U ovom broju : Vazduhoplovstvo Kraljevine SHS/-Jugoslavije Me 109 G-10 Bosanski Piper Pa-18 Super Cub Suhoi SU-27/27Tk Arado Ar-234 Blitz Mig-21 DPD Dvosedi avioni drugog svetskog rata Siedeéi broj Modelart-a izlazi u Decembru za Novosadski Ikar-kup.Model Art 4 “ SADRZAJ | | Oktober 1997. Vol 3 No 4 MODELART Aeromaketarski bilten r storija u minijaturi-Vazduhoplovstvo kraljevine... | |) Prvi broj Model Arta iza8ao je [g__ opi 1998. godine. SHS/Jugoslavije Predrag Miladinovic -Ne pi8i po zidu ! - A po Gustavu ?. pave We G7 Insignia , Summer 1996.-Mitja MaruSko [ tedavac i urednik-Nenad Miklusev -Bosanski medvedic u alpskim Sumama..... 9 | Casopis iiazi cetiri puta godisnje , | ef “Miti planirani termini su Januar , Insignia ,Summer 1996.-Mitja Marusko i ‘hori! Oktobar, Decembar. -Suhoi Su-27 /27 TK... i | : e lAdresa Modelizm mart 1996. Nessa elicits -Arado AR-234 Blitz. --12 — Bulevar Velika Viahoviéa 56/10 | | | : | s [33000 renoninlogestov Flug Revue _ Talozer ser -Mig-21 DPD. Co “Indavoeka pol Aero plan Novel Ate polzenut ‘sa nameram da popularise {Dyosedi: ‘4. o2duhoplowne makelorsvo jstriu tennoiog secs Sone casopsa vorene suza ve scrednke "APMA 1997. : : toisu volni da. svoim priozina upoipune sadrzo} “ ‘Model Arta. Pro maogu bit bilo kojo| orn, -Uporedna tabela boja ... 18 ee ‘herenoei a distal i raro-| - z {vi formena Aa snajbole utusu no pausu Modelizm - maj 1996. Sojavient ‘rilog biée honorisan besplotnom godis-._| -Aeroanatomija-Mitsubishi A6MSD Zero... B20) pepo oe | | Stare brojeve Model Arta 12,31 mogute je narudi ‘no acresu urednistra Umesto uvoda, 1 Pred vama je éetvrti broj Model Arta , naseg i Vaseg Casopisa .Posle god- ; inu dana pauze , u nesto izmenjenom obliku i u formatu Ad , ponovo smo i tu. 4 Dalje izlazenje Casopisa zavisiCe isklucivo od Vas, maketara i vase Zelje da uéestvujete u kreiranju priloga koji ce se objavijivati.Tematika koja ce biti zastupljena , vidljiva je iz sadrzaja ovog broja a to je od svega po malo, za svakog po nesto. Za svaki objavijeni anak, honorar ée biti pretplata za { éetiri broja Model Arta, koliko ée ih godisnje izlaziti. Saljite svoje crt ' | tekstove i fotogratije . Takodje , za rubriku Pitanja i odgovori, nas potrudiée se da odgovore i pronadju Semu bojenja za svaki avion koji vas zanima. Sledeci broj izaci Ge u decembru , za takmiéenje Novosadski [kar kup. rere RET I ASTI RARE REI SENT TEIS ee EE AModel Art Istorija u minijaturi - Il deo 'Vazduhoplovstvo Kraljevine SHS/Jugoslavije Predrag Miladinovic. U ovom nastavku dat je pregled maketa vazduho- plova koriSéenih kod nas u vremenu izmedu dva sveiska rala i dopunskih proizvoda za njih Objasnjenja o organizaciji teksta , termina i tabela mofete naéi u prethodnom delu ( Model Art No 1).Isto vaii iza tipove vazduhoplova AR 1 , Bre.14,N.24/27 i SMI Nalepnice U periodu do 1923. godine , pored francuskih o2- naka pripadnosti na vojnim avionima kori8éene su i rondele , po rasporedu boja , iste kao i tadasnje britanske i americke , kao i strelaste jugosiovenske zastave ( na krilima i trupu).Za uslovno reéeno bri- tanske rondele , ako niste |jubitelj mikronske taénostiiskoristite komplet vodolepivih nalepnica za britanske vojne avione iz | svetskog rata, ili RAF -ove rondele ali iskljudivo tip D . U prvom sluéaju to su kompleti proizvodata Almark (1:72 kat.br.No.27) i Blu Rajder (1:72 BR 218 i 1:48 BR S05) a u drugom komplet proizvodaéa Modelaikael (Model decalt:72 No.47) koji posebno preporuéujemo. Za uslovno naz- vane ameriéke rondele upotrebite —_komplet proizvodata Modet point dikaelz (Model Point Decals 1:72 ML 03) . Za izradu_ strelaste jugoslovenske zastave pogodne su nalepnice proizvodaéa JUMO (YUMO 1:72 No.2). Austrougarske _vazduhoplovne vojnoevidencijske brojeve radi u vodolepivim nalepri- cama Blu Rajder (1:72 BR 224 i 1:48 BR 509). Za avione Aero detaSmana 4. aeroplanske eskadrile u periodu 918-1923, na lokalnom nivou povremeno poz nate i kao Ljubljanska i Mariborska letalska stotnija ‘ocnosno eskacrile Narodnih vijeéa , Blu Rajder je u razmeri 1:72 uradio dva kompleta vodolepivin nelep- nica :BR 229-Aviatik Berg D.|. , MAG Berg D.I. , Hansa Brandenburg C.l. (srednji i vel) , BR 230 -Albatros. Dll (oet.), Phoenix (feniks)C.|. Phoenix D.L/Il, UFAG. Ci. (Od 1923 godine kori8Gen je Kosovski krst kao jedina zvaniéna vazduhoplovna cznaka pripadnosti na vo: jnim vazduhoplovima . Za ovu vistu oznaka postoji vise kompleta . Svojevremeno . u razmeri 1:72 jedan komplet radio je ameriéki proizvodaé Guano ( za makete aviona Hawker Fury -Hoker Fjur i Hurricane |- Hariken JIK-2 , IK-3 iME 109 -E) a jo8 dva kompleta za isti ME -109€ i francuski proizvodaé Maks Abt( Max ABT No. 138 i 136-8).Guanov komplet ponovila je firma Eviejin ju es kej (Aviation USK No.7114) a iz tog kompleta , u razmeri 1:48 i oznake za ME-109 E(No. 4101). Firma Aeromaster dikaelz (Aeromaster decals) proizvodi komplet za Hariken 1:48 (No.48005).Pre upotrebe svih ovih nalepnica preporuéujem da prelis- tate JUVAM bilten,Aeroplan i Aero-Magazin radi is- pravke odredenih netaénosti, Najkorektniji i najobuh- vatniji_ komplet vodolepivih nalepnica sa kosovskim krstovima je na Zalost uraden u malom broju a imao je ‘oznake za avione : Ca-310, Blenheim | (Blenim),D0-17K F156, Fjuri ll, Hariken | , IK-2, IK-3, Me-109E i S-79- \(1:72) a ponovijene su oznake za Me-10SE (1:48). Nalepnice koje sadrZe samo servisne natpise za makete aviona : Fi-156,Hariken i Me-109E radi Goski proizvodaé Propagtim —(Propagteam _No.01672 ,01548,01372,01248,00772,00748). Poslecnie dve citre kataloSkom broju ujedno oznaéavaju i razmeru. Sitni detovi Poklopci kabina Ovi delovi rade se od providne plastike u vakuumsko} tehnici. poklopce kabina 2a makete vise raziicitih tipova aviona , najéesée grupisanih u razliite komplete (uglavnom po zemiji porekla aviona) radi novozeland- ska firma Fotkon (Falcon). U njenim kompletima su poklopci :No.6-Me-109E , No.8-Blenim 1 i IV , No.9-Do- 17E , No.21-Me-108, No.24-Ca311 i S-71 . Aeroklab pravi poklopce za makete kabina aviona Blenim | (ABC027), kao i Hariken | (ABCOSO) , a R.C.R. Models za $-79-| Skvodron radi poklopce za Blenim | (Squadron $QS9167) i Me-109E (SQS9016). Svi pomenuti delovi su u razmeri 1:72. U razmeri 1:48 Folkon radi poklopac kabine za maketu Me-109E (No.16) a Skvodron za Me-109E i Me-110 C (SQS 9535 igsas) Instrument table Na ravnu , providnu , celuloidni foliu , foto postupkom, se nanosi emulzija i time dobija imitacija instrument table Aeroditeil radi ovakve table za makete aviona Me-110 C i $-79-1 (Aerodetail No. 185 i 199) i Eirkit za Hariken (Airkit ATC 01) i Fi-156/Me-109E (ATC31). Sve su urazmeri 1:72.Brojaée utroSene municije za Me-109E radi Voldron mode! prodakts u razmeri 1:32 i 1:24 (Waldron Model Products WMP3228 i WMP2428) @ takode i mregu za prsten nigana u razmerama 1:48 , 1:32 , 11:24 (WMP 4809 , 3209 | 2409) . Ovu mrezu rade i Model tehnolodziz (Model Technologies MT0013) i Tekniks (Teknics ,1:32 TK3217 i 1:72 TK7202), Unutragnjost Ervejvz nagrizanjem tankog lista metala radi poklopce pristupnih otvora 2a Me-109E u razmeri 1:72 i 1:48 (AEC72137 id8063). Kopée za vezivanje na pojasevima i pedale kormita pravea za makete nemadkin aviona iz perioda Il svetskog rata radi Eduard (1:32 32-001). Tru diteilz raci pojaseve | pedale za nemacke (True Details 4:72 72701 i 1:48 48701) i britanske (72704 i 48704) letelice. Iste detalje , sa jo8 tri sedista, pojasevima niganima 2a nemaéke(1:72 RH70 i 1:48 RH71) i bri- tanske (RH72_ i RH73) avione radi Aihit (Reheat).A+V models u belom metalu u razmefi 1:72 radi sediste 2a Me-109 E . Ekstra-tek (Extra-Tech) izraduie nematke ensA avionske niSane iz perioda Il svetskog rata u razmi 1:72, Dodatke za unutraénjost kabina maketa nemaékih aviona iz | svetskag rata i Zice za njihove toékove radi Tomz Mociel vorks (TW 0206 1:48) Haj Plein radi maketu sedista ifelne za tokove za maketu aviona Brege XIX (1:72 High Plane , HKEA 7202) Envejvz radi detalje enterjera za makete aviona Me- 40SE , Hariken |, Me-110G , SPAD Xill, Fi-156 (1:72 AEC 7218,7294,7265,7279 ,7284,72103) i Me-110C i Hariken | (1:48 AEC 4830 , 4844). Istu vrstu Kompleta radi i Eduard za makete :S-79 , Me-110C., Me-109E, (1:72 72-063,72-064,72-071,72-101 i 1:48 48-089,48- 090,48-056,48-061) i Hariken I (48-009 i 1:32.32-003) U istoj tehnici Fiajtpe! radi delove za makete aviona Albatros Dill, Hoker fjuri |, SPAD XIII (Fightpath 1:72). Komplet za Me-109 E radii Tekniks (TK 4825) i Model teknolodziz (MT0085) oba u razmeri 1:48.Svi napred navedeni delovi za unutragnjost_ maketa Uradeni su fotopostupkom nagrizanja tankog lista metala. Drugu grupu ovih delova cine kompleti koji Pored nih imaju i delove izlivene u rezinu . Najvise ovin kompleta uradeno je za Me-109E ‘Kuper Diteilz (Cooper details , CD 7206) , Folkon , koji poseduje i kompletnu pogonsku grupu sa _streljackim aoruzanjem , stajnim trapom , pretkricima uradenim U belom metalu , kao i vakuumski poklopac kabine (FNDSO1) Fajnl Taé (Final Touch FTA 030), Hokaj Dizajn (Hawkeye Design 1:48 HD 301) Medaljon Mod- els (Medallion Models 1:48 MEDO2) i Verlinden (VL775,1:48 VL384 ,1:92 VL741). Skoro svi su u razmeri 1:72 a preporudujem verlindenove komplete. Sliéni su i kompleti za Me-110C proizvodaca Hajilajt (Highfight 1:48 4892 , 4893) sa zakrilcima i krilcima kao i detaljima stajnog trapa. Kena! Mode! kompani radi_umanjeno u rezinu kontroine povrsine (kormila) za Me-109E (Kendall Model Comp. 1:48 KM485006) Toskovi Zice i bandage za to¢kove nematkin aviona iz | svet- skog rata radi Tomz model vorks (1:72 TWO305 i 1:48 TW0205) nagrizanjem lista metala.Zice (spice) za tockove nemaékin aviona iz | svetskog rata radi i Model teknolodziz (1:48 MTO0S9 i 1:72 'MT0060).Toskove za Me-109E rade Fajnl taé (FTA082) i Medaljon Modelz (MEDQ3) u rezinu. U istom materi- Jalu toékove spljoStene na mestu stejanja radi Tru Detailz za Me-109E ,Hariken |, Me-1 10C,S-79-1 (72004 i 48009, 92002,48027,48077 i 48082- prve dve cfre kat broja oznaGavaju razmeru). U belom metalu Aeroklab pravi umanjene kapotirane glavne tockove za Hoker Furi (1:72 ABV125) Naoruzanje Replke streljaékog naoruzanja u belom metalu izrad- juje Aeroklab :Browning (BSA)-Brounin.303 .Darne- Darn 7,82,Oerlikon-Erfikon 20mm (ABGO'9 i 413,ABG 032 ,ABGOO8 svi 1:72 osim 413 koji je u razmeri 1:48.Ekstra-tek radi na isti nadin u razmerama 1:72 i 1:48 makete mitralieza MG 17 i topova erlikon. Hkstra- parts odnosno Paragon Dizajnz radi olvorenu nosnu sokciju naoruzanja za Me-110 C u rezinu (X-Traparts/ Designs ,1:48 No.4845). Uglavnom trofejni avioni pre- ostali iz I svetskog rata , nosili su nemacke an- tipeSadijske bombe od 2,5 kg (Aerokiab ABV 058,1:72). Haj Plejn proizvodi u rezinu makete bombi | nosaée za nijih , za maketu aviona Brege Xix (1:72 , HKEA7201). Pogonska grupa Ubelom metalu Aeroklab radi makete motora :kapotaz de Haviland Gipsy (de Hevilend Dzipsi) za sporiske jednomotorce i elisu , Gipsy MK.lI,Gipsy Major(Ozipsi Mejdzor)(D.H.60G.lII Moth Major) ,Pobjoj (Pobdzo)) \ASGenet (Déenet),Siemens SH-14(Simens), Bristol Jupiter/lV i VUVIIF (B.H.39 E-S.H.S.)/VIll (He-8), Wright Cyclone R-1820F (Rajt Cikion) (Brege XIX/8), P&W R- 985 Wasp ur.(Pret end Vitni Vosp Dzunior)(L-10Electra) Mercedes 160HP , Bristol Mercury (Bristol Merkjur)) Bristol Perseus (Blenheim ,S-79-1), izduvne cevi za mo- tore Bristol,Salmson ,Austro-Dajmier 200HP,Mercedes 220HP,Benz ,Rols Rojce Merlin I (Rols Rojs),Hispano- Suiza 200HP,Benz 200HP,FIAT —260HP, (Brege XIV),Hiero 230HP ,ponekad i sa podizaéima ventila uradenin u Photo Etch tehnici (ABEP 001 i 405,413,059,002,004i 402,009, ABE407/033/034/011, 0211411 ,ABEP012,ABE020i417,071i419-naliéje ABE035,ABV026,ABE042,047,050,051,069,074,075 080) .Isti proizvodaé radi i makete elisa u belom livu dvokraka , crvena DH za de Hevilendove sportske jednomotorce, dvokraka Hoffman (Bu-133), dvokraka drvena Watts(Vats) (Hajnd Hariken |), dvokraka Argus- Schwartz (Argus-Svarc) (SIM-XIV druge serije), ‘dvokraka Fairey Reed (Fejri id) (Cierva C-80), dvokraka drvena Heine (Hajne)FI-156) .trokraka VDM (Do-17), ‘dvokraka drvena Fejri rid (DH-89) , trokraka Hamilton Standard (IK-3) i elisa za Blenim, (ABP 005 i 401,006 ,0012 i 404/051,019,024,029,058,068,405,416). Makete motora koji nemaju slovo P u svom kat. broju , nemaju lisu.Svi delovi su u razmeri 1:72 osim onih éiji kat.broj potinje cifrom 4-1:48. Ge8ka firma Avion u belom met- alu radi elisu de Hevilend Hamilton za Harikena -1:72 Folkon proizvodi maketu kompletne motorske insta- lacije DB-601 a ikstraparis/Paragon dizainz Mercedes 160HP (No.72015),oba 1:72. Firma Indinz end fingz u rezinu radi sledeée makete motora:CW R-1820F,P&W R985 Wasp Jr. Bristol Merkjuri ,Bristol Perseus, Bristol Jupiter ,Rols-Rojs Merlin Il, Rols-Rojs Kestrel XVI( I,Hing), DB601, Mercedes 160HP BMW VI (Do-Wall), ‘Alfa Romeo 126,Piaggio P-VII Stella (Pjado Stela) (CA- 310/310 bis/311) Hispano-Suiza 12 Nb (Brege XIX), Hispano-Suiza 12Y Hispano-Suiza 14AB (Engines &qThings 72073 1 48072,72021 i 48011, 72022 i 48021, 72025 i 48092, 72100/48020-mali_reduktor 72030/48015-veliki reduktor (Do-Val), 72034 i 48035, 72082 i 48107, 72036 i 48024 ,72067 i 48080 , 72038 i 48083_,72031/72101 i 48031,72111,72119,72048, i 48093,72104.Isti proizvodaé radi i izduvne cevi za Hariken (82004 1:32),dok Pi DZej (P.J.) u rezinu radi elisu za Harikena 1:48. Popravke- ispravke netaénosti maketa Dangii Bits (Dangly Bits) radi kormilo pravea i repni toGak a Fajnl Taé samo totak za Me-109E (FTAQ#4) Haseaawa-Minicratt 1:72.TL TE ST A re Tabelarni pregled maketa aviona po razmeri i proizvodatima Aviat (Berg) DI TTI TIP LETELICE MANJE v7 TAs VECE ‘NAPOMENE RAZMERE. RAZMERE. [Aveo bas aa Albuwos (Ost) DIM Ba 142(1 300),137(1-144).19( 94°7 Tessa ATMS Iess ABDAUDY bss uz) 99820071 182302.6 6H) 70,149 1401.20) [Anarpe Avacan AC 2568119720 Java Ba 122 188 Aue BH 33 B- SHS 45.123,182/200 “AwaBH 21 Bese Bo 1390 200) 2768/4100: 8 wos 6544 aria eri f 2sl6sas/aeA TH hoaea! | 15971672 ~ 13961200) ,143(1 300) 4/6176 141 sil Fighter F 26 emai) 461770 183, 1497. 380 —_ _ Bre XIX 2B? 55(1144) 944, SANIRSAITI9F U oznake Jupiter moror 14.28,1731S3/68190 isi7202, Bre X78 1 7X Super Biden o-131 Do hangman 33/8, 103,129,.7578920 selLisniWlasMi7AM —TOTA2a(132),55(199) 2 200178 13/6672 iu-i33 Det fungmener | 49/3762(:120) SIDA IDBIOTATBASS | IZUSAVIIIARSADIA TOTAAL ISHS 2ei1i0.i6u 2) vaso [cst Goats souismtinornaenasT Muissroanseisii97 [Cais Simoun rT caquerst ~ 3039 ICA 310 Libeseiow@A 310 % cAsoBNCAN | le [can 3 [Cia C311 A Autogivo 143(1 200) 25,1087, 291177159717 132 7 1) 120630 2ilsuieait7s wercy 150,19 1 bier s Sooda DB) pect ~ Shoda D121) 1b37C1toskey [D¥160 GAM Gipy Now 2516546157 150 JD 69 GME Mom Major "9 10 ~ DH 60 A Puss Mom ryModel Art 4 Tabelarni pregled maketa aviona po razmeri i proizvodacima TIP LETELICE | MANJE va | «TAB VECE NAPOMENE | | RAZMERE | RAZMERE _ | DG FaNen | a | | | i | | [DRE temp a |rac 200 Te 7 1 [D6 A Dragon Rape Tai area osn0a5G [153 cron | i | Dope eernaIT | 1 1 Do Madar Dornwar ] [aaa 1 [Do -17 K 145(1:360),142/138(1:300) | 461/11/76, 186,149 (3zizsni2siio7 140(1:32) De-l7ZDolTEF 390 2005 | [bow Jnanasmami ass \FFee j Tm FER Friscasec 00 iaaraaee 2a) cam i 2B Lai Gana bait Tiviomzennan ar I | ‘ssisiaoean | jeereTA DSTA MT 1350415) |e Wome | |siee Fay 5 { |r ind Tana) Ho Tas Tove Tan | iran | [ower ume’ b8¢-300,1500200)190 25,50" aavv@ong 7B) eh THRE 38) | ProipMk ib uanist. Cnwnttene | ! [sce 240-10 co es TCS Braden { ws HB Cita ro 1 RB Cieal | viswisenoinee 8 laa wie rr 7 eae ] Tsar 7 test | facie aca | 1% Tor | ane 7 Tanti hae 9897 0G ITE “Sensis VU oma fabetset FA ia "Wear co TaD “Samak WU emake | (M+ 11H + 1721188 d re liven Pao) em 7 aaa ean 2085 Taso ins is | | io Abeer THT, WORE TOTTOTRB STO ew a esa tis) Ys — - _ Ln Fae 36 eens (EP- Model Art Tabelarni pregled maketa aviona Po razmeri i proizvodacima TIPLETELICE MANJE Wa | 148 VECE ‘NAPOMENE RAZMERE RAZMERE lNeieeo TiS Tm |Me-109 E3 145(1:3$0),139(1:200),130 4/6/61/9/15.$2,29/96/1(1:7 29132775.8163'S1/86/60.11 52(-32),2025180(1:32).4 1E-1/al7 ~ cage paisa. Sati3s susisai2e) 50, 64)247 49941100, 17,190.79, 1604311 ‘TTYADADL LS) rat36) lMeviocs 129(1 390) DALIORIDS 2615956071, 2A, FDIS) TGR De (200.13 Sits 5467) (179.3480 148)718 4460) DLP isayssi(.109 SaoeT saa (Simran TIVAT A MSTOSTSS IASI) TAT SO) | )Ph. C.1Ba.121 19 jie — mor 30/604 TEN) (NaMTINBSDAASD ire Seiisanemraise aD wome wa07s TAs ma PaeaPo 301) PORT Potez Po XXV A2 Wuniter —_ 125/117,160 | Poe Po DBE Le 97 MTAIBATT TRI TOE rive eo es Poei0 DO siaaTT Tis STIRS) wT boshinae Tia fee rr) 1 fRucav ama) 977s, 1800192 7H9N98 ~ — _ foe Twos 1 — aoe 1a perry | Rwos Tey @ 7a ~ | aw ais 1% sxarcr 42/39(1:120) SeaaaaTUTANNSS) ITAITBONINAR —71128),1401124), 14002 watiti » sc 38 33107129 THSVASIA 101952550) ois) a lama 1 | EMSs 18S) RUE Nama TRTSY MRK ACen tekeS MA ! VA Smo SAM TSTIATA TATTSO) siimngiso ses % TeovSae uct 1Z3,LOB/ISBOI/ISS/IB4 194 - 7 [Zodiac 43(1:53) ~ Frcemim nade komplt ta savers Devine DD min at aa toecpe mee nawiene's — pevwone so np Sie tom ro PaaS et Sb daiae naiearyane rm "autswar bapa Jrousjonmt (ogRonss mao) hero ieee, “Be vacer ‘arate hol "Slee Rougemcen "Reet ss fake rade Sterarc kines Minit rag peteveramn rem aheeay eet ae un mvc, DiNoeon2ss sented TRA NAA kane "san yoo eat oreo ar Cami" naleate foment bingoun satose ——faworony” bu hanes ari ‘rhe sme @ neste ike (oeog po seam rasan fae” Yath "tn" comands on ow pe Freedman, “ath poe tonne amas falar "(Gta aman ‘Ke snr wpe po {eaichrn, eakyocans owe italtnre zamena i ag. ‘Suewzzont"™'za werner roe Kern te tense iM pone hae plein in | Ecoatin “tnt we 22 Byatt oak Haart a Nastavak u slededom Dros ee Nee es JModel At 4 — «| Cy ——_——— o uU° 6 $ st ? qu Zanimijiva Sema bojenja i joS zanimijiviji natpis ne < 0 krilima jugoslovenskog Gustava . w e Tokom 1950. godine , 30 Gustava je prebazirano iz A Cerklja u Pulu , radi pojaéanja patrola nad italijanskom granicom.Prema éasopisu Insignia i podacima Franca Rupnika i Mitje Maruka , predstavijamo Vam ovu unikatnu Semu bojenja jednog od nagih Gustava. Oznaka sa dorije strane krila samo na levom krilu. MeserSmit Bf 109 G-10, serijal 9645 , beli 45 iz 83. LAP , Cepicko polje kod Pule 26.maj 1950. godine. Svetio plave donje povrsine FS-35450, Sive_gornje povrsine FS- 35237 sa mrijama masiinasto zelene boje FS-34096 , nepravilnog oblika. Standardne oznake u 4 pozicije , beli broj 45 na trupu sa obe strane, crni serijal 9645 na vertikalcu i zastava na kormilu pravea .Spiner je svetlo plave boje , elisa crna. Natpis na krilu izveden ruéno- éetkom , bele je boje i glasi Tko napadne nagu zemlju u njoj Ge naci svoju smrt.Model Art ne Bosauski medvedié | z,,.nama m sum 2 Gde ina éemu lete nagi bivsi zemijaci! gy alpski Piper Pa-18 Super Cub (Super meée), civilna registracija T9-CLO, viasnistvo snaga vlade BiH, lociran na aerodromu Sostanj,, blizu Velenja u Sioveniji , maj 1995. Maskirna Sema bojenja se sastoji od maslinasto zelene i tamno braon boje na gornjim povrsinama i svetlo sivo-plave na donjim povréinama, upornicama krila i felnama tockova. Taéan FS nije poznat. Avion je upotrebljavan za odrZavanje trenaze tokom zime 1994-95. Oznaka T9-CLO ,cne boje postavijena na gornjoj povrsini desnog krila i donjoj povrdini levog krila. Grb BiH je plave boje sa belom trakom, i belim rubom,8est |jiljana je Zute boje. 2Model Art 4 =m: CYXOU CY-27/27K Cee ee neces Kako obojiti maketu aviona SU-27/27K aviona SU-27. Sada donosino za dve varijante SU-27 i SU-277 Radom -Mat belo Desni vertikalac-unutrasnja ‘strana. B FS-35450 Svetlo plava Mat belo A FS-25526 Svetlo plava Mat belo C FS-35190 Tamno playa $U-27 avion demonstrator na mnogobrojnim vazduhoplovnim izlozbama , pilot V.Pugaéov.Model Art FS-36081 Siva 4 . objavili smo tehnike crteze Seme bojenia i oznaéavanja k FS-36081 Siva [—] CFS-35190 |__| Tamno plava “| AFS-25526 “) Svetlo plava Levi vertikalac -unutragnja Desni vertikalac -unutraSnja strana. strana 1 BFS-35185 Morski tamno plava \ / Q Radom FS-36081 - Siva FS-36081 Siva Celik Gun metal ‘SU-27 M , Avion ispitivan u bazi Novo Fedorovka, grad Saki ina Ps palubi nosaéa aviona Admiral Kuznjecov u Severnom moru.Ay prvi let 28.12.1942 (234 V1) 2 motora Junkers Jumo 004-B1 potiska 2x00 kp raspon 14,41 m, duzina 12,64 m tezina 4650/4785 kg teZina max 9408 kg 9968 kg sa dva startna motora Walter Rl 2028 max brzina 738 km/6000m penjanje na 6000m 12,8 min. dolet 1620 km nosivost 500 kg bombi na nosaéu ispod trupa Metalik Dunkelgrun RLM 82 _ FS-34079 NZ Arado AR 234B-2 Sx - WY Braunviolet RLM 81 Fs-34096eb Nosni deo , rep, krila, nije potrebno doraditi. Centralni deo trupa zadebljati i obraditi prema crtezu. Sema bojenja je standardna za sovjetske prototipove:ceo avion u boji metala, nosni konus i dielektriéni paneli maslinasto zeleni lzgled ususnika “SQ. motora za vertikaino oznake-zvezde sa belim rubom See poletanje. Se na verlikainom repu i po dve na > GO gornjoj i donjoj povrsini krila. LNS'SIG'4W BI9POW Po 1Z-HI eI=x¥eU BlOy O1'G ARSHONS! 88 @Z0U * NfizianUOy Bz BAOUSO ORY *10-Ez-BIWN UOIAe B7 afueyajod OULEME ~J0A BZ BIO}OW E[Ue, Is! pes BuIPOB YNasapzes Worjegod Uelinze, of Gag Lz BIW eylu9A es 1Z e-BIW Neyew IWAeIdeU Oey Tut +2 VIN gant) wy epoWyModel Art 4 paveseod UR Prerada makete aviona u dvosedu varijantu uvek je izazov. Nudimo vam nekoliko ideja za vaSu kolekciju. Sve do kraja pedesetih godina , dvosede konverzije vojnih aviona su se u vecem broju proizvadile jedino u Sovjetskom savezu. Ipak , pojavijivale su se i dvosede verzije pojedinih aviona zapadne produkeije , neke izradene od strane prozivodaéa samog aviona a neke od strane jedinica za odrzavanje. Uglavnom se radilo 0 pros- tom dogradivanju jednosedih aviona ugradnjom drugog sedista, komandileta i modifikaciji ili dogradnji poklopea kabine. Sa maketarske taéke gledi8ta sve se svodi na jednostavno otvaranje prostora u trupu , dupliciranje sedigta, instrumentaine table i komandi , malo gitovanja , gravi- ranja panela na trupu , izviaenje poklopca kabine od acetatne folije . ‘Sve ovo ne bi trebalo da predstavija problem nikome ko nije apsolutni poéetnik . Profili koje prikazuju dvosede modifikacije aviona iz drugog svetskog rata su samo ideja po kojoj mozete napraviti maketu za svoju kolekciju. < = a < iS 2 a 9 a s 0 E Ss s Supermarine Spitfire T.9 , Irish Air corps, 1948.- Obuhvatno srednje braon-zelena Olive-Green FS-14108,crni serijal 161, oranz,belo,zelene trake oko krila i oranz-zelena rondela na trupu; oranz FS-12300,zelena BS-381C- 267 Traffic green. Supermarine Spitfire Vc, RAF Halija 1943, Dark Earth/Midle Stone gomje povrsine, Azure Blue donje povréine, crni serijal, crveni spiner i vrh vertikalca izbledelo siva kodna slova na trupu (gotovo bela). Prednja kabine je bez komiandi , avion je sluzio samo za prevoz i po nekim izvorima je pripadao 261. skvadronu , dok kadno slovo KJ govori da je avion mozda pripadao4.skvadronu Juno Afriékog R.V. u kom sluéaju je crvéna u oznakama zamenjena narandzastom bojom 14Model Art Fiat G-50,Vazduhoplovstvo NDH, 1944. Tamno zelene gornje povrsine i donja strana trupa.Svetlo plavo-siva donja strana krila i repa, Zuti serijal 3510 i trake oko trupa i krila. Sahovnica samo na vertikalcu. Amblem grada Siska na desnoj strani kapotaza. Mitsubishi A6M2-k , Genzan Kokutai, Imperial Japanese AF. Japan 1945. Tamno zelene gorye povrdine, svetlo sive donje povréine, crni kapotaz motora, beli spiner i oznaka na repu. Messerschmit Bf 109 G-12, I/JG104, Francuska 1944, RLM 75-Grauviolel/ALM 81 Braunviolet (moguée i RLM82 Dunkelgrun), gornje povréine i boéne stranice trupa, RLM 76 Lichtblau donje povréine i donja strana bokova trupa, cro SJ i beli broj 40. Curtiss P-40-10 Warhawk, USAAF, Amarka 1944,Medium green/Sand gornje povrdine, Sky blue (RAF Sky) donje povrsine, Zuti serijal 210181. Neobiéan mehanizam stajnog trapa ukazuje da je avion kori8ten u trenaZne svrhe, po nekim izvorima za prelaz na avione sa stajnim trapom tipa tricik. EZ YZ SE LH << Lk a oe Curtiss P-40N-25 Warhawk,USAAF, Amerika 1944., Olive drab gomie povréine , Neutral Gray donje povrsine, Zuti serijal 47084, crni broj 5598 , napisan rukom. 15Model Art 4 IAR-80 DC, R.V. Rumunije 1946. Tamno zeleno/Tamno braon gornje povréine, svetloplave donje povrsine, beli serijal 425, N.A.P-51 B Mustang, 4.Lovaéka grupa USAAF, Engleska 1944,Obuhvatno svetlo plav sa ervenim rosom i belim, senéenim kodnim slovima. Braunviolet gornje povrsine sa ostrim prelazom izmedu boja, RLM 76 Lichtblau donje povrgine i boéne stranice trupa. Paneli iza izduvnika-Gun metal, beli broj 5. Lavoékin La-5 Uti, VVS , SSSR 1944., Sivo/Sivoplave gornje povrsine, svetio plave donje povrsine beli broj 44, metalne trake oko kapotaza motorasu boje Gelika. Republic TP-47G-15-CU, USAAF, Amerika 1942., Olive drab gomje povréine, Neutral Gray donje povrSine, Zuti serijal, aluminijum re8etka kabine izduv hladnjaka ispod trupa,zaprijani izduvnici. 16Model Art Polikarpov UT-4, Ilmavoimat ,Finska 1942., Tamno zelene gornje povrsine, svetlo plave donje povrdine, crni serijal UT-1. Messerschmitt Me-163 S, SSSR, test jedinica, krajem 1945, Braon-zelena gomja povrdina, svetlo plave donje povrsine , beli broj 94. TLL So Curtiss P-40 K-5 , Warhawk , VVS SSSR, 1943., Olive drab gornje povrsine, Neutral gray donje povriine, beli (moguce Zuti) broj 34, zvezde sa belim rubom. JAK 7 V, WS SSSR, 1942., Tamno zeleno/Tamno braon gornje povréine, svetio plave donje povréine, beli broj 39 , crveni spiner. x SN SS ~ LS ECS = z SEES > aa = = Bell TP-39F Airacobra, WS SSSR, 1944. Olive drab gornje povréine, svetlo sive donje povrdine, erni (moguée crveni) broj 5.Avion se neznatno, oblikom kabine razlikuje od standardne TP-39Q 7] Bea N Bell TP-390 Airacobra, USAAF, Amerika 1944., Olive drab gornje povréine, neutral gray donje Povrsine, izbledelo Zut-gotovo beo serijal na vertikalcu. woModel Art 4 ee ere UPVAEONA JASELA SOI Uporedne tabele boja uvek dobro dodu kada trazite odgovarajucéu nijansu. U ovoj tabeli osnova je Testors-Model master. MODEL MASTER F.S.No HumeRot REVELL Tamiya 4186 Thinner 50 mi = Thinner Thinner x20 | 1401 Alum Pate Metaizer = = sy a 1402 Stainioss Stell Metaizer = - - - 1403 Magnesium Metaizer = = - = 1404 Titanium Metalizer = = = = 1405 Gun Metal Metalizer - = = = 1408 Exhaust Metalzer = = = 7 1415 Bumt Metal Metaizer - = = - 1469. Sealer. Metaizer - = = - 1479 Thinner f. Metalzer - = - = 1501 Cherry Red = = a - | 1502 Gamer Peart = - = - 1503 Red = 19 a = 1508 Ught eve Gloss = a 50 xu 1510 Bue = ie = x23 1514 Yellow = © wz xe 1516 SkinTone - 61 35 x18 1524 Green = 2 81 xs 1527 Orange S RAL 2008 20 xe 1533. ght Brown a _ = = 1540 Brown = 10 : x9 1546 Siver a " <0 = 1850 Rated - cor 38 x7 1551 Copper - 2 3 x6 1856 Thinner a = = X-204 1560. Dulcoto 60 mt = Dutcote Nea xat 1561 Glosscote 50 ml = Giosseate Net x22 1562 Fat ight ue 2 es" - nea 1867 FatTan 5 19 = : 1869. RatYetow = 184 310 x3 1571 RatLight Green = tos" a5" x28 1863. uber = 5 5 wee | 1584 Chiornate = = = a | 1860. Fre Rea Rat s000 - 18 at x | 1591 Olive Green RAL 6003 - 86" 361 XF 58° | | 3892 lack rey RAL 7021 = 182" Q or | | 1583 Semigloss Red - 132" 330 - 1594 Semiioss Blue = rs 50" = | 1895. Semigioss Orange = = = = 1886 Semigioss wnite = 130 = 1897 Semigoss Black = | 8s = | 1701 Mitary Brown gor 62 wee | 1702 Feld Oras ore 142 ese 1708. Insgnia Red an136 153" = = 1708 Sand 2531 121 = xr s0 1708 Insignia Yotow 838 158° 6 Meo 1709 Racome Tan e261 8 2 * 18 epee REef AH 1710 Dark Green 34078 HUT er xe 13 1711 Olive Drab a4oe7 | 155 6 XFS! 1712 Field Green 34087 usm 1 = | xs 1713 Medium Green 34102 17 361° = j 1716 Pale Green 34227 120 i - | | 1717 DarkSea Biue | 1042 RaLsott = | 950" = 1718 - FlatSea Blue | 35082 2 - xrA7 1719 Insinia Blue 3048 RAL 5013 = — 1720 Intermediate Blue 35164 ne - i | 1721 Medium Grey 35207 14s s7” xP 20° 1723 Gunship Gray 36118 uSN1 7 xP 24 1728 Light Ghost Gray 36375 USN3 - xP Ig 1729. Gloss Gull Gray 16440 40 70 = 1730 Flat Gull Gray 36440 aL 7032 - XP 85 1731 Aircraft Gray 16873 146 - - 1784 Green Zinc Chromate - 80 360 = 1735 Wood - 63 16 - 1736 Leather, - Ho 15 383" xr6a 1737 Decal Set - 272017/273024| — - 1740 Dark Gull Gray 36231 140 78" xF 58 1741 Dark Ghost Gray 36320 USN & st xF 4 1742 Dark Tan 30219 Hus 86 - 1744 Gad = 16 ey - 1745 Gloss White 17875 2 4 x2 1747 Gloss Black 17038 | at 7 x | 1749 Flat Black 37038 33 8 xFt i 1764 European Green seoxz | tas sr xF 25 | 1768 Fiat White 37875 34 5 xF2 | 1772 Blue Angel Blue 15050 15 53 = | 1775 Flourescent Red 26915 PAL3024 332° = | 1780 Steel - Metalcote* 31 XF 56 1781 Aluminum = RAL 9006 89 xF 16 1782 Bright Brass - ss - - 1785 Rust - Pa Rust = - 1789 Airbrush Thinner 60 mi = = = - 1790 Chrome 17178 - = xn 1795 Gun Metal = 53° 392° x10 2701 Siver Bive Met. = = 287" - | 2702 pretic Blue Met = = - a | 2703 Copenhagen Met. = = - _ 2709 ght wory = a 0 | = | 2719 Black et - - - _ | 2114 German Siver tet - 1 | = | 2718 French Blue = _ ~ - | 2716 British Green Mer. = = - ; - | 2717 Bright Yetow = er = x8 2718 Guards Red = - = x7 2719 Italian Red = = - } = 2720 Classic White = ae 380° x2 2721 Classic Black = at r xr 2722 Gold Metalic = 16 s4 xi 2723 Tun Sign. Amber Met = = a - 2724 Turn SignalRed Met. = = z _ 2735 Black Chrome Trim = a = - 2737 Gray Primer = 156 Base - | SS SES nev ateeensnaraeimesranmnore 1AERO AWATOMI/A Mitsubishi A6 MS D ZERO y viepoN