Madhayamaka PDF
Madhayamaka PDF
『創価大学・国際仏教高等研究所・年報』
平成18年度(第10号)2007年3月発行
Annual Report of
The International Research Institute
for Advanced Buddhology
at Soka University
for the Academic Year 2006
[= ARIRIAB], vol. X, pp. 117−147, March 2007
YE Shaoyong 葉 少勇
YE Shaoyong
The two manuscripts presented here belong to the collection of Sanskrit manuscripts
formerly kept in the China Ethnic Library, Beijing. The collection was brought from Tibetan
monasteries to Beijing in 1961, cataloged by Wang Sen in 1985, 1 and returned to Tibet in
1993. Now these manuscripts are preserved in Tibet Museum in Lhasa. 2 The microfilms I
used belong to the Research Institute of Sanskrit Manuscripts and Buddhist literature at
Peking University. In 2003 when I was checking the microfilms, folios cataloged by Wang
Sen as “No. 17, Sanskrit miscellaneous leaves” drew my attention. With the help of my
supervisor, Dr. Duan Qing, I was able to identify fourteen folios belonging to two incomplete
manuscripts (hereafter referred to as our manuscripts), among which three folios are from a
separate copy of the Mūlamadhyamakakārikā (MKMs) and eleven folios are from
Buddhapālita-mūlamadhyamaka-vṛtti, i.e., Buddhapālita’s commentary (BPMs).
Judging from the microfilm, these palm-leaves are not in good condition, and among
them several folios are heavily damaged. Given their condition, only three folio numbers can
be made out. According to my counting with the aid of the Tibetan translation, the two works
should both be numbered from folio one. I therefore consider them to be two manuscripts,
although they appear to be written by the same scribe. No colophon or date has been found in
the manuscripts. Their script, which could be called an eastern variety of the post-Gupta
script, resembles that of inscriptions from Nepal from around the 7th century (cf. Indraji 1880;
* This a revised version of a paper presented at the XIV Conference of the International Association of
Buddhist Studies held in London in 2005. My thanks are due to my supervisor, Professor Duan Qing of
Peking University, who kindly provided me with this topic and offered me guidance. I am also indebted to
Mr. Nader Rastegar and to Venerable Chun Yi, without whose beneficence I could not have attended that
conference, and to Professor Michael Witzel for kindly helping me locate travel funds. I am also obliged to
Professor Harunaga Isaacson who not only afforded me some needed materials but also provided valuable
suggestions. I wish to express my sincere gratitude to Professors Akira Saito, Seishi Karashima and Dr.
Jundo Nagashima who read my earlier transcriptions and suggested a great number of improvements.
Thanks are also due to Professor Jan Nattier who took the trouble of checking my English. Needless to say,
any errors that remain are my own.
1
Wang Sen 王森, 民族圖書館藏梵文貝葉經目录 (A Catalogue of the Sanskrit Manuscripts Preserved
in the China Ethnic Library), 1985. See Hu-von Hinüber 2006: 297-335.
2
Cf. Steinkellner 2004; Hu-von Hinüber 2006.
Gnoli 1956) and that in a manuscript of the Daśabhūmikasūtra from Nepal (Matsuda 1996,
manuscript A). The paleographical date of the latter has been suggested by L. Sander as the
early 7th century (op.cit., xvii). Inasmuch as there is no dated manuscript from this period and
region accessible to me, and it is usually considered unsafe to date a manuscript based on
inscriptions, the 7th century for our manuscripts is just my best estimate based on the
available evidence. If my estimation is correct, it is a surprise to find such ancient
manuscripts in Tibet, almost dating to the introduction of Buddhism into Tibet, and only
around 100 years after Buddhapālita’s commentary was composed. Moreover, these two
manuscripts are not only the oldest extant Sanskrit manuscripts insofar as the Madhyamaka
texts are concerned, but are also the first Sanskrit copies of an independent MK and of
Buddhapālita's commentary to have been found.
The remaining three folios of MKMs have preserved 107 verses—although these
individual verses are not always complete—which amount to approximately one fifth of the
whole work. The eleven folios of BPMs contain 57 verses with commentary. As it has been
passed down to us, BPTib has a text almost identical to Akutobhayā (ABh) from chapter XXIII
to XXVII. Since our manuscript does not include these chapters, the question whether
Buddhapālita had a different commentary on these five chapters remains. Based on the
Tibetan translation, BPMs comprises approximately one ninth of the whole work, if chapters
XXIII to XXVII are included.
According to de Jong’s numbering of the verses (dJ), the contents of these two
manuscripts are as follows:
Manuscript of the Mūlamadhyamakakārikā Manuscript of the Buddhapālitamūlamadhyamakavṛtti
As the original manuscripts have not become available to me thus far, I here provide
tentative editions based on the microfilm only, with the hope that I will be able to check them
against the originals in future.
118
Conventions
Symbols:
() restored akṣara(s)
(italic) uncertain restoration or back-translation from Tibetan
[] damaged akṣara(s)
<> omitted (part of) akṣara(s)
<< >> insertion
{} superfluous akṣara(s)
{{ }} deleted akṣara(s)
+ one destroyed akṣara
.. one illegible akṣara
. illegible part of an akṣara
… indefinite number of lost akṣaras
* virāma
' avagraha (not used in the original manuscript)
◎ decorative circle
○ string hole
▼ line break (the line and folio numbers are indicated on the page margin)
◄ approximate place of the line break
Punctuation:
Ms. ed.
gap for punctuation <•> or <||>
visarga-cum-daṇḍa and virāma-cum-daṇḍa <•> or <||>
or •
||
or • ||
*All words are transcribed as they appear in the manuscripts without correction, such as gaṃtā for gantā,
dharmma for dharma, attra for atra, prasiddhyati for prasidhyati, mitthyā for mithyā, and so on.
119
Hu-von Hinüber Haiyan Hu-von Hinüber, “some Remarks on the Sanskrit Manuscript of the
2006 Mūlasarvāstivāda-Prātimokṣasūtra found in Tibet”, Jaina-itihāsa- ratna: Festschrift für
Gustav Roth zum 90. Geburtstag, Indica et Tibetica 47, Ute Hüsken, Petra Kieffer-Pülz
and Anne Peters, ed., Marburg, 2006.
Indraji 1880 Bh. Indraji & G. Bühler, “Inscriptions from Nepal,” Indian Antiquary 9, 1880, pp.
163-194.
LVP L. de la Vallée Poussin, Madhyamakavṛttiḥ, Mūlamadhyamakakārikās
(Mādhyamakasūtras) de Nāgārjuna avec la Prasannapadā Commentaire de
Candrakīrti, Bibliotheca Buddhica 4, 1903-13. Repr., Delhi: Motilal Banarsidass
Publishers, 1992.
MacDonald 2007 “Revisiting the Mūlamadhyamakakārikā: Text-Critical Proposals and Problems”, インド哲
学仏教学研究 Studies in Indian Philosophy and Buddhism 14, Department of Indian
Philosophy and Buddhist Studies, Graduate School of Humanities, the University of Tokyo,
2007.
Matsuda 1996 Kazunobu Matsuda, Two Sanskrit Manuscripts of the Daśabhūmikasūtra Preserved at
the National Archives, Kathmandu, Bibliotheca Codicum Asiaticorum 10, Tokyo, 1996.
MK Mūlamadhyamaka-kārikā by Nāgārjuna
MKMs Sanskrit manuscript of the Mūlamadhyamaka-kārikā by Nāgārjuna (Collection of
Sanskrit Manuscripts formerly kept in the China Ethnic Library, Beijing).
MKTib Tibetan translation of the Prajñānāma-mūlamadhyamaka-kārikā by Nāgārjuna
(
NT“-U-˛-T]Ã-WÀC-`‰]“_-qc-R-a‰c-_T-F‰c-q-T, D 3824)
MW M. Monier-Williams, A Sanskrit-English Dictionary, Oxford 1899: The Clarendon
Press, 1899.
N Narthang (sNar thang) blockprint edition of the Tibetan Tipiṭaka
P Peking blockprint edition of the Tibetan Tipiṭaka
PG Chinese translation of Piṅgala’s commentary on the Mūlamadhyamaka-kārikā (中論, 藏
要 2, 上海書店, p. 903).
PP Prajñā-pradīpa-mūlamadhyamakavṛtti by Bhāviveka
PPCh Chinese translation of the Prajñā-pradīpa-mūlamadhyamakavṛtti by Bhāviveka (般若
燈論釋, T1566, 30.50c3)
PPTib Tibetan translation of the Prajñā-pradīpa-mūlamadhyamakavṛtti by Bhāviveka
(
NT“-U]Ã-˛-T]Ã-]u‰`-R-a‰c-_T-±ÈP-U, D 3853)
PSP Mūlamadhyamakakārikavṛtti-prasannapadā by Candrakīrti
PSPTib Tibetan translation of the Mūlamadhyamakakārikavṛtti-prasannapadā by Candrakīrti
(
NT“-U-˛-T]Ã-]u‰`-R-WÀCc-Cc`-T-Z‰c-q-T, D 3860)
Saito 1985 Akira Saito 斎藤明, “Textcritical Remarks on the Mūlamadhyamakakārikā as Cited in
the Prasannapadā”, Indogaku Bukkyōgaku Kenkyū 33, 2, 1985, pp. 846-842.
SM Chinese translation of Sthiramati’s commentary on the Mūlamadhyamakakārikā (大乘
中觀釋論, T1567, 30.136a5, chapters 1-13; K1482, 41.102c14; 卍正藏经, 49, p. 62,
chapters 1-27)
Steinkellner 2004 Ernst Steinkellner, A Tale of Leaves: On Sanskrit Manuscripts in Tibet, their Past and
their Future, 2003 Gonda Lecture, Amsterdam: Royal Netherlands Academy of Arts and
Sciences, 2004.
T Taishō Shinshū Daizōkyō 大正新修大藏經
Tib. MKTib, PSPTib, ABh, BPTib and PPTib
Ye 2007 Ye Shaoyong, “A Re-examination of the Mūlamadhyamakakārikā on the Basis of the
Newly Identified Sanskrit Manuscripts from Tibet”, Annual Report of the International
Research Institute for Advanced Buddhology at Soka University for the Academic Year
2006, Tokyo, 2007, pp. 149-170.
120
Mūlamadhyamaka-kārikā
1
sur: read syur = MacDonald 2007; dJ, LVP sa.
2
nivṛttā: dJ, LVP nivṛttās.
3
(v)[y](a)[va]sthitaparīkṣā: LVP Pūrvaparīkṣā; ABh, BPTib, PPTib
I‰-T_-`‰P-R-RÈ-NE-I‰-T_-ÉE-T-TåC-R ; MK Tib,
PSPTib
¢-_È`-P-CPc-R-TåC-R; PG 觀本住; SM 觀先分位; PP Ch 觀取者. Cf. Ye 2007.
4
yadīndhanaṃ bhaved: dJ, LVP yad indhanaṃ sa ced; ABh, PPTib, BPTib(PNG)
C`-K‰-a…E-N‰-U‰-^…P-P, , ; MK Tib,
PSPTib, BPTib(DC)
T“N-a…E-CE-N‰-U‰-^…P-P, , ; PG 若然是可然; PP Ch 若火即是薪; SM 若火即是薪. Cf. Ye 2007.
5
agnid: read agnir.
6
åC-Lfi-]T_-T-^…/P-/P-/P/…, , ˛ÈU-R-NÈP-U‰N-I…N-Oÿ-]nŸ_, , ; BP , ABh,
nityadīpte: dJ, LVP nidyadīptaḥ; MKTib, PSPTib
PPTib
åC-Lfi-]T_-T-I…N-^/…P-/P/, , ˛ÈU-R-NÈP-U‰N-I…N-Oÿ-]nŸ_, , ; PG 火若常然者, 人功則應空; SM 火若常然者, 然 Tib
121
(5?)a4 ▼[str](ī) saṃprāpnoti puruṣaṃ puruṣaś ca striyaṃ yathā •|| (X.6)
anya evendhanād agniḥ prāpnuyāt kāmam indha○naṃ 1 •
agnīndhane yadi syātām anyonyena tiraskṛte • (X.7)
yadīndhanam apekṣyāgnir apekṣyāgniṃ yadīndhanaṃ •
katarat pūrvva○niṣpannaṃ yad apekṣ<y>āgnir indhanaṃ • (X.8)
yadīndhanam apekṣ<y>āgnir agneḥ siddhasya sādha(nam* •)
(5?)a5 ▼[bha]viṣyatīndhanaṃ 2 cāpi bhaviṣyati niragnikam* || (X.9)
yo 'pekṣya siddhyate bhāvas tam e<<vā>>pekṣya siddhyati • ○
yadi yo 'pekṣitavyaḥ sa siddhyatām* kam apekṣya kaḥ || (X.10)
yo 'pekṣya siddhyate bhāvas so 'siddho 'pekṣate kathaṃ • ○
athāpy apekṣate siddhas tv apekṣāsya na yujyate • || (X.11)
apekṣ<y>endhanam agnir na nānapekṣyā(gnir indhanam* • )
(5?)a6 ▼[a]pekṣyendhanam agnin na nānapekṣyāgnim indhanaṃ • (X.12)
āgacchaty anyato nāgnir indhane 'g[n]ir na vidyate • ○
athendhanaṃ 3 śeṣam uktaṃ gamyamānagatāgataiḥ || (X.13)
indhanaṃ punar agnir na nāgnir anyattra cendhanāt* •
nāgnir indhana○vān nāgnāv indhanāni na teṣu saḥ <||> (X.14)
agnīndhanābhyāṃ vyākhyātaḥ ātmopādā[nayo](kramaḥ •
(5?)b1 sarvo ◄ nirava)[śeṣeṇa sārdhaṃ ghaṭapaṭādibhiḥ] (|| X.15
ātma)[naś ca satatva](ṃ) [ye] (bhāvānāṃ ca) [p]ṛ(thak) [p]ṛ(thak •
nirdiśanti na tān manye śāsanasyārthakovidān* ||◎|| X.16
a)[gn](ī)[ndha](naparīkṣā nāma daśamam*) [||◎||]
1
prāpnuyāt kāmam indhanaṃ: = BPMs; dJ, LVP indhanaṃ kāmam āpnuyāt.
2
C`-K‰-a…E-õÈc-U‰-^…P-P, , U‰ -u⁄T-R-`-±„T-R_-]/nŸ/_/, ,
[bha]viṣyatīndhanaṃ: dJ, LVP evaṃ satīndhanaṃ; Tib.
T/“N/-R/_/-/q/-T/]/Ã-/a/…E/-`-^E-, , U‰-U‰N-R_-P…-]nŸ_-R-^…P, , . Cf. Ye 2007.
3
N‰-/T/Z…/P-/a/…E/-C/…-üC-U-P…, , cÈE-NE-U-cÈE-
athendhanaṃ: read tathendhanaṃ; dJ, LVP atrendhane. MKTib, PSPTib
TCÈU-Rc-T§P, , cÈE-NE-U-cÈE-TCÈU-R-^…c, , N‰- /T/Z/…P/-/a/…E/-/`/-üC-U-T§P, , ; PG 可然亦如是, 餘如去
; ABh, BPTib, PPTib
來說; PPCh 如薪餘亦遮, 去來中已說; SM 餘法亦復然, 如去來品說. Cf. Ye 2007.
122
paścā<j> jātir yyadi bhavej [ja]○rāmaraṇam āditaḥ •
āhaitukam 1 ajātasya syāj jarāmara(ṇaṃ katham* || XI.4
◄na jarāma)[raṇaṃ c]aiva 2 [jā]tiś ca sa[ha] yujyate • (5?)b3
mriyeta jāyamānaś ca syāc cāhaitukatobhayo(ḥ) 3 <||> (XI.5)
[ya]○tra na prabha[va]nty e[te] (pū)[rvvāpa](ra)[sahakkramā](ḥ) <•>
prapañca[yanti] tāṃ jātiṃ taj jarāmaraṇaṃ ca kiṃ • <||> (XI.6)
kāryyaṃ ca kāraṃṇa 4 caiva la○kṣyaṃ lakṣaṇam eva ca • {||}
vedanā vedakaś caiva santy arthā (ye ca ke) [cana] • <||> (XI.7)
▼(pūrvā na vidyate koṭi)[ḥ sa]ṃ[sārasya] (na keva)[laṃ • (5?)b4
sarvve]ṣām eva dharmmāṇāṃ 5 pūrvā koṭī na vidyate ||◘|| (XI.8)
pū○rvvāpa[ra]koṭiparī[kṣā] 6 nām(ai)[kādaśama](ṃ) ||◘||
1
āhaitukam: read āhetukam or ahaitukam? dJ, LVP ahetukam.
2
jarāmaraṇaṃ caiva: = dJ; LVP jarāmaraṇaiva.
3
cāhaitukatobhayo(ḥ): dJ, LVP cāhetu°.
4
kāraṃṇa: read kāraṇaṃ.
5
[sarvve]ṣām eva dharmmāṇāṃ: dJ, LVP sarveṣām api bhāvānāṃ; Tib.
NEÈc-éUc-MUc-FN-I…N-`-^E-, , ; PG,
PPCh 如是一切法; SM 諸法亦復然.
6
pūrvvāpa[ra]koṭiparī[kṣā]: = LVP; MKTib, PSPTib
¢ÈP-NE-p…-U]Ã-UM]-TåC-R ; ABh, BP
Tib, PPTib
]BÈ_-T-TåC-R ;
PG 觀本際;PPCh, SM 觀生死. Cf. Ye 2007.
7
ahaitukaṃ: dJ, LVP ahetukam.
8
This verse appears in dJ, LVP, MKTib, PSPTib, PG and SM, but is absent in ABh, BPTib, PPTib and PPCh. Cf.
Ye 2007.
123
1 folio is lost
1
nirmmitenāśco: read °tenānyo = dJ, LVP.
2
dharmmadharmaparīkṣā: read karmaphalaparīkṣā(?).
3
ātmātmanīyayoḥ: dJ, LVP °ātmanīnayoḥ. Cf. Ye 2007.
4
bahiś cāddhyātmam: dJ, LVP bahirdhādhyātmam.
5
prajñapti tad: unmetrical, read prajñapitam(= dJ)? LVP [prajñapitam].
6
ātmā nanātmā: read nātmā na cānātmā = dJ, LVP.
7
nivṛttaś cittagoca[r](aḥ): = dJ; LVP nivṛtte cittagocare.
8
anutpannāniruddho: read °ddhā = dJ, LVP.
124
sarvvan tathyaṃ na vā tatthyaṃ tathyaṃ cātatthyam eva ca • {||} ○
naivātatthyaṃ naiva tathya{ṃ}m etat tad buddhaśāsanaṃ 1 • <||> (XVIII.8)
aparapratyayaṃ śāntaṃ prapañcair aprapañcitaṃ •
nirvvikalpa○m anānārtham etat tatvasya lakṣaṇaṃ || (XVIII.9)
pratītya yad yad bhavati na hi tāvat tad eva ta(t* •)
▼(nacā)[nya]d api tat [ta]smān nocchedo na śāśvataṃ 2 • || (XVIII.10) 7a6
anekārtham anānārtham etat tatvasya lakṣaṇaṃ • ○
pratītya yad yad bhavati 3 buddhānāṃ śāsanāmṛtaṃ • <||> (XVIII.11)
sambuddhānām anutpāde śrāvakānāṃ punaḥ kṣaye •
jñānaṃ pratye○kabuddhānām asaṃsarggāt pravarttate • || ◘|| (XVIII.12)
saddharmmaparīkṣāṣṭādaśamaṃ 4 pra(karaṇam* ||◎||)
1
etat tad buddhaśāsanaṃ: dJ, LVP etad buddhānuśāsanam; MKTib, BPTib(DC), PSPTib
N‰-P…-cEc-îc-ä‰c-T§P-
R]È, ,; BP Tib(PNG), ABh, PPTib
N‰-P…-cEc-îc-T§P-R]È, , . Cf. Ye 2007.
2
nocchedo na śāśvataṃ: one syllable is missing; read nocchedo na <ca> śāśvataṃ? dJ, LVP nocchinnaṃ nāpi
śāśvatam.
3
etat tatvasya lakṣaṇaṃ • pratītya yad yad bhavati: the scribe seems to have copied XVIII.9d and 10a here
by mistake. Read as dJ and LVP, anekārtham anānārtham anucchedam aśāśvatam / etat tal lokanāthānāṃ
buddhānāṃ śāsanāmṛtam //.
4
saddharmmaparīkṣā: LVP ātmaparīkṣā; PSPTib
TNC-TåC-R; MK Tib, ABh, BPTib, PPTib
TNC-NE-GÈc-TåC-R ; PG,
PPCh, SM 觀法.
5
ti: read hi = dJ, LVP.
6
syatāṃ: read syātāṃ = dJ, LVP.
7
yayoḥ: read tayoḥ? dJ, LVP tayoḥ; Tib.
N‰-CI…c.
8
CPc-R-^ÈN-R-U-^…/P/-Rc, , .
gṛhyate: read vidyate(?) = dJ, LVP vidyate; Tib.
125
kālaṃ pratītya bhāvaś 1 cet kālo ○ bhāvād ṛte kutaḥ <•>
na ca kaś cana bhāvo 'sti kutaḥ kālo bhaviṣyati • ||◘|| (XIX.6)
7b3 kālap(arīkṣā nāma) ▼ ūnaviṃśat* ||◘||
1
kālaṃ pratītya bhāvaś: read bhāvaṃ pratītya kālaś = dJ, LVP.
2
hetu<ṃ> phalasya datvā ca: = dJ; LVP hetukaṃ phalasya dattvā.
3
āhaitukaṃ: read āhetukaṃ(?) = dJ, LVP.
4
ekakāle prasajyeta: read ekakālau prasajyete = dJ, LVP.
5
evātha: read eva ca = dJ, LVP.
6
āhaitukaṃ: read āhetukaṃ(?) = dJ, LVP.
7
niruddh[ā]staṃgataḥ: read niruddho ’staṃgataḥ = dJ, LVP.
8
ipi: read api = dJ.
9
hetus tiṣṭhann ipi kathaṃ: dJ hetus tiṣṭhann api kathaṃ; LVP tiṣṭhann api kathaṃ [hetuḥ].
126
athāvṛtaḥ phalenāsau katamaṃ 1 jana○yet phalaṃ •
na hy ad[ṛṣṭvā ca dṛṣṭv]ā ca 2 hetur janaya[te] phalaṃ • || (XX.11)
n(ātītasya hy atītena ◄ phalasya saha het)[u]nā • (8)a1
nājātena na jātena sangatir jātu vidyate • <||> (XX.12)
nājātasyāpy 3 ajātena phalasya saha he○tunā •
nātītena na jātena saṃgatir jātu vidyate • <||> (XX.13)
na jātasya 4 hi jātena phalasya saha hetunā •
nājātena na naṣṭena ○ [saṃ]gati(r) [jātu vi]dya[te] <||> (XX.14)
.. .. .. .. .. .. .. na pha[la]sya sa[ha he]tunā •
nā[sty] ajātasya jā[te]na ▼ .. .. .. .. .. .. .. .. • 5 (8)a2
asatyāṃ saṃgatau hetuḥ kathaṃ janayate phalaṃ <•>
satyāṃ vā saṃgatau hetuḥ kathaṃ janayate ○ phalaṃ || (XX.15)
hetuḥ phalena śunyaś 6 cet kathañ janayate phalaṃ <•>
hetuḥ phalenāśūnyaś cet kathañ janayate phalaṃ <||> (XX.16)
phalaṃ notpadyate 7 'śū○nyam aśūnyan na nirotsyate •
ani(ru)[ddha]m anutpannam aśūnyaṃ tad bhaviṣyati • <||> (XX.17)
katham utpatsyate śūnyaṃ ▼ (kathaṃ śūnyaṃ niro)tsyate • (8)a3
śūnyam apy aniruddhan tad anutpannaṃ prasajyate • <||> (XX.18)
hetoḥ phalasya caikatvaṃ na hi jātū○papadyate •
hetoḥ phalasya cānyatvaṃ{n} na hi jātūpapadyate • || (XX.19)
ekatve phalahetvos syād aikyaṃ janakajanyayoḥ <•>
pṛthaktve phalahetvoḥ ○ syāt tulyo hetur ahetunā • <||> (XX.20)
phalaṃ svabhāvasadbhūtaṃ kiṃ hetur janayiṣyate 8 •
phalaṃ svabhāvāsadbhūtam* ▼ (kiṃ hetur janayi)ṣyati • (XX.21) (8)a4
na cājanayamānasya hetutvam upapadyate •
hetutvānupapa{r}ttau ca phalaṃ kasya bhavi○ṣyati • || (XX.22)
1
katamaṃ: cf. BHSG § 21.11; dJ, LVP katamaj.
2
[ca dṛṣṭv]ā ca: dJ na dṛṣṭvāpi; LVP vā dṛṣṭvā vā. Cf. Ye 2007.
3
]/{/c/-T/“ -/U/-/´/‰c/-î‡-U-´‰c, , ;
nājātasyāpy: read nājātasya hi = BPMs; dJ, LVP na jātasya hi; ABh, PPTib, BPTib
MKTib, PSPTib
]/{/c/-/T/“-/´‰/c/-R/-î‡-U-´‰c, , ; PG 若言未來因. Cf. Ye 2007.
4
]/{/c/-/T“/-/´‰/c/-R/-î‡-´‰c-NE-, , ; MK ]/{/c/-T/“-/
na jātasya: = BP ; dJ, LVP nājātasya; ABh, PP , BP Tib, PSPTib
U/-/´/‰c/-î‡-´‰c-NE-, , ; PG 若言現在因. Cf. Ye 2007.
Ms Tib Tib
5
This verse, of which only pādas b and c are left, might be superfluous. It does not appear in any of other
texts.
6
śunyaś: read śūnyaś.
7
notpadyate: = BPMs; dJ, LVP notpatsyate.
8
janayiṣyate: read °ṣyati = dJ, LVP.
127
na ca pratyayahetūnām iyam ātmānam ātmanā •
yā sāmagrī janayate kathaṃ janayate 1 phalaṃ • <||> (XX.23)
na sāmagrīkṛ○taṃ tasmān 2 nāsāmagrīkṛtaṃ phalaṃ •
asti pratyayasāmagrī kuta eva phalaṃ vinā ||◘|| (XX.24)
(8)a5 sāmagrīhetu▼(phalaparīkṣā 3 nāma viṃśatitamam*) ||◘||
1
î‡-éUc-NE-P…-ì‰P-NC-C…, , WÍCc-R-CE-^…P-
kathaṃ janayate: dJ sā kathaṃ janayet; LVP [sā] kathaṃ janayet; Tib.
N‰-^…c-P…, , TNC-C…c-TNC-I…N-U…-´‰N-P, , ]{c-T“-H…-/õ/_/-´/‰N/ -R/_/-q/‰N/, ,
. Cf. Ye 2007.
2
na sāmagrīkṛtaṃ tasmān: dJ, LVP na sāmagrīkṛtaṃ phalaṃ; Saito 1985, tasmān na sāmagrīkṛtaṃ; ABh,
PPTib, BPTib
N‰]Ã-p…_-WÍCc-Rc-qc-R-NE-, ,; MK
N‰-p…_-WÍCc-Rc-qc-R-U‰N, , ; PG, PP 是故果不從.Cf. Ye 2007.
Tib, PSPTib
3
WÍCc-R-TåC-R; ABh, PP , BP î‡-NE- Ch
128
saṃbhavo ○ vibhavaś caiva nāśūnyasyopapadyate • || (XXI.9)
saṃbhavo vibhavaś caiva naikam 1 ity upapadyate •
saṃ[bhavo] vibhavaś caiva na nānety upa○padyate • || (XXI.10)
dṛśyate saṃbhavaś caiva vi[bhavaś ceti 2 te bhavet*] <•>
(dṛ)[śya](te) [saṃ](bhava)[ś c](aiva mohād vibha)[va eva ca] • || (XXI.11)
▼(na bhāvāj jāya)te bhāvo 'bhāvo bhāvān na jāyate • (8)b2
nābhāvāj jāyate bhāvo 'bhāvo 'bhāvān na jāyate • (XXI.12) 3
na svato ○ jāyate bhāvaḥ parato naiva jāyate •
na sva[taḥ] parataś caiva [jā]yate jā[yate] kutaḥ <||> (XXI.13)
[bhā]vam abhyupapannasya śāśvatoccheda○darśanaṃ • {||}
prasajyate sa bhāvo hi nityo 'nity(o) ['p]i 4 [v](ā) [bhavet*] <||> (XXI.14)
(bhāvam a)[bhy](upapannasya naivoc)ch(edo) [na] (śāśva◄tam* • (8)b3
u)dayavyayasantānaḥ phalahetvor bhavaḥ sa hi • (XXI.15)
udayavyayasantānaḥ phalahetvor bhavaḥ○ sa cet* <•>
vyayasyepunarutpatter 5 hetūcchedaḥ prasajyate <||> (XXI.16)
[sadbhāvasya] svabhāvena nāsadbhāvaś ca yujyate • {||}
nirvvāṇakāle cocche○daḥ praśamād bhavasa[nta]teḥ <||> (XXI.17)
carame na niruddhe ca prathamo yujya[te bhavaḥ •
carame] nāniruddh(e) ca prathamo ▼ (yujyate bha)[v]aḥ <||> (XXI.18) (8)b4
niruddhyamāne carame prathamo yadi jāyate • {||}
niruddhyamāna eke sya 6 jāyamāno ○ aparo 7 bhavet*<||> (XXI.19)
1
naikam: dJ, LVP naika.
2
UMÈE-EÈ-£/U/-O/ÿ-mÈN-c‰Uc-P, , . Cf. Ye 2007.
ceti: dJ, LVP caiva; Tib.
3
dJ, LVP na bhāvāj jāyate bhāvo bhāvo ’bhāvān na jāyate / nābhāvāj jāyate ’bhāvo ’bhāvo bhāvān na
jāyate //; MKTib, PSPTib
NEÈc-RÈ-NEÈc-`c-U…-´‰-§‰, , NEÈ c-RÈ-NEÈc-U‰N-`c-U…-´‰, , NEÈc-U ‰N-NEÈc-U‰N-U…-´‰-§‰, , NEÈc-U‰N-NEÈc-
`c-U…-´‰]È, , ; ABh, BP , PP
NEÈc-RÈ-NEÈc-`c-U…-´‰-§‰, , NEÈ c-U‰N-NEÈc-`c-U… -´‰]È, , NEÈc-RÈ-NEÈc-U‰N-U…-´‰-§‰, , NEÈc-U‰N-
NEÈc-U‰N-U…-´‰]È, , (BP U‰N for ^ÈN in pāda c); PG 從法不生法, 亦不生非法, 從非法不生, 法及於
Tib Tib
Tib mistake
非法; PPCh 有體不生體, 亦不生無體, 無體不生體, 亦不生無體; SM 有體不生體, 無體不生體, 體不
生無體, 有無體不生. Due to the absence of avagraha in our manuscript, there are two different ways to
read this verse. One is shown in the edition, which is followed by the ABh, PPTib, BPTib, PG and PPCh, the
other is indentical to the reading of dJ and LVP, and confirmed by MKTib, PSPTib and partly by SM.
4
['p]i: dJ ’tha; LVP [’tha]. Cf. Ye 2007.
5
vyayasyepunarutpatter: read vyayasyā° = dJ, LVP.
6
eke sya: read ekaḥ syāj = dJ, LVP.
7
aparo: read ’paro = dJ, LVP.
129
na cen niruddhyamānaś ca jāyamānaś ca vidyate 1 •
sārdhdhaṃ ca yeṣu mriyate 2 teṣu skandheṣu jāyate • || (XXI.20) ○
e[va]ṃ tri[ṣ]v ap(i) [kāleṣu] na yuktā [bhava]santatiḥ <•>
y(ā) nāsti tri[ṣu kāle]ṣu kutaḥ s(ā) [bhavasaṃtatiḥ] • ||◘|| 3 (XXI.21)
(8)b5 ▼ (saṃbhavavibhava)parīkṣā ekaviṃśat prakaraṇaṃ || ◘ ||
1
üP-F…C-Lfi-^E-_…/C/c-/U…P-P, , üP-F…C-ÆÈ_-T]E-^È/N/-/U…P-
vidyate: dJ, LVP yujyate; MKTib, PSPTib ; ABh, BPTib, PPTib
P, ,
. Cf. Ye 2007.
2
yeṣu mriyate: dJ, LVP mriyate yeṣu.
3
y(ā) nāsti tri[ṣu kāle]ṣu kutaḥ s(ā) [bhavasaṃtatiḥ] • //: dJ triṣu kāleṣu yā nāsti sā kathaṃ bhavasaṃtatiḥ;
Oÿc-Cc“U-NC-Lfi-CE-U‰N-R, , N‰-P…-H…-õ_-~…N-R]Ã-î‡P, ,
LVP [triṣu kāleṣu yā nāsti sā kathaṃ bhavasaṃtatiḥ]; Tib. . Cf. Ye
2007.
4
nyānanyaḥ: read nānyaḥ = dJ, LVP.
5
N‰-TZ…P-Ca‰Cc-R-CE-Z…C-^…P, ,
nu: dJ, LVP ’tra. Tib. . Cf. Ye 2007.
6
buddha: read buddhaḥ = dJ, LVP .
7
sa nātmety: = Saito 1985; dJ, LVP so ’nātmety.
8
bhavāt: read bhavet = dJ, LVP.
130
Buddhapālita-mūlamadhyamaka-vṛtti
…
TCÈU-`-]uÈ-T-^ÈN-P-P…, ,
(gamyamānasya gamane ]uÈ-T-CI…c-c“-M`- ▾]nŸ_-K‰, ,
1
P 191a
prasaktaṃ gamanadvayam • CE-C…c-TCÈU-R-N‰-NE-P…, ,
yena tad gamyamānaṃ ca
yac cātra gamanaṃ punaḥ || II.5)
N‰-`-]uÈ-T-CE-^…P-R]È, , (II.5)
(9?)a1 ◄(gamyamānasya gatiyuktasya gamane
TCÈU-R-]uÈ-T-NE-úP-▾R-`-]uÈ-T_-TåCc- P, ]uÈ- D 169b2
]uÈ-T-RÈ-^E-CI…c-c“-]nŸ_, ,
dvau gantārau prasajyete • CE-p…_-]uÈ-RÈ-U‰N-R_-P…, ,
[prasakte] gamanadvaye • (II.6ab)
]uÈ-T-]MN-R_-U…-]nŸ_-▾p…_, , (II.6) N 182a
(9?)a2 gamanadvay(e) pra▼(sakte dvau ca ]uÈ-T-CI…c-c“-M`-T_-]nŸ_- P-]uÈ-T-RÈ-^E-CI…c-c“-
6
1
PNG add
T_ .
2 TåCc: PNG TåC .
3 q-T_: P q]E .
4 NÈ , ,: PNG N‰ , ; C N‰ , , .
5, 6 ]nŸ_: PNG nŸ_ .
131
yasmāt sa○ti gantari gamanaṃ bhavati •
CE-C…-p…_-]uÈ-T-RÈ-^ÈN-P-]uÈ-T-^E-^ÈN-l…, ]uÈ-T-
na gantāraṃ pratyākhyāya gamanaṃ RÈ-ßEc-P-]uÈ-T-U‰N-R-N‰]Ã-p…_-]uÈ-T-CI…c-c“-M`-
bhavati • tasmād gamanadvaye prasakte T_-]nŸ_- P-]uÈ-T-RÈ-^E-CI…c-c“-M`-T_-]nŸ_-Tc-
1
• dvau gantārau pra○sajyete • tac
cāniṣṭaṃ • tad evam anekadoṣaprasaṃgād
N‰-^E-U…-]NÈN-N‰, N‰]Ã-p…_-N‰-õ_-´ÈP-Oÿ-U-^ÈN-Rc-
2
▾U‰N-NÈ, , G 260a
1
pṛthagasiddhena: read pṛthaksiddhena. 1 l…: DC l…c .
2
edaṃ: read evaṃ. 2
PNGDC omit
NE .
3 õÈc: PNG TõÈc .
4 ]uÈ]È: DC ]uÈ-RÈ.
133
_‰-Z…C-]uÈ-RÈ-U…-]uÈ-§‰, ,
gantā na gacchate1 tāvad ]uÈ-T-RÈ-U…P-]uÈ-T- U…P, ,
1
katham iti •
H…-õ_-Z‰-P ,
gaṃtā tāvad gacchatīti _‰-Z…C-]uÈ-RÈ-]uÈ]È-Z‰c, ,
katham evopapatsyate • H…-õ_-]MN-R-I…N-Oÿ-]nŸ_, ,
gamanena vinā ○ gaṃtā
yadā naivopapadyate <||> (II.9)
]uÈ-T-U‰N-P-]uÈ-T-RÈ, ,
PU-^E-]MN-R_-U…-]nŸ_-_È, , (II.9)
iha gantā gacchatīty attraikā gamikkriyā
(9?)b2 sā ca gacchat(ī)ty [attropa](yuktā • ◄ tena
]N…-`-]uÈ-T-RÈ-]uÈ]È- Z‰c-q-T-`, ]uÈ-T]Ã-q-T-
3
1
gacchate: = MacDonald 2007; dJ, LVP gacchati. 1 T: DC RÈ.
2
'tha: = dJ; LVP hi. 2 TÈ: PNDC RÈ.
3
tasmā..: read tasmād. 3
DC add .
,,
4 ]uÈ]È: DC ]uÈ .
5 Dÿ-KR: DC DÿT-K.
6 p…_: DC WÂ .
134
kiṃ ca bhūyaḥ <•>
^E-CZP-^E-TaN-R,
pakṣo gantā gacchatī○ti CE-C…-pÈCc-`-]uÈ-T-RÈ, ,
yasya tasya na yujyate1 • ]uÈ-T-▾N‰-`-]uÈ-U‰N-R]Ã, , P 192a
gamanena vinā gantā
gantur ggamanam icchataḥ <||>
]uÈ-RÈ-^…P-R_-M`-]nŸ_-K‰, ,
(II.10) ]uÈ-▾RÈ-]uÈ-T_-]NÈN-p…_-_È, , (II.10) G 260b
(9?)b3 yasya tu mataṃ mā bhū▼(d eṣa doṣa iti
CE-C…-pÈCc-`-´ÈP-N‰_-nŸ_-P-U…-_“E-EÈ-£U-Rc-]uÈ-T-
gantā gamanena yogād gacchatīti RÈ-]uÈ-T-NE-úP-Rc-]uÈ]È -£U-R-N‰-`-^E-]uÈ-T-
1
1
na yujyate: dJ, LVP prasajyate. 1 ]uÈ]È: DC ]uÈ-RÈ .
2
cājyate: = dJ; LVP cocyate. 2
PNG add
]uÈ-T-RÈ .
3 _È, , : PNG , .
4 ]uÈ]È: DC ]uÈ-T-RÈ .
5 q-T: PNG R.
6 ]nŸ_: PNG nŸ_ .
135
gatiyuktasya gantur ggamane kalpyamāne
]uÈ-T-RÈ-]uÈ-T-NE-úP-R-`-]uÈ-T_-TåCc- P-]uÈ-
1
]MN-NÈ, ,
idānīm agaṃtā naiva gacchati • yadā
N-P…-]uÈ-T-RÈ-U-^…P-R-^E-U…-]uÈ-§‰, CE-C…-WÂ-]uÈ-T-
(9?)b6 gantā gacchatīty eta▼(n nopapadyate tadā RÈ-]uÈ]È- Z‰c-q-T-N‰-U…-]MN- R-N‰]Ã- WÂ-▾]uÈ-T-RÈ- G 261a
7 8 9
1
'tha: = dJ; LVP hi. 1 TåCc: PNG TåC .
2
P omits .
T
3 NE: DC NC.
4 õÈc: PNG TõÈc
5 ]NÈN: DC ]MN.
6
P omits .
U…
7 ]uÈ]È: DC ]uÈ-RÈ .
8 ]MN: G ]M .
9 N‰]Ã: DC N‰ .
10 R: DC RÈ .
136
ko 'sau gantur agantuś cānyas tṛtīyo gaṃtā
]uÈ-T-RÈ-NE-]uÈ-T-RÈ-U-^…P-R-`c-CZP-R- Cc“U- 1
1
G adds
`c .
2
PNG omit .
õ
3 R: DC R]Ã .
4
DC add .
U
5
DC omit
]uÈ-T-RÈ-U-^…P-R-NE-, .
6, 7 Dÿ-KR,: DC DÿT-K.
8
Dÿ-KR: DC DÿT-K.
9 T-RÈ_: P TÈ_ .
10
DC omit .
R
11 Cc`: PNG Tc` .
137
attrāha • vidyata eva gamanaṃ <•> kutaḥ
]N…_-μc-R, ]uÈ-T-P…-^ÈN-R-BÈ-P]È, , F…]Ã-p…_-Z‰-
<•> gamikkriyāprā○raṃbhasadbhāvāt* <•> P, ]uÈ-T]Ã-q-T-˛ÈU-R- ^ÈN-R]Ã-p…_-_È, , ]N…-`-
1
1
A sign of circle here may have functioned as a daṇḍa. 1 R: G R]Ã.
2
The damaged akṣara looks like an initial a where, 2 TCÈU: C NCÈU .
accoding to the metre, an avagraha is expected. Cf. dJ, 3
P Adds .
RÈ
LVP ’gate. 4 q-T: DC qc-R .
5
P omits
N‰-õ-Tc .
6 ^ÈN-R: P ]uÈ-T .
7 @È, ,: DC @È; P CÈ, , .
8 N‰: C N .
9 T: PNG T]Ã .
10
G adds .
R
11 ˛ÈU: PN T˛ÈU .
138
kutaḥ <•> gamyamānābhāvā<d> dvigama-
F…]Ã-p…_-Z‰-P, TCÈU-R-U‰N-R]Ã-p…_-NE-, ]uÈ-T-CI…c-
(10?)a5 naprasaṃgā(t* • ) ▼ dvigantṛprasaṃgāc ca • c“-M`-T_-]nŸ_-T]Ã-p…_-NE-, ]uÈ-T-RÈ-CI…c-c“-M`-
tad ācakṣvedānīm uttara[lu]bdhakaḥ1 <•> T_-]nŸ_-T]Ã-p…_-_È, ,
▾CE-Oÿ-]uÈ-T-˛ÈU-R_-q‰N, , (II.12d) N 184a
gantum ārabhyate kuheti • (II.12d)
F‰ c -q-T]à - `P-N‰ - ▾ N-μÈ c -a… C , N‰ - õ-Tc-P- ]uÈ - G 262a
1
1
The reading of -lubdhakaḥ has no equivalent 1 P
PNG omit .
in Tibetan translation.
2
[varna]m: read vartanam? Cf. BPTib
T´ÈN.
3
prāg asti: = Saito 1985; MK, PSP na pūrvaṃ.
4
no: = MacDonald 2007; dJ, LVP vā.
139
āha • agatam asti tattra gamanam
]N…_-μc-R, U-cÈE-T-P…-^È N-N‰, N‰_-]uÈ-T-˛ÈU-R_-
ārapsyata iti || ucyate • ]nŸ_-_È, , TaN-R,
agate gamanaṃ kutaḥ <||> (II.13d) U-cÈE-]uÈ-T-C-`-^ÈN, , (II.13d)
1
ihāvasthitasyā○vispandamānasya yad
]N…-`-•ÈN-F…E-U…-T´ÈN- R-CE-^…P-R-N‰- P…-U-cÈE-
2 3
agataṃ tattra nāsty āraṃbhaḥ <•> yadā ca T-§‰ , N‰ - `-P… - ˛È U -R-U‰ N -NÈ , , CE-C… - W - ´È N -R_-
(10?)b2 vispandate tadā yattrāvakāś(e) ▼ vispandate q‰N-R-N‰]Ã-WÂ-P-P…-CÈ-ˇTc-CE-Oÿ-´ÈN-R_-q‰N-R-N‰-U-
nāsāv agato bhavati • yaś ca tadā agato
'vakāśo bhavati • na tattra vispandate ○
cÈE-T-U-^…P-PÈ, , N‰]Ã-WÂ-U-cÈE-T]Ã-CÈ- ▾ ˇTc-CE- G 262b
tasmād agate kuto gamanāraṃbhaḥ <||> ^…P-R-N‰-`-P…-T´ÈN- R-U‰N-NÈ , , N‰-õ-Tc-P-U-cÈE-T-`
4 5
(II.13) -
]uÈ-T]Ã-˛ÈU-R-C- `-^ÈN, , (II.13)
6
evaṃ parīkṣite
N‰-õ_-TåCc-P,
]uÈ-˛ÈU-▾éU-R-MUc-FN-Oÿ, , P 193b
gataṃ kiṃ gamyamānaṃ ¶E-T-U‰N-R-I…N-^…P-P, ,
kim agataṃ {|} kiṃ vikalpyate •
adṛśyamāna ○ āraṃbhe
cÈE-T-F…-Z…C-TCÈU-R-F…. ,
gamanasyaiva sarvvathā • (II.14) U-cÈE-F…-Z‰c-éU-R_-TåC, , (II.14)
yadaivaṃ sarvveṇa prakāreṇa
CE-C…-WÂ-N‰-õ_-éU-R-MUc-FN-l…c-éU-R_-TåC- R- 7
1U-cÈE-]uÈ-T-C-`-^ÈN, , : PN U-cÈE-T-]uÈ-T-CE-`-^ÈN, , ; G
U-cÈE-T-CE-`-^ÈN, , .
2T´ÈN: PNG ´ÈN .
3
PNG omit .
N‰
4T´ÈN: PNG ´ÈN .
5NÈ: N N‰ .
6C: DC CE .
7TåC: PNG TåCc.
140
āha • agataṃ tā○vad astīti •||
μc-R, _‰-Z…C-U-cÈE-T-P…-^ÈN-NÈ, ,
ucyate • kim idaṃ bhavān TaN-R, F…-mÈN-T“-U-TVc-R_-]G…-T]Ã-r-EP-q‰N-NU,
ajātaputtramaraṇāt santapyate • yas tvam mÈN-cÈE-T-U‰N-R_-U-cÈE-T-`-åÈC-CÈ, , ]N…-õ_-cÈE-
asati gate agataṃ kalpa○yasi •
gatapratipakṣo hy agatam • tad yadi
T]Ã-CI‰P-RÈ-P…-U-cÈE-T- ^…P-P, N‰-`-C`-K‰-cÈE-T-
1
nāsti hanta siddhaṃ gamanaṃ • << [kutaḥ] ]uÈ-T- ]u⁄T-TÈ , , F…]Ã-p…_-Z‰-P, U…-UM—P-R-
3 4 5
1
gamanam: read gatam. Cf. BPTib
cÈE-T . 1 T: PNG T_ .
2
PNGDC omit
U.
3
PNG add
]uÈ-T .
4 TÈ: DC N RÈ .
5 R: DC R]Ã .
6 N‰,: PNG NÈ, , .
7
PNG add .
õ
8
PNG add
`c .
9
N omits
^E .
10 õ_: PNG õ .
141
gaṃtā na tiṣṭhate1 tāvad
_‰-Z…C-]uÈ-RÈ-U…-•ÈN-N‰ , ,
1
1
tiṣṭhate: = MacDonald 2007; dJ, LVP tiṣṭhati. 1 N‰: N NÈ .
2 N: DC N‰ .
3 N‰: P NÈ,,.
142
Around 10 folios are lost.
……
]N… _-μc-R, mÈN-l…c-]NÈN-GCc-NE-GCc-R-TåC-R-
N‰-qc-Rc-BÈ-TÈ]Ã-^…N-§ÈE-R-I…N-IP-R-`-≥È-T_-qc-
…
(tasmād idānīṃ saṃskṛtalakṣaṇaṃ
l…c , N‰]Ã-p…_-N- P…-]Oÿc-qc-l…-UWP-I…N-TåC-▾ N 200b
1 2
[21?]a1 parīkṣaṇī)▼[yam iti] • tathety ucyate •|| R_-q-T]Ã-_…Cc-cÈ, , TaN-▾R, N‰-õ_-q]È, , P 209b
a[ttrā]ha • ihotpādasthitibhaṃgāḥ
]N…_-μc-R, ]N…-`-´‰-T-NE-, CPc-R-NE-]H…C- 3
1
sahalakṣaṇa: dJ, LVP salakṣaṇe. 1 l…c: DC l… .
2 N: DC N‰ .
3 ]H…C: PNG ]H…Cc .
4
PNDC omit
^E .
5 P: PNG Pc .
143
ya eṣa utpādaḥ saṃskṛtalakṣaṇam
Z‰c-pÈCc-CÈE-U-NE-^E-Æ_-_È, , ´‰-T-]Oÿc-qc-l…-
apadiśyate • eṣa saṃskṛto vā ○ syād UWP-I…N-T§P-R-CE-^…P-R-N‰-^E-]Oÿc-qc-cU-]Oÿc-
▾ U-qc-a…C-Lfi-TåC-uE-P, N‰-`-_‰-Z…C-]Oÿc-qc-c“- C 182a
asaṃskṛto vā • tattra yadi tāvat saṃskṛta
iti pari[kalpyate] • anenāpy
utpādenotpādasthitibhaṃgalakṣa○ṇena
^ÈEc-c“-åÈC-P, ´‰-T-N‰-^E-´‰-T-NE-CPc-R-NE-]H…C-
bhavitavyaṃ • saṃskṛtatvāt* || R]Ã-UWP-I…N-l…c-UWP-I…N-Cc“U-NE-úP-R_-]nŸ_-K‰,
]Oÿc-qc-^…P-R]Ã-p…_-_È, , UWP-I…N-Cc“U-NE-úP-
R_-]nŸ_-T-P…, UWP-I…N-Cc“U-RÈ-NC-WÍCc-R_-]nŸ_-
T]È, , μc-R,
N‰-^E-UWP-I…N-Cc“U-NE-úP-PÈ, ,
āha • bhavatv eṣo 'pi trilakṣaṇa iti •||
ucyate •
H…-õ_-]Oÿc-qc-UWP-I…N-^…P, (VII.1d)
[21?]a4 ▼ [kathaṃ saṃskṛtalakṣaṇaṃ] • C`-K‰-´‰-T-^E-´‰-T-NE-CPc-R-NE-]H…C-R]Ã-UWP-
(VII.1d) I…N-NE-úP, CPc-R-^E-´‰-T-NE-CPc-R-NE-]H…C-
yady utpādotpādasthitibhaṃgalakṣaṇaḥ1
<•> sthitir apy utpādasthitibhaṃ○ga-
R]Ã-UWP-I…N-NE-úP, ]H…C-R-^E-´‰-T-NE-CPc-R-
lakṣaṇā • bhaṃgo 'py utpādasthiti- NE-]H…C-R]Ã-UWP-I…N-NE-úP-P-UWP-I…N-UW”Ec-
bhaṃgalakṣaṇaḥ <•> tulyalakṣaṇatvāl R]Ã - p… _ -UWP-I… N -éUc-`-mN-R_-U‰ N - R_- 1
_T-Lfi-]u⁄T-R_-]nŸ_-_È, ,
1
utpādotpādasthitibhaṃgalakṣaṇaḥ: read utpāda utpāda°. 1 U‰N: PNGDC ^ÈN.
2 õÈc: PNG TõÈc .
3 õÈc: P õ‰c; NG TõÈc .
144
kaḥ puna○r asau viśeṣa iti <•>
mN-R_-N‰-CE-Z‰-P, ´‰N-R_-q‰N-R-NE-, CPc-R_-
utpādakasthā[pa](kabhaṅgakāḥ bhavanti • q‰N-R-NE-, ]H…C-R_-q‰N-R-NC-CÈ, ,
[21?]a6 u)[cyate • naita]d upapadyate • ▼ (kutaḥ • TaN-R, N‰-P…-U…-]MN-NÈ , , F…]Ã-p…_-Z‰-P, ]N…-õ_-
1
evaṃ na hi yo [ghaṭa](syo)[tpā](do
'bh)[inirvvṛtti](ś ca so 'nyat) [kiṃcid
T“U-R-´‰N-R_-q‰N-R-NE-, UEÈP-R_-]u⁄T-R_-q‰N-R-
utpādayati • nā]pi ghaṭa○sthitir anyat CE-^…P-R-N‰c-P…-CZP-F…-^E-´‰N-R_-U…-q‰N-`, T“U-
sthāpayati • [na ghaṭabhaṃgo 'nyat kiṃcid R-CPc-R_-q‰N-Rc-lE-CZP-F…-^E-CPc-R_-U…-q‰N-
bhinat]tīti •||
F…E-, T“U-R-]H…C-R_-q‰N-Rc-lE-CZP-F…-^E-]H…C-
R_-U…-q‰N-R]Ã-p…_-_È, ,
āha • ghaṭasyaiva te utpādakasthāpaka- μc-R, N‰-NC-C…c- T“U-R-I…N-´‰-T-NE-CPc-R-NE-,
2
(VII.1d)
(kathaṃ) [saṃ]skṛtalakṣaṇa(ṃ) ○ .. .. ..
]Oÿc-U-qc-^…P-P- H…-õ_-]Oÿc-qc-l…-UWP-I…N-Oÿ-
4
.. .. [saṃ]skṛt(e) <•> [lakṣya](te 'neneti ]nŸ _ - ▾ K‰ , ]N… c -UWÍ P -R_-q‰ N -Rc-UWP-I… N -^… P - G 285b
lakṣaṇaṃ • ... yad utpāda)sth(iti- P-CE-´‰-T-NE-CPc-R-NE-]H…C-R-NE-{`- T-N‰c-P…-
5
1
muggaraḥ: read mudgaraḥ. 1 NÈ,,: PNG N‰ ,; D NÈ, .
2 C…c: PNG C… .
3 H…: PNGDC ]N… .
4 P: P P….
5 {`: PNG ]{` .
6, 7 UWÍP: DC UWP .
145
nirvvāṇaṃ cāsaṃskṛtaṃ saṃskṛta○lakṣa-
F…-§‰-q‰N-P-P…-r-EP-`c-]Nc-R-]Oÿc-U-qc-lE-]Oÿc-
ṇaṃ prasajyate • na caitad iṣṭaṃ <•> qc-l…-UWP-I…N-^…P-R_-M`-T_-]nŸ_-Tc-▾N‰-▾P…-U…- N 201b
P 210b
tasmāt* notpādasthitibhaṃgāḥ ]NÈN-N‰, N‰-õ-Tc-P-´‰-T-NE-CPc-R-NE-]H…C-R-NC-
saṃskṛtalakṣaṇam upapadyaṃte • (VII.1)
]Oÿc-U-qc-^…P-P-^E-]Oÿc-qc-l…-UWP-I…N-Oÿ-U…-
]MN-▾NÈ , , (VII.1)
1
D 187a
1 NÈ: DC N‰ .
2 TåCc: PNG TåC .
3 q : PNGDC ]x; cf. l. 14; also in MK
Tib (D Tsa
4b5 ).
4 _‰-`-^E: PNG _‰c-P… .
5
C omits .
NE
146
idānīṃ bhaṃgo nāma ○ vināśaḥ
]H…C-R-NC-▾CE-C…-UWP-I…N-Oÿ-]nŸ_, N- P…-]H…C-R- G 286a
1
▾]C`-T]Ã-p…_-_È, , D 187b
(to be continued)
1
Cf. LVP 170, l. 3. 1 N: DC N‰ .
2 åC: DC åÈC .
3 CPc: G CP .
147
Errata