:: y™w¢{rýft ::

¢{ rð„‚ …t™t ™k.

1. rþûtt…ºte ......................... 1 Úte 7h
r™íÞ r™Þ{ ...............................
h. Ëk‚ Ë{t„{ fesu ntu-„tuze ............ 73
3. Ëk‚ …h{ rn‚fthe ..................... 74
4. sÞ ËŒT„wÁ-yth‚e ................... 7…
…. ht{ f]»ý „tu®ðŒ-Äq™ .................. 76
6. ©ehtrÄftfüf-™ðe™S{q‚ Ë{t ..... 77
7. r™ŠðfÕ… W¥t{ yr‚-«tÚto™t ........... 79
8. sÞ æð™e .............................. 81
9. M‚wr‚ - rðïuþ Atu Ëõ÷ ............... 8h
10. «t‚:«tÚto™t-{nt ƒ¤ðk‚ {tÞt ......... 84
11. {tht ðt÷tS þwk ðt÷… ŒeËu ............ 86
1h. {tht nhS þwk nu‚ ™ ŒeËu ............. 87
13. ©e„ý…r‚S™e yth‚e ................. 88

4
 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{tð÷e
14. ©e„ý…r‚Mºttuºt{T ....................... 89
1…. ©en™w{tS™e yth‚e ................... 91
16. ©e n™w{íMºttuuºt{ ....................... 9h
17. ©e ðtËwŒuð rð{÷t{]‚-yüf .......... 94
18. ¼ðËk¼ð¼er‚¼uŒ™k-yüf ............ 97
19 Ëðuo ˾e Sð™ òuðt™u ................ 99
20. yts {thu ytuhzu hu-ytuhzt™t …Œ ... 100
h1. «Út{ ©e nrh™u hu-Mðt¼trðf [uüt .. 104
22. ytuht ytðtu ~Þt{ M™une, ............. 118
23. nðu {tht ðt’÷t™u ™rn hu ............. 119
h4. nðu {tht ðt’÷t™t Œþo™ .............. 120
h…. ðkŒw Ënò™kŒ hËÁ… ................. 121
26. hu ~Þt{ ‚{u Ët[w ™týwk ............... 126
27. yûth™t ðtËe ðnt÷tu ................. 127
28. …tuZtu …tuZtu Ënò™kŒ Mðt{e ........... 128
29. …tuZu «¼w Ëf¤ {wr™ fu ............... 129
Útt¤™t …Œtu
30. s{tu Útt¤ Sð™ òô ................. 130
5
 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{tð÷e
31. ‚{u s{tu s{tu ™u {tht ................ 131
32. ™t™t „útË ÷uð‚ {™ „{‚tk .......... 132
33. ÷u‚t òytu hu ËtðrhÞt ............... 133
34. Yze htkÄe {u hrËÞtS ................ 134
yuftŒþe™t …Œtu
3…. ftuzu ftuzu yuftŒþe feSyu hu ........ 135
36. WíËð™e ÃÞthe fuþð™e............... 136
fe‚o™tu
37. yðËh ytÔÞtu hu ..................... 168
38. yts {thu ™kŒ™tu ™kŒ™ ½uh ........... 168
39 yts {w™u Ët{u {éÞtu Au .............. 160
40. ytðt™u ytðt hu ytðt™u .............. 1…6
41. yk‚ft¤u ytðe™u Ëk¼t¤e ÷uòu ........ 141
4h. fh «¼w Ëk„tÚtu áZ «e‚ze hu ......... 170
43. ‚{the {qŠ‚ rð™t {tht ................ 1…0
44. ‚tht {w¾™e ÷tðý‚t {eXe hu ......... 17h
4…. ‚thu [xf hk„÷tu Auz÷tu y÷ƒu÷t ..... 1…7
46. Ä{ofw{th {tht nizt™t nth ........... 159
6
 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{tð÷e

47. Ä{ofwkðh nrhf]»ý™e hu {qŠ‚ .......... 149

48. ™{™ nwk fYk rðï…t¤™u ............... 166
49. ™uýt{tk ht¾wk hu ™uýt{tk ht¾wk .......... 1…1
…0. …Äthtu ™u Ënò™kŒS ntu .............. 1…4
…1. «„x ÚtÞt «¼w A…iÞt „t{ hu ........ 144
…h. ¼ðËt„h™tu …th ™ ytðu ............. 169
53. {týfeyu [zât hu {tun™ ............. 148
…4. {tht …qÛÞ WŒÞ ÚtÞt …tA÷t hu....... 146
……. {thu ½uh ytÔÞt hu ËwkŒhðh ........... 140
…6. {thu Mðtr{™thtÞý ¼sðt hu ......... 153
…7. {thu yts r«‚{ ½uh ytðþu hu ....... 162
…8. {krŒhu …ÄtÞto Mðt{e hu ................ 156
…9. {u ‚tu Ëðuo Ëk„tÚtu ‚tuze hu ............. 167
60. Yzt ÷t„tu Atu htsuLÿ {krŒh .......... 145
61. hu Ë„…ý nrhðh™wk Ët[w ............. 163
62. ðt÷t ÷t„tu Atu rðïtÄth .............. 164
63. ðt÷t Y{Íw{ fh‚t ft™ .............. 137
7
 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{tð÷e

64. ˾e yts {tun™ ŒeXt hu ............. 155

6…. ËŒT„wÁ Ët[t hu Ëuðtu þwØ ........... 142
66. Ënò™kŒ Ëw¾fthe .................... 171
67. Ëw¾ŒtÞe hu Mðt{e Ënò™kŒ .......... 143
68. Ëtu™t™t ƒtuh Íw÷u ™kŒrfþtuh .......... 158
69. M™un¼Þto ™Þ™u r™nt¤‚t ntu ......... 138
70. nrh niÞt™t nth Atu S hu ............ 139
71. nrhs™ Ët[t hu su Wh{t ............ 165
7h. ntkhu nrhf]»ý niÞt™tu {thu ............ 147
«feýo
73. rðrðÄ {kºttu ............................ 173
74. «t‚:…qò rðrÄ ......................... 175
75. {t™Ëe …qs™ rðrÄ .................... 18h
76. s™{k„÷ ™t{tð÷e .................... 19h
77. s™ {k„÷ Mºttuºt{T ..................... 198
78. ©e™thtÞý fð[ ..................... h03
79. ©en™w{t™ [t÷eËt .................... h11
8
 (©e Ënò™kŒ Mðt{e su ‚u …tu‚t™t ËíËk„e
«íÞu rþûtt…ºte™u ÷¾‚t Útft «Út{ …tu‚t™t EüŒuð
su ©ef]»ý ¼„ðt™ ‚u™wk æÞt™Y… {k„¤t[hý
fhu Au.)
nw k su ‚u {tht ̌ޙu rð»tu ©ef] » ý
¼„ðt™™wk æÞt™ fÁk Awk. ‚u ©ef]»ý fuðt Au ‚tu
su™t ztƒt …z¾t™u rð»tu htrÄftS hÌttk Au y™u
su™t ðût:MÚt¤™u rð»tu ÷û{eS hÌttk Au y™u
ðk]LŒtð™™u rð»tu rðnth™t fh™tht Au. >>1>>
y™u ð]¥tt÷Þ „t{™u rð»tu hÌtt yuðt
Ënò™kŒ Mðt{e su y{u, ‚u y{u su‚u ™t™t
1
«fth™t su Ëðuo Œuþ ‚u{™u rð»tu hÌttk yuðt su
y{tht ytr©‚ Ëðuo ËíËk„e ‚u «íÞu rþûtt…ºte™u
÷¾eyu Aeyu. >>2>>
©e Ä{oŒuð Útfe Au sL{ su{™tu yuðt su
y{tht ¼tE ht{«‚t…S ‚Útt EåAtht{S ‚u{™t
…wºt su yÞtuæÞt«ËtŒ ™t{u y™u h½wðeh ™t{u
(su™u y{u y{thtk Œ¥t…wºt fhe™u Ëðuo ËíËk„e™t
yt[tÞo…ýt™u rð»tu MÚtt…™ fÞto Au.) >>3>>
‚Útt y{tht ytr©‚ yuðt su {wfwkŒt™kŒ
ytrŒf ™ircf ƒúñ[the ‚Útt y{tht ytr©‚
su {Þtht{ ¼è ytrŒf „]nMÚt ËíËk„e. >>4>>
‚Útt y{thtk ytr©‚ su ËwðtrË™e y™u
rðÄðt yuðe Ëðuo ƒtEytu ‚Útt {wõ‚t™kŒ ytrŒf su
Ëðuo ËtÄw >>5>>
2
 yu Ëðuo ‚u{ýu …tu‚t™t Ä{o™e hûtt™t
fh™tht y™u þtMºt™u rð»tu «{týY… y™u
©e{ÒtthtÞý™e M{]r‚yu Ërn‚ yuðt su y{tht
Yzt ytþeðtoŒ ‚u ðtk[ðt. >>6>>
y™u yt rþûtt…ºte ÷ÏÞt™wk su fthý Au
‚u Ëðuo ‚u{ýu yuft„ú {™u fhe™u Äthðwk. y™u yt
rþûtt…ºte su y{u ÷¾e Au, ‚u Ëðu™
o t Sð™u rn‚™e
fh™the Au. >>7>>
y™u ©e{ŒT¼t„ð‚ …whtý ytrŒf su
ËíþtMºt ‚u{ýu Sð™t fÕÞtý™u yÚtuo «r‚…tŒ™
fÞto yuðt su y®nËt ytrŒf ËŒt[th ‚u{™u su
{™w»Þ …t¤u Au ‚u {™w»Þ su‚u yt ÷tuf ™u …h÷tuf™u
rð»tu {ntËwr¾Þt ÚttÞ Au. >>8>>
y™u ‚u ËŒt[th™wk WÕ÷k½™ fhe™u su
3
{™w»Þ …tu‚t™t {™{tk ytðu ‚u{ ð‚uo Au, ‚u ‚tu
fwƒwÂØðt¤t Au y™u yt ÷tuf ™u …h÷tuf™u rð»tu
r™ùu {tuxt fü™u s …t{u Au. >>9>>
‚u {txu y{tht rþ»Þ yuðt su ‚{u Ëðuo
‚u{ýu ‚tu «er‚yu fhe™u yt rþûtt…ºte™u y™wËhe™u
s r™hk ‚ h ËtðÄt™ …ýu ð‚o ð w k , …ý yt
rþûtt…ºte™wk WÕ÷k½™ fhe™u ð‚oðwk ™rn. >>10>>
Ëðuo ËíËk„eytu™t Ët{tLÞ Ä{
Ä{o
nðu ‚u ðíÞto™e he‚ fneyu Aeyu su,
y{tht su ËíËk„e ‚u{ýu ftuE Sð-«týe{tºt™e
…ý ®nËt ™ fhðe. y™u òýe™u ‚tu Íeýtk yuðt
sw, {tkfz, [tk[z ytrŒf Sð ‚u{™e …ý ®nËt
õÞthuÞ ™ fhðe. >>11>>
y™u Œuð‚t y™u r…‚] ‚u™t Þ¿t™u yÚtuo
4
…ý ƒfhtk, {]„÷tk, ËË÷tk, {tA÷tk ytrŒf ftuE
Sð™e ®nËt ™ fhðe, fu{ su y®nËt Au ‚u s
{tuxtu Ä{o Au yu{ Ëðo þtMºt{tk fÌtwk Au. >>12>>
y™u Mºte, Ä™ y™u htßÞ ‚u™e «t™u
yÚtuo …ý ftuE {™w»Þ™e ®nËt ‚tu ftuE «fthu
õÞthuÞ …ý ™ s fhðe. >>13>>
y™u ytí{½t‚ ‚tu ‚eÚto™u rð»tu …ý ™
fhðtu, ™u ¢tuÄu fhe™u ™ fhðtu, y™u õÞthuf
ftuE yÞtuøÞ yt[hý ÚtE òÞ ‚u Útfe {qkÍtE™u
…ý ytí{½t‚ ™ fhðtu y™u Íuh ¾tE™u ‚Útt
„¤u xq…k tu ¾tE™u ‚Útt fqðu …ze™u ‚Útt …ðo‚ W…hÚte
…ze™u EíÞtrŒf ftuE he‚u ytí{½t‚ ™ fhðtu.
>>14>>
y™u su {tkË Au ‚u ‚tu Þ¿t™wk þu»t ntuÞ ‚tu
5
…ý yt…íft¤{tk …ý õÞthuÞ ™ ¾tðwk y™u ºtý
«fth™e Ëwht y™u yr„Þth «fth™wk {ã ‚u
Œuð‚t™wk ™iðuã ntuÞ ‚tu …ý ™ …eðwk . >>15>>
y™u õÞthuf …tu‚tð‚u ftkEf yÞtuøÞ
yt[hý ÚtE „Þwk ntuÞ yÚtðt ftuE ƒeòð‚u
yÞtuøÞ yt[hý ÚtE „Þwk ntuÞ ‚tu þtMºttrŒfu
fhe™u …tu‚t™t yk„™wk ‚Útt ƒeò™t yk„™wk AuŒ™
™ fhðwk yÚtðt ¢tuÄu fhe™u …ý …tu‚t™t yk„™wk
‚Útt ƒeò™t yk„™wk AuŒ™ ™ fhðwk. >>16>>
y™u Ä{o fhðt™u yÚtu o …ý y{tht
ËíËk„e ftuEyu [tuh™wk f{o ™ fhðwk y™u ÄrýÞt‚wk
su ftc, …w»… ytrŒf ðM‚w ‚u ‚u™t Äýe™e yt¿tt
rð™t ™ ÷uðwk. >>17>>
y™u y{tht ytr©‚ su …whw»t ‚Útt Mºteytu
6
‚u{ýu ÔÞr¼[th ™ fhðtu. y™u sq„xwk ytrŒf
su ÔÞË™ ‚u™tu íÞt„ fhðtu y™u ¼tkøÞ, {Vh,
{ts{, „tkòu yu ytrŒf su fuV fh™thtk ðM‚w ‚u
¾tðtk ™nª y™u …eðtk …ý ™nª. >>18>>
y™u su™t ntÚt™wk htkÄu÷ yÒt ‚Útt su™t
…tºt™wk s¤ ‚u ¾…‚wk ™ ntuÞ ‚uýu htkÄu÷ yÒt ‚Útt
‚u™t …tºt™wk s¤, ‚u ©ef]»ý ¼„ðt™™e «ËtrŒ
[hýt{]‚™t {tntíBÞu fhe™u …ý s„ÒttÚt…whe
rð™t yLÞ MÚtt™f™u rð»tu „úný ™ fhðwk y™u
s„ÒttÚt…whe™u rð»tu s„ÒttÚtS™tu «ËtŒ ÷uðtÞ
‚u™tu Œtu»t ™rn. >>19>>
y™u …tu‚t™t MðtÚto™e rËrØ™u yÚtuo …ý
ftuE™u rð»tu r{ÚÞt y…ðtŒ ythtu…ý ™ fhðtu
y™u ftuE™u „t¤ ‚tu õÞthuÞ ™ Œuðe. >>20>>

7
 y™u Œuð‚t, ‚eÚto, ƒútñý, …r‚ðú‚t, ËtÄw
y™u ðuŒ yu{™e ®™Œt õÞthuÞ ™ fhðe y™u ™
Ëtk¼¤ðe. >>21>>
y™u su Œuð‚t™u Ëwht y™u {tkË™wk ™iðuÄ
Út‚wk ntuÞ y™u ð¤e su Œuð‚t™e yt„¤ ƒfhtk
ytrŒf Sð™e ®nËt Út‚e ntuÞ ‚u Œuð‚t™wk ™iðuÄ6
™ ¾tðwk >>22>>
y™u {t„o™u rð»tu [t÷‚u rþðt÷ÞtrŒf su
Œuð{krŒh ytðu ‚u™u òuE™u ‚u™u ™{Mfth fhðtu
y™u ytŒh Útfe ‚u Œuð™wk Œþo™ fhðwk. >>23>>
y™u …tu‚…tu‚t™t ðýto©{™tu’ su Ä{o ‚u
ftuE ËíËk„eyu íÞt„ ™ fhðtu. ™u …hÄ{o™wk
yt[hý ™ fhðwk ‚Útt …t¾kz Ä{o™wk yt[hý ™
fhðwk ‚Útt fÂÕ…‚10 Ä{o™wk yt[hý ™ fhðwk.
8
>>24>>
y™u su ™ t ð[™™u Ëtk ¼ ¤ðu fhe™u
©ef]»ý ¼„ðt™™e ¼Âõ‚ ™u …tu‚t™tu Ä{o yu ƒu
Útfe …ze sðtÞ ‚u™t {w¾ Útfe ¼„ðt™™e
fÚttðt‚to ™ Ëtk¼¤ðe. >>25>>
y™u su ËíÞ ð[™ ƒtu÷ðu fhe™u …tu‚t™tu
ÿtun ÚttÞ ‚Útt …thftu ÿtun ÚttÞ yuðkw su ËíÞ ð[™
‚u õÞthuÞ ™ ƒtu÷ðwk y™u su f]‚Ιe ntuÞ ‚u™t
Ëk„™tu íÞt„ fhðtu y™u ÔÞðnth ftÞo™u rð»tu
ftuE™e ÷tk[ ™ ÷uðe. >>26>>
y™u [tuh, …t…e, ÔÞË™e, …t¾kze ft{e
‚Útt fer{Þt ytrŒf r¢Þtyu fhe™u s™™tu
X„™thtu yu A «fth™t su {™w»Þ ‚u{™tu Ëk„ ™
fhðtu. >>27>>
9
 y™u su {™w»Þ ¼Âõ‚™wk yÚtðt ¿tt™™wk
yt÷kƒ™ fhe™u Mºte, ÿÔÞ y™u hËtMðtŒ ‚u™u
rð»tu yr‚þÞ ÷tu÷w… Útft …t…™u rð»tu «ð‚o‚t ntuÞ
‚u {™w»Þ™tu Ë{t„{ ™ fhðtu. >>28>>
y™u su þtMºt™u rð»tu ©ef]»ý ¼„ðt™
‚Útt ©ef]»ý ¼„ðt™™t su ðhtntrŒf yð‚th
‚u{™wk ÞwÂõ‚yu fhe™u ¾kz™ fÞwO ntuÞ yuðtk su
þtMºt ‚u õÞthuÞ ™ {t™ðtk y™u ™ Ëtk¼¤ðtk.
>>29>>
y™u „téÞt rð™t™wk su s¤ ‚Útt ŒqÄ ‚u ™
…eðwk y™u su s¤™u rð»tu Íeýtk Sð ½ýtkf ntuÞ
‚u s¤u fhe™u M™t™trŒf r¢Þt ™ fhðe. >>30>>
y™u su yti»tÄ ŒtY ‚Útt {tkË ‚uýu Þwõ‚
ntuÞ ‚u yti»tÄ õÞthuÞ ™ ¾tðwk y™u ð¤e su
10
ðiã™t yt[hý™u òý‚t ™ ntuEyu ‚u ðiãu ytÃÞwk
su yti»tÄ ‚u …ý õÞthuÞ ™ ¾tðwk. >>31>>
y™u ÷tuf ™u þtMºt ‚u{ýu {¤{qºt fhðt™u
yÚtuo ðßÞto yuðt MÚtt™f, su Sýo Œuðt÷Þ
‚Útt ™Œe ‚¤tð™t ytht ‚Útt {t„o ‚Útt ðtðu÷wk
¾u‚h ‚Útt ð]ût™e AtÞt ‚Útt Vq÷ðtze-ƒ„e[t;
yu ytrŒf su MÚtt™f ‚u{™u rð»tu õÞthuÞ …ý
{¤{qºt ™ fhðwk ‚Útt Útqkfðwk …ý ™rn. >>32>>
y™u [tuh{t„uo fhe™u …uËðwk ™rn y™u
™eËhðwk ™rn. y™u su MÚtt™f ÄýeÞt‚wk ntuÞ ‚u
MÚtt™f™u rð»tu ‚u™t Äýe™u …qAât rð™t W‚thtu
™ fhðtu. >>33>>
y™u y{tht ËíËk„e su …wÁ»t {tºt ‚u{ýu
ƒtE {týË™t {w¾Útfe ¿tt™ðt‚to ™ Ëtk¼¤ðe
11
y™u MºteÞtu ËtÚtu rððtŒ ™ fhðtu ‚Útt htò Ëk„tÚtu
‚Útt htò™t {týË Ëk„tÚtu rððtŒ ™ fhðtu. >>34>>
y™u „whw™wk y…{t™ ™ fhðwk ‚Útt su
yr‚þÞ ©uc {™w»Þ ntuÞ ‚Útt su ÷tuf™u rð»tu
«r‚rc‚ {™w»Þ ntuÞ ‚Útt su rðît™T {™w»Þ ntuÞ
‚Útt su þMºtÄthe {™w»Þ ntuÞ ‚u Ëðuo™wk y…{t™
™ fhðwk. >>35>>
y™u rð[tÞto rð™t ‚íft¤ ftkE ftÞo ™
fhðwk y™u Ä{o ËkƒkÄe su ftÞo ‚u ‚tu ‚íft¤
fhðwk. y™u …tu‚u su rðÄt ¼ÛÞt ntuEyu ‚u ƒeò™u
¼ýtððe y™u r™íÞ «íÞu ËtÄw™tu Ë{t„{ fhðtu.
>>36>>
y™u „w hw, Œuð y™u htò yu ºtý™tk
Œþo™™u yÚtuo ßÞthu sðwk íÞthu Xt÷u ntÚtu ™ sðwk.
12
y™u ftuE™tu rðït˽t‚ ™ fhðtu y™u …tu‚t™u
{w¾u fhe™u …tu‚t™tk ð¾tý ™ fhðtk. >>37>>
y™u su ðMºt …nuÞuo Útfu …ý …tu‚t™t yk„
Œu¾tÞ ‚uðwk su ¼qqzk w ð† ‚u y{tht ËíËk„e ‚u{ýu ™
…nuhðw.k >>38>>
y™u ©ef]»ý ¼„ðt™™e su ¼Âõ‚ ‚u
Ä{uohrn‚ yuðe ftuE «fthu ™ fhðe y™u y¿tt™e
yuðt su {™w»Þ ‚u{™e ®™Œt™t ¼Þ Útfe ©ef]»ý
¼„ðt™™e Ëuðt™tu íÞt„ fhðtu s ™rn. >>39>>
y™u WíËð™t rŒðË™u rð»tu ‚Útt r™íÞ
«íÞu ©ef]»ý™t {krŒh{tk ytÔÞt yuðt su ËíËk„e
…whw»t ‚u{ýu ‚u {krŒh™u rð»tu Mºteytu™tu M…þo ™
fhðtu ‚Útt Mºteytu ‚u{ýu …wY»t™tu M…þo ™ fhðtu
y™u {krŒh{tkÚte ™eËÞto …Ae …tu‚…tu‚t™e he‚u
13
ð‚oðwk. >>40>>
y™u Ä{oðþ k e „wÁ Útfe ©ef]»ý™e Œeûtt™u
…tBÞt yuðt su ƒútñý, ûtrºtÞ y™u ði~Þ yu ºtý
ðýo™t y{tht ËíËk„e, ‚u{ýu fkX™u rð»tu ‚w÷Ëe™e
ƒuðze {t¤t r™íÞu Äthðe y™u ÷÷tx, ÓŒÞ y™u
ƒu ntÚt yu [thu Xuftýu Qæðo…wkzÙ r‚÷f fhðwk.
>>41>>
y™u ‚u r‚÷f su‚u „tu…e[kŒ™u fhe™u fhðw,k
yÚtðt ¼„ðt™™e …qò fh‚tk ƒtfe hÌtwk y™u
fuþh fwkfw{trŒfu Þwf‚ yuðwk su «ËtŒe [kŒ™ ‚uýu
fhe™u r‚÷f fhðwk. >>42>>
y™u ‚u r‚÷f™t {æÞ™u rð»tus „tu¤ yuðtu
su [tkŒ÷tu ‚u su‚u „tu…e[kŒ™u fhe™u fhðtu yÚtðt
htrÄftS y™u ÷û{eS ‚u™wk «ËtrŒ yuðwk su fwkfw{
14
‚uýu fhe™u ‚u [tkŒ÷tu fhðtu. >>43>>
y™u …tu ‚ t™t Ä{o ™ u r ð»tu hÌtt y™u
©ef]»ý™t ¼õ‚ yuðt Ë‚T-þwÿ ‚u{ýu ‚tu
‚w÷Ëe™e {t¤t y™u Qæðo…wkzÙ r‚÷f ‚u ƒútñý,
ûtrºtÞ, ði~Þ™e …uXu Äthðtk. >>44>>
y™u ‚u Ë‚T-þwÿ Útfe ƒeò su òr‚yu
fhe™u Q‚h‚t yu ð t ¼õ‚s™ ‚u { ýu ‚tu
[kŒ™trŒf ftc™e su ƒuðze {t¤t ‚u ¼„ðt™™e
«ËtŒe fhtðe™u fkX™u rð»tu Äthðe y™u ÷÷tx™u
rð»tu fuð¤ [tkŒ÷tu fhðtu …ý r‚÷f ™ fhðwk.
>>45>>
y™u su ƒútñýtrŒf™u rºt…wkzÙ su ytzwk
r‚÷f fhðwk ‚Útt Áÿtût™e {t¤t Äthðe- yu ƒu
ðt™t …tu‚t™e fw¤…hk…htyu fhe™u [tÕÞtk ytÔÞtk
15
ntuÞ y™u ‚u ƒútñýtrŒf y{tht ytr©‚ ÚtÞt
ntuÞ ‚tu …ý ‚u{ýu ‚u rºt…wzk Ù y™u Áÿtût™tu õÞthuÞ
íÞt„ ™ fhðtu. >>46>>
y™u ™thtÞý y™u rþðS yu ƒu™wk
yuftí{…ýwk s òýðwk. fu{su ðuŒ™u rð»tu yu ƒuÞ™wk
ƒúñY…u fhe™u «r‚…tŒ™ fÞwO Au. >>47>>
y™u y{tht ytr©‚ su {™w»Þ ‚u{ýu
þtMºtu fÌttu su yt…ŒTÄ{o ‚u yÕ… yt…íft¤™u
rð»tu {wÏÞ…ýu fhe™u õÞthuÞ „úný ™ fhðtu.
>>48>>
y™u y{tht ËíËk„e ‚u{ýu r™íÞ ËqÞo
WøÞtÚte «Út{ s ò„ðwk y™u ©ef]»ý¼„ðt™™wk
M{hý fhe™u …Ae þti[rðrÄ fhðt sðwk. >>49>>

16
 y™u …Ae yuf MÚtt™f™u rð»tu ƒuËe™u
Œt‚ý fhðwk y™u …Ae …rðºt s¤u fhe™u M™t™
fhe™u …Ae ÄtuÞu÷wk ðMºt yuf …nuhðwk y™u yuf
ytuZðwk. >>50>>
y™u ‚u ðth …Ae …rðºt …]Úðe™u rð»tu …tÚtÞwO
y™u þwØ ™u ftuE ƒeò ytË™™u yzâwk ™ ntuÞ
y™u su W…h Ëthe…uXu ƒuËtÞ yuðwk su ytË™
‚u™u rð»tu …qð{o ¾
w u yÚtðt W¥th{w¾u ƒuËe™u yt[{™
fhðwk. >>51>>
y™u …Ae ËíËk„e …wh»w t{tºt™u [tkŒ÷u Ërn‚
Qæðo…wkzÙ r‚÷f fhðwk y™u ËwðtrË™e su MºteÞtu,
‚u{ýu ‚tu …tu‚t™t ¼t÷™u rð»tu fwkfw{™tu [tkŒ÷tu
fhðtu. >>52>>
y™u ‚u rðÄðt MºteÞtu{tºt™u …tu‚t™t ¼t÷™u
17
rð»tu r‚÷f ™ fhðwk ™u [tkŒ÷tu …ý ™ fhðtu.
y™u ‚u …Ae ‚u Ëðuo su y{tht ËíËk„e ‚u{ýu {™u
fhe™u fÕtÃÞt su [kŒ™ …w»…trŒf W…[th ‚u{ýu
fhe™u ©ef]»ý ¼„ðt™™e {t™Ëe …qò fhðe.
>>53>>
y™u ‚u …Ae ©ehtÄtf]»ý™e su r[ºt«r‚{t
‚u™wk ytŒhÚtfe Œþo™ fhe™u ™{Mfth fhe™u
…Ae …tu ‚ t™t Ët{ÚÞo «{týu ©ef] » ý™tu su
yütûth {kºt ‚u™tu s… fhe™u ‚u …Ae …tu‚t™wk
ÔÞðntrhf ft{fts fhðwk. >>54>>
y™u su y{tht ËíËk„e{tk ykƒhe»t
htò™e …uXu ytí{r™ðuŒe yuðt W¥t{ ¼õ‚ ntuÞ
‚u{ýu …ý «Út{ fÌtwk ‚uðe he‚u y™w¢{u fhe™u
{t™Ëe …qò …ÞoL‚ Ëðuo r¢Þt fhðe. >>55>>

18
 y™u ‚u su ytí{r™ðuŒe ¼õ‚ ‚u{ýu
…t»ttý™e yÚtðt Ät‚w™e su ©ef]»ý ¼„ðt™™e
«r‚{t yÚtðt þt÷„út{, ‚u™e su …qò ‚u Œuþft¤™u
y™wËhe™u …tu‚t™t Ët{ÚÞo «{týu «tó ÚtÞtk su
[kŒ™ …w»… V¤trŒf ðM‚w ‚uýu fhe™u fhðe y™u
…Ae ©ef]»ý ¼„ðt™™t su yütûth {kºt ‚u™tu
s… fhðtu. >>56>>
y™u ‚u …Ae ©ef]»ý ¼„ðt™™tk su M‚tuºt
yÚtðt „úkÚt ‚u™tu su …tX ‚u …tu‚t™t Ët{ÚÞo «{týu
fhðtu, y™u su ËkMf]‚ ™ ¼ÛÞt ntuÞ ‚u{ýu
©ef]»ý ¼„ðt™™wk ™t{ fe‚o™ fhðwk. >>57>>
y™u …Ae ©ef] » ý ¼„ðt™™u ™i ð u ã
fhe™u …Ae ‚u «ËtrŒ yuðwk su yÒt ‚u s{ðwk y™u
‚u su ytí{r™ðuŒe ði»ýð ‚u{ýu Ëðoft¤™u rð»tu

19
«er‚yu fhe™u ©ef]»ý ¼„ðt™™e Ëuðt…htÞý
Útðwk. >>58>>
y™u r™„wýo , fnu‚tk {tÞt™t su Ë¥ðtrŒf
ºtý „wý ‚uýu hrn‚, yuðt su ©ef]»ý ¼„ðt™,
‚u™t ËkƒkÄ Útfe ‚u ytí{r™ðuŒe ¼õ‚™e su Ëðuo
r¢Þt ‚u r™„wý
o ÚttÞ Au. ‚u nu‚w {txu ‚u ytí{r™ðuŒe
¼õ‚ su ‚u r™„woý fÌtt Au. >>59>>
y™u yu su ytí{r™ðuŒe ¼õ‚, ‚u{ýu
©ef]»ý ¼„ðt™™u y…oý fÞto rð™t™wk s¤ …ý
õÞthuÞ ™ …eðwk y™u …ºt fkŒ V¤trŒf su ðM‚w
‚u…ý ©ef]»ý ¼„ðt™™u y…oý fÞto rð™t™wk
™ ¾tðwk. >>60>>
y™u ð¤e Ëðuo su y{tht ËíËk„e
‚u{ýu ð]Ø…ýt Útfe yÚtðt ftuE {tuxt yt…íft¤u
20
fhe™u yË{Úto…ýwk ÚtE „Þu Ë‚u …tu‚u Ëuððt™wk su
©ef]»ý™wk MðY…, ‚u ƒeò ¼õ‚™u yt…e™u …tu‚u
…tu‚t™t Ët{ÚÞo «{týu ð‚oðwk. >>61>>
y™u su ©ef]»ý™wk MðY… …tu‚t™u Ëuððt™u
yÚtuo Ä{oðkþ™t su yt[tÞo, ‚u{ýu s ytÃÞwk ntuÞ
yÚtðt ‚u yt[tÞuo su MðY…™e «r‚ct fhe ntuÞ ‚u
s MðY…™u Ëuððwk y™u ‚u rð™t ƒeswk su ©ef]»ý™wk
MðY…,‚u ‚tu ™{Mfth fhðt ÞtuøÞ Au …ý Ëuððt
ÞtuøÞ ™Úte. >>62>>
y™u y{tht su Ëðuo ËíËk„e ‚u{ýu r™íÞ
«íÞu ËtÞkft¤u ¼„ðt™™t {krŒh «íÞu sðwk y™u
‚u {krŒh™u rð»tu ©ehtrÄftS™t …r‚ yuðt su
©ef]»ý ¼„ðt™ ‚u™t ™t{™wk Wå[ Mðhu fhe™u
fe‚o™ fhðwk. >>63>>

21
 y™u ‚u ©ef]»ý™e su fÚtt ðt‚to ‚u …h{
ytŒh Útfe fhðe ™u Ëtk¼¤ðe y™u WíËð™u
rŒðËu ðtSkºt Ërn‚ ©ef]»ý™tk fe‚o™ fhðtk.>>64>>
y™u y{tht ytr©‚ su Ëðuo ËíËk„e ‚u{ýu
su «fthu …qðuo fÌtwk yu «fthu fhe™u s r™íÞ «íÞu
fhðwk. y™u ËkMf]‚ y™u «tf]‚ yuðt su ËŒT„úkÚt
‚u{™tu yÇÞtË …ý …tu‚t™e ƒwÂØ™u y™wËthu
fhðtu. >>65>>
y™u su {™w»Þ suðt „wýu fhe™u Þwõ‚ ntuÞ,
‚u {™w»Þ™u ‚uðt ftÞo™u rð»tu rð[the™u s «uhðtu;
…ý su ftÞo™u rð»tu su ÞtuøÞ ™ ntuÞ ‚u ftÞo™u
rð»tu ‚u™u õÞthuÞ ™ «uhðtu. >>66>>

22
 y™u …tu‚t™t su Ëuðf ntuÞ, ‚u Ëðo™e
…tu‚t™t Ët{ÚÞo «{týu yÒt ðMºttrŒfu fhe™u
ÞÚttÞtuøÞ Ëk¼tð™t r™hk‚h ht¾ðe. >>67>>
y™u su …wÁ»t suðt „wýðt¤tu ntuÞ ‚u …wÁ»t™u
‚uðt ð[™u fhe™u Œuþ ft¤t™wËthu ÞÚttÞtuøÞ
ƒtu÷tððtu …ý yuÚte ƒeS he‚u ™ ƒtu÷tððtu. >>68>>
y™u rð™Þu fhe™u Þwõ‚ yuðt su y{tht
ytr©‚ ËíËk„e ‚u{ýu „wÁ, htò, yr‚ ð]Ø,
íÞt„e, rðît™ y™u ‚…Mðe; yu A sýt ytðu
íÞthu ËL{w¾ QXðwk ‚Útt ytË™ yt…ðwk ‚Útt {Äwhu
ð[™u ƒtu÷tððwk EíÞtrŒf r¢Þtyu fhe™u yu{™wk
ËL{t™ fhðwk. >>69>>
y™u „wÁ, Œuð ™u htò yu{™u Ë{e…u ‚Útt
˼t™u rð»tu …„ W…h …„ [Ztðe™u ™ ƒuËðwk
23
‚Útt ðMºtu fhe™u Zª[ý™u ƒtkÄe™u ™ ƒuËðwk.
>>70>>
y™u y{tht ytr©‚ su Ëðo ËíËk„e ‚u{ýu
…tu‚t™t yt[tÞo Ëk„tÚtu õÞthuÞ …ý rððtŒ ™
fhðtu y™u …tu‚t™t Ët{ÚÞo«{týu yÒt, Ä™,
ðMºttrŒfu fhe™u ‚u …tu‚t™t yt[tÞo™u …qsðt. >>71>>
y{tht su ytr©‚ s™ ‚u{ýu …tu‚t™t
yt[tÞo™u ytð‚tk Ëtk¼¤e™u ytŒh Útfe ‚íft¤
ËL{w¾ sðwk y™u ‚u yt[tÞo …tu‚t™t „t{Úte …tAt
…Äthu íÞthu „t{™e ¼t„tu¤ ËwÄe ð¤tððt sðwk.
>>72>>
y™u ½ýwkf Au V¤ su™u rð»tu yuðwk …ý su
f{o ‚u òu Ä{uo hrn‚ ntuÞ ‚tu ‚u™wk yt[hý ™ s
fhðwk fu{ su Ä{o Au ‚u s Ëðo …wh»w ttÚto™tu yt…™thtu
24
Au {txu ftuEf V¤™t ÷tu¼u fhe™u Ä{o™tu íÞt„
™ fhðtu. >>73>>
y™u …qðuo ÚtÞt su {tuxt …wÁ»t ‚u{ýu …ý
òu õÞthuÞ yÄ{to[hý fÞwO ntuÞ ‚tu ‚u™wk „úný
™ fhðwk y™u ‚u{ýu su Ä{to[hý fÞwO ntuÞ ‚tu
‚u™wk „úný fhðwk. >>74>>
y™u ftuE™e …ý su „wÌtðt‚to ‚u ‚tu ftuE
Xuftýu …ý «ftþ fhðe s ™rn. y™u su Sð™wk
suðe he‚u ËL{t™ fhðwk ½x‚wk ntuÞ, ‚u™wk ‚uðe
he‚u s ËL{t™ fhðwk. …ý Ë{ÿrüyu fhe™u yu
{ÞtoŒt™wk WÕ÷k½™ fhðwk ™rn. >>75>>
y™u y{tht su Ëðu o ËíËk „ e ‚u { ýu
[t‚w{toË™u rð»tu rðþu»t r™Þ{ Äthðtu y™u su
{™w » Þ yË{Úto ntuÞ ‚u{ýu ‚tu yuf ©tðý
25
{tË™u rð»tu rðþu»t r™Þ{ Äthðtu. >>76>>
y™u ‚u rðþu » t r™Þ{ ‚u rfÞt ‚tu
¼„ðt™™e fÚtt™wk ©ðý fhðwk ‚Útt fÚtt ðtk[ðe
‚Útt ¼„ðt™™t „wý™wk fe‚o™ fhðwk ‚Útt …k[t{]‚
M™t™u fhe™u ¼„ðt™™e {nt…qò fhðe ‚Útt
¼„ðt™™t {kºt™tu s… fhðtu ‚Útt M‚tuºt™tu …tX
fhðtu ‚Útt ¼„ðt™™u «Œrûtýtytu fhðe. >>77>>
‚Útt ¼„ðt™™u Ëtütk„ ™{Mfth fhðt-
yu su ytX «fth™t r™Þ{ ‚u y{u W¥t{ {tLÞt
Au. ‚u {txu yu r™Þ{{tkÚte ftuE yuf r™Þ{ su ‚u
[tu{tËt™u rð»tu rðþu»t…ýu ¼Âõ‚yu fhe™u Äthðtu.
>>78>>
y™u Ëðo su yuftŒþeytu, ‚u{™wk ðú‚ su
‚u ytŒh Útfe fhðwk ‚Útt ©ef]»ý ¼„ðt™™t su
26
sL{tü{e ytrŒf sL{rŒðË ‚u{™wk ðú‚ su ‚u
ytŒhÚtfe fhðwk ‚Útt rþðhtºte™wk ðú‚ su ‚u
ytŒhÚtfe fhðwk y™u ‚u ðú‚™t rŒðË™u rð»tu {tuxt
WíËð fhðt. >>79>>
y™u su rŒðËu ðú‚™tu W…ðtË fÞtuo ntuÞ
‚u rŒðËu yr‚þÞ Þí™u fhe™u rŒðË™e r™ÿt™tu
íÞt„ fhðtu, fu{ su su{ {iÚtw™u fhe™u {™w»Þ™t
W…ðtË™tu ™tþ ÚttÞ Au ‚u{ s rŒðË™e r™ÿtyu
fhe™u {™w»Þ™t W…ðtË™tu ™tþ ÚtE òÞ Au.
>>80>>
y™u Ëðo ði»ýð™t htò yuðt su ©e
ðÕ÷¼t[tÞo ‚u™t …wºt su ©e rðê÷™tÚtS ‚u su ‚u
su ðú‚ y™u WíËð™t r™ýoÞ™u fh‚t n‚t. >>81>>
y™u ‚u rðê÷™tÚtSyu fÞtuo su r™ýoÞ
27
‚u™u s y™wËhe™u Ëðuo ðú‚ ™u WíËð fhðt y™u
‚u rðê÷™tÚtSyu fne su ©ef]»ý™e Ëuðther‚
‚u™wk s „úný fhðwk. >>82>>
y™u Ëðuo su y{tht ytr©‚, ‚u{ýu
îtrhft ytrŒf su ‚eÚto ‚u{™e Þtºtt su ‚u …tu‚t™t
Ët{ÚÞo «{týu ÞÚttrðrÄyu fhe™u fhðe y™u
ð¤e …tu‚t™t Ët{ÚÞo «{týu Œe™ s™™u rð»tu
ŒÞtðt™ Útðwk. >>83>>
y™u y{tht su ytr©‚ ‚u{ýu rð»ýw,
rþð, „ý…r‚, …tðo‚e y™u ËqÞo yu …tk[ Œuð
…qßÞ…ýu fhe™u {t™ðt. >>84>>
y™u òu õÞthuf ¼q‚«u‚trŒf™tu W…ÿð
ÚttÞ íÞthu ‚tu ™thtÞý fð[™tu s… fhðtu yÚtðt
n™w{t™S™t {kºt™tu s… fhðtu; …ý yu rð™t
28
ƒeò ftuE ûtwÿ Œuð™t M‚tuºt y™u {kºt™tu s… ™
fhðtu. >>85>>
y™u ËqÞo™wk ™u [kÿ{t™wk „úný ÚtÞu Ë‚u
y{tht su Ëðuo ËíËk„e ‚u{ýu ƒeS Ëðuo r¢Þt™tu
‚íft¤ íÞt„ fhe™u …rðºt ÚtE™u ©ef]»ý
¼„ðt™™t {kºt™tu s… fhðtu. >>86>>
y™u ‚u „úný {wftE hÌtt …Ae ðMºt
Ërn‚ M™t™ fhe™u su y{tht „]nMÚt ËíËk„e
ntuÞ ‚u{ýu …tu‚t™t Ët{ÚÞo «{týu Œt™ fhðwk
y™u su íÞt„e ntuÞ ‚u{ýu ¼„ðt™™e …qò fhðe.
>>87>>
y™u y{tht ËíËk„e yuðt su [thu ðýo™t
{™w»Þ ‚u{ýu sL{™wk Ëq‚f ‚Útt {hý™wk Ëq‚f
‚u …tu‚…tu‚t™t ËkƒÄ
k ™u y™wËthu fhe™u ÞÚttþtMºt
29
…t¤ðwk. >>88>>
y™u su ƒútñý ðýo ntuÞ ‚u{ýu þ{, Œ{,
ût{t y™u Ëk‚tu»t yu ytrŒf su „wý ‚u{ýu Þwõ‚
Útðwk y™u su ûtrºtÞ ðýo ntuÞ ‚u{ýu þqhðeh…ýwk
y™u Äehs yu ytrŒf su „wý ‚u{ýu Þwõ‚ Útðwk.
>>89>>
y™u ði~Þ ðýo ntuÞ ‚u{ýu f]r»tf{o ‚Útt
ðýs ÔÞt…th ‚Útt ÔÞtsðxtu yu ytrŒf su
ð]r¥tytu ‚u{ýu fhe™u ð‚oðkw y™u su þwÿ ðýo ntuÞ,
‚u{ýu ƒútñýtrŒf ºtý ðýo™e Ëuðt fhðe yu
ytrŒf su ð]r¥tytu ‚u{ýu fhe™u ð‚oðwk. >>90>>
y™u su rîs ntuÞ, ‚u{ýu „¼toÄt™trŒf
ËkMfth ‚Útt ytÂöf ‚Útt ©tØ; yu ºtý su ‚u
…tu‚t™t „]ÌtËqºt™u y™wËthu fhe™u suðtu su™tu
30
yðËh ntuÞ y™u suðe Ä™Ëk…r¥t ntuÞ ‚u «{týu
fhðt. >>91>>
y™u õÞthuf òýu yÚtðt yòýu òu ™t™wk
{tuxwk …t… ÚtE òÞ ‚tu …tu‚t™e þÂõ‚ «{týu ‚u
…t…™wk «tÞrù¥t fhðwk >>92>>
y™u [th ðu Œ ‚Útt ÔÞtËËq º t ‚Útt
©e{ŒT¼t„ð‚ ™t{u …whtý ‚Útt {nt¼th‚™u rð»tu
‚tu ©e rð»ýwËnËú ™t{ >>93>>
‚Útt ©e ¼„ðŒT„e‚t ‚Útt rðŒwhSyu
fnu÷e su ™er‚ ‚Útt MfkŒ …whtý™tu su rð»ýw¾kz
‚u™urð»tu hÌtwk yuðwk su ©eðtËwŒuð{tntíBÞ >>94>>
y™u Ä{oþtMºt™t {æÞ{tk hne yuðe su
Þt¿tðÕõÞ Ér»t™e M{]r‚ yu su ytX ËåAtMºt ‚u

31
y{™u Eü Au. >>95>>
y™u …tu‚t™t rn‚™u EåA‚t yuðt su
y{tht Ëðuo rþ»Þ ‚u{ýu yu ytX ËåAtMºt su ‚u
Ëtk¼¤ðtk y™u y{tht ytr©‚ su rîs ‚u{ýu
yu ËåAtMºt su ‚u ¼ýðtk ‚Útt ¼ýtððtk ‚Útt
yu{™e fÚtt fhðe.>>96>>
y™u ‚u ytX ËåAtMºt{tkÚte yt[th,
ÔÞðnth y™u «tÞrù¥t; yu ºtý™tu su r™ýoÞ
fhðtu ‚u™u rð»tu ‚tu r{‚tûtht xeftyu Þwõ‚ yuðe
su Þt¿tðÕõÞ Ér»t™e M{]r‚ ‚u™wk „úný fhðwk.
>>97>>
y™u ð¤e yu ytX ËåAtMºt™u rð»tu su
©e{ŒT¼t„ð‚…whtý ‚u™t Œþ{ ™u …k[{ ™t{u su
ƒu MfkÄ ‚u su ‚u ©ef]»ý ¼„ðt™™wk {tntíBÞ
32
òýðt™u yÚtuo ËðoÚte yrÄf…ýu òýðt. >>98>>
y™u Œþ{ MfkÄ ‚Útt …k[{ MfkÄ ‚Útt
Þt¿tðÕõÞ™e M{]r‚ yu su ºtý ‚u y™w¢{u fhe™u
y{tÁk ¼Âõ‚þtMºt, Þtu„þtMºt y™u Ä{oþtMºt
Au. fnu‚tk Œþ{ MfkÄ ‚u ¼Âõ‚ þtMºt Au y™u
…k[{ MfkÄ ‚u Þtu„ þtMºt Au ; y™u Þt¿tðÕõÞ™e
M{]r‚ ‚u Ä{o þtMºt Au yu{ òýðwk. >>99>>
y™u ©e ht{t™wò[tÞuo fÞwO yuðwk su
ÔÞtËËqºt™wk ©e¼t»Þ ‚Útt ©e¼„ðŒT„e‚t™wk
¼t»Þ yu su ƒu ‚u y{tÁk yæÞtí{þtMºt Au yu{
òýðwk. >>100>>
y™u yu Ëðuo ËåAtMºt™u rð»tu su ð[™ ‚u
su ‚u ©ef]»ý ¼„ðt™™wk MðY… ‚Útt Ä{o ‚Útt
¼Âõ‚ ‚Útt ðihtøÞ; yu [th™t yr‚ Wíf»to…ýt™u
33
fnu‚tk ntuÞ, >>101>>
‚u ð[™ su ‚u ƒeòk ð[™ fh‚tk «Ät™…ýu
{t™ðtk. y™u ©ef]»ý ¼„ðt™™e ¼Âõ‚ ‚u su ‚u
Ä{uo Ërn‚ s fhðe yuðe he‚u ‚u Ëðuo ËåAtMºt™wk
hnMÞ Au. >>102>>
y™u ©wr‚™u M{]r‚ ‚u{ýu «r‚…tŒ™ fÞtuo
yuðtu su ËŒt[th, ‚u Ä{o òýðtu y™u ©ef]»ý
¼„ðt™™u rð»tu {tntíBÞ¿tt™u Ërn‚ su ½ýtu
M™un ‚u ¼Âõ‚ òýðe. >>103>>
y™u ©ef] » ý ¼„ðt™ rð™t yLÞ
…ŒtÚto{tk «er‚ ™rn ‚u ðihtøÞ òýðtu y™u Sð,
{tÞt y™u Eïh; ‚u{™t MðY…™u su Yze he‚u
òýðwk ‚u™u ¿tt™ fneyu. >>104>>

34
 y™u su Sð Au ‚u ӌޙu rð»tu hÌttu Au ™u
yýw Ëh¾tu Ëqû{ Au ™u [i‚LÞY… Au ™u òý™thtu
Au y™u …tu‚t™e ¿tt™þÂõ‚yu fhe™u ™¾Úte
rþ¾t…ÞO‚ Ë{„ú …tu‚t™t Œun «íÞu ÔÞt…e™u hÌttu
Au y™u yAuã, y¼uã, ysh, y{h, EíÞtrŒf
Au ÷ûtý su™tk yuðtu Sð Au yu{ òýðtu. >>105>>
y™u su {tÞt Au. ‚u rºt„wýtÂí{ft Au ™u
ykÄfth Y… Au ™u ©ef]»ý ¼„ðt™™e þÂõ‚
Au, y™ yt Sð ™u Œun ‚Útt Œun™t su ËkƒkÄe
‚u{™u rð»tu ynk{{íð™e fhtð™the Au, yu{
{tÞt™u òýðe. >>106>>
y™u su Eïh Au ‚u su ‚u su{ ӌޙu rð»tu
Sð hÌttu Au ‚u{ ‚u Sð™u rð»tu yk‚Þto{e…ýu fhe™u
hÌtt Au ™u Mð‚kºt Au ™u Ëðo Sð™u f{oV¤™t

35
yt…™tht Au yu{ Eïh™u òýðt. >>107>>
y™u ‚u Eïh ‚u õÞt ‚tu …hƒúñ …wÁ»ttu¥t{
yuðt su ©ef]»ý ¼„ðt™ ‚u Eïh Au y™u ‚u
©ef]»ý su ‚u yt…ýt EüŒuð Au ™u W…tË™t
fhðt ÞtuøÞ Au y™u Ëðo yð‚th™t fthý Au.
>>108>>
y™u Ë{Úto yuðt su ©ef]»ý ‚u su ‚u
htrÄftSyu Þwõ‚ ntuÞ íÞthu ‘htÄtf]»ý’ yuðu
™t{u òýðt y™u YÂõ{ýeY… su ÷û{e ‚u{ýu
Þwõ‚ ntuÞ íÞthu ‘÷û{e™thtÞý’ yuðu ™t{u
òýðt. >>109>>
y™u yu ©ef]»ý su ‚u yswo™u Þwõ‚ ntuÞ
íÞthu ™h™thtÞý yuðu ™t{u òýðt y™u ð¤e
‚u ©ef]»ý su ‚u ƒ¤¼ÿtrŒf™u Þtu„u fhe™u ‚u
36
‚u ™t{u fnuðtÞ Au yu{ òýðwk. >>110>>
y™u yu su htÄtrŒf ¼õ‚ ‚u su ‚u
õÞthuf ‚tu ‚u ©ef]»ý ¼„ðt™™u …z¾u ntuÞ
Au y™u õÞthuf ‚tu yr‚ M™unu fhe™u ©ef]»ý
¼„ðt™™t yk„™u rð»tu hnu Au íÞthu ‚tu ‚u
©ef]»ý ¼„ðt™ yuf÷t s ntuÞ yu{ òýðt.
>>111>>
yu nu‚w {txu yu ©ef]»ý ¼„ðt™™tk su
MðY… ‚u{™u rð»tu Ëðuo «fthu fhe™u ¼uŒ ™ òýðtu.
y™u [‚w¼wos…ýwk, yü¼ws…ýwk, ËnMºt¼ws…ýwk
RíÞtrŒf su ¼uŒ sýtÞ Au ‚u ‚tu rî¼ws yuðt su
‚u ©ef]»ý ‚u{™e EåAtyu fhe™u Au yu{ òýðwk.
>>112>>

37
 y™u yuðt su ‚u ©ef]»ý ¼„ðt™ ‚u™e
su ¼Âõ‚ ‚u su ‚u …]Úðe™u rð»tu Ëðo {™w»Þ ‚u{ýu
fhðe y™u ‚u ¼Âõ‚ Útfe ƒeswk fÕÞtýfthe
ËtÄ™ ftkE ™Úte yu{ òýðwk. >>113>>
y™u rðãtrŒf „wýðt¤t su …wÁ»t ‚u{™t
„wýðt™…ýt™wk yu s …h{ V¤ òýðwk; fÞwk ‚tu
su ©ef]»ý ¼„ðt™™u rð»tu ¼Âõ‚ fhðe ™u ËíËk„
fhðtu y™u yu{ ¼Âõ‚ ™u ËíËk„ yu ƒu rð™t ‚tu
rðît™ ntuÞ ‚u …ý yÄtu„r‚™u …t{u Au. >>114>>
y™u ©ef]»ý ¼„ðt™ ‚Útt ©ef]»ý
¼„ðt™™t su yð‚th ‚u su ‚u æÞt™ fhðt ÞtuøÞ
Au ‚Útt ©ef]»ý ¼„ðt™™e su «r‚{t ‚u …ý
æÞt™ fhðt ÞtuøÞ Au {txu yu{™wk æÞt™ fhðwk
y™u {™w»Þ ‚Útt ŒuðtrŒf su Sð ‚u ‚tu ©ef]»ý

38
¼„ðt™™t ¼õ‚ ntuÞ y™u ƒúñðu¥tt ntuÞ ‚tu …ý
æÞt™ fhðt ÞtuøÞ ™Úte {txu yu{™wk æÞt™ ™
fhðwk. >>115>>
y™u MÚtq¤, Ëqû{ y™u fthý - yu su
ºtý Œun ‚u Útfe rð÷ûtý yuðtu su …tu‚t™tu Sðtí{t
‚u™u ƒúñY…™e ¼tð™t fhe™u …Ae ‚u ƒúñY…
fhe™ ©ef]»ý ¼„ðt™™e ¼Âõ‚ su ‚u Ëðo
ft¤™u rð»tu fhðe. >>116>>
y™u ©e{ŒT¼t„ð‚ …whtý™tu su Œþ{MfkÄ
‚u su ‚u r™íÞ «íÞu ytŒh Útfe Ëtk¼¤ðtu yÚtðt
ð»ttuo ð»to yufðth Ëtk¼¤ðtu. y™u su …krz‚ ntuÞ
‚u{ýu r™íÞ «íÞu ðtk[ðtu yÚtðt ð»ttuo ð»to yufðth
ðtk[ðtu. >>117>>
y™u yu su Œþ{MfkÄ ‚u™wk …whùhý1 su
39
‚u …wÛÞ MÚtt™f™u rð»tu …tu‚t™t Ët{ÚÞo «{týu
fhðwk-fhtððwk y™u ð¤e rð»ýwËnMºt ™t{
ytrŒf su ËåAtMºt, ‚u™wk …whùhý …ý …tu‚t™t
Ët{ÚÞo «{týu fhðwk-fhtððwk. ‚u …whùhý fuðwk
Au ‚tu …tu‚t™t {™ðtkrA‚ V¤™u yt…u yuðwk Au.
>>118>>
y™u fü™e Œu™the yuðe ftuE Œuð ËkƒkÄe
yt…Œt ytðe …zu ‚Útt {™w»Þ ËkƒÄk e yt…Œt ytðe
…zu ‚Útt htu„trŒf yt…Œt ytðe …zu ‚u™u rð»tu
su{ …tu‚t™e ™u ƒeò™e hûtt ÚttÞ ‚u{ ð‚oðkw, …ý
ƒeS he‚u ™ ð‚oðwk. >>119>>
y™u yt[th, ÔÞðnth y™u «tÞÂù¥t yu
su ºtý ðt™tk ‚u su ‚u Œuþ, ft¤, yðMÚtt, ÿÔÞ,
òr‚ y™u Ët{ÚÞo yux÷t™u y™wËthu fhe™u

40
òýðtk. >>120>>
y™u y{thtu su {‚ ‚u rðrþütîi‚ Au
yu{ òýðwk y™u y{™u r«Þ yuðwk su Ät{ ‚u
„tu÷tuf Au yu{ òýðwk y™u ‚u Ät{™u rð»tu ƒúñY…u
fhe™u su ©ef]»ý ¼„ðt™™e Ëuðt fhðe ‚u y{u
{wÂõ‚ {t™e Au yu{ òýðwk. >>121>>
y™u yt su …qðuo Ëðuo Ä{o fÌtt ‚u su ‚u
y{tht ytr©‚ su íÞt„e, „]nMÚt, ƒtE-¼tE,
Ëðuo ËíËk„e ‚u{™t Ët{tLÞ Ä{o fÌtt Au; fnu‚tk
Ëðo ËíËk„e{tºt™u Ëh¾t …t¤ðt™t Au. y™u nðu
yu Ëðuo™t su rðþuu»t Ä{o Au ‚u{™u …]ÚtfT …]ÚtfT …ýu
fhe™u fneyu Aeyu. >>122>>
yt[tÞo™t rðþu»t Ä{o

41
 nðu «Út{ Ä{oðkþe su yt[tÞo y™u ‚u{™e
…í™eytu ‚u{™t su rðþu»t Ä{o ‚u fneyu Aeyu :-
y{tht {tuxt¼tE y™u ™t™t¼tE ‚u{™t …wºt su
yÞtuæÞt«ËtŒ y™u h½wðeh ‚u{ýu …tu‚t™t Ë{e…
ËkƒkÄ rð™t™e su ƒeS Mºteytu ‚u{™u {kºt W…Œuþ
õÞthuÞ ™ fhðtu. >>123>>
y™u ‚u Mºteytu™u õÞthuÞ …ý yzðwk ™rn
y™u ‚u ËtÚtu ƒtu÷ðwk ™rn y™u ftuE Sð™u rð»tu
¢qh…ýwk ™ fhðwk y™u ftuE™e Útt…ý ™ ht¾ðe.
>>124>>
y™u ÔÞðnth ftÞo™u rð»tu fu™wk …ý
s{t™„hwk ™ fhðwk y™u ftuE yt…íft¤
ytðe …zu ‚tu r¼ûtt {t„e™u …tu‚t™tu r™ðton
fhe™u ‚u yt…íft¤™u WÕ÷k½ðtu. …ý ftuE™wk

42
fhs ‚tu õÞthuÞ ™ fhðwk. >>125>>
y™u …tu‚t™t su rþ»Þ ‚u{ýu Ä{o r™r{¥tu
…tu‚t™u ytÃÞwk su yÒt ‚u ðu[ðwk ™rn y™u ‚u yÒt
sq™wk ÚttÞ ‚tu ‚u sq™wk ftuEf™u ŒE™u ™ðwk ÷uðwk y™u
yuðe he‚u su sq™t™wk ™ðwk fhðwk ‚u ðuåÞwk ™ fnuðtÞ.
>>126>>
y™u ¼tŒhðt Ëw r Œ [‚w Ú teo ™ u rŒðËu
„ý…r‚™e …qò fhðe ‚Útt ytËtu ðŒe [‚wŒoþe™u
rŒðËu n™w{t™S™e …qò fhðe. >>127>>
y™u y{thu ytr©‚ su Ëðuo ËíËk„e ‚u{™t
Ä{o™e hûtt fhðt™u yÚtuo yu Ëðuo™t „wÁ…ýt™u
rð»tu y{u MÚtt…™ fÞto yuðt su ‚u yÞtuæÞt«ËtŒ
y™u h½wðeh ‚u{ýu {w{wûtws™™u Œeûtt yt…ðe.
>>128>>
43
 y™u …tu‚t™t ytr©‚ su Ëðuo ËíËk„e ‚u{™u
yrÄfth «{týu …tu‚…tu‚t™t Ä{o™u rð»tu ht¾ðt
y™u ËtÄw™u ytŒh Útfe {t™ðt ‚Útt ËåAtMºt™tu
yÇÞtË ytŒh Útfe fhðtu. >>129>>
y™u {tuxt su {krŒh ‚u{™u rð»tu y{u MÚtt…™
fÞtO yu ð tk su ©e ÷û{e™thtÞý ytrŒf
©ef]»ý™tk MðY… ‚u{™e su Ëuðt ‚u ÞÚttrðrÄyu
fhe™u fhðe. >>130>>
y™u ¼„ðt™™tk {krŒh «íÞu ytÔÞtu su
nhftuE yÒttÚteo {™w»Þ ‚u™e …tu‚t™t Ët{ÚÞo
«{týu yÒt™t Œt™u fhe™u ytŒhÚtfe Ëk¼tð™t
fhðe. >>131>>
y™u rðãtÚteo ¼ýtÔÞt™e þt¤t fhtðe™u …Ae
‚u{tk yuf rðît™ ƒútñý™u ht¾e™u …]Úðe™u rð»tu
44
Ërîãt™e «ð]r¥t fhtððe fu{ su rðãtŒt™u fhe™u
{tuxkw …wÛÞ ÚttÞ Au. >>132>>
yt[tÞo …í™e™t rðþu»t Ä{o
y™u nðu yu yÞtuæÞt«ËtŒ y™u h½wðeh
yu ƒu™e su …í™eytu ‚u{ýu …tu‚…tu‚t™t …r‚™e
yt¿ttyu fheu™u Mºteytu™u s ©ef]»ý™t {kºt™tu
W…Œuþ fhðtu …ý …wÁ»t™u ™ fhðtu. >>133>>
y™u ð¤e ‚u ƒu sý™e su …í™eytu ‚u{ýu
…tu‚t™t Ë{e… ˃kÄ rð™t™t su …wÁ»t ‚u{™tu
M…þo õÞthuÞ ™ fhðtu y™u ‚u{™e ËtÚtu ƒtu÷ðwk
™rn ™u ‚u{™u …tu‚t™wk {w¾ …ý ™ Œu¾tzðwk. (yuðe
he‚u Ä{oðkþe yt[tÞo y™u ‚u{™e …í™eytu ‚u{™t
su rðþu»t Ä{o ‚u fÌtt) >>134>>

45
 „]nMÚt™t rðþu»t Ä{o
nðu „]nMÚtt©{e™t su rðþu»t Ä{o Au ‚u fneyu
Aeyu. y{thu ytr©‚ su „]nMÚtt©{e …wÁ»t ‚u{ýu
…tu‚t™t Ë{e… ËkƒÄk rð™t™e su rðÄðt Mºteytu ‚u{™tu
M…þo ™ fhðtu. >>135>>
y™u ‚u „]nMÚtt©{e …wÁ»t ‚u{ýu Þwðt
yðMÚttyu Þwõ‚ yuðe su …tu‚t™e {t, ƒu™ y™u
Œefhe ‚u Ëk „ tÚtu …ý yt…íft¤ rð™t
yuftk‚MÚt¤™u rð»tu ™ hnuðwk y™u …tu‚t™e Mºte™wk
Œt™ ftuE™u ™ fhðwk. >>136>>
y™u su Mºte™u ftuE «fth™t ÔÞðnthu
fhe™u htò™tu «Ëk„ ntuÞ ‚uðe Mºte™tu su «Ëk„
‚u ftuE «fthu …ý ™ fhðtu. >>137>>

46
 y™u ‚u „]nMÚtt©{e ‚u{ýu …tu‚t™u ½uh
ytÔÞtu yuðtu su yr‚rÚt ‚u™u …tu‚t™t Ët{ÚÞo «{týu
yÒttrŒfu fhe™u …qsðtu y™u ð¤e ntu{trŒf su
Œuðf{o y™u ©tæÄtrŒf su r…‚]f{o ‚u su ‚u …tu‚t™t
Ët{ÚÞo «{týu ÞÚttrðrÄ su{ ½xu ‚u{ fhðw.k >>138>>
y™u y{tht ytr©‚ su „]nMÚt, ‚u{ýu
{t‚t-r…‚t y™u „whw ‚Útt htu„t‚wh yuðt su
ftu E {™w » Þ; ‚u { ™e su Ëu ð t ‚u Sð™…ÞO ‚
…tu‚t™t Ët{ÚÞo «{týu fhðe. >>139>>
y™u ð¤e …tu‚t™t ðýto©{™u ½rx‚ yuðtu
su WŒ{ ‚u …tu‚t™t Ët{ÚÞo «{týu fhðtu. y™u
f]r»tð]r¥tðt¤t su „]nMÚt ËíËk„e ‚u{ýu ƒ¤rŒÞt™t
ð]»tý™tu WåAuŒ ™ fhðtu. >>140>>
y™u ‚u „]nMÚt ËíËk„e ‚u{ýu …tu‚t™t
47
Ët{ÚÞo «{týu Ë{Þ™u y™wËhe™u sux÷tu …tu‚t™t
½h{tk ðhtu ntuÞ ‚ux÷t yÒt-ÿÔÞ™tu Ëk„ún su ‚u
fhðtu y™u su™t ½h{tk …þw ntuÞ yuðt su „]nMÚt
‚u{ýu …tu‚t™t Ët{ÚÞo «{týu [tÞo - …q¤t™tu Ëk„n
ú
fhðtu. >>141>>
y™u „tÞ, ƒ¤Œ, ¼UË, ½tuzt ytrŒf su
…þw ‚u{™e ‚]ý - s¤trŒfu fhe™u …tu‚tð‚u òu
Ëk¼tð™t ÚttÞ ‚tu ‚u …þw™u ht¾ðtk y™u òu
Ëk¼tð™t ™ ÚttÞ ‚tu ™ ht¾ðtk. >>142>>
y™u Ëtûteyu Ërn‚ ÷¾‚ fÞto rð™t ‚tu
…tu‚t™t …wºt y™u r{ºttrŒf ËtÚtu …ý …]Úðe ™u
Ä™™t ÷uýŒuýu fhe™u ÔÞðnth su ‚u õÞthuÞ ™
fhðtu. >>143>>
y™u …tu‚t™wk yÚtðt ƒeò™wk su rððtn
48
ËkƒkÄe ftÞo ‚u™u rð»tu yt…ðt ÞtuøÞ su Ä™ ‚u™wk
Ëtûteyu Ërn‚ ÷¾‚ fÞto rð™t fu𤠃tu÷e s
™ fhðe. >>144>>
y™u …tu ‚ t™e Q…s™w k su ÿÔÞ ‚u ™ u
y™wËthu r™hk‚h ¾[o fhðtu …ý ‚u W…htk‚ ™
fhðtu. y™u su Q…s fh‚tk ðÄthu ¾[o fhu Au
‚u™u {tuxwk Œw:¾ ÚttÞ Au yu{ Ëðo „]nMÚttuyu {™{tk
òýðwk . >>145>>
y™u …tu‚t™t ÔÞðnthftÞo™u rð»tu sux÷t
Ä™™e Q…s ntuÞ ‚Útt sux÷tu ¾[o ntuÞ ‚u
ƒuÞ™u Ëk¼the™u r™íÞ «íÞu Yzt yûthu fhe™u
…tu‚u ‚u™wk ™t{wk ÷¾ðwk. >>146>>
y™u ‚u „] n MÚtt©{e ËíËk „ e ‚u { ýu
…tu‚t™e su ð]r¥t y™u Wã{ ‚u Útfe …tBÞwk su
49
Ä™ÄtLÞtrŒf ‚u Útfe Œþ{tu ¼t„ ftZe™u
©ef]»ý ¼„ðt™™u y…oý fhðtu y™u su ÔÞðnthu
Œwƒo¤ ntuÞ ‚u{ýu rðþ{tu ¼t„ y…oý fhðtu.
>>147>>
y™u yuftŒþe ytrŒf su ðú‚ ‚u{™wk su
Wãt…™ ‚u su ‚u …tu‚t™t Ët{ÚÞo «{týu ÞÚttþtMºt
fhðwk. ‚u Wãt…™ fuðwk Au, ‚tu {™ðtkrA‚ V¤™wk
yt…™thwk Au. >>148>>
y™u ©tðý {tË™u rð»tu ©e{ntŒuð™wk …qs™
su ‚u rƒÕð…ºttrŒfu fhe™u «er‚…qðof Ëðo«fthu
…tu‚u fhðwk yÚtðt ƒeò …tËu fhtððwk. >>149>>
y™u …tu‚t™t su yt[tÞo ‚u Útfe ‚Útt
©ef]»ý ¼„ðt™™tk su {krŒh ‚u Útfe fhs ™
ftZðwk y™u ð¤e ‚u …tu‚t™t yt[tÞo Útfe y™u
50
©ef]»ý™tk {krŒh Útfe …tu‚t™t ÔÞðnth™u yÚtuo
…tºt, ½huýtk y™u ðMºttrŒf su ðM‚w ‚u {t„e ÷tððtk
™rn. >>150>>
y™u ©ef]»ý ¼„ðt™ ‚Útt …tu‚t™t „whw
‚Útt ËtÄw yu{™tk Œþo™ fhðt™u yÚtuo „Þu Ë‚u
{t„o™u rð»tu …thfwk yÒt ¾tðwk ™rn. ‚Útt ©ef]»ý
¼„ðt™ ‚Útt …tu‚t™t „whw ‚Útt ËtÄw ‚u{™tk su
MÚtt™f ‚u{™u rð»tu …ý …thfwk yÒt ¾tðwk ™rn;
fu{ su ‚u …thfwk yÒt ‚tu …tu‚t™t …wÛÞ™u nhe ÷u
yuðwk Au {txu …tu‚t™e „tkX™wk ¾h[ ¾tðwk >>151>>
y™u …tu‚t™tk ft{fts fhðt ‚uzât su
{sqh ‚u{™u sux÷wk Ä™ yÚtðt ÄtLÞ ŒeÄt™wk fÌtwk
ntuÞ ‚u «{týu s yt…ðwk …ý ‚u{tkÚte ytuAwk ™
yt…ðwk y™u …tu‚t …tËu ftuE fhs {t„‚tu ntuÞ

51
y™u ‚u fhs ŒE [qõÞt ntuEyu ‚u ðt‚™u At™e
™ ht¾ðe ‚Útt …tu‚t™tu ðkþ ‚Útt fLÞtŒt™ ‚u
…ý At™wk ™ ht¾ðwk y™u Œwü yuðt su s™ ‚u{™e
ËtÚtu ÔÞðnth ™ fhðtu. >>152>>
y™u su Xuftýu …tu‚u hnu‚t ntuEyu ‚u Xuftýu
ftuEf fXý-¼qkztu ft¤ yÚtðt þºtw yÚtðt htò
‚u{™t W…ÿðu fhe™u Ëðo «fthu …tu‚t™e ÷ts s‚e
ntuÞ fu Ä™™tu ™tþ Út‚tu ntuÞ fu …tu‚t™t «tý™tu
™tþ Út‚tu ntuÞ >>153>>
y™u ‚u òu …tu‚t™t {q¤ „htË™wk ‚Útt
ð‚™™wk „t{ ntuÞ ‚tu …ý ‚u™tu rððufe yuðt su
y{tht ËíËk„e „]nMÚt ‚u{ýu ‚íft¤ íÞt„ fhe
Œuðtu y™u ßÞtk W…ÿð ™ ntuÞ ‚uðtu su ƒeòu
Œuþ ‚u «íÞu sE ™u Ëw¾uÚte hnuðwk. >>154>>

52
 y™u Ä™tZâ yuðt su „]nMÚt ËíËk„e
‚u{ýu ®nËtyu hrn‚ yuðt su rð»ýw ËkƒkÄe Þ¿t
‚u fhðt ‚Útt ‚eÚto™u rð»tu ‚Útt îtŒþe ytrŒf
…ðo™u rð»tu ƒútñý ‚Útt ËtÄw ‚u{™u s{tzðt.
>>155>>
y™u ‚u Ä™tZâ yuðt su „]nMÚt ËíËk„e
‚u{ýu ¼„ðt™™t {krŒh™u rð»tu {tuxt WíËð
fhtððt ‚Útt Ëw…tºt yuðt su ƒútñý ‚u{™u ™t™t
«fth™t Œt™ Œuðt. >>156>>
htò™t rðþu»t Ä{o
y™u y{thu ytr©‚ yuðt su ËíËk„e htò
‚u{ýu Ä{oþtMºt™u ytþhe™u …tu‚t™t …wºt™e …uXu
…tu‚t™e «ò™wk …t÷™ fhðwk y™u …]Úðe™u rð»tu Ä{o™kw
MÚtt…™ fhðwk. >>157>>
53
 y™u ‚u htò ‚u{ýu htßÞ™tk su Ët‚ yk„
‚Útt [th W…tÞ ‚Útt A „wý ‚u su‚u ÷ûtýu fhe™u
ÞÚttÚto…ýu òýðtk. y™u ‚eÚto su [th {tufÕÞt™tk
MÚtt™f ‚Útt ÔÞðnth™t òý™tht su ˼tËŒ
‚Útt Œkzðt ÞtuøÞ su {týË ‚Útt Œkzðt ÞtuøÞ
™rn yuðt su {týË yu Ëðo™u ÷ûtýu fhe™u
ÞÚttÚto…ýu òýðt. >>158>>
Ä{o
ËÄðt Mºte™t rðþu»t Ä{
nðu ËwðtrË™e ƒtEytu™t rðþu»t Ä{o
fneyu Aeyu. y{thu ytr©‚ su ËwðtrË™e
ƒtEytu ‚u{ýu …tu‚t™tu …r‚ ykÄ ntuÞ, htu„e ntuÞ,
Œrhÿe ntuÞ, ™…wkËf ntuÞ ‚tu …ý ‚u™u Eïh™e
…uXu Ëuððtu y™u ‚u …r‚ «íÞu fxw ð[™ ™ ƒtu÷ðwk.
>>159>>

54
 y™u ‚u ËwðtrË™e Mºteytu ‚u{ýu Y… ™u
Þtið™ ‚uýu Þwõ‚ y™u „wýðt™ yuðtu su yLÞ
…wÁ»t ‚u™tu «Ëk„ Ëns Mð¼tðu …ý ™ fhðtu.
>>160>>
y™u …r‚ðú‚t yuðe su ËwðtrË™e Mºteytu
‚u{ýu …tu‚t™e ™tr¼, ËtÚt¤ y™u At‚e ‚u™u ƒeòu
…wÁ»t Œu¾u yu{ ™ ð‚oðwk y™u ytuZât™t ðMºt
rð™t W½tzu þhehu ™ hnuðwk y™u ¼tkz¼ðtE òuðt
™ sðwk. y™u r™÷oßs yuðe su Mºteytu ‚Útt
Mðirhýe, ftr{™e y™u …wkù÷e yuðe su Mºteytu,
‚u{™tu Ëk„ ™ fhðtu. >>161>>
y™u ‚u ËwðtrË™e Mºteytu, ‚u{ýu …tu‚t™tu
…r‚ …hŒuþ „Þu Ë‚u yt¼q»tý ™ Äthðtk ™u Yztk
ðMºt ™ …nuhðtk ™u …thfu ½uh ƒuËðt ™ sðwk y™u

55
ntMÞ rð™tuŒtrŒf™tu íÞt„ fhðtu. >>162>>
rðÄðt Mºteytu™t rðþu»t Ä{o
nðu rðÄðt †eytu™t rðþu»t Ä{o fneyu
Aeyu. y{thu ytr©‚ su rðÄðt †eytu ‚u{ýu ‚tu
…r‚ ƒwrØyu fhe™u ©ef]»ý ¼„ðt™™u Ëuððt.
y™u …tu‚t™t r…‚t …wºttrŒf su ËkƒkÄe ‚u{™e
yt¿tt™u rð»tu ð‚oðkw …ý Mð‚kºt…ýu ™ ð‚oð.kw >>163>>
y™u ‚u rðÄðt Mºteytu ‚u{ýu …tu‚t™t Ë{e…
ËkƒkÄ rð™t™t su …wÁ»t ‚u{™tu M…þo õÞthuÞ ™
fhðtu y™u …tu‚t™e ÞwðtðMÚtt™u rð»tu yð~Þ ftÞo
rð™t Ë{e… ËkƒkÄ rð™t™t su Þwðt™ …wÁ»t ‚u{™e
ËtÚtu õÞthuÞ …ý ƒtu÷ðwk ™rn. >>164>>
y™u Ätðýtu su ƒt¤f ‚u™t M…þo™u rð»tu

56
‚tu su{ …þw™u yze sðtÞ y™u Œtu»t ™Úte ‚u{
Œtu»t ™Úte. y™u ftuE yð~Þ™wk ft{fts …zu ‚u™u
rð»tu ftuEf ð]Ø …wÁ»t™u yze sðtÞ ‚Útt ‚u ð]Ø
ËtÚtu ƒtu÷tÞ ‚u™u rð»tu Œtu»t ™Úte. >>165>>
y™u ‚u rðÄðt †eytu ‚u{ýu …tu‚t™t
Ë{e… ËkƒkÄ rð™t™t su …wÁ»t ‚u Útfe ftuE…ý
rðãt ™ ¼ýðe; y™u ðú ‚ W…ðtËu fhe™u
ðthkðth …tu‚t™t Œun™wk Œ{™ fhðwk. >>166>>
y™u ‚u rðÄðt †eytu ‚u{ýu …tu‚t™t ½h{tk
…tu‚t™t Sð™…ÞO‚ Œunr™ðton ÚttÞ yux÷wk s òu
Ä™ ntuÞ ‚tu ‚u Ä™ su ‚u Ä{oftÞo™u rð»tu …ý ™
yt…ðwk; y™u òu ‚uÚte yrÄf ntuÞ ‚tu yt…ðwk.
>>167>>
y™u rðÄðt Mºteytu ‚u { ýu yu f ðth
57
ytnth fhðtu y™u …]Úðe™u rð»tu Ëqðwk y™u
{i Ú tw ™ tËõ‚ yu ð tk su …þw … ûte ytrŒf
Sð«týe{tºt ‚u{™u õÞthuÞ òýe™u òuðtk ™nª.
>>168>>
y™u ‚u rðÄðt Mºteytu ‚u{ýu ËwðtrË™e
Mºte™t suðtu ðu»t ™ Äthðtu ‚Útt ËkLÞtËýe ‚Útt
ðiht„ýe ‚u™t suðtu ðu»t ™ Äthðtu y™u …tu‚t™t
Œuþ, fw¤ y™u yt[th ‚u™u rðÁØ yuðtu su ðu»t
‚u …ý õÞthuÞ ™ Äthðtu. >>169>>
y™u „¼o™e …tz™the su Mºte ‚u™tu Ëk„ ™
fhðtu y™u ‚u™tu M…þo …ý ™ fhðtu. y™u …wÁ»t™t
þ]k„thhË ËkƒkÄe su ðt‚to ‚u õÞthuÞ ™ fhðe
y™u ™ Ëtk¼¤ðe. >>170>>
y™u Þwðt yðMÚtt™u rð»tu hne yuðe su
58
rðÄðt Mºteytu ‚u{ýu Þwðt yðMÚttðt¤t su …tu‚t™t
ËkƒkÄe …wÁ»t ‚u{™e Ëk„tÚtu …ý yuftk‚MÚt¤™u
rð»tu yt…íft¤ …zât rð™t ™ hnuðwk. >>171>>
y™u ntu ¤ e™e h{‚ ™ fhðe ™u
yt¼q»týtrŒf™wk Äthý ™ fhðwk y™u ËwðýtorŒf
Ät‚w™t ‚thu Þwõ‚ yuðt su Íeýtk ðMºt ‚u™wk Äthý
…ý õÞthuÞ ™ fhðwk. >>172>>
y™u ËwðtrË™e ™u rðÄðt yuðe su Mºteytu
‚u{ýu ðMºt …nuÞto rð™t ™ntðwk ™rn y™u …tu‚t™wk
su hsMð÷t…ýwk ‚u ftuE «fthu „wó ™ ht¾ðwk.
>>173>>
y™u ð¤e hsMð÷t yuðe su ËwðtrË™e
y™u rðÄðt Mºteytu ‚u ºtý rŒðË ËwÄe ftuE
{™w»Þ™u ‚Útt ðMºttrŒf™u yzu ™rn y™u [tuÚtu
59
rŒðËu ™tne™u yzðwk. (yuðe he‚u „]nMÚtt©{e
yuðt su …wÁ»t y™u Mºteytu ‚u{™t su yt rðþu»t
Ä{o fÌtt ‚u Ëðuo Ä{oðkþe yt[tÞo y™u ‚u{™e
…í™eytu ‚u{ýu …ý …t¤ðt fu{ fu yu „]nMÚt
Au.) >>174>>
ƒúñ[the™t rðþu»t Ä{o
nðu ™iÂcf ƒúñ[the™t su rðþu»t Ä{o
‚u fneyu Aeyu . y{thu ytr©‚ yu ð t su
™ircf ƒúñ[the ‚u{ýu Mºte{tºt™tu M…þo ™
fhðtu; y™u Mºteytu Ëk„tÚtu ƒtu÷ðwk ™rn, y™u
òýe™u ‚u Mºteytu ËL{w¾ òuðwk ™rn. >>175>>
y™u ‚u Mºteytu™e ðt‚to õÞthuÞ ™ fhðe
y™u ™ Ëtk¼¤ðe y™u su MÚtt™f™u rð»tu
Mºteytu™t u …„ Vuh ntuÞ ‚u MÚtt™f™u rð»tu
60
M™t™trŒf r¢Þt fhðt ™ sðwk. >>176>>
y™u Œuð‚t™e «r‚{t rð™t ƒeS su
Mºte™e «r‚{t, r[ºt™e yÚtðt ftctrŒf™e ntuÞ
‚u™tu M…þo ™ fhðtu y™u òýe™u ‚tu ‚u «r‚{t™u
òuðe …ý ™rn. >>177>>
y™u ‚u ™ircf ƒúñ[the ‚u{ýu Mºte™e
«r‚{t ™ fhðe y™u Mºteyu …tu‚t™t þheh
W…h Äthu÷wk su ðMºt ‚u™u yzðwk ™rn y™u
{i Ú tw ™ tËõ‚ yu ð tk su …þw - …ûte ytrŒf
«týe{tºt, ‚u{™u òýe™u òuðtk ™rn. >>178>>
y™u Mºte™t ðu»t™u Ähe hÌttu yuðtu su …wÁ»t
‚u™u yzðwk ™rn y™u ‚u™e Ët{wk òuðwk ™rn y™u
‚u ËtÚtu ƒtu÷ðwk ™rn y™u Mºte™t WÆuþ fhe™u
¼„ðt™™e fÚtt, ðt‚to, fe‚o™ …ý ™ fhðtk.
61
>>179>>
y™u ‚u ™ircf ƒúñ[the ‚u{ýu …tu‚t™t
ƒúñ[Þo ðú¥t™tu íÞt„ ÚttÞ yuðwk su ð[™ ‚u ‚tu
…tu‚t™t „wÁ™wk …ý ™ {t™ðwk ™u ËŒtft¤
Äehsðt™ hnuðwk y™u Ëk‚tu»tu Þwõ‚ hnuðwk ™u {t™u
hrn‚ hnuðwk. >>180>>
y™u ƒ¤tífthu fhe™u …tu‚t™u yr‚þÞ
Ë{e…u ytð‚e yuðe su Mºte ‚u™u ƒtu÷e™u yÚtðt
r‚hMfth fhe™u …ý ‚wh‚ ðthðe …ý Ë{e…u
ytððt Œuðe ™rn. >>181>>
y™u òu õÞthuf Mºteytu™tu yÚtðt …tu‚t™tu
«tý ™tþ ÚttÞ yuðtu yt…íft¤ ytðe …zu íÞthu
‚tu ‚u Mºteytu™u yze™u yÚtðt ‚u ËtÚtu ƒtu÷e™u
…ý ‚u Mºteytu™e hûtt fhðe y™u …tu‚t™e …ý
62
hûtt fhðe. >>182>>
y™u ‚u ™ircf ƒúñ[the ‚u{ýu …tu‚t™u
þhehu ‚i÷{Œo™ ™ fhðwk ™u ytÞwÄ ™ Äthðwk ™u
¼Þkfh yuðtu su ðu»t ‚u ™ Äthðtu y™u hË™t
ErLÿÞ™u S‚ðe. >>183>>
y™u su ƒú t ñý™t ½h™u rð»tu Mºte
…ehË™the ntuÞ ‚u™u ½uh r¼ûtt fhðt sðwk ™rn
™u ßÞtk …wÁ»t …ehË™thtu ntuÞ íÞtk sðwk .>>184>>
y™u ‚u ™ircf ƒúñ[the ‚u{ýu ðuŒþtMºt™tu
yÇÞtË fhðtu ™u „wÁ™e Ëuðt fhðe ™u Mºteytu™e
…uXu s Mºtiý …wÁ»t™tu Ëk„ su ‚u Ëðoft¤u ðsoðtu.
>>185>>
y™u òr‚yu fhe™u su ƒútñý ntuÞ ‚u
ftuEyu …ý [{oðtrh ™ …eðwk ™u zwk„¤e ™u ÷Ëý
63
ytrŒf su y¼ûÞ ðM‚w ‚u ƒútñý òr‚ ntuÞ
‚uýu ftuE «fthu ™ ¾tðe. >>186>>
y™u su ƒútñý ntuÞ ‚uýu M™t™, ËkæÞt
„tÞºte™tu s…, ©erð»ýw™e …qò y™u ðiïŒuð
yux÷tk ðt™tk fÞto rð™t ¼tus™ fhðwk s ™rn.
(yuðe he‚u ™ircf ƒúñ[the™t rðþu»t Ä{o fÌtt.)
>>187>>
ËtÄw™t rðþu»t Ä{o
nðu ËtÄw™t su rðþu»t Ä{o ‚u fneyu Aeyu
y{thu ytr©‚ su Ëðuo ËtÄw ‚u{ýu ™ircf
ƒúñ[the™e …uXu Mºteytu™tk Œþo™-¼t»týtrŒf
«Ëk „ ™tu íÞt„ fhðtu ‚Útt Mºti ý …w Á »t™t
«Ëk„trŒf™tu íÞt„ fhðtu y™u yk‚: þºtw su
ft{, ¢tuÄ, ÷tu¼ y™u {t™ ytrŒf ‚u{™u S‚ðt.
64
>>188>>
y™u Ëðuo su ErLÿÞtu ‚u S‚ðe ™u hË™t
ErLÿÞ™u ‚tu rðþu»tu fhe™u S‚ðe y™u ÿÔÞ™tu
Ëk„ún …tu‚u fhðtu ™rn ™u ftuE ƒeò …tËu …ý
fhtððtu ™rn. >>189>>
y™u ftu E ™e Útt…ý ™ ht¾ðe y™u
õÞthuÞ …ý Äehs‚t™tu íÞt„ ™ fhðtu y™u
…tu‚t™t W‚tht™e òÞ„t ƒkÄe™e ntuÞ ‚tu ‚u™u
rð»tu õÞthuÞ …ý Mºte™tu «ðuþ Útðt Œuðtu ™rn.
>>190>>
y™u ‚u ËtÄw ‚u{ýu, yt…íft¤ …zât
rð™t htºte™u rð»tu Ëk½Ëtuƒ‚ rð™t™wk [t÷ðwk ™rn
‚Útt yt…íft¤ …zât rð™t õÞthuÞ …ý yuf÷t
[t÷ðwk ™rn. >>191>>
65
 y™u su ðMºt ƒnw {qÕÞðt¤wk ntuÞ ‚Útt r[ºt
rðr[ºt ¼t‚™wk ntuÞ ‚Útt fËwkƒtrŒf su hk„ ‚uýu
fhe™u hk„u÷wk ntuÞ ‚Útt þt÷-Œwþt÷t ntuÞ ™u ‚u
òu ƒeò™e EåAtyu fhe™u …tu‚t™u «tó ÚtÞwk ntuÞ
‚tu …ý ‚u ðMºt …tu‚t™u …nuhðw-k ytuZðwk ™rn. >>192>>
y™u r¼ûtt ‚Útt ˼t «Ëk„ yu ƒu ftÞo
rð™t „] n MÚt™t ½h «íÞu sðw k ™rn y™u
¼„ðt™™e su ™ð «fth™e ¼Âõ‚ ‚u rð™t ÔÞÚto
ft¤ r™„o{ðtu ™rn; r™hk‚h ¼Âõ‚ fhe™u s
ft¤ r™„o{ðtu. >>193>>
y™u su „]nMÚt™t ½h™u rð»tu htkÄ÷ u yÒt™tu
…ehË™thtu …wÁ»t s ntuÞ ‚Útt Mºteytu™tu Œþo™trŒf
«Ëk„ ftuE he‚u ÚttÞ yu{ ™ ntuÞ, >>194>>
‚uðe he‚™wk su „]nMÚt™wk ½h ‚u «íÞu y{tht
66
ËtÄw ‚u{ýu s{ðt sðwk y™u yu fÌtwk ‚uðwk ™ ntuÞ
‚tu ft[wk yÒt {t„e™u …tu‚t™t ntÚtu hËtuE fhðe
™u ¼„ðt™™u ™iðuã Ähe™u s{ðwk. >>195>>
y™u …qðuo É»t¼Œu𠼄ðt™™t …wºt su
¼h‚S ‚u su ‚u …]Úðe™u rð»tu sz ƒútñý Útft
su{ ð‚o‚t nðt ‚u{ s …h{nkË yuðt su y{tht
ËtÄw ‚u{ýu ð‚oðwk. >>196>>
y™u ™ircf ƒúñ[the ™u yu ËtÄw ‚u{ýu
‚tkƒw÷ ‚Útt yVeý ‚Útt ‚{tfw EíÞtrŒf™wk su
¼ûtý ‚u s‚™u fhe™u ðsoðwk. >>197>>
y™u ‚u ™ircf ƒúñ[the ™u ËtÄw ‚u{ýu
„¼toÄt™ ytrŒf su ËkMfth ‚u{™u rð»tu s{ðwk
™rn ‚Útt yuftŒþtn …ÞO‚ su «u‚©tØ ‚u{™u rð»tu
s{ðwk ™rn ‚Útt îtŒþtn ©tØ™u rð»tu s{ðwk ™rn.
67
>>198>>
y™u htu„trŒf yt…íft¤ …zât rð™t
rŒðËu Ëqðwk ™rn y™u „útBÞðt‚to fhðe ™rn ™u
òýe™u Ëtk¼¤ðe ™rn. >>199>>
y™u ‚u ™ircf ƒúñ[the ™u ËtÄw ‚u{ýu
htu„trŒf yt…íft¤ …zât rð™t ¾tx÷t W…h
Ëqðwk ™rn. y™u ËtÄw™e yt„¤ ‚tu r™hk‚h
r™»f…x…ýu ð‚oðwk. >>200>>
y™u ‚u ËtÄw y™u ƒúñ[the ‚u{ýu ftuEf
fw{r‚ðt¤t Œwüs™ ntuÞ, ™u ‚u …tu‚t™u „t¤ Œu
yÚtðt {thu ‚tu ‚u Ën™ s fhðwk; …ý ‚u™u Ët{e
„t¤ ™ Œuðe ™u {thðtu ™rn. y™u ‚u™wk su{ rn‚
ÚttÞ ‚u{s {™{tk ®[‚ð™ fhðwk; …ý ‚u™wk ¼wkzw
ÚttÞ yuðtu ‚tu ËkfÕ… …ý ™ fhðtu. >>201>>
68
 y™u ftu E ™w k Œq ‚ …ýw k ™ fhðw k ‚Útt
[trzÞt…ýwk ™ fhðwk ™u ftuE™t [th[ûtw ™ Útðwk
y™u Œu n ™u rð»tu ynk ƒ w r Ø ™ fhðe ™u
Mðs™trŒf™u rð»tu {{‚t ™ fhðe. (yuðe he‚u
ËtÄw™t rðþu»t Ä{o fÌtt) >>202>>
y™u y{thu ytr©‚ yuðt su ËíËk„e
ƒtE-¼tE Ëðuo ‚u{™t su Ët{tLÞ Ä{o y™u rðþu»t
Ä{o ‚u su ‚u Ëkûtu…u fhe™u ytðe he‚u y{u ÷ÏÞt
Au y™u yt Ä{o™tu su rðM‚th ‚u ‚tu y{tht
Ëk«ŒtÞ™t su „úkÚt ‚u Útfe òýðtu. >>203>>
y™u Ëðuo su ËåAtMºt ‚u™tu su Ëth ‚u™u
y{u y{the ƒwrØyu fhe™u WØthe™u yt rþûtt…ºte
su ‚u ÷¾e Au ‚u fuðe Au ‚tu Ëðuo {™w»Þ{tºt™u
{™ðtkrA‚ V¤™e Œu™the Au. >>204>>

69
 yu nu‚w {txu y{tht ytr©‚ su Ëðuo ËíËk„e
‚u { ýu ËtðÄt™…ýu fhe™u r™íÞ«íÞu yt
rþûtt…ºte™u y™wËhe™u s ð‚oðkw …ý …tu‚t™t {™™u
òýu ‚tu õÞthuÞ ™ ð‚oðwk. >>205>>
y™u su y{tht ytr©‚ …wÁ»t ™u †eytu
‚u su ‚u yt rþûtt…ºte «{týu ð‚oþu ‚tu ‚u Ä{o,
yÚto, ft{ ™u {tuût yu [th …wÁ»ttÚto™e rËrØ™u
r™ùÞ …t{þu. >>206>>
y™u su ƒtE-¼tE yt rþûtt…ºte «{týu
™rn ð‚uo ‚u ‚tu y{tht Ëk«ŒtÞ Útfe ƒtnuh Au
yu{ y{tht Ëk«ŒtÞðt¤tk Mºte-…wÁ»t ‚u{ýu
òýðwk. >>207>>
y™u y{tht su ytr©‚ ËíËk„e ‚u{ýu
yt rþûtt…ºte™tu r™íÞ«íÞu …tX fhðtu y™u su™u
70
¼ý‚t ytðz‚wk ™ ntuÞ ‚u{ýu ‚tu ytŒh Útfe yt
rþûtt…ºte™wk ©ðý fhðwk. >>208>>
y™u yt rþûtt…ºte™u ðtk[e Ëk¼¤tðu yuðtu
ftuE ™ ntuÞ íÞthu ‚tu r™íÞ«íÞu yt rþûtt…ºte™e
…qò fhðe y™u yt su y{the ðtýe ‚u y{tÁk
MðY… Au. yu he‚u …h{ ytŒh Útfe {t™ðe.
>>209>>
y™u yt su y{the rþûtt…ºte ‚u su ‚u
ŒiðeËk…Œtyu fhe™u Þwõ‚ yuðtu su s™ ntuÞ ‚u™u
yt…ðe y™u su s™ ytËwhe Ëk…Œtyu fhe™u Þwõ‚
ntuÞ ‚u™u ‚tu õÞthuÞ ™ yt…ðe. >>210>>
Ëkð‚ 1882 yZthËtu çÞtËe™t {nt ËwŒe
…k[{e™u rŒðËu yt rþûtt…ºte y{u ÷¾e Au ‚u …h{
fÕÞtýfthe Au. >>211>>
71
 y™u …tu‚t™t ytr©‚ su ¼õ‚s™ ‚u{™e
su Ë{„ú …ezt ‚u™t ™tþ fh™tht yuðt ™u Ä{uo
Ërn‚ su ¼Âõ‚ ‚u™e hûtt™t fh™tht yuðt ™u
…tu‚t™t ¼õ‚s™™u {™ðtkrA‚ Ëw¾™t yt…™tht
yuðt su ©ef]»ý ¼„ðt™ ‚u su ‚u y{tht Ë{„ú
{k„÷™u rðM‚thtu. >>212>>
Er‚ ©e Ënò™kŒ Mðt{e rþ»Þ r™íÞt™kŒ {wr™
r÷r¾‚t rþûtt…ºte xeft Ë{tÂt >>

72
 r™íÞ r™Þ{
„tuze …Œ-1 ht„:…qhð

Ëk ‚ Ë{t„{ fesu ntu r™þrŒ™...Ëk‚-xuf 0

{t™ ‚S Ëk‚™fu {w¾Ëu,
«u{ ËwÄthË …esu...ntu r™þ0 1
yk‚h f…x {uxfu y…™t,
÷u W™fwk {™ Œesu...ntu r™þ0 2
¼ð Œww:¾ x¤u ƒ¤u ˃ Œw»¢e‚,
˃rðrÄ fths Ëesu...ntu r™þ0 3
ƒúñt™kŒ fnu Ëk‚fe Ëtuƒ‚,
sL{ ËwV÷ fhe ÷esu...ntu r™þ0 4

73
 …Œ-2

Ëk‚ …h{ rn‚fthe s„‚{tkrn.... Ëk‚ - xuf0

«¼w…Œ «„x fhtð‚ «er‚,
¼h{ r{xtð‚ ¼the... s„‚0 1
…h{f]…t¤w Ëf¤ Sð™ …h,
nrh Ë{ ˃ Œw:¾nthe... s„‚0 2
rºt„wýt‚e‚ rVh‚ ‚™w íÞt„e,
he‚ s„‚Ëu LÞthe... s„‚0 3
ƒúñt™kŒ fnu Ëk‚fe Ëtuƒ‚,
r{÷‚ nu «„x {whthe... s„‚0 4

74
 yth‚e
sÞ ËŒT„wÁ Mðt{e «¼w sÞ ËŒT„wÁ Mðt{e,
Ënò™kŒ ŒÞt¤w (2)ƒ¤ðk‚ ƒnw™t{e..sÞ0 1
[hýËhtus ‚{tht, ðk Œ w fhòu z e (2)
[hýu þeþ ÄÞtoÚte(2)Œw:¾ ™tÏÞt ‚tuze..sÞ02
™thtÞý Ëw¾Œt‚t, Âîsfw¤ ‚™w Äthe (2)
…t{h …r‚‚ WØtÞto(2)y„rý‚ ™h™the..sÞ03
r™íÞ r™íÞ ™ti‚{ ÷e÷t,fh‚t yrð™tþe (2)
yzËX ‚ehÚt [hýu (2) fturx „Þt ftþe..sÞ0 4
…wÁ»ttu¥t{ «„x™w k , su Œþo ™ fhþu (2)
ft¤ f{oÚte Aqxe (2) fwxwkƒ Ërn‚ ‚hþu.. sÞ0 5
yt yðËh fÁýtr™rÄ,fÁýt ƒnw feÄe (2)
{wõ‚t™kŒ fnu {wÂõ‚ (2) Ëw„{ fhe rËÄe.. sÞ0 6

75
 Äw ™
ht{ f] » ý „tu ® ðŒ, sÞ sÞ „tu ® ðŒ !
nhu ht{ „tu ® ðŒ sÞ sÞ „tu ® ðŒ ! >>1>>
™thtÞý nhu , ©e{ÒtthtÞý nhu !
©e{ÒtthtÞý nhu , ©e{ÒtthtÞý nhu ! >>2>>
f] » ýŒu ð nhu , sÞ sÞ f] » ýŒu ð nhu !
sÞ sÞ f]»ýŒuð nhu, sÞ sÞ f]»ýŒuð nhu ! >>3>>
ðtËw Œ u ð nhu , sÞ sÞ ðtËw Œ u ð nhu !
sÞ sÞ ðtËwŒuð nhu, sÞ sÞ ðtËwŒuð nhu ! >>4>>
ðtËwŒuð „tu®ðŒ, sÞ sÞ ðtËwŒuð „tu®ðŒ !
sÞ sÞ ðtËwŒðu „tu®ðŒ sÞ sÞ ðtËwŒðu „tu®ðŒ >>5>>
htÄu „tu ® ðŒ, sÞ htÄu „tu ® ðŒ !
ð] L Œtð™[k Œ sÞ htÄu „tu ® ðŒ !
{tÄð {w f w k Œ sÞ {tÄð {w f w k Œ !
yt™k Œ fk Œ sÞ {tÄð {w f w k Œ !
Mðtr{™thtÞý ! Mðtr{™thtÞý ! Mðtr{™thtÞý !
Mðtr{™thtÞý ! Mðtr{™thtÞý ! Mðtr{™thtÞý !
76
 ©e htÄeftf]»ýtüf

™ðe™S{q‚ Ë{t™ðýO, hí™tuÕ÷Ëífwzk ÷ þtur¼fýo{;T

{ntrfhext„ú{Þqh…ýo{T,
©e htrÄftf]»ý{nk ™{tr{....01
r™ÄtÞ…trýÂî‚Þu™ ðuý,kw r™òÄhu þu¾hÞt‚huý{w ;T
r™™tŒÞL‚k [ „‚ti fhuýwk,
©e htrÄftf]»ý{nk ™{tr{....02
rðþwØnu{tußsð÷ r…‚ð†k, n‚trhÞwÚtk [ rð™tr… þ†{T;
ÔÞÚteo f ] ‚ t™u f Ëw h Âîz†k ,
©e htrÄftf]»ý{nk ™{tr{....03
yÄ{or‚»ÞtŠŒ‚ËtÄw…t÷k, ËØ{oðihtËwhËk½ft÷{T;
…w»…trŒ{t÷k ðúshtsƒt÷k,
©e htrÄftf]»ý{nk ™{tr{...04
77
„tu…er«Þthkr¼‚ht˾u÷k, htËuïhehks™f]í«nu÷{T;
MfLÄtuÕ÷Ëífwfk {w r[Ln[u÷,k
©e htrÄftf]»ý{nk ™{tr{..05
ð]Œk tð™u «e‚‚Þt ðËL‚k, r™òr©‚t™t…ŒWØhL‚{T;
„tu„tu…„tu…ehr¼™kŒÞL‚k,
©e htrÄftf]»ý{nk ™{tr{..06
rðïÂî»tL{L{ÚtŒ…onthk, ËkËtrhSðt©ÞýeÞËth{T;
ËŒi ð Ëí…w Y »tËti Ï Þfthk ,
©e htrÄftf]»ý{nk ™{tr{..07
yt™ÂLŒ‚tí{ðúsðtrË‚tuf,k ™LŒtrŒËkŒŠþ‚rŒÔÞ÷tuf{T;
rð™trþ‚Mðtr©‚Sðþtufk,
©e htrÄftf]»ý{nk ™{tr{..08

78
 «tÚto™t

r™ŠðfÕ… W¥t{ yr‚, r™ùÞ ‚ð ½™~Þt{.

{tntíBÞ¿tt™Þw‚ ¼rõ‚ ‚ð, yuftkr‚f Ëw¾Ät{ >>1>>
{tu r n{u ‚ð ¼õ‚…™tu , ‚t{U ftu E «fth
Œtu»t ™ hnu ftuE ò‚ ftu, Ëwr™Þtu Ä{ofw{th >>2>>
‚w{thtu ‚ð nrh¼õ‚ftu, ÿtun fƒw ™rn ntuÞ;
yuftkr‚f ‚ð ŒtËftu, Œesu Ë{t„{ {tuÞ >>3>>
™tÚt r™hk ‚ h Œþo ‚ð, ‚ð ŒtË™ftu ŒtË;
yurn {t„wk fhe rð™Þ nhe, ËŒt htr¾Þu …tË >>4>>
nu f]…t÷tu ! nu ¼õ‚…‚u ! ¼õ‚ðíË÷ Ëw™tu ƒt‚;
ŒÞtrËLÄtu ! M‚ð™ fhe, {t„wk ðM‚w Ët‚ >>5>>
Ënò™kŒ {nthtsfu, ˃ ËíËk„e Ëwòý;
‚tfw ntu Þ ÿZ ð‚o ™ tu , rþûtt…ºte «{tý >>6>>
79
Ëtu …ºte{U yr‚ ƒzu, r™Þ{ yuftŒþ òuÞ;
‚tfe rðÂõ‚ fn‚ nwk, Ëw™eÞtu ˃ r[¥t «tuÞ >>7>>
®nËt ™ fh™e sk‚fe, …hrºtÞt Ëk„ftu íÞt„;
{tkË ™ ¾tð‚ {ãfwk, …eð‚ ™rn ƒz ¼t„ >>8>>
rðÄðtfw M…þo ‚ ™rn, fh‚ ™ ytí{½t‚;
[tuhe ™ fh™e ftnwfe, f÷kf ™ ftuEfwk ÷„t‚ >>9>>
®™Œ‚ ™rn ftuE Œuðfwk, rƒ™ ¾…‚tu ™rn ¾t‚;
rð{w¾ Sðfu ðŒ™ËU, fÚtt Ëw™e ™rn ò‚ >>10>>
yune Ä{o fu r™Þ{{U, ðh‚tu ˃ nrhŒtË;
¼òu ©e Ënò™kŒ…Œ, Atuze ytuh ˃ ytþ >>11>>
hne yuftŒþ r™Þ{{U, fhtu ©e nrh…Œ «e‚;
«u{t™kŒ fnu Ät{{U, òytu r™:þkf s„S‚ >>12>>

80
 “sÞ æð™e”

©e Ënò™kŒMðt{e {nthts™e sÞ
©e ÷û{e™thtÞý Œu ð ™e sÞ
©e Ä{o ¼ Âõ‚ ðtËw Œ u ð ™e sÞ
©e nrhf] » ý {nthts™e sÞ
©e hýAtu z htÞ™e sÞ
©e ð]kŒtð™ rðnthe÷t÷™e sÞ
©e „tu…e™tÚtS {nthts™e sÞ
©e ½™~Þt{ {nthts™e sÞ
©e ™h™thtÞý Œu ð ™e sÞ
©e rðΙrð™tÞf Œu ð ™e sÞ
©e fü¼k s ™ Œu ð ™e sÞ
©e …tk [ Ëtu …h{nk Ë ™e sÞ

81
 M‚wr‚

rðïuþ Atu Ëõ÷ rðï‚ýt rðÄt‚t

Œt‚t ‚{u Ëf÷ {k„÷ þtkr‚Œt‚t,
{txu ‚{tYk fÁýt™erÄ ËíÞ ™t{,
Ëtütk„ ™tÚt ‚{™u fYk nw «ýt{01
y¿tt™…tþ fYýt fhe ft…e ™t¾tu,
r™íÞu «¼w ‚ð …Œu {{ ð]Â¥t ht¾tu.
¼õ‚tu™wk …t÷™ fhtu «¼w Ëðo Þt{,
Ëtütk„ ™tÚt ‚{™u fYk nwkw «ýt{02

íð{uð {t‚t [ r…‚t íð{uð,

íð{uð ƒLÄwù ˾t íð{uð >
íð{uð rðãt ÿrðýk íð{uð,
íð{uð ËðO {{ Œuð Œuð >>3>>
82
 ftÞu™ ðt[t {™ËurLÿÞiðto,
ƒwØÞtí{™tðt «f]‚u: Mð¼tðt‚T >
fhtur{ ÞãíËf÷k …hM{i,
™thtÞýtÞur‚ Ë{…oÞtr{.>>4>>
r™òr©‚t™tk Ëõ÷tŠ‚nL‚t,
ËÄ{o¼õ‚uhð™k rðÄt‚t >
Œt‚t Ëw¾t™tk {™ËuÂÃË‚t™tk,
‚™tu‚w f]»ýtur¾÷{k„÷k ™: >>…>>

sLBÞt ftiþ÷ Œuþ ðu»t ƒxw™tu, ÷i ‚eÚto {tkne VÞto,

ht{t™kŒ {éÞt MðÄ{o [÷ÔÞtu, Þ¿ttrŒ {tuxt fÞto.
{tuxt Ät{ håÞt hÌtt „Z…whu, ƒu Œuþ „tŒe fhe,
yk‚Äto™ ÚtÞt ÷e÷t nrh ‚ýe, Ëkûtu…{tk Wå[he .

83
 «t‚: «tÚto™t

“{nt ƒ¤ðk‚ {tÞt ‚{the, suýu ytðrhÞt ™h™the >

yuðwk ðhŒt™ rŒSÞu yt…u, yun {tÞt y{™u ™ ÔÞt…u >>

ð¤e ‚{thu rð»tu Sð™, ™tðu {™w»ÞƒwÂØ ftuE Œ™ >

su su ÷e÷t fhtu ‚{u ÷t÷, ‚u™u Ë{swk y÷tirff ÏÞt÷ >>

Ë‚Ëk„e su ‚{tht fntðu, ‚u™tu furŒ y¼tð ™ ytðu >

Œuþft¤™u r¢ÞtÞu fhe, furŒ ‚{™u ™ ¼w÷eÞu nrh >>

ft{ ¢tuÄ™u ÷tu¼ fw{‚e, {tun ÔÞt…e™u ™ Vhu {r‚ >

‚{™u ¼s‚t ytzwk su …zu, {tk„eÞu yu y{™u ™ ™zu >>

yux÷wk {tkr„Þu AiÞu y{u, ŒußÞtu ŒÞt fhe nrh ‚{u >
ð¤e ™ {tk„eÞu y{u sun, ‚{u Ëwýe ÷ußÞtu nrh ‚un >>

84
furŒ Œuþtu{tk Œuntr¼{t™, suýu fhe rðËhtu ¼„ðt™ >
furŒ fwËk„™tu Ëk„{tk ŒußÞtu, yÄ{o Útfe W„the ÷ußÞtu >>
furŒ Œuþtu{tk ËkËthe Ëw¾, Œuþtu{tk «¼w ðtË rð{w¾ >
furŒ Œuþtu{tk sõ‚ {tuxtE, {Œ {íËh E»tto ftkE >>
Œuþtu{tk ŒunËw¾ ËkÞtu„, Œuþtu{tk nrhs™™tu rðÞtu„ >
Œuþtu{tk nrhs™™tu y¼tð, Œuþtu{tk ynkfthe Mð¼tð >>
Œuþtu{tk Ëk„ ™tÂM‚f™tu htÞ, {u÷e ‚{™u su f{o™u „tÞ >
yu ytrŒ ™Úte {tk„‚t y{u, Œuþtu{tk ŒÞt frh™u ‚{u >>

{t‚] Œ u ð tu ¼ð > r…‚] Œ u ð tu ¼ð >

yt[tÞoŒuðtu ¼ð > yr‚rÚtŒuðtu ¼ð >
Ët rðãt Þt rð{w õ ‚Þu >
rð»tÞ‚tu rðhr‚ù: nhti h r‚: >
rð»tÞt™T rð»tð‚T íÞs >

85
 ht„ : {÷th - …Œ-1
{tht ðt÷tS þwk ðt÷… ŒeËu hu, ‚u™tu Ëk„ þeŒ ‚Syu;
‚u rð™t fu™u ¼Syu.... xuf0
ËL{w¾ ò‚t þkft ™ fesu, {h ¼t÷t ‚ýt {u ðhËu hu;
nkË sE nrhs™™u hu {¤þu,
ft[e ‚u ftÞt …zþu hu..‚u™tu0 1
þq¤e W…h þÞ™ fhtðu, ‚tuÞu ËtÄw™u Ëk„u hneyu hu;
Œwrhs™ ÷tuf Œw¼to»tý ƒtu÷,u
‚u™kw Ëw¾Œw:¾ Ëðuo Ëneyu hu..‚u™tu0 2
y{]‚…u yr‚ {eXtk {w¾Úte, nrh™tk [rhºt Ëwýtðu hu;
ƒúñt ¼ð Ë™ftrŒf suðt,
su™tk Œþo™ fhðt™u ytðu hu..‚u™tu0 3
™hf fwzk Úte ™hËwk ÷t„u, Œwrhs™™wk {w¾ {™{tk hu;
{wõ‚t™kŒ {„™ ÚtE {tk„,u
Ônt÷t ðtË Œuòu nrhs™{tk hu..‚u™tu0 4
86
 …Œ-2
{tht nhS þwk nu‚ ™ ŒeËu hu, ‚u™u ½uh þeŒ sEyu;
‚u™u Ëk„u þeŒ hneyu hu..xuf0
nu‚ rð™t nwkfthtu ™ Œuðtu, su™wk nh¾u þwk nizwk ™ neËu hu;
yt„¤ sE™u ðt‚ rðM‚thu,
su™e ytkÏÞw{k tk «u{ ™ ŒeËu hu..‚u™0u 1
¼Âõ‚ ¼tð™tu ¼uŒ ™ òýu, ¼qhtÞtu ÚtE™u ¼t¤u hu;
÷r÷‚ ÷e÷t™u hk„u ™ ht[u,
…Ae W÷u[e ykÄtYk xt¤u hu..‚u™0u 2
™t{ ‚ýtu rðïtË ™ ytðu, Wzwk ‚u Wzkw þtuÄu hu;
òöðe ‚ehu ‚hk„ ‚S™u,
…Ae ‚x{tk sE™u fq… ¾tuŒu hu..‚u™0u 3
…tu‚t™t Ëh¾e fhe™u òýu, …wY»ttu¥t{™e ftÞt hu;
™hËiÞt™t Mðt{e™e ÷e÷t,
ytuÕÞt {r‚Þtk fnu Au {tÞt hu..‚u™0u 4

87
 ©e „ý…r‚S™e yth‚e
sÞ {k „ ÷fthe sÞ {k „ ÷fthe;
yth‚e «u { u W‚tYk (2) „ý…r‚ ¼Þnthe
..sÞ0 1 xuf
ðkrŒ‚ [hý ËwhtËwh, rºt¼wð™ rðÏÞt‚t, (2)
ft{rh…w Ëw ‚ Ëw k Œ h (2) {™ðtk r A‚ Œt‚t
...sÞ0 1
„ti h ðhý r„rhòËw ‚ , Ëw k Œ h „sðŒ™t, (2)
þtur¼‚ þrþðh ¼t÷u (2) sÞ sÞ Ëw¾ËŒ™t
.. sÞ0 2
yu f Œk ‚ y½{tu [ ™ ôŒh yËðthe (2)
÷k ƒ tu Œ h „ý™tÞf (2) ðhŒtÞf ¼the
...sÞ0 3
Ëw k Œ h Wh„ rð¼q » tý, ¼q r »t‚ Ëw ¾ htþe, (2)
«u { t™k Œ ƒr÷nthe (2) rþðËw ‚ yrð™tþe
...sÞ04
88
©e„ý…r‚M‚tuºt{T > (ðËk‚r‚÷ftð]‚{T)
rðæ™u þ ! rðΙ[Þ¾k z ™™t{Äu Þ !
©eþk f htí{s! Ëw h trÄ…ðLã…tŒ!
Œw „ to { ntðú ‚ V÷tr¾÷{Ü÷tí{™T !
rðΙk {{t…nh rËÂØ rð™tÞf ! íð{T >>1>>
Ëí…Èht„{rýðýo þ hehft L ‚ :
©erËÂØ ƒwÂØ…rh[r[O‚- fwÑw{©e:>
ŒûtM‚™u ð÷rÞ‚tr‚{™tu¿tþwÛztu rðæ™k0 >>2>>
…tþtkfwþtçs…hþqkùŒÄå[‚wŠ¼ŒtuoŠ¼ù
þtu ý fw Ëw { † „w { tÜò‚: >
rËLŒqhþtur¼‚÷÷txrðÄw«ftþtu rðæ™k0 >>3>>
ftÞu o » tw rðΙ[Þ¼e‚rðhk  [{w Ï Þi :
ËB…qrs‚: Ëwhðhihr… {tuŒ ftãi:>
Ëðuo»tw [ «Út{{uð Ëwhu»tw…qßÞtu rðΙk 0>>4>>

89
þeÄú t [™M¾÷™[k [ w h ðtu u æ ðo f k X MÚtq -
÷tu L Œw Á ÿ„ýntrË‚ Œu ð Ëk ½ >
þq … o © w r ‚ù …] Ú tð‚w o ÷ ‚w w Ü ‚w L Œtu rðΙk 0 >>5>>
Þ¿ttu…ðe‚…Œ÷ÂB¼‚™t„htò
{tËtrŒ…wÛÞ-Œáþef]‚ Éût hts: ¼õ‚t¼Þ«Œ
! ŒÞt÷Þ ! rðΙhtòu rðΙk 0 >>6>>
Ëÿí™Ëth‚r‚htrs‚ËÂ¥fhex:
ftiËBw ¼[tÁðË™îÞ WŠs‚©e: Ëðoºt
{Ü÷fhM{hý «‚t…tu rðΙk 0 >>7>>
Œu ð tL‚ftãËw h ¼er‚Ëw h tŠ‚n‚to
rð¿tt™ƒtuÄ™ðhuÛÞ ‚{tu …n‚to >
yt™ÂLŒ‚rºt¼wð™uþ ! fw{thƒLÄtu!rðΙk0 >>8>>
Rr‚ ©e þ‚t™LŒ{wr™rðhr[‚k
©e„ý…r‚M‚tuºt{T Ë{tÂ{T

90
 ©en™w{t™S™e yth‚e
sÞ fr… ƒ÷ðk ‚ t, sÞ fr… ƒ÷ðk ‚ t,
Ëwh™h {wr™s™ ðkrŒ‚, …Œhs n™w{k‚t.. sÞ0 1
«ti Z «‚t… …ð™ Ëw ‚ , rºt¼w ð ™ sÞfthe;
yËwh rh…w {Œ „ks™, ¼Þ Ëkfx nthe .. sÞ0 2
¼q ‚ r…þt[ rðfx „ú n , …ez‚ ™rn sk … u ;
n™w{k‚ ntf Ëwýe™u , Úth Úth Úth fk…u .. sÞ0 3
h½wðeh ËntÞ ytu¤køÞtu, Ët„h yr‚ ¼the;
Ëe‚t þtuÄ ÷u ytÞu, fr… ÷kft òhe .. sÞ0 4
ht{ [hý hr‚ ŒtÞf, þhýt„‚ ºtt‚t;
«u{t™kŒ fnu n™w{k‚, ðtkrA‚ V¤Œt‚t .. sÞ0 5

91
 ©e n™w{t™M‚tuºt{T
™er‚«ðeý ! r™„{t„{þt†ƒw Ø u !
htòrÄhtsh½w ™ tÞf {rLºtðÞo !
rËLŒw h [Š[‚f÷u ð h ™i  cfu L ÿ !
©eht{Œq‚ ! n™w{™T ! nh Ëkfxk {u >>1>>
Ëe‚tr™r{¥tsh½q¥t{¼qrhfü!
«tu í Ëthýu f fËntÞ n‚tMºt…ti Ä !
r™Œo ø ÄÞt‚w … r‚ntxfhtsÄt™u !
©e ht{Œq‚ ! n™w{™T ! nh Ëkfxk {u >>2>>
Œw ð to Þ o h tðý rðËŠs‚ þÂõ‚½t‚ !
fk X tËw ÷ û{ý Ëw ¾ tn] ‚ SððÕ÷u !
ÿtu ý t[÷t™Þ™™ÂLŒ‚ht{…ût !
©eht{Œq‚ ! n™w{™T ! nh Ëkfxk {u >>3>>
ht{t„{tuÂõ‚‚rh‚trh‚ƒkæðÞtu„Œw:¾trçÄ
{ø™¼h‚tŠ…‚…trhƒno !
ht{tk r ½ú … È{½w … e¼ðŒL‚htí{™T !
©e ht{Œq‚! n™w{™T! nh Ëkfxk {u >>4>>
92
ðt‚tí{fu Ë rh{ntfr…htxT ‚ ŒeÞ
¼tÞto s k ™ e…w Á ‚…:V÷…w º t¼tð!
‚tûÞtu o … {tu r [‚ð…w ƒ o ÷ ‚eðú ð u „ !
©eht{Œq‚!n™w{™T! nh Ëkfxk {u >>5>>
™t™tr¼[trhfrðË]üËðeh f]íÞt
rðÿtðýtÁý Ë{eûtýŒw:«½»Þo!
htu „ ΙËíËw ‚ Œrð¥tŒ{Lºtò…!
©eht{Œq‚! n™w{™T! nh Ëkfxk {u >>6>>
ÞL™t{Äu Þ …Œf©w r ‚{tºt‚tu r … Þu
ƒñhtûtËr…þt[„ýtù¼q ‚ t!
‚u {trhftù˼Þk Ìt…ÞtÂL‚ Ë íðk!
©e ht{Œq‚! n™w{™T! nh Ëkfxk {u >>7>>
íðk ¼õ‚{t™Ë{erÃË‚…qŠ‚þõ‚tu
Œe™MÞ Œw{oŒË…홼ÞtŠ‚¼ts:!
Eük {{tr… …rh…qhÞ …qýoft{!
©eht{Œq‚!n™w{™T! nh Ëkfxk {u >>8>>
93
 yüf
ht„ :ðËk‚r‚÷ftð]‚{T
©e ðtËwŒuð rð{÷t{]‚ Ät{ðtË{T
™thtÞýk ™hf‚thý ™t{Äu Þ {T
~Þt{k rË‚k Âî¼ws{uð [‚w¼wosk [,
íðtk ¼Âõ‚Ä{o‚™Þk þhýk «…ãu >>1>>
rþûttÚto{ºt r™s¼rf‚{‚tk ™htýt-
{uftL‚Ä{o{r¾÷k …rhþe÷ÞL‚{T >
yütk„ Þtu„f÷t™tù {ntðú‚tr™
íðtk ¼Âõ‚Ä{o‚™Þk þhýk «…ãu >>2>>
ïtËu ™ Ëtf{™w ÷ tu { rð÷tu { ð] ¥ Þt
MðtL‚ƒornù ¼„ðíÞwÁÄt r™sMÞ>
…q h u „‚t„‚s÷tBƒw r Ä™tu … {u Þ k
íðtk ¼Âõ‚Ä{o‚™Þk þhýk «…ãu >>3>>

94
ƒtÌttL‚rhrLÿÞ„ýïË™trÄŒi ð -
ð]íÞwŒT ¼ðÂMÚtr‚÷Þt™r… òÞ{t™t™T >
ÂMÚtíðt‚‚: Mð{nËt …] Ú t„eût{týk
íðtk ¼Âõ‚Ä{o‚™Þk þhýk «…ãu >>4>>
{tÞt{Þtf]r‚‚{tuùþw¼ðtË™t™tk,
f‚w O r™»tu Ä {w Y Ät ¼„ðíMðY…u >
r™ƒeosËtkÏÞ{‚Þtu„ËwÞwrõ‚¼tsk
íðtk ¼Âõ‚Ä{o‚™Þk þhýk «…ãu >>5>>
rŒÔÞtf]r‚íðËw{nMíðËwðtË™t™tk,
ËBÞÂøð®Ä «ÚtrÞ‚wk [ …‚tih{tÞt >
Ët÷kƒËtkÏÞ…ÚtÞtu„ ËwÞwÂõ‚¼tsk
íðtk ¼Âõ‚Ä{o‚™Þk þhýk «…ãu >>6>>

95
ft{t‚o ‚ Mfh™xÔÞËr™ÂØ»tL‚ :
MðMðtÚto rËÂØr{ð [u‚rË r™íÞ{uð >
™thtÞýk …h{Þi ð {w Œ t M{hL‚k
íðtk ¼Âõ‚Ä{o‚™Þk þhýk «…ãu >>7>>
Ëtæðe[ftu h þ÷¼tÂM‚r{ft÷fk X
ftuft r™suürð»tÞu»tw ÞÚtið ÷ø™t: >
{q‚tio ‚Útt ¼„ð‚tuùºt {wŒtr‚÷ø™k
íðtk ¼Âõ‚Ä{o‚™Þk þhýk «…ãu >>8>>
M™unt‚whMíðÚt ¼Þt‚wh yt{Þtðe,
ÞØíûtwÄt‚whs™ù rðntÞ {t™{T >
ŒiLÞk ¼suÞwrhn ËíËw ‚Útt [hL‚k
íðtk ¼Âõ‚Ä{o ‚ ™Þk þhýk «…ãu >>9>>

96
 yüf:
ht„ : rðÞtur„™eð]¥t{T
¼ðËk¼ð¼er‚¼uŒ™k, Ëw¾Ëk…ífYýtr™fu‚™{T;
ðú‚Œt™‚…:r¢ÞtV÷k Ënò™kŒ„wYk ¼su ËŒt.1
fYýt{Þ[tY÷tu[™k, þhýtÞt‚s™tŠ‚{tu[™{T;
…r‚‚tuØhýtÞ ‚í…hk Ënò™kŒ„wYk ¼su ËŒt.2
r™s‚¥ð…ÚttðƒtuÄ™k, s™‚tÞt: Mð‚: yuð Œw„o{{T;
Er‚ r[LíÞ „]ne‚rð„únk - Ënò™kŒ„wYk ¼su ËŒt.3
rðrÄþk¼w{w¾ihr™„únk, ¼ð…tÚtturÄ…rh¼ú{tfw÷{T;
yr…ÄtÞo {™tu ™h«¼k Ënò™kŒ„wYk ¼su ËŒt.4

97
r™s…tŒ…Þtusfe‚o™,k Ë‚‚k MÞtŒT¼ðSð„tu[h{T;
Er‚ Þ: fwY‚u ¢‚qíËðk Ënò™kŒ„wYk ¼su ËŒt.5
ƒrnheûtý÷tuf{t™w»tk, r™sŒ‚tBƒfŒŠþ™tknrh{T;
¼s™eÞ…Œk s„ŒT„wYk Ënò™kŒ„wYk ¼su ËŒt.6
þhýt„‚…t……ðo‚k, „ýrÞíðt ™ ‚ŒeÞËÿwý{T;
yýw{ÃÞ‚w÷k rn {LÞ‚u Ënò™kŒ„wYk ¼su ËŒt.7
¼ððtrhrÄ{tuûtËtÄ™k, „wÁhts«fxMðËk„{{T;
«fxef]‚ðt™T f]…tðþ:Ënò™kŒ„wYk ¼su ËŒt.8
¼„ð™T ! f]…Þt íðÞt f]‚,k s™‚tÞt{w…fth{eáþ{T,
ût{‚u «r‚f‚w{o ºtf:fwÁ‚u Œe™s™M‚‚tUàsr÷{T.9

98
 ht„ : Ätu¤
Ëðu o ˾e Sð™ òu ð t™u [t÷tu hu ,
þu h rzÞw k { t ytðu ÷xfk ‚ tu ÷t÷tu hu 0 1
yu ™ e þtu ¼ t {w ¾ u ðýo ð e ™ òÞ hu ,
su ™ u r™„{ ™u r ‚ ™u r ‚ fhe „tÞ hu 0 2
htu Í u ½tu z u htsu ï h rƒhtsu hu ,
Aƒe òu E ftu r xf fk Œ …o ÷tsu hu 0 3
{éÞtk ytðu {nt{w r ™™tk ð] L Œ hu ,
‚u { tk þtu ¼ u ‚thu ðªxÞtu su { [k ÿ hu 0 4
þw f Ë™ftrŒf W¥t{ sþ „tðu hu ,
™] í Þ fhe ™thŒ ðeýt ƒòðu hu 0 5
r™s ˾t [{h fhu ÷E ntÚt hu ,
yt òu ytÔÞt ¼q { t™k Œ ™t ™tÚt hu 0 6

99
 ytuhzt (ht„:„hƒe) …Œ-1
yts {thu ytuhzu hu ytÔÞt yrð™tþe y÷ƒu÷;
ƒtE {U ƒtu÷trðÞt hu, ËwkŒh Atu„tðt¤tu Au÷. 1
r™hÏÞt ™uýtk ¼he hu,™xðh ËwŒk h ©e ½™~Þt{,
þtu¼t þe fnwk hu, r™h¾e ÷tsu fturxf ft{. 2
„w k Ú te „w ÷ tƒ™t hu , fk X u ythtu à Þt {U nth,
÷E™u ðthýtk hu, [hýu ÷t„e ðth{ðth. 3
ytÃÞtu {U ‚tu ytŒhu hu,ƒuËðt [tf¤eytu fhe ÃÞth,
…qATÞt «e‚þwk hu, ƒtE {U Ëðuo Ë{t[th. 4
fntu™u nrh õÞtk n‚t hu, õÞtk Útfe ytÔÞt Ä{ofw{th,
ËwkŒh þtu¼‚t hu, yk„u ËSÞt Au þý„th. 5
…nuhe «e‚þwk hu, Ëwhk„e ËwÚtý÷e Ëw¾Œuý;
™tze neh™e hu, òu‚tk ‚]ó ™ ÚttÞu ™uý. 6
W…h ytu Z eÞtu hu , „w Z tu hu x tu òu Þ t ÷t„,
Ës™e ‚u Ë{u hu, ÄLÞ ÄLÞ ™ehÏÞt ‚u™t ¼tøÞ. 7
{M‚f W…hu hu , ƒtk æ Þw k {tu ¤ ezw k y{q Õ Þ,
fturxf hrð þþe hu, ‚u ‚tu ™tðu ‚u™u ‚wÕÞ. 8
hu þ {e ftu h ™tu hu , fh{tk ËtÌttu Au Y{t÷;
«u{t™kŒ ‚tu hu, yu Aƒe r™h¾e ÚtÞtuu r™nt÷. 9
100
 …Œ-2
Ës™e Ëtk¼¤tu hu, þtu¼t ðýoðw ‚u™e ‚un;
{qŠ‚ Ëk¼th‚t hu, {ws™u W…ßÞtu yr‚ M™un. 1
…nu Þ to ‚u Ë{u hu , nrhyu yk „ u y÷k f th;
suðt {U r™hr¾Þt hu, ‚uðt ðýoðwk fhe™u ÃÞth. 2
ƒhtË f…w h ™t hu , …nu Þ to ni z u Ëw k Œ h nth;
‚tuht …t½{tk hu, ‚u …h {Äwfh fhu „wkòh. 3
ƒtsw ƒu h ¾t hu , ƒtk Þ u f…w h ™t þtu r ¼‚;
fztk f…wh™tk hu, òu‚tk [tuhu Ënw™tk r[¥t. 4
Ëðu o yk „ {tk hu , WXu y¥th™e ƒnw Vtu h ;
[tuhu r[¥t™u hu, nË‚tk f{¤ ™Þ™™e ftuh. 5
nË‚t nu ‚ {tk hu , Ënw ™ u Œu ‚ t Ëw ¾ yt™k Œ ;
hËY… {qŠ‚ hu, ©enrh fuð¤ fYýtfkŒ. 6
yŒT¼w‚ W…{t hu, fnu‚tk þu»t ™ …t{u …th;
½he™u {qŠ‚ hu, òýu ytÔÞtu hË þ]k„th. 7
ðt÷… ðu ý {tk hu , ™u ý tk fYýt{tk ¼h…q h ;
yk„tuyk„{tk hu, òýu Wr„Þt y„rý‚ Ëqh. 8
fh‚t ðt‚ze hu, ƒtu÷e y{]‚ Ëh¾tk ðuý;
«u { t™k Œ ™t hu , òu ‚ tk ‚] ó ™ ÚttÞu ™u ý . 9
101
 …Œ-3
ƒtuÕÞt ©e nrh hu, Ëtk¼¤tu ™h™the nrhs™;
{thu yuf ðt‚to hu, Ëti™u Ëk¼¤tÔÞt™wk Au {™. 1
{the {q Š ‚ hu , {tht ÷tu f ¼tu „ ™u {w õ ‚;
Ëðuo rŒÔÞ Au hu, íÞtk ‚tu òuÞt™e Au swõ‚. 2
{tÁk Ät{ Au hu , yûth y{] ‚ su ™ w k ™t{;
Ëðuo Ët{úÚte hu, þÂõ‚ „wýu fhe yr¼ht{. 3
yr‚ ‚uòu{Þ hu, hrð þþe fturxf ðthýu òÞ;
þe‚¤ þtk‚ Au hu, ‚us™e W…{t ™ð ŒuðtÞ. 4
‚u{tk nwk hnwk hu, rî¼ws rŒÔÞ ËŒt Ëtfth;
Œw÷o¼ Œuð™u hu, {thtu ftuE ™ …t{u …th. 5
Sð Eïh ‚ýtu hu, {tÞt ft¤ …wÁ»t «Ät™;
Ënw™u ðþ fYk hu, Ënw™tu «uhf nwk ¼„ðt™. 6
y„rý‚ rðï™e hu, Wí…Â¥t …t÷™ «÷Þ ÚttÞ;
{the {hS rð™t hu, ftuEÚte ‚hýwk ™ð ‚tuztÞ. 7
yu{ {™u òýòu hu, {tht ytr©‚ Ëti ™h™the;
{U ‚tu ‚{ ytk„¤u hu, ðt‚to ËíÞ fne Au {the. 8
nwk ‚tu ‚{ fthýu hu, ytÔÞtu Ät{ Útfe Ähe Œun;
«u{t™kŒ™tu hu, Ônt÷tu ðhMÞt y{]‚ {un. 9
102
 …Œ-4
ð¤e Ëti Ëtk¼¤tu hu, {the ðt‚to …h{ y™w…;
…h{ rËØtk‚ Au hu, Ënw™u rn‚fthe Ëw¾Y…. 1
Ënw nrh¼õ‚™u hu , òðw k ntu Þ {thu Ät{;
‚tu {™u Ëuðòu hu, ‚{u þwØ ¼tðu ÚtE r™»ft{. 2
Ënw nrh¼õ‚™u hu, hnuðwk ntuÞ {thu …tË,
‚tu ‚{u {u÷òu hu, r{ÚÞt …k[rð»tÞ™e ytþ. 3
{ws rð™t òýòu hu, ƒeò {trÞf Ënw ytfth;
«er‚ ‚tuzòu hu, swXtk òýe fwxwkƒ …rhðth. 4
Ënw ‚{u …t¤òu hu, Ëðuo vZ fhe {thtk r™Þ{;
‚{ …h heÍþu hu, Ä{o™u ¼Âõ‚ fhþu ûtu{. 5
Ëk‚ nrh¼õ‚™u hu, ŒeÄtu rþûtt™tu W…Œuþ;
÷xftk ntÚt™tk hu, fh‚t þtu¼u ™xðh ðuþ. 6
r™s s™ W…hu hu, y{]‚ ðhMÞt yt™kŒ fkŒ;
su{ Ënw yti»tÄe hu, «e‚u …tu»tu …qhý[kŒ. 7
þtu¼u Ëk‚{tk hu, su{ ftkE Wzw„ý{tk Wzwhts;
Eïh WŒÞ ÚtÞt hu, f¤e{tk fhðt s™™t fts. 8
yu …Œ þe¾þu hu, „tþu Ëtk¼¤þu fhe ÃÞth;
«u { t™k Œ ™tu hu , Mðt{e ÷u þ u ‚u ™ e Ëth. 9
103
 (Mðt¼trðf [uüt)
ht„:„hƒe-…Œ-1
«Út{ ©e nrh™u hu, [hýu þeþ ™{tðwk
™ti ‚ { ÷e÷t hu ™thtÞý™e „tô..1
{tu x t {w r ™ðh hu , yu f t„ú fhe {™™u ,
su ™ u ftsu hu , Ëu ð u òÞ ð™™u . .2
ytË™ ËtÄe hu , æÞt™ Ähe™u Äthu ,
su ™ e [u ü t hu , M™u n fhe Ëk ¼ thu . .3
Ëns Mð¼trðf hu, «f]r‚ …wÁ»ttu¥t{™e
Ëq ý ‚t Ës™e hu , ƒef {xtzu s{™e..4
„tô nu ‚ u hu , nrh™t [rhºt Ëk ¼ the,
…tð™ fhòu hu , «¼w S ƒw Â Ø {the..5
Ëns Mð¼tðu hu, ƒuXt ntuÞ nrh ßÞthu,
‚w÷Ëe™e {t¤t hu, fh ÷E Vuhðu íÞthu..6
h{q s fh‚tk hu , htSð™u ý Y…t¤t,
104
ftu E nrhs™™e hu , {t„e ÷E™u {t¤t..7
ƒu ð ze ht¾e hu , ƒƒu {rýft òu z u ,
Vu h ðu ‚týe hu , fk E f {t¤t ‚tu z u . .8
ðt‚tu fhu hu , 0 h{w s fhe™u nË‚t,
¼u ¤ e fhe hu , {t¤t fh{tk ½Ë‚t..9
õÞthu f {ª[e hu , ™u º tf{¤™u Mðt{e,
«u { t™k Œ fnu hu , æÞt™ Ähu ƒnw ™ t{e..10
…Œ-2
Ëtk ¼ ¤ Ëi Þ h hu , ÷e÷t ™x™t„h™e,
Ëw ý ‚tk Ëw ¾ zw k hu yt…u Ëw ¾ Ët„h™e.....1
™u º tf{¤™u hu , ht¾e W½tzt õÞthu ;
æÞt™ Ähe™u hu , ƒu Ë u Sð™ ƒt’hu . ....2
õÞthu f [{fe hu , æÞt™ fh‚tk ò„u ;
òu‚t Sð™ hu, sL{{hý Œw:¾ ¼t„u.....3
…tu ‚ t yt„¤ hu , ˼t ¼htE ƒu Ë u ;
105
Ëk ‚ nrhs™ hu , Ët{w k òu E hnu Au . ....4
æÞt™ Ähe™u hu , ƒu X t ntu Þ nrh …tu ‚ u ;
Ëk ‚ nrhs™ hu , ‚] ó ™ ÚttÞ òu ‚ u . ....5
ËtÄw fe‚o ™ hu , „tÞ ðòze ðtò;
‚u{™u òuE™u hu, {„™ ÚttÞ {nthtò.....6
‚u { ™e ¼u ¤ t hu , […xe ðòze „tÞ;
Ëk ‚ nrhs™ hu , ™eh¾e htS ÚttÞ.....7
õÞthu f ËtÄw hu , „tÞ ðòze ‚t¤e;
¼u ¤ t „tÞ hu , ‚t¤e ŒE ð™{t¤e.....8
yt„¤ ËtÄw hu , fe‚o ™ „tÞ ßÞthu ;
…tu ‚ t yt„¤ hu , fÚtt ðk [ tÞ íÞthu . ....9
…tu ‚ u ðt‚to hu , fh‚t ntu Þ ƒnw ™ t{e;
¾Ë‚t ytðu hu «u { t™k Œ ™t Mðt{e.....10
…Œ-3
{™w » Þ÷e÷t hu , fh‚t {k „ ÷fthe;
106
¼õ‚ ˼t{tk hu ƒu X t ¼ð¼Þnthe.....1
su ™ u òu ‚ t hu , òÞu s„ ytËÂõ‚
¿tt™ ðihtøÞ hu, Ä{o Ërn‚ su ¼Âõ‚.....2
‚u Ëk ƒ k Ä e hu , ðt‚to fh‚tk ¼the,
nrh Ë{òðu hu, r™ßs™™u Ëw¾fthe.....3
Þtu „ ™u Ëtk Ï Þ hu , …k [ htºt ðu Œ tk ‚ ,
yu þt†™tu hu; hnMÞ fnu fhe ¾tk‚.....4
ßÞthu nrhs™ hu , Œu þ Œu þ ™t ytðu ,
WíËð W…h hu , …q ò ƒnw r ðÄ ÷tðu . ....5
òýe …tu ‚ t™t hu , Ëu ð fs™ yrð™tþe,
‚u{™e …qò hu, „úný fhu Ëw¾htþe.....6
¼õ‚ …tu ‚ t™t hu , ‚u ™ u ~Þt{Ëw ò ý,
æÞt™ fhtðe hu , ¾U [ u ™tze «tý.....7
æÞt™{tk Ú te hu , WXtzu r™ss™™u ,
Œu n {tk ÷tðu hu «tý ErLÿÞ {™™u . ....8
107
Ëk ‚ ˼t{tk hu , ƒu X t ntu Þ yrð™tþ,
ftuE nrhs™™u hu, ‚uzðtu ntuÞ …tË.....9
…nu ÷ e ytk „ ¤e hu , ™u º t‚ýe fhe Ët™,
«u { t™k Œ fnu hu ËtŒ fhu ¼„ðt™.....10
…Œ-4
{tu n ™S™e hu , ÷e÷t yr‚ Ëw ¾ fthe,
yt™kŒ yt…u hu, Ëwý‚tk LÞthe LÞthe.....1
õÞthu f ðt‚tu hu , fhu {w r ™ðh ËtÚtu ,
„wåA „w÷tƒ™t hu, [tu¤u Au ƒu ntÚtu.....2
þe‚¤ òýe hu , ÷ªƒw nth „w ÷ tƒe,
‚u ™ u ht¾u hu , ytk ¾ tu W…h Œtƒe.....3
õÞthu f …tu ‚ u hu htS…t{tk ntu Þ u ,
ðt‚tu fhu hu , fÚtt ðk [ tÞ ‚tu Þ u . ....4
Ëtk ¼ ¤u fe‚o ™ hu , …tu ‚ u ftk E f rð[thu
…qAðt ytðu hu, s{ðt™wk ftuE íÞthu. ....5
108
nth [Ztðu hu , …q ò fhðt ytðu ,
‚u ™ t W…h hu , ƒnw ¾eS heËtðu . ....6
fÚtt Ëtk ¼ ¤‚tk hu , nhu nhu fne ƒtu ÷ u ,
{{o õÚtt™tu hu, Ëwýe {„™ ÚtE ztu÷u.....7
¼t™ fÚtt{tk hu , ƒeS r¢Þt{tk Þ ,
õÞthuf y[t™f hu, s{‚tk nhu ƒtu÷tÞ.....8
ÚttÞ M{] r ‚ hu , …tu ‚ t™u ßÞthu ‚u ™ e,
Úttuzwkf nËu hu, ¼õ‚ Ët{wk òuE ƒu’™e.....9
yu{ nrh r™íÞ r™íÞ hu, yt™kŒhË ðhËtðu,
yu ÷e÷thË hu , òu E «u { t™k Œ „tðu . ....10
…Œ-5
Ëtk ¼ ¤ Ës™e hu , rŒÔÞ MðY… {tu h the,
fhu [rhºt hu , {™w » Þ rð„ú n Äthe.....1
ÚtÞt {™tu n h hu , {tu n ™ {™w » Þ su ð t,
Y… y™w … { hu , r™ss™™u Ëw ¾ Œu ð t.....2
109
õÞthu f Ztu ÷ eÞu hu , ƒu Ë u ©e ½™~Þt{,
õÞthu f ƒu Ë u hu , [tf¤u …q h ýft{.....3
õÞthu f „tu Œ zw k hu , ytu A tzu Ërn‚u ,
…tÚtÞw O ntu Þ hu , ‚u …h ƒu Ë u «e‚u . ....4
õÞthu f Ztu r ÷Þt hu , W…h ‚rfÞtu ¼t¤e,
‚u …h ƒu Ë u hu , ~Þt{ …÷tk X e ðt¤e.....5
½ýw k f ƒu Ë u hu , ‚rfÞu , ytu X ª„ý ŒE™u ,
õÞthu f „tu X ý hu ƒtk Ä u ¾u Ë ÷E™u . ....6
õÞthu f htS hu , ÚttÞ yr‚þu yt÷e,
Ëk‚ nrhs™™u hu, ¼uxu ƒtÚt{tk ½t÷e.....7
õÞthu f {tÚtu hu , ÷E {u ÷ u ƒu ntÚt,
At‚e {tkn e hu, [hý f{¤ Œu ™tÚt.....8
õÞthu f yt…u hu , nth ‚tu h t r„hÄthe,
õÞthuf yt…u hu, yk„™t ð† W‚the.....9
õÞthu f yt…u hu , «ËtŒe™t Útt¤,
«u{t™kŒ fnu hu, ¼õ‚‚ýt «r‚…t¤.....10
110
 …Œ-6
yu ð t fhu hu , [rhºt …tð™fthe;
þwfS Ëh¾t hu, „tðu r™íÞ Ëk¼the.....1
õÞthu f S¼™u hu , Œtk ‚ ‚¤u Œƒtðu ;
ztƒu s{ýu hu, …z¾u Ëns Mð¼tðu.....2
Aªf ßÞthu ytðu hu , íÞthu Y{t÷ ÷E™u ;
Aªf ¾tÞ hu , {w ¾ …h ytztu ŒE™u . ....3
h{q s ytýe hu , nËu yr‚ ½™~Þt{;
{w¾ …h ytztu hu, Y{t÷ ŒE Ëw¾Ät{.....4
õÞthu f ðt‚tu hu , fh‚t Útft Œu ð ;
Au z u Y{t÷™u hu , 𤠌u ð t™e xu ð .....5
yr‚ ŒÞt¤w hu , Mð¼tð Au Mðt{e™tu ;
…hŒw : ¾nthe hu , ðthe ƒnw ™ t{e™tu . ....6
ftu E ™u Œw : ¾eÞtu hu , Œu ¾ e ™ ¾{tÞ;
ŒÞt ytýe hu , yr‚ ytf¤t ÚttÞ.....7
111
yL™ Ä™ ð† hu , yt…e™u Œw : ¾ xt¤u ;
fYýt ÿÂü hu , Œu ¾ e ðt™s ðt¤u . ....8
ztƒu ¾k ¼ u hu , ¾u Ë ytzËtu z u ™t¾e;
[t÷u s{ýt hu , fh{t Y{t÷ ht¾e.....9
õÞthu f ztƒtu hu , fh fu z W…h {u ÷ e;
[t÷u ðnt÷tu hu , «u { t™k Œ ™tu nu ÷ e.....10
…Œ-7
r™íÞr™íÞ ™ti ‚ {hu , ÷e÷t fhu nrhhtÞ;
„t‚tk Ëw ý ‚tk hu , nrhs™ htS ÚttÞ.....1
Ëns Mð¼tðu hu , W‚tð¤t ƒnw [t÷u ;
nu ‚ fhe™u hu , ƒtu ÷ tðu ƒnw ðnt÷u . ....2
õÞthu f ½tu z u hu , [zðw k ntu Þ íÞthu ;
õÞthu f Ëk ‚ ™u hu , …ehËðt …Äthu . ....3
íÞthu ztƒu hu , ¾k ¼ u ¾u Ë ™u ytýe,
¾u Ë ™u ƒtk Ä u hu , fu z Ëk „ tÚtu ‚týe.....4
112
…ehËu ÷tzw hu , s÷u ƒ e ½™~Þt{;
sýË sBÞt™e hu, ÷E ÷E ‚u™t ™t{.....5
Vhu …k „ ‚{tk hu , ðthk ð th {nthts;
Ëk ‚ nrhs™™u hu , …ehËðt™u fts.....6
©Øt ¼Âõ‚ hu , yr‚ ½ýw k …ehË‚tk ,
ftu E ™t {w ¾ {tk hu , yt…u ÷tzw k nË‚tk . ....7
…tA÷e htrºt hu , [th ½ze hnu íÞthu ;
Œt‚ý fhðt hu , WXu nrh ‚u ðthu . ....8
Lntðt ƒu Ë u hu , ™tÚt …÷tk X e ðt¤ª;
fh ÷E f¤þtu hu, s¤ Ztu¤u ð™{t¤e.....9
ftu h u ð†u hu , fhe þheh™u ÷w ð u ;
«u { t™k Œ fnu hu , nrhs™ Ëðu o sw ð u . ....10
…Œ-8
Yzt þtu ¼ u hu , ™tne™u W¼t ntu ð u ;

113
ð† …nuhu÷wk hu, ËtÚt¤ ðå[u ™e[tuðu.....1
…„ ËtÚt¤™u hu , ÷w n e™u Ëthk „ …týe;
ftuht ¾uË™u hu, …nuhu Ëthe …uXu ‚týe.....2
ytu Z e W…hýe hu , hu þ {e ftu h ™e ðnt÷tu ;
ytðu s{ðt hu, [tk¾zeyu [ze [t÷u.....3
{tÚtu W…hýe hu , ytu Z e ƒu Ë u s{ðtk ;
ft™ W½tzt hu , ht¾u {w s ™u „{ðt.....4
s{‚t ztƒt hu , …„™e …÷tk X e ðt¤e;
‚u …h ztƒtu hu fh {u ÷ u ð™{t¤e.....5
s{ýt …„™u hu ht¾e W¼tu ~Þt{;
‚u …h s{ýtu hu fh {u ÷ u Ëw ¾ Ät{.....6
Yze he‚u hu , s{u Œu ð ™t Œu ð ;
ðthu ðthu hu , …týe …eÄt™e xu ð .....7
sýË MðtŒw hu , sýtÞ s{‚tk s{‚tk ;
…tËu nrhs™ hu, ƒuXt ntuÞ {™„{‚t.....8
114
‚u { ™u yt…e hu , …Ae …tu ‚ u s{u ;
s{‚t Sð™ hu, nrhs™™u {™ „{u.....9
Vu h ðu s{‚tk hu , …u x W…h nrh ntÚt;
ytu z fth ¾tÞ hu , «u { t™k Œ ™tu ™tÚt.....10
…Œ-9
[¤w fhu hu , {tu n ™ ‚] ó ÚtE™u ;
Œtk ‚ ™u ¾tu ‚ hu hu, ˤe Y…t™e ÷E™u.....1
{w ¾ ðtË ÷E™u hu , Ztu r ÷Þu rƒhtsu ;
…q ò fhu hu , nrhs™ nu ‚ u ÍtÍu . ....2
…tk … ý W…h hu , ytk x tu ÷E y÷ƒu ÷ tu ;
VU x tu ƒtk Ä u hu , Atu „ w k {u ÷ e Au ÷ tu . ....3
ð»tto É ‚w hu , þhŒ É‚w ™ u òýe,
½u÷t ™Œe™tk hu, r™{o¤ ™eh ð¾týe.....4
Ëk ‚ nrhs™™u hu , ËtÚtu ÷E ½™~Þt{;
Lntðt …Äthu hu , ½u ÷ u …q h ýft{.....5

115
ƒnw s¤¢ezt hu , fh‚tk s¤{tk LntÞ;
s¤{tk ‚t¤e hu , ŒE™u fe‚o ™ „tÞ.....6
™tne™u ƒtht hu , ™eËhe ð† …nu h e;
½tu z u ƒu Ë e hu , ½u h ytðu hk „ ÷nu h e.....7
…tð™ Þþ™u hu , nrhs™ „t‚t ytðu ;
Sð™ òuE™u hu, yt™kŒ Wh ™ Ë{tðu.....8
„Z…w h ðtËe hu , òu E ™u s„ytÄth;
Ëw V ¤ fhu Au hu , ™u ý tk ðthk ð th.....9
ytðe rƒhtsu hu , ytu Ë heÞu ƒnw ™ t{e;
Ztur÷Þt W…h hu, «u{ t™kŒ™t Mðt{e.....10
…Œ-10
r™s Ëu ð f™u hu , Ëw ¾ Œu ð t™u fts;
…tu‚u «„xât hu, …wÁ»ttu¥t{ {nthts.....1
V¤eÞt{tk n e hu , ˼t fhe rƒhtsu ;
…q h ý þþe hu , Wzw „ ý{tk su { Atsu . ....2
ƒú ñ hË ðhËe hu , ‚] ó fhu nrhs™™u ;
116
…tuZu htºtu hu, s{e ~Þt{ þwØ yÒt™u.....3
ƒu ytk „ ¤eytu hu , r‚÷f fÞto ™ e …u h u ;
¼t÷ ðå[u hu , W¼e ht¾e Vu h u . ....4
Ëw ‚ tk Ëw ‚ tk hu , {t¤t {t„e ÷E™u ;
s{ýu ntÚtu hu, r™íÞ Vuhðu r[¥t ŒE™u.....5
¼q ÷ ™ …zu hu , fu Œ e yu ð w k r™Þ{;
Ä{o f w k ð h™e hu , Ëns «f] r ‚ yu { .....6
¼h ®™ÿt{tk hu , …tu Z ât ntu Þ {w r ™htÞ;
ftu E yòýu hu , ÷„th yze òÞ.....7
íÞthu Vzfe hu , ò„u Ëw k Œ h ~Þt{;
ftuý Au ? …qAu hu, Ëuðf™u Ëw¾Ät{.....8
yu ð e ÷e÷t fhu , nrh™e y™k ‚ y…th;
{U ‚tu „tE hu , ftk E f {r‚ y™w Ë th.....9
su ftu E «e‚u hu , þe¾u Ëw ý u „tþu ;
«u { t™k Œ ™tu hu , Mðt{e htS Úttþu . ....10
117
 ht„ : Ätu¤
ytuht ytðtu ~Þt{ M™une, ËwkŒhðh òuô ðnt÷t;
s‚™ fhe™u Sð™ {tht, Sð{tkne «tuW ðnt÷t..1
r[ö y™w…{ yk„tuyk„™tk, Ëwh‚u Ëk¼tÁk ðnt÷t;
™¾rþ¾ ™eh¾e ™ti‚{ {thtk,Wh{tk W‚tYk ðnt÷t.2
yÁýf{¤Ë{ sw„÷ [hý™e,þtu¼t yr‚ Ëthe ðnt÷t,
®[‚ð™ fhðt yt‚wh yr‚,{™ð]Â¥t {the ðnt÷t.3
«Út{ ‚u ®[‚ð™ fÁk, ËwkŒh Ëtu¤u r[nT™ ðnt÷t,
Wæðohu¾t ytu…e hne, yr‚þu ™ðe™ ðnt÷t...4
yk„qXt ytk„¤e ðå[uÚte, ™eËhe™u ytðe ðnt÷t;
…t™e™e ƒu ftuhu òu‚tk ¼õ‚™u {™ ¼tðe ðnt÷t..5
sw„÷[hý{tk fnwk {™tunh,r[ö ‚u™tk ™t{ ðnt÷t;
þwØ {™u fhe Ëk¼th‚tk, ™tþ …t{u ft{ ðnt÷t.6
yüftuý™u Wæðoh¾ u t, MðÂM‚f òkƒw sð ðnt÷t;
ð@ ykfwþ fu‚w …È, s{ýu …„u ™ð ðnt÷t...7
118
rºtftuý f¤þ™u „tu…Œ ËwkŒh,Ä™w»t ™u {e™ ðnt÷t;
yÄo[kÿ™u ÔÞtu{ Ët‚, Au ztƒu …„u r[ö ðnt÷t...8
s{ýt …„™t yk„qXt™t, ™¾{tkne r[ö ðnt÷t;
‚u ‚tu ™eh¾u su ftuE ¼õ‚; «er‚yu «ðeý ðnt÷t.9
yu s yk„qXt™e …tËu,r‚÷ yuf ™ti‚{ ÄtÁk ðnt÷t;
«u{t™kŒ fnu ™eh¾wk «e‚u, «tý ÷E ðtYk ðnt÷t..10
ht„:„hƒe …Œ-1
nðu {tht ðt’÷t™u ™rn hu rðËtÁk hu ,
ïtË WåAðtËu ‚u r™íÞ Ëk ¼ tÁk hu . ....1
…zÞw k {thu Ënò™k Œ S þw k …t™w k hu ,
nðu nwk ‚tu fu{ fhe ht¾eþ At™wk hu.....2
ytÔÞw k {thu nrhðh ðhðt™w k xtýw k hu ,
yu ðh ™rn {¤u ¾h[u ™týw k hu . ....3
yu ðh ¼tøÞ rð™t ™ð ¼tðu hu ,
yu M™u n ÷ø™ rð™t ™ð ytðu hu . ....4
119
Œw r hs™ {™ hu , {t™u ‚u { fnu ò u hu ,
Mðt{e {thtk nŒÞ™e ¼e‚h hnuòu hu.....5
nðu nw k ‚tu …q h ý …Œðe™u …t{e hu ,
{éÞt {™u r™»fw ¤ t™k Œ ™t Mðt{e hu . ....6
…Œ-2
nðu {tht ðnt÷t™tk Œþo ™ ËtÁk ,
nrhs™ ytðu nòhu nòYk . ....1
Ztu r ÷Þu rƒhtsu Ënò™k Œ Mðt{e,
…q h ý …w Á »ttu ¥ t{ yk ‚ hò{e.....2
˼t {æÞu ƒu X t {w r ™™tk ð] k Œ ;
‚u { tk þtu ¼ u ‚thu ðexâtu su { [k Œ .....3
Œw h „…w h ¾u ÷ håÞtu yr‚ ¼the,
¼u ¤ t h{u ËtÄw y™u ƒú ñ [the.....4
‚t¤e …tzu W…z‚e yr‚ Ëthe,
Äq ™ ÚttÞ [ti Œ ÷tu f Útfe LÞthe.....5
…t½÷ze{tk Atu „ r÷Þw k yr‚ þtu ¼ u ,

120
òu E òu E nrhs™™tk {™ ÷tu ¼ u . ....6
…ÄtÞto ðnt÷tu Ëðu o ‚u Ëw ¾ ™t htrþ,
Ënò™k Œ yûthÄt{™t ðtËe.....7
¼tk „ e {the sL{tu s L{™e ¾t{e,
{éÞt {™u r™»fw ¤ t™k Œ ™t Mðt{e.....8
ht„-„hƒe …Œ-1
ðk Œ w Ënò™k Œ hËÁ…, y™w … { Ëth™u hu ÷tu ÷ ;
su ™ u ¼s‚tk Aq x u Vk Œ , fhu ¼ð …th™u hu ÷tu ÷ ,
Ë{Ák «„x Y… Ëw ¾ Ät{ y™w … { ™t{™u hu ÷tu ÷ ;
su ™ u ¼ðƒú ñ trŒf Œu ð , ¼su ‚S ft{™u hu ÷tu ÷ ,
su nrh yûthƒúñ ytÄth, fu …th ftuE ™ð ÷nu hu ÷tu÷;
su™u þu»t ËnËú {w¾ „tÞ, r™„{ ™ur‚ fnu hu ÷tu÷,
ðýoðw ËwkŒh Y… y™w…{, sw„÷ [hýu ™{e hu ÷tu÷;
™¾rþ¾ «u{˾e™t ™tÚt hntu Wh{tk h{e hu ÷tu÷.
…Œ-2
ytðtu {tht {tun™ {eXzt ÷t÷, fu òuô ‚the {qŠ‚ hu ÷tu÷,
121
s‚™ fhe ht¾wk hrËÞthts, rðËtÁk ™rn WhÚte hu ÷tu÷;
{™ {tYk {tuÌtw {tun™÷t÷, …t½÷ze™e ¼t‚{tk hu ÷tu÷,
ytðtu ytuht Atu„÷t ¾tuËwk Au÷, ¾tk‚e÷t òuW ¾tk‚{tk hu ÷tu÷.
ðnt÷t ‚tÁk ͤfu ËwkŒh ¼t÷, r‚÷f Yztk fÞto hu ÷tu÷,
ðnt÷t ‚tht ðt{ fhý{tk r‚÷, ‚uýu {™ztk nÞto hu ÷tu÷.
ðnt÷t ‚the ¼úfwrx™u ƒtýu ~Þt{, ft¤s {thtk fturhÞtk hu ÷tu÷,
™uýu ‚thu «u{˾e™t ™tÚt, fu r[¥t {thtk [turhÞtk hu ÷tu÷.
…Œ-3
ðnt÷t {™u ðþ feÄe ðúshts, ðt÷… ‚tht ðt÷{tk hu ÷tu÷,
{™ {thwk ‚÷¾u òuðt fts, xeƒfze Au „t÷{tk hu ÷tu÷.
ðnt÷t ‚the ™trËft ™{ýe ™tÚt, yÄh®ƒƒ ÷t÷ Au hu ÷tu÷,
Au÷t {tht «tý fÁk fwhƒt™, òuÞt suðe [t÷ Au hu ÷tu÷.
ðnt÷t ‚tht Œk‚ Œtz{ ™t ƒes, [‚whtE [tð‚tk hu ÷tu÷.
ðnt÷t {tht «tý nhtu Atu ™tÚt, {eXwk {eXwk „tð‚t hu ÷tu÷,
ðnt÷t ‚thu nËðu nhtýwk r[¥t, ƒeswk nðu ™ð „{u hu ÷tu÷,
{™{tYk «u { ˾e™t ™tÚt, fu ‚{ fu z u ¼{u hu ÷tu ÷ .
122
 …Œ-4
hrËÞt òu E Y…t¤e ftu x , Yze hu ¾ tð¤e hu ÷tu ÷ ;
ðnt÷t {tÁk {™zwk {¤ðt [ntÞ, fu òÞ r[¥tzwk [¤e hu ÷tu÷.
ðnt÷t ‚the s{ýe ¼wò™u …tË, Ázt r‚÷ [th Au hu ÷tu÷;
ðnt÷t ‚tht fkX ðå[u r‚÷ yuf, y™w…{ Ëth Au hu ÷tu÷.
ðnt÷t ‚tht Wh{tk rð™„wý nth, òuE ™uýtk Xhu hu ÷tu÷;
ðnt÷t ‚u ‚tu òýu «u{es™, òuE r™íÞ æÞt™ Ähu hu ÷tu÷.
hrËÞt òu E ‚{tYk Y…, hrËf s™ ½u ÷ zt hu ÷tu ÷ ;
ytðtu ðnt÷t «u{˾e™t ™tÚt, ËwkŒhðh Au÷zt hu ÷tu÷.
…Œ-5
ðnt÷t ‚the ¼wò sw„÷ s„Œeþ, òuE™u òô ðthýu hu ÷tu÷;
fh™tk ÷xftk fh‚tk ÷t÷, ytðtu™u {thu ƒthýu hu ÷tu÷.
ðnt÷t ‚the ytk„¤eytu™e hu¾t, ™¾{rý òuE™u hu ÷tu÷;
ðnt÷t {tht r[¥t{tk ht¾wk [tuhe, fnwk ™rn ftuE™u hu ÷tu÷.
ðnt÷t ‚tht Wh{tk y™w…{ At…, òuðt™u Sð ytf¤tu hu ÷tu÷;
ðnt÷t {tht nizu nh¾ ™ {tÞ, òýwk su n{ýtk {¤tu hu ÷tu÷.
123
ðnt÷t ‚tÁk WŒh yr‚ hËY…, þe‚¤ ËŒt ™tÚtS hu ÷tu÷;
ytðtu ytuht «u{˾e™t «tý, {¤w ¼he ƒtÚtS hu ÷tu÷.
…Œ-6
ðnt÷t ‚the {qŠ‚ yr‚ hËY…, hrËf òuE™u Sðu hu ÷tu÷;
ðnt÷t yu hË™t [t¾ýnth, fu Atþ ‚u ™ð …eðu hu ÷tu÷.
ðnt÷t {thu Ëw¾Ëk…‚ ‚{u ~Þt{, {tun™ {™¼tð‚t hu ÷tu÷;
ytðtu {thu {krŒh Sð™«tý, nËe™u ƒtu÷tð‚t hu ÷tu÷.
ðnt÷t ‚tYk Y… y™w…{ „tih, {qŠ‚ {™{tk „{u hu ÷tu÷;
ðnt÷t ‚tYk òuƒ™ òuðt fts, fu r[¥t [hýu ™{u hu ÷tu÷.
ytðtu {tht hrËÞt htSð™uý, {{o fhe ƒtu÷‚t hu ÷tu÷;
ytðtu ðnt÷t «u{˾e™t Ëuý, {krŒh {thu ztu÷‚t hu ÷tu÷.
…Œ-7
ðnt÷t ‚tYk Y… y™w…{ ™tÚt, WŒh þtu¼t ½ýe hu ÷tu÷;
rºtð¤e òuô ËwkŒh Au÷, ytðtu™u ytuht y{ ¼ýe hu ÷tu÷.
ðnt÷t ‚the ™t¼e ™ti‚{Y…, ôze yr‚ „tu¤ Au hu ÷tu÷;
124
frx÷kf òuE™u òŒðhtÞ, fu {™ hk„[tu¤ Au hu ÷tu÷,
ðnt÷t ‚the sk½t sw„÷™e þtu¼t, {™{tk òuE hnkw hu ÷tu÷;
ðnt÷t r™íÞ ™eh¾wk …ªze™u …t™e, fu ftuE™u ™ð fnwk hu ÷tu÷,
ðnt÷t ‚tht [hýf{¤™w æÞt™, ÄÁk yr‚ nu‚{tk hu ÷tu÷;
ytðtu ðnt÷t «u{˾e™t ™tÚt, ht¾wk {tht r[¥t{tk hu ÷tu÷.
…Œ-8
ðnt÷t ‚tht sw„÷ [hý hËY…, ð¾týwk ðnt÷{tk hu ÷tu÷;
ðnt÷t yr‚ftu{¤ yÁý hËt¤, [tuhu r[¥t [t÷{tk hu ÷tu÷.
ðnt÷t ‚thu s{ýu yk„wXu r‚÷, fu ™¾{tk r[nT™ Au hu ÷tu÷;
ðnt÷t Au÷e ytk„¤eyu r‚÷ yuf, òuðt™u {™ Œe™ Au hu ÷tu÷,
ðnt÷t ‚tht ™¾™e yÁý‚t òuE, þþeõ¤t ûteý Au hu ÷tu÷;
ðnt÷t hË[tuh [ftuh su ¼õ‚, òuðt™u «ðeý Au hu ÷tu÷.
ðnt÷t ‚the Wæðohu¾t{tk r[¥t, hntu fhe ðtË™u hu ÷tu÷;
{t„u «u { ˾e fh òu z e, Œu ò u Œt™ ŒtË™u hu ÷tu ÷ .

125
 ht„:„hƒe
hu ~Þt{ ‚{u Ët[w ™týw k ,
ƒeswk Ëðuo Œw:¾ŒtÞf òýwk; hu ~Þt{.xuf
hu ‚{ rð™t Ëw ¾ Ëk … ¥t ft’ðu ,
‚u ‚tu Ëðu o {ntŒw : ¾ W…òðu ;
yk‚u yu{tk ft{ ftuE ™tðu....hu ~Þt{. 1
hu {q h ¾ ÷tu f {hu ¼xfe,
sq X t Ëk „ u nthu rþh …xfe;
yuÚte {the {™ð]Â¥t yxfe....hu ~Þt{. 2
Au y¾k z y÷ti r ff Ëw ¾ ËtY,
‚u òu E òu E {™ {tu Ì tw k {tÁk ;
Äht Ä™ ‚{ W…h ðtÁk....hu ~Þt{. 3
hu ƒú ñ tÚte fex ÷„e òu Þ w k ,
sq X w k Ëw ¾ òýe™u ð„tu Ô Þw k ;
{wõ‚t™kŒ {™ ‚{ Ëk„ {tuÌtwk....hu ~Þt{. 4
126
 ht„ : Ätu¤
yûth™t ðtËe ðnt÷tu ytÔÞt yð™e …h,
™ð¾kz Äh‚e{tk Mðt{e A‚htÞt [t÷u hts
...yûth-xu f
yð™e …h ytðe ðnt÷u ËíËk„ MÚttÃÞtu,
nrhs™tu™u ftu÷ fÕÞtý™tu ytÃÞtu hts
...yûth-1
…tk[u ð‚o{t™ …t¤u ƒtEytu ™u ¼tEytu,
nrhs™ Ëk„u feÄe Ët[e Ë„tEytu hts
...yûth-2
ƒtEytu Œu ¾ e™u ¼tEytu Au x u h t [t÷u ,
…ze ðM‚w ftuE™e ntÚtu ™ð Ít÷u hts
...yûth-3
Œu ð tu ™ t Œu ð ðnt÷tu Ät{™t Ät{e,
«„x «¼w™wk ™t{ Ënò™kŒ Mðt{e hts
...yûth-4
«u { t™k Œ ™tu ðnt÷tu yt™k Œ fthe,
…tu‚t™t s™™e ðt÷u ÷ts ðÄthe hts
...yûth-5
127
 ht„ : „hƒe
…tu Z tu …tu Z tu Ënò™k Œ Mðt{e,
yr¾Þt{tk ®™Œht ¼htýe hu... …tuZtu-1
ntkhu ‚{u {tÚtuÚte …t½ W‚thtu hu,
…Ae ƒ™t‚™e xtu…e Äthtu hu... …tuZtu-2
ntkhu ‚{u shfËe ò{tu W‚thtu hu,
…Ae nehftuhe Ätu‚e Äthtu hu... …tuZtu-3
ntkhu ‚{u fuz™tu …xftu Atuztu hu,
…Ae þt÷ Œwþt÷t ytuZtu hu... …tuZtu-4
ntkhu …tuZât «u{t™kŒ™t Mðt{e hu,
˾e òuE òuE yt™kŒ …t{e hu... …tuZtu-5u
™tU Ä : W™t¤t{tk ƒ™t‚™e xtu…e™e søÞtyu
Vq ÷ zt™e xtu … e y™u þt÷ Œw þ t÷t™e
søÞtyu Vq ÷ ™e …Au z e ƒtu ÷ ðw k .

128
 ht„ : rƒnt„
…tu Z u «¼w Ëf¤ {w r ™ fu ~Þt{;
Mðtr{™thtÞý rŒÔÞ {q Š ‚ (2)
Ëk ‚ ™ fu rð©t{ - …tu Z u . ....1
yûth…h yt™kŒ½™ «¼w, feÞtu nu ¼q…h Xt{,
su n e r{÷‚ s™ ‚h‚ {tÞt (2)
÷n‚ yûthÄt{ - …tu Z u . .2
þthŒ þu»t {nuþ {nt{wr™ s…‚ sune „wý™t{,
òË …Œhs þeþ Ähe Ähe (2)
ntu ð ‚ s™ r™»ft{ - …tu Z u . .3
«u{ fu …ÞOf …h «¼w, fh‚ Ëw¾ ytht{;
{w õ ‚t™k Œ r™s [h™rZ„ „w ™ (2)
„tð‚ ytXtu ò{ - …tu Z u . .4

129
 Útt¤™t …Œtu
1 .ht„ : „hƒe
s{tu Útt¤ Sð™ òô ðthe,
½wytu fh [hý fhtu íÞthe.s{tu0xuf
ƒuËtu {uÕÞt ƒtòuXeÞt Zt¤e,fxtuht fk[™™eÚtt¤e;
s¤u ¼Þto [kƒw [tu¾t¤e...s{tu0 1
fhe ftkXt ½ô™e …tu¤e, {u÷e ½]‚ Ëtfh{tk ƒtu¤e;
ftZâtu hË fuhe™tu ½tu¤e...s{tu0 2
„éÞt Ëtxt ½uƒh Vq÷ðze, ŒqÄ…tf {t÷…wðt fZe;
…whe …tu[e ÚtE Au ½e{tk [ze...s{tu0 3
yÚttýtk þtf ËwŒk h ¼tS,÷tðe Awk ‚h‚ fhe‚tS;
Œnª ¼t‚ Ëtfh Au ÍtÍe...s{tu0 4
[¤w fhtu ÷tðe nwk s¤Íthe,yu÷[e ÷𪄠Ëtu…the;
…t™ƒeze ƒ™tðe Ëthe...s{tu0 5
{w¾ðtË {™„{‚t ÷E™u, «ËtŒe Útt¤ ‚ýe ŒE™u;
ƒuËtu ®ËntË™ htS ÚtE™u s{tu...s{tu0 6
fËwkƒ÷ ƒtkÄe™u VUxtu, htsuïh ytuZe™u huxtu;
¼q{t™kŒ™t Ônt÷t ¼uxtu ... s{tu0 7
130
 h. ht„ : rƒnt„
‚{u s{tu s{tu ™u {tht XtfrhÞt
nrhðh {thu ntÚtu s{tzw k ,
Ëw k Œ h ÷tzw ËtfheÞt. ‚{u 0
…U z t ƒhVe ¾tòk s÷u ƒ e,
{hfe {u Ë w ƒ ™u ½u ƒ rhÞt,
þehtu …w h e fk Ë th nheËtu ,
ƒehks s{tu fnt™t fuËrhÞt. ‚{u0
¼SÞtk ðztk ‚éÞt Au …t…z,
{eXw k SYk ™t¾e™u {rhÞtk ,
þtf …tf Ëw k Œ hðh s{òu ,
htÞ‚ýtk Ëw k Œ h Œi Ú trhÞtk . ‚{u 0
ytk ƒ t {tu h ™tu ¼t‚ y™tu … {,
Œq Ä Ëtfh s{tu r„hÄheÞt,
ðÄu ‚u «u { t™k Œ ™u yt…tu ,
Ä{o f w k ð h hk „ ™t ¼rhÞt. ‚{u 0
131
 3. ht„ : ftVe
™t™t „ú t Ë ÷u ð ‚ {™ „{‚tk ,
™uýtk ¼he òuÞt hu nrh s{‚tk - ™uýtk0
ytuZe W…hýe ht¾e ft™ W½tzt,
þtu ¼ tr™rÄ ½ýw k „{‚t - ™u ý tk 0
ðthu ðthu s¤ …t™ fh‚ nu ,
h{w s fhe™u ½ýw k h{‚t - ™u ý tk 0
yu Aƒe òuðt ËtY ¼ð ƒúñtrŒf,
¼tð Ërn‚ fu z u ¼{‚t - ™u ý tk 0
Œu ð t™k Œ fnu sL{ Ëw V ¤ fhe,
r™íÞ [hýtu { tk sR ™{‚tk - ™u ý tk 0

132
 4. {w¾ðtË Útt¤
÷u‚t òytu hu ËtðrhÞt ! ƒeze …t™™fe;
ƒeze …t™™fe ƒeze …t™™fe ÷u‚t òytu hu,
ËtðrhÞt ! ƒeze …t™™fe ... xu f 0
ftÚttu [w ™ tu ðthe, ÷𪄠Ëtu … the,
yu ÷ [e {k „ tðw k {w ÷ ‚t™fe ...÷u ‚ t01
yuf yuf ƒeze {tuhe ËtËwk ™ýkŒfe,
ŒwËhe ƒeze {tuhu ÷t÷™fe ...÷u‚t02
ytðtu ©ef] » ý nrh …txu ƒu Ë tYk ,
ƒtS ¾u÷tðwk Ëthe hu™™fe ...÷u‚t03
«u { t™k Œ fnu yt…tu «ËtŒe,
yux÷e yhs ‚tuhu ŒtË™fe ...÷u‚t04

133
 …. Ëtks™tu Útt¤ ht„ : Œuþ
Yze htkÄe {u hrËÞtS, ¾tk‚u ¾e[ze hu - Yze. xuf0
[tu¾t Œt¤ s‚™ fhe òuE, r™{o¤ ™ehu Äehu ÄtuE,
{Äwhu {Äwhu ‚t…u, {t¾ý þe [ze hu - Yze.. 1
½e ½ýwÞk s{tu y÷ƒu÷t, yÚttýtk …t…z hk„Au÷t,
[tU…u þwk [tu¤t™e ftsw fhe ðz hu - Yze.. 2
ŒwÄ fZe™u Œnª s{tðe, ÷r÷‚ ÷ðª„u þwk A{ftðe,
¼qÄh™u s{ðt™u, ftsu, fhe fZe hu - Yze.. 3
ŒÞt™kŒ fnu rŒ÷{tk Äthe, «ËtŒe yt…tu rn‚fthe,
{tun™ðh™u ntÚtu {ws™u, {tus {¤e hu -Yze.. 4

134
 yuftŒþe™t …Œtu
1. ht„ : „hƒe
ftu z u ftu z u yu f tŒþe feSyu hu ,
yuðwk ðú‚ òðt ™ð ŒeSyu hu-ftuzu01
yu ðú ‚ fhu ‚u ÄLÞ {t™ðe hu ,
‚u ‚tu ™tÌttu fturxfðth òöðe hu-ftuzu 02
su ý u ð[™ «{týu ðú ‚ ytŒÞw O hu ,
‚uýu fths …tu‚t™wk Ëðuo fÞwO hu-ftuzu03
yu ™ tu {rn{t {w r ™ðh „tÞ Au hu ,
yrð™tþe {éÞt™tu W…tÞ Au hu-ftuzu04
ƒúñt™kŒ fnu yu{tk nrh hÌtt ðËe hu,
feÄe WØð «{týu yuftŒþe hu-ftuzu 05

135
 h. ht„ : „hƒe
WíËð™e ÃÞthe fuþð™e,yts yuftŒþe WíËð™e;
ftu r xf „ti fu h tk Œt™ fhu …ý,
™t’ðu ‚tu÷u yu™t ÷ð™e - yts0
{k „ ¤ Y… ËŒt Ëw ¾ fthe,
ðnt÷e r™rÄ s™ ði»ýð™e- yts0
ð[™ «{týu fhu ðú ‚ ‚u ™ u ,
ºttË {xu hu {]íÞw ¼ð™e - yts0
‘‘ƒú ñ t™k Œ ’’ fnu ðú ‚ fhðw k ,
yu{ yt¿tt Mðt{e WØð™e - yts0

136
 fe‚o ™ tu
fe‚o™ (1) ht„ : „hƒe …Œ
ðt÷t h{Í{ fh‚t ft™, {thu ½uh ytðtu hu,
{tht …wht fhðt ftuz, nËe™u ƒtu÷tðtu hu0 1
{thu ‚{ Ëk„ ÷t„e «e‚, ~Þt{ Ëtunt„e hu,
{U ‚tu ‚{ Ëk„ h{ðt fts, ÷ßò íÞt„e hu0 2
ðt÷t yƒ¤t W…h {nuh, fhòu {whthe hu,
nwk ‚tu sL{tu s™{™e ™tÚt, ŒtËe ‚{the hu0 3
{tht «tý ‚ýt ytÄth, «e‚{ ÃÞtht hu ,
…¤ hntu{t ™xðh ™tð, {wsÚte LÞtht hu0 4
ytðtu Atu„tk {u÷e™u ~Þt{, Äzf{ Äthtu hu;
{U ‚tu Vw÷zu Ë{the Ëus, ~Þt{ ËwÄthtu hu0 5
ðt÷t ™Þýt‚ýwk V¤ yts, {ws™u yt…tu hu,
{wõ‚t™kŒ fnu {nthts, Œw:¾zt ft…tu hu0 6
137
 fe‚o™ (2)
M™un ¼Þto ™Þ™u r™nt¤‚t ntu,ðkŒ™ yt™kŒ ½™~Þt{™u;
y{e{Þ ÿÂüyu r™nt¤‚t ntu,ðkŒ™ yt™kŒ ½™~Þt{™uxuf
A…iÞt…wh{tk ðt÷tu yt…u «„x ÚtÞt,
Ä{o ¼Âõ‚™u ½uh yt™kŒ WíËð ÚtÞt,
Ëk ‚ tu ™ u yt™k Œ W…òð‚t ntu ,
ðkŒ™ yt™kŒ ½™~Þt{™u...M™un¼Þto ™Þ™u0 1
ƒt¤ [rhºt fhe yt…u ð™ rð[Þto,
‚eÚttu o { tk n e Vhe Sðtu …tð™ fÞto ,
™e÷fk X ™t{ Ähtð‚t ntu ,
ðkŒ™ yt™kŒ ½™~Þt{™u...M™un¼Þto ™Þ™u0 2
ð÷f÷ ðMºt Ähe …w÷nt©{u hÌtt,
ƒúñY… ‚us fhe {tuxt òu„e ÚtÞt;
r™s MðY… Ë{òð‚t ntu ,
ðkŒ™ yt™kŒ ½™~Þt{™u...M™un¼Þto ™Þ™u0 3
÷tus…wh Ät{ hne ËswoŒtË ft’rðÞt,
Ëðtuo…he ¿tt™ fne Ëk‚tu™u heÍtrðÞt,
{w õ ‚t™k Œ «u { Útfe, …q s ‚t ntu ;
ðkŒ™ yt™kŒ ½™~Þt{™u.. M™un¼Þto ™Þ™u0 4
138
 fe‚o™ (3) ht„ : „hƒe …Œ-1
nrh ni Þ t™t nth Atu ,
Shu ‚{u nrh niÞt™t nth Atu;
Ëus ‚ýt þý„th Atu... Shu0
{w¾Úte þwk ½ýwk fneyu {tun™ hu,
«tý‚ýt ytÄth Atu.. Shu0 1
ðt÷…ýt{tk yr‚þu ðnt÷t hu,
™xðh ™kŒfw{th Atu... Shu0 2
Œwrhsr™Þtk™u Œqh ½ýt Atu hu,
«u{e‚u s™™t «tý Atu...Shu0 3
{wõ‚t™kŒ fu ™h™txf Äthe hu,
þhýt„‚™t Ëth Atu... Shu0 4

139
 fe‚o™ (4) ht„ : „hƒe
{thu ½uh ytÔÞt hu, ËwkŒhðh ~Þt{r¤Þtu ...xuf
nh¾ ¼he nwk ‚tu nrh™u ™eh¾wk,
r…Þwk r«‚{ …t‚r¤Þtu ...{thu.1
Ëw¾zwk Œuðt™u {™ nhe ÷uðt,
y{…h yZ¤f Z¤eÞtu...{thu. 2
ò¤ðeÞw k òu ƒ ™ su ËtÁk ,
‚u yðËh yts {¤eÞtu ...{thu. 3
÷û{e™tu ðh ÷tzfðtÞtu ,
yf¤ ™ òÞu f¤eÞtu ...{thu. 4
ytùÞo ðt‚ ËuszeÞu ytÔÞt,
ƒtu÷ …tu‚t™u …¤eÞtu ...{thu. 5
{w õ ‚t™k Œ {tu n ™™e {nu h u ,
¾tuÞt rŒ™tu ¾k„ ðr¤Þtu ...{thu. 6

140
 fe‚o™ (5) ht„ {uðtztu
yk‚ft¤u ytðe hu Ëk¼t¤e ÷uòu þt{¤t hu,
òu þ tu { t y{tht yð„w ý ~Þt{;
…ý Au …tu‚t™wk hu «¼wS ‚{u …t¤òu hu,
yÄ{ ytuÄthý fÁýt™t Ät{-yk‚0 1
„s™u AtuztÔÞtu hu „útn™tk {w¾ Útfe hu,
fh‚tk ftk E yhÄ ™t{ Wå[th,
yu ð e he‚u ytðtu hu Ëw k Œ h þt{¤t hu ;
ðtxze òu W Aw k ðthk ð th - yk ‚ 0 2
™thtÞý ™t{u hu ytuÄtÞtuo yò{u¤™u hu,
fh‚tk ‚u …w º t ‚ýtu hu …tu f th,
yu ð w k ‚u rð[the hu y÷ƒu÷t ytðòu hu;
y{thu Au ‚{thtu hu ytÄth - yk‚0 3
Œtu Þ ÷e ðu ¤ t{tk hu Œe™t™tÚtS hu ,
fntu ™ u y{u fu ™ e fheyu ytþ ?
{w õ ‚t™k Œ ™t Mðt{e hu Ëw k Œ h þt{¤t hu ;
yƒ¤t™u ‚uze ht¾tu …tË - yk‚0 4
141
 fe‚o™ (6) ht„ : „hƒe
ËŒT „ w Á Ët[t hu Ëu ð tu þw Ø ¼tðþw k hu ,
su Ú te x¤u {™™t rðrðÄ rðfth hu ;
su ™ u Ëk „ u ðt½u hu «¼w Ëk „ «e‚ze hu ,
x¤e òÞ ò‚ ðýo ynkfth hu-ËŒT„wÁ 01
ð‚o { t™ …tk [ hu …¤tðu áZ fhe hu ,
Ëk ¼ ¤tðu nrh™tk [rhºt …h{ WŒth hu ;
yuðt „wÁŒuð hu „tu® ðŒ Ë{ òýòu hu,
su™u Ëk„u …t{eyu ¼ðs¤ …th hu-ËŒT„wÁ 02
„wÁ rð™t ¿tt™ hu ™ …t{u {™ {w¾e hu,
fnu Au yu { {nt{w r ™ ðu Œ …w h tý hu ;
yu ð w k ‚u rð[the hu ËŒT „ w Á Ëu ð òu hu ,
suÚte nrh …t{eyu «„x «{tý hu-ËŒT„wÁ03
„wÁS™tk ð[™ hu rð[the Wh Äthòu hu,
xt¤tu ‚{u {tu n {{‚t yr¼{t™ hu ;
‘‘{wõ‚t™kŒ’’ fnu Au hu yuðe he‚u ð‚o‚tk hu,
‚u™u Wh ðtË fhu ¼„ðt™ hu-ËŒT„wÁ04
142
 fe‚o™ (7) ht„ : Ätu¤
Ëw ¾ ŒtÞf hu Mðt{e Ënò™k Œ ,
«„x …w Á »ttu ¥ t{ ©enrh xu f 0
su ™ w k Mðtr{™thtÞý ™t{ Au ,
su™u ¼s™u hu …t{u ¼ðs¤…th - «01
su ™ tk Œþo ™ EåAu {nt{w ™ e,
fÁýtr™rÄ hu «¼w …h{ WŒth - «02
ðnt÷u fr¤ {æÞu yr‚fÁýt fhe,
ÄtÞtuo Âîsfw¤ hu „wý r™rÄ yð‚th- «03
ðnt÷u Ë‚sw „ Ë{Ä{o MÚttr…Þtu ,
xtéÞt r™s s™™t {™Úte {Œ{th- «04
yu ™ tu su s™u feÄtu ytþhtu ,
‚u‚tu ‚he „Þt hu, fw¤ Ërn‚ ËkËth- «05
{w õ ‚t™k Œ fnu {rn{t y…th Au ,
fhu r™þrŒ™ hu ™ur‚ r™„{ …tufth - «06
143
 rf‚o™ (8) ht„ : Ätu¤
«„x ÚtÞt «¼w A…i Þ t „t{ hu ,
¼Âõ‚ {t‚t Ä{o ‚t‚™w k ™t{ hu ;
fti þ ¤ Œu þ {tk ÄÞtu o yð‚th hu ,
™tu { yk s ðt¤e Áztu [i ‚ h {tË hu ;
‚u z tðtu òu þ e™u …q A tðtu ™t{ hu ,
™t{ ÄÞw o Ázw k ©e ½™~Þt{ hu ;
{w ¾ zw k þtu ¼ u yr‚ ƒt÷w z u ðu » t hu ,
Ëw k Œ h ¼w h t {tÚtu ™t™t ™t™t fu þ hu ;
nh¾u Íw ÷ tðu {t‚t Œw Ä Ëtfh …tÞ hu ,
{t‚t™u {™ òýu ðnu ÷ t {tu x t ÚttÞ hu ;
hz‚t h{tz‚t …thrýÞu …tu Z tzu hu ,
hu þ {e Œtu h e ÷E nrh™u nª[ftðu hu ;
…tu Z tu …tu Z tu «¼w s„™t ytÄth hu ,
«u { t™k Œ r™íÞ ™ðe÷e÷t „tðu hu ;
144
 fe‚o™ (9) ht„ : ¾{t[
Yzt ÷t„tu Atu htsuLÿ {krŒh {thu ytð‚t hu
shfrËÞtu ò{tu nrh …nu h e,
{tÚtu ƒtk Ä e …t½ Ëtu ™ u h e,
„qZtu huxtu ytuZe, {™ ÷÷[tð‚t hu - Yzt01
ni z u nth „w ÷ tƒe Vtu h u ,
r[¥t {tYk htu f e htÏÞw k ‚tu h u ;
„sht ftsw ƒtsw {™ {thu ¼tð‚t hu - Yzt0 2
f™f Aze Ëw k Œ h fh ÷E™u ,
„s„r‚ [t÷tu n¤ðt hne™u ;
r[¥tzwk [tuhtu Atu {eXwk {eXwk „tð‚t hu - Yzt0 3
«u { t™k Œ ™t ™tÚt rðnthe,
òô ‚thtk ðŒ™f{¤ …h ðthe;
nu‚u þwk ƒtu÷tðe ‚t… Ë{tð‚t hu - Yzt0 4

145
 fe‚o™ (10) ht„ : Ätu¤
{tht …q Û Þ WŒÞ ÚtÞt …tA÷t hu
{™u «„x {éÞt {nthts hu ËwkŒhðh {tht ©enrh hu. xuf0
su ™ t Œþo ™ Œw ÷ o ¼ Œu ð ™u hu ,
{tuxt {wr™ðh Ähu r™íÞ æÞt™ hu...ËwkŒh01
su ™ t rþð ƒú ñ t …q s u …tð÷t hu ,
þu » t þthŒ r™„{ „w ý „tÞ hu . ..Ëw k Œ h02
yu ð t yr¾÷ ¼w ð ™™t yrÄ…r‚ hu ,
…w Á »ttu ¥ t{ …hƒú ñ htÞ hu . ...Ëw k Œ h03
{tÞt ft¤ fh{™t «u h f …tu ‚ u ,
ûth yûth™t yt‚{tht{ hu . ...Ëw k Œ h04
f] … t fhe™u ¼q ‚ ¤{tk …ÄtheÞt hu ,
fhðt …r‚‚tu ™ u …w h ýft{ hu . ...Ëw k Œ h05
ytÔÞt «„x «‚t… Œu ¾ tzðt hu ,
W‚thðt ¼q { e™tu ¼th hu . ...Ëw k Œ h06
Yzt Äh{ Äht …h MÚtt…ðt hu ,
Œu ð t «u { t™k Œ ™u Ëw ¾ y…th hu . ...Ëw k Œ h07
146
 fe‚o™ (11) ht„ : Ätu¤
ntk h u nrhf] » ý ni Þ t™tu {thu nth Au ;
Sntu òuE™u Sðw Awk. ËwkŒh {qhr‚ hu...xuf0
ntk h u {thtk ™u ý tk ‚ýtu þý„th Au ;
S ntu y¤„tu ™ {u ÷ w k nðu WhÚte hu . ..1
ntk h u {tÁ r[‚zw k [tu h týw k yu ™ e [t÷{tk ;
ntkhu nwk ‚tu ðþ ÚtE Awk yu™t ðt÷{tk S ntu...2
ntk h u {tht Wh{tk ¾w k í Þtu Au Au z tu …t½™tu ;
ntkhu ftkE …th ™nª {tht ¼tøÞ™tu S ntu...3
ntk h u nw k ‚tu ŒtËe Aw k f] … tr™Ät™™e;
ntkhu {™u [tðe™u yt…e Au ƒeze …t™™e S ntu...4
ntk h u ŒÞt nu ‚ ™tu ¼Þtu o Au y÷ƒu ÷ ztu ;
ntkhu «u{t™kŒ™tu ðt÷tu hk„ Au÷ztu S ntu...5

147
 fe‚o™ (12) ht„ : {tZ …Œ: 1
{týfeyu [zÞt hu {tu n ™ ð™{t¤e,
þtu ¼ u Yze fh{tk ÷„t{ Y…t¤e...
{týe„h Ëti ™ u fnu Au Úttytu íÞth,
{w r ™ ðhýe …Œt‚e™u yËðth,
ðú‚…whe òðt fÞtuo r™hÄth... {týfeyu -01.
fuËh ƒu’he ƒtuŒ÷e™u Vw÷{t¤, ‚tsý
‚e¾e ðtk „ ¤e™tu ½ýtu ‚t÷, þtu ¼ u
½ýt ðt÷t ÷t„u Au {ht¤... {týfeyu-02.
«u { e¼õ‚ rð™k r ‚ fhu Œtu z e Œtu z e,
÷tu n [w k { f ‚w Õ Þ ð] Â ¥t {q h r‚{tk òu z e,
™Úte ò‚e Œhƒth{tkÚte ½tuze... {týfeyu-03.
yt¿tt yt…tu y{u sEyu ðú ‚ …w h e,
òytu «¼w ht{™ð{e ™Úte Œw h e,
Ëuðf ŒtË ‘‘«u{t™kŒ’’ nswhe... {týfeyu-04.
148
 fe‚o™ (13) ht„ : „hƒe
Ä{ofwkðh nrhf]»ý™e hu, {qhr‚ {thu {™{t™e;
Sð™ òuÞt ÷t„ Au hu -xuf0
‚Yý {™tu n h {q h r‚ hu ,
hu¾t WXu ™t™e ™t™e - Sð™0 1
{M‚f {w „ x sztð™tu hu ,
fw k z ÷ {fhtfth - Sð™0 2
fu Ë h r‚÷f ÷÷tx{tk hu ,
òuE òuE ðt½u ÃÞth - Sð™0 3
Wh{tk y™w … { W‚he hu ,
fk [ ™ fu h e y™w … - Sð™0 4
h‚™u srz‚ ƒtsw ƒtk Ä eÞt hu ,
Ëwh ™h {wr™™u ¼q… - Sð™0 5
ðu Z ®ðrxÞw k fztk Ëtk f ¤tk hu ,
þtu¼u Au fhðh {tkÞ - Sð™0 6
‘‘«u { t™k Œ ’’ Aƒe W…hu hu ,
‚™ {™ Ä™ ƒ÷òÞ - Sð™0 7
149
 fe‚o™ - (14) ht„ : „hƒe
‚{the {qhr‚ rð™t {tht ™tÚt hu,
ƒesw {™u yt…þtu{tk, ..ƒesw. xuf0
nwk ‚tu yus {t„wk òuze ntÚt hu,
ƒesw {™u yt…þtu { tk , ..ƒesw 0 1
yt…tu ‚{tht s™tu ™ tu Ëk „ hu ,
{tht Sð{tk yu s W{k„ hu,..ƒesw02
{tht Wh{tk fhtu r™ðtË hu ,
{™u ht¾tu hrËÞt ‚{ …tË hu,..ƒesw03
yu s yhS ŒÞtr™rÄ Œu ð hu ,
yt…tu [hý f{¤™e Ëuð hu,..ƒesw04
fhtu E‚h ðtË™t Œw h hu ,
ht¾tu «u{t™kŒ™u nswh hu,..ƒesw05

150
 fe‚o™ - (15) ht„ : …hs …Œ-1
™uýt{tk ht¾wk hu ™uýt{tk ht¾wk hu ™tÚtS™u,
s‚™ fhe™u hu {thtk ™uýt{tk ht¾wk.. xuf0
rþð Ë™ftrŒf þw f su ð t òu „ e,
ntkhu su™e ðtxwk swðu Au ÷t¾wk hu..™tÚt0 1
Au ÷ Arƒ÷tS™e {q h r‚ W…h,
ntkhu {tht «tý ðthe ðthe ™t¾wk™tÚt0 2
™Þýu r™h¾e nrh™u Wh{tk W‚tÁk ,
ntkhu yu™t „wý÷t r™þŒe™ ¼t¾wk hu..™tÚt0 3
«u { t™k Œ fnu nrhhË y{] ‚ ,
ntkhu nwk ‚tu «u{ fhe r™íÞ [t¾wk hu..™tÚt0 4

151
 fe‚o™ - (16) …Œ-h
ytðt™u ytðt hu ytðt™u ytðt hu hnuòu {the,
ytk¾÷ze{tk hu ytðt™u ytðt hu.. xuf0
ytðt™u ytðt {tht .™tÚt rƒhtòu ,
ntkhu {tht ‚™™t ‚t… ƒwÍtðt hu..hu’òu0 1
ztu ÷ heÞt™t r™íÞ nth …u h tðw k ,
ntkhu Ázt ‚tuht ÷tðwk ÷xftðt hu..hu’òu0 2
y{] ‚ ðu ý u Ëw f tu { ¤ ™u ý u ,
nthu yr‚ y{]‚ Íze ðhËtðt hu..hu’òu0 3
«u { t™k Œ fnu ™tÚtS yt„u ,
ntkhu hnwk ntsh r™þŒe™ „tðt hu..hu’òu0 4

152
 fe‚o™ (17) ht„ : „hƒe Ätu¤
{thu Mðtr{™thtÞý ¼sðt hu ,
Œqrhs™eÞt™t Ëk„™u ‚sðt hu.{thu ! xuf0
{u ‚ tu {u Õ Þtu Ëk Ë theÞtu {tze,
òu ð t Mðtr{™thtÞý Œt’ze01
{™u Mðtr{™thtÞý ¼tðu ,
÷tu f Mðt{e™e fne™u ƒtu ÷ tðu 0 2
ðtxu ½txu ™ u ò‚t ð¤‚t,
Mðtr{™thtÞý ©ðýu Ëtk¼¤‚tk03
{w ¾ u Mðtr{™thtÞý „tô,
÷tu f ÷ts Útfe ™ ÷òô04
«u { ˾e fu Mðt{e™u ËtYk ,
fw h ƒt™ fÞw O rþh {tYk 0 5

153
 fe‚o™ (18) ht„ : {tZ
…Äthtu ™ u Ënò™k Œ S ntu ,
„wLnt fhe™u {tV - xuf0
«ýt{ Au Ä{o ‚t‚™u ,
¼Âõ‚ {t‚t™u «ýt{;
«ýt{ Au su ü ¼ú t ‚™u ,
EåAtht{™u «ýt{ hu ntu - „wLnt0 1
…r‚ {uÕÞt r…Þw ‚{ fthýu,
{u ÷ e fw ¤ {hòŒ;
{t‚r…‚t {wõÞtk Au Mðt{e,
yuf ‚{thu fts hu ntu - „wLnt0 2
„Áz ‚S™u …t¤t …ÄtÞto,
„s ËtYk {nthts;
yu ð e he‚u ‚{u ytðtu ŒÞt¤w ,
fhðt y{thtk fts hu ntu - „wLnt0 3
y{ su ð t «¼w ‚{™u ½ýt,
…ý ‚{tu y{thu yuf;
«u { ˾e rð™k r ‚ fhu Au ,
ht¾tu y{the xuf hu ntu-„wLnt0 4
154
 fe‚o™ (19) ht„ : „hƒe
˾e yts {tun™ ŒeXthu, þuheyu ytð‚t hu;
{tuh÷e{tk „e‚ {Äwhtk hu,[tÕÞt ytðu „tð‚t hu ...1
ytðu ðt÷tu nË‚t ™u h{‚t hu, „tuðt¤tu™tk ËtÚt{tk hu;
WA¤‚t ytðu {tun™ hu, Vw÷Œze ntÚt{tk hu ...2
hk„zt™tu ht‚tu {t‚tu hu, [tÕÞtu ytðu þtu¾{tk hu;
hrËÞtu òuðt™u ftsu hu, W¼e Awk „tu¾{tk hu ...3
{tun™S™wk {w¾zwk òuÞwk hu, ½wk½x™e ytux{tk hu;
òuE™u ½tÞ÷ ÚtE Awk hu, ™uýtk fuhe [tux{tk hu ... 4
niÞt …h nth ͤfu hu, hÌtwk {™ {tune™u hu;
«u{˾e™t ™tÚt™u hu, hnwk Awk òuE™u hu ...5

155
 fe‚o™ (20) ht„ : „hƒe
{krŒh …ÄtÞto Mðt{e hu, Ëtnu÷e {thu {krŒh …ÄtÞto Mðt{e;
Œw:¾ Ëðuo Œwh ðt{e hu... Ëtnu÷e.xuf
f…q h u ythr‚ fhe, {tu ‚ ezt™tu Útt¤ ¼he;
ðÄtÔÞt yk‚hò{e hu ... Ëtnu÷e.1
…nuhtÔÞtk [k…t™t nth, …„u ÷t„e ðthkðth;
[hýu {M‚f ™t{e hu ... Ëtnu÷e.2
Ëusze Ëkðthe ¾tk‚u, ¼tus™eÞtk htkæÞt Au ¼t‚u;
™tu‚Þto yûthÄt{e hu... Ëtnu÷e.3
ÔÞks™Útt¤ yt„u Ähe, «e‚ þwk s{tzÞt nrh,
nðu {thu ™ hne ¾t{e hu.... Ëtnu÷e.4
s{e™u WXÞt ŒÞt¤, «u{ ˾e™u ytÃÞtu Útt¤,
yk„tuyk„ yt™kŒ …t{e hu... Ëtnu÷e.5

156
 fe‚o™ (21) ht„ : „hƒe
‚thu [xf hk „ e÷tu Au z ÷tu y÷ƒu ÷ t hu ,
ftkE ™ð÷ fËwkƒe …t½ hk„™t hu÷t hu,xuf0
rþh ysƒ f÷k„e þtu¼‚e-y÷0
ni z t{tk htÏÞt ÷t„ - hk „ 01
{tu ¤ ezw k AtÞw k {tu ‚ eyu - y÷0
Vw ÷ ztk ™ e Ëw k Œ h Vtu h -hk „ 02
½uhu hk„u „wåA „w÷tƒ™t-y÷0
òu E ¼ú { h ¼{u ‚u Xtu h -hk „ 03
‚the …t½z÷e™t …u [ {tk - y÷0
{tYk r[¥tzwk ÚtÞwk [f[qh-hk„ 04
ƒúñt™kŒ fnu ‚the {qhr‚-y÷0
ðýŒeXu ½u ÷ e ‚q h -hk „ 05

157
 fe‚o™ (22) ht„ : „hƒe …Œ-1
Ëtu ™ t™t ƒtu h Íw ÷ u ™k Œ rfþtu h ,
ÃÞtht™u …thýu Ëtu ™ t™t ƒtu h ;
neht {týu f ƒnw srzÞtk …thýeÞu ,
ftsw þtu¼u Au Yze {tu‚ezt™e ftuh.ÃÞtht01
ftu E f ft™t™u ™u ý u Ëthu ftsr¤Þw k ,
ftuEf ƒ™tðu Yze fM‚whe™e ¾tuh.ÃÞtht02
ne÷tu „tðu ™ u {t‚t nrh™u Íw ÷ tðu ,
ntÚtu „úne Au Yze neh÷t™e Œtuh.ÃÞtht03
‘‘ƒúñt™kŒ’’ fnu {w¾ hrËÞt ðt’÷{™wk,
„tu…e swðu Au su{ [kÿ [ftuh.ÃÞtht04

158
 fe‚o™ (23) …Œ: h
Ä{o f w { th {tht ni z t™t nth,
Íw ÷ u …thýeÞu Ä{o f w { th;
fk f w z t ðhýw k fnt™ fw k ð h™w k {w ¾ zw k ,
òuE™u {tune Au ðúszt™e ™th. ÃÞtht0 1
ftu z u ftu z u hu ÍtÍw k nu ‚ fhe™u ,
÷qý W‚thu {t‚t ðth{ðth.ÃÞtht0 2
ne÷tu „tðu ™u „tu … e nrh™u Íw ÷ tðu ,
¼ez {[e Au ™kŒS™u îth.ÃÞtht0 3
‘‘ƒúñt™kŒ’’™tu ðt’÷tu ÷xft¤tu ÷t÷tu,
ysƒ hk„e÷tu Au÷tu «tý ytÄth.ÃÞtht04

159
 fe‚o™ (24) ht„: („hƒe)
yts {w k ™ u Ët{u {éÞtu Au y÷ƒu ÷ tu ,
Atu„tðt¤tu hk„Au÷tu hu yt÷e...yts xuf0
{tu ½ t {q ÷ ehu …nu h e {tu ‚ ezt™e {t¤t;
¼t÷ f…tu¤ fuËht¤t hu yt÷e...yts 1
„sht …nuÞto Au ½uht hk„™tk „w÷tƒe;
þtu¼t rºt÷tuf fuhe Œtƒe hu yt÷e...yts h
ƒtsw ftsw hu ÷eÄt Vw ÷ zt™tk ƒtk Ä e;
¼ú{h ¼{u Au ‚tht ËtkÄe hu yt÷e...yts 3
ƒú ñ t™k Œ ™tu Ônt÷tu hk „ zt™tu ¼rhÞtu
÷E™u niÞt{tk ÄrhÞtu hu yt÷e..yts 4

160
 fe‚o™ (25)
yts {thu ™k Œ ™tu ™k Œ ™ ½u h ytÔÞt;
{tuk½u {tuk½u {tu‚ezu ðÄtÔÞt hu ËiÞhtu ...xuf0
nËe™u ƒtu ÷ tðe {w ™ u nu ‚ {tk n e nu h e;
Vuxtu ƒtkÄu÷ Ëtu™uhe hu ËiÞhtu...yts.1
Ëtu ™ u h e ftu h ™w k ™t¾u ÷ ¾k ¼ u þu ÷ w k ;
hrËÞu feÄe Au hk„hu÷wk hu ËiÞhtu...yts.h
Vw÷zt™tk {uÕÞtk {tÚtu Atu„÷tk hu Vh‚tk;
{™u ™Úte ðeËh‚tk hu ËiÞhtu...yts.3
ƒúñt™kŒ™t ðnt÷tÚte «e‚ze ƒkÄtýe;
{nuýwk ÷eÄwk Au {tÚtu ‚tkýe hu ËiÞhtu...yts.4

161
 rf‚o™ (26) ht„ : „hƒe
{thu yts «e‚{ ½u h ytðþu ,
{™u nu‚u fhe™u ƒtu÷tðþu Shu... {thu yts0
yu ™ t ËtÚtezt™u ËtÚtu ÷tðþu ,
fhe ÷xftk ‚t¤e ŒE „tðþu Shu... {thu yts0
nrh nu‚u fhe™u Ët{wk ¼t¤þu,
hk„zt™e ‚u hu÷wk ðt¤þu Shu... {thu yts0 2
fhe ÏÞt÷ y÷tirff ¾u÷þu,
{tÚtu Vw÷zt™tk Atu„÷tk {u÷þu Shu... {thu yts0 3
‘‘ƒúñt™kŒ’’™tu Mðt{e ~Þt{¤tu,
Ëw¾ Œuþu ytðe™u W‚tð¤tu Shu... {thu yts0 4

162
 fe‚o™ (27) ht„ : „hƒe
hu Ë„…ý nrhðh™w k Ët[w k ,
ƒeswk Ëðuoûtý ¼k„qh ft[wk hu - Ë„0
hu Ëti ËtÚtu «er‚ xt¤e,
hu ¼tøÞw k {™ r{ÚÞt ¼t¤e;
Au ðhðt suðt yuf ð™{t¤e hu - Ë„0 1
hu ÂMÚth ™rn ytðhŒt Úttu z e,
hu ‚w å A òýe ytþt Atu z e,
{U s„™t Sð™ ËtÚtu òuze hu - Ë„0 2
hu Vtu „ x Vu h t ™ð Vheyu ,
hu …h½u h …týe þw k ¼heyu ,
ðheyu ‚tu ™xðh™u ðheyu hu - Ë„0 3
hu ¼q Ä h ¼u x Þt ¼Þ ¼tøÞtu ,
hu Ënw ËtÚtu ‚tu z Þtu Ät„tu
hrËf hk„e÷tÚte hk„ ÷tøÞtu hu - Ë„0 4
hu yu ð w k òýe™u Ë„…ý feÄw k ,
hu {u ý w k ‚tu rþh W…h ÷eÄw k ,
‘‘ƒúñt™kŒ’’™wk fths ËeÄwk hu - Ë„0 5
163
 fe‚o™ (28) ht„ : „hƒe
Ôtt÷t ÷t„tu Atu rðï ytÄth hu,Ë„…ý ‚{ ËtÚtu;
{U ‚tu Ëðuo {uÕÞtu ËkËth hu... Ë„0 1
{tht {™{tk ðMÞt Atu ytðe ~Þt{ hu... Ë„0
‚{ Ëthwk ‚sÞt Ä™ Ät{ hu... Ë„0 2
{tÁk {™zw k ÷tu ¼ týw k ‚{ …tË hu . .. Ë„0
{™u ™Úte ƒeò™e ytþ hu... Ë„0 3
{thu {tÚtu Äýe Atu ‚{u yu f hu . .. Ë„0
{the y¾kz r™¼tðòu xuf hu... Ë„0 4
{U ‚tu Œu n ÄÞtu o Au ‚{ fts hu . .. Ë„0
‚{™u òuE {tune Awk ðúshts hu... Ë„0 5
nw k ‚tu nu ‚ u ðu [ týe ‚{ ntÚt hu . .. Ë„0
Atu ‘‘ƒúñt™kŒ’’™t ™tÚt hu... Ë„0 6

164
 fe‚o™ (29) ht„ : „hƒe
nrhs™ Ët[t hu , su Wh{tk rnk { ‚ ht¾u ,
rð…¥tu ðh[e hu, fuŒe Œe™ ð[™ ™ð ¼t¾u0 1
s„™wk Ëw¾Œw:¾ hu, {trÞf r{ÚÞt fhe òýu,
‚™ Ä™ ò‚tk hu, yk‚h{tk þtuf ™ ytýu0 2
…h W…fthe hu , s™ «u { r™Þ{{tk …q h t,
Œirnf Œw:¾{tk hu, ŒtÍu ™rn ËtÄw þqht0 3
nrh™u Ë{hu hu, r™íÞ yntur™þ W{k„ ¼rhÞt,
Ëðo ‚S™u hu, ™x™t„h ðnt÷t frhÞt0 4
‘‘ƒúñt™kŒ’’ fnu hu, yuðt nrhs™™e ƒr÷nthe,
{M‚f ò‚tk hu , ™ð {u ÷ u xu f rðËthe0 5

165
 fe‚o™ - (30) ht„ : ÷r÷‚ð]¥t{
™{™ nw k fY rðï…t¤™u ,
fh„he fnw k ¼Âõ‚ƒt¤™u ,
yhs {tnhe Wh{tk Ähtu ,
rð…Â¥t {tnhe ©enrh nhtu ,
yðh ytþhtu {tnhu ™Úte,
Ëðo òý™u þw k fnw k fÚte,
fXý ft¤{tk yt… Atu Äýe,
Ëw ¾ Œ þt{¤t {w õ ‚™t {ýe,
y{h™t …r‚ ytþ ‚tnhe,
hrËf ht¾òu ÷ts {tnhe,
«ý‚ …t¤ Atu Ëðo ™ t «¼w ,
Œe™ŒÞt¤ Atu rðï™t rð¼w ,
rð{¤ {q h r‚ Wh{tk ðËtu ,
™shÚte «¼w Œw h ™t Útþtu ,
yrÄf ºttË™u ‚tu z e ™t¾òu ,
‘‘ƒú ñ t™k Œ ’’™u …tË ht¾òu ,
166
 fe‚o™ (31) ht„ : Ätu¤
{U ‚tu Ëhðu Ëk„tÚtu ‚tuze hu Ëtnu÷e,
yuf s„™t Sð™ ËtÚtu òuze hu Ët0 1
þw k fhþu r…Þh ËtËrhÞtk hu ,
{U ‚tu Ë{S™u …„÷tk ¼rhÞtk hu Ët0 2
{U ‚tu r™ùu fÞw O {™{tk Ú te hu ,
rþh Ëtxu yu ðh fÞtkÚte hu. Ët03
…nu ÷ w k {tÚtw k …tËk „ {tk {u Õ Þw hu ,
…Ae ðhðt™w ƒezw k ÍeÕÞw hu . Ët04
nw k ‚tu hnw k ™rn ftu E ™e ðthe hu ,
ÄtÞtuo yuf Äýe r„rhÄthe hu. Ët0 5
At™e ðt‚ ™ne yu [tðe hu ,
ƒúñt™kŒ™t ðnt÷t™e fntðe hu. Ët06

167
 fe‚o™ (32) ht„ : „hƒe
yðËh ytÔÞtu hu fu ‚{™u ¼sðt™tu,
‚™™e W…tÄe hu fu Ëhðu ‚sðt™tu.01
Äthw ™nª {tÚtu hu fu Äýe ŒunÄthe™u,
‚{ W…h ËhðËhu fu ™t¾wk ðthe™u.02
yð‚th ÄÞtuo Au hu fu ‚{™u ðhðt™u,
fw¤™e {hòŒthu fu ¾tuxe fhðt™u,03
y{]‚hË {u÷e hu fu rð¾ nwk ™nª [t¾wk,
hrËÞt ‚{ rð™t hu fu ðt÷wk ™nª ht¾wk.04
fhþu þwk {ws ™u hu fu fwztk ÷tufzeÞtk,
s„Sð™ {thu hu fu Sð÷zu szeÞt.05
ƒúñt™kŒ™t ðt÷thu fu {t òþtu rðËhe,
‚™ {™ Ä™ ËtU…e hu fu ÚtE hne Awk ‚the.06

168
 fe‚o™ (33) ht„: „hƒe
¼ð Ët„h™tu …th ™ ytðu «¼w rð™t hu,
‚… ‚ehÚt ðú‚ fheyu fturx W…tÞ hu,
…wÛÞ fhe y{ht…wh™wk Ëw¾ …t{eyu hu,
yk‚u …tAtu Vtu„x Vuhtu ÚttÞ hu, ¼ð0 1
{tÞt™e {tu x … ‚u r{ÚÞt òýòu hu ,
™Œeyu ytÔÞw k su { …týe™w k …q h hu ,
‚u ™ e …u X u Ä™ òu ƒ ™ ™u Sððw k hu ,
ytkf ‚ýtk su{ Qze òþu ‚wh hu. ¼ð0 2
Ë„tk fw x w k ƒ {u ÷ e {hðw k yu f ÷w k hu ,
÷¾ [tu h tþe Vhðw k ðthk ð th hu ,
…t…‚ýtk V¤ yt„¤ ‚thu ytðþu hu,
fh{ fhe™u ¼rhÞt ‚u ftuXth hu, ¼ð0 3
yts y{q÷¾ {týË™wk ‚™ ytrðÞwk hu,
¼sðt ËtYk ¼tð fhe ¼„ðt™ hu ,
Œu ð t™k Œ fnu {t™ ‚S™u {t™su hu ,
ðt‚ rð[the Ëthe [‚wh Ëwòý hu, ¼ð0 4
169
 fe‚o™ (34) ht„ : „hƒe
fh «¼w Ëk „ tÚtu ÿZ «e‚ze hu ,
{he òðw k {u ÷ e™u Ä™{t÷;
yk‚ft¤u Ë„wk ™rn ftuE™wk hu - xuf0
Ëk M fthu Ëk ƒ k Ä e Ëðu o {éÞt hu ,
yu Au swXe {tÞt fuhe ò¤ .yk‚01
{tYk {tYk fhe™u Ä™ {u¤ÔÞwk hu,
‚u{tk ‚tYk ™Úte ‚÷¼th. yk‚02
Ëw¾ MðÙt suðwk Au ËkËth™wk hu,
‚u™u ò‚tk ™ ÷t„u ðth. yk‚03
{txu Ëu ð u ‚w k Ët[t Ëk ‚ ™u hu ,
‚tht x¤þu rºtrðrÄ™t ‚t… yk‚0 4
yr‚ {tu x t …w Y »t™u ytþhu hu ,
ƒ¤u …qðo s™{™t …t… yk‚0 5
yuðwk Ë{S™u ¼s ¼„ðt™™u hu,
Ëw¾fthe ËŒt ½™~Þt{ yk‚0 6
Œuðt™kŒ™tu ðt’÷tu Œw:¾ ft…þu hu,
{™ðtkrA‚ …qhýft{. yk‚0 7
170
 fe‚o™ (35) ht„ : {uðtze
Ënò™kŒ Ëw¾fthe (2) Ënò™kŒ Ëw¾fthe,
Ë÷w ý e Aƒe Ënò™k Œ Ëw ¾ fthe hu - xu f 0
ðuŒtk‚e yY…e fu’ Au, LÞtÞ y™w{t™u ÷u Au;
‚u ðnt÷tu Ëk ‚ tu { tk hu ’ Au hu - Ë÷w ý e01
r™„{ fnu y™w{t™u, {wr™ðh™u ™tðu æÞt™u;
ðnt÷tu ‚u yt ¼e™u ðt™u hu - Ë÷w ý e02
Ëðo fh‚t ËðtoÄthtu, Ëðo {tkrn ËðoÚte LÞthtu;
«„x Y… ‚u yt ÃÞthtu hu - Ë÷w ý e03
s„Sð™ yk‚hò{e, ™t{ Ëðo™tu Au ™t{e;
‚u yt ƒú ñ t™k Œ ™tu Mðt{e hu - Ë÷w ý e04

171
 rf‚o™ : (36) ht„ : „hƒe
‚tht {w¾™e ÷tðý‚t {eXe hu, {tun™ ð™{t¤e;
yuðe rºt¼wð™{tk ™ð ŒeXe hu, {qhr‚ {h{t¤e.
[xf hk „ e÷t ‚tht {tu ¤ ezt™u Au z u ,
{™zwk ztu÷u Au fuzu fuzu hu....{tun™0 1
hk „ ztu òBÞtu Au Vw ÷ zt™u ‚tu h u ,
¼ú{h ¼{u Au [nwftuhu hu....{tun™0 h
¼t÷ r‚÷f fu Ë h fu Y k htsu ,
{w¾ òuE þrþÞh ÷tsu hu....{tun™0 3
ƒú ñ t™k Œ fnu ËhðË ðtÁk ,
Y… òuE™u ðnt÷t ‚tYk hu....{tun™0 4

172
 rðrðÄ {kºttu
»tztûth{k º t
H rð»ýðu ™{: >
yütûth{kºt :
H ™{tu ™thtÞýtÞ >
yütûth{kºt :
ƒúñtnk f]»ýŒtËtuzrM{ >
yütûth{kºt :
©ef]»ý íðk „r‚{o{ >
îtŒþtûth{k º t:-
H ™{tu ¼„ð‚u ðtËwŒuðtÞ >
rð»ýw„tÞºte{kºt :
H ™thtÞýtÞ rðÈnu ! ðtËwŒuðtÞ Äe{rn !
‚Òttu rð»ýw: «[tuŒÞt‚T !
173
 n™w{k‚ {kºt :
H ™{tu n™w{‚u ¼Þ¼ks™tÞ Ëw¾k fwÁVxT Mðtnt >>
þhý {kºt :
ft÷{tÞt …t… f{o Þ {Œq ‚ ¼ÞtŒn{T >
©e f]»ýŒuðkþhýk «…ÒttuzrM{ Ë …t‚w {t{T >
ût{t Þt[™t {kºt :
ytnðt™k ™ ò™tr{ ™ ò™tr{ ‚ðt[o™{T >
…qòk [ið ™ ò™tr{ ût{Mð …h{uïh >>1>>
{kºtne™k r¢Þtne™k ¼rõ‚ne™k Ëwhuïh >
Þí…w r sk ‚ {ÞtŒu ð …rh…q ý O ‚ŒM‚w { u . >>h>>
yLÞÚtt þhýk ™trM‚ íð{uð þhýk{{T >
‚TM{t‚ ftYÛÞ ¼tðu™, hût {tk …h{uïh >>3>>
„‚k …t…k „‚k Œw : ¾k ŒtrhÿÞ {u ð [ >
yt„‚t Ëw¾ ËB…r‚: …qÛÞtunk ‚ð Œþo™t‚T >>4>>

174
y…htÄ ËnËútrý r¢Þk‚uznŠ™þk {Þt >
ŒtËtuàÞr{r‚ {tk{íðt ût{Mð …wÁ»ttu¥t{ >>5>>
‚w÷Ëe{t÷tÄthý{kºt :
‚w÷ËeftcËB¼q‚u ! {t÷u ! f]»ýs™r«Þu: >
rƒ¼r{o íð{tnk fkXu fÁ {tk f]»ýðÕ÷¼{T >>
‚w÷Ëe ‚tuzðt™tu {kºt :
‚w ÷ MÞ{] ‚ sL{trË ËŒt íðk fu þ ðr«Þu ! >
fuþðtÚtuo rðr[Lðtr{ ðhŒt ¼ð þtu¼™u ! >>
«t‚: M{hý
«t‚:ft¤{tk ðnu÷t WXðtÚte ƒ¤, ƒwÂØ
y™u ytÞw»Þ ðÄu Au. Œhuf {™w»Þu htºtu 10 ðtøÞt
ËwÄe{tk ËqE sðwk òuEyu y™u ËqÞtuoŒÞ …nu÷t ƒu
f÷tf ðnu÷t WXðwk òuEyu.
«Út{ …tu‚t™t ytí{t™u ºtý ŒunÚte rð÷ûtý
{t™e, ‚u ytí{t™u rð»tu ƒúñ ¼tð™t fhe, ‚u
ytí{t™u rð»tu {wõ‚ {kz¤ Ërn‚ rŒÔÞ {qŠ‚ ©e
175
nrhf]»ý {nthts™wk æÞt™ Ähðwk.
«t‚: …qòrðrÄ
þtherhf þti[ rðrÄ : {¤íÞt„ fÞto
…Ae þwØ {]Â¥tft ‚Útt s¤Úte ztƒtu ntÚt Œþ
𾂠Ätuðtu y™u ƒÒtu ntÚt ¼u„t fhe™u Ët‚ ð¾‚
Ätuðt. …„™tk ‚¤eÞtk {]r‚ft y™u s¤Úte ºtý ð¾‚
Ätuðtk. ntÚt Ätuðt™e {]r‚ft y…rðºt ntÚt ðzu „úný
™ fhðe. ftuR™t ntÚt …„ Ätu‚t ðÄu÷e {]r‚ft
÷R™u ntÚt …„ Ätuðt ™rn.
Œk‚ Ätð™ rðrÄ : s¤Úte Œt‚ý ÄtuR™u
yuf MÚtt™{tk ƒuËe™u Œtk‚ý fhðwk, …hk‚w Vh‚tk
Vh‚tk ™ fhðwk. Ëkòu„tuðþt‚T fÞthuf Œtk‚ý ™
{¤u ‚tu, (W…ðtË™t rŒðËu Œt‚ý ™ fhðw)k s¤™t
12 ftu„¤t fhe {w¾™e þwÂØ fhðe. W÷ W‚the™u
Œt‚ý™e [eheÞtu™u ÄtuR™u yuf MÚtt™u {wfe Œuðe.
176
 M™t™ rðrÄ : «t‚:ft¤{tk M™t™ fÞto
rð™t {™w»Þ Ëq‚fe {x‚tu ™Úte «t‚:ft¤{tk
M™t™ fhu íÞthu ‚u {™w»Þ Œuð ™wk …qs™ ‚Útt r…‚]
ËkƒkÄe ©tØ ‚…oýtrŒ f{o fhðt™u yrÄfthe
ÚttÞ Au nk{uþtk Xkzt s¤Úte s Ëþõ‚ {™w»Þtu™u
M™t™ fhðwk.
M™t™ fh‚e ð¾‚u ¼„ð‚T M{hý
ytŒh …qðof fhðwk. M™t™ fÞto …Ae ÄtuÞu÷wk yuf
ð† …nuhðwk y™u yuf ƒeswk ytuZðwk. ytuZðt™t
ð† hrn‚ …qò ™ fhðe ‚Útt …uLx - þxo …nuhe™u
…ý 5qò ™ fhðe.
…qò rðrÄ : ¼„ðt™™e Ëuðt …qò fhðt
{txu þwØ fhu÷e …]Úðe …h …tÚthu÷wk ™u Ëthe …uXu
ƒuËtÞ yuðt ytË™ W…h …qðo {w¾u yÚtðt W¥th
{w¾u ƒuËðwk. Œ¼toË™, {]„[{toË™, Q™™wk
177
ytË™ yu ytË™tu ©uc fnu÷tk Au. ytË™ ð„h
¼qr{ …h ƒuËðtÚte …qò Út‚e ™Úte. {txu ¼„ðí…qò
Ë{Þu ÞtuøÞ ytË™ W…h ƒuËðwk.
yt[{™ rðrÄ : su{ M™t™ ðzu þheh™e
þwrØ ÚttÞ Au, ‚u{ yt[{™ ðzu «tý™e þwÂØ
ÚttÞ Au.s{ýt ntÚt™tu yk„wXtu, s{ýe {æÞ{tk
ytk„¤e™tk {æÞ …ðo W…h ht¾e™u yzŒ™tu
Œtýtu ƒwzu yux÷wk s¤ s{ýtk ntÚt™e nÚtu¤e{tk
÷R™u, ztƒtu ntÚt nÚtu¤e™u ‚¤u yzftðe™u ºtý
𾂠yt[{™ fhðwk.
…nu÷t yt[{™ Ë{Þu H ™thtÞýtÞ ™{:
ƒeò yt[{™ Ë{Þu H ðtËw Œ u ð tÞ ™{:
ºteò yt[{™ Ë{Þu H ði » ýðu ™{:
yt ºtý {kºttu ƒtu÷e ºtý ðth yt[{™
fhðw,k yt[{™ fÞto ƒtŒ rþ¾t ([tux÷e) ƒtkÄe™u
178
ntÚt ÄtuR ™t¾ðtu.
r‚÷f [tk Œ ÷t ÷tu : ËíËk „ e …w Á »ttu y u
Wæðo…wkzÙ r‚÷f y™u [tkŒ÷tuu u u fhðtu. ËÄðt
Mºteytuyu fw{fw{™tu [tkŒ÷tu ÷÷tx{tk fhðtu y™u
rðÄðt Mºteytuyu fkfw r{r©‚ [kŒ™Úte „¤t{tk
[tkŒ÷tu fhðtu.
Ë‚T þqÿtuyu r‚÷f [tkŒ÷tu ÷÷tx{tk fhðtu
y™u yË‚T þqÿtuyu ÷÷tx{tk fuð¤ [tkŒ÷tu s
fhðtu. ÷÷tx{tk r‚÷f fh‚e ð¾‚u H ðtËwŒðu tÞ
™{: ƒtu÷ðwk, ÌŒÞ{tk r‚÷f fh‚e ð¾‚u H
Ëkf»toýtÞ ™{: ƒtu÷ðwk, s{ýt ntÚt{tk r‚÷f
fh‚e ð¾‚u H «ãw{™tÞ ™{: ƒtu÷ðwk y™u ztƒt
ntÚt{tk r‚÷f fh‚e ð¾‚u H yr™YØtÞ ™{:
ƒtu÷ðwk. r‚÷f [tkŒ÷tu fÞto rð™t …qs™trŒ fhu
‚tu ÔÞÚto ÚtR òÞ Au.
179
‚u r‚÷f „tu…e[kŒ yÚtðt [kŒ™ ðzu fhðwk. ‚u™t
{æÞ{tk fw{Tfw{™tu [tkŒ÷tuu fhðtu. r‚÷f [tkŒ÷tu
fÞto …Ae {t™Ëe …wò fhðe. …Ae …qs™ þY
fh‚e ð¾‚u ™e[u «{týu ytðtn™ {kºt ƒtu÷ðtu.
ytðtnT™ {kºt
WÂ¥tctur‚c nu ™tÚt, Mðtr{™thtÞý «¼tu >
Ä{oËq™tu ŒÞt®ËÄtu, Mðu»ttk ©uÞ: …hkfwÁ >>
WÂ¥tctur‚c „turðLŒ, WÂ¥tc „Ázæðs >
WÂ¥tc f{÷tftL‚, ºti÷tuõÞu {k„÷k fwÁ >>
yt„åA ¼„ð™T Œuð, MðMÚtt™tí…h{uïh >
ynk …qòk frh»Þtr{, ËŒt íðk ËL{w¾tu ¼ð >>
W…h™t {kºttu ðzu ¼„ðt™™wk …x {qŠ‚ytu{tk
ytðtn™ fhðwk. …Ae …tu‚t™t r™Þ{t™wËth ©e
Mðtr{™thtÞý {nt{kºt™e {t¤t Vuhððe. …qò
fh‚e ð¾‚u ftuR ËtÚtu ðt‚ ™ fhðe. …Ae s…
180
{t¤t yu f …„u W¼t hne™u Vu h ððe. …Ae
«ŒÂûtýtytu fhðe. …Ae …wÁ»ttuyu ytX yk„u
Ërn‚ Ëtütk „ Œk z ð‚T ytu A t{tk ytu A t 6
¼„ðt™™e «r‚{t™u fhðt ™u ƒnu™tuyu …tk[ yk„u
Ërn‚ …k[t„ «ýt{ fhðt, …Ae ¼„ðt™™e
«tÚto™t ™e[u {wsƒ fhðe.
ût{tÞt[™t {kºt
y…htÄ ËnËútrý r¢Þk‚uznŠ™þk {Þt >
ŒtËtuàÞr{r‚ {tk{íðt ût{Mð …wÁ»ttu¥t{ >>
W…h™t {kºtÚte ƒu ntÚt òuze «tÚto™t fÞto
ƒtŒ rðËso™ {kºtÚte …qò™e Ë{tÂó fhðe.
rðËso™ {kºt
MðMÚtt™k „åA Œuðuþ, …wò{tŒtÞ{t{fe{T >
Rüft{ «rËæÞÚtO, …w™ht„{™tÞ [ >>
W…h™tu {kºt ƒtu÷e …qò™e Ë{tÂó fhe
181
rþûtt…ºte™tu …tX fhðtu, …Ae „wÁ{kºt™e {t¤t
Vuhððe …AeÚte {krŒh{tk sR™u ŒuðŒþo™ y™u
Ëk‚tu, ¼õ‚tu™tk Œþo™ fhðtk. …Ae …tu‚t™wk
ÔÞðntrhf ft{fts fhðwk.
{t™Ëe …qò™e rðrÄ
1. «t‚:ft¤™e {t™Ëe …qò
«Út{ …tu‚t™t ytí{t™u rð»tu {wõ‚ {kz¤
Ërn‚ rŒÔÞ {qŠ‚ ©e nrh™wk æÞt™ fhðwk. ©e
nrh …÷k„{tk …tuZât Au, yu{ ¼tð™t fhe «tÚto™t-
fe‚o™ fhe™u s„tzðt íÞth …Ae {™w»Þ ÷e÷t™t
M{hý {txu ¼„ðt™™u, Œk‚Ätð™trŒ r¢Þt
fhtððe ™u É‚w y™wËth ½ýt s¤Úte M™t™
fhtððwk, íÞth ƒtŒ É‚w y™wËth ©eS™t Œhuf
yk„{tk ÞÚttÞtuøÞ ðMºt y÷kfth Äthý fhtððt,
íÞthƒtŒ É‚w y™wËth [kŒ™trŒf W…[thtuÚte
182
©eS™e …qò fhðe. É‚w «{týu …w»…™t nth
Ähtððt, íÞth …Ae …tu‚t™u {™ ¼tð‚t ¼tus™
¼„ðt™™u Ähtððt. Ëtfh, fuËh, fM‚whe,
ƒŒt{ ð„uhuÚte Þwõ‚ Wft¤u÷ ŒqÄ ‚Útt {„Ë,
s÷uƒe, yzŒeÞt, …whe, ð„uhu …fðt™tu ‚Útt
htux÷t, ½e, Ëtfh, {t¾ý, yÚttýt ð„uhu
©eS™u s{tzðt y™u s¤…t™ fhtðe …t™ƒezw,
‚s, yu÷[e, ÷ðª„, Ëtu…the, òðk‚he ð„uhu
{w¾ðtË y…oý fhe yth‚e W‚the «ŒÂûtýt,
Œkzð‚T, «ýt{M‚wr‚ ytrŒf fhe™u ©enrh™u
{¤ðw,k «ËtŒe™t ¼tus™Úte {wõ‚tu™u s{tzðt y™u
{™u …ý ©enrhyu yu «ËtŒ ytÃÞtu ‚u nwk sBÞtu
yuðe ¼tð™t fhðe. ©e nrh {tht ytí{t{tk
rðhts{t™ Au . yÚtðt {w õ ‚tu ™ e ˼t{tk
rðhts{t™ Au. y™u nwk ‚u{™e Ëuðt{tk ntsh Awk,
183
yu{ ¼tð™t fhe «Út{ {t™Ëe …qò …qýo fhðe.
2. {æÞtnT™ (ƒ…tuh)𾂙e {t™Ëe …qò :
¼tus™ fhtð‚e ð¾‚u yûthÄt{ Y…
…tu‚t™t ytí{t{tk rðhtS hnu÷t ©enrh™wk ®[‚ð™
fhe ©e nrh™u ¼tus™™u y™wfw¤ …e‚tBƒh,
¾uË, ytrŒ ðu»t Äthý fhtððt. …Ae ƒtËwkŒe,
ŒqÄ…tf, þe¾kz, …qhe, {iËwƒ, {tun™Útt¤, Ëtxt,
s÷uƒe, „w÷tƒòkƒw, …whý…tu¤e, þehtu fkËth,
{t÷…wðt, yu ytrŒf rðrðÄ «fth™t …tf, þtf,
‚Útt yÚttýtk, ¼t‚, Œt¤, Œnª, ŒqÄ ð„uhu ¼tus™tu
Ëwðýo™tk ƒtòuX …h fk[™™t Útt¤{tk Äthý
fhðt y™u íÞth …Ae ©e Ënò™kŒ Mðt{e
{nt«¼w™u ƒuËðt {txu Ëwðýo™tu ƒtòuX {wfe™u
‚u™t W…h yuf {¾{÷™wk fu fËwkƒ÷™wk ytË™
…tÚthe™u ©enrh™u ¼tus™ fhðt ƒtu÷tððt ‘nu
184
{nthts ! nu ¼õ‚ðíË÷ ! nu ¼„ð™T ! {U Ëðo
«fth™t ¼tus™tu ‚iÞth fhu÷ Au. {txu yt… f]…t¤w
s{ðt …Äthtu.’ yu{ «tÚto™t fhe™u ©eS™u
Ëwðýo™t ƒtòuX W…h ƒuËtze™u [kŒ™, yût‚T
…w»…trŒfÚte …qsðt, …Ae Ëwðýo™t Útt¤{tk hnu÷tk
[th «fth™t su ¼ûÞ, ¼tußÞ, ÷uÌt y™u [tu»Þ
¼tð‚t ¼tus™tu ‚u ©eS™u s{tzðt íÞth …Ae
s{e™u ‚]ó ÚtÞu÷t òýe™u yt[{™ Ërn‚ s¤…t™
fhtðe™u Œhuf «fth™t {w¾ðtË y…oý fhe
yth‚e W‚the, «ŒÂûtýt, Œkzð‚T M‚wr‚, yu
ytrŒf fhe ©eS™u {¤ðwk. íÞth…Ae «ËtrŒ™t
¼tus™tuÚte {wõ‚tu™u s{tzðt y™u ©enrhyu {™u
…ý «ËtŒe yt…e Au, yuðe ¼tð™t fhe y™u
{wõ‚ {kz¤ Ërn‚ ©enrh™u yûthÄt{Y… …tuu‚t™t
ytí{t{tk ËwŒk h …÷k„ …h …tuZtzðt y™u nwk ©eS™t
185
[hýt‹ðŒ™e Ëuðt{tk hnu÷ Awk yuðe ¼tð™t fhðe
3. WíÚtt…™ Ë{Þ™e {t™Ëe …qò :
(ºtý Úte [th™t Ë{Þ ðå[u fhðe) “ nu {nthts
! ƒÄts ¼õ‚tu yt…™t Œþo™™e htn swyu Au,
yt… ò„ú‚ Úttytu” yu{ «tÚto™t fhe™u …Ae
ò„ú‚ ÚtÞu÷t ¼„ðt™™u M™t™ fhtððwk yÚtðt
Ëw„Äk e{t™ s¤ {w¾th®ðŒ Ätuðt {txu yt…ðwk y™u
Ëw„kÄe{t™ …w»…tu™t nth, ‚tuht, „wåA, „sht,
ƒtswƒkÄ rð„uhuÚte …qs™ fhðwk íÞthƒtŒ ÿtût,
Œtz{, ËVhs™, fuhe, [efw ßÞwË, ytu¤t ð„uhu
÷e÷t Ëwft Œuþe, …hŒuþe É‚w y™wËth y™uf
«fth™t {uðt s{tze s¤…t™ fhtððwk íÞth
…Ae «ËtŒe™t W…[thtuÚte {wõ‚tu™wk …ws™ fhðwk
y™u «ËtŒe™t V¤tu ‚u{™u s{tzðt y™u ©e nrh
{wõ‚{kz¤u Ërn‚ yûthÄt{ Y…e {tht ytí{t{tk
186
rðhts{t™ hnu÷ Au yuðe ¼tð™t fhðe.
4. ËtÞkft¤ {t™Ëe …qò :
ËkæÞt Ë{Þu …nu÷t™e …uXu ƒúñY…™e
¼tð™t fhe™u {nthtòrÄhts™e þtu¼tÚte Þwõ‚
y™k‚ fturx {wõ‚tuyu Ëuðu÷ y™u …tu‚t™u y™wY…
Au Y… ‚Útt yðÞðtu su{™t yuðt rŒÔÞ yŒT¼w‚
{™tunh, ÷tðÛÞ{Þ {qŠ‚ Ä{o…qºt ©e nrhf]»ý
{nthts™wk r[k‚ð™ fhe™u yth‚e W‚the ÄwLÞ,
M‚wr‚, Œkzð‚T, «ŒÂûtýt rð„uhu fhe™u {¤ðwk íÞth
…Ae ¼thu ðMºt y÷kfth, …w»…tu™t nthtrŒf
W‚the™u Ëwû{, ftu{¤, ½txwk yuf ðMºt …nuhe™u
y™u ƒeswk yuf ytuZe™u ƒuX÷u t ©enrh™wk [kŒ™tŒe
W…[thtuÚte …ws™ fhe™u rþhtu, …qhe, ¼SÞtk,
¾e[ze, fZe, Œq Ä , ¼t‚, Ëtfh, …t…z,
yÚttýtk, þtf, ðzt, ytrŒf ¼tus™ s{tze
187
s¤…t™ fhtððwk. íÞth…Ae {w¾ðtË y…oý
fhðtu …Ae ©enrh™u Ëw k Œ h rËk n tË™ …h
rðhts{t™ fhe™u yth‚e W‚the™u ÄwLÞ M‚wr‚,
«Œrûtýt, Œkzð‚T fhe™u ©eS™u nu‚ {wsƒ yuf
ƒu ºtý ðth {¤ðwk íÞth…Ae «ËtŒe™t W…[thtuÚte
{wõ‚tu™wk …qs™ fhe™u «ËtŒe™t ¼tus™tu s{tze,
s¤…t™ fhtðe {w¾ðtË yt…ðtu …Ae {™u …ý
©eSyu «ËtŒ ytÃÞtu ‚u nwk …ý sBÞtu y™u ©enrh
{wõ‚{kz¤ Ërn‚ {tuxe ˼t{tk rŒÔÞ ®ËntË™
W…h rðhts{t™ Au y™u ð[™t{]‚™wk …t™ fhtðu
Au. y™u Ëðo{wõ‚tu ©enrh™t {w¾f{¤ ‚hV
òuE hÌtt Au y™u nwk ‚u{™e Ëuðt{tk ntsh Awk,
yuðe ¼tð™t fhðe.
5. ht‚™e {t™Ëe …qò :
þÞ™ yth‚e Ë{Þu ©enrh™w k
188
[kŒ™trŒf W…[thtuÚte …ws™ fhe Ëtfh Ërn‚
Wft¤u÷t ‚Útt ƒŒt{, r…M‚t, fuËh, yu÷[e
rð„uhu ™t¾u÷wk ŒqÄ …t™ fhtððwk ‚u{s ßÞwË
EíÞtrŒ™wk …t™ fhtððw.k …Ae «ËtŒe™t W…[thtuÚte
{wõ‚tu™wk …qs™ fhe ŒqÄ…t™ fhtððwk y™u {™u
…ý ©enrhyu «ËtŒe yt…e ‚u nwk sBÞtu yuðe
¼tð™t fhðe, …Ae ©eS™u yûthÄt{Y… …tu‚t™t
ytí{t{tk «u{Y…e …÷k„ W…h yÚtðt ËwkŒh ftu{¤
{¾{÷™wk „tŒ÷w,k „t÷ {ËwheÞw, yturþfw ytuAtz,
{åAhŒt™e ytrŒf Ët{„úeÞwõ‚ ËwkŒh AÃ…h
…÷k„ W…h þÞ™ fhtððwk …Ae yth‚e W‚thðe.
…Ae Ëðuo {wõ‚tu ©eS™t æÞt™{tk r™{ø™ Au. y™u
nwk ©enrh™t [hý Œƒtðwk Awk. yu Ëuðt fh‚t
‚u{™t {w¾™wk Œþo™ fÁk Awk. ytðe ¼tð™t fhe
{t™Ëe …qò™e Ë{tr fhðe.
189
 rðþu»t
…tk[uÞ {t™Ëe …qò É‚w y™wËth fhðe.
{t™Ëe …qò fh‚e ð¾‚u ƒúñMðY…™e ¼tð™t
fÞto …Ae su Ë{Þ™e {t™Ëe …qò fhðt™tu «thk¼
fÞtuo ntuÞ ‚uÚte …nu÷t™e {t™Ëe …qò{tk ¼„ðt™™u
fuðt ðMºt y÷kfth Äthý fhtÔÞt n‚t yÚtðt
fuðe he‚u …tuZtzÞtk n‚t ‚u Ëðo™wk y™wËkÄt™
ht¾e™u ©enrh MðY…™wk r[k‚ð™ fhe™u íÞth …Ae
Ë{ÞËh {t™Ëe …qò fhðe.
yt «{týu su ¼õ‚s™ nk{uþtk …tk[ ð¾‚
{t™Ëe …qò fhu Au, ‚u™u ¼„ðt™ ðþ ÚtE òÞ
Au y™u ftuEu Úte S‚tÞ ™nª yuðkw {™, ¼„ðt™™e
f]…tÚte Ëh¤‚tÚte sYh S‚tE òÞ Au.

190
 s™{k„÷ ™t{tð÷e
1. H ©e f]»ýtÞ ™{: >
2. H ©e ðtËwŒuðtÞ ™{: >
3. H ©e ™h™thtÞýtÞ ™{: >
4. H ©e «¼ðu ™{: >
5. H ©e ¼Âõ‚Ä{toí{òÞ ™{: >
6. H ©e ysL{™u ™{: >
7. H ©e f]»ýtÞ ™{: >
8. H ©e ™thtÞýtÞ ™{: >
9. H ©e nhÞu ™{: >
10 H ©e nrhf]»ýtÞ ™{: >
11. H ©e ½™~Þt{tÞ ™{: >
12. H ©e ÄtŠ{ftÞ ™{: >
13. H ©e ¼Âõ‚™LŒ™tÞ ™{: >
14. H ©e ƒ]nŒTðú‚ÄhtÞ ™{: >
191
15. H ©e þwØtÞ ™{: >
16. H ©e htÄtf]»ýuüŒið‚tÞ ™{: >
17. H ©e {ÁíËw‚r«ÞtÞ ™{: >
18. H ©e ft÷e¼ihðtãr‚¼e»týtÞ ™{:>
19. H ©e S‚urLÿÞtÞ ™{: >
20. H ©e rs‚tnthtÞ ™{: >
21. H ©e ‚eðúðihtøÞtÞ ™{: >
22. H ©e ytÂM‚ftÞ ™{: >
23. H ©e Þtu„uïhtÞ ™{: >
24. H ©e Þtu„f÷t«ð]¥tÞu ™{: >
25. H ©e yr‚ÄiÞoð‚u ™{: >
26. H ©e ¿ttr™™u ™{: >
27. H ©e …h{nkËtÞ ™{: >
28. H ©e ‚eÚtof]‚u ™{: >
29. H ©e ‚iŠÚtftŠ[‚tÞ ™{: >
192
30. H ©e ût{tr™ÄÞu ™{: >
31. H ©e ËŒturÒtÿtÞ ™{: >
32. H ©e æÞt™r™ctÞ ™{: >
33. H ©e ‚…: r«ÞtÞ ™{: >
34. H ©e rËØuïhtÞ ™{: >
35. H ©e Mð‚LºttÞ ™{: >
36. H ©e ƒúñrðãt«ð‚oftÞ ™{: >
37. H ©e …t»tkztuåAuŒ™…xðu ™{: >
38. H ©e MðMðY…t[÷ÂMÚt‚Þu ™{: >
39. H ©e «þtL‚{q‚oÞu ™{: >
40. H ©e r™Œtuo»ttÞ ™{: >
41. H ©e yËwh„wðtorŒ{tun™tÞ ™{: >
42. H ©e yr‚ftÁÛÞ™Þ™tÞ ™{: >
43. H ©e WØðtæð«ð‚oftÞ ™{: >
44. H ©e {ntðú‚tÞ ™{: >
193
45. H ©e ËtÄwþe÷tÞ ™{: >
46. H ©e ËtÄwrð««…wsftÞ ™{: >
47. H ©e y®nËÞ¿t«M‚tuºtu ™{: >
48. H ©e Ëtfthƒúñðýo™tÞ ™{: >
49. H ©e Mðtr{™thtÞýtÞ ™{: >
50. H ©e Mðtr{™u ™{: >
51. H ©e ft÷Œtu»tr™ðthftÞ ™{: >
52. H ©e ËåAt†ÔÞË™tÞ ™{: >
53. H ©e Ëã:Ë{trÄÂMÚtr‚fthftÞ ™{: >
54. H ©e f]»ýt[toMÚtt…™fhtÞ ™{: >
55. H ©e fti÷Âî»tu ™{: >
56. H ©e fr÷‚thftÞ ™{: >
57. H ©e «ftþY…tÞ ™{: >
58. H ©e r™ŒoB¼tÞ ™{: >
59. H ©e ËðoSðrn‚tðntÞ ™{: >
194
60. H ©e ¼Âõ‚Ëk…tu»tftÞ ™{: >
61. H ©e ðtÂø{™u ™{: >
62. H ©e [‚wðo„oV÷«ŒtÞ ™{: >
63. H ©e r™{oíËhtÞ ™{: >
64. H ©e ¼õ‚ð{oýu ™{: >
65. H ©e ƒwrØŒtºtu ™{: >
66. H ©e yr‚…tð™tÞ ™{: >
67. H ©e yƒwrØÌ‚u ™{: >
68. H ©e ƒúñÄt{ŒþoftÞ ™{: >
69. H ©e y…htS‚tÞ ™{: >
70. H ©e ytË{wÿtL‚Ëífe‚oÞu ™{: >
71. H ©e r©‚ËkË]r‚{tu[™tÞ ™{: >
72. H ©e WŒthtÞ ™{: >
73. H ©e Ënò™LŒtÞ ™{: >
74. H ©e ËtæðeÄ{o«ð‚oftÞ ™{: >
195
75. H ©e fLŒ…oŒ…oŒ÷™tÞ ™{: >
76. H ©e ði»ýð¢‚wfthftÞ ™{: >
77. H ©e …k[tÞ‚™ËL{t™tÞ ™{: >
78. H ©e ™ircõðú‚…tu»tftÞ ™{: >
79. H ©e «„Õ¼tÞ ™{: >
80. H ©e r™:M…]ntÞ ™{: >
81. H ©e ËíÞ«r‚¿ttÞ ™{: >
82. H ©e ¼õ‚ðíË÷tÞ ™{: >
83. H ©e yhtu»týtÞ ™{: >
84. H ©e Œe½oŒŠþ™u ™{: >
85. H ©e »tzqŠ{rðßÞût{tÞ ™{: >
86. H ©e r™hnkf]‚Þu ™{: >
87. H ©e yÿtuntÞ ™{: >
88. H ©e Ésðu ™{: >
89. H ©e Ëðtuo…fthftÞ ™{: >
196
90. H ©e r™Þt{ftÞ ™{: >
91. H ©e W…þ{ÂMÚt‚Þu ™{: >
92. H ©e rð™Þð‚u ™{: >
93. H ©e „whðu ™{: >
94. H ©e yò‚ðirhýu ™{: >
95. H ©e r™÷tuo¼tÞ ™{: >
96. H ©e {nt…wY»ttÞ ™{: >
97. H ©e ytí{ŒtÞ ™{: >
98. H ©e y¾krz‚t»to{ÞtoŒtÞ ™{: >
99. H ©e ÔÞtËrËØtL‚ƒtuÄftÞ ™{: >
100. H ©e {™tur™„únÞwÂõ‚¿ttÞ ™{: >
101. H ©e Þ{Œq‚rð{tu[ftÞ ™{: >
102. H ©e …qýoft{tÞ ™{: >
103. H ©e ËíÞðtrŒ™u ™{: >
104. H ©e „wý„útrnýu ™{: >
197
105. H ©e „‚M{ÞtÞ ™{: >
106. H ©e ËŒt[thr«Þ‚htÞ ™{: >
107. H ©e …wÛÞ©ðýfe‚o™tÞ ™{: >
108. H ©e Ëðo{k„÷Ëÿq…™t™t-
„wýrð[urü‚tÞ ™{: >
s™{k „ ÷ M‚tu º t{T
™{tu™{: ©enhÞu ƒwÂØŒtÞ ŒÞtð‚u >
¼Âõ‚Ä{tO„ò‚tÞ ¼õ‚fÕ…ÿw{tÞ [ >>1>>
Ëw„kÄ…w»…nthãi ŠðrðÄiÁ…nthfi:>
Ëk…qS‚tÞ ¼õ‚ti½i: rËk‚tBƒhÄhtÞ [ >>2>>
™tB™t{ütu¥thþ‚k [‚wðo„o{¼erÃË‚t{T>
Ëã:V÷«Œk ™]ýtk ‚MÞ ðûÞtr{ Ëí…‚u: >>3>>
yMÞ ©es™{k„÷tÏÞMÞ ©enÞoütu¥thþ‚
™t{M‚tuºt{LºtMÞ þ‚t™LŒ Ér»t: y™wüw…T AkŒ :>
Ä{o™LŒ™: ©enrhŒuoð‚t > ÄtŠ{f Er‚ ƒes{T>
198
ƒ]nŒTðú‚Äh Er‚ þÂõ‚ > ¼Âõ‚™kLŒ™ Er‚ fe÷f{T >
[‚wðo„orËØÞÚtuo s…u rðr™Þtu„:>>
yÚt æÞt™{T >
ðŠýðu»th{ýeÞ Œþo™k {LŒntËÁr[ht™™tBƒws{T >
…qrs‚k Ëwh™htu¥t{i{Œow t Ä{o™Œk ™{nk rðr[L‚Þu >>4>>
©ef] » ý: ©eðtËw Œ u ð tu ™h™thtÞý: «¼w : >
¼Âõ‚Ä{toí{òusL{t f]»ýtu ™thtÞýtu nrh: >>5>>
nrhf]»ýtu ½™~Þt{tu ÄtŠ{ftu ¼Âõ‚™LŒ™:>
ƒ]nŒTðú‚Äh: þwØtu htÄtf]»ýuüŒið‚: >>6>>
{ÁíËw ‚ r«Þ: ft÷e, ¼i h ðtãr‚¼e»tý: >
S‚urLÿÞtu S‚tnth M‚eðúðihtøÞ ytÂM‚f: >>7>>
Þtu „ u ï htu Þtu „ f÷t «ð] Â ¥thr‚Äi Þ o ð t™T >
¿tt™e …h{nk Ë ù ‚eÚto f ] ‚ i Š ÚtftŠ[‚: >>8>>
ût{tr™rÄ: ËŒtuÂÒtÿtu æÞt™r™cM‚…: r«Þ: >
rËØu ï h: Mð‚k º tù ƒú ñ rðãt«ð‚o f : >>9>>
199
…t»tk z tu å Au Œ ™…xw : MðMðÁ…t[÷ÂMÚtr‚: >
«þtL‚{qŠ‚Š™Œtuo»ttuz Ëwh„wðtorŒ{tun™: >>10>>
yr‚ftÁÛÞ™Þ™ WØðtæð«ð‚o f : >
{ntðú‚: ËtÄwþe÷: ËtÄwrð««…qsf: >>11>>
y®nËÞ¿t«M‚tu ‚ t Ëtfthƒú ñ ðýo ™ : >
Mðtr{™thtÞý: Mðt{e ft÷Œtu»tr™ðthf: >>12>>
ËåAtMºtÔÞË™: Ëã: Ë{trÄÂMÚtr‚fthf: >
f]»ýt[toMÚtt…™fh: fti÷rØxT fr÷‚thf: >>13>>
«ftþY…tu r™Œo B ¼: Ëðo S ðrn‚tðn: >
¼Âõ‚ËB…tu»tftu ðtø{e [‚wðo„oV÷«Œ: >>14>>
r™{o í Ëhtu ¼õ‚ð{to ƒw  ،t‚tr‚…tð™: >
yƒwÂØÓŒTƒúñÄt{ Œþofït…htS‚: >>15>>
ytË{w ÿ tL‚ËífeŠ‚: r©‚Ëk Ë ] r ‚{tu [ ™: >
WŒth: Ënò™kŒ: ËtæðeÄ{o«ð‚of: >>16>>
fLŒ…o Œ …o Œ ÷™tu ði » ýð¢‚w f thf: >
200
…k [ tÞ‚™ËL{t™tu ™i  cfðú ‚ …tu » tf: >>17>>
«„Õ¼tu r™:M…]n:ËíÞ «r‚¿ttu¼õ‚ðíË÷: >
yhtu»týtu ŒeÄoŒþeo »tzqŠ{rðsÞût{: >>18>>
r™hnk f ] r ‚hÿtu n tu : Ésw : Ëðtu o … fthf: >
r™Þt{fùtu…þ{ ÂMÚtr‚Šð™Þðt™T „wÁ: >>19>>
yò‚ði h e r™÷tu o ¼ tu {nt…w Á »t ytí{Œ: >
y¾krz‚t»to{ÞtoŒtu ÔÞtËrËØtL‚ƒtuÄf: >>20>>
{™tu r ™„ú n Þw  õ‚¿ttu Þ{Œq ‚ rð{tu [ f: >
…qýoft{: ËíÞðtŒe „wý„útne „‚M{Þ: >>21>>
ËŒt[thr«Þ‚h: …w Û Þ©ðýfe‚o ™ : >
Ëðo { k „ ÷Ëÿw … ™t™t„w ý rð[u  ü‚: >>22>>
EíÞu ‚ ‚T …h{k M‚tu º tk , s™{k „ ÷Ëk  ¿t‚{T >
Þ: …Xu¥tu™ …rX‚k ¼ðuîi Ëðo{k„÷{T >>23>>
Þ: …XuåA]ýwÞtŒT¼fíÞt rºtft÷k ©tðÞuå[ ð >
yu‚¥tMÞ ‚w …t…tr™ ™~ÞuÞw: rf÷ Ëðoþ: >>24>>
201
yu ‚ ‚T Ë k Ë u ð {t™t™tk …w Á »ttÚto [ ‚w ü Þu >
Œw÷o¼k ™tÂM‚f {r… nrhf]»ý«ËtŒ‚: >>25>>
¼q ‚ «u ‚ r…þt[t™tk ztrf™eƒú ñ hûtËt{T >
Þtur„™e™tk ‚Útt ƒt÷ „úntŒe™t{w…ÿð: >>26>>
yr¼[thtu rh…wf]‚tu htu„ùtLÞtuÊTÃÞw…ÿð: >
yÞw‚tð‚o™tŒMÞ ™~ÞíÞuð ™ ËkþÞ: >>27>>
Œþtð] í Þt «r‚rŒ™{MÞt¼eük Ëw ¾ k ¼ðu ‚ T >
„wrnr¼MíÞtr„r¼ùtr… …X™eÞr{Œk ‚‚: >>28>>
Er‚ ©e þ‚t™kŒ{wr™rðhr[k‚
©es™{k„÷tÏÞk
©enÞoütu¥thþ‚k™t{M‚tuºtk ËB…qýo{T >>

202
 ©e ™thtÞý fð[
‘‘yt fð[{kºt™t rðïY… Ér»t Au. rºtüw…
‚Útt y™wüw… AkŒ Au. ©e ™thtÞý ‚u™t Œuð‚t
Au. ytðt M‚tuºt™tu nwk {tht Ë{„ú W…ÿð™e þtkr‚™u
yÚtuo, s… fYk Awk.’’ yuðtu ËkfÕ… fhe, …tu‚t™u
r«Þ yuðt RüŒuð™t MðY…™wk æÞt™ fhðwk y™u
íÞth ƒtŒ ™e[u™tu ‘‘™thtÞý fð[’’ {kºt™tu …tX
ÞÚttþÂõ‚ fhðtu.
‘‘©e™thtÞýfð[{kº t’’
yrý{trŒf ytX rËrØðt¤t y™u
þk¾[¢trŒ ytÞwÄtu Äthý fh™th ©e nrh
¼„ðt™ fu su{ýu „Yz W…h rðhts{t™ ÚtR
ntÚte™wk {„h Úte hûtý fÞwO n‚w, ‚u ¼„ðt™ {the
Ëðo «fthu hûtt fhtu.
203
{íMÞ yð‚th Äthý fh™th ¼„ðt™, {the
s¤{tk hûtt fhtu. ƒxwfðuþ Äthý fh™tht
ðt{™S ¼„ðt™, {tÁk …]Úðe W…h hûtý fhtu.
y™u rºtrð¢{ ¼„ðt™, ytftþ{tk {the hûtt
fhtu.
¼Þkfh yèntMÞÚte Œeþtytu „òð™th,
rnhÛÞfrþ…w suðt ŒiíÞtu™t þºtw y™u ËðoË{Úto
yuðt ™]®ËnS ¼„ðt™ {tYk sk„÷{tk ‚Útt ÞwØ{tk
hûtý fhtu. …tu‚t™e ŒtZ ðzu, …t‚t¤{tkÚte …]Úðe™tu
WØth fh™tht, Þ¿t{qŠ‚ ðhtn ¼„ðt™, {the
{t„o{tk hûtt fhtu. …hþwht{ ¼„ðt™, …ðo‚™t
rþ¾htu{tk {the hûtt fhtu. y™u ÷û{ý ‚Útt
¼h‚S™t {tuxt ¼tR ht{[kÿ ¼„ðt™, {the
«ðtË{tk hûtt fhtu.
™thtÞý ¼„ðt™, yr¼[th (W„úÄ{o)
204
‚Útt yt¤Ë «{tŒÚte, {tYk hûtý fhtu. WL{tŒÚte
Út‚tk „ðoÚte ™h ¼„ðt™ {™u ƒ[tðtu. Œ¥ttºtuÞ
¼„ðt™ …h{tí{t™t MðY…™wk rðM{hý Útðt Y…
Œtu»tÚte {tYk hûtý fhtu. y™u ËtkÏÞ þt†™tk
yt[tÞo f…e÷ ¼„ðt™, f{o™t ƒkÄ™Úte {the
hûtt fhtu. Ë™ífw{th ¼„ðt™, ft{Œuð Útfe {the
hûtt fhtu. nÞ„úe𠼄ðt™, {t„o{tk s‚tk Œuð‚t™t
y™tŒhY… y…htÄÚte {the hûtt fhtu. ŒuðŠ»tðÞo
™thŒS ¼„ðt™™e ¼Âõ‚ fhðt{tk Út‚t
y…htÄÚte, {the hûtt fhtu. fw{toð‚th ©e nrh
¼„ðt™, ™hfÚte {the hûtt fhtu.
htu„s™f fw…ÚÞ ¾tðtÚte Út‚e …eztÚte
Ä™ðk‚rh ¼„ðt™, {tYk hûtý fhtu. ¼q¾ -
‚hË, þe‚W»ý, {t™-y…{t™ ytrŒf îkîÚte
Út‚t ¼Þ{tkÚte É»t¼Œu𠼄ðt™, {the hûtt
205
fhtu. Þ¿t yð‚th ¼„ðt™, ÷tuft…ðtŒÚte {tYk
hûtý fhtu. ƒ÷¼ÿ ¼„ðt™, {™w»Þ ‚hVÚte
Út‚t Q…ÿðtu{tkÚte {the hûtt fhtu. ¢tuÄY…e Ë…oÚte
þu»t™thtÞý {the hûtt fhtu. ¼„ðt™ ðuŒÔÞtË,
y¿tt™ Útfe {the hûtt fhtu. …t¾kze ÷tuftuÚte ƒwØ
¼„ðt™, {tÁk hûtý fhtu. y™u Ä{o™e hûtt
{txu yð‚th Äthý fh™th fÂÕf ¼„ðt™,
fr¤Þw„™t Œtu»ttuÚte {tÁk hûtý fhtu.
„ŒtÄthe fu þ 𠼄ðt™ {the
«t‚:ft¤{tk hûtt fhtu. (ËwÞtuoŒÞ …Ae A Äze
ft¤ «t‚:ft¤ fnuðtÞ Au. íÞth …Ae™tu A ½ze
ft¤ Ëk„ðft¤ fnuðtÞ Au.) þÂõ‚ (Ëtk„) ™u
Äh™tht ™thtÞý ¼„ðt™ …qðtoLn ft¤{tk {tÁk
hûtý fhtu . y™u [¢Äthe rð»ýw ¼„ðt™
{æÞtLn ft¤{tk {the hûtt fhtu. Ä™w»ÞÄthe
206
{ÄwËwŒ™ ¼„ðt™, y…htLnft¤{tk {the hûtt
fhtu. ºtý Ät{ su™tk Au, yuðt {tÄ𠼄ðt™,
ËtÞkft¤{tk {the hûtt fhtu. Ér»tfuþ ¼„ðt™
(RrLÿÞtu™t Mðt{e) «Œtu»t ft¤{tk {the hûtt
fhtu. …È™t¼ ¼„ðt™, yÄohtºte …Þok‚ ‚u{s
{æÞhtºte ft¤{tk {tÁk hûtý fhtu. ©e ðíË™wk
r[nT™ su™u Au yuðt ÷û{eftk‚ ¼„ðt™, …tA÷e
htºte{tk {tÁk hûtý fhtu . ‚÷ðth Äthý
fh™th s™tŒo ™ ¼„ðt™, yYýtu Œ Þ™t
ythk¼{tk {the hûtt fhtu. Œt{tuŒh ¼„ðt™,
ËkæÞtË{e… ft¤{tk {the hûtt fhtu. ft¤{qŠ‚
rðïuïh ¼„ðt™, «¼t‚{tk {the hûtt fhtu.
«÷Þft¤™t yÂø™ Ë{t™ ‚eûý
Äthðt¤t y™u ¼„ðt™™e «uhýtÚte [thu ‚hV
Vh™th yuðt nu ËwŒþo™[¢ ! su{ yÂø™ …ð™
207
ËtÚtu {¤e™u ½tË™u ƒt¤u Au, ‚u{ ‚{tu, {tht þºtw
Ëi L Þ™u ƒt¤e ™t¾tu . rðs¤e su ð t ‚ý¾t
Vu÷tð‚e nu fti{tuŒfe „Œt ! ‚wk ¼„ðt™™u ðnt÷e
Au, ‚tu {tht Þût, htûtË, ¼q‚, ƒt¤„ún ð„uhu
þºtwytu™tu ¼tk„e ¼qftu fhe ™tk¾. f]»ý ¼„ðt™u
ð„tzu÷ nu …k[sLÞ þk¾hts ! ‚{tu ‚{tht
¼Þt™fh yðtsÚte «u ‚ , {t‚] , r…þt[,
ƒúñhtûtË ð„uhu Ätuh árüðt¤tytu™u ™Ëtze
{u÷tu. ‚eûý Äthðt¤e y™u ‚÷ðth{tk W¥t{ nu
™kŒf ! ¼„ðt™™e «uhýtÚte ‚{tu {tht þºtw
ËiLÞ™u ft…e ™t¾tu. Ëtu [kÿðt¤e nu Zt÷ ! ‚{tu
W„ú ÿrüðt¤t y™u …t…e yuðt {tht þºtwytu™tk
™uºt™u Ztkfe Œtu.
ðuŒ{qŠ‚ Ë{Úto „YzS y™u rðïfËu™,
{the Ëðo MÚt¤u hûtt fhtu. ¼„ðt™™t {wÏÞ
208
…t»toŒtu, ‚u{™t rŒÔÞ ™t{ MðY…tu, ‚Útt ‚u{™tk
ðtn™tu, ytÞwÄtu y{tht ƒwrØ RÂLÿÞ, {™ y™u
«tý™wk Ëðo yt…r¥t Útfe hûtý fhtu. Ë{„ú s„‚
¼„ðt™™wk þheh Au y™u ‚u{tk ¼„ðt™ þhehY…u
hÌtt Au. ‚uÚte ¾hu¾h Ë{„ú s„‚ ¼„ðt™Y…
s Au ytðt ËíÞ¿tt™Úte {tht Ëðo W…ÿðtu ™tþ
Úttytu. «÷Þ yðMÚtt{tk ˽¤wk s„‚ Ëqû{Y…u
¼„ðt™™t ‚us{tk ÷e™ ÚtR òÞ Au. íÞthu
¼„ðt™ yuf÷t s ¼tËu Au. y™u ‚us ¼„ðt™
Vhe Ë]rü Ë{Þu ¼q»tý, ytÞwÄ, ™t{ Y… ‚Útt
sz[u‚™ þheh™u …tu‚t™e {tÞt ðzu Äthý fhu
Au. ytðwk ËíÞ¿tt™ {™u Au. {txu Ëðo¿t ¼„ðt™,
…tu‚t™t þhehY…e Ëðo ðM‚wytu{tk hne Ëðo MÚt¤u
r™hk‚h {tYk hûtý fhtu. yk‚{tk {nt‚usMðe
™]®ËnS ¼„ðt™ Ëðo rŒþtytu{tk Ëðo MÚt¤{tk
209
‚Útt þheh™e ykŒh y™u ƒnth {tÁk hûtý
fhtu.
yt ™thtÞýfð[™tu …tX fh™th Ëðo
¼ÞÚte {qftÞ Au y™u ‚u™t Ëðo {™tuhÚttu rËØ
ÚttÞ Au.
©e{ŒT ¼t„ð‚™t Aêt MfkÄ™t
ytX{t yæÞtÞ{ rðïY…u RLÿ™u fnu÷
™thtÞýfð[ Ëk…qýo.

210
 ©e n™w{t™[t÷eËt
(Œtu n t)
©e„wÁ [h™ Ëhtushs, r™s {™w {wfwh ËwÄtrh >
ƒh™WP h½wƒh rƒ{÷ sËw, òu ŒtÞf V÷ [trh >>
ƒw  Øne™ ‚™w òr™fu , Ëw r {hti …ð™-fw { th >
ƒ÷ƒwÂØ rƒãt Œunw {turn, nhnw f÷uË rƒfth >>
([ti … tE)
sÞ n™w{t™ ¿tt™ „w™ Ët„h,
sÞ f…eË r‚nwP ÷tuf Wò„h.
ht{ Œq‚ y‚wr÷‚ ƒ÷ Ät{t,
yksr™…wºt …ð™Ëw‚ ™t{t.
{ntƒeh rƒ¢{ ƒshk„e,
fw{r‚ r™ðth Ëw{r‚ fu Ëk„e.
fk[™ ƒh™ rƒhts ËwðuËt,
211
 ft™™ fwkz÷ fwkr[‚ fuËt.
ntÚt ð@ yY æðò rƒhtsu,
ftPÄu {wPs s™uW Ëtsu.
Ëkfh Ëwð™ fuËhe™kŒ™,
‚us «‚t… {nt s„ ðkŒ™.
rðãtðt™ „w™e yr‚ [t‚wh,
ht{ fts fheƒu ftu yt‚wh.
«¼w [rhºt Ëwr™ƒu ftu hrËÞt,
ht{ ÷¾™ Ëe‚t {™ ƒrËÞt.
Ëqû{ Á… Ärh rËÞrn rŒ¾tðt,
rƒfx Y… Ähe ÷kf s÷tðt.
¼e{ Á… Ähe yËwh ËPnthu,
ht{[kÿ fu fts ËPðthu.
÷tÞ ËSð™ ÷¾™ SÞtÞu,
©eh½wƒeh nhr»t Wh ÷tÞu.
212
h½w…r‚ feLne ƒnw‚ ƒztE,
‚w{ {{ r«Þ ¼h‚rn Ë{ ¼tE.
ËnË ƒŒ™ ‚wBnthtu sË „tðu,
yË frn ©e…r‚ fkX ÷„tðu.
Ë™ftrŒf ƒúñtrŒ {w™eËt,
™thŒ þthŒ Ërn‚ yneËt.
s{ fwƒuh rŒ„…t÷ sntP ‚u,
frƒ fturƒŒ frn Ëfu fntP ‚u.
‚w{ W…fth Ëw„úeðrn feLnt,
ht{ r{÷tÞ hts …Œ ŒeLnt.
‚wBnhtu {kºt rƒ¼e»t™ {t™t,
÷kfuïh ¼yu ˃ s„ ò™t.
sw„ ËnËú òus™ …h ¼t™q,
÷eÕÞtu ‚trn {Äwh V÷ ò™q.
«¼w {wrÿft {ur÷ {w¾ {tnª,
213
 s÷rÄ ÷tPr½ „Þu y[hs ™tnª.
Œw„o{ fts s„‚ fu su‚u,
Ëw„{ y™w„ún ‚wBnhu ‚u‚u.
ht{ Œwythu ‚w{ h¾ðthu,
ntu‚ ™ yt¿tt rƒ™w …iËthu.
˃ Ëw¾ ÷ni ‚wBnthe Ëh™t,
‚w{ hûtf ftnw ftu zh™t.
yt…™ ‚us ËBnthtu yt…u,
‚e™tU ÷tuf ntPf ‚U ftP…u.
¼q‚ r…þt[ r™fx ™rn ytðu,
{ntƒeh sƒ ™t{ Ëw™tði.
™tËu htu„ nhu ˃ …eht,
s…‚ r™hk‚h n™w{k‚ ƒeht.
Ëkfx ËU n™w{t™ Awztðu,
{™ f{o ƒ[™ æÞt™ òu ÷tði.
214
˃ …h ht{ ‚…Mðe htò,
r‚™ fu fts Ëf÷ ‚w{ Ëtò.
ytuh {™tuhÚt òu ftuE ÷tðu,
ËtuE yr{‚ Sð™ V÷ …tðu.
[thtU sw„ …h‚t… ‚wBntht,
ni …hrËØ s„‚ WrsÞtht.
ËtÄw Ëk‚ fu ‚w{ h¾ðthu,
yËwh r™fkŒ™ ht{ Œw÷thu.
yü rËÂØ ™ti r™rÄ fu Œt‚t,
yË ƒh Œe™ ò™fe {t‚t.
ht{ hËtÞ™ ‚wBnhu …tËt,
ËŒt hntu h½w…r‚ fu ŒtËt.
‚wBnhu ¼s™ ht{ ftu …tðu,
s™{ s™{ fu Œw:¾ rƒËhtðu.
yk‚ ft÷ h½wƒh …wh òE,
215
 sntP sL{ nrh¼õ‚ fntE.
ytuh Œuð‚t r[¥t ™ ÄhE,
n™w{k‚ ËuE Ëðo Ëw¾ fhE.
Ëkfx fxi {exi ˃ …eht,
òu Ëw{hi n™w{‚ ƒ÷ƒeht.
si si si n™w{t™ „tuËtE,
f]…t fhnq „wÁ Œuð fe ™tE.
òu Ë‚ ƒth …tX fh ftuE,
Aqxrn ƒkrŒ {nt Ëw¾ ntuE.
òu Þn …Zi n™w{t™ [t÷eËt,
ntuE rËÂØ Ët¾e „tiheËt.
‚w÷ËeŒtË ËŒt nrh [uht,
fesi ™tÚt ÌŒÞ {nP zuht.
>> Er‚ ©e n™w{t™[t÷eËt Ëk…qýo >>

216