Ano ang Teksto?

Tinatawag na teksto ang mga pangunahing salita sa anumang babasahin na

nagtataglay ng iba’t ibang impormasyon. Maaari din itong nagbibigay ng mensahe o
damdamin ng sinuman sa paraang pasulat o nakalimbag.

Matutukoy ding teksto ang orihinal na mga salita o pahayag ng isang awtor sa isang
dokumento kabilang ang kaniyang mga paliwanag, puna, pagsasalaysay ng karanasan,
paglalarawan ng mga bagay, pagbibigay ng pagtataya o paglalahad ng impormasyon o
pag-aanalisa.

Sa akademikong uri ng pag-aaral, ang teksto ay maaari ding sumaklaw sa ilan pang
isinusulat na akda katulad ng mga pelikula, programa sa telebisyon, awitin, patalastas,
at iba pang nakalimbag na paalala.

Iba’t Ibang Uri ng Teksto

Tekstong Impormatibo
Layunin nitong magbigay ng konkretong impormasyon tungkol sa isang tao, bagay,
lugar, hayop, o pangyayari. Sinasabing ‘objective’ ang mga tekstong impormatib dahil
walang halong anumang opinyon ang pagsasalaysay sa uri ng tekstong ito. Kabilang sa
mga ito ay ang mga kuwentong nagsasalaysay ng mga tunay na pangyayari at mga
babasahing mayroon tayo sa paaralan tulad ng mga teksbuk o batayang aklat.
Kadalasang sinasagot nito ang mga tanong na ano, sino, at paano.

5 Halimbawa ng Tekstong Impormatibo

1. Sampaguita ang pambansang bulaklak ng Pilipinas.
2. Si Catriona Grey ang itinanghal na Miss Universe 2018.
3. Mapapanood ang Kapuso Mo, Jessica Soho tuwing Linggo ng gabi.
4. Nagpunta sina Marian at Dingdong sa kaarawan ni Karylle.
5. Pinasimulan ng pamahalaang Duterte ang laban kontra iligal na droga.

Tekstong Deskriptibo
Isa namang uri ng naglalarawang babasahin ang tekstong deskriptiv o deskriptibo. Ito
ay nagtataglay ng mga impormasyong may kauganyan sa katangian ng mga tao, hayos,
bagay, lugar, at mga pangyayari. Dahil naglalarawan ang mga tekstong deskriptib,
mayaman ang mga ito sa mga pang-uri at pang-abay. Maaari din itong maging tekstong
nagpapahayag ng pagkakatulad o pagkakaiba ng mga bagay. Ito rin ay isang paraan ng
masining na pagpapahayag ng paghanga sa ilang bagay.
5 Halimbawa ng Tekstong Deskriptibo
Ang mga sumusunod ay mga halimbawa ng tekstong deskriptiv.

1. Mahalimuyak ang mga bulaklak sa hardin ni Aling Martha.

2. Napakabilis umiyak ng batang si Marco kapag inaasar.
3. Tila isang abandonadong lugar ang kaniyang silid dahil sa sobrang dumi.
4. Kumukutitap na ang mga ilaw sa napakagandang bahay nina Jonas.
5. Malulusog at masasarap kumain ang pamilya Sanchez.

Tekstong Naratibo
Isang uri naman ng teksto na nagsasalaysay ng serye ng mga pangyayari ay ang
tekstong narativ o naratibo. Katulad ng tekstong impormatib, ang layunin ng tekstong
naratibo ay magbigay ng impormasyon. Ang kinaibahan lamang, ito ay nakatuon sa
kung paano nangyari ang mga tagpo, kompleto sa panahon, tagpuan, at mga tauhan.
Ilan sa mga halimbawa nito ay ang mga talambuhay, anekdota, o epiko. Maaari din
itong piksyon at di piskyon.

5 Halimbawa ng Tekstong Naratibo

1. Ipinanganak si Jose P. Rizal noong Hunyo 19, 1861 sa Calamba, Laguna. Kinitil siya ng mga
Espanyol noong Disyembre 30, 1896 sa Bagumbayan.
2. Ipinalabas noong Hulyo 31, 2019 ang pelikulang Hello, Love, Goodbye na pinagbibidahan
nina Alden Richards at Kathryn Bernardo. Ito rin ang itinanghal na pinakapinanood na
pelikulang Pilipino sa kasaysayan.
3. Nagtapos ng pag-aaral si Alyssa Valdez sa Ateneo de Manila University. Ngayon ay
naglalaro siya para sa Creamline Cool Smashers at Philippine National Team.
4. Matapos ang halos dalawang dekada sa GMA Network, lumipat na sa ABS-CBN si Regine
Velasquez. Naganap ang contract signing niya noong Oktubre 2018.
5. Naganap daw ang pambubugbog ni Alyas Linda sa kaaawa-awang matanda gabi ng
Miyerkules habang nakasakay sila sa dyip. Ngayon ay nasa radio show na ni Tulfo ang kaso.

Tekstong Prosidyural
May uri naman ng teksto na nakatuon sa pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari o
mga hakbang sa paggawa ng mga bagay. Ito ay tinatawag na tekstong prosidyural.
Kilala rin bilang teksto ng pagkakasunod-sunod, sumasagot ito sa mga tanong na
paano—paano nabubuo ang isang bagay, paano iluto, paano isinasagawa ang isang
proseso, o paano naganap ang isang pangyayari.

5 Halimbawa ng Tekstong Prosidyural

1. Ihalo ang itlog sa giniling at haluin gamit ang ispatula. Haluin nang maigi at ihulma nang
pabilog gamit ang mga kamay.
2. Hatiin sa apat ang papel at gupitin nang maliliit na piraso. Idikit ito sa isang malinis na bond
paper upang makabuo ng mosaic.
3. Pumunta sa website ng DOLE at hanapin ang forms. I-click ang complaints form at i-
download ito. Punan ang mga patlang at ipadala sa e-mail ng DOLE.
4. Pindutin ang windows icon at i-type sa search bar ang Microsoft Office. Piliin ang Word at
maaari nang gumawa ng dokumento.
5. I-click ang rescan at hintaying matapos ang search. I-refresh ang device at maaari nang
mapanood ang paborito mong TV channel.

Tekstong Persweysib
Ang tekstong persweysiv ang isang uri ng tekstong naglalayong manghikayat ng mga
mambabasa. Ginagamit ito sa mga pahayagan, telebisyon, at radyo. Karaniwang
ginagawa ang tekstong persuweysib upang mapukaw ang interes ng mga tao at
maniwala sa sinasabi nito. Nagagamit ito sa mga advertisements o mga patalastas sa
TV o radyo. Maaari din itong gamitin sa mga kampanya o pag-aalok ng mga serbisyo.

5 Halimbawa ng Tekstong Persweysiv

1. Laking mahirap, may malasakit sa kapuwa. Laging maaasahan. Iboto! Juan dela Cruz para
Mayor.
2. Mas makapagpapaputi ng damit kaysa sa Brand X. Gumamit na ng Tide Clean Plus. Para sa
puting walang katulad.
3. Ang surf ay nagbibigay ng todong linis at todong bango. Surf with fabcon. Todo sa linis,
todo sa bango.
4. Kung barado na ang inidoro, lumapit na sa lagi ninyong malalapitan. Malabanan septic tank
cleaner. Palaban sa bara.
5. Gumamit nan g Eskinol with papaya extract. Para sa linis-kinis na walang katulad.

Tekstong Argumentatibo
Ito naman ay uri ng teksto na nakatuon sa paglalahad ng mga opinyon, paniniwala o
kuro-kuro sa mga mahahalagang isyu o iba pang bagay. Katulad ng tekstong
Persweysib, layunin din nito na manghikayat ng mga mambabasa. Gayunman,
gumagamit ito ng mga argumento at mga pangangatuwiran. Karaniwang sinasagot ng
mga tekstong argumentativ ang tanong na ‘bakit?’ Bagaman nais nitong makapaglahad
ng damdamin, kailangan pa ring suportado ito ng katotohanan o facts.

5 Halimbawa ng Tekstong Argumentatibo

1. Dapat nang itigil ang laban kontra droga ng administrasyong Duterte dahil marami nang
mga inosenteng buhay ang nadadamay.
2. Maraming Pilipino ang nakararanas ng hirap dahil sa angking katamaran at hindi dahil
walang oportunidad dito sa bansa.
3. Para mapanatiling maayos at malinis ang mga karagatan at ilog, kinakailangan nang
tanggalin ang mga illegal settlers sa paligid ng mga ito.
4. Nararapat lamang na parusahan ng mga magulang ang mga anak nilang pasaway upang
maturuan ng displina at maging mabuti.
5. Hindi totoo ang mga nanghuhula sa Quiapo dahil lumabas sa pag-aaral ng mga eksperto na
raket o modus lamang ito ng mga manloloko.

Tekstong Humanidades
Kapag sinabing humanidades, tumatalakay ito sa disiplina sa pag-aaral na tumutukoy sa
mga sining na biswal kabilang ang mga pinta, awitin, arkitektura, dula, sayaw, o
anumang akdang pampanitikan. Sa madaling sabi, ang tekstong humanidades ay isang
uri ng teksto na tumatalakay sa opinyon, nadarama, adhikain, o pangamba ng isang tao
sa mga akdang nabanggit.

5 Halimbawa ng Tekstong Humanidades

1. Ang kantang Anak ni Freddie Aguilar ay salamin ng realidad ng buhay ng mga pamilya.
Mayroong mga pinagdaraanang pagsubok ang bawat pamilya ngunit nagsisisi rin sa huli.
2. Ang wikang Filipino ay yaman ng bansang Pilipinas. Ito ang nagiging pakakakilanlan ng
mga Pilipino saanmang panig ng mundo kaya naman nararapat lamang itong pagyamanin.
3. Nakaka-emo ang kantang ‘Will You Ever Learn’ ng bandang Typecast. Sinasalamin nito ang
lahat ng bigat sa damdamin ng isang taong may pinagdaraanan sa buhay.
4. Ang Oblation na iskultura sa University of the Philippines ay nagpapakita ng kalayaan sa
pag-iisip, pagpapahayag ng opinyon, at kalayaang matuto ng isang tao.
5. Ang palabas na The Gift ni Alden Richards ay isang patunay na walang pinipiling
kapansanan upang maging kapakipakinabang na bahagi ng lipunan.

Tekstong Propesyonal
Ang uri naman ng tekstong ito ay isang komprehensibo at organisadong pagkakalahad
ng mga impormasyong isinulat ng isang may-akadang mayroong mahusay at sapat na
kaalaman tungkol sa isang paksa. Kumbaga, isang pagsasaliksik itong ginawa ng isang
tao mula sa isang larangan at inilimbag sa isang uri ng babasahin o dokumento. Hindi
maligoy at direkta ang paglalahad ng mga impormasyon sa tekstong propesyonal.
Layon lamang nitong magbigay ng isang konkretong pag-aaral at kaalaman tungkol sa
isang paksa at hindi ang bigyan ng aliw ang mga mababasa. Kilala rin ito bilang
tekstong akademiko.

5 Halimbawa ng Tekstong Propesyonal

1. Ang sakit na dengue ay nakukuha mula sa mga lamok na aedes aegypti. Naisasalin ang
virus kapag nakagat ng lamok ang isang tao. Maaaring magkalagnat, magkapantal, o
sumakit ang tiyan kapag dinapuan ng dengue fever.
2. Ayon sa pag-aaral ng mga eskperto sa kalusugan mula sa United Kingdom mas mahaba
raw ang life expectancy ng mga taong mabibilis lumakad dahil mas aktibo raw ang mga ito
kaysa sa mga mababagal maglakad.
3. Isang senyales daw na mas matlino ang isang tao kapag mas makalat ang lamesa nito sa
trabaho. Ayon sa pag-aaral ng mga eksperto, mas lumalabas daw kasi na mas malikhain at
mas madiskarte ang mga magugulo ang lamesa kaysa sa mga organisado.
4. Mas alerto raw ang mga late gumising at matulog kaysa sa mga maaagang matulog dahil
lumabas sa pag-aaral na mas kaya nilang gumawa ng mga bagay nang mas matagal. Hindi
raw umano inaantok agad ang mga ito at kayang tumagal sa mga gawain.
5. Ipinahayag ng journalist na si Kara David na sa pagsusulat daw ng balita, kailangan ang
matinding pokus sa mga detalye at impormasyon. Kailangan daw malaman ang mga
mahahalagang detalye na dapat ilagay sa isang balita.

Dechant (1991)
May dalawang uri ang kahulugan ng pagbasa:
1) Ito ay interpretasyon ng mga karanasan
2) Interpretasyon ng grapikong simbolo
Komprehensiyon
Kung ito ay narating, masasabing kompleto ang pagbasa
Weaver, C. (1980)
Ang matagumpay na pagbasa ay nakasalalay sa mismong /pagunawa sa proseso/ ng
pagbasa at nagpapahintulot na matuto ng /mahusay na istratehiya/ sa pagbasa.
Adams (1990)
Ang mahusay na pagbasa ay nakadepende sa /masusing pagkilala ng mga letra, salita
at kung paano binabaybay/ ang mga ito. Kapag ito'y nangyari, magiging pamilyar na
ang mga mambabasa sa pagkilala ng mga salita at magtutuloy-tuloy na ang /daloy/
mula sa pagkakasulat, pagkakalimbag hanggang sa pagbuo ng kahulugan.
Barr, Sadow, Blachowicz (1990)
Ang pagbasa ay isang /aktibong proseso/ kung saan ang mga mambabasa ay
nagkakaroon ng /interaksyon sa teksto/ upang magbuong muli ng mensahe ng awtor.
Maraming mga pananaliksik ang nagpapatunay na ang pagbasa ay nakadepende sa
dating alam ng tagabasa. Ang mga nakalimbag na simbolo ay nagpapahintulot sa utak
na magreflek sa mga alternatibo habang nakokonstrak ng mga natutunan.
Flesch (1955)
Ang pagbasa ay nangangahulugang pagkuha ng kahulugan mula sa /kombinasyon ng
mga letra/. Kung naituro sa bata kung ano ang tawag sa letra a paano it sinusulat at
binabasa, siya'y makakabasa.
Hank (1983)
Ang pagbasa bilang pag-unawa sa /kahulugan ng nakalimbag o nakasulat/ at
pagbibigay ng /interpretasyon/ dito. Pinaunlad ito nina Bond at Tinker (1967) at sinabing
ang pagbasa ay rekognisyon ng anumang nakasulat o nakalimbag na mga simbolo na
nagiging /stimuli/ upang maalala ang kahulugan ng mga nakalimbag na
kaalaman/karunungan mula sa karanasan ng mambabasa
Goodman (1973)
Ang pagbasa ay isang /psycholinguistic guessing game/ kung saan ang nagbabasa ay
muling bumubuo ng isang mensahe o kaisipan na hinahango sa tekstong binasa. Sa
ganito'y nagbibigay ang mambabasa ng sariling paghahaka, pagtataya, pagpapatunay,
pagrerevisa, o kaya'y ibayo pang pagpapakahulugan.
Coady (1979)
Para sa kanya, upang lubusang maunawaan ang teksto, kailangang maiugnay ng
tagabasa ang /dating alam/sa kanyang kakayahang bumuo ng mga
konsepto/kasanayan/kaisipan mula sa mga naiprosesong informasyon sa binasa.
James Lee Valentine (2000)
Ang pagbasa ang /pinakapagkain ng ating utak/ sapagkat ang anumang binasa o
kaalamang inilagak sa uak ang pinakapagkain nito.
Peterson, Simington (2000)
Ang pagbasa ay isang proseso; ito ay isang /istrategic/; ang pagbasa ay interaktibo; at
ang pagtuturo ng pagbasa ay nangangailangan ng orkestrasyon.
Villafuerte (2005)
Ang pagbasa ay /gintong susi/ na magbubukas ng pinto sa daigdig ng karunungan at
kasiyahan. Pangunahin itong kasangkapan sa pagtuklas ng kaalaman sa iba't ibang
larangan ng buhay.
Villafuerte (2011)
Ang pagbasa ay isa sa mga /pangunahing kakayahan at disiplina/ na dapat na taglayin
ng kabataan hindi lamang para sa pag-aaral kundi maging sa pagpapaunlad ng
kanyang kakayahang pagsulat--akademik, pampamamahayag man o malikhain.
Bernales (2001)
Ang pagbasa ay /mahalagang papel/ na ginagampanan sa paghahasa ng talino at
isipan. Kailangan ang masidhi at malawakang pagbasa na siyang magbubukas ng daan
[sa] lahat ng karunungan at disiplina tulad ng agham panlipunan, siyensiya,
matematika, pilosopiya, sining, at iba pa.