halliday, Synod Office Superintendent leh Tv. Lalremruata, O.W.-ten seminar hi an neihpui. w July 15 khan PCI Mission & Evangelism Committee, Shillong-ah neih a ni a, committee-ah hian Rev. K. Lalhmingliana a tel. w July 210 khan Silchar, Guwahati leh Kohima-ah Committee leh Office thil pawimawh buaipuiin Rev. Vanlalzuata, Senior E/S a kal.
3. Social Front w June 13 & 14 khan Emmanuel Hospital Association (EHA) buatsaihin rualban lohna leh rikrum chhiatna vanga rualban lohna tihkiam a nih theih dan zir hona, Ritz Hotel-ah neih a ni a, Social Front aiawhin Coordinator Upa H. Lalhmingmawia, Upa Peter Zohmingthanga leh Pu Ramnghahmawia te an tel. w June 22 & 23 khan Baktawng Bial huapin Baktawng Venglai Kohhranah Political Education Seminar buatsaih a ni a, Upa H. Lalhmingmawia leh Upa Dr. C. Lalthlengliana ten an hmanpui. w June 2428 khan Christian Medical Association of India chuan Synod Social Front leh State Vector Borne Disease Control Program (SVBDP), Mizoram nen \angkawpin Zosaphluia Building, Mission Vengah Community Health Volunteer Training a buatsaih a, training-ah hian mi 33 an tel. CMAI leh Synod Social Front hma lak meknaah hian Aizawl, Mamit, Kolasib, Serchhip leh Champhai District
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau
huam chhungah ngawrh taka hma lak a ni a. Thawktu : District Project Officer - 3, Secretary Assistant - 3, Superviser - 14 leh Cluster Coordinator - 53 bakah Kohhran aiawh Volunteer-715 an awm a, an vai hian Malaria dona kawngah theihtawpin hma an la mek a ni. w July 11 (Ningani) khan Synod Social Front chuan Political Education Seminar on Mipui Mawhphurhna, Pi Zaii Hall, Synod Conference Centreah a buatsaih a, seminar-ah hian Mizoram chhunga Presbytery tin leh Zoram Pawn Presbytery a Moderator leh Secretary-te bakah Social Front Executive Committee member leh mi \henkhat sawm bikte an tel. w J uly 1214 khan Champhai Bethel Bial huapin Champhai Bethel Kohhranah Political Education Seminar buatsaih a ni a, Pu Lalremruata, Social Front Campaigner leh Pu Lalrosanga Colney, Synod Social Front office-a mi an kal. 4. Synod Mission Board w June 1214 khan PCI Mission Training, Shillong-ah
buatsaih a ni a, Rev. Lalchhuanmawia, SMB Secretary a kal a, June 15 & 16 khan Partnership Missionary-te a tlawh nghal bawk. w June 23 khan Patna North Pastor Bial, Patahara khuaah Pathian khawngaihna avangin Biak In thar, Patna Mission Field Secy. Rev. R. Lalhmingsangan a hawng. Biak In sak hna hi November 23, 2012 khan \an a ni a, thla ruk a pumhlum chiah tihin hawn theiha peih fel a ni. He Biak In hi Patna Mission Fieldin a sual chhuah liau liau a ni. w J une 2224 khan N.E. Khawdungsei Kohhranah Ramthar Campaign neih a ni a, hemi neihpui hian Upa Lalrinmuana, SMB Coordinator; Upa H. Ngurkhuma, Mission Promoter leh Nl. Lalremtluangi, Missionary te an kal. w June 2411 July khan Ramthar En\hatu (Ramthar Commission) member-te chuan Mission Field hrang hrang an tlawh a, Commission memberte hi Group 2-ah in\henin Nepal, Siliguri, Kolkata leh Orissa Field-ah Rev. P.C. Pachhunga,
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau
Executive Secretary; Rev. Lalthangmawia, Synod Statistician leh Upa Lalramthanga te an kal a, Delhi, Patna, Lucknow, Jharkhand leh Mumbai-ah Rev. Zosangliana Colney, Rev. Lianhmingthanga Sailo leh Upa C. Thansiama te an kal bawk. Ramthar Commission member-te hian Field chhung hmun hrang hrang fang kualin rawngbawlna kalpui zel dan tur leh hma thar lak dan turte an zir chiang a ni. w June 29 & 30 khan Phuaibuang Bial Inkhawmpui thurel bawhzuinain Bial chhung Kohhran pangaah Ramthar Campaign buatsaih a ni a, Rev. Lalchhuanmawia, SMB Secy; Rev. C. Chawngliana, Rev. C. Lalsangliana, Upa H. Doremthanga (BEC member vek), Rev. Lalrinthara, MTC Lecturer; Nl. Liantluangpuii, American Samoa Missionary leh Tv. Zosangzuala Chhangte, Soloist-te an kal. w July 57 khan Home Mission South hnuaia Vaseikai khuaa school din rawtna chungchang zir chiang turin Rev.
Lalchhuanmawia, SMB Secy; Rev. C. Chawngliana leh Upa Denghmingthanga, BEC Member ve vete an kal. 5. Synod Bookroom June 13 khan PRESCOM Board hnuaia Distributor Meet, Zosaphluia Building, Mission Vengah neih a ni a, hmalakna kal mek leh kal zel dan turte sawi ho a ni. Bookroom Branch awm lohna hmuna Bookroom rate ang zela lo zuar chhawngtu Distributor hi Zoram chhungah 18 an awm mek a. Heng zinga a tam zawk chuan an target an khum hlawm a. Distributor kaltlang hian Financial Year liamtaah khan ` 7,16,22,262 zet hmuh a ni. 6. Kohhran Hmeichhia w June 15 khan Chaltlang Bial huapin Chaltlang South Kohhranah Leadership Training buatsaih a ni a, Central Kohhran Hmeichhe hruaitu Pi Vanlaltluangi, Fin. Secretary leh Pi Lalthansangi, Committee member-te an kal. w June 20 khan Chawnpui Vengthlang Kohhranah Kristian Chhungkaw Campaign neih a ni a, Central Kohhran Hmeichhe
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau
10
hruaitu Pi C. Lalneihthangi, Treasurer leh Pi Liankimi, Committee Member-te an kal. 7. Kristian |halai Pawl w Presbyterian Youth Fellowship (PYF) Biennial Conference vawi 20-na chu June 1416 khan tluang takin Fiangpui, Halflong-ah neih a ni a, rorel palai 346 an tel. Mizoram a\angin CK|P hruaitu 5, Synod Choir 24 leh palai ruat 49, an vaiin 78 an kal thei a. Synod Choir-te hian \um 4 din chhuahah hla 5 an rem a, cheraw an entir bakah solo \um 4 an nei thei bawk. Hruaitu thlan tharte Leader : Rev. J.F. Lalropuia (PCI ruat) Asst. Ldr. : Pro. Pastor D.F. Dhakar (KJP Mihngi) Secretary : Rev. Lalramthuara Ngamlai (KVP, Biateram Synod) Asst. Secy. : Tv. R. Lalruatkima (KTP, Mizoram Synod) Treasurer : Rev. B.B. Markhap (Ribhoi Synod) Committee members 9 an awm a, K|P; Mizoram Synod a\angin Tv. R. Lalramnghaka a
tel a, Publication Board member-ah Dr. Julie Remsangpuii a tel bawk. Rorel tlangpui (1) PYF Biennial Conference 2015 chu May thla Pathianni hmasa ber nanga neih turin Assembly-ah thlen ni se. (2) PYF thawktu nghet neih ni se, Central Committee Meetingin an lo bawhzui ang. (3) PYF Biennial Conference vawi 21-na (2015) chu Jingiaseng Samla, KJP Mihngiin an thleng ang. (4) PYF Workshop/Youth Camp 2014 chu K|P, Mizoram Synod-in an thleng ang. (5) PYF Inhruai dan ennawn ni sela, CCM-in lo duang se, Biennial Conference neih leh hunah thlir ni se. (6) Budget 2013-2014 : ` 3,10,000 2014-2015 : ` 3,24,000 Total : ` 6,34,000 w Association for Voluntary Blood Donation (AVBD) leh Mizoram State AIDS Control Society (MSACS) \angkawp programme buatsaih World
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau
11
Blood Donor Day (June 14)-ah CK|P hnenah Kristian |halai Pawl hminga thisen pek \hat lawmman/chawimawina Special Award, Frame Certificate leh Water Filter hlan a ni a, Leader Rev. Lalrinmawian CK|P aiawhin a dawng. Kum 20122013 chhunga K|P-ten thisen an pek zat hi unit 4,780 a ni a, Mizorama thisen pek zawng zawng 94% a tling a ni. CK|Pin Blood Donation Calendar a siam zuiin kum tluanin Branch/ Bialten thisen hi an inpek chhawk \hin a, hei bakah hian Branch/Bial din champha (anniversary/jubilee), Good Friday/ Easter leh ni pawimawh dang denchhenin K|P-te hian thisen an pe \hin bawk a ni. w June 27 (Ningani) zan khan Mizoram Synod Choir music video thar I \ap thawmah i Lalpa a tho ta tih chu Choir Cabin, Synod Conference Centre-ah G/S Upa Zonunmawian Pathian hnenah hlanin a tlangzarh. Synod Choir hian music video album an buatsaih mek a, nakkum K|P General Conference/Diamond Jubilee (2014) lawmnaah tlangzarh a ni ang.
9.
MSSU Sunday School Zirtirtu Training hetiang hian buatsaih a ni w June 22 khan Leng Kohhranah Tual Upa Lal\hahluna Ralte, MSSU Asst. Coordinator; Rev. V.L. Krosschhuanmawia, Electric Veng leh Upa C. Lalbiaksanga, Zemabawk North (MSSU Trainers)-ten an neihpui a. Hemi ni vek hian Tlangnuam Kohhranah Pu John Lalhruaitluanga, MSSU Asst. Coordinator; Upa B. Lalhmunliana, Bethlehem Venglai, Upa Hrilthansanga, Mission Vengthlang; Upa K. Zoremsanga, Kulikawn; (MSSU Trainers)-ten an neihpui bawk. w June 29 (Inrinni) khan Kawrthah Bial huapin Kawrthah Kohhranah - Tual Upa Lal\hahluna Ralte, Upa K. Vanlalnghaka, Ramhlun East leh Pu Ramthansanga Khiangte, Republic Veng (MSSU Trainers)-ten an neihpui. w June 29 (Inrinni) khan Centenary Kohhranah Pu John Lalhruaitluanga,
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau
12
Upa B. Lalhmunliana leh T. Upa F. Lalenghluna, Ramhlun Vengthar (MSSU Trainer)-ten an neihpui. w June 29 (Inrinni) khan Bethlehem Kohhranah Pu John Lalhruaitluanga, Upa K. Zoremsanga leh Upa K. Vanlalnghaka (MSSU Trainers)-ten an neihpui. w July 6 (Inrinni) khan Upper Republic Kohhranah Tual Upa Lal\hahluna Ralte, Upa Hrilthansanga leh Upa H. Lalthlamuana, MSSU Trainerten an neihpui. w Rawngbawlna dang: July 7 chawhnu leh zan khan College Veng Kohhranah Naupang leh Tleirawl enkawl dan chungchang thuchah sawiin Pu John Lalhruaitluanga, MSSU Asst. Coordinator leh Rev. V.L. Krosschhuanmawia, Campus Ministry Coordinator te an kal. 10. Synod Revival Meet Vawi 2-na Synod Revival Meet vawi 2-na chu June 2123 khan Tuikual Kohhranah tluang taka hman zawh a ni. He meet-ah hian Harhna dik (Sam 80:18) tih
thupuiah hman a ni a, Synod Puipate leh Revival Speaker ruat bikten an insawi chhawk \hin. 11. Workshop on Life Skills of a Teacher July 4 khan Campus Ministry chuan Life Skills of a Teacher tih thupui hmangin Kolasib-ah Workshop an buatsaih a, Kolasib khaw chhunga Government School, Aided School leh Private School (Elementary School a\anga College) zirtirtu \hahnem tak an tel. Kolasib Diakkawn Presbyterian Kohhran Hall-ah Primary School leh Middle Schoolte tan hun hman a ni a, Kolasib Venglai Presbyterian Kohhran Hall-ah High School, Higher Secondary School leh Collegete tan hun hman a ni bawk. Workshop neihpui hian Rev. V.L. Krosschhuanmawia, Campus Ministry Coordinator, Upa Dr. B. Lalrinsanga, Ramhlun Vengchhak; Upa V.L. Zahawma, Ramhlun North; Laldinmawii, Khatla leh Tv. C. Lalremruata, Outreach Worker te an kal. High School leh Higher Secondary School zirlaite pualin
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau
13
July 3 chawhnu khan hun hman a ni a, hetah hian zirlaite questionnaire chhantir an ni. Campus Ministry hian Dec. 12, 2012 khan Aizawl hmun hrang hrang 11-ah leh May 3 & 10 khan Saitual leh Mamit-ah te Life Skills of a Teacher tih thupui hmangin school zirtirtute nen workshop hlawhtling tak an lo buatsaih tawh bawk a ni. 12. Music June 911 khan Mamit Hmunsam Bial huapin K|P-ten Mamit Hmunsam Kohhranah Solfa Camp an nei a, hemi neihpui hian Upa F. Lalremthanga, Music Coordinator leh Pu Lalromawia, Music Instructor-te an kal. 13. Missionary Pastor awmna hmun sawn Rev. H. Sangkhuma chu a hnathawhna hmun sawn a ni a, biak theihna telephone number nen hetiang a ni: 133 Whitworth Square, Whitchurch, Cardiff CF14 7DP, Tel. 02921 151399, Mob. 07938550030
14. Supdt, Synod Office biakpawhna Superintendent, Synod Office be duh tan leh mamawh tan a hnuai a mi ang hi a ni e 2324448 (Office) 2349880 (Residence) 9862374232 (Mobile) 15. Moderator Programme Synod Moderator Rev. Lalramliana Pachuau chuan hetiang hian hun a hmang w June 16 (Pathianni) Chawhma : Sihhmui Kohhran Chawhnu : Sairang Vengthar Kohhran Zan : Sairang Kohhran w June 21-23 Revival Meet, Tuikual Kohhran w June 30 (Pathianni) Zan :B aw ng k aw n Kohhran w July 1-5 : PCI General Assembly Working Committee, Shillong w July 7 (Pathianni) Ramhlun East Kohhran
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau
14
Egypt ram revolution vawi hnihnaah Kristiante hnathawh a ropui Bible-a Aigupta tia hriat \hin, Egypt-ah chuan kum rei tak chhung sawrkar thuneihna chelhtu, President Hosni Mubarak-a rorel dan duh lova nasa taka mipui inhawr khawma nawrhna huaihawt a nih hnuin nikum hmasa khan an President chu a bang ta nge nge a. An rama mipui thlan sawrkar hmasa ber chu 2012-ah lo piangin, sawrkarna siamtu party chu Muslim sakhaw zuitu zinga a duh fir pawl, Muslim Brotherhood an ni a, an hruaitu Mohammed Morsi-a chu President a ni. An ram rorelna kalhmang inthlakna a nih avangin revolution tia sawi a ni \hin. Muslim firho rorelna ram dang ang bawkin Mohammed Morsi-a rorelna hnuaiah hian Muslim ni lo, sakhaw dangte nek
chpna leh an laka tharum thawhna a hluar nghl a. Mipuiin an beisei sum leh pai lama ram dinhmun chawi kanna lamah sawrkar chu hlawhchhama ngai an tam tial tial a, an ram dan pui siam \hata Muslim sakhaw dan seng luh tumna awma an hriat bawk avangin Mohammed Morsi-a rorel dan duh lo an pung nasa a. A rorel dan duh loten an hming an pe zel a, mi maktaduai 22 laiin hming an ziak! Egypt ramah chuan ram roreltute thil tih dan duh loh lantir nan mipui an pung khawm leh ta a; TV-a chanchin thar puang zrtu hlun BBC chuan khawvel chanchinah politics lama mipui pun khawm tamna ber tiin a sawi hial a, maktaduai 10 chuang zet Tahrir square-ah an pung khawm a; an President thlak a nih hma chuan haw darh an tum lo va. July 3, 2013 khan sipaite puihna nen President Morsi-a chu paih thlak a ni leh ta nge nge a, hei hi Egypt-a revolution vawi hnihna tia sawi a ni a, heta a twlrl deuh ber chu Egypt Kristiante an ni ve thung. Sipai hotute chuan Chief Justice Adly Mansour-a chu President
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau
15
lailwkah an dah a, nakkum 2013-ah ram hruaitu thlan a nih tur thu an puang ve leh ta a; phuba lakna lam hawi tharum thawhna a thleng zui zel dawna ngai an awm a; Kristiante pawh \awng\aipui an ngai hle.
Christian Post
hmarchhak lamah chuan mi pakhatah Pound 5 vel chauh a ni, a ti. Hetiang zela thil a kal chuan inlak hrana thu neihna sang zawk neia awm duhna a pian a hlauhawm hlea a ngaih thu a sawi. An rama kohhran pahnih, Church of England leh Methodist Kohhranten inpumkhatna thuthlung an siam a\anga kum 10 tlin kumah hian hmuh theiha inpumkhatna an mamawh tawh niin a sawi bawk a, kum 2004ah khan heng Kohhran pahnihte hian kohhran kalhmang hluiin a hp tawh lohte kohhrana hnuh lt an nih theih nan kohhran hmel thar nei zawn chhuah tumin hmalak dunna project, Fresh Expression an tih chu an lo kalpui tawh a, hemi atan hian a hran ngatin budget pawh dah \hin a ni.
Christian Today
England Kohhran hotu lu berin ke sil kohhran nih \ul a ti! Church of England hotu lu ber chan chang, Archbishop of Canterbury, Justin Welby-a chuan an rama kohhran mite chu mipui \hat tlanna tur ngaihtuaha \ang rual turin a sawm a. Kristiante chu remna leh hmangaihnaa thil inthlakthleng (revolution) a awm zel theih nana mi \angkai an nih theih nan ke sil kohhran (footwashing church) an nih a duh thu a sawi. Archbishop hian Methodist Inkhawmpui a hmanpuinaah an rama hmasawnna hnathawh rualkhai lo a vei thu a sawi chhuak bawk a; kum 2010 a\anga 2012 chhung khan an ram chhim chhak lama hmasawnna hnathawh chu mi pakhatah Pound 2,000 zel anga chhut theih a nih laiin an ram
Britain-ah chhungkaw nun a tla hniam - Innei lova fa nei an pung nasa United Kingdom-a National Statistics office-in an chhut danin kum 2016-ah chuan an rama nau piang tam ber, za zela 50 chuang chu sawrkar dan
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau
16
emaw, kohhran dan emawa inneih pangngaia innei lote laka piang an ni dawn! An chhinchhiah dan chuan inneihna pawn lama nau piang hi kum 1979 khan za zela 11 an ni a; 1988 khan za zela 25 an ni ta dawrh a; nikumah phei kha chuan za zela 47.5 an tling tawh. Hei hian innei si lova nupa anga khawsa an tamzia a lantir niah an ngai a; naupang lam ngaihtuahtu minister lo ni tawh Tim Loughton-a chuan, sawrkarin inneih dan pangngaia inneite chhiah pek tihhniam dan kawng ngaihtuah \ul hlea a hriat thu a sawi. Tim Loughton-a chuan, Mipui hmaa chhungkhat laina leh \hiante hriatpuia thutiam laa innei fate chu thu tiam ve lote aiin inkawp rem deuh tura ngaih an ni a; innei lote chuan in\hen an awlsam hle a ni. Nupa in\hen fate chu in\hen lo fate aiin zirnaah an chak lo va, rilru lam harsatna an nei nasa bik bawk a, ruih theih thil chi hrang hrang hman sual an ching hle bawk. Chuvangin sawrkar hian inneihna hi a chawisan a \ul a ni, a ti.
Christian Today
Tuboh leh dolung karah Syria ram Kristiante an a awm mek Thla kal ta July ni 8 khan Syria rama silai chelek Muslim pawl khat, sawrkar thuneitute paihthlak tuma beite chuan Homs khawpui pawn lam, Douar khua an bei chiam mai a, Kristian pafa an ina luh chilhin an that a, an hal zui bawk a. He khuaa Kristian Biak In chu luahin chuta \ang chuan silai kah thiam bikten mi an kap a, tleirawl pahnih an kap hlum a, mi 10 chuang na takin an kap hliam bawk. He khua hi Kristian tamna khua a ni a; hemi hma lawk hian Kristian tamna Oum Sharshouh khuaah pawh an lo che tawh a; Kristian chhungkaw 250 zet chuan sahimna zawngin an in leh lo an chhuahsan tawh bawk. Biak Inah hian Kristian \henkhat an hreng a, an mi hrente chuan chung mite chu sawrkar paihthlak tum pawl pakhat, Jabhat al-Nusra niin an sawi a, chu khuaa in awm zawng zawng chu hal vek an tum nia an hriat thu an sawi bawk. Syria sawrkar thu neitu ber President Bashar Hafez al-Assad-a paih thlak
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau
17
tuma bei, Free Syrian Army tia invuah zingah hian tharum thawh ching Muslim firho an lut nasa hle a; heng mite hian Kristiante chu an kawng dal theiah ngaiin an bitum a, sawrkar sipai lam a\anga tihduhdahna an tawk bawk a; an dinhmun a khirhkhan hle. Roman Catholic puithiam, Franciscan Father Francois Murad-a chu tun hnaiah a lu tan a nih thu finfiah a ni a; Greek Orthodox Kohhran puithiam pahnih pawh ruk bo an ni a, an awmna chin hriat a ni lo. Pope Francisa chuan heng mite leh indona hmun danga ruk bote hi chhuah thuai a phut thu a au chhuahpui a, ruk bo chhungte tan a \awng\aisak \hin thu a sawi bawk. Syria ramah hian kum hnih chhung tualchhung indona nasa tak a awm ta a, human right pawl \henkhat chuan mi nuai chuangin nunna an chn tawhin an hria. Kristian pawl pakhat, Open Doors chuan Syrian Kristian, thih pumpelhna zawnga hmun danga raltlante tan chuan indonaah tu zawk zawk pawh chak se, kir leh mai a har hle an ring.
BosNewsLife
London-ah American Evangelist thu sawi lai man a ni July thla tir khan Wimbledon, London-ah American Evangelist Tony Miano-an 1 Thessalonika 4:1-12 tlawh chhanin thu a hril a. Mawngkawhurna hi Pathian thu a\anga sual a nih thu a sawi a, a thu ngaithlatu pakhatin Public Order Act Section 5 bawhchhiaah puhin Metropolitan police-ah a report a; a thu sawina hmunah chuan man a ni! Jail-a darkar sarih tantir a nih chhungin a thla lak a ni a, a kutzia nemkaitir a ni bawk a, a DNA sample pawh lak a ni bawk. Thu neitute chuan mawngkawhurna chu sual nia a rin leh rin loh te, mawngkawhurin ril\amin pan sela ei tur a pe ang em tih te leh Bible chang eng lai nge a chhiar tih te an zawt niin Miano-a chuan a sawi a; an zawhnate a chhan dan chu a website-ah a dah. Khawvelin hei hi an hriat a pawimawh a ni, a ti nghe nghe. Tang rei deuh tura a inngaih laiin darkar sarih hnuah an chhuah a ni.
Christian Post
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau
18
Upa Lalpianthanga, Mualpheng zawhnate Z.1.Kumin 2013, Puitling Sunday School Zirlai phek 105-na, para 2-naah hian tunlaiin Juda-ten an Temple vela thing chi hrang hrang te an chin ve thu a lo lang a, Judaho Temple, Solomona Temple chu BC 597-586-ah a chhia a, Heroda Temple an tih pawh AD 70-ah a chhia a, tun thlengin tundin a la ni lova sawi a ni \hin a. Tin, a hmun hlui takah pawh Dome of the Rock Mosolman Biak in (Temple) a la ding reng a, Judaten Temple sa duh si, sa thei si lova an awm thu Jerusalem hnam tin ruihna No tih bu a\ang leh a dang a\angte pawhin sawi a tam hle a, Temple nei tawha ngaih chi nge tih sual palh zawk? Ch: He laia temple vela thing phun chungchang hi chu Jerusalem temple tlang chung
zawla Olive leh thing dangte an phun thu sawina a ni a. Judaten temple an sakna kha Temple Tlang tih a la ni a. Temple an nei leh tawh tih lam aiin Temple hmun hlui vela an thing phun sawina a ni mai e. Z.2. Pulpit Bible leh Bible Revision kan hman tlanglawn berah hian BC 597-586 kum July thla hian Assuria lalin Jerusalem a tichhia a, Juda-te salah a hruai tih a ni a. Lalte 2-na Bung 24ah chuan Jerusalem tichhiaa, Babulon-a hruaitu chu Babulon Lal Nebukanezzara ngei hi a ni si. Hei hi thil thuhmun sawi dan inang lo a ni thei em? Thil thleng thuhmun a nih chuan Bible ah pawh hian Assuria tih aiah Babulon tih zawk a va \ha awm ve. Hun hrana Jerusalem chunga thil thleng, ngaih fin loh chi a nih chuan chiang deuh zawka min sawi fiahsak chuan ka awm hle ang. Ch: Hei hi tihsual palh a ang khawp mai. Bible O.V. Reedited 2012 leh Bible lehlin tharah chuan Assuria lalin tih hi Babulon lalin tiin dah a ni tawh e.
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau
19
Upa Hranga Colney Mualcheng zawhna Z.1.Kumin Nilai zan Thupui June 5-a zirah 1976 dan Buah Dan zawhkim hnua uirena suala tlute chu Upa atan tu mah thlan tur a ni lo, tih a ni a. Tin, June 26 zana zirah, kum nga tal dan chhunga awm tawh leh, dan zawhkim hmaa uirena suala tlu lote zinga mi... thlan an ni \hin tih a ni a. Heng dante hi a zau zawng emaw,, a fir zawng emaw-a tihdanglam a ni tawh em? Ch: Heng dante hi a zau zawng emaw, a fir zawngin emaw tih danglam a la ni lo. Amaherawhchu, Dan Bu 2010-a chhut-ah chuan hetiangin ziah a ni: Kum nga chhung tal dan chhunga awm lo leh dan zawhkim hnua uirena suala thute chu Upa atan tu mah thlan tur a ni lo, tiin (Dan Bu p. 47). Z.2.Nilai zan July 24 thupuiah, Kohhran rorelna Presbytery-ah tihah hian tlar 6-naah Upa leh Pastorte nemnghettu tih hi a tel a. Presbytery chuan Upa chauh a
nemnghet a ni lawm ni? han sawi chiang teh. Ch: I zawhna hi, Tlar 4-na Presbyterian Kohhran tam berah chuan tih leh, tlar 8-10, India ram Presbyterian Kohhran erawh chu chutiang tak chuan a kal lo va, tih hian a sawi fiah mai awm e. Presbyterian Kohhran tam ber tih dan, keini ni lote tih dan sawina a nih chu. Vankhuma Lungpho zawhna Z. Synod hi a hausa tih hi a ni fo mai a. Kohhran chanchin bu hrang hrangah hian kan pawisa tar lante hi a tam viau reng a. Hausa chu pawisa hman sen loh nei te hi an niin a lang a, kan kohhran hian thawhbelh ta miah lo i la, Synod hian kan pawisa hi thla eng zat nge kan hman theih ang? Ch: Pathian khawngaihna avangin Synod hian kum tinin kan budget leh nikum lam kan khum ziah \hin a, a lawmawm hle. Tuten emaw Synod a hausa an lo ti a nih pawhin hausa tehna hi sum hman sen loh
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau
20
neih a nih chuan Synod hi kan la hausa hauh lo mai tih erawh chu hriat a \ha ngawt ang. Budget ang zela sum kan hman hian thla tina kan hman hi thla tina kan hmuh aiin a tam zawk \hin a. Chutianga kan hmuh aiin kan hman tam theih chhan chu kum hmasaa kan khumna (Opening balance) kan neih \hin vang a ni. Mizo upaten, Sai sawm thah niah vawi khat zm a awm e, an tih ang deuhvin kum chanve velah chuan budget kan phak lo mai ang tih a hlauhawm viau \hin a. Mahse kum a lo tawp meuh chuan kumtluana kan hman zawng zawng bakah balance kan nei leh \hin a. Hei hi a kum leha kan rin leh zel tur a ni a, a chuang hman sen lah a ni lo. Tunah hian thawh belh ta hauh lo ila chuan thla hnih khat velah chuan kan tawp der dawn tihna a ni. Nikuma kan thawh zat chiah kan thawh pawhin budget a pun zel avangin kan kal thei chuang lo va, nasa taka kan khum zel a pawimawh a ni. Kan hausakna chu sum lamah ni lovin, Pathian
neitu leh a rawngbawltu kan nihna lamah zawk a ni e. F. Pianghrima, Salem veng zawhna Z. 2Lal 2:11-ah Elija chu mei t awl ai l i r a a nu ng chu nga hrua i bo (va na hruai) niin kan hmu a. Gen 5:24 leh Heb 11:5-ah te Enoka pawh a nung chunga hruai bo niin kan hmu bawk a. Chutih lai chuan 1Kor. 15:50-ah, Tisa leh thisenin Pat hi a n r a m a l uah l o vang, tih kan hmu bawk si a. Chutichu ni ta se Elija l eh Eno ka t e pa hni h hi khawiah nge an awm tak ang le? Ch: A nung chunga la chho theitu tan chuan an lei taksa van taksaa tihdanglam chu thil harsa a ni lo turah ngai mai ang hmiang. H. Laldawngkima, Kawlkulh zawhna Z. Sylhet leh Syhlet hi thil thuhmun ziah dan hrang nge, hmun/khua hrang ve ve zawk? Tun kum (2013) Nilai leh Beihrual Thupui bu May ni
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau
21
1 leh May 29-a kan zirah hian Sylhet tia ziak vek a ni a. Kum 1999 Puitling Sunday School zir Rev. Lalsawma ziak Kristian thurin zirna zirlai 15na leh zirlai 21-naah hian Syhlet ti a ziak ve ve a ni. Kum 2000 Puitling Sunday school zir Rev. H. Remthanga ziak Kristian Mission Chanchin Zirlai 42naah Syhlet tia ziak a ni bawk. Ch: Sylhet hi Bangladesh hmarchhak kama an khawpui pakhat a ni a. Sylhet tih hi an hmang tam zawk a. Syhlet tia hmanna pawh a awm ve tho. Mizo tan chuan Syhlet tia lam emaw, ziak emaw hi a awlsam zawkin a lang. Thil thuhmun, ziah dan hrang a ni mai e. Joel Lairemsanga, Guwahati zawhna Z. Tualchhunga kan kohhran a\anga Missionary kalchhuak emaw, rawngbawlna leh thil dang pawimawh avang emawa hmun danga chhuakte hi kohhran tam takin an va awmna hmunah kan kohhran puitling a din ve tho chuan kan inchhiarnaah kan telh tawh lo mai \hin a. Hetih
lai hian kohhran tam tak chuan an kohhran statics-ah an la chhiar tho a. Pastor Bial khat chhungah rau rau pawh kan statistics chhiar dan a lo inang lo thei hle a lo ni a, hei hi kalpui dan fel tak kan nei reng em? Ch: An va awmnaa kohhranin an lo chhiar tel chuan an chhuahna lamah chuan chhiar tel tawh loh tur a ni a. Inchhiar a nih lohna kohhrana an va thawh chuan an chhuahna kohhranin a chhiar tel zel tur niin a lang e. R.L. Malsawma, Bethlehem zawhna Z. Kohhran Secretary-in programme a puanah hian Kan Pastor-in thu a sawi ang tih mai hi a tawk lom ni? An hming lam tel kher a ngai em ni? Ch: Inkhawm pangngai ang chi-ah hi chuan Bialtu Pastor tih emaw, Kan Pastor han tih mai pawh a \ha mai a. Mikhual emaw, mi thar deuh emaw rawn inkhawm ve an awm chuan an hming han sawi tel ve pawh thil \ha tak niin a lang.
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau
22
Laltinthanga, Zohmun zawhna Z. Mizoram a\anga Missionary tirh chhuah hmasak ber pawl Upa R. Dala chanchin tawp lam hriat zui hlawh vak lo leh tun thlenga a thlan hmun chhinchhiah leh chei zui lohva awm ta reng hi kan Synod hian cheibawl dan kawng a dap thei em? A chanchin hi kan Synod ramthar rawngbawlnaah chuan eng tikah mah dai tawh lo tur a ni si a. A lainatawm deuh lo maw? Ch: Heiang lam hi chu Synod Inkhawmpuiin a rel/ngaihtuah chi a ni a. Tualchhung kohhran committee a\anga hmalak chi a nih hmel e. Jonathan Lalfamkima Pachuau zawhna. Z. Kum 2008 MLA inthlan dawn khan MNF vote lo tura campaign turin Synod-in evangelist team a tir chhuak, Kawlchawah chuan kohhranhote insem turin pawisa dah a ni a, hemi chungchanga kohhranhote an intihthiam loh avangin an kohhran a\angin an chhuak vek a. Biak In (Pres-
byterian) luahtu pawh an awm tawh lo an tih hi thu dik a ni em? Ch: Party lama \hahnemngaihna uchuak leh Synod sawichhiat duhna fwmkm velin dawt thu an thantir a ni ang. Synod hian Political partyah wn lam a nei ngai lo. I rawn zawhna hi hman deuhva tute kohhranin emaw Synod-in lu tanna khawl an nei ti zawnga tute emaw an sawi \haihna ang deuh kha a nih hmel e. Thu puarpawleng, a tak hmuh tur awm lo a ni e. P.C. Laiawrha, Khawhai North zawhna Z.1. Vanrama lawmman dawn inzirtir \hin (...vanah in lawmman a awm hnem si a... Mat. 5) Mizoram Prsesbyterian Kohhran tan leia lawmman inpek \hin (eg. S.S. kai kim/kai \ha lawmman, etc.) hi tih dan dik a ni dawn em ni? Ch: Zawh wm tak pawh a ni ve bawk e. Amaherawhchu, Sunday School kai \hate lawmman kan inpek hi a \ha zawnga kan intlansiaknaa min
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau
23
ti\angtu pawimawh tak a ni a. Kalpui zel Pathianin \ha a tih loh hunah chuan Synod Inkhawmpui hmangin min la tihtawpsak mai turah i ngai mai ang u. Z.2.Sunday School-a hming kan lam \hin hi inkhawm kan \hahnem phah niin a lang a, Sunday school-ah chang lo, kohhran inkhawm dangah te hian hming lam \hin i la a \ha phian lawng maw? Ch: School a nih miau avanga hming lam \hin kan niin a lang a. Kan kal \hat dan azira lawmman pawh inpe \hin kan ni bawk a. Hming lam hi nge kan ngaih pawimawh lawmman tih pawh hi ngaihtuah tham tak a ni. Inkhawm hun dangah hian lawmman kan insiamsak loh chuan hming lam ringawt mah ila, kan kal \hat phah chuang lo mai thei a ni. C. Lalremruata, Hmunhmel\ha zawhna Z.1.Kan Kristian Hla Bu No. 346 Aw Pathian, nangman Chanchin |ha min pe tih hla
tlar hnihna a zarah tih hi a Solfa-in a va daih lo ve; a thu hi engtianga tih tur nge? Ch: I sawi ang hian hemi tlar hi a solfa nna inzt tawk, Mizo \awng dik \ha takin an dah fuh thiam bik lo a ni mai thei e. Chuvangin a thu lam pangana che leh parukna a hi lam khatah hmanga, che-a tih hi a lam zawm nghal mai tur a ni e. Z.2. Kan Kristian Hla Bu bu a hlate hi a solfa zula sak tur niin ka lo hria a (Kohhran hote kan hla sak dan a rual khai theih nan); amaherawhchu, khuang hniha sak chi hla \henkhatte hi Mizo Kristian Hla Thar Bua mi nen hian a sak dan a inang leh si lo va, a solfa pawh a inang lo a awm nual a, engtianga sak tur nge? (Eg. Kristian Hla Bua mi No. 462 Isua hnenah puan var sinin. Ch: |awng dang a\anga kan hla lehlin Mizo zai ziaa kan kaihher hian a thlk kal dnah te, a thlk rei zwngah te, a vuak awm dnah te leh a rk hunbi-ah te her danglam kan nei ve \hin. Hetiangho hi chu a
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau
24
solfa awm sa behchhanin a sak mai theih loh fo. Kan sak lr hmasak dan zuia kan inhlan chhawn zel \hin avangin Mizo Kristian Hla Thar Bu-ah hian chutiang zlzui thei ang chuan dah a ni a. khuang hnih hmanga kan sak chuan Mizo Kristian Hla Thar Bu-a mi ang hian sak mai tur a ni ang. Z.3.Kan Kristian Hla Bu phek 661-a mi |awng\aina pakhatna Lalpa \awng\aina hi Pastor leh kohhran Upa \henkhatten an sawi dan a inang lo thluah mai a, hei hi engtianga sawi/lam tur nge? I lo \awng\ai rual ang u tih a rual tak hi engtianga lam tur nge? Beram rual tia, rual tia
lam tur nge, thil rual tak anga lam tur? Ch: Lalpa |awng\aina tih hi Synod duh dan ber a nih avangin Kristian Hla Bu phek 661-ah pawh hian a thupuiah hman a ni a. Pathian biak inkhawm hruaina bu-ah khan a pawm zau zawng deuhvin Lal |awng\aina tih leh Lal Biakna tihte pawh hman a nih thu tar langin Lalpa |awng\aina tih hi kan hman tlanglawn ber a nih thu a sawi bawk a (Phk 6-na, No. 6 en ni se). Rual tih lam rik dan turah chuan kan kal rual tih a rual kan lam rik anga lam tur a ni.
Pa pakhat hian Pathian thu thiam pakhat hnnah, Eng vngin nge Isua khn Juda Iskariot-a kha a zirtr ni tra a thlan? tiin a zwt a. Ani chuan, Ka hre lo le; mahse, he zawhna hi ka tn chhn a har zwk Eng vngin nge Isua hian min thlan ve? tih hi, a ti ta daih a.
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau
25
Kristian Tlangau
26
chatuan nun min petu a ni a. He thu aia tuipui tur leh buaipui tur hi a awm lo r>ng a ni. Mi tam tak chuan, chenna in, building \ha tak tak an nei a. Luah man tam tak an t>l bawk a. India pawisaah an buai lo va. Mahse, an nun a hlim lo tlat. A chhan chu Chanchin |ha ngaih pawimawh berah an neih loh vang a ni. I rawngbawl duh lo hnam leh ram chu a boral dawn si a; a ni, chung hnamte chu tihchhiat hlauhvin an awm ang, (Is 60:12) Paula te hun laia Rom sawrkar, Chanchin |ha dodaltu kha tunah chuan hmuh tur rng a awm ta lo. Chanchin |ha hrilh loh chu hrehawmna, mualphona, vanduaina, chungpikna leh boralna a ni. Chanchin |ha hi kan ram leh hnam damna leh din chhuah zelna tur chu a ni si a. Unau, nang eng nge i tuipui leh i buaipui ber hi? Sum buaipuitu te, nawmchenna buaipuitu te, dik lo taka politics kheltu te, huaikawmbawl te, ei ru leh hlp ru \hinte chu tihboral an ni dawn tih Pathian Thuin min hrilh a.
Kohhranhote pawh kan inenfiah hi a va \ul em! Loan tam tak laa Biak In sak te, Isuan \ha a ti ang em? Retheite leh a kilkhawr lam kal pelin a \ha leh \hate kan infak tawn mai em? Kohhranah leh Society-a chan Vakul kan chante hi kan duh tawk mai em ni? Kohhrana tlangnl lo leh inkhawm ngai lote kan ngaihsak em? Paula chuan Krista hmangaihna avangin mahni intheihnghilhin mi dang a buaipui a - Krista tan a inpe pumhlm a. Chhandamna Chanchin |ha chu a tlangaupui a, intihsiakna \ha chu a hlen tawh a, felna lallukhum a tana dah chu a chang tawh a ni. Kal la, a hun laiin thawk rawh. Khawvel thimna a lo chhah zual; Dawngdahna paihin thawk nghl rawh, Thlarau Chhandamna a ni ang. I kiangah thimah mi an thi, Thlanah thlamuanna nei lovin, Meichher lain chhi ng zau rawh, Thim chhah ber pawh a kiantir ang.
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau
27
RAM CHANCHIN |HA- GALILI LEH MIZORAM Chhiar tur: Matthaia 4:23 Upa R. Dawngliana Chawnpui Ram Chanchin |ha chu hrilin mite zingah natna tinreng leh chak lohna tinreng tidamin Galili ram zawng zawng a fang vel a Jerusalem khawpui a\anga rawngbawlna \an lova Galili biala rawngbawlna Isuan a rawn \an hi kan tan zir tur \ha tak awmin ka ring. Palestina hmar lamah Galili bial hi a awm a. Ram \ha tak leh Galili dil hmingthang tak awmna a ni. Rom sawrkarin Palestina ram an awp a. Rom-ho duh zwnga rorel tura dah an ni. Galili bialah Heroda chu lal\hutthlengah an \huttir bawk. Hetiang a awp an nih avang hian hmar lam Galili bial mipui leh chhim lam Juda-te zingah inthliarna nasa tak a awm. An sakhua inrelbawlnaah te, hnam nun leh vantlang nunah pawh inen hranna a lian hle. An eizawnna pui ber chu lo neih a ni. Mahni ram bik neiin - buhbl, thlai leh theite an ching a. Khawiz pawh a tam hle an ti. Galili ram hi a \ha a, a hausa bawk. Mahse, rorelna fel tawk loh avangin loneitute dinhmun a chhe hle. Galili mite hi Israel thlah kal zel chu an ni ngei a, nunphung leh \awng leh sakhaw dan pawh Judai ram te nen in\awmna thui tak an nei. Mahse, Davida hun lai a\anga lo intihrangin, kum tam tak an lo awm tawh. Mihring khawsakna thu-ah Galili mite an hniam a. Rethei tak leh bawrhswm tak, ramhuai tihbuai tamna, phr leh phngzwl tam tak an awm. Jerusalem a\angin sawrkar a rawn inrawlh thuk hle a. Buh leh bl a\angin Rom sawrkarin chhiah za zela 30 (30%) a la a, an thei rah a\angin chhiah za zela 50 lai a la bawk. Hmuhsit leh endawng an nih avangin rilru na tak chungin chhiah an chawi \hin. Helna pawh a chhuak fo nghe nghe.
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau
28
Galili mite chu Isuan, Vengtu nei lo beram anga hrehawm leh darh a an awm avangin a khawngaih em em tih kan hmu (Mt 9:36). A khawngaih em em tih hi khawngaih takta khawngaih tihna a ni an ti. Hrehawm leh darh tih pawh hrehawm an ni satliah mai lo va. Galili mite chu chhaih buai an ni a, an darh a ni mai lo va; a ngaihna hre lova hawihai an ni tiin an hrilhfiah. Rom sawrkar leh an sipaite chuan an tiduhdah a. Governor Pilata chuan Galili mite thisen chu an pathian biakna sa talh zingah a telh a. Kut an tuar a, an that nasa bawk. Galili mite chu an thlarau a na a, an taksa a dam lo va, an vantlang nun a buai zo vek a ni ber mai. Hetih lai taka Lal Isuan riangvaite hnena Chanchin |ha a rawn hril hi a ropui thlwt a ni. Pathian ram chu an zingah a lo thleng ta. Riangvai (saltlang)-te tan zalnna dr a rawn vua a, tihduhdah tuarte tan chhantu an lo thleng ta. Mitdelte mit a lo var a, bengngawngte beng a lo var ta. Ramhuai zwlte an lo dam ta. Ram Chanchin |ha an zingah puan chhuah a lo ni ta.
He Chanchin |ha hi keini Mizote hian kan dampui dawn em? Mizoramah hian lal hrang neiin tlang hrang hrangah thlamuang takin kan awm \hin. Mahse, British-in min rawn hneh lk a, chumi hnuah Mizo hnahthlakte \hen darhin kan awm ta. Rlkhat a\angin min awp zui a. Retheih lutuk leh rualawhna avangin helna a lo chhuak a. Awptu sipaiten hmangaihna nei lk lovin min sawisa a. Kan Pathian biakna, Biak In te chu insawisakna hmun leh inrkrpna hmun a lo ni a. Kan in leh lo min hl darhsak a. Kan khaw buzawl min thai darhsakin min khalh khawm a. Kan farnute mualpho takin min siamsak bawk. Khati khawpa retheihna kar a\ang khan Galili mite angin thinlung hliamin kan awm a. Vawiin thleng hian kan ramah mikhual rilru kan pu ta a ni. Min awptu leh roreltute chu kan ralkhat en tlat a. Din khawchhuahna tur hmasawnna thil rng rng pawh a zuva zo \hin a ni lom ni? A chhan chu kan nunah Pathian ram a la thleng hleithei lo a ni.
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau
29
Mahni hmasialna a lo lian a, midang \hat ve na tur \hat tlanna lamah \hahnem kan la ngai thei lo a ni ber mai. Rom sawrkar mitmei vengin Juda hnam hruaitute leh sakhaw hruaituten hnam an hruai a. An sakhaw hruaitute pawhin Mosia hnen ata Dan an neih, Torah chu an mipuite phurrit belna atan an hmang tlat. Lal Isua erawh chuan kha an dan ngei kha nun chhungril \hatna - Hmangaihna leh khawngaihna a\angin mipuite
tihthawven nan a rawn hmang si, chu chu an zinga Pathian ram lo thleng chu a ni. Rawngbawltute leh ram hruaitute hian Ram Chanchin |ha - Pathian ram lo thleng kum za zet kan lo kawl tawh-ah hian ram dan leh sakhaw dan khi hmangaihna leh khawngaihna avangin mipuite thawvenna turin hmang \angkai ila, chutiang kawngah chuan \an i la thar zel ang u.
ISUA ROPUIZIA Socrates-an kum 40 a zirtir a, Plato-an kum 50, Aristotle-an kum 40. Isua erawh chuan kum 3 vel chauh. Greek mifinghoten kum 130 an zirtir aiin Isuan kum 3 a zirtir hian nghawng a nei tam zawk. Isuan lem a ziak ve lo va; mahse, amah avangin Raphael-a te, Michel Angelo te, Leonardo da Vinci-a ten lem an ziak a. Isuan hla a phuah lo va; mahse, amah avangin Dantea te, Milton-a ten khawvel hla ropui an phuah a. Isuan rimawi a siam chuak ve lo va; mahse, Hayden-a te, Handel-a te, Beethoven-a te, Bach-a te leh Mendessohn-a ten amah avangin hymns, symphonies, oratorios te an phuah a. Philosophy leh art te, literature leh music ten an tih theih loh sual dai \hiatin chhandamna a thawk chhuak a ni. Christian Encyclopaedia
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau
30
TAH CHUAN
Joba 3:17-19 P.C. Liansanga, Matthaia In, Laipuitlang Joba hian, a taksaa tuarna rapthlak em em a tuar hi hrehawm chu a ti ve teh mai a; mahse, he tuarna rapthlak leh hrehawm a tuar lai hian Pathian a sawichhe lo, a rinna a nghet em em, a pian ni leh a tuarna erawh a dem a, hrehawm a ti ve a ni. Ngun taka kan chhiar chuan, Pathian thlarauvin a pawl harh fo tih kan hmu thliah thluah bawk. Kan thupui lamah lut ila, Joba 3:17-19-ah chuan thu ngaihthlak nuam tak mai kan hmu a, a hahdamthlakin a thlakhlelhawm khawp mai. Ti hian Joba chuan min hrilh Tah chuan mi suaksualten chawh buai an bng a, Tah chuan mi chaute pawh an chwl a, Tah chuan mi tngte an chwl hahdam hlawm a, Vngtu aw pawh an hre lo; Tah chuan mi lian mi t an awm za a, Chhiahhlawh pawh a pu lakah a fihlm, Kan thupui hi a fiah leh zual theih nan , Tnah chuan, tih hi i lo thlir hmasa teh ang: Tunah chuan in ropui, a chhunga bungraw man tam pui pui leh mawi tak tak tam tak awmna, a neitu, a chhunga chngte pawh hausa tak tak, lehkha thiam sang leh sawrkar hna lian pui pui chelhte zingah meuh pawh sualin hna a la thawk thei a. Chutiang chhungkaw eng emaw zatah chuan setana leh a hoten pa ber emaw, nu ber emaw, fate emaw hmangin chawh buai hna an thawk a. Natna te, rilru beidawnna te leh thil dang hmangin chawh buai hna an thawk nasa em em bawk. Setana leh a hote, ramhuaiho chuan chhungkaw tin mai chawh buai an bng lo va. Hrehawm leh lungngaih ni te, mangan leh beidawn rum rum hunte a awm fo \hin. Chungte chu hriain, tuna khawvela hun la hmang mekte dinhmun hre chiang em emtu
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau
31
Joba chuan, la damte chunga tuarna lo thleng mek chu ti hian a puang leh nghal a: Ka ei dwn pawhin ka thaw a pik a, Ka rm chu tui angin a luang chhuak a, Ka \ih zwng tak ka chungah a lo thleng a, Ka hlauh zwng tak ka hnnah a lo thleng, Ka hahdam lo va, ka awm hle hle thei lo va, Ka chwl thei hek lo; buaina a lo thleng zwk a ni (3:24-26) tiin. Tuna kan chenna, Pathian anchhe khawvel hi zawng tuarna tinrengten mi tin maite min luhkhungna ram a la nih miau avangin, kan duh loh chung chungin tuarna hi kan twk \hin a nih hi. Kan thupui, Tah Chuan, hi zawlnei Isaian Isua lo pian hma kum 700 daiha a lo sawi lawk, Kan tan naupang a lo piang a, Fapa pekin kan awm ta a... A hmingah chuan Maka, remruattua, Pathian Chaka, Chatuan Pa, Remna Lal an ti dawn si a, tia a lo puan khan, hnam tin, chi tin, \awng tin te, thih
hnihna pumpelhtu zawng zwngte hnenah, Remna Lal a nih ang leh, tah chuan a hmangaihna chuan mi tin leh chu hmun chu a luah khah vek avangin, Setana leh a hote, ramhuaiho reng rengin hun leh hmun an nei ve tawh loh avangin, tuna sual - Setana leh a hote avanga, mi mal, chhungkua leh khawtlang, hnam leh ram, khawvel hmun tin mai a kan tuarna hi a awm tawh dawn lo. Chu ram kan thlen nana thisen leh tuarna hmanga min tlantu Lalpa Isua Krista chu fakin awm zel rawh se. Tah chuan, khua chuan a n turin ni leh thla a ngai ve lo va, Pathian ropuina chuan a n a, an khwnvr chu Beram No a ni. Hnam tin a ngah chuan an awm ang a, leia lalte chuan an ropuina an la lut ang a, chu chu Isua ke bulah dahin an ropuina chu Isua a ni tawh zwk ang. Hnam tin pawhin an ropuina leh chawimawina te la lutin, chung zawng zawngte chu Isua ke bulah dahin, Beram No, tuarna avanga chu hmun min thlentirtu Isua chu an ropuina a ni tawh ang. Thil bawlhhlawh leh dawt hmangte, thil ennawm tite pawh
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau
32
an lut ve tawh dawn lo va, mi tin maite chu Krista hmangaihna chuan min luah vek dawn avangin, tute mai pawh kan inhmangaih ang a. Hmangaihna thianghlim leh
inremna nen, tah chuan chatuanin, thih hnihna ata chhuakhote chuan Lalpa fakin hun kan hmang tawh dawn a ni. A nuamin, a va nghahhlelhawm m!
Kristian Tlangau \hian \hate zinga mi , kum 33 chhung zet natna khuma a mut pawha Pathian pawlna dawnga lawm thei reng mai, Pu P.C. Liansanga chuan February 23, 2013 khan chatuan ram min pansan a; a beisei ram, ram lungtileng tak mai, Tah Chuan tia a lo sawia a chawl ta hi kan lawmpui a, a kalsan a chhungte tan Pathian thlamuanna kan duhsak tak meuh a ni. A dam laia a thuziak kan kawl zinga mi kan rawn tichhuak e. Editor & Staff
PATHIAN THU ZIR DUH TAN
Presbyterian Bible School, Mission Veng, Aizawlah Session 29-na atan Certificate in Theology (C.Th) Admission hawn a ni a. Dil duhte tan a hnuaia tar lan hi hriat tur a ni e: Admission Form : Dil hun chhung : Dil thei chin : Interview Class \an hun Zir hun chhung Stipend : : : : Office hun chhungin Rs. 20 a lei theih a ni August 26.2013 (Thawh\anni) tlai dar 3:00 thleng Class VII passed, kum 16 chin, Kohhran dan chhunga awm. August 29, 2013 (Ningani), zing dar 10:00 September 3, 2013 (Thawhlehni) September - December, 2013 Zirlai pakhat hnenah thla tin Rs. 500 pek a ni ang
Hre chiang duh tan Phone No. 8575308007-ah te,23174343ah te, 2350082-ahte zawh fiah theih a ni. Hostel a awm lo. Sd/Rev. R. Lalengmawia Principal
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau
33
KJP MIHNGI SYNOD INKHAWMPUI Upa H. Darkunga Suangpuilawn Pathian leh Synod Inkhwmpui 2012 duhsaknain KJP Synod (Mihngi) vawi 11-na Sadew Kohhran Biak In-a neihah Rev. Lalzuithanga, Executive Secretary hnung zuiin ka tel ve a, vannei ka intiin ka lawm tak meuh a ni. Synod Inkhawm chungchang leh thil dangte tar lang ve ila: Mihngi Synod Inkhwmpui hi March 14-17, 2013 chhng khan neih a ni a, Sadew khua hi Shillong a\anga chhim chhak lam deuh 15 km vela awm a ni. Presbytery 15 a\angin rorel palai 1,223 an kal thei a, rorel palai an taima a, rorel chhnga hmun danga lo lng mai mai an awm lo. Khasi \awnga rorel a nih avang leh \awng lettu min pek loh avangin a hrilhhai thlk duh deuh. Mihngi Synod-ah hian Presbytery 15, District 66, Churches 481, dan zawhkim 1,16,210, members 2,56,184 an awm a. Kumin Synod hi vawi 11-na a ni a. Thupui atan, Ram chu ka tidam leh ang, (2Chr 7:14) tih hman a ni. Kum 2014 Synod chu March 13-15 , 2014-ah Shangpung Presbytery chhng Mynso kohhran Biak In-ah nghah a ni a; Thlarau lam thupui atan Hold Firm in unity, (Eph 4:3) hman a ni ang. Sum dinhmun lam : Kum 2013 budget zat Rs. 3,81,76,280 a ni a; kum 2014 budget zat Rs. 3,91,00,000 a ni. Mission budget zat Rs. 57,00,000 a ni bawk. Mizoram Synod budget nen chuan a inthlau viau. An budget tlemna chhan nia lang chu Khasi Synod-ah chuan sum an enkawl dan a dang deuh a, Presbytery tinin office neiin Executive Secretary-in a enkawl a, kohhran thawhlawm pawh Presbytery-ah a lut khawm vek a, chuta \ang chuan dan zawhkim tam dan a\anga chhta Synod-ah sum an chhn luh chauh \hin vang a ni wm e. Presbytery thuneihna a lian a, Pastor-te pawh eng emaw chen chu Presbytery thuhnuaiah an awm niin a lang.
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau
34
Mizoram Synod Inkhwmpui nena a danglamna langsar deuhte: Mihngi Synod-ah chuan palai rorel hi zing lam dr 7:30- ah \anin dr 10:30 a.m.ah in lamah tk\huan ei a ni a, dr 11:30 a\angin rorel chhunzawm leh a ni. Inrinni chawhma chu Pastor nemngheh inkhawm a ni bawk. Kohhran Hmeichhe Inkhwmpui Lian a hrana kan neih ang hian nei lovin, Synod Inkhwmpui chhng hian lo kal vein hmun dangah ro an rel mai a, Inrinni chawhnu lam zawng Inkhwmpui nan Biak In an hmang a, Synod rorel palaiten hmun dangah ro an rel ve thung a ni. He Inkhwmpuiah hian palai tan thingpui leh a hmeh eng mah buatsaih a ni lo va, a zangkhai viau. Ni 15.3.2013 Zirtawp zan hi Mizoram Synod palai tan thusawina hun pek a ni a, Rev. Lalzuithanga, Executive Secretary-in Sam 100:1-6 leh Rom 12 12:1,2 tlawhchhanin Thlarau Thianghlim thuamin thiam tak, tui tak leh uar takin thu a sawi a, a lawmawm tak zet a ni. A thusawi hi Khasi \awnga lehlin a ni a,
sawi \ha an ti hle a ni ang, inkhwm banah pawh chibai buktu an tam hle. Pathian hruaina leh awmpuina kan dawng nasa a, lawmawm kan ti hle a ni. Synod Inkhwmpui tawp ni Pathianni hi zan hun tih loh chu vantlang Pathian biakna atan hmun dangah hman a ni. A chheh vel khua hla tak tak a\angin mipui an lo kal khawm a, nuai khat an tling hial mai thei. He hun hi kohhran mipuiten an nghahlelh hun ber a lo ni \hin wm e, Presbytery pasarih a\angin zaipawlin thiam tak takin hla an sa a; a ropui hle a ni. Inkhwmpui buaipuitu \halai chet vel dan chuan Mizo nula leh tlangval chu min la phak lo viau a, mikhual thlen chungchangah leh mikhualte chunga \hat chhuahna lamah chuan an fakawm hle. Inkhwmpui chhnga Pathian min hruainaah lawm thu kan sawi a ni. Article lam kan dawn \hat deuh avangin Inkhawmpui report hi kan chhuah hma thei lo va, a ziaktu leh chhiartute hriatthiam kan ngen e Editor.
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau
35
BIATERAM PRESBYTERIAN CHURCH SYNOD INKHAWMPUIAH KA KAL VE A Upa R. Hmangaihzuala Thenzawl Kum 2012 Mizoram Synod Inkhawmpui, Chanmari Kohhran Biak Ina hman zawh tkah khan, eng lai maha ka la tawn ngai loh, kan Synod hruaitute leh Pathian duhsakna dawngin, Synod aiawh palaina mi pahnih lekte chanvo \hinah Biateram Presbyterian Synod-a palai ve turin ka hming a lo chuang ve ta nalh mai chu, mak ka tiin ka lawm hle mai. Pathian hnenah \awng\aiin lawm thu ka sawi hmasa ber a. Heng rawngbawlnate hi, keini thingtlang Kohhran Upate chan ve phak turah pawh ka ngai lo va. Hetiang chanvo min petu kan Synod Inkhawmpui hian mi t leh mi lian a thlei lohzia a lang chiang hlein ka hria. Ni 6.3.2013 Nilainiah Synod motor thar \ha tak mai, Driver Pu Lalengvara khalhah chuan Silchar-a riak thla turin kan chhuak ta a. Silchar Mission Compound-ah room nuam tak mai leh ei tur tuihnai tak mai te nen zan chu kan riak ta a. A tuk zing dr 6:00-ah kan inkhawmpuina hmun tur lam panin kan chhuak leh ta vang vang mai a, tlai dr 4:00 velah kan inkhawmpuina hmun tur New Sangba chu kan thleng a. Mizorama kan tih ang bawkin, Reception office-ah mike-in, Mizoram Synod palaite an lo thleng e, an han tih chuan lungte pawh a tichhe rum rum mai; Lalpa hi a va ropui em! tih mai loh chu sawi tur a awm lo. Kan thlen in tur bik in nuam tak mai te min lo ruatsak a, kan thlen innu chuan Mizoram Synod palaite thlen a lo hauh tlat mai a lo ni a. Ni 7.3.2013 Ningani zan chu palai lawmna inkhawm a ni a, Mizoram Synod aiawh palaia ka han ding ve ta mai chuan ngaihtuahna tam tak min neihtir hial a ni. Biateram Synod Inkhawmpui hmang tur hian Rev. Dr. R. Lalbiakmawian Rev. V. Lawmkima, Venghlui a lo sawm hlauh mai a, a lawmawm hle a ni. Kum 2013 Biateram Presbyterian Synod Inkhawmpui rorel tlangpui:
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau
36
1. Executive Secretary, kum thum term an thlang thar a Rev. P.C. Lura Darnei leh Rev. Lalronghaka 2. Theological zirlai mi panga an nei a, panga dang lak belh ni se tih a ni. 3. Pastor-ten Bial khat an awp hun chhung leh Missionary Tirhkohte awmna ngaia an awm hun chhung kum thum tih chu kum nga ni tawh turin an rel. 4. Bible leh Hla bu ennawn leh tura tih a ni. 5. Biate Kristian kum 125 tlinna kum 2015-ah lawm ni se tih a ni. 6. ATC leh JRTS \anpuina kum tin Rs. 50,000 pek remtih a ni. 7. Pastor pakhat an nemnghet a, Pro. Pastor pakhat an la bawk. An Synod khawmpui danglamna riau chu, Hmeichhe Inkhawmpui Lian kan tih ang hi an Synod Inkhawmpui lai hian an lo telh \hin a. Hmun dang remchangah rorel te, seminar te
an lo kalpui a. Kohhran inkhawm pangngaiah chuan kan ti ho vek zel a. Pathianni zing dar 7:00-ah Sakramen kan \heh mai a, Pathianni chawhnu inkhawm erawh chu Kohhran Hmeichhe pualah dahin, hruaitu/thusawitu pawh hmeichhia vek an ni thung. An kohhran Pathian biak inkhawmah hian khuang pakhat an hung a, lamtual an zuah ve vak lo va, Thlarau hlimna boruak a \ha hle mai a, mahni \hut hmunah dingin an lam suau suau mai a ni. An hla thluk leh kan Mizo hla thluk a inang a, henga kan tuipui hlate bawk hi an hla tuipuite chu a ni. Kham lo taka khawmpui kan hmang te, ei leh in lamah mi duhsakzia te, a ropui hle mai. Min hruaitu Pathian hnenah lawm thu awm sela, Mizoram Presbyterian Synod hi Lalpan awmpui zel rawh se. Amen, Article lam kan dawn \hat deuh avangin Inkhawmpui report hi kan chhuah hma thei lo va, a ziaktu leh chhiartute hriatthiam kan ngen e. Editor
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau
37
Hriselna huang
MIZOTE LEH THIANGHLIMNA Upa Sanghlira Laipuitlang Mizorama missionary lo thleng hmasa zinga mi khan Mizote hi khawvela hnam ka hmuh tawh zinga hnam bl ber an ni a ti e, an ti a. Khng hun lai khan pa tam tak chu tunlaia kan inbual ang hi chuan an dam chhng niah te khan an inbual lo niin a lang. Mut dawnah a fel deuhin pawnchhiain an kea vut kaite chu an vaw phawrh phawrh a, an mutpui mai a ni. Pheikhawk bun tur nei lo, feh haw, in chhng tapa meilum ai an ni a, sil a ngai lo an ti a ni. Hetianga inbual ngai lo, Aizawla rawn pm tawh chu Engtin nge, in khumte chu a va bl duh wm ve? an ti a. Ani chuan, Bl vak lo ve, puankawp awngphahah hian kan taksaa bl khir awmte chu zanah a lo tla darh niai a, puan chu kan thing phawrh phawrh a, a tla vek mai alawm, a ti. Fura ruahin a nan bk chu a inbual ngai lo. Tuite a harsa \hin bawk nen, insukte pawh tun lai ang hian an ti ve lo. Khumah nau a ek pawhin uipui an ko lt a, an liah faitir mai \hin. Uiin a liahna hnu chu a dang ai mahin a fai a, suk a ngai an ti lo. Chhuata nau ek pawh uipui an liah faitir mai a. Chhuat an nawt fai vak vak ngai lo. Kangvara feh haw tih loh mahni in bula hmai phih pher pher chu nula ler an ti. Naupang zawng zawngin hrik an nei a. Nuin zan mutnaah thim hnuaiah an lu an dapsak a, hrik an man chu an vam (sehkeh) \hin. Chhunah naupang an enkawl hman si lo va, zan hi an hun remchang a ni. Nu leh pa pawh hrik nei lo an ni chuang lo. Hmeichhiate chuan an awl deuh chuan an lua hrik chu an inensak \hin. Thil zahthlakah an ngai lo. Nu leh pa thawmhnawah hian hrikhrah (hrikthah?) awm lo a vang viau. Hrikhrah hi taksa bl a\anga insiam a ni a. Thawmhnaw huh inbel leh inbual fai loh chuan
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau
38
taksa a\angin a lo piang thuai a ni. Chhungkaw sin theih tur pawnpui an nei a. Kum thum dana su \hin chu fel tak an ni. Pawnpui hi a chhiat thlenga su miah lote an awm an ti. Hmanlai Mizo kalphungah chuan kum 12 chung lam chuan mei an zu deuh vek a. Hmeichhiain tuibur, mipain zial leh vaibel an zu a. Sahdah hmuam pawh an awm ve. Tunlaia sahdah ang hi ni lovin. Tuibur hi mipa leh hmeichhiain an hmuam thei deuh vek bawk. Thosi kara hna thawk \hinte an nih avangin thosi laka inven nan tiin mei an zu a. Naupang t an nih lai a\angin zk leh hmuam inzirtir an ni a tih theih. Tuibur hmuam lo leh mei zu miah lo pawh sawi tur chu an awm ve tho. Mizo nute hian chaw chhum chu an thiam viau a, chawhmeh siam an ngaihthah deuh niin a lang. Bai an chhuan pawhin a hmin thlenga vil an awm ngai lo, hna dang thawk kawp chungin chaw leh chawhmeh an siam deuh ber. Chawhmeh chi khat bak an hmeh meuh lo. Chhungkhat chuan thleng pakhatah (thlanvawng thleng thinga siam) chaw an ei a, a sirah
chaw, a laiah chawhmeh an dah a, thleng hunna a awih deuh chuan a hniam lama awm te chuan chaw chawm an ei a ni mai. Chaw ei khamah nuin thlenga buhmal awm te chu a hui fai a, chhuatah a khawng kawrh kawrh a, a fai a ni mai. Tichuan thleng a sil zo tihna a ni. Chawhmeh rawtna thinga siam an nei a (tunlaia thirbelte a vawnna awm ang hi a ni wm e), chawhmeh rawt chu ei zawh a ni emaw, ei zo lo pawh ni se, tihfai a ni chuang lo va. Rawt belh zl a ni mai (\henkhat chuan chatuan sawhthleng an ti). Chaw ei dawnin kut an sil kher lo va, a fel deuhin pawnchhe remchangah an hru fai ve mai. Aw le, kan pi peh pute balh turzia leh ei leh ina an thianghlim lohzia chu kan hre thei tawh mai wm e. Sawi kim sen pawh a ni lo. Kan sawi tum tifiahtu atan chuan duh tawk mai ila. Hetiang taka bl leh thianghlim lo an nih lai hian khawvela hnam changkang berte zinga mi missionary-te chu Mizo zingah an khawsa a ni a. Pathian thu chauh an zirtir lo va, inbual, insuk, bel nawh
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau
39
leh nau bual chenin an zirtir a ni. Damdawi lamah \an an la bawk a. Tisa leh thlarau damna thu an hril a ni. Tunlaia mi \henkhatin khawtlang lam \hatna (social gospel) inzirtir hi tih tur a ni an tih \hin hi, Zoram Kristiante zingah chuan a bul a\anga \an a ni. Mizoramin Kristianna kan pawm vel lai khan Mizote dam kum hi chawhrualin kum 40 kan tling lo an ti \hin. Tunah chuan kum 60 kan pel tawh niin sawi a ni. Kan hrisel chho ve ta zl a, hman laia bl leh \awp tak \hin kha tunah chuan tlangmi zinga faina lama inkhairual ber pawl kan ni ta a ni. Hmanlaia pitar leh putar nia kan hriatte kha an thln lungah chuan kum 40 emaw 45 emaw te an lo ni chauh mai. Mi bik leh pian\ha bik dam rei tak chu sawi tur an awm zeuh zeuh a ni. Taksa vawn fai leh in leh lo vawn faiah chuan hma kan sawn ta hle a. Mahse, zk leh hmuamah chuan kan fihlim chak lo deuhin a lang. Tin, zah pawh kohhran mipui kan fihlim chak lo hle. Pastor leh Kohhran Upa zingah pawh zu permit pek \ha
tia sawi lung lung an la awm tho. Zu khap burna dan hian dan chak lohzia a entir a, Isua rin avanga zu ngheiteah hian khawngaihna chakzia a lang a ni. Zorama Kristianna a lo luh a\anga tun thlengin kohhran chuan thianghlimna a zirtir reng a. Hei hian hriselna a thlen a, mi tam tak z leh ruihtheih dang leh zk leh hmuam a\angin chhanchhuah an ni. Z leh ruihhlo avanga nun tawi, kum 50 tling lo thi an la awm fo mai hi a pawi hle. Synod chuan rawngbawltute chu z chu sawi loh, zk leh hmuamah inthiarfihlim turin a duh a. Hun puma rawngbawltute phei chu insum thei ngei tura beisei an ni. Hman deuh kha chuan Pastor-te zingah zk leh hmuama insum thei lo eng emaw zt awmin, mi hmuh hlauvin a rukin mei an zuin sahdah an hmuam a. An ngamtlak deuhte bulah chuan inthlahrung deuh chungin an zuin an hmuam a. Pastor berina a ruka thil tih reng chu nuam ti lovin nghei ta an awm zl a ni. Zk leh hmuam te hi sual leh \ha tehna aiin thianghlimna tehna ni se a \ha hle ang. Rawngbawltu hun puma
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau
40
Synod chhawr pakhat chu a dawhkanah khaini leh sahdah nuai chawp, sikret bwm leh vaihlo lehkha zial chawp chi a chhawp a, mak ka ti rilru deuh va, dan zawm thei chin ni tura ka ngaih avangin. Amah chu ka hmu ngai ta lo. Kohhran zirtirna kal zl avangte a ni ang, puipun nikhua, Inkhawmpui leh zaikhawmnaah te zk leh hmuam ti duh lo an tam ta hle mai. Mi dangte tana rimchhia, mei rim nam rum rum te, tuibur rim nam rum rum te leh sahdah hmuam \hin thaw rimchhe huk huk nihte kan duh ta lo. Taksa rimchhia leh thaw rimchhia nih hlauvin inbual fai leh eng emaw rimtui inhnawih te, ka chhng faina te kan hmang tawh zawk a ni. Rawngbawltu kuhva \hial sen sngte pawh an tlem sawt hle. Mahni tlin tawk ang zla thianghlimna m hi a Kristian hle a ni. Hrisel hi a hlu a, Pathian hna thawh theihna a ni. Dan zawmtu nih te hi Pathian thu awihna a ni. Dan ngaithla duh lo va, hnuchhawntu chu a \awng\aina pawh a tenawm a ni (Thuf 28:9).
A tawp berah chuan kohhrante zk leh hmuam leh thianghlimna chungchanga ngenna kohhranin a tihchhuahte hi zawm tum zl ila. Thianghlimnaah hma kan swn nasa a, a lawmawm hle a ni. Hei hian hriselnaah min hruai a, chu chuan rawngbawlnaah min tiswt thei hle a ni. Mi dangte kan ngai pawimawh duh a nih chuan hengte hi hriat a \ha: 1. Mei zu zo leh tuibur hmuam zo chiah in chhnga lo lt chu a ti ve lo, lo awmte tan an rim a na duh hle. Zial bung, sikret bwm ruak te mi dang tan a hmuhnawm loh. 2. Sahdah hmuam \hin chu an thaw a rimchhe duh tlangpui. 3. Kuhva ei tn hmaa mite \awng per khum a awl a, kawr var an hak chuan a langsar duh. Kuta chinai kai leh saranga funna hian bawlhhlawh a siam nasa hle. Thianghlimna hi missionary-ten bul min \anpui a, kohhranin a thawk chhunzawm zl a ni.
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau
41
LETTER TO THE EDITOR Ka pu, I chanchinbu Kristian Tlangau January 2013 chhuak zawhna leh chhanna phek 16/17-a Dr. Thang\huama Kawlni, Durtlang North zawhna Rev. |hianga; Haflong, Pathian rawngbawl tura kal chungchang rawn tihchhuah kha ka lo chhiar a. Rev. |hianga chungchang thu hi han tuihnih ve ka duh a. Rev. |hianga tu hmuh hmasak ber ka ni a, a chanchin hi ka hre ve nual a, hetiang hian ka han tar lang ve a ni. 1. Rev. |hianga hi Taikka leh Darchhingtuali te fapa a ni a, kum 1892-ah piangin 1906-ah Pathian thu awih (Kristian) a ni. 1915-ah Saibuali nen an innei. 2. 19061918-ah Cherapunji-ah L.Th. (Licentiate in Theology) a zir zo. 3. 1920-ah Pathian rawngbawl turin Haflong-ah a kal a, 1935 thleng a awm phawt a. Haflong-ah hian 1924-ah Pastor-a nemngheh (ordained) a ni. 4. 1935-ah Lakhipur-ah Cachar Hill Tribe Mission awp tura tirh a nih angin Lakhipur, Cachar District-ah a kal a, in leh lo pawh a din ta a ni. 5. Fapa pali leh fanu pathum a nei a, a fanu upa ber chu Pi Thanmawii Ex-MLA kha a ni. Tin, kei hi Pi Thanmawii fa upa ber ka ni. 6. 1951-ah a nupui a sn. 7. Lakhipur-ah hian kum 1960-ah a pension a; mahse, pension chung hian Cachar Hill Tribe Mission a enkawl zui zel a ni. 8. India sawrkarin Sap missionary-te, a bikin North East-a awmte a lo ngaimawh ta a, tichuan an haw a lo \ul ta a ni. Hei vang hian 1961-ah Rev. |hianga hi Kohhran enkawl turin Haflong-ah kal leh tura ngen a ni ta a. Hetah hian condition a siam ve ta a. Haflong-a active-a thawh leh chuan thih thlenga thawh a duh ta a ni. Hei hi remtihsak a ni ta a (hei hi ka pu min hrilh dan a
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau
42
ni). 1961-ah rawngbawl turin Haflong-ah a kal leh ta a ni. Hei hi Haflong a kal vawi hnihna chu a ni. Hetih lai hian mi thiam an tlem a, Rev. Hrilrokhuman Serampore-a BD a zir lai a ni a, a zir zawh veleh Rev. |hianga nen thawk dun tura tih a ni a. A zir zawh hian an thawk dun ta nghe nghe a ni. 9. Rev. |hianga hian a duh angin a hun tawp thlengin Pathian rawngbawlin, ni 11.2.1977-ah rim taka a rawng a bawl \hin a Lalpa hnenah a chawl ta a ni. Haflong Sap thlnmualah a ruang hi dah a ni ta nghe nghe a. Lammuala Gospel Centenary lawm a nih \uma Souvenir siamah khan Rev. |hianga chungchang leh a rawngbawlnate hi ziah lan a ni ve lo va, mak ka ti
hle a. Ka nu Thanmawii ExMLA pawh zawtin, Engati nge ka pu chanchin te pawh souvenir-a telh ve tura hma i lo lak ve loh ni? ka ti a. Heti hian min chhang a, Mahni thua hma han lak ngawt theih a ni lo va; amaherawhchu, souvenir buaipuitu Rev. Lalhmangaiha pawhin i pu chanchin hi telh ve ngei turin a pawimawh zual lai te min rawn zawt a, ka lo hrilh nghe nghe a, telh a ni ve ta lo a nih hi, a ti a. Pathianin engkim a hria a, vuina tur eng mah a awm lo. Ka han ziak sei ta viau mai a; amaherawhchu, min hrethiama i chanchinbua lo tichhuak turin ka han ngen che a ni. Lalpaa i rawngbawlpui Wing Commander (Rtd.) Lalzawma Venghlui, Aizawl
Nunin a neih zawng zawng zinga ropui ber chu hming\hat hi a ni a; taksa leia phm a nih hunah pawh ropui takin a nung reng ang. Chiller Hming\hatna hi hlawh chhuah tum ngei tur a ni a; zahawmna hi hloh miah loh tur a ni. Arthur Schopenhauer
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau
43
a, hemi kum vek hian Hmarthlang Presbytery-in Bilkhawthlir Hmarveng Upa a tan a nem nghet a ni. Tualchhung Kohhranah hun rei tak Secretary niin Chairman te pawh a ni a. Kohhran School Managing Board Chairman a ni tawh bawk a. Bialah Secretary te niin, Bilkhawthlir Hmarveng Bial a lo din khan Bial Chairman hmasa ber a ni bawk. Zunthlum leh thisen sang nei a ni a. Ni 12.10.2010-ah a pangkhing a cht theih loh avangin damdawi in panpui nghal a ni a. Thluak a thisen zam chat tih a ni a; hniam lam a pan hret hretin November 2, 2010 khan Lalpa hnenah a chawl ta a ni. A mah thlahna, in lamah Bialtu Pastor F. Lalchhuanawma'n a hmang a, Biak In-ah Hmarthlang Presbytery Moderator Pastor Lallianzara'n a vui a, Bial chhung leh Presbytery huam chhung Upa \hahnem tak leh Kohhran Zaipawlte nen ui tak chungin kan thlah liam ta a ni. Upa Vanlalrema, Bilkhawthlir Hmarveng Kohhran Ziaktu
www.mizoramsynod.org
Upa Sanghmingthang (67) hi Pu L.R. Kima leh Pi Khawtinremi te fa a ni a. January 22, 1943 khan Aizawlah a piang a. Kum 1949-ah Bilkhawthlirah a pa nen an chhuk a, a thih ni thhlengin a khawsa ta a ni. Kum 1968-ah Pi Nubuangi nen inneiin fa panga an nei a ni. K|P Branch leh Bialah hun eng maw chen hruaitu a nih hnuin kum 1987 khan Bilkhawthlir Hmarveng Kohhran Tual Upaah thlan a ni a, kum 1993-ah Kohhran Upa atan thlan a ni leh
Kristian Tlangau
44
Upa Rangchhunga (63) hi Upa Chawngvawra leh Lalthangi te fa a ni a. Dt.2.4.1950-ah Muthi khua ah a piang a. Kum 1977 ah Pi Lalzuii nen innei in fa paruk an nei. Tualchhung Upa term thum chelhin kum 2004-ah Kohhran Upa atan thlan tlin a ni a, hemi kum vk hian Aizawl Hmar Presbytery-in Muthi Kohhran Upa ni turin a nemnghet a. Kohhran Chairman, Ziaktu leh sum vawngtu te ni tawhin kohhran committee peng hrang hrangah te Chairman a ni \hin bawk a. Khawtlang rawngbawlna lamah pawh V/C Vice President te, V/C Secretary te a lo ni tawh \hin bawk. Mi zaidam leh ngilnei, nupui fanau enkawl thiam leh fiamthu duh tak a ni. Zun thlum leh thisen sang a neih avangin theih tawkin a
inenkawl ve reng \hin a; ni 6.1.2013 Pathianni zan inkhawm bana in lam pana a haw laiin kawnglakah harsatna a tawk ta a. Damdawi in panpui nghal a ni a; mahse, enkawl hman lohvin ni 6.1.2013 khan Lalpa hnena chawl tawh turin min lo kalsan ta. A tukah Bialtu Pastor K. Rolungmuana hovin in lamah thlahna hun hman a ni a, Biak Inah Aizawl Hmar Presbytery Moderator Upa R.Thangchhungan a vui a. Pastor leh Bial chhung Upa \hahnem tak leh Leitan Pastor Bial Zaipawl leh Muthi Kohhran Zaipawl te nen ui tak chung in kan thlah liam ta a ni. Upa T. Lalzidinga Muthi Kohhran Ziaktu UPA VANBAWIA BAIRABI SOUTH
Upa Vanbawia (88), Upa Zadailova leh Pi Zakamlovi te fapa hi kum 1925 khan
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau
45
Neihdawn khuaah a piang a. 1937-ah Zamuangah pemin Zamuang a\angin Saikhawthlirah leilet siamin an khawsa a, 1939ah Saikhawthlirah an pm a. Ni 28.5.1948-ah Pi Lalchhanhimi nen inneiin fa pasarih an nei. Kum 1962-ah chhandam nih inhriatna lawmawm tak changin hemi kum vk hian Saikhawthlir Kohhran Upa atan thlan a ni a, 1962-ah Hmarthlang Presbytery-in Saikhawthlir Kohhran Upa atan a nemnghet a ni. Mizoram buai avang khan Bairabi-ah 1969-ah pemin Bairabi Chhimvengah Kohhran Upa a ni zui ta zel a. Bairabi Pastor Bial Chairman, Kohhran Chairman te, Sum vawngtu te a \hin. Upa Vanbawia hi mi taima, kut hnathawh ngaisang mi a ni a. Pulpit tlang a\ang pawhin kuthnathawh leh ram inrelbawlna lam hawi a theih dan ang anga zep telh \alh \hin a ni. Tin, dikna leh rinawmna a ngaisang a, chutiang taka nun tum tlat mi a ni. Khawtlang rawngbawlnaah Saikhawthlir V/C Member atan
thlan tlin a ni a; amaherawhchu, V/C Sitting naa zu lak luh leh Bru (Tuikuk) leichawi insem te a duh loh avangin a term hmang zo lovin a bng leh ta a ni. YMA ah pawh Treasurer-ah te \angin a zawnin kum li lai President-ah a \ang a ni. Mi hrisel tak \hin kha kum 2007leh a hnu lamah \um hnih ngawt thih ngamin a na a, pile \ha lo leh thawhah (Asthma) ten a tlakbuak chho va. kum 2012 November thla khan in bulah a che sual a, ama in chhungah a tlu sual palh leh hlauh bawk a. Chak lo zual zelin January ni 7, 2013ah Lalpa hnenah thlamuang takin min chawlhsan ta a ni. A tukah ama inah Bial Chairman Upa R.Lalfakawman thlahna hun hmangin Biak Inah Bialtu Pastor D. Zobiakan thlamuanna thuchah sawiin a vui a, Kohhran Zaipawlte nen ui tak leh thlahlel em em chungin kan thlah liam ta a ni. Upa H. Vanlaibika Bairabi South Kohhran Ziaktu
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau
46
Committee pawimawhahte member a ni \hin. Village Council member-ah tum hnih thlan a ni tawh bawk. Kum 1987 a\angin Thlarau Thianghlim pawlna a chang a, thlarau lama kohhran hruaitu leh sulsutu pawimawh tak a ni. |awng\ai a ngaina a, inkhawm leh inkhawmpui te hi a dam phawt chuan a \hulh ngai lo. Kohhrana mi \hahnemngai dangte nen Biak Inah an \awng\ai \hin a, kohhranin an hlawkpui hle. Upa Lalbuanga hi a bawrhsawm hle \hin a. April, 2012 khan chuap cancer a ni tih hmuh chhuah a ni a. A natna a lo zual zel a, January ni 13, 2013 khan min lo kalsan ta a ni. In lamah Upa V.L. Tluangan thlahna hun a hmang a, Biak Inah Rev. Lalnunzira, Sakawrhmuituai Presbytery Moderator-in a vui a, ui takin Bial chhung Upate, Kohhran Zaipawl leh Kohhran mipuiten kan thlah liam ta a ni. Upa R. Lalrmlawma Lungmuat Kohhran Ziaktu
Upa Lalbuanga (75), Darchhunga leh Darchuhthangi te fa hi kum 1938 March thlaah Zanlawnah a piang a. A naupan laiin Tlawng kam Khamrang khuaah sr huan siamin an pm a, ram buai avangin Zanlawnah an pm let leh a. Vairengteah pm thla lehin kum 1976-ah Lungmuatah an lo pm ta a ni. Pi Kapzawni nen inneiin fa panga an nei. Kum 1988-ah Tual Upaah thlan a ni a, kum 1988ah Upa atan thlan a ni. Hemi kum vek hian Sakawrhmuituai Presbytery-in Lungmuat Kohhran Upa atan a nemnghet a ni. Kohhranah Chairman, Tualchhung sum vawngtu leh sub-committee Chairman te a ni \hin a. Bial leh Presbytery
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau
47
UPA LALREMA CHAWNGTHU KOLASIB DIAKKAWN Upa Lalrema Chawngthu (52), Upa Rinthanga leh Pi Thangluaii te fa hi kum 1962 July 18 khan |uahzawlah a lo piang a; kum 1984-ah Pi Lalthanngengi nen an innei a, fa pali an nei. Kum 1987-ah |uahzawl Kohhranah Tual Upa a tan thlan a ni a, 1989-ah ei zawnna avangin Bualpui N ah an pm a, chutah chuan Tual Upaa thlan a ni leh a. 1996-ah Kohhran upaa thlan niin Sakawrhmuituai Presbytery-in Bualpui 'N' Kohhran Upa atan a nemnghet a, 1999-ah Kolasib Diakkawn ah pm lehin 2002-ah Tual Upa atan thlan a ni leh a, 2004-ah a awmna Diakkawn Kohhran Upa tan thlan a ni leh ta a ni. K.|.P Branch leh Bialah hruaitu chanvo hrang hrang a lo chelh tawh \hin a; Kohhran Upa a nih hnuin Kohhran Secretary te, Bial Secretary leh Statistician te a ni tawh \hin. Presbytery Standing Committee leh Synod Ramthar Board Committee ah te a lo tel tawh bawk.
Mi rilru tluang leh fiamthu ngaina tak, rualpawl thiam leh thawhpui nuam tak a ni a. Kohhran tana \hahnemngai, hruaitu a nih anga mi hui khawm leh uap peih tak, kohhran programme ngai pawimawh em em mi a ni a. |anpui ngai nia hriatte \anpui mai \hin mi a ni. Kum 2009 a\anga insawiselna a neih chu 2010-ah hnungzang thlng ro (Cervical Myelopathy) nia hriat a ni a. Theihtawp chhuaha enkawl ni mah se hniam lam a pan hret hret a. Nat zual em em pawh awm lovin ni 18.1.2013-ah Lalpa hnena chawl turin min kalsan ta a ni. Upa H. Lalhuapliana Kolasib Diakkawn Kohhran Ziaktu UPA LALZINGA AIRFIELD KOHHRAN
Kristian Tlangau
48
Rajarani P.O. Kholitar-ah a piang a. A hming hmasa chu Bagdol a ni a, Mizoramah awma Kristian a nih hnuah Lalzinga tih hming a pu a. A pa chu Sukraj a ni. 1963 January thlaah Mizoramah lo chhuakin 1977-ah Zemabawk Presbyterian Kohhranah Baptisma a chang. Pi Rammawii, Zemabawk nen 1977-ah inneiin 1990 a\angin Airfield Vengah an inbengbel a; cement mistiri hna a thawk \hin. 1997 khan Airfield Kohhran Upa atan thlan a ni a, 1998 Aizawl Hmar Presbyteryin Airfield Kohhran Upa atan a nemnghet a; Kohhran Chairman leh Treasurer te a ni \hin a; inneihna kawltuah term hnih a chelh a. Khawtlang rawngbawlnaah pawh Sub Village Committee Treasurer leh MUP Treasurer a ni \hin. Upat lamah natna hrang hrangin a tlakbuak a, thisensang a neih chu zualin a tlu a, damdawi inah theihtawp chhuaha enkawl ni mah se \hat chhuah tak tak awm lovin ni 4.2.2013 khan chatuan ram a pan ta a ni. A tukah Bialtu Pastor-in in lamah thlahna hun a hmang a, Biak
Inah Aizawl Hmar Presbytery Moderator Upa R. Thangchhungan a vui a, a rawngbawlpui \hahnem tak te, Kohhran Zaipawl te nen ui tak chungin kan thlah liam ta. Upa Vanlalhriatrenga Airfield Kohhran Ziaktu UPA LALBIAKLIANA LENGPUI
Upa Lalbiakliana (84) hi Upa Zahranga leh Pi Darchhunthangi te fa a ni a, May 5, 1929 khan Lungleng khuaah a piang a; kum 1936-ah Lunghretah an pm a, heta \ang hian 1949 khan Lengpuiah pm lehin a thih ni thlengin a awm ta a ni. Lunghreta an awm lai hian Lianchawngpuii nen ni 27.3.1947 khan an innei a, fa pasarih an nei a ni. Kum 1972-ah Upa atan thlan a ni a, hemi kum vek hian
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau
49
Khawthlang Presbytery-in Lengpui Kohhran Upa atan a nemnghet a. Kohhran Chairman ni tawhin Bial Committee pawimawhahte member a \hin bawk. Amah hi \awng\ai mi tak leh zai lama tui mi a ni a, a dam phawt chuan Pathian Biak Inkhawm te, Committee leh Kohhran hnatlangte hi a \hulh ngai lo. Kum 1953 a\angin Sunday School Zirtirtuah a \ang a, MSSU Diploma Award pawh a lo dawng tawh a ni. Kum 1961 khan hlim lamna a chang a, Zaikhawm lama Kohhranho kilkawitu ber a ni \hin.
Kum 2012 November thlaah zunthlum natna a vei tih hriat a ni a, December thla laihawl vel a\ang khan a bawksawp \an a, \hat chhuah tak tak awm lovin ni 21.2.2013 khan Lalpa hnenah min lo kalsan ta a ni. A tukah amah thlahna, in lamah Bialtu Pastor K. Lalthlenglianan a hmang a, Biak Inah Tlawng Presbytery Moderator Upa Vanlalmuanan a vui thung a. Kohhran Zaipawl, Bial Zaipawl, Bial chhung leh pawna Kohhran Upate leh kohhran mipuiten ui takin kan thlah liam ta a ni. Upa F. Lalnunthara Lengpui Kohhran Ziaktu
Kristian Tlangau
50
PASTOR NUPUITE HRIATTIRNA Kum dang ang bawkin a hnuaia hun leh hmun tarlanah hian Pastor leh Pro Pastor nupuite intawhkhawm leh tur a ni a. Mimal hnenah hriattirna thawnchhuah a nih dawn loh avangin hei hi kohnaah ngaih tur a ni e. A hun : Dt. 16 Oct. 2013 (Nilaini) Dar 10:00 am - 3:00 p.m. A hmun : Synod Conference Centre CHAWHMA PROGRAMME Hruaitu 10:00 am - 12:00 noon
: Pi Lalroluahi w/o Rev. Lalramliana Pachuau, Synod Moderator |antu : Pi Darhlunchhungi w/o Rev. Zwl\huama, Bawngkawn Solo : Pi Lalrammawii w/o Rev. Zosangliana Fanai Speaker : Rev. Remlalfaka, Lecturer, MTC REFRESHMENT CHAWHNU PROGRAMME 1:00 p.m. - 3:00 p.m. Hruaitu : |antu : Solo : Discussion : Pi Thanzami, w/o Rev. Vanlalzuata Senior E/S Pi Vanlalkimi, w/o Rev. Lalthangliana, Ramhlun North Pi Lalrammawii, w/o Rev. Zosangliana Fanai Rev. Remlalfaka, Lecturer MTC RUAI Sd/LALROLUAHI w/o Rev. Lalramliana Pachuau Chairman Sd/R. THANMAWII w/o Rev. Lalzuithanga Secretary
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau
51
SYNOD BOOKROOM LEHKHABU THAR 1. 66 Indona: Zoram buai 1966 kha \henkhatin kan hriat phak loh thawnthu a nih \an mek laiin \henkhat tan nimin ral ta ang maia chiang a la ni thung. Rambuai rapthlakzia kha ziak tam viau tawh mah ila, drama hmanga lantirna lehkhabu dang, R. Lalhlimpuia ziah bk hi chu kan la nei lo hial wm e. A man Rs. 100 2. Kan chawchawrawi: Mizote Internet khawvelah hian Facebook group pakhat, 'Chawhchawrawi' a awm a. Mite thil tawn chawhchawrawi ngaihnawm zual chuanna bu a ni. Chawhchawrawi nafam chu kan ngainat loh zawng a lo awm ve pawhin kan ngainat zawng leh kan tuipui a awm ve chek ang. A man Rs. 170 3. Ka hmangaih Mizoram: Ram hmangaihna chungchanga lehkhabuin thil a tihtheihzia kan hria. Mahse kan ram min hmangaihtir khawp lehkhabu hi Zofate hian kan tlachham angreng hle lawi a. Chutih laia Mizoten he lehkhabu kan neih belh hlauh hi thil lawmawm tia sawi tham a ni. Hausanga Hauzel buatsaih, Rs. 60 man a ni e. 4. Student English Conversation: School tam takah English kan uar a, School Compound-ah English chauh hmanna turte pawh a awm nual awm e. Hetiang hmuna zirlaite pui theitu tur, nunphung chi tinnrng huam tura duan; inbiak dan zirna chu Zothanmawia Khiangte chuan a rawn buatsaih a, Rs. 100-a lei theih a ni e. 5. Hla thu hman dan: Mizo \awng hausakna leh mawina chu hla thu hran, lungtileng leh ril raih mai kan nei bik hi a ni. Hman chuan hla timawitu leh tihlutu a ni a, hman thiam loh erawh chuan pheikhawk letlinga bun ang hlauh a ni. A tui mite leh zirlaite tana tangkai tur Hausanga Hauzel chuan a rawn peih fel a. A man Rs. 150 6. Naupang Fiamthu/Kristian Fiamthu: Buai taka leh hah tak kara nuihna hun lo awm ve leh hlauh \hin hi a hlu a, chutiang huanah chuan nuihpui tur thil kan mamawh \hin. Nuih mamawh huna min nuihtir thei lehkhabu chu naupangte tana lehkhabu tichhuak \hin Lal\anpuia Chhangte-in a rawn tichhuak e. A man Rs. 50
www.mizoramsynod.org
Kristian Tlangau
52
www.mizoramsynod.org