Gt Hiến Pháp 2021

, ,
' '
I I I I
A AI A AI
• I • I
A A
I• I•
Giao trinh nay dii dticfc H{Ji dOng ngh~ thu guw trinh Tntiing Dq,i h9c Giao trinh nay dii dticfc H{Ji dOng ngh~ thu guw trinh Tntiing Dq,i h9c
Lu~t Ha N{Ji (thanh l~p theo Quyet djnh sfi 2283/QD-DHLHN Lu~t Ha N{Ji (thanh l~p theo Quyet djnh sfi 2283/QD-DHLHN
ngay 28 thang 7 nam 2017 cua Hifu tniong Tniong Dq,i h9c Lu~t Ha N{Ji) ngay 28 thang 7 nam 2017 cua Hifu tniong Tniong Dq,i h9c Lu~t Ha N{Ji)
dong y thong qua ngay 18 thang 8 nam 2017 va aticfc Hi¢u truong dong y thong qua ngay 18 thang 8 nam 2017 va aticfc Hi¢u truong
Truong Dq,i hQc Lu~t Ha N{Ji cho phep xuat ban theo Quyet djnh Truong Dq,i hQc Lu~t Ha N{Ji cho phep xuat ban theo Quyet djnh
so 2376/QD-DHLHN ngay 03 thang 8 nam 2018. so 2376/QD-DHLHN ngay 03 thang 8 nam 2018.
Ma sfi: TPG/K- 21 - 22 Ma sfi: TPG/K- 21 - 22
3073-2021/CXBIPH/01-361/TP 3073-2021/CXBIPH/01-361/TP
TRUONG £>}:\1 HQC LU~T NQI TRUONG £>}:\1 HQC LU~T NQI
I I
AT , AT ,
I I
A A
I I
(Taiban tan th& ba) (Taiban tan th& ba)
N p N p
Chu bien Chu bien
GS.TS. THAIVINHTHANG GS.TS. THAIVINHTHANG
PGS.TS. TOVANHOA PGS.TS. TOVANHOA
T~p th~ hie gia T~p th~ hie gia
GS.TS. THAI VlNH THANG Chuong II, III, V, VI, VII, VIII GS.TS. THAI VlNH THANG Chuong II, III, V, VI, VII, VIII
GS.TS. LE MINH TAM Chuong IV GS.TS. LE MINH TAM Chuong IV
PGS.TS. TOVANHOA Chuong I, IX, X, XIV, XVI, PGS.TS. TOVANHOA Chuong I, IX, X, XIV, XVI,
XVII, XI XVII, XI
TS. PHAM QuY TY Chuong XII TS. PHAM QuY TY Chuong XII
TS.LEHUuTHE ChuongV TS.LEHUuTHE ChuongV
ThS. NGUYEN THl PHUdNG ChuongXV ThS. NGUYEN THl PHUdNG ChuongXV
ThS. NGUYEN VAN THAI ChuongXIV ThS. NGUYEN VAN THAI ChuongXIV
ThS. PHAM THl TiNH Chuong XIII ThS. PHAM THl TiNH Chuong XIII
GVC. LVU TRUNG THANH Chuong VIII GVC. LVU TRUNG THANH Chuong VIII
GV. PHAM DVC BAO Chuong XI GV. PHAM DVC BAO Chuong XI
4 4
Lffi GIOI THliJ:U Lffi GIOI THliJ:U
Lu(lt hi~n phap aiJu chinh cite quan h? CO' ban, quan tn;ng Lu(lt hi~n phap aiJu chinh cite quan h? CO' ban, quan tn;ng
nhdt trong cite l'lnh VlfC chfnh trt, kinh t~, van h6a- xli hr)i, ilia vt nhdt trong cite l'lnh VlfC chfnh trt, kinh t~, van h6a- xli hr)i, ilia vt
phap If cita con nguai va cang dan va a(tc bi?t Ia t6 chuc, hor;tt phap If cita con nguai va cang dan va a(tc bi?t Ia t6 chuc, hor;tt
ar)ng cita b9 may nha nubc Cr)ng hoa xli h9i chit nghza Vi?t Nam. ar)ng cita b9 may nha nubc Cr)ng hoa xli h9i chit nghza Vi?t Nam.
Nganh lu(lt hi~n phap Ia nganh lutJ,t chit ar;to cita h? th6ng phap Nganh lu(lt hi~n phap Ia nganh lutJ,t chit ar;to cita h? th6ng phap
lu(lt. Trang khoa h(JC phap If, Luqt hi~n phap Ia b9 man khoa h(JC lu(lt. Trang khoa h(JC phap If, Luqt hi~n phap Ia b9 man khoa h(JC
quan tr9ng. Ki~n thuc vJ Lu(lt hiin phap Ia nJn tang ad nghien quan tr9ng. Ki~n thuc vJ Lu(lt hiin phap Ia nJn tang ad nghien
CUu nhiJu br) man khoa h(JC phap If khac. CUu nhiJu br) man khoa h(JC phap If khac.
Dd phlfC Vlf cang tac giang dr;ry va h(JC t(lp man h(JC Luqt hi~n Dd phlfC Vlf cang tac giang dr;ry va h(JC t(lp man h(JC Luqt hi~n
phap trong chuang trinh aao tr;to cir nhan lu(lt, nam 1991 Truang phap trong chuang trinh aao tr;to cir nhan lu(lt, nam 1991 Truang
Dr;ti h9c Lu(lt Ha N9i ali bien sor;tn Giao trinh Lu(lt hi~n phap Dr;ti h9c Lu(lt Ha N9i ali bien sor;tn Giao trinh Lu(lt hi~n phap
Vi?t Nam (khi a6 g9i Ia "Giao trinh lutJ,t nha nubc Vi?t Nam "). Vi?t Nam (khi a6 g9i Ia "Giao trinh lutJ,t nha nubc Vi?t Nam ").
Cite lim ted ban Giao trinh Lu(lt hi~n phap aii phan anh nhi:mg Cite lim ted ban Giao trinh Lu(lt hi~n phap aii phan anh nhi:mg
thay a6i quan tr(Jng trong l'lnh VlfC Luqt hi~n phap qua cite thai ki. thay a6i quan tr(Jng trong l'lnh VlfC Luqt hi~n phap qua cite thai ki.
vbi Slf c6 g&ng cita t(lp thd giang vien trong va ngoai Truang vbi Slf c6 g&ng cita t(lp thd giang vien trong va ngoai Truang
Dr;ti h9c Lu(lt Ha Nr)i, Giao trinh LutJ,t hi~n phap Vi?t Nam bien sor;tn Dr;ti h9c Lu(lt Ha Nr)i, Giao trinh LutJ,t hi~n phap Vi?t Nam bien sor;tn
ldn nay gibi thi?u, trao a6i va truyJn ar;tt ki~n thuc vJ nhi:mg n9i ldn nay gibi thi?u, trao a6i va truyJn ar;tt ki~n thuc vJ nhi:mg n9i
dung, tu tuimg ca ban, quan tr9ng cita Lu(lt hi~n phap Vi?t Nam, dung, tu tuimg ca ban, quan tr9ng cita Lu(lt hi~n phap Vi?t Nam,
a(ic bi?t Ia nhfrng n9i dung thd hi?n qua Hi~n phap nam 2013 va a(ic bi?t Ia nhfrng n9i dung thd hi?n qua Hi~n phap nam 2013 va
cite van ban quy phr;tm phap lu(lt khac c6 lien quan. cite van ban quy phr;tm phap lu(lt khac c6 lien quan.
Tru&ng Dr;ti h9c Lu(lt Ha N9i tran tr9ng gibi thi?u va mong Tru&ng Dr;ti h9c Lu(lt Ha N9i tran tr9ng gibi thi?u va mong
nh(ln aU(/C nhfrng y ki~n a6ng gop cita br;tn a(JC ad Giao trinh ngay nh(ln aU(/C nhfrng y ki~n a6ng gop cita br;tn a(JC ad Giao trinh ngay
cang aU(/C hoan thi¢n. cang aU(/C hoan thi¢n.
Ha N9i, thang 8 nam 2021 Ha N9i, thang 8 nam 2021
TRUONG D~ HQC LU~T HA NQI TRUONG D~ HQC LU~T HA NQI
5 5
DANH MVC CHUVIET TAT DANH MVC CHUVIET TAT
CQDP Chinh quySn dia phuong CQDP Chinh quySn dia phuong
CQHDDL Ca quan hiSn dinh d()c l~p CQHDDL Ca quan hiSn dinh d()c l~p
DVHC Don vi h~mh chinh DVHC Don vi h~mh chinh
HDBCQG H()i dbng bfiu cu qu6c gia HDBCQG H()i dbng bfiu cu qu6c gia
HDND H()i dbng nhan dan HDND H()i dbng nhan dan
KTNN !(iSm toan nha nuac KTNN !(iSm toan nha nuac
LHP Lu~t hiSn phap LHP Lu~t hiSn phap
QHXH Quan h~ xa h()i QHXH Quan h~ xa h()i
QPPL Quy ph(;lm phap lu~t QPPL Quy ph(;lm phap lu~t
TAND Toa an nhan dan TAND Toa an nhan dan
TANDCC T oa an nhan dan cftp cao TANDCC T oa an nhan dan cftp cao
TANDTC Toa an nhan dan t6i cao TANDTC Toa an nhan dan t6i cao
UBND Uy ban nhan dan UBND Uy ban nhan dan
UBTVQH Uy ban Thuemg V\1 Qu6c h()i UBTVQH Uy ban Thuemg V\1 Qu6c h()i
VKSND Vi~n kiSm sat nhan dan VKSND Vi~n kiSm sat nhan dan
VKSNDTC Vi~n Idem sat nhan dan t6i cao VKSNDTC Vi~n Idem sat nhan dan t6i cao
XHCN Xa h()i chu nghia XHCN Xa h()i chu nghia
6 6
CHUONG I- NHUNG KHAI NI$M CO BAN CUA LUJT HIEN PHAP CHUONG I- NHUNG KHAI NI$M CO BAN CUA LUJT HIEN PHAP
CHUdNGI CHUdNGI
NHffNG KHAI NIIJ:M CO BAN CUA LU~T HIEN PHAP NHffNG KHAI NIIJ:M CO BAN CUA LU~T HIEN PHAP
1. NGANH LUAT HIEN PHAP 8 1. NGANH LUAT HIEN PHAP 8

1.1. D6i tuQTig diSu chinh cua ngfmh lu~t hiSn phap 8 1.1. D6i tuQTig diSu chinh cua ngfmh lu~t hiSn phap 8
1.2. Phuong phap diSu chinh cua ngfmh lu~t hiSn phap 12 1.2. Phuong phap diSu chinh cua ngfmh lu~t hiSn phap 12
1.3. Quy ph~m phap lu~t cua ngfmh lu~t hiSn phap 16 1.3. Quy ph~m phap lu~t cua ngfmh lu~t hiSn phap 16
1.4. Dinh ngma nganh lu~t hiSn phap 20 1.4. Dinh ngma nganh lu~t hiSn phap 20
1.5. H~ th6ng nganh lu~t hiSn phap 20 1.5. H~ th6ng nganh lu~t hiSn phap 20
1.6. Ngu6n cua nganh lu~t hiSn phap 24 1.6. Ngu6n cua nganh lu~t hiSn phap 24
1. 7. Vi tri cua nganh lu~t hiSn phap trong h~ th6ng phap lu~t 27 1. 7. Vi tri cua nganh lu~t hiSn phap trong h~ th6ng phap lu~t 27
Vi~tNam Vi~tNam
1.8. Vai tro cua nganh lu~t hiSn phap trong xa h9i 31 1.8. Vai tro cua nganh lu~t hiSn phap trong xa h9i 31
1.9. Lu~t hiSn phap va chinh tri 34 1.9. Lu~t hiSn phap va chinh tri 34
2. KHOAHQCLUATHlliNPHAP 36 2. KHOAHQCLUATHlliNPHAP 36
2.1. D6i tuQTig nghien ctru cua khoa hQc lu~t hiSn phap 36 2.1. D6i tuQTig nghien ctru cua khoa hQc lu~t hiSn phap 36
2.2. Phuong phap nghien cw clia khoa hQc lu~t hiSn phap 37 2.2. Phuong phap nghien cw clia khoa hQc lu~t hiSn phap 37
2.3. H~ th6ng khoa hQc lu~t hiSn phap 38 2.3. H~ th6ng khoa hQc lu~t hiSn phap 38
2.4. M6i lien h~ giua khoa hQc lu~t hiSn phap va cac nganh 38 2.4. M6i lien h~ giua khoa hQc lu~t hiSn phap va cac nganh 38
khoa h<;>c phap 1i khac khoa h<;>c phap 1i khac
2.5. Khoa hQc lu~t hiSn phap Vi~t Nam va khoa hQc lu~t 40 2.5. Khoa hQc lu~t hiSn phap Vi~t Nam va khoa hQc lu~t 40
hiSn phap cua ths gi&i hiSn phap cua ths gi&i
3. MON HOC LUAT HlliN PHAP 41 3. MON HOC LUAT HlliN PHAP 41
PGS. TS. To Van Hoa 7 PGS. TS. To Van Hoa 7

GIAO TRiNH LUAT HIEN PHAP VI$T NAM GIAO TRiNH LUAT HIEN PHAP VI$T NAM
"Lu~t hi6n phap" la thu~t ngft chi m<)t "lo~i" phap lu~t trong h~ "Lu~t hi6n phap" la thu~t ngft chi m<)t "lo~i" phap lu~t trong h~
th6ng phap lu~t Vi~t N am, dung d~ phan bi~t v6i cac "lo~i" phap th6ng phap lu~t Vi~t N am, dung d~ phan bi~t v6i cac "lo~i" phap
lu~t khac nhu phap lu~t dan sv, phap lu~t hinh sv, phap lu~t hanh lu~t khac nhu phap lu~t dan sv, phap lu~t hinh sv, phap lu~t hanh
chinh V. V. rna nguai hQC se dU'Q'C hQC trong su6t qua trinh Clr nhan chinh V. V. rna nguai hQC se dU'Q'C hQC trong su6t qua trinh Clr nhan
lu~t. Chuong ddu cua Giao trinh se trinh bay v6i nguai h9c nhftng lu~t. Chuong ddu cua Giao trinh se trinh bay v6i nguai h9c nhftng
khai ni~m ca ban cua LHP - nhftng khai ni~m dong vai tro chia khai ni~m ca ban cua LHP - nhftng khai ni~m dong vai tro chia
khoa d~ nguai h9c c6 thS ti6p c~n va hiSu m<)t each sau s~c cac khoa d~ nguai h9c c6 thS ti6p c~n va hiSu m<)t each sau s~c cac
n<)i dung ki6n thuc Cl;t th~ cua LHP a nhftng chuong sau. Cac khai n<)i dung ki6n thuc Cl;t th~ cua LHP a nhftng chuong sau. Cac khai
ni~m ca ban cua LHP duqc hinh thanh xoay quanh ba khai ni~m ni~m ca ban cua LHP duqc hinh thanh xoay quanh ba khai ni~m
16n: nganh LHP, khoa h9c LHP va mon h9c LHP. 16n: nganh LHP, khoa h9c LHP va mon h9c LHP.
1. NGANH LUAT HIEN PHAP 1. NGANH LUAT HIEN PHAP
1.1. Dtli trrQ'llg di~u chinh cua nganh lu~t hi~n phap 1.1. Dtli trrQ'llg di~u chinh cua nganh lu~t hi~n phap
Trong quan ni~m thong thuemg, phap lu~t duqc d~t ra d~ u6n Trong quan ni~m thong thuemg, phap lu~t duqc d~t ra d~ u6n
n~n hanh vi cua con nguai, bao g6m nguai dan, cac ca quan, t6 n~n hanh vi cua con nguai, bao g6m nguai dan, cac ca quan, t6
chuc trong xa h<)i, trong d6 c6 ca cac CO' quan nha nu6c. N 6i each chuc trong xa h<)i, trong d6 c6 ca cac CO' quan nha nu6c. N 6i each
khac, ffil;tC tieu CUa phap lu~t la thi6t l~p tr~t tl;t' thong qua Vi~c u6n khac, ffil;tC tieu CUa phap lu~t la thi6t l~p tr~t tl;t' thong qua Vi~c u6n
n~n hanh vi cua con nguai trong xa h<)i. Tuy nhien, rir g6c d9 lu~t n~n hanh vi cua con nguai trong xa h<)i. Tuy nhien, rir g6c d9 lu~t
hQc, nguai h9c lu~t se thAy r~ng each thuc rna phap lu~t hi~n thvc hQc, nguai h9c lu~t se thAy r~ng each thuc rna phap lu~t hi~n thvc
hoa ffil;tC tieu nay la tac d<)ng len cac QHXH rna con nguai tham hoa ffil;tC tieu nay la tac d<)ng len cac QHXH rna con nguai tham
gia trong cac hoan canh Cl;t thS. Theo Karl Marx " ... ban chdt cita gia trong cac hoan canh Cl;t thS. Theo Karl Marx " ... ban chdt cita
con nguiri Ia t8ng hoa nhiing m6i quan h¢ xa h9i ". 1 Nhu v~y, thong con nguiri Ia t8ng hoa nhiing m6i quan h¢ xa h9i ". 1 Nhu v~y, thong
qua vi~c quy dinh khuon mfiu cho cac QHXH, phap lu~t u6n n~n qua vi~c quy dinh khuon mfiu cho cac QHXH, phap lu~t u6n n~n
hanh vi cua con nguai. Cling do m6i quan h~ lien hoan nay rna hanh vi cua con nguai. Cling do m6i quan h~ lien hoan nay rna
QHXH duqc gQi la "d6i tuqng di~u chinh" cua phap lu~t. Trong QHXH duqc gQi la "d6i tuqng di~u chinh" cua phap lu~t. Trong
t6ng th~ h~ th6ng phap lu~t cua m<)t qu6c gia, vi dl;t Vi~t N am, c6 t6ng th~ h~ th6ng phap lu~t cua m<)t qu6c gia, vi dl;t Vi~t N am, c6
nhi~u b9 ph~n phap lu~t khac nhau duqc gQi la cac "nganh lu~t" nhi~u b9 ph~n phap lu~t khac nhau duqc gQi la cac "nganh lu~t"
nhu nganh LHP, nganh lu~t hanh chinh, nganh lu~t dan sv, nganh nhu nganh LHP, nganh lu~t hanh chinh, nganh lu~t dan sv, nganh
lu~t hinh sv, nganh lu~t t6 tl;tng dan sv, nganh lu~t t6 tl;tng hinh sv v.v.. lu~t hinh sv, nganh lu~t t6 tl;tng dan sv, nganh lu~t t6 tl;tng hinh sv v.v..
1
Karl Marx toan tf7p, t~p 3, Nxb. Chinh tri qu6c gia- Sv th~t, 1995, tr. 19. 1
Karl Marx toan tf7p, t~p 3, Nxb. Chinh tri qu6c gia- Sv th~t, 1995, tr. 19.
8 PGS.TS. To VanHoa 8 PGS.TS. To VanHoa

M6i nganh lu~t duqc hinh thanh d~ di~u chinh m()t nhom QHXH M6i nganh lu~t duqc hinh thanh d~ di~u chinh m()t nhom QHXH
co cling tinh chdt, hay cling "lo;;ti" v6i nhau. Vi dt;I, nganh lu~t dan co cling tinh chdt, hay cling "lo;;ti" v6i nhau. Vi dt;I, nganh lu~t dan
sv di~u chinh cac QHXH lien quan t6i tai san va nhan than phi tai sv di~u chinh cac QHXH lien quan t6i tai san va nhan than phi tai
san, nganh lu~t hinh sv di~u chinh cac QHXH lien quan t6i t()i san, nganh lu~t hinh sv di~u chinh cac QHXH lien quan t6i t()i
ph;;tm va hinh ph;;tt. .. Quan di~m lu~t hQc cua Vi~t Nam cho r~ng, ph;;tm va hinh ph;;tt. .. Quan di~m lu~t hQc cua Vi~t Nam cho r~ng,
d6i tuqng di~u chinh CUa m(}t nganh lu~t la CO' sa d~ hinh thanh d6i tuqng di~u chinh CUa m(}t nganh lu~t la CO' sa d~ hinh thanh
nen nganh lu~t do, hay noi each khac la t;;to nen ph;;tm vi cac vdn nen nganh lu~t do, hay noi each khac la t;;to nen ph;;tm vi cac vdn
d~ rna nganh lu~t do di~u chinh. B~c di~m cua d6i tuqng di~u d~ rna nganh lu~t do di~u chinh. B~c di~m cua d6i tuqng di~u
chinh cling la CO' sa d~ phan bi~t nganh lu~t nay v<Ji nganh lu~t chinh cling la CO' sa d~ phan bi~t nganh lu~t nay v<Ji nganh lu~t
khac, qua do hinh thanh cac nganh lu~t d()c l~p. Vi v~y, d6i tuqng khac, qua do hinh thanh cac nganh lu~t d()c l~p. Vi v~y, d6i tuqng
di~u chinh la m()t vdn d~ hSt sue quan tr<;>ng d6i v6i m6i nganh di~u chinh la m()t vdn d~ hSt sue quan tr<;>ng d6i v6i m6i nganh
lu~t. B~c di~m cua d6i tuqng di~u chinh cua m<)t nganh lu~t luon lu~t. B~c di~m cua d6i tuqng di~u chinh cua m<)t nganh lu~t luon
co tac d9ng quyst dinh tai cac gia tri d~c trung cua nganh lu~t do. co tac d9ng quyst dinh tai cac gia tri d~c trung cua nganh lu~t do.
B6i tuqng di~u chinh cua nganh LHP la cac QHXH nJn tang, B6i tuqng di~u chinh cua nganh LHP la cac QHXH nJn tang,
CO' ban nhdt va quan tr(Jng nhdt trong xa h()i. Trong qua trinh tham CO' ban nhdt va quan tr(Jng nhdt trong xa h()i. Trong qua trinh tham
gia vao dai s6ng xa h()i, con nguai thiSt l~p nhi~u QHXH khac gia vao dai s6ng xa h()i, con nguai thiSt l~p nhi~u QHXH khac
nhau, tuy nhien cac QHXH do khong ngang hang v6i nhau rna nhau, tuy nhien cac QHXH do khong ngang hang v6i nhau rna
gifra chung co thtr b~c nhdt dinh. Co nhfrng QHXH lam n~n tang gifra chung co thtr b~c nhdt dinh. Co nhfrng QHXH lam n~n tang
cho sv hinh thanh cac QHXH khac, nghia la phai xac dinh duqc cho sv hinh thanh cac QHXH khac, nghia la phai xac dinh duqc
cac QHXH do tru&c khi thiSt l~p cac QHXH khac. Vi d\1, trong cac QHXH do tru&c khi thiSt l~p cac QHXH khac. Vi d\1, trong
linh vvc dan sv, quan h~ sa hfru la m()t quan h~ n~n tang, nSu linh vvc dan sv, quan h~ sa hfru la m()t quan h~ n~n tang, nSu
khong xac dinh duqc quan h~ sa hfru thi tdt ySu khong thiSt l~p khong xac dinh duqc quan h~ sa hfru thi tdt ySu khong thiSt l~p
dUQ'C CaC giao djch dan S\I CO lien quan; trong linh V\IC hinh S\I thi dUQ'C CaC giao djch dan S\I CO lien quan; trong linh V\IC hinh S\I thi
quan h~ lien quan t6i vi~c cong nh~n va bao h<) quy~n bdt kha xam quan h~ lien quan t6i vi~c cong nh~n va bao h<) quy~n bdt kha xam
ph;;tm v~ than th~, tinh m;;tng cua con nguai la m()t quan h~ n~n ph;;tm v~ than th~, tinh m;;tng cua con nguai la m()t quan h~ n~n
tang, nsu khong xac dinh duqc m6i quan h~ nay thi se khong thiSt tang, nsu khong xac dinh duqc m6i quan h~ nay thi se khong thiSt
l~p dUQ'C cac quan h~ C\1 th~ d~ bao V~ than th~ va tinh m;;tng CUa l~p dUQ'C cac quan h~ C\1 th~ d~ bao V~ than th~ va tinh m;;tng CUa
nguai dan. B6i v6i nha nu6c, cac QHXH n~n tang cling la cac nguai dan. B6i v6i nha nu6c, cac QHXH n~n tang cling la cac
QHXH CO' ban va quan tr<;>ng nhdt trong qua trinh quan li xa h()i QHXH CO' ban va quan tr<;>ng nhdt trong qua trinh quan li xa h()i
b~ng phap lu~t. M6i khi n()i dung di~u chinh cac QHXH n~n tang b~ng phap lu~t. M6i khi n()i dung di~u chinh cac QHXH n~n tang
co sv thay d6i thi n()i dung di~u chinh cac QHXH khac trong cling co sv thay d6i thi n()i dung di~u chinh cac QHXH khac trong cling

GIAO TRiNH LUAT HIEN PHAP VI:ST NAM GIAO TRiNH LUAT HIEN PHAP VI:ST NAM
llnh vgc cling c6 sv thay d6i theo. Cac QHXH n~n tang nay la d6i llnh vgc cling c6 sv thay d6i theo. Cac QHXH n~n tang nay la d6i
tuQllg diSu chinh cua nganh LHP. tuQllg diSu chinh cua nganh LHP.
D6i tuQTig diSu chinh cua nganh LHP c6 thS duqc chia thanh D6i tuQTig diSu chinh cua nganh LHP c6 thS duqc chia thanh
ba nh6m 16n nhu sau: ba nh6m 16n nhu sau:
Nh6m 1: cdc QHXH n~n tang, CO' ban va quan tr(Jng nhdt Nh6m 1: cdc QHXH n~n tang, CO' ban va quan tr(Jng nhdt
trong cdc linh VlfC chfnh trj, kinh ti, van hod, giao dl:fC, khoa h(JC, trong cdc linh VlfC chfnh trj, kinh ti, van hod, giao dl:fC, khoa h(JC,
cong ngh¢, an ninh, qu6c phong, chinh sdch a6i ngoqi: Trong llnh cong ngh¢, an ninh, qu6c phong, chinh sdch a6i ngoqi: Trong llnh
VlJC chinh tri, nganh LHP diSu chinh cac m6i quan h~ nSn tang, ca VlJC chinh tri, nganh LHP diSu chinh cac m6i quan h~ nSn tang, ca
ban va quan tn;>ng nh~t lien quan t6i qu6c gia, Hinh th6, quySn h;c ban va quan tn;>ng nh~t lien quan t6i qu6c gia, Hinh th6, quySn h;c
nha nu6c va t6 chtrc thvc hi~n quySn lvc nha nu6c, vi dv: v~n dS nha nu6c va t6 chtrc thvc hi~n quySn lvc nha nu6c, vi dv: v~n dS
chu quySn qu6c gia, quySn dan t9c ca ban, ban ch~t cua nha nu6c, chu quySn qu6c gia, quySn dan t9c ca ban, ban ch~t cua nha nu6c,
ngubn g6c cua quySn lvc nha nu6c, h~ th6ng chinh tri v.v .. Khi ngubn g6c cua quySn lvc nha nu6c, h~ th6ng chinh tri v.v .. Khi
diSu chinh cac QHXH nSn tang cua llnh VlJC chinh tri, nganh LHP diSu chinh cac QHXH nSn tang cua llnh VlJC chinh tri, nganh LHP
dbng thai thiSt l~p nSn tang cua chS d9 chinh tri. Trong cac llnh dbng thai thiSt l~p nSn tang cua chS d9 chinh tri. Trong cac llnh
VlJC kinh tS, van hoa, giao d\lc, khoa h9c, cong ngh~, an ninh, qu6c VlJC kinh tS, van hoa, giao d\lc, khoa h9c, cong ngh~, an ninh, qu6c
phong va chinh sach d6i ngo(;li, nhfulg QHXH nSn tang rna nganh phong va chinh sach d6i ngo(;li, nhfulg QHXH nSn tang rna nganh
LHP diSu chinh la nhfulg QHXH lien quan t6i djnh hu6ng phat LHP diSu chinh la nhfulg QHXH lien quan t6i djnh hu6ng phat
triSn 16n cua timg llnh vgc, vi dv mo hinh phat triSn kinh ts, dinh triSn 16n cua timg llnh vgc, vi dv mo hinh phat triSn kinh ts, dinh
hu6ng gia tri phat triSn nSn van hoa, khoa h9c, cong ngh~ v.v .. hu6ng gia tri phat triSn nSn van hoa, khoa h9c, cong ngh~ v.v ..
Qua vi~c diSu chinh cac QHXH d6, nganh LHP hinh thanh cac Qua vi~c diSu chinh cac QHXH d6, nganh LHP hinh thanh cac
chinh sach CCJ ban nh~t, quan trQng nh~t djnh hu6ng ho(;lt d{;)ng CUa chinh sach CCJ ban nh~t, quan trQng nh~t djnh hu6ng ho(;lt d{;)ng CUa
cac CCJ quan nha nu6c trong tlmg llnh V\fC. cac CCJ quan nha nu6c trong tlmg llnh V\fC.
Nh6m 2: cdc QHXH n~n tang, CO' ban va quan tr(Jng nhdt Nh6m 2: cdc QHXH n~n tang, CO' ban va quan tr(Jng nhdt
trong linh VlfC quan h¢ giua nha nuac Va nguifi dan, hay CO th~ trong linh VlfC quan h¢ giua nha nuac Va nguifi dan, hay CO th~
g(Ji la cac QHXH xdc atnh quy~n va nghia Vl:f CO' ban cua nguai g(Ji la cac QHXH xdc atnh quy~n va nghia Vl:f CO' ban cua nguai
dan: Trong dai s6ng xa h()i, cac nganh lu~t cua h~ th6ng phap lu~t dan: Trong dai s6ng xa h()i, cac nganh lu~t cua h~ th6ng phap lu~t
Vi~t Nam quy dinh cho nguai dan, trong d6 c6 cong dan Vi~t Vi~t Nam quy dinh cho nguai dan, trong d6 c6 cong dan Vi~t
N am r~t nhiSu quySn va ngh1a V\1 phap 1i trong cac llnh vgc khac N am r~t nhiSu quySn va ngh1a V\1 phap 1i trong cac llnh vgc khac
nhau. QuySn va nghta V\1 C(J ban cua nguai dan la nhfulg quySn va nhau. QuySn va nghta V\1 C(J ban cua nguai dan la nhfulg quySn va
nghta V\1 nSn tang, C(J ban va quan trQng nh~t cua tUng llnh vgc, vi nghta V\1 nSn tang, C(J ban va quan trQng nh~t cua tUng llnh vgc, vi
d\l quysn b~u cu, trng cu trong llnh vgc chinh tri, quysn sa htru d\l quysn b~u cu, trng cu trong llnh vgc chinh tri, quysn sa htru
10 PGS. TS. To Van Hoa 10 PGS. TS. To Van Hoa

d6i v6i tu li~u san xu~t, tlJ do kinh doanh trong llnh vvc kinh t~, d6i v6i tu li~u san xu~t, tlJ do kinh doanh trong llnh vvc kinh t~,
quy~n b~t kha xam ph~m nhan phftm, danh dv, tinh m~ng, tai san quy~n b~t kha xam ph~m nhan phftm, danh dv, tinh m~ng, tai san
trong llnh V\l'C t\I do ca nhan v. v .. Nhiing quy~n ca ban nay la n~n trong llnh V\l'C t\I do ca nhan v. v .. Nhiing quy~n ca ban nay la n~n
tang hinh thanh cac quy~n Cl;t thS cua nguai dan trong tUng llnh tang hinh thanh cac quy~n Cl;t thS cua nguai dan trong tUng llnh
vvc, vi dv quy~n duqc dang ki kinh doanh, quy~n duqc kh6i ki~n, vvc, vi dv quy~n duqc dang ki kinh doanh, quy~n duqc kh6i ki~n,
quy~n duqc yeu cdu bbi thuang dan sv ngoai hqp dbng v.v .. T~p quy~n duqc yeu cdu bbi thuang dan sv ngoai hqp dbng v.v .. T~p
hqp cac quy~n va nghia V1;t ca ban cua nguai dan t~o thanh dia vi hqp cac quy~n va nghia V1;t ca ban cua nguai dan t~o thanh dia vi
phap li ca ban cua nguai dan d6i v&i nha nu&c. phap li ca ban cua nguai dan d6i v&i nha nu&c.
Nh6m 3: cac QHXH nJn tang, CO' ban va quan trQng nhdt trong Nh6m 3: cac QHXH nJn tang, CO' ban va quan trQng nhdt trong
lfnh VlfC t6 chuc va hot;tt a{Jng cita b{J may nha nubc: Day la cac lfnh VlfC t6 chuc va hot;tt a{Jng cita b{J may nha nubc: Day la cac
QHXH lien quan t6i vi~c xac dinh cac nguyen tic t6ng thS cua b9 QHXH lien quan t6i vi~c xac dinh cac nguyen tic t6ng thS cua b9
may nha nu6c Vi~t Nam, cac nguyen tic t6 chuc va ho~t d()ng, may nha nu6c Vi~t Nam, cac nguyen tic t6 chuc va ho~t d()ng,
chuc nang, nhi~m Vl;t, quy~n h~n, ca c~u t6 chuc va ho~t d()ng cua chuc nang, nhi~m Vl;t, quy~n h~n, ca c~u t6 chuc va ho~t d()ng cua
cac ca quan trong b() may nha nu6c Vi~t N am tir trung uang tm dia cac ca quan trong b() may nha nu6c Vi~t N am tir trung uang tm dia
phuang. Day la nh6m d6i tuqng di~u chinh 16n nh~t cua nganh LHP. phuang. Day la nh6m d6i tuqng di~u chinh 16n nh~t cua nganh LHP.
Xem xet 6 g6c d() khai quat, d6i tuqng di~u chinh cua nganh Xem xet 6 g6c d() khai quat, d6i tuqng di~u chinh cua nganh
LHP c6 nhfing d~c diSm rieng, qua d6 kh~ng dinh tinh d()c l~p cua LHP c6 nhfing d~c diSm rieng, qua d6 kh~ng dinh tinh d()c l~p cua
nganh LHP trong h~ th6ng phap lu~t Vi~t N am, nhu sau: nganh LHP trong h~ th6ng phap lu~t Vi~t N am, nhu sau:
Thu nhdt, d6i tuqng di~u chinh cua nganh LHP hi~n di~n 6 Thu nhdt, d6i tuqng di~u chinh cua nganh LHP hi~n di~n 6
hdu khip cac llnh V\}'C cua dai s6ng xa h()i, tir chinh tri, kinh t~, hdu khip cac llnh V\}'C cua dai s6ng xa h()i, tir chinh tri, kinh t~,
van hoa, giao dvc, an ninh, qu6c phong, d6i ngo~i, t6 chuc va ho~t van hoa, giao dvc, an ninh, qu6c phong, d6i ngo~i, t6 chuc va ho~t
d()ng CUa bQ may nha nUOC t6i cac llnh V\}'C dan S\f, hinh S\1', t6 d()ng CUa bQ may nha nUOC t6i cac llnh V\}'C dan S\f, hinh S\1', t6
tl;tng. Trong khi d6, d6i tuqng di~u chinh cua hdu h~t cac nganh tl;tng. Trong khi d6, d6i tuqng di~u chinh cua hdu h~t cac nganh
lu~t khac thuang nim trong m()t llnh vvc cv thS, vi dv lu~t thuang lu~t khac thuang nim trong m()t llnh vvc cv thS, vi dv lu~t thuang
m~i, lu~t moi truaug ... m~i, lu~t moi truaug ...
Thu hai, m~c du trai r()ng tren nhi~u llnh vvc song d6i tuqng Thu hai, m~c du trai r()ng tren nhi~u llnh vvc song d6i tuqng
di~u chinh cua nganh LHP chi bao gbm cac QHXH n~n tang, ca di~u chinh cua nganh LHP chi bao gbm cac QHXH n~n tang, ca
ban va quan tn~ng nh~t trong tirng llnh V\}'C. Cac QHXH Cl;t thS ban va quan tn~ng nh~t trong tirng llnh V\}'C. Cac QHXH Cl;t thS
han cua tirng llnh V\}'C thuang la d6i tuqng di~U chinh CUa cac han cua tirng llnh V\}'C thuang la d6i tuqng di~U chinh CUa cac
nganh lu~t khac, nhu nganh lu~t thuang m~i, hanh chinh, dan sv, nganh lu~t khac, nhu nganh lu~t thuang m~i, hanh chinh, dan sv,

GIAO TRINH LUAT HIEN PHAP VI$T NAM GIAO TRINH LUAT HIEN PHAP VI$T NAM
hinh SlJ, tai chinh, lao d()ng v.v .. Thu()c tinh nSn tang, CO' ban va hinh SlJ, tai chinh, lao d()ng v.v .. Thu()c tinh nSn tang, CO' ban va
quan trQng nhftt cua d6i tuQllg diSu chinh cua nganh LHP mang quan trQng nhftt cua d6i tuQllg diSu chinh cua nganh LHP mang
tinh trim tuQllg cao, song khong phai khong c6 tieu chi dS xac tinh trim tuQllg cao, song khong phai khong c6 tieu chi dS xac
dinh, nhu cac tieu chi phan tich tren day. dinh, nhu cac tieu chi phan tich tren day.
Thir ba, d6i tuQllg diSu chinh cua nganh LHP c6 thS duqc li~t Thir ba, d6i tuQllg diSu chinh cua nganh LHP c6 thS duqc li~t
ke thanh cac nh6m QHXH nSn tang, CO' ban va quan trQng nhftt ke thanh cac nh6m QHXH nSn tang, CO' ban va quan trQng nhftt
trong timg ITnh VlJC song sv li~t ke d6 khong mang tinh tuy~t d6i. trong timg ITnh VlJC song sv li~t ke d6 khong mang tinh tuy~t d6i.
Thu()c tinh nSn tang, CO' ban va quan trQng nhftt la ySu t6 xac dinh Thu()c tinh nSn tang, CO' ban va quan trQng nhftt la ySu t6 xac dinh
ph~m vi cac QHXH la d6i tuQllg diSu chinh cua nganh LHP va ph~m vi cac QHXH la d6i tuQllg diSu chinh cua nganh LHP va
vi~c xac dinh QHXH nao c6 thu()c tinh nay it nhiSu mang tinh chu vi~c xac dinh QHXH nao c6 thu()c tinh nay it nhiSu mang tinh chu
quan. Chinh vi v~y rna ph~m vi d6i tuQllg diSu chinh cua nganh quan. Chinh vi v~y rna ph~m vi d6i tuQllg diSu chinh cua nganh
LHP c6 thS thay dbi trong tUng thai ki tuy thu()c vao nh~n thuc LHP c6 thS thay dbi trong tUng thai ki tuy thu()c vao nh~n thuc
CUa gi6i nghien Clru khoa hQC phap li va CUC CO' quan CO thdm CUa gi6i nghien Clru khoa hQC phap li va CUC CO' quan CO thdm
quySn trong timg giai do~n C\1 thS. M()t QHXH h.'ic nay c6 thS quySn trong timg giai do~n C\1 thS. M()t QHXH h.'ic nay c6 thS
duqc coi la nSn tang song h.'ic khac l~i khong phai nhu v~y, va duqc coi la nSn tang song h.'ic khac l~i khong phai nhu v~y, va
nguqc l~i. Vi d\1, cac quan h~ lien quan t6i vi~c kiSm soat quySn nguqc l~i. Vi d\1, cac quan h~ lien quan t6i vi~c kiSm soat quySn
lvc nha nu6c b~ng cac CO' quan hiSn dinh d()c l~p 1 trong b9 may lvc nha nu6c b~ng cac CO' quan hiSn dinh d()c l~p 1 trong b9 may
nha nu6c m6i duqc dua vao ph~m vi d6i tuQ'llg diSu chinh cua nha nu6c m6i duqc dua vao ph~m vi d6i tuQ'llg diSu chinh cua
nganh LHP Vi~t Nam. nganh LHP Vi~t Nam.
1.2. Phuong phap di~u chinh cua nganh lu't hi~n phap 1.2. Phuong phap di~u chinh cua nganh lu't hi~n phap
NSu d6i tuQllg diSu chinh cua m()t nganh lu~t la cac QHXH rna NSu d6i tuQllg diSu chinh cua m()t nganh lu~t la cac QHXH rna
nganh lu~t do tac d9ng len thi phuang phap diSu chinh la each nganh lu~t do tac d9ng len thi phuang phap diSu chinh la each
thuc rna nganh lu~t d6, hay trvc tiSp han la cac QPPL cua nganh thuc rna nganh lu~t d6, hay trvc tiSp han la cac QPPL cua nganh
lu~t d6 tac d()ng len d6i tuQllg diSu chinh cua minh. 2 Phuang phap lu~t d6 tac d()ng len d6i tuQllg diSu chinh cua minh. 2 Phuang phap
diSu chinh luon song hanh v6i d6i tuQllg diSu chinh nhu hai ySu t6 diSu chinh luon song hanh v6i d6i tuQllg diSu chinh nhu hai ySu t6
quySt dinh t6i vi~c xac dinh m()t nganh lu~t d()c l~p. Tuy nhien, dS quySt dinh t6i vi~c xac dinh m()t nganh lu~t d()c l~p. Tuy nhien, dS
phan bi~t m()t nganh lu~t d()c l~p, tinh d~c thu cua phuang phap phan bi~t m()t nganh lu~t d()c l~p, tinh d~c thu cua phuang phap
1
VS cac ca quan hi~n dinh d()c l~p, xem Chuang XVII. 1
VS cac ca quan hi~n dinh d()c l~p, xem Chuang XVII.
2
Tnremg D~i hQc Lu~t Ha N()i, Giao trinh Li lwjn chung v~ nha nu6'c va phap lwjt, 2
Tnremg D~i hQc Lu~t Ha N()i, Giao trinh Li lwjn chung v~ nha nu6'c va phap lwjt,
Nxb. Tu phap, Ha N()i, 2016; Oleg Nikolaevich Sadikov, Soviet Civil Law (Phap Nxb. Tu phap, Ha N()i, 2016; Oleg Nikolaevich Sadikov, Soviet Civil Law (Phap
lu{it dan Sif Xo vi~t), M. E. Sharpe, 1988, tr. 6. lu{it dan Sif Xo vi~t), M. E. Sharpe, 1988, tr. 6.

di8u chinh c6 thS khong tuy~t d6i nhu tinh d~c thu cua d6i tuQTig di8u chinh c6 thS khong tuy~t d6i nhu tinh d~c thu cua d6i tuQTig
di8u chinh. Ben c~nh cac phuang phap d~c thu cua minh, m9t di8u chinh. Ben c~nh cac phuang phap d~c thu cua minh, m9t
nganh lu~t d9c l~p vftn c6 thS su dl;lng phuang phap di8u chinh nganh lu~t d9c l~p vftn c6 thS su dl;lng phuang phap di8u chinh
gi6ng nhu phuang phap di8u chinh cua nganh lu~t khac. 1 gi6ng nhu phuang phap di8u chinh cua nganh lu~t khac. 1
Phuang phap di8u chinh n6i b~t nh~t cua nganh LHP la xac Phuang phap di8u chinh n6i b~t nh~t cua nganh LHP la xac
lgp nhiing nguyen t&c chung cho cac chit thd khi tham gia vao cac lgp nhiing nguyen t&c chung cho cac chit thd khi tham gia vao cac
m6i quan h¢ ma nganh lugt nay aiJu chinh. Vi dl;l diSn hinh v8 m6i quan h¢ ma nganh lugt nay aiJu chinh. Vi dl;l diSn hinh v8
phuang phap nay la quy dinh t~i khoan 1 Di8u 2 HiSn phap nam phuang phap nay la quy dinh t~i khoan 1 Di8u 2 HiSn phap nam
2013: ((Nha nuac C9ng hoa xii h9i chit nghia Vi?t Nam la nha 2013: ((Nha nuac C9ng hoa xii h9i chit nghia Vi?t Nam la nha
nuac phap quyJn xii h9i chit nghia cita Nhdn ddn, do Nhdn ddn, vi nuac phap quyJn xii h9i chit nghia cita Nhdn ddn, do Nhdn ddn, vi
Nhdn dan". V 6i quy dinh nay, nganh LHP di8u chinh m9t m6i Nhdn dan". V 6i quy dinh nay, nganh LHP di8u chinh m9t m6i
quan h~ ca ban trong linh vvc chinh tri, d6 la quan h~ v8 ban ch~t quan h~ ca ban trong linh vvc chinh tri, d6 la quan h~ v8 ban ch~t
cua Nha nu&c Vi~t Nam. DS lam di8u d6, nganh LHP khong quy cua Nha nu&c Vi~t Nam. DS lam di8u d6, nganh LHP khong quy
dinh C\1 thS nhfrng quy8n va nghla V\1 cua cac chu thS ma chi quy dinh C\1 thS nhfrng quy8n va nghla V\1 cua cac chu thS ma chi quy
dinh nhfrng tu tu6ng, quan diSm dinh hu6ng - nhiing nguyen t~c dinh nhfrng tu tu6ng, quan diSm dinh hu6ng - nhiing nguyen t~c
ma cac chu thS - nhu cac CO' quan nha nu6c, Dang C9ng san, cac ma cac chu thS - nhu cac CO' quan nha nu6c, Dang C9ng san, cac
t6 chuc chinh tri - xa h9i va cac chu th6 co lien quan khac phai ton t6 chuc chinh tri - xa h9i va cac chu th6 co lien quan khac phai ton
tn;>ng khi tham gia vao cac m6i quan h~ C\1 thS trong linh V\l'C t6 tn;>ng khi tham gia vao cac m6i quan h~ C\1 thS trong linh V\l'C t6
chuc thvc hi~n quy8n lvc nha nu6c. Nganh LHP c6 r~t nhi6u quy chuc thvc hi~n quy8n lvc nha nu6c. Nganh LHP c6 r~t nhi6u quy
dinh ap dl;lng phuang phap nay dS tac d9ng len cac QHXH rna dinh ap dl;lng phuang phap nay dS tac d9ng len cac QHXH rna
chung di8u chinh, d~c bi~t la cac quy dinh a Chuang I, Chuang II chung di8u chinh, d~c bi~t la cac quy dinh a Chuang I, Chuang II
va Chuang III HiSn phap nam 2013. T~t nhien, trong nhiing va Chuang III HiSn phap nam 2013. T~t nhien, trong nhiing
truemg hqp nh~t dinh thi nganh LHP cfing quy dinh C\1 thS v8 truemg hqp nh~t dinh thi nganh LHP cfing quy dinh C\1 thS v8
quy6n va nghla V\1 C\1 thS cho cac chu thS tham gia quan h~, d~c quy6n va nghla V\1 C\1 thS cho cac chu thS tham gia quan h~, d~c
bi~t la cac quy dinh v8 nhi~m V\1, quy8n hc;tn CUa cac CO' quan nha bi~t la cac quy dinh v8 nhi~m V\1, quy8n hc;tn CUa cac CO' quan nha
nu6c, ho~c cac quy dinh C\1 thS trong linh V\fC b~u cu. . . Tuy nu6c, ho~c cac quy dinh C\1 thS trong linh V\fC b~u cu. . . Tuy
nhien, phuang phap chu d~o vftn la xac dinh nguyen t~c cho cac nhien, phuang phap chu d~o vftn la xac dinh nguyen t~c cho cac
chu th6 khi tham gia cac m6i quan h~. chu th6 khi tham gia cac m6i quan h~.
1 1
V. Chirkin, Y. Yudin, 0. Zhidkov, Fundamentals of the Socialist Theory of the V. Chirkin, Y. Yudin, 0. Zhidkov, Fundamentals of the Socialist Theory of the
State and Law (Nhfmg win a~ CO' bcm etta Li hujn xa h(Ji chit nghfa v~ Nha nuac va State and Law (Nhfmg win a~ CO' bcm etta Li hujn xa h(Ji chit nghfa v~ Nha nuac va
Phap lwjt), Nxb. TiSn b(), 1979, dich sang tiSng Anh b&i Jane Sayer, Nxb. TiSn b(), Phap lwjt), Nxb. TiSn b(), 1979, dich sang tiSng Anh b&i Jane Sayer, Nxb. TiSn b(),
1987, tr. 330. 1987, tr. 330.

Ben c~nh phuong phap d~c thu tren day, nganh LHP cling sir Ben c~nh phuong phap d~c thu tren day, nganh LHP cling sir
dvng m{)t s6 phuong phap di~u chinh khac nhu phuong phap trao dvng m{)t s6 phuong phap di~u chinh khac nhu phuong phap trao
quy~n, phuong phap cftm va phuong phap b~t bUQC. quy~n, phuong phap cftm va phuong phap b~t bUQC.
Phuong phap trao quyJn la phuong phap diSu chinh rna theo Phuong phap trao quyJn la phuong phap diSu chinh rna theo
d6 phap lu~t quy dinh cho cac chu th~ m{)t ph:;tm vi quy~n h~n d6 phap lu~t quy dinh cho cac chu th~ m{)t ph:;tm vi quy~n h~n
ho~c ffiQt quy~n C\1 th~, tuong Ung la ngh1a Vl;l CUa cac chu th~ ho~c ffiQt quy~n C\1 th~, tuong Ung la ngh1a Vl;l CUa cac chu th~
khac phai ton tn;>ng vi~c thgc hi~n quy~n cua cac chu th~ duqc khac phai ton tn;>ng vi~c thgc hi~n quy~n cua cac chu th~ duqc
trao quy~n. N ganh LHP sir dvng phuang phap nay chu ySu d~ quy trao quy~n. N ganh LHP sir dvng phuang phap nay chu ySu d~ quy
dinh quy~n h~n cua cac ca quan trong b9 may nha nu6c, vi dv dinh quy~n h~n cua cac ca quan trong b9 may nha nu6c, vi dv
Qu6c h9i c6 quy~n lam HiSn phap va sua d6i HiSn phap, lam lu~t Qu6c h9i c6 quy~n lam HiSn phap va sua d6i HiSn phap, lam lu~t
va sua d6i lu~t; 1 Chu tich nu6c c6 quy~n cong b6 HiSn phap, lu~t, va sua d6i lu~t; 1 Chu tich nu6c c6 quy~n cong b6 HiSn phap, lu~t,
phap l~nh; 2 B~i bi~u Qu6c h9i c6 quy~n chftt vftn Chu tich nu6c, phap l~nh; 2 B~i bi~u Qu6c h9i c6 quy~n chftt vftn Chu tich nu6c,
Chu tich Qu6c h{)i, Thu tu6ng Chinh phu, B9 truemg va cac thanh Chu tich Qu6c h{)i, Thu tu6ng Chinh phu, B9 truemg va cac thanh
vien khac cua Chinh phu v.v .. 3 vien khac cua Chinh phu v.v .. 3
Phuong phap cdm la phuong phap di~u chinh rna theo d6 phap Phuong phap cdm la phuong phap di~u chinh rna theo d6 phap
lu~t ap d~t nghla Vl,llen chu th~ tham gia quan h~ khong duqc thgc lu~t ap d~t nghla Vl,llen chu th~ tham gia quan h~ khong duqc thgc
hi~n m{)t hanh vi Cl;t th~. N ganh LHP sir dvng phuong phap nay hi~n m{)t hanh vi Cl;t th~. N ganh LHP sir dvng phuong phap nay
chu ySu d~ bao v~ cac quy~n tl;l' do CO' ban khong bi xam h~i bai chu ySu d~ bao v~ cac quy~n tl;l' do CO' ban khong bi xam h~i bai
CaC CO' quan, tf> chuc hay ca nhan, Vi dl;l cac quy dinh: "khong ai CaC CO' quan, tf> chuc hay ca nhan, Vi dl;l cac quy dinh: "khong ai
au(Yc tl! y vao ch6 a cita nguai khac ndu khong au(Yc nguai d6 au(Yc tl! y vao ch6 a cita nguai khac ndu khong au(Yc nguai d6
aJng y"; 4 "khong ai aU(YC boc ma, kidm soat, thu giif trai fucJt thu aJng y"; 4 "khong ai aU(YC boc ma, kidm soat, thu giif trai fucJt thu
tin, di?n thoqi, di?n tin va cac hinh thuc trao a6i thong tin rieng tu tin, di?n thoqi, di?n tin va cac hinh thuc trao a6i thong tin rieng tu
cita nguai khac". 5 Ben c~nh d6, phuong phap nay cling duqc su cita nguai khac". 5 Ben c~nh d6, phuong phap nay cling duqc su
dvng d~ di~u chinh m{)t s6 m6i quan h~ trong ho~t d{)ng cua cac dvng d~ di~u chinh m{)t s6 m6i quan h~ trong ho~t d{)ng cua cac
ca quan nha nu6c, vi dv "vi?c keo dai nhi?m ki cita m(Jt khoa ca quan nha nu6c, vi dv "vi?c keo dai nhi?m ki cita m(Jt khoa
Qu6c h(Ji khong au(Yc qua muai hai thang, trir truirng h9]J c6 Qu6c h(Ji khong au(Yc qua muai hai thang, trir truirng h9]J c6
1
Khmin 1 BiSu 70 Hi~n phap mroc C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam nam 2013. 1
Khmin 1 BiSu 70 Hi~n phap mroc C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam nam 2013.
2
Khmin 1 BiSu 88 Hi~n phap nuoc C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam nam 2013. 2
Khmin 1 BiSu 88 Hi~n phap nuoc C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam nam 2013.
3
Khmin 1 BiSu 80 Hi~n phap nuoc C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam nam 2013. 3
Khmin 1 BiSu 80 Hi~n phap nuoc C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam nam 2013.
4
Khoan 2 BiSu 22 Hi~n phap nuoc C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam nam 2013. 4
Khoan 2 BiSu 22 Hi~n phap nuoc C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam nam 2013.
5
Bo:;tn 2 khoan 2 BiSu 21 Hi~n phap nuoc C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam nam 2013. 5
Bo:;tn 2 khoan 2 BiSu 21 Hi~n phap nuoc C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam nam 2013.
14 PGS.TS. To Van Hoa 14 PGS.TS. To Van Hoa

CHUONG I- NHUNG KHAl NI$M CO BAN CUA LUJT HIEN PHAP CHUONG I- NHUNG KHAl NI$M CO BAN CUA LUJT HIEN PHAP
chidn tranh"; 1 "kh6ng au(fc b!tt, giam, giu, khai t6 a(;ti bidu Qu6c chidn tranh"; 1 "kh6ng au(fc b!tt, giam, giu, khai t6 a(;ti bidu Qu6c
hr)i ndu khong CO Slf aJng y cua Qu!Jc hr)i hoqc trong thai gian hr)i ndu khong CO Slf aJng y cua Qu!Jc hr)i hoqc trong thai gian
Qu6c hr)i kh6ng h9p, kh6ng c6 Slf adng y cita Uy ban thuang v~ Qu6c hr)i kh6ng h9p, kh6ng c6 Slf adng y cita Uy ban thuang v~
Qu6c hr)i,· trong truang h(Jp aqi bidu Qu6c hr)i phqm tr)i qua tang Qu6c hr)i,· trong truang h(Jp aqi bidu Qu6c hr)i phqm tr)i qua tang
ma bj tqm giif thi CO' quan tqm giif phcti /cjp tuc bao CaO ad Qu!Jc ma bj tqm giif thi CO' quan tqm giif phcti /cjp tuc bao CaO ad Qu!Jc
hr)i hoi;tc Uy ban thuang v~ Qu6c h(Ji xem xet, quydt dtnh". 2 hr)i hoi;tc Uy ban thuang v~ Qu6c h(Ji xem xet, quydt dtnh". 2
Phuang phap b!tt bu(Jc la phuong phap diSu chinh rna theo d6 Phuang phap b!tt bu(Jc la phuong phap diSu chinh rna theo d6
phap lu~t ap d~t m{)t ngh1a V\1 XU Sl)', hay noi each khac la nghla V\1 phap lu~t ap d~t m{)t ngh1a V\1 XU Sl)', hay noi each khac la nghla V\1
th\fc hi~n m()t hanh vi nhfit dinh len cac chu th6 tham gia quan h~. , th\fc hi~n m()t hanh vi nhfit dinh len cac chu th6 tham gia quan h~. ,
N ganh LHP su dvng phuong phap nay d6 quy dinh cac nghla V\1 N ganh LHP su dvng phuong phap nay d6 quy dinh cac nghla V\1
ca ban cua nguai dan, vi dv "m9i nguai ... c6 ngh'ia v~ bao v? m6i ca ban cua nguai dan, vi dv "m9i nguai ... c6 ngh'ia v~ bao v? m6i
truang"; 3 "c6ng dcm c6 ngh'ia V¥ trung thanh vbi T6 qu6c"; 4 "m9i truang"; 3 "c6ng dcm c6 ngh'ia V¥ trung thanh vbi T6 qu6c"; 4 "m9i
nguai c6 ngh'ia V¥ n(Jp thud thea lucjt dtnh" 5 . . . Ben c~nh d6, nguai c6 ngh'ia V¥ n(Jp thud thea lucjt dtnh" 5 . . . Ben c~nh d6,
phuong phap nay cung duqc su dvng kha ph6 bi6n ds quy dinh vs phuong phap nay cung duqc su dvng kha ph6 bi6n ds quy dinh vs
m()t s6 khia c~nh ho~t d()ng cua cac ca quan nha nu6c, vi dv: "khi m()t s6 khia c~nh ho~t d()ng cua cac ca quan nha nu6c, vi dv: "khi
ban hanh quy atnh thzrc hi?n chinh sach dan t(Jc, Chinh phit phai ban hanh quy atnh thzrc hi?n chinh sach dan t(Jc, Chinh phit phai
!dy y kidn cita Hr)i aJng dan t(Jc"; 6 "nguai bt chdt vdn phai tra lai !dy y kidn cita Hr)i aJng dan t(Jc"; 6 "nguai bt chdt vdn phai tra lai
trubc Qu6c hr)i tqi ki h9p hoqc tqi phien h9p Uy ban thuang v~ trubc Qu6c hr)i tqi ki h9p hoqc tqi phien h9p Uy ban thuang v~
Qu6c h(Ji trong thai gian giua hai ki h9p Qu6c h(Ji". 7 Qu6c h(Ji trong thai gian giua hai ki h9p Qu6c h(Ji". 7
Ba phuang phap tren day la nhiing phuang phap diSu chinh Ba phuang phap tren day la nhiing phuang phap diSu chinh
mang tinh chAt quyJn uy, nghia la cac ben phai tuy~t d6i tuan thu mang tinh chAt quyJn uy, nghia la cac ben phai tuy~t d6i tuan thu
ph~m vi quySn va nghla V\1 rna phap lu~t quy dinh rna khong duqc ph~m vi quySn va nghla V\1 rna phap lu~t quy dinh rna khong duqc
1\f thoa thu~n them. Cac phuang phap nay khong nhiing duqc 1\f thoa thu~n them. Cac phuang phap nay khong nhiing duqc
nganh LHP su dvng rna con d6ng thai duqc su dvng bai m()t s6 nganh LHP su dvng rna con d6ng thai duqc su dvng bai m()t s6
nganh lu~t khac nhu nganh lu~t hanh chinh, lu~t hinh sv, lu~t t6 nganh lu~t khac nhu nganh lu~t hanh chinh, lu~t hinh sv, lu~t t6
t\}ng hinh S\f v.v .. t\}ng hinh S\f v.v ..
1 Khol.'m 3 :E>iSu 71 HiSn phap nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam nam 2013. 1 Khol.'m 3 :E>iSu 71 HiSn phap nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam nam 2013.
2
:E>iSu 81 HiSn phap nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam nam 2013. 2
:E>iSu 81 HiSn phap nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam nam 2013.
3
4 :E>o~n 1 :E>iSu 44 HiSn phap nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam nam 2013. 4 :E>o~n 1 :E>iSu 44 HiSn phap nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam nam 2013.
5
6
Khoan 3 :E>iSu 75 HiSn phap nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam nam 2013. 6
Khoan 3 :E>iSu 75 HiSn phap nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam nam 2013.
7
Khoan 2 :E>iSu 80 HiSn phap nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam nam 2013. 7
Khoan 2 :E>iSu 80 HiSn phap nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam nam 2013.

1.3. Quy ph~m phap lu~t cua nganh lu~t hi@n phap 1.3. Quy ph~m phap lu~t cua nganh lu~t hi@n phap
Phap lu~t duqc d~t ra dS diSu chinh cac QHXH, qua d6 u6n Phap lu~t duqc d~t ra dS diSu chinh cac QHXH, qua d6 u6n
n~n hanh vi cua cac chu thS trong xa h()i. QPPL la cac quy t~c xu n~n hanh vi cua cac chu thS trong xa h()i. QPPL la cac quy t~c xu
sv chung do ca quan nha nu6c c6 thdm quySn ban hanh va duqc sv chung do ca quan nha nu6c c6 thdm quySn ban hanh va duqc
bao dam thvc hi~n b~ng cu5ng chS nha nu6c. Quy t~c xu sv duqc bao dam thvc hi~n b~ng cu5ng chS nha nu6c. Quy t~c xu sv duqc
ths hi~n thong qua cac quysn hay nghla vv phap H, me la vi~c duqc ths hi~n thong qua cac quysn hay nghla vv phap H, me la vi~c duqc
lam hay khong phai lam, phai lam hay khong duqc lam, duqc quy lam hay khong phai lam, phai lam hay khong duqc lam, duqc quy
dinh trong n()i dung cua QPPL. C6 thS coi QPPL nhu la dan vi nho dinh trong n()i dung cua QPPL. C6 thS coi QPPL nhu la dan vi nho
nhftt va CO' ban nhftt CUa phap lu~t d~ tac d{)ng, xac l~p khuon mftu nhftt va CO' ban nhftt CUa phap lu~t d~ tac d{)ng, xac l~p khuon mftu
xu SlJ cho cac QHXH. Thong qua QPPL, cac chu thS biSt phai hanh xu SlJ cho cac QHXH. Thong qua QPPL, cac chu thS biSt phai hanh
xu nhu thS nao; nha d6 phap lu~t d~t duqc m\}c tieu diSu chinh xu nhu thS nao; nha d6 phap lu~t d~t duqc m\}c tieu diSu chinh
cua minh. M6i nganh lu~t dSu la t~p hqp cua cac QPPL duqc d~t cua minh. M6i nganh lu~t dSu la t~p hqp cua cac QPPL duqc d~t
ra dS tac d()ng len d6i tuqng diSu chinh cua nganh lu~t d6. ra dS tac d()ng len d6i tuqng diSu chinh cua nganh lu~t d6.
Nhu v~y, QPPL cua nganh LHP la cac quy tile xu sv chung do Nhu v~y, QPPL cua nganh LHP la cac quy tile xu sv chung do
cac CO' quan nha nu6c c6 thdm quySn ban hanh dS diSu chinh cac cac CO' quan nha nu6c c6 thdm quySn ban hanh dS diSu chinh cac
QHXH trong ph~m vi d6i tuqng diSu chinh cua nganh LHP, vi dv QHXH trong ph~m vi d6i tuqng diSu chinh cua nganh LHP, vi dv
quy ph~m: "T6 qu6c Vi?t Nam Ia thieng lieng, bdt kha xam phc;tm"; 1 quy ph~m: "T6 qu6c Vi?t Nam Ia thieng lieng, bdt kha xam phc;tm"; 1
"Cong dan nam, nu binh aling vJ m()i mgt"2 hay "Qu6c h(Ji Iii .. CO' "Cong dan nam, nu binh aling vJ m()i mgt"2 hay "Qu6c h(Ji Iii .. CO'
quan quyJn b;c nha nuac cao nhdt cua nuac C()ng hoa xfi h(Ji chit quan quyJn b;c nha nuac cao nhdt cua nuac C()ng hoa xfi h(Ji chit
nghza Vi?t Nam". 3 nghza Vi?t Nam". 3
Cling gi6ng nhu cac QPPL khac, QPPL cua nganh LHP khong Cling gi6ng nhu cac QPPL khac, QPPL cua nganh LHP khong
d6ng nghia v6i cac aiJu, khoan trong van ban c6 chua dvng QPPL d6ng nghia v6i cac aiJu, khoan trong van ban c6 chua dvng QPPL
cua nganh LHP. M<)t diSu, khoan trong van ban c6 thS chua m<)t cua nganh LHP. M<)t diSu, khoan trong van ban c6 thS chua m<)t
ho~c m()t s6 QPPL cua nganh LHP, vi d\1 DiSu 87 HiSn phap nam ho~c m()t s6 QPPL cua nganh LHP, vi d\1 DiSu 87 HiSn phap nam
2013 chua dvng t6i 4 QPPL hay khoan 1 DiSu 88 HiSn phap nam 2013 chua dvng t6i 4 QPPL hay khoan 1 DiSu 88 HiSn phap nam
2013 chua dvng t6i 3 QPPL. 2013 chua dvng t6i 3 QPPL.
So v6i cac QPPL khac, QPPL cua nganh LHP c6 m()t s6 d~c So v6i cac QPPL khac, QPPL cua nganh LHP c6 m()t s6 d~c
diSm rieng sau day: diSm rieng sau day:
1 1
Khoan 1 DiSu 11 HiSn phap nu&c C()ng hoa XHCN Vi¢t N am nam 2013. Khoan 1 DiSu 11 HiSn phap nu&c C()ng hoa XHCN Vi¢t N am nam 2013.
2 2
Khoan 1 DiSu 26 HiSn phap nu&c C()ng hoa XHCN Vi¢t Nam nam 2013. Khoan 1 DiSu 26 HiSn phap nu&c C()ng hoa XHCN Vi¢t Nam nam 2013.
3
DiSu 69 HiSn phap nu&c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam nam 2013. 3
DiSu 69 HiSn phap nu&c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam nam 2013.

Thir nhftt, cac QPPL cua nganh LHP thu6ng la cac QPPL Thir nhftt, cac QPPL cua nganh LHP thu6ng la cac QPPL
nguyen t~c hay con gQi la QPPL tuyen b6 (declaration rule). 1 Cac nguyen t~c hay con gQi la QPPL tuyen b6 (declaration rule). 1 Cac
QPPL nguyen t~c chi dua ra quy t~c xu sv mang tinh chfit dinh QPPL nguyen t~c chi dua ra quy t~c xu sv mang tinh chfit dinh
hu6ng, khai quat rna khong quy dinh nhilng quysn hay nghla vv hu6ng, khai quat rna khong quy dinh nhilng quysn hay nghla vv
C\1 th~ d~ CaC chu th~ CO th~ can CU vao do thlJC hi~n cac hanh Vi C\1 th~ d~ CaC chu th~ CO th~ can CU vao do thlJC hi~n cac hanh Vi
C\1 th~ cua minh. Trong khi d6, QPPL cua cac nganh lu~t khac chu C\1 th~ cua minh. Trong khi d6, QPPL cua cac nganh lu~t khac chu
y~u chua dvng cac quySn va nghla V\l phap li C\1 th~. Trong mot y~u chua dvng cac quySn va nghla V\l phap li C\1 th~. Trong mot
chinh th~ th6ng nhfit cua h~ th6ng phap lu~t, cac QPPL mang tinh chinh th~ th6ng nhfit cua h~ th6ng phap lu~t, cac QPPL mang tinh
nguyen t~c cua LHP dong vai tro la CO' sa ban hanh cac QPPL C\1 nguyen t~c cua LHP dong vai tro la CO' sa ban hanh cac QPPL C\1
th~ cua cac nganh lu~t khac. Vi d\1, v6i quy dinh "M9i nguiri co th~ cua cac nganh lu~t khac. Vi d\1, v6i quy dinh "M9i nguiri co
nghza v~ ni)p thuJ thea lugt atnh" duqc quy dinh t~i DiSu 4 7 Hi~n nghza v~ ni)p thuJ thea lugt atnh" duqc quy dinh t~i DiSu 4 7 Hi~n
phap nam 2013, nguai dan Se khong th~ bi~t C\1 th~ minh Se phai phap nam 2013, nguai dan Se khong th~ bi~t C\1 th~ minh Se phai
n{)p cac lo~i thu~ gi, trong truang hqp nao va v6i muc thu~ sufit la n{)p cac lo~i thu~ gi, trong truang hqp nao va v6i muc thu~ sufit la
bao nhieu ... Quy ph~m nay chi dua ra m{)t quy t~c xu sv mang bao nhieu ... Quy ph~m nay chi dua ra m{)t quy t~c xu sv mang
tinh nguyen t~c vS nghla V\1 n{)p thu~ cua mQi nguai. Can cu vao tinh nguyen t~c vS nghla V\1 n{)p thu~ cua mQi nguai. Can cu vao
d6, phap lu~t vS thu~ quy dinh C\1 th~ cac lo~i thu~, muc thu~ sufit d6, phap lu~t vS thu~ quy dinh C\1 th~ cac lo~i thu~, muc thu~ sufit
va ch~ tai xu li vi ph~m vs thu~. va ch~ tai xu li vi ph~m vs thu~.
QPPL cua nganh LHP c6 d~c di~m nay la vi, nhu dadS c~p, QPPL cua nganh LHP c6 d~c di~m nay la vi, nhu dadS c~p,
d6i tuqng diSu chinh cua nganh LHP la cac QHXH CO' ban va d6i tuqng diSu chinh cua nganh LHP la cac QHXH CO' ban va
quan trQng nhfit, d6ng nghla v6i vi~c day la cac quan h~ mang tinh quan trQng nhfit, d6ng nghla v6i vi~c day la cac quan h~ mang tinh
chfit khai quat va la nSn tang d~ hinh thanh cac m6i quan h~ C\1 th~ chfit khai quat va la nSn tang d~ hinh thanh cac m6i quan h~ C\1 th~
trong xa h{)i. Vi v~y, QPPL cua nganh LHP cling chi c6 th~ diSu trong xa h{)i. Vi v~y, QPPL cua nganh LHP cling chi c6 th~ diSu
chinh a tfim nguyen t~c, khai quat va do d6 mang tinh chfit tuyen chinh a tfim nguyen t~c, khai quat va do d6 mang tinh chfit tuyen
b6 hanla quy dinh C\1 th~. b6 hanla quy dinh C\1 th~.
Tuy nhien, chi phdn l&n rna khong phai tdt ca cac QPPL cua Tuy nhien, chi phdn l&n rna khong phai tdt ca cac QPPL cua
nganh LHP dSu mang tinh nguyen t~c. Trong ph~m vi d6i tuqng nganh LHP dSu mang tinh nguyen t~c. Trong ph~m vi d6i tuqng
diSu chinh cua nganh LHP cling c6 nhilng QHXH C\1 th~ rna diSu chinh cua nganh LHP cling c6 nhilng QHXH C\1 th~ rna
QPPL tuang trng cua nganh LHP c6 th~ diSu chinh b&ng each quy QPPL tuang trng cua nganh LHP c6 th~ diSu chinh b&ng each quy
1 1
V. Chirkin, Y. Yudin, 0. Zhidkov, Fundamentals of the Socialist Theory of the V. Chirkin, Y. Yudin, 0. Zhidkov, Fundamentals of the Socialist Theory of the
State and Law (Nhtmg vdn aJ ca bim cita Li lu{in xa h(Ji chti ngh'la vJ Nha nu6'c va State and Law (Nhtmg vdn aJ ca bim cita Li lu{in xa h(Ji chti ngh'la vJ Nha nu6'c va
Phap lu{it), Nxb. Ti~n b<), 1979, dich sang ti~ng Anh b&i Jane Sayer, Nxb. Ti~n b<), Phap lu{it), Nxb. Ti~n b<), 1979, dich sang ti~ng Anh b&i Jane Sayer, Nxb. Ti~n b<),
1987, tr. 259. 1987, tr. 259.
PGS.TS. To Van Hoa 17 PGS.TS. To Van Hoa 17

GIAO TRiNH LUAT HIEN PHAP VIETNAM GIAO TRiNH LUAT HIEN PHAP VIETNAM
dinh cac quy~n va nghia Vl) phap li Cl;t th~. Di€u nay th~ hi~n r5 dinh cac quy~n va nghia Vl) phap li Cl;t th~. Di€u nay th~ hi~n r5
net trong llnh V\l'C bftu cit, vi dl;t quy phe;tm: "MJi cir tri co quyJn net trong llnh V\l'C bftu cit, vi dl;t quy phe;tm: "MJi cir tri co quyJn
bo mf)t phiiu bdu tlgi bi~u Qu6c h9i" 1 ••• bo mf)t phiiu bdu tlgi bi~u Qu6c h9i" 1 •••
Thu hai, phftn 16n cac QPPL cua nganh LHP thu(mg khong c6 Thu hai, phftn 16n cac QPPL cua nganh LHP thu(mg khong c6
du ca c~u ba b<) ph~n. du ca c~u ba b<) ph~n.
d g6c d<) li lu~n ph6 quat, m6i QPPL thu<mg c6 ca c~u ba b<) d g6c d<) li lu~n ph6 quat, m6i QPPL thu<mg c6 ca c~u ba b<)
ph~n: gia dinh, quy dinh va ch~ tai C6 th~ hi~u m<)t each ngin g9n: ph~n: gia dinh, quy dinh va ch~ tai C6 th~ hi~u m<)t each ngin g9n:
phftn gia dinh chi ra b6i canh cua QHXH rna cac ben chu th~ tham phftn gia dinh chi ra b6i canh cua QHXH rna cac ben chu th~ tham
gia phai xu sv theo quy dinh cua phap lu~t; phftn quy dinh chi ra n<)i gia phai xu sv theo quy dinh cua phap lu~t; phftn quy dinh chi ra n<)i
dung cac ben phai xu S\f trong m6i QHXH; phftn ch~ tai dua ra cac dung cac ben phai xu S\f trong m6i QHXH; phftn ch~ tai dua ra cac
h~u qua phap 1i b~t lqi n~u cac ben chu th~ vi phe;tm n<)i dung quy h~u qua phap 1i b~t lqi n~u cac ben chu th~ vi phe;tm n<)i dung quy
dinh rna minh phai tuan thu. Sv hqp thanh cua ba b<) ph~n nay te;to dinh rna minh phai tuan thu. Sv hqp thanh cua ba b<) ph~n nay te;to
nen m<)t QPPL tieu chudn, b6i vi n6 wa chi ra cac ben phai xu S\l' nen m<)t QPPL tieu chudn, b6i vi n6 wa chi ra cac ben phai xu S\l'
nhu ths nao, wa th~ hi~n duqc bi~n phap cu5ng ch~ cua nha nhu ths nao, wa th~ hi~n duqc bi~n phap cu5ng ch~ cua nha
nu6c. N6i each khac, v6i ca c~u ba b<) ph~n QPPL bao dam cho nu6c. N6i each khac, v6i ca c~u ba b<) ph~n QPPL bao dam cho
phap lu~t c6 duqc kha nang di~u chinh, u6n nin cac QHXH. phap lu~t c6 duqc kha nang di~u chinh, u6n nin cac QHXH.
Khong gibng v6i cac QPPL tieu chuftn, QPPL cua nganh LHP Khong gibng v6i cac QPPL tieu chuftn, QPPL cua nganh LHP
thu(mg chi c6 hai b<) ph~n la gia dinh va quy dinh. Phftn 16n cac thu(mg chi c6 hai b<) ph~n la gia dinh va quy dinh. Phftn 16n cac
QPPL cua nganh LHP thu(mg chi c6 phftn chi ra b6i canh cac ben QPPL cua nganh LHP thu(mg chi c6 phftn chi ra b6i canh cac ben
cftn XU S\f theo phap lu~t Va n<)i dung XU S\l' rna cac ben phai tuan cftn XU S\f theo phap lu~t Va n<)i dung XU S\l' rna cac ben phai tuan
thu. Vi d1;t: "nuac Cf)ng hoa xa h9i chit nghza Vi?t Nam la qu6c thu. Vi d1;t: "nuac Cf)ng hoa xa h9i chit nghza Vi?t Nam la qu6c
gia th6ng nhdt cita cdc dan tf)c cimg sinh s6ng tren adt nuac Vi?t gia th6ng nhdt cita cdc dan tf)c cimg sinh s6ng tren adt nuac Vi?t
Nam"; 2 "m9i nguai c6 quyJn bdt kha xam phc;rm vJ than thd, tluQ'c Nam"; 2 "m9i nguai c6 quyJn bdt kha xam phc;rm vJ than thd, tluQ'c
phap lu(tt biw h(J vJ sue khoe, danh dv va nhan phdm" 3 hay phap lu(tt biw h(J vJ sue khoe, danh dv va nhan phdm" 3 hay
"Chinh phit la ca quan hanh chinh nha nuac cao nhdt cita nuac "Chinh phit la ca quan hanh chinh nha nuac cao nhdt cita nuac
C(Jng hoa xa h9i chit ngh'ia Vi?t Nam". 4 Co th~ th~y phftn chS tai C(Jng hoa xa h9i chit ngh'ia Vi?t Nam". 4 Co th~ th~y phftn chS tai
khong hi~n di~n trong cac QPPL tren. khong hi~n di~n trong cac QPPL tren.
I Khoan 1 Di~u 69 Lu~t b~u cu d:;ti biSu Qu6c h()i va d:;ti biSu H()i d6ng nhan dan I Khoan 1 Di~u 69 Lu~t b~u cu d:;ti biSu Qu6c h()i va d:;ti biSu H()i d6ng nhan dan
nam 2015. nam 2015.
2
Khoan 1 Di~u 5 Hi~n phap nu&c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam nam 2013. 2
Khoan 1 Di~u 5 Hi~n phap nu&c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam nam 2013.
3
Khoan 1 Di~u 20 Hi~n phap nu&c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam nam 2013. 3
Khoan 1 Di~u 20 Hi~n phap nu&c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam nam 2013.
4
Do:;tn 1 Di~u 94 Hi~n phap nu&c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam nam 2013. 4
Do:;tn 1 Di~u 94 Hi~n phap nu&c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam nam 2013.
18 PGS.TS. T6 VanHoa 18 PGS.TS. T6 VanHoa

C6 hai H do chu y6u lam cho phftn 16n QPPL cua nganh LHP C6 hai H do chu y6u lam cho phftn 16n QPPL cua nganh LHP
chi c6 b<) ph~n gia dinh va quy dinh. Thu nhdt, nhu da dS c~p, d6i chi c6 b<) ph~n gia dinh va quy dinh. Thu nhdt, nhu da dS c~p, d6i
tuqng diSu chinh cua nganh LHP la cac quan h~ ca ban nhftt, quan tuqng diSu chinh cua nganh LHP la cac quan h~ ca ban nhftt, quan
trQng nhftt va mang tinh khai quat, d~n t6i n<)i dung quy dinh cua trQng nhftt va mang tinh khai quat, d~n t6i n<)i dung quy dinh cua
cac quy ph~m cfing mang tinh nguyen t~c, khai quat. N <)i dung cac quy ph~m cfing mang tinh nguyen t~c, khai quat. N <)i dung
quy dinh cang khai quat, cang mang tinh nguyen t~c thi hanh vi vi quy dinh cang khai quat, cang mang tinh nguyen t~c thi hanh vi vi
ph~m quy dinh cang co nhiSu hinh thai va muc d9 khac nhau, d~n ph~m quy dinh cang co nhiSu hinh thai va muc d9 khac nhau, d~n
t6i nhiSu hinh thuc ch6 tai c6 thS ap dl,lng d6i v6i cac vi ph~m. Vi t6i nhiSu hinh thuc ch6 tai c6 thS ap dl,lng d6i v6i cac vi ph~m. Vi
d1,1, quy ph~m "mQi nguai c6 quySn bftt kha xam ph~m vS than thS, d1,1, quy ph~m "mQi nguai c6 quySn bftt kha xam ph~m vS than thS,
duqc phap lu~t bao h9 vs sue khoe, danh dv va nhan phftm" la quy duqc phap lu~t bao h9 vs sue khoe, danh dv va nhan phftm" la quy
ph~m mang tinh khai quat cao. Hanh vi vi ph~m d6i v6i quy ph~m ph~m mang tinh khai quat cao. Hanh vi vi ph~m d6i v6i quy ph~m
nay co ths la hanh vi vo y gay tai n~n lam anh hu6ng sue khoe, nay co ths la hanh vi vo y gay tai n~n lam anh hu6ng sue khoe,
hanh vi thoa m~, si nh1,1c nguai khac, hay cfing c6 th~ la hanh vi c6 hanh vi thoa m~, si nh1,1c nguai khac, hay cfing c6 th~ la hanh vi c6
y tftn cong, gay thuang tich ... Ch6 tai d6i v6i cac vi ph~m nay c6 y tftn cong, gay thuang tich ... Ch6 tai d6i v6i cac vi ph~m nay c6
ths la b6i thuang thi~t h~i sue khoe, xin 16i b~t bu9c hay th~m chi ths la b6i thuang thi~t h~i sue khoe, xin 16i b~t bu9c hay th~m chi
ch6 tai hinh S\f. Trang QPPL tren day khong th~ va cfing khong ch6 tai hinh S\f. Trang QPPL tren day khong th~ va cfing khong
nen quy dinh h6t cac Vi ph~m Cl,l th~ cfing nhu cac hinh thuc ch6 nen quy dinh h6t cac Vi ph~m Cl,l th~ cfing nhu cac hinh thuc ch6
tai tuang li'ng. Cfing c6 thS n6i r~ng, QPPL cua nganh LHP da tai tuang li'ng. Cfing c6 thS n6i r~ng, QPPL cua nganh LHP da
"gui" ch6 tai vao cac nganh lu~t khac khi cac nganh lu~t d6 dua ra "gui" ch6 tai vao cac nganh lu~t khac khi cac nganh lu~t d6 dua ra
cac QPPL Cl,l th~ h6a QPPL cua nganh LHP. Thu hai, trong m<)t s6 cac QPPL Cl,l th~ h6a QPPL cua nganh LHP. Thu hai, trong m<)t s6
truang hqp, cac QPPL cua nganh LHP dua ra cac quy dinh Cl,l th~, truang hqp, cac QPPL cua nganh LHP dua ra cac quy dinh Cl,l th~,
song d6 l~i la nhfing quy dinh trao quySn cho m<)t chu thS nao d6 song d6 l~i la nhfing quy dinh trao quySn cho m<)t chu thS nao d6
Va do do cfing khong XaC dinh dUQ'C Vi ph~m d6i v6i Vi~c thl,l'C Va do do cfing khong XaC dinh dUQ'C Vi ph~m d6i v6i Vi~c thl,l'C
hi~n quySn, vi d1,1 quy ph~m "M6i cu tri c6 quyJn bo m(Jt phiiu hi~n quySn, vi d1,1 quy ph~m "M6i cu tri c6 quyJn bo m(Jt phiiu
bdu ar;li bidu Qu6c hr)i" 1 hay quy ph~m "Chit ttch nu&c c6 quyJn bdu ar;li bidu Qu6c hr)i" 1 hay quy ph~m "Chit ttch nu&c c6 quyJn
tham dlf phien h9p cita Uy ban thuang v~ Qu6c hr)i, phien h9p tham dlf phien h9p cita Uy ban thuang v~ Qu6c hr)i, phien h9p
cita Chinh phit". 2 cita Chinh phit". 2
C6 thS n6i, a goc d9 nao do d~c diSm thu hai cua QPPL cua C6 thS n6i, a goc d9 nao do d~c diSm thu hai cua QPPL cua
1
Khofm 1 :DiSu 69 Lu~t b~u cu dl!i bi~u Qu6c h()i va dl!i bi~u H()i d6ng nhan dan 1
Khofm 1 :DiSu 69 Lu~t b~u cu dl!i bi~u Qu6c h()i va dl!i bi~u H()i d6ng nhan dan
nam 2015. nam 2015.
2
Dol!n 1 DiSu 90 Hi~n phap mr6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam nam 2013. 2
Dol!n 1 DiSu 90 Hi~n phap mr6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam nam 2013.

nganh LHP xu~t phat md~c di~m thu nh~t. N 6u d~c di~m thu nh~t nganh LHP xu~t phat md~c di~m thu nh~t. N 6u d~c di~m thu nh~t
la d~c diSm vS n()i dung thi d~c di~m nay c6 thS duqc coi la d~c la d~c diSm vS n()i dung thi d~c di~m nay c6 thS duqc coi la d~c
di~m vS hinh thuc. di~m vS hinh thuc.
M~c du day la d~c di~m quan trQng cua QPPL cua nganh LHP M~c du day la d~c di~m quan trQng cua QPPL cua nganh LHP
song khong phai khong c6 nhfrng QPPL cua nganh LHP c6 du ca song khong phai khong c6 nhfrng QPPL cua nganh LHP c6 du ca
cfiu ba b() ph~n, vi dv quy dinh: "Dqi bi~u Qu6c hf)i, aqi bi~u H9i cfiu ba b() ph~n, vi dv quy dinh: "Dqi bi~u Qu6c hf)i, aqi bi~u H9i
adng nhan dan bt cir tri ho(ic Qu6c hf)i, H9i aJng nhan dan bfii adng nhan dan bt cir tri ho(ic Qu6c hf)i, H9i aJng nhan dan bfii
nhi?m khi khong con x{mg dang vai Slf tin nhi?m cita Nhan dan" .1 nhi?m khi khong con x{mg dang vai Slf tin nhi?m cita Nhan dan" .1
Tuy nhien, nhfrng quy dinh nhu v~y la kha hiSm. Ph~n 16n cac Tuy nhien, nhfrng quy dinh nhu v~y la kha hiSm. Ph~n 16n cac
QPPL cua nganh LHP thu0ng khong c6 ph~n chS tai. QPPL cua nganh LHP thu0ng khong c6 ph~n chS tai.
1.4. Djnh nghia nganh lu~t hi~n phap 1.4. Djnh nghia nganh lu~t hi~n phap
Can cu vao khai ni~m d6i tuqng diSu chinh, phuang phap diSu Can cu vao khai ni~m d6i tuqng diSu chinh, phuang phap diSu
chinh va QPPL phan tich tren day, c6 th~ dinh nghla nganh LHP chinh va QPPL phan tich tren day, c6 th~ dinh nghla nganh LHP
m()t each C\1 th~ nhu sau: Nganh LHP !a t6ng th~ cac QPPL do m()t each C\1 th~ nhu sau: Nganh LHP !a t6ng th~ cac QPPL do
nha nuac ban hanh, aidu chinh nhfmg QHXH nJn tang, CO' ban va nha nuac ban hanh, aidu chinh nhfmg QHXH nJn tang, CO' ban va
quan tn)ng nhdt trong xa h9i gcin vai vi?c xac atnh chi a9 chinh quan tn)ng nhdt trong xa h9i gcin vai vi?c xac atnh chi a9 chinh
trj, chfnh sach CO' ban trong fznh VlfC kinh ti, Van hoa, Xfi hf}i, giao trj, chfnh sach CO' ban trong fznh VlfC kinh ti, Van hoa, Xfi hf}i, giao
d1;1c, khoa h9c, cong ngh¢, qu6c phong VG an ninh, a6i ngoqi; d1;1c, khoa h9c, cong ngh¢, qu6c phong VG an ninh, a6i ngoqi;
quyJn VG nghza Vl;l CO' ban CUG nguai dan; t6 chuc, hoqt af}ng CUa quyJn VG nghza Vl;l CO' ban CUG nguai dan; t6 chuc, hoqt af}ng CUa
bf) may nha nuac VG cac CO' quan trong bf} may nha nuac. bf) may nha nuac VG cac CO' quan trong bf} may nha nuac.
Nganh LHP la m()t nganh lu~t d()c l~p trong h~ th6ng phap lu~t Nganh LHP la m()t nganh lu~t d()c l~p trong h~ th6ng phap lu~t
Vi~t N am va sv d()c l~p cua nganh LHP duqc xac l~p b6i cac d~c Vi~t N am va sv d()c l~p cua nganh LHP duqc xac l~p b6i cac d~c
dism rieng cua d6i tuqng diSu chinh va phuang phap diSu chinh dism rieng cua d6i tuqng diSu chinh va phuang phap diSu chinh
cua nganh lu~t nay nhu phan tich 6 cac mvc tren. cua nganh lu~t nay nhu phan tich 6 cac mvc tren.
1.5. H~ thBng nganh lu~t hi~n phap 1.5. H~ thBng nganh lu~t hi~n phap
Nganh LHP khong phai la m()t t~p hqp h6n d()n cac QPPL Nganh LHP khong phai la m()t t~p hqp h6n d()n cac QPPL
diSu chinh cac QHXH nSn tang, ca ban va quan trQng trong xa diSu chinh cac QHXH nSn tang, ca ban va quan trQng trong xa
h()i. Trai l~i, nganh LHP la m()t t~p hqp c6 h~ th6ng cac QPPL h()i. Trai l~i, nganh LHP la m()t t~p hqp c6 h~ th6ng cac QPPL
theo cac b9 ph~n c6 m6i quan h~ ch~t che v&i nhau. N goai b9 theo cac b9 ph~n c6 m6i quan h~ ch~t che v&i nhau. N goai b9
1
Khmin 2 DiSu 7 HiSn phap nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam nam 2013. 1
Khmin 2 DiSu 7 HiSn phap nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam nam 2013.

ph~n cAu thanh nho nhAt la QPPL, h~ th6ng nganh LHP con duqc ph~n cAu thanh nho nhAt la QPPL, h~ th6ng nganh LHP con duqc
cAu thanh bai hai b9 ph~n la cac nguyen tic bao trum (cac nguyen cAu thanh bai hai b9 ph~n la cac nguyen tic bao trum (cac nguyen
tic chung) va cac ch8 djnh. tic chung) va cac ch8 djnh.
* Cac nguyen tic bao trum cua nganh LHP: * Cac nguyen tic bao trum cua nganh LHP:
N8u cac QPPL cua nganh LHP thu011g mang tinh khai quat thi N8u cac QPPL cua nganh LHP thu011g mang tinh khai quat thi
cac nguyen tic bao trUm th~m chi con mang tinh khai quat cao cac nguyen tic bao trUm th~m chi con mang tinh khai quat cao
hon, d6 la cac tu tu&ng, quan di~m mang tinh chu d~o d6i v6i toan hon, d6 la cac tu tu&ng, quan di~m mang tinh chu d~o d6i v6i toan
b9 cac ch8 dinh va QPPL cua nganh LHP, chung chi ph6i n9i b9 cac ch8 dinh va QPPL cua nganh LHP, chung chi ph6i n9i
dung cua cac QPPL cua nganh LHP a tAt ca cac ITnh Vl,l'C. C6 ba dung cua cac QPPL cua nganh LHP a tAt ca cac ITnh Vl,l'C. C6 ba
nguyen tic bao trum cua nganh LHP: nguyen tic bao trum cua nganh LHP:
- Nguyen tic chu quy~n nhan dan: Nguyen tic nay duqc th~ - Nguyen tic chu quy~n nhan dan: Nguyen tic nay duqc th~
hi~n xuyen su6t trong cac ch8 djnh va quy dinh cua nganh LHP hi~n xuyen su6t trong cac ch8 djnh va quy dinh cua nganh LHP
rna trgc ti8p nhAt la t~i khoan 2 Di~u 2 va Di~u 3 cua Hi8n phap rna trgc ti8p nhAt la t~i khoan 2 Di~u 2 va Di~u 3 cua Hi8n phap
nam 2013. N 9i dung cua nguyen tic nay la d~t con nguai vao vi tri nam 2013. N 9i dung cua nguyen tic nay la d~t con nguai vao vi tri
trung tam cua tAt ca cac cong vi~c cua nha nuac va xa h9i, ngay m trung tam cua tAt ca cac cong vi~c cua nha nuac va xa h9i, ngay m
trong ITnh Vl,l'C chinh tri t6i cac chinh sach trong ITnh Vl,l'C kinh t8, trong ITnh Vl,l'C chinh tri t6i cac chinh sach trong ITnh Vl,l'C kinh t8,
Xa hQi, van hoa, giao d1,1c, khoa hQC va cong ngh~, d8n cac quy Xa hQi, van hoa, giao d1,1c, khoa hQC va cong ngh~, d8n cac quy
dinh v~ quy~n va nghia Vl,l CO' ban cua nguai dan cling nhu ITnh dinh v~ quy~n va nghia Vl,l CO' ban cua nguai dan cling nhu ITnh
Vl,l'C t6 ch(rc Va ho~t dQng CUa bQ may nha nu6c. Vl,l'C t6 ch(rc Va ho~t dQng CUa bQ may nha nu6c.
-Nguyen tic nha nu6c phap quy~n XHCN: Nguyen tic nay -Nguyen tic nha nu6c phap quy~n XHCN: Nguyen tic nay
duqc quy dinh t~i Di~u 2 Hi8n phap nam 2013. Nguyen tic nha duqc quy dinh t~i Di~u 2 Hi8n phap nam 2013. Nguyen tic nha
nu6c phap quy~n XHCN yeu cfru ton trQng, bao dam quy~n con nu6c phap quy~n XHCN yeu cfru ton trQng, bao dam quy~n con
nguai trong mQi ITnh Vl,l'C ma nganh LHP di~u chinh va ton trQng nguai trong mQi ITnh Vl,l'C ma nganh LHP di~u chinh va ton trQng
tinh t6i cao cua phap lu~t trong mQi m~t t6 chuc va ho~t d9ng cua tinh t6i cao cua phap lu~t trong mQi m~t t6 chuc va ho~t d9ng cua
b9 may nha nu6c. b9 may nha nu6c.
-Nguyen tic binh d~ng, doan k8t gifra cac dan t9c: Nguyen tic -Nguyen tic binh d~ng, doan k8t gifra cac dan t9c: Nguyen tic
nay duqc th~ hi~n m9t each ro rang aDi~u 5 HiSn phap nam 2013. nay duqc th~ hi~n m9t each ro rang aDi~u 5 HiSn phap nam 2013.
N9i dung cua nguyen tic la nganh LHP trong mQi ITnh Vl,l'C di~u N9i dung cua nguyen tic la nganh LHP trong mQi ITnh Vl,l'C di~u
chinh CUa minh phai bao dam khong CO S\1' phan bi~t gifra cac dan chinh CUa minh phai bao dam khong CO S\1' phan bi~t gifra cac dan
t9c, cac dan t9c thi~u s6 ho~c a nhfrng dia ban kh6 khan phai duqc t9c, cac dan t9c thi~u s6 ho~c a nhfrng dia ban kh6 khan phai duqc
huang nhfrng chinh sach uu tien phu hqp. huang nhfrng chinh sach uu tien phu hqp.

GIAO TRiNH LUAT HIEN pJIAp VI$T NAM GIAO TRiNH LUAT HIEN pJIAp VI$T NAM
* Cac ch@ dinh cua nganh LHP: * Cac ch@ dinh cua nganh LHP:
"ChS dinh" la m()t trong nhfrng khai ni~m CO' ban cua lu~t hQC. "ChS dinh" la m()t trong nhfrng khai ni~m CO' ban cua lu~t hQC.
Thu~t ngfr "chS dinh" duqc dung d6 chi t~p hqp cac QPPL cua Thu~t ngfr "chS dinh" duqc dung d6 chi t~p hqp cac QPPL cua
m()t nganh lu~t di6u chinh m()t nh6m cac QHXH cung loc;ti, rue la m()t nganh lu~t di6u chinh m()t nh6m cac QHXH cung loc;ti, rue la
co cung tinh ch~t hay d~c di6m nh~t dinh. Co th6 hinh dung r&ng co cung tinh ch~t hay d~c di6m nh~t dinh. Co th6 hinh dung r&ng
m6i nganh lu~t d6u la t~p hqp cua nhi6u chS dinh duqc hinh thanh m6i nganh lu~t d6u la t~p hqp cua nhi6u chS dinh duqc hinh thanh
tren CO' so cac QPPL di6u chinh cac nh6m QHXH c6 cung tinh tren CO' so cac QPPL di6u chinh cac nh6m QHXH c6 cung tinh
ch~t, d~c diSm trong t6ng th6 cac QHXH la d6i tuqng di6u chinh ch~t, d~c diSm trong t6ng th6 cac QHXH la d6i tuqng di6u chinh
cua nganh lu~t d6. C~n luu y r&ng, xac dinh cac chS dinh trong cua nganh lu~t d6. C~n luu y r&ng, xac dinh cac chS dinh trong
m()t nganh lu~t la m()t vi~c lam linh hoc;tt. M()t nganh lu~t c6 th6 c6 m()t nganh lu~t la m()t vi~c lam linh hoc;tt. M()t nganh lu~t c6 th6 c6
m()t s6 chS dinh 16n va trong chS dinh 16n c6 thS c6 chS dinh nho m()t s6 chS dinh 16n va trong chS dinh 16n c6 thS c6 chS dinh nho
my thu()c phc;tm vi cua cac QHXH c6 cung tinh ch~t rna cac chS my thu()c phc;tm vi cua cac QHXH c6 cung tinh ch~t rna cac chS
dinh di6u chinh. "ChS dinh" cling la m()t khai ni~m c6 y nghla dinh di6u chinh. "ChS dinh" cling la m()t khai ni~m c6 y nghla
thvc tiSn d6i v6i cong tac l~p phap va hoan thi~n phap lu~t. Cac thvc tiSn d6i v6i cong tac l~p phap va hoan thi~n phap lu~t. Cac
QHXH cung loc;ti luon doi hoi Sl)' di6u chinh nh~t quan va do d6 QHXH cung loc;ti luon doi hoi Sl)' di6u chinh nh~t quan va do d6
cac QPPL trong chS dinh tuong ung cling phai duqc xay dvng cac QPPL trong chS dinh tuong ung cling phai duqc xay dvng
th6ng nh~t v6i nhau. th6ng nh~t v6i nhau.
Nhu v~y, chS dinh cua nganh LHP la t~p hqp cac QPPL cua Nhu v~y, chS dinh cua nganh LHP la t~p hqp cac QPPL cua
nganh LHP di6u chinh m()t nh6m QHXH c6 cung loc;ti trong phc;tm nganh LHP di6u chinh m()t nh6m QHXH c6 cung loc;ti trong phc;tm
vi d6i tuqng di6u chinh cua nganh LHP. N ganh LHP c6 cac chS vi d6i tuqng di6u chinh cua nganh LHP. N ganh LHP c6 cac chS
dinh 16n ca ban nhu sau: dinh 16n ca ban nhu sau:
- ChS dinh v6 chS d9 chinh tri bao g6m cac QPPL cua nganh - ChS dinh v6 chS d9 chinh tri bao g6m cac QPPL cua nganh
LHP di6u chinh cac v~n d6 CO' ban va quan trQng nh~t trong linh LHP di6u chinh cac v~n d6 CO' ban va quan trQng nh~t trong linh
vvc t6 chuc thvc hi~n quy6n lvc nha nu6c. vvc t6 chuc thvc hi~n quy6n lvc nha nu6c.
- ChS dinh v6 m6i quan h~ ca ban gifra Nha nu6c C()ng hoa - ChS dinh v6 m6i quan h~ ca ban gifra Nha nu6c C()ng hoa
XHCN Vi~t Nam v6i cong dan Vi~t Nam va nguai dan sinh s6ng XHCN Vi~t Nam v6i cong dan Vi~t Nam va nguai dan sinh s6ng
tren Hinh th6 Vi~t Nam bao g6m cac QPPL cua nganh LHP quy tren Hinh th6 Vi~t Nam bao g6m cac QPPL cua nganh LHP quy
dinh v6 quy6n con nguai, quy6n va ngma V\l CO' ban cua cong dan dinh v6 quy6n con nguai, quy6n va ngma V\l CO' ban cua cong dan
tren Hinh th6 Vi~t N am. ChS dinh nay cling c6 th6 duqc gQi la chS tren Hinh th6 Vi~t N am. ChS dinh nay cling c6 th6 duqc gQi la chS
djnh quy6n CO' ban CUa nguai dan. djnh quy6n CO' ban CUa nguai dan.

CHUONG I- NHUNG KHAI NIJJ;M CO BAN CUA LUJT HIEN PHAP CHUONG I- NHUNG KHAI NIJJ;M CO BAN CUA LUJT HIEN PHAP
- Ch~ dinh vS chinh sach kinh t~, xa h()i, van hoa, giao dt;tc, - Ch~ dinh vS chinh sach kinh t~, xa h()i, van hoa, giao dt;tc,
khoa hQc, cong ngh~, moi trucrng, qu6c phong, an ninh va d6i khoa hQc, cong ngh~, moi trucrng, qu6c phong, an ninh va d6i
ngo~i bao g6m cac QPPL cua nganh LHP quy djnh nhung ngo~i bao g6m cac QPPL cua nganh LHP quy djnh nhung
QHXH ca ban, quan trQng nh~t trong linh V\IC tuang trng, qua d6 QHXH ca ban, quan trQng nh~t trong linh V\IC tuang trng, qua d6
hinh thanh cac chinh sach dinh huang cua nha nu&c trong cac hinh thanh cac chinh sach dinh huang cua nha nu&c trong cac
llnh Vl,IC. llnh Vl,IC.
- Ch~ dinh vS ch~ d() b~u Clr bao g6m cac QPPL diSu chinh cac - Ch~ dinh vS ch~ d() b~u Clr bao g6m cac QPPL diSu chinh cac
m6i quan h~ trong llnh Vl,IC b~u Clr dS hinh thanh Qu6c h()i va H()i m6i quan h~ trong llnh Vl,IC b~u Clr dS hinh thanh Qu6c h()i va H()i
d6ng nhan dan cac C~p, hay con gQi la h~ th6ng CO' quan dan Clr 0 d6ng nhan dan cac C~p, hay con gQi la h~ th6ng CO' quan dan Clr 0
Vi~tNam. Vi~tNam.
- Cac ch~ dinh vS t6 chuc, ho~t d()ng cua Qu6c h()i, Chu tich - Cac ch~ dinh vS t6 chuc, ho~t d()ng cua Qu6c h()i, Chu tich
nu&c, Chinh phu, chinh quySn dia phuang, TAND, VKSND va nu&c, Chinh phu, chinh quySn dia phuang, TAND, VKSND va
cac CO' quan hi~n dinh d()c l~p bao g6m cac QPPL cua nganh LHP cac CO' quan hi~n dinh d()c l~p bao g6m cac QPPL cua nganh LHP
diSu chinh vS t6 chuc va ho~t d()ng cua cac CO' quan nha nu&c diSu chinh vS t6 chuc va ho~t d()ng cua cac CO' quan nha nu&c
tuangwg. tuangwg.
C6 thS th~y r~ng cac ch~ dinh CO' ban tren day cua nganh LHP C6 thS th~y r~ng cac ch~ dinh CO' ban tren day cua nganh LHP
c6 tinh d()c l~p tuang d6i v&i nhau b6i nh6m QHXH rna chung c6 tinh d()c l~p tuang d6i v&i nhau b6i nh6m QHXH rna chung
diSu chinh. Tuy nhien, m()t s6 ch~ dinh c6 thS duqc tich hqp thanh diSu chinh. Tuy nhien, m()t s6 ch~ dinh c6 thS duqc tich hqp thanh
nhftng ch~ dinh l&n han bai cac nh6m QHXH rna chung diSu nhftng ch~ dinh l&n han bai cac nh6m QHXH rna chung diSu
chinh cfing c6 cung d~c diSm hay tinh ch~t. Vi dt;t, cac ch~ dinh vS chinh cfing c6 cung d~c diSm hay tinh ch~t. Vi dt;t, cac ch~ dinh vS
t6 chuc va ho~t d()ng cua cac CO' quan nha nu&c c6 thS duqc tich t6 chuc va ho~t d()ng cua cac CO' quan nha nu&c c6 thS duqc tich
hqp thanh ch~ clinh cua nganh LHP vS t6 chuc va ho~t d()ng cua hqp thanh ch~ clinh cua nganh LHP vS t6 chuc va ho~t d()ng cua
b() may nha nu&c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam. b() may nha nu&c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam.
BS bao dam S\f th6ng nh~t trong tlmg ch~ dinh, cac ch~ dinh BS bao dam S\f th6ng nh~t trong tlmg ch~ dinh, cac ch~ dinh
cfing c6 thS c6 nhftng nguyen t~c rieng, duqc hiSu la nhftng quan cfing c6 thS c6 nhftng nguyen t~c rieng, duqc hiSu la nhftng quan
diSm, tu tu6ng chi ph6i t&i cac QPPL khac trong toan b() ch~ dinh. diSm, tu tu6ng chi ph6i t&i cac QPPL khac trong toan b() ch~ dinh.
Vi dt;t, trong ch~ dinh vS ch~ d() b~u cu c6 cac nguyen t~c b~u cu Vi dt;t, trong ch~ dinh vS ch~ d() b~u cu c6 cac nguyen t~c b~u cu
ph6 thong, binh d~ng, trvc ti~p va bo phi~u kin, trong ch~ dinh vs ph6 thong, binh d~ng, trvc ti~p va bo phi~u kin, trong ch~ dinh vs
quySn ca ban cua ngucri dan c6 nguyen t~c ton trQng quySn con quySn ca ban cua ngucri dan c6 nguyen t~c ton trQng quySn con
ngucri, nguyen t~c quySn ca ban chi c6 thS bi h~n ch~ b6i lu~t v. v .. ngucri, nguyen t~c quySn ca ban chi c6 thS bi h~n ch~ b6i lu~t v. v ..

1.6. N guAn cua nganh lu~t hi~n phap 1.6. N guAn cua nganh lu~t hi~n phap
Trong Li lu~n chung v~ nha nu6c va phap lu~t, khai ni~m Trong Li lu~n chung v~ nha nu6c va phap lu~t, khai ni~m
"Ngubn cua nganh lu~t" hay "Ngubn lu~t" dung dS chi nhfrng hinh "Ngubn cua nganh lu~t" hay "Ngubn lu~t" dung dS chi nhfrng hinh
thuc chua dvng QPPL cua m<)t nganh lu~t. N6i each khac, ngubn thuc chua dvng QPPL cua m<)t nganh lu~t. N6i each khac, ngubn
cua nganh lu~t la nhfrng "nai" rna nguai ta c6 th~ tim thfiy QPPL cua nganh lu~t la nhfrng "nai" rna nguai ta c6 th~ tim thfiy QPPL
cua m()t nganh lu~t nao d6. Tuy la m<)t khai ni~m li lu~n song cua m()t nganh lu~t nao d6. Tuy la m<)t khai ni~m li lu~n song
"Ngubn cua nganh lu~t" c6 y nghla thvc tiSn to 16n, b6i le nSu "Ngubn cua nganh lu~t" c6 y nghla thvc tiSn to 16n, b6i le nSu
hi~u biSt m<)t each ld lu5ng v~ ngubn lu~t thi nguai hanh ngh~ lu~t hi~u biSt m<)t each ld lu5ng v~ ngubn lu~t thi nguai hanh ngh~ lu~t
c6 kha nang tim QPPL di~u chinh m<)t QHXH m<)t each chinh xac c6 kha nang tim QPPL di~u chinh m<)t QHXH m<)t each chinh xac
va nhanh nhfit qua d6 giup dua ra dap an cho cac khuc m~c phap li va nhanh nhfit qua d6 giup dua ra dap an cho cac khuc m~c phap li
c6 lien quan m<)t each hi~u qua nhfit. c6 lien quan m<)t each hi~u qua nhfit.
Nhu v~y n6i dSn "Ngubn cua nganh LHP" la n6i t6i nhfrng Nhu v~y n6i dSn "Ngubn cua nganh LHP" la n6i t6i nhfrng
hinh thuc chua d\fllg QPPL cua nganh LHP. C6 th~ thfiy hai ldlai hinh thuc chua d\fllg QPPL cua nganh LHP. C6 th~ thfiy hai ldlai
ni~m "H~ th6ng nganh LHP" va "Ngubn cua nganh LHP" cung ni~m "H~ th6ng nganh LHP" va "Ngubn cua nganh LHP" cung
chi m<)t d6i tuQTig, d6 la t~p hqp cac QPPL cua nganh LHP. Tuy chi m<)t d6i tuQTig, d6 la t~p hqp cac QPPL cua nganh LHP. Tuy
nhien, nSu "H~ th6ng nganh LHP" cho chung ta thfiy sv t~p hqp nhien, nSu "H~ th6ng nganh LHP" cho chung ta thfiy sv t~p hqp
c6 h~ th6ng cua tbng th~ cac QPPL cua nganh LHP theo cac c6 h~ th6ng cua tbng th~ cac QPPL cua nganh LHP theo cac
nguyen t~c va cac chS dinh thi "Ngubn cua nganh LHP" cho nguyen t~c va cac chS dinh thi "Ngubn cua nganh LHP" cho
chung ta biSt cac QPPL cua nganh LHP thuang duqc chua dvng, chung ta biSt cac QPPL cua nganh LHP thuang duqc chua dvng,
hay duqc tim thfiy 6 dau. hay duqc tim thfiy 6 dau.
Ngubn cua nganh LHP Vi~t Nam bao gbm: Ngubn cua nganh LHP Vi~t Nam bao gbm:
- HiSn phap: day la lu~t ca ban cua nu6c C<)ng hoa XHCN - HiSn phap: day la lu~t ca ban cua nu6c C<)ng hoa XHCN
Vi~t Nam, do Qu6c h<)i ban hanh va la van ban QPPL c6 hi~u lvc Vi~t Nam, do Qu6c h<)i ban hanh va la van ban QPPL c6 hi~u lvc
phap li cao nhfit cua toan b<) h~ th6ng phap lu~t Vi~t Nam. phap li cao nhfit cua toan b<) h~ th6ng phap lu~t Vi~t Nam.
- Cac lu~t di~u chinh nhfrng QHXH cua nganh LHP: Lu~t la - Cac lu~t di~u chinh nhfrng QHXH cua nganh LHP: Lu~t la
lo<;ti van ban QPPL do Qu6c h<)i ban hanh va c6 hi~u lvc chi sau lo<;ti van ban QPPL do Qu6c h<)i ban hanh va c6 hi~u lvc chi sau
HiSn phap. H~ th6ng phap lu~t Vi~t Nam c6 rfit nhi~u lu~t di~u HiSn phap. H~ th6ng phap lu~t Vi~t Nam c6 rfit nhi~u lu~t di~u
chinh cac ITnh V\fC khac nhau. Nhung lu~t nao di~u chinh cac chinh cac ITnh V\fC khac nhau. Nhung lu~t nao di~u chinh cac
QHXH la d6i tuQTig di~u chinh cua nganh LHP thi se la ngubn cua QHXH la d6i tuQTig di~u chinh cua nganh LHP thi se la ngubn cua
nganh LHP. Nhfrng lu~t nay bao gbm: Lu~t t6 chuc Qu6c h<)i nam nganh LHP. Nhfrng lu~t nay bao gbm: Lu~t t6 chuc Qu6c h<)i nam

2014, Lu~t t6 chuc Chinh phu nam 2015, Lu~t tb chuc TAND nam 2014, Lu~t t6 chuc Chinh phu nam 2015, Lu~t tb chuc TAND nam
2014, Lu~t t6 chuc VKSND nam 2014, Lu~t bftu cu d<;ti bi~u Qubc 2014, Lu~t t6 chuc VKSND nam 2014, Lu~t bftu cu d<;ti bi~u Qubc
h()i va d<;ti bi~u H()i dbng nhan dan nam 2015, Lu~t t6 chuc chinh h()i va d<;ti bi~u H()i dbng nhan dan nam 2015, Lu~t t6 chuc chinh
quyen dja phuong nam 2015, Lu~t bao chi nam 2016, Lu~t binh quyen dja phuong nam 2015, Lu~t bao chi nam 2016, Lu~t binh
d~ng gi6i nam 2006 v.v .. d~ng gi6i nam 2006 v.v ..
Lu~t la lo<;ti ngufin phfi bi~n nhfit cua nganh LHP xet v€ m~t ·s6 Lu~t la lo<;ti ngufin phfi bi~n nhfit cua nganh LHP xet v€ m~t ·s6
luqng. Tfit nhien, cac lu~t khong dieu chinh cac linh vvc cua LHP luqng. Tfit nhien, cac lu~t khong dieu chinh cac linh vvc cua LHP
thi khong phai la ngubn cua nganh LHP, vi dv Lu~t bao v~ moi thi khong phai la ngubn cua nganh LHP, vi dv Lu~t bao v~ moi
truemg nam 2014, BQ lu~t lao d()ng nam 2012 v.v .. truemg nam 2014, BQ lu~t lao d()ng nam 2012 v.v ..
- M()t s6 phap l~nh dieu chinh nhitng QHXH cua nganh LHP: - M()t s6 phap l~nh dieu chinh nhitng QHXH cua nganh LHP:
Phap l~nh la lo<;ti van ban QPPL do UBTVQH, ca quan thuemg Phap l~nh la lo<;ti van ban QPPL do UBTVQH, ca quan thuemg
trgc cua Qu6c h()i ban hanh. Lo<;ti van ban nay c6 hi~u h;c phap li trgc cua Qu6c h()i ban hanh. Lo<;ti van ban nay c6 hi~u h;c phap li
sau lu~t cua Qu6c h()i. N~u phap l~nh dieu chinh cac llnh vvc cua sau lu~t cua Qu6c h()i. N~u phap l~nh dieu chinh cac llnh vvc cua
nganh LHP thi n6 se tra thanh ngubn cua LHP, vi dv Phap l~nh tin nganh LHP thi n6 se tra thanh ngubn cua LHP, vi dv Phap l~nh tin
ngu5ng, ton giao nam 2004. Tuy nhien, s6 luQllg cac phap l~nh la ngu5ng, ton giao nam 2004. Tuy nhien, s6 luQllg cac phap l~nh la
ngu6n cua nganh LHP rfit it do vai tro lam lu~t cua Qu6c h()i ngay ngu6n cua nganh LHP rfit it do vai tro lam lu~t cua Qu6c h()i ngay
cang tang len. cang tang len.
- M()t s6 nghi quy~t cua Qu6c h()i va UBTVQH dieu chinh - M()t s6 nghi quy~t cua Qu6c h()i va UBTVQH dieu chinh
nhitng QHXH cua nganh LHP: Ca Qu6c h()i va UBTVQH deu ban nhitng QHXH cua nganh LHP: Ca Qu6c h()i va UBTVQH deu ban
hanh nghi quy~t c6 chua QPPL. Tfit nhien, cac nghi quy~t cua hanh nghi quy~t c6 chua QPPL. Tfit nhien, cac nghi quy~t cua
Qu6c h()i c6 hi~u h;c phap li ngang v6i lu~t va nghi quy~t cua Qu6c h()i c6 hi~u h;c phap li ngang v6i lu~t va nghi quy~t cua
UBTVQH c6 hi~u h;c phap li ngang v6i phap l~nh. Cling gi6ng UBTVQH c6 hi~u h;c phap li ngang v6i phap l~nh. Cling gi6ng
nhu phap l~nh, c6 tuang d6i hi~m cac nghi quy~t la ngu6n cua nhu phap l~nh, c6 tuang d6i hi~m cac nghi quy~t la ngu6n cua
nganhLHP. nganhLHP.
- M()t s6 van ban QPPL do Chinh phu, Thu tu6ng Chinh phu - M()t s6 van ban QPPL do Chinh phu, Thu tu6ng Chinh phu
ho~c HDND cfip tinh ban hanh: Day la nhitng van ban QPPL c6 ho~c HDND cfip tinh ban hanh: Day la nhitng van ban QPPL c6
hi~u h;c phap li du6i phap l~nh. Tuy nhien, s6 luQllg cac van ban hi~u h;c phap li du6i phap l~nh. Tuy nhien, s6 luQllg cac van ban
c6 chua dlJllg QPPL cua nganh LHP thu()c lo<;ti nay cling rfit it, vi c6 chua dlJllg QPPL cua nganh LHP thu()c lo<;ti nay cling rfit it, vi
dv nghi dinh cua Chinh phu quy dinh vS quy ch~ lam vi~c cua dv nghi dinh cua Chinh phu quy dinh vS quy ch~ lam vi~c cua
Chinh phu hay cac nghi quy~t cua h()i d6ng nhan dan cfip tinh ban Chinh phu hay cac nghi quy~t cua h()i d6ng nhan dan cfip tinh ban
hanh quy ch~ ki hQp cua h()i dbng nhan dan. hanh quy ch~ ki hQp cua h()i dbng nhan dan.
PGS.TS. T6 VanHoa 25 PGS.TS. T6 VanHoa 25

GIAO TRiNH LUAT HIEN PHAP VIST NAM GIAO TRiNH LUAT HIEN PHAP VIST NAM
Nhin m()t each khai quat, c6 th~ thfiy ngu6n cua nganh LHP c6 Nhin m()t each khai quat, c6 th~ thfiy ngu6n cua nganh LHP c6
m()t s6 d~c di~m sau: m()t s6 d~c di~m sau:
Thu nhdt, ngu6n cua nganh LHP d~u la cac van ban QPPL, Thu nhdt, ngu6n cua nganh LHP d~u la cac van ban QPPL,
me la van ban c6 chua d-gng cac QPPL, d6i l~p v6i van ban ap me la van ban c6 chua d-gng cac QPPL, d6i l~p v6i van ban ap
dvng phap lu~t, me la van ban quyst dinh v€ h~u qua phap li dvng phap lu~t, me la van ban quyst dinh v€ h~u qua phap li
trong m()t truang hqp cv th~. Tuy nhien, day khong phai d~c trong m()t truang hqp cv th~. Tuy nhien, day khong phai d~c
di~m rieng cua ngu6n cua nganh LHP. Nhi~u nganh lu~t khac di~m rieng cua ngu6n cua nganh LHP. Nhi~u nganh lu~t khac
cua Vi~t Nam nhu Lu~t hanh chinh, Lu~t dan S\1', Lu~t hinh S\f ... cua Vi~t Nam nhu Lu~t hanh chinh, Lu~t dan S\1', Lu~t hinh S\f ...
cfing c6 d~c di~m nay. cfing c6 d~c di~m nay.
Thu hai, HiSn phap la ngu6n chu ySu cua nganh LHP va toan Thu hai, HiSn phap la ngu6n chu ySu cua nganh LHP va toan
b() HiSn phap la ngu6n cua nganh LHP. Day la d~c di~m rieng cua b() HiSn phap la ngu6n cua nganh LHP. Day la d~c di~m rieng cua
ngu6n cua nganh LHP. Cac nganh lu~t khac cua h~ th6ng phap ngu6n cua nganh LHP. Cac nganh lu~t khac cua h~ th6ng phap
lu~t Vi~t Nam cfing lfiy HiSn phap lam ngu6n vi c6 chua dvng cac lu~t Vi~t Nam cfing lfiy HiSn phap lam ngu6n vi c6 chua dvng cac
quy ph:;tm mang tinh nguyen t~c cua nganh lu~t d6, vi dv nganh quy ph:;tm mang tinh nguyen t~c cua nganh lu~t d6, vi dv nganh
lu~t dan SlJ, lu~t hinh sv. . . Tuy nhien ngu6n chu ySu cua cac lu~t dan SlJ, lu~t hinh sv. . . Tuy nhien ngu6n chu ySu cua cac
nganh lu~t d6 thuang la cac lu~t tuong trng. Cac nganh lu~t khac nganh lu~t d6 thuang la cac lu~t tuong trng. Cac nganh lu~t khac
cfing khong lfiy toan b() di~u khoan cua HiSn phap lam ngu6n rna cfing khong lfiy toan b() di~u khoan cua HiSn phap lam ngu6n rna
chi nhfrng di~u khoan c6 chua cac quy dinh lien quan. chi nhfrng di~u khoan c6 chua cac quy dinh lien quan.
Thu ba, tuy~t d:;ti da s6 ngu6n cua nganh LHP la cac van ban Thu ba, tuy~t d:;ti da s6 ngu6n cua nganh LHP la cac van ban
QPPL c6 hi~u hyc phap li cao trong h~ th6ng phap lu~t Vi~t Nam, QPPL c6 hi~u hyc phap li cao trong h~ th6ng phap lu~t Vi~t Nam,
d6 la HiSn phap va cac lu~t. Trong h~ th6ng phap lu~t Vi~t Nam, d6 la HiSn phap va cac lu~t. Trong h~ th6ng phap lu~t Vi~t Nam,
ngoai HiSn phap va lu~t con c6 nhi~u lo:;ti hinh van ban QPPL ngoai HiSn phap va lu~t con c6 nhi~u lo:;ti hinh van ban QPPL
khac nhu nghi dinh, nghi quySt, quySt dinh, thong tu. Tfit ca cac khac nhu nghi dinh, nghi quySt, quySt dinh, thong tu. Tfit ca cac
van ban QPPL nay d~u c6 hi~u lvc phap li thftp hon HiSn phap va van ban QPPL nay d~u c6 hi~u lvc phap li thftp hon HiSn phap va
lu~t. Trong ph:;tm vi ngu6n cua nganh LHP, s6 luQTig cac van ban lu~t. Trong ph:;tm vi ngu6n cua nganh LHP, s6 luQTig cac van ban
thu()c lo:;ti nay rfit it. Lo:;ti ngu6n chu ySu cua nganh LHP la rfit thu()c lo:;ti nay rfit it. Lo:;ti ngu6n chu ySu cua nganh LHP la rfit
nhi~u lu~t khac nhau di~u chinh cac ITnh V\fC c6 lien quan. Trong nhi~u lu~t khac nhau di~u chinh cac ITnh V\fC c6 lien quan. Trong
qua trinh hQc LHP, nguai hQc se nghien ctru chu ySu lo:;ti hinh van qua trinh hQc LHP, nguai hQc se nghien ctru chu ySu lo:;ti hinh van
ban nay. D6i v6i cac nganh lu~t khac thuang chi c6 m()t ho~c m()t ban nay. D6i v6i cac nganh lu~t khac thuang chi c6 m()t ho~c m()t
s6 lu~t la ngu6n chu ySu, vi dv nganh lu~t dan sv c6 B9 lu~t dan s6 lu~t la ngu6n chu ySu, vi dv nganh lu~t dan sv c6 B9 lu~t dan
s-g, Lu~t sa h-ctu tri tu~; nganh lu~t hinh S\f c6 B() lu~t hinh sv; s-g, Lu~t sa h-ctu tri tu~; nganh lu~t hinh S\f c6 B() lu~t hinh sv;

nganh lu~t hanh chinh c6 Lu~t xu li vi ph(;tm hanh chinh, Lu~t nganh lu~t hanh chinh c6 Lu~t xu li vi ph(;tm hanh chinh, Lu~t
khi€u n~i, Lu~t t6 cao ... ; nganh lu~t thuong m~i c6 Lu~t thuong khi€u n~i, Lu~t t6 cao ... ; nganh lu~t thuong m~i c6 Lu~t thuong
m~i, Lu~t doanh nghi~p v.v .. m~i, Lu~t doanh nghi~p v.v ..
1.7. Vi tri cua nganh lu~t hi~n phap trong h~ thOng phap 1.7. Vi tri cua nganh lu~t hi~n phap trong h~ thOng phap
lu~t Vi~t Nam lu~t Vi~t Nam
H~ th6ng phap lu~t Vi~t Nam duqc t~o thanh bai nhiSu nganh H~ th6ng phap lu~t Vi~t Nam duqc t~o thanh bai nhiSu nganh
lu~t khac nhau. M6i nganh lu~t dSu c6 vi tri d<)c l~p tuong d6i do lu~t khac nhau. M6i nganh lu~t dSu c6 vi tri d<)c l~p tuong d6i do
duqc hinh thanh tren CO' sa nh6m d6i tuqng diSu chinh rieng rna duqc hinh thanh tren CO' sa nh6m d6i tuqng diSu chinh rieng rna
chung diSu chinh. Trong s6 d6, nganh LHP c6 m<)t vi tri d~c bi~t. chung diSu chinh. Trong s6 d6, nganh LHP c6 m<)t vi tri d~c bi~t.
N ganh LHP khong chi la m<)t nganh lu~t d<)c l~p rna con c6 vi tri N ganh LHP khong chi la m<)t nganh lu~t d<)c l~p rna con c6 vi tri
la nganh lu~t chu d~o cua toan h~ th6ng. Vi tri chu d~o cling la n<)i la nganh lu~t chu d~o cua toan h~ th6ng. Vi tri chu d~o cling la n<)i
dung cua m6i quan h~ gifra nganh LHP v6i cac nganh lu~t khac dung cua m6i quan h~ gifra nganh LHP v6i cac nganh lu~t khac
trong h~ th6ng phap lu~t Vi~t Nam. Hi~u m<)t each don gian, vi tri trong h~ th6ng phap lu~t Vi~t Nam. Hi~u m<)t each don gian, vi tri
chu d~o c6 nghia la nganh LHP thi€t l~p "con duemg", bao dam chu d~o c6 nghia la nganh LHP thi€t l~p "con duemg", bao dam
"hu6ng di" cho sv hinh thanh va phat tri~n cua h~ th6ng phap lu~t "hu6ng di" cho sv hinh thanh va phat tri~n cua h~ th6ng phap lu~t
Vi~t Nam. N6i each khac, nganh LHP, b&ng n<)i dung cua cac Vi~t Nam. N6i each khac, nganh LHP, b&ng n<)i dung cua cac
QPPL va cac chS dinh cua minh, vita dong vai tro t(;to l~p nSn tang, QPPL va cac chS dinh cua minh, vita dong vai tro t(;to l~p nSn tang,
vira dfin d~t sv phat tri~n cua h~ th6ng phap lu~t Vi~t N am cling vira dfin d~t sv phat tri~n cua h~ th6ng phap lu~t Vi~t N am cling
nhu cac nganh lu~t khac trong h~ th6ng. Vi tri chu d~o cua nganh nhu cac nganh lu~t khac trong h~ th6ng. Vi tri chu d~o cua nganh
LHP th~ hi~n qua ba khia C(;tnh: LHP th~ hi~n qua ba khia C(;tnh:
Thu nhdt, cac QPPL cua nganh LHP lam nSn tang hinh thanh Thu nhdt, cac QPPL cua nganh LHP lam nSn tang hinh thanh
cac nganh lu~t khac trong h~ th6ng phap lu~t Vi~t Nam, tir nhfrng cac nganh lu~t khac trong h~ th6ng phap lu~t Vi~t Nam, tir nhfrng
nganh lu~t 16n nhu Lu~t dan sv, Lu~t hinh sv, Lu~t hanh chinh, t6i nganh lu~t 16n nhu Lu~t dan sv, Lu~t hinh sv, Lu~t hanh chinh, t6i
cac nganh lu~t nho hon nhu Lu~t thuong m(;ti, Lu~t lao d<)ng v.v .. cac nganh lu~t nho hon nhu Lu~t thuong m(;ti, Lu~t lao d<)ng v.v ..
Dum day la vi dlJ vS m<)t s6 quy djnh cua nganh LHP' ClJ th~ la cua Dum day la vi dlJ vS m<)t s6 quy djnh cua nganh LHP' ClJ th~ la cua
Hi€n phap nam 2013, lam nSn tang hinh thanh cac nganh lu~t khac: Hi€n phap nam 2013, lam nSn tang hinh thanh cac nganh lu~t khac:
- Khoan 1 DiSu 16 quy dinh: {(M9i ngu:ai a~u binh a&ng tru:ac - Khoan 1 DiSu 16 quy dinh: {(M9i ngu:ai a~u binh a&ng tru:ac
phap lugt"; khoan 1 DiSu 20 quy djnh: {(M9i ngu:ai c6 quy~n bdt phap lugt"; khoan 1 DiSu 20 quy djnh: {(M9i ngu:ai c6 quy~n bdt
kha xdm phr;tm v~ than thd, au:(Jc phap lugt baa h9 v~ sue khoe, kha xdm phr;tm v~ than thd, au:(Jc phap lugt baa h9 v~ sue khoe,
danh d11 va nhdn phdm "; khoan 1 DiSu 21 quy dinh: {(M9i ngu:ai danh d11 va nhdn phdm "; khoan 1 DiSu 21 quy dinh: {(M9i ngu:ai

c6 quyJn bdt kha xam phr;tm vJ dai sbng rieng tu, bi m(lt ca nhan c6 quyJn bdt kha xam phr;tm vJ dai sbng rieng tu, bi m(lt ca nhan
va bi m(lt gia dinh; c6 quyJn baa v¢ danh dzr, uy tin cita minh "; va bi m(lt gia dinh; c6 quyJn baa v¢ danh dzr, uy tin cita minh ";
BiSu 42 quy dinh: {(Cong dan c6 quyJn xac dinh dan t(Jc cita BiSu 42 quy dinh: {(Cong dan c6 quyJn xac dinh dan t(Jc cita
minh" v. v .. Bay la nhung quy dinh gop ph~n xay dvng nSn tang minh" v. v .. Bay la nhung quy dinh gop ph~n xay dvng nSn tang
hinh thanh nganh lu~t dan S\f. hinh thanh nganh lu~t dan S\f.
- BiSu 16 quy dinh: HMQi nguai aJu binh a&ng trubc phap - BiSu 16 quy dinh: HMQi nguai aJu binh a&ng trubc phap
lu(lt"; :DiSu 19 quy djnh: {(Tinh mr;ng con nguifi au(Jc phap lu(lt lu(lt"; :DiSu 19 quy djnh: {(Tinh mr;ng con nguifi au(Jc phap lu(lt
baa h(J "; khoan 1 BiSu 20 quy djnh: I{M9i nguai c6 quyJn bdt kha baa h(J "; khoan 1 BiSu 20 quy djnh: I{M9i nguai c6 quyJn bdt kha
xam phr;tm vJ than thd, aU(JC phap fu(lt baa h(J vJ SUC khoe, danh xam phr;tm vJ than thd, aU(JC phap fu(lt baa h(J vJ SUC khoe, danh
d11 va nhan phdm "; :DiSu 48 quy dinh: {(Nguai nuac ngocli cu tru d11 va nhan phdm "; :DiSu 48 quy dinh: {(Nguai nuac ngocli cu tru
a Vi¢t Nam phiti tuan thea Hi~n phap va phap lu(lt Vi?t Nam; a Vi¢t Nam phiti tuan thea Hi~n phap va phap lu(lt Vi?t Nam;
du(Jc baa h(J tinh mr;ng, tai san va cac quyJn, l(Ji ich chinh dang du(Jc baa h(J tinh mr;ng, tai san va cac quyJn, l(Ji ich chinh dang
thea phap lu(lt Vi?t Nam "; BiSu 44 quy djnh: "Phan b(Ji T6 qu6c thea phap lu(lt Vi?t Nam "; BiSu 44 quy djnh: "Phan b(Ji T6 qu6c
la t(Ji nc;ing nhdt" v.v .. :Day la nhfi'ng quy dinh gop ph~n xay dvng la t(Ji nc;ing nhdt" v.v .. :Day la nhfi'ng quy dinh gop ph~n xay dvng
nSn tang hinh thanh nganh lu~t hinh sv. nSn tang hinh thanh nganh lu~t hinh sv.
- Khoan 1 BiSu 32 quy djnh: {(M9i nguai c6 quyJn sa hf'ru vJ - Khoan 1 BiSu 32 quy djnh: {(M9i nguai c6 quyJn sa hf'ru vJ
thu nh(lp h(JJJ phap, cita cai ad danh, nha a, tu li?u sinh hogt, tu thu nh(lp h(JJJ phap, cita cai ad danh, nha a, tu li?u sinh hogt, tu
li?u san xudt, phdn v6n gop trong doanh nghi¢p ho(ic trong cac t6 li?u san xudt, phdn v6n gop trong doanh nghi¢p ho(ic trong cac t6
chuc kinh t~ khac "; :DiSu 33 quy dinh: HM9i nguai c6 quyJn tzr do chuc kinh t~ khac "; :DiSu 33 quy dinh: HM9i nguai c6 quyJn tzr do
kinh doanh trong nhfmg nganh nghJ ma phap lu(lt khong cdm "; kinh doanh trong nhfmg nganh nghJ ma phap lu(lt khong cdm ";
khoan 2 :DiSu 51 quy djnh: Cac thanh phdn kinh t~ aJu !a b(J
H khoan 2 :DiSu 51 quy djnh: Cac thanh phdn kinh t~ aJu !a b(J
H
ph(ln cdu thanh quan trQng cita nJn kinh t~ qudc dan. Cac chit thd ph(ln cdu thanh quan trQng cita nJn kinh t~ qudc dan. Cac chit thd
thu(Jc cac thanh phdn kinh t~ binh a&ng, h(Jp tac va cgnh tranh thu(Jc cac thanh phdn kinh t~ binh a&ng, h(Jp tac va cgnh tranh
thea phap lu(lt"; khoan 3 BiSu 51 quy dinh: ((··· Tai san h9P phap thea phap lu(lt"; khoan 3 BiSu 51 quy dinh: ((··· Tai san h9P phap
CUa ca nhan, t6 chuc adu tu, san XUdt, kinh doanh aU(JC phap fu(lt CUa ca nhan, t6 chuc adu tu, san XUdt, kinh doanh aU(JC phap fu(lt
baa h(J va khong bi qu6c hf'ru h6a" v. v.. Bay la nhfi'ng quy djnh baa h(J va khong bi qu6c hf'ru h6a" v. v.. Bay la nhfi'ng quy djnh
nSn tang dS hinh thanh nganh lu~t thuang m~i. nSn tang dS hinh thanh nganh lu~t thuang m~i.
Boi khi, S\f ra dai hay thay d6i cua m()t s6 quy djnh cua nganh Boi khi, S\f ra dai hay thay d6i cua m()t s6 quy djnh cua nganh
LHP cling gop ph~n ra dai ca m9t nganh lu~t, vi dv tmang hqp LHP cling gop ph~n ra dai ca m9t nganh lu~t, vi dv tmang hqp
cua nganh lu~t thuang m~i. Trong giai do~n 1980- 1992, chung ta cua nganh lu~t thuang m~i. Trong giai do~n 1980- 1992, chung ta
chua co nganh lu~t thuang m~i nhu hi~n nay, b&i vi Hi6n phap chua co nganh lu~t thuang m~i nhu hi~n nay, b&i vi Hi6n phap

CHUONG I- NHUNG KHAI NI$M CO BAN CUA LUJ_T HIEN PHAP CHUONG I- NHUNG KHAI NI$M CO BAN CUA LUJ_T HIEN PHAP
nam 1980 khi d6 quy dinh n~n kinh tS Vi~t Nam la n~n kinh tS nam 1980 khi d6 quy dinh n~n kinh tS Vi~t Nam la n~n kinh tS
XHCN v~n hanh theo ca chS kS ho~ch hoa t~p trung, bao cftp. XHCN v~n hanh theo ca chS kS ho~ch hoa t~p trung, bao cftp.
HiSn phap nam 1992 ra dai da quy dinh Nha nu&c phat triSn n~n HiSn phap nam 1992 ra dai da quy dinh Nha nu&c phat triSn n~n
kinh tS hang hoa nhi~u thanh phftn theo CO' chS thi truemg, 1 cong kinh tS hang hoa nhi~u thanh phftn theo CO' chS thi truemg, 1 cong
dan c6 quy~n tg do kinh doanh theo quy dinh cua phap lu~t, 2 theo dan c6 quy~n tg do kinh doanh theo quy dinh cua phap lu~t, 2 theo
d6 nganh lu~t thuang m~i duqc hinh thanh nhu ngay nay. d6 nganh lu~t thuang m~i duqc hinh thanh nhu ngay nay.
Thu hai, do nganh LHP lam n~n tang hinh thanh cac nganh Thu hai, do nganh LHP lam n~n tang hinh thanh cac nganh
Iu~t khac nen nhi~u nganh Iu~t ths cha hoa cac tu tu6ng chua Iu~t khac nen nhi~u nganh Iu~t ths cha hoa cac tu tu6ng chua
d1,111g trong cac QPPL cua nganh LHP. Cung chinh vi di~u nay nen d1,111g trong cac QPPL cua nganh LHP. Cung chinh vi di~u nay nen
trong nhi~u truang hqp, nSu cac QPPL cua cac nganh lu~t da I6i trong nhi~u truang hqp, nSu cac QPPL cua cac nganh lu~t da I6i
thai va khong con phu hqp v6i tu tu6ng cua cac QPPL tuang ling thai va khong con phu hqp v6i tu tu6ng cua cac QPPL tuang ling
cua nganh LHP thi cac QPPL cua cac nganh lu~t C\1 thS d6 se bi vo cua nganh LHP thi cac QPPL cua cac nganh lu~t C\1 thS d6 se bi vo
hi~u. Vi dv minh ho~ r5 rang nhftt cho m6i quan h~ nay chinh la hi~u. Vi dv minh ho~ r5 rang nhftt cho m6i quan h~ nay chinh la
giua nganh LHP va cac nganh lu~t thu tvc, vi dv nganh lu~t t6 giua nganh LHP va cac nganh lu~t thu tvc, vi dv nganh lu~t t6
tvng hinh slJ, t6 tvng hanh chinh, t6 tvng dan S\1' v.v .. tvng hinh slJ, t6 tvng hanh chinh, t6 tvng dan S\1' v.v ..
Thu ba, m6i khi n9i dung cac QPPL cua nganh LHP thay d6i Thu ba, m6i khi n9i dung cac QPPL cua nganh LHP thay d6i
thi n9i dung cua cac QPPL va cac chS dinh cua cac nganh lu~it thi n9i dung cua cac QPPL va cac chS dinh cua cac nganh lu~it
khac cling phai thay d6i cho phu hqp. C6 thS n6i n9i dung cua cac khac cling phai thay d6i cho phu hqp. C6 thS n6i n9i dung cua cac
QPPL cua nganh LHP t~o thanh chinh sach phap lu~t CO' ban dinh QPPL cua nganh LHP t~o thanh chinh sach phap lu~t CO' ban dinh
huang vi~c xay dl,ffig cac nganh lu~t C\1 thS. Chinh sach CO' ban d6 huang vi~c xay dl,ffig cac nganh lu~t C\1 thS. Chinh sach CO' ban d6
thay d6i se keo theo yeu cftu sua d6i, b6 sung d6i v6i cac QPPL va thay d6i se keo theo yeu cftu sua d6i, b6 sung d6i v6i cac QPPL va
chS dinh tuang ling cua cac nganh lu~t C\1 thS. Vi dv, d6i v&i chS dinh tuang ling cua cac nganh lu~t C\1 thS. Vi dv, d6i v&i
nganh lu~t thuang m~i, HiSn phap nam 1992 quy dinh: (( Cong dan nganh lu~t thuang m~i, HiSn phap nam 1992 quy dinh: (( Cong dan
c6 quyJn tv do kinh doanh thea quy dtnh cit a phap lu(tt ". DSn c6 quyJn tv do kinh doanh thea quy dtnh cit a phap lu(tt ". DSn
HiSn phap nam 2013, quy~n nay duqc quy dinh nhu sau: ((M9i HiSn phap nam 2013, quy~n nay duqc quy dinh nhu sau: ((M9i
nguai c6 quyJn tv do kinh doanh trong nhfmg nganh nghJ rna nguai c6 quyJn tv do kinh doanh trong nhfmg nganh nghJ rna
phap lu(tt khong cdm ". Nhu v~y, chinh sach cua nha nu6c d6i v&i phap lu(tt khong cdm ". Nhu v~y, chinh sach cua nha nu6c d6i v&i
quy~n tg do kinh doanh da duqc c&i rna han rftt nhi~u. Cac quy quy~n tg do kinh doanh da duqc c&i rna han rftt nhi~u. Cac quy
dinh cua nganh Iu~t thuang m~i gia day se phai th& chs hoa tinh dinh cua nganh Iu~t thuang m~i gia day se phai th& chs hoa tinh
1
DiSu 15 Hi~n phap nam 1992. 1
DiSu 15 Hi~n phap nam 1992.
2
DiSu 57 Hi~n phap nam 1992. 2
DiSu 57 Hi~n phap nam 1992.

th~n nay va co nhfmg quy dinh cai rna han, khuy€n khich kinh th~n nay va co nhfmg quy dinh cai rna han, khuy€n khich kinh
doanh m<)t each hi9u qua han. Nha nu6c gia day chi c6 quy~n d~t doanh m<)t each hi9u qua han. Nha nu6c gia day chi c6 quy~n d~t
ra nhfmg llnh vvc bj cfim kinh doanh rna khong c6 quy~n h(;ln chS ra nhfmg llnh vvc bj cfim kinh doanh rna khong c6 quy~n h(;ln chS
kinh doanh cua nguai dan ben ngoai ph(;lm vi cac llnh VlJC cfim do. kinh doanh cua nguai dan ben ngoai ph(;lm vi cac llnh VlJC cfim do.
M<)t vi dv khac la quy~n bao chua. Bi~u 132 HiSn phap nam 1992 M<)t vi dv khac la quy~n bao chua. Bi~u 132 HiSn phap nam 1992
quy djnh: ({ QuyJn bao chua cit a bt cao au(Jc bao aam. Bt cao c6 quy djnh: ({ QuyJn bao chua cit a bt cao au(Jc bao aam. Bt cao c6
thd tv bao chua hofic nha nguai khac bao chua cho minh ". BSn thd tv bao chua hofic nha nguai khac bao chua cho minh ". BSn
HiSn phap nam 2013' quy~n nay da duqc sua d6i b6i khoan 4 HiSn phap nam 2013' quy~n nay da duqc sua d6i b6i khoan 4
Bi~u 31 nhu sau: ({Nguai bt b!it, t(lm giu, t(lm giam, khai t6, ai~u Bi~u 31 nhu sau: ({Nguai bt b!it, t(lm giu, t(lm giam, khai t6, ai~u
tra, truy t6, xet xu c6 quy~n tv bao chua, nha lugt su hofic nguai tra, truy t6, xet xu c6 quy~n tv bao chua, nha lugt su hofic nguai
khac bao chua". Nhu v~y, quy~n bao chua cua nguai dan da duqc khac bao chua". Nhu v~y, quy~n bao chua cua nguai dan da duqc
quy djnh r<)ng han rfit nhi~u so v6i tnr6c day, khong nhfmg bi cao quy djnh r<)ng han rfit nhi~u so v6i tnr6c day, khong nhfmg bi cao
rna bfit cu ai kS m khi bi b~t, t(;lm giu, t(;lm giam cho dSn su6t qua rna bfit cu ai kS m khi bi b~t, t(;lm giu, t(;lm giam cho dSn su6t qua
trinh t6 tl,lng d~u c6 quy~n duqc bao chua ho~c nha lu~t su bao trinh t6 tl,lng d~u c6 quy~n duqc bao chua ho~c nha lu~t su bao
chua. N ganh lu~t t6 tl,lng hinh sv, v6i B9 lu~t t6 tl,lng hinh sv ban chua. N ganh lu~t t6 tl,lng hinh sv, v6i B9 lu~t t6 tl,lng hinh sv ban
hanh nam 2015 da phai ths ch€ hoa tu tuang nay. hanh nam 2015 da phai ths ch€ hoa tu tuang nay.
Nhu v~y, c6 thS hinh dung h9 th6ng phap lu~t Vi9t Nam nhu Nhu v~y, c6 thS hinh dung h9 th6ng phap lu~t Vi9t Nam nhu
m{)t kim tv thap 16n, trong d6 c6 nhi~u kim tv thap nh6 tuang ung m{)t kim tv thap 16n, trong d6 c6 nhi~u kim tv thap nh6 tuang ung
v6i cac nganh lu~t. Trong m6i kim tv thap nh6, cac QPPL cua v6i cac nganh lu~t. Trong m6i kim tv thap nh6, cac QPPL cua
nganh LHP duqc d~t 6 vi tri dinh thap, thiSt l~p cac nguyen t~c ca nganh LHP duqc d~t 6 vi tri dinh thap, thiSt l~p cac nguyen t~c ca
ban djnh hinh cfiu true cua kim tv thap d6. ban djnh hinh cfiu true cua kim tv thap d6.
Li do nganh LHP c6 vi tri n~n tang va chu d(;lo trong h9 th6ng Li do nganh LHP c6 vi tri n~n tang va chu d(;lo trong h9 th6ng
phap lu~t Vi9t Nam la b&i vi d6i tuqng di~u chinh cua n6. Nhu da phap lu~t Vi9t Nam la b&i vi d6i tuqng di~u chinh cua n6. Nhu da
d~ c~p, d6i tuqng di~u chinh la nhan t6 khach quan quySt djnh sv d~ c~p, d6i tuqng di~u chinh la nhan t6 khach quan quySt djnh sv
hinh thanh m{)t nganh lu~t d{)c l~p cling nhu cac d~c di~m rieng hinh thanh m{)t nganh lu~t d{)c l~p cling nhu cac d~c di~m rieng
cua nganh lu~t d6. B6i tuqng di~u chinh cua nganh LHP la cac cua nganh lu~t d6. B6i tuqng di~u chinh cua nganh LHP la cac
quan h9 CO' ban nhfit va quan trQng nhfit trong xa h{)i, la nhung quan h9 CO' ban nhfit va quan trQng nhfit trong xa h{)i, la nhung
quan h9 n~n tang rna chi khi nao xac dinh duqc hu6ng di~u chinh quan h9 n~n tang rna chi khi nao xac dinh duqc hu6ng di~u chinh
chung thi m6i xac dinh dUQ'C huang di~u chinh cac quan h9 Cl,l chung thi m6i xac dinh dUQ'C huang di~u chinh cac quan h9 Cl,l
th~. Qua vi9c di~u chinh cac quan h9 ca ban, quan trQng nh~t th~. Qua vi9c di~u chinh cac quan h9 ca ban, quan trQng nh~t
trong cac llnh VlJC cua dai s6ng xa h<)i, nganh LHP hinh thanh trong cac llnh VlJC cua dai s6ng xa h<)i, nganh LHP hinh thanh

CHUONG I- NHUNG KHAI NIJJ;M CO BAN CUA LUJT HIEN PHAP CHUONG I- NHUNG KHAI NIJJ;M CO BAN CUA LUJT HIEN PHAP
nen nhftng QPPL nSn tang, CO' ban rna cac QPPL cua cac nganh nen nhftng QPPL nSn tang, CO' ban rna cac QPPL cua cac nganh
lu~t khac phai din cu vao khi diSu chinh cac QHXH C\1 thS cua lu~t khac phai din cu vao khi diSu chinh cac QHXH C\1 thS cua
rung llnh Vl)'C. rung llnh Vl)'C.
1.8. Vai tro cua nganh lu~t hi~n phap trong xa h(}i 1.8. Vai tro cua nganh lu~t hi~n phap trong xa h(}i
Trong qua trinh h<;>c LHP, nguai h<;>c c6 thS n,r hoi ring: h<;>c Trong qua trinh h<;>c LHP, nguai h<;>c c6 thS n,r hoi ring: h<;>c
LHP c6 ich lqi gi? Nhftng ki~n thuc vS LHP c6 thS duqc su dvng LHP c6 ich lqi gi? Nhftng ki~n thuc vS LHP c6 thS duqc su dvng
nhu th~ nao va dem l~i nhfrng lqi th~ gi cho nguai sa hfru n6? nhu th~ nao va dem l~i nhfrng lqi th~ gi cho nguai sa hfru n6?
Cling c6 thS c6 suy ngh1 cho ring trong khftu hi9u kha ph6 bi~n Cling c6 thS c6 suy ngh1 cho ring trong khftu hi9u kha ph6 bi~n
"S6ng va lam vi9c theo Hi~n phap va phap lu~t" thi cvm tU "S6ng "S6ng va lam vi9c theo Hi~n phap va phap lu~t" thi cvm tU "S6ng
va lam vi9c theo Hi~n phap" tuang d6i rna h6. Dung la khi tham va lam vi9c theo Hi~n phap" tuang d6i rna h6. Dung la khi tham
gia vao phfin 16n cac giao dich hang ngay, m<;>i nguai thuang chi gia vao phfin 16n cac giao dich hang ngay, m<;>i nguai thuang chi
dS y d~n m{)t s6 lo~i phap lu~t cv thS nhu Dan sv, Hinh sv, dS y d~n m{)t s6 lo~i phap lu~t cv thS nhu Dan sv, Hinh sv,
Thuang m~i, Hon nhan- gia dinh ... rna it aidS y, vi9n d~n LHP Thuang m~i, Hon nhan- gia dinh ... rna it aidS y, vi9n d~n LHP
hay th~m chi Lu~t hanh chinh. Tu d6 d~n t6i tinh tr~ng khong phai hay th~m chi Lu~t hanh chinh. Tu d6 d~n t6i tinh tr~ng khong phai
ai cling nh~n thuc duqc vai tro va y nghla cua LHP. ai cling nh~n thuc duqc vai tro va y nghla cua LHP.
DiSu d6 qua th~t la dang ti~c! Tren thvc t~, nganh LHP c6 vai DiSu d6 qua th~t la dang ti~c! Tren thvc t~, nganh LHP c6 vai
tro h~t sue quan tr<;>ng trong dai s6ng xa h9i va y ngma thvc tiSn tro h~t sue quan tr<;>ng trong dai s6ng xa h9i va y ngma thvc tiSn
cua n6 la rfit 16n, thS hi9n qua m{)t s6 khia c~nh sau: cua n6 la rfit 16n, thS hi9n qua m{)t s6 khia c~nh sau:
Thu nhdt, nganh LHP duqc sinh ra dS kiSm ch~ quySn lvc, t~o Thu nhdt, nganh LHP duqc sinh ra dS kiSm ch~ quySn lvc, t~o
khuon kh6 cho ho~t d{)ng cua cac CO' quan cong quySn tU cfip cao khuon kh6 cho ho~t d{)ng cua cac CO' quan cong quySn tU cfip cao
nhfit t6i cfip thfip nhfit trong b{) may nha nu6c. B{) may nha nu6c la nhfit t6i cfip thfip nhfit trong b{) may nha nu6c. B{) may nha nu6c la
m()t thi~t ch~ d~c bi9t, la chu thS duy nhfit c6 quySn lvc d6i v6i m()t thi~t ch~ d~c bi9t, la chu thS duy nhfit c6 quySn lvc d6i v6i
toan xa h{)i. Lam vi9c trong cac ca quan nha nu6c la nhfrng nguai toan xa h{)i. Lam vi9c trong cac ca quan nha nu6c la nhfrng nguai
n~m gift chuc V\1, quysn h~n a cac cfip b~c, ph~m vi khac nhau va n~m gift chuc V\1, quysn h~n a cac cfip b~c, ph~m vi khac nhau va
twc ti~p n~m gift, thi hanh quySn lvc nha nu6c. Trong khi d6, twc ti~p n~m gift, thi hanh quySn lvc nha nu6c. Trong khi d6,
quySn lvc nha nu6c l~i la m{)t thu quySn lvc d~c bi9t, la thu quySn quySn lvc nha nu6c l~i la m{)t thu quySn lvc d~c bi9t, la thu quySn
lvc duy nhfit c6 hi9u lvc tren toan b{) ph~m vi lanh th6, duqc ban lvc duy nhfit c6 hi9u lvc tren toan b{) ph~m vi lanh th6, duqc ban
hanh phap lu~t ds ap d~t y chi len m 9i d6i tuqng trong xa h9i va y hanh phap lu~t ds ap d~t y chi len m 9i d6i tuqng trong xa h9i va y
chi d6 duqc bao dam thi hanh bing b{) may cu5ng ch~ cua nha chi d6 duqc bao dam thi hanh bing b{) may cu5ng ch~ cua nha
nu6c. QuySn lvc nha nu6c cling la ca sa dS nguai n~m gift n6 nu6c. QuySn lvc nha nu6c cling la ca sa dS nguai n~m gift n6
do~t duqc nhftng gia tri to 16n khac nhu tiSn tai, danh VQng, cac do~t duqc nhftng gia tri to 16n khac nhu tiSn tai, danh VQng, cac

gia tri v~t chfit ho~c phi v~t chfit. .. Chinh vi v~y, khi quy6n hyc gia tri v~t chfit ho~c phi v~t chfit. .. Chinh vi v~y, khi quy6n hyc
duqc n~m giu va thgc thi b6i con ngucri thi n6 luon c6 xu huang duqc n~m giu va thgc thi b6i con ngucri thi n6 luon c6 xu huang
tha hoa va bi l(;tm dt)ng. Sv tha hoa cua ngucri n~m giu quySn lvc tha hoa va bi l(;tm dt)ng. Sv tha hoa cua ngucri n~m giu quySn lvc
tfit y~u dftn t6i S\1' tha hoa CUa CO' quan nha nu6c va b{) may nha tfit y~u dftn t6i S\1' tha hoa CUa CO' quan nha nu6c va b{) may nha
nu6c, khi d6 lqi ich chung rna nha nu6c phai bao v~ se bi t6n h(;ti nu6c, khi d6 lqi ich chung rna nha nu6c phai bao v~ se bi t6n h(;ti
tru6c S\1' xam lfin cua lqi ich ca nhan. tru6c S\1' xam lfin cua lqi ich ca nhan.
LHP hi~n d(;ti c6 nhi~m V1;t kiSm ch~ S\1' tha hoa d6 cua quySn LHP hi~n d(;ti c6 nhi~m V1;t kiSm ch~ S\1' tha hoa d6 cua quySn
lvc b~ng vi~c d~t ra cac "chuftn mvc" rna vi~c thvc hi~n quy6n lvc lvc b~ng vi~c d~t ra cac "chuftn mvc" rna vi~c thvc hi~n quy6n lvc
nha nu6c, cho du b6i bfit ki chu th~ nao cung phai tuan thu. Nhin nha nu6c, cho du b6i bfit ki chu th~ nao cung phai tuan thu. Nhin
vao cac nh6m d6i tuqng diSu chinh cua nganh LHP nhu dS c~p 6 vao cac nh6m d6i tuqng diSu chinh cua nganh LHP nhu dS c~p 6
ti~u mvc 1.1 c6 thS thfiy ro diSu d6. Qua vi~c diSu chinh nh6m ti~u mvc 1.1 c6 thS thfiy ro diSu d6. Qua vi~c diSu chinh nh6m
QHXH dftu tien, nganh LHP xac l~p nhfrng gia tri trong rung llnh QHXH dftu tien, nganh LHP xac l~p nhfrng gia tri trong rung llnh
Vt)'C rna b{) may nha nu6c n6i chung va cac CO' quan nha nu6c noi Vt)'C rna b{) may nha nu6c n6i chung va cac CO' quan nha nu6c noi
rieng phai lfiy lam dinh huang trong vi~c ban hanh chinh sach, rieng phai lfiy lam dinh huang trong vi~c ban hanh chinh sach,
phap lu~t trong rung llnh Vt)'C Cl) th~. f)~c bi~t, khi diSu chinh llnh phap lu~t trong rung llnh Vt)'C Cl) th~. f)~c bi~t, khi diSu chinh llnh
Vt)'c chinh tri, nganh LHP thi~t l~p nen nhfrng gia tri nSn tang rna Vt)'c chinh tri, nganh LHP thi~t l~p nen nhfrng gia tri nSn tang rna
vi~c t6 chtrc thvc hi~n quySn hyc nha nu6c 6 Vi~t Nam phai noi vi~c t6 chtrc thvc hi~n quySn hyc nha nu6c 6 Vi~t Nam phai noi
theo, vi dv dan chu, phap quySn, ton trQng quy~n con ngucri, binh theo, vi dv dan chu, phap quySn, ton trQng quy~n con ngucri, binh
ding, doan k~t giua cac dan t9c v.v .. Qua vi~c diSu chinh nhom ding, doan k~t giua cac dan t9c v.v .. Qua vi~c diSu chinh nhom
QHXH thtr hai, nganh LHP ghi nh~n nhfrng quySn CO' ban cua QHXH thtr hai, nganh LHP ghi nh~n nhfrng quySn CO' ban cua
ngucri dan rna nha nu6c noi chung va cac CO' quan nha nu6c noi ngucri dan rna nha nu6c noi chung va cac CO' quan nha nu6c noi
rieng khong nhfrng khong duqc vi ph(;lm rna con phai bao dam va rieng khong nhfrng khong duqc vi ph(;lm rna con phai bao dam va
bao v~. Qua vi~c diSu chinh nh6m QHXH thtr ba, nganh LHP thi~t bao v~. Qua vi~c diSu chinh nh6m QHXH thtr ba, nganh LHP thi~t
l~p nen chinh th€ b9 may nha nu6c rna tru6c tien la dinh ro vi tri, l~p nen chinh th€ b9 may nha nu6c rna tru6c tien la dinh ro vi tri,
chtrc nang, ph(;tm vi thftm quySn cua cac CO' quan trong b() may nha chtrc nang, ph(;tm vi thftm quySn cua cac CO' quan trong b() may nha
nu6c ru trung uong t6i dia phuang cling nhu nguyen t~c va each nu6c ru trung uong t6i dia phuang cling nhu nguyen t~c va each
thuc ho(;tt d{)ng cua tlrng CO' quan trong b{) may nha nu6c, bao dam thuc ho(;tt d{)ng cua tlrng CO' quan trong b{) may nha nu6c, bao dam
cac ca quan khong c6 sv ch6ng cheo vS chuc nang, nhi~m V\1, cac ca quan khong c6 sv ch6ng cheo vS chuc nang, nhi~m V\1,
quysn h(;tn ds co ths ho(;tt d9ng m9t each hi~u qua. quysn h(;tn ds co ths ho(;tt d9ng m9t each hi~u qua.
Thu hai, nganh LHP bao v~ cac quySn CO' ban cua ngucri dan Thu hai, nganh LHP bao v~ cac quySn CO' ban cua ngucri dan
tru6c S\1' xam ph(;tm tir phia CO' quan cong quy6n va xa h()i. Chi~m tru6c S\1' xam ph(;tm tir phia CO' quan cong quy6n va xa h()i. Chi~m

CHUONG I- NHUNG KHAI NIJ!;M CO BAN CUA LUJ_T HIEN PHAP CHUONG I- NHUNG KHAI NIJ!;M CO BAN CUA LUJ_T HIEN PHAP
m()t phfin quan trQng trong h~ thbng nganh LHP la chS dinh vS m()t phfin quan trQng trong h~ thbng nganh LHP la chS dinh vS
quySn CO' ban cua nguai dan. v6i chS dinh nay, nganh LHP xac quySn CO' ban cua nguai dan. v6i chS dinh nay, nganh LHP xac
l~p ph~m vi cac quySn CO' ban rna nguai dan duqc hu6ng, vi dv l~p ph~m vi cac quySn CO' ban rna nguai dan duqc hu6ng, vi dv
quySn tt;r do kinh doanh, tt;r do ngon lu~n, tt;r do di l~i, c6 lu~t su bao quySn tt;r do kinh doanh, tt;r do ngon lu~n, tt;r do di l~i, c6 lu~t su bao
chua v.v .. Tuang ling v6i cac quySn d6, nganh LHP ftn dinh cho chua v.v .. Tuang ling v6i cac quySn d6, nganh LHP ftn dinh cho
nha nu6c noi chung va tftt ca cac CO' quan trong b() may nha nu6c nha nu6c noi chung va tftt ca cac CO' quan trong b() may nha nu6c
n6i rieng nghla V\l ton trQng, bao v~ va bao dam. M6i CO' quan nha n6i rieng nghla V\l ton trQng, bao v~ va bao dam. M6i CO' quan nha
nu6c tU trung uang dSn dia phuang dSu phai thvc hi~n nghla vv nu6c tU trung uang dSn dia phuang dSu phai thvc hi~n nghla vv
nay m9t each phu hqp v&i chuc nang, nhi~m vv, quysn h~n cua nay m9t each phu hqp v&i chuc nang, nhi~m vv, quysn h~n cua
minh. N ganh LHP cling thiSt l~p cac nguyen tic lam tieu chi cho minh. N ganh LHP cling thiSt l~p cac nguyen tic lam tieu chi cho
vi~c thvc hi~n nghla vv ton trQng, bao v~ va bao dam quySn ca vi~c thvc hi~n nghla vv ton trQng, bao v~ va bao dam quySn ca
ban rna nSu vi ph~m thi ca quan nha nu6c se bi coi la vi hiSn. ban rna nSu vi ph~m thi ca quan nha nu6c se bi coi la vi hiSn.
N6i m()t each ngin gQn, nganh LHP bu()c vi~c thvc thi quySn lvc N6i m()t each ngin gQn, nganh LHP bu()c vi~c thvc thi quySn lvc
nha nu&c tuan thu nhfrng gia tri nhftt dinh nhu dan chu, binh d~ng, nha nu&c tuan thu nhfrng gia tri nhftt dinh nhu dan chu, binh d~ng,
phap quySn, dinh huang XHCN, ton trQng quySn con nguai v.v .. phap quySn, dinh huang XHCN, ton trQng quySn con nguai v.v ..
Sv hiSu biSt vS nganh LHP a khia c~nh nay c6 y ngh1a thvc ti~n Sv hiSu biSt vS nganh LHP a khia c~nh nay c6 y ngh1a thvc ti~n
cao dbi v6i mQi dbi tuqng trong xa h()i. Dbi v6i can b9 lam vi9c cao dbi v6i mQi dbi tuqng trong xa h()i. Dbi v6i can b9 lam vi9c
trong b9 may nha nu6c, sv hiSu biSt nganh LHP giup hQ nim ro trong b9 may nha nu6c, sv hiSu biSt nganh LHP giup hQ nim ro
each thuc V~ll hanh CUa cac CO' quan trong b() may nha nu6c, hi6u each thuc V~ll hanh CUa cac CO' quan trong b() may nha nu6c, hi6u
ro ph~m vi chuc nang, nhi~m V\l, quySn h~n cua cac CO' quan nha ro ph~m vi chuc nang, nhi~m V\l, quySn h~n cua cac CO' quan nha
nu6c cling nhu nhfrng gia tri rna cac CO' quan nha nu6c phai ton nu6c cling nhu nhfrng gia tri rna cac CO' quan nha nu6c phai ton
trQng va tuan thu. HQ cling se biSt duqc each thuc tiSn hanh cong trQng va tuan thu. HQ cling se biSt duqc each thuc tiSn hanh cong
vi~c vira bao dam lqi ich cua nha nu6c, vita ton trQng y chi va vi~c vira bao dam lqi ich cua nha nu6c, vita ton trQng y chi va
quySn lqi cua nguai dan. C6 thS n6i khong thS nim gifr, thvc thi quySn lqi cua nguai dan. C6 thS n6i khong thS nim gifr, thvc thi
nhi~m vv, quysn h~n trong b9 may nha nu&c m9t each co hi9u qua nhi~m vv, quysn h~n trong b9 may nha nu&c m9t each co hi9u qua
nSu khong c6 sl)' hi6u biSt vS nganh LHP. Dbi v6i nguai dan trong nSu khong c6 sl)' hi6u biSt vS nganh LHP. Dbi v6i nguai dan trong
xa h()i, nSu nim duqc ban chclt kiSm chS quySn ll)'c cua nganh xa h()i, nSu nim duqc ban chclt kiSm chS quySn ll)'c cua nganh
LHP se c6 kha nang nhin nh~n va giai thich m()t each thftu dao LHP se c6 kha nang nhin nh~n va giai thich m()t each thftu dao
nhfrng hi~n tuqng xay ra trong dai sbng chinh tri. Hi6u biSt sau nhfrng hi~n tuqng xay ra trong dai sbng chinh tri. Hi6u biSt sau
sic vS nganh LHP cling giup nguai dan tra nen tt;r tin han trong sic vS nganh LHP cling giup nguai dan tra nen tt;r tin han trong

GIAO TRiNH LU!T HIEN PHAP VIETNAM GIAO TRiNH LU!T HIEN PHAP VIETNAM
cac giao dich v&i ca quan nha nu&c. Nguai dan se hi~u duqc gi&i cac giao dich v&i ca quan nha nu&c. Nguai dan se hi~u duqc gi&i
hi;ln quy~n va lqi ich cua minh t&i dau va ca quan nha nu&c phai hi;ln quy~n va lqi ich cua minh t&i dau va ca quan nha nu&c phai
lam gi d~ ton tn;>ng va khong vi phi;lm cac quy~n va lqi ich cua hQ. lam gi d~ ton tn;>ng va khong vi phi;lm cac quy~n va lqi ich cua hQ.
D~c bi~t, hQ se c6 kha nang phan xet duqc S\f dung sai trong m6i D~c bi~t, hQ se c6 kha nang phan xet duqc S\f dung sai trong m6i
hoi;lt d()ng cua cac ca quan nha nu&c dva tren cac quy dinh cua hoi;lt d()ng cua cac ca quan nha nu&c dva tren cac quy dinh cua
nganh LHP va tinh thftn dan chu, phap quy~n, qua d6 bu()c cac ca nganh LHP va tinh thftn dan chu, phap quy~n, qua d6 bu()c cac ca
quan nha nu&c va nguai n~m gifr quy~n lvc trong cac ca quan nha quan nha nu&c va nguai n~m gifr quy~n lvc trong cac ca quan nha
nu&c phai hanh XU ffiQt each dung din Va thl)'C S\f vi lqi ich CUa nu&c phai hanh XU ffiQt each dung din Va thl)'C S\f vi lqi ich CUa
nhan dan. nhan dan.
C6 th~ n6i, nganh LHP vira la nganh lu~t cua nhfrng nguai cai C6 th~ n6i, nganh LHP vira la nganh lu~t cua nhfrng nguai cai
tri, vita la nganh lu~t cua nhfrng nguai mong moi b9 may nha tri, vita la nganh lu~t cua nhfrng nguai mong moi b9 may nha
nu&c phai ho1;1t d9ng m9t each dung din, thvc S\f pht;tc vt;t nhan nu&c phai ho1;1t d9ng m9t each dung din, thvc S\f pht;tc vt;t nhan
dan Va pht;tc Vt;l xa h(}i. dan Va pht;tc Vt;l xa h(}i.
1.9. Lu~t hi~n phap va chinh tri 1.9. Lu~t hi~n phap va chinh tri
Hi~u m9t each dan gian, chinh tri la llnh V\fC t6 chtrc thvc hi~n Hi~u m9t each dan gian, chinh tri la llnh V\fC t6 chtrc thvc hi~n
quy~n lvc nha nu&c. T~t ca cac ho1;1t d()ng lien quan t&i vi~c nim quy~n lvc nha nu&c. T~t ca cac ho1;1t d()ng lien quan t&i vi~c nim
gifr, su d\lng hay tac d()ng t&i vi~c th\]'c hi~n quy~n l\fc nha nu&c gifr, su d\lng hay tac d()ng t&i vi~c th\]'c hi~n quy~n l\fc nha nu&c
d~u duqc gQi la ho1;1t d()ng chinh tri. Ho1;1t d<)ng chinh tri dung d~u duqc gQi la ho1;1t d()ng chinh tri. Ho1;1t d<)ng chinh tri dung
ngh1a chi c6 th~ duqc thvc hi~n tnrc tiSp b&i cac ca quan nha ngh1a chi c6 th~ duqc thvc hi~n tnrc tiSp b&i cac ca quan nha
nu&c. Cac ho1;1t d()ng cua cac ca quan nha nu&c nhu ban hanh phap nu&c. Cac ho1;1t d()ng cua cac ca quan nha nu&c nhu ban hanh phap
lu~t, thi hanh phap lu~t, xet xu, ban b6 tinh tri;lng gi&i nghiem, d~t lu~t, thi hanh phap lu~t, xet xu, ban b6 tinh tri;lng gi&i nghiem, d~t
ra cac thtr thuS, xu ph1;1t nhfrng hanh vi vi phi;lm v~ thuS, tuyen b6 ra cac thtr thuS, xu ph1;1t nhfrng hanh vi vi phi;lm v~ thuS, tuyen b6
tinh tr1;1ng chiSn tranh hay hoa binh, dSn nhfrng ho1;1t d()ng nhu t6 tinh tr1;1ng chiSn tranh hay hoa binh, dSn nhfrng ho1;1t d()ng nhu t6
chtrc bfiu cu, l~y y kiSn nhan dan v~ dv thao cac van ban phap lu~t chtrc bfiu cu, l~y y kiSn nhan dan v~ dv thao cac van ban phap lu~t
v.v. d~u la nhfrng ho1;1t d()ng chinh tri. Cac chu thS khac trong xa v.v. d~u la nhfrng ho1;1t d()ng chinh tri. Cac chu thS khac trong xa
h()i, nhu dang chinh tri, t6 chtrc xa h()i, nguai dan d~u c6 th~ c6 h()i, nhu dang chinh tri, t6 chtrc xa h()i, nguai dan d~u c6 th~ c6
cac ho1;1t d()ng mang tinh ch~t chinh tri khi tac d()ng len vi~c nim cac ho1;1t d()ng mang tinh ch~t chinh tri khi tac d()ng len vi~c nim
gift, su d\lng, thvc hi~n quy~n lvc nha nu&c. Khi dang chinh tri gift, su d\lng, thvc hi~n quy~n lvc nha nu&c. Khi dang chinh tri
ban hanh m9t chinh sach nao do v~ phat tri~n kinh ts - xa h9i, gi&i ban hanh m9t chinh sach nao do v~ phat tri~n kinh ts - xa h9i, gi&i
thi~u nguai ung cu cac chtrc V\1 trong b9 may nha nu&c, khi cac t6 thi~u nguai ung cu cac chtrc V\1 trong b9 may nha nu&c, khi cac t6
chuc xa h9i t6 chtrc gop y vao cac van ban cua nha nu&c, khi chuc xa h9i t6 chtrc gop y vao cac van ban cua nha nu&c, khi

CHUONG I- NHUNG KHAI Nlf;M CO BAN CUA LUJT HIEN PHAP CHUONG I- NHUNG KHAI Nlf;M CO BAN CUA LUJT HIEN PHAP
nguai dan di bfiu cir nguai d~i di9n cua minh trong cac ca quan nguai dan di bfiu cir nguai d~i di9n cua minh trong cac ca quan
nha nu6c d~u la cac ho~t d<)ng mang tinh ch~t chinh tri. Nhu v~y, nha nu6c d~u la cac ho~t d<)ng mang tinh ch~t chinh tri. Nhu v~y,
chinh tri la ITnh vvc lien quan t6i m<)t cau hoi cu6i cung: quy~n chinh tri la ITnh vvc lien quan t6i m<)t cau hoi cu6i cung: quy~n
h,rc nha nu6c duqc nim giu va t6 chile thgc hi9n nhu ths nao trong h,rc nha nu6c duqc nim giu va t6 chile thgc hi9n nhu ths nao trong
xa h<)i? Day la cau hoi h9 trQng nh~t d6i v6i b~t ki xa h<)i nao. xa h<)i? Day la cau hoi h9 trQng nh~t d6i v6i b~t ki xa h<)i nao.
Cach thilc
,
rna quy~n
,
h,rc nha nu6c duqc thl,lc hi9n co quan h9 t6i Cach thilc
,
rna quy~n
,
h,rc nha nu6c duqc thl,lc hi9n co quan h9 t6i
CUQC song CUa tat ca ffiQi nguai. CUQC song CUa tat ca ffiQi nguai.
Qua phan tich a cac mvc tren day, co th~ th~y LHP co quan h9 Qua phan tich a cac mvc tren day, co th~ th~y LHP co quan h9
m~t thiSt v6i chinh tri. Cac nhom QHXH rna nganh LHP di~u m~t thiSt v6i chinh tri. Cac nhom QHXH rna nganh LHP di~u
chinh d~u lien quan tfl,lc tiSp a cac mile d<) khac nhau d6i v6i vi9c chinh d~u lien quan tfl,lc tiSp a cac mile d<) khac nhau d6i v6i vi9c
thl,lc hi9n quy~n ll,lc nha nu6c. Mile d<) tac d<)ng tfl,lc tiSp nh~t la thl,lc hi9n quy~n ll,lc nha nu6c. Mile d<) tac d<)ng tfl,lc tiSp nh~t la
khi nganh LHP di~u chinh cac m6i quan h9 ca ban, quan tn;>ng khi nganh LHP di~u chinh cac m6i quan h9 ca ban, quan tn;>ng
nh~t trong ITnh vvc chinh tri va t6 chile, ho~t d<)ng cua b<) may nha nh~t trong ITnh vvc chinh tri va t6 chile, ho~t d<)ng cua b<) may nha
nu6c. B&ng vi9c di~u chinh nay, nganh LHP d~t ra nhfrng tieu chi nu6c. B&ng vi9c di~u chinh nay, nganh LHP d~t ra nhfrng tieu chi
t6i cao cho vi9c thl,lc hi9n quy~n ll,lc nha nu6c tren toan b<) lanh t6i cao cho vi9c thl,lc hi9n quy~n ll,lc nha nu6c tren toan b<) lanh
th6 nu6c C<)ng hoa XHCN Vi9t Nam, d6ng thai tfl,lc tiSp quy dinh th6 nu6c C<)ng hoa XHCN Vi9t Nam, d6ng thai tfl,lc tiSp quy dinh
each thilc t6 chile quy~n ll,lc nha nu6c, vi tri, chile nang, ph~m vi each thilc t6 chile quy~n ll,lc nha nu6c, vi tri, chile nang, ph~m vi
thAm quy~n cua cac CO' quan trong b<) may nha nu6c nhu Qu6c thAm quy~n cua cac CO' quan trong b<) may nha nu6c nhu Qu6c
h<)i, UBTVQH, Chu tich nu6c, Chinh phu, toa an, vi9n ki~m sat, h<)i, UBTVQH, Chu tich nu6c, Chinh phu, toa an, vi9n ki~m sat,
chinh quy~n dia phuang V.V .. Khi di~u chinh cac m6i quan h9 CO' chinh quy~n dia phuang V.V .. Khi di~u chinh cac m6i quan h9 CO'
ban nh~t va quan trQng nh~t trong cac ITnh vvc khac cua dai s6ng ban nh~t va quan trQng nh~t trong cac ITnh vvc khac cua dai s6ng
xa h<)i, nganh LHP thiSt l~p cac chinh sach dinh hu6ng CO' ban d~ xa h<)i, nganh LHP thiSt l~p cac chinh sach dinh hu6ng CO' ban d~
cac ho~t d<)ng thl,IC hi9n quy~n ll,IC nha nu6c cua cac CO' quan nha cac ho~t d<)ng thl,IC hi9n quy~n ll,IC nha nu6c cua cac CO' quan nha
nu6c C\1 th~ phai noi theo. Khi di~u chinh m6i quan h9 ca ban gifra nu6c C\1 th~ phai noi theo. Khi di~u chinh m6i quan h9 ca ban gifra
nha nu6c va nguai dan, nganh LHP quy dinh cac quy~n tl,l do CO' nha nu6c va nguai dan, nganh LHP quy dinh cac quy~n tl,l do CO'
ban CUa nguai dan rna cac CO' quan nha nu6c a t~t ca cac C~p CO ban CUa nguai dan rna cac CO' quan nha nu6c a t~t ca cac C~p CO
nghia V\1 cong nh~n, ton trQng, bao dam va bao v9. nghia V\1 cong nh~n, ton trQng, bao dam va bao v9.
Vi nhfrng le tren, LHP co th~ duqc gQi la nganh lu~t cua cac Vi nhfrng le tren, LHP co th~ duqc gQi la nganh lu~t cua cac
dinh chS chinh tri, la "khuon mftu cua dan chu", v6i ham y nganh dinh chS chinh tri, la "khuon mftu cua dan chu", v6i ham y nganh
LHP thiSt l~p nen nhfrng khuon kh6 t6i cao rna vi9c thl,lc hi9n LHP thiSt l~p nen nhfrng khuon kh6 t6i cao rna vi9c thl,lc hi9n

GIAO TRiNH LUAT HIEN PHAP VIBT NAM GIAO TRiNH LUAT HIEN PHAP VIBT NAM
quySn lgc nha nu6c (quySn lgc chinh tri), do du bai bftt ki ca quan quySn lgc nha nu6c (quySn lgc chinh tri), do du bai bftt ki ca quan
nao trong b9 may nha nu6c, dSu phai tuan thu. N 6i each khac, nao trong b9 may nha nu6c, dSu phai tuan thu. N 6i each khac,
LHP la nganh lu~t diSu chinh chinh tri. LHP la nganh lu~t diSu chinh chinh tri.
Cling c~n thfty r&ng cac nganh lu~t khac trong h~ th6ng phap Cling c~n thfty r&ng cac nganh lu~t khac trong h~ th6ng phap
lu~t Vi~t Nam dSu it nhiSu lien quan t6i chinh tri, chi it la khi cac lu~t Vi~t Nam dSu it nhiSu lien quan t6i chinh tri, chi it la khi cac
van ban phap lu~t cua nganh lu~t d6 duqc ban hanh, sua d6i va van ban phap lu~t cua nganh lu~t d6 duqc ban hanh, sua d6i va
thgc thi. Tuy nhien, m6i quan h~ cua chung d6i v6i chinh tri thgc thi. Tuy nhien, m6i quan h~ cua chung d6i v6i chinh tri
khong trgc ti€p nhu cua nganh LHP, bai le cac quan h~ cua cac khong trgc ti€p nhu cua nganh LHP, bai le cac quan h~ cua cac
nganh lu~t khac nhu dan sv, hinh sv, lao d()ng, kinh t€ khong phai nganh lu~t khac nhu dan sv, hinh sv, lao d()ng, kinh t€ khong phai
la cac m6i quan h~ dinh hinh each thuc thvc hi~n quysn lvc nha la cac m6i quan h~ dinh hinh each thuc thvc hi~n quysn lvc nha
nu6c. Cac nganh lu~t khac nhu hanh chinh, t6 tl;lng hinh sv, t6 nu6c. Cac nganh lu~t khac nhu hanh chinh, t6 tl;lng hinh sv, t6
tl;lng dan sv v.v .. c6 d6i tuqng diSu chinh la cac ho~t d()ng chinh tl;lng dan sv v.v .. c6 d6i tuqng diSu chinh la cac ho~t d()ng chinh
tri song cac m6i quan h~ cua cac nganh lu~t nay chi n&m trong tri song cac m6i quan h~ cua cac nganh lu~t nay chi n&m trong
m()t ph~m vi nhftt dinh cua vi~c t6 chuc thvc hi~n quySn lvc nha m()t ph~m vi nhftt dinh cua vi~c t6 chuc thvc hi~n quySn lvc nha
nu6c chu khong lien quan t6i nhfrng m6i quan h~ chinh tri c6t 15i nu6c chu khong lien quan t6i nhfrng m6i quan h~ chinh tri c6t 15i
va bao quat nhftt nhu cua nganh LHP. va bao quat nhftt nhu cua nganh LHP.
Chinh vi v~y, h9c LHP la h9c lu~t cua sv quan tri qu6c gia, Chinh vi v~y, h9c LHP la h9c lu~t cua sv quan tri qu6c gia,
hQC lu~t cua S\f t\]' do va bao dam 1g do trong Xa h()i. hQC lu~t cua S\f t\]' do va bao dam 1g do trong Xa h()i.
2. KHOA HOC LUAT HIEN PHAP 2. KHOA HOC LUAT HIEN PHAP
2.1. Dfii tu(}'ng nghien crru ciia khoa hqc lu't hi~n phap 2.1. Dfii tu(}'ng nghien crru ciia khoa hqc lu't hi~n phap
N 6i t6i m()t nganh khoa hQC me la n6i t6i t~p hqp tftt ca tri N 6i t6i m()t nganh khoa hQC me la n6i t6i t~p hqp tftt ca tri
thuc dUQ'C hinh thanh qua qua trinh nghien Clru m()t df>i tuqng nao thuc dUQ'C hinh thanh qua qua trinh nghien Clru m()t df>i tuqng nao
d6. Nhu v~y, n€u nganh lu~t c6 d6i tuqng diSu chinh thi khoa h9c d6. Nhu v~y, n€u nganh lu~t c6 d6i tuqng diSu chinh thi khoa h9c
phap li c6 d6i tuqng nghien cilu. phap li c6 d6i tuqng nghien cilu.
N 6i m()t each chung nhftt, d6i tuqng nghien Clru cua khoa hQC N 6i m()t each chung nhftt, d6i tuqng nghien Clru cua khoa hQC
LHP Vi~t Nam chinh la nganh LHP; n6i each khac, khoa h9c LHP LHP Vi~t Nam chinh la nganh LHP; n6i each khac, khoa h9c LHP
nghien Clru tftt ca cac vftn dS lien quan t6i nganh LHP. Mvc dich nghien Clru tftt ca cac vftn dS lien quan t6i nganh LHP. Mvc dich
cua khoa h9c LHP la lam sang to tftt ca tri thuc lien quan t6i nganh cua khoa h9c LHP la lam sang to tftt ca tri thuc lien quan t6i nganh
LHP va ru d6 xay d\fllg duqc cac ch€ dinh, quy ph~m LHP phu LHP va ru d6 xay d\fllg duqc cac ch€ dinh, quy ph~m LHP phu
hqp v&i rung thai ki phat triSn cua lich su. hqp v&i rung thai ki phat triSn cua lich su.

d g6c d9 tuong d6i cv thS, khoa h<;>c LHP t~p trung nghien ctru d g6c d9 tuong d6i cv thS, khoa h<;>c LHP t~p trung nghien ctru
m()t s6 nh6m d6i tuQllg sau: m()t s6 nh6m d6i tuQllg sau:
- Cac v~n d~ li lu~n v~ nganh LHP; - Cac v~n d~ li lu~n v~ nganh LHP;
- Cac quan diSm, tu tu6ng, chinh sach, mo hinh t6 chuc, ho~t - Cac quan diSm, tu tu6ng, chinh sach, mo hinh t6 chuc, ho~t
d()ng lam n~n tang hinh thanh cac chS dinh, quy dinh C\l thS cua d()ng lam n~n tang hinh thanh cac chS dinh, quy dinh C\l thS cua
nganh LHP; nganh LHP;
- Cac chS dinh, quy dinh C\l thS cua nganh LHP trong tlmg giai - Cac chS dinh, quy dinh C\l thS cua nganh LHP trong tlmg giai
do~n lich sir; do~n lich sir;
- Thvc tiSn ap dvng, thi hanh cac chS dinh, quy dinh C\l thS cua - Thvc tiSn ap dvng, thi hanh cac chS dinh, quy dinh C\l thS cua
nganh LHP trong tlmg giai do~n lich sir. nganh LHP trong tlmg giai do~n lich sir.
Khoa hQc LHP Vi~t Nam nghien ctru nganh LHP Vi~t Nam tir Khoa hQc LHP Vi~t Nam nghien ctru nganh LHP Vi~t Nam tir
hai g6c d(): hai g6c d():
- V~ thai gian: Khoa h<;>c LHP nghien ctru nganh LHP khong - V~ thai gian: Khoa h<;>c LHP nghien ctru nganh LHP khong
nhung trong thvc t~i rna ca trong qua trinh lich su cling nhu nhung trong thvc t~i rna ca trong qua trinh lich su cling nhu
tuong lai. T~t nhien, cac nghien ctru v~ nganh LHP trong tuang tuong lai. T~t nhien, cac nghien ctru v~ nganh LHP trong tuang
lai la nhung nghien ctru mang tinh dv bao sv phat triSn cua lai la nhung nghien ctru mang tinh dv bao sv phat triSn cua
nganh lu~t nay. nganh lu~t nay.
- V~ khong gian: Khoa h<;>c LHP nghien ctru khong chi nganh - V~ khong gian: Khoa h<;>c LHP nghien ctru khong chi nganh
LHP Vi~t Nam rna con nghien ctru nganh lu~t nay trong SlJ so LHP Vi~t Nam rna con nghien ctru nganh lu~t nay trong SlJ so
sanh v6i nganh LHP cua cac qu6c gia khac tren thS gi6i sanh v6i nganh LHP cua cac qu6c gia khac tren thS gi6i
2.2. Phuong phap nghien cuu cua khoa hqc lu~t hi~n phap 2.2. Phuong phap nghien cuu cua khoa hqc lu~t hi~n phap
Phuong phap nghien ctru la cac each thuc, bi~n phap rna m<)t Phuong phap nghien ctru la cac each thuc, bi~n phap rna m<)t
nganh khoa h9c ap dvng dS tim kiSm va xu li cac thong tin lien nganh khoa h9c ap dvng dS tim kiSm va xu li cac thong tin lien
quan t6i d6i tuQllg nghien ctru nh&m d~t duqc tri thuc v~ d6i quan t6i d6i tuQllg nghien ctru nh&m d~t duqc tri thuc v~ d6i
tuQllg nghien ctru. Khoa h<;>c LHP la m()t mon khoa h<;>c xa h()i cho tuQllg nghien ctru. Khoa h<;>c LHP la m()t mon khoa h<;>c xa h()i cho
nen khoa hQc nay cling sir dvng nhilng phuong phap nghien ctru nen khoa hQc nay cling sir dvng nhilng phuong phap nghien ctru
ph6 bisn cua cac khoa h 9 c xa h9i, bao gbm cac phuong phap nhu ph6 bisn cua cac khoa h 9 c xa h9i, bao gbm cac phuong phap nhu
phuang phap duy v~t bi~n chtrng, lich sir, mo ta, phan tich, so phuang phap duy v~t bi~n chtrng, lich sir, mo ta, phan tich, so
sanh, th6ng ke. sanh, th6ng ke.

GIAO TRiNH LU!T HIEN PHAP VI$T NAM GIAO TRiNH LU!T HIEN PHAP VI$T NAM
Ben c~nh cac phuong phap neu tren, khoa hQc LHP cung sir Ben c~nh cac phuong phap neu tren, khoa hQc LHP cung sir
dvng phuong phap nghien ctru d~c thu cua cac khoa hQC phap H, dvng phuong phap nghien ctru d~c thu cua cac khoa hQC phap H,
d6 la phuong phap lu~t hQC kinh di~n. Bing phuong phap nay, d6 la phuong phap lu~t hQC kinh di~n. Bing phuong phap nay,
nguai nghien ctru t~p trung phan tich, lam r5 cac QPPL, cac ch6 nguai nghien ctru t~p trung phan tich, lam r5 cac QPPL, cac ch6
dinh tir cac ngubn lu~t cua nganh LHP cua Vi~t N am va cac nu6c, dinh tir cac ngubn lu~t cua nganh LHP cua Vi~t N am va cac nu6c,
d~c bi~t la trong m6i lien h~ giua chung d~ lam r5 tu tu6ng, n()i d~c bi~t la trong m6i lien h~ giua chung d~ lam r5 tu tu6ng, n()i
dung cua LHP diSu chinh vS m()t v~n dS cv th~ nao d6. dung cua LHP diSu chinh vS m()t v~n dS cv th~ nao d6.
2.3. H~ th6ng khoa hQc lu~t hi~n phap 2.3. H~ th6ng khoa hQc lu~t hi~n phap
N6u h~ th6ng nganh LHP bao gtlm t6ng th~ cac QPPL cua N6u h~ th6ng nganh LHP bao gtlm t6ng th~ cac QPPL cua
nganh LHP thi h~ th6ng khoa hQc LHP bao gbm tbng th~ tri tht'rc nganh LHP thi h~ th6ng khoa hQc LHP bao gbm tbng th~ tri tht'rc
c6 duqc cua khoa hQc LHP khi nghien ctru nganh LHP, duqc s~p c6 duqc cua khoa hQc LHP khi nghien ctru nganh LHP, duqc s~p
x6p m(}t each CO h~ th6ng theo cac d6i tuqng nghien CUu C\1 th~ x6p m(}t each CO h~ th6ng theo cac d6i tuqng nghien CUu C\1 th~
cua n6, bao gtlm: cua n6, bao gtlm:
- Tri tht'rc vS cac v~n dS li lu~n cua nganh LHP; - Tri tht'rc vS cac v~n dS li lu~n cua nganh LHP;
- Tri tht'rc vS cac ch6 dinh, quy dinh C\1 thS cua nganh LHP' - Tri tht'rc vS cac ch6 dinh, quy dinh C\1 thS cua nganh LHP'
bao g6m ca tri thuc vs cac quan di~m, tu tu6ng, chinh sach, mo bao g6m ca tri thuc vs cac quan di~m, tu tu6ng, chinh sach, mo
hinh t6 cht'rc, ho~t d()ng c6 lien quan; hinh t6 cht'rc, ho~t d()ng c6 lien quan;
- Tri tht'rc vS thvc tiSn ap dvng, thi hanh cac ch6 dinh, quy dinh - Tri tht'rc vS thvc tiSn ap dvng, thi hanh cac ch6 dinh, quy dinh
C\1 th~ cua nganh LHP. C\1 th~ cua nganh LHP.
Do thvc tiSn cua nganl! LHP luon c6 sv v~n d()ng, nganh LHP Do thvc tiSn cua nganl! LHP luon c6 sv v~n d()ng, nganh LHP
cung luon cftn c6 sv b6 sung, thay d6i cho phu hqp. D~ dap t'rng cung luon cftn c6 sv b6 sung, thay d6i cho phu hqp. D~ dap t'rng
yeu cftu d6, h~ th6ng tri tht'rc cua khoa hQc LHP, ben c~nh nh6m yeu cftu d6, h~ th6ng tri tht'rc cua khoa hQc LHP, ben c~nh nh6m
tri tht'rc da duqc kh~ng dinh va c6 tinh 6n dinh cao, cung luon tri tht'rc da duqc kh~ng dinh va c6 tinh 6n dinh cao, cung luon
duqc b6 sung tri tht'rc m6i phu hqp v6i tinh hinh. C6 th~ n6i h~ th6ng duqc b6 sung tri tht'rc m6i phu hqp v6i tinh hinh. C6 th~ n6i h~ th6ng
khoa hQc LHP la m()t thvc th~ luon duqc b6 sung va phat tri~n. khoa hQc LHP la m()t thvc th~ luon duqc b6 sung va phat tri~n.
2.4. Mfii lien h~ gifra khoa hQC lu~t hi~n phap va cac nganh 2.4. Mfii lien h~ gifra khoa hQC lu~t hi~n phap va cac nganh
khoa hQc phap li khac khoa hQc phap li khac
Do nganh LHP c6 m6i lien h~ ch~t che v6i cac nganh lu~t khac Do nganh LHP c6 m6i lien h~ ch~t che v6i cac nganh lu~t khac
trong h~ th6ng phap lu~t Vi~t N am nen khoa hQc LHP cung c6 trong h~ th6ng phap lu~t Vi~t N am nen khoa hQc LHP cung c6

m6i quan h~ ch~t che v6i cac nganh khoa h<;>c phap 1i khac. Ki~n m6i quan h~ ch~t che v6i cac nganh khoa h<;>c phap 1i khac. Ki~n
thuc cua khoa h<;>c LHP thuemg la CO' sa 1i lu~n d~ hinh thanh va thuc cua khoa h<;>c LHP thuemg la CO' sa 1i lu~n d~ hinh thanh va
phat tri~n kiSn thuc cua cac nganh khoa h<;>c phap 1i nghien CUu phat tri~n kiSn thuc cua cac nganh khoa h<;>c phap 1i nghien CUu
cac nganh lu~t C\l th~. M6i quan h~ nay tht,rc ra n&m. trong m()t quy cac nganh lu~t C\l th~. M6i quan h~ nay tht,rc ra n&m. trong m()t quy
lu~t chung cua lu~t h<;>c. D6i tuqng di~u chinh cua nganh LHP la lu~t chung cua lu~t h<;>c. D6i tuqng di~u chinh cua nganh LHP la
cac QHXH n~n tang, CO' ban va quan tr<;>ng lam CO' sa hinh thanh cac QHXH n~n tang, CO' ban va quan tr<;>ng lam CO' sa hinh thanh
cac QHXH C\l th~ la d6i tuQ'llg di~u chinh cua cac nganh lu~t khac cac QHXH C\l th~ la d6i tuQ'llg di~u chinh cua cac nganh lu~t khac
trong h~ th6ng phap lu~t Vi~t Nam. Do d6, vi~c nghien cU'u d~ trong h~ th6ng phap lu~t Vi~t Nam. Do d6, vi~c nghien cU'u d~
hinh thanh QPPL di~u chinh cac QHXH nSn tang, CO' ban va quan hinh thanh QPPL di~u chinh cac QHXH nSn tang, CO' ban va quan
tr<;>ng nh~t cling la CO' sa d~ nghien CUu hinh thanh cac QPPL diSu tr<;>ng nh~t cling la CO' sa d~ nghien CUu hinh thanh cac QPPL diSu
chinh cac QHXH C\l th~ dva tren cac Q HXH nSn tang, CO' ban va chinh cac QHXH C\l th~ dva tren cac Q HXH nSn tang, CO' ban va
quan tr<;>ng do. Vi d\l, khi nghien CUu d~ xay dt,rng BQ lu~t hinh S\1', quan tr<;>ng do. Vi d\l, khi nghien CUu d~ xay dt,rng BQ lu~t hinh S\1',
cac nha khoa h<;>c phap li phai tham khao tri thuc cua khoa h<;>c cac nha khoa h<;>c phap li phai tham khao tri thuc cua khoa h<;>c
LHP v~ cac quy~n dan S\f CO' ban cua nguai dan, d~c bi~t la cac LHP v~ cac quy~n dan S\f CO' ban cua nguai dan, d~c bi~t la cac
quySn dan sv ca ban da duqc quy dinh trong Hi~n phap; khi nghien quySn dan sv ca ban da duqc quy dinh trong Hi~n phap; khi nghien
CUu xay d\fllg B9 lu~t t6 1\lng hinh S\1', t~t y~u phai tham khao tri CUu xay d\fllg B9 lu~t t6 1\lng hinh S\1', t~t y~u phai tham khao tri
thuc cua khoa h<;>c LHP vS cac quy~n CO' ban cua nguai dan trong thuc cua khoa h<;>c LHP vS cac quy~n CO' ban cua nguai dan trong
finh V\fC tu phap cling nhu cac cong trinh nghien CUu CUa khoa hQC finh V\fC tu phap cling nhu cac cong trinh nghien CUu CUa khoa hQC
LHP v~ nguyen t~c t6 chuc, hoi;lt d()ng cua T AND va VKSND LHP v~ nguyen t~c t6 chuc, hoi;lt d()ng cua T AND va VKSND
v. v .. d chi~u nguqc li;!i, ki~n thuc cua cac nganh khoa h<;>c phap li v. v .. d chi~u nguqc li;!i, ki~n thuc cua cac nganh khoa h<;>c phap li
khac gop ph~n b6 sung va lam r5 han ki~n thuc cua khoa h<;>c khac gop ph~n b6 sung va lam r5 han ki~n thuc cua khoa h<;>c
LHP' vi d\l kiSn thuc cua khoa h<;>c lu~t t6 1\lng hinh S\1' se gop LHP' vi d\l kiSn thuc cua khoa h<;>c lu~t t6 1\lng hinh S\1' se gop
ph~n b6 sung cho khoa h<;>c LHP v~ muc d9 bao dam cac quySn ca ph~n b6 sung cho khoa h<;>c LHP v~ muc d9 bao dam cac quySn ca
ban hiSn djnh cua nguai dan trong finh V\fC t61\lng hinh S\f. ban hiSn djnh cua nguai dan trong finh V\fC t61\lng hinh S\f.
N goai m6i quan h~ ch~t che v6i cac khoa h<;>c phap 1i nghien N goai m6i quan h~ ch~t che v6i cac khoa h<;>c phap 1i nghien
cU'u cac nganh lu~t C\l th~, khoa h<;>c LHP cling co m6i quan h~ cU'u cac nganh lu~t C\l th~, khoa h<;>c LHP cling co m6i quan h~
m~t thiSt v6i khoa h<;>c nghien cU'u 1i lu~n chung v~ nha nu6c va m~t thiSt v6i khoa h<;>c nghien cU'u 1i lu~n chung v~ nha nu6c va
phap lu~t. Tren thvc tS, kiSn thuc cua khoa h<;>c li lu~n chung vS phap lu~t. Tren thvc tS, kiSn thuc cua khoa h<;>c li lu~n chung vS
nha nu6c va phap lu~t dong vai tro lam ca sa li lu~n chung, cung nha nu6c va phap lu~t dong vai tro lam ca sa li lu~n chung, cung
c~p cac khai ni~m ngu6n ca ban cho cac nganh khoa h<;>c phap li c~p cac khai ni~m ngu6n ca ban cho cac nganh khoa h<;>c phap li
nghien cw cac nganh lu~t C\l th~, trong d6 c6 nganh LHP. Cac nghien cw cac nganh lu~t C\l th~, trong d6 c6 nganh LHP. Cac

khai ni~m nhu d6i tuqng diSu chinh, phuong phap diSu chinh, h~ khai ni~m nhu d6i tuqng diSu chinh, phuong phap diSu chinh, h~
th6ng nganh lu~t, QPPL, chS dinh phap lu~t v. v. dSu la cac khai th6ng nganh lu~t, QPPL, chS dinh phap lu~t v. v. dSu la cac khai
ni~m ngu6n CUa lu~t hQC dttQ'C nghien CUu va phat tri~n bai khoa ni~m ngu6n CUa lu~t hQC dttQ'C nghien CUu va phat tri~n bai khoa
hQc li lu~n chung vS nha nu6c va phap lu~t. Cac khai ni~m nay hQc li lu~n chung vS nha nu6c va phap lu~t. Cac khai ni~m nay
duqc Slr dt;tng ffiQt each th6ng nh~t trong cac nganh khoa hQC phap duqc Slr dt;tng ffiQt each th6ng nh~t trong cac nganh khoa hQC phap
li Cl;t th~ Va qua do bao dam Sl,t th6ng nh~t trong kho tang tri thuc li Cl;t th~ Va qua do bao dam Sl,t th6ng nh~t trong kho tang tri thuc
cua khoa hQc phap H Vi~tNam. cua khoa hQc phap H Vi~tNam.
2.5. Khoa hQC lu~t hi~n phap Vi~t N am va khoa hQC lu~t 2.5. Khoa hQC lu~t hi~n phap Vi~t N am va khoa hQC lu~t
hi~n phap cita th~ gi6i hi~n phap cita th~ gi6i
M6i qu6c gia hi~n d~i tren thS gi6i dSu co nganh LHP rieng. M6i qu6c gia hi~n d~i tren thS gi6i dSu co nganh LHP rieng.
BiSu do cling co nghla la m6i qu6c gia dSu co khoa hQc LHP cua BiSu do cling co nghla la m6i qu6c gia dSu co khoa hQc LHP cua
a
minh. T~t nhien, bS day lich su cua khoa hQc LHP m6i qu6c gia a
minh. T~t nhien, bS day lich su cua khoa hQc LHP m6i qu6c gia
la khac nhau do disu ki~n, hoan canh lich su, chinh tri, kinh ts, la khac nhau do disu ki~n, hoan canh lich su, chinh tri, kinh ts,
van hoa khac nhau. Co nhfmg qu6c gia hinh thanh nSn dan chu tir van hoa khac nhau. Co nhfmg qu6c gia hinh thanh nSn dan chu tir
sam va do do da co khoa hQc LHP tir r~t lau, vi dv Anh Qu6c, Hoa sam va do do da co khoa hQc LHP tir r~t lau, vi dv Anh Qu6c, Hoa
a
Ky, Phap, Due; nhung qu6c gia dang phat tri~n xu~t hi~n khoa a
Ky, Phap, Due; nhung qu6c gia dang phat tri~n xu~t hi~n khoa
a
hQc LHP giai do~n mu(>n hon, chu ySu g~n v6i phong trao giai a
hQc LHP giai do~n mu(>n hon, chu ySu g~n v6i phong trao giai
phong dan t(>c va dan chu hoa. phong dan t(>c va dan chu hoa.
6 Vi~t Nam, khoa hQc LHP b~t dftu duqc hinh thanh trong giai 6 Vi~t Nam, khoa hQc LHP b~t dftu duqc hinh thanh trong giai
do~n gianh d(>c l~p dan t(>c ( 1946) rna san phftm la vi~c ban hanh do~n gianh d(>c l~p dan t(>c ( 1946) rna san phftm la vi~c ban hanh
HiSn phap nam 1946. Trong giai do~n d~u tranh th6ng nh~t dftt HiSn phap nam 1946. Trong giai do~n d~u tranh th6ng nh~t dftt
nu6c cho t6i ttu6c d6i m6i (1954- 1986), khoa hQc LHP cua Vi~t nu6c cho t6i ttu6c d6i m6i (1954- 1986), khoa hQc LHP cua Vi~t
N am chiu anh huang to an di~n bai quan di~m Mac - Lenin cua N am chiu anh huang to an di~n bai quan di~m Mac - Lenin cua
kh6i cac nu6c XHCN dU'ng d~u la Lien Xo cu. K~ tir sau d6i m6i kh6i cac nu6c XHCN dU'ng d~u la Lien Xo cu. K~ tir sau d6i m6i
cho t6i nay, khoa hQc LHP cua Vi~t Nam du c6 bS day con khiem cho t6i nay, khoa hQc LHP cua Vi~t Nam du c6 bS day con khiem
t6n song cang ngay cang co nhiSu sv h(>i nh~p v6i khoa hQc LHP t6n song cang ngay cang co nhiSu sv h(>i nh~p v6i khoa hQc LHP
hi~n d~i tren thS gi6i. N gay cang co nhiSu cong trinh khoa hQc hi~n d~i tren thS gi6i. N gay cang co nhiSu cong trinh khoa hQc
nghien CUu va truySn tai cac thanh t1;t'u tinh hoa cua kho tang tri nghien CUu va truySn tai cac thanh t1;t'u tinh hoa cua kho tang tri
thuc khoa hQc LHP hi~n d~i d~ U'ng dvng m(>t each phu hqp trong thuc khoa hQc LHP hi~n d~i d~ U'ng dvng m(>t each phu hqp trong
diSu ki~n cua Vi~t Nam, vi dl;t cac khia c~nh Cl;t th~, chi tiSt cua diSu ki~n cua Vi~t Nam, vi dl;t cac khia c~nh Cl;t th~, chi tiSt cua
40 PGS.TS. T6 Van Hoa 40 PGS.TS. T6 Van Hoa

Thuy~t phan quySn, S\f kiSm ch~ va d6i tn;>ng gifta cac CO' quan Thuy~t phan quySn, S\f kiSm ch~ va d6i tn;>ng gifta cac CO' quan
nha nu6c, tu tu6ng bao v~ quySn con nguai v.v .. nha nu6c, tu tu6ng bao v~ quySn con nguai v.v ..
3. MON HOC LU!T HIEN PHAP 3. MON HOC LU!T HIEN PHAP
Man hQc LHP la m<)t man khoa hQc phap li chuyen nganh Man hQc LHP la m<)t man khoa hQc phap li chuyen nganh
dUQ'C thi~t k~ trong chuang trinh dao t(;lO CU nhan lu~t CUa cac dUQ'C thi~t k~ trong chuang trinh dao t(;lO CU nhan lu~t CUa cac
truang d<;1i hQc nganh Lu~t. Man hQc LHP chua dvng m9t phfin tri truang d<;1i hQc nganh Lu~t. Man hQc LHP chua dvng m9t phfin tri
thuc LHP trong kho tang tri thuc cua khoa hQc LHP Vi~t Nam. VS thuc LHP trong kho tang tri thuc cua khoa hQc LHP Vi~t Nam. VS
CO' ban, man hQC nay cling SU dl)ng cac phuang phap nghien CUu CO' ban, man hQC nay cling SU dl)ng cac phuang phap nghien CUu
ph6 bi~n cua khoa hQc LHP nhu gi6i thi~u tren day. Song, mon ph6 bi~n cua khoa hQc LHP nhu gi6i thi~u tren day. Song, mon
hQc LHP chu y~u truySn d<;1t cho nguai hQc nhftng n<)i dung ki~n hQc LHP chu y~u truySn d<;1t cho nguai hQc nhftng n<)i dung ki~n
thuc nsn tang, nhftng tri thuc da duqc khiing dinh va chinh th6ng thuc nsn tang, nhftng tri thuc da duqc khiing dinh va chinh th6ng
cua khoa hQc LHP. Ben c(;lnh d6, mon hQc LHP cling d~n d~t cua khoa hQc LHP. Ben c(;lnh d6, mon hQc LHP cling d~n d~t
nguai hQc t6i nhftng n9i dung ki~n thuc m6i, n&m a ranh gi6i nguai hQc t6i nhftng n9i dung ki~n thuc m6i, n&m a ranh gi6i
dang phat tri~n cua khoa hQc LHP, th~m chi nhftng n<)i dung kiSn dang phat tri~n cua khoa hQc LHP, th~m chi nhftng n<)i dung kiSn
thuc dang chua dvng cac quan di~m khac nhau. Tuy nhien, vi~c dS thuc dang chua dvng cac quan di~m khac nhau. Tuy nhien, vi~c dS
c~p cac n9i dung ki~n thuc nay khang phai la trQng tam cua mon c~p cac n9i dung ki~n thuc nay khang phai la trQng tam cua mon
hQC Va chi mang tfnh ch~t gi6i thi~u, gqi rna bai chung Se la d6i hQC Va chi mang tfnh ch~t gi6i thi~u, gqi rna bai chung Se la d6i
tuqng ki~n thuc trvc ti~p cua chuang trinh dao t(;lo th(;lC Sl va tiSn tuqng ki~n thuc trvc ti~p cua chuang trinh dao t(;lo th(;lC Sl va tiSn
Sl lu~t chuyen nganh LHP va lu~t hanh chinh. Sl lu~t chuyen nganh LHP va lu~t hanh chinh.
Chuang trinh cua man hQc LHP, nhu duqc phan anh qua cftu Chuang trinh cua man hQc LHP, nhu duqc phan anh qua cftu
true cua Giao trinh nay, bao g6m cac n9i dung ki~n thuc CO' ban true cua Giao trinh nay, bao g6m cac n9i dung ki~n thuc CO' ban
cua khoa hQc LHP vS cac nh6m v~n dS sau: cua khoa hQc LHP vS cac nh6m v~n dS sau:
- Li lu~n va lich su cua nganh LHP va Hi~n phap Vi~t Nam; - Li lu~n va lich su cua nganh LHP va Hi~n phap Vi~t Nam;
- Ch~ d9 chinh tri cua nu6c C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam; - Ch~ d9 chinh tri cua nu6c C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam;
- QuySn con nguai, quySn va nghla V\1 CO' ban cua cang dan - QuySn con nguai, quySn va nghla V\1 CO' ban cua cang dan
Vi~tNam; Vi~tNam;
- Cac chinh sach CO' ban dinh huang trong cac ITnh V\fC kinh t~, - Cac chinh sach CO' ban dinh huang trong cac ITnh V\fC kinh t~,
xa h<)i, van hoa, giao dl)c, khoa hQc, cang ngh~, an ninh, qu6c phong, xa h<)i, van hoa, giao dl)c, khoa hQc, cang ngh~, an ninh, qu6c phong,
chinh sach d6i ngo(;li; chinh sach d6i ngo(;li;
- Bfiu cu va t6 chuc, ho(;lt d<)ng cua b9 may nha nu6c va cac CO' - Bfiu cu va t6 chuc, ho(;lt d<)ng cua b9 may nha nu6c va cac CO'
quan trong b9 may nha nu6c C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam. quan trong b9 may nha nu6c C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam.

cAu HOI HlfdNG DAN 6N TAP, cAu HOI HlfdNG DAN 6N TAP,
BJNH HVdNG THAO LU!N BJNH HVdNG THAO LU!N
1. Neu khai ni~m va phan tich d~c diSm d6i tuqng diSu chinh cua 1. Neu khai ni~m va phan tich d~c diSm d6i tuqng diSu chinh cua
nganhLHP? nganhLHP?
2. Hay lu~n vS d~c diSm cua QPPL LHP? 2. Hay lu~n vS d~c diSm cua QPPL LHP?
3. Hay 1i giai t~i sao nganh LHP 1a nganh lu~t chit d~o trong h~ th6ng 3. Hay 1i giai t~i sao nganh LHP 1a nganh lu~t chit d~o trong h~ th6ng
phap lu~t Vi~t Nam? Minh h9a trong m6i quan h~ v6i cac nganh lu~t khac phap lu~t Vi~t Nam? Minh h9a trong m6i quan h~ v6i cac nganh lu~t khac
cua h~ th6ng phap lu~t Vi~t N am? cua h~ th6ng phap lu~t Vi~t N am?
4. Mon hQc LHP g6m nhfrng n9i dung gi? Hay lu~n vS m6i lien h~ 4. Mon hQc LHP g6m nhfrng n9i dung gi? Hay lu~n vS m6i lien h~
giua n9i dung kiSn thuc cua mon h9c nay v6i n9i dung ki@n thuc cua khoa giua n9i dung kiSn thuc cua mon h9c nay v6i n9i dung ki@n thuc cua khoa
hQc LHP? hQc LHP?
5. Hay lu~n vS vai tro cua nganh LHP trong xa h<)i? Lien h~ v6i xa h9i 5. Hay lu~n vS vai tro cua nganh LHP trong xa h<)i? Lien h~ v6i xa h9i
Vi~t Nam hi~n nay? Vi~t Nam hi~n nay?
6. Hay lu~n vS m6i quan h~ giua nganh LHP va chinh tri? 6. Hay lu~n vS m6i quan h~ giua nganh LHP va chinh tri?
TAl LI:SU TRAM KHAo TAl LI:SU TRAM KHAo

1. Karl Marx toim tfl,p, t~p 3, Nxb. Chinh tri qu6c gia - Sv th~t, 1. Karl Marx toim tfl,p, t~p 3, Nxb. Chinh tri qu6c gia - Sv th~t,
Ha N9i, 1995. Ha N9i, 1995.
2. Truemg B~i h9c Lu~t Ha N9i, Giao trinh Li luqn chung vJ nha nu&c 2. Truemg B~i h9c Lu~t Ha N9i, Giao trinh Li luqn chung vJ nha nu&c
va phap lufl,t, Nxb. Tu phap, Ha N9i, 2016. va phap lufl,t, Nxb. Tu phap, Ha N9i, 2016.
3. Oleg Nikolaevich Sadikov, Soviet Civil Law (Phap lufl,t dan sv 3. Oleg Nikolaevich Sadikov, Soviet Civil Law (Phap lufl,t dan sv
Xo-vi~t), M. E. Sharpe, 1988. Xo-vi~t), M. E. Sharpe, 1988.
4. V. Chirkin, Y. Yudin, 0. Zhidkov, Fundamentals of the Socialist 4. V. Chirkin, Y. Yudin, 0. Zhidkov, Fundamentals of the Socialist
Theory of the State and Law (Nhfmg vdn aJ CO' bim cita Li lufl,n xa h(Ji chit Theory of the State and Law (Nhfmg vdn aJ CO' bim cita Li lufl,n xa h(Ji chit
nghfa vJ Nha nu&c va Phap lufl,t), Nxb. TiSn b9, 1979, dich sang tiSng Anh nghfa vJ Nha nu&c va Phap lufl,t), Nxb. TiSn b9, 1979, dich sang tiSng Anh
b&i Jane Sayer, Nxb. TiSn b9, 1987. b&i Jane Sayer, Nxb. TiSn b9, 1987.

CHUONG II- NHUNG VAN DE CO BAN VE HIEN PHAP CHUONG II- NHUNG VAN DE CO BAN VE HIEN PHAP
CHUONGII CHUONGII
NHU'NG vAN DE co BAN VE HIEN PHAP NHU'NG vAN DE co BAN VE HIEN PHAP
1. KHAI NI:SM vA cAc DAC TRU'NG co BAN cuA 44 1. KHAI NI:SM vA cAc DAC TRU'NG co BAN cuA 44
HIENPHAP HIENPHAP
1.1. Khai ni~m 44 1.1. Khai ni~m 44
1.2. Cac d~c trung ca bfm cua Hi€n phap 47 1.2. Cac d~c trung ca bfm cua Hi€n phap 47
2. cAc GIAI DO~N PHAT TRI:EN CUA HIEN PHAP 47 2. cAc GIAI DO~N PHAT TRI:EN CUA HIEN PHAP 47
3. cAc CHUC NANG CUA HIEN PHAP 50 3. cAc CHUC NANG CUA HIEN PHAP 50
4. cAu TRuc cuA HIEN PHAP 52 4. cAu TRuc cuA HIEN PHAP 52
5. PHAN LON HIEN PHAP 52 5. PHAN LON HIEN PHAP 52
6. QUYTRiNHLAMHIENPHAP,SUADOIHIENPHAP 54 6. QUYTRiNHLAMHIENPHAP,SUADOIHIENPHAP 54
7. cAc MO HiNH Cd QUAN BAO HIEN 57 7. cAc MO HiNH Cd QUAN BAO HIEN 57
7.1. Mo hinh toa an hi€n phap (Constitutional Court) 57 7.1. Mo hinh toa an hi€n phap (Constitutional Court) 57
7 .2. Mo hinh h9i d6ng hien phap (Constitutional Council) 58 7 .2. Mo hinh h9i d6ng hien phap (Constitutional Council) 58
7.3. Mo hinh toa an tu phap c6 chtrc nang bao hi€n 60 7.3. Mo hinh toa an tu phap c6 chtrc nang bao hi€n 60
7.4. Mo hinh ca quan l~p hi€n, cac ca quan nha nu6c khac va 61 7.4. Mo hinh ca quan l~p hi€n, cac ca quan nha nu6c khac va 61
toan ths nhan dan co trach nhi~m bao v~ hien phap toan ths nhan dan co trach nhi~m bao v~ hien phap
GS. TS. Thai Vfnh Th!mg 43 GS. TS. Thai Vfnh Th!mg 43
1. KHAI NISM vA cAc DAc TRVNG co BAN cuA 1. KHAI NISM vA cAc DAc TRVNG co BAN cuA
HIENPHAP HIENPHAP
1.1. Khai ni~m 1.1. Khai ni~m
Thu~t ngu "hi~n phap" (Constitution) c6 ngu6n g6c tlr ti~ng Thu~t ngu "hi~n phap" (Constitution) c6 ngu6n g6c tlr ti~ng
Latinh la "Constitutio", trong nha nu6c LaMa c6 d~i c6 nghla la Latinh la "Constitutio", trong nha nu6c LaMa c6 d~i c6 nghla la
nhung lu~t quan trQng do Hoang d~ ban hanh. N gay nay, thu~t ngu nhung lu~t quan trQng do Hoang d~ ban hanh. N gay nay, thu~t ngu
"hi~n phap" duqc dung ph6 bi~n a cac nu6c tren th~ gi6i v6i "hi~n phap" duqc dung ph6 bi~n a cac nu6c tren th~ gi6i v6i
nghla la d~o lu~t ca ban (basic law) cua nha nu6c, c6 hi~u h,rc nghla la d~o lu~t ca ban (basic law) cua nha nu6c, c6 hi~u h,rc
phap li cao nhfit, duqc xay dl,l'l1g, ban hanh, b6 sung, sua d6i v6i phap li cao nhfit, duqc xay dl,l'l1g, ban hanh, b6 sung, sua d6i v6i
m()t thu 4lc d~c bi~t. V~y hi~n phap dfiu tien xufit hi~n vao thai m()t thu 4lc d~c bi~t. V~y hi~n phap dfiu tien xufit hi~n vao thai
gian nao? Theo giao su nguai Phap Philippe Ardant, dS tnilai cau gian nao? Theo giao su nguai Phap Philippe Ardant, dS tnilai cau
hoi nay cfin phai chia hi~n phap lam hai lo~i la hi~n phap thanh hoi nay cfin phai chia hi~n phap lam hai lo~i la hi~n phap thanh
van va hi~n phap bfi.t thanh van. N Su coi hi~n phap la nhfrng quy van va hi~n phap bfi.t thanh van. N Su coi hi~n phap la nhfrng quy
dinh mang tinh nguyen t~c v~ t6 chuc quy~n lgc nha nu6c thi r5 dinh mang tinh nguyen t~c v~ t6 chuc quy~n lgc nha nu6c thi r5
rang hi~n phap da c6 ru thai xa xua va c6 thS coi d6 la hi~n phap rang hi~n phap da c6 ru thai xa xua va c6 thS coi d6 la hi~n phap
t~p quan (Constitution coutumiere). 1 Cac nguyen t~c truy~n ngoi t~p quan (Constitution coutumiere). 1 Cac nguyen t~c truy~n ngoi
vua nhu ((tn;ng nam, tn;ng truang, lanh th6 bdt kha phdn" la cac vua nhu ((tn;ng nam, tn;ng truang, lanh th6 bdt kha phdn" la cac
nguyen t~c quan trQng trong thi~t l~p ngai vang da c6 tlr thai xa nguyen t~c quan trQng trong thi~t l~p ngai vang da c6 tlr thai xa
xua khi ch~ d() quan chu chuyen chS duqc hinh thanh. Hi~n phap xua khi ch~ d() quan chu chuyen chS duqc hinh thanh. Hi~n phap
thanh van xufit hi~n s6m nhfit la a Hy L~p c6 d~i khoang ru th~ ki thanh van xufit hi~n s6m nhfit la a Hy L~p c6 d~i khoang ru th~ ki
thu VII - VI tru6c Cong nguyen va sau d6 la a nha nu6c La Ma c6 thu VII - VI tru6c Cong nguyen va sau d6 la a nha nu6c La Ma c6
d~i. 2 d Anh, ru th~ ki thu XI da xuftt hi~n cac hi~n chuang d~i. 2 d Anh, ru th~ ki thu XI da xuftt hi~n cac hi~n chuang
(Charte)- cilng la nhfrng van ban c6 tinh chfit cua Hi~n phap, m~c (Charte)- cilng la nhfrng van ban c6 tinh chfit cua Hi~n phap, m~c
du cac hi~n chuang nay kh6ng quy dinh dfiy du cac ~fin d~ v~ t6 du cac hi~n chuang nay kh6ng quy dinh dfiy du cac ~fin d~ v~ t6
chuc quy~n h,rc nha nu6c nhung da phan dinh r5 thAm quy~n va chuc quy~n h,rc nha nu6c nhung da phan dinh r5 thAm quy~n va
m6i quan h~ giua quy~n h,rc cua Vua (Pouvoir royal), tfing 16p quy m6i quan h~ giua quy~n h,rc cua Vua (Pouvoir royal), tfing 16p quy
t()c (Barons) va ton giao (Eglise). Sau thai ki nay, nhan lo~i trai t()c (Barons) va ton giao (Eglise). Sau thai ki nay, nhan lo~i trai
qua thai ki "nhfing dem dai trung c6" v6i nhfrng bu6c thvt lui cho qua thai ki "nhfing dem dai trung c6" v6i nhfrng bu6c thvt lui cho
1 Philippe Ardant - Manuel Institutions Politiques & Droit Constitutionnel, 1 Philippe Ardant - Manuel Institutions Politiques & Droit Constitutionnel,
Librairie General de Droit et de Juriprudence, Paris, 1994, p. 55. Librairie General de Droit et de Juriprudence, Paris, 1994, p. 55.
2 2
Philippe Ardant - Manuel Institutions Politiques & Droit Constitutionnel, sdd. Philippe Ardant - Manuel Institutions Politiques & Droit Constitutionnel, sdd.
44 GS. TS. Thai Vlnh Thfing 44 GS. TS. Thai Vlnh Thfing
d~n cu6i th~ ki XVIII. Cu6i th~ ki XVIII, cac ban hi~n phap theo d~n cu6i th~ ki XVIII. Cu6i th~ ki XVIII, cac ban hi~n phap theo
dung nghia hi~n d~i (h\ d~o lu~t ca ban cua nha nu6c, c6 hi~u h,rc dung nghia hi~n d~i (h\ d~o lu~t ca ban cua nha nu6c, c6 hi~u h,rc
phap li cao nhftt) d~u tien da ra doi Tru6c h~t phai kS d~n HiSn phap li cao nhftt) d~u tien da ra doi Tru6c h~t phai kS d~n HiSn
phap nu6c My nam 1787 ra dai sau khi nu6c My gianh d9c l~p, phap nu6c My nam 1787 ra dai sau khi nu6c My gianh d9c l~p,
ti~p d6 la Hi~n phap cua Ba Lan nam 1791, Hi~n phap cua Phap ti~p d6 la Hi~n phap cua Ba Lan nam 1791, Hi~n phap cua Phap
nam 1791, Hi~n phap cua Thvy DiSn nam 1809, Hi~n phap cua nam 1791, Hi~n phap cua Thvy DiSn nam 1809, Hi~n phap cua
Venezuela nam 1811, Hi~n phap cua Tay Ban Nha nam 1812. Sau Venezuela nam 1811, Hi~n phap cua Tay Ban Nha nam 1812. Sau
d6 it lau, cac CUQC each m~ng dan chu tu san tir nam 1830 dSn d6 it lau, cac CUQC each m~ng dan chu tu san tir nam 1830 dSn
1848 cua th~ ki XIX, hai CUQC Chi~n tranh th~ gi6i thtr nhftt va thtr 1848 cua th~ ki XIX, hai CUQC Chi~n tranh th~ gi6i thtr nhftt va thtr
hai nita d~u th~ ki XX va S\f tan ra cua ch~ d9 thu<)c dia tir sau hai nita d~u th~ ki XX va S\f tan ra cua ch~ d9 thu<)c dia tir sau
nam 1958 da t~o ra nhfmg tiSn dS thuc dfiy vi~c hinh thanh ca sa nam 1958 da t~o ra nhfmg tiSn dS thuc dfiy vi~c hinh thanh ca sa
phap H bao v~ quysn con nguai va cong dan, bao dam chu quysn phap H bao v~ quysn con nguai va cong dan, bao dam chu quysn
nha nuac thu9c vs nhan dan, h~n ch~ va kiSm soat quysn lvc nha nha nuac thu9c vs nhan dan, h~n ch~ va kiSm soat quysn lvc nha
nu6c. Trong nhfmg nhu c~u d6 cua nha nu6c va xa h<)i, chu nghia nu6c. Trong nhfmg nhu c~u d6 cua nha nu6c va xa h<)i, chu nghia
l~p hi~n da phat tri8n va tuy~t d~i da s6 cac nuac tren th~ giai dsu l~p hi~n da phat tri8n va tuy~t d~i da s6 cac nuac tren th~ giai dsu
l~n luqt xay d\fllg va hoan thi~n hi~n phap cho qu6c gia minh. l~n luqt xay d\fllg va hoan thi~n hi~n phap cho qu6c gia minh.
Hi~n phap la d~o lu~t g6c cua nha nu6c nen hi~n phap khong Hi~n phap la d~o lu~t g6c cua nha nu6c nen hi~n phap khong
nhfmg c6 y nghia phap li rna con c6 y nghia chinh tri, van h6a, xa nhfmg c6 y nghia phap li rna con c6 y nghia chinh tri, van h6a, xa
h<)i. Do hi~n phap c6 y nghia tren nhiSu binh di~n khac nhau nen h<)i. Do hi~n phap c6 y nghia tren nhiSu binh di~n khac nhau nen
t6n t~i nhiSu dinh nghia khac nhau vS hi~n phap. Hai nha nghien t6n t~i nhiSu dinh nghia khac nhau vS hi~n phap. Hai nha nghien
ctru nguai Anh laB. Jones va D. Kavanagh da dinh nghia: "Hiin ctru nguai Anh laB. Jones va D. Kavanagh da dinh nghia: "Hiin
phap la m9t win bim th~ hi?n tinh thdn va audng l6i chinh trt". 1 phap la m9t win bim th~ hi?n tinh thdn va audng l6i chinh trt". 1
Dinh nghla nay nhftn m~nh d~n y nghla chinh tri cua hi~n phap vi Dinh nghla nay nhftn m~nh d~n y nghla chinh tri cua hi~n phap vi
hi~n phap luon luon la cong C\1 thS ch~ h6a duang 16i chinh tri hi~n phap luon luon la cong C\1 thS ch~ h6a duang 16i chinh tri
cua cac nha l~p hi~n, d~c bi~t la cua dang c~m quySn. Cac hQc cua cac nha l~p hi~n, d~c bi~t la cua dang c~m quySn. Cac hQc
gia nguai Anh khac la M. Beloff va G. Peele l~i nhftn m~nh d~n gia nguai Anh khac la M. Beloff va G. Peele l~i nhftn m~nh d~n
tinh chftt t6 chtrc quySn lvc nha nu6c cua hi~n phap khi dinh tinh chftt t6 chtrc quySn lvc nha nu6c cua hi~n phap khi dinh
nghla: "Hiin phap la trJng th~ cite quy iltnh aiJu chinh va phiin nghla: "Hiin phap la trJng th~ cite quy iltnh aiJu chinh va phiin
iltnh Sif phan chia quyJn l11c nha nuac trong h¢ th6ng chinh trt. 2 iltnh Sif phan chia quyJn l11c nha nuac trong h¢ th6ng chinh trt. 2
1 1
B. Jones, D. Kavanagh, British Politics Today, Manchester University Press, 2003, p. 8. B. Jones, D. Kavanagh, British Politics Today, Manchester University Press, 2003, p. 8.
2 2
M. Beloff, G. Peele, The Government of the United Kingdom: Political Authority M. Beloff, G. Peele, The Government of the United Kingdom: Political Authority
in a changing society, London, 1980, p. 10. in a changing society, London, 1980, p. 10.
GS. TS. Thai Vfnh Thfmg 45 GS. TS. Thai Vfnh Thfmg 45
Con M. Hauriou, nha nghien ctru lu~t hQc nguai Phap thi nhin Con M. Hauriou, nha nghien ctru lu~t hQc nguai Phap thi nhin
nh~n hi€n phap m9t each toan di~n va dfty du hon ca vs hinh thuc nh~n hi€n phap m9t each toan di~n va dfty du hon ca vs hinh thuc
va n()i dung khi ong quan ni~m: "V~ hinh thuc ben ngocd Hiin va n()i dung khi ong quan ni~m: "V~ hinh thuc ben ngocd Hiin
phdp la van ban quy phqm phdp luqt cao nhdt, vi?c thay a6i Hidn phdp la van ban quy phqm phdp luqt cao nhdt, vi?c thay a6i Hidn
phap phai aoi hoi thit tl}C a(ic bi?t; v~ nl)i dung Hiin phap la t6ng phap phai aoi hoi thit tl}C a(ic bi?t; v~ nl)i dung Hiin phap la t6ng
thd nhi:mg quy atnh vJ quy chi xii hl)i, chinh trt cita. nha nuac, thd nhi:mg quy atnh vJ quy chi xii hl)i, chinh trt cita. nha nuac,
khong phi} thul)c VGO hinh thuc van ban thd hi¢n VCt thit tl}C SUa aJi khong phi} thul)c VGO hinh thuc van ban thd hi¢n VCt thit tl}C SUa aJi
van ban a6 ". 1 Nha chinh tri hQC va hi€n phap hQC nguai Phap van ban a6 ". 1 Nha chinh tri hQC va hi€n phap hQC nguai Phap
khac la Georges Burdeau da xem xet hi€n phap tren binh di~n la khac la Georges Burdeau da xem xet hi€n phap tren binh di~n la
van ban h~n ch€ quySn hrc va sv tuy ti~n cua nha nu6c trong vi~c van ban h~n ch€ quySn hrc va sv tuy ti~n cua nha nu6c trong vi~c
Iva chQn nguai cftm quySn va t6 chuc thvc hi~n cac th~ ch€ nha Iva chQn nguai cftm quySn va t6 chuc thvc hi~n cac th~ ch€ nha
nu6c. Ong da dua ra dinh nghia: "Hidn phdp la van ban long nu6c. Ong da dua ra dinh nghia: "Hidn phdp la van ban long
tr(Jng b&t bul)c quyJn h;rc nha nuac tuan thit cdc quy phqm hqn tr(Jng b&t bul)c quyJn h;rc nha nuac tuan thit cdc quy phqm hqn
chi quyJn tv do cita n6 trong vi?c Iva ch(Jn nhi:mg nguai cdm chi quyJn tv do cita n6 trong vi?c Iva ch(Jn nhi:mg nguai cdm
quyJn, t6 chuc va thvc hi?n cac thd chi ciing nhu cac m6i quan h? quyJn, t6 chuc va thvc hi?n cac thd chi ciing nhu cac m6i quan h?
cita n6 vai cong dan " va ong con dinh nghla hi6n phap m()t each cita n6 vai cong dan " va ong con dinh nghla hi6n phap m()t each
ngin gQn la: ((Hiin phdp a6ng nghia vai t6 chuc quyJn lvc ". 2 ngin gQn la: ((Hiin phdp a6ng nghia vai t6 chuc quyJn lvc ". 2
d Vi~t Nam, tru6c khi c6 hi€n phap, nu6c tala nu6c thu()c d Vi~t Nam, tru6c khi c6 hi€n phap, nu6c tala nu6c thu()c
dia nua phong ki€n vi v~y, tu tucrng, quan di~m vS hi6n phap gin dia nua phong ki€n vi v~y, tu tucrng, quan di~m vS hi6n phap gin
liSn v6i d9c l~p, tv do cua dan t9c va quySn lam chu dftt nu6c liSn v6i d9c l~p, tv do cua dan t9c va quySn lam chu dftt nu6c
cua nhan dan. Chu tich H6 Chi Minh da tung vi6t: "Truac chung cua nhan dan. Chu tich H6 Chi Minh da tung vi6t: "Truac chung
ta aii bt chi at) chuyen chi cai trt, rdi adn chi at) thvc dan khong ta aii bt chi at) chuyen chi cai trt, rdi adn chi at) thvc dan khong
kem phdn chuyen chd nen nuac ta kh6ng c6 Hi~n phap, nhan dan kem phdn chuyen chd nen nuac ta kh6ng c6 Hi~n phap, nhan dan
ta khong au(J'c huang cdc quyJn tv do dan chit. Chung ta phai c6 ta khong au(J'c huang cdc quyJn tv do dan chit. Chung ta phai c6
ml)t ban Hiin phdp dan chit". 3 Nhu v~y, c6 th~ thfty quan di~m ml)t ban Hiin phdp dan chit". 3 Nhu v~y, c6 th~ thfty quan di~m
vS hi€n phap cua Chu tich H6 Chi Minh la van ban rna a d6 ghi vS hi€n phap cua Chu tich H6 Chi Minh la van ban rna a d6 ghi
nh~n n6n d9c l~p, tv do cua dan t9c va cac quy6n tv do dan chu nh~n n6n d9c l~p, tv do cua dan t9c va cac quy6n tv do dan chu
cua nhan dan. cua nhan dan.
1 1
M. Hauriou, Precis elementaire de Droit Constitutionnel, Paris, 1938, p. 73. M. Hauriou, Precis elementaire de Droit Constitutionnel, Paris, 1938, p. 73.
2 2
"Constitution est alors synonyme d' organization des pouvoirs" - Philippe Ardant - "Constitution est alors synonyme d' organization des pouvoirs" - Philippe Ardant -
Manuel Institutions politiques & Droit Constitutionnel, L.G.D.J, Paris, 1994, p. 53. Manuel Institutions politiques & Droit Constitutionnel, L.G.D.J, Paris, 1994, p. 53.
3
H6 Chi Minh toan tt;lp, t~p 4, Nxb. Sv th~t, Ha N<)i, 1984, tr. 6. 3
H6 Chi Minh toan tt;lp, t~p 4, Nxb. Sv th~t, Ha N<)i, 1984, tr. 6.
46 GS. TS. Thai Vlnh Thfmg 46 GS. TS. Thai Vlnh Thfmg
T 6ng hqp cac dinh nghia, quan diSm tren day v~ hi~n phap T 6ng hqp cac dinh nghia, quan diSm tren day v~ hi~n phap
chung ta c6 thS dua ra dinh nghla: Hiin phap Ia h¢ th6ng cac quy chung ta c6 thS dua ra dinh nghla: Hiin phap Ia h¢ th6ng cac quy
phgm phap lu(tt c6 hi¢u hrc phap li cao nhdt quy iltnh nhfmg vein phgm phap lu(tt c6 hi¢u hrc phap li cao nhdt quy iltnh nhfmg vein
aJ CO' ban nhdt vJ chit quyJn qu6c gia, chi af} chfnh frj, chfnh Sach aJ CO' ban nhdt vJ chit quyJn qu6c gia, chi af} chfnh frj, chfnh Sach
kinh ti, win h6a, xii hf)i, t6 chuc quyJn b;c nha nuac, ilia vt phap kinh ti, win h6a, xii hf)i, t6 chuc quyJn b;c nha nuac, ilia vt phap
li cita con nguai va cong dan. li cita con nguai va cong dan.
1.2. Cac d~c trung CO' ban cua Hi~n phap 1.2. Cac d~c trung CO' ban cua Hi~n phap
Hi~n phap c6 b6n d~c trung ca ban sau: Hi~n phap c6 b6n d~c trung ca ban sau:
Thu nhdt, hi~n phap la lu~t ca ban (basic law), la "lu~t m~", lu~t Thu nhdt, hi~n phap la lu~t ca ban (basic law), la "lu~t m~", lu~t
g6c. N6 la n~n tang, la ca sa dS xay dl,ffig va phat triSn toan b9 h~ g6c. N6 la n~n tang, la ca sa dS xay dl,ffig va phat triSn toan b9 h~
thfing phap lu~t qufic gia. M<;>i di;lo lu~t va van ban QPPL khac du thfing phap lu~t qufic gia. M<;>i di;lo lu~t va van ban QPPL khac du
tf\fc ti~p hay gian ti~p d~u phai can cu vao hi~n phap dS ban hanh. tf\fc ti~p hay gian ti~p d~u phai can cu vao hi~n phap dS ban hanh.
Thu hai, hi~n phap la lu~t t6 chuc (organic law), la lu~t quy Thu hai, hi~n phap la lu~t t6 chuc (organic law), la lu~t quy
dinh cac nguyen t~c t6 chuc b9 may nha nu6c, la lu~t xac dinh dinh cac nguyen t~c t6 chuc b9 may nha nu6c, la lu~t xac dinh
each thuc t6 chuc va xac l~p cac m6i quan h~ gifra cac ca quan l~p each thuc t6 chuc va xac l~p cac m6i quan h~ gifra cac ca quan l~p
phap, hanh phap vatu phap; quy dinh c~u true cac dan vi hanh phap, hanh phap vatu phap; quy dinh c~u true cac dan vi hanh
chinh lanh th6 va each thuc t6 chuc chinh quy~n dia phuang. chinh lanh th6 va each thuc t6 chuc chinh quy~n dia phuang.
Thu ba, hi~n phap la lu~t bao v~ (protective law). Cac quy~n Thu ba, hi~n phap la lu~t bao v~ (protective law). Cac quy~n
con nguai va cong dan bao gia cung la m9t phAn quan tn;>ng cua con nguai va cong dan bao gia cung la m9t phAn quan tn;>ng cua
hi~n phap. Do hi~n phap la lu~t CO' ban cua nha nu6c nen cac quy hi~n phap. Do hi~n phap la lu~t CO' ban cua nha nu6c nen cac quy
dinh v~ quy~n con nguai va cong dan trong hi~n phap la ca sa dinh v~ quy~n con nguai va cong dan trong hi~n phap la ca sa
phap H chu y~u dS nha nu6c va xa h9i ton tr<;>ng va bao dam thvc phap H chu y~u dS nha nu6c va xa h9i ton tr<;>ng va bao dam thvc
hi~n cac quy~n con nguai va cong dan. hi~n cac quy~n con nguai va cong dan.
Thu tu, hi~n phap la lu~t c6 hi~u lvc phap 1i t6i cao (highest law), Thu tu, hi~n phap la lu~t c6 hi~u lvc phap 1i t6i cao (highest law),
cit ca cac van ban phap lu~t khac khong duqc trai v6i hi~n phap. Bftt , cit ca cac van ban phap lu~t khac khong duqc trai v6i hi~n phap. Bftt ,
ki van ban phap lu~t nao trai v6i hi~n phap d~u phai bi huy b6. ki van ban phap lu~t nao trai v6i hi~n phap d~u phai bi huy b6.
2. cAc GIAI DOAN PHAT TRIEN CUA HIEN PHAP 2. cAc GIAI DOAN PHAT TRIEN CUA HIEN PHAP
Theo giao su Jon Elster, 1 - nha nghien cw chinh tri h<;>c, xa h9i Theo giao su Jon Elster, 1 - nha nghien cw chinh tri h<;>c, xa h9i
1 1
Jon Elster - Forces and Mecanisms in the Constitution - Making Process, Duke Jon Elster - Forces and Mecanisms in the Constitution - Making Process, Duke
law Journal, 1995, p. 368- 369. law Journal, 1995, p. 368- 369.
GS. TS. Thai Vinh Th&ng 47 GS. TS. Thai Vinh Th&ng 47
GIAO TRiNH LUAT HIEN PHAP Vl$T NAM GIAO TRiNH LUAT HIEN PHAP Vl$T NAM
h<;>c, hiSn phap h<;>c n6i tiSng nguai Na Uy, nguai da c6 nhiSu cong h<;>c, hiSn phap h<;>c n6i tiSng nguai Na Uy, nguai da c6 nhiSu cong
trinh nghien CUu duqc cong b6 a Myva Phap, qua trinh phat triSn trinh nghien CUu duqc cong b6 a Myva Phap, qua trinh phat triSn
cua hiSn phap co th€ phan chia thanh 7 giai do~n: cua hiSn phap co th€ phan chia thanh 7 giai do~n:
Giai doqn thu nhdt bit d~u tu cu6i thS ki XVIII v6i cac ban Giai doqn thu nhdt bit d~u tu cu6i thS ki XVIII v6i cac ban
hiSn phap: HiSn phap Hoa Ky nam 1787, HiSn phap BaLan nam hiSn phap: HiSn phap Hoa Ky nam 1787, HiSn phap BaLan nam
1791' HiSn phap Phap nam 1791' HiSn phap Tht;ty f)iSn nam 1809 1791' HiSn phap Phap nam 1791' HiSn phap Tht;ty f)iSn nam 1809
(gbm 4 lu~t chu ySu la Lu~t t6 chuc Chinh phu, Lu~t t6 chuc N ghi (gbm 4 lu~t chu ySu la Lu~t t6 chuc Chinh phu, Lu~t t6 chuc N ghi
vi~n, Lu~t kS vi ngoi Vua va Lu~t vS tv do bao chi). HiSn phap vi~n, Lu~t kS vi ngoi Vua va Lu~t vS tv do bao chi). HiSn phap
Venezuela nam 1811, HiSn phap Tay Ban Nha nam 1812, HiSn Venezuela nam 1811, HiSn phap Tay Ban Nha nam 1812, HiSn
phap Na Uy nam 1814, HiSn phap Ha Lan nam 1815, HiSn phap phap Na Uy nam 1814, HiSn phap Ha Lan nam 1815, HiSn phap
Colombia nam 1821 ... Colombia nam 1821 ...
Giai doqn thu hai di€n ra sau cac cu{)c each m~ng dan chu tu Giai doqn thu hai di€n ra sau cac cu{)c each m~ng dan chu tu
san tU nam 1830 dSn 1848, bao gbm cac ban hiSn phap: HiSn phap san tU nam 1830 dSn 1848, bao gbm cac ban hiSn phap: HiSn phap
Bi nam 1831, HiSn phap Thai Lan nam 1832, HiSn phap Tay Ban Bi nam 1831, HiSn phap Thai Lan nam 1832, HiSn phap Tay Ban
Nha nam 1833, HiSn phap Hy L~p cac nam 1844 va 1864, HiSn Nha nam 1833, HiSn phap Hy L~p cac nam 1844 va 1864, HiSn
phap Due nam 1848, HiSn phap Thvy S1 nam 1848, HiSn phap phap Due nam 1848, HiSn phap Thvy S1 nam 1848, HiSn phap
Luxembourg nam 1848, HiSn phap Ph6 nam 1850, HiSn phap Luxembourg nam 1848, HiSn phap Ph6 nam 1850, HiSn phap
Argentina nam 1853, HiSn phap Bulgaria nam 1864, HiSn phap Argentina nam 1853, HiSn phap Bulgaria nam 1864, HiSn phap
Nh~t Ban nam 1889, HiSn phap Nga nam 1906, HiSn phap Trung Nh~t Ban nam 1889, HiSn phap Nga nam 1906, HiSn phap Trung
Qu6c nam 1912. Qu6c nam 1912.
Giai doqn thu ba diSn ra sau ChiSn tranh thS gi6i l~n thu nhftt Giai doqn thu ba diSn ra sau ChiSn tranh thS gi6i l~n thu nhftt
(1914 - 1918) gbm cac ban hiSn phap: HiSn phap Mexico nam (1914 - 1918) gbm cac ban hiSn phap: HiSn phap Mexico nam
1917, HiSn phap Nga nam 1918, HiSn phap Due nam 1919 (HiSn 1917, HiSn phap Nga nam 1918, HiSn phap Due nam 1919 (HiSn
phap Weimar), HiSn phap Ph~n Lan nam 1919, HiSn phap Extonia phap Weimar), HiSn phap Ph~n Lan nam 1919, HiSn phap Extonia
nam 1920 ... nam 1920 ...
Giai doqn thu tu di€n ra sau ChiSn tranh thS gi6i l~n thu hai Giai doqn thu tu di€n ra sau ChiSn tranh thS gi6i l~n thu hai
(1941 - 1945) gbm cac ban hiSn phap: HiSn phap Indonesia nam (1941 - 1945) gbm cac ban hiSn phap: HiSn phap Indonesia nam
1945, HiSn phap Nh~t Ban nam 1946, HiSn phap Vi~t Nam nam 1945, HiSn phap Nh~t Ban nam 1946, HiSn phap Vi~t Nam nam
1946, HiSn phap Italia nam 1947, HiSn phap Bulgaria nam 1947, 1946, HiSn phap Italia nam 1947, HiSn phap Bulgaria nam 1947,
HiSn phap C{)ng hoa Lien bang Due nam 1949' HiSn phap An f){) HiSn phap C{)ng hoa Lien bang Due nam 1949' HiSn phap An f){)
nam 1949 ... nam 1949 ...
48 GS. TS. Thai Vlnh Thimg 48 GS. TS. Thai Vlnh Thimg
Giai ilo(ln thu nam diSn ra sau sv tan ra cua chS d9 thu9c dia Giai ilo(ln thu nam diSn ra sau sv tan ra cua chS d9 thu9c dia
cua Anh va Phap mnam 195 8 dSn nhilng nam 60 cua thS ki XX, cua Anh va Phap mnam 195 8 dSn nhilng nam 60 cua thS ki XX,
v6i cac ban hiSn phap: HiSn phap Singapore nam 1959 (sua dbi v6i cac ban hiSn phap: HiSn phap Singapore nam 1959 (sua dbi
cac nam 1963, 1965, 1979, 1984, 1990, 1991, 1996), HiSn phap cac nam 1963, 1965, 1979, 1984, 1990, 1991, 1996), HiSn phap
Ba BiSn Nga nam 1960, HiSn phap Algerie nam 1963, HiSn phap Ba BiSn Nga nam 1960, HiSn phap Algerie nam 1963, HiSn phap
Nigeria nam 1963 (sua d6i cac nam 1979, 1984, 1987, 1996), Nigeria nam 1963 (sua d6i cac nam 1979, 1984, 1987, 1996),
HiSn phap C{)ng hoa Chad nam 1962 ... HiSn phap C{)ng hoa Chad nam 1962 ...
Giai ilo(ln thu situ diSn ra sau sv S\lP db cua chS d9 d9c tai 6 Giai ilo(ln thu situ diSn ra sau sv S\lP db cua chS d9 d9c tai 6
Nam Au vao giua th~p nien 70 cua thS ki XX. Tu nam 1974 dSn Nam Au vao giua th~p nien 70 cua thS ki XX. Tu nam 1974 dSn
1978, Bb Dao Nha, Hy L~p, Tay Ban Nha ban hanh hiSn phap 1978, Bb Dao Nha, Hy L~p, Tay Ban Nha ban hanh hiSn phap
m6i. HiSn phap B6 Dao Nha duqc ban hanh ngay 02/4/1976, c6 m6i. HiSn phap B6 Dao Nha duqc ban hanh ngay 02/4/1976, c6
hi9u lvc tir ngay 25/4/1976 va duqc sua dbi vao cac nam 1982, hi9u lvc tir ngay 25/4/1976 va duqc sua dbi vao cac nam 1982,
1989, 1992, 1997. HiSn phap Hy L~p duqc ban hanh va c6 hi9u 1989, 1992, 1997. HiSn phap Hy L~p duqc ban hanh va c6 hi9u
Ivc tir ngay 11/6/1975, duqc sua d6i thang 3/1986. HiSn phap Tay Ivc tir ngay 11/6/1975, duqc sua d6i thang 3/1986. HiSn phap Tay
Ban Nha hi9n hanh duqc thong qua b6i trung cftu dan y ngay Ban Nha hi9n hanh duqc thong qua b6i trung cftu dan y ngay
06/12/1978 va duqc cong b6 ngay 29/12/1978. 06/12/1978 va duqc cong b6 ngay 29/12/1978.
Giai ilo(ln thu bay, cac nu6c Trung va Dong Au ban hanh hiSn Giai ilo(ln thu bay, cac nu6c Trung va Dong Au ban hanh hiSn
phap m6i sau khi chS d9 XHCN bi S\lP db 6 nhilng nu6c nay kS tir phap m6i sau khi chS d9 XHCN bi S\lP db 6 nhilng nu6c nay kS tir
nam 1989- 1991. Cac nu6c XHCN con l~i cling ban hanh cac ban nam 1989- 1991. Cac nu6c XHCN con l~i cling ban hanh cac ban
hisn phap m&i ds cai each cac chs d9 kinh ts - xa h9i va b9 may hisn phap m&i ds cai each cac chs d9 kinh ts - xa h9i va b9 may
nha nu6c. Do la HiSn phap BaLan nam 1989 (sua dbi cac nam nha nu6c. Do la HiSn phap BaLan nam 1989 (sua dbi cac nam
1990, 1992), HiSn phap Bulgaria nam 1991, HiSn phap Rumania 1990, 1992), HiSn phap Bulgaria nam 1991, HiSn phap Rumania
nam 1991, HiSn phap Vi9t Nam nam 1992, HiSn phap Uzbekistan nam 1991, HiSn phap Vi9t Nam nam 1992, HiSn phap Uzbekistan
nam 1992, HiSn phap Lien bang N ga nam 1993, HiSn phap nam 1992, HiSn phap Lien bang N ga nam 1993, HiSn phap
Kazakhstan nam 1993 (sua dbi nam 1998), HiSn phap Belarus Kazakhstan nam 1993 (sua dbi nam 1998), HiSn phap Belarus
nam 1994, HiSn phap Azerbaijan nam 1995, HiSn phap Georgia nam 1994, HiSn phap Azerbaijan nam 1995, HiSn phap Georgia
nam 1995 (sua d6i nam 2004), HiSn phap Ukraine nam 1996 ... nam 1995 (sua d6i nam 2004), HiSn phap Ukraine nam 1996 ...
So sanh bay giai do~n phat triSn tren day cua hiSn phap, chung So sanh bay giai do~n phat triSn tren day cua hiSn phap, chung
ta thfty giai do~n thu nhftt, thu hai va thu ba la cac giai do~n rna ta thfty giai do~n thu nhftt, thu hai va thu ba la cac giai do~n rna
d6i tuqng disu chinh cua hisn phap con h~n chs, chu ysu t~p trung d6i tuqng disu chinh cua hisn phap con h~n chs, chu ysu t~p trung
diSu chinh b9 may nha nu6c va cac quySn dan S\1', chinh tri cua diSu chinh b9 may nha nu6c va cac quySn dan S\1', chinh tri cua
GS. TS. Thai Vfnh Thli11g 49 GS. TS. Thai Vfnh Thli11g 49
'i;•' 'i;•'
cong dan. Cac giai dol;ln thu tu, thu nam va thu sau la cac giai cong dan. Cac giai dol;ln thu tu, thu nam va thu sau la cac giai
dol;ln m6' r()ng phl;lrn vi diSu chinh cua hi~n phap khong chi vS b9 dol;ln m6' r()ng phl;lrn vi diSu chinh cua hi~n phap khong chi vS b9
may nha nu&c rna con v€ cac ch~ d9 kinh t~, van hoa, xa h9i; may nha nu&c rna con v€ cac ch~ d9 kinh t~, van hoa, xa h9i;
khong nhfing v€ cac quySn dan S\I, chinh tri cua cong dan rna con khong nhfing v€ cac quySn dan S\I, chinh tri cua cong dan rna con
ma r9ng sang cac quysn kinh t~, van hoa, xa h9i cua con nguai va ma r9ng sang cac quysn kinh t~, van hoa, xa h9i cua con nguai va
cong dan; m6' r()ng va hoan thi~n cac thi~t ch~ dan chu, d~c bi~t la cong dan; m6' r()ng va hoan thi~n cac thi~t ch~ dan chu, d~c bi~t la
tang cuang cac y~u t6 bao v~ cac quysn con nguai va cong dan tang cuang cac y~u t6 bao v~ cac quysn con nguai va cong dan
trong hi~n phap; tang cuang cac thi~t ch~ bao hi~n va xay dvng trong hi~n phap; tang cuang cac thi~t ch~ bao hi~n va xay dvng
nha nu6c phap quySn. Giai dol;ln thu bay va cling la giai dol;ln hi~n nha nu6c phap quySn. Giai dol;ln thu bay va cling la giai dol;ln hi~n
nay la giai dol;ln chu nghia hi~n phap phat tri6n hoan thi~n nh~t vi nay la giai dol;ln chu nghia hi~n phap phat tri6n hoan thi~n nh~t vi
trong giai dol;ln nay, chu nghia hi~n phap va bao V~ hi~n phap trong giai dol;ln nay, chu nghia hi~n phap va bao V~ hi~n phap
mang tinh toan cftu h6a, d6ng nghTa v6i vi~c hoan thi~n cac thi~t mang tinh toan cftu h6a, d6ng nghTa v6i vi~c hoan thi~n cac thi~t
ch~ cua nha nu6c phap quySn (Rule of law), nang cao hon nua cac ch~ cua nha nu6c phap quySn (Rule of law), nang cao hon nua cac
bi~n phap thvc hi~n, bao v~ ch~ d9 dan chu va ki6m soat quysn bi~n phap thvc hi~n, bao v~ ch~ d9 dan chu va ki6m soat quysn
lvc nha nuac, bao v~ cac quySn con ngueri va quysn cong dan. lvc nha nuac, bao v~ cac quySn con ngueri va quysn cong dan.
Day la giai dol;ln rna hi~n phap tr6' thanh m9t trong nhfing cong C\1 Day la giai dol;ln rna hi~n phap tr6' thanh m9t trong nhfing cong C\1
c6 hi~u qua nh~t cua t~t ca cac qu6c gia tren th~ gi6i trong vi~c c6 hi~u qua nh~t cua t~t ca cac qu6c gia tren th~ gi6i trong vi~c
d~u tranh vi sv tv do, dan chu, binh d~ng, hl;lnh phuc, vi hoa binh d~u tranh vi sv tv do, dan chu, binh d~ng, hl;lnh phuc, vi hoa binh
va ti~n b9 xa h()i, vi S\f nghi~p bao v~ cac quySn con ngueri va va ti~n b9 xa h()i, vi S\f nghi~p bao v~ cac quySn con ngueri va
cong dan trong phl;lm vi toan th~ gi6i. cong dan trong phl;lm vi toan th~ gi6i.
3. cAc CHUC NANG CUA HIEN PHAP 3. cAc CHUC NANG CUA HIEN PHAP
Hi~n phap c6 cac chuc nang sau day: Hi~n phap c6 cac chuc nang sau day:
Thu nhJt, hi~n phap xac l~p cac nguyen t~c CCY ban cua ch~ dQ Thu nhJt, hi~n phap xac l~p cac nguyen t~c CCY ban cua ch~ dQ
chinh tri, chinh sach kinh t~, van h6a, xa h()i, khoa h9c, kT thu~t, chinh tri, chinh sach kinh t~, van h6a, xa h()i, khoa h9c, kT thu~t,
cong ngh~, qu6c phong, an ninh qu6c gia, du(mg 16i d6i n()i, d6i cong ngh~, qu6c phong, an ninh qu6c gia, du(mg 16i d6i n()i, d6i
ngol;li. Cac nguyen t~c ca ban cua ch~ d9 chinh tri thuang duqc ngol;li. Cac nguyen t~c ca ban cua ch~ d9 chinh tri thuang duqc
thi~t l~p trong cac ban hi~n phap la chu quysn t6i cao cua nha thi~t l~p trong cac ban hi~n phap la chu quysn t6i cao cua nha
nu6c thu()c vS nhan dan; t~t ca quySn lvc nha nu6c xu~t phat tir nu6c thu()c vS nhan dan; t~t ca quySn lvc nha nu6c xu~t phat tir
nhan dan; mQi cong dan binh d~ng tru6c phap lu~t, nha nu6c ton nhan dan; mQi cong dan binh d~ng tru6c phap lu~t, nha nu6c ton
tr9ng va bao v~ cac quySn con ngueri, quySn c6ng dan, nguyen t~c tr9ng va bao v~ cac quySn con ngueri, quySn c6ng dan, nguyen t~c
xay dvng nha nu&c phap quysn ... xay dvng nha nu&c phap quysn ...
50 GS. TS. Thai Vlnh Thiing 50 GS. TS. Thai Vlnh Thiing
Thu hai, hi~n phap xac djnh each thuc tb chuc quySn h)'c nha Thu hai, hi~n phap xac djnh each thuc tb chuc quySn h)'c nha
nu6c. Cac hi~n phap quy djnh each thuc thanh l~p va each thuc nu6c. Cac hi~n phap quy djnh each thuc thanh l~p va each thuc
XaC l~p m6i quan h~ gifra cac CO' quan nha nu6c l~p phap, hanh XaC l~p m6i quan h~ gifra cac CO' quan nha nu6c l~p phap, hanh
phap va tu phap. Qua quy dinh cua hiSn phap, chung ta co ths xac phap va tu phap. Qua quy dinh cua hiSn phap, chung ta co ths xac
djnh hinh thuc chinh thS la c{)ng hoa tbng th6ng, c{)ng hoa nghi djnh hinh thuc chinh thS la c{)ng hoa tbng th6ng, c{)ng hoa nghi
vi~n, c{)ng hoa luang tinh hay quan chu l~p hi~n. Qua quy djnh vi~n, c{)ng hoa luang tinh hay quan chu l~p hi~n. Qua quy djnh
cua hi~n phap, chung ta cung co ths xac dinh nguyen t~c tb chuc cua hi~n phap, chung ta cung co ths xac dinh nguyen t~c tb chuc
quySn lgc nha nu6c la phan chia quySn lvc va kiSm ch~ d6i trQng quySn lgc nha nu6c la phan chia quySn lvc va kiSm ch~ d6i trQng
giua ba nhanh quysn lvc l~p phap, hanh phap va tu phap hay la giua ba nhanh quysn lvc l~p phap, hanh phap va tu phap hay la
nguyen t~c t~p quySn. nguyen t~c t~p quySn.
Thu ba, hi~n phap la van ban xac l~p va bao v~ cac quySn con Thu ba, hi~n phap la van ban xac l~p va bao v~ cac quySn con
nguai va quySn cong dan. Do hi~n phap la lu~t CO' ban cua nha nguai va quySn cong dan. Do hi~n phap la lu~t CO' ban cua nha
nu6c, c6 hi~u lvc phap li cao nh~t nen cac quy djnh cua hi~n phap nu6c, c6 hi~u lvc phap li cao nh~t nen cac quy djnh cua hi~n phap
vs vi~c thua nh~n va bao dam thvc hi9n cac quysn con nguai va vs vi~c thua nh~n va bao dam thvc hi9n cac quysn con nguai va
cong dan dong vai tro quan trQng trong vi~c bao v~ cac quySn con cong dan dong vai tro quan trQng trong vi~c bao v~ cac quySn con
nguai va cong dan. nguai va cong dan.
Thu tu, hi~n phap la "ban kh~ u6c xa h{)i", theo d6 nhan dan Thu tu, hi~n phap la "ban kh~ u6c xa h{)i", theo d6 nhan dan
chinh thuc trao quySn cho cac ca quan nha nu6c: Trao quySn l~p chinh thuc trao quySn cho cac ca quan nha nu6c: Trao quySn l~p
phap cho nghi vi9n (ho~c qu6c h{)i), trao quySn hanh phap cho phap cho nghi vi9n (ho~c qu6c h{)i), trao quySn hanh phap cho
chinh phu (ho~c tbng th6ng), trao quySn tu phap cho toa an. HiSn chinh phu (ho~c tbng th6ng), trao quySn tu phap cho toa an. HiSn
phap la ngu6n hinh thanh nen cac ca quan quySn lvc nha nu6c, la phap la ngu6n hinh thanh nen cac ca quan quySn lvc nha nu6c, la
dism tva cua quysn lvc hqp phap. dism tva cua quysn lvc hqp phap.
sa
Thu niim, hi~n phap la d~o lu~t g6c, la lu~t CO' vi v~y n6 la sa
Thu niim, hi~n phap la d~o lu~t g6c, la lu~t CO' vi v~y n6 la
"lu~t illy"'
tU cac quy djnh cua n6 hang lo~t cac lu~t va cac van "lu~t illy"'
tU cac quy djnh cua n6 hang lo~t cac lu~t va cac van
ban phap lu~t khac ra dai, vi v~y c6 thS coi hi~n phap la tinh tuy ban phap lu~t khac ra dai, vi v~y c6 thS coi hi~n phap la tinh tuy
cua phap lu~t, la "tinh thAn phap lu~t" cua m9t qu6c gia. cua phap lu~t, la "tinh thAn phap lu~t" cua m9t qu6c gia.
Thu sau, hi~n phap la van ban gi6i h~n quySn lvc cua cac CO' Thu sau, hi~n phap la van ban gi6i h~n quySn lvc cua cac CO'
quan nha nu6c, vi v~y hi~n phap la cong cv chu y~u dS nhan dan quan nha nu6c, vi v~y hi~n phap la cong cv chu y~u dS nhan dan
kiSm soat quySn lvc nha nu6c, la cong cv chu ySu dS thi~t l~p tr~t kiSm soat quySn lvc nha nu6c, la cong cv chu ySu dS thi~t l~p tr~t
1\f phap lu~t, tr~t tv xa h{)i. 1\f phap lu~t, tr~t tv xa h{)i.
GS. TS. Thai Vlnh Thfmg 51 GS. TS. Thai Vlnh Thfmg 51
4. cAu TRUC CUA HIEN PHAP 4. cAu TRUC CUA HIEN PHAP
M9t ban hiSn phap thong thuemg c6 cftu true gbm 3 phftn: Lai M9t ban hiSn phap thong thuemg c6 cftu true gbm 3 phftn: Lai
n6i dftu, n9i dung CO' ban va diSu khoan chuySn tiSp. n6i dftu, n9i dung CO' ban va diSu khoan chuySn tiSp.
Lai n6i dftu cua hiSn phap thuemg neu mvc dich ban hanh hiSn Lai n6i dftu cua hiSn phap thuemg neu mvc dich ban hanh hiSn
phap, hoan canh, lich su ra dai cua hiSn phap ho~c tom tit qua phap, hoan canh, lich su ra dai cua hiSn phap ho~c tom tit qua
trinh phat triSn cua dftt nu6c. Cling c6 nhfrng ban hiSn phap neu trinh phat triSn cua dftt nu6c. Cling c6 nhfrng ban hiSn phap neu
len cac nguyen tic CO' ban cua hiSn phap nhu HiSn phap nam 1946 len cac nguyen tic CO' ban cua hiSn phap nhu HiSn phap nam 1946
cua Vi9t Nam. Lai n6i dftu cua hiSn phap thuang duqc v~n dvng cua Vi9t Nam. Lai n6i dftu cua hiSn phap thuang duqc v~n dvng
dS giai thich, dS hiSu va ap dvng cac quy dinh cua hiSn phap. Tuy dS giai thich, dS hiSu va ap dvng cac quy dinh cua hiSn phap. Tuy
nhien, cling c6 nhfrng truemg hqp d~c bi9t nhu HiSn phap nam nhien, cling c6 nhfrng truemg hqp d~c bi9t nhu HiSn phap nam
1958 cua C()ng hoa Phap tuyen b6 Ban tuyen ngon nhan quySn va 1958 cua C()ng hoa Phap tuyen b6 Ban tuyen ngon nhan quySn va
dan quySn nam 1789 cua Phap la m9t phftn cua HiSn phap (va dan quySn nam 1789 cua Phap la m9t phftn cua HiSn phap (va
trong lftn sua d6i nam 2005 b6 sung HiSn chuang moi truemg nam trong lftn sua d6i nam 2005 b6 sung HiSn chuang moi truemg nam
2004 cling la m()t phftn cua HiSn phap ). 2004 cling la m()t phftn cua HiSn phap ).
Phftn n()i dung CO' ban cua hiSn phap bao g6m cac quy dinh vS Phftn n()i dung CO' ban cua hiSn phap bao g6m cac quy dinh vS
ch€ d9 chinh tri, ch€ d9 nha nu&c va xa h9i, cac quy dinh vs cac ch€ d9 chinh tri, ch€ d9 nha nu&c va xa h9i, cac quy dinh vs cac
nguyen tic t6 chuc b() may nha nu6c, t6 chuc thvc hi9n cac quySn nguyen tic t6 chuc b() may nha nu6c, t6 chuc thvc hi9n cac quySn
l~p phap, hanh phap, tu phap, chinh quysn dia phuang, quysn va l~p phap, hanh phap, tu phap, chinh quysn dia phuang, quysn va
nghia V\1 CO' ban cua con nguai va cong dan, v€ hi9u lgc cua hiSn nghia V\1 CO' ban cua con nguai va cong dan, v€ hi9u lgc cua hiSn
phap va thu tvc sua d6i hiSn phap. phap va thu tvc sua d6i hiSn phap.
Phftn diSu khoan chuySn tiSp va diSu khoan cu6i cling quy Phftn diSu khoan chuySn tiSp va diSu khoan cu6i cling quy
dinh trinh tl)' hi~n phap c6 hi9u h.rc, xac dinh thai h~n c6 hi~u lvc dinh trinh tl)' hi~n phap c6 hi9u h.rc, xac dinh thai h~n c6 hi~u lvc
cua m9t s6 disu khoan cua hiSn phap, xac dinh thai h~n va trinh tlJ cua m9t s6 disu khoan cua hiSn phap, xac dinh thai h~n va trinh tlJ
thay d6i nhfrng thiSt chS hiSn phap eli b&ng thiSt chS hiSn phap m6i. thay d6i nhfrng thiSt chS hiSn phap eli b&ng thiSt chS hiSn phap m6i.
Ngoai ba phftn ca ban tren, m()t s6 hiSn phap con c6 them m()t Ngoai ba phftn ca ban tren, m()t s6 hiSn phap con c6 them m()t
s6 diSu khoan b6 sung nhu HiSn phap Indonesia nam 1945, HiSn s6 diSu khoan b6 sung nhu HiSn phap Indonesia nam 1945, HiSn
phap AnD() nam 1950 ... phap AnD() nam 1950 ...
5. PHAN LOAI HIEN PHAP 5. PHAN LOAI HIEN PHAP
Vi9c phan lo~i hiSn phap c6 thS dva tren cac tieu chi khac nhau. Vi9c phan lo~i hiSn phap c6 thS dva tren cac tieu chi khac nhau.
- Theo thai gian ban hanh c6 thS phan lo~i thanh hiSn phap c6 - Theo thai gian ban hanh c6 thS phan lo~i thanh hiSn phap c6
52 GS. TS. Thai Vfnh Thiing 52 GS. TS. Thai Vfnh Thiing
di~n va hiSn phap hi~n d~i: HiSn phap cb di~n la cac ban hiSn di~n va hiSn phap hi~n d~i: HiSn phap cb di~n la cac ban hiSn
phap ban hanh vao thS ki XVIII va XIX, hiSn phap hi~n d~i la cac phap ban hanh vao thS ki XVIII va XIX, hiSn phap hi~n d~i la cac
ban hiSn phap ban hanh sau thai ki nay. HiSn phap cb di~n thuang ban hiSn phap ban hanh sau thai ki nay. HiSn phap cb di~n thuang
c6 d6i tuqng di~u chinh h~p hon hiSn phap hi~n d~i. Thong thuang, c6 d6i tuqng di~u chinh h~p hon hiSn phap hi~n d~i. Thong thuang,
hiSn phap cb di~n chi quy dinh v~ tb chuc b9 may nha nuac va cac hiSn phap cb di~n chi quy dinh v~ tb chuc b9 may nha nuac va cac
quy~n dan Sl,l', chinh tri cua con nguai va cong dan. Hi~n phap hi~n quy~n dan Sl,l', chinh tri cua con nguai va cong dan. Hi~n phap hi~n
d~i m& r()ng hon ph~m vi di~u chinh, khong nhfing v~ b9 may nha d~i m& r()ng hon ph~m vi di~u chinh, khong nhfing v~ b9 may nha
nuac rna con v~ ca chinh sach kinh te, van hoa, xa h9i va cac nuac rna con v~ ca chinh sach kinh te, van hoa, xa h9i va cac
quy~n kinh ts, van hoa, xa h9i cua con nguai va cong dan. quy~n kinh ts, van hoa, xa h9i cua con nguai va cong dan.
- Theo hinh thuc th~ hi~n hiSn phap c6 th~ chia thanh hiSn - Theo hinh thuc th~ hi~n hiSn phap c6 th~ chia thanh hiSn
phap thanh van va hiSn phap bfit thanh van: phap thanh van va hiSn phap bfit thanh van:
+ HiSn phap thanh van la m()t van ban nhfrt dinh quy dinh v~ + HiSn phap thanh van la m()t van ban nhfrt dinh quy dinh v~
tb chuc quy~n lvc nha nu6c, quy~n con nguai, quy~n cong dan, tb chuc quy~n lvc nha nu6c, quy~n con nguai, quy~n cong dan,
duqc quy dinh la lu~t ca ban cua nha nu6c, c6 hi~u 1\rc phap If cao duqc quy dinh la lu~t ca ban cua nha nu6c, c6 hi~u 1\rc phap If cao
nhfrt. Hftu hSt cac nu6c tren thS gi6i d~u c6 hiSn phap thanh van nhfrt. Hftu hSt cac nu6c tren thS gi6i d~u c6 hiSn phap thanh van
nhu HiSn phap Hoa Ky nam 1787, HiSn phap Phap nam 1958, nhu HiSn phap Hoa Ky nam 1787, HiSn phap Phap nam 1958,
HiSn phap Nga nam 1993, HiSn phap Vi~t Nam nam 2013 ... HiSn phap Nga nam 1993, HiSn phap Vi~t Nam nam 2013 ...
+ HiSn phap bfrt thanh van la t~p hqp m()t s6 lu~t, t~p quan + HiSn phap bfrt thanh van la t~p hqp m()t s6 lu~t, t~p quan
quan trQng duqc coi la lu~t ca ban cua nha nu6c. Vi dZ:t, HiSn phap quan trQng duqc coi la lu~t ca ban cua nha nu6c. Vi dZ:t, HiSn phap
cua Anh bao g6m Lu~t tb chuc Nghi vi~n, Lu~t tb chuc Chinh cua Anh bao g6m Lu~t tb chuc Nghi vi~n, Lu~t tb chuc Chinh
phu, Lu~t thira kS ngai vang va m()t s6 t~p quan quan trQng trong phu, Lu~t thira kS ngai vang va m()t s6 t~p quan quan trQng trong
tb chuc va ho~t d()ng cua b9 may nha nu6c. Chi c6 it nu6c khong tb chuc va ho~t d()ng cua b9 may nha nu6c. Chi c6 it nu6c khong
c6 hiSn phap thanh van nhu: Anh, New Zealand, Israel, Thvy Di~n. c6 hiSn phap thanh van nhu: Anh, New Zealand, Israel, Thvy Di~n.
- Theo thu tvc sua dbi hiSn phap c6 th~ phan thanh hiSn phap - Theo thu tvc sua dbi hiSn phap c6 th~ phan thanh hiSn phap
cirng va hi en phap m~m: cirng va hi en phap m~m:
Can cu vao mire d9 kh6 hay d6 trong vi~c sua dbi hiSn phap, Can cu vao mire d9 kh6 hay d6 trong vi~c sua dbi hiSn phap,
nha lu~t hQc nguai Anh Viscount James Bryce (1838- 1922) chia nha lu~t hQc nguai Anh Viscount James Bryce (1838- 1922) chia
hiSn phap thanh hai lo~i la hiSn phap cirng (rigid Constitution) va hiSn phap thanh hai lo~i la hiSn phap cirng (rigid Constitution) va
hiSn phap m~m (flexible Constitution). 1 HiSn phap cirng la hiSn hiSn phap m~m (flexible Constitution). 1 HiSn phap cirng la hiSn
1 1
Viscount James Bryce: Flexible and Rigid Constitution, Studies in History and Viscount James Bryce: Flexible and Rigid Constitution, Studies in History and
Juriprudence, New York: Oxford University Press, 1901, p. 124-231. Juriprudence, New York: Oxford University Press, 1901, p. 124-231.
phap ma vi~c sua d6i phai tuan theo m<)t quy trinh d~c bi~t. N ~u phap ma vi~c sua d6i phai tuan theo m<)t quy trinh d~c bi~t. N ~u
thong qua lu~t thong thuemg chi c~n da s6 (tren 50%) s6 nghi s1 thong qua lu~t thong thuemg chi c~n da s6 (tren 50%) s6 nghi s1
nhftt tri tan thanh thi sua d6i hi~n phap it nhftt phai duqc 2/3 s6 nhftt tri tan thanh thi sua d6i hi~n phap it nhftt phai duqc 2/3 s6
nghi s1 tan thanh. d m<)t s6 nu6c con phai thong qua thu tl)c trung nghi s1 tan thanh. d m<)t s6 nu6c con phai thong qua thu tl)c trung
c~u dan y ho~c phai duqc 3/4 ca quan l~p phap cua cac bang phe c~u dan y ho~c phai duqc 3/4 ca quan l~p phap cua cac bang phe
chuftn nhu a Hoa Ky. Hi~n phap m6m la hi~n phap c6 thu tl)c sua chuftn nhu a Hoa Ky. Hi~n phap m6m la hi~n phap c6 thu tl)c sua
d6i dan gian nhu m<)t d~o lu~t thong thuemg. Vi dl:l, a Anh, Nghi d6i dan gian nhu m<)t d~o lu~t thong thuemg. Vi dl:l, a Anh, Nghi
vi~n c6 thS sua d6i hi~n phap nhu m<)t lu~t thong thuemg. vi~n c6 thS sua d6i hi~n phap nhu m<)t lu~t thong thuemg.
Ngoai ba each phan lo~i CCJ ban tren day, theo thai gian t6n t~i Ngoai ba each phan lo~i CCJ ban tren day, theo thai gian t6n t~i
cua hi~n phap co ths chia hi~n phap thanh hi8n phap t~m thai va cua hi~n phap co ths chia hi~n phap thanh hi8n phap t~m thai va
hi~n phap lau dai; theo ch~ d<) chinh tri c6 th€ phan chia thanh hi~n phap lau dai; theo ch~ d<) chinh tri c6 th€ phan chia thanh
hi~n phap tu san, hi~n phap XHCN; theo hinh thuc cftu true nha hi~n phap tu san, hi~n phap XHCN; theo hinh thuc cftu true nha
nu6c c6 thS phan chia thanh hi~n phap nha nu6c lien bang, hi~n nu6c c6 thS phan chia thanh hi~n phap nha nu6c lien bang, hi~n
phap nha nu6c dan nhftt ... phap nha nu6c dan nhftt ...
6. QUY TRiNH LAM HIEN PHAP, SUA DOl HIEN PHAP 6. QUY TRiNH LAM HIEN PHAP, SUA DOl HIEN PHAP
Theo quy dinh t~i DiSu 120 Hi~n phap Vi~t Nam nam 2013, Theo quy dinh t~i DiSu 120 Hi~n phap Vi~t Nam nam 2013,
quy trinh lam Hi~n phap, sua d6i Hi~n phap Vi~t Nam nhu sau: quy trinh lam Hi~n phap, sua d6i Hi~n phap Vi~t Nam nhu sau:
"1. Chit ttch nuac, Uy ban thuang Vl:l Qu6c hl)i, Chinh phit "1. Chit ttch nuac, Uy ban thuang Vl:l Qu6c hl)i, Chinh phit
hoi;ic it nhdt m9t phdn ba t6ng s6 aqi bidu Qu6c h9i c6 quyJn aJ hoi;ic it nhdt m9t phdn ba t6ng s6 aqi bidu Qu6c h9i c6 quyJn aJ
nght lam Hiin phap, sua a6i Hi~n phap. Qu6c h9i quyit iltnh vi¢c nght lam Hiin phap, sua a6i Hi~n phap. Qu6c h9i quyit iltnh vi¢c
lam Hiin phap, sua tt6i Hiin phap khi c6 it nhdt hai phdn ba t6ng lam Hiin phap, sua tt6i Hiin phap khi c6 it nhdt hai phdn ba t6ng
s6 aqi bidu Qu6c h9i bidu quyit tan thanh. s6 aqi bidu Qu6c h9i bidu quyit tan thanh.
2. Qu6c h9i thanh l(ip Uy ban d71 thao Hidn phap. Thanh phdn, 2. Qu6c h9i thanh l(ip Uy ban d71 thao Hidn phap. Thanh phdn,
s6 lu(fng thanh vien, nhi?m Vl:l va quyJn hqn cita Uy ban d11 thao s6 lu(fng thanh vien, nhi?m Vl:l va quyJn hqn cita Uy ban d11 thao
Hiin phap do Qu6c h9i quyit iltnh theo aJ nght cita Uy ban Hiin phap do Qu6c h9i quyit iltnh theo aJ nght cita Uy ban
thuang Vl:l Qu6c hl)i. thuang Vl:l Qu6c hl)i.
3. Uy ban d11 thao Hiin phap soqn thao, t6 chuc ldy y kiin 3. Uy ban d11 thao Hiin phap soqn thao, t6 chuc ldy y kiin
nhan dan va trinh Qu6c h9i d11 thao Hiin phap. nhan dan va trinh Qu6c h9i d11 thao Hiin phap.
4. Hiin phap aU(JC thong qua khi c6 it nhdt hai phdn ba t6ng 4. Hiin phap aU(JC thong qua khi c6 it nhdt hai phdn ba t6ng
s6 ilqi bidu Qu6c h9i bidu quyit tan thanh. Vi?c trung cdu y dan s6 ilqi bidu Qu6c h9i bidu quyit tan thanh. Vi?c trung cdu y dan
vJ Hidn phap do Qu6c h9i quyit iltnh. vJ Hidn phap do Qu6c h9i quyit iltnh.
5. Thai hc;tn c6ng b6, thai aidm c6 hi?u b;c cita HiJn phap do 5. Thai hc;tn c6ng b6, thai aidm c6 hi?u b;c cita HiJn phap do
Qu6c hr)i quyJt ajnh ". Qu6c hr)i quyJt ajnh ".
d m()t s6 nu6c, quy trinh lam hiSn phap, sua d6i hiSn phap d m()t s6 nu6c, quy trinh lam hiSn phap, sua d6i hiSn phap
duqc kSt thuc b&ng tnmg cftu dan y. Theo quy dinh t~i DiSu 89 duqc kSt thuc b&ng tnmg cftu dan y. Theo quy dinh t~i DiSu 89
HiSn phap nam 1958 cua C()ng hoa Phap, T6ng th6ng theo dS nghi HiSn phap nam 1958 cua C()ng hoa Phap, T6ng th6ng theo dS nghi
cua Thu tu&ng va cac thanh vien cua N ghi vi~n c6 quySn dua ra cua Thu tu&ng va cac thanh vien cua N ghi vi~n c6 quySn dua ra
sang kiSn sua d6i HiSn phap. D-g thao sua d6i HiSn phap phai sang kiSn sua d6i HiSn phap. D-g thao sua d6i HiSn phap phai
duqc ca hai vi~n th6ng nhftt thong qua. N ()i dung sua d6i HiSn duqc ca hai vi~n th6ng nhftt thong qua. N ()i dung sua d6i HiSn
phap chi chinh thuc c6 hi~u hrc sau khi duqc nhan dan thong qua phap chi chinh thuc c6 hi~u hrc sau khi duqc nhan dan thong qua
trong m()t cu()c tnmg cftu dan y. Tuy nhien, nSu trong cu()c bo trong m()t cu()c tnmg cftu dan y. Tuy nhien, nSu trong cu()c bo
phiSu chung cua hai vi~n do T6ng th6ng dS nghi, nSu s6 phiSu d~t phiSu chung cua hai vi~n do T6ng th6ng dS nghi, nSu s6 phiSu d~t
duqc m3/5 tra len thi khong cftn phc\i t6 chuc tnmg cftu dan y. duqc m3/5 tra len thi khong cftn phc\i t6 chuc tnmg cftu dan y.
d Hoa Ky, theo quy dinh cua HiSn phap nam 1787, vi~c sua d Hoa Ky, theo quy dinh cua HiSn phap nam 1787, vi~c sua
d6i HiSn phap chi c6 hi~u 1-gc khi duqc it nhftt 2/3 s6 nghi si cua d6i HiSn phap chi c6 hi~u 1-gc khi duqc it nhftt 2/3 s6 nghi si cua
hai Vi~n thong qua va dUQ'C 3/4 cac CO' quan l~p phap cua cac bang hai Vi~n thong qua va dUQ'C 3/4 cac CO' quan l~p phap cua cac bang
phe chufin. d Due, theo quy dinh cua HiSn phap nam 1949, vi~c phe chufin. d Due, theo quy dinh cua HiSn phap nam 1949, vi~c
sua d6i HiSn phap phai duqc it nhftt 2/3 nghi Sl cua hai vi~n thong sua d6i HiSn phap phai duqc it nhftt 2/3 nghi Sl cua hai vi~n thong
qua, d6ng thai phai dUQ'C it nhftt 2/3 CO' quan l~p phap CUa cac qua, d6ng thai phai dUQ'C it nhftt 2/3 CO' quan l~p phap CUa cac
bang phe chufin (DiSu 144). Theo quy dinh cua HiSn phap Italia bang phe chufin (DiSu 144). Theo quy dinh cua HiSn phap Italia
nam 1947' cac lu~t sua d6i HiSn phap va cac lu~t mang tinh HiSn nam 1947' cac lu~t sua d6i HiSn phap va cac lu~t mang tinh HiSn
phap khac duqc thong qua bai m6i vi~n sau hai lftn thao lu~n lien phap khac duqc thong qua bai m6i vi~n sau hai lftn thao lu~n lien
tiSp, each nhau t6i thisu la 3 thang va cAn duqc chftp thu~n cua da tiSp, each nhau t6i thisu la 3 thang va cAn duqc chftp thu~n cua da
s6 thanh vien cua m6i vi~n trong lftn bo phiSu thu hai (DiSu 138). s6 thanh vien cua m6i vi~n trong lftn bo phiSu thu hai (DiSu 138).
Cac lu~t nay se duqc dua ra tnmg cftu dan y nSu trong vong 3 Cac lu~t nay se duqc dua ra tnmg cftu dan y nSu trong vong 3
thang sau khi Nghi vi~n cong b6, c6 y kiSn tiSn hanh tnmg cftu thang sau khi Nghi vi~n cong b6, c6 y kiSn tiSn hanh tnmg cftu
dan y m it nhftt 1/5 s6 thanh vien Nghi vi~n ho~c 500.000 cu tri dan y m it nhftt 1/5 s6 thanh vien Nghi vi~n ho~c 500.000 cu tri
ho~c 5 H()i d6ng khu v-gc. Lu~t duqc tnmg cftu dan y se khong ho~c 5 H()i d6ng khu v-gc. Lu~t duqc tnmg cftu dan y se khong
duqc ban hanh nSu khong duqc da s6 phiSu hqp 1~ tan thanh. Se duqc ban hanh nSu khong duqc da s6 phiSu hqp 1~ tan thanh. Se
khong c6 CUQC trung cftu dan y nSu (y ca Thuqng vi~n va 'H~ vi~n khong c6 CUQC trung cftu dan y nSu (y ca Thuqng vi~n va 'H~ vi~n
vi~c biSu quySt thong qua v6i ti 1~ phiSu thu~n 6 lftn bo phiSu thu vi~c biSu quySt thong qua v6i ti 1~ phiSu thu~n 6 lftn bo phiSu thu
hai d~t m2/3 tra len s6 phiSu thu~n. hai d~t m2/3 tra len s6 phiSu thu~n.
GS. TS. Thai Vfnh Th!ing 55 GS. TS. Thai Vfnh Th!ing 55
HiSn phap Lien bang Nga nam 1993 quy dinh quy~n kiSn HiSn phap Lien bang Nga nam 1993 quy dinh quy~n kiSn
nghi, sua d6i, b6 sung HiSn phap Lien bang N ga thu{)c v~ T 6ng nghi, sua d6i, b6 sung HiSn phap Lien bang N ga thu{)c v~ T 6ng
th6ng Lien bang, H{)i d6ng Lien bang Nga (ThuQllg nghi vi~n), th6ng Lien bang, H{)i d6ng Lien bang Nga (ThuQllg nghi vi~n),
Duma Qu6c gia (H~ nghi vi~n), Chinh phu Lien bang Nga, cac ca Duma Qu6c gia (H~ nghi vi~n), Chinh phu Lien bang Nga, cac ca
quan l~p phap cua cac chu thS Lien bang Nga, cling nhu it nh~t 1/5 quan l~p phap cua cac chu thS Lien bang Nga, cling nhu it nh~t 1/5
t6ng s6 thanh vien H{)i d6ng Lien bang ho~c 1/5 t6ng s6 d~i biSu t6ng s6 thanh vien H{)i d6ng Lien bang ho~c 1/5 t6ng s6 d~i biSu
Duma qu6c gia (Di~u 134). Theo quy dinh t~i Bi~u 135 HiSn phap Duma qu6c gia (Di~u 134). Theo quy dinh t~i Bi~u 135 HiSn phap
Lien bang N ga, cac quy dinh t~i Chuang 1 (N Sn tang cua chS d{) Lien bang N ga, cac quy dinh t~i Chuang 1 (N Sn tang cua chS d{)
HiSn phap - cac nguyen t~c chung), Chuang 2 (Cac quy~n va n,r HiSn phap - cac nguyen t~c chung), Chuang 2 (Cac quy~n va n,r
do cua con nguai va cong dan), Chuang 9 (Cac tu chinh an va do cua con nguai va cong dan), Chuang 9 (Cac tu chinh an va
vi~c sua d6i HiSn phap) khong thS sua d6i b6i N ghi vi~n Lien vi~c sua d6i HiSn phap) khong thS sua d6i b6i N ghi vi~n Lien
bang. N Su kiSn nghi v~ vi~c sua d6i cac quy dinh t~i cac chuang bang. N Su kiSn nghi v~ vi~c sua d6i cac quy dinh t~i cac chuang
1, 2, 9 cua HiSn phap Lien bang Nga duqc 3/5 t6ng s6 thanh vien 1, 2, 9 cua HiSn phap Lien bang Nga duqc 3/5 t6ng s6 thanh vien
cua Thuqng vi~n va H~ vi~n ung h{), H{)i nghi l~p hiSn duqc tri~u cua Thuqng vi~n va H~ vi~n ung h{), H{)i nghi l~p hiSn duqc tri~u
t~p theo quy dinh cua HiSn phap Lien bang. H{)i nghi l~p hiSn t~p theo quy dinh cua HiSn phap Lien bang. H{)i nghi l~p hiSn
ho~c quySt dinh khong sua d6i HiSn phap ho~c so~n thao HiSn ho~c quySt dinh khong sua d6i HiSn phap ho~c so~n thao HiSn
phap m6i cua Lien bang N ga. H{)i nghi l~p hiSn thong qua dv thao phap m6i cua Lien bang N ga. H{)i nghi l~p hiSn thong qua dv thao
bai it nh~t 213 t6ng s6 phisu cua d~i biSu ho~c quyst dinh trung bai it nh~t 213 t6ng s6 phisu cua d~i biSu ho~c quyst dinh trung
cftu phuc quySt to an dan. HiSn phap Lien bang N ga duqc thong cftu phuc quySt to an dan. HiSn phap Lien bang N ga duqc thong
qua khi c6 han m{)t nua t6ng s6 cu tri tham gia bo phiSu tan thanh, qua khi c6 han m{)t nua t6ng s6 cu tri tham gia bo phiSu tan thanh,
v6i di~u ki~n phai c6 han m{)t nua t6ng s6 cu tri tham gia phuc v6i di~u ki~n phai c6 han m{)t nua t6ng s6 cu tri tham gia phuc
quySt. Theo quy dinh t~i Di~u 136 HiSn phap Lien bang Nga nam quySt. Theo quy dinh t~i Di~u 136 HiSn phap Lien bang Nga nam
1993, cac tu chinh an d6i v6i Chuang 3 (ChS d() Lien bang - phan 1993, cac tu chinh an d6i v6i Chuang 3 (ChS d() Lien bang - phan
dinh thfim quy~n cua lien bang va cac bang), Chuang 4 (T6ng dinh thfim quy~n cua lien bang va cac bang), Chuang 4 (T6ng
th6ng Lien bang Nga), Chuang 5 (Nghi vi~n Lien bang Nga), th6ng Lien bang Nga), Chuang 5 (Nghi vi~n Lien bang Nga),
Chuang 6 (Chinh phu Lien bang Nga), Chuang 7 (Quy~n lvc tu Chuang 6 (Chinh phu Lien bang Nga), Chuang 7 (Quy~n lvc tu
phap), Chuang 8 (Tv quan dia phuang) HiSn phap duqc thong qua phap), Chuang 8 (Tv quan dia phuang) HiSn phap duqc thong qua
theo trinh n.r phai duqc it nh~t 2/3 t6ng s6 d~i biSu cua ThuQllg theo trinh n.r phai duqc it nh~t 2/3 t6ng s6 d~i biSu cua ThuQllg
vi~n va H~ vi~n tan thanh va c6 hi~u hrc sau khi nh~n duqc S\1' tan vi~n va H~ vi~n tan thanh va c6 hi~u hrc sau khi nh~n duqc S\1' tan
thanh cua cac ca quan l~p phap cua it nh~t 2/3 t6ng s6 cac chu thS thanh cua cac ca quan l~p phap cua it nh~t 2/3 t6ng s6 cac chu thS
Lien bang. Lien bang.
7. cAc MO HiNH Cd QUAN BAO HIEN 7. cAc MO HiNH Cd QUAN BAO HIEN
Do hiSn phap c6 vai tro quan tr9ng trong dai s6ng cua nha Do hiSn phap c6 vai tro quan tr9ng trong dai s6ng cua nha
nu&c va xa h9i nen cac nha nu&c hi~n d~i ngay nay dSu coi vi~c nu&c va xa h9i nen cac nha nu&c hi~n d~i ngay nay dSu coi vi~c
bao v~ hiSn phap nhu m9t nhi~m V\1 thiSt y~u trong vi~c xay dgng bao v~ hiSn phap nhu m9t nhi~m V\1 thiSt y~u trong vi~c xay dgng
nha nu&c phap quySn. Cac nha nu&c khac nhau tren thS gi&i xay nha nu&c phap quySn. Cac nha nu&c khac nhau tren thS gi&i xay
d\ffig thiSt chS bao hiSn theo cac mo hinh khac nhau. Tren thS gi&i d\ffig thiSt chS bao hiSn theo cac mo hinh khac nhau. Tren thS gi&i
hi~n nay c6 4 mo hinh bao hiSn: hi~n nay c6 4 mo hinh bao hiSn:
7.1. Mo hinh toa an hi~n phap (Constitutional Court) 7.1. Mo hinh toa an hi~n phap (Constitutional Court)
Mo hinh toa an hiSn phap la mo hinh bao hiSn ph6 biSn cua Mo hinh toa an hiSn phap la mo hinh bao hiSn ph6 biSn cua
cac nu&c chau Au, xuAt hi~n dclu tien aAo vao nam 1920. Sau Ao, cac nu&c chau Au, xuAt hi~n dclu tien aAo vao nam 1920. Sau Ao,
cac nu&c chau Au da thanh l~p toa an hi€n phap la Italia nam cac nu&c chau Au da thanh l~p toa an hi€n phap la Italia nam
1947, Due nam 1949, Nam Tu nam 1963, B6 Dao Nha nam 1976, 1947, Due nam 1949, Nam Tu nam 1963, B6 Dao Nha nam 1976,
Tay Ban Nha nam 1978, Hy L~p nam 1979, Ba Lan nam 1982, Tay Ban Nha nam 1978, Hy L~p nam 1979, Ba Lan nam 1982,
Hungary nam 1983, Nga nam 1993, Belarus nam 1994, Ukraine Hungary nam 1983, Nga nam 1993, Belarus nam 1994, Ukraine
nam 1996, Czech nam 1997. Mo hinh nay cling da duqc ap dt)ng a nam 1996, Czech nam 1997. Mo hinh nay cling da duqc ap dt)ng a
cac nu&c chau A (trong d6 c6 ca cac nu&c Dong N am A) nhu Th6 cac nu&c chau A (trong d6 c6 ca cac nu&c Dong N am A) nhu Th6
Nhi Ki nam 1961, Co-oet nam 1962, Han Qu6c nam 1988, Mong Nhi Ki nam 1961, Co-oet nam 1962, Han Qu6c nam 1988, Mong
c6 (Mongolia) nam 1992, Uzbekistan nam 1992, Grudia nam c6 (Mongolia) nam 1992, Uzbekistan nam 1992, Grudia nam
1995, Ac-me-nia nam 1995, Azerbaijan nam 1995, Thai Lan nam 1995, Ac-me-nia nam 1995, Azerbaijan nam 1995, Thai Lan nam
1997, Indonesia nam 2002 ... 1997, Indonesia nam 2002 ...
vs CO' cAu, toa an hiSn phap thong thuang c6 ru 9 dSn 15 thAm vs CO' cAu, toa an hiSn phap thong thuang c6 ru 9 dSn 15 thAm
phan, trong d6 1/3 do t6ng th6ng b6 nhi~m, 1/3 do h~ vi~n bclu phan, trong d6 1/3 do t6ng th6ng b6 nhi~m, 1/3 do h~ vi~n bclu
(ho~c do chu tjch h~ vi~n b6 nhi~m), 1/3 do thuqng vi~n bclu (ho~c (ho~c do chu tjch h~ vi~n b6 nhi~m), 1/3 do thuqng vi~n bclu (ho~c
do chu tjch thuqng vi~n b6 nhi~m). do chu tjch thuqng vi~n b6 nhi~m).
vs thAm quy6n, toa an hi€n phap co thAm quysn xem xet va vs thAm quy6n, toa an hi€n phap co thAm quysn xem xet va
phan quySt v6 cac vAn dS sau: phan quySt v6 cac vAn dS sau:
- Cac tranh chAp lien quan dSn tinh hqp hiSn cua lu~t va cac - Cac tranh chAp lien quan dSn tinh hqp hiSn cua lu~t va cac
phap l~nh da CO hi~u llJC phap li; phap l~nh da CO hi~u llJC phap li;
- Cac mau thufrn phat sinh ru vi~c phan b6 quySn h~n gifra cac - Cac mau thufrn phat sinh ru vi~c phan b6 quySn h~n gifra cac
nhanh quySn l1Jc l~p phap, hanh phap vatu phap; nhanh quySn l1Jc l~p phap, hanh phap vatu phap;
GS. TS. Thai Vlnh Th!mg 57 GS. TS. Thai Vlnh Th!mg 57
- Xem xet tinh hqp hi~n cua cac CUQC bftu cu t6ng th6ng, bftu - Xem xet tinh hqp hi~n cua cac CUQC bftu cu t6ng th6ng, bftu
cu nghi vi~n va tnmg cftu y dan; cu nghi vi~n va tnmg cftu y dan;
- Giam sat hi~n phap v~ quy~n con nguai va quy~n cong dan. - Giam sat hi~n phap v~ quy~n con nguai va quy~n cong dan.
N goai cac thftm quy~n tren, m()t s6 to a an hiSn phap nhu 6 N goai cac thftm quy~n tren, m()t s6 to a an hiSn phap nhu 6
Italia con xem xet va phan quyst v~ nh-ung cao bu9c nh&m vao Italia con xem xet va phan quyst v~ nh-ung cao bu9c nh&m vao
T6ng th6ng va cac b() truang theo cac quy dinh cua Hi~n phap. T6ng th6ng va cac b() truang theo cac quy dinh cua Hi~n phap.
7.2. Mo hinh h{)i t!Bng hi@n phap (Constitutional Council) 7.2. Mo hinh h{)i t!Bng hi@n phap (Constitutional Council)
Day la mo hinh CO' quan bao hi~n cua Phap va han muai nu6c Day la mo hinh CO' quan bao hi~n cua Phap va han muai nu6c
chau Phi, chau A chiu anh huang bcri van h6a phap li cua Phap. chau Phi, chau A chiu anh huang bcri van h6a phap li cua Phap.
Theo quy dinh t';li Di~u 56 Hi~n phap C()ng hoa Phap nam 1958, Theo quy dinh t';li Di~u 56 Hi~n phap C()ng hoa Phap nam 1958,
H()i d6ng hi~n phap bao gbm 9 thanh vien, c6 nhi~m ki 9 nam va H()i d6ng hi~n phap bao gbm 9 thanh vien, c6 nhi~m ki 9 nam va
khong duqc tai nhi~m. Trong 9 thanh vien cua H()i d6ng hi~n khong duqc tai nhi~m. Trong 9 thanh vien cua H()i d6ng hi~n
phap, 3 thanh vien do T6ng th6ng b6 nhi~m, 3 thanh vien do Chu phap, 3 thanh vien do T6ng th6ng b6 nhi~m, 3 thanh vien do Chu
tich Thuqng vi~n b6 nhi~m, 3 thanh vien do Chu tjch H';l vi~n b6 tich Thuqng vi~n b6 nhi~m, 3 thanh vien do Chu tjch H';l vi~n b6
nhi~m. Cu 3 nam m()t lftn, H9i d6ng hi~n phap thay th~ 1/3 thanh nhi~m. Cu 3 nam m()t lftn, H9i d6ng hi~n phap thay th~ 1/3 thanh
vi en. Ben C(;lnh 9 thanh vi en neu tren, cac C\fU T 6ng th6ng n~u vi en. Ben C(;lnh 9 thanh vi en neu tren, cac C\fU T 6ng th6ng n~u
khong vi li do sue khoe ho~c m ch6i tham gia d~u la thanh vien khong vi li do sue khoe ho~c m ch6i tham gia d~u la thanh vien
duang nhien va su6t dai cua H()i d6ng hi~n phap. Chu tich H9i duang nhien va su6t dai cua H()i d6ng hi~n phap. Chu tich H9i
d6ng hi~n phap do T 6ng th6ng b6 nhi~m. Trong truang hqp s6 d6ng hi~n phap do T 6ng th6ng b6 nhi~m. Trong truang hqp s6
phiSu cua cac thanh vien ngang nhau, phi~u cua Chu tich se c6 gia phiSu cua cac thanh vien ngang nhau, phi~u cua Chu tich se c6 gia
tri quySt dinh. Theo quy dinh t(;li Di~u 57 HiSn phap, nguai da la tri quySt dinh. Theo quy dinh t(;li Di~u 57 HiSn phap, nguai da la
thanh vien cua H()i d6ng hi~n phap thi khong duqc d6ng thai kiem thanh vien cua H()i d6ng hi~n phap thi khong duqc d6ng thai kiem
nhi~m b9 truang ho~c cac thanh vien cua Nghi vi~n. Cac truang nhi~m b9 truang ho~c cac thanh vien cua Nghi vi~n. Cac truang
hqp btit kha kiem nhi~m khac duqc quy dinh trong d(;lo lu~t v~ t6 hqp btit kha kiem nhi~m khac duqc quy dinh trong d(;lo lu~t v~ t6
chuc H9i d6ng hi~n phap. chuc H9i d6ng hi~n phap.
Theo quy djnh t(;li cac di~u 58, 59, 60, 61, 61-1, 62 Hi~n phap Theo quy djnh t(;li cac di~u 58, 59, 60, 61, 61-1, 62 Hi~n phap
nam 1958, H()i d6ng hi~n phap cua Phap c6 cac thftm quy~n sau: nam 1958, H()i d6ng hi~n phap cua Phap c6 cac thftm quy~n sau:
- Dam bao cho cac CUQC bftu cu T6ng th6ng Phap duqc ti~n - Dam bao cho cac CUQC bftu cu T6ng th6ng Phap duqc ti~n
hanh m()t each hqp 1~; H()i d6ng hi~n phap xem xet, giai quySt cac hanh m()t each hqp 1~; H()i d6ng hi~n phap xem xet, giai quySt cac
khi~u n(;li va cong b6 k~t qua bftu cu; khi~u n(;li va cong b6 k~t qua bftu cu;
58 GS. TS. Thai Vfnh ThJng 58 GS. TS. Thai Vfnh ThJng
- Trong truemg hqp c6 khi~u n(;li, H()i dbng hi~n phap c6 quy~n - Trong truemg hqp c6 khi~u n(;li, H()i dbng hi~n phap c6 quy~n
xem xet v~ tinh hqp 1~ cua cac CUQC bAu cu ThuQ'Ilg vi~n va Hl;l vi~n; xem xet v~ tinh hqp 1~ cua cac CUQC bAu cu ThuQ'Ilg vi~n va Hl;l vi~n;
- H()i dbng hi~n phap dam bao cho cac ho(;lt d()ng trung cAu y - H()i dbng hi~n phap dam bao cho cac ho(;lt d()ng trung cAu y
ki~n nhan dan duqc ti~n hanh hqp 1~ va tuyen b6 k~t qua trung cAu ki~n nhan dan duqc ti~n hanh hqp 1~ va tuyen b6 k~t qua trung cAu
y ki~n nhan dan; y ki~n nhan dan;
- Cac d(;lo lu~t v~ t6 chuc (nhu Lu~t t6 chuc Nghi vi~n, Lu~t t6 - Cac d(;lo lu~t v~ t6 chuc (nhu Lu~t t6 chuc Nghi vi~n, Lu~t t6
chuc Chinh phu, Lu~t t6 chuc toa an ... ) tru6c khi duqc ban hanh chuc Chinh phu, Lu~t t6 chuc toa an ... ) tru6c khi duqc ban hanh
va cac quy ch~ cua ThtrQ'Ilg vi~n, Hl;l vi~n tru6c khi duqc ap dvng va cac quy ch~ cua ThtrQ'Ilg vi~n, Hl;l vi~n tru6c khi duqc ap dvng
phai trinh len H()i d6ng hi~n phap dS xem xet tinh hqp hi~n cua phai trinh len H()i d6ng hi~n phap dS xem xet tinh hqp hi~n cua
cac van ban d6. D6i v6i cac lu~t khac, tru6c khi duqc ban hanh cac van ban d6. D6i v6i cac lu~t khac, tru6c khi duqc ban hanh
cling c6 thS duqc trinh len H()i d6ng hi~n phap dS xem xet tinh cling c6 thS duqc trinh len H()i d6ng hi~n phap dS xem xet tinh
hqp hi~n khi co yeu cAu cua T6ng th6ng, Thu tuang, Chu tich Hl;l hqp hi~n khi co yeu cAu cua T6ng th6ng, Thu tuang, Chu tich Hl;l
vi~n, Chu tich ThuQ'Ilg vi~n ho~c 60 hl;l nghi s1 ho~c 60 thuQ'Ilg vi~n, Chu tich ThuQ'Ilg vi~n ho~c 60 hl;l nghi s1 ho~c 60 thuQ'Ilg
nghi sl. Trong cac truemg hqp giam sat tru6c nhu da neu tren, H()i nghi sl. Trong cac truemg hqp giam sat tru6c nhu da neu tren, H()i
d6ng hi~n phap phai xem xet va cho y ki~n trong thai h(;ln m()t d6ng hi~n phap phai xem xet va cho y ki~n trong thai h(;ln m()t
thang. Tuy nhien, trong truemg hqp khAn c~p, theo yeu cAu cua thang. Tuy nhien, trong truemg hqp khAn c~p, theo yeu cAu cua
Chinh phu, thai h(;ln nay co thS rut ng~n l(;li con 8 ngay. Cling Chinh phu, thai h(;ln nay co thS rut ng~n l(;li con 8 ngay. Cling
trong nhfing truemg hqp n6i tren, vi~c chuySn van ban sang cho trong nhfing truemg hqp n6i tren, vi~c chuySn van ban sang cho
H()i d6ng hi~n phap xem xet tinh hqp hiSn se t(;lm dinh chi thai H()i d6ng hi~n phap xem xet tinh hqp hiSn se t(;lm dinh chi thai
h(;ln ban hanh van ban; h(;ln ban hanh van ban;
- Trong qua trinh t6 tl)ng, n~u c6 cac khiSu n(;li cho r~ng cac - Trong qua trinh t6 tl)ng, n~u c6 cac khiSu n(;li cho r~ng cac
d(;lo lu~t (da c6 hi~u lvc phap lu~t) da vi ph(;lm cac quy~n va tv do d(;lo lu~t (da c6 hi~u lvc phap lu~t) da vi ph(;lm cac quy~n va tv do
cua con nguai va cong dan duqc HiSn phap dam bao thi V\1 vi~c c6 cua con nguai va cong dan duqc HiSn phap dam bao thi V\1 vi~c c6
thS duqc Toa an hanh chinh t6i cao ho~c Toa pha an (Cour de thS duqc Toa an hanh chinh t6i cao ho~c Toa pha an (Cour de
Cassation - Toa an tu phap t6i cao) d~ trinh len H()i dbng hiSn Cassation - Toa an tu phap t6i cao) d~ trinh len H()i dbng hiSn
phap va H()i d6ng hi~n phap phai ra phan quy~t trong thai h(;ln lu~t phap va H()i d6ng hi~n phap phai ra phan quy~t trong thai h(;ln lu~t
dinh. Cac di~u ki~n ap dvng khoan nay se duqc d(;lo lu~t v~ t6 dinh. Cac di~u ki~n ap dvng khoan nay se duqc d(;lo lu~t v~ t6
chuc H()i d6ng hiSn phap quy dinh; chuc H()i d6ng hiSn phap quy dinh;
- Cac quy dinh phap lu~t hi H()i d6ng hiSn phap tuyen b6 la vi - Cac quy dinh phap lu~t hi H()i d6ng hiSn phap tuyen b6 la vi
hi~n thi khong duqc ban hanh (d6i v6i cac dv lu~t) va khong duqc hi~n thi khong duqc ban hanh (d6i v6i cac dv lu~t) va khong duqc
ap dvng (d6i vm cac van ban da ban hanh va c6 hi~u lvc phap lu~t); ap dvng (d6i vm cac van ban da ban hanh va c6 hi~u lvc phap lu~t);
GIAO TRiNH LU!T HIEN PHAP Vl$T NAM GIAO TRiNH LU!T HIEN PHAP Vl$T NAM
- Cac quySt dinh cua H<)i d6ng hiSn phap khong bi khiSu n~i, - Cac quySt dinh cua H<)i d6ng hiSn phap khong bi khiSu n~i,
khang cao, khang nghi. Cac quySt dinh nay c6 hi9u lgc b~t bu<)c khang cao, khang nghi. Cac quySt dinh nay c6 hi9u lgc b~t bu<)c
d6i v6i tfit ca cac CO' quan quySn lvc nha nu6c va tfit ca cac CO' d6i v6i tfit ca cac CO' quan quySn lvc nha nu6c va tfit ca cac CO'
quan hanh chinh, tu phap. quan hanh chinh, tu phap.
Theo quy dinh t~i DiSu 63 HiSn phap C()ng hoa Phap nam Theo quy dinh t~i DiSu 63 HiSn phap C()ng hoa Phap nam
1958, m<)t d~o lu~t vS t6 chuc se quy dinh vS t6 chuc va ho~t d<)ng 1958, m<)t d~o lu~t vS t6 chuc se quy dinh vS t6 chuc va ho~t d<)ng
cua H<)i d6ng hiSn phap, thu tlJc va thai h~n giai quySt cua H<)i cua H<)i d6ng hiSn phap, thu tlJc va thai h~n giai quySt cua H<)i
d6ng hiSn phap. d6ng hiSn phap.
Theo cac quy dinh tren day co th~ thfty r&ng khac v6i Toa an Theo cac quy dinh tren day co th~ thfty r&ng khac v6i Toa an
hiSn phap la m<)t thiSt chS tu phap, H<)i d6ng hiSn phap vita mang hiSn phap la m<)t thiSt chS tu phap, H<)i d6ng hiSn phap vita mang
tinh chftt tu phap, vita mang tinh chftt chinh tri. Khac v6i Toa an tinh chftt tu phap, vita mang tinh chftt chinh tri. Khac v6i Toa an
hiSn phap chi xem xet tinh hqp hiSn cua cac van ban phap lu~t da hiSn phap chi xem xet tinh hqp hiSn cua cac van ban phap lu~t da
co hi9u lvc phap lu~t thi H<)i d6ng hiSn phap xem xet tinh hqp hiSn co hi9u lvc phap lu~t thi H<)i d6ng hiSn phap xem xet tinh hqp hiSn
cua cac van ban phap lu~t tru6c va sau khi co hi~u lvc phap lu~t. cua cac van ban phap lu~t tru6c va sau khi co hi~u lvc phap lu~t.
7.3. Mo hinh toa an trr phap co chtrc nang bao hi~n 7.3. Mo hinh toa an trr phap co chtrc nang bao hi~n
NSu mo hinh Toa an hiSn phap va H<)i d6ng hiSn phap la mo NSu mo hinh Toa an hiSn phap va H<)i d6ng hiSn phap la mo
hinh bao hiSn t~p trung thi mo hinh toa an tu phap la mo hinh bao hinh bao hiSn t~p trung thi mo hinh toa an tu phap la mo hinh bao
hiSn phi t~p trung. Day la mo hinh cua Hoa Ky. Mo hinh nay duqc hiSn phi t~p trung. Day la mo hinh cua Hoa Ky. Mo hinh nay duqc
hinh thanh tir nam 1803 trong V\1 an n6i ti~ng Marbury ki~n hinh thanh tir nam 1803 trong V\1 an n6i ti~ng Marbury ki~n
Madison. 1 Mo hinh nay duqc nhiSu nu6c theo h9 th6ng Common Madison. 1 Mo hinh nay duqc nhiSu nu6c theo h9 th6ng Common
law ap dvng. law ap dvng.
Mo hinh nay co cac d~c trung CO' ban sau day: Mo hinh nay co cac d~c trung CO' ban sau day:
- Tftt ca cac toa an dSu co quySn xem xet tinh hqp hiSn cua cac - Tftt ca cac toa an dSu co quySn xem xet tinh hqp hiSn cua cac
d~o lu~t. T oa an v6i tu each la CO' quan bao v~ hiSn phap co thftm d~o lu~t. T oa an v6i tu each la CO' quan bao v~ hiSn phap co thftm
quySn khong ap dvng m<)t d~o lu~t ldli co CO' sa
phap li ch~c ch~n quySn khong ap dvng m<)t d~o lu~t ldli co CO' sa
phap li ch~c ch~n
r&ng lu~t do vi hiSn; r&ng lu~t do vi hiSn;
- QuySn bao hiSn g~n liSn v6i vi9c giai quySt cac vv vi9c cv - QuySn bao hiSn g~n liSn v6i vi9c giai quySt cac vv vi9c cv
th~ (Concrete judicial review); th~ (Concrete judicial review);
1
Xem them: Truemg D;;ti h9c Lu~t Ha N<)i, GiCto trinh Lut;it hiin phap nu&c ngoid, 1
Xem them: Truemg D;;ti h9c Lu~t Ha N<)i, GiCto trinh Lut;it hiin phap nu&c ngoid,
Nxb. Cong an nhan dan, Ha N<)i, 2012, tr. 192- 193. Nxb. Cong an nhan dan, Ha N<)i, 2012, tr. 192- 193.
60 GS. TS. Thai Vlnh Th!mg 60 GS. TS. Thai Vlnh Th!mg
- Quy~n bao hi~n chi duqc xem xet khi c6 sv lien quan twc - Quy~n bao hi~n chi duqc xem xet khi c6 sv lien quan twc
ti~p d~n quy~n va lqi ich cua duong S\]' d~ nghi xem xet tinh hqp ti~p d~n quy~n va lqi ich cua duong S\]' d~ nghi xem xet tinh hqp
hi~n cua d~o lu~t d6; hi~n cua d~o lu~t d6;
- Toa an chi tuyen b& m<)t d~o lu~t la vi hi~n khi S\]' bftt hqp - Toa an chi tuyen b& m<)t d~o lu~t la vi hi~n khi S\]' bftt hqp
hi~n cua d~o lu~t d6 duqc chling minh r5 rang va khong th6 phu hi~n cua d~o lu~t d6 duqc chling minh r5 rang va khong th6 phu
nh~n duqc; nh~n duqc;
- Toa an se khong xem xet tinh hqp hi~n cua m<)t d~o lu~t khi - Toa an se khong xem xet tinh hqp hi~n cua m<)t d~o lu~t khi
d~o lu~t d6 lien quan d~n m9t s6 vftn d~ chinh tri nhu t6 chuc cong d~o lu~t d6 lien quan d~n m9t s6 vftn d~ chinh tri nhu t6 chuc cong
quy~n va vftn d~ ngo~i giao; quy~n va vftn d~ ngo~i giao;
- Khi m<)t d~o lu~t bi tuyen b& la vi hi~n thi d~o lu~t d6 khong - Khi m<)t d~o lu~t bi tuyen b& la vi hi~n thi d~o lu~t d6 khong
con gia tri ap dt;tng. con gia tri ap dt;tng.
Theo nguyen t~c an 1~, khi Toa an t6i cao tuyen b6 m<)t d~o lu~t Theo nguyen t~c an 1~, khi Toa an t6i cao tuyen b6 m<)t d~o lu~t
la vi hi~n thi phan quy~t nay cua Toa an t6i cao se c6 gia tri ap dt;tng la vi hi~n thi phan quy~t nay cua Toa an t6i cao se c6 gia tri ap dt;tng
d6i v&i cac toa an cftp du&i khi g~p truemg hqp tuong tv v~ sau. Do d6i v&i cac toa an cftp du&i khi g~p truemg hqp tuong tv v~ sau. Do
ths
do tren thvc t~, co coi d~o Iu~t do khong con gia tri ap dt;tng. ths
do tren thvc t~, co coi d~o Iu~t do khong con gia tri ap dt;tng.
7.4. Mo binb CO' quan l~p bi~n, cac CO' quan nba DU'ffC kbac 7.4. Mo binb CO' quan l~p bi~n, cac CO' quan nba DU'ffC kbac
va toan th~ nhan dan co tnich nhi~m bao v~ hi~n phap va toan th~ nhan dan co tnich nhi~m bao v~ hi~n phap
Theo quy dinh t~i Di~u 119 Hi~n phap nu6'c C<)ng hoa XHCN Theo quy dinh t~i Di~u 119 Hi~n phap nu6'c C<)ng hoa XHCN
Vi~t N am nam 2013, mo hinh bao hi~n a nu6'c ta la mo hinh bao Vi~t N am nam 2013, mo hinh bao hi~n a nu6'c ta la mo hinh bao
hi~n phi t~p trung nhung khong h~ gi&ng mo hinh bao hi~n phi t~p hi~n phi t~p trung nhung khong h~ gi&ng mo hinh bao hi~n phi t~p
trung cua Hoa Ky hay cua bftt ki qu6c gia nao tren th~ gi6'i. Theo trung cua Hoa Ky hay cua bftt ki qu6c gia nao tren th~ gi6'i. Theo
quy dinh cua Hi~n phap nam 2013' Hi~n phap la lu~t CO' ban cua quy dinh cua Hi~n phap nam 2013' Hi~n phap la lu~t CO' ban cua
nu6'c C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam, c6 hi~u Ivc phap li cao nhftt. nu6'c C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam, c6 hi~u Ivc phap li cao nhftt.
M<;>i van ban phap lu~t khac phai phu hqp v6'i Hi~n phap. M<;>i M<;>i van ban phap lu~t khac phai phu hqp v6'i Hi~n phap. M<;>i
hanh vi vi ph~m Hi~n phap d~u hi xu li. Qu6c h<)i, cac CO' quan hanh vi vi ph~m Hi~n phap d~u hi xu li. Qu6c h<)i, cac CO' quan
cua Qu6c h<)i, Chu tich nu&c, Chinh phu, toa an nhan dan, vi~n cua Qu6c h<)i, Chu tich nu&c, Chinh phu, toa an nhan dan, vi~n
ki6m sat nhan dan, cac CO' quan khac cua nha nu6'c va toan th6 ki6m sat nhan dan, cac CO' quan khac cua nha nu6'c va toan th6
nhan dan co trach nhi~m bao v~ Hi~n phap. Ca ch~ bao v~ Hi~n nhan dan co trach nhi~m bao v~ Hi~n phap. Ca ch~ bao v~ Hi~n
phap do lu~t dinh. C6 thS kh~ng dinh r&ng mo hinh bao hi~n a phap do lu~t dinh. C6 thS kh~ng dinh r&ng mo hinh bao hi~n a
nu6'c ta theo Hi~n phap nam 2013 la mo hinh bao hi~n kha d<)c nu6'c ta theo Hi~n phap nam 2013 la mo hinh bao hi~n kha d<)c
dao, day la mo hinh t~t ca cac ca quan nha nu&c va toan th6 nhan dao, day la mo hinh t~t ca cac ca quan nha nu&c va toan th6 nhan
dan c6 trach nhi~m bao v~ HiSn phap. Tu duy v~ bao hiSn a nu6c dan c6 trach nhi~m bao v~ HiSn phap. Tu duy v~ bao hiSn a nu6c
ta tuy gian di nhung cling th~t sau s~c vi HiSn phap cua nha nu6c ta tuy gian di nhung cling th~t sau s~c vi HiSn phap cua nha nu6c
cling la cua nhan dan, do nhan dan, vi nhan dan nen trach nhi~m cling la cua nhan dan, do nhan dan, vi nhan dan nen trach nhi~m
bao v~ HiSn phap la trach nhi~m cua t~t ca cac ca quan nha nu6c bao v~ HiSn phap la trach nhi~m cua t~t ca cac ca quan nha nu6c
va cua t~t ca nhan dan. va cua t~t ca nhan dan.
cAu HOI HlfdNG nAN 6N T~, cAu HOI HlfdNG nAN 6N T~,
DlNH m.JdNG THAO LUAN DlNH m.JdNG THAO LUAN
1. HiSn phap la gi? HiSn phap c6 d~c tmng ca ban gi? 1. HiSn phap la gi? HiSn phap c6 d~c tmng ca ban gi?
2. Quy trinh lam hiSn phap hi~n nay duqc quy dinh nhu ths nao? 2. Quy trinh lam hiSn phap hi~n nay duqc quy dinh nhu ths nao?
3. T~i sao quy trinh lam hiSn phap duqc thiSt kS v6i sv tham gia r()ng 3. T~i sao quy trinh lam hiSn phap duqc thiSt kS v6i sv tham gia r()ng
raj cua nguai dan? raj cua nguai dan?
4. T~i sao n6i hiSn phap Ia lu~t bao v~? 4. T~i sao n6i hiSn phap Ia lu~t bao v~?
TAI LIBu TRAM KHAo TAI LIBu TRAM KHAo

1. Philippe Ardant - Manuel Institutions Politiques & Droit 1. Philippe Ardant - Manuel Institutions Politiques & Droit
Constitutionnel, Librairie General de Droit et de Juriprudence, Paris, 1994. Constitutionnel, Librairie General de Droit et de Juriprudence, Paris, 1994.
2. B. Jones, D. Kavanagh, British Politics Today, Manchester 2. B. Jones, D. Kavanagh, British Politics Today, Manchester
University Press, 2003. University Press, 2003.
3. M. Beloff, G. Peele, The Government of the United Kingdom: Political 3. M. Beloff, G. Peele, The Government of the United Kingdom: Political
Authority in a changing society, London, 1980. Authority in a changing society, London, 1980.
4. M. Hauriou, Precis elementaire de Droit Constitutionnel, Paris, 1938. 4. M. Hauriou, Precis elementaire de Droit Constitutionnel, Paris, 1938.
5. "Constitution est alors synonyme d' organization des pouvoirs" - 5. "Constitution est alors synonyme d' organization des pouvoirs" -
Philippe Ardant - Manuel Institutions politiques & Droit Constitutionnel, Philippe Ardant - Manuel Institutions politiques & Droit Constitutionnel,
L.G.D.J, Paris, 1994. L.G.D.J, Paris, 1994.
6. HJ Chi Minh toan t(lp, t~p 4, Nxb. Sv th~t, Ha N()i, 1984. 6. HJ Chi Minh toan t(lp, t~p 4, Nxb. Sv th~t, Ha N()i, 1984.
7. Jon Elster - Forces and Mecanisms in the Constitution - Making 7. Jon Elster - Forces and Mecanisms in the Constitution - Making
Process, Duke law Journal, 1995. Process, Duke law Journal, 1995.
8. Viscount James Bryce: Flexible and Rigid Constitution, Studies in 8. Viscount James Bryce: Flexible and Rigid Constitution, Studies in
History and Juriprudence, New York: Oxford University Press, 1901. History and Juriprudence, New York: Oxford University Press, 1901.
CHUONG III- S[j RA DOl VA PHAT TRIEN CUA NEN LiP HIEN VI$T NAM CHUONG III- S[j RA DOl VA PHAT TRIEN CUA NEN LiP HIEN VI$T NAM
CHUONGIII CHUONGIII
sv RA Dffi vA PIIAT TRIEN sv RA Dffi vA PIIAT TRIEN
CUA NEN L~P BIEN VI:E:T NAM CUA NEN L~P BIEN VI:E:T NAM
1. Tif TifdNG LAP IIIEN TRude eAcH MANG TRANG 64 1. Tif TifdNG LAP IIIEN TRude eAcH MANG TRANG 64
TAM:NAM 1945 TAM:NAM 1945
2. HIENPHAPNAM 1946 65 2. HIENPHAPNAM 1946 65
2.1. Roan canh ra deri cua HiSn phap nam 1946 65 2.1. Roan canh ra deri cua HiSn phap nam 1946 65
2.2. N<)i dung CO' ban cua HiSn phap nam 1946 66 2.2. N<)i dung CO' ban cua HiSn phap nam 1946 66
3. HIEN PHAP NAM 1959 68 3. HIEN PHAP NAM 1959 68
5.3. HiSn phap nam 1992, sua d6i, b6 sung nam 2001 104 5.3. HiSn phap nam 1992, sua d6i, b6 sung nam 2001 104
6. HIEN PHAP NAM 2013 117 6. HIEN PHAP NAM 2013 117
6.2. Nhfrng diSm m&i cua HiSn phap nam 2013 so v&i HiSn 122 6.2. Nhfrng diSm m&i cua HiSn phap nam 2013 so v&i HiSn 122
phap nam 1992 phap nam 1992
GS. TS. Thai Vlnh Thling 63 GS. TS. Thai Vlnh Thling 63
1. TV TVONG LAP HIEN TRVdc eAcH MANG TRANG 1. TV TVONG LAP HIEN TRVdc eAcH MANG TRANG
TAMNAM 1945 TAMNAM 1945
Tru6c Cach m~ng thang Tam nam 1945, nu6c tala m{)t nu6c Tru6c Cach m~ng thang Tam nam 1945, nu6c tala m{)t nu6c
thu{)c dia nua phong kiSn v6i chinh thS quan chu chuyen chS nen thu{)c dia nua phong kiSn v6i chinh thS quan chu chuyen chS nen
kh6ng co hiSn phap. Vao nhfrng nam dfiu thS ki XX, do anh huemg kh6ng co hiSn phap. Vao nhfrng nam dfiu thS ki XX, do anh huemg
cua tu tuemg each m~ng dan chu tu san Phap nam 1789, anh cua tu tuemg each m~ng dan chu tu san Phap nam 1789, anh
huemg cua each m~ng Trung Hoa nam 1911 va chinh sach duy tan huemg cua each m~ng Trung Hoa nam 1911 va chinh sach duy tan
rna Minh Tri thien hoang da ap d\lng t~i Nh~t Ban, trong gi6i tri rna Minh Tri thien hoang da ap d\lng t~i Nh~t Ban, trong gi6i tri
thuc Vi~t Nam da xu~t hi~n tu tuemg l~p hiSn. Co hai khuynh thuc Vi~t Nam da xu~t hi~n tu tuemg l~p hiSn. Co hai khuynh
huang chinh tri chu ysu trong thai gian nay. Khuynh huang thu huang chinh tri chu ysu trong thai gian nay. Khuynh huang thu
nh~t, xay dvng nha nu6c quan chu l~p hiSn trong S\f thira nh~n nh~t, xay dvng nha nu6c quan chu l~p hiSn trong S\f thira nh~n
quySn bao h{) cua chinh phu Phap. Khuynh huang thu hai, chu quySn bao h{) cua chinh phu Phap. Khuynh huang thu hai, chu
truong gianh d{)c l~p, tv do cho dan t()c, sau do xay dvng hiSn truong gianh d{)c l~p, tv do cho dan t()c, sau do xay dvng hiSn
phap cua nha nu6c d{)c l~p vi khong co d{)c l~p, tv do thi kh6ng phap cua nha nu6c d{)c l~p vi khong co d{)c l~p, tv do thi kh6ng
thS co hiSn phap thvc sv. thS co hiSn phap thvc sv.
Dfiu nam 1919' nha each m~ng N guySn Ai Qu6c da gui tam Dfiu nam 1919' nha each m~ng N guySn Ai Qu6c da gui tam
diSm yeu sach cua nhan dan An N am cho H{)i nghi Versailles cua diSm yeu sach cua nhan dan An N am cho H{)i nghi Versailles cua
cac nuac d6ng minh, trong do da ths hi~n ro tu tuang l~p hiSn cua cac nuac d6ng minh, trong do da ths hi~n ro tu tuang l~p hiSn cua
Nguai. Nam 1922, NguySn Ai Qu6c da dich va diSn thanh lai ca Nguai. Nam 1922, NguySn Ai Qu6c da dich va diSn thanh lai ca
ban "Yeu sach cua nhan dan AnN am" dS tuyen truySn trong d6ng ban "Yeu sach cua nhan dan AnN am" dS tuyen truySn trong d6ng
bao Vi~t kiSu s6ng tren d~t Phap. Trong tam diSm yeu sach, dang bao Vi~t kiSu s6ng tren d~t Phap. Trong tam diSm yeu sach, dang
luu y la diSm thu 7 - do la yeu cfiu l~p hiSn, l~p phap cho nhan dan luu y la diSm thu 7 - do la yeu cfiu l~p hiSn, l~p phap cho nhan dan
Vi~tNam: Vi~tNam:
"Bay xin Hiin phap ban hanh "Bay xin Hiin phap ban hanh
Tram aiJu phai c6 thdn linh phap quyJn" 1 Tram aiJu phai c6 thdn linh phap quyJn" 1
Nam 1926, NguySn Ai Qu6c l~i cho cong b6 m{)t ban yeu sach Nam 1926, NguySn Ai Qu6c l~i cho cong b6 m{)t ban yeu sach
nua mang dfiu dS: "Lai h6 hoan cling V~n qu6c h{)i". Ban yeu sach nua mang dfiu dS: "Lai h6 hoan cling V~n qu6c h{)i". Ban yeu sach
doi tra quySn tv quySt cho nhan dan Vi~t Nam va doi quySn d{)c l~p doi tra quySn tv quySt cho nhan dan Vi~t Nam va doi quySn d{)c l~p
hoan toan va me kh~c ngay cho dan t{)c Vi~t Nam. Ban yeu sach hoan toan va me kh~c ngay cho dan t{)c Vi~t Nam. Ban yeu sach
1 1
Bao Nhan dan s6 ra ngay 30/01/1977. Bao Nhan dan s6 ra ngay 30/01/1977.
64 GS. TS. Thai Vfnh Th!ing 64 GS. TS. Thai Vfnh Th!ing
CHUONG III- Sf/ RA D(JI VA PHAT TRTEN CUA NEN LJP HIEN VI$T NAM CHUONG III- Sf/ RA D(JI VA PHAT TRTEN CUA NEN LJP HIEN VI$T NAM
tuyen b6: "Niu au(J'c a()c l(lp ngay thi Vi?t Nam se tinh nguy?n tra tuyen b6: "Niu au(J'c a()c l(lp ngay thi Vi?t Nam se tinh nguy?n tra
(dtm tirng nam) m()t phdn n(J' ma nuac Phap aii vay My va Anh (dtm tirng nam) m()t phdn n(J' ma nuac Phap aii vay My va Anh
trong h6i Au chiin, Vi?t Nam se ki Hoa U'GC lien minh vai nuac trong h6i Au chiin, Vi?t Nam se ki Hoa U'GC lien minh vai nuac
Phap vase xip a(jt m()t nJn hiin phap theo li tu6ng dan quyJn ". 1 Phap vase xip a(jt m()t nJn hiin phap theo li tu6ng dan quyJn ". 1
2. HIEN PHAP NAM 1946 2. HIEN PHAP NAM 1946
2.1. Hoan canh ra dOi cua Hi~n phap nam 1946 2.1. Hoan canh ra dOi cua Hi~n phap nam 1946
Sau khi dQc ban "Tuyen ngon d9c l~p" lich sir ngay 02/9/1945 Sau khi dQc ban "Tuyen ngon d9c l~p" lich sir ngay 02/9/1945
khai sinh nu6c Vi~t Nam dan chu c<)ng hoa, trong phien h<;>p d~u khai sinh nu6c Vi~t Nam dan chu c<)ng hoa, trong phien h<;>p d~u
tien cua Chinh phu ngay 03/9/1945, Hb Chu tich da dS ra sau tien cua Chinh phu ngay 03/9/1945, Hb Chu tich da dS ra sau
nhi~m vv cAp bach cua Chinh phu; m9t trong nhfrng nhi~m vv cAp nhi~m vv cAp bach cua Chinh phu; m9t trong nhfrng nhi~m vv cAp
bach do la xay d1)11g hiSn phap. vs
vAn dS hiSn phap, Nguai viSt: bach do la xay d1)11g hiSn phap. vs
vAn dS hiSn phap, Nguai viSt:
"Truac chung ta aii bi chi a() quan chit chuyen chi cai trj, r6i ain "Truac chung ta aii bi chi a() quan chit chuyen chi cai trj, r6i ain
chi a() thvc dan kh6ng kern phdn chuyen chi nen nuac ta kh6ng chi a() thvc dan kh6ng kern phdn chuyen chi nen nuac ta kh6ng
c6 hiin phap. Nhan dan ta kh6ng aU'(J'C huang quyJn tv do dan c6 hiin phap. Nhan dan ta kh6ng aU'(J'C huang quyJn tv do dan
chit. Chung ta phai c6 m()t hiin phap dan chit". 2 chit. Chung ta phai c6 m()t hiin phap dan chit". 2
Ngay 20/9/1945, Chinh phu lam thai ban hanh S~c I~nh thanh Ngay 20/9/1945, Chinh phu lam thai ban hanh S~c I~nh thanh
l~p Ban dtJ thao HiSn phap gbm 7 ngum, do Chu tich Hb Chi Minh l~p Ban dtJ thao HiSn phap gbm 7 ngum, do Chu tich Hb Chi Minh
dtmg d~u. Thang 11/1945, Ban dv thao da hoan thanh cong vi~c va dtmg d~u. Thang 11/1945, Ban dv thao da hoan thanh cong vi~c va
Ban dv thao duqc cong b6 cho toan dan thao lu~n. Hang tri~u nguai Ban dv thao duqc cong b6 cho toan dan thao lu~n. Hang tri~u nguai
Vi~t N am hang hai tham gia dong gop y kiSn cho Ban dv thao HiSn Vi~t N am hang hai tham gia dong gop y kiSn cho Ban dv thao HiSn
phap chua dl)'llg ma u6c bao dai cua hQ vS d9c l~p va tv do. phap chua dl)'llg ma u6c bao dai cua hQ vS d9c l~p va tv do.
Ngay 02/3/1946, tren CO' sa Ban dv thao HiSn phap cua Chinh Ngay 02/3/1946, tren CO' sa Ban dv thao HiSn phap cua Chinh
phu, Qubc h9i (khoa I, ki hQp thu nhAt) da thanh l~p Ban dv thao phu, Qubc h9i (khoa I, ki hQp thu nhAt) da thanh l~p Ban dv thao
HiSn phap gbm 11 nguai d?i bi~u cua nhiSu t6 chuc, dang phai HiSn phap gbm 11 nguai d?i bi~u cua nhiSu t6 chuc, dang phai
khac nhau do Chu tich Hb Chi Minh dung d~u. Ban dv thao co khac nhau do Chu tich Hb Chi Minh dung d~u. Ban dv thao co
nhi~m vv t6ng kSt cac y ki6n dong gop cua nhan dan va xay dl)'llg nhi~m vv t6ng kSt cac y ki6n dong gop cua nhan dan va xay dl)'llg
Ban dv thao cubi cung d~ dua ra Qubc h9i xem xet va thong qua. Ban dv thao cubi cung d~ dua ra Qubc h9i xem xet va thong qua.
1
Vi~n nghien cliu khoa h9c phap li, Nghien ct'tu tu tu6ng H6 Chi Minh v~ nha 1
Vi~n nghien cliu khoa h9c phap li, Nghien ct'tu tu tu6ng H6 Chi Minh v~ nha
nuac va phap lwjt, 1993, tr. 182. nuac va phap lwjt, 1993, tr. 182.
2
H6 Chi Minh toan t(lp, t~p 4, Nxb. Sv th~t, Ha N()i, 1980, tr. 8. 2
H6 Chi Minh toan t(lp, t~p 4, Nxb. Sv th~t, Ha N()i, 1980, tr. 8.
GS. TS. Th!d Vfnh Thfmg 65 GS. TS. Th!d Vfnh Thfmg 65
GIAO TRiNH LU!.T HIEN PHAP VI$T NAM GIAO TRiNH LU!.T HIEN PHAP VI$T NAM
Ngay 28/10/1946, t<;ti Nha hat 16n Ha N{)i, ki h9p thu hai cua Qu6c Ngay 28/10/1946, t<;ti Nha hat 16n Ha N{)i, ki h9p thu hai cua Qu6c
h9i khoa I da khai m<;tc. Ngay 09/11/1946, sau hon 10 ngay lam h9i khoa I da khai m<;tc. Ngay 09/11/1946, sau hon 10 ngay lam
vi~c khfin truong, Qu6c h9i da thong qua ban HiSn phap d~u tien vi~c khfin truong, Qu6c h9i da thong qua ban HiSn phap d~u tien
cua nu6c ta v6i 240 phiSu thu~n, 2 phiSu ch6ng. cua nu6c ta v6i 240 phiSu thu~n, 2 phiSu ch6ng.
Ngay 19/12/1946, cu{)c khang chiSn toan qu6c bung n6. Do Ngay 19/12/1946, cu{)c khang chiSn toan qu6c bung n6. Do
hoan canh chiSn tranh rna HiSn phap nam 1946 khong duqc chinh hoan canh chiSn tranh rna HiSn phap nam 1946 khong duqc chinh
thuc cong b6, vi~c t6 chuc t6ng tuy6n cu b~u N ghi vi~n nhan dan thuc cong b6, vi~c t6 chuc t6ng tuy6n cu b~u N ghi vi~n nhan dan
khong c6 diSu ki~n thtJc hi~n. Tuy nhien, Chinh phu du6i sv lanh khong c6 diSu ki~n thtJc hi~n. Tuy nhien, Chinh phu du6i sv lanh
d(;lo cua Chu tich H6 Chi Minh cling v6i Ban thuemg V\1 Qu6c h{)i d(;lo cua Chu tich H6 Chi Minh cling v6i Ban thuemg V\1 Qu6c h{)i
luon luon dva vao tinh th~n va n{)i dung cua HiSn phap nam 1946 luon luon dva vao tinh th~n va n{)i dung cua HiSn phap nam 1946
d6 diSu hanh m9i ho(;lt d{)ng cua Nha nu6c. d6 diSu hanh m9i ho(;lt d{)ng cua Nha nu6c.
2.2. Nqi dung CO' ban cua Hi€n phap nam 1946 2.2. Nqi dung CO' ban cua Hi€n phap nam 1946
HiSn phap nam 1946 bao g6m lm n6i d~u, 7 chuang va 70 diSu. HiSn phap nam 1946 bao g6m lm n6i d~u, 7 chuang va 70 diSu.
Lai n6i d~u xac dinh nhi~m V\1 cua dan tQC ta trong giai do(;ln Lai n6i d~u xac dinh nhi~m V\1 cua dan tQC ta trong giai do(;ln
nay la bao toan lanh th6, gianh d9c l~p hoan toan va kiSn thiSt nay la bao toan lanh th6, gianh d9c l~p hoan toan va kiSn thiSt
qu6c gia tren nSn tang dan chu. Lai n6i d~u con xac dinh ba qu6c gia tren nSn tang dan chu. Lai n6i d~u con xac dinh ba
nguyen t~c ca ban cua hiSn phap. Bola nhfrng nguyen t~c sau day: nguyen t~c ca ban cua hiSn phap. Bola nhfrng nguyen t~c sau day:
,
- Doan kSt toan dan khong phan bi~t gi6ng noi, gai trai, giai ,
- Doan kSt toan dan khong phan bi~t gi6ng noi, gai trai, giai
cap, ton giao; cap, ton giao;
- Dam bao cac quySn tl)' do dan chu; - Dam bao cac quySn tl)' do dan chu;
- Thvc hi~n chinh quySn m(;lnh me va sang su6t cua nhan dan. - Thvc hi~n chinh quySn m(;lnh me va sang su6t cua nhan dan.
Toan b9 7 chuang cua HiSn phap dSu duqc xay dvng dva tren Toan b9 7 chuang cua HiSn phap dSu duqc xay dvng dva tren
ba nguyen t~c ca ban tren. Chinh ba nguyen t~c nay da th6 hi~n ba ba nguyen t~c ca ban tren. Chinh ba nguyen t~c nay da th6 hi~n ba
d~c di6m ca ban cua HiSn phap nam 1946. d~c di6m ca ban cua HiSn phap nam 1946.
Xay dl)'llg tren nguyen t~c doan kSt toan dan, DiSu 1 HiSn Xay dl)'llg tren nguyen t~c doan kSt toan dan, DiSu 1 HiSn
phap nam 1946 quy dinh: "Nuac Vi?t Nam la m(Jt nuac dan chit phap nam 1946 quy dinh: "Nuac Vi?t Nam la m(Jt nuac dan chit
c(Jng hoa. Tdt ca quy~n binh trong nuac la cita toan th~ nhdn dan c(Jng hoa. Tdt ca quy~n binh trong nuac la cita toan th~ nhdn dan
Vi?t Nam, kh6ng phdn bi¢t noi gidng, gai trai, giau ngheo, giai Vi?t Nam, kh6ng phdn bi¢t noi gidng, gai trai, giau ngheo, giai
cdp, ton giao ". Day la m9t bu6c tiSn 16n trong lich su phat tri6n cdp, ton giao ". Day la m9t bu6c tiSn 16n trong lich su phat tri6n
cua Nha nu6c Vi~t Nam. L~n d~u tien a nu6c ta cling nhu a Dong cua Nha nu6c Vi~t Nam. L~n d~u tien a nu6c ta cling nhu a Dong
66 GS. TS. Thai Vfnh Thfmg 66 GS. TS. Thai Vfnh Thfmg
CHUONG III- Sf/ RA DOl VA PHAT TRIEN CUA NEN L;lP HIEN VI$T NAM CHUONG III- Sf/ RA DOl VA PHAT TRIEN CUA NEN L;lP HIEN VI$T NAM
N am A, m{)t Nha nu6c dan chu nhan dan duqc thanh l~p. L~n d~u N am A, m{)t Nha nu6c dan chu nhan dan duqc thanh l~p. L~n d~u
tien trong lich su Vi~t N am, hinh thuc chinh thS la hinh thuc c{)ng tien trong lich su Vi~t N am, hinh thuc chinh thS la hinh thuc c{)ng
hoa. B6 la bu6c ngo~t 16n trong S\1' phat triSn cua tu tu6ng dan hoa. B6 la bu6c ngo~t 16n trong S\1' phat triSn cua tu tu6ng dan
chu. Quy dinh tren day cling dS cao tinh dan t{)c cua Nha nu6c. chu. Quy dinh tren day cling dS cao tinh dan t{)c cua Nha nu6c.
Tuan thu nguyen t~c "dam bao cac quySn tv do dan chu", Tuan thu nguyen t~c "dam bao cac quySn tv do dan chu",
HiSn phap nam 1946 r~t chu trQng dSn chS dinh cong dan. BiSu d6 HiSn phap nam 1946 r~t chu trQng dSn chS dinh cong dan. BiSu d6
thS hi~n 6 ch6 HiSn phap c6 7 chuang thi Chuang II danh cho chS thS hi~n 6 ch6 HiSn phap c6 7 chuang thi Chuang II danh cho chS
dinh cong dan. L~n d~u tien trong lich sir Vi~t N am, nhan dan Vi~t dinh cong dan. L~n d~u tien trong lich sir Vi~t N am, nhan dan Vi~t
Nam duqc dam bao cac quySn tg do, dan chu. DiSu 10 HiSn phap Nam duqc dam bao cac quySn tg do, dan chu. DiSu 10 HiSn phap
quy dinh: "Cong dan Vi?t Nam c6 quyJn tv do ngon lut)n, tv do quy dinh: "Cong dan Vi?t Nam c6 quyJn tv do ngon lut)n, tv do
xudt bim, tv do td chuc va h9i h()p, tv do tin nguang, t~r do cu tru, xudt bim, tv do td chuc va h9i h()p, tv do tin nguang, t~r do cu tru,
ai l(li trong nuac va ra nuac ngoai ". Phai n6i r~ng HiSn phap nam ai l(li trong nuac va ra nuac ngoai ". Phai n6i r~ng HiSn phap nam
1946 la m{)t ban hiSn phap dan chu r{)ng rai. L~n d~u tien trong 1946 la m{)t ban hiSn phap dan chu r{)ng rai. L~n d~u tien trong
lich sir Vi~t Nam quySn binh d~ng tru6c phap lu~t cua mQi cong lich sir Vi~t Nam quySn binh d~ng tru6c phap lu~t cua mQi cong
dan duqc phap lu~t ghi nh~n (BiSu 6 va BiSu 7 HiSn phap nam dan duqc phap lu~t ghi nh~n (BiSu 6 va BiSu 7 HiSn phap nam
1946). Va cling l~n d~u tien trong lich sir dan t{)c, phv nu duqc 1946). Va cling l~n d~u tien trong lich sir dan t{)c, phv nu duqc
ngang quySn v6i nam gi6i trong mQi phuong di~n. V 6i ban hiSn ngang quySn v6i nam gi6i trong mQi phuong di~n. V 6i ban hiSn
phap d~u tien cua nu6c ta, cong dan Vi~t N am duqc huang quySn phap d~u tien cua nu6c ta, cong dan Vi~t N am duqc huang quySn
b~u eli, nhan dan c6 quySn bai mi~n cac d~i biSu minh b~u ra khi b~u eli, nhan dan c6 quySn bai mi~n cac d~i biSu minh b~u ra khi
hQ khong to ra x-Lrng dang v6i danh hi~u d6. hQ khong to ra x-Lrng dang v6i danh hi~u d6.
Dva tren nguyen t~c thvc hi~n chinh quySn m~nh me va sang Dva tren nguyen t~c thvc hi~n chinh quySn m~nh me va sang
su6t cua nhan dan, hinh thuc nha nu6c theo HiSn phap nam 1946 su6t cua nhan dan, hinh thuc nha nu6c theo HiSn phap nam 1946
c6 nhiSu net d{)c dao dang chu y. Theo quy dinh cua HiSn phap, c6 nhiSu net d{)c dao dang chu y. Theo quy dinh cua HiSn phap,
Chu tich nu6c vua la nguai d-Lrng d~u Nha nu6c, vira la nguai Chu tich nu6c vua la nguai d-Lrng d~u Nha nu6c, vira la nguai
d-Lrng d~u Chinh phu. M~t khac, Chu tich nu6c c6 quySn phu d-Lrng d~u Chinh phu. M~t khac, Chu tich nu6c c6 quySn phu
quySt. QuySn d6 thS hi~n 6 BiSu 31 va BiSu 54 HiSn phap nam quySt. QuySn d6 thS hi~n 6 BiSu 31 va BiSu 54 HiSn phap nam
1946. BiSu 31 HiSn phap nam 1946 quy dinh: "Nhfmg lucjt aa 1946. BiSu 31 HiSn phap nam 1946 quy dinh: "Nhfmg lucjt aa
au(lc Nghj vi?n bidu quydt, Chit tjch nuac Vi?t Nam phai ban b6 au(lc Nghj vi?n bidu quydt, Chit tjch nuac Vi?t Nam phai ban b6
chcjm nhdt !a 10 hom sau khi nh(m aU(JC thong tri. Nhung trong chcjm nhdt !a 10 hom sau khi nh(m aU(JC thong tri. Nhung trong
h(ln dy, Chtl tjch c6 quyJn yeu cdu Nghj vi?n thao lut)n l(li. Nhfmg h(ln dy, Chtl tjch c6 quyJn yeu cdu Nghj vi?n thao lut)n l(li. Nhfmg
lucjt aem ra thao lucjn l(li, ndu vdn au(lc Nghj vi?n ung chudn lucjt aem ra thao lucjn l(li, ndu vdn au(lc Nghj vi?n ung chudn
GS. TS. Thai Vznh Th!ing 67 GS. TS. Thai Vznh Th!ing 67
thi bitt bu(Jc Chit ttch phai ban b6". Con a Dit3u 54 HiSn phap thi bitt bu(Jc Chit ttch phai ban b6". Con a Dit3u 54 HiSn phap
nam 1946 quy dinh: "Trang hgn 24 gia sau khi Nghi vi?n bidu nam 1946 quy dinh: "Trang hgn 24 gia sau khi Nghi vi?n bidu
quyit khong tin nhi¢m N(Ji cac thi Chit tjch nuac Vi?t Nam c6 quyit khong tin nhi¢m N(Ji cac thi Chit tjch nuac Vi?t Nam c6
quyJn aua vein aJ tin nhi¢m ra Nghj vi?n thao lu~n lgi". Nhu quyJn aua vein aJ tin nhi¢m ra Nghj vi?n thao lu~n lgi". Nhu
v~y, hinh thuc chinh thS cua Nha nu6c ta theo HiSn phap nam v~y, hinh thuc chinh thS cua Nha nu6c ta theo HiSn phap nam
1946 ph~n nao gi6ng hinh thuc c()ng hoa t6ng th6ng. Nhung Chu 1946 ph~n nao gi6ng hinh thuc c()ng hoa t6ng th6ng. Nhung Chu
tich cua nu6c ta theo HiSn phap nam 1946 khong phai do cir tri tich cua nu6c ta theo HiSn phap nam 1946 khong phai do cir tri
tf\]'c tiSp b~u ra rna do N ghi vi~n nhan dan b~u ra. M~t khac, Chu tf\]'c tiSp b~u ra rna do N ghi vi~n nhan dan b~u ra. M~t khac, Chu
tich nu6c chQn Thu tu6ng trong N ghi vi~n va dua ra N ghi vi~n tich nu6c chQn Thu tu6ng trong N ghi vi~n va dua ra N ghi vi~n
biSu quySt. Thu tu6ng chQn B() truang trong N ghi vi~n va dua ra biSu quySt. Thu tu6ng chQn B() truang trong N ghi vi~n va dua ra
Nghi vi~n biSu quySt. Chinh phu chiu SlJ kiSm soat cua Nghi Nghi vi~n biSu quySt. Chinh phu chiu SlJ kiSm soat cua Nghi
vi~n. B() truang nao khong duqc N ghi vi~n tin nhi~m thi phai tu vi~n. B() truang nao khong duqc N ghi vi~n tin nhi~m thi phai tu
chuc. Nhfrng quy dinh tren cho thfty hinh thuc chinh thS cua Nha chuc. Nhfrng quy dinh tren cho thfty hinh thuc chinh thS cua Nha
nu6c ta theo HiSn phap nam 1946 la hinh thuc kSt hqp gifra c()ng nu6c ta theo HiSn phap nam 1946 la hinh thuc kSt hqp gifra c()ng
hoa t6ng th6ng va c()ng hoa nghi vi~n. Nhfrng net d()c dao cua n6 hoa t6ng th6ng va c()ng hoa nghi vi~n. Nhfrng net d()c dao cua n6
con ths hi~n a ch6 no khong hS gi6ng hoan toan hinh thuc chinh con ths hi~n a ch6 no khong hS gi6ng hoan toan hinh thuc chinh
thS cua nhfrng nu6c cung c6 hinh thuc pha tr()n nhu Phap, Ph~n thS cua nhfrng nu6c cung c6 hinh thuc pha tr()n nhu Phap, Ph~n
Lan, B6 Dao Nha ... Lan, B6 Dao Nha ...
Qua nhfrng net phan tich tren chung ta thfty r~ng HiSn phap Qua nhfrng net phan tich tren chung ta thfty r~ng HiSn phap
d~u tien cua nu6c ta - HiSn phap nam 1946 la m()t ban HiSn phap dan d~u tien cua nu6c ta - HiSn phap nam 1946 la m()t ban HiSn phap dan
chu, ti€n b9 khong kern bfit ki m9t ban hiSn phap nao tren th€ giai. chu, ti€n b9 khong kern bfit ki m9t ban hiSn phap nao tren th€ giai.
vs ld thu~t l~p phap, HiSn phap nam 1946 la m()t ban HiSn vs ld thu~t l~p phap, HiSn phap nam 1946 la m()t ban HiSn
phap co dQng, khuc chiSt, m~ch l~c va d€ hiSu vai tfit ca m9i phap co dQng, khuc chiSt, m~ch l~c va d€ hiSu vai tfit ca m9i
nguo'i. N 6 la m()t ban HiSn phap m~u mvc tren nhit3u phuong di~n. nguo'i. N 6 la m()t ban HiSn phap m~u mvc tren nhit3u phuong di~n.
3.1. Hoan dinh ra dOi cua Hi~n phap nam 1959 3.1. Hoan dinh ra dOi cua Hi~n phap nam 1959
Tinh dSn thai diSm nam 1959, Nha nu6c Vi~t Nam dan chu Tinh dSn thai diSm nam 1959, Nha nu6c Vi~t Nam dan chu
c()ng hoa da ra dai va phat triSn duqc 14 nam. D6 la m()t khoang c()ng hoa da ra dai va phat triSn duqc 14 nam. D6 la m()t khoang
thai gian c6 nhit3u sv ki~n chinh tri quan trQng, lam thay d6i tinh thai gian c6 nhit3u sv ki~n chinh tri quan trQng, lam thay d6i tinh
hinh chinh tri, xa h()i va kinh t€ cua dftt nu6c. hinh chinh tri, xa h()i va kinh t€ cua dftt nu6c.
CHUONG III- Sf/ RA DOl VA PHAT TRIEN CUA NEN L/P HIEN VI$T NAM CHUONG III- Sf/ RA DOl VA PHAT TRIEN CUA NEN L/P HIEN VI$T NAM
Ngay sau khi Qu6c h9i thong qua Hi~n phap nam 1946, thgc Ngay sau khi Qu6c h9i thong qua Hi~n phap nam 1946, thgc
dan Phap lc;ti gay ra chi~n tranh d6 xam luqc nu6c ta m<)t lcln nfra. dan Phap lc;ti gay ra chi~n tranh d6 xam luqc nu6c ta m<)t lcln nfra.
Nhan dan ta lc;ti bu6c vao CUQC khang chiSn truang kiva gian khb. Nhan dan ta lc;ti bu6c vao CUQC khang chiSn truang kiva gian khb.
V 6i chiSn th~ng Di~n Bien Phu va H9i nghi Gianeva th~ng lqi, V 6i chiSn th~ng Di~n Bien Phu va H9i nghi Gianeva th~ng lqi,
mi6n B~c nu6c ta duqc hoan toan giai ph6ng nhung dfrt nu6c con mi6n B~c nu6c ta duqc hoan toan giai ph6ng nhung dfrt nu6c con
tc;tm thai chia lam hai mi6n. Nhi~m V\1 each mc;tng trong giai do~n tc;tm thai chia lam hai mi6n. Nhi~m V\1 each mc;tng trong giai do~n
m6i nay la xay d1p1g chu nghla xa h<)i a mi6n B~c va dfru tranh m6i nay la xay d1p1g chu nghla xa h<)i a mi6n B~c va dfru tranh
th6ng nhfrt nu6c nha. Trong 3 nam (1955 - 1957), a mien B~c th6ng nhfrt nu6c nha. Trong 3 nam (1955 - 1957), a mien B~c
chung ta da han g~n vSt thuang chiSn tranh, khoi ph\lc kinh t~. chung ta da han g~n vSt thuang chiSn tranh, khoi ph\lc kinh t~.
Nam 1958, chung ta b~t dclu tht,rc hi~n k~ hoc;tch kinh tS 3 nam Nam 1958, chung ta b~t dclu tht,rc hi~n k~ hoc;tch kinh tS 3 nam
nh~m phat tri6n va cai tc;to nen kinh ts qu6c dan theo chu ngma nh~m phat tri6n va cai tc;to nen kinh ts qu6c dan theo chu ngma
xa h9i. v6 kinh ts va van hoa, chung ta da co nhfrng tiSn b9 16n. xa h9i. v6 kinh ts va van hoa, chung ta da co nhfrng tiSn b9 16n.
Di doi v6i nhfrng th~ng lqi do, quan h~ giai cfrp trong xa h9i Di doi v6i nhfrng th~ng lqi do, quan h~ giai cfrp trong xa h9i
mi6n B~c da thay d6i. Giai cfrp dia chu phong ki~n da hi danh db. mi6n B~c da thay d6i. Giai cfrp dia chu phong ki~n da hi danh db.
Lien minh giai cfrp cong nhan va nong dan ngay cang duqc cling Lien minh giai cfrp cong nhan va nong dan ngay cang duqc cling
c6 va vfrng mc;tnh. c6 va vfrng mc;tnh.
HiSn phap nam 1946 da hoan thanh su m~nh cua no nhung so HiSn phap nam 1946 da hoan thanh su m~nh cua no nhung so
v6i tinh hinh va nhi~m V\1 each mc;tng m6i no ccln duqc b6 sung va v6i tinh hinh va nhi~m V\1 each mc;tng m6i no ccln duqc b6 sung va
thay d6i. Vi v~y, trong ld hQp lcln thu 6, Qu6c h9i nu6c Vi~t Nam thay d6i. Vi v~y, trong ld hQp lcln thu 6, Qu6c h9i nu6c Vi~t Nam
dan chu c<)ng hoa khoa I da quySt dinh sua d6i HiSn phap nam dan chu c<)ng hoa khoa I da quySt dinh sua d6i HiSn phap nam
1946 va thanh l~p Ban dt,r thao HiSn phap sua d6i. Sau khi lam 1946 va thanh l~p Ban dt,r thao HiSn phap sua d6i. Sau khi lam
xong Ban d\1' thao dclu tien, thang 7 nam 1958, Ban d\1' thao duqc xong Ban d\1' thao dclu tien, thang 7 nam 1958, Ban d\1' thao duqc
dua ra thao lu~n trong cac can b9 trung cfrp va cao cfrp thu<)c cac dua ra thao lu~n trong cac can b9 trung cfrp va cao cfrp thu<)c cac
ca quan Quan, Dan, Chinh, Dang. Sau dqt thao lu~n nay, Ban dg ca quan Quan, Dan, Chinh, Dang. Sau dqt thao lu~n nay, Ban dg
thao da duqc chinh li lc;ti va ngay 0114/1959, Dv thao duqc c6ng thao da duqc chinh li lc;ti va ngay 0114/1959, Dv thao duqc c6ng
b6 d6 toan dan thao lu~n va dong gop y ki~n xay d1p1g. Cu<)c thao b6 d6 toan dan thao lu~n va dong gop y ki~n xay d1p1g. Cu<)c thao
lu~n nay keo dai trong 4 thang v6i S\f tham gia soi nf>i, tich C\fC lu~n nay keo dai trong 4 thang v6i S\f tham gia soi nf>i, tich C\fC
cua cac tclng 16p nhan dan lao d<)ng. Ngay 31/12/1959, Qu6c h()i cua cac tclng 16p nhan dan lao d<)ng. Ngay 31/12/1959, Qu6c h()i
da nhfrt tri thong qua Hi~n phap sua d6i va ngay 01/01/1960, Chu da nhfrt tri thong qua Hi~n phap sua d6i va ngay 01/01/1960, Chu
tich H6 Chi Minh ki S~c l~nh cong b6 HiSn phap. tich H6 Chi Minh ki S~c l~nh cong b6 HiSn phap.
GS. TS. Thai Vfnh Thftng 69 GS. TS. Thai Vfnh Thftng 69
GlAO TRiNH LU!T BIEN PHAP VI-€T NAM GlAO TRiNH LU!T BIEN PHAP VI-€T NAM
3.2. N{)i dung CO' ban cua Hi~n phap nam 1959 3.2. N{)i dung CO' ban cua Hi~n phap nam 1959
Hi~n phap nam 1959 gbm c6lai n6i dftu va 112 di~u, chia lam Hi~n phap nam 1959 gbm c6lai n6i dftu va 112 di~u, chia lam
10 chuang. 10 chuang.
Lai n6i dftu kh~ng djnh nu6c Vi~t N am la m()t nu6c th6ng Lai n6i dftu kh~ng djnh nu6c Vi~t N am la m()t nu6c th6ng
nhftt ill L~ng Son d~n Ca Mau, kh~ng dinh nhung truy~n th6ng nhftt ill L~ng Son d~n Ca Mau, kh~ng dinh nhung truy~n th6ng
quy bau cua dan t()c Vi~t Nam. Lai n6i dftu ghi nh~n vai tro lanh quy bau cua dan t()c Vi~t Nam. Lai n6i dftu ghi nh~n vai tro lanh
d~o cua Dang Lao d()ng Vi~t Nam (nay la Dang C()ng san Vi~t d~o cua Dang Lao d()ng Vi~t Nam (nay la Dang C()ng san Vi~t
Nam), dbng thai xac djnh ban chftt cua Nha nu6c tala Nha nu6c Nam), dbng thai xac djnh ban chftt cua Nha nu6c tala Nha nu6c
dan chu nhan dan, dva tren n~n tang lien minh cong nong, do giai dan chu nhan dan, dva tren n~n tang lien minh cong nong, do giai
cftp cong nhan lanh d~o. cftp cong nhan lanh d~o.
Chuang I - Nuac Vi¢t N am dan chit cl)ng hoa, g6m 8 aidu, Chuang I - Nuac Vi¢t N am dan chit cl)ng hoa, g6m 8 aidu,
quy ajnh CGC vdn ad CO' ban SaU aay: quy ajnh CGC vdn ad CO' ban SaU aay:
- Hinh thuc chinh th~ cua Nha nu6c la c()ng hoa dan chu - Hinh thuc chinh th~ cua Nha nu6c la c()ng hoa dan chu
(Di~u 2). Hi~n phap xac dinh tftt ca quy~n lvc trong nu6c Vi~t Nam (Di~u 2). Hi~n phap xac dinh tftt ca quy~n lvc trong nu6c Vi~t Nam
dan chu c()ng hoa d~u thu()c v~ nhan dan. Nhan dan su dvng quy~n dan chu c()ng hoa d~u thu()c v~ nhan dan. Nhan dan su dvng quy~n
lvc cua minh thong qua Qu6c h()i va HDND cac cftp do nhan dan lvc cua minh thong qua Qu6c h()i va HDND cac cftp do nhan dan
bftu ra va chiu trach nhi~m tru6c nhan dan (Di~u 4). bftu ra va chiu trach nhi~m tru6c nhan dan (Di~u 4).
- Quy dinh Qu6c h()i, HDND cac cftp va cac CO' quan nha nu6c - Quy dinh Qu6c h()i, HDND cac cftp va cac CO' quan nha nu6c
khac d~u thvc hanh nguyen t~c t~p trung dan chu (Di~u 4). khac d~u thvc hanh nguyen t~c t~p trung dan chu (Di~u 4).
- Cung nhu Hi~n phap nam 1946, Hi~n phap nam 1959 kh~ng - Cung nhu Hi~n phap nam 1946, Hi~n phap nam 1959 kh~ng
dinh dftt nu6c Vi~t N am la m()t kh6i th6ng nhftt khong th~ chi a c~t dinh dftt nu6c Vi~t N am la m()t kh6i th6ng nhftt khong th~ chi a c~t
(Di~u 1). (Di~u 1).
- Quy dinh nguyen t~c binh d~ng va doan k~t giua cac dan t()c - Quy dinh nguyen t~c binh d~ng va doan k~t giua cac dan t()c
tren dftt nu6c Vi~t Nam. Nghiem cftm m<;>i hanh vi khinh mi~t, ap tren dftt nu6c Vi~t Nam. Nghiem cftm m<;>i hanh vi khinh mi~t, ap
buc, chia re cac dan t()c (Di~u 3). buc, chia re cac dan t()c (Di~u 3).
- Quy dinh cac nguyen t~c bftu cu d~i bi~u Qu6c h()i va - Quy dinh cac nguyen t~c bftu cu d~i bi~u Qu6c h()i va
HDND cac cftp la: Ph6 thong, binh d~ng, trvc ti~p va bo phi~u kin HDND cac cftp la: Ph6 thong, binh d~ng, trvc ti~p va bo phi~u kin
(Di~u 5). (Di~u 5).
- Xac djnh nguyen t~c tftt ca cac CO' quan nha nu6c d~u phai - Xac djnh nguyen t~c tftt ca cac CO' quan nha nu6c d~u phai
CHUONG III- Sf/ RA DOl VA PHAT TRIEN CUA NEN LJP HIEN VI$T NAM CHUONG III- Sf/ RA DOl VA PHAT TRIEN CUA NEN LJP HIEN VI$T NAM
dva vao nhan dan, lien h~ ch~t che v6i nhan dan, l~ng nghe y ki6n dva vao nhan dan, lien h~ ch~t che v6i nhan dan, l~ng nghe y ki6n
va chiu S\f kiSm soat cua nhan dan (DiSu 6). va chiu S\f kiSm soat cua nhan dan (DiSu 6).
Chuang II - Chi d(J ldnh ti va xa h(Ji, gdm 13 aiJu quy dinh Chuang II - Chi d(J ldnh ti va xa h(Ji, gdm 13 aiJu quy dinh
nhimg vdn aJ lien quan din nJn tiing ldnh ti- xa h(Ji cita Nha nuac: nhimg vdn aJ lien quan din nJn tiing ldnh ti- xa h(Ji cita Nha nuac:
- Xac dinh duemg 16i kinh tS cua Nha nu6c ta trong giai do~n - Xac dinh duemg 16i kinh tS cua Nha nu6c ta trong giai do~n
nay la biSn nSn kinh tS l~c h~u thanh m()t nSn kinh tS XHCN v6i nay la biSn nSn kinh tS l~c h~u thanh m()t nSn kinh tS XHCN v6i
cong nghi~p va nong nghi~p hi~n d~i, khoa hQC va ki thu~t tien cong nghi~p va nong nghi~p hi~n d~i, khoa hQC va ki thu~t tien
tiSn. Quy dinh mvc dich C(J ban cua chinh sach kinh tS cua Nha tiSn. Quy dinh mvc dich C(J ban cua chinh sach kinh tS cua Nha
nu6c la khong ngimg phat triSn sue san xuftt nh~m nang cao dai nu6c la khong ngimg phat triSn sue san xuftt nh~m nang cao dai
s6ng v~t chftt va van hoa cua nhan dan (DiSu 9). s6ng v~t chftt va van hoa cua nhan dan (DiSu 9).
- Quy dinh cac hinh thuc sa hiiu chu ysu vs tu li~u san xuiit - Quy dinh cac hinh thuc sa hiiu chu ysu vs tu li~u san xuiit
trong thai ki qua d9 tiSn len chu nghia xa h()i la: Sa hi1u nha nu6c trong thai ki qua d9 tiSn len chu nghia xa h()i la: Sa hi1u nha nu6c
(rue la cua to an dan); sa hfru cua hqp tac xa (rue la hinh thuc sa (rue la cua to an dan); sa hfru cua hqp tac xa (rue la hinh thuc sa
hrru t~p ths cua nhan dan lao d9ng); sa hiiu cua nguai lao d9ng hrru t~p ths cua nhan dan lao d9ng); sa hiiu cua nguai lao d9ng
rieng leva sa hi1u cua nha tu san dan t()c (DiSu 11). rieng leva sa hi1u cua nha tu san dan t()c (DiSu 11).
- Xac dinh kinh tS qu6c doanh thu()c hinh thuc sa hfru cua - Xac dinh kinh tS qu6c doanh thu()c hinh thuc sa hfru cua
toan dan, gift vai tro lanh d~o trong nSn kinh tS qu6c dan va duqc toan dan, gift vai tro lanh d~o trong nSn kinh tS qu6c dan va duqc
Nha nu6c dam bao phat triSn uu tien. Cac hfrm mo, song ngoi, Nha nu6c dam bao phat triSn uu tien. Cac hfrm mo, song ngoi,
nhfrng rimg cay, dftt hoang, tai nguyen khac rna phap lu~t quy dinh nhfrng rimg cay, dftt hoang, tai nguyen khac rna phap lu~t quy dinh
la cua Nha nu6c dSu thu()c sa hi1u cua toan dan (DiSu 12). la cua Nha nu6c dSu thu()c sa hi1u cua toan dan (DiSu 12).
- Quy dinh vi~c Nha nu6c bao h9 quySn sa hi1u vS ru()ng dftt - Quy dinh vi~c Nha nu6c bao h9 quySn sa hi1u vS ru()ng dftt
va cac tu li~u san xuftt khac cua nong dan (DiSu 14); bao h9 quy6n va cac tu li~u san xuftt khac cua nong dan (DiSu 14); bao h9 quy6n
sa hrru vs tu li~u san xuiit cua nhfrng nguai lam nghs thu cong va sa hrru vs tu li~u san xuiit cua nhfrng nguai lam nghs thu cong va
nhfrng nguai lao d()ng rieng le khac (DiSu 15); bao h9 quySn sa nhfrng nguai lao d()ng rieng le khac (DiSu 15); bao h9 quySn sa
hiiu vs tu li~u san xuiit va cua cai khac cua nha tu san dan t9c hiiu vs tu li~u san xuiit va cua cai khac cua nha tu san dan t9c
(Di6u 16); bao h9 quy6n sa hiiu cua cong dan vs cua cai thu nh~p (Di6u 16); bao h9 quy6n sa hiiu cua cong dan vs cua cai thu nh~p
hqp phap, cua cai ds danh, nha a va cac thu v~t d\}ng rieng khac hqp phap, cua cai ds danh, nha a va cac thu v~t d\}ng rieng khac
(DiSu 18); bao h9 quy6n thua kS tai san tu hiiu cua cong dan (DiSu (DiSu 18); bao h9 quy6n thua kS tai san tu hiiu cua cong dan (DiSu
19). So v6i HiSn phap nam 1946 thi Chuang II la m()t chuang 19). So v6i HiSn phap nam 1946 thi Chuang II la m()t chuang
hoan toan m6i. Chuang nay duqc xay dvng theo mo hinh cua hiSn hoan toan m6i. Chuang nay duqc xay dvng theo mo hinh cua hiSn
phap cac nu6c XHCN. Vi v~y, ngoai vi~c quy dinh kinh tS qu6c phap cac nu6c XHCN. Vi v~y, ngoai vi~c quy dinh kinh tS qu6c
doanh giu vai tro lanh d~o trong nSn kinh tS qu6c dan, HiSn phap doanh giu vai tro lanh d~o trong nSn kinh tS qu6c dan, HiSn phap
con quy dinh Nha nu6c Hinh d~o ho~t d()ng kinh tS theo m()t kS con quy dinh Nha nu6c Hinh d~o ho~t d()ng kinh tS theo m()t kS
ho~ch th6ng nh~t. ho~ch th6ng nh~t.
Chuang III - QuyJn l()'i va nghfa v~ CO' ban cita c6ng dan, bao Chuang III - QuyJn l()'i va nghfa v~ CO' ban cita c6ng dan, bao
g6m 21 aiJu (tit DiJu 22 adn DiJu 42). Theo Hi~n phap, c6ng dan g6m 21 aiJu (tit DiJu 22 adn DiJu 42). Theo Hi~n phap, c6ng dan
Vi?t Nam c6 cac quyJn va nghfa V¥ CO' ban sau aay: Vi?t Nam c6 cac quyJn va nghfa V¥ CO' ban sau aay:
- Cac quySn vS chinh tri va tt;r do dan chu nhu: QuySn bfiu cir - Cac quySn vS chinh tri va tt;r do dan chu nhu: QuySn bfiu cir
va trng cu (DiSu 23); quySn binh d~ng tru6c phap lu~t (DiSu 22); va trng cu (DiSu 23); quySn binh d~ng tru6c phap lu~t (DiSu 22);
quySn tt;r do ngon lu~n, bao chi, h()i hQp, l~p h()i, biSu tinh (UiSu 25); quySn tt;r do ngon lu~n, bao chi, h()i hQp, l~p h()i, biSu tinh (UiSu 25);
quysn khisu n~i, t6 cao v6 nhfmg hanh vi vi ph~m phap lu~t cua quysn khisu n~i, t6 cao v6 nhfmg hanh vi vi ph~m phap lu~t cua
nhan vien ca quan nha nu6c (DiSu 29). nhan vien ca quan nha nu6c (DiSu 29).
- Cac quySn vS dan sv, kinh tS, van hoa, xa h()i nhu: QuySn - Cac quySn vS dan sv, kinh tS, van hoa, xa h()i nhu: QuySn
lam vi~c (DiSu 30); quySn nghi ngai (DiSu 31 ); quySn duqc giup d5' lam vi~c (DiSu 30); quySn nghi ngai (DiSu 31 ); quySn duqc giup d5'
vS v~t ch~t khi gia ySu, b~nh t~t ho~c m~t sue lao d()ng (DiSu 32); vS v~t ch~t khi gia ySu, b~nh t~t ho~c m~t sue lao d()ng (DiSu 32);
quySn hQC t~p (UiSu 33); quySn n.r do nghien Clru khoa hQC, sang quySn hQC t~p (UiSu 33); quySn n.r do nghien Clru khoa hQC, sang
tcic van hQc, ngh~ thu~t va tiSn hanh cac ho~t d()ng van hoa khac tcic van hQc, ngh~ thu~t va tiSn hanh cac ho~t d()ng van hoa khac
(DiSu 34); quySn tt;r do tin ngu5'ng (UiSu 26). (DiSu 34); quySn tt;r do tin ngu5'ng (UiSu 26).
- Cac quySn vS tv do ca nhan nhu: QuySn b~t kha xam ph~m - Cac quySn vS tv do ca nhan nhu: QuySn b~t kha xam ph~m
vS than thS (DiSu 27); khong ai c6 thS hi bit nSu khong c6 sv vS than thS (DiSu 27); khong ai c6 thS hi bit nSu khong c6 sv
quySt dinh cua TAND ho~c sv phe chufin cua VKSND; quySn b~t quySt dinh cua TAND ho~c sv phe chufin cua VKSND; quySn b~t
kha xam ph~m v6 nha a; quysn bi m~t thu tin; quysn tt;r do cu tru kha xam ph~m v6 nha a; quysn bi m~t thu tin; quysn tt;r do cu tru
va tt;r do di l~i. va tt;r do di l~i.
- Cac ngh1a V\1 CO' ban cua cong dan theo quy dinh cua HiSn - Cac ngh1a V\1 CO' ban cua cong dan theo quy dinh cua HiSn
phap bao g6m: N gh1a V\1 tuan theo HiSn phap, phap lu~t, ki lu~t lao phap bao g6m: N gh1a V\1 tuan theo HiSn phap, phap lu~t, ki lu~t lao
d()ng, tr~t tt;r cong c()ng va nhitng quy ffic sinh ho<;tt xa h()i (UiSu 39); d()ng, tr~t tt;r cong c()ng va nhitng quy ffic sinh ho<;tt xa h()i (UiSu 39);
ngh1a V\1 ton trQng va bao v~ tai san cong c()ng (BiSu 40); ngh1a ngh1a V\1 ton trQng va bao v~ tai san cong c()ng (BiSu 40); ngh1a
vv dong thuS theo quy dinh cua phap lu~t (BiSu 41); ngh1a V\1 bao vv dong thuS theo quy dinh cua phap lu~t (BiSu 41); ngh1a V\1 bao
v~ T6 qu6c (BiSu 42). So v6i HiSn phap nam 1946, chS dinh v~ T6 qu6c (BiSu 42). So v6i HiSn phap nam 1946, chS dinh
quySn va ngh1a V\1 CO' ban cua cong dan trong HiSn phap nam quySn va ngh1a V\1 CO' ban cua cong dan trong HiSn phap nam
1959 la m()t bu6c phat triSn m6i. 1959 la m()t bu6c phat triSn m6i.
72 GS. TS. Thai Vlnh Th!ing 72 GS. TS. Thai Vlnh Th!ing
CHUONG III- Sl/ RA DOl VA PHAT TRIEN CUA NEN L/P HIEN VI$T NAM CHUONG III- Sl/ RA DOl VA PHAT TRIEN CUA NEN L/P HIEN VI$T NAM
Ben c~nh vi~c quy djnh cac quy~n cua cong dan, Hi6n phap Ben c~nh vi~c quy djnh cac quy~n cua cong dan, Hi6n phap
con xac djnh nghia V\1 cua Nha nu6c trong vi~c dam bao cho cac con xac djnh nghia V\1 cua Nha nu6c trong vi~c dam bao cho cac
quy~n d6 duqc thvc hi~n. N goai nhfrng quy~n va nghia V\l rna quy~n d6 duqc thvc hi~n. N goai nhfrng quy~n va nghia V\l rna
Hi6n phap nam 1946 da ghi nh~n, HiSn phap nam 1959 con quy Hi6n phap nam 1946 da ghi nh~n, HiSn phap nam 1959 con quy
djnh them nhfrng quy~n va nghia V\1 m6i rna trong Hi6n phap nam djnh them nhfrng quy~n va nghia V\1 m6i rna trong Hi6n phap nam
1946 chua duqc th~ hi~n. Vi d¥: Quy~n cua nguai lao d<)ng duqc 1946 chua duqc th~ hi~n. Vi d¥: Quy~n cua nguai lao d<)ng duqc
giup d5' v~ v~t chftt khi gia y6u, b~nh t~t ho~c mftt sue lao d<)ng; giup d5' v~ v~t chftt khi gia y6u, b~nh t~t ho~c mftt sue lao d<)ng;
quy~n 1\f do nghien CUu khoa hQC, sang tac van hQC, ngh~ thu~t va quy~n 1\f do nghien CUu khoa hQC, sang tac van hQC, ngh~ thu~t va
ti6n hanh cac ho~t d<)ng van hoa khac; quy~n khi6u n~i, t6 cao cac ti6n hanh cac ho~t d<)ng van hoa khac; quy~n khi6u n~i, t6 cao cac
hanh vi vi ph~m phap lu~t cua nhan vien ca quan nha nu6c; nghia hanh vi vi ph~m phap lu~t cua nhan vien ca quan nha nu6c; nghia
V\1 ton trQng va bao v~ tai san cong c<)ng. V\1 ton trQng va bao v~ tai san cong c<)ng.
Chuang IV- Qudc h(Ji, bao g6m 18 aiJu, quy dtnh cac vdn aJ Chuang IV- Qudc h(Ji, bao g6m 18 aiJu, quy dtnh cac vdn aJ
lien quan din chuc nang, nhi¢m V¥, quyJn hc;m, ca cdu t6 chuc cita lien quan din chuc nang, nhi¢m V¥, quyJn hc;m, ca cdu t6 chuc cita
Qudc h(Ji - ca quan quyJn h;rc nha nuac cao nhdt. Qudc h(Ji - ca quan quyJn h;rc nha nuac cao nhdt.
So v6i nhi~m ki cua Nghi vi~n theo Hi6n phap nam 1946 thi So v6i nhi~m ki cua Nghi vi~n theo Hi6n phap nam 1946 thi
nhi~m ki cua Qu6c h<)i dai han (nhi~m ki cua Nghi vi~n la 3 nam, nhi~m ki cua Qu6c h<)i dai han (nhi~m ki cua Nghi vi~n la 3 nam,
con nhi~m ki cua Qu6c h<)i la 4 nam). Hi6n phap nam 1959 quy con nhi~m ki cua Qu6c h<)i la 4 nam). Hi6n phap nam 1959 quy
dinh quy~n h~n cua Qu6c h<)i m<)t each C\1 th~ han. Theo f)i~u 50 dinh quy~n h~n cua Qu6c h<)i m<)t each C\1 th~ han. Theo f)i~u 50
Hi6n phap nam 1959 thi Qu6c h<)i c6 nhfrng quy~n h~n sau day: Hi6n phap nam 1959 thi Qu6c h<)i c6 nhfrng quy~n h~n sau day:
Lam Hi6n phap va sua dbi HiSn phap; lam phap lu~t; giam sat vi~c Lam Hi6n phap va sua dbi HiSn phap; lam phap lu~t; giam sat vi~c
thi hanh HiSn phap; bftu Chu tjch va Ph6 Chu tjch nu6c; theo d~ thi hanh HiSn phap; bftu Chu tjch va Ph6 Chu tjch nu6c; theo d~
nghi cua Chu tjch nu6c Vi~t Nam quy6t dinh cu Thu tu6ng Chinh nghi cua Chu tjch nu6c Vi~t Nam quy6t dinh cu Thu tu6ng Chinh
phu; theo d~ nghi cua Thu tu6ng Chinh phu quy6t dinh Clr Ph6 phu; theo d~ nghi cua Thu tu6ng Chinh phu quy6t dinh Clr Ph6
Thu tu6ng va cac thanh vien khac cua H<)i d6ng Chinh phu; theo Thu tu6ng va cac thanh vien khac cua H<)i d6ng Chinh phu; theo
d~ nghi cua Chu tjch nu6c quy6t dinh cu Ph6 Chu tjch nu6c va d~ nghi cua Chu tjch nu6c quy6t dinh cu Ph6 Chu tjch nu6c va
cac thanh vien khac cua H<)i d6ng qu6c phong; bftu Chanh an cac thanh vien khac cua H<)i d6ng qu6c phong; bftu Chanh an
TANDTC; bftu Vi~n tru6ng VKSNDTC; bai miSn Chu tjch nu6c, TANDTC; bftu Vi~n tru6ng VKSNDTC; bai miSn Chu tjch nu6c,
Ph6 Chu tjch nu6c, Thu tu6ng, Ph6 Thu tu6ng va nhfrng thanh vi en Ph6 Chu tjch nu6c, Thu tu6ng, Ph6 Thu tu6ng va nhfrng thanh vi en
khac cua H<)i d6ng Chinh phu, Ph6 Chu tjch va nhfrng thanh vien khac cua H<)i d6ng Chinh phu, Ph6 Chu tjch va nhfrng thanh vien
khac cua H<)i d6ng qu6c phong, Chanh an TANDTC, Vi~n tru6ng khac cua H<)i d6ng qu6c phong, Chanh an TANDTC, Vi~n tru6ng
GS. TS. Thai Vfnh Thfing 73 GS. TS. Thai Vfnh Thfing 73
VKSNDTC; quySt dinh kS ho~ch kinh tS nha nu&c; xet duy~t va VKSNDTC; quySt dinh kS ho~ch kinh tS nha nu&c; xet duy~t va
phe chu~n dg toan va quyst toan ngan sach cua nha nu&c; fin dinh phe chu~n dg toan va quyst toan ngan sach cua nha nu&c; fin dinh
cac thu thuS. Ngoai ra, Qu6c h()i con c6 nhfing quy~n h~n quan cac thu thuS. Ngoai ra, Qu6c h()i con c6 nhfing quy~n h~n quan
trQng lmac nhu: Phe chu~n vi~c thanh l~p va bai bo cac b() va cac trQng lmac nhu: Phe chu~n vi~c thanh l~p va bai bo cac b() va cac
ca quan ngang b(); phe chu~n vi~c phan v~ch dia gi6i cac tinh, lmu ca quan ngang b(); phe chu~n vi~c phan v~ch dia gi6i cac tinh, lmu
tv tri va thanh ph6 tf\l'c thu()c trung uang; quySt dinh d~i xa; quySt tv tri va thanh ph6 tf\l'c thu()c trung uang; quySt dinh d~i xa; quySt
dinh vfin d~ chisn tranh va hoa binh; nhfrng quy~n h~n c~n thiSt dinh vfin d~ chisn tranh va hoa binh; nhfrng quy~n h~n c~n thiSt
lffiac do Qu6c h()i dinh. lffiac do Qu6c h()i dinh.
Qu6c h()i c6 ca quan thuemg tf\]'c cua minh la UBTVQH do Qu6c h()i c6 ca quan thuemg tf\]'c cua minh la UBTVQH do
Qu6c h()i b~u ra. UBTVQH g6m c6 Chu tich, cac Ph6 Chu tich, Qu6c h()i b~u ra. UBTVQH g6m c6 Chu tich, cac Ph6 Chu tich,
T6ng thu ki, cac uy vien. Quy~n h~n cua UBTVQH cling duqc T6ng thu ki, cac uy vien. Quy~n h~n cua UBTVQH cling duqc
quy dinh ro rang t~i Di~u 53 HiSn phap nam 1959. Ngoai nhfrng quy dinh ro rang t~i Di~u 53 HiSn phap nam 1959. Ngoai nhfrng
quy~n h~n duqc quy dinh trong HiSn phap, Qu6c h()i c6 thS trao quy~n h~n duqc quy dinh trong HiSn phap, Qu6c h()i c6 thS trao
cho UBTVQH nhfing quy~n h~n lmac khi xet thfiy c~n thiSt. Theo cho UBTVQH nhfing quy~n h~n lmac khi xet thfiy c~n thiSt. Theo
quy dinh cua HiSn phap, UBTVQH c6 cac quy~n h~n sau day: quy dinh cua HiSn phap, UBTVQH c6 cac quy~n h~n sau day:
Tuyen b6 va chu tri vi~c tuySn cu d~i biSu Qu6c h()i; tri~u t~p Tuyen b6 va chu tri vi~c tuySn cu d~i biSu Qu6c h()i; tri~u t~p
Qu6c h()i; giai thich phap lu~t; ra phap l~nh; quySt dinh vi~c trung Qu6c h()i; giai thich phap lu~t; ra phap l~nh; quySt dinh vi~c trung
c~u y kiSn nhan dan; giam sat c6ng tac cua H()i d6ng Chinh phu, c~u y kiSn nhan dan; giam sat c6ng tac cua H()i d6ng Chinh phu,
cua TANDTC vacua VKSNDTC; sua d6i ho~c bai bo nhfrng nghi cua TANDTC vacua VKSNDTC; sua d6i ho~c bai bo nhfrng nghi
dinh, nghi quySt, chi thi cua H()i d6ng Chinh phu trai v6i HiSn dinh, nghi quySt, chi thi cua H()i d6ng Chinh phu trai v6i HiSn
phap, phap lu~t, phap l~nh; sua d6i ho~c bai bo nhung nghi quyst phap, phap lu~t, phap l~nh; sua d6i ho~c bai bo nhung nghi quyst
lm6ng thich dang cua HDND trong truemg hqp cac HDND d6 lam lm6ng thich dang cua HDND trong truemg hqp cac HDND d6 lam
thi~t h~i dsn quy~n lqi cua nhan dan m<?t each nghiem trQng. thi~t h~i dsn quy~n lqi cua nhan dan m<?t each nghiem trQng.
UBTVQH c6 th~m quy~n b6 nhi~m ho~c bai mi~n Ph6 Chanh an, UBTVQH c6 th~m quy~n b6 nhi~m ho~c bai mi~n Ph6 Chanh an,
th~m phan TANDTC; b6 nhi~m ho~c bai mi~n Ph6 Vi~n tru6ng va th~m phan TANDTC; b6 nhi~m ho~c bai mi~n Ph6 Vi~n tru6ng va
kiSm sat vien VKSNDTC; b6 nhi~m ho~c bai mi~n cac d~i di~n kiSm sat vien VKSNDTC; b6 nhi~m ho~c bai mi~n cac d~i di~n
toan quy~n ngo~i giao cua nu6c ta a nu6·c ngoai; quySt dinh vi~c toan quy~n ngo~i giao cua nu6c ta a nu6·c ngoai; quySt dinh vi~c
phe chu~n ho~c bai bo nhfrng hi~p u6c ki v6i nu6c ngoai (trir phe chu~n ho~c bai bo nhfrng hi~p u6c ki v6i nu6c ngoai (trir
truang hqp rna UBTVQH xet c~n phai trinh Qu6c h()i quySt truang hqp rna UBTVQH xet c~n phai trinh Qu6c h()i quySt
dinh). Ngoai ra, UBTVQH con c6 th~m quy~n quy dinh ham va dinh). Ngoai ra, UBTVQH con c6 th~m quy~n quy dinh ham va
CHUONG III- Sf/ RA DOl VA PHAT TRIEN CUA NEN LjP HIEN VI$T NAM CHUONG III- Sf/ RA DOl VA PHAT TRIEN CUA NEN LjP HIEN VI$T NAM
dip quan sv, ngo~i giao, nhung ham va cfip khac; quySt dinh d~c dip quan sv, ngo~i giao, nhung ham va cfip khac; quySt dinh d~c
xa; quy dinh va quyst dinh vi~c t~ng thuemg huan chuang va xa; quy dinh va quyst dinh vi~c t~ng thuemg huan chuang va
danh hi~u vinh dv cua Nha nu6c; quySt dinh vi~c tbng d{>ng vi en danh hi~u vinh dv cua Nha nu6c; quySt dinh vi~c tbng d{>ng vi en
ho~c d{>ng vien eve b9; quySt dinh vi~c gi6i nghiem trong toan ho~c d{>ng vien eve b9; quySt dinh vi~c gi6i nghiem trong toan
qu6c ho~c tUng dia phuang. Trong thai gian Qu6c h{>i khong hQp, qu6c ho~c tUng dia phuang. Trong thai gian Qu6c h{>i khong hQp,
UBTVQH c6 quy~n quySt dinh vi~c bb nhi~m ho~c bai mi6n Ph6 UBTVQH c6 quy~n quySt dinh vi~c bb nhi~m ho~c bai mi6n Ph6
Thu tu6ng va nhfrng thanh vien khac cua H{>i dbng Chinh phu; c6 Thu tu6ng va nhfrng thanh vien khac cua H{>i dbng Chinh phu; c6
quy~n quySt dinh vi~c tuyen b6 tinh tr~ng chiSn tranh trong truang quy~n quySt dinh vi~c tuyen b6 tinh tr~ng chiSn tranh trong truang
hqp nu6c nha bi xam luqc. hqp nu6c nha bi xam luqc.
Theo quy dinh cua HiSn phap nam 1959, ngoai UBTVQH, Theo quy dinh cua HiSn phap nam 1959, ngoai UBTVQH,
Qu6c h{>i con thanh l?p cac uy ban chuyen trach nhu Uy ban d\1' an Qu6c h{>i con thanh l?p cac uy ban chuyen trach nhu Uy ban d\1' an
phap lu?t, Uy bankS ho~ch va ngan sach, Uy ban thftm tra tu each phap lu?t, Uy bankS ho~ch va ngan sach, Uy ban thftm tra tu each
d~i bi~u va cac uy ban khac rna Qu6c h9i thfiy cftn thist d~ giup d~i bi~u va cac uy ban khac rna Qu6c h9i thfiy cftn thist d~ giup
Qu6c h{>i va UBTVQH (Di~u 56 va 57). Qu6c h{>i va UBTVQH (Di~u 56 va 57).
Chuang V - Chit ttch nuac Vi?t N am dan chit ct)ng hoa, baa Chuang V - Chit ttch nuac Vi?t N am dan chit ct)ng hoa, baa
g6m 10 aiJu (tir DiJu 61 din DiJu 70). g6m 10 aiJu (tir DiJu 61 din DiJu 70).
So v6i HiSn phap nam 1946 thi day la m{>t chuang m6i. Theo So v6i HiSn phap nam 1946 thi day la m{>t chuang m6i. Theo
HiSn phap nam 1959, Chu tich nu6c, Ph6 Chu tich nu6c khong n~m HiSn phap nam 1959, Chu tich nu6c, Ph6 Chu tich nu6c khong n~m
trong thanh phftn cua Chinh phu. Dtffig dftu Chinh phu luc nay la trong thanh phftn cua Chinh phu. Dtffig dftu Chinh phu luc nay la
Thu tu6ng Chinh phu, con Chu tich nu6c chi la ngucri dtffig dftu nha Thu tu6ng Chinh phu, con Chu tich nu6c chi la ngucri dtffig dftu nha
nu6c v~ m~t d6i n{>i cling nhu d6i ngo~i. Vi v?y, chS dinh Chu tich nu6c v~ m~t d6i n{>i cling nhu d6i ngo~i. Vi v?y, chS dinh Chu tich
nu6c duqc quy dinh thanh m{>t chuang rieng. Theo HiSn phap nam nu6c duqc quy dinh thanh m{>t chuang rieng. Theo HiSn phap nam
1959, Chu tich nu6c do Qu6c h{>i bftu ra. Cong dan nu6c Vi~t Nam 1959, Chu tich nu6c do Qu6c h{>i bftu ra. Cong dan nu6c Vi~t Nam
dan chu c{>ng hoa tU 35 tubi tra len c6 quy~n tffig cu chuc vv Chu dan chu c{>ng hoa tU 35 tubi tra len c6 quy~n tffig cu chuc vv Chu
tich nu6c. Nhu v?y, khac v6i HiSn phap nam 1946, HiSn phap nam tich nu6c. Nhu v?y, khac v6i HiSn phap nam 1946, HiSn phap nam
1959 quy dinh tu6i t6i thi~u d~ c6 th~ tffig cu chuc vv Chu tich nu6c 1959 quy dinh tu6i t6i thi~u d~ c6 th~ tffig cu chuc vv Chu tich nu6c
la 3 5' con HiSn phap nam 1946 khong quy dinh C\l th~, m~t khac, la 3 5' con HiSn phap nam 1946 khong quy dinh C\l th~, m~t khac,
theo HiSn phap nam 1946, Chu tich nu6c phai duqc chQn trong theo HiSn phap nam 1946, Chu tich nu6c phai duqc chQn trong
Nghi vi~n nhan dan, me la trong s6 cac nghi si, con HiSn phap nam Nghi vi~n nhan dan, me la trong s6 cac nghi si, con HiSn phap nam
1959 khong doi hoi tffig cu vien phai la d~i bi~u Qu6c h{>i. 1959 khong doi hoi tffig cu vien phai la d~i bi~u Qu6c h{>i.
GS. TS. Thai Vznh Thimg 75 GS. TS. Thai Vznh Thimg 75
So v6i Hi~n phap nam 1946, quy~n h~n cua Chu tich nu6c So v6i Hi~n phap nam 1946, quy~n h~n cua Chu tich nu6c
trong Hi~n phap nam 1959 http hon, vi theo HiSn phap nam 1946 trong Hi~n phap nam 1959 http hon, vi theo HiSn phap nam 1946
Chu tich nu6c vira la nguai dtmg dftu nha nu6c, vira la nguai Chu tich nu6c vira la nguai dtmg dftu nha nu6c, vira la nguai
dling dftu Chinh phu. Con theo Hi~n phap nam 1959, chuc nang dling dftu Chinh phu. Con theo Hi~n phap nam 1959, chuc nang
cua nguai dung dftu Chinh phu da chuySn sang cho Thu tu6ng cua nguai dung dftu Chinh phu da chuySn sang cho Thu tu6ng
Chinh phu. Tuy nhien, theo Hi~n phap nam 1959 quy~n h~n cua Chinh phu. Tuy nhien, theo Hi~n phap nam 1959 quy~n h~n cua
Chu tich nu6c vfin rfit 16n. Vi d1;1: Chu tich nu6c th6ng llnh cac lgc Chu tich nu6c vfin rfit 16n. Vi d1;1: Chu tich nu6c th6ng llnh cac lgc
luQTig vii trang toan qu6c, giu chuc V\1 Chu tich H9i d6ng qu6c luQTig vii trang toan qu6c, giu chuc V\1 Chu tich H9i d6ng qu6c
phong (Di~u 65). Chu tich nu6c, khi xet thfty cftn thi~t thi tri~u t~p phong (Di~u 65). Chu tich nu6c, khi xet thfty cftn thi~t thi tri~u t~p
va chu tQa H9i nghi chinh tri d~c bi~t (Di~u 67). Chu tich nu6c, va chu tQa H9i nghi chinh tri d~c bi~t (Di~u 67). Chu tich nu6c,
khi xet thfiy cftn thi~t, c6 quy~n tham dv va chu tQa cac phien hQp khi xet thfiy cftn thi~t, c6 quy~n tham dv va chu tQa cac phien hQp
cua H()i d6ng Chinh phu (Di~u 66). cua H()i d6ng Chinh phu (Di~u 66).
Chuang VI- H9i a6ng Chinh phit, baa g6m 7 aiJu (tir DiJu 71 Chuang VI- H9i a6ng Chinh phit, baa g6m 7 aiJu (tir DiJu 71
adn DiJu 77). adn DiJu 77).
Theo quy dinh t~i Di~u 71, H()i d6ng Chinh phu la ca quan Theo quy dinh t~i Di~u 71, H()i d6ng Chinh phu la ca quan
chfip hanh cua ca quan quy~n lvc nha nu6c cao nhftt va la ca quan chfip hanh cua ca quan quy~n lvc nha nu6c cao nhftt va la ca quan
hanh chinh nha nu6c cao nhfit. Quy dinh nay thS hi~n r5 nguyen hanh chinh nha nu6c cao nhfit. Quy dinh nay thS hi~n r5 nguyen
t~c quy~n h;c nha nu6c t~p trung th6ng nhfit vao Qu6c h()i - ca t~c quy~n h;c nha nu6c t~p trung th6ng nhfit vao Qu6c h()i - ca
quan d~i di~n cao nhfit cua nhan dan. Quy dinh nay cling cho thfiy quan d~i di~n cao nhfit cua nhan dan. Quy dinh nay cling cho thfiy
H()i d6ng Chinh phu theo Hi~n phap nam 1959 duqc t6 chuc hoan H()i d6ng Chinh phu theo Hi~n phap nam 1959 duqc t6 chuc hoan
to an theo mo hinh chinh phu cua cac nu6c XH CN. V ~ thanh phftn to an theo mo hinh chinh phu cua cac nu6c XH CN. V ~ thanh phftn
cua H()i d6ng Chinh phu theo quy dinh t~i Di~u 72 khac ca ban so cua H()i d6ng Chinh phu theo quy dinh t~i Di~u 72 khac ca ban so
v6i tru6c day la khong c6 Chu tich, Ph6 Chu tich nu6c va khong v6i tru6c day la khong c6 Chu tich, Ph6 Chu tich nu6c va khong
c6 cac Thu truemg. c6 cac Thu truemg.
Chuang VII- H9i a6ng nhan dan va uy ban hanh chinh ata Chuang VII- H9i a6ng nhan dan va uy ban hanh chinh ata
phuang cac cdp, baa g6m 14 aiJu (tir DiJu 78 ain DiJu 91). phuang cac cdp, baa g6m 14 aiJu (tir DiJu 78 ain DiJu 91).
Trong chuang nay, Hi~n phap xac dinh cac dan vi hanh chinh Trong chuang nay, Hi~n phap xac dinh cac dan vi hanh chinh
a nu6c ta la: Tinh, thanh ph6 t11Jc thu()c trung uang; huy~n, thanh a nu6c ta la: Tinh, thanh ph6 t11Jc thu()c trung uang; huy~n, thanh
ph6 thu()c tinh, thi xa; xa, thi trfin. Ngoai ra con c6 khu tv tri (Tay ph6 thu()c tinh, thi xa; xa, thi trfin. Ngoai ra con c6 khu tv tri (Tay
B~c va Vi~t B~c). Cac khu tv tri nay t6n t~i d~n thang 12/1975. B~c va Vi~t B~c). Cac khu tv tri nay t6n t~i d~n thang 12/1975.
76 GS. TS. Thid Vfnh Thftng 76 GS. TS. Thid Vfnh Thftng
CHUONG III- S[j RA DOl VA PHAT TRIEN CUA NEN LJP HIEN VI$T NAM CHUONG III- S[j RA DOl VA PHAT TRIEN CUA NEN LJP HIEN VI$T NAM
Nhu v~y, theo HiSn phap nam 1959, cip b() (Bite b9, Trung b9, Nhu v~y, theo HiSn phap nam 1959, cip b() (Bite b9, Trung b9,
Nam b9) dugc bai bo. Khac v6i HiSn phap nam 1946 chi c6 cip Nam b9) dugc bai bo. Khac v6i HiSn phap nam 1946 chi c6 cip
tinh va cip xa m6i c6 HDND, HiSn phap nam 1959 quy dinh tit ca tinh va cip xa m6i c6 HDND, HiSn phap nam 1959 quy dinh tit ca
cac cip tinh, huy~n, xa dSu c6 IIDND. Ngoai ra, HiSn phap con ghi cac cip tinh, huy~n, xa dSu c6 IIDND. Ngoai ra, HiSn phap con ghi
ro HDND la ca quan quy~n Ivc nha nu6c 6 dia phuong. Theo quy ro HDND la ca quan quy~n Ivc nha nu6c 6 dia phuong. Theo quy
dinh cua HiSn phap, uy ban hanh chinh duqc thanh l~p 6 tit ca cac dinh cua HiSn phap, uy ban hanh chinh duqc thanh l~p 6 tit ca cac
cip tinh, huy~n, xa. Uy ban hanh chinh cac cip la CO' quan chftp cip tinh, huy~n, xa. Uy ban hanh chinh cac cip la CO' quan chftp
hanh cua HDND dia phuang, la CO' quan hanh chinh cua Nha nu6c hanh cua HDND dia phuang, la CO' quan hanh chinh cua Nha nu6c
6 dia phuang. 6 dia phuang.
Chuang VIII- Toa an nhdn dan va vi?n kidm sat nhdn ddn, Chuang VIII- Toa an nhdn dan va vi?n kidm sat nhdn ddn,
gJm 15 di~u (tir Di~u 9 7 adn Di~u 111). gJm 15 di~u (tir Di~u 9 7 adn Di~u 111).
So v6i HiSn phap nam 1946, Chuang nay cling c6 nhi~u thay So v6i HiSn phap nam 1946, Chuang nay cling c6 nhi~u thay
d6i. Theo HiSn phap nam 1959, h~ th6ng toa an 6 nu6c ta bao d6i. Theo HiSn phap nam 1959, h~ th6ng toa an 6 nu6c ta bao
g6m: TANDTC, TAND dia phuang va toa an quan sv. Ngoai ra, g6m: TANDTC, TAND dia phuang va toa an quan sv. Ngoai ra,
trong truemg hqp xet xu nhfmg V\1 an d~c bi~t, Qu6c h9i co ths trong truemg hqp xet xu nhfmg V\1 an d~c bi~t, Qu6c h9i co ths
quySt dinh thanh l~p toa an d~c bi~t. ChS d9 b6 nhi~m thAm phan quySt dinh thanh l~p toa an d~c bi~t. ChS d9 b6 nhi~m thAm phan
bi bai bo va thl)'c hi~n chS d9 thAm phan bclu. Vi~c xet xu 6 cac bi bai bo va thl)'c hi~n chS d9 thAm phan bclu. Vi~c xet xu 6 cac
TAND c6 h9i thAm nhan dan tham gia theo quy dinh cua phap TAND c6 h9i thAm nhan dan tham gia theo quy dinh cua phap
Iu~t. Khi xet xu, h9i thAm nhan dan ngang quy~n v&i thAm phan. Iu~t. Khi xet xu, h9i thAm nhan dan ngang quy~n v&i thAm phan.
Theo mo hinh t6 chile b9 may nha nu6c cua cac nu6c XHCN, Theo mo hinh t6 chile b9 may nha nu6c cua cac nu6c XHCN,
HiSn phap nam 1959 da quy dinh vi~c thanh l~p h~ th6ng VKSND HiSn phap nam 1959 da quy dinh vi~c thanh l~p h~ th6ng VKSND
dS thvc hi~n chile nang kiSm sat vi~c tuan theo phap lu~t. H~ th6ng dS thvc hi~n chile nang kiSm sat vi~c tuan theo phap lu~t. H~ th6ng
vi~n kiSm sat bao g6m VKSNDTC, VKSND dia phuang va vi~n vi~n kiSm sat bao g6m VKSNDTC, VKSND dia phuang va vi~n
kiSm sat quan Sl)'. kiSm sat quan Sl)'.
VKSND t6 chile theo chS d9 thu tru6ng trvc thu()c m9t chi~u. VKSND t6 chile theo chS d9 thu tru6ng trvc thu()c m9t chi~u.
Vi~n kiSm sat cip du6i chiu Sl)' lanh de;to cua vi~n kiSm sat cftp Vi~n kiSm sat cip du6i chiu Sl)' lanh de;to cua vi~n kiSm sat cftp
tren va tit ca d~u d~t du6i S\f lanh de;to th6ng nhftt cua VKSNDTC. tren va tit ca d~u d~t du6i S\f lanh de;to th6ng nhftt cua VKSNDTC.
VKSNDTC chju trach nhi~m va bao cao cong tac tru6c Qu6c h()i, VKSNDTC chju trach nhi~m va bao cao cong tac tru6c Qu6c h()i,
trong thai gian Qu6c h9i khong hQp thi chiu tnich nhi~m va bao trong thai gian Qu6c h9i khong hQp thi chiu tnich nhi~m va bao
cao cong tac tru6c UBTVQH. cao cong tac tru6c UBTVQH.
GS. TS. Thid Vfnh Thimg 77 GS. TS. Thid Vfnh Thimg 77
Chuang IX quy tljnh vJ Qu6c ki, Qu6c huy va Thit t/6. Chuang IX quy tljnh vJ Qu6c ki, Qu6c huy va Thit t/6.
Chuang X quy tljnh vJ sira a6i Hi~n phap. Chuang X quy tljnh vJ sira a6i Hi~n phap.
Theo quy dinh cua Hi6n phap, chi c6 Qu6c h()i m6i c6 quySn Theo quy dinh cua Hi6n phap, chi c6 Qu6c h()i m6i c6 quySn
sua d6i Hi6n phap v6i diSu ki~n phai duqc it nh~t la hai phfin ba sua d6i Hi6n phap v6i diSu ki~n phai duqc it nh~t la hai phfin ba
t6ng s6 d~i bi6u Qu6c h()i bi6u quy6t tan thanh. t6ng s6 d~i bi6u Qu6c h()i bi6u quy6t tan thanh.
T6m l~i, Hi6n phap nam 1959 laban Hi6n phap duqc xay T6m l~i, Hi6n phap nam 1959 laban Hi6n phap duqc xay
d\ffig theo mo hinh hiSn phap XHCN. N6 laban HiSn phap XHCN d\ffig theo mo hinh hiSn phap XHCN. N6 laban HiSn phap XHCN
dfiu tien cua nu6c ta. dfiu tien cua nu6c ta.
4.1. Roan canh ra dOi cua Hi~n phap nam 1980 4.1. Roan canh ra dOi cua Hi~n phap nam 1980
Th~ng lqi v1 d~i cua chi6n dich H6 Chi Minh mua xuan nam Th~ng lqi v1 d~i cua chi6n dich H6 Chi Minh mua xuan nam
197 5 da m& ra m()t giai do~n m6i trong lich sir dan t()c ta. MiSn 197 5 da m& ra m()t giai do~n m6i trong lich sir dan t()c ta. MiSn
N am duqc hoan to an giai ph6ng, each m~ng dan t()c dan chu nhan N am duqc hoan to an giai ph6ng, each m~ng dan t()c dan chu nhan
dan da hoan thanh trong ph~m vi ca nu6c. Nu6c ta da hoan toan dan da hoan thanh trong ph~m vi ca nu6c. Nu6c ta da hoan toan
d()c l~p, t\]' do la diSu ki~n thu~n lqi d6 th6ng nh~t hai miSn N am - d()c l~p, t\]' do la diSu ki~n thu~n lqi d6 th6ng nh~t hai miSn N am -
B~c, dua ca nu6c qua d() di len chu nghia xa h()i. B~c, dua ca nu6c qua d() di len chu nghia xa h()i.
Tru6c tinh hinh d6, thang 9/1975, H()i nghi lfin thu 24 cua Tru6c tinh hinh d6, thang 9/1975, H()i nghi lfin thu 24 cua
Ban ch~p hanh trung uong Dang Lao d()ng Vi~t Nam da xac Ban ch~p hanh trung uong Dang Lao d()ng Vi~t Nam da xac
dinh nhi~m Vl;t quan trQng hang dfiu hie nay la phai hoan thanh dinh nhi~m Vl;t quan trQng hang dfiu hie nay la phai hoan thanh
vi~c th6ng nh~t nu6c nha. N ghi quySt cua H()i nghi da nh~n vi~c th6ng nh~t nu6c nha. N ghi quySt cua H()i nghi da nh~n
m~nh: "Th6ng nhdt adt nuac vira la nguy¢n VQng tha thidt bqc m~nh: "Th6ng nhdt adt nuac vira la nguy¢n VQng tha thidt bqc
nhdt cua aJng baa CCt nuac, VUa fa quy fucjt khach quan CUa Sif nhdt cua aJng baa CCt nuac, VUa fa quy fucjt khach quan CUa Sif
phat tri~n each mgng Vi¢t Nam, cita ljch sir dan t(Jc Vi?t phat tri~n each mgng Vi¢t Nam, cita ljch sir dan t(Jc Vi?t
Nam ... ". H()i nghi lfin thu 24 cua Ban ch~p hanh trung uong Nam ... ". H()i nghi lfin thu 24 cua Ban ch~p hanh trung uong
Bang Lao d()ng Vi~t N am da quy6t dinh tri~u t~p H()i nghi Bang Lao d()ng Vi~t N am da quy6t dinh tri~u t~p H()i nghi
hi~p thuong chinh tri th6ng nh~t T6 qu6c. H{)i nghi da nh~t tri hi~p thuong chinh tri th6ng nh~t T6 qu6c. H{)i nghi da nh~t tri
quy6t dinh t6 chuc t6ng tuy6n cu bfiu ra Qu6c h()i chung cho quy6t dinh t6 chuc t6ng tuy6n cu bfiu ra Qu6c h()i chung cho
ca nu6c. Cu()c t6ng tuy6n cu theo nguyen t~c ph6 thong dfiu ca nu6c. Cu()c t6ng tuy6n cu theo nguyen t~c ph6 thong dfiu
phiSu, tn;c ti6p va bo phiSu kin da diSn ra ngay 25/4/1976 v6i phiSu, tn;c ti6p va bo phiSu kin da diSn ra ngay 25/4/1976 v6i
S\f tham gia cua han 23 tri~u Clr tri, chiSm gfin 99% t6ng s6 cu S\f tham gia cua han 23 tri~u Clr tri, chiSm gfin 99% t6ng s6 cu
78 GS. TS. Thai Vfnh Thcing 78 GS. TS. Thai Vfnh Thcing
CHU'ONG III- Sf/ RA DOl VA PHAT TRLEN CUA NEN L{iP HIEN VI$T NAM CHU'ONG III- Sf/ RA DOl VA PHAT TRLEN CUA NEN L{iP HIEN VI$T NAM
tri. T6ng s6 d~i bi~u Qu6c h()i da bfru la 492, trong d6 249 d~i tri. T6ng s6 d~i bi~u Qu6c h()i da bfru la 492, trong d6 249 d~i
bi~u miSn B~c va 243 d~i bi~u miSn Nam. 1 T6ng s6 d~i bi~u bi~u miSn B~c va 243 d~i bi~u miSn Nam. 1 T6ng s6 d~i bi~u
Qu6c h()i duqc tinh theo ty 1~: 1 d~i bi~u/1.000 cu tri. 2 Qu6c h()i duqc tinh theo ty 1~: 1 d~i bi~u/1.000 cu tri. 2
Qu6c h()i chung cua ca nu6c da b~t dfru ki hQp dfru tien vao Qu6c h()i chung cua ca nu6c da b~t dfru ki hQp dfru tien vao
ngay 25/6/1976 va keo dai dSn ngay 03/7/1976. Ngay 02/7/1976, ngay 25/6/1976 va keo dai dSn ngay 03/7/1976. Ngay 02/7/1976,
Qu6c h9i da thong qua cac nghi quyst quan trQng. Qu6c h9i da Qu6c h9i da thong qua cac nghi quyst quan trQng. Qu6c h9i da
quySt dinh trong khi chua c6 HiSn phap m6i, t6 chuc va ho~t d()ng quySt dinh trong khi chua c6 HiSn phap m6i, t6 chuc va ho~t d()ng
cua Nha nu6c ta dga tren CO' sa HiSn phap nam 1959 cua nu6c cua Nha nu6c ta dga tren CO' sa HiSn phap nam 1959 cua nu6c
Vi~t Nam dan chu c()ng hoa, d6ng thai Qu6c h()i khoa VIda ban Vi~t Nam dan chu c()ng hoa, d6ng thai Qu6c h()i khoa VIda ban
hanh Nghi quySt vS vi~c sua d6i HiSn phap nam 1959 va thanh l~p hanh Nghi quySt vS vi~c sua d6i HiSn phap nam 1959 va thanh l~p
Uy ban dv thao HiSn phap g6m 36 nguai do d6ng chi Truang Uy ban dv thao HiSn phap g6m 36 nguai do d6ng chi Truang
Chinh - Chu tich UBTVQH lam Chu tich. Sau m()t nam ruai lam Chinh - Chu tich UBTVQH lam Chu tich. Sau m()t nam ruai lam
vi~c kh~n truang, Uy banda hoan thanh Dv thao. Ban Dv thao vi~c kh~n truang, Uy banda hoan thanh Dv thao. Ban Dv thao
duqc dua ra cho toan dan thao lu~n. Thang 9/1980, Ban chftp hanh duqc dua ra cho toan dan thao lu~n. Thang 9/1980, Ban chftp hanh
trung uang Bang C()ng san Vi~t Nam da hQp ki d~c bi~t d~ xem trung uang Bang C()ng san Vi~t Nam da hQp ki d~c bi~t d~ xem
xet va cho y kiSn b6 sung, sua chua Dv thao tru6c khi trinh Qu6c xet va cho y kiSn b6 sung, sua chua Dv thao tru6c khi trinh Qu6c
h()i thao lu~n, thong qua. Sau m()t thai gian thao lu~n, t~i ki hQp h()i thao lu~n, thong qua. Sau m()t thai gian thao lu~n, t~i ki hQp
thu 7, Qu6c h()i khoa VIda nhftt tri thong qua HiSn phap. thu 7, Qu6c h()i khoa VIda nhftt tri thong qua HiSn phap.
4.2. N()i dung CO' ban cua Hi~n phap nam 1980 4.2. N()i dung CO' ban cua Hi~n phap nam 1980
HiSn phap nam 1980 bao g6m lai n6i dftu, 147 diSu chia lam HiSn phap nam 1980 bao g6m lai n6i dftu, 147 diSu chia lam
Lai n6i dftu cua HiSn phap khilng dinh truySn th6ng t6t dvp Lai n6i dftu cua HiSn phap khilng dinh truySn th6ng t6t dvp
cua dan t()c ta, ghi nh~n nhftng th~ng lqi Vl d~i rna nhan dan Vi~t cua dan t()c ta, ghi nh~n nhftng th~ng lqi Vl d~i rna nhan dan Vi~t
Nam da gianh duqc trong Cach m~ng thang Tam, trong khang Nam da gianh duqc trong Cach m~ng thang Tam, trong khang
chiSn ch6ng thvc dan Phap va cu()c khang chiSn ch6ng dS qu6c MI chiSn ch6ng thvc dan Phap va cu()c khang chiSn ch6ng dS qu6c MI
xam luqc va be lil tay sai. Lai n6i dftu con xac dinh nhfrng nhi~m xam luqc va be lil tay sai. Lai n6i dftu con xac dinh nhfrng nhi~m
V\1 cua each m~ng Vi~t Nam trong diSu ki~n m6i rna B~i h()i d~i V\1 cua each m~ng Vi~t Nam trong diSu ki~n m6i rna B~i h()i d~i
1 1
Trn<'mg Chinh, "Lai khai mqc H(Ji nght toan thd ldn thu 2 etta H(Ji a6ng bdu ct'r Trn<'mg Chinh, "Lai khai mqc H(Ji nght toan thd ldn thu 2 etta H(Ji a6ng bdu ct'r
toan qu6c" ngay 07/5/1976. toan qu6c" ngay 07/5/1976.
2
Tqp chi h9C ttjp, s6 7/1976, tr. 20. 2
Tqp chi h9C ttjp, s6 7/1976, tr. 20.
GS.TS. Thai Vfnh Th!mg 79 GS.TS. Thai Vfnh Th!mg 79

biSu toan qu6c l~n thu IV cua Dang dS ra va neu len nhfrng vftn dS biSu toan qu6c l~n thu IV cua Dang dS ra va neu len nhfrng vftn dS
ca ban rna HiSn phap nam 1980 dS c~p. ca ban rna HiSn phap nam 1980 dS c~p.
Chuang I cita Hi~n phap nam 1980 quy ajnh ch~ a(J chinh tri Chuang I cita Hi~n phap nam 1980 quy ajnh ch~ a(J chinh tri
cita Nha nuac ta. cita Nha nuac ta.
Chuang nay c6 14 diSu (tir DiSu 1 dSn DiSu 14) bao g6m cac Chuang nay c6 14 diSu (tir DiSu 1 dSn DiSu 14) bao g6m cac
vftn dS ca ban sau day: vftn dS ca ban sau day:
- Xac dinh ban chftt giai cftp cua Nha nu6c ta la Nha nu6c - Xac dinh ban chftt giai cftp cua Nha nu6c ta la Nha nu6c
chuyen chinh vo san. Su m~nh lich su cua Nha nu6c la tht)'c hi~n chuyen chinh vo san. Su m~nh lich su cua Nha nu6c la tht)'c hi~n
quysn lam chu t~p ths cua nhan dan lao d9ng ... xay dvng th~ng lqi quysn lam chu t~p ths cua nhan dan lao d9ng ... xay dvng th~ng lqi
chu nghia xa h()i, tiSn t6i chu nghia c()ng san (DiSu 2). chu nghia xa h()i, tiSn t6i chu nghia c()ng san (DiSu 2).
- Khac v6i HiSn phap nam 1946 va HiSn phap nam 19 59' - Khac v6i HiSn phap nam 1946 va HiSn phap nam 19 59'
HiSn phap nam 1980 quy dinh cac quySn dan t()c ca ban bao g6m HiSn phap nam 1980 quy dinh cac quySn dan t()c ca ban bao g6m
4 ySu t6: D9c l~p, chu quySn, th6ng nhftt va toan v~n lanh th6. 4 ySu t6: D9c l~p, chu quySn, th6ng nhftt va toan v~n lanh th6.
Day la m9t phc;tm tru phap lu~t qu6c tS do Chu tich H6 Chi Minh Day la m9t phc;tm tru phap lu~t qu6c tS do Chu tich H6 Chi Minh
dS xu6ng dva tren nhung khai ni~m chung vS quySn tv nhien cua dS xu6ng dva tren nhung khai ni~m chung vS quySn tv nhien cua
con nguoi 1 Phc;tm tru quySn dan t9c ca ban duqc thS gi6i thira con nguoi 1 Phc;tm tru quySn dan t9c ca ban duqc thS gi6i thira
nh~n m9t each r()ng rai va tr6 thanh m()t trong nhung phc;tm tru nh~n m9t each r()ng rai va tr6 thanh m()t trong nhung phc;tm tru
quan trQng cua lu~t qu6c tS hi~n dc;ti, m9t dong gop 16n cua Vi~t quan trQng cua lu~t qu6c tS hi~n dc;ti, m9t dong gop 16n cua Vi~t
Nam vao sv nghi~p bao v~ cac quySn ca ban cua cac dan t()c. Nam vao sv nghi~p bao v~ cac quySn ca ban cua cac dan t()c.
- L~n d~u tien trong lich su l~p hiSn Vi~t Nam, HiSn phap - L~n d~u tien trong lich su l~p hiSn Vi~t Nam, HiSn phap
nam 1980 thS chS hoa vai tro lanh dc;to cua Dang C()ng san d6i v6i nam 1980 thS chS hoa vai tro lanh dc;to cua Dang C()ng san d6i v6i
Nha nu6c va xa h9i vao m9t diSu cua HiSn phap (DiSu 4). Nha nu6c va xa h9i vao m9t diSu cua HiSn phap (DiSu 4).
Sv thS chS hoa nay thS hi~n S\)' thira nh~n chinh thuc cua Nha Sv thS chS hoa nay thS hi~n S\)' thira nh~n chinh thuc cua Nha
nu6c vS vai tro lanh dc;to cua Dang C()ng san Vi~t N am. HiSn phap nu6c vS vai tro lanh dc;to cua Dang C()ng san Vi~t N am. HiSn phap
cung quy dinh: Cac t6 chuc cua Dang hoc;tt d()ng trong khuon khf> cung quy dinh: Cac t6 chuc cua Dang hoc;tt d()ng trong khuon khf>
cua HiSn phap. cua HiSn phap.
- N goai vi~c thS chS hoa vai tro Hinh dc;to cua Dang, HiSn phap - N goai vi~c thS chS hoa vai tro Hinh dc;to cua Dang, HiSn phap
nam 1980 con xac dinh vi tri, vai tro cua cac t6 chuc chinh tri- xa nam 1980 con xac dinh vi tri, vai tro cua cac t6 chuc chinh tri- xa
1
H6 Chi Minh, Les droits des nations - "L 'humanite" 1919, 18 Juillet. 1
H6 Chi Minh, Les droits des nations - "L 'humanite" 1919, 18 Juillet.
80 GS. TS. Thai Vlnh Th!mg 80 GS. TS. Thai Vlnh Th!mg
CHUONG III- Sr/ RA DOl VA PHiT TRLEN CUA NEN LjP HIEN VI$T NAM CHUONG III- Sr/ RA DOl VA PHiT TRLEN CUA NEN LjP HIEN VI$T NAM
h9i quan trQng khac nhu M~t tr~n T6 qu6c Vi~t Nam (DiSu 9), h9i quan trQng khac nhu M~t tr~n T6 qu6c Vi~t Nam (DiSu 9),
T6ng cong doan Vi~t Nam (DiSu 10). Day cling la l~n d~u tien vi T6ng cong doan Vi~t Nam (DiSu 10). Day cling la l~n d~u tien vi
tri, vai tro cua cac t6 chuc chinh tri - xa h9i nay duqc quy dinh tri, vai tro cua cac t6 chuc chinh tri - xa h9i nay duqc quy dinh
trong Hi~n phap. trong Hi~n phap.
- V6i Hi~n phap nam 1980, quan di~m vS quySn lam chu t~p - V6i Hi~n phap nam 1980, quan di~m vS quySn lam chu t~p
th8 cua Dang ta da duqc th8 ch~ hoa (DiSu 3). th8 cua Dang ta da duqc th8 ch~ hoa (DiSu 3).
-Cling nhu Hi~n phap nam 1959, Hi~n phap nam 1980 ti~p tvc -Cling nhu Hi~n phap nam 1959, Hi~n phap nam 1980 ti~p tvc
kh~ng dinh chinh sach doan k~t dan t9c cua Nha nu6c ta. DiSu 5 kh~ng dinh chinh sach doan k~t dan t9c cua Nha nu6c ta. DiSu 5
Hi~n phap nam 1980 quy dinh: "Nha nuac Ct)ng hoa xii h9i chit Hi~n phap nam 1980 quy dinh: "Nha nuac Ct)ng hoa xii h9i chit
nghza Vi?t Nam la Nha nuac th6ng nhdt cita cac dan t9c citng sinh nghza Vi?t Nam la Nha nuac th6ng nhdt cita cac dan t9c citng sinh
s6ng tren ildt nuac Vi¢t Nam, binh aitng vJ quyJn va nghza v~. s6ng tren ildt nuac Vi¢t Nam, binh aitng vJ quyJn va nghza v~.
Nha nuac bao v¢, tang cuang va citng c6 kh6i i/qi iloan k~t dan Nha nuac bao v¢, tang cuang va citng c6 kh6i i/qi iloan k~t dan
t(Jc, nghiem cdm m9i hanh vi mi?t tht, chia redan t9c". t(Jc, nghiem cdm m9i hanh vi mi?t tht, chia redan t9c".
- Hi~n phap nam 1980 k~ tvc tu tu6ng cua Hi~n phap nam 1959 - Hi~n phap nam 1980 k~ tvc tu tu6ng cua Hi~n phap nam 1959
nh~n m1;1nh quySn hrc nha nu6c thu<)c vS nhan dan. Nhan dan sir nh~n m1;1nh quySn hrc nha nu6c thu<)c vS nhan dan. Nhan dan sir
dvng quySn lgc nha nu6c thong qua Qu6c h9i va HDND cac ccip do dvng quySn lgc nha nu6c thong qua Qu6c h9i va HDND cac ccip do
nhan dan b~u ra va chiu trach nhi~m tru6c nhan dan. Cling nhu nhan dan b~u ra va chiu trach nhi~m tru6c nhan dan. Cling nhu
Hi~n phap nam 1959, Hi~n phap nam 1980 quy djnh Qu6c h<)i, Hi~n phap nam 1959, Hi~n phap nam 1980 quy djnh Qu6c h<)i,
HDND cac c~p cling nhu cac CO' quan khac cua nha nu6c dSu t6 HDND cac c~p cling nhu cac CO' quan khac cua nha nu6c dSu t6
chuc va hol;lt d<)ng theo nguyen t~c t~p trung dan chit. chuc va hol;lt d<)ng theo nguyen t~c t~p trung dan chit.
- N goai nguyen t~c t~p trung dan chu, Hi~n phap con quy djnh - N goai nguyen t~c t~p trung dan chu, Hi~n phap con quy djnh
nguyen t~c phap ch~ XHCN. Day la m<)t quy dinh hoan toan m6i nguyen t~c phap ch~ XHCN. Day la m<)t quy dinh hoan toan m6i
so v6i Hi~n phap nam 1959. T1;1i DiSu 12 Hi~n phap nam 1980 quy so v6i Hi~n phap nam 1959. T1;1i DiSu 12 Hi~n phap nam 1980 quy
dinh: "Nha nuac quan li xii h(Ji thea phap lu(lt va khong ngimg dinh: "Nha nuac quan li xii h(Ji thea phap lu(lt va khong ngimg
tang cuang phap ch~ xii h9i chit nghza". tang cuang phap ch~ xii h9i chit nghza".
Chuang II- Ch~ ilt)ldnh t~ g6m 22 aik (tt'r Dik 15 il~n Dik 3 6). Chuang II- Ch~ ilt)ldnh t~ g6m 22 aik (tt'r Dik 15 il~n Dik 3 6).
Gi6ng nhu Hi~n phap nam 1959, Chuang nay quy djnh nhilng Gi6ng nhu Hi~n phap nam 1959, Chuang nay quy djnh nhilng
v~n dS CO' ban trong llnh VlJC kinh t~ nhu ffil,lC dich cua chinh sach v~n dS CO' ban trong llnh VlJC kinh t~ nhu ffil,lC dich cua chinh sach
kinh t~, cac hinh thuc sa hfiu, cac thanh ph~n kinh t~, cac nguyen kinh t~, cac hinh thuc sa hfiu, cac thanh ph~n kinh t~, cac nguyen
t~c lanh d1;1o nSn kinh t~ qu6c dan. Tuy nhien, Hi~n phap nam 1980 t~c lanh d1;1o nSn kinh t~ qu6c dan. Tuy nhien, Hi~n phap nam 1980
GS. TS. Thai Vfnh Thiing 81 GS. TS. Thai Vfnh Thiing 81
GIAO TRiNH LUAT HIEN PHAP VII~:T NAM GIAO TRiNH LUAT HIEN PHAP VII~:T NAM
c6 nhiSu di~m khac v6i Hi~n phap nam 1959. Theo Hi~n phap nam c6 nhiSu di~m khac v6i Hi~n phap nam 1959. Theo Hi~n phap nam
1959, dit dai co ths thu9c sa hiiu nha nuac, sa hiiu t~p th~, sa hiiu 1959, dit dai co ths thu9c sa hiiu nha nuac, sa hiiu t~p th~, sa hiiu
tu nhan, con Hi~n phap nam 1980 qu6c hfru hoa toan b{) dftt dai tu nhan, con Hi~n phap nam 1980 qu6c hfru hoa toan b{) dftt dai
(DiSu 19). Theo Hi~n phap nam 1959, cac hinh thuc sa hfru vS tu (DiSu 19). Theo Hi~n phap nam 1959, cac hinh thuc sa hfru vS tu
li9u san xuftt la: Sa hfru nha nu6c (sa hiiu toan dan), sa hfru cua li9u san xuftt la: Sa hfru nha nu6c (sa hiiu toan dan), sa hfru cua
hw tac xa (sa hw t~p ths cua nhan dan lao d9ng), sa hiiu cua hw tac xa (sa hw t~p ths cua nhan dan lao d9ng), sa hiiu cua
nguai lao d{)ng rieng le va hinh thuc sa hiiu cua nha tu san dan t{)c nguai lao d{)ng rieng le va hinh thuc sa hiiu cua nha tu san dan t{)c
(DiSu 11). Con theo DiSu 18 Hi~n phap nam 1980 thi Nha nu6c (DiSu 11). Con theo DiSu 18 Hi~n phap nam 1980 thi Nha nu6c
ti~n hanh each m~ng vs quan h9 san xuftt, hu6ng dfin, su dvng va ti~n hanh each m~ng vs quan h9 san xuftt, hu6ng dfin, su dvng va
cai t~o cac thanh ph~n kinh t~ phi XHCN, thi~t l~p va cling c6 ch~ cai t~o cac thanh ph~n kinh t~ phi XHCN, thi~t l~p va cling c6 ch~
d{) sa hfru XHCN vS tu li9u san xuftt nh~m thvc hi9n m{)t nSn kinh d{) sa hfru XHCN vS tu li9u san xuftt nh~m thvc hi9n m{)t nSn kinh
t~ qu6c dan chit y~u c6 hai thanh ph~n: Thanh ph~n kinh t~ qu6c t~ qu6c dan chit y~u c6 hai thanh ph~n: Thanh ph~n kinh t~ qu6c
doanh thu{)c sa htru toan dan va thanh ph~n kinh t~ hQ'P tac xa doanh thu{)c sa htru toan dan va thanh ph~n kinh t~ hQ'P tac xa
thu9c sa hiiu t~p ths cua nhan dan lao d9ng. thu9c sa hiiu t~p ths cua nhan dan lao d9ng.
Chuang III - Van hod, giao dl}c, khoa h9c, kf thuc)t, baa gJm Chuang III - Van hod, giao dl}c, khoa h9c, kf thuc)t, baa gJm
13 ai~u (tir Di~u 3 7 ain Di~u 49). 13 ai~u (tir Di~u 3 7 ain Di~u 49).
Day la m{)t chuang hoan toan m6i so v6i Hi~n phap nam 1946 Day la m{)t chuang hoan toan m6i so v6i Hi~n phap nam 1946
va Hi~n phap nam 1959. Chuang nay quy dinh ffil,lC tieu cua each va Hi~n phap nam 1959. Chuang nay quy dinh ffil,lC tieu cua each
m~ng tu tuang va van hoa la xay dvng nsn van hoa mai co n9i m~ng tu tuang va van hoa la xay dvng nsn van hoa mai co n9i
dung XHCN va tinh chftt dan t{)c, c6 tinh dang va tinh nhan dan; dung XHCN va tinh chftt dan t{)c, c6 tinh dang va tinh nhan dan;
xay dvng con nguai m6i c6 y thuc lam chit t~p th~, yeu lao d{)ng, xay dvng con nguai m6i c6 y thuc lam chit t~p th~, yeu lao d{)ng,
quy trQng cua cong, CO van hoa, CO ki~n thuc khoa hQC, k1 thu~t, quy trQng cua cong, CO van hoa, CO ki~n thuc khoa hQC, k1 thu~t,
c6 sue khoe, yeu nu6c XHCN va c6 tinh th~n qu6c t~ v6 san (DiSu c6 sue khoe, yeu nu6c XHCN va c6 tinh th~n qu6c t~ v6 san (DiSu
37). Theo quy dinh cua Hi~n phap, chit nghla Mac- Lenin la h9 tu 37). Theo quy dinh cua Hi~n phap, chit nghla Mac- Lenin la h9 tu
tuang chi d~o sv phat tri~n cua xa h9i Vi9t Nam (DiSu 38). Nha tuang chi d~o sv phat tri~n cua xa h9i Vi9t Nam (DiSu 38). Nha
nu6c ta chit trnang bao v9 va phat tri~n nhfmg gia tri van hoa va nu6c ta chit trnang bao v9 va phat tri~n nhfmg gia tri van hoa va
tinh th~n cua dan t{)c, ti~p thu tinh hoa van hoa th~ gi6i; ch6ng cac tinh th~n cua dan t{)c, ti~p thu tinh hoa van hoa th~ gi6i; ch6ng cac
tu tuang phong ki~n, tu san... va bai trir me tin, di do an. N goai tu tuang phong ki~n, tu san... va bai trir me tin, di do an. N goai
nhitng quy dinh tren, Chuang III con xac dinh chinh sach vS khoa nhitng quy dinh tren, Chuang III con xac dinh chinh sach vS khoa
hQC, ld thu~t, van hQC, ngh9 thu~t va cac cong tac thong tin, bao hQC, ld thu~t, van hQC, ngh9 thu~t va cac cong tac thong tin, bao
chi, xuftt ban, thu vi9n, phat thanh, truySn hinh ... chi, xuftt ban, thu vi9n, phat thanh, truySn hinh ...
CHUONG III- S[/ RA DOl VA PHAT TRIEN CUA NEN L/;lP HIEN VI$T NAM CHUONG III- S[/ RA DOl VA PHAT TRIEN CUA NEN L/;lP HIEN VI$T NAM
Chuang IV- Bao v¢ T6 qu6c xa h(Ji chit nghia, bao g6m 3 Chuang IV- Bao v¢ T6 qu6c xa h(Ji chit nghia, bao g6m 3
aidu (tir Didu 50 din Didu 52). aidu (tir Didu 50 din Didu 52).
Lfin dfiu tien trong lich sir l~p hi~n Vi~t Nam, vftn dS bao v~ Lfin dfiu tien trong lich sir l~p hi~n Vi~t Nam, vftn dS bao v~
T6 qu6c XHCN duqc xay dvng thanh m<)t chuang rieng trong T6 qu6c XHCN duqc xay dvng thanh m<)t chuang rieng trong
hi~n phap. DiSu nay xuftt phat tu tfim quan trQng d~c bi~t cua vftn hi~n phap. DiSu nay xuftt phat tu tfim quan trQng d~c bi~t cua vftn
dS phong thu dftt nu6c. Bao v~ T6 qu6c XHCN duqc Dang ta xac dS phong thu dftt nu6c. Bao v~ T6 qu6c XHCN duqc Dang ta xac
dinh la m<)t trong hai nhi~m V\l chi~n luge cua Dang va Nha nu6c. dinh la m<)t trong hai nhi~m V\l chi~n luge cua Dang va Nha nu6c.
Bao v~ va xay dl,IDg T6 qu6c XHCN la hai nhi~m V\l t6n t?i song Bao v~ va xay dl,IDg T6 qu6c XHCN la hai nhi~m V\l t6n t?i song
song trong qua trinh xay dl,IDg chu ngh1a xa h<)i, CO S\]' gin b6 va song trong qua trinh xay dl,IDg chu ngh1a xa h<)i, CO S\]' gin b6 va
tuang h6 lfin nhau. T?i DiSu 50 Hi~n phap nam 1980 xac dinh tuang h6 lfin nhau. T?i DiSu 50 Hi~n phap nam 1980 xac dinh
duang 16i qu6c phong cua Nha nu6c la xay dvng m<)t nSn qu6c duang 16i qu6c phong cua Nha nu6c la xay dvng m<)t nSn qu6c
phong toan dan, toan di~n va hi~n d?i tren ca sa k~t hqp xay dvng phong toan dan, toan di~n va hi~n d?i tren ca sa k~t hqp xay dvng
T6 qu6c v6i bao v~ T6 qu6c, k~t hqp sue m?nh cua h,rc luqng vii T6 qu6c v6i bao v~ T6 qu6c, k~t hqp sue m?nh cua h,rc luqng vii
trang nhan dan vai sue mCilnh toan dan, k~t hqp sue m?nh truysn trang nhan dan vai sue mCilnh toan dan, k~t hqp sue m?nh truysn
th6ng doan k~t dan t<)c ch6ng ngo?i xam v6i sue m?nh cua ch~ d<) th6ng doan k~t dan t<)c ch6ng ngo?i xam v6i sue m?nh cua ch~ d<)
XHCN. T?i DiSu 51 Hi~n phap xac dinh nhi~m V\l cua cac h,rc XHCN. T?i DiSu 51 Hi~n phap xac dinh nhi~m V\l cua cac h,rc
luqng vii trang nhan dan. DiSu cu6i cling trong Chuang nay la thgc luqng vii trang nhan dan. DiSu cu6i cling trong Chuang nay la thgc
hi~n ch~ d<) nghla V\1 quan sv, cham lo cong nghi~p qu6c phong, hi~n ch~ d<) nghla V\1 quan sv, cham lo cong nghi~p qu6c phong,
huy d<)ng nhan h,rc, v~t h,rc nh~m xay dvng lvc luqng vii trang nhan huy d<)ng nhan h,rc, v~t h,rc nh~m xay dvng lvc luqng vii trang nhan
dan hung ffiCilnh, khong ngirng tang cuang kha nang bao v~ dftt dan hung ffiCilnh, khong ngirng tang cuang kha nang bao v~ dftt
nu6c. Nha nu6c ta xay dl,IDg nSn qu6c phong toan dan, vi v~y Hi~n nu6c. Nha nu6c ta xay dl,IDg nSn qu6c phong toan dan, vi v~y Hi~n
phap da quy dinh: "Tdt ca cac CO' quan nha nuac, t6 chuc xa h(Ji va phap da quy dinh: "Tdt ca cac CO' quan nha nuac, t6 chuc xa h(Ji va
cong dan phai /am ady au nhi¢m V¥ qu/Jc phong Va an ninh do cong dan phai /am ady au nhi¢m V¥ qu/Jc phong Va an ninh do
phap lurjt quy dtnh" (DiSu 52). phap lurjt quy dtnh" (DiSu 52).
Chuang v- Quydn va nghia V¥ CO' ban cua cong ddn, bao g6m Chuang v- Quydn va nghia V¥ CO' ban cua cong ddn, bao g6m
29 aidu (tir Didu 53 din Didu 81). 29 aidu (tir Didu 53 din Didu 81).
K~ tt;tc va phat triSn Hi~n phap nam 1946 va Hi~n phap nam K~ tt;tc va phat triSn Hi~n phap nam 1946 va Hi~n phap nam
1959, Hi~n phap nam 1980 m<)t m~t ghi nh~n quySn va nghla vv 1959, Hi~n phap nam 1980 m<)t m~t ghi nh~n quySn va nghla vv
cua cong dan da quy dinh trong hai ban Hi~n phap tru6c, m~t khac cua cong dan da quy dinh trong hai ban Hi~n phap tru6c, m~t khac
xac dinh them m<)t s6 quySn va nghla vv m6i phu hqp v6i giai xac dinh them m<)t s6 quySn va nghla vv m6i phu hqp v6i giai
GS. TS. Thai Vznh Thfmg 83 GS. TS. Thai Vznh Thfmg 83
do~n m6i cua nSn dan chu XHCN. So v6i Hi€n phap nam 1959, do~n m6i cua nSn dan chu XHCN. So v6i Hi€n phap nam 1959,
HiSn phap nam 1980 da xac dinh them m()t s6 quySn m6i cua HiSn phap nam 1980 da xac dinh them m()t s6 quySn m6i cua
cong dan nhu quySn tham gia quan H cong vi~c cua Nha nu6c va cong dan nhu quySn tham gia quan H cong vi~c cua Nha nu6c va
cua xa h()i (DiSu 56), quySn duqc kham va chua b~nh khong phai cua xa h()i (DiSu 56), quySn duqc kham va chua b~nh khong phai
tra tiSn (DiSu 61 ), quySn c6 nha 6 (DiSu 62), quySn duqc hQc t~p tra tiSn (DiSu 61 ), quySn c6 nha 6 (DiSu 62), quySn duqc hQc t~p
khong phai tra tiSn (DiSu 60), quySn cua cac xa vien hqp tac xa khong phai tra tiSn (DiSu 60), quySn cua cac xa vien hqp tac xa
duqc ph\1 cftp sinh de (DiSu 63). HiSn phap cung xac dinh them duqc ph\1 cftp sinh de (DiSu 63). HiSn phap cung xac dinh them
m()t s6 ngilla V\1 m6i cua cong dan: Cong dan phai trung thanh v6i m()t s6 ngilla V\1 m6i cua cong dan: Cong dan phai trung thanh v6i
T6 qu6c (DiSu 76); ngoai b6n ph~n lam ngilla V\1 quan sv, cong T6 qu6c (DiSu 76); ngoai b6n ph~n lam ngilla V\1 quan sv, cong
dan con phai tham gia xay dvng qu6c phong toan dan; ngoai ngilla dan con phai tham gia xay dvng qu6c phong toan dan; ngoai ngilla
V\1 tuan theo HiSn phap, phap lu~t, ki lu~t lao d()ng, ton trQng V\1 tuan theo HiSn phap, phap lu~t, ki lu~t lao d()ng, ton trQng
nhfrng quy t~c cua CUQC s6ng XHCN, cong dan con phai bao v~ an nhfrng quy t~c cua CUQC s6ng XHCN, cong dan con phai bao v~ an
ninh chinh tri va tr~t tv, an toan xa h()i, gift gin bi m~t nha nu6c; ninh chinh tri va tr~t tv, an toan xa h()i, gift gin bi m~t nha nu6c;
ngoai ngma V\1 dong thus, cong dan con phai tham gia lao d9ng ngoai ngma V\1 dong thus, cong dan con phai tham gia lao d9ng
cong ich. Tuy nhien, m()t s6 quySn m6i quy dinh trong HiSn phap cong ich. Tuy nhien, m()t s6 quySn m6i quy dinh trong HiSn phap
nam 1980 khong phu hqp vai diSu ki~n thvc t€ cua dfit nuac nen nam 1980 khong phu hqp vai diSu ki~n thvc t€ cua dfit nuac nen
khong c6 diSu ki~n v~t chftt dam bao thvc hi~n. khong c6 diSu ki~n v~t chftt dam bao thvc hi~n.
M~c du c6 nhfrng h~n chS n6i tren song chS dinh quySn va M~c du c6 nhfrng h~n chS n6i tren song chS dinh quySn va
ngilla V\1 CO' ban cua cong dan trong HiSn phap nam 1980 vftn la ngilla V\1 CO' ban cua cong dan trong HiSn phap nam 1980 vftn la
m()t bu6c phat triSn m6i, phong phu han, C\1 thS han, ro net han. m()t bu6c phat triSn m6i, phong phu han, C\1 thS han, ro net han.
Chuang VI - Qu6c h()i, bao g6m 16 di~u (tit Di~u 82 din Di~u Chuang VI - Qu6c h()i, bao g6m 16 di~u (tit Di~u 82 din Di~u
97). 97).
Cung nhu quy dinh cua HiSn phap nam 1959, HiSn phap nam Cung nhu quy dinh cua HiSn phap nam 1959, HiSn phap nam
1980 xac dinh Qu6c h()i la ca quan d~i biSu. cao nhftt cua nhan 1980 xac dinh Qu6c h()i la ca quan d~i biSu. cao nhftt cua nhan
dan, ca quan quySn lvc nha nu6c cao nhftt, ca quan duy nhftt c6 dan, ca quan quySn lvc nha nu6c cao nhftt, ca quan duy nhftt c6
quysn l~p hiSn va l~p phap. Qu6c h9i quyst dinh nhung chinh quysn l~p hiSn va l~p phap. Qu6c h9i quyst dinh nhung chinh
sach CO' ban vS d6i n()i va d6i ngo~i, nhung ID\}C tieu phat triSn sach CO' ban vS d6i n()i va d6i ngo~i, nhung ID\}C tieu phat triSn
kinh ts va van hoa, nhung quy t~c chu ysu vs t6 chuc va ho~t kinh ts va van hoa, nhung quy t~c chu ysu vs t6 chuc va ho~t
d()ng cua b() may nha nUOC. Qu6c h()i thanh l~p cac CO' quan nha d()ng cua b() may nha nUOC. Qu6c h()i thanh l~p cac CO' quan nha
nu6c t6i cao nhu bfiu ra Chu tich, cac Ph6 Chu tich va cac thanh nu6c t6i cao nhu bfiu ra Chu tich, cac Ph6 Chu tich va cac thanh
84 GS. TS. Thai Vfnh Th!ing 84 GS. TS. Thai Vfnh Th!ing
CHUONG III- Sf/ RA DOl VA PHAT TRIEN CUA NEN LiP HIEN VI$T NAM CHUONG III- Sf/ RA DOl VA PHAT TRIEN CUA NEN LiP HIEN VI$T NAM
vien khac cua H()i d6ng Nha nu6c; Chu tich, cac Ph6 Chu tich va vien khac cua H()i d6ng Nha nu6c; Chu tich, cac Ph6 Chu tich va
cac thanh vien khac cua H()i d6ng B() truang; Chanh an cac thanh vien khac cua H()i d6ng B() truang; Chanh an
TANDTC; Vi~n truang VKSNDTC. Qu6c h()i thvc hi~n quy~n TANDTC; Vi~n truang VKSNDTC. Qu6c h()i thvc hi~n quy~n
giam sat t6i cao d6i v6i toan b9 ho~t d<)ng cua Nha nu6c ... (Di~u giam sat t6i cao d6i v6i toan b9 ho~t d<)ng cua Nha nu6c ... (Di~u
82 va 83). Nhu v~y v~ CO' ban, chuc nang, nhi~m V\l, quy~n h~n 82 va 83). Nhu v~y v~ CO' ban, chuc nang, nhi~m V\l, quy~n h~n
CUa Qu6c h()i khong thay df>i nhung CO' cfru tf> chuc cua Qu6c h<)i CUa Qu6c h()i khong thay df>i nhung CO' cfru tf> chuc cua Qu6c h<)i
c6 sv thay d6i 16n. NSu thea HiSn phap nam 1959 ca quan c6 sv thay d6i 16n. NSu thea HiSn phap nam 1959 ca quan
thuang tn;rc cua Qu6c h()i la UBTVQH thi theo HiSn phap nam thuang tn;rc cua Qu6c h()i la UBTVQH thi theo HiSn phap nam
1980 ca quan thuang tn;rc cua Qu6c h()i la H()i d6ng Nha nu6c. 1980 ca quan thuang tn;rc cua Qu6c h()i la H()i d6ng Nha nu6c.
Nhung H()i dbng Nha nu6c theo HiSn phap nam 1980 con la Chu Nhung H()i dbng Nha nu6c theo HiSn phap nam 1980 con la Chu
tich t~p thS cua nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam. Theo HiSn tich t~p thS cua nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam. Theo HiSn
phap nam 1959, khi Qu6c h9i hQp thi bfiu Chu tich doan dS di~u phap nam 1959, khi Qu6c h9i hQp thi bfiu Chu tich doan dS di~u
khiSn CUQC hQp (Di~u 47), con theo HiSn phap nam 1980 thi khiSn CUQC hQp (Di~u 47), con theo HiSn phap nam 1980 thi
Qu6c h()i bfiu ra Chu tich va cac Ph6 Chu tich Qu6c h()i. Chu tich Qu6c h()i bfiu ra Chu tich va cac Ph6 Chu tich Qu6c h()i. Chu tich
Qu6c h()i chu tQa cac phien hQp cua Qu6c h()i, bao dam vi~c thi Qu6c h()i chu tQa cac phien hQp cua Qu6c h()i, bao dam vi~c thi
hanh n9i quy cua Qu6c h9i; giu quan h~ v6i cac d~i bisu Qu6c hanh n9i quy cua Qu6c h9i; giu quan h~ v6i cac d~i bisu Qu6c
h()i; di~u hoa va ph6i hqp ho~t d()ng cua cac uy ban cua Qu6c h()i; di~u hoa va ph6i hqp ho~t d()ng cua cac uy ban cua Qu6c
h()i; chung thgc nhfrng lu~t va nhfrng nghi quySt da duqc Qu6c h()i; chung thgc nhfrng lu~t va nhfrng nghi quySt da duqc Qu6c
h()i thong qua; thvc hi~n quan h~ d6i ngo~i cua Qu6c h()i. h()i thong qua; thvc hi~n quan h~ d6i ngo~i cua Qu6c h()i.
Nhu v~y, Chu tich Qu6c h()i, Ph6 Chu tich Qu6c h()i la m<)t Nhu v~y, Chu tich Qu6c h()i, Ph6 Chu tich Qu6c h()i la m<)t
thist chs m6i, m9t each t& chuc m6i cua Qu6c h9i rna tru6c do thist chs m6i, m9t each t& chuc m6i cua Qu6c h9i rna tru6c do
lich su l~p hiSn nu6c ta chua biSt dSn. lich su l~p hiSn nu6c ta chua biSt dSn.
Chuang VII- H9i a6ng Nha nuac, bao g6m 6 diJu (tir DiJu 98 Chuang VII- H9i a6ng Nha nuac, bao g6m 6 diJu (tir DiJu 98
adn DiJu 1 03). adn DiJu 1 03).
Day la m()t chuang m6i so v6i HiSn phap nam 1959. Theo Day la m()t chuang m6i so v6i HiSn phap nam 1959. Theo
quy dinh t~i Di~u 98 HiSn phap nam 1980, H()i d6ng Nha nu6c la quy dinh t~i Di~u 98 HiSn phap nam 1980, H()i d6ng Nha nu6c la
ca quan cao nhfrt ho~t d()ng thuang xuyen cua Qu6c h()i, la Chu ca quan cao nhfrt ho~t d()ng thuang xuyen cua Qu6c h()i, la Chu
tich t~p thS cua nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam. Nhu v~y, H<)i tich t~p thS cua nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam. Nhu v~y, H<)i
d6ng Nha nu6c vira thvc hi~n chuc nang cua UBTVQH, vira thvc d6ng Nha nu6c vira thvc hi~n chuc nang cua UBTVQH, vira thvc
hi~n chuc nang cua Chu tich nu6c. Vi v~y, thftm quy~n cua H<)i hi~n chuc nang cua Chu tich nu6c. Vi v~y, thftm quy~n cua H<)i
d6ng Nha nu6c tuang duang v6i thftm quy~n cua UBTVQH va d6ng Nha nu6c tuang duang v6i thftm quy~n cua UBTVQH va
oiAo TRiNH LUAT HIEN PHAP vrBT NAM oiAo TRiNH LUAT HIEN PHAP vrBT NAM
thfim quySn cua Chu tich nu&c trong Hi6n phap nam 1959. H()i thfim quySn cua Chu tich nu&c trong Hi6n phap nam 1959. H()i
d6ng Nha nu&c c6 nhfrng nhi~m V\L va quySn h(;ln r~t l&n, duqc d6ng Nha nu&c c6 nhfrng nhi~m V\L va quySn h(;ln r~t l&n, duqc
quy dinh t(;li DiSu 100 Hi6n phap nam 1980. quy dinh t(;li DiSu 100 Hi6n phap nam 1980.
Trang s6 cac quySn cua H()i d6ng Nha nu&c thi vi~c quy6t Trang s6 cac quySn cua H()i d6ng Nha nu&c thi vi~c quy6t
dinh thanh l~p ho~c bai bo cac b(), cac uy ban nha nu&c; cir va bai dinh thanh l~p ho~c bai bo cac b(), cac uy ban nha nu&c; cir va bai
miSn cac Ph6 Chu tich H()i d6ng B() tm6ng, cac b() tmang, cac miSn cac Ph6 Chu tich H()i d6ng B() tm6ng, cac b() tmang, cac
chu nhi~m uy ban nha nu&c; vi~c tuyen b6 tinh tr(;lng chi6n tranh chu nhi~m uy ban nha nu&c; vi~c tuyen b6 tinh tr(;lng chi6n tranh
khi nu&c nha bi xam luqc, H()i d6ng Nha nu&c phai trinh Qu6c h()i khi nu&c nha bi xam luqc, H()i d6ng Nha nu&c phai trinh Qu6c h()i
phe chufin trong ki hQp g§n nh~t cua Qu6c h()i. N goai nhfrng phe chufin trong ki hQp g§n nh~t cua Qu6c h()i. N goai nhfrng
nhi~m V\L, quySn h(;ln da duqc xac dinh, t(;li khoan 21 DiSu 100 nhi~m V\L, quySn h(;ln da duqc xac dinh, t(;li khoan 21 DiSu 100
Hi6n phap nam 1980 con ghi nh~n: " ... Qu6c h(Ji c6 thd giao cho Hi6n phap nam 1980 con ghi nh~n: " ... Qu6c h(Ji c6 thd giao cho
H{Ji a6ng Nha nuac nhimg nhi¢m v~ va quyJn ht;tn khac, khi xet H{Ji a6ng Nha nuac nhimg nhi¢m v~ va quyJn ht;tn khac, khi xet
thdy cdn thiit". ThS ch6 Chit tich nu6c t~p thS trong thgc tiSn da thdy cdn thiit". ThS ch6 Chit tich nu6c t~p thS trong thgc tiSn da
ths hi~n nhung uu diSm va nhuqc diSm cua no. uu dism cua ths ths hi~n nhung uu diSm va nhuqc diSm cua no. uu dism cua ths
ch~ nay la cac v~n ds quan trQng cua d~t nu&c dsu duqc thao lu~n ch~ nay la cac v~n ds quan trQng cua d~t nu&c dsu duqc thao lu~n
t~p ths va quy~t dinh thea da s6, nhu v~y thuang vfrng vang hon t~p ths va quy~t dinh thea da s6, nhu v~y thuang vfrng vang hon
so v&i m()t nguai quySt dinh. Nhuqc diSm cua n6 la do mQi v~n dS so v&i m()t nguai quySt dinh. Nhuqc diSm cua n6 la do mQi v~n dS
phai ban b(;lc t~p thS nen cong vi~c doi khi ch~m ch(;lp, trach nhi~m phai ban b(;lc t~p thS nen cong vi~c doi khi ch~m ch(;lp, trach nhi~m
cua Chu tich H()i d6ng Nha nu&c chua th~t r5 rang. Gifra hai ki cua Chu tich H()i d6ng Nha nu&c chua th~t r5 rang. Gifra hai ki
hQp cua Qu6c h()i thi quySn h(;ln cua H()i d6ng Nha nu&c r~t 16n hQp cua Qu6c h()i thi quySn h(;ln cua H()i d6ng Nha nu&c r~t 16n
nhung trong ki hQp Qu6c h()i thi thfim quySn cua H()i d6ng Nha nhung trong ki hQp Qu6c h()i thi thfim quySn cua H()i d6ng Nha
nu&c l(;li hftu nhu khong duqc thS hi~n. M~t khac, vi~c H()i d6ng nu&c l(;li hftu nhu khong duqc thS hi~n. M~t khac, vi~c H()i d6ng
Nha nu&c duqc quySn quySt dinh m9t s6 quySn h(;ln thu()c thfim Nha nu&c duqc quySn quySt dinh m9t s6 quySn h(;ln thu()c thfim
quySn Qu6c h()i da lam nay sinh v~n dS lien quan d6n yeu cfiu t~p quySn Qu6c h()i da lam nay sinh v~n dS lien quan d6n yeu cfiu t~p
trung quySn lvc, nh~t la quySn l~p phap vao Qu6c h()i. Theo quy trung quySn lvc, nh~t la quySn l~p phap vao Qu6c h()i. Theo quy
dinh cua Hi6n phap thi chuc nang, nhi~m V\L giao cho H()i d6ng dinh cua Hi6n phap thi chuc nang, nhi~m V\L giao cho H()i d6ng
Nha nu&c r~t 16n nhung ca c~u cua thanh vien H()i d6ng Nha nu&c Nha nu&c r~t 16n nhung ca c~u cua thanh vien H()i d6ng Nha nu&c
hftu h6t g6m nhfrng nguai kiem nhi~m. 1 hftu h6t g6m nhfrng nguai kiem nhi~m. 1
1
Dao Tri Uc, Binh lu(jn khoa h9c Hi~n phap nuac Cr)ng hoa xii h9i chit nghza Vi?t 1
Dao Tri Uc, Binh lu(jn khoa h9c Hi~n phap nuac Cr)ng hoa xii h9i chit nghza Vi?t
Nam nam 1992, Nxb. Khoa hQc xa h()i, Ha N()i, 1995, tr. 312. Nam nam 1992, Nxb. Khoa hQc xa h()i, Ha N()i, 1995, tr. 312.
86 GS. TS. Thai Vinh Thling 86 GS. TS. Thai Vinh Thling
CHUONG III- Sf/ RA DO! VA PHAT TRJEN CUA NEN L4P HIEN VI$T NAM CHUONG III- Sf/ RA DO! VA PHAT TRJEN CUA NEN L4P HIEN VI$T NAM
ChuO'flg VIII - H(Ji adng B(J truirng, baa gdm 9 aiJu (tir DiJu ChuO'flg VIII - H(Ji adng B(J truirng, baa gdm 9 aiJu (tir DiJu
104 d~n DiJu 112). 104 d~n DiJu 112).
Theo quy dinh t<;ti Di~u 104 Hi~n phap nam 1980, H{)i d6ng Theo quy dinh t<;ti Di~u 104 Hi~n phap nam 1980, H{)i d6ng
B9 tru6ng la Chinh phu cua nu6c C{)ng hoa XHCN Vi9t Nam c6 B9 tru6ng la Chinh phu cua nu6c C{)ng hoa XHCN Vi9t Nam c6
vi tri nhu H{)i d6ng Chinh phu trong Hi~n phap nam 1959. Tuy vi tri nhu H{)i d6ng Chinh phu trong Hi~n phap nam 1959. Tuy
nhien, H{)i d6ng B9 tru6ng v~ tinh ch~t khong hoan toan gi6ng nhien, H{)i d6ng B9 tru6ng v~ tinh ch~t khong hoan toan gi6ng
nhu H{)i d6ng Chinh phu. H{)i d6ng Chinh phu theo quy dinh cua nhu H{)i d6ng Chinh phu. H{)i d6ng Chinh phu theo quy dinh cua
Hi~n phap nam 1959 la "ca quan chdp hanh cua CO" quan quyJn Hi~n phap nam 1959 la "ca quan chdp hanh cua CO" quan quyJn
fl:rc nha nuac cao nhdt, Va fa CO" quan hanh chfnh nha nuac cao fl:rc nha nuac cao nhdt, Va fa CO" quan hanh chfnh nha nuac cao
nhdt cita nuac Vi?t N am dan chit c(Jng hoa". nhdt cita nuac Vi?t N am dan chit c(Jng hoa".
Khac v6i Hi~n phap nam 1959, Hi~n phap nam 1980 quy dinh Khac v6i Hi~n phap nam 1959, Hi~n phap nam 1980 quy dinh
H{)i d6ng B9 tru6ng "la CO" quan chdp hanh va hanh chinh nha H{)i d6ng B9 tru6ng "la CO" quan chdp hanh va hanh chinh nha
nuac cao nhdt CUa CO" quan quyJn fl:rc nha nuac cao nhdt". V 6i nuac cao nhdt CUa CO" quan quyJn fl:rc nha nuac cao nhdt". V 6i
quy dinh nay, co thS th~y tinh d{)c l?p cua Chinh phu trong quan quy dinh nay, co thS th~y tinh d{)c l?p cua Chinh phu trong quan
h9 v6i Qu6c h{)i hi h<;tn ch~. h9 v6i Qu6c h{)i hi h<;tn ch~.
V~ nhi9m V\1 va quy~n h<;tn cua H{)i d6ng B{) tru6ng, Di~u 107 V~ nhi9m V\1 va quy~n h<;tn cua H{)i d6ng B{) tru6ng, Di~u 107
Hi~n phap nam 1980 quy dinh cac v~n d~ ca ban sau day: Hi~n phap nam 1980 quy dinh cac v~n d~ ca ban sau day:
Bao dam vi9c thi hanh Hi~n phap va phap lu?t; trinh dg an Bao dam vi9c thi hanh Hi~n phap va phap lu?t; trinh dg an
lu?t, dv an phap 19nh va cac dv an khac tru6c Qu6c h{)i va H{)i lu?t, dv an phap 19nh va cac dv an khac tru6c Qu6c h{)i va H{)i
d6ng Nha nu6c; l?p dv an k~ ho<;tch nha nu6c va dv an ngan sach d6ng Nha nu6c; l?p dv an k~ ho<;tch nha nu6c va dv an ngan sach
nha nu6c trlnh Qu6c h{)i; t6 chuc thvc hi9n k~ ho<;tch nha nu6c va nha nu6c trlnh Qu6c h{)i; t6 chuc thvc hi9n k~ ho<;tch nha nu6c va
ngan sach nha nu6c; th6ng nh~t quan 1i vi9c cai t<;to, xay dl,l'llg va ngan sach nha nu6c; th6ng nh~t quan 1i vi9c cai t<;to, xay dl,l'llg va
phat triSn n~n kinh t~ qu6c dan, vi9c xay dl,l'llg va phat trisn van phat triSn n~n kinh t~ qu6c dan, vi9c xay dl,l'llg va phat trisn van
hoa, giao dt;tc, khoa hQC, k1 thu?t; xay dl,l'llg va ki9n toan b{) may hoa, giao dt;tc, khoa hQC, k1 thu?t; xay dl,l'llg va ki9n toan b{) may
quan 1i nha nu6c m trung uang d~n ca sa; dao t<;to, b6i du5ng, sip quan 1i nha nu6c m trung uang d~n ca sa; dao t<;to, b6i du5ng, sip
x~p va sir dl,lng d{)i ngu can b{) nha nu6c; Hinh d<;to cong tac cua cac x~p va sir dl,lng d{)i ngu can b{) nha nu6c; Hinh d<;to cong tac cua cac
b9 va cac CO' quan khac thu{)c H{)i d6ng B9 tru6ng; bao dam cho b9 va cac CO' quan khac thu{)c H{)i d6ng B9 tru6ng; bao dam cho
HDND cac c~p thvc hi9n nhi9m V\1 va quy~n h<;tn cua CO' quan HDND cac c~p thvc hi9n nhi9m V\1 va quy~n h<;tn cua CO' quan
quy~n lvc nha nu6c a dia phuang; lanh d<;to UBND cac c~p; dlnh quy~n lvc nha nu6c a dia phuang; lanh d<;to UBND cac c~p; dlnh
chi vi~c thi hanh va sua dbi ho~c bai bo nhfrng quy~t dinh, chi thi, chi vi~c thi hanh va sua dbi ho~c bai bo nhfrng quy~t dinh, chi thi,
thong tu khong thich dang CUa cac b{) va cac CO' quan khac thUQC thong tu khong thich dang CUa cac b{) va cac CO' quan khac thUQC
H{)i d6ng B{) tnr6ng; dinh chi vi~c thi hanh nhfrng nghi quy~t H{)i d6ng B{) tnr6ng; dinh chi vi~c thi hanh nhfrng nghi quy~t
khong thich dang cua HBND tinh, thanh ph6 tnrc thu{)c trung uong khong thich dang cua HBND tinh, thanh ph6 tnrc thu{)c trung uong
va cfip .tuong duang, d6ng thai d~ nghi H{)i d6ng Nha nu6c sua va cfip .tuong duang, d6ng thai d~ nghi H{)i d6ng Nha nu6c sua
dbi ho~c bai bo nhfrng nghi quy~t d6; dinh chi vi~c thi hanh va sua dbi ho~c bai bo nhfrng nghi quy~t d6; dinh chi vi~c thi hanh va sua
dbi ho~c bai bo nhfrng quy~t dinh, chi thi khong thich dang cua dbi ho~c bai bo nhfrng quy~t dinh, chi thi khong thich dang cua
UBND cac cfip; quy~t dinh vi~c phan V(;!Ch dia gi6i cua cac don vi UBND cac cfip; quy~t dinh vi~c phan V(;!Ch dia gi6i cua cac don vi
hanh chinh du6i cfip tinh ... V ~ ca ban, nhi~m vt;t, quy~n h(;ln cua hanh chinh du6i cfip tinh ... V ~ ca ban, nhi~m vt;t, quy~n h(;ln cua
H{)i d6ng B{) truang theo Hi~n phap nam 1980 gi6ng v6i nhi~m H{)i d6ng B{) truang theo Hi~n phap nam 1980 gi6ng v6i nhi~m
V\1, quy~n h(;ln cua H{)i d6ng Chinh phu theo Hi~n phap nam 1959. V\1, quy~n h(;ln cua H{)i d6ng Chinh phu theo Hi~n phap nam 1959.
Tuy nhien, Hi~n phap nam 1980 b6 sung m{)t s6 nhi~m V\1, quy~n Tuy nhien, Hi~n phap nam 1980 b6 sung m{)t s6 nhi~m V\1, quy~n
h(;ln mai phu hqp v6i nhu cftu cua xa h{)i nhu tf> chuc Va lanh d(;lO h(;ln mai phu hqp v6i nhu cftu cua xa h{)i nhu tf> chuc Va lanh d(;lO
cong tac trQng tai nha nu6c V~ kinh t~; tf> chuc va lanh d(;lO cong cong tac trQng tai nha nu6c V~ kinh t~; tf> chuc va lanh d(;lO cong
tac bao hiSm nha nu6c v. v.. So v6i cac hi~n phap tru6c thi ch~ tac bao hiSm nha nu6c v. v.. So v6i cac hi~n phap tru6c thi ch~
dinh v~ H{)i d6ng B{) tru&ng con c6 m{)t diSm m6i nita la quy dinh dinh v~ H{)i d6ng B{) tru&ng con c6 m{)t diSm m6i nita la quy dinh
v~ trach nhi~m t~p thS cua cac thanh vien H()i d6ng B{) tru6ng v~ trach nhi~m t~p thS cua cac thanh vien H()i d6ng B{) tru6ng
tru6c Qu6c h{)i va H{)i d6ng Nha nu6c. tru6c Qu6c h{)i va H{)i d6ng Nha nu6c.
Chuang IX - H9i a6ng nhan dan va uy ban nhdn dan, baa Chuang IX - H9i a6ng nhan dan va uy ban nhdn dan, baa
g6m 14 ili~u (tir Di~u 113 din Di~u 12 6). g6m 14 ili~u (tir Di~u 113 din Di~u 12 6).
T(;li Chuong nay, Hi~n phap quy dinh v~ phan cfip hanh chinh T(;li Chuong nay, Hi~n phap quy dinh v~ phan cfip hanh chinh
a nUOC ta, xac dinh vi tri, tinh chfit, nhi~m V\1, quy~n h(;ln CUa a nUOC ta, xac dinh vi tri, tinh chfit, nhi~m V\1, quy~n h(;ln CUa
HDND va UBND. HDND va UBND.
V~ phan cfip don vi hanh chinh, Hi~n phap nam 1980 quy V~ phan cfip don vi hanh chinh, Hi~n phap nam 1980 quy
dinh nu6c ta co ba cfip hanh chinh. Do la tinh, thanh ph6 trgc dinh nu6c ta co ba cfip hanh chinh. Do la tinh, thanh ph6 trgc
thu{)c trung uong va cfip tuong duong; huy~n, qu~n, thanh ph6 thu{)c trung uong va cfip tuong duong; huy~n, qu~n, thanh ph6
trgc thu{)c tinh va thi xa; xa, phuang, thi trfin. Khac v6i Hi~n phap trgc thu{)c tinh va thi xa; xa, phuang, thi trfin. Khac v6i Hi~n phap
nam 1959 khu t\1' tri bi bai bo (theo Nghi quy~t ki h9p Qu6c h{)i nam 1959 khu t\1' tri bi bai bo (theo Nghi quy~t ki h9p Qu6c h{)i
khoa V ngay 27/12/1975) nhung l~p them don vi hanh chinh d~c khoa V ngay 27/12/1975) nhung l~p them don vi hanh chinh d~c
khu (tuong duong v6i tinh), don vi phuang a nhfrng thanh ph6, thi khu (tuong duong v6i tinh), don vi phuang a nhfrng thanh ph6, thi
88 GS. TS. Thai Vlnh Th&ng 88 GS. TS. Thai Vlnh Th&ng
CHUONG III- Sl/ RA DOl VA PHAT TREEN CUA NEN L_JP HIEN VI$T NAM CHUONG III- Sl/ RA DOl VA PHAT TREEN CUA NEN L_JP HIEN VI$T NAM
xa (tuang duang v6i xa). d t~t ca cac dan vi hanh chinh n6i tren xa (tuang duang v6i xa). d t~t ca cac dan vi hanh chinh n6i tren
d~u thanh l~p HDND va UBND. d~u thanh l~p HDND va UBND.
Nhfmg quy djnh cua HiSn phap nam 1980 v~ HDND va Nhfmg quy djnh cua HiSn phap nam 1980 v~ HDND va
UBND duqc C\1 th~ hoa bai Lu~t tb chuc HDND va UBND nam UBND duqc C\1 th~ hoa bai Lu~t tb chuc HDND va UBND nam
1983. Lu~t tb chuc HDND va UBND nam 1989 dua them vao ca 1983. Lu~t tb chuc HDND va UBND nam 1989 dua them vao ca
c~u HDND c~p tinh, thanh ph6 tf\)'c thu()c trung uang, huy~n, c~u HDND c~p tinh, thanh ph6 tf\)'c thu()c trung uang, huy~n,
qu~n, thi xa m()t ca quan m6i la thuemg twc HDND. Nhi~m ki qu~n, thi xa m()t ca quan m6i la thuemg twc HDND. Nhi~m ki
HDND va UBND cac c~p cfing duqc nang len ru 3 nam len 5 nam. HDND va UBND cac c~p cfing duqc nang len ru 3 nam len 5 nam.
V~ tinh ch~t, nhi~m V\1, quy~n h~n cua HDND va UBND ca V~ tinh ch~t, nhi~m V\1, quy~n h~n cua HDND va UBND ca
ban gi6ng HiSnphap nam 1959. ban gi6ng HiSnphap nam 1959.
Chuang X.:. Toa an nhan dan va vi?n kidm sat nhan dan, bao Chuang X.:. Toa an nhan dan va vi?n kidm sat nhan dan, bao
gJm 15 aiJu (tir DiJu 12 7 ain DiJu 141). gJm 15 aiJu (tir DiJu 12 7 ain DiJu 141).
Cfing gi6ng nhu HiSn phap nam 1959, Chuang nay quy dinh Cfing gi6ng nhu HiSn phap nam 1959, Chuang nay quy dinh
v~ nhi~m V\1 chung cua TAND va VKSND, v~ h~ th6ng cac ca v~ nhi~m V\1 chung cua TAND va VKSND, v~ h~ th6ng cac ca
quan toa an, chuc nang cua cac CCY quan toa an, cac nguyen t~c tb quan toa an, chuc nang cua cac CCY quan toa an, cac nguyen t~c tb
chuc va ho~t d()ng cua toa an. C6 th~ kh~ng djnh r~ng cac quy chuc va ho~t d()ng cua toa an. C6 th~ kh~ng djnh r~ng cac quy
dinh cua HiSn phap nam 1980 trong Chuang nay hoan toan gi6ng dinh cua HiSn phap nam 1980 trong Chuang nay hoan toan gi6ng
v6i HiSn phap nam 1959. v6i HiSn phap nam 1959.
Chuang XI cita Hiin phap quy atnh vJ Qu6c ki, Qu6c huy, Chuang XI cita Hiin phap quy atnh vJ Qu6c ki, Qu6c huy,
Qu6c ca, Thit ao. Qu6c ca, Thit ao.
Chuang XII quy atnh vJ hi?u hrc cita Hiin phap va vi¢c sua Chuang XII quy atnh vJ hi?u hrc cita Hiin phap va vi¢c sua
a6i Hiin phap. a6i Hiin phap.
f)i~u 146 HiSn phap quy djnh: HiSn phap la lu~t CCY ban cua f)i~u 146 HiSn phap quy djnh: HiSn phap la lu~t CCY ban cua
Nha nu6c, c6 hi~u h,rc phap li cao nh~t. M9i van ban phap lu~t Nha nu6c, c6 hi~u h,rc phap li cao nh~t. M9i van ban phap lu~t
khac phai phu hqp v6i HiSn phap. v~ thu t\}c sua dbi HiSn phap khac phai phu hqp v6i HiSn phap. v~ thu t\}c sua dbi HiSn phap
hoan toan gi6ng HiSn phap nam 1959. hoan toan gi6ng HiSn phap nam 1959.
Tom l~i, HiSn phap nam 1980 la HiSn phap cua thai ki qua d9 Tom l~i, HiSn phap nam 1980 la HiSn phap cua thai ki qua d9
len chu ngh1a xa h9i trong ph~m vi ca nu6c. Tuy c6 nhuqc di~m len chu ngh1a xa h9i trong ph~m vi ca nu6c. Tuy c6 nhuqc di~m
nhung HiSn phap nam 1980 la m()t m6c quan trQng trong ljch su nhung HiSn phap nam 1980 la m()t m6c quan trQng trong ljch su
l~p hisn cua nuac ta. l~p hisn cua nuac ta.

5.1. Hoan canh ra dOi ciia Hi~n phap nam 1992 5.1. Hoan canh ra dOi ciia Hi~n phap nam 1992
Sau m<)t thai gian phat huy hi~u hrc, nhi€u quy dinh cua Hi€n Sau m<)t thai gian phat huy hi~u hrc, nhi€u quy dinh cua Hi€n
phap nam 1980 to ra khong phu hqp v&i di€u ki~n kinh t€, xa h<)i phap nam 1980 to ra khong phu hqp v&i di€u ki~n kinh t€, xa h<)i
cua dftt nu&c. Tinh hinh thgc ti~n cua dftt nu&c doi hoi phai c6 m<)t cua dftt nu&c. Tinh hinh thgc ti~n cua dftt nu&c doi hoi phai c6 m<)t
ban hi€n phap m&i, phu hqp hon d~ thuc dfiy S\1' ti€n bQ CUa xa h<)i, ban hi€n phap m&i, phu hqp hon d~ thuc dfiy S\1' ti€n bQ CUa xa h<)i,
xay d\l'flg cu<)c s6ng Am no, h~nh phuc cho nhan dan. xay d\l'flg cu<)c s6ng Am no, h~nh phuc cho nhan dan.
B~i h<)i Bang toan qu6c l~n thu VI nam 1986 da rna ra thai B~i h<)i Bang toan qu6c l~n thu VI nam 1986 da rna ra thai
ki d6i m6i a nu&c ta. Bang da chit truang nhin th~ng vao S\1' th~t, ki d6i m6i a nu&c ta. Bang da chit truang nhin th~ng vao S\1' th~t,
phat hi~n nhfrng sai l~m cua Bang, cua Nha nu6c, ma r<)ng dan phat hi~n nhfrng sai l~m cua Bang, cua Nha nu6c, ma r<)ng dan
chit XHCN, phat huy tu duy d<)c l~p, sang t~o cua cac t~ng 16p chit XHCN, phat huy tu duy d<)c l~p, sang t~o cua cac t~ng 16p
nhan dan lao d<)ng, tren ca sa d6 d~ c6 nhfrng nh~n thuc m6i, nhan dan lao d<)ng, tren ca sa d6 d~ c6 nhfrng nh~n thuc m6i,
dung d~n vS chu nghia xa h<)i va v~ch ra nhfrng chit truang, dung d~n vS chu nghia xa h<)i va v~ch ra nhfrng chit truang,
chinh sach m6i nh&m xay dgng m<)t xa h<)i dan giau, nu6c m~nh, chinh sach m6i nh&m xay dgng m<)t xa h<)i dan giau, nu6c m~nh,
cong b&ng va van minh. V &i tinh th~n cua N ghi quy€t B~i h<)i cong b&ng va van minh. V &i tinh th~n cua N ghi quy€t B~i h<)i
Bang l~n thu VI, Qu6c h<)i khoa 8, t~i ki hQp thu 3 ngay Bang l~n thu VI, Qu6c h<)i khoa 8, t~i ki hQp thu 3 ngay
22/12/1988 da ban hanh Nghi quy€t sua d6i lcri n6i d~u cua Hi€n 22/12/1988 da ban hanh Nghi quy€t sua d6i lcri n6i d~u cua Hi€n
phap nam 1980. Ngay 30/6/1989, ki hQp thu V Qu6c h<)i khoa 8 phap nam 1980. Ngay 30/6/1989, ki hQp thu V Qu6c h<)i khoa 8
ti€p we ban hanh Nghi quy~t sua d6i 7 di€u: 57, 115, 116, 118, ti€p we ban hanh Nghi quy~t sua d6i 7 di€u: 57, 115, 116, 118,
122, 123, 125 d~ xac dinh them quysn ung cu vao Qu6c h9i, 122, 123, 125 d~ xac dinh them quysn ung cu vao Qu6c h9i,
HBND cua cong dan va thanh l~p them thuang trvc HBND trong HBND cua cong dan va thanh l~p them thuang trvc HBND trong
ca cftu HDND cftp tinh, thanh ph6 tf\Tc thu<)c trung uong va cftp ca cftu HDND cftp tinh, thanh ph6 tf\Tc thu<)c trung uong va cftp
huy~n, qu~n, thanh ph6 thu9c tinh, thi xa, d6ng thai cling c6 huy~n, qu~n, thanh ph6 thu9c tinh, thi xa, d6ng thai cling c6
them cac m~t ho~t d<)ng cua HDND va UBND. Trong ki hQp nay them cac m~t ho~t d<)ng cua HDND va UBND. Trong ki hQp nay
Quf>c h<)i da ban hanh Nghi quy€t thanh l~p Uy ban sua d6i Hi€n Quf>c h<)i da ban hanh Nghi quy€t thanh l~p Uy ban sua d6i Hi€n
phap dS sua d6i Hi€n phap m<)t each ca ban, toan di~n dap ung phap dS sua d6i Hi€n phap m<)t each ca ban, toan di~n dap ung
yeu c~u cua tinh hinh kinh t€, xa h9i m6i, d~c bi~t la trong linh yeu c~u cua tinh hinh kinh t€, xa h9i m6i, d~c bi~t la trong linh
V\l'C kinh t€. Uy ban sua d6i Hi€n phap duqc thanh l~p bao g6m V\l'C kinh t€. Uy ban sua d6i Hi€n phap duqc thanh l~p bao g6m
28 nguai, do Chu tich H9i d6ng Nha nu6c Vo Chi Cong lam Chu 28 nguai, do Chu tich H9i d6ng Nha nu6c Vo Chi Cong lam Chu
90 GS.TS. Thai Vfnh Thling 90 GS.TS. Thai Vfnh Thling

CHUONG III- S[j RA DOl VA PHlT TRIEN CUA NEN LJP HIEN VI$T NAM CHUONG III- S[j RA DOl VA PHlT TRIEN CUA NEN LJP HIEN VI$T NAM
tjch. Uy ban sua d6i Hi~n phap da hQp nhiSu phien dS chinh li, tjch. Uy ban sua d6i Hi~n phap da hQp nhiSu phien dS chinh li,
b6 sung va thong qua toan van dv thao Hi~n phap sua d6i. b6 sung va thong qua toan van dv thao Hi~n phap sua d6i.
Cu6i nam 1991 dfiu nam 1992, Ban dv thao Hi~n phap lfin ba Cu6i nam 1991 dfiu nam 1992, Ban dv thao Hi~n phap lfin ba
da duqc dua ra tmng cfiu y ld~n nhan dan. Tren ca sa t6ng hqp y da duqc dua ra tmng cfiu y ld~n nhan dan. Tren ca sa t6ng hqp y
ki~n dong gop cua nhan dan va y ki~n cua B() Chinh trj, Ban chdp ki~n dong gop cua nhan dan va y ki~n cua B() Chinh trj, Ban chdp
hanh trung uang Dang, Dv thao Hi~n phap lfin 4 da hoan thanh va hanh trung uang Dang, Dv thao Hi~n phap lfin 4 da hoan thanh va
duqc trinh len Qu6c h()i khoa VIII, t~i ki hQp thu XI xem xet. Sau duqc trinh len Qu6c h()i khoa VIII, t~i ki hQp thu XI xem xet. Sau
nhiSu ngay thao lu~n soi n6i v6i nhfrng chinh li va b6 sung nhdt nhiSu ngay thao lu~n soi n6i v6i nhfrng chinh li va b6 sung nhdt
djnh, ngay 15/4/1992, Qu6c h()i da nhdt tri thong qua Hi~n phap. djnh, ngay 15/4/1992, Qu6c h()i da nhdt tri thong qua Hi~n phap.
Vi~c so~n thao va ban hanh Hi~n phap nam 1992 la m()t qua trinh Vi~c so~n thao va ban hanh Hi~n phap nam 1992 la m()t qua trinh
thao lu~n dan chu va ch~t lQC m()t each nghiem IDC nhfrng y ki~n thao lu~n dan chu va ch~t lQC m()t each nghiem IDC nhfrng y ki~n
dong gop cua m9i tfing l&p nhan dan vs tdt ca cac vdn ds ru quan dong gop cua m9i tfing l&p nhan dan vs tdt ca cac vdn ds ru quan
diSm chung d~n cac vdn dS Cl,l thS. Ban Hi~n phap nay la ban Hi~n diSm chung d~n cac vdn dS Cl,l thS. Ban Hi~n phap nay la ban Hi~n
phap cua Vi~t Nam trong ti~n trinh d6i m6i. Dung nhu nh~n xet phap cua Vi~t Nam trong ti~n trinh d6i m6i. Dung nhu nh~n xet
cua d6ng chi T6ng bi thuBan chdp hanh trung uang Dang C()ng cua d6ng chi T6ng bi thuBan chdp hanh trung uang Dang C()ng
san Vi~t Nam D6 Muai, nola "san phdm tri tu¢ cita toan dan, thd san Vi~t Nam D6 Muai, nola "san phdm tri tu¢ cita toan dan, thd
hi¢n y chf Va nguy¢n V(Jng cua t/Jng bao ca nuac ". 1 hi¢n y chf Va nguy¢n V(Jng cua t/Jng bao ca nuac ". 1
5.2. N()i dung CO' ban cua Hi~n phap nam 1992 5.2. N()i dung CO' ban cua Hi~n phap nam 1992
Hi~n phap nam 1992 g6m lai noi dfiu va 14 7 diSu chia lam Hi~n phap nam 1992 g6m lai noi dfiu va 14 7 diSu chia lam
Lai noi dfiu cua Hi~n phap nam 1992 vS CO' ban cling gi6ng Lai noi dfiu cua Hi~n phap nam 1992 vS CO' ban cling gi6ng
nhu lai noi dfiu cua cac Hi~n phap tru6c, ghi nh~n nhfrng thanh nhu lai noi dfiu cua cac Hi~n phap tru6c, ghi nh~n nhfrng thanh
qua cua each m~ng Vi~t Nam va xac dinh nhfrng nhi~m V\1 trong qua cua each m~ng Vi~t Nam va xac dinh nhfrng nhi~m V\1 trong
giai do~n each m~ng m6i. Trong lai noi dfiu cling xac dinh nhfrng giai do~n each m~ng m6i. Trong lai noi dfiu cling xac dinh nhfrng
vdn dS CO' ban rna Hi~n phap se quy djnh. vdn dS CO' ban rna Hi~n phap se quy djnh.
Chuang I- Ch~ tl(J chinh trj, ciing bao gJm 14 aiJu (tir DiJu 1 Chuang I- Ch~ tl(J chinh trj, ciing bao gJm 14 aiJu (tir DiJu 1
tl~n DiJu 14) nhu Hi~n phap nam 1980. tl~n DiJu 14) nhu Hi~n phap nam 1980.
T~i Chuang nay, Hi~n phap cling xac djnh nhfrng nguyen t~c T~i Chuang nay, Hi~n phap cling xac djnh nhfrng nguyen t~c
1 1
GS. TS. Thai Vfnh Thimg 91 GS. TS. Thai Vfnh Thimg 91
GIA.O TRiNH LUAT HIEN PHAP vrer NAM GIA.O TRiNH LUAT HIEN PHAP vrer NAM
ca ban cua t6 chuc quy~n lvc chinh tri cua nha nu6c XHCN. Bola ca ban cua t6 chuc quy~n lvc chinh tri cua nha nu6c XHCN. Bola
quy~n h;rc nha nu6c thu<)c v~ nhan dan rna n~n tang la lien minh quy~n h;rc nha nu6c thu<)c v~ nhan dan rna n~n tang la lien minh
giai cftp cong nhan v6i giai cftp nang dan va tftng 16p tri thuc (Di~u giai cftp cong nhan v6i giai cftp nang dan va tftng 16p tri thuc (Di~u
2). Vai tro lanh d~o cua Dang C<)ng san Vi~t Nam d6i v6i Nha 2). Vai tro lanh d~o cua Dang C<)ng san Vi~t Nam d6i v6i Nha
nu6c va xa h<)i Vi~t Nam (Di~u 4); nguyen t~c binh ding va doan nu6c va xa h<)i Vi~t Nam (Di~u 4); nguyen t~c binh ding va doan
k€t gifra cac dan t<)c (Di~u 5); nguyen t~c t~p trung dan chu (Di~u k€t gifra cac dan t<)c (Di~u 5); nguyen t~c t~p trung dan chu (Di~u
6); nguyen t~c bftu cu d~i biSu Qu6c h<)i va d~i biSu HDND cac 6); nguyen t~c bftu cu d~i biSu Qu6c h<)i va d~i biSu HDND cac
cftp la ph6 thong, binh ding, trgc ti€p va bo phi€u kin (Di~u 7). cftp la ph6 thong, binh ding, trgc ti€p va bo phi€u kin (Di~u 7).
Khac v&i Hi€n phap nam 1980, HiSn phap nam 1992 khong dung Khac v&i Hi€n phap nam 1980, HiSn phap nam 1992 khong dung
thu~t ngfr "Nha nu6c chuyen chinh vo san" rna dung thu~t ngfr thu~t ngfr "Nha nu6c chuyen chinh vo san" rna dung thu~t ngfr
"Nha nu&c cua nhan dan, do nhan dan, vi nhan dan". Vi~c thay d6i "Nha nu&c cua nhan dan, do nhan dan, vi nhan dan". Vi~c thay d6i
thu~t ngfr nay khong lam thay d6i ban chftt cua Nha nu6c rna chi thu~t ngfr nay khong lam thay d6i ban chftt cua Nha nu6c rna chi
dS lam ro ban chftt "cua dan, do dan, vi dan" cua Nha nu&c ta, phu dS lam ro ban chftt "cua dan, do dan, vi dan" cua Nha nu&c ta, phu
hqp v&i chinh sach doan kSt cac dan t<)c, cac tfing 16p trong xa h9i hqp v&i chinh sach doan kSt cac dan t<)c, cac tfing 16p trong xa h9i
va phu hqp v6i xu th€ cua qu6c t€ va thai d~i. f)~ cao vai tro cua va phu hqp v6i xu th€ cua qu6c t€ va thai d~i. f)~ cao vai tro cua
M~t tr~n T6 qu6c Vi~t Nam va cac thanh vien la ca sa chinh tri M~t tr~n T6 qu6c Vi~t Nam va cac thanh vien la ca sa chinh tri
cua chinh quy~n nhan dan. Theo quy dinh cua Hi€n phap nam cua chinh quy~n nhan dan. Theo quy dinh cua Hi€n phap nam
1992, M~t tr~n c6 nhi~m V\1 phat huy truy~n th6ng doan k€t toan 1992, M~t tr~n c6 nhi~m V\1 phat huy truy~n th6ng doan k€t toan
dan, tang CUCrng S\I nhftt tri V~ chinh tri va tinh thftn trong nhan dan, tang CUCrng S\I nhftt tri V~ chinh tri va tinh thftn trong nhan
dan, tham gia xay d\Xfig va cung c6 chinh quy~n nhan dan, cung dan, tham gia xay d\Xfig va cung c6 chinh quy~n nhan dan, cung
Nha nu6c cham lo va bao v~ lqi ich chinh dang cua nhan dan, Nha nu6c cham lo va bao v~ lqi ich chinh dang cua nhan dan,
d<)ng vien nhan dan thvc hi~n quy~n lam chu, nghiem chinh thi d<)ng vien nhan dan thvc hi~n quy~n lam chu, nghiem chinh thi
hanh Hi€n phap va phap lu~t, giam sat ho~t d<)ng cua cac ca quan hanh Hi€n phap va phap lu~t, giam sat ho~t d<)ng cua cac ca quan
nha nu6c, d~i biSu dan Clr va can b<), vien chuc nha nu6c (Bi~u 9). nha nu6c, d~i biSu dan Clr va can b<), vien chuc nha nu6c (Bi~u 9).
Khac v6i HiSn phap nam 1980, HiSn phap nam 1992 quy dinh Khac v6i HiSn phap nam 1980, HiSn phap nam 1992 quy dinh
m<)t duang 16i d6i ngo~i r<)ng ma. Theo quy dinh cua Hi€n phap m<)t duang 16i d6i ngo~i r<)ng ma. Theo quy dinh cua Hi€n phap
m6i, nu6c ta thvc hi~n chinh sach boa binh, hfru nghi, rna r<)ng m6i, nu6c ta thvc hi~n chinh sach boa binh, hfru nghi, rna r<)ng
giao luu va hqp tac v&i tfi.t ca cac nu&c tren ths gi&i, khong phan giao luu va hqp tac v&i tfi.t ca cac nu&c tren ths gi&i, khong phan
bi~t chs d9 chinh tri va xa h9i khac nhau, tren ca sa ton tr9ng d9c bi~t chs d9 chinh tri va xa h9i khac nhau, tren ca sa ton tr9ng d9c
l~p, chu quy~n va toan Vvn lanh thf> CUa nhau, khong can thi~p vao l~p, chu quy~n va toan Vvn lanh thf> CUa nhau, khong can thi~p vao
CHUONG III- Sf/ RA DOl VA PHAT TRIEN CUA NEN L4P HIEN VI$T NAM CHUONG III- Sf/ RA DOl VA PHAT TRIEN CUA NEN L4P HIEN VI$T NAM
cong vi~c n<)i b<) cua nhau, binh d~ng va cac ben cilng c6 lqi; tang cong vi~c n<)i b<) cua nhau, binh d~ng va cac ben cilng c6 lqi; tang
cuemg tinh doan k~t hiiu nghi va quan h~ hqp tac v6i cac nu6c cuemg tinh doan k~t hiiu nghi va quan h~ hqp tac v6i cac nu6c
XHCN va cac nu6c lang gi~ng; tich C\fC ling h<) va gop phftn vao XHCN va cac nu6c lang gi~ng; tich C\fC ling h<) va gop phftn vao
CUQC dfru tranh chung CUa nhan dan th~ gi6i Vl hoa binh, d(}c l~p CUQC dfru tranh chung CUa nhan dan th~ gi6i Vl hoa binh, d(}c l~p
dan t()c, dan chu va ti~n b<) xa h<)i. Chinh sach d6i ngo~i r<)ng ma dan t()c, dan chu va ti~n b<) xa h<)i. Chinh sach d6i ngo~i r<)ng ma
da t~o mQi di~u ki~n thu~n lqi d~ nu6c ta c6 th~ hoa nh~p vao trao da t~o mQi di~u ki~n thu~n lqi d~ nu6c ta c6 th~ hoa nh~p vao trao
luu chung cua van minh th~ gi6i va phil hqp v6i xu huang qu6c t~ luu chung cua van minh th~ gi6i va phil hqp v6i xu huang qu6c t~
boa rfrt cao cua lvc luqng san xuftt th~ gi6i. Chinh sach d6i ngo~i boa rfrt cao cua lvc luqng san xuftt th~ gi6i. Chinh sach d6i ngo~i
dung d~n va phil hqp v6i thai d~i cua Hi~n phap nam 1992 da lam dung d~n va phil hqp v6i thai d~i cua Hi~n phap nam 1992 da lam
ti~n d~ cho nhfrng th~ng lqi to lan CUa llUOC ta trong llnh V\fC hqp ti~n d~ cho nhfrng th~ng lqi to lan CUa llUOC ta trong llnh V\fC hqp
tac kinh t~ v6i nu6c ngoai. tac kinh t~ v6i nu6c ngoai.
Chu011g II - Chi a(J kinh ti, bao gbm 15 aiJu (tir DiJu 15 ain Chu011g II - Chi a(J kinh ti, bao gbm 15 aiJu (tir DiJu 15 ain
DiJu 29). DiJu 29).
C6 th~ n6i r&ng day la chuang duqc thay dbi m()t each ca ban C6 th~ n6i r&ng day la chuang duqc thay dbi m()t each ca ban
nhftt, th~ hi~n ro nhfrt quan di~m dbi m6i cua Dang va Nha nu6c ta. nhftt, th~ hi~n ro nhfrt quan di~m dbi m6i cua Dang va Nha nu6c ta.
Theo quy dinh t~i Di~u 15 Hi~n phap nam 1992, duemg 16i Theo quy dinh t~i Di~u 15 Hi~n phap nam 1992, duemg 16i
phat tri~n kinh t~ cua Nha nu6c ta la phat tri~n n~n kinh t~ hang phat tri~n kinh t~ cua Nha nu6c ta la phat tri~n n~n kinh t~ hang
boa nhi~u thanh phftn theo CO' ch~ thi tmemg, c6 S\1' quan H cua boa nhi~u thanh phftn theo CO' ch~ thi tmemg, c6 S\1' quan H cua
Nha nu6c, theo dinh huang XHCN. Mvc dich chinh sach kinh t~ Nha nu6c, theo dinh huang XHCN. Mvc dich chinh sach kinh t~
cua Nha nu6c la lam cho dan giau, nu6c m~nh, dap U'ng ngay cang cua Nha nu6c la lam cho dan giau, nu6c m~nh, dap U'ng ngay cang
t6t hon nhu CftU V~t chfrt Va tinh thftn CUa nhan dan tren CO' Sa giai t6t hon nhu CftU V~t chfrt Va tinh thftn CUa nhan dan tren CO' Sa giai
ph6ng IDQi nang lvc san xuftt, phat huy IDQi ti~m nang cua cac ph6ng IDQi nang lvc san xuftt, phat huy IDQi ti~m nang cua cac
thanh phftn kinh t~: Kinh t~ qu6c doanh, kinh t~ t~p th~, kinh t~ ca thanh phftn kinh t~: Kinh t~ qu6c doanh, kinh t~ t~p th~, kinh t~ ca
th~, kinh t~ tu ban tu nhan va kinh t~ tu ban nha nu6c du6i nhi~u th~, kinh t~ tu ban tu nhan va kinh t~ tu ban nha nu6c du6i nhi~u
hinh thuc, thuc d&y xay d\fllg CO' sa V~t chftt - kt thu~t, rna r<)ng hinh thuc, thuc d&y xay d\fllg CO' sa V~t chftt - kt thu~t, rna r<)ng
hqp tac kinh t~, khoa hQc, ki thu~t va giao luu v6i thi tmemg th~ hqp tac kinh t~, khoa hQc, ki thu~t va giao luu v6i thi tmemg th~
gi6i (Di~u 16). gi6i (Di~u 16).
Nhu v~y, v6i Hi~n phap nam 1992, chung ta da chuy~n dbi ru Nhu v~y, v6i Hi~n phap nam 1992, chung ta da chuy~n dbi ru
n~n kinh t~ k~ ho~ch hoa t~p trung v6i hai thanh phftn kinh t~ chu n~n kinh t~ k~ ho~ch hoa t~p trung v6i hai thanh phftn kinh t~ chu
y~u la kinh t~ nha nu6c va kinh t~ t~p th~ sang n~n kinh t~ hang y~u la kinh t~ nha nu6c va kinh t~ t~p th~ sang n~n kinh t~ hang
GIAO TRiNH LUAT HIEN pfiAp VIETNAM GIAO TRiNH LUAT HIEN pfiAp VIETNAM
hoa thi tmemg v6i nhiSu thanh ph~n kinh t~: Nha nu6c, t~p thS, ca hoa thi tmemg v6i nhiSu thanh ph~n kinh t~: Nha nu6c, t~p thS, ca
thS, tu ban tu nhan, tu ban nha nu6c. thS, tu ban tu nhan, tu ban nha nu6c.
L~n d~u tien trong lich sir l~p hi~n Vi~t N am, Hi~n phap quy L~n d~u tien trong lich sir l~p hi~n Vi~t N am, Hi~n phap quy
dinh: Kinh t~ ca thS, kinh t~ tu ban tu nhan duqc chQn hinh thuc tb dinh: Kinh t~ ca thS, kinh t~ tu ban tu nhan duqc chQn hinh thuc tb
chuc san xu~t, kinh doanh, duqc thanh l~p doanh nghi~p khong hi chuc san xu~t, kinh doanh, duqc thanh l~p doanh nghi~p khong hi
h~n chS v€ quy mo ho~t d()ng trong nhfmg nganh, nghS c6 lqi cho h~n chS v€ quy mo ho~t d()ng trong nhfmg nganh, nghS c6 lqi cho
qu6c kS dan sinh (DiSu 21). Doanh nghi~p thu{)c mQi thanh ph~n qu6c kS dan sinh (DiSu 21). Doanh nghi~p thu{)c mQi thanh ph~n
kinh t~ duqc lien doanh, lien k~t v6i ca nhan, t6 chuc kinh t~ trong kinh t~ duqc lien doanh, lien k~t v6i ca nhan, t6 chuc kinh t~ trong
va ngoai nu6c theo quy dinh cua phap lu~t (BiSu 22). Nhu v~y, va ngoai nu6c theo quy dinh cua phap lu~t (BiSu 22). Nhu v~y,
Hi~n phap da xac dinh sv binh d~ng cua cac thanh ph~n kinh t~ Hi~n phap da xac dinh sv binh d~ng cua cac thanh ph~n kinh t~
tm6c phap lu~t. Han nua, Nha nu&c con khuy~n khich cac tb tm6c phap lu~t. Han nua, Nha nu&c con khuy~n khich cac tb
chuc, ca nhan nu6c ngoai d~u tu v6n, cong ngh~ vao Vi~t N am. chuc, ca nhan nu6c ngoai d~u tu v6n, cong ngh~ vao Vi~t N am.
Nha nu6c bao dam quySn sa hfiu hqp phap d6i v6i v6n, tai san va Nha nu6c bao dam quySn sa hfiu hqp phap d6i v6i v6n, tai san va
cac quySn lqi khac cua cac tb chuc, ca nhan nu6c ngoai. Doanh cac quySn lqi khac cua cac tb chuc, ca nhan nu6c ngoai. Doanh
nghi~p c6 v6n d~u tu nu6c ngoai cling nhu tai san hqp phap cua nghi~p c6 v6n d~u tu nu6c ngoai cling nhu tai san hqp phap cua
cac ca nhan, tb chuc khac khong hi qu6c hiiu hoa (DiSu 23 va 25). cac ca nhan, tb chuc khac khong hi qu6c hiiu hoa (DiSu 23 va 25).
VS v~n dS d~t dai, cling nhu tm6c day, Hi~n phap nam 1992 quy VS v~n dS d~t dai, cling nhu tm6c day, Hi~n phap nam 1992 quy
dinh d~t dai thu()c quySn sa hiiu nha nu6c. Tuy nhien, Hi~n phap dinh d~t dai thu()c quySn sa hiiu nha nu6c. Tuy nhien, Hi~n phap
quy dinh them vS quySn duqc sir dvng d~t lau dai d6i v6i nguai quy dinh them vS quySn duqc sir dvng d~t lau dai d6i v6i nguai
duqc giao va duqc chuy6n quysn su dt;tng do theo quy dinh cua duqc giao va duqc chuy6n quysn su dt;tng do theo quy dinh cua
phap lu~t (DiSu 18). phap lu~t (DiSu 18).
Chu011g III - Van hoa, giao d1:1c, khoa h9c, cong ngh?, baa Chu011g III - Van hoa, giao d1:1c, khoa h9c, cong ngh?, baa
g6m 14 aidu (tic Didu 30 ain Di~u 43). g6m 14 aidu (tic Didu 30 ain Di~u 43).
Ben c~nh vi~c xac dinh duang 16i bao t6n va phat triSn nSn Ben c~nh vi~c xac dinh duang 16i bao t6n va phat triSn nSn
van hoa Vi~t Nam: Dan t()c, hi~n dl;li, nhan van; k~ thua va phat van hoa Vi~t Nam: Dan t()c, hi~n dl;li, nhan van; k~ thua va phat
huy nhung gia tri cua nSn van hi~n cac dan t()c Vi~t Nam, tu huy nhung gia tri cua nSn van hi~n cac dan t()c Vi~t Nam, tu
tu6ng, d~o due, phong each H6 Chi Minh; tiSp thu tinh hoa van tu6ng, d~o due, phong each H6 Chi Minh; tiSp thu tinh hoa van
hoa nhan lo~i; phat huy mQi tai nang sang t~o trong nhan dan, hoa nhan lo~i; phat huy mQi tai nang sang t~o trong nhan dan,
Hi~n phap con xac dinh "giao d¥C va ilao tqo la qu6c sach hang Hi~n phap con xac dinh "giao d¥C va ilao tqo la qu6c sach hang
adu" (DiSu 35). C6 thS n6i r&ng, Hi~n phap nam 1992 danh d~u adu" (DiSu 35). C6 thS n6i r&ng, Hi~n phap nam 1992 danh d~u
94 GS. TS. Thai Vlnh Th{mg 94 GS. TS. Thai Vlnh Th{mg
m()t m6c quan tr9ng trong chinh sach giao dvc va dao t~o cua Nha m()t m6c quan tr9ng trong chinh sach giao dvc va dao t~o cua Nha
nu6c ta, th~ hi~n dung tu tu6ng cua Chu tich H6 Chi Minh: "Vi l(Ji nu6c ta, th~ hi~n dung tu tu6ng cua Chu tich H6 Chi Minh: "Vi l(Ji
ich muai nam tr6ng cay, vi l(Ji ich tram niim tr6ng nguai". 1 ich muai nam tr6ng cay, vi l(Ji ich tram niim tr6ng nguai". 1
Chuang IV- Baa v¢ T6 qudc Vi?t Nam xa h(Ji chit nghza, baa Chuang IV- Baa v¢ T6 qudc Vi?t Nam xa h(Ji chit nghza, baa
g6m 5 aiJu (tir DiJu 44 a~n DiJu 48). g6m 5 aiJu (tir DiJu 44 a~n DiJu 48).
vs
CO' ban, Chuang nay gi6ng nhu Hi~n phap nam 1980 la xac vs
CO' ban, Chuang nay gi6ng nhu Hi~n phap nam 1980 la xac
dinh du6ng 16i qu6c phong toan dan. Tuy nhien, Hi~n phap nam dinh du6ng 16i qu6c phong toan dan. Tuy nhien, Hi~n phap nam
1992 con quy dinh b6 sung v'S nhi~m V\1 xay d\ffig cong an nhan 1992 con quy dinh b6 sung v'S nhi~m V\1 xay d\ffig cong an nhan
dan each m~ng, chinh quy, tinh nhu~, tUng bu6c hi~n d~i, dva vao dan each m~ng, chinh quy, tinh nhu~, tUng bu6c hi~n d~i, dva vao
nhan dan va lam nong c6t cho phong trao nhan dan d~ bao v~ an nhan dan va lam nong c6t cho phong trao nhan dan d~ bao v~ an
ninh qu6c gia, tr~t tv, an toan xa h9i (DiSu 47). ninh qu6c gia, tr~t tv, an toan xa h9i (DiSu 47).
Chuang v- QuyJn va nghza V¥ CO' ban cita cong dan, baa g6m Chuang v- QuyJn va nghza V¥ CO' ban cita cong dan, baa g6m
34 aiJu (tir DiJu 49 a~n DiJu 82). 34 aiJu (tir DiJu 49 a~n DiJu 82).
So v6i Hi~n phap nam 1980 thi Chuang nay trong Hi~n phap So v6i Hi~n phap nam 1980 thi Chuang nay trong Hi~n phap
nam 1992 co nhi'Su di'Su han, nhi'Su quy'Sn va nghia V\1 duqc b6 nam 1992 co nhi'Su di'Su han, nhi'Su quy'Sn va nghia V\1 duqc b6
sung va sua d6i. Kh~c phvc thi~u sot cua cac Hi~n phap tru6c day, sung va sua d6i. Kh~c phvc thi~u sot cua cac Hi~n phap tru6c day,
Hi~n phap nam 1992 l~n d~u tien quy dinh "cac quyJn con nguai Hi~n phap nam 1992 l~n d~u tien quy dinh "cac quyJn con nguai
vJ chinh trj, dan Slf, kinh t~, van hoa Va Xa h(Ji iJU(JC ton tr9ng" vJ chinh trj, dan Slf, kinh t~, van hoa Va Xa h(Ji iJU(JC ton tr9ng"
(DiSu 50). d nu6c ta, ngoai cong dan Vi~t Nam va cong dan nu6c (DiSu 50). d nu6c ta, ngoai cong dan Vi~t Nam va cong dan nu6c
ngoai d~n lam vi~c va sinh s6ng & Vi~t Nam con c6 nguai khong ngoai d~n lam vi~c va sinh s6ng & Vi~t Nam con c6 nguai khong
c6 qu6c tich. V 6i quy dinh tren day nguai khong c6 qu6c tich c6 qu6c tich. V 6i quy dinh tren day nguai khong c6 qu6c tich
cling duqc Nha nu6c ta ton trQng va bao v~ cac quySn va lqi ich cling duqc Nha nu6c ta ton trQng va bao v~ cac quySn va lqi ich
hqp phap. V6i Hi~n phap nam 1992 l~n d~u tien quySn tv do kinh hqp phap. V6i Hi~n phap nam 1992 l~n d~u tien quySn tv do kinh
doanh cua cong dan duqc xac l~p (DiSu 57). Day la m()t trong doanh cua cong dan duqc xac l~p (DiSu 57). Day la m()t trong
nhfing chia khoa quan tr9ng d~ m& canh CUa tv do trong llnh V\l'C nhfing chia khoa quan tr9ng d~ m& canh CUa tv do trong llnh V\l'C
ho~t d()ng kinh t~ cua cong dan, xay d\ffig m()t xa h()i dan giau, ho~t d()ng kinh t~ cua cong dan, xay d\ffig m()t xa h()i dan giau,
nu6c m~nh. Cling v6i quySn tv do kinh doanh, cong dan con c6 nu6c m~nh. Cling v6i quySn tv do kinh doanh, cong dan con c6
quy'Sn sa hfiu "vJ tu li?u san xucit, v6n va tai san khac trong quy'Sn sa hfiu "vJ tu li?u san xucit, v6n va tai san khac trong
doanh nghi¢p ho(lc trong cac t6 chuc kinh t~ khac" (DiSu 58). doanh nghi¢p ho(lc trong cac t6 chuc kinh t~ khac" (DiSu 58).
1 1
GIAO TRiNH LU&T HIEN PHAP VI$T NAM GIAO TRiNH LU&T HIEN PHAP VI$T NAM
Nhung quy dinh nay han bao gia hSt t~o di~u ki~n thu~n lqi cho Nhung quy dinh nay han bao gia hSt t~o di~u ki~n thu~n lqi cho
cong dan Vi~t N am xay dl)'llg m9t cu9c s6ng cho ban than minh cong dan Vi~t N am xay dl)'llg m9t cu9c s6ng cho ban than minh
giau c6, thinh VUQ'llg. Tren CO' sa d6 rna d6ng thai lam giau cho gia giau c6, thinh VUQ'llg. Tren CO' sa d6 rna d6ng thai lam giau cho gia
dinh va xa h<)i. N goai cac quy dinh n6i tren con c6 quy dinh v~ dinh va xa h<)i. N goai cac quy dinh n6i tren con c6 quy dinh v~
"quy~n duqc thong tin" la m9t quy~n m6i duqc xac l~p trong HiSn "quy~n duqc thong tin" la m9t quy~n m6i duqc xac l~p trong HiSn
phap nam 1992. Quy~n nay duqc hi6u la quy~n duqc nh~n tin va phap nam 1992. Quy~n nay duqc hi6u la quy~n duqc nh~n tin va
truy~n tin theo quy dinh cua phap lu~t. truy~n tin theo quy dinh cua phap lu~t.
Ngoai vi~c thiSt l~p cac quy~n m6i, HiSn phap con sua dbi Ngoai vi~c thiSt l~p cac quy~n m6i, HiSn phap con sua dbi
m<)t s6 quy dinh v~ quy~n cua cong dan khong phu hqp v6i di~u m<)t s6 quy dinh v~ quy~n cua cong dan khong phu hqp v6i di~u
ki~n kinh ts, xa h9i cua dfit nu6c va khong th6 thgc hi~n duqc ki~n kinh ts, xa h9i cua dfit nu6c va khong th6 thgc hi~n duqc
trong thvc tiSn. trong thvc tiSn.
Chuang VI- Qu6c hr)i, bao gJm 18 tlik (tirDib 83 tl~nDik 100). Chuang VI- Qu6c hr)i, bao gJm 18 tlik (tirDib 83 tl~nDik 100).
Chuang nay xac dinh vi tri, chuc nang, nhi~m V\1, quy~n h~n Chuang nay xac dinh vi tri, chuc nang, nhi~m V\1, quy~n h~n
va CO' cfiu tb chuc cua Qu6c hQi. V ~ CO' ban n{)i dung quy~n h~n va CO' cfiu tb chuc cua Qu6c hQi. V ~ CO' ban n{)i dung quy~n h~n
gi6ng HiSn phap nam 1980, tuy nhien c6 m9t s6 bb sung v~ quy~n gi6ng HiSn phap nam 1980, tuy nhien c6 m9t s6 bb sung v~ quy~n
h~n cua Qu6c h9i nhu quyst dinh chuang trinh xay d\ffig lu~t, h~n cua Qu6c h9i nhu quyst dinh chuang trinh xay d\ffig lu~t,
phap l~nh, quySt dinh chinh sach dan t9c cua Nha nu6c, quySt phap l~nh, quySt dinh chinh sach dan t9c cua Nha nu6c, quySt
dinh tmng cfiu y dan (Di~u 84 HiSn phap nam 1992). Nhin chung dinh tmng cfiu y dan (Di~u 84 HiSn phap nam 1992). Nhin chung
nhi~m V\1 va quy~n h~n cua Qu6c h9i th6 hi~n tren b6n ITnh Vl)'C: nhi~m V\1 va quy~n h~n cua Qu6c h9i th6 hi~n tren b6n ITnh Vl)'C:
- L~p hiSn va l~p phap; - L~p hiSn va l~p phap;
- Quyst dinh cac vfin d~ quan trQng cua dfit nuac; - Quyst dinh cac vfin d~ quan trQng cua dfit nuac;
- Xay dvng, cung c6 va hoan thi~n b9 may nha nu6c XHCN; - Xay dvng, cung c6 va hoan thi~n b9 may nha nu6c XHCN;
- Thvc hi~n quy~n giam sat t6i cao d6i v6i toan b9 ho~t d<)ng - Thvc hi~n quy~n giam sat t6i cao d6i v6i toan b9 ho~t d<)ng
cua b9 may nha nu6c. cua b9 may nha nu6c.
v~ CO' cfiu tb chuc cua Qu6c h9i theo HiSn phap m6i c6 m9t v~ CO' cfiu tb chuc cua Qu6c h9i theo HiSn phap m6i c6 m9t
s6 thay dbi nhfit dinh: Bo th6 chS H9i d6ng Nha nu6c vira la ca s6 thay dbi nhfit dinh: Bo th6 chS H9i d6ng Nha nu6c vira la ca
quan cao nhfit ho~t d9ng thuang xuyen cua Qu6c h9i, vira la Chu quan cao nhfit ho~t d9ng thuang xuyen cua Qu6c h9i, vira la Chu
tich t~p th6 cua nu6c C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam, khoi ph\lc l~i tich t~p th6 cua nu6c C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam, khoi ph\lc l~i
chS dinh UBTVQH va chS dinh Chu tich nu6c nhu HiSn phap chS dinh UBTVQH va chS dinh Chu tich nu6c nhu HiSn phap
96 GS. TS. Thai Vfnh Thiing 96 GS. TS. Thai Vfnh Thiing
CHUONG III- Sl/ RA DCJI VA PHAT TRLEN CUA NEN L4P HIEN VIJJ,T NAM CHUONG III- Sl/ RA DCJI VA PHAT TRLEN CUA NEN L4P HIEN VIJJ,T NAM
nam 1959. Theo HiSn phap nam 1992, Chu tich va cac Ph6 Chu nam 1959. Theo HiSn phap nam 1992, Chu tich va cac Ph6 Chu
tich Qu6c h{)i dbng thai la Chu tich, cac Ph6 Chu tich UBTVQH. tich Qu6c h{)i dbng thai la Chu tich, cac Ph6 Chu tich UBTVQH.
M()t s6 thanh vien cua H{)i d6ng dan t{)c, Uy ban cua Qu6c h<)i M()t s6 thanh vien cua H{)i d6ng dan t{)c, Uy ban cua Qu6c h<)i
lam vi~c theo chS d9 chuyen trach (DiSu 94 va 95). lam vi~c theo chS d9 chuyen trach (DiSu 94 va 95).
DS cao hon nfra vai tro cua dl;li bi~u Qu6c h<)i, HiSn phap nam DS cao hon nfra vai tro cua dl;li bi~u Qu6c h<)i, HiSn phap nam
1992 quy dinh r5: t(Dt;ti bidu Qu6c h(Ji !a nguai dt;ti di?n cho y chi, 1992 quy dinh r5: t(Dt;ti bidu Qu6c h(Ji !a nguai dt;ti di?n cho y chi,
nguy?n v9ng cita nhan dan, kh6ng chi dt;ti di?n cho nhan dan a nguy?n v9ng cita nhan dan, kh6ng chi dt;ti di?n cho nhan dan a
dan vt bdu cu ra minh ma con dt;ti di?n cho nhan dan ca nuac " dan vt bdu cu ra minh ma con dt;ti di?n cho nhan dan ca nuac "
(DiSu 97). So v6i HiSn phap nam 1980 nhi~m V\1 cua dl;li bi~u (DiSu 97). So v6i HiSn phap nam 1980 nhi~m V\1 cua dl;li bi~u
Qu6c h{)i cling nhu trach nhi~m cua cac CO' quan nha nu6c trong Qu6c h{)i cling nhu trach nhi~m cua cac CO' quan nha nu6c trong
vi~c t(;lo diSu ki~n thu~n lqi cho dl;li bi~u Qu6c h<)i thvc hi~n nhi~m vi~c t(;lo diSu ki~n thu~n lqi cho dl;li bi~u Qu6c h<)i thvc hi~n nhi~m
V\1 cua minh duqc quy dinh C\1 th~ han (xem DiSu 97 va DiSu 100 V\1 cua minh duqc quy dinh C\1 th~ han (xem DiSu 97 va DiSu 100
HiSn phap nam 1992). HiSn phap nam 1992).
Chuang VII- Chit ttch nuac, baa g6m 8 diJu (tir DiJu 101 din Chuang VII- Chit ttch nuac, baa g6m 8 diJu (tir DiJu 101 din
DiJu 108). DiJu 108).
v6iHiSn phap nam 1992 chS dinh Chu tich nu6c ca nhan v6iHiSn phap nam 1992 chS dinh Chu tich nu6c ca nhan
duqc quy dinh ll;li thanh m{)t chS dinh rieng bi~t nhu HiSn phap duqc quy dinh ll;li thanh m{)t chS dinh rieng bi~t nhu HiSn phap
nam 1959. nam 1959.
So v6i chS dinh Chu tich nu6c trong HiSn phap nam 1946, So v6i chS dinh Chu tich nu6c trong HiSn phap nam 1946,
HiSn phap nam 1959, HiSn phap nam 1980, chS dinh Chu tich HiSn phap nam 1959, HiSn phap nam 1980, chS dinh Chu tich
nu6c trong HiSn phap nam 1992 c6 nhiSu di~m khac bi~t. Trn6c nu6c trong HiSn phap nam 1992 c6 nhiSu di~m khac bi~t. Trn6c
hSt, Chu tich nu6c trong HiSn phap nam 1946 vira la nguai d(mg hSt, Chu tich nu6c trong HiSn phap nam 1946 vira la nguai d(mg
dfiu Nha nu&c, vita la nguai dung d§.u Chinh phu nen quySn hl;ln dfiu Nha nu&c, vita la nguai dung d§.u Chinh phu nen quySn hl;ln
rfit 16n. HiSn phap nam 1959 quy dinh Chu tich nu6c chi d(mg d§.u rfit 16n. HiSn phap nam 1959 quy dinh Chu tich nu6c chi d(mg d§.u
Nha nu6c chu khong dung d§.u Chinh phu nhung quySn hl;ln cua Nha nu6c chu khong dung d§.u Chinh phu nhung quySn hl;ln cua
Chu tich nu6c v~n rfit 16n vi Chu tich nu6c "khi xet thdy cdn thiit, Chu tich nu6c v~n rfit 16n vi Chu tich nu6c "khi xet thdy cdn thiit,
c6 quyJn tham d11 va chit t9a cac phien h9p cita H(Ji d6ng Chinh c6 quyJn tham d11 va chit t9a cac phien h9p cita H(Ji d6ng Chinh
phit" (DiSu 66) va Chu tich nu6c ''khi xet thdy cdn thidt thi tri?u phit" (DiSu 66) va Chu tich nu6c ''khi xet thdy cdn thidt thi tri?u
I i I i
I I
t(lp va chit t9a Hr)i nghi chinh trt a(lc bi?t" d~ xem xet nhfrng vfin I I
t(lp va chit t9a Hr)i nghi chinh trt a(lc bi?t" d~ xem xet nhfrng vfin
GS. TS. Thai Vznh Thilng 97 GS. TS. Thai Vznh Thilng 97
GlAO TRiNH LU!T HIEN PHAP VI$T NAM GlAO TRiNH LU!T HIEN PHAP VI$T NAM
dS 16'11 cua nu6c nha (DiSu 67). Chu tich theo Hi~n phap nam 1980 dS 16'11 cua nu6c nha (DiSu 67). Chu tich theo Hi~n phap nam 1980
khong phai la ca nhan rna la Chu tich t~p th~. Th~ chS Chu tich t~p khong phai la ca nhan rna la Chu tich t~p th~. Th~ chS Chu tich t~p
th~ nhu da n6i 6 phfin tru6c c6 m9t sb nhuqc di~m nhu khong th~ nhu da n6i 6 phfin tru6c c6 m9t sb nhuqc di~m nhu khong
nhanh nh~y, khong linh ho~t va kh6 khan trong vi~c dbi ngo~i. nhanh nh~y, khong linh ho~t va kh6 khan trong vi~c dbi ngo~i.
Chu tich nu6c theo HiSn phap nam 1992 quySn h~n khong r(}ng Chu tich nu6c theo HiSn phap nam 1992 quySn h~n khong r(}ng
nhu HiSn phap nam 1946 va HiSn phap nam 1959. Theo quy dinh nhu HiSn phap nam 1946 va HiSn phap nam 1959. Theo quy dinh
cua Hi~n phap nam 1992, Chu tich nu6c la nguai dfulg dfiu Nha cua Hi~n phap nam 1992, Chu tich nu6c la nguai dfulg dfiu Nha
nu6c, thay m~t nu6c C(}ng hoa XHCN Vi~t Nam v€ dbi n9i va dbi nu6c, thay m~t nu6c C(}ng hoa XHCN Vi~t Nam v€ dbi n9i va dbi
ngo~i. Chu tich nu6c do Qubc h{)i bfiu ra trong s6 cac d~i bi~u ngo~i. Chu tich nu6c do Qubc h{)i bfiu ra trong s6 cac d~i bi~u
Qu6c h(}i. Chu tich nu6c chiu tnich nhi~m va bao cao cong tac Qu6c h(}i. Chu tich nu6c chiu tnich nhi~m va bao cao cong tac
tru6c Qu6c h{)i. Nhi~m Vt;t va quySn h~n cua Chu tich nu6c duqc tru6c Qu6c h{)i. Nhi~m Vt;t va quySn h~n cua Chu tich nu6c duqc
quy dinh t~i DiSu 103 HiSn phap nam 1992. quy dinh t~i DiSu 103 HiSn phap nam 1992.
Chuang VIII - Chinh phit, baa gJm 9 ai~u (tit Di~u 109 ain Chuang VIII - Chinh phit, baa gJm 9 ai~u (tit Di~u 109 ain
DiJu 117). DiJu 117).
Cung nhu H9i d6ng Chinh phu theo Hi~n phap nam 1959, Cung nhu H9i d6ng Chinh phu theo Hi~n phap nam 1959,
Chinh phu theo HiSn phap nam 1992 duqc quy dinh la CO' quan Chinh phu theo HiSn phap nam 1992 duqc quy dinh la CO' quan
ch~p hanh cua Qubc h9i, ca quan hanh chinh nha nu6c cao nh~t cua ch~p hanh cua Qubc h9i, ca quan hanh chinh nha nu6c cao nh~t cua
nu6c C(}ng hoa XHCN Vi~t Nam. NSu so sanh ca b6n ban HiSn nu6c C(}ng hoa XHCN Vi~t Nam. NSu so sanh ca b6n ban HiSn
phap cua nu6c ta c6 th~ th~y quan ni~m vS tinh ch~t cua Chinh phu phap cua nu6c ta c6 th~ th~y quan ni~m vS tinh ch~t cua Chinh phu
c6 nhfrng thay d6i nh~t dinh. HiSn phap nam 1946 quy dinh Chinh c6 nhfrng thay d6i nh~t dinh. HiSn phap nam 1946 quy dinh Chinh
phu la CO' quan ch~p hanh cua Nghi vi~n. HiSn phap nam 1980 xay phu la CO' quan ch~p hanh cua Nghi vi~n. HiSn phap nam 1980 xay
dl)llg Chinh phu (H{)i dbng B9 truong) theo mo hinh cua hiSn phap dl)llg Chinh phu (H{)i dbng B9 truong) theo mo hinh cua hiSn phap
XHCN nhung v6i quan di~m t~p quySn "r~n", nghia la quySn lvc XHCN nhung v6i quan di~m t~p quySn "r~n", nghia la quySn lvc
nha nUOC th6ng nh~t t~p trung vao QufJc hQi. Qu6c hQi - CO' quan nha nUOC th6ng nh~t t~p trung vao QufJc hQi. Qu6c hQi - CO' quan
quySn lvc nha nu6c cao nh~t, thbng nh~t cac quySn l~p phap, hanh quySn lvc nha nu6c cao nh~t, thbng nh~t cac quySn l~p phap, hanh
phap, tu phap va giam sat. Cac CO' quan nha nu6c khac do Qubc h9i phap, tu phap va giam sat. Cac CO' quan nha nu6c khac do Qubc h9i
l~p ra la d€ thvc hi~n chuc nang, nhi~m Vt;t cua Qu6c h(}i. HiSn phap l~p ra la d€ thvc hi~n chuc nang, nhi~m Vt;t cua Qu6c h(}i. HiSn phap
nam 1992 kS thua Hi~n phap nam 1959 xay dt;rng theo quan di~m nam 1992 kS thua Hi~n phap nam 1959 xay dt;rng theo quan di~m
t~p quySn "mSm", nghia la quySn lvc nha nuoc v~n t~p trung th6ng t~p quySn "mSm", nghia la quySn lvc nha nuoc v~n t~p trung th6ng
nh~t nhung cfin phai CO SlJ phan chia ch(rc nang gifra cac CO' quan nh~t nhung cfin phai CO SlJ phan chia ch(rc nang gifra cac CO' quan
CHUONG III- S[j RA DOl VA PHAT TRLEN CUA NEN L4P HIEN VI$T NAM CHUONG III- S[j RA DOl VA PHAT TRLEN CUA NEN L4P HIEN VI$T NAM
nha nu6c trong vi~c thgc hi~n ba quy~n l~p phap, hanh phap va tu nha nu6c trong vi~c thgc hi~n ba quy~n l~p phap, hanh phap va tu
phap. Vi v~y, Hi~n phap nam 1992 quy dinh: "Chinh phit Ia ca phap. Vi v~y, Hi~n phap nam 1992 quy dinh: "Chinh phit Ia ca
quan chdp hcmh cita Qu6c hi)i, ca quan hanh chinh nha nubc cao quan chdp hcmh cita Qu6c hi)i, ca quan hanh chinh nha nubc cao
nhdt cita nubc Ci)ng hoa xa hi)i chit nghza Vi?t Nam ". V 6i quy nhdt cita nubc Ci)ng hoa xa hi)i chit nghza Vi?t Nam ". V 6i quy
dinh nay, Chinh phil la CO' quan hanh chinh nha nu6c cao nh~t cila dinh nay, Chinh phil la CO' quan hanh chinh nha nu6c cao nh~t cila
Nha nu6c chu khong ph:H cila Qu6c h()i, c6 thS ho~t d()ng m()t Nha nu6c chu khong ph:H cila Qu6c h()i, c6 thS ho~t d()ng m()t
each d()c l~p tuang d6i trong llnh vvc hanh chinh nha nu6c. each d()c l~p tuang d6i trong llnh vvc hanh chinh nha nu6c.
Cach thuc thanh l~p Chinh phil theo Hi~n phap nam 1992 Cach thuc thanh l~p Chinh phil theo Hi~n phap nam 1992
hoan toan khac v6i Hi~n phap nam 1980. HiSn phap nam 1992 chi hoan toan khac v6i Hi~n phap nam 1980. HiSn phap nam 1992 chi
c6 Thil tu6ng Chinh phil la do Qu6c h()i bftu, miSn nhi~m va bai c6 Thil tu6ng Chinh phil la do Qu6c h()i bftu, miSn nhi~m va bai
nhi~m theo d~ nghi cila Chil tich nu6c, con cac Ph6 Thil tu6ng, nhi~m theo d~ nghi cila Chil tich nu6c, con cac Ph6 Thil tu6ng,
cac b() tru&ng va cac thanh vi en khac cila Chinh phil, Qu6c h()i chi cac b() tru&ng va cac thanh vi en khac cila Chinh phil, Qu6c h()i chi
phe chuAn theo d~ nghi cila Thil tu6ng Chinh phil. 1 Nhu v~y, Hi~n phe chuAn theo d~ nghi cila Thil tu6ng Chinh phil. 1 Nhu v~y, Hi~n
phap nam 1992 d~ cao vai tro cua Thil tu6ng Chinh phil trong vi~c phap nam 1992 d~ cao vai tro cua Thil tu6ng Chinh phil trong vi~c
thanh l~p Chinh phil, lam n6i tr9i vai tro cila Thil tu6ng Chinh thanh l~p Chinh phil, lam n6i tr9i vai tro cila Thil tu6ng Chinh
phu. C6 thS n6i r&ng day la phuang phap hiiu hi~u dS xay dlJllg phu. C6 thS n6i r&ng day la phuang phap hiiu hi~u dS xay dlJllg
m9t chinh quy~n hanh phap m~nh me. m9t chinh quy~n hanh phap m~nh me.
Vi~c tang cuang vai tro cila nguai dtffig dftu Chinh phil con Vi~c tang cuang vai tro cila nguai dtffig dftu Chinh phil con
thS hi~n 6 vi~c tang them nhi~u quy~n h~n cho Thil tu6ng Chinh thS hi~n 6 vi~c tang them nhi~u quy~n h~n cho Thil tu6ng Chinh
phil rna tru6c day Hi~n phap nam 1959, Hi~n phap nam 1980 phil rna tru6c day Hi~n phap nam 1959, Hi~n phap nam 1980
khong quy dinh. Do la cac thAm quy~n duqc quy dinh t~i cac khong quy dinh. Do la cac thAm quy~n duqc quy dinh t~i cac
khoan 2, 4 va 5 cila Di~u 114 Hi~n phap nam 1992. khoan 2, 4 va 5 cila Di~u 114 Hi~n phap nam 1992.
Chuang IX- Hi)i aJng nhdn dan va uy ban nhdn ddn, baa Chuang IX- Hi)i aJng nhdn dan va uy ban nhdn ddn, baa
gJm 8 ai~u (tir Di~u 118 din Di~u 125). gJm 8 ai~u (tir Di~u 118 din Di~u 125).
Theo quy dinh cila Hi~n phap nam 1992, nu6c ta vftn chia lam Theo quy dinh cila Hi~n phap nam 1992, nu6c ta vftn chia lam
3 c~p hanh chinh: Tinh, thanh ph6 trgc thu()c trung uang; huy~n, 3 c~p hanh chinh: Tinh, thanh ph6 trgc thu()c trung uang; huy~n,
qu~n, thanh ph6 thu()c tinh va thj xa; xa, phuang va thj tr~n (Di~u qu~n, thanh ph6 thu()c tinh va thj xa; xa, phuang va thj tr~n (Di~u
1
Trong thai gian Qu6c h()i khong h<;>p thi UBTVQH phe chu~n vi~c b6 nhi~m, 1
Trong thai gian Qu6c h()i khong h<;>p thi UBTVQH phe chu~n vi~c b6 nhi~m,
miSn nhi~m, each chuc Ph6 Thu tu6ng, b9 trn6ng va cac thanh vien khac cua miSn nhi~m, each chuc Ph6 Thu tu6ng, b9 trn6ng va cac thanh vien khac cua
Chinh phu theo d~ nghi cua Thu tu6ng Chinh phu (Di~u 91 ). Chinh phu theo d~ nghi cua Thu tu6ng Chinh phu (Di~u 91 ).
GS. TS. Thai Vfnh Thlmg 99 GS. TS. Thai Vfnh Thlmg 99
118). 1 d t~t ca cac don vi hanh chinh n6i tren d~u thanh l~p HDND 118). 1 d t~t ca cac don vi hanh chinh n6i tren d~u thanh l~p HDND
va UBND. Tinh ch~t cua HDND v~n nhu eli la ca quan quy~n h;rc va UBND. Tinh ch~t cua HDND v~n nhu eli la ca quan quy~n h;rc
nha nu6c a dia phuong, do nhan dan dia phuong bfiu ra nhung HiSn nha nu6c a dia phuong, do nhan dan dia phuong bfiu ra nhung HiSn
phap m6i nh~n m~nh tinh d~i di~n cua IIDND ro han: "H9i a6ng phap m6i nh~n m~nh tinh d~i di~n cua IIDND ro han: "H9i a6ng
nhan dan Ia CO' quan quyJn hrc nha nuac 6' ata phuang, a(li di?n cho nhan dan Ia CO' quan quyJn hrc nha nuac 6' ata phuang, a(li di?n cho
y chi, nguy¢n V9ng Va quyJn /am chit cua nhan dan, do nhan dan aja y chi, nguy¢n V9ng Va quyJn /am chit cua nhan dan, do nhan dan aja
phuang btlu ra, chju trach nhi¢m trUGC nhan dan aja phuang va CO' phuang btlu ra, chju trach nhi¢m trUGC nhan dan aja phuang va CO'
quan nha nuac cdp tren" (Di~u 119). Nhu v~y, c6 th~ th~y r&ng quan nha nuac cdp tren" (Di~u 119). Nhu v~y, c6 th~ th~y r&ng
hai d~c tinh cua HDND kSt hqp nhufin nhuySn v6i nhau lam cho hai d~c tinh cua HDND kSt hqp nhufin nhuySn v6i nhau lam cho
HDND thl;t'c S\1' tr& thanh m9t ca quan nha nu6c quan trQng dam HDND thl;t'c S\1' tr& thanh m9t ca quan nha nu6c quan trQng dam
bao quy~n lam chit cua nhan dan lao d()ng. bao quy~n lam chit cua nhan dan lao d()ng.
V ~ ca c~u t6 chuc, HiSn phap nam 1992 duy tri cac quy dinh V ~ ca c~u t6 chuc, HiSn phap nam 1992 duy tri cac quy dinh
cua Lu~t t6 chuc HDND va UBND nam 1989 v~ thanh l~p thuemg cua Lu~t t6 chuc HDND va UBND nam 1989 v~ thanh l~p thuemg
tfl;t'c HDND a cac HDND c~p tinh, thanh ph6 tfl;t'c thu()c tmng tfl;t'c HDND a cac HDND c~p tinh, thanh ph6 tfl;t'c thu()c tmng
uong va c~p huy~n, qu~n, thanh ph6 thu()c tinh. Trong t6 chuc uong va c~p huy~n, qu~n, thanh ph6 thu()c tinh. Trong t6 chuc
HDND con thanh l~p cac ban. Theo quy dinh cua HiSn phap nam HDND con thanh l~p cac ban. Theo quy dinh cua HiSn phap nam
1992, quy~n h~n cua chu tich UBND duQ'c tang cuemg. M()t sfi 1992, quy~n h~n cua chu tich UBND duQ'c tang cuemg. M()t sfi
quy~n h~n tru6c day thu()c t~p th~ UBND, nay chuy~n cho chu quy~n h~n tru6c day thu()c t~p th~ UBND, nay chuy~n cho chu
tich UBND (xem Di~u 124). Lu~t t6 chuc HDND va UBND do tich UBND (xem Di~u 124). Lu~t t6 chuc HDND va UBND do
Qu6c h9i khoa IX (ki h9p thu 5) thong qua ngay 21/6/1994 tren Qu6c h9i khoa IX (ki h9p thu 5) thong qua ngay 21/6/1994 tren
tinh thAn HiSn phap nam 1992 da tang thfim quy~n cho chu tich tinh thAn HiSn phap nam 1992 da tang thfim quy~n cho chu tich
UBND (xem Di~u 52). UBND (xem Di~u 52).
D~ cao han nfra vai tro cua cac t6 chuc xa h()i va doan th~ D~ cao han nfra vai tro cua cac t6 chuc xa h()i va doan th~
qufin chung trong quan 1i nha nu6c va xa h()i, HiSn phap nam 1992 qufin chung trong quan 1i nha nu6c va xa h()i, HiSn phap nam 1992
quy dinh Chu tich M~t tr~n T6 qu6c Vi~t Nam va nguai d(rng dftu quy dinh Chu tich M~t tr~n T6 qu6c Vi~t Nam va nguai d(rng dftu
cac doan th~ nhan dan dia phuang dUQ'C mai tham dl;t' h(}i nghi cac doan th~ nhan dan dia phuang dUQ'C mai tham dl;t' h(}i nghi
UBND cung c~p khi ban cac v~n d~ c6 lien quan. HDND, UBND UBND cung c~p khi ban cac v~n d~ c6 lien quan. HDND, UBND
thl;t'c hi~n chS d9 thong bao tinh hinh m9i m~t cua dia phuang cho thl;t'c hi~n chS d9 thong bao tinh hinh m9i m~t cua dia phuang cho
M~t tr~n T 6 qu6c va cac do an thS nhan dan, l~ng nghe y kiSn, kiSn M~t tr~n T 6 qu6c va cac do an thS nhan dan, l~ng nghe y kiSn, kiSn
nghi cua cac t6 chuc nay v~ xay dl;t'flg chinh quy~n va phat tri~n nghi cua cac t6 chuc nay v~ xay dl;t'flg chinh quy~n va phat tri~n
1
HiSn phap nam 1992 bo cac don vi himh chinh tuong duong d.p tinh nhu d~c khu. 1
HiSn phap nam 1992 bo cac don vi himh chinh tuong duong d.p tinh nhu d~c khu.
100 GS. TS. Thai Vlnh Thdng 100 GS. TS. Thai Vlnh Thdng
CHUONG III- Sf/ RA DO! VA PHAT TRIEN CUA NEN L/P HIEN VIST NAM CHUONG III- Sf/ RA DO! VA PHAT TRIEN CUA NEN L/P HIEN VIST NAM
kinh t~ - xa h()i a dia phuong; ph6i hQ'P v6i M~t tr~n T6 qu6c va kinh t~ - xa h()i a dia phuong; ph6i hQ'P v6i M~t tr~n T6 qu6c va
cac doan th~ nhan dan d()ng vien nhan dan cung Nha nu6c tht;rc cac doan th~ nhan dan d()ng vien nhan dan cung Nha nu6c tht;rc
hi~n cac nhi~m V1,l kinh t~ - xa h()i, qu6c phong, an ninh a dia hi~n cac nhi~m V1,l kinh t~ - xa h()i, qu6c phong, an ninh a dia
phuong (DiSu 125). phuong (DiSu 125).
Chuang X- Toa an nhfm dan va vi¢n kidm sat nhan dan, bao Chuang X- Toa an nhfm dan va vi¢n kidm sat nhan dan, bao
g6m 15 di~u (tir Di~u 126 adn Di~u 140). g6m 15 di~u (tir Di~u 126 adn Di~u 140).
Theo quy dinh t:;ti DiSu 126 c6 th~ n6i vS nhi~m vt,1 cua Theo quy dinh t:;ti DiSu 126 c6 th~ n6i vS nhi~m vt,1 cua
TAND va VKSND khong c6 gi thay d6i so v6i quy dinh cua Hi~n TAND va VKSND khong c6 gi thay d6i so v6i quy dinh cua Hi~n
phap nam 1980. phap nam 1980.
vs t6 chuc h~ th6ng CO' quan toa an duqc quy dinh t:;ti DiSu 127 vs t6 chuc h~ th6ng CO' quan toa an duqc quy dinh t:;ti DiSu 127
Hi~n phap nam 1992 va duqc C\1 th~ hoa b~ng Lu~t t6 chuc TAND Hi~n phap nam 1992 va duqc C\1 th~ hoa b~ng Lu~t t6 chuc TAND
nam 1992, Lu~t sua d6i, b6 sung m()t s6 diSu cua Lu~t t6 chuc nam 1992, Lu~t sua d6i, b6 sung m()t s6 diSu cua Lu~t t6 chuc
TAND nam 1993, Phap l~nh t6 chuc Toa an quan S\f nam 1993, TAND nam 1993, Phap l~nh t6 chuc Toa an quan S\f nam 1993,
Lu~t sua d6i, b6 sung m()t s6 diSu cua Lu~t t6 chuc TAND nam Lu~t sua d6i, b6 sung m()t s6 diSu cua Lu~t t6 chuc TAND nam
1995. Theo quy dinh cua cac van ban phap lu~t tren day, anu6c ta 1995. Theo quy dinh cua cac van ban phap lu~t tren day, anu6c ta
c6 cac toa an sau day: TANDTC; TAND tinh, thanh ph6 tfl;fc c6 cac toa an sau day: TANDTC; TAND tinh, thanh ph6 tfl;fc
thu()c trung uang; cac TAND qu~n, huy~n, thi xa, thanh ph6 thu()c thu()c trung uang; cac TAND qu~n, huy~n, thi xa, thanh ph6 thu()c
tinh; cac toa an quan sv; cac toa an khac do lu~t dinh. tinh; cac toa an quan sv; cac toa an khac do lu~t dinh.
Tru6c nam 1992, trong h~ th6ng TAND a nu6c ta chi c6 toa Tru6c nam 1992, trong h~ th6ng TAND a nu6c ta chi c6 toa
hinh Sl;f va toa dan Sl;f. Sau thai di~m tren, h~ th6ng t6 chuc toa an hinh Sl;f va toa dan Sl;f. Sau thai di~m tren, h~ th6ng t6 chuc toa an
clip trung uang va cclp tinh con c6 them toa kinh t~, toa lao d()ng clip trung uang va cclp tinh con c6 them toa kinh t~, toa lao d()ng
va toa hanh chinh d~ chuyen xet xu cac tranh chclp kinh t~, lao va toa hanh chinh d~ chuyen xet xu cac tranh chclp kinh t~, lao
d9ng va hanh chinh. d clip huy~n co thAm phan chuyen trach xet d9ng va hanh chinh. d clip huy~n co thAm phan chuyen trach xet
xu tranh chclp lao d()ng va khi~u ki~n hanh chinh. xu tranh chclp lao d()ng va khi~u ki~n hanh chinh.
Sv khac nhau ca ban gifra t6 chuc TAND theo Hi~n phap nam Sv khac nhau ca ban gifra t6 chuc TAND theo Hi~n phap nam
1992 va Hi~n phap nam 1980 la Hi~n phap nam 1992 quy dinh 1992 va Hi~n phap nam 1980 la Hi~n phap nam 1992 quy dinh
ch~ d9 thAm phan b6 nhi~m. Dva tren tinh th~n cua Hi~n phap, ch~ d9 thAm phan b6 nhi~m. Dva tren tinh th~n cua Hi~n phap,
Lu~t t6 chuc TAND nam 1992 da quy dinh chi c6 Chanh an Lu~t t6 chuc TAND nam 1992 da quy dinh chi c6 Chanh an
TANDTC la do Qu6c h()i b~u, mi~n nhi~m va bai nhi~m theo dS TANDTC la do Qu6c h()i b~u, mi~n nhi~m va bai nhi~m theo dS
nghi cua Chu tich nu6c con tcit ca cac thAm phan cua TAND cac nghi cua Chu tich nu6c con tcit ca cac thAm phan cua TAND cac
cclp k~ ca ph6 chanh an TAND tinh, thanh ph6 tfl;fc thu()c trung cclp k~ ca ph6 chanh an TAND tinh, thanh ph6 tfl;fc thu()c trung
GS. TS. Thai Vfnh Th&ng 101 GS. TS. Thai Vfnh Th&ng 101
uong va huy~n, qu~n, thi xa, thanh ph6 thu(>c tinh dSu do Chu tich uong va huy~n, qu~n, thi xa, thanh ph6 thu(>c tinh dSu do Chu tich
nu6c b6 nhi~m, mi@n nhi~m, each chuc (DiSu 38). Nhi~m ki b6 nu6c b6 nhi~m, mi@n nhi~m, each chuc (DiSu 38). Nhi~m ki b6
nhi~m cua cac thftm phan la 5 nam. Con d6i v6i cac h(>i thftm nhan nhi~m cua cac thftm phan la 5 nam. Con d6i v6i cac h(>i thftm nhan
dan thi k~t hqp gifra ch~ dQ Clr va ch~ dQ bftu. dan thi k~t hqp gifra ch~ dQ Clr va ch~ dQ bftu.
VS cac nguyen tic xet xu, Hi~n phap nam 1992 ghi nh~n ll;li VS cac nguyen tic xet xu, Hi~n phap nam 1992 ghi nh~n ll;li
nhfrng nguyen tic da quy dinh trong Hi~n phap nam 1980. nhfrng nguyen tic da quy dinh trong Hi~n phap nam 1980.
VS VKSND, HiSn phap nam 1992 cling xac dinh tinh chftt, chuc VS VKSND, HiSn phap nam 1992 cling xac dinh tinh chftt, chuc
nang, nhi~m V\1, quy€n hi;ln nhu tru6c day nhung v€ t6 chuc va nang, nhi~m V\1, quy€n hi;ln nhu tru6c day nhung v€ t6 chuc va
trach nhi~m cling c6 nhfrng thay d6i va b6 sung nhftt dinh. Theo trach nhi~m cling c6 nhfrng thay d6i va b6 sung nhftt dinh. Theo
quy dinh cua HiSn phap va Lu~t t6 chuc VKSND nam 1992 thi quy dinh cua HiSn phap va Lu~t t6 chuc VKSND nam 1992 thi
VKSNDTC va VKSND tinh, thanh ph6 tf\l'c thu(>c trung uong VKSNDTC va VKSND tinh, thanh ph6 tf\l'c thu(>c trung uong
thanh l~p uy ban kiSm sat. Uy ban kiSm sat VKSNDTC do vi~n thanh l~p uy ban kiSm sat. Uy ban kiSm sat VKSNDTC do vi~n
tru&ng cu va trinh UBTVQH phe chuftn. Uy ban kiSm sat VKSND tru&ng cu va trinh UBTVQH phe chuftn. Uy ban kiSm sat VKSND
tinh, thanh ph6 tf\l'c thu(>c trung uong g6m c6: Vi9n tru&ng, cac Ph6 tinh, thanh ph6 tf\l'c thu(>c trung uong g6m c6: Vi9n tru&ng, cac Ph6
Vi~n tru6ng, m(>t s6 kiSm sat vien VKSND tinh, thanh ph6 tf\l'c Vi~n tru6ng, m(>t s6 kiSm sat vien VKSND tinh, thanh ph6 tf\l'c
thu(>c trung uong do vi~n tru6ng cu va trinh Vi~n tru6ng thu(>c trung uong do vi~n tru6ng cu va trinh Vi~n tru6ng
VKSNDTC phe chuftn. M()t vftn dS quan trQng tru6c day do Vi~n VKSNDTC phe chuftn. M()t vftn dS quan trQng tru6c day do Vi~n
tru&ng VKSNDTC ho~c vi~n tru6ng VKSND tinh, thanh ph6 tf\l'c tru&ng VKSNDTC ho~c vi~n tru6ng VKSND tinh, thanh ph6 tf\l'c
thu(>c trung uong quy~t dinh nay chuySn cho Uy ban kiSm sat thu(>c trung uong quy~t dinh nay chuySn cho Uy ban kiSm sat
VKSNDTC va Uy ban kiSm sat VKSND tinh, thanh ph6 tf\l'c thu()c VKSNDTC va Uy ban kiSm sat VKSND tinh, thanh ph6 tf\l'c thu()c
trung uong. 1 trung uong. 1
Ngoai quy dinh n6i tren, Hi~n phap nam 1992 cling nhu Lu~t Ngoai quy dinh n6i tren, Hi~n phap nam 1992 cling nhu Lu~t
t6 chuc VKSND nam 1992 c6 quy dinh m6i v€ vi~c vi~n tru6ng t6 chuc VKSND nam 1992 c6 quy dinh m6i v€ vi~c vi~n tru6ng
VKSND dia phuong chiu trach nhi~m bao cao tru6c HDND v€ VKSND dia phuong chiu trach nhi~m bao cao tru6c HDND v€
tinh hinh thi hanh phap lu~t a dia phuong va tn1 lai chftt vftn cua tinh hinh thi hanh phap lu~t a dia phuong va tn1 lai chftt vftn cua
d~i biSu HDND (DiSu 140 Hi~n phap nam 1992). d~i biSu HDND (DiSu 140 Hi~n phap nam 1992).
Cac quy dinh tren day v€ VKSND cho thfty HiSn phap nam Cac quy dinh tren day v€ VKSND cho thfty HiSn phap nam
1992 m()t m~t v~n dS cao ch~ d() lam vi~c theo nguyen tic thu 1992 m()t m~t v~n dS cao ch~ d() lam vi~c theo nguyen tic thu
tru&ng va tf\l'c thu(>c m(>t chiSu dS dS cao tinh d()c l~p cua vi~n tru&ng va tf\l'c thu(>c m(>t chiSu dS dS cao tinh d()c l~p cua vi~n
1
DiSu 28 va 30 Lu~t t6 chuc VKSND nam 1992. 1
DiSu 28 va 30 Lu~t t6 chuc VKSND nam 1992.
kism sat, m~t khac phai k~t hqp nguyen t~c nay vai ch~ d9 ban kism sat, m~t khac phai k~t hqp nguyen t~c nay vai ch~ d9 ban
b~c t~p ths khi vi~n kiSm sat quy~t dinh nhfrng vfin d~ quan trQng. b~c t~p ths khi vi~n kiSm sat quy~t dinh nhfrng vfin d~ quan trQng.
D6ng thai, Hi~n phap m6i cling xac dinh tinh chftt giam sat cua D6ng thai, Hi~n phap m6i cling xac dinh tinh chftt giam sat cua
Qu6c h9i cling nhu HDND cac cftp v6i ho~t d9ng cua VKSND. Qu6c h9i cling nhu HDND cac cftp v6i ho~t d9ng cua VKSND.
Chuang XI- Qu6c ki, Qu6c huy, Qu6c ca, Thit do, ngay Qu6c Chuang XI- Qu6c ki, Qu6c huy, Qu6c ca, Thit do, ngay Qu6c
khanh, baa gJm 5 diJu (tit DiJu 141 aJn DiJu 145). khanh, baa gJm 5 diJu (tit DiJu 141 aJn DiJu 145).
Chuong nay v~ CO' ban giu nguyen cac quy dinh cua Hi~n phap Chuong nay v~ CO' ban giu nguyen cac quy dinh cua Hi~n phap
nam 1980, chi b6 sung vao Hi~n phap vi~c quy dinh ngay Qu6c nam 1980, chi b6 sung vao Hi~n phap vi~c quy dinh ngay Qu6c
khanh cua nu6c ta la 2/9 - ngay Chu tich H6 Chi Minh dQc ban khanh cua nu6c ta la 2/9 - ngay Chu tich H6 Chi Minh dQc ban
Tuyen ngon d9c l~p khai sinh nu6c Vi~t N am dan chu c()ng hoa. Tuyen ngon d9c l~p khai sinh nu6c Vi~t N am dan chu c()ng hoa.
Chuang XII- Hi?u hrc cita HiJn phap va vi?c sua a6i HiJn Chuang XII- Hi?u hrc cita HiJn phap va vi?c sua a6i HiJn
phap la Chuong cu6i cung cua Hi~n phap bao g6m Di~u 146 va phap la Chuong cu6i cung cua Hi~n phap bao g6m Di~u 146 va
Di~u 147. N9i dung cua Chuong nay hoan toan gi6ng quy dinh Di~u 147. N9i dung cua Chuong nay hoan toan gi6ng quy dinh
cua Hi~n phap nam 1980. cua Hi~n phap nam 1980.
Tom l~i, Hi~n phap nam 1992 danh dftu m()t giai do~n phat Tom l~i, Hi~n phap nam 1992 danh dftu m()t giai do~n phat
triSn m6i cua lich Slr l~p hi~n Vi~t Nam. Day laban Hi~n phap xay triSn m6i cua lich Slr l~p hi~n Vi~t Nam. Day laban Hi~n phap xay
dvng chu nghia xa h9i trong thai ld d6i m6i toan di~n va sau s~c dvng chu nghia xa h9i trong thai ld d6i m6i toan di~n va sau s~c
v~ kinh t~, tUng bu6c va vfrng ch~c v~ chinh tri. Day la ban Hi~n v~ kinh t~, tUng bu6c va vfrng ch~c v~ chinh tri. Day la ban Hi~n
phap k~ thira c6 ch~t lQC nhfrng tinh hoa cua cac Hi~n phap nam phap k~ thira c6 ch~t lQC nhfrng tinh hoa cua cac Hi~n phap nam
1946, 1959, 1980, d6ng thai laban Hi~n phap v~n d1;1ng sang t~o 1946, 1959, 1980, d6ng thai laban Hi~n phap v~n d1;1ng sang t~o
nhfrng quan diSm CO' ban cua chu nghla Mac - Lenin va tu tuang nhfrng quan diSm CO' ban cua chu nghla Mac - Lenin va tu tuang
H6 Chi Minh v~ xay dvng chu nghla xa h9i vao hoan canh C\1 thS H6 Chi Minh v~ xay dvng chu nghla xa h9i vao hoan canh C\1 thS
cua nu6c ta. Hi~n phap nam 1992 danh dftu S\1' phvc hung va phat cua nu6c ta. Hi~n phap nam 1992 danh dftu S\1' phvc hung va phat
triSn cua n~n tang kinh t~ cua xa h()i Vi~t Nam vao nhfrng nam triSn cua n~n tang kinh t~ cua xa h()i Vi~t Nam vao nhfrng nam
cu6i cua th~ ki. N 6 la tftm guong phan chi~u nhfrng d6i m6i trong cu6i cua th~ ki. N 6 la tftm guong phan chi~u nhfrng d6i m6i trong
tu tuang l~p hi~n va l~p phap cua con nguai Vi~t Nam. D6 laban tu tuang l~p hi~n va l~p phap cua con nguai Vi~t Nam. D6 laban
Hi~n phap thS hi~n sv d()c l~p va tl;r chu tren ti~n trinh phat triSn Hi~n phap thS hi~n sv d()c l~p va tl;r chu tren ti~n trinh phat triSn
cua n~n tri~t hQc phap quy~n Vi~t N am, m()t n~n tri~t hQc phap cua n~n tri~t hQc phap quy~n Vi~t N am, m()t n~n tri~t hQc phap
quy~n thS hi~n ban s~c dan t()c, d6ng thai thS hi~n sv k~t hqp quy~n thS hi~n ban s~c dan t()c, d6ng thai thS hi~n sv k~t hqp
nhuftn nhuy~n v6i tinh qu6c t~ va hi~n d~i tren CO' sa phat triSn nhuftn nhuy~n v6i tinh qu6c t~ va hi~n d~i tren CO' sa phat triSn
GS. TS. Thid Vlnh Th&ng 103 GS. TS. Thid Vlnh Th&ng 103
nhfrng tinh hoa cua n~n van hoa phap li Vi~t N am va S\]' ti€p thu nhfrng tinh hoa cua n~n van hoa phap li Vi~t N am va S\]' ti€p thu
nhung tinh hoa van hoa phap li ths gioi nhung tinh hoa van hoa phap li ths gioi
5.3. Hi~n phap nam 1992, sfra dfii, b6 sung nam 2001 5.3. Hi~n phap nam 1992, sfra dfii, b6 sung nam 2001
5. 3.1. Sl! cdn thidt sira a6i, b6 sung m9t s6 ai~u cita Hidn 5. 3.1. Sl! cdn thidt sira a6i, b6 sung m9t s6 ai~u cita Hidn
Sau khoang 10 nam co hi~u lvc, HiSn phap nam 1992 da Sau khoang 10 nam co hi~u lvc, HiSn phap nam 1992 da
phat huy dUQ'C hi~u qua cua m<)t d~o lu~t CO' ban CUa nha nu6c. phat huy dUQ'C hi~u qua cua m<)t d~o lu~t CO' ban CUa nha nu6c.
HiSn phap nam 1992 da thvc S\f t~o ra m9t CO' sa phap li vfrng HiSn phap nam 1992 da thvc S\f t~o ra m9t CO' sa phap li vfrng
ch~c d€ xay dvng n~n kinh tS thi truang, dinh huang XHCN, bao ch~c d€ xay dvng n~n kinh tS thi truang, dinh huang XHCN, bao
v~ cac quy~n va lqi ich hqp phap cua cong dan, xay dvng b9 may v~ cac quy~n va lqi ich hqp phap cua cong dan, xay dvng b9 may
nha nu6c cua nhan dan, do nhan dan, vi nhan dan, thvc hi~n nha nu6c cua nhan dan, do nhan dan, vi nhan dan, thvc hi~n
chinh sach hoa binh, hfru nghi, ma r<)ng giao luu va hqp tac v6i chinh sach hoa binh, hfru nghi, ma r<)ng giao luu va hqp tac v6i
tftt ca cac nu&c tren ths gi&i phu hqp v&i xu ths h9i nh~p va toan tftt ca cac nu&c tren ths gi&i phu hqp v&i xu ths h9i nh~p va toan
c~u hoa cua th€ gi6i hi~n d~i. Tuy nhien, sau m9t th~p ki, tinh c~u hoa cua th€ gi6i hi~n d~i. Tuy nhien, sau m9t th~p ki, tinh
hinh kinh tS, chinh tri, xa h9i co nhung thay d6i nhftt dinh doi hoi hinh kinh tS, chinh tri, xa h9i co nhung thay d6i nhftt dinh doi hoi
Hi€n phap phai duqc b6 sung, sua d6i nh~m phat huy han nua Hi€n phap phai duqc b6 sung, sua d6i nh~m phat huy han nua
hi~u lvc va hi~u qua cua no trong vi~c di~u chinh cac QHXH. hi~u lvc va hi~u qua cua no trong vi~c di~u chinh cac QHXH.
Du6i sv Hinh d~o cua B9 Chinh tri Ban chftp hanh trung uang Du6i sv Hinh d~o cua B9 Chinh tri Ban chftp hanh trung uang
Bang C<)ng san Vi~t Nam, Qubc h9i khoa X, ki hQp thtr IX da Bang C<)ng san Vi~t Nam, Qubc h9i khoa X, ki hQp thtr IX da
ban hanh Nghi quySt sb 43/2001/QH10 ngay 29/6/2001 v~ vi~c ban hanh Nghi quySt sb 43/2001/QH10 ngay 29/6/2001 v~ vi~c
thanh l~p Uy ban dv thao sua d6i, b6 sung m(>t sb di~u cua HiSn thanh l~p Uy ban dv thao sua d6i, b6 sung m(>t sb di~u cua HiSn
phap nam 1992. Ban dv thao sua d6i, b6 sung m<)t sb di~u cua phap nam 1992. Ban dv thao sua d6i, b6 sung m<)t sb di~u cua
HiSn phap nam 1992 da duqc dua ra thao lu~n r9ng rai trong cac HiSn phap nam 1992 da duqc dua ra thao lu~n r9ng rai trong cac
t~ng 16p nhan dan. Sau khi t6ng hqp cac y kiSn dong gop cua t~ng 16p nhan dan. Sau khi t6ng hqp cac y kiSn dong gop cua
nhan dan, ban dv thao da duqc chinh li, b6 sung nhi~u l~n. Sau nhan dan, ban dv thao da duqc chinh li, b6 sung nhi~u l~n. Sau
m<)t thai gian lam vi~c khftn truang v6i sv ban b~c, thao lu~n dan m<)t thai gian lam vi~c khftn truang v6i sv ban b~c, thao lu~n dan
chu, cong khai, ngay 25/12/2001, Qubc h9i khoa X, ki hQp thu X chu, cong khai, ngay 25/12/2001, Qubc h9i khoa X, ki hQp thu X
v6i da sb tuy~t dbi da nhftt tri thong qua N ghi quySt sb v6i da sb tuy~t dbi da nhftt tri thong qua N ghi quySt sb
51/200 1/QH1 0 v~ vi~c sua d6i, b6 sung tn()t sb di~u cua HiSn 51/200 1/QH1 0 v~ vi~c sua d6i, b6 sung tn()t sb di~u cua HiSn
phap nu6c C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam nam 1992. phap nu6c C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam nam 1992.
104 GS. TS. Thai Vinh Thfing 104 GS. TS. Thai Vinh Thfing
CHU'ONG III- Sf/ RA DO! VA PHiT TRIEN CUA NEN L;LP HIEN VI$T NAM CHU'ONG III- Sf/ RA DO! VA PHiT TRIEN CUA NEN L;LP HIEN VI$T NAM
5.3.2. N()i dung ca hem cita nhfrng vdn aJ iiu()'C sira a6i, b6 5.3.2. N()i dung ca hem cita nhfrng vdn aJ iiu()'C sira a6i, b6
sung trong Hi in phap nam 1992 sung trong Hi in phap nam 1992
Theo Nghi quyet s6 51/2001/QH10 ngay 25/12/2001, c6 24 Theo Nghi quyet s6 51/2001/QH10 ngay 25/12/2001, c6 24
vdn d6 duqc sua d6i, b6 sung trong HiSn phap nam 1992. Cv th~: vdn d6 duqc sua d6i, b6 sung trong HiSn phap nam 1992. Cv th~:
- Nhfrng sira a6i, b6 sung trong Lai n6i adu: - Nhfrng sira a6i, b6 sung trong Lai n6i adu:
Dan t()c Vi~t N am v6n c6 truy6n th6ng nbng nan yeu nu6c, Dan t()c Vi~t N am v6n c6 truy6n th6ng nbng nan yeu nu6c,
nha truy6n th6ng yeu nu6c nay rna chung ta da lam nen nhfrng nha truy6n th6ng yeu nu6c nay rna chung ta da lam nen nhfrng
trang su ve vang cho nu6c nha nhu da nhi6u lftn danh th~ng cac ke trang su ve vang cho nu6c nha nhu da nhi6u lftn danh th~ng cac ke
thu xam luqc m~nh han ta nhi6u lftn, d6 la gi~c TfJng, Nguyen, thu xam luqc m~nh han ta nhi6u lftn, d6 la gi~c TfJng, Nguyen,
Minh, Thanh va hai thvc dan, de qu6c 16n thai hi~n d~i la Phap va Minh, Thanh va hai thvc dan, de qu6c 16n thai hi~n d~i la Phap va
My. Vi v~y, phat huy truy6n th6ng yeu nu6c cua dan t()c la m()t My. Vi v~y, phat huy truy6n th6ng yeu nu6c cua dan t()c la m()t
nhi~m V\1 quan trQng va c6 y nghia 16n trong thai d~i ngay nay. nhi~m V\1 quan trQng va c6 y nghia 16n trong thai d~i ngay nay.
Nh~n thuc sau s~c vS vdn d6 nay, Qu6c h()i da nhdt tri b6 sung Nh~n thuc sau s~c vS vdn d6 nay, Qu6c h()i da nhdt tri b6 sung
C\lill ill ''phat huy truyJn th6ng yeu nuac" vao do~n cu6i cua Lai C\lill ill ''phat huy truyJn th6ng yeu nuac" vao do~n cu6i cua Lai
n6i dftu. Do~n cu6i cua Lai n6i dftu duqc viet nhu sau: "Duai anh n6i dftu. Do~n cu6i cua Lai n6i dftu duqc viet nhu sau: "Duai anh
sang cita chit ngh'ia Mac - Lenin va tu tuang HJ Chi Minh, thvc sang cita chit ngh'ia Mac - Lenin va tu tuang HJ Chi Minh, thvc
hi?n Cuang l'inh xay dvng adt nuac trong thai ki qua a(J len chit hi?n Cuang l'inh xay dvng adt nuac trong thai ki qua a(J len chit
ngh'ia xa h(Ji, nhan dan Vi?t Nam nguy?n phat huy truyJn th6ng ngh'ia xa h(Ji, nhan dan Vi?t Nam nguy?n phat huy truyJn th6ng
yeu nuac, aoan kit m(Jt long, neu cao tinh thdn tv lvc, tv cuiJng yeu nuac, aoan kit m(Jt long, neu cao tinh thdn tv lvc, tv cuiJng
xay dvng adt nuac, thzrc hi?n auiJng !6i a6i ngoqi ii(Jc hJp, tzr chit, xay dvng adt nuac, thzrc hi?n auiJng !6i a6i ngoqi ii(Jc hJp, tzr chit,
hoa binh, hiiu nght, h(fp tac vai tdt ca cac nuac, nghiem chinh thi hoa binh, hiiu nght, h(fp tac vai tdt ca cac nuac, nghiem chinh thi
hanh Hiin phap, gicmh nhfrng thtmg l()'i to !an han nira trong szr hanh Hiin phap, gicmh nhfrng thtmg l()'i to !an han nira trong szr
nghi?p a6i m&i, xay dvng va bao v? TJ qu6c." nghi?p a6i m&i, xay dvng va bao v? TJ qu6c."
- Nhirng sira a6i, b6 sung trong Chuang I- Chi il(J chfnh trf. - Nhirng sira a6i, b6 sung trong Chuang I- Chi il(J chfnh trf.
Chuang Che d9 chinh tri duqc sua d6i, b6 sung 4 diSu. D6 la Chuang Che d9 chinh tri duqc sua d6i, b6 sung 4 diSu. D6 la
cac disu 2, 3, s, 9: cac disu 2, 3, s, 9:
+ Ngay nay, cac nu6c tiSn hQ tren the gi6i dSu xay dl,l'llg nha + Ngay nay, cac nu6c tiSn hQ tren the gi6i dSu xay dl,l'llg nha
nu6c phap quySn. Khai ni~m nha nu6c phap quySn (Rule of law, nu6c phap quySn. Khai ni~m nha nu6c phap quySn (Rule of law,
L'Etat de droit) da tra thanh m()t khai ni~m ph6 biSn trong dai L'Etat de droit) da tra thanh m()t khai ni~m ph6 biSn trong dai
s6ng chinh tri - xa h()i cua nhiSu qu6c gia tren thS gi6i. Xay dl,l'llg s6ng chinh tri - xa h()i cua nhiSu qu6c gia tren thS gi6i. Xay dl,l'llg
GS. TS. Thai Vfnh Tht!ing 105 GS. TS. Thai Vfnh Tht!ing 105
GIAO TRiNH LU!T HIEN PHAP VI$TNAM GIAO TRiNH LU!T HIEN PHAP VI$TNAM
nha nu&c phap quysn la xay dvng m9t nha nu&c rna a do tftt ca nha nu&c phap quysn la xay dvng m9t nha nu&c rna a do tftt ca
cac ca quan nha nu&c, cac can b(), cong chuc nha nu6c k~ ca cac cac ca quan nha nu&c, cac can b(), cong chuc nha nu6c k~ ca cac
quan chuc cftp cao .trong b() may nha nu6c dSu ho~t d()ng theo quan chuc cftp cao .trong b() may nha nu6c dSu ho~t d()ng theo
dung cac quy dinh cita hiSn phap va phap lu~t. Trong nha nu6c dung cac quy dinh cita hiSn phap va phap lu~t. Trong nha nu6c
phap quySn, phap lu~t khong nhilng la cong C\L d~ nha nu6c quan phap quySn, phap lu~t khong nhilng la cong C\L d~ nha nu6c quan
li ffiQi m~t dai s6ng xa h()i rna con la cong C\L dS nhan dan thgc li ffiQi m~t dai s6ng xa h()i rna con la cong C\L dS nhan dan thgc
hi~n quysn lam chit cita minh va d~ giam sat ho~t d9ng cita b9 hi~n quysn lam chit cita minh va d~ giam sat ho~t d9ng cita b9
may nha nu6c. Kh~ng dinh tu tuang xay dvng nha nu6c phap may nha nu6c. Kh~ng dinh tu tuang xay dvng nha nu6c phap
quySn XHCN a nu6c ta, DiSu 2 HiSn phap nam 1992 duqc sua quySn XHCN a nu6c ta, DiSu 2 HiSn phap nam 1992 duqc sua
d6i, b6 sung nhu sau: "Nha nuac C(Jng hoa xa h(Ji chit nghza Vi?t d6i, b6 sung nhu sau: "Nha nuac C(Jng hoa xa h(Ji chit nghza Vi?t
Nam la Nha nuac phap quydn xfi h(Ji chit nghza cita nhan dan, do Nam la Nha nuac phap quydn xfi h(Ji chit nghza cita nhan dan, do
nhan dan, vi nhan dan. Titt ca quydn hrc nha nubc thu(Jc vd nhan nhan dan, vi nhan dan. Titt ca quydn hrc nha nubc thu(Jc vd nhan
dan ma ndn tang la lien minh gifra giai cdp cong nhan vbi giai cdp dan ma ndn tang la lien minh gifra giai cdp cong nhan vbi giai cdp
nang dan va a(Ji ngu tri thuc. nang dan va a(Ji ngu tri thuc.
Quydn hrc nha nubc la th6ng nhdt, c6 sv phan cong va ph6i Quydn hrc nha nubc la th6ng nhdt, c6 sv phan cong va ph6i
h(Jp gifra CGC CO' quan nha nuac trong vi¢c thvc hi¢n CGC quyJn h(Jp gifra CGC CO' quan nha nuac trong vi¢c thvc hi¢n CGC quyJn
lf)p phap, hanh phap va tu phap". lf)p phap, hanh phap va tu phap".
+ Ml;LC tieu xay dgng chit nghla xa h()i a nu6c tala dan giau, + Ml;LC tieu xay dgng chit nghla xa h()i a nu6c tala dan giau,
nu6c m~nh, xa h()i cong b~ng, dan chit, van minh. Ml;LC tieu nay nu6c m~nh, xa h()i cong b~ng, dan chit, van minh. Ml;LC tieu nay
cftn phai duqc th~ hi~n trong HiSn phap. Vi v~y, DiSu 3 HiSn phap cftn phai duqc th~ hi~n trong HiSn phap. Vi v~y, DiSu 3 HiSn phap
nam 1992 sua d6i da ghi nh~n: "Nha nuac bao dam va khong nam 1992 sua d6i da ghi nh~n: "Nha nuac bao dam va khong
ngimg phat huy quydn lam chit vd m9i mi;it cua nhan dan, thvc ngimg phat huy quydn lam chit vd m9i mi;it cua nhan dan, thvc
hi¢n ml:fC tieu dan giau, nuac mr;tnh, Xfi h(Ji cong being, dan chit, hi¢n ml:fC tieu dan giau, nuac mr;tnh, Xfi h(Ji cong being, dan chit,
win minh, m9i nguai c6 cu(Jc s6ng dm no, tv do, hr;mh phuc, c6 win minh, m9i nguai c6 cu(Jc s6ng dm no, tv do, hr;mh phuc, c6
aiJu ki?n phat tri~n toan di¢n; nghiem trj m(Ji hanh a(Jng xam aiJu ki?n phat tri~n toan di¢n; nghiem trj m(Ji hanh a(Jng xam
phqm l()'i ich cita TJ qu6c va cita nhan dan". phqm l()'i ich cita TJ qu6c va cita nhan dan".
+ Sau hon 15 nam (kS tit nam 1986) thvc hi~n duang 16i d6i + Sau hon 15 nam (kS tit nam 1986) thvc hi~n duang 16i d6i
m6i, xay d\)'llg nSn kinh tS thi truang, Vi~t Nam da d~t duqc nhfrng m6i, xay d\)'llg nSn kinh tS thi truang, Vi~t Nam da d~t duqc nhfrng
thanh tl;ru dang k~ trong cac linh V\J'C kinh tS, chinh tri, van hoa - xa thanh tl;ru dang k~ trong cac linh V\J'C kinh tS, chinh tri, van hoa - xa
h()i. Tuy nhien, ben c~nh nhfrng thanh t\]'u d~t duqc, chung ta cung h()i. Tuy nhien, ben c~nh nhfrng thanh t\]'u d~t duqc, chung ta cung
106 GS.TS. Thai Vlnh Th!ing 106 GS.TS. Thai Vlnh Th!ing
CHUONG III- Sf/ RA DOl VA PHAT TRTEN CUA NEN L4P HIEN VI$T NAM CHUONG III- Sf/ RA DOl VA PHAT TRTEN CUA NEN L4P HIEN VI$T NAM
phai d6i m~t v6i khong it nhUng kh6 khan, thach thuc cua nhUng phai d6i m~t v6i khong it nhUng kh6 khan, thach thuc cua nhUng
m~t trai cua nSn kinh tS thi tnr0ng, trong d6 c6 n~n tham nhung m~t trai cua nSn kinh tS thi tnr0ng, trong d6 c6 n~n tham nhung
trong b9 may nha nu6c. Dftu tranh chfing tham nhung trong b9 trong b9 may nha nu6c. Dftu tranh chfing tham nhung trong b9
may nha nu6c tra thanh m9t trong nhtrng vftn dS duqc Nha nu6c may nha nu6c tra thanh m9t trong nhtrng vftn dS duqc Nha nu6c
va xa h9i quan tam sau s~c, vi v~y HiSn phap sua dbi da dua vftn va xa h9i quan tam sau s~c, vi v~y HiSn phap sua dbi da dua vftn
dS dftu tranh ch6ng tham nhung len nhi~m V\l hang dfiu. dS dftu tranh ch6ng tham nhung len nhi~m V\l hang dfiu.
DiSu 8 HiSn phap sua dbi da quy dinh: "Cac quan nha
CO' DiSu 8 HiSn phap sua dbi da quy dinh: "Cac quan nha
CO'
nuac, cim br), vien chuc nha nuac phai ton trQng nhan dan, tqn nuac, cim br), vien chuc nha nuac phai ton trQng nhan dan, tqn
t¥Y ph¥c V¥ nhan dan, lien h? chgt che vai nhan dan, ldng nghe y t¥Y ph¥c V¥ nhan dan, lien h? chgt che vai nhan dan, ldng nghe y
kidn VG chtu Sl! giam sat cita nhan dan; kien quydt adu tranh kidn VG chtu Sl! giam sat cita nhan dan; kien quydt adu tranh
ch6ng tham nhiing, lang phi va m()i bidu hi?n quan lieu, hach ch6ng tham nhiing, lang phi va m()i bidu hi?n quan lieu, hach
dtch, cira quyJn". dtch, cira quyJn".
+ D~i doan kSt toan dan la m9t trong nhtrng truySn th6ng quy + D~i doan kSt toan dan la m9t trong nhtrng truySn th6ng quy
bau nhftt cua dan t9c Vi~t N am. Nha tinh thAn d~i do an kSt to an bau nhftt cua dan t9c Vi~t N am. Nha tinh thAn d~i do an kSt to an
dan rna dan t9c ta tuy nho ysu da danh th~ng thvc dan, ds qubc dan rna dan t9c ta tuy nho ysu da danh th~ng thvc dan, ds qubc
hung m~nh. M~t tr~n Tb qubc Vi~t Nam 1ir khi thanh l~p cho dSn hung m~nh. M~t tr~n Tb qubc Vi~t Nam 1ir khi thanh l~p cho dSn
nay luon luon h1 m9t tb chuc t~p hqp va doan kSt cac giai cftp, cac nay luon luon h1 m9t tb chuc t~p hqp va doan kSt cac giai cftp, cac
tAng lap nhan dan, cac dan t9c, cac ton giao, cac hrc luqng xa h9i tAng lap nhan dan, cac dan t9c, cac ton giao, cac hrc luqng xa h9i
trong va ngoai nu6c. M~t tr~n Tb qufic Vi~t Nam cang ngay cang trong va ngoai nu6c. M~t tr~n Tb qufic Vi~t Nam cang ngay cang
to ra la m9t tb chuc quan trQng trong h~ thbng chinh tri a nu6c ta, to ra la m9t tb chuc quan trQng trong h~ thbng chinh tri a nu6c ta,
la CO' sa chinh tri cua chinh quySn nhan dan. f)~ khiing dinh va la CO' sa chinh tri cua chinh quySn nhan dan. f)~ khiing dinh va
nang cao han nfra vai tro cua M~t tr~n Tb qubc Vi~t Nam, DiSu 9 nang cao han nfra vai tro cua M~t tr~n Tb qubc Vi~t Nam, DiSu 9
HiSn phap nam 1992 duqc sua dbi, bb sung nhu sau: "Mgt trqn T8 HiSn phap nam 1992 duqc sua dbi, bb sung nhu sau: "Mgt trqn T8
qu6c Vi?t Nam la t8 chuc lien minh chinh trt, lien hi?p tl! nguy?n qu6c Vi?t Nam la t8 chuc lien minh chinh trt, lien hi?p tl! nguy?n
cita t8 chuc chinh trt, cac td chuc chinh trt- xa hr)i, t8 chuc xa hr)i cita t8 chuc chinh trt, cac td chuc chinh trt- xa hr)i, t8 chuc xa hr)i
va cac ca nhan tieu bidu trong cac giai cdp, cac tdng l6p xa hr)i, va cac ca nhan tieu bidu trong cac giai cdp, cac tdng l6p xa hr)i,
cac dan tr)c, cac ton giao va nguai Vi?t Nam dtnh cu a nuac ngoai. cac dan tr)c, cac ton giao va nguai Vi?t Nam dtnh cu a nuac ngoai.
Mgt tr(tn T8 qu6c Vi?t Nam va cac td chuc thanh vien la CO' sa Mgt tr(tn T8 qu6c Vi?t Nam va cac td chuc thanh vien la CO' sa
chinh trt cua chinh quyJn nhan dan. Mgt trqn phat huy truyJn chinh trt cua chinh quyJn nhan dan. Mgt trqn phat huy truyJn
th6ng doan kit toan dan, tang cu<Yng Slf nhdt tri vJ chinh trt va tinh th6ng doan kit toan dan, tang cu<Yng Slf nhdt tri vJ chinh trt va tinh
arAo TRiNH LUAT HIEN PHAP vn;;T NAM arAo TRiNH LUAT HIEN PHAP vn;;T NAM
thdn trong nhan dan, tham gia xiiy dvng va citng c6 chinh quy~n thdn trong nhan dan, tham gia xiiy dvng va citng c6 chinh quy~n
nhan dan, citng Nha nuac cham lo va baa v? l(fi ich chinh dang cita nhan dan, citng Nha nuac cham lo va baa v? l(fi ich chinh dang cita
nhan dan, a(}ng vien nhan dan thl!C hi?n quy~n /am chit, nghiem nhan dan, a(}ng vien nhan dan thl!C hi?n quy~n /am chit, nghiem
chinh thi hanh Hiin phap va phap lugt, giam sat hoqt a(Jng cita ca chinh thi hanh Hiin phap va phap lugt, giam sat hoqt a(Jng cita ca
quan nha nuac, aqi bidu dan cir va can b(J, vien chuc nha nuac. quan nha nuac, aqi bidu dan cir va can b(J, vien chuc nha nuac.
Nha nuac tr;w ai~u ki?n ad Mgt trgn T6 qu6c va cac t6 chuc Nha nuac tr;w ai~u ki?n ad Mgt trgn T6 qu6c va cac t6 chuc
thanh vi en hoqt d(Jng c6 hi?u qui!''. thanh vi en hoqt d(Jng c6 hi?u qui!''.
- Nhfmg sira adi, b6 sung trong Chuang II- Ch~ a(J kinh td. - Nhfmg sira adi, b6 sung trong Chuang II- Ch~ a(J kinh td.
Chuang ChS d9 kinh tS duqc sua d6i, b6 sung 5 di~u: Bi~u 15, Chuang ChS d9 kinh tS duqc sua d6i, b6 sung 5 di~u: Bi~u 15,
Bi~u 16, Di~u 19, Di~u 21, Bi~u 25. Bi~u 16, Di~u 19, Di~u 21, Bi~u 25.
+ Cu6i thS ld XX, d~u thS ld XXI v&i nhiing thanh tlJu khoa hQc, + Cu6i thS ld XX, d~u thS ld XXI v&i nhiing thanh tlJu khoa hQc,
kT thu~t va cong ngh~ rna loai ngum da d~t duqc, xu ths toan c~u hoa kT thu~t va cong ngh~ rna loai ngum da d~t duqc, xu ths toan c~u hoa
va h9i nh~p kinh tS qu6c tS ngay cang gia tang. Ngay nay, n~n kinh va h9i nh~p kinh tS qu6c tS ngay cang gia tang. Ngay nay, n~n kinh
tS thi truemg da rnang tinh chit qu6c tS hoa, bftt cu hang hoa gi ngum tS thi truemg da rnang tinh chit qu6c tS hoa, bftt cu hang hoa gi ngum
ta cling c6 th~ rnua, cling c6 th~ ban bftt cu a dau trong ph~rn vi toan ta cling c6 th~ rnua, cling c6 th~ ban bftt cu a dau trong ph~rn vi toan
c~u. Nhu v~y, thi truong san xuftt va tieu th\1 hang hoa gia day khong c~u. Nhu v~y, thi truong san xuftt va tieu th\1 hang hoa gia day khong
b6 hvp trong rn9t qu6c gia rna da a ph~rn vi toan c~u. Trong di~u b6 hvp trong rn9t qu6c gia rna da a ph~rn vi toan c~u. Trong di~u
ki~n do, bit ki rn9t qu6c gia nao rnu6n phat triSn kinh ts d~u bu9c ki~n do, bit ki rn9t qu6c gia nao rnu6n phat triSn kinh ts d~u bu9c
phai h9i nh~p qu6c tS, chftp nh~n lu~t 1~ chung tren CO' sa thoa thu~n phai h9i nh~p qu6c tS, chftp nh~n lu~t 1~ chung tren CO' sa thoa thu~n
giua cac qu6c gia va t6 chuc qu6c ts, d6ng thm phai bao v~ d9c l~p, giua cac qu6c gia va t6 chuc qu6c ts, d6ng thm phai bao v~ d9c l~p,
chu quy~n va toan Vyn lanh th6 cua qu6c gia minh. Xac dinh ro cac chu quy~n va toan Vyn lanh th6 cua qu6c gia minh. Xac dinh ro cac
nguyen t~c va dinh hu6ng tren day, Bi~u 15 HiSn phap narn 1992 nguyen t~c va dinh hu6ng tren day, Bi~u 15 HiSn phap narn 1992
sua d6i da quy dinh: "Nha nuac xiiy dvrzg n~n kinh ti a(Jc lgp, tl! chit sua d6i da quy dinh: "Nha nuac xiiy dvrzg n~n kinh ti a(Jc lgp, tl! chit
tren ca sa phat huy n(}i lz:rc, chit a(}ng ht)i nhgp kinh ti qu6c ti; thl!C tren ca sa phat huy n(}i lz:rc, chit a(}ng ht)i nhgp kinh ti qu6c ti; thl!C
hi?n c6ng nghi?p hoa, hi?n aqi hoa adt nuac. hi?n c6ng nghi?p hoa, hi?n aqi hoa adt nuac.
Nha nuac thl!C hi?n nhdt quan chfnh sach phat tridn n~n kinh Nha nuac thl!C hi?n nhdt quan chfnh sach phat tridn n~n kinh
t~ thj truirng ajnh hultng xii h(Ji chit nghza. Ca cdu kinh t~ nhi~u t~ thj truirng ajnh hultng xii h(Ji chit nghza. Ca cdu kinh t~ nhi~u
thanh phdn vm cac hinh thuc t6 chuc san xudt, kinh doanh da dqng thanh phdn vm cac hinh thuc t6 chuc san xudt, kinh doanh da dqng
dl!a tren chi a(J sa hfru toan dan, sa hfru tgp thd, sa hfru tu nhan, dl!a tren chi a(J sa hfru toan dan, sa hfru tgp thd, sa hfru tu nhan,
trong a6 sa hfru to an dan va sa hfru tgp thd Ia n~n tang". trong a6 sa hfru to an dan va sa hfru tgp thd Ia n~n tang".
CHUONG III- Sf/ RA DOl VA PHAT TRIEN CUA NEN L4P HIEN VI$T NAM CHUONG III- Sf/ RA DOl VA PHAT TRIEN CUA NEN L4P HIEN VI$T NAM
+ Trong n~n kinh t~ thi truemg dinh huang XHCN, sa hfru + Trong n~n kinh t~ thi truemg dinh huang XHCN, sa hfru
toan dan va sa hfru t~p tha la n~n tang, tuy nhien mu6n phat huy toan dan va sa hfru t~p tha la n~n tang, tuy nhien mu6n phat huy
ffiQi ti~m nang kinh t~ cua dfrt nu6c, cac doanh nghi~p thu()c mQi ffiQi ti~m nang kinh t~ cua dfrt nu6c, cac doanh nghi~p thu()c mQi
thanh phfin kinh t~ trong san xufrt, kinh doanh d~u phai duqc phat thanh phfin kinh t~ trong san xufrt, kinh doanh d~u phai duqc phat
trian lau dai va binh d~ng tru6c phap lu~t. ThS hi~n tu tu6ng nay, trian lau dai va binh d~ng tru6c phap lu~t. ThS hi~n tu tu6ng nay,
Di~u 16 Hi~n phap nam 1992 sua dbi da quy dinh: "M~c ilich Di~u 16 Hi~n phap nam 1992 sua dbi da quy dinh: "M~c ilich
chinh sach kinh ti cita Nha nu:bc la lam cho dan giau nu:bc mr;rnh, chinh sach kinh ti cita Nha nu:bc la lam cho dan giau nu:bc mr;rnh,
ilap tmg ngay cang t6t h071 nhu cdu v(tt chdt va tinh thdn cita nhan ilap tmg ngay cang t6t h071 nhu cdu v(tt chdt va tinh thdn cita nhan
dan tren ca sa phat huy m(Ji nang hrc san xudt, m(Ji tiJm nang cita dan tren ca sa phat huy m(Ji nang hrc san xudt, m(Ji tiJm nang cita
cac thanh phdn kinh ti gdm kinh ti nha nu:bc, kinh ti t(tp thd, kinh cac thanh phdn kinh ti gdm kinh ti nha nu:bc, kinh ti t(tp thd, kinh
ti ca thd, tidu chit, kinh ti tu: ban tu: nhan, kinh ti tu: ban nha nubc ti ca thd, tidu chit, kinh ti tu: ban tu: nhan, kinh ti tu: ban nha nubc
va kinh ti c6 v6n ildu tu: nu:bc ngoai dubi nhiJu hinh thuc, thitc va kinh ti c6 v6n ildu tu: nu:bc ngoai dubi nhiJu hinh thuc, thitc
ady xay dl:l11g ca sa vtjt chdt - kf thutjt, ma r9ng h(lp tac kinh ti, ady xay dl:l11g ca sa vtjt chdt - kf thutjt, ma r9ng h(lp tac kinh ti,
khoa h(Jc, kf thutjt va giao lu:u vbi tht tru:irng thi gibi. khoa h(Jc, kf thutjt va giao lu:u vbi tht tru:irng thi gibi.
Cac thanh phdn kinh ti aJu la b9 ph(tn cdu thanh quan tr9ng Cac thanh phdn kinh ti aJu la b9 ph(tn cdu thanh quan tr9ng
cita nJn ldnh ti thi tru:irng atnh hu:bng xa h9i chit nghfa. T6 chuc, cita nJn ldnh ti thi tru:irng atnh hu:bng xa h9i chit nghfa. T6 chuc,
ca nhan thu9c cac thanh phdn kinh ti ilu:(Jc san xudt, kinh doanh ca nhan thu9c cac thanh phdn kinh ti ilu:(Jc san xudt, kinh doanh
trong nhfmg nganh, nghJ ma phap lutjt khong cdm,· citng phat trong nhfmg nganh, nghJ ma phap lutjt khong cdm,· citng phat
tridn lau dai, h(lp tac, binh a&ng va cr;tnh tranh theo phap lutjt. tridn lau dai, h(lp tac, binh a&ng va cr;tnh tranh theo phap lutjt.
Nha nu:bc thitc ady Slf hinh thanh, phat tridn va timg bu:bc Nha nu:bc thitc ady Slf hinh thanh, phat tridn va timg bu:bc
hoan thi?n cac lor;ti tht tru:irng theo iltnh hu:bng xa h9i chit nghfa". hoan thi?n cac lor;ti tht tru:irng theo iltnh hu:bng xa h9i chit nghfa".
Di~u dang luu y la trong Di~u 16 Hi~n phap nam 1992 sua dbi Di~u dang luu y la trong Di~u 16 Hi~n phap nam 1992 sua dbi
da b6 sung hai thanh phfin kinh t~ la kinh t~ tiSu chu va kinh t~ c6 da b6 sung hai thanh phfin kinh t~ la kinh t~ tiSu chu va kinh t~ c6
v6n dfiu tu nu6c ngoai. Nhu v~y, theo quy dinh t~i Di~u 16 HiSn v6n dfiu tu nu6c ngoai. Nhu v~y, theo quy dinh t~i Di~u 16 HiSn
phap nam 1992 sua dbi nu6c ta c6 7 thanh phAn kinh t~. phap nam 1992 sua dbi nu6c ta c6 7 thanh phAn kinh t~.
+ Nh~m xac dinh ro dinh huang XHCN trong llnh VlJC kinh t~, + Nh~m xac dinh ro dinh huang XHCN trong llnh VlJC kinh t~,
Di~u 19 Hi~n phap nam 1992 duqc sua dbi, b6 sung nhu sau: "Kinh Di~u 19 Hi~n phap nam 1992 duqc sua dbi, b6 sung nhu sau: "Kinh
ti nha nu:bc GU:(JC citng c6 va phat tridn, nhdt la trong cac nganh va ti nha nu:bc GU:(JC citng c6 va phat tridn, nhdt la trong cac nganh va
lfnh VlfC then ch6t, giu vai tro chit ilr;ro, citng vbi ldnh ti ttjp thd lfnh VlfC then ch6t, giu vai tro chit ilr;ro, citng vbi ldnh ti ttjp thd
ngay cang tra thanh nJn tang vifng ch&c cita nJn kinh ti qu6c dan". ngay cang tra thanh nJn tang vifng ch&c cita nJn kinh ti qu6c dan".
i: i:
GS. TS. Thai Vlnh Th!ing 109 GS. TS. Thai Vlnh Th!ing 109
+ DiSu 21 HiSn phap nam 1992 sua dbi duqc b6 sung thanh + DiSu 21 HiSn phap nam 1992 sua dbi duqc b6 sung thanh
phfin kinh tS ti8u chu cho phu hqp v6i Di6u 16, theo d6 DiSu 21 phfin kinh tS ti8u chu cho phu hqp v6i Di6u 16, theo d6 DiSu 21
duqc sua dbi, bb sung nhu sau: "Kinh td ca thd, tidu chit, kinh td tu duqc sua dbi, bb sung nhu sau: "Kinh td ca thd, tidu chit, kinh td tu
ban tu nhan au(J'c ch(Jn hinh thuc t6 chuc san xudt, kinh doanh, ban tu nhan au(J'c ch(Jn hinh thuc t6 chuc san xudt, kinh doanh,
aU(J'C thanh /(tp doanh nghi¢p, khong bj hgn chi vJ quy mo hogt aU(J'C thanh /(tp doanh nghi¢p, khong bj hgn chi vJ quy mo hogt
a9ng trong nhfmg nganh, nghJ c6 l(J'i cho qu6c kd dan sinh. a9ng trong nhfmg nganh, nghJ c6 l(J'i cho qu6c kd dan sinh.
Kinh td gia ainh au(J'C khuydn khich phat tridn". Kinh td gia ainh au(J'C khuydn khich phat tridn".
+ VS ho~t d()ng dfiu tu vS Vi~t Nam cua nguai Vi~t Nam dinh + VS ho~t d()ng dfiu tu vS Vi~t Nam cua nguai Vi~t Nam dinh
cu a nu6c ngoai, Dieu 25 HiSn phap nam 1992 sua dbi quy dinh: cu a nu6c ngoai, Dieu 25 HiSn phap nam 1992 sua dbi quy dinh:
"Nha nubc khuydn khich va tc;~o aiJu ki?n thugn l(J'i ad nguai Vi?t "Nha nubc khuydn khich va tc;~o aiJu ki?n thugn l(J'i ad nguai Vi?t
Nam ajnh cu 6' nubc ngoai adu tu vJ nubc". Nam ajnh cu 6' nubc ngoai adu tu vJ nubc".
- Nhfmg sua adi, bd sung trong Chuang III - Van hoa, giao - Nhfmg sua adi, bd sung trong Chuang III - Van hoa, giao
d~c, khoa h(JC, cong ngh¢. d~c, khoa h(JC, cong ngh¢.
Chuang nay duqc sua dbi, b6 sung trong 4 diSu: DiSu 30, Chuang nay duqc sua dbi, b6 sung trong 4 diSu: DiSu 30,
DiSu 35, DiSu 36, DiSu 37. DiSu 35, DiSu 36, DiSu 37.
+ Trong thai d~i h()i nh~p va toan cfiu hoa, vi~c xay d\ffig m()t + Trong thai d~i h()i nh~p va toan cfiu hoa, vi~c xay d\ffig m()t
nSn van hoa Vi~t Nam hi~n d~i, vira tiSp thu duqc nhiing tinh hoa nSn van hoa Vi~t Nam hi~n d~i, vira tiSp thu duqc nhiing tinh hoa
van hoa nhan lo~i, vtra gifr dUQ'C ban S~C cua van hoa dan tQC la van hoa nhan lo~i, vtra gifr dUQ'C ban S~C cua van hoa dan tQC la
m()t nhi~m V\1 hSt sue quan trQng c6 y nghla chiSn luqc. Hidn m()t nhi~m V\1 hSt sue quan trQng c6 y nghla chiSn luqc. Hidn
phap la lu~t CCY ban cua Nha nu6c, vi v~y phai th8 hi~n r5 tu tuang phap la lu~t CCY ban cua Nha nu6c, vi v~y phai th8 hi~n r5 tu tuang
chu d~o tren day. Vi v~y, DiSu 30 duqc sua d6i, b6 sung nhu sau: chu d~o tren day. Vi v~y, DiSu 30 duqc sua d6i, b6 sung nhu sau:
"Nha nubc va xa h9i bao t6n, phat tridn nJn van hoa Vi?t Nam "Nha nubc va xa h9i bao t6n, phat tridn nJn van hoa Vi?t Nam
tien tidn, aqm aa ban s&c dan t9c; kd thira va phat huy nhfmg gia tien tidn, aqm aa ban s&c dan t9c; kd thira va phat huy nhfmg gia
trj cita nJn van hidn cac dan t<)c Vi?t N am, tu tuang, ago due, trj cita nJn van hidn cac dan t<)c Vi?t N am, tu tuang, ago due,
phong each HJ Chi Minh; tidp thu tinh hoa van hoa nhan logi; phong each HJ Chi Minh; tidp thu tinh hoa van hoa nhan logi;
phat huy m(Ji tai nang sang tc;to trong nhan dan. phat huy m(Ji tai nang sang tc;to trong nhan dan.
Nha nubc th6ng nhdt quan li Sl! nghi?p van hoa. Nghiem cdm Nha nubc th6ng nhdt quan li Sl! nghi?p van hoa. Nghiem cdm
truyJn ba tu tuang va van hoa phan a9ng, a6i tr~y; bai trir me tin, truyJn ba tu tuang va van hoa phan a9ng, a6i tr~y; bai trir me tin,
hit t~c". hit t~c".
110 GS. TS. Thai Vfnh Th!mg 110 GS. TS. Thai Vfnh Th!mg
CHUONG III- S[j RA DOl VA PHAT TRIEN CUA NEN LJP HIEN VI$T NAM CHUONG III- S[j RA DOl VA PHAT TRIEN CUA NEN LJP HIEN VI$T NAM
+ Giao dvc va dao t;;to thuemg g~n liSn v6i nhau. Phat triSn + Giao dvc va dao t;;to thuemg g~n liSn v6i nhau. Phat triSn
giao dvc la nh~m nang cao dan tri, dao t;;to nhan lgc, b6i duang giao dvc la nh~m nang cao dan tri, dao t;;to nhan lgc, b6i duang
nhan tai, nhu v~y theo ngb1a r9ng giao dvc bao gbm ca dao t;;to, nhan tai, nhu v~y theo ngb1a r9ng giao dvc bao gbm ca dao t;;to,
con dao t;;to c6 ngb1a h~p hon giao dvc. Dao t;;to c6 nghia la giao con dao t;;to c6 ngb1a h~p hon giao dvc. Dao t;;to c6 nghia la giao
dvc nghS nghi~p. N~u nang cao dan tri la nhu c~u khong c6 gi6i dvc nghS nghi~p. N~u nang cao dan tri la nhu c~u khong c6 gi6i
h;;tn, thi dao t;;to nghS nghi~p l;;ti theo nhfmg nhu c~u nhfit dinh, h;;tn, thi dao t;;to nghS nghi~p l;;ti theo nhfmg nhu c~u nhfit dinh,
theo Sl,I c~n thi~t cua phan cong lao d9ng xa h(>i. Vi v~y, Qu6c h9i theo Sl,I c~n thi~t cua phan cong lao d9ng xa h(>i. Vi v~y, Qu6c h9i
da nhfit tri sua df>i quy dinh: ((Giao d{lc va ilao tt;to la qu6c sach da nhfit tri sua df>i quy dinh: ((Giao d{lc va ilao tt;to la qu6c sach
hang iJdu" thanh ''phat tri~n giao d{IC fa qu6c Sach hang iJdu." hang iJdu" thanh ''phat tri~n giao d{IC fa qu6c Sach hang iJdu."
(DiSu 35 Hi~n phap nam 1992 sua d6i). (DiSu 35 Hi~n phap nam 1992 sua d6i).
+ Sau hon 15 nam d6i m6i, Vi~t Nam khong nhiing d;;tt duqc + Sau hon 15 nam d6i m6i, Vi~t Nam khong nhiing d;;tt duqc
nhiing thanh 1lJu nf>i b~t trong linh V\)'C kinh t~, rna trong linh Vl,IC nhiing thanh 1lJu nf>i b~t trong linh V\)'C kinh t~, rna trong linh Vl,IC
giao dvc va dao t;;to cling da d;;tt duqc nhiing ti~n b9 16n. Chung ta giao dvc va dao t;;to cling da d;;tt duqc nhiing ti~n b9 16n. Chung ta
vS CO' ban da ph6 c~p giao dvc tiSu hQC va xoa n;;tn mu chu nhu quy vS CO' ban da ph6 c~p giao dvc tiSu hQC va xoa n;;tn mu chu nhu quy
dinh cua Hi~n phap nam 1992. Vi v~y, nhi~m V\1 ti~p tvc cua chung dinh cua Hi~n phap nam 1992. Vi v~y, nhi~m V\1 ti~p tvc cua chung
tala phai thl,IC hi~n ph6 c~p giao dvc trung hQC CO' sa. Va diSu nay tala phai thl,IC hi~n ph6 c~p giao dvc trung hQC CO' sa. Va diSu nay
da duqc thS hi~n trong DiSu 36 Hi~n phap nam 1992 sua d6i . da duqc thS hi~n trong DiSu 36 Hi~n phap nam 1992 sua d6i .
.+ Th~ ki XXI la th~ ki cua nSn kinh t~ tri thuc. Khoa hQc va .+ Th~ ki XXI la th~ ki cua nSn kinh t~ tri thuc. Khoa hQc va
cong ngh~ v6n da giu vai tro then ch6t trong S\I phat triSn kinh t~ - cong ngh~ v6n da giu vai tro then ch6t trong S\I phat triSn kinh t~ -
xa h9i cua dfit nu6c, gia day cang tra
nen quan trQng hon. Phat triSn xa h9i cua dfit nu6c, gia day cang tra
nen quan trQng hon. Phat triSn
khoa hQc va cong ngh~ cling nhu phat triSn giao dvc tr6' thanh qu6c khoa hQc va cong ngh~ cling nhu phat triSn giao dvc tr6' thanh qu6c
sach hang d~u. Qu6c h9i v6i da s6 tuy~t d6i da nhfit tri b6 sung diSu sach hang d~u. Qu6c h9i v6i da s6 tuy~t d6i da nhfit tri b6 sung diSu
nay vao ph~n d~u cua DiSu 37 Hi~n phap nam 1992 sua d6i. nay vao ph~n d~u cua DiSu 37 Hi~n phap nam 1992 sua d6i.
- Nhiing sua a6i, b6 sung trong Chuang V - Quydn va nghfa - Nhiing sua a6i, b6 sung trong Chuang V - Quydn va nghfa
V{l CO' ban CUa cong dan. V{l CO' ban CUa cong dan.
Chuong v duqc sua d6i, b6 sung t;;ti 2 diSu: DiSu 59 va DiSu 75. Chuong v duqc sua d6i, b6 sung t;;ti 2 diSu: DiSu 59 va DiSu 75.
+ Do;;tn cu6i cua DiSu 59 tru6c day quy dinh: "Nha nuac va xii + Do;;tn cu6i cua DiSu 59 tru6c day quy dinh: "Nha nuac va xii
hr)i ft;to iJidu Jd¢n cho. tre em tan t(tt dU(fC h9c Van hoa Va h9c nghJ hr)i ft;to iJidu Jd¢n cho. tre em tan t(tt dU(fC h9c Van hoa Va h9c nghJ
phit h9P". Do;;tn nay duqc sua d6i va b6 sung l;;ti nhu sau: "Nha phit h9P". Do;;tn nay duqc sua d6i va b6 sung l;;ti nhu sau: "Nha
nuac va xii h9i tt;to aidu ld?n cho tre em khuyit t(tt, tre em c6 hoan nuac va xii h9i tt;to aidu ld?n cho tre em khuyit t(tt, tre em c6 hoan
canh t/(lc bi¢t kh6 khan khac tfU(fC h9c Van hoa VG h9c nghJ phit canh t/(lc bi¢t kh6 khan khac tfU(fC h9c Van hoa VG h9c nghJ phit
h<JP". Vi~c sua dbi, b6 sung nhu v~y la cfin thiSt vi thu~t ngfr h<JP". Vi~c sua dbi, b6 sung nhu v~y la cfin thiSt vi thu~t ngfr
"khuyst t~t" chinh xac hon thu~t ngu "tan t~t" va ngoai tre em "khuyst t~t" chinh xac hon thu~t ngu "tan t~t" va ngoai tre em
khuySt t~t con c6 nhfmg tre em d~c bi~t kh6 khan khac cling cfin khuySt t~t con c6 nhfmg tre em d~c bi~t kh6 khan khac cling cfin
phai duqc S\)' giup do cua nha nu6c va xa h9i dS duqc hQC van hoa phai duqc S\)' giup do cua nha nu6c va xa h9i dS duqc hQC van hoa
va hQc nghS nhu tre em rna b6 mt; va nguai than dSu mdt trong tai va hQc nghS nhu tre em rna b6 mt; va nguai than dSu mdt trong tai
biSn thien nhien, tai n~n giao thong ho~c b~nh t~t, tre em vi nhiSu 1i biSn thien nhien, tai n~n giao thong ho~c b~nh t~t, tre em vi nhiSu 1i
do khac nhau bi bo rai rna khong ths tim l~i b6 mtt, nguai than ... do khac nhau bi bo rai rna khong ths tim l~i b6 mtt, nguai than ...
+ Nh&m thvc hi~n chinh sach d<;ti doan kSt dan t(}c, trong d6 + Nh&m thvc hi~n chinh sach d<;ti doan kSt dan t(}c, trong d6
c6 nguai Vi~t Nam dinh cu 6 nu6c ngoai, bao h9 quySn lqi chinh c6 nguai Vi~t Nam dinh cu 6 nu6c ngoai, bao h9 quySn lqi chinh
dang cua hQ, giup hQ luon huang dSn que huong, ddt nu6c, nh6 vS dang cua hQ, giup hQ luon huang dSn que huong, ddt nu6c, nh6 vS
CQi ngu6n cua minh, DiSu 7 5 HiSn phap nam 1992 da duqc sua CQi ngu6n cua minh, DiSu 7 5 HiSn phap nam 1992 da duqc sua
d6i, b6 sung nhu sau: "Nguai Vi?t Nam tljnh cu a nubc ngoai Ia d6i, b6 sung nhu sau: "Nguai Vi?t Nam tljnh cu a nubc ngoai Ia
br} phqn cita cr}ng tl6ng dan tr}c Vi?t Nam. Nha nuac bao hr} quyJn br} phqn cita cr}ng tl6ng dan tr}c Vi?t Nam. Nha nuac bao hr} quyJn
l(Ji chinh tlang cita nguai Vi?t Nam tljnh cu a nubc ngoai. l(Ji chinh tlang cita nguai Vi?t Nam tljnh cu a nubc ngoai.
Nha nuac khuyin khich va tc;Jo aiJu ki?n ad nguai Vi?t Nam Nha nuac khuyin khich va tc;Jo aiJu ki?n ad nguai Vi?t Nam
ajnh cu a nuac ngoai giu gin ban s&c win hoa dan tr}c Vi?t Nam, ajnh cu a nuac ngoai giu gin ban s&c win hoa dan tr}c Vi?t Nam,
giu quan h? g&n b6 vai gia tlinh va que huang, g6p phdn xay dlPlg giu quan h? g&n b6 vai gia tlinh va que huang, g6p phdn xay dlPlg
que huang, tldt nubc". que huang, tldt nubc".
- Nhiing sica t/Ji, bJ sung trong Chuang VI - Qu6c hr}i. - Nhiing sica t/Ji, bJ sung trong Chuang VI - Qu6c hr}i.
Trong Chuong VI c6 sv sua d6i, b6 sung t<;ti DiSu 84 (cac Trong Chuong VI c6 sv sua d6i, b6 sung t<;ti DiSu 84 (cac
diSm 4, 5, 7, 13) va DiSu 91 (bai bo diSm 8, sua d6i diSm 9 va dao diSm 4, 5, 7, 13) va DiSu 91 (bai bo diSm 8, sua d6i diSm 9 va dao
l<:ti tr~t tv n9i dung t<;ti cac diSm 1o, 11, 12). l<:ti tr~t tv n9i dung t<;ti cac diSm 1o, 11, 12).
+ Thvc hi~n vi~c phan cdp, phan quySn gifra trung uong va + Thvc hi~n vi~c phan cdp, phan quySn gifra trung uong va
dia phuong theo hu6ng tang thftm quySn cho chinh quySn dia dia phuong theo hu6ng tang thftm quySn cho chinh quySn dia
phuong, diSm 4 DiSu 84 tru6c day quy dinh Qu6c h9i quySt dinh phuong, diSm 4 DiSu 84 tru6c day quy dinh Qu6c h9i quySt dinh
chinh sach tai chinh, tiSn t~ qu6c gia; quySt dinh dv toan ngan chinh sach tai chinh, tiSn t~ qu6c gia; quySt dinh dv toan ngan
sach nha nuac va phan b6 ngan sach trung uang, phe chufin quyst sach nha nuac va phan b6 ngan sach trung uang, phe chufin quyst
toan ngan sach nha nu6c; quy dinh, sua d6i ho~c bai bo cac thu toan ngan sach nha nu6c; quy dinh, sua d6i ho~c bai bo cac thu
thuS. Nay theo quy dinh m6i, Qu6c h9i chi phan b6 ngan sach thuS. Nay theo quy dinh m6i, Qu6c h9i chi phan b6 ngan sach
112 GS. TS. Thai Vlnh Thling 112 GS. TS. Thai Vlnh Thling
CHUONG III- Sf/RA DO! VA PHAT TRIEN CUA NEN L4P HIEN VI$T NAM CHUONG III- Sf/RA DO! VA PHAT TRIEN CUA NEN L4P HIEN VI$T NAM
trung uong con phan b6 ngan sach dia phuong thu()c thftm quy6n trung uong con phan b6 ngan sach dia phuong thu()c thftm quy6n
cua HDND dia phuang. Cac thftm quy6n khac quy dinh trong cua HDND dia phuang. Cac thftm quy6n khac quy dinh trong
diSm 4 DiSu 84 vfin gift nguyen nhu cu. diSm 4 DiSu 84 vfin gift nguyen nhu cu.
+ Vfin dS ton giao anu6c ta cling nhu a cac nu6c tren thS gi6i + Vfin dS ton giao anu6c ta cling nhu a cac nu6c tren thS gi6i
Ia vfin ds phtrc t;;tp va nh;;ty cam, vi v~y chinh sach ton giao phai Ia vfin ds phtrc t;;tp va nh;;ty cam, vi v~y chinh sach ton giao phai
do Qu6c h()i, ca quan quySn Ivc nha nu6c cao nhfit quySt dinh. do Qu6c h()i, ca quan quySn Ivc nha nu6c cao nhfit quySt dinh.
Nh~n thtrc sau s~c vfin dS tren, cac nha l~p phap Vi9t Nam da b6 Nh~n thtrc sau s~c vfin dS tren, cac nha l~p phap Vi9t Nam da b6
sung vao diSm 5 DiSu 84, theo d6 Qu6c h()i khong nhfmg c6 nhi9m sung vao diSm 5 DiSu 84, theo d6 Qu6c h()i khong nhfmg c6 nhi9m
V\1 va quysn h;;tn quyst dinh chinh sach dan t9c nhu quy dinh truac V\1 va quysn h;;tn quyst dinh chinh sach dan t9c nhu quy dinh truac
day ma con quyst dinh chinh sach ton giao cua Nha nuac. day ma con quyst dinh chinh sach ton giao cua Nha nuac.
+ Nh~m tang cuemg chtrc nang giam sat cua Qu6c h()i d6i + Nh~m tang cuemg chtrc nang giam sat cua Qu6c h()i d6i
vai nhfrng nguai gifr cac chuc Vl,l do Qu6c hQi bfru va phe chuftn, vai nhfrng nguai gifr cac chuc Vl,l do Qu6c hQi bfru va phe chuftn,
diSm 7 f)iSu 84 HiSn phap nam 1992 sua d6i quy dinh Qu6c h()i diSm 7 f)iSu 84 HiSn phap nam 1992 sua d6i quy dinh Qu6c h()i
c6 quySn bo phiSu tin nhi9m d6i v6i nhfmg nguai gifr cac chtrc V\1 c6 quySn bo phiSu tin nhi9m d6i v6i nhfmg nguai gifr cac chtrc V\1
do Qu6c h()i b~u ho~c phe chuftn. do Qu6c h()i b~u ho~c phe chuftn.
+ Nh~m phan bi9t vi9c phe chuftn cac lo;;ti diSu u6c qu6c tS do + Nh~m phan bi9t vi9c phe chuftn cac lo;;ti diSu u6c qu6c tS do
Chu tich nu6c tf\}'c tiSp ki kSt va d6 nghi Qu6c h9i phe chuftn v6i Chu tich nu6c tf\}'c tiSp ki kSt va d6 nghi Qu6c h9i phe chuftn v6i
vi9c phe chuftn diSu u6c qu6c tS do Chinh phu ki kSt va Chu tich vi9c phe chuftn diSu u6c qu6c tS do Chinh phu ki kSt va Chu tich
nuac dS nghi Qu6c h9i phe chuftn, diSm 13 DiSu 84 HiSn phap nam nuac dS nghi Qu6c h9i phe chuftn, diSm 13 DiSu 84 HiSn phap nam
1992 SUa d6i quy dinh: Qu6c hQi "quyit ajnh chfnh sach CO' ban V~ 1992 SUa d6i quy dinh: Qu6c hQi "quyit ajnh chfnh sach CO' ban V~
a6i ngor;~i; phe chudn ho(lc bai bo di~u uac qu6c ti do Chit tjch a6i ngor;~i; phe chudn ho(lc bai bo di~u uac qu6c ti do Chit tjch
nuac frl!C fiip k£; phe chudn ho(lc bai bo CclC ai~U UGC quJc ti nuac frl!C fiip k£; phe chudn ho(lc bai bo CclC ai~U UGC quJc ti
khac aa au(lc ld k~t ho(lc gia nh?tp thea aJ nghj cita Chit tjch nuac". khac aa au(lc ld k~t ho(lc gia nh?tp thea aJ nghj cita Chit tjch nuac".
+ DiSm 8 DiSu 91 hi bai bo. Day la diSm quy dinh vs thftm + DiSm 8 DiSu 91 hi bai bo. Day la diSm quy dinh vs thftm
quySn cua UBTVQH, trong thai gian Qu6c h()i khong hQp, phe quySn cua UBTVQH, trong thai gian Qu6c h()i khong hQp, phe
chuftn dS nghi cua Thu tu6ng Chinh phu vS vi9c b6 nhi9m, miSn chuftn dS nghi cua Thu tu6ng Chinh phu vS vi9c b6 nhi9m, miSn
nhi9m, each chtrc Ph6 Thu tu6ng, B() truang, cac thanh vien khac nhi9m, each chtrc Ph6 Thu tu6ng, B() truang, cac thanh vien khac
cua Chinh phu va bao cao v6i Qu6c h()i trong ki hQp gftn nhfit cua cua Chinh phu va bao cao v6i Qu6c h()i trong ki hQp gftn nhfit cua
Qu6c h()i. Vi9c bai bo quy dinh tren day la hoan toan hqp H, bai le Qu6c h()i. Vi9c bai bo quy dinh tren day la hoan toan hqp H, bai le
Chinh phu la CO' quan chfip hanh cua Qu6c h()i va la CO' quan hanh Chinh phu la CO' quan chfip hanh cua Qu6c h()i va la CO' quan hanh
GS. TS. Thai Vfnh ThJng 113 GS. TS. Thai Vfnh ThJng 113
chinh nha nu6c cao nhftt, vi~c phe chuftn b6 nhi~m, mi~n nhi~m, chinh nha nu6c cao nhftt, vi~c phe chuftn b6 nhi~m, mi~n nhi~m,
each chtrc cac thanh vien cua Chinh phu la cong vi~c d~c bi~t each chtrc cac thanh vien cua Chinh phu la cong vi~c d~c bi~t
quan trQng phai thu9c thftm quy6n cua Qubc h9i - ca quan quy6n quan trQng phai thu9c thftm quy6n cua Qubc h9i - ca quan quy6n
h,rc nha nu6c cao nhftt. Kinh nghi~m nu6c ngoai cling cho thfty h,rc nha nu6c cao nhftt. Kinh nghi~m nu6c ngoai cling cho thfty
r&ng, vi~c phe chuftn b6 nhi~m cac thanh vien Chinh phu va cac r&ng, vi~c phe chuftn b6 nhi~m cac thanh vien Chinh phu va cac
nhan sv cftp cao trong b9 may nha nu6c thu()c thftm quy8n cua nhan sv cftp cao trong b9 may nha nu6c thu()c thftm quy8n cua
Nghi vi~n (ho~c thuQUg nghi vi~n). Nghi vi~n (ho~c thuQUg nghi vi~n).
+ Vi~c tuyen bb tinh tr~ng chi~n tranh khi nu6c nha bi xam + Vi~c tuyen bb tinh tr~ng chi~n tranh khi nu6c nha bi xam
luqc cling la cong vi~c d~c. bi~t quan trQng, doi hoi sv sang subt, luqc cling la cong vi~c d~c. bi~t quan trQng, doi hoi sv sang subt,
th~n trQng Vel ccln thi~t S\f suy xet, ban dinh cua Quf>c h(}i, CCY quan th~n trQng Vel ccln thi~t S\f suy xet, ban dinh cua Quf>c h(}i, CCY quan
d~i di~n cao nhftt cua nhan dan, vi v~y chi trong truang hqp Qubc d~i di~n cao nhftt cua nhan dan, vi v~y chi trong truang hqp Qubc
h9i khong thS hQp duqc thi UBTVQH m6i c6 quy6n quy~t dinh h9i khong thS hQp duqc thi UBTVQH m6i c6 quy6n quy~t dinh
tuyen bb tinh tr~ng chi~n tranh va bao cao Qubc h9i xem xet, tuyen bb tinh tr~ng chi~n tranh va bao cao Qubc h9i xem xet,
quy~t dinh t~i ki hQp gcln nhftt cua Qubc h()i. ThS hi~n tu tuang quy~t dinh t~i ki hQp gcln nhftt cua Qubc h()i. ThS hi~n tu tuang
tren day cvm tir "trong thai gian Qu6c h9i kh6ng h9p" (diSm 8 tren day cvm tir "trong thai gian Qu6c h9i kh6ng h9p" (diSm 8
DiSu 91 Hi~n phap nam 1992) da duqc thay th~ b&ng cvm tir DiSu 91 Hi~n phap nam 1992) da duqc thay th~ b&ng cvm tir
"trong truang h9P Qu6c hl)i kh6ng thd h9p ilu()'c" (diSm 9 DiSu 91 "trong truang h9P Qu6c hl)i kh6ng thd h9p ilu()'c" (diSm 9 DiSu 91
Hi~n phap nam 1992 sua d6i). Di6u d6 c6 nghla la n~u trong diSu Hi~n phap nam 1992 sua d6i). Di6u d6 c6 nghla la n~u trong diSu
ki~n Qubc h9i c6 th€ hQp duqc thi UBTVQH phai tri~u t~p phien ki~n Qubc h9i c6 th€ hQp duqc thi UBTVQH phai tri~u t~p phien
h9p bftt thuang cua Qubc h9i ds quy~t dinh vftn ds tuyen bb tinh h9p bftt thuang cua Qubc h9i ds quy~t dinh vftn ds tuyen bb tinh
tr~ng chi~n tranh. tr~ng chi~n tranh.
- Nhi'mg sua a8i, b8 sung trong Chuang VII- Chit tjch nuac. - Nhi'mg sua a8i, b8 sung trong Chuang VII- Chit tjch nuac.
Chuang VII duqc sua d6i, b6 sung t~i cac diSm 4, 6, 7, 9 va 10 Chuang VII duqc sua d6i, b6 sung t~i cac diSm 4, 6, 7, 9 va 10
DiSu 103. DiSu 103.
+ Phu hqp v6i vi~c bai bo diSm 8 DiSu 91, diSm 4 DiSu 103 + Phu hqp v6i vi~c bai bo diSm 8 DiSu 91, diSm 4 DiSu 103
duqc sua d6i, b6 sung, theo d6 Chu tich nu6c can ctr vao nghi duqc sua d6i, b6 sung, theo d6 Chu tich nu6c can ctr vao nghi
quy~t cua Quf>c h9i b6 nhi~m, mi~n nhi~m, each chtrc Ph6 Thu quy~t cua Quf>c h9i b6 nhi~m, mi~n nhi~m, each chtrc Ph6 Thu
tu6ng, b9 trnang va cac thanh vien khac cua Chinh phu. tu6ng, b9 trnang va cac thanh vien khac cua Chinh phu.
+ DiSm 6 DiSu 103 tru6c day quy dinh Chu tich nu6c can ctr + DiSm 6 DiSu 103 tru6c day quy dinh Chu tich nu6c can ctr
vao Nghi quy~t cua UBTVQH, ra l~nh t6ng d()ng vien ho~c d()ng vao Nghi quy~t cua UBTVQH, ra l~nh t6ng d()ng vien ho~c d()ng
CHUONG III- Sl/ RA DOl VA PHAT TRIEN CUA NEN L/P HIEN VI$T NAM CHUONG III- Sl/ RA DOl VA PHAT TRIEN CUA NEN L/P HIEN VI$T NAM
a
vien Cl,lC b9; ban b6 tinh tr:;tng khAn cfip trong ca nu6c ho~c tUng a
vien Cl,lC b9; ban b6 tinh tr:;tng khAn cfip trong ca nu6c ho~c tUng
dia phuong, nay b6 sung: Trong truemg hqp UBTVQH khong thS dia phuong, nay b6 sung: Trong truemg hqp UBTVQH khong thS
hQp duqc, ban b6 tinh tr:;tng khAn cfip trong ca nuac ho~c a 1img hQp duqc, ban b6 tinh tr:;tng khAn cfip trong ca nuac ho~c a 1img
diaphuong. diaphuong.
+ DiSm 7 Di~u 103 tru6c day quy dinh Chu tich nu6c c6 quy~n + DiSm 7 Di~u 103 tru6c day quy dinh Chu tich nu6c c6 quy~n
d~ nghi UBTVQH xem xet l:;ti phap l~nh, nghi quySt cua UBTVQH d~ nghi UBTVQH xem xet l:;ti phap l~nh, nghi quySt cua UBTVQH
v~ cac vfin d~ quy dinh t:;ti diSm 8, 9 Di~u 91 trong thm h:;tn 10 ngay v~ cac vfin d~ quy dinh t:;ti diSm 8, 9 Di~u 91 trong thm h:;tn 10 ngay
kS tir ngay phap l~nh ho~c nghi quySt duqc thong qua; nSu phap kS tir ngay phap l~nh ho~c nghi quySt duqc thong qua; nSu phap
l~nh, nghi quySt do vftn duqc UBTVQH biSu quySt tan thanh rna l~nh, nghi quySt do vftn duqc UBTVQH biSu quySt tan thanh rna
Chu tich nu6c vftn khong nhfit tri, thi Chu tich nu6c trinh Qu6c h9i Chu tich nu6c vftn khong nhfit tri, thi Chu tich nu6c trinh Qu6c h9i
quySt dinh t:;ti ki hQp gftn nhfit. DiSm nay duqc sira d6i l:;ti, theo d6 quySt dinh t:;ti ki hQp gftn nhfit. DiSm nay duqc sira d6i l:;ti, theo d6
Chu tich nu6c chi c6 quy~n d~ nghi UBTVQH xem xet l:;ti phap Chu tich nu6c chi c6 quy~n d~ nghi UBTVQH xem xet l:;ti phap
l~nh vi thAm quy~n cua UBTVQH v~ cac vfin d~ quy dinh t:;ti l~nh vi thAm quy~n cua UBTVQH v~ cac vfin d~ quy dinh t:;ti
diSm 8 va 9 Di~u 91 da bi bai bo. diSm 8 va 9 Di~u 91 da bi bai bo.
+ DiSm 9 Di~u 103 v~ n9i dung khong c6 gi khac tru6c, tuy + DiSm 9 Di~u 103 v~ n9i dung khong c6 gi khac tru6c, tuy
nhien duqc quy dinh cv thS hon. nhien duqc quy dinh cv thS hon.
+ DiSm 10 Di~u 103 duqc b6 sung quy dinh Chu tich nu6c trinh + DiSm 10 Di~u 103 duqc b6 sung quy dinh Chu tich nu6c trinh
Qu6c h9i phe chuAn cac di~u uac qu6c ts da tn.rc tiSp ki. Qu6c h9i phe chuAn cac di~u uac qu6c ts da tn.rc tiSp ki.
- Nhfmg sira adi, bd sung trong Chuang VIII- Chinh phit. - Nhfmg sira adi, bd sung trong Chuang VIII- Chinh phit.
Trong Chuong VIII c6 sv sira d6i, b6 sung a diSm 8 Di~u 112, Trong Chuong VIII c6 sv sira d6i, b6 sung a diSm 8 Di~u 112,
diSm 2 Di~u 114, Di~u 116. diSm 2 Di~u 114, Di~u 116.
+ DiSm 8 Di~u 112 tru6c day chi quy dinh Chinh phu th6ng + DiSm 8 Di~u 112 tru6c day chi quy dinh Chinh phu th6ng
nhfit quan li cong tac d6i ngo:;ti cua Nha nu6c; ki kSt, tham gia, nhfit quan li cong tac d6i ngo:;ti cua Nha nu6c; ki kSt, tham gia,
phe duy~t di~u u6c qu6c tS nhan danh Chinh phil nay ngoai thAm phe duy~t di~u u6c qu6c tS nhan danh Chinh phil nay ngoai thAm
quy~n tren Chinh phu con c6 thAm quy~n dam phan, ki kSt di~u quy~n tren Chinh phu con c6 thAm quy~n dam phan, ki kSt di~u
u6c qu6c tS nhan danh nha nu6c C9ng hoa XHCN Vi~t Nam, trir u6c qu6c tS nhan danh nha nu6c C9ng hoa XHCN Vi~t Nam, trir
truemg hqp quy dinh t:;ti diSm 10 Di~u 103 (thu9c thAm quy~n cua truemg hqp quy dinh t:;ti diSm 10 Di~u 103 (thu9c thAm quy~n cua
Chu tich nu6c). Chu tich nu6c).
+ Phu hqp v6i vi~c bai bo thAm quy~n cua UBTVQH phe + Phu hqp v6i vi~c bai bo thAm quy~n cua UBTVQH phe
chuAn d~ nghi cua Thu tu6ng Chinh phil v~ vi~c b6 nhi~m, mi8n chuAn d~ nghi cua Thu tu6ng Chinh phil v~ vi~c b6 nhi~m, mi8n
GS. TS. Thai Vfnh Thdng 115 GS. TS. Thai Vfnh Thdng 115
nhi~m, each chuc Ph6 Thu tu6ng, b{) truang, cac thanh vien khac nhi~m, each chuc Ph6 Thu tu6ng, b{) truang, cac thanh vien khac
cua Chinh phu, diSm 2 DiSu 114 duqc sua dbi, theo d6 Thu tu6ng cua Chinh phu, diSm 2 DiSu 114 duqc sua dbi, theo d6 Thu tu6ng
Chinh phu c6 thftm quySn dS nghi Qu6c h()i thanh l~p, bai bo cac Chinh phu c6 thftm quySn dS nghi Qu6c h()i thanh l~p, bai bo cac
b{) va cac CO' quan ngang b{); trinh Qu6c h{)i phe chuftn dS nghi vS b{) va cac CO' quan ngang b{); trinh Qu6c h{)i phe chuftn dS nghi vS
vi~c b6 nhi~m, mi~n nhi~m, each chuc Ph6 Thu tu6ng, b() truang vi~c b6 nhi~m, mi~n nhi~m, each chuc Ph6 Thu tu6ng, b() truang
va cac thanh vien khac cua Chinh phu. va cac thanh vien khac cua Chinh phu.
+ f?iSu 116 HiSn phap nam 1992 sua d6i da bai bo thftm + f?iSu 116 HiSn phap nam 1992 sua d6i da bai bo thftm
quySn ban hanh van ban QPPL cua thu truang cac CO' quan trgc quySn ban hanh van ban QPPL cua thu truang cac CO' quan trgc
thu{)c Chinh phu. thu{)c Chinh phu.
- Nhfmg sua a6i, b6 sung trong Chuang X- Toa an nhan dan - Nhfmg sua a6i, b6 sung trong Chuang X- Toa an nhan dan
va vi?n kidm sat nhan dan. va vi?n kidm sat nhan dan.
Chuang X duqc sua dbi, b6 sung t~i DiSu 13 7 va DiSu 140. Chuang X duqc sua dbi, b6 sung t~i DiSu 13 7 va DiSu 140.
+ Tru&c day, theo quy dinh t~i DiSu 137, VKSNDTC kiSm sat + Tru&c day, theo quy dinh t~i DiSu 137, VKSNDTC kiSm sat
Vi~c tuan theo phap lu~t cua cac b{), cac CO' quan ngang bQ, cac CO' Vi~c tuan theo phap lu~t cua cac b{), cac CO' quan ngang bQ, cac CO'
quan khac thu{)c Chinh phu, cac CO' quan chinh quySn dia phuang, quan khac thu{)c Chinh phu, cac CO' quan chinh quySn dia phuang,
t6 chuc kinh ts, t6 chuc xa h9i, dan vi vii trang nhan dan va cong t6 chuc kinh ts, t6 chuc xa h9i, dan vi vii trang nhan dan va cong
dan, thgc hanh quysn cong t6, bao dam cho phap lu~t duqc ch~p dan, thgc hanh quysn cong t6, bao dam cho phap lu~t duqc ch~p
hanh nghiem chinh va th6ng nh~t. Cac VKSND dia phuang, cac hanh nghiem chinh va th6ng nh~t. Cac VKSND dia phuang, cac
vi~n kiSm sat quan sv kiSm sat vi~c tuan theo phap lu~t, thvc hanh vi~n kiSm sat quan sv kiSm sat vi~c tuan theo phap lu~t, thvc hanh
quySn cong t6 trong ph~m vi trach nhi~m do lu~t dinh. Tuy nhien, quySn cong t6 trong ph~m vi trach nhi~m do lu~t dinh. Tuy nhien,
trong qua trinh ho~t d9ng, do ph~m vi kiSm sat r~t r9ng nen hi~u trong qua trinh ho~t d9ng, do ph~m vi kiSm sat r~t r9ng nen hi~u
qua cua cong tcic ki~m sat th~p, han nua giua ca quan kiSm sat va qua cua cong tcic ki~m sat th~p, han nua giua ca quan kiSm sat va
thanh tra nhiSu khi trung lip cong vi~c cua nhau. Vi v~y, HiSn phap thanh tra nhiSu khi trung lip cong vi~c cua nhau. Vi v~y, HiSn phap
nam 1992 sua dbi da thu hyp thftm quySn cua CO' quan ki€m sat, nam 1992 sua dbi da thu hyp thftm quySn cua CO' quan ki€m sat,
theo d6 cac CO' quan nay chi thvc hi~n quySn cong t6 va ki6m sat theo d6 cac CO' quan nay chi thvc hi~n quySn cong t6 va ki6m sat
cac ho~t d{)ng tu phap, gop phfin bao dam cho phap lu~t duqc ch~p cac ho~t d{)ng tu phap, gop phfin bao dam cho phap lu~t duqc ch~p
hanh nghiem chinh va th6ng nh~t. hanh nghiem chinh va th6ng nh~t.
+ DiSu 140 HiSn phap nam 1992 quy dinh, vi~n tru&ng cac + DiSu 140 HiSn phap nam 1992 quy dinh, vi~n tru&ng cac
VI(SND dia phuang chiu trach nhi~m bao cao tru&c HDND vS VI(SND dia phuang chiu trach nhi~m bao cao tru&c HDND vS
tinh hinh thi hanh phap lu~t a dia phuang va tra lai ch~t v~n cua tinh hinh thi hanh phap lu~t a dia phuang va tra lai ch~t v~n cua
CHUONG III- Sf/ RA DO! VA PHAT TRIEN CUA NEN L/P HIEN VI$T NAM CHUONG III- Sf/ RA DO! VA PHAT TRIEN CUA NEN L/P HIEN VI$T NAM
d~i bi~u HDND. Tuy nhien, do ph~m vi thAm quySn cua VKSND d~i bi~u HDND. Tuy nhien, do ph~m vi thAm quySn cua VKSND
bi thu h~p nen Di~u 140 duqc sua d6i, theo d6 vi~n tnr6ng cac bi thu h~p nen Di~u 140 duqc sua d6i, theo d6 vi~n tnr6ng cac
VKSND dia phuang chiu tnich nhi~m bao cao cong tac tnr6c VKSND dia phuang chiu tnich nhi~m bao cao cong tac tnr6c
HDND va tn1lai chdt vdn cua d~i bi~u HDND nhung khong phai HDND va tn1lai chdt vdn cua d~i bi~u HDND nhung khong phai
vs "tinh hinh thi hanh phap Iu~t a dia phuang" nhu tnrac day rna vs "tinh hinh thi hanh phap Iu~t a dia phuang" nhu tnrac day rna
v~ vi~c thgc hanh quy~n cong t6 va ki~m sat cac ho~t d<)ng tu v~ vi~c thgc hanh quy~n cong t6 va ki~m sat cac ho~t d<)ng tu
phap adia phuang. phap adia phuang.
T6m l~i, trong 12 chuang Hi~n phap nam 1992 chi c6 4 T6m l~i, trong 12 chuang Hi~n phap nam 1992 chi c6 4
chuang la: Bao v~ T6 qu6c Vi~t Nam XHCN (Chuang IV); HDND chuang la: Bao v~ T6 qu6c Vi~t Nam XHCN (Chuang IV); HDND
va UBND (Chuang IX); Qu6c ki, Qu6c huy, Qu6c ca, Thu do, va UBND (Chuang IX); Qu6c ki, Qu6c huy, Qu6c ca, Thu do,
ngay Qu6c khanh (Chuang XI); hi~u lgc cua Hi~n phap va vi~c sua ngay Qu6c khanh (Chuang XI); hi~u lgc cua Hi~n phap va vi~c sua
d6i Hi~n phap (Chuang XII) la hoan toan gift nguyen, con l~i tlr lai d6i Hi~n phap (Chuang XII) la hoan toan gift nguyen, con l~i tlr lai
n6i dAu cho d~n cac chuang khac dSu c6 sua d6i, b6 sung. Vi~c sua n6i dAu cho d~n cac chuang khac dSu c6 sua d6i, b6 sung. Vi~c sua
d6i, b6 sung m<)t s6 di~u cua Hi~n phap nam 1992 theo N ghi quy~t d6i, b6 sung m<)t s6 di~u cua Hi~n phap nam 1992 theo N ghi quy~t
s6 51/2001/QH10 ngay 25/12/2001 danh ddu m<)t giai do~n m6i s6 51/2001/QH10 ngay 25/12/2001 danh ddu m<)t giai do~n m6i
trong lich su l~p hi~n Vi~t N am, danh ddu m<)t bu6c hoan thi~n trong lich su l~p hi~n Vi~t N am, danh ddu m<)t bu6c hoan thi~n
ch~ d9 chinh tri, ch~ d9 kinh t~, chinh sach van hoa, giao dvc, ch~ d9 chinh tri, ch~ d9 kinh t~, chinh sach van hoa, giao dvc,
khoa hQc, cong ngh~, ch~ dinh quySn va nghia V\l CO' ban cua cong khoa hQc, cong ngh~, ch~ dinh quySn va nghia V\l CO' ban cua cong
dan, cling c6 vi~c t6 chuc, phan cong va ph6i hqp cac nhanh dan, cling c6 vi~c t6 chuc, phan cong va ph6i hqp cac nhanh
quy~n h.rc trong t6 chuc b9 may nha nu6c theo huang xay d\ffig quy~n h.rc trong t6 chuc b9 may nha nu6c theo huang xay d\ffig
Nha nu6c phap quy~n XHCN cua nhan dan, do nhan dan, vi nhan Nha nu6c phap quy~n XHCN cua nhan dan, do nhan dan, vi nhan
dan, vi mvc tieu xay dvng m<)t xa h9i dan giau, nu6c m~nh, xa h9i dan, vi mvc tieu xay dvng m<)t xa h9i dan giau, nu6c m~nh, xa h9i
cong b~ng, dan chu, van minh, phu hqp v6i xu th~ h9i nh~p qu6c cong b~ng, dan chu, van minh, phu hqp v6i xu th~ h9i nh~p qu6c
t~ va toan cAu hoa cua th~ ki XXI. t~ va toan cAu hoa cua th~ ki XXI.
6.1. Hoan canh ra dOi cua Hi~n phap nam 2013 6.1. Hoan canh ra dOi cua Hi~n phap nam 2013
Hi~n phap nam 1992 duqc ban hanh trong b6i canh nhfrng nam Hi~n phap nam 1992 duqc ban hanh trong b6i canh nhfrng nam
dAu thvc hi~n cong cu<)c d6i m6i ddt nu6c do D~i h9i D~i bi~u toan dAu thvc hi~n cong cu<)c d6i m6i ddt nu6c do D~i h9i D~i bi~u toan
qu6c IAn thu VI cua Dang (nam 1986) de ra va d~ th~ ch~ hoa qu6c IAn thu VI cua Dang (nam 1986) de ra va d~ th~ ch~ hoa
Cuang ITnh xay d\fllg ddt nu6c trong thai ki qua d9 len chu nghia xa Cuang ITnh xay d\fllg ddt nu6c trong thai ki qua d9 len chu nghia xa
h()i nam 1991. Hi€n phap nam 1992 da t~o ca sa chinh tri - phap 1i h()i nam 1991. Hi€n phap nam 1992 da t~o ca sa chinh tri - phap 1i
quan trQng trong vi~c th\fC hi~n cong CUQC d6i m6i. Qua 20 nam quan trQng trong vi~c th\fC hi~n cong CUQC d6i m6i. Qua 20 nam
thvc hi~n Hi~n phap nam 1992, dfi.t nu6c ta da d~t duqc nhilng thvc hi~n Hi~n phap nam 1992, dfi.t nu6c ta da d~t duqc nhilng
thanh tvu to 16n, c6 y nghia lich sir. 1 Dfit nu&c ta da thoat khoi thanh tvu to 16n, c6 y nghia lich sir. 1 Dfit nu&c ta da thoat khoi
ph~m vi nhfulg nu6c ngheo va bu6c vao ngu5ng cua cua nhilng ph~m vi nhfulg nu6c ngheo va bu6c vao ngu5ng cua cua nhilng
nu6c c6 thu nh~p trung binh. Tu m()t nu6c thi€u luang thvc tnr6c nu6c c6 thu nh~p trung binh. Tu m()t nu6c thi€u luang thvc tnr6c
thai ki d6i m6i, d~n nay nu6c ta da wan len dU11g trong nh6m cac thai ki d6i m6i, d~n nay nu6c ta da wan len dU11g trong nh6m cac
nu6c hang d~u tren th~ gi6i v~ xufit khAu g~o, xufit khfiu ca phe, h~t nu6c hang d~u tren th~ gi6i v~ xufit khAu g~o, xufit khfiu ca phe, h~t
tieu. Quy mo t6ng san phAm trong nu6c (GDP) tinh theo gia thvc t~ tieu. Quy mo t6ng san phAm trong nu6c (GDP) tinh theo gia thvc t~
d~t 101,6 ti USD, so v6i nhi~u nu6c tren th~ gi&i con kha thfip, tuy d~t 101,6 ti USD, so v6i nhi~u nu6c tren th~ gi&i con kha thfip, tuy
nhien da tang gfi_p 3,26 l~n so v&i nam 2000. GDP binh quan d~u nhien da tang gfi_p 3,26 l~n so v&i nam 2000. GDP binh quan d~u
ngucri nam 2010 d~t 1.168 USD; 2 nam 2015 d\f ki~n d~t 2.000 ngucri nam 2010 d~t 1.168 USD; 2 nam 2015 d\f ki~n d~t 2.000
USD, phfin dfi.u d~n nam 2020 binh quan thu nh~p d~u ngucri d~t USD, phfin dfi.u d~n nam 2020 binh quan thu nh~p d~u ngucri d~t
3.000 USD; 3 Chi~n luqc phat tri6n kinh t~ - xa h9i 2011 - 2020 3.000 USD; 3 Chi~n luqc phat tri6n kinh t~ - xa h9i 2011 - 2020
duqc D~i h()i Dang toan qu6c l~n thu XI (nam 2011) xac dinh la duqc D~i h()i Dang toan qu6c l~n thu XI (nam 2011) xac dinh la
chi~n luqc ti~p 41c dAy m~nh cong nghi~p hoa, hi~n d~i hoa va phat chi~n luqc ti~p 41c dAy m~nh cong nghi~p hoa, hi~n d~i hoa va phat
tri6n nhanh, b~n vilng; phat huy sue m~nh toan dan t9c, xay d\fllg tri6n nhanh, b~n vilng; phat huy sue m~nh toan dan t9c, xay d\fllg
nu6c ta ca ban tr& thanh nu6c cong nghi~p theo dinh huang nu6c ta ca ban tr& thanh nu6c cong nghi~p theo dinh huang
XHCN. 4 ·D6 thvc hi~n tu tu&ng chi d~o d6, Chi~n luqc phat triSn XHCN. 4 ·D6 thvc hi~n tu tu&ng chi d~o d6, Chi~n luqc phat triSn
kinh t€ - xa h()i 2011 - 2020 cua Dang da d~ ra 5 quan diSm phat kinh t€ - xa h()i 2011 - 2020 cua Dang da d~ ra 5 quan diSm phat
triSn la: 1) Phat triSn nhanh g~n li~n v6i phat triSn b~n vilng, phat triSn la: 1) Phat triSn nhanh g~n li~n v6i phat triSn b~n vilng, phat
triSn b~n vilng la yeu c~u xuyen su6t trong Chi€n luqc. 2) D6i m6i triSn b~n vilng la yeu c~u xuyen su6t trong Chi€n luqc. 2) D6i m6i
df>ng bQ, phu hqp V~ kinh t~ Va chinh tfi Vl ffi\lC tieu xay dl)11g nUOC df>ng bQ, phu hqp V~ kinh t~ Va chinh tfi Vl ffi\lC tieu xay dl)11g nUOC
Vi~t Nam XHCN dan giau, nu6c m~nh, dan chu, cong b~ng, van Vi~t Nam XHCN dan giau, nu6c m~nh, dan chu, cong b~ng, van
minh. 3) M6 r()ng dan chu, phat huy t6i da nhan t6 con ngucri; coi minh. 3) M6 r()ng dan chu, phat huy t6i da nhan t6 con ngucri; coi
1 1
Hidn phap nu6'c C<)ng hoa xii h<)i chit nghza Vi?t Nam nam 2013, Nxb. H6ng Hidn phap nu6'c C<)ng hoa xii h<)i chit nghza Vi?t Nam nam 2013, Nxb. H6ng
Due, 2014, tr. 6. Due, 2014, tr. 6.
2 2
Van ki?n Dgi h<)i agi bidu toan qubc ldn thu XL Nxb. Chinh tri qu6c gia, Ha N<)i, Van ki?n Dgi h<)i agi bidu toan qubc ldn thu XL Nxb. Chinh tri qu6c gia, Ha N<)i,
2011, tr. 151. 2011, tr. 151.
3 3
Van ki?n Dgi h<)i agi bidu toan qubc ldn thu XL Nxb. Chinh tri qu6c gia, Ha N9i, Van ki?n Dgi h<)i agi bidu toan qubc ldn thu XL Nxb. Chinh tri qu6c gia, Ha N9i,
2011, tr. 31. 2011, tr. 31.
4 4
Van ld?n Dgi h<)i agi bidu toan qubc ldn thu XL Nxb. Chinh tri qu6c gia, Ha N<)i, Van ld?n Dgi h<)i agi bidu toan qubc ldn thu XL Nxb. Chinh tri qu6c gia, Ha N<)i,
2011, tr. 30. 2011, tr. 30.
118 GS.TS. Thai Vlnh Thimg 118 GS.TS. Thai Vlnh Thimg
CHUONG III- ST/ RA DOl VA PHAT TRIEN CUA NEN L4P HIEN VI$T NAM CHUONG III- ST/ RA DOl VA PHAT TRIEN CUA NEN L4P HIEN VI$T NAM
con nguai la chu thS, ngubn h;rc chu y6u va la m\lc tieu cua sv phat con nguai la chu thS, ngubn h;rc chu y6u va la m\lc tieu cua sv phat
triSn. 4) Phat triSn m~nh me lvc luqng san xuAt v6i trinh d9 khoa triSn. 4) Phat triSn m~nh me lvc luqng san xuAt v6i trinh d9 khoa
hQc, c6ng ngh~ ngay cang cao; dbng thai hoan thi~n quan h~ san hQc, c6ng ngh~ ngay cang cao; dbng thai hoan thi~n quan h~ san
xuAt trong n~n kinh t6 thi tnrang dinh huang XHCN. 5) Xay dvng xuAt trong n~n kinh t6 thi tnrang dinh huang XHCN. 5) Xay dvng
n~n kinh t6 d9c l~p, tv chu ngay cang cao trong di~u ki~n h9i nh~p n~n kinh t6 d9c l~p, tv chu ngay cang cao trong di~u ki~n h9i nh~p
qu6c t6 ngay cang sau r9ng. 1 qu6c t6 ngay cang sau r9ng. 1
V~ h~ th6ng chinh tri va vai tro lanh d~o cua Dang, D~i h9i V~ h~ th6ng chinh tri va vai tro lanh d~o cua Dang, D~i h9i
Dang toan qu6c lfin thu XI da ti6p tvc kh~ng dinh cac vAn d~ quan Dang toan qu6c lfin thu XI da ti6p tvc kh~ng dinh cac vAn d~ quan
trQng cfin phai nghien cliu, hoan thi~n sau day: trQng cfin phai nghien cliu, hoan thi~n sau day:
- Dan chu XHCN la ban chAt cua ch6 d9 ta, vira la m\}c tieu, - Dan chu XHCN la ban chAt cua ch6 d9 ta, vira la m\}c tieu,
vira la d9ng h;rc cua S\1' phat triSn dAt nu6c. Xay d\l'fig va tlmg vira la d9ng h;rc cua S\1' phat triSn dAt nu6c. Xay d\l'fig va tlmg
bu6c hoan thi~n n~n dan chu XHCN, bao dam dan chu duqc thvc bu6c hoan thi~n n~n dan chu XHCN, bao dam dan chu duqc thvc
hi~n trong thvc t6 CUQC s6ng am6i cAp, tren tAt ca cac linh Vl;J'C. hi~n trong thvc t6 CUQC s6ng am6i cAp, tren tAt ca cac linh Vl;J'C.
- Nha nu6c ton tn;>ng va bao dam cac quy~n con nguai, quy6n - Nha nu6c ton tn;>ng va bao dam cac quy~n con nguai, quy6n
c6ng dan; cham lo h~nh phuc, sv phat triSn tv do cua m6i nguai. c6ng dan; cham lo h~nh phuc, sv phat triSn tv do cua m6i nguai.
- Nha nu6c tala nha nu6c phap quy~n XHCN cua nhan dan, - Nha nu6c tala nha nu6c phap quy~n XHCN cua nhan dan,
do nhan dan, vi nhan dan. TAt ca quy6n lvc nha nu6c thu9c v~ do nhan dan, vi nhan dan. TAt ca quy6n lvc nha nu6c thu9c v~
nhan dan rna n~n tang la lien minh giua giai cAp cong nhan vai nhan dan rna n~n tang la lien minh giua giai cAp cong nhan vai
giai cAp nong dan va d9i ngii tri thuc, do Dang C9ng san Vi~t giai cAp nong dan va d9i ngii tri thuc, do Dang C9ng san Vi~t
Nam lanh d~o. Nam lanh d~o.
- T 6 chuc va ho~t d9ng cua b9 may nha nu6c theo nguyen t~c - T 6 chuc va ho~t d9ng cua b9 may nha nu6c theo nguyen t~c
t~p trung dan chu. Quy~n lvc nha nu6c la th6ng nhAt, c6 sv phan t~p trung dan chu. Quy~n lvc nha nu6c la th6ng nhAt, c6 sv phan
c6ng, ph6i hqp va kiSm soat giua cac CO' quan trong vi~c thvc hi~n c6ng, ph6i hqp va kiSm soat giua cac CO' quan trong vi~c thvc hi~n
cac quy~n l~p phap, hanh phap va tu phap. 2 cac quy~n l~p phap, hanh phap va tu phap. 2
- D~i h9i Dang toan qu6c lfin thu XI cling da chi ra nhfrng - D~i h9i Dang toan qu6c lfin thu XI cling da chi ra nhfrng
dinh huang ca ban trong d6i m6i t6 chuc b9 may nha nu6c: dinh huang ca ban trong d6i m6i t6 chuc b9 may nha nu6c:
1
Van ki?n Dgi h(Ji agi bi~u toim qu6c lim thtr XL Nxb. Chinh tri qubc gia, Ha N9i, 1
Van ki?n Dgi h(Ji agi bi~u toim qu6c lim thtr XL Nxb. Chinh tri qubc gia, Ha N9i,
2011, tr. 30, 31. 2011, tr. 30, 31.
2
Van ki?n Dgi h(Ji agi bi~u toan qu6c ldn thu XL Nxb. Chinh tri qubc gia, Ha N9i, 2
Van ki?n Dgi h(Ji agi bi~u toan qu6c ldn thu XL Nxb. Chinh tri qubc gia, Ha N9i,
2011, tr. 52. 2011, tr. 52.
GS. TS. Thai Vlnh ThZmg 119 GS. TS. Thai Vlnh ThZmg 119
+ Df>i m6i t6 chuc va hoc;tt d()ng cua Qu6c h()i, bao dam cho + Df>i m6i t6 chuc va hoc;tt d()ng cua Qu6c h()i, bao dam cho
Qu6c h9i thvc sv la ca quan dc;ti bi~u cao nh~t cua nhan dan, ca Qu6c h9i thvc sv la ca quan dc;ti bi~u cao nh~t cua nhan dan, ca
quan quySn Ivc nha nu6c cao nh~t. Nang cao ch~t luQllg cua dc;ti quan quySn Ivc nha nu6c cao nh~t. Nang cao ch~t luQllg cua dc;ti
bi~u Qu6c h9i, tang hqp H s6 luqng dc;ti bi~u Qu6c h{)i chuyen bi~u Qu6c h9i, tang hqp H s6 luqng dc;ti bi~u Qu6c h{)i chuyen
tnich; c6 ca chS d~ dc;ti bi~u Qu6c h9i g~n b6 ch~t che va c6 tnich tnich; c6 ca chS d~ dc;ti bi~u Qu6c h9i g~n b6 ch~t che va c6 tnich
nhi~m v6'i cu tri. Cai tiSn, nang cao ch~t luQllg hoc;tt d9ng cua H{)i nhi~m v6'i cu tri. Cai tiSn, nang cao ch~t luQllg hoc;tt d9ng cua H{)i
dbng dan t()c va cac uy ban cua Qu6c h()i. Df>i m6'i, nang cao ch~t dbng dan t()c va cac uy ban cua Qu6c h()i. Df>i m6'i, nang cao ch~t
luqng cac ki hQp cua Qu6c h9i va ch~t luQllg cong tac xay dvng luqng cac ki hQp cua Qu6c h9i va ch~t luQllg cong tac xay dvng
phap Iu~t, thvc hi~n t6t han nhi~m V\1 quyst dinh va giam sat cac phap Iu~t, thvc hi~n t6t han nhi~m V\1 quyst dinh va giam sat cac
v~n cts quan tn;>ng cua d~t nuac; v~n cts quan tn;>ng cua d~t nuac;
+ TiSp t\Jc dbi m6i t6 chuc va hoc;tt d()ng cua Chinh phil theo + TiSp t\Jc dbi m6i t6 chuc va hoc;tt d()ng cua Chinh phil theo
huang xay dvng nSn hanh chinh th6ng nh~t, thong su6t, trong sc;tch, huang xay dvng nSn hanh chinh th6ng nh~t, thong su6t, trong sc;tch,
vfrng mc;tnh, t6 chuc tinh gQn, hqp li; xac dinh ro chuc nang, nhi~m vfrng mc;tnh, t6 chuc tinh gQn, hqp li; xac dinh ro chuc nang, nhi~m
V\1, quySn hc;tn, trach nhi~m, t6 chuc cua cac b{), CO' quan ngang b9; V\1, quySn hc;tn, trach nhi~m, t6 chuc cua cac b{), CO' quan ngang b9;
+ TiSp t\Jc dbi m6i t6 chuc, hoc;tt d()ng cua chinh quySn dia + TiSp t\Jc dbi m6i t6 chuc, hoc;tt d()ng cua chinh quySn dia
phuang, nang cao ch~t luqng hoc;tt d()ng cua HDND va UBND cac phuang, nang cao ch~t luqng hoc;tt d()ng cua HDND va UBND cac
c~p; tiSp t\Jc thvc hi~n thi di~m khong t6 chuc HDND huy~n, c~p; tiSp t\Jc thvc hi~n thi di~m khong t6 chuc HDND huy~n,
qu~n, phuang; nghien cilu v€ t6 chuc chinh quySn do thi, hai dao. qu~n, phuang; nghien cilu v€ t6 chuc chinh quySn do thi, hai dao.
Thvc hi~n phan c~p hqp li cho chinh quySn dia phuang di doi v6i Thvc hi~n phan c~p hqp li cho chinh quySn dia phuang di doi v6i
thanh tra, ki~m tra, giam sat cua trung uang; thanh tra, ki~m tra, giam sat cua trung uang;
+ Dfty mc;tnh vi~c thvc hi~n ChiSn luqc cai each tu phap dSn + Dfty mc;tnh vi~c thvc hi~n ChiSn luqc cai each tu phap dSn
nam 2020, xay d\ffig h~ th6ng CO' quan tu phap trong sc;tch, vfrng nam 2020, xay d\ffig h~ th6ng CO' quan tu phap trong sc;tch, vfrng
mc;tnh, bao v~ cong li, ton trQng va bao v~ quySn con nguai. Hoan mc;tnh, bao v~ cong li, ton trQng va bao v~ quySn con nguai. Hoan
thi~n chinh sach, phap lu~t vS hinh S\1', dan S\f, thu t\JC t6 t\Jng tu thi~n chinh sach, phap lu~t vS hinh S\1', dan S\f, thu t\JC t6 t\Jng tu
phap. Dbi m6i h~ th6ng t6 chuc toa an theo thftm quySn xet xu; phap. Dbi m6i h~ th6ng t6 chuc toa an theo thftm quySn xet xu;
ma r9ng thfim quy€n xet xu ct6i vai cac khisu ki~n hanh chinh. ma r9ng thfim quy€n xet xu ct6i vai cac khisu ki~n hanh chinh.
Vi~n ki~m sat duqc t6 chuc phu hqp v6i h~ th6ng toa an, dam bao Vi~n ki~m sat duqc t6 chuc phu hqp v6i h~ th6ng toa an, dam bao
cac disu ki~n d~ thvc hi~n co hi~u qua chuc nang thvc hanh quysn cac disu ki~n d~ thvc hi~n co hi~u qua chuc nang thvc hanh quysn
cong t6 va ki~m sat hoc;tt d()ng tu phap. Ki~n toan t6 chuc va nang cong t6 va ki~m sat hoc;tt d()ng tu phap. Ki~n toan t6 chuc va nang
cao ch~t ltrQllg cua cac CO' quan diSu tra, cac t6 chuc b6 trq tu cao ch~t ltrQllg cua cac CO' quan diSu tra, cac t6 chuc b6 trq tu
CHUONG III- Sf/ RA DOl VA PHAT TRIEN CUA NEN L;fP HIEN VI$T NAM CHUONG III- Sf/ RA DOl VA PHAT TRIEN CUA NEN L;fP HIEN VI$T NAM
phap. Tang cuang CO' ch~ giam sat, bao dam sv tham gia giam sat phap. Tang cuang CO' ch~ giam sat, bao dam sv tham gia giam sat
cua nhan dan d6i v6i ho~;tt d()ng tu phap. cua nhan dan d6i v6i ho~;tt d()ng tu phap.
Tri8n khai thvc hi~n quan di8m dbi m6i cua Dang, t~;ti ki hQp Tri8n khai thvc hi~n quan di8m dbi m6i cua Dang, t~;ti ki hQp
thu nh~t, Qu6c h()i khoa XIII dien ra vao thang 8/2011 da quy~t thu nh~t, Qu6c h()i khoa XIII dien ra vao thang 8/2011 da quy~t
dinh sua dbi Hi~n phap nam 1992 va thanh l~p Uy ban dv thao sua dinh sua dbi Hi~n phap nam 1992 va thanh l~p Uy ban dv thao sua
d6i Hi~n phap. N gay sau khi duqc thanh l~p, Uy ban dv thao sua d6i Hi~n phap. N gay sau khi duqc thanh l~p, Uy ban dv thao sua
d6i Hi~n phap da t6 chuc t6ng k~t vi~c thi hanh Hi~n phap nam d6i Hi~n phap da t6 chuc t6ng k~t vi~c thi hanh Hi~n phap nam
1992 va xay dvng Dv thao trinh Qu6c h()i cho y ki~n. T~;ti ki hQp 1992 va xay dvng Dv thao trinh Qu6c h()i cho y ki~n. T~;ti ki hQp
thu 4, Qu6c h()i da ban hanh Nghi quy~t s6 38/2012/QH13 v6 tb thu 4, Qu6c h()i da ban hanh Nghi quy~t s6 38/2012/QH13 v6 tb
chuc l~y y ki~n nhan dan v~ Dv thao sua dbi Hi~n phap nam 1992. chuc l~y y ki~n nhan dan v~ Dv thao sua dbi Hi~n phap nam 1992.
Thvc hi~n Nghi quy~t cua Qu6c h()i, ngay 02/01/2013, Dv thao Thvc hi~n Nghi quy~t cua Qu6c h()i, ngay 02/01/2013, Dv thao
sua dbi Hi~n phap nam 1992 da duqc cong b6 d8 l~y y ki~n nhan sua dbi Hi~n phap nam 1992 da duqc cong b6 d8 l~y y ki~n nhan
dan. Ho~;tt d()ng nay da duqc cac c~p, cac nganh tri8n khai sau dan. Ho~;tt d()ng nay da duqc cac c~p, cac nganh tri8n khai sau
r()ng, nghiem me, thu hut dUQ'C SV tham gia tich CVC, tam huy~t r()ng, nghiem me, thu hut dUQ'C SV tham gia tich CVC, tam huy~t
cua dong dao cac t~ng 16p nhan dan trong nu6c va dbng bao Vi~t cua dong dao cac t~ng 16p nhan dan trong nu6c va dbng bao Vi~t
N am a nu6c ngoai, thvc sv la dqt sinh ho~;tt chinh tri - phap li dan N am a nu6c ngoai, thvc sv la dqt sinh ho~;tt chinh tri - phap li dan
chu, sau r()ng trong ca h~ th6ng chfnh tq. 1 V 6i SV tham gia tich chu, sau r()ng trong ca h~ th6ng chfnh tq. 1 V 6i SV tham gia tich
eve cua cac d.ng 16p nhan dan, da co han 26 tri~u luqt y ki~n gop eve cua cac d.ng 16p nhan dan, da co han 26 tri~u luqt y ki~n gop
y cua nhan dan v~ Dv thao sua dbi Hi~n phap, v6i han 28.000 h()i y cua nhan dan v~ Dv thao sua dbi Hi~n phap, v6i han 28.000 h()i
nghi, h()i thao, tQa dam duqc t6 chuc. 2 Dv thao sua dbi Hi~n phap nghi, h()i thao, tQa dam duqc t6 chuc. 2 Dv thao sua dbi Hi~n phap
nam 1992 da duqc trinh Qu6c h()i xem xet, thao lu~n t~;ti 3 ki hQp nam 1992 da duqc trinh Qu6c h()i xem xet, thao lu~n t~;ti 3 ki hQp
cua Qu6c h()i (ki 4, ki 5, ki 6), 3 l~n trinh H()i nghi Ban ch~p hanh cua Qu6c h()i (ki 4, ki 5, ki 6), 3 l~n trinh H()i nghi Ban ch~p hanh
trung uang Dang C()ng san Vi~t N am khoa XI (H()i nghi trung trung uang Dang C()ng san Vi~t N am khoa XI (H()i nghi trung
uang V, VII, VIII) va r~t nhi~u l~n xin y ki~n cua B() Chinh tri va uang V, VII, VIII) va r~t nhi~u l~n xin y ki~n cua B() Chinh tri va
cac CO' quan, t6 chuc, cac nha chinh tri, nha khoa hQC co uy tin. Uy cac CO' quan, t6 chuc, cac nha chinh tri, nha khoa hQC co uy tin. Uy
ban dv thao sua dbi Hi~n phap da nghien CUu, giai trinh, ti~p thu, ban dv thao sua dbi Hi~n phap da nghien CUu, giai trinh, ti~p thu,
chinh li Dv thao sua dbi Hi~n phap trinh Qu6c h()i xem xet, thong chinh li Dv thao sua dbi Hi~n phap trinh Qu6c h()i xem xet, thong
1 1
Hiin phap nu&c C(Jng hoa xii h(Ji chit nghfa Vi?t Nam nam 2013, Nxb. H6ng Hiin phap nu&c C(Jng hoa xii h(Ji chit nghfa Vi?t Nam nam 2013, Nxb. H6ng
Due, Ha N9i, 2014, tr. 7. Due, Ha N9i, 2014, tr. 7.
2 2
Hiin phap nu&c C(Jng hoa xii h(Ji chit nghfa Vi?t Nam nam 2013, Nxb. H6ng Hiin phap nu&c C(Jng hoa xii h(Ji chit nghfa Vi?t Nam nam 2013, Nxb. H6ng
Due, 2014, tr. 7. Due, 2014, tr. 7.
qua t~i ki hQp thu 6. Ngay 28/11/2013, sau nhiSu ngay thao lu~n, qua t~i ki hQp thu 6. Ngay 28/11/2013, sau nhiSu ngay thao lu~n,
th6ng nh~t y kiSn, trong khong khi trang nghiem va th6 hi~n sv th6ng nh~t y kiSn, trong khong khi trang nghiem va th6 hi~n sv
d6ng thu~n cao, v6i da s6 tuy~t d6i d~i bi6u Qu6c h()i biSu quySt d6ng thu~n cao, v6i da s6 tuy~t d6i d~i bi6u Qu6c h()i biSu quySt
tan thanh (486/498, chiSm 97,59%) Qu6c h()i khoa XIII, ki hQp tan thanh (486/498, chiSm 97,59%) Qu6c h()i khoa XIII, ki hQp
thu 6 da thong qua HiSn phap nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam thu 6 da thong qua HiSn phap nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam
nam 2013. Day la S\]' ki~n chinh tri - phap li d~c bi~t quan trQng nam 2013. Day la S\]' ki~n chinh tri - phap li d~c bi~t quan trQng
danh d~u c()t m6c m6i trong lich sir l~p hiSn Vi~t Nam. danh d~u c()t m6c m6i trong lich sir l~p hiSn Vi~t Nam.
6.2. Nhfrng di@m m6i cua Hi~n phap nam 2013 so v6i Hi~n 6.2. Nhfrng di@m m6i cua Hi~n phap nam 2013 so v6i Hi~n
6.2.1. VJ cdu true cita Hiin phap 6.2.1. VJ cdu true cita Hiin phap
C~u true cua HiSn phap nam 2013 gQn nh~ hon HiSn phap C~u true cua HiSn phap nam 2013 gQn nh~ hon HiSn phap
nam 1992. NSu HiSn phap nam 1992 c6 12 chuong, 147 diSu thi nam 1992. NSu HiSn phap nam 1992 c6 12 chuong, 147 diSu thi
HiSn phap nam 2013 da rut gQn duqc 1 chuang va 27 diSu, chi HiSn phap nam 2013 da rut gQn duqc 1 chuang va 27 diSu, chi
con 11 chuong va 120 diSu. Lcri n6i d~u cua HiSn phap nam 2013 con 11 chuong va 120 diSu. Lcri n6i d~u cua HiSn phap nam 2013
khai quat vS lich sir Vi~t Nam va m\lc tieu cua ban HiSn phap m6i khai quat vS lich sir Vi~t Nam va m\lc tieu cua ban HiSn phap m6i
duqc quy dinh ng~n gQn, khuc chiSt hon so v6i HiSn phap nam duqc quy dinh ng~n gQn, khuc chiSt hon so v6i HiSn phap nam
1992. Vi tri cac chuong trong HiSn phap cling hQ'P li hon so v6i 1992. Vi tri cac chuong trong HiSn phap cling hQ'P li hon so v6i
HiSn phap nam 1992. Chuong V HiSn phap nam 1992 duqc gQi la HiSn phap nam 1992. Chuong V HiSn phap nam 1992 duqc gQi la
"QuySn va nghia V\1 ca ban cua cong dan" nay duqc chuySn vS vi "QuySn va nghia V\1 ca ban cua cong dan" nay duqc chuySn vS vi
tri Chuong II va duqc d6i ten thanh: "QuySn con ngucri, quySn va tri Chuong II va duqc d6i ten thanh: "QuySn con ngucri, quySn va
nghia V\1 ca ban cua cong dan". Vi~c quy dinh quySn con ngucri, nghia V\1 ca ban cua cong dan". Vi~c quy dinh quySn con ngucri,
quySn va nghia V\1 ca ban cua c6ng dan a Chuong II thS hi~n sv quySn va nghia V\1 ca ban cua c6ng dan a Chuong II thS hi~n sv
coi trQng quySn con ngucri, quySn cong dan cua Nha nu6c ta trong coi trQng quySn con ngucri, quySn cong dan cua Nha nu6c ta trong
giai do~n phat triSn va d6i m6i toan di~n cua d~t nu6c. Chuong giai do~n phat triSn va d6i m6i toan di~n cua d~t nu6c. Chuong
"Toa an nhan dan va vi~n kiSm sat nhan dan" duqc chuySn ru vi "Toa an nhan dan va vi~n kiSm sat nhan dan" duqc chuySn ru vi
tri Chuong X vS Chuong VIII tru6c Chuang "Chinh quySn dia tri Chuong X vS Chuong VIII tru6c Chuang "Chinh quySn dia
phuong". Sv di~u chinh nay trong c~u true HiSn phap la hQ'P li phuong". Sv di~u chinh nay trong c~u true HiSn phap la hQ'P li
theo tu duy logic chinh quySn trung uong quy dinh tru6c, chinh theo tu duy logic chinh quySn trung uong quy dinh tru6c, chinh
quySn dia phuong quy dinh sau. quySn dia phuong quy dinh sau.
122 GS. TS. Thai Vznh Thfmg 122 GS. TS. Thai Vznh Thfmg
CHUONG III- SC/ RA DOl VA PHAT TRIEN CUA NEN LiP HIEN VI$T NAM CHUONG III- SC/ RA DOl VA PHAT TRIEN CUA NEN LiP HIEN VI$T NAM
N goai vi~c ghep Chuong XI vao Chuong I, Chuang II va N goai vi~c ghep Chuong XI vao Chuong I, Chuang II va
Chuong III vao Chuong III, HiSn phap m6i con c6 them m()t Chuong III vao Chuong III, HiSn phap m6i con c6 them m()t
chuang m6i d6 la Chuong X: "H()i dbng bfiu cir qu6c gia, Ki~m chuang m6i d6 la Chuong X: "H()i dbng bfiu cir qu6c gia, Ki~m
to an nha nu6c". So v6i cac HiSn phap tru6c day, day la chuang to an nha nu6c". So v6i cac HiSn phap tru6c day, day la chuang
hoan toan m6i. Chuong nay la kSt qua cua vi~c tiSp nh~n tu duy hoan toan m6i. Chuong nay la kSt qua cua vi~c tiSp nh~n tu duy
l~p hiSn m6i v~ cac thiSt chS hiSn dinh d()c l~p trong hiSn phap l~p hiSn m6i v~ cac thiSt chS hiSn dinh d()c l~p trong hiSn phap
nu6c ngoai. nu6c ngoai.
6.2.2. vJ chd a(J chinh trj va each thuc t6 chuc quyJn hrc nha nuac 6.2.2. vJ chd a(J chinh trj va each thuc t6 chuc quyJn hrc nha nuac
V~ chS d() chinh tri va each thuc t6 chuc quy~n h;Ic nha nu6c, V~ chS d() chinh tri va each thuc t6 chuc quy~n h;Ic nha nu6c,
HiSn phap nam 2013 da th~ hi~n nhfrng di~m m6i sau day: HiSn phap nam 2013 da th~ hi~n nhfrng di~m m6i sau day:
- T~i khoan 3 Di~u 2 HiSn phap nam 2013 da xac dinh: - T~i khoan 3 Di~u 2 HiSn phap nam 2013 da xac dinh:
uQuyJn hrc nha nuac [a thdng nhdt, CO Sl:f phan cong, phdi h9P, uQuyJn hrc nha nuac [a thdng nhdt, CO Sl:f phan cong, phdi h9P,
kiim soil! giua cite ca quan nha nuac trong vi¢c thl:fc hi¢n cite kiim soil! giua cite ca quan nha nuac trong vi¢c thl:fc hi¢n cite
quyJn lfjp phap, hanh phap, tu phap". So v6i HiSn phap nam quyJn lfjp phap, hanh phap, tu phap". So v6i HiSn phap nam
1992, HiSn phap nam 2013 ben c~nh quy dinh v~ phan cong, ph6i 1992, HiSn phap nam 2013 ben c~nh quy dinh v~ phan cong, ph6i
hqp da b6 sung vi~c ki~m soat quySn lgc gifra cac ca quan nha hqp da b6 sung vi~c ki~m soat quySn lgc gifra cac ca quan nha
nu6c trong vi~c thgc hi~n cac quy~n l~p phap, hanh phap vatu nu6c trong vi~c thgc hi~n cac quy~n l~p phap, hanh phap vatu
phap. Sg b6 sung nay la cfin thiSt d~ kh~c phvc nhfrng ySu kern phap. Sg b6 sung nay la cfin thiSt d~ kh~c phvc nhfrng ySu kern
trong ki~m soat quy~n lgc nha nu6c cua b() may nha nu&c ta theo trong ki~m soat quy~n lgc nha nu6c cua b() may nha nu&c ta theo
HiSn phap nam 1992 (sua d6i, b6 sung nam 2001). HiSn phap nam 1992 (sua d6i, b6 sung nam 2001).
- v~ cac hinh thuc thgc hi~n quy~n lgc nhan dan, DiSu 6 HiSn - v~ cac hinh thuc thgc hi~n quy~n lgc nhan dan, DiSu 6 HiSn
phap nam 2013 quy dinh: uNhan dan thl:fc hi¢n quyJn [Z:fc nha phap nam 2013 quy dinh: uNhan dan thl:fc hi¢n quyJn [Z:fc nha
nuac bling CCtC bi¢n phap dan chit frl:fC tidp, bling dan chit ar;ti di¢n nuac bling CCtC bi¢n phap dan chit frl:fC tidp, bling dan chit ar;ti di¢n
thong qua Qudc h(Ji, H(Ji adng nhan dan va cac CO' quan khac cita thong qua Qudc h(Ji, H(Ji adng nhan dan va cac CO' quan khac cita
Nha nuac ". So v6i HiSn phap nam 1992 quy dinh nay cua HiSn Nha nuac ". So v6i HiSn phap nam 1992 quy dinh nay cua HiSn
phap nam 2013 th~ hi~n S\1' tiSn b() rAt ro rang cua tu duy l~p hiSn phap nam 2013 th~ hi~n S\1' tiSn b() rAt ro rang cua tu duy l~p hiSn
Vi~t Nam. HiSn phap nam 1992 chi m&i quy dinh cac hinh thuc Vi~t Nam. HiSn phap nam 1992 chi m&i quy dinh cac hinh thuc
dan chu d~i di~n, con HiSn phap nam 20 13 da quy dinh dfiy du hai dan chu d~i di~n, con HiSn phap nam 20 13 da quy dinh dfiy du hai
hinh thuc dan chu tn.rc tiSp va dan chu d~i di~n. hinh thuc dan chu tn.rc tiSp va dan chu d~i di~n.
- VS dia vi phap H cua Dang C()ng san Vi~t Nam, ngoai vi~c - VS dia vi phap H cua Dang C()ng san Vi~t Nam, ngoai vi~c
tiSp U;Lc xac dinh vai tro lanh d~o Nha nu6c va xa h()i cua Dang, tiSp U;Lc xac dinh vai tro lanh d~o Nha nu6c va xa h()i cua Dang,
GS. TS. Thai Vfnh Thltng 123 GS. TS. Thai Vfnh Thltng 123
G!AO TRiNH LUAT HIEN PHAP VIST NAM G!AO TRiNH LUAT HIEN PHAP VIST NAM
HiSn phap nam 2013 da b6 sung khoan 2 quy dinh: ((Dang C()ng HiSn phap nam 2013 da b6 sung khoan 2 quy dinh: ((Dang C()ng
san Vi¢t Nam g&n b6 mgt thidt vai Nhan dan, ph¥C V¥ Nhan dan, san Vi¢t Nam g&n b6 mgt thidt vai Nhan dan, ph¥C V¥ Nhan dan,
chtu Slf giam sat cita Nhan dan, chtu trach nhi?m truac Nhan dan chtu Slf giam sat cita Nhan dan, chtu trach nhi?m truac Nhan dan
vJ nhfrng quydt atnh cita minh ". Ben c~nh vi~c quy dinh ((cite t6 vJ nhfrng quydt atnh cita minh ". Ben c~nh vi~c quy dinh ((cite t6
chuc cita Dang hog,t a()ng trong khuon kh6 Hidn phap va phap chuc cita Dang hog,t a()ng trong khuon kh6 Hidn phap va phap
lugt" nhu HiSn phap nam 1992, HiSn phap nam 2013 da quy dinh lugt" nhu HiSn phap nam 1992, HiSn phap nam 2013 da quy dinh
b6 sung ((dang vien Dang C()ng san Vi¢t Nam hog,t a()ng trong b6 sung ((dang vien Dang C()ng san Vi¢t Nam hog,t a()ng trong
khuon kh6 Hi in phap va phap lugt ". Cac quy dinh m6i tren day la khuon kh6 Hi in phap va phap lugt ". Cac quy dinh m6i tren day la
hoan toan hqp li va cAn thiSt. Nhling quy dinh nay xac dinh nghia hoan toan hqp li va cAn thiSt. Nhling quy dinh nay xac dinh nghia
V\1 cua cac tb chtrc cua Dang va cac dang vien Dang C()ng san V\1 cua cac tb chtrc cua Dang va cac dang vien Dang C()ng san
Vi~t Nam phai g~n b6 m~t thiSt v6i nhan dan, phgc V\1 nhan dan, Vi~t Nam phai g~n b6 m~t thiSt v6i nhan dan, phgc V\1 nhan dan,
chiu S\f giam sat cua nhan dan, chiu trach nhi~m tru6c nhan dan vS chiu S\f giam sat cua nhan dan, chiu trach nhi~m tru6c nhan dan vS
cac quySt dinh cua minh. Cac quy dinh nay hl CO' sa phap li dS cac quySt dinh cua minh. Cac quy dinh nay hl CO' sa phap li dS
nhan dan giam sat cac tb chtrc cua Dang va cac dang vien ho~t nhan dan giam sat cac tb chtrc cua Dang va cac dang vien ho~t
d()ng theo dung cac yeu cftu cua nha nu6c phap quySn XHCN. d()ng theo dung cac yeu cftu cua nha nu6c phap quySn XHCN.
- Trong Chuang "ChS d() chinh tri" con c6 quy dinh b6 sung - Trong Chuang "ChS d() chinh tri" con c6 quy dinh b6 sung
m6i vS vai tro cua M(tt tr~n T6 qu6c Vi~t Nam, d6 la ((phan bi¢n m6i vS vai tro cua M(tt tr~n T6 qu6c Vi~t Nam, d6 la ((phan bi¢n
xii h()i; tham gia xay dzpzg Dang, Nha nuac, hog,t a()ng a6i ngog,i xii h()i; tham gia xay dzpzg Dang, Nha nuac, hog,t a()ng a6i ngog,i
nhan dan gop phdn xay dzpzg va baa v¢ T6 qu6c ". Vai tro phan nhan dan gop phdn xay dzpzg va baa v¢ T6 qu6c ". Vai tro phan
bi~n xa h()i cua M(tt tr~n T 6 qu6c Vi~t N am la b6 sung quan tn;>ng bi~n xa h()i cua M(tt tr~n T 6 qu6c Vi~t N am la b6 sung quan tn;>ng
trong HiSn phap nam 2013. ChS d() chinh tri nhftt nguyen cua cac trong HiSn phap nam 2013. ChS d() chinh tri nhftt nguyen cua cac
nu6c XHCN c6 uu thS la sv th6ng nhftt chinh tri cao, sv 6n dinh nu6c XHCN c6 uu thS la sv th6ng nhftt chinh tri cao, sv 6n dinh
cua duang 16i va quyst sach chinh tri, tuy nhien cung co h~n ch8 la cua duang 16i va quyst sach chinh tri, tuy nhien cung co h~n ch8 la
thiSu S\f phan tich phan bi~n dung mtrc nen d6i khi cac quySt sach thiSu S\f phan tich phan bi~n dung mtrc nen d6i khi cac quySt sach
chua duqc nhin nh~n, xem xet tren nhiSu binh di~n khac nhau m()t chua duqc nhin nh~n, xem xet tren nhiSu binh di~n khac nhau m()t
each khach quan va dfty du. Vi~c b6 sung quy dinh tren day vS vai each khach quan va dfty du. Vi~c b6 sung quy dinh tren day vS vai
tro cua M(tt tr~n la hoan toan phu hqp v6i diSu ki~n h()i nh~p qu6c tro cua M(tt tr~n la hoan toan phu hqp v6i diSu ki~n h()i nh~p qu6c
tS, toan cfiu hoa hi~n nay aVi~t Nam. tS, toan cfiu hoa hi~n nay aVi~t Nam.
- HiSn phap nam 2013 th~ hi~n S\f tiSp nh~n nhling h~t nhan - HiSn phap nam 2013 th~ hi~n S\f tiSp nh~n nhling h~t nhan
hqp li cua hQc thuySt phan chia quySn lvc trong t6 chtrc b() may hqp li cua hQc thuySt phan chia quySn lvc trong t6 chtrc b() may
124 GS. TS. Thai Vlnh Thcing 124 GS. TS. Thai Vlnh Thcing
CHUONG III- Sf/ RA DOl VA PHAT TRIEN CUA NEN L;fP HIEN VI$T NAM CHUONG III- Sf/ RA DOl VA PHAT TRIEN CUA NEN L;fP HIEN VI$T NAM
nha nu6c khi xac l~p vi tri, tinh chfit cua Qu6c h()i, Chinh phu va nha nu6c khi xac l~p vi tri, tinh chfit cua Qu6c h()i, Chinh phu va
cac CO' quan toa an m()t each ro rang. HiSn phap nam 2013 da xac cac CO' quan toa an m()t each ro rang. HiSn phap nam 2013 da xac
djnh ro Qu6c h()i la CO' quan thvc hi~n quy~n l~p hiSn, quy~n l~p djnh ro Qu6c h()i la CO' quan thvc hi~n quy~n l~p hiSn, quy~n l~p
phap (Di~u 69), Chinh phu la ca quan thvc hi~n quy~n hanh phap phap (Di~u 69), Chinh phu la ca quan thvc hi~n quy~n hanh phap
(Di~u 94), toa an thvc hi~n quy~n tu phap (Di~u 102). (Di~u 94), toa an thvc hi~n quy~n tu phap (Di~u 102).
- v~ chS dinh Chu tich nu6c, HiSn phap nam 2013 da xac - v~ chS dinh Chu tich nu6c, HiSn phap nam 2013 da xac
dinh ro han quy~n h~n cua Chu tjch nu6c khi xac djnh Chu tjch dinh ro han quy~n h~n cua Chu tjch nu6c khi xac djnh Chu tjch
nu6c quySt dinh phong, thang, giang, tu6c quan ham cfip tu6ng, nu6c quySt dinh phong, thang, giang, tu6c quan ham cfip tu6ng,
chuAn do d6c, ph6 do d6c, do d6c hai quan; b6 nhi~m, mi~n chuAn do d6c, ph6 do d6c, do d6c hai quan; b6 nhi~m, mi~n
nhi~m, each chuc T6ng tham muu tru6ng, Chu nhi~m T6ng eve nhi~m, each chuc T6ng tham muu tru6ng, Chu nhi~m T6ng eve
chinh tri Quan d()i nhan dan Vi~t Nam thay cho quy dinh quySt chinh tri Quan d()i nhan dan Vi~t Nam thay cho quy dinh quySt
djnh phong ham, cfip "si quan cfip cao" trong cac lvc luQllg vii djnh phong ham, cfip "si quan cfip cao" trong cac lvc luQllg vii
trang nhan dan nhu quy dinh trong HiSn phap nam 1992. Tren trang nhan dan nhu quy dinh trong HiSn phap nam 1992. Tren
thvc tS, theo HiSn phap nam 1992, Chu tjch nu6c chi quySt dinh thvc tS, theo HiSn phap nam 1992, Chu tjch nu6c chi quySt dinh
phong Sl quan cfip thuQllg tu6ng va d~i tu6ng, con thAm quy~n phong Sl quan cfip thuQllg tu6ng va d~i tu6ng, con thAm quy~n
quySt dinh phong Sl quan cfip thiSu tu6ng va trung tu6ng thu()c quySt dinh phong Sl quan cfip thiSu tu6ng va trung tu6ng thu()c
thAm quy~n cua Thu tu6ng Chinh phu. thAm quy~n cua Thu tu6ng Chinh phu.
- M()t di~m m6i khac cfin phai k~ dSn trong vi~c t6 chuc - M()t di~m m6i khac cfin phai k~ dSn trong vi~c t6 chuc
quy~n lvc nha nu6c theo HiSn phap nam 2013 la t6 chuc chinh quy~n lvc nha nu6c theo HiSn phap nam 2013 la t6 chuc chinh
quy~n dia phuang. Trong HiSn phap nam 1992, Chuang IX c6 quy~n dia phuang. Trong HiSn phap nam 1992, Chuang IX c6
ten gQi la HDND va UBND con trong HiSn phap nam 20 13 ten gQi la HDND va UBND con trong HiSn phap nam 20 13
Chuang IX c6 ten gQi la: "Chinh quy~n dia phuang". Vi~c kh~ng Chuang IX c6 ten gQi la: "Chinh quy~n dia phuang". Vi~c kh~ng
dinh trong HiSn phap chinh quy~n dja phuang gbm HDND va dinh trong HiSn phap chinh quy~n dja phuang gbm HDND va
UBND la cfin thiSt. Do HiSn phap nam 1992 khong xac dinh ro UBND la cfin thiSt. Do HiSn phap nam 1992 khong xac dinh ro
chinh quy~n dja phuang bao gf>m nhilng CO' quan nao nen 6 mQt chinh quy~n dja phuang bao gf>m nhilng CO' quan nao nen 6 mQt
s6 dia phuang quan ni~m TAND, VKSND 6 dia phuang cling la s6 dia phuang quan ni~m TAND, VKSND 6 dia phuang cling la
chinh quy~n dia phuang nen da can thi~p can tr6 tinh d()c l~p cua chinh quy~n dia phuang nen da can thi~p can tr6 tinh d()c l~p cua
To a an trong xet xir. To a an trong xet xir.
- M()t di~m m6i khac cling cfin luu y la ngoai ba cfip chinh - M()t di~m m6i khac cling cfin luu y la ngoai ba cfip chinh
quy~n tinh, thanh ph6 trvc thu()c trung uang; huy~n, qu~n, thi xa, quy~n tinh, thanh ph6 trvc thu()c trung uang; huy~n, qu~n, thi xa,
thanh ph6 thu()c tinh; xa, phuemg, thi trfin, HiSn phap m6i con quy thanh ph6 thu()c tinh; xa, phuemg, thi trfin, HiSn phap m6i con quy
GIAO TRiNH LU!T HIEN PHAP VIST NAM GIAO TRiNH LU!T HIEN PHAP VIST NAM
dinh them don vi hanh chinh - kinh tS d~c bi~t do Qu6c h9i thanh dinh them don vi hanh chinh - kinh tS d~c bi~t do Qu6c h9i thanh
l~p. M~t khac, dS t~o diSu ki~n thu~n lqi cho vi~c da d~ng hoa l~p. M~t khac, dS t~o diSu ki~n thu~n lqi cho vi~c da d~ng hoa
chinh quySn dia phuong, khoan 2 DiSu 111 quy dinh: ({Cdp chinh chinh quySn dia phuong, khoan 2 DiSu 111 quy dinh: ({Cdp chinh
quyJn tlia phucmg gdm c6 H9i adng nhan dan va Uy ban nhdn quyJn tlia phucmg gdm c6 H9i adng nhan dan va Uy ban nhdn
dan au(fc t6 chuc phit h(Jp vai tl(lc tli~m nang than, tla thj, hili dan au(fc t6 chuc phit h(Jp vai tl(lc tli~m nang than, tla thj, hili
tlao, don vt hanh chinh - kinh t§ tl(lc bi?t do lu(tt tlinh. " tlao, don vt hanh chinh - kinh t§ tl(lc bi?t do lu(tt tlinh. "
- vs tb chuc thvc hi~n va kiSm soat quySn lvc nha nu6c, HiSn - vs tb chuc thvc hi~n va kiSm soat quySn lvc nha nu6c, HiSn
phap nam 2013 con c6 diSm m6i la da quy dinh vS hai CO' quan hiSn phap nam 2013 con c6 diSm m6i la da quy dinh vS hai CO' quan hiSn
dinh d()c l~p la H()i ddng bftu cir qu6c gia va KiSm toan nha nu6c. dinh d()c l~p la H()i ddng bftu cir qu6c gia va KiSm toan nha nu6c.
d nu6c ngoai, ngoai hai ca quan n6i tren cac ca quan hiSn dinh d()c d nu6c ngoai, ngoai hai ca quan n6i tren cac ca quan hiSn dinh d()c
l~p con co toa an hiSn phap, uy ban phong, ch6ng tham nhung, uy l~p con co toa an hiSn phap, uy ban phong, ch6ng tham nhung, uy
ban thong tin qu6c gia, uy ban nhan quySn. Cac CO' quan hiSn dinh ban thong tin qu6c gia, uy ban nhan quySn. Cac CO' quan hiSn dinh
d()c l~p do duqc HiSn phap quy dinh nen thS hi~n tinh d()c l~p cao d()c l~p do duqc HiSn phap quy dinh nen thS hi~n tinh d()c l~p cao
trong tb chuc va ho~t d9ng cua minh, nha do rna cac thiSt chs nay trong tb chuc va ho~t d9ng cua minh, nha do rna cac thiSt chs nay
c6 thS ho~t d()ng c6 hi~u l1,1c, hi~u qua cao va khong pht;t thu9c vao c6 thS ho~t d()ng c6 hi~u l1,1c, hi~u qua cao va khong pht;t thu9c vao
cac thiSt chs khac trong b9 may nha nuac, dam bao quysn lvc nha cac thiSt chs khac trong b9 may nha nuac, dam bao quysn lvc nha
nu6c duqc kiSm soat ch~t che. nu6c duqc kiSm soat ch~t che.
6.2.3. VJ ch§ ajnh quyJn con nguai, quyJn Va nghfa V¥ CO' ban 6.2.3. VJ ch§ ajnh quyJn con nguai, quyJn Va nghfa V¥ CO' ban
cita cang dan cita cang dan
So v6i HiSn phap nam 1992, HiSn phap nam 2013 la m()t So v6i HiSn phap nam 1992, HiSn phap nam 2013 la m()t
bu6c tiSn vuqt b~c trong vi~c bao v~ cac quySn con nguai va bu6c tiSn vuqt b~c trong vi~c bao v~ cac quySn con nguai va
quySn cong dan. Ben c~nh vi~c quy dinh vS quySn cong dan, quySn cong dan. Ben c~nh vi~c quy dinh vS quySn cong dan,
quySn con nguai cfing duqc quy dinh m()t each chi tiSt va dfty du. quySn con nguai cfing duqc quy dinh m()t each chi tiSt va dfty du.
N Su trong HiSn phap nam 1992 chuang "QuySn va ngilla V\1 CO' N Su trong HiSn phap nam 1992 chuang "QuySn va ngilla V\1 CO'
ban cua cong dan" chi c6 29 diSu thi chuang "QuySn con nguai, ban cua cong dan" chi c6 29 diSu thi chuang "QuySn con nguai,
quySn va ngilla Vl) CO' ban cua cong dan" trong HiSn phap nam quySn va ngilla Vl) CO' ban cua cong dan" trong HiSn phap nam
2013 c6 36 diSu (tang 7 diSu so v6i HiSn phap nam 1992). HiSn 2013 c6 36 diSu (tang 7 diSu so v6i HiSn phap nam 1992). HiSn
phap nam 2013 da danh 21 diSu quy dinh vS quySn con nguai, 15 phap nam 2013 da danh 21 diSu quy dinh vS quySn con nguai, 15
diSu quy dinh vS quySn cong dan. T~i khoan 1 DiSu 14 HiSn diSu quy dinh vS quySn cong dan. T~i khoan 1 DiSu 14 HiSn
phap nam 2013 da xac dinh: ({0 nuac C9ng hoa xii h9i chit nghfa phap nam 2013 da xac dinh: ({0 nuac C9ng hoa xii h9i chit nghfa
CHUONG III- Sf/ RA DOl VA PHAT TRIEN CUA NEN L/P HIEN VI$T NAM CHUONG III- Sf/ RA DOl VA PHAT TRIEN CUA NEN L/P HIEN VI$T NAM
Vi¢t Nam, cac quy~n con nguai, quy~n c6ng dan v~ chinh trj, dan Vi¢t Nam, cac quy~n con nguai, quy~n c6ng dan v~ chinh trj, dan
Sif, kinh td, van hoa, Xa hr)i iJU(J'C cong nhc;n, ton tr(Jng, bao v¢, Sif, kinh td, van hoa, Xa hr)i iJU(J'C cong nhc;n, ton tr(Jng, bao v¢,
bao dam thea Hidn phap va phap luqt ". Vi~c quy dinh C\1 th~ vS bao dam thea Hidn phap va phap luqt ". Vi~c quy dinh C\1 th~ vS
quySn con nguai duqc th~ hi~n tren cac binh di~n: QuySn binh quySn con nguai duqc th~ hi~n tren cac binh di~n: QuySn binh
d~ng tru6c phap lu~t (khoan 1 DiSu 16), quySn khong hi. phan d~ng tru6c phap lu~t (khoan 1 DiSu 16), quySn khong hi. phan
bi~t d6i xu (khoan 2 DiSu 16), quySn cua nguai Vi~t Nam dinh bi~t d6i xu (khoan 2 DiSu 16), quySn cua nguai Vi~t Nam dinh
cu a nu6c ngoai (DiSu 18), quySn s6ng, tinh m~ng duqc phap cu a nu6c ngoai (DiSu 18), quySn s6ng, tinh m~ng duqc phap
lu~t bao h9 (DiSu 19), quy6n bfit kha xam ph~m v6 than th~ lu~t bao h9 (DiSu 19), quy6n bfit kha xam ph~m v6 than th~
(khoan 1 DiSu 20), quySn bfit kha xam ph~m vS dai s6ng rieng (khoan 1 DiSu 20), quySn bfit kha xam ph~m vS dai s6ng rieng
tu, quySn bi m~t thu tin, di~n tho~i, di~n tin (DiSu 21). Ngoai ra, tu, quySn bi m~t thu tin, di~n tho~i, di~n tin (DiSu 21). Ngoai ra,
quySn con nguai tren cac linh V\fC khac duqc quy dinh t~i cac quySn con nguai tren cac linh V\fC khac duqc quy dinh t~i cac
diSu 22, 24, 26, 30, 31, 32, 33, 35, 36, 37, 38, 40, 41, 43, 48, 49. diSu 22, 24, 26, 30, 31, 32, 33, 35, 36, 37, 38, 40, 41, 43, 48, 49.
Nhin chung, quySn con nguai c6 ph~m vi chu th~ r()ng han Nhin chung, quySn con nguai c6 ph~m vi chu th~ r()ng han
quySn cong dan. Trong khi quySn cong dan Vi~t Nam chi danh quySn cong dan. Trong khi quySn cong dan Vi~t Nam chi danh
cho nguai c6 qu6c tich Vi~t Nam thi quySn con nguai c6 ph~m cho nguai c6 qu6c tich Vi~t Nam thi quySn con nguai c6 ph~m
vi chu th~ r()ng han la cong dan Vi~t N am, cong dan nu6c ngoai, vi chu th~ r()ng han la cong dan Vi~t N am, cong dan nu6c ngoai,
nguai khong c6 qu6c tich (bao g6m ca nguai nu6c ngoai va nguai khong c6 qu6c tich (bao g6m ca nguai nu6c ngoai va
nguai Vi~t Nam). QuySn cong dan Vi~t Nam duqc phap lu~t Vi~t nguai Vi~t Nam). QuySn cong dan Vi~t Nam duqc phap lu~t Vi~t
N am diSu chinh, trong khi d6 quySn con nguai duqc phap lu~t N am diSu chinh, trong khi d6 quySn con nguai duqc phap lu~t
qu6c tS va phap lu~t Vi~t N am diSu chinh. qu6c tS va phap lu~t Vi~t N am diSu chinh.
Tu nhfrng phan tich tren day c6 th~ khing dinh r&ng, HiSn Tu nhfrng phan tich tren day c6 th~ khing dinh r&ng, HiSn
phap nam 2013 la c()t m6c m6i danh dfiu S\f phat tri~n, tiSn b() cua phap nam 2013 la c()t m6c m6i danh dfiu S\f phat tri~n, tiSn b() cua
nSn l~p hiSn Vi~t N am vS tu tuang dan chu, vS t6 chuc, ki~m so at nSn l~p hiSn Vi~t N am vS tu tuang dan chu, vS t6 chuc, ki~m so at
quySn ll,fc nha nu6c, vS bao v~ cac quySn con nguai, quySn cong quySn ll,fc nha nu6c, vS bao v~ cac quySn con nguai, quySn cong
dan va vs ki thu~t l~p hiSn. dan va vs ki thu~t l~p hiSn.
cAu H6I Hl1dNG nAN 6N TAP, cAu H6I Hl1dNG nAN 6N TAP,
DJNH Hl1dNG THAO LUAN DJNH Hl1dNG THAO LUAN
1. Tu cac diSu kho{m cua HiSn phap nam 1946, phan tich lam r5 tinh 1. Tu cac diSu kho{m cua HiSn phap nam 1946, phan tich lam r5 tinh
ch~t dan chu nhan dan cua HiSn phap nay? Nhung ySu t6 nao trong hoan ch~t dan chu nhan dan cua HiSn phap nay? Nhung ySu t6 nao trong hoan
canh lich sir luc b~y gia chi ph6i tinh ch~t cua HiSn phap nam 1946? canh lich sir luc b~y gia chi ph6i tinh ch~t cua HiSn phap nam 1946?
2. T~i sao n6i HiSn phap nam 1980 la HiSn phap mang tinh ch~t 2. T~i sao n6i HiSn phap nam 1980 la HiSn phap mang tinh ch~t
XHCN d~m net nh~t trong lich sir l~p hiSn Vi~t Nam? Nhfmg ySu t6 nao XHCN d~m net nh~t trong lich sir l~p hiSn Vi~t Nam? Nhfmg ySu t6 nao
trong hoan canh lich Slr hie bfty gier chi ph6i tinh ch~t cua HiSn phap trong hoan canh lich Slr hie bfty gier chi ph6i tinh ch~t cua HiSn phap
nam 1980? nam 1980?
3. Qua cac di~u khoan cua HiSn phap, hay so sanh tinh chftt XHCN 3. Qua cac di~u khoan cua HiSn phap, hay so sanh tinh chftt XHCN
cua HiSn phap nam 1959, 1980 va 1992? cua HiSn phap nam 1959, 1980 va 1992?
4. Hay trinh bay nhung quan di~m chi d~o xay dvng HiSn phap 4. Hay trinh bay nhung quan di~m chi d~o xay dvng HiSn phap
nam 2013? nam 2013?
TAI LI:SU THAM KHAo TAI LI:SU THAM KHAo
1. Vi~n Nghien cliu khoa hQc phap ly, Nghien ciru tu tuirng Hb Chi 1. Vi~n Nghien cliu khoa hQc phap ly, Nghien ciru tu tuirng Hb Chi
Minh v§ nha nubc va phap lu(lt, 1993. Minh v§ nha nubc va phap lu(lt, 1993.
2. Hb Chi Minh toan t(lp, Nxb. Sv th~t, 1980. 2. Hb Chi Minh toan t(lp, Nxb. Sv th~t, 1980.
3. Truang Chinh, "Leri khai m~c H()i nghi to an thS lftn thu 2 cua H()i 3. Truang Chinh, "Leri khai m~c H()i nghi to an thS lftn thu 2 cua H()i
d6ng bftu cir toan qu6c" ngay 07/5/1976. d6ng bftu cir toan qu6c" ngay 07/5/1976.
4. T~p chi HQc t~p, sf> 7/1976. 4. T~p chi HQc t~p, sf> 7/1976.
5. Hf> Chi Minh, Les droits des nations - ((L 'humanite" 1919, 18 Juillet. 5. Hf> Chi Minh, Les droits des nations - ((L 'humanite" 1919, 18 Juillet.
6. Dao Tri Uc, Binh lu(ln khoa h9c Hiin phap nubc C9ng hoa xii h9i 6. Dao Tri Uc, Binh lu(ln khoa h9c Hiin phap nubc C9ng hoa xii h9i
chit nghfa Vi?t Nam niim 1992, Nxb. Khoa hQc xa h()i, Ha N()i, 1995. chit nghfa Vi?t Nam niim 1992, Nxb. Khoa hQc xa h()i, Ha N()i, 1995.
7. Bao Nhan dan s6 ra ngay 16/4/1992. 7. Bao Nhan dan s6 ra ngay 16/4/1992.
8. Lu~t t6 chile VKSND nam 1992. 8. Lu~t t6 chile VKSND nam 1992.
9. Van ki?n Dr;li h9i tlr;ti bi~u toan qubc lim thu XI, Nxb. Chinh tri qu6c 9. Van ki?n Dr;li h9i tlr;ti bi~u toan qubc lim thu XI, Nxb. Chinh tri qu6c
gia, Ha N()i, 2011. gia, Ha N()i, 2011.
CHUONG IV- CHE DO CHiNH TRJ CHUONG IV- CHE DO CHiNH TRJ
CHUONGIV CHUONGIV
CHE DQ CHINH TRJ CHE DQ CHINH TRJ
1. KHAr NIEM ciffi DO CHiNH TRl 130 1. KHAr NIEM ciffi DO CHiNH TRl 130
2. cHiNH THE evA Nlfdc CONG HoA :xA HOI coo 132 2. cHiNH THE evA Nlfdc CONG HoA :xA HOI coo 132
NGHIA VJBT NAM NGHIA VJBT NAM
3. BAN cHAT evA NHA NU'dc CONG HoA x.A HOI 140 3. BAN cHAT evA NHA NU'dc CONG HoA x.A HOI 140
CHU NGHIA VIETNAM CHU NGHIA VIETNAM
4. HB THONG CHiNH TRl evA NU'dc CONG HoA x.A 144 4. HB THONG CHiNH TRl evA NU'dc CONG HoA x.A 144
HOI CHU NGHIA VIETNAM HOI CHU NGHIA VIETNAM
4.1. Khai ni~m h~ th6ng chinh tri 144 4.1. Khai ni~m h~ th6ng chinh tri 144
4.2. Vi tri, vai tro cua Dang C()ng san trong h~ th6ng chinh 146 4.2. Vi tri, vai tro cua Dang C()ng san trong h~ th6ng chinh 146
tti Vi~tNam tti Vi~tNam
4.3. Vi tri, vai tro cua Nha nu6c trong h~ th6ng chinh tri 149 4.3. Vi tri, vai tro cua Nha nu6c trong h~ th6ng chinh tri 149
Vi~tNam Vi~tNam
4.4. Vi tri, vai tro cua cac t6 chuc chinh tri- xa h()i trong h~ 152 4.4. Vi tri, vai tro cua cac t6 chuc chinh tri- xa h()i trong h~ 152
th6ng chinh tri Vi~t N am th6ng chinh tri Vi~t N am
5. CHiNH sAcH DAI DOAN KET v A DVdNG Lor nAN 156 5. CHiNH sAcH DAI DOAN KET v A DVdNG Lor nAN 156
TOC evA Nlfdc CONG HoA :xA HOI cH0 NGHIA TOC evA Nlfdc CONG HoA :xA HOI cH0 NGHIA
VJBTNAM VJBTNAM
6. CHiNH SACH DOI NGOAI CUA NUde CONG HOA xA 158 6. CHiNH SACH DOI NGOAI CUA NUde CONG HOA xA 158
HOI CHU NGHIA VIETNAM HOI CHU NGHIA VIETNAM
GS.TS. Le Minh Tam 129 GS.TS. Le Minh Tam 129

1. KHAI NIEM CHE DO CHiNH TRl 1. KHAI NIEM CHE DO CHiNH TRl
ChS d9 chinh tri la m9t khai ni9m c6 n9i dung phong phu, ChS d9 chinh tri la m9t khai ni9m c6 n9i dung phong phu,
duqc xem xet du6i nhiSu g6c d9 khac nhau, trong d6 c6 nhitng n9i duqc xem xet du6i nhiSu g6c d9 khac nhau, trong d6 c6 nhitng n9i
dung ca ban sau: dung ca ban sau:
Thu nhdt, xet 6 g6c d9 chung, chS d9 chinh tri duqc hiSu la n9i Thu nhdt, xet 6 g6c d9 chung, chS d9 chinh tri duqc hiSu la n9i
dung va phuang thuc t6 chuc va ho~t d()ng cua h9 th6ng chinh tri dung va phuang thuc t6 chuc va ho~t d()ng cua h9 th6ng chinh tri
cua m9t qu6c gia, rna trQng tam la cua nha nu6c. 1 Theo d6, chS d9 cua m9t qu6c gia, rna trQng tam la cua nha nu6c. 1 Theo d6, chS d9
chinh tri bao g6m nhiSu ysu t6 hqp thanh nhu cac quan di6m, tu chinh tri bao g6m nhiSu ysu t6 hqp thanh nhu cac quan di6m, tu
tuemg, duemg 16i, chu truang, chinh sach, phap lu~t, phuang phap tuemg, duemg 16i, chu truang, chinh sach, phap lu~t, phuang phap
(each thuc) t6 chuc va ho~t d()ng cua h9 th6ng chinh tri, t6 chuc va (each thuc) t6 chuc va ho~t d()ng cua h9 th6ng chinh tri, t6 chuc va
thvc hi9n quySn lgc chinh tri, quySn lvc nha nu6c, quan H va phat thvc hi9n quySn lgc chinh tri, quySn lvc nha nu6c, quan H va phat
triSn kinh ts, van hoa, xa h9i. .. triSn kinh ts, van hoa, xa h9i. ..
Thu hai, xet theo quan diSm c~u true h9 th6ng, chS d9 chinh tri Thu hai, xet theo quan diSm c~u true h9 th6ng, chS d9 chinh tri
la m9t b9 ph~n hqp thanh cua chS d9 xa h()i. Trong c~u true d6, la m9t b9 ph~n hqp thanh cua chS d9 xa h()i. Trong c~u true d6,
chS d9 chinh tri la m9t h9 th6ng cac thiSt chS (nha nu6c, dang chS d9 chinh tri la m9t h9 th6ng cac thiSt chS (nha nu6c, dang
chinh tri c~m quysn va cac t6 chuc chinh tri - xa h9i) va h9 th6ng chinh tri c~m quysn va cac t6 chuc chinh tri - xa h9i) va h9 th6ng
cac mf>i quan h9 trong llnh VlJC chinh tri (t6 chuc va thlJC thi cac mf>i quan h9 trong llnh VlJC chinh tri (t6 chuc va thlJC thi
quySn lvc chinh tri, quySn lvc nha nu6c). Theo d6, tuang trng v6i quySn lvc chinh tri, quySn lvc nha nu6c). Theo d6, tuang trng v6i
kiSu nha nu6c la m9t kiSu chS d9 chinh tri c6 ban ch~t va nhitng kiSu nha nu6c la m9t kiSu chS d9 chinh tri c6 ban ch~t va nhitng
d~c trung chung, d6ng thai chS d9 chinh tri cua m6i qu6c gia d~c trung chung, d6ng thai chS d9 chinh tri cua m6i qu6c gia
trong cling m9t kiSu nha nu6c cling c6 nhitng d~c trung rieng, tuy trong cling m9t kiSu nha nu6c cling c6 nhitng d~c trung rieng, tuy
thu9c vao d~c diSm, tinh hinh va trinh d9 phat tri6n vs chinh tri, thu9c vao d~c diSm, tinh hinh va trinh d9 phat tri6n vs chinh tri,
kinh tS, van hoa, xa h9i cua qu6c gia d6 trong m6i thai ki Cl,l thS. kinh tS, van hoa, xa h9i cua qu6c gia d6 trong m6i thai ki Cl,l thS.
Thu ba, xet tlr g6c d9 phuang phap t6 chuc va tht;rc thi quySn Thu ba, xet tlr g6c d9 phuang phap t6 chuc va tht;rc thi quySn
Ivc nha nuac, chs d9 chinh tri la tbng th6 cac phuang phap, each Ivc nha nuac, chs d9 chinh tri la tbng th6 cac phuang phap, each
thuc, bi9n phap t6 chuc va thvc thi quySn lvc nha nu6c. Cac thuc, bi9n phap t6 chuc va thvc thi quySn lvc nha nu6c. Cac
phuang phap, each thuc va bi9n phap d6 phan anh ban ch~t cua phuang phap, each thuc va bi9n phap d6 phan anh ban ch~t cua
chS d9 chinh tri. Cac phuang phap nay r~t da d~ng va phuc t~p chS d9 chinh tri. Cac phuang phap nay r~t da d~ng va phuc t~p
nhung nhin chung g6m hai lo~i chinh la cac phuang phap dan chu nhung nhin chung g6m hai lo~i chinh la cac phuang phap dan chu
1
Ti'r aidn Bach khoa Vi?t Nam, T~p 1, Nxb. Khoa hQc xa h()i, Ha N()i, 1995, tr. 432. 1
Ti'r aidn Bach khoa Vi?t Nam, T~p 1, Nxb. Khoa hQc xa h()i, Ha N()i, 1995, tr. 432.
130 GS.TS. Le Minh Tam 130 GS.TS. Le Minh Tam

va cac phuong phap phan dan chu. Trong m()t nha nu6c c6 chS d9 va cac phuong phap phan dan chu. Trong m()t nha nu6c c6 chS d9
chinh tri dan chu, lanh mc;tnh thi cac phuong phap, each thuc va chinh tri dan chu, lanh mc;tnh thi cac phuong phap, each thuc va
bi~n phap duqc ap dvng r9ng rai ds t6 chuc va thvc hi~n quysn bi~n phap duqc ap dvng r9ng rai ds t6 chuc va thvc hi~n quysn
lgc nha nu6c la dan chu, cong khai, minh bc;tch va hqp phap. lgc nha nu6c la dan chu, cong khai, minh bc;tch va hqp phap.
N guqc lc;ti, trong nha nu6c c6 chS d9 chinh tri d()c tai thi cac N guqc lc;ti, trong nha nu6c c6 chS d9 chinh tri d()c tai thi cac
phuong phap, thu doc;tn hc;tn chs, bi m~t, d9c doan va bfit ch~p Iu~t phuong phap, thu doc;tn hc;tn chs, bi m~t, d9c doan va bfit ch~p Iu~t
phap thuang duqc ap dvng m9t each ph6 bisn. phap thuang duqc ap dvng m9t each ph6 bisn.
Thu tu, xet tu g6c d9 phap lu~t n6i chung, chS d9 chinh tri la Thu tu, xet tu g6c d9 phap lu~t n6i chung, chS d9 chinh tri la
thS chS chinh tri, 1 tbng thS cac nguyen t~c, QPPL (duqc ghi nh~n thS chS chinh tri, 1 tbng thS cac nguyen t~c, QPPL (duqc ghi nh~n
chu ySu trong hiSn phap va ngubn khac cua LHP) dS diSu chinh chu ySu trong hiSn phap va ngubn khac cua LHP) dS diSu chinh
cac quan h~ chinh tri ca ban cua m()t qu6c gia, trQng tam la each cac quan h~ chinh tri ca ban cua m()t qu6c gia, trQng tam la each
thuc tb chuc va thvc hi~n quySn Ivc nha nu6c. D6 la cac nguyen thuc tb chuc va thvc hi~n quySn Ivc nha nu6c. D6 la cac nguyen
t~c, quy dinh vS chinh thS, ban chfit va mvc dich cua nha nu6c, t~c, quy dinh vS chinh thS, ban chfit va mvc dich cua nha nu6c,
quySn Ivc nha nu6c, chu quySn nhan dan, chu quySn qu6c gia, dan quySn Ivc nha nu6c, chu quySn nhan dan, chu quySn qu6c gia, dan
t9c, v6 tb chuc va hoc;tt d9ng cua cac thiSt chs chinh tri, vs chinh t9c, v6 tb chuc va hoc;tt d9ng cua cac thiSt chs chinh tri, vs chinh
sach d6i n()i va d6i ngoc;ti ... sach d6i n()i va d6i ngoc;ti ...
Trong LHP v6i tu each la m()t nganh lu~t va m()t b() mon khoa Trong LHP v6i tu each la m()t nganh lu~t va m()t b() mon khoa
hQc phap 1i chuyen nganh, khai ni~m chinh tri ccln duqc xem xet hQc phap 1i chuyen nganh, khai ni~m chinh tri ccln duqc xem xet
chu ySu du6i g6c d9 phap lu~t, c6 tinh dSn vi tri, vai tro, gia tri chu ySu du6i g6c d9 phap lu~t, c6 tinh dSn vi tri, vai tro, gia tri
phap H d~c bi~t cua hiSn phap d6i vai vi~c quy dinh va diSu chinh phap H d~c bi~t cua hiSn phap d6i vai vi~c quy dinh va diSu chinh
cac vfin dS trQng ySu cua chS d9 chinh tri. Theo d6, c6 thS hiSu cac vfin dS trQng ySu cua chS d9 chinh tri. Theo d6, c6 thS hiSu
khai ni~m chS d9 chinh tri du6i g6c d9 LHP nhu sau: Chi a(J chinh khai ni~m chS d9 chinh tri du6i g6c d9 LHP nhu sau: Chi a(J chinh
trt la tdng thd cac nguyen t&c, quy phqm cita lutjt hidn phap (bao trt la tdng thd cac nguyen t&c, quy phqm cita lutjt hidn phap (bao
gdm cac nguyen t&c, quy ph(lm hiin atnh va cac nguyen t&c, quy gdm cac nguyen t&c, quy ph(lm hiin atnh va cac nguyen t&c, quy
ph(lm phap lutjt thd hi?n trong cac ngudn khac cita lutjt hidn phap) ph(lm phap lutjt thd hi?n trong cac ngudn khac cita lutjt hidn phap)
ad xac ltjp va aidu chinh cac vdn ad vd chinh thd va chit quydn ad xac ltjp va aidu chinh cac vdn ad vd chinh thd va chit quydn
qu6c gia, vd ban chdt VCt ml:fC afch cita nha nuac, vJ trJ chuc VCt qu6c gia, vd ban chdt VCt ml:fC afch cita nha nuac, vJ trJ chuc VCt
thl!c hi?n quydn ll!c nha nubc va quydn ll!c nhdn dan, vd t6 chuc thl!c hi?n quydn ll!c nha nubc va quydn ll!c nhdn dan, vd t6 chuc
va hoqt a(Jng cita h? th6ng chinh trt va chinh sach a6i n(Ji, a6i va hoqt a(Jng cita h? th6ng chinh trt va chinh sach a6i n(Ji, a6i
ngo(li cita nubc C()ng hoa xa h()i chit nghza Vi?t Nam. ngo(li cita nubc C()ng hoa xa h()i chit nghza Vi?t Nam.
1
Khai ni~m thS ch~ duqc hiSu theo hai nghla n)ng va h(fp. d day khai ni~m thS ch~ 1
Khai ni~m thS ch~ duqc hiSu theo hai nghla n)ng va h(fp. d day khai ni~m thS ch~
duqc dung theo nghla hvP dS ap dvng vao ITnh vvc chinh tri. duqc dung theo nghla hvP dS ap dvng vao ITnh vvc chinh tri.

Do tinh chfit va tftm quan trQng d~c bi~t cua chS d9 chinh tri dbi Do tinh chfit va tftm quan trQng d~c bi~t cua chS d9 chinh tri dbi
v6i Sl)' phat triSn cua xa h()i, cho nen trong hiSn phap cua nu6c ta v6i Sl)' phat triSn cua xa h()i, cho nen trong hiSn phap cua nu6c ta
cling nhu trong hiSn phap nhiSu nu6c, chS d() chinh tri thuemg duqc cling nhu trong hiSn phap nhiSu nu6c, chS d() chinh tri thuemg duqc
ghi nh~n trong chuang dftu v6i vi tri la chS dinh phap li ca ban, chi ghi nh~n trong chuang dftu v6i vi tri la chS dinh phap li ca ban, chi
phbi n()i dung cua cac chS dinh khac cua hiSn phap. Trong lich su phbi n()i dung cua cac chS dinh khac cua hiSn phap. Trong lich su
l~p hiSn Vi~t Nam, chS dinh vS chS d9 chinh tri da trai qua m()t sb l~p hiSn Vi~t Nam, chS dinh vS chS d9 chinh tri da trai qua m()t sb
giai do~n phat triSn quan trQng, trong do giai do~n sau la sv kS thira giai do~n phat triSn quan trQng, trong do giai do~n sau la sv kS thira
va phat trisn cua giai do~n tru&c a muc cao hon, hoan thi~n han. va phat trisn cua giai do~n tru&c a muc cao hon, hoan thi~n han.
Trong HiSn phap nam 2013, cac quy dinh va nguyen t~c chinh tri Trong HiSn phap nam 2013, cac quy dinh va nguyen t~c chinh tri
CO' ban vS chS d9 chinh tri da th€ hi~n m()t each dfiy du va toan di~n, CO' ban vS chS d9 chinh tri da th€ hi~n m()t each dfiy du va toan di~n,
t~o ra ca sa phap li vfing ch~c cho vi~c thiSt l~p, cling cb va bao v~ t~o ra ca sa phap li vfing ch~c cho vi~c thiSt l~p, cling cb va bao v~
chS d9 chinh tri cua nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam. Cac quy chS d9 chinh tri cua nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam. Cac quy
dinh va nguyen t~c trong chuang ChS d9 chinh tri la CO' sa, nSn tang dinh va nguyen t~c trong chuang ChS d9 chinh tri la CO' sa, nSn tang
chinh tri cua cac chuang vS Qubc h()i, Chu tich nu6c, Chinh phu, chinh tri cua cac chuang vS Qubc h()i, Chu tich nu6c, Chinh phu,
TAND va VKSND, Chinh quySn dia phuang ... TAND va VKSND, Chinh quySn dia phuang ...
2. cHiNH THE cuA NVdc c<)No HoA xA. HOI cHu 2. cHiNH THE cuA NVdc c<)No HoA xA. HOI cHu
NGHIA VI€:T NAM NGHIA VI€:T NAM
Chinh thS la m()t trong nhfrng vfin dS trQng ySu cua m()t qubc Chinh thS la m()t trong nhfrng vfin dS trQng ySu cua m()t qubc
gia. Chinh thS la mo hinh t6 chuc t6ng thS cua b9 may quySn h,rc gia. Chinh thS la mo hinh t6 chuc t6ng thS cua b9 may quySn h,rc
nha nu&c, ths hi~n each thuc t6 chuc quy6n h,rc nha nu&c, xac l~p nha nu&c, ths hi~n each thuc t6 chuc quy6n h,rc nha nu&c, xac l~p
cac mbi quan h~ CO' ban gifra cac CO' quan nha llUOC a trung uang; cac mbi quan h~ CO' ban gifra cac CO' quan nha llUOC a trung uang;
gifra trung uang v6i dia phuang va gifra nha nu6c v6i xa h()i va gifra trung uang v6i dia phuang va gifra nha nu6c v6i xa h()i va
nhan dan. Hinh thuc chinh thS con cho thfiy nhfrng vfin dS nhu nhan dan. Hinh thuc chinh thS con cho thfiy nhfrng vfin dS nhu
ngu6n gbc cua quy6n h,rc nha nu&c, vi tri, vai tro cua cac chu th€ ngu6n gbc cua quy6n h,rc nha nu&c, vi tri, vai tro cua cac chu th€
quy6n h,rc nha nu&c, muc d9 dan chu trong t6 chuc va thvc thi quy6n h,rc nha nu&c, muc d9 dan chu trong t6 chuc va thvc thi
quySn lvc nha nu6c. quySn lvc nha nu6c.
V 6i y nghia do, chinh thS la n()i dung luon duqc ghi nh~n V 6i y nghia do, chinh thS la n()i dung luon duqc ghi nh~n
trong hiSn phap cua m6i nu6c. Tuy co nhfrng khac bi~t nhfit dinh trong hiSn phap cua m6i nu6c. Tuy co nhfrng khac bi~t nhfit dinh
song nhin chung trong hiSn phap cua cac nu6c thuemg ghi nh~n song nhin chung trong hiSn phap cua cac nu6c thuemg ghi nh~n
hinh thuc chinh thS m()t each trang trQng trong m()t ho~c m()t sb hinh thuc chinh thS m()t each trang trQng trong m()t ho~c m()t sb
diSu khoan, sau do duqc cv th€ hoa trong h~ th6ng cac quy dinh vS diSu khoan, sau do duqc cv th€ hoa trong h~ th6ng cac quy dinh vS

ca cdu t6 chuc, chuc nang, nhi~m V\l, quySn h<;ln, tnich nhi~m cua ca cdu t6 chuc, chuc nang, nhi~m V\l, quySn h<;ln, tnich nhi~m cua
cac thiSt chS quySn l\fc nha nu6c (nhu nguyen thu qu6c gia, cac ca cac thiSt chS quySn l\fc nha nu6c (nhu nguyen thu qu6c gia, cac ca
quan l~p phap, hanh phap, tu phap), cac nguyen t~c t6 chuc, ho<;lt quan l~p phap, hanh phap, tu phap), cac nguyen t~c t6 chuc, ho<;lt
d()ng va cac m6i quan h~ gifra chung. d()ng va cac m6i quan h~ gifra chung.
Tru6c Cach m<;lng thang Tam nam 1945, Vi~t Nam la m()t Tru6c Cach m<;lng thang Tam nam 1945, Vi~t Nam la m()t
nu6c phong kiSn va sau d6la m()t nu6c thu()c dia nfra phong kiSn, nu6c phong kiSn va sau d6la m()t nu6c thu()c dia nfra phong kiSn,
hinh thuc chinh th~ cua cac nha nuac dsu Ia chinh th~ quan chu hinh thuc chinh th~ cua cac nha nuac dsu Ia chinh th~ quan chu
chuyen ch€, b9 may cai tri duqc thist I~p theo mo hinh trisu dinh chuyen ch€, b9 may cai tri duqc thist I~p theo mo hinh trisu dinh
phong kiSn, quySn l\fc t~p trung trong tay nha vua (chua) va gia phong kiSn, quySn l\fc t~p trung trong tay nha vua (chua) va gia
dinh hoang t()c, cung v6i h~ th6ng quan l<;li phan chia theo d~ng dinh hoang t()c, cung v6i h~ th6ng quan l<;li phan chia theo d~ng
cdp rdt phuc t~p. Nhan dan khong duqc huang cac quySn t\1 do, cdp rdt phuc t~p. Nhan dan khong duqc huang cac quySn t\1 do,
dan chu, khong duqc tham gia vao qua trinh t6 chuc va thtyc thi dan chu, khong duqc tham gia vao qua trinh t6 chuc va thtyc thi
quySn l\fc nha nu6c. quySn l\fc nha nu6c.
Cach m~ng thang Tam thanh cong da xoa bo chS d() phong kiSn, Cach m~ng thang Tam thanh cong da xoa bo chS d() phong kiSn,
thvc dan va chinh th~ quan chu, rna ra m()t thm d<;li m6i trong lich thvc dan va chinh th~ quan chu, rna ra m()t thm d<;li m6i trong lich
sir phat tri~n cua ddt nu6c va dan t()c Vi~t Nam. Ngay 02 thang 9 sir phat tri~n cua ddt nu6c va dan t()c Vi~t Nam. Ngay 02 thang 9
nam 1945, Chu tich H6 Chi Minh dQc Tuyen ngon d()c l~p, khai nam 1945, Chu tich H6 Chi Minh dQc Tuyen ngon d()c l~p, khai
sinh ra nu6c Vi~t Nam dan chu c()ng hoa. Tu day, hinh thuc chinh sinh ra nu6c Vi~t Nam dan chu c()ng hoa. Tu day, hinh thuc chinh
th~ cua Nha nu6c Vi~t N am da co sv thay d6i hoan to an so v6i cac th~ cua Nha nu6c Vi~t N am da co sv thay d6i hoan to an so v6i cac
chinh th~ tru6c d6. V6i chinh th~ nay, quySn l\fc nhan dan da duqc chinh th~ tru6c d6. V6i chinh th~ nay, quySn l\fc nhan dan da duqc
dS cao, cac quySn con ngum, quySn t\f do dan chu cua nhan dan duqc dS cao, cac quySn con ngum, quySn t\f do dan chu cua nhan dan duqc
ton trQng va phat huy, vi~c t6 chuc va thvc thi quySn Ivc nha nu6c ton trQng va phat huy, vi~c t6 chuc va thvc thi quySn Ivc nha nu6c
duqc ti€n hanh theo cac phuang phap dan chu, nhan dan co diSu duqc ti€n hanh theo cac phuang phap dan chu, nhan dan co diSu
ki~n tham gia ngay cang dong dao vao cac cong vi~c cua nha nu6c. ki~n tham gia ngay cang dong dao vao cac cong vi~c cua nha nu6c.
N gay 08 thang 9 nam 1945, chi m()t tu~n sau khi tuyen b6 d()c N gay 08 thang 9 nam 1945, chi m()t tu~n sau khi tuyen b6 d()c
l~p, Chu tich H6 Chi Minh da ki S~c l~nh s6 14 quySt dinh T6ng l~p, Chu tich H6 Chi Minh da ki S~c l~nh s6 14 quySt dinh T6ng
tuy~n cir tren ph<;lm vi toan qu6c d~ b~u ra Qu6c h()i va ngay 06 tuy~n cir tren ph<;lm vi toan qu6c d~ b~u ra Qu6c h()i va ngay 06
thang 01 nam 1946, CUQC T6ng tuy~n Clr da duqc tiSn hanh va thang 01 nam 1946, CUQC T6ng tuy~n Clr da duqc tiSn hanh va
thanh cong t6t dvP tren ph<;lm vi ca nu6c. 1 Day la sv ki~n co y thanh cong t6t dvP tren ph<;lm vi ca nu6c. 1 Day la sv ki~n co y
ngma hst sue quan trQng, danh dfiu vi~c xac I~p tren thvc t€ ch€ d9 ngma hst sue quan trQng, danh dfiu vi~c xac I~p tren thvc t€ ch€ d9
1
Da hAu duqc 333 d~i bi~u Qu6c h()i, trong d6 c6 152 d~i bi~u a B~c B9, 108 d~i 1
Da hAu duqc 333 d~i bi~u Qu6c h()i, trong d6 c6 152 d~i bi~u a B~c B9, 108 d~i
bi~u a Trung B9 va 73 d~i bi~u aNam B(). bi~u a Trung B9 va 73 d~i bi~u aNam B().

chinh tri m6i, dan chu, hqp phap v6i ch~ d9 bftu cir ph6 thong, dftu chinh tri m6i, dan chu, hqp phap v6i ch~ d9 bftu cir ph6 thong, dftu
phi~u va trgc ti~p. phi~u va trgc ti~p.
Ngay 09 thang 11 nam 1946, ban Hi~n phap dftu tien cua nu6c Ngay 09 thang 11 nam 1946, ban Hi~n phap dftu tien cua nu6c
ta da duqc thong qua. Chuong I cua Hi~n phap nam 1946 c6 tieu ta da duqc thong qua. Chuong I cua Hi~n phap nam 1946 c6 tieu
dS la Chinh thd, g6m 3 diSu. DiSu 1 ghi nh~n m()t each trang dS la Chinh thd, g6m 3 diSu. DiSu 1 ghi nh~n m()t each trang
trQng: "Nuac Vi¢t Nam la m(Jt nuac dan chit c(Jng hoa. Tdt ca trQng: "Nuac Vi¢t Nam la m(Jt nuac dan chit c(Jng hoa. Tdt ca
quyJn binh trong nuac la cita toan thd nhan dan Vi¢t Nam, khong quyJn binh trong nuac la cita toan thd nhan dan Vi¢t Nam, khong
phan bi¢t noi gidng, gai trai, giau ngheo, giai cdp, ton giao ". phan bi¢t noi gidng, gai trai, giau ngheo, giai cdp, ton giao ".
DiSu 2 kh~ng dinh: "Ddt nuac Vi¢t Nam la m(Jt khdi thdng nhdt DiSu 2 kh~ng dinh: "Ddt nuac Vi¢t Nam la m(Jt khdi thdng nhdt
Trung Nam B&c khong thd phan chia". DiSu 3 quy dinh vS Qu6c Trung Nam B&c khong thd phan chia". DiSu 3 quy dinh vS Qu6c
ki, Qu6c cava Thu do. T~i M1;1c C Chuong II Hi~n phap c6 5 diSu ki, Qu6c cava Thu do. T~i M1;1c C Chuong II Hi~n phap c6 5 diSu
quy dinh vS ch~ d9 bftu cir, quySn bftu cir, fulg cir, bai mi€n va quy dinh vS ch~ d9 bftu cir, quySn bftu cir, fulg cir, bai mi€n va
quySn phuc quy~t cua cong dan. Trong cac chuang ti~p theo, Hi~n quySn phuc quy~t cua cong dan. Trong cac chuang ti~p theo, Hi~n
phap c6 cac quy dinh C\1 th~ vS tinh chfit, vi tri, chuc nang, nhi9m phap c6 cac quy dinh C\1 th~ vS tinh chfit, vi tri, chuc nang, nhi9m
V\1, quysn h~n, ch~ d9 va nguyen t~c t6 chuc ho~t d9ng cua cac V\1, quysn h~n, ch~ d9 va nguyen t~c t6 chuc ho~t d9ng cua cac
thi~t ch8 cua b9 may quysn hrc nha nu6c. thi~t ch8 cua b9 may quysn hrc nha nu6c.
Can cu vao cac quy dinh cua Hi~n phap nam 1946 va tht;rc ti€n Can cu vao cac quy dinh cua Hi~n phap nam 1946 va tht;rc ti€n
t6 chuc va thvc hi9n quysn lvc nha nu6c trong thai ki nay thi t6 chuc va thvc hi9n quysn lvc nha nu6c trong thai ki nay thi
chinh th~ cua nu6c Vi9t Nam dan chu c()ng hoa la chinh th~ c()ng chinh th~ cua nu6c Vi9t Nam dan chu c()ng hoa la chinh th~ c()ng
hoa dan chu nhan dan. Chinh th~ cua nu6c ta c6 nhfrng net tuong hoa dan chu nhan dan. Chinh th~ cua nu6c ta c6 nhfrng net tuong
d6ng v6i chinh th~ c()ng hoa dan chu duqc ap dl;lng a m()t s6 qu6c d6ng v6i chinh th~ c()ng hoa dan chu duqc ap dl;lng a m()t s6 qu6c
gia tren th~ gi6i, d6ng thai cling c6 nhfrng di~m khac bi9t va sang gia tren th~ gi6i, d6ng thai cling c6 nhfrng di~m khac bi9t va sang
t~o nh~m ap d\lng phu hqp v6i diSu ki9n cua Vi9t Nam, th~ hi9n a t~o nh~m ap d\lng phu hqp v6i diSu ki9n cua Vi9t Nam, th~ hi9n a
m()t s6 di~m ca ban sau: m()t s6 di~m ca ban sau:
- Nghi vi9n nhan dan: Nghi vi9n nhan dan la ca quan duy nhfit - Nghi vi9n nhan dan: Nghi vi9n nhan dan la ca quan duy nhfit
c6 quySn l~p phap va c6 quySn quy~t dinh nhfing vfin dS chung c6 quySn l~p phap va c6 quySn quy~t dinh nhfing vfin dS chung
cua toan qu6c, bi~u quy~t ngan sach. . . Khac v6i chinh th~ cua cua toan qu6c, bi~u quy~t ngan sach. . . Khac v6i chinh th~ cua
nhiSu nu6c, N ghi vi9n nhan dan anu6c ta la ca quan c6 quySn cao nhiSu nu6c, N ghi vi9n nhan dan anu6c ta la ca quan c6 quySn cao
nhfit cua nu6c Vi9t Nam dan chu c()ng hoa (DiSu 22), Nghi vi9n nhfit cua nu6c Vi9t Nam dan chu c()ng hoa (DiSu 22), Nghi vi9n
chi c6 m()t vi9n va vi9c bftu cir nghi vien do cong dan Vi9t Nam chi c6 m()t vi9n va vi9c bftu cir nghi vien do cong dan Vi9t Nam
(toan th~ cu tri trong toan qu6c) bftu ra (DiSu 24); (toan th~ cu tri trong toan qu6c) bftu ra (DiSu 24);

- Chu tjch nu6c: Chu tjch nu6c vua la nguai dtrng dftu Nha - Chu tjch nu6c: Chu tjch nu6c vua la nguai dtrng dftu Nha
nu6c, vua la nguai dtrng dftu Chinh phu. Chu tjch nu6c c6 quyen nu6c, vua la nguai dtrng dftu Chinh phu. Chu tjch nu6c c6 quyen
h~n r~t 16n, tuong tg nhu quyen h~n cua t6ng th6ng trong m<)t s6 h~n r~t 16n, tuong tg nhu quyen h~n cua t6ng th6ng trong m<)t s6
nu6c c6 chinh th6 c<)ng hoa t6ng th6ng. Nhung khac v6i chinh th6 nu6c c6 chinh th6 c<)ng hoa t6ng th6ng. Nhung khac v6i chinh th6
c<)ng hoa t6ng th6ng a m<)t s6 nu6c, Chu tjch nu6c Vi~t Nam dan c<)ng hoa t6ng th6ng a m<)t s6 nu6c, Chu tjch nu6c Vi~t Nam dan
chu c<)ng hoa khong do nhan dan tn,rc ti6p bftu ra rna do N ghi vi~n chu c<)ng hoa khong do nhan dan tn,rc ti6p bftu ra rna do N ghi vi~n
nhan dan bftu (DiSu 45), phai la nghi vien va khong phai chiu m<)t nhan dan bftu (DiSu 45), phai la nghi vien va khong phai chiu m<)t
trach nhi~m nao ngoai t<)i phan qu6c (Dieu 51). Khac v6i chinh trach nhi~m nao ngoai t<)i phan qu6c (Dieu 51). Khac v6i chinh
th6 c<)ng hoa d~i nghi cua m<)t s6 nu6c, Chu tjch nu6c Vi~t N am th6 c<)ng hoa d~i nghi cua m<)t s6 nu6c, Chu tjch nu6c Vi~t N am
dan chu c<)ng hoa la nguai dtrng dftu b<) may hanh phap; dan chu c<)ng hoa la nguai dtrng dftu b<) may hanh phap;
- Chinh phu - Ca quan hanh chinh nha nu6c cao nh~t toan - Chinh phu - Ca quan hanh chinh nha nu6c cao nh~t toan
qu6c. Chinh phu g6m c6 Chu tjch nu6c, Ph6 Chu tjch nu6c va n<)i qu6c. Chinh phu g6m c6 Chu tjch nu6c, Ph6 Chu tjch nu6c va n<)i
cac. Khac v6i chinh th6 c<)ng hoa a m<)t s6 nu6c, toan th6 n<)i cac cac. Khac v6i chinh th6 c<)ng hoa a m<)t s6 nu6c, toan th6 n<)i cac
khong phai chju lien d6i trach nhi~m ve hanh vi cua m<)t b<) khong phai chju lien d6i trach nhi~m ve hanh vi cua m<)t b<)
tru&ng (Dieu 54); tru&ng (Dieu 54);
- H~ th6ng CO' quan tu phap g6m c6: Toa an t6i cao, cac toa an - H~ th6ng CO' quan tu phap g6m c6: Toa an t6i cao, cac toa an
phuc thftm, cac toa an d~ nhi c~p va SO' c~p. Cac nguyen tile CO' ban phuc thftm, cac toa an d~ nhi c~p va SO' c~p. Cac nguyen tile CO' ban
vs t6 chuc va ho~t d9ng cua to a an da duqc xac l~p: nguyen tic vs t6 chuc va ho~t d9ng cua to a an da duqc xac l~p: nguyen tic
thftm phan chi tuan theo phap lu~t (DiSu 69); nguyen tile xet xu thftm phan chi tuan theo phap lu~t (DiSu 69); nguyen tile xet xu
cong khai, hi cao duqc quySn bao chua (DiSu 67); nguyen tic cong khai, hi cao duqc quySn bao chua (DiSu 67); nguyen tic
duqc dung ti6ng n6i cua dan t<)c minh tru6c toa an (DiSu 66); duqc dung ti6ng n6i cua dan t<)c minh tru6c toa an (DiSu 66);
- Chinh quySn dia phuang. Theo quy dinh cua HiSn phap nam - Chinh quySn dia phuang. Theo quy dinh cua HiSn phap nam
1946, HDND chi c6 hai c~p la tinh (thanh ph6) va xa (thi xa), con 1946, HDND chi c6 hai c~p la tinh (thanh ph6) va xa (thi xa), con
uy ban hanh chinh thi c6 3 c~p la tinh (thanh ph6), huy~n va xa uy ban hanh chinh thi c6 3 c~p la tinh (thanh ph6), huy~n va xa
(thi xa). (thi xa).
VS m6i quan h~ gifra cac CO' quan l~p phap, hanh phap vatu VS m6i quan h~ gifra cac CO' quan l~p phap, hanh phap vatu
phap, chinh th6 Vi~t N am dan chu c<)ng hoa cling c6 nhfrng diSm phap, chinh th6 Vi~t N am dan chu c<)ng hoa cling c6 nhfrng diSm
rieng, d6 la khong c6 Sl)' phan chia, phan l~p quySn lvc nhu mo hinh rieng, d6 la khong c6 Sl)' phan chia, phan l~p quySn lvc nhu mo hinh
nha nu6c trong chinh thS c<)ng hoa t6ng th6ng hay c<)ng hoa d~i nha nu6c trong chinh thS c<)ng hoa t6ng th6ng hay c<)ng hoa d~i
nghi a m<)t s6 nu6c. d nu6c ta, t~t ca quySn lvc nha nu6c thu<)c vS nghi a m<)t s6 nu6c. d nu6c ta, t~t ca quySn lvc nha nu6c thu<)c vS
nhan dan, cac CO' quan l~p phap, hanh phap vatu phap dUQ'C trao nhan dan, cac CO' quan l~p phap, hanh phap vatu phap dUQ'C trao
quySn lvc dS thgc thi cong V\1 tren CO' sa bao dam quySn lvc nhan dan. quySn lvc dS thgc thi cong V\1 tren CO' sa bao dam quySn lvc nhan dan.

Nhu v~y, theo Hi€n phap nam 1946, chinh thS cua nu6c Vi~t Nam Nhu v~y, theo Hi€n phap nam 1946, chinh thS cua nu6c Vi~t Nam
dan chu c<)ng hoa 1a chinh thd c(Jng hoa dan chit nhan dan, c6 dan chu c<)ng hoa 1a chinh thd c(Jng hoa dan chit nhan dan, c6
nhftng net tuong dbng v6i chinh thS c<)ng hoa dan chu n6i chung nhftng net tuong dbng v6i chinh thS c<)ng hoa dan chu n6i chung
nhung cling c6 nhftng d~c trung rieng. Trong chinh thS c<)ng hoa nhung cling c6 nhftng d~c trung rieng. Trong chinh thS c<)ng hoa
dan chu nhan dan Vi~t Nam, t~t ca quy~n 1-gc nha nu6c thu<)c v~ dan chu nhan dan Vi~t Nam, t~t ca quy~n 1-gc nha nu6c thu<)c v~
nhan dan; vi~c t6 chtrc va th-gc hi~n quy~n 1-gc nha nu6c duqc ti€n nhan dan; vi~c t6 chtrc va th-gc hi~n quy~n 1-gc nha nu6c duqc ti€n
hanh theo phuong phap dan chu, cong khai; ch€ d<) bfiu cir 1a ph6 hanh theo phuong phap dan chu, cong khai; ch€ d<) bfiu cir 1a ph6
thong dfiu phi€u; bo phi€u tv do, trvc ti€p va kin. thong dfiu phi€u; bo phi€u tv do, trvc ti€p va kin.
K€ thua nhftng quy dinh cua Hi€n phap nam 1946, Hi€n phap K€ thua nhftng quy dinh cua Hi€n phap nam 1946, Hi€n phap
nam 1959 ti€p tvc kh~ng djnh tinh chftt cua chinh th€ cua nu6c nam 1959 ti€p tvc kh~ng djnh tinh chftt cua chinh th€ cua nu6c
Vi~t Nam dan chu c<)ng hoa, dbng thai da c6 nhfmg b6 sung va Vi~t Nam dan chu c<)ng hoa, dbng thai da c6 nhfmg b6 sung va
phat tri€n m6i nhu: cling v6i vi~c quy dinh t~t ca quy~n 1-gc nha phat tri€n m6i nhu: cling v6i vi~c quy dinh t~t ca quy~n 1-gc nha
nu6c thu<)c v~ nhan dan, Hi€n phap con quy dinh phuong thtrc: nu6c thu<)c v~ nhan dan, Hi€n phap con quy dinh phuong thtrc:
{(Nhan dan sir d1:1ng quyJn hrc cita minh thong qua QuJc h(Ji va h(Ji {(Nhan dan sir d1:1ng quyJn hrc cita minh thong qua QuJc h(Ji va h(Ji
a6ng nhan dan ... " (Di~u 4); cac nguyen t~c bfiu cir d~i bi€u Qubc a6ng nhan dan ... " (Di~u 4); cac nguyen t~c bfiu cir d~i bi€u Qubc
h<)i va d~i biSu HDND da duqc ghi nh~n ro va dfiy du hon: "Vi¢c h<)i va d~i biSu HDND da duqc ghi nh~n ro va dfiy du hon: "Vi¢c
tuydn cu tlc;ti bidu Qu6c h(Ji va tlc;li bidu h(Ji a6ng nhan dan cac cdp tuydn cu tlc;ti bidu Qu6c h(Ji va tlc;li bidu h(Ji a6ng nhan dan cac cdp
aJu tiin hanh thea nguyen tJc ph6 thong, binh a!ing, trl!C tidp Va bo aJu tiin hanh thea nguyen tJc ph6 thong, binh a!ing, trl!C tidp Va bo
phiiu kin" (Bi~u 5); quy dinh v~ mbi quan h~ gifra cac ca quan nha phiiu kin" (Bi~u 5); quy dinh v~ mbi quan h~ gifra cac ca quan nha
nu6c va nhan dan: "Tdt ca cac CO' quan nha nuac aJu phai dl!a vao nu6c va nhan dan: "Tdt ca cac CO' quan nha nuac aJu phai dl!a vao
nhan dan, lien h? chi;it che vai nhan dan, !ling nghe y kiin va chtu nhan dan, lien h? chi;it che vai nhan dan, !ling nghe y kiin va chtu
Sl! !ddm so at cita nhan dan" (Di~u 6) ... Sl! !ddm so at cita nhan dan" (Di~u 6) ...
v~ cac thi€t ch€ cua b<) may nha nu6c, HiSn phap nam 1959 da v~ cac thi€t ch€ cua b<) may nha nu6c, HiSn phap nam 1959 da
c6 m<)t sb sua d6i, b6 sung m6i: Qubc h<)i 1a ca quan quy~n 1-gc nha c6 m<)t sb sua d6i, b6 sung m6i: Qubc h<)i 1a ca quan quy~n 1-gc nha
nu6c cao nhftt, 1a ca quan duy nhftt c6 quy~n l~p phap. Trong ca nu6c cao nhftt, 1a ca quan duy nhftt c6 quy~n l~p phap. Trong ca
c~u cua Qubc h<)i c6 UBTVQH va cac uy ban; quy~n h~n cua Qubc c~u cua Qubc h<)i c6 UBTVQH va cac uy ban; quy~n h~n cua Qubc
h()i duqc rna r<)ng va duqc quy dinh C\1 thS (Di~u 50). Chu tjch h()i duqc rna r<)ng va duqc quy dinh C\1 thS (Di~u 50). Chu tjch
nu6c 1a nguai thay m~t cho nu6c Vi~t Nam dan chu c<)ng hoa v~ nu6c 1a nguai thay m~t cho nu6c Vi~t Nam dan chu c<)ng hoa v~
m~t dbi n<)i va dbi ngo~i. Chu tjch nu6c vfin do Qubc h<)i bfiu m~t dbi n<)i va dbi ngo~i. Chu tjch nu6c vfin do Qubc h<)i bfiu
nhung khong nhftt thi€t phai 1a d~i biSu Qubc h()i. Tuy khong con 1a nhung khong nhftt thi€t phai 1a d~i biSu Qubc h()i. Tuy khong con 1a
nguai dtrng dfiu ca quan hanh phap va quy~n h~n c6 h~n chS hon so nguai dtrng dfiu ca quan hanh phap va quy~n h~n c6 h~n chS hon so

CHUONG IV- CHE DO CHINH TRJ CHUONG IV- CHE DO CHINH TRJ
v6i thai ki tru6c nhung khi xet th~y cftn thi~t Chu tich nu6c vfin c6 v6i thai ki tru6c nhung khi xet th~y cftn thi~t Chu tich nu6c vfin c6
quySn tham d\1' va chu to~ cac phien hQp cua H()i d6ng Chinh phu. quySn tham d\1' va chu to~ cac phien hQp cua H()i d6ng Chinh phu.
H()i d6ng Chinh phu la CO' quan chftp hanh cua Qubc h()i va la CO' H()i d6ng Chinh phu la CO' quan chftp hanh cua Qubc h()i va la CO'
quan hanh chinh cao nhftt. Trong h~ thbng ca quan tu phap, ben quan hanh chinh cao nhftt. Trong h~ thbng ca quan tu phap, ben
c~nh h~ thbng TAND, VKSND da hinh thanh m()t h~ thbng d()c l~p. c~nh h~ thbng TAND, VKSND da hinh thanh m()t h~ thbng d()c l~p.
TANDTC va VKSNDTC chiu trach nhi~m va bao cao cong tac TANDTC va VKSNDTC chiu trach nhi~m va bao cao cong tac
tru6c Qubc h()i va UBTVQH. tru6c Qubc h()i va UBTVQH.
D~n Hi~n phap nam 1980, nhfing v~n dS chung vS chinh thS D~n Hi~n phap nam 1980, nhfing v~n dS chung vS chinh thS
cua nu6c ta duqc quy dinh t~i Chuang I v6i tieu dS "Nuac Cl)ng cua nu6c ta duqc quy dinh t~i Chuang I v6i tieu dS "Nuac Cl)ng
hoa xli hl)i chit nghfa Vi?t Nam - Chi ill) chinh trt ". Cach thS hi~n hoa xli hl)i chit nghfa Vi?t Nam - Chi ill) chinh trt ". Cach thS hi~n
cua Hi~n phap da g~n nhfing v~n dS vS chinh thS v6i ch~ d() chinh cua Hi~n phap da g~n nhfing v~n dS vS chinh thS v6i ch~ d() chinh
tri dS xac l~p CO' sa phap H dfty du va toan di~n han vS chinh thS, tri dS xac l~p CO' sa phap H dfty du va toan di~n han vS chinh thS,
vs vi tri, vai tro va cac mbi quan h~ cua cac thi~t ch~ trong h~ vs vi tri, vai tro va cac mbi quan h~ cua cac thi~t ch~ trong h~
thbng chinh tri, phu hqp v6i yeu cftu xay d\l'llg nha nu6c XHCN thbng chinh tri, phu hqp v6i yeu cftu xay d\l'llg nha nu6c XHCN
tren ph~m vi ca nu6c. N()i ham cua khai ni~m chinh thS nu6c ta da tren ph~m vi ca nu6c. N()i ham cua khai ni~m chinh thS nu6c ta da
c6 SlJ thay d6i vS ch~t va duqc b6 sung nhfrng n()i dung m6i. VS c6 SlJ thay d6i vS ch~t va duqc b6 sung nhfrng n()i dung m6i. VS
tinh ch~t, d6 la chinh thS Cl)ng hoa XHCN, m()t chinh thS dS cao tinh ch~t, d6 la chinh thS Cl)ng hoa XHCN, m()t chinh thS dS cao
quySn llJc nhan dan, rna r()ng dan chu, phat huy quySn lam chu quySn llJc nhan dan, rna r()ng dan chu, phat huy quySn lam chu
cua nhan dan va vai tro cua cac t6 chuc chinh tri - xa h()i, du6i sv cua nhan dan va vai tro cua cac t6 chuc chinh tri - xa h()i, du6i sv
lanh d~o cua Dang trong vi~c t6 chuc va thvc thi quySn llJc nha lanh d~o cua Dang trong vi~c t6 chuc va thvc thi quySn llJc nha
nu6c XHCN. Theo quy dinh cua Hi~n phap nam 1980, vi tri, tinh nu6c XHCN. Theo quy dinh cua Hi~n phap nam 1980, vi tri, tinh
ch~t va mbi quan h~ gifra cac CO' C~U 16n CUa b() may nha nu6c CO ch~t va mbi quan h~ gifra cac CO' C~U 16n CUa b() may nha nu6c CO
nhfing diSm m6i dang chu y: Qubc h()i la ca quan d~i biSu cao nhfing diSm m6i dang chu y: Qubc h()i la ca quan d~i biSu cao
nh~t cua nhan dan, ca quan quySn llJc nha nu6c cao nh~t; Qubc nh~t cua nhan dan, ca quan quySn llJc nha nu6c cao nh~t; Qubc
h()i c6 quySn giam sat tbi cao dbi v6i toan b() ho~t d()ng cua Nha h()i c6 quySn giam sat tbi cao dbi v6i toan b() ho~t d()ng cua Nha
nu6c. H()i d6ng Nha nu6c c6 hai vai tro: la ca quan cao nh~t ho~t nu6c. H()i d6ng Nha nu6c c6 hai vai tro: la ca quan cao nh~t ho~t
d()ng thuang xuyen cua Qubc h()i va la Chu tich t~p thS cua nu6c d()ng thuang xuyen cua Qubc h()i va la Chu tich t~p thS cua nu6c
C()ng hoa XHCN Vi~t Nam. H()i d6ng B() tru&ng la ca quan chftp C()ng hoa XHCN Vi~t Nam. H()i d6ng B() tru&ng la ca quan chftp
hanh va hanh chinh nha nu6c cao nh~t cua Qubc h()i; Chu tich hanh va hanh chinh nha nu6c cao nh~t cua Qubc h()i; Chu tich
T 6ng cong doan lao d()ng Vi~t N am c6 quySn tham d\1' h()i nghi T 6ng cong doan lao d()ng Vi~t N am c6 quySn tham d\1' h()i nghi
H()i d6ng B() tru&ng. H()i d6ng B() tru&ng.

Theo quy ·dinh clia Hi~n phap nam 1992 va nhfrng sua dbi, b6 Theo quy ·dinh clia Hi~n phap nam 1992 va nhfrng sua dbi, b6
sung nam 2001, chinh thS clia nu6c C{)ng hoa XHCN Vi~t Nam sung nam 2001, chinh thS clia nu6c C{)ng hoa XHCN Vi~t Nam
ti~p 4Ic duqc cling c6 va c6 nhfrng phat triSn m6i. Nha nu6c C{)ng ti~p 4Ic duqc cling c6 va c6 nhfrng phat triSn m6i. Nha nu6c C{)ng
hoa XHCN Vi~t Nam la nha nu6c phap quy€n XHCN clia nhan hoa XHCN Vi~t Nam la nha nu6c phap quy€n XHCN clia nhan
dan, do nhan dan, vi nhan dan. QuySn l\fc nha nu6c la th6ng nhftt, dan, do nhan dan, vi nhan dan. QuySn l\fc nha nu6c la th6ng nhftt,
CO S\f phan cong Va ph6i hqp gifra cac C<J quan nha nu6c trong vi~c CO S\f phan cong Va ph6i hqp gifra cac C<J quan nha nu6c trong vi~c
th\fc hi~n cac quy€n l~p phap, hanh phap, tu phap. H{)i dbng Nha th\fc hi~n cac quy€n l~p phap, hanh phap, tu phap. H{)i dbng Nha
nu&c khong con tbn t~i, chtrc nang, nhi~m V\l va quysn h~n clia no nu&c khong con tbn t~i, chtrc nang, nhi~m V\l va quysn h~n clia no
duqc trao cho hai ca quan la Chu tich nu6c va UBTVQH. Tuang duqc trao cho hai ca quan la Chu tich nu6c va UBTVQH. Tuang
tlJ nhu quy dinh cua Hi~n phap nam 1946, Chu tich nu6c la nguai tlJ nhu quy dinh cua Hi~n phap nam 1946, Chu tich nu6c la nguai
dtrng d~u nha nu6c, thay m~t nu6c C{)ng hoa XHCN Vi~t Nam vS dtrng d~u nha nu6c, thay m~t nu6c C{)ng hoa XHCN Vi~t Nam vS
d6i n{)i va d6i ngo~i. Chu tich nu6c do Qu6c h()i b~u trong s6 cac d6i n{)i va d6i ngo~i. Chu tich nu6c do Qu6c h()i b~u trong s6 cac
d~i biSu Qu6c h{)i. Tuy nhien, theo quy dinh cua Hi~n phap nam d~i biSu Qu6c h{)i. Tuy nhien, theo quy dinh cua Hi~n phap nam
1992, quySn h~n clia Chli tich nu6c c6 h~n ch~ han so v6i quySn 1992, quySn h~n clia Chli tich nu6c c6 h~n ch~ han so v6i quySn
h(;tn cua Chu tich nu6c duqc quy dinh trong Hi~n phap nam 1946. h(;tn cua Chu tich nu6c duqc quy dinh trong Hi~n phap nam 1946.
vs hanh phap, H9i dbng B9 tru6ng duqc dbi thanh Chinh phu. vs hanh phap, H9i dbng B9 tru6ng duqc dbi thanh Chinh phu.
Chinh phu la ca quan chftp hanh clia Qu6c h{)i, ca quan hanh Chinh phu la ca quan chftp hanh clia Qu6c h{)i, ca quan hanh
chinh nha nu6c cao nhftt. Chinh phu chiu trach nhi~m tru6c Qu6c chinh nha nu6c cao nhftt. Chinh phu chiu trach nhi~m tru6c Qu6c
h{)i va bao cao cong tac tru6c Qu6c h{)i, UBTVQH va Chu tich h{)i va bao cao cong tac tru6c Qu6c h{)i, UBTVQH va Chu tich
nu6c. N goai Thu tu6ng, cac thanh vi en khac cua Chinh phu khong nu6c. N goai Thu tu6ng, cac thanh vi en khac cua Chinh phu khong
nhftt thi~t la d(;ti biSu Qu6c h{)i. Chu tich Uy ban trung uang M~t nhftt thi~t la d(;ti biSu Qu6c h{)i. Chu tich Uy ban trung uang M~t
tr~n T6 qu6c Vi~t Nam, Chli tich Tbng lien doan lao d{)ng Vi~t Nam tr~n T6 qu6c Vi~t Nam, Chli tich Tbng lien doan lao d{)ng Vi~t Nam
va nguai dtrng d~u cac doan ths nhan dan duqc mai tham d\f cac va nguai dtrng d~u cac doan ths nhan dan duqc mai tham d\f cac
phien hQp clia Chinh phu khi ban vS cac vftn dS c6 lien quan. v s phien hQp clia Chinh phu khi ban vS cac vftn dS c6 lien quan. v s
tu phap, h~ th6ng T AND va VKSND ti~p tl;lc duqc cling c6 va tu phap, h~ th6ng T AND va VKSND ti~p tl;lc duqc cling c6 va
phat triSn. Hi~n phap va cac lu~t vS t6 chuc toa an va vi~n kiSm phat triSn. Hi~n phap va cac lu~t vS t6 chuc toa an va vi~n kiSm
sat c6 nhiSu quy dinh m6i va C\1 thS dS bao dam hi~u qua ho(;tt sat c6 nhiSu quy dinh m6i va C\1 thS dS bao dam hi~u qua ho(;tt
d{)ng cua cac ca quan nay. Bbng thai, cac C(J quan b6 trq tu phap d{)ng cua cac ca quan nay. Bbng thai, cac C(J quan b6 trq tu phap
nhu lu~t su, cong chtrng, giam dinh tu phap. . . cung da hinh thanh, nhu lu~t su, cong chtrng, giam dinh tu phap. . . cung da hinh thanh,
gop ph~n tich C\fC vao qua trinh dan chu hoa cac ho(;tt d{)ng tu gop ph~n tich C\fC vao qua trinh dan chu hoa cac ho(;tt d{)ng tu
phap va bao dam phap ch~ XHCN. phap va bao dam phap ch~ XHCN.
138 GS. TS. Le Minh Tam 138 GS. TS. Le Minh Tam
Hi~n phap nam 2013 ti~p tl,lc k~ thira nhfrng quy dinh cua Hi~n Hi~n phap nam 2013 ti~p tl,lc k~ thira nhfrng quy dinh cua Hi~n
phap nam 1992, duqc sua dbi, b6 sung nam 2001 v~ ch~ d() chinh phap nam 1992, duqc sua dbi, b6 sung nam 2001 v~ ch~ d() chinh
tri, dbng thai da c6 sv phat tri~n va bb sung nhi~u quy dinh, trong tri, dbng thai da c6 sv phat tri~n va bb sung nhi~u quy dinh, trong
d6 c6 nhfmg di~m m6i chu y~u sau: d6 c6 nhfmg di~m m6i chu y~u sau:
- Ti~p tl,lc kh~ng dinh xuyen su6t, nh~t quan quan di~m "t~t ca - Ti~p tl,lc kh~ng dinh xuyen su6t, nh~t quan quan di~m "t~t ca
quy~n Ivc nha nu6c thu()c v~ nhan dan" nhung b6 sung m()t di~m quy~n Ivc nha nu6c thu()c v~ nhan dan" nhung b6 sung m()t di~m
m6i quan trQng la ((Nu&c C(Jng hoa xii h(Ji chit nghia Vi?t Nam do m6i quan trQng la ((Nu&c C(Jng hoa xii h(Ji chit nghia Vi?t Nam do
Nhan dan lam chit" (khoan 2 Di~u 2) d~ th~ hi~n ro vai tro quan Nhan dan lam chit" (khoan 2 Di~u 2) d~ th~ hi~n ro vai tro quan
trQng cua nhan dan trong m6i quan h~ v6i Nha nu6c; trQng cua nhan dan trong m6i quan h~ v6i Nha nu6c;
- Hi~n phap nam 2013 quy dinh: ((Nhdn dan thvc hi?n quyJn - Hi~n phap nam 2013 quy dinh: ((Nhdn dan thvc hi?n quyJn
lvc nha nu&c b&ng dan chit trvc tiJp" (Di~u 6), day la l~n d~u tien lvc nha nu&c b&ng dan chit trvc tiJp" (Di~u 6), day la l~n d~u tien
v~n d~ dan chu tf\}'c ti~p duqc quy dinh nhu m()t nguyen t~c hi~n v~n d~ dan chu tf\}'c ti~p duqc quy dinh nhu m()t nguyen t~c hi~n
dinh, kh~ng dinh tu tu6ng d~ cao quySn Ivc nhan dan trong chinh dinh, kh~ng dinh tu tu6ng d~ cao quySn Ivc nhan dan trong chinh
th~ cua nu6c ta; th~ cua nu6c ta;
- Hi~n phap nam 2013 da quy dinh ro han chuc nang, nhi~m - Hi~n phap nam 2013 da quy dinh ro han chuc nang, nhi~m
V\1, quy~n h~n Va m6i quan h~ gifia cac CO' quan trong bQ may nha V\1, quy~n h~n Va m6i quan h~ gifia cac CO' quan trong bQ may nha
nu6c atrung uang: Qu6c h()i, Chu tich nu6c, Chinh phu, TANDTC nu6c atrung uang: Qu6c h()i, Chu tich nu6c, Chinh phu, TANDTC
va VKSNDTC. L~n d~u tien Hi~n phap nam 2013 quy dinh Qu6c va VKSNDTC. L~n d~u tien Hi~n phap nam 2013 quy dinh Qu6c
h()i thvc hi~n quy~n l~p phap (Di~u 69); Chinh phu thvc hi~n h()i thvc hi~n quy~n l~p phap (Di~u 69); Chinh phu thvc hi~n
quy~n hanh phap (Di~u 94) va TANDTC thvc hi~n quy~n tu phap quy~n hanh phap (Di~u 94) va TANDTC thvc hi~n quy~n tu phap
(Di~u 102). (Di~u 102).
- Hi~n phap nam 2013 da thay dbi ten Chuang IX (HDND va - Hi~n phap nam 2013 da thay dbi ten Chuang IX (HDND va
UBND) cua Hi~n phap nam 1992 thanh Chuang Chinh quy~n dia UBND) cua Hi~n phap nam 1992 thanh Chuang Chinh quy~n dia
phuang d~ lam fO han tinh ch~t CUa h~ th6ng CO' quan cong quy~n phuang d~ lam fO han tinh ch~t CUa h~ th6ng CO' quan cong quy~n
a dia phuang trong m6i quan h~ v6i trung uang. Dbng thai, Hi~n a dia phuang trong m6i quan h~ v6i trung uang. Dbng thai, Hi~n
phap nam 2013 da c6 nhfmg quy dinh rna: (( Cdp chinh quyJn ata phap nam 2013 da c6 nhfmg quy dinh rna: (( Cdp chinh quyJn ata
phuang g6m co H(Ji a6ng nhan dan va Uy ban nhan dan ilu(J'c t6 phuang g6m co H(Ji a6ng nhan dan va Uy ban nhan dan ilu(J'c t6
chuc phit h(Jp v&i il(lc aidm nang than, ila tht, hili ilao, dan vt hanh chuc phit h(Jp v&i il(lc aidm nang than, ila tht, hili ilao, dan vt hanh
chinh - kinh tJ il(lc bi?t do lu{it iltnh" (Di~u 111) d~ t~o CO' sa cho chinh - kinh tJ il(lc bi?t do lu{it iltnh" (Di~u 111) d~ t~o CO' sa cho
vi~c xay d\fllg mo hinh chinh quy~n dia phuang a nu6c ta th6ng vi~c xay d\fllg mo hinh chinh quy~n dia phuang a nu6c ta th6ng
nh~t trong da d~ng, phat huy vai tro cua chinh quy~n dia phuang, nh~t trong da d~ng, phat huy vai tro cua chinh quy~n dia phuang,
I GS.TS. Le Minh Tam 139 I GS.TS. Le Minh Tam 139

i J i J
phat huy dan chu va quySn lam chu cua nhan dan trong chinh ths phat huy dan chu va quySn lam chu cua nhan dan trong chinh ths
nha nu&c phap quySn Vi~t Nam XHCN cua nhan dan, do nhan nha nu&c phap quySn Vi~t Nam XHCN cua nhan dan, do nhan
dan, vi nhan dan. dan, vi nhan dan.
3. BAN CHAT CUA NHA NU'dc CQNG HOA XA H(H 3. BAN CHAT CUA NHA NU'dc CQNG HOA XA H(H
CHU NGHIA VI:ST NAM CHU NGHIA VI:ST NAM
Ban chftt cua nha nu6c la vftn dS h~t sue quan trQng. Theo Chu Ban chftt cua nha nu6c la vftn dS h~t sue quan trQng. Theo Chu
tich H6 Chi Minh: "Tinh chdt Nha nuac la vdn ad CO' ban cita tich H6 Chi Minh: "Tinh chdt Nha nuac la vdn ad CO' ban cita
Hiin phap. D6 la vdn ad n(Ji dung giai cdp cita chinh quydn. Hiin phap. D6 la vdn ad n(Ji dung giai cdp cita chinh quydn.
Chinh quydn vd tay ai va ph¥C V¥ quydn h;i cita ai? Didu a6 quyit Chinh quydn vd tay ai va ph¥C V¥ quydn h;i cita ai? Didu a6 quyit
ajnh toan b9 n9i dung cita Hi in phap". 1 Cac hi~n phap nu&c ta dSu ajnh toan b9 n9i dung cita Hi in phap". 1 Cac hi~n phap nu&c ta dSu
c6 nhfmg diSu khoan dS xac dinh r5 ban chftt cua nha nu6c. Hi~n c6 nhfmg diSu khoan dS xac dinh r5 ban chftt cua nha nu6c. Hi~n
phap nam 1946 xac dinh: "Nuac Vi?t Nam la m(Jt nuac dan chit phap nam 1946 xac dinh: "Nuac Vi?t Nam la m(Jt nuac dan chit
c(Jng hoa. Tdt ca quyen binh trong nuac !a cita toan thd nhdn ddn c(Jng hoa. Tdt ca quyen binh trong nuac !a cita toan thd nhdn ddn
Vi?t Nam, kh6ng phdn bi?t noi gi6ng, giti trai, giau ngheo, giai cdp, Vi?t Nam, kh6ng phdn bi?t noi gi6ng, giti trai, giau ngheo, giai cdp,
ton giao" (DiSu 1). Quy dinh nay cua Hi~n phap da kh~ng dinh r5 ton giao" (DiSu 1). Quy dinh nay cua Hi~n phap da kh~ng dinh r5
ban chftt cua Nha nu&c ta la m<)t nha nu&c dan chu nhan dan, thS ban chftt cua Nha nu&c ta la m<)t nha nu&c dan chu nhan dan, thS
hi~n quySn h)'c nhan dan va phvc V\1 lqi ich cua nhan dan. Nha hi~n quySn h)'c nhan dan va phvc V\1 lqi ich cua nhan dan. Nha
nu&c Vi~t Nam dan chu c<)ng hoa biSu hi~n a sv k~t hqp hai hoa nu&c Vi~t Nam dan chu c<)ng hoa biSu hi~n a sv k~t hqp hai hoa
giua tinh giai cftp, tinh dan t<)c va tinh nhan dan: f)6 la nha nu6c giua tinh giai cftp, tinh dan t<)c va tinh nhan dan: f)6 la nha nu6c
do giai cftp cong nhan lanh d~o, dS cao tinh thftn doan k~t r<)ng rai do giai cftp cong nhan lanh d~o, dS cao tinh thftn doan k~t r<)ng rai
toan dan, dam bao cac quysn tv do dan chu va thvc hi~n chinh toan dan, dam bao cac quysn tv do dan chu va thvc hi~n chinh
quySn m~nh me va sang su6t cua nhan dan. Tinh chftt nay cua nha quySn m~nh me va sang su6t cua nhan dan. Tinh chftt nay cua nha
nu6c ti~p 4Ic duqc ghi nh~n va phat triSn trong cac hi~n phap sau d6. nu6c ti~p 4Ic duqc ghi nh~n va phat triSn trong cac hi~n phap sau d6.
Hi~n phap nam 1959 kh~ng dinh nu&c Vi~t Nam dan chu c<)ng Hi~n phap nam 1959 kh~ng dinh nu&c Vi~t Nam dan chu c<)ng
hoa la m<)t nu&c dan chu nhan dan (DiSu 2), m<)t nha nu&c th6ng hoa la m<)t nu&c dan chu nhan dan (DiSu 2), m<)t nha nu&c th6ng
nhftt gbm nhiSu dan t<)c (DiSu 3). Tftt ca quySn lvc trong nu6c nhftt gbm nhiSu dan t<)c (DiSu 3). Tftt ca quySn lvc trong nu6c
Vi~t Nam dan chu c<)ng hoa dSu thu<)c vS nhan dan. Nhan dan sir Vi~t Nam dan chu c<)ng hoa dSu thu<)c vS nhan dan. Nhan dan sir
dt;mg quySn lvc cua minh thong qua Qu6c h<)i va HDND cac cftp do dt;mg quySn lvc cua minh thong qua Qu6c h<)i va HDND cac cftp do
nhan dan bftu ra va chiu trach nhi~m tru&c nhan dan (DiSu 4). Tftt ca nhan dan bftu ra va chiu trach nhi~m tru&c nhan dan (DiSu 4). Tftt ca
1
H6 Chi Minh to(m tgp, t~p 9, Nxb. Chinh tri qu6c gia, 2009, tr. 586. 1
H6 Chi Minh to(m tgp, t~p 9, Nxb. Chinh tri qu6c gia, 2009, tr. 586.

cac ca quan nha nu&c d~u phai dga vao nhan dan, lien h~ ch~t che cac ca quan nha nu&c d~u phai dga vao nhan dan, lien h~ ch~t che
v6i nhan dan, l~ng nghe y ki8n va chiu S\f kiSm soat cua nhan dan. v6i nhan dan, l~ng nghe y ki8n va chiu S\f kiSm soat cua nhan dan.
Tfit ca cac nhan vien ca quan nha nu&c d~u phai trung thanh v&i ch8 Tfit ca cac nhan vien ca quan nha nu&c d~u phai trung thanh v&i ch8
d9 dan chu nhan dan, tuan theo Hi8n phap va phap lu~t, hSt long hSt d9 dan chu nhan dan, tuan theo Hi8n phap va phap lu~t, hSt long hSt
sue phvc V\1 nhan dan (Di~u 6). Nha nu&c nghiem cfim va trirng tri sue phvc V\1 nhan dan (Di~u 6). Nha nu&c nghiem cfim va trirng tri
mQi hanh d()ng phan qu6c, ch6ng l~i chS d9 dan chu nhan dan (DiSu mQi hanh d()ng phan qu6c, ch6ng l~i chS d9 dan chu nhan dan (DiSu
7). Nhu v~y, Hi8n phap nam 1959 da kh~ng dinh ro m6i quan h~ 7). Nhu v~y, Hi8n phap nam 1959 da kh~ng dinh ro m6i quan h~
giua Nha nu&c va nhan dan, quy dinh trach nhi~m cua cac ca quan giua Nha nu&c va nhan dan, quy dinh trach nhi~m cua cac ca quan
nha nu6c va nhan vien nha nu6c tru6c T6 qu6c va nhan dan, ghi nha nu6c va nhan vien nha nu6c tru6c T6 qu6c va nhan dan, ghi
ro phuang thuc thvc hi~n quysn lvc nhan dan, xac l~p chs d9 dan ro phuang thuc thvc hi~n quysn lvc nhan dan, xac l~p chs d9 dan
chu va chuyen chinh v&i m9i hanh d9ng xam h~i t&i chs d9 dan chu va chuyen chinh v&i m9i hanh d9ng xam h~i t&i chs d9 dan
chu va quysn lvc cua nhan dan. chu va quysn lvc cua nhan dan.
Hi8n phap nam 1980 kh~ng dinh ban chfit Nha nu&c C9ng hoa Hi8n phap nam 1980 kh~ng dinh ban chfit Nha nu&c C9ng hoa
XHCN Vi~t Nam la nha nu&c chuyen chinh vo san... thvc hi~n XHCN Vi~t Nam la nha nu&c chuyen chinh vo san... thvc hi~n
quySn lam chu t~p thS cua nhan dan lao d()ng (DiSu 2). Tfit ca cac quySn lam chu t~p thS cua nhan dan lao d()ng (DiSu 2). Tfit ca cac
ca quan nha nu&c va nhan vien nha nu&c phai h8t long h8t sue ca quan nha nu&c va nhan vien nha nu&c phai h8t long h8t sue
phvc V\1 nhan dan, lien h~ ch~t che v&i nhan dan, l~ng nghe y kiSn phvc V\1 nhan dan, lien h~ ch~t che v&i nhan dan, l~ng nghe y kiSn
va chiu S\f kiSm soat cua nhan dan, phat huy dan chu XHCN. va chiu S\f kiSm soat cua nhan dan, phat huy dan chu XHCN.
Nghiem cfim mQi biSu hi~n quan lieu, hach dich, cua quy~n (DiSu 8). Nghiem cfim mQi biSu hi~n quan lieu, hach dich, cua quy~n (DiSu 8).
Nhu v~y, Hi8n phap nam 1980 da quy dinh m9t each m~nh me va. Nhu v~y, Hi8n phap nam 1980 da quy dinh m9t each m~nh me va.
toan di~n han v~ ban chfit va mvc tieu cua Nha nu6c ta. D6ng toan di~n han v~ ban chfit va mvc tieu cua Nha nu6c ta. D6ng
thai, trong Chuang I, Hi8n phap nam 1980 con ghi nh~n nhftng thai, trong Chuang I, Hi8n phap nam 1980 con ghi nh~n nhftng
nguyen t~c va quy dinh quan trQng xac l~p nhftng m6i quan h~ nguyen t~c va quy dinh quan trQng xac l~p nhftng m6i quan h~
giua Nha nu&c v&i cac t6 chuc chinh tri - xa h9i, bao dam cho vi~c giua Nha nu&c v&i cac t6 chuc chinh tri - xa h9i, bao dam cho vi~c
tb chuc va thvc thi quy~n lvc nha nu&c phil hqp v&i ban chftt d6 tb chuc va thvc thi quy~n lvc nha nu&c phil hqp v&i ban chftt d6
(trong cac di~u 4, 5, 7, 8, 12, 13). (trong cac di~u 4, 5, 7, 8, 12, 13).
Hi8n phap nam 1992 va nhftng sua dbi, b6 sung nam 2001 1 da Hi8n phap nam 1992 va nhftng sua dbi, b6 sung nam 2001 1 da
ghi nh~n m<)t each dfiy du, sau s~c ban chftt va mvc tieu cua Nha ghi nh~n m<)t each dfiy du, sau s~c ban chftt va mvc tieu cua Nha
1
Theo Nghi quySt s6 51/2001/QH10 ngay 25/12/2001 cua Qu6c h9i v~ vi~c sua dbi, 1
Theo Nghi quySt s6 51/2001/QH10 ngay 25/12/2001 cua Qu6c h9i v~ vi~c sua dbi,
b6 sung m()t s6 di~u cua HiSn phap nu&c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam nam 1992. b6 sung m()t s6 di~u cua HiSn phap nu&c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam nam 1992.
GS. TS. Le Minh Tam 141 GS. TS. Le Minh Tam 141
nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam. HiSn phap ghi nh~n: "Nha nuac nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam. HiSn phap ghi nh~n: "Nha nuac
C9ng hoa xa h9i chit nghza Vi?t Nam la Nha nuac phap quyJn xa C9ng hoa xa h9i chit nghza Vi?t Nam la Nha nuac phap quyJn xa
h9i chit nghza cita nhan dan, do nhan dan, vi nhan dan. Tdt ca h9i chit nghza cita nhan dan, do nhan dan, vi nhan dan. Tdt ca
quyJn hrc nha nuac thu9c vJ Nhan dan ma nJn tang la lien minh quyJn hrc nha nuac thu9c vJ Nhan dan ma nJn tang la lien minh
giua giai cdp cang nhan vai giai cdp nang dan va il9i ngi1 tri giua giai cdp cang nhan vai giai cdp nang dan va il9i ngi1 tri
thuc". M1;1c tieu cua Nha nu6c la bao dam va khong ngirng phat thuc". M1;1c tieu cua Nha nu6c la bao dam va khong ngirng phat
huy quySn lam chu vS mQi m~t cua nhan dan, thvc hi~n m1;1c tieu huy quySn lam chu vS mQi m~t cua nhan dan, thvc hi~n m1;1c tieu
dan giau, nu6c m~nh, xa h()i cong b&ng, dan chu, van minh, mQi dan giau, nu6c m~nh, xa h()i cong b&ng, dan chu, van minh, mQi
nguai c6 cu()c sbng ~m no, tv do, h~nh phuc, c6 diSu ki~n phat nguai c6 cu()c sbng ~m no, tv do, h~nh phuc, c6 diSu ki~n phat
tri€n toan di~n; nghiem tri m9i hanh d9ng xam ph~m lqi ich cua tri€n toan di~n; nghiem tri m9i hanh d9ng xam ph~m lqi ich cua
T6 qubc vacua nhan dan (DiSu 3) ... T6 qubc vacua nhan dan (DiSu 3) ...
KS thua va phat triSn nhiing quy dinh cua HiSn phap nam KS thua va phat triSn nhiing quy dinh cua HiSn phap nam
1946, HiSn phap nam 1959, HiSn phap nam 1980, HiSn phap nam 1946, HiSn phap nam 1959, HiSn phap nam 1980, HiSn phap nam
1992, duqc sua d6i, b6 sung nam 2001' HiSn phap nam 2013 tiSp 1992, duqc sua d6i, b6 sung nam 2001' HiSn phap nam 2013 tiSp
tl;lc quy dinh ban ch~t cua Nha nu6c Vi~t Nam la nha nu6c phap tl;lc quy dinh ban ch~t cua Nha nu6c Vi~t Nam la nha nu6c phap
quySn XHCN cua nhan dan, do nhan dan, vi nhan dan, nhung b6 quySn XHCN cua nhan dan, do nhan dan, vi nhan dan, nhung b6
sung va phat triSn nguyen t~c quySn lam chu cua nhan dan: ((Nuac sung va phat triSn nguyen t~c quySn lam chu cua nhan dan: ((Nuac
C9ng hoa xii h9i chit nghza Vi?t Nam do Nhan dan lam chit; tdt ca C9ng hoa xii h9i chit nghza Vi?t Nam do Nhan dan lam chit; tdt ca
quyJn hrc nha nuac thu9c vJ Nhan dan ma nJn tang la lien minh quyJn hrc nha nuac thu9c vJ Nhan dan ma nJn tang la lien minh
. giua giai cdp cang nhan vai giai cdp nang dan va a9i ngi1 tri . giua giai cdp cang nhan vai giai cdp nang dan va a9i ngi1 tri
thuc" (khoan 2 DiSu 2) va nguyen t~c kiSm soat quySn lvc: (( QuyJn thuc" (khoan 2 DiSu 2) va nguyen t~c kiSm soat quySn lvc: (( QuyJn
hrc nha nuac la thbng nhdt, c6 s~r phdn c6ng, phbi h(!JJ, kidm soat hrc nha nuac la thbng nhdt, c6 s~r phdn c6ng, phbi h(!JJ, kidm soat
gif'ra CQC CO' quan nha nuac trong vi?c thifC hi¢n CQC quyJn l(lp gif'ra CQC CO' quan nha nuac trong vi?c thifC hi¢n CQC quyJn l(lp
phap, hanh phap, tu phap" (khoan 3 DiSu 2). phap, hanh phap, tu phap" (khoan 3 DiSu 2).
Nhu v~y, ban ch~t cua Nha nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam Nhu v~y, ban ch~t cua Nha nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam
luon la nha nu6c cua nhan dan, do nhan dan, vi nhan dan v6i m1;1c luon la nha nu6c cua nhan dan, do nhan dan, vi nhan dan v6i m1;1c
tieu xay dvng m9t xa h9i XHCN dan giau, nu6c m~nh, dan chu, tieu xay dvng m9t xa h9i XHCN dan giau, nu6c m~nh, dan chu,
cong b&ng, van minh. Di sau vao nhfrng quy dinh C\1 thS trong cong b&ng, van minh. Di sau vao nhfrng quy dinh C\1 thS trong
Chuang I cua HiSn phap nam 2013, ban ch~t va m\lc tieu cua Nha Chuang I cua HiSn phap nam 2013, ban ch~t va m\lc tieu cua Nha
nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam thS hi~n anhfmg diSm ca ban sau: nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam thS hi~n anhfmg diSm ca ban sau:

Thu nh!tt, Nha nu6c tala nha nu6c XHCN, lfiy lien minh gifra Thu nh!tt, Nha nu6c tala nha nu6c XHCN, lfiy lien minh gifra
giai cfip cong nhan v6i giai cfip nong dan va d<)i ngu tri thuc lam giai cfip cong nhan v6i giai cfip nong dan va d<)i ngu tri thuc lam
nSn tang, thvc hi~n chinh sach d~i doan k6t dan t<)c va sv Hinh d~o nSn tang, thvc hi~n chinh sach d~i doan k6t dan t<)c va sv Hinh d~o
cua Dang C<)ng san Vi~t Nam d6i v6i Nha nu6c va xa h<)i la cua Dang C<)ng san Vi~t Nam d6i v6i Nha nu6c va xa h<)i la
nguyen tic hi6n djnh. Day la d~c di~m th~ hi~n tinh giai cfip cua nguyen tic hi6n djnh. Day la d~c di~m th~ hi~n tinh giai cfip cua
Nha nu6c va sv k6t hqp nhuftn nhuy~n gifra tinh giai cfip v6i tinh Nha nu6c va sv k6t hqp nhuftn nhuy~n gifra tinh giai cfip v6i tinh
dan t<)c va tinh nhan dan. dan t<)c va tinh nhan dan.
Thu hai, Nha nu6c C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam la nha nu6c Thu hai, Nha nu6c C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam la nha nu6c
phap quysn cua nhan dan, do nhan dan, vi nhan dan. Nhan dan la phap quysn cua nhan dan, do nhan dan, vi nhan dan. Nhan dan la
chu th~ cua quySn lvc nha nu6c: QuySn lvc nha nu6c xufit phat ru chu th~ cua quySn lvc nha nu6c: QuySn lvc nha nu6c xufit phat ru
nhan dan, do nhan dan t6 chuc ra va vi lqi ich cua nhan dan. Quy8n nhan dan, do nhan dan t6 chuc ra va vi lqi ich cua nhan dan. Quy8n
lvc nha nu6c la th6ng nhfit, c6 sv phan cong, ph6i hqp, ki~m soat lvc nha nu6c la th6ng nhfit, c6 sv phan cong, ph6i hqp, ki~m soat
gifra cac CO' quan nha nu6c trong vi~c thvc hi~n cac quySn l~p phap, gifra cac CO' quan nha nu6c trong vi~c thvc hi~n cac quySn l~p phap,
hanh phap va tu phap. Vi~c t6 chuc va thvc thi quySn lvc nha nu6c hanh phap va tu phap. Vi~c t6 chuc va thvc thi quySn lvc nha nu6c
phai theo Hi6n phap va phap lu~t; Nha nu6c quan H xa h<)i b~ng phai theo Hi6n phap va phap lu~t; Nha nu6c quan H xa h<)i b~ng
Hi6n phap va phap lu~t, thvc hi~n nguyen tic t~p trung dan chu. Hi6n phap va phap lu~t, thvc hi~n nguyen tic t~p trung dan chu.
Thu ba, dan chu la thu<)c tinh cua Nha nu6c C<)ng hoa XHCN Thu ba, dan chu la thu<)c tinh cua Nha nu6c C<)ng hoa XHCN
Vi~t Nam. Nha nu6c bao dam va khong ng-Lmg phat huy quySn Vi~t Nam. Nha nu6c bao dam va khong ng-Lmg phat huy quySn
lam chu vS m9i m~t cua nhan dan, t~o diSu ki~n d~ nhan dan tham lam chu vS m9i m~t cua nhan dan, t~o diSu ki~n d~ nhan dan tham
gia dong dao vao cac cong vi~c cua Nha nu6c va xa h<)i. gia dong dao vao cac cong vi~c cua Nha nu6c va xa h<)i.
Thu tu, Nha nu6c C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam la nha nu6c Thu tu, Nha nu6c C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam la nha nu6c
th6ng nhfit cua cac dan t<)c Vi~t Nam. Nha nu6c thvc hi~n chinh th6ng nhfit cua cac dan t<)c Vi~t Nam. Nha nu6c thvc hi~n chinh
sach binh d~ng va doan k6t gifra cac dan t<)c, nghiem cfim mQi sach binh d~ng va doan k6t gifra cac dan t<)c, nghiem cfim mQi
hanh vi ki thi, chia redan t<)c. hanh vi ki thi, chia redan t<)c.
Thu nam, mvc tieu cua Nha nu6c C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam Thu nam, mvc tieu cua Nha nu6c C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam
la xay dvng m<)t nu6c Vi~t Nam hoa binh, th6ng nhfit, d<)c l~p va la xay dvng m<)t nu6c Vi~t Nam hoa binh, th6ng nhfit, d<)c l~p va
toan vyn lanh th6, dan giau, nu6c m~nh, dan chu, cong b~ng, van toan vyn lanh th6, dan giau, nu6c m~nh, dan chu, cong b~ng, van
minh, m9i nguai c6 cu<)c s6ng fim no, tv do, h~nh phuc, c6 diSu minh, m9i nguai c6 cu<)c s6ng fim no, tv do, h~nh phuc, c6 diSu
ki~n phat tri~n toan di~n; nghiem tri mQi hanh d<)ng xam ph~m lqi ki~n phat tri~n toan di~n; nghiem tri mQi hanh d<)ng xam ph~m lqi
ich cua T6 qu6c va nhan dan. Nha nu6c thvc hi~n chinh sach hoa ich cua T6 qu6c va nhan dan. Nha nu6c thvc hi~n chinh sach hoa
binh, hfru nghi, m& r<)ng giao luu va hqp tac v6i tfit ca cac nu6c binh, hfru nghi, m& r<)ng giao luu va hqp tac v6i tfit ca cac nu6c

tren th~ gi&i, khong phan bi~t ch~ d9 chinh tri va xa h<)i khac tren th~ gi&i, khong phan bi~t ch~ d9 chinh tri va xa h<)i khac
nhau, tren ccr sa
ton trQng d()c l~p, chu quySn va toan Vyn lanh th6 nhau, tren ccr sa
ton trQng d()c l~p, chu quySn va toan Vyn lanh th6
cua nhau, khong can thi~p vao cac cong vi~c n()i b<) cua nhau, binh cua nhau, khong can thi~p vao cac cong vi~c n()i b<) cua nhau, binh
d~ng va cac ben cung c6 lqi. d~ng va cac ben cung c6 lqi.
4. H:S THONG CHi:NH TRJ CUA Nlfdc CQNG HOA XA 4. H:S THONG CHi:NH TRJ CUA Nlfdc CQNG HOA XA
HQI CHU NGHiA VI:ST NAM HQI CHU NGHiA VI:ST NAM
4.1. Khai ni~m h~ thBng chinh tri 4.1. Khai ni~m h~ thBng chinh tri
H~ th6ng chinh tri la khai ni~m da xu~t hi~n trong sach bao H~ th6ng chinh tri la khai ni~m da xu~t hi~n trong sach bao
chinh tri phap li tir lau. d nu&c ta, v~n dS vS h~ th6ng chinh tri chinh tri phap li tir lau. d nu&c ta, v~n dS vS h~ th6ng chinh tri
a
cling da duqc quan tam nghien cw nhfrng g6c d9 khac nhau. Tu a
cling da duqc quan tam nghien cw nhfrng g6c d9 khac nhau. Tu
thang 3 nam 1989, khai ni~m nay da duqc sir dt;tng chinh thtrc thang 3 nam 1989, khai ni~m nay da duqc sir dt;tng chinh thtrc
trong van ki~n cua Dang. 1 trong van ki~n cua Dang. 1
H~ th6ng chinh tri la m()t khai ni~m c6 n()i dung phong phu, H~ th6ng chinh tri la m()t khai ni~m c6 n()i dung phong phu,
duqc xem xet du&i nhiSu goc d9 khac nhau. a
goc d9 khai quat duqc xem xet du&i nhiSu goc d9 khac nhau. a
goc d9 khai quat
nh~t, h~ th6ng chinh tri duqc hi€u la m<)t ph~m tru thS hi~n hinh nh~t, h~ th6ng chinh tri duqc hi€u la m<)t ph~m tru thS hi~n hinh
thtrc t6ng quat nh~t cua chinh tri va dan chu, c6 n()i dung chu y~u thtrc t6ng quat nh~t cua chinh tri va dan chu, c6 n()i dung chu y~u
la xac l~p ca ch~ thvc hi~n quysn Ivc chinh tri va quysn Ivc nha la xac l~p ca ch~ thvc hi~n quysn Ivc chinh tri va quysn Ivc nha
nu&c. Xet 6 g6c d9 c~u true, h~ th6ng chinh tri la m()t h~ th6ng nu&c. Xet 6 g6c d9 c~u true, h~ th6ng chinh tri la m()t h~ th6ng
thi~t ch~ chinh tri c6 m6i quan h~ m~t thi~t v&i nhau. Xet theo g6c thi~t ch~ chinh tri c6 m6i quan h~ m~t thi~t v&i nhau. Xet theo g6c
dQ chinh tri - phap li gin vai ffil,lC tieu va gia tri, h~ th6ng chinh tri dQ chinh tri - phap li gin vai ffil,lC tieu va gia tri, h~ th6ng chinh tri
duqc hi€u la "m{Jt ca cdu bao g6m nha nuac, cdc dang phai, cdc duqc hi€u la "m{Jt ca cdu bao g6m nha nuac, cdc dang phai, cdc
aoan thd, cac t6 chuc xa h(Ji chinh trj t6n f(;li va hogt a{Jng trong aoan thd, cac t6 chuc xa h(Ji chinh trj t6n f(;li va hogt a{Jng trong
khuon kh6 cita phap lu4t hi?n hanh, au(Jc chi ajnh theo tu tuimg khuon kh6 cita phap lu4t hi?n hanh, au(Jc chi ajnh theo tu tuimg
giai cdp cdm quydn, nhiim tac ar)ng vao cac qua trinh kinh ti - xa giai cdp cdm quydn, nhiim tac ar)ng vao cac qua trinh kinh ti - xa
hr)i VGi m1:1c afch duy tri Va phat tridn chd a{) a6". 2 hr)i VGi m1:1c afch duy tri Va phat tridn chd a{) a6". 2
Chinh tri la m9t y~u t6 thu9c ki~n tn'ic thuqng t~ng, vi v~y cac Chinh tri la m9t y~u t6 thu9c ki~n tn'ic thuqng t~ng, vi v~y cac
1
Trong Van ki~n H9i nghi lftn thu 6 Ban chftp hfmh trung uong Dang C()ng san 1
Trong Van ki~n H9i nghi lftn thu 6 Ban chftp hfmh trung uong Dang C()ng san
Vi~t Nam (khoa VI). Vi~t Nam (khoa VI).
2
£>6 Nguy~n Phuong - Trftn Ng9c £>u<mg, Xay d1!11g nJn dan chit xa h(Ji chit nghza 2
£>6 Nguy~n Phuong - Trftn Ng9c £>u<mg, Xay d1!11g nJn dan chit xa h(Ji chit nghza
va nha nuac phap quyJn, Nxb. Sv th~t, Ha N()i, 1992, tr. 6. va nha nuac phap quyJn, Nxb. Sv th~t, Ha N()i, 1992, tr. 6.
vfin dS vS h~ th6ng chinh tri cling c~n duqc xem xet trong m6i vfin dS vS h~ th6ng chinh tri cling c~n duqc xem xet trong m6i
quan h~ chung gifra chinh tri v6i kinh tS, van hoa va xa h{)i. Theo quan h~ chung gifra chinh tri v6i kinh tS, van hoa va xa h{)i. Theo
do, wg v&i m6i mo hinh kinh ts- xa h9i, tuy thu9c vao disu ki~n do, wg v&i m6i mo hinh kinh ts- xa h9i, tuy thu9c vao disu ki~n
Va hoan canh ljch sir C\1 the, CO illQt illO hinh t6 chile chinh trj Vel Va hoan canh ljch sir C\1 the, CO illQt illO hinh t6 chile chinh trj Vel
dan chu tuong wg. d nu&c ta, mo hinh kinh ts - xa h9i tru&c thai dan chu tuong wg. d nu&c ta, mo hinh kinh ts - xa h9i tru&c thai
ki dbi m6i duqc d~c trung b&ng ca chS kS ho~ch hoa t~p trung, ki dbi m6i duqc d~c trung b&ng ca chS kS ho~ch hoa t~p trung,
bao cfip va tuong lffig v6i n6 la h~ th6ng chuyen chinh vo san. Khi bao cfip va tuong lffig v6i n6 la h~ th6ng chuyen chinh vo san. Khi
chuyen sang nSn kinh tS thi truang dinh huang XHCN v6i nhfrng chuyen sang nSn kinh tS thi truang dinh huang XHCN v6i nhfrng
nhi~m V\1 Vel illl)C tieu C\1 the doi hoi phai CO m{)t h~ th6ng chinh trj nhi~m V\1 Vel illl)C tieu C\1 the doi hoi phai CO m{)t h~ th6ng chinh trj
v6i nhfrng d~c trung m6i, phu hqp v6i yeu c~u phat trien cua kinh v6i nhfrng d~c trung m6i, phu hqp v6i yeu c~u phat trien cua kinh
tS - xa h{)i trong tinh hinh m6i. tS - xa h{)i trong tinh hinh m6i.
KSt qua tb chile va ho~t d{)ng cua h~ th6ng chinh tri c6 tac KSt qua tb chile va ho~t d{)ng cua h~ th6ng chinh tri c6 tac
d{)ng trvc tiSp va m~nh me dSn S\f phat trien cua kinh t6 - xa h{)i. d{)ng trvc tiSp va m~nh me dSn S\f phat trien cua kinh t6 - xa h{)i.
Sv tac d{)ng d6 c6 the la tich eve nSu h~ th6ng chinh tri duqc t6 Sv tac d{)ng d6 c6 the la tich eve nSu h~ th6ng chinh tri duqc t6
chile va ho~t d9ng phu hqp v&i tinh chfit va trinh d9 phat trien cua chile va ho~t d9ng phu hqp v&i tinh chfit va trinh d9 phat trien cua
mo hinh kinh tS - xa h{)i. N guqc l~i, nSu h~ th6ng chinh tri duqc t6 mo hinh kinh tS - xa h{)i. N guqc l~i, nSu h~ th6ng chinh tri duqc t6
chile khong phu hqp vm tinh chfit va trlnh d9 phat trien cua kinh ts - chile khong phu hqp vm tinh chfit va trlnh d9 phat trien cua kinh ts -
xa h{)i thi n6 se c6 tac d{)ng tieu ClJC t6i qua trinh phat trien cua xa h{)i thi n6 se c6 tac d{)ng tieu ClJC t6i qua trinh phat trien cua
kinh ts - xa h9i. kinh ts - xa h9i.
Xufit phat 1ir ban chfit cua chS d9 chinh tri va nhfrng diSu ki~n Xufit phat 1ir ban chfit cua chS d9 chinh tri va nhfrng diSu ki~n
lich sir cv the, h~ th6ng chinh tri cua m6i nu6c cling c6 nhfrng d~c lich sir cv the, h~ th6ng chinh tri cua m6i nu6c cling c6 nhfrng d~c
thu rieng. H~ th6ng chinh tri cua nu6c ta hinh thanh va phat triSn thu rieng. H~ th6ng chinh tri cua nu6c ta hinh thanh va phat triSn
trong qua trinh dfiu tranh each m~ng, chinh thilc ra dai 1ir Cach trong qua trinh dfiu tranh each m~ng, chinh thilc ra dai 1ir Cach
m~ng thang Tam va ngay cang ho[m thi~n. Theo nhfrng quy djnh m~ng thang Tam va ngay cang ho[m thi~n. Theo nhfrng quy djnh
trong Chuang I HiSn phap nam 2013, h~ th6ng chinh tri cua nu&c trong Chuang I HiSn phap nam 2013, h~ th6ng chinh tri cua nu&c
C{)ng hoa XHCN Vi~t Nam bao g6m: Dang C{)ng san Vi~t Nam, C{)ng hoa XHCN Vi~t Nam bao g6m: Dang C{)ng san Vi~t Nam,
Nha nu6c C{)ng hoa XHCN Vi~t Nam, M~t tr~n T6 qu6c Vi~t N~m, Nha nu6c C{)ng hoa XHCN Vi~t Nam, M~t tr~n T6 qu6c Vi~t N~m,
Cong doan Vi~t Nam, H{)i nong dan Vi~t Nam, Doan thanh nien Cong doan Vi~t Nam, H{)i nong dan Vi~t Nam, Doan thanh nien
C{)ng san H6 Chi Minh, H{)i lien hi~p phv nfr Vi~t N am va H{)i C\ffi C{)ng san H6 Chi Minh, H{)i lien hi~p phv nfr Vi~t N am va H{)i C\ffi
chiSn binh Vi~t N am, trong d6 Dang C{)ng san Vi~t N am la h~t chiSn binh Vi~t N am, trong d6 Dang C{)ng san Vi~t N am la h~t
nhan chinh tQ lanh d~o Vel Nha nuac la tf\l CQt cua h~ th6ng chinh tQ. nhan chinh tQ lanh d~o Vel Nha nuac la tf\l CQt cua h~ th6ng chinh tQ.

4.2. Vi tri, vai tro ciia Dang C(}ng san trong h~ thBng chinh 4.2. Vi tri, vai tro ciia Dang C(}ng san trong h~ thBng chinh
trj Vi~t Nam trj Vi~t Nam
Dang C()ng san la m()t b() ph~n c~u thanh va la hc;tt nhan chinh Dang C()ng san la m()t b() ph~n c~u thanh va la hc;tt nhan chinh
tri lanh dc;to cua h~ th6ng chinh tri. Sv lanh dc;to cua Dang C()ng tri lanh dc;to cua h~ th6ng chinh tri. Sv lanh dc;to cua Dang C()ng
san d6i v6i h~ th6ng chinh tri va d6i v6i xa h()i la m()t nguyen li san d6i v6i h~ th6ng chinh tri va d6i v6i xa h()i la m()t nguyen li
XHCN n6i chung va cua nu6c ta n6i rieng. Cling c6 va tang cuemg XHCN n6i chung va cua nu6c ta n6i rieng. Cling c6 va tang cuemg
sv lanh dc;to cua Dang d6i v6i Nha nu6c va h~ th6ng chinh tri la sv lanh dc;to cua Dang d6i v6i Nha nu6c va h~ th6ng chinh tri la
y~u t6 quy~t dinh d6i v6i th~ng lqi CUa cong CUQC df>i m6i va SlJ y~u t6 quy~t dinh d6i v6i th~ng lqi CUa cong CUQC df>i m6i va SlJ
nghi~p xay dvng chu nghla xa h()i a nu6c ta. nghi~p xay dvng chu nghla xa h()i a nu6c ta.
Tir khi gianh duqc chinh quySn d~n nay, qua cac giai doc;tn lich Tir khi gianh duqc chinh quySn d~n nay, qua cac giai doc;tn lich
sit khac nhau, Dang luon la lvc luqng lanh dc;to chinh quySn va cac sit khac nhau, Dang luon la lvc luqng lanh dc;to chinh quySn va cac
t6 chuc trong h~ th6ng chinh tri. Trong giai doc;tn hi~n nay, d~ thvc t6 chuc trong h~ th6ng chinh tri. Trong giai doc;tn hi~n nay, d~ thvc
hi~n thanh cong sv nghi~p cong nghi~p hoa, hi~n dc;ti hoa d~t hi~n thanh cong sv nghi~p cong nghi~p hoa, hi~n dc;ti hoa d~t
nu6c, xay dvng nha nu6c phap quySn Vi~t Nam XHCN, phat tri~n nu6c, xay dvng nha nu6c phap quySn Vi~t Nam XHCN, phat tri~n
nSn kinh t~ thi tmemg va h()i nh~p qu6c t~, vi~c phat huy vai tro nSn kinh t~ thi tmemg va h()i nh~p qu6c t~, vi~c phat huy vai tro
hc;tt nhan chinh tri va tang cuemg sv lanh dc;to cua Dang d6i v6i h~ hc;tt nhan chinh tri va tang cuemg sv lanh dc;to cua Dang d6i v6i h~
th6ng chinh tri ngay cang quan tn;>ng. th6ng chinh tri ngay cang quan tn;>ng.
Trong lich sit l~p hi~n Vi~t N am, vi tri, vai tro lanh dc;to cua Trong lich sit l~p hi~n Vi~t N am, vi tri, vai tro lanh dc;to cua
Dang d6i v6i Nha nu6c va h~ th6ng chinh tri luon duqc th~ hi~n Dang d6i v6i Nha nu6c va h~ th6ng chinh tri luon duqc th~ hi~n
trong cac ban hi~n phap. trong cac ban hi~n phap.
Trong Hi~n phap nam 1946, m~c du khong c6 m()t diSu khoan Trong Hi~n phap nam 1946, m~c du khong c6 m()t diSu khoan
rieng quy dinh vS sv lanh dc;to cua Dang d6i v6i Nha nu6c va h~ rieng quy dinh vS sv lanh dc;to cua Dang d6i v6i Nha nu6c va h~
th6ng chinh tri nhung thong qua ch~ dinh Chu tich nu6c, v6i vi tri th6ng chinh tri nhung thong qua ch~ dinh Chu tich nu6c, v6i vi tri
va vai tro d~c bi~t cua Chu tich Hb Chi Minh, nguai sang l~p ra va vai tro d~c bi~t cua Chu tich Hb Chi Minh, nguai sang l~p ra
Dang C()ng san Vi~t Nam va la vi Chu tich nu6c dfiu tien cua Vi~t Dang C()ng san Vi~t Nam va la vi Chu tich nu6c dfiu tien cua Vi~t
N am, cac quan di~m, chu tmong, duemg 16i cua Dang da duqc t6 N am, cac quan di~m, chu tmong, duemg 16i cua Dang da duqc t6
chuc thvc hi~n th~ng lqi. Hi~n phap nam 1959 da th~ hi~n quySn chuc thvc hi~n th~ng lqi. Hi~n phap nam 1959 da th~ hi~n quySn
lanh dc;to cua Dang d6i v6i Nha nu6c va h~ th6ng chinh tri trong lanh dc;to cua Dang d6i v6i Nha nu6c va h~ th6ng chinh tri trong
Lai n6i dfiu. Hi~n phap nam 1980 da th~ ch~ hoa vai tro lanh dc;to Lai n6i dfiu. Hi~n phap nam 1980 da th~ ch~ hoa vai tro lanh dc;to
cua Dang trong Lai n6i dfiu, DiSu 4 Hi~n phap va lfin dfiu tien cua Dang trong Lai n6i dfiu, DiSu 4 Hi~n phap va lfin dfiu tien
thu~t ngu m6i "Hidn phap thd chd hoa auirng !6i cita Dang" duqc thu~t ngu m6i "Hidn phap thd chd hoa auirng !6i cita Dang" duqc

sir dl,lng. HiSn phap nam 1992, duqc sua dbi, bb sung nam 2001 sir dl,lng. HiSn phap nam 1992, duqc sua dbi, bb sung nam 2001
tiSp tl,lc ghi nh~n ng~n gQn, ch~t che va dfiy du hon vai tro Hinh tiSp tl,lc ghi nh~n ng~n gQn, ch~t che va dfiy du hon vai tro Hinh
d~o cua Dang d6i v6i Nha nu6c va h~ th6ng chinh td t~i DiSu 4. d~o cua Dang d6i v6i Nha nu6c va h~ th6ng chinh td t~i DiSu 4.
KS thua quy dinh cua HiSn phap nam 1992, HiSn phap nam KS thua quy dinh cua HiSn phap nam 1992, HiSn phap nam
2013 tiSp tl,lc kh~ng dinh sv lanh d~o cua Dang d6i v6i Nha nu6c 2013 tiSp tl,lc kh~ng dinh sv lanh d~o cua Dang d6i v6i Nha nu6c
va xa h9i va da co nhung bb sung, phat tri8n quan trQng: quy dinh va xa h9i va da co nhung bb sung, phat tri8n quan trQng: quy dinh
dfiy du hon ban ch~t, vai tro lanh d~o cua Dang C()ng san Vi~t Nam: dfiy du hon ban ch~t, vai tro lanh d~o cua Dang C()ng san Vi~t Nam:
"Dang C9ng san Vi?t Nam la a9i tien phong cita giai cftp c6ng "Dang C9ng san Vi?t Nam la a9i tien phong cita giai cftp c6ng
nhan, aJng thai la a9i tien phong cita nhan dan lao a9ng va cita . nhan, aJng thai la a9i tien phong cita nhan dan lao a9ng va cita .
dan t9c... , ley chit nghfa Mac -Lenin va tu tuirng HJ Chi Minh lam dan t9c... , ley chit nghfa Mac -Lenin va tu tuirng HJ Chi Minh lam
n~n tang tu tuirng, la hrc lu(Yng lanh at;to Nha nuac va xa h9i, n~n tang tu tuirng, la hrc lu(Yng lanh at;to Nha nuac va xa h9i,
(khoan 1 DiSu 4); quy dinh ro tnich nhi~m cua Dang d6i v6i nhan (khoan 1 DiSu 4); quy dinh ro tnich nhi~m cua Dang d6i v6i nhan
dan, tru6c nhan dan: ((Dang C9ng san Vi?t Nam gcin b6 m(lt thidt dan, tru6c nhan dan: ((Dang C9ng san Vi?t Nam gcin b6 m(lt thidt
VGi Nhan dan, ph~c V~ Nhan dan, chju Slf giam sat cua Nhan dan, VGi Nhan dan, ph~c V~ Nhan dan, chju Slf giam sat cua Nhan dan,
chju trach nhi?m truac Nhan dan v~ nhfmg quydt ajnh cita minh JJ chju trach nhi?m truac Nhan dan v~ nhfmg quydt ajnh cita minh JJ
(khoan 2 DiSu 4); dbng thai quy dinh: "Cac t6 chuc cita Dang va (khoan 2 DiSu 4); dbng thai quy dinh: "Cac t6 chuc cita Dang va
dang vien Dang C9ng san Vi?t Nam hot;tt a9ng trong khu6n khd dang vien Dang C9ng san Vi?t Nam hot;tt a9ng trong khu6n khd
Hidn phap va phap lu(lt" (khoan 3 DiSu 4). Hidn phap va phap lu(lt" (khoan 3 DiSu 4).
N()i dung lanh d~o cua Dang d6i v6i Nha nu6c va xa h()i duqc N()i dung lanh d~o cua Dang d6i v6i Nha nu6c va xa h()i duqc
thS hi~n trong cuong linh chinh tri cua Dang va duqc bb sung, C\1 thS hi~n trong cuong linh chinh tri cua Dang va duqc bb sung, C\1
thS hoa trong cac nghi quySt d~i h()i Dang qua cac nhi~m ki va cac thS hoa trong cac nghi quySt d~i h()i Dang qua cac nhi~m ki va cac
nghi quySt chuyen dS, bao gbm nhfi'ng m~t ca ban sau: nghi quySt chuyen dS, bao gbm nhfi'ng m~t ca ban sau:
- DS ra duang h~i, chu truong, chinh sach 16n dS dinh huang - DS ra duang h~i, chu truong, chinh sach 16n dS dinh huang
cho S\f phat triSn cua Nha nu6c va xa h()i trong rung thai ki Cl,l thS; cho S\f phat triSn cua Nha nu6c va xa h()i trong rung thai ki Cl,l thS;
- V ~ch ra nhfi'ng phuong huang va nguyen t~c CO' ban la~ CO' - V ~ch ra nhfi'ng phuong huang va nguyen t~c CO' ban la~ CO'
sa cho vi~c xay d1)11g va hoan thi~n Nha nu6c va phap lu~t, cling sa cho vi~c xay d1)11g va hoan thi~n Nha nu6c va phap lu~t, cling
c6 va phat triSn h~ th6ng chinh tri, thiSt l~p chS d9 dan chu c6 va phat triSn h~ th6ng chinh tri, thiSt l~p chS d9 dan chu
XHCN, phat huy quySn lam chu cua nhan dan; XHCN, phat huy quySn lam chu cua nhan dan;
- DS ra nhfi'ng quan diSm va chinh sach vS cong tac can b9; - DS ra nhfi'ng quan diSm va chinh sach vS cong tac can b9;
phat hi~n, Iva chQn, bbi du5ng nhfi'ng dang vien uu ttl va nhung phat hi~n, Iva chQn, bbi du5ng nhfi'ng dang vien uu ttl va nhung
nguai ngoai Dang c6 ph~m ch~t va nang ll,l'C gi6i thi~u v6i cac CO' nguai ngoai Dang c6 ph~m ch~t va nang ll,l'C gi6i thi~u v6i cac CO'

GIAO TRiNH LU}..T HIEN PHAP VI$T NAM GIAO TRiNH LU}..T HIEN PHAP VI$T NAM
quan nha nu6c, cac t6 chuc chinh tri - xa h9i thong qua ca ch~ bftu quan nha nu6c, cac t6 chuc chinh tri - xa h9i thong qua ca ch~ bftu
cir, tuy~n chQn d~ b6 tri vao lam vi~c trong ca quan nha nu6c va cir, tuy~n chQn d~ b6 tri vao lam vi~c trong ca quan nha nu6c va
cac t6 chuc chinh tri - xa h<)i; cac t6 chuc chinh tri - xa h<)i;
- Bang tht;l'C hi~n sv lanh d~o cua minh thong qua cac dang - Bang tht;l'C hi~n sv lanh d~o cua minh thong qua cac dang
vien va t6 chuc Bang b~ng each giao dt;tc dang vien neu cao vai vien va t6 chuc Bang b~ng each giao dt;tc dang vien neu cao vai
tro tien phong, guang mfiu, qua d6 t~p hqp, giao dl;tC va d<)ng vien tro tien phong, guang mfiu, qua d6 t~p hqp, giao dl;tC va d<)ng vien
quftn chung tham gia quan 1i nha nu6c, quan 1i xa h<)i, ung h9 va quftn chung tham gia quan 1i nha nu6c, quan 1i xa h<)i, ung h9 va
tich eve thvc hi~n duang 16i chinh sach cua Bang, ton trQng va tich eve thvc hi~n duang 16i chinh sach cua Bang, ton trQng va
thvc hi~n nghiem chinh phap lu~t cua Nha nu6c; thvc hi~n nghiem chinh phap lu~t cua Nha nu6c;
- Bang thvc hi~n cong tac ki~m tra vi~c chftp hanh va t6 chuc - Bang thvc hi~n cong tac ki~m tra vi~c chftp hanh va t6 chuc
thvc hi~n duang 16i, chinh sach, nghi quy~t cua Bang d6i v6i cac thvc hi~n duang 16i, chinh sach, nghi quy~t cua Bang d6i v6i cac
dang vien, cac t6 chuc Bang, cac ca quan nha nu6c va t6 chuc xa dang vien, cac t6 chuc Bang, cac ca quan nha nu6c va t6 chuc xa
h<)i, phat hi~n va u6n n~n kip thai nhfmg sai lftm, l~ch l~c. B6ng h<)i, phat hi~n va u6n n~n kip thai nhfmg sai lftm, l~ch l~c. B6ng
thai, Bang ti~n hanh t6ng kSt thvc ti€n, n'it kinh nghi~m d~ khong thai, Bang ti~n hanh t6ng kSt thvc ti€n, n'it kinh nghi~m d~ khong
ngimg b6 sung va hoan thi~n cac duang 16i, chinh sach tren tit ca ngimg b6 sung va hoan thi~n cac duang 16i, chinh sach tren tit ca
cac linh vvc cua dai s6ng xa h<)i. cac linh vvc cua dai s6ng xa h<)i.
VS thvc chit, sv lanh d~o cua Dang d6i v6i Nha nu6c va xa VS thvc chit, sv lanh d~o cua Dang d6i v6i Nha nu6c va xa
h9i la lanh d~o chinh tri mang tinh dinh huang, t~o diSu ki~n d~ h9i la lanh d~o chinh tri mang tinh dinh huang, t~o diSu ki~n d~
Nha nu6c va cac t6 chuc thanh vien cua h~ th6ng chinh tri c6 ca Nha nu6c va cac t6 chuc thanh vien cua h~ th6ng chinh tri c6 ca
sa chu d<)ng sang t~o trong t6 chuc va ho~t d<)ng b~ng nhfmg cong sa chu d<)ng sang t~o trong t6 chuc va ho~t d<)ng b~ng nhfmg cong
C\1, phuang phap va bi~n phap C\1 th~ cua minh. Phuang phap d~ C\1, phuang phap va bi~n phap C\1 th~ cua minh. Phuang phap d~
thvc hi~n sv lanh d~o cua Dang d6i v6i Nha nu6c la nhfmg thvc hi~n sv lanh d~o cua Dang d6i v6i Nha nu6c la nhfmg
phuang phap dan chu, giao dl;tC, thuy~t phl;tC va d\fa vao uy tin, phuang phap dan chu, giao dl;tC, thuy~t phl;tC va d\fa vao uy tin,
nang lvc cua cac dang vien va t6 chuc ca s& Bang. So v6i cac nang lvc cua cac dang vien va t6 chuc ca s& Bang. So v6i cac
dang chinh tri cftm quySn trong cac nha nu6c khac, vi tri, vai tro dang chinh tri cftm quySn trong cac nha nu6c khac, vi tri, vai tro
lanh d~o cua Bang C<)ng san Vi~t N am d6i v6i Nha nu6c va xa lanh d~o cua Bang C<)ng san Vi~t N am d6i v6i Nha nu6c va xa
h9i c6 nhfmg d~c trung rieng nhu: QuySn lanh d~o cua Bang duqc h9i c6 nhfmg d~c trung rieng nhu: QuySn lanh d~o cua Bang duqc
ghi nh~n trong HiSn phap; ca sa chinh tri - xa h()i cua Bang rit r<)ng, ghi nh~n trong HiSn phap; ca sa chinh tri - xa h()i cua Bang rit r<)ng,
sv lanh d~o cua Bang duqc tit ca cac t6 chuc chinh tri - xa h<)i sv lanh d~o cua Bang duqc tit ca cac t6 chuc chinh tri - xa h<)i
thua nh~n; Bang la d~i bi~u trung thanh lqi ich cua giai cip cong thua nh~n; Bang la d~i bi~u trung thanh lqi ich cua giai cip cong
nhan, nhan dan lao d<)ng vacua ca dan t<)c ... Vi v~y, nhfmg chu nhan, nhan dan lao d<)ng vacua ca dan t<)c ... Vi v~y, nhfmg chu

CHUONG IV- CHE DO CHiNH TR[ CHUONG IV- CHE DO CHiNH TR[
truong va quan diSm 16n cua Bang duqc mQi tAng l&p nhan dan truong va quan diSm 16n cua Bang duqc mQi tAng l&p nhan dan
quan tam, tham gia gop y kiSn tir khi so~n thao va tich Cl)'C ung h<), quan tam, tham gia gop y kiSn tir khi so~n thao va tich Cl)'C ung h<),
t6 chtrc thl)'c hi~n tren thl)'c tS. t6 chtrc thl)'c hi~n tren thl)'c tS.
Nhihlg nam vira qua, phuang thtrc lanh d~o cua Bang d6i v6i Nhihlg nam vira qua, phuang thtrc lanh d~o cua Bang d6i v6i
Nha nu6c va xa h<)i da c6 nhi~u d6i m6i, t~o ti~n d~ cho vi~c ki~n Nha nu6c va xa h<)i da c6 nhi~u d6i m6i, t~o ti~n d~ cho vi~c ki~n
toan va phat huy vai tro, hi~u ll)'c quan li cua Nha nu6c, xay dl)'llg toan va phat huy vai tro, hi~u ll)'c quan li cua Nha nu6c, xay dl)'llg
va d6i m6i h~ th6ng chinh trj, phat huy quy~n lam chu cua nhan va d6i m6i h~ th6ng chinh trj, phat huy quy~n lam chu cua nhan
dan. Tuy nhien, S\f lanh d~o cua Bang d6i v6i Nha nu6c va h~ th6ng dan. Tuy nhien, S\f lanh d~o cua Bang d6i v6i Nha nu6c va h~ th6ng
chinh tri vfin con nhiing khuyst diSm; phuong thtrc lanh d~o cua chinh tri vfin con nhiing khuyst diSm; phuong thtrc lanh d~o cua
Bang con ch~m d6i m6i, vi~c ki~n toan b<) may cua h~ th6ng chinh Bang con ch~m d6i m6i, vi~c ki~n toan b<) may cua h~ th6ng chinh
tri va cong tac t6 chtrc can b9 tren m9t s6 phuong di~n con h~n chs, tri va cong tac t6 chtrc can b9 tren m9t s6 phuong di~n con h~n chs,
ySu kern. Tinh tr~ng Bang bao bi~n, lam thay, can thi~p sau vao ySu kern. Tinh tr~ng Bang bao bi~n, lam thay, can thi~p sau vao
cong vi~c thu<)c chtrc nang cua Nha nu6c vfin con, chua phat huy cong vi~c thu<)c chtrc nang cua Nha nu6c vfin con, chua phat huy
hst kha nang cua cac t6 chuc chinh tri - xa h9i trong h~ th6ng chinh hst kha nang cua cac t6 chuc chinh tri - xa h9i trong h~ th6ng chinh
tri va quy~n lam chu cua nhan dan. BS kh~c pht;tc khuySt diSm nay, tri va quy~n lam chu cua nhan dan. BS kh~c pht;tc khuySt diSm nay,
Bang ta da chu truong va kien quySt tl)' d6i m6i va chfin chinh, phat Bang ta da chu truong va kien quySt tl)' d6i m6i va chfin chinh, phat
huy a tAm cao hon ban linh va sue chiSn dfiu cua Dang, d~c bi~t la huy a tAm cao hon ban linh va sue chiSn dfiu cua Dang, d~c bi~t la
v~ nang ll)'c t6 chtrc, chi d~o thl)'c hi~n, vuon len ngang tAm doi hoi v~ nang ll)'c t6 chtrc, chi d~o thl)'c hi~n, vuon len ngang tAm doi hoi
d6i v6i trach nhi~m lanh d~o dfit nu6c trong giai do~n m6i. d6i v6i trach nhi~m lanh d~o dfit nu6c trong giai do~n m6i.
4.3. Vi tri, vai tro ciia Nha nU'O'c trong h~ thfing chinh trj 4.3. Vi tri, vai tro ciia Nha nU'O'c trong h~ thfing chinh trj
Vi~tNam Vi~tNam
Nha nu6c c6 vi tri va vai tro hSt sue quan trQng trong h~ th6ng Nha nu6c c6 vi tri va vai tro hSt sue quan trQng trong h~ th6ng
chinh tri. Bai vi, quy~n ll)'c chinh tri bao gia cling thS hi~n t~p chinh tri. Bai vi, quy~n ll)'c chinh tri bao gia cling thS hi~n t~p
trung a quy~n ll)'C nha nu6c, t6 chuc va ho~t d<)ng cua h~ th6ng trung a quy~n ll)'C nha nu6c, t6 chuc va ho~t d<)ng cua h~ th6ng
chinh tri v~ can ban luon phai dl)'a tren CO' sa cua phap lu~t do Nha chinh tri v~ can ban luon phai dl)'a tren CO' sa cua phap lu~t do Nha
nu6c ban hanh, hi~u qua ho~t d<)ng cua h~ th6ng chinh tri pht;t nu6c ban hanh, hi~u qua ho~t d<)ng cua h~ th6ng chinh tri pht;t
thu<)c rfit nhi~u vao sue m~nh va hi~u ll)'c quan li nha nu6c. Nha thu<)c rfit nhi~u vao sue m~nh va hi~u ll)'c quan li nha nu6c. Nha
nu6c la m<)t b<) ph~n hqp thanh cua h~ th6ng chinh tri nhung n6 nu6c la m<)t b<) ph~n hqp thanh cua h~ th6ng chinh tri nhung n6
luon dtrng a vi tri trung tam cua h~ th6ng d6 va gift vai tro quan luon dtrng a vi tri trung tam cua h~ th6ng d6 va gift vai tro quan
trQng, la cong Cl;t dS thl)'c hi~n quy~n ll)'c nhan dan, gift gin tr~t tl)' trQng, la cong Cl;t dS thl)'c hi~n quy~n ll)'c nhan dan, gift gin tr~t tl)'
ki cuong va bao dam cong b~ng xa h<)i. ki cuong va bao dam cong b~ng xa h<)i.

I ' I '
GIAO TRiNH LUAT HIEN PHAP VII~:T NAM GIAO TRiNH LUAT HIEN PHAP VII~:T NAM
So v6i cac t6 chuc thanh vien khac cua h~ th6ng chinh tri, Nha So v6i cac t6 chuc thanh vien khac cua h~ th6ng chinh tri, Nha
nu6c c6 nhfrng d~c diSm, diSu ki~n (c6 thS gQi la uu thS) sau day: nu6c c6 nhfrng d~c diSm, diSu ki~n (c6 thS gQi la uu thS) sau day:
- Nha nu6c la d~i di~n chinh thuc cua toan b() dan cu, la t6 - Nha nu6c la d~i di~n chinh thuc cua toan b() dan cu, la t6
chuc r()ng 16n nhftt trong xa h()i; Nha nu6c quan li tftt ca cong dan chuc r()ng 16n nhftt trong xa h()i; Nha nu6c quan li tftt ca cong dan
va cu dan trong ph~m vi lanh th6 cua minh; va cu dan trong ph~m vi lanh th6 cua minh;
- Nha nu6c c6 chu quySn t6i cao trong rmh V\fC d6i n()i cung nhu - Nha nu6c c6 chu quySn t6i cao trong rmh V\fC d6i n()i cung nhu
d6i ngo~i, co b9 may quy6n hrc va co sue m~nh d€ bao dam thvc d6i ngo~i, co b9 may quy6n hrc va co sue m~nh d€ bao dam thvc
hi~n quySn l\]'c chinh tri va bao v~ chS d() chinh tri cua Nha nu6c; hi~n quySn l\]'c chinh tri va bao v~ chS d() chinh tri cua Nha nu6c;
- Nha nu6c c6 phap lu~t, cong c1,1 c6 hi~u lvc nhftt dS thiSt l~p - Nha nu6c c6 phap lu~t, cong c1,1 c6 hi~u lvc nhftt dS thiSt l~p
tr~t tv ki cuong, quan li mQi m~t dai s6ng xa h()i; tr~t tv ki cuong, quan li mQi m~t dai s6ng xa h()i;
- Nha nu6c c6 du diSu ki~n va sue m~nh v~t chftt dS t6 chuc va - Nha nu6c c6 du diSu ki~n va sue m~nh v~t chftt dS t6 chuc va
thvc hi~n quysn lgc chinh tri, quan li dftt nu&c va xa h9i; d6ng thvc hi~n quysn lgc chinh tri, quan li dftt nu&c va xa h9i; d6ng
thai Nha nu&c con c6 thS bao trq cho cac t6 chuc khac trong h~ thai Nha nu&c con c6 thS bao trq cho cac t6 chuc khac trong h~
th6ng chinh tri ct€ thvc hi~n cac ho~t d9ng cua minh. th6ng chinh tri ct€ thvc hi~n cac ho~t d9ng cua minh.
Ron 70 nam xay d\Xfig va phat triSn, Nha nu6c ta luon gifr Ron 70 nam xay d\Xfig va phat triSn, Nha nu6c ta luon gifr
vfrng vi tri trv c()t cua h~ th6ng chinh tri, phat huy vai tro to 16n vfrng vi tri trv c()t cua h~ th6ng chinh tri, phat huy vai tro to 16n
trong S\X nghi~p xay dvng va bao v~ dftt nu6c, la cong Cl,l chu ySu trong S\X nghi~p xay dvng va bao v~ dftt nu6c, la cong Cl,l chu ySu
dS nhan dan thvc hi~n quySn lam chu cua minh. Nguyen t~c dS nhan dan thvc hi~n quySn lam chu cua minh. Nguyen t~c
((Nuac C<)ng hoa xii h<)i chit ngh'la Vi?t Nam do Nhan dan lam ((Nuac C<)ng hoa xii h<)i chit ngh'la Vi?t Nam do Nhan dan lam
chit; tdt cit quyJn hrc nha nuac thu<)c vJ Nhan dan" da duqc ghi chit; tdt cit quyJn hrc nha nuac thu<)c vJ Nhan dan" da duqc ghi
nh~n trong tfit ca nam ban hiSn phap, la CO' sa dS t6 chuc va thvc nh~n trong tfit ca nam ban hiSn phap, la CO' sa dS t6 chuc va thvc
hi~n quySn h;rc nha nu6c theo tu tu&ng H6 Chi Minh: "Nuac ta Ia hi~n quySn h;rc nha nu6c theo tu tu&ng H6 Chi Minh: "Nuac ta Ia
nuac dan chit, bao nhieu h)'i ich aJu vi dan, bao nhieu quyJn hc;zn nuac dan chit, bao nhieu h)'i ich aJu vi dan, bao nhieu quyJn hc;zn
aJu cit a dan ... quydn hanh va hrc lu(Yng aJu a nhan dan". 1 aJu cit a dan ... quydn hanh va hrc lu(Yng aJu a nhan dan". 1
Tuy nhien, ben c~nh nhfrng uu diSm va nhfrng thanh tvu da d~t Tuy nhien, ben c~nh nhfrng uu diSm va nhfrng thanh tvu da d~t
duqc, Nha nu6c ta con b()c 19 nhfrng khuySt diSm va ySu kern duqc, Nha nu6c ta con b()c 19 nhfrng khuySt diSm va ySu kern
nhu: T6 chuc b() may c6ng kSnh, n~n quan lieu, lang phi, tham nhu: T6 chuc b() may c6ng kSnh, n~n quan lieu, lang phi, tham
nhung con nghiem trQng, vi~c thvc hi~n nguyen t~c t~p trung dan nhung con nghiem trQng, vi~c thvc hi~n nguyen t~c t~p trung dan
chu con h~n chS, m()t b() ph~n can b(), cong chuc chua ngang t~m chu con h~n chS, m()t b() ph~n can b(), cong chuc chua ngang t~m
1
HJ Chi Minh tocm ttjp, t~p 5, Nxb. S-g th~t, Ha N()i, 1985, tr. 299. 1
HJ Chi Minh tocm ttjp, t~p 5, Nxb. S-g th~t, Ha N()i, 1985, tr. 299.

v6i nhi9m V\1, h9 th6ng phap lu~t chua dbng b(), chua t~o du v6i nhi9m V\1, h9 th6ng phap lu~t chua dbng b(), chua t~o du
khuon kh6 phap H cAn thiSt, vi9c thi hanh phap lu~t c6 nai c6 hl.c khuon kh6 phap H cAn thiSt, vi9c thi hanh phap lu~t c6 nai c6 hl.c
chua nghiem, ki lu~t, ld cuang con long leo. chua nghiem, ki lu~t, ld cuang con long leo.
B~i h()i Bang to an qu6c IAn thtr XII (20 16) da dS ra chu truang B~i h()i Bang to an qu6c IAn thtr XII (20 16) da dS ra chu truang
tiSp 1\Jc xay d\ffig, hoan thi9n nha nu&c phap quySn XHCN Vi9t Nam tiSp 1\Jc xay d\ffig, hoan thi9n nha nu&c phap quySn XHCN Vi9t Nam
v&i m()t s6 djnh huang, giai phap ca ban nhu 1: v&i m()t s6 djnh huang, giai phap ca ban nhu 1:
- Coi vi9c tiSp 1\}c xay d\ffig, hoan thi9n nha nu6c phap quySn - Coi vi9c tiSp 1\}c xay d\ffig, hoan thi9n nha nu6c phap quySn
XHCN do Bang lanh d~o la nhi9m V\1 tn;>ng tam cua d6i m6i h9 XHCN do Bang lanh d~o la nhi9m V\1 tn;>ng tam cua d6i m6i h9
th6ng chinh trj. th6ng chinh trj.
- Trong t6 chtrc va ho~t d()ng cua Nha nu6c, phai thvc hi9n - Trong t6 chtrc va ho~t d()ng cua Nha nu6c, phai thvc hi9n
dan chu, tuan thu cac nguyen t~c phap quySn va phai t~o ra SlJ dan chu, tuan thu cac nguyen t~c phap quySn va phai t~o ra SlJ
chuySn biSn tich cvc, d~t kSt qua cao han. Xay d\ffig nha nu6c phap chuySn biSn tich cvc, d~t kSt qua cao han. Xay d\ffig nha nu6c phap
quysn phai ti6n hanh dbng b9 ca l~p phap, hanh phap, tu phap va quysn phai ti6n hanh dbng b9 ca l~p phap, hanh phap, tu phap va
duqc tiSn hanh dbng b9 v6i d6i m6i h9 th6ng chinh tri theo huang duqc tiSn hanh dbng b9 v6i d6i m6i h9 th6ng chinh tri theo huang
tinh gQn, hi9u lvc, hi9u qua; g~n v&i d6i mai kinh ts, van hoa, xa tinh gQn, hi9u lvc, hi9u qua; g~n v&i d6i mai kinh ts, van hoa, xa
h()i. TiSp 1\}c hoan thi9n ca chS bao v9 HiSn phap va phap lu~t. h()i. TiSp 1\}c hoan thi9n ca chS bao v9 HiSn phap va phap lu~t.
- Roan thi9n thS chS, chtrc nang, nhi9m Vl,l, phuang thtrc va ca - Roan thi9n thS chS, chtrc nang, nhi9m Vl,l, phuang thtrc va ca
chS v~n hanh, nang cao hi9u lvc, hi9u qua cua nha nu6c phap chS v~n hanh, nang cao hi9u lvc, hi9u qua cua nha nu6c phap
quySn xa h9i chu nghla. quySn xa h9i chu nghla.
- TiSp 1\}c hoan thi9n chtrc nang, nhi9m V\1, quySn h~n, t6 chtrc - TiSp 1\}c hoan thi9n chtrc nang, nhi9m V\1, quySn h~n, t6 chtrc
cua Nha nu&c theo quy djnh cua HiSn phap nam 2013, dap trng cua Nha nu&c theo quy djnh cua HiSn phap nam 2013, dap trng
cac doi hoi cua nha nu&c phap quySn XHCN trong diSu ki9n phat cac doi hoi cua nha nu&c phap quySn XHCN trong diSu ki9n phat
triSn kinh tS thi truemg djnh huang XHCN va h()i nh~p qu6c tS. triSn kinh tS thi truemg djnh huang XHCN va h()i nh~p qu6c tS.
Nha nu&c duqc t6 chtrc va ho~t d()ng theo HiSn phap va phap lu~t, Nha nu&c duqc t6 chtrc va ho~t d()ng theo HiSn phap va phap lu~t,
quan li xa h()i b~ng HiSn phap va phap lu~t, thvc hi9n nguyen t~c quan li xa h()i b~ng HiSn phap va phap lu~t, thvc hi9n nguyen t~c
t~p trung dan chu. Phan djnh ro han vai tro va hoan thi9n ca chS t~p trung dan chu. Phan djnh ro han vai tro va hoan thi9n ca chS
giai quySt t6t m6i quan h9 giua Nha nu6c va thi truemg. giai quySt t6t m6i quan h9 giua Nha nu6c va thi truemg.
1
Van ld¢n Dc;ti h(Ji aqi biiu toim qubc ldn tht'r XIL Nxb. Chinh tri qu6c gia, Ha N()i, 1
Van ld¢n Dc;ti h(Ji aqi biiu toim qubc ldn tht'r XIL Nxb. Chinh tri qu6c gia, Ha N()i,
2016, tr. 175- 176. 2016, tr. 175- 176.

- Trong nhfing nam t6i, dfty m~nh vi~c hoan thi~n phap lu~t - Trong nhfing nam t6i, dfty m~nh vi~c hoan thi~n phap lu~t
gin v6i t6 chuc thi hanh phap lu~t nh~m nang cao hi~u hyc, hi~u qua gin v6i t6 chuc thi hanh phap lu~t nh~m nang cao hi~u hyc, hi~u qua
cua nha nu6c phap quySn XHCN. Bao dam phap lu~t wa la c6ng cua nha nu6c phap quySn XHCN. Bao dam phap lu~t wa la c6ng
C\1 d~ Nha nu6c quan 1i xa h()i, wa la c6ng C\1 d~ nhan dan lam C\1 d~ Nha nu6c quan 1i xa h()i, wa la c6ng C\1 d~ nhan dan lam
chit, ki6m tra, giam satquySn hyc nha nu6c. Quan 1i d~t nu6c theo chit, ki6m tra, giam satquySn hyc nha nu6c. Quan 1i d~t nu6c theo
phap lu~t, d6ng thai coi trQng xay dl)'llg n6n tang d~o due xa h9i. phap lu~t, d6ng thai coi trQng xay dl)'llg n6n tang d~o due xa h9i.
- Xac dinh ro ca chS phan c6ng, ph6i hqp thvc thi quySn lvc - Xac dinh ro ca chS phan c6ng, ph6i hqp thvc thi quySn lvc
nha nu6c, nh~t la CO' chS ki~m soat quySn lvc gifra cac CO' quan nha nu6c, nh~t la CO' chS ki~m soat quySn lvc gifra cac CO' quan
nha nu6c trong vi~c thvc hi~n cac quySn l~p phap, hanh phap, tu nha nu6c trong vi~c thvc hi~n cac quySn l~p phap, hanh phap, tu
phap tren CO' sa quySn ll)'c nha nu6c la th6ng nhftt; xac dinh ro han phap tren CO' sa quySn ll)'c nha nu6c la th6ng nhftt; xac dinh ro han
quySn h~n va trach nhi~m cua m6i quySn. D6ng thai, quy dinh r5 quySn h~n va trach nhi~m cua m6i quySn. D6ng thai, quy dinh r5
han CO' ch~ ph6i hqp trong vi~c thl)'c hi~n va ki6m soat cac quySn han CO' ch~ ph6i hqp trong vi~c thl)'c hi~n va ki6m soat cac quySn
a cac cftp chinh quySn. TiSp t\}c phan dinh ro thftm quySn va trach a cac cftp chinh quySn. TiSp t\}c phan dinh ro thftm quySn va trach
nhi~m gifra cac CO' quan nha nu6c a trung UO'llg va dia phuang va nhi~m gifra cac CO' quan nha nu6c a trung UO'llg va dia phuang va
cua m6i c~p chinh quySn dia phuang. cua m6i c~p chinh quySn dia phuang.
4.4. Vi tri, vai tro cua cac tA chrrc chinh trj - xa h(}i trong 4.4. Vi tri, vai tro cua cac tA chrrc chinh trj - xa h(}i trong
h~ thfing chinh trj Vi~t N am h~ thfing chinh trj Vi~t N am
DiSu 25 Hi~n phap nam 2013 quy dinh c6ng dan c6 quySn h9i DiSu 25 Hi~n phap nam 2013 quy dinh c6ng dan c6 quySn h9i
hQp, l~p h9i theo quy dinh cua phap lu~t. 6 nu6c ta, c6 nhiSu t6 hQp, l~p h9i theo quy dinh cua phap lu~t. 6 nu6c ta, c6 nhiSu t6
chuc khac nhau. Tuy nhien, kh6ng phai t~t ca cac t6 chuc d6 dSu chuc khac nhau. Tuy nhien, kh6ng phai t~t ca cac t6 chuc d6 dSu
c6 th~ la thanh vien cua h~ th6ng chinh tri, rna chi c6 nhfing t6 c6 th~ la thanh vien cua h~ th6ng chinh tri, rna chi c6 nhfing t6
chuc chinh tri - xa h9i 16n, c6 anh huang sau r()ng nhu M~t tr~n chuc chinh tri - xa h9i 16n, c6 anh huang sau r()ng nhu M~t tr~n
T6 qu6c Vi~t Nam, C6ng doan Vi~t Nam, H9i n6ng dan Vi~t Nam, T6 qu6c Vi~t Nam, C6ng doan Vi~t Nam, H9i n6ng dan Vi~t Nam,
Doan thanh nien C()ng san H6 Chi Minh, H()i lien hi~p ph\l nfr Doan thanh nien C()ng san H6 Chi Minh, H()i lien hi~p ph\l nfr
Vi~t Nam va H9i Cl)'U chiSn binh Vi~t Nam m6i la cac b9 ph~n Vi~t Nam va H9i Cl)'U chiSn binh Vi~t Nam m6i la cac b9 ph~n
hqp thanh h~ th6ng chinh tri. hqp thanh h~ th6ng chinh tri.
- Ml;it tr(tn T6 qu6c Vi?t Nam la t6 chuc lien minh chinh tri, - Ml;it tr(tn T6 qu6c Vi?t Nam la t6 chuc lien minh chinh tri,
lien hi~p tl)' nguy~n cua t6 chuc chinh tri, cac t6 chuc chinh tri - xa lien hi~p tl)' nguy~n cua t6 chuc chinh tri, cac t6 chuc chinh tri - xa
h9i, t6 chuc xa h9i va cac ca nhan tieu bi~u trong cac giai c~p, cac h9i, t6 chuc xa h9i va cac ca nhan tieu bi~u trong cac giai c~p, cac
tfing 16p xa h()i, dan t()c, ton giao, ngucri Vi~t N am dinh cu a nu6c tfing 16p xa h()i, dan t()c, ton giao, ngucri Vi~t N am dinh cu a nu6c

ngoai. V6i tinh chftt d6, M~t tr~n T6 qu6c Vi~t Nam c6 vi tri va ngoai. V6i tinh chftt d6, M~t tr~n T6 qu6c Vi~t Nam c6 vi tri va
vai tro h6t sue quan trQng trong h~ th6ng chinh tri. DiSu 9 Hi6n vai tro h6t sue quan trQng trong h~ th6ng chinh tri. DiSu 9 Hi6n
phap nam 2013 da ghi nh~n: "M(If tr(tn T6 qu6c Vi?t Nam1a CO' sa phap nam 2013 da ghi nh~n: "M(If tr(tn T6 qu6c Vi?t Nam1a CO' sa
chinh trt cita chinh quydn nhan dan ". Mvc tieu va nhi~m vv chinh chinh trt cita chinh quydn nhan dan ". Mvc tieu va nhi~m vv chinh
tri cua M~t tr~n la d~i di~n, bao v~ quySn va lqi ich hqp phap, tri cua M~t tr~n la d~i di~n, bao v~ quySn va lqi ich hqp phap,
chinh dang cua nhan dan; phat huy sue m~nh d~i doan kSt toan chinh dang cua nhan dan; phat huy sue m~nh d~i doan kSt toan
dan t<)c, thtJc hi~n dan chu, tang cu(mg d6ng thu~n xa h<)i; giam dan t<)c, thtJc hi~n dan chu, tang cu(mg d6ng thu~n xa h<)i; giam
sat, phan bi~n xa h<)i; tham gia xay d1,t11g Dang, Nha nu6c, ho~t sat, phan bi~n xa h<)i; tham gia xay d1,t11g Dang, Nha nu6c, ho~t
d<)ng d6i ngo~i nhan dan gop ph~n bao v~ T6 qu6c. d<)ng d6i ngo~i nhan dan gop ph~n bao v~ T6 qu6c.
- Cong doan Vi?t Nam la t6 chuc chinh tri - xa h<)i r<)ng 16n - Cong doan Vi?t Nam la t6 chuc chinh tri - xa h<)i r<)ng 16n
CUa giai cftp cong nhan va nguai lao d<)ng dUQ'C thanh l~p tren CO' CUa giai cftp cong nhan va nguai lao d<)ng dUQ'C thanh l~p tren CO'
sa tv nguy~n, la thanh vien c6 vi tri, vai tro quan trQng trong h~ sa tv nguy~n, la thanh vien c6 vi tri, vai tro quan trQng trong h~
th6ng chinh tri, thanh vien cua M~t tr~n T6 qu6c Vi~t Nam. Trong th6ng chinh tri, thanh vien cua M~t tr~n T6 qu6c Vi~t Nam. Trong
ph~m vi chuc nang, nhi~m V\1 cua minh duqc quy dinh t~i DiSu 10 ph~m vi chuc nang, nhi~m V\1 cua minh duqc quy dinh t~i DiSu 10
Hi6n phap nam 2013, Cong do an Vi~t N am c6 vai tro rftt quan Hi6n phap nam 2013, Cong do an Vi~t N am c6 vai tro rftt quan
trQng trong vi~c d~i di~n cho nguai lao d<)ng, cham lo bao v~ trQng trong vi~c d~i di~n cho nguai lao d<)ng, cham lo bao v~
quysn, lqi ich hqp phap, chinh dang cua nguai lao d9ng; tham gia quysn, lqi ich hqp phap, chinh dang cua nguai lao d9ng; tham gia
quan li nha nu6c, quan li kinh t6 - xa h<)i, tham gia kiSm tra, thanh quan li nha nu6c, quan li kinh t6 - xa h<)i, tham gia kiSm tra, thanh
tra, giam sat ho~t d(}ng cua CO' quan nha nu6c, t6 chuc, dan vi, tra, giam sat ho~t d(}ng cua CO' quan nha nu6c, t6 chuc, dan vi,
doanh nghi~p vS nhfrng vftn dS lien quan d6n quySn, nghia vv cua doanh nghi~p vS nhfrng vftn dS lien quan d6n quySn, nghia vv cua
nguai lao d<)ng; tuyen truySn, v~n d<)ng nguai lao d<)ng hQc t~p, nguai lao d<)ng; tuyen truySn, v~n d<)ng nguai lao d<)ng hQc t~p,
nang cao trinh d<), ld nang nghS nghi~p, chftp hanh phap lu~t, xay nang cao trinh d<), ld nang nghS nghi~p, chftp hanh phap lu~t, xay
d1,t11g va bao v~ T6 qu6c. d1,t11g va bao v~ T6 qu6c.
- H(Ji nang dan Vi¢t Nam la t6 chuc chinh tri- xa h<)i cua giai - H(Ji nang dan Vi¢t Nam la t6 chuc chinh tri- xa h<)i cua giai
cftp nong dan Vi~t N am, la thanh vi en c6 vi tri, vai tro quan trQng cftp nong dan Vi~t N am, la thanh vi en c6 vi tri, vai tro quan trQng
trong h~ th6ng chinh tri, thanh vien cua M~t tr~n T6 qu6c Vi~t trong h~ th6ng chinh tri, thanh vien cua M~t tr~n T6 qu6c Vi~t
Nam. Trong ph~m vi chuc nang cua minh, H<)i nong dan Vi~t Nam Nam. Trong ph~m vi chuc nang cua minh, H<)i nong dan Vi~t Nam
t~p hqp, v~n d9ng, giao dvc h9i vien, nong dan phat huy quysn lam t~p hqp, v~n d9ng, giao dvc h9i vien, nong dan phat huy quysn lam
chu, tich eve hQc t~p nang cao trinh d9, nang lvc vS mQi m~t; d~i chu, tich eve hQc t~p nang cao trinh d9, nang lvc vS mQi m~t; d~i
di~n giai cftp nong dan tham gia xay dl,IDg Dang, Nha nu6c va di~n giai cftp nong dan tham gia xay dl,IDg Dang, Nha nu6c va
GIAo TRiNH LUAT HIEN PHAP vn~:T NAM GIAo TRiNH LUAT HIEN PHAP vn~:T NAM
kh6i d~i doan k~t toan dan t9c; cham lo, bao v~ quy~n va lqi ich kh6i d~i doan k~t toan dan t9c; cham lo, bao v~ quy~n va lqi ich
chinh dang, hqp phap cua nang dan; t6 chuc cac ho~t d9ng dich chinh dang, hqp phap cua nang dan; t6 chuc cac ho~t d9ng dich
V\1, tu vftn, h6 trq nang dan trong san xuftt, kinh doanh va dai s6ng. V\1, tu vftn, h6 trq nang dan trong san xuftt, kinh doanh va dai s6ng.
- Doan thanh nien Cl)ng san HJ Chi Minh la t6 chuc chinh tri- - Doan thanh nien Cl)ng san HJ Chi Minh la t6 chuc chinh tri-
xa h9i, lien minh tg nguy~n cua thanh nien Vi~t Nam, la d9i d\I bi xa h9i, lien minh tg nguy~n cua thanh nien Vi~t Nam, la d9i d\I bi
va canh tay d~c lgc cua Dang C9ng san Vi~t Nam, la thanh vien c6 va canh tay d~c lgc cua Dang C9ng san Vi~t Nam, la thanh vien c6
vi tri, vai tro quan trQng trong h~ th6ng chinh tri, thanh vien cua vi tri, vai tro quan trQng trong h~ th6ng chinh tri, thanh vien cua
M~t tr~n T6 qu6c Vi~t Nam. Trong chuc nang, nhi~m V\1 cua minh, M~t tr~n T6 qu6c Vi~t Nam. Trong chuc nang, nhi~m V\1 cua minh,
Doan thanh nien C9ng san H6 Chi Minh t~p hqp, doan k~t, giao d-t;tc Doan thanh nien C9ng san H6 Chi Minh t~p hqp, doan k~t, giao d-t;tc
Va ren luy~n th~ h~ tre, tham gia tich C\fC vao cac ho~t dQng CUa nha Va ren luy~n th~ h~ tre, tham gia tich C\fC vao cac ho~t dQng CUa nha
nu6c va xa hQi; ph6i hqp v6i cac CO' quan nha nu6c, cac t6 chtrc nu6c va xa hQi; ph6i hqp v6i cac CO' quan nha nu6c, cac t6 chtrc
chinh tri - xa h9i, cac t6 chuc kinh t~ va cac doan th~ quftn chung chinh tri - xa h9i, cac t6 chuc kinh t~ va cac doan th~ quftn chung
khac cham lo va bao v~ quy~n lqi cua th~ h~ tre, d~ xuftt v6i Dang khac cham lo va bao v~ quy~n lqi cua th~ h~ tre, d~ xuftt v6i Dang
va Nha nu6c cac chinh sach, quan di~m phat huy nang lvc va t~o va Nha nu6c cac chinh sach, quan di~m phat huy nang lvc va t~o
di~u ki~n cho th~ h~ tre Vi~t Nam phat tri~n toan di~n. di~u ki~n cho th~ h~ tre Vi~t Nam phat tri~n toan di~n.
- Hl)i lien hi¢p ph1;1 nu Vi?t Nam la t6 chuc chinh tri- xa h9i - Hl)i lien hi¢p ph1;1 nu Vi?t Nam la t6 chuc chinh tri- xa h9i
cua phv nit Vi~t N am, la thanh vi en c6 vi tri, vai tro quan trQng cua phv nit Vi~t N am, la thanh vi en c6 vi tri, vai tro quan trQng
trong h~ th6ng chinh tri, thanh vien cua M~t tr~n T6 qu6c Vi~t Nam. trong h~ th6ng chinh tri, thanh vien cua M~t tr~n T6 qu6c Vi~t Nam.
Trong chuc nang, nhi~m V\1 cua minh, H9i lien hi~p ph\1 nit Vi~t Trong chuc nang, nhi~m V\1 cua minh, H9i lien hi~p ph\1 nit Vi~t
N am t~p hqp, do an k~t, d9ng vi en, giao dvc cac tftng 16p phv nit N am t~p hqp, do an k~t, d9ng vi en, giao dvc cac tftng 16p phv nit
tham gia tich C\IC vao cac cang vi~c cua Nha nu6c va xa h9i, cac tham gia tich C\IC vao cac cang vi~c cua Nha nu6c va xa h9i, cac
qua trinh phat tri~n kinh t~, van hoa, giao dvc, thvc hi~n binh d~ng qua trinh phat tri~n kinh t~, van hoa, giao dvc, thvc hi~n binh d~ng
gi6i, phat huy vai tro d~c bi~t cua nit gi6i trong vi~c xay d\fllg n~p gi6i, phat huy vai tro d~c bi~t cua nit gi6i trong vi~c xay d\fllg n~p
s6ng van minh, gia dinh van hoa, giao dvc cac th~ h~ thanh thi~u s6ng van minh, gia dinh van hoa, giao dvc cac th~ h~ thanh thi~u
nien Vi~t Nam ... nien Vi~t Nam ...
- Hl)i cvu chiin binh Vi?t Nam la t6 chuc chinh tri - xa h9i, la - Hl)i cvu chiin binh Vi?t Nam la t6 chuc chinh tri - xa h9i, la
thanh vien c6 vi tri, vai tro quan trQng trong h~ th6ng chinh tri, thanh vien c6 vi tri, vai tro quan trQng trong h~ th6ng chinh tri,
thanh vien cua M~t tr~n T6 qu6c Vi~t Nam, m9t t6 chuc thanh thanh vien cua M~t tr~n T6 qu6c Vi~t Nam, m9t t6 chuc thanh
vien cua h~ th6ng chinh tri. H9i C\IU chi~n binh Vi~t Nam t~p hqp, vien cua h~ th6ng chinh tri. H9i C\IU chi~n binh Vi~t Nam t~p hqp,
doan k~t, bf>i du5ng va dQng vien C\IU chi~n binh phftn dftu giit doan k~t, bf>i du5ng va dQng vien C\IU chi~n binh phftn dftu giit
vfrng ban chftt each m~ng, tham gia xay d\Iflg va bao v~ chinh vfrng ban chftt each m~ng, tham gia xay d\Iflg va bao v~ chinh
quySn, phat huy dan chu, gop ph~n gift 6n dinh chinh tri, tang quySn, phat huy dan chu, gop ph~n gift 6n dinh chinh tri, tang
cuerng qu6c phong va an ninh; tham gia thvc hi~n cac nhi~m V1;t cuerng qu6c phong va an ninh; tham gia thvc hi~n cac nhi~m V1;t
phat tri~n kinh t~, van hoa, Xa h{)i; gop ph~n tfch C\fC vao Vi~c giao phat tri~n kinh t~, van hoa, Xa h{)i; gop ph~n tfch C\fC vao Vi~c giao
dt;tc th~ h~ tre va tham gia vao ho~t d()ng nhan dan, thvc hi~n dt;tc th~ h~ tre va tham gia vao ho~t d()ng nhan dan, thvc hi~n
duerng 16i d6i ngo~i cua Dang va Nha nu6c. duerng 16i d6i ngo~i cua Dang va Nha nu6c.
v 6i vi tri va vai tro cua minh, m6i thanh vi en trong h~ th6ng v 6i vi tri va vai tro cua minh, m6i thanh vi en trong h~ th6ng
chinh tri nu6c ta co nhi~m vv quan tr<?ng v6i cac hinh thuc ca chinh tri nu6c ta co nhi~m vv quan tr<?ng v6i cac hinh thuc ca
ban nhu: ban nhu:
- Tham gia xay d\fllg Dang thong qua cac ho~t d()ng nhu: gop - Tham gia xay d\fllg Dang thong qua cac ho~t d()ng nhu: gop
y xay d\fllg cac duerng 16i, quan di~m, chu truang, chinh sach cua y xay d\fllg cac duerng 16i, quan di~m, chu truang, chinh sach cua
Dang, tham gia vao cong tac xay d\fllg Dang ... ; Dang, tham gia vao cong tac xay d\fllg Dang ... ;
- Tham gia xay d\fllg b() may nha nu6c thong qua cac ho~t - Tham gia xay d\fllg b() may nha nu6c thong qua cac ho~t
d()ng nhu: tham gia cong tac b~u cu; tham gia tuy~n chQn cac chuc d()ng nhu: tham gia cong tac b~u cu; tham gia tuy~n chQn cac chuc
danh C\1 th~ trong bQ may nha nu6c ... ; danh C\1 th~ trong bQ may nha nu6c ... ;
- Tham gia xay d\fllg chinh sach, phap lu~t thong qua cac ho~t - Tham gia xay d\fllg chinh sach, phap lu~t thong qua cac ho~t
d()ng: ki~n nghi v6i C<J quan co thAm quySn sang ki~n xay d\fllg d()ng: ki~n nghi v6i C<J quan co thAm quySn sang ki~n xay d\fllg
phap lu~t; Clr d~i di~n tham gia vao cac ban SO~n thao, t6 bien t~p phap lu~t; Clr d~i di~n tham gia vao cac ban SO~n thao, t6 bien t~p
cac dv an lu~t, phap l~nh, cac van ban QPPL khac, cac dS an, cac dv an lu~t, phap l~nh, cac van ban QPPL khac, cac dS an,
chinh sach Cl,l th~; t6 chuc gop y ki~n vao cac d\f thao van ban chinh sach Cl,l th~; t6 chuc gop y ki~n vao cac d\f thao van ban
QPPL, cac chuang trinh, dS an ... ; QPPL, cac chuang trinh, dS an ... ;
- Tham gia giam sat va phan bi~n xa h()i d6i v6i cac chu - Tham gia giam sat va phan bi~n xa h()i d6i v6i cac chu
truang, chinh sach cua Dang va Nha nu&c thong qua nhiSu hinh truang, chinh sach cua Dang va Nha nu&c thong qua nhiSu hinh
thuc nh~m g6p ph~n bao dam tinh dung d~n, phu hqp v&i thvc ti~n thuc nh~m g6p ph~n bao dam tinh dung d~n, phu hqp v&i thvc ti~n
trong vi~c xay d\fllg chinh sach, phap lu~t cua Nha nu6c, dap Ung trong vi~c xay d\fllg chinh sach, phap lu~t cua Nha nu6c, dap Ung
yeu C~U, nguy~n VQng va lqi fch hqp phap, chinh dang cua nhan yeu C~U, nguy~n VQng va lqi fch hqp phap, chinh dang cua nhan
dan; phat huy dan chu, tang cuerng d6ng thu~n trong xa h()i; dan; phat huy dan chu, tang cuerng d6ng thu~n trong xa h()i;
- Tuyen truySn, v~n d()ng nhan dan thvc hi~n quySn lam chu, - Tuyen truySn, v~n d()ng nhan dan thvc hi~n quySn lam chu,
nang cao y thuc phap lu~t, ch~p hanh chinh sach, phap lu~t; nang cao y thuc phap lu~t, ch~p hanh chinh sach, phap lu~t;
- Tham gia vao cong tac ki~m tra, giam sat xa h()i d6i v6i ho~t - Tham gia vao cong tac ki~m tra, giam sat xa h()i d6i v6i ho~t
d{)ng CUa cac C<J quan nha nu6c ... d{)ng CUa cac C<J quan nha nu6c ...

GIAO TRiNH LUAT HIEN pJIAp VIST NAM GIAO TRiNH LUAT HIEN pJIAp VIST NAM
5. cHiNH sAcH DAI uoAN KET v A uVONG L6I DAN 5. cHiNH sAcH DAI uoAN KET v A uVONG L6I DAN
TOC cDA NVde CQNG HoA xA HOI cliO NGHIA VIST NAM TOC cDA NVde CQNG HoA xA HOI cliO NGHIA VIST NAM
Chinh sach d~i doan k~t va duemg 16i dan t9c la nhfrng v~n d~ Chinh sach d~i doan k~t va duemg 16i dan t9c la nhfrng v~n d~
16n cua each m~ng Vi~t N am, m()t trong nhfmg n()i dung quan 16n cua each m~ng Vi~t N am, m()t trong nhfmg n()i dung quan
trQng phan anh ban ch~t cua ch~ d9 chinh tri nu6c C()ng hoa trQng phan anh ban ch~t cua ch~ d9 chinh tri nu6c C()ng hoa
XHCN Vi~t Nam. Ca nam ban Hi~n phap cua nu6c ta d~u c6 XHCN Vi~t Nam. Ca nam ban Hi~n phap cua nu6c ta d~u c6
nhfmg quy djnh C\} th6 phan anh chinh sach d~i doan k~t va du(mg nhfmg quy djnh C\} th6 phan anh chinh sach d~i doan k~t va du(mg
16i dan t()c cua nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam. 16i dan t()c cua nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam.
- Hi~n phap nam 1946 ngay trong Lai n6i dfiu da ghi nh~n: - Hi~n phap nam 1946 ngay trong Lai n6i dfiu da ghi nh~n:
"Hiin phap Vi?t Nam ... phai xay dlfflg tren nhfmg nguyen t&c duai "Hiin phap Vi?t Nam ... phai xay dlfflg tren nhfmg nguyen t&c duai
day: Doan kit toan dan khong phan bi?t gidng noi, gai trai, giai day: Doan kit toan dan khong phan bi?t gidng noi, gai trai, giai
cdp, ton giao. Dam bao cite quy~n tl! do dan chit. Thl!c hi?n chinh cdp, ton giao. Dam bao cite quy~n tl! do dan chit. Thl!c hi?n chinh
quy~n mgnh me va sang sudt cit a nhan dan". Trang cac di~u 1, 6, quy~n mgnh me va sang sudt cit a nhan dan". Trang cac di~u 1, 6,
7 quy dinh dia vi phap li va quy~n binh d~ng cua t~t ca mQi nguai 7 quy dinh dia vi phap li va quy~n binh d~ng cua t~t ca mQi nguai
khong phan bi~t noi gi6ng, trai gai, giau ngheo, giai c~p, ton giao; khong phan bi~t noi gi6ng, trai gai, giau ngheo, giai c~p, ton giao;
mQi nguai d~u ngang quy~n v~ mQi phuong di~n chinh trj, kinh t~, mQi nguai d~u ngang quy~n v~ mQi phuong di~n chinh trj, kinh t~,
van hoa va binh d~ng tru6c phap lu~t. Day la ca sa phap li quan van hoa va binh d~ng tru6c phap lu~t. Day la ca sa phap li quan
trQng lam n~n tang cho vi~c xay d\ffig kh6i d~i doan k~t toan dan. trQng lam n~n tang cho vi~c xay d\ffig kh6i d~i doan k~t toan dan.
D6ng thai, Di~u 8 con ghi nh~n: "Ngoai Slf binh d!tng v~ quy~n D6ng thai, Di~u 8 con ghi nh~n: "Ngoai Slf binh d!tng v~ quy~n
l(Ji, nhfmg qudc dan thidu s6 du(Jc giitp afi v~ mQi phuang di?n ad l(Ji, nhfmg qudc dan thidu s6 du(Jc giitp afi v~ mQi phuang di?n ad
chong tiin ktp trinh d(J chung". chong tiin ktp trinh d(J chung".
- Hi~n phap nam 1959 trong Lai n6i dfiu ghi nh~n tinh thfin - Hi~n phap nam 1959 trong Lai n6i dfiu ghi nh~n tinh thfin
doan k~t dan tQC ta trong d~u tranh ch6ng S\1' xam lUQ'C CUa nuac doan k~t dan tQC ta trong d~u tranh ch6ng S\1' xam lUQ'C CUa nuac
ngoai d~ giai ph6ng d~t nu6c va tfim quan trQng cua chinh sach d~i ngoai d~ giai ph6ng d~t nu6c va tfim quan trQng cua chinh sach d~i
doan k~t dan tQC trong S\1' nghi~p xay d\fng chu ngrua xa h{)i tren doan k~t dan tQC trong S\1' nghi~p xay d\fng chu ngrua xa h{)i tren
mi~n B~c, d~u tranh th6ng nh~t d~t nu&c, xac djnh quan h~ binh mi~n B~c, d~u tranh th6ng nh~t d~t nu&c, xac djnh quan h~ binh
d~ng giup nhau giua cac dan t9c la m()t trong nhfrng n()i dung d~ng giup nhau giua cac dan t9c la m()t trong nhfrng n()i dung
quan trQng dugc quy djnh trong Hi~n phap. E>i~u 3 Hi~n phap nam quan trQng dugc quy djnh trong Hi~n phap. E>i~u 3 Hi~n phap nam
1959 quy djnh: "Nuac Vi?t Nam dan chit c(Jng hoa !a m(Jt nuac 1959 quy djnh: "Nuac Vi?t Nam dan chit c(Jng hoa !a m(Jt nuac
thdng nhdt gJm nhi~u dan t(Jc. Cite dan t(Jc sdng tren ddt nuac thdng nhdt gJm nhi~u dan t(Jc. Cite dan t(Jc sdng tren ddt nuac
Vi?t Nam aJu binh a!tng vJ quy~n l(Ji va nghfa V¥. Nha nuac c6 Vi?t Nam aJu binh a!tng vJ quy~n l(Ji va nghfa V¥. Nha nuac c6

nhi?m V{J giu gin va phat tridn Slf aoan kit giua eae dan t9e. M()i nhi?m V{J giu gin va phat tridn Slf aoan kit giua eae dan t9e. M()i
hanh vi khinh mi¢t, ap hue, chia redan t9c a~u hi nghiem cdm. Cae hanh vi khinh mi¢t, ap hue, chia redan t9c a~u hi nghiem cdm. Cae
dan t9c CO quyJn duy tri ho(tc SUa a8i phong t{Je, t(tp quan, dung dan t9c CO quyJn duy tri ho(tc SUa a8i phong t{Je, t(tp quan, dung
tiing n6i, chu viit, phat tridn van hoa ddn t9e cita minh". D6ng thai tiing n6i, chu viit, phat tridn van hoa ddn t9e cita minh". D6ng thai
cling quy djnh: "Nha nube ra sue giup aa cae ddn t9e thidu s6 mau cling quy djnh: "Nha nube ra sue giup aa cae ddn t9e thidu s6 mau
tiin ktp trinh a9 kinh ti va van hoa chung". tiin ktp trinh a9 kinh ti va van hoa chung".
Chinh sach d~i doan kSt, thvc hi9n quySn binh d~ng giua cac Chinh sach d~i doan kSt, thvc hi9n quySn binh d~ng giua cac
dan t{)c da tr& thanh tu tu6ng chi d~o trong toan b{) qua trinh t6 dan t{)c da tr& thanh tu tu6ng chi d~o trong toan b{) qua trinh t6
chuc va ho~t d{)ng cua Nha nu6c ta va cua h9 th6ng chinh tri, t<;to chuc va ho~t d{)ng cua Nha nu6c ta va cua h9 th6ng chinh tri, t<;to
ra SUC m~nh to 16n bao dam cho S\f thing lqi CUa cong CUQC xay ra SUC m~nh to 16n bao dam cho S\f thing lqi CUa cong CUQC xay
dvng chu ngh1a xa h{)i tren mi~n Bic va dfi.u tranh giai ph6ng mi~n dvng chu ngh1a xa h{)i tren mi~n Bic va dfi.u tranh giai ph6ng mi~n
Nam th6ng nhfit dfi.t nu6c. Nam th6ng nhfit dfi.t nu6c.
- HiSn phap nam 1980 ra dai sau khi dfit nu6c th6ng nhfit, ca - HiSn phap nam 1980 ra dai sau khi dfit nu6c th6ng nhfit, ca
nu6c qua d{) di len chu ngh1a xa h{)i. Tu tu6ng v~ doan kSt dan t{)c nu6c qua d{) di len chu ngh1a xa h{)i. Tu tu6ng v~ doan kSt dan t{)c
c6 nhfrng di~u ki9n m6i dS phat triSn. Nhfrng quy djnh trong HiSn c6 nhfrng di~u ki9n m6i dS phat triSn. Nhfrng quy djnh trong HiSn
phap nam 1946, HiSn phap nam 1959 da duqc kS thira va phat phap nam 1946, HiSn phap nam 1959 da duqc kS thira va phat
triSn 6 muc cao hon va duqc ghi nh~n trong Di~u 5 HiSn phap triSn 6 muc cao hon va duqc ghi nh~n trong Di~u 5 HiSn phap
nam 1980. D6ng thai, Di~u 9 HiSn phap nam 1980 kh~ng djnh: nam 1980. D6ng thai, Di~u 9 HiSn phap nam 1980 kh~ng djnh:
l(Mijt tr(tn phat huy truy~n th6ng aoan kit toan ddn, tang cuimg l(Mijt tr(tn phat huy truy~n th6ng aoan kit toan ddn, tang cuimg
Slf nhdt trf vJ chfnh trj VQ tinh thdn trong nhdn dan, tham gia xdy Slf nhdt trf vJ chfnh trj VQ tinh thdn trong nhdn dan, tham gia xdy
d1p1g VQ citng c6 ehfnh quyJn nhan dan, giao d{Je VCt a9ng vien d1p1g VQ citng c6 ehfnh quyJn nhan dan, giao d{Je VCt a9ng vien
nhan dan aJ cao y thuc lam chit t(lp thd, ra sue thi aua xay dlp1g nhan dan aJ cao y thuc lam chit t(lp thd, ra sue thi aua xay dlp1g
chit nghza xa h9i va hao v? T8 qu6c ". chit nghza xa h9i va hao v? T8 qu6c ".
- Trong qua trinh thvc hi9n duang 16i d6i m6i, m{)t lfin nua - Trong qua trinh thvc hi9n duang 16i d6i m6i, m{)t lfin nua
truy~n th6ng doan kSt dan t9c l~i la ngu6n sue m~nh to Ian ds truy~n th6ng doan kSt dan t9c l~i la ngu6n sue m~nh to Ian ds
nhan dan ta tiSp tl;tc vuqt qua kh6 khan, thu duqc nhfrng thanh tvu nhan dan ta tiSp tl;tc vuqt qua kh6 khan, thu duqc nhfrng thanh tvu
m6i, xay dvng va bao v9 vfrng chic T6 qu6c Vi9t Nam XHCN. m6i, xay dvng va bao v9 vfrng chic T6 qu6c Vi9t Nam XHCN.
HiSn phap nam 1992 da thS hi9n m{)t each dfiy du va sau sic hon HiSn phap nam 1992 da thS hi9n m{)t each dfiy du va sau sic hon
chinh sach doan kSt va duang 16i dan t{)c cua nu6c ta trong Di~u 5. chinh sach doan kSt va duang 16i dan t{)c cua nu6c ta trong Di~u 5.
D6ng thai nh~n r5 tfim quan trQng va sue m~nh to 16n cua nhan D6ng thai nh~n r5 tfim quan trQng va sue m~nh to 16n cua nhan
dan trong kh6i dc;ti doan kSt dan t{)c, Di~u 9 HiSn phap nam 1992 dan trong kh6i dc;ti doan kSt dan t{)c, Di~u 9 HiSn phap nam 1992
da quy dinh: "Mgt tr(tn T6 qu6c Vi?t Nam va cac t6 chuc thanh da quy dinh: "Mgt tr(tn T6 qu6c Vi?t Nam va cac t6 chuc thanh
vien la CO' sa chinh trt cita chinh quy~n nhan dan. Mgt tr(tn phat vien la CO' sa chinh trt cita chinh quy~n nhan dan. Mgt tr(tn phat
huy truy~n th6ng iloan kit toan dan, tang cuirng Sl! nhdt tri v~ huy truy~n th6ng iloan kit toan dan, tang cuirng Sl! nhdt tri v~
chinh trt va tinh thdn trong nhan dan, tham gia xay dlfng va citng chinh trt va tinh thdn trong nhan dan, tham gia xay dlfng va citng
c6 chinh quy~n nhan dan, citng Nha nuac cham lo va bao v? l(Ji c6 chinh quy~n nhan dan, citng Nha nuac cham lo va bao v? l(Ji
fch chfnh tfang cua nhan dan, a(jng vien nhan dan thl!C hi?n quy~n fch chfnh tfang cua nhan dan, a(jng vien nhan dan thl!C hi?n quy~n
lam chit, nghiem chinh thi hanh Hiin phap va phap lu(tt, giam sat lam chit, nghiem chinh thi hanh Hiin phap va phap lu(tt, giam sat
hoqt a(jng CUa CO' quan nha nu!Jc, aqi bi~U dan CU Va can bi}, Vien hoqt a(jng CUa CO' quan nha nu!Jc, aqi bi~U dan CU Va can bi}, Vien
chuc Nha nu!Jc. Nha nu!Jc tqo ili~u ki?n a~ M(lt tr(m T6 qu6c va chuc Nha nu!Jc. Nha nu!Jc tqo ili~u ki?n a~ M(lt tr(m T6 qu6c va
cac t6 chuc thanh vien hoqt a(jng c6 hi?u qua". cac t6 chuc thanh vien hoqt a(jng c6 hi?u qua".
HiSn phap nam 2013 kS thira va phat tri~n cac quy dinh cua HiSn phap nam 2013 kS thira va phat tri~n cac quy dinh cua
HiSn phap nam 1992, da quy dinh m<)t each dfiy du, toan dit$n va HiSn phap nam 1992, da quy dinh m<)t each dfiy du, toan dit$n va
sau s~c duemg 16i d~i doan kSt va chinh sach dan t9c cua nuac ta sau s~c duemg 16i d~i doan kSt va chinh sach dan t9c cua nuac ta
t~i DiSu 5, DiSu 9 va cac diSu khoan khac. t~i DiSu 5, DiSu 9 va cac diSu khoan khac.
Nhu v~y, chinh sach doan kSt va duemg 16i dan t<)c da duqc Nhu v~y, chinh sach doan kSt va duemg 16i dan t<)c da duqc
th~ hit$n m9t each nhfit quan trong toan b9 nam ban hiSri phap, th~ hit$n m9t each nhfit quan trong toan b9 nam ban hiSri phap,
phan anh ban chfit t6t d~p cua chS d<) chinh tri cua nu6c C<)ng hoa phan anh ban chfit t6t d~p cua chS d<) chinh tri cua nu6c C<)ng hoa
XHCN Vit$t Nam, phu hqp v6i truySn th6ng doan kSt, nhan nghia XHCN Vit$t Nam, phu hqp v6i truySn th6ng doan kSt, nhan nghia
tlr ngan dai cua dan t<)c ta, da th\IC S\f phat huy tac d1,1ng, t~p hqp tlr ngan dai cua dan t<)c ta, da th\IC S\f phat huy tac d1,1ng, t~p hqp
Va phat huy SUC m~nh to 16n cua ca dan t<)c trong S\f nghit$p d\Illg Va phat huy SUC m~nh to 16n cua ca dan t<)c trong S\f nghit$p d\Illg
nuac va giu nuac, phvc V\1 thiSt thvc lqi ich cua cac dan t9c va nuac va giu nuac, phvc V\1 thiSt thvc lqi ich cua cac dan t9c va
toan th~ nhan dan. toan th~ nhan dan.
6. CHINH SACH DOl NGO~I CUA NVdc CQNG HOA xA 6. CHINH SACH DOl NGO~I CUA NVdc CQNG HOA xA
HQI CHU NGHlA VI$T NAM HQI CHU NGHlA VI$T NAM
Ban chfit cua chS d<) chinh tri trong m6i nu6c khong chi duqc Ban chfit cua chS d<) chinh tri trong m6i nu6c khong chi duqc
phan anh trong cac chinh sach d6i n<)i rna con th~ hit$n ro net trong phan anh trong cac chinh sach d6i n<)i rna con th~ hit$n ro net trong
chinh sach d6i ngo~i, trong vi9c thiSt l~p va giai quyst cac quan ht$ chinh sach d6i ngo~i, trong vi9c thiSt l~p va giai quyst cac quan ht$
v6i cac nu6c khac. v6i cac nu6c khac.
Tir khi thanh l~p dSn nay, Nha nu6c C<)ng hoa XHCN Vit$t Tir khi thanh l~p dSn nay, Nha nu6c C<)ng hoa XHCN Vit$t
N am luon chit truong thvc hit$n m<)t each nhfit quan chinh sach d6i N am luon chit truong thvc hit$n m<)t each nhfit quan chinh sach d6i

ngo<;1i hoa binh, hfru nghi va hqp tac Vl SlJ ti6n b() xa h()i tren CO' SO ngo<;1i hoa binh, hfru nghi va hqp tac Vl SlJ ti6n b() xa h()i tren CO' SO
ton trQng CaC quy~n dan tQC CO' ban CUa m6i nUOC va nhfrng ton trQng CaC quy~n dan tQC CO' ban CUa m6i nUOC va nhfrng
nguyen tic cling chung s6ng hoa binh. Tuy nhien, do di~u ki~n nguyen tic cling chung s6ng hoa binh. Tuy nhien, do di~u ki~n
lich Slr trong m6i giai do<;1n C\1 th6 nen each th6 hi~n trong cac ban lich Slr trong m6i giai do<;1n C\1 th6 nen each th6 hi~n trong cac ban
hi6n phap nu6c· ta khong hoan toan gi6ng nhau. Nhtrng nam g~n hi6n phap nu6c· ta khong hoan toan gi6ng nhau. Nhtrng nam g~n
day, cling v&i nhtrng thanh tvu to 16n rna Nha nu&c va nhan dan ta day, cling v&i nhtrng thanh tvu to 16n rna Nha nu&c va nhan dan ta
du&i SlJ lanh d~o cua Dang da d~t duqc a trong nu&c, ho~t d()ng du&i SlJ lanh d~o cua Dang da d~t duqc a trong nu&c, ho~t d()ng
d6i ngo~i cua chung ta cfing da c6 nhfrng bu&c phat tri6n quan d6i ngo~i cua chung ta cfing da c6 nhfrng bu&c phat tri6n quan
trQng. V&i phuang cham "Vi?t Nam muJn lam br;~n vai tdt ca cac trQng. V&i phuang cham "Vi?t Nam muJn lam br;~n vai tdt ca cac
nuac tren thi giai", Nha nu&c ta da khong ngirng ma r()ng quan nuac tren thi giai", Nha nu&c ta da khong ngirng ma r()ng quan
h~ v&i cac nu6c, uy tin cua Vi~t Nam tren truemg qu6c t6 ngay h~ v&i cac nu6c, uy tin cua Vi~t Nam tren truemg qu6c t6 ngay
cang duqc nang cao. Duemg 16i d6 da duqc th6 chS hoa m()t each cang duqc nang cao. Duemg 16i d6 da duqc th6 chS hoa m()t each
d~y du va sau sic trong Di~u 14 HiSn phap nam 1992: "Nuac d~y du va sau sic trong Di~u 14 HiSn phap nam 1992: "Nuac
C9ng hoa xii h9i chit nghfa Vi?t Nam thl!c hi?n chinh sach hoa C9ng hoa xii h9i chit nghfa Vi?t Nam thl!c hi?n chinh sach hoa
binh, hiiu nght, rna r9ng giao luu va h(Jp tac vai tdt cit cac nuac binh, hiiu nght, rna r9ng giao luu va h(Jp tac vai tdt cit cac nuac
tren thi giai, kh6ng phan bi?t chi tl9 chinh trt va xii h9i khac tren thi giai, kh6ng phan bi?t chi tl9 chinh trt va xii h9i khac
nhau, tren CO' sa ton fr(Jng tf9c lrJp, chit quy~n VG toan V?n liinh thrJ nhau, tren CO' sa ton fr(Jng tf9c lrJp, chit quy~n VG toan V?n liinh thrJ
cita nhau, kh6ng can thi?p vao c6ng vi?c n9i b9 cita nhau, binh cita nhau, kh6ng can thi?p vao c6ng vi?c n9i b9 cita nhau, binh
a&ng va cac ben cimg c6 l(Ji; tang cuirng tinh aoan kit hfru nght a&ng va cac ben cimg c6 l(Ji; tang cuirng tinh aoan kit hfru nght
va quan h? h(Jp tac vai cac nuac xii h9i chit nghfa va cac nuac va quan h? h(Jp tac vai cac nuac xii h9i chit nghfa va cac nuac
lang gi~ng; tfch ClfC itng h9 VG gop phdn VGO cu9c tfdu tranh lang gi~ng; tfch ClfC itng h9 VG gop phdn VGO cu9c tfdu tranh
chung cita nhan dan thi giai vi hoa binh, tl9c lr7p dan t9c, dan chit chung cita nhan dan thi giai vi hoa binh, tl9c lr7p dan t9c, dan chit
va tiin b9 xii h9i". Duemg I6i d6i ngo<;1i d6 th6 hi~n r5 ban chfit cua va tiin b9 xii h9i". Duemg I6i d6i ngo<;1i d6 th6 hi~n r5 ban chfit cua
Nha nu&c ta va truy~n th6ng doan kSt, nhan nghla cua dan t9c Nha nu&c ta va truy~n th6ng doan kSt, nhan nghla cua dan t9c
Vi~t N am, phan anh dung din y chi, nguy~n VQng cua nhan dan ta Vi~t N am, phan anh dung din y chi, nguy~n VQng cua nhan dan ta
va phli hqp v&i xu huang phat tri6n cua ths gi&i hi~n d~i. va phli hqp v&i xu huang phat tri6n cua ths gi&i hi~n d~i.
KS thira quy dinh tren cua HiSn phap nam 1992, HiSn phap KS thira quy dinh tren cua HiSn phap nam 1992, HiSn phap
nam 2013 tisp 1\lc co bu&c phat tri6n m&i, th6 hi~n d~y du va to an nam 2013 tisp 1\lc co bu&c phat tri6n m&i, th6 hi~n d~y du va to an
di~n han chinh sach d6i ngo~i cua Vi~t N am. Di~u 12 HiSn phap di~n han chinh sach d6i ngo~i cua Vi~t N am. Di~u 12 HiSn phap
nam 2013 kh~ng dinh: ((Nuac C9ng hoa xii h9i chit nghfa Vi?t nam 2013 kh~ng dinh: ((Nuac C9ng hoa xii h9i chit nghfa Vi?t
Nam thl!c hi?n nhdt quan tluirng !6i a6i ngor;~i tl9c lr7p, tl! chit, hoa Nam thl!c hi?n nhdt quan tluirng !6i a6i ngor;~i tl9c lr7p, tl! chit, hoa
GS. TS. Le Minh Tdm 159 GS. TS. Le Minh Tdm 159
binh, hfru nghj, h(fp tac va phat tri~n; aa phuang hoa, aa d(;tng binh, hfru nghj, h(fp tac va phat tri~n; aa phuang hoa, aa d(;tng
hoa quan h¢, chit af)ng VG tfch ClfC hf)i nhqp, h(J'p tac qu6c td tren hoa quan h¢, chit af)ng VG tfch ClfC hf)i nhqp, h(J'p tac qu6c td tren
ca SO ton trQng af)c lqp, chit quyJn Va toan Vf?n lfinh th6, khong ca SO ton trQng af)c lqp, chit quyJn Va toan Vf?n lfinh th6, khong
can thi?p vao cong vi?c n9i b9 cita nhau, binh a!ing, citng c6 l(fi; can thi?p vao cong vi?c n9i b9 cita nhau, binh a!ing, citng c6 l(fi;
tuan thit Hidn chuang Lien h9P qu6c va aiJu uac qu6c td ma tuan thit Hidn chuang Lien h9P qu6c va aiJu uac qu6c td ma
Cf)ng hoa xii h9i chit nghfa Vi?t Nam la thanh vien; la br;~n, a6i tac Cf)ng hoa xii h9i chit nghfa Vi?t Nam la thanh vien; la br;~n, a6i tac
tin cqy va thanh vien c6 trach nhi?m trong cf)ng a6ng qu6c td vi tin cqy va thanh vien c6 trach nhi?m trong cf)ng a6ng qu6c td vi
l(fi fch qu6c gia, dan tQC, gop phdn VCtO Slf nghi¢p hoa binh, af)c l(fi fch qu6c gia, dan tQC, gop phdn VCtO Slf nghi¢p hoa binh, af)c
lqp dan t9c, dan chit va tidn b9 xii hf)i tren thd gibi ". lqp dan t9c, dan chit va tidn b9 xii hf)i tren thd gibi ".
cAu HOI HV6NG nAN 6N TAP, cAu HOI HV6NG nAN 6N TAP,
BJNH HV6NG THAO LU!N BJNH HV6NG THAO LU!N
1. Phan bi~t cac khai ni~m "Chinh tri", "Ch~ d9 chinh trj"? 1. Phan bi~t cac khai ni~m "Chinh tri", "Ch~ d9 chinh trj"?
2. N(>i dung quy~n dan t(>c ca ban trong Hi~n phap nam 2013 c6 gi 2. N(>i dung quy~n dan t(>c ca ban trong Hi~n phap nam 2013 c6 gi
khac so v&i tru&c day? Vi~c ghi nh~n quy~n dan t()c ca ban trong Hi~n khac so v&i tru&c day? Vi~c ghi nh~n quy~n dan t()c ca ban trong Hi~n
phap c6 y nghla nhu th~ n~w? phap c6 y nghla nhu th~ n~w?
3. Chinh th€ cua Vi~t Nam theo Hi~n phap nam 2013 la chinh th€ gi? 3. Chinh th€ cua Vi~t Nam theo Hi~n phap nam 2013 la chinh th€ gi?
B~c trung cua chinh thS d6 la gi? B~c trung cua chinh thS d6 la gi?
4. H~ th6ng chinh tri cua Vi~t Nam theo Hi~n phap nam 2013 g6m 4. H~ th6ng chinh tri cua Vi~t Nam theo Hi~n phap nam 2013 g6m
nhung thanh t6 nao? v ai tro cua cac thanh t6 d6 trong h~ th6ng chinh tri nhung thanh t6 nao? v ai tro cua cac thanh t6 d6 trong h~ th6ng chinh tri
cua Vi~t Nam la gi va giua chung c6 Sl,l' tuang quan nhu th~ nao? cua Vi~t Nam la gi va giua chung c6 Sl,l' tuang quan nhu th~ nao?
TAI LIEu TRAM KHAo TAI LIEu TRAM KHAo

1. HJ Chi Minh toan t(lp, t~p 9, Nxb. Chinh tri qu6c gia, 2009. 1. HJ Chi Minh toan t(lp, t~p 9, Nxb. Chinh tri qu6c gia, 2009.
2. Nghi quy~t s6 51/2001/QH10 ngay 25 thang 12 nam 2001 cua Qu6c 2. Nghi quy~t s6 51/2001/QH10 ngay 25 thang 12 nam 2001 cua Qu6c
h(>i v~ v~c sua dbi, bb sung m(>t s6 di~u cua Hi~n phap nu&c C(>ng hoa h(>i v~ v~c sua dbi, bb sung m(>t s6 di~u cua Hi~n phap nu&c C(>ng hoa
XHCNVi~tNamnam 1992. XHCNVi~tNamnam 1992.
3. Van ki~n H(>i nghi IAn thu 6 Ban chfip hanh trung uang Dang C(>ng 3. Van ki~n H(>i nghi IAn thu 6 Ban chfip hanh trung uang Dang C(>ng
san Vi~t Nam (lmoa VI). san Vi~t Nam (lmoa VI).
4. D6 NguySn Phuang - Tr~n NgQc Duemg, Xdy dvng nJn dan chit 4. D6 NguySn Phuang - Tr~n NgQc Duemg, Xdy dvng nJn dan chit
XHCN va nha nubc phap quyJn, Nxb. Sv th~t, Ha N()i, 1992. XHCN va nha nubc phap quyJn, Nxb. Sv th~t, Ha N()i, 1992.
CHUONG V- QUOC T[CH VI$T NAM CHUONG V- QUOC T[CH VI$T NAM
CHUdNGV CHUdNGV
QUOC TJCH Vl~T NAM QUOC TJCH Vl~T NAM
1. KHAI NIBM QUOC TJCH 162 1. KHAI NIBM QUOC TJCH 162
1.1. Dinh nghla 162 1.1. Dinh nghla 162
1.2. Ca sa cho S\]' ra dai va tbn t~i cua qu6c tich 163 1.2. Ca sa cho S\]' ra dai va tbn t~i cua qu6c tich 163
1.3. Qu6c tich v&i quy~n va ngma V\1 CO' ban CUa cong dan 164 1.3. Qu6c tich v&i quy~n va ngma V\1 CO' ban CUa cong dan 164
2. MOT s6 vAN DE cd BAN TRONG NOI DUNG PHAP 167 2. MOT s6 vAN DE cd BAN TRONG NOI DUNG PHAP 167
LUk.T vE QUOC TJCH TREN THE GICH LUk.T vE QUOC TJCH TREN THE GICH
2.1. Duang 16i chinh tri - phap li trong phap lu~t v~ qu6c 167 2.1. Duang 16i chinh tri - phap li trong phap lu~t v~ qu6c 167
tich cua cac nu&c tren ths gi&i tich cua cac nu&c tren ths gi&i
2.2. Nguyen t~c xac dinh qu6c tich nguyen thuy 169 2.2. Nguyen t~c xac dinh qu6c tich nguyen thuy 169
2.3. v~ nguyen t~c m()t hay nhi~u q~6c tich 170 2.3. v~ nguyen t~c m()t hay nhi~u q~6c tich 170
2.4. Vdn d~ thay dbi qu6c tich 171 2.4. Vdn d~ thay dbi qu6c tich 171
3. NHONa vAN DE cd BAN TRONG PHAP LUAT QU6c 173 3. NHONa vAN DE cd BAN TRONG PHAP LUAT QU6c 173
TJCH v:£BT NAM TJCH v:£BT NAM
3 .1. S\f hlnh thrum va phat tri~n CUa phap l~t qu6c tich Vi~t Nam 173 3 .1. S\f hlnh thrum va phat tri~n CUa phap l~t qu6c tich Vi~t Nam 173
3.2. Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998 177 3.2. Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998 177
3.3. Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 2008 186 3.3. Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 2008 186
3.4. Lu~t sua dbi, b6 sung m()t s6 di~u cua Lu~t qu6c tich 196 3.4. Lu~t sua dbi, b6 sung m()t s6 di~u cua Lu~t qu6c tich 196
Vi~t Nam nam 2014 Vi~t Nam nam 2014
TS. Le Hfru Thd, GS. TS. Thai Vfnh Th/ing 161 TS. Le Hfru Thd, GS. TS. Thai Vfnh Th/ing 161
G~OTIDNHLU!THillNPHAPV$TNAM G~OTIDNHLU!THillNPHAPV$TNAM
1. KHAINI$M QUOC TlCH 1. KHAINI$M QUOC TlCH

1.1. Dfnh nghia 1.1. Dfnh nghia
Qu6c tich la chS dinh CO' ban cua LHP v€ dia vi phap li cua Qu6c tich la chS dinh CO' ban cua LHP v€ dia vi phap li cua
cong dan, la tiSn dS phap H b~t bu()c dS ca nhan c6 thS duqc huang cong dan, la tiSn dS phap H b~t bu()c dS ca nhan c6 thS duqc huang
cac quysn va nghia V\1 cong dan cua nha nuac. cac quysn va nghia V\1 cong dan cua nha nuac.
N 6i dSn qu6c tich la n6i dSn tu each cong dan cua nha nu6c N 6i dSn qu6c tich la n6i dSn tu each cong dan cua nha nu6c
d()c l~p, c6 chu quySn. N()i dung qu6c tich thS hi~n m6i quan h~ d()c l~p, c6 chu quySn. N()i dung qu6c tich thS hi~n m6i quan h~
phap li - chinh tri gifra ca nhan C\1 thS v6i chinh quySn nha nu6c phap li - chinh tri gifra ca nhan C\1 thS v6i chinh quySn nha nu6c
nh~t dinh. Xet vS m~t n()i dung, trong m6i chS d() nha nu6c khac nh~t dinh. Xet vS m~t n()i dung, trong m6i chS d() nha nu6c khac
nhau, qu6c tich c6 n()i dung khac nhau. N ()i dung qu6c tich ph\1 nhau, qu6c tich c6 n()i dung khac nhau. N ()i dung qu6c tich ph\1
thu()c vao kiSu nha nu6c va CO' sa kinh tS - xa h()i da quy6t dinh thu()c vao kiSu nha nu6c va CO' sa kinh tS - xa h()i da quy6t dinh
kiSu nha nu6c d6. M6i hinh thai kinh tS- xa h9i c6 m()t kiSu nha kiSu nha nu6c d6. M6i hinh thai kinh tS- xa h9i c6 m()t kiSu nha
nu6c, m6i kiSu nha nu6c l~i c6 m()t n()i dung m6i quan h~ nha nu6c, m6i kiSu nha nu6c l~i c6 m()t n()i dung m6i quan h~ nha
nu6c - cong dan tucrng trng, thS hi~n trinh d9 khac nhau. Qu6c tich nu6c - cong dan tucrng trng, thS hi~n trinh d9 khac nhau. Qu6c tich
la chS dinh phap H c6 tinh ch~t t6ng hqp, quy dinh m6i quan h~ la chS dinh phap H c6 tinh ch~t t6ng hqp, quy dinh m6i quan h~
mQi m~t gifra ca nhan v6i nha nu6c. mQi m~t gifra ca nhan v6i nha nu6c.
Qu6c tich thS hi~n m6i quan h~ c6 tinh 6n dinh r~t cao, bSn Qu6c tich thS hi~n m6i quan h~ c6 tinh 6n dinh r~t cao, bSn
vfrng v€ m~t thai gian. M6i quan h~ nay khong dS dang bi thay d6i vfrng v€ m~t thai gian. M6i quan h~ nay khong dS dang bi thay d6i
ma chi c6 thS thay d6i trong nhfrng truang hqp d~c bi~t, v6i nhfrng ma chi c6 thS thay d6i trong nhfrng truang hqp d~c bi~t, v6i nhfrng
diSu ki~n hSt sue kh~t khe. D6i v6i nhfrng nguai nu6c ngoai da diSu ki~n hSt sue kh~t khe. D6i v6i nhfrng nguai nu6c ngoai da
xin nh~p qu6c tich cua m()t nha nu6c thi m6i quan h~ nay t6n t~i xin nh~p qu6c tich cua m()t nha nu6c thi m6i quan h~ nay t6n t~i
dai hay ng~n la phl) thu()c vao thai d() cua nguai d6 d6i v6i nha dai hay ng~n la phl) thu()c vao thai d() cua nguai d6 d6i v6i nha
nu6c ma hQ mang qu6c tich (tich eve hay khong tich eve). nu6c ma hQ mang qu6c tich (tich eve hay khong tich eve).
vs m~t khong gian, m6i quan h~ nay hoan toan khong bi gi6i vs m~t khong gian, m6i quan h~ nay hoan toan khong bi gi6i
h~n. Khi da la cong dan cua m()t nha nu6c, nguai d6 phai chiu sv h~n. Khi da la cong dan cua m()t nha nu6c, nguai d6 phai chiu sv
chi ph6i va tac d()ng mQi m~t bai chinh quySn nha nu6c, du nguai chi ph6i va tac d()ng mQi m~t bai chinh quySn nha nu6c, du nguai
d6 a b~t ki ncri nao, trong nu6c hay a nu6c ngoai. M~t khac, nguai d6 a b~t ki ncri nao, trong nu6c hay a nu6c ngoai. M~t khac, nguai
do luon luon duqc nha nu&c bao dam cho huang cac quysn va do luon luon duqc nha nu&c bao dam cho huang cac quysn va
phai th\fc hi~n cac nghla V\1 c6ng dan d6i v6i nha nu6c. Tuy phai th\fc hi~n cac nghla V\1 c6ng dan d6i v6i nha nu6c. Tuy
nhien, do disu ki~n khach quan d~c bi~t, m9t s6 quysn va ngma V\1 nhien, do disu ki~n khach quan d~c bi~t, m9t s6 quysn va ngma V\1
162 TS. Le Hfru Thd, GS. TS. Thai Vfnh Thfmg 162 TS. Le Hfru Thd, GS. TS. Thai Vfnh Thfmg
CHUONG V- QUOC TJCH VIETNAM CHUONG V- QUOC TJCH VIETNAM
te;tm thai khong th~ llnh h9i va thvc hi~n duqc a m<)t phe;tm vi nh~t te;tm thai khong th~ llnh h9i va thvc hi~n duqc a m<)t phe;tm vi nh~t
dinh. Vi d1:1: Khi s6ng anu6c ngoai, cong dan khong th~ thvc hi~n dinh. Vi d1:1: Khi s6ng anu6c ngoai, cong dan khong th~ thvc hi~n
duqc quySn bfru cir, quySn va nghia V\l tham gia quan d<)i ... Nhu duqc quySn bfru cir, quySn va nghia V\l tham gia quan d<)i ... Nhu
v~y, m6i quan h~ gifra nha nu6c va cong dan khong bi gi6i he;tn vS v~y, m6i quan h~ gifra nha nu6c va cong dan khong bi gi6i he;tn vS
m~t khong gian. Du a dau di chang nfra, nguai mang qu6c tich cua m~t khong gian. Du a dau di chang nfra, nguai mang qu6c tich cua
m<)t nha nu6c v~n la cong dan cua nha nu6c d6. m<)t nha nu6c v~n la cong dan cua nha nu6c d6.
Tir sv phan tich tren, c6 th~ dua ra dinh nghia vS qu6c tich nhu Tir sv phan tich tren, c6 th~ dua ra dinh nghia vS qu6c tich nhu
sau: Qu6c tjch Ia mdi quan h? phap li - chinh trt c6 tinh chdt !au sau: Qu6c tjch Ia mdi quan h? phap li - chinh trt c6 tinh chdt !au
dai, bJn vfmg, 6n atnh cao vJ m(lt thai gian, khong bt giai hr;tn vJ dai, bJn vfmg, 6n atnh cao vJ m(lt thai gian, khong bt giai hr;tn vJ
m(lt khong gian giifa CCt nhan C1:f thd VGi chfnh quyJn nha nuac m(lt khong gian giifa CCt nhan C1:f thd VGi chfnh quyJn nha nuac
nhdt atnh. nhdt atnh.
1.2. CO' sO' cho S\f ra dOi va tAn t~i ciia quAe tjch 1.2. CO' sO' cho S\f ra dOi va tAn t~i ciia quAe tjch
Qu6c tich c6 quan h~ khang khit, khong tach rai v6i nha nu6c. Qu6c tich c6 quan h~ khang khit, khong tach rai v6i nha nu6c.
Sv ra dai va t6n te;ti cua nha nu6c quySt dinh SlJ ra dai va t6n te;ti cua Sv ra dai va t6n te;ti cua nha nu6c quySt dinh SlJ ra dai va t6n te;ti cua
qu6c tich; SlJ ra dai va t6n te;ti cua qu6c tich phan anh SlJ ra dai va qu6c tich; SlJ ra dai va t6n te;ti cua qu6c tich phan anh SlJ ra dai va
t6n te;ti cua nha nu6c. Tu d6 cho th~y quan di~m cho r&ng phuong t6n te;ti cua nha nu6c. Tu d6 cho th~y quan di~m cho r&ng phuong
ti~n phap li (cac van ban quy phe;tm phap lu~t) lam cho qu6c tich ti~n phap li (cac van ban quy phe;tm phap lu~t) lam cho qu6c tich
xu~t hi~n va m~t di la khong dung. Nguyen nhan lam qu6c tich xu~t xu~t hi~n va m~t di la khong dung. Nguyen nhan lam qu6c tich xu~t
hi~n la qua trinh v~n d<)ng xa h9i rna kSt qua cua SlJ v~n d<)ng d6 la hi~n la qua trinh v~n d<)ng xa h9i rna kSt qua cua SlJ v~n d<)ng d6 la
sg xu~t hi~n cua chinh quySn nha nu6c. Khi thiSt l~p duqc chinh sg xu~t hi~n cua chinh quySn nha nu6c. Khi thiSt l~p duqc chinh
quySn nha nu6c, giai c~p th6ng tri m6i ban hanh phap lu~t vS qu6c quySn nha nu6c, giai c~p th6ng tri m6i ban hanh phap lu~t vS qu6c
tich nh&m diSu chinh m6i quan h~ gifra nha nu6c cua minh v6i cac tich nh&m diSu chinh m6i quan h~ gifra nha nu6c cua minh v6i cac
ca nhan s6ng tren lanh th6 cua nha nu6c. Nguai ta chi c6 th~ n6i ca nhan s6ng tren lanh th6 cua nha nu6c. Nguai ta chi c6 th~ n6i
vS m<)t nha nu6c khi quySn lgc chinh tri bao trum len m9t lanh th6 vS m<)t nha nu6c khi quySn lgc chinh tri bao trum len m9t lanh th6
nh~t dinh va nhfrng ca nhan s6ng tren lanh th6 d6. HQc thuySt Mac- nh~t dinh va nhfrng ca nhan s6ng tren lanh th6 d6. HQc thuySt Mac-
Lenin vS nha nu6c va phap lu~t da coi sv phan chia dan cu theo Lenin vS nha nu6c va phap lu~t da coi sv phan chia dan cu theo
lanh th6 la m9t trong nhfrng d~c trung ca ban cua nha nu6c. D~ lanh th6 la m9t trong nhfrng d~c trung ca ban cua nha nu6c. D~
thgc hi~n va bao v~ chu quySn qu6c gia, chinh quySn nha nu6c thgc hi~n va bao v~ chu quySn qu6c gia, chinh quySn nha nu6c
phai xac dinh ai la nhung nguai thu<)c vS nha nu6c minh, chiu sv phai xac dinh ai la nhung nguai thu<)c vS nha nu6c minh, chiu sv
quan li vS m9i m~t cua nha nu6c va duqc nha nu6c bao v~ tru6c quan li vS m9i m~t cua nha nu6c va duqc nha nu6c bao v~ tru6c
sg can thi~p cua cac nha nu6c khac. sg can thi~p cua cac nha nu6c khac.
TS. Le Hfru Thd, GS. TS. Thai Vfnh Thfmg 163 TS. Le Hfru Thd, GS. TS. Thai Vfnh Thfmg 163
GlAO TRINH LU!THIEN PHAP V$T NAM GlAO TRINH LU!THIEN PHAP V$T NAM
N gay khi nghien ctru sv ra dai cua nha nu6c A ten, Ph. N gay khi nghien ctru sv ra dai cua nha nu6c A ten, Ph.
Angghen da chi ro r~ng: "Bay gia, cai c6 y nghza quydt iltnh Angghen da chi ro r~ng: "Bay gia, cai c6 y nghza quydt iltnh
khong phai Ia vi?c thu(Jc vJ nhfmg tt}p iloan citng dong mau nao, khong phai Ia vi?c thu(Jc vJ nhfmg tt}p iloan citng dong mau nao,
ma Ia ilta aidm cu tru, nguai ta khong phai phan chia nhan dan, ma Ia ilta aidm cu tru, nguai ta khong phai phan chia nhan dan,
ma Ia phan chia ilta VlfC, vJ phuang di?n chinh trt, dan cu ali il071 ma Ia phan chia ilta VlfC, vJ phuang di?n chinh trt, dan cu ali il071
thuJn tra thanh m(Jt vgt phlj thu(Jc VaO aja VlfC". 1 thuJn tra thanh m(Jt vgt phlj thu(Jc VaO aja VlfC". 1
Nhu v~y, khi m()t chinh quy6n nha nu6c duqc thanh l~p se lam Nhu v~y, khi m()t chinh quy6n nha nu6c duqc thanh l~p se lam
xuit hi~n m6i quan h~ phap li - chinh tri gifra chinh quy6n nha xuit hi~n m6i quan h~ phap li - chinh tri gifra chinh quy6n nha
nu6c va cac ca nhan dang s6ng tren lanh th6 cua chinh quy6n nha nu6c va cac ca nhan dang s6ng tren lanh th6 cua chinh quy6n nha
nu6c d6. M6i quan h~ phap 1i- chinh tri nay duqc hinh thanh m()t nu6c d6. M6i quan h~ phap 1i- chinh tri nay duqc hinh thanh m()t
each tv d()ng va trvc tiSp v6i S\1' thiSt l~p chinh quy6n nha nu6c. each tv d()ng va trvc tiSp v6i S\1' thiSt l~p chinh quy6n nha nu6c.
Khi nha nu6c xuit hi~n thi qu6c tich ding xucit hi~n m()t each tv Khi nha nu6c xuit hi~n thi qu6c tich ding xucit hi~n m()t each tv
nhien. Khong c6 nha nu6c thi khong th6 c6 qu6c tich va nguqc l~i, nhien. Khong c6 nha nu6c thi khong th6 c6 qu6c tich va nguqc l~i,
khong co qu6c tich nao xuit hi~n va t6n t~i nsu khong co nha khong co qu6c tich nao xuit hi~n va t6n t~i nsu khong co nha
nu6c. Chi c6 sv ra dai cua nha nu6c m6i lam xuit hi~n qu6c tich, nu6c. Chi c6 sv ra dai cua nha nu6c m6i lam xuit hi~n qu6c tich,
chu tuy~t nhien khong phai la phap lu~t v6 qu6c tich t~o ra qu6c chu tuy~t nhien khong phai la phap lu~t v6 qu6c tich t~o ra qu6c
tich. Phap lu~t v6 qu6c tich chi di6u chinh cac quan h~ xa h9i xung tich. Phap lu~t v6 qu6c tich chi di6u chinh cac quan h~ xa h9i xung
quanh vin d6 qu6c tich, th6 chS hoa qu6c tich. quanh vin d6 qu6c tich, th6 chS hoa qu6c tich.
Tom l~i, qu6c tich ra dai, t6n t~i va mit di cung v6i sv ra dai, Tom l~i, qu6c tich ra dai, t6n t~i va mit di cung v6i sv ra dai,
t6n t~i va mit di cua chinh quySn nha nu6c. N 6 hoan to an mang t6n t~i va mit di cua chinh quySn nha nu6c. N 6 hoan to an mang
tinh khach quan, khong hS phl) thu()c vao bit cu m()t y chi chu tinh khach quan, khong hS phl) thu()c vao bit cu m()t y chi chu
quan hay m9t ySu t6 thin bi nao. quan hay m9t ySu t6 thin bi nao.
1.3. Qufic tjch v6i quy~n va nghia V\1 CO' ban CUa cong dan 1.3. Qufic tjch v6i quy~n va nghia V\1 CO' ban CUa cong dan
D6 xac dinh quySn va nghla V\1 CO' ban cua cong dan, tru6c hSt, D6 xac dinh quySn va nghla V\1 CO' ban cua cong dan, tru6c hSt,
phai xac dinh qu6c tich cua hQ. NSu nhu quySn va nghta Vl)la chS phai xac dinh qu6c tich cua hQ. NSu nhu quySn va nghta Vl)la chS
dinh trung tam cua LHP vS dia vi phap 1i cua nguai cong dan thi dinh trung tam cua LHP vS dia vi phap 1i cua nguai cong dan thi
qu6c tich la chS dinh c6 tinh chit tiSn dS, c6 y nghla quySt dinh. qu6c tich la chS dinh c6 tinh chit tiSn dS, c6 y nghla quySt dinh.
Chi tren CCY sa da xac dinh duqc qu6c tich cua m()t ca nhan m6i c6 Chi tren CCY sa da xac dinh duqc qu6c tich cua m()t ca nhan m6i c6
ths xac dinh duqc ro rang, dfty du cac quysn va ngma V\1 cong dan ths xac dinh duqc ro rang, dfty du cac quysn va ngma V\1 cong dan
1
C. Mac- Ph. Angghen, Tuy~n trjp, T~p 6, Nxb. Sv th~t, Ha N(>i, 1984, tr. 182. 1
C. Mac- Ph. Angghen, Tuy~n trjp, T~p 6, Nxb. Sv th~t, Ha N(>i, 1984, tr. 182.
164 TS. Le Hitu Thi, GS. TS. Thai Vfnh Thlmg 164 TS. Le Hitu Thi, GS. TS. Thai Vfnh Thlmg
cua hQ, bai le khong phai bfrt ki ai s6ng tren lanh th6 m()t qu6c gia cua hQ, bai le khong phai bfrt ki ai s6ng tren lanh th6 m()t qu6c gia
cling d~u la cong dan cua nha nu6c d6. Gifra nhfrng nguai la cong cling d~u la cong dan cua nha nu6c d6. Gifra nhfrng nguai la cong
dan va nhfrng nguai khong phai la cong dan CUa nha nu6c CO S\f dan va nhfrng nguai khong phai la cong dan CUa nha nu6c CO S\f
khac nhau can ban v~ quy~n va nghia Vl,l. f)~c trung cua qu6c tich khac nhau can ban v~ quy~n va nghia Vl,l. f)~c trung cua qu6c tich
la nguai c6 qu6c tich cua m()t nha nu6c thi duqc huang cac quy~n la nguai c6 qu6c tich cua m()t nha nu6c thi duqc huang cac quy~n
va phai thvc hi~n cac nghia V\1 do phap lu~t cua nha nu6c d6 quy va phai thvc hi~n cac nghia V\1 do phap lu~t cua nha nu6c d6 quy
dinh dbng thai phai chiu SlJ chi ph6i Va quan li V~ IDQi m~t CUa nha dinh dbng thai phai chiu SlJ chi ph6i Va quan li V~ IDQi m~t CUa nha
nu6c. V~y, ai la nguai duqc huang cac quy~n va nghia V\1 cong nu6c. V~y, ai la nguai duqc huang cac quy~n va nghia V\1 cong
dan, ai phai chiu sv chi ph6i toan di~n bai chu quy~n cua m()t nha dan, ai phai chiu sv chi ph6i toan di~n bai chu quy~n cua m()t nha
nu6c, di~u d6 chi c6 thS duqc xac dinh tren CO' sa da xac dinh nu6c, di~u d6 chi c6 thS duqc xac dinh tren CO' sa da xac dinh
duqc qu6c tich cua hQ. duqc qu6c tich cua hQ.
Ngay nay, khi con nguai da tra thanh trung tam cua mQi sv Ngay nay, khi con nguai da tra thanh trung tam cua mQi sv
phfrn dfru, IDQi ho~t d()ng cua Nha nu6c ta thi cac quy~n va ngrua phfrn dfru, IDQi ho~t d()ng cua Nha nu6c ta thi cac quy~n va ngrua
V\1 cong dan ngay cang duqc rna r()ng cung v6i S\f phat triSn v~ V\1 cong dan ngay cang duqc rna r()ng cung v6i S\f phat triSn v~
mQi m~t cua xa h()i. Dbng thai, yeu cfru cua Nha nu6c d6i v6i m6i mQi m~t cua xa h()i. Dbng thai, yeu cfru cua Nha nu6c d6i v6i m6i
cong dan cling 16n han, doi hoi hQ phai su dvng dfry du han, tich cong dan cling 16n han, doi hoi hQ phai su dvng dfry du han, tich
ClJC han cac quy~n va th\fC hi~n nghiem chinh cac ngrua V\1 cong ClJC han cac quy~n va th\fC hi~n nghiem chinh cac ngrua V\1 cong
dan cua minh. HiSn phap nam 1992 cua Nha nu6c ta da quy dinh dan cua minh. HiSn phap nam 1992 cua Nha nu6c ta da quy dinh
r()ng rai, r5 rang cac quy~n va nghia V\1 CO' ban cua cong dan. N 6 r()ng rai, r5 rang cac quy~n va nghia V\1 CO' ban cua cong dan. N 6
lam cho IDQi cong dan y thuc dUQ'C ro rang va dfry du han dia vi lam cho IDQi cong dan y thuc dUQ'C ro rang va dfry du han dia vi
thvc tS cua minh trong xa h()i. HiSn phap nam 1992 vira la CO' sa thvc tS cua minh trong xa h()i. HiSn phap nam 1992 vira la CO' sa
phap li nh~m bao dam va thvc hi~n quy~n dan chu cua cong dan, phap li nh~m bao dam va thvc hi~n quy~n dan chu cua cong dan,
wa xac dinh cac bao dam v~ chinh tri, kinh ts, phap li d6i vai cac wa xac dinh cac bao dam v~ chinh tri, kinh ts, phap li d6i vai cac
quy~n va nghla V\1 cong dan, vira d()ng vien qufrn chung nhan dan quy~n va nghla V\1 cong dan, vira d()ng vien qufrn chung nhan dan
tham gia tich ClJC vao cac ho~t d()ng cua Nha nu6c va xa h()i. N gay tham gia tich ClJC vao cac ho~t d()ng cua Nha nu6c va xa h()i. N gay
(y day, ta thfry dUQ'C m6i lien h~ hfru CO' gifra qu6c tich v6i cac (y day, ta thfry dUQ'C m6i lien h~ hfru CO' gifra qu6c tich v6i cac
quy~n va nghTa V\1 cong dan. Chi khi nao ca nhan da tra thanh cong quy~n va nghTa V\1 cong dan. Chi khi nao ca nhan da tra thanh cong
dan cua nha nu6c d()c l~p, c6 chu quy~n thi cac quy~n va nghia V\1 dan cua nha nu6c d()c l~p, c6 chu quy~n thi cac quy~n va nghia V\1
cong dan cua hQ m6i th~t SlJ c6 y nghla thvc tS va phat huy duqc cong dan cua hQ m6i th~t SlJ c6 y nghla thvc tS va phat huy duqc
tac dvng thiSt thvc cua n6. Vi v~y, di~u dfru tien trong Chuang tac dvng thiSt thvc cua n6. Vi v~y, di~u dfru tien trong Chuang
"Quy~n va nghla V\1 CO' ban cua cong dan" cua HiSn phap nam "Quy~n va nghla V\1 CO' ban cua cong dan" cua HiSn phap nam
TS. Le Hftu Th~, GS. TS. Thid Vfnh Th&ng 165 TS. Le Hftu Th~, GS. TS. Thid Vfnh Th&ng 165
GrAO TRiNH LUAT HIEN PHAP V$T NAM GrAO TRiNH LUAT HIEN PHAP V$T NAM
1992 (DiSu 49) quy dinh vftn dS qu6c tich: "Cong dan nuac C9ng 1992 (DiSu 49) quy dinh vftn dS qu6c tich: "Cong dan nuac C9ng
hoa xii hl)i chit nghfa Vi?t Nam la ngu&i c6 qu6c tjch Vi?t Nam". hoa xii hl)i chit nghfa Vi?t Nam la ngu&i c6 qu6c tjch Vi?t Nam".
V 6i quy dinh tren, nhfrng nguyen t~c ca ban v€ dia vi phap li cua V 6i quy dinh tren, nhfrng nguyen t~c ca ban v€ dia vi phap li cua
cong dan trong chS d9 nha nu6c ta da duqc ghi nh~n. N 6 th€ hi~n cong dan trong chS d9 nha nu6c ta da duqc ghi nh~n. N 6 th€ hi~n
cac quysn tv do, binh d~ng, khong bi ap buc cua cong dan. cac quysn tv do, binh d~ng, khong bi ap buc cua cong dan.
M6i quan h~ giua qu6c tich v6i cac quySn va nghla V\1 ca ban M6i quan h~ giua qu6c tich v6i cac quySn va nghla V\1 ca ban
cua cong dan duqc thS hi~n r5 net trong lich Slr phat tri€n cua Nha cua cong dan duqc thS hi~n r5 net trong lich Slr phat tri€n cua Nha
nu6c ta. Khi Nha nu6c Vi~t N am dan chu c()ng hoa duqc thanh nu6c ta. Khi Nha nu6c Vi~t N am dan chu c()ng hoa duqc thanh
l~p, nhan dan ta tu ch6 mftt nu6c da tra thanh cong dan cua m9t l~p, nhan dan ta tu ch6 mftt nu6c da tra thanh cong dan cua m9t
Nha nu6c d()c l~p, c6 chu quySn, tu ch6 khong c6 chut quySn nao Nha nu6c d()c l~p, c6 chu quySn, tu ch6 khong c6 chut quySn nao
dSn ch6 c6 quySn lam chu dftt nu6c. Vi tri lam chu d6 ngay cang dSn ch6 c6 quySn lam chu dftt nu6c. Vi tri lam chu d6 ngay cang
dUQ'C hoan thi~n Va cung cf>, cling v6i SV hoan thi~n va cung cf> dUQ'C hoan thi~n Va cung cf>, cling v6i SV hoan thi~n va cung cf>
cua Nha nu6c ta. Cac quySn va nghla V\l cong dan ngay cang duqc cua Nha nu6c ta. Cac quySn va nghla V\l cong dan ngay cang duqc
ma fQng Va bao dam ch~c ch~n di doi v6i SV tang CUOng Va rna ma fQng Va bao dam ch~c ch~n di doi v6i SV tang CUOng Va rna
r()ng ca sa chinh tri, kinh tS, xa h()i cua chS d9 nha nu6c ta. r()ng ca sa chinh tri, kinh tS, xa h()i cua chS d9 nha nu6c ta.
Mf>i quan h~ giua Nha nu6c va cong dan ngay cang duqc phat Mf>i quan h~ giua Nha nu6c va cong dan ngay cang duqc phat
triSn b&ng sv n6 lvc ho~t d()ng cua ca Nha nu6c lftn cong dan vi sv triSn b&ng sv n6 lvc ho~t d()ng cua ca Nha nu6c lftn cong dan vi sv
nghi~p each m~ng chung. nghi~p each m~ng chung.
Ngay tU Cuang llnh chinh tri nam 1930 cua Dang c()ng san Ngay tU Cuang llnh chinh tri nam 1930 cua Dang c()ng san
Dong Duang da neu ra cac quySn cua nhan dan lao d()ng. Vftn dS Dong Duang da neu ra cac quySn cua nhan dan lao d()ng. Vftn dS
dftu tranh nh&m giai ph6ng nhan dan lao d()ng da duqc dS ra b&ng dftu tranh nh&m giai ph6ng nhan dan lao d()ng da duqc dS ra b&ng
each xac dinh ffi\LC tieu, cac giai do~n Va nhi~m V\1 CUa each m~ng each xac dinh ffi\LC tieu, cac giai do~n Va nhi~m V\1 CUa each m~ng
Vi~t Nam. Tv do va h~nh phuc cua nhan dan lao d()ng la trung Vi~t Nam. Tv do va h~nh phuc cua nhan dan lao d()ng la trung
tam, la m\LC dich chinh CUa tftt ca ffiQi SV n6 lvc, phftn dftu cua tam, la m\LC dich chinh CUa tftt ca ffiQi SV n6 lvc, phftn dftu cua
Dang. Nh&m thvc hi~n mvc dich d6, vftn dS ca ban la phai danh Dang. Nh&m thvc hi~n mvc dich d6, vftn dS ca ban la phai danh
du6i dS qu6c, thvc dan, gianh d()c l~p dan t()c, d~p tan chinh quySn du6i dS qu6c, thvc dan, gianh d()c l~p dan t()c, d~p tan chinh quySn
bu nhin, phan d<Jng, thiSt l~p chinh quysn cua nhan dan lao d<Jng. bu nhin, phan d<Jng, thiSt l~p chinh quysn cua nhan dan lao d<Jng.
Tv do chi c6 thS c6 duqc tren ca sa dftt nu6c d()c l~p, Nha nu6c Tv do chi c6 thS c6 duqc tren ca sa dftt nu6c d()c l~p, Nha nu6c
th6ng nhftt, c6 chu quySn. Tuyen ngon d()c l~p cua nu6c ta do Chu th6ng nhftt, c6 chu quySn. Tuyen ngon d()c l~p cua nu6c ta do Chu
tich H6 Chi Minh dQc ngay 02/9/1945 da tuyen b6 v6i toan thS tich H6 Chi Minh dQc ngay 02/9/1945 da tuyen b6 v6i toan thS
gi6i va qu6c dan d6ng bao la nu6c nha d()c l~p, Nha nu6c Vi~t Nam gi6i va qu6c dan d6ng bao la nu6c nha d()c l~p, Nha nu6c Vi~t Nam
166 TS. Le Hfru Thd, GS. TS. Thai Vfnh Th!ing 166 TS. Le Hfru Thd, GS. TS. Thai Vfnh Th!ing
CHUONG V- QUOC TfCH VI$T NAM CHUONG V- QUOC TfCH VI$T NAM
dan chu c<)ng hoa la Nha nu6c c6 chu quySn, nhan dan Vi~t N am dan chu c<)ng hoa la Nha nu6c c6 chu quySn, nhan dan Vi~t N am
tra thanh cong dan cua m<)t Nha nu6c Vi~t Nam d<)c l~p. d nu6c tra thanh cong dan cua m<)t Nha nu6c Vi~t Nam d<)c l~p. d nu6c
Vi~t Nam, chu quySn thu<)c vS nhan dan. Nhu v~y, qu6c tich Vi~t Vi~t Nam, chu quySn thu<)c vS nhan dan. Nhu v~y, qu6c tich Vi~t
Nam hay n6i each khac, m6i quan h~ gifra Nha nu6c Vi~t Nam Nam hay n6i each khac, m6i quan h~ gifra Nha nu6c Vi~t Nam
each m~ng v6i cong dan Vi~t N am thS hi~n ro dia vi xa h<)i thl)'c tS each m~ng v6i cong dan Vi~t N am thS hi~n ro dia vi xa h<)i thl)'c tS
cua cong dan va cac quySn CO' ban cua hQ. Cung v6i sv ra dai cua cua cong dan va cac quySn CO' ban cua hQ. Cung v6i sv ra dai cua
Nha nu6c Vi~t Nam dan chu c()ng hoa, qu6c tich Vi~t Nam v6i Nha nu6c Vi~t Nam dan chu c()ng hoa, qu6c tich Vi~t Nam v6i
n()i dung hoan toan m6i cling ra dai. Qu6c tich Vi~t Nam la m6i n()i dung hoan toan m6i cling ra dai. Qu6c tich Vi~t Nam la m6i
quan h~ phap li - chinh tri hoan toan m6i vS chfit gifra cong dan quan h~ phap li - chinh tri hoan toan m6i vS chfit gifra cong dan
Vi~t Nam va Nha nu6c dan chu nhan dan- m<)t Nha nu6c da tra Vi~t Nam va Nha nu6c dan chu nhan dan- m<)t Nha nu6c da tra
thanh va cling la lftn dftu tien tra thanh Nha nu6c cua nhan dan lao thanh va cling la lftn dftu tien tra thanh Nha nu6c cua nhan dan lao
d<)ng. v 6i sv phat triSn lien tl;Lc va khong ng-Lmg cua Nha nu6c vS d<)ng. v 6i sv phat triSn lien tl;Lc va khong ng-Lmg cua Nha nu6c vS
mQi m~t, n()i dung qu6c tjch Vi~t Nam ngay cang tra nen phong mQi m~t, n()i dung qu6c tjch Vi~t Nam ngay cang tra nen phong
phu han. DiSu d6 thS hi~n sv rna r()ng va hoan thi~n khong ng-Lmg phu han. DiSu d6 thS hi~n sv rna r()ng va hoan thi~n khong ng-Lmg
cac quySn va nghla V\1 CO' ban cua cong dan cling nhu nhfrng diSu cac quySn va nghla V\1 CO' ban cua cong dan cling nhu nhfrng diSu
ki~n bao dam vS ffiQi m~t cua n6. Chi dan thuftn so sanh cac quySn ki~n bao dam vS ffiQi m~t cua n6. Chi dan thuftn so sanh cac quySn
va nghia V\1 CO' ban cua cong dan qua cac ban hiSn phap cua Nha va nghia V\1 CO' ban cua cong dan qua cac ban hiSn phap cua Nha
nu6c ta (HiSn phap nam 1946, 1959, 1980, 1992 va 2013) da thfiy nu6c ta (HiSn phap nam 1946, 1959, 1980, 1992 va 2013) da thfiy
n<)i dung cac quySn va nghla V\1 cong dan Vi~t N am ngay cang n<)i dung cac quySn va nghla V\1 cong dan Vi~t N am ngay cang
dfty du, toan di~n va phong phu han. dfty du, toan di~n va phong phu han.
Nhu v~y, m6i quan h~ giua qu6c tich va cac quysn, nghia V\1 Nhu v~y, m6i quan h~ giua qu6c tich va cac quysn, nghia V\1
CUa cong dan cho thfiy r~ng thong qua CUQC dfiu tranh gianh dQC l~p CUa cong dan cho thfiy r~ng thong qua CUQC dfiu tranh gianh dQC l~p
dan t9c, ch6ng ap hue, hoc 19t nh~m xay dvng chs d9 m6i dan chu, dan t9c, ch6ng ap hue, hoc 19t nh~m xay dvng chs d9 m6i dan chu,
cong dan Nha nu6c ta da tra thanh chu ths cua cac quan h~ xa h9i. cong dan Nha nu6c ta da tra thanh chu ths cua cac quan h~ xa h9i.
Tren CO' sa d6, cong dan nu6c ta c6 diSu ki~n dS phat triSn ca nhan Tren CO' sa d6, cong dan nu6c ta c6 diSu ki~n dS phat triSn ca nhan
minh m9t each toan di~n, tra thanh ngum chu th~t sv cua dfit nu6c. minh m9t each toan di~n, tra thanh ngum chu th~t sv cua dfit nu6c.
2. MOT s6 vAN DE co BAN TRONG NOI DUNG PHAP 2. MOT s6 vAN DE co BAN TRONG NOI DUNG PHAP
LUAT VE QUOC TJCH TREN THE GIOI LUAT VE QUOC TJCH TREN THE GIOI
2.1. DrrO'ng Ifii chinh tri - phap li trong phap lu~t v~ qu6c 2.1. DrrO'ng Ifii chinh tri - phap li trong phap lu~t v~ qu6c
tjch cua cac nrr6'c tren th~ gim tjch cua cac nrr6'c tren th~ gim
Phap lu~t vS qu6c tjch luon luon gifr vi tri quan trQng trong h~ Phap lu~t vS qu6c tjch luon luon gifr vi tri quan trQng trong h~
TS. Le Htru Th~, GS. TS. Thai Vfnh Th&ng 167 TS. Le Htru Th~, GS. TS. Thai Vfnh Th&ng 167
GlAO TRiNH LU!T HIEN PHAP VIST NAM GlAO TRiNH LU!T HIEN PHAP VIST NAM
th6ng phap lu~t cua cac qu6c gia. Tru6c S\f phat tri~n m~nh me th6ng phap lu~t cua cac qu6c gia. Tru6c S\f phat tri~n m~nh me
.cua xu hu6ng hoa nh~p qu6c tS, tru6c S\f bung n6 quan h~ qua l~i .cua xu hu6ng hoa nh~p qu6c tS, tru6c S\f bung n6 quan h~ qua l~i
giua cac qu6c gia, d~ bao v~ chu quy~n cua minh, cac nha nu6c giua cac qu6c gia, d~ bao v~ chu quy~n cua minh, cac nha nu6c
cang ngay cang quan tam dSn vi~c hoan thi~n phap lu~t v~ qu6c cang ngay cang quan tam dSn vi~c hoan thi~n phap lu~t v~ qu6c
tich cua minh. Duemg 16i chinh tri - phap li cua m6i qu6c gia duqc tich cua minh. Duemg 16i chinh tri - phap li cua m6i qu6c gia duqc
th~ hi~n fO net trong phap lu~t V~ qu6c tich, dUQ'C bi~u hi~n Cl;t th~ th~ hi~n fO net trong phap lu~t V~ qu6c tich, dUQ'C bi~u hi~n Cl;t th~
a m9t s6 vfin d~ sau day: a m9t s6 vfin d~ sau day:
Thir nhitt, b&ng nhi~u each thuc khac nhau, cac qu6c gia luon Thir nhitt, b&ng nhi~u each thuc khac nhau, cac qu6c gia luon
luon h~n chS ho~c khong cho nhfrng nguai c6 xu hu6ng chinh tri luon h~n chS ho~c khong cho nhfrng nguai c6 xu hu6ng chinh tri
d6i l~p nh~p qu6c tich nu6c minh. d6i l~p nh~p qu6c tich nu6c minh.
Chinh sach h~n chS ho~c khong cho nh~p qu6c tich tren CO' sa Chinh sach h~n chS ho~c khong cho nh~p qu6c tich tren CO' sa
cac di~u ki~n chinh tri duqc th~ hi~n trong phap lu~t cac nu6c rfit cac di~u ki~n chinh tri duqc th~ hi~n trong phap lu~t cac nu6c rfit
khac nhau. d ph~n 16n cac nu6c, chinh sach h~n chS, khong cho khac nhau. d ph~n 16n cac nu6c, chinh sach h~n chS, khong cho
nh~p qu6c tich duqc th~ hi~n du6i d~ng cac di~u ki~n v~ tu each nh~p qu6c tich duqc th~ hi~n du6i d~ng cac di~u ki~n v~ tu each
d~o due, v~ tinh th~n chfip hanh phap lu~t, v~ thai h~n cu tru ho~c d~o due, v~ tinh th~n chfip hanh phap lu~t, v~ thai h~n cu tru ho~c
v~ sue khoe (C9ng hoa Phap, C9ng hoa dan chu nhan dan Lao, v~ sue khoe (C9ng hoa Phap, C9ng hoa dan chu nhan dan Lao,
Vuang qu6c Thl;ty Di~n ... ). C6 nhfrng nu6c (nhu Hoa Ky) quy Vuang qu6c Thl;ty Di~n ... ). C6 nhfrng nu6c (nhu Hoa Ky) quy
dinh khong cho nhfrng nguai c6 quan diSm d6i l~p v~ h~ tu tu&ng dinh khong cho nhfrng nguai c6 quan diSm d6i l~p v~ h~ tu tu&ng
nh~p qu6c tich. Ngoai ra, phap lu~t cua m9t s6 nu6c concho phep nh~p qu6c tich. Ngoai ra, phap lu~t cua m9t s6 nu6c concho phep
ca quan nha nu6c c6 thfim quy~n duqc bac don xin nh~p qu6c tich ca quan nha nu6c c6 thfim quy~n duqc bac don xin nh~p qu6c tich
cua m9t nguai vi nhfmg li do d~c bi~t, cho du nguai d6 da c6 d~y cua m9t nguai vi nhfmg li do d~c bi~t, cho du nguai d6 da c6 d~y
du cac di~u ki~n chung do phap lu~t quy dinh. du cac di~u ki~n chung do phap lu~t quy dinh.
Th~ hai, phap lu~t v~ qu6c tich phan anh chinh sach dan s6 Th~ hai, phap lu~t v~ qu6c tich phan anh chinh sach dan s6
cua quoc gia. cua quoc gia.
d nhung nu6c c6 ti 1~ tang dan s6 cao thi phap lu~t v~ qu6c d nhung nu6c c6 ti 1~ tang dan s6 cao thi phap lu~t v~ qu6c
tich thuang c6 nhung quy dinh ch~t che, kh5.t khe cac di~u ki~n tich thuang c6 nhung quy dinh ch~t che, kh5.t khe cac di~u ki~n
cho nh~p qu6c tich nh&m gop ph~n h~n chS t6c d9 gia tang dan cho nh~p qu6c tich nh&m gop ph~n h~n chS t6c d9 gia tang dan
s6. Con d6i v6i cac nu6c c6 ti 1~ gia tang dan s6 qua thfip thi s6. Con d6i v6i cac nu6c c6 ti 1~ gia tang dan s6 qua thfip thi
phap lu~t v~ qu6c tich l~i quy dinh nhung di~u ki~n rfit thu~n lqi phap lu~t v~ qu6c tich l~i quy dinh nhung di~u ki~n rfit thu~n lqi
cho vi~c nh~p qu6c tich. Di~u nay c6 thS nh~n thfiy rfit ro trong cho vi~c nh~p qu6c tich. Di~u nay c6 thS nh~n thfiy rfit ro trong
phap lu~t v~ qu6c tich cua cac nu6c nhu Canada, Australia, phap lu~t v~ qu6c tich cua cac nu6c nhu Canada, Australia,
C9ng hoa Phap ... C9ng hoa Phap ...
168 TS. Le Hfm Thd, GS. TS. Thai Vlnh Thdng 168 TS. Le Hfm Thd, GS. TS. Thai Vlnh Thdng
Thu ba, phap lu~t v~ qu6c tich cua tuy~t d~i da s6 cac nu6c th~ Thu ba, phap lu~t v~ qu6c tich cua tuy~t d~i da s6 cac nu6c th~
hi~n kha ro tinh qu6c t~ cua v~n d~ qu6c tich. Trong n()i dung hi~n kha ro tinh qu6c t~ cua v~n d~ qu6c tich. Trong n()i dung
phap lu~t v~ qu6c tich cua cac nu6c thu0ng quy dinh cac giai phap phap lu~t v~ qu6c tich cua cac nu6c thu0ng quy dinh cac giai phap
hoa nh~p vao c()ng d6ng th~ gi6i, th~ hi~n ro 6 xu huang cong hoa nh~p vao c()ng d6ng th~ gi6i, th~ hi~n ro 6 xu huang cong
nh~n mQi nguai d~u c6 quy~n c6 qu6c tich, h~n ch~ tinh tr~ng nh~n mQi nguai d~u c6 quy~n c6 qu6c tich, h~n ch~ tinh tr~ng
khong c6 qu6c tich, ngan ch~n nguy ca rai vao tinh tr~ng khong khong c6 qu6c tich, ngan ch~n nguy ca rai vao tinh tr~ng khong
c6 qu6c tich. c6 qu6c tich.
2.2. Nguyen t~c xac dfnh quae tjch nguyen thuy 2.2. Nguyen t~c xac dfnh quae tjch nguyen thuy
Thong thuang, cac nu6c can cu vao hai tieu chi 16n d~ xac Thong thuang, cac nu6c can cu vao hai tieu chi 16n d~ xac
dinh qu6c tich nguyen thuy (qu6c tich g6c) cua m()t ca nhan: dinh qu6c tich nguyen thuy (qu6c tich g6c) cua m()t ca nhan:
huy~t th6ng va nai sinh. huy~t th6ng va nai sinh.
2.2.1. Tieu chi huy~t th6ng 2.2.1. Tieu chi huy~t th6ng
Xu~t phat tir truy~n th6ng hinh thanh dan cu ho~c tir cac v~n Xu~t phat tir truy~n th6ng hinh thanh dan cu ho~c tir cac v~n
d~ lich sir, c6 qu6c gia l~y tieu chi huy~t th6ng, cling c6 qu6c gia d~ lich sir, c6 qu6c gia l~y tieu chi huy~t th6ng, cling c6 qu6c gia
l~y tieu chi nai sinh lam can ctr dAu tien d~ xac dinh qu6c tich l~y tieu chi nai sinh lam can ctr dAu tien d~ xac dinh qu6c tich
nguyen thuy. Qua nghien ctru cho th~y d~i da s6 cac qu6c gia l~y nguyen thuy. Qua nghien ctru cho th~y d~i da s6 cac qu6c gia l~y
tieu chi huy~t th6ng lam can cu dAu tien. tieu chi huy~t th6ng lam can cu dAu tien.
B6i v6i cac nu6c l~y tieu chi huy~t th6ng lam can cu dAu tien B6i v6i cac nu6c l~y tieu chi huy~t th6ng lam can cu dAu tien
d~ xac dinh qu6c tich nguyen thuy, phap lu~t v~ qu6c tich thu0ng d~ xac dinh qu6c tich nguyen thuy, phap lu~t v~ qu6c tich thu0ng
quy dinh cac giai phap ph6 bi~n nhu: quy dinh cac giai phap ph6 bi~n nhu:
- N~u ca cha va my d~u c6 cling m()t qu6c tich cua m()t nha - N~u ca cha va my d~u c6 cling m()t qu6c tich cua m()t nha
nu6c thi dtra con sinh ra duang nhien theo qu6c tich cua cha my, nu6c thi dtra con sinh ra duang nhien theo qu6c tich cua cha my,
khong 1~ thu()c vao vi~c dtra con duqc sinh ra 6 dau, khong phv khong 1~ thu()c vao vi~c dtra con duqc sinh ra 6 dau, khong phv
thu()c vao y chi cua cha illy. thu()c vao y chi cua cha illy.
- N~u cha va my dua tre khong c6 cling qu6c tich cua m()t nha - N~u cha va my dua tre khong c6 cling qu6c tich cua m()t nha
nu6c thi dtra tre mang qu6c tich cua my hay cua cha la do sv thoa nu6c thi dtra tre mang qu6c tich cua my hay cua cha la do sv thoa
thu~n cua hai cha illy. thu~n cua hai cha illy.
- N~u chi cha ho~c my c6 qu6c tich cua m()t nha nu6c con - N~u chi cha ho~c my c6 qu6c tich cua m()t nha nu6c con
nguai kia la nguai khong c6 qu6c tich thi qu6c tich cua dua tre se nguai kia la nguai khong c6 qu6c tich thi qu6c tich cua dua tre se
theo qu6c tich cua cha ho~c illy c6 qu6c tich. theo qu6c tich cua cha ho~c illy c6 qu6c tich.
TS. Le Hiht Thd, GS. TS. Thai Vfnh Th&ng 169 TS. Le Hiht Thd, GS. TS. Thai Vfnh Th&ng 169
orAo TRiNH LUAT HIEN PHAP VI:ST NAM orAo TRiNH LUAT HIEN PHAP VI:ST NAM
2.2.2. Tieu chi nai sinh 2.2.2. Tieu chi nai sinh
B6i v6i m<)t s6 nu6c, tieu chi nai sinh h;ti duqc coi tr9ng han B6i v6i m<)t s6 nu6c, tieu chi nai sinh h;ti duqc coi tr9ng han
tieu chi huySt th6ng. Theo tieu chi nay tre em sinh ra tren lanh th6 tieu chi huySt th6ng. Theo tieu chi nay tre em sinh ra tren lanh th6
cua nha nu6c nao thi mang qu6c tjch cua nha nu6c d6, khong phv cua nha nu6c nao thi mang qu6c tjch cua nha nu6c d6, khong phv
thu<)c vao y chi cua cha m~ chung, cling khong 1~ thu<)c vao vi~c thu<)c vao y chi cua cha m~ chung, cling khong 1~ thu<)c vao vi~c
cha m~ chung c6 mang qu6c tich cua nha nu6c nao khong. Tieu cha m~ chung c6 mang qu6c tich cua nha nu6c nao khong. Tieu
chi nai sinh cling c6 m<)t s6 khiSm khuySt nhu tieu chi huySt th6ng chi nai sinh cling c6 m<)t s6 khiSm khuySt nhu tieu chi huySt th6ng
la khong th6 bao quat hSt m9i truang hqp, song n6 cling c6 m<)t s6 la khong th6 bao quat hSt m9i truang hqp, song n6 cling c6 m<)t s6
lqi thS so v6i tieu chi huySt th6ng nhu trong cac truang hqp cha lqi thS so v6i tieu chi huySt th6ng nhu trong cac truang hqp cha
m~ la nguai khong c6 qu6c tjch ho~c dua tre duqc tim thfiy tren m~ la nguai khong c6 qu6c tjch ho~c dua tre duqc tim thfiy tren
lanh th6 cua nha nu6c rna cha m~ cua n6 khong r5 la ai ... B~c bi~t, lanh th6 cua nha nu6c rna cha m~ cua n6 khong r5 la ai ... B~c bi~t,
m<)t s6 nu6c con quy djnh ca vfin dS qu6c tjch cua tre em do sinh m<)t s6 nu6c con quy djnh ca vfin dS qu6c tjch cua tre em do sinh
ra tren tau bi6n, may bay (Canada, Australia). Nai sinh a day duqc ra tren tau bi6n, may bay (Canada, Australia). Nai sinh a day duqc
xac dinh theo tieu chi qu6c tich cua tau biSn, may bay. xac dinh theo tieu chi qu6c tich cua tau biSn, may bay.
2.3. v~ nguyen tile IDQt hay nhi~u quAe tjch 2.3. v~ nguyen tile IDQt hay nhi~u quAe tjch
Phap lu~t vS qu6c tjch cua cac nu&c quy dinh rfit khac nhau vS Phap lu~t vS qu6c tjch cua cac nu&c quy dinh rfit khac nhau vS
vi~c thua nh~n m<)t ca nhan duqc c6 m<)t qu6c tjch hay cling m<)t vi~c thua nh~n m<)t ca nhan duqc c6 m<)t qu6c tjch hay cling m<)t
luc duqc c6 nhiSu qu6c tjch. BiSu d6 da dftn dSn tinh tr~ng nhiSu luc duqc c6 nhiSu qu6c tjch. BiSu d6 da dftn dSn tinh tr~ng nhiSu
nguai cling m<)t luc c6 hai ho~c nhiSu qu6c tich nhung cling c6 nguai cling m<)t luc c6 hai ho~c nhiSu qu6c tich nhung cling c6
nhisu nguai l~i khong co qu6c tich nao. nhisu nguai l~i khong co qu6c tich nao.
NhiSu nu6c quy djnh r5 rang, ch~t che nguyen t~c m<)t nguai NhiSu nu6c quy djnh r5 rang, ch~t che nguyen t~c m<)t nguai
chi duqc mang m<)t qu6c tjch (C<)ng hoa nhan dan Trung Hoa, chi duqc mang m<)t qu6c tjch (C<)ng hoa nhan dan Trung Hoa,
C<)ng hoa dan chu nhan dan Lao, C<)ng hoa Lien bang N ga, Nh~t C<)ng hoa dan chu nhan dan Lao, C<)ng hoa Lien bang N ga, Nh~t
Ban ... ). NhiSu nu6c ho~c cong khai thua nh~n m<)t nguai duqc c6 Ban ... ). NhiSu nu6c ho~c cong khai thua nh~n m<)t nguai duqc c6
cling m9t luc nhisu qu6c tich ho~c do cac quy dinh trong phap lu~t cling m9t luc nhisu qu6c tich ho~c do cac quy dinh trong phap lu~t
vS qu6c tjch cua h9 tfit ySu dftn dSn tinh tr~ng m<)t nguai se mang vS qu6c tjch cua h9 tfit ySu dftn dSn tinh tr~ng m<)t nguai se mang
nhiSu qu6c tjch cling m<)t luc, khong phv thu<)c vao y chi chu quan nhiSu qu6c tjch cling m<)t luc, khong phv thu<)c vao y chi chu quan
cua h9. Vi d1;t: cac nu6c nhu C<)ng hoa Phap, Canada, Australia, cua h9. Vi d1;t: cac nu6c nhu C<)ng hoa Phap, Canada, Australia,
Campuchia... khong quy djnh nguai nh~p qu6c tjch cua h9 phai tir Campuchia... khong quy djnh nguai nh~p qu6c tjch cua h9 phai tir
bo qu6c tjch rna nguai d6 dang c6, cling khong quy djnh cong dan bo qu6c tjch rna nguai d6 dang c6, cling khong quy djnh cong dan
nu6c minh khi nh~p qu6c tjch m<)t nu6c khac thi phai thoi qu6c tjch nu6c minh khi nh~p qu6c tjch m<)t nu6c khac thi phai thoi qu6c tjch
170 TS. Le Hiht Thi, GS. TS. Thai Vznh Thfmg 170 TS. Le Hiht Thi, GS. TS. Thai Vznh Thfmg
CHU'ONG V- QUOC T[CH VI$T NAM CHU'ONG V- QUOC T[CH VI$T NAM
cua minh. Tren thgc tS, mau thufin phap lu~t giita cac nu6c cling c6 cua minh. Tren thgc tS, mau thufin phap lu~t giita cac nu6c cling c6
thS dfin dSn tinh trc;tng m()t nguai mang nhi~u qu6c tich. Vi d'{l: thS dfin dSn tinh trc;tng m()t nguai mang nhi~u qu6c tich. Vi d'{l:
truang hqp rna dua tre cua hai vq ch6ng ngum nu6c ngoai duqc truang hqp rna dua tre cua hai vq ch6ng ngum nu6c ngoai duqc
sinh ra tren dtit nu6c rna phap lu~t v~ qu6c tich cua hQ quy dinh sinh ra tren dtit nu6c rna phap lu~t v~ qu6c tich cua hQ quy dinh
theo tieu chi lanh th6, trong khi d6 nha nu6c cua b6 mv dua tre lc;ti theo tieu chi lanh th6, trong khi d6 nha nu6c cua b6 mv dua tre lc;ti
quy dinh theo tieu chi huySt th6ng. Ho~c, truang hqp nguai pht;t quy dinh theo tieu chi huySt th6ng. Ho~c, truang hqp nguai pht;t
nit l~y ch6ng a m()t nu6c rna phap lu~t v~ qu6c tich cua hQ quy nit l~y ch6ng a m()t nu6c rna phap lu~t v~ qu6c tich cua hQ quy
dinh qu6c tich cua pht;t nit theo qu6c tich cua nguai ch6ng. dinh qu6c tich cua pht;t nit theo qu6c tich cua nguai ch6ng.
Tinh trc;tng m()t nguai cung m()t h.lc mang nhi~u qu6c tich gay Tinh trc;tng m()t nguai cung m()t h.lc mang nhi~u qu6c tich gay
khong it kh6 khan cho hoc;tt d()ng quan H va bao v~ cong dan cua khong it kh6 khan cho hoc;tt d()ng quan H va bao v~ cong dan cua
cac nha nu6c. BS bao v~ va thgc hi~n chu quy~n qu6c gia, cac cac nha nu6c. BS bao v~ va thgc hi~n chu quy~n qu6c gia, cac
nuac m Iau da hst sue quan tam dsn vi~c hc;tn chs va kh~c pht;tc nuac m Iau da hst sue quan tam dsn vi~c hc;tn chs va kh~c pht;tc
tinh trc;tng nhi~u qu6c tich. Trong ban Binh u6c Lahay ngay tinh trc;tng nhi~u qu6c tich. Trong ban Binh u6c Lahay ngay
12/4/1930, cac nu6c thanh vien tham gia da dc;tt duqc sv nh~t tri 12/4/1930, cac nu6c thanh vien tham gia da dc;tt duqc sv nh~t tri
cao trong vi~c c6 g~ng lam giam bat cang nhi~u cang t6t nhitng cao trong vi~c c6 g~ng lam giam bat cang nhi~u cang t6t nhitng
truang hqp mang nhi~u qu6c tich. truang hqp mang nhi~u qu6c tich.
2.4. vAn a~ thay afii qu6c t!ch 2.4. vAn a~ thay afii qu6c t!ch
Nhin chung, phap lu~t v~ qu6c tich cua cac nu6c quy dinh kha Nhin chung, phap lu~t v~ qu6c tich cua cac nu6c quy dinh kha
C\1 thS hai n()i dung 16n v~ v~n d~ thay d6i qu6c tich. B6 la m~t C\1 thS hai n()i dung 16n v~ v~n d~ thay d6i qu6c tich. B6 la m~t
qu6c tich va nh~p qu6c tich. qu6c tich va nh~p qu6c tich.
2. 4.1. vJ vdn aJ mdt qudc tjch 2. 4.1. vJ vdn aJ mdt qudc tjch
Tim hiSu phap lu~t v~ qu6c tich cua cac nu6c chung ta th~y Tim hiSu phap lu~t v~ qu6c tich cua cac nu6c chung ta th~y
cac quy dinh v~ m~t qu6c tich thuang t~p trung vao cac n()i cac quy dinh v~ m~t qu6c tich thuang t~p trung vao cac n()i
dung sau: dung sau:
Thu nhdt, da phfrn cac nu6c phan bi~t kha r5 rang, C\1 thS Thu nhdt, da phfrn cac nu6c phan bi~t kha r5 rang, C\1 thS
truang hqp m~t qu6c tich do xin phep (tv nguy~n xin thoi qu6c truang hqp m~t qu6c tich do xin phep (tv nguy~n xin thoi qu6c
tich) ho~c do tac d()ng cua phap lu~t thgc dinh (ngoai y mu6n chu tich) ho~c do tac d()ng cua phap lu~t thgc dinh (ngoai y mu6n chu
quan) v6i truang hqp bi tu6c qu6c tich (v6i tinh each la nhitng chS quan) v6i truang hqp bi tu6c qu6c tich (v6i tinh each la nhitng chS
tai, c6 tinh trimg phc;tt). tai, c6 tinh trimg phc;tt).
Thu hai, nhi~u nu6c quy dinh C\1 thS nhitng truang hqp khong Thu hai, nhi~u nu6c quy dinh C\1 thS nhitng truang hqp khong
TS. Le Hfru Thi, GS. TS. Thai Vfnh Thimg 171 TS. Le Hfru Thi, GS. TS. Thai Vfnh Thimg 171
G!AO TRiNH LU!T HrEN PHAP VIBT NAM G!AO TRiNH LU!T HrEN PHAP VIBT NAM
cho phep thoi qu6c tich. Vi d¥: nhfrng nguai dang con nq thu~ cho phep thoi qu6c tich. Vi d¥: nhfrng nguai dang con nq thu~
ho~c cac nghia V\1 tai chinh v6i nha nu6c rna hQ dang c6 qu6c tich; ho~c cac nghia V\1 tai chinh v6i nha nu6c rna hQ dang c6 qu6c tich;
nhfulg nguai bi truy t6 hinh sv ho~c dang phai thi hanh ban an dan nhfulg nguai bi truy t6 hinh sv ho~c dang phai thi hanh ban an dan
sv; nhfrng nguai lien quan d~n cac 1i do an ninh, chinh tri ... sv; nhfrng nguai lien quan d~n cac 1i do an ninh, chinh tri ...
Thu ba, cac nu6c dSu quy dinh vi~c tu6c qu6c tich chi ap dvng Thu ba, cac nu6c dSu quy dinh vi~c tu6c qu6c tich chi ap dvng
d6i v6i hai d6i tuqng: d6i v6i hai d6i tuqng:
- Nhfulg nguai co qu6c tich g6c nhung thuang tru a nu6c - Nhfulg nguai co qu6c tich g6c nhung thuang tru a nu6c
ngoai c6 hanh vi vi phe;tm nghiem trQng vS chinh tri ho~c c6 thai ngoai c6 hanh vi vi phe;tm nghiem trQng vS chinh tri ho~c c6 thai
d<) chinh tri xftu d6i v6i nha nu6c rna h9 mang qu6c tich (nhu d<) chinh tri xftu d6i v6i nha nu6c rna h9 mang qu6c tich (nhu
phan b<)i T6 qu6c, vi phe;tm n~ng vS vftn dS an ninh qu6c gia ho~c phan b<)i T6 qu6c, vi phe;tm n~ng vS vftn dS an ninh qu6c gia ho~c
khong duqc phep rna vftn lam vi~c cho qu6c gia khac du da bi khong duqc phep rna vftn lam vi~c cho qu6c gia khac du da bi
canh cao ... ). canh cao ... ).
- Nhfulg nguai da duqc nh~p qu6c tich nhung c6 hanh vi gian - Nhfulg nguai da duqc nh~p qu6c tich nhung c6 hanh vi gian
l~n trong vi~c xin nh~p qu6c tich ho~c phe;tm t9i theo quy dinh cua l~n trong vi~c xin nh~p qu6c tich ho~c phe;tm t9i theo quy dinh cua
phap lu~t nu&c rna hQ da duqc nh~p qu6c tich. phap lu~t nu&c rna hQ da duqc nh~p qu6c tich.
2.4.2. v~ vdn a~ nhqp qubc tjch 2.4.2. v~ vdn a~ nhqp qubc tjch
Phap lu~t vS qu6c tich cua h~u h~t cac nu6c quy dinh m<)t Phap lu~t vS qu6c tich cua h~u h~t cac nu6c quy dinh m<)t
nguai nu6c ngoai mu6n nh~p qu6c tich cua m<)t nu6c phai dam nguai nu6c ngoai mu6n nh~p qu6c tich cua m<)t nu6c phai dam
bao cac diSu ki~n sau day: bao cac diSu ki~n sau day:
Thu nhdt, phai thvc hi~n d~y du cac thu We theo quy dinh cua Thu nhdt, phai thvc hi~n d~y du cac thu We theo quy dinh cua
nha nu6c rna hQ mu6n nh~p qu6c tich; nha nu6c rna hQ mu6n nh~p qu6c tich;
Thu hai, phai de;tt dSn d<) tu6i nhftt dinh. Da s6 cac nu6c quy Thu hai, phai de;tt dSn d<) tu6i nhftt dinh. Da s6 cac nu6c quy
dinh quySn d<)c l~p xin nh~p qu6c tich d6i v6i nhfulg nguai du dinh quySn d<)c l~p xin nh~p qu6c tich d6i v6i nhfulg nguai du
tu6i thanh nien, con d6i v6i nguai chua thanh nien c~n co sv chftp tu6i thanh nien, con d6i v6i nguai chua thanh nien c~n co sv chftp
thu~n cua cha ffiy ho~c nguai de;ti di~n hqp phap; thu~n cua cha ffiy ho~c nguai de;ti di~n hqp phap;
Thu ba, phai co thai gian cu tru nhftt dinh te;ti nu&c xin nh~p Thu ba, phai co thai gian cu tru nhftt dinh te;ti nu&c xin nh~p
qu6c tich; qu6c tich;
Thu tu, phai bi~t ngon ngfr va c6 kha nang hoa nh~p vao c<)ng Thu tu, phai bi~t ngon ngfr va c6 kha nang hoa nh~p vao c<)ng
dbng van hoa cua nu6c xin nh~p qu6c tich; dbng van hoa cua nu6c xin nh~p qu6c tich;
172 TS. Le Hfru ThJ, GS. TS. Thai Vfnh Th!ing 172 TS. Le Hfru ThJ, GS. TS. Thai Vfnh Th!ing
Thir nam, phai dap trng cac yeu cftu v~ "tu each d;;to due" theo Thir nam, phai dap trng cac yeu cftu v~ "tu each d;;to due" theo
quy dinh cua nu6c xin nh~p qu6c tich; quy dinh cua nu6c xin nh~p qu6c tich;
Thir situ, phai dap trng yeu cftu v~ sue khoe. Ngoai ra, m()t s6 Thir situ, phai dap trng yeu cftu v~ sue khoe. Ngoai ra, m()t s6
nu6c con c6 cac quy dinh v~ cac di~u ki~n uu dai. V~n d~ nay quy nu6c con c6 cac quy dinh v~ cac di~u ki~n uu dai. V~n d~ nay quy
dinh cua m6i nu6c c6 khac nhau, my thu()c vao chinh sach qu6c dinh cua m6i nu6c c6 khac nhau, my thu()c vao chinh sach qu6c
tich cua tUng nu6c. tich cua tUng nu6c.
3. NHU'NG vAN DE co BAN TRONG PHAP LUAT QUOC 3. NHU'NG vAN DE co BAN TRONG PHAP LUAT QUOC
TJCH Vl$T NAM TJCH Vl$T NAM
3.1. S\f hinh thanh va phat tri~n cua phap lu~t quae tjch 3.1. S\f hinh thanh va phat tri~n cua phap lu~t quae tjch
Vi~tNam Vi~tNam
V~n d~ qu6c tich g~n li~n v6i v~n d~ d()c l~p dan t()c va chu V~n d~ qu6c tich g~n li~n v6i v~n d~ d()c l~p dan t()c va chu
quy~n nha nu6c. Du6i ch~ d() tht,rc dan nfra phong ki~n, nu6c ta quy~n nha nu6c. Du6i ch~ d() tht,rc dan nfra phong ki~n, nu6c ta
khong c6 d{)c l~p, dan ta khong c6 tQ' do va khong c6 chu quy~n. khong c6 d{)c l~p, dan ta khong c6 tQ' do va khong c6 chu quy~n.
Do khong c6 Nha nu6c Vi~t Nam d()c l~p, c6 chu quy~n nen cling Do khong c6 Nha nu6c Vi~t Nam d()c l~p, c6 chu quy~n nen cling
khong c6 qu6c tich Vi~t N am. khong c6 qu6c tich Vi~t N am.
V6i th~ng lqi cua Cach m;;tng thang Tam nam 1945, Nha nu6c V6i th~ng lqi cua Cach m;;tng thang Tam nam 1945, Nha nu6c
Vi~t N am dan chu c{)ng hoa ra dai. DS kh~ng dinh va thgc hi~n Vi~t N am dan chu c{)ng hoa ra dai. DS kh~ng dinh va thgc hi~n
chu quy~n cua Nha nu6c, dS ghi nh~n v~ m~t phap H dia vi xa h()i chu quy~n cua Nha nu6c, dS ghi nh~n v~ m~t phap H dia vi xa h()i
tht,rc t~ m6i cua nhan dan Vi~t N am, H6 Chu tich da thay m~t Nha tht,rc t~ m6i cua nhan dan Vi~t N am, H6 Chu tich da thay m~t Nha
nu6c ta ki m{)t s6 s~c l~nh quy dinh v~n d~ qu6c tich Vi~t Nam. nu6c ta ki m{)t s6 s~c l~nh quy dinh v~n d~ qu6c tich Vi~t Nam.
D6 la S~c l~nh s6 53-SL ngay 20/10/1945, S~c l~nh s6 73-SL D6 la S~c l~nh s6 53-SL ngay 20/10/1945, S~c l~nh s6 73-SL
ngay 07/12/1945, S~c l~nh s6 25-SL ngay 25/2/1946, S~c l~nh ngay 07/12/1945, S~c l~nh s6 25-SL ngay 25/2/1946, S~c l~nh
s6 215-SL ngay 20/10/1948, S~c l~nh s6 051-SL ngay 14/12/1959. s6 215-SL ngay 20/10/1948, S~c l~nh s6 051-SL ngay 14/12/1959.
V~ sau, phap lu~t v~ qu6c tich Vi~t Nam duqc bb sung bai Nghi V~ sau, phap lu~t v~ qu6c tich Vi~t Nam duqc bb sung bai Nghi
quy~t s6 1013 NQ/TVQH ngay 08/02/1971 cua UBTVQH. quy~t s6 1013 NQ/TVQH ngay 08/02/1971 cua UBTVQH.
Cac van ban phap lu~t qu6c tich tren da xac dinh cac di~u ki~n Cac van ban phap lu~t qu6c tich tren da xac dinh cac di~u ki~n
dS c6 va m~t qu6c tich Vi~t Nam. Phu hqp v6i Hi~n phap nu6c ta dS c6 va m~t qu6c tich Vi~t Nam. Phu hqp v6i Hi~n phap nu6c ta
hie b~y gia, cac quy dinh v~ qu6c tich da kh~ng dinh cac nguyen hie b~y gia, cac quy dinh v~ qu6c tich da kh~ng dinh cac nguyen
t~c binh d~ng nam nu, binh d~ng dan t()c va nhan d;;to. D~c bi~t, t~c binh d~ng nam nu, binh d~ng dan t()c va nhan d;;to. D~c bi~t,
TS. Le Hfru Thd, GS. TS. Thai Vznh Thfmg 173 TS. Le Hfru Thd, GS. TS. Thai Vznh Thfmg 173
GrAO TRINH LU!THIEN PHAP VIBT NAM GrAO TRINH LU!THIEN PHAP VIBT NAM
phap lu~t v€ qu6c tich cua Nha nu6c ta ngay tir dftu da kh~ng dinh phap lu~t v€ qu6c tich cua Nha nu6c ta ngay tir dftu da kh~ng dinh
nguyen t~c m6i nguai chi c6 m<)t qu6c tich. Quy dinh nay vira nguyen t~c m6i nguai chi c6 m<)t qu6c tich. Quy dinh nay vira
nh~m kh~ng dinh va bao v~ chu quySn qu6c gia, vira nh~m bao v~ nh~m kh~ng dinh va bao v~ chu quySn qu6c gia, vira nh~m bao v~
quySn lqi cua cong dan Nha nu&c ta va nhling dua tre sinh ra sau quySn lqi cua cong dan Nha nu&c ta va nhling dua tre sinh ra sau
nay, tranh S\f xung d<)t phap lu~t giua cac qu6c gia v6i nhau. nay, tranh S\f xung d<)t phap lu~t giua cac qu6c gia v6i nhau.
Cac van ban phap lu~t qu6c tich vira neu tren cua Nha nu6c ta Cac van ban phap lu~t qu6c tich vira neu tren cua Nha nu6c ta
da dap ung m9t each kip thai, thiSt thvc yeu ciu chinh tri la xac da dap ung m9t each kip thai, thiSt thvc yeu ciu chinh tri la xac
dinh duqc qu6c tich cua cong dan Nha nu6c ta, lam CO' sa va t~o dinh duqc qu6c tich cua cong dan Nha nu6c ta, lam CO' sa va t~o
disu ki~n dam bao cho cong dan duqc huang cac quy6n v6 m9i disu ki~n dam bao cho cong dan duqc huang cac quy6n v6 m9i
m~t d6ng thai lam tron nghla vv d6i v&i Nha nu&c. m~t d6ng thai lam tron nghla vv d6i v&i Nha nu&c.
Tuy nhien, do diSu ki~n h1c d6, cac quy dinh tren con tan m~n, Tuy nhien, do diSu ki~n h1c d6, cac quy dinh tren con tan m~n,
thiSu h~ th6ng va chua hoan chinh. Nhling diSm h~n chS cua phap thiSu h~ th6ng va chua hoan chinh. Nhling diSm h~n chS cua phap
lu~t qu6c tich Vi~t Nam trong thai gian nay c6 thS thdy a nhling lu~t qu6c tich Vi~t Nam trong thai gian nay c6 thS thdy a nhling
n<)i dung sau: n<)i dung sau:
- Chua thS hi~n dfiy du nguyen t~c binh d~ng giua nam va nu, - Chua thS hi~n dfiy du nguyen t~c binh d~ng giua nam va nu,
con c6 sv h~n chS v6 Iva ch9n qu6c tich. con c6 sv h~n chS v6 Iva ch9n qu6c tich.
DiSu 2 S~c l~nh s6 53-SL ngay 20/10/1945 quy dinh cong dan DiSu 2 S~c l~nh s6 53-SL ngay 20/10/1945 quy dinh cong dan
Vi~t Nam la nhling nguai rna: Vi~t Nam la nhling nguai rna:
1. Cha la cong dan Vi~t Nam; 1. Cha la cong dan Vi~t Nam;
2. Cha khong rola ai hay khong thu()c qu6c tich nao rna my la 2. Cha khong rola ai hay khong thu()c qu6c tich nao rna my la
cong dan Vi~t Nam. cong dan Vi~t Nam.
3. De a tren lanh th6 nu6c Vi~t Nam rna cha my khong rola ai 3. De a tren lanh th6 nu6c Vi~t Nam rna cha my khong rola ai
hay khong thu()c m<)t qu6c tich nao. hay khong thu()c m<)t qu6c tich nao.
ChS d9 ta kh~ng dinh S\f binh d~ng giua nam va nu. Cu<)c ddu ChS d9 ta kh~ng dinh S\f binh d~ng giua nam va nu. Cu<)c ddu
tranh rna nhan dan ta tiSn hanh du6i S\f lanh d~o cua Dang la tranh rna nhan dan ta tiSn hanh du6i S\f lanh d~o cua Dang la
nh~m gianh dQC l~p dan tQC, th\fC hi~n IDQt S\f binh d~ng Va cong nh~m gianh dQC l~p dan tQC, th\fC hi~n IDQt S\f binh d~ng Va cong
b~ng xa h<)i. Thanh qua d6, nguyen t~c d6 da duqc ghi nh~n a tdt b~ng xa h<)i. Thanh qua d6, nguyen t~c d6 da duqc ghi nh~n a tdt
ca cac hiSn phap cua Nha nu&c ta. ca cac hiSn phap cua Nha nu&c ta.
Nhung xet DiSu 2 S~c l~nh s6 53-SL ngay 20/10/1945 n6i Nhung xet DiSu 2 S~c l~nh s6 53-SL ngay 20/10/1945 n6i
174 TS. Le Hiiu Thd, GS. TS. Thai Vfnh Thfmg 174 TS. Le Hiiu Thd, GS. TS. Thai Vfnh Thfmg
CHUaNG V- QUOC T[CH VT$T NAM CHUaNG V- QUOC T[CH VT$T NAM
tren, ta thfiy quy dinh nay chua phil hqp v6i nguyen t~c nam, nu tren, ta thfiy quy dinh nay chua phil hqp v6i nguyen t~c nam, nu
binh d~ng da duqc phap lu~t qu6c tS va lu~t phap cua Nha nu6c ta binh d~ng da duqc phap lu~t qu6c tS va lu~t phap cua Nha nu6c ta
ghi nh~n. DiSu 1 S~c l~nh s6 73-SL ngay 07/12/1945 quy dinh cac ghi nh~n. DiSu 1 S~c l~nh s6 73-SL ngay 07/12/1945 quy dinh cac
diSu ki~n rna nguai nu6c ngoai phai c6 khi hQ xin nh~p qu6c tich diSu ki~n rna nguai nu6c ngoai phai c6 khi hQ xin nh~p qu6c tich
Vi~t Narn. Trong d6 diSu ki~n thu sau neu r5: "Ndu c6 V{Y hay Vi~t Narn. Trong d6 diSu ki~n thu sau neu r5: "Ndu c6 V{Y hay
chJng Ia nguai ngor;ti qudc thi phai aU{YC nguai V9' hay chJng thoa chJng Ia nguai ngor;ti qudc thi phai aU{YC nguai V9' hay chJng thoa
thucjn cho nhcjp qudc ttch Vi?t Nam ". thucjn cho nhcjp qudc ttch Vi?t Nam ".
Quy dinh nay da h~n chS quySn duqc chQn qu6c tich (Droit Quy dinh nay da h~n chS quySn duqc chQn qu6c tich (Droit
d'option de la nationalite) la nguyen t~c da duqc phap lu~t qu6c tS d'option de la nationalite) la nguyen t~c da duqc phap lu~t qu6c tS
cong nh~n. 1 cong nh~n. 1
- Chua c6 sv phan bi~t r5 giua rnfit qu6c tich theo y mu6n va - Chua c6 sv phan bi~t r5 giua rnfit qu6c tich theo y mu6n va
tu6c qu6c tich. DiSu 4 S~c l~nh s6 53-SL ngay 20/10/1945 quy tu6c qu6c tich. DiSu 4 S~c l~nh s6 53-SL ngay 20/10/1945 quy
dinh: "Kd tic ngay ban hanh Site l?nh nay, nhfrng nguai Vi?t Nam dinh: "Kd tic ngay ban hanh Site l?nh nay, nhfrng nguai Vi?t Nam
aii vao dan Phap se coi Ia c6ng dan Vi?t Nam ". aii vao dan Phap se coi Ia c6ng dan Vi?t Nam ".
Nhu v~y, DiSu quy dinh tren rn~c nhien khoi phgc qu6c tich Nhu v~y, DiSu quy dinh tren rn~c nhien khoi phgc qu6c tich
Vi~t Narn cho tfit ca nhfrng nguai Vi~t Nam da nh~p qu6c tjch Vi~t Narn cho tfit ca nhfrng nguai Vi~t Nam da nh~p qu6c tjch
Phap, cho du hQ chua bay to nguy~n VQng bo qu6c tjch Phap va Phap, cho du hQ chua bay to nguy~n VQng bo qu6c tjch Phap va
nh~p qu6c tich Vi~t Narn. M~t khac, DiSu 4 S~c l~nh s6 53-SL con nh~p qu6c tich Vi~t Narn. M~t khac, DiSu 4 S~c l~nh s6 53-SL con
trai nguyen t~c khong cong nh~n rn9t nguai co nhisu qu6c tich rna trai nguyen t~c khong cong nh~n rn9t nguai co nhisu qu6c tich rna
Nha nu6c ta da quy dinh nh~rn bao v~ chu quySn qu6c gia. Nha nu6c ta da quy dinh nh~rn bao v~ chu quySn qu6c gia.
DiSu 7 S~c l~nh s6 53-SL ngay 20/10/1945 quy dinh vS vfin dS DiSu 7 S~c l~nh s6 53-SL ngay 20/10/1945 quy dinh vS vfin dS
nhfrng cong dan Vi~t N am hi rnftt qu6c tic h. Trong cac quy dinh nhfrng cong dan Vi~t N am hi rnftt qu6c tic h. Trong cac quy dinh
nay chua phan bi~t sv khac nhau giua mfit qu6c tich theo y mu6n nay chua phan bi~t sv khac nhau giua mfit qu6c tich theo y mu6n
va tu6c qu6c tjch. Mftt qu6c tich theo y mu6n (Perte de la va tu6c qu6c tjch. Mftt qu6c tich theo y mu6n (Perte de la
nationalite) la do hanh d<)ng tv nguy~n xin thoi qu6c tich m9t nationalite) la do hanh d<)ng tv nguy~n xin thoi qu6c tich m9t
nu6c, con tu6c qu6c tich (Decheance de la nationalite) l~i la do c6 nu6c, con tu6c qu6c tich (Decheance de la nationalite) l~i la do c6
hanh vi vi ph~rn phap lu~t rn<)t each nghiem trQng ho~c c6 hanh hanh vi vi ph~rn phap lu~t rn<)t each nghiem trQng ho~c c6 hanh
d<)ng ch6ng d6i l~i nha nu6c rna minh mang qu6c tich. Nhu v~y, d<)ng ch6ng d6i l~i nha nu6c rna minh mang qu6c tich. Nhu v~y,
1
Theo f)i~u 1 Cong u6c v~ qu6c tich ella nguai phv nfr k~t hon (ban hfmh ngay 1
Theo f)i~u 1 Cong u6c v~ qu6c tich ella nguai phv nfr k~t hon (ban hfmh ngay
29/7/1957) thi "vi~c k~t hon, vi~c ly hon cling nhu nhfrng truang hqp thay d6i qu6c 29/7/1957) thi "vi~c k~t hon, vi~c ly hon cling nhu nhfrng truang hqp thay d6i qu6c
tich ella vq hay ch6ng khong anh hu6ng d~n qu6c tich ella nguai kia". tich ella vq hay ch6ng khong anh hu6ng d~n qu6c tich ella nguai kia".
TS. Le Htru Th~, GS. TS. Thai Vlnh Th&ng 175 TS. Le Htru Th~, GS. TS. Thai Vlnh Th&ng 175
GlAO TRINH LU!T HrEN PHAP V$T NAM GlAO TRINH LU!T HrEN PHAP V$T NAM
thoi qu6c tich va bi tu6c qu6c tich c6 tinh chftt hoan toan khac thoi qu6c tich va bi tu6c qu6c tich c6 tinh chftt hoan toan khac
nhau, m()t ben la hoan toan n;r nguy~n, m()t ben mang tinh chftt nhau, m()t ben la hoan toan n;r nguy~n, m()t ben mang tinh chftt
cu5ng buc. M~t khac, tu6c qu6c tich la m()t chS tai chi ap dl;lng cu5ng buc. M~t khac, tu6c qu6c tich la m()t chS tai chi ap dl;lng
d6i v6i nhfrng nguai c6 qu6c tich nguyen thuy nhung cu tru a d6i v6i nhfrng nguai c6 qu6c tich nguyen thuy nhung cu tru a
nu6c ngoai ho~c nhfrng nguai nu6c ngoai da nh~p qu6c tjch, chu nu6c ngoai ho~c nhfrng nguai nu6c ngoai da nh~p qu6c tjch, chu
khong ap dl;lng d6i v6i nhfrng nguai c6 qu6c tjch nguyen thuy rna khong ap dl;lng d6i v6i nhfrng nguai c6 qu6c tjch nguyen thuy rna
cu tru atrong nu6c. cu tru atrong nu6c.
Ngoai nhfrng diSm con h(;ln chS c6 tinh chftt diSn hinh duqc Ngoai nhfrng diSm con h(;ln chS c6 tinh chftt diSn hinh duqc
neu tren, nhi~u vftn d~ quan tr9ng khac cling chua duqc quy djnh neu tren, nhi~u vftn d~ quan tr9ng khac cling chua duqc quy djnh
trong phap lu~t qu6c tjch cua Nha nu6c ta tru6c kia, nhu vftn d~ trong phap lu~t qu6c tjch cua Nha nu6c ta tru6c kia, nhu vftn d~
qu6c tjch cua con nuoi, cua tre em khi cha mv c6 sv thay dbi qu6c qu6c tjch cua con nuoi, cua tre em khi cha mv c6 sv thay dbi qu6c
tich; vftn d~ qu6c tich cua vq ho~c ch6ng ho~c con thanh nien cua tich; vftn d~ qu6c tich cua vq ho~c ch6ng ho~c con thanh nien cua
nguai nu6c ngoai da duqc nh~p qu6c tich Vi~t N am ... nguai nu6c ngoai da duqc nh~p qu6c tich Vi~t N am ...
Khi dftt nu6c hoan toan giai ph6ng, nhfrng vftn d~ c6 tinh chftt Khi dftt nu6c hoan toan giai ph6ng, nhfrng vftn d~ c6 tinh chftt
h(;ln chS tren da duqc Nha nu6c ta d~t vAn dS giai quySt. N gay h(;ln chS tren da duqc Nha nu6c ta d~t vAn dS giai quySt. N gay
28/6/1988, tC;li ki h9p thu 3, Qu6c h()i khoa VIII da thong qua Lu~t 28/6/1988, tC;li ki h9p thu 3, Qu6c h()i khoa VIII da thong qua Lu~t
qu6c tjch Vi~t Nam. Bay la d(;lo lu~t d~u tien cua Nha nu6c ta v~ qu6c tjch Vi~t Nam. Bay la d(;lo lu~t d~u tien cua Nha nu6c ta v~
qu6c tjch. V 6i tu duy chinh tri va phap li m6i, Lu~t qu6c tjch Vi~t qu6c tjch. V 6i tu duy chinh tri va phap li m6i, Lu~t qu6c tjch Vi~t
Nam nam 1988 da quy dinh m()t each kha d~y du, toan di~n va c6 Nam nam 1988 da quy dinh m()t each kha d~y du, toan di~n va c6
h~ th6ng v~ qu6c tich Vi~t Nam. h~ th6ng v~ qu6c tich Vi~t Nam.
Sau g~n 10 nam thvc hi~n, Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam Sau g~n 10 nam thvc hi~n, Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam
1988 da phat huy nhfrng hi~u qua tich eve, c6 tac dvng to 16n 1988 da phat huy nhfrng hi~u qua tich eve, c6 tac dvng to 16n
trong vi~c tang cuang m6i quan h~ gifra Nha nu6c va cong dan, trong vi~c tang cuang m6i quan h~ gifra Nha nu6c va cong dan,
huang d~n va d()ng vien mQi nguai huang cac quy~n cong dan va huang d~n va d()ng vien mQi nguai huang cac quy~n cong dan va
nang cao y thuc cong dan, hang hai ganh vac nghia V\1 cong dan, nang cao y thuc cong dan, hang hai ganh vac nghia V\1 cong dan,
gop ph~n to 16n vao cong CUQC dbi m6i toan di~n dftt nu6c. Tuy gop ph~n to 16n vao cong CUQC dbi m6i toan di~n dftt nu6c. Tuy
nhien, do duqc ban hanh vao nhfrng nam d~u cua sv nghi~p dbi nhien, do duqc ban hanh vao nhfrng nam d~u cua sv nghi~p dbi
m&i, kinh nghi~m l~p phap tich luy chua nhisu, cac quy dinh cua m&i, kinh nghi~m l~p phap tich luy chua nhisu, cac quy dinh cua
Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1988 con mang tinh chftt lu~t Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1988 con mang tinh chftt lu~t
khung, khai quat, chua C\1 thS va kh6 ap dl;lng trong thvc tS, chua khung, khai quat, chua C\1 thS va kh6 ap dl;lng trong thvc tS, chua
dap ung d~y du cac yeu c~u cua Lu~t ban hanh van ban quy dap ung d~y du cac yeu c~u cua Lu~t ban hanh van ban quy
176 TS. Le Hfru Thd, GS. TS. Thai Vlnh Th!ing 176 TS. Le Hfru Thd, GS. TS. Thai Vlnh Th!ing
CHUONG V- QUOC TJCH VI$T NAM CHUONG V- QUOC TJCH VI$T NAM
ph:;tm phap lu~t. Qua trinh t6ng k~t thgc ti€n gdn 10 nam thvc ph:;tm phap lu~t. Qua trinh t6ng k~t thgc ti€n gdn 10 nam thvc
hi~n Lu~t cho thdy cdn phai nghien ctm sua d6i, b6 sung Lu~t hi~n Lu~t cho thdy cdn phai nghien ctm sua d6i, b6 sung Lu~t
qu6c tjch Vi~t Nam nam 1988, nh&m bao dam Lu~t qu6c tjch qu6c tjch Vi~t Nam nam 1988, nh&m bao dam Lu~t qu6c tjch
Vi~t Nam phu hqp v6i cac quy dinh cua Hi~n phap nam 1992, Vi~t Nam phu hqp v6i cac quy dinh cua Hi~n phap nam 1992,
t:;to ca ch~ dbng b() thgc hi~n ch~t che nguyen t~c m()t qu6c tich, t:;to ca ch~ dbng b() thgc hi~n ch~t che nguyen t~c m()t qu6c tich,
giai quy~t tbn t:;ti vS hai qu6c tich do lich su d~ l:;ti trong c()ng giai quy~t tbn t:;ti vS hai qu6c tich do lich su d~ l:;ti trong c()ng
dbng nguai Vi~t Nam dinh cu 6 nu6c ngoai, tang cuang quan li dbng nguai Vi~t Nam dinh cu 6 nu6c ngoai, tang cuang quan li
nha nu6c vS qu6c tich va b6 sung cac vdn dS m6i vS qu6c tich nha nu6c vS qu6c tich va b6 sung cac vdn dS m6i vS qu6c tich
chua duqc quy dinh. Tru6c nhfrng doi hoi nhu v~y, t:;ti ki h<;>p thu chua duqc quy dinh. Tru6c nhfrng doi hoi nhu v~y, t:;ti ki h<;>p thu
3, Qu6c h()i khoa X da thong qua Lu~t qu6c tich Vi~t Nam (ngay 3, Qu6c h()i khoa X da thong qua Lu~t qu6c tich Vi~t Nam (ngay
20/5/1998). Lu~t nay c6 hi~u lgc tU ngay 01/01/1999. 20/5/1998). Lu~t nay c6 hi~u lgc tU ngay 01/01/1999.
3.2. Lu~t quae tjch Vi~t Nam nam 1998 3.2. Lu~t quae tjch Vi~t Nam nam 1998
3.2.1. Nguyen t&c Nha nuac C(Jng hoa xa h9i chit ngh'la Vi?t 3.2.1. Nguyen t&c Nha nuac C(Jng hoa xa h9i chit ngh'la Vi?t
Nam chi cong nhqn cong dan Vi?t Nam c6 m(Jt qu6c tjch !a qu6c Nam chi cong nhqn cong dan Vi?t Nam c6 m(Jt qu6c tjch !a qu6c
tjch Vi?t Nam tjch Vi?t Nam
Cling v6i vi~c kh~ng dinh m6i ca nhan 6 nu6c C()ng hoa xa Cling v6i vi~c kh~ng dinh m6i ca nhan 6 nu6c C()ng hoa xa
h()i chu ngh1a Vi~t Nam c6 quySn c6 qu6c tich (DiSu 1), Lu~t h()i chu ngh1a Vi~t Nam c6 quySn c6 qu6c tich (DiSu 1), Lu~t
qu6c tich Vi~t Nam nam 1998 quy dinh r5 rang, C\1 th~ va dm qu6c tich Vi~t Nam nam 1998 quy dinh r5 rang, C\1 th~ va dm
khoat: "Nha nuac C(Jng hoa xa h9i chit nghia Vi¢t Nam cong nh~n khoat: "Nha nuac C(Jng hoa xa h9i chit nghia Vi¢t Nam cong nh~n
cong dan Vi?t Nam co m9t qu6c tjch !a qu6c tjch Vi?t Nam" (DiSu cong dan Vi?t Nam co m9t qu6c tjch !a qu6c tjch Vi?t Nam" (DiSu
3). Nguyen t~c m()t qu6c tich c6 y nghia to 16n trong vi~c thgc 3). Nguyen t~c m()t qu6c tich c6 y nghia to 16n trong vi~c thgc
hi~n va bao v~ chu quysn qu6c gia, duqc quy dinh trong toan b9 hi~n va bao v~ chu quysn qu6c gia, duqc quy dinh trong toan b9
h~ th6ng phap lu~t vS qu6c tich cua Nha nu6c ta. D:;to lu~t ddu tien h~ th6ng phap lu~t vS qu6c tich cua Nha nu6c ta. D:;to lu~t ddu tien
cua Nha nu6c ta vS qu6c tich (Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1988) cua Nha nu6c ta vS qu6c tich (Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1988)
m~c du da kh~ng dinh nguyen t~c nay nhung cac quy dinh vfin con m~c du da kh~ng dinh nguyen t~c nay nhung cac quy dinh vfin con
chung chung, dfin d~n tinh tr:;tng giai thich khong th6ng nhdt chung chung, dfin d~n tinh tr:;tng giai thich khong th6ng nhdt
nguyen t~c m()t qu6c tich cua Lu~t. Dbng thai, m()t s6 quy dinh nguyen t~c m()t qu6c tich cua Lu~t. Dbng thai, m()t s6 quy dinh
khac cua Lu~t con thi~u ch~t che, th~ hi~n sg chua nhdt quan vS khac cua Lu~t con thi~u ch~t che, th~ hi~n sg chua nhdt quan vS
nguyen t~c m()t qu6c tjch, dfin d~n tinh tr:;tng nhiSu cong dan Vi~t nguyen t~c m()t qu6c tjch, dfin d~n tinh tr:;tng nhiSu cong dan Vi~t
N am dinh cu 6 nu6c ngoai c6 hai ho~c nhiSu qu6c tich. f)~ kh~c N am dinh cu 6 nu6c ngoai c6 hai ho~c nhiSu qu6c tich. f)~ kh~c
ph\lc tinh tr:;tng tren va nh&m t:;to ra ca ch~ thgc thi ddy du nguyen ph\lc tinh tr:;tng tren va nh&m t:;to ra ca ch~ thgc thi ddy du nguyen
TS. Le Hfru Thi, GS. TS. Thai Vfnh Thfmg 177 TS. Le Hfru Thi, GS. TS. Thai Vfnh Thfmg 177
GrAO TRiNH LU~.THIEN PHAP VI$T NAM GrAO TRiNH LU~.THIEN PHAP VI$T NAM
t~c m()t qu6c tich, Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998 da quy dinh t~c m()t qu6c tich, Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998 da quy dinh
cac diSu ki~n C\1 th~ nh~m ngan ngua va h:;tn chS tinh tr:;tng hai hay cac diSu ki~n C\1 th~ nh~m ngan ngua va h:;tn chS tinh tr:;tng hai hay
nhiSu qu6c tich nhu sau: nhiSu qu6c tich nhu sau:
Thu nhdt, khi quy dinh cac diSu ki~n d~ nh~p qu6c tich Vi~t Thu nhdt, khi quy dinh cac diSu ki~n d~ nh~p qu6c tich Vi~t
Nam, khoan 3 BiSu 20 neu ro: "C6ng dan nuac ngocti au()'c nht}p Nam, khoan 3 BiSu 20 neu ro: "C6ng dan nuac ngocti au()'c nht}p
qu6c ttch Vi?t Nam thi kh6ng con giir qu6c tich nubc ngoai, trir qu6c ttch Vi?t Nam thi kh6ng con giir qu6c tich nubc ngoai, trir
truimg h()'JJ t19c bi?t do Chit ttch nubc quyit tltnh". BiSu d6 c6 truimg h()'JJ t19c bi?t do Chit ttch nubc quyit tltnh". BiSu d6 c6
nghia, vS nguyen t~c, cong dan nu6c ngoai khi duqc nh~p qu6c nghia, vS nguyen t~c, cong dan nu6c ngoai khi duqc nh~p qu6c
tich Vi~t Nam thi bu()c phai ru bo qu6c tich nu6c ngoai. Nhfing tich Vi~t Nam thi bu()c phai ru bo qu6c tich nu6c ngoai. Nhfing
tru6ng hqp c6 tinh chdt h€t sue d~c bi~t thi chi khi Chu tich nu6c tru6ng hqp c6 tinh chdt h€t sue d~c bi~t thi chi khi Chu tich nu6c
C()ng hoa xa h()i chu nghia Vi~t Nam cho phep, nguai d6 m6i C()ng hoa xa h()i chu nghia Vi~t Nam cho phep, nguai d6 m6i
duqc gift l~i qu6c tich nu6c ngoai. duqc gift l~i qu6c tich nu6c ngoai.
Thu hai, Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998 quy dinh C\1 th~ Thu hai, Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998 quy dinh C\1 th~
nhfrng truang hqp m~c nhien mdt qu6c tich Vi~t Nam. Bola: nhfrng truang hqp m~c nhien mdt qu6c tich Vi~t Nam. Bola:
- Truang hqp tre em du6i 15 tu6i (duqc tim thdy tren lanh th6 - Truang hqp tre em du6i 15 tu6i (duqc tim thdy tren lanh th6
Vi~t Nam rna khong ro cha mtt la ai thi duong nhien c6 qu6c tich Vi~t Nam rna khong ro cha mtt la ai thi duong nhien c6 qu6c tich
Vi~t Nam) nSu tim thdy cha mtt dSu c6 qu6c tich nu6c ngoai, cha Vi~t Nam) nSu tim thdy cha mtt dSu c6 qu6c tich nu6c ngoai, cha
ho~c mv ho~c nguai giam h9 c6 qu6c tich nu6c ngoai thi dtra tre ho~c mv ho~c nguai giam h9 c6 qu6c tich nu6c ngoai thi dtra tre
d6 duong nhien mdt qu6c tich Vi~t Nam (BiSu 19). d6 duong nhien mdt qu6c tich Vi~t Nam (BiSu 19).
- Truang hqp ca cha va mtt c6 S\f thay d6i qu6c tich do duqc - Truang hqp ca cha va mtt c6 S\f thay d6i qu6c tich do duqc
thoi qu6c tich Vi~t N am thi qu6c tich cua con chua thanh nien thoi qu6c tich Vi~t N am thi qu6c tich cua con chua thanh nien
sinh s6ng cling cha mt; duqc thay d6i theo qu6c tich cua hQ, rue la sinh s6ng cling cha mt; duqc thay d6i theo qu6c tich cua hQ, rue la
m~c nhien mdt qu6c tich Vi~t Nam (DiSu 28). m~c nhien mdt qu6c tich Vi~t Nam (DiSu 28).
3.2.2. C6 qu6c ttch Vi?t Nam 3.2.2. C6 qu6c ttch Vi?t Nam
Theo BiSu 14 Lu~t qu6c tich Vi~t N am nam 1998 thi nhfing Theo BiSu 14 Lu~t qu6c tich Vi~t N am nam 1998 thi nhfing
nguai c6 qu6c tich Vi~t Nam h\ nhfrng nguai dang c6 qu6c tich nguai c6 qu6c tich Vi~t Nam h\ nhfrng nguai dang c6 qu6c tich
Vi~t Nam cho d€n ngay Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998 c6 Vi~t Nam cho d€n ngay Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998 c6
hi~u h.rc va nhfing nguai c6 qu6c tich Vi~t N am theo quy dinh cua hi~u h.rc va nhfing nguai c6 qu6c tich Vi~t N am theo quy dinh cua
Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998. Tren ca sa cac quy dinh cua Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998. Tren ca sa cac quy dinh cua
DiSu 14 nay c6 th~ chia thanh nhiing tru6ng hqp cv th~ sau day: DiSu 14 nay c6 th~ chia thanh nhiing tru6ng hqp cv th~ sau day:
178 TS. Le Hiht Thd, GS. TS. Thai Vlnh Thdng 178 TS. Le Hiht Thd, GS. TS. Thai Vlnh Thdng
CHV'ONG V- QUOC T[CH VI$T NAM CHV'ONG V- QUOC T[CH VI$T NAM
Thu nhcit, la nhfing nguai dang c6 qu6c tich Vi~t Nam cho d6n Thu nhcit, la nhfing nguai dang c6 qu6c tich Vi~t Nam cho d6n
ngay Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998 c6 hi~u Ivc. Truang hqp ngay Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998 c6 hi~u Ivc. Truang hqp
nay bao g6m t&t ca nhtmg ai hi~n dang la cong dan Vi~t N am, nay bao g6m t&t ca nhtmg ai hi~n dang la cong dan Vi~t N am,
khong phl,l thu()c vao vi~c h9 duqc xac dinh ho~c cong nh~n nhu khong phl,l thu()c vao vi~c h9 duqc xac dinh ho~c cong nh~n nhu
th6 nao. Con tir ngay Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998 c6 hi~u th6 nao. Con tir ngay Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998 c6 hi~u
Ivc thi vi~c xac dinh ai c6 qu6c tich Vi~t N am phai can cu theo Ivc thi vi~c xac dinh ai c6 qu6c tich Vi~t N am phai can cu theo
cac quy dinh cua Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998. cac quy dinh cua Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998.
Thu hai, la nhfing nguai c6 qu6c tich Vi~t Nam do sinh ra. Thu hai, la nhfing nguai c6 qu6c tich Vi~t Nam do sinh ra.
Vi~c xac dinh qu6c tich do sinh ra la v&n dS c6 y nghia quan tr9ng Vi~c xac dinh qu6c tich do sinh ra la v&n dS c6 y nghia quan tr9ng
trong phap lu~t vS qu6c tich. C6 nhiSu nu6c xac dinh qu6c tich trong phap lu~t vS qu6c tich. C6 nhiSu nu6c xac dinh qu6c tich
cua dua tre m6i sinh ra theo tieu chi huy6t th6ng nhung nhiSu cua dua tre m6i sinh ra theo tieu chi huy6t th6ng nhung nhiSu
nu6c l~i xac dinh theo tieu chi nai sinh. DiSu nay phl,l thu()c vao nu6c l~i xac dinh theo tieu chi nai sinh. DiSu nay phl,l thu()c vao
lich su hinh thanh dan cu va truySn th6ng cua tirng qu6c gia Cl,l lich su hinh thanh dan cu va truySn th6ng cua tirng qu6c gia Cl,l
th~. D6i v6i Nha nu6c ta, v6i mvc dich bao v~ quySn lqi cua tre th~. D6i v6i Nha nu6c ta, v6i mvc dich bao v~ quySn lqi cua tre
em, vi~c xac dinh qu6c tich cua nhfrng tre em sinh ra duqc dva em, vi~c xac dinh qu6c tich cua nhfrng tre em sinh ra duqc dva
tren CO' sa k6t hqp hai hoa, hqp H ca hai tieu chi huy6t th6ng va tren CO' sa k6t hqp hai hoa, hqp H ca hai tieu chi huy6t th6ng va
nai sinh. Sv k6t hqp hai tieu chi huy6t th6ng va nai sinh d~ xac nai sinh. Sv k6t hqp hai tieu chi huy6t th6ng va nai sinh d~ xac
dinh qu6c tich cua tre em m6i sinh ra dang tra thanh xu huang dinh qu6c tich cua tre em m6i sinh ra dang tra thanh xu huang
ph6 bi6n cua nhiSu qu6c gia. Tren CO' sa k6t hqp hai tieu chi tren, ph6 bi6n cua nhiSu qu6c gia. Tren CO' sa k6t hqp hai tieu chi tren,
Lu~t qu6c tich Vi~t N am nam 1998 quy dinh: Lu~t qu6c tich Vi~t N am nam 1998 quy dinh:
+ Tre em khi sinh ra c6 cha m't dSu la cong dan Vi~t Nam thi + Tre em khi sinh ra c6 cha m't dSu la cong dan Vi~t Nam thi
c6 qu6c tich Vi~t N am, khong k~ tre em d6 sinh trong ho~c ngoai c6 qu6c tich Vi~t N am, khong k~ tre em d6 sinh trong ho~c ngoai
Hinh th6 Vi~t N am (DiSu 16). Hinh th6 Vi~t N am (DiSu 16).
+ Tre em khi sinh ra c6 cha ho~c mv la cong dan Vi~t N am, + Tre em khi sinh ra c6 cha ho~c mv la cong dan Vi~t N am,
con nguai kia la nguai khong qu6c tich ho~c c6 mv la cong dan con nguai kia la nguai khong qu6c tich ho~c c6 mv la cong dan
Vi~t N am, con cha khong r5 la ai thi c6 qu6c tich Vi~t N am, Vi~t N am, con cha khong r5 la ai thi c6 qu6c tich Vi~t N am,
khong k~ tre em d6 sinh trong ho~c ngoai lanh th6 Vi~t N am. khong k~ tre em d6 sinh trong ho~c ngoai lanh th6 Vi~t N am.
Truang hqp tre em khi sinh ra c6 cha ho~c mv la cong dan Truang hqp tre em khi sinh ra c6 cha ho~c mv la cong dan
Vi~t Nam, con nguai kia la cong dan nu6c ngoai thi c6 qu6c tich Vi~t Nam, con nguai kia la cong dan nu6c ngoai thi c6 qu6c tich
Vi~t Nam, n6u c6 S\)' thoa thu~n b~ng van ban cua cha mv vao thai Vi~t Nam, n6u c6 S\)' thoa thu~n b~ng van ban cua cha mv vao thai
di~m dang ki khai sinh cho con (DiSu 17). di~m dang ki khai sinh cho con (DiSu 17).
TS. Le Hiht Th~, GS. TS. Thai Vfnh Th!ing 179 TS. Le Hiht Th~, GS. TS. Thai Vfnh Th!ing 179
GlAO TRiNH LU!T HIEN PHAP VIBT NAM GlAO TRiNH LU!T HIEN PHAP VIBT NAM
+ Truemg hqp tre em sinh ra tn3n Uinh th6 Vi~t N am rna khi + Truemg hqp tre em sinh ra tn3n Uinh th6 Vi~t N am rna khi
sinh c6 cha mtt dSu la nguai khong qu6c tich, ho~c mtt la nguai sinh c6 cha mtt dSu la nguai khong qu6c tich, ho~c mtt la nguai
khong qu6c tich con cha khong ro la ai nhung c6 nai thuemg tru 6 khong qu6c tich con cha khong ro la ai nhung c6 nai thuemg tru 6
Vi~t Nam thi c6 qu6c tich Vi~t Nam (BiSu 18). Vi~t Nam thi c6 qu6c tich Vi~t Nam (BiSu 18).
+ Tre sa sinh bi bo rai va tre em duqc tim th~y tren lanh th6 + Tre sa sinh bi bo rai va tre em duqc tim th~y tren lanh th6
Vi~t Nam rna cha mtt khong ro la ai thi c6 qu6c tich Vi~t Nam Vi~t Nam rna cha mtt khong ro la ai thi c6 qu6c tich Vi~t Nam
(khoan 1 BiSu 19). (khoan 1 BiSu 19).
3.2.3. Nhrjp qu6c tjch Vi?t Nam 3.2.3. Nhrjp qu6c tjch Vi?t Nam
Theo BiSu 20 Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998, cong dan Theo BiSu 20 Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998, cong dan
nu6c ngoai va nguai khong qu6c tich dang thuang tru 6 Vi~t Nam nu6c ngoai va nguai khong qu6c tich dang thuang tru 6 Vi~t Nam
duqc quySn d~ dan xin nh~p qu6c tich Vi~t Nam. Nhitng nguai d~ duqc quySn d~ dan xin nh~p qu6c tich Vi~t Nam. Nhitng nguai d~
dan thi c6 th~ duqc nh~p qu6c tich Vi~t Nam nSu c6 du cac diSu dan thi c6 th~ duqc nh~p qu6c tich Vi~t Nam nSu c6 du cac diSu
ki~n sau day: ki~n sau day:
- C6 nang lgc hanh vi dan S\f ddy du theo quy dinh cua phap - C6 nang lgc hanh vi dan S\f ddy du theo quy dinh cua phap
lu~t Vi~tNam; lu~t Vi~tNam;
- Tuan thu hiSn phap va phap lu~t Vi~t Nam; ton tr9ng truySn - Tuan thu hiSn phap va phap lu~t Vi~t Nam; ton tr9ng truySn
th6ng, phong 1\lc, t~p quan cua dan t()c Vi~t N am; th6ng, phong 1\lc, t~p quan cua dan t()c Vi~t N am;
- BiSt tiSng Vi~t du d~ hoa nh~p vao c()ng dbng xa h()i - BiSt tiSng Vi~t du d~ hoa nh~p vao c()ng dbng xa h()i
Vi~tNam; Vi~tNam;
- Da thuemg tru 6 Vi~t Nam tir 5 nam tr6len; - Da thuemg tru 6 Vi~t Nam tir 5 nam tr6len;
- C6 kha nang bao dam cu()c s6ng t~i Vi~t N am. - C6 kha nang bao dam cu()c s6ng t~i Vi~t N am.
Binh thuemg, m()t nguai c6 th~ duqc nh~p qu6c tich Vi~t Nam Binh thuemg, m()t nguai c6 th~ duqc nh~p qu6c tich Vi~t Nam
nSu du ca 5 diSu ki~n tren. Tuy nhien, c6 m()t s6 d6i tuqng c6 th~ nSu du ca 5 diSu ki~n tren. Tuy nhien, c6 m()t s6 d6i tuqng c6 th~
v~n duqc nh~p qu6c tich Vi~t Nam rna khong nh~t thiSt phai c6 v~n duqc nh~p qu6c tich Vi~t Nam rna khong nh~t thiSt phai c6
cac diSu ki~n thu 3' 4 va 5 neu tren. B6 la nhfrng nguai rna: cac diSu ki~n thu 3' 4 va 5 neu tren. B6 la nhfrng nguai rna:
-La vq, chbng, con, cha ho~c mtt cua cong dan Vi~t Nam; -La vq, chbng, con, cha ho~c mtt cua cong dan Vi~t Nam;
- C6 cong lao dong gop cho S\f nghi~p xay d-gng va bao v~ T 6 - C6 cong lao dong gop cho S\f nghi~p xay d-gng va bao v~ T 6
qu6c Vi~t Nam; qu6c Vi~t Nam;
- C6lqi cho Nha nu6c C()ng hoa xa h9i chu nghla Vi~t Nam. - C6lqi cho Nha nu6c C()ng hoa xa h9i chu nghla Vi~t Nam.
180 TS. Le Hfru Thd, GS. TS. Thai Vfnh Th!ing 180 TS. Le Hfru Thd, GS. TS. Thai Vfnh Th!ing
Dbng thai, khoan 4 DiSu 20 Lu~t qu6c tich Vi~t N am nam Dbng thai, khoan 4 DiSu 20 Lu~t qu6c tich Vi~t N am nam
1998 cung quy dinh ro khong cho nh~p qu6c tich d6i v6i nhling 1998 cung quy dinh ro khong cho nh~p qu6c tich d6i v6i nhling
nguai rna vi~c nh~p qu6c tich cua hQ lam phuong h;;ti d~n lqi ich nguai rna vi~c nh~p qu6c tich cua hQ lam phuong h;;ti d~n lqi ich
qu6c gia cua Vi~t N am. qu6c gia cua Vi~t N am.
3.2.4. Tra lgi qu6c tjch Vi?t Nam 3.2.4. Tra lgi qu6c tjch Vi?t Nam
DiSu 21 Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998 quy dinh d6i v6i DiSu 21 Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998 quy dinh d6i v6i
nhling nguai da mAt qu6c tich Vi~t Nam rna co don xin tr6 l;;ti nhling nguai da mAt qu6c tich Vi~t Nam rna co don xin tr6 l;;ti
qu6c tich Vi~t Nam thi co th~ duqc tra l;;ti qu6c tich Vi~t Nam n~u qu6c tich Vi~t Nam thi co th~ duqc tra l;;ti qu6c tich Vi~t Nam n~u
thu<)c m<)t trong cac truang hqp sau day: thu<)c m<)t trong cac truang hqp sau day:
- Xin hbi huong vS Vi~t N am; - Xin hbi huong vS Vi~t N am;
- C6 vq, chbng, con, cha ho~c mtt la cong dan Vi~t Nam; - C6 vq, chbng, con, cha ho~c mtt la cong dan Vi~t Nam;
-Co cong lao dong gop cho S\1' nghi~p xay d\l'fig va bao v~ Tb -Co cong lao dong gop cho S\1' nghi~p xay d\l'fig va bao v~ Tb
qu6c Vi~t Nam; qu6c Vi~t Nam;
- Co lqi cho Nha nu6c C<)ng hoa xa h9i chu nghia Vi~t N am. - Co lqi cho Nha nu6c C<)ng hoa xa h9i chu nghia Vi~t N am.
Dbng thai DiSu 21 cung neu ro vi~c tra lC;li qu6c tich Vi~t N am se Dbng thai DiSu 21 cung neu ro vi~c tra lC;li qu6c tich Vi~t N am se
khong duqc chAp nh~n, n~u vi~c do lam phuang h;;ti d~n lqi ich khong duqc chAp nh~n, n~u vi~c do lam phuang h;;ti d~n lqi ich
qu6c gia cua Vi~t Nam (khoan 2). qu6c gia cua Vi~t Nam (khoan 2).
3.2.5. Mitt qu6c tjch Vi¢t Nam 3.2.5. Mitt qu6c tjch Vi¢t Nam
Theo Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998, cong dan Vi~t Nam Theo Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998, cong dan Vi~t Nam
mAt qu6c tich Vi~t Nam trong cac truang hqp sau: mAt qu6c tich Vi~t Nam trong cac truang hqp sau:
- Duqc thoi qu6c tich Vi~t Nam - Duqc thoi qu6c tich Vi~t Nam
Thoi qu6c tich Vi~t Nam la truang hqp cong dan Vi~t Nam, do Thoi qu6c tich Vi~t Nam la truang hqp cong dan Vi~t Nam, do
nhiSu li do khac nhau, tv nguy~n xin duqc phep thoi qu6c tich nhiSu li do khac nhau, tv nguy~n xin duqc phep thoi qu6c tich
Vi~t Nam d~ nh~p qu6c tich cua m<)t nha nu6c khac. Vi d1:1: nhling Vi~t Nam d~ nh~p qu6c tich cua m<)t nha nu6c khac. Vi d1:1: nhling
nguai xay d\l'fig gia dinh v6i cong dan nu6c ngoai; nhfrng nguai nguai xay d\l'fig gia dinh v6i cong dan nu6c ngoai; nhfrng nguai
sang nu6c ngoai sinh s6ng v6i con cai; nhfrng nguai da lam an, sang nu6c ngoai sinh s6ng v6i con cai; nhfrng nguai da lam an,
sinh s6ng lau 6 nu6c ngoai ho~c nhfrng nguai s6ng 6 nu6c ngoai sinh s6ng lau 6 nu6c ngoai ho~c nhfrng nguai s6ng 6 nu6c ngoai
da lau co tran tra 16n do khong lam tron bbn ph~n cong dan v6i da lau co tran tra 16n do khong lam tron bbn ph~n cong dan v6i
dAt nu6c ... Tru6c tinh hinh nhu v~y, d~ tC;lo diSu ki~n cho nguai dAt nu6c ... Tru6c tinh hinh nhu v~y, d~ tC;lo diSu ki~n cho nguai
TS. Le Hfru Thd, GS. TS. Thai Vfnh Thitng 181 TS. Le Hfru Thd, GS. TS. Thai Vfnh Thitng 181
GlAO TRINH LU!T HIEN PHAP Vl$T NAM GlAO TRINH LU!T HIEN PHAP Vl$T NAM
a
Vi~t Nam hlm an, sinh s6ng va phat triSn nu6c ngoai m()t each a
Vi~t Nam hlm an, sinh s6ng va phat triSn nu6c ngoai m()t each
thu~n lqi, Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998 quy dinh cong dan thu~n lqi, Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998 quy dinh cong dan
Vi~t Nam c6 don xin thoi qu6c tich Vi~t Nam dS nh~p qu6c tich Vi~t Nam c6 don xin thoi qu6c tich Vi~t Nam dS nh~p qu6c tich
nu&c ngoai thi c6 thS duqc thoi qu6c tich Vi~t Nam (khoan 1 DiSu nu&c ngoai thi c6 thS duqc thoi qu6c tich Vi~t Nam (khoan 1 DiSu
24). Tuy nhien, cling nhu nhiSu nu6c tren thS gi6i, phap lu~t qu6c 24). Tuy nhien, cling nhu nhiSu nu6c tren thS gi6i, phap lu~t qu6c
tich cua Nha nu6c ta quy dinh C\l thS nhfrng nguai sau day nSu xin tich cua Nha nu6c ta quy dinh C\l thS nhfrng nguai sau day nSu xin
thoi qu6c tich Vi~t Nam thi chua duqc thoi: thoi qu6c tich Vi~t Nam thi chua duqc thoi:
+ Dang nq thuS d6i v6i Nha nu6c ho~c m9t nghia V\1 tai san + Dang nq thuS d6i v6i Nha nu6c ho~c m9t nghia V\1 tai san
d6i v6i co quan, t6 chtrc ho~c cong dan Vi~t N am; d6i v6i co quan, t6 chtrc ho~c cong dan Vi~t N am;
+ Dang bi truy ctru trach nhi~m hinh sv; + Dang bi truy ctru trach nhi~m hinh sv;
+ Chua chftp hanh xong ban an, quySt dinh cua to a an Vi~t N am. + Chua chftp hanh xong ban an, quySt dinh cua to a an Vi~t N am.
D6ng thai, Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998 cling quy dinh D6ng thai, Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998 cling quy dinh
C\l thS hai d6i tuqng khong duqc thoi qu6c tich Vi~t Nam la: C\l thS hai d6i tuqng khong duqc thoi qu6c tich Vi~t Nam la:
+ N guai xin thoi qu6c tich rna vi~c d6 lam phuong h~i dSn lqi + N guai xin thoi qu6c tich rna vi~c d6 lam phuong h~i dSn lqi
ich qu6c gia cua Vi~t Nam (khoan 3 DiSu 24); ich qu6c gia cua Vi~t Nam (khoan 3 DiSu 24);
+ Can b(), cong chtrc va nhiing nguai dang phl,IC V\1 trong cac + Can b(), cong chtrc va nhiing nguai dang phl,IC V\1 trong cac
lvc luqng vii trang nhan dan (khoan 4 DiSu 24). lvc luqng vii trang nhan dan (khoan 4 DiSu 24).
- Bi tu6c qu6c tich Vi~t Nam - Bi tu6c qu6c tich Vi~t Nam
Theo DiSu 25 Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998, cong dan Theo DiSu 25 Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998, cong dan
Vi~t Nam cu till a nu6c ngoai va nguai da duqc nh~p qu6c tich Vi~t Nam cu till a nu6c ngoai va nguai da duqc nh~p qu6c tich
Vi~t Nam c6 th8 bi tu6c qu6c tich Vi~t Nam, nSu c6 hanh d()ng Vi~t Nam c6 th8 bi tu6c qu6c tich Vi~t Nam, nSu c6 hanh d()ng
gay phuong h~i nghiem trQng dSn nSn d()c l~p dan t()c, dSn sv gay phuong h~i nghiem trQng dSn nSn d()c l~p dan t()c, dSn sv
nghi~p xay dvng va bao v~ T6 qu6c Vi~t Nam ho~c dSn uy tin cua nghi~p xay dvng va bao v~ T6 qu6c Vi~t Nam ho~c dSn uy tin cua
nu6c C()ng hoa xa h()i chu nghia Vi~t Nam. nu6c C()ng hoa xa h()i chu nghia Vi~t Nam.
N goai cac truang hqp cho thoi va tu&c qu6c tich Vi~t N am N goai cac truang hqp cho thoi va tu&c qu6c tich Vi~t N am
quy dinh t~i cac diSu 24 va 25, vi~c mAt qu6c tich con co ths xay quy dinh t~i cac diSu 24 va 25, vi~c mAt qu6c tich con co ths xay
ra trong cac truang hqp sau day: ra trong cac truang hqp sau day:
+ Theo diSu u6c qu6c tS rna Nha nu6c C9ng hoa xa h()i chu + Theo diSu u6c qu6c tS rna Nha nu6c C9ng hoa xa h()i chu
nghia Vi~t Nam tham gia ho~c ki kSt (DiSu 13). nghia Vi~t Nam tham gia ho~c ki kSt (DiSu 13).
+ Huy bo quy~t djnh cho nh~p qu6c tjch Vi~t Nam do nguai + Huy bo quy~t djnh cho nh~p qu6c tjch Vi~t Nam do nguai
da nh~p qu6c tjch Vi~t Nam c6 y khai bao sai sv th~t ho~c gh\ m~o da nh~p qu6c tjch Vi~t Nam c6 y khai bao sai sv th~t ho~c gh\ m~o
gifty to khi xin nh~p qu6c tjch Vi~t Nam (khoan 1 DiSu 26). gifty to khi xin nh~p qu6c tjch Vi~t Nam (khoan 1 DiSu 26).
3.2.6. Thay adi qudc ttch cita nguai chua thanh nien va cita 3.2.6. Thay adi qudc ttch cita nguai chua thanh nien va cita
con nuoi con nuoi
- Qu6c tjch cua nguai chua thanh nien trong truang hQ'P cha, - Qu6c tjch cua nguai chua thanh nien trong truang hQ'P cha,
mtt c6 sv thay d6i vS qubc tjch duqc Lu~t qubc tjch Vi~t N am nam mtt c6 sv thay d6i vS qubc tjch duqc Lu~t qubc tjch Vi~t N am nam
1998 quy djnh C\1 th~ nhu sau: 1998 quy djnh C\1 th~ nhu sau:
+ Khi cha mtt c6 sv thay d6i vS qubc tjch do nh~p, thoi ho~c + Khi cha mtt c6 sv thay d6i vS qubc tjch do nh~p, thoi ho~c
tra l~i qu6c tjch Vi~t Nam thi qu6c tjch cua con chua thanh nien tra l~i qu6c tjch Vi~t Nam thi qu6c tjch cua con chua thanh nien
sinh s6ng cung cha illy duqc thay d6i theo qu6c tjch cua hQ (khoan sinh s6ng cung cha illy duqc thay d6i theo qu6c tjch cua hQ (khoan
1 DiSu 28); 1 DiSu 28);
+ Khi chi cha ho~c illy c6 thay d6i qu6c tjch thi qu6c tjch cua + Khi chi cha ho~c illy c6 thay d6i qu6c tjch thi qu6c tjch cua
con chua thanh nien duqc xac djnh theo sv thoa thu~n b~ng van con chua thanh nien duqc xac djnh theo sv thoa thu~n b~ng van
ban cua cha mtt (khoan 2 Disu 28); ban cua cha mtt (khoan 2 Disu 28);
+ Sv thay d6i qu6c tjch cua nguai rir du 15 tu6i d~n chua du + Sv thay d6i qu6c tjch cua nguai rir du 15 tu6i d~n chua du
18 tu6i phai dUQ'C S\f dbng y b~ng van ban cua nguai do (khoan 3 18 tu6i phai dUQ'C S\f dbng y b~ng van ban cua nguai do (khoan 3
DiSu 28); DiSu 28);
+ Truang hQ'P cha my ho~c m<)t trong hai nguai bj tu6c qu6c + Truang hQ'P cha my ho~c m<)t trong hai nguai bj tu6c qu6c
tjch Vi~t Nam ho~c bj huy bo quy~t djnh cho nh~p qu6c tjch Vi~t tjch Vi~t Nam ho~c bj huy bo quy~t djnh cho nh~p qu6c tjch Vi~t
Nam thi qu6c tjch cua con chua thanh nien khong thay d6i (DiSu 29). Nam thi qu6c tjch cua con chua thanh nien khong thay d6i (DiSu 29).
- Qu6c tjch cua con nuoi chua thanh nien duqc quy djnh t~i - Qu6c tjch cua con nuoi chua thanh nien duqc quy djnh t~i
DiSu 30 v6i cac n<)i dung sau: DiSu 30 v6i cac n<)i dung sau:
+ Tre em la cong dan Vi~t Nam duqc nguai nu6c ngoai nh~n + Tre em la cong dan Vi~t Nam duqc nguai nu6c ngoai nh~n
lam con nuoi vftn giu qu6c tjch Vi~t Nam; lam con nuoi vftn giu qu6c tjch Vi~t Nam;
+ Tre em la nguai nu6c ngoai duqc cong dan Vi~t Nam nh~n + Tre em la nguai nu6c ngoai duqc cong dan Vi~t Nam nh~n
lam con nuoi thi c6 qu6c tjch Vi~t N am, k~ rir ngay duqc ca quan lam con nuoi thi c6 qu6c tjch Vi~t N am, k~ rir ngay duqc ca quan
nha nu6c co thfrm quySn cua Vi~t Nam cong nh~n vi~c nuoi con nuoi; nha nu6c co thfrm quySn cua Vi~t Nam cong nh~n vi~c nuoi con nuoi;
+ Tre em la nguai nu6c ngoai duqc cha mv rna m<)t nguai la + Tre em la nguai nu6c ngoai duqc cha mv rna m<)t nguai la
TS. Le Hiiu Thd, GS. TS. Thai Vinh Th!ing 183 TS. Le Hiiu Thd, GS. TS. Thai Vinh Th!ing 183
GIAO TRiNH LUAT HIEN pJIAp VIBT NAM GIAO TRiNH LUAT HIEN pJIAp VIBT NAM
cong dan Vi~t Nam, con nguai kia h1 nguai nu6c ngoai nh~n lam cong dan Vi~t Nam, con nguai kia h1 nguai nu6c ngoai nh~n lam
con nuoi thi duqc nh~p qu6c tich Vi~t Nam theo don xin nh~p con nuoi thi duqc nh~p qu6c tich Vi~t Nam theo don xin nh~p
qu6c tich Vi~t N am cila cha mv nuoi rna khong cftn phai c6 cac qu6c tich Vi~t N am cila cha mv nuoi rna khong cftn phai c6 cac
di~u ki~n quy dinh khi nh~p qu6c tich Vi~t Nam; di~u ki~n quy dinh khi nh~p qu6c tich Vi~t Nam;
+ Sv thay d6i qu6c tich cila con nuoi tir dil 15 tubi d~n chua dil + Sv thay d6i qu6c tich cila con nuoi tir dil 15 tubi d~n chua dil
18 tubi phai duqc sv dbng y b&ng van ban cila nguai d6. 18 tubi phai duqc sv dbng y b&ng van ban cila nguai d6.
3.2. 7. Thdm quyJn Va thu (l:fC giili quyit CGC vJn aJ vJ qu6c tjch 3.2. 7. Thdm quyJn Va thu (l:fC giili quyit CGC vJn aJ vJ qu6c tjch
NSu nhu Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1988 chi c6 m()t di~u NSu nhu Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1988 chi c6 m()t di~u
(Di~u 15) quy dinh chung v~ thftm quy~n cila H()i dbng B() tru6ng (Di~u 15) quy dinh chung v~ thftm quy~n cila H()i dbng B() tru6ng
(nay la Chinh phil) trong vi~c cho nh~p, cho tr6 l~i, cho thoi, tu6c (nay la Chinh phil) trong vi~c cho nh~p, cho tr6 l~i, cho thoi, tu6c
qu6c tich va hily bo quy~t dinh cho nh~p qu6c tich Vi~t N am thi qu6c tich va hily bo quy~t dinh cho nh~p qu6c tich Vi~t N am thi
Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998 da danh h~n m()t chuang Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998 da danh h~n m()t chuang
(Chuang V) quy dinh C\1 th~ v~ thftm quy~n cua cac CO' quan nha (Chuang V) quy dinh C\1 th~ v~ thftm quy~n cua cac CO' quan nha
nu6c d6i v6i cac vftn d~ v~ qu6c tich. nu6c d6i v6i cac vftn d~ v~ qu6c tich.
Bi~u 31 quy dinh thftm quy~n cua Qu6c h()i trong vi~c ban Bi~u 31 quy dinh thftm quy~n cua Qu6c h()i trong vi~c ban
hanh cac van ban quy ph~m phap lu~t v~ qu6c tich, giam sat t6i hanh cac van ban quy ph~m phap lu~t v~ qu6c tich, giam sat t6i
cao vi~c tuan theo phap lu~t v~ qu6c tich; phe chuftn ho~c bai bo cao vi~c tuan theo phap lu~t v~ qu6c tich; phe chuftn ho~c bai bo
di~u u6c qu6c t€ rna C()ng hoa xa h()i chu nghia Vi~t N am ld kSt di~u u6c qu6c t€ rna C()ng hoa xa h()i chu nghia Vi~t N am ld kSt
ho~c tham gia v~ qu6c tich. ho~c tham gia v~ qu6c tich.
Di~u 32 quy dinh thftm quy~n cila Chu tich nu6c trong vi~c cho Di~u 32 quy dinh thftm quy~n cila Chu tich nu6c trong vi~c cho
nh~p, cho tra ll;li, cho thoi, tu6c qu6c tich Vi~t Nam; hily bo quySt nh~p, cho tra ll;li, cho thoi, tu6c qu6c tich Vi~t Nam; hily bo quySt
dinh cho nh~p qu6c tich Vi~t N am; ki kSt diSu u6c qu6c t€ nhan dinh cho nh~p qu6c tich Vi~t N am; ki kSt diSu u6c qu6c t€ nhan
danh Nha nu6c C()ng hoa xa h()i chu nghla Vi~t Nam; quySt dinh danh Nha nu6c C()ng hoa xa h()i chu nghla Vi~t Nam; quySt dinh
phe chuftn ho~c tham gia 'di~u u6c qu6c t€ v~ qu6c tich ho~c lien phe chuftn ho~c tham gia 'di~u u6c qu6c t€ v~ qu6c tich ho~c lien
quan dSn qu6c tich (trir truang hqp cAn trinh Qu6c h()i quySt dinh). quan dSn qu6c tich (trir truang hqp cAn trinh Qu6c h()i quySt dinh).
Di~u 33 quy dinh thftm quy~n cua Chinh phil th6ng nhftt quan Di~u 33 quy dinh thftm quy~n cua Chinh phil th6ng nhftt quan
1i nha nu6c v~ qu6c tich Vi~t Nam. Bi~u 34 quy dinh nhi~m V\1, 1i nha nu6c v~ qu6c tich Vi~t Nam. Bi~u 34 quy dinh nhi~m V\1,
quy~n h~n cua cac b(), CO' quan ngang b(), CO' quan thu()c Chinh quy~n h~n cua cac b(), CO' quan ngang b(), CO' quan thu()c Chinh
phu trong vi~c ph6i hqp v6i B9 Tu phap (la ca quan duqc giao phu trong vi~c ph6i hqp v6i B9 Tu phap (la ca quan duqc giao
184 TS. Le Hilu Thd, GS. TS. Thili Vznh Th!mg 184 TS. Le Hilu Thd, GS. TS. Thili Vznh Th!mg
giup Chinh phu tht;rc hi~n chuc nang quan li nha nu6c v~ qu6c tich giup Chinh phu tht;rc hi~n chuc nang quan li nha nu6c v~ qu6c tich
theo quy dinh cua Di~u 33) thvc hi~n nhfrng nhi~m V\1, quy~n h~n theo quy dinh cua Di~u 33) thvc hi~n nhfrng nhi~m V\1, quy~n h~n
v~ qu6c tich theo quy dinh cua Chinh phu. v~ qu6c tich theo quy dinh cua Chinh phu.
Di~u 3 5 quy dinh thclm quy~n cua UBND tinh, thanh ph6 tn;rc Di~u 3 5 quy dinh thclm quy~n cua UBND tinh, thanh ph6 tn;rc
thu<)c trung uong va Di~u 36 quy dinh thclm quy~n cua CO' quan thu<)c trung uong va Di~u 36 quy dinh thclm quy~n cua CO' quan
d~i di~n ngo~i giao, CO' quan lanh S\f cua Vi~t Nama nu6c ngoai d~i di~n ngo~i giao, CO' quan lanh S\f cua Vi~t Nama nu6c ngoai
trong vi~c ti~p nh~n, xem xet va d~ nghi giai quy~t don xin nh~p, trong vi~c ti~p nh~n, xem xet va d~ nghi giai quy~t don xin nh~p,
xin tra l~i, xin thoi qu6c tich Vi~t N am; quy~t dinh vi~c cdp gidy xin tra l~i, xin thoi qu6c tich Vi~t N am; quy~t dinh vi~c cdp gidy
chling nh~n co qu6c tich Vi~t Nam, gidy xac nh~n mdt qu6c tich chling nh~n co qu6c tich Vi~t Nam, gidy xac nh~n mdt qu6c tich
Vi~t Nam; xem xet, ki~n nghi vi~c tu6c qu6c tich Vi~t Nam va Vi~t Nam; xem xet, ki~n nghi vi~c tu6c qu6c tich Vi~t Nam va
huy bo quy~t dinh cho nh~p qu6c tich Vi~t Nam. huy bo quy~t dinh cho nh~p qu6c tich Vi~t Nam.
Thu 1\l.C giai quy~t cac vdn d~ qu6c tich duqc quy dinh t~i cac Thu 1\l.C giai quy~t cac vdn d~ qu6c tich duqc quy dinh t~i cac
di~u 37, 38, 39, th~ hi~n vi~c thvc hi~n cai each m<)t bu6c rdt can di~u 37, 38, 39, th~ hi~n vi~c thvc hi~n cai each m<)t bu6c rdt can
ban cac thu 1\l.C hanh chinh trong Vi~c giai quy~t cac vdn d~ V~ ban cac thu 1\l.C hanh chinh trong Vi~c giai quy~t cac vdn d~ V~
qu6c tich Vi~t Nam. Day la nhfrng quy dinh rdt quan tn;lng cua qu6c tich Vi~t Nam. Day la nhfrng quy dinh rdt quan tn;lng cua
Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998 nh~m kh~c phvc tbn t~i cua Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998 nh~m kh~c phvc tbn t~i cua
Lu~t nam 1988, bao v~ cac quy~n va lqi ich hqp phap cua cong Lu~t nam 1988, bao v~ cac quy~n va lqi ich hqp phap cua cong
dan trong cac vdn d~ v~ qu6c tich. Thu 1\l.C giai quy~t cac vdn d~ dan trong cac vdn d~ v~ qu6c tich. Thu 1\l.C giai quy~t cac vdn d~
qu6c tich th~ hi~n t~p trung am<)t s6 di~m ca ban sau: qu6c tich th~ hi~n t~p trung am<)t s6 di~m ca ban sau:
Thu nhdt, quy dinh ro dia chi n<)p dan yeu cfiu giai quy~t cac Thu nhdt, quy dinh ro dia chi n<)p dan yeu cfiu giai quy~t cac
vdn d~ v~ qu6c tich Vi~t Nam. Di~u 37 quy dinh nguai xin nh~p, vdn d~ v~ qu6c tich Vi~t Nam. Di~u 37 quy dinh nguai xin nh~p,
xin tra l~i, xin thoi qu6c tich Vi~t N am, xin cdp gidy chling nh~n xin tra l~i, xin thoi qu6c tich Vi~t N am, xin cdp gidy chling nh~n
co qu6c tich Vi~t Nam, gidy xac nh~n mdt qu6c tich Vi~t Nam, a co qu6c tich Vi~t Nam, gidy xac nh~n mdt qu6c tich Vi~t Nam, a
trong nu6c thi n<)p dan t~i UBND tinh, thanh ph6 tn;rc thu<)c trung trong nu6c thi n<)p dan t~i UBND tinh, thanh ph6 tn;rc thu<)c trung
uang, nai nguai do cu tru; a nu6c ngoai thi n<)p dan tl;li ca quan uang, nai nguai do cu tru; a nu6c ngoai thi n<)p dan tl;li ca quan
di;li di~n ngoi;li giao, CO' quan lanh S\f cua Vi~t Nam. di;li di~n ngoi;li giao, CO' quan lanh S\f cua Vi~t Nam.
Thu hai, quy dinh ro thai hl;ln giai quy~t tUng vv vi~c cv th~. Thu hai, quy dinh ro thai hl;ln giai quy~t tUng vv vi~c cv th~.
Di~u 3 8 quy dinh, thai hi;ln t6i da giai quy~t dan xin nh~p qu6c Di~u 3 8 quy dinh, thai hi;ln t6i da giai quy~t dan xin nh~p qu6c
tich Vi~t Nam la 12 thang, xin tra ll;li va xin thoi qu6c tich Vi~t tich Vi~t Nam la 12 thang, xin tra ll;li va xin thoi qu6c tich Vi~t
N am la 6 thang; giai quy~t dan xin ·cdp cac gidy ta vS qu6c tich la N am la 6 thang; giai quy~t dan xin ·cdp cac gidy ta vS qu6c tich la
3 thang, k~ tir ngay UBND tinh, thanh ph6 tn;rc thu<)c trung uang 3 thang, k~ tir ngay UBND tinh, thanh ph6 tn;rc thu<)c trung uang
TS. Le Hfru Th~, GS. TS. Thai Vfnh Th!mg 185 TS. Le Hfru Th~, GS. TS. Thai Vfnh Th!mg 185
GrAO TRiNH LU!T HIEN PHAP V$T NAM GrAO TRiNH LU!T HIEN PHAP V$T NAM
ho~c ca quan d~i di~n ngo~i giao, C(J quan Hlnh sv cua Vi~t Nama ho~c ca quan d~i di~n ngo~i giao, C(J quan Hlnh sv cua Vi~t Nama
nu6c ngoai nh~n du h6 sa hqp 1~. Vi~c quy dinh cv th~ thai h~n nu6c ngoai nh~n du h6 sa hqp 1~. Vi~c quy dinh cv th~ thai h~n
nhu tren nh~m nang cao tinh th~n tnich nhi~m cua cac ca quan nhu tren nh~m nang cao tinh th~n tnich nhi~m cua cac ca quan
chtrc nang trong vi~c giai quySt cac vftn dS vS qu6c tich dbng thai chtrc nang trong vi~c giai quySt cac vftn dS vS qu6c tich dbng thai
t~o C(J sa d~ nhan dan thvc hi~n quySn giam sat cua minh d6i v6i t~o C(J sa d~ nhan dan thvc hi~n quySn giam sat cua minh d6i v6i
cac ca quan nha nu6c c6 thftm quySn trong vftn dS qu6c tich. cac ca quan nha nu6c c6 thftm quySn trong vftn dS qu6c tich.
Thu ba, quy dinh vi~c dang Cong bao cac quySt dinh cua Chu Thu ba, quy dinh vi~c dang Cong bao cac quySt dinh cua Chu
tich nu6c vS vftn dS qu6c tich. Theo DiSu 39, quySt dinh cua Chu tich nu6c vS vftn dS qu6c tich. Theo DiSu 39, quySt dinh cua Chu
tich nu6c v€ vi~c cho nh~p, cho tra l~i, cho thoi, tu6c qu6c tich tich nu6c v€ vi~c cho nh~p, cho tra l~i, cho thoi, tu6c qu6c tich
Vi~t Nam, huy bo quySt dinh cho nh~p qu6c tich Vi~t Nam duqc Vi~t Nam, huy bo quySt dinh cho nh~p qu6c tich Vi~t Nam duqc
dang tren Cong bao nu6c C()ng hoa xa h()i chu nghia Vi~t Nam. dang tren Cong bao nu6c C()ng hoa xa h()i chu nghia Vi~t Nam.
Day la hinh thtrc ph6 biSn nhanh nhftt, d~y du nhftt va cong khai Day la hinh thtrc ph6 biSn nhanh nhftt, d~y du nhftt va cong khai
nhftt cac quySt dinh cua Chu tich nu6c v€ qu6c tich Vi~t Nam. nhftt cac quySt dinh cua Chu tich nu6c v€ qu6c tich Vi~t Nam.
3.3. Lu't quAe tjch Vi~t Nam nam 2008 3.3. Lu't quAe tjch Vi~t Nam nam 2008
3.3.1. Sl! cdn thiit sua a6i Lucjt qu6c ttch Vi¢t Nam niim 1998 3.3.1. Sl! cdn thiit sua a6i Lucjt qu6c ttch Vi¢t Nam niim 1998
Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998 la bu6c tiSn quan trQng Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998 la bu6c tiSn quan trQng
trong vi~c hoan thi~n phap lu~t v€ qu6c tich. Ngoai vi~c sua d6i trong vi~c hoan thi~n phap lu~t v€ qu6c tich. Ngoai vi~c sua d6i
nhfrng quy dinh da tra nen bftt c~p cua Lu~t qu6c tich Vi~t N am nhfrng quy dinh da tra nen bftt c~p cua Lu~t qu6c tich Vi~t N am
nam 1988, Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998 con b6 sung nhiSu nam 1988, Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998 con b6 sung nhiSu
quy dinh m6i vS chtrc nang, nhi~m V\1, quySn h~n cua cac C(J quan quy dinh m6i vS chtrc nang, nhi~m V\1, quySn h~n cua cac C(J quan
nha nuac trong vi~c quan H va giai quyst cac vi~c v€ qu6c tich va nha nuac trong vi~c quan H va giai quyst cac vi~c v€ qu6c tich va
diSu chinh cac quan h~ phap lu~it v€ qu6c tich phat sinh trong thvc diSu chinh cac quan h~ phap lu~it v€ qu6c tich phat sinh trong thvc
ti€n cua qua trinh d6i m6i, xay d\l'llg dftt nu6c. Sau g~n 10 nam ti€n cua qua trinh d6i m6i, xay d\l'llg dftt nu6c. Sau g~n 10 nam
thvc hi~n, Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998 da phat huy duqc thvc hi~n, Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998 da phat huy duqc
vai tro cua minh, la chs dinh phap 1i quan trQng cong nh~n tu each vai tro cua minh, la chs dinh phap 1i quan trQng cong nh~n tu each
cong dan Vi~t Nam, t~o diSu ki~n cho m6i cong dan Vi~t Nam du cong dan Vi~t Nam, t~o diSu ki~n cho m6i cong dan Vi~t Nam du
s6ng a bftt ctr nai nao tren lanh th6 qu6c gia d€u duqc huang d~y s6ng a bftt ctr nai nao tren lanh th6 qu6c gia d€u duqc huang d~y
du cac quySn va nghla V\1 cua minh d6i v6i T6 qu6c, gop ph~n tich du cac quySn va nghla V\1 cua minh d6i v6i T6 qu6c, gop ph~n tich
eve lam 6n dinh tinh hinh an ninh chinh tri, tr~t tv an toan xa h()i, eve lam 6n dinh tinh hinh an ninh chinh tri, tr~t tv an toan xa h()i,
thuc ddy phat tri€n kinh tS - xa h()i cua dftt nu6c. Lu~t qu6c tich thuc ddy phat tri€n kinh tS - xa h()i cua dftt nu6c. Lu~t qu6c tich
186 TS. Le Hfnt ThJ, GS. TS. Thai Vznh Thlmg 186 TS. Le Hfnt ThJ, GS. TS. Thai Vznh Thlmg
Vi~t Nam nam 1998 v~ ca banda dong vai tro tich eve trong vi~c Vi~t Nam nam 1998 v~ ca banda dong vai tro tich eve trong vi~c
thvc hi~n chinh sach d:;1i doan k~t dan t()c, la ngu6n c6 vii, d()ng thvc hi~n chinh sach d:;1i doan k~t dan t()c, la ngu6n c6 vii, d()ng
vi en cho ki~u bao Vi~t N am dang sinh s6ng, lam vi~c a nuac vi en cho ki~u bao Vi~t N am dang sinh s6ng, lam vi~c a nuac
ngoai, luon hu6ng v~ T 6 qu6c va luon co nguy~n vQng dong gop ngoai, luon hu6ng v~ T 6 qu6c va luon co nguy~n vQng dong gop
tri tu~ va sue lvc xay dvng T6 qu6c. Lu~t qu6c tjch Vi~t Nam nam tri tu~ va sue lvc xay dvng T6 qu6c. Lu~t qu6c tjch Vi~t Nam nam
1998 da t:;1o di~u ki~n thu~n lqi cho nhi~u cong dan Vi~t Nam 1998 da t:;1o di~u ki~n thu~n lqi cho nhi~u cong dan Vi~t Nam
a
dang dinh cu, lam an, sinh s6ng nu6c ngoai do cac hoan canh a
dang dinh cu, lam an, sinh s6ng nu6c ngoai do cac hoan canh
di~u ki~n khac nhau duqc thoi qu6c tjch Vi~t Nam d~ nh~p qu6c di~u ki~n khac nhau duqc thoi qu6c tjch Vi~t Nam d~ nh~p qu6c
tjch nu6c ngoai, 6n dinh cu()c s6ng va co di~u ki~n thu~n lqi hoa tjch nu6c ngoai, 6n dinh cu()c s6ng va co di~u ki~n thu~n lqi hoa
a
nh~p v6i c()ng d6ng xa h()i nu6c ngoai. Lu~t qu6c tich Vi~t N am a
nh~p v6i c()ng d6ng xa h()i nu6c ngoai. Lu~t qu6c tich Vi~t N am
nam 1998 da t:;1o di~u ki~n thu~n lqi cho nguai nu6c ngoai va nam 1998 da t:;1o di~u ki~n thu~n lqi cho nguai nu6c ngoai va
nguai khong qu6c tich co nguy~n vQng chinh dang duqc nh~p nguai khong qu6c tich co nguy~n vQng chinh dang duqc nh~p
qu6c tjch Vi~t Nam ho~c duqc tra l:;1i qu6c tjch Vi~t Nam, dam qu6c tjch Vi~t Nam ho~c duqc tra l:;1i qu6c tjch Vi~t Nam, dam
bao cho hQ cac di~u ki~n thu~n lqi d~ co th~ hoa nh~p c()ng d6ng bao cho hQ cac di~u ki~n thu~n lqi d~ co th~ hoa nh~p c()ng d6ng
dan cu Vi~t Nam. Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998 cling da t:;1o dan cu Vi~t Nam. Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998 cling da t:;1o
ra CO' ch~ quan li, ph6i hqp gifra B9 Tu phap va cac b() nganh a ra CO' ch~ quan li, ph6i hqp gifra B9 Tu phap va cac b() nganh a
trung uang va dia phuang trong vi~c tri~n khai thvc hi~n cac quy trung uang va dia phuang trong vi~c tri~n khai thvc hi~n cac quy
djnh CUa phap lu~t V~ qufic tjch, la CO' sa
phap li quan trQng d~ djnh CUa phap lu~t V~ qufic tjch, la CO' sa
phap li quan trQng d~
thao g5' nhfrng vu6ng m~c phat sinh trong qua trinh di~u chinh cac thao g5' nhfrng vu6ng m~c phat sinh trong qua trinh di~u chinh cac
sa
quan h~ Xa h(}i lien quan d~n qufic tjch dfing thai cling t:;10 ra CO' sa
quan h~ Xa h(}i lien quan d~n qufic tjch dfing thai cling t:;10 ra CO'
phap li d~ cac CO' quan d:;1i di~n ngo:;1i giao, CO' quan lanh SV CUa phap li d~ cac CO' quan d:;1i di~n ngo:;1i giao, CO' quan lanh SV CUa
Vi~t Nama nu6c ngoai, cac UBND, cac sa
tu phap tinh, thanh Vi~t Nama nu6c ngoai, cac UBND, cac sa
tu phap tinh, thanh
ph6 trvc thu()c trung uang thv li, xem xet, giai quy~t ho~c trinh ph6 trvc thu()c trung uang thv li, xem xet, giai quy~t ho~c trinh
giai quy~t m()t s6 luqng r~t 16n h6 sa v~ qu6c tich. giai quy~t m()t s6 luqng r~t 16n h6 sa v~ qu6c tich.
Ben c:;1nh nhfrng thanh qua, k~t qua tich eve, Lu~t qu6c tjch Ben c:;1nh nhfrng thanh qua, k~t qua tich eve, Lu~t qu6c tjch
Vi~t Nam nam 1998 con m()t s6 h:;1n ch~, b~t c~p, vu6ng m~c c~n Vi~t Nam nam 1998 con m()t s6 h:;1n ch~, b~t c~p, vu6ng m~c c~n
phai kip thai sua d6i, b6 sung nh~m tang cuang han nfra tac dvng phai kip thai sua d6i, b6 sung nh~m tang cuang han nfra tac dvng
tich eve cua Lu~t qu6c tjch trong vi~c bao v~ lqi ich qu6c gia, cac tich eve cua Lu~t qu6c tjch trong vi~c bao v~ lqi ich qu6c gia, cac
quy~n cong dan va quy~n con nguai trong sv tuang thich gifra quy~n cong dan va quy~n con nguai trong sv tuang thich gifra
phap lu~t qu6c gia va xu hu6ng h9i nh~p qu6c t~. phap lu~t qu6c gia va xu hu6ng h9i nh~p qu6c t~.
TS. Le Hfru Thd, GS. TS. Thai Vfnh Thiing 187 TS. Le Hfru Thd, GS. TS. Thai Vfnh Thiing 187
GlAO TRINH LU!T HIEN PHAP VI$T NAM GlAO TRINH LU!T HIEN PHAP VI$T NAM
* Nguyen tic m()t qu6c tich tri~t d~ th~ hi~n trong Di~u 3 Lu~t * Nguyen tic m()t qu6c tich tri~t d~ th~ hi~n trong Di~u 3 Lu~t
qu6c tich Vi~t Nam nam 1998: HNha nubc Cl)ng hoa xii hl)i chu qu6c tich Vi~t Nam nam 1998: HNha nubc Cl)ng hoa xii hl)i chu
nghia Vi¢t Nam c6ng nhcJn c6ng dan Vi¢t Nam c6 ml)t qu6c tjch Ia nghia Vi¢t Nam c6ng nhcJn c6ng dan Vi¢t Nam c6 ml)t qu6c tjch Ia
qu6c tjch Vi¢t Nam" tren thvc tS khong the duqc dam bao thvc qu6c tjch Vi¢t Nam" tren thvc tS khong the duqc dam bao thvc
hi~n m()t each tri~t d~ va nhfit quan. Do Lu~t qu6c tich Vi~t N am hi~n m()t each tri~t d~ va nhfit quan. Do Lu~t qu6c tich Vi~t N am
nam 1998 khong quy dinh nguyen tic duong nhien mfit qu6c tich nam 1998 khong quy dinh nguyen tic duong nhien mfit qu6c tich
Vi~t Nam khi nh~p qu6c tich nu6c ngoai nen rfit nhi~u cong dan Vi~t Nam khi nh~p qu6c tich nu6c ngoai nen rfit nhi~u cong dan
Vi~t N am da nh~p qu6c tich cac nu6c thua nh~n da qu6c tich nhu Vi~t N am da nh~p qu6c tich cac nu6c thua nh~n da qu6c tich nhu
Phap, My, Canada, Anh, Australia rna vftn gifr qu6c tich Vi~t Nam Phap, My, Canada, Anh, Australia rna vftn gifr qu6c tich Vi~t Nam
vi nhfrng nu6c nay khong bit bu()c phai thoi qu6c tich g6c. D6i vi nhfrng nu6c nay khong bit bu()c phai thoi qu6c tich g6c. D6i
v6'i vfin d~ qu6c tich tre em cling kha ph6 biSn nhfrng truemg hqp v6'i vfin d~ qu6c tich tre em cling kha ph6 biSn nhfrng truemg hqp
da qu6c tich. Sv khac nhau trong vi~c ap d\lng hai nguyen tic xac da qu6c tich. Sv khac nhau trong vi~c ap d\lng hai nguyen tic xac
dinh qu6c tich la nguyen tic huySt th6ng (Jus Sanguinis) va dinh qu6c tich la nguyen tic huySt th6ng (Jus Sanguinis) va
nguyen tic lanh th6 (Jus Soli) dftn dSn nhi~u truemg hqp tre em c6 nguyen tic lanh th6 (Jus Soli) dftn dSn nhi~u truemg hqp tre em c6
hai qu6c tich. Theo Di~u 16 Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998 hai qu6c tich. Theo Di~u 16 Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998
thi tre em khi sinh ra c6 cha, m~ d~u la cong dan Vi~t Nam thi c6 thi tre em khi sinh ra c6 cha, m~ d~u la cong dan Vi~t Nam thi c6
qu6c tich Vi~t N am khong k~ dua tre sinh ra trong hay ngoai lanh qu6c tich Vi~t N am khong k~ dua tre sinh ra trong hay ngoai lanh
th6 Vi~t Nam. Trang khi d6 Lu~t qu6c tich cua Hoa Ky l~i quy th6 Vi~t Nam. Trang khi d6 Lu~t qu6c tich cua Hoa Ky l~i quy
dinh bfit ki tre em nao sinh ra tren lanh th6 Hoa K y d~u c6 quy~n dinh bfit ki tre em nao sinh ra tren lanh th6 Hoa K y d~u c6 quy~n
c6 qu6c tich Hoa Ky. Nhu v~y c6 the thfiy nhfrng dua tre sinh ra a c6 qu6c tich Hoa Ky. Nhu v~y c6 the thfiy nhfrng dua tre sinh ra a
Hoa Ky c6 b6 m~ d~u mang qu6c tich Vi~t Nam c6 th~ vita c6 Hoa Ky c6 b6 m~ d~u mang qu6c tich Vi~t Nam c6 th~ vita c6
qu6c tich Vi~t Nam va qu6c tich Hoa Ky. C6 th~ kh~ng dinh vi~c qu6c tich Vi~t Nam va qu6c tich Hoa Ky. C6 th~ kh~ng dinh vi~c
quy dinh nguyen tic m()t qu6c tich t~i DiSu 3 Lu~t qu6c tich nam quy dinh nguyen tic m()t qu6c tich t~i DiSu 3 Lu~t qu6c tich nam
1998 nhung khong kern thea ca chS dang ki gifr qu6c tich Vi~t 1998 nhung khong kern thea ca chS dang ki gifr qu6c tich Vi~t
Nam va ca chS duong nhien mfit qu6c tich Vi~t Nam da dftn dSn Nam va ca chS duong nhien mfit qu6c tich Vi~t Nam da dftn dSn
thvc tr~ng la cong dan Vi~t Nam 6 nu6c thua nh~n da qu6c tich thvc tr~ng la cong dan Vi~t Nam 6 nu6c thua nh~n da qu6c tich
thuemg c6 hai ho~c ba qu6c tich. Thvc tiSn cong dan Vi~t Nam c6 thuemg c6 hai ho~c ba qu6c tich. Thvc tiSn cong dan Vi~t Nam c6
hai qu6c tich va nhung tranh chfip lien quan dSn vi~c bao h9 cong hai qu6c tich va nhung tranh chfip lien quan dSn vi~c bao h9 cong
dan gifra Vi~t Nam va cac nu6c trong d6 d~c bi~t la vfin d~ ap dan gifra Vi~t Nam va cac nu6c trong d6 d~c bi~t la vfin d~ ap
d\}ng phap lu~t dan S\1' khi CO tranh chfip ho~C ap d\}ng phap lu~t d\}ng phap lu~t dan S\1' khi CO tranh chfip ho~C ap d\}ng phap lu~t
hinh sv khi cong dan vi ph~m phap lu~t hinh sv la hi~n tuqng ngay hinh sv khi cong dan vi ph~m phap lu~t hinh sv la hi~n tuqng ngay
cang ph6 biSn. Trong b6i canh hi~n nay' nguyen tic m()t qu6c tich cang ph6 biSn. Trong b6i canh hi~n nay' nguyen tic m()t qu6c tich
188 TS. Le Hfru Thi, GS. TS. Thai Vlnh Th!ing 188 TS. Le Hfru Thi, GS. TS. Thai Vlnh Th!ing
tri~t d~ nhu quy djnh trong Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998 da tri~t d~ nhu quy djnh trong Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998 da
khong nhilng khong dap tmg duqc yeu cftu quan li nha nu6c rna khong nhilng khong dap tmg duqc yeu cftu quan li nha nu6c rna
con anh huang dSn ti8n trinh h9i nh~p va thvc hi~n chinh sach cua con anh huang dSn ti8n trinh h9i nh~p va thvc hi~n chinh sach cua
Dang va Nha nu6c ta trong vi~c thu hut nguai Vi~t Nam dinh cu 6 Dang va Nha nu6c ta trong vi~c thu hut nguai Vi~t Nam dinh cu 6
nu6c ngoai vao cong CUQC xay dvng d~t UUOC. nu6c ngoai vao cong CUQC xay dvng d~t UUOC.
Nghi quySt s6 36-NQ/TW ngay 26/3/2004 cua B9 Chinh tri Nghi quySt s6 36-NQ/TW ngay 26/3/2004 cua B9 Chinh tri
·! Ban ch~p hanh trung uong Dang C()ng san Vi~t N am vS cong tac ·! Ban ch~p hanh trung uong Dang C()ng san Vi~t N am vS cong tac
d6i vai nguai Vi~t Nam 6 nuac ngoai da chi ro: Cac chu truong, d6i vai nguai Vi~t Nam 6 nuac ngoai da chi ro: Cac chu truong,
chinh sach cua Dang va Nha nu6c chua duqc quan tri~t sau s~c, chinh sach cua Dang va Nha nu6c chua duqc quan tri~t sau s~c,
thvc hi~n dfty du. Cong tac bao h9 quySn lqi chinh dang cua nguai thvc hi~n dfty du. Cong tac bao h9 quySn lqi chinh dang cua nguai
Vi~t Nam dinh cu 6 nu6c ngoai chua duqc quan tam dung muc; Vi~t Nam dinh cu 6 nu6c ngoai chua duqc quan tam dung muc;
cac chinh sach, van ban phap lu~t chua dbng b(), chua th~ hi~n dfty cac chinh sach, van ban phap lu~t chua dbng b(), chua th~ hi~n dfty
du chinh sach d:;ti doan kSt dan t()c, chua khuySn khich m:;tnh me du chinh sach d:;ti doan kSt dan t()c, chua khuySn khich m:;tnh me
nguai Vi~t Nam dinh cu 6 nu&c ngoai huang vS que huong, dong nguai Vi~t Nam dinh cu 6 nu&c ngoai huang vS que huong, dong
gop cho cong CUQC phat tri~n d~t nu6c. Nghi quySt nay m9t lftn gop cho cong CUQC phat tri~n d~t nu6c. Nghi quySt nay m9t lftn
nfta kh~ng dinh quan di~m nh~t quan cua Dang va Nha nu6c ta la nfta kh~ng dinh quan di~m nh~t quan cua Dang va Nha nu6c ta la
coi nguai Vi~t Nam dinh cu a nu&c ngoai la b9 ph~n khong tach coi nguai Vi~t Nam dinh cu a nu&c ngoai la b9 ph~n khong tach
rai va la ngubn lvc cua c()ng dbng dan t()c Vi~t Nam, la nhan t6 rai va la ngubn lvc cua c()ng dbng dan t()c Vi~t Nam, la nhan t6
quan tn~ng gop phftn tang cuang quan h~ hqp tac hfiu nghi gifra quan tn~ng gop phftn tang cuang quan h~ hqp tac hfiu nghi gifra
nuac ta va cac nuac tren ths giai. nuac ta va cac nuac tren ths giai.
Theo quan di~m m6i, chung ta cftn co m()t chinh sach vS qu6c Theo quan di~m m6i, chung ta cftn co m()t chinh sach vS qu6c
tich mSm deo hon d6i v6i b9 ph~n nguai Vi~t Nam dinh cu 6 tich mSm deo hon d6i v6i b9 ph~n nguai Vi~t Nam dinh cu 6
nuac ngoai phu hqp vai hoan canh xa que huang cua h<;>, t:;to diSu nuac ngoai phu hqp vai hoan canh xa que huang cua h<;>, t:;to diSu
ki~n t6t nh~t cho hQ co th~ dong gop cho sv phat tri~n cua d~t ki~n t6t nh~t cho hQ co th~ dong gop cho sv phat tri~n cua d~t
nu&c. Lu~t qu6c tich m6i vita cong nh~n tu each cong dan cua nu&c. Lu~t qu6c tich m6i vita cong nh~n tu each cong dan cua
nhfrng nguai Vi~t Nam dang s6ng tren lanh th& Vi~t Nam vua rna nhfrng nguai Vi~t Nam dang s6ng tren lanh th& Vi~t Nam vua rna
r()ng them nhfrng ngo:;ti 1~ cho nguai Vi~t Nam dinh cu 6 nu6c r()ng them nhfrng ngo:;ti 1~ cho nguai Vi~t Nam dinh cu 6 nu6c
ngoai v~n gift duqc qu6c tich Vi~t N am khi nh~p qu6c tich nu6c ngoai v~n gift duqc qu6c tich Vi~t N am khi nh~p qu6c tich nu6c
sa t:;ti dbng thai cho phep m9t s6 d6i tuQllg h:;tn chS la nguai nu&c sa t:;ti dbng thai cho phep m9t s6 d6i tuQllg h:;tn chS la nguai nu&c
ngoai v~n gift duqc qu6c tich g6c khi nh~p qu6c tich Vi~t N am. ngoai v~n gift duqc qu6c tich g6c khi nh~p qu6c tich Vi~t N am.
Hon nfta, d~ dam bao yeu cftu qwin li nha nu6c vS qu6c tjch va Hon nfta, d~ dam bao yeu cftu qwin li nha nu6c vS qu6c tjch va
g~n kSt han nfta m6i quan h~ gifta Vi~t kiSu v6i r& qu6c cftn xay g~n kSt han nfta m6i quan h~ gifta Vi~t kiSu v6i r& qu6c cftn xay
TS. Le Hfi:u Thd, GS. TS. Thai Vfnh Th{mg 189 TS. Le Hfi:u Thd, GS. TS. Thai Vfnh Th{mg 189
G!AO TRiNH LU}..THIEN PHAP VI$T NAM G!AO TRiNH LU}..THIEN PHAP VI$T NAM
d\ffig chS dinh dS cho nguai Vi~t Nam dinh cu 6 nu6c ngoai thvc d\ffig chS dinh dS cho nguai Vi~t Nam dinh cu 6 nu6c ngoai thvc
hi~n vi~c dang ki gift qu6c tich Vi~t Nam. hi~n vi~c dang ki gift qu6c tich Vi~t Nam.
* Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998 chua c6 quy dinh giai * Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998 chua c6 quy dinh giai
quy~t qu6c tich cho cu dan khong qu6c tich do khong c6 dfty dil quy~t qu6c tich cho cu dan khong qu6c tich do khong c6 dfty dil
cac gi~y ta v~ nhan than nhung da cu tn'i 6n dinh t:;1i Vi~t N am. cac gi~y ta v~ nhan than nhung da cu tn'i 6n dinh t:;1i Vi~t N am.
Do hoan canh chi~n tranh va di~u ki~n kinh t~ kh6 khan, nhi~u Do hoan canh chi~n tranh va di~u ki~n kinh t~ kh6 khan, nhi~u
nguai dan cila cac nu6c lang gi~ng nhu Campuchia, Lao da di cu nguai dan cila cac nu6c lang gi~ng nhu Campuchia, Lao da di cu
tv do, lanh n:;1n sang khu vvc bien gi6i thu()c lanh th6 Vi~t Nam va tv do, lanh n:;1n sang khu vvc bien gi6i thu()c lanh th6 Vi~t Nam va
cu tn'i nhi~u nam. Do thi~u cac gi~y ta cftn thiSt v~ nhan than nen cu tn'i nhi~u nam. Do thi~u cac gi~y ta cftn thiSt v~ nhan than nen
h9 khong ths chtmg minh duqc h9 la cong dan nu&c ngoai va h9 khong ths chtmg minh duqc h9 la cong dan nu&c ngoai va
nhi~u nam s6ng trong tinh tr:;1ng khong qu6c tich. DS dam bao nhi~u nam s6ng trong tinh tr:;1ng khong qu6c tich. DS dam bao
quy~n c6 qu6c tich cila mQi nguai dan s6ng tren lanh th6 cila nu6c quy~n c6 qu6c tich cila mQi nguai dan s6ng tren lanh th6 cila nu6c
C()ng hoa xa h9i chil nghia Vi~t N am, Nha nu6c ta cftn c6 quy C()ng hoa xa h9i chil nghia Vi~t N am, Nha nu6c ta cftn c6 quy
dinh giai quy~t v~n d~ qu6c tich cho nhfrng nguai da sinh s6ng 6n dinh giai quy~t v~n d~ qu6c tich cho nhfrng nguai da sinh s6ng 6n
dinh tren lanh th6 nu6c ta. dinh tren lanh th6 nu6c ta.
* Thil tl;Lc giai quy~t cac v~n d~ v~
qu6c tich quy dinh trong * Thil tl;Lc giai quy~t cac v~n d~ v~
qu6c tich quy dinh trong
Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998 chua C\1 thS va trong cac nghi Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998 chua C\1 thS va trong cac nghi
dinh quy dinh chi tiSt va huang d~n thi hanh Lu~t con ruarn n!, dinh quy dinh chi tiSt va huang d~n thi hanh Lu~t con ruarn n!,
chua dap Ung dUQ'C nhu cftu cai each hanh chinh trong giai do:;1n chua dap Ung dUQ'C nhu cftu cai each hanh chinh trong giai do:;1n
hi~n nay. hi~n nay.
M()t s6 quy dinh cila Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998, Nghi M()t s6 quy dinh cila Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998, Nghi
dinh s6 104/1998/ND-CP ngay 31/12/1998 cua Chinh phil quy dinh s6 104/1998/ND-CP ngay 31/12/1998 cua Chinh phil quy
dinh chi ti~t va huang d~n thi hanh Lu~t qu6c tich Vi~t Nam, Nghi dinh chi ti~t va huang d~n thi hanh Lu~t qu6c tich Vi~t Nam, Nghi
dinh s6 55/2000/ND-CP ngay 11/10/2000 cila Chinh phil sua d6i dinh s6 55/2000/ND-CP ngay 11/10/2000 cila Chinh phil sua d6i
m()t s6 di~u cila Nghi dinh s6 104/1998/ND-CP va m()t s6 quy m()t s6 di~u cila Nghi dinh s6 104/1998/ND-CP va m()t s6 quy
dinh cila cac b9 hfru quan con phuc t:;!p, gay kh6 khan cho nguai dinh cila cac b9 hfru quan con phuc t:;!p, gay kh6 khan cho nguai
mu6n nh~p qu6c tich Vi~t Nam ho~c tr6 l:;1i qu6c tich Vi~t Nam. mu6n nh~p qu6c tich Vi~t Nam ho~c tr6 l:;1i qu6c tich Vi~t Nam.
Vi d\1, Mvc III. 4 Thong tu s6 2461/2001/TT-BNG quy dinh: Vi d\1, Mvc III. 4 Thong tu s6 2461/2001/TT-BNG quy dinh:
H Giciy xac nh~n nguai g6c Vi?t N am co gia trj thai hqn 3 nam k~ H Giciy xac nh~n nguai g6c Vi?t N am co gia trj thai hqn 3 nam k~
tir ngay ccip va c6 thd au()'c gia hqn nhiJu ldn, m6i ldn kh6ng qua tir ngay ccip va c6 thd au()'c gia hqn nhiJu ldn, m6i ldn kh6ng qua
3 nam ". Chung ta c6 thS th~y ro S\f b~t hqp li trong quy dinh nay 3 nam ". Chung ta c6 thS th~y ro S\f b~t hqp li trong quy dinh nay
vi nguai g6c Vi~t Nam thi mai mai c6 g6c Vi~t Nam khong phv vi nguai g6c Vi~t Nam thi mai mai c6 g6c Vi~t Nam khong phv
thu(>c vao y chi cua nguai d6 nhung gifty xac nh~n l~i chi c6 gia tri thu(>c vao y chi cua nguai d6 nhung gifty xac nh~n l~i chi c6 gia tri
3 nam va bu(>c nguai d6 phai gia h~n. Theo Di@u 3 8 Lu~t qu6c 3 nam va bu(>c nguai d6 phai gia h~n. Theo Di@u 3 8 Lu~t qu6c
tich Vi~t Nam nam 1998 thi thai h~n giai quySt don xin nh~p qu6c tich Vi~t Nam nam 1998 thi thai h~n giai quySt don xin nh~p qu6c
tjch Vi~t N am khong qua 12 thang. Thai h~n nay trong thai d~i tjch Vi~t N am khong qua 12 thang. Thai h~n nay trong thai d~i
thong tin di~n m hi~n nay duqc nhi@u nguai cho la kha dai va thong tin di~n m hi~n nay duqc nhi@u nguai cho la kha dai va
khong phil hqp v6i yeu cftu cai each thu tl;lc hanh chinh hi~n nay. khong phil hqp v6i yeu cftu cai each thu tl;lc hanh chinh hi~n nay.
* vein dS cong dan Vi~t Nam c6 hai ho~c nhiSu qu6c tich vaS\)' * vein dS cong dan Vi~t Nam c6 hai ho~c nhiSu qu6c tich vaS\)'
xung d(>t phap lu~t trong linh vvc qu6c tjch la vein dS kha ph6 xung d(>t phap lu~t trong linh vvc qu6c tjch la vein dS kha ph6
biSn, tuy nhien Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998 chua c6 quy biSn, tuy nhien Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998 chua c6 quy
dinh ths hi~n ro chinh sach giai quyst xung d9t phap lu~t trong dinh ths hi~n ro chinh sach giai quyst xung d9t phap lu~t trong
linh vvc lu~t qu6c tjch cua Nha nu6c ta. linh vvc lu~t qu6c tjch cua Nha nu6c ta.
Nhfrng li do tren day cho theiy vi~c ban hanh lu~t m6i thay thS Nhfrng li do tren day cho theiy vi~c ban hanh lu~t m6i thay thS
Lu~t qu6c tich nam 1998la doi hoi ceip bach cua xa h(>i. Lu~t qu6c tich nam 1998la doi hoi ceip bach cua xa h(>i.
3.3.2. N9i dung ca ban va nhimg ai~m mbi cita Lu~t qu6c tjch 3.3.2. N9i dung ca ban va nhimg ai~m mbi cita Lu~t qu6c tjch
Vi?t Nam niim 2008 so vbi Lu~t qu6c tjch Vi?t Nam niim 1998 Vi?t Nam niim 2008 so vbi Lu~t qu6c tjch Vi?t Nam niim 1998
L~t qu6c tjch Vi~t Nam nam 2008 c6 6 chuang bao g6m 44 diSu: L~t qu6c tjch Vi~t Nam nam 2008 c6 6 chuang bao g6m 44 diSu:
Chuang I: Nhfrng quy dinh chung; Chuang I: Nhfrng quy dinh chung;
Chuang II: C6 qu6c tich Vi~t Nam; Chuang II: C6 qu6c tich Vi~t Nam;
Chuang III: Meit qu6c tich Vi~t Nam; Chuang III: Meit qu6c tich Vi~t Nam;
Chuang IV: Thay dbi qu6c tjch cua nguai chua thanh nien va Chuang IV: Thay dbi qu6c tjch cua nguai chua thanh nien va
cua con nuoi; cua con nuoi;
Chuang V: Trach nhi~m cua cac ca quan nha nu6c vS qu6c tjch; Chuang V: Trach nhi~m cua cac ca quan nha nu6c vS qu6c tjch;
Chuang VI: DiSu khoan thi hanh. Chuang VI: DiSu khoan thi hanh.
So v6i ceiu true cua Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998 Lu~t So v6i ceiu true cua Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998 Lu~t
qu6c tich Vi~t Nam nam 2008 cling c6 6 chuang tuy nhien c6 tang qu6c tich Vi~t Nam nam 2008 cling c6 6 chuang tuy nhien c6 tang
hon 2 diSu va Chuang V c6 ten gQi khac v6i Lu~t nam 1998 hon 2 diSu va Chuang V c6 ten gQi khac v6i Lu~t nam 1998
(ThAm quySn va thu tl;lc giai quySt cac vein dS vS qu6c tich). Ten (ThAm quySn va thu tl;lc giai quySt cac vein dS vS qu6c tich). Ten
gQi cua Chuang V Lu~t nam 2008 thay dbi v6i mvc dich nhein gQi cua Chuang V Lu~t nam 2008 thay dbi v6i mvc dich nhein
m~nh dSn trach nhi~m cua ca quan nha nu6c trong vi~c giai quySt m~nh dSn trach nhi~m cua ca quan nha nu6c trong vi~c giai quySt
TS. Le Hiht Thd, GS. TS. Thai Vlnh Th&ng 191 TS. Le Hiht Thd, GS. TS. Thai Vlnh Th&ng 191
G!AO TRiNH LU!T HIEN PHAP VI:BT NAM G!AO TRiNH LU!T HIEN PHAP VI:BT NAM
cac vdn dS vS qu6c tich. Phan tich toan b9 cac chuang va diSu cua cac vdn dS vS qu6c tich. Phan tich toan b9 cac chuang va diSu cua
Lu~t qu6c tich nam 2008, chung ta thdy lu~t nay c6 nhfmg n9i Lu~t qu6c tich nam 2008, chung ta thdy lu~t nay c6 nhfmg n9i
dung ca ban sau day: dung ca ban sau day:
*Nguyen tic m9t qu6c tich mSm deo *Nguyen tic m9t qu6c tich mSm deo
C6 thS kh~ng dinh r~ng nguyen tic ca ban th~ hi~n trong C6 thS kh~ng dinh r~ng nguyen tic ca ban th~ hi~n trong
Chuang I cua Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 2008 la nguyen tic Chuang I cua Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 2008 la nguyen tic
m9t qu6c tich mSm deo. m9t qu6c tich mSm deo.
N~u DiSu 3 Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998 c6 ten gQi la N~u DiSu 3 Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998 c6 ten gQi la
"nguyen tic m9t qu6c tich" va DiSu nay quy dinh: ((Nha nuac "nguyen tic m9t qu6c tich" va DiSu nay quy dinh: ((Nha nuac
Cf)ng hoa xii h9i chit ngh'la Vi¢t Nam c6ng nh(in c6ng dan Vi?t Cf)ng hoa xii h9i chit ngh'la Vi¢t Nam c6ng nh(in c6ng dan Vi?t
Nam c6 m9t qudc tjch la qudc tjch Vi?t Nam" thi "nguyen tic Nam c6 m9t qudc tjch la qudc tjch Vi?t Nam" thi "nguyen tic
qu6c tich" la ten gQi cua DiSu 4 Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam qu6c tich" la ten gQi cua DiSu 4 Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam
2008. Nguyen tic qu6c tich duqc xac dinh l~i trong Lu~t nam 2008. Nguyen tic qu6c tich duqc xac dinh l~i trong Lu~t nam
2008 la: ((Nha nuac C9ng hoa xii h9i chit ngh'la Vi?t Nam c6ng 2008 la: ((Nha nuac C9ng hoa xii h9i chit ngh'la Vi?t Nam c6ng
nht}n cong dan Vi?t Nam c6 m9t qudc tjch la qudc tjch Vi?t Nam, nht}n cong dan Vi?t Nam c6 m9t qudc tjch la qudc tjch Vi?t Nam,
trir truang h9P Luqt nay c6 quy iltnh khac ". Nhu v~y co thS thfty trir truang h9P Luqt nay c6 quy iltnh khac ". Nhu v~y co thS thfty
Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998 duqc xay dvng tren nguyen Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998 duqc xay dvng tren nguyen
tic m9t qu6c tich tri~t d~ con Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 2008 tic m9t qu6c tich tri~t d~ con Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 2008
duqc xay dvng tren nguyen tic m9t qu6c tich mSm deo. duqc xay dvng tren nguyen tic m9t qu6c tich mSm deo.
Nguyen tic m9t qu6c tich mSm deo thS hi~n a ch6 m9t m~t Nguyen tic m9t qu6c tich mSm deo thS hi~n a ch6 m9t m~t
Lu~t xac dinh anu6c C9ng hoa xa h9i chu ngh1a Vi~t Nam m6i ca Lu~t xac dinh anu6c C9ng hoa xa h9i chu ngh1a Vi~t Nam m6i ca
nhan dSu c6 quySn c6 qu6c tich Vi~t Nam, rn6i thanh vien cua cac nhan dSu c6 quySn c6 qu6c tich Vi~t Nam, rn6i thanh vien cua cac
dan t9c Vi~t Nam dSu binh d~ng vS quySn c6 qu6c tich Vi~t Nam, dan t9c Vi~t Nam dSu binh d~ng vS quySn c6 qu6c tich Vi~t Nam,
Nha nu6c thua nh~n cong dan Vi~t Nam c6 m()t qu6c tich la qu6c Nha nu6c thua nh~n cong dan Vi~t Nam c6 m()t qu6c tich la qu6c
tich Vi~t N am, tuy nhien Nha nu6c cung thua nh~n tinh tr~ng m9t tich Vi~t N am, tuy nhien Nha nu6c cung thua nh~n tinh tr~ng m9t
s6 nguai c6 hai ho~c nhiSu qu6c tich (Dual or Plural Nationality). s6 nguai c6 hai ho~c nhiSu qu6c tich (Dual or Plural Nationality).
Do cong nh~n thvc tr~ng m9t s6 cong dan c6 hai ho~c nhiSu Do cong nh~n thvc tr~ng m9t s6 cong dan c6 hai ho~c nhiSu
qu6c tich nen Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 2008 da bb sung m9t qu6c tich nen Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 2008 da bb sung m9t
diSu quy dinh vS vi~c giai quy~t vdn dS phat sinh tit tinh tr~ng diSu quy dinh vS vi~c giai quy~t vdn dS phat sinh tit tinh tr~ng
cong dan Vi~t N am d6ng thai c6 qu6c tich nu6c ngoai. Theo quy cong dan Vi~t N am d6ng thai c6 qu6c tich nu6c ngoai. Theo quy
192 TS. Le Hfru Thd, GS. TS. Thai Vfnh Thfing 192 TS. Le Hfru Thd, GS. TS. Thai Vfnh Thfing
CHU'ONG V- QUOC T[CH VI$T NAM CHU'ONG V- QUOC T[CH VI$T NAM
dinh t~i DiSu 12, vftn dS phat sinh mtinh tr~ng cong dan Vi~t Nam dinh t~i DiSu 12, vftn dS phat sinh mtinh tr~ng cong dan Vi~t Nam
dbng thai c6 qu6c tich nu&c ngoai duqc giai quy6t theo diSu u6c dbng thai c6 qu6c tich nu&c ngoai duqc giai quy6t theo diSu u6c
qu6c t6 rna Vi~t N am la thanh vi en, truang hqp chua c6 diSu u6c qu6c t6 rna Vi~t N am la thanh vi en, truang hqp chua c6 diSu u6c
qu6c t6 thi duqc giai quySt theo t~p quan va thong 1~ qu6c tS. DiSu qu6c t6 thi duqc giai quySt theo t~p quan va thong 1~ qu6c tS. DiSu
12 cling xac dinh nhi~m Vl,l cua Chinh phu la ki k6t ho~c dS xuftt 12 cling xac dinh nhi~m Vl,l cua Chinh phu la ki k6t ho~c dS xuftt
vi~c ki kSt, quySt dinh gia nh~p diSu u&c qu6c tS dS giai quySt vftn vi~c ki kSt, quySt dinh gia nh~p diSu u&c qu6c tS dS giai quySt vftn
dS phat sinh mtinh tr~ng cong dan Vi~t Nam dbng thai c6 qu6c dS phat sinh mtinh tr~ng cong dan Vi~t Nam dbng thai c6 qu6c
tich nu&c ngoai. DS giai quySt cac xung d()t phap lu~t trong llnh tich nu&c ngoai. DS giai quySt cac xung d()t phap lu~t trong llnh
vgc qu6c tich, nhiSu qu6c gia da ki kSt m()t s6 diSu u6c qu6c tS da vgc qu6c tich, nhiSu qu6c gia da ki kSt m()t s6 diSu u6c qu6c tS da
phuong vS vftn dS qu6c tich nhu Cong u6c LaHaye nam 1930 vS phuong vS vftn dS qu6c tich nhu Cong u6c LaHaye nam 1930 vS
m()t s6 vftn dS lien quan t&i xung d()t qu6c tich, Cong u&c nam m()t s6 vftn dS lien quan t&i xung d()t qu6c tich, Cong u&c nam
1963 v8 vi~c giam cac truang hqp nhi8u qu6c tich va v8 ngma vv 1963 v8 vi~c giam cac truang hqp nhi8u qu6c tich va v8 ngma vv
quan sv trong truang hqp nhiSu qu6c tich, Cong u6c chau Au nam quan sv trong truang hqp nhiSu qu6c tich, Cong u6c chau Au nam
1997 vS qu6c tich. Trong truang hqp nhiSu qu6c tich, Cong u6c 1997 vS qu6c tich. Trong truang hqp nhiSu qu6c tich, Cong u6c
La Haye nam 1930 da xac dinh nguyen t~c qu6c tich hiiu hi~u. La Haye nam 1930 da xac dinh nguyen t~c qu6c tich hiiu hi~u.
DiSu 5 cua Cong u6c LaHaye quy dinh: uTt;ti m(Jt nuac thu ba, DiSu 5 cua Cong u6c LaHaye quy dinh: uTt;ti m(Jt nuac thu ba,
m(}f nguifi CO nhiJu qu6c tjch Se aU'(JC coi nhu chi CO m(jf qurSc m(}f nguifi CO nhiJu qu6c tjch Se aU'(JC coi nhu chi CO m(jf qurSc
tjch. Nuac thu ba se chi c6ng nh{tn duy nhdt m(jt trong s6 nhimg tjch. Nuac thu ba se chi c6ng nh{tn duy nhdt m(jt trong s6 nhimg
qu6c tjch ma nguai d6 c6 ho(ic c6ng nh{tn qu6c tjch cita nuac ma qu6c tjch ma nguai d6 c6 ho(ic c6ng nh{tn qu6c tjch cita nuac ma
nguai ao thuifng frU Va CU' fru chit y~u ho(ic qurSc fjch CUa nuac nguai ao thuifng frU Va CU' fru chit y~u ho(ic qurSc fjch CUa nuac
ma lite d6 tren thvc ~~ nguai d6 c6 m6i quan h? g&n b6 nhdt. " ma lite d6 tren thvc ~~ nguai d6 c6 m6i quan h? g&n b6 nhdt. "
Nguyen t~c qu6c tich hiiu hi~u duqc ghi nh~n trong cong u&c La Nguyen t~c qu6c tich hiiu hi~u duqc ghi nh~n trong cong u&c La
Haye nam 1930 c6 y nghTa quan trQng trong vi~c Iva chQn lu~t ap Haye nam 1930 c6 y nghTa quan trQng trong vi~c Iva chQn lu~t ap
dl;lng. M~t khac, Cong u&c La Haye cling xac l~p nguyen t~c bao dl;lng. M~t khac, Cong u&c La Haye cling xac l~p nguyen t~c bao
h9 ngo~i giao d6i v6i nguai c6 hai ho~c nhiSu qu6c tich. Theo h9 ngo~i giao d6i v6i nguai c6 hai ho~c nhiSu qu6c tich. Theo
DiSu 4 Cong u&c nay, m()t qu6c gia khong duqc bao h9 ngo~i giao DiSu 4 Cong u&c nay, m()t qu6c gia khong duqc bao h9 ngo~i giao
cho cong dan nha nu&c minh t~i qu6c gia khac rna nguai nay cling cho cong dan nha nu&c minh t~i qu6c gia khac rna nguai nay cling
c6 qufJc tich va hi~n dang cu tru. Vi d1;1, cong dan Phap dbng thai c6 qufJc tich va hi~n dang cu tru. Vi d1;1, cong dan Phap dbng thai
c6 qu6c tich Hoa Ky se khong c6 duqc SlJ bao h9 ngo~i giao cua c6 qu6c tich Hoa Ky se khong c6 duqc SlJ bao h9 ngo~i giao cua
nha nu6c Phap nSu cong dan nay cu tru a Hoa Ky. Theo nguyen nha nu6c Phap nSu cong dan nay cu tru a Hoa Ky. Theo nguyen
t~c nay cong dan Phap da nh~p qu6c tich Hoa Ky va sinh s6ng 6n t~c nay cong dan Phap da nh~p qu6c tich Hoa Ky va sinh s6ng 6n
TS. Le Hfru Th~, GS. TS. Thai Vinh Th&ng 193 TS. Le Hfru Th~, GS. TS. Thai Vinh Th&ng 193
dinh t~i Hoa Ky se phai thvc hi~n tftt ca cac nghla V\l cua cong dan dinh t~i Hoa Ky se phai thvc hi~n tftt ca cac nghla V\l cua cong dan
Hoa Ky trong d6 c6 ca nghla V\l quan S\)'. Hoa Ky trong d6 c6 ca nghla V\l quan S\)'.
* v~chinh sach qu6c tich cho nhiing nguai da s6ng 6n dinh * v~chinh sach qu6c tich cho nhiing nguai da s6ng 6n dinh
tren lanh th6 Vi~t Nam tren lanh th6 Vi~t Nam
N~u nhu Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998 chua c6 quy N~u nhu Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998 chua c6 quy
dinh giai quy~t qu6c tich cho cu dan khong qu6c tich khong c6 dinh giai quy~t qu6c tich cho cu dan khong qu6c tich khong c6
d~y du cac gifty ta v~ nhan than nhung da cu tru 6n dinh t~i Vi~t d~y du cac gifty ta v~ nhan than nhung da cu tru 6n dinh t~i Vi~t
Nam thi Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 2008 da giai quy~t vftn d~ Nam thi Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 2008 da giai quy~t vftn d~
nay b~ng quy dinh t~i Di~u 22: "Nguoi khong qu6c ttch ma nay b~ng quy dinh t~i Di~u 22: "Nguoi khong qu6c ttch ma
khong c6 ady au cac gidy to vJ nhan than, nhung ali cu tru 6n khong c6 ady au cac gidy to vJ nhan than, nhung ali cu tru 6n
atnh tren liinh th6 Vi?t Nam tit 20 nam tra len tinh ain ngay Lut7t atnh tren liinh th6 Vi?t Nam tit 20 nam tra len tinh ain ngay Lut7t
nay c6 hi?u hrc va tuan thu Hiin phap, phap lut7t Vi?t Nam thi nay c6 hi?u hrc va tuan thu Hiin phap, phap lut7t Vi?t Nam thi
au(lc nhqp qu6c ttch Vi¢t Nam thea trinh ('if, thit (l:fC va hd SO' do au(lc nhqp qu6c ttch Vi¢t Nam thea trinh ('if, thit (l:fC va hd SO' do
Chinh phil quy atnh ". Chinh phil quy atnh ".
* Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 2008 da lu~t hoa m9t s6 quy * Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 2008 da lu~t hoa m9t s6 quy
dinh v~ thu tl,lc, trinh tv giai quy~t cac vi~c v~ qu6c tich tru6c day dinh v~ thu tl,lc, trinh tv giai quy~t cac vi~c v~ qu6c tich tru6c day
thS hi~n trong cac van ban du6i lu~t, qua d6 lam cho Lu~t nay c6 thS hi~n trong cac van ban du6i lu~t, qua d6 lam cho Lu~t nay c6
nhi~u quy dinh v~ thu tvc cv thS han Lu~t nam 1998. Vi d1:1: Di~u nhi~u quy dinh v~ thu tvc cv thS han Lu~t nam 1998. Vi d1:1: Di~u
8 (quy djnh v~ h6 sa xin nh~p qu6c tjch Vi~t Nam) Nghi dinh s6 8 (quy djnh v~ h6 sa xin nh~p qu6c tjch Vi~t Nam) Nghi dinh s6
104/1998/ND-CP ngay 31/12/1998 cua Chinh phu quy dinh chi 104/1998/ND-CP ngay 31/12/1998 cua Chinh phu quy dinh chi
ti~t va huang dftn thi hanh Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998 da ti~t va huang dftn thi hanh Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 1998 da
duqc lu~t hoa va thS hi~n trong Di~u 20 Lu~t qu6c tich Vi~t Nam duqc lu~t hoa va thS hi~n trong Di~u 20 Lu~t qu6c tich Vi~t Nam
nam 2008; f)i~u 20 (H6 SO' xin thoi qu6c tich Vi~t Nam) Nghi dinh nam 2008; f)i~u 20 (H6 SO' xin thoi qu6c tich Vi~t Nam) Nghi dinh
n6i tren cung duqc lu~t hoa va thS hi~n trong Di~u 28 Lu~t qu6c n6i tren cung duqc lu~t hoa va thS hi~n trong Di~u 28 Lu~t qu6c
tich Vi~t Nam nam 2008. tich Vi~t Nam nam 2008.
* Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 2008 thS hi~n Sl)' cai each thu * Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 2008 thS hi~n Sl)' cai each thu
tl)c hanh chinh lam cho cac thu tl)c nh~p qu6c tich, thoi qu6c tich, tl)c hanh chinh lam cho cac thu tl)c nh~p qu6c tich, thoi qu6c tich,
tra l~i qu6c tjch Vi~t Nam dan gian han va rut ng~n han thai gian tra l~i qu6c tjch Vi~t Nam dan gian han va rut ng~n han thai gian
cha dqi cho nguai lam thu tl,lc. cha dqi cho nguai lam thu tl,lc.
Theo quy dinh t~i Di~u 21 Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 2008 Theo quy dinh t~i Di~u 21 Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 2008
v~ trinh
tv, thu tl)c giai quy~t h6 sa xin nh~p qu6c tich Vi~t Nam, v~ trinh
tv, thu tl)c giai quy~t h6 sa xin nh~p qu6c tich Vi~t Nam,
194 TS. Le Hftu Thi, GS. TS. Thai Vlnh Thfmg 194 TS. Le Hftu Thi, GS. TS. Thai Vlnh Thfmg
CHUONG V- QUOC T[CH VL$T NAM CHUONG V- QUOC T[CH VL$T NAM
nguai xin nh~p qu6c tjch Vi~t Nam n()p h6 sa cho sa tu phap nai nguai xin nh~p qu6c tjch Vi~t Nam n()p h6 sa cho sa tu phap nai
cu tru. Trong thai h~n 5 ngay (tru6c day la 7 ngay) k~ tlr ngay cu tru. Trong thai h~n 5 ngay (tru6c day la 7 ngay) k~ tlr ngay
nh~n du h6 SO' hqp 1~, sa tu phap gui van ban d~ nghj CO' quan nh~n du h6 SO' hqp 1~, sa tu phap gui van ban d~ nghj CO' quan
cong an tinh, thanh ph6 tn;rc thu()c trung uang xac minh nhan than cong an tinh, thanh ph6 tn;rc thu()c trung uang xac minh nhan than
cua nguai xin nh~p qu6c tjch Vi~t Nam; trong thai h~n 30 ngay k~ cua nguai xin nh~p qu6c tjch Vi~t Nam; trong thai h~n 30 ngay k~
Ur ngay nh~n dUQ'C d~ nghj CUa sa tu phap, CO' quan cong an cdp Ur ngay nh~n dUQ'C d~ nghj CUa sa tu phap, CO' quan cong an cdp
tinh c6 trach nhi~m xac minh nhan than cua nguai xin nh~p qu6c tinh c6 trach nhi~m xac minh nhan than cua nguai xin nh~p qu6c
tjch va giri kSt qua dSn sa tu phap (thai gian nay theo N ghj djnh tjch va giri kSt qua dSn sa tu phap (thai gian nay theo N ghj djnh
s6 104/1998/ND-CP ngay 31/12/1998 la 60 ngay). Trong thai h~n s6 104/1998/ND-CP ngay 31/12/1998 la 60 ngay). Trong thai h~n
1o ngay lam vi~c, k~ mngay nh~n duqc k6t qua xac minh, sa tu 1o ngay lam vi~c, k~ mngay nh~n duqc k6t qua xac minh, sa tu
phap c6 trach nhi~m hoan tdt h6 sa trinh chu tjch UBND cdp tinh. phap c6 trach nhi~m hoan tdt h6 sa trinh chu tjch UBND cdp tinh.
Trong thai h~n 10 ngay k~ tl:r ngay nh~n duqc d~ nghj cua sa tu Trong thai h~n 10 ngay k~ tl:r ngay nh~n duqc d~ nghj cua sa tu
phap, chu tjch UBND cdp tinh c6 trach nhi~m xem xet, kSt lu~n va phap, chu tjch UBND cdp tinh c6 trach nhi~m xem xet, kSt lu~n va
d~ xudt y kiSn gui B9 Tu phap. Nhu v~y, t6ng s6 thai gian giai d~ xudt y kiSn gui B9 Tu phap. Nhu v~y, t6ng s6 thai gian giai
quy6t cac thu tt;Lc nh~p qu6c tich t~i cdp tinh la 55 ngay, trong khi quy6t cac thu tt;Lc nh~p qu6c tich t~i cdp tinh la 55 ngay, trong khi
d6 theo khoan 1 Di~u 10 Nghi djnh s6 104/1998/ND-CP ngay d6 theo khoan 1 Di~u 10 Nghi djnh s6 104/1998/ND-CP ngay
31/12/1998 thai gian nay la 4 thang. 31/12/1998 thai gian nay la 4 thang.
* Gift qu6c tjch Vi~t N am * Gift qu6c tjch Vi~t N am
M()t di~m m6i nfta quy djnh t~i Lu~t qu6c tjch Vi~t Nam nam M()t di~m m6i nfta quy djnh t~i Lu~t qu6c tjch Vi~t Nam nam
2008 la quy' djnh v~ gift qu6c tjch Vi~t Nam. Khoan 2 Di~u 13 2008 la quy' djnh v~ gift qu6c tjch Vi~t Nam. Khoan 2 Di~u 13
Lu~t qu6c tjch Vi~t Nam nam 2008 quy djnh: ((Nguifi Vi?t Nam Lu~t qu6c tjch Vi~t Nam nam 2008 quy djnh: ((Nguifi Vi?t Nam
atnh cu a nuac ngoai ma chua mdt qudc ttch Vi?t Nam thea quy atnh cu a nuac ngoai ma chua mdt qudc ttch Vi?t Nam thea quy
atnh cita phap luf7t Vi?t Nam truac ngay Luf7t nay c6 hi?u hrc thi atnh cita phap luf7t Vi?t Nam truac ngay Luf7t nay c6 hi?u hrc thi
vdn con qudc ttch Vi?t N am va trong thai hr;tn 5 nam, kJ tir ngay vdn con qudc ttch Vi?t N am va trong thai hr;tn 5 nam, kJ tir ngay
Lugt nay c6 hi?u life, phiti dang ki vai CO' quan ar;ti di?n Vi?t Nam Lugt nay c6 hi?u life, phiti dang ki vai CO' quan ar;ti di?n Vi?t Nam
a nuac ngocli ad gifr qudc ttch Vi?t Nam. Chinh phit quy atnh trinh a nuac ngocli ad gifr qudc ttch Vi?t Nam. Chinh phit quy atnh trinh
!if, thit t~c dang ki gifr qudc tjch Vi?t N am ". !if, thit t~c dang ki gifr qudc tjch Vi?t N am ".
* Cfing nhu Lu~t qu6c tjch Vi~t Nam nam 1988, 1998, Lu~t * Cfing nhu Lu~t qu6c tjch Vi~t Nam nam 1988, 1998, Lu~t
qu6c tjch Vi~t Nam nam 2008 da kSt hqp nhu~n nhuy~n hai qu6c tjch Vi~t Nam nam 2008 da kSt hqp nhu~n nhuy~n hai
nguyen t~c huy6t th6ng (Jus Sanguinis) va lanh th6 (Jus Soli) nguyen t~c huy6t th6ng (Jus Sanguinis) va lanh th6 (Jus Soli)
trong vi~c xac djnh qu6c tjch tre em. trong vi~c xac djnh qu6c tjch tre em.
TS. Le Hfru Th~, GS. TS. Thai Vznh Thfmg 195 TS. Le Hfru Th~, GS. TS. Thai Vznh Thfmg 195
GrAO TRiNH LU!.T HIEN PHAP VI~T NAM GrAO TRiNH LU!.T HIEN PHAP VI~T NAM
3.4. Lu~t sfra dtli, btl sung m(}t sa di€u cua Lu~t quae tjch 3.4. Lu~t sfra dtli, btl sung m(}t sa di€u cua Lu~t quae tjch
Vi~t Nam nam 2014 Vi~t Nam nam 2014
Nam 2014, Chu tich nu6c Truong TAn Sang da ki L~nh s6 Nam 2014, Chu tich nu6c Truong TAn Sang da ki L~nh s6
10/2014/L-CTN ngay 26/6/2014 cong b6 Lu~t sua dbi, bb sung 10/2014/L-CTN ngay 26/6/2014 cong b6 Lu~t sua dbi, bb sung
m()t s6 di~u cua Lu~t qu6c tich Vi~t Nam. Lu~t nay da sua dbi, bb m()t s6 di~u cua Lu~t qu6c tich Vi~t Nam. Lu~t nay da sua dbi, bb
sung khoan 2 Di~u 13 cua Lu~t qu6c tich Vi~t .Nam nam 2008 sung khoan 2 Di~u 13 cua Lu~t qu6c tich Vi~t .Nam nam 2008
b~ng cac quy dinh sau day: b~ng cac quy dinh sau day:
- Nguai Vi~t Nam dinh cu a nu6c ngoai rna chua mftt qu6c - Nguai Vi~t Nam dinh cu a nu6c ngoai rna chua mftt qu6c
tich Vi~t Nam cho den tru6c ngay Lu~t nay c6 hi~u h;tc (ngay tich Vi~t Nam cho den tru6c ngay Lu~t nay c6 hi~u h;tc (ngay
26/6/2014) thi v~n con qu6c tich Vi~t Nam; 26/6/2014) thi v~n con qu6c tich Vi~t Nam;
- Nguai Vi~t Nam dinh cu a nu6c ngoai chua mAt qu6c tich - Nguai Vi~t Nam dinh cu a nu6c ngoai chua mAt qu6c tich
Vi~t Nam rna khong c6 gifty to chung minh qu6c tich Vi~t Nam Vi~t Nam rna khong c6 gifty to chung minh qu6c tich Vi~t Nam
thi dang ki v6i ca quan d~i di~n Vi~t Nama nu6c ngoai dS duqc thi dang ki v6i ca quan d~i di~n Vi~t Nama nu6c ngoai dS duqc
xac dinh c6 qu6c tich Vi~t Nam va cftp h9 chiSu Vi~t Nam; xac dinh c6 qu6c tich Vi~t Nam va cftp h9 chiSu Vi~t Nam;
- Vi~c nguai Vi~t Nam dinh cu a nu6c ngoai chua mftt qu6c - Vi~c nguai Vi~t Nam dinh cu a nu6c ngoai chua mftt qu6c
tich Vi~t Nam khong dang ki gift qu6c tich Vi~t Nam v6i ca quan tich Vi~t Nam khong dang ki gift qu6c tich Vi~t Nam v6i ca quan
d~i di~n Vi~t Nama nu6c ngoai khong phai la can cu xac dinh bi d~i di~n Vi~t Nama nu6c ngoai khong phai la can cu xac dinh bi
mAt qu6c tich Vi~t Nam. mAt qu6c tich Vi~t Nam.
V6i cac quy dinh tren day, Lu~t sua dbi, b6 sung m9t s6 di~u V6i cac quy dinh tren day, Lu~t sua dbi, b6 sung m9t s6 di~u
cua Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 2014 da t~o di~u ki~n thu~n lqi cua Lu~t qu6c tich Vi~t Nam nam 2014 da t~o di~u ki~n thu~n lqi
nhAt cho nguai Vi~t Nam dinh cu 6 nu&c ngoai gift qu6c tich Vi~t nhAt cho nguai Vi~t Nam dinh cu 6 nu&c ngoai gift qu6c tich Vi~t
N am, khuySn khich va t~o diSu ki~n dS nguai Vi~t N am dinh cu 6 N am, khuySn khich va t~o diSu ki~n dS nguai Vi~t N am dinh cu 6
nu&c ngoai giu gin va phat huy ban s~c van hoa cua dan t()c Vi~t nu&c ngoai giu gin va phat huy ban s~c van hoa cua dan t()c Vi~t
N am, gift quan h~ g~n b6 v6i gia dinh, que huang, gop phfin xay N am, gift quan h~ g~n b6 v6i gia dinh, que huang, gop phfin xay
dvng que huang, dftt nu6c, dam bao cho nguai Vi~t Nam dinh cu dvng que huang, dftt nu6c, dam bao cho nguai Vi~t Nam dinh cu
6 nu6c ngoai la b() ph~n khong tach rai cua c()ng d6ng dan t()c 6 nu6c ngoai la b() ph~n khong tach rai cua c()ng d6ng dan t()c
Vi~tNam. Vi~tNam.
196 TS. Le Hftu Thd, GS. TS. Thai Vznh Thcing 196 TS. Le Hftu Thd, GS. TS. Thai Vznh Thcing
CHUONG VI- QUYEN CON NGUOI, QUYEN VA NGHlA Vl) CO BAN. .. CHUONG VI- QUYEN CON NGUOI, QUYEN VA NGHlA Vl) CO BAN. ..
CHVdNGVI CHVdNGVI
QUYEN CON NGUOI, QUYEN CON NGUOI,
QUYEN VA NGHiA VV CO BAN CUA CONG DAN QUYEN VA NGHiA VV CO BAN CUA CONG DAN
1. KHAI N$M, PHA.N LOAJ, cAc !l~C TRUNG CUA QUYEN 198 1. KHAI N$M, PHA.N LOAJ, cAc !l~C TRUNG CUA QUYEN 198
CONNGUCH CONNGUCH
1.1. Khai ni~m 19 8 1.1. Khai ni~m 19 8
1.2. Phan lo~i cac quySn con ngum 199 1.2. Phan lo~i cac quySn con ngum 199
1.3. Cac d~c trung ca ban cua quySn con ngm1i 203 1.3. Cac d~c trung ca ban cua quySn con ngm1i 203
2. KHAI N$M, PHA.N LOA!, cAc BAC TRUNG cuA QUYEN 204 2. KHAI N$M, PHA.N LOA!, cAc BAC TRUNG cuA QUYEN 204
v ANGHlA VlJ Cd BAN CUA CONG DAN v ANGHlA VlJ Cd BAN CUA CONG DAN
2.1. Khai ni~m cong dan, quySn va nghla V\1 CO' ban cua cong dan 204 2.1. Khai ni~m cong dan, quySn va nghla V\1 CO' ban cua cong dan 204
2.2. Phan lo~i cac quySn, nghla V\1 CO' ban cua cong dan 208 2.2. Phan lo~i cac quySn, nghla V\1 CO' ban cua cong dan 208
2.3. Cac d~c trung cua quySn va nghla V\1 CO' ban cua cong dan 209 2.3. Cac d~c trung cua quySn va nghla V\1 CO' ban cua cong dan 209
3. NHlJ'NG NGUYEN TAC HIEN PHAP CUA CHE BlNH 211 3. NHlJ'NG NGUYEN TAC HIEN PHAP CUA CHE BlNH 211
QUYEN CON NGUOI, QUYEN VA NGHlA VlJ Cd BAN QUYEN CON NGUOI, QUYEN VA NGHlA VlJ Cd BAN
CUACONGDAN CUACONGDAN
3.1. Nguyen t~c cac quySn con nguai, quySn cong dan vS 211 3.1. Nguyen t~c cac quySn con nguai, quySn cong dan vS 211
chinh tri, dan S\f, kinh tS, van h6a va xa h9i duqc cong nh~n, chinh tri, dan S\f, kinh tS, van h6a va xa h9i duqc cong nh~n,
ton tr9ng, bao v~, bao dam theo HiSn phap va phap lu~t ton tr9ng, bao v~, bao dam theo HiSn phap va phap lu~t
3.2. Nguyen t~c quySn con nguai, quySn cong dan khong 213 3.2. Nguyen t~c quySn con nguai, quySn cong dan khong 213
tach rm nghla V\l tach rm nghla V\l
3.3. Nguyen t~c m9i nguai, m9i cong dan binh d~ng tru&c 214 3.3. Nguyen t~c m9i nguai, m9i cong dan binh d~ng tru&c 214
phap lu~t phap lu~t
3.4. Nguyen t~c m9i nguai, m9i cong dan c6 trach nhi~m 215 3.4. Nguyen t~c m9i nguai, m9i cong dan c6 trach nhi~m 215
thvc hi~n nghla V\l d6i vm Nha nu&c va xa h<)i thvc hi~n nghla V\l d6i vm Nha nu&c va xa h<)i
3.5. Nguyen t~c vi~c thvc hi~n quySn con ngum, quySn cong 216 3.5. Nguyen t~c vi~c thvc hi~n quySn con ngum, quySn cong 216
dan khong duqc xam ph~m Iqi ich qu6c gia, dan t9c, quysn dan khong duqc xam ph~m Iqi ich qu6c gia, dan t9c, quysn
va lqi ich hqp phap cua nguai khac va lqi ich hqp phap cua nguai khac
GrAO TRiNH LU!T HIEN PHAP \T.$T NAM GrAO TRiNH LU!T HIEN PHAP \T.$T NAM
3.6. Nguyen t~c quySn con nguai, quySn cong dan chi c6 thS 216 3.6. Nguyen t~c quySn con nguai, quySn cong dan chi c6 thS 216
bi h~n chs theo quy dinh cua lu~t trong truang hQ'P cAn thiSt bi h~n chs theo quy dinh cua lu~t trong truang hQ'P cAn thiSt
vi H do qu6c phong, an ninh qu6c gia, tr~t tl;r, an to~m xa h<)i, vi H do qu6c phong, an ninh qu6c gia, tr~t tl;r, an to~m xa h<)i,
d~o due xa h<)i, sue kh6e cua c<)ng dbng d~o due xa h<)i, sue kh6e cua c<)ng dbng
4. QVYEN CON NGUOI THEO HIEN PHAP NAM 2013 217 4. QVYEN CON NGUOI THEO HIEN PHAP NAM 2013 217
4.1. Cac quySn con nguai vS dan sv, chinh tri theo Hi6n phap 218 4.1. Cac quySn con nguai vS dan sv, chinh tri theo Hi6n phap 218
nam 2013 nam 2013
4.2. Cac quySn con nguai vS kinh t6, xa h9i va van h6a theo 221 4.2. Cac quySn con nguai vS kinh t6, xa h9i va van h6a theo 221
Hi6n phap nam 2013 Hi6n phap nam 2013
4.3. Ngh1a V\l cua con nguai 223 4.3. Ngh1a V\l cua con nguai 223
5. QUYEN v ANGHIA VlJ co BAN CUA CONG DAN THEO 224 5. QUYEN v ANGHIA VlJ co BAN CUA CONG DAN THEO 224
HIEN PHAP NAM 2013 HIEN PHAP NAM 2013
5.1. Cac quySn vS chinh tri, dan sv 224 5.1. Cac quySn vS chinh tri, dan sv 224
5.2. Cac quySn vS kinh t6, van h6a, xa h9i 228 5.2. Cac quySn vS kinh t6, van h6a, xa h9i 228
5.3. Cac ngh1a V\l ca ban cua cong dan 232 5.3. Cac ngh1a V\l ca ban cua cong dan 232
6. Sl)' PHAT TRIEN CHE D:rNH QUYEN CON NGUOI, 234 6. Sl)' PHAT TRIEN CHE D:rNH QUYEN CON NGUOI, 234
QVYEN v ANGHIA Vl) co BAN CUA CONG DAN QUA QVYEN v ANGHIA Vl) co BAN CUA CONG DAN QUA
cAc HffiN PHAP NAM 1946, 1959, 1980, 1992, 2013 cAc HffiN PHAP NAM 1946, 1959, 1980, 1992, 2013
6.1. Hi6n phap nam 1946 234 6.1. Hi6n phap nam 1946 234
6.2. HiSn phap nam 1959 235 6.2. HiSn phap nam 1959 235
1. KHAI NISM, PHAN LOAI, cAc uAc TRUNG cDA 1. KHAI NISM, PHAN LOAI, cAc uAc TRUNG cDA
QUYEN CON NGVCH QUYEN CON NGVCH
QuySn con nguai (Human rights, Droits de L·Homme) la toan QuySn con nguai (Human rights, Droits de L·Homme) la toan
b9 cac quysn, 4r do va d~c quy€n duqc cong nh~n danh cho con b9 cac quysn, 4r do va d~c quy€n duqc cong nh~n danh cho con
nguai do tinh chftt nhan ban cua n6, sinh ra tir ban chftt con nguai nguai do tinh chftt nhan ban cua n6, sinh ra tir ban chftt con nguai
chtr khong phai duqc t~o ra b6i phap lu~t hi~n hanh. 1 Day la chtr khong phai duqc t~o ra b6i phap lu~t hi~n hanh. 1 Day la
1 1
Chales Debbash, Jacques Bourdon, Jean Marie Pontier, Jean Claude Rissi, Tir Chales Debbash, Jacques Bourdon, Jean Marie Pontier, Jean Claude Rissi, Tir
198 GS. TS. Thai Vfnh Thdng 198 GS. TS. Thai Vfnh Thdng
CHU'ONG VI- QUYEN CON NGV'OL QUYEN VA NGHlA VlJ CO BAN .. CHU'ONG VI- QUYEN CON NGV'OL QUYEN VA NGHlA VlJ CO BAN ..
nhfmg quy~n t\1' nhien, thieng lieng va bftt kha xam ph~m do dftng nhfmg quy~n t\1' nhien, thieng lieng va bftt kha xam ph~m do dftng
t~o h6a ban cho con nguai nhu quy~n s6ng, quy~n 1\f do va muu t~o h6a ban cho con nguai nhu quy~n s6ng, quy~n 1\f do va muu
cdu h~nh phuc, nhfmg quy~n t6i thiSu cua con nguai rna bftt ki cdu h~nh phuc, nhfmg quy~n t6i thiSu cua con nguai rna bftt ki
chinh phu nao cling phai bao v~. chinh phu nao cling phai bao v~.
Quy~n con nguai khong nhfmg duqc nhin nh~n tren quan diSm Quy~n con nguai khong nhfmg duqc nhin nh~n tren quan diSm
cac quy~n t\1' nhien (natural rights) rna n6 con duqc nhin nh~n tren cac quy~n t\1' nhien (natural rights) rna n6 con duqc nhin nh~n tren
quan di~m cac quy~n phap li (legal right). Theo d6 "quy~n con quan di~m cac quy~n phap li (legal right). Theo d6 "quy~n con
nguai tlu(lc hi~u la nhimg dam bao phap li toan cdu c6 tac d'{lng nguai tlu(lc hi~u la nhimg dam bao phap li toan cdu c6 tac d'{lng
bao v¢ cac ca nhan va cac nh6m ch6ng lt;ri nhfrng hanh tlt)ng ho(ic bao v¢ cac ca nhan va cac nh6m ch6ng lt;ri nhfrng hanh tlt)ng ho(ic
Sif bo m(ic rna /am tJn ht;li tfdn nhan phJm, nhfrng Sif tfu(lc phep Va Sif bo m(ic rna /am tJn ht;li tfdn nhan phJm, nhfrng Sif tfu(lc phep Va
1 1
Sif !if do ca ban cita con nguai. Sif !if do ca ban cita con nguai.
1.2. Phan lo~i cac quy~n con nguOi 1.2. Phan lo~i cac quy~n con nguOi
Cac quy~n con nguai duqc thS gi6i thua nh~n, bao v~ va duqc Cac quy~n con nguai duqc thS gi6i thua nh~n, bao v~ va duqc
tuyen b6 trong nhi~u van ki~n phap H qu6c ts rna d~c bi~t la trong tuyen b6 trong nhi~u van ki~n phap H qu6c ts rna d~c bi~t la trong
ba van ki~n quan trQng nhftt duqc coi la B9 lu~t qu6c tS v~ quy~n ba van ki~n quan trQng nhftt duqc coi la B9 lu~t qu6c tS v~ quy~n
con nguai d6 la: Tuyen ngon thS gi6i v~ nhan quy~n nam 1948 con nguai d6 la: Tuyen ngon thS gi6i v~ nhan quy~n nam 1948
(The Universal Declaration of Human Rights - UDHR), Cong u6c (The Universal Declaration of Human Rights - UDHR), Cong u6c
qu6c tS v~ cac quy~n dan S\f va chinh tri nam 1966 (International qu6c tS v~ cac quy~n dan S\f va chinh tri nam 1966 (International
Covenant on Civil and Political Rights- ICCPR), Cong u6c qu6c Covenant on Civil and Political Rights- ICCPR), Cong u6c qu6c
ts v~ cac quy~n kinh ts, xa h9i va van hoa nam 1966 (International ts v~ cac quy~n kinh ts, xa h9i va van hoa nam 1966 (International
Covenant on Economic, Social and Cultural Rights - ICESCR). Covenant on Economic, Social and Cultural Rights - ICESCR).
Xem xet ba van ki~n quan trQng tren, chung ta c6 th~ phan chia Xem xet ba van ki~n quan trQng tren, chung ta c6 th~ phan chia
quy~n con nguai thanh 2 nh6m: Cac quy~n dan sv, chinh tri; cac quy~n con nguai thanh 2 nh6m: Cac quy~n dan sv, chinh tri; cac
quy~n kinh ts, van hoa, xa h9i. quy~n kinh ts, van hoa, xa h9i.
1.2.1. Cac quy~n dan Sif, chinh trj 1.2.1. Cac quy~n dan Sif, chinh trj
- Quy~n s6ng, 1\f do va an toan ca nhan (Di~u 3 Tuyen ngon - Quy~n s6ng, 1\f do va an toan ca nhan (Di~u 3 Tuyen ngon
aidn thurjt ngif chinh trt (Lexique de politique), Nxb. Dalloz, 2001 (Ban dich ti€ng aidn thurjt ngif chinh trt (Lexique de politique), Nxb. Dalloz, 2001 (Ban dich ti€ng
Vi~t cua Nxb. Th€ gi6i, Ha N<)i, 2005, tr. 193. Vi~t cua Nxb. Th€ gi6i, Ha N<)i, 2005, tr. 193.
1 1
United Nations, UNHCHR, Freequently Asked Questions on a Human Rights - based United Nations, UNHCHR, Freequently Asked Questions on a Human Rights - based
Aproach to Development Cooperation, New York and Geneva, 2006, p. 8. Aproach to Development Cooperation, New York and Geneva, 2006, p. 8.
G!AO TRiNH LU!T HIEN PHAP V$T NAM G!AO TRiNH LU!T HIEN PHAP V$T NAM
th~ gi6i vS nhan quySn- UDHR); 1 DiSu 6 Cong u6c qubc t~ vS cac th~ gi6i vS nhan quySn- UDHR); 1 DiSu 6 Cong u6c qubc t~ vS cac
quySn dan S\f va chinh tri (ICCPR) da C\1 thS h6a quySn nay trong quySn dan S\f va chinh tri (ICCPR) da C\1 thS h6a quySn nay trong
Tuyen ngon th~ gi6i vS nhan quySn: MQi nguai c6 quySn sbng. Tuyen ngon th~ gi6i vS nhan quySn: MQi nguai c6 quySn sbng.
Quysn nay phai duqc phap lu~t bao v~. Khong ai co ths hi tu&c Quysn nay phai duqc phap lu~t bao v~. Khong ai co ths hi tu&c
ID?ng sbng IDQt each tuy ti~n. 0 nhfrng nu6c rna hinh ph?t tlr hinh ID?ng sbng IDQt each tuy ti~n. 0 nhfrng nu6c rna hinh ph?t tlr hinh
chua duqc x6a b6 thi chi duqc phep ap dvng v6i nhfrng t()i ac chua duqc x6a b6 thi chi duqc phep ap dvng v6i nhfrng t()i ac
nghiem trQng nhfit. Hinh ph?t tir hinh chi duqc thi hanh tren ca sa nghiem trQng nhfit. Hinh ph?t tir hinh chi duqc thi hanh tren ca sa
ban an da co hi~u lvc phap lu~t, do m<?t toa an co thAm quysn phan ban an da co hi~u lvc phap lu~t, do m<?t toa an co thAm quysn phan
quy~t. Bfit ki nguai nao bi k~t an tlr hinh dSu c6 quySn xin an quy~t. Bfit ki nguai nao bi k~t an tlr hinh dSu c6 quySn xin an
giam ho~c xin thay d6i mtrc hinh ph?t. Vi~c an xa, an giam ho~c giam ho~c xin thay d6i mtrc hinh ph?t. Vi~c an xa, an giam ho~c
chuySn d6i hinh ph?t tlr hinh c6 thS duqc ap dvng dbi v6i IDQi chuySn d6i hinh ph?t tlr hinh c6 thS duqc ap dvng dbi v6i IDQi
trnang hqp. Khong duqc phep tuyen an tlr hinh dbi v6i nguai du6i trnang hqp. Khong duqc phep tuyen an tlr hinh dbi v6i nguai du6i
18 tu6i va phv nfr dang mang thai (DiSu 6 ICCPR). 18 tu6i va phv nfr dang mang thai (DiSu 6 ICCPR).
- QuySn tv do di l?i, tv do cu tru trong ph~m vi lanh th6 qubc - QuySn tv do di l?i, tv do cu tru trong ph~m vi lanh th6 qubc
gia; IDQi nguai c6 quySn rai khoi bfit ki nu6c nao, kS ca dfit nu6c gia; IDQi nguai c6 quySn rai khoi bfit ki nu6c nao, kS ca dfit nu6c
minh, cling nhu c6 quySn tr6' vS nu6c minh (DiSu 13 UDHR; DiSu minh, cling nhu c6 quySn tr6' vS nu6c minh (DiSu 13 UDHR; DiSu
12 ICCPR). 12 ICCPR).
- Quysn k~t hon, l~p gia dinh va binh d~ng trong hon nhan - Quysn k~t hon, l~p gia dinh va binh d~ng trong hon nhan
(DiSu 16 UDHR; DiSu 23 ICCPR). (DiSu 16 UDHR; DiSu 23 ICCPR).
- QuySn tv do tu tu&ng, tin ngu5ng, ton giao (DiSu 18 UDHR, - QuySn tv do tu tu&ng, tin ngu5ng, ton giao (DiSu 18 UDHR,
DiSu 18 ICCPR). DiSu 18 ICCPR).
- QuySn binh d~ng trn6c phap lu~t (DiSu 7 UDHR, DiSu 26 - QuySn binh d~ng trn6c phap lu~t (DiSu 7 UDHR, DiSu 26
ICCPR). ICCPR).
- Quysn khong bi b~t va bi giam giu hay bi luu day m9t each - Quysn khong bi b~t va bi giam giu hay bi luu day m9t each
tuy ti~n (Di~u 9 UDHR, DiSu 9 ICCPR). tuy ti~n (Di~u 9 UDHR, DiSu 9 ICCPR).
- QuySn tv do ngon lu~n (DiSu 19 UDHR, DiSu 19 ICCPR). - QuySn tv do ngon lu~n (DiSu 19 UDHR, DiSu 19 ICCPR).
- QuySn tv do h()i h9p va l~p h()i m()t each hoa binh (DiSu 20 - QuySn tv do h()i h9p va l~p h()i m()t each hoa binh (DiSu 20
UDHR, DiSu 21, DiSu 22 ICCPR). UDHR, DiSu 21, DiSu 22 ICCPR).
1 Everyone has the right to life, liberty and security of person. 1 Everyone has the right to life, liberty and security of person.
200 GS. TS. Thai Vfnh Th&ng 200 GS. TS. Thai Vfnh Th&ng
CHUONG VI- QUYEN CON NGUOI, QUYEN VA NGHlA VlJ CO BAN .. CHUONG VI- QUYEN CON NGUOI, QUYEN VA NGHlA VlJ CO BAN ..
- Quy~n tham gia quan 1i d~t nu6c minh m()t each tnrc ti~p - Quy~n tham gia quan 1i d~t nu6c minh m()t each tnrc ti~p
ho~c thong qua cac d~i di~n rna hQ duqc tv do Iva chQn (khoan 1 ho~c thong qua cac d~i di~n rna hQ duqc tv do Iva chQn (khoan 1
Di~u 21 UDHR, Di~u 25 ICCPR). Di~u 21 UDHR, Di~u 25 ICCPR).
-y chi cua nhan dan phai la C<J sa t~o nen quy~n Ivc cua chinh -y chi cua nhan dan phai la C<J sa t~o nen quy~n Ivc cua chinh
quy~n; y chi d6 phai duqc thS hi~n qua m()t CUQC bfru cu dinh ki va quy~n; y chi d6 phai duqc thS hi~n qua m()t CUQC bfru cu dinh ki va
chan thvc duqc t6 chuc theo nguyen t~c ph6 thong dfru phi~u, binh chan thvc duqc t6 chuc theo nguyen t~c ph6 thong dfru phi~u, binh
d~ng va bo phi~u kin ho~c b&ng nhiing thu tl;Lc bfru cu tv do tuang d~ng va bo phi~u kin ho~c b&ng nhiing thu tl;Lc bfru cu tv do tuang
tv (khoan 3 f)i~u 21 UDHR). Quy~n bfru cir va Ung cu trong cac tv (khoan 3 f)i~u 21 UDHR). Quy~n bfru cir va Ung cu trong cac
cu()c bfru cu dinh ki chan thvc, b&ng ph6 thong dfru phi~u, binh cu()c bfru cu dinh ki chan thvc, b&ng ph6 thong dfru phi~u, binh
d~ng Va bo phi~U kin nh&m dam bao cho Clr tri tv do bay to d~ng Va bo phi~U kin nh&m dam bao cho Clr tri tv do bay to
nguy~n VQng cua minh (khoan b Di~u 25 ICCPR). nguy~n VQng cua minh (khoan b Di~u 25 ICCPR).
- Quy~n duqc cac toa an qu6c gia co thAm quy~n bao v~ b&ng - Quy~n duqc cac toa an qu6c gia co thAm quy~n bao v~ b&ng
bi~n phap hfru hi~u dS ch6ng l~i cac hanh vi vi ph~m cac quy~n ca bi~n phap hfru hi~u dS ch6ng l~i cac hanh vi vi ph~m cac quy~n ca
ban cua hQ rna da duqc hi~n phap hay phap lu~t quy dinh (Di~u 8 ban cua hQ rna da duqc hi~n phap hay phap lu~t quy dinh (Di~u 8
UDHR, Di~u 14 ICCPR). UDHR, Di~u 14 ICCPR).
- Quy~n duqc xet xu cong b&ng va cong khai bai m()t toa an - Quy~n duqc xet xu cong b&ng va cong khai bai m()t toa an
d9c I~p va khach quan dS xac dinh cac quy~n va nghia V\1 cua hQ, d9c I~p va khach quan dS xac dinh cac quy~n va nghia V\1 cua hQ,
cling nhu v~ b~t cu sv bu()c t()i nao d6i v6i hQ (Di~u 10 UDHR, cling nhu v~ b~t cu sv bu()c t()i nao d6i v6i hQ (Di~u 10 UDHR,
Di~u 14 ICCPR). Di~u 14 ICCPR).
- MQi nguai d~u c6 quy~n sa hfru tai san cua rieng minh ho~c - MQi nguai d~u c6 quy~n sa hfru tai san cua rieng minh ho~c
sa hfru tai san chung v6i nguai khac. Khong ai hi tu6c do~t tai san sa hfru tai san chung v6i nguai khac. Khong ai hi tu6c do~t tai san
m()t each tuy ti~n (Di~u 17 UDHR). m()t each tuy ti~n (Di~u 17 UDHR).
1.2.2. Cite quy~n kinh ti, van h6a, xii h9i 1.2.2. Cite quy~n kinh ti, van h6a, xii h9i
- Quy~n lam vi~c va quy~n tv do Iva chQn ngh~ nghi~p, duqc - Quy~n lam vi~c va quy~n tv do Iva chQn ngh~ nghi~p, duqc
huang nhiing di~u ki~n lam vi~c cong b&ng, thu~n lqi va duqc bao huang nhiing di~u ki~n lam vi~c cong b&ng, thu~n lqi va duqc bao
v~ ch6ng l~i n~n th~t nghi~p. MQi nguai d~u c6 quy~n duqc tra v~ ch6ng l~i n~n th~t nghi~p. MQi nguai d~u c6 quy~n duqc tra
cong ngang nhau cho nhftng cong vi~c nhu nhau rna khong CO SV cong ngang nhau cho nhftng cong vi~c nhu nhau rna khong CO SV
phan bi~t d6i xu nao. MQi nguai lao d()ng d~u c6 quy~n duqc phan bi~t d6i xu nao. MQi nguai lao d()ng d~u c6 quy~n duqc
huang ch~ dQ thu lao cong b&ng hqp If nh&m bao dam SV tf>n t~i huang ch~ dQ thu lao cong b&ng hqp If nh&m bao dam SV tf>n t~i
cua ban than va gia dinh xwg dang vai nhan phAm va duqc trq cua ban than va gia dinh xwg dang vai nhan phAm va duqc trq
cftp khi cfin thi~t b~ng cac bi~n phap bao trq xa h(>i. MQi nguai cftp khi cfin thi~t b~ng cac bi~n phap bao trq xa h(>i. MQi nguai
d~u co quy~n thanh l~p ho~c gia nh~p cong doan d~ bao v~ quy~n d~u co quy~n thanh l~p ho~c gia nh~p cong doan d~ bao v~ quy~n
lqi cua minh (Di~u 23 UDHR, Di~u 6, Di~u 7 ICESCR). lqi cua minh (Di~u 23 UDHR, Di~u 6, Di~u 7 ICESCR).
- Quy~n nghi ngoi va thu gian, k~ ca quy~n duqc gi6i h~n hqp - Quy~n nghi ngoi va thu gian, k~ ca quy~n duqc gi6i h~n hqp
H s6 gia lam vi~c va duqc huemg nhfmg ngay nghi dinh ki co H s6 gia lam vi~c va duqc huemg nhfmg ngay nghi dinh ki co
huemg luang (Di~u 24 UDHR, khoan d Di~u 7 ICESCR). huemg luang (Di~u 24 UDHR, khoan d Di~u 7 ICESCR).
- Quy~n duqc hu6ng m<?t muc s6ng thich dang du d~ dam - Quy~n duqc hu6ng m<?t muc s6ng thich dang du d~ dam
bao sue khoe va phuc lqi cua ban than va gia dinh v~ cac khia bao sue khoe va phuc lqi cua ban than va gia dinh v~ cac khia
c~nh an, m~c, a' cham soc y t~ va cac dich V\1 xa h9i cftn thi~t, c~nh an, m~c, a' cham soc y t~ va cac dich V\1 xa h9i cftn thi~t,
cling nhu c6 quy~n duqc bao hi~m trong truang hqp thftt nghi~p, cling nhu c6 quy~n duqc bao hi~m trong truang hqp thftt nghi~p,
dau 6m, tan ph~, goa bl;La, gia nua ho~c thi~u phuong ti~n sinh dau 6m, tan ph~, goa bl;La, gia nua ho~c thi~u phuong ti~n sinh
s6ng do nhung hoan canh khach quan vuqt qua kha nang d6i pho s6ng do nhung hoan canh khach quan vuqt qua kha nang d6i pho
cua hQ. Cac ba mt;, tre em co quy~n duqc huang S\f cham soc va cua hQ. Cac ba mt;, tre em co quy~n duqc huang S\f cham soc va
giup d5' d~c bi~t. MQi tre em sinh ra trong hay ngoai gia thu d~u giup d5' d~c bi~t. MQi tre em sinh ra trong hay ngoai gia thu d~u
phai duqc huang s-g bao trq xa h(>i nhu nhau (Di~u 25 UDHR, phai duqc huang s-g bao trq xa h(>i nhu nhau (Di~u 25 UDHR,
khoan 1 Di~u 11 ICESCR). khoan 1 Di~u 11 ICESCR).
- MQi nguai co quy~n duqc hQc t~p. Giao dl;Lc phai mi€n phi, it - MQi nguai co quy~n duqc hQc t~p. Giao dl;Lc phai mi€n phi, it
nhftt la a cac b~c ti~u hQC va trung hQC CO' sa. Giao dl;LC ti~u hQC nhftt la a cac b~c ti~u hQC va trung hQC CO' sa. Giao dl;LC ti~u hQC
phai bit bu()c. Giao dl;Lc ki thu~t va d~y nghS phai mang tinh ph6 phai bit bu()c. Giao dl;Lc ki thu~t va d~y nghS phai mang tinh ph6
thong va giao d\lC d~i hQC hay cao han phai theo nguyen tic cong thong va giao d\lC d~i hQC hay cao han phai theo nguyen tic cong
b~ng cho bftt cu ai co kha nang. Giao dl;Lc phai giup con nguai b~ng cho bftt cu ai co kha nang. Giao dl;Lc phai giup con nguai
phat tri~n dtly du V~ nhan each Va thuc dfiy S\f ton trQng cac quy~n phat tri~n dtly du V~ nhan each Va thuc dfiy S\f ton trQng cac quy~n
va 1\1' do CO' ban cua con nguai. Giao dvc cling phai nh~m tang va 1\1' do CO' ban cua con nguai. Giao dvc cling phai nh~m tang
CUOng S\f hi~u bi~t, long khoan dung va tinh hfru nghi gifra CaC dan CUOng S\f hi~u bi~t, long khoan dung va tinh hfru nghi gifra CaC dan
t()c, cac nhom chung t9c ho~c ton giao cling nhu phai dfiy m~nh t()c, cac nhom chung t9c ho~c ton giao cling nhu phai dfiy m~nh
cac ho~t d()ng cua Lien hqp qu6c v~ duy tri hoa binh. Cha mt; co cac ho~t d()ng cua Lien hqp qu6c v~ duy tri hoa binh. Cha mt; co
quy~n UU tien 1-ga ChQn cac hinh thuc giao dl;LC cho con cai hQ quy~n UU tien 1-ga ChQn cac hinh thuc giao dl;LC cho con cai hQ
(Di~u 26 UDHR). (Di~u 26 UDHR).
- MQi nguai co quySn 1\1' do tham gia vao dai s6ng van hoa - MQi nguai co quySn 1\1' do tham gia vao dai s6ng van hoa
cua c()ng dbng, duqc thu6ng thuc ngh~ thu~t va chia se nhfrng cua c()ng dbng, duqc thu6ng thuc ngh~ thu~t va chia se nhfrng
ti~n b() khoa hQc. MQi nguai d~u co quy~n duqc bao v~ quy~n lqi ti~n b() khoa hQc. MQi nguai d~u co quy~n duqc bao v~ quy~n lqi
202 GS.TS. Thai Vlnh ThfJng 202 GS.TS. Thai Vlnh ThfJng
CHV'ONG VI- QUYEN CON NGUOL QUYEN VA NGHlA Vl) CO BAN .. CHV'ONG VI- QUYEN CON NGUOL QUYEN VA NGHlA Vl) CO BAN ..
V~t chftt Va tinh thfin phat sinh tlr bftt ki sang t~O khoa hQC, van hQC V~t chftt Va tinh thfin phat sinh tlr bftt ki sang t~O khoa hQC, van hQC
hay ngh~ thu~t nao rna nguai d6 la tac gia (DiSu 27 UDHR, hay ngh~ thu~t nao rna nguai d6 la tac gia (DiSu 27 UDHR,
DiSu 15 ICESCR). DiSu 15 ICESCR).
Ben c~nh vi~c quy dinh vS cac quySn, Tuyen ngon th~ gi&i vS Ben c~nh vi~c quy dinh vS cac quySn, Tuyen ngon th~ gi&i vS
nhan quySn (UDHR) cling xac dinh mQi nguai c6 nhilng nghi'a V\1 nhan quySn (UDHR) cling xac dinh mQi nguai c6 nhilng nghi'a V\1
v6i c()ng d6ng - la nai duy nhftt rna a d6 nhan each cua ban than v6i c()ng d6ng - la nai duy nhftt rna a d6 nhan each cua ban than
hQ c6 th~ phat tri~n 4t do va dfiy du (khoan 1 DiSu 29 UDHR). hQ c6 th~ phat tri~n 4t do va dfiy du (khoan 1 DiSu 29 UDHR).
1.3. Cac d~c trung cO' ban ciia quy~n con nguM 1.3. Cac d~c trung cO' ban ciia quy~n con nguM
QuySn con nguai c6 cac d~c tnmg ca ban la tinh ph6 bi~n, QuySn con nguai c6 cac d~c tnmg ca ban la tinh ph6 bi~n,
tinh khong th~ chuy~n nhuQ'llg, tinh khong th~ phan chia va tinh tinh khong th~ chuy~n nhuQ'llg, tinh khong th~ phan chia va tinh
lien h~ va phl) thu()c l~n nhau: lien h~ va phl) thu()c l~n nhau:
1.3.1. Tinh ph6 bi~n cita quyJn con nguai (universal rights) 1.3.1. Tinh ph6 bi~n cita quyJn con nguai (universal rights)
Tinh ph6 bi~n th~ hi~n a ch6 quySn con nguai la nhilng quySn Tinh ph6 bi~n th~ hi~n a ch6 quySn con nguai la nhilng quySn
thien bAm, v6n co cua con nguai va duqc thua nh~n cho tfit ca mQi thien bAm, v6n co cua con nguai va duqc thua nh~n cho tfit ca mQi
nguai tren trai dftt, khong phan bi~t chung t()c, ton giao, gi&i tinh, nguai tren trai dftt, khong phan bi~t chung t()c, ton giao, gi&i tinh,
qu6c tich, dia vi xa h()i, gi6i tinh. qu6c tich, dia vi xa h()i, gi6i tinh.
1.3.2. Tinh khong thd chuydn nhu()'ng (inalienable rights) 1.3.2. Tinh khong thd chuydn nhu()'ng (inalienable rights)
Cac quySn con nguai duqc quan ni~m la cac quySn 4t nhien, Cac quySn con nguai duqc quan ni~m la cac quySn 4t nhien,
thieng lieng va bfit kha xam ph~m nhu quy8n s6ng, quy8n 4r do va thieng lieng va bfit kha xam ph~m nhu quy8n s6ng, quy8n 4r do va
muu cfiu h~nh phuc. Cac quySn nay g~n liSn v&i ca nhan m6i m()t muu cfiu h~nh phuc. Cac quySn nay g~n liSn v&i ca nhan m6i m()t
con ngum va khong thS chuy~n nhuQ'llg cho bftt ki nguai nao khac. con ngum va khong thS chuy~n nhuQ'llg cho bftt ki nguai nao khac.
1.3.3. Tinh khong thd phan chia (indivisible rights) 1.3.3. Tinh khong thd phan chia (indivisible rights)
Cac quySn con nguai g~n k~t ch~t che v6i nhau, tuang h6 l~n Cac quySn con nguai g~n k~t ch~t che v6i nhau, tuang h6 l~n
nhau, vi~c tach bi~t, tu&c bo hay h~n ch~ bfit ki quy8n nao dsu tac nhau, vi~c tach bi~t, tu&c bo hay h~n ch~ bfit ki quy8n nao dsu tac
d()ng tieu eve d~n gia tri nhan phAm va S\f phat tri~n cua con nguai. d()ng tieu eve d~n gia tri nhan phAm va S\f phat tri~n cua con nguai.
1.3.4. Tinh lien h? va· ph¥ thu(Jc ldn nhau (interrelated, 1.3.4. Tinh lien h? va· ph¥ thu(Jc ldn nhau (interrelated,
interdependent rights) interdependent rights)
Cac quySn con nguai du la cac quySn dan sv, chinh tri hay Cac quySn con nguai du la cac quySn dan sv, chinh tri hay
cac quysn kinh t~, xa h()i, van hoa cling dSu co m6i lien h~ va phl) cac quysn kinh t~, xa h()i, van hoa cling dSu co m6i lien h~ va phl)
GlAO TRINH LU!THIEN PHAP VI€;T NAM GlAO TRINH LU!THIEN PHAP VI€;T NAM
thu()c lfin nhau. Ch~ng h~n quySn ti~p c~n thong tin, quySn hQc t~p thu()c lfin nhau. Ch~ng h~n quySn ti~p c~n thong tin, quySn hQc t~p
la tiSn dS dS con nguai c6 thS c6 diSu ki9n thgc hi9n cac quySn la tiSn dS dS con nguai c6 thS c6 diSu ki9n thgc hi9n cac quySn
khac, khong co quysn s6ng thi se khong co quysn nao ca. Quysn khac, khong co quysn s6ng thi se khong co quysn nao ca. Quysn
c6 vi9c lam cling la tiSn dS dS thgc hi9n cac quySn khac nhu c6 vi9c lam cling la tiSn dS dS thgc hi9n cac quySn khac nhu
quySn hQc t~p, quySn co nha a, quySn co diSu ki9n s6ng xtrng quySn hQc t~p, quySn co nha a, quySn co diSu ki9n s6ng xtrng
dang, quysn sa h-ctu tu nhan ... dang, quysn sa h-ctu tu nhan ...
2. KHAI NI$M, PHAN LO~l, cAc fl~C TRUNG CUA 2. KHAI NI$M, PHAN LO~l, cAc fl~C TRUNG CUA
QUYEN VA NGHIA V1J Cd BAN CUA CONG DAN QUYEN VA NGHIA V1J Cd BAN CUA CONG DAN
Trong lich su l~p hi~n cua m()t qu6c gia, ch~ dinh quySn va Trong lich su l~p hi~n cua m()t qu6c gia, ch~ dinh quySn va
nghia V\1 CCY ban cua cong dan luon Ut ch~ dinh quan trQng, n6 thS nghia V\1 CCY ban cua cong dan luon Ut ch~ dinh quan trQng, n6 thS
hi9n ban chfit dan chu, ti~n b9 cua nha nu6c, m6i quan h9 giua nha hi9n ban chfit dan chu, ti~n b9 cua nha nu6c, m6i quan h9 giua nha
nu6c v6i cong dan va v6i cac ca nhan trong xa h()i. nu6c v6i cong dan va v6i cac ca nhan trong xa h()i.
Thong qua ch~ dinh quySn va nghla V\1 CO' ban cua cong dan Thong qua ch~ dinh quySn va nghla V\1 CO' ban cua cong dan
trong hi~n phap, chung ta co ths xac dinh duqc muc d9 dan chu trong hi~n phap, chung ta co ths xac dinh duqc muc d9 dan chu
cua m()t xa h()i. Vi th~ cac nha l~p phap luon luon mu6n hoan cua m()t xa h()i. Vi th~ cac nha l~p phap luon luon mu6n hoan
thi9n ch~ dinh quySn va ngh'ia V\1 CCY ban cua cong dan trong thi9n ch~ dinh quySn va ngh'ia V\1 CCY ban cua cong dan trong
d~o lu~t CCY ban cua nha nu6c. Tru6c khi nghien Clru quySn va d~o lu~t CCY ban cua nha nu6c. Tru6c khi nghien Clru quySn va
nghia V\1 CCY ban cua cong dan trong Hi~n phap Vi9t N am hi9n nghia V\1 CCY ban cua cong dan trong Hi~n phap Vi9t N am hi9n
hanh - Hi~n phap nam 2013, chung ta cftn nghien cuu m()t s6 hanh - Hi~n phap nam 2013, chung ta cftn nghien cuu m()t s6
vftn dS li lu~n lien quan d~n ch~ dinh quySn va nghla V\1 CCY ban vftn dS li lu~n lien quan d~n ch~ dinh quySn va nghla V\1 CCY ban
cua cong dan. cua cong dan.
2.1. }(hai ni~m cong dan, quy~n va nghia Vt} CO' ban cua 2.1. }(hai ni~m cong dan, quy~n va nghia Vt} CO' ban cua
cong dan cong dan
2.1.1. Khai ni?m cong dan 2.1.1. Khai ni?m cong dan
Khai ni9m cong dan trucrc h~t biSu hi9n tinh chfit d~c bi9t cua Khai ni9m cong dan trucrc h~t biSu hi9n tinh chfit d~c bi9t cua
m6i quan h9 phap li giua Nha nu6c v6i m()t sfJ nguai nhfit dinh. m6i quan h9 phap li giua Nha nu6c v6i m()t sfJ nguai nhfit dinh.
Khai ni9m cong dan ht;p han khai ni9m ca nhan, bai ca nhan Khai ni9m cong dan ht;p han khai ni9m ca nhan, bai ca nhan
bao g6m nhfrng nguai la cong dan va ca nhfrng nguai khong phai bao g6m nhfrng nguai la cong dan va ca nhfrng nguai khong phai
la cong dan. Chung ta dSu bi~t trong m()t qufJc gia khong nhfrng la cong dan. Chung ta dSu bi~t trong m()t qufJc gia khong nhfrng
chi c6 cong dan cua qu6c gia d6 rna con c6 cong dan nu6c ngoai chi c6 cong dan cua qu6c gia d6 rna con c6 cong dan nu6c ngoai
204 GS. TS. Thai Vinh Thlmg 204 GS. TS. Thai Vinh Thlmg
CHUaNG VI- QUYEN CON NGUOL QUYEN VA NGH!A Vl! CO BAN .. CHUaNG VI- QUYEN CON NGUOL QUYEN VA NGH!A Vl! CO BAN ..
va nhfmg nguai khong phai la cong dan vi khong c6 qu6c tjch. va nhfmg nguai khong phai la cong dan vi khong c6 qu6c tjch.
V~y cong dan la gi? V~y cong dan la gi?
Cong dan la sv xac djnh m9t th~ nhan v~ m~t phap li thu()c v~ Cong dan la sv xac djnh m9t th~ nhan v~ m~t phap li thu()c v~
m9t nha nu6c nhftt djnh. Nha sv xac djnh nay con nguai duqc m9t nha nu6c nhftt djnh. Nha sv xac djnh nay con nguai duqc
huang chu quy~n cua nha nu6c va duqc nha nu6c bao h9 quy~n huang chu quy~n cua nha nu6c va duqc nha nu6c bao h9 quy~n
lqi khi a trong nu6c cling nhu a nu6c ngoai; d6ng thai cling phai lqi khi a trong nu6c cling nhu a nu6c ngoai; d6ng thai cling phai
thvc hi~n m9t s6 nghla vv nhftt djnh d6i v6i nha nu6c. Theo khoan thvc hi~n m9t s6 nghla vv nhftt djnh d6i v6i nha nu6c. Theo khoan
1 Di~u 17 Hi~n phap nu6c C(>ng hoa XHCN Vi~t Nam nam 2013 1 Di~u 17 Hi~n phap nu6c C(>ng hoa XHCN Vi~t Nam nam 2013
thi cong dan nu6c C9ng hoa XHCN Vi~t Nam la nguai c6 qu6c thi cong dan nu6c C9ng hoa XHCN Vi~t Nam la nguai c6 qu6c
tjch Vi~t Nam. Nhu v~y, khai ni~m cong dan g~n li~n v6i khai tjch Vi~t Nam. Nhu v~y, khai ni~m cong dan g~n li~n v6i khai
ni~m qu6c tjch. Qu6c tich la m6i lien h~ b~n vfrng cua m9t th~ ni~m qu6c tjch. Qu6c tich la m6i lien h~ b~n vfrng cua m9t th~
nhan v6i m9t nha nu6c nhftt djnh. Qu6c tich Vi~t Nam la can ctr nhan v6i m9t nha nu6c nhftt djnh. Qu6c tich Vi~t Nam la can ctr
duy nhftt d~ xac djnh m9t nguai la cong dan Vi~t Nam. duy nhftt d~ xac djnh m9t nguai la cong dan Vi~t Nam.
Khai ni~m cong dan c6 y ngh1a gi? Khai ni~m cong dan c6 y ngh1a gi?
N~u la cong dan cua m(>t nha nu6c thi duqc huang dfiy du cac N~u la cong dan cua m(>t nha nu6c thi duqc huang dfiy du cac
quy~n va phai thvc hi~n dfiy du cac nghla V\1 rna phap lu~t nha quy~n va phai thvc hi~n dfiy du cac nghla V\1 rna phap lu~t nha
nu6c d6 quy djnh cho cong dan. Con d6i v6i nhfmg nguai khac - nu6c d6 quy djnh cho cong dan. Con d6i v6i nhfmg nguai khac -
khong phai la cong dan CUa nha nu6c do thi quy~n lqi va nghta V\1 khong phai la cong dan CUa nha nu6c do thi quy~n lqi va nghta V\1
bj h~n ch~ han. H9 duqc huang tftt ca cac quy~n va thvc hi~n cac bj h~n ch~ han. H9 duqc huang tftt ca cac quy~n va thvc hi~n cac
ngh1a vv danh cho con nguai nhu: Duqc phap lu~t bao h9 tinh ngh1a vv danh cho con nguai nhu: Duqc phap lu~t bao h9 tinh
m~ng, tai san, danh dv va nhan phAm; duqc dam bao quy~n bftt m~ng, tai san, danh dv va nhan phAm; duqc dam bao quy~n bftt
kha xam ph~m v~ nha a' duqc dam bao bi m~t thu tin, di~n tho~i, kha xam ph~m v~ nha a' duqc dam bao bi m~t thu tin, di~n tho~i,
di~n tin va quy~n lqi v~ sang ch~, phat minh; duqc thvc hi~n cac di~n tin va quy~n lqi v~ sang ch~, phat minh; duqc thvc hi~n cac
hqp d6ng dan Sl)' va thl)'C hi~n cac ho~t d(>ng kinh t~ trong khuon hqp d6ng dan Sl)' va thl)'C hi~n cac ho~t d(>ng kinh t~ trong khuon
kh6 phap lu~t cho phep ... H9 cling phai thvc hi~n m9t s6 nghla vv kh6 phap lu~t cho phep ... H9 cling phai thvc hi~n m9t s6 nghla vv
nhu tuan theo Hi~n phap, phap lu~t va cac quy t~c sinh ho~t xa h9i nhu tuan theo Hi~n phap, phap lu~t va cac quy t~c sinh ho~t xa h9i
cua nu6c C(>ng hoa XHCN Vi~t Nam. Con nhfrng quy~n va ngh1a cua nu6c C(>ng hoa XHCN Vi~t Nam. Con nhfrng quy~n va ngh1a
V\1 danh rieng cho cong dan thi hQ khong duqc huang va khong V\1 danh rieng cho cong dan thi hQ khong duqc huang va khong
phai thvc hi~n. Ch~ng h~n nhu: Quy~n bfiu cir, trng cir, quy~n c6 phai thvc hi~n. Ch~ng h~n nhu: Quy~n bfiu cir, trng cir, quy~n c6
th~ duqc b6 nhi~m gifr cac chtrc V\1 trong b9 may nha nu6c, ngh1a th~ duqc b6 nhi~m gifr cac chtrc V\1 trong b9 may nha nu6c, ngh1a
V\1 quan Sl)' va tham gia xay dl)'ng qu6c phong toan dan. Khai ni~m V\1 quan Sl)' va tham gia xay dl)'ng qu6c phong toan dan. Khai ni~m
GlAO TRINH LU!THIEN PHAP VI$T NAM GlAO TRINH LU!THIEN PHAP VI$T NAM
"cong dan" thS hi~n m6i quan h~ phap li c6 tinh chfit d~c bi~t, t6n "cong dan" thS hi~n m6i quan h~ phap li c6 tinh chfit d~c bi~t, t6n
t~i ca trong nhfrng trucrng hqp rna cong dan Vi~t Nam da ra sinh t~i ca trong nhfrng trucrng hqp rna cong dan Vi~t Nam da ra sinh
s6ng anu6c ngoai nhung vftn con mang qu6c tich Vi~t Nam. HiSn s6ng anu6c ngoai nhung vftn con mang qu6c tich Vi~t Nam. HiSn
phap nam 2013 quy dinh: "1. Nguai Vi?t Nam iltnh cu 6' nuac phap nam 2013 quy dinh: "1. Nguai Vi?t Nam iltnh cu 6' nuac
ngoili la bl) ph(in khong tach rai cita cl)ng a8ng dd~ tl)c Vi?t N am. ngoili la bl) ph(in khong tach rai cita cl)ng a8ng dd~ tl)c Vi?t N am.
2. Nha nuac Cl)ng hoa xa hl)i chit ngh'la Vi?t Nam khuyin khich va 2. Nha nuac Cl)ng hoa xa hl)i chit ngh'la Vi?t Nam khuyin khich va
tq,o iliJu ki?n ad nguai Vi?t N am iltnh cu 6' nuac ngoai giu gin va tq,o iliJu ki?n ad nguai Vi?t N am iltnh cu 6' nuac ngoai giu gin va
phat huy ban siic van h6a dan tl)c Vi?t Nam, giu quan h? giin b6 phat huy ban siic van h6a dan tl)c Vi?t Nam, giu quan h? giin b6
vai gia ainh va que huang, gop phdn xay dl!11g que huang, ildt vai gia ainh va que huang, gop phdn xay dl!11g que huang, ildt
nuac" (DiSu 18). M6i quan h~ gifra Nha nu&c C()ng hoa XHCN nuac" (DiSu 18). M6i quan h~ gifra Nha nu&c C()ng hoa XHCN
Vi~t Nam v&i cong dan nu&c ngoai va ngucri khong c6 qu6c tich Vi~t Nam v&i cong dan nu&c ngoai va ngucri khong c6 qu6c tich
xufit phat ru nguyen t~c ton trQng quySn con ngucri cua phap lu~t xufit phat ru nguyen t~c ton trQng quySn con ngucri cua phap lu~t
qu6c tS va phap lu~t Vi~t Nam. Cac m6i quan h~ nay duqc xac l~p qu6c tS va phap lu~t Vi~t Nam. Cac m6i quan h~ nay duqc xac l~p
theo cac nguyen t~c CCY ban cua phap lu~t qu6c tS va can cu vao theo cac nguyen t~c CCY ban cua phap lu~t qu6c tS va can cu vao
nhfrng hi~p dinh da ki kSt gifra nu&c C()ng hoa XHCN Vi~t N am nhfrng hi~p dinh da ki kSt gifra nu&c C()ng hoa XHCN Vi~t N am
v6i nu6c ngoai. Cac m6i quan h~ phap li d6 thuang phat sinh ru v6i nu6c ngoai. Cac m6i quan h~ phap li d6 thuang phat sinh ru
khi nhfrng ngucri nu&c ngoai vao lanh thb Vi~t Nam va chftm dm khi nhfrng ngucri nu&c ngoai vao lanh thb Vi~t Nam va chftm dm
khi hQ ra khoi lanh thb Vi~t Nam. Nhfrng quan h~ d6 thuang mang khi hQ ra khoi lanh thb Vi~t Nam. Nhfrng quan h~ d6 thuang mang
tinh chftt thai gian nhfit dinh, khong c6 sv g~n b6 lau dai nhu m6i tinh chftt thai gian nhfit dinh, khong c6 sv g~n b6 lau dai nhu m6i
quan h~ gifta cong dan v&i nha nu&c cua minh. quan h~ gifta cong dan v&i nha nu&c cua minh.
Cung v&i sv ra dcri cua nu&c Vi~t Nam dan chu c()ng hoa, m()t Cung v&i sv ra dcri cua nu&c Vi~t Nam dan chu c()ng hoa, m()t
quan h~ m6i giua xa h()i, nha nu&c va ca nhan hinh thanh. f)6 la quan h~ m6i giua xa h()i, nha nu&c va ca nhan hinh thanh. f)6 la
quan h~ dva tren sv ton trQng quySn tv do cua con ngucri, coi S\1' quan h~ dva tren sv ton trQng quySn tv do cua con ngucri, coi S\1'
phat triSn tv do cua m6i ngucri la diSu ki~n phat triSn tv do cho tftt phat triSn tv do cua m6i ngucri la diSu ki~n phat triSn tv do cho tftt
ca ffiQi ngucri. 1 Sv ra dcri cua nha nu&c kiSu m6i, nha nu6c rna ca ffiQi ngucri. 1 Sv ra dcri cua nha nu&c kiSu m6i, nha nu6c rna
quysn lvc thvc sv thu9c vs nhan dan va nhan dan thvc hi~n quysn quysn lvc thvc sv thu9c vs nhan dan va nhan dan thvc hi~n quysn
lvc cua minh thong qua Qu6c h()i, HDND cac cfip, CCY quan dc;ti lvc cua minh thong qua Qu6c h()i, HDND cac cfip, CCY quan dc;ti
di~n cua minh, thong qua cac hinh thuc dan chu trvc tiSp va cac CCY di~n cua minh, thong qua cac hinh thuc dan chu trvc tiSp va cac CCY
quan nha nu6c khac da t~o ra m()t quy chS phap li, m()t dia vi phap quan nha nu6c khac da t~o ra m()t quy chS phap li, m()t dia vi phap
1i m6i cua cong dan. 1i m6i cua cong dan.
1
Mac- Angghen Tuydn tgp, T~p II, Nxb. Sl,l' th~t, Ha N9i, 1971, tr. 54. 1
Mac- Angghen Tuydn tgp, T~p II, Nxb. Sl,l' th~t, Ha N9i, 1971, tr. 54.
CHUONG VI- QUYEN CON NGUOL QUYEN VA NGHlA Vl) CO BAN .. CHUONG VI- QUYEN CON NGUOL QUYEN VA NGHlA Vl) CO BAN ..
2.1.2. Khai ni?m quyJn va nghza V¥ CO' ban cita cong dan 2.1.2. Khai ni?m quyJn va nghza V¥ CO' ban cita cong dan
QuyJn Va nghza V¥ CO' ban CUa cong dan /a CGC quyJn VG nghza QuyJn Va nghza V¥ CO' ban CUa cong dan /a CGC quyJn VG nghza
V¥ aU'(JC xac dtnh trong Hidn phap tren cac lznh VifC chinh trj, dan V¥ aU'(JC xac dtnh trong Hidn phap tren cac lznh VifC chinh trj, dan
Sif, kinh td, Xii hf}i, van hoa, /a CO' sa ad thifC hi¢n CGC quyJn Va Sif, kinh td, Xii hf}i, van hoa, /a CO' sa ad thifC hi¢n CGC quyJn Va
nghza V¥ C¥ thd khac cua cong dan VG CO' sa chit ydu ad XGC ajnh nghza V¥ C¥ thd khac cua cong dan VG CO' sa chit ydu ad XGC ajnh
aja vi phap li cita cong dan. aja vi phap li cita cong dan.
Trong bfit ki nha nu6c nao, dia vi phap li cua cong dan duqc Trong bfit ki nha nu6c nao, dia vi phap li cua cong dan duqc
hinh thanh bai t6ng th~ cac quy ph~m phap lu~t diSu chinh m6i hinh thanh bai t6ng th~ cac quy ph~m phap lu~t diSu chinh m6i
quan h~ gifra m()t ben la xa h()i, nha nu6c v6i m()t ben khac la quan h~ gifra m()t ben la xa h()i, nha nu6c v6i m()t ben khac la
cong dan. N()i dung nhfrng quy ph~m phap lu~t t~o nen dia vi phap cong dan. N()i dung nhfrng quy ph~m phap lu~t t~o nen dia vi phap
li cua cong dan a nhfrng nu6c khac nhau thi c6 nhfrng net khac li cua cong dan a nhfrng nu6c khac nhau thi c6 nhfrng net khac
nhau, bai vi dia vi phap H cua cong dan ph\1 thu9c vao cac diSu nhau, bai vi dia vi phap H cua cong dan ph\1 thu9c vao cac diSu
ki~n kinh t€, chinh tri, xa h9i cua m6i nha nu6c. Tuy nhien, cling ki~n kinh t€, chinh tri, xa h9i cua m6i nha nu6c. Tuy nhien, cling
phai thfiy r~ng dia vi phap li cua cong dan cac nha nu6c tren th€ phai thfiy r~ng dia vi phap li cua cong dan cac nha nu6c tren th€
gi6i ngay nay cling c6 nhiSu net gi6ng nhau: gi6i ngay nay cling c6 nhiSu net gi6ng nhau:
- d hdu h€t cac nha nu6c, dia vi phap li cua cong dan vS C<J - d hdu h€t cac nha nu6c, dia vi phap li cua cong dan vS C<J
ban duqc quy dinh trong hi€n phap - lu~t ca ban cua nha nu6c, ban duqc quy dinh trong hi€n phap - lu~t ca ban cua nha nu6c,
van ban phap li c6 hi~u h.rc cao nhfit cua nha nu6c. van ban phap li c6 hi~u h.rc cao nhfit cua nha nu6c.
- Dia vi phap li cua cong dan duqc quy dinh chu y8u la cac - Dia vi phap li cua cong dan duqc quy dinh chu y8u la cac
quysn, 1\I do va ngma V\1 cua cong dan. quysn, 1\I do va ngma V\1 cua cong dan.
- d cac nha nu6c thvc Sl)' dan chu, cac quySn va nghla V\1 duqc - d cac nha nu6c thvc Sl)' dan chu, cac quySn va nghla V\1 duqc
quy dinh g~n liSn v6i cac bi~n phap bao dam thvc hi~n. Vi phap lu~t quy dinh g~n liSn v6i cac bi~n phap bao dam thvc hi~n. Vi phap lu~t
la m()t b() ph~ CUa ki€n trUe thuqng tdng do diSu ki~n kinh t€ - xa h()i la m()t b() ph~ CUa ki€n trUe thuqng tdng do diSu ki~n kinh t€ - xa h()i
quy€t dinh nen dia vi phap li cua cong dan m6i nu6c hi chi ph6i quy€t dinh nen dia vi phap li cua cong dan m6i nu6c hi chi ph6i
bai diSu ki~n kinh t€- xa h()i cua nha nu6c. NSu m()t nu6c l~c h~u, bai diSu ki~n kinh t€- xa h()i cua nha nu6c. NSu m()t nu6c l~c h~u,
ca sa kinh t€ ngheo nan, nhan dan khong du cam an, ao m~c thi ca sa kinh t€ ngheo nan, nhan dan khong du cam an, ao m~c thi
cac quysn vs chinh tri, kinh t€, van hoa xa h9i khong co disu ki~n cac quysn vs chinh tri, kinh t€, van hoa xa h9i khong co disu ki~n
v~t chfit d6 thvc hi~n ddy du. Nguqc l~i n€u ca sa kinh t€ giau c6, v~t chfit d6 thvc hi~n ddy du. Nguqc l~i n€u ca sa kinh t€ giau c6,
nhan dan c6 muc s6ng cao thi se c6 ddy du diSu ki~n v~t chfit d6 nhan dan c6 muc s6ng cao thi se c6 ddy du diSu ki~n v~t chfit d6
thvc hi~n cac quysn rna hi€n phap va phap lu~t ghi nh~n. thvc hi~n cac quysn rna hi€n phap va phap lu~t ghi nh~n.
GS. TS. Thai Vlnh Thftng 207 GS. TS. Thai Vlnh Thftng 207
G~OTIDNHLU!THlliNPHAPV~TNAM G~OTIDNHLU!THlliNPHAPV~TNAM
Quy ch~ phap H cua cong dan bao gbm nhi~u ch~ dinh khac Quy ch~ phap H cua cong dan bao gbm nhi~u ch~ dinh khac
nhau: qu6c tich, nang h,rc phap lu~t va nang lgc hanh vi cua cong nhau: qu6c tich, nang h,rc phap lu~t va nang lgc hanh vi cua cong
dan, cac nguyen t~c hi~n phap cua quy ch~ phap H cua cong dan, dan, cac nguyen t~c hi~n phap cua quy ch~ phap H cua cong dan,
cac quy~n, t1;r do va ngh1a V\1 phap H cua cong dan, cac bi~n phap cac quy~n, t1;r do va ngh1a V\1 phap H cua cong dan, cac bi~n phap
dam bao thvc hi~n quy ch~ cong dan. M6i ch~ dinh diSu chinh m9t dam bao thvc hi~n quy ch~ cong dan. M6i ch~ dinh diSu chinh m9t
m~t trong dia vi phap H cua cong dan. T~t ca cac ch~ dinh d6 hqp m~t trong dia vi phap H cua cong dan. T~t ca cac ch~ dinh d6 hqp
l~i thanh quy ch~ phap H cua cong dan. l~i thanh quy ch~ phap H cua cong dan.
Nhu chung ta da bi~t, quySn va nghla V\1 cua cong dan khong Nhu chung ta da bi~t, quySn va nghla V\1 cua cong dan khong
nhfulg duqc quy dinh trong hi~n phap- d~o lu~t ca ban cua Nha nhfulg duqc quy dinh trong hi~n phap- d~o lu~t ca ban cua Nha
nu6c rna con duqc Cl) thS h6a trong cac van ban phap lu~t khac. nu6c rna con duqc Cl) thS h6a trong cac van ban phap lu~t khac.
T6ng thS cac quy ph~m phap lu~t quy dinh vS quySn va ngh1a V\1 T6ng thS cac quy ph~m phap lu~t quy dinh vS quySn va ngh1a V\1
cua cong dan t~o nen quy ch~ phap li cua cong dan. Tuy nhien, cua cong dan t~o nen quy ch~ phap li cua cong dan. Tuy nhien,
chung ta cilng phai th~y r~ng trong vi~c hinh thanh quy ch~ phap li chung ta cilng phai th~y r~ng trong vi~c hinh thanh quy ch~ phap li
cua cong dan, nhung quysn va ngma V\1 ca ban cua cong dan duqc cua cong dan, nhung quysn va ngma V\1 ca ban cua cong dan duqc
quy dinh trong hi~n phap dong vai tro quan trQng nh~t. quy dinh trong hi~n phap dong vai tro quan trQng nh~t.
2.2. Phan lo~i cac quy~n, nghia VI} CO' ban cua cong dan 2.2. Phan lo~i cac quy~n, nghia VI} CO' ban cua cong dan
Cac quySn va nghla Vl) ca ban cua cong dan c6 thS duqc phan Cac quySn va nghla Vl) ca ban cua cong dan c6 thS duqc phan
chia thanh ba nh6m: cac quySn dan S\f (tl;r do ca nhan), chinh tri; chia thanh ba nh6m: cac quySn dan S\f (tl;r do ca nhan), chinh tri;
cac quySn kinh t~, xa h9i, van h6a; cac nghla Vl) ca ban cua cong cac quySn kinh t~, xa h9i, van h6a; cac nghla Vl) ca ban cua cong
dan. Ca sa dS phan dinh cac quySn cong dan thanh hai nh6m: cac dan. Ca sa dS phan dinh cac quySn cong dan thanh hai nh6m: cac
quySn dan S\f, chinh tri va cac quySn kinh t~, xa h9i, van h6a la do quySn dan S\f, chinh tri va cac quySn kinh t~, xa h9i, van h6a la do
thai gian hinh thanh va tinh ch~t cua hai nhom quysn nay co nhisu thai gian hinh thanh va tinh ch~t cua hai nhom quysn nay co nhisu
diSm khac nhau. Cac quySn dan S\1', chinh tri cua cong dan thuang diSm khac nhau. Cac quySn dan S\1', chinh tri cua cong dan thuang
xu~t hi~n sam han cac quySn kinh t~, xa h9i, van h6a. Ph~n 16n xu~t hi~n sam han cac quySn kinh t~, xa h9i, van h6a. Ph~n 16n
cac quySn dan S\1', chinh tri cua cong dan thuemg duqc xac l~p khi cac quySn dan S\1', chinh tri cua cong dan thuemg duqc xac l~p khi
thanh l~p nha nuac dan chu, con ph~n Ian cac quy6n kinh t~, van thanh l~p nha nuac dan chu, con ph~n Ian cac quy6n kinh t~, van
hoa, xa h9i duqc thi~t l~p mu9n han ph\1 thu9c nhi6u vao disu hoa, xa h9i duqc thi~t l~p mu9n han ph\1 thu9c nhi6u vao disu
ki~n phat triSn kinh t~ - xa h9i cua d~t nuac. M~t khac, vi~c thvc ki~n phat triSn kinh t~ - xa h9i cua d~t nuac. M~t khac, vi~c thvc
hi~n cac quySn dan sv, chinh tri chu y~u ph\1 thu9c y thtrc chinh hi~n cac quySn dan sv, chinh tri chu y~u ph\1 thu9c y thtrc chinh
tri, y thtrc dan chu cua nhan dan, con vi~c tht;rc hi~n cac quy6n tri, y thtrc dan chu cua nhan dan, con vi~c tht;rc hi~n cac quy6n
208 GS. TS. Thai Vznh Thiing 208 GS. TS. Thai Vznh Thiing
CHUONG VI- QUYEN CON NGUOI, QUYEN VA NGHlA Vl! CO BAN .. CHUONG VI- QUYEN CON NGUOI, QUYEN VA NGHlA Vl! CO BAN ..
kinh t8, xa h9i, van hoa lc.ti phv thu9c ph~n l&n vao disu ki~n v~t kinh t8, xa h9i, van hoa lc.ti phv thu9c ph~n l&n vao disu ki~n v~t
chfit, diSu ki~n kinh t8, xa h()i cua nha nu6c. Ching hc,tn quySn chfit, diSu ki~n kinh t8, xa h()i cua nha nu6c. Ching hc,tn quySn
duqc bao dam an sinh xa h()i, quySn duqc bao v~, cham soc sue duqc bao dam an sinh xa h()i, quySn duqc bao v~, cham soc sue
khoe, quysn hu&ng thg va ti8p c~n cac gia tri van hoa, quysn co khoe, quysn hu&ng thg va ti8p c~n cac gia tri van hoa, quysn co
disu ki~n s6ng xtrng dang la nhilng quysn xufit hi~n mu9n hon va disu ki~n s6ng xtrng dang la nhilng quysn xufit hi~n mu9n hon va
vi~c thvc hi~n cac quysn nay phv thu9c rfit nhisu vao disu ki~n vi~c thvc hi~n cac quysn nay phv thu9c rfit nhisu vao disu ki~n
kinh t8- xa h9i cua dfit nu6c. kinh t8- xa h9i cua dfit nu6c.
Tuy nhien, cung c~n phai hiSu khai ni~m "cac quySn dan sv" Tuy nhien, cung c~n phai hiSu khai ni~m "cac quySn dan sv"
theo nghia thong dvng rna nguai nu6c ngoai hiSu la "civil rights", theo nghia thong dvng rna nguai nu6c ngoai hiSu la "civil rights",
thu~t ngu nay duqc giai thich do la cac quySn tv do ca nhan (The thu~t ngu nay duqc giai thich do la cac quySn tv do ca nhan (The
individual rights of personnal liberty), 1 vi v~y vi~c phan dinh individual rights of personnal liberty), 1 vi v~y vi~c phan dinh
nh6m cac quySn dan Sl)', chinh tri cung dbng nghla v6i vi~c phan nh6m cac quySn dan Sl)', chinh tri cung dbng nghla v6i vi~c phan
dinh nh6m cac quySn tv do ca nhan va cac quySn chinh tri. Cac dinh nh6m cac quySn tv do ca nhan va cac quySn chinh tri. Cac
quysn tv do ca nhan va cac quySn chinh tri m~c du thu9c vao ths quysn tv do ca nhan va cac quySn chinh tri m~c du thu9c vao ths
h~ thtr nhfit cua cac quysn con nguai va cong dan, cac quysn kinh h~ thtr nhfit cua cac quysn con nguai va cong dan, cac quysn kinh
t8, xa h9i, van hoa thu9c vao ths h~ thu hai cua cac quysn con t8, xa h9i, van hoa thu9c vao ths h~ thu hai cua cac quysn con
nguai va cong dan song hai nhom quysn nay cung phv thu9c lftn nguai va cong dan song hai nhom quysn nay cung phv thu9c lftn
nhau, tac d()ng lftn nhau, Sl)' phat triSn nh6m quySn nay thuc dfty nhau, tac d()ng lftn nhau, Sl)' phat triSn nh6m quySn nay thuc dfty
Sl)' phat triSn cac nh6m quySn khac. BiSu nay li giai vi sao cac Sl)' phat triSn cac nh6m quySn khac. BiSu nay li giai vi sao cac
nu6c c6 nSn kinh t8 phat triSn, c6 muc binh quan thu nh~p d~u nu6c c6 nSn kinh t8 phat triSn, c6 muc binh quan thu nh~p d~u
nguai cao thi c6 kha nang cao trong vi~c ghi nh~n va thvc hi~n nguai cao thi c6 kha nang cao trong vi~c ghi nh~n va thvc hi~n
d~y du cac quySn cong dan ca tren hai nh6m dan Sl)'' chinh tri va d~y du cac quySn cong dan ca tren hai nh6m dan Sl)'' chinh tri va
kinh ts, xa h9i, van hoa, trong khi do cac nu6c kinh ts kern phat kinh ts, xa h9i, van hoa, trong khi do cac nu6c kinh ts kern phat
tri8n thi khong nhilng nhom quysn kinh ts, xa h9i, van hoa rna ca tri8n thi khong nhilng nhom quysn kinh ts, xa h9i, van hoa rna ca
nh6m quySn dan sv, chinh tri cling khong duqc ghi nh~n d~y du nh6m quySn dan sv, chinh tri cling khong duqc ghi nh~n d~y du
ho~c thvc hi~n d~y du tren thvc tS. ho~c thvc hi~n d~y du tren thvc tS.
2.3. Cac d~c trung cua quy~n va nghia V\1 CO' ban cua cong dan 2.3. Cac d~c trung cua quy~n va nghia V\1 CO' ban cua cong dan
V~y khac v6i cac quySn va nghla V\1 cua cong dan khi tham V~y khac v6i cac quySn va nghla V\1 cua cong dan khi tham
1 1
Bryan A. Garner - Editor in Chief, Black's Law Dictionary, Seventh Edition, Bryan A. Garner - Editor in Chief, Black's Law Dictionary, Seventh Edition,
West Group, 1999, p. 240. West Group, 1999, p. 240.
GIAO TRiNH LUATHIEN PHAP VIl?:T NAM GIAO TRiNH LUATHIEN PHAP VIl?:T NAM
gia vao cac QHPL C\1 thS, quy~n va nghla V\1 CO' ban cua cong dan gia vao cac QHPL C\1 thS, quy~n va nghla V\1 CO' ban cua cong dan
c6 nhihlg d~c trung gi? c6 nhihlg d~c trung gi?
Phan tich nhihlg quy~n va nghia V\l CO' ban cua cong dan ta Phan tich nhihlg quy~n va nghia V\l CO' ban cua cong dan ta
th~y chung c6 nhiing d~c trung sau day: th~y chung c6 nhiing d~c trung sau day:
- Quy~n CO' ban CUa cong dan thucrng dUQ'C XU~t phat tlr cac - Quy~n CO' ban CUa cong dan thucrng dUQ'C XU~t phat tlr cac
quy~n tv nhien thieng lieng va b~t kha xam ph~m cua con nguai quy~n tv nhien thieng lieng va b~t kha xam ph~m cua con nguai
nhu quy~n s6ng, quy~n binh ding, quy~n tv do muu cftu h~nh nhu quy~n s6ng, quy~n binh ding, quy~n tv do muu cftu h~nh
phuc va la cac quysn duqc hfiu h~t cac qu6c gia tren th~ gi&i phuc va la cac quysn duqc hfiu h~t cac qu6c gia tren th~ gi&i
thua nh~n. thua nh~n.
- N ghia V\1 CO' ban cua cong dan Ut cac nghla V\1 t6i thi~u rna - N ghia V\1 CO' ban cua cong dan Ut cac nghla V\1 t6i thi~u rna
cong dan phai thvc hi~n d6i v&i nha nu&c va la ti~n d~ dam bao cong dan phai thvc hi~n d6i v&i nha nu&c va la ti~n d~ dam bao
cho cac quy~n CO' ban CUa cong dan dUQ'C thvc hi~n. cho cac quy~n CO' ban CUa cong dan dUQ'C thvc hi~n.
- Quy~n va nghia V\1 CO' ban cua cong dan thucrng dUQ'C quy - Quy~n va nghia V\1 CO' ban cua cong dan thucrng dUQ'C quy
dinh trong hi~n phap - van ban phap lu~t c6 hi~u lvc phap li dinh trong hi~n phap - van ban phap lu~t c6 hi~u lvc phap li
cao nh~t. cao nh~t.
- Quy~n va nghia V\1 CO' ban cua cong dan dUQ'C ghi nh~n trong - Quy~n va nghia V\1 CO' ban cua cong dan dUQ'C ghi nh~n trong
hi~n phap la CO' sa chu y~u d~ xac dinh dia vi phap 1i CUa cong dan. hi~n phap la CO' sa chu y~u d~ xac dinh dia vi phap 1i CUa cong dan.
Cac quy~n va nghia V\1 CO' ban quy dinh trong hi~n phap la CO' sa Cac quy~n va nghia V\1 CO' ban quy dinh trong hi~n phap la CO' sa
dftu tien cho ffiQi quy~n Va nghia V\1 khac CUa cong dan dUQ'C cac dftu tien cho ffiQi quy~n Va nghia V\1 khac CUa cong dan dUQ'C cac
nganh lu~t trong h~ th6ng phap lu~t nu&c ta cling nhu nhi~u nu&c nganh lu~t trong h~ th6ng phap lu~t nu&c ta cling nhu nhi~u nu&c
tren th~ gi&i ghi nh~n. Vi dlJ: cac quy~n v~ lao d(>ng cua cong dan tren th~ gi&i ghi nh~n. Vi dlJ: cac quy~n v~ lao d(>ng cua cong dan
do lu~t lao d(>ng quy dinh dSu dva tren CO" sa quy~n lam vi~c cua do lu~t lao d(>ng quy dinh dSu dva tren CO" sa quy~n lam vi~c cua
cong dan duqc ghi nh~n trong hi~n phap. Tftt ca mQi quy~n va cong dan duqc ghi nh~n trong hi~n phap. Tftt ca mQi quy~n va
nghta V\1 khac CUa cong dan d~u b~t ngu6n tlr quy~n Va ngrua V\1 CO' nghta V\1 khac CUa cong dan d~u b~t ngu6n tlr quy~n Va ngrua V\1 CO'
ban cua cong dan duqc ghi trong d~o lu~t CO' ban cua nha nu&c. D6 ban cua cong dan duqc ghi trong d~o lu~t CO' ban cua nha nu&c. D6
la CO' sa, n~n tang CUa ffiQi quy~n va ngrua V\1 khac cua cong dan. la CO' sa, n~n tang CUa ffiQi quy~n va ngrua V\1 khac cua cong dan.
- Cac quy~n va nghla V\1 CO' ban cua cong dan la ngu6n g6c - Cac quy~n va nghla V\1 CO' ban cua cong dan la ngu6n g6c
phat sinh cac quy~n va ngh1a V\1 khac cua cong dan. Ca sa phat phat sinh cac quy~n va ngh1a V\1 khac cua cong dan. Ca sa phat
sinh duy nh~t CUa cac quy~n va nghia V\1 CO' ban CUa cong dan la sinh duy nh~t CUa cac quy~n va nghia V\1 CO' ban CUa cong dan la
quy~n cong dan- nghia la ngucri c6 qu6c tich Vi~t Nam con CO' sa quy~n cong dan- nghia la ngucri c6 qu6c tich Vi~t Nam con CO' sa
CHU'ONG VI- QUYEN CON NGU'OI, QUYEN VA NGH]A V(J CO BAN .. CHU'ONG VI- QUYEN CON NGU'OI, QUYEN VA NGH]A V(J CO BAN ..
phat sinh cac quySn va ngh1a V\1 khac cua cong dan la S\f tham gia phat sinh cac quySn va ngh1a V\1 khac cua cong dan la S\f tham gia
cua hQ vao cac QHPL, la cac S\f ki~n phap li v.v .. cua hQ vao cac QHPL, la cac S\f ki~n phap li v.v ..
- Cac quySn va ngh1a V\1 CO' ban cua cong dan th8 hi~n tinh - Cac quySn va ngh1a V\1 CO' ban cua cong dan th8 hi~n tinh
ch~t dan chu, nhan van va ti~n b9 cua nha nu6c. ch~t dan chu, nhan van va ti~n b9 cua nha nu6c.
Nhin vao cac quySn va nghTa V\1 CO' ban cua cong dan ghi nh~n Nhin vao cac quySn va nghTa V\1 CO' ban cua cong dan ghi nh~n
trong hi~n phap va th\)'c ti~n th\)'c hi~n cac quy dinh do, chung ta trong hi~n phap va th\)'c ti~n th\)'c hi~n cac quy dinh do, chung ta
co ths danh gia muc d9 dan chu, nhan d(;lo, ti~n b9 va m6i quan h~ co ths danh gia muc d9 dan chu, nhan d(;lo, ti~n b9 va m6i quan h~
gifta nha nu6c, xa h()i va ca nhan. gifta nha nu6c, xa h()i va ca nhan.
3. NHCrNG NGUYEN TAC HIEN PHAP CUA CHE DJNH 3. NHCrNG NGUYEN TAC HIEN PHAP CUA CHE DJNH
QUYEN CON NGUCH, QUYEN VA NGHIA Vl) Cd BAN CUA QUYEN CON NGUCH, QUYEN VA NGHIA Vl) Cd BAN CUA
CONGDAN CONGDAN
i i
I I
I Gi6ng nhu b~t cu m()t nu6c dan chu nao khac, khi quy dinh I Gi6ng nhu b~t cu m()t nu6c dan chu nao khac, khi quy dinh
1l quySn con nguai, quySn va nghTa V\1 CO' ban cua cong dan, Nha 1l quySn con nguai, quySn va nghTa V\1 CO' ban cua cong dan, Nha
nu6c ta tuan theo nhfrng nguyen t~c nh~t dinh xu~t phat ru Tuyen nu6c ta tuan theo nhfrng nguyen t~c nh~t dinh xu~t phat ru Tuyen
ngon th~ gi6i vS nhan quySn nam 1948 va Cong u6c qu6c t~ vS ngon th~ gi6i vS nhan quySn nam 1948 va Cong u6c qu6c t~ vS
cac quySn dan S\f, chinh tri nam 1966, Cong u6c qu6c t~ vS cac cac quySn dan S\f, chinh tri nam 1966, Cong u6c qu6c t~ vS cac
quySn kinh t~, xa h()i, van hoa nam 1966. Hi~n phap nam 2013 da quySn kinh t~, xa h()i, van hoa nam 1966. Hi~n phap nam 2013 da
xac dinh cac nguyen t~c ca ban sau day khi quy dinh vS quySn con xac dinh cac nguyen t~c ca ban sau day khi quy dinh vS quySn con
nguai, quySn va ngh1a V\1 CO' ban cua cong dan. Nhftng nguyen t~c nguai, quySn va ngh1a V\1 CO' ban cua cong dan. Nhftng nguyen t~c
CO' ban nay la nhftng tu tu(mg chinh tri - phap li chu d(;lO, lam CO' SO CO' ban nay la nhftng tu tu(mg chinh tri - phap li chu d(;lO, lam CO' SO
nSn tang, phuang huang dung d~n ds xay d\fllg quy ch~ phap H nSn tang, phuang huang dung d~n ds xay d\fllg quy ch~ phap H
cua con nguai va cong dan. cua con nguai va cong dan.
Theo Hi~n phap nam 2013, Nha nuac ta xay d\fllg ch~ dinh Theo Hi~n phap nam 2013, Nha nuac ta xay d\fllg ch~ dinh
quySn con nguai, quySn va nghTa V\1 CO' ban cua cong dan d\fa tren quySn con nguai, quySn va nghTa V\1 CO' ban cua cong dan d\fa tren
cac nguyen t~c CO' ban (cac nguyen t~c Hi~n phap) sau day: cac nguyen t~c CO' ban (cac nguyen t~c Hi~n phap) sau day:
3.1. Nguyen tiic cac quy~n con ngrrOi, quy~n cong dan v~ 3.1. Nguyen tiic cac quy~n con ngrrOi, quy~n cong dan v~
chinh trj, dan S\f, kinh t~, van boa va xa h{)i dU'Q'C cong nhin, chinh trj, dan S\f, kinh t~, van boa va xa h{)i dU'Q'C cong nhin,
ton trqng, bao v~, bao dam theo Hi~n phap va phap luit ton trqng, bao v~, bao dam theo Hi~n phap va phap luit
(khoan 1 DiSu 14) (khoan 1 DiSu 14)
Trong khoa hQc phap li, cac quySn con nguai duqc hiSu do la Trong khoa hQc phap li, cac quySn con nguai duqc hiSu do la
oiAo TRiNH LUAT HIEN PHAP vrST NAM oiAo TRiNH LUAT HIEN PHAP vrST NAM
nhfmg quysn rna phap lu~t cin phai thua nh~n d6i v&i tfit ca cac nhfmg quysn rna phap lu~t cin phai thua nh~n d6i v&i tfit ca cac
thS nhan. 1 Do la cac quySn t6i thiSu rna cac ca nhan phai co, thS nhan. 1 Do la cac quySn t6i thiSu rna cac ca nhan phai co,
nhfmg quySn rna cac nha l~p phap khong duqc xam h~i dSn. 2 Cac nhfmg quySn rna cac nha l~p phap khong duqc xam h~i dSn. 2 Cac
quySn con nguai lftn dftu tien duqc trang trQng ghi nh~n trong quySn con nguai lftn dftu tien duqc trang trQng ghi nh~n trong
Tuyen ngon d()c l~p cua My nam 1776: "Tdt ca m9i nguai aJu Tuyen ngon d()c l~p cua My nam 1776: "Tdt ca m9i nguai aJu
sinh ra binh a&ng. Tr;~o h6a cho h9 nhfmg quy~n khong ai c6 thd sinh ra binh a&ng. Tr;~o h6a cho h9 nhfmg quy~n khong ai c6 thd
xdm phr;~m du(Jc, trong nhfmg. quyJn dy c6 quyJn du(Jc s6ng, xdm phr;~m du(Jc, trong nhfmg. quyJn dy c6 quyJn du(Jc s6ng,
quyJn fl! do va quyJn muu cdu hgnh phitc". Ban Tuyen ngon nhan quyJn fl! do va quyJn muu cdu hgnh phitc". Ban Tuyen ngon nhan
quySn va cong dan quySn nbi ti~ng cua Phap nam 1791 cung quySn va cong dan quySn nbi ti~ng cua Phap nam 1791 cung
kh~ng dinh: "Nguai ta sinh ra fl! do va binh aling vJ quyJn l(Ji va kh~ng dinh: "Nguai ta sinh ra fl! do va binh aling vJ quyJn l(Ji va
phai luon du(Jc fl! do va binh a!ing vJ quy~n l(Ji". QuySn con phai luon du(Jc fl! do va binh a!ing vJ quy~n l(Ji". QuySn con
nguai duqc phap lu~t qu6c tS bao v~. Ngay 10/12/1948, D~i h()i nguai duqc phap lu~t qu6c tS bao v~. Ngay 10/12/1948, D~i h()i
d6ng Lien hqp qu6c da thong qua va cong b6 Tuyen ngon thS gi6i d6ng Lien hqp qu6c da thong qua va cong b6 Tuyen ngon thS gi6i
vS quySn con nguai (Universal Decralation of Human rights). vS quySn con nguai (Universal Decralation of Human rights).
Ngay 19/12/1966, D~i h()i d6ng Lien hqp qu6c da thong qua hai Ngay 19/12/1966, D~i h()i d6ng Lien hqp qu6c da thong qua hai
cong u6c qu6c t~ vS cac quySn con nguai. Cong u6c thu nhfit co cong u6c qu6c t~ vS cac quySn con nguai. Cong u6c thu nhfit co
hi~u 1\rc ru ngay 23/3/1976 bao v~ cac quysn dan sv va chinh tri. hi~u 1\rc ru ngay 23/3/1976 bao v~ cac quysn dan sv va chinh tri.
Cong u6c thu hai co hi~u lvc tir ngay 03/01/1976 bao v~ cac Cong u6c thu hai co hi~u lvc tir ngay 03/01/1976 bao v~ cac
quySn kinh t~, van hoa, xa h()i. 3 Hai cong u6c tren day da duqc quySn kinh t~, van hoa, xa h()i. 3 Hai cong u6c tren day da duqc
Vi~t Nam phe chufin nam 1982. Vi~t Nam phe chufin nam 1982.
Nha nu6c ta tir khi thanh l~p cho d~n nay luon luon ton trQng Nha nu6c ta tir khi thanh l~p cho d~n nay luon luon ton trQng
cac quySn con nguai, luon luon coi do la m()t trong nhfmg nguyen cac quySn con nguai, luon luon coi do la m()t trong nhfmg nguyen
t~c xay dvng phap lu~t cua Nha nu6c. Tuy nhien, nguyen t~c nay t~c xay dvng phap lu~t cua Nha nu6c. Tuy nhien, nguyen t~c nay
chua duqc thS chS hoa trong cac HiSn phap 1946, 1959, 1980. V6i chua duqc thS chS hoa trong cac HiSn phap 1946, 1959, 1980. V6i
HiSn phap nam 1992, lftn dftu tien trong lich su l~p hiSn nu6c ta, HiSn phap nam 1992, lftn dftu tien trong lich su l~p hiSn nu6c ta,
nguyen t~c ton trQng cac quySn con nguai duqc thS chS hoa trong nguyen t~c ton trQng cac quySn con nguai duqc thS chS hoa trong
1
ThS nhan bao g6m: cong dan cua nha nu6c sa t~i, cong dan nu6c ngoai va nguai 1
ThS nhan bao g6m: cong dan cua nha nu6c sa t~i, cong dan nu6c ngoai va nguai
khong qu6c tjch. khong qu6c tjch.
2 2
Francois Terre, Droit civil- Aleexweill, Dalloz, Paris, 1983, p. 19 (tiSng Phap). Francois Terre, Droit civil- Aleexweill, Dalloz, Paris, 1983, p. 19 (tiSng Phap).
3 3
Francois Terre, sdd, tr. 20. Francois Terre, sdd, tr. 20.
CHUONG VI- QUYEN CON NGUOL QUYEN VA NGH]A VV CO BAN .. CHUONG VI- QUYEN CON NGUOL QUYEN VA NGH]A VV CO BAN ..
d~o lu~t ca ban cua Nha nu6c. D~n Hi~n phap nam 2013, ch~ djnh d~o lu~t ca ban cua Nha nu6c. D~n Hi~n phap nam 2013, ch~ djnh
"QuySn va nghia V\1 CO' ban cua cong dan" da duqc thay d6i thanh "QuySn va nghia V\1 CO' ban cua cong dan" da duqc thay d6i thanh
"QuySn con nguai, quy8n va nghia V\1 CO' ban cua cong dan". L~n "QuySn con nguai, quy8n va nghia V\1 CO' ban cua cong dan". L~n
d~u tien trong lich sir l~p hi~n nu6c ta cac quy8n con nguai duqc d~u tien trong lich sir l~p hi~n nu6c ta cac quy8n con nguai duqc
thS ch~ h6a Cl,l thS trong 21 diSu cua Hi~n phap. Day la bu6c phat thS ch~ h6a Cl,l thS trong 21 diSu cua Hi~n phap. Day la bu6c phat
triSn quan trQng trong tu duy phap li va nh~n thuc v8 quy8n con triSn quan trQng trong tu duy phap li va nh~n thuc v8 quy8n con
nguai a Vi~t N am. nguai a Vi~t N am.
3.2. Nguyen ti\c quy~n con nguOi, quy~n cong dan khong 3.2. Nguyen ti\c quy~n con nguOi, quy~n cong dan khong
tach rOi nghia vv (khoan 1 Di8u 15, Di8u 43, DiSu 47, Di8u 48) tach rOi nghia vv (khoan 1 Di8u 15, Di8u 43, DiSu 47, Di8u 48)
Quysn va nghia V\1 la hai m~t cua quy8n con nguai va cong Quysn va nghia V\1 la hai m~t cua quy8n con nguai va cong
dan. Con nguai, cong dan mu6n duqc dam bao cac quySn thi phai dan. Con nguai, cong dan mu6n duqc dam bao cac quySn thi phai
tht;rc hi~n cac nghia V\1. Ganh vac, thgc hi~n nghla Vl,lla di8u ki~n tht;rc hi~n cac nghia V\1. Ganh vac, thgc hi~n nghla Vl,lla di8u ki~n
dam bao cho cac quysn con nguai va cong dan duqc thgc hi~n. dam bao cho cac quysn con nguai va cong dan duqc thgc hi~n.
Trong xa h<)i chung ta, khong thS c6 m<)t s6 nguai nao d6 chi c6 Trong xa h<)i chung ta, khong thS c6 m<)t s6 nguai nao d6 chi c6
huang quy8n rna khong ganh vac nghia V\1. N guqc l~i, ciing khong huang quy8n rna khong ganh vac nghia V\1. N guqc l~i, ciing khong
c6 m()t t~ng 16p nao trong xa h()i luon phai thgc hi~n nghia V\1 rna c6 m()t t~ng 16p nao trong xa h()i luon phai thgc hi~n nghia V\1 rna
khong duqc huemg quysn Iqi. Quy6n lqi va nghia V\1 luon phai di khong duqc huemg quysn Iqi. Quy6n lqi va nghia V\1 luon phai di
doi v6i nhau. doi v6i nhau.
Nha nu6c dam bao cho con nguai va cong dan nhiing quySn Nha nu6c dam bao cho con nguai va cong dan nhiing quySn
lqi hqp phap nhung m~t khac ciing doi hoi mQi nguai, mQi cong lqi hqp phap nhung m~t khac ciing doi hoi mQi nguai, mQi cong
dan phai thgc hi~n nghiem chinh cac nghla V\1 cua minh. dan phai thgc hi~n nghiem chinh cac nghla V\1 cua minh.
Trong thgc t~, ta thuang thAy quy8n cua nguai nay g~n liSn Trong thgc t~, ta thuang thAy quy8n cua nguai nay g~n liSn
v6i nghia V\1 cua nguai khac va nguqc l~i nghla V\1 cua nguai nay v6i nghia V\1 cua nguai khac va nguqc l~i nghla V\1 cua nguai nay
chinh la quySn lqi cua nguai kia. Vi v~y, khi m6i nguai thgc hi~n chinh la quySn lqi cua nguai kia. Vi v~y, khi m6i nguai thgc hi~n
tn;>n Vyn nghia V\1 cua minh me la dam bao cho nguai khac thgc tn;>n Vyn nghia V\1 cua minh me la dam bao cho nguai khac thgc
hi~n quySn lqi cua hQ. D6i v6i m6i quan h~ gifra Nha nu6c va ca hi~n quySn lqi cua hQ. D6i v6i m6i quan h~ gifra Nha nu6c va ca
nhan ciing v~y. Nha nu6c chi c6 thS dam bao cho cac ca nhan nhan ciing v~y. Nha nu6c chi c6 thS dam bao cho cac ca nhan
quySn lqi hqp phap cua h 9 chung nao rna cac ca nhan va cac t6 quySn lqi hqp phap cua h 9 chung nao rna cac ca nhan va cac t6
chuc cua h9 thgc hi~n nghiem chinh nghia V\1 d6i v6i Nha nu6c. chuc cua h9 thgc hi~n nghiem chinh nghia V\1 d6i v6i Nha nu6c.
GS. TS. Thai Vlnh Thfing 213 GS. TS. Thai Vlnh Thfing 213
GIAO TRiNH LU!T HIEN PHAP VIETNAM GIAO TRiNH LU!T HIEN PHAP VIETNAM
3.3. Nguyen tic IDQi nguOi, IDQi cong dan binh cting tru<Yc 3.3. Nguyen tic IDQi nguOi, IDQi cong dan binh cting tru<Yc
phap lu~t (BiSu 16, BiSu 26) phap lu~t (BiSu 16, BiSu 26)
Nguyen t~c mQi nguai, mQi cong dan dSu binh d~ng tru6c Nguyen t~c mQi nguai, mQi cong dan dSu binh d~ng tru6c
phap lu~t Ht m()t trong nhftng nguyen t~c ca ban cua ch6 dinh phap lu~t Ht m()t trong nhftng nguyen t~c ca ban cua ch6 dinh
quySn con nguai, quySn va nghia V\1 ca ban cua cong dan. Chu quySn con nguai, quySn va nghia V\1 ca ban cua cong dan. Chu
nghia Mac - Lenin quan ni9m r&ng ban ch~t cua binh d~ng thS nghia Mac - Lenin quan ni9m r&ng ban ch~t cua binh d~ng thS
hi9n a SlJ cong nh~n gia tri binh d~ng CUa t~t ca mQi nguai trong hi9n a SlJ cong nh~n gia tri binh d~ng CUa t~t ca mQi nguai trong
cac ITnh VlJC dai s6ng, kinh t6, xa h()i, chinh tri, phap lu~t. Khi giai cac ITnh VlJC dai s6ng, kinh t6, xa h()i, chinh tri, phap lu~t. Khi giai
thich SlJ binh d~ng tru6c phap lu~t cua cong dan, V.I. Lenin da thich SlJ binh d~ng tru6c phap lu~t cua cong dan, V.I. Lenin da
vi6t: "Khi nhfmg nguiti theo chit ngh'la xii h(Ji n6i v~ binh aling h9 vi6t: "Khi nhfmg nguiti theo chit ngh'la xii h(Ji n6i v~ binh aling h9
hidu a6 la binh aling mang tinh chdt xii h(Ji, binh aling v~ aja vj xii hidu a6 la binh aling mang tinh chdt xii h(Ji, binh aling v~ aja vj xii
h(Ji chir kh6ng phai binh aling v~ kha nang thi chdt va tinh thdn h(Ji chir kh6ng phai binh aling v~ kha nang thi chdt va tinh thdn
cita cdc ca nhan". 1 Xay dlJllg m()t xa h()i hung thinh va khong c6 cita cdc ca nhan". 1 Xay dlJllg m()t xa h()i hung thinh va khong c6
giai c~p d6i khang d6 chinh la ca sa kinh t6, xa h()i bao dam cho giai c~p d6i khang d6 chinh la ca sa kinh t6, xa h()i bao dam cho
quy6n binh d~ng duqc ths hi9n m9t each dfi.y du va hoan thi9n. quy6n binh d~ng duqc ths hi9n m9t each dfi.y du va hoan thi9n.
Theo quan diSm cua Mac va Angghen, SlJ binh d~ng phai duqc Theo quan diSm cua Mac va Angghen, SlJ binh d~ng phai duqc
hisu binh d~ng ca vs quy6n lgi va ngma V\1· Angghen da vi6t: hisu binh d~ng ca vs quy6n lgi va ngma V\1· Angghen da vi6t:
"Binh aling v~ ngh'la v~ a6i vai chung ta la m(Jt b6 sung quan "Binh aling v~ ngh'la v~ a6i vai chung ta la m(Jt b6 sung quan
trQng vao sv binh aling v~ quy~n l(Ji cita n~n dan chit tu san". 2 sv trQng vao sv binh aling v~ quy~n l(Ji cita n~n dan chit tu san". 2 sv
binh d~ng vS quySn va nghia V\1 duqc HiSn phap nam 2013 cua binh d~ng vS quySn va nghia V\1 duqc HiSn phap nam 2013 cua
nu6c ta quy dinh m()t each toan di9n va dfi.y du. BiSu 16 HiSn nu6c ta quy dinh m()t each toan di9n va dfi.y du. BiSu 16 HiSn
phap nam 2013 quy dinh: 1. MQi nguiti aJu binh aling truac
H phap nam 2013 quy dinh: 1. MQi nguiti aJu binh aling truac
H
phap lu(it. 2. Kh6ng ai bj phan bi¢t a6i xir trong aiti s6ng chinh phap lu(it. 2. Kh6ng ai bj phan bi¢t a6i xir trong aiti s6ng chinh
trj, dan Slf, kinh ti, van hoa, xa h(Ji ". trj, dan Slf, kinh ti, van hoa, xa h(Ji ".
Khoan 1, 2 BiSu 26 Hi6n phap nam 2013 cling quy dinh vS Khoan 1, 2 BiSu 26 Hi6n phap nam 2013 cling quy dinh vS
quySn binh d~ng gi6i: u 1. C6ng dan nam, nil binh aling v~ mQi quySn binh d~ng gi6i: u 1. C6ng dan nam, nil binh aling v~ mQi
mi;it. Nha nuac c6 chinh sach dam bao quy~n va CO' h(Ji binh aling mi;it. Nha nuac c6 chinh sach dam bao quy~n va CO' h(Ji binh aling
giai. 2. Nha nuac, xii h(Ji va gia ainh ft;IO ai~u ki¢n ad ph~ nu phat giai. 2. Nha nuac, xii h(Ji va gia ainh ft;IO ai~u ki¢n ad ph~ nu phat
tridn toan di¢n, phat huy vai tro cita minh trong xii h(Ji ". VS quySn tridn toan di¢n, phat huy vai tro cita minh trong xii h(Ji ". VS quySn
1
Mac- Angghen Tuydn t(ip, T~p 22, tr. 235 (bfm tiSng Nga). 1
Mac- Angghen Tuydn t(ip, T~p 22, tr. 235 (bfm tiSng Nga).
2
Mac- Angghen Tuydn t(ip, T~p 22, tr. 235 (ban tiSng Nga). 2
Mac- Angghen Tuydn t(ip, T~p 22, tr. 235 (ban tiSng Nga).
CHUONG VI- QUYEN CON NGUOL QUYEN VA NGHlA Vl! CO BAN .. CHUONG VI- QUYEN CON NGUOL QUYEN VA NGHlA Vl! CO BAN ..
binh dtlng, Hi~n phap con quy dinh: "Cac dan t<)c binh aiing, binh dtlng, Hi~n phap con quy dinh: "Cac dan t<)c binh aiing,
iloan kdt, ton tr9ng va giup nhau cimg phat tridn; nghiem c&m m9i iloan kdt, ton tr9ng va giup nhau cimg phat tridn; nghiem c&m m9i
hanh vi ki tht, chia re dan t<)c" (khoan 2 Di6u 5 Hi~n phap nam hanh vi ki tht, chia re dan t<)c" (khoan 2 Di6u 5 Hi~n phap nam
2013). Nha nu6c bao v~, tang cuemg va cling c6 kh6i d~i doan kSt 2013). Nha nu6c bao v~, tang cuemg va cling c6 kh6i d~i doan kSt
dan t()c. Cac dan t()c c6 quy~n dung tiSng n6i, chu vi~t, giu gin va dan t()c. Cac dan t()c c6 quy~n dung tiSng n6i, chu vi~t, giu gin va
phat huy truy~n th6ng van h6a t6t d~p cua minh. Nha nu6c thvc phat huy truy~n th6ng van h6a t6t d~p cua minh. Nha nu6c thvc
hi~n chinh sach phat triSn toan di~n va t~o di6u ki~n ds cac dan hi~n chinh sach phat triSn toan di~n va t~o di6u ki~n ds cac dan
t()c thiSu s6 phat huy n()i lvc cung phat triSn v6i dftt nu6c (cac t()c thiSu s6 phat huy n()i lvc cung phat triSn v6i dftt nu6c (cac
khoan 3, 4 Di~u 5). Nguyen t~c mQi cong dan dSu binh dtlng khoan 3, 4 Di~u 5). Nguyen t~c mQi cong dan dSu binh dtlng
tru6c phap lu~t la m()t nguyen t~c cvc ki quan trQng. Nguyen t~c tru6c phap lu~t la m()t nguyen t~c cvc ki quan trQng. Nguyen t~c
nay duqc dam bao thi xa h()i m6i c6 cong b~ng, phap lu~t m6i nay duqc dam bao thi xa h()i m6i c6 cong b~ng, phap lu~t m6i
duqc thi hanh nghiem chinh. Nhung hi~n tuqng d~c quySn, d~c duqc thi hanh nghiem chinh. Nhung hi~n tuqng d~c quySn, d~c
lqi va S\f tham nhiing cua m()t s6 can b() c6 chuc, c6 quySn va S\f lqi va S\f tham nhiing cua m()t s6 can b() c6 chuc, c6 quySn va S\f
xu li khong nghiem minh nhung can b() d6 la vi ph~m nguyen t~c xu li khong nghiem minh nhung can b() d6 la vi ph~m nguyen t~c
mQi cong dan dSu binh dtlng tru6c phap lu~t, gay ra nhtXng bftt mQi cong dan dSu binh dtlng tru6c phap lu~t, gay ra nhtXng bftt
binh trong xa h()i. Ngay nay, chung ta dang dftu tranh v6i cac binh trong xa h()i. Ngay nay, chung ta dang dftu tranh v6i cac
hi~n tuqng tieu cvc trong xa h()i dS tru6c phap lu~t mQi nguai hi~n tuqng tieu cvc trong xa h()i dS tru6c phap lu~t mQi nguai
dSu thvc sv binh dtlng, ai c6 cong dSu duqc thu6ng, ke c6 t()i dSu thvc sv binh dtlng, ai c6 cong dSu duqc thu6ng, ke c6 t()i
phai hi trirng tri cho du d6 la nhung can b() cftp cao cua Nha phai hi trirng tri cho du d6 la nhung can b() cftp cao cua Nha
nu6c. Chung nao con c6 hi~n tuqng bftt binh dtlng tru6c phap nu6c. Chung nao con c6 hi~n tuqng bftt binh dtlng tru6c phap
lu~t thi chung do chung ta chua ths xay dvng m9t tr~t tv xa h()i, lu~t thi chung do chung ta chua ths xay dvng m9t tr~t tv xa h()i,
tr~t tv phap lu~t. tr~t tv phap lu~t.
3.4. Nguyen tic mqi ngU'Oi, mqi cong dan co tnich nhi~m 3.4. Nguyen tic mqi ngU'Oi, mqi cong dan co tnich nhi~m
thvc hi~n nghia Vl} d6i vOi Nha llU'ffC va xa hqi (khoan 3 DiSu 15, thvc hi~n nghia Vl} d6i vOi Nha llU'ffC va xa hqi (khoan 3 DiSu 15,
Di6u 43, Di6u 47, Di6u 48) Di6u 43, Di6u 47, Di6u 48)
Ben c~nh vi~c dam bao cac quy~n con nguai, quy6n cong dan, Ben c~nh vi~c dam bao cac quy~n con nguai, quy6n cong dan,
HiSn phap xac dinh trach nhi~m cua mQi nguai, mQi cong dan HiSn phap xac dinh trach nhi~m cua mQi nguai, mQi cong dan
thvc hi~n m()t s6 nghia V\1 d6i v6i nha nu6c va xa h()i. Theo khoan thvc hi~n m()t s6 nghia V\1 d6i v6i nha nu6c va xa h()i. Theo khoan
3 Di6u 15 Hi~n phap nam 2013, cong dan c6 trach nhi~m thvc 3 Di6u 15 Hi~n phap nam 2013, cong dan c6 trach nhi~m thvc
hi~n nghia V\1 d6i v6i Nha nu6c va xa h()i. Theo cac di6u 43, 47, hi~n nghia V\1 d6i v6i Nha nu6c va xa h()i. Theo cac di6u 43, 47,
48 Hi~n phap nam 2013, mQi nguai c6 nghla V\1 bao v~ moi 48 Hi~n phap nam 2013, mQi nguai c6 nghla V\1 bao v~ moi
GIAO TRiNH LU!THIEN PHAP VIETNAM GIAO TRiNH LU!THIEN PHAP VIETNAM
truemg, nghia V\1 n9p thu~ theo lu~t dinh, nghia V\1 tuan theo Hi~n truemg, nghia V\1 n9p thu~ theo lu~t dinh, nghia V\1 tuan theo Hi~n
phap va phap lu~t Vi~t Nam. phap va phap lu~t Vi~t Nam.
3.5. Nguyen tiic vi~c thvc hi~n quy~n con nguOi, quy~n 3.5. Nguyen tiic vi~c thvc hi~n quy~n con nguOi, quy~n
cong dan khong dtrQ'c xam ph~m IQ'i ich quAe gia, dan t{)c, cong dan khong dtrQ'c xam ph~m IQ'i ich quAe gia, dan t{)c,
quy~n va IQ'i ich hQ'P phap ciia ngtrOi khac (khoan 4 Di~u 15) quy~n va IQ'i ich hQ'P phap ciia ngtrOi khac (khoan 4 Di~u 15)
Khong chi rieng a Vi~t N am rna nhi~u nu6c tren th~ gi6i da Khong chi rieng a Vi~t N am rna nhi~u nu6c tren th~ gi6i da
xac l~p nguyen t~c tuong tlJ. Vi dlJ, Hi~n phap C<)ng hoa Lien xac l~p nguyen t~c tuong tlJ. Vi dlJ, Hi~n phap C<)ng hoa Lien
bang Due nam 1949 t~i khoan 1 Di~u 2 da quy dinh: "M9i nguai bang Due nam 1949 t~i khoan 1 Di~u 2 da quy dinh: "M9i nguai
c6 quy~n phat tridn nhan each cita minh fl! do chimg nao nguai dy c6 quy~n phat tridn nhan each cita minh fl! do chimg nao nguai dy
khong vi ph(lm quy~n cita nguai khac hoi;ic vi ph(lm ch6ng l(li tn~t khong vi ph(lm quy~n cita nguai khac hoi;ic vi ph(lm ch6ng l(li tn~t
fl! Hidn phap hoi;ic luan li ". Khoan 3 Di~u 17 Hi~n phap Lien fl! Hidn phap hoi;ic luan li ". Khoan 3 Di~u 17 Hi~n phap Lien
bang N ga nam 1993 cling quy dinh: "Vi?c thlfc hi?n cac quy~n va bang N ga nam 1993 cling quy dinh: "Vi?c thlfc hi?n cac quy~n va
fl! do cita con nguai va c6ng dan khong tlu(Jc xam ph(lm quy~n va fl! do cita con nguai va c6ng dan khong tlu(Jc xam ph(lm quy~n va
fl! do cita nguiri khac ". Khoan 2 Di~u 31 Hi~n phap Ba Lan nam fl! do cita nguiri khac ". Khoan 2 Di~u 31 Hi~n phap Ba Lan nam
1997 cling quy dinh: ({M9i nguai c6 trach nhi?m ton tr9ng fl! do 1997 cling quy dinh: ({M9i nguai c6 trach nhi?m ton tr9ng fl! do
va cac quy~n cita nguai khac ". Sv xac l~p nguyen t~c vi~c thvc va cac quy~n cita nguai khac ". Sv xac l~p nguyen t~c vi~c thvc
hi~n quy~n con nguoi, quy~n cong dan khong duqc xam ph~m t6i hi~n quy~n con nguoi, quy~n cong dan khong duqc xam ph~m t6i
lqi ich qu6c gia, dan t<)c, quy~n va lqi ich cua nguai khac la hqp H, lqi ich qu6c gia, dan t<)c, quy~n va lqi ich cua nguai khac la hqp H,
nguyen t~c nay nh~m ngan ngua sv l~m dt;tng cac quy~n con nguai nguyen t~c nay nh~m ngan ngua sv l~m dt;tng cac quy~n con nguai
va cong dan lam thi~t h~i lqi ich qu6c gia, dan t<)c ho~c quy~n va va cong dan lam thi~t h~i lqi ich qu6c gia, dan t<)c ho~c quy~n va
lqi ich hqp phap cua nguai khac. lqi ich hqp phap cua nguai khac.
3.6. Nguyen t~c quy~n con nguOi, quy@n cong dan chi co 3.6. Nguyen t~c quy~n con nguOi, quy@n cong dan chi co
th~ bj h~n ch~ theo quy djnh ciia lu~t trong tru01lg hQ'P cftn th~ bj h~n ch~ theo quy djnh ciia lu~t trong tru01lg hQ'P cftn
thi~t vi li do quAe phong, an ninh quAe gia, tr~t tv, an toan xa thi~t vi li do quAe phong, an ninh quAe gia, tr~t tv, an toan xa
h{)i, d~o due xa h{)i, sue khoe ciia c{)ng dl>ng (khoan 2 f)i~u 14) h{)i, d~o due xa h{)i, sue khoe ciia c{)ng dl>ng (khoan 2 f)i~u 14)
Nguyen t~c tren day duqc d~t ra nh~m lo~i tru kha nang cac CO' Nguyen t~c tren day duqc d~t ra nh~m lo~i tru kha nang cac CO'
quan nha nu6c a trung uong va dia phuong c6 th~ b~ng cac lo~i quan nha nu6c a trung uong va dia phuong c6 th~ b~ng cac lo~i
van ban quy ph~m phap lu~t du6i lu~t lam vo hi~u h6a ho~c h~n van ban quy ph~m phap lu~t du6i lu~t lam vo hi~u h6a ho~c h~n
ch~ vi~c thvc hi~n cac quy~n con nguai va cong dan. Nguyen t~c ch~ vi~c thvc hi~n cac quy~n con nguai va cong dan. Nguyen t~c
nay cling duqc xac l~p trong Hi~n phap cua C()ng hoa Lien bang nay cling duqc xac l~p trong Hi~n phap cua C()ng hoa Lien bang
CHUONG VI- QUYEN CON NGUOI, QUYEN VA NGHlA Vl! CO BAN .. CHUONG VI- QUYEN CON NGUOI, QUYEN VA NGHlA Vl! CO BAN ..
Due (khoan 2 Di~u 2), HiSn phap cua Lien bang Nga (khoan 3 Due (khoan 2 Di~u 2), HiSn phap cua Lien bang Nga (khoan 3
Di~u 55) va hiSn phap cua nhi~u nu6c khac tren thS gi6i. Di~u 55) va hiSn phap cua nhi~u nu6c khac tren thS gi6i.
4. QUYEN CON NGU'OI THEO HIEN PHAP NAM 2013 4. QUYEN CON NGU'OI THEO HIEN PHAP NAM 2013
La qu6c gia c6 n~n van hiSn lau dai, c6 quan ni~m sang su6t ru La qu6c gia c6 n~n van hiSn lau dai, c6 quan ni~m sang su6t ru
thai xa xua la "nu6c l~y dan lam g6c", c6 nhi~u vi vua tn;>ng dan, thai xa xua la "nu6c l~y dan lam g6c", c6 nhi~u vi vua tn;>ng dan,
thuong dan, tim nhi~u each giam suu thuS cho dan, Vi~t N am la thuong dan, tim nhi~u each giam suu thuS cho dan, Vi~t N am la
d~t nu6c c6 truy~n th6ng bao t6n cac gia tri nhan van trong d6 c6 d~t nu6c c6 truy~n th6ng bao t6n cac gia tri nhan van trong d6 c6
quy~n con nguoi N gay trong Tuyen ngon d()c l~p ngay quy~n con nguoi N gay trong Tuyen ngon d()c l~p ngay
02/9/1945( 1) khai sinh ra nu6c Vi~t Nam dan chu c()ng hoa, cau 02/9/1945( 1) khai sinh ra nu6c Vi~t Nam dan chu c()ng hoa, cau
viSt dfiu tien Chu tjch H6 Chi Minh da trang trQng danh cho cac viSt dfiu tien Chu tjch H6 Chi Minh da trang trQng danh cho cac
quy~n thieng lieng va b~t kha xam ph~m cua con nguai lfin dfiu quy~n thieng lieng va b~t kha xam ph~m cua con nguai lfin dfiu
tien xu~t hi~n trong Tuyen ngon d()c l~p nam 1776 cua nu6c My: tien xu~t hi~n trong Tuyen ngon d()c l~p nam 1776 cua nu6c My:
"Tdt ca m9i nguai tl~u sinh ra binh a&ng. Tt;to h6a cho h9 nhfmg "Tdt ca m9i nguai tl~u sinh ra binh a&ng. Tt;to h6a cho h9 nhfmg
quy~n khong ai CO th~ xam pht;tm aU()'C, trong nhfrng quy~n dy, CO quy~n khong ai CO th~ xam pht;tm aU()'C, trong nhfrng quy~n dy, CO
quy~n aU()'C s!Jng, quy~n fl! do va muu c&u ht;tnh phuc". V 6i y thuc quy~n aU()'C s!Jng, quy~n fl! do va muu c&u ht;tnh phuc". V 6i y thuc
sau s~c v~ quy~n con nguai, trong khoang gfin 3 th~p ki (ill nam sau s~c v~ quy~n con nguai, trong khoang gfin 3 th~p ki (ill nam
1981 dSn nam 2007) Vi~t Nam da lien 1\lc tham gia va cam kSt 1981 dSn nam 2007) Vi~t Nam da lien 1\lc tham gia va cam kSt
thvc hi~n nhi~u cong uac qu6c ts va nghi dinh thu quan tr9ng v~ thvc hi~n nhi~u cong uac qu6c ts va nghi dinh thu quan tr9ng v~
' '
quyen con nguai. quyen con nguai.
C6 thS kh~ng djnh m()t each ch~c ch~n r~ng hfiu hSt cac quy~n C6 thS kh~ng djnh m()t each ch~c ch~n r~ng hfiu hSt cac quy~n
con nguai li~t ke tren day da duqc ghi nh~n trong hiSn phap va cac con nguai li~t ke tren day da duqc ghi nh~n trong hiSn phap va cac
lu~t hi~n hanh cua Vi~t Nam. Vi~t Nam da, tich C\l'C tham gia cac lu~t hi~n hanh cua Vi~t Nam. Vi~t Nam da, tich C\l'C tham gia cac
cong u6c qu6c tS va nghi djnh thu quan trQng v~ quy~n con nguai cong u6c qu6c tS va nghi djnh thu quan trQng v~ quy~n con nguai
va da n()i lu~t h6a cac cong u6c va nghi djnh thu quan trQng n6i va da n()i lu~t h6a cac cong u6c va nghi djnh thu quan trQng n6i
tren. HiSn phap nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam nam 1992 (sua tren. HiSn phap nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam nam 1992 (sua
dbi, bb sung nam 2001) t~i Di~u 50 da quy djnh: "0 nuac C<)ng dbi, bb sung nam 2001) t~i Di~u 50 da quy djnh: "0 nuac C<)ng
hoa xfi h(Ji chit nghfa Vi?t Nam, cac quy~n con nguai v~ chinh trj, hoa xfi h(Ji chit nghfa Vi?t Nam, cac quy~n con nguai v~ chinh trj,
dan Slf, kinh ti, van hoa va Xfi h{Ji aU()'C ton tr()ng, th~ hi¢n a cac dan Slf, kinh ti, van hoa va Xfi h{Ji aU()'C ton tr()ng, th~ hi¢n a cac
quy~n cong dan va aU()'C quy ajnh trong Hi in phap va lu{it ". Nhu quy~n cong dan va aU()'C quy ajnh trong Hi in phap va lu{it ". Nhu
1 1
Bao c(ru qu6c, s6 36, ngay 05/911945. Bao c(ru qu6c, s6 36, ngay 05/911945.
G!AO TRiNH LU!T HIEN PHAP VI$T NAM G!AO TRiNH LU!T HIEN PHAP VI$T NAM
v~y, c6 th6 thfty a Vi~t N am, quy~n con nguai g~n ch~t v&i quy~n v~y, c6 th6 thfty a Vi~t N am, quy~n con nguai g~n ch~t v&i quy~n
cong dan va th€ hi~n trong cac quy~n cong dan. Vi~c khong phan cong dan va th€ hi~n trong cac quy~n cong dan. Vi~c khong phan
bi~t m()t each r5 rang giua quy~n con nguai va quy~n cong dan c6 bi~t m()t each r5 rang giua quy~n con nguai va quy~n cong dan c6
thS se dfin dSn vi~c thiSu hiSu biSt sau s~c v~ quy~n con nguai nhu thS se dfin dSn vi~c thiSu hiSu biSt sau s~c v~ quy~n con nguai nhu
la quy~n cua "cong dan toan cftu"' trong khi d6 quy~n cong dan chi la quy~n cua "cong dan toan cftu"' trong khi d6 quy~n cong dan chi
la quy~n xac dinh trong m()t qu6c gia. Quy~n con nguai c6 ph(;lm vi la quy~n xac dinh trong m()t qu6c gia. Quy~n con nguai c6 ph(;lm vi
chu th€ r9ng hon quy~n cong dan va duqc phap lu~t qu6c ts bao v~ chu th€ r9ng hon quy~n cong dan va duqc phap lu~t qu6c ts bao v~
ben c(;lnh phap lu~t qu6c gia. Tuy nhien, c6 th€ thfty quy dinh tren ben c(;lnh phap lu~t qu6c gia. Tuy nhien, c6 th€ thfty quy dinh tren
day cua HiSn phap da don gian h6a each hi€u vS quy~n con nguai day cua HiSn phap da don gian h6a each hi€u vS quy~n con nguai
va n6 phu hqp v&i tinh tr(;lng y thuc phap lu~t cua da s6 dan cu a va n6 phu hqp v&i tinh tr(;lng y thuc phap lu~t cua da s6 dan cu a
Vi~t Nam vao thai di€m ban hanh HiSn phap nam 1992. Vi~t Nam vao thai di€m ban hanh HiSn phap nam 1992.
HiSn phap nam 2013 da danh dftu m()t giai do(;ln phat triSn m&i HiSn phap nam 2013 da danh dftu m()t giai do(;ln phat triSn m&i
cua chS dinh quySn con nguai, quy~n cong dan trong tu duy l~p cua chS dinh quySn con nguai, quy~n cong dan trong tu duy l~p
hiSn Vi~t Nam. HiSn phap nam 2013 da danh 21 di~u quy dinh v~ hiSn Vi~t Nam. HiSn phap nam 2013 da danh 21 di~u quy dinh v~
quy~n con nguai. Khoan 1 Di~u 14 HiSn phap nam 2013 da quy quy~n con nguai. Khoan 1 Di~u 14 HiSn phap nam 2013 da quy
dinh: "0 nubc C(Jng hoa xa h(Ji chit nghza Vi?t Nam, cac quydn dinh: "0 nubc C(Jng hoa xa h(Ji chit nghza Vi?t Nam, cac quydn
con nguai, quydn c6ng dan vd chinh trj, dan Slf, kinh ti, van h6a, con nguai, quydn c6ng dan vd chinh trj, dan Slf, kinh ti, van h6a,
xa h(Ji au(fc cong nh(ln, ton tr9ng, bao v¢, bao dam theo Hiin xa h(Ji au(fc cong nh(ln, ton tr9ng, bao v¢, bao dam theo Hiin
phap va phap lu(lt". Quy~n con nguai, quy~n cong dan chi c6 th€ phap va phap lu(lt". Quy~n con nguai, quy~n cong dan chi c6 th€
bi h(;ln chS theo quy dinh cua lu~t trong truang hqp cftn thiSt vi li bi h(;ln chS theo quy dinh cua lu~t trong truang hqp cftn thiSt vi li
do qu6c phong, an ninh qu6c gia, tr~t tv an toan xa h()i, d(;lo due xa do qu6c phong, an ninh qu6c gia, tr~t tv an toan xa h()i, d(;lo due xa
h()i, sue khoe cua c()ng d6ng (khoan 2 Di~u 14). h()i, sue khoe cua c()ng d6ng (khoan 2 Di~u 14).
4.1. Cac quy~n con ngU'Oi v~ dan S\f, chinh trj theo Hi~n phap 4.1. Cac quy~n con ngU'Oi v~ dan S\f, chinh trj theo Hi~n phap
nam 2013 nam 2013
Khac v6i HiSn phap nam 1992, HiSn phap nam 2013 da thay Khac v6i HiSn phap nam 1992, HiSn phap nam 2013 da thay
thS thu~t ngfr "m9i cong dan" b~ng thu~t ngu "m9i nguai" trong thS thu~t ngfr "m9i cong dan" b~ng thu~t ngu "m9i nguai" trong
nhi~u diSu lu~t quy dinh v~ quy~n cua ca nhan. Cl) thS: nhi~u diSu lu~t quy dinh v~ quy~n cua ca nhan. Cl) thS:
- Moi nguai dSu binh d~ng tru6c phap lu~t (khoan 1 Di~u 16); - Moi nguai dSu binh d~ng tru6c phap lu~t (khoan 1 Di~u 16);
- Khong ai bi phan bi~t d6i xu trong dai s6ng chinh tri, dan sv, - Khong ai bi phan bi~t d6i xu trong dai s6ng chinh tri, dan sv,
kinh tS, van h6a, xa h()i (khoan 2 Di~u 16); kinh tS, van h6a, xa h()i (khoan 2 Di~u 16);
- Nguai Vi~t Nam dinh cu anu6c ngoai la b9 ph~n khong tach - Nguai Vi~t Nam dinh cu anu6c ngoai la b9 ph~n khong tach
rai cua c{)ng d&ng dan t{)c Vi~t Nam (khoan 1 DiSu 18); rai cua c{)ng d&ng dan t{)c Vi~t Nam (khoan 1 DiSu 18);
- Nha nu6c C{)ng hoa XHCN Vi~t Nam khuy6n khich va t~o - Nha nu6c C{)ng hoa XHCN Vi~t Nam khuy6n khich va t~o
diSu ki~n d~ nguai Vi~t Nam dinh cu anu6c ngoai gift gin va phat diSu ki~n d~ nguai Vi~t Nam dinh cu anu6c ngoai gift gin va phat
huy ban s~c van hoa dan t{)c Vi~t Nam, gift quan h~ g~n bo v6i gia huy ban s~c van hoa dan t{)c Vi~t Nam, gift quan h~ g~n bo v6i gia
dinh va que huang, gop phfin xay d\]llg que huang, d~t nu6c dinh va que huang, gop phfin xay d\]llg que huang, d~t nu6c
(khoan 2 DiSu 18); (khoan 2 DiSu 18);
- MQi nguai co quySn sbng. Tinh m~ng con nguai duqc phap - MQi nguai co quySn sbng. Tinh m~ng con nguai duqc phap
lu~t bao h9. Khong ai hi tu6c do~t tinh m~ng trai lu~t (DiSu 19); lu~t bao h9. Khong ai hi tu6c do~t tinh m~ng trai lu~t (DiSu 19);
- MQi nguai co quySn b~t kha xam ph~m vS than th~, duqc - MQi nguai co quySn b~t kha xam ph~m vS than th~, duqc
phap lu~t bao h9 vs sue khoe, danh dv va nhan phfim; khong bi tra phap lu~t bao h9 vs sue khoe, danh dv va nhan phfim; khong bi tra
t~n, b~o lvc, truy hue, nhvc hinh hay b~t ki hinh thuc dbi xu nao t~n, b~o lvc, truy hue, nhvc hinh hay b~t ki hinh thuc dbi xu nao
khac xam ph~m than th~, sue khoe, xuc ph~m danh d\T, nhan phfim khac xam ph~m than th~, sue khoe, xuc ph~m danh d\T, nhan phfim
- Khong ai hi b~t n6u khong co quy6t dinh cua TAND, quy6t - Khong ai hi b~t n6u khong co quy6t dinh cua TAND, quy6t
dinh ho~c phe chufin cua VKSND, trir truang hqp ph~m t9i qua dinh ho~c phe chufin cua VKSND, trir truang hqp ph~m t9i qua
tang. Vi~c b~t, giam, gift nguai do lu~t dinh (khoan 2 DiSu 20); tang. Vi~c b~t, giam, gift nguai do lu~t dinh (khoan 2 DiSu 20);
- MQi nguai co quySn hi6n m6, b9 ph~n C<J th~ nguai va hi6n - MQi nguai co quySn hi6n m6, b9 ph~n C<J th~ nguai va hi6n
xac theo quy dinh cua lu~t. Vi~c thu nghi~m y hQC, duqc hQC, khoa xac theo quy dinh cua lu~t. Vi~c thu nghi~m y hQC, duqc hQC, khoa
hQC hay b~t ki hinh thuc thU nghi~m nao khac tren C<J th€ nguffi hQC hay b~t ki hinh thuc thU nghi~m nao khac tren C<J th€ nguffi
phai co S\I d&ng y cua nguai duqc thu nghi~m (khoan 3 DiSu 20); phai co S\I d&ng y cua nguai duqc thu nghi~m (khoan 3 DiSu 20);
- MQi nguai co quySn b~t kha xam ph~m vS dai sbng rieng tu, - MQi nguai co quySn b~t kha xam ph~m vS dai sbng rieng tu,
bi m~t ca nhan va hi m~t gia dinh; co quysn bao v~ danh dv, uy tin bi m~t ca nhan va hi m~t gia dinh; co quysn bao v~ danh dv, uy tin
cua minh. Thong tin vS dai sbng rieng tu, bi m~t ca nhan, bi m~t cua minh. Thong tin vS dai sbng rieng tu, bi m~t ca nhan, bi m~t
gia dinh duqc phap lu~t dam bao an toan (khoan 1 DiSu 21); gia dinh duqc phap lu~t dam bao an toan (khoan 1 DiSu 21);
- MQi nguai co quySn hi m~t thu tin, di~n tho~i, di~n tin va cac - MQi nguai co quySn hi m~t thu tin, di~n tho~i, di~n tin va cac
hinh thuc trao d6i thong tin rieng tu khac. Khong ai duqc boc rna, hinh thuc trao d6i thong tin rieng tu khac. Khong ai duqc boc rna,
ki~m soat, thu gift trai lu~t thu tin, di~n tho~i, di~n tin va cac hinh ki~m soat, thu gift trai lu~t thu tin, di~n tho~i, di~n tin va cac hinh
thuc trao d6i thong tin tieng tu cua nguai khac (khoan 2 DiSu 21); thuc trao d6i thong tin tieng tu cua nguai khac (khoan 2 DiSu 21);
GlAO TRINH LU!T HIEN PHAP VI:€T NAM GlAO TRINH LU!T HIEN PHAP VI:€T NAM
- MQi nguai c6 quySn bftt kha xam ph~m vS ch6 6. Khong ai - MQi nguai c6 quySn bftt kha xam ph~m vS ch6 6. Khong ai
duqc n;r y vao ch6 6 cua nguai khac n~u khong duqc ngucri d6 duqc n;r y vao ch6 6 cua nguai khac n~u khong duqc ngucri d6
dbng y (khoan 2 DiSu 22); dbng y (khoan 2 DiSu 22);
- MQi ngucri c6 quySn tl;r do tin ngu5ng, ton giao, theo ho~c - MQi ngucri c6 quySn tl;r do tin ngu5ng, ton giao, theo ho~c
khong theo m()t ton giao nao. Cac ton giao binh d~ng tru6c phap khong theo m()t ton giao nao. Cac ton giao binh d~ng tru6c phap
lu~t. Nha nu6c ton trQng va bao v~ quySn n;r do tin ngu5ng, ton lu~t. Nha nu6c ton trQng va bao v~ quySn n;r do tin ngu5ng, ton
giao. Khong ai duqc xam ph~m n;r do tin ngu5ng, ton giao ho~c giao. Khong ai duqc xam ph~m n;r do tin ngu5ng, ton giao ho~c
lqi dt;tng tin ngu5ng, ton giao d~ vi ph~m phap lu~t (DiSu 24); lqi dt;tng tin ngu5ng, ton giao d~ vi ph~m phap lu~t (DiSu 24);
- MQi nguai c6 quySn khi~u n~i, t6 cao v6i ca quan, t6 chtrc, - MQi nguai c6 quySn khi~u n~i, t6 cao v6i ca quan, t6 chtrc,
ca nhan c6 thftm quySn vS nhiing vi~c lam trai phap lu~t cua CO' ca nhan c6 thftm quySn vS nhiing vi~c lam trai phap lu~t cua CO'
quan, t6 chtrc, ca nhan. Ca quan, t6 chuc, ca nhan co thftm quySn quan, t6 chtrc, ca nhan. Ca quan, t6 chuc, ca nhan co thftm quySn
phai ti~p nh~n, giai quy~t khi~u n~i, t6 cao. Ngucri bi thi~t h~i c6 phai ti~p nh~n, giai quy~t khi~u n~i, t6 cao. Ngucri bi thi~t h~i c6
quy6n duqc bbi thuang vs v~t chAt, tinh thfin va phvc hbi danh dtJ quy6n duqc bbi thuang vs v~t chAt, tinh thfin va phvc hbi danh dtJ
theo quy dinh cua phap lu~t. N ghiem cftm vi~c tra thu nguai khi~u theo quy dinh cua phap lu~t. N ghiem cftm vi~c tra thu nguai khi~u
n~i, t6 cao ho~c lqi dvng quysn khi~u n~i, t6 cao d~ vu kh6ng, vu n~i, t6 cao ho~c lqi dvng quysn khi~u n~i, t6 cao d~ vu kh6ng, vu
cao lam h~i ngucri khac (DiSu 30); cao lam h~i ngucri khac (DiSu 30);
- N gucri bi bu()c t()i duqc coi la khong c6 t9i cho d~n khi duqc - N gucri bi bu()c t()i duqc coi la khong c6 t9i cho d~n khi duqc
chtl'ng minh theo trinh tl;r lu~t dinh va c6 ban an k~t t()i cua toa an chtl'ng minh theo trinh tl;r lu~t dinh va c6 ban an k~t t()i cua toa an
da c6 hi~u lvc phap lu~t (khoan 1 DiSu 31 ). Nguai bi bu()c t()i phai da c6 hi~u lvc phap lu~t (khoan 1 DiSu 31 ). Nguai bi bu()c t()i phai
duqc toa an xet xu kip thai trong thai h~n lu~t dinh, cong b&ng, duqc toa an xet xu kip thai trong thai h~n lu~t dinh, cong b&ng,
cong khai. Truang hqp xet xu kin theo quy dinh cua lu~t thi vi~c cong khai. Truang hqp xet xu kin theo quy dinh cua lu~t thi vi~c
tuyen an phai duqc cong khai (khoan 2 DiSu 31). Khong ai bi k~t tuyen an phai duqc cong khai (khoan 2 DiSu 31). Khong ai bi k~t
an hai lftn vi m()t t()i ph~m (khoan 3 DiSu 31). N gucri bi b~t, t~m an hai lftn vi m()t t()i ph~m (khoan 3 DiSu 31). N gucri bi b~t, t~m
giu, t~m giam, khai t6, diSu tra, truy t6, xet xu co quy6n n;r bao giu, t~m giam, khai t6, diSu tra, truy t6, xet xu co quy6n n;r bao
chfra, nhcr lu~t su ho~c nguai khac bao chua (khoan 4 DiSu 31 ). chfra, nhcr lu~t su ho~c nguai khac bao chua (khoan 4 DiSu 31 ).
Ngucri bi b~t, t~m gifr, t~m giam, kh6i t6, diSu tra, truy t6, xet xu, Ngucri bi b~t, t~m gifr, t~m giam, kh6i t6, diSu tra, truy t6, xet xu,
thi hanh an trai phap lu~t co quysn duqc bbi thuang thi~t h~i vs thi hanh an trai phap lu~t co quysn duqc bbi thuang thi~t h~i vs
v~t chftt, tinh thftn va phvc hfii danh d\f. Nguai vi ph~m phap lu~t v~t chftt, tinh thftn va phvc hfii danh d\f. Nguai vi ph~m phap lu~t
trong vi~c b~t, giam, giu, kh6i t6, diSu tra, truy t6, xet xu, thi hanh trong vi~c b~t, giam, giu, kh6i t6, diSu tra, truy t6, xet xu, thi hanh
an gay thi~t h~i cho nguai khac phai bi xu ly theo phap lu~t an gay thi~t h~i cho nguai khac phai bi xu ly theo phap lu~t
(khoan 5 DiSu 31 ). (khoan 5 DiSu 31 ).
CHU'ONG VI- QUYEN CON NGUOJ, QUYEN VA NGHlA VU CO BAN .. CHU'ONG VI- QUYEN CON NGUOJ, QUYEN VA NGHlA VU CO BAN ..
Cac quy~n con nguai v~ dan sg, chinh tri tren day quy dinh Cac quy~n con nguai v~ dan sg, chinh tri tren day quy dinh
trong Hi~n phap nam 2013 tuong lffig v6i cac quySn con nguai trong Hi~n phap nam 2013 tuong lffig v6i cac quySn con nguai
duqc quy dinh trong Tuyen ngon th~ gi6i v~ nhan quySn nam 1948 duqc quy dinh trong Tuyen ngon th~ gi6i v~ nhan quySn nam 1948
va Cong u6c qu6c t~ v~ cac quySn dan S\f, chinh tri nam 1966. va Cong u6c qu6c t~ v~ cac quySn dan S\f, chinh tri nam 1966.
4.2. Cac quy~n con ngll'Oi v~ kinh t~, xa h(}i va van boa theo 4.2. Cac quy~n con ngll'Oi v~ kinh t~, xa h(}i va van boa theo
Hi~n phap nam 2013 Hi~n phap nam 2013
Ben c~nh cac quy~n dan S\f, chinh tri, Hi~n phap nam 2013 da Ben c~nh cac quy~n dan S\f, chinh tri, Hi~n phap nam 2013 da
ghi nh~n cac quy~n con nguai vS kinh t~, xa h<)i, van hoa. Do la ghi nh~n cac quy~n con nguai vS kinh t~, xa h<)i, van hoa. Do la
cac quy dinh sau day: cac quy dinh sau day:
- MQi nguai co quy~n sa hiiu v~ thu nh~p hQ'P phap, cua cai dS - MQi nguai co quy~n sa hiiu v~ thu nh~p hQ'P phap, cua cai dS
danh, nha 6, tu li~u sinh ho~t, tu li~u san xuftt, phdn vbn gop trong danh, nha 6, tu li~u sinh ho~t, tu li~u san xuftt, phdn vbn gop trong
doanh nghi~p ho~c trong cac t6 chuc kinh t~ khac (khoan 1 f)i~u doanh nghi~p ho~c trong cac t6 chuc kinh t~ khac (khoan 1 f)i~u
32). Quy~n sa hw tu nhan va quysn thua k~ duqc phap lu~t bao 32). Quy~n sa hw tu nhan va quysn thua k~ duqc phap lu~t bao
h<? (khoan 2 Di~u 32). Truang hQ'P th~t cdn thi~t vi li do qu6c h<? (khoan 2 Di~u 32). Truang hQ'P th~t cdn thi~t vi li do qu6c
phong, an ninh ho~c vi lqi ich qu6c gia, tinh tr~ng khftn cftp, phong, an ninh ho~c vi lqi ich qu6c gia, tinh tr~ng khftn cftp,
phong, ch6ng thien tai, Nha nu6c trung mua ho~c tmng dl;1ng co phong, ch6ng thien tai, Nha nu6c trung mua ho~c tmng dl;1ng co
b6i thuang tai san cua t6 chuc, ca nhan theo gia thi truang (khoan b6i thuang tai san cua t6 chuc, ca nhan theo gia thi truang (khoan
3 DiSu 32). MQi nguai co quySn tg do kinh doanh trong nhfmg 3 DiSu 32). MQi nguai co quySn tg do kinh doanh trong nhfmg
nganh ngh~ rna phap lu~t khong cftm (Di~u 33). Nguai lam cong nganh ngh~ rna phap lu~t khong cftm (Di~u 33). Nguai lam cong
an luong duqc bao dam cac disu ki~n lam vi~c cong b~ng, an toan; an luong duqc bao dam cac disu ki~n lam vi~c cong b~ng, an toan;
duqc huang luang, ch~ d9 nghi ngai (khoan 2 Di~u 35). Nghiem duqc huang luang, ch~ d9 nghi ngai (khoan 2 Di~u 35). Nghiem
cftm phan bi~t d6i xu, cu5ng buc lao d<)ng, su d\lng nhan cong cftm phan bi~t d6i xu, cu5ng buc lao d<)ng, su d\lng nhan cong
du6i d9 tubi lao d<)ng t6i thiSu (khoan 3 Di~u 35); du6i d9 tubi lao d<)ng t6i thiSu (khoan 3 Di~u 35);
- N am, nfr co quy~n k~t hon, li hon: Hon nhan theo nguyen t~c - N am, nfr co quy~n k~t hon, li hon: Hon nhan theo nguyen t~c
tg nguy~n, ti~n b9, m{)t vq m{)t ch6ng, vq ch6ng binh ding, ton tg nguy~n, ti~n b9, m{)t vq m{)t ch6ng, vq ch6ng binh ding, ton
tr<;>ng lftn nhau. Nha nu6c bao h9 hon nhan va gia dinh, bao h9 tr<;>ng lftn nhau. Nha nu6c bao h9 hon nhan va gia dinh, bao h9
quySn lqi cua nguai m~ va tre em (DiSu 36); quySn lqi cua nguai m~ va tre em (DiSu 36);
- Tre em duqc Nha nu6c, gia dinh va xa h<)i bao v~, cham soc - Tre em duqc Nha nu6c, gia dinh va xa h<)i bao v~, cham soc
va giao dl;1c; duqc tham gia vao cac vftn dS vS tre em. Nghiem va giao dl;1c; duqc tham gia vao cac vftn dS vS tre em. Nghiem
cftm xam h~i, hanh h~, nguqc dai, bo m~c, l~m d\}ng, hoc l<)t sue cftm xam h~i, hanh h~, nguqc dai, bo m~c, l~m d\}ng, hoc l<)t sue
lao d9ng va nhfrng hanh vi khac vi ph~m quy~n tre em (khoan 1 lao d9ng va nhfrng hanh vi khac vi ph~m quy~n tre em (khoan 1
Di~u 37); Di~u 37);
- Thanh nien duqc Nha nu6c, gia dinh va xa h9i t~o di~u ki~n - Thanh nien duqc Nha nu6c, gia dinh va xa h9i t~o di~u ki~n
hQc t~p va lao d9ng, giai tri, phat tri~n thS hrc, tri hrc, bbi du5ng hQc t~p va lao d9ng, giai tri, phat tri~n thS hrc, tri hrc, bbi du5ng
d~o due, truy~n th6ng dan t()c, y thuc cong dan; di diu trong cong d~o due, truy~n th6ng dan t()c, y thuc cong dan; di diu trong cong
CUQC lao d9ng sang t~o va bao v~ T 6 qu6c (khoan 2 Di~u 37); CUQC lao d9ng sang t~o va bao v~ T 6 qu6c (khoan 2 Di~u 37);
- N guai cao tubi duqc Nha nu&c, gia dinh va xa h9i ton trQng, - N guai cao tubi duqc Nha nu&c, gia dinh va xa h9i ton trQng,
cham SOC va phat huy vai tro trong S\1' nghi~p xay d\ffig va bao V~ cham SOC va phat huy vai tro trong S\1' nghi~p xay d\ffig va bao V~
T6 qu6c (khoan 3 Di~u 37); T6 qu6c (khoan 3 Di~u 37);
- MQi nguai co quy~n duqc bao v~, cham soc sue khoe, binh - MQi nguai co quy~n duqc bao v~, cham soc sue khoe, binh
d~ng trong vi~c su dvng cac dich V\1 y t<3 va co ngh1a V\1 thgc hi~n d~ng trong vi~c su dvng cac dich V\1 y t<3 va co ngh1a V\1 thgc hi~n
cac quy dinh v~ phong b~nh, kham b~nh, chua b~nh (khoan 1 cac quy dinh v~ phong b~nh, kham b~nh, chua b~nh (khoan 1
Di~u 38); Di~u 38);
- MQi nguai co quy~n nghien Clru khoa hQc va cong ngh~, sang - MQi nguai co quy~n nghien Clru khoa hQc va cong ngh~, sang
t~ovan hQC, ngh~ thu~t va th\1 huemg lqi ich tir cac ho~t d(}ng do t~ovan hQC, ngh~ thu~t va th\1 huemg lqi ich tir cac ho~t d(}ng do
(Di~u 40); (Di~u 40);
- MQi nguai co quy~n huemg thv va tiSp c~n cac gia tri van - MQi nguai co quy~n huemg thv va tiSp c~n cac gia tri van
hoa, tham gia vao dai sfing van hoa, SU dvng CaC C<J SO van hoa hoa, tham gia vao dai sfing van hoa, SU dvng CaC C<J SO van hoa
(Di~u 41); (Di~u 41);
M9t s6 quy~n cung la nghla V\1 gin day duqc nhi~u qu6c gia M9t s6 quy~n cung la nghla V\1 gin day duqc nhi~u qu6c gia
ghi nh~n nhu la m9t quy~n va ngma V\1 ds dam bao xa h9i phat ghi nh~n nhu la m9t quy~n va ngma V\1 ds dam bao xa h9i phat
triSn b~n vfrng cung duqc HiSn phap nam 2013 ghi nh~n: "MQi triSn b~n vfrng cung duqc HiSn phap nam 2013 ghi nh~n: "MQi
nguai c6 quyJn au(J'c s6ng trong moi truang trong lanh va c6 nguai c6 quyJn au(J'c s6ng trong moi truang trong lanh va c6
nghia v~ bao v? moi truang" (Di~u 43). nghia v~ bao v? moi truang" (Di~u 43).
M9t s6 quy~n con nguai la cac quy~n mang tinh nhan d~o M9t s6 quy~n con nguai la cac quy~n mang tinh nhan d~o
cung duqc HiSn phap nam 2013 ghi nh~n: HNguai nuac ngoai cung duqc HiSn phap nam 2013 ghi nh~n: HNguai nuac ngoai
adu tranh vi tv do va a(Jc l(lp diin t(Jc, vi chit nghia xa h(Ji, diin adu tranh vi tv do va a(Jc l(lp diin t(Jc, vi chit nghia xa h(Ji, diin
chit Va hoa binh ho(ic Vi Sif nghi¢p khoa hQC ma bj bifc ht;ti thi chit Va hoa binh ho(ic Vi Sif nghi¢p khoa hQC ma bj bifc ht;ti thi
au(J'c Nha nuac C(Jng hoa xa h(Ji chit nghia Vi¢t Nam cho phep au(J'c Nha nuac C(Jng hoa xa h(Ji chit nghia Vi¢t Nam cho phep
cu tru" (Di~u 49). cu tru" (Di~u 49).
CHUONG VI- QUYEN CON NGUOI, QUYEN VA NGHlA vr; CO BAN .. CHUONG VI- QUYEN CON NGUOI, QUYEN VA NGHlA vr; CO BAN ..
4.3. Nghia vv cua con ngrrOi 4.3. Nghia vv cua con ngrrOi
M~c du ten gQi cua Chuang II h1 quy~n con nguoi, quy~n va M~c du ten gQi cua Chuang II h1 quy~n con nguoi, quy~n va
nghla V\l CO' ban cua cong dan nhung trong n9i dung cua Chuang nghla V\l CO' ban cua cong dan nhung trong n9i dung cua Chuang
nay cling c6 nhfing quy dinh v~ nghTa V\l cua con nguoi. Trong nay cling c6 nhfing quy dinh v~ nghTa V\l cua con nguoi. Trong
khoa hQc phap li, nguoi ta n6i nhi~u v~ nghla vt;t cua cong dan, it khoa hQc phap li, nguoi ta n6i nhi~u v~ nghla vt;t cua cong dan, it
n6i v~ nghTa V\l cua con nguoi. Cac Hi8n phap nam 1946, 1959, n6i v~ nghTa V\l cua con nguoi. Cac Hi8n phap nam 1946, 1959,
1980 khong c6 di~u nao quy dinh v~ nghTa V\l cua con nguoi. Chi 1980 khong c6 di~u nao quy dinh v~ nghTa V\l cua con nguoi. Chi
dSn Hi8n phap nam 1992, lfin dfiu tien trong lich sir l~p hi8n Vi~t dSn Hi8n phap nam 1992, lfin dfiu tien trong lich sir l~p hi8n Vi~t
a
Nam c6 quy dinh: "Nguai nuac ngoai cu tru Vi¢t Nam phai tuan a
Nam c6 quy dinh: "Nguai nuac ngoai cu tru Vi¢t Nam phai tuan
theo Hidn phap va phap lu(it Vi¢t Nam ... ". Quy dinh nay c6 thS theo Hidn phap va phap lu(it Vi¢t Nam ... ". Quy dinh nay c6 thS
duqc coila r~t hqp li vi ben c~nh vi~c thvc hi~n nghTa V\l d6, hQ duqc coila r~t hqp li vi ben c~nh vi~c thvc hi~n nghTa V\l d6, hQ
duqc Nha nu6c bao h9 tinh m~ng, tai san va cac quy~n lqi chinh duqc Nha nu6c bao h9 tinh m~ng, tai san va cac quy~n lqi chinh
dang theo phap lu~t Vi~t Nam. dang theo phap lu~t Vi~t Nam.
V 6i Hi8n phap nam 2013, ben c~nh vi~c quy dinh cac quy~n V 6i Hi8n phap nam 2013, ben c~nh vi~c quy dinh cac quy~n
con nguoi trong 21 di~u lu~t, HiSn phap cling danh 4 di~u quy con nguoi trong 21 di~u lu~t, HiSn phap cling danh 4 di~u quy
dinh v~ nghTa V\l cua con nguoi. D6 la cac nghla Vl,l: dinh v~ nghTa V\l cua con nguoi. D6 la cac nghla Vl,l:
- Nghla V\l bao v~ moi truang (Di~u 43): Theo quy dinh cua - Nghla V\l bao v~ moi truang (Di~u 43): Theo quy dinh cua
Hi8n phap, cac tb chuc, cac ca nhan gay o nhiSm moi truang, lam Hi8n phap, cac tb chuc, cac ca nhan gay o nhiSm moi truang, lam
suy ki~t tai nguyen thien nhien va suy giam da d~ng sinh hQc phai suy ki~t tai nguyen thien nhien va suy giam da d~ng sinh hQc phai
bi xu 1i nghiem va c6 trach nhi~m kh~c phvc, b6i thuang thi~t h~i bi xu 1i nghiem va c6 trach nhi~m kh~c phvc, b6i thuang thi~t h~i
(khoan 3 Di~u 63). (khoan 3 Di~u 63).
- Nghla V\l n9p thuS (Di~u 47): Theo quy dinh cua HiSn phap, - Nghla V\l n9p thuS (Di~u 47): Theo quy dinh cua HiSn phap,
mQi nguai (cong dan Vi~t Nam, cong dan nu6c ngoai, nguoi mQi nguai (cong dan Vi~t Nam, cong dan nu6c ngoai, nguoi
khong qu6c tich) c6 nghTa V\l n()p thuS. Cac lo~i thuS rna con khong qu6c tich) c6 nghTa V\l n()p thuS. Cac lo~i thuS rna con
nguai phai n9p cho Nha nu6c khong phv thu9c nguai d6 c6 phai nguai phai n9p cho Nha nu6c khong phv thu9c nguai d6 c6 phai
la cong dan Vi~t Nam hay khong. D6 c6 thS la thuS thu nh~p d6i la cong dan Vi~t Nam hay khong. D6 c6 thS la thuS thu nh~p d6i
v6i nguoi c6 thu nh~p cao, thuS mon bai, thuS tieu thv d~c bi~t, v6i nguoi c6 thu nh~p cao, thuS mon bai, thuS tieu thv d~c bi~t,
thuS tai nguyen, thuS chuySn thu nh~p ra nu6c ngoai, thuS chuySn thuS tai nguyen, thuS chuySn thu nh~p ra nu6c ngoai, thuS chuySn
nhuQllg v6n dfiu tu ... nhuQllg v6n dfiu tu ...
GS. TS. Thai Vinh Th!ing 223 GS. TS. Thai Vinh Th!ing 223
GIAO TRINH LU!T HrEN PHAP Vll~:T NAM GIAO TRINH LU!T HrEN PHAP Vll~:T NAM
- Ngh1a V\1 tuan theo HiSn phap va phap lu~t Vi~t Nam (DiSu - Ngh1a V\1 tuan theo HiSn phap va phap lu~t Vi~t Nam (DiSu
46, 48): Cong dan nu6c ngoai, ngucri khong qu6c tich cung gi6ng 46, 48): Cong dan nu6c ngoai, ngucri khong qu6c tich cung gi6ng
nhu cong dan Vi~t Nam phai tuan theo HiSn phap va phap lu~t nhu cong dan Vi~t Nam phai tuan theo HiSn phap va phap lu~t
Vi~t Nam. Vi dlJ, h9 phai tuan thu lu~t 1~ giao thong khi tham gia Vi~t Nam. Vi dlJ, h9 phai tuan thu lu~t 1~ giao thong khi tham gia
giao thong, n{)p thuS mon bai nSu h9 khai tmang ho~t d{)ng kinh giao thong, n{)p thuS mon bai nSu h9 khai tmang ho~t d{)ng kinh
doanh, dong thuS thu nh~p ca nhan nSu h9 c6 thu nh~p cao ... doanh, dong thuS thu nh~p ca nhan nSu h9 c6 thu nh~p cao ...
5. QUYEN VA NGHlA VV Cd BAN CUA CONG DAN 5. QUYEN VA NGHlA VV Cd BAN CUA CONG DAN
THEO HIEN PHAP NAM 2013 THEO HIEN PHAP NAM 2013
HiSn phap nam 2013 danh ddu m{)t giai do~n phat tri~n m6i HiSn phap nam 2013 danh ddu m{)t giai do~n phat tri~n m6i
cua chS dinh quySn con ngucri, quySn va nghla V\l CO' ban cua cong cua chS dinh quySn con ngucri, quySn va nghla V\l CO' ban cua cong
dan. Lfrn d§.u tien trong lich sir l~p hiSn Vi~t N am chS dinh quySn dan. Lfrn d§.u tien trong lich sir l~p hiSn Vi~t N am chS dinh quySn
va ngh1a Vl,l CO' ban cua cong dan duqc chuy~n dbi thanh "QuySn va ngh1a Vl,l CO' ban cua cong dan duqc chuy~n dbi thanh "QuySn
con ngucri, quySn va nghla Vl,l CO' ban cua cong dan". Day khong con ngucri, quySn va nghla Vl,l CO' ban cua cong dan". Day khong
chi dan thuftn Ut thay dbi ten g9i rna quan tr9ng han d6 chinh la chi dan thuftn Ut thay dbi ten g9i rna quan tr9ng han d6 chinh la
vi~c th~ chS h6a cac quySn con ngucri m{)t each C\1 th~ trong HiSn vi~c th~ chS h6a cac quySn con ngucri m{)t each C\1 th~ trong HiSn
phap ben c~nh cac quysn va ngrua V\l cua cong dan. phap ben c~nh cac quysn va ngrua V\l cua cong dan.
f)~ hi~u m{)t each d§.y du va toan di~n chS dinh quySn con f)~ hi~u m{)t each d§.y du va toan di~n chS dinh quySn con
ngucri, quySn va ngh1a Vl,l CO' ban cua cong dan Vi~t N am theo ngucri, quySn va ngh1a Vl,l CO' ban cua cong dan Vi~t N am theo
HiSn phap nam 2013 ta c6 th~ phan chia cac quySn cua cong dan HiSn phap nam 2013 ta c6 th~ phan chia cac quySn cua cong dan
thanh cac quysn vs chinh tri, dan sv (cac quy~n vs tv do dan chu thanh cac quysn vs chinh tri, dan sv (cac quy~n vs tv do dan chu
va tv do ca nhan), cac quysn vs kinh ts, van hoa, xa h9i, cu6i cung va tv do ca nhan), cac quysn vs kinh ts, van hoa, xa h9i, cu6i cung
ta xem xet cac ngrua V\1 CO' ban cua cong dan. ta xem xet cac ngrua V\1 CO' ban cua cong dan.
5.1. Cac quy~n v~ chinh trj, dan sv 5.1. Cac quy~n v~ chinh trj, dan sv
- Quysn tham gia quan 1i nha nuac va xa h9i, tham gia thao - Quysn tham gia quan 1i nha nuac va xa h9i, tham gia thao
lu~n va kiSn nghi v6i CO' quan nha nu6c vS cac vdn dS cua CO' sa, lu~n va kiSn nghi v6i CO' quan nha nu6c vS cac vdn dS cua CO' sa,
dia phuang va ca nu6c (khoan 1 DiSu 28). Nha nu6c t~o diSu dia phuang va ca nu6c (khoan 1 DiSu 28). Nha nu6c t~o diSu
ki~n d~ cong dan tham gia quan H nha nu6c va xa h{)i; cong khai, ki~n d~ cong dan tham gia quan H nha nu6c va xa h{)i; cong khai,
minh b~ch trong vi~c tiSp nh~n, phan h6i y kiSn, kiSn nghi cua minh b~ch trong vi~c tiSp nh~n, phan h6i y kiSn, kiSn nghi cua
cong dan (khoan 2 DiSu 28). Quysn tham gia quan li nha nuac va cong dan (khoan 2 DiSu 28). Quysn tham gia quan li nha nuac va
xa h9i la m9t trong nhung quysn chinh tri quan tr9ng nhfi.t cua xa h9i la m9t trong nhung quysn chinh tri quan tr9ng nhfi.t cua
cong dan, dam bao cho cong dan thvc hi~n quySn lam chu Nha cong dan, dam bao cho cong dan thvc hi~n quySn lam chu Nha
224 GS. TS. Thai Vznh Th&ng 224 GS. TS. Thai Vznh Th&ng
CHUONG VI- QUYEN CON NGUOL QUYEN VA NGH]A vr; CO BAN .. CHUONG VI- QUYEN CON NGUOL QUYEN VA NGH]A vr; CO BAN ..
nu6c, lam chu Xa h{)i, thl;fC hi9n phuang cham IDQi cong vi9c CUa nu6c, lam chu Xa h{)i, thl;fC hi9n phuang cham IDQi cong vi9c CUa
Nha nu6c, cua xa h()i "dan biit, dtm ban, dan lam, dan kidm tra". Nha nu6c, cua xa h()i "dan biit, dtm ban, dan lam, dan kidm tra".
Quysn tham gia quan 1i nha nuac va xa h9i cua cong dan duqc Quysn tham gia quan 1i nha nuac va xa h9i cua cong dan duqc
th~ hi9n b~ng nhiSu hinh thuc khac nhau: QuySn b~u cu, ung cu th~ hi9n b~ng nhiSu hinh thuc khac nhau: QuySn b~u cu, ung cu
vao cac CO' quan quySn ll;fC nha nu6c; dong gop y ki~n xay dl;fng vao cac CO' quan quySn ll;fC nha nu6c; dong gop y ki~n xay dl;fng
phat tri~n kinh t~, van hoa, xa h()i, giao dvc v.v. cua d~t nu6c; phat tri~n kinh t~, van hoa, xa h()i, giao dvc v.v. cua d~t nu6c;
tham gia dong gop y ki~n xay dl;fng Hi~n phap va phap lu~t; tham tham gia dong gop y ki~n xay dl;fng Hi~n phap va phap lu~t; tham
gia ki~m tra, giam sat ho(;lt d{)ng CUa cac CO' quan nha nu6c, CaC gia ki~m tra, giam sat ho(;lt d{)ng CUa cac CO' quan nha nu6c, CaC
t6 chuc xa h()i ... t6 chuc xa h()i ...
- QuySn b~u cu va trng cu vao cac CO' quan quySn ll;fC nha nu6c - QuySn b~u cu va trng cu vao cac CO' quan quySn ll;fC nha nu6c
la Qu6c h()i va HBND cac c~p. Vi9c thvc hi9n cac quySn nay do la Qu6c h()i va HBND cac c~p. Vi9c thvc hi9n cac quySn nay do
lu~t dinh (BiSu 27). QuySn b~u cu va tmg cu vao cac CO' quan lu~t dinh (BiSu 27). QuySn b~u cu va tmg cu vao cac CO' quan
quySn l\fc nha nu6c la m()t quySn chinh tri cvc ki quan trQng cua quySn l\fc nha nu6c la m()t quySn chinh tri cvc ki quan trQng cua
cong dan. Nha quysn b~u cu rna cac cong dan co th~ l\fa chQn cong dan. Nha quysn b~u cu rna cac cong dan co th~ l\fa chQn
nhfrng nguai uu tU nh~t, d(;li di9n cho y chi, nguy9n vQng, va quySn nhfrng nguai uu tU nh~t, d(;li di9n cho y chi, nguy9n vQng, va quySn
lqi cua minh vao cac CO' quan quySn ll;fc nha nu6c, giai quy~t nhfrng lqi cua minh vao cac CO' quan quySn ll;fc nha nu6c, giai quy~t nhfrng
v~n dS quan trQng nh~t cua d~t nu6c. Chinh a quySn nay nhan dan v~n dS quan trQng nh~t cua d~t nu6c. Chinh a quySn nay nhan dan
lao d9ng th\fc hi9n quysn l\fc cua minh, thvc hi9n quySn lam chu lao d9ng th\fc hi9n quysn l\fc cua minh, thvc hi9n quySn lam chu
d~t nu6c, lam chu xa h9i cua minh. Theo BiSu 2 7 Hi~n phap nam d~t nu6c, lam chu xa h9i cua minh. Theo BiSu 2 7 Hi~n phap nam
2013, cong dan du 18 tubi tralen co quysn b~u cu, du 21 tu6i tra 2013, cong dan du 18 tubi tralen co quysn b~u cu, du 21 tu6i tra
len c6 quySn trng cu vao Qu6c h9i va HBND cac c~p. Vi9c thvc len c6 quySn trng cu vao Qu6c h9i va HBND cac c~p. Vi9c thvc
hi9n cac quySn nay do lu~t dinh. Nha nu6c ta da ban hanh Lu~t hi9n cac quySn nay do lu~t dinh. Nha nu6c ta da ban hanh Lu~t
b~u cu d(;li bi~u Qu6c h()i ngay 15/4/1992 (thong qua t(;li ki hQp thu b~u cu d(;li bi~u Qu6c h()i ngay 15/4/1992 (thong qua t(;li ki hQp thu
11, Qu6c h()i kh6a VIII) thay th~ cho Lu~t b~u cu d(;li bi~u Qu6c 11, Qu6c h()i kh6a VIII) thay th~ cho Lu~t b~u cu d(;li bi~u Qu6c
h()i ngay 18/12/1980. Sau d6, Lu~t nay duqc thay th~ b&ng Lu~t h()i ngay 18/12/1980. Sau d6, Lu~t nay duqc thay th~ b&ng Lu~t
b~u cu d(;li bi~u Qu6c h()i ngay 15/4/1997 va g~n day duqc sua b~u cu d(;li bi~u Qu6c h()i ngay 15/4/1997 va g~n day duqc sua
d6i, b6 sung b&ng Lu~t sua d6i, b6 sung m()t s6 diSu cua Lu~t b~u d6i, b6 sung b&ng Lu~t sua d6i, b6 sung m()t s6 diSu cua Lu~t b~u
cu d(;li bi~u Qu6c h()i nam 2001 va Lu~t sua dbi, bb sung m()t s6 cu d(;li bi~u Qu6c h()i nam 2001 va Lu~t sua dbi, bb sung m()t s6
diSu cua Lu~t b~u cu d(;li bi~u Qu6c h9i va Lu~t b~u cu d(;li bi~u diSu cua Lu~t b~u cu d(;li bi~u Qu6c h9i va Lu~t b~u cu d(;li bi~u
HBND nam 2010. Ngay 25/6/2015 t';li ki hQp thu 9, Qu6c h9i HBND nam 2010. Ngay 25/6/2015 t';li ki hQp thu 9, Qu6c h9i
GlAO TRINH LU!T HIEN PHAP V$T NAM GlAO TRINH LU!T HIEN PHAP V$T NAM
kh6a XIII da thong qua Lu~t b~u cu d~i bi~u Qubc h()i va d~i bi~u kh6a XIII da thong qua Lu~t b~u cu d~i bi~u Qubc h()i va d~i bi~u
HDND, theo d6 nhfrng nguai khong c6 quySn b~u Clr va trng Clr HDND, theo d6 nhfrng nguai khong c6 quySn b~u Clr va trng Clr
vao Qubc h9i va HDND la nhfrng nguai m~t nang lvc hanh vi dan vao Qubc h9i va HDND la nhfrng nguai m~t nang lvc hanh vi dan
S\f va nhfrng nguai bi phap lu~t ho~c toa an tu6c quySn d6. QuySn S\f va nhfrng nguai bi phap lu~t ho~c toa an tu6c quySn d6. QuySn
b~u Clr CUa cong dan dUQ'C th\fC hi~n v6i nguyen t~C ph6 thong, b~u Clr CUa cong dan dUQ'C th\fC hi~n v6i nguyen t~C ph6 thong,
binh d~ng, tn,rc tisp va bo phisu kin, th~ hi~n chs d9 dan chu r9ng binh d~ng, tn,rc tisp va bo phisu kin, th~ hi~n chs d9 dan chu r9ng
rai cua Nha nu6c XHCN, t~o diSu ki~n cho nhan dan lao d()ng rai cua Nha nu6c XHCN, t~o diSu ki~n cho nhan dan lao d()ng
thvc hi~n quySn lam chu Nha nu6c va xa h()i. thvc hi~n quySn lam chu Nha nu6c va xa h()i.
M()t trong nhfrng quySn chinh tri quan trQng rna HiSn phap M()t trong nhfrng quySn chinh tri quan trQng rna HiSn phap
xac l~p cho con nguai va cong dan Vi~t Nam la quySn khiSu n~i, xac l~p cho con nguai va cong dan Vi~t Nam la quySn khiSu n~i,
tb cao. HiSn phap nam 2013 quy dinh: "M9i nguai c6 quyJn khiiu tb cao. HiSn phap nam 2013 quy dinh: "M9i nguai c6 quyJn khiiu
n(li, t6 cao vai ca quan, t6 chuc, ca nhan c6 thdm quyJn vJ nhimg n(li, t6 cao vai ca quan, t6 chuc, ca nhan c6 thdm quyJn vJ nhimg
vi?c lam trai phap lu~t cita ca quan, t6 chuc, ca nhan" (khoan 1 vi?c lam trai phap lu~t cita ca quan, t6 chuc, ca nhan" (khoan 1
DiSu 30); "Ca quan, t6 chuc, ca nhan c6 thdm quyJn phai tiip DiSu 30); "Ca quan, t6 chuc, ca nhan c6 thdm quyJn phai tiip
nh~n, gicli quyit khiiu n(li, t6 cao. Nguai bt thi?t h(li c6 quyJn nh~n, gicli quyit khiiu n(li, t6 cao. Nguai bt thi?t h(li c6 quyJn
iJUQ'C bJi thuang vJ V~t chdt, tinh thdn VG ph1JC hdi danh dl! theo iJUQ'C bJi thuang vJ V~t chdt, tinh thdn VG ph1JC hdi danh dl! theo
quy iltnh cita phap lugt" (khoan 2 DiSu 30); "Nghiem cdm vi?c tra quy iltnh cita phap lugt" (khoan 2 DiSu 30); "Nghiem cdm vi?c tra
thit nguai khiiu n(li, t6 cao ho(lc lQ'i d1;lng quyJn khiiu n(li, t6 cao thit nguai khiiu n(li, t6 cao ho(lc lQ'i d1;lng quyJn khiiu n(li, t6 cao
ad vu kh6ng, vu cao lam h(li nguai khac" (khoan 3 DiSu 30). vs ad vu kh6ng, vu cao lam h(li nguai khac" (khoan 3 DiSu 30). vs
ca ban DiSu 30 HiSn phap nam 2013 la sv ghi nh~n l~i DiSu 74 ca ban DiSu 30 HiSn phap nam 2013 la sv ghi nh~n l~i DiSu 74
HiSn phap nam 1992 b~ng quy ph~m phap lu~t co hi~u lvc phap H HiSn phap nam 1992 b~ng quy ph~m phap lu~t co hi~u lvc phap H
cao nhfit dam bao cho cac cong dan duqc th\fc hi~n quysn khi€u cao nhfit dam bao cho cac cong dan duqc th\fc hi~n quysn khi€u
n~i, tb cao va bu()c cac ca quan nha nu6c, cac nha chtrc trach phai n~i, tb cao va bu()c cac ca quan nha nu6c, cac nha chtrc trach phai
xem xet va giai quySt kip thai. D6ng thai, HiSn phap nam 2013 da xem xet va giai quySt kip thai. D6ng thai, HiSn phap nam 2013 da
c6 bu6c phat tri~n m6i khi coi quySn nay khong nhfrng la quySn c6 bu6c phat tri~n m6i khi coi quySn nay khong nhfrng la quySn
cua cong dan rna la quySn cua con nguai khi thay ths thu~t ngu cua cong dan rna la quySn cua con nguai khi thay ths thu~t ngu
"cong dan c6 quySn" b~ng thu~t ngfr "mQi nguai c6 quySn". HiSn "cong dan c6 quySn" b~ng thu~t ngfr "mQi nguai c6 quySn". HiSn
phap khong nhfrng nghiem c~m vi~c tra thu nguai khiSu n~i, tb phap khong nhfrng nghiem c~m vi~c tra thu nguai khiSu n~i, tb
cao rna d6ng thai con nghiem c~m vi~c lqi dvng quysn khiSu n~i, cao rna d6ng thai con nghiem c~m vi~c lqi dvng quysn khiSu n~i,
tb cao d~ vu khbng, vu cao lam h~i nguai khac. Day la S\f kS thua tb cao d~ vu khbng, vu cao lam h~i nguai khac. Day la S\f kS thua
quy dinh cua Hi8n phap nam 1992. Thvc t8 cho th~y r&ng vi~c vu quy dinh cua Hi8n phap nam 1992. Thvc t8 cho th~y r&ng vi~c vu
khf>ng, vu cao nguai khac la m{)t hanh vi nguy hi~m cho xa h{)i, khf>ng, vu cao nguai khac la m{)t hanh vi nguy hi~m cho xa h{)i,
lam tfin th~t danh d\1', nhan phftm va CUQC sf>ng binh thuang cua lam tfin th~t danh d\1', nhan phftm va CUQC sf>ng binh thuang cua
con nguai va cong dan. con nguai va cong dan.
- QuySn tv do ngon lu~n, tv do bao chi, ti8p c~n thong tin, - QuySn tv do ngon lu~n, tv do bao chi, ti8p c~n thong tin,
quy8n h9i hQp, l~p h9i, bi~u tinh theo quy dinh cua phap lu~t quy8n h9i hQp, l~p h9i, bi~u tinh theo quy dinh cua phap lu~t
(DiSu 25). Day la nhilng quySn dan sv d6ng thai cling la quySn (DiSu 25). Day la nhilng quySn dan sv d6ng thai cling la quySn
chinh tri cua cong dan. Nha nu6c ta ton trQng quySn tv do dan chu chinh tri cua cong dan. Nha nu6c ta ton trQng quySn tv do dan chu
cua mQi cong dan vi S\1' phat tri~n tv do cua m6i nguai la diSu ki~n cua mQi cong dan vi S\1' phat tri~n tv do cua m6i nguai la diSu ki~n
phat tri~n tv do cua t~t ca mQi nguai. 1 Hi8n phap nam 2013 ti8p phat tri~n tv do cua t~t ca mQi nguai. 1 Hi8n phap nam 2013 ti8p
tt,Ic kh~ng dinh quySn ti8p c~n thong tin. QuySn ti8p c~n thong tin tt,Ic kh~ng dinh quySn ti8p c~n thong tin. QuySn ti8p c~n thong tin
duqc hi~u Ia quysn duqc nh~n tin va truysn tin theo quy dinh cua duqc hi~u Ia quysn duqc nh~n tin va truysn tin theo quy dinh cua
phap lu~t. N gay nay khi rna thong tin da tr6 thanh m{)t y8u t6 vo phap lu~t. N gay nay khi rna thong tin da tr6 thanh m{)t y8u t6 vo
cung quan trQng trong cac hoc;tt d{)ng chinh tri, kinh t8, van h6a, xa cung quan trQng trong cac hoc;tt d{)ng chinh tri, kinh t8, van h6a, xa
h9i thi quysn duqc thong tin tra thanh m9t quysn quan trQng va h9i thi quysn duqc thong tin tra thanh m9t quysn quan trQng va
khong th~ thi8u duqc trong cac quySn CO' ban cua cong dan. khong th~ thi8u duqc trong cac quySn CO' ban cua cong dan.
- QuySn tv do tin nguang, ton giao (BiSu 24). QuySn nay cho - QuySn tv do tin nguang, ton giao (BiSu 24). QuySn nay cho
phep m6i cong dan duqc tg do theo ho~c khong theo m{)t ton giao phep m6i cong dan duqc tg do theo ho~c khong theo m{)t ton giao
nao. Cac ton giao dSu binh d~ng tru6c phap lu~t. Nhilng nai tho tv nao. Cac ton giao dSu binh d~ng tru6c phap lu~t. Nhilng nai tho tv
cua cac tin ngu5ng, ton giao duqc phap lu~t bao h{). Hi8n phap cua cac tin ngu5ng, ton giao duqc phap lu~t bao h{). Hi8n phap
m9t m~t quy dinh khong ai duqc xam phc;tm tv do tin ngu5ng, m~t m9t m~t quy dinh khong ai duqc xam phc;tm tv do tin ngu5ng, m~t
khac quy dinh khong ai duqc lqi dvng tg do tin ngu5ng, ton giao khac quy dinh khong ai duqc lqi dvng tg do tin ngu5ng, ton giao
d~ lam trai phap lu~t va chinh sach cua Nha nu6c. d~ lam trai phap lu~t va chinh sach cua Nha nu6c.
- QuySn b~t kha xam phc;tm vS than th~ (BiSu 20). Theo quy - QuySn b~t kha xam phc;tm vS than th~ (BiSu 20). Theo quy
dinh cua BiSu 20, cong dan c6 quySn b~t kha xam phc;tm vS than dinh cua BiSu 20, cong dan c6 quySn b~t kha xam phc;tm vS than
th~, duqc phap Iu~t bao h9 vs sue khoe, danh dv va nhan phftm. th~, duqc phap Iu~t bao h9 vs sue khoe, danh dv va nhan phftm.
Khong ai c6 th~ bi bit n8u khong c6 quy8t dinh cua T AND, Khong ai c6 th~ bi bit n8u khong c6 quy8t dinh cua T AND,
quy8t dinh ho~c phe chuftn cua VKSND, trir truang hqp phc;tm t9i quy8t dinh ho~c phe chuftn cua VKSND, trir truang hqp phc;tm t9i
qua tang. Vi~c b~t, giam, gifr phai dung phap lu~t. N ghiem c~m qua tang. Vi~c b~t, giam, gifr phai dung phap lu~t. N ghiem c~m
1
Mac- Angghen Tuy~n tgp, T~p 2, Nxb. Sv th~t, Ha N()i, 1971, tr. 54. 1
Mac- Angghen Tuy~n tgp, T~p 2, Nxb. Sv th~t, Ha N()i, 1971, tr. 54.
GS. TS. Thid Vinh Thling 227 GS. TS. Thid Vinh Thling 227
GlAO TRINH LU!T HIEN PHAP vn;;:T NAM GlAO TRINH LU!T HIEN PHAP vn;;:T NAM
mQi hinh thuc truy buc, nht;tc hinh, xuc ph~m danh dg, nhan mQi hinh thuc truy buc, nht;tc hinh, xuc ph~m danh dg, nhan
phAm cua cong dan. phAm cua cong dan.
- QuySn b~t kha xam ph~m vS ch6 a (DiSu 22). Theo quy dinh - QuySn b~t kha xam ph~m vS ch6 a (DiSu 22). Theo quy dinh
cua HiSn phap nam 2013, quySn b~t kha xam ph~m vS ch6 a duqc cua HiSn phap nam 2013, quySn b~t kha xam ph~m vS ch6 a duqc
hisu la khong ai duqc t\1' y vao ch6 a cua nguai khac nsu khong hisu la khong ai duqc t\1' y vao ch6 a cua nguai khac nsu khong
duqc nguai d6 d6ng y, trir tmang hqp phap lu~t cho phep. Vi~c duqc nguai d6 d6ng y, trir tmang hqp phap lu~t cho phep. Vi~c
kham xet phai do d~i di~n CCY quan nha nu6c c6 thftm quySn tiSn kham xet phai do d~i di~n CCY quan nha nu6c c6 thftm quySn tiSn
hanh theo quy dinh cua phap lu~t. hanh theo quy dinh cua phap lu~t.
- QuySn bi m~t thu tin, di~n tho~i, di~n tin (DiSu 21). QuySn - QuySn bi m~t thu tin, di~n tho~i, di~n tin (DiSu 21). QuySn
nay duqc hisu la khong ai duqc tv y kham xet, boc rna, thu giu, nay duqc hisu la khong ai duqc tv y kham xet, boc rna, thu giu,
kiSm soat thu tin, di~n tin, di~n tho~i cua con nguai va cong dan. kiSm soat thu tin, di~n tin, di~n tho~i cua con nguai va cong dan.
N()i dung thu tin, di~n tin, di~n tho~i duqc gifr bi m~t. Vi~c b6c N()i dung thu tin, di~n tin, di~n tho~i duqc gifr bi m~t. Vi~c b6c
ma, kiSm soat, thu giu thu tin, di~n tin cua con nguai va cong ma, kiSm soat, thu giu thu tin, di~n tin cua con nguai va cong
dan phai do nguai c6 thftm quySn tiSn hanh theo quy dinh cua dan phai do nguai c6 thftm quySn tiSn hanh theo quy dinh cua
phap lu~t. phap lu~t.
- QuySn t\]' do di l~i va cu tru (DiSu 23). Theo quy dinh cua - QuySn t\]' do di l~i va cu tru (DiSu 23). Theo quy dinh cua
HiSn phap hi~n hanh, c6ng dan Vi~t Nam c6 quySn t\]' do di l~i va HiSn phap hi~n hanh, c6ng dan Vi~t Nam c6 quySn t\]' do di l~i va
cu tru trong nu6c, c6 quySn ra nu6c ngoai va tlr nu6c ngoai vS cu tru trong nu6c, c6 quySn ra nu6c ngoai va tlr nu6c ngoai vS
nu6c theo quy dinh cua phap lu~t. Nhu v~y, cung nhu cac HiSn nu6c theo quy dinh cua phap lu~t. Nhu v~y, cung nhu cac HiSn
phap tm6c day, HiSn phap m6i cho phep cong dan Vi~t Nam c6 phap tm6c day, HiSn phap m6i cho phep cong dan Vi~t Nam c6
quySn t\]' do di l~i va Iva chQn ch6 a cho ban than va gia dinh a quySn t\]' do di l~i va Iva chQn ch6 a cho ban than va gia dinh a
mQi nai tren d~t Vi~t Nam d6ng thai cho phep c6ng dan t\]' do ra mQi nai tren d~t Vi~t Nam d6ng thai cho phep c6ng dan t\]' do ra
nu6c ngoai, tu nu6c ngoai vS nu6c va Nha nu6c thvc hi~n cac thu nu6c ngoai, tu nu6c ngoai vS nu6c va Nha nu6c thvc hi~n cac thu
t1;tc phap li ds dam bao cho cong dan thvc hi~n cac quySn nay. t1;tc phap li ds dam bao cho cong dan thvc hi~n cac quySn nay.
5.2. Cac quy~n v~ kinh t~, van boa, xa h()i 5.2. Cac quy~n v~ kinh t~, van boa, xa h()i
- QuySn lam vi~c (DiSu 35) la m()t trong nhiing quySn quan - QuySn lam vi~c (DiSu 35) la m()t trong nhiing quySn quan
trQng nh~t cua c6ng dan trong linh VlJC cac quySn vS kinh tS, van trQng nh~t cua c6ng dan trong linh VlJC cac quySn vS kinh tS, van
h6a, xa h{)i. Theo HiSn phap nam 1992, lao d()ng la quySn va h6a, xa h{)i. Theo HiSn phap nam 1992, lao d()ng la quySn va
ngh1a V\1 cua c6ng dan, tuy nhien theo HiSn phap nam 2013 lao ngh1a V\1 cua c6ng dan, tuy nhien theo HiSn phap nam 2013 lao
d()ng la quySn chu kh6ng phai la nghla VlJ. M~t khac, HiSn phap d()ng la quySn chu kh6ng phai la nghla VlJ. M~t khac, HiSn phap
228 GS.TS. Thai Vlnh Thcing 228 GS.TS. Thai Vlnh Thcing
CHUONG VI- QUYEN CON NGUOL QUYEN VA NGH!A Vl! CO BAN. .. CHUONG VI- QUYEN CON NGUOL QUYEN VA NGH!A Vl! CO BAN. ..
nam 2013 con quy dinh nghiem cAm cu5ng buc lao d9ng va su nam 2013 con quy dinh nghiem cAm cu5ng buc lao d9ng va su
dl)ng nhan c6ng du6i d() tu6i lao d()ng t6i thi~u. Nha nu6c va xa dl)ng nhan c6ng du6i d() tu6i lao d()ng t6i thi~u. Nha nu6c va xa
h()i co kS ho~ch t~o ngay cang nhi~u vi~c lam cho nguai lao d()ng. h()i co kS ho~ch t~o ngay cang nhi~u vi~c lam cho nguai lao d()ng.
Nha nu6c ban hanh chinh sach, chS d() bao h() lao d()ng, Nha nu6c Nha nu6c ban hanh chinh sach, chS d() bao h() lao d()ng, Nha nu6c
quy dinh thai gian lao d()ng, chS d() ti~n luong, chS d() nghi ngai quy dinh thai gian lao d()ng, chS d() ti~n luong, chS d() nghi ngai
va chs d9 bao hi~m xa h9i d6i vai vien chuc nha nuac va nhfrng va chs d9 bao hi~m xa h9i d6i vai vien chuc nha nuac va nhfrng
nguai lam cong an luang, khuysn khich phat tri~n cac hinh thuc nguai lam cong an luang, khuysn khich phat tri~n cac hinh thuc
bao hi~m xa h()i khac d6i v6i nguai lao d()ng. bao hi~m xa h()i khac d6i v6i nguai lao d()ng.
- MQi nguai co quy~n tg do kinh doanh trong nhfrng nganh - MQi nguai co quy~n tg do kinh doanh trong nhfrng nganh
ngh~ rna phap lu~t kh6ng cAm (Di~u 33). So v6i HiSn phap nam ngh~ rna phap lu~t kh6ng cAm (Di~u 33). So v6i HiSn phap nam
1992, day la m()t quy dinh m6i. Theo quy dinh cua HiSn phap nam 1992, day la m()t quy dinh m6i. Theo quy dinh cua HiSn phap nam
1992, cong dan co quy~n duqc kinh doanh san xuAt, co quy~n sa 1992, cong dan co quy~n duqc kinh doanh san xuAt, co quy~n sa
hilu nhfrng thu nh~p hqp phap, cua cai d~ danh, tu li~u sinh ho~t, hilu nhfrng thu nh~p hqp phap, cua cai d~ danh, tu li~u sinh ho~t,
tu li~u san xuAt, v6n va tai san khac trong doanh nghi~p ho~c tu li~u san xuAt, v6n va tai san khac trong doanh nghi~p ho~c
trong cac t6 chuc kinh tS khac. Tren CO' sa tg nguy~n, dan chu va trong cac t6 chuc kinh tS khac. Tren CO' sa tg nguy~n, dan chu va
cung co lqi, nguai lao d()ng co th~ gop v6n, gop sue, hqp tac san cung co lqi, nguai lao d()ng co th~ gop v6n, gop sue, hqp tac san
xuAt kinh doanh trong cac t6 chuc kinh tS t~p th~ du6i nhi~u hinh xuAt kinh doanh trong cac t6 chuc kinh tS t~p th~ du6i nhi~u hinh
thuc v6i quy m6 va muc d() t~p th~ hoa thich hqp. Kinh tS ca th~ thuc v6i quy m6 va muc d() t~p th~ hoa thich hqp. Kinh tS ca th~
duqc ho~t d()ng trong cac nganh, ngh~ theo quy djnh cua phap duqc ho~t d()ng trong cac nganh, ngh~ theo quy djnh cua phap
lu~t. Kinh tS gia dinh duqc khuySn khich phat tri~n. T6 chuc va lu~t. Kinh tS gia dinh duqc khuySn khich phat tri~n. T6 chuc va
ca nhan co quy~n thanh l~p doanh nghi~p kh6ng bi h~n chS v~ ca nhan co quy~n thanh l~p doanh nghi~p kh6ng bi h~n chS v~
quy m6 va dia ban ho~t d()ng. Kinh tS tu ban tu nhan duqc phep quy m6 va dia ban ho~t d()ng. Kinh tS tu ban tu nhan duqc phep
phat tri~n trong cac nganh co lqi cho qu6c kS dan sinh do phap phat tri~n trong cac nganh co lqi cho qu6c kS dan sinh do phap
lu~t quy djnh, co th~ duqc lien doanh v6i tb chuc kinh tS doanh lu~t quy djnh, co th~ duqc lien doanh v6i tb chuc kinh tS doanh
nghi~p nha nu6c du6i nhi~u hinh thuc. Doanh nghi~p thu()c mQi nghi~p nha nu6c du6i nhi~u hinh thuc. Doanh nghi~p thu()c mQi
thanh ph~n kinh tS co th~ lien doanh v6i ca nhan, t6 chuc kinh tS thanh ph~n kinh tS co th~ lien doanh v6i ca nhan, t6 chuc kinh tS
nu6c ngoai theo quy djnh cua phap lu~t. Tai san hqp phap cua nu6c ngoai theo quy djnh cua phap lu~t. Tai san hqp phap cua
cac doanh nghi~p duqc Nha nu6c bao h(). Cac doanh nghi~p cac doanh nghi~p duqc Nha nu6c bao h(). Cac doanh nghi~p
thu()c mQi thanh ph~n kinh tS d~u binh d~ng tru6c phap lu~t. Tuy thu()c mQi thanh ph~n kinh tS d~u binh d~ng tru6c phap lu~t. Tuy
nhien, HiSn phap nam 1992 quy dinh quy~n tg do kinh doanh la nhien, HiSn phap nam 1992 quy dinh quy~n tg do kinh doanh la
quy~n cua c6ng dan, con HiSn phap nam 2013 co bu6c phat tri~n quy~n cua c6ng dan, con HiSn phap nam 2013 co bu6c phat tri~n
GS. TS. Thai Vlnh Thimg 229 GS. TS. Thai Vlnh Thimg 229
m6i khi quy dinh quy~n tv do kinh doanh khong nhfrng la quy~n m6i khi quy dinh quy~n tv do kinh doanh khong nhfrng la quy~n
cua cong dan rna Ht quy~n cua con nguoi Ca nhan du la cong dan cua cong dan rna Ht quy~n cua con nguoi Ca nhan du la cong dan
Vi~t Nam hay khong, theo quy dinh cua HiSn phap cling c6 quy~n Vi~t Nam hay khong, theo quy dinh cua HiSn phap cling c6 quy~n
tg do kinh doanh. tg do kinh doanh.
- Ben c~nh quy~n lam vi~c, HiSn phap xac l~p quy~n hQc t~p - Ben c~nh quy~n lam vi~c, HiSn phap xac l~p quy~n hQc t~p
cua cong dan (Di~u 39). Khac v6i quy~n lam vi~c, hQc t~p vita la cua cong dan (Di~u 39). Khac v6i quy~n lam vi~c, hQc t~p vita la
quy~n vita la nghia vt;t cua cong dan. N gay ca khi nu6c nha m6i quy~n vita la nghia vt;t cua cong dan. N gay ca khi nu6c nha m6i
gianh duqc d()c l~p Chu tich H6 Chi Minh da quan tam dSn vdn d~ gianh duqc d()c l~p Chu tich H6 Chi Minh da quan tam dSn vdn d~
nang cao dan tri. N guai da xac dinh r~ng hQC t~p la quy~n cua m6i nang cao dan tri. N guai da xac dinh r~ng hQC t~p la quy~n cua m6i
cong dan cua m()t nha nu6c d()c l~p d6ng thai n6 cling phai la b6n cong dan cua m()t nha nu6c d()c l~p d6ng thai n6 cling phai la b6n
ph~n cua m6i nguai. Nguai da vi~t: "Mu6n giu vi1ng nJn a(Jc l(lp, ph~n cua m6i nguai. Nguai da vi~t: "Mu6n giu vi1ng nJn a(Jc l(lp,
mu6n cho dan m(lnh, nuac giau; m9i nguai Vi?t Nam phai hidu mu6n cho dan m(lnh, nuac giau; m9i nguai Vi?t Nam phai hidu
biit quyJn l(J'i cita minh, bdn phqn cita minh, phai c6 kiin thuc biit quyJn l(J'i cita minh, bdn phqn cita minh, phai c6 kiin thuc
mai ad tham gia vao c6ng cu(Jc xay dt;mg nuac nha va truac hit mai ad tham gia vao c6ng cu(Jc xay dt;mg nuac nha va truac hit
phai biit a(Jc, biit viit chit qu6c ngfr". 1 Cac HiSn phap cua nu6c ta phai biit a(Jc, biit viit chit qu6c ngfr". 1 Cac HiSn phap cua nu6c ta
trong lich sir bao gia cling ghi nh~n quy~n h9c t~p, coi n6 la m()t trong lich sir bao gia cling ghi nh~n quy~n h9c t~p, coi n6 la m()t
trong nhfrng quy~n va nghla Vl;t CO' ban cua cong dan (Di~u 15 trong nhfrng quy~n va nghla Vl;t CO' ban cua cong dan (Di~u 15
HiSn phap nam 1946, Di~u 33 Hi~n phap nam 1959, Di~u 60 HiSn HiSn phap nam 1946, Di~u 33 Hi~n phap nam 1959, Di~u 60 HiSn
phap nam 1980, Di~u 59 HiSn phap nam 1992. phap nam 1980, Di~u 59 HiSn phap nam 1992.
- Quy~n duqc bao v~, cham s6c sue khoe (Di~u 38). Theo - Quy~n duqc bao v~, cham s6c sue khoe (Di~u 38). Theo
HiSn phap nam 2013, m9i nguai c6 quy~n duqc huemg chS d9 bao HiSn phap nam 2013, m9i nguai c6 quy~n duqc huemg chS d9 bao
v~, cham s6c sue khoe, binh ding trong vi~c sir dvng cac dich Vl;t y v~, cham s6c sue khoe, binh ding trong vi~c sir dvng cac dich Vl;t y
ts va co ngma vt;t thvc hi~n cac quy dinh ve phong b~nh, kham ts va co ngma vt;t thvc hi~n cac quy dinh ve phong b~nh, kham
b~nh, chua b~nh. So v6i HiSn phap nam 1992 day cling la bu6c b~nh, chua b~nh. So v6i HiSn phap nam 1992 day cling la bu6c
tiSn b9 m6i vi theo HiSn phap nam 2013, quy~n nay khong chi tiSn b9 m6i vi theo HiSn phap nam 2013, quy~n nay khong chi
danh cho cong dan Vi~t Nam rna la quy~n danh cho IDQi nguai danh cho cong dan Vi~t Nam rna la quy~n danh cho IDQi nguai
sinh s6ng tren lanh th6 Vi~t N am. sinh s6ng tren lanh th6 Vi~t N am.
- Quy~n c6 nai a hqp phap (Di~u 22). Khac v6i HiSn phap - Quy~n c6 nai a hqp phap (Di~u 22). Khac v6i HiSn phap
nam 1992, HiSnphap nam 2013 khong quy dinh cong dan Vi~tNam nam 1992, HiSnphap nam 2013 khong quy dinh cong dan Vi~tNam
1
H6 Chi Minh toan tgp, t~p 1, Nxb. Sg th~t, Ha N()i, 1980, tr. 368. 1
H6 Chi Minh toan tgp, t~p 1, Nxb. Sg th~t, Ha N()i, 1980, tr. 368.
230 GS. TS. Thai Vinh Th!mg 230 GS. TS. Thai Vinh Th!mg
CHUONG VI- QUYEN CON NGUOL QUYEN VA NGHlA vr; CO BAN... CHUONG VI- QUYEN CON NGUOL QUYEN VA NGHlA vr; CO BAN...
c6 quy6n xay d\ffig nha 6. Trong di6u ki~n hi~n nay khi dan s6 c6 quy6n xay d\ffig nha 6. Trong di6u ki~n hi~n nay khi dan s6
nu6c ta ngay cang tang, con di~n tich dAt a khong th~ tang duqc, nu6c ta ngay cang tang, con di~n tich dAt a khong th~ tang duqc,
Nha nu6c ta khong th~ dam bao quy6n xay d\ffig nha a cho mQi Nha nu6c ta khong th~ dam bao quy6n xay d\ffig nha a cho mQi
cong dan c6 nhu cftu vS nha 6, vi v~y Nha nu6c chi c6 th~ dam cong dan c6 nhu cftu vS nha 6, vi v~y Nha nu6c chi c6 th~ dam
bao cho cong dan quy6n c6 nai 6 hqp phap. bao cho cong dan quy6n c6 nai 6 hqp phap.
- Quy6n binh d~ng ci:ta phg nfr d6i v6i nam gi6i (Di6u 26). - Quy6n binh d~ng ci:ta phg nfr d6i v6i nam gi6i (Di6u 26).
Theo Hi~n phap nam 2013, cong dan nfr va nam c6 quy6n ngang Theo Hi~n phap nam 2013, cong dan nfr va nam c6 quy6n ngang
nhau v6 llQi m~t chinh tri, kinh t~, van h6a, xa h<)i va gia dinh. nhau v6 llQi m~t chinh tri, kinh t~, van h6a, xa h<)i va gia dinh.
Nha nu6c nghiem cAm mQi hanh vi phan bi~t d6i xu v6i phg nfr, Nha nu6c nghiem cAm mQi hanh vi phan bi~t d6i xu v6i phg nfr,
xuc ph~m nhan phAm pht;t nfr. Lao d<)ng nfr va nam c6 vi~c lam xuc ph~m nhan phAm pht;t nfr. Lao d<)ng nfr va nam c6 vi~c lam
nhu nhau thi huang luang ngang nhau. Lao d<)ng nfr c6 quy6n nhu nhau thi huang luang ngang nhau. Lao d<)ng nfr c6 quy6n
huang ch~ d() thai san. Phg nfr la vi en chtrc nha nu6c va nguai lam huang ch~ d() thai san. Phg nfr la vi en chtrc nha nu6c va nguai lam
cong an luang c6 quy6n nghi tru6c va sau khi sinh de rna vfin cong an luang c6 quy6n nghi tru6c va sau khi sinh de rna vfin
huang luang, ph1:1 cAp theo quy dinh cua phap lu~t. Nha nu6c va huang luang, ph1:1 cAp theo quy dinh cua phap lu~t. Nha nu6c va
xa h()i t~o di6u ki~n d~ ph\1 nfr nang cao trinh d<) vS mQi m~t, xa h()i t~o di6u ki~n d~ ph\1 nfr nang cao trinh d<) vS mQi m~t,
khong ngimg phat huy vai tro cua minh trong xa h<)i. Nha nu6c khong ngimg phat huy vai tro cua minh trong xa h<)i. Nha nu6c
cham lo phat tri~n cac nha hQ sinh, khoa nhi, nha tre va cac CO' SO cham lo phat tri~n cac nha hQ sinh, khoa nhi, nha tre va cac CO' SO
phuc lqi xa h9i khac d~ giam nhtt ganh n~ng gia dinh t~o diSu ki~n phuc lqi xa h9i khac d~ giam nhtt ganh n~ng gia dinh t~o diSu ki~n
cho ph\1 nfr san xuAt, cong tac, hQc t~p, chua b~nh, nghi ngai va cho ph\1 nfr san xuAt, cong tac, hQc t~p, chua b~nh, nghi ngai va
lam tron b6n ph~n cua nguai illy. lam tron b6n ph~n cua nguai illy.
- QuySn duqc bao h<) vS hon nhan va gia dinh (DiSu 36). Nam, - QuySn duqc bao h<) vS hon nhan va gia dinh (DiSu 36). Nam,
nfr c6 quySn k~t hon, li hon. Nha nu6c bao h<) ch~ d<) hon nhan nfr c6 quySn k~t hon, li hon. Nha nu6c bao h<) ch~ d<) hon nhan
theo nguyen t~c t\f nguy~n, ti~n b<), m<)t vq m<)t ch6ng, vq ch6ng theo nguyen t~c t\f nguy~n, ti~n b<), m<)t vq m<)t ch6ng, vq ch6ng
binh d~ng, ton trQng lfin nhau. Tre em duqc Nha nu6c, gia dinh va binh d~ng, ton trQng lfin nhau. Tre em duqc Nha nu6c, gia dinh va
xa h9i bao v~, cham soc va giao d1:1c; duqc tham gia cac vAn ds vs xa h9i bao v~, cham soc va giao d1:1c; duqc tham gia cac vAn ds vs
tre em. Nghiem cAm xam h~i, hanh h~, nguqc dai, bo m~c, l~m tre em. Nghiem cAm xam h~i, hanh h~, nguqc dai, bo m~c, l~m
d1:1ng, hoc 19t sue lao d9ng va nhfrng hanh vi khac vi ph~m quy8n d1:1ng, hoc 19t sue lao d9ng va nhfrng hanh vi khac vi ph~m quy8n
tre em (khoan 1 DiSu 37). tre em (khoan 1 DiSu 37).
N goai nhfrng quySn da phan tich a tren, Hi~n phap nam 2013 N goai nhfrng quySn da phan tich a tren, Hi~n phap nam 2013
con ghi nh~n cac quy8n khac cua cong dan nhu quy6n duqc dam con ghi nh~n cac quy8n khac cua cong dan nhu quy6n duqc dam
bao an sinh xa h9i (DiSu 34), quySn xac dinh dan t<)c cua minh, su bao an sinh xa h9i (DiSu 34), quySn xac dinh dan t<)c cua minh, su
GS. TS. Thai Vinh Thfmg 231 GS. TS. Thai Vinh Thfmg 231
GrAO TRINH LU!T HrEN PHAP VI$T NAM GrAO TRINH LU!T HrEN PHAP VI$T NAM
dl;lng ngon ngft mt; de, Iva chQn ngon ngft giao ti~p (DiSu 42), dl;lng ngon ngft mt; de, Iva chQn ngon ngft giao ti~p (DiSu 42),
quySn huang th\1 va ti~p c~n cac gia tri van hoa, tham gia vao dai quySn huang th\1 va ti~p c~n cac gia tri van hoa, tham gia vao dai
s6ng van h6a, Slr dl;lng cac CO' sa van h6a (DiSu 41 ), quySn duqc s6ng van h6a, Slr dl;lng cac CO' sa van h6a (DiSu 41 ), quySn duqc
s6ng trong moi truang trong lanh (DiSu 43) ... Cong dan Vi~t Nam s6ng trong moi truang trong lanh (DiSu 43) ... Cong dan Vi~t Nam
duqc huang tfit ca cac quySn khac thu9c ph~m vi quysn con nguai duqc huang tfit ca cac quySn khac thu9c ph~m vi quysn con nguai
duqc quy dinh trong Tuyen ngon th~ gi6i vS nhan quySn, trong duqc quy dinh trong Tuyen ngon th~ gi6i vS nhan quySn, trong
cac cong u6c qu6c t~ vS cac quySn dan sv chinh tri, kinh t~, van cac cong u6c qu6c t~ vS cac quySn dan sv chinh tri, kinh t~, van
h6a, xa h<)i rna Vi~t N am da ki k~t ho~c gia nh~p va duqc quy h6a, xa h<)i rna Vi~t N am da ki k~t ho~c gia nh~p va duqc quy
dinh trong Hi~n phap va phap lu~t Vi~t N am. dinh trong Hi~n phap va phap lu~t Vi~t N am.
5.3. Cac nghia VI} CO' ban cua cong dan 5.3. Cac nghia VI} CO' ban cua cong dan
vs nghia V\1 CO' ban cua cong dan, Hi~n phap nam 2013 k~ vs nghia V\1 CO' ban cua cong dan, Hi~n phap nam 2013 k~
thua nhftng quy dinh cua cac Hi~n phap tru6c day dbng thai cling thua nhftng quy dinh cua cac Hi~n phap tru6c day dbng thai cling
b6 sung hoan thi~n them m<)t bu6c. Theo Hi~n phap nam 1946, b6 sung hoan thi~n them m<)t bu6c. Theo Hi~n phap nam 1946,
cong dan Vi~t Nam chi c6 cac ngh1a V\1 ca ban sau day: Bao v~ T6 cong dan Vi~t Nam chi c6 cac ngh1a V\1 ca ban sau day: Bao v~ T6
qu6c, ton trQng Hi~n phap, tuan theo phap lu~t va ngh1a V\1 phai di qu6c, ton trQng Hi~n phap, tuan theo phap lu~t va ngh1a V\1 phai di
linh. Hi~n phap nam 1959 da quy dinh them nhi1ng nghia V\1 m6i linh. Hi~n phap nam 1959 da quy dinh them nhi1ng nghia V\1 m6i
nhu: Tuan theo ki lu~t lao d<)ng, tr~t tv cong c()ng va nhfrng quy nhu: Tuan theo ki lu~t lao d<)ng, tr~t tv cong c()ng va nhfrng quy
t~c sinh ho~t xa h<)i, ngh1a V\1 ton trQng va bao v~ tai san cong t~c sinh ho~t xa h<)i, ngh1a V\1 ton trQng va bao v~ tai san cong
c<)ng, nghia V\1 dong thu~ theo phap lu~t. Hi~n phap nam 1980, c<)ng, nghia V\1 dong thu~ theo phap lu~t. Hi~n phap nam 1980,
m<)t m~t ghi nh~n l~i nhftng ngh1a V\1 da quy dinh trong Hi~n m<)t m~t ghi nh~n l~i nhftng ngh1a V\1 da quy dinh trong Hi~n
phap nam 1959, m~t khac xac dinh them nhftng nghia V\1 m6i cua phap nam 1959, m~t khac xac dinh them nhftng nghia V\1 m6i cua
cong dan nhu nghia V\1 phai trung thanh v6i T6 qu6c, ngh1a V\1 cong dan nhu nghia V\1 phai trung thanh v6i T6 qu6c, ngh1a V\1
tham gia xay dvng qu6c phong toan dan, ngh1a V\1 bao v~ an tham gia xay dvng qu6c phong toan dan, ngh1a V\1 bao v~ an
ninh, chinh tri va tr~t tv, an toan xa h<)i; gift gin bi m~t nha nu6c; ninh, chinh tri va tr~t tv, an toan xa h<)i; gift gin bi m~t nha nu6c;
ngh1a V\1 tham gia lao d<)ng cong ich theo quy dinh cua phap lu~t. ngh1a V\1 tham gia lao d<)ng cong ich theo quy dinh cua phap lu~t.
Hi~n phap nam 1992 da ghi nh~n l~i tfit ca cac ngh1a V\1 CO' ban Hi~n phap nam 1992 da ghi nh~n l~i tfit ca cac ngh1a V\1 CO' ban
cua cong dan rna Hi~n phap nam 1980 da quy dinh. D6 la ngh1a cua cong dan rna Hi~n phap nam 1980 da quy dinh. D6 la ngh1a
V\1 phai trung thanh v6i T6 qu6c (DiSu 76); nghia V\1 bao v~ T6 V\1 phai trung thanh v6i T6 qu6c (DiSu 76); nghia V\1 bao v~ T6
qu6c trong do CO nghia V\1 quan SV va tham gia qu6c phong toan qu6c trong do CO nghia V\1 quan SV va tham gia qu6c phong toan
dan (DiSu 77); ngh1a V\1 tuan theo Hi~n phap, phap lu~t, tham gia dan (DiSu 77); ngh1a V\1 tuan theo Hi~n phap, phap lu~t, tham gia
bao v~ an ninh qu6c gia va tr~t tv, an toan xa h<)i, gift gin bi m~t bao v~ an ninh qu6c gia va tr~t tv, an toan xa h<)i, gift gin bi m~t
232 GS.TS. Thai Vlnh Thfing 232 GS.TS. Thai Vlnh Thfing
CHUONG VI- QUYEN CON NGUOI, QUYEN VA NGHiA vr; CO BAN .. CHUONG VI- QUYEN CON NGUOI, QUYEN VA NGHiA vr; CO BAN ..
qu6c gia, chfip hanh nhfrng quy tic sinh ho~t cong c()ng (DiSu qu6c gia, chfip hanh nhfrng quy tic sinh ho~t cong c()ng (DiSu
79); nghla V\1 dong thu~ va lao d()ng cong ich theo quy dinh cua 79); nghla V\1 dong thu~ va lao d()ng cong ich theo quy dinh cua
phap lu~t (DiSu 80). Rieng nghla V\1 cong dan ton tn;>ng va bao v~ phap lu~t (DiSu 80). Rieng nghla V\1 cong dan ton tn;>ng va bao v~
tai san XHCN (quy djnh trong DiSu 79 Hi~n phap nam 1980) tai san XHCN (quy djnh trong DiSu 79 Hi~n phap nam 1980)
duqc thay th~ b~ng nghla V\1 cong dan ton tn;>ng va bao v~ tai san duqc thay th~ b~ng nghla V\1 cong dan ton tn;>ng va bao v~ tai san
cua Nha nu6c va lqi ich cong c()ng (BiSu 78 Hi~n phap nam cua Nha nu6c va lqi ich cong c()ng (BiSu 78 Hi~n phap nam
1992). Sv thay th~ nay la hqp li vi khai ni~m tai san XHCN la khai 1992). Sv thay th~ nay la hqp li vi khai ni~m tai san XHCN la khai
ni~m chua th~t sv duqc dinh hinh, vi th~ m6i nguai c6 thS hiSu ni~m chua th~t sv duqc dinh hinh, vi th~ m6i nguai c6 thS hiSu
theo m()t each khac nhau. Con n6i tai san cua Nha nu6c thi m9i theo m()t each khac nhau. Con n6i tai san cua Nha nu6c thi m9i
cong dan ai cung co ths hisu r~ng do la tai san thu9c sa hw Nha cong dan ai cung co ths hisu r~ng do la tai san thu9c sa hw Nha
nu6c, do Nha nu6c thvc hi~n quySn dinh do~t. So v6i Hi~n phap nu6c, do Nha nu6c thvc hi~n quySn dinh do~t. So v6i Hi~n phap
nam 1980, Hi~n phap nam 1992 c6 them m()t diSu m6i danh cho nam 1980, Hi~n phap nam 1992 c6 them m()t diSu m6i danh cho
nguai nu6c ngoai (DiSu 81). BiSu nay quy dinh nguai nu6c ngoai nguai nu6c ngoai (DiSu 81). BiSu nay quy dinh nguai nu6c ngoai
cu tm a Vi~t N am phai tuan theo Hi~n phap va phap lu~t Vi~t cu tm a Vi~t N am phai tuan theo Hi~n phap va phap lu~t Vi~t
N am. Bbng thai v6i nghla V\1 nay h9 c6 quySn duqc Nha nu6c N am. Bbng thai v6i nghla V\1 nay h9 c6 quySn duqc Nha nu6c
Vi~t N am bao h9 tinh m~ng, tai san va cac quySn lqi chinh dang Vi~t N am bao h9 tinh m~ng, tai san va cac quySn lqi chinh dang
theo phap lu~t Vi~t Nam. Day la bu6c phat triSn m6i cua ch~ dinh theo phap lu~t Vi~t Nam. Day la bu6c phat triSn m6i cua ch~ dinh
quySn va nghla V\1 CO' ban cua cong dan. N 6 phu hqp v6i tinh thdn quySn va nghla V\1 CO' ban cua cong dan. N 6 phu hqp v6i tinh thdn
cua phap lu~t qu6c t~ vS quySn con nguai dbng thai n6 cung phu cua phap lu~t qu6c t~ vS quySn con nguai dbng thai n6 cung phu
hqp vai nguyen tic hi~n phap cua ch~ dinh quysn va ngma V\1 cua hqp vai nguyen tic hi~n phap cua ch~ dinh quysn va ngma V\1 cua
cong dan laton trQng cac quySn con nguai vS chinh tri, dan sv, cong dan laton trQng cac quySn con nguai vS chinh tri, dan sv,
kinh t~, van h6a Va Xa hQi. Quy djnh nay trong d~o lu~t CO' ban CUa kinh t~, van h6a Va Xa hQi. Quy djnh nay trong d~o lu~t CO' ban CUa
Nha nu6c t~o diSu ki~n thu~n lqi cho nguai nu6c ngoai d~n Vi~t Nha nu6c t~o diSu ki~n thu~n lqi cho nguai nu6c ngoai d~n Vi~t
N am, phi;lC V\1 vi~c rna r()ng hqp tac kinh t~, khoa hQC k1 thu~t va N am, phi;lC V\1 vi~c rna r()ng hqp tac kinh t~, khoa hQC k1 thu~t va
giao luu v6i thi truang th~ gi6i. giao luu v6i thi truang th~ gi6i.
Hi~n phap nam 2013 quy dinh cong dan Vi~t Nam c6 cac Hi~n phap nam 2013 quy dinh cong dan Vi~t Nam c6 cac
nghla V\1 sau day: nghla V\1 sau day:
- Nghla V\1 trung thanh v6i T6 qu6c (BiSu 44); - Nghla V\1 trung thanh v6i T6 qu6c (BiSu 44);
- Nghla V\1 bao v~ T6 qu6c (khoan 1 BiSu 45); - Nghla V\1 bao v~ T6 qu6c (khoan 1 BiSu 45);
- N ghla V\1 quan S\f va tham gia xay dvng qu6c phong to an dan - N ghla V\1 quan S\f va tham gia xay dvng qu6c phong to an dan
GS. TS. Thai Vfnh Thlmg 233 GS. TS. Thai Vfnh Thlmg 233
GlAO TRiNH LU!THIEN PHAP VIST NAM GlAO TRiNH LU!THIEN PHAP VIST NAM
- Nghia V\1 tham gia bao v~ an ninh qu6c gia, tr~t tlJ, an toan xa - Nghia V\1 tham gia bao v~ an ninh qu6c gia, tr~t tlJ, an toan xa
h()i (DiSu 46); h()i (DiSu 46);
- N ghla Vl;t chfip hanh cac quy t~c sinh ho~t cong c()ng - N ghla Vl;t chfip hanh cac quy t~c sinh ho~t cong c()ng
(DiSu 46); (DiSu 46);
- Nghla V\1 bao v~ moi truemg (DiSu 43); - Nghla V\1 bao v~ moi truemg (DiSu 43);
- Nghla V\1 n()p thuS (DiSu 47); - Nghla V\1 n()p thuS (DiSu 47);
- Nghla V\1 hQc t~p (DiSu 39); - Nghla V\1 hQc t~p (DiSu 39);
- Nghla V\l tuan theo HiSn phap va phap lu~t Vi~t Nam (DiSu 46). - Nghla V\l tuan theo HiSn phap va phap lu~t Vi~t Nam (DiSu 46).
6. Slj PHAT TRIEN CHE DJNH QUYEN CON NGUdi, 6. Slj PHAT TRIEN CHE DJNH QUYEN CON NGUdi,
QUYEN VA NGHIA Vl) Cd BAN CUA CONG DAN QUA cAc QUYEN VA NGHIA Vl) Cd BAN CUA CONG DAN QUA cAc
HIEN PHAP NAM 1946, 1959, 1980, 1992,2013 HIEN PHAP NAM 1946, 1959, 1980, 1992,2013
Cho dSn nay, lich su l~p hiSn Vi~t Nam m6i hon 70 nam, do la Cho dSn nay, lich su l~p hiSn Vi~t Nam m6i hon 70 nam, do la
khoang thai gian khong dai so v6i lich su l~p hiSn gfin 230 nam khoang thai gian khong dai so v6i lich su l~p hiSn gfin 230 nam
cua nu6c My nhung lich su l~p hiSn nu6c ta da co 5 ban hiSn cua nu6c My nhung lich su l~p hiSn nu6c ta da co 5 ban hiSn
phap, danh dfiu nam giai do~n phat tri~n quan trQng cua Nha nu6c phap, danh dfiu nam giai do~n phat tri~n quan trQng cua Nha nu6c
Vi~t Nam. Cling v6i S\f phat tri~n cua cac chS dinh khac nhu chS Vi~t Nam. Cling v6i S\f phat tri~n cua cac chS dinh khac nhu chS
dinh nguyen thu qu6c gia, chS dinh vS Chinh phu, Qu6c h()i, dinh nguyen thu qu6c gia, chS dinh vS Chinh phu, Qu6c h()i,
TAND v .v. chS dinh quySn con nguoi, quySn va nghia V\1 ca ban TAND v .v. chS dinh quySn con nguoi, quySn va nghia V\1 ca ban
cua cong dan cung phat tri~n va ngay cang hoan thi~n, phu hqp cua cong dan cung phat tri~n va ngay cang hoan thi~n, phu hqp
v6i diSu ki~n thvc tS cua dfit nu6c. v6i diSu ki~n thvc tS cua dfit nu6c.
6.1. Hi~n phap nam 1946 6.1. Hi~n phap nam 1946
HiSn phap nam 1946 la ban HiSn phap coi trQng chS dinh HiSn phap nam 1946 la ban HiSn phap coi trQng chS dinh
quySn va nghia V\1 CO' ban cua cong dan. B~ng chling la trong s6 quySn va nghia V\1 CO' ban cua cong dan. B~ng chling la trong s6
bay chuong cua HiSn phap thi Chuong vS quySn lqi va nghla Vl;t bay chuong cua HiSn phap thi Chuong vS quySn lqi va nghla Vl;t
cong dan duqc xSp thir hai. M()t trong ba nguyen t~c xay d\fllg cong dan duqc xSp thir hai. M()t trong ba nguyen t~c xay d\fllg
HiSn phap la nguyen t~c dam bao cac quySn tlJ do, dan chu cua HiSn phap la nguyen t~c dam bao cac quySn tlJ do, dan chu cua
cong dan. V6i HiSn phap nam 1946, IAn dAu tien trong lich su Vi~t cong dan. V6i HiSn phap nam 1946, IAn dAu tien trong lich su Vi~t
Nam, nhan dan Vi~t Nam duqc dam bao cac quySn tv do, dan chu. Nam, nhan dan Vi~t Nam duqc dam bao cac quySn tv do, dan chu.
DiSu 10 HiSn phap nam 1946 quy dinh: "Cong dan Vi¢t Nam co DiSu 10 HiSn phap nam 1946 quy dinh: "Cong dan Vi¢t Nam co
CHUONG VI- QUYEN CON NGUOL QUYEN VA NGHiA V(J CO BAN .. CHUONG VI- QUYEN CON NGUOL QUYEN VA NGHiA V(J CO BAN ..
quyJn tl! do ng6n lugn, tl! do xudt ban, tl! do t6 chuc va h9i h9p, quyJn tl! do ng6n lugn, tl! do xudt ban, tl! do t6 chuc va h9i h9p,
tl! do tin nguffng, tl! do cu tru, tli lr;ti trong nuac va ra nuac tl! do tin nguffng, tl! do cu tru, tli lr;ti trong nuac va ra nuac
ngoai". Lfrn dfru tien trong ljch sir Vi~t Nam, quy~n binh ding cua ngoai". Lfrn dfru tien trong ljch sir Vi~t Nam, quy~n binh ding cua
mQi cong dan tnr&c phap lu~t duqc ghi nh~n trong d~o lu~t ca ban mQi cong dan tnr&c phap lu~t duqc ghi nh~n trong d~o lu~t ca ban
cua Nha nu&c. V a cling lfrn dfru tien trong ljch sir dan t()c, ph\l niX cua Nha nu&c. V a cling lfrn dfru tien trong ljch sir dan t()c, ph\l niX
duqc ngang quy~n v&i nam gi&i v~ mQi phuang di~n. V &i ban duqc ngang quy~n v&i nam gi&i v~ mQi phuang di~n. V &i ban
Hi~n phap dfru tien, cong dan Vi~t N am duqc hu&ng quy~n bAu Hi~n phap dfru tien, cong dan Vi~t N am duqc hu&ng quy~n bAu
cir, tmg cir, nhan dan c6 quy~n bai miSn cac d~i bi@u minh da bAu cir, tmg cir, nhan dan c6 quy~n bai miSn cac d~i bi@u minh da bAu
ra khi hQ to ra khong xlm.g dang v&i danh hi~u d6. ra khi hQ to ra khong xlm.g dang v&i danh hi~u d6.
Hi~n phap dAu tien cua nu&c ta khac v6i Hi~n phap dAu tien Hi~n phap dAu tien cua nu&c ta khac v6i Hi~n phap dAu tien
cua nu&c N ga Xo vi~t nam 1918 a vftn d~ bao v~ quy~n tu hfru tai cua nu&c N ga Xo vi~t nam 1918 a vftn d~ bao v~ quy~n tu hfru tai
san cua mQi cong dan Vi~t Nam. Chinh di~u nay da dap trng duqc san cua mQi cong dan Vi~t Nam. Chinh di~u nay da dap trng duqc
nguy~n VQng cua cac tfrng 16p nong dan, thq thu cong, thuang nguy~n VQng cua cac tfrng 16p nong dan, thq thu cong, thuang
nhan, tu san dan t()c, dja chu khang chi~n, thvc hi~n chinh sach nhan, tu san dan t()c, dja chu khang chi~n, thvc hi~n chinh sach
doan k~t r()ng rai toan dan, them b~n, bat thu trong di~u ki~n Nha doan k~t r()ng rai toan dan, them b~n, bat thu trong di~u ki~n Nha
nu&c each m~ng con non tre dang g~p nhi~u kh6 khan. Tir nhfmg nu&c each m~ng con non tre dang g~p nhi~u kh6 khan. Tir nhfmg
di~u da phan tich tren, c6 th@ n6i r~ng ch~ dinh quy~n va nghia V\l di~u da phan tich tren, c6 th@ n6i r~ng ch~ dinh quy~n va nghia V\l
cua cong dan trong Hi~n phap nam 1946 la m()t ch~ djnh quy dinh cua cong dan trong Hi~n phap nam 1946 la m()t ch~ djnh quy dinh
ch~ d9 dan chu r()ng rai. ch~ d9 dan chu r()ng rai.
Hi~n phap nam 1959 rna r()ng quy~n cua cong dan dbng thai Hi~n phap nam 1959 rna r()ng quy~n cua cong dan dbng thai
quy·dinh ca ch~ dam bao vi~c thvc hi~n cac quy~n d6. Ngoai quy·dinh ca ch~ dam bao vi~c thvc hi~n cac quy~n d6. Ngoai
nhfing quy~n va tv do da duqc ghi nh~n trong Hi~n phap nam nhfing quy~n va tv do da duqc ghi nh~n trong Hi~n phap nam
1946, Hi~n phap nam 1959 ghi nh~n nhfing thanh tvu m&i cua 1946, Hi~n phap nam 1959 ghi nh~n nhfing thanh tvu m&i cua
Nha nu&c dan chu nhan dan trong vi~c hinh thanh va phat triSn Nha nu&c dan chu nhan dan trong vi~c hinh thanh va phat triSn
quan h~ lao d()ng m&i. D~o lu~t ca ban cua Nha nu&c khong quan h~ lao d()ng m&i. D~o lu~t ca ban cua Nha nu&c khong
nhfing quy djnh lao d()ng la ca sa phat tri@n kinh t~ cua dftt nu&c, nhfing quy djnh lao d()ng la ca sa phat tri@n kinh t~ cua dftt nu&c,
ca sa nang cao dai s6ng van h6a cua nhan dan rna con quy djnh ca sa nang cao dai s6ng van h6a cua nhan dan rna con quy djnh
d6 la nghla V\l va danh dv cua cong dan (Di~u 21 va Di~u 32). d6 la nghla V\l va danh dv cua cong dan (Di~u 21 va Di~u 32).
B~ng quy djnh d6, Hi~n phap nam 1959 da xac djnh m()t quan B~ng quy djnh d6, Hi~n phap nam 1959 da xac djnh m()t quan
di@m m&i v~ lao d()ng, v&i quan di@m nay nhan dan Vi~t N am v6n di@m m&i v~ lao d()ng, v&i quan di@m nay nhan dan Vi~t N am v6n
G!AO TRiNH LUAT HrEN PHAP VIST NAM G!AO TRiNH LUAT HrEN PHAP VIST NAM
di cAn eli, sang t~o, phat tri€n them tu chAt d~o due t6t dttp cua di cAn eli, sang t~o, phat tri€n them tu chAt d~o due t6t dttp cua
minh, coi lao d()ng khong nhfrng la ngubn g6c cua cai xa h()i, rna minh, coi lao d()ng khong nhfrng la ngubn g6c cua cai xa h()i, rna
con la nhu cAu cua dai s6ng tinh thAn cua nhan dan. Di~u 30 Hi~n con la nhu cAu cua dai s6ng tinh thAn cua nhan dan. Di~u 30 Hi~n
phap nam 1959 quy dinh: "Cong dan nuac Vi?t Nam dan chit cl)ng phap nam 1959 quy dinh: "Cong dan nuac Vi?t Nam dan chit cl)ng
hoa c6 quyJn lam vi¢c. Nha nuac dl!a vao Sif phat tridn c6 k~ hoa c6 quyJn lam vi¢c. Nha nuac dl!a vao Sif phat tridn c6 k~
ho(lch cita nJn kinh t~ qu6c dan, ddn ddn mif r(jng cong vi?c lam, ho(lch cita nJn kinh t~ qu6c dan, ddn ddn mif r(jng cong vi?c lam,
cai thi?n aiJu ki?n lao al)ng va luang b6ng, ad baa dam cho cong cai thi?n aiJu ki?n lao al)ng va luang b6ng, ad baa dam cho cong
dan au(Jc huang quyJn a6". Dua vao Hi~n phap quy~n lam vi~c dan au(Jc huang quyJn a6". Dua vao Hi~n phap quy~n lam vi~c
va dam bao cho cong dan thvc hi~n quy~n d6 la m()t thanh tvu 16n va dam bao cho cong dan thvc hi~n quy~n d6 la m()t thanh tvu 16n
cua Nha nu&c Vi~t N am dan chu c<)ng hoa. Cling v&i quy~n lam cua Nha nu&c Vi~t N am dan chu c<)ng hoa. Cling v&i quy~n lam
vi~c, Hi~n phap con quy dinh quy~n nghi ngoi Di~u 31 Hi~n phap vi~c, Hi~n phap con quy dinh quy~n nghi ngoi Di~u 31 Hi~n phap
nam 1959 ghi nh~n: "Nguai lao al)ng c6 quy~n nghi ngai. Nha nam 1959 ghi nh~n: "Nguai lao al)ng c6 quy~n nghi ngai. Nha
nuac quy atnh thai gian lam vi?c va ch~ a9 nghi ngai cita cong nuac quy atnh thai gian lam vi?c va ch~ a9 nghi ngai cita cong
nhdn va vien chuc, mif r(}ng dftn nhfing aiJu ki¢n VQf chdt vJ nghf nhdn va vien chuc, mif r(}ng dftn nhfing aiJu ki¢n VQf chdt vJ nghf
ngai va an duffng, ad baa dam cho nguai lao al)ng au(Jc huang ngai va an duffng, ad baa dam cho nguai lao al)ng au(Jc huang
quyJn a6". N goai nhfrng quy~n rna Hi~n phap nam 1946 da ghi quyJn a6". N goai nhfrng quy~n rna Hi~n phap nam 1946 da ghi
nh~n, Hi~n phap nam 1959 quy dinh them nhi~u quy~n m&i. Vi nh~n, Hi~n phap nam 1959 quy dinh them nhi~u quy~n m&i. Vi
d1:1: Quy~n cua nguai lao d()ng duqc giup do v~ v~t chAt khi gia d1:1: Quy~n cua nguai lao d()ng duqc giup do v~ v~t chAt khi gia
y~u, b~nh t~t, ho~c mAt sue lao d()ng (Di~u 32); quy~n tv do y~u, b~nh t~t, ho~c mAt sue lao d()ng (Di~u 32); quy~n tv do
nghien Clru khoa hQC, sang tac van hQC, ngh~ thu~t va ti~n hanh nghien Clru khoa hQC, sang tac van hQC, ngh~ thu~t va ti~n hanh
cac ho~t d()ng van h6a khac (Di~u 34); quy~n khi~u n~i, t6 cao v&i cac ho~t d()ng van h6a khac (Di~u 34); quy~n khi~u n~i, t6 cao v&i
bAt cu ca quan nha nu&c nao v~ nhfrng hanh vi ph~m phap cua bAt cu ca quan nha nu&c nao v~ nhfrng hanh vi ph~m phap cua
nhan vien CO' quan nha nu&c (Di~u 29). v~ quy~n binh d~ng cua nhan vien CO' quan nha nu&c (Di~u 29). v~ quy~n binh d~ng cua
phv nfr d6i v&i nam gi&i, Hi~n phap nam 1959 da phat tri€n them phv nfr d6i v&i nam gi&i, Hi~n phap nam 1959 da phat tri€n them
m9t bu&c m&i. Hi~n phap nam 1959 quy dinh ro rang, C\1 th€ han. m9t bu&c m&i. Hi~n phap nam 1959 quy dinh ro rang, C\1 th€ han.
Di~u 24 Hi~n phap nam 1959 quy dinh: " ... Citng lam vi?c nhu Di~u 24 Hi~n phap nam 1959 quy dinh: " ... Citng lam vi?c nhu
nhau, ph1:f nil' au(Jc huang luang ngang vai nam gil!i. Nha nuac nhau, ph1:f nil' au(Jc huang luang ngang vai nam gil!i. Nha nuac
bao aam cho ph1:1 nil' cong nhan Va ph1:1 nil' vien chuc aU(JC nghf bao aam cho ph1:1 nil' cong nhan Va ph1:1 nil' vien chuc aU(JC nghf
truac va sau khi de ma vdn huang nguyen luang. Nha nuac baa truac va sau khi de ma vdn huang nguyen luang. Nha nuac baa
h9 quyJn l(Ji cita nguai m? va cita tre em, baa dam phat tridn cac h9 quyJn l(Ji cita nguai m? va cita tre em, baa dam phat tridn cac
nha aa de, nha giir tre va vuifn tre". Cling v&i vi~c quy dinh nha aa de, nha giir tre va vuifn tre". Cling v&i vi~c quy dinh
CHUONG VI- QUYEN CON NGUOL QUYEN VA NGHlA VlJ CO BAN .. CHUONG VI- QUYEN CON NGUOL QUYEN VA NGHlA VlJ CO BAN ..
nhfmg quy~n m6i, HiSn phap nam 1959 cling quy dinh nhfrng nhfmg quy~n m6i, HiSn phap nam 1959 cling quy dinh nhfrng
nghla V\1 m6i rna trong HiSn phap nam 1946 chua duqc ghi nh~n. nghla V\1 m6i rna trong HiSn phap nam 1946 chua duqc ghi nh~n.
Lfrn dfru tien trong HiSn phap quy dinh cong dan c6 nghla V\1 ton Lfrn dfru tien trong HiSn phap quy dinh cong dan c6 nghla V\1 ton
trQng va bao v~ tai san cong c()ng (DiSu 40). trQng va bao v~ tai san cong c()ng (DiSu 40).
KS tvc va phat tri~n HiSn phap nam 1946 va 1959, HiSn phap KS tvc va phat tri~n HiSn phap nam 1946 va 1959, HiSn phap
nam 1980 m9t m~t ghi nh~n ll;li quy8n va ngma V\1 cong dan da nam 1980 m9t m~t ghi nh~n ll;li quy8n va ngma V\1 cong dan da
quy dinh trong hai HiSn phap trn6c, m~t khac quy dinh them m()t quy dinh trong hai HiSn phap trn6c, m~t khac quy dinh them m()t
s6 quy~n va nghla V\1 m6i phu hqp v6i tinh hinh m6i, giai dol;ln s6 quy~n va nghla V\1 m6i phu hqp v6i tinh hinh m6i, giai dol;ln
m6i cua n~n dan chu XHCN. So v6i HiSn phap nam 1959, HiSn m6i cua n~n dan chu XHCN. So v6i HiSn phap nam 1959, HiSn
phap nam 1980 da quy dinh them m()t s6 quy~n m6i cua cong dan phap nam 1980 da quy dinh them m()t s6 quy~n m6i cua cong dan
nhu quy~n tham gia quan H cong vi~c cua Nha nu6c va cua xa h()i nhu quy~n tham gia quan H cong vi~c cua Nha nu6c va cua xa h()i
(Di~u 56), quy~n duqc kham va chua b~nh khong phai tra tiSn (Di~u 56), quy~n duqc kham va chua b~nh khong phai tra tiSn
(DiSu 61), quy~n c6 nha a (Di~u 62), quy~n duqc hQc t~p khong (DiSu 61), quy~n c6 nha a (Di~u 62), quy~n duqc hQc t~p khong
phai tra ti~n (DiSu 60), quy~n cua cac xa vien hqp tac xa duqc phai tra ti~n (DiSu 60), quy~n cua cac xa vien hqp tac xa duqc
hu6ng ph\1 c~p sinh de (Di~u 63). HiSn phap cling xac dinh them hu6ng ph\1 c~p sinh de (Di~u 63). HiSn phap cling xac dinh them
m()t s6 nghla V\1 m6i cua cong dan: Cong dan phai trung thanh v6i m()t s6 nghla V\1 m6i cua cong dan: Cong dan phai trung thanh v6i
T6 qu6c (DiSu 76), ngoai b6n ph~n lam nghla V\1 quan sv, cong T6 qu6c (DiSu 76), ngoai b6n ph~n lam nghla V\1 quan sv, cong
dan phai tham gia xay dvng qu6c phong toan dan; ngoai nghia V\1 dan phai tham gia xay dvng qu6c phong toan dan; ngoai nghia V\1
tuan theo HiSn phap, phap lu~t, ki lu~t lao d()ng, ton trQng nhfrng tuan theo HiSn phap, phap lu~t, ki lu~t lao d()ng, ton trQng nhfrng
quy t~c sinh hol;lt xa h()i, cong dan con phai bao v~ an ninh chinh quy t~c sinh hol;lt xa h()i, cong dan con phai bao v~ an ninh chinh
tri va tr~t 41', an toan xa h<)i, gilt gin bi m~t nha nu6c; ngoai nghia tri va tr~t 41', an toan xa h<)i, gilt gin bi m~t nha nu6c; ngoai nghia
V\1 dong thus cong dan con phai tham gia lao d9ng cong ich theo V\1 dong thus cong dan con phai tham gia lao d9ng cong ich theo
quy dinh cua phap lu~t. Tuy nhien, m()t s6 quy~n m6i quy dinh quy dinh cua phap lu~t. Tuy nhien, m()t s6 quy~n m6i quy dinh
trong HiSn phap nam 1980 khong phu hqp v6i diSu ki~n thvc tS trong HiSn phap nam 1980 khong phu hqp v6i diSu ki~n thvc tS
cua d~t nu6c. Nhu da phan tich a phfrn nguyen t~c hiSn phap cua cua d~t nu6c. Nhu da phan tich a phfrn nguyen t~c hiSn phap cua
chs dinh quysn va nghia V\1 ca ban cua cong dan, vi~c quy dinh chs dinh quysn va nghia V\1 ca ban cua cong dan, vi~c quy dinh
"chd d9 h9c khong phcti tra tiJn" (DiSu 60) khong phu hqp v6i "chd d9 h9c khong phcti tra tiJn" (DiSu 60) khong phu hqp v6i
di~u ki~n kinh tS - xa h<)i cua nu6c ta. Nha nu6c ta con ngheo, di~u ki~n kinh tS - xa h<)i cua nu6c ta. Nha nu6c ta con ngheo,
vi~c thvc hi~n "chd d9 h9c khong phai tra tiJn" la thiSu ca sa thvc vi~c thvc hi~n "chd d9 h9c khong phai tra tiJn" la thiSu ca sa thvc
GS. TS. Thid Vlnh Thimg 237 GS. TS. Thid Vlnh Thimg 237
ti6n. Cling nhu quy djnh 6 DiSu 60, vi9c quy djnh "chi il(J kham ti6n. Cling nhu quy djnh 6 DiSu 60, vi9c quy djnh "chi il(J kham
b¢nh va chua b?nh khong phai mdt tiJn" (DiSu 61) mang tinh chu b¢nh va chua b?nh khong phai mdt tiJn" (DiSu 61) mang tinh chu
quan duy y chi, khong phu hQ'P vai diSu ki9n kinh tS nu6c nha, quan duy y chi, khong phu hQ'P vai diSu ki9n kinh tS nu6c nha,
gay nhiSu h~u qua tieu eve trong xa h()i. QuySn c6 nha 6, tren thvc gay nhiSu h~u qua tieu eve trong xa h()i. QuySn c6 nha 6, tren thvc
tS, chua c6 diSu ki9n dS thvc hi9n m()t each dAy du. Vi v~y DiSu tS, chua c6 diSu ki9n dS thvc hi9n m()t each dAy du. Vi v~y DiSu
62 HiSn phap nam 1980 n6i vS quySn c6 nha 6 cua cong dan cling 62 HiSn phap nam 1980 n6i vS quySn c6 nha 6 cua cong dan cling
chi mang tinh chfit cuong linh. chi mang tinh chfit cuong linh.
Nhin nh~n khach quan, chung ta phai thfiy r~ng c6 m()t s6 Nhin nh~n khach quan, chung ta phai thfiy r~ng c6 m()t s6
quySn cua cong dan duqc quy dinh trong HiSn phap nam 1946 nhung quySn cua cong dan duqc quy dinh trong HiSn phap nam 1946 nhung
v6 sau do hoan canh lich sir va quan diSm chinh tri rna chung ta v6 sau do hoan canh lich sir va quan diSm chinh tri rna chung ta
phai h~n chS, khong quy dinh trong HiSn phap nam 1959 va HiSn phai h~n chS, khong quy dinh trong HiSn phap nam 1959 va HiSn
phap nam 1980. Vi d¥: QuySn tv do xufit ban, quySn tv do di ra nu6c phap nam 1980. Vi d¥: QuySn tv do xufit ban, quySn tv do di ra nu6c
ngoai (DiSu 10 HiSn phap nam 1946), quySn tu hiiu tai san cua ngoai (DiSu 10 HiSn phap nam 1946), quySn tu hiiu tai san cua
cong dan Vi9t Nam theo HiSn phap nam 1946 duqc Nha nu6c bao cong dan Vi9t Nam theo HiSn phap nam 1946 duqc Nha nu6c bao
dam (fliSu 12 HiSn phap nam 1946), con trong HiSn phap nam dam (fliSu 12 HiSn phap nam 1946), con trong HiSn phap nam
1959 va HiSn phap nam 1980 cac quySn d6 khong duqc ghi nh~n. 1959 va HiSn phap nam 1980 cac quySn d6 khong duqc ghi nh~n.
M~c du c6 nhung h~n chS da n6i tren nhung so v6i HiSn phap M~c du c6 nhung h~n chS da n6i tren nhung so v6i HiSn phap
nam 1946 va 1959, chs dinh quysn va ngma V\1 ca ban cua cong nam 1946 va 1959, chs dinh quysn va ngma V\1 ca ban cua cong
dan theo HiSn phap nam 1980 vfin la m()t bu6c phat triSn m6i, phong dan theo HiSn phap nam 1980 vfin la m()t bu6c phat triSn m6i, phong
phu han, nhiSu quySn m6i da duqc ghi nh~n trong HiSn phap. phu han, nhiSu quySn m6i da duqc ghi nh~n trong HiSn phap.
Cling nhu cac chS dinh khac nhu: chS d9 chinh tri, chS d9 kinh Cling nhu cac chS dinh khac nhu: chS d9 chinh tri, chS d9 kinh
t6, cac chs dinh vs b9 may nha nu6c ... ch€ dinh quysn va nghia Yl;l t6, cac chs dinh vs b9 may nha nu6c ... ch€ dinh quysn va nghia Yl;l
ca ban cua cong dan trong HiSn phap nam 1992 danh dfiu m()t giai ca ban cua cong dan trong HiSn phap nam 1992 danh dfiu m()t giai
do~n phat triSn m6i trong lich sir l~p hiSn Vi~t Nam. Ben c~nh do~n phat triSn m6i trong lich sir l~p hiSn Vi~t Nam. Ben c~nh
vi9c HiSn phap rna r()ng quySn va nghia Yl;l cong dan con tinh dSn vi9c HiSn phap rna r()ng quySn va nghia Yl;l cong dan con tinh dSn
kha nang thvc thi cua cac quy dinh vs quysn va ngh1a Yl;l ca ban kha nang thvc thi cua cac quy dinh vs quysn va ngh1a Yl;l ca ban
cua cong dan. HiSn phap nam 1992 da khic phl)c m()t s6 h~n chS cua cong dan. HiSn phap nam 1992 da khic phl)c m()t s6 h~n chS
vS tu tu6ng chu quan duy y chi trong HiSn phap nam 1980 b~ng vS tu tu6ng chu quan duy y chi trong HiSn phap nam 1980 b~ng
cac quy dinh phil hQ'P hon v6i diSu ki9n kinh t€ - xa h()i cua Vi9t cac quy dinh phil hQ'P hon v6i diSu ki9n kinh t€ - xa h()i cua Vi9t
CHUONG VI- QUYEN CON NGUOL QUYEN VA NGHlA V(J CO BAN .. CHUONG VI- QUYEN CON NGUOL QUYEN VA NGHlA V(J CO BAN ..
Nam. Vi9c quy dinh quy~n c6 vi9c lam cua cong dan trong Hi€n Nam. Vi9c quy dinh quy~n c6 vi9c lam cua cong dan trong Hi€n
phap nam 1980 khong hoan toan phu hqp v6i di~u ki9n thgc ti6n. phap nam 1980 khong hoan toan phu hqp v6i di~u ki9n thgc ti6n.
Thgc t€ cho theiy r~ng vi9c dam bao cho mQi cong dan c6 vi9c lam Thgc t€ cho theiy r~ng vi9c dam bao cho mQi cong dan c6 vi9c lam
khong phai la vein d~ don gian. N gay a cac nu6c c6 n~n kinh t€ khong phai la vein d~ don gian. N gay a cac nu6c c6 n~n kinh t€
phat tri~n va c6 th~ ch€ dan chu thi "quy~n c6 vi9c lam" cho mQi phat tri~n va c6 th~ ch€ dan chu thi "quy~n c6 vi9c lam" cho mQi
nguai vfrn la m<)t vein d~ nan giai. Vi v~y, Di~u 55 Hi€n phap nam nguai vfrn la m<)t vein d~ nan giai. Vi v~y, Di~u 55 Hi€n phap nam
1992 xac dinh: "Nha nuac va xa h(Ji c6 ki hor;tch tr;to ngay cang 1992 xac dinh: "Nha nuac va xa h(Ji c6 ki hor;tch tr;to ngay cang
nhiJu vi?c lam cho nguai lao a(Jng" la quy dinh dung d~n nheit. N 6 nhiJu vi?c lam cho nguai lao a(Jng" la quy dinh dung d~n nheit. N 6
phu hqp v6i duang 16i kinh t€ cua Nha nu6c ta la phat tri~n n~n phu hqp v6i duang 16i kinh t€ cua Nha nu6c ta la phat tri~n n~n
kinh t€ hang h6a nhi~u thanh ph~n theo ca ch€ thi truang c6 sg kinh t€ hang h6a nhi~u thanh ph~n theo ca ch€ thi truang c6 sg
quan H cua Nha nu6c, theo dinh hu6ng XHCN, phu hqp v6i ca quan H cua Nha nu6c, theo dinh hu6ng XHCN, phu hqp v6i ca
ceiu kinh t€ nhi~u thanh ph~n v6i cac hinh thuc t6 chuc san xueit, ceiu kinh t€ nhi~u thanh ph~n v6i cac hinh thuc t6 chuc san xueit,
kinh doanh da d~ng dga tren nhi~u hinh thuc sa hfiu v~ tu li9u san kinh doanh da d~ng dga tren nhi~u hinh thuc sa hfiu v~ tu li9u san
xueit; phu hqp v6i mvc dich chinh sach kinh t€ cua Nha nu6c ta la xueit; phu hqp v6i mvc dich chinh sach kinh t€ cua Nha nu6c ta la
lam cho dan giau, nu6c m~nh, dap trng ngay cang t6t hon nhu c~u lam cho dan giau, nu6c m~nh, dap trng ngay cang t6t hon nhu c~u
V~t cheit va tinh th~n CUa nhan dan tren CO' sa giai ph6ng mQi nang V~t cheit va tinh th~n CUa nhan dan tren CO' sa giai ph6ng mQi nang
lgc san xueit, phat huy m9i ti~m nang cua cac thanh ph~n kinh t€. lgc san xueit, phat huy m9i ti~m nang cua cac thanh ph~n kinh t€.
Nhu da phan tich a ph~n nhfrng nguyen t~c hiSn phap cua chs Nhu da phan tich a ph~n nhfrng nguyen t~c hiSn phap cua chs
dinh quy~n va nghia V1;t CO' ban cua cong dan, vi9c quy dinh "chi dinh quy~n va nghia V1;t CO' ban cua cong dan, vi9c quy dinh "chi
a(J giao d¥C ph6 thong b!it bu(Jc" Va "chi a(J hQC khong phai fra a(J giao d¥C ph6 thong b!it bu(Jc" Va "chi a(J hQC khong phai fra
tiJn" trong HiSn phap nam 1980 la khong phu hqp v6i di~u ki9n tiJn" trong HiSn phap nam 1980 la khong phu hqp v6i di~u ki9n
kinh tS - xa h<)i. Nha nu6c ta con ngheo, vi9c thgc hi9n ch€ d<) kinh tS - xa h<)i. Nha nu6c ta con ngheo, vi9c thgc hi9n ch€ d<)
giao dvc ph6 thong b~t bu<)c khong th~ thgc hi9n duqc. Va nSu giao dvc ph6 thong b~t bu<)c khong th~ thgc hi9n duqc. Va nSu
thgc hi9n chS d<) hQc khong tra ti~n cho teit ca cac ceip b~c, trinh d<) thgc hi9n chS d<) hQc khong tra ti~n cho teit ca cac ceip b~c, trinh d<)
thi Nha nu6c khong du kha nang tra luong cho d9i ngfi giao vien. thi Nha nu6c khong du kha nang tra luong cho d9i ngfi giao vien.
Ch€ d9 luong b6ng theip khiSn cho nhfmg nguai lam cong tac giao Ch€ d9 luong b6ng theip khiSn cho nhfmg nguai lam cong tac giao
dvc chua bao dam cu9c s6ng la m9t trong nhfrng nguyen nhan chu dvc chua bao dam cu9c s6ng la m9t trong nhfrng nguyen nhan chu
ySu lam cho n~n giao dvc cua chung ta xu6ng ceip nhanh chong. ySu lam cho n~n giao dvc cua chung ta xu6ng ceip nhanh chong.
Kh~c phvc tinh tr~ng n6i tren, HiSn phap nam 1992 da sua d6i Kh~c phvc tinh tr~ng n6i tren, HiSn phap nam 1992 da sua d6i
HiSn phap nam 1980 b~ng nhfrng quy dinh phu hqp v6i nhfrng HiSn phap nam 1980 b~ng nhfrng quy dinh phu hqp v6i nhfrng
di~u ki9n kinh tS nu6c nha. HiSn phap nam 1992 da xac dinh chi di~u ki9n kinh tS nu6c nha. HiSn phap nam 1992 da xac dinh chi
CO "b(ic tidu hQC la bift but}c, khong phai tra hQC phz'" Va "cong CO "b(ic tidu hQC la bift but}c, khong phai tra hQC phz'" Va "cong
ddn CO quyJn hQC van hoa va hQC nghJ bling nhiJu hinh thuc". ddn CO quyJn hQC van hoa va hQC nghJ bling nhiJu hinh thuc".
Ngoai vi~c h<;>c nghS va h<;>c van h6a a cac truang cong l~p, cong Ngoai vi~c h<;>c nghS va h<;>c van h6a a cac truang cong l~p, cong
dan c6 thS h<;>c van h6a, h<;>c ngh~ a cac truemg dan l~p. dan c6 thS h<;>c van h6a, h<;>c ngh~ a cac truemg dan l~p.
M9t trong nhftng quy~n chinh tri quan tr<;>ng rna Hi~n phap xac M9t trong nhftng quy~n chinh tri quan tr<;>ng rna Hi~n phap xac
l~p cho cong dan Vi~t Nam la quy~n khi~u n:;ti, t6 cao. Di~u 74 l~p cho cong dan Vi~t Nam la quy~n khi~u n:;ti, t6 cao. Di~u 74
Hi~n phap nam 1992 quy dinh: "Cong ddn c6 quyJn khidu ngi, Hi~n phap nam 1992 quy dinh: "Cong ddn c6 quyJn khidu ngi,
quyJn td CGO VGi CO' quan nha nuac CO thdm quyJn vJ nhimg vi¢c quyJn td CGO VGi CO' quan nha nuac CO thdm quyJn vJ nhimg vi¢c
lam trai phap lut;it cita ca quan nha nuac, t6 chuc kinh td, t6 chuc lam trai phap lut;it cita ca quan nha nuac, t6 chuc kinh td, t6 chuc
xa ht}i, dan vt vii trang nhdn dan ho(lc bdt cu ca nhdn nao. Vi¢c xa ht}i, dan vt vii trang nhdn dan ho(lc bdt cu ca nhdn nao. Vi¢c
khidu n(li, td CGO phai aU(JC CO' quan nha nuac Xem xet Va giai khidu n(li, td CGO phai aU(JC CO' quan nha nuac Xem xet Va giai
quyit trong thai hgn phap lut;it quy ajnh. M9i hanh vi xdm phgm quyit trong thai hgn phap lut;it quy ajnh. M9i hanh vi xdm phgm
l(Ji z'ch cita Nha nuac, quyJn va l(Ji z'ch h9P phap cita t(ip th~ va l(Ji z'ch cita Nha nuac, quyJn va l(Ji z'ch h9P phap cita t(ip th~ va
cita cong ddn phai aU(YC kjp thai xu u nghiem minh. Nguai bj thi?t cita cong ddn phai aU(YC kjp thai xu u nghiem minh. Nguai bj thi?t
hgi c6 quyJn au(Jc b6i thuifng vJ v(it chdt va phtjc h6i danh d1;f. hgi c6 quyJn au(Jc b6i thuifng vJ v(it chdt va phtjc h6i danh d1;f.
Nghiem cdm vi?c tra thit nguai khidu ngi, t6 cao ho(lc l(Ji d~Jng Nghiem cdm vi?c tra thit nguai khidu ngi, t6 cao ho(lc l(Ji d~Jng
quyJn khidu ngi, t6 cao a~ vu khdng, vu cao lam hgi nguai khac". quyJn khidu ngi, t6 cao a~ vu khdng, vu cao lam hgi nguai khac".
V~ ca ban Di~u 74 Hi~n phap nam 1992la SlJ ghi nh~n l~i Di~u 73 V~ ca ban Di~u 74 Hi~n phap nam 1992la SlJ ghi nh~n l~i Di~u 73
Hi~n phap nam 1980, b&ng quy ph~m phap lu~t c6 hi~u lvc phap 1i Hi~n phap nam 1980, b&ng quy ph~m phap lu~t c6 hi~u lvc phap 1i
cao nh~t, dam bao cho cac cong dan dUQ'C thlJC hi~n quy~n khi~u cao nh~t, dam bao cho cac cong dan dUQ'C thlJC hi~n quy~n khi~u
n~i, t6 cao va bUQC cac CO' quan nha nu6c, cac nha chuc trach phai n~i, t6 cao va bUQC cac CO' quan nha nu6c, cac nha chuc trach phai
xem xet va giai quy~t kip thoi Hi~n phap khong nhfmg nghiem xem xet va giai quy~t kip thoi Hi~n phap khong nhfmg nghiem
c~m vi~c tra thu nguai khi~u n~i, t6 cao rna d6ng thai con nghiem c~m vi~c tra thu nguai khi~u n~i, t6 cao rna d6ng thai con nghiem
c~m vi~c lqi dgng quy€n khisu n~i t6 cao ds vu kh6ng, vu cao lam c~m vi~c lqi dgng quy€n khisu n~i t6 cao ds vu kh6ng, vu cao lam
h~i nguai khac. Day la m9t diSm phat triSn m6i cua Hi~n phap h~i nguai khac. Day la m9t diSm phat triSn m6i cua Hi~n phap
nam 1992. Thvc tS cho th~y r&ng vi~c vu kh6ng, vu cao nguai nam 1992. Thvc tS cho th~y r&ng vi~c vu kh6ng, vu cao nguai
khac la m9t hanh vi nguy hiSm cho xa h9i, lam t6n th~t danh dv, khac la m9t hanh vi nguy hiSm cho xa h9i, lam t6n th~t danh dv,
nhan phAm va CUQC s6ng binh thuemg cua cong dan. nhan phAm va CUQC s6ng binh thuemg cua cong dan.
So v6i Hi~n phap tru6c day, Hi~n phap nam 1992 ghi nh~n So v6i Hi~n phap tru6c day, Hi~n phap nam 1992 ghi nh~n
them m9t s6 quy~n 1\T do m6i cua cong dan. M9t trong nhfmg them m9t s6 quy~n 1\T do m6i cua cong dan. M9t trong nhfmg
quy~n m6i d6 la quySn duqc thong tin. QuySn duqc thong tin quy~n m6i d6 la quySn duqc thong tin. QuySn duqc thong tin
CHUONG VI- QUYEN CON NGUOL QUYEN VA NGH!A VlJ CO BAN. .. CHUONG VI- QUYEN CON NGUOL QUYEN VA NGH!A VlJ CO BAN. ..
duqc hi~u la quysn duqc nh~n tin va truysn tin theo quy dinh cua duqc hi~u la quysn duqc nh~n tin va truysn tin theo quy dinh cua
phap lu~t. Ngay nay khi rna thong tin da tra thanh rn()t ySu t6 vo phap lu~t. Ngay nay khi rna thong tin da tra thanh rn()t ySu t6 vo
cung quan tr9ng trong cac ho?t d9ng chinh tri, kinh ts, van hoa, xa cung quan tr9ng trong cac ho?t d9ng chinh tri, kinh ts, van hoa, xa
h9i thi quysn duqc thong tin tra thanh rn9t quysn quan trQng va h9i thi quysn duqc thong tin tra thanh rn9t quysn quan trQng va
khong th~ thisu duqc trong cac quysn ca ban cua cong dan. khong th~ thisu duqc trong cac quysn ca ban cua cong dan.
QuySn 1\t do di l?i va cu tru (DiSu 68) cling c6 nhfrng di~m QuySn 1\t do di l?i va cu tru (DiSu 68) cling c6 nhfrng di~m
rn6i so v6i HiSn phap narn 1959 va narn 1980. Theo quy dinh cua rn6i so v6i HiSn phap narn 1959 va narn 1980. Theo quy dinh cua
HiSn phap narn 1992, cong dan Vi~t Narn c6 quySn tv do di l?i va HiSn phap narn 1992, cong dan Vi~t Narn c6 quySn tv do di l?i va
cu tru trong nu6c, c6 quySn ra nu6c ngoai va ru nu6c ngoai vS cu tru trong nu6c, c6 quySn ra nu6c ngoai va ru nu6c ngoai vS
nu6c theo quy dinh cua phap lu~t. Nhu v~y, cling nhu cac HiSn nu6c theo quy dinh cua phap lu~t. Nhu v~y, cling nhu cac HiSn
phap tru6c day, HiSn phap rn6i cho phep cong dan Vi~t Nam c6 phap tru6c day, HiSn phap rn6i cho phep cong dan Vi~t Nam c6
quysn tv do di l?i va hya chQn ch& a cho ban than va gia dinh a quysn tv do di l?i va hya chQn ch& a cho ban than va gia dinh a
rnQi nai tren d~t Vi~t Narn. So v6i HiSn phap nam 1959 va HiSn rnQi nai tren d~t Vi~t Narn. So v6i HiSn phap nam 1959 va HiSn
phap narn 1980, quySn tv do di ra nu6c ngoai trong HiSn phap phap narn 1980, quySn tv do di ra nu6c ngoai trong HiSn phap
narn 1992 duqc quy dinh ro rang han. HiSn phap narn 1959 chi narn 1992 duqc quy dinh ro rang han. HiSn phap narn 1959 chi
quy dinh "cong dan nuac Vi?t Nam dan chit cr)ng hoa c6 quyJn t~J quy dinh "cong dan nuac Vi?t Nam dan chit cr)ng hoa c6 quyJn t~J
do cu tru va ai lc;li'' HiSn phap narn 1980 cling quy dinh chung do cu tru va ai lc;li'' HiSn phap narn 1980 cling quy dinh chung
chung "quyJn fl! do ai l(li va cu tru au(Jc ton trQng, theo quy atnh chung "quyJn fl! do ai l(li va cu tru au(Jc ton trQng, theo quy atnh
cita phap lu(tt". Chinh nhfrng quy dinh chua th~t r5 rang d6 da t?o cita phap lu(tt". Chinh nhfrng quy dinh chua th~t r5 rang d6 da t?o
disu ki~n cho b~nh quan lieu, cua quysn, hach dich gay khong it disu ki~n cho b~nh quan lieu, cua quysn, hach dich gay khong it
phiSn nhi~u cho nhfrng nguai Vi~t Narn rnu6n di ra nu6c ngoai phiSn nhi~u cho nhfrng nguai Vi~t Narn rnu6n di ra nu6c ngoai
v6i nhfrng 1i do chinh dang rna phap lu~t cho phep. Vi~c quy dinh v6i nhfrng 1i do chinh dang rna phap lu~t cho phep. Vi~c quy dinh
trong d?o lu~t ca ban cua Nha nu6c quySn cua cong dan duqc "t~J trong d?o lu~t ca ban cua Nha nu6c quySn cua cong dan duqc "t~J
do ai ra nuac ngoai va tir nuac ngoai tra vJ theo quy atnh cita do ai ra nuac ngoai va tir nuac ngoai tra vJ theo quy atnh cita
phap lutjt" dap ung nguy~n VQng chfnh dang CUa IDQi nguai, phu phap lutjt" dap ung nguy~n VQng chfnh dang CUa IDQi nguai, phu
hqp v6i duang 16i d6i ngo?i cua Nha nu6c ta la rna r()ng giao luu hqp v6i duang 16i d6i ngo?i cua Nha nu6c ta la rna r()ng giao luu
va hqp tac vai t~t ca cac nuac tren ths giai, khong phan bi~t chs va hqp tac vai t~t ca cac nuac tren ths giai, khong phan bi~t chs
d9 chinh tri va xa h()i khac nhau. £)6 cling la S\f ghi nh~n l?i DiSu d9 chinh tri va xa h()i khac nhau. £)6 cling la S\f ghi nh~n l?i DiSu
10 HiSn phap narn 1946 - HiSn phap dftu tien cua Nha nu6c ta, 10 HiSn phap narn 1946 - HiSn phap dftu tien cua Nha nu6c ta,
trong d6 da tuyen b6: "Cong dan Vi?t Nam c6 quyJn t~J do cu tru, trong d6 da tuyen b6: "Cong dan Vi?t Nam c6 quyJn t~J do cu tru,
ai l(li trong nuac va ra nuac ngoai". ai l(li trong nuac va ra nuac ngoai".
V 6i m1,1c dich dS cao hon nfra vi~c bao v~ cac quySn w do dan V 6i m1,1c dich dS cao hon nfra vi~c bao v~ cac quySn w do dan
chu va t\1' do ca nhan cho cong dan, cac nha l~p phap da dua vao chu va t\1' do ca nhan cho cong dan, cac nha l~p phap da dua vao
trong d~o lu~t CO' ban cua Nha nu6c, van ban quy ph~m phap lu~t trong d~o lu~t CO' ban cua Nha nu6c, van ban quy ph~m phap lu~t
c6 hi~u lvc phap li cao nh~t quySn "kh6ng ai bt coi la c6 t(Ji va c6 hi~u lvc phap li cao nh~t quySn "kh6ng ai bt coi la c6 t(Ji va
phai chtu hinh phqt khi chua c6 ban an kdt t(Ji cita Toa an ail c6 phai chtu hinh phqt khi chua c6 ban an kdt t(Ji cita Toa an ail c6
hi?u ll!C phap lu(tt. Nguai bt bcit, bt giam giir, bt truy t6, xet xu trai hi?u ll!C phap lu(tt. Nguai bt bcit, bt giam giir, bt truy t6, xet xu trai
phap [u(tt CO quyJn aU(JC b6i thuifng thi¢t hqi vJ V(/f chdt Va phl;lC phap [u(tt CO quyJn aU(JC b6i thuifng thi¢t hqi vJ V(/f chdt Va phl;lC
h6i danh dl!. Nguai lam trai phap lu(tt trong vi?c b!it, giam giir, h6i danh dl!. Nguai lam trai phap lu(tt trong vi?c b!it, giam giir,
truy t6, xet xu gay thi?t hqi cho nguai khac phai bt xu li nghiem truy t6, xet xu gay thi?t hqi cho nguai khac phai bt xu li nghiem
minh" (DiSu 72). Day la m<)t bu6c phat triSn m6i cua HiSn phap minh" (DiSu 72). Day la m<)t bu6c phat triSn m6i cua HiSn phap
nam 1992. Tru6c day, v~n dS tren chi duqc thS chS h6a trong B<) nam 1992. Tru6c day, v~n dS tren chi duqc thS chS h6a trong B<)
lu~t hinh sv do Qu6c h<)i thong qua ngay 28/12/1989. Tinh hinh lu~t hinh sv do Qu6c h<)i thong qua ngay 28/12/1989. Tinh hinh
thvc ts cua d~t nuac cho th~y r~ng vi~c bu9c t<)i, b~t va giam giu thvc ts cua d~t nuac cho th~y r~ng vi~c bu9c t<)i, b~t va giam giu
cong dan trai phap lu~t vdn con tbn t~i. Vi v~y, chung ta khong chi cong dan trai phap lu~t vdn con tbn t~i. Vi v~y, chung ta khong chi
thS chS h6a nhfrng quy dinh tren trong B<) lu~t hinh S\]' rna nh~t thS chS h6a nhfrng quy dinh tren trong B<) lu~t hinh S\]' rna nh~t
thiSt phai thS chS h6a trong d~o lu~t ca ban cua Nha nu6c. thiSt phai thS chS h6a trong d~o lu~t ca ban cua Nha nu6c.
V 6i HiSn phap nam 1992 lftn dftu tien cac quySn con nguai V 6i HiSn phap nam 1992 lftn dftu tien cac quySn con nguai
duqc ghi nh~n trong HiSn phap. Tuy nhien, nhu da phan tich, vi~c duqc ghi nh~n trong HiSn phap. Tuy nhien, nhu da phan tich, vi~c
quy dinh cac quySn con ngum ths hi~n trong cac quysn cong dan quy dinh cac quySn con ngum ths hi~n trong cac quysn cong dan
cho th~y HiSn phap nam 1992 chua phan bi~t ro rang S\I khac bi~t cho th~y HiSn phap nam 1992 chua phan bi~t ro rang S\I khac bi~t
gifra quySn con nguai va quySn cong dan. DiSm h~n chS nay da gifra quySn con nguai va quySn cong dan. DiSm h~n chS nay da
duqc HiSn phap nam 20 13 kh~c ph1,1c m<)t each tri~t dS. duqc HiSn phap nam 20 13 kh~c ph1,1c m<)t each tri~t dS.
V 6i phftn phan tich 6 m1,1c 4, chung ta thfty lftn dftu tien trong V 6i phftn phan tich 6 m1,1c 4, chung ta thfty lftn dftu tien trong
lich sir l~p hiSn Vi~t Nam, HiSn phap nam 2013 da danh h~n 21 lich sir l~p hiSn Vi~t Nam, HiSn phap nam 2013 da danh h~n 21
diSu quy dinh tf\]'c tiSp vS quySn con nguai va cung lftn dftu tien diSu quy dinh tf\]'c tiSp vS quySn con nguai va cung lftn dftu tien
HiSn phap c6 chS dinh vS "QuySn con nguai, quySn va nghla V\1 HiSn phap c6 chS dinh vS "QuySn con nguai, quySn va nghla V\1
ca ban cua cong dan" (cac HiSn phap tru6c day chi c6 chS dinh ca ban cua cong dan" (cac HiSn phap tru6c day chi c6 chS dinh
"QuySn va nghla Vl,l CCY ban cua cong dan"). V6i HiSn phap nam "QuySn va nghla Vl,l CCY ban cua cong dan"). V6i HiSn phap nam
242 GS.TS. Thai Vznh Thilng 242 GS.TS. Thai Vznh Thilng
CHUONG VI- QUYEN CON NGUOI, QUYEN VA NGHlA VlJ CO BAN .. CHUONG VI- QUYEN CON NGUOI, QUYEN VA NGHlA VlJ CO BAN ..
2013' h~u hSt cac quy~n tru6c day chi quy dinh cho cong dan Vi~t 2013' h~u hSt cac quy~n tru6c day chi quy dinh cho cong dan Vi~t
Nam nay duqc quy djnh cho mQi nguai duqc huang. Cling v6i sv Nam nay duqc quy djnh cho mQi nguai duqc huang. Cling v6i sv
ghi nh~n l~i cac quy~n va nghia V1;t trong cac HiSn phap tru6c, l~n ghi nh~n l~i cac quy~n va nghia V1;t trong cac HiSn phap tru6c, l~n
d~u tien m()t s6 quy~n va nghia V1;t con nguai va cong dan duqc d~u tien m()t s6 quy~n va nghia V1;t con nguai va cong dan duqc
ghi nh~n trong HiSn phap m6i nhu quy~n duqc s6ng trong moi ghi nh~n trong HiSn phap m6i nhu quy~n duqc s6ng trong moi
truang trong lanh va nghia V\1 bao v~ moi truang (Di~u 43), quy~n truang trong lanh va nghia V\1 bao v~ moi truang (Di~u 43), quy~n
duqc bao dam an sinh xa h()i (Di~u 34), quy~n duqc hu6ng thv va duqc bao dam an sinh xa h()i (Di~u 34), quy~n duqc hu6ng thv va
tiSp c~n cac gia tri van h6a, tham gia vao dai s6ng van h6a, Slr tiSp c~n cac gia tri van h6a, tham gia vao dai s6ng van h6a, Slr
dvng cac CO' sa van h6a (Di~u 41). Ngoch cac diSm m6i tren day, dvng cac CO' sa van h6a (Di~u 41). Ngoch cac diSm m6i tren day,
HiSn phap nam 2013 con quy dinh quy~n cua ffiQi nguai duqc HiSn phap nam 2013 con quy dinh quy~n cua ffiQi nguai duqc
hiSn mo, b9 ph~n CO' thS nguai va hiSn xac theo quy dinh cua lu~t. hiSn mo, b9 ph~n CO' thS nguai va hiSn xac theo quy dinh cua lu~t.
Vi~c thu nghi~m y hQc, duqc hQc, khoa hQc hay belt ki hinh thuc Vi~c thu nghi~m y hQc, duqc hQc, khoa hQc hay belt ki hinh thuc
thu nghi~m nao khac tren CO' thS nguai d~u phai duqc S\1' d6ng y thu nghi~m nao khac tren CO' thS nguai d~u phai duqc S\1' d6ng y
cua nguai thu nghi~m (khoan 3 Di~u 20). DiSm m6i cilng duqc cua nguai thu nghi~m (khoan 3 Di~u 20). DiSm m6i cilng duqc
nhi~u chuyen gia phap lu~t v~ HiSn phap danh gia cao v~ chS dinh nhi~u chuyen gia phap lu~t v~ HiSn phap danh gia cao v~ chS dinh
quy~n con nguai, quy~n va ngh1a Vl,l cua cong dan trong HiSn quy~n con nguai, quy~n va ngh1a Vl,l cua cong dan trong HiSn
phap nam 2013 la nguyen t~c "quyJn con nguai, quyJn cong dan phap nam 2013 la nguyen t~c "quyJn con nguai, quyJn cong dan
chi co thd bj hqn chi theo quy ajnh cita lugt trong truifng h(!p cdn chi co thd bj hqn chi theo quy ajnh cita lugt trong truifng h(!p cdn
thiit vi li do qu6c phong, an ninh qu6c gia, tnjt !if, an toan xli h9i, thiit vi li do qu6c phong, an ninh qu6c gia, tnjt !if, an toan xli h9i,
aqo due xli h9i, sue khoe cita c9ng a6ng" (khoan 2 Di~u 14). Han aqo due xli h9i, sue khoe cita c9ng a6ng" (khoan 2 Di~u 14). Han
thS nfra, vi tri thu hai trong HiSn phap duqc danh cho chS djnh thS nfra, vi tri thu hai trong HiSn phap duqc danh cho chS djnh
quy~n con nguai, quy~n va nghia V1;t CO' ban cua cong dan da thS quy~n con nguai, quy~n va nghia V1;t CO' ban cua cong dan da thS
hi~n sv d~ cao quy~n con nguai, quy~n cong dan trong HiSn phap. hi~n sv d~ cao quy~n con nguai, quy~n cong dan trong HiSn phap.
Tom l~i, 05 ban HiSn phap nu6c ta danh dclu 05 giai do~n phat Tom l~i, 05 ban HiSn phap nu6c ta danh dclu 05 giai do~n phat
triSn cua chS dinh quy~n con nguai, quySn va nghia Vl,l CO' ban cua triSn cua chS dinh quy~n con nguai, quySn va nghia Vl,l CO' ban cua
cong dan. ChS dinh quy~n va ngh1a V1;t CO' ban cua cong dan trong cong dan. ChS dinh quy~n va ngh1a V1;t CO' ban cua cong dan trong
Hi8n phap nam 2013 la SlJ k8 thira va phat triSn cua cac Hi8n phap Hi8n phap nam 2013 la SlJ k8 thira va phat triSn cua cac Hi8n phap
nam 1946, 1959, 1980, 1992. V6i SlJ ra dai cua Hi8n phap nam nam 1946, 1959, 1980, 1992. V6i SlJ ra dai cua Hi8n phap nam
2013' ch8 dinh quy~n va nghia V1;t CO' ban cua cong dan Vi~t N am 2013' ch8 dinh quy~n va nghia V1;t CO' ban cua cong dan Vi~t N am
da tiSn m<)t bu6c dai tren con duang phat triSn va hoan thi~n. da tiSn m<)t bu6c dai tren con duang phat triSn va hoan thi~n.
cAu H6r HVdNG nAN 6N TAP, cAu H6r HVdNG nAN 6N TAP,
DJNH HVdNG THAO LUAN DJNH HVdNG THAO LUAN
1. Phan bi~t cac khai ni~m "quySn con ngueri", "quySn CO' bfm cua cong 1. Phan bi~t cac khai ni~m "quySn con ngueri", "quySn CO' bfm cua cong
dan", "quySn cong dan", "quySn CO' ban d~mh cho mQi ngueri"? dan", "quySn cong dan", "quySn CO' ban d~mh cho mQi ngueri"?
2. T~i sao noi quySn va nghla V\1 CO' ban quy dinh trong HiSn phap la 2. T~i sao noi quySn va nghla V\1 CO' ban quy dinh trong HiSn phap la
n{)i dung CO' ban CUa m6i quan h~ gifra Nha nu&c Va ngueri dan? n{)i dung CO' ban CUa m6i quan h~ gifra Nha nu&c Va ngueri dan?
3. Hay trinh bay nhfrng diSm m6i n6i b~t cua chS dinh quySn con 3. Hay trinh bay nhfrng diSm m6i n6i b~t cua chS dinh quySn con
ngueri, quySn va nghla V\1 CO' ban cua cong dan trong Hi~n phap nam 2013 so ngueri, quySn va nghla V\1 CO' ban cua cong dan trong Hi~n phap nam 2013 so
v&i HiSn phap nam 1992 (sua d6i, b6 sung nam 2001 )? v&i HiSn phap nam 1992 (sua d6i, b6 sung nam 2001 )?
4. Phan tich nguyen t~c quySn con ngueri, quySn cong dan dugc cong 4. Phan tich nguyen t~c quySn con ngueri, quySn cong dan dugc cong
nh~n, ton trQng, bao v~, bao dam theo HiSn phap va phap lu~t (khoan 1 nh~n, ton trQng, bao v~, bao dam theo HiSn phap va phap lu~t (khoan 1
DiSu 14 HiSn phap nam 2013)? DiSu 14 HiSn phap nam 2013)?
5. Phan tich nguyen t~c vS gi&i h~n quySn con ngueri, quySn cong dan 5. Phan tich nguyen t~c vS gi&i h~n quySn con ngueri, quySn cong dan
(khoan 2 DiSu 14 Hi~n phap nam 2013)? (khoan 2 DiSu 14 Hi~n phap nam 2013)?
6. Hay phan tich y nghla cua cac quySn CO' ban hiSn dinh trong dm s6ng? 6. Hay phan tich y nghla cua cac quySn CO' ban hiSn dinh trong dm s6ng?
7. ChS dinh quySn con ngueri, quySn va nghla V\1 CO' ban cua cong dan 7. ChS dinh quySn con ngueri, quySn va nghla V\1 CO' ban cua cong dan
cua HiSn phap nam 2013 co nhfrng diSm phat triSn n6i b~t nao so v&i HiSn cua HiSn phap nam 2013 co nhfrng diSm phat triSn n6i b~t nao so v&i HiSn
phap nam 1992 (sua d6i, b6 sung nam 2001 )? phap nam 1992 (sua d6i, b6 sung nam 2001 )?
TAr L$u TRAM KHAo TAr L$u TRAM KHAo

1. Chales Debbash, Jacques Bourdon, Jean Marie Pontier, Jean 1. Chales Debbash, Jacques Bourdon, Jean Marie Pontier, Jean
Claude Rissi, Tir adn thu9t ngfc chinh trt (Lexique de politique), Nxb. Claude Rissi, Tir adn thu9t ngfc chinh trt (Lexique de politique), Nxb.
Dalloz, 2001 (Ban dich ti~ng Vi~t cua Nxb. Th~ gi&i, Ha N<)i, 2005. Dalloz, 2001 (Ban dich ti~ng Vi~t cua Nxb. Th~ gi&i, Ha N<)i, 2005.
2. United Nations, UNHCHR, Freequently Asked Questions on a 2. United Nations, UNHCHR, Freequently Asked Questions on a
Human Rights- based Aproach to Development Cooperation, New York Human Rights- based Aproach to Development Cooperation, New York
and Geneva, 2006. and Geneva, 2006.
3. Mac- Angghen Tuy~n t(lp, ~P 2, Nxb. Sv th~t, Ha N<)i, 1971, tr. 54. 3. Mac- Angghen Tuy~n t(lp, ~P 2, Nxb. Sv th~t, Ha N<)i, 1971, tr. 54.
4. Bryan A. Garner- Editor in Chief, Black's Law Dictionary, Seventh 4. Bryan A. Garner- Editor in Chief, Black's Law Dictionary, Seventh
Edition, West Group, 1999. Edition, West Group, 1999.
5. Francois Terre, Droit civil- Aleexweill, Dalloz, Paris, 1983, (tiSng Phap). 5. Francois Terre, Droit civil- Aleexweill, Dalloz, Paris, 1983, (tiSng Phap).
6. Bao ctru qu6c, s6 36, ngay 05/9/1945. 6. Bao ctru qu6c, s6 36, ngay 05/9/1945.
7. H6 Chi Minh toan t9p, ~P 1, Nxb. Sv th~t, Ha N<)i, 1980. 7. H6 Chi Minh toan t9p, ~P 1, Nxb. Sv th~t, Ha N<)i, 1980.
244 GS. TS. Thai Vznh Thlmg 244 GS. TS. Thai Vznh Thlmg
CHUONG VII- CHiNH SACH KINH TE, xl HOI, VAN HOA, GIAO Df)C, ... CHUONG VII- CHiNH SACH KINH TE, xl HOI, VAN HOA, GIAO Df)C, ...
CHUdNGVII CHUdNGVII
CHINH SACH KINH TE, xA HQI, VAN HOA, GIAO DVC, CHINH SACH KINH TE, xA HQI, VAN HOA, GIAO DVC,
KHOA HQC, CONG NGH¥ VA MOl TRUONG KHOA HQC, CONG NGH¥ VA MOl TRUONG
1. CHiNH SACH KINH TE 246 1. CHiNH SACH KINH TE 246

1.1. Khai ni~m chinh sach kinh tS 246 1.1. Khai ni~m chinh sach kinh tS 246
1.2. Chinh sach kinh tS trong HiSn phap nam 2013 248 1.2. Chinh sach kinh tS trong HiSn phap nam 2013 248
2. CHiNH SACH xA H(H 250 2. CHiNH SACH xA H(H 250
2.1. Khai ni~m chinh sach xa h<)i 250 2.1. Khai ni~m chinh sach xa h<)i 250
2.2. N<)i dung CO' ban cua chinh sach xa h<)i theo HiSn phap 252 2.2. N<)i dung CO' ban cua chinh sach xa h<)i theo HiSn phap 252
nam 2013 nam 2013
3. cHiNH sAcH vAN H6A 253 3. cHiNH sAcH vAN H6A 253
3 .1. Khai ni~m van h6a va chinh sach van h6a 253 3 .1. Khai ni~m van h6a va chinh sach van h6a 253
3.2. N<)i dung CO' ban cua chinh sach van h6a theo HiSn phap 255 3.2. N<)i dung CO' ban cua chinh sach van h6a theo HiSn phap 255
nam2013 nam2013
4. cHiNH SACH GIAO Dl)C 259 4. cHiNH SACH GIAO Dl)C 259
4.1. Khai ni~m giao dt;~c, chinh sach giao dl)c va truySn th6ng 259 4.1. Khai ni~m giao dt;~c, chinh sach giao dl)c va truySn th6ng 259
giao dl)c Vi~t Nam giao dl)c Vi~t Nam
4.2. Chinh sach giao dl)c cua nha nu&c C<)ng hoa xa h<)i chu 262 4.2. Chinh sach giao dl)c cua nha nu&c C<)ng hoa xa h<)i chu 262
nghla Vi~t Nam tru&c thm ki d6i m&i nghla Vi~t Nam tru&c thm ki d6i m&i
4.3. Chinh sach giao dl)c cua Nha nu&c C<)ng hoa xa h<)i chu 270 4.3. Chinh sach giao dl)c cua Nha nu&c C<)ng hoa xa h<)i chu 270
nghla Vi~t N am trong thai ki d6i m&i nghla Vi~t N am trong thai ki d6i m&i
5. CHiNH SACH KHOA HOC VA CONG NGliB 276 5. CHiNH SACH KHOA HOC VA CONG NGliB 276
5 .1. V ai tro cua khoa hQC va cong ngh~ trong S\f nghi~p phat 276 5 .1. V ai tro cua khoa hQC va cong ngh~ trong S\f nghi~p phat 276
tri~n kinh ts - xa h9i cua dfit nu&c tri~n kinh ts - xa h9i cua dfit nu&c
5.2. N<)i dung CO' ban cua chinh sach khoa hQC va cong ngh~ 278 5.2. N<)i dung CO' ban cua chinh sach khoa hQC va cong ngh~ 278
theo HiSn phap nam 2013 theo HiSn phap nam 2013
6. CHiNH SACH MOl TRUONG 280 6. CHiNH SACH MOl TRUONG 280
GS. TS. Thai Vlnh Thftng 245 GS. TS. Thai Vlnh Thftng 245
GrAO TRINH LU!T HIEN PHAP VIST NAM GrAO TRINH LU!T HIEN PHAP VIST NAM
1. CHINH SACH KINH TE 1. CHINH SACH KINH TE

1.1. Khai ni~m chinh sach kinh t~ 1.1. Khai ni~m chinh sach kinh t~
Kinh t~ duqc hi~u la t6ng th~ cac ho~t d<)ng lien quan d~n qua Kinh t~ duqc hi~u la t6ng th~ cac ho~t d<)ng lien quan d~n qua
trinh san xu~t, luu thong, phan ph6i va tieu tht,I cua cai trong xa trinh san xu~t, luu thong, phan ph6i va tieu tht,I cua cai trong xa
h<)i. 1 Chinh sach la k~ ho~ch hanh d<)ng, duqc thoa thu~n ho~c Iva h<)i. 1 Chinh sach la k~ ho~ch hanh d<)ng, duqc thoa thu~n ho~c Iva
chQn b&i Chinh phu, dang chinh tri ho~c doanh nghi~p. 2 Tu hai chQn b&i Chinh phu, dang chinh tri ho~c doanh nghi~p. 2 Tu hai
khai ni~m tren day c6 th~ suy ra chinh sach kinh t~ la k~ ho~ch khai ni~m tren day c6 th~ suy ra chinh sach kinh t~ la k~ ho~ch
hanh d<)ng nh~m san xu~t, luu thong, phan ph6i, tieu thv hang h6a, hanh d<)ng nh~m san xu~t, luu thong, phan ph6i, tieu thv hang h6a,
cua cai trong xa h<)i hay hi~u m<)t each dan gian han, chinh sach cua cai trong xa h<)i hay hi~u m<)t each dan gian han, chinh sach
kinh t~ la chinh sach t~o ra cua cai lam giau cho xa h<)i. Van ki~n kinh t~ la chinh sach t~o ra cua cai lam giau cho xa h<)i. Van ki~n
D~i h<)i d~i bi~u Dang to an qu6c lfrn thu XI nam 2011 da xac dinh D~i h<)i d~i bi~u Dang to an qu6c lfrn thu XI nam 2011 da xac dinh
Chinh sach kinh t~ cua nu&c ta mnay d~n gifra th~ ki XXI la phai Chinh sach kinh t~ cua nu&c ta mnay d~n gifra th~ ki XXI la phai
ra sue ph~n d~u xay dvng nu&c ta tr& thanh m<)t nu&c cong nghi~p ra sue ph~n d~u xay dvng nu&c ta tr& thanh m<)t nu&c cong nghi~p
hi~n d~i, theo dinh hu&ng xa h<)i chu nghla. Chinh sach kinh t~ hi~n d~i, theo dinh hu&ng xa h<)i chu nghla. Chinh sach kinh t~
duqc Bang xac dinh la phat tri~n n6n kinh t~ thi truemg dinh duqc Bang xac dinh la phat tri~n n6n kinh t~ thi truemg dinh
hu6ng xa h<)i chu ngh1a v&i nhi6u hinh thuc sa hfru, nhi6u thanh hu6ng xa h<)i chu ngh1a v&i nhi6u hinh thuc sa hfru, nhi6u thanh
phfrn kinh t~, hinh thuc t6 chuc kinh doanh va hinh thuc phan phfrn kinh t~, hinh thuc t6 chuc kinh doanh va hinh thuc phan
ph6i. Cac thanh phfrn kinh t~ ho~t d<)ng theo phap lu~t dSu la b<) ph6i. Cac thanh phfrn kinh t~ ho~t d<)ng theo phap lu~t dSu la b<)
ph~n hqp thanh quan tr9ng cua n6n kinh t~, binh d~ng tru&c phap ph~n hqp thanh quan tr9ng cua n6n kinh t~, binh d~ng tru&c phap
lu~t, cling phat tri~n lau dai, hqp tac va c~nh tranh lanh m~nh. lu~t, cling phat tri~n lau dai, hqp tac va c~nh tranh lanh m~nh.
Kinh t~ nha nu6c gifr vai tro chu d~o. Kinh t~ t~p th~ khong ngtrng Kinh t~ nha nu6c gifr vai tro chu d~o. Kinh t~ t~p th~ khong ngtrng
duqc cung c6 va phat tri~n. Kinh t~ nha nu&c cling v&i kinh t~ t~p duqc cung c6 va phat tri~n. Kinh t~ nha nu&c cling v&i kinh t~ t~p
th~ ngay cang tra thanh n6n tang vetng chic cua n6n kinh t~ qu6c th~ ngay cang tra thanh n6n tang vetng chic cua n6n kinh t~ qu6c
dan. Kinh t~ tu nhan la m<)t trong nhfrng d<)ng lvc cua nSn kinh t~. dan. Kinh t~ tu nhan la m<)t trong nhfrng d<)ng lvc cua nSn kinh t~.
Kinh t~ c6 v6n dfru tu nu&c ngoai duqc khuy@n khich phat tri~n. Kinh t~ c6 v6n dfru tu nu&c ngoai duqc khuy@n khich phat tri~n.
1
Economie - Ensemble de faits relatifs a la production, la circulation, la repartition 1
Economie - Ensemble de faits relatifs a la production, la circulation, la repartition
et de consomation des richesses dans une societe (Dictionnaire encyclopedique de et de consomation des richesses dans une societe (Dictionnaire encyclopedique de
la langue Fran9aise, Edition Alpha 1994, tr. 417). la langue Fran9aise, Edition Alpha 1994, tr. 417).
2 2
Policy- Plan of action, agreed or chosen by a government or a political party, a Policy- Plan of action, agreed or chosen by a government or a political party, a
business, etc (Oxford Advanced Leamer's Dictionary, Oxford University Press business, etc (Oxford Advanced Leamer's Dictionary, Oxford University Press
2000, p. 976). 2000, p. 976).
246 GS. TS. Thai Vinh Th!ing 246 GS. TS. Thai Vinh Th!ing
CHUONG VII- CHiNH SACH KINH TE, x1 H0L VAN HOA, GIAO D[)C, ... CHUONG VII- CHiNH SACH KINH TE, x1 H0L VAN HOA, GIAO D[)C, ...
Cac hinh thuc sa htiu hfin hqp va dan k~t v6i nhau hinh thanh cac Cac hinh thuc sa htiu hfin hqp va dan k~t v6i nhau hinh thanh cac
t6 chuc kinh t~ da d~ng ngay cang phat triSn. Cac y~u t6 thi tru0ng t6 chuc kinh t~ da d~ng ngay cang phat triSn. Cac y~u t6 thi tru0ng
duqc t~o l~p dbng b<), cac lo~i thi truang rung bu6c duqc xay duqc t~o l~p dbng b<), cac lo~i thi truang rung bu6c duqc xay
dgng, phat triSn, vua twin theo quy lu~t cua kinh t~ thi tru0ng, vira dgng, phat triSn, vua twin theo quy lu~t cua kinh t~ thi tru0ng, vira
bao dam tinh dinh huang xa h9i chu nghla. Phan dinh r5 quy~n bao dam tinh dinh huang xa h9i chu nghla. Phan dinh r5 quy~n
cua nguai sa htiu, quy~n cua nguai sir dvng tu li~u san xufit va cua nguai sa htiu, quy~n cua nguai sir dvng tu li~u san xufit va
quy~n quan li cua nha nu6c trong ITnh vgc kinh tS, bfw dam mQi tu quy~n quan li cua nha nu6c trong ITnh vgc kinh tS, bfw dam mQi tu
li~u san xu&t d~u co nguai lam chu, mQi don vi kinh t~ d~u tg chu, li~u san xu&t d~u co nguai lam chu, mQi don vi kinh t~ d~u tg chu,
tg chiu trach nhi~m v~ k~t qua kinh doanh cua minh. Quan h~ tg chiu trach nhi~m v~ k~t qua kinh doanh cua minh. Quan h~
phan ph6i bao dam cong b&ng va t~o d9ng hrc cho phat triSn; cac phan ph6i bao dam cong b&ng va t~o d9ng hrc cho phat triSn; cac
ngubn lgc duqc phan b6 theo chi~n luqc, quy ho~ch, k~ ho~ch ngubn lgc duqc phan b6 theo chi~n luqc, quy ho~ch, k~ ho~ch
phat triSn kinh t~ - xa h9i; thvc hi~n ch~ d9 phan ph6i chu y~u phat triSn kinh t~ - xa h9i; thvc hi~n ch~ d9 phan ph6i chu y~u
theo k~t qua lao d<)ng, hi~u qua kinh t~, dbng thai theo muc dong theo k~t qua lao d<)ng, hi~u qua kinh t~, dbng thai theo muc dong
gop v6n cung cac ngubn lvc khac va phan ph6i thong qua h~ gop v6n cung cac ngubn lvc khac va phan ph6i thong qua h~
th6ng an sinh xa h<)i, phuc lqi xa h<)i. Nha nu6c quan li n~n kinh th6ng an sinh xa h<)i, phuc lqi xa h<)i. Nha nu6c quan li n~n kinh
t~, dinh huang, di~u ti~t, thuc ddy S\f phat triSn kinh t~ - xa h9i t~, dinh huang, di~u ti~t, thuc ddy S\f phat triSn kinh t~ - xa h9i
b&ng phap lu~t, chi~n luge, quy ho~ch, k~ ho~ch, chinh sach va b&ng phap lu~t, chi~n luge, quy ho~ch, k~ ho~ch, chinh sach va
lvc luqng v~t ch&t. 1 Phat triSn kinh t~ la nhi~m V\1 trung tam; thvc lvc luqng v~t ch&t. 1 Phat triSn kinh t~ la nhi~m V\1 trung tam; thvc
hi~n cong nghi~p hoa, hi~n d~i hoa dftt nu6c g~n v6i phat triSn hi~n cong nghi~p hoa, hi~n d~i hoa dftt nu6c g~n v6i phat triSn
kinh t~ tri thuc va bao V~ tai nguyen, moi tru(mg; xay dvng C<J cftu kinh t~ tri thuc va bao V~ tai nguyen, moi tru(mg; xay dvng C<J cftu
kinh t~ hqp li, hi~n d~i, co hi~u qua va b~n vfrng, g~n k~t ch~t che kinh t~ hqp li, hi~n d~i, co hi~u qua va b~n vfrng, g~n k~t ch~t che
cong nghi~p, nong nghi~p, dich Vl). Coi trQng phat triSn cac nganh cong nghi~p, nong nghi~p, dich Vl). Coi trQng phat triSn cac nganh
cong nghi~p n~ng, cong nghi~p ch~ t~o c6 tinh n~n tang va cac cong nghi~p n~ng, cong nghi~p ch~ t~o c6 tinh n~n tang va cac
nganh cong nghi~p co lqi th~; phat triSn nong, lam, ngu nghi~p nganh cong nghi~p co lqi th~; phat triSn nong, lam, ngu nghi~p
ngay cang d~t trinh d9 cong ngh~ cao, chftt luqng cao g~n v6i ngay cang d~t trinh d9 cong ngh~ cao, chftt luqng cao g~n v6i
cong nghi~p ch~ bi~n va xay dvng nong thon m6i. Bao dam phat cong nghi~p ch~ bi~n va xay dvng nong thon m6i. Bao dam phat
triSn hai hoa giua cac wng, mi~n; thuc dAy phat triSn nhanh cac triSn hai hoa giua cac wng, mi~n; thuc dAy phat triSn nhanh cac
wng kinh t~ tr9ng diSm, dbng thai t~o di~u ki~n phat triSn cac wng kinh t~ tr9ng diSm, dbng thai t~o di~u ki~n phat triSn cac
1
Dang C<)ng san Vi~t Nam, Van ld¢n Dqi h{Ji aqi bi~u tocm qu6c lim thu XI, Nxb. 1
Dang C<)ng san Vi~t Nam, Van ld¢n Dqi h{Ji aqi bi~u tocm qu6c lim thu XI, Nxb.
Chinh tri qu6c gia- Sv th~t, Ha N<)i, 2011, tr. 73 - 74. Chinh tri qu6c gia- Sv th~t, Ha N<)i, 2011, tr. 73 - 74.
GIAO TRiNH LU!T HIEN PHAP ~T NAM GIAO TRiNH LU!T HIEN PHAP ~T NAM
vling c6 nhiSu kh6 lilian. Xay dvng nSn kinh tS d()c l~p, tv chu, vling c6 nhiSu kh6 lilian. Xay dvng nSn kinh tS d()c l~p, tv chu,
dbng thai chu d()ng, tich eve h()i nh~p kinh tS qu6c tS. 1 dbng thai chu d()ng, tich eve h()i nh~p kinh tS qu6c tS. 1
1.2. Chinh sach kinh t~ trong Hi~n phap nam 2013 1.2. Chinh sach kinh t~ trong Hi~n phap nam 2013
ThS chS h6a duang 16i phat triSn kinh tS cua Dang thS hi9n ThS chS h6a duang 16i phat triSn kinh tS cua Dang thS hi9n
trong Van ki9n D~i h()i d~i biSu Dang toan qu6c lftn thu XI nam trong Van ki9n D~i h()i d~i biSu Dang toan qu6c lftn thu XI nam
2011, DiSu 50 HiSn phap nam 2013 da quy dinh: {(Nu&c c(Jng hoa 2011, DiSu 50 HiSn phap nam 2013 da quy dinh: {(Nu&c c(Jng hoa
xa h(Ji chit ngh'la Vi?t Nam xay d1fJ1g nJn kinh ti a(Jc lcjp, fl! chit, xa h(Ji chit ngh'la Vi?t Nam xay d1fJ1g nJn kinh ti a(Jc lcjp, fl! chit,
phat huy n(Ji ll;fc, h(Ji nhrjp, h9P tac qu6c td, gdn kit ch(it che v&i phat huy n(Ji ll;fc, h(Ji nhrjp, h9P tac qu6c td, gdn kit ch(it che v&i
phat fridn van hoa, fhl;fC hi¢n tiin b(J Vel cong bdng Xfi h(Ji, bao v¢ phat fridn van hoa, fhl;fC hi¢n tiin b(J Vel cong bdng Xfi h(Ji, bao v¢
moi fruirng, fhl;fC hi¢n cong nghi¢p hoa, hi¢n agi hoa adt nuac ". moi fruirng, fhl;fC hi¢n cong nghi¢p hoa, hi¢n agi hoa adt nuac ".
Chinh sach phat triSn kinh tS da duqc HiSn phap nam 2013 xac Chinh sach phat triSn kinh tS da duqc HiSn phap nam 2013 xac
dinh: "NJn kinh ti Vi?t Nam la nJn kinh ti tht truimg atnh huang dinh: "NJn kinh ti Vi?t Nam la nJn kinh ti tht truimg atnh huang
xa h(Ji chit ngh'la v&i nhiJu hinh thuc sa hftu, nhiJu thanh phdn xa h(Ji chit ngh'la v&i nhiJu hinh thuc sa hftu, nhiJu thanh phdn
kinh ti; kinh ti nha nu&c giu vai tro chit ago" (lrnoan 1 DiSu 51). kinh ti; kinh ti nha nu&c giu vai tro chit ago" (lrnoan 1 DiSu 51).
Cac thanh phftn kinh tS dSu la b() ph~n cfiu thanh quan trQng cua Cac thanh phftn kinh tS dSu la b() ph~n cfiu thanh quan trQng cua
nSn kinh tS qu6c dan. Cac chu thS thu()c cac thanh phftn kinh tS nSn kinh tS qu6c dan. Cac chu thS thu()c cac thanh phftn kinh tS
binh d~ng, hqp tac va c~nh tranh theo phap lu~t (lrnoan 2 Disu binh d~ng, hqp tac va c~nh tranh theo phap lu~t (lrnoan 2 Disu
51). Nha nu6c lrnuySn khich, t~o diSu ki9n dS doanh nhan, doanh 51). Nha nu6c lrnuySn khich, t~o diSu ki9n dS doanh nhan, doanh
nghi9p va ca nhan, t6 chuc lrnac dftu tu, san xuftt, kinh doanh; phat nghi9p va ca nhan, t6 chuc lrnac dftu tu, san xuftt, kinh doanh; phat
triSn bSn vfulg cac nganh kinh ts, gop phfin xay d\fllg ctfit nu&c. triSn bSn vfulg cac nganh kinh ts, gop phfin xay d\fllg ctfit nu&c.
Tai san hqp phap cua ca nhan, t6 chuc dftu tu, san xufit, kinh Tai san hqp phap cua ca nhan, t6 chuc dftu tu, san xufit, kinh
doanh duqc phap lu~t bao h9 va khong bi qu6c hfru h6a (khoan 3 doanh duqc phap lu~t bao h9 va khong bi qu6c hfru h6a (khoan 3
DiSu 51). Nha nu6c xay d\fllg va hoan thi9n thS chS kinh t6, diSu DiSu 51). Nha nu6c xay d\fllg va hoan thi9n thS chS kinh t6, diSu
ti6t nSn kinh t6 tren CO' sa ton trQng cac quy lu~t thi truang; thvc ti6t nSn kinh t6 tren CO' sa ton trQng cac quy lu~t thi truang; thvc
hi9n phan cong, phan cfip, phan quySn trong quan li nha nu6c; hi9n phan cong, phan cfip, phan quySn trong quan li nha nu6c;
thuc dfty lien k6t kinh t6 vting, bao dam tinh th6ng nhfit cua nsn thuc dfty lien k6t kinh t6 vting, bao dam tinh th6ng nhfit cua nsn
kinh t6 qu6c dan (DiSu 52). Ngan sach nha nu6c, dv trfr qu6c gia, kinh t6 qu6c dan (DiSu 52). Ngan sach nha nu6c, dv trfr qu6c gia,
1
Dang C()ng san Vi~t Nam, Van ki?n Dr;d h9i agi bidu tocm qu6c ldn thU: XI, Nxb. 1
Dang C()ng san Vi~t Nam, Van ki?n Dr;d h9i agi bidu tocm qu6c ldn thU: XI, Nxb.
Chinh tri qu6c gia- S\f th~t, Ha N()i, 2011, tr. 74. Chinh tri qu6c gia- S\f th~t, Ha N()i, 2011, tr. 74.
248 GS. TS. Thili Vlnh Thftng 248 GS. TS. Thili Vlnh Thftng
CHUONG VII- CHINH SACH KINH TE, xl H0L VAN HOA, GIAO D[/C, ... CHUONG VII- CHINH SACH KINH TE, xl H0L VAN HOA, GIAO D[/C, ...
quy tai chinh nha nu6c va cac ngu6n tai chinh cong khac do nha quy tai chinh nha nu6c va cac ngu6n tai chinh cong khac do nha
nu6c th6ng nhftt quan li va phai duqc sir dvng hi~u qua, cong nu6c th6ng nhftt quan li va phai duqc sir dvng hi~u qua, cong
b~ng, cong khai, minh b;;tch, dung phap lu~t (khoan 1 f)i~u 55). b~ng, cong khai, minh b;;tch, dung phap lu~t (khoan 1 f)i~u 55).
N gan sach nha nu6c g6m ngan sach trung uong va ngan sach dia N gan sach nha nu6c g6m ngan sach trung uong va ngan sach dia
phuong, trong d6 ngan sach trung uong gifr vai tro chu d;;to, dam phuong, trong d6 ngan sach trung uong gifr vai tro chu d;;to, dam
bao nhi~m V\1 chi cua qu6c gia. Cac khoan thu, chi ngan sach nha bao nhi~m V\1 chi cua qu6c gia. Cac khoan thu, chi ngan sach nha
nu6c phai duqc dv to an va do lu~t dinh (khoan 2 :Di~u 55). Ca nu6c phai duqc dv to an va do lu~t dinh (khoan 2 :Di~u 55). Ca
quan, t6 chuc, ca nhan phai thvc hanh ti~t ki~m, ch6ng Hing phi, quan, t6 chuc, ca nhan phai thvc hanh ti~t ki~m, ch6ng Hing phi,
phong, ch6ng tham nhiing trong ho;;tt d()ng kinh t~ - xa h()i va quan phong, ch6ng tham nhiing trong ho;;tt d()ng kinh t~ - xa h()i va quan
li nha nu6c (f>iSu 56). li nha nu6c (f>iSu 56).
Hi~n phap nam 2013 d~c bi~t quan tam d~n chinh sach dftt Hi~n phap nam 2013 d~c bi~t quan tam d~n chinh sach dftt
dai. :Dftt dai, tai nguyen nu6c, tai nguyen khoang san, ngu6n lqi a dai. :Dftt dai, tai nguyen nu6c, tai nguyen khoang san, ngu6n lqi a
wng bi~n, wng tn1i, tai nguyen thien nhien khac va cac tai san do wng bi~n, wng tn1i, tai nguyen thien nhien khac va cac tai san do
nha nu6c d~u tu, quan li la tai san cong thu()c sa hfru toan dan do nha nu6c d~u tu, quan li la tai san cong thu()c sa hfru toan dan do
nha nuac d;;ti di~n chu sa hrru va th6ng nhit quan H (Disu 53). Dfit nha nuac d;;ti di~n chu sa hrru va th6ng nhit quan H (Disu 53). Dfit
dai la tai nguyen d~c bi~t cua qu6c gia, ngu6n Ivc quan trQng phat dai la tai nguyen d~c bi~t cua qu6c gia, ngu6n Ivc quan trQng phat
tri~n dftt nu6c, duqc quan li theo phap lu~t (khoan 1 :DiSu 54). T6 tri~n dftt nu6c, duqc quan li theo phap lu~t (khoan 1 :DiSu 54). T6
chuc, ca nhan duqc Nha nu6c giao dftt, cho thue dftt, cong nh~n chuc, ca nhan duqc Nha nu6c giao dftt, cho thue dftt, cong nh~n
quy~n sir dvng dftt. N guai sir dvng dftt duqc chuy~n quy~n sir quy~n sir dvng dftt. N guai sir dvng dftt duqc chuy~n quy~n sir
dvng dftt, thvc hi~n cac quy~n va nghTa V\1 theo quy dinh cua lu~t. dvng dftt, thvc hi~n cac quy~n va nghTa V\1 theo quy dinh cua lu~t.
Quy~n sir dvng dftt duqc phap lu~t bao h9 (khoan 2 :Di~u 54). Nha Quy~n sir dvng dftt duqc phap lu~t bao h9 (khoan 2 :Di~u 54). Nha
nu6c thu h6i dftt do t6 chuc, ca nhan dang sir dvng trong truang nu6c thu h6i dftt do t6 chuc, ca nhan dang sir dvng trong truang
hqp th~t c~n thi~t do lu~t dinh vi mvc dich qu6c phong, an ninh; hqp th~t c~n thi~t do lu~t dinh vi mvc dich qu6c phong, an ninh;
phat tri~n kinh t~ - xa h()i vi lqi ich qu6c gia, cong c()ng. Vi~c thu phat tri~n kinh t~ - xa h()i vi lqi ich qu6c gia, cong c()ng. Vi~c thu
h6i dftt phai cong khai, minh b;;tch va duqc b6i thuang theo quy h6i dftt phai cong khai, minh b;;tch va duqc b6i thuang theo quy
dinh cua phap lu~t (khoan 3 :DiSu 54). Nha nu6c trung dvng dftt dinh cua phap lu~t (khoan 3 :DiSu 54). Nha nu6c trung dvng dftt
trong truang hqp th~t c~n thi~t do lu~t dinh d~ thvc hi~n nhi~m V\1 trong truang hqp th~t c~n thi~t do lu~t dinh d~ thvc hi~n nhi~m V\1
qu6c phong, an ninh ho~c trong tinh tr;;tng chi~n tranh, tinh tr;;tng qu6c phong, an ninh ho~c trong tinh tr;;tng chi~n tranh, tinh tr;;tng
khfin cftp, phong, ch6ng thien tai (khoan 4 :DiSu 54). khfin cftp, phong, ch6ng thien tai (khoan 4 :DiSu 54).
N~u Hi~n phap nam 1980 va Hi~n phap nam 1992 danh hin 1 N~u Hi~n phap nam 1980 va Hi~n phap nam 1992 danh hin 1
chuang cho ch~ d9 kinh t~ (v6i 22 diSu trong Hi~n phap nam 1980 chuang cho ch~ d9 kinh t~ (v6i 22 diSu trong Hi~n phap nam 1980
va 15 di~u trong Hi€n phap nam 1992) thi Hi€n phap nam 2013 va 15 di~u trong Hi€n phap nam 1992) thi Hi€n phap nam 2013
chi danh 7 di~u Va quy dinh chung cung v6i cac linh V\)'C khac chi danh 7 di~u Va quy dinh chung cung v6i cac linh V\)'C khac
trong m()t chuang: "Kinh t€, xa h()i, van h6a, giao dgc, khoa hQc, trong m()t chuang: "Kinh t€, xa h()i, van h6a, giao dgc, khoa hQc,
cong ngh~ va moi truemg". Vi~c khong quy dinh m()t each chi ti~t cong ngh~ va moi truemg". Vi~c khong quy dinh m()t each chi ti~t
ch~ d() kinh t~ trong Hi€n phap nhu hai Hi8n phap tru6c day la k~t ch~ d() kinh t~ trong Hi€n phap nhu hai Hi8n phap tru6c day la k~t
qua cua vi~c hQc t~p kinh nghi~m nu6c ngoai trong vi~c quy dinh qua cua vi~c hQc t~p kinh nghi~m nu6c ngoai trong vi~c quy dinh
v~ chinh sach kinh t~. Hi€n phap la d~o lu~t ca ban cua nha nu6c v~ chinh sach kinh t~. Hi€n phap la d~o lu~t ca ban cua nha nu6c
va thuemg c6 hi~u hrc trong m()t khoang thai gian dai (vi d\1, Hi~n va thuemg c6 hi~u hrc trong m()t khoang thai gian dai (vi d\1, Hi~n
phap Hoa Ky da t6n t~i gftn 230 nam). Ch~ d9 kinh t~ thuemg la phap Hoa Ky da t6n t~i gftn 230 nam). Ch~ d9 kinh t~ thuemg la
y~u t6 thuemg xuyen bi~n d()ng, do trinh d() khoa hQc, ki thu~t va y~u t6 thuemg xuyen bi~n d()ng, do trinh d() khoa hQc, ki thu~t va
cong ngh~ ngay cang phat tri~n thi each thuc san xuftt, CO' cftu kinh cong ngh~ ngay cang phat tri~n thi each thuc san xuftt, CO' cftu kinh
t~, ti trQng cac thanh phftn kinh t~ cfing .c6 th€ thay d6i theo. Vi t~, ti trQng cac thanh phftn kinh t~ cfing .c6 th€ thay d6i theo. Vi
v~y cac nu6c tren th~ gi6i thuemg khong quy dinh m()t each chi v~y cac nu6c tren th~ gi6i thuemg khong quy dinh m()t each chi
ti€t v~ chS d9 kinh t~ dS tranh tinh tr~ng phai thuemg xuyen sua ti€t v~ chS d9 kinh t~ dS tranh tinh tr~ng phai thuemg xuyen sua
dfli HiSn phap. dfli HiSn phap.
2. CHiNH SACH xA H(>I 2. CHiNH SACH xA H(>I
2.1. Khai ni~m chinh sach xa h(}i 2.1. Khai ni~m chinh sach xa h(}i
Chinh sach xa h()i duqc hi~u la b9 ph~n cftu thanh chinh sach Chinh sach xa h()i duqc hi~u la b9 ph~n cftu thanh chinh sach
chung cua dang hay chinh quy~n nha nu6c trong vi~c giai quy~t chung cua dang hay chinh quy~n nha nu6c trong vi~c giai quy~t
va quan li cac vfin d~ xa h9i ben c~nh cac vfin d~ chinh tri, kinh t€. va quan li cac vfin d~ xa h9i ben c~nh cac vfin d~ chinh tri, kinh t€.
Chinh sach xa h()i bao trum IDQi m~t dai s6ng cua con nguai, tU Chinh sach xa h()i bao trum IDQi m~t dai s6ng cua con nguai, tU
di~u ki~n lao d()ng va sinh ho~t, giao dl,lC va van h6a d~n quan h~ di~u ki~n lao d()ng va sinh ho~t, giao dl,lC va van h6a d~n quan h~
gia dinh, quan h~ giai cftp va quan h~ xa h()i. gia dinh, quan h~ giai cftp va quan h~ xa h()i.
HiSn phap nam 2013 la bu6c phat tri~n m6i cua lich sir l~p HiSn phap nam 2013 la bu6c phat tri~n m6i cua lich sir l~p
hiSn nu6c ta trong vi~c th~ ch€ h6a nhfrng tu tuemg, quan di~m va hiSn nu6c ta trong vi~c th~ ch€ h6a nhfrng tu tuemg, quan di~m va
n()i dung CO' ban cua chinh sach xa h()i cua Dang va Nha nu6c ta. n()i dung CO' ban cua chinh sach xa h()i cua Dang va Nha nu6c ta.
Cac quy dinh v~ chinh sach xa h()i duqc thS hi~n chu ySu trong Cac quy dinh v~ chinh sach xa h()i duqc thS hi~n chu ySu trong
Chuang III - Kinh tS, xa h()i, van h6a, giao dl,lc, khoa hQc, cong Chuang III - Kinh tS, xa h()i, van h6a, giao dl,lc, khoa hQc, cong
ngh~ va moi truemg va m()t s6 quy dinh trong Chuang II - Quy~n ngh~ va moi truemg va m()t s6 quy dinh trong Chuang II - Quy~n
con nguai, quy~n va nghia V\1 CO' ban cua cong dan. con nguai, quy~n va nghia V\1 CO' ban cua cong dan.
250 GS. TS. Thai Vlnh Thdng 250 GS. TS. Thai Vlnh Thdng
CHUONG VII- CHiNH SiCH KINH TE, xl HOI, VAN HOA, GIJ.O D[/C, ... CHUONG VII- CHiNH SiCH KINH TE, xl HOI, VAN HOA, GIJ.O D[/C, ...
M()t trong nhfrng yeu cfru CO' ban, quan trQng cua chinh sach M()t trong nhfrng yeu cfru CO' ban, quan trQng cua chinh sach
Xa h()i la SlJ th6ng nh~t bi~n chtffig cua chung v6i chinh sach kinh Xa h()i la SlJ th6ng nh~t bi~n chtffig cua chung v6i chinh sach kinh
t~. Trinh d9 phat triSn kinh t~ Ut ti6n d6 dS phat triSn chinh sach xa t~. Trinh d9 phat triSn kinh t~ Ut ti6n d6 dS phat triSn chinh sach xa
h()i va nguqc l~i, SlJ hqp H, SlJ cong b~ng va ti~n b() duqc thvc hi~n h()i va nguqc l~i, SlJ hqp H, SlJ cong b~ng va ti~n b() duqc thvc hi~n
qua chinh sach xa h()i l~i t~o ra nhfrng d()ng lvc m;;tnh me cho vi~c qua chinh sach xa h()i l~i t~o ra nhfrng d()ng lvc m;;tnh me cho vi~c
thvc hi~n nhfrng ml)c tieu kinh t~ nh~m lam cho dan giau, nu6c thvc hi~n nhfrng ml)c tieu kinh t~ nh~m lam cho dan giau, nu6c
m~nh. Chinh sach xa h()i phai d~t duqc nhfrng ill\}C tieu dem l;;ti deri m~nh. Chinh sach xa h()i phai d~t duqc nhfrng ill\}C tieu dem l;;ti deri
s6ng t6t d9p cho con ngum, mang l;;ti sv cong b~ng, dan chu cho s6ng t6t d9p cho con ngum, mang l;;ti sv cong b~ng, dan chu cho
m6i con ngum, khong theo chu nghia binh quan. 1 Trong di6u ki~n m6i con ngum, khong theo chu nghia binh quan. 1 Trong di6u ki~n
cua n6n kinh t~ thj truang djnh huang xa h()i chu nghia v6i nhi6u cua n6n kinh t~ thj truang djnh huang xa h()i chu nghia v6i nhi6u
hinh thuc sa
hiiu, nhi6u thanh phfrn kinh t~, chinh sach xa h()i phai hinh thuc sa
hiiu, nhi6u thanh phfrn kinh t~, chinh sach xa h()i phai
huang t6i SlJ cong b~ng Xa h()i, phai dam bao SlJ binh ding v6 huang t6i SlJ cong b~ng Xa h()i, phai dam bao SlJ binh ding v6
quy6n lqi va nghia V\1 gifra cac thanh phfrn kinh t~ tru6c phap lu~t. quy6n lqi va nghia V\1 gifra cac thanh phfrn kinh t~ tru6c phap lu~t.
Chinh sach xa h()i hqp li la t~o di6u ki~n phat triSn kinh t~ b6n Chinh sach xa h()i hqp li la t~o di6u ki~n phat triSn kinh t~ b6n
vfrng, quan tam d~n lqi ich va phat huy duqc ti6m nang lao d()ng vfrng, quan tam d~n lqi ich va phat huy duqc ti6m nang lao d()ng
sang t~o cua t~t ca cac giai c~p va tfrng 16p dan cu trong xa h()i. v6 sang t~o cua t~t ca cac giai c~p va tfrng 16p dan cu trong xa h()i. v6
chinh sach xa h()i ti~n b9 va nhan d;;to, dam bao SlJ phat triSn toan chinh sach xa h()i ti~n b9 va nhan d;;to, dam bao SlJ phat triSn toan
di~n cua con ngueri Vi~t Nam, Van ki~n D~i h()i d~i biSu toan di~n cua con ngueri Vi~t Nam, Van ki~n D~i h()i d~i biSu toan
qu6c lfrn thu VII cua Dang C()ng san Vi~t N am khing djnh: "M1:1c qu6c lfrn thu VII cua Dang C()ng san Vi~t N am khing djnh: "M1:1c
tieu CUa chfnh sach Xa h(Ji th6ng nhdt VGi m1:1c tieu phat triin kinh tieu CUa chfnh sach Xa h(Ji th6ng nhdt VGi m1:1c tieu phat triin kinh
ti, adu nh&m phat huy sue mgnh cita nhan t6 con nguai va vi con ti, adu nh&m phat huy sue mgnh cita nhan t6 con nguai va vi con
nguai. Kdt h(f]J hai hoa giua phat tridn kinh td vai phat triin van nguai. Kdt h(f]J hai hoa giua phat tridn kinh td vai phat triin van
h6a, xa h(Ji, giua tang truirng kinh td vai tidn b(J xa h(Ji; giua aai h6a, xa h(Ji, giua tang truirng kinh td vai tidn b(J xa h(Ji; giua aai
s6ng vf}t chdt va aai s6ng tinh thdn cita nhan dan. Coi phat triin s6ng vf}t chdt va aai s6ng tinh thdn cita nhan dan. Coi phat triin
kinh td fa CO sa Va tidn ad ad thl!C hi?n CaC chfnh Sach Xa h{Ji, fhl!C kinh td fa CO sa Va tidn ad ad thl!C hi?n CaC chfnh Sach Xa h{Ji, fhl!C
hi¢n t6t chfnh sach Xa h(Ji /a a(Jng [ifC thuc ady phat tridn kinh hi¢n t6t chfnh sach Xa h(Ji /a a(Jng [ifC thuc ady phat tridn kinh
td ". Van ki~n D~i h()i d;;ti biSu toan qu6c lfrn thu XI cua Dang td ". Van ki~n D~i h()i d;;ti biSu toan qu6c lfrn thu XI cua Dang
2 2
1 1
Tt'r aidn bach khoa Vi¢t Nam, Nxb. Tu di€n bach khoa, Ha N()i, 1998, tr. 478. Tt'r aidn bach khoa Vi¢t Nam, Nxb. Tu di€n bach khoa, Ha N()i, 1998, tr. 478.
Bao cao chinh tri ella Ban Chfip h~mh Trung uang Bang khoa VI t~i B~i h9i d~i Bao cao chinh tri ella Ban Chfip h~mh Trung uang Bang khoa VI t~i B~i h9i d~i
2 2
bi€u toan qu6c IAn thu VII ella Bang C()ng san Vi~t Nam. bi€u toan qu6c IAn thu VII ella Bang C()ng san Vi~t Nam.
GS. TS. Thai Vfnh Thling 251 GS. TS. Thai Vfnh Thling 251
GlAO TRINH LU!THIEN PHAP VJ$T NAM GlAO TRINH LU!THIEN PHAP VJ$T NAM
C()ng san Vi~t Nam nam 2011 da chi ra 4 dinh hu6ng ca ban d€ C()ng san Vi~t Nam nam 2011 da chi ra 4 dinh hu6ng ca ban d€
thvc hi~n co hi~u qua ti~n b9 va c6ng b&ng xa h()i, bao dam an thvc hi~n co hi~u qua ti~n b9 va c6ng b&ng xa h()i, bao dam an
sinh xa h9i trong rung buac va rung chinh sach phat triSn: sinh xa h9i trong rung buac va rung chinh sach phat triSn:
1) T~p trung giai quy~t t6t chinh sach lao d()ng, vi~c lam va 1) T~p trung giai quy~t t6t chinh sach lao d()ng, vi~c lam va
thu nh~p. Kien quy~t khic pht;tc nhfrng bftt hqp li v~ ti~n luang, thu nh~p. Kien quy~t khic pht;tc nhfrng bftt hqp li v~ ti~n luang,
ti~n cong, trq cftp xa h9i phu hqp v6i tinh hinh kinh t~ - xa h9i ti~n cong, trq cftp xa h9i phu hqp v6i tinh hinh kinh t~ - xa h9i
cua dftt nu6c; gin cai each ti~n luong v6i sip x~p, ki~n toan, nang cua dftt nu6c; gin cai each ti~n luong v6i sip x~p, ki~n toan, nang
cao chftt luqng d9i ngu can b(), cong chuc cua h~ th6ng chinh tri. cao chftt luqng d9i ngu can b(), cong chuc cua h~ th6ng chinh tri.
Gin ti~n luang cua nguai lao d()ng v6i hi~u qua kinh doanh cua Gin ti~n luang cua nguai lao d()ng v6i hi~u qua kinh doanh cua
doanh nghi~p. doanh nghi~p.
2) Bao dam an sinh xa h()i: ti~p t\!C sua d6i, hoan thi~n h~ 2) Bao dam an sinh xa h()i: ti~p t\!C sua d6i, hoan thi~n h~
th6ng bao hiSm xa h9i, bao hiSm y t~, bao hi~m thfit nghi~p, trq th6ng bao hiSm xa h9i, bao hiSm y t~, bao hi~m thfit nghi~p, trq
giup Va CUu trq XU h(}i da d~ng, linh ho~t, CO kha nang bao V~, giup giup Va CUu trq XU h(}i da d~ng, linh ho~t, CO kha nang bao V~, giup
do mQi thanh vien trong xa h()i, nhftt la cac nhom y~u th~, d€ bi do mQi thanh vien trong xa h()i, nhftt la cac nhom y~u th~, d€ bi
t6n thuang, vuqt qua kho khan ho~c cac rui ro trong dai s6ng. T~p t6n thuang, vuqt qua kho khan ho~c cac rui ro trong dai s6ng. T~p
trung tri€n khai co hi~u qua cac chuang trinh x6a doi, giam ngheo trung tri€n khai co hi~u qua cac chuang trinh x6a doi, giam ngheo
avling sau, vling xa, vling d~c bi~t kho khan ... avling sau, vling xa, vling d~c bi~t kho khan ...
3) Nang cao chftt luqng cham soc sue khoe nhan dan va cong 3) Nang cao chftt luqng cham soc sue khoe nhan dan va cong
tac dan s6 k~ ho~ch hoa gia dinh, bao v~ va cham soc sue khoe ba tac dan s6 k~ ho~ch hoa gia dinh, bao v~ va cham soc sue khoe ba
m(f, tre em. m(f, tre em.
4) Dftu tranh phong, ch6ng co hi~u qua t~ n~n xa h()i, tai n~n 4) Dftu tranh phong, ch6ng co hi~u qua t~ n~n xa h()i, tai n~n
giao thong, dftu tranh quy~t li~t v6i vi~c buon ban, sir dvng rna giao thong, dftu tranh quy~t li~t v6i vi~c buon ban, sir dvng rna
my. Co giai phap kiSm soat va h~n ch~ t~ n~n m~i dam, giam thiSu my. Co giai phap kiSm soat va h~n ch~ t~ n~n m~i dam, giam thiSu
tac h~i cua cac t~ n~n xa h9i ... tac h~i cua cac t~ n~n xa h9i ...
2.2. N{)i dung CO' ban cua chinh sach xa hqi theo Hi~n phap 2.2. N{)i dung CO' ban cua chinh sach xa hqi theo Hi~n phap
nam 2013 nam 2013
Chinh sach xa h9i aVi~t Nam cling nhu a nhi~u nu6c tren th~ Chinh sach xa h9i aVi~t Nam cling nhu a nhi~u nu6c tren th~
gi6i bao g6m chinh sach an sinh xa h9i va x6a doi, giam ngheo; gi6i bao g6m chinh sach an sinh xa h9i va x6a doi, giam ngheo;
chinh sach v~ sue khoe c9ng d6ng; chinh sach bao hiSm y t~, bao chinh sach v~ sue khoe c9ng d6ng; chinh sach bao hiSm y t~, bao
hism xa h9i; chinh sach uu tien thvc hi~n vi~c cham soc sue khoe hism xa h9i; chinh sach uu tien thvc hi~n vi~c cham soc sue khoe
CHUONG VII- CHiNH SACH KINH TE, x1 HOL VAN HOA, GIAO D[)C, ... CHUONG VII- CHiNH SACH KINH TE, x1 HOL VAN HOA, GIAO D[)C, ...
cho d6ng biw dan t9c thi~u s6, d6ng bao a miSn nui, hai dao va cho d6ng biw dan t9c thi~u s6, d6ng bao a miSn nui, hai dao va
vling co di~u ki9n kinh t6 - xa h9i d~c bi9t kh6 lilian (BiSu 58); vling co di~u ki9n kinh t6 - xa h9i d~c bi9t kh6 lilian (BiSu 58);
Nha nu6c va xa h()i ton vinh, khen thuang, thvc hi9n chinh sach Nha nu6c va xa h()i ton vinh, khen thuang, thvc hi9n chinh sach
uu dai d6i v&i nguai c6 cong v6i nu6c (khoan 1 Bi~u 59); Nha uu dai d6i v&i nguai c6 cong v6i nu6c (khoan 1 Bi~u 59); Nha
nu6c te;to binh d~ng vS ca h()i d~ cong dan thv huang phuc lqi xa nu6c te;to binh d~ng vS ca h()i d~ cong dan thv huang phuc lqi xa
h()i, phat tri~n h9 th6ng an sinh xa h()i, c6 chinh sach trq giup h()i, phat tri~n h9 th6ng an sinh xa h()i, c6 chinh sach trq giup
nguai cao tu6i, nguai lmuySt t~t, nguai ngheo va nguai c6 hoan nguai cao tu6i, nguai lmuySt t~t, nguai ngheo va nguai c6 hoan
canh kh6 lilian khac (khoan 2 BiSu 59); Nha nu6c c6 chinh sach canh kh6 lilian khac (khoan 2 BiSu 59); Nha nu6c c6 chinh sach
phat trisn nha a, te;to diSu ki9n ds m9i nguai co ch6 a (khoan 3 phat trisn nha a, te;to diSu ki9n ds m9i nguai co ch6 a (khoan 3
BiSu 59); ... BiSu 59); ...
us dua cac chinh sach xa h()i vao thvc ti@n dai s6ng, cac us dua cac chinh sach xa h()i vao thvc ti@n dai s6ng, cac
chinh sach xa h9i cAn duqc tiSn hanh theo tinh thAn xa h9i hoa, ds chinh sach xa h9i cAn duqc tiSn hanh theo tinh thAn xa h9i hoa, ds
cao trach nhi9m cua chinh quysn cac c~p, huy d9ng cac ngu6n lvc cao trach nhi9m cua chinh quysn cac c~p, huy d9ng cac ngu6n lvc
trong nhan dan va Sl,J' tham gia cua cac doan thS nhan dan, cac t6 trong nhan dan va Sl,J' tham gia cua cac doan thS nhan dan, cac t6
chuc xa h()i. chuc xa h()i.
3. cHiNH sAcH vAN H6A 3. cHiNH sAcH vAN H6A
3.1. Khai ni~m van boa va chinb sacb van boa 3.1. Khai ni~m van boa va chinb sacb van boa
Theo Tu diSn tiSng Vi9t cua Vi9n ngon ngfr hQc 1 thi van h6a Theo Tu diSn tiSng Vi9t cua Vi9n ngon ngfr hQc 1 thi van h6a
c6 thS duqc hiSu theo nghla r()ng va nghla ht;p. Theo nghla r()ng c6 thS duqc hiSu theo nghla r()ng va nghla ht;p. Theo nghla r()ng
van h6a la t6ng thS nhfrng gia tri v~t ch~t va tinh thAn do con van h6a la t6ng thS nhfrng gia tri v~t ch~t va tinh thAn do con
nguai sang te;to ra trong qua trinh lich sir. VS van h6a, Chu tich H6 nguai sang te;to ra trong qua trinh lich sir. VS van h6a, Chu tich H6
Chi Minh - Nha van h6a ki9t xu~t cua. Vi9t Nam da tUng dinh Chi Minh - Nha van h6a ki9t xu~t cua. Vi9t Nam da tUng dinh
nghTa: ((Vi le sinh t6n cilng nhu m~c aich cita cut)c s6ng, loai nghTa: ((Vi le sinh t6n cilng nhu m~c aich cita cut)c s6ng, loai
nguai mai simg tgo va phat minh ra ngon ngfr, chfr vidt, ago due, nguai mai simg tgo va phat minh ra ngon ngfr, chfr vidt, ago due,
phap lurjt, khoa h9c, ton giao, van h9c, ngh¢ thu(tt, nhfrng cong C~ phap lurjt, khoa h9c, ton giao, van h9c, ngh¢ thu(tt, nhfrng cong C~
cho sinh hogt hftng ngay vJ m{ic, an, a
VG cac phu011g thuc Stf cho sinh hogt hftng ngay vJ m{ic, an, a
VG cac phu011g thuc Stf
d~ng. Toan b9 nhfrng sang tgo va phat minh a6 tuc Ia van h6a. d~ng. Toan b9 nhfrng sang tgo va phat minh a6 tuc Ia van h6a.
Van h6a Ia Slf t6ng h9P cita m9i phu011g thuc sinh hogt citng vai Van h6a Ia Slf t6ng h9P cita m9i phu011g thuc sinh hogt citng vai
1
Vi~n ngon ngfr hQc, Tit aidn ti~ng Vi¢t, Hoang Phe (chu bien), Nxb. f)a N~ng - 1
Vi~n ngon ngfr hQc, Tit aidn ti~ng Vi¢t, Hoang Phe (chu bien), Nxb. f)a N~ng -
Trung Him Tu diSn hQc, 2000, tr. 1100. Trung Him Tu diSn hQc, 2000, tr. 1100.
G!AO TRINH LU!T HIEN PHAP Vll~:T NAM G!AO TRINH LU!T HIEN PHAP Vll~:T NAM
bidu hi¢n cita n6 ma loai nguifi ilii san sinh ra nhiim thich U:ng vbi bidu hi¢n cita n6 ma loai nguifi ilii san sinh ra nhiim thich U:ng vbi
nhimg nhu cdu cita ilifi s6ng va iloi hoi cita SJ! sinh t6n ". 1 Nguai nhimg nhu cdu cita ilifi s6ng va iloi hoi cita SJ! sinh t6n ". 1 Nguai
con chi ra nam di~m 16n trong xay dgng nsn van hoa dan t9c la: con chi ra nam di~m 16n trong xay dgng nsn van hoa dan t9c la:
({ 1- Xay dJ!ng tam li: tinh thdn il9c l(lp tl! cuifng; ({ 1- Xay dJ!ng tam li: tinh thdn il9c l(lp tl! cuifng;
2- Xdy dJ!ng luan li: bidt hi sinh minh, lam l(li cho qudn chung; 2- Xdy dJ!ng luan li: bidt hi sinh minh, lam l(li cho qudn chung;
3- Xay dJ!ng xii h9i: m()i SJ! nghi¢p c6 lien quan adn phuc l(Ji 3- Xay dJ!ng xii h9i: m()i SJ! nghi¢p c6 lien quan adn phuc l(Ji
cita nhan dan trong xii h9i; cita nhan dan trong xii h9i;
4- Xay dJ!ng chinh trt: dan quy~n; 4- Xay dJ!ng chinh trt: dan quy~n;
5- Xay dJ!ng kinh ti". 2 5- Xay dJ!ng kinh ti". 2
Nhu v~y, c6 th~ n6i r~ng van h6a theo nghia r()ng la toan b9 Nhu v~y, c6 th~ n6i r~ng van h6a theo nghia r()ng la toan b9
nhfrng gia tri v~t ch~t va tinh th~n rna con nguai sang t~o ra nh~m nhfrng gia tri v~t ch~t va tinh th~n rna con nguai sang t~o ra nh~m
dap trng nhfmg nhu c~u c~n thiSt cua cu()c s6ng. dap trng nhfmg nhu c~u c~n thiSt cua cu()c s6ng.
Tuy nhien, van h6a con duqc hi~u theo ngh1a h~p, d6 la nhfmg Tuy nhien, van h6a con duqc hi~u theo ngh1a h~p, d6 la nhfmg
ho~t d()ng cua con nguai nh~m thoa man nhu c~u dai s6ng tinh ho~t d()ng cua con nguai nh~m thoa man nhu c~u dai s6ng tinh
th~n 3 ho~c d6 la t~p quan, tin ngu5ng, ngh9 thu~t, each s6ng (way th~n 3 ho~c d6 la t~p quan, tin ngu5ng, ngh9 thu~t, each s6ng (way
of life), each t6 chuc xa h9i cua m()t d~t nu6c hay m()t nh6m xa of life), each t6 chuc xa h9i cua m()t d~t nu6c hay m()t nh6m xa
h()i. 4 KSt hqp hai hoa gifra nghla r()ng va nghla h~p cua khai ni9m h()i. 4 KSt hqp hai hoa gifra nghla r()ng va nghla h~p cua khai ni9m
van h6a, T6 chuc giao dl)C, khoa hQC va van h6a cua Lien hqp van h6a, T6 chuc giao dl)C, khoa hQC va van h6a cua Lien hqp
qu6c (UNESC0) 5 da dinh ngh1a: "Van h6a ngay nay c6 thi coi la qu6c (UNESC0) 5 da dinh ngh1a: "Van h6a ngay nay c6 thi coi la
t6ng thd nhimg net rieng bi¢t tinh thdn va vqt chdt, tri tu¢ va xuc t6ng thd nhimg net rieng bi¢t tinh thdn va vqt chdt, tri tu¢ va xuc
cam quydt iljnh tinh each cita m9t xii h9i hay cita m(Jt nh6m nguifi cam quydt iljnh tinh each cita m9t xii h9i hay cita m(Jt nh6m nguifi
trong xii h9i. Van h6a bao g6m ngh¢ thuqt va van chuang, nhi'mg trong xii h9i. Van h6a bao g6m ngh¢ thuqt va van chuang, nhi'mg
1
H6 Chi Minh toim trjp, ~P 3, Nxb. Chinh tti qu6c gia, Ha N()i, 2000, tr. 431. 1
H6 Chi Minh toim trjp, ~P 3, Nxb. Chinh tti qu6c gia, Ha N()i, 2000, tr. 431.
2
H6 Chi Minh toim trjp, t~p 3, Sdd, tr. 431. 2
H6 Chi Minh toim trjp, t~p 3, Sdd, tr. 431.
3
Vi~n ngon ngfr h9c, Tt'r aidn tidng Vi¢t, Hoang Phe ( chu bien), Nxb. Da N~ng - 3
Vi~n ngon ngfr h9c, Tt'r aidn tidng Vi¢t, Hoang Phe ( chu bien), Nxb. Da N~ng -
Trung tam Tu diSn h9c, 2000, tr. 1100. Trung tam Tu diSn h9c, 2000, tr. 1100.
4 4
Oxford Advanced Leamer's Dictionary of Current English by A.S Hornby, Oxford Advanced Leamer's Dictionary of Current English by A.S Hornby,
Oxford University Press, 2003, p. 306 (The customs and beliefs, art, way of life Oxford University Press, 2003, p. 306 (The customs and beliefs, art, way of life
and social organization of a particular country or group). and social organization of a particular country or group).
5 5
UNESCO -United Nations Educational Scientific and Cultural Organization. UNESCO -United Nations Educational Scientific and Cultural Organization.
CHUONG VII- CHINH SiCH KINH TE, x1 HOL VAN HOA, GIAO D[/C, ... CHUONG VII- CHINH SiCH KINH TE, x1 HOL VAN HOA, GIAO D[/C, ...
/Ji sJng, nhfmg quyJn CO' bctn CUG con nguai, nhfmg h¢ thJng CGC /Ji sJng, nhfmg quyJn CO' bctn CUG con nguai, nhfmg h¢ thJng CGC
gia trt, nhfmg tcjp quan va tin nguiYng ". 1 gia trt, nhfmg tcjp quan va tin nguiYng ". 1
Chinh sach van h6a la nhiing tu tu6ng chi d~o, nhiing nguyen Chinh sach van h6a la nhiing tu tu6ng chi d~o, nhiing nguyen
tic va dinh huang CO' ban trong vi~c xay dvng va phat triSn n~n tic va dinh huang CO' ban trong vi~c xay dvng va phat triSn n~n
van h6a cua m9t c9ng d6ng, qubc gia, dan tQC, khu Vl,l'C Hinh thb van h6a cua m9t c9ng d6ng, qubc gia, dan tQC, khu Vl,l'C Hinh thb
ho~c trong ph~m vi qubc t~. ho~c trong ph~m vi qubc t~.
Chinh sach van h6a 6 Vi~t N am thuemg duqc thS hi~n trong d~ Chinh sach van h6a 6 Vi~t N am thuemg duqc thS hi~n trong d~
cuang van h6a cua Dang, van ki~n d~i h9i Dang toan qubc, nghi cuang van h6a cua Dang, van ki~n d~i h9i Dang toan qubc, nghi
quy~t h9i nghi cua Ban Ch~p hanh trung uang Dang, trong hi~n quy~t h9i nghi cua Ban Ch~p hanh trung uang Dang, trong hi~n
phap - lu~t CO' ban cua Nha nu6c. phap - lu~t CO' ban cua Nha nu6c.
3.2. Nqi dung CO' ban cua chinh sach van boa theo Hi~n 3.2. Nqi dung CO' ban cua chinh sach van boa theo Hi~n
So v6i nhi~u nu6c tren th~ gi6i, Vi~t Nam la m9t trong s6 r~t it So v6i nhi~u nu6c tren th~ gi6i, Vi~t Nam la m9t trong s6 r~t it
nu6c xay dvng chinh sach kinh t~, xa h9i, van h6a, giao dvc, khoa nu6c xay dvng chinh sach kinh t~, xa h9i, van h6a, giao dvc, khoa
hQC, cong ngh~ va moi truemg thanh ffiQt ch~ dinh rieng trong hQC, cong ngh~ va moi truemg thanh ffiQt ch~ dinh rieng trong
Hi~n phap. Di~u nay chtmg to Vi~t Nam r~t quan tam d~n v~n d~ Hi~n phap. Di~u nay chtmg to Vi~t Nam r~t quan tam d~n v~n d~
van hoa Va danh cho no vi tri XUng dang trong d~o lu~t CO' ban CUa van hoa Va danh cho no vi tri XUng dang trong d~o lu~t CO' ban CUa
Nha nu6c. Vi~t N am v6n la d~t nu6c c6 truy~n thbng van hi~n lau Nha nu6c. Vi~t N am v6n la d~t nu6c c6 truy~n thbng van hi~n lau
dai, Ngay tir th~ ki XV, Nguy~n Trai khi vi~t Binh Ngo d~i cao da dai, Ngay tir th~ ki XV, Nguy~n Trai khi vi~t Binh Ngo d~i cao da
r~t n.r hao v~ truy~n thBng van h6a d6: r~t n.r hao v~ truy~n thBng van h6a d6:
((Nhu nuac Dr;li Vi¢t ta tu truac ((Nhu nuac Dr;li Vi¢t ta tu truac
v6n xung nJn van hidn aii ldu v6n xung nJn van hidn aii ldu
Nui song ba coi aii chia Nui song ba coi aii chia
Phong t~c B!ic Nam cfing khac Phong t~c B!ic Nam cfing khac
Tir Tri¢u, Dinh, Ly, TrJn bao aai xdy nJn ai)c lgp Tir Tri¢u, Dinh, Ly, TrJn bao aai xdy nJn ai)c lgp
Cimg Han, Duang, T6ng, Nguyen m6i ben hitng cu mi)t phuong Cimg Han, Duang, T6ng, Nguyen m6i ben hitng cu mi)t phuong
Tuy mr;mh ydu c6 lite khac nhau Tuy mr;mh ydu c6 lite khac nhau
Song hao ki¢t thai nao cfing c6 ". Song hao ki¢t thai nao cfing c6 ".
1
Tuyen b6 vS nhung chinh sach van hoa t~i H9i nghj qu6c tS do UNESCO chu tri 1
Tuyen b6 vS nhung chinh sach van hoa t~i H9i nghj qu6c tS do UNESCO chu tri
tu 26/7 dSn 6/8/1982 t~i Mexico. tu 26/7 dSn 6/8/1982 t~i Mexico.
GS. TS. Thai Vlnh Thimg 255 GS. TS. Thai Vlnh Thimg 255
orAo TRiNH LUAT HIEN PHAP Vl$T NAM orAo TRiNH LUAT HIEN PHAP Vl$T NAM
Nam thS ld sau, Chu tich H6 Chi Minh, trong "Lai keu g<;>i H9i Nam thS ld sau, Chu tich H6 Chi Minh, trong "Lai keu g<;>i H9i
qu6c lien" nam 1926 v~ quy~n tv quySt cua nhan dan Vi~t Nam qu6c lien" nam 1926 v~ quy~n tv quySt cua nhan dan Vi~t Nam
cling da r~t t1J hao khi viSt v~ van h6a Vi~t N am: Cac b~n hay nghl cling da r~t t1J hao khi viSt v~ van h6a Vi~t N am: Cac b~n hay nghl
xem nu6c Vi~t Nam tru6c khi bi thvc dan Phap xam luqc la thS xem nu6c Vi~t Nam tru6c khi bi thvc dan Phap xam luqc la thS
nao. D6 la m()t nu6c d()c l~p, biSt khiSn cac lang gi~ng cua n6 nao. D6 la m()t nu6c d()c l~p, biSt khiSn cac lang gi~ng cua n6
kinh tr<;>ng, trong khi vKn coi khinh chiSn tranh va nghla Vl) quan kinh tr<;>ng, trong khi vKn coi khinh chiSn tranh va nghla Vl) quan
sv, trong khi dS bao v~ qu6c phong chi dung d€n dan binh cua n6 sv, trong khi dS bao v~ qu6c phong chi dung d€n dan binh cua n6
rna thoi. D6 la m()t n~n dan chu rna du6i cai ve m()t quan chu tuy~t rna thoi. D6 la m()t n~n dan chu rna du6i cai ve m()t quan chu tuy~t
d6i vKn huang quy~n 1\T tri cua lang xa, quy~n tv do va chs d9 h<;>c d6i vKn huang quy~n 1\T tri cua lang xa, quy~n tv do va chs d9 h<;>c
khong m~t ti~n a m<;>i c~p cua giao dvc va da g~t ra khoi d~t nu6c khong m~t ti~n a m<;>i c~p cua giao dvc va da g~t ra khoi d~t nu6c
minh chS d9 phong kiSn va tang lu. D6 la m()t dan t()c duqc thanh minh chS d9 phong kiSn va tang lu. D6 la m()t dan t()c duqc thanh
l~p tren ca sa th6ng nh~t ngon ngu, ton giao, chung t()c, phong l~p tren ca sa th6ng nh~t ngon ngu, ton giao, chung t()c, phong
tl)c. Cu6i cling, theo sv thua nh~n cua nhung nhan v~t Phap, m tl)c. Cu6i cling, theo sv thua nh~n cua nhung nhan v~t Phap, m
thai viSn c6, nguai Vi~t Nam da c6 m()t van h6a d~o due cao. 1 thai viSn c6, nguai Vi~t Nam da c6 m()t van h6a d~o due cao. 1
Nhi~u nguai nu6c ngoai khi chua dSn Vi~t N am hQ khong Nhi~u nguai nu6c ngoai khi chua dSn Vi~t N am hQ khong
hiSu vi sao m6t dan t()c khong giau c6 gi v~ kinh tS, t~m v6c thS hiSu vi sao m6t dan t()c khong giau c6 gi v~ kinh tS, t~m v6c thS
hinh khong cao 16n nhung da danh th~ng gi~c Nguyen hung m~nh hinh khong cao 16n nhung da danh th~ng gi~c Nguyen hung m~nh
thai ki phong kiSn va th~ng gi~c Phap, gi~c My thai ki hi~n d~i. thai ki phong kiSn va th~ng gi~c Phap, gi~c My thai ki hi~n d~i.
Nhung khi da dSn Vi~t Nam hQ hiSu r&ng nguai Vi~t Nam da Nhung khi da dSn Vi~t Nam hQ hiSu r&ng nguai Vi~t Nam da
th~ng nha c6 tri thong minh, tmySn th6ng yeu nu6c va m()t n~n th~ng nha c6 tri thong minh, tmySn th6ng yeu nu6c va m()t n~n
van hiSn lau dai. Minh chung di~u nay, trong bai "Vi~t Nam du6i van hiSn lau dai. Minh chung di~u nay, trong bai "Vi~t Nam du6i
con m~t nguai Phap", Chu tich H6 Chi Minh da dKn l~i lai nh~n con m~t nguai Phap", Chu tich H6 Chi Minh da dKn l~i lai nh~n
xet vS Vi~t Nam cua m()t nguai Phap ten la DO' Pu-vu6c-vin: Chung xet vS Vi~t Nam cua m()t nguai Phap ten la DO' Pu-vu6c-vin: Chung
a
ta th~y day ca m()t n~n van minh, m<;>i thu d~u xay dvng tU lau. a
ta th~y day ca m()t n~n van minh, m<;>i thu d~u xay dvng tU lau.
Ngh~ thu~t, khoa h<;>c kS ca khoa h<;>c quan H nha nu6c d~u da phat Ngh~ thu~t, khoa h<;>c kS ca khoa h<;>c quan H nha nu6c d~u da phat
triSn m~nh me. Lu~t phap, c6 phong, ton giao, van h<;>c - t~t ca d~u triSn m~nh me. Lu~t phap, c6 phong, ton giao, van h<;>c - t~t ca d~u
da hoan chinh va hoa hqp vai nhau, trai qua bao ths ld, da duqc da hoan chinh va hoa hqp vai nhau, trai qua bao ths ld, da duqc
di~u hoa va ngay cang hoan thi~n them. Nhfrng vSt tich man rq da di~u hoa va ngay cang hoan thi~n them. Nhfrng vSt tich man rq da
m~t di tU lau, dan tQC nay da sf>ng trong m(}t xa h(}i thu~n thl)C, CO t6 m~t di tU lau, dan tQC nay da sf>ng trong m(}t xa h(}i thu~n thl)C, CO t6
1 1
Phan NgQc, Bim sdc van hoa Vi?t Nam, Nxb. Van hQc, Ha N()i, 2006, tr. 65. Phan NgQc, Bim sdc van hoa Vi?t Nam, Nxb. Van hQc, Ha N()i, 2006, tr. 65.
256 GS. TS. Thai Vfnh Thtmg 256 GS. TS. Thai Vfnh Thtmg
CHUONG VII- CHiNH SACH KINH TE, xA H0L VAN HOA, GIAO D[/C, ... CHUONG VII- CHiNH SACH KINH TE, xA H0L VAN HOA, GIAO D[/C, ...
chuc, trong khi nhfing nguai phuong Tay con dang a trong tinh chuc, trong khi nhfing nguai phuong Tay con dang a trong tinh
tr~ng ban khai. Yeu m~n que huang, quy~n luy~n gia dinh, ton kinh tr~ng ban khai. Yeu m~n que huang, quy~n luy~n gia dinh, ton kinh
t6 tien, yeu chu()ng cong li, ton trQng chinh ngh1a, ham thich khoa t6 tien, yeu chu()ng cong li, ton trQng chinh ngh1a, ham thich khoa
hQc, coi trQng lai n6i thanh hi~n, thuong yeu noi gibng, ton kinh le hQc, coi trQng lai n6i thanh hi~n, thuong yeu noi gibng, ton kinh le
phai; ghet xa hoa, khong ham ti~n tai, khinh ghet vU l\]'C, khong SQ' phai; ghet xa hoa, khong ham ti~n tai, khinh ghet vU l\]'C, khong SQ'
gian kh6, hy sinh - d6 la nhfing due tinh ran d~y trong sach thanh gian kh6, hy sinh - d6 la nhfing due tinh ran d~y trong sach thanh
hi~n, luu l~i trong c6 phong va ghi thanh lu~t phap; hi~n nay d6 hi~n, luu l~i trong c6 phong va ghi thanh lu~t phap; hi~n nay d6
cling la nhfrng d~c di~m v~ ban tinh cua nguai Vi~t N am hinh cling la nhfrng d~c di~m v~ ban tinh cua nguai Vi~t N am hinh
thanh tir bao th~ h~, nhung th~ h~ luon luon c6 g~ng thvc hi~n d~o thanh tir bao th~ h~, nhung th~ h~ luon luon c6 g~ng thvc hi~n d~o
due ~y m()t each thanh kinh, nguai Vi~t Nam binh thuang rna ta due ~y m()t each thanh kinh, nguai Vi~t Nam binh thuang rna ta
g~p b~t cu a dau cling d~u nhu v~y ca. 1 g~p b~t cu a dau cling d~u nhu v~y ca. 1
Phat huy truy~n th6ng van h6a dan t()c, sau khi Cach m~ng Phat huy truy~n th6ng van h6a dan t()c, sau khi Cach m~ng
thang Tam nam 1945 thanh cong va nu6c Vi~t Nam dan chu c()ng thang Tam nam 1945 thanh cong va nu6c Vi~t Nam dan chu c()ng
hoa ra dai, du6i sv Hlnh d~o cua Chu tich Hb Chi Minh, Dang va hoa ra dai, du6i sv Hlnh d~o cua Chu tich Hb Chi Minh, Dang va
Nha nu6c ta da b~t dftu xay dvng m()t n~n van h6a m6i. N gay Nha nu6c ta da b~t dftu xay dvng m()t n~n van h6a m6i. N gay
03/9/1945, trong phien hQp dftu tien cua Chinh phu, Chu tich Hb 03/9/1945, trong phien hQp dftu tien cua Chinh phu, Chu tich Hb
Chi Minh da d~t ra 6 nhi~m vv c~p bach, m()t trong sf> d6 la nhi~m Chi Minh da d~t ra 6 nhi~m vv c~p bach, m()t trong sf> d6 la nhi~m
vv van h6a: di~t gi~c d6t. Thang 11/1946, H()i nghi van h6a toan vv van h6a: di~t gi~c d6t. Thang 11/1946, H()i nghi van h6a toan
qubc hQp t~i Ha N ()i, phat bi~u t~i H()i nghi nay Chu tich Hb Chi qubc hQp t~i Ha N ()i, phat bi~u t~i H()i nghi nay Chu tich Hb Chi
Minh da n6i: uNJn van h6a mai cita Vi¢t Nam phai ldy hqnh phuc Minh da n6i: uNJn van h6a mai cita Vi¢t Nam phai ldy hqnh phuc
cua nhan dan, CUa dan t(Jc lam CG SG, phai h(JC ldy nhfrng iJiJu t6t cua nhan dan, CUa dan t(Jc lam CG SG, phai h(JC ldy nhfrng iJiJu t6t
tl?p cita van h6a nuac ngoai, tqo ra nJn van h6a Vi?t Nam, sao tl?p cita van h6a nuac ngoai, tqo ra nJn van h6a Vi?t Nam, sao
cho Van h6a mai phai SUa iJ!Ji iJU(J'C tham nhftng, luifi bi~ng, phit cho Van h6a mai phai SUa iJ!Ji iJU(J'C tham nhftng, luifi bi~ng, phit
hoa, xa xi, phai lam cho ai cftng c6 li tuang tl:f chit, il(Jc l¢ip ". 2 hoa, xa xi, phai lam cho ai cftng c6 li tuang tl:f chit, il(Jc l¢ip ". 2
v ~ tinh ch~t cua n~n van h6a, trong thai ki each m~ng dan t()c v ~ tinh ch~t cua n~n van h6a, trong thai ki each m~ng dan t()c
dan chu nhan dan, f)~ cuang van h6a nam 1943 cua Dang xac dan chu nhan dan, f)~ cuang van h6a nam 1943 cua Dang xac
dinh la phai xay d\l'flg m()t n~n van hoa dan tQC, khoa hQC, d~i dinh la phai xay d\l'flg m()t n~n van hoa dan tQC, khoa hQC, d~i
1
H6 Chi Minh toan tqp, ~P 2 (1925- 1930), Nxb. sv th~t, Ha N<)i, 1981, tr. 40. 1
H6 Chi Minh toan tqp, ~P 2 (1925- 1930), Nxb. sv th~t, Ha N<)i, 1981, tr. 40.
2
Vi~n nghien ciru chu ngh1a Mac-Lenin, tu tu6ng H6 Chi Minh: H6 Chi Minh- 2
Vi~n nghien ciru chu ngh1a Mac-Lenin, tu tu6ng H6 Chi Minh: H6 Chi Minh-
Bien nien ti~u st'r, Nxb. Chinh tri qu6c gia, Ha N<)i, 1993, t~p 3, tr. 341 - 342. Bien nien ti~u st'r, Nxb. Chinh tri qu6c gia, Ha N<)i, 1993, t~p 3, tr. 341 - 342.
G~OTRlliHLUATHillNPHAPV$TNAM G~OTRlliHLUATHillNPHAPV$TNAM
chung. 1 Hien phap nam 1980 xac dinh t~i Di~u 37 duemg 16i xay chung. 1 Hien phap nam 1980 xac dinh t~i Di~u 37 duemg 16i xay
d\ffig n~n van h6a cua chung ta la ({xay dtplg nJn van h6a mai c6 d\ffig n~n van h6a cua chung ta la ({xay dtplg nJn van h6a mai c6
n(ji dung xa h()i chit nghia va tinh ch!tt dan t(jc, c6 tinh Dang va n(ji dung xa h()i chit nghia va tinh ch!tt dan t(jc, c6 tinh Dang va
tinh nhan dan". Cuong llnh xay d\ffig dfit nu6c trong thai ki qua tinh nhan dan". Cuong llnh xay d\ffig dfit nu6c trong thai ki qua
d() di len chu ngh1a ~a h()i (1991) da chi r5: ({Xay d7p1g nJn van d() di len chu ngh1a ~a h()i (1991) da chi r5: ({Xay d7p1g nJn van
h6a mai, tgo ra m(jt dai s6ng tinh thdn cao dt;p, phong phu va da h6a mai, tgo ra m(jt dai s6ng tinh thdn cao dt;p, phong phu va da
dgng, c6 n(ji dung nhan ago, dan chit, tiin b9 ". 2 Tren tinh th~n dgng, c6 n(ji dung nhan ago, dan chit, tiin b9 ". 2 Tren tinh th~n
cua cuong llnh tren, Hi en phap nam 1992 (tru6c khi sua d6i, b6 cua cuong llnh tren, Hi en phap nam 1992 (tru6c khi sua d6i, b6
sung vao nam 2001), t~i Di~u 30 da quy dinh: ({Nha nuac va xa sung vao nam 2001), t~i Di~u 30 da quy dinh: ({Nha nuac va xa
h()i baa tJn, phat tridn nJn van h6a Vi?t Nam: Dan t(jc, hi?n dgi, h()i baa tJn, phat tridn nJn van h6a Vi?t Nam: Dan t(jc, hi?n dgi,
nhan van; ki thua va phat huy nhiing gia trt cita nJn van hiin cac nhan van; ki thua va phat huy nhiing gia trt cita nJn van hiin cac
dan t(jc Vi?t Nam, tu tuimg, ago due, phong each HJ Chi Minh; dan t(jc Vi?t Nam, tu tuimg, ago due, phong each HJ Chi Minh;
tiip thu tinh hoa van h6a nhan logi; phat huy mQi tai nang sang tiip thu tinh hoa van h6a nhan logi; phat huy mQi tai nang sang
tgo trong nhan dan". Ngay 25/12/2001, Qu6c h()i kh6a X da tgo trong nhan dan". Ngay 25/12/2001, Qu6c h()i kh6a X da
thong qua N ghi quy€t v~ vi~c sua d6i, b6 sung m()t s6 di~u cua thong qua N ghi quy€t v~ vi~c sua d6i, b6 sung m()t s6 di~u cua
Hi€n phap nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam nam 1992. Di~u 30 Hi€n phap nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam nam 1992. Di~u 30
Hi€n phap nam 1992 v~ ca ban vfin duqc gift nguyen, tuy nhien Hi€n phap nam 1992 v~ ca ban vfin duqc gift nguyen, tuy nhien
Hi€n phap sua d6i da thay the C\lffi tU chi tinh chfit cua n~n van Hi€n phap sua d6i da thay the C\lffi tU chi tinh chfit cua n~n van
h6a Vi~t Nam la "dan t(jc, hi?n dgi, nhan van" b&ng C\lffi m: "tien h6a Vi~t Nam la "dan t(jc, hi?n dgi, nhan van" b&ng C\lffi m: "tien
tiin, dqm da ban sdc dan t(jc ". V 6i sv thay d6i nhu v~y, chung ta tiin, dqm da ban sdc dan t(jc ". V 6i sv thay d6i nhu v~y, chung ta
thfiy r5 tu tu6ng cua cac nha l~p phap Vi~t Nam la mu6n nhfin thfiy r5 tu tu6ng cua cac nha l~p phap Vi~t Nam la mu6n nhfin
m~nh hai tinh chfit cua van h6a Vi~t Nam hi~n d~i la "tien tiin" va m~nh hai tinh chfit cua van h6a Vi~t Nam hi~n d~i la "tien tiin" va
"d(im da ban s!ic dan t(jc". Hai tinh chfit tren day cua van h6a Vi~t "d(im da ban s!ic dan t(jc". Hai tinh chfit tren day cua van h6a Vi~t
Nam hi~n d~i th€ hi~n van h6a Vi~t Nam ngay nay la sv k€t hqp Nam hi~n d~i th€ hi~n van h6a Vi~t Nam ngay nay la sv k€t hqp
hai hoa cua n~n van h6a hi~n d~i trong do CO SlJ tiep thu nhfrng hai hoa cua n~n van h6a hi~n d~i trong do CO SlJ tiep thu nhfrng
tinh hoa cua van h6a nhan lo~i va S\f chit lQC, duy tri, .phat triSn tinh hoa cua van h6a nhan lo~i va S\f chit lQC, duy tri, .phat triSn
nhfrng truy~n th6ng t6t dvP cua van h6a cac dan t()c Vi~t N am. Vi nhfrng truy~n th6ng t6t dvP cua van h6a cac dan t()c Vi~t N am. Vi
v~y, HiSn phap quy dinh: ({Nha nuac va xa h(Ji baa t6n, phat tridn v~y, HiSn phap quy dinh: ({Nha nuac va xa h(Ji baa t6n, phat tridn
1
H6 Chi Minh- Bien nien ti~u sir, Sdd, tr. 16. 1
H6 Chi Minh- Bien nien ti~u sir, Sdd, tr. 16.
2
Dang C9ng san Vi~t Nam, Cuong lznh xay d~rng adt nu6'c trong thai ki qua a(J len 2
Dang C9ng san Vi~t Nam, Cuong lznh xay d~rng adt nu6'c trong thai ki qua a(J len
chit nghza xa h(Ji, Nxb. Sv th~t, Ha N9i, 1991, tr. 14. chit nghza xa h(Ji, Nxb. Sv th~t, Ha N9i, 1991, tr. 14.
258 GS. TS. Thai Vfnh Thfing 258 GS. TS. Thai Vfnh Thfing
CHUONG VII- CHiNH SACH KINH TE, x1 HOI, VAN HOA, GIAO D[)C, ... CHUONG VII- CHiNH SACH KINH TE, x1 HOI, VAN HOA, GIAO D[)C, ...
cac di san van h6a dan t(jc; cham lo cong tac bao t6n, bao tang, tu cac di san van h6a dan t(jc; cham lo cong tac bao t6n, bao tang, tu
b6, ton tr;to, bao v? va phat huy tac dl;tng cita cac di tich ljch sil:, b6, ton tr;to, bao v? va phat huy tac dl;tng cita cac di tich ljch sil:,
each mr;tng, cac di san van h6a, cac cong trinh ngh¢ thu(it, cac each mr;tng, cac di san van h6a, cac cong trinh ngh¢ thu(it, cac
danh lam, thftng canh. Nghiem cdm cac hanh d(Jng xam phr;tm din danh lam, thftng canh. Nghiem cdm cac hanh d(Jng xam phr;tm din
cac di tich Itch sir, each mr;mg, cac cong trinh ngh¢ thu(it va danh cac di tich Itch sir, each mr;mg, cac cong trinh ngh¢ thu(it va danh
lam, thilng canh ". lam, thilng canh ".
K€ thira chinh sach van h6a th~ hi~n trong cac hi6n phap tru6c K€ thira chinh sach van h6a th~ hi~n trong cac hi6n phap tru6c
day, HiSn phap nam 2013 xac dinh: "Nha nuac, xii h(Ji cham lo day, HiSn phap nam 2013 xac dinh: "Nha nuac, xii h(Ji cham lo
xay dvng va phat tri~n nJn van h6a Vi?t Nam tien tiin, d(im da xay dvng va phat tri~n nJn van h6a Vi?t Nam tien tiin, d(im da
ban s&c dan t(jc, tiip thu tinh hoa van h6a nhan lor;ti (khoan 1 ban s&c dan t(jc, tiip thu tinh hoa van h6a nhan lor;ti (khoan 1
Di6u 60). Nha nuac, xii h(Ji phat tri~n van h9c, ngh¢ thu(it nhiim Di6u 60). Nha nuac, xii h(Ji phat tri~n van h9c, ngh¢ thu(it nhiim
dap tmg nhu cdu tinh thdn da dqng va lanh mr;tnh cita nhan dan; dap tmg nhu cdu tinh thdn da dqng va lanh mr;tnh cita nhan dan;
phat tri~n cac phuang ti?n thong tin dr;ti chung nhiim dap tmg nhu phat tri~n cac phuang ti?n thong tin dr;ti chung nhiim dap tmg nhu
cdu thong tin CUa nhan dan, phl;tC Vl;t Slf nghi¢p xay d7p1g Va bao v¢ cdu thong tin CUa nhan dan, phl;tC Vl;t Slf nghi¢p xay d7p1g Va bao v¢
T6 qu6c" (khoan 2 Di6u 60 ). "Nha nuac, xii h(Ji tr;to moi truang T6 qu6c" (khoan 2 Di6u 60 ). "Nha nuac, xii h(Ji tr;to moi truang
xay dvng gia dinh Vi?t Nam dm no, tiin b(J, hr;tnh phuc; xay dvng xay dvng gia dinh Vi?t Nam dm no, tiin b(J, hr;tnh phuc; xay dvng
con nguai Vi?t Nam c6 sU:c khoe, van h6a, giau long yeu nuac, con nguai Vi?t Nam c6 sU:c khoe, van h6a, giau long yeu nuac,
c6 tinh thdn doan kit, y thU:c lam chit, trach nhi?m cong dan" c6 tinh thdn doan kit, y thU:c lam chit, trach nhi?m cong dan"
(khoan 3 Di6u 60). (khoan 3 Di6u 60).
4. CHINH SACH GIAO Dl)C 4. CHINH SACH GIAO Dl)C
4.1. Khai ni~m giao dl}.C, chfnh sach giao dl}.C va truy~n 4.1. Khai ni~m giao dl}.C, chfnh sach giao dl}.C va truy~n
th6ng giao dl}.c Vi~t N am th6ng giao dl}.c Vi~t N am
Giao dvc la qua trinh hoc;tt d()ng nh~m tac d()ng m()t each co h~ Giao dvc la qua trinh hoc;tt d()ng nh~m tac d()ng m()t each co h~
th6ng d6n sv phat tri~n tinh th~n, th~ chftt cua con nguai nh~m tc;to th6ng d6n sv phat tri~n tinh th~n, th~ chftt cua con nguai nh~m tc;to
ra nhilng ph~m chftt va nang Ivc c~n thiSt cua con nguai phu hqp ra nhilng ph~m chftt va nang Ivc c~n thiSt cua con nguai phu hqp
v6i yeu c~u cua xa h()i. Giao dvc la qua trinh dc;ty, ren luy~n va v6i yeu c~u cua xa h()i. Giao dvc la qua trinh dc;ty, ren luy~n va
hQC t~p nh~m nang cao tri thuc khoa hQC va ld nang ngh6 nghi~p. hQC t~p nh~m nang cao tri thuc khoa hQC va ld nang ngh6 nghi~p.
Chinh sach giao dvc la nhfrng dinh huang, nhilng nguyen tile CO' Chinh sach giao dvc la nhfrng dinh huang, nhilng nguyen tile CO'
ban trong Vi~c XaC dinh ffi\lC dich, nhi~m V\1, d6i tuqng, n(}i dung, ban trong Vi~c XaC dinh ffi\lC dich, nhi~m V\1, d6i tuqng, n(}i dung,
phuang phap giao dvc va t6 chuc h~ th6ng giao dvc, dao tc;to. phuang phap giao dvc va t6 chuc h~ th6ng giao dvc, dao tc;to.
GS. TS. Thai Vfnh Thling 259 GS. TS. Thai Vfnh Thling 259
Vi~t Nam la dftt nu6c c6 truySn th6ng hiSu h<;>c va la m()t trong Vi~t Nam la dftt nu6c c6 truySn th6ng hiSu h<;>c va la m()t trong
nhiing qu6c gia c6 truang d(:l,i hQC sam nhftt tren thS gi6i. N Su a nhiing qu6c gia c6 truang d(:l,i hQC sam nhftt tren thS gi6i. N Su a
chau Au, truang d(:li hQc dftu tien xufit hi~n la D(;li hQc Bologne cua chau Au, truang d(:li hQc dftu tien xufit hi~n la D(;li hQc Bologne cua
Italia ra dai vao nam 1080 thi a Vi~t N am tm6c d6 5 nam, vao Italia ra dai vao nam 1080 thi a Vi~t N am tm6c d6 5 nam, vao
nam 1075 (nam At Mao), vua Ly Nhan Tong da xu6ng chiSu nam 1075 (nam At Mao), vua Ly Nhan Tong da xu6ng chiSu
tuySn minh kinh hac hQc va thi Nho hQc tam tmang tuySn nhan tai tuySn minh kinh hac hQc va thi Nho hQc tam tmang tuySn nhan tai
cho dftt nu6c. 1 Nam 1076, vua Ly Nhan Tong cho ma Qu6c Tu cho dftt nu6c. 1 Nam 1076, vua Ly Nhan Tong cho ma Qu6c Tu
Giam a ngay phia sau Van MiSu, tuySn chQn con em hoang t()c va Giam a ngay phia sau Van MiSu, tuySn chQn con em hoang t()c va
quan l(:li triSu dinh cho vao hQc. Qu6c Tu Giam la truang d(:l,i hQc quan l(:li triSu dinh cho vao hQc. Qu6c Tu Giam la truang d(:l,i hQc
dftu tien a nu6c ta. Nha vua chQn cac danh nho, nhiing vi khoa dftu tien a nu6c ta. Nha vua chQn cac danh nho, nhiing vi khoa
bang n6i tiSng lam thfty giao giang d(:ly. 2 Du6i thai vua Ly Nhan bang n6i tiSng lam thfty giao giang d(:ly. 2 Du6i thai vua Ly Nhan
Tong, nam 1077, da c6 Hki thi h;ti vien bilng phep viit chfr, phep Tong, nam 1077, da c6 Hki thi h;ti vien bilng phep viit chfr, phep
tinh va hinh lucjt". 3 Ba triSu d(:li Ly, Trftn, Hb trong 398 nam da tinh va hinh lucjt". 3 Ba triSu d(:li Ly, Trftn, Hb trong 398 nam da
dao t(:lo duqc khoang 1000 tiSn si. Trang s6 cac tiSn s1 d6 c6 dao t(:lo duqc khoang 1000 tiSn si. Trang s6 cac tiSn s1 d6 c6
nhiing nguai n6i tiSng, c6 nhiSu dong g6p cho dftt nu6c, g6p phftn nhiing nguai n6i tiSng, c6 nhiSu dong g6p cho dftt nu6c, g6p phftn
lam r(:lng danh nu6c Vi~t nhu: Le Van Thinh, M(:lc HiSn Tich, Le lam r(:lng danh nu6c Vi~t nhu: Le Van Thinh, M(:lc HiSn Tich, Le
Van Huu, M(:lc Dinh Chi, NguySn Trung Ng(:ln, Trftn Dinh Tham, Van Huu, M(:lc Dinh Chi, NguySn Trung Ng(:ln, Trftn Dinh Tham,
Chu Van An, Ph(:lm Su M(:l,nh, Le Quat, H6 Tong Th6c, NguySn Chu Van An, Ph(:lm Su M(:l,nh, Le Quat, H6 Tong Th6c, NguySn
Phi Khanh, NguySn Trai, Ly Tu Tftn, Vu M()ng Nguyen4 ..• DSn Phi Khanh, NguySn Trai, Ly Tu Tftn, Vu M()ng Nguyen4 ..• DSn
triSu H~u Le, nam 1442, vua Le Thai Tong da cho kh~c ten cac triSu H~u Le, nam 1442, vua Le Thai Tong da cho kh~c ten cac
tiSn Sl vao bia da dgng a Qu6c Tu Giam. Dang luu y la tu tucrng tiSn Sl vao bia da dgng a Qu6c Tu Giam. Dang luu y la tu tucrng
trQng nguai hiSn tai nhu la nguyen khi cua nu6c nha thS hi~n b~ng trQng nguai hiSn tai nhu la nguyen khi cua nu6c nha thS hi~n b~ng
lai ghi trong bia: Hi~n tai Ia nguyen khi cita nubc nha. Nguyen khi lai ghi trong bia: Hi~n tai Ia nguyen khi cita nubc nha. Nguyen khi
thtnh thi thi nuac mr;tnh va cang len cao. Nguyen khi suy thi thi thtnh thi thi nuac mr;tnh va cang len cao. Nguyen khi suy thi thi
nuac hen va cang xu6ng thdp, cho nen cac bcjc thanh ai minh nuac hen va cang xu6ng thdp, cho nen cac bcjc thanh ai minh
vuang kh6ng ai kh6ng cham lo vi?c gay dvng nhan tai, b6i a!rp vuang kh6ng ai kh6ng cham lo vi?c gay dvng nhan tai, b6i a!rp
nguyen khi. Thai vua Le Thanh Tong, triSu dinh da dinh r5 thS 1~ nguyen khi. Thai vua Le Thanh Tong, triSu dinh da dinh r5 thS 1~
1
Dc;ri Vi?t su ki toan thu, Nxb. Khoa h<;>c xa h()i, Ha N()i, 1998, t~p 1, tr. 277. 1
Dc;ri Vi?t su ki toan thu, Nxb. Khoa h<;>c xa h()i, Ha N()i, 1998, t~p 1, tr. 277.
2
D~ng Duy Phuc, Gicm u6'c su li?u Vi?t Nam, Nxb. Ha N()i, 2007, tr. 135. 2
D~ng Duy Phuc, Gicm u6'c su li?u Vi?t Nam, Nxb. Ha N()i, 2007, tr. 135.
3
Dc;ri Vi?t st'r ki toan thu, Nxb. Khoa h<;>c xa h()i, Ha N()i, 1998, t~p 1, tr. 280. 3
Dc;ri Vi?t st'r ki toan thu, Nxb. Khoa h<;>c xa h()i, Ha N()i, 1998, t~p 1, tr. 280.
4
Le Due Ti~t, Le Thcmh Tong- Vi vua anh minh, nha each tan vz aqi, Nxb. Tu 4
Le Due Ti~t, Le Thcmh Tong- Vi vua anh minh, nha each tan vz aqi, Nxb. Tu
phap, Ha N9i, 2001, tr. 58- 59. phap, Ha N9i, 2001, tr. 58- 59.
CHUONG VII- CHiNH SACH KINH TE, xA HOI, VAN HOA, GIAO D[)C, ... CHUONG VII- CHiNH SACH KINH TE, xA HOI, VAN HOA, GIAO D[)C, ...
thi cu: thi Huang a cac d~o, thi H()i, thi Dinh a kinh do, cu 3 nam thi cu: thi Huang a cac d~o, thi H()i, thi Dinh a kinh do, cu 3 nam
tb chuc m()t ki thi. Thi Huang d~ chQn cac cu nhan, tU tai, thi H()i tb chuc m()t ki thi. Thi Huang d~ chQn cac cu nhan, tU tai, thi H()i
d~ chQn cac ti~n Sl, ph6 bang. Thi Dinh d~ phan h~ng cac ti~n sl. d~ chQn cac ti~n Sl, ph6 bang. Thi Dinh d~ phan h~ng cac ti~n sl.
Thea quy dinh cua vua Le Thanh Tong, nguai d6 ca b6n ki thi Thea quy dinh cua vua Le Thanh Tong, nguai d6 ca b6n ki thi
Huang m6i duqc vao thi H()i, nguai d6 ca b6n ki thi H()i m6i Huang m6i duqc vao thi H()i, nguai d6 ca b6n ki thi H()i m6i
duqc vao thi Dinh. Nhfrng nguai d6 thi Dinh duqc chia lam ba duqc vao thi Dinh. Nhfrng nguai d6 thi Dinh duqc chia lam ba
h~ng gQi la ba giap. H~ng nhfit gbm ba danh gQi la tam khoi: h~ng gQi la ba giap. H~ng nhfit gbm ba danh gQi la tam khoi:
Tr~ng nguyen, Bang nhan, Tham hoa (D~ nhfit giap tiSn s1 c~p d~); Tr~ng nguyen, Bang nhan, Tham hoa (D~ nhfit giap tiSn s1 c~p d~);
h~ng nhi gQi chung la hoang giap (D~ nhi giap tiSn s1 xufit than), h~ng nhi gQi chung la hoang giap (D~ nhi giap tiSn s1 xufit than),
h~ng ba gQi chung la D~ tam giap dbng tiSn s1 xufit than. Chi rieng h~ng ba gQi chung la D~ tam giap dbng tiSn s1 xufit than. Chi rieng
trong tri~u d~i vua Le Thanh Tong da dao t~o duqc 501 vi tiSn s1 trong tri~u d~i vua Le Thanh Tong da dao t~o duqc 501 vi tiSn s1
trong d6 c6 ca vi tr~ng nguyen, nha toan hQc nbi tiSng Luang ThS trong d6 c6 ca vi tr~ng nguyen, nha toan hQc nbi tiSng Luang ThS
Vinh. Nha H~u Le v6i 354 nam tbn t~i (m 1428 dSn 1788) g~n Vinh. Nha H~u Le v6i 354 nam tbn t~i (m 1428 dSn 1788) g~n
li~n v6i ten tubi cua nhi~u nha khoa bang nbi tisng co cong lao vai li~n v6i ten tubi cua nhi~u nha khoa bang nbi tisng co cong lao vai
dfit nu6c nhu Nguy~n Trai- tac gia cua Binh Ngo d~i cao, Nguy~n dfit nu6c nhu Nguy~n Trai- tac gia cua Binh Ngo d~i cao, Nguy~n
Trgc - Lu5ng qu6c tr~ng nguyen, N go S1 Lien - tac gia cua D~i Trgc - Lu5ng qu6c tr~ng nguyen, N go S1 Lien - tac gia cua D~i
Vi~t su ki toan thu, Le Quy Don - tac gia cua nhi~u cong trinh nbi Vi~t su ki toan thu, Le Quy Don - tac gia cua nhi~u cong trinh nbi
ti~ng nhu D~i Vi~t thong su, Qufrn thu khao bi~n, Van dai lo~i ti~ng nhu D~i Vi~t thong su, Qufrn thu khao bi~n, Van dai lo~i
ngfr, Phu bien t~p lvc, Toan Vi~t thi lvc ... Lich su khoa bang Vi~t ngfr, Phu bien t~p lvc, Toan Vi~t thi lvc ... Lich su khoa bang Vi~t
Nam k~ ill nam 1075 khi nha Ly cho tb chuc khoa thi dfru tien dSn Nam k~ ill nam 1075 khi nha Ly cho tb chuc khoa thi dfru tien dSn
nam 1919 (khoa thi cu6i cung) da co cathay 2.896 nguai d6 tisn nam 1919 (khoa thi cu6i cung) da co cathay 2.896 nguai d6 tisn
sl. 1 Day thgc Sl)' la ll)'c luqng quan trQng gop phftn xay dl)'ng nen sl. 1 Day thgc Sl)' la ll)'c luqng quan trQng gop phftn xay dl)'ng nen
n~n van hi~n nu6c nha. n~n van hi~n nu6c nha.
Trang thai ki thl)'c dan Phap do h(), nu6c nha khong con d()c Trang thai ki thl)'c dan Phap do h(), nu6c nha khong con d()c
l~p nen n~n giao dvc qu6c gia thea dung ngh1a cua n6 cling khong l~p nen n~n giao dvc qu6c gia thea dung ngh1a cua n6 cling khong
con. Trang tac phftm "Ban an ch~ d() thl)'c dan Phap" (Le Proces con. Trang tac phftm "Ban an ch~ d() thl)'c dan Phap" (Le Proces
de la Colonisation Fran9aise) xufit ban t~i Phap nam 1925, Chu de la Colonisation Fran9aise) xufit ban t~i Phap nam 1925, Chu
tich Hb Chi Minh da viSt: ((Lam cho dan ngu ad df trt, d6 la chinh tich Hb Chi Minh da viSt: ((Lam cho dan ngu ad df trt, d6 la chinh
sach ma cac nha cdm quy~n a cdc thu(Jc dja cua chung ta ua ditng sach ma cac nha cdm quy~n a cdc thu(Jc dja cua chung ta ua ditng
1 1
GS. Phan Bl;li Doan (chu bien), Ngo Sf Lien va Dgi Vi?t sir ld toan thu, Nxb. GS. Phan Bl;li Doan (chu bien), Ngo Sf Lien va Dgi Vi?t sir ld toan thu, Nxb.
Chinh tri qu6c gia, Ha N<)i, 1998, tr. 258. Chinh tri qu6c gia, Ha N<)i, 1998, tr. 258.
GS. TS. Thai Vlnh Th!tng 261 GS. TS. Thai Vlnh Th!tng 261
orAo TRiNH LUAT HrEN PHAP viST NAM orAo TRiNH LUAT HrEN PHAP viST NAM
nhdt ". 1 Minh chtmg di~u nay Chu tich H6 Chi Minh da chi ra: nhdt ". 1 Minh chtmg di~u nay Chu tich H6 Chi Minh da chi ra:
"Luc dy, cu m<)t nghin lang thi c6 adn m<)t nghin nam tram ilc;d li "Luc dy, cu m<)t nghin lang thi c6 adn m<)t nghin nam tram ilc;d li
ban le ru(fu va thu6c phi?n. Nhung cung trong s6 m<)t nghin lang ban le ru(fu va thu6c phi?n. Nhung cung trong s6 m<)t nghin lang
il6 l(li chi c6 ven V{!n muai truang hQc". 2 H~u qua cua chinh sach il6 l(li chi c6 ven V{!n muai truang hQc". 2 H~u qua cua chinh sach
do h9 do thtJC dan Phap d~ l~i la 95% dan s6 nu6c ta mu chu. do h9 do thtJC dan Phap d~ l~i la 95% dan s6 nu6c ta mu chu.
4.2. Chinh sach giao dqc cua Nha nu6'c Cqng boa xa hqi 4.2. Chinh sach giao dqc cua Nha nu6'c Cqng boa xa hqi
chu nghia Vi~t N am tru6'c thM ki ofii moo chu nghia Vi~t N am tru6'c thM ki ofii moo
Sau khi Cach m~ng thang Tam nam 1945 thanh cong, nu6c Sau khi Cach m~ng thang Tam nam 1945 thanh cong, nu6c
Vi~t Nam dan chu c()ng hoa ra dai, ch6ng n~n mu chfr duqc Chu Vi~t Nam dan chu c()ng hoa ra dai, ch6ng n~n mu chfr duqc Chu
tich H6 Chi Minh coi la m()t trong nhfrng nhi~m V\1 c~p bach hang tich H6 Chi Minh coi la m()t trong nhfrng nhi~m V\1 c~p bach hang
dfiu. Chu tich H6 Chi Minh n6i: "M<)t dan t<)c d6t la m<)t dan t<)c dfiu. Chu tich H6 Chi Minh n6i: "M<)t dan t<)c d6t la m<)t dan t<)c
ydu ". Vi v~y nguai da d~ nghi v6i Chinh phu rna chiSn dich ydu ". Vi v~y nguai da d~ nghi v6i Chinh phu rna chiSn dich
ch6ng n~n mu chfr v6i phuong cham: nhfrng nguai biSt chfr d~y ch6ng n~n mu chfr v6i phuong cham: nhfrng nguai biSt chfr d~y
cho nguai chua biSt chfr. D~ thvc hi~n nhi~m V\1 trQng d~i nay, cho nguai chua biSt chfr. D~ thvc hi~n nhi~m V\1 trQng d~i nay,
ngay 08/9/1945 Chinh phu da ra S~c l~nh s6 20 quy dinh nhfrng ngay 08/9/1945 Chinh phu da ra S~c l~nh s6 20 quy dinh nhfrng
nguai chua biSt chfr qu6c ngfr phai hQc chfr qu6c ngfr. S~c l~nh nguai chua biSt chfr qu6c ngfr phai hQc chfr qu6c ngfr. S~c l~nh
neu ro trong khi cha dqi l~p duqc n~n ti~u hQc cu5ng bach, vi~c neu ro trong khi cha dqi l~p duqc n~n ti~u hQc cu5ng bach, vi~c
h9c chfr qu6c ngfr 1ir nay b~t bu()c va khong m~t ti~n cho mQi h9c chfr qu6c ngfr 1ir nay b~t bu()c va khong m~t ti~n cho mQi
nguai. H~n trong m()t nam, to an th~ dan chung Vi~t N am tren 8 nguai. H~n trong m()t nam, to an th~ dan chung Vi~t N am tren 8
tu6i ai chua biSt chfr phai h9c d~ biSt d9c, biSt viSt chfr qu6c ngfr. tu6i ai chua biSt chfr phai h9c d~ biSt d9c, biSt viSt chfr qu6c ngfr.
Qua h~n do nhung nguai tren 8 tu6i rna khong biSt d9c, biSt viSt Qua h~n do nhung nguai tren 8 tu6i rna khong biSt d9c, biSt viSt
chfr qu6c ngfr thi bi ph~t ti~n. Chinh phu ra S~c l~nh s6 19 quySt chfr qu6c ngfr thi bi ph~t ti~n. Chinh phu ra S~c l~nh s6 19 quySt
djnh se l~p cho nang dan va thq thuy~n nhfrng lap hQC binh dan djnh se l~p cho nang dan va thq thuy~n nhfrng lap hQC binh dan
bu6i t6i. H~n trong 6 thang, lang nao, khu ph6 nao cling phai c6 it bu6i t6i. H~n trong 6 thang, lang nao, khu ph6 nao cling phai c6 it
nhfit m()t 16p hQc d~y it nhfit la 30 nguai. DS thvc hi~n nhi~m V\1 nhfit m()t 16p hQc d~y it nhfit la 30 nguai. DS thvc hi~n nhi~m V\1
ch6ng n~n mu chfr, ngay 08/9/1945 Chu tich Chinh phu lam thai ch6ng n~n mu chfr, ngay 08/9/1945 Chu tich Chinh phu lam thai
da ki S~c l~nh s6 17 thanh l~p Binh dan h9c V\l trong toan coi Vi~t da ki S~c l~nh s6 17 thanh l~p Binh dan h9c V\l trong toan coi Vi~t
Nam do ong Nguy~n Cong My lam giam d6c. Ngay 10/10/1945, Nam do ong Nguy~n Cong My lam giam d6c. Ngay 10/10/1945,
Chu tich H6 Chi Minh ki S~c l~nh s6 44 thanh l~p H()i d6ng c6 Chu tich H6 Chi Minh ki S~c l~nh s6 44 thanh l~p H()i d6ng c6
1
H6 Chi Minh tuydn t(lp, t~p 1, Nxb. Sv th~t, Ha N9i, 1980, tr. 180. 1
H6 Chi Minh tuydn t(lp, t~p 1, Nxb. Sv th~t, Ha N9i, 1980, tr. 180.
2
H6 Chi Minh tuydn tqp, t~p 1, Sdd, tr. 98. 2
H6 Chi Minh tuydn tqp, t~p 1, Sdd, tr. 98.
262 GS. TS. Thai Vznh Th!ing 262 GS. TS. Thai Vznh Th!ing
CHUONG VII- CHiNH SACH KINH TE, x1 HOI, VAN HOA, GIAO D[)C, ... CHUONG VII- CHiNH SACH KINH TE, x1 HOI, VAN HOA, GIAO D[)C, ...
vfin hQc chinh g6m khoang 30 thanh vien Iva chQn trong giao gi6i vfin hQc chinh g6m khoang 30 thanh vien Iva chQn trong giao gi6i
va cac doan th~ chinh tri, van h6a do B() tru6ng B() Qu6c gia giao va cac doan th~ chinh tri, van h6a do B() tru6ng B() Qu6c gia giao
d1,1c lam chu tich. 1 Ngay sau khi nu6c Vi~t Nam dan chu c()ng hoa d1,1c lam chu tich. 1 Ngay sau khi nu6c Vi~t Nam dan chu c()ng hoa
duqc thanh l~p, Chinh phu da chu trQng phat tri~n giao dgc ph6 duqc thanh l~p, Chinh phu da chu trQng phat tri~n giao dgc ph6
thong thanh m()t nSn giao d1,1c d<;ti chung, vi thS thang 9/1945 cac thong thanh m()t nSn giao d1,1c d<;ti chung, vi thS thang 9/1945 cac
truemg ph6 thong m ti~u hQc dSn trung hQc duqc nhanh chong truemg ph6 thong m ti~u hQc dSn trung hQc duqc nhanh chong
thanh l~p. Trong thu gui cho cac em hQc sinh nhan ngay khai thanh l~p. Trong thu gui cho cac em hQc sinh nhan ngay khai
truemg trong nam hQc ddu tien khi nu6c nha d()c l~p, Chu tich H6 truemg trong nam hQc ddu tien khi nu6c nha d()c l~p, Chu tich H6
Chi Minh da viSt: {(Non song Vi?t Nam c6 tra nen tuai tlf:p hay Chi Minh da viSt: {(Non song Vi?t Nam c6 tra nen tuai tlf:p hay
khong, dan t9c Vi?t Nam c6 buac tai dai vinh quang ad sanh vai khong, dan t9c Vi?t Nam c6 buac tai dai vinh quang ad sanh vai
vai cac cudng qu6c niim chdu au(Jc hay khong, chinh la nha mf)t vai cac cudng qu6c niim chdu au(Jc hay khong, chinh la nha mf)t
phdn [an a cong hQC t(tp CUa cac em". 2 phdn [an a cong hQC t(tp CUa cac em". 2
Tu nam 1945 tra di, hQc sinh cac truemg ph6 thong duqc tiSp Tu nam 1945 tra di, hQc sinh cac truemg ph6 thong duqc tiSp
tl,lc hQc theo chuang trinh cai each cua ong Hoang Xuan Han da tl,lc hQc theo chuang trinh cai each cua ong Hoang Xuan Han da
v<;tch ra trong thai ki Chinh phu Trdn TrQng Kim v6i m()t s6 diSu v<;tch ra trong thai ki Chinh phu Trdn TrQng Kim v6i m()t s6 diSu
. chinh cdn thiSt cho thich hqp v6i tinh hinh va yeu cdu m6i. Nha . chinh cdn thiSt cho thich hqp v6i tinh hinh va yeu cdu m6i. Nha
nu6c ki~m soat vi~c hQC t~p theo dung chuang trinh cua Chinh nu6c ki~m soat vi~c hQC t~p theo dung chuang trinh cua Chinh
phu nu6c Vi~t N am dan chu c<)ng hoa da dS ra. 3 D~ thvc hi~n t6t phu nu6c Vi~t N am dan chu c<)ng hoa da dS ra. 3 D~ thvc hi~n t6t
cong tac quan li giao d1,1c, Chinh phu ban hanh S~c l~nh s6 16 cong tac quan li giao d1,1c, Chinh phu ban hanh S~c l~nh s6 16
ngay 08/9/1945 thanh l~p ng<;tch Thanh tra hQc V\1. VS giao d1,1c d<;ti ngay 08/9/1945 thanh l~p ng<;tch Thanh tra hQc V\1. VS giao d1,1c d<;ti
hQC va cao d~ng, Chinh phu da quySt dinh tren CO' sa kS thua va hQC va cao d~ng, Chinh phu da quySt dinh tren CO' sa kS thua va
cai t6 cac tru(mg d<;ti hQC va cao d~ng CU, phat tri~n them IDQt s6 cai t6 cac tru(mg d<;ti hQC va cao d~ng CU, phat tri~n them IDQt s6
truemg d<;ti hQc m6i nh&m t<;to dl,l'ng m()t nSn giao dgc cao d~ng va truemg d<;ti hQc m6i nh&m t<;to dl,l'ng m()t nSn giao dgc cao d~ng va
d<;ti hQc dan t<)c, dan chu cua m<)t nu6c Vi~t Nam d<)c l~p, 11,1' do. d<;ti hQc dan t<)c, dan chu cua m<)t nu6c Vi~t Nam d<)c l~p, 11,1' do.
Duqc S\l' uy quySn cua Chinh phu, B() tru6ng B9 Qu6c gia giao Duqc S\l' uy quySn cua Chinh phu, B() tru6ng B9 Qu6c gia giao
d1,1c Vu Dinh Hoe da ki QuySt dinh cong b6 b~t ddu tlr ngay d1,1c Vu Dinh Hoe da ki QuySt dinh cong b6 b~t ddu tlr ngay
15/11/1945 se khai giang t<;ti Ha N()i cac truemg d<;ti hQc: Y khoa, 15/11/1945 se khai giang t<;ti Ha N()i cac truemg d<;ti hQc: Y khoa,
1
Ltch st'r Chinh phil Vi?t Nam, t~p 1 (1945 - 1955), Nxb. Chinh tri qu6c gia, Ha 1
Ltch st'r Chinh phil Vi?t Nam, t~p 1 (1945 - 1955), Nxb. Chinh tri qu6c gia, Ha
N()i, 2008, tr. 81, 82. N()i, 2008, tr. 81, 82.
2
H6 Chi Minh tocm tcjp, ~P 4, Nxb. Chinh tri qu6c gia, Ha N()i, 2000, tr. 33. 2
H6 Chi Minh tocm tcjp, ~P 4, Nxb. Chinh tri qu6c gia, Ha N()i, 2000, tr. 33.
3
Ltch st'r Chinh phil Vi?t Nam, t~p 1 (1945- 1955), Sdd, tr. 83. 3
Ltch st'r Chinh phil Vi?t Nam, t~p 1 (1945- 1955), Sdd, tr. 83.
GS. TS. Thai Vlnh Thfing 263 GS. TS. Thai Vlnh Thfing 263
GrAO TRiNH LUAT HIEN PHAP VIBT NAM GrAO TRiNH LUAT HIEN PHAP VIBT NAM
Duqc khoa, Nha khoa va cac truang cao ding khoa hQc, Cao ding Duqc khoa, Nha khoa va cac truang cao ding khoa hQc, Cao ding
my thu~t, Cao ding canh nong, Cao ding thu y d€ d6n sinh vien my thu~t, Cao ding canh nong, Cao ding thu y d€ d6n sinh vien
tr6' l(;li truang hQC t~p. Chinh phu da thanh l~p D(;li hQC V\1 do ong tr6' l(;li truang hQC t~p. Chinh phu da thanh l~p D(;li hQC V\1 do ong
NguySn Van Huyen lam giam d6c d€ tf\Tc ti~p quan H nganh d(;li NguySn Van Huyen lam giam d6c d€ tf\Tc ti~p quan H nganh d(;li
hQC va cao ding. Cac truang d(;li hQC duqc l~p quy t\J tri theo S~c hQC va cao ding. Cac truang d(;li hQC duqc l~p quy t\J tri theo S~c
l~nh s6 43. Ti~ng Vi~t duqc dung d€ giang d(;ly 6' cac truang d(;li l~nh s6 43. Ti~ng Vi~t duqc dung d€ giang d(;ly 6' cac truang d(;li
hQc va cao ding. Chi han m<)t thang sau khi dQc ban Tuyen ngon hQc va cao ding. Chi han m<)t thang sau khi dQc ban Tuyen ngon
d<)c l~p khai sinh nu6c Vi~t Nam dan chu c<)ng hoa, ngay d<)c l~p khai sinh nu6c Vi~t Nam dan chu c<)ng hoa, ngay
10/1011945 Chu tich H6 Chi Minh da ki S~c l~nh s6 45 thanh l~p 10/1011945 Chu tich H6 Chi Minh da ki S~c l~nh s6 45 thanh l~p
Truang D(;li hQc van khoa aHa N<)i va cir ong f)~ng Thai Mai lam Truang D(;li hQc van khoa aHa N<)i va cir ong f)~ng Thai Mai lam
giam d6c. D(;li hQc van khoa Ha N<)i c6 cac chuyen khoa: Tri~t giam d6c. D(;li hQc van khoa Ha N<)i c6 cac chuyen khoa: Tri~t
hQc, Vi~t hQc, Han hQc, Sir hQc, Dia HhQc. Sau khi t6t nghi~p sinh hQc, Vi~t hQc, Han hQc, Sir hQc, Dia HhQc. Sau khi t6t nghi~p sinh
vien duqc c~p b&ng Van khoa d(;li hQc si (Cu nhan). Ngay vien duqc c~p b&ng Van khoa d(;li hQc si (Cu nhan). Ngay
9/11/1946, Qu6c h9i kh6a I cua nu6c Vi~t Nam dan chu c<)ng hoa 9/11/1946, Qu6c h9i kh6a I cua nu6c Vi~t Nam dan chu c<)ng hoa
da thong qua ban Hi~n phap nam 1946 - HiSn phap dfiu tien a da thong qua ban Hi~n phap nam 1946 - HiSn phap dfiu tien a
nu6c ta. Chinh sach giao dvc duqc th€ ch~ h6a trong Di~u thcr 15 nu6c ta. Chinh sach giao dvc duqc th€ ch~ h6a trong Di~u thcr 15
Hi~n phap: "NJn SO' h()c cufYng bach va khong h()c phi. (J cac Hi~n phap: "NJn SO' h()c cufYng bach va khong h()c phi. (J cac
truirng sa h9c ilia phuang, qu6c dan thidu s6 c6 quyJn h9c bilng truirng sa h9c ilia phuang, qu6c dan thidu s6 c6 quyJn h9c bilng
tiing cita minh. H9c tro ngheo au(Jc Chinh phit giup. Truirng tu tiing cita minh. H9c tro ngheo au(Jc Chinh phit giup. Truirng tu
au(Jc ma tl! do va phai dgy thea chuang trinh nha nuac ". Sau khi au(Jc ma tl! do va phai dgy thea chuang trinh nha nuac ". Sau khi
Hi~n phap nam 1946 duqc Qu6c h9i thong qua, cu<)c khang chi~n Hi~n phap nam 1946 duqc Qu6c h9i thong qua, cu<)c khang chi~n
toan qu6c ch6ng Phap bung n6, tuy v~y, cu<)c chi~n d~u ch6ng toan qu6c ch6ng Phap bung n6, tuy v~y, cu<)c chi~n d~u ch6ng
gi~c d6t vfin ti~n hanh song song v6i cu<)c chi~n ch6ng gi~c d6i va gi~c d6t vfin ti~n hanh song song v6i cu<)c chi~n ch6ng gi~c d6i va
gi~c ngo(;li xam. Chu tich H6 Chi Minh d~ ra phuang cham: gi~c ngo(;li xam. Chu tich H6 Chi Minh d~ ra phuang cham:
"khang chi~n h6a van h6a, van h6a h6a khang chi~n". Thang "khang chi~n h6a van h6a, van h6a h6a khang chi~n". Thang
7/1951, D(;li h9i giao dvc toan qu6c duqc tri~u t~p t(;li chi~n khu 7/1951, D(;li h9i giao dvc toan qu6c duqc tri~u t~p t(;li chi~n khu
Vi~t B~c. D(;li h9i xac djnh phuang cham giao dvc la phvc V\1 Vi~t B~c. D(;li h9i xac djnh phuang cham giao dvc la phvc V\1
khang chi~n, chu y~u la ti~n tuy~n, ph\lc vv nhan dan, chu y~u la khang chi~n, chu y~u la ti~n tuy~n, ph\lc vv nhan dan, chu y~u la
cong, nong, binh. 1 Phong trao b6 me van h6a trong di~u ki~n d~t cong, nong, binh. 1 Phong trao b6 me van h6a trong di~u ki~n d~t
nu6c c6 chi~n tranh vfin ti~p tvc phat tri€n r<)ng rai. D~n nam 1952 nu6c c6 chi~n tranh vfin ti~p tvc phat tri€n r<)ng rai. D~n nam 1952
1
Ljch sir Chinh phil Vi?t Nam, t~p 1 (1945- 1955), Sdd, tr. 261. 1
Ljch sir Chinh phil Vi?t Nam, t~p 1 (1945- 1955), Sdd, tr. 261.
CHUONG VII- CHiNH SACH KJNH TE, xA HOL VAN HOA, GIA.O Dl)C, ... CHUONG VII- CHiNH SACH KJNH TE, xA HOL VAN HOA, GIA.O Dl)C, ...
c6 khoang 14 tri~u nguai da thoat n~n mu chfr. D~n thang 9/1953 c6 khoang 14 tri~u nguai da thoat n~n mu chfr. D~n thang 9/1953
c6 10.450 lap b6 me van h6a v6i 335.946 hQC vien. 1 Nhfmg n6lvc c6 10.450 lap b6 me van h6a v6i 335.946 hQC vien. 1 Nhfmg n6lvc
cua Chinh phu va nhan dan ta da lam cho nhi~m vg ch6ng n~n mu cua Chinh phu va nhan dan ta da lam cho nhi~m vg ch6ng n~n mu
chfr da d~t duqc thanh tvu to 16n. chfr da d~t duqc thanh tvu to 16n.
Trong nhfmg nam d~u cua th~p ld 50, Chinh phu da thvc hi~n Trong nhfmg nam d~u cua th~p ld 50, Chinh phu da thvc hi~n
chuang trinh cai each giao d~c nh~m cung c6 va phat triSn h~ chuang trinh cai each giao d~c nh~m cung c6 va phat triSn h~
th6ng giao dvc qu6c dan. Chinh phu da chi d~o B{) Qu6c gia giao th6ng giao dvc qu6c dan. Chinh phu da chi d~o B{) Qu6c gia giao
dvc ban hanh m{)t s6 van ban phap lu~t sau day dS di~u chinh h~ dvc ban hanh m{)t s6 van ban phap lu~t sau day dS di~u chinh h~
th6ng giao dvc dao t~o: th6ng giao dvc dao t~o:
- Nghi dinh2 s6 234/ND ngay 1/10/1951 cua B{) Qu6c gia giao - Nghi dinh2 s6 234/ND ngay 1/10/1951 cua B{) Qu6c gia giao
dvc thanh l~p Khu hQC xa trung uong gbm 3 truang: Truang Khoa dvc thanh l~p Khu hQC xa trung uong gbm 3 truang: Truang Khoa
h9c ca ban, Truang Su ph~m cao cfrp, Truang Su ph~m trung cfrp h9c ca ban, Truang Su ph~m cao cfrp, Truang Su ph~m trung cfrp
trung uong; trung uong;
- Nghi dinh s6 276/ND ngay 11/10/1951 cua B{) Qu6c gia giao - Nghi dinh s6 276/ND ngay 11/10/1951 cua B{) Qu6c gia giao
dvc v~ vi~c bai bo Ban Su ph~m f)~i hQC khoa hQC va thanh l~p dvc v~ vi~c bai bo Ban Su ph~m f)~i hQC khoa hQC va thanh l~p
Truang Su ph~m cao cfrp dS dao t~o giao vien cAp III cho cac Truang Su ph~m cao cfrp dS dao t~o giao vien cAp III cho cac
truang ph6 thong, g6m 3 ban la toan, li, h6a; truang ph6 thong, g6m 3 ban la toan, li, h6a;
- Nghi dinh s6 277/ND ngay 11/10/1951 v~ vi~c rna cac 16p - Nghi dinh s6 277/ND ngay 11/10/1951 v~ vi~c rna cac 16p
dv hi d~i h9c 1 nam vao d~u nam h9c 1952 t~i Lien khu IV; dv hi d~i h9c 1 nam vao d~u nam h9c 1952 t~i Lien khu IV;
-Thong tu s6 49/TT-TKV ngay 30/10/1951 cua B{) Qu6c gia -Thong tu s6 49/TT-TKV ngay 30/10/1951 cua B{) Qu6c gia
giao dvc quy dinh t6 chtrc truang ph6 thong 9 nam. Theo d6 a giao dvc quy dinh t6 chtrc truang ph6 thong 9 nam. Theo d6 a
trung uong, ca quan lanh d~o nganh ph6 thong trung h9c la Nha trung uong, ca quan lanh d~o nganh ph6 thong trung h9c la Nha
giao dvc ph6 thong (duqc thanh l~p tren CO' sa hqp nhfrt Nha tiSu giao dvc ph6 thong (duqc thanh l~p tren CO' sa hqp nhfrt Nha tiSu
h9c va Nha trung h9c); a Lien khu la Khu giao d~c phf> thong, a h9c va Nha trung h9c); a Lien khu la Khu giao d~c phf> thong, a
-tinh la Ty giao dvc ph6 thong; -tinh la Ty giao dvc ph6 thong;
- Nghi dinh s6 88/ND ngay 05/4/1952 cua B{) Qu6c gia giao - Nghi dinh s6 88/ND ngay 05/4/1952 cua B{) Qu6c gia giao
dvc quy dinh t6 chtrc va ch~ d{) cac truang tu thvc; dvc quy dinh t6 chtrc va ch~ d{) cac truang tu thvc;
1
Ltch sti: Chinh phu Vi¢t Nam, t~p 1 (1945- 1955), Sdd, tr. 260. 1
Ltch sti: Chinh phu Vi¢t Nam, t~p 1 (1945- 1955), Sdd, tr. 260.
2
Sau nay, thdm quy~n ban hanh nghi dinh chi thu<)c v~ Chinh phu, cac b<) khong 2
Sau nay, thdm quy~n ban hanh nghi dinh chi thu<)c v~ Chinh phu, cac b<) khong
dm;rc phep ban hanh. dm;rc phep ban hanh.
GlAO TRiNH LU!T HrEN PHAP V$T NAM GlAO TRiNH LU!T HrEN PHAP V$T NAM
- Nghi dinh s6 201/ND ngay 19/6/1952 cua B<) Qu6c gia giao - Nghi dinh s6 201/ND ngay 19/6/1952 cua B<) Qu6c gia giao
dvc quy dinh t6 chuc va chs d9 cac truemg chuyen nghi~p; dvc quy dinh t6 chuc va chs d9 cac truemg chuyen nghi~p;
- Nghi dinh s6 259/ND ngay 20/8/1952 cua B9 Qu6c gia giao - Nghi dinh s6 259/ND ngay 20/8/1952 cua B9 Qu6c gia giao
dvc quy dinh t6 chuc truemg ph6 thong lao d<)ng; dvc quy dinh t6 chuc truemg ph6 thong lao d<)ng;
- Nghi dinh s6 366/NB ngay 09/11/1952 cua B9 Qu6c gia giao - Nghi dinh s6 366/NB ngay 09/11/1952 cua B9 Qu6c gia giao
dvc quy dinh t6 chuc cac truemg su ph~m trung cftp; dvc quy dinh t6 chuc cac truemg su ph~m trung cftp;
- Nghi dinh s6 367/ND ngay 09/11/1952 cua B<) Qu6c gia giao - Nghi dinh s6 367/ND ngay 09/11/1952 cua B<) Qu6c gia giao
dl)C quy dinh t6 chuc cac truemg SU ph~m SO' cftp. 1 dl)C quy dinh t6 chuc cac truemg SU ph~m SO' cftp. 1
Sau chiSn thing Bi~n Bien Phu, Hi~p dinh Gia-ne-va duqc ki Sau chiSn thing Bi~n Bien Phu, Hi~p dinh Gia-ne-va duqc ki
kSt, hoa binh duqc l~p l~i aBong Duang, mi~n Bic hoan toan giai kSt, hoa binh duqc l~p l~i aBong Duang, mi~n Bic hoan toan giai
ph6ng, nhi~m V\l giao dvc duqc Chinh phu d~t ra m<)t each sat ph6ng, nhi~m V\l giao dvc duqc Chinh phu d~t ra m<)t each sat
tht,rc tS: tht,rc tS:
- Phat tri~n giao dvc ph6 thong; - Phat tri~n giao dvc ph6 thong;
- Phat tri~n giao dvc d~i hQc va trung hQC chuyen nghi~p; - Phat tri~n giao dvc d~i hQc va trung hQC chuyen nghi~p;
- Thanh toan n~n mu chfr va tiSp 1:\lc phat tri~n b6 me van h6a; - Thanh toan n~n mu chfr va tiSp 1:\lc phat tri~n b6 me van h6a;
- Phat tri~n giao dvc mi~n nui; - Phat tri~n giao dvc mi~n nui;
- On dinh tinh hinh va phat tri~n giao dl)C d6i v6i hQC sinh - On dinh tinh hinh va phat tri~n giao dl)C d6i v6i hQC sinh
mi~n N am t~p kSt. mi~n N am t~p kSt.
Nam 1956, ba truemg d~i hQc 16n aHa N<)i duqc Chinh phu Nam 1956, ba truemg d~i hQc 16n aHa N<)i duqc Chinh phu
thanh l~p: B~i hQc T6ng hqp Ha N<)i, D~i h9c Bach khoa Ha N<)i, thanh l~p: B~i hQc T6ng hqp Ha N<)i, D~i h9c Bach khoa Ha N<)i,
f)~i hQC Notig Lam. BSn nam 1957, giao dl)C Vi~t Nam da d~t f)~i hQC Notig Lam. BSn nam 1957, giao dl)C Vi~t Nam da d~t
duqc nhiing thanh tl,m dang k~. So sanh nien hQC 1957-1958 v6i duqc nhiing thanh tl,m dang k~. So sanh nien hQC 1957-1958 v6i
nien h9c 1939-1940 t6ng s6 cac truang h9c ill 4.413 tang len nien h9c 1939-1940 t6ng s6 cac truang h9c ill 4.413 tang len
5.007; t6ng s6 giao vien tang m 8.365 len 23.340; t6ng s6 hQc sinh 5.007; t6ng s6 giao vien tang m 8.365 len 23.340; t6ng s6 hQc sinh
va long tang m 82.000 len dSn 857.000; tbng s6 h9c sinh ph6 va long tang m 82.000 len dSn 857.000; tbng s6 h9c sinh ph6
thong tang m 417.000 len 1.008.800; t6ng s6 sinh vi en d~i h9c thong tang m 417.000 len 1.008.800; t6ng s6 sinh vi en d~i h9c
tang m 582 len dSn 3.664. B9 Giao dvc don nh~n 12.089 hQc sinh tang m 582 len dSn 3.664. B9 Giao dvc don nh~n 12.089 hQc sinh
1
Ltch su Chinh phtl Vi?t Nam, t~p 1 (1945- 1955), Sdd, tr. 262. 1
Ltch su Chinh phtl Vi?t Nam, t~p 1 (1945- 1955), Sdd, tr. 262.
CHUONG VII- CHiNH SACH KINH TE, xi HOL VAN HOA, GIAO Dl)C, ... CHUONG VII- CHiNH SACH KINH TE, xi HOL VAN HOA, GIAO Dl)C, ...
mi6n Nam vao hQC cac cclp. v€ thanh toan n<;~-n mu chfr: nam 1955 mi6n Nam vao hQC cac cclp. v€ thanh toan n<;~-n mu chfr: nam 1955
duqc 105.000 nguai; nam 1956 duqc 632.000 nguai. 1 duqc 105.000 nguai; nam 1956 duqc 632.000 nguai. 1
Cubi nam 1959, do tinh hinh kinh tS, van h6a, xa h9i cua dclt Cubi nam 1959, do tinh hinh kinh tS, van h6a, xa h9i cua dclt
nu6c da c6 nhi6u thay d6i, Qubc h9i kh6a I, ki hQp thtr 11, ngay nu6c da c6 nhi6u thay d6i, Qubc h9i kh6a I, ki hQp thtr 11, ngay
31/12/1959 da thong qua HiSn phap nam 1959 thay thS HiSn phap 31/12/1959 da thong qua HiSn phap nam 1959 thay thS HiSn phap
nam 1946. Chinh sach giao dvc thS hi~n trong HiSn phap nam nam 1946. Chinh sach giao dvc thS hi~n trong HiSn phap nam
1959 la SlJ tiSp tvc chinh sach giao dvc cua HiSn phap nam 1946: 1959 la SlJ tiSp tvc chinh sach giao dvc cua HiSn phap nam 1946:
((Cang dan nuac Vi?t Nam dan chit cl)ng hoa c6 quyJn h9c tgp. ((Cang dan nuac Vi?t Nam dan chit cl)ng hoa c6 quyJn h9c tgp.
Nha nuac thvc hi?n timg buac chi tl9 giao d¥C cufYng bach, phat Nha nuac thvc hi?n timg buac chi tl9 giao d¥C cufYng bach, phat
tridn ddn CCtC truang h()C va CO' quan van hoa, phat tridn CCtC hinh tridn ddn CCtC truang h()C va CO' quan van hoa, phat tridn CCtC hinh
thuc giao dlfc bd tuc van h6a, ki thugt, nghi?p Vlf, tt;ti cite co quan, thuc giao dlfc bd tuc van h6a, ki thugt, nghi?p Vlf, tt;ti cite co quan,
a
xi nghi?p va cite t6 chuc khac thanh thj va nang than, ad baa a
xi nghi?p va cite t6 chuc khac thanh thj va nang than, ad baa
dam cho cang dan au(fc huang quyJn tl6" (Di6u 33). dam cho cang dan au(fc huang quyJn tl6" (Di6u 33).
Nam 1965, tru6c tinh hinh dS qubc My tang cuang chiSn tranh Nam 1965, tru6c tinh hinh dS qubc My tang cuang chiSn tranh
xam luge mi6n N am va rna r()ng chiSn tranh b&ng khong quan va xam luge mi6n N am va rna r()ng chiSn tranh b&ng khong quan va
hai quan danh pha mi6n Bic, dS quan li tbt han cong tac giao dvc hai quan danh pha mi6n Bic, dS quan li tbt han cong tac giao dvc
trong di6u ki~n dclt nu6c c6 chiSn tranh, theo d€ nghi cua H9i trong di6u ki~n dclt nu6c c6 chiSn tranh, theo d€ nghi cua H9i
dbng Chinh phil, UBTVQH da quySt dinh tach B9 Giao dvc thanh dbng Chinh phil, UBTVQH da quySt dinh tach B9 Giao dvc thanh
hai b9 la B9 Giao dvc va B() D<;ti hQc va Trung hQc chuyen nghi~p. hai b9 la B9 Giao dvc va B() D<;ti hQc va Trung hQc chuyen nghi~p.
Trang di6u ki~n dclt nu6c c6 chiSn tranh va con chia cit lam hai Trang di6u ki~n dclt nu6c c6 chiSn tranh va con chia cit lam hai
mi6n nhung giao dvc 6 mi6n Bic v~n khong ngimg phat triSn, cv mi6n nhung giao dvc 6 mi6n Bic v~n khong ngimg phat triSn, cv
thS: V€ giao dvc ph6 thong nam hQc 1970-1971 toan mi€n Bic c6 thS: V€ giao dvc ph6 thong nam hQc 1970-1971 toan mi€n Bic c6
10.897 tru<Jng, 132.631 giao vien va 4.359.700 hQC sinh thi nam 10.897 tru<Jng, 132.631 giao vien va 4.359.700 hQC sinh thi nam
hQC 1971-1972 tang len 11.080 tru<Jng, 141.550 giao vien va hQC 1971-1972 tang len 11.080 tru<Jng, 141.550 giao vien va
4.585.600 hQC sinh Va d~c bi~t nam hQC 1972-1973 la nam hQC 4.585.600 hQC sinh Va d~c bi~t nam hQC 1972-1973 la nam hQC
chiSn tranh pha ho<;ti rcit khbc li~t thi sb truang hQc v~n tang len chiSn tranh pha ho<;ti rcit khbc li~t thi sb truang hQc v~n tang len
dSn 11.226 truang, sb giao vien la 150.531, sb hQc sinh la dSn 11.226 truang, sb giao vien la 150.531, sb hQc sinh la
4.680.500. Nam hQc 1972-1973 a mi€n Bic da c6 36 truang d<;ti 4.680.500. Nam hQc 1972-1973 a mi€n Bic da c6 36 truang d<;ti
1
s6 li~u th6ng ke ba nam khoi phvc kinh tS va phat tri~n van hmi, Cvc Th6ng ke 1
s6 li~u th6ng ke ba nam khoi phvc kinh tS va phat tri~n van hmi, Cvc Th6ng ke
trung uong xu~t bfm, Ha N<)i, 1959, tr. 137- 146; 149- 151. trung uong xu~t bfm, Ha N<)i, 1959, tr. 137- 146; 149- 151.
hQc v6i 7.697 giao vien, 53.760 sinh vien. 1 Tuy nhien, 6 mi~n B~c hQc v6i 7.697 giao vien, 53.760 sinh vien. 1 Tuy nhien, 6 mi~n B~c
kS m khi thanh l~p nu6c Vi~t Nam dan chu c{)ng hoa cho d~n gftn kS m khi thanh l~p nu6c Vi~t Nam dan chu c{)ng hoa cho d~n gftn
h~t th~p ki 70 cua th~ ki tru6c vfin chua CO m{)t CO' SO dao t~O CU h~t th~p ki 70 cua th~ ki tru6c vfin chua CO m{)t CO' SO dao t~O CU
nhan lu~t nao ca, vi v~y sv thi~u hl,lt can b{), chuyen gia phap lu~t nhan lu~t nao ca, vi v~y sv thi~u hl,lt can b{), chuyen gia phap lu~t
trong b{) may nha nu6c cung nhu trong ITnh vvc nghien Clru phap trong b{) may nha nu6c cung nhu trong ITnh vvc nghien Clru phap
lu~t la v~n d~ kha trim trQng. Nh~n thuc r5 v~n d~ nay, ngay lu~t la v~n d~ kha trim trQng. Nh~n thuc r5 v~n d~ nay, ngay
10/11/1979 H{)i dbng Chinh phu da ra Quy~t dinh s6 405-CP 10/11/1979 H{)i dbng Chinh phu da ra Quy~t dinh s6 405-CP
thanh l~p Truemg D~i h9c Phap 1i Ha N{)i (nay la Truemg D~i h9c thanh l~p Truemg D~i h9c Phap 1i Ha N{)i (nay la Truemg D~i h9c
Lu~t Ha N{)i). Day duqc coila m{)t trong cac trung tam giang d~y, Lu~t Ha N{)i). Day duqc coila m{)t trong cac trung tam giang d~y,
trung tam nghien Clru va trung tam truy~n ba khoa hQC lu~t 16n trung tam nghien Clru va trung tam truy~n ba khoa hQC lu~t 16n
nh~t 6 Vi~t Nam hi~n nay. nh~t 6 Vi~t Nam hi~n nay.
Sau khi tni~n N am hoan to an giai ph6ng va d~t nu6c th6ng Sau khi tni~n N am hoan to an giai ph6ng va d~t nu6c th6ng
nh~t, Hi~n phap nam 1980 duqc ban hanh. Chinh sach giao d1,1c nh~t, Hi~n phap nam 1980 duqc ban hanh. Chinh sach giao d1,1c
qu6c gia duqc thS hi~n trong Hi~n phap la: "N~n giao d'¥c Vi?t qu6c gia duqc thS hi~n trong Hi~n phap la: "N~n giao d'¥c Vi?t
Nam khong ngimg ilu(Jc phcit tridn va cai tidn theo nguyen li hQC Nam khong ngimg ilu(Jc phcit tridn va cai tidn theo nguyen li hQC
iJi iJoi VGi hanh, giao d'¥C kit h(!JJ VGi lao a(Jng San xudt, nha iJi iJoi VGi hanh, giao d'¥C kit h(!JJ VGi lao a(Jng San xudt, nha
truirng g&n /iJn VGi XQ ht)i, nhiim aao t(IO CO chdt lu(Jng nhilng truirng g&n /iJn VGi XQ ht)i, nhiim aao t(IO CO chdt lu(Jng nhilng
nguai lao ilt)ng xa ht)i chit ngh'la va bbi dufrng thd h? each m(lng nguai lao ilt)ng xa ht)i chit ngh'la va bbi dufrng thd h? each m(lng
cho ilai sau" (DiSu 40). HSl! nghi?p giao d'¥c do nha nuac th6ng cho ilai sau" (DiSu 40). HSl! nghi?p giao d'¥c do nha nuac th6ng
nhdt quan li. Nha nuac cham lo phat tridn can aJi h¢ th6ng giao nhdt quan li. Nha nuac cham lo phat tridn can aJi h¢ th6ng giao
d'¥c: giao d'¥c mdm non, giao d'¥c ph6 thong, giao d'¥c chuyen d'¥c: giao d'¥c mdm non, giao d'¥c ph6 thong, giao d'¥c chuyen
nghi¢p, giao d'¥C iJ(li hQC,' phat tridn cac truimg d(ly ngh~, truirng nghi¢p, giao d'¥C iJ(li hQC,' phat tridn cac truimg d(ly ngh~, truirng
vira h9c vira lam, h¢ th6ng h9c t(li chuc; hoan thanh thanh toan vira h9c vira lam, h¢ th6ng h9c t(li chuc; hoan thanh thanh toan
n(ln mit chfr, tang cuirng cong tac b6 tuc van h6a, khong ngimg n(ln mit chfr, tang cuirng cong tac b6 tuc van h6a, khong ngimg
nang cao trinh ill) van h6a va nghJ nghi¢p cit a toan dan" (Di~u nang cao trinh ill) van h6a va nghJ nghi¢p cit a toan dan" (Di~u
41). Khac v6i Hi~n phap nam 1959, Hi~n phap nam 1980 xac djnh 41). Khac v6i Hi~n phap nam 1959, Hi~n phap nam 1980 xac djnh
hQc t~p khong nhfmg la quySn rna con la nghia V\1 cua cong dan. hQc t~p khong nhfmg la quySn rna con la nghia V\1 cua cong dan.
Chiu anh huang sau s~c cua Hi~n phap Lien Xo nam 1977, Hi~n Chiu anh huang sau s~c cua Hi~n phap Lien Xo nam 1977, Hi~n
1
Ltch st'r Chinh phu Vi¢t Nam, ~P 2 (1955- 1976), Nxb. Chinh tri qu6c gia, Ha N<)i, 1
Ltch st'r Chinh phu Vi¢t Nam, ~P 2 (1955- 1976), Nxb. Chinh tri qu6c gia, Ha N<)i,
2008, tr. 344. 2008, tr. 344.
CHUaNG VII- CHiNH SACH KINH TE, xl HOL VAN HOA, GIAO D[)C, ... CHUaNG VII- CHiNH SACH KINH TE, xl HOL VAN HOA, GIAO D[)C, ...
phap nam 1980 quy dinh Nha nu6c thvc hi~n ch~ d() hQc khong phap nam 1980 quy dinh Nha nu6c thvc hi~n ch~ d() hQc khong
phai tra ti~n Va chfnh sach cfip hQC b6ng, t~O di€u ki~n thu~n lqi phai tra ti~n Va chfnh sach cfip hQC b6ng, t~O di€u ki~n thu~n lqi
cho cong dan hQc t~p. Vi~c quy dinh thvc hi~n ch~ d() hQc khong cho cong dan hQc t~p. Vi~c quy dinh thvc hi~n ch~ d() hQc khong
phai tra hQC phi da khong phu hqp v6i di€u ki~n kinh t~ - Xa h(}i phai tra hQC phi da khong phu hqp v6i di€u ki~n kinh t~ - Xa h(}i
Vi~t Nam vao dftu nhfrng nam 80 cua th~ ki tru6c nen vi~c ap Vi~t Nam vao dftu nhfrng nam 80 cua th~ ki tru6c nen vi~c ap
dyng quy dinh tren day cua Hi~n phap da t~o ra nhfrng bfit c~p dyng quy dinh tren day cua Hi~n phap da t~o ra nhfrng bfit c~p
trong xa h()i. Giao vien du d~y a bfit cu cfip nao cfing la b() ph~n trong xa h()i. Giao vien du d~y a bfit cu cfip nao cfing la b() ph~n
c6 thu nh~p thfip trong xa h()i, hang lo~t cac giao vien bo ngh€, c6 thu nh~p thfip trong xa h()i, hang lo~t cac giao vien bo ngh€,
chfit luqng giao dl;lc xu6ng cfip, cac hQc sinh hQc gioi khong chQn chfit luqng giao dl;lc xu6ng cfip, cac hQc sinh hQc gioi khong chQn
ngh~ su ph~m, sinh vien t6t nghi~p lo~i gioi tir ch6i a l~i truemg ngh~ su ph~m, sinh vien t6t nghi~p lo~i gioi tir ch6i a l~i truemg
lam giang vien. (Nhfrng h~n ch~ tren day da duqc kh~c phl;lc bing lam giang vien. (Nhfrng h~n ch~ tren day da duqc kh~c phl;lc bing
nhfrng quy dinh v€ chinh sach giao dye phu hqp hon trong Hi~n nhfrng quy dinh v€ chinh sach giao dye phu hqp hon trong Hi~n
phap nam 1992). phap nam 1992).
Tu nam hQC 1981-1982, cac truemg ph6 thong trong ca nu6c Tu nam hQC 1981-1982, cac truemg ph6 thong trong ca nu6c
th6ng nhfit chuy~n sang h~ th6ng giao d9c ph6 thong 12 nam. D~ th6ng nhfit chuy~n sang h~ th6ng giao d9c ph6 thong 12 nam. D~
Chinh phu c6 th~ th6ng nhfit quan 1i h~ th6ng giao dl;lc, tru6c khi Chinh phu c6 th~ th6ng nhfit quan 1i h~ th6ng giao dl;lc, tru6c khi
Hi~n phap nam 1980 ra dai, H()i dbng Chinh phu da ban hanh Hi~n phap nam 1980 ra dai, H()i dbng Chinh phu da ban hanh
Quy~t dinh s6 86-CP ngay 05/3/1979 v€ vi~c d~t cac trnemg cua Quy~t dinh s6 86-CP ngay 05/3/1979 v€ vi~c d~t cac trnemg cua
quan d()i nhan dan Vi~t Nam trong h~ th6ng cac truemg chuyen quan d()i nhan dan Vi~t Nam trong h~ th6ng cac truemg chuyen
nghi~p cua Nha nu6c. Ngay 16/02/1982, H()i dbng B9 truang nghi~p cua Nha nu6c. Ngay 16/02/1982, H()i dbng B9 truang
(Chinh phu) ra QuySt dinh s6 24-HDBT v~ h~ th6ng cac hQc vi~n (Chinh phu) ra QuySt dinh s6 24-HDBT v~ h~ th6ng cac hQc vi~n
quan S\f, trnang d~i hQC va truemg cao ding quan S\f. Ngay quan S\f, trnang d~i hQC va truemg cao ding quan S\f. Ngay
20/6/1983, Chu tjch H()i dbng B() truang ra Chi thi s6 163-CT v~ 20/6/1983, Chu tjch H()i dbng B() truang ra Chi thi s6 163-CT v~
vi~c dua cong tac dao t~o a Truong Dang cao cfip N guySn Ai vi~c dua cong tac dao t~o a Truong Dang cao cfip N guySn Ai
Qu6c VaO quy ch~ d~i hQC Va tren d~i hQC nhim chinh quy hoa d6i Qu6c VaO quy ch~ d~i hQC Va tren d~i hQC nhim chinh quy hoa d6i
v6i cong tac dao t~o a h~ th6ng trnemg Dang va th6ng nhfit h6a h~ v6i cong tac dao t~o a h~ th6ng trnemg Dang va th6ng nhfit h6a h~
th6ng giao dl;LC, dao t~o trong ca nu6c. th6ng giao dl;LC, dao t~o trong ca nu6c.
f)~ ton vinh ngh~ giao la m()t ngh€ cao quy c6 vai tro d~c bi~t f)~ ton vinh ngh~ giao la m()t ngh€ cao quy c6 vai tro d~c bi~t
quan trQng trong sv nghi~p nang cao dan tri, dao t~o d()i ngfi can quan trQng trong sv nghi~p nang cao dan tri, dao t~o d()i ngfi can
b() va ngubn nhan h,rc d~ xay dvng xa h()i dan giau, nu6c m~nh, b() va ngubn nhan h,rc d~ xay dvng xa h()i dan giau, nu6c m~nh,
cong bing, dan chu, van minh va d~ phat huy truy~n th6ng ton su cong bing, dan chu, van minh va d~ phat huy truy~n th6ng ton su
GlAO TRiNH LU!T HrEN PHAP VIBT NAM GlAO TRiNH LU!T HrEN PHAP VIBT NAM
tn;>ng d~o cua nhan dan ta, ngay 28/9/1982 H()i d6ng B() tru&ng da tn;>ng d~o cua nhan dan ta, ngay 28/9/1982 H()i d6ng B() tru&ng da
ra QuySt dinh sb 167-HDBT ldy ngay 20/11 hang nam lam ngay ra QuySt dinh sb 167-HDBT ldy ngay 20/11 hang nam lam ngay
Nha giao Vi~t Nam. Ngay 20/11/1984, H()i d6ng B9 tru&ng da ra Nha giao Vi~t Nam. Ngay 20/11/1984, H()i d6ng B9 tru&ng da ra
Nghi dinh sb 153-HDBT quy dinh cac danh hi<$u Nha giao nhan Nghi dinh sb 153-HDBT quy dinh cac danh hi<$u Nha giao nhan
dan, Nha giao uu tU dS phong t~ng cac giao vien tir cdp m~m non dan, Nha giao uu tU dS phong t~ng cac giao vien tir cdp m~m non
dSn d~i hQc c6 nhiSu cbng hiSn cho sv nghi~p giao dvc. dSn d~i hQc c6 nhiSu cbng hiSn cho sv nghi~p giao dvc.
4.3. Chinh sach giao dl}.C cua Nha nu6'c C(}ng boa xa h(}i 4.3. Chinh sach giao dl}.C cua Nha nu6'c C(}ng boa xa h(}i
chu nghia Vi~t Nam trong thM ki dfii mm chu nghia Vi~t Nam trong thM ki dfii mm
HiSn phap nam 1992 ra dai dap ling yeu c~u cua cong CUQC d6i HiSn phap nam 1992 ra dai dap ling yeu c~u cua cong CUQC d6i
m6i a Vi~t Nam. HiSn phap m6i danh ddu mbc quan trQng trong m6i a Vi~t Nam. HiSn phap m6i danh ddu mbc quan trQng trong
chinh sach giao dvc. HiSn phap nam 1992 (sua d6i, b6 sung nam chinh sach giao dvc. HiSn phap nam 1992 (sua d6i, b6 sung nam
2001) xac dinh mvc tieu cua chinh sach giao dvc la: "Nha nuac va 2001) xac dinh mvc tieu cua chinh sach giao dvc la: "Nha nuac va
xa h9i phat tridn giao d1:1c nhiJm nang cao dan trf, dao f(lO nhan xa h9i phat tridn giao d1:1c nhiJm nang cao dan trf, dao f(lO nhan
hrc, b6i dufrng nhan tai. M¥C tieu cita giao dl;lC la hinh thanh va hrc, b6i dufrng nhan tai. M¥C tieu cita giao dl;lC la hinh thanh va
b6i dufrng nhan each, phdm chdt va nang hrc cita cong dan; dao b6i dufrng nhan each, phdm chdt va nang hrc cita cong dan; dao
f(JO nhfmg nguifi lao d9ng CO nghJ, nang d9ng Va Sang f(lO, CO f(JO nhfmg nguifi lao d9ng CO nghJ, nang d9ng Va Sang f(lO, CO
niJm fl! hao dan t9c, CO d(JO due, CO y chf VU071 len gop phdn lam niJm fl! hao dan t9c, CO d(JO due, CO y chf VU071 len gop phdn lam
cho dan giau nuac m(lnh, drip irng yeu cdu cita Slf nghi¢p xay cho dan giau nuac m(lnh, drip irng yeu cdu cita Slf nghi¢p xay
dt!ng va bao v¢ T6 qu6c" (DiSu 35). dt!ng va bao v¢ T6 qu6c" (DiSu 35).
KS thira va phat triSn chinh sach giao dvc da duqc quy dinh KS thira va phat triSn chinh sach giao dvc da duqc quy dinh
trong HiSn phap nam 1980, HiSn phap nam 1992 (sua d6i, b6 sung trong HiSn phap nam 1980, HiSn phap nam 1992 (sua d6i, b6 sung
nam 200 1) da xac dinh nhfrng nguyen t~C va llQi dung CO' ban CUa nam 200 1) da xac dinh nhfrng nguyen t~C va llQi dung CO' ban CUa
chinh sach giao dvc: chinh sach giao dvc:
- Phat triSn giao dvc la qubc sach hang d~u (DiSu 35); - Phat triSn giao dvc la qubc sach hang d~u (DiSu 35);
- Nha nu6c thbng nhdt quan H h~ thbng giao dvc qubc dan vS - Nha nu6c thbng nhdt quan H h~ thbng giao dvc qubc dan vS
mvc tieu, chuang trinh, n()i dung, k6 ho~ch giao dvc, tieu chu~n mvc tieu, chuang trinh, n()i dung, k6 ho~ch giao dvc, tieu chu~n
giao vien, quy chS thi cu va h~ thbng van b&ng (DiSu 36); giao vien, quy chS thi cu va h~ thbng van b&ng (DiSu 36);
- Nha nu6c phat triSn can dbi h~ thbng giao dvc g6m giao dvc - Nha nu6c phat triSn can dbi h~ thbng giao dvc g6m giao dvc
m~m non, giao dvc ph6 thong, giao dl,lc nghS nghi~p, giao dvc d~i m~m non, giao dvc ph6 thong, giao dl,lc nghS nghi~p, giao dvc d~i
hQc va sau d~i h9c (DiSu 36); hQc va sau d~i h9c (DiSu 36);
270 GS. TS. Thai Vlnh Thlmg 270 GS. TS. Thai Vlnh Thlmg
CHUONG VII- CHiNH SACH KINH TE, xA HOL VAN HOA, GIAO D[)C, ... CHUONG VII- CHiNH SACH KINH TE, xA HOL VAN HOA, GIAO D[)C, ...
-. Thgc hi~n ph6 c~p giao dvc trung h<;>c CO' sa (tru6c nam 2001 -. Thgc hi~n ph6 c~p giao dvc trung h<;>c CO' sa (tru6c nam 2001
la ph6 c~p giao dvc b~c tiSu h<;>c) (BiSu 36); la ph6 c~p giao dvc b~c tiSu h<;>c) (BiSu 36);
- Phat triSn cac hinh thuc truemg qu6c l~p, dan l~p va cac hinh - Phat triSn cac hinh thuc truemg qu6c l~p, dan l~p va cac hinh
thuc giao dvc khac (BiSu 3 6); thuc giao dvc khac (BiSu 3 6);
- Nha nu&c uu tien dftu tu cho giao dvc va khuy~n khich cac - Nha nu&c uu tien dftu tu cho giao dvc va khuy~n khich cac
ngubn dftu tu khac (BiSu 36); ngubn dftu tu khac (BiSu 36);
- Nha nu&c thgc hi~n chinh sach uu tien bao dam phat triSn - Nha nu&c thgc hi~n chinh sach uu tien bao dam phat triSn
giao dvc a mi6n nui, cac vting dan t9c thisu s6 va cac vting d~c giao dvc a mi6n nui, cac vting dan t9c thisu s6 va cac vting d~c
bi~t kh6 khan (BiSu 36); bi~t kh6 khan (BiSu 36);
- Cac doan thS nhan dan tru6c h~t la Boan thanh nien c()ng san - Cac doan thS nhan dan tru6c h~t la Boan thanh nien c()ng san
Hb Chi Minh, cac t6 chuc xa h()i, cac t6 chuc kinh t~, gia dinh Hb Chi Minh, cac t6 chuc xa h()i, cac t6 chuc kinh t~, gia dinh
cling nha truemg c6 trach nhi~m giao dvc thanh nien, thi~u nien va cling nha truemg c6 trach nhi~m giao dvc thanh nien, thi~u nien va
nhi dbng (BiSu 36). nhi dbng (BiSu 36).
Hi~n phap nam 1992 (sua d6i, b6 sung nam 2001) k~ thua Hi~n phap nam 1992 (sua d6i, b6 sung nam 2001) k~ thua
nhfrng quy dinh hqp li cua Hi~n phap nam 1980 nhu: h<;>c t~p la nhfrng quy dinh hqp li cua Hi~n phap nam 1980 nhu: h<;>c t~p la
quy6n va nghia V\l cua cong dan, nha nuac co chinh sach h<;>c quy6n va nghia V\l cua cong dan, nha nuac co chinh sach h<;>c
b6ng, dbng thai quy dinh r5 han, ClJ thS han chinh sach giao dvc b6ng, dbng thai quy dinh r5 han, ClJ thS han chinh sach giao dvc
cua nha nu&c nhu cong dan co quysn h 9 c van hoa va h<;>c nghs cua nha nu&c nhu cong dan co quysn h 9 c van hoa va h<;>c nghs
bing nhiSu hinh thuc; h<;>c sinh c6 nang khi~u duqc nha nu6c va bing nhiSu hinh thuc; h<;>c sinh c6 nang khi~u duqc nha nu6c va
xa h9i t~o disu ki~n h<;>c t~p ds phat trisn tai nang; nha nu&c va xa xa h9i t~o disu ki~n h<;>c t~p ds phat trisn tai nang; nha nu&c va xa
h()i t~o diSu ki~n cho tre em khuy~t t~t, tre em c6 hoan canh d~c h()i t~o diSu ki~n cho tre em khuy~t t~t, tre em c6 hoan canh d~c
bi~t kh6 khan khac duqc h<;>c van h6a va h<;>c nghS phu hqp. Ngoai bi~t kh6 khan khac duqc h<;>c van h6a va h<;>c nghS phu hqp. Ngoai
ra, Hi~n phap nam 1992 (sua d6i, b6 sung nam 2001) da chinh sua ra, Hi~n phap nam 1992 (sua d6i, b6 sung nam 2001) da chinh sua
nhtrng quy dinh khong phu hqp v&i disu ki~n kinh t~ - xa h9i cua nhtrng quy dinh khong phu hqp v&i disu ki~n kinh t~ - xa h9i cua
Hi~n phap nam 1980 nhu "ch~ d9 h<;>c khong phai tra tiSn" va Hi~n phap nam 1980 nhu "ch~ d9 h<;>c khong phai tra tiSn" va
"Nha nu6c thgc hi~n rung bu&c ch~ d() giao dvc ph6 thong b~t "Nha nu6c thgc hi~n rung bu&c ch~ d() giao dvc ph6 thong b~t
bu()c" bing quy dinh chi c6 "b~c tiSu h<;>c la b~t bu()c, khong phai bu()c" bing quy dinh chi c6 "b~c tiSu h<;>c la b~t bu()c, khong phai
tra h<;>c phi" con cac cfip b~c h9c khac dsu co ch~ d9 h<;>c phi. tra h<;>c phi" con cac cfip b~c h9c khac dsu co ch~ d9 h<;>c phi.
Sau khi Hi~n phap nam 1992 duqc ban hanh, Qu6c h()i kh6a Sau khi Hi~n phap nam 1992 duqc ban hanh, Qu6c h()i kh6a
GS. TS. Thai Vfnh Thftng 271 GS. TS. Thai Vfnh Thftng 271
G~OT~LU!THillNPHAPV$TNAM G~OT~LU!THillNPHAPV$TNAM
IX, ki h9p thu nhftt (tir ngay 20/9/1992 d~n 08/10/1992) da phe IX, ki h9p thu nhftt (tir ngay 20/9/1992 d~n 08/10/1992) da phe
chu~n t6 chuc b() may cua Chinh phu theo hu&ng lam cho b() may chu~n t6 chuc b() may cua Chinh phu theo hu&ng lam cho b() may
nha nu&c g9n nht; hon, do d6 B() Giao dl)c va B() Be;ti h9c va nha nu&c g9n nht; hon, do d6 B() Giao dl)c va B() Be;ti h9c va
Trung hQC chuyen nghi~p duqc nh~p le;ti thanh B() Giao dl)C va Trung hQC chuyen nghi~p duqc nh~p le;ti thanh B() Giao dl)C va
Bao te;to. Trong giai doe;tn 1992-1997, thvc hi~n Nghi quy~t ldn thu Bao te;to. Trong giai doe;tn 1992-1997, thvc hi~n Nghi quy~t ldn thu
tu cua Ban Chftp hanh trung uong Bang kh6a VII vS van h6a, giao tu cua Ban Chftp hanh trung uong Bang kh6a VII vS van h6a, giao
d\lc, dao te;to, Chinh phu da quy~t dinh thanh l~p hai trung tam dao d\lc, dao te;to, Chinh phu da quy~t dinh thanh l~p hai trung tam dao
te;to de;ti hQC va sau de;ti hQC l&n cua qu6c gia la Be;ti hQC Qu6c gia te;to de;ti hQC va sau de;ti hQC l&n cua qu6c gia la Be;ti hQC Qu6c gia
Ha N()i va Be;ti h9c Qu6c gia thanh ph6 H6 Chi Minh, m()t s6 Ha N()i va Be;ti h9c Qu6c gia thanh ph6 H6 Chi Minh, m()t s6
tru(mg de;ti hQC dan l~p, de;ti hQC ma; thanh l~p Trung tam Khoa hQC tru(mg de;ti hQC dan l~p, de;ti hQC ma; thanh l~p Trung tam Khoa hQC
xa h()i va nhan van qu6c gia, Trung tam Khoa hQC tv nhien va cong xa h()i va nhan van qu6c gia, Trung tam Khoa hQC tv nhien va cong
ngh~ qu6c gia, nang c~p m()t s6 truerng trung h9c thanh cao d~ng va ngh~ qu6c gia, nang c~p m()t s6 truerng trung h9c thanh cao d~ng va
xay d\Iflg ba tru6ng ph6 thong trung h9c ch~t luqng cao a Ha N ()i, xay d\Iflg ba tru6ng ph6 thong trung h9c ch~t luqng cao a Ha N ()i,
Hu~, thanh ph6 H6 Chi Minh. Vi~c s~p x~p le;ti h~ th6ng cac tru6ng Hu~, thanh ph6 H6 Chi Minh. Vi~c s~p x~p le;ti h~ th6ng cac tru6ng
de;ti h9c, cao d~ng va thanh l~p m&i cac tru6ng de;ti h9c, cao d~ng de;ti h9c, cao d~ng va thanh l~p m&i cac tru6ng de;ti h9c, cao d~ng
dan l~p, ban cong, ma da kh~ng djnh chinh sach d6i m&i giao dl)C, dan l~p, ban cong, ma da kh~ng djnh chinh sach d6i m&i giao dl)C,
thvc hi~n ml)c tieu da de;tng h6a cac hinh thuc h9c t~p, te;to diSu thvc hi~n ml)c tieu da de;tng h6a cac hinh thuc h9c t~p, te;to diSu
ki~n cho m9i ngueri c6 thS h9c t~p su6t deri du&i nhiSu hinh thuc ki~n cho m9i ngueri c6 thS h9c t~p su6t deri du&i nhiSu hinh thuc
khac nhau. Thvc hi~n N ghi quySt H()i nghi ldn thu hai Ban Chftp khac nhau. Thvc hi~n N ghi quySt H()i nghi ldn thu hai Ban Chftp
hanh trung uong Bang kh6a VIII vS dinh hu&ng chi~n luqc phat hanh trung uong Bang kh6a VIII vS dinh hu&ng chi~n luqc phat
triSn giao d1:1c- dao te;to trong thai ki cong nghi~p h6a, hi~n de;ti h6a, triSn giao d1:1c- dao te;to trong thai ki cong nghi~p h6a, hi~n de;ti h6a,
Chinh phu da ban hanh nhiSu van ban phap lu~t nh~m nang cao Chinh phu da ban hanh nhiSu van ban phap lu~t nh~m nang cao
ch~t luqng giao dl)C, dao te;to va cham lo deri s6ng cua d()i ngu can ch~t luqng giao dl)C, dao te;to va cham lo deri s6ng cua d()i ngu can
b() lam cong tac giao d\lc, trq giup, d()ng vien h9c sinh, sinh vien b() lam cong tac giao d\lc, trq giup, d()ng vien h9c sinh, sinh vien
ngheo vuqt kh6 h9c gioi. B6 la Quy~t djnh cua Thu tu&ng Chinh ngheo vuqt kh6 h9c gioi. B6 la Quy~t djnh cua Thu tu&ng Chinh
phu ngay 17/11/1997 v€ chS d() ph\l c~p uu dai d6i v&i giao vien phu ngay 17/11/1997 v€ chS d() ph\l c~p uu dai d6i v&i giao vien
dang trvc ti~p giang de;ty trong cac tru(mg cong l~p; Quy~t djnh dang trvc ti~p giang de;ty trong cac tru(mg cong l~p; Quy~t djnh
cua Thu tu&ng Chinh phu ngay 23/12/1997 vS h9c b6ng va trq cftp cua Thu tu&ng Chinh phu ngay 23/12/1997 vS h9c b6ng va trq cftp
Xa h()i d6i v&i hQC sinh, sinh vien cac truerng dao te;to cong l~p; Xa h()i d6i v&i hQC sinh, sinh vien cac truerng dao te;to cong l~p;
QuySt dinh ngay 14/1/1998 cua Thu tu&ng Chinh phu vS thanh l~p QuySt dinh ngay 14/1/1998 cua Thu tu&ng Chinh phu vS thanh l~p
CHUONG VII- CHiNH sACH KINH TE, x1 HOL VAN HOA, GIAO D[)C, ... CHUONG VII- CHiNH sACH KINH TE, x1 HOL VAN HOA, GIAO D[)C, ...
H<)i dflng qufic gia giao dvc; Nghi quy~t cua Chinh phu ngay H<)i dflng qufic gia giao dvc; Nghi quy~t cua Chinh phu ngay
9/12/2000 v~ dbi m6i chuang trinh giao dvc phb thong ... 9/12/2000 v~ dbi m6i chuang trinh giao dvc phb thong ...
Bu6c sang th~ ki XXI, Vi~t Nam dt1ng tru6c nhilng v~n h<)i Bu6c sang th~ ki XXI, Vi~t Nam dt1ng tru6c nhilng v~n h<)i
va thach thtrc m6i, tir d&u nam 2007 Vi~t N am da tra thanh thanh va thach thtrc m6i, tir d&u nam 2007 Vi~t N am da tra thanh thanh
vien cua Tb chtrc thuang m(;ti th~ gi6i (WTO), qua trinh h<)i nh~p vien cua Tb chtrc thuang m(;ti th~ gi6i (WTO), qua trinh h<)i nh~p
qufic t~ va toan c&u h6a di~n ra ngay cang sau r<)ng. Chinh sach qufic t~ va toan c&u h6a di~n ra ngay cang sau r<)ng. Chinh sach
giao dvc cua Vi~t Nam trong bfii canh d6 phai huang d~n mvc giao dvc cua Vi~t Nam trong bfii canh d6 phai huang d~n mvc
tieu t(;to ra duqc nhfrng chuy6n bi~n ca ban d6 khong tvt h~u so tieu t(;to ra duqc nhfrng chuy6n bi~n ca ban d6 khong tvt h~u so
v6i cac nu6c tren th~ gi6i va trong khu V\fC. D6 d(;l,t duqc ffil)C v6i cac nu6c tren th~ gi6i va trong khu V\fC. D6 d(;l,t duqc ffil)C
tieu n6i tren, chinh sach giao dvc phai dap Un_g duqc cac yeu c&u tieu n6i tren, chinh sach giao dvc phai dap Un_g duqc cac yeu c&u
CO' ban rna Van ki~n D(;l,i h<)i Dang toan qubc l&n thtr X 1 (nam 2006) CO' ban rna Van ki~n D(;l,i h<)i Dang toan qubc l&n thtr X 1 (nam 2006)
da chi ra: da chi ra:
- Dbi m6i tu duy giao dvc m<)t each nh~t quan, tir mvc tieu, - Dbi m6i tu duy giao dvc m<)t each nh~t quan, tir mvc tieu,
chuang trinh, n<)i dung, phuang phap d~n CO' C~U va h~ thfing t6 chuang trinh, n<)i dung, phuang phap d~n CO' C~U va h~ thfing t6
chuc, CO' ch~ quan lf d6 t(;l,O duqc chuy6n bi~n CO' ban va toan di~n chuc, CO' ch~ quan lf d6 t(;l,O duqc chuy6n bi~n CO' ban va toan di~n
cua n~n giao dvc nu6c nha, ti~p c~n v6i trinh d<) giao dvc cua khu cua n~n giao dvc nu6c nha, ti~p c~n v6i trinh d<) giao dvc cua khu
V\IC Va th~ gi6i; kh~c ph\lC each dfii m6i ch~p va, thi~u t&m nhin V\IC Va th~ gi6i; kh~c ph\lC each dfii m6i ch~p va, thi~u t&m nhin
t6ng th6, thi~u k~ ho(;tch dflng b<); t6ng th6, thi~u k~ ho(;tch dflng b<);
- Ph~n d~u xay d\ffig n~n giao dvc hi~n d(;ti cua dan, do dan va - Ph~n d~u xay d\ffig n~n giao dvc hi~n d(;ti cua dan, do dan va
vi dan, bao dam cong b~ng v~ ca h<)i hQc t~p cho mQi nguai, t~o vi dan, bao dam cong b~ng v~ ca h<)i hQc t~p cho mQi nguai, t~o
di~U ki~n d6 toan Xa h<)i hQC t~p va hQC t~p sufit dai, dap Ung yeu di~U ki~n d6 toan Xa h<)i hQC t~p va hQC t~p sufit dai, dap Ung yeu
c&u cong nghi~p h6a, hi~n d(;ti h6a d~t nu6c; c&u cong nghi~p h6a, hi~n d(;ti h6a d~t nu6c;
- Vu tien hang d&u cho vi~c nang cao ch~t luqng d(;ty va hQc. - Vu tien hang d&u cho vi~c nang cao ch~t luqng d(;ty va hQc.
D6i m6i chuang trinh, n<)i dung, phuang phap d(;ty va hQC, nang D6i m6i chuang trinh, n<)i dung, phuang phap d(;ty va hQC, nang
cao ch~t luqng d<)i ngfi giao vien va tang CUCrng CO' SO V~t ch~t CUa cao ch~t luqng d<)i ngfi giao vien va tang CUCrng CO' SO V~t ch~t CUa
nha truang, phat huy kha nang sang t(;l,O va d<)c l~p suy nghl CUa nha truang, phat huy kha nang sang t(;l,O va d<)c l~p suy nghl CUa
h9c sinh, sinh vien; h9c sinh, sinh vien;
1
Dang C()ng sfm Vi~t Nam, Van ki~n Dr;ti h<}i ar;ti bidu tocm qubc ldn thz,/: X 1
Dang C()ng sfm Vi~t Nam, Van ki~n Dr;ti h<}i ar;ti bidu tocm qubc ldn thz,/: X
Nxb. Chinh tri qu6c gia, Ha N()i, 2006, tr. 2006- 2009. Nxb. Chinh tri qu6c gia, Ha N()i, 2006, tr. 2006- 2009.
GIAO TRiNH LU!T HIEN PHAP VIBT NAM GIAO TRiNH LU!T HIEN PHAP VIBT NAM
- Coi trQng b6i du5'ng cho hQc sinh, sinh vien khat vQng - Coi trQng b6i du5'ng cho hQc sinh, sinh vien khat vQng
manh li~t xay dvng dftt nu6c giau m~nh, g~n li~n l~p nghi~p ban manh li~t xay dvng dftt nu6c giau m~nh, g~n li~n l~p nghi~p ban
than v6i tuang lai CUa CQng d6ng, cua dan t()c, trau d6i cho hQC than v6i tuang lai CUa CQng d6ng, cua dan t()c, trau d6i cho hQC
sinh, sinh vien ban llnh, ph~m chftt, 16i s6ng cua th~ h~ tre Vi~t sinh, sinh vien ban llnh, ph~m chftt, 16i s6ng cua th~ h~ tre Vi~t
Nam hi~n d~i; Nam hi~n d~i;
- TriSn khai thvc hi~n h~ th6ng kiSm dinh khach quan, trung - TriSn khai thvc hi~n h~ th6ng kiSm dinh khach quan, trung
thvc chftt luQ11g giao dt:~c, dao t~o; thvc chftt luQ11g giao dt:~c, dao t~o;
- Hoan chinh va 6n dinh lau dai h~ th6ng giao dvc qu6c dan; - Hoan chinh va 6n dinh lau dai h~ th6ng giao dvc qu6c dan;
chu trQng phan lu6ng dao t~o sau trung hQc ca sa; dam bao lien chu trQng phan lu6ng dao t~o sau trung hQc ca sa; dam bao lien
thong giua cac cftp dao t~o. D6i m6i CO' ban va toan di~n giao dvc thong giua cac cftp dao t~o. D6i m6i CO' ban va toan di~n giao dvc
d~i hQc, t~o chuySn bi~n m~nh me v~ chftt luQTig dao t~o. Xuc ti~n d~i hQc, t~o chuySn bi~n m~nh me v~ chftt luQTig dao t~o. Xuc ti~n
xay dvng m()t s6 tmemg d~i hQc cua Vi~t N am d~t d~ng cftp qu6c xay dvng m()t s6 tmemg d~i hQc cua Vi~t N am d~t d~ng cftp qu6c
t~, dao t~o nhan tai cho dftt nu6c; t~, dao t~o nhan tai cho dftt nu6c;
- Ma r()ng quy mo d~y ngh~ va trung hQC chuyen nghi~p, dam - Ma r()ng quy mo d~y ngh~ va trung hQC chuyen nghi~p, dam
bao t6c d() tang nhanh han dao t~o d~i hQc, cao d~ng. Quy mo bao t6c d() tang nhanh han dao t~o d~i hQc, cao d~ng. Quy mo
tuySn sinh d~y ngh~ dai h~n tang khoang 17%/nam va trung hQc tuySn sinh d~y ngh~ dai h~n tang khoang 17%/nam va trung hQc
chuyen nghi~p tang 15%/nam; chuyen nghi~p tang 15%/nam;
- Phat triSn r()ng kh~p va nang cao chftt hrQllg cac trung tam - Phat triSn r()ng kh~p va nang cao chftt hrQllg cac trung tam
giao dvc c()ng d6ng; giao dvc c()ng d6ng;
- Tich eve triSn khai cac hinh thuc giao dvc tit xa; - Tich eve triSn khai cac hinh thuc giao dvc tit xa;
- f)~y m~nh xa h()i h6a giao dvc va dao t~o, ra soat s~p x~p l~i - f)~y m~nh xa h()i h6a giao dvc va dao t~o, ra soat s~p x~p l~i
m~ng lucri cac tmemg d~i hQc, cao d~ng, trung hQc chuyen nghi~p m~ng lucri cac tmemg d~i hQc, cao d~ng, trung hQc chuyen nghi~p
va d~y ngh~; va d~y ngh~;
- D6i m6i ca ch~ quan li, nang cao chftt luQUg cac tmemg cong - D6i m6i ca ch~ quan li, nang cao chftt luQUg cac tmemg cong
l~p; b6 sung chinh sach uu dai dS phat tri6n cac tmemg ngoai cong l~p; b6 sung chinh sach uu dai dS phat tri6n cac tmemg ngoai cong
l~p va cac trung tam giao dvc c()ng dbng. C6 19 trinh C\1 thS cho l~p va cac trung tam giao dvc c()ng dbng. C6 19 trinh C\1 thS cho
vi~c chuySn m()t s6 ca sa giao dvc, dao t~o cong l~p sang dan l~p, vi~c chuySn m()t s6 ca sa giao dvc, dao t~o cong l~p sang dan l~p,
tu thvc; x6a bo h~ ban cong. Khuy~n khich thanh l~p m6i va phat tu thvc; x6a bo h~ ban cong. Khuy~n khich thanh l~p m6i va phat
triSn cac tmemg d~i hQc, cao d~ng, trung hQc chuyen nghi~p, d~y triSn cac tmemg d~i hQc, cao d~ng, trung hQc chuyen nghi~p, d~y
ngh~ ngoai cong l~p, kS ca truemg do nu6c ngoai dftu tu; ngh~ ngoai cong l~p, kS ca truemg do nu6c ngoai dftu tu;
274 GS. TS. Thai Vznh Thling 274 GS. TS. Thai Vznh Thling
CHUONG VII- CHiNHSACH KINHTE,xlHOL VANHOA, GIAOD[/C, ... CHUONG VII- CHiNHSACH KINHTE,xlHOL VANHOA, GIAOD[/C, ...
- Sua d6i ch~ d<) h9c phi di doi v6i d6i m6i ca ch~ tai chinh - Sua d6i ch~ d<) h9c phi di doi v6i d6i m6i ca ch~ tai chinh
trong giao d1;1c va dao t(;lO theo huang xac dinh dfty du chi phi d(;ly trong giao d1;1c va dao t(;lO theo huang xac dinh dfty du chi phi d(;ly
Va hQC, chia Se hqp li trach nhi~m chi tn\ gifra nha nu6c, Xa h()i va Va hQC, chia Se hqp li trach nhi~m chi tn\ gifra nha nu6c, Xa h()i va
nguai hQc. Thvc hi~n mi6n, giam h9c phi va cfrp h9c b6ng cho h9c nguai hQc. Thvc hi~n mi6n, giam h9c phi va cfrp h9c b6ng cho h9c
sinh ngheo, hQC sinh thUQC di~n chinh sach va hQC sinh gioi; sinh ngheo, hQC sinh thUQC di~n chinh sach va hQC sinh gioi;
- Uu tien dftu tu phat triSn giao d1;1c, dao t(;lo a vting sau, vting - Uu tien dftu tu phat triSn giao d1;1c, dao t(;lo a vting sau, vting
xa, vling d6ng bao dan t<)c thiSu s6; xa, vling d6ng bao dan t<)c thiSu s6;
- Ti~p t1;1c hoan chinh h~ th6ng truang 16p, ca sa
v~t chfrt - ki - Ti~p t1;1c hoan chinh h~ th6ng truang 16p, ca sa
v~t chfrt - ki
thu~t cac cfrp hQC, rna them cac truang n()i tru, ban trU va CO chinh thu~t cac cfrp hQC, rna them cac truang n()i tru, ban trU va CO chinh
sach dam bao du giao vien cho cac vilng kh6 khan nhu d6ng bao sach dam bao du giao vien cho cac vilng kh6 khan nhu d6ng bao
dan t<)c thiSu s6, vilng cao, vling sau, vilng xa, nai bien gi6i, hai dan t<)c thiSu s6, vilng cao, vling sau, vilng xa, nai bien gi6i, hai
dao. . . Phfrn dfru dua cac chi s6 phat triSn giao d1;1c va dao t(;lo a dao. . . Phfrn dfru dua cac chi s6 phat triSn giao d1;1c va dao t(;lo a
d6ng b~ng song Ctru Long len ngang b~ng trinh d<) binh quan d6ng b~ng song Ctru Long len ngang b~ng trinh d<) binh quan
chung cua ca nu6c; chung cua ca nu6c;
- D6i m6i va nang cao nang lvc quan li nha nu6c vS giao d1;1c, - D6i m6i va nang cao nang lvc quan li nha nu6c vS giao d1;1c,
dao t(;lo. Nha nu6c thvc hi~n dung chtrc nang dinh huang phat dao t(;lo. Nha nu6c thvc hi~n dung chtrc nang dinh huang phat
triSn, t(;lo l~p khung phap 1i va kiSm tra, thanh tra, giam sat vi~c triSn, t(;lo l~p khung phap 1i va kiSm tra, thanh tra, giam sat vi~c
thl,l'C thi phap lu~t, t(;lO moi truang C(;lnh tranh lanh ill(;lnh trong giao thl,l'C thi phap lu~t, t(;lO moi truang C(;lnh tranh lanh ill(;lnh trong giao
d1;1c Va dao t(;lo; ch6ng b~nh thanh tich; t~p trung khflc ph\lC nhfmg d1;1c Va dao t(;lo; ch6ng b~nh thanh tich; t~p trung khflc ph\lC nhfmg
tieu cvc trong d(;ly them, h9c them, thi cu, tuySn sinh, danh gia k~t tieu cvc trong d(;ly them, h9c them, thi cu, tuySn sinh, danh gia k~t
qua hQC t~p va cfrp chung chi, van b~ng; qua hQC t~p va cfrp chung chi, van b~ng;
- D6i m6i t6 chtrc va ho(;lt d<)ng, dS cao va dam bao quySn tv - D6i m6i t6 chtrc va ho(;lt d<)ng, dS cao va dam bao quySn tv
chu, tv chiu trach nhi~m cua nha truang, nhfrt la cac truang d(;li chu, tv chiu trach nhi~m cua nha truang, nhfrt la cac truang d(;li
hQc, cao d~ng, trung h9c chuyen nghi~p va d(;ly nghS; hQc, cao d~ng, trung h9c chuyen nghi~p va d(;ly nghS;
- Tang cuang hqp tac qu6c t~ vS giao d1;1c va dao t(;lo nh~m ti~p - Tang cuang hqp tac qu6c t~ vS giao d1;1c va dao t(;lo nh~m ti~p
a
thu nhfmg kinh nghi~m quy bau trong giao d1;1c nu6c ngoai nhu a
thu nhfmg kinh nghi~m quy bau trong giao d1;1c nu6c ngoai nhu
chuang trinh d(;ly h9c theo tin chi, phuang phap d(;ly tinh hu6ng, chuang trinh d(;ly h9c theo tin chi, phuang phap d(;ly tinh hu6ng,
phuang phap lfry nguai h9c lam trung tam, phuang phap d6i tho(;li, phuang phap lfry nguai h9c lam trung tam, phuang phap d6i tho(;li,
phuang phap socratic, phuang phap lam vi~c nh6m, phuang phap phuang phap socratic, phuang phap lam vi~c nh6m, phuang phap
G:rAO TRINH LU!THIEN PHAP VI$T NAM G:rAO TRINH LU!THIEN PHAP VI$T NAM
di8n an, phuong phap lam bai tg lu~n, phuong phap tr~c nghi~m, di8n an, phuong phap lam bai tg lu~n, phuong phap tr~c nghi~m,
phuong phap phan bi~n khoa h<;>c ... phuong phap phan bi~n khoa h<;>c ...
Hi€n phap nam 2013 ti€p tl;tc kh~ng dinh duemg 16i "phat tridn Hi€n phap nam 2013 ti€p tl;tc kh~ng dinh duemg 16i "phat tridn
giao d'IJC fa qu6c sach hang adu nhiim nang cao dan tri, phat tridn giao d'IJC fa qu6c sach hang adu nhiim nang cao dan tri, phat tridn
ngu6n nhan hrc, b6i dufrng nhan tai" (khoan 1 Di~u 61); ({Nha ngu6n nhan hrc, b6i dufrng nhan tai" (khoan 1 Di~u 61); ({Nha
nuac uu tien tldu tu va thu hut cac ngu6n tldu tu khac cho giao nuac uu tien tldu tu va thu hut cac ngu6n tldu tu khac cho giao
d7Jc; cham lo giao d¥c mdm non; baa dam giao d¥c tidu h9c la bat d7Jc; cham lo giao d¥c mdm non; baa dam giao d¥c tidu h9c la bat
buf}c, nha nuac khong thu h9c ph£; timg buac phJ CtJp giao d'IJC buf}c, nha nuac khong thu h9c ph£; timg buac phJ CtJp giao d'IJC
trung h9c; phat tridn giao d7Jc ilr;Ji h9c, giao d7Jc nghJ nghi?p; th11c trung h9c; phat tridn giao d7Jc ilr;Ji h9c, giao d7Jc nghJ nghi?p; th11c
hi?n chfnh Sach h()C bJng, h()C ph£ h(fp lf" (khoan 2 f)i~u 61). hi?n chfnh Sach h()C bJng, h()C ph£ h(fp lf" (khoan 2 f)i~u 61).
Chinh sach giao d1,1c th~ hi~n trong Hi€n phap nam 2013 cling la Chinh sach giao d1,1c th~ hi~n trong Hi€n phap nam 2013 cling la
m<)t ph~n cua chinh sach xa h<)i nh~t quan cua Dang va Nha nu6c m<)t ph~n cua chinh sach xa h<)i nh~t quan cua Dang va Nha nu6c
ta tir khi thanh l~p nu6c Vi~t Nam dan chu c()ng hoa d€n nay, ta tir khi thanh l~p nu6c Vi~t Nam dan chu c()ng hoa d€n nay,
vi v~y Hi€n phap nam 2013 da k€ thira quy dinh cua Hi€n phap vi v~y Hi€n phap nam 2013 da k€ thira quy dinh cua Hi€n phap
nam 1992 va ti€p tl;tc xac dinh: ({Nha nuac uu tien phat tridn giao nam 1992 va ti€p tl;tc xac dinh: ({Nha nuac uu tien phat tridn giao
d'IJC a miJn nui, hai aao, vitng aJng bao dan t(Jc thidu s6 VCt vitng d'IJC a miJn nui, hai aao, vitng aJng bao dan t(Jc thidu s6 VCt vitng
c6 aiJu ki?n kinh ti - xa h9i a{ic bi?t kh6 khan; uu tien sir d¥ng, c6 aiJu ki?n kinh ti - xa h9i a{ic bi?t kh6 khan; uu tien sir d¥ng,
phat tridn nhan tcti, t(lO aiJu ki?n ad nguai khuyit ttJt VCt nguai phat tridn nhan tcti, t(lO aiJu ki?n ad nguai khuyit ttJt VCt nguai
ngheo tltt()'C h()C van h6a va h()C nghJ" (khoan 3 Di~u 61). ngheo tltt()'C h()C van h6a va h()C nghJ" (khoan 3 Di~u 61).
5. CHiNH SACH KHOA HOC VA CONG NGHB 5. CHiNH SACH KHOA HOC VA CONG NGHB
5.1. Vai tro cua khoa hQC va cong ngh~ trong S\f nghi~p 5.1. Vai tro cua khoa hQC va cong ngh~ trong S\f nghi~p
phat tri~n kinh t~ - xa hqi cua ddt nu6'c phat tri~n kinh t~ - xa hqi cua ddt nu6'c
Khoa h<;>c duqc hi~u la h~ th6ng tri thuc tich lliy trong qua Khoa h<;>c duqc hi~u la h~ th6ng tri thuc tich lliy trong qua
trinh lich su va duqc thvc tiSn chling minh, phan anh nhfmg quy trinh lich su va duqc thvc tiSn chling minh, phan anh nhfmg quy
lu~t khach quan cua th€ gi6i ben ngoai cling nhu cua ho~t d<)ng lu~t khach quan cua th€ gi6i ben ngoai cling nhu cua ho~t d<)ng
tinh th~n cua con nguai, giup con nguai c6 kha nang cai t~o th€ tinh th~n cua con nguai, giup con nguai c6 kha nang cai t~o th€
gi6i hi~n thvc. 1 gi6i hi~n thvc. 1
G~n li~n v6i khoa hQC la cong ngh~, t6ng th~ n6i chung cac G~n li~n v6i khoa hQC la cong ngh~, t6ng th~ n6i chung cac
1
Vi~n ngon ngfr hQc, Tu adn tiJng Vi¢t, Hoang Phe (chu bien), Nxb. Da N~ng - 1
Vi~n ngon ngfr hQc, Tu adn tiJng Vi¢t, Hoang Phe (chu bien), Nxb. Da N~ng -
Trung tam Tu di~n h9c, 2000, tr. 503. Trung tam Tu di~n h9c, 2000, tr. 503.
CHUONG VII- CHiNH SiCH KINH TE, x1 HOI, VAN HOA, GIAO D[/C, ... CHUONG VII- CHiNH SiCH KINH TE, x1 HOI, VAN HOA, GIAO D[/C, ...
phuong phap gia cong, ch~ t~o lam thay d6i tr~ng thai, tinh ch~t, phuong phap gia cong, ch~ t~o lam thay d6i tr~ng thai, tinh ch~t,
hinh dang nguyen v~t li~u hay ban thanh phfrm sir dvng trong qua hinh dang nguyen v~t li~u hay ban thanh phfrm sir dvng trong qua
trinh san xu~t d~ t~o ra san phfrm hoan chinh. 1 trinh san xu~t d~ t~o ra san phfrm hoan chinh. 1
Khoa hQC va cong ngh~ gifr vai tro then chf>t trong SlJ nghi~p Khoa hQC va cong ngh~ gifr vai tro then chf>t trong SlJ nghi~p
phat tri~n kinh t~ - xa h<)i cua d~t nu6c (khoan 1 Di6u 62 Hi~n phat tri~n kinh t~ - xa h<)i cua d~t nu6c (khoan 1 Di6u 62 Hi~n
phap nam 2013). phap nam 2013).
Khoa hQC Va cong ngh~ luon luon CO vai tro thuc dfry phat tri~n Khoa hQC Va cong ngh~ luon luon CO vai tro thuc dfry phat tri~n
san xu~t, vai tro ~y tang dfrn cung v6i qua trinh phat tri~n cua xa san xu~t, vai tro ~y tang dfrn cung v6i qua trinh phat tri~n cua xa
h<)i. Trong n6n kinh t~ nong nghi~p vbn tri thuc con nguai con r~t h<)i. Trong n6n kinh t~ nong nghi~p vbn tri thuc con nguai con r~t
it, cong ngh~ hfru nhu khong df>i m6i, tac d<)ng cua khoa hQC, cong it, cong ngh~ hfru nhu khong df>i m6i, tac d<)ng cua khoa hQC, cong
ngh~ chua ro r~t. Nhfrng thanh tvu khoa hQc th~ ki XVII d~n t6i ngh~ chua ro r~t. Nhfrng thanh tvu khoa hQc th~ ki XVII d~n t6i
CUQC each m~ng ki thu~t lfrn thu nh~t vao cubi th~ ki XVIII thuc CUQC each m~ng ki thu~t lfrn thu nh~t vao cubi th~ ki XVIII thuc
dfry sv chuy~n bi~n tir kinh t~ nong nghi~p sang kinh tS cong dfry sv chuy~n bi~n tir kinh t~ nong nghi~p sang kinh tS cong
nghi~p. Kinh t~ cong nghi~p da phat tri~n nhanh trong hon hai nghi~p. Kinh t~ cong nghi~p da phat tri~n nhanh trong hon hai
tram nam qua, cua cai cua loai nguai da tang len hang tram lfrn. tram nam qua, cua cai cua loai nguai da tang len hang tram lfrn.
Khoa hQC Va cong ngh~ ngay cang dong gop vai tro quan trQng Khoa hQC Va cong ngh~ ngay cang dong gop vai tro quan trQng
cho phat tri~n kinh t~ xa h<)i. cho phat tri~n kinh t~ xa h<)i.
Nhfrng thanh 1\l'U nf>i b~t cua khoa hQc dfru th~ ki XX nhu Nhfrng thanh 1\l'U nf>i b~t cua khoa hQc dfru th~ ki XX nhu
thuy~t tuong d6i, thuy~t lUQllg tlr da lam ti6n d6 cho CUQC each thuy~t tuong d6i, thuy~t lUQllg tlr da lam ti6n d6 cho CUQC each
m~ng khoa hQc va cong ngh~ hi~n d~i gifra th~ ki XX. Trong m~ng khoa hQc va cong ngh~ hi~n d~i gifra th~ ki XX. Trong
khoang hai muai nam cu6i cua th~ ki XX da di~n ra giai do~n m6i khoang hai muai nam cu6i cua th~ ki XX da di~n ra giai do~n m6i
CUa each m~ng khoa hQC va cong ngh~ - giai do~n bung nf> cua CUa each m~ng khoa hQC va cong ngh~ - giai do~n bung nf> cua
thong tin, cong ngh~ va tri thuc, d~c bi~t la S\1' XU~t hi~n cac cong thong tin, cong ngh~ va tri thuc, d~c bi~t la S\1' XU~t hi~n cac cong
ngh~ cao nhu cong ngh~ thong tin, cong ngh~ sinh hQc, cong ngh~ ngh~ cao nhu cong ngh~ thong tin, cong ngh~ sinh hQc, cong ngh~
v~t li~u m6i da lam thay d6i ca c~u kinh t~, tbc d9 tang truemg v~t li~u m6i da lam thay d6i ca c~u kinh t~, tbc d9 tang truemg
kinh t~ tang nhanh, khoa hQC va cong ngh~ tra thanh llJC lUQllg san kinh t~ tang nhanh, khoa hQC va cong ngh~ tra thanh llJC lUQllg san
xu~t trvc ti~p. 2 xu~t trvc ti~p. 2
1
Tu diSn ti~ng Vi~t, Sdd, tr. 208. 1
Tu diSn ti~ng Vi~t, Sdd, tr. 208.
2
GS.VS. D~ng Hfru, Kinh ti tri tht'rcvm chiin lu(J'c phat triJn cua Vi¢t Nam (trong 2
GS.VS. D~ng Hfru, Kinh ti tri tht'rcvm chiin lu(J'c phat triJn cua Vi¢t Nam (trong
Ki y~u H9i thao khoa h<;>c: Kinh t~ tri thuc va nhfrng vfin d~ d~t ra v&i Vi~t Nam); Ki y~u H9i thao khoa h<;>c: Kinh t~ tri thuc va nhfrng vfin d~ d~t ra v&i Vi~t Nam);
xem: www.vista.gov.vn/kyyeu/5.htm xem: www.vista.gov.vn/kyyeu/5.htm
GS. TS. Thai Vlnh Thdng 277 GS. TS. Thai Vlnh Thdng 277
G!AO TRINH LU!T HIEN PHAP VI:ST NAM G!AO TRINH LU!T HIEN PHAP VI:ST NAM
5.2. N(}i dung CO' ban cua chinh sach khoa hQC va cong ngh~ 5.2. N(}i dung CO' ban cua chinh sach khoa hQC va cong ngh~
theo Hi~n phap nam 2013 theo Hi~n phap nam 2013
Tu nhfrng nam 80 cua thS ki XX dSn nay, do tac d()ng cua Tu nhfrng nam 80 cua thS ki XX dSn nay, do tac d()ng cua
CUQC each m~ng khoa hQC va cong ngh~ hi~n dc;ti, d~c bi~t la cong CUQC each m~ng khoa hQC va cong ngh~ hi~n dc;ti, d~c bi~t la cong
ngh~ thong tin, cong ngh~ sinh hQC, cong ngh~ V~t li~u, cong ngh~ ngh~ thong tin, cong ngh~ sinh hQC, cong ngh~ V~t li~u, cong ngh~
nang luQllg nen nsn kinh ts ths giai dang bisn dbi sau s~c, m~nh nang luQllg nen nsn kinh ts ths giai dang bisn dbi sau s~c, m~nh
me vS ca cftu, chuc nang va phuang thuc hoc;tt d()ng. Day khong me vS ca cftu, chuc nang va phuang thuc hoc;tt d()ng. Day khong
phai la S\1' biSn dbi binh thuemg rna la bu6c ngo~t lich su c6 y phai la S\1' biSn dbi binh thuemg rna la bu6c ngo~t lich su c6 y
nghla tr9ng d~i, nSn kinh tS cong nghi~p chuy~n sang nSn kinh tS nghla tr9ng d~i, nSn kinh tS cong nghi~p chuy~n sang nSn kinh tS
tri thuc, nSn van minh loai nguai chuy~n ru van minh cong nghi~p tri thuc, nSn van minh loai nguai chuy~n ru van minh cong nghi~p
sang van minh tri tu~. 1 Van ki~n D~i h()i d~i bi~u toan qu6c lfin sang van minh tri tu~. 1 Van ki~n D~i h()i d~i bi~u toan qu6c lfin
thu XI cua Dang C()ng san Vi~t Nam nam 2011 da kh~ng dinh thu XI cua Dang C()ng san Vi~t Nam nam 2011 da kh~ng dinh
phat tri~n m~nh khoa hQC, cong ngh~ lam d(}ng l\]'C dfty nhanh qua phat tri~n m~nh khoa hQC, cong ngh~ lam d(}ng l\]'C dfty nhanh qua
trinh cong nghi~p hoa, hi~n d~i hoa, phat tri~n kinh ts tri thtrc; gop trinh cong nghi~p hoa, hi~n d~i hoa, phat tri~n kinh ts tri thtrc; gop
phfin tang nhanh nang suftt, chftt luQ11g, hi~u qua, sue c~nh tranh phfin tang nhanh nang suftt, chftt luQ11g, hi~u qua, sue c~nh tranh
cua nsn kinh ts, sv phat tri~n nhanh, bsn vfrng cua dftt nu&c; nang cua nsn kinh ts, sv phat tri~n nhanh, bsn vfrng cua dftt nu&c; nang
ti 1~ dong gop cua ysu t6 nang sufit tbng hqp vao tang truemg. ti 1~ dong gop cua ysu t6 nang sufit tbng hqp vao tang truemg.
Thvc hi~n d6ng b9 ba nhi~m V\1 chu ySu: nang cao nang lvc khoa Thvc hi~n d6ng b9 ba nhi~m V\1 chu ySu: nang cao nang lvc khoa
h9c, cong ngh~; dbi m6i ca chS quan li; dfty mc;tnh nghien ctru trng h9c, cong ngh~; dbi m6i ca chS quan li; dfty mc;tnh nghien ctru trng
dl,lng. 2 D~i h()i d~i bi~u Dang to an qu6c lfin thu XI cling da chi ra dl,lng. 2 D~i h()i d~i bi~u Dang to an qu6c lfin thu XI cling da chi ra
dinh huang phat tri~n khoa hQC, cong ngh~ CUa nUOC ta trong giai dinh huang phat tri~n khoa hQC, cong ngh~ CUa nUOC ta trong giai
do~n hi~n nay la phat tri~n nang lvc khoa h9c, cong ngh~ c6 tr9ng do~n hi~n nay la phat tri~n nang lvc khoa h9c, cong ngh~ c6 tr9ng
tam, tr9ng di~m, t~p trung cho nhfmg nganh, llnh vvc then ch6t, tam, tr9ng di~m, t~p trung cho nhfmg nganh, llnh vvc then ch6t,
mui nh9n, dam bao d6ng b() vS ca sa v~t chftt, ngu6n nhan lvc. mui nh9n, dam bao d6ng b() vS ca sa v~t chftt, ngu6n nhan lvc.
Nha nu6c tang muc dfiu tu va uu tien dfiu tu cho cac nhi~m V\1, Nha nu6c tang muc dfiu tu va uu tien dfiu tu cho cac nhi~m V\1,
cac san phftm khoa hQC, cong ngh~ trQng di~m quf>c gia, df>ng thai cac san phftm khoa hQC, cong ngh~ trQng di~m quf>c gia, df>ng thai
dfty m~nh xa h()i h6a, huy d()ng mQi ngu6n lvc, d~c bi~t la cua cac dfty m~nh xa h()i h6a, huy d()ng mQi ngu6n lvc, d~c bi~t la cua cac
1
GS.VS. D~ng Hihl, Kinh d tri tht'rc wJ'i chidn lw;rc phat tridn cita Vi¢t Nam (tai 1
GS.VS. D~ng Hihl, Kinh d tri tht'rc wJ'i chidn lw;rc phat tridn cita Vi¢t Nam (tai
li~u da dan). li~u da dan).
2
Dang C()ng sim Vi~t Nam, Van ki¢n Dr;~i h(Ji tlgi bidu toim qu6c lim thu XI, Nxb. 2
Dang C()ng sim Vi~t Nam, Van ki¢n Dr;~i h(Ji tlgi bidu toim qu6c lim thu XI, Nxb.
Chinh tri qu6c gia, Ha N()i, 2011, tr. 218. Chinh tri qu6c gia, Ha N()i, 2011, tr. 218.
278 GS. TS. Thai Vlnh Thting 278 GS. TS. Thai Vlnh Thting
CHUONG VII- CHiNH SACH KINH TE, x1 HOI, VAN HOA, GIAO D[/C, ... CHUONG VII- CHiNH SACH KINH TE, x1 HOI, VAN HOA, GIAO D[/C, ...
doanh nghi~p cho dftu tu phat triSn khoa hQc, cong ngh~. Cung v6i doanh nghi~p cho dftu tu phat triSn khoa hQc, cong ngh~. Cung v6i
vi~c dftu tu c6 trQng Him trQng diSm, phai d6i m6i m~nh me ca ch6 vi~c dftu tu c6 trQng Him trQng diSm, phai d6i m6i m~nh me ca ch6
quan li, t6 chuc, ho~t d(}ng khoa hQc, cong ngh~, xem d6 la khau quan li, t6 chuc, ho~t d(}ng khoa hQc, cong ngh~, xem d6 la khau
d9t pha dS thuc ddy phat triSn va nang cao hi~u qua cua khoa hQc d9t pha dS thuc ddy phat triSn va nang cao hi~u qua cua khoa hQc
va cong ngh~. ChuySn cac C(J sa nghien CUu, ung dvng sang C(J va cong ngh~. ChuySn cac C(J sa nghien CUu, ung dvng sang C(J
ch6 tl,r chu, tt,r chiu trach nhi~m, phat triSn cac doanh nghi~p khoa ch6 tl,r chu, tt,r chiu trach nhi~m, phat triSn cac doanh nghi~p khoa
hQC va cong ngh~, thi tm0ng khoa hQC, cong ngh~. D6i m6i can hQC va cong ngh~, thi tm0ng khoa hQC, cong ngh~. D6i m6i can
ban ca ch6 sir dvng kinh phi nha nu6c, xay dgng h~ th6ng tieu ban ca ch6 sir dvng kinh phi nha nu6c, xay dgng h~ th6ng tieu
chi danh gia k6t qua cac chuang trinh, dS tai khoa hQc va cong chi danh gia k6t qua cac chuang trinh, dS tai khoa hQc va cong
ngh~ theo hu6ng phvc V\1 thi6t thvc mvc tieu, nhi~m vv phat triSn ngh~ theo hu6ng phvc V\1 thi6t thvc mvc tieu, nhi~m vv phat triSn
kinh t6 - xa h(}i, lfiy hi~u qua ung dvng lam thu6c do chu y6u kinh t6 - xa h(}i, lfiy hi~u qua ung dvng lam thu6c do chu y6u
danh gia chfit luqng cong trinh. Thvc hi~n d6ng b9 chinh sach danh gia chfit luqng cong trinh. Thvc hi~n d6ng b9 chinh sach
dao t~o, thu hut, trQng dvng, dai ng9 xung dang nhan tai khoa dao t~o, thu hut, trQng dvng, dai ng9 xung dang nhan tai khoa
hQC, cong ngh~. 1 hQC, cong ngh~. 1
D~i h9i d~;ti biSu Dang to an qu6c lftn thu XI nam 2011 cling da D~i h9i d~;ti biSu Dang to an qu6c lftn thu XI nam 2011 cling da
chi ra phuang hu6ng nghien cw la phai ddy m~nh nghien cw, chi ra phuang hu6ng nghien cw la phai ddy m~nh nghien cw,
U'ng dvng; phat triSn d6ng b(} khoa hQc xa h(}i, khoa hQc tl,r nhien, U'ng dvng; phat triSn d6ng b(} khoa hQc xa h(}i, khoa hQc tl,r nhien,
khoa hQC ld thu~t Va cong ngh~. Khoa hQC xa h(}i lam t6t nhi~m V\1 khoa hQC ld thu~t Va cong ngh~. Khoa hQC xa h(}i lam t6t nhi~m V\1
t6ng k6t tht)'c ti~n, nghien cw li lu~n, dv bao xu huang phat triSn, t6ng k6t tht)'c ti~n, nghien cw li lu~n, dv bao xu huang phat triSn,
cung cfip lu~n cu cho vi~c xay dvng du0ng 16i, chinh sach phat cung cfip lu~n cu cho vi~c xay dvng du0ng 16i, chinh sach phat
triSn dfit nu6c trong giai do~n m6i. Hu6ng m~nh nghien cw, ung triSn dfit nu6c trong giai do~n m6i. Hu6ng m~nh nghien cw, ung
dvng khoa hQC, cong ngh~ ph\}C V\1 cac chuang trinh, k6 ho~ch dvng khoa hQC, cong ngh~ ph\}C V\1 cac chuang trinh, k6 ho~ch
phat trisn kinh t6, xa h9i, d~c bi~t la trong nhfrng nganh, nhfrng phat trisn kinh t6, xa h9i, d~c bi~t la trong nhfrng nganh, nhfrng
llnh vvc then ch6t, mui nhQn. Uu tien phat triSn cong ngh~ cao, llnh vvc then ch6t, mui nhQn. Uu tien phat triSn cong ngh~ cao,
d6ng thai sir dvng hqp li cong ngh~ su dvng nhiSu lao d(}ng. d6ng thai sir dvng hqp li cong ngh~ su dvng nhiSu lao d(}ng.
Nhanh chong hinh thanh m9t s6 ca sa
nghien cw - U'ng dvng Nhanh chong hinh thanh m9t s6 ca sa
nghien cw - U'ng dvng
m~nh, g~n v6i cac doanh nghi~p chu lvc, du sue ti6p thu, cai ti6n m~nh, g~n v6i cac doanh nghi~p chu lvc, du sue ti6p thu, cai ti6n
va sang t~o cong ngh~ m6i. Xay dvng va thvc hi~n chuang trinh va sang t~o cong ngh~ m6i. Xay dvng va thvc hi~n chuang trinh
1
Bang C()ng san Vi~t Nam, Van ki¢n Dqi h<)i aqi biJu tocm qu6c ltm thU: XI, Nxb. 1
Bang C()ng san Vi~t Nam, Van ki¢n Dqi h<)i aqi biJu tocm qu6c ltm thU: XI, Nxb.
Chinh tri qu6c gia, Ha N ()i, 2011, tr. 219. Chinh tri qu6c gia, Ha N ()i, 2011, tr. 219.
GlAO TRiNH LU!T HIEN PHM Vll~:T NAM GlAO TRiNH LU!T HIEN PHM Vll~:T NAM
d6i mai cong ngh~ qu6c gia; co chinh sach khuy6n khich va h6 trq d6i mai cong ngh~ qu6c gia; co chinh sach khuy6n khich va h6 trq
cac doanh nghi~p thu9c m9i thanh phfin kinh t6 d6i mai cong cac doanh nghi~p thu9c m9i thanh phfin kinh t6 d6i mai cong
ngh~. KSt hqp ch~t che nghien cliu va phat tri~n trong nu6c v6i ngh~. KSt hqp ch~t che nghien cliu va phat tri~n trong nu6c v6i
tiSp nh~n cong ngh~ nu6c ngoai. 1 tiSp nh~n cong ngh~ nu6c ngoai. 1
Nh~n thuc r5 vai tro cua khoa hQC va cong ngh~ d6i v6i S\f Nh~n thuc r5 vai tro cua khoa hQC va cong ngh~ d6i v6i S\f
phat tri~n kinh tS - xa h()i cua dftt nu6c, trong HiSn phap nam 2013 phat tri~n kinh tS - xa h()i cua dftt nu6c, trong HiSn phap nam 2013
Nha nu6c ta da xac dinh cac nguyen t~c va n()i dung CO' ban trong Nha nu6c ta da xac dinh cac nguyen t~c va n()i dung CO' ban trong
chinh sach v~ khoa hQc va cong ngh~ cua Vi~t Nam trong thai ki chinh sach v~ khoa hQc va cong ngh~ cua Vi~t Nam trong thai ki
d6i mai va h9i nh~p qu6c te: d6i mai va h9i nh~p qu6c te:
- Phat tri~n khoa hQC va cong ngh~ la qu6c sach hang dfiu - Phat tri~n khoa hQC va cong ngh~ la qu6c sach hang dfiu
(khoan 1 Di~u 62); (khoan 1 Di~u 62);
- Khoa hQC va cong ngh~ qu6c gia gifr vai tro then ch6t trong - Khoa hQC va cong ngh~ qu6c gia gifr vai tro then ch6t trong
S\f nghi~p phat tri~n kinh tS - xa h()i cua dfit nu6c (khoan 1 Di~u 62); S\f nghi~p phat tri~n kinh tS - xa h()i cua dfit nu6c (khoan 1 Di~u 62);
- Nha nu6c uu tien dfiu tu va khuySn khich t6 chuc, ca nhan - Nha nu6c uu tien dfiu tu va khuySn khich t6 chuc, ca nhan
dfiu tu nghien CUu, phat tri~n, chuy~n giao, Ung dl;tng CO hi~U qua dfiu tu nghien CUu, phat tri~n, chuy~n giao, Ung dl;tng CO hi~U qua
thanh tl)'u khoa hQC va cong ngh~; bao dam quy~n nghien CUu thanh tl)'u khoa hQC va cong ngh~; bao dam quy~n nghien CUu
khoa hQC va cong ngh~; bao hQ quy~n SO hfru tri tu~ (khoan 2 khoa hQC va cong ngh~; bao hQ quy~n SO hfru tri tu~ (khoan 2
Di~u 62); Di~u 62);
- Nha nu6c t~o di~u ki~n d~ mQi nguai tham gia va duqc th\l - Nha nu6c t~o di~u ki~n d~ mQi nguai tham gia va duqc th\l
huang lqi ich tU CaC ho~t d()ng khoa hQC va cong ngh~ (khoan 3 huang lqi ich tU CaC ho~t d()ng khoa hQC va cong ngh~ (khoan 3
Di~u 62). Di~u 62).
6. CHINH SACH MOl TRUONG 6. CHINH SACH MOl TRUONG
Ngay nay, mQi qu6c gia tren thS gi6i d~u coi trQng chinh sach Ngay nay, mQi qu6c gia tren thS gi6i d~u coi trQng chinh sach
bao v~ moi trnang b6'i phat tri~n b~n vfrng doi hoi phai dam bao bao v~ moi trnang b6'i phat tri~n b~n vfrng doi hoi phai dam bao
ba ySu t6: phat tri~n kinh tS b~n vfrng, thvc hi~n t6t chinh sach an ba ySu t6: phat tri~n kinh tS b~n vfrng, thvc hi~n t6t chinh sach an
sinh xa h()i b~n vfrng va bao v~ moi truang b~n vfrng. sinh xa h()i b~n vfrng va bao v~ moi truang b~n vfrng.
Nha nu6c ta da ban hanh Lu~t bao v~ moi trnang nam 2005, Nha nu6c ta da ban hanh Lu~t bao v~ moi trnang nam 2005,
1
E>img C<)ng san Vi~t Nam, Van ki?n Dqi h9i &;d bidu toim qu6c Zdn thU: XI, Nxb. 1
E>img C<)ng san Vi~t Nam, Van ki?n Dqi h9i &;d bidu toim qu6c Zdn thU: XI, Nxb.
Chinh tri qu6c gia, Ha N<)i, 2011, tr. 220. Chinh tri qu6c gia, Ha N<)i, 2011, tr. 220.
CHUONG VII- CHiNH SACH KINH TE, x1 HOL VAN HOA, GIAO D[)C, ... CHUONG VII- CHiNH SACH KINH TE, x1 HOL VAN HOA, GIAO D[)C, ...
qua t6ng k6t danh gia 8 nam thi hanh Lu~t bao v~ moi tru0ng cho qua t6ng k6t danh gia 8 nam thi hanh Lu~t bao v~ moi tru0ng cho
th~y con c6 nhfrng h~n chS, b~t c~p sau day trong phap lu~t va th~y con c6 nhfrng h~n chS, b~t c~p sau day trong phap lu~t va
thvc thi phap lu~t v~ bao v~ moi truang: thvc thi phap lu~t v~ bao v~ moi truang:
- M9t s6 quy dinh trong Lu~t bao v~ m6i truang chua phu hqp - M9t s6 quy dinh trong Lu~t bao v~ m6i truang chua phu hqp
v6i thvc tS nen chua di vao CUQC s6ng, kh6ng theo kip yeu cftu v6i thvc tS nen chua di vao CUQC s6ng, kh6ng theo kip yeu cftu
phat tri~n cua thvc ti~n va h9i nh~p qu6c t6; phat tri~n cua thvc ti~n va h9i nh~p qu6c t6;
- Ca chS, chinh sach bao v~ moi tru0ng ch~m duqc d6i m6i, - Ca chS, chinh sach bao v~ moi tru0ng ch~m duqc d6i m6i,
chua dbng b9 v6i th~ chS kinh tS thi tru0ng. Cac lo~i phi va 1~ phi chua dbng b9 v6i th~ chS kinh tS thi tru0ng. Cac lo~i phi va 1~ phi
v~ moi tru0ng theo nguyen t~c: "Ngum gdy 6 nhilm phai tra chi v~ moi tru0ng theo nguyen t~c: "Ngum gdy 6 nhilm phai tra chi
phi XU If, khdc phl:fc, cai tgo va phl:fc hrJi moi trudng", "NguiJi phi XU If, khdc phl:fc, cai tgo va phl:fc hrJi moi trudng", "NguiJi
huirng l9'i tit tai nguyen, moi truirng phai tra tiJn" m6i chi bu6c huirng l9'i tit tai nguyen, moi truirng phai tra tiJn" m6i chi bu6c
dftu t~o ngubn thu cho ngan sach rna chua phat huy duqc vai tro dftu t~o ngubn thu cho ngan sach rna chua phat huy duqc vai tro
cong C\1 kinh tS di~u tiSt vi mo, h~n chS cac ho~t d()ng gay 6 cong C\1 kinh tS di~u tiSt vi mo, h~n chS cac ho~t d()ng gay 6
nhi~m, suy thoai moi truoog, thuc dfty phat tri~n kinh ts xa h9i nhi~m, suy thoai moi truoog, thuc dfty phat tri~n kinh ts xa h9i
theo huang tang tru6ng xanh. Chua t~o duqc hanh lang phap li va theo huang tang tru6ng xanh. Chua t~o duqc hanh lang phap li va
moi truoog thu~n lqi d~ khuysn khich phat tri~n nganh cong moi truoog thu~n lqi d~ khuysn khich phat tri~n nganh cong
nghi~p, dich V\1 m6i tru0ng va san phftm than thi~n v6i moi tru0ng; nghi~p, dich V\1 m6i tru0ng va san phftm than thi~n v6i moi tru0ng;
- Phan cong, phan c~p thftm quy~n trong quan li moi truang - Phan cong, phan c~p thftm quy~n trong quan li moi truang
con phan tan, chbng cheo, chua hqp li, chua di d6i v6i tang cu0ng con phan tan, chbng cheo, chua hqp li, chua di d6i v6i tang cu0ng
nang lvc, phan dinh r5 trach nhi~m. Vi~c giao cho nhi~u b9 nganh nang lvc, phan dinh r5 trach nhi~m. Vi~c giao cho nhi~u b9 nganh
cling tham gia quan li moi tru0ng la dung, tuy nhien con thiSu SlJ cling tham gia quan li moi tru0ng la dung, tuy nhien con thiSu SlJ
ph6i hqp dbng b9 va c6 hi~u qua; ph6i hqp dbng b9 va c6 hi~u qua;
- Cac quy dinh cua phap lu~t m6i chi chu trQng v~ phia nha - Cac quy dinh cua phap lu~t m6i chi chu trQng v~ phia nha
nu6c trong khi d6 chua chu trQng dSn ca chS ph6i hqp cua toan xa nu6c trong khi d6 chua chu trQng dSn ca chS ph6i hqp cua toan xa
h()i, tUng doanh nghi~p va tUng nguai dan trong bao v~ moi tru0ng; h()i, tUng doanh nghi~p va tUng nguai dan trong bao v~ moi tru0ng;
- B9 may quan li nha nu6c v~ moi truang chua tuang xlffig - B9 may quan li nha nu6c v~ moi truang chua tuang xlffig
v6i chuc nang, nhi~m V\1 duqc giao, chua giai quySt duqc v~n d~ v6i chuc nang, nhi~m V\1 duqc giao, chua giai quySt duqc v~n d~
lien nganh, lien vling, xuyen qu6c gia; lien nganh, lien vling, xuyen qu6c gia;
- Y thuc v~ bao v~ moi truemg chua thanh th6i quen trong - Y thuc v~ bao v~ moi truemg chua thanh th6i quen trong
cu()c s6ng, sinh ho~t hang ngay cua nhan dan. cu()c s6ng, sinh ho~t hang ngay cua nhan dan.
orAo TRiNH LU!T HIEN PHAP vrST NAM orAo TRiNH LU!T HIEN PHAP vrST NAM
Trong b6i canh tren day, chung ta ph~ti coi vftn dS bao v~ moi Trong b6i canh tren day, chung ta ph~ti coi vftn dS bao v~ moi
truemg la S\1' nghi~p cua toan Dang, toan dan va toan quan. Moi truemg la S\1' nghi~p cua toan Dang, toan dan va toan quan. Moi
truemg la vftn dS qu6c gia va toan cfiu, viTa la mvc tieu viTa la n<)i truemg la vftn dS qu6c gia va toan cfiu, viTa la mvc tieu viTa la n<)i
dung cua phat triSn bSn vfrng. Tang cuemg bao v~ moi truemg phai dung cua phat triSn bSn vfrng. Tang cuemg bao v~ moi truemg phai
tren quan diSm trng xu hai hoa v6i thien nhien, theo quy lu~t tv tren quan diSm trng xu hai hoa v6i thien nhien, theo quy lu~t tv
nhien, phong ngua la chinh, k6t hqp kiSm soat, kh~c phvc o nhien, phong ngua la chinh, k6t hqp kiSm soat, kh~c phvc o
nhi€m, cai thi~n moi truemg, bao t6n thien nhien, da d~ng sinh nhi€m, cai thi~n moi truemg, bao t6n thien nhien, da d~ng sinh
hQC, lfty bao v~ sue khoe nhan dan la ffi\}C tieu hang dfiu. Kien hQC, lfty bao v~ sue khoe nhan dan la ffi\}C tieu hang dfiu. Kien
quyst lo~i bo cac dv an gay o nhi€m moi truemg, anh hu6ng dsn quyst lo~i bo cac dv an gay o nhi€m moi truemg, anh hu6ng dsn
sue khoe c<)ng d6ng. Phai quan tri~t quan diSm dfiu tu cho bao v~ sue khoe c<)ng d6ng. Phai quan tri~t quan diSm dfiu tu cho bao v~
moi tru0ng la dfiu tu cho tuang lai, cho phat tri6n bSn vrmg. Kh~c moi tru0ng la dfiu tu cho tuang lai, cho phat tri6n bSn vrmg. Kh~c
phvc tu tu6ng ch~y theo lqi ich tru6c m~t v€ kinh tS rna hi sinh phvc tu tu6ng ch~y theo lqi ich tru6c m~t v€ kinh tS rna hi sinh
nhfmg lqi ich lau dai. Nang cao hi~u qua cua ho~t d<)ng 16ng ghep nhfmg lqi ich lau dai. Nang cao hi~u qua cua ho~t d<)ng 16ng ghep
yeu cfiu bao v~ moi truemg trong cac chisn luqc, quy ho~ch, ks yeu cfiu bao v~ moi truemg trong cac chisn luqc, quy ho~ch, ks
ho~ch phat triSn. Cac chi tieu vS moi truemg phai duqc su dvng dS ho~ch phat triSn. Cac chi tieu vS moi truemg phai duqc su dvng dS
danh gia chit luqng, hi~u qua va tinh bSn vfmg trong phat triSn danh gia chit luqng, hi~u qua va tinh bSn vfmg trong phat triSn
kinh tS - xa h<)i cua qu6c gia, nganh, linh vvc va dia phuang. 1 kinh tS - xa h<)i cua qu6c gia, nganh, linh vvc va dia phuang. 1
So v6i cac HiSn phap tru6c day, HiSn phap nam 2013 da danh So v6i cac HiSn phap tru6c day, HiSn phap nam 2013 da danh
m<)t diSu trong HiSn phap cho chinh sach bao v~ moi truemg. Lfin m<)t diSu trong HiSn phap cho chinh sach bao v~ moi truemg. Lfin
dfiu tien t~i DiSu 63 HiSn phap da quy dinh: "Nha nu&c c6 chinh dfiu tien t~i DiSu 63 HiSn phap da quy dinh: "Nha nu&c c6 chinh
sach bao v? moi truirng; quan li, su dZ:tng hi?u qua, b~n vfmg cac sach bao v? moi truirng; quan li, su dZ:tng hi?u qua, b~n vfmg cac
ngu6n tai nguyen thien nhien; bao t6n thien nhien, aa d(;lng sinh ngu6n tai nguyen thien nhien; bao t6n thien nhien, aa d(;lng sinh
h9c; chit af}ng phong, chdng thien. tai, zmg pho vai bi~n aJi khf h9c; chit af}ng phong, chdng thien. tai, zmg pho vai bi~n aJi khf
htju. Nha nu&c khuy~n khich m9i ho9t a9ng bao v? moi truirng, htju. Nha nu&c khuy~n khich m9i ho9t a9ng bao v? moi truirng,
phat tridn, su dZ:tng nang lu(lng m&i, nang lur;rng tai fr;Io" (khoan 1 phat tridn, su dZ:tng nang lu(lng m&i, nang lur;rng tai fr;Io" (khoan 1
va khoan 2 DiSu 63). Lfin dfiu tien trong d~o lu~t CO' ban cua nha va khoan 2 DiSu 63). Lfin dfiu tien trong d~o lu~t CO' ban cua nha
nu6c da hiSn dinh chS tai trirng ph~t cac hanh vi lam o nhi€m ho~c nu6c da hiSn dinh chS tai trirng ph~t cac hanh vi lam o nhi€m ho~c
lam anh huang khong t6t dSn moi truemg: "T6 chuc, ca nhan gay lam anh huang khong t6t dSn moi truemg: "T6 chuc, ca nhan gay
1
To trinh v~ Dv an Lu~t bao v~ moi tru0ng (sua d6i) cua Chinh phu trinh Qu6c h<)i 1
To trinh v~ Dv an Lu~t bao v~ moi tru0ng (sua d6i) cua Chinh phu trinh Qu6c h<)i
ngay 13/8/2013. ngay 13/8/2013.
CHUONG VII- CHiNH SACH KINH TE, xl HOI, VAN HOA, GIAO D[JC, ... CHUONG VII- CHiNH SACH KINH TE, xl HOI, VAN HOA, GIAO D[JC, ...
0 nhilm moi trudng, lam suy ki?t tai nguyen thien nhien va suy 0 nhilm moi trudng, lam suy ki?t tai nguyen thien nhien va suy
giam aa dc;~ng sinh h9c phai bj XU lf nghiem VG CO trach nhi?m giam aa dc;~ng sinh h9c phai bj XU lf nghiem VG CO trach nhi?m
kh&c phlfc, bdi thudng thi?t hc;~i" (khoan 3 Di~u 63). kh&c phlfc, bdi thudng thi?t hc;~i" (khoan 3 Di~u 63).
Vi~c hi~n dinh v~ chinh sach bao v~ moi trn0l1g trong HiSn Vi~c hi~n dinh v~ chinh sach bao v~ moi trn0l1g trong HiSn
phap nam 2013 la m{)t bu6c ti~n b9 16n cua Nha nu6c ta tren con phap nam 2013 la m{)t bu6c ti~n b9 16n cua Nha nu6c ta tren con
du(mg xay d\]11g d~t nu6c phat tri~n b~n vfmg. du(mg xay d\]11g d~t nu6c phat tri~n b~n vfmg.
TAl LI$U THAM KHAo TAl LI$U THAM KHAo

1. Economie - Ensemble de faits relatifs a la production, la circulation, 1. Economie - Ensemble de faits relatifs a la production, la circulation,
la repartition et de consomation des richesses dans une societe (Dictionnaire la repartition et de consomation des richesses dans une societe (Dictionnaire
encyclopedique de la langue Fran9aise, Edition Alpha 1994). encyclopedique de la langue Fran9aise, Edition Alpha 1994).
2. Policy - Plan of action, agreed or chosen by a government or a 2. Policy - Plan of action, agreed or chosen by a government or a
political party, a business, etc (Oxford Advanced Leamer's Dictionary, political party, a business, etc (Oxford Advanced Leamer's Dictionary,
Oxford University Press 2000). Oxford University Press 2000).
3. Dang C<)ng san Vi~t Nam, Van ki¢n EJr;zi h9i ar;zi bidu tocm qudc lftn 3. Dang C<)ng san Vi~t Nam, Van ki¢n EJr;zi h9i ar;zi bidu tocm qudc lftn
thu XL Nxb. Chinh tri qu6c gia- Sv th~t, Ha N<)i, 2011. thu XL Nxb. Chinh tri qu6c gia- Sv th~t, Ha N<)i, 2011.
4. Bao cao chinh trj cua Ban Chftp hanh Trung uong Dang kh6a VI t~i 4. Bao cao chinh trj cua Ban Chftp hanh Trung uong Dang kh6a VI t~i
D~i h<)i d~i bieu toan qu6c l~n thu VII cua Dang C<)ng san Vi~t Nam. D~i h<)i d~i bieu toan qu6c l~n thu VII cua Dang C<)ng san Vi~t Nam.
5. H6 Chi Minh toan t(lp, t~p 3, Nxb. Chinh tri qu6c gia, Ha N<)i, 2000. 5. H6 Chi Minh toan t(lp, t~p 3, Nxb. Chinh tri qu6c gia, Ha N<)i, 2000.
6. Tuyen b6 vS nhi:tng chinh sach van h6a t~i H<)i nghi qu6c t~ do 6. Tuyen b6 vS nhi:tng chinh sach van h6a t~i H<)i nghi qu6c t~ do
UNESCO chu tri m26/7 d~n 06/8/1982 t~i Mexico. UNESCO chu tri m26/7 d~n 06/8/1982 t~i Mexico.
7. Phan Ng9c, Bim sc'ic van h6a Vi¢t Nam, Nxb. Van h9c, Ha N<)i, 2006. 7. Phan Ng9c, Bim sc'ic van h6a Vi¢t Nam, Nxb. Van h9c, Ha N<)i, 2006.
8. Vi~n nghien cilu chu nghla Mac - Lenin, tu tu&ng H6 Chi Minh: 8. Vi~n nghien cilu chu nghla Mac - Lenin, tu tu&ng H6 Chi Minh:
H6 Chi Minh- Bien nien tidu sU, Nxb. Chinh tri qu6c gia, Ha N<)i, 1993, ~P 3. H6 Chi Minh- Bien nien tidu sU, Nxb. Chinh tri qu6c gia, Ha N<)i, 1993, ~P 3.
9. Dang C<)ng san Vi~t Nam, Cuang l'inh xay d7;mg ddt nubc trong thili 9. Dang C<)ng san Vi~t Nam, Cuang l'inh xay d7;mg ddt nubc trong thili
ki qua a9len chit nghfa xii h9i, Nxb. Sv th~t, Ha N<)i, 1991. ki qua a9len chit nghfa xii h9i, Nxb. Sv th~t, Ha N<)i, 1991.
10. EJr;zi Vi¢t su ld toan thu, Nxb. KHXH, Ha N<)i, 1998, t~p 1. 10. EJr;zi Vi¢t su ld toan thu, Nxb. KHXH, Ha N<)i, 1998, t~p 1.
11. D~ng Duy Phuc, Giim ubc su li¢u Vi¢t Nam, Nxb. Ha N<)i, 2007. 11. D~ng Duy Phuc, Giim ubc su li¢u Vi¢t Nam, Nxb. Ha N<)i, 2007.
12. Le Due Ti~t, Le Thanh Tong- Vi vua anh minh, nha each tan vf ar;zi, 12. Le Due Ti~t, Le Thanh Tong- Vi vua anh minh, nha each tan vf ar;zi,
Nxb. Tu phap, Ha N<)i, 2007. Nxb. Tu phap, Ha N<)i, 2007.
13. Phan D~i Doan (chu bien), Ng6 Sf Lien va EJr;zi Vi¢t stc ki toan thu, 13. Phan D~i Doan (chu bien), Ng6 Sf Lien va EJr;zi Vi¢t stc ki toan thu,
Nxb. Chinh trj qu6c gia, Ha N<)i, 1998. Nxb. Chinh trj qu6c gia, Ha N<)i, 1998.
GS. TS. Thai Vfnh Thiing 283 GS. TS. Thai Vfnh Thiing 283
14. Hb Chi Minh tuyJn t(lp, t~p 1, Nxb. Sv th~t, Ha N9i, 1980. 14. Hb Chi Minh tuyJn t(lp, t~p 1, Nxb. Sv th~t, Ha N9i, 1980.
15. Lich sit Chinh phil Vi¢t Nam, t~p 1 (1945 - 1955), Nxb. Chinh tri 15. Lich sit Chinh phil Vi¢t Nam, t~p 1 (1945 - 1955), Nxb. Chinh tri
qubc gia, Ha N9i, 2008. qubc gia, Ha N9i, 2008.
16. Lich sit Chinh phil Vi?t Nam, t~p 2 (1955 - 1976), Nxb. Chinh tri 16. Lich sit Chinh phil Vi?t Nam, t~p 2 (1955 - 1976), Nxb. Chinh tri
qubc gia, Ha N9i, 2008. qubc gia, Ha N9i, 2008.
17. Dang C()ng san Vi~t Nam, Van ki¢n fJqi h9i ac;li biJu toan qu6c lim 17. Dang C()ng san Vi~t Nam, Van ki¢n fJqi h9i ac;li biJu toan qu6c lim
thu X, Nxb. Chinh tri qu6c gia, Ha N9i, 2006. thu X, Nxb. Chinh tri qu6c gia, Ha N9i, 2006.
CHUONG VIII- CHiNH SACH QUOC PHONG VA AN NINH QUOC GIA CHUONG VIII- CHiNH SACH QUOC PHONG VA AN NINH QUOC GIA
CHVONGVIII CHVONGVIII
CHINH SACH QUOC PHONG CHINH SACH QUOC PHONG
VA AN NINH QUOC GIA VA AN NINH QUOC GIA
1. CHINH SACH QUOC PRONG THEO HIEN PHAP 289 1. CHINH SACH QUOC PRONG THEO HIEN PHAP 289
NAM 2013 NAM 2013
2. CHINH SACH AN NINH QUOC GIA THEO HIEN PHAP 291 2. CHINH SACH AN NINH QUOC GIA THEO HIEN PHAP 291
NAM2013 NAM2013
3. TRAeR NI-IISM cDA co QUAN, To cooc, c6NG nAN 292 3. TRAeR NI-IISM cDA co QUAN, To cooc, c6NG nAN 292
TRONG BAO V8 TO QUOC TRONG BAO V8 TO QUOC
GS. TS. Thid Vfnh Th!ing, GVC. Luu Trung Thanh 285 GS. TS. Thid Vfnh Th!ing, GVC. Luu Trung Thanh 285
GIAO TRiNH LU!T HrEN PHAP VIST NAM GIAO TRiNH LU!T HrEN PHAP VIST NAM
Bao v~ T6 qu6c, ch6ng l~i sv xam luqc 1ir ben ngoai la chuc Bao v~ T6 qu6c, ch6ng l~i sv xam luqc 1ir ben ngoai la chuc
nang d6i ngo~i quan tn)ng nhftt cua bftt cu nha nu6c nao. d nu6c nang d6i ngo~i quan tn)ng nhftt cua bftt cu nha nu6c nao. d nu6c
ta, dvng nu6c va gifr nu6c luon luon di doi v6i nhau, la m<)t d~c ta, dvng nu6c va gifr nu6c luon luon di doi v6i nhau, la m<)t d~c
trung cua lich sudan t<)c ta. Vi v~y, d6i v6i Nha nu6c ta, vftn d~ trung cua lich sudan t<)c ta. Vi v~y, d6i v6i Nha nu6c ta, vftn d~
bao v~ T6 qu6c luon duqc xac dinh la m<)t trong nhfrng nhi~m V\1 bao v~ T6 qu6c luon duqc xac dinh la m<)t trong nhfrng nhi~m V\1
chiSn luqc cua each m~ng Vi~t Nam. Ngay tir sau Cach m~ng chiSn luqc cua each m~ng Vi~t Nam. Ngay tir sau Cach m~ng
thang Tam nam 1945, t~i phien h9p dfiu tien cua Chinh phu lam thang Tam nam 1945, t~i phien h9p dfiu tien cua Chinh phu lam
thai, m<)t trong sau nhi~m V\1 cftp bach cua nhan dan ta duqc xac thai, m<)t trong sau nhi~m V\1 cftp bach cua nhan dan ta duqc xac
dinh la: ch6ng gi~c ngo~i xam, bao t6n n~n d()c l~p dan t<)c. Vi dinh la: ch6ng gi~c ngo~i xam, bao t6n n~n d()c l~p dan t<)c. Vi
v~y, trong Lai n6i dfiu cua HiSn phap nam 1946, Qu6c h<)i da xac v~y, trong Lai n6i dfiu cua HiSn phap nam 1946, Qu6c h<)i da xac
dinh: "Nhi?m V{l cita dan t(jc ta trong giai ilogn nay la bao toan dinh: "Nhi?m V{l cita dan t(jc ta trong giai ilogn nay la bao toan
lanh th6, gianh il9c l(ip hoan toan va kiin thiit qu6c gia tren nin lanh th6, gianh il9c l(ip hoan toan va kiin thiit qu6c gia tren nin
tang dan chit". T~i Chuang II cua HiSn phap nam 1946, c6 4 tang dan chit". T~i Chuang II cua HiSn phap nam 1946, c6 4
nghTa V\1 ca ban cua cong dan Vi~t Nam thi 2 nghla VlJla bao v~ nghTa V\1 ca ban cua cong dan Vi~t Nam thi 2 nghla VlJla bao v~
T6 qu6c va nghla V\1 di linh. Khi cu<)c khang chiSn ch6ng thvc dan T6 qu6c va nghla V\1 di linh. Khi cu<)c khang chiSn ch6ng thvc dan
Phap bu6c vao giai do~n t6ng phan cong, Nha nu6c ta con quy Phap bu6c vao giai do~n t6ng phan cong, Nha nu6c ta con quy
dinh them nghla V\1 khang chiSn. 1 dinh them nghla V\1 khang chiSn. 1
Sau khi hoa binh duqc l~p l~i a mi~n Bic, mi~n Nam con t~m Sau khi hoa binh duqc l~p l~i a mi~n Bic, mi~n Nam con t~m
thai bi chiSm dong, Nha nu6c ta vftn coi bao v~ T 6 qu6c la m<)t thai bi chiSm dong, Nha nu6c ta vftn coi bao v~ T 6 qu6c la m<)t
trong nhfrng nhi~m V\} chiSn luqc cua each m~ng Vi~t Nam. Nam trong nhfrng nhi~m V\} chiSn luqc cua each m~ng Vi~t Nam. Nam
1959, Qu6c h<)i thong qua HiSn phap trong d6 c6 quy dinh: "Bao 1959, Qu6c h<)i thong qua HiSn phap trong d6 c6 quy dinh: "Bao
v? T6 qu6c la ngh'la V{l thieng lieng va cao quy nhdt cua cong v? T6 qu6c la ngh'la V{l thieng lieng va cao quy nhdt cua cong
dan nu&c Vi?t Nam dan chit c(jng hoa. Cong dan c6 b6n ph(ln dan nu&c Vi?t Nam dan chit c(jng hoa. Cong dan c6 b6n ph(ln
lam ngh'la V{l quan Sl;f ad bao v? T6 qu6c" (Di~u 42 HiSn phap lam ngh'la V{l quan Sl;f ad bao v? T6 qu6c" (Di~u 42 HiSn phap
nam 1959). Sau khi mi~n Nam duqc hoan toan giai ph6ng, m~c nam 1959). Sau khi mi~n Nam duqc hoan toan giai ph6ng, m~c
du dftt nu6c da duqc d<)c l~p, th6ng nhftt, bao v~ T6 qu6c vftn la du dftt nu6c da duqc d<)c l~p, th6ng nhftt, bao v~ T6 qu6c vftn la
m<)t trong nhung nhi~m vv chiSn luqc va duqc Qu6c h<)i khoa VI m<)t trong nhung nhi~m vv chiSn luqc va duqc Qu6c h<)i khoa VI
danh ra m<)t chuang rieng (Chuang IV) cua HiSn phap nam 1980 danh ra m<)t chuang rieng (Chuang IV) cua HiSn phap nam 1980
1
Cong bao s6 6 ngay 31/5/1950, tr. 139. 1
Cong bao s6 6 ngay 31/5/1950, tr. 139.
286 GS. TS. Thai Vznh Thfmg, GVC. Luu Trung Thanh 286 GS. TS. Thai Vznh Thfmg, GVC. Luu Trung Thanh
CHU'ONG VIII- CHiNH SACH QUOC PHONG VA AN NINH QUOC GIA CHU'ONG VIII- CHiNH SACH QUOC PHONG VA AN NINH QUOC GIA
d~ quy dinh nhfrng v~n dS ca ban nhfit trong vi~c bao v~ T6 qu6c. d~ quy dinh nhfrng v~n dS ca ban nhfit trong vi~c bao v~ T6 qu6c.
D~c bi~t, tir Hi€n phap nam 1980 d€n nay, Nha nuac va nhan dan D~c bi~t, tir Hi€n phap nam 1980 d€n nay, Nha nuac va nhan dan
ta da c6 m<)t nh~n thuc mai vS bao v~ T6 qu6c la: "Bao v? T6 ta da c6 m<)t nh~n thuc mai vS bao v~ T6 qu6c la: "Bao v? T6
qude /a nghfa V¥ thieng /ieng va quyJn eao quy eita eong dan" qude /a nghfa V¥ thieng /ieng va quyJn eao quy eita eong dan"
(DiSu 45 Hi€n phap nam 2013). Nhu v~y, bao v~ T6 qu6c khong (DiSu 45 Hi€n phap nam 2013). Nhu v~y, bao v~ T6 qu6c khong
chi la nghra vt;t mang tinh b~t bu9c ma con la quysn ca ban cua chi la nghra vt;t mang tinh b~t bu9c ma con la quysn ca ban cua
cong dan mang tinh tg giac. Nh~n thuc mai nay b~t ngu6n tir thvc cong dan mang tinh tg giac. Nh~n thuc mai nay b~t ngu6n tir thvc
ti~n cua xa h<)i Vi~t Nam: dvng nuac va gifr nuac; d<)c l~p dan t<)c ti~n cua xa h<)i Vi~t Nam: dvng nuac va gifr nuac; d<)c l~p dan t<)c
va h~nh phuc cua m6i gia dinh, ca nhan ... luon g~n liSn vai nhau. va h~nh phuc cua m6i gia dinh, ca nhan ... luon g~n liSn vai nhau.
Ngay nay, v~n dS bao v~ T6 qu6c cling la m<)t trong hai Ngay nay, v~n dS bao v~ T6 qu6c cling la m<)t trong hai
nhi~m V\l chi€n luqc cua each m~ng Vi~t Nam, d~c bi~t la trong nhi~m V\l chi€n luqc cua each m~ng Vi~t Nam, d~c bi~t la trong
b6i canh cac th€ lvc thu dich ti6p tl)c ch6ng pha, kich d<)ng b~o b6i canh cac th€ lvc thu dich ti6p tl)c ch6ng pha, kich d<)ng b~o
lo~n, dfiy m~nh ho~t d<)ng "di~n biSn hoa binh". Vi v~y, trong lo~n, dfiy m~nh ho~t d<)ng "di~n biSn hoa binh". Vi v~y, trong
Hi6n phap nam 2013 vfin c6 m<)t chuang (Chuang IV) d~ quy Hi6n phap nam 2013 vfin c6 m<)t chuang (Chuang IV) d~ quy
dinh vS "bao v~ T6 qu6c". Bao v~ T6 qu6c la sv nghi~p cua toan dinh vS "bao v~ T6 qu6c". Bao v~ T6 qu6c la sv nghi~p cua toan
dan. Nhi~m V\l bao v~ T6 qu6c g~n liSn vai nhi~m V\l bao v~ an dan. Nhi~m V\l bao v~ T6 qu6c g~n liSn vai nhi~m V\l bao v~ an
ninh chinh tri, tr~t tg xa h<)i. Do d6, trong Chuang nay khong chi ninh chinh tri, tr~t tg xa h<)i. Do d6, trong Chuang nay khong chi
ds c~p trach nhi~m va phuang huang xay dvng quan d9i nhan ds c~p trach nhi~m va phuang huang xay dvng quan d9i nhan
dan ma con ds c~p d€n trach nhi~m va phuang huang xay dvng dan ma con ds c~p d€n trach nhi~m va phuang huang xay dvng
cong an nhan dan. cong an nhan dan.
f)~ bao v~ T6 qu6c Vi~t Nam, gifr vfrng an ninh qu6c gia, f)~ bao v~ T6 qu6c Vi~t Nam, gifr vfrng an ninh qu6c gia,
Nha nuac ta chu truang: " ... eitng ed va tang euang ndn qude Nha nuac ta chu truang: " ... eitng ed va tang euang ndn qude
phong toan dan va an ninh nhan dan ma nang edt !a ht:c lu(Jng phong toan dan va an ninh nhan dan ma nang edt !a ht:c lu(Jng
vii trang nhan dan; phat huy sue mc;tnh t6ng h(Jp eita ddt nuae ai vii trang nhan dan; phat huy sue mc;tnh t6ng h(Jp eita ddt nuae ai
bao v? viing ehcie T6 qude, gop phdn bao v? hoa binh a khu v~e bao v? viing ehcie T6 qude, gop phdn bao v? hoa binh a khu v~e
va tren thd giai. Ca quan, t6 ehue, eong dan phai th~e hi?n ady va tren thd giai. Ca quan, t6 ehue, eong dan phai th~e hi?n ady
au nhi?m V¥ qude phong va an ninh " (DiSu 64 HiSn phap nam au nhi?m V¥ qude phong va an ninh " (DiSu 64 HiSn phap nam
2013). Nhu v~y, cung c6 va tang cuang nSn qu6c phong toan dan 2013). Nhu v~y, cung c6 va tang cuang nSn qu6c phong toan dan
va an ninh nhan dan la phuang cham d~ bao v~ T6 qu6c va an va an ninh nhan dan la phuang cham d~ bao v~ T6 qu6c va an
GS. TS. Thai Vfnh Thfmg, GVC. Ltru Trung Thanh 287 GS. TS. Thai Vfnh Thfmg, GVC. Ltru Trung Thanh 287
G~OTIDNHLUATHlliNPHAPV$TNAM G~OTIDNHLUATHlliNPHAPV$TNAM
ninh qu6c gia. Phuong cham nay b~t ngubn tir ban ch~t giai c~p ninh qu6c gia. Phuong cham nay b~t ngubn tir ban ch~t giai c~p
cua Nha nu6c ta - Nha nu6c cua dan, do dan va vi dan, cfing nhu cua Nha nu6c ta - Nha nu6c cua dan, do dan va vi dan, cfing nhu
ru thvc ts cua hang nghin nam dvng nuac va gift nuac cua dan ru thvc ts cua hang nghin nam dvng nuac va gift nuac cua dan
t<)c ta. V 6i tu tuang chi d~o: lfty dan lam g6c trong sv nghi~p bao t<)c ta. V 6i tu tuang chi d~o: lfty dan lam g6c trong sv nghi~p bao
v~ T 6 qu6c va an ninh qu6c gia, Nha nu6c ta xac dinh d6 la sv v~ T 6 qu6c va an ninh qu6c gia, Nha nu6c ta xac dinh d6 la sv
nghi~p cua to an dan. Vi v~y, nha nu6c phai phat huy duqc sue nghi~p cua to an dan. Vi v~y, nha nu6c phai phat huy duqc sue
m~nh t6ng hqp cua toan dan, cua ca h~ th6ng chinh tri, tUng m~nh t6ng hqp cua toan dan, cua ca h~ th6ng chinh tri, tUng
buac tang cuang tiSm Ivc qu6c phong va an ninh cua d~t nuac, buac tang cuang tiSm Ivc qu6c phong va an ninh cua d~t nuac,
xay dvng vftng ch~c nSn qu6c phong toan dan, thS tr~n qu6c xay dvng vftng ch~c nSn qu6c phong toan dan, thS tr~n qu6c
phong toan dan g~n v6i nSn an ninh nhan dan va thS tr~n an ninh phong toan dan g~n v6i nSn an ninh nhan dan va thS tr~n an ninh
nhan dan, nang cao ch~t luqng cac lvc luqng vfi trang nhan dan, nhan dan, nang cao ch~t luqng cac lvc luqng vfi trang nhan dan,
ngan ngira va lam th~t b~i mQi am muu va ho~t d<)ng gay m~t 6n ngan ngira va lam th~t b~i mQi am muu va ho~t d<)ng gay m~t 6n
dinh chinh tri, xa h<)i, xam ph~m d9c l~p, chu quysn, toan v~n dinh chinh tri, xa h<)i, xam ph~m d9c l~p, chu quysn, toan v~n
lanh th6, ngan ch~n va trung tri c6 hi~u qua cac lo~i t<)i ph~m, lanh th6, ngan ch~n va trung tri c6 hi~u qua cac lo~i t<)i ph~m,
bao dam t6t tr~t tv, an toan xa h<)i. DS dam bao qu6c phong, an bao dam t6t tr~t tv, an toan xa h<)i. DS dam bao qu6c phong, an
ninh, cftn thiSt phai: ninh, cftn thiSt phai:
- KSt hqp ch~t che hai nhi~m V\1 chiSn hrqc cua each m~ng - KSt hqp ch~t che hai nhi~m V\1 chiSn hrqc cua each m~ng
Vi~t Nam hi~n nay la xay dvng chu ngllla xa h<)i va bao v~ T6 qu6c; Vi~t Nam hi~n nay la xay dvng chu ngllla xa h<)i va bao v~ T6 qu6c;
- KSt hqp qu6c phong va an ninh v6i kinh t6; - KSt hqp qu6c phong va an ninh v6i kinh t6;
- G~n nhi~m Vt) qu6c phong v6i nhi~m V\1 an ninh; - G~n nhi~m Vt) qu6c phong v6i nhi~m V\1 an ninh;
- Ph6i hqp ch~t che ho~t d<)ng qu6c phong va an ninh v6i ho~t - Ph6i hqp ch~t che ho~t d<)ng qu6c phong va an ninh v6i ho~t
d<)ng d6i ngo~i; d<)ng d6i ngo~i;
- Cung c6 qu6c phong, gift vfrng an ninh qu6c gia phai duqc - Cung c6 qu6c phong, gift vfrng an ninh qu6c gia phai duqc
coi la nhi~m V\1 tr9ng ySu, thuang xuyen cua Dang, Nha nu6c, coi la nhi~m V\1 tr9ng ySu, thuang xuyen cua Dang, Nha nu6c,
toan quan va toan dan; toan quan va toan dan;
- Tang cuang quan li nha nu6c vS qu6c phong va an ninh; - Tang cuang quan li nha nu6c vS qu6c phong va an ninh;
- Tang cuang S\f lanh d~o cua Dang d6i v6i quan d9i va cong - Tang cuang S\f lanh d~o cua Dang d6i v6i quan d9i va cong
an, d6i v6i sv nghi~p cung c6 qu6c phong va an ninh; an, d6i v6i sv nghi~p cung c6 qu6c phong va an ninh;
288 GS.TS. Thai Vlnh Th!ing, GVC. Luu Trung Thanh 288 GS.TS. Thai Vlnh Th!ing, GVC. Luu Trung Thanh
CHUONO VIII- CHiNH SACH QUOC PHONG VA AN NINH QUOC GIA CHUONO VIII- CHiNH SACH QUOC PHONG VA AN NINH QUOC GIA
- Cling c& kh6i d~i doan kSt dan t9c, l~y lien minh giai c~p - Cling c& kh6i d~i doan kSt dan t9c, l~y lien minh giai c~p
cong nhan v&i giai c~p nang dan va t~ng l&p tri thuc lam nsn tang; cong nhan v&i giai c~p nang dan va t~ng l&p tri thuc lam nsn tang;
phat huy vai tro lam chu cua nhan dan trong bao v~ T6 qu&c va an phat huy vai tro lam chu cua nhan dan trong bao v~ T6 qu&c va an
ninh nhan dan. ninh nhan dan.
1. CHINH SACH QUOC PHONG THEO HIEN PHAP 1. CHINH SACH QUOC PHONG THEO HIEN PHAP
NAM 2013 NAM 2013
La m9t trong nhfrng b9 ph~n hqp thanh cua h.rc luqng vfi trang La m9t trong nhfrng b9 ph~n hqp thanh cua h.rc luqng vfi trang
nhan dan, quan d9i tru&c hSt phai tuy~t d6i trung thanh v&i T6 nhan dan, quan d9i tru&c hSt phai tuy~t d6i trung thanh v&i T6
qu&c, nhan dan, v6i dang va nha nu&c nhu truySn th&ng v&n c6 qu&c, nhan dan, v6i dang va nha nu&c nhu truySn th&ng v&n c6
"vi nhan dan quen minh", c6 trach nhi~m s~n sang chiSn d~u, bao "vi nhan dan quen minh", c6 trach nhi~m s~n sang chiSn d~u, bao
v~ d9c l~p, chu quySn, th&ng nh~t va toan Vvn lanh th6 cua T6 v~ d9c l~p, chu quySn, th&ng nh~t va toan Vvn lanh th6 cua T6
qu&c cling nhu an ninh qu&c gia va tr~t n,r, an toan xa h9i, bao v~ qu&c cling nhu an ninh qu&c gia va tr~t n,r, an toan xa h9i, bao v~
nhan dan, dang, nha nuac va chs d9 xa h9i chu ngh1a; cung toan nhan dan, dang, nha nuac va chs d9 xa h9i chu ngh1a; cung toan
dan xay dl,l'llg d~t nu6c va thvc hi~n nghia V\1 qu&c tS (DiSu 65 dan xay dl,l'llg d~t nu6c va thvc hi~n nghia V\1 qu&c tS (DiSu 65
HiSn phap nam 2013). Nhu v~y nhi~m V\1 d~u tien cua quan d9i la HiSn phap nam 2013). Nhu v~y nhi~m V\1 d~u tien cua quan d9i la
s~n sang chiSn d~u de bao v~ d9c l~p, chu quysn, th6ng nh~t va s~n sang chiSn d~u de bao v~ d9c l~p, chu quysn, th6ng nh~t va
toan Vvn Hinh th6 cua T6 qu&c. Quan d9i phai la lvc luqng nong toan Vvn Hinh th6 cua T6 qu&c. Quan d9i phai la lvc luqng nong
c6t dS bao v~ d~t nu&c khoi sv xam luqc tir ben ngoai. c6t dS bao v~ d~t nu&c khoi sv xam luqc tir ben ngoai.
N goai nhi~m vv chu ySu la s~n sang chiSn d~u bao v~ d9c N goai nhi~m vv chu ySu la s~n sang chiSn d~u bao v~ d9c
l~p, chu quySn, th6ng nh~t va toan Vyn lanh th6, quan d9i nhan l~p, chu quySn, th6ng nh~t va toan Vyn lanh th6, quan d9i nhan
dan con c6 nhi~m vv bao v~ an ninh qu&c gia va tr~t n,r, an toan dan con c6 nhi~m vv bao v~ an ninh qu&c gia va tr~t n,r, an toan
xa .h9i, bao v~ nhan dan, dang, nha nu&c va chS d(). La cong C\1 xa .h9i, bao v~ nhan dan, dang, nha nu&c va chS d(). La cong C\1
cua chuyen chinh giai c~p, quan d9i khong chi tr~n ap d&i v6i ke cua chuyen chinh giai c~p, quan d9i khong chi tr~n ap d&i v6i ke
thu ben ngoai rna con phai tr~n ap d&i v&i bQn phan each m~ng thu ben ngoai rna con phai tr~n ap d&i v&i bQn phan each m~ng
ben trong. Kinh nghi~m lich su da chi ra r~ng: giua thu trong va ben trong. Kinh nghi~m lich su da chi ra r~ng: giua thu trong va
gi~c ngoai luon luon c~u kSt ch~t che v&i nhau dS ch&ng pha gi~c ngoai luon luon c~u kSt ch~t che v&i nhau dS ch&ng pha
each m~ng. Vi v~y, nSn d()c l~p cua dan t()c c6 duqc bao dam hay each m~ng. Vi v~y, nSn d()c l~p cua dan t()c c6 duqc bao dam hay
khong cung phv thu9c r~t nhisu vao ho~t d9ng tr~n ap bQn phan khong cung phv thu9c r~t nhisu vao ho~t d9ng tr~n ap bQn phan
GS. TS. Thai Vlnh Th!ing, GVC. Luu Trung Thanh 289 GS. TS. Thai Vlnh Th!ing, GVC. Luu Trung Thanh 289
GIAO TRINH LU!T HIEN PHAP VIST NAM GIAO TRINH LU!T HIEN PHAP VIST NAM
each m~ng, trong di6u ki9n hi9n nay' khi cac nu6c d~ qu6c dang each m~ng, trong di6u ki9n hi9n nay' khi cac nu6c d~ qu6c dang
am muu "diSn bi~n hoa binh" thi nhi9m vt,I bao dam an ninh qu6c am muu "diSn bi~n hoa binh" thi nhi9m vt,I bao dam an ninh qu6c
gia, d~p tan mQi am muu b~o lo~n l~t d6 chinh quy6n la m()t gia, d~p tan mQi am muu b~o lo~n l~t d6 chinh quy6n la m()t
trong nhfing nhi9m Vl,l cua cac h;rc lugng vfi trang nhan dan, trong nhfing nhi9m Vl,l cua cac h;rc lugng vfi trang nhan dan,
trong d6 c6 quan d()i. trong d6 c6 quan d()i.
Quan d(}i nhan dan con CO nhi9m Vl,l cung toan dan xay dvng Quan d(}i nhan dan con CO nhi9m Vl,l cung toan dan xay dvng
dftt nu6c va thvc hi9n nghia vv qu6c t~. Xay dvng chu ngh1a xa dftt nu6c va thvc hi9n nghia vv qu6c t~. Xay dvng chu ngh1a xa
h()i va bao v9 T 6 qu6c la hai nhi9m vv chi~n luge c6 quan h9 m~t h()i va bao v9 T 6 qu6c la hai nhi9m vv chi~n luge c6 quan h9 m~t
thi~t v6i nhau. DS thvc hi9n dugc nhfing nhi9m vv tren, Nha thi~t v6i nhau. DS thvc hi9n dugc nhfing nhi9m vv tren, Nha
nu6c ta chu truang xay dvng quan d()i nhan dan each m~ng, nu6c ta chu truang xay dvng quan d()i nhan dan each m~ng,
chinh quy, tinh nhu9, tung bu6c hi9n d~i (Di6u 66 Hi~n phap chinh quy, tinh nhu9, tung bu6c hi9n d~i (Di6u 66 Hi~n phap
nam 2013). Trong nhitng nam qua, Nha nu6c ta da thvc hi9n m()t nam 2013). Trong nhitng nam qua, Nha nu6c ta da thvc hi9n m()t
cu()c diSu chinh chi~n luge 16n, b6 tri l~i lvc lugng tren ph~m vi cu()c diSu chinh chi~n luge 16n, b6 tri l~i lvc lugng tren ph~m vi
ca nu6c, t~o ra th~ tr~n phong thu hqp li, tang cuang kha nang ca nu6c, t~o ra th~ tr~n phong thu hqp li, tang cuang kha nang
phong thu 6 khu V\TC trQng diSm, tung bu6c xay dvng cac khu phong thu 6 khu V\TC trQng diSm, tung bu6c xay dvng cac khu
vl;t'c phong thu tinh, thanh ph6. Nha nu6c ta da chftn chinh m()t vl;t'c phong thu tinh, thanh ph6. Nha nu6c ta da chftn chinh m()t
bu6c ca ban v6 t6 chuc, bien ch~ ll;t'c lugng vu trang d6ng thai bu6c ca ban v6 t6 chuc, bien ch~ ll;t'c lugng vu trang d6ng thai
chu y xay dvng lvc lugng dv bi d()ng vien va nang cao chftt chu y xay dvng lvc lugng dv bi d()ng vien va nang cao chftt
lugng dan quan tv v9. Cac xi nghi9p qu6c phong va cac t6 chuc lugng dan quan tv v9. Cac xi nghi9p qu6c phong va cac t6 chuc
lam kinh t~ cua quan d()i bu6c d~u chuySn sang thvc hi9n dugc lam kinh t~ cua quan d()i bu6c d~u chuySn sang thvc hi9n dugc
k~ ho~ch hang nan1, gop ph~n bao dam cho qu6c phong va tham k~ ho~ch hang nan1, gop ph~n bao dam cho qu6c phong va tham
gia xay dvng dftt nu6c. Nhfing k~t qua tren llnh V\fC quan S\f va gia xay dvng dftt nu6c. Nhfing k~t qua tren llnh V\fC quan S\f va
quae phong da tac d(}ng tich C\TC d~n vi9c th\TC hi9n Ca hai nhi9m quae phong da tac d(}ng tich C\TC d~n vi9c th\TC hi9n Ca hai nhi9m
V\l chi~n luge xay dvng va bao v9 T6 qu6c, t~o diSu ki9n thu~n V\l chi~n luge xay dvng va bao v9 T6 qu6c, t~o diSu ki9n thu~n
lgi m6i cho cong CUQC xay dvng kinh t~. DS thvc hi9n dugc lgi m6i cho cong CUQC xay dvng kinh t~. DS thvc hi9n dugc
nhung nhi9m vv tren, Nha nu6c ta chu truang phai " ... xay d11ng nhung nhi9m vv tren, Nha nu6c ta chu truang phai " ... xay d11ng
quan il(Ji nhan dan each m(Jng, chinh quy, tinh nhu?, tirng buac quan il(Ji nhan dan each m(Jng, chinh quy, tinh nhu?, tirng buac
hi?n ilc;li, c6 l11c lu(fng thuifng tr11c h(fp li, hrc lu(fng d11 bj il(Jng hi?n ilc;li, c6 l11c lu(fng thuifng tr11c h(fp li, hrc lu(fng d11 bj il(Jng
vien hung hgu, l11c lu(fng dan quan t11 v? virng m(Jnh va r(Jng vien hung hgu, l11c lu(fng dan quan t11 v? virng m(Jnh va r(Jng
290 GS. TS. Thai Vlnh Th&ng, GVC. Luu Trung Thanh 290 GS. TS. Thai Vlnh Th&ng, GVC. Luu Trung Thanh
CHUONG VIII- CHiNHSiCHQUOCPHONG VAANNINHQUOC GIA CHUONG VIII- CHiNHSiCHQUOCPHONG VAANNINHQUOC GIA
kh&p, lam nang c6t trong thvc hi?n nhi?m V¥ qu6c ]Jhong" (DiSu kh&p, lam nang c6t trong thvc hi?n nhi?m V¥ qu6c ]Jhong" (DiSu
66 Hi~n phap nam 2013). 66 Hi~n phap nam 2013).
2. CHINH SACH AN NINH QUOC GIA THEO lHIEN PHAP 2. CHINH SACH AN NINH QUOC GIA THEO lHIEN PHAP
NAM 2013 NAM 2013
Phuong huang phat tri6n hyc luqng cong an nhan dan duqc Phuong huang phat tri6n hyc luqng cong an nhan dan duqc
quy dinh t~i DiSu 67 Hi~n phap nam 2013 la: "Nha nufYc xay dl!11g quy dinh t~i DiSu 67 Hi~n phap nam 2013 la: "Nha nufYc xay dl!11g
cong an nhan dan each mt;tng, chinh quy, tinh nhu?, timg buac cong an nhan dan each mt;tng, chinh quy, tinh nhu?, timg buac
hi?n at;ti, lam nang cJt trong thl!C hi?n nhi?m V¥ bao v? an ninh hi?n at;ti, lam nang cJt trong thl!C hi?n nhi?m V¥ bao v? an ninh
qu6c gia va bao aam tn7t tv, an toan xa h{Ji, adu tranh phong, qu6c gia va bao aam tn7t tv, an toan xa h{Ji, adu tranh phong,
ch6ng t{Ji pht;tm". ch6ng t{Ji pht;tm".
Ngay 1ir sau Cach m~ng thang Tam nam 1945, d6 bao v~ Ngay 1ir sau Cach m~ng thang Tam nam 1945, d6 bao v~
nhilng thanh qua cua each m~ng, tr~n ap nhilng phAn ru phan nhilng thanh qua cua each m~ng, tr~n ap nhilng phAn ru phan
d<)ng, bao v~ an ninh qu6c gia, tr~t tv an toan xa h(>i, Chu tich d<)ng, bao v~ an ninh qu6c gia, tr~t tv an toan xa h(>i, Chu tich
Chinh phu da ra sic l~nh s6 23 ngay 21/02/1946 vS vi~c thanh l~p Chinh phu da ra sic l~nh s6 23 ngay 21/02/1946 vS vi~c thanh l~p
Vi~t N am cong an V\l thu<)c B9 N 9i V\1. M<;>i thanh qua cua each Vi~t N am cong an V\l thu<)c B9 N 9i V\1. M<;>i thanh qua cua each
m~ng Vi~t N am dSu c6 cong lao dong g6p cua lvc luqng cong an m~ng Vi~t N am dSu c6 cong lao dong g6p cua lvc luqng cong an
nhan dan. Hi~n nay tinh hinh an ninh, tr~t tv xa h9i con phuc t~p. nhan dan. Hi~n nay tinh hinh an ninh, tr~t tv xa h9i con phuc t~p.
Cac th~ hyc thu dich a trong nu6c va ngoai nu6c c~u k~t v6i nhau, Cac th~ hyc thu dich a trong nu6c va ngoai nu6c c~u k~t v6i nhau,
fa SUC khai thac CUQC khung hoang CUa chu ngma xa hQi va nhilng fa SUC khai thac CUQC khung hoang CUa chu ngma xa hQi va nhilng
sa ha cua Nha nu6c ta dS ch6ng pha. An ninh n<)i b<), an ninh kinh sa ha cua Nha nu6c ta dS ch6ng pha. An ninh n<)i b<), an ninh kinh
t~, tu tuang van hoa, an ninh bien gi6i con nhiSu v~n dS phai quan t~, tu tuang van hoa, an ninh bien gi6i con nhiSu v~n dS phai quan
tam. Tr~t tv, an toan xa h<)i, nh~t la a thanh ph6, thi xa con nhiSu tam. Tr~t tv, an toan xa h<)i, nh~t la a thanh ph6, thi xa con nhiSu
phuc t~p, tinh hinh th~t thoat 16n tai san, tham nhung, buon l~u, phuc t~p, tinh hinh th~t thoat 16n tai san, tham nhung, buon l~u,
d~o due suy d6i ... dang la nhilng v~n dS n6ng bong. Tinh hinh tren d~o due suy d6i ... dang la nhilng v~n dS n6ng bong. Tinh hinh tren
doi hoi nha nu6c phai c6 nhilng chinh sach, bi~n phap quan li nha doi hoi nha nu6c phai c6 nhilng chinh sach, bi~n phap quan li nha
nu6c, quan 1i xa h9i m<)t each c6 hi~u qua han. Rieng d6i v6i cong nu6c, quan 1i xa h9i m<)t each c6 hi~u qua han. Rieng d6i v6i cong
an nhan dan la "lvc luqng nong c6t" trong vi~c bao v~ an ninh an nhan dan la "lvc luqng nong c6t" trong vi~c bao v~ an ninh
qu6c gia, tr~t 1\f, an toan xa h9i cang phai duqc cling c6 va xay qu6c gia, tr~t 1\f, an toan xa h9i cang phai duqc cling c6 va xay
GS. TS. Thai Vfnh Thimg, GVC. Luu Trung Thanh 291 GS. TS. Thai Vfnh Thimg, GVC. Luu Trung Thanh 291
orAo TRiNH LUAT HIEN PHAP V!BT NAM orAo TRiNH LUAT HIEN PHAP V!BT NAM
dlJllg nh~m dam nhi~m trQng tnich duqc giao. Vi v~y, Nha nuac ta dlJllg nh~m dam nhi~m trQng tnich duqc giao. Vi v~y, Nha nuac ta
chu truong "xay dvng c6ng an nhan dan each mqng, chinh quy, chu truong "xay dvng c6ng an nhan dan each mqng, chinh quy,
tinh nhu?, timg buac hi?n aqi" (DiSu 67 HiSn phap nam 2013). Chu tinh nhu?, timg buac hi?n aqi" (DiSu 67 HiSn phap nam 2013). Chu
truong do la hoan to an phu hqp vai thgc tS cua xa h9i Vi~t N am. truong do la hoan to an phu hqp vai thgc tS cua xa h9i Vi~t N am.
3. TAACH NHI8M CUA Cd QUAN, TO CHUC, CONG 3. TAACH NHI8M CUA Cd QUAN, TO CHUC, CONG
DAN TRONG BAO V:8 TO QUOC DAN TRONG BAO V:8 TO QUOC
Trong vi~c bao v~ T6 qu6c, an ninh chinh tri va tr~t tv an toan Trong vi~c bao v~ T6 qu6c, an ninh chinh tri va tr~t tv an toan
Xa h{)i, CO' quan, tf> chuc, cong dan CO nhi~m Vl;t "phai thvc hi¢n acy Xa h{)i, CO' quan, tf> chuc, cong dan CO nhi~m Vl;t "phai thvc hi¢n acy
au nhi?m v~ qu6c phong va an ninh" (DiSu 64 HiSn phap nam au nhi?m v~ qu6c phong va an ninh" (DiSu 64 HiSn phap nam
2013). Tru&c hSt, cac CO' quan, t6 chuc phai d()ng vien tinh thftn yeu 2013). Tru&c hSt, cac CO' quan, t6 chuc phai d()ng vien tinh thftn yeu
nuac Vel chu ngh1a anh hung each IDC;lng cua nhan dan, giao d~lC nuac Vel chu ngh1a anh hung each IDC;lng cua nhan dan, giao d~lC
qu6c phong va an ninh cho toan dan; phai c6 vil, d()ng vien thanh qu6c phong va an ninh cho toan dan; phai c6 vil, d()ng vien thanh
nien thgc hi~n nghla V\1 quan sv; xay dlJllg lvc luqng dan quan 1:\]' nien thgc hi~n nghla V\1 quan sv; xay dlJllg lvc luqng dan quan 1:\]'
v~ hung h~u tren CO' sa kSt hqp xay dvng vai bao v~ T6 qu6c; phai v~ hung h~u tren CO' sa kSt hqp xay dvng vai bao v~ T6 qu6c; phai
thvc hi~n chinh sach h~u phuong quan d()i m()t each tri~t d~ ... thvc hi~n chinh sach h~u phuong quan d()i m()t each tri~t d~ ...
Cv th~, trong llnh vvc bao v~ T6 qu6c va an ninh qu6c gia, Cv th~, trong llnh vvc bao v~ T6 qu6c va an ninh qu6c gia,
nhi~m V\1 cua Qu6c h()i duqc quy dinh tC;li khoan 13 DiSu 70 HiSn nhi~m V\1 cua Qu6c h()i duqc quy dinh tC;li khoan 13 DiSu 70 HiSn
phap nam 2013: "Quyit ajnh vdn aJ chiin tranh va hoa binh; quy phap nam 2013: "Quyit ajnh vdn aJ chiin tranh va hoa binh; quy
ajnh vJ tinh trqng khdn cdp, cac bi?n phap a(lc bi?t khac bao dam ajnh vJ tinh trqng khdn cdp, cac bi?n phap a(lc bi?t khac bao dam
qu6c phong va an ninh qu6c gia". qu6c phong va an ninh qu6c gia".
Nhi~m V\1
cua Chu tich nuac duqc quy dinh tC;li khoan 5 Nhi~m V\1
cua Chu tich nuac duqc quy dinh tC;li khoan 5
DiSu 88 HiSn phap nam 2013 la: "Th6ng lfnh lvc lu(fng vii DiSu 88 HiSn phap nam 2013 la: "Th6ng lfnh lvc lu(fng vii
trang nhdn dan, gift chuc Chit tjch H(Ji a6ng qu6c phong va an trang nhdn dan, gift chuc Chit tjch H(Ji a6ng qu6c phong va an
ninh; quyit ajnh phong, thang, giang, tuac quan ham cdp ninh; quyit ajnh phong, thang, giang, tuac quan ham cdp
tuang, chudn a6 a6c, ph6 do a6c, il6 a6c hili qudn; b6 nhi?m, tuang, chudn a6 a6c, ph6 do a6c, il6 a6c hili qudn; b6 nhi?m,
miln nhi¢m, each chuc T6ng tham muu truang, Chit nhi?m miln nhi¢m, each chuc T6ng tham muu truang, Chit nhi?m
T6ng c~c chinh trj Quan a(Ji nhan dan Vi?t Nam; can cu vao T6ng c~c chinh trj Quan a(Ji nhan dan Vi?t Nam; can cu vao
nghi quyit cita Qu6c h(Ji ho(lc cita Uy ban thuang v~ Qu6c h(Ji, nghi quyit cita Qu6c h(Ji ho(lc cita Uy ban thuang v~ Qu6c h(Ji,
292 GS.TS. Thai Vfnh Thling, GVC. Luu Trung Thanh 292 GS.TS. Thai Vfnh Thling, GVC. Luu Trung Thanh
CHUONG VIII- CHiNH SACH QUOC PHONG VA AN NINH QUOC GIA CHUONG VIII- CHiNH SACH QUOC PHONG VA AN NINH QUOC GIA
cong b6, bcii bo quyit ajnh tuyen b6 tinh tn;1ng chiin tranh; can cong b6, bcii bo quyit ajnh tuyen b6 tinh tn;1ng chiin tranh; can
cu vaa nght quyit cita Uy ban thuang v~ Qu6c h<)i, ra l¢nh t6ng cu vaa nght quyit cita Uy ban thuang v~ Qu6c h<)i, ra l¢nh t6ng
a<)ng vien hagc a<)ng vien c~c b<), cong b6, bai bo tinh trr;~ng a<)ng vien hagc a<)ng vien c~c b<), cong b6, bai bo tinh trr;~ng
khdn cdp; trang truifng h(Jp Uy ban thuang v~ Qu6c h<)i khong khdn cdp; trang truifng h(Jp Uy ban thuang v~ Qu6c h<)i khong
thd h9p au(Jc, cong b6, bai bo tinh trr;~ng khdn cdp trang ca thd h9p au(Jc, cong b6, bai bo tinh trr;~ng khdn cdp trang ca
nuac hagc a tirng ilia phuang ". nuac hagc a tirng ilia phuang ".
Nhi~m V\1 cua Chinh phu duqc quy dinh t~i khoan 3 DiSu 96 Nhi~m V\1 cua Chinh phu duqc quy dinh t~i khoan 3 DiSu 96
Hi~n phap nam 2013 la: "Th6ng nhdt quan li... qu6c phong, an Hi~n phap nam 2013 la: "Th6ng nhdt quan li... qu6c phong, an
ninh qu6c gia, tnjt tv, an taan xa h<)i; thi hanh l¢nh t6ng a<)ng ninh qu6c gia, tnjt tv, an taan xa h<)i; thi hanh l¢nh t6ng a<)ng
vien hagc a<)ng vien c~c b(J, l¢nh ban b6 tinh trr;~ng khdn cdp va vien hagc a<)ng vien c~c b(J, l¢nh ban b6 tinh trr;~ng khdn cdp va
cac bi¢n phap cdn thiit khac ad baa v¢ T6 qu6c, baa dam tinh cac bi¢n phap cdn thiit khac ad baa v¢ T6 qu6c, baa dam tinh
m{;mg, tai san cita nhdn dan". m{;mg, tai san cita nhdn dan".
Nhi~m V\1 cua M~t tr~n T6 qu6c Vi~t Nam duqc quy dinh t~i Nhi~m V\1 cua M~t tr~n T6 qu6c Vi~t Nam duqc quy dinh t~i
DiSu 9 Hi~n phap nam 2013 la: "Mgt tr(tn T6 qu6c Vi¢t Nam !a CO' DiSu 9 Hi~n phap nam 2013 la: "Mgt tr(tn T6 qu6c Vi¢t Nam !a CO'
sa chinh trt cita chinh quyJn nhan ddn ... tham gia xay dvng Dang, sa chinh trt cita chinh quyJn nhan ddn ... tham gia xay dvng Dang,
Nha nuac, har;~t a<)ng a6i nga(li nhdn ddn gop phdn xay dvng va Nha nuac, har;~t a<)ng a6i nga(li nhdn ddn gop phdn xay dvng va
baa v¢ T6 qu6c". baa v¢ T6 qu6c".
Trach nhi~m cua cong dan trong vi~c bao v~ T6 qu6c va an Trach nhi~m cua cong dan trong vi~c bao v~ T6 qu6c va an
ninh qu6c gia duqc xac dinh t~i cac diSu 44, 45' 46 Hi~n phap ninh qu6c gia duqc xac dinh t~i cac diSu 44, 45' 46 Hi~n phap
nam 2013. Da la cong dan Vi~t Nam thi dSu phai c6 nghia vv trung nam 2013. Da la cong dan Vi~t Nam thi dSu phai c6 nghia vv trung
thanh v6i T6 qu6c. Trong cac lo~i t()i ph~m thi ''phan b<)i T6 qu6c thanh v6i T6 qu6c. Trong cac lo~i t()i ph~m thi ''phan b<)i T6 qu6c
!a t<)i ngng nhdt" (DiSu 44 Hi~n phap nam 2013). Trong cac nghia !a t<)i ngng nhdt" (DiSu 44 Hi~n phap nam 2013). Trong cac nghia
V\1 cua cong dan thi nghia V\1 "baa v¢ T6 qu6c !a nghfa v~ thieng V\1 cua cong dan thi nghia V\1 "baa v¢ T6 qu6c !a nghfa v~ thieng
lieng va quyJn caa quy cita cong dan". Vi v~y, ({cong dan phai lieng va quyJn caa quy cita cong dan". Vi v~y, ({cong dan phai
thvc hi¢n nghfa V~ qudn SV Va tham gia xdy dvng nJn qu6c phong thvc hi¢n nghfa V~ qudn SV Va tham gia xdy dvng nJn qu6c phong
taan dan" (DiSu 45 Hi~n phap nam 20 13). Cong dan d6ng thai con taan dan" (DiSu 45 Hi~n phap nam 20 13). Cong dan d6ng thai con
c6 nghia V\1 " ... tham gia bao v¢ an ninh qu6c gia, tr(lt tv, an taan c6 nghia V\1 " ... tham gia bao v¢ an ninh qu6c gia, tr(lt tv, an taan
xa h<)i" (DiSu 46 Hi~n phap nam 2013). xa h<)i" (DiSu 46 Hi~n phap nam 2013).
GS. TS. Thai Vfnh Thimg, GVC. Luu Trung Thanh 293 GS. TS. Thai Vfnh Thimg, GVC. Luu Trung Thanh 293
GIAO TRiNH LU!T HrEN PHAP VIST NAM GIAO TRiNH LU!T HrEN PHAP VIST NAM
Nhu v~y, bao v~ T 6 qu6c g~n liSn v&i gifr vfrng an ninh qu6c Nhu v~y, bao v~ T 6 qu6c g~n liSn v&i gifr vfrng an ninh qu6c
gia la tnich nhi~m cua toan dan. Tftt ca cac CO' quan, t6 chuc va gia la tnich nhi~m cua toan dan. Tftt ca cac CO' quan, t6 chuc va
cong dan dSu c6 trach nhi~m bao v~ an ninh qu6c gia, tr~t tg an cong dan dSu c6 trach nhi~m bao v~ an ninh qu6c gia, tr~t tg an
toan xa h()i; trong d6 quan d()i va cong an la nhfrng 1-t;rc luQ'llg toan xa h()i; trong d6 quan d()i va cong an la nhfrng 1-t;rc luQ'llg
nong c6t. nong c6t.
294 GS.TS. Thai Vlnh Th&ng, GVC. Luu Trung Thanh 294 GS.TS. Thai Vlnh Th&ng, GVC. Luu Trung Thanh
CHUONG IX- CHE DO BAU CU CHUONG IX- CHE DO BAU CU
CHUdNGIX CHUdNGIX
CHE D<) BAU CU CHE D<) BAU CU
1. KHAINI$MVATAMQUANTRQNGCUABAUCU 296 1. KHAINI$MVATAMQUANTRQNGCUABAUCU 296

1.1. Khai ni~m bftu cir 296 1.1. Khai ni~m bftu cir 296
1.2. Tftm quan tn;mg cua bftu cir 298 1.2. Tftm quan tn;mg cua bftu cir 298
2 KHAI Nl:BM, NOI DUNG v A v AI TRO CUA CHE DO 302 2 KHAI Nl:BM, NOI DUNG v A v AI TRO CUA CHE DO 302
BAucu BAucu
2.1. Khai ni~m va n9i dung cua chs d9 bfiu cu 302 2.1. Khai ni~m va n9i dung cua chs d9 bfiu cu 302
2.2. Vai tro va yeu cftu cua chS d<) bftu cu 303 2.2. Vai tro va yeu cftu cua chS d<) bftu cu 303
3. KHAI QUAT D!C DIEM QUA TRiNH HiNH THANH VA 306 3. KHAI QUAT D!C DIEM QUA TRiNH HiNH THANH VA 306
PHAT TRIEN CUA CHE DlNH BAU cud VIBT NAM PHAT TRIEN CUA CHE DlNH BAU cud VIBT NAM
4. PHUONG THUC BAU CU d VI$T NAM VA TREN 310 4. PHUONG THUC BAU CU d VI$T NAM VA TREN 310
THE GI6I THE GI6I
4.1. Phuong thuc bftu cu aVi~t Nam 310 4.1. Phuong thuc bftu cu aVi~t Nam 310
4.2. M<)t s6 phuong thuc bftu cu ca quan d~i di~n ph6 biSn 313 4.2. M<)t s6 phuong thuc bftu cu ca quan d~i di~n ph6 biSn 313
tren thS gi6i tren thS gi6i
5. cAc NGUYEN TAc BAu cud vrBT NAM 317 5. cAc NGUYEN TAc BAu cud vrBT NAM 317
5.1. Nguyen tic ph6 thong 318 5.1. Nguyen tic ph6 thong 318
5.2. Nguyen tic binh d~ng 320 5.2. Nguyen tic binh d~ng 320
5.3. Nguyen tic tn;rc tiSp 322 5.3. Nguyen tic tn;rc tiSp 322
5.4. Nguyen tic bo phiSu kin 324 5.4. Nguyen tic bo phiSu kin 324
6. cAc CONG DOAN CHfNH CUA CUOC BAU CU DAI 325 6. cAc CONG DOAN CHfNH CUA CUOC BAU CU DAI 325
BIEU QUOC HOI d VIBT NAM BIEU QUOC HOI d VIBT NAM
6.1. Thanh l~p cac t6 chuc ph\1 trach bftu cir, don vi bftu cu, 325 6.1. Thanh l~p cac t6 chuc ph\1 trach bftu cir, don vi bftu cu, 325
khu V\fC bo phiSu khu V\fC bo phiSu
6.2. L~p danh sach cir tri va quy~n bftu cu 328 6.2. L~p danh sach cir tri va quy~n bftu cu 328
GlAO TRiNH LU}..THIEN PHAP VI$T NAM GlAO TRiNH LU}..THIEN PHAP VI$T NAM
6.3. L~p danh sach tmg cu vien va quySn tmg cu 329 6.3. L~p danh sach tmg cu vien va quySn tmg cu 329
6.4. V~n d()ng bftu cu 333 6.4. V~n d()ng bftu cu 333
6.5. Bo phi@u, kiem phi€u, cong b6 k€t qua va thfim tra tu 335 6.5. Bo phi@u, kiem phi€u, cong b6 k€t qua va thfim tra tu 335
each d~i bi€u tnlng cu each d~i bi€u tnlng cu
7. BAU cu THEM, BAU cu
LAI, BAU cu
BO SUNG 336 7. BAU cu THEM, BAU cu
LAI, BAU cu
BO SUNG 336
7 .1. Bftu cu l~i va bftu cu them 33 6 7 .1. Bftu cu l~i va bftu cu them 33 6
7.2. Bftu cu b6 sung 338 7.2. Bftu cu b6 sung 338
Trong llnh V\l'C chinh tri va t6 chtrc thgc hi~n quy~n lvc nha Trong llnh V\l'C chinh tri va t6 chtrc thgc hi~n quy~n lvc nha
nu6c tir c6 chi kim, cau hoi quan trQng nhfit, bao quat nhfit lu6n la: nu6c tir c6 chi kim, cau hoi quan trQng nhfit, bao quat nhfit lu6n la:
"Ngu6n g6c hinh thanh cac dia vi trong b() may nha nu6c la tir "Ngu6n g6c hinh thanh cac dia vi trong b() may nha nu6c la tir
dau?" hay n6i each khac, "do dau rna nguai nay l(;li c6 duqc quy~n dau?" hay n6i each khac, "do dau rna nguai nay l(;li c6 duqc quy~n
cai tri d6i v6i nguai khac trong xa h()i ?". Thai c6 dl;li, dum chS d() cai tri d6i v6i nguai khac trong xa h()i ?". Thai c6 dl;li, dum chS d()
chiSm h-au no 1~ va chs d9 phong kiSn, cau tnilai thuang b~t ngu6n chiSm h-au no 1~ va chs d9 phong kiSn, cau tnilai thuang b~t ngu6n
tir ThuySt thien m~nh ho~c ThuySt th~n quy~n, cho r~ng dia vi cua tir ThuySt thien m~nh ho~c ThuySt th~n quy~n, cho r~ng dia vi cua
nguai cai tri la tfit ySu, tv nhien, bfit kha xam ph(;lm va do Trai ho~c nguai cai tri la tfit ySu, tv nhien, bfit kha xam ph(;lm va do Trai ho~c
Chua da dinh. Ngay nay, cau hoi quan trQng tren day duqc tra lai Chua da dinh. Ngay nay, cau hoi quan trQng tren day duqc tra lai
don gian b~ng cvm tir: "Bdu cir". N()i dung chinh cua Chuong nay don gian b~ng cvm tir: "Bdu cir". N()i dung chinh cua Chuong nay
trinh bay v6i sinh vien nhfrng vfin d~ phap 1i v~ b~u cit a Vi~t trinh bay v6i sinh vien nhfrng vfin d~ phap 1i v~ b~u cit a Vi~t
Nam. Tru6c khi di vao n()i dung chinh, m()t s6 vfin d~ 1i lu~n Nam. Tru6c khi di vao n()i dung chinh, m()t s6 vfin d~ 1i lu~n
chung v~ b~u cit va chs d9 b~u cit dugc thao lu~n amvc 1 va 2. chung v~ b~u cit va chs d9 b~u cit dugc thao lu~n amvc 1 va 2.
1. KHAI NI$M v A TAM QUAN TRONG cuA BAu err 1. KHAI NI$M v A TAM QUAN TRONG cuA BAu err
1.1. Khai ni~m bftu cfr 1.1. Khai ni~m bftu cfr
Trong b9 may nha nu6c hi~n d(;li c6 m()t s6 each thtrc ph6 biSn Trong b9 may nha nu6c hi~n d(;li c6 m()t s6 each thtrc ph6 biSn
dS Iva chQn m()t nguai vao m()t chtrc V\l nao d6 trong b() may nha dS Iva chQn m()t nguai vao m()t chtrc V\l nao d6 trong b() may nha
nu6c, bao g6m: bftu cit, bftu va bfJ nhi~m. B6 nhi~m la vi~c m()t ca nu6c, bao g6m: bftu cit, bftu va bfJ nhi~m. B6 nhi~m la vi~c m()t ca
nhan c6 chtrc V\l cao han trong b() may nha nu6c chQn m()t nguai nhan c6 chtrc V\l cao han trong b() may nha nu6c chQn m()t nguai
vao vi tri cfip du6i cua minh, vi dv, m()t vi b() truang b6 nhi~m m()t vao vi tri cfip du6i cua minh, vi dv, m()t vi b() truang b6 nhi~m m()t
vi lanh d(;lo cfip C\JC hay tbng eve thu()c quy~n quan 1i cua minh. vi lanh d(;lo cfip C\JC hay tbng eve thu()c quy~n quan 1i cua minh.

CHUONG IX- CHE no BAu cu CHUONG IX- CHE no BAu cu
BAu Ia each thuc Iva chQn nguai n~m gifr chuc V\l do m<)t ca quan BAu Ia each thuc Iva chQn nguai n~m gifr chuc V\l do m<)t ca quan
nha nu6c thvc hi~n theo chS d<) t~p thS. Nhu v~y, khi Qu6c h<)i nha nu6c thvc hi~n theo chS d<) t~p thS. Nhu v~y, khi Qu6c h<)i
nu6c C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam bo phiSu dSiva chQn m<)t ai d6 nu6c C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam bo phiSu dSiva chQn m<)t ai d6
vao vi tri Chu tjch nu6c hay Thu tu6ng Chinh phu thi chung ta gQi vao vi tri Chu tjch nu6c hay Thu tu6ng Chinh phu thi chung ta gQi
d6 Ia Qu6c h<)i bAu Chu tjch nu6c, Thu tu6ng Chinh phu. d6 Ia Qu6c h<)i bAu Chu tjch nu6c, Thu tu6ng Chinh phu.
Ba~u Bdu cit la vi?c hra

Khac vai bAu va bb nhi~m, bdu Ba~u Bdu cit la vi?c hra
Khac vai bAu va bb nhi~m, bdu
C u~j, ch()n nguai nam ,
giu cir !a vie."'c cho. n lu.a nguai nii.m C u~j, ch()n nguai nam ,
giu cir !a vie."'c cho. n lu.a nguai nii.m
chuc v~ trong b(J may giu chuc v~ trong b{J may nha chuc v~ trong b(J may giu chuc v~ trong b{J may nha
nha nuac ilu(Jc thl!C nuac GU(JC thl!C hi?n bai nguai nha nuac ilu(Jc thl!C nuac GU(JC thl!C hi?n bai nguai
hi?n bai nguai dan dan thong qua con auiYng bo hi?n bai nguai dan dan thong qua con auiYng bo
thong qua con iluang phiiu ttjp thl N guai duqc thong qua con iluang phiiu ttjp thl N guai duqc
bo phiiu tap thl , . d" I h ,. , I' ,. bo phiiu tap thl , . d" I h ,. , I' ,.
· ngua1 an va c Qn se a ngua1 · ngua1 an va c Qn se a ngua1
n~m gifr va thvc thi quy~n Ivc nha nu6c. Sv khac bi~t a day Ia hSt n~m gifr va thvc thi quy~n Ivc nha nu6c. Sv khac bi~t a day Ia hSt
sue CO' ban va n6 n~m a chu thS thvc hi~n vi~c Iva chQn. Chu thS sue CO' ban va n6 n~m a chu thS thvc hi~n vi~c Iva chQn. Chu thS
thvc hi~n vi~c bAu hay bb nhi~m d~u Ia ca quan nha nu6c ho~c thvc hi~n vi~c bAu hay bb nhi~m d~u Ia ca quan nha nu6c ho~c
nguai dang n~m gifr chuc V\l trong b<) may nha nu6c. Chu thS thvc nguai dang n~m gifr chuc V\l trong b<) may nha nu6c. Chu thS thvc
hi~n vi~c bAu Clr Ia nguai dan, me Ia nhfrng nguai khong n~m gifr hi~n vi~c bAu Clr Ia nguai dan, me Ia nhfrng nguai khong n~m gifr
chuc V\l trong b<) may nha nu6c. HQ Ia thanh vien trong c<)ng d6ng chuc V\l trong b<) may nha nu6c. HQ Ia thanh vien trong c<)ng d6ng
tiSn hanh bftu cit dS Iva chQn nguai se cai trj minh. tiSn hanh bftu cit dS Iva chQn nguai se cai trj minh.
QuyJn Ngoai each hiSu nhu m<)t phuang thuc Iva chQn nguai QuyJn Ngoai each hiSu nhu m<)t phuang thuc Iva chQn nguai
bdu cit thvc thi quy~n Ivc nha nu6c, thu~t ngfr "bAu cit" cling bdu cit thvc thi quy~n Ivc nha nu6c, thu~t ngfr "bAu cit" cling
duqc dung dS chi quy~n cua nguai dan trong llnh vvc duqc dung dS chi quy~n cua nguai dan trong llnh vvc
chinh trj - Quy~n bAu cu. Chfr "quy~n" a.day c6 thS duqc hiSu a chinh trj - Quy~n bAu cu. Chfr "quy~n" a.day c6 thS duqc hiSu a
hai g6c d<). Thu nhdt, quy~n c6 nghia Ia sv dung d~n, sv chinh hai g6c d<). Thu nhdt, quy~n c6 nghia Ia sv dung d~n, sv chinh
dang, c6 nghia Ia vi~c nguai dan bAu chQn nguai cai trj minh Ia dang, c6 nghia Ia vi~c nguai dan bAu chQn nguai cai trj minh Ia
m<)t di~u dung d~n, m<)t quy~n tv nhien phai c6 n6u m<)t xa h<)i m<)t di~u dung d~n, m<)t quy~n tv nhien phai c6 n6u m<)t xa h<)i
duqc coi Ia dan chu. Thu hai, quy~n bAu cit Ia m<)t quy~n ca ban duqc coi Ia dan chu. Thu hai, quy~n bAu cit Ia m<)t quy~n ca ban
cua nguai dan Iva chQn nguai cftm quy~n. Quy~n bftu cit thuang cua nguai dan Iva chQn nguai cftm quy~n. Quy~n bftu cit thuang
duqc ghi nh~n trong hi6n phap cua cac qu6c gia cling nhu cac di~u duqc ghi nh~n trong hi6n phap cua cac qu6c gia cling nhu cac di~u
u6c qu6c t6 quan trQng v~ quy~n con nguai, vi dv, Di~u 25 Cong u6c qu6c t6 quan trQng v~ quy~n con nguai, vi dv, Di~u 25 Cong
G!AO TRINH LU!T HIEN PHAP VI$T NAM G!AO TRINH LU!T HIEN PHAP VI$T NAM
u6c qu6c t6 vS cac quySn dan S\f va chinh tri (ICCPR) nam 1966. u6c qu6c t6 vS cac quySn dan S\f va chinh tri (ICCPR) nam 1966.
d nghla r()ng, quySn bftu Clr bao g6m quySn bftu cir, rue la quySn d nghla r()ng, quySn bftu Clr bao g6m quySn bftu cir, rue la quySn
bfiu ch9n ho~c khong bfiu ch9n, va quy6n ung cu, rue la quysn bfiu ch9n ho~c khong bfiu ch9n, va quy6n ung cu, rue la quysn
duqc bftu chQn. Chu th~ cua cac quySn nay dSu la nguai dan. Tftt duqc bftu chQn. Chu th~ cua cac quySn nay dSu la nguai dan. Tftt
nhien diSu ki9n C\1 th~ d~ nguai dan duqc huang va thvc hi9n nhien diSu ki9n C\1 th~ d~ nguai dan duqc huang va thvc hi9n
quySn bftu Clr thuang duqc quy dinh chi ti6t trong hi6n phap va quySn bftu Clr thuang duqc quy dinh chi ti6t trong hi6n phap va
phap lu~t qu6c gia. phap lu~t qu6c gia.
"Bftu cu" cling c6 th~ duqc hi~u nhu m()t quy trinh, "Bftu cu" cling c6 th~ duqc hi~u nhu m()t quy trinh,
Cu(Jc Cu(Jc
bdu cir m()t S\f ki9n g6m nhiSu cong do~n va cong vi9c khac bdu cir m()t S\f ki9n g6m nhiSu cong do~n va cong vi9c khac
nhau d~ t6 chuc cho nguai dan di bftu chQn nguai nim nhau d~ t6 chuc cho nguai dan di bftu chQn nguai nim
giu chuc V\1 trong b() may nha nu6c trong m()t danh sach bao g6m giu chuc V\1 trong b() may nha nu6c trong m()t danh sach bao g6m
cac 1Ing cir vien. M6i cu(Jc bdu cir thuang gin v6i vi9c bftu ra m()t cac 1Ing cir vien. M6i cu(Jc bdu cir thuang gin v6i vi9c bftu ra m()t
ca quan trong b() may nha nu6c. Vi thuang c6 m()t s6 luqng 16n ca quan trong b() may nha nu6c. Vi thuang c6 m()t s6 luqng 16n
nguai dan tham gia vao cac CUQC bftu Clr Va quy mo CUa cac CUQC nguai dan tham gia vao cac CUQC bftu Clr Va quy mo CUa cac CUQC
bftu cir cling c6 th~ di€n ra tren ph~m vi lanh th6 r()ng 16n nen bftu cir cling c6 th~ di€n ra tren ph~m vi lanh th6 r()ng 16n nen
cong tac tf> chuc cac cu()c bftu cir doi hoi nhiSu cong do~n va cong cong tac tf> chuc cac cu()c bftu cir doi hoi nhiSu cong do~n va cong
vi9c phuc t~p, thuang duqc ti€n hanh trong m()t thai gian dai, c6 vi9c phuc t~p, thuang duqc ti€n hanh trong m()t thai gian dai, c6
th~ tinh b~ng thang ho~c th~m chi hang nam. th~ tinh b~ng thang ho~c th~m chi hang nam.
1.2. Tftm quan trqng cua bftu cfr 1.2. Tftm quan trqng cua bftu cfr
v 6i tu each la m()t each thuc d~ h;ra chQn nguai nim giu chuc v 6i tu each la m()t each thuc d~ h;ra chQn nguai nim giu chuc
V\1 trong b9 may nha nuac va la m<?t quy€n biu ch9n cua nguai V\1 trong b9 may nha nuac va la m<?t quy€n biu ch9n cua nguai
dan, bftu Clr CO tftm quan trQng d~c bi9t trong nha nU6C Va Xa h()i dan, bftu Clr CO tftm quan trQng d~c bi9t trong nha nU6C Va Xa h()i
hi9n d~i, th~ hi9n ahai khia c~nh sau: hi9n d~i, th~ hi9n ahai khia c~nh sau:
Thu nhdt, bftu Clr la ca sa cua nSn dan Thu nhdt, bftu Clr la ca sa cua nSn dan
Bdu cir Ia CO' sa cita chu hi9n d~i. Dan chu trong ti€ng Anh Bdu cir Ia CO' sa cita chu hi9n d~i. Dan chu trong ti€ng Anh
n~n dan chit hi¢n agi. n~n dan chit hi¢n agi.
la Democracy, c6 ngu6n g6c rir ti6ng la Democracy, c6 ngu6n g6c rir ti6ng
Bdu cir Ia CO' sa hinh Bdu cir Ia CO' sa hinh
Hy L~p "Demokratia" va duqc hqp Hy L~p "Demokratia" va duqc hqp
thimh b9 may nha nu&c thimh b9 may nha nu&c
cita nhan dan, do nhan thanh bai hai rir "Demos", c6 nghla la cita nhan dan, do nhan thanh bai hai rir "Demos", c6 nghla la
dan, vi nhan dan. nguai dan, va "Kratos", c6 nghla la dan, vi nhan dan. nguai dan, va "Kratos", c6 nghla la
quySn lvc nha nu6c. Nhu v~y c6 th~ quySn lvc nha nu6c. Nhu v~y c6 th~
hi~u don gian n6n dan chu la m()t ch6 d() chinh tri trong d6 quy6n hi~u don gian n6n dan chu la m()t ch6 d() chinh tri trong d6 quy6n
lgc nha nu6c thu()c v6 nguai dan, y chi cua nguai dan la y chi lgc nha nu6c thu()c v6 nguai dan, y chi cua nguai dan la y chi
quy6t dinh trong vi~c gianh, giao va thgc hi~n quy6n lgc nha quy6t dinh trong vi~c gianh, giao va thgc hi~n quy6n lgc nha
nu6c. B~u cu la qua trinh lga chQn va trao quy6n lgc nha nu6c nu6c. B~u cu la qua trinh lga chQn va trao quy6n lgc nha nu6c
cho m()t ho~c m()t nh6m nguai d~ thgc hi~n d6i v6i toan xa h()i. cho m()t ho~c m()t nh6m nguai d~ thgc hi~n d6i v6i toan xa h()i.
Vi~c ai duqc giao thgc hi~n quy6n lgc nha nu6c, d~c bi~t la d6i Vi~c ai duqc giao thgc hi~n quy6n lgc nha nu6c, d~c bi~t la d6i
v6i nhfrng nh6m quy6n lgc trQng y€u nhfit nhu quy6n l~p phap, v6i nhfrng nh6m quy6n lgc trQng y€u nhfit nhu quy6n l~p phap,
hanh phap, quy6n d~i di~n qu6c gia trong d6i n<)i va d6i ngo~i ... ' hanh phap, quy6n d~i di~n qu6c gia trong d6i n<)i va d6i ngo~i ... '
la nhfrng v~n d6 h~ trQng. Quy6n lgc nha nu6c duqc trao nhu th€ la nhfrng v~n d6 h~ trQng. Quy6n lgc nha nu6c duqc trao nhu th€
nao cling quy€t dinh vi~c quy6n lgc nha nu6c duqc thgc hi~n nhu nao cling quy€t dinh vi~c quy6n lgc nha nu6c duqc thgc hi~n nhu
thS nao. Quy6n lgc nha nu6c duqc trao b~ng con duang b~u cu thS nao. Quy6n lgc nha nu6c duqc trao b~ng con duang b~u cu
cling c6 nghTa la b~ng vi~c khong b~u chQn, nguai dan cling c6 cling c6 nghTa la b~ng vi~c khong b~u chQn, nguai dan cling c6
th~ tu6c quy6n lgc nha nu6c tir tay nguai dang n~m quy6n va th~ tu6c quy6n lgc nha nu6c tir tay nguai dang n~m quy6n va
qua do tac d9ng tai each thuc thgc hi~n quysn lgc nha nuac cua qua do tac d9ng tai each thuc thgc hi~n quysn lgc nha nuac cua
nguai dang n~m quySn. QuySn lgc nha nu6c duqc nguai dan gui nguai dang n~m quySn. QuySn lgc nha nu6c duqc nguai dan gui
g~m cling c6 nghTa la quySn lgc nha nu6c phai duqc thgc hi~n vi g~m cling c6 nghTa la quySn lgc nha nu6c phai duqc thgc hi~n vi
lqi ich cua nhan dan va khi d6 m6i c6 nSn dan chu thgc S\f. Chu lqi ich cua nhan dan va khi d6 m6i c6 nSn dan chu thgc S\f. Chu
tich H6 Chi Minh la nguai hi~u rfit r5 y nghla cua b~u cu d6i v6i tich H6 Chi Minh la nguai hi~u rfit r5 y nghla cua b~u cu d6i v6i
nSn dan chu. Sau khi cu()c b~u cu Qu6c h()i kh6a I, cu<)c b~u cu nSn dan chu. Sau khi cu()c b~u cu Qu6c h()i kh6a I, cu<)c b~u cu
d~u tien cua nu6c Vi~t Nam, di~n ra ngay 06/01/1946, Chu tich d~u tien cua nu6c Vi~t Nam, di~n ra ngay 06/01/1946, Chu tich
Hf> Chi Minh da gui cong ham t6i Chinh phu cac cuang qu6c Hf> Chi Minh da gui cong ham t6i Chinh phu cac cuang qu6c
tren thS gi6i, trong d6 cong b6: {(Truac hit, nJn dan chit aa au(fc tren thS gi6i, trong d6 cong b6: {(Truac hit, nJn dan chit aa au(fc
thiit lt;ip tren nhfmg nJn tang vfmg ch&c. Ngay 06-1 vira qua, thiit lt;ip tren nhfmg nJn tang vfmg ch&c. Ngay 06-1 vira qua,
Tdng tuy~n cu au(fc tJ chuc vai thanh cong t6t il?P nhdt. Chi it Tdng tuy~n cu au(fc tJ chuc vai thanh cong t6t il?P nhdt. Chi it
ngay nira, 400 a(;ti bi~u cita ca nuac se tJ chuc ki hQp adu tien ngay nira, 400 a(;ti bi~u cita ca nuac se tJ chuc ki hQp adu tien
cita Qu6c h9i l(lp hiin. M9t t6 chuc chinh quyJn mai aii thay thi cita Qu6c h9i l(lp hiin. M9t t6 chuc chinh quyJn mai aii thay thi
cho chi d9 quan lqi cii ". 1 cho chi d9 quan lqi cii ". 1
1 1
H6 Chi Minh, Cong ham gui Chinh phu cac nu6c Trung Qu6c, Hoa Ky, Lien Xo H6 Chi Minh, Cong ham gui Chinh phu cac nu6c Trung Qu6c, Hoa Ky, Lien Xo
va Vuong qu6c Anh ngay 18 thang 02 nam 1946, HJ Chi Minh toan trjp, T~p 4, va Vuong qu6c Anh ngay 18 thang 02 nam 1946, HJ Chi Minh toan trjp, T~p 4,
Nxb. Chinh tri qu6c gia, Ha N()i, 2000, tr. 287. Nxb. Chinh tri qu6c gia, Ha N()i, 2000, tr. 287.
Cfrn n6i them r&ng 1ich sir cua 1oai nguai cling da ghi nh~n cac Cfrn n6i them r&ng 1ich sir cua 1oai nguai cling da ghi nh~n cac
hinh thuc khac thgc hi~n quySn lgc nha nu6c m()t each dan chu. hinh thuc khac thgc hi~n quySn lgc nha nu6c m()t each dan chu.
Trong cac thanh bang Hy L~p c6 d~i nhu Athens, Thebes, Trong cac thanh bang Hy L~p c6 d~i nhu Athens, Thebes,
Orchomenus timg t6n t~i hinh thuc thgc hi~n quySn hrc b&ng S\1 Orchomenus timg t6n t~i hinh thuc thgc hi~n quySn hrc b&ng S\1
tham gia cua toan ths cong dan 1 cua thanh bang (trung cfiu dan tham gia cua toan ths cong dan 1 cua thanh bang (trung cfiu dan
y) ho~C 1\fa chQn CO' quan cai tri b&ng each rut tham ho~C 1uan y) ho~C 1\fa chQn CO' quan cai tri b&ng each rut tham ho~C 1uan
phien gifra cac cong dan cua thanh bang. 2 D6 1a hinh thuc th\l'C phien gifra cac cong dan cua thanh bang. 2 D6 1a hinh thuc th\l'C
hi~n quySn dan chu m()t each tr\fc tiSp bai chinh nguai dan trong hi~n quySn dan chu m()t each tr\fc tiSp bai chinh nguai dan trong
xa h()i va c6 thS coi 1a hinh thuc dan chu H tuang vi do chinh xa h()i va c6 thS coi 1a hinh thuc dan chu H tuang vi do chinh
nguai dan trgc tiSp th\fc hi~n. Ngay nay, hinh thuc th\fc hi~n nguai dan trgc tiSp th\fc hi~n. Ngay nay, hinh thuc th\fc hi~n
quySn 1\fc trgc tiSp b&ng trung cfru dan y v~n duqc ap dt;tng. Tuy quySn 1\fc trgc tiSp b&ng trung cfru dan y v~n duqc ap dt;tng. Tuy
nhien, quy mo vs di~n tich va dan sb cua cac qubc gia hi~n d~i nhien, quy mo vs di~n tich va dan sb cua cac qubc gia hi~n d~i
khong cho phep ap dvng trung cfiu dan y m()t each thuang xuyen khong cho phep ap dvng trung cfiu dan y m()t each thuang xuyen
va ph6 biSn. Tren th\l'C tS, bfiu Clr v~n duqc coi 1a CO' sa quan va ph6 biSn. Tren th\l'C tS, bfiu Clr v~n duqc coi 1a CO' sa quan
trQng nh~t dS bao dam quySn 1\fc nha nu6c duqc t6 chuc th\fc trQng nh~t dS bao dam quySn 1\fc nha nu6c duqc t6 chuc th\fc
hi~n m()t each dan chu. hi~n m()t each dan chu.
Thu hai, bfiu cu 1a CO' sa hinh thanh chinh quySn d~i di~n, b() Thu hai, bfiu cu 1a CO' sa hinh thanh chinh quySn d~i di~n, b()
may nha nu6c cua nhan dan, do nhan dan, vi nhan dan. Trung tam may nha nu6c cua nhan dan, do nhan dan, vi nhan dan. Trung tam
cua b~t ki h~ thbng chinh tri nao cung dSu 1a b9 may chinh quysn cua b~t ki h~ thbng chinh tri nao cung dSu 1a b9 may chinh quysn
hay b() may nha nu6c. Ban ch~t cua b() may chinh quySn quySt hay b() may nha nu6c. Ban ch~t cua b() may chinh quySn quySt
dinh tinh dan chu cua h~ thbng chinh tri. John Stewart Mill, m()t dinh tinh dan chu cua h~ thbng chinh tri. John Stewart Mill, m()t
hQc gia n6i tiSng cua Anh qubc thS ki XIX, cho r&ng m6 hinh hQc gia n6i tiSng cua Anh qubc thS ki XIX, cho r&ng m6 hinh
chinh quySn H tu&ng nh~t cua nSn dan chu 1a khi mQi nguai dan chinh quySn H tu&ng nh~t cua nSn dan chu 1a khi mQi nguai dan
trgc tiSp tham gia vi~c dua ra quySt dinh va t6 chuc th\fc thi cac trgc tiSp tham gia vi~c dua ra quySt dinh va t6 chuc th\fc thi cac
1
rAt nhien, trong xa h9i chi~m htiu no 1~ thai bAy gia, khai ni~m cong dan khong 1
rAt nhien, trong xa h9i chi~m htiu no 1~ thai bAy gia, khai ni~m cong dan khong
bao g6m ph~m vi r<)ng cac ca nhan trong xa h<)i nhu bay gia rna chu y~u bao g6m bao g6m ph~m vi r<)ng cac ca nhan trong xa h<)i nhu bay gia rna chu y~u bao g6m
nhung nguai nam gi&i c6 dia vi tl)' do tr& len (TG). nhung nguai nam gi&i c6 dia vi tl)' do tr& len (TG).
2
Charles Alexander Robinson, Ancient Greece (Hy L~p c6 d~i), Franklin Watts, Inc, 2
Charles Alexander Robinson, Ancient Greece (Hy L~p c6 d~i), Franklin Watts, Inc,
1984, tr. 28, 29; Tenney Frank, Representative government in the acient polities 1984, tr. 28, 29; Tenney Frank, Representative government in the acient polities
(chinh quySn d~i di~n trong cac chinh thS c6 d~i), The Classical Journal, tr. 533 - (chinh quySn d~i di~n trong cac chinh thS c6 d~i), The Classical Journal, tr. 533 -
549, quySn 14, s6 9, thang 6 nam 1919; LeDinh Chan, Lwjt Hiin phap- Khu6n 549, quySn 14, s6 9, thang 6 nam 1919; LeDinh Chan, Lwjt Hiin phap- Khu6n
mdu dan chu, Cu6n thu 1, Tu sach D~i h<;>c SaiGon, 1975, tr. 158, 159. mdu dan chu, Cu6n thu 1, Tu sach D~i h<;>c SaiGon, 1975, tr. 158, 159.
cHUONG IX- CHE DO BAu cu cHUONG IX- CHE DO BAu cu
quy6t dinh d6, tuong tv mo hinh a cac thanh bang Hy L~p c6 dl;li quy6t dinh d6, tuong tv mo hinh a cac thanh bang Hy L~p c6 dl;li
d~ c~p tren day. Tuy nhien, ong cling cho r&ng hinh thuc nay chi d~ c~p tren day. Tuy nhien, ong cling cho r&ng hinh thuc nay chi
phu hqp v&i nhung thanh bang c6 quy mo nhu cac do thi nho; d6i phu hqp v&i nhung thanh bang c6 quy mo nhu cac do thi nho; d6i
v6i cac qu6c gia hi9n d~i, mo hinh chinh quy~n li tu&ng nh~t la v6i cac qu6c gia hi9n d~i, mo hinh chinh quy~n li tu&ng nh~t la
chinh quy~n d~i di9n, 1 me la chinh quy~n do nguai dan bftu ra chinh quy~n d~i di9n, 1 me la chinh quy~n do nguai dan bftu ra
thong qua con duang bftu cu. Ngay nay, quan di~m v~ chinh thong qua con duang bftu cu. Ngay nay, quan di~m v~ chinh
quy~n d~i di9n cua Mill duqc phat tri~n thanh quan di~m b() may quy~n d~i di9n cua Mill duqc phat tri~n thanh quan di~m b() may
nha nu6c cua nhan dan, do nhan dan va vi nhan dan. Trong b 9 nha nu6c cua nhan dan, do nhan dan va vi nhan dan. Trong b 9
may nha nu6c li tu&ng nay, cac CO' quan nha nUOC khong nhfrng may nha nu6c li tu&ng nay, cac CO' quan nha nUOC khong nhfrng
c6 ngu6n g6c hinh thanh tu nhan dan rna con pht\i ho~t d()ng vi c6 ngu6n g6c hinh thanh tu nhan dan rna con pht\i ho~t d()ng vi
lqi ich cua nhan dan. Cho du c6 sv phat tri~n v~ quan di~m nhu lqi ich cua nhan dan. Cho du c6 sv phat tri~n v~ quan di~m nhu
v~y thi vai tro cua bftu cu vfin khong thay d6i. Chinh qua bftu cir v~y thi vai tro cua bftu cu vfin khong thay d6i. Chinh qua bftu cir
rna hinh thanh ffiQt each tf\}'C ti6p hay gian ti6p toan bQ cac CO' rna hinh thanh ffiQt each tf\}'C ti6p hay gian ti6p toan bQ cac CO'
quan trong b() may nha nu6c. Chinh qua bftu Clr rna m6i quan h~ quan trong b() may nha nu6c. Chinh qua bftu Clr rna m6i quan h~
ch~t che gifra nguai dan va nhfrng nguai duqc hQ bftu chQn trong ch~t che gifra nguai dan va nhfrng nguai duqc hQ bftu chQn trong
cac ca quan nha nu&c duqc thi6t l~p d~ r6i tir d6 nguai dan thvc cac ca quan nha nu&c duqc thi6t l~p d~ r6i tir d6 nguai dan thvc
thi duqc quy~n theo doi, giam sat va bftu chQn l~i cua minh d6i thi duqc quy~n theo doi, giam sat va bftu chQn l~i cua minh d6i
v6i nguai rna hQ da bftu chQn, qua d6 bao dam cac CO' quan nha v6i nguai rna hQ da bftu chQn, qua d6 bao dam cac CO' quan nha
nu6c, hay chinh xac han la nhung nguai hQ da bftu chQn, phai nu6c, hay chinh xac han la nhung nguai hQ da bftu chQn, phai
ho~t d()ng vi lqi ich cua nguai dan. Chit tich Hfi Chi Minh da ho~t d()ng vi lqi ich cua nguai dan. Chit tich Hfi Chi Minh da
nh~n th~y r5 di~u nay khi Nguai keu gQi toan dan di bo phi~u nh~n th~y r5 di~u nay khi Nguai keu gQi toan dan di bo phi~u
trong cu()c bftu cir dftu tien cua nu6c ta vao ngay 06 thang 01 trong cu()c bftu cir dftu tien cua nu6c ta vao ngay 06 thang 01
nam 1946: "Do T6ng tuydn cir ma toan dan bdu ra Qu6c h(Ji. nam 1946: "Do T6ng tuydn cir ma toan dan bdu ra Qu6c h(Ji.
Qu6c h9i se cir ra Chinh phit. Chinh phit i/6 tht7t la Chinh phit Qu6c h9i se cir ra Chinh phit. Chinh phit i/6 tht7t la Chinh phit
cita toan ddn". 2 cita toan ddn". 2
1 1
John Stewart Mill, Consideration on represenative government (Bfm lu?n vS chinh John Stewart Mill, Consideration on represenative government (Bfm lu?n vS chinh
quySn d~i di~n), Henry Holt and Company, New York, 1873, tr. 79, 80, 97- 99. quySn d~i di~n), Henry Holt and Company, New York, 1873, tr. 79, 80, 97- 99.
2
H6 Chi Minh, Y nghla t6ng tuySn cu (Bang tn3n bao Cliu qu6c s6 130, ngay 31 2
H6 Chi Minh, Y nghla t6ng tuySn cu (Bang tn3n bao Cliu qu6c s6 130, ngay 31
thang 12 nam 1945), H6 Chi Minh toan ttjp, T?p 4, Nxb. Chinh trj qu6c gia, Ha N<)i, thang 12 nam 1945), H6 Chi Minh toan ttjp, T?p 4, Nxb. Chinh trj qu6c gia, Ha N<)i,
2000, tr. 239. 2000, tr. 239.
GrAO TRINH LU!T HIEN PHAP VIJ~:T NAM GrAO TRINH LU!T HIEN PHAP VIJ~:T NAM
2. KRAI NI:SM, NQI DUNG vA vAI TRO CUA CHE DO 2. KRAI NI:SM, NQI DUNG vA vAI TRO CUA CHE DO
BAUCU BAUCU
2.1. Khai ni~m va nqi dung cua ch~ dq bdu cir 2.1. Khai ni~m va nqi dung cua ch~ dq bdu cir
Khai ni~m "chs d9 bftu cu" co th€ duqc hi€u theo hai Khai ni~m "chs d9 bftu cu" co th€ duqc hi€u theo hai
bdu cic nghia. bdu cic nghia.
nghza nghza
Hi€u theo nghia http, chS d9 bftu cu hl phuong thuc Hi€u theo nghia http, chS d9 bftu cu hl phuong thuc
h?p h?p
bftu Clr CUa ffiQt CUQC bftu CU dUQ'C quy dinh trong phap bftu Clr CUa ffiQt CUQC bftu CU dUQ'C quy dinh trong phap
lu~t va tiSn hanh a m()t qu6c gia C\1 th~. Phuang thuc bftu cu bao lu~t va tiSn hanh a m()t qu6c gia C\1 th~. Phuang thuc bftu cu bao
g6m hai v~n d€: bfiu cu duqc ap dvng a qu6c gia do ds hinh thanh g6m hai v~n d€: bfiu cu duqc ap dvng a qu6c gia do ds hinh thanh
nen CO' quan nao trong b9 may nha nu6c? va, each thuc dS xac nen CO' quan nao trong b9 may nha nu6c? va, each thuc dS xac
dinh kSt qua CUQC bftu cu d6 la gi? N6i m()t each C\1 thS hon, v~n dinh kSt qua CUQC bftu cu d6 la gi? N6i m()t each C\1 thS hon, v~n
ds thu hai co nghia la cu tri, rue la nguai dan co quysn di bftu cu, ds thu hai co nghia la cu tri, rue la nguai dan co quysn di bftu cu,
CUa qu6c gia do, se di bftu cac Ung Clr vien la ca nhan hay cac dang CUa qu6c gia do, se di bftu cac Ung Clr vien la ca nhan hay cac dang
chinh tri? M6i don vi bftu cu se bftu ra m9t d~i biSu hay nhi€u d~i chinh tri? M6i don vi bftu cu se bftu ra m9t d~i biSu hay nhi€u d~i
bi€u? NSu ca quan duqc hinh thanh qua con duemg bftu cu la m()t bi€u? NSu ca quan duqc hinh thanh qua con duemg bftu cu la m()t
t~p th~ thi CO' quan do se dUQ'C bftu chi b~ng each bftu ChQn ca nhan t~p th~ thi CO' quan do se dUQ'C bftu chi b~ng each bftu ChQn ca nhan
wg cu vien hay b~ng each bfiu ch<;>n dang chinh tri, hay kSt hqp ca wg cu vien hay b~ng each bfiu ch<;>n dang chinh tri, hay kSt hqp ca
hai each tren? Phuong thuc bftu cu chinh la n9i dung c6t 15i nh~t hai each tren? Phuong thuc bftu cu chinh la n9i dung c6t 15i nh~t
cua m6i cu()c bftu cu. ChS d9 bftu cu theo nghla http cling la khai cua m6i cu()c bftu cu. ChS d9 bftu cu theo nghla http cling la khai
ni~m duqc sir dvng ph6 biSn tren thS gi6i v6i thu~t ngu tiSng Anh ni~m duqc sir dvng ph6 biSn tren thS gi6i v6i thu~t ngu tiSng Anh
tuong ung la "Electoral system". tuong ung la "Electoral system".
Chi d(J HiSu theo nghia r()ng, chd d9 bdu cu chinh la cu9c bdu Chi d(J HiSu theo nghia r()ng, chd d9 bdu cu chinh la cu9c bdu
bdu cic cic vai tdt ca cac nguyen titc, quy trinh, thit tljc, cac m6i bdu cic cic vai tdt ca cac nguyen titc, quy trinh, thit tljc, cac m6i
nghza quan h? au(fc tidn hanh thea quy ajnh cua chd ajnh bdu nghza quan h? au(fc tidn hanh thea quy ajnh cua chd ajnh bdu
r(Jng cir cit a m9t qu6c gia. N Su chS dinh bftu cu la t~p hqp t~t r(Jng cir cit a m9t qu6c gia. N Su chS dinh bftu cu la t~p hqp t~t
ca cac quy dinh cua hiSn phap va phap lu~t qu6c gia v€ bftu Clr thi ca cac quy dinh cua hiSn phap va phap lu~t qu6c gia v€ bftu Clr thi
chS d9 bftu Clr la n9i dung cua t~t ca cac quy dinh d6, la cai rna t~t chS d9 bftu Clr la n9i dung cua t~t ca cac quy dinh d6, la cai rna t~t
ca cac quy dinh d6 thiSt l~p tren lanh th6 qu6c gia. ChS d9 bftu Clr ca cac quy dinh d6 thiSt l~p tren lanh th6 qu6c gia. ChS d9 bftu Clr
theo nghia r()ng la khai ni~m duqc sir dvng ph6 biSn a Vi~t Nam, theo nghia r()ng la khai ni~m duqc sir dvng ph6 biSn a Vi~t Nam,
theo d6 chS d9 bftu cu bao g6m cac thanh t6 ca ban sau: theo d6 chS d9 bftu cu bao g6m cac thanh t6 ca ban sau:
.. · .• .. · .•
- Phuang thuc bfiu cu - chinh la khai ni9m ch~ d<) bAu cu theo - Phuang thuc bfiu cu - chinh la khai ni9m ch~ d<) bAu cu theo
nghla h9p; nghla h9p;
- Ph~m vi, gi6i h~n cua quy~n bfiu cu va U'ng cu cua nguai dan - Ph~m vi, gi6i h~n cua quy~n bfiu cu va U'ng cu cua nguai dan
cling v6i cac quy~n nang C\1 thS cua cu tri va ung cu vien; cling v6i cac quy~n nang C\1 thS cua cu tri va ung cu vien;
- Cac nguyen tic bfiu cu; va - Cac nguyen tic bfiu cu; va
- Quy trinh, cac cong do~n cua m(}t CUQC bfiu CU cling v6i tfit ca - Quy trinh, cac cong do~n cua m(}t CUQC bfiu CU cling v6i tfit ca
cac m6i quan h9 cua cac chu ths lien quan trong cac cong do~n do. cac m6i quan h9 cua cac chu ths lien quan trong cac cong do~n do.
Nhu v~y, n~u bfiu cu la ho~t d<)ng phb bi~n tren th~ gi6i nh~m Nhu v~y, n~u bfiu cu la ho~t d<)ng phb bi~n tren th~ gi6i nh~m
bAu ch9n nguai nim gifr chuc V\1 trong· b<) may nha nu6c thi ch~ bAu ch9n nguai nim gifr chuc V\1 trong· b<) may nha nu6c thi ch~
d<) bAu cu la khai ni9m mang tinh d~c thli cua m6i qu6c gia. Khi d<) bAu cu la khai ni9m mang tinh d~c thli cua m6i qu6c gia. Khi
n6i t6i ch~ d<) bAu cu la luon n6i t6i ch~ d<) bfiu cu cua m<)t qu6c n6i t6i ch~ d<) bAu cu la luon n6i t6i ch~ d<) bfiu cu cua m<)t qu6c
gia cv thS. Ciing c6 thS n6i, ch~ d<) bfiu cu chinh la cu<)c bfiu cu gia cv thS. Ciing c6 thS n6i, ch~ d<) bfiu cu chinh la cu<)c bfiu cu
ti~n hanh tren lanh th6 m<)t qu6c gia C\l thS, theo quy dinh cua ti~n hanh tren lanh th6 m<)t qu6c gia C\l thS, theo quy dinh cua
phap lu~t qu6c gia d6. phap lu~t qu6c gia d6.
2.2. Vai tro va yeu cftu cua ch~ d() bftu cfr 2.2. Vai tro va yeu cftu cua ch~ d() bftu cfr
Vai tro DS cac CUQC bfiu cu phat huy duqc h~t y nghia chinh trj Vai tro DS cac CUQC bfiu cu phat huy duqc h~t y nghia chinh trj
cita chi thi chung phai duqc t6 chuc m<)t each cong b~ng va cita chi thi chung phai duqc t6 chuc m<)t each cong b~ng va
a(J bdu trung th\fC, CO nghta la khong CO S\f gian d6i va trong a(J bdu trung th\fC, CO nghta la khong CO S\f gian d6i va trong
cir cir
d6 mQi nguai dan d~u cam thfiy minh duqc tham gia d6 mQi nguai dan d~u cam thfiy minh duqc tham gia
ho~c khong tham gia m<)t each binh ding va a muc d<) phu hqp. ho~c khong tham gia m<)t each binh ding va a muc d<) phu hqp.
Chinh ch~ d<) bfiu cu c6 vai tro la nhan t6 bao dam gia tri cua m<)t Chinh ch~ d<) bfiu cu c6 vai tro la nhan t6 bao dam gia tri cua m<)t
CUQC bAu CU. Dva vao ch~ d<) bfiu cu rna nguai ta danh gia CUQC CUQC bAu CU. Dva vao ch~ d<) bfiu cu rna nguai ta danh gia CUQC
bfiu cu. Ch~ d<) bfiu cu cong b~ng, dan chu se bao dam tinh cong bfiu cu. Ch~ d<) bfiu cu cong b~ng, dan chu se bao dam tinh cong
b~ng, trung th\fC CUa CUQC bfiu CU, qua do bao dam tinh dan chu, b~ng, trung th\fC CUa CUQC bfiu CU, qua do bao dam tinh dan chu,
d~i di9n cua chinh quy~n. T~t nhien, a chi~u nguqc l~i, ch~ d() bfiu d~i di9n cua chinh quy~n. T~t nhien, a chi~u nguqc l~i, ch~ d() bfiu
cu khong cong b~ng va h~n ch~ dan chu cung co ths la nhan t6 cu khong cong b~ng va h~n ch~ dan chu cung co ths la nhan t6
lam cho bfiu cu a m<)t qu6c gia tra nen hinh thuc, nguy, dan chu, lam cho bfiu cu a m<)t qu6c gia tra nen hinh thuc, nguy, dan chu,
tfit y~u dfin t6i m<)t chinh quy~n khong mang tinh d~i di9n, khong tfit y~u dfin t6i m<)t chinh quy~n khong mang tinh d~i di9n, khong
th\fC S\f la CUa nhan dan, do nhan dan va vi nhan dan. th\fC S\f la CUa nhan dan, do nhan dan va vi nhan dan.

GlAO TRiNH LU!THIEN PHAP VI$T NAM GlAO TRiNH LU!THIEN PHAP VI$T NAM
Ben c~nh vai tro chinh Ben c~nh vai tro chinh
Chi a9 bdu cu c6ng bilng, dan chit se: ySu tren day, chS d9 Chi a9 bdu cu c6ng bilng, dan chit se: ySu tren day, chS d9
- Baa aam cu9c bdu cu c6ng bilng, bftu cu con c6 hai vai - Baa aam cu9c bdu cu c6ng bilng, bftu cu con c6 hai vai
trung thzrc; tro khac khong kern trung thzrc; tro khac khong kern
- Tr;zo ca h9i cho nguai dan; phftn quan tn;>ng. Thu - Tr;zo ca h9i cho nguai dan; phftn quan tn;>ng. Thu
- Tr;zo diin dan cho nguai dan hra ch9n nhdt, chS d9 bftu cu t~o - Tr;zo diin dan cho nguai dan hra ch9n nhdt, chS d9 bftu cu t~o
auang !6i phat tridn adt nuac. ca h()i cho ngucri dan auang !6i phat tridn adt nuac. ca h()i cho ngucri dan
tham gia vao cong vi~c tham gia vao cong vi~c
cua nha nu6c va la each thuc dS tim nhfrng nguai thgc sv c6 nang cua nha nu6c va la each thuc dS tim nhfrng nguai thgc sv c6 nang
lvc va d~o due dS Hinh d~o dftt nu6c. Thu hai, m~c du c6 mvc tieu lvc va d~o due dS Hinh d~o dftt nu6c. Thu hai, m~c du c6 mvc tieu
chinh la Iva ch9n nhan sv song chS d9 bftu cu cling gop phftn t~o chinh la Iva ch9n nhan sv song chS d9 bftu cu cling gop phftn t~o
ra diSn dan dS ngucri dan Iva ch9n ducrng 16i phat triSn dftt nu6c ra diSn dan dS ngucri dan Iva ch9n ducrng 16i phat triSn dftt nu6c
thong qua vi~c Iva chQn nhilng ung Clr vien co ducrng 16i, quan thong qua vi~c Iva chQn nhilng ung Clr vien co ducrng 16i, quan
diSm ma minh ung h9. diSm ma minh ung h9.
Yeu cdu Ro rang, nhin m()t each t6ng thS thi chS d9 bftu Clr c6 Yeu cdu Ro rang, nhin m()t each t6ng thS thi chS d9 bftu Clr c6
a6i vai nhfrng vai tro quan trQng han rftt nhi~u so v6i vi~c chi a6i vai nhfrng vai tro quan trQng han rftt nhi~u so v6i vi~c chi
chi a9 bftu chQn nhan sv nhu hiSu biSt thong thucrng. D6 cling chi a9 bftu chQn nhan sv nhu hiSu biSt thong thucrng. D6 cling
bdu cu bdu cu
CO the dUQ'C coi la vai tro li tu6ng CUa che dQ bau Clr ve CO the dUQ'C coi la vai tro li tu6ng CUa che dQ bau Clr ve
? ' ' ' ? ' ' '
m~t li lu~n. DS hi~n thvc h6a nhfrng vai tro d6, chS d9 bftu cu cua m~t li lu~n. DS hi~n thvc h6a nhfrng vai tro d6, chS d9 bftu cu cua
m()t qu6c gia phai dap ung duqc hai yeu cftu ca ban sau: m()t qu6c gia phai dap ung duqc hai yeu cftu ca ban sau:
- ChS d9 bftu Clr phai thvc sv cong b~ng va dan chu d6i v6i - ChS d9 bftu Clr phai thvc sv cong b~ng va dan chu d6i v6i
ngucri dan. N 6i each khac, chS d9 bftu Clr phai t~o duqc ni~m tin ngucri dan. N 6i each khac, chS d9 bftu Clr phai t~o duqc ni~m tin
cua ngucri dan d6i v6i nha nu6c va chS d(). Cho du nha cftm quySn cua ngucri dan d6i v6i nha nu6c va chS d(). Cho du nha cftm quySn
c6 tuyen truySn nhu thS nao di nfra thi gia tri cua m()t CUQC bftu Clr c6 tuyen truySn nhu thS nao di nfra thi gia tri cua m()t CUQC bftu Clr
vfin hoan toan phl,l thu()c vao cam nh~n cua ngucri dan khi di bftu vfin hoan toan phl,l thu()c vao cam nh~n cua ngucri dan khi di bftu
Clr va tham gia ung cu. M()t chS d9 bftu Clr thvc sv cong b~ng, dan Clr va tham gia ung cu. M()t chS d9 bftu Clr thvc sv cong b~ng, dan
chu se lam cho ngucri dan cam thfty r~ng quySn bftu cu, ung Clr cua chu se lam cho ngucri dan cam thfty r~ng quySn bftu cu, ung Clr cua
minh duqc ton trQng va b9 may nha nu6c duqc hinh thanh thong minh duqc ton trQng va b9 may nha nu6c duqc hinh thanh thong
qua bftu Clr thvc sv hl b() may do nguai dan Iva chQn. Tu d6 ngucri qua bftu Clr thvc sv hl b() may do nguai dan Iva chQn. Tu d6 ngucri
dan c6 ca sa dS tin r~ng b9 may nha nu6c phai phvc V\1 nhan dan. dan c6 ca sa dS tin r~ng b9 may nha nu6c phai phvc V\1 nhan dan.

CHUONG IX- CHE no B1u cu CHUONG IX- CHE no B1u cu
T~t nhien, c6 nhiSu ySu t6 d6 lam nen m<)t chS d9 b~u cu cong T~t nhien, c6 nhiSu ySu t6 d6 lam nen m<)t chS d9 b~u cu cong
b~ng va dan chu, vi d\1 nguai dan phai c6 ca h9i nhu nhau trong b~ng va dan chu, vi d\1 nguai dan phai c6 ca h9i nhu nhau trong
vi~c tham gia b~u Clr va tmg Clr, cac quySn b~u cu, tmg Clr cua vi~c tham gia b~u Clr va tmg Clr, cac quySn b~u cu, tmg Clr cua
nguai dan khong hi h~n chs m9t each khong hqp H, thu tvc lien nguai dan khong hi h~n chs m9t each khong hqp H, thu tvc lien
quan t6i b~u Clr phai minh b~ch, ro rang va dan gian, thong tin vS quan t6i b~u Clr phai minh b~ch, ro rang va dan gian, thong tin vS
tmg cu vien phai duqc cung c~p m<)t each d~y du, toan di~n va tmg cu vien phai duqc cung c~p m<)t each d~y du, toan di~n va
thiSt thgc ... thiSt thgc ...
- ChS d9 b~u cu phai t~o l~p - ChS d9 b~u cu phai t~o l~p
Chi a(J bdu cit phai: Chi a(J bdu cit phai:
duqc m6i quan h~ ch~t che giua duqc m6i quan h~ ch~t che giua
- Cong bling va dtm chit; - Cong bling va dtm chit;
nguai dan va cac chuc danh nguai dan va cac chuc danh
- Tr;w l(tp aU(/C mbi quan h? - Tr;w l(tp aU(/C mbi quan h?
duqc hinh thanh b~ng b~u cu, duqc hinh thanh b~ng b~u cu,
ch(jt che giua nguai dan va ch(jt che giua nguai dan va
CGC chuc danh aU(/C bdu CU.
qua d6 nang cao trach nhi~m cua CGC chuc danh aU(/C bdu CU.
qua d6 nang cao trach nhi~m cua
cac CO' quan nha nu6c. Khi nguai cac CO' quan nha nu6c. Khi nguai
dan tiSp xuc v6i CO' quan nha nu6c, diSu rna hQ c~n khong phai la dan tiSp xuc v6i CO' quan nha nu6c, diSu rna hQ c~n khong phai la
S\f gia an tir phia CO' quan nha nu6c. S\f t~n tl,ly, nhi~t tinh CUa cac S\f gia an tir phia CO' quan nha nu6c. S\f t~n tl,ly, nhi~t tinh CUa cac
can b9 nha nu6c c6 le cling khong qua quan trQng. BiSu t6i thi6u can b9 nha nu6c c6 le cling khong qua quan trQng. BiSu t6i thi6u
rna hQ c~n a ca quan nha nu6c chinh la tinh th~n trach nhi~m. rna hQ c~n a ca quan nha nu6c chinh la tinh th~n trach nhi~m.
Lam sao dS ca quan nha nu6c va quan chuc nha nu6c phai c6 Lam sao dS ca quan nha nu6c va quan chuc nha nu6c phai c6
trach nhi~m cling la v~n dS duqc mQi chS d9 chinh tri quan tam. trach nhi~m cling la v~n dS duqc mQi chS d9 chinh tri quan tam.
V 6i m<)t chS d9 b~u cu cong b~ng, trung thvc, nguai dan se quan V 6i m<)t chS d9 b~u cu cong b~ng, trung thvc, nguai dan se quan
tam nhiSu han va thvc ch~t han t6i ho~t d<)ng cua cac CO' quan nha tam nhiSu han va thvc ch~t han t6i ho~t d<)ng cua cac CO' quan nha
nu6c n6i rieng va cac ho~t d<)ng chinh tri n6i chung. Nguai dan nu6c n6i rieng va cac ho~t d<)ng chinh tri n6i chung. Nguai dan
cling CO CO' h<)i nh~n xet tmg Clr vien tru6c khi b~u ChQn va khong cling CO CO' h<)i nh~n xet tmg Clr vien tru6c khi b~u ChQn va khong
tai b~u chQn nhfrng d~i biSu rna minh khong tin nhi~m. Do v~y, tai b~u chQn nhfrng d~i biSu rna minh khong tin nhi~m. Do v~y,
cac d~i biSu duqc b~u se phai ho~t d9ng co trach nhi~m han ds cac d~i biSu duqc b~u se phai ho~t d9ng co trach nhi~m han ds
bao dam S\f tin nhi~m cua nguai dan, qua d6 duqc tai b~u. Nhfrng bao dam S\f tin nhi~m cua nguai dan, qua d6 duqc tai b~u. Nhfrng
nguai n~m gift cac chuc V\1 khac trong b9 may nha nu6c chiu sv nguai n~m gift cac chuc V\1 khac trong b9 may nha nu6c chiu sv
giam sat cua cac vi tri duqc b~u cling phai ho~t d<)ng c6 trach giam sat cua cac vi tri duqc b~u cling phai ho~t d<)ng c6 trach
nhi~m han. Tu d6, trach nhi~m chung cua cac CO' quan nha nu6c nhi~m han. Tu d6, trach nhi~m chung cua cac CO' quan nha nu6c
duqc bao dam. duqc bao dam.
G!AO TRINH LU!THIEN PHAP VI~T NAM G!AO TRINH LU!THIEN PHAP VI~T NAM
3. KHAI QUAT D!C DIEM QUA TRiNH HiNH THANH 3. KHAI QUAT D!C DIEM QUA TRiNH HiNH THANH
vA PilAT TRIEN CUA CHE DJNH BAU 6 VIETNAM cu vA PilAT TRIEN CUA CHE DJNH BAU 6 VIETNAM cu
ChS d9 b~u cu cua Vi~t N am ra dai ChS d9 b~u cu cua Vi~t N am ra dai
Chi ajnh bdu cu Ia trjp cung v6i Sl;t' thanh l~p chinh quy6n dan Chi ajnh bdu cu Ia trjp cung v6i Sl;t' thanh l~p chinh quy6n dan
h(Jp mang tinh h¢ th6ng h(Jp mang tinh h¢ th6ng
chu nhan dan sau Cach m~ng thang chu nhan dan sau Cach m~ng thang
cac quy ajnh phap lurjt cac quy ajnh phap lurjt
vd bdu cu. Tam nam 1945. Cho dSn nay chS d9 vd bdu cu. Tam nam 1945. Cho dSn nay chS d9
b~u cu cua Vi~t N am da c6 hon 70 b~u cu cua Vi~t N am da c6 hon 70
nam hinh thanh va phat triSn. Trong ph(;lm vi h~n ht;p cua giao trinh nam hinh thanh va phat triSn. Trong ph(;lm vi h~n ht;p cua giao trinh
va cua Chuang nay khong c6 di6u ki~n dS trinh bay chi tiSt cac giai va cua Chuang nay khong c6 di6u ki~n dS trinh bay chi tiSt cac giai
do(;ln phat triSn thang, tr~m cua chS d9 b~u cu cua Vi~t Nam. Do do(;ln phat triSn thang, tr~m cua chS d9 b~u cu cua Vi~t Nam. Do
v~y, a day chi neu len m9t each khai quat nhtrng d~c diem chung v~y, a day chi neu len m9t each khai quat nhtrng d~c diem chung
nh~t cua lich su hinh thanh va phat trisn cua chs dinh b~u cu, me la nh~t cua lich su hinh thanh va phat trisn cua chs dinh b~u cu, me la
khia C(;lnh hinh thuc, bao gbm h~ th6ng cac quy dinh chua dl;t'llg khia C(;lnh hinh thuc, bao gbm h~ th6ng cac quy dinh chua dl;t'llg
trong cac van ban QPPL chinh v6 b~u cu trong rung thai ki. Sinh trong cac van ban QPPL chinh v6 b~u cu trong rung thai ki. Sinh
vien c6 thS dva tren CO' sa d6, d~c bi~t la qua th6ng ke a Bang 9.1 vien c6 thS dva tren CO' sa d6, d~c bi~t la qua th6ng ke a Bang 9.1
v6 cac van ban QPPL chinh v6 b~u cu qua cac giai do~n, dS t1;t' tim v6 cac van ban QPPL chinh v6 b~u cu qua cac giai do~n, dS t1;t' tim
hiSu va phan tich vS S\1' hinh thanh va phat triSn cua toan b9 ho~c hiSu va phan tich vS S\1' hinh thanh va phat triSn cua toan b9 ho~c
mng ph~n n9i dung cua chs d9 b~u cu qua cac giai do~n. mng ph~n n9i dung cua chs d9 b~u cu qua cac giai do~n.
Lu~t bau cu d~i bi~u Qu6c h<)i va d~i bi~u H()i Lu~t bau cu d~i bi~u Qu6c h<)i va d~i bi~u H()i
d6ng nhan dan nam 2015 (Lu~t s6 d6ng nhan dan nam 2015 (Lu~t s6
85/2015/QH13). 85/2015/QH13).
Lu~t sua dbi, bb sung m()t s6 diSu cua Lu~t bftu Lu~t sua dbi, bb sung m()t s6 diSu cua Lu~t bftu
~ >~ 2010 cir d~i bi~u Qu6c h()i va Lu~t bau cir d~i bi~u ~ >~ 2010 cir d~i bi~u Qu6c h()i va Lu~t bau cir d~i bi~u
..-< gf H()i d6ng nhan dan (Lu~t s6 63/2010/QH12). ..-< gf H()i d6ng nhan dan (Lu~t s6 63/2010/QH12).
J~ ;:$ ~ f-------1------=~----.------------'------l J~ ;:$ ~ f-------1------=~----.------------'------l
~ Lua.t bftu cir da.i bi~u H6. i ~ Lua.t bftu cir da.i bi~u H6. i
:ad ~" ~oo
>(0
,~
..-<
0
2003 d6ng nhan dan nam 2003
(Lu~t s6 12/2003/QH11 ).
:ad ~" ~oo
>(0
,~
..-<
0
2003 d6ng nhan dan nam 2003
(Lu~t s6 12/2003/QH11 ).
ro
•<(j) ro
•<(j)
~ >~ Lu~t sua dbi, bb ~ >~ Lu~t sua dbi, bb
"-' 2001 "-' 2001
sung m()t so diSu sung m()t so diSu

CHUONG IX- CHE DO BAu cu CHUONG IX- CHE DO BAu cu
cua Lu~t bfiu cu d(;li cua Lu~t bfiu cu d(;li
biSu Qu6c h()i (Lu~t biSu Qu6c h()i (Lu~t
s6 31/2001/QH10). s6 31/2001/QH10).
Lu~t bfiu cu d(;li Lu~t bfiu cu d(;li
1997 bisu Qu6c h9i nam 1997 bisu Qu6c h9i nam
1997. 1997.
Lu~t bfiu cu d(;li biSu H()i Lu~t bfiu cu d(;li biSu H()i
1994 1994
d6ng nhan dan nam 1994. d6ng nhan dan nam 1994.
Lu~t bfiu cu d(;li Lu~t bfiu cu d(;li
1992 bisu Qu6c h9i nam 1992 bisu Qu6c h9i nam
1992. 1992.
1989 1989
d6ngnhandannam 1989. d6ngnhandannam 1989.
1983 1983
d6ngnhandannam 1983. d6ngnhandannam 1983.
0 0
00 00
0\
,....... Phap l~nh sua d6i va b6 0\
,....... Phap l~nh sua d6i va b6
)~q sung m()t s6 di~u khoan )~q sung m()t s6 di~u khoan
cua Phap l~nh nam 1961 cua Phap l~nh nam 1961
'~ 1981 '~ 1981
..d quy dinh thS 1~ bfiu cu ..d quy dinh thS 1~ bfiu cu
0.. 0..
q H()i d6ng nhan dan cac q H()i d6ng nhan dan cac
'((!) '((!)
....... .......
::r: cfip (ngay 22/01/1981) . ::r: cfip (ngay 22/01/1981) .
Lu~tbfiu cu d(;li Lu~tbfiu cu d(;li
biSu Qu6c h()i nu6c biSu Qu6c h()i nu6c
1980 1980
C()ng hoa XHCN C()ng hoa XHCN
Vi~tNamnam 1980. Vi~tNamnam 1980.
'
~0\
tn
Phap l~nh quy dinh m()t '
~0\
tn
Phap l~nh quy dinh m()t
..dO\ ..dO\
o.,,....... s6 diSm v~ bfiu cu va t6 o.,,....... s6 diSm v~ bfiu cu va t6
1967 1967
'(a3 s chuc H9i d6ng nhan dan '(a3 s chuc H9i d6ng nhan dan
·::r:- >C\:l
q
va uy ban hanh chinh
·::r:- >C\:l
q
va uy ban hanh chinh
GlAO TRiNH LU!T HIEN PHAP V$T NAM GlAO TRiNH LU!T HIEN PHAP V$T NAM
cac cip trong thai chiSn cac cip trong thai chiSn
(ngay 01/4/1967). (ngay 01/4/1967).
Phap 1~nh vS vi~c bllu cu Phap 1~nh vS vi~c bllu cu
1961 H<)i d6ng nhan dan cac 1961 H<)i d6ng nhan dan cac
c~p nam 1961. c~p nam 1961.
Lu~t bllu cu d:;1i Lu~t bllu cu d:;1i
biSu Qu6c h<)i nu6c biSu Qu6c h<)i nu6c
1959 1959
Vi~t N am dan chu Vi~t N am dan chu
c<)nghoanam 1959. c<)nghoanam 1959.
S~c 1u~t s6 004/SLt ngay S~c 1u~t s6 004/SLt ngay
20/7/1957 vS bllu cu H9i 20/7/1957 vS bllu cu H9i
1957 1957
ct6ng nhan dan va uy ban ct6ng nhan dan va uy ban
hanh chinh cac c~p. hanh chinh cac c~p.
S~c 1~nh s6 51 S~c l~nh s6 63 ngay S~c 1~nh s6 51 S~c l~nh s6 63 ngay
ngay 17/10/1945 ~n22/11/1945 vS t6 chuc H<)i ngay 17/10/1945 ~n22/11/1945 vS t6 chuc H<)i
djnh thS 1~ CUQC d6ng nhan dan va Uy ban djnh thS 1~ CUQC d6ng nhan dan va Uy ban
t6ng tuySn cu. hanh chinh (trong d6 c6 t6ng tuySn cu. hanh chinh (trong d6 c6
1945 1945
S~c 1~nh s6 14 ngay quy dinh thS 1~ bllu cu). S~c 1~nh s6 14 ngay quy dinh thS 1~ bllu cu).
08/9/1945 ~n djnh 08/9/1945 ~n djnh
t6ng tuySn cu toan t6ng tuySn cu toan
r r
quae. quae.
BAu cfr d~i bi~u Bfiu cfr d~i bi~u HDND BAu cfr d~i bi~u Bfiu cfr d~i bi~u HDND
Nam , Nam ,
QuAe h{)i cac dip QuAe h{)i cac dip
Bang 9.1: H9 th6ng cac van ban QPPL chinh vS b~u cu Bang 9.1: H9 th6ng cac van ban QPPL chinh vS b~u cu
qua cac thai ki qua cac thai ki
d g6c d9 khai quat, nhu minh hot;! a Bang 9.1' c6 thS thfiy ljch d g6c d9 khai quat, nhu minh hot;! a Bang 9.1' c6 thS thfiy ljch
su hinh thanh va phat triSn cua chS dinh b~u Clr cua Vi~t Nam c6 su hinh thanh va phat triSn cua chS dinh b~u Clr cua Vi~t Nam c6
ba d~c diSm 16n sau: ba d~c diSm 16n sau:
CHUONG IX- CHE DO BAu cu CHUONG IX- CHE DO BAu cu
Thir nhdt, ch~ dinh bftu cu Thir nhdt, ch~ dinh bftu cu
Chi atnh bdu cir cita Vi¢t Nam: cua Vi9t Nam, cling v6i d6 Chi atnh bdu cir cita Vi¢t Nam: cua Vi9t Nam, cling v6i d6
- Du(fc hinh thanh tie rdt s6m; la ch~ d9 bftu cu, duqc hinh - Du(fc hinh thanh tie rdt s6m; la ch~ d9 bftu cu, duqc hinh
- Ngay cang phat tridn vJ quy mo thanh tir rfit s6m. Nhfrng van - Ngay cang phat tridn vJ quy mo thanh tir rfit s6m. Nhfrng van
aiJu chinh; aiJu chinh;
ban QPPL n~n tang dftu tien ban QPPL n~n tang dftu tien
- Phat tridn theo xu huang h9P - Phat tridn theo xu huang h9P
v~ bftu cu da duqc ban hanh v~ bftu cu da duqc ban hanh
nhdt quy atnh bdu cir dc;ti bidu nhdt quy atnh bdu cir dc;ti bidu
Qu6c h(Ji va bdu cir ac;d bik tir tru6c khi c6 Hi~n phap Qu6c h(Ji va bdu cir ac;d bik tir tru6c khi c6 Hi~n phap
HDND. nam 1946, th~m chi da duqc HDND. nam 1946, th~m chi da duqc
dv ki~n tir tru6c T6ng khai dv ki~n tir tru6c T6ng khai
m
ngh1a. Ngay khi Qu6c dan dC;li biSu dC;li h9i hQp a Tan trao ngay m
ngh1a. Ngay khi Qu6c dan dC;li biSu dC;li h9i hQp a Tan trao ngay
16, 17 thang 8 nam 1945 dS chuAn bi t6ng khai nghla da quy~t 16, 17 thang 8 nam 1945 dS chuAn bi t6ng khai nghla da quy~t
dinh Qu6c dan dC;li h9i (Qu6c h9i kh6a 1) sau nay se duqc hinh dinh Qu6c dan dC;li h9i (Qu6c h9i kh6a 1) sau nay se duqc hinh
thanh qua con duang bftu cu. 1 Chua dfty m9t tuftn sau khi tuyen b6 thanh qua con duang bftu cu. 1 Chua dfty m9t tuftn sau khi tuyen b6
d9c l~p, ngay 08 thang 9 nam 1945 Chu tich Chinh phu lam thai d9c l~p, ngay 08 thang 9 nam 1945 Chu tich Chinh phu lam thai
hie bfiy gia la Hb Chi Minh da ki Sic 19nh s6 14 v~ t6 chuc t6ng hie bfiy gia la Hb Chi Minh da ki Sic 19nh s6 14 v~ t6 chuc t6ng
tuysn cu toan qu6c, trong do fin dinh s6 dC;li bi6u cua Qu6c dan dC;li tuysn cu toan qu6c, trong do fin dinh s6 dC;li bi6u cua Qu6c dan dC;li
h9i, di~u ki9n di bftu cu, ling cu. Chi hon m9t thang sau d6, ngay h9i, di~u ki9n di bftu cu, ling cu. Chi hon m9t thang sau d6, ngay
17 thang 10 nam 1945, Chinh phu lam thai da thong qua Sic 19nh 17 thang 10 nam 1945, Chinh phu lam thai da thong qua Sic 19nh
s6 51, van ban QPPL dftu tien fin dinh thS 19 cho m9t cu9c t6ng s6 51, van ban QPPL dftu tien fin dinh thS 19 cho m9t cu9c t6ng
tuySn cu dan chu 6' Vi9t N am. D6i v6i vi9c bftu cu HDND 6' dia tuySn cu dan chu 6' Vi9t N am. D6i v6i vi9c bftu cu HDND 6' dia
phuong thi t6i nam 1957 m6i c6 van ban di~u chinh rieng, rue la phuong thi t6i nam 1957 m6i c6 van ban di~u chinh rieng, rue la
Sic lu~t s6 004/SLt quy dinh thS 19 bftu Clr HDND va Uy ban hanh Sic lu~t s6 004/SLt quy dinh thS 19 bftu Clr HDND va Uy ban hanh
chinh cac cfip. Song ngay m thang 11 nam 1945, Chinh phu lam chinh cac cfip. Song ngay m thang 11 nam 1945, Chinh phu lam
thai cling da ban hanh sic 19nh s6 63 v~ t6 chuc HDND va Uy thai cling da ban hanh sic 19nh s6 63 v~ t6 chuc HDND va Uy
ban hanh chinh, trong d6 c6 m9t s6 di~u khoan v~ thS 19 bftu cu ban hanh chinh, trong d6 c6 m9t s6 di~u khoan v~ thS 19 bftu cu
dC;li biSu HDND. dC;li biSu HDND.
1
Leri n6i d~u cua S~c l~nh s6 14, ngay 08/9/1945 cua Chu tich Chinh phu lam thai 1
Leri n6i d~u cua S~c l~nh s6 14, ngay 08/9/1945 cua Chu tich Chinh phu lam thai
v~ t6 chtrc t6ng tuySn cu toan qu6c vi~t ro: "ChiSu theo nghi quy~t cua Qu6c dan v~ t6 chtrc t6ng tuySn cu toan qu6c vi~t ro: "ChiSu theo nghi quy~t cua Qu6c dan
d;;ti biSu d;;ti h9i h9p ngay 16, 17 thang 8 nam 1945 t;;ti khu Giai Ph6ng, fin dinh d;;ti biSu d;;ti h9i h9p ngay 16, 17 thang 8 nam 1945 t;;ti khu Giai Ph6ng, fin dinh
r~ng nu6c Vi~t Nam se theo Chinh phu dan chu c()ng hoa, va Chinh phu nhan dan r~ng nu6c Vi~t Nam se theo Chinh phu dan chu c()ng hoa, va Chinh phu nhan dan
to an qu6c se do m9t Qu6c dan d;;ti h9i b~u thea 16i ph6 thong d~u phi~u cir len". to an qu6c se do m9t Qu6c dan d;;ti h9i b~u thea 16i ph6 thong d~u phi~u cir len".
GlAO TRiNH LU!T HIEN PHAP Vll~:T NAM GlAO TRiNH LU!T HIEN PHAP Vll~:T NAM
Thu hai, ch€ dinh biu cu cua Vi~t Nam ngay cang phat triSn Thu hai, ch€ dinh biu cu cua Vi~t Nam ngay cang phat triSn
han vs m~t quy mo. s61uQ'llg chuang, diSu cua cac d~o lu~t chinh han vs m~t quy mo. s61uQ'llg chuang, diSu cua cac d~o lu~t chinh
vS biu cu qua cac thai ki c6 thS khong c6 sv chenh l~ch qua 16n, vS biu cu qua cac thai ki c6 thS khong c6 sv chenh l~ch qua 16n,
song muc d<) quy dinh C\1 thS cua cac diSu khoan l~i c6 S\f ldlac song muc d<) quy dinh C\1 thS cua cac diSu khoan l~i c6 S\f ldlac
bi~t dang kS. Sv khac bi~t nay m~c du chi la hinh thuc, song n6 bi~t dang kS. Sv khac bi~t nay m~c du chi la hinh thuc, song n6
phin nao cho thiy xu hu6ng diSu chinh ngay cang chi ti€t quy phin nao cho thiy xu hu6ng diSu chinh ngay cang chi ti€t quy
trinh, thu tvc biu cu anu6c ta. trinh, thu tvc biu cu anu6c ta.
Thu ba, dS nh~n thfty xu huang hqp nhftt hai h~ th6ng van ban Thu ba, dS nh~n thfty xu huang hqp nhftt hai h~ th6ng van ban
QPPL diSu chinh biu cu d~i biSu Qu6c h<)i va d~i biSu HDND QPPL diSu chinh biu cu d~i biSu Qu6c h<)i va d~i biSu HDND
b&ng m<)t h~ th6ng ch€ dinh biu cu th6ng nhftt. Nhu thS hi~n 6 b&ng m<)t h~ th6ng ch€ dinh biu cu th6ng nhftt. Nhu thS hi~n 6
Bang 9.1, rir ldli ch€ d<) biu cu cua Vi~t N am duqc hinh thanh da Bang 9.1, rir ldli ch€ d<) biu cu cua Vi~t N am duqc hinh thanh da
c6 nhfrng van ban QPPL diSu chinh rieng vS bftu cu d~i biSu Qu6c c6 nhfrng van ban QPPL diSu chinh rieng vS bftu cu d~i biSu Qu6c
h<)i va d~i biSu HDND. M~c du c6 sv giao tho a a muc d<) nhftt h<)i va d~i biSu HDND. M~c du c6 sv giao tho a a muc d<) nhftt
dinh, song cac van ban QPPL vS bfiu cu tru&c day l~p thanh hai h~ dinh, song cac van ban QPPL vS bfiu cu tru&c day l~p thanh hai h~
th6ng van ban, hai ch€ dinh, d<)c l~p v&i nhau. Thvc t€ nay t6n t~i th6ng van ban, hai ch€ dinh, d<)c l~p v&i nhau. Thvc t€ nay t6n t~i
cho t&i nam 2010 khi c6 m<)t lu~t diSu chinh chung hai linh vvc cho t&i nam 2010 khi c6 m<)t lu~t diSu chinh chung hai linh vvc
biu cu, Lu~t s6 63/2010/QH12 ban hanh ngay 24 thang 11 nam biu cu, Lu~t s6 63/2010/QH12 ban hanh ngay 24 thang 11 nam
2010. Tuy nhien, day m&i chi la lu~t sua d6i, b6 sung hai lu~t 2010. Tuy nhien, day m&i chi la lu~t sua d6i, b6 sung hai lu~t
rieng bi~t vS bfiu cu d~i biSu Qu6c h9i va d~i biSu HDND tru&c rieng bi~t vS bfiu cu d~i biSu Qu6c h9i va d~i biSu HDND tru&c
d6. Phai t&i nam 2015 m&i chinh thuc c6 m<)t d~o lu~t chung, Lu~t d6. Phai t&i nam 2015 m&i chinh thuc c6 m<)t d~o lu~t chung, Lu~t
s6 85/2015/QH13, diSu chinh ca hai linh VlJC bftu cu aVi~t Nam. s6 85/2015/QH13, diSu chinh ca hai linh VlJC bftu cu aVi~t Nam.
4. PHVdNG TIIU'c BAu cO' d vrer NAM v ATREN TI-IE Gidi 4. PHVdNG TIIU'c BAu cO' d vrer NAM v ATREN TI-IE Gidi
4.1. Phuong thrrc b~u cfr 0' Vi~t Nam 4.1. Phuong thrrc b~u cfr 0' Vi~t Nam
Phuang thuc bfiu cu cua m<)t qu6c gia duqc hiSu la phuang Phuang thuc bfiu cu cua m<)t qu6c gia duqc hiSu la phuang
phap, each thuc rna bfiu cu duqc ap d\}ng dS hinh thanh CO' quan phap, each thuc rna bfiu cu duqc ap d\}ng dS hinh thanh CO' quan
nha nu6c a m<)t qu6c gia C\1 thS. Phuang thuc bfiu cu tra lai cau nha nu6c a m<)t qu6c gia C\1 thS. Phuang thuc bfiu cu tra lai cau
hoi: bfiu cu duqc ap d\lng dS hinh thanh CO' quan nao trong b<) may hoi: bfiu cu duqc ap d\lng dS hinh thanh CO' quan nao trong b<) may
nha nu&c? va, duqc ap d\lng nhu th€ nao? Trai qua lich su ap d\lng nha nu&c? va, duqc ap d\lng nhu th€ nao? Trai qua lich su ap d\lng
han 70 nam song trong su6t thai gian d6 c6 thS n6i phuang thuc han 70 nam song trong su6t thai gian d6 c6 thS n6i phuang thuc
biu cu cua Vi~t Nam ldlong c6 nhiSu thay d6i. biu cu cua Vi~t Nam ldlong c6 nhiSu thay d6i.

CHUONG IX- CHE DO BAU cu CHUONG IX- CHE DO BAU cu
K~ tU khi thanh l~p nu6c Vi~t K~ tU khi thanh l~p nu6c Vi~t
0 Vi?t N am, bdu cit au(fc ap Nam dan chu c()ng hoa t6i nay, 0 Vi?t N am, bdu cit au(fc ap Nam dan chu c()ng hoa t6i nay,
dl;lng ad hinh thanh Qu6c dl;lng ad hinh thanh Qu6c
bfiu cir luon la each thuc hinh bfiu cir luon la each thuc hinh
h(Ji va HDND cac cdp. M6i h(Ji va HDND cac cdp. M6i
cit tri bdu tir 2 - 3 aai bidu thanh hai lo~i ca quan dan cir 6 cit tri bdu tir 2 - 3 aai bidu thanh hai lo~i ca quan dan cir 6
Qu6c h(Ji va tir 5 - 7 dc;li bidu Vi~t Nam la Qu6c h()i va Qu6c h(Ji va tir 5 - 7 dc;li bidu Vi~t Nam la Qu6c h()i va
HDND m6i cdp. HDND. 0 hfiu h~t cac qu6c gia HDND m6i cdp. HDND. 0 hfiu h~t cac qu6c gia
tren th~ gi6i, cac CO' quan dan CU tren th~ gi6i, cac CO' quan dan CU
cling dSu duqc hinh thanh b~ng con duemg bfiu cu. M()t s6 qu6c cling dSu duqc hinh thanh b~ng con duemg bfiu cu. M()t s6 qu6c
gia con SU dl)ng bfiu CU d~ hinh thanh cac CO' quan khac trong b{) gia con SU dl)ng bfiu CU d~ hinh thanh cac CO' quan khac trong b{)
may nha nu6c, vi d\1 6 Hoa Ky, Phap, Nga ... T6ng th6ng duqc may nha nu6c, vi d\1 6 Hoa Ky, Phap, Nga ... T6ng th6ng duqc
hinh thanh b~ng con duemg bfiu cu. Bfiu circling la each thuc ph6 hinh thanh b~ng con duemg bfiu cu. Bfiu circling la each thuc ph6
bi~n d~ hinh thanh chuc V\1 thi tru6ng t~i cac thanh ph6, thi tr~n 6 bi~n d~ hinh thanh chuc V\1 thi tru6ng t~i cac thanh ph6, thi tr~n 6
Hoa Ky, Vuang qu6c Anh, Due ... Lido Vi~t Nam cho t6i nay chi Hoa Ky, Vuang qu6c Anh, Due ... Lido Vi~t Nam cho t6i nay chi
ap dl)ng bfiu CU d~ bfiu cac CO' quan d~i di~n tU trung uang t6i dia ap dl)ng bfiu CU d~ bfiu cac CO' quan d~i di~n tU trung uang t6i dia
phuang b~t ngu6n tU nguyen t~c "Chit quySn nhan dan" trong t6 phuang b~t ngu6n tU nguyen t~c "Chit quySn nhan dan" trong t6
chuc b() may nha nu6c. Nhu phan tich 6 Chuang X, m()t phfin n()i chuc b() may nha nu6c. Nhu phan tich 6 Chuang X, m()t phfin n()i
dung CUa nguyen t~c nay quy dinh nguai dan se bfiu CO' quan d~i dung CUa nguyen t~c nay quy dinh nguai dan se bfiu CO' quan d~i
di~n cua minh 6 cac c~p trong b9 may nha nuac va trao quy8n lvc di~n cua minh 6 cac c~p trong b9 may nha nuac va trao quy8n lvc
cho cac CO' quan nay, trong d6 c6 quySn hinh thanh cac CO' quan cho cac CO' quan nay, trong d6 c6 quySn hinh thanh cac CO' quan
khac trong b() may nha nu6c. N~u ngu6n g6c quySn lvc vS m~t khac trong b() may nha nu6c. N~u ngu6n g6c quySn lvc vS m~t
chinh tri la b~t ngu6n ru nhan dan thi vS m~t nha nu6c la b~t chinh tri la b~t ngu6n ru nhan dan thi vS m~t nha nu6c la b~t
ngu6n tU CO' quan d~i di~n. Cac chuc V\1 khac trong b() may nha ngu6n tU CO' quan d~i di~n. Cac chuc V\1 khac trong b() may nha
nu6c dSu tf\l'c ti~p hay gian ti~p b~t ngu6n tU ca quan d~i di~n. nu6c dSu tf\l'c ti~p hay gian ti~p b~t ngu6n tU ca quan d~i di~n.
d khia c~nh thu hai cua phuang d khia c~nh thu hai cua phuang
Dan vi bdu cit = dan vi liinh thuc bfiu cir, Vi~t Nam c6 sv Dan vi bdu cit = dan vi liinh thuc bfiu cir, Vi~t Nam c6 sv
thJ v&i s6 lu(fng dan cu nhdt khac bi~t tuang d6i 16n so v6i thJ v&i s6 lu(fng dan cu nhdt khac bi~t tuang d6i 16n so v6i
tJinh atr(!C phan tJinh ad C~f tri tJinh atr(!C phan tJinh ad C~f tri
th~ gi6i. Theo quy dinh hi~n th~ gi6i. Theo quy dinh hi~n
bdu a(Ji bidu. bdu a(Ji bidu.
hanh, cac d~i bi~u dan cir se hanh, cac d~i bi~u dan cir se
Cit tri = nguai dan c6 au Cit tri = nguai dan c6 au
aiJu ld?n ad ai bdu cu. duqc bfiu theo dan vi bfiu cu. aiJu ld?n ad ai bdu cu. duqc bfiu theo dan vi bfiu cu.
M6i dan vi bfiu cir la m()t dan vi M6i dan vi bfiu cir la m()t dan vi
GlAO TRINH LU!THIEN PHAP VII~:T NAM GlAO TRINH LU!THIEN PHAP VII~:T NAM
lanh th6 v6i m<)t s6 hrQ'llg dan cu nhftt dinh duqc phan dinh nh~m lanh th6 v6i m<)t s6 hrQ'llg dan cu nhftt dinh duqc phan dinh nh~m
ffil)C dich b~u d~i biSu. Don vi b~u Clr dS b~u d~i biSu Qu6c h<)i va ffil)C dich b~u d~i biSu. Don vi b~u Clr dS b~u d~i biSu Qu6c h<)i va
b~u d~i biSu HDND thuemg khong gibng nhau. Cu tri se di b~u b~u d~i biSu HDND thuemg khong gibng nhau. Cu tri se di b~u
cac d~i biSu theo don vi b~u Clr nai minh cu tru va b~u s6 luQ'llg cac d~i biSu theo don vi b~u Clr nai minh cu tru va b~u s6 luQ'llg
d~i bi6u d~i di~n cho minh tuong trng v6i quy mo don vi b~u cu d~i bi6u d~i di~n cho minh tuong trng v6i quy mo don vi b~u cu
cua minh, tuy nhien m6i Clr tri khong bao gia b~u qua 3' tht,rc tS la cua minh, tuy nhien m6i Clr tri khong bao gia b~u qua 3' tht,rc tS la
2 ho~c 3 d~i di~n trong Qu6c h<)i va 5 d~i di~n trong HDND. 2 ho~c 3 d~i di~n trong Qu6c h<)i va 5 d~i di~n trong HDND.
Lfty b~u cu Qu6c h<)i kh6a XIV lam vi d\1. DS b~u 500 d~i biSu Lfty b~u cu Qu6c h<)i kh6a XIV lam vi d\1. DS b~u 500 d~i biSu
Qu6c h<)i, HDBCQG da chia lanh th6 Vi~t Nam thanh 184 don vi Qu6c h<)i, HDBCQG da chia lanh th6 Vi~t Nam thanh 184 don vi
b~u cu, trong s6 d6 c6 132 don vi b~u cu duqc b~u 3 d~i biSu, 52 b~u cu, trong s6 d6 c6 132 don vi b~u cu duqc b~u 3 d~i biSu, 52
don vi b~u Clr duqc b~u 2 d~i biSu. T6ng s6 don vi b~u Clr nay don vi b~u Clr duqc b~u 2 d~i biSu. T6ng s6 don vi b~u Clr nay
duqc sip xSp vita khit trong ranh gi6i cua 63 tinh, thanh ph6 tf\l'c duqc sip xSp vita khit trong ranh gi6i cua 63 tinh, thanh ph6 tf\l'c
thu<)c trung uong sao cho khong c6 don vi bftu cu nao tnii qua thu<)c trung uong sao cho khong c6 don vi bftu cu nao tnii qua
ranh gi6i cua 2 tinh, thanh ph6 tn,rc thu<)c trung uong. v 6i each ranh gi6i cua 2 tinh, thanh ph6 tn,rc thu<)c trung uong. v 6i each
nhu v~y, sau khi b~u cu xong thi a m6i tinh, thanh ph6 tf\l'c thu<)c nhu v~y, sau khi b~u cu xong thi a m6i tinh, thanh ph6 tf\l'c thu<)c
trung uong luon thanh l~p duqc 1 doan d~i biSu Qu6c h<)i cua trung uong luon thanh l~p duqc 1 doan d~i biSu Qu6c h<)i cua
minh. Vi d\1, trong s6 184 don vi b~u cu tren day, t~i Ha N <)i va minh. Vi d\1, trong s6 184 don vi b~u cu tren day, t~i Ha N <)i va
Thanh ph6 H6 Chi Minh dSu c6 10 don vi b~u cu, thanh ph6 Hai Thanh ph6 H6 Chi Minh dSu c6 10 don vi b~u cu, thanh ph6 Hai
Phong c6 3 don vi b~u cu. Cac tinh nho nhu Cao B~ng, Dak Nong, Phong c6 3 don vi b~u cu. Cac tinh nho nhu Cao B~ng, Dak Nong,
Di~n Bien, H~u Giang chi c6 2 don vi b~u cu. 1 M~c du phap lu~t Di~n Bien, H~u Giang chi c6 2 don vi b~u cu. 1 M~c du phap lu~t
quy dinh m6i d~i biSu Qu6c h9i dSu la d~i biSu cua toan dan, quy dinh m6i d~i biSu Qu6c h9i dSu la d~i biSu cua toan dan,
song v6i each chia va b~u d~i biSu Qu6c h<)i nhu tren, m6i Clr tri, song v6i each chia va b~u d~i biSu Qu6c h<)i nhu tren, m6i Clr tri,
hay n6i m<)t each khai quat han la m6i nguai dan Vi~t N am, vS hay n6i m<)t each khai quat han la m6i nguai dan Vi~t N am, vS
thgc chftt se c6 khong phai 1 rna la 2 ho~c 3 d~i di~n trong Qu6c thgc chftt se c6 khong phai 1 rna la 2 ho~c 3 d~i di~n trong Qu6c
h<)i do minh b~u len. Ung cu vi en trung cu phai h<)i du 2 diSu h<)i do minh b~u len. Ung cu vi en trung cu phai h<)i du 2 diSu
ki~n: phai duqc tren 50% phiSu b~u hqp 1~ cua don vi b~u Clr va ki~n: phai duqc tren 50% phiSu b~u hqp 1~ cua don vi b~u Clr va
phai n~m trong s6 d~i biSu c6 s6 phiSu cao nhftt tuang trng v6i s6 phai n~m trong s6 d~i biSu c6 s6 phiSu cao nhftt tuang trng v6i s6
1
Xem Nghi quy~t s6 53/NQ-HDBCQG, ngay 03 thang 3 nam 2016 cua H()i dbng 1
Xem Nghi quy~t s6 53/NQ-HDBCQG, ngay 03 thang 3 nam 2016 cua H()i dbng
b~u cu qu6c gia v~ s6 don vi b~u cu, danh sach cac don vi b~u cu va s6 luQTig d~i b~u cu qu6c gia v~ s6 don vi b~u cu, danh sach cac don vi b~u cu va s6 luQTig d~i
a
bi~u Qu6c h()i duqc b~u m6i don vi b~u cu cua cac tinh, thanh ph6 tn,rc thu()c a
bi~u Qu6c h()i duqc b~u m6i don vi b~u cu cua cac tinh, thanh ph6 tn,rc thu()c
trung uong. trung uong.
CHUONG IX- CHE DO B1U c(! CHUONG IX- CHE DO B1U c(!
luqng d~i bi~u duqc b~u m don vi b~u cu. NSu sau l~n thu nhftt luqng d~i bi~u duqc b~u m don vi b~u cu. NSu sau l~n thu nhftt
khong c6 d~i bi~u trung cu ho~c chua du s6 luqng d~i bi~u trung khong c6 d~i bi~u trung cu ho~c chua du s6 luqng d~i bi~u trung
cu thi c6 th~ tiSn hanh cu{)c b~u cir them d~ d~t du s6 d~i bi~u. cu thi c6 th~ tiSn hanh cu{)c b~u cir them d~ d~t du s6 d~i bi~u.
L~n b~u cu them lfty ling cu vien la nhung nguai chua trung sau L~n b~u cu them lfty ling cu vien la nhung nguai chua trung sau
l~n b~u cu thu nhftt. Di~u ki~n d~ trung cu l~n b~u cu them cling l~n b~u cu thu nhftt. Di~u ki~n d~ trung cu l~n b~u cu them cling
gi6ng v6i di~u ki~n trung cu cua l~n b~u cu thu nhftt. NSu b~u cu gi6ng v6i di~u ki~n trung cu cua l~n b~u cu thu nhftt. NSu b~u cu
them v~n khong du s6 d~i bi~u cua don vi b~u cu thi khong tiSn them v~n khong du s6 d~i bi~u cua don vi b~u cu thi khong tiSn
hanh b~u cu tiSp nfra. hanh b~u cu tiSp nfra.
C6 th~ n6i, phuang thuc b~u cu cua Vi~t Nam kha d~c tnmg C6 th~ n6i, phuang thuc b~u cu cua Vi~t Nam kha d~c tnmg
rna tren ths giai khong co nhi~u qu6c gia ap d\lng phuong thuc rna tren ths giai khong co nhi~u qu6c gia ap d\lng phuong thuc
nay. Du6i day se gi6i thi~u khai luqc nhfrng phuong thuc b~u cu nay. Du6i day se gi6i thi~u khai luqc nhfrng phuong thuc b~u cu
ph6 bisn tren ths giai d~ so sanh. ph6 bisn tren ths giai d~ so sanh.
4.2. M()t s6 phU'ong thuc bftu cfr cO' quan d~i di~n phfi bi~n 4.2. M()t s6 phU'ong thuc bftu cfr cO' quan d~i di~n phfi bi~n
tren th~ gi6i tren th~ gi6i
Theo nghien CUu cua Vi~n trq giup b~u cu va dan chu (IDEA), Theo nghien CUu cua Vi~n trq giup b~u cu va dan chu (IDEA),
tren thS gi6i hi~n nay, b~u cu ca quan d~i di~n duqc tiSn hanh theo tren thS gi6i hi~n nay, b~u cu ca quan d~i di~n duqc tiSn hanh theo
rftt nhi~u phuong thuc khac nhau va m6i phuong thuc khi ap d\lng rftt nhi~u phuong thuc khac nhau va m6i phuong thuc khi ap d\lng
a m()t qu6c gia C\1 th~ l~i c6 nhfrng d~c thu rieng. Tuy nhien, c6 a m()t qu6c gia C\1 th~ l~i c6 nhfrng d~c thu rieng. Tuy nhien, c6
th~ xsp cac phuong thuc b~u cu ph6 biSn tren ths giai theo 4 th~ xsp cac phuong thuc b~u cu ph6 biSn tren ths giai theo 4
nh6m 16n la nh6m phuang thuc b~u cu theo da s6, nh6m phuong nh6m 16n la nh6m phuang thuc b~u cu theo da s6, nh6m phuong
thuc b~u cu theo ti 1~, nh6m phuong thuc b~u cu h6n hqp va nh6m thuc b~u cu theo ti 1~, nh6m phuong thuc b~u cu h6n hqp va nh6m
cac phuong thuc b~u cu khac. 1 Do gi6i h~n dung luqng cua giao cac phuong thuc b~u cu khac. 1 Do gi6i h~n dung luqng cua giao
trinh nen a day chi gi6i thi~u tom t~t 7 phuong thuc b~u cir trong trinh nen a day chi gi6i thi~u tom t~t 7 phuong thuc b~u cir trong
hai nhom d~u tien, cling la hai nhom duqc ap d\lng ph6 bisn nhftt hai nhom d~u tien, cling la hai nhom duqc ap d\lng ph6 bisn nhftt
hi~n nay: 2 hi~n nay: 2
1 1
Theo IDEA, Electoral system design: The new international IDEA Handbook Theo IDEA, Electoral system design: The new international IDEA Handbook
(Thiit ki chi tl(J bdu ct'r: SJ tay huang ddn qubc ti m&i cita IDEA), Trydells (Thiit ki chi tl(J bdu ct'r: SJ tay huang ddn qubc ti m&i cita IDEA), Trydells
Tryckeri AB, 2008. Tryckeri AB, 2008.
2 2
IDEA, Electoral system design: The new international IDEA Handbook ( Thiit ki IDEA, Electoral system design: The new international IDEA Handbook ( Thiit ki
chi tl(J bdu cu: SJ tay huang ddn qubc tJ mai etta IDEA), Trydells Tryckeri AB, chi tl(J bdu cu: SJ tay huang ddn qubc tJ mai etta IDEA), Trydells Tryckeri AB,
2008, Phl;lll;lc A. 2008, Phl;lll;lc A.
GIAO TRiNH LUAT HIEN PHAP VIBT NAM GIAO TRiNH LUAT HIEN PHAP VIBT NAM
* Nh6m phuong thuc bftu cu theo da s6 (Plurality/majority * Nh6m phuong thuc bftu cu theo da s6 (Plurality/majority
system) bao g6m 5 phuong thuc bftu cu sau: system) bao g6m 5 phuong thuc bftu cu sau:
-Phuong thuc ngum vS dich tru6c (First Past The Post- FPTP): -Phuong thuc ngum vS dich tru6c (First Past The Post- FPTP):
Theo phuong thuc nay, toan b() Hinh th6 qu6c gia duqc chia thanh Theo phuong thuc nay, toan b() Hinh th6 qu6c gia duqc chia thanh
s6 don vi bftu cu tuong trng v6i s6 luQ'llg d~i bi~u Qu6c h()i. Cu tri s6 don vi bftu cu tuong trng v6i s6 luQ'llg d~i bi~u Qu6c h()i. Cu tri
cua m6i don vi bftu cu duqc bftu 1 d~i bi~u v6i danh nghia ca nhan cua m6i don vi bftu cu duqc bftu 1 d~i bi~u v6i danh nghia ca nhan
ho~c dang chinh tri. Ung cu vien tn'lng cu la nguai/dang c6 s6 ho~c dang chinh tri. Ung cu vien tn'lng cu la nguai/dang c6 s6
phiSu cao nh~t nhung khong b~t bu()c phai d~t duqc hon 50% t6ng phiSu cao nh~t nhung khong b~t bu()c phai d~t duqc hon 50% t6ng
s6 phiSu bftu. Vi dv trong CUQC bftu cu Nghi vi~n cua Vuong qu6c s6 phiSu bftu. Vi dv trong CUQC bftu cu Nghi vi~n cua Vuong qu6c
Anh nam 2015, don vi bftu cu Lewes c6 69.481 cu tri, trong d6 c6 Anh nam 2015, don vi bftu cu Lewes c6 69.481 cu tri, trong d6 c6
72.74% di bftu va dang trung cu la Bang bao thu chi v6i 38% 72.74% di bftu va dang trung cu la Bang bao thu chi v6i 38%
phiSu bftu; t~i don vi bftu cu Nam Luton, Bang lao d()ng trung cu phiSu bftu; t~i don vi bftu cu Nam Luton, Bang lao d()ng trung cu
chi v6i 44,2% s6 phiSu bftu trong s6 62,79% s6 cu tri 67.234 chi v6i 44,2% s6 phiSu bftu trong s6 62,79% s6 cu tri 67.234
nguai cua don vi bftu cu nay. 1 Chinh vi each tinh kSt qua bftu cu nguai cua don vi bftu cu nay. 1 Chinh vi each tinh kSt qua bftu cu
nhu v~y nen phuong thuc bftu cu nay con duqc gQi la phuong thuc nhu v~y nen phuong thuc bftu cu nay con duqc gQi la phuong thuc
bftu cu da s6 tuong d6i theo don vi bftu cu dan danh. N goai Anh bftu cu da s6 tuong d6i theo don vi bftu cu dan danh. N goai Anh
qu6c, phuong thuc FPTP con duqc su dvng a nhiSu qu6c gia khac qu6c, phuong thuc FPTP con duqc su dvng a nhiSu qu6c gia khac
nhu Malaysia, Hoa Ky, Canada, Botswana ... nhu Malaysia, Hoa Ky, Canada, Botswana ...
- Phuong thuc bo phiSu theo kh6i (Block Vote - BV): Gi6ng - Phuong thuc bo phiSu theo kh6i (Block Vote - BV): Gi6ng
v6i phuong thuc FPTP, phuong phap nay ap dvng each tinh da s6 v6i phuong thuc FPTP, phuong phap nay ap dvng each tinh da s6
tuang dfJi. Tuy nhien, thay vi ap d\lng don vi bftu cu don danh thi tuang dfJi. Tuy nhien, thay vi ap d\lng don vi bftu cu don danh thi
phuong phap nay ap d\}ng dan vi bftu cu da danh, me la m6i don phuong phap nay ap d\}ng dan vi bftu cu da danh, me la m6i don
vi bftu cu duqc bftu nhiSu hon m()t d~i bi~u. Nhu v~y, trng cu vien vi bftu cu duqc bftu nhiSu hon m()t d~i bi~u. Nhu v~y, trng cu vien
trung cu la nguai duqc phiSu cao nh~t xSp ill tren xu6ng du6i cho trung cu la nguai duqc phiSu cao nh~t xSp ill tren xu6ng du6i cho
t6i khi hSt s6 luqng d~i bi~u duqc phan b6 cho don vi bftu cu. t6i khi hSt s6 luqng d~i bi~u duqc phan b6 cho don vi bftu cu.
Phuong phap BV duqc ap d\lng a Bao Cayman, Quftn dao Falldand, Phuong phap BV duqc ap d\lng a Bao Cayman, Quftn dao Falldand,
Guernsey, Kuwait, C()ng hoa dan chu nhan dan Lao ... Guernsey, Kuwait, C()ng hoa dan chu nhan dan Lao ...
1
Dfr li~u bftu cu Nghi vi~n Vuong qu6c Anh nam 2015, http://www.economist. 1
Dfr li~u bftu cu Nghi vi~n Vuong qu6c Anh nam 2015, http://www.economist.
com/node/21648856 (tmy c~p ngay 30 thang 6 nam 2016). com/node/21648856 (tmy c~p ngay 30 thang 6 nam 2016).
-Phuong thtrc bo phiSu theo kh6i dang chinh tri (Party Block -Phuong thtrc bo phiSu theo kh6i dang chinh tri (Party Block
Vote - PBV): Phuong thtrc nay chi khac phuong thtrc BV a chf> Vote - PBV): Phuong thtrc nay chi khac phuong thtrc BV a chf>
trng cu vien la cac dang chinh tri, thay vi tu each ca nhan. D.ang trng cu vien la cac dang chinh tri, thay vi tu each ca nhan. D.ang
chinh tri th~ng cu se lfiy toan b() s6 ghS duqc phan cho don vi bftu chinh tri th~ng cu se lfiy toan b() s6 ghS duqc phan cho don vi bftu
cu. Cach tinh dang chinh tri th~ng cu cling ap dvng phuong phap cu. Cach tinh dang chinh tri th~ng cu cling ap dvng phuong phap
da s6 tuong d6i. Phuong phap nay duqc ap dvng a Cameroon, da s6 tuong d6i. Phuong phap nay duqc ap dvng a Cameroon,
Chad, Djibouti va Singapore ... Chad, Djibouti va Singapore ...
- Phuong thtrc bo phiSu Iva chQn (Alternative Vote - A V): - Phuong thtrc bo phiSu Iva chQn (Alternative Vote - A V):
Phuong thtrc nay tuong tv phuong thtrc FPTP, song khac a di~m Phuong thtrc nay tuong tv phuong thtrc FPTP, song khac a di~m
ca ban la n6 yeu cftu nguai trung cu phai d:;1t tren 50% phiSu bftu. ca ban la n6 yeu cftu nguai trung cu phai d:;1t tren 50% phiSu bftu.
D~ d:;1t duqc diSu d6, m6i cu tri se diSn cac con s6 theo thtr tv 1, 2, D~ d:;1t duqc diSu d6, m6i cu tri se diSn cac con s6 theo thtr tv 1, 2,
3 tmac ten cac trng cu vien tren la phisu vai ham y la cac thtr tv 3 tmac ten cac trng cu vien tren la phisu vai ham y la cac thtr tv
uu tien trung cu. Trong lftn ki~m phiSu thtr nhfit, trong s6 nhfmg uu tien trung cu. Trong lftn ki~m phiSu thtr nhfit, trong s6 nhfmg
trng cu vi en c6 ·thtr tv uu tien 1 c6 nguai d:;1t tren 50% phiSu bftu trng cu vi en c6 ·thtr tv uu tien 1 c6 nguai d:;1t tren 50% phiSu bftu
thi nguai d6 se trung cu. NSu khong c6 ai d:;1t tren 50% phiSu thi thi nguai d6 se trung cu. NSu khong c6 ai d:;1t tren 50% phiSu thi
nguai ta se lo:;1i trng cu vien co thtr tv uu tien 1 rna co s6 phisu it nguai ta se lo:;1i trng cu vien co thtr tv uu tien 1 rna co s6 phisu it
nhfit. Cac la phiSu cua nguai nay se duqc tinh cho nguai c6 thtr tv nhfit. Cac la phiSu cua nguai nay se duqc tinh cho nguai c6 thtr tv
uu tien thtr 2. Ctr nhu v~y cho dSn khi tim duqc trng cu vien d:;1t uu tien thtr 2. Ctr nhu v~y cho dSn khi tim duqc trng cu vien d:;1t
tren 50% s6 phiSu bftu. Do yeu cftu nay nen phuong thtrc AV duqc tren 50% s6 phiSu bftu. Do yeu cftu nay nen phuong thtrc AV duqc
gQi la phuong thtrc da s6 tuy~t d6i. Phuong thtrc A V duqc ap dvng gQi la phuong thtrc da s6 tuy~t d6i. Phuong thtrc A V duqc ap dvng
aFiji, Uc, Papua New Guinea ... aFiji, Uc, Papua New Guinea ...
-Phuong thtrc hai vong (Two-Round System - TRS): Phuong -Phuong thtrc hai vong (Two-Round System - TRS): Phuong
thtrc nay cling la phuong thtrc da s6 tuy~t d6i gi6ng phuong thtrc thtrc nay cling la phuong thtrc da s6 tuy~t d6i gi6ng phuong thtrc
AV, song n6 ap dvng cac vong bftu cu khac nhau d~ xac dinh AV, song n6 ap dvng cac vong bftu cu khac nhau d~ xac dinh
nguai trung cu. Thong thuang, sau khi ki~m phiSu lftn thtr nhfit rna nguai trung cu. Thong thuang, sau khi ki~m phiSu lftn thtr nhfit rna
khong c6 ai d:;1t tren 50% s6 phiSu thi nguai ta se lfiy 2 trng cu khong c6 ai d:;1t tren 50% s6 phiSu thi nguai ta se lfiy 2 trng cu
vien c6 s6 phiSu cao nhfit d~ bo phiSu lftn 2 nh~m tim ra nguai vien c6 s6 phiSu cao nhfit d~ bo phiSu lftn 2 nh~m tim ra nguai
trung cu. Phuong thtrc TRS c6 th~ ap dvng cung v6i phuong thtrc trung cu. Phuong thtrc TRS c6 th~ ap dvng cung v6i phuong thtrc
bo phiSu theo kh6i (BY) ho~c bo phiSu theo kh6i dang chinh tri bo phiSu theo kh6i (BY) ho~c bo phiSu theo kh6i dang chinh tri
(PBV). Phuong thtrc bftu cu a Vi~t Nam chinh la phuong thtrc bo (PBV). Phuong thtrc bftu cu a Vi~t Nam chinh la phuong thtrc bo
GIAO TRINH LU~T HIEN PHAP VIETNAM GIAO TRINH LU~T HIEN PHAP VIETNAM
phiSu theo kh6i kSt hqp v&i phuong thuc TRS. Phuong phap TRS phiSu theo kh6i kSt hqp v&i phuong thuc TRS. Phuong phap TRS
cling duqc ap dvng aPhap, Togo, Turkmenistan, Haiti, Gabon ... cling duqc ap dvng aPhap, Togo, Turkmenistan, Haiti, Gabon ...
* Nh6m phuong thuc bftu cu theo ti 1~ (proportional system) * Nh6m phuong thuc bftu cu theo ti 1~ (proportional system)
khong xac dinh kst qua bfiu cu theo da s6 phisu rna dva tren ti 1~ khong xac dinh kst qua bfiu cu theo da s6 phisu rna dva tren ti 1~
phiSu bftu danh cho cac trng cu vien. Nh6m nay gbm c6 2 phuong phiSu bftu danh cho cac trng cu vien. Nh6m nay gbm c6 2 phuong
thuc bftu cu: thuc bftu cu:
- Phuong thuc d~i di~n ti 1~ theo danh sach (List Proportional - Phuong thuc d~i di~n ti 1~ theo danh sach (List Proportional
Representation - List PR): Day la phuong thuc bftu cu theo ti 1~ Representation - List PR): Day la phuong thuc bftu cu theo ti 1~
ph6 bisn nhftt dang duqc ap dvng hi~n nay d6i v&i cac don vi bfiu ph6 bisn nhftt dang duqc ap dvng hi~n nay d6i v&i cac don vi bfiu
cu da danh. Theo phuong thuc nay, trng cir vien khong tranh cir cu da danh. Theo phuong thuc nay, trng cir vien khong tranh cir
v&i tu each ca nhan rna v&i tu each dang chinh tri cua minh. M6i v&i tu each ca nhan rna v&i tu each dang chinh tri cua minh. M6i
dang chinh tri dua ra m9t danh sach cac trng cu vien cua dang dang chinh tri dua ra m9t danh sach cac trng cu vien cua dang
minh xsp theo thu tv uu tien d@ tranh cu a m9t dan vi bfiu cu nhftt minh xsp theo thu tv uu tien d@ tranh cu a m9t dan vi bfiu cu nhftt
dinh, c6 khi ca dftt nu&c la m9t don vi bftu cir. Khi di bftu, cu tri se dinh, c6 khi ca dftt nu&c la m9t don vi bftu cir. Khi di bftu, cu tri se
ch9n 1 dang chinh tri rna minh chQn. Khi xac dinh kSt qua, nguai ch9n 1 dang chinh tri rna minh chQn. Khi xac dinh kSt qua, nguai
ta se din cu tren s6 phisu hqp 1~ d@ tinh m9t dinh muc bfiu cu, ta se din cu tren s6 phisu hqp 1~ d@ tinh m9t dinh muc bfiu cu,
hi@u m9t each don gian la "gia tri theo s6 luQ'llg phiSu bdu" cua hi@u m9t each don gian la "gia tri theo s6 luQ'llg phiSu bdu" cua
m6i ghS d~i biSu. Cong thuc xac dinh dinh muc bdu cu ph6 biSn m6i ghS d~i biSu. Cong thuc xac dinh dinh muc bdu cu ph6 biSn
nhftt la cong thuc Droop: nhftt la cong thuc Droop:
• Dinh muc bftu cir = (t6ng s6 phiSu hqp l~/t6ng s6 ghS +1) + 1 • Dinh muc bftu cir = (t6ng s6 phiSu hqp l~/t6ng s6 ghS +1) + 1
M6i dang chinh tri se nh~n duqc s6 ghS trong ca quan d~i di~n M6i dang chinh tri se nh~n duqc s6 ghS trong ca quan d~i di~n
tuang trng v&i s6 phiSu bftu cho dang d6 nSu s6 phiSu bftu vuqt dinh tuang trng v&i s6 phiSu bftu cho dang d6 nSu s6 phiSu bftu vuqt dinh
muc tren day. Theo each thuc nay, m6i dang chinh tri d~u nh~n muc tren day. Theo each thuc nay, m6i dang chinh tri d~u nh~n
duqc s6 ghS ti 1~ v&i s6 phiSu cu tri rna minh nh~n duqc. Cac dang duqc s6 ghS ti 1~ v&i s6 phiSu cu tri rna minh nh~n duqc. Cac dang
c6 ghS sau d6 se cir dang vien theo thu tv trong danh sach da cong c6 ghS sau d6 se cir dang vien theo thu tv trong danh sach da cong
b6 dS n~m gifr chuc vv. Tuy nhien, tren thS gi&i cling c6 nhi~u b6 dS n~m gifr chuc vv. Tuy nhien, tren thS gi&i cling c6 nhi~u
cong thuc tinh ti 1~ khac nhau rna tuy tUng qu6c gia se ap dvng cong thuc tinh ti 1~ khac nhau rna tuy tUng qu6c gia se ap dvng
phuang phap phu hqp. Do d6, ban than phuang thuc List PR cling phuang phap phu hqp. Do d6, ban than phuang thuc List PR cling
c6 thS duqc ap dvng theo cac each thuc khac nhau. Cac qu6c gia c6 thS duqc ap dvng theo cac each thuc khac nhau. Cac qu6c gia
ap dvng phuong thuc nay la Estonia, El Salvador, Guinea Xich ap dvng phuong thuc nay la Estonia, El Salvador, Guinea Xich
D~o, Phftn Lan, Guatemala, C9ng hoa Sec, Dan M~ch ... D~o, Phftn Lan, Guatemala, C9ng hoa Sec, Dan M~ch ...

- Phuong thuc hi phi~u don danh c6 chuySn nhuqng (Single - Phuong thuc hi phi~u don danh c6 chuySn nhuqng (Single
Transferable Vote- STV): Day cung la phuong thuc b~u cu theo ti Transferable Vote- STV): Day cung la phuong thuc b~u cu theo ti
1~ song ap dvng v6i Ung cu vien la ca nhau chu khong phai dang 1~ song ap dvng v6i Ung cu vien la ca nhau chu khong phai dang
chinh tri. C6 le vi v~y rna each thuc v~n hanh cua n6 kha phuc t~p. chinh tri. C6 le vi v~y rna each thuc v~n hanh cua n6 kha phuc t~p.
Theo phuong thuc nay, m6i don vi b~u cu se duqc b~u nhiSu hon Theo phuong thuc nay, m6i don vi b~u cu se duqc b~u nhiSu hon
1 d~i biSu va tfit nhien s6 -ung cu vien c6 nhiSu hon s6 gh~ duqc 1 d~i biSu va tfit nhien s6 -ung cu vien c6 nhiSu hon s6 gh~ duqc
b~u. Khi bo phi~u, cu tri se danh s6 thu 1\1' uu tien 1' 2, 3 cho cac b~u. Khi bo phi~u, cu tri se danh s6 thu 1\1' uu tien 1' 2, 3 cho cac
Ung cu vien rna minh chQn. Sau khi kiSm phi~u, nguai ta cung se Ung cu vien rna minh chQn. Sau khi kiSm phi~u, nguai ta cung se
din cu tren s6 phi~u hqp 1~ dS tinh m()t dinh muc b~u cu, vi d\l din cu tren s6 phi~u hqp 1~ dS tinh m()t dinh muc b~u cu, vi d\l
cong thuc Droop dS c~p tren day. Khi k~t thuc kiSm phi~u nguai cong thuc Droop dS c~p tren day. Khi k~t thuc kiSm phi~u nguai
ta se bi~t dUQ'C Ung CU vien nao CO bao nhieu phi~u b~u v6i SlJ UU ta se bi~t dUQ'C Ung CU vien nao CO bao nhieu phi~u b~u v6i SlJ UU
tien 1, 2, 3. Sau d6 nguai ta xac dinh k~t qua b~u cu theo vong. d tien 1, 2, 3. Sau d6 nguai ta xac dinh k~t qua b~u cu theo vong. d
m()t vong nao d6 c6 Ung cu vien trung cu thi sb phi~u doi ra cua m()t vong nao d6 c6 Ung cu vien trung cu thi sb phi~u doi ra cua
nguai d6 duqc chia cho cac Ung cu vien con l~i theo ti 1~ cua nguai d6 duqc chia cho cac Ung cu vien con l~i theo ti 1~ cua
phi~u b~u uu tien tuong -ung dS xet vong sau; n~u khong c6 ai du phi~u b~u uu tien tuong -ung dS xet vong sau; n~u khong c6 ai du
phi~u trung cu thi nguai it phi~u nhclt bi lo~i ra va s6 phi~u cua phi~u trung cu thi nguai it phi~u nhclt bi lo~i ra va s6 phi~u cua
Ung cu vien d6 duqc chia cho cac Ung cu vien con l~i theo ti 1~ Ung cu vien d6 duqc chia cho cac Ung cu vien con l~i theo ti 1~
cua phi~u b~u uu tien tuong Ung dS xet vong sau. Cu nhu v~y cho cua phi~u b~u uu tien tuong Ung dS xet vong sau. Cu nhu v~y cho
d~n khi tim duqc h~t nguai trung cu. Cong thuc chuySn nhuqng d~n khi tim duqc h~t nguai trung cu. Cong thuc chuySn nhuqng
phi~u cua phuong thuc nay kha phuc t~p va co nhiSu bi~n ths, tuy phi~u cua phuong thuc nay kha phuc t~p va co nhiSu bi~n ths, tuy
nhien c6 cling m()t diSm chung la sb phi~u vuqt cua nguai da nhien c6 cling m()t diSm chung la sb phi~u vuqt cua nguai da
trung cu va s6 phi~u cua nguai thfip phi~u nhfit duqc chuysn trung cu va s6 phi~u cua nguai thfip phi~u nhfit duqc chuysn
nhuqng cho cac -ung cu vien con l~i theo m9t each thuc nao do ds nhuqng cho cac -ung cu vien con l~i theo m9t each thuc nao do ds
bao dam b~u du s6 gh~ da duqc fin dinh cho don vi b~u cu. Theo bao dam b~u du s6 gh~ da duqc fin dinh cho don vi b~u cu. Theo
sb li~u thfJng ke nam 2004 cua IDEA, phuong thuc nay chi duqc sb li~u thfJng ke nam 2004 cua IDEA, phuong thuc nay chi duqc
ap dvng aC()ng hoa Ireland va Malta. ap dvng aC()ng hoa Ireland va Malta.
5. cAc NGUYEN TAC BAU Clr d VIBT NAM 5. cAc NGUYEN TAC BAU Clr d VIBT NAM
Cac nguyen t~c b~u cu duqc hiSu la nhfmg tu tu6ng, quan Cac nguyen t~c b~u cu duqc hiSu la nhfmg tu tu6ng, quan
diSm chi d~o xuyen xu6t vi~c ti~n hanh b~u cu tren ph~m vi lanh diSm chi d~o xuyen xu6t vi~c ti~n hanh b~u cu tren ph~m vi lanh
th6 cua m()t qubc gia. Cac tu tu6ng, quan diSm chi d~o d6 la quy th6 cua m()t qubc gia. Cac tu tu6ng, quan diSm chi d~o d6 la quy
G!AO TRiNH LU!THIEN PHAP VIETNAM G!AO TRiNH LU!THIEN PHAP VIETNAM
ph~m g6c d~ thi~t k~ toan b() ch€ dinh bfiu cu va chi ph6i n()i dung ph~m g6c d~ thi~t k~ toan b() ch€ dinh bfiu cu va chi ph6i n()i dung
cua cac quy ph~m C\l th~ trong ITnh VlJC bfiu cu cua qu6c gia. cua cac quy ph~m C\l th~ trong ITnh VlJC bfiu cu cua qu6c gia.
Chinh vi v~y, cling c6 th~ n6i cac quy dinh v~ nguyen tic bftu cu Chinh vi v~y, cling c6 th~ n6i cac quy dinh v~ nguyen tic bftu cu
la tu tu6ng n~n tang, chi ph6i toan b() ch€ d() bftu cu. B6 la xu~t la tu tu6ng n~n tang, chi ph6i toan b() ch€ d() bftu cu. B6 la xu~t
phat di€m cua ch~ d() bfiu cu cua qu6c gia. Nhin vao cac nguyen phat di€m cua ch~ d() bfiu cu cua qu6c gia. Nhin vao cac nguyen
tic bftu cu, nguai ta c6 th€ danh gia duqc tinh cong b~ng, dan chu tic bftu cu, nguai ta c6 th€ danh gia duqc tinh cong b~ng, dan chu
cua ch€ d() bfiu cu cua qu6c gia. cua ch€ d() bfiu cu cua qu6c gia.
Tuy v~y, do cac CUQC bfiu cu tren th€ gi6i d~u phai dap {mg Tuy v~y, do cac CUQC bfiu cu tren th€ gi6i d~u phai dap {mg
yeu cftu cong b~ng va dan chu nen gifra ch€ d() bftu cu cua cac yeu cftu cong b~ng va dan chu nen gifra ch€ d() bftu cu cua cac
qu6c gia thuang cling c6 cac nguyen t~c bfiu cu gi6ng nhau, duqc qu6c gia thuang cling c6 cac nguyen t~c bfiu cu gi6ng nhau, duqc
coila cac nguyen tic ph6 bi€n cua bftu cu. d Vi~t Nam hi~n dang coila cac nguyen tic ph6 bi€n cua bftu cu. d Vi~t Nam hi~n dang
ap dvng b6n nguyen tic ph6 bi€n tren th€ gi6i la ph6 thong, binh ap dvng b6n nguyen tic ph6 bi€n tren th€ gi6i la ph6 thong, binh
d~ng, tfl]c ti€p va bo phi~u kin, duqc quy dinh t~i khoan 1 Bi~u 7 d~ng, tfl]c ti€p va bo phi~u kin, duqc quy dinh t~i khoan 1 Bi~u 7
Hi~n phap nam 2013. 1 Hi~n phap nam 2013. 1
5.1. Nguyen t~c phO thong 5.1. Nguyen t~c phO thong
Nguyen tic bftu cu ph6 thong, hay con Nguyen tic bftu cu ph6 thong, hay con
Nguyen tlic phd thong: c6 ten gQi khac la nguyen tic "ph6 Nguyen tlic phd thong: c6 ten gQi khac la nguyen tic "ph6
Cu9c bdu cu phai c6 Cu9c bdu cu phai c6
thong dftu phi€u" la nguyen tic bftu cu thong dftu phi€u" la nguyen tic bftu cu
phc;zm vi dong aao nhdt phc;zm vi dong aao nhdt
ngu:oi dan tham gia va ph6 bi€n nh~t tren th€ gi6i. N ()i dung ngu:oi dan tham gia va ph6 bi€n nh~t tren th€ gi6i. N ()i dung
nha nu:ac c6 trach nhi?m cua nguyen tic nay la cac CUQC bftu CU nha nu:ac c6 trach nhi?m cua nguyen tic nay la cac CUQC bftu CU
baa dam didu a6. phai c6 m<)t ph~m vi dong dao nh~t baa dam didu a6. phai c6 m<)t ph~m vi dong dao nh~t
nguai dan tham gia va nha nu6c chinh nguai dan tham gia va nha nu6c chinh
la chu th~ CO trach nhi~m bao dam tinh ph6 thong CUa CUQC bftu la chu th~ CO trach nhi~m bao dam tinh ph6 thong CUa CUQC bftu
cu. Nha nu6c phai bao dam di~u nay tren ca hai phuong di~n. 0 cu. Nha nu6c phai bao dam di~u nay tren ca hai phuong di~n. 0
phu:ong di?n phap li, trn6c tien, nha nu6c phai ban hanh lu~t sao phu:ong di?n phap li, trn6c tien, nha nu6c phai ban hanh lu~t sao
cho c6 ph~m vi dong dao nh~t nguai duqc di bo phi€u, rue la di~u cho c6 ph~m vi dong dao nh~t nguai duqc di bo phi€u, rue la di~u
ki~n phap 1i d€ duqc huang va thvc hi~n quy6n bftu cu phai la t6i ki~n phap 1i d€ duqc huang va thvc hi~n quy6n bftu cu phai la t6i
1
Ngoai b6n nguyen t~c nay, tren thS gi6i con c6 m(>t s6 nguyen t~c bftu cir lduic 1
Ngoai b6n nguyen t~c nay, tren thS gi6i con c6 m(>t s6 nguyen t~c bftu cir lduic
nfra nhu nguyen t~c bftu cir gian tiSp (ap dvng trong bftu ci:r T6ng th6ng 6 Hoa Ky), nfra nhu nguyen t~c bftu cir gian tiSp (ap dvng trong bftu ci:r T6ng th6ng 6 Hoa Ky),
nguyen t~c bftu cir tt,r do, nguyen t~c bftu cu b~t bu(>c ... nguyen t~c bftu cir tt,r do, nguyen t~c bftu cu b~t bu(>c ...

thiSu. Xac dinh di~u ki~n nhu th~ nao la t6i thiSu ph\1 thu<)c vao thiSu. Xac dinh di~u ki~n nhu th~ nao la t6i thiSu ph\1 thu<)c vao
di~u ki~n lich Slr, van h6a cua tung qu6c gia. Phap lu~t Vi~t Nam di~u ki~n lich Slr, van h6a cua tung qu6c gia. Phap lu~t Vi~t Nam
hi~n nay quy dinh hai di~u ki~n la tu each cong dan Vi~t N am va hi~n nay quy dinh hai di~u ki~n la tu each cong dan Vi~t N am va
du 18 tu6i tra len. 1 Cac d~c diSm ca nhan khac nhu gi6i tinh, ton du 18 tu6i tra len. 1 Cac d~c diSm ca nhan khac nhu gi6i tinh, ton
giao, tinh tr(;lng tai san, tinh tr(;lng hon nhan, dan t<)c, ti~ng n6i, giao, tinh tr(;lng tai san, tinh tr(;lng hon nhan, dan t<)c, ti~ng n6i,
mau da ... d~u khong phai la cac di~u ki~n duqc huang ho~c thvc mau da ... d~u khong phai la cac di~u ki~n duqc huang ho~c thvc
hi~n quy~n b&u cu. Chi c&n dap ung du hai di~u ki~n tren la hi~n quy~n b&u cu. Chi c&n dap ung du hai di~u ki~n tren la
nguai dan c6 duqc quy~n b&u cu nhu hi~n phap da quy dinh. Tftt nguai dan c6 duqc quy~n b&u cu nhu hi~n phap da quy dinh. Tftt
nhien, thvc t~ nguai dan c6 thS duqc di b&u cu hay khong, tuc la nhien, thvc t~ nguai dan c6 thS duqc di b&u cu hay khong, tuc la
tra thanh Clr tri trong ffiQt CUQC b&u Clr, COn phai dap Ung ffiQt s6 tra thanh Clr tri trong ffiQt CUQC b&u Clr, COn phai dap Ung ffiQt s6
di~u ki~n khac, duqc trinh bay C\1 thS hon affi\lC 6.2 du6i day. di~u ki~n khac, duqc trinh bay C\1 thS hon affi\lC 6.2 du6i day.
Khfa C(;lnh thu hai cua phuong di~n phap li la tinh ph6 thong Khfa C(;lnh thu hai cua phuong di~n phap li la tinh ph6 thong
trong quy~n dUQ'C Ung Clr cua nguai dan. Q khia C(;lnh nay tinh ph6 trong quy~n dUQ'C Ung Clr cua nguai dan. Q khia C(;lnh nay tinh ph6
thong khong duqc thS hi~n r<)ng rai nhu d6i v6i quy~n b&u cu. thong khong duqc thS hi~n r<)ng rai nhu d6i v6i quy~n b&u cu.
M<)t CUQC b&u cit se khong thS ti~n hanh duqc n~u s6 luqng ung cit M<)t CUQC b&u cit se khong thS ti~n hanh duqc n~u s6 luqng ung cit
vien qua dong bai le khi d6 vi~c Iva chQn se khong t~p trung va vien qua dong bai le khi d6 vi~c Iva chQn se khong t~p trung va
k~t qua rftt c6 thS la khong b&u duqc du s6 d(;li biSu c&n thi~t. k~t qua rftt c6 thS la khong b&u duqc du s6 d(;li biSu c&n thi~t.
Chinh vi v~y vi~c h(;ln ch~ v~ m~t phap li kha nang tra thanh U'ng Chinh vi v~y vi~c h(;ln ch~ v~ m~t phap li kha nang tra thanh U'ng
Clr Vien la di~u c&n thi~t va tftt ca cac qu6c gia d~U quy dinh nhfmg Clr Vien la di~u c&n thi~t va tftt ca cac qu6c gia d~U quy dinh nhfmg
h(;ln ch~ nay. Tuy v~y, nguyen t~c ph6 thong yeu c&u r&ng nhfmg h(;ln ch~ nay. Tuy v~y, nguyen t~c ph6 thong yeu c&u r&ng nhfmg
h(;ln ch~ d6 phai hqp li va cong b&ng, c6 nghia la khong duqc h(;ln ch~ d6 phai hqp li va cong b&ng, c6 nghia la khong duqc
nh&m lo(;li trir CO' h<)i duqc U'ng cit cua bftt ki ca nhan nao. HiSn nh&m lo(;li trir CO' h<)i duqc U'ng cit cua bftt ki ca nhan nao. HiSn
phap Vi~t Nam quy dinh dS c6 quy~n U'ng cu, nguai dan c&n dap phap Vi~t Nam quy dinh dS c6 quy~n U'ng cu, nguai dan c&n dap
U'ng hai di~u ki~n la c6 m<)t qu6c tich la qu6c tich Vi~t Nam va du U'ng hai di~u ki~n la c6 m<)t qu6c tich la qu6c tich Vi~t Nam va du
21 tu6i tra len. 2 Tftt nhien, dS tht,rc hi~n duqc quy~n nay m<)t each 21 tu6i tra len. 2 Tftt nhien, dS tht,rc hi~n duqc quy~n nay m<)t each
thvc chftt, nguai dan con phai dap U'ng m<)t s6 di~u ki~n khac, thvc chftt, nguai dan con phai dap U'ng m<)t s6 di~u ki~n khac,
duqc trinh bay C\1 thS a ffi\lC 6.3. duqc trinh bay C\1 thS a ffi\lC 6.3.
Ben c(;lnh phuong di~n phap li, nguyen t~c b&u cu ph6 thong Ben c(;lnh phuong di~n phap li, nguyen t~c b&u cu ph6 thong
1
Di~u 2 7 Hi6n phap nam 2013. 1
Di~u 2 7 Hi6n phap nam 2013.
2
Di~u 27 Hi6n phap nam 2013. 2
Di~u 27 Hi6n phap nam 2013.
PGS.TS. T6 Van Hoa 319 PGS.TS. T6 Van Hoa 319

GIAO TRINH LUAT HIEN PHAP V$T NAM GIAO TRINH LUAT HIEN PHAP V$T NAM
con doi hoi vS phuang di?n thvc ti nha nu6c phai t~o m9i diSu con doi hoi vS phuang di?n thvc ti nha nu6c phai t~o m9i diSu
ki~n v~t chftt c~n thiSt dS nguai dan c6 thS di thgc hi~n quySn b~u ki~n v~t chftt c~n thiSt dS nguai dan c6 thS di thgc hi~n quySn b~u
cu ho~c ling cu cua minh theo quy dinh cua phap lu~t. BiSu nay c6 cu ho~c ling cu cua minh theo quy dinh cua phap lu~t. BiSu nay c6
ngh1a la tren thgc tS khong c6 ai khong duqc thgc hi~n ho~c ngh1a la tren thgc tS khong c6 ai khong duqc thgc hi~n ho~c
khong thgc hi~n duqc quysn b~u cu hay ling cu cua minh vi khong thgc hi~n duqc quysn b~u cu hay ling cu cua minh vi
nhfrng H do kY thu~t, vi dv trnang hqp dSn sat ngay b~u cu phai di nhfrng H do kY thu~t, vi dv trnang hqp dSn sat ngay b~u cu phai di
cong tac v~ng. B6i v6i trnang hqp nay, phap lu~t b~u cu hi~n cong tac v~ng. B6i v6i trnang hqp nay, phap lu~t b~u cu hi~n
hanh quy dinh cu tri c6 quySn xin xac nh~n cua Uy ban nhan dan hanh quy dinh cu tri c6 quySn xin xac nh~n cua Uy ban nhan dan
cftp xa nai minh c6 ten trong danh sach cu tri dS dang ki b~u cu t~i cftp xa nai minh c6 ten trong danh sach cu tri dS dang ki b~u cu t~i
nai minh se c6 m~t trong ngay b~u cu. 1 nai minh se c6 m~t trong ngay b~u cu. 1
Nguyen t~c b~u cu ph6 thong la sv bao dam trvc tiSp cho tinh Nguyen t~c b~u cu ph6 thong la sv bao dam trvc tiSp cho tinh
dan chu va tinh chinh th6ng cua m()t CUQC b~u cu. Thong thuang, dan chu va tinh chinh th6ng cua m()t CUQC b~u cu. Thong thuang,
cang nhiSu nguai dan tv nguy~n tham gia b~u cu cang thS hi~n sv cang nhiSu nguai dan tv nguy~n tham gia b~u cu cang thS hi~n sv
quan tam l&n cua nguai dan trong t6 chuc thvc hi~n quysn Ivc nha quan tam l&n cua nguai dan trong t6 chuc thvc hi~n quysn Ivc nha
nu6c, thS hi~n nha nu6c thvc sv la cua nhan dan. Ca h()i tham gia nu6c, thS hi~n nha nu6c thvc sv la cua nhan dan. Ca h()i tham gia
ling cu cong b~ng v&i tfit ca m9i nguai cling gop ph~n t~o niSm tin ling cu cong b~ng v&i tfit ca m9i nguai cling gop ph~n t~o niSm tin
cua nguai dan vao sv Iva chQn cua minh, tU d6 gia tang tinh chinh cua nguai dan vao sv Iva chQn cua minh, tU d6 gia tang tinh chinh
th6ng cua b() may do nguai dan b~u chQn. th6ng cua b() may do nguai dan b~u chQn.
5.2. Nguyen t~c binh ding 5.2. Nguyen t~c binh ding
Nguyen t~c b~u cu binh d~ng theo Nguyen t~c b~u cu binh d~ng theo
Nguyen tiic binh tiling: phap lu~t Vi~t Nam c6 hai n()i dung: sv Nguyen tiic binh tiling: phap lu~t Vi~t Nam c6 hai n()i dung: sv
Sl! binh a!ing giil:a cac Sl! binh a!ing giil:a cac
binh d~ng giua cac CU tri va SV binh binh d~ng giua cac CU tri va SV binh
CU tri Va Slf binh tiling CU tri Va Slf binh tiling
giua cac tmg cir vien d~ng gifra cac ling Clr vien. Khi di b~u giua cac tmg cir vien d~ng gifra cac ling Clr vien. Khi di b~u
trong mt)t cut)c bdu cir.cu, m6i cu tri c6 m()t la phiSu va gia tri trong mt)t cut)c bdu cir.cu, m6i cu tri c6 m()t la phiSu va gia tri
cua m6i la phi8u la nhu nhau d6i v6i cua m6i la phi8u la nhu nhau d6i v6i
vi~c xac dinh k€t qua cu6i cling cua cu()c b~u cu. Cv thS, cu triA vi~c xac dinh k€t qua cu6i cling cua cu()c b~u cu. Cv thS, cu triA
va cu tri B di b~u t~i dan vi b~u cu X thi phiSu cua A va cua B dSu va cu tri B di b~u t~i dan vi b~u cu X thi phiSu cua A va cua B dSu
c6 gia tri nhu nhau, b~ng 1 va cling gi6ng nhu tftt ca cac phiSu Clr c6 gia tri nhu nhau, b~ng 1 va cling gi6ng nhu tftt ca cac phiSu Clr
1
E>iSu 34 Lu~t bAu Clr d~i biSu Qu6c h<)i va d~i biSu H<)i d6ng nhan dan nam 2015. 1
E>iSu 34 Lu~t bAu Clr d~i biSu Qu6c h<)i va d~i biSu H<)i d6ng nhan dan nam 2015.

tri khac trong don vi bftu cu X. Tuy nhien, diSu nay khong c6 tri khac trong don vi bftu cu X. Tuy nhien, diSu nay khong c6
ngma Ia gia tri Ia phisu cua cac cu tri a cac dan vi bftu cu hay cac ngma Ia gia tri Ia phisu cua cac cu tri a cac dan vi bftu cu hay cac
tinh khac nhau la b&ng nhau. Vi dv trong cu9c bftu cu d~i bi~u tinh khac nhau la b&ng nhau. Vi dv trong cu9c bftu cu d~i bi~u
Qu6c h9i kh6a XIV (2016), tinh Yen Bai c6 560.104 cu tri duqc Qu6c h9i kh6a XIV (2016), tinh Yen Bai c6 560.104 cu tri duqc
bftu 6 d~i bi~u theo 2 don vi bftu cu, me Ia khoang 93.350 phisu cu bftu 6 d~i bi~u theo 2 don vi bftu cu, me Ia khoang 93.350 phisu cu
tri tuang trng v6i 1 ghS d~i bi~u 1; a thanh ph6 H6 Chi Minh c6 tri tuang trng v6i 1 ghS d~i bi~u 1; a thanh ph6 H6 Chi Minh c6
5.275.399 cu tri duqc bftu 30 d~i bi~u theo 10 dan vi bftu cu, me la 5.275.399 cu tri duqc bftu 30 d~i bi~u theo 10 dan vi bftu cu, me la
khoang 175. 846 phiSu cu tri m6i tuang tffig v6i 1 ghS d~i bi~u2 • khoang 175. 846 phiSu cu tri m6i tuang tffig v6i 1 ghS d~i bi~u2 •
Nhu v~y cung c6 th~ n6i du(mg nhu gia tri 1 la phiSu cua cu tri a Nhu v~y cung c6 th~ n6i du(mg nhu gia tri 1 la phiSu cua cu tri a
Yen Bai cao han so v6i la phiSu cua cu tri thanh ph6 H6 Chi Minh. Yen Bai cao han so v6i la phiSu cua cu tri thanh ph6 H6 Chi Minh.
N9i dung thu hai cua nguyen t~c binh ding la S\f binh ding N9i dung thu hai cua nguyen t~c binh ding la S\f binh ding
gifra cac ung cu vi en. S\f binh ding nay th~ hi~n a ch6 khi da duqc gifra cac ung cu vi en. S\f binh ding nay th~ hi~n a ch6 khi da duqc
gi6i thi~u trong danh sach trng cu vien thi cac trng cu vien du gi6i thi~u trong danh sach trng cu vien thi cac trng cu vien du
thu9c thanh phftn nao cung dsu duqc cu xu nhu nhau, co quysn va thu9c thanh phftn nao cung dsu duqc cu xu nhu nhau, co quysn va
nghia V\1 nhu nhau. Trong danh sach ung cu vien cong b6 t6i cu nghia V\1 nhu nhau. Trong danh sach ung cu vien cong b6 t6i cu
tri, thu 1\f ten cua cac ung cu vien duqc xsp theo bang chu cai tri, thu 1\f ten cua cac ung cu vien duqc xsp theo bang chu cai
chu khong theo chtrc V\l hay thanh phftn hay tieu chi nao khac. chu khong theo chtrc V\l hay thanh phftn hay tieu chi nao khac.
Th~m chi, phap lu~t Vi~t Nam con lo~i trir kha nang ung cu vien Th~m chi, phap lu~t Vi~t Nam con lo~i trir kha nang ung cu vien
t~n dvng lqi thS· rieng vS v~t ch~t ho~c chuc vv d~ t~o lqi thS cho t~n dvng lqi thS· rieng vS v~t ch~t ho~c chuc vv d~ t~o lqi thS cho
minh tru6c cac tffig cu vien khac. f)iSu 62 Lu~t bftu cu d~i bi~u minh tru6c cac tffig cu vien khac. f)iSu 62 Lu~t bftu cu d~i bi~u
Qu6c h9i, d~i bi~u H9i d6ng nhan dan nam 2015 quy dinh cong Qu6c h9i, d~i bi~u H9i d6ng nhan dan nam 2015 quy dinh cong
tac tuyen truySn, v~n d9ng bftu cir la trach nhi~m cua cac CO' tac tuyen truySn, v~n d9ng bftu cir la trach nhi~m cua cac CO'
quan, t6 cht'rc va duqc bao dam b~ng kinh phi nha nu6c. Nhu quan, t6 cht'rc va duqc bao dam b~ng kinh phi nha nu6c. Nhu
1
Xem bai: "Yen Bai: T6ng k~t cong tac bftu cu d:;li biSu Qu6c h9i va d~i biSu 1
Xem bai: "Yen Bai: T6ng k~t cong tac bftu cu d:;li biSu Qu6c h9i va d~i biSu
H:DND cac cdp, nhi~m Icy 2016- 2021", C6ng thong tin v~ bfm cu cua Yen Bai, H:DND cac cdp, nhi~m Icy 2016- 2021", C6ng thong tin v~ bfm cu cua Yen Bai,
http://yenbai.gov. vn/vi/tinh/baucudbqh 14/pages/ctthongtinvebaucu.aspx?itm= 140 http://yenbai.gov. vn/vi/tinh/baucudbqh 14/pages/ctthongtinvebaucu.aspx?itm= 140
&mnld=O (tmy c~p ngay 2 thang 7 nam 2016). &mnld=O (tmy c~p ngay 2 thang 7 nam 2016).
2
Xem bai "Han 5 tri~u cu tri TP H6 Chi Minh tham gia bdu cu", bao Ha N<)i M&i 2
Xem bai "Han 5 tri~u cu tri TP H6 Chi Minh tham gia bdu cu", bao Ha N<)i M&i
online, http://hanoimoi.com. vn/Tin -tuc/Chinh-tri/83 7783/hon -5-trieu-cu-tri-tp-ho- online, http://hanoimoi.com. vn/Tin -tuc/Chinh-tri/83 7783/hon -5-trieu-cu-tri-tp-ho-
chi-minh-tham-gia-bau-cu (truy c~p ngay 2 thang 7 nam 2016); Nghi quy~t s6 chi-minh-tham-gia-bau-cu (truy c~p ngay 2 thang 7 nam 2016); Nghi quy~t s6
53/NQ-HDBCQG ngay 03 thang 3 nam 2016 v~ s6 dan vi bdu cu, danh sach cac 53/NQ-HDBCQG ngay 03 thang 3 nam 2016 v~ s6 dan vi bdu cu, danh sach cac
dan vi bfiu cu va s6 luqng d~i biSu Qu6c h9i duqc bdu am6i dan vi bfiu cu cua cac dan vi bfiu cu va s6 luqng d~i biSu Qu6c h9i duqc bdu am6i dan vi bfiu cu cua cac
tinh, thanh ph6 tn,rc thu<)c tmng uang. tinh, thanh ph6 tn,rc thu<)c tmng uang.
orAo TRiNH LUAT HIEN PHAP VItT NAM orAo TRiNH LUAT HIEN PHAP VItT NAM
v~y, ung vien du c6 tiSm h,rc tai chinh d6i dao cling khong duqc v~y, ung vien du c6 tiSm h,rc tai chinh d6i dao cling khong duqc
bo tiSn v~n d<)ng bclu cit cho minh. MQi ho~t d{>ng sir dvng chuc bo tiSn v~n d<)ng bclu cit cho minh. MQi ho~t d{>ng sir dvng chuc
V\1, quySn h~n ho~c hua t~ng cho, ling h<) tiSn, tai san d~ v~n V\1, quySn h~n ho~c hua t~ng cho, ling h<) tiSn, tai san d~ v~n
d<)ng bclu cit dSu bi c~m. 1 C6 th~ n6i, quy dinh ch~t che d~ bao d<)ng bclu cit dSu bi c~m. 1 C6 th~ n6i, quy dinh ch~t che d~ bao
dam S\f binh d~ng gifra cac ung CU vien trong V~n d<)ng bclu CU la dam S\f binh d~ng gifra cac ung CU vien trong V~n d<)ng bclu CU la
m9t net d~c sic cua nguyen tic binh d~ng trong ch€ d9 bciu cu m9t net d~c sic cua nguyen tic binh d~ng trong ch€ d9 bciu cu
cua Vi~t Nam. cua Vi~t Nam.
V&i hai n<)i dung tren day, nguyen tic binh d~ng la nhan t6 V&i hai n<)i dung tren day, nguyen tic binh d~ng la nhan t6
quan trQng nh~t bao dam Sl,l' cong b&ng trong m6i CUQC bclu CU. quan trQng nh~t bao dam Sl,l' cong b&ng trong m6i CUQC bclu CU.
N gay ca vi~c quy dinh v~n d<)ng tranh cit do ngan sach nha nu&c N gay ca vi~c quy dinh v~n d<)ng tranh cit do ngan sach nha nu&c
dai thQ tuy c6 th~ gay ra m<)t s6 b~t c~p, vi dv ngu6n lvc ngan sach dai thQ tuy c6 th~ gay ra m<)t s6 b~t c~p, vi dv ngu6n lvc ngan sach
h~n chS lam cho trng cit vien khong c6 ccr h<)i tiSp xuc nhiSu v&i h~n chS lam cho trng cit vien khong c6 ccr h<)i tiSp xuc nhiSu v&i
CU tri, cling CO th~ dem l~i dUQ'C S\f cong b&ng nh~t dinh gifra cac CU tri, cling CO th~ dem l~i dUQ'C S\f cong b&ng nh~t dinh gifra cac
ling cu vien. ling cu vien.
5.3. Nguyen t~c trl}'c ti€p 5.3. Nguyen t~c trl}'c ti€p
Nguyen tic bclu cit tn,rc tiSp c6 ngh1a la Nguyen tic bclu cit tn,rc tiSp c6 ngh1a la
Nguyen titc tr11c ti~p: cu tri d6ng y bclu chQn ling cu vien nao Nguyen titc tr11c ti~p: cu tri d6ng y bclu chQn ling cu vien nao
Cir tri ch9n ai thi bo Cir tri ch9n ai thi bo
thi bo phiSu th~ng cho nguai d6 va Sl,l' thi bo phiSu th~ng cho nguai d6 va Sl,l'
phi~u th!ing cho nguiri phi~u th!ing cho nguiri
a6; aay Ia s11 tr11c lva ch9n cua cu tri duqc tinh trvc tisp a6; aay Ia s11 tr11c lva ch9n cua cu tri duqc tinh trvc tisp
ti~p vJ m(it y chi. vao kSt qua bclu chQn d6i v&i ling cit ti~p vJ m(it y chi. vao kSt qua bclu chQn d6i v&i ling cit
vien. D6i l~p v&i nguyen tic bclu cu trvc vien. D6i l~p v&i nguyen tic bclu cu trvc
tiSp la nguyen t~c bclu cit gian tiSp, duqc ap dvng dS bftu cir T6ng tiSp la nguyen t~c bclu cit gian tiSp, duqc ap dvng dS bftu cir T6ng
th6ng Hoa K y, theo d6 vS m~t phap H cu tri khong di bclu T 6ng th6ng Hoa K y, theo d6 vS m~t phap H cu tri khong di bclu T 6ng
th6ng rna la bclu cac D~i cu tri a cac bang d~ r6i cac D~i cu tri m&i th6ng rna la bclu cac D~i cu tri a cac bang d~ r6i cac D~i cu tri m&i
la nguai di bclu chQn T 6ng th6ng. la nguai di bclu chQn T 6ng th6ng.
VS m~t li lu~n, n<)i dung c6t loi cua nguyen t~c nay la Sl,l' tf\IC VS m~t li lu~n, n<)i dung c6t loi cua nguyen t~c nay la Sl,l' tf\IC
tiSp vS n<)i dung, ttrc la y chi lva chQn, cua cu tri chu khong phai tiSp vS n<)i dung, ttrc la y chi lva chQn, cua cu tri chu khong phai
hinh thtrc truySn tai sv lva chQn. Nguyen Hie bclu cu trvc tiSp hinh thtrc truySn tai sv lva chQn. Nguyen Hie bclu cu trvc tiSp
I Khoan 2, 4 BiSu 68 Lu~t b~u cu d~i bi~u Qu6c h()i va dl;ti bi~u H()i d6ng nhan dan I Khoan 2, 4 BiSu 68 Lu~t b~u cu d~i bi~u Qu6c h()i va dl;ti bi~u H()i d6ng nhan dan
nam 2015. nam 2015.
CHUONG IX- CHE EX) BAU CU CHUONG IX- CHE EX) BAU CU
khong yeu c~u m()t hinh thuc bo phiSu C\l th~ nao. Vi~c b~u Clr khong yeu c~u m()t hinh thuc bo phiSu C\l th~ nao. Vi~c b~u Clr
hoan toan c6 th~ tiSn hanh du6i hinh thuc bo phiSu phi truy8n hoan toan c6 th~ tiSn hanh du6i hinh thuc bo phiSu phi truy8n
th6ng nhu qua thu tin hay di~n tu nsu cac hinh thuc nay bao dam th6ng nhu qua thu tin hay di~n tu nsu cac hinh thuc nay bao dam
th~ hi~n duqc chinh xac y chi Iva chQn cua Clr tri. th~ hi~n duqc chinh xac y chi Iva chQn cua Clr tri.
TriSt li cua nguyen tile b~u Clr trvc tiSp tuong d6i don gian. TriSt li cua nguyen tile b~u Clr trvc tiSp tuong d6i don gian.
Khi quy8n lvc duqc giao trvc tiSp tU nguai dan thi nguai duqc Khi quy8n lvc duqc giao trvc tiSp tU nguai dan thi nguai duqc
giao quy8n lvc cling phai duqc nguai dan Iva chQn trvc tiSp. NSu giao quy8n lvc cling phai duqc nguai dan Iva chQn trvc tiSp. NSu
thvc hi~n sv Iva chQn qua trung gian thi nguai trung gian c6 th~ se thvc hi~n sv Iva chQn qua trung gian thi nguai trung gian c6 th~ se
khong th~ hi~n dung y chi cua nguai dan. Vi v~y, nguyen tile b~u khong th~ hi~n dung y chi cua nguai dan. Vi v~y, nguyen tile b~u
cu trvc tiSp la nhan tf> quan trQng bao dam tinh dan chu cua cu()c cu trvc tiSp la nhan tf> quan trQng bao dam tinh dan chu cua cu()c
b~u cu, tuc la nguai dan thvc sv lam chu qua trinh Iva chQn nguai b~u cu, tuc la nguai dan thvc sv lam chu qua trinh Iva chQn nguai
nilm giu quySn lvc. nilm giu quySn lvc.
Trong phap lu~t hi~n hanh cua Vi~t Nam, nguyen tile b~u Clr Trong phap lu~t hi~n hanh cua Vi~t Nam, nguyen tile b~u Clr
trvc tiSp duqc quy dinh cv th~ t~i DiSu 69 Lu~t b~u cu d~i bi~u trvc tiSp duqc quy dinh cv th~ t~i DiSu 69 Lu~t b~u cu d~i bi~u
Quf>c h()i va d~i bi~u H()i d6ng nhan dan nam 2015. Theo quy dinh, Quf>c h()i va d~i bi~u H()i d6ng nhan dan nam 2015. Theo quy dinh,
m6i cu tri se duqc phat tm6c m()t the cu tri. DSn ngay b~u cu, cu tri m6i cu tri se duqc phat tm6c m()t the cu tri. DSn ngay b~u cu, cu tri
phai tv minh dSn dia di~m bo phiSu, xu~t trinh the cu tri. Sau d6, cu phai tv minh dSn dia di~m bo phiSu, xu~t trinh the cu tri. Sau d6, cu
tri duqc phat m()t phiSu b~u cu tuong ting v6i m6i ca quan duqc tri duqc phat m()t phiSu b~u cu tuong ting v6i m6i ca quan duqc
b~u. Cu tri phai tv minh viSt vao phiSu b~u Clr cua minh va trvc b~u. Cu tri phai tv minh viSt vao phiSu b~u Clr cua minh va trvc
tiSp bo phiSu b~u vao hom phiSu. Chi trong tmang hqp khong th~ tiSp bo phiSu b~u vao hom phiSu. Chi trong tmang hqp khong th~
tv viSt duqc thi cu tri m6i c6 th~ nha nguai khac bo phiSu; song tv viSt duqc thi cu tri m6i c6 th~ nha nguai khac bo phiSu; song
dich than Clr tri phai bo la phiSu vao hom phiSu. NSu khong tv dich than Clr tri phai bo la phiSu vao hom phiSu. NSu khong tv
minh bo phisu duqc thi m6i duqc nha nguai khac bo h9 phiSu vao minh bo phisu duqc thi m6i duqc nha nguai khac bo h9 phiSu vao
hom phiSu. Quy dinh t~i khoan 4 DiSu 69 cling yeu c~u r~ng trong hom phiSu. Quy dinh t~i khoan 4 DiSu 69 cling yeu c~u r~ng trong
tmang hqp cu tri khong tv minh dSn nai bo phiSu duqc rna c6 li tmang hqp cu tri khong tv minh dSn nai bo phiSu duqc rna c6 li
do chinh dang, vi dv 6m dau, gia ySu, khuySt t~t, dang bi t~m do chinh dang, vi dv 6m dau, gia ySu, khuySt t~t, dang bi t~m
giam, dang ch~p hanh bi~n phap dua vao CO' sa giao d\lC bi\t bUQC, giam, dang ch~p hanh bi~n phap dua vao CO' sa giao d\lC bi\t bUQC,
ca sa cai nghi~n bit bu()c, thi T 6 b~u cu phai mang hom phiSu phv ca sa cai nghi~n bit bu()c, thi T 6 b~u cu phai mang hom phiSu phv
va phiSu b~u t6i t~n nai d~ Clr tri trvc tiSp bo phiSu. va phiSu b~u t6i t~n nai d~ Clr tri trvc tiSp bo phiSu.
Nhu v~y, nguyen tic b~u cu trvc tiSp nhu quy djnh trong phap Nhu v~y, nguyen tic b~u cu trvc tiSp nhu quy djnh trong phap
PGS. TS. T6 Van Hoa 323 PGS. TS. T6 Van Hoa 323
GIAO TRINH LU!T HIEN PHAP VI$T NAM GIAO TRINH LU!T HIEN PHAP VI$T NAM
lu~t hi~n hanh cua Vi~t N am khong chi chu trQng t6i sv tn;rc tiSp v~ lu~t hi~n hanh cua Vi~t N am khong chi chu trQng t6i sv tn;rc tiSp v~
y chi rna con hSt sue chu trQng t6i S\f tn;rc tiSp v~ hinh thuc. Cu tri y chi rna con hSt sue chu trQng t6i S\f tn;rc tiSp v~ hinh thuc. Cu tri
khong nhfrng phai tn;rc tiSp t&i dia di6m bfiu cu, vi6t vao phi6u bfiu, khong nhfrng phai tn;rc tiSp t&i dia di6m bfiu cu, vi6t vao phi6u bfiu,
rna con phai tn;rc ti6p bo hi phiSu vao hom phi6u. Quy dinh nhu v~y rna con phai tn;rc ti6p bo hi phiSu vao hom phi6u. Quy dinh nhu v~y
co le la hqp 1i v6i trinh d() phat tri6n hi~n t:;ti cua Vi~t Nam, khi co le la hqp 1i v6i trinh d() phat tri6n hi~n t:;ti cua Vi~t Nam, khi
chua co di~u ki~n tri6n khai cac hinh thuc bo phiSu linh ho:;tt khac. chua co di~u ki~n tri6n khai cac hinh thuc bo phiSu linh ho:;tt khac.
Tuy nhien, khong th6 phu nh~n r~ng CO' chS co phftn may moe nay Tuy nhien, khong th6 phu nh~n r~ng CO' chS co phftn may moe nay
da gian tiSp h:;tn chS vi~c thvc hi~n quy~n bfiu cir cua nguai dan da gian tiSp h:;tn chS vi~c thvc hi~n quy~n bfiu cir cua nguai dan
a
trong truang hqp dang nu6c ngoai vao ngay bftu cu. a
trong truang hqp dang nu6c ngoai vao ngay bftu cu.
5.4. Nguyen t~c bo phi~u kin 5.4. Nguyen t~c bo phi~u kin
Nguyen t~c bo phiSu kin co n()i dung la: Nguyen t~c bo phiSu kin co n()i dung la:
JVguyen t&c bo CUQC bfiu cir, d~c bi~t la cong do:;tn viSt JVguyen t&c bo CUQC bfiu cir, d~c bi~t la cong do:;tn viSt
phiiu kin: Khong phiiu kin: Khong
phiSu va bo phiSu, phai duqc t6 chuc sao phiSu va bo phiSu, phai duqc t6 chuc sao
ai au(J'c biit n9i ai au(J'c biit n9i
dung phiiu bdu cho khong m()t ai duqc biSt n()i dung cua dung phiiu bdu cho khong m()t ai duqc biSt n()i dung cua
cita cu tri. la phiSu cling nhu sv hra chQn cua cu tri cita cu tri. la phiSu cling nhu sv hra chQn cua cu tri
ngoai chinh ban than cu tri. Nguyen t~c ngoai chinh ban than cu tri. Nguyen t~c
nay doi hoi tru6c tien bftu Clr phai dUQ'C thl,l'C hi~n b~ng hinh thuc nay doi hoi tru6c tien bftu Clr phai dUQ'C thl,l'C hi~n b~ng hinh thuc
bo phiSu chtr khong phai b~ng gia tay bi6u quySt. Sau do, tu cong bo phiSu chtr khong phai b~ng gia tay bi6u quySt. Sau do, tu cong
do:;tn chuftn bi phiSu bftu cu, phat phiSu bfiu cir dSn cong do:;tn Clr do:;tn chuftn bi phiSu bftu cu, phat phiSu bfiu cir dSn cong do:;tn Clr
tri viSt phiSu va bo phiSu d~u phai bao dam bi m~t. N gay ca vi~c tri viSt phiSu va bo phiSu d~u phai bao dam bi m~t. N gay ca vi~c
thvc hi~n nguyen t~c bftu Clr tn;rc tiSp cling phftn nao giup bao dam thvc hi~n nguyen t~c bftu Clr tn;rc tiSp cling phftn nao giup bao dam
nguyen t~c bo phiSu kin, bai vi chi khi cu tri bo phiSu tn;rc tiSp thi nguyen t~c bo phiSu kin, bai vi chi khi cu tri bo phiSu tn;rc tiSp thi
m6i bao dam chi m()t minh cir tri biSt v~ sv Iva chQn cua minh. D6 m6i bao dam chi m()t minh cir tri biSt v~ sv Iva chQn cua minh. D6
cv th6 hoa nguyen t~c bo phiSu kin, phap lu~t hi~n hanh cling quy cv th6 hoa nguyen t~c bo phiSu kin, phap lu~t hi~n hanh cling quy
dinh khi cu tri viSt phiSu bftu thi khong ai duqc xem, k6 ca thanh dinh khi cu tri viSt phiSu bftu thi khong ai duqc xem, k6 ca thanh
vi en T 6 bftu cu, rue la nhfrng nguai phv trach bftu Clr dia a vi en T 6 bftu cu, rue la nhfrng nguai phv trach bftu Clr dia a
phuang; nSu co nguai viSt h() thi nguai viSt h() phai bao dam bi phuang; nSu co nguai viSt h() thi nguai viSt h() phai bao dam bi
m~t phiSu bftu cua Clr tri 1. m~t phiSu bftu cua Clr tri 1.
I Khoan 3' 5 f)i~u 69 Lu~t b~u cu d~i biSu Qu6c h<)i va d~i biSu H<)i d6ng nhan dan I Khoan 3' 5 f)i~u 69 Lu~t b~u cu d~i biSu Qu6c h<)i va d~i biSu H<)i d6ng nhan dan
nam 2015. nam 2015.
CHUONG IX- CHE DO BAU c(! CHUONG IX- CHE DO BAU c(!
Vi~c thtJc hi~n nguyen t~c bo phi~u kin la nhim bao dam tinh Vi~c thtJc hi~n nguyen t~c bo phi~u kin la nhim bao dam tinh
khach quan cua cu{)c b~u cu. B~u chQn nguai n~m gifr quySn lv~ khach quan cua cu{)c b~u cu. B~u chQn nguai n~m gifr quySn lv~
nha nu&c la m{)t vfin dS t~ nhi. N guai duqc b~u chQn dS n~in nha nu&c la m{)t vfin dS t~ nhi. N guai duqc b~u chQn dS n~in
quySn c6 thS se c6 tac d{)ng khong nho t&i dai s6ng cua cu tri. Vi quySn c6 thS se c6 tac d{)ng khong nho t&i dai s6ng cua cu tri. Vi
v~y, giu bi m~t phi~u b~u la nhan t6 bao dam cu tri c6 thS ti~n v~y, giu bi m~t phi~u b~u la nhan t6 bao dam cu tri c6 thS ti~n
hanh ll)'a chQn ling cu vien m{)t each 1\f do rna khong e ng~i bfit cu hanh ll)'a chQn ling cu vien m{)t each 1\f do rna khong e ng~i bfit cu
h~u qua bfit lqi nao d6i v&i minh, tU d6 bao dam tinh khach quan h~u qua bfit lqi nao d6i v&i minh, tU d6 bao dam tinh khach quan
CUa CUQC b~u Clr. CUa CUQC b~u Clr.
6. cAc CONG DOAN CHINH CUA CUQC BAU CU DAI 6. cAc CONG DOAN CHINH CUA CUQC BAU CU DAI
BIEU QUOC HOI d VIETNAM BIEU QUOC HOI d VIETNAM
Cu 5 nam m{)t l~n, toan thS cu tri cua Vi~t N am l~i di b~u Cu 5 nam m{)t l~n, toan thS cu tri cua Vi~t N am l~i di b~u
Qu6c h{)i va HDND kh6a m&i vao cling m{)t ngay, nhung theo Qu6c h{)i va HDND kh6a m&i vao cling m{)t ngay, nhung theo
nhfrng quy trinh phuc t~p va d{)c l~p tuong d6i v&i nhau. M~c du nhfrng quy trinh phuc t~p va d{)c l~p tuong d6i v&i nhau. M~c du
v~y, c6 thS coi quy trinh b~u cu d~i biSu Qu6c h{)i la quy trinh b~u v~y, c6 thS coi quy trinh b~u cu d~i biSu Qu6c h{)i la quy trinh b~u
cu diSn hinh. Quy trinh b~u cu d~i biSu HDND a cac cfip vS CO' cu diSn hinh. Quy trinh b~u cu d~i biSu HDND a cac cfip vS CO'
ban cung bao g6m cac cong do~n gi6ng quy trinh b~u cu d~i biSu ban cung bao g6m cac cong do~n gi6ng quy trinh b~u cu d~i biSu
Qu6c h{)i, chi khac la a quy mo nho hon. Du&i day trinh bay Qu6c h{)i, chi khac la a quy mo nho hon. Du&i day trinh bay
nhfrng cong do~n chinh cua m{)t CUQC b~u cu d~i biSu Qu6c h{)i a nhfrng cong do~n chinh cua m{)t CUQC b~u cu d~i biSu Qu6c h{)i a
Vi~t Nam theo quy dinh cua phap lu~t hi~n hanh. Vi~t Nam theo quy dinh cua phap lu~t hi~n hanh.
6.1. Thanh l~p cac tA chrrc phl}. trach bftu cir, don vi bftu 6.1. Thanh l~p cac tA chrrc phl}. trach bftu cir, don vi bftu
cir, khu vvc bo phi€u cir, khu vvc bo phi€u
Qua trinh chuftn bi cho m{)t Qua trinh chuftn bi cho m{)t
Cac t8 ch{rc phl:l trach bdu cir tlr;ti Cac t8 ch{rc phl:l trach bdu cir tlr;ti
cu{)c b~u cu d~i biSu Qu6c cu{)c b~u cu d~i biSu Qu6c
bidu Qu6c h(Ji gfJm: bidu Qu6c h(Ji gfJm:
h{)i, keo dai khoang 4 thang h{)i, keo dai khoang 4 thang
- HDBCQG a cdp trung u0'11g; - HDBCQG a cdp trung u0'11g;
tru&c ngay b~u cu 1' thuang tru&c ngay b~u cu 1' thuang
- Uy ban bdu cir a cdp tinh; - Uy ban bdu cir a cdp tinh;
b~t d~u bai cong do~n thanh b~t d~u bai cong do~n thanh
- Ban bdu cir a cac dan vi bdu - Ban bdu cir a cac dan vi bdu
cir,· va l~p cac t6 chuc phv tnich b~u cir,· va l~p cac t6 chuc phv tnich b~u
cu, xac dinh dan vi b~u cu cu, xac dinh dan vi b~u cu
- TJ bdu cir acac khu we bo phiiu. - TJ bdu cir acac khu we bo phiiu.
va khu V\fC bo phi~u. Day c6 va khu V\fC bo phi~u. Day c6
Di~u 5 Lu~t bclu cu d~i biSu Qu6c h9i va d~i biSu H9i d6ng nhan dan nam 2015. Di~u 5 Lu~t bclu cu d~i biSu Qu6c h9i va d~i biSu H9i d6ng nhan dan nam 2015.
1 1

thS coi 1<1 cac y€u t6 "ca sa h~ t~ng" cua CUQC b~u cu d~i biSu thS coi 1<1 cac y€u t6 "ca sa h~ t~ng" cua CUQC b~u cu d~i biSu
Qu6c h()i. Qu6c h()i.
DS cu()c b~u cu d~i biSu Qu6c h9i duqc di~n ra, khong thS DS cu()c b~u cu d~i biSu Qu6c h9i duqc di~n ra, khong thS
thi€u SlJ hi~n di~n cua cac CO' quan tf\tC ti€p ti€n hanh cac ho~t thi€u SlJ hi~n di~n cua cac CO' quan tf\tC ti€p ti€n hanh cac ho~t
d()ng t6 chuc, s~p x€p, b6 tri ca sa v~t chftt dS nguai dan co thS di d()ng t6 chuc, s~p x€p, b6 tri ca sa v~t chftt dS nguai dan co thS di
bo phi€u. f)6 chinh la cac t6 chuc ph\l trach b~u cu, bao gbm bo phi€u. f)6 chinh la cac t6 chuc ph\l trach b~u cu, bao gbm
HDBCQG, Uy ban b~u cu, Ban b~u cu va T6 bfi.u cu: HDBCQG, Uy ban b~u cu, Ban b~u cu va T6 bfi.u cu:
- HDBCQG la t6 chuc ph\l trach b~u cu atrung uang, do Qu6c - HDBCQG la t6 chuc ph\l trach b~u cu atrung uang, do Qu6c
h9i thanh l~p, co nhi~m V\l quan xuy€n toan b() qua trinh t6 chuc h9i thanh l~p, co nhi~m V\l quan xuy€n toan b() qua trinh t6 chuc
b~u cu d~i biSu Qu6c h()i. Ca cftu t6 chuc, nhi~m V\l, quy~n h~n b~u cu d~i biSu Qu6c h()i. Ca cftu t6 chuc, nhi~m V\l, quy~n h~n
cua HDBCQG duqc trinh bay chi ti€t trong Chuang XVII. cua HDBCQG duqc trinh bay chi ti€t trong Chuang XVII.
- Uy ban b~u cu la t6 chuc ph\l tnich b~u cu d~i biSu Qu6c h9i - Uy ban b~u cu la t6 chuc ph\l tnich b~u cu d~i biSu Qu6c h9i
a cftp tinh, do UBND cftp tinh thanh l~p sau khi th6ng nhftt v&i a cftp tinh, do UBND cftp tinh thanh l~p sau khi th6ng nhftt v&i
Thuemg trvc HDND va Ban thuang trvc Uy ban M~t tr~n T 6 qu6c Thuemg trvc HDND va Ban thuang trvc Uy ban M~t tr~n T 6 qu6c
Vi~t Nam cling cftp. Nhi~m V\l cua Uy ban b~u cu la chi d~o vi~c Vi~t Nam cling cftp. Nhi~m V\l cua Uy ban b~u cu la chi d~o vi~c
chufin bi va t6 chuc b~u cu d~i bisu Qu6c h9i tren dia ban tinh, chufin bi va t6 chuc b~u cu d~i bisu Qu6c h9i tren dia ban tinh,
thanh ph6 trvc thu()c trung uang. 1 thanh ph6 trvc thu()c trung uang. 1
- Ban b~u cu la t6 chuc ph\l trach b~u cu d~i biSu Qu6c h9i a - Ban b~u cu la t6 chuc ph\l trach b~u cu d~i biSu Qu6c h9i a
cac dan vi b~u cu d~i biSu Qu6c h()i, cling do UBND cftp tinh cac dan vi b~u cu d~i biSu Qu6c h()i, cling do UBND cftp tinh
thanh l~p sau khi th6ng nhftt v&i Thuang trvc HDND va Ban thanh l~p sau khi th6ng nhftt v&i Thuang trvc HDND va Ban
thuemg trvc Uy ban M~t tr~n T6 qu6c Vi~t Nam cling cftp. Nhi~m thuemg trvc Uy ban M~t tr~n T6 qu6c Vi~t Nam cling cftp. Nhi~m
V\1 chinh cua Ban b~u cu la kiSm tra, don d6c, quan xuy€n cong V\1 chinh cua Ban b~u cu la kiSm tra, don d6c, quan xuy€n cong
tac t6 chuc b~u cu trong ph~m vi dan vi b~u cu. 2 tac t6 chuc b~u cu trong ph~m vi dan vi b~u cu. 2
I Co d.u, th~mh phftn, nhi~m Vl,l, quy~n hl;ln C\1 th~ cua Uy ban bftu Clr atinh ddi v6i I Co d.u, th~mh phftn, nhi~m Vl,l, quy~n hl;ln C\1 th~ cua Uy ban bftu Clr atinh ddi v6i
bftu cu dl;li bi~u Qudc h()i duqc quy dinh tl;li Di~u 22, 23 Lu~t bftu cu dl;li bi~u Qudc bftu cu dl;li bi~u Qudc h()i duqc quy dinh tl;li Di~u 22, 23 Lu~t bftu cu dl;li bi~u Qudc
h()i va dl;li bi~u H()i d6ng nhan dan nam 2015. Cftn luu y hi ngoai Uy ban bftu cu 6 h()i va dl;li bi~u H()i d6ng nhan dan nam 2015. Cftn luu y hi ngoai Uy ban bftu cu 6
tinh duqc thanh l~p d~ t6 chuc bftu eli dl;li bi~u Qu6c h<)i tren dia ban tinh, con c6 tinh duqc thanh l~p d~ t6 chuc bftu eli dl;li bi~u Qu6c h<)i tren dia ban tinh, con c6
Uy ban bftu cu a huy~n, Uy ban bftu Clr 6 xa duqc thanh l~p d~ t6 chuc bftu Clr dtc Uy ban bftu cu a huy~n, Uy ban bftu Clr 6 xa duqc thanh l~p d~ t6 chuc bftu Clr dtc
dl;li bi~u HDND a cac d.p tuong ung. dl;li bi~u HDND a cac d.p tuong ung.
2 Co d.u, thanh phftn, nhi~m Vl,l, quy~n hl;ln Cl,l th~ cua Ban bftu Clr d6i v6i bftu Clr 2 Co d.u, thanh phftn, nhi~m Vl,l, quy~n hl;ln Cl,l th~ cua Ban bftu Clr d6i v6i bftu Clr
dl;li bi~u Qu6c h()i duqc quy dinh tl;li Di~u 24 Lu~t bftu eli dl;li bi~u Qu6c h()i va dl;li dl;li bi~u Qu6c h()i duqc quy dinh tl;li Di~u 24 Lu~t bftu eli dl;li bi~u Qu6c h()i va dl;li

CHUONG IX- CHE DO BAU cu CHUONG IX- CHE DO BAU cu
- T6 b~u Clr la t6 chuc phl,l tnich b~u Clr d~i bi~u Qu6c h9i a - T6 b~u Clr la t6 chuc phl,l tnich b~u Clr d~i bi~u Qu6c h9i a
cac don vi hanh chinh - Hinh th6 c~p xa, rue la c~p CO' sa. Vai tro cac don vi hanh chinh - Hinh th6 c~p xa, rue la c~p CO' sa. Vai tro
cua T6 b~u Clr h~t sue quan trQng bai day chinh la t6 chuc t[\lC cua T6 b~u Clr h~t sue quan trQng bai day chinh la t6 chuc t[\lC
ti~p b6 tri, sip x~p ca sa v~t ch~t d~ nguai dan t[\lc ti~p di b~u. ti~p b6 tri, sip x~p ca sa v~t ch~t d~ nguai dan t[\lc ti~p di b~u.
Khac v&i Uy ban b~u Clr va Ban b~u Clr co sv da d~ng gifra b~u Clr Khac v&i Uy ban b~u Clr va Ban b~u Clr co sv da d~ng gifra b~u Clr
d~i bi~u Qufic h<)i va b~u cir d~i bi~u HDND, a m6i dan vi c~p xa d~i bi~u Qufic h<)i va b~u cir d~i bi~u HDND, a m6i dan vi c~p xa
chi co m<)t T6 b~u cir duqc UBND c~p xa thanh l~p sau khi th6ng chi co m<)t T6 b~u cir duqc UBND c~p xa thanh l~p sau khi th6ng
nh~t v&i Thuang trvc HDND va Ban thuang trvc Uy ban M~t tr~n nh~t v&i Thuang trvc HDND va Ban thuang trvc Uy ban M~t tr~n
TfJ qufic Vi~t Nam cling c~p. TfJ b~u cir nay ti~n hanh t6 chuc d~ TfJ qufic Vi~t Nam cling c~p. TfJ b~u cir nay ti~n hanh t6 chuc d~
nguai dan di b6 phi~u b~u ca d~i bi~u Qu6c h9i va d~i bi~u nguai dan di b6 phi~u b~u ca d~i bi~u Qu6c h9i va d~i bi~u
HDND tren dia ban. 1 HDND tren dia ban. 1
d Vi~t N am, cac t6 chuc phv trach b~u cir d~i bi~u Qu6c h<)i, d Vi~t N am, cac t6 chuc phv trach b~u cir d~i bi~u Qu6c h<)i,
cling nhu cac t6 chuc phv trach b~u cir d~i bi~u HDND, d6u la cac cling nhu cac t6 chuc phv trach b~u cir d~i bi~u HDND, d6u la cac
CO' quan lam thai. Chung duqc thanh l~p chi d~ phvc V\l b~u Clr va CO' quan lam thai. Chung duqc thanh l~p chi d~ phvc V\l b~u Clr va
ch~m dm ho~t d<)ng khi cu<)c b~u cir k~t thuc. Do v~y, cac t6 chuc ch~m dm ho~t d<)ng khi cu<)c b~u cir k~t thuc. Do v~y, cac t6 chuc
nay khong co thanh ph~n nhan sv c6 dinh rna thuang gbm nhfrng nay khong co thanh ph~n nhan sv c6 dinh rna thuang gbm nhfrng
nguai d~n 1ir cac CO' quan chinh quy6n a cling C~p. Khong th~ phu nguai d~n 1ir cac CO' quan chinh quy6n a cling C~p. Khong th~ phu
nh~n r~ng d~c di~m nay ph~n nao anh huang t&i tinh khach quan nh~n r~ng d~c di~m nay ph~n nao anh huang t&i tinh khach quan
CUa CUQC b~u CU. CUa CUQC b~u CU.
Ben c~nh vi~c thanh l~p cac t6 chuc phv Ben c~nh vi~c thanh l~p cac t6 chuc phv
Khu Vifc bo phidu: Khu Vifc bo phidu:
trach b~u cir, m9t cong vi~c h~t sue quan trach b~u cir, m9t cong vi~c h~t sue quan
Don vt lanh th6 au(Jc Don vt lanh th6 au(Jc
khoanh ajnh ad cir trQng khac la xac dinh cac dan vi b~U Clr khoanh ajnh ad cir trQng khac la xac dinh cac dan vi b~U Clr
tri ili bo phiiu. va khu vvc b6 phi~u. Day la hai lo~i dan tri ili bo phiiu. va khu vvc b6 phi~u. Day la hai lo~i dan
vi lanh th6 duqc phan chia d~ phvc V\l vi lanh th6 duqc phan chia d~ phvc V\l
vi~c nguai dan di b6 phi~u va xac dinh k~t qua trung cu. Khai vi~c nguai dan di b6 phi~u va xac dinh k~t qua trung cu. Khai
ni~m dan vi b~u Clr da dUQ'C trinh bay a ti~u ffi\lC 4.1 tren day. ni~m dan vi b~u Clr da dUQ'C trinh bay a ti~u ffi\lC 4.1 tren day.
bi~u H9i d6ng nhan dan nam 20 15. cAn luu y lei ngoai Ban hfiu cu 6 don vi bfiu Clr bi~u H9i d6ng nhan dan nam 20 15. cAn luu y lei ngoai Ban hfiu cu 6 don vi bfiu Clr
d6i v&i bfiu cu d~i bi~u Qu6c h()i con c6 Ban bfiu cu 6 dan vi bfiu cu duqc thanh d6i v&i bfiu cu d~i bi~u Qu6c h()i con c6 Ban bfiu cu 6 dan vi bfiu cu duqc thanh
l~p d~ bfiu Clr d~i bi~u HDND cac dp. l~p d~ bfiu Clr d~i bi~u HDND cac dp.
1
Ca.d.u, thanh phfin, nhi~m Vt;l, quySn h~n C\1 th~ cua T6 bfiu cu duqc quy dinh t~i 1
Ca.d.u, thanh phfin, nhi~m Vt;l, quySn h~n C\1 th~ cua T6 bfiu cu duqc quy dinh t~i
f)iSu 25 Lu~t bfiu Clr d~i bi~u Qu6c h()i va d~i bi~u H9i d6ng nhan dan nam 2015. f)iSu 25 Lu~t bfiu Clr d~i bi~u Qu6c h()i va d~i bi~u H9i d6ng nhan dan nam 2015.
GIAO TRINH LU!T HIEN PHAP VJ$T NAM GIAO TRINH LU!T HIEN PHAP VJ$T NAM
Qu6c h9i xac dinh s6 luqng don vi bAu cir, v6 thtJc chdt la phan chia Qu6c h9i xac dinh s6 luqng don vi bAu cir, v6 thtJc chdt la phan chia
lanh th6 Vi~t Nam thanh cac don vi bAu cir d~ bAu d~i bi~u Qu6c lanh th6 Vi~t Nam thanh cac don vi bAu cir d~ bAu d~i bi~u Qu6c
h9i. Vi~c xac dinh don vi bAu cir luon duqc tht;rc hi~n tru6c m6i h9i. Vi~c xac dinh don vi bAu cir luon duqc tht;rc hi~n tru6c m6i
cu9c bAu cir d~i bi~u Qu6c h9i va chi phvc V\1 cho cu9c bAu cir d6. cu9c bAu cir d~i bi~u Qu6c h9i va chi phvc V\1 cho cu9c bAu cir d6.
Day la di~m d~c thu cua Vi~t Nam bai tren th€ gi6i cong vi~c xac Day la di~m d~c thu cua Vi~t Nam bai tren th€ gi6i cong vi~c xac
dinh don vi bAu cir thuemg duqc thvc hi~n 10 nam m9t IAn va d9c dinh don vi bAu cir thuemg duqc thvc hi~n 10 nam m9t IAn va d9c
l~p v6i cac CUQC bAu cir d~ bao dam tinh khach quan. l~p v6i cac CUQC bAu cir d~ bao dam tinh khach quan.
Khac vai don vi bAu cu duqc hinh thanh d~ xac dinh k€t qua Khac vai don vi bAu cu duqc hinh thanh d~ xac dinh k€t qua
trung cir, khu vvc bo phi€u duqc hinh thanh dS t~o sv thu~n ti~n trung cir, khu vvc bo phi€u duqc hinh thanh dS t~o sv thu~n ti~n
cho nguai dan khi di bo phi€u. M6i khu V\fC bo phiSu thuemg c6 1 cho nguai dan khi di bo phi€u. M6i khu V\fC bo phiSu thuemg c6 1
di~m bo phi€u d~ mQi nguai d6n vist phisu va bo la phisu vao di~m bo phi€u d~ mQi nguai d6n vist phisu va bo la phisu vao
thung phi6u. M6i don vi cdp xa c6 nhi6u khu V\fC bo phi€u do thung phi6u. M6i don vi cdp xa c6 nhi6u khu V\fC bo phi€u do
UBND cdp xa xac dinh v6i dan s6 m khoang 300 dSn 4000 cir tri. UBND cdp xa xac dinh v6i dan s6 m khoang 300 dSn 4000 cir tri.
N goai ra, trong lvc luqng vfi trang, b~nh vi~n, nha h9 sinh, nha an N goai ra, trong lvc luqng vfi trang, b~nh vi~n, nha h9 sinh, nha an
du5ng, ca sa cai nghi~n ... c6 th~ thanh l~p khu vvc bo phi€u rieng du5ng, ca sa cai nghi~n ... c6 th~ thanh l~p khu vvc bo phi€u rieng
khong theo dia ban dan cu. khong theo dia ban dan cu.
6.2. L~p danh sach cfr tri va quy~n b§u cfr 6.2. L~p danh sach cfr tri va quy~n b§u cfr
Nhu da phan tich, quy6n di bAu cir, la quy6n chinh tri hSt sue Nhu da phan tich, quy6n di bAu cir, la quy6n chinh tri hSt sue
quan trQng cua cong dan. Theo quy dinh cua hiSn phap, quy6n nay quan trQng cua cong dan. Theo quy dinh cua hiSn phap, quy6n nay
duqc trao cho tdt ca cong dan Vi~t N am tu du 18 tu6i tra len. Tu duqc trao cho tdt ca cong dan Vi~t N am tu du 18 tu6i tra len. Tu
each cong dan va d9 tu6i 18 cung duqc coi la hai h~n chs t6i thi~u each cong dan va d9 tu6i 18 cung duqc coi la hai h~n chs t6i thi~u
lam nen tinh ph6 thong cua chS d9 bfru cu cua Vi~t N am. Tuy lam nen tinh ph6 thong cua chS d9 bfru cu cua Vi~t N am. Tuy
nhien, theo phap lu~t hi~n hanh, d~ c6 th~ thlJc sv di bAu cir thi nhien, theo phap lu~t hi~n hanh, d~ c6 th~ thlJc sv di bAu cir thi
cong dan con phai khong duqc rai vao m9t s6 truang hqp sau 1 : cong dan con phai khong duqc rai vao m9t s6 truang hqp sau 1 :
- Dang hi tu6c quy6n bAu cir theo ban an, quy€t dinh da c6 - Dang hi tu6c quy6n bAu cir theo ban an, quy€t dinh da c6
hi~u lvc cua toa an; hi~u lvc cua toa an;
- B i kSt an tir hinh dang trong thai gian thi hanh an; - B i kSt an tir hinh dang trong thai gian thi hanh an;
1
Theo quy djnh t~i khofm 1 DiSu 30 Lu~t bil.u cu d~i bieu Qu6c h9i va d~i bieu H9i 1
Theo quy djnh t~i khofm 1 DiSu 30 Lu~t bil.u cu d~i bieu Qu6c h9i va d~i bieu H9i
-Dang ch~p hanh hinh ph~t tU va khong duqc huemg an treo; -Dang ch~p hanh hinh ph~t tU va khong duqc huemg an treo;
- M~t nang lgc hanh vi dan S\f theo quy€t djnh cua toa an. - M~t nang lgc hanh vi dan S\f theo quy€t djnh cua toa an.
Chi khi nao dap fulg duqc du cac di~u Chi khi nao dap fulg duqc du cac di~u
Cir tri: Cong ddn Vi?t Cir tri: Cong ddn Vi?t
ki~n tren day thi cong dan m6i duqc ki~n tren day thi cong dan m6i duqc
Nam, tir ilit 18 tuJi tnY Nam, tir ilit 18 tuJi tnY
len, khong vi phc;zm aiJu ghi ten vao danh sach cu tri, duqc phat len, khong vi phc;zm aiJu ghi ten vao danh sach cu tri, duqc phat
cdm, c6 ten ghi trong the cu tri va chinh thuc tra thanh cu tri cdm, c6 ten ghi trong the cu tri va chinh thuc tra thanh cu tri
danh sach cir tri va d6 di b~u cu. Danh sach cu tri do danh sach cir tri va d6 di b~u cu. Danh sach cu tri do
ilu(Jc phat the cir tri. UBND c~p xa nai cu tri thuemg tm ilu(Jc phat the cir tri. UBND c~p xa nai cu tri thuemg tm
ho~c t~m tm l~p va duqc ap dvng ho~c t~m tm l~p va duqc ap dvng
chung cho ca b~u cu d~i bi6u Qu6c h<)i va d~i bi6u HDND. T 6i chung cho ca b~u cu d~i bi6u Qu6c h<)i va d~i bi6u HDND. T 6i
ngay b~u Clr, Clr tri dem the CUa minh t6i dja di6m bo phi~u, t~i ngay b~u Clr, Clr tri dem the CUa minh t6i dja di6m bo phi~u, t~i
day ban t6 chuc se ra soat ten CUa Clr tri trong danh sach va phat day ban t6 chuc se ra soat ten CUa Clr tri trong danh sach va phat
phi€u b~u cho cu tri. phi€u b~u cho cu tri.
Cac di~u ki~n d6 duqc ghi ten vao danh sach cu tri tren day Cac di~u ki~n d6 duqc ghi ten vao danh sach cu tri tren day
hoan toan co kha nang h~n ch€ vi~c thvc hi~n quy~n b~u cu cua hoan toan co kha nang h~n ch€ vi~c thvc hi~n quy~n b~u cu cua
cong dan Vi~t Nam. Khong dap ung cac di~u ki~n do, cong dan cong dan Vi~t Nam. Khong dap ung cac di~u ki~n do, cong dan
Se khong dUQ'C ghi ten vao danh sach Clr tri va khong dUQ'C di b~u Se khong dUQ'C ghi ten vao danh sach Clr tri va khong dUQ'C di b~u
cu. Vi v~y, di~u quan trQng la cac di~u ki~n nay phai th~t S\f h(J'p cu. Vi v~y, di~u quan trQng la cac di~u ki~n nay phai th~t S\f h(J'p
li d6 th6 hi~n duqc S\f c~n thi€t h~n ch€ quy~n b~u cu. Trang ljch li d6 th6 hi~n duqc S\f c~n thi€t h~n ch€ quy~n b~u cu. Trang ljch
Slr hinh thanh Va phat tri6n CUa ch€ djnh b~u Clr khong phai hie Slr hinh thanh Va phat tri6n CUa ch€ djnh b~u Clr khong phai hie
nao cling th6 hi~n duqc S\f hqp 1i do. Tru6c day, phap lu~t v~ b~u nao cling th6 hi~n duqc S\f hqp 1i do. Tru6c day, phap lu~t v~ b~u
Clr d~i bi6u Qu6c h<)i da rung quy djnh nguai dang bj t~m giam Clr d~i bi6u Qu6c h<)i da rung quy djnh nguai dang bj t~m giam
thi khong dUQ'C ghi ten vao danh sach Clr tri, va do do khong thi khong dUQ'C ghi ten vao danh sach Clr tri, va do do khong
duqc di b~u cu. 1 duqc di b~u cu. 1
6.3. L~p danh sach ling cfr vien va quy~n ling cfr 6.3. L~p danh sach ling cfr vien va quy~n ling cfr
Nhan v~t trung tam thu hai cua m6i cu<)c b~u cu, ben c~nh cu Nhan v~t trung tam thu hai cua m6i cu<)c b~u cu, ben c~nh cu
tri, la fulg cu vien. d Vi~t Nam, cling nhu cac nu6c khac, khong tri, la fulg cu vien. d Vi~t Nam, cling nhu cac nu6c khac, khong
th6 CO tinh tr~ng Clr tri CO quy~n b~u b~t ki nguai nao cfing dUQ'C. th6 CO tinh tr~ng Clr tri CO quy~n b~u b~t ki nguai nao cfing dUQ'C.
Bi€u 23 Lu~t bfru cu d~i bi~u Qu6c h()i nam 1997 (sua d6i, b6 sung nam 2001). Bi€u 23 Lu~t bfru cu d~i bi~u Qu6c h()i nam 1997 (sua d6i, b6 sung nam 2001).
1 1
DiSu d6 se dfin t6i vi~c k~t qua bo phi~u bi loang va khong c6 DiSu d6 se dfin t6i vi~c k~t qua bo phi~u bi loang va khong c6
trng CU vien nao CO du s6 phi~u d~ trung CU, h~ qua la CO' quan trng CU vien nao CO du s6 phi~u d~ trung CU, h~ qua la CO' quan
d~i di~n c6 th~ khong thanh l~p duqc. Chinh vi v~y, trong cac d~i di~n c6 th~ khong thanh l~p duqc. Chinh vi v~y, trong cac
CUQC bftu cu dSu c6 cong do~n l~p danh sach fulg cu vien, vS thvc CUQC bftu cu dSu c6 cong do~n l~p danh sach fulg cu vien, vS thvc
ch~t la sa tuy~n, hay ch<;>n tru6c, nhung nguai c6 du tieu chuAn ch~t la sa tuy~n, hay ch<;>n tru6c, nhung nguai c6 du tieu chuAn
duqc bftu d~ dua ra nguai dan lva chQn chinh thuc. Vi~c l~p danh duqc bftu d~ dua ra nguai dan lva chQn chinh thuc. Vi~c l~p danh
sach ung cu vien luon b~t diu ru nhung nguai co quysn duqc sach ung cu vien luon b~t diu ru nhung nguai co quysn duqc
ung cu va k~t thuc b&ng quy trinh, thu UJC SO' tuy~n. Tinh chinh ung cu va k~t thuc b&ng quy trinh, thu UJC SO' tuy~n. Tinh chinh
th6ng CUa quy trinh, thu UJC SO' tuy~n la h~t SUC quan tr<;>ng bai Vi th6ng CUa quy trinh, thu UJC SO' tuy~n la h~t SUC quan tr<;>ng bai Vi
a muc d9 nao do thi qua trinh nay co tac dvng h~n ch~ quysn biu a muc d9 nao do thi qua trinh nay co tac dvng h~n ch~ quysn biu
ch<;>n t\)' do cua nguai dan. ch<;>n t\)' do cua nguai dan.
DiSu 27 Hi~n phap hi~n hanh quy dinh cong dan Vi~t Nam ru DiSu 27 Hi~n phap hi~n hanh quy dinh cong dan Vi~t Nam ru
du 21 tu6i tra len c6 quySn U'ng cu d~i bi~u Qu6c h9i. Tuy nhien, du 21 tu6i tra len c6 quySn U'ng cu d~i bi~u Qu6c h9i. Tuy nhien,
d~ c6 th~ duqc thvc hi~n quySn U'ng cu cua minh, cong dan Vi~t d~ c6 th~ duqc thvc hi~n quySn U'ng cu cua minh, cong dan Vi~t
N am con phai khong thu9c m9t trong cac truang hqp sau: 1 N am con phai khong thu9c m9t trong cac truang hqp sau: 1
- Dang bi tu6c quySn ung cu theo ban an, quy~t dinh cua T oa - Dang bi tu6c quySn ung cu theo ban an, quy~t dinh cua T oa
an da c6 hi~u lvc; an da c6 hi~u lvc;
- Dang ch~p hanh hinh ph~t ttl, ban an, quy~t dinh hinh S\)' cua - Dang ch~p hanh hinh ph~t ttl, ban an, quy~t dinh hinh S\)' cua
Toa an; Toa an;
- Dang bi h~n ch~ ho~c m~t nang lvc hanh vi dan sv; - Dang bi h~n ch~ ho~c m~t nang lvc hanh vi dan sv;
- Da chfip hanh xong ban an, quy~t dinh hinh S\)' cua Toa an - Da chfip hanh xong ban an, quy~t dinh hinh S\)' cua Toa an
nhung chua duqc x6a an tich; nhung chua duqc x6a an tich;
- Dang bi khai t6 bi can; dang ch~p hanh bi~n phap xu li hanh - Dang bi khai t6 bi can; dang ch~p hanh bi~n phap xu li hanh
chfnh dua vao CO' sa giao dt;IC b~t bUQC, CO' SO cai nghi~n b~t bUQC chfnh dua vao CO' sa giao dt;IC b~t bUQC, CO' SO cai nghi~n b~t bUQC
ho~c giao dvc t~i xa, phuang, thi tr~n. ho~c giao dvc t~i xa, phuang, thi tr~n.
C6 th~ th~y cac diSu ki~n tren day kh~t khe han nhiSu so v6i C6 th~ th~y cac diSu ki~n tren day kh~t khe han nhiSu so v6i
diSu ki~n dS tra thanh cu tri, mvc dich la d~ bao dam uy tin t6i diSu ki~n dS tra thanh cu tri, mvc dich la d~ bao dam uy tin t6i
1
Theo Dieu 37 Lu~t b~u cu d~i bi~u Qu6c h()i va d~i bi~u H()i d6ng nhan dan nam 2015. 1
Theo Dieu 37 Lu~t b~u cu d~i bi~u Qu6c h()i va d~i bi~u H()i d6ng nhan dan nam 2015.
CHUONG IX- CHE DO BAU c(J CHUONG IX- CHE DO BAU c(J
thi~u cua trng cu vien d~i bi~u Qu6c h()i. M~c du v~y, cac di~u thi~u cua trng cu vien d~i bi~u Qu6c h()i. M~c du v~y, cac di~u
ki~n tren cling m&i chi la di~u ki~n cAn; cho du c6 dap trng duqc ki~n tren cling m&i chi la di~u ki~n cAn; cho du c6 dap trng duqc
hSt thi cling khong c6 nghia la ch~c ch~n tra'thanh l1ng cu vien d~i hSt thi cling khong c6 nghia la ch~c ch~n tra'thanh l1ng cu vien d~i
bi~u Qu6c h()i. bi~u Qu6c h()i.
Cong dan Vi~t Nam c6 ten trong danh Cong dan Vi~t Nam c6 ten trong danh
(/ng cir vien: Cong sach trng cu vien d~i bi~u Qu6c h()i (/ng cir vien: Cong sach trng cu vien d~i bi~u Qu6c h()i
dan Vi?t N am, tit: ait 21 dan Vi?t N am, tit: ait 21
thong qua hai each thuc: au(Jc aJ cir thong qua hai each thuc: au(Jc aJ cir
tu6i tra len, khong vi tu6i tra len, khong vi
ph(Jm aiJu cdm, c6 ten ho~c tv tmg cir. Du la b~ng each nao ph(Jm aiJu cdm, c6 ten ho~c tv tmg cir. Du la b~ng each nao
trong danh sach tmg thi nguai mu6n trng cu d~i bi~u Qu6c trong danh sach tmg thi nguai mu6n trng cu d~i bi~u Qu6c
h()i cling phai trai qua m9t quy trinh h()i cling phai trai qua m9t quy trinh
duqc gi&i thi~u, gQi la "Quy trinh hi~p duqc gi&i thi~u, gQi la "Quy trinh hi~p
thuong". Day chinh la quy trinh "sa tuy~n" Ung cu vi en hSt sue d~c thuong". Day chinh la quy trinh "sa tuy~n" Ung cu vi en hSt sue d~c
thu cua Vi~t Nam do M~t tr~n T6 qu6c Vi~t Nam chu tri thgc hi~n thu cua Vi~t Nam do M~t tr~n T6 qu6c Vi~t Nam chu tri thgc hi~n
va ap d\lng chung cho hAu Clr d~i biSu Qu6c h9i va d~i biSu IIDND. va ap d\lng chung cho hAu Clr d~i biSu Qu6c h9i va d~i biSu IIDND.
M~t tr~n T6 qu6c Vi~t Nam khong phai la CO' quan nha nu6c rna la M~t tr~n T6 qu6c Vi~t Nam khong phai la CO' quan nha nu6c rna la
t6 chuc lien minh chinh tri, lien hi~p tg nguy~n cua t6 chuc chinh t6 chuc lien minh chinh tri, lien hi~p tg nguy~n cua t6 chuc chinh
tri, cac t6 chuc chinh tri - xa h()i, t6 chuc xa h()i va cac ca nhan tieu tri, cac t6 chuc chinh tri - xa h()i, t6 chuc xa h()i va cac ca nhan tieu
bi~u trong cac giai cAp, tAng lap xa h9i, dan t9c, ton giao, ngum bi~u trong cac giai cAp, tAng lap xa h9i, dan t9c, ton giao, ngum
Vi~t Nam dinh cu 6' nu&c ngoai, la CO' sa chinh tri cua chinh quy~n Vi~t Nam dinh cu 6' nu&c ngoai, la CO' sa chinh tri cua chinh quy~n
nhan dan. 1 Vi~c M~t tr~n T6 qu6c Vi~t Nam chu tri "Quy trinh hi~p nhan dan. 1 Vi~c M~t tr~n T6 qu6c Vi~t Nam chu tri "Quy trinh hi~p
thuong" la d~ bao dam tinh nhan dan cua CUQC bAu cit d~i biSu thuong" la d~ bao dam tinh nhan dan cua CUQC bAu cit d~i biSu
Qu6c h()i. Quy trinh hi~p thuong duqc quy dinh C\1 th~ t~i M\lc 2, Qu6c h()i. Quy trinh hi~p thuong duqc quy dinh C\1 th~ t~i M\lc 2,
Chuang V Lu~t bAu cu d~i bieu Qu6c h9i va d~i bieu H9i dbng nhan Chuang V Lu~t bAu cu d~i bieu Qu6c h9i va d~i bieu H9i dbng nhan
dan nam 2015 va gbm 3 bu&c, gQi la ba IAn h9i nghi hi~p thuong, dan nam 2015 va gbm 3 bu&c, gQi la ba IAn h9i nghi hi~p thuong,
me la cac h9i nghi tri~u t~p cac t6 chuc thanh vien cua M~t tr~n me la cac h9i nghi tri~u t~p cac t6 chuc thanh vien cua M~t tr~n
T6 qu6c Vi~t Nam dS thao lu~n va bi~u quySt v~ cac vAn d~ lien T6 qu6c Vi~t Nam dS thao lu~n va bi~u quySt v~ cac vAn d~ lien
quan t&i vi~c gi6i thi~u trng cu vien d~i bi~u Qu6c h9i: quan t&i vi~c gi6i thi~u trng cu vien d~i bi~u Qu6c h9i:
- H9i nghi hi~p thuong IAn thu nhAt duqc t6 chuc a cAp trung - H9i nghi hi~p thuong IAn thu nhAt duqc t6 chuc a cAp trung
uong va cAp tinh d~ thoa thu~n v~ ca cfiu, thanh phAn, s6 luqng uong va cAp tinh d~ thoa thu~n v~ ca cfiu, thanh phAn, s6 luqng
1
DiSu 9 Hi~n phap nrnn 2013. 1
DiSu 9 Hi~n phap nrnn 2013.
GIAO TRINH LU}..THIEN PHAP V$T NAM GIAO TRINH LU}..THIEN PHAP V$T NAM
nguai CUa CO' quan, t6 chuc, dan vj a trung Uong va dja phuang nguai CUa CO' quan, t6 chuc, dan vj a trung Uong va dja phuang
duqc gi6i thi~u U'ng cu d~i bi~u Qubc h()i. Thao lu~n t~i h()i nghi duqc gi6i thi~u U'ng cu d~i bi~u Qubc h()i. Thao lu~n t~i h()i nghi
nay dva tren dv kiSn. tru6c d6 cua UBTVQH v~ nhfrng n()i dung nay dva tren dv kiSn. tru6c d6 cua UBTVQH v~ nhfrng n()i dung
tuang tv. 1 tuang tv. 1
Hai each ad cac h()i nghi hi~p thuang lfin thu nhftt
- Sau khi Hai each ad cac h()i nghi hi~p thuang lfin thu nhftt
- Sau khi
tra thanh tmg da th6ng nhftt v~ cac n()i dung tren thi bien ban tra thanh tmg da th6ng nhftt v~ cac n()i dung tren thi bien ban
cir vien ac;d hi~p thuang duqc chuy~n t6i UBTVQH d~ ca cir vien ac;d hi~p thuang duqc chuy~n t6i UBTVQH d~ ca
bidu Qu6c h9i quan nay tiSn hanh di~u chinh lfin thu nhfit ve so bidu Qu6c h9i quan nay tiSn hanh di~u chinh lfin thu nhfit ve so
luqng, thanh phfin, CO' cftu d~i bi~u. Tren CO' sa di~u chinh nay cac luqng, thanh phfin, CO' cftu d~i bi~u. Tren CO' sa di~u chinh nay cac
ca quan, t6 chuc c6 lien quan lga chQn, gi6i thi~u nguai U'ng cu ca quan, t6 chuc c6 lien quan lga chQn, gi6i thi~u nguai U'ng cu
d~i bi~u Qubc h(}i, rue la thu U)c ad CU nguai Ung Clr d~i bi~u d~i bi~u Qubc h(}i, rue la thu U)c ad CU nguai Ung Clr d~i bi~u
Qubc h()i. 2 Cling trong khoang thai gian nay, cong dan Vi~t Nam Qubc h()i. 2 Cling trong khoang thai gian nay, cong dan Vi~t Nam
c6 du cac di~u ki~n tren day c6 th~ n()p h6 SO' tv ung cir t~i Uy ban c6 du cac di~u ki~n tren day c6 th~ n()p h6 SO' tv ung cir t~i Uy ban
bfiu Clr CUa tinh nai minh dang CU' tru ho~C cong tac thuang bfiu Clr CUa tinh nai minh dang CU' tru ho~C cong tac thuang
xuyen. 3 Cac h6 sa d~ cu va h6 sa tv U'ng cu sau d6 duqc chuy~n xuyen. 3 Cac h6 sa d~ cu va h6 sa tv U'ng cu sau d6 duqc chuy~n
t6i M~t tr~n T 6 qu6c a trung uang va cftp tinh d~ tiSn hanh h()i t6i M~t tr~n T 6 qu6c a trung uang va cftp tinh d~ tiSn hanh h()i
nghi hi~p thuang lfin thu hai. T~i h()i nghi nay, cac t6 chuc thanh nghi hi~p thuang lfin thu hai. T~i h()i nghi nay, cac t6 chuc thanh
vien M~t tr~n T6 quae bi~u quySt l~p danh sach SO' b() nhung Ung vien M~t tr~n T6 quae bi~u quySt l~p danh sach SO' b() nhung Ung
Clr vien d~i bi~U Qu6c h(}i bao g6m ca nguai dUQ'C d~ Clr va tv Ung Clr vien d~i bi~U Qu6c h(}i bao g6m ca nguai dUQ'C d~ Clr va tv Ung
cu. Danh sach SO' b() sau d6 duqc chuy~n t6i nai CU' tru cua cac cu. Danh sach SO' b() sau d6 duqc chuy~n t6i nai CU' tru cua cac
U'ng cu vi en dS lfty y kiSn cu tri, rieng h6 sa cua nguai. tv U'ng cu U'ng cu vi en dS lfty y kiSn cu tri, rieng h6 sa cua nguai. tv U'ng cu
con duqc gui t6i nai cong tac d~ lfty y kiSn. Danh sach SO' b() ciing con duqc gui t6i nai cong tac d~ lfty y kiSn. Danh sach SO' b() ciing
duqc chuy~n cho UBTVQH d~ CO' quan nay di~u chinh lfin thu hai duqc chuy~n cho UBTVQH d~ CO' quan nay di~u chinh lfin thu hai
ca cftu, thanh phfin, s6 luqng nguai duqc d~ cu. 4 ca cftu, thanh phfin, s6 luqng nguai duqc d~ cu. 4
- Sau khi c6 y kiSn cua Clr tri nai CU' tru va di~u chinh lfin thu - Sau khi c6 y kiSn cua Clr tri nai CU' tru va di~u chinh lfin thu
1
DiSu 38, 39 Lu~t b~u cu d::ti bi~u Qu6c h<)i va d::ti bi~u H()i d6ng nhan dan nam 2015. 1
DiSu 38, 39 Lu~t b~u cu d::ti bi~u Qu6c h<)i va d::ti bi~u H()i d6ng nhan dan nam 2015.
2
DiSu 40, 41, 42 Lu~t b~u cu d::ti bi~u Qu6c h()i va d::ti bi~u H()i d6ng nhan dan 2
DiSu 40, 41, 42 Lu~t b~u cu d::ti bi~u Qu6c h()i va d::ti bi~u H()i d6ng nhan dan
nam 2015. nam 2015.
3
DiSu 35, 36 Lu~t b~u cu d::ti bi~u Qu6c h()i va d::ti bi~u H()i d6ng nhan dan nam 2015. 3
DiSu 35, 36 Lu~t b~u cu d::ti bi~u Qu6c h()i va d::ti bi~u H()i d6ng nhan dan nam 2015.
4
DiSu 43, 44, 45 Lu~t b~u cu d::ti bi~u Qu6c h()i va d::ti bi~u H()i d6ng nhan dan 4
DiSu 43, 44, 45 Lu~t b~u cu d::ti bi~u Qu6c h()i va d::ti bi~u H()i d6ng nhan dan
nam 2015. nam 2015.
332 PGS. TS. T6 Van Hoa 332 PGS. TS. T6 Van Hoa
CHUaNG IX- est no BAu cu CHUaNG IX- est no BAu cu
hai cua UBTVQH, M~t tr~n T6 qu6c Vi~t Nama c~p trung uong hai cua UBTVQH, M~t tr~n T6 qu6c Vi~t Nama c~p trung uong
va c~p tinh t6 chtrc ti6p h9i nghi hi~p thuang l~n thtr ba ds cac t6 va c~p tinh t6 chtrc ti6p h9i nghi hi~p thuang l~n thtr ba ds cac t6
chuc thanh vien thong qua danh sach nhilng nguai du tieu chufrn chuc thanh vien thong qua danh sach nhilng nguai du tieu chufrn
trng cu dc;ti biSu Qu6c h<)i. Danh sach nay sau d6 duqc chuySn t6i trng cu dc;ti biSu Qu6c h<)i. Danh sach nay sau d6 duqc chuySn t6i
HDBCQG dS l~p va cong b6 danh sach chinh thuc nhilng nguai HDBCQG dS l~p va cong b6 danh sach chinh thuc nhilng nguai
trng cu dc;ti biSu Qu6c h9i (sau day g 9i t~t la "danh sach trng cu trng cu dc;ti biSu Qu6c h9i (sau day g 9i t~t la "danh sach trng cu
vien dc;ti biSu Qu6c h<)i") dS dua ra cho cac cu tri b~u ch<;>n. Trong vien dc;ti biSu Qu6c h<)i") dS dua ra cho cac cu tri b~u ch<;>n. Trong
danh sach CO ten CUa tlrng ung Clr vien va don vi b~u Clr tuang Ung danh sach CO ten CUa tlrng ung Clr vien va don vi b~u Clr tuang Ung
rna trng cu vien se duqc bfiu. 1 rna trng cu vien se duqc bfiu. 1
6.4. V~n dqng bftu cfr 6.4. V~n dqng bftu cfr
Sau khi danh sach trng cu vien dc;ti biSu Qu6c h<)i duqc cong Sau khi danh sach trng cu vien dc;ti biSu Qu6c h<)i duqc cong
b6, cac trng Clr vien se di tiSp xuc Clr tri tc;ti dan vi b~u Clr cua minh b6, cac trng Clr vien se di tiSp xuc Clr tri tc;ti dan vi b~u Clr cua minh
dS v~n d<)ng bfiu cu. M<)t ten g<;>i khac cua "v~n d<)ng b~u cu" la dS v~n d<)ng bfiu cu. M<)t ten g<;>i khac cua "v~n d<)ng b~u cu" la
"tranh cu". Day la giai doc;tn hSt sue quan tr<;>ng trong qua trinh "tranh cu". Day la giai doc;tn hSt sue quan tr<;>ng trong qua trinh
b~u Clr va ngay cang duqc coi tr<;>ng han. Trong giai doc;tn nay, cac b~u Clr va ngay cang duqc coi tr<;>ng han. Trong giai doc;tn nay, cac
trng Clr vien tham gia cac hoc;tt d<)ng nh&m thS hi~n ban than cung trng Clr vien tham gia cac hoc;tt d<)ng nh&m thS hi~n ban than cung
v6i chuang trinh hanh d<)ng cua minh dS qua d6 thu hut phiSu b~u v6i chuang trinh hanh d<)ng cua minh dS qua d6 thu hut phiSu b~u
cua Clr tri. Cac hoc;tt d<)ng tranh Clr cling hSt sue c6 y nghla d6i v6i cua Clr tri. Cac hoc;tt d<)ng tranh Clr cling hSt sue c6 y nghla d6i v6i
Clr tri hoi qua d6 Clr tri hiSu r5 vS cac trng Clr vien, tLr d6 lam CO' sa Clr tri hoi qua d6 Clr tri hiSu r5 vS cac trng Clr vien, tLr d6 lam CO' sa
cho sv Iva ch<;>n cua minh. Cac hoc;tt d<)ng tranh Clr duqc t6 chuc va cho sv Iva ch<;>n cua minh. Cac hoc;tt d<)ng tranh Clr duqc t6 chuc va
diSu chinh hqp H se lam nSn tang cho sv Iva ch<;>n dung d~n cua cu diSu chinh hqp H se lam nSn tang cho sv Iva ch<;>n dung d~n cua cu
tri. Cac hoc;tt d<)ng tranh cu bi hc;tn chS ho~c qua ngheo nan c6 thS tri. Cac hoc;tt d<)ng tranh cu bi hc;tn chS ho~c qua ngheo nan c6 thS
dftn t6i cu tri b~u ch<;>n khong chinh xac, khong tim duqc nguai dftn t6i cu tri b~u ch<;>n khong chinh xac, khong tim duqc nguai
thvc sv c6 nang lvc, dc;to due dS ganh vac cong vi~c nha nu6c. thvc sv c6 nang lvc, dc;to due dS ganh vac cong vi~c nha nu6c.
V~n dS n&m a ch6 giai doc;tn v~n d<)ng b~u Clr c~n duqc diSu chinh V~n dS n&m a ch6 giai doc;tn v~n d<)ng b~u Clr c~n duqc diSu chinh
nhu thS nao dS vira bao dam sv phong phu trong cac hoc;tt d<)ng nhu thS nao dS vira bao dam sv phong phu trong cac hoc;tt d<)ng
tranh cu, vira bao dam cu tri c6 dfiy du thong tin v6i ch~t luqng t6t tranh cu, vira bao dam cu tri c6 dfiy du thong tin v6i ch~t luqng t6t
vS trng cu vien dS tiSn hanh bfiu ch<;>n. vS trng cu vien dS tiSn hanh bfiu ch<;>n.
1
DiSu 48, 49, 57 Lu~t bfiu cu d~i biSu Qu6c h9i va d~i biSu H<)i d6ng nhan dan 1
DiSu 48, 49, 57 Lu~t bfiu cu d~i biSu Qu6c h9i va d~i biSu H<)i d6ng nhan dan
nam 2015. nam 2015.
G~OT~LU!THffiNPHAPV~TNAM G~OT~LU!THffiNPHAPV~TNAM
d Vi~t Nam cac ho~t d<)ng v~n d<)ng bftu Clr d~i biSu Qu6c h<)i d Vi~t Nam cac ho~t d<)ng v~n d<)ng bftu Clr d~i biSu Qu6c h<)i
duqc diSu chinh kha ch~t che. Theo quy dinh cua phap lu~t, giai duqc diSu chinh kha ch~t che. Theo quy dinh cua phap lu~t, giai
do~n V~n d<)ng bftu Clr keo dai tlr ngay cong bf> danh sach chinh do~n V~n d<)ng bftu Clr keo dai tlr ngay cong bf> danh sach chinh
thuc nhfmg nguai U'ng cir d~i biSu Qu6c h<)i cho t6i tru6c thai thuc nhfmg nguai U'ng cir d~i biSu Qu6c h<)i cho t6i tru6c thai
diSm bo phiSu 24 gia, v6i thai gian khoang hon 20 ngay. 1 Trong diSm bo phiSu 24 gia, v6i thai gian khoang hon 20 ngay. 1 Trong
khoang thai gian d6, U'ng cir vien d~i biSu Qu6c h<)i chi duqc tiSn khoang thai gian d6, U'ng cir vien d~i biSu Qu6c h<)i chi duqc tiSn
hanh hai lo~i ho~t d<)ng tranh cir: 2 hanh hai lo~i ho~t d<)ng tranh cir: 2
- Thu nhftt, tham gia cac h<)i nghi tiSp xuc Clr tri do - Thu nhftt, tham gia cac h<)i nghi tiSp xuc Clr tri do
Hai Hai
hinh Ban thuang tf\]'c Uy ban M~t tr~n T6 qu6c Vi~t Nam hinh Ban thuang tf\]'c Uy ban M~t tr~n T6 qu6c Vi~t Nam
thuc cftp tinh chu tri tf> chuc; t~i cac h{)i nghi nay Ung Clr thuc cftp tinh chu tri tf> chuc; t~i cac h{)i nghi nay Ung Clr
tranh vien trinh bay chuang trinh hanh d<)ng cua minh tru6c tranh vien trinh bay chuang trinh hanh d<)ng cua minh tru6c
cua Clr tri va trao dbi v6i Clr tri vS cac vdn dS d~t ra. cua Clr tri va trao dbi v6i Clr tri vS cac vdn dS d~t ra.
Vi?t Vi?t
Nam - Thu hai, tra lai tren cac phuong ti~n thong tin d~i Nam - Thu hai, tra lai tren cac phuong ti~n thong tin d~i
chung khi duqc phong vein; n<)i dung tra lai phong vein chung khi duqc phong vein; n<)i dung tra lai phong vein
cung xoay quanh chuang trinh hanh d<)ng cua trng cir vien. cung xoay quanh chuang trinh hanh d<)ng cua trng cir vien.
C6 thS thfty U'ng cir vien d~i biSu Qu6c h<)i Vi~t Nam chiu sv C6 thS thfty U'ng cir vien d~i biSu Qu6c h<)i Vi~t Nam chiu sv
h~n chS kha 16n trong vi~c chu d<)ng tiSn hanh cac ho~t d<)ng tranh h~n chS kha 16n trong vi~c chu d<)ng tiSn hanh cac ho~t d<)ng tranh
cu. Cho du c6 du diSu ki~n v~t chcit di nfra thi cac U'ng cir vien cu. Cho du c6 du diSu ki~n v~t chcit di nfra thi cac U'ng cir vien
cling khong duqc tv tb chuc cac sv ki~n nh~m quang ba cho minh cling khong duqc tv tb chuc cac sv ki~n nh~m quang ba cho minh
rna chi co ths tham gia vao cac ho~t d9ng do cac chu ths lrnac chu rna chi co ths tham gia vao cac ho~t d9ng do cac chu ths lrnac chu
tri nhu dS c~p tren day. Sv h~n chS nay cho du bao dam duqc S\f tri nhu dS c~p tren day. Sv h~n chS nay cho du bao dam duqc S\f
binh d~ng gifra cac U'ng cu vien khi tiSp xuc cu tri song cling gay binh d~ng gifra cac U'ng cu vien khi tiSp xuc cu tri song cling gay
ra nhfrng bftt c~p nhftt dinh, cv thS la do cac ho~t d<)ng tiSp xuc cir ra nhfrng bftt c~p nhftt dinh, cv thS la do cac ho~t d<)ng tiSp xuc cir
tri duqc thvc hi~n v6i tftn sucit it va quy mo h~n chS nen Clr tri t~i tri duqc thvc hi~n v6i tftn sucit it va quy mo h~n chS nen Clr tri t~i
don vi bftu cir thuang khong c6 du thong tin vS U'ng cir vien dS dua don vi bftu cir thuang khong c6 du thong tin vS U'ng cir vien dS dua
ra sv Iva chQn chinh xac. ra sv Iva chQn chinh xac.
1
Xem khoan 4 Di6u 57 va Di6u 64 Lu~t b~u cu d~i bi~u Qu6c h()i va d~i bi~u H()i 1
Xem khoan 4 Di6u 57 va Di6u 64 Lu~t b~u cu d~i bi~u Qu6c h()i va d~i bi~u H()i
2
Di6u 65,67 Lu~t b~u cu d~i bi~u Qu6c h()i va d~i bi~u H()i d6ng nhan dan nam 2015. 2
Di6u 65,67 Lu~t b~u cu d~i bi~u Qu6c h()i va d~i bi~u H()i d6ng nhan dan nam 2015.
cHUONG IX- CHE DO BAu cu cHUONG IX- CHE DO BAu cu
6.5. Bo phi~u, ki~m phi~u, cong bA k~t qua va thAm tra trr 6.5. Bo phi~u, ki~m phi~u, cong bA k~t qua va thAm tra trr
each d~i bi~u trung err each d~i bi~u trung err
Theo quy dinh cua phap 1u~t, thai gian cua CUQC bo phiSu Theo quy dinh cua phap 1u~t, thai gian cua CUQC bo phiSu
thuang bit ddu tLr 7 gia sang t6i 7 gia t6i, ho?c mu(>n nh~t h1 9 thuang bit ddu tLr 7 gia sang t6i 7 gia t6i, ho?c mu(>n nh~t h1 9
gia t6i, cua ngay bdu cu. Khi CUQC bo phiSu kSt thuc, vi~c kiSm gia t6i, cua ngay bdu cu. Khi CUQC bo phiSu kSt thuc, vi~c kiSm
phiSu se duqc T 6 bdu cu tiSn hanh ngay tl;li phong bo phiSu v6i phiSu se duqc T 6 bdu cu tiSn hanh ngay tl;li phong bo phiSu v6i
S\f chung kiSn cua hai cu tri khong phai thanh vien T6 bdu cu. S\f chung kiSn cua hai cu tri khong phai thanh vien T6 bdu cu.
Tru6c tien, T6 bdu cu se 1o(;li cac phiSu khong hqp 1~ theo quy Tru6c tien, T6 bdu cu se 1o(;li cac phiSu khong hqp 1~ theo quy
dinh t(;li khoan 1 DiSu 74 Lu~t bdu cu dl;li biSu Qu6c h(>i va d(;li dinh t(;li khoan 1 DiSu 74 Lu~t bdu cu dl;li biSu Qu6c h(>i va d(;li
biSu H(>i dbng nhan dan nam 2015 va kiSm phiSu tren CO' sa cac biSu H(>i dbng nhan dan nam 2015 va kiSm phiSu tren CO' sa cac
phiSu hqp 1~. phiSu hqp 1~.
KSt qua kiSm phiSu tl;li phong bo phiSu sau d6 duqc chuySn KSt qua kiSm phiSu tl;li phong bo phiSu sau d6 duqc chuySn
t6i Ban bdu cu cua dan vi bdu cu tuang li'ng t~p hqp va xac dinh t6i Ban bdu cu cua dan vi bdu cu tuang li'ng t~p hqp va xac dinh
kSt qua bdu cu. Nguai trung cu 1a nguai duqc qua m(>t nua s6 kSt qua bdu cu. Nguai trung cu 1a nguai duqc qua m(>t nua s6
phiSu bdu hqp 1~, v6i diSu ki~n da c6 qua nua t6ng s6 cu tri trong phiSu bdu hqp 1~, v6i diSu ki~n da c6 qua nua t6ng s6 cu tri trong
danh sach di bdu tl;li dan vi bdu cu. Truong hqp s6 nguai dl;lt qua danh sach di bdu tl;li dan vi bdu cu. Truong hqp s6 nguai dl;lt qua
nua s6 phi6u hqp 1~ nhisu han s6 gh6 d(;li biSu Qu6c h9i t(;li dan nua s6 phi6u hqp 1~ nhisu han s6 gh6 d(;li biSu Qu6c h9i t(;li dan
vi bdu cu thi nhfrng nguai c6 s6 phiSu cao nh~t tuang ung v6i s6 vi bdu cu thi nhfrng nguai c6 s6 phiSu cao nh~t tuang ung v6i s6
1uqng ghS d(;li biSu Qu6c h(>i se trung cu. 1 Nhu v~y, ngay t(;li thai 1uqng ghS d(;li biSu Qu6c h(>i se trung cu. 1 Nhu v~y, ngay t(;li thai
diSm t~p hqp kSt qua bo phiSu tl;li Ban bdu cu thi da c6 thS biSt diSm t~p hqp kSt qua bo phiSu tl;li Ban bdu cu thi da c6 thS biSt
duqc ung cu vien nao trung cu dl;li biSu Qu6c h(>i. Tuy nhien, d6 duqc ung cu vien nao trung cu dl;li biSu Qu6c h(>i. Tuy nhien, d6
v~n chua phai 1a kSt qua chinh thuc. HDBCQG se 1a ca quan t~p v~n chua phai 1a kSt qua chinh thuc. HDBCQG se 1a ca quan t~p
hqp k6t qua bdu cu t(;li t~t ca cac dan vi bdu cu dl;li biSu Qu6c h9i hqp k6t qua bdu cu t(;li t~t ca cac dan vi bdu cu dl;li biSu Qu6c h9i
tren ca nu6c, cong b6, thfrm tra va xac nh~n tu each cua nguai tren ca nu6c, cong b6, thfrm tra va xac nh~n tu each cua nguai
trung cu dl;li biSu Qu6c h(>i. Sau t~t ca cac cong do(;ln d6, trung cu dl;li biSu Qu6c h(>i. Sau t~t ca cac cong do(;ln d6,
HDBCQG c~p gi~y chli'ng nh~n dl;li biSu Qu6c h(>i kh6a m6i cho HDBCQG c~p gi~y chli'ng nh~n dl;li biSu Qu6c h(>i kh6a m6i cho
nguai trung cu. DSn thai diSm nay, ung cu vien duqc bdu m6i nguai trung cu. DSn thai diSm nay, ung cu vien duqc bdu m6i
chinh thuc tr6 thanh dl;li biSu Qu6c h(>i kh6a m6i. chinh thuc tr6 thanh dl;li biSu Qu6c h(>i kh6a m6i.
1
BiSu 78 Lu~t b~u cu d~i bi~u Qu6c h9i va d~i bi~u H9i dbng nhan dan nam 2015. 1
BiSu 78 Lu~t b~u cu d~i bi~u Qu6c h9i va d~i bi~u H9i dbng nhan dan nam 2015.
orAo TRiNH LUAT HIEN PHAP vreT NAM orAo TRiNH LUAT HIEN PHAP vreT NAM
7. BAU CU THEM, BAU CU LAI, BAD CU BO SUNG 7. BAU CU THEM, BAU CU LAI, BAD CU BO SUNG
7.1. B§u cfr l~i va b§u cfr them 7.1. B§u cfr l~i va b§u cfr them
NSu CUQC bftu cu diSn ra rn()t each suon se thi toan b() 500 d~i NSu CUQC bftu cu diSn ra rn()t each suon se thi toan b() 500 d~i
bi~u Qu6c h9i se duqc bftu chi vai lftn bo phisu duy nh~t trong bi~u Qu6c h9i se duqc bftu chi vai lftn bo phisu duy nh~t trong
ngay bftu cu da dinh. Song, do quy mo 16n nen CUQC bftu cu d~i ngay bftu cu da dinh. Song, do quy mo 16n nen CUQC bftu cu d~i
bi~u Qu6c h()i cling c6 th~ xay ra nhfrng truemg hqp khong rnong bi~u Qu6c h()i cling c6 th~ xay ra nhfrng truemg hqp khong rnong
mu6n, d~n t6i vi~c bftu cu a rn()t s6 don vi bftu cu khong thanh mu6n, d~n t6i vi~c bftu cu a rn()t s6 don vi bftu cu khong thanh
cong ngay trong ngay bftu cu da dinh. C6 rn()t s6 tru0ng hqp c6 cong ngay trong ngay bftu cu da dinh. C6 rn()t s6 tru0ng hqp c6
th~ xay ra rna phap lu~t da dg li~u cac thu tvc tuong ung d~ xu H. th~ xay ra rna phap lu~t da dg li~u cac thu tvc tuong ung d~ xu H.
Truemg hqp thu nh~t la khi cu()c bftu cu d~i bi~u Qu6c Truemg hqp thu nh~t la khi cu()c bftu cu d~i bi~u Qu6c
Bdu Bdu
h()i t~i rn()t don vi bftu cu khong d~t qua rn()t nua t6ng s6 h()i t~i rn()t don vi bftu cu khong d~t qua rn()t nua t6ng s6
cir cir
lgi cu tri trong danh sach cua don vi bftu cu. v 6i s6 luqng cu lgi cu tri trong danh sach cua don vi bftu cu. v 6i s6 luqng cu
tri th~p nhu v~y thi khong chung to duqc r&ng nhfrng tri th~p nhu v~y thi khong chung to duqc r&ng nhfrng
nguai duqc chQn c6 th~ d~i di~n cho y chi, nguy~n vQng cua da s6 nguai duqc chQn c6 th~ d~i di~n cho y chi, nguy~n vQng cua da s6
cu tri cua dan vi bftu cu. Chinh vi v~y, phap lu~t quy dinh trong cu tri cua dan vi bftu cu. Chinh vi v~y, phap lu~t quy dinh trong
truemg hqp nay Ban bftu cu t~i don vi bftu cu phai bao cao ngay truemg hqp nay Ban bftu cu t~i don vi bftu cu phai bao cao ngay
cho Uy ban bftu cu c~p tinh tuang ung d~ Uy ban bftu cu dS nghi cho Uy ban bftu cu c~p tinh tuang ung d~ Uy ban bftu cu dS nghi
HDBCQG xern xet ap d1;1ng thu tvc bdu cu lgi. Tru0ng hqp quySt HDBCQG xern xet ap d1;1ng thu tvc bdu cu lgi. Tru0ng hqp quySt
dinh bftu cu l~i thi cu()c bftu cu l~i duqc t6 chuc ch~m nh~t la 15 dinh bftu cu l~i thi cu()c bftu cu l~i duqc t6 chuc ch~m nh~t la 15
ngay sau ngay bftu cu dftu tien. Danh sach ling cu vien va danh ngay sau ngay bftu cu dftu tien. Danh sach ling cu vien va danh
sach cu tri v~n gifr nguyen nhu cu. NSu trong CUQC bftu cu l~i rna sach cu tri v~n gifr nguyen nhu cu. NSu trong CUQC bftu cu l~i rna
s6 cu tri di bftu cua don vi bftu cu d6 v~n thfip hon 50% thi v~n s6 cu tri di bftu cua don vi bftu cu d6 v~n thfip hon 50% thi v~n
tisn hanh ki~rn phiSu va xac dinh kSt qua nhu binh thuemg rna tisn hanh ki~rn phiSu va xac dinh kSt qua nhu binh thuemg rna
khong tiSn hanh bftu cu l~i lftn 2. 1 khong tiSn hanh bftu cu l~i lftn 2. 1
Cu()c bftu cu d~i bi~u Qu6c Cu()c bftu cu d~i bi~u Qu6c
Bdu cir lgi atr(J'C ap dl;lng khi h()i a rn()t khu V\l'C bo phiSu Bdu cir lgi atr(J'C ap dl;lng khi h()i a rn()t khu V\l'C bo phiSu
cu9c bdu cir c6 thidu s6t ho(lc vi cu9c bdu cir c6 thidu s6t ho(lc vi
phgm phap luc;it. ho~c dan vi bftu cu cling c6 phgm phap luc;it. ho~c dan vi bftu cu cling c6
th~ phai bftu cu l~i nSu c6 vi th~ phai bftu cu l~i nSu c6 vi
1
Theo Di~u 80 Lu~t b~u cu d~i bi~u Qu6c h<)i va d~i bi~u H<)i d6ng nhan dan nam 2015. 1
Theo Di~u 80 Lu~t b~u cu d~i bi~u Qu6c h<)i va d~i bi~u H<)i d6ng nhan dan nam 2015.
ph~m phap lu~t nghiem tr9ng. Phap lu~t b~u cu hi~n hanh kh6ng ph~m phap lu~t nghiem tr9ng. Phap lu~t b~u cu hi~n hanh kh6ng
quy dinh ro nhiing truemg hqp C\1 thS nao duqc coi la vi ph~m quy dinh ro nhiing truemg hqp C\1 thS nao duqc coi la vi ph~m
phap lu~t nghiem tr9ng trong b~u cu. Song, tir nhiing phan tich li phap lu~t nghiem tr9ng trong b~u cu. Song, tir nhiing phan tich li
lu~n v~ b~u cu tren day c6 thS hiSu vi ph~m cac nguyen tic b~u cu lu~n v~ b~u cu tren day c6 thS hiSu vi ph~m cac nguyen tic b~u cu
ho~c cac vi ph~m co ths d~n tai kSt qua b~u cu khong phan anh ho~c cac vi ph~m co ths d~n tai kSt qua b~u cu khong phan anh
dung sv Iva chQn khach quan cua cu tri la cac vi ph~m phap lu~t dung sv Iva chQn khach quan cua cu tri la cac vi ph~m phap lu~t
nghiem tr9ng trong b~u cu. D6i v6i truemg hqp nay, t~m anh nghiem tr9ng trong b~u cu. D6i v6i truemg hqp nay, t~m anh
hu6ng cua vi ph~m t6i dau thi t6 chile b~u cu l~i t6i d6, nghia la hu6ng cua vi ph~m t6i dau thi t6 chile b~u cu l~i t6i d6, nghia la
b~u cu l~i c6 thS t6 chuc a m<)t khu V\fC bo phiSu ho~c don vi b~u b~u cu l~i c6 thS t6 chuc a m<)t khu V\fC bo phiSu ho~c don vi b~u
cu. V~ m~t thu U)c, HDBCQG la ca quan tv minh quySt dinh ho~c cu. V~ m~t thu U)c, HDBCQG la ca quan tv minh quySt dinh ho~c
quySt dinh b~u cu l~i theo d~ nghi cua UBTVQH, Chinh phu, Uy quySt dinh b~u cu l~i theo d~ nghi cua UBTVQH, Chinh phu, Uy
ban trung uong M~t tr~n T6 qu6c Vi~t Nam ho~c Uy ban b~u cu 6 ban trung uong M~t tr~n T6 qu6c Vi~t Nam ho~c Uy ban b~u cu 6
tinh nai c6 vi ph~m. 1 tinh nai c6 vi ph~m. 1
Truemg hqp khac la khi CUQC b~u cu t~i m<)t Truemg hqp khac la khi CUQC b~u cu t~i m<)t
Bdu cu them thr(Jc Bdu cu them thr(Jc
ap d1;1ng khi chua don vi b~u cu da c6 qua nua t6ng s6 cu tri ap d1;1ng khi chua don vi b~u cu da c6 qua nua t6ng s6 cu tri
bdu au(Jc au s6 di b~u song s6 luqng ung cu vien trung cir bdu au(Jc au s6 di b~u song s6 luqng ung cu vien trung cir
ac;li biiu. thfip hon s6 ghs d~i bisu Qu6c h9i rna don ac;li biiu. thfip hon s6 ghs d~i bisu Qu6c h9i rna don
vi b~u cu duqc b~u, vi dv don vi b~u cir vi b~u cu duqc b~u, vi dv don vi b~u cir
duqc b~u 3 d~i biSu Qu6c h<)i song chi c6 1 ilng cu vien d~t duqc duqc b~u 3 d~i biSu Qu6c h<)i song chi c6 1 ilng cu vien d~t duqc
qua nua s6 phisu b~u, nhu v~y la con thisu 2 d~i bisu Qu6c h<)i. qua nua s6 phisu b~u, nhu v~y la con thisu 2 d~i bisu Qu6c h<)i.
Vfin d~ d~t ra trong truemg hqp nay la v6i quy m6 cua dan vi b~u Vfin d~ d~t ra trong truemg hqp nay la v6i quy m6 cua dan vi b~u
cu thi nguai dan 6 day da duqc dv kiSn c6 t6i 3 d~i biSu Qu6c h<)i cu thi nguai dan 6 day da duqc dv kiSn c6 t6i 3 d~i biSu Qu6c h<)i
trong khi d6 chi b~u duqc 1. NSu kSt qua cu6i cling nhu v~y thi trong khi d6 chi b~u duqc 1. NSu kSt qua cu6i cling nhu v~y thi
tiSng n6i cua nguai dan t~i don vi b~u cu trong ca quan quy~n lvc tiSng n6i cua nguai dan t~i don vi b~u cu trong ca quan quy~n lvc
nha nu6c cao nhfit se qua thfip so v6i quy m6 cua don vi nha nu6c cao nhfit se qua thfip so v6i quy m6 cua don vi
Bdu b~u cu. Chinh vi v~y phap lu~t b~u cu cua Vi~t Nam Bdu b~u cu. Chinh vi v~y phap lu~t b~u cu cua Vi~t Nam
cu quy dinh trong truemg hqp nay co ths tisn hanh ap dvng cu quy dinh trong truemg hqp nay co ths tisn hanh ap dvng
them them
thu U)c bdu cu them d~i biSu Qu6c h<)i cho du s6. thu U)c bdu cu them d~i biSu Qu6c h<)i cho du s6.
Lu~t b~u cu d~i bi~u Qu6c h9i va d~i bi~u H<)i d6ng nhan dan nam 2015. Lu~t b~u cu d~i bi~u Qu6c h9i va d~i bi~u H<)i d6ng nhan dan nam 2015.
1 1
Theo DiSu 81 Theo DiSu 81

G:rAO TRiNH LU!T HIEN PHAP v:I_$T NAM G:rAO TRiNH LU!T HIEN PHAP v:I_$T NAM
HDBCQG quySt dinh tiSn hanh b~u cu them theo d6 nghi cua Uy HDBCQG quySt dinh tiSn hanh b~u cu them theo d6 nghi cua Uy
ban b~u cu nai c6 dan vi b~u cu b~u thiSu d~i bi~u. Trong cu<)c b~u ban b~u cu nai c6 dan vi b~u cu b~u thiSu d~i bi~u. Trong cu<)c b~u
cu them, danh sach ling cu vien se gidng nhu danh sach b~u cu l~n cu them, danh sach ling cu vien se gidng nhu danh sach b~u cu l~n
d~u da luge b&t nhfrng d~i biSu da trung cu a l~n b~u d&u tien. 1 d~u da luge b&t nhfrng d~i biSu da trung cu a l~n b~u d&u tien. 1
7.2. Bftu cu b6 sung 7.2. Bftu cu b6 sung
Khac VOi thu 1\!C b~U CU l~i Va b~u CU them, thu 1\LC bdu CU bb Khac VOi thu 1\!C b~U CU l~i Va b~u CU them, thu 1\LC bdu CU bb
sung duqc d~t ra dS xu li sv thiSu hvt d~i biSu Qudc h<)i sau khi sung duqc d~t ra dS xu li sv thiSu hvt d~i biSu Qudc h<)i sau khi
CUQC b~u cu da hoan tit va Qudc h<)i dang ho~t d<)ng. Lido d~t ra CUQC b~u cu da hoan tit va Qudc h<)i dang ho~t d<)ng. Lido d~t ra
a
thu 1\!C nay la S\1' thiSu ht;t m<)t muc d<) nao d6 s6 luqng d~i biSu a
thu 1\!C nay la S\1' thiSu ht;t m<)t muc d<) nao d6 s6 luqng d~i biSu
Qu6c h9i dang trong nhi~m ki co ths anh huang tai tinh chit d~i Qu6c h9i dang trong nhi~m ki co ths anh huang tai tinh chit d~i
di~n cao nhftt cua Qudc h<)i va do d6 vi~c b6 sung d~i biSu Qudc di~n cao nhftt cua Qudc h<)i va do d6 vi~c b6 sung d~i biSu Qudc
h<)i la di6u c~n thiSt. Tuy nhien, phap lu~t hi~n hanh cling quy h<)i la di6u c~n thiSt. Tuy nhien, phap lu~t hi~n hanh cling quy
dinh chi tiSn hanh b~u cu b6 sung dC;li biSu Qudc h<)i khi c6 hai dinh chi tiSn hanh b~u cu b6 sung dC;li biSu Qudc h<)i khi c6 hai
di6u ki~n xay ra: di6u ki~n xay ra:
- Thu nhftt, thai gian con l(;li cua nhi~m ki Qudc h<)i con han 02 - Thu nhftt, thai gian con l(;li cua nhi~m ki Qudc h<)i con han 02
nam; va nam; va
- s6 d~i biSu Qu6c h9i khuyst han 1o% t6ng s6 d~i bisu Qu6c - s6 d~i biSu Qu6c h9i khuyst han 1o% t6ng s6 d~i bisu Qu6c
h<)i da duqc b~u a d~u nhi~m ki. h<)i da duqc b~u a d~u nhi~m ki.
Theo cac di6u ki~n tren, nSu t6ng s6 d~i Theo cac di6u ki~n tren, nSu t6ng s6 d~i
Bdu cic b6 sung aU(JC biSu Qu6c h9i duqc b~u a d~u nhi~m ki Bdu cic b6 sung aU(JC biSu Qu6c h9i duqc b~u a d~u nhi~m ki
ap d~ng khi s6 lu(Jng la 496 nguai thi chi khi nao bi khuyst ru
ap d~ng khi s6 lu(Jng la 496 nguai thi chi khi nao bi khuyst ru
ac;li bidu Qu6c h9i ac;li bidu Qu6c h9i
khuyit qua l6n trong so d(;li biSu Qu6c h9i tra len va thai gian khuyit qua l6n trong so d(;li biSu Qu6c h9i tra len va thai gian
nhi¢m ki. con l~i cua nhi~m ki Qudc h<)i con tren nhi¢m ki. con l~i cua nhi~m ki Qudc h<)i con tren
2 nam m6i c6 thS xem xet vi~c b~u cu 2 nam m6i c6 thS xem xet vi~c b~u cu
b6 sung. Nhu v~y la thu 1\lc bftu cu b6 sung thvc ra hl m<)t "dv b6 sung. Nhu v~y la thu 1\lc bftu cu b6 sung thvc ra hl m<)t "dv
phong xa" bai le rftt hiSm khi s6 luqng dC;li bi~u Qu6c h<)i bi thiSu phong xa" bai le rftt hiSm khi s6 luqng dC;li bi~u Qu6c h<)i bi thiSu
hvt nhi6u dSn nhu v~y. Cu<)c b~u cu b6 sung do Qudc h<)i quySt hvt nhi6u dSn nhu v~y. Cu<)c b~u cu b6 sung do Qudc h<)i quySt
1
BiSu 79 Lu~t b~u cu d~i biSu Qu6c h<)i va d~i biSu H<)i dbng nhan dan nam 2015. 1
BiSu 79 Lu~t b~u cu d~i biSu Qu6c h<)i va d~i biSu H<)i dbng nhan dan nam 2015.
djnh. Thu tvc b~u cu bb sung v~ ca ban gi6ng v6i b~u cu chinh djnh. Thu tvc b~u cu bb sung v~ ca ban gi6ng v6i b~u cu chinh
thuc, vi d1,1 v~ vi~c l~p danh sach cu tri, quyst dinh danh sach wg thuc, vi d1,1 v~ vi~c l~p danh sach cu tri, quyst dinh danh sach wg
cu vi en, tb chuc ngay b~u cu, xac dinh kSt qua b~u cu. . . Tuy cu vi en, tb chuc ngay b~u cu, xac dinh kSt qua b~u cu. . . Tuy
nhien, c6 m<)t s6 cong do~n duqc rut gQn han, vi dl,l ngay b~u cu nhien, c6 m<)t s6 cong do~n duqc rut gQn han, vi dl,l ngay b~u cu
bb sung chi c~n cong b6 tru6c 30 ngay thay vi 115 ngay, cac tb bb sung chi c~n cong b6 tru6c 30 ngay thay vi 115 ngay, cac tb
chuc ph1,1 trach b~u cu bb sung di;li bi~u Qu6c h9i chi co H9i dbng chuc ph1,1 trach b~u cu bb sung di;li bi~u Qu6c h9i chi co H9i dbng
b~u cu bb sung, Ban b~u cu b6 sung 6 cac dan vi b~u cu va T6 b~u cu bb sung, Ban b~u cu b6 sung 6 cac dan vi b~u cu va T6
b~u cu bb sung 6 cac khu vgc bo phiSu; khong c6 Uy ban b~u cu 6 b~u cu bb sung 6 cac khu vgc bo phiSu; khong c6 Uy ban b~u cu 6
c~p tinh nhu cu<)c b~u cu chinh thuc. 1 c~p tinh nhu cu<)c b~u cu chinh thuc. 1
cAu HOI HVdNG nAN ON TAP, cAu HOI HVdNG nAN ON TAP,
DlNH HVdNG THAO LUAN DlNH HVdNG THAO LUAN
1. Neuva phan bi~t cac khai ni~m "bftu cu", "chS d9 bftu cu", "chS dinh 1. Neuva phan bi~t cac khai ni~m "bftu cu", "chS d9 bftu cu", "chS dinh
bftu cu"? bftu cu"?
2. ChS d9 bftu cir c6 vai tro gi trong nSn dan chu hi~n d:;ti? 2. ChS d9 bftu cir c6 vai tro gi trong nSn dan chu hi~n d:;ti?
3. Phan tich n()i dung va ynghla cua cac nguyen t~c bftu Clr a Vi~t Nam. 3. Phan tich n()i dung va ynghla cua cac nguyen t~c bftu Clr a Vi~t Nam.
4. Phan tich S\f thS hi~n cac nguyen t~c bftu Clr trong cac quy dinh vS 4. Phan tich S\f thS hi~n cac nguyen t~c bftu Clr trong cac quy dinh vS
bftu Clr trong Lu~t bftu cir d:;ti biSu Qu6c h()i va d:;ti biSu H()i dbng nhan dan bftu Clr trong Lu~t bftu cir d:;ti biSu Qu6c h()i va d:;ti biSu H()i dbng nhan dan
nam 2015. nam 2015.
5. Phan tich CO' chS gi&i thi~u (rng Clr vien d:;ti biSu Qu6c h9i aVi~t Nam. 5. Phan tich CO' chS gi&i thi~u (rng Clr vien d:;ti biSu Qu6c h9i aVi~t Nam.
6. NSu m()t ngum mu6n trng cir d:;ti biSu Qu6c h9i a Vi~t Nam thi phai dap 6. NSu m()t ngum mu6n trng cir d:;ti biSu Qu6c h9i a Vi~t Nam thi phai dap
tmg nhung diSu ki~n gi, tnli qua thu 1\lc nao dS c6 ten trong danh sach l1ng tmg nhung diSu ki~n gi, tnli qua thu 1\lc nao dS c6 ten trong danh sach l1ng
cir vien? cir vien?
7. L~y m()t vi d\1 trong thvc tiSn vS m()t truemg hqp phai t6 chtrc bftu cu 7. L~y m()t vi d\1 trong thvc tiSn vS m()t truemg hqp phai t6 chtrc bftu cu
l:;ti d:;ti bisu Qu6c h9i va phan tich vi d\1 do du&i goc d9 phap lu~t bliu cu. l:;ti d:;ti bisu Qu6c h9i va phan tich vi d\1 do du&i goc d9 phap lu~t bliu cu.
8. Binh lu~n cac h:;tn chS phap li vS quySn bftu cir cua nguo'i dan du&i 8. Binh lu~n cac h:;tn chS phap li vS quySn bftu cir cua nguo'i dan du&i
g6c d9 cac nguyen t~c bftu cu. g6c d9 cac nguyen t~c bftu cu.
9. C6 nhfing li do nao dS phap lu~t quy dinh bftu cu b6 sung d:;ti biSu 9. C6 nhfing li do nao dS phap lu~t quy dinh bftu cu b6 sung d:;ti biSu
Qu6c h()i chi ap dl;lng khi nhi~m ld Qu6c h()i con han 2 nam va s6 luqng Qu6c h()i chi ap dl;lng khi nhi~m ld Qu6c h()i con han 2 nam va s6 luqng
d:;ti biSu khuySt la han 10%? d:;ti biSu khuySt la han 10%?
I DiSu 89 dSn DiSu 94 Lu~t bfiu cu d~i bi~u Qu6c h9i va d~i bi~u H9i dbng nhan dan I DiSu 89 dSn DiSu 94 Lu~t bfiu cu d~i bi~u Qu6c h9i va d~i bi~u H9i dbng nhan dan
nam 2015. nam 2015.

TAI LISu TRAM KHAo TAI LISu TRAM KHAo

1. Hb Chi Minh, Cong ham gui Chinh phu cac nu6c Trung Qu6c, 1. Hb Chi Minh, Cong ham gui Chinh phu cac nu6c Trung Qu6c,
Hoa Ky, Lien Xo va Vuong qu6c Anh ngay 18 thang 02 nam 1946, HJ Chi Hoa Ky, Lien Xo va Vuong qu6c Anh ngay 18 thang 02 nam 1946, HJ Chi
Minh toan tgp, T~p 4, Nxb. Chinh tri qu6c gia, nam 2000. Minh toan tgp, T~p 4, Nxb. Chinh tri qu6c gia, nam 2000.
2. Charles Alexander Robinson, Ancient Greece (Hy L~p c6 d~i), 2. Charles Alexander Robinson, Ancient Greece (Hy L~p c6 d~i),
Franklin Watts, Inc, 1984. Franklin Watts, Inc, 1984.
3. Tenney Frank, Representative government in the acient polities 3. Tenney Frank, Representative government in the acient polities
(chinh quySn d~i di~n trong cac chinh th@ c6 d~i), The Classical Journal, (chinh quySn d~i di~n trong cac chinh th@ c6 d~i), The Classical Journal,
trang 533-549, quysn 14, s6 9, thang 6 nam 1919. trang 533-549, quysn 14, s6 9, thang 6 nam 1919.
4.Le Dinh Chan, Lugt Hiin phap- Khuon mJu dan chit, Cu6n thu 1, 4.Le Dinh Chan, Lugt Hiin phap- Khuon mJu dan chit, Cu6n thu 1,
Tu sach D~i hQc Sai Gon, 197 5. Tu sach D~i hQc Sai Gon, 197 5.
5. John Stewart Mill, Consideration on represenative government (B~m 5. John Stewart Mill, Consideration on represenative government (B~m
lu~n vS chinh quySn d~i di~n), Henry Holt and Company, New York, 1873. lu~n vS chinh quySn d~i di~n), Henry Holt and Company, New York, 1873.
6. Hb Chi Minh, Y nghla t6ng tuySn cu (dang tren bao Ct'ru qu6c s6 130, 6. Hb Chi Minh, Y nghla t6ng tuySn cu (dang tren bao Ct'ru qu6c s6 130,
ngay 31 thang 12 nam 1945), HJ Chi Minh toan tgp, T~p 4, Nxb. Chinh tri ngay 31 thang 12 nam 1945), HJ Chi Minh toan tgp, T~p 4, Nxb. Chinh tri
qu6c gia, nam 2000. qu6c gia, nam 2000.
7. IDEA, Electoral system design: The new international IDEA 7. IDEA, Electoral system design: The new international IDEA
Handbook (Thiit ki chi a() bdu cir: S6 tay huang dJn qu6c ti mai cua Handbook (Thiit ki chi a() bdu cir: S6 tay huang dJn qu6c ti mai cua
IDEA), Trydells Tryckeri AB, 2008. IDEA), Trydells Tryckeri AB, 2008.
CHUONG X- BO MAY NHA NUOC CONG HOA xA HOI CHU NGHlA VI$T NAM CHUONG X- BO MAY NHA NUOC CONG HOA xA HOI CHU NGHlA VI$T NAM
CHUdNGX CHUdNGX
B<) MAY NHA NUOC B<) MAY NHA NUOC
C<)NG HOA xA H<)I CHU NGHiA VllJ:T NAM C<)NG HOA xA H<)I CHU NGHiA VllJ:T NAM
1. KHAI NIBM vA eAu TRue To eooe evA BO MAY 342 1. KHAI NIBM vA eAu TRue To eooe evA BO MAY 342
NHA NUde eoNG HOA :xA HOI eHD NGHIA VIBT NAM NHA NUde eoNG HOA :xA HOI eHD NGHIA VIBT NAM
1.1. Khai ni~m b() may nha nu&c e()ng hoa xa h()i chu nghla 342 1.1. Khai ni~m b() may nha nu&c e()ng hoa xa h()i chu nghla 342
Vi~tNam Vi~tNam
1.2. e~u trUe t6 chuc cua b() may nha nu&c e()ng hoa xa h()i chu 347 1.2. e~u trUe t6 chuc cua b() may nha nu&c e()ng hoa xa h()i chu 347
ngh1a Vi~tNam ngh1a Vi~tNam
2. BO MAY NHA NUde VIBT NAM QUA eAe GIAI DOAN 353 2. BO MAY NHA NUde VIBT NAM QUA eAe GIAI DOAN 353
HIENPHAP HIENPHAP
2.1. B9 may nha nu6c Vi~t Nam giai do~n HiSn phap nam 1946 353 2.1. B9 may nha nu6c Vi~t Nam giai do~n HiSn phap nam 1946 353
2.2. B() may nha nu6c Vi~t Nam giai do~n HiSn phap nam 1959 356 2.2. B() may nha nu6c Vi~t Nam giai do~n HiSn phap nam 1959 356
(sua d6i, b6 sung nam 2001) (sua d6i, b6 sung nam 2001)
3. eAe NGUYEN TAe HIEN DJNH vETO eH(Je VA HOAT 367 3. eAe NGUYEN TAe HIEN DJNH vETO eH(Je VA HOAT 367
DONG evA BO MAY NHA NU'dc CONG HOA :xA HOI DONG evA BO MAY NHA NU'dc CONG HOA :xA HOI
CHU NGHIA VIBT NAM CHU NGHIA VIBT NAM
3.1. Nguyen t~c chu quySn nhan dan 368 3.1. Nguyen t~c chu quySn nhan dan 368
3.2. Nguyen t~c quySn h;rc th6ng nhclt 373 3.2. Nguyen t~c quySn h;rc th6ng nhclt 373
3. 3. Nguyen t~c phap quySn xa h()i chu nghla 377 3. 3. Nguyen t~c phap quySn xa h()i chu nghla 377
3.4. Nguyen t~c cong nh~n, ton trQng, bao v~, bao dam quySn 383 3.4. Nguyen t~c cong nh~n, ton trQng, bao v~, bao dam quySn 383
con nguai, quySn cong dan con nguai, quySn cong dan
3.5. Nguyen t~c Dang e()ng san Vi~t Nam lanh d~o Nha nu&c 386 3.5. Nguyen t~c Dang e()ng san Vi~t Nam lanh d~o Nha nu&c 386
3.6. Nguyen t~c t~p trung dan chu 390 3.6. Nguyen t~c t~p trung dan chu 390
G!AO TRINH LU!T HIEN PHAP VIST NAM G!AO TRINH LU!T HIEN PHAP VIST NAM
1. KHAI NISM vA cAu TRUe T6 cHuc cDA BO MAY 1. KHAI NISM vA cAu TRUe T6 cHuc cDA BO MAY
, NHA Nlfdc c()NG HOA xA. HOI cHD NGHIA VIETNAM , NHA Nlfdc c()NG HOA xA. HOI cHD NGHIA VIETNAM
1.1. Khai ni~m b\) may nha ntr6'c C\)ng boa xa h\)i chu 1.1. Khai ni~m b\) may nha ntr6'c C\)ng boa xa h\)i chu
nghia Vi~t Nam nghia Vi~t Nam
DS hiSu khai ni~m "b9 may nha nu6c" n6i chung va "b9 may DS hiSu khai ni~m "b9 may nha nu6c" n6i chung va "b9 may
nha nu6c C9ng hoa XHCN Vi~t Nam" n6i rieng, tru6c tien cfin nha nu6c C9ng hoa XHCN Vi~t Nam" n6i rieng, tru6c tien cfin
hiSu khai ni~m "Nha nu6c". hiSu khai ni~m "Nha nu6c".
Khai ni~m "Nha nu6c" duqc nghien cful boi kha nhiSu nganh Khai ni~m "Nha nu6c" duqc nghien cful boi kha nhiSu nganh
khoa hQC nhu khoa hQC lu~t hi€n phap, chinh tri hQC, XU h()i hQC, khoa hQC nhu khoa hQC lu~t hi€n phap, chinh tri hQC, XU h()i hQC,
tri€t hQC. M6i nganh khoa hQC l~i c6 each ti€p c~n khac nhau va tri€t hQC. M6i nganh khoa hQC l~i c6 each ti€p c~n khac nhau va
dua ra cac quan diSm khac nhau vS khai ni~m nay. Du6i g6c d9 dua ra cac quan diSm khac nhau vS khai ni~m nay. Du6i g6c d9
khoa hQc lu~t hi6n phap, c6 thS hiSu Nha nu6c la m9t t~p hqp khoa hQc lu~t hi6n phap, c6 thS hiSu Nha nu6c la m9t t~p hqp
mang tinh chftt chinh tri (Political association) cua ngucri dan sinh mang tinh chftt chinh tri (Political association) cua ngucri dan sinh
s6ng tren m9t ph~m vi lanh th6 nhftt dinh nh~m mvc dich duy tri s6ng tren m9t ph~m vi lanh th6 nhftt dinh nh~m mvc dich duy tri
tr~t tg trong xa h9i b~ng cac bi~n phap va b9 may cu5ng ch€ hqp tr~t tg trong xa h9i b~ng cac bi~n phap va b9 may cu5ng ch€ hqp
phap. Day la nghza r(jng va triru tu(!ng cua kluii ni~m "Nha nu6c". phap. Day la nghza r(jng va triru tu(!ng cua kluii ni~m "Nha nu6c".
Khi sinh s6ng trong xa h9i, con ngucri c6 nhiSu hinh thuc t~p hqp Khi sinh s6ng trong xa h9i, con ngucri c6 nhiSu hinh thuc t~p hqp
v6i nhau thanh cac thvc thS (associations) dS thvc hi~n m9t s6 v6i nhau thanh cac thvc thS (associations) dS thvc hi~n m9t s6
ho~t d9ng nao d6 c6 mvc dich nhftt dinh rna tftt ca cac thanh vien ho~t d9ng nao d6 c6 mvc dich nhftt dinh rna tftt ca cac thanh vien
dSu huang t&i, vi dv nha nu&c, nha tho, h9i thanh, cong ty, cau l~c dSu huang t&i, vi dv nha nu&c, nha tho, h9i thanh, cong ty, cau l~c
b9. Trong cac hinh thuc nay, Nha nu6c la d~c bi~t nhftt bai n6 b9. Trong cac hinh thuc nay, Nha nu6c la d~c bi~t nhftt bai n6
duqc hinh thanh ds thvc hi~n quysn lvc chinh tri, me la quysn lvc duqc hinh thanh ds thvc hi~n quysn lvc chinh tri, me la quysn lvc
cu5ng ch€ chung hqp phap tren ph~tn vi toan lanh th6 nh~m duy cu5ng ch€ chung hqp phap tren ph~tn vi toan lanh th6 nh~m duy
tri tr~t tg nhftt dinh. Nha nu6c hi~n thvc hoa su m~nh nay thong tri tr~t tg nhftt dinh. Nha nu6c hi~n thvc hoa su m~nh nay thong
qua vi~c d9c quySn ban hanh va thvc thi phap lu~t. Theo Hans qua vi~c d9c quySn ban hanh va thvc thi phap lu~t. Theo Hans
Kelsen, m9t hQc gia phap li nguai My g6c Ao n6i tiSng gifra th€ ki Kelsen, m9t hQc gia phap li nguai My g6c Ao n6i tiSng gifra th€ ki
XX: " ... Nha nu6c la m9t xa h9i "chinh tri" ho~c xa h9i duqc t6 XX: " ... Nha nu6c la m9t xa h9i "chinh tri" ho~c xa h9i duqc t6
chuc m9t each chinh tri (politically organized). Theo nghla nay, chuc m9t each chinh tri (politically organized). Theo nghla nay,
trong nha nu6c t6n t~i m9t tr~t tv duqc duy tri bai vi~c su dvng vu trong nha nu6c t6n t~i m9t tr~t tv duqc duy tri bai vi~c su dvng vu
lvc va nha nu6c d9c quySn su dvng vil lvc d6 thong qua vi~c ban lvc va nha nu6c d9c quySn su dvng vil lvc d6 thong qua vi~c ban
hanh va thvc thi phap lu~t. Sa di nha nu6c lei m9t xa h9i duqc t6 hanh va thvc thi phap lu~t. Sa di nha nu6c lei m9t xa h9i duqc t6
CHUONG X- B0 MAY NHA NUOC C0NG HOA xA HOI CHU NGHlA VI$T NAM CHUONG X- B0 MAY NHA NUOC C0NG HOA xA HOI CHU NGHlA VI$T NAM
chtrc theo each thtrc chinh tri la b&i vi d6 la m{)t c()ng d6ng duqc chtrc theo each thtrc chinh tri la b&i vi d6 la m{)t c()ng d6ng duqc
t~p hqp b&i m{)t tr~t tg c6 tinh b~t bu{)c chung, tr~t 1\f d6 chinh la t~p hqp b&i m{)t tr~t tg c6 tinh b~t bu{)c chung, tr~t 1\f d6 chinh la
phap Iu~t". 1 phap Iu~t". 1
d g6c d{) phan tich giai phftu, Nha nu6c theo ngh'i'a r{)ng tren d g6c d{) phan tich giai phftu, Nha nu6c theo ngh'i'a r{)ng tren
day duqc hiSu nhu m{)t S\1' t~p hqp cua ba ySu t6 CO' ban: b{) may thi day duqc hiSu nhu m{)t S\1' t~p hqp cua ba ySu t6 CO' ban: b{) may thi
hanh quy~n Ivc chinh tri, Hinh th6 va dan cu. Trulfc tien, nha nu6c hanh quy~n Ivc chinh tri, Hinh th6 va dan cu. Trulfc tien, nha nu6c
la t~p hqp cua cac thiSt chS (CO' quan) n~m gifr cong Cl;t cu5ng chS la t~p hqp cua cac thiSt chS (CO' quan) n~m gifr cong Cl;t cu5ng chS
va b~o Ivc m{)t each chinh dang, day chinh la sv hi~n di~n cua va b~o Ivc m{)t each chinh dang, day chinh la sv hi~n di~n cua
quy~n Ivc nha nu6c. Cac thiSt chS nha nu6c nay c6 d{)i ngfi nhan sv quy~n Ivc nha nu6c. Cac thiSt chS nha nu6c nay c6 d{)i ngfi nhan sv
rieng va t6n t~i thu0ng trvc trong khoang thai gian khong gi6i h~n. rieng va t6n t~i thu0ng trvc trong khoang thai gian khong gi6i h~n.
Thu hai, nhfrng thiSt chS nha nu6c kiSm soat m{)t ph~m vi Hinh th6 Thu hai, nhfrng thiSt chS nha nu6c kiSm soat m{)t ph~m vi Hinh th6
dia li nhftt dinh, thu0ng duqc d~ c~p t6i nhu m{)t xa h()i. Theo nghla dia li nhftt dinh, thu0ng duqc d~ c~p t6i nhu m{)t xa h()i. Theo nghla
nay, nha nu6c cham lo cac cong vi~c d6i n{)i trong ph~m vi lanh th6 nay, nha nu6c cham lo cac cong vi~c d6i n{)i trong ph~m vi lanh th6
cua minh cung nhu cac cong vi~c d6i ngo~i trong m6i quan h~ v6i cua minh cung nhu cac cong vi~c d6i ngo~i trong m6i quan h~ v6i
cac nu6c khac. Thu ba, nha nu6c d{)c quy~n ban hanh cac quy dinh cac nu6c khac. Thu ba, nha nu6c d{)c quy~n ban hanh cac quy dinh
mang gia tri b~t bu{)c, rue la phap lu~t, trong ph~m vi lanh th6 cua mang gia tri b~t bu{)c, rue la phap lu~t, trong ph~m vi lanh th6 cua
minh va d6i v6i ph~m vi dan cu sinh s6ng tren ph~m vi lanh th6 minh va d6i v6i ph~m vi dan cu sinh s6ng tren ph~m vi lanh th6
d6. 2 Quan diSm cua cac h9c gia Xo-viSt tru6c day, m~c du nhftn d6. 2 Quan diSm cua cac h9c gia Xo-viSt tru6c day, m~c du nhftn
m~nh tinh giai cftp cua nha nu6c, song cung gian tiSp cong nh~n m~nh tinh giai cftp cua nha nu6c, song cung gian tiSp cong nh~n
khai ni~m Nha nu6c bao g6m ba thanh t6 neu tren. 3 khai ni~m Nha nu6c bao g6m ba thanh t6 neu tren. 3
V6i khai ni~m "Nha nu6c" duqc hiSu nhu tren day, thu~t ngfr V6i khai ni~m "Nha nu6c" duqc hiSu nhu tren day, thu~t ngfr
"b9 may nha nu6c" d~ c~p t6i thanh t6 dftu tien cua Nha nu6c. "b9 may nha nu6c" d~ c~p t6i thanh t6 dftu tien cua Nha nu6c.
Nhin a g6c d9 trim tuqng thi ySu t6 nay chinh la thtr quy~n Ivc Nhin a g6c d9 trim tuqng thi ySu t6 nay chinh la thtr quy~n Ivc
1
Hans Kelsen, General Theory of Law and State (Li lwJn chung v~ phap lu(it va 1
Hans Kelsen, General Theory of Law and State (Li lwJn chung v~ phap lu(it va
nha nu&c), djch bai Anders Wedberg, Nxb. f)~i h9c Havard, Massachusetts, 1946, nha nu&c), djch bai Anders Wedberg, Nxb. f)~i h9c Havard, Massachusetts, 1946,
tr. 189- 190. tr. 189- 190.
2 2
Joel Krieger, The Oxford Companion to Politics of the world ( Cdm nang chuyen Joel Krieger, The Oxford Companion to Politics of the world ( Cdm nang chuyen
a~ cua Dr:;ri h9c Oxford v~ chinh tri thJ gim), Oxford University Press, 2001 tr. a~ cua Dr:;ri h9c Oxford v~ chinh tri thJ gim), Oxford University Press, 2001 tr.
802; Hans Kelsen, General Theory of Law and State (Li lu(in chung v~ phap lu(it 802; Hans Kelsen, General Theory of Law and State (Li lu(in chung v~ phap lu(it
va nha nuac), djch bai Anders Wedberg, Nxb. D~i hQc Havard, Massachusetts, va nha nuac), djch bai Anders Wedberg, Nxb. D~i hQc Havard, Massachusetts,
1946, tr. 207- 269. 1946, tr. 207- 269.
3 3
V. Chirkin, Yu. Yudin, 0. Zhidkov, Fundamentals of the Socialist Theory of V. Chirkin, Yu. Yudin, 0. Zhidkov, Fundamentals of the Socialist Theory of
State and Law (Nhf'mg win a~ ca bim cua Ly lu(in XHCN v~ nha mr&c va phap State and Law (Nhf'mg win a~ ca bim cua Ly lu(in XHCN v~ nha mr&c va phap
lwJt), Nxb. TiSn b(>, Moscow, 1979, tr. 44, 45. lwJt), Nxb. TiSn b(>, Moscow, 1979, tr. 44, 45.
GrAO TRiNH LUAT HIEN PHAP VI:ST NAM GrAO TRiNH LUAT HIEN PHAP VI:ST NAM
chinh tri hi~n di~n trong Nha nu6c; con nhin a g6c d9 Cl) thS thi chinh tri hi~n di~n trong Nha nu6c; con nhin a g6c d9 Cl) thS thi
d6 chinh la sv hi~n di~n cua m{>t h~ th6ng t6 chuc cua con nguai d6 chinh la sv hi~n di~n cua m{>t h~ th6ng t6 chuc cua con nguai
tfl)'c tiSp thvc hi~n thu quySn lvc chinh tri d6 tren ph~m vi lanh tfl)'c tiSp thvc hi~n thu quySn lvc chinh tri d6 tren ph~m vi lanh
th6 cua Nha nu6c. Trong su6t chuang trinh cua mon h<;>c Lu~t th6 cua Nha nu6c. Trong su6t chuang trinh cua mon h<;>c Lu~t
hisn phap, thu~t ngu "b9 may nha nu6c" hay "b9 may nha nuac hisn phap, thu~t ngu "b9 may nha nu6c" hay "b9 may nha nuac
C{>ng hoa XHCN Vi~t Nam" thuang sir d1;tng nhiSu hon a g6c d9 C{>ng hoa XHCN Vi~t Nam" thuang sir d1;tng nhiSu hon a g6c d9
C\1 thS. Trong ba thanh t6 cua Nha nu6c theo nghia r{>ng phan tich C\1 thS. Trong ba thanh t6 cua Nha nu6c theo nghia r{>ng phan tich
tren day thi b9 may nha nu6c cling la thanh t6 quan tr<;>ng va n6i tren day thi b9 may nha nu6c cling la thanh t6 quan tr<;>ng va n6i
b~t nh&t. Khong c6 b9 may nha nu6c thi khong c6 Nha nu6c. b~t nh&t. Khong c6 b9 may nha nu6c thi khong c6 Nha nu6c.
Chinh vi v~y, b9 may nha nu6c cling thuang duqc hiSu nhu ngh'ia Chinh vi v~y, b9 may nha nu6c cling thuang duqc hiSu nhu ngh'ia
h?p cua Nha nu6c va thu~t ngfr "Nha nu6c" cling c6 thS duqc h?p cua Nha nu6c va thu~t ngfr "Nha nu6c" cling c6 thS duqc
dung ds chi b9 may nha nu6c. dung ds chi b9 may nha nu6c.
Nhu v~y, nSu quySn lvc nha nu6c la thu quySn lvc duy nh&t c6 Nhu v~y, nSu quySn lvc nha nu6c la thu quySn lvc duy nh&t c6
gia tri b~t bu9c tren toan b9 lanh th6 va d6i vai m<;>i chu ths trong gia tri b~t bu9c tren toan b9 lanh th6 va d6i vai m<;>i chu ths trong
ph~m vi lanh th6 d6 thi b9 may nha nu6c la c&u true t6 chuc hi~n ph~m vi lanh th6 d6 thi b9 may nha nu6c la c&u true t6 chuc hi~n
thvc hoa, tfl)'c tiSp n~m gift va thvc thi thu quySn lvc d6. c§.u true thvc hoa, tfl)'c tiSp n~m gift va thvc thi thu quySn lvc d6. c§.u true
nay la m9t h~ th6ng bao g6m cac chu ths d9c l~p tuong d6i v6i nay la m9t h~ th6ng bao g6m cac chu ths d9c l~p tuong d6i v6i
nhau bai chuc nang, nhi~m V\1, quysn h~n va t6 chuc, song cung nhau bai chuc nang, nhi~m V\1, quysn h~n va t6 chuc, song cung
t~o thanh m{>t chinh thS th6ng nh&t dS thvc hi~n quySn lvc nha t~o thanh m{>t chinh thS th6ng nh&t dS thvc hi~n quySn lvc nha
nu6c dap U'ng duqc cac tieu chufin cua m9t nha nu6c hi~n d~i nhu nu6c dap U'ng duqc cac tieu chufin cua m9t nha nu6c hi~n d~i nhu
dan chu, phap quySn, bao dam nhan quySn va hi~u qua. Cac chu dan chu, phap quySn, bao dam nhan quySn va hi~u qua. Cac chu
thS nay duqc g<;>i la cac CO' quan nha nuac. Co thS n6i, nSu b9 may thS nay duqc g<;>i la cac CO' quan nha nuac. Co thS n6i, nSu b9 may
nha nu6c la ySu t6 c&u thanh Nha nu6c thi Ca quan nha nu6c la nha nu6c la ySu t6 c&u thanh Nha nu6c thi Ca quan nha nu6c la
ySu t6 c&u thanh b9 may nha nu6c. Cac h<;>c gia Xo-viSt tru6c day ySu t6 c&u thanh b9 may nha nu6c. Cac h<;>c gia Xo-viSt tru6c day
thuang dinh nghia "t6ng thS cac ca quan nha nu6c v6i nhfrng thuang dinh nghia "t6ng thS cac ca quan nha nu6c v6i nhfrng
nhi~m V\1, quysn h~n rieng cua no tham gia vao qua trinh thvc nhi~m V\1, quysn h~n rieng cua no tham gia vao qua trinh thvc
hi~n cac chuc nang, quysn lvc nha nu6c duqc g<;>i la b9 may nha hi~n cac chuc nang, quysn lvc nha nu6c duqc g<;>i la b9 may nha
nu6c. M6i ca quan nha nu6c dSu c6 ph~m vi quySn h~n, chuc nu6c. M6i ca quan nha nu6c dSu c6 ph~m vi quySn h~n, chuc
nang va nhi~m V\1 rieng rna theo d6 n6 tham gia vao qua trinh thvc nang va nhi~m V\1 rieng rna theo d6 n6 tham gia vao qua trinh thvc
hi~n cac cong vi~c cua nha nu6c". 1 M~c du dinh nghTa nay phan hi~n cac cong vi~c cua nha nu6c". 1 M~c du dinh nghTa nay phan
1 1
V. Chirkin, Yu. Yudin, 0. Zhidkov, Fundamentals of the Socialist Theory of V. Chirkin, Yu. Yudin, 0. Zhidkov, Fundamentals of the Socialist Theory of
State and Law (Nhfmg vdn aJ ca bcm cita Ly lu(in XHCN vJ nha nu6'c va phap State and Law (Nhfmg vdn aJ ca bcm cita Ly lu(in XHCN vJ nha nu6'c va phap
lwjt), Nxb. TiSn b9, Moscow, 1979, tr. 75. lwjt), Nxb. TiSn b9, Moscow, 1979, tr. 75.
CHUaNG X- BO MAY NHA NUOC C0NG HOA xA HOI CHU NGH!A VI$T NAM CHUaNG X- BO MAY NHA NUOC C0NG HOA xA HOI CHU NGH!A VI$T NAM
anh hQ may nha nUOC tir goc dQ tf> chuc, Song no kha Cl,l th~, d~ anh hQ may nha nUOC tir goc dQ tf> chuc, Song no kha Cl,l th~, d~
hi~U Va d~ lien h~ v6i rung bQ may nha nUOC Cl,l th~ trong thl)'C hi~U Va d~ lien h~ v6i rung bQ may nha nUOC Cl,l th~ trong thl)'C
ti~n. Vi dv: B9 may nha nu6c thai phong kiSn thuang c6 sv hi~n ti~n. Vi dv: B9 may nha nu6c thai phong kiSn thuang c6 sv hi~n
di~n cua m9t nha vua, h9 may nha nu6c hi~n d~i thuang c6 sv di~n cua m9t nha vua, h9 may nha nu6c hi~n d~i thuang c6 sv
hi~n di~n cua cac CO' quan dan cir nhu nghi vi~n v.v .. Cach dinh hi~n di~n cua cac CO' quan dan cir nhu nghi vi~n v.v .. Cach dinh
nghia nay cling d~ phan bi~t h9 may nha nu6c 6 cac qu6c gia khac nghia nay cling d~ phan bi~t h9 may nha nu6c 6 cac qu6c gia khac
nhau, vi dv h9 may nha nu6c Due 6 trung uang c6 Tbng th6ng, nhau, vi dv h9 may nha nu6c Due 6 trung uang c6 Tbng th6ng,
Nghi vi~n ... , h9 may nha nu6c Vuang Qu6c Anh 6trung uang c6 Nghi vi~n ... , h9 may nha nu6c Vuang Qu6c Anh 6trung uang c6
Nha vua, Nghi vi~n, Chinh phu ... Nhu v~y, b9 may nha nu6c gi6ng Nha vua, Nghi vi~n, Chinh phu ... Nhu v~y, b9 may nha nu6c gi6ng
nhu ffiQt c6 may con cac CO' quan nha llUOC }a cac banh xe rap n6i nhu ffiQt c6 may con cac CO' quan nha llUOC }a cac banh xe rap n6i
v6i nhau t~o thanh c6 may d6. v6i nhau t~o thanh c6 may d6.
V 6i khai ni~m chung vS h9 may nha nu6c nhu tren, c6 th~ V 6i khai ni~m chung vS h9 may nha nu6c nhu tren, c6 th~
hi~u "b9 may nha nu6c C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam" la cftu true tb hi~u "b9 may nha nu6c C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam" la cftu true tb
chuc tfl)'c tiSp n~m giu va thgc thi quySn lgc nha nu6c, rue la h9 chuc tfl)'c tiSp n~m giu va thgc thi quySn lgc nha nu6c, rue la h9
may nha nu6c cua nu6c C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam. may nha nu6c cua nu6c C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam.
6 g6c d9 lu~t hiSn phap, khi n6i t6i "Ca quan nha nu6c" la n6i 6 g6c d9 lu~t hiSn phap, khi n6i t6i "Ca quan nha nu6c" la n6i
t6i ySu t6 cftu thanh chinh cua n6 nhu: chuc nang, nhi~m vv, t6i ySu t6 cftu thanh chinh cua n6 nhu: chuc nang, nhi~m vv,
quySn h~n, CO' cftu t6 chuc - nhan Sl,l'. Cac thu~t ngfr nay cling se quySn h~n, CO' cftu t6 chuc - nhan Sl,l'. Cac thu~t ngfr nay cling se
duqc su dvng thuang xuyen va xuyen su6t qua trinh khao cilu cac ca duqc su dvng thuang xuyen va xuyen su6t qua trinh khao cilu cac ca
quan nha nu6c cv th~ trong chuang trinh mon hQc Lu~t hiSn phap. quan nha nu6c cv th~ trong chuang trinh mon hQc Lu~t hiSn phap.
"Chuc nang" cua CO' quan nha nu6c la linh vvc ho~c nhfrng linh "Chuc nang" cua CO' quan nha nu6c la linh vvc ho~c nhfrng linh
V\fC ho~t d<)ng chinh CUa CO' quando, Vi d1,11Inh V\fC- ch(rc nang l~p V\fC ho~t d<)ng chinh CUa CO' quando, Vi d1,11Inh V\fC- ch(rc nang l~p
phap, linh Vl,l'C - ch(rc nang hanh phap, linh V\fC - ch(rc nang tu phap, linh Vl,l'C - ch(rc nang hanh phap, linh V\fC - ch(rc nang tu
phap, linh Vl,l'c - chuc nang ki~m soat quySn lgc, rmh vvc - chuc phap, linh Vl,l'c - chuc nang ki~m soat quySn lgc, rmh vvc - chuc
nang cong t6, ITnh vvc - chuc nang quan li hanh chinh nha nu6c ... nang cong t6, ITnh vvc - chuc nang quan li hanh chinh nha nu6c ...
Chuc nang cua m6i ca quan nha nu6c cling c6 th~ duqc h~n dinh Chuc nang cua m6i ca quan nha nu6c cling c6 th~ duqc h~n dinh
trong m9t ph~m vi Hlnh th6 rna ca quan nha nu6c d6 c6 thAm trong m9t ph~m vi Hlnh th6 rna ca quan nha nu6c d6 c6 thAm
quySn. Nhin tbng th~, chuc nang cua m6i ca quan nha nu6c la m9t quySn. Nhin tbng th~, chuc nang cua m6i ca quan nha nu6c la m9t
phftn chuc nang chung cua h9 may nha nu6c. Chuc nang cua cac CO' phftn chuc nang chung cua h9 may nha nu6c. Chuc nang cua cac CO'
quan nha nu6c thuang phai rieng bi~t v6i nhau b6i le nSu c6 sv quan nha nu6c thuang phai rieng bi~t v6i nhau b6i le nSu c6 sv
tnlng nhau thi nghia la da c6 tinh tr~ng hai hay nhiSu CO' quan cung tnlng nhau thi nghia la da c6 tinh tr~ng hai hay nhiSu CO' quan cung
thgc hi~n cung m<)t mang cong vi~c cua nha nu6c. C6 th~ n6i, chuc thgc hi~n cung m<)t mang cong vi~c cua nha nu6c. C6 th~ n6i, chuc
PGS.TS. To VanHoa 345 PGS.TS. To VanHoa 345

GIAO TRINH LUAT HIEN PHAP vrer NAM GIAO TRINH LUAT HIEN PHAP vrer NAM
nang la lido cho sv ra dcri cua ca quan nha nu&c; nola ySu t6 quan nang la lido cho sv ra dcri cua ca quan nha nu&c; nola ySu t6 quan
trQng nhftt "dinh nghia" m(>t ca quan nha nu&c. Hans Kelsen viSt: trQng nhftt "dinh nghia" m(>t ca quan nha nu&c. Hans Kelsen viSt:
"Bftt cu ai thvc hi~n trQn vttn m(>t chuc nang nha nu&c do phap lu~t "Bftt cu ai thvc hi~n trQn vttn m(>t chuc nang nha nu&c do phap lu~t
quy dinh thi d~u duqc gQi la m(>t ca quan (nha nu6c)". 1 Theo nghTa quy dinh thi d~u duqc gQi la m(>t ca quan (nha nu6c)". 1 Theo nghTa
nay, m(>t ca quan nha nu&c co th~ chi co m(>t ngucri, vi dv T bng nay, m(>t ca quan nha nu&c co th~ chi co m(>t ngucri, vi dv T bng
thbng, Chu tich nu&c ho~c m(>t t~p th~, vi d\1 Qubc h(>i, Chinh thbng, Chu tich nu&c ho~c m(>t t~p th~, vi d\1 Qubc h(>i, Chinh
phu ... miSn la cac CO' quan nay thvc hi~n chuc nang rieng. phu ... miSn la cac CO' quan nay thvc hi~n chuc nang rieng.
Can cu vao chuc nang, CO' quan nha nu&c duqc giao thim Can cu vao chuc nang, CO' quan nha nu&c duqc giao thim
quy~n nhftt dinh, tlrc la tbng thS cac nhi~m V\1 va quy~n h~n C\1 thS quy~n nhftt dinh, tlrc la tbng thS cac nhi~m V\1 va quy~n h~n C\1 thS
duqc quy dinh trong hiSn phap va cac van ban phap lu~t khac. CO' duqc quy dinh trong hiSn phap va cac van ban phap lu~t khac. CO'
quan nha nu&c su dvng va vi~n ddn cac nhi~m V\1, quy~n h~n nay quan nha nu&c su dvng va vi~n ddn cac nhi~m V\1, quy~n h~n nay
d~ tiSn hanh cac ho~t d(>ng C\1 th~ nh&m thvc hi~n chuc nang cua d~ tiSn hanh cac ho~t d(>ng C\1 th~ nh&m thvc hi~n chuc nang cua
minh. Cfing co thS noi, nhi~m V\1, quy~n h~n cua CO' quan dem dSn minh. Cfing co thS noi, nhi~m V\1, quy~n h~n cua CO' quan dem dSn
Sl,l' bao dam phap li cho vi~c thl,l'C hi~n chuc nang CUa CO' quan nha Sl,l' bao dam phap li cho vi~c thl,l'C hi~n chuc nang CUa CO' quan nha
nu&c do. Chinh vi v~y, ph~m vi thfim quy~n cua ca quan nha nu&c nu&c do. Chinh vi v~y, ph~m vi thfim quy~n cua ca quan nha nu&c
luon duqc quy dinh phu hqp v&i chuc nang cua no. Vi dv: Qubc luon duqc quy dinh phu hqp v&i chuc nang cua no. Vi dv: Qubc
h(>i Vi~t Nam co chuc nang l~p phap thi co quy~n ban hanh cac h(>i Vi~t Nam co chuc nang l~p phap thi co quy~n ban hanh cac
d~o lu~t; T AND co chuc nang tu phap thi c6 nhi~m vv bao v~ d~o lu~t; T AND co chuc nang tu phap thi c6 nhi~m vv bao v~
cong li, co quy~n xet xu va giai thich phap lu~t ... cong li, co quy~n xet xu va giai thich phap lu~t ...
N~u "nhi~m V\1, quy~n h~n" Ut y~u t6 bao dam v~ m~t phap li N~u "nhi~m V\1, quy~n h~n" Ut y~u t6 bao dam v~ m~t phap li
thi "ca cfiu t6 chuc - nhan sv" la ySu t6 bao dam v~ m~t v~t chAt thi "ca cfiu t6 chuc - nhan sv" la ySu t6 bao dam v~ m~t v~t chAt
cho ho~t d(>ng cua m(>t ca quan nha nu&c. MQi ca quan nha nu&c cho ho~t d(>ng cua m(>t ca quan nha nu&c. MQi ca quan nha nu&c
d~u duqc t~o thanh b&i con nguai, duqc s~p xSp thanh cac b9 d~u duqc t~o thanh b&i con nguai, duqc s~p xSp thanh cac b9
ph~n trong ca cfiu t6 chuc phu hqp v&i vi~c thvc hi~n chuc nang, ph~n trong ca cfiu t6 chuc phu hqp v&i vi~c thvc hi~n chuc nang,
nhi~m V\1, quy~n h~n. Ca cfiu t6 chuc cua m{)t ca quan nha nu&c nhi~m V\1, quy~n h~n. Ca cfiu t6 chuc cua m{)t ca quan nha nu&c
cung phai phu hqp v&i tinh chAt ho~t d9ng, me la d~c dism chu cung phai phu hqp v&i tinh chAt ho~t d9ng, me la d~c dism chu
d~o xuftt phat tU each thuc hinh thanh va n(>i dung nhi~m V\1, d~o xuftt phat tU each thuc hinh thanh va n(>i dung nhi~m V\1,
quy~n h~n cua CO' quando. Vi dv: Qubc h9i c6 tinh chftt la CO' quan quy~n h~n cua CO' quando. Vi dv: Qubc h9i c6 tinh chftt la CO' quan
1
Hans Kelsen, General Theory of Law and State (Ly lwjn chung v~ phap lu(lt va 1
Hans Kelsen, General Theory of Law and State (Ly lwjn chung v~ phap lu(lt va
nha nuac), dich bai Anders Wedberg, Nxb. D~i hQc Havard, Massachusetts, 1946, nha nuac), dich bai Anders Wedberg, Nxb. D~i hQc Havard, Massachusetts, 1946,
tr. 192. tr. 192.
CHUONG X- B0 MAY NHA NUOC C0NG HOA xA HOI CHU NGH!A VI$T NAM CHUONG X- B0 MAY NHA NUOC C0NG HOA xA HOI CHU NGH!A VI$T NAM
d~i di9n cua nhan dan nen c6 ca cfiu t6 chuc theo kiSu h<)i d6ng d~i di9n cua nhan dan nen c6 ca cfiu t6 chuc theo kiSu h<)i d6ng
v6i cac uy ban giup vi9c; trong khi d6, cac B9 h't cac CO' quan hanh v6i cac uy ban giup vi9c; trong khi d6, cac B9 h't cac CO' quan hanh
chinh nha nu6c c6 tinh chfit thu truang che nen trong ca cfiu t6 chinh nha nu6c c6 tinh chfit thu truang che nen trong ca cfiu t6
chuc xaay quanh rn()t nguai c6 thftrn quy~n va trach nhi9rn caa chuc xaay quanh rn()t nguai c6 thftrn quy~n va trach nhi9rn caa
nhfit la b9 truang ... Nhan sv trang cac ca quan nha nu6c cling la nhfit la b9 truang ... Nhan sv trang cac ca quan nha nu6c cling la
vfin d~ cfin ban t6i. Nhfrng nguai n~rn gifr chuc V\1, quy~n h~n C\1 vfin d~ cfin ban t6i. Nhfrng nguai n~rn gifr chuc V\1, quy~n h~n C\1
thS trang rn<)t ca quan nha nu6c thuang c6 hai tu each. Thu nhfit, thS trang rn<)t ca quan nha nu6c thuang c6 hai tu each. Thu nhfit,
hQ la nguai nhan danh quy~n Ivc thvc hi9n rn()t phfin nao do cua hQ la nguai nhan danh quy~n Ivc thvc hi9n rn()t phfin nao do cua
chuc nang nha nu6c, vi d\1 Thu tu6ng Chinh phu d~i di9n nha chuc nang nha nu6c, vi d\1 Thu tu6ng Chinh phu d~i di9n nha
nu6c khi di~u hanh ha~t d()ng cua Chinh phu, Thftrn phan d~i di9n nu6c khi di~u hanh ha~t d()ng cua Chinh phu, Thftrn phan d~i di9n
nha nu6c khi xet xu. . . Khi thvc hi9n nhi9rn V\1 cua rninh, hQ la nha nu6c khi xet xu. . . Khi thvc hi9n nhi9rn V\1 cua rninh, hQ la
"nguai nha nuac" va co ths duqc huang cac d~c quy~n tuang ung "nguai nha nuac" va co ths duqc huang cac d~c quy~n tuang ung
v6i nhi9rn V\1 va quy~n h~n rna hQ phai thvc hi9n. Tuy nhien, a v6i nhi9rn V\1 va quy~n h~n rna hQ phai thvc hi9n. Tuy nhien, a
g6c d9 thu hai, hQ cling la nhfrng nguai dan binh thuang. Do d6, g6c d9 thu hai, hQ cling la nhfrng nguai dan binh thuang. Do d6,
trong haan canh khong thvc hi9n nhi9rn V\1 nha nu6c thi hQ la con trong haan canh khong thvc hi9n nhi9rn V\1 nha nu6c thi hQ la con
nguai binh thuang, c6 quy~n, lqi ich va nghia V\1 phap li cling nhu nguai binh thuang, c6 quy~n, lqi ich va nghia V\1 phap li cling nhu
nhftng nguai binh thuang khac. nhftng nguai binh thuang khac.
1.2. Cftu true tA chrrc cua bq may nha nrr6'c Cqng boa xa 1.2. Cftu true tA chrrc cua bq may nha nrr6'c Cqng boa xa
hqi chu nghia Vi~t N am hqi chu nghia Vi~t N am
B() may nha nu6c a cac qufic gia tren the gi6i d~u duqc cfiu B() may nha nu6c a cac qufic gia tren the gi6i d~u duqc cfiu
thanh bai cac ca quan nha nu6c. Cac ca quan nha nu6c khong t6n thanh bai cac ca quan nha nu6c. Cac ca quan nha nu6c khong t6n
t~i m()t each hoan taan d()c l~p v6i nhau rna luon c6 rnbi lien h9, t~i m()t each hoan taan d()c l~p v6i nhau rna luon c6 rnbi lien h9,
tuang tac v6i cac ca quan khac trang m<)t cfiu true t6 chuc nhfit tuang tac v6i cac ca quan khac trang m<)t cfiu true t6 chuc nhfit
dinh dS t~o thanh m()t chinh thS thbng nhfit. Trang khi b<) may nha dinh dS t~o thanh m()t chinh thS thbng nhfit. Trang khi b<) may nha
nu6c la hi9n tuqng t6n t~i 6n dinh va lau dai cua Nha nu6c thi cfiu nu6c la hi9n tuqng t6n t~i 6n dinh va lau dai cua Nha nu6c thi cfiu
true t6 chuc cua be) may nha nu6c cua m<)t qubc gia C\1 thS l~i c6 true t6 chuc cua be) may nha nu6c cua m<)t qubc gia C\1 thS l~i c6
ths thay d6i theo timg thai ki tuy thu9c vao cac di~u ki9n kinh te, ths thay d6i theo timg thai ki tuy thu9c vao cac di~u ki9n kinh te,
xa h()i, lich su, van hoa ... cua qubc gia d6. xa h()i, lich su, van hoa ... cua qubc gia d6.
Thea Hien phap. nam 2013, cfiu true t6 chuc cua b<) may nha Thea Hien phap. nam 2013, cfiu true t6 chuc cua b<) may nha
nu6c CC)ng hoa XHCN Vi9t Nam hi9n nay c6 thS duqc mota khai nu6c CC)ng hoa XHCN Vi9t Nam hi9n nay c6 thS duqc mota khai
quat thea cac tieu chi sau (tham khaa Sa d6 10.1): quat thea cac tieu chi sau (tham khaa Sa d6 10.1):
GJAO TRiNH LU!T HIEN PHAP VI$T NAM GJAO TRiNH LU!T HIEN PHAP VI$T NAM
* Thu nhdt, xet theo chuc nang cua cac CO' quan nha nu6c, CO' * Thu nhdt, xet theo chuc nang cua cac CO' quan nha nu6c, CO'
c~u t6 chuc cua b() may nha nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam bao c~u t6 chuc cua b() may nha nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam bao
g6m cac h~ th6ng Vel nhom CO' quan sau: g6m cac h~ th6ng Vel nhom CO' quan sau:
- Nh6m cac co quan dan cu bao g6m Qu6c h()i va HDND cac - Nh6m cac co quan dan cu bao g6m Qu6c h()i va HDND cac
c~p. H~ th6ng co quan nay do nguai dan bftu ra a c~p trung uang c~p. H~ th6ng co quan nay do nguai dan bftu ra a c~p trung uang
(Qu6c h()i) va dia phuang (HDND c~p tinh, huy~n, xa) d€ th\]'c (Qu6c h()i) va dia phuang (HDND c~p tinh, huy~n, xa) d€ th\]'c
hi~n chuc nang thay m~t nhan dan quy€t dinh nhfrng v~n d~ quan hi~n chuc nang thay m~t nhan dan quy€t dinh nhfrng v~n d~ quan
trQng nh~t a trung uang va dia phuang. v 6i vai tro d~i di~n nhu trQng nh~t a trung uang va dia phuang. v 6i vai tro d~i di~n nhu
v~y, Qu6c h()i va HDND cac c~p con duqc gQi la cac co quan v~y, Qu6c h()i va HDND cac c~p con duqc gQi la cac co quan
quy~n lvc nha nu6c a dia phuang, c6 dia vi hi@n dinh va lu~t dinh quy~n lvc nha nu6c a dia phuang, c6 dia vi hi@n dinh va lu~t dinh
cao han cac CO' quan nha nUOC khac a cung C~p. cao han cac CO' quan nha nUOC khac a cung C~p.
,'r-------------- ', ,'r-------------- ',
I I I I I I
I I I I I I
I I ,#; I I I ,#; I
-----~ : : QUOC HQI : -----~ : : QUOC HQI :

:dp\::~
i
trung ,~ ~ i ICHU TJCH NVde
I :i :dp\::~
i
trung ,~ ~ i ICHU TJCH NVde
I :i
: uang ,' 1 : _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ : : uang ,' 1 : _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ :
·------ :. : : 1CHfNHPH01: rF~;~l: r~~~~~~~r: 1HBBCQG1 Ei ·------ :. : : 1CHfNHPH01: rF~;~l: r~~~~~~~r: 1HBBCQG1 Ei
i'--------------;-;-------------- i-: -~-~~~~~ -,:-! ~~~~~~~9:-- i'--------------;-;-------------- i-: -~-~~~~~ -,:-! ~~~~~~~9:--
\1 1 1 I I I I \1 1 1 I I I I
n- n ------- m -- n- n ------- m --
J I I I I I I I J I I I I I I I
1 I: I I I I I 1 I: I I I I I
~~-------------- -~ l_ ------- -- ---- ~ -1-- ------- -- --- ~ _;_-- ---- -- ---- ~'
IJ I I I I I I I\
~~-------------- -~ l_ ------- -- ---- ~ -1-- ------- -- --- ~ _;_-- ---- -- ---- ~'
IJ I I I I I I I\
------, :: I
Cdp \i : .
HBND I. :i :i ii
1 I
ii
I I
ii
I I
------, :: I
Cdp \i : .
HBND I. :i :i ii
1 I
ii
I I
ii
I I
~-~~~/i i
~' :
iiI
::
UBND I: I j j
:
TAND l: I j
:
VKSND li: j
)
~-~~~/i i
~' :
iiI
::
UBND I: I j j
:
TAND l: I j
:
VKSND li: j
)
4---------------
I
L,--
I I
-------- ----T-L.--
I I
-------- ----'-L--
I I
------- - - - JI. / 4---------------
I
L,--
I I
-------- ----T-L.--
I I
-------- ----'-L--
I I
------- - - - JI. /
I I I I I I I I I I I I I I I I
,..~-------------- -~ t------------- -r ~-------------- ~ ~------------ -~, ,..~-------------- -~ t------------- -r ~-------------- ~ ~------------ -~,
,-----, :: I/I II
:: I
::
I I
::
I I
:
I\
: ,-----, :: I/I II
:: I
::
I I
::
I I
:
I\
:
: dp \: : HBND :: : : :: : : : dp \: : HBND :: : : :: : :
huy~n/:
:- - - - - - I
I
:I
1
:I :I 1 UBND
I I
1 :I :I 1
I I
TAND 1:I :1
I
I I
VKSND 1 :II :1I huy~n/:
:- - - - - - I
I
:I
1
:I :I 1 UBND
I I
1 :I :I 1
I I
TAND 1:I :1
I
I I
VKSND 1 :II :1I
""L---___________ J_L ______________:_:_-_-_-:::_-:_-_-_-_-_---~~-:.-:.-=.-:. -:.-:.-=.-=.-=.-:.-:.-:.-_'.;/
I I I I
""L---___________ J_L ______________:_:_-_-_-:::_-:_-_-_-_-_---~~-:.-:.-=.-:. -:.-:.-=.-=.-=.-:.-:.-:.-_'.;/
I I I I
I 1 I I I 1 I I
I I 1 I I I 1 I
,.}-------------- -1-!-------------- J,
/1 I I I\
,.}-------------- -1-!-------------- J,
/1 I I I\
------ : : I ~f)ND I :: :: SO' dB 10.1. B9 may nha nu6c C<)ng hoa

------ : : I ~f)ND I :: :: SO' dB 10.1. B9 may nha nu6c C<)ng hoa
: c§p '\j : . .:! ll : c§p '\j : . .:! ll
II ~
Xa 1 ,II II II II I I II 1I XHCN Vi~t Nam theo Hi6n phap nam 2013 II ~
Xa 1 ,II II II II I I II 1I XHCN Vi~t Nam theo Hi6n phap nam 2013
~-----' : : :: . UBND .; : ~-----' : : :: . UBND .; :
I I I I I J
(B6 tri theo vi tri ca quan trong b('> may nha nu6c) I I I I I J
(B6 tri theo vi tri ca quan trong b('> may nha nu6c)
',t ==============::- t::::::::::::: :1. ' ',t ==============::- t::::::::::::: :1. '

CHUONG X- BO MAY NHA NUOC CONG HOA x1 HOI CHU NGH!A VI$T NAM CHUONG X- BO MAY NHA NUOC CONG HOA x1 HOI CHU NGH!A VI$T NAM
- H~ th6ng CO' quan ch~p hanh g6m Chinh phu a c~p trung - H~ th6ng CO' quan ch~p hanh g6m Chinh phu a c~p trung
. uang va UBND a c~p dia phuang. Li do duqc gQi la cac ca quan . uang va UBND a c~p dia phuang. Li do duqc gQi la cac ca quan
ch~p hanh bai vi cac CO' quan nay dU'Q'C cac CO' quan quy~n h)'C nha ch~p hanh bai vi cac CO' quan nay dU'Q'C cac CO' quan quy~n h)'C nha
nu6c cung c~p b~u ra v6i chuc nang chung la ch~p hanh cac nu6c cung c~p b~u ra v6i chuc nang chung la ch~p hanh cac
quy~t dinh CUa cac CO' quan quy~n h)'C nha nU'OC cung C~p. Khi t6 quy~t dinh CUa cac CO' quan quy~n h)'C nha nU'OC cung C~p. Khi t6
chuc thvc hi~n quy~t dinh cua ca quan quy~n lvc, Chinh phu va chuc thvc hi~n quy~t dinh cua ca quan quy~n lvc, Chinh phu va
UBND cac c~p cfing trvc ti~p di~u hanh cong vi~c cua nha nu6c UBND cac c~p cfing trvc ti~p di~u hanh cong vi~c cua nha nu6c
tac d()ng len xa h()i. Vi v~y, cac ca quan nay cfing duqc gQi la tac d()ng len xa h()i. Vi v~y, cac ca quan nay cfing duqc gQi la
cac ca quan hanh chinh nha nu6c. Chinh phu va UBND cac c~p cac ca quan hanh chinh nha nu6c. Chinh phu va UBND cac c~p
nftm trong m()t ca c~u t6 chuc theo nganh dQc tir trung uang t6i nftm trong m()t ca c~u t6 chuc theo nganh dQc tir trung uang t6i
cac dan vi hanh chinh c~p tinh, huy~n, xa, trong d6 cac ca quan cac dan vi hanh chinh c~p tinh, huy~n, xa, trong d6 cac ca quan
c~p tren co quy~n ra l~nh cho cac ca quan c~p du6i, qua do t~o c~p tren co quy~n ra l~nh cho cac ca quan c~p du6i, qua do t~o
thanh m()t h~ th6ng ca quan hanh chinh nha nu6c th6ng nh~t tir thanh m()t h~ th6ng ca quan hanh chinh nha nu6c th6ng nh~t tir
trung uang t6i dia phuang. Vi co chuc nang trvc ti~p t6 chuc trung uang t6i dia phuang. Vi co chuc nang trvc ti~p t6 chuc
thvc hi~n cong vi~c nha nu6c nen h~ th6ng ca quan ch~p hanh thvc hi~n cong vi~c nha nu6c nen h~ th6ng ca quan ch~p hanh
luon la h~ th6ng CO' quan d6 SQ nh~t cua b() may nha nu6c C()ng luon la h~ th6ng CO' quan d6 SQ nh~t cua b() may nha nu6c C()ng
hoa XHCN Vi~t Nam cfing nhu b~t ki b() may nha nu6c nao. D6i hoa XHCN Vi~t Nam cfing nhu b~t ki b() may nha nu6c nao. D6i
v6i nguai dan thi day cfing la nai hQ cam nh~n m()t each trvc ti~p v6i nguai dan thi day cfing la nai hQ cam nh~n m()t each trvc ti~p
nh~t v~ ho~t d()ng cua Nha nu6c. Vi v~y, h~ th6ng cac ca quan nh~t v~ ho~t d()ng cua Nha nu6c. Vi v~y, h~ th6ng cac ca quan
hanh chinh nha nu6c cfing luon la hinh anh trvc ti~p nh~t v~ Nha hanh chinh nha nu6c cfing luon la hinh anh trvc ti~p nh~t v~ Nha
nu6c d6i v6i nguai dan. nu6c d6i v6i nguai dan.
- H~ th6ng ca quan TAND g6m TANDTC a trung uang, cac - H~ th6ng ca quan TAND g6m TANDTC a trung uang, cac
TANDCC, cac TAND c~p tinh va cac TAND c~p huy~n. Cac toa TANDCC, cac TAND c~p tinh va cac TAND c~p huy~n. Cac toa
an co chuc nang xet xu cac tranh ch~p, ap d\lng phap lu~t ds xu li an co chuc nang xet xu cac tranh ch~p, ap d\lng phap lu~t ds xu li
cac vi ph~m. Nhi~m V\1 cao nh~t cua toa an la bao v~ cong li, bao cac vi ph~m. Nhi~m V\1 cao nh~t cua toa an la bao v~ cong li, bao
v~ phap lu~t, chinh vi v~y toa an duqc hi~n phap quy dinh la "ca v~ phap lu~t, chinh vi v~y toa an duqc hi~n phap quy dinh la "ca
quan ... thvc hi~n quy~n tu phap". 1 H~ th6ng TAND cling duqc quan ... thvc hi~n quy~n tu phap". 1 H~ th6ng TAND cling duqc
thi~t l~p theo chi~u dQc v6i TANDTC la ca quan xet xu cao nh~t. thi~t l~p theo chi~u dQc v6i TANDTC la ca quan xet xu cao nh~t.
Tuy nhien, v~ m~t phap li thi TAND c~p tren khong co quy~n chi Tuy nhien, v~ m~t phap li thi TAND c~p tren khong co quy~n chi
1
Khoan 1 Di~u 102 Hi~n phap nam 2013. 1
Khoan 1 Di~u 102 Hi~n phap nam 2013.
orAo TRiNH LuAT HIEN rHAP VIETNAM orAo TRiNH LuAT HIEN rHAP VIETNAM
dc;to hoc;tt d{)ng xet xu d6i v6i T AND cftp du6i bai le m6i to a an dc;to hoc;tt d{)ng xet xu d6i v6i T AND cftp du6i bai le m6i to a an
d8u hoc;tt d9ng theo nguyen t~c thAm phan va h9i thAm xet xu d9c . d8u hoc;tt d9ng theo nguyen t~c thAm phan va h9i thAm xet xu d9c .
l~p va chi tuan theo phap lu~t. Luu y la trong t6 chuc cua h9 thf>ng l~p va chi tuan theo phap lu~t. Luu y la trong t6 chuc cua h9 thf>ng
TAND con c6 cac toa an quan sv. Cac toa an quan sv hinh thanh TAND con c6 cac toa an quan sv. Cac toa an quan sv hinh thanh
m{)t cftu true rieng bao g6m Toa an quan sv trung uong; cac Toa m{)t cftu true rieng bao g6m Toa an quan sv trung uong; cac Toa
an quan sv cftp quan khu va tuong duong; cac T oa an quan sv khu an quan sv cftp quan khu va tuong duong; cac T oa an quan sv khu
V\fC. Cac toa an nay khong duqc b6 tri theo c~p hanh chinh H1nh V\fC. Cac toa an nay khong duqc b6 tri theo c~p hanh chinh H1nh
th6 hay cftp xet xu thong thu(mg rna theo cftu true t6 chuc lvc th6 hay cftp xet xu thong thu(mg rna theo cftu true t6 chuc lvc
luqng trong quan d{)i. 1 Do khuon kh6 hc;tn h~p nen Sa d6 10.1 luqng trong quan d{)i. 1 Do khuon kh6 hc;tn h~p nen Sa d6 10.1
khong th€ hi9n cac toa an quan sv a cac cfip. khong th€ hi9n cac toa an quan sv a cac cfip.
- H9 th6ng VKSND bao g6m VKSNDTC, cac VKSNDCC, - H9 th6ng VKSND bao g6m VKSNDTC, cac VKSNDCC,
VKSND cftp tinh va VKSND cftp huy9n. Chuc nang cua VKSND VKSND cftp tinh va VKSND cftp huy9n. Chuc nang cua VKSND
la cong t6 va kiSm sat cac hoc;tt d{)ng tu phap. Cong t61a hoc;tt d{)ng la cong t6 va kiSm sat cac hoc;tt d{)ng tu phap. Cong t61a hoc;tt d{)ng
thay m~t nha nu6c bUQC t{)i hinh S\]' df>i VOi bj cao tru6c toa an. thay m~t nha nu6c bUQC t{)i hinh S\]' df>i VOi bj cao tru6c toa an.
Chinh vi v~y, ca cftu t6 chuc cua h9 th6ng VKSND hoan toan Chinh vi v~y, ca cftu t6 chuc cua h9 th6ng VKSND hoan toan
gi6ng h9 th6ng TAND. Cac VKSND tc;to thanh m{)t h9 thf>ng ca gi6ng h9 th6ng TAND. Cac VKSND tc;to thanh m{)t h9 thf>ng ca
quan d~c thu cua b{) may nha nu6c C{)ng hoa XHCN Vi9t Nam, c6 quan d~c thu cua b{) may nha nu6c C{)ng hoa XHCN Vi9t Nam, c6
ngu6n g6c tU mo hinh t6 chuc b{) may nha nu6c XHCN trn6c ngu6n g6c tU mo hinh t6 chuc b{) may nha nu6c XHCN trn6c
day. Ca quan tuong d6ng v6i CO' quan nay a cac qu6c gia tren th~ day. Ca quan tuong d6ng v6i CO' quan nay a cac qu6c gia tren th~
gi6i la Vi9n cong t6 v6i chuc nang duy nhftt la chuc nang cong gi6i la Vi9n cong t6 v6i chuc nang duy nhftt la chuc nang cong
t6. Luu y la trong h9 th6ng VKSND cung c6 m{)t cftu true rieng t6. Luu y la trong h9 th6ng VKSND cung c6 m{)t cftu true rieng
cua cac vi9n kiSm sat quan S\f. Cac vi9n kiSm sat quan S\]' cung cua cac vi9n kiSm sat quan S\f. Cac vi9n kiSm sat quan S\]' cung
duqc b6 tri gi6ng v6i h9 th6ng toa an quan sv, bao g6m Vi9n duqc b6 tri gi6ng v6i h9 th6ng toa an quan sv, bao g6m Vi9n
kiSm sat quan S\]' trung uong; cac Vi9n kiSm sat quan sv cftp quan kiSm sat quan S\]' trung uong; cac Vi9n kiSm sat quan sv cftp quan
khu va tuang duong; cac Vi9n kiSm sat quan sv khu V\)'C. 2 Do khu va tuang duong; cac Vi9n kiSm sat quan sv khu V\)'C. 2 Do
khuon kh6 hc;tn h~p nen Sa d6 10.1 cung khong thS hi9n cac vi9n khuon kh6 hc;tn h~p nen Sa d6 10.1 cung khong thS hi9n cac vi9n
kiSm sat quan S\]' cac cftp. kiSm sat quan S\]' cac cftp.
- Nh6m cac CO' quan hi~n djnh d{)c l~p g6m H{)i d6ng bfiu cu - Nh6m cac CO' quan hi~n djnh d{)c l~p g6m H{)i d6ng bfiu cu
qu6c gia va KiSm toan nha nu6c. Bay la hai ca quan m6i xuftt qu6c gia va KiSm toan nha nu6c. Bay la hai ca quan m6i xuftt
1
Chuang VI Lu~t t6 chuc TAND nam 2014. 1
Chuang VI Lu~t t6 chuc TAND nam 2014.
2
DiSu 50 - 57 Lu~t t6 chuc VKSND nam 2014. 2
DiSu 50 - 57 Lu~t t6 chuc VKSND nam 2014.

CHUONG X- BO MAY NHA NUOC C0NG HOA xA HOI CHU NGHlA VIETNAM CHUONG X- BO MAY NHA NUOC C0NG HOA xA HOI CHU NGHlA VIETNAM
hi~n trong CO' cllu t6 chuc hiSn dinh cua b{) may nha nu6c C{)ng hi~n trong CO' cllu t6 chuc hiSn dinh cua b{) may nha nu6c C{)ng
hoa XHCN Vi~t Nam kS tir HiSn phap nam 2013. 1 Hai ca quan hoa XHCN Vi~t Nam kS tir HiSn phap nam 2013. 1 Hai ca quan
nay dSu do Qu6c h9i thanh I~p v&i chuc nang giam sat vi~c t6 nay dSu do Qu6c h9i thanh I~p v&i chuc nang giam sat vi~c t6
a
chuc thvc hi~n quySn Ivc nha nu6c nhftng g6c d{) khac nhau, a
chuc thvc hi~n quySn Ivc nha nu6c nhftng g6c d{) khac nhau,
a
d6i v6i H{)i d6ng bAu Clr qu6c gia la g6c d{) hinh thanh CO' quan a
d6i v6i H{)i d6ng bAu Clr qu6c gia la g6c d{) hinh thanh CO' quan
a
d~i di~n con d6i v6i KiSm toan nha nu6c la g6c d{) chi tieu tir a
d~i di~n con d6i v6i KiSm toan nha nu6c la g6c d{) chi tieu tir
ngan sach nha nu6c. V 6i chuc nang nhu v~y, H{)i d6ng bAu cu ngan sach nha nu6c. V 6i chuc nang nhu v~y, H{)i d6ng bAu cu
qu6c gia va KiSm toan nha nu6c duqc tb chuc d{)c l~p v6i nhau qu6c gia va KiSm toan nha nu6c duqc tb chuc d{)c l~p v6i nhau
va gifta chung khong t6n t~i m6i quan h~ g~n b6 ch~t che dS c6 va gifta chung khong t6n t~i m6i quan h~ g~n b6 ch~t che dS c6
thS t~o thanh m{)t h~ th6ng gi6ng nhu cac h~ th6ng ca quan dS thS t~o thanh m{)t h~ th6ng gi6ng nhu cac h~ th6ng ca quan dS
c~p tren day. c~p tren day.
Ngoai cac h~ th6ng CO' quan va nh6m CO' quan dS c~p tren day, Ngoai cac h~ th6ng CO' quan va nh6m CO' quan dS c~p tren day,
trong b{) may nha nu6c C{)ng hoa XHCN Vi~t Nam hi~n nay con trong b{) may nha nu6c C{)ng hoa XHCN Vi~t Nam hi~n nay con
c6 m{)t ca quan chi c6 m{)t nguai, d6 la Chu tich nu6c. Chu tich c6 m{)t ca quan chi c6 m{)t nguai, d6 la Chu tich nu6c. Chu tich
nu6c C{)ng hoa XHCN Vi~t Nam c6 vi tri la nguai dung dAu nha nu6c C{)ng hoa XHCN Vi~t Nam c6 vi tri la nguai dung dAu nha
nu6c, th6ng IInh cac Ivc luqng vii trang nhan dan, thvc hi~n chuc nu6c, th6ng IInh cac Ivc luqng vii trang nhan dan, thvc hi~n chuc
nang nguyen thu qu6c gia, d~i di~n cho Nha nu6c C{)ng hoa nang nguyen thu qu6c gia, d~i di~n cho Nha nu6c C{)ng hoa
XHCN Vi~t Nam trong cac m6i quan h~ d6i n{)i va d6i ngo~i. M~c XHCN Vi~t Nam trong cac m6i quan h~ d6i n{)i va d6i ngo~i. M~c
du la nguai dUng dAu nha nu6c song nhi~m V\1, quySn h~n cua du la nguai dUng dAu nha nu6c song nhi~m V\1, quySn h~n cua
Chu tich nu6c hi~n nay chu ySu mang tinh chllt 16 nghi. Chu tich nu6c hi~n nay chu ySu mang tinh chllt 16 nghi.
* Thu hai, xet theo g6c d{) ph~m vi lanh th6 thu{)c thftm quySn * Thu hai, xet theo g6c d{) ph~m vi lanh th6 thu{)c thftm quySn
CUa tUng CO' quan nha nu6c, cac CO' quan nha nu6c trong bQ may CUa tUng CO' quan nha nu6c, cac CO' quan nha nu6c trong bQ may
nha nu6c C{)ng hoa XHCN Vi~t Nam c6 thS duqc phan thanh cac nha nu6c C{)ng hoa XHCN Vi~t Nam c6 thS duqc phan thanh cac
nh6m nhu sau: nh6m nhu sau:
- H~ th6ng cac ca quan nha nu6c a
trung uang g6m Qu6c - H~ th6ng cac ca quan nha nu6c a
trung uang g6m Qu6c
h{)i, Chu tich nu6c, Chinh phu, T ANDTC, VKSNDTC, H{)i d6ng h{)i, Chu tich nu6c, Chinh phu, T ANDTC, VKSNDTC, H{)i d6ng
bAu Clr qu6c gia va KTNN. UBTVQH la CO' quan thuang V\1 cua bAu Clr qu6c gia va KTNN. UBTVQH la CO' quan thuang V\1 cua
Qu6c h{)i c6 m{)t s6 nhi~m V\1, quySn h~n rieng song n~m trong ca Qu6c h{)i c6 m{)t s6 nhi~m V\1, quySn h~n rieng song n~m trong ca
cllu t6 chuc cua Qu6c h{)i. Cac ca quan nha nu6c a trung uang c6 cllu t6 chuc cua Qu6c h{)i. Cac ca quan nha nu6c a trung uang c6
I Hai CO' quan nay duqc quy dinh t~i Chuang X HiSn phap nam 2013. I Hai CO' quan nay duqc quy dinh t~i Chuang X HiSn phap nam 2013.
GrAO TRINH LU!T HIEN PHAP VI~:T NAM GrAO TRINH LU!T HIEN PHAP VI~:T NAM
ph~m vi thfim quySn bao trum toan b9 Hlnh th6 Vi9t N am, diSu nay ph~m vi thfim quySn bao trum toan b9 Hlnh th6 Vi9t N am, diSu nay
CO nghia la cac quy~t dinh, van ban cua cac CO' quan nay CO hi9u CO nghia la cac quy~t dinh, van ban cua cac CO' quan nay CO hi9u
lgc thvc thi trong toan qu6c. Hinh dung m()t each dan gian theo lgc thvc thi trong toan qu6c. Hinh dung m()t each dan gian theo
thu b~c cao th~p, Qu6c h()i la co quan quySn lvc nha nu6c cao thu b~c cao th~p, Qu6c h()i la co quan quySn lvc nha nu6c cao
nh~t va do d6 n~m giu vi tri cao nh~t. Chu tich nu6c va UBTVQH nh~t va do d6 n~m giu vi tri cao nh~t. Chu tich nu6c va UBTVQH
a
do Qu6c h()i bftu ra, dung vi tri thu hai va chju S\1' giam sat cua a
do Qu6c h()i bftu ra, dung vi tri thu hai va chju S\1' giam sat cua
Qu6c h()i. Chinh phu, TANDTC, VKSNDTC c6 vi tri ngang b~ng Qu6c h()i. Chinh phu, TANDTC, VKSNDTC c6 vi tri ngang b~ng
a
nhau va dUng vi tri thu ba, CO nghia la cac CO' quan nay chiu S\1' a
nhau va dUng vi tri thu ba, CO nghia la cac CO' quan nay chiu S\1'
giam sat cua ca Qu6c h()i, Chu tich nu&c va UBTVQH. giam sat cua ca Qu6c h()i, Chu tich nu&c va UBTVQH.
- H9 th6ng cac CO' quan nha nu6c a dia phuang t~i cac c~p dan - H9 th6ng cac CO' quan nha nu6c a dia phuang t~i cac c~p dan
vi hanh chinh lanh th6: c~p tinh (g6m cac tinh, thanh ph6 trvc vi hanh chinh lanh th6: c~p tinh (g6m cac tinh, thanh ph6 trvc
thu()c trung uang), c~p huy9n (g6m cac huy9n, qu~n, thi xa, thanh thu()c trung uang), c~p huy9n (g6m cac huy9n, qu~n, thi xa, thanh
ph6 thu()c tinh, thanh ph6 thu()c thanh ph6 trvc thu()c trung uang), ph6 thu()c tinh, thanh ph6 thu()c thanh ph6 trvc thu()c trung uang),
c~p xa (g6m cac xa, phuemg, thi tr~n). 6 cac c~p dan vi hanh c~p xa (g6m cac xa, phuemg, thi tr~n). 6 cac c~p dan vi hanh
chinh lanh th6 nay CO S\1' hi9n di~n cua h9 thf>ng cac CO' quan nha chinh lanh th6 nay CO S\1' hi9n di~n cua h9 thf>ng cac CO' quan nha
nu6c duqc t6 chuc theo mo hinh gi6ng nhau va phan chi~u mo nu6c duqc t6 chuc theo mo hinh gi6ng nhau va phan chi~u mo
hinh t6 chuc cua cac CO' quan nha nu6c a trung uang. Theo d6, t~i hinh t6 chuc cua cac CO' quan nha nu6c a trung uang. Theo d6, t~i
cac dan vi hanh chinh c~p tinh c6 HDND, UBND, TAND va cac dan vi hanh chinh c~p tinh c6 HDND, UBND, TAND va
VKSND c~p tinh; t~i dan vi hanh chinh c~p huy9n c6 t~t ca cac ca VKSND c~p tinh; t~i dan vi hanh chinh c~p huy9n c6 t~t ca cac ca
quan tuang tv c~p tinh v6i ph~m vi thfim quy6n bao tritm dia ban quan tuang tv c~p tinh v6i ph~m vi thfim quy6n bao tritm dia ban
c~p huy~n; con a c~p xa khong c6 TAND, VKSND ma chi c6 c~p huy~n; con a c~p xa khong c6 TAND, VKSND ma chi c6
HDND va UBND. Trong cac co quan nha nu6c a dia phuang thi HDND va UBND. Trong cac co quan nha nu6c a dia phuang thi
HDND la CO' quan dan Clr duy nh~t va do d6 la CO' quan quy6n lvc HDND la CO' quan dan Clr duy nh~t va do d6 la CO' quan quy6n lvc
nha nu&c a dia phuang, c6 dia vi phap li cao han cac ca quan nha nha nu&c a dia phuang, c6 dia vi phap li cao han cac ca quan nha
nu6c khac a dia phuang. Ca c~u t6 chuc cua h~ th6ng cac CO' quan nu6c khac a dia phuang. Ca c~u t6 chuc cua h~ th6ng cac CO' quan
nha nu&c a dia phuang theo ki€u "d6ng ph~c" nhu tren lam cho nha nu&c a dia phuang theo ki€u "d6ng ph~c" nhu tren lam cho
b() may nha nu6c C()ng hoa XHCN Vi9t Nam duemg nhu duqc b() may nha nu6c C()ng hoa XHCN Vi9t Nam duemg nhu duqc
hqp thanh bai nhfrng b() may nha nu&c thanh phftn tuang d6i d()c hqp thanh bai nhfrng b() may nha nu&c thanh phftn tuang d6i d()c
l~p v6i nhau a cac dan vi hanh chinh lanh th6 khac nhau cua d~t l~p v6i nhau a cac dan vi hanh chinh lanh th6 khac nhau cua d~t
nu6c. DiSu nay da va dang gay ra m()t s6 b~t c~p lien quan t6i sv nu6c. DiSu nay da va dang gay ra m()t s6 b~t c~p lien quan t6i sv
nh~t quan trong ho~t d()ng cua b() may nha nu&c n6i chung. nh~t quan trong ho~t d()ng cua b() may nha nu&c n6i chung.

CHUONG X- BO MAY NHA NUOC CONG HOA xA HOI CHU NGH!A VT$T NAM CHUONG X- BO MAY NHA NUOC CONG HOA xA HOI CHU NGH!A VT$T NAM
- Nhu minh h<;>a 6 Sa d6 10.1, b{) may nha nu6c C{)ng hoa - Nhu minh h<;>a 6 Sa d6 10.1, b{) may nha nu6c C{)ng hoa
XHCN Vi~t Nam hi~n nay con c6 hai loc;ti ca quan c6 thftm quy~n XHCN Vi~t Nam hi~n nay con c6 hai loc;ti ca quan c6 thftm quy~n
lanh th6 tuang d6i d~c bi~t, d6 la TANDCC va VKSNDCC. Hai lanh th6 tuang d6i d~c bi~t, d6 la TANDCC va VKSNDCC. Hai
loc;ti CO' quan nay m6i duqc hinh thanh kS mnam 2015, khi Lu~t t6 loc;ti CO' quan nay m6i duqc hinh thanh kS mnam 2015, khi Lu~t t6
chuc TAND nam 2014 va Lu~t t6 chuc VKSND nam 2014 duqc chuc TAND nam 2014 va Lu~t t6 chuc VKSND nam 2014 duqc
dua vao thvc hi~n. Hi~n tc;ti, 3 T ANDCC c6 thftm quy~n xet xu dua vao thvc hi~n. Hi~n tc;ti, 3 T ANDCC c6 thftm quy~n xet xu
tren phc;tm vi lanh thf> cua cac khu vvc phi a Bic, Trung va N am; 3 tren phc;tm vi lanh thf> cua cac khu vvc phi a Bic, Trung va N am; 3
VKSNDCC ciing c6 thftm quy~n cong t6 va kiSm sat tu phap tren VKSNDCC ciing c6 thftm quy~n cong t6 va kiSm sat tu phap tren
3 phc;tm vi lanh th6 tuang tlJ. Cdn luu y la cac phc;tm vi lanh th6 3 phc;tm vi lanh th6 tuang tlJ. Cdn luu y la cac phc;tm vi lanh th6
nay chi duqc hinh thanh dS phvc V\l hoc;tt d{)ng cua T ANDCC va nay chi duqc hinh thanh dS phvc V\l hoc;tt d{)ng cua T ANDCC va
VKSNDCC. Bay khong phai la cac dan vi hanh chinh lanh th6 va VKSNDCC. Bay khong phai la cac dan vi hanh chinh lanh th6 va
do d6 khong c6 cac ca quan chinh quy~n: HBND va UBND. do d6 khong c6 cac ca quan chinh quy~n: HBND va UBND.
2. BO MAY NHA NVde vr$T NAM QUA cAc GIAI DO~ 2. BO MAY NHA NVde vr$T NAM QUA cAc GIAI DO~
HIENPHAP HIENPHAP
Vi t6 chuc thvc hi~n quy~n h;c nha nu6c luon la vfin d~ h~ Vi t6 chuc thvc hi~n quy~n h;c nha nu6c luon la vfin d~ h~
tr<;>ng cua cac qu6c gia nen b() may nha nu6c n6i chung thuemg c6 tr<;>ng cua cac qu6c gia nen b() may nha nu6c n6i chung thuemg c6
cftu true t6 chuc 6n dinh. Sg 6n dinh cua b{) may nha nu6c ciing cftu true t6 chuc 6n dinh. Sg 6n dinh cua b{) may nha nu6c ciing
bao dam S\f 6n dinh va phat triSn cua dftt nu6c n6i chung, di~u nay bao dam S\f 6n dinh va phat triSn cua dftt nu6c n6i chung, di~u nay
thS hi~n qua S\f 6n dinh cua b9 may nha nu6c 6 Hoa Ky, Vuang thS hi~n qua S\f 6n dinh cua b9 may nha nu6c 6 Hoa Ky, Vuang
qu6c Anh, Nh~t Ban ... M~c du v~y, khi di~u ki~n, hoan canh lich qu6c Anh, Nh~t Ban ... M~c du v~y, khi di~u ki~n, hoan canh lich
sir v~ chinh tri, kinh t6, xa h()i thay d6i thi b9 may nha nu6c ciing sir v~ chinh tri, kinh t6, xa h()i thay d6i thi b9 may nha nu6c ciing
c6 thS duqc di~u chinh cho phu hqp. c6 thS duqc di~u chinh cho phu hqp.
d Vi~t Nam cho t6i nay da c6 5 ban hiSn phap. M6i ban hiSn d Vi~t Nam cho t6i nay da c6 5 ban hiSn phap. M6i ban hiSn
phap gin v6i m()t giai doc;tn phat triSn cua dftt nu6c v6i nhfing net phap gin v6i m()t giai doc;tn phat triSn cua dftt nu6c v6i nhfing net
d~c thu rieng. M6i ban hiSn phap cling quy dinh v~ b{) may nha d~c thu rieng. M6i ban hiSn phap cling quy dinh v~ b{) may nha
nu6c trong thai ki tuang 11ng v6i d~c diSm va tinh chftt rieng. Cac nu6c trong thai ki tuang 11ng v6i d~c diSm va tinh chftt rieng. Cac
tiSu mvc dum day trinh bay m()t each khai quat nhfing d~c diSm va tiSu mvc dum day trinh bay m()t each khai quat nhfing d~c diSm va
tinh chfit n6i b~t nhfit cua b9 may nha nu&c qua 5 ban hiSn phap. tinh chfit n6i b~t nhfit cua b9 may nha nu&c qua 5 ban hiSn phap.
2.1. B() may nha DU'ffC Vi~t N am giai do~n Hi~n phap nam 1946 2.1. B() may nha DU'ffC Vi~t N am giai do~n Hi~n phap nam 1946
Ngay 2 thang 9 nam 1945, Bac H6 d<;>c Ban tuyen ngon d()c Ngay 2 thang 9 nam 1945, Bac H6 d<;>c Ban tuyen ngon d()c
l~p khai sinh Nu6c Vi~t Nam Dan chu c()ng hoa t~i Quang tmemg l~p khai sinh Nu6c Vi~t Nam Dan chu c()ng hoa t~i Quang tmemg
Ba Dinh. Ngay sau d6, cong tac xay dvng b9 may nha nu6c ki~u Ba Dinh. Ngay sau d6, cong tac xay dvng b9 may nha nu6c ki~u
m6i, dan chu v6i nhan dan da duqc khftn tmong ti~n hanh. N gay 1 m6i, dan chu v6i nhan dan da duqc khftn tmong ti~n hanh. N gay 1
thang 01 nam 1946, Chinh phu lien hi~p lam thai duqc thanh l~p. 1 thang 01 nam 1946, Chinh phu lien hi~p lam thai duqc thanh l~p. 1
Ngay 06 thang 01 nam 1946, Qu6c h()i kh6a 1 duqc bftu thong qua Ngay 06 thang 01 nam 1946, Qu6c h()i kh6a 1 duqc bftu thong qua
tbng tuy8n cir to an qu6c. N gay 02 thang 3 nam 1946, Qu6c h()i tbng tuy8n cir to an qu6c. N gay 02 thang 3 nam 1946, Qu6c h()i
kh6a 1 thanh l~p Chinh phu Lien hi~p khang chi~n. Ngay 09 thang kh6a 1 thanh l~p Chinh phu Lien hi~p khang chi~n. Ngay 09 thang
11 nam 1946, Qu6c h()i kh6a 1 thong qua Hi~n phap dftu tien cua 11 nam 1946, Qu6c h()i kh6a 1 thong qua Hi~n phap dftu tien cua
Nu6c Vi~t Nam Dan chu c()ng hoa, thuemg duqc gQi la Hi~n phap Nu6c Vi~t Nam Dan chu c()ng hoa, thuemg duqc gQi la Hi~n phap
nam 1946. Cung khoang thai gian nay, Thvc dan Phap nham nhe nam 1946. Cung khoang thai gian nay, Thvc dan Phap nham nhe
quay l~i xam luqc nu6c ta m()t lftn nfra. N gay 19 thang 12 nam quay l~i xam luqc nu6c ta m()t lftn nfra. N gay 19 thang 12 nam
1946, Bac H6 ra Lai keu gQi toan qu6c khang chi~n, lvc luqng 1946, Bac H6 ra Lai keu gQi toan qu6c khang chi~n, lvc luqng
each m~ng sau d6 nit khoi Ha N 9i va ti~n hanh CUQC khang chi~n each m~ng sau d6 nit khoi Ha N 9i va ti~n hanh CUQC khang chi~n
tmemg ki ch6ng Thvc dan Phap trong su6t 9 nam (1946-1954). tmemg ki ch6ng Thvc dan Phap trong su6t 9 nam (1946-1954).
Nhu v~y, hoan canh lich sir trong giai do~n nay d~c trung b&i b6i Nhu v~y, hoan canh lich sir trong giai do~n nay d~c trung b&i b6i
canh chinh tri - xa h9i dfty kh6 khan: nha nu6c non tre m6i duqc canh chinh tri - xa h9i dfty kh6 khan: nha nu6c non tre m6i duqc
thanh l~p va ngay l~p rue dtrng tm6c nguy ca bi de dQa; moi thanh l~p va ngay l~p rue dtrng tm6c nguy ca bi de dQa; moi
tmemg chinh tri trong nu6c phuc t~p cung sv xufit hi~n cua nhiSu tmemg chinh tri trong nu6c phuc t~p cung sv xufit hi~n cua nhiSu
dang, phai chinh tri v6i nhfrng quan di~m khac nhau; phftn 16n dang, phai chinh tri v6i nhfrng quan di~m khac nhau; phftn 16n
di~n tich lanh thb cua chung ta vftn n&m du6i sv chi~m dong cua di~n tich lanh thb cua chung ta vftn n&m du6i sv chi~m dong cua
th~ lvc ngo~i xam ... th~ lvc ngo~i xam ...
Trong b6i canh lich sir nhu v~y, b9 may nha nu6c Vi~t Nam Trong b6i canh lich sir nhu v~y, b9 may nha nu6c Vi~t Nam
trong thai ki nay mang ba d~c diSm n6i b~t nhu sau: trong thai ki nay mang ba d~c diSm n6i b~t nhu sau:
Thu nhdt, b9 may nha nu6c Vi~t Nam thai ki Hi~n phap nam Thu nhdt, b9 may nha nu6c Vi~t Nam thai ki Hi~n phap nam
1946 la b9 may nha nu6c dan chu c()ng hoa, chua phai la b9 may 1946 la b9 may nha nu6c dan chu c()ng hoa, chua phai la b9 may
nha nu6c XHCN nhu cac ban hi~n phap sau. DiSu nay khong nha nu6c XHCN nhu cac ban hi~n phap sau. DiSu nay khong
nhfrng duqc kh~ng dinh t~i DiSu thu 1 Hi~n phap nam 1946: nhfrng duqc kh~ng dinh t~i DiSu thu 1 Hi~n phap nam 1946:
"Nu6c Vi~t Nam la m()t nu6c dan chu c()ng hoa" rna con duqc th8 "Nu6c Vi~t Nam la m()t nu6c dan chu c()ng hoa" rna con duqc th8
hi~n qua each thuc v~n hanh cua h~ th6ng chinh tri. Trong Hi~n hi~n qua each thuc v~n hanh cua h~ th6ng chinh tri. Trong Hi~n
1 1
http://www.baotanghochiminh.vn/Tabid/495/Articleld/1644/PreTabld/465/ http://www.baotanghochiminh.vn/Tabid/495/Articleld/1644/PreTabld/465/
Default.aspx Default.aspx

CHUONG X- B0 MAY NHA NUOC C0NG HOA xA HOI CHU NGHiA VI$T NAM CHUONG X- B0 MAY NHA NUOC C0NG HOA xA HOI CHU NGHiA VI$T NAM
phap nam 1946 chua quy dinh vS vai tro lanh d<;1o cua Dang C<)ng phap nam 1946 chua quy dinh vS vai tro lanh d<;1o cua Dang C<)ng
san Dong Duong hay bftt ki dang, phai chinh tri nao. Tren thvc tS, san Dong Duong hay bftt ki dang, phai chinh tri nao. Tren thvc tS,
giai do(fn HiSn phap nam 1946 tbn t<;li nhiSu dang phai chinh tri giai do(fn HiSn phap nam 1946 tbn t<;li nhiSu dang phai chinh tri
tham gia cong vi~c cua nha nu6c; thanh ph~n cua Qubc h9i khoa I tham gia cong vi~c cua nha nu6c; thanh ph~n cua Qubc h9i khoa I
duqc b~u ngay 06 thang 01 nam 1946 ciing c6 57% d<;1i di~n cua duqc b~u ngay 06 thang 01 nam 1946 ciing c6 57% d<;1i di~n cua
cac dang, phai chinh tri khac nhau nhu Vi~t Minh, Dang Xa h<)i, cac dang, phai chinh tri khac nhau nhu Vi~t Minh, Dang Xa h<)i,
Dang Dan chu, Vi~t Nam Qu6c dan Dang, Vi~t Nam Cach m~nh Dang Dan chu, Vi~t Nam Qu6c dan Dang, Vi~t Nam Cach m~nh
Dbng minh H<)i va kha nhiSu d<;1i biSu khong dang phai (43%). 1 Ca Dbng minh H<)i va kha nhiSu d<;1i biSu khong dang phai (43%). 1 Ca
cftu, t6 chuc b9 may nha nu&c phan anh kha ro thuyst phan quysn, cftu, t6 chuc b9 may nha nu&c phan anh kha ro thuyst phan quysn,
tuang tv b<) may nha nu6c tu san: Chu tich nu6c do N ghi vi~n b~u tuang tv b<) may nha nu6c tu san: Chu tich nu6c do N ghi vi~n b~u
ra va dl1ng d~u Chinh phu song c6 dia vi kha d<)c l~p v6i ca quan ra va dl1ng d~u Chinh phu song c6 dia vi kha d<)c l~p v6i ca quan
b~u ra minh; thfim phan do Chinh phu b6 nhi~m song ho<;1t d<)ng b~u ra minh; thfim phan do Chinh phu b6 nhi~m song ho<;1t d<)ng
theo nguyen t~c d<)c l~p, chi tuan theo phap lu~t. Cac quy dinh cua theo nguyen t~c d<)c l~p, chi tuan theo phap lu~t. Cac quy dinh cua
HiSn phap nam 1946 cho thfty CO' cftu t6 chuc cua b<) may nha HiSn phap nam 1946 cho thfty CO' cftu t6 chuc cua b<) may nha
nu&c giai do<;1n nay chua mang nhUng d~c dism cua b9 may nha nu&c giai do<;1n nay chua mang nhUng d~c dism cua b9 may nha
nu6cXHCN. nu6cXHCN.
Thu hai, b<) may nha nu6c quy dinh trong HiSn phap nam Thu hai, b<) may nha nu6c quy dinh trong HiSn phap nam
1946 chua duqc thanh l~p tren thvc tS. Chi 40 ngay sau khi HiSn 1946 chua duqc thanh l~p tren thvc tS. Chi 40 ngay sau khi HiSn
phap nam 1946 duqc thong qua, Chinh phu lien hi~p khang chiSn phap nam 1946 duqc thong qua, Chinh phu lien hi~p khang chiSn
da rut len vling nui phia B~c dS tiSn hanh CUQC khang chiSn tmemg da rut len vling nui phia B~c dS tiSn hanh CUQC khang chiSn tmemg
ki. Do hoan canh lich sir, HiSn phap nam 1946 tuy da duqc thong ki. Do hoan canh lich sir, HiSn phap nam 1946 tuy da duqc thong
qua nhung chua duqc cong b6, N ghi vi~n theo HiSn phap nam qua nhung chua duqc cong b6, N ghi vi~n theo HiSn phap nam
1946 ciing chua duqc b~u va theo d6 cac CO' quan khac nhu Chu 1946 ciing chua duqc b~u va theo d6 cac CO' quan khac nhu Chu
tich nu6c, Chinh phu ciing chua duqc thanh l~p theo HiSn phap tich nu6c, Chinh phu ciing chua duqc thanh l~p theo HiSn phap
nam 1946. Tren thvc tS, h~u hSt cong vi~c nha nu6c trong thai nam 1946. Tren thvc tS, h~u hSt cong vi~c nha nu6c trong thai
gian nay duqc diSu hanh b6i cac s~c l~nh do Chu tich Hb Chi gian nay duqc diSu hanh b6i cac s~c l~nh do Chu tich Hb Chi
Minh ban hanh v6i tu each Chu tjch Chinh phu duqc thanh l~p ill Minh ban hanh v6i tu each Chu tjch Chinh phu duqc thanh l~p ill
1
Van phong Qu6c h<)i, Ltch sU: Qu6c h9i Vi?t Nam 1946 - 1960, tr. 52; Le Thanh 1
Van phong Qu6c h<)i, Ltch sU: Qu6c h9i Vi?t Nam 1946 - 1960, tr. 52; Le Thanh
Van, M9t sJ win tM v~ aJi nu5'i t6 chirc, ho9t il9ng etta Qu6c h9i, Nxb. Tu phap, Ha Van, M9t sJ win tM v~ aJi nu5'i t6 chirc, ho9t il9ng etta Qu6c h9i, Nxb. Tu phap, Ha
N<)i, 2007, tr. 29, 40; Bll NgQc Hai, Ho9t il9ng cua Qubc h9i trong ai~u ld?n Vi?t N<)i, 2007, tr. 29, 40; Bll NgQc Hai, Ho9t il9ng cua Qubc h9i trong ai~u ld?n Vi?t
Nam la thanh vien cua WTO, Nxb. Chinh tri qu6c gia, Ha N<)i, 2009, tr. 60. Nam la thanh vien cua WTO, Nxb. Chinh tri qu6c gia, Ha N<)i, 2009, tr. 60.
orAo TRiNH LU).T HIEN PHAP VIBT NAM orAo TRiNH LU).T HIEN PHAP VIBT NAM
tru6c Hi~n phap nam 1946. Ben c~nh d6, Qu6c h9i khoa 1 lam tru6c Hi~n phap nam 1946. Ben c~nh d6, Qu6c h9i khoa 1 lam
nhi~m vv cua Nghi vi~n theo quy dinh cua Hi~n phap nam 1946. nhi~m vv cua Nghi vi~n theo quy dinh cua Hi~n phap nam 1946.
Thu ba, Chu tich nu6c theo Hi~n phap nam 1946 c6 vi tri va Thu ba, Chu tich nu6c theo Hi~n phap nam 1946 c6 vi tri va
quy~n h~n h~t sue d~c bi~t trong b9 may nha nu6c. Chu tich nu6c quy~n h~n h~t sue d~c bi~t trong b9 may nha nu6c. Chu tich nu6c
vira la nguai dtrng dftu Nha nu&c, vira la nguai dtrng dftu Chinh vira la nguai dtrng dftu Nha nu&c, vira la nguai dtrng dftu Chinh
phu. Thu tu&ng chi la nguai dtrng dftu N9i cac trong Chinh phu. 1 phu. Thu tu&ng chi la nguai dtrng dftu N9i cac trong Chinh phu. 1
Chu tich nu6c do N ghi vi~n bftu v6i ti 1~ phiSu 2/3, nhung trong Chu tich nu6c do N ghi vi~n bftu v6i ti 1~ phiSu 2/3, nhung trong
khi Nghi vi~n c6 nhi~m ki 3 nam thi Chu tich nu6c l~i c6 nhi~m ki khi Nghi vi~n c6 nhi~m ki 3 nam thi Chu tich nu6c l~i c6 nhi~m ki
5 nam va c6 th€ duqc bftu l~i. 2 Hi~n phap nam 1946 quy dinh N ghi 5 nam va c6 th€ duqc bftu l~i. 2 Hi~n phap nam 1946 quy dinh N ghi
vi~n c6 th€ bftt tin nhi~m N 9i cac, Thu tu&ng, 3 song l~i kh6ng c6 vi~n c6 th€ bftt tin nhi~m N 9i cac, Thu tu&ng, 3 song l~i kh6ng c6
quy dinh vS vi~c bftt tin nhi~m d6i v6i Chu tich nu6c. Nhu v~y la quy dinh vS vi~c bftt tin nhi~m d6i v6i Chu tich nu6c. Nhu v~y la
vai tro ki€m so at v~ m~t chinh tri cua N ghi vi~n d6i v6i Chu tich vai tro ki€m so at v~ m~t chinh tri cua N ghi vi~n d6i v6i Chu tich
nu6c la kha h~n ch~. B~c bi~t hon nua, Chu tich nu6c cua Hi~n nu6c la kha h~n ch~. B~c bi~t hon nua, Chu tich nu6c cua Hi~n
phap nam 1946 con quy dinh Chu tich nu6c "kh6ng phai chiu m9t phap nam 1946 con quy dinh Chu tich nu6c "kh6ng phai chiu m9t
trach nhi~m nao, trir khi ph~m t9i phan qu6c" va d€ xet xu t9i trach nhi~m nao, trir khi ph~m t9i phan qu6c" va d€ xet xu t9i
danh nay, Nghi vi~n .phai thanh l~p m9t toa an d~c bi~t. 4 V6i danh nay, Nghi vi~n .phai thanh l~p m9t toa an d~c bi~t. 4 V6i
nhfing d~c quySn tren day, c6 th€ n6i Chu tich nu6c Vi~t Nam nhfing d~c quySn tren day, c6 th€ n6i Chu tich nu6c Vi~t Nam
Dan chu c()ng hoa thai ki Hi~n phap nam 1946 la m9t vi tri bftt Dan chu c()ng hoa thai ki Hi~n phap nam 1946 la m9t vi tri bftt
kha xam ph(:lm, m9t vi tri rna khong Chu tich nu6c nao a cac ban kha xam ph(:lm, m9t vi tri rna khong Chu tich nu6c nao a cac ban
hi~n phap sau nay c6 duqc. hi~n phap sau nay c6 duqc.
2.2. B{) may nha nu6'c Vi~t N am giai do~n Hi~n phap 2.2. B{) may nha nu6'c Vi~t N am giai do~n Hi~n phap
nam 1959 nam 1959
Sau Chi~n th~ng Bi~n Bien Phu ngay 7 thang 5 nam 1954, lich Sau Chi~n th~ng Bi~n Bien Phu ngay 7 thang 5 nam 1954, lich
sir each m~ng Vi~t Nam bu6c sang trang m6i. Vai tro Hinh d~o cua sir each m~ng Vi~t Nam bu6c sang trang m6i. Vai tro Hinh d~o cua
Bang Lao d()ng Vi~t Nam (nay la Bang C()ng san Vi~t Nam) da Bang Lao d()ng Vi~t Nam (nay la Bang C()ng san Vi~t Nam) da
duqc khing dinh vfmg ch~c. Tuy nhien, sau khi Tht;rc dan Phap duqc khing dinh vfmg ch~c. Tuy nhien, sau khi Tht;rc dan Phap
b9i u6c Hi~p dinh Geneva nam 1954, dftt nu&c Vi~t Nam bi chia b9i u6c Hi~p dinh Geneva nam 1954, dftt nu&c Vi~t Nam bi chia
1 1
Di6u thu 44 HiSn phap nam 1946. Di6u thu 44 HiSn phap nam 1946.
2 2
Di6u thu 24, 45 HiSn phap nam 1946. Di6u thu 24, 45 HiSn phap nam 1946.
3 3
f)iSu thu 54 HiSn phap nam 1946. f)iSu thu 54 HiSn phap nam 1946.
4 4
Di6u thu 50, 51 HiSn phap nam 1946. Di6u thu 50, 51 HiSn phap nam 1946.
CHUONG X- B0 M;[y NHA NUOC C0NG HOA xA HOI CHU NGHiA VI$T NAM CHUONG X- B0 M;[y NHA NUOC C0NG HOA xA HOI CHU NGHiA VI$T NAM
cit thanh hai miSn: MiSn Bic da hoan toan giai ph6ng va di theo cit thanh hai miSn: MiSn Bic da hoan toan giai ph6ng va di theo
con duang xay d\ffig chu ngh1a xa h()i (CNXH), mi~n Nam vftn con duang xay d\ffig chu ngh1a xa h()i (CNXH), mi~n Nam vftn
thu()c ch~ d() thvc dan va sau d6 hinh thanh ch~ d() xa h()i khac v6i thu()c ch~ d() thvc dan va sau d6 hinh thanh ch~ d() xa h()i khac v6i
miSn Bic. V 6i b6i canh lich su nhu v~y, b9 may nha nu6c Vi~t miSn Bic. V 6i b6i canh lich su nhu v~y, b9 may nha nu6c Vi~t
N am trong giai do~n nay mang ba d~c diSm n6i b~t sau: N am trong giai do~n nay mang ba d~c diSm n6i b~t sau:
Thu nhdt, vai tro lanh d~o cua Dang Lao d()ng Vi~t Nam da Thu nhdt, vai tro lanh d~o cua Dang Lao d()ng Vi~t Nam da
bit d~u duqc ghi nh~n trong hi~n phap. Lai n6i d~u cua Hi~n phap bit d~u duqc ghi nh~n trong hi~n phap. Lai n6i d~u cua Hi~n phap
nam 1959 c6 vi~t: nam 1959 c6 vi~t:
"Tit nam 1930, du6i Sl)' lanh d~o cua Dang C()ng san Dong "Tit nam 1930, du6i Sl)' lanh d~o cua Dang C()ng san Dong
Duong, ngay nay la Dang Lao d()ng Vi~t Nam, each m~ng Vi~t Duong, ngay nay la Dang Lao d()ng Vi~t Nam, each m~ng Vi~t
N am da ti~n len m()t giai do~n m6i. N am da ti~n len m()t giai do~n m6i.
Du6i S\f lanh d~o sang su6t cua Dang Lao d()ng Vi~t Nam, Du6i S\f lanh d~o sang su6t cua Dang Lao d()ng Vi~t Nam,
Chinh phu nu6c Vi~t Nam Dan chu c()ng hoa va Chu tich H6 Chi Chinh phu nu6c Vi~t Nam Dan chu c()ng hoa va Chu tich H6 Chi
Minh, toan dan ta doan k~t r()ng rai trong M~t tr~n dan t()c th6ng Minh, toan dan ta doan k~t r()ng rai trong M~t tr~n dan t()c th6ng
nhftt, nhftt dinh se gianh duqc thing lqi ve vang trong sv nghi~p nhftt, nhftt dinh se gianh duqc thing lqi ve vang trong sv nghi~p
xay d\ffig CNXH 6 miSn Bic va thvc hi~n th6ng nhftt nu6c nha." xay d\ffig CNXH 6 miSn Bic va thvc hi~n th6ng nhftt nu6c nha."
M~c du m6i duqc ghi nh~n nhu m()t thvc t~ lich su rna chua M~c du m6i duqc ghi nh~n nhu m()t thvc t~ lich su rna chua
duqc quy dinh trong m9t disu rieng nhu trong cac ban hi~n phap duqc quy dinh trong m9t disu rieng nhu trong cac ban hi~n phap
sau nay, c6 thS n6i, vai tro lanh d~o cua Dang Lao d()ng Vi~t Nam, sau nay, c6 thS n6i, vai tro lanh d~o cua Dang Lao d()ng Vi~t Nam,
nay la Dang C()ng san Vi~t Nam, da bit d~u c6 CO' sa hi~n djnh. nay la Dang C()ng san Vi~t Nam, da bit d~u c6 CO' sa hi~n djnh.
Thu hai, b() may nha nu6c Vi~t Nam da bit d~u duqc xay Thu hai, b() may nha nu6c Vi~t Nam da bit d~u duqc xay
d\ffig theo m6 hinh XHCN. DiSu 2 Hi~n phap nam 1959 ti~p tl,lc d\ffig theo m6 hinh XHCN. DiSu 2 Hi~n phap nam 1959 ti~p tl,lc
quy dinh Nu6c Vi~t Nam theo chinh thS dan chu c()ng hoa gi6ng quy dinh Nu6c Vi~t Nam theo chinh thS dan chu c()ng hoa gi6ng
nhu Hi~n phap nam 1946. Tuy nhien, b() may nha nu6c da bit d~u nhu Hi~n phap nam 1946. Tuy nhien, b() may nha nu6c da bit d~u
mang nhfmg dftu hi~u cua b() may nha nu6c XHCN. Nhu da dS mang nhfmg dftu hi~u cua b() may nha nu6c XHCN. Nhu da dS
c~p, vai tro cua Dang Lao d()ng Vi~t Nam da duqc ghi nh~n kh~ng c~p, vai tro cua Dang Lao d()ng Vi~t Nam da duqc ghi nh~n kh~ng
djnh. Ben c~nh d6, Qu6c h()i da duqc quy dinh la ca quan quySn djnh. Ben c~nh d6, Qu6c h()i da duqc quy dinh la ca quan quySn
Ivc nha nuac cao nhftt, co quysn b~u, giam sat ho~t d9ng va bai Ivc nha nuac cao nhftt, co quysn b~u, giam sat ho~t d9ng va bai
G!AO TRiNH LU!T HIEN PHAP \Tl$T NAM G!AO TRiNH LU!T HIEN PHAP \Tl$T NAM
mi€n cac chuc V\l cao nh~t trong b9 may nha nu6c. 1 Cac chuc V\l mi€n cac chuc V\l cao nh~t trong b9 may nha nu6c. 1 Cac chuc V\l
do Qu6c h()i bfiu, trong d6 c6 ca Chu tich nu6c, chiu trach nhi~m do Qu6c h()i bfiu, trong d6 c6 ca Chu tich nu6c, chiu trach nhi~m
tru6c Qu6c h()i va c6 cling nhi~m ki v6i Qu6c h()i. 2 Di€u nay cho tru6c Qu6c h()i va c6 cling nhi~m ki v6i Qu6c h()i. 2 Di€u nay cho
th~y CO' C~U t6 chuc bQ may nha nu6c da b~t dfiu ap dl;lng nguyen th~y CO' C~U t6 chuc bQ may nha nu6c da b~t dfiu ap dl;lng nguyen
t~c quy€n h,rc th6ng nh~t theo mo hinh XHCN. D~c bi~t, trong b() t~c quy€n h,rc th6ng nh~t theo mo hinh XHCN. D~c bi~t, trong b()
may nha nu6c da xu~t hi~n h~ th6ng VKSND, ca quan d~c thu cua may nha nu6c da xu~t hi~n h~ th6ng VKSND, ca quan d~c thu cua
b() may nha nu6c XHCN, v6i chuc nang cong t6 va kiSm sat vi~c b() may nha nu6c XHCN, v6i chuc nang cong t6 va kiSm sat vi~c
tuan thu phap lu~t. tuan thu phap lu~t.
Thu ba, Chu tich nu6c Vi~t Nam Dan chu c()ng hoa khong b~t Thu ba, Chu tich nu6c Vi~t Nam Dan chu c()ng hoa khong b~t
bu()c la d~i biSu Qu6c h()i. Theo quy dinh t~i Di€u 62 Hi~n phap bu()c la d~i biSu Qu6c h()i. Theo quy dinh t~i Di€u 62 Hi~n phap
nam 1959, diSu ki~n dS m()t nguai c6 thS duqc Qu6c h()i bftu lam nam 1959, diSu ki~n dS m()t nguai c6 thS duqc Qu6c h()i bftu lam
Chu tich nu6c chi la tu each cong dan Vi~t N am va c6 d9 tu6i tir Chu tich nu6c chi la tu each cong dan Vi~t N am va c6 d9 tu6i tir
35 tra len. Day laban hi~n phap duy nh~t cua Vi~t Nam khong 35 tra len. Day laban hi~n phap duy nh~t cua Vi~t Nam khong
quy dinh b~t bu()c Chu tich nu6c la d~i biSu Qu6c h()i. Duang nhu quy dinh b~t bu()c Chu tich nu6c la d~i biSu Qu6c h()i. Duang nhu
chuc V\l Chu tich nu6c theo Hi~n phap nam 1959 duqc ki vQng la chuc V\l Chu tich nu6c theo Hi~n phap nam 1959 duqc ki vQng la
m()t vi tri trung l~p, khong mang mau s~c dang phai dS c6 thS t~p m()t vi tri trung l~p, khong mang mau s~c dang phai dS c6 thS t~p
hqp, huy d()ng duqc dong dao nh~t h,rc luqng cua hai mien cho hqp, huy d()ng duqc dong dao nh~t h,rc luqng cua hai mien cho
cu()c d~u tranh giai ph6ng dan t()c. cu()c d~u tranh giai ph6ng dan t()c.
2.3. B() may nha nuO'c Vi~t Nam giai do~n Hi~n phap 2.3. B() may nha nuO'c Vi~t Nam giai do~n Hi~n phap
nam 1980 nam 1980
Sau Chi~n th~ng mua Xuan nam 197 5, d~t nu6c ta bu6c sang Sau Chi~n th~ng mua Xuan nam 197 5, d~t nu6c ta bu6c sang
m()t trang su m6i. Luc nay, hai miSn Nan1, B~c da hoan toan th6ng m()t trang su m6i. Luc nay, hai miSn Nan1, B~c da hoan toan th6ng
nh~t, diSu d6 t~o ra CO' sa quan trQng dS xay dgng va phat triSn d~t nh~t, diSu d6 t~o ra CO' sa quan trQng dS xay dgng va phat triSn d~t
nu6c theo dinh huang XHCN. C6 thS n6i, vi tri lanh d~o cua Dang nu6c theo dinh huang XHCN. C6 thS n6i, vi tri lanh d~o cua Dang
C()ng san Vi~t Nam duqc kh~ng dinh vfrng ch~c va tinh thftn l~c C()ng san Vi~t Nam duqc kh~ng dinh vfrng ch~c va tinh thftn l~c
quan, ph~n khai vS con duang di len CNXH cua d~t nu6c dang quan, ph~n khai vS con duang di len CNXH cua d~t nu6c dang
dang cao han bao gia h~t. vs
quan h~ qu6c t~, trong giai do~n nay dang cao han bao gia h~t. vs
quan h~ qu6c t~, trong giai do~n nay
mbi quan h~ hfru nghi, anh-em giua Vi~t N am va cac nu6c trong mbi quan h~ hfru nghi, anh-em giua Vi~t N am va cac nu6c trong
1
Bi~u 43, 50 Hi~n phap nam 1959. 1
Bi~u 43, 50 Hi~n phap nam 1959.
2
Bi~u 62, Bi~u 71 Hi~n phap nam 1959. 2
Bi~u 62, Bi~u 71 Hi~n phap nam 1959.

CHUONG X- B0 M;[y NHA NUOC C0NG HOA x1 HOI CHU NGH!A VI$T NAM CHUONG X- B0 M;[y NHA NUOC C0NG HOA x1 HOI CHU NGH!A VI$T NAM
Kh6i XHCN tr6 nen g~n b6 ch~t che hon bao gia h~t. Xu hu6ng Kh6i XHCN tr6 nen g~n b6 ch~t che hon bao gia h~t. Xu hu6ng
ap d\lng mo hinh phat tri~n chung ca vs chinh tri, kinh t~, van hoa ap d\lng mo hinh phat tri~n chung ca vs chinh tri, kinh t~, van hoa
- xa h()i tr6 nen ph6 bi~n giua cac nu6c XHCN rna dtrng d~u la - xa h()i tr6 nen ph6 bi~n giua cac nu6c XHCN rna dtrng d~u la
Lien bang Xo-vi~t trn6c day. Tuy nhien, CO' sa v~t chftt, h~ t~ng Lien bang Xo-vi~t trn6c day. Tuy nhien, CO' sa v~t chftt, h~ t~ng
cua dftt nu6c l<;ti bi tan pha n~ng nS sau g~n 30 nam chi~n tranh. cua dftt nu6c l<;ti bi tan pha n~ng nS sau g~n 30 nam chi~n tranh.
DiSu nay d~t ra nhf±ng thach thtrc vo cung 16n cho cong CUQC xay DiSu nay d~t ra nhf±ng thach thtrc vo cung 16n cho cong CUQC xay
d\l'llg dftt nu6c, di len CNXH. d\l'llg dftt nu6c, di len CNXH.
Trong hoan canh lich su nhu v~y, Hi~n phap nam 1980 da thi~t Trong hoan canh lich su nhu v~y, Hi~n phap nam 1980 da thi~t
l~p m()t b() may nha nu6c v6i d~c di~m bao trum la tinh chftt l~p m()t b() may nha nu6c v6i d~c di~m bao trum la tinh chftt
XHCN h~t sue d~m net, c6 th~ n6i la d~m net nhftt trong s6 cac XHCN h~t sue d~m net, c6 th~ n6i la d~m net nhftt trong s6 cac
ban hi~n phap cua Vi~t Nam. DiSu nay duqc th~ hi~n qua ba d~c ban hi~n phap cua Vi~t Nam. DiSu nay duqc th~ hi~n qua ba d~c
di~m C\1 th~ sau: di~m C\1 th~ sau:
Thu nhdt, vai tro lanh d~o cua Dang C()ng san Vi~t N am duqc Thu nhdt, vai tro lanh d~o cua Dang C()ng san Vi~t N am duqc
kh~ng dinh va quy dinh m()t each m~nh me. Trong Hi~n phap nam kh~ng dinh va quy dinh m()t each m~nh me. Trong Hi~n phap nam
1980, vai tro lanh d~o cua Dang ti~p t\}c duqc dS c~p m()t each n6i 1980, vai tro lanh d~o cua Dang ti~p t\}c duqc dS c~p m()t each n6i
b~t trong Lai n6i d~u nhu nhan t6 va d()ng lgc chu ch6t lam nen b~t trong Lai n6i d~u nhu nhan t6 va d()ng lgc chu ch6t lam nen
mQi th~ng lqi cua each m~ng Vi~t Nam. Ben c~nh d6, l~n d~u tien mQi th~ng lqi cua each m~ng Vi~t Nam. Ben c~nh d6, l~n d~u tien
vai tro lanh d~o cua Dang da duqc quy dinh trong m()t diSu rieng vai tro lanh d~o cua Dang da duqc quy dinh trong m()t diSu rieng
cua hi~n phap, DiSu 4, v6i n()i dung: cua hi~n phap, DiSu 4, v6i n()i dung:
"Dang c()ng san Vi~t Nam, d()i tien phong va b() tham muu "Dang c()ng san Vi~t Nam, d()i tien phong va b() tham muu
chi~n dftu cua giai cftp cong nhan Vi~t Nam, duqc vii trang b~ng chi~n dftu cua giai cftp cong nhan Vi~t Nam, duqc vii trang b~ng
hQc thuy~t Mac - Lenin, la lgc luqng duy nhftt lanh d~o Nha nu6c, hQc thuy~t Mac - Lenin, la lgc luqng duy nhftt lanh d~o Nha nu6c,
lanh d~o xa h()i; la nhan t6 chu y~u quy~t dinh IDQi th~ng lqi CUa lanh d~o xa h()i; la nhan t6 chu y~u quy~t dinh IDQi th~ng lqi CUa
each m~ng Vi~t Nam. each m~ng Vi~t Nam.
Dang t6n t~i va phftn dftu vi lqi ich cua giai cftp cong nhan va Dang t6n t~i va phftn dftu vi lqi ich cua giai cftp cong nhan va
nhan dan Vi~t Nam. nhan dan Vi~t Nam.
Cac t6 chtrc cua Dang ho~t d()ng trong khuon kh6 hi~n phap." Cac t6 chtrc cua Dang ho~t d()ng trong khuon kh6 hi~n phap."
C6 th~ n6i, quy dinh cua DiSu 4 da dem l~i S\f bao dam hi~n C6 th~ n6i, quy dinh cua DiSu 4 da dem l~i S\f bao dam hi~n
dinh vf±ng ch~c nhftt cho vi tri, vai tro H1nh d~o tuy~t d6i va duy dinh vf±ng ch~c nhftt cho vi tri, vai tro H1nh d~o tuy~t d6i va duy
nhftt cua Dang d6i v6i toan h~ th6ng chinh tri rna trn6c tien la nhftt cua Dang d6i v6i toan h~ th6ng chinh tri rna trn6c tien la
GrAO TRINH LU!T HIEN PHAP VI$T NAM GrAO TRINH LU!T HIEN PHAP VI$T NAM
d6i v6i b() may nha nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam. Cac ban d6i v6i b() may nha nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam. Cac ban
hi~n phap sau nay d~u k~ thira Di~u 4 cua HiSn phap nam 1980 hi~n phap sau nay d~u k~ thira Di~u 4 cua HiSn phap nam 1980
v6i nhung di6u chinh phu hQ'P v6i di6u ki~n va hoan canh cua v6i nhung di6u chinh phu hQ'P v6i di6u ki~n va hoan canh cua
rung thai ki. rung thai ki.
Thir hai, ca c~u t6 chuc b9 may nha nu6c C()ng hoa XHCN Thir hai, ca c~u t6 chuc b9 may nha nu6c C()ng hoa XHCN
Vi9t N am da duqc thi~t k~ hoan to an theo mo hinh b() may nha Vi9t N am da duqc thi~t k~ hoan to an theo mo hinh b() may nha
nu6c XHCN. 6 vi tri cao nh~t cua b() may nha nu6c la Qu6c h()i, nu6c XHCN. 6 vi tri cao nh~t cua b() may nha nu6c la Qu6c h()i,
ca quan quy~n lgc nha nu6c cao nh~t do nhan dan ca nu6c bftu ra. ca quan quy~n lgc nha nu6c cao nh~t do nhan dan ca nu6c bftu ra.
Cac ca quan va chuc V\1 khac 6 trung uang nhu H()i dbng nha Cac ca quan va chuc V\1 khac 6 trung uang nhu H()i dbng nha
nu6c, H()i dbng b() tru6ng, Chanh an TANDTC, Vi9n tru6ng nu6c, H()i dbng b() tru6ng, Chanh an TANDTC, Vi9n tru6ng
VKSNDTC d~u la d~i bi~u Qu6c h()i, do Qu6c h()i bftu ra, c6 cling VKSNDTC d~u la d~i bi~u Qu6c h()i, do Qu6c h()i bftu ra, c6 cling
nhi9m ki v6i Qu6c h()i va chiu Sl,l' giam sat t6i cao cua Qu6c h()i. 1 nhi9m ki v6i Qu6c h()i va chiu Sl,l' giam sat t6i cao cua Qu6c h()i. 1
V6i mo hinh nay, toan b9 b() may nha nu6c Vi9t Nam a trung V6i mo hinh nay, toan b9 b() may nha nu6c Vi9t Nam a trung
uang d~u xu~t phat tir Qu6c h()i - ca quan d~i di9n cao nh~t cua uang d~u xu~t phat tir Qu6c h()i - ca quan d~i di9n cao nh~t cua
nhan dan. Khi Qu6c h()i h~t nhi~m ki thi cac CO' quan khac a trung nhan dan. Khi Qu6c h()i h~t nhi~m ki thi cac CO' quan khac a trung
uang cung h~t nhi9m ki; khi Qu6c h9i b~t dftu nhi9m ld m6i thi uang cung h~t nhi9m ki; khi Qu6c h9i b~t dftu nhi9m ld m6i thi
Qu6c h9i cung bftu ra cac ca quan nha nu6c khac atrung uang v6i Qu6c h9i cung bftu ra cac ca quan nha nu6c khac atrung uang v6i
nhi9m ki m6i. Cac b() may nha nu6c khong theo mo hinh XHCN nhi9m ki m6i. Cac b() may nha nu6c khong theo mo hinh XHCN
khong c6 d~c di~m nay khong c6 d~c di~m nay
Thir ba, nguyen t~c t~p thS lanh d~o duqc ap dt;tng ph6 bi~n Thir ba, nguyen t~c t~p thS lanh d~o duqc ap dt;tng ph6 bi~n
trong t6 chuc va ho~t d()ng cua cac CO' quan nha nu6c. Theo Hi~n trong t6 chuc va ho~t d()ng cua cac CO' quan nha nu6c. Theo Hi~n
phap nam 1980, Chu tich nu6c C()ng hoa XHCN Vi9t Nam la H()i phap nam 1980, Chu tich nu6c C()ng hoa XHCN Vi9t Nam la H()i
dbng nha nu6c, m9t ca quan t~p thS do Qu6c h9i bftu ra, dbng thai dbng nha nu6c, m9t ca quan t~p thS do Qu6c h9i bftu ra, dbng thai
la CO' quan thuang V\1 cua Qu6c h()i. 2 Chinh phu duqc gQi la H()i la CO' quan thuang V\1 cua Qu6c h()i. 2 Chinh phu duqc gQi la H()i
1
DiSu 99, 101, 108 HiSn phap nam 1980; DiSu 2 Lu~t t6 chuc H()i d6ng b9 tru6ng 1
DiSu 99, 101, 108 HiSn phap nam 1980; DiSu 2 Lu~t t6 chuc H()i d6ng b9 tru6ng
nam 1981; Khoan 3 DiSu 5 Lu~t t6 chuc VKSND nam 1981; BiSu 3, 42 Lu~t t6 nam 1981; Khoan 3 DiSu 5 Lu~t t6 chuc VKSND nam 1981; BiSu 3, 42 Lu~t t6
chuc T AND nam 1981. Luu y r~ng, tuy BiSu 2 Lu~t t6 chuc H()i d6ng b9 tru6ng chuc T AND nam 1981. Luu y r~ng, tuy BiSu 2 Lu~t t6 chuc H()i d6ng b9 tru6ng
nam 1981 quy djnh Chu tich H()i d6ng b9 tru&ng la dC;li bi~u Qu6c h()i con cac nam 1981 quy djnh Chu tich H()i d6ng b9 tru&ng la dC;li bi~u Qu6c h()i con cac
thfmh vien khac cua H()i d6ng b9 tru6ng chu ySu chQn trong s6 cac dC;li bi~u Qu6c thfmh vien khac cua H()i d6ng b9 tru6ng chu ySu chQn trong s6 cac dC;li bi~u Qu6c
h()i, song tren thvc tS cac thanh vien cua H()i d6ng b9 tru6ng thuemg la dC;li bi~u h()i, song tren thvc tS cac thanh vien cua H()i d6ng b9 tru6ng thuemg la dC;li bi~u
Qu6c h()i. Qu6c h()i.
2 2
DiSu 98 HiSn phap nam 1980. DiSu 98 HiSn phap nam 1980.
CHU'ONG X- BO M;[y NHA NU'OC C0NG HOA xA HOI CHU NGHlA VI$T NAM CHU'ONG X- BO M;[y NHA NU'OC C0NG HOA xA HOI CHU NGHlA VI$T NAM
d6ng b9 tru6ng, v6i ch~ d9 lam vi~c t?p thS dong vai tro chu y~u; 1 d6ng b9 tru6ng, v6i ch~ d9 lam vi~c t?p thS dong vai tro chu y~u; 1
vai tro ca nhan cua Chu tich H9i d6ng b() trn6ng it n6i b?t so v6i vai tro ca nhan cua Chu tich H9i d6ng b() trn6ng it n6i b?t so v6i
Thu tu6ng trong cac hi~n phap sau nay. Thu tu6ng trong cac hi~n phap sau nay.
2.4. B(} may nha nu6'c Vi~t Nam giai do~n Hi~n phap 2.4. B(} may nha nu6'c Vi~t Nam giai do~n Hi~n phap
nam 1992 (sira d6i, b6 sung nam 2001) nam 1992 (sira d6i, b6 sung nam 2001)
Giai do1;1n sau khi Hi~n phap nam 1980 duqc ban hanh, d~t Giai do1;1n sau khi Hi~n phap nam 1980 duqc ban hanh, d~t
nu6c ta rai vao khung hoang kinh t~ trfim trQng: san xu~t dinh tr~, nu6c ta rai vao khung hoang kinh t~ trfim trQng: san xu~t dinh tr~,
san phAm lilian hi~m, lC;lm phat va th~t nghi~p tang cao. Dtffig san phAm lilian hi~m, lC;lm phat va th~t nghi~p tang cao. Dtffig
trn6c tinh hinh do, nam 1986 Dang C()ng san Vi~t Nam quy~t dinh trn6c tinh hinh do, nam 1986 Dang C()ng san Vi~t Nam quy~t dinh
ap dgng duemg 16i d6i m6i kinh t~ v6i chinh sach chu dC;lO la cho ap dgng duemg 16i d6i m6i kinh t~ v6i chinh sach chu dC;lO la cho
phep phat triSn n~n kinh t~ thi trnemg va. khuySn khich S\1' phat phep phat triSn n~n kinh t~ thi trnemg va. khuySn khich S\1' phat
tri~n cua cac doanh nghi~p tu nhan thay vi c~m doan nhu trong tri~n cua cac doanh nghi~p tu nhan thay vi c~m doan nhu trong
giai doC;ln trn6c do. Lan song d6i m6i ngay l?p me tC;lO nen k~t qua giai doC;ln trn6c do. Lan song d6i m6i ngay l?p me tC;lO nen k~t qua
tich eve v~ kinh tS va xa h()i. HiSn phap nam 1992 duqc ban hanh tich eve v~ kinh tS va xa h()i. HiSn phap nam 1992 duqc ban hanh
d~ thS ch~ hoa duemg 16i dbi m6i do. Nam 2001, Hi~n phap nam d~ thS ch~ hoa duemg 16i dbi m6i do. Nam 2001, Hi~n phap nam
1992 duqc sua d6i, b6 sung dS ti~p tvc th~ chS hoa duemg 16i d6i 1992 duqc sua d6i, b6 sung dS ti~p tvc th~ chS hoa duemg 16i d6i
m6i sau 15 nam thvc hi~n thanh cong. m6i sau 15 nam thvc hi~n thanh cong.
Xet trong ca giai do1;1n, d~c diSm chu d1;1o cua b<) may nha Xet trong ca giai do1;1n, d~c diSm chu d1;1o cua b<) may nha
nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam la tinh ch~t XHCN co di~u nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam la tinh ch~t XHCN co di~u
chinh dS phu hqp v6i tinh hinh. v~ CO' ban, b() may nha nu6c chinh dS phu hqp v6i tinh hinh. v~ CO' ban, b() may nha nu6c
Vi~t Nam vfrn theo mo hinh XHCN v6i nhfrng d~c di~m cua mo Vi~t Nam vfrn theo mo hinh XHCN v6i nhfrng d~c di~m cua mo
hinh nay nhu thS hi~n trong Hi~n phap nam 1980. Tuy nhien, dS hinh nay nhu thS hi~n trong Hi~n phap nam 1980. Tuy nhien, dS
bao dam thvc hi~n thanh cong duang 16i d6i m6i, b() may nha bao dam thvc hi~n thanh cong duang 16i d6i m6i, b() may nha
nu6c da duqc di~u chinh m()t bu6c 6 Hi~n phap nam 1992 va nu6c da duqc di~u chinh m()t bu6c 6 Hi~n phap nam 1992 va
ti~p tvc duqc di~u chinh nam 2001. Di~u nay thS hi~n 6 b6n d~c ti~p tvc duqc di~u chinh nam 2001. Di~u nay thS hi~n 6 b6n d~c
di~m 16n nhu sau: di~m 16n nhu sau:
Thu nhdt, vai tro lanh dC;lO cua ca nhan duqc tang tuemg trong Thu nhdt, vai tro lanh dC;lO cua ca nhan duqc tang tuemg trong
t6 chuc Va ho1;1t d()ng CUa cac CO' quan nha nu6c, d~c bi~t la cac CO' t6 chuc Va ho1;1t d()ng CUa cac CO' quan nha nu6c, d~c bi~t la cac CO'
1
DiSu 104 Hi~n phap nam 1980; Chuong II va DiSu 25 Lu~t t6 chuc H<)i d6ng b9 1
DiSu 104 Hi~n phap nam 1980; Chuong II va DiSu 25 Lu~t t6 chuc H<)i d6ng b9
trn&ng nam 1981. trn&ng nam 1981.
quan nha nu6c 6 trung uang. ChS d9 nguyen thu t~p thS cua HiSn quan nha nu6c 6 trung uang. ChS d9 nguyen thu t~p thS cua HiSn
phap nam 1980 da duqc chuysn thanh nguyen thu ca nhan do phap nam 1980 da duqc chuysn thanh nguyen thu ca nhan do
Chu tich nu6c tht;Yc hi~n. D®g d~u Chinh phu la Thu tu6ng v6i Chu tich nu6c tht;Yc hi~n. D®g d~u Chinh phu la Thu tu6ng v6i
nhung nhi~m V\1, quysn h~n rieng bi~t ca vs t6 chuc va ho~t d9ng nhung nhi~m V\1, quysn h~n rieng bi~t ca vs t6 chuc va ho~t d9ng
nh&m bao dam vai tro lanh d~o, diSu hanh hi~u qua d6i v6i h~ nh&m bao dam vai tro lanh d~o, diSu hanh hi~u qua d6i v6i h~
th6ng hanh chinh nha nu6c tir trung uang t6i dia phuang. 1 Vi~c th6ng hanh chinh nha nu6c tir trung uang t6i dia phuang. 1 Vi~c
dS cao vai tro cua ca nhan, d~c bi~t la vai tro cua Thu tu6ng dS cao vai tro cua ca nhan, d~c bi~t la vai tro cua Thu tu6ng
Chinh phu, duqc coi la giai phap giup tang cu®g trach nhi~m va Chinh phu, duqc coi la giai phap giup tang cu®g trach nhi~m va
tinh linh ho~t cua cac CO' quan nha nu6c rna tru6c tien la Chinh tinh linh ho~t cua cac CO' quan nha nu6c rna tru6c tien la Chinh
phu trong vi~c diSu hanh cong vi~c cua nha nu6c, d~c bi~t la phu trong vi~c diSu hanh cong vi~c cua nha nu6c, d~c bi~t la
trong ITnh vvc kinh t6. trong ITnh vvc kinh t6.
Thu hai, quy dinh vS vai tro lanh d~o cua Dang C()ng san duqc Thu hai, quy dinh vS vai tro lanh d~o cua Dang C()ng san duqc
diSu chinh theo hu6ng hqp li. DiSu 4 HiSn phap nam 1992 tiSp tl)c diSu chinh theo hu6ng hqp li. DiSu 4 HiSn phap nam 1992 tiSp tl)c
kh~ng dinh Dang C()ng san la lvc luqng lanh d~o Nha nu6c va xa kh~ng dinh Dang C()ng san la lvc luqng lanh d~o Nha nu6c va xa
h9i, song ho~t d()ng cua cac t6 chuc Dang phc\i tuan thu HiSn phap h9i, song ho~t d()ng cua cac t6 chuc Dang phc\i tuan thu HiSn phap
va phap lu~t. Tru6c d6, HiSn phap nam 1980 m6i chi quy dinh va phap lu~t. Tru6c d6, HiSn phap nam 1980 m6i chi quy dinh
ho~t d()ng cua cac t6 chuc Dang trong khuon kh6 HiSn phap. Phap ho~t d()ng cua cac t6 chuc Dang trong khuon kh6 HiSn phap. Phap
lu~t do Nha nu6c d~t ra dS diSu chinh cac quan h~ xa h()i. Xet cho lu~t do Nha nu6c d~t ra dS diSu chinh cac quan h~ xa h()i. Xet cho
cling thi cac t6 chuc Dang dSu la cac chu thS tham gia quan h~ xa cling thi cac t6 chuc Dang dSu la cac chu thS tham gia quan h~ xa
h()i gi6ng nhu cac chu thS khac. Vi~c d~t ho~t d()ng cua cac t6 h()i gi6ng nhu cac chu thS khac. Vi~c d~t ho~t d()ng cua cac t6
chuc Dang trong khuon kh6 phap lu~t, trong khi v~n quy dinh chuc Dang trong khuon kh6 phap lu~t, trong khi v~n quy dinh
Dang la lvc luqng lanh d~o, cho thfiy vS m~t tu tu6ng HiSn phap Dang la lvc luqng lanh d~o, cho thfiy vS m~t tu tu6ng HiSn phap
nam 1992 da bu6c d~u thi~t l~p m6i quan h~ Dang C()ng san - Nha nam 1992 da bu6c d~u thi~t l~p m6i quan h~ Dang C()ng san - Nha
nu6c theo dinh hu6ng phap quySn. nu6c theo dinh hu6ng phap quySn.
Thu ba, nguyen tic phap quySn chinh thuc duqc cong nh~n, Thu ba, nguyen tic phap quySn chinh thuc duqc cong nh~n,
cling v6i n6 la sv c6ng nh~n bu6c d~u d6i v6i quan diSm vS phan cling v6i n6 la sv c6ng nh~n bu6c d~u d6i v6i quan diSm vS phan
quySn trong t6 chuc va ho~t d()ng cua b() may nha nu6c. Phap quySn trong t6 chuc va ho~t d()ng cua b() may nha nu6c. Phap
quy6n va phan quysn la hai nguyen tic l&n, hai thanh tvu vi d~i quy6n va phan quysn la hai nguyen tic l&n, hai thanh tvu vi d~i
cua loai nguai trong ITnh vvc t6 chuc thvc hi~n quySn lvc nha cua loai nguai trong ITnh vvc t6 chuc thvc hi~n quySn lvc nha
1
Chuang III Lu~t t6 chuc Chinh phu nam 1992; Chuang III Lu~t t6 chuc Chinh 1
Chuang III Lu~t t6 chuc Chinh phu nam 1992; Chuang III Lu~t t6 chuc Chinh
phu nam 2001. phu nam 2001.

CHU'ONG X- B0 M;[y NHA NU'OC C0NG HOA xl HOI CHU NGH!A VI$T NAM CHU'ONG X- B0 M;[y NHA NU'OC C0NG HOA xl HOI CHU NGH!A VI$T NAM
nu6c. Tuy nhien, trong b() may nha nu6c theo mo hinh XHCN nu6c. Tuy nhien, trong b() may nha nu6c theo mo hinh XHCN
truy~n th6ng nhu quy dinh t~i HiSn phap nam 1980 hoan toan truy~n th6ng nhu quy dinh t~i HiSn phap nam 1980 hoan toan
v~ng bong hai nguyen t~c nay. Vi~c HiSn phap nam 1992 sua d6i, v~ng bong hai nguyen t~c nay. Vi~c HiSn phap nam 1992 sua d6i,
b6 sung ghi nh~n hai nguyen t~c phap quy~n va phan quy~n t~i b6 sung ghi nh~n hai nguyen t~c phap quy~n va phan quy~n t~i
Di~u 2 cho thdy bu6c tiSn 16n trong nh~n thuc v~ sv phat tri~n cua Di~u 2 cho thdy bu6c tiSn 16n trong nh~n thuc v~ sv phat tri~n cua
b() may nha nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam trong sv phat tri~n b() may nha nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam trong sv phat tri~n
chung cua b9 may nha nu6c hi~n d~i. chung cua b9 may nha nu6c hi~n d~i.
Thu tu, vai tro cua VKSND trong linh VlJC bao dam tuan thu Thu tu, vai tro cua VKSND trong linh VlJC bao dam tuan thu
phap lu~t ngay cang thu h~p. Nhu th~ hi~n trong giai do~n HiSn phap lu~t ngay cang thu h~p. Nhu th~ hi~n trong giai do~n HiSn
phap nam 1959 va HiSn phap nam 1980, S\f xuftt hi~n cua h~ th6ng phap nam 1959 va HiSn phap nam 1980, S\f xuftt hi~n cua h~ th6ng
VKSND v6i chuc nang ki~m sat vi~c tuan thu phap lu~t va chuc VKSND v6i chuc nang ki~m sat vi~c tuan thu phap lu~t va chuc
nang cong t6la m()t d~c thu cua b9 may nha nu6c XHCN. Khi d6, nang cong t6la m()t d~c thu cua b9 may nha nu6c XHCN. Khi d6,
chuc nang ki~m sat cua VKSND bao trum linh VlJC tu phap, hanh chuc nang ki~m sat cua VKSND bao trum linh VlJC tu phap, hanh
chinh va cac ho~t d()ng xa h()i n6i chung. Trong cac quy dinh cua chinh va cac ho~t d()ng xa h()i n6i chung. Trong cac quy dinh cua
HiSn phap nam 1992, ph~m vi chuc nang ki~m sat cua VKSND HiSn phap nam 1992, ph~m vi chuc nang ki~m sat cua VKSND
vftn duqc kS thira tr<;ln v~n tir HiSn phap nam 1980. 1 Tuy nhien, vftn duqc kS thira tr<;ln v~n tir HiSn phap nam 1980. 1 Tuy nhien,
khi HiSn phap nam 1992 duqc sira d6i, b6 sung nam 2001 thi chuc khi HiSn phap nam 1992 duqc sira d6i, b6 sung nam 2001 thi chuc
nang ki~m sat cua VKSND chi con trong linh V\fC tu phap; 2 tuong nang ki~m sat cua VKSND chi con trong linh V\fC tu phap; 2 tuong
ling v6i di~u d6 la thfim quy~n xet xir cua toa an duqc rna r()ng ling v6i di~u d6 la thfim quy~n xet xir cua toa an duqc rna r()ng
sang linh VlJC tranh chdp kinh tS va hanh chinh. 3 Sv di~u ohinh nay sang linh VlJC tranh chdp kinh tS va hanh chinh. 3 Sv di~u ohinh nay
nh~m lam cho cac ca quan tu phap cua b() may nha nu6c XHCN nh~m lam cho cac ca quan tu phap cua b() may nha nu6c XHCN
cua Vi~t Nam thgc hi~n c6 hi~u qua hon duang 16i d6i m6i. cua Vi~t Nam thgc hi~n c6 hi~u qua hon duang 16i d6i m6i.
Trong n~n kinh tS thi tmang va Nha nu6c phap quy~n, bao dam Trong n~n kinh tS thi tmang va Nha nu6c phap quy~n, bao dam
tuan thu phap lu~t phai la nhi~m V\1 chinh cua Toa an. Chi c6 Toa tuan thu phap lu~t phai la nhi~m V\1 chinh cua Toa an. Chi c6 Toa
an v6i cac thu tvc t6 tvng cong b~ng m6i la nai phan xir cac an v6i cac thu tvc t6 tvng cong b~ng m6i la nai phan xir cac
tranh chfip, lam ro cac hanh vi vi ph~m phap lu~t va ap dvng chs tranh chfip, lam ro cac hanh vi vi ph~m phap lu~t va ap dvng chs
tai xir li m()t each phu hqp nhdt v6i tinh thfin thuqng ton phap tai xir li m()t each phu hqp nhdt v6i tinh thfin thuqng ton phap
lu~t, bao dam moi truang phap li binh d~ng cho ffiQi chu th~ lu~t, bao dam moi truang phap li binh d~ng cho ffiQi chu th~
trong n~n kinh tS thi tmang. trong n~n kinh tS thi tmang.
1
Di~u 137 HiSn phap nam 1992. 1
Di~u 137 HiSn phap nam 1992.
2
Di~u 13 7 HiSn phap nam 1992 sua d6i, b6 sung nam 2001. 2
Di~u 13 7 HiSn phap nam 1992 sua d6i, b6 sung nam 2001.
3
Di~u 1 Lu~t t6 chuc Toa an nhan dan nam 2002. 3
Di~u 1 Lu~t t6 chuc Toa an nhan dan nam 2002.
I I
GrAO TRiNH LU!T HIEN PHAP VI$T NAM GrAO TRiNH LU!T HIEN PHAP VI$T NAM
2.5. B{) may nha nuO'c Vi~t Nam giai tto~n Hi~n phap 2.5. B{) may nha nuO'c Vi~t Nam giai tto~n Hi~n phap
nam 2013 nam 2013
Sau 20 nam thi hanh Hi~n phap nam 1992 (sua d6i, b6 sung Sau 20 nam thi hanh Hi~n phap nam 1992 (sua d6i, b6 sung
nam 2001) va 25 nam thgc hi~n chinh sach d6i m6i, dftt nu6c da nam 2001) va 25 nam thgc hi~n chinh sach d6i m6i, dftt nu6c da
dc;tt duqc nhiSu thanh tgu to 16n v€ kinh t~ - xa h()i. Tuy nhien, vS dc;tt duqc nhiSu thanh tgu to 16n v€ kinh t~ - xa h()i. Tuy nhien, vS
m~t chinh tri, t6 chuc b9 may nha nu6c chua c6 nhiSu d6i m6i m~t chinh tri, t6 chuc b9 may nha nu6c chua c6 nhiSu d6i m6i
tuong xU'ng v6i tfim, muc d6i m6i vS kinh t~. B() may hanh chinh tuong xU'ng v6i tfim, muc d6i m6i vS kinh t~. B() may hanh chinh
nha nuac con c6ng ksnh, quan lieu; phan cong, ph6i hqp trong nha nuac con c6ng ksnh, quan lieu; phan cong, ph6i hqp trong
vi~c thgc hi~n quysn l~p phap, hanh phap va tu phap nhu quy vi~c thgc hi~n quysn l~p phap, hanh phap va tu phap nhu quy
dinh tc;ti DiSu 2 Hi~n phap 1992 sua d6i, b6 sung nam 2001 con dinh tc;ti DiSu 2 Hi~n phap 1992 sua d6i, b6 sung nam 2001 con
chua r5 rang; ch~ d9 trach nhi~m cua cac ca quan nha nu6c la chua r5 rang; ch~ d9 trach nhi~m cua cac ca quan nha nu6c la
m<)t bftt c~p 16n trong thvc tiSn. Ben cc;tnh d6, tinh hinh quan h~ m<)t bftt c~p 16n trong thvc tiSn. Ben cc;tnh d6, tinh hinh quan h~
d6i ngoc;ti cling c6 nhiSu diSm m6i. Vi~t N am ngay cang h<)i nh~p d6i ngoc;ti cling c6 nhiSu diSm m6i. Vi~t N am ngay cang h<)i nh~p
sau han vao dai s6ng qu6c t~ Va khu V\fC va do do ngay cang sau han vao dai s6ng qu6c t~ Va khu V\fC va do do ngay cang
phai quan tam nhiSu hon t6i cac vftn dS rna qu6c t~ va khu vvc phai quan tam nhiSu hon t6i cac vftn dS rna qu6c t~ va khu vvc
quan tam, vi dt;t nhu dan chu, bao dam, bao v~ quySn con nguai ... quan tam, vi dt;t nhu dan chu, bao dam, bao v~ quySn con nguai ...
Trong b6i canh d6, Dc;ti h()i Dang toan qu6c lftn thu XI diSn ra tc;ti Trong b6i canh d6, Dc;ti h()i Dang toan qu6c lftn thu XI diSn ra tc;ti
Ha N()i thang 01 nam 2011 da quy~t dinh t6ng.k~t thi hanh dS Ha N()i thang 01 nam 2011 da quy~t dinh t6ng.k~t thi hanh dS
ti~n t6i sua d6i Hi~n phap nam 1992 (sua d6i, b6 sung nam ti~n t6i sua d6i Hi~n phap nam 1992 (sua d6i, b6 sung nam
2001) nh~m phu hqp v6i tinh hinh m6i. Ngay 28 thang 11 nam 2001) nh~m phu hqp v6i tinh hinh m6i. Ngay 28 thang 11 nam
2013, Hi~n phap m6i da duqc Qu6c h<)i kh6a 13 thong qua v6i 2013, Hi~n phap m6i da duqc Qu6c h<)i kh6a 13 thong qua v6i
nhiSu quy dinh m6i vS b9 may nha nu6c. Trong nam 2014, 2015, nhiSu quy dinh m6i vS b9 may nha nu6c. Trong nam 2014, 2015,
cac lu~t vS t6 chuc cac ca quan nha nu6c lftn luqt duqc ban hanh cac lu~t vS t6 chuc cac ca quan nha nu6c lftn luqt duqc ban hanh
nh~m Cl,l thS h6a cac quy dinh cua hi~n phap v€ linh V\fC nay. B9 nh~m Cl,l thS h6a cac quy dinh cua hi~n phap v€ linh V\fC nay. B9
may nha nu6c hi~n tc;ti cua Vi~t Nam c6 CO' cftu t6 chuc nhu mo ta may nha nu6c hi~n tc;ti cua Vi~t Nam c6 CO' cftu t6 chuc nhu mo ta
a phftn 1.2 tren day. a phftn 1.2 tren day.
Co thS n6i, khac v6i cac giai doc;tn tru6c, hoan canh lich sir ra Co thS n6i, khac v6i cac giai doc;tn tru6c, hoan canh lich sir ra
dai Hi~n phap nam 2013 khong c6 S\f thay d6i can ban. Do v~y, dai Hi~n phap nam 2013 khong c6 S\f thay d6i can ban. Do v~y,
b9 may nha nu6c vftn k~ thua nhfrng d~c diSm va n<)i dung CO' ban b9 may nha nu6c vftn k~ thua nhfrng d~c diSm va n<)i dung CO' ban
cua b() may nha nu6c theo Hi~n phap nam 1992 (sua d6i, b6 sung cua b() may nha nu6c theo Hi~n phap nam 1992 (sua d6i, b6 sung
nam 2001). Dinh huang chu dc;to cua cac quy dinh m6i vS b() may nam 2001). Dinh huang chu dc;to cua cac quy dinh m6i vS b() may

CHUONG X- BO MAY NHA NUOC C0NG HOA x1 HOI CHU NGHIA VI$T NAM CHUONG X- BO MAY NHA NUOC C0NG HOA x1 HOI CHU NGHIA VI$T NAM
nha nu6c la khiic phvc nhfrng bAt c~p cua b() may nha nu6c theo nha nu6c la khiic phvc nhfrng bAt c~p cua b() may nha nu6c theo
Hi~n phap nam 1992 (sua dbi, b6 sung nam 2001) d~ hoan thi~n Hi~n phap nam 1992 (sua dbi, b6 sung nam 2001) d~ hoan thi~n
b() may nha nu6c phu hqp v6i yeu c~u cua tinh hinh m6i. Tren b() may nha nu6c phu hqp v6i yeu c~u cua tinh hinh m6i. Tren
tinh th~n d6, b() may nha nu6c giai do(;ln Hi~n phap nam 2013 c6 tinh th~n d6, b() may nha nu6c giai do(;ln Hi~n phap nam 2013 c6
il(J,c aidm baa tritm lab() may nha nu6c XHCN duqc k~ thira ill il(J,c aidm baa tritm lab() may nha nu6c XHCN duqc k~ thira ill
giai do(;ln tru6c song c6 nhfrng diSu chinh, b6 sung nhim nang cao giai do(;ln tru6c song c6 nhfrng diSu chinh, b6 sung nhim nang cao
hi~u lvc, hi~u qua va trach nhi~m cua cac CO' quan nha nu6c. DiSu hi~u lvc, hi~u qua va trach nhi~m cua cac CO' quan nha nu6c. DiSu
nay th~ hi~n 6 b6n d~c di~m 16n sau: nay th~ hi~n 6 b6n d~c di~m 16n sau:
Thu nhdt, quan di~m phan quySn ti~p tvc duqc khing dinh Thu nhdt, quan di~m phan quySn ti~p tvc duqc khing dinh
them m()t bu6c trong t6 chuc b() may nha nu6c C()ng hoa XHCN them m()t bu6c trong t6 chuc b() may nha nu6c C()ng hoa XHCN
Vi~t Nam. N~u DiSu 2 Hi~n phap nam 1992 sua dbi, b6 sung nam Vi~t Nam. N~u DiSu 2 Hi~n phap nam 1992 sua dbi, b6 sung nam
2001 m6i chi quy dinh "QuySn lvc nha nu6c la thflng nhAt, c6 sv 2001 m6i chi quy dinh "QuySn lvc nha nu6c la thflng nhAt, c6 sv
phan cong va phfli hqp gifra cac CO' quan nha nUOC trong Vi~c th\}'C phan cong va phfli hqp gifra cac CO' quan nha nUOC trong Vi~c th\}'C
hi~n cac quySn l~p phap, hanh phap, tu phap", thi trong Hi~n phap hi~n cac quySn l~p phap, hanh phap, tu phap", thi trong Hi~n phap
nam 2013 da c6 quy dinh cv th~ dinh danh Qu6c h()i thvc hi~n nam 2013 da c6 quy dinh cv th~ dinh danh Qu6c h()i thvc hi~n
quySn l~p phap, Chinh phu thvc hi~n quySn hanh phap va Toa an quySn l~p phap, Chinh phu thvc hi~n quySn hanh phap va Toa an
thvc hi~n quySn tu phap. 1 Quy dinh cv th~ nhu v~y la rAt c6 y thvc hi~n quySn tu phap. 1 Quy dinh cv th~ nhu v~y la rAt c6 y
nghia bai no gop ph~n xac dinh fO trach nhi~m cua tlrng CO' quan nghia bai no gop ph~n xac dinh fO trach nhi~m cua tlrng CO' quan
d6i vai vi~c thvc hi~n rung quysn m9t each hi~u qua. d6i vai vi~c thvc hi~n rung quysn m9t each hi~u qua.
Thu hai, vAn dS ki~m soat quySn lvc nha nu6c l~n d~u tien Thu hai, vAn dS ki~m soat quySn lvc nha nu6c l~n d~u tien
duqc dS c~p m()t each cv th~ trong Hi~n phap va c6 th~ duqc coi duqc dS c~p m()t each cv th~ trong Hi~n phap va c6 th~ duqc coi
nhu bu6c phat tri~n m6i trong vi~c ap dvng nguyen tile phap nhu bu6c phat tri~n m6i trong vi~c ap dvng nguyen tile phap
quysn trong t6 chuc va ho(;lt d9ng cua b9 may nha nuac. Khoan 3 quysn trong t6 chuc va ho(;lt d9ng cua b9 may nha nuac. Khoan 3
DiSu 2 Hi~n phap nam 20 13 quy dinh phuang thuc t6 chtrc DiSu 2 Hi~n phap nam 20 13 quy dinh phuang thuc t6 chtrc
quySn lvc nha nu6c 6 Vi~t N am phai dva tren ca sa phan cong, quySn lvc nha nu6c 6 Vi~t N am phai dva tren ca sa phan cong,
phfli hqp va kidm soat gifra cac CO' quan nha nUOC trong vi~c thvc phfli hqp va kidm soat gifra cac CO' quan nha nUOC trong vi~c thvc
hi~n cac quySn l~p phap, hanh phap va tu phap. Tru6c d6, DiSu 2 hi~n cac quySn l~p phap, hanh phap va tu phap. Tru6c d6, DiSu 2
Hi~n phap nam 1992 sua dbi, b6 sung nam 2001 m6i dS c~p t6i Hi~n phap nam 1992 sua dbi, b6 sung nam 2001 m6i dS c~p t6i
y~u t6 "phan cong, phfli hqp". sv b6 sung y~u t6 "ki~m so at y~u t6 "phan cong, phfli hqp". sv b6 sung y~u t6 "ki~m so at
quySn lvc" la m()t bu6c ti~n m6i trong nh~n thtrc vS xay dvng quySn lvc" la m()t bu6c ti~n m6i trong nh~n thtrc vS xay dvng
1
Bieu 69, 94, 102 Hi~n phap nam 2013. 1
Bieu 69, 94, 102 Hi~n phap nam 2013.
orAo TRiNH LU!T HrEN PHAP VIST NAM orAo TRiNH LU!T HrEN PHAP VIST NAM
Nha nu6c phap quySn bai trong Nha nu6c phap quySn khong th~ Nha nu6c phap quySn bai trong Nha nu6c phap quySn khong th~
khong c6 cac CO' chS bao dam quySn lvc khong bi tha h6a. Nh~n khong c6 cac CO' chS bao dam quySn lvc khong bi tha h6a. Nh~n
thuc nay khong chi dung l~i a khoan 3 DiSu 2 ma con duqc th€ thuc nay khong chi dung l~i a khoan 3 DiSu 2 ma con duqc th€
chS h6a thanh cac quy dinh C\1 th€ va thiSt thvc. Chuang X HiSn chS h6a thanh cac quy dinh C\1 th€ va thiSt thvc. Chuang X HiSn
phap nam 2013 lfin dfiu tien quy dinh vS hai ca quan hiSn dinh d()c phap nam 2013 lfin dfiu tien quy dinh vS hai ca quan hiSn dinh d()c
l~p trong b9 may nha nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam v6i chuc l~p trong b9 may nha nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam v6i chuc
nang ki€m soat quySn lvc nha nu6c, d6 la H()i d6ng bfiu cu qu6c nang ki€m soat quySn lvc nha nu6c, d6 la H()i d6ng bfiu cu qu6c
gia va Ki~m toan nha nu6c. gia va Ki~m toan nha nu6c.
Thu ba, nguyen t~c ton trQng, bao dam, bao v~ quySn con Thu ba, nguyen t~c ton trQng, bao dam, bao v~ quySn con
nguai chinh thuc duqc hiSn dinh la nguyen t~c t6 chuc va ho~t nguai chinh thuc duqc hiSn dinh la nguyen t~c t6 chuc va ho~t
d()ng cua b9 may nha nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam. HiSn d()ng cua b9 may nha nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam. HiSn
phap nam 1992 la hiSn phap dfi.u tien cua Vi~t N am quy dinh m()t phap nam 1992 la hiSn phap dfi.u tien cua Vi~t N am quy dinh m()t
each ro rang vS vi~c ton trQng quySn con nguoi Tuy nhien, khi d6 each ro rang vS vi~c ton trQng quySn con nguoi Tuy nhien, khi d6
"ton trQng quySn con nguai" m6i duqc xem nhu m()t nguyen t~c "ton trQng quySn con nguai" m6i duqc xem nhu m()t nguyen t~c
hiSn dinh vS quySn va ngh1a V\1 CO' ban cua cong dan. 1 HiSn phap hiSn dinh vS quySn va ngh1a V\1 CO' ban cua cong dan. 1 HiSn phap
nam 2013 da ma r()ng va nang nguyen t~c nay thanh m()t trong nam 2013 da ma r()ng va nang nguyen t~c nay thanh m()t trong
nhung nguyen t~c t6 chuc va ho~t d()ng cua b9 may nha nu6c. nhung nguyen t~c t6 chuc va ho~t d()ng cua b9 may nha nu6c.
DiSu 3 HiSn phap nam 2013 quy dinh: "Nha nu6c bao dam va DiSu 3 HiSn phap nam 2013 quy dinh: "Nha nu6c bao dam va
phat huy quySn lam chu cua Nhan dan; cong nh~n, ton trQng, bao phat huy quySn lam chu cua Nhan dan; cong nh~n, ton trQng, bao
v~ va bao dam quysn con nguai, quysn cong dan; ... ". v~ va bao dam quysn con nguai, quysn cong dan; ... ".
Thu tu, qua cac quy dinh cua HiSn phap nam 2013 va cac van Thu tu, qua cac quy dinh cua HiSn phap nam 2013 va cac van
ban phap lu~t c6 lien quan, vai tro cua TAND da duqc dS cao han ban phap lu~t c6 lien quan, vai tro cua TAND da duqc dS cao han
m()t bu6c theo hu6ng xtrng dang v6i vi tri cua n6 trong Nha nu6c m()t bu6c theo hu6ng xtrng dang v6i vi tri cua n6 trong Nha nu6c
phap quy€n. d b~t ki qu6c gia nao trong thai binh, d~c bi~t la phap quy€n. d b~t ki qu6c gia nao trong thai binh, d~c bi~t la
trong cac nha nu6c phap quySn, Toa an luon dong vai tro hSt sue trong cac nha nu6c phap quySn, Toa an luon dong vai tro hSt sue
quan trQng. D6 lanai nguai dan tim dSn m6i khi c6 tranh ch~p. quan trQng. D6 lanai nguai dan tim dSn m6i khi c6 tranh ch~p.
Toa an se giup nguai dan giai quySt cac tranh ch~p m()t each cong Toa an se giup nguai dan giai quySt cac tranh ch~p m()t each cong
b~ng, thoa dang, trong hoa binh va qua d6 bao dam tr~t 1\1', ki b~ng, thoa dang, trong hoa binh va qua d6 bao dam tr~t 1\1', ki
cuang, yen binh trong xa h()i. Khi nguai dan cam th~y cong H a cuang, yen binh trong xa h()i. Khi nguai dan cam th~y cong H a
gfin thi xa h()i t~t ySu se duqc yen binh. Trong su6t nhfrng nam d6i gfin thi xa h()i t~t ySu se duqc yen binh. Trong su6t nhfrng nam d6i
1 1
DiSu 50 HiSn phap nam 1992. DiSu 50 HiSn phap nam 1992.
CHUONG X- B0 Mlfy NHA NUOC C0NG HOA xA HOI CHU NGHlA VI$T NAM CHUONG X- B0 Mlfy NHA NUOC C0NG HOA xA HOI CHU NGHlA VI$T NAM
m6i, vai tro cua h~ th6ng TAND chua duqc chu trQng dung muc. m6i, vai tro cua h~ th6ng TAND chua duqc chu trQng dung muc.
D6i m6i h~ th6ng toa an v~n chua tuong xling v6i yeu c~u d~t ra. D6i m6i h~ th6ng toa an v~n chua tuong xling v6i yeu c~u d~t ra.
Nh&m khic phvc nhiing nhuqc di~m d6, h~ th6ng toa an theo Nh&m khic phvc nhiing nhuqc di~m d6, h~ th6ng toa an theo
HiSn phap nam 2013 da duqc d6i m6i dang k~. L~n d~u tien to a an HiSn phap nam 2013 da duqc d6i m6i dang k~. L~n d~u tien to a an
duqc giao thgc hi~n quy~n tu phap v6i nhi~m V\1 bao v~ cong li, duqc giao thgc hi~n quy~n tu phap v6i nhi~m V\1 bao v~ cong li,
ben c~nh cac nhi~m V\1 truy~n th6ng la bao v~ quy~n con nguai, ben c~nh cac nhi~m V\1 truy~n th6ng la bao v~ quy~n con nguai,
quy~n cong dan ... 1 D6ng thai, HiSn phap nam 2013 cling b6 sung quy~n cong dan ... 1 D6ng thai, HiSn phap nam 2013 cling b6 sung
nguyen tic "bao dam tranh tl;lng trong xet xu" d6i v6i ho~t d{)ng nguyen tic "bao dam tranh tl;lng trong xet xu" d6i v6i ho~t d{)ng
cua toa an va h~ th6ng tu phap. 2 Day la nguyen tic tiSn b9 c6 vai cua toa an va h~ th6ng tu phap. 2 Day la nguyen tic tiSn b9 c6 vai
tro nang cao vi tri cua toa an trong cac quy trinh t6 tl;lng, bao dam tro nang cao vi tri cua toa an trong cac quy trinh t6 tl;lng, bao dam
cong b&ng trong ho~t d{)ng xet xu. Trong ca c~u h~ th6ng toa an 4 cong b&ng trong ho~t d{)ng xet xu. Trong ca c~u h~ th6ng toa an 4
c~p, vai tro cua TANDTC cling duqc nang len v6i nhi~m V\1 phat c~p, vai tro cua TANDTC cling duqc nang len v6i nhi~m V\1 phat
tri~n an 1~. Cac toa an gia day cling c6 th~m quy~n giai thich phap tri~n an 1~. Cac toa an gia day cling c6 th~m quy~n giai thich phap
lu~t, m{)t trong nhfrng "vii khi" quan trQng bao dam cong li trong lu~t, m{)t trong nhfrng "vii khi" quan trQng bao dam cong li trong
ho~t d{)ng xet xu cua toa an. ho~t d{)ng xet xu cua toa an.
3. cAc NGUYEN rAe IIIEN DJNH vETO cmJc VA HOAT 3. cAc NGUYEN rAe IIIEN DJNH vETO cmJc VA HOAT
DONG cuA BQ MAY NHA NU'dc CQNG HOA xA HOI cHu DONG cuA BQ MAY NHA NU'dc CQNG HOA xA HOI cHu
NGHJA VIETNAM NGHJA VIETNAM
Cac nguyen tic ca ban v~ t6 chuc va ho~t d{)ng cua b9 may Cac nguyen tic ca ban v~ t6 chuc va ho~t d{)ng cua b9 may
nha nu6c C{)ng hoa XHCN Vi~t Nam la nhfrng quan di~m, tu nha nu6c C{)ng hoa XHCN Vi~t Nam la nhfrng quan di~m, tu
tu6ng chu d~o chi ph6i t6 chuc va ho~t d{)ng cua toan b9 b9 may tu6ng chu d~o chi ph6i t6 chuc va ho~t d{)ng cua toan b9 b9 may
nha nu6c C{)ng hoa XHCN Vi~t Nam. Cac nguyen tic nay duqc nha nu6c C{)ng hoa XHCN Vi~t Nam. Cac nguyen tic nay duqc
quy dinh trong HiSn phap va do d6 chung khong chi la nhfrng quy dinh trong HiSn phap va do d6 chung khong chi la nhfrng
quan di~m, tu tu6ng thong thuang rna da tra thanh nhfrng quy quan di~m, tu tu6ng thong thuang rna da tra thanh nhfrng quy
ph~m bao quat di~u chinh va dinh hinh b9 may nha nu6c Vi~t ph~m bao quat di~u chinh va dinh hinh b9 may nha nu6c Vi~t
Nam hi~n nay. Hi~u v~ nhfrng nguyen tic ca ban se giup hi~u va Nam hi~n nay. Hi~u v~ nhfrng nguyen tic ca ban se giup hi~u va
giai thfch dUQ'C mo hinh va S\f V~n hanh CUa b{) may nha nu6c giai thfch dUQ'C mo hinh va S\f V~n hanh CUa b{) may nha nu6c
C{)ng hoa XHCN Vi~t Nam cling nhu nhfrng d~c thu cua n6, d6ng C{)ng hoa XHCN Vi~t Nam cling nhu nhfrng d~c thu cua n6, d6ng
thai phat hi~n nhfrng b~t c~p cua b9 may nha nu6c trong hi~n t~i thai phat hi~n nhfrng b~t c~p cua b9 may nha nu6c trong hi~n t~i
1 1
BiSu 102 HiSn phap nam 2013. BiSu 102 HiSn phap nam 2013.
2 2
Khofm 5 BiSu 103 HiSn phap nam 2013. Khofm 5 BiSu 103 HiSn phap nam 2013.
va dua ra duqc dS xuit phu hqp nh&m kh~c phvc nhfrng bit c~p d~ va dua ra duqc dS xuit phu hqp nh&m kh~c phvc nhfrng bit c~p d~
b() may nha nu6c t6 chtrc va ho~t d()ng phu hqp v6i nhfrng quan b() may nha nu6c t6 chtrc va ho~t d()ng phu hqp v6i nhfrng quan
di~m, tu tu6ng chu d~o da duqc quy dinh trong HiSn phap. di~m, tu tu6ng chu d~o da duqc quy dinh trong HiSn phap.
HiSn phap nam 2013 hi~n quy dinh sau nguyen t~c t6 chtrc va HiSn phap nam 2013 hi~n quy dinh sau nguyen t~c t6 chtrc va
ho~t d()ng cua b() may nha nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam: ho~t d()ng cua b() may nha nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam:
Nguyen t~c chu quySn nhan dan; Nguyen t~c quySn lvc th6ng Nguyen t~c chu quySn nhan dan; Nguyen t~c quySn lvc th6ng
nhit; Nguyen t~c phap quySn XHCN; Nguyen t~c cong nh~n, nhit; Nguyen t~c phap quySn XHCN; Nguyen t~c cong nh~n,
ton tr9ng, bao dam, bao v~ quy6n con nguai, quy6n cong dan; ton tr9ng, bao dam, bao v~ quy6n con nguai, quy6n cong dan;
Nguyen t~c Dang C()ng san lanh d~o nha nu6c; Nguyen t~c t~p Nguyen t~c Dang C()ng san lanh d~o nha nu6c; Nguyen t~c t~p
trung dan chu. trung dan chu.
Cling c~n luu y, day la nhfrng nguyen t~c ca ban, c6 nghla la Cling c~n luu y, day la nhfrng nguyen t~c ca ban, c6 nghla la
nhfrng nguyen t~c bao quat va tac d()ng len toan b() b() may nha nhfrng nguyen t~c bao quat va tac d()ng len toan b() b() may nha
nu6c hi~n nay cua Vi~t N am cling nhu tirng ca quan nha nu6c. nu6c hi~n nay cua Vi~t N am cling nhu tirng ca quan nha nu6c.
Ben c~nh cac nguyen t~c CO' ban nay, cac CO' quan nha nu6c, tuy Ben c~nh cac nguyen t~c CO' ban nay, cac CO' quan nha nu6c, tuy
vao tinh chit cua chung, c6 th~ c6 nhfrng nguyen t~c t6 chtrc va vao tinh chit cua chung, c6 th~ c6 nhfrng nguyen t~c t6 chtrc va
ho~t d()ng d~c thu. Vi dv: Qu6c h()i c6 nguyen t~c thao lu~n va ho~t d()ng d~c thu. Vi dv: Qu6c h()i c6 nguyen t~c thao lu~n va
quySt dinh t~p th~; h~ th6ng TAND c6 nguyen t~c thftm phan, h()i quySt dinh t~p th~; h~ th6ng TAND c6 nguyen t~c thftm phan, h()i
thftm nhan dan d()c l~p va chi tuan theo phap lu~t, nguyen t~c thftm nhan dan d()c l~p va chi tuan theo phap lu~t, nguyen t~c
tranh tl;Lng; h~ th6ng VKSND c6 nguyen t~c th6ng nhit lanh d~o tranh tl;Lng; h~ th6ng VKSND c6 nguyen t~c th6ng nhit lanh d~o
trong nganh; h~ th6ng ca quan hanh chinh c6 nguyen t~c m~nh trong nganh; h~ th6ng ca quan hanh chinh c6 nguyen t~c m~nh
l~nh - phvc rung ... l~nh - phvc rung ...
3.1. Nguyen t~c chu quy~n nhan dan 3.1. Nguyen t~c chu quy~n nhan dan
Nguyen t~c "Chu quySn nhan dan" hay con g9i la nguyen t~c Nguyen t~c "Chu quySn nhan dan" hay con g9i la nguyen t~c
"QuySn lgc nha nu6c thu()c vS nhan dan", h1 nguyen t~c quan "QuySn lgc nha nu6c thu()c vS nhan dan", h1 nguyen t~c quan
tr9ng nhfit trong t6 chtrc va ho~t d()ng cua b() may nha nu6c C()ng tr9ng nhfit trong t6 chtrc va ho~t d()ng cua b() may nha nu6c C()ng
hoa XHCN Vi~t Nam. Nguyen t~c nay thiSt l~p nSn tang d~ hinh hoa XHCN Vi~t Nam. Nguyen t~c nay thiSt l~p nSn tang d~ hinh
thanh toan b9 b9 may nha nu6c. Nhu tren da dS c~p, quySn lvc thanh toan b9 b9 may nha nu6c. Nhu tren da dS c~p, quySn lvc
nha nu6c la thtr y chi duy nhit c6 gia tri b~t bu{)c d6i v6i tit ca nha nu6c la thtr y chi duy nhit c6 gia tri b~t bu{)c d6i v6i tit ca
m9i nguai sinh s6ng tren lanh th6 cua qu6c gia, n6 cling la thtr m9i nguai sinh s6ng tren lanh th6 cua qu6c gia, n6 cling la thtr
quySn lvc cao nhit va duqc bao dam thvc hi9n b&ng cu5ng chS quySn lvc cao nhit va duqc bao dam thvc hi9n b&ng cu5ng chS
nha nu6c. QuySn lvc nha nu6c duqc thvc hi~n tf\l'c tiSp d6i v6i xa nha nu6c. QuySn lvc nha nu6c duqc thvc hi~n tf\l'c tiSp d6i v6i xa

CHUONG X- BO MAY NHA NUOC C0NG HOA x1 HOI CHU NGHlA VIETNAM CHUONG X- BO MAY NHA NUOC C0NG HOA x1 HOI CHU NGHlA VIETNAM
h<)i thong qua b9 may nha nu6c. N6i each khac, b9 may nha nu6c h<)i thong qua b9 may nha nu6c. N6i each khac, b9 may nha nu6c
chinh la Sl)' hi~n than cua quy~n lvc nha nu6c, la chu thS ap d~t y chinh la Sl)' hi~n than cua quy~n lvc nha nu6c, la chu thS ap d~t y
chi b~t bu()c dbi v6i toan xa h<)i. Nhu v~y, vftn d~ quan trQng va chi b~t bu()c dbi v6i toan xa h<)i. Nhu v~y, vftn d~ quan trQng va
n~n tang nhftt cua b9 may nha nu6c a llQi qubc gia la quy~n lvc n~n tang nhftt cua b9 may nha nu6c a llQi qubc gia la quy~n lvc
nha nu6c thu<)c v~ ai va duqc thvc hi~n qua ca chS nao? 6 Vi~t nha nu6c thu<)c v~ ai va duqc thvc hi~n qua ca chS nao? 6 Vi~t
N am, cau hoi nay duqc tra lCYi b~ng nguyen t~c "Chu quySn nhan N am, cau hoi nay duqc tra lCYi b~ng nguyen t~c "Chu quySn nhan
dan" v6i nhfrng n()i dung sau: dan" v6i nhfrng n()i dung sau:
Thu nhdt, nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam do Nhan dan lam Thu nhdt, nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam do Nhan dan lam
chu; tftt ca quySn lvc nha nu6c thu()c v€ Nhan dan rna nSn tang la chu; tftt ca quySn lvc nha nu6c thu()c v€ Nhan dan rna nSn tang la
lien minh gifra giai cftp cong nhan v6i giai cftp nong dan va d<)i lien minh gifra giai cftp cong nhan v6i giai cftp nong dan va d<)i
ngfi tri thuc. 1 Nhu v~y, cfing gibng nhi~u nu6c khac tren thS gi6i, ngfi tri thuc. 1 Nhu v~y, cfing gibng nhi~u nu6c khac tren thS gi6i,
quySn lvc nha nu6c a Vi~t Nam khong thu<)c vS m<)t nguai hay quySn lvc nha nu6c a Vi~t Nam khong thu<)c vS m<)t nguai hay
m9t t~ng 16p rieng nao rna thu<)c v€ toan thS Nhan dan. "Nhan m9t t~ng 16p rieng nao rna thu<)c v€ toan thS Nhan dan. "Nhan
dan" a day la m9t khai ni~m bao trum toan thS cong dan Vi~t Nam dan" a day la m9t khai ni~m bao trum toan thS cong dan Vi~t Nam
rna nhu HiSn phap da chi ro la khong phan bi~t gia tre, gai trai, rna nhu HiSn phap da chi ro la khong phan bi~t gia tre, gai trai,
giau ngheo, dan t()c, giai cftp, tin ngu5ng, ton giao. . . Trong khai giau ngheo, dan t()c, giai cftp, tin ngu5ng, ton giao. . . Trong khai
ni~m "Nhan dan" thi mQi nguai binh d~ng v6i nhau rna khong c6 ni~m "Nhan dan" thi mQi nguai binh d~ng v6i nhau rna khong c6
bftt ki SlJ phan bi~t nao. Khai ni~m "Nhan dan" cfing bao hani Sl)' bftt ki SlJ phan bi~t nao. Khai ni~m "Nhan dan" cfing bao hani Sl)'
binh d~ng gifra cac dan t<)c cling sinh sbng tren lanh th6 Vi~t N am. binh d~ng gifra cac dan t<)c cling sinh sbng tren lanh th6 Vi~t N am.
Lien minh gifra giai cftp cong nhan v6i giai cftp nong dan va t~ng Lien minh gifra giai cftp cong nhan v6i giai cftp nong dan va t~ng
16p tri thuc chinh la b9 ph~n dong dao nhftt - t~ng 16p nhan dan lao 16p tri thuc chinh la b9 ph~n dong dao nhftt - t~ng 16p nhan dan lao
d<)ng, chiSm tuy~t d~i da sf> trong khai ni~m Nhan dan va c6 y d<)ng, chiSm tuy~t d~i da sf> trong khai ni~m Nhan dan va c6 y
thuc h~ tien tiSn trong xa h()i. Do d6, b9 ph~n nay duqc xac dinh thuc h~ tien tiSn trong xa h()i. Do d6, b9 ph~n nay duqc xac dinh
la nSn tang dS thvc hi~n quySn lvc nha nu6c cua Nhan dan; xac la nSn tang dS thvc hi~n quySn lvc nha nu6c cua Nhan dan; xac
dinh nhu v~y cfing dS bao dam vi~c thvc hi~n quy~n lvc nha nu6c dinh nhu v~y cfing dS bao dam vi~c thvc hi~n quy~n lvc nha nu6c
thvc sv vi lqi ich cua da sf> trong xa h()i. Chinh vi quySn lvc nha thvc sv vi lqi ich cua da sf> trong xa h()i. Chinh vi quySn lvc nha
nu6c xuftt phat tu Nhan dan nen b9 may nha nu6c Vi~t N am cfing nu6c xuftt phat tu Nhan dan nen b9 may nha nu6c Vi~t N am cfing
phai xuftt phat rn Nhan dan, 1ir do hinh thanh chinh thS C<)ng hoa. phai xuftt phat rn Nhan dan, 1ir do hinh thanh chinh thS C<)ng hoa.
Thu hai, Nhan dan thvc hi~n quySn lvc nha nu6c b~ng dan chu Thu hai, Nhan dan thvc hi~n quySn lvc nha nu6c b~ng dan chu
trvc tiSp, b~ng dan chu d~i di~n thong qua Qubc h()i, HDND va trvc tiSp, b~ng dan chu d~i di~n thong qua Qubc h()i, HDND va
1
Khoim 2 Di~u 2 Hi~n phap nam 2013. 1
Khoim 2 Di~u 2 Hi~n phap nam 2013.
cac ca quan lmac cua nha nu6c. 1 Nhu v~y, Hi6n phap nam 2013 cac ca quan lmac cua nha nu6c. 1 Nhu v~y, Hi6n phap nam 2013
xac dinh hai hinh thuc dS Nhan dan Vi9t Nam tht)'c hi9n quy~n h)'c xac dinh hai hinh thuc dS Nhan dan Vi9t Nam tht)'c hi9n quy~n h)'c
nha nu&c. Hinh thuc thu nhfit la nguai dan tll)'c ti6p thS hi9n y chi nha nu&c. Hinh thuc thu nhfit la nguai dan tll)'c ti6p thS hi9n y chi
cua minh dS quy6t dinh cong vi9c cua nha nu6c, bai vi v~ nguyen cua minh dS quy6t dinh cong vi9c cua nha nu6c, bai vi v~ nguyen
H quy~n hrc thu()c v~ ai thi do nguai d6 thvc hi9n. Khi c6 nhfing H quy~n hrc thu()c v~ ai thi do nguai d6 thvc hi9n. Khi c6 nhfing
cong vi9c h9 trQng cua dfit nu6c cftn y ki6n quy6t dinh cua nguai cong vi9c h9 trQng cua dfit nu6c cftn y ki6n quy6t dinh cua nguai
dan thi ca quan nha nu6c c6 thfim quy~n t6 chuc dS nguai dan thS dan thi ca quan nha nu6c c6 thfim quy~n t6 chuc dS nguai dan thS
hi9n y chi lva ch9n cua minh; sau d6 cac ca quan nha nu&c thvc hi9n y chi lva ch9n cua minh; sau d6 cac ca quan nha nu&c thvc
thi theo quySt dinh cua nguai dan. Thu we nay g9i la Trung cftu thi theo quySt dinh cua nguai dan. Thu we nay g9i la Trung cftu
dan y va la hinh thuc dan chu tll)'c tiSp. Tuy nhien, khai ni9m dan y va la hinh thuc dan chu tll)'c tiSp. Tuy nhien, khai ni9m
"Nhan dan" c6 ph~m vi hSt sue r{)ng 16n, bao g6m hang tram tri9u "Nhan dan" c6 ph~m vi hSt sue r{)ng 16n, bao g6m hang tram tri9u
cong dan Vi9t Nam. Do d6, khong phai bfit ki cong vi9c nao cling cong dan Vi9t Nam. Do d6, khong phai bfit ki cong vi9c nao cling
c6 thS duqc quySt dinh b~ng hinh thuc dan chu tll)'c tiSp bai vi c6 thS duqc quySt dinh b~ng hinh thuc dan chu tll)'c tiSp bai vi
nhu v~y rfit t6n kern va ld16 kha thi. 2 Tuy9t d~i da s6 cong vi9c cua nhu v~y rfit t6n kern va ld16 kha thi. 2 Tuy9t d~i da s6 cong vi9c cua
Nha nu6c se duqc quySt dinh theo hinh thuc thu hai, rue la bai Nha nu6c se duqc quySt dinh theo hinh thuc thu hai, rue la bai
nhfmg nguai d~i di9n do Nhan dan bftu ra, d6 chinh la d~i biSu nhfmg nguai d~i di9n do Nhan dan bftu ra, d6 chinh la d~i biSu
Qu6c h()i a trung uang va d~i biSu HDND a dia phuang. Nhfrng Qu6c h()i a trung uang va d~i biSu HDND a dia phuang. Nhfrng
d~i biSu nay d~i di9n cho Nhan dan biSu quySt cong vi9c cua Nha d~i biSu nay d~i di9n cho Nhan dan biSu quySt cong vi9c cua Nha
nu&c va chiu trach nhi9m tm6c Nhan dan v~ nhfing quySt dinh rna nu&c va chiu trach nhi9m tm6c Nhan dan v~ nhfing quySt dinh rna
minh dua ra. M6i quan h9 gifra cac d~i biSu va nguai dan la m6i minh dua ra. M6i quan h9 gifra cac d~i biSu va nguai dan la m6i
quan h9 gifra nguai d~i di9n (the agent) va nguai chu (the quan h9 gifra nguai d~i di9n (the agent) va nguai chu (the
principal). Nguai dan la chu, bftu ra nguai d(:li di9n dS thay m~t principal). Nguai dan la chu, bftu ra nguai d(:li di9n dS thay m~t
minh dua ra cac quySt dinh thvc hi9n quy~n lvc nha nu&c. Khi minh dua ra cac quySt dinh thvc hi9n quy~n lvc nha nu&c. Khi
nguai d~i di9n lmong con duqc tin nhi9m cua Nhan dan thi Nhan nguai d~i di9n lmong con duqc tin nhi9m cua Nhan dan thi Nhan
dan c6 quy~n bai nhi9m h9 ho~c khong bftu chQn h9 lam nguai d~i dan c6 quy~n bai nhi9m h9 ho~c khong bftu chQn h9 lam nguai d~i
di9n nfra. 3 Tu cac CO' quan d~i di9n cua nhan dan hinh thanh nen di9n nfra. 3 Tu cac CO' quan d~i di9n cua nhan dan hinh thanh nen
1
Di6u 6 Hi~n phap nam 2013. 1
Di6u 6 Hi~n phap nam 2013.
2
d Vi~t Nam tir truoc toi nay, chua ti~n hfmh cu<)c trung diu dan y m'to. Lu~t trung 2
d Vi~t Nam tir truoc toi nay, chua ti~n hfmh cu<)c trung diu dan y m'to. Lu~t trung
c~u y dan d~u tien cua Vi~t Nam, khung phap H d~ t6 chile cac CUQC trung c~u dan c~u y dan d~u tien cua Vi~t Nam, khung phap H d~ t6 chile cac CUQC trung c~u dan
y moi duqc thong qua ngay 25 thang 11 nam 2015 va c6 hi~u h,rc tir ngay 01 thang y moi duqc thong qua ngay 25 thang 11 nam 2015 va c6 hi~u h,rc tir ngay 01 thang
7 nam 2016. 7 nam 2016.
3
Di6u 7 Hi~n phap nam 2013. 3
Di6u 7 Hi~n phap nam 2013.

CHUONG X- BO MAY NHA NUOC C0NG HOA xA HOI CHU NGHiA VI$T NAM CHUONG X- BO MAY NHA NUOC C0NG HOA xA HOI CHU NGHiA VI$T NAM
cac CO' quan khac trong b<) may nha nu6c Va nhu V~y ca bQ may cac CO' quan khac trong b<) may nha nu6c Va nhu V~y ca bQ may
nha nu&c d~u b~t ngubn tir Nhan dan. B9 may nha nu6c v~n hanh nha nu&c d~u b~t ngubn tir Nhan dan. B9 may nha nu6c v~n hanh
theo each nay duqc duqc gQi la chinh quy~n dl;ti di~n. theo each nay duqc duqc gQi la chinh quy~n dl;ti di~n.
Thu ba, cac CO' quan nha nu6c, can b<), cong chtrc, vien chtrc Thu ba, cac CO' quan nha nu6c, can b<), cong chtrc, vien chtrc
phai ton tr<;>ng Nhan dan, t~n tuy, phvc vv Nhan dan, lien h~ ch~t phai ton tr<;>ng Nhan dan, t~n tuy, phvc vv Nhan dan, lien h~ ch~t
che v6i Nhan dan, l~ng nghe y ki~n va chiu S\]' giam sat cua Nhan che v6i Nhan dan, l~ng nghe y ki~n va chiu S\]' giam sat cua Nhan
dan. 1 N 9i dung nay la h~ qua t~t y~u cua n<)i dung thtr nh~t. Khi dan. 1 N 9i dung nay la h~ qua t~t y~u cua n<)i dung thtr nh~t. Khi
quy~n l\fc nha nu6c la cua Nhan dan thi b9 may nha nu6c cling la quy~n l\fc nha nu6c la cua Nhan dan thi b9 may nha nu6c cling la
cua Nhan dan, do Nhan dan bfiu ra va phvc V\1 lqi ich cua Nhan cua Nhan dan, do Nhan dan bfiu ra va phvc V\1 lqi ich cua Nhan
dan. Cac ca quan nha nu6c, can b<), cong chtrc, vien chtrc trong b9 dan. Cac ca quan nha nu6c, can b<), cong chtrc, vien chtrc trong b9
may nha nu&c ~Y cling phai th\]'c S\l' th~ hi~n duqc m6i quan h~ may nha nu&c ~Y cling phai th\]'c S\l' th~ hi~n duqc m6i quan h~
phvc vv d6i v6i Nhan dan theo tinh thfin tren. phvc vv d6i v6i Nhan dan theo tinh thfin tren.
Nguyen t~c "Chu quy~n nhan dan" da duqc ghi nh~n ngay tir Nguyen t~c "Chu quy~n nhan dan" da duqc ghi nh~n ngay tir
ban hi~n phap dfiu tien, Hi~n phap nam 1946 va duqc k~ thira ban hi~n phap dfiu tien, Hi~n phap nam 1946 va duqc k~ thira
trong su6t lich su l~p hi~n etta Vi~t Nam. T~t nhien, n()i dung cua trong su6t lich su l~p hi~n etta Vi~t Nam. T~t nhien, n()i dung cua
nguyen t~c nay th~ hi~n qua cac quy dinh cua hi~n phap trong nguyen t~c nay th~ hi~n qua cac quy dinh cua hi~n phap trong
tirng giai do{;tn khong phai luc nao cling gi6ng nhau. d Hi~n phap tirng giai do{;tn khong phai luc nao cling gi6ng nhau. d Hi~n phap
nam 2013, nguyen t~c da duqc phat tri~n m()t each toan di~n han nam 2013, nguyen t~c da duqc phat tri~n m()t each toan di~n han
so v6i trn&c d6. so v6i trn&c d6.
M~c du v~y, c6 th~ th~y, nguyen t~c "Chu quy~n nhan dan" c6 M~c du v~y, c6 th~ th~y, nguyen t~c "Chu quy~n nhan dan" c6
tinh li tuang hoa cao, d~c bi~t la n<)i dung thtr ba. Tren th\]'c t~ tinh li tuang hoa cao, d~c bi~t la n<)i dung thtr ba. Tren th\]'c t~
khong phai ca quan, can b9 nha nu&c nao cling th~ hi~n duqc r&ng khong phai ca quan, can b9 nha nu&c nao cling th~ hi~n duqc r&ng
minh dang th\]'c S\]' phvc V\1 Nhan dan; d~c bi~t khong phai luc nao minh dang th\]'c S\]' phvc V\1 Nhan dan; d~c bi~t khong phai luc nao
m6i nguai dan cling cam nh~n duqc r&ng minh dang duqc phvc m6i nguai dan cling cam nh~n duqc r&ng minh dang duqc phvc
V\1· f)~ nguyen t~c nay th\]'c S\]' duqc ap dvng m()t each c6 y nghTa V\1· f)~ nguyen t~c nay th\]'c S\]' duqc ap dvng m()t each c6 y nghTa
cfin c6 nhi~u bi~n phap va cong C\1 khac nhau. Tuy nhien, v~ m~t cfin c6 nhi~u bi~n phap va cong C\1 khac nhau. Tuy nhien, v~ m~t
phap H c6 ba lo{;ti cong C\1 h~t sue quan tr<;>ng, d6 la khung phap li phap H c6 ba lo{;ti cong C\1 h~t sue quan tr<;>ng, d6 la khung phap li
d~ thvc hi~n cac cu()c trnng cfiu dan y, khung phap li v~ bfiu cu, d~ thvc hi~n cac cu()c trnng cfiu dan y, khung phap li v~ bfiu cu,
khung phap li v~ ch~ d9 minh h{;tch thong tin va ca ch~ phap li khung phap li v~ ch~ d9 minh h{;tch thong tin va ca ch~ phap li
1
Khofm 2 Di~u 8 Hi~n phap nam 2013. 1
Khofm 2 Di~u 8 Hi~n phap nam 2013.
GrAO TRiNH LU!T HIEN PHAP VIST NAM GrAO TRiNH LU!T HIEN PHAP VIST NAM
kiSm soat, bao dam cac vi ph~m cua CO' quan nha nu6c, can b<), kiSm soat, bao dam cac vi ph~m cua CO' quan nha nu6c, can b<),
cong chuc, vien chuc nha nu6c dSu c6 thS bi phai bay va bi xu li. cong chuc, vien chuc nha nu6c dSu c6 thS bi phai bay va bi xu li.
Tren binh di~n th~ gi6i, nguyen t~c "Chu quySn nhan dan" Tren binh di~n th~ gi6i, nguyen t~c "Chu quySn nhan dan"
cling da xu~t hi~n tir lau trong t6 chuc va ho~t d<)ng cua b9 may cling da xu~t hi~n tir lau trong t6 chuc va ho~t d<)ng cua b9 may
nha nu6c. Ngay tu cu6i th~ ki XVII, John Locke, nha tu tuemg vi nha nu6c. Ngay tu cu6i th~ ki XVII, John Locke, nha tu tuemg vi
d~i nguai Anh, da n6i t6i nguyen nhan ra dai xa h9i chinh tri va d~i nguai Anh, da n6i t6i nguyen nhan ra dai xa h9i chinh tri va
chinh quySn dan sv la do nguai dan tv nguy~n tir bo tv do cua chinh quySn dan sv la do nguai dan tv nguy~n tir bo tv do cua
minh dS duqc s6ng trong m<)t xa h9i an toan han cho chinh ban minh dS duqc s6ng trong m<)t xa h9i an toan han cho chinh ban
than minh; m\}c dich cua chinh quy~n dan sv la ph\lc V\1 nguai than minh; m\}c dich cua chinh quy~n dan sv la ph\lc V\1 nguai
dan; chinh quy~n dan sv khong thS dua ra cac quy~t dinh quan dan; chinh quy~n dan sv khong thS dua ra cac quy~t dinh quan
tn)ng rna khong dUQ'C chinh nguai dan ho~C CO' quan d~i di~n CUa tn)ng rna khong dUQ'C chinh nguai dan ho~C CO' quan d~i di~n CUa
hQ phe chuAn. 1 Gifra th~ ki XVIII, Rousseau, nha tu tuemg nguai hQ phe chuAn. 1 Gifra th~ ki XVIII, Rousseau, nha tu tuemg nguai
Phap, da ban chi ti~t v~ each thuc thanh l~p chinh quy~n tren CO' sa Phap, da ban chi ti~t v~ each thuc thanh l~p chinh quy~n tren CO' sa
S\f d6ng y CUa nguai dan rna ong gQi la "Kh~ UOC xa h<)i" hay y S\f d6ng y CUa nguai dan rna ong gQi la "Kh~ UOC xa h<)i" hay y
chi chung cua toan xa h9i; chu quy~n t6i cao phai la sv thvc hi~n y chi chung cua toan xa h9i; chu quy~n t6i cao phai la sv thvc hi~n y
chi chung nay va khong th€ tv no ru bo y chi chung do duqc. 2 chi chung nay va khong th€ tv no ru bo y chi chung do duqc. 2
Cu6i th~ ki XIX, John Stuart Mill, tri~t gia va nha kinh t~ chinh tri Cu6i th~ ki XIX, John Stuart Mill, tri~t gia va nha kinh t~ chinh tri
hQc nguai Anh, ca ngqi r&ng hinh thuc uu vi~t nh~t cua chinh hQc nguai Anh, ca ngqi r&ng hinh thuc uu vi~t nh~t cua chinh
quySn la chinh quy~n d~i di~n. 3 d g6c d9 thvc ti€n dai s6ng chinh quySn la chinh quy~n d~i di~n. 3 d g6c d9 thvc ti€n dai s6ng chinh
tri, Abraham Lincoln, T6ng th6ng Hoa Ky nhi~m ki thu 16 (1861- tri, Abraham Lincoln, T6ng th6ng Hoa Ky nhi~m ki thu 16 (1861-
1865), trong bai phat biSu n6i tiSng c1ia minh t~i Gettysburg ngay 1865), trong bai phat biSu n6i tiSng c1ia minh t~i Gettysburg ngay
19 thang 11 nam 1863 sau cu<)c n9i chi~n Hoa Ky da su d\lng C\lm 19 thang 11 nam 1863 sau cu<)c n9i chi~n Hoa Ky da su d\lng C\lm
tl:r n6i ti~ng: "nha nu6c cua nhan dan, do nhan dan, vi nhan dan" tl:r n6i ti~ng: "nha nu6c cua nhan dan, do nhan dan, vi nhan dan"
(government of the people, by the people, for the people)4 nhu m9t (government of the people, by the people, for the people)4 nhu m9t
1 1
John Locke, The second essay concerning the true original extent and end of civil John Locke, The second essay concerning the true original extent and end of civil
government (Chuyen lu~n thu 2 v~ ngubn g6c va ml,lC dich tht,rc Sl,T cua chinh government (Chuyen lu~n thu 2 v~ ngubn g6c va ml,lC dich tht,rc Sl,T cua chinh
quy~n dan sv), 1690. quy~n dan sv), 1690.
2
Jean Jacques Rousseau, Ban vJ khd u:ac xa hc}i, Hoang Thanh D~m djch, Nxb. Li 2
Jean Jacques Rousseau, Ban vJ khd u:ac xa hc}i, Hoang Thanh D~m djch, Nxb. Li
lu~n chinh tri, 2004. lu~n chinh tri, 2004.
3 3
John Stuart Mill, Considerations on represenative government (Cite trao a6i vJ John Stuart Mill, Considerations on represenative government (Cite trao a6i vJ
chinh quyJn &;li di¢n), Henry Holt and Company, New York, 1873. chinh quyJn &;li di¢n), Henry Holt and Company, New York, 1873.
4 4
The Gettysburg Address (Bai phat biJu tqi Gettysburg),http://www.history.com/ The Gettysburg Address (Bai phat biJu tqi Gettysburg),http://www.history.com/
topics/american-civil-war/gettysburg-address (truy c~p 15 th{mg 3 nam 2016). topics/american-civil-war/gettysburg-address (truy c~p 15 th{mg 3 nam 2016).

b{) may nha nu6c li tuemg rna nguai dan My phai xay dgng sau b{) may nha nu6c li tuemg rna nguai dan My phai xay dgng sau
cu{)c n{)i chiSn. Ben c~nh d6, HiSn phap, d~o lu~t ca ban va la cu{)c n{)i chiSn. Ben c~nh d6, HiSn phap, d~o lu~t ca ban va la
biSu tuQ'llg cua chu quy~n t6i cao cua nhi~u qu6c gia cling kh~ng biSu tuQ'llg cua chu quy~n t6i cao cua nhi~u qu6c gia cling kh~ng
dinh trong lai rna d~u cling nhu ths hi~n trong cac di~u khoan dinh trong lai rna d~u cling nhu ths hi~n trong cac di~u khoan
r~ng nhan dan la nguai chu cua quy~n lvc nha nu6c va la nguai r~ng nhan dan la nguai chu cua quy~n lvc nha nu6c va la nguai
lam ra hiSn phap. 1 Nhu v~y, cling c6 thS n6i nguyen tic "Chu lam ra hiSn phap. 1 Nhu v~y, cling c6 thS n6i nguyen tic "Chu
quy~n nhan dan" la m{)t thanh qua tu tuang chinh tri - phap li cua quy~n nhan dan" la m{)t thanh qua tu tuang chinh tri - phap li cua
nhan lo~i rna Vi~t Nam da tiSp thu va ap dvng, tren ca sa phu nhan lo~i rna Vi~t Nam da tiSp thu va ap dvng, tren ca sa phu
hqp v6i di~u ki~n, hoan canh cua Vi~t Nam tir rftt s6m trong lich hqp v6i di~u ki~n, hoan canh cua Vi~t Nam tir rftt s6m trong lich
su l~p hiSn cua minh. su l~p hiSn cua minh.
3.2. Nguyen t~c quy~n Ivc th6ng nhftt 3.2. Nguyen t~c quy~n Ivc th6ng nhftt
Nguyen tic "quy~n lvc th6ng nhftt" hay "quy~n lvc nha nu6c Nguyen tic "quy~n lvc th6ng nhftt" hay "quy~n lvc nha nu6c
th6ng nhftt" con c6 ten gQi d~y du la "quy~n lvc nha nu6c la th6ng th6ng nhftt" con c6 ten gQi d~y du la "quy~n lvc nha nu6c la th6ng
nhftt, c6 S\f phan cong, ph6i hqp, kiSm soat giua cac ca quan nha nhftt, c6 S\f phan cong, ph6i hqp, kiSm soat giua cac ca quan nha
nu6c trong vi~c thvc hi~n cac quy~n l~p phap, hanh phap, tu nu6c trong vi~c thvc hi~n cac quy~n l~p phap, hanh phap, tu
phap" nhu nguyen van quy dinh t~i khoan 2 Bi~u 3 HiSn phap phap" nhu nguyen van quy dinh t~i khoan 2 Bi~u 3 HiSn phap
nam 2013. Bay la nguyen tic n~n tang quan trQng thtr hai cua b{) nam 2013. Bay la nguyen tic n~n tang quan trQng thtr hai cua b{)
may nha nu6c C{)ng hoa XHCN Vi~t Nam sau nguyen tic "chu may nha nu6c C{)ng hoa XHCN Vi~t Nam sau nguyen tic "chu
quy~n nhan dan". NSu nguyen tic "chu quy~n nhan dan" d~ c~p quy~n nhan dan". NSu nguyen tic "chu quy~n nhan dan" d~ c~p
t6i vftn d~ quy~n lvc nha nu6c thu{)c v~ ai thi nguyen tic "quy~n t6i vftn d~ quy~n lvc nha nu6c thu{)c v~ ai thi nguyen tic "quy~n
lvc th6ng nhftt" d~ c~p t6i vftn d~ quy~n lvc nha nu6c a Vi~t Nam lvc th6ng nhftt" d~ c~p t6i vftn d~ quy~n lvc nha nu6c a Vi~t Nam
duqc t6 chtrc thvc hi~n trong b9 may nha nu&c nhu ths nao. duqc t6 chtrc thvc hi~n trong b9 may nha nu&c nhu ths nao.
Nguyen tic thtr nhftt thiSt l~p ca sa, n~n tang hinh thanh b{) may Nguyen tic thtr nhftt thiSt l~p ca sa, n~n tang hinh thanh b{) may
nha nu6c; nguyen tic thtr hai quySt dinh thiSt kS mo hinh t6 chtrc nha nu6c; nguyen tic thtr hai quySt dinh thiSt kS mo hinh t6 chtrc
va ho~t d{)ng cua b{) may nha nu6c C{)ng hoa XHCN Vi~t Nam. va ho~t d{)ng cua b{) may nha nu6c C{)ng hoa XHCN Vi~t Nam.
DS hiSu v~ nguyen tic "quy~n lvc th6ng nhftt", tru6c tien c~n DS hiSu v~ nguyen tic "quy~n lvc th6ng nhftt", tru6c tien c~n
d~ c~p t6i ThuySt phan quy~n. Nhu d~ c~p a ph~n d~u chuang, d~ c~p t6i ThuySt phan quy~n. Nhu d~ c~p a ph~n d~u chuang,
quy~n lvc nha nu6c la thtr quy~n lvc duy nhftt c6 gia tri bit bu{)c quy~n lvc nha nu6c la thtr quy~n lvc duy nhftt c6 gia tri bit bu{)c
1 1
Vi d\1: HiSn phap Hoa Ky nam 1787, HiSn phap C9ng hoa Lien bang Due nam Vi d\1: HiSn phap Hoa Ky nam 1787, HiSn phap C9ng hoa Lien bang Due nam
1949, HiSn phap C9ng hoa Phap nam 1958, HiSn phap Nh~t Ban nam 1946 ... 1949, HiSn phap C9ng hoa Phap nam 1958, HiSn phap Nh~t Ban nam 1946 ...

GrAO TRINH LUAT HIEN PHAP VI$T NAM GrAO TRINH LUAT HIEN PHAP VI$T NAM
d6i v6i t~t ca mQi nguai sinh s6ng tren Hinh th6 cua qu6c gia. D6 d6i v6i t~t ca mQi nguai sinh s6ng tren Hinh th6 cua qu6c gia. D6
la g6c nhin trim tuQllg v~ quy~n lvc nha nu6c. d g6c nhin giai la g6c nhin trim tuQllg v~ quy~n lvc nha nu6c. d g6c nhin giai
ph~u, quy~n Ivc nha nu6c bao g6m ba nhanh quy~n la l~p phap, ph~u, quy~n Ivc nha nu6c bao g6m ba nhanh quy~n la l~p phap,
hanh phap va tu phap. HiSu m9t each don gian, quy~n l~p phap la hanh phap va tu phap. HiSu m9t each don gian, quy~n l~p phap la
quy~n d~t ra phap lu~t, hay con gQi la d~t ra y chi chung dS toan quy~n d~t ra phap lu~t, hay con gQi la d~t ra y chi chung dS toan
xa h9i phai tuan theo, y chi chung d6 duqc thS hi~n thanh phap xa h9i phai tuan theo, y chi chung d6 duqc thS hi~n thanh phap
lu~t; quy~n hanh phap la quy~n thi hanh phap lu~t; va quy~n tu lu~t; quy~n hanh phap la quy~n thi hanh phap lu~t; va quy~n tu
phap la bao v~ phap lu~t. sv "m6 xe" quy~n lgc nha nu6c thanh phap la bao v~ phap lu~t. sv "m6 xe" quy~n lgc nha nu6c thanh
ba quy~n nhu v~y la san phftm cua ThuySt phan quy~n do hai hQc ba quy~n nhu v~y la san phftm cua ThuySt phan quy~n do hai hQc
gia vi dc;ti John Locke va Montesquieu kh6i xu6ng tlr giua thS ki gia vi dc;ti John Locke va Montesquieu kh6i xu6ng tlr giua thS ki
XVII. Theo ThuySt phan quy~n, nSu ba quy~n tren day duqc n~m XVII. Theo ThuySt phan quy~n, nSu ba quy~n tren day duqc n~m
gifr va thl)'C hi~n bai ffiQt nguai hay ffiQt CO' quan, cho du la CO' gifr va thl)'C hi~n bai ffiQt nguai hay ffiQt CO' quan, cho du la CO'
quan t~p ths, thi se tc;to ra chuyen quy~n, ap btrc, phan dan chu; ba quan t~p ths, thi se tc;to ra chuyen quy~n, ap btrc, phan dan chu; ba
quy~n dtrQ'C tach ra Va dtrQ'C thl)'C hi~n bai nhfmg CO' quan khac quy~n dtrQ'C tach ra Va dtrQ'C thl)'C hi~n bai nhfmg CO' quan khac
nhau thi m6i tc;to ra chS d9 dan chu va tg do. Day cling chinh la nhau thi m6i tc;to ra chS d9 dan chu va tg do. Day cling chinh la
quan diSm hc;tt nhan hSt sue dung d~n va tiSn b9 cua ThuySt phan quan diSm hc;tt nhan hSt sue dung d~n va tiSn b9 cua ThuySt phan
quy~n. 1 Chinh vi v~y rna ngay tlr khi duqc kh6i xu6ng, ThuySt quy~n. 1 Chinh vi v~y rna ngay tlr khi duqc kh6i xu6ng, ThuySt
phan quy~n da tr6 thanh n~n tang xay dvng b9 may nha nu6c tu phan quy~n da tr6 thanh n~n tang xay dvng b9 may nha nu6c tu
san v6i Sl)' XU~t hi~n CUa cac CO' quan nghi vi~n, chinh phu, toa an. san v6i Sl)' XU~t hi~n CUa cac CO' quan nghi vi~n, chinh phu, toa an.
Cho t6i nay, c6 thS n6i ThuySt phan quy~n da tr6 thanh nguyen Cho t6i nay, c6 thS n6i ThuySt phan quy~n da tr6 thanh nguyen
t~c chung duqc ap d\lng trong t6 chtrc cua h~u hst b9 may nha t~c chung duqc ap d\lng trong t6 chtrc cua h~u hst b9 may nha
nu6c hi~n dc;ti tren thS gi6i. T~t nhien, ThuySt phan quy~n khong nu6c hi~n dc;ti tren thS gi6i. T~t nhien, ThuySt phan quy~n khong
dfin t6i m9t m6 hinh t6 chtrc b9 may nha nu6c duy nh~t rna thvc dfin t6i m9t m6 hinh t6 chtrc b9 may nha nu6c duy nh~t rna thvc
ch~t n6 la m9t "cong C\l da nang" thiSt kS b9 may nha nu6c dva ch~t n6 la m9t "cong C\l da nang" thiSt kS b9 may nha nu6c dva
tren tu tu6ng c6t loi la quy~n l~p phap, hanh phap va tu phap phai tren tu tu6ng c6t loi la quy~n l~p phap, hanh phap va tu phap phai
duqc thvc hi~n b6i cac CO' quan lmac nhau. Cac qu6c gia, tuy vao duqc thvc hi~n b6i cac CO' quan lmac nhau. Cac qu6c gia, tuy vao
di~u ki~n, hoan canh lich su, kinh ts, van hoa, xa h9i cua minh se di~u ki~n, hoan canh lich su, kinh ts, van hoa, xa h9i cua minh se
ap d\lng thuyst nay theo each cua minh chu ysu thS hi~n a mtrc d9 ap d\lng thuyst nay theo each cua minh chu ysu thS hi~n a mtrc d9
1
NguySn Thi Hbi, Tu tu6ng phcm chia quy~n hrc nha nuac vai vi¢c t6 cht'rc b(J 1
NguySn Thi Hbi, Tu tu6ng phcm chia quy~n hrc nha nuac vai vi¢c t6 cht'rc b(J
may nha nuac 6' m(Jt sJ nuac, Nxb. Tu phap, Ha N()i, 2005. may nha nuac 6' m(Jt sJ nuac, Nxb. Tu phap, Ha N()i, 2005.
CHUONG X- BO M;[y NHA NUOC CONG HOA x1 HOI CHU NGH!A vrer NAM CHUONG X- BO M;[y NHA NUOC CONG HOA x1 HOI CHU NGH!A vrer NAM
tach bi~t gifra cac CO' quan thgc hi~n cac quySn trong b{) may nha tach bi~t gifra cac CO' quan thgc hi~n cac quySn trong b{) may nha
nu6c cua qu6c gia d6. nu6c cua qu6c gia d6.
C6 th~ n6i, Hi~n phap nam 2013 cua Vi~t Nam da th~ hi~n S\f C6 th~ n6i, Hi~n phap nam 2013 cua Vi~t Nam da th~ hi~n S\f
Ung dvng Thuy~t phan quySn trong t6 chuc va ho~t d{)ng cua b{) Ung dvng Thuy~t phan quySn trong t6 chuc va ho~t d{)ng cua b{)
may nha nuac a muc d9 k~t hqp vai tu tuang chu d~o truy8n may nha nuac a muc d9 k~t hqp vai tu tuang chu d~o truy8n
th6ng la tu tuang T~p quySn. Sv k~t hqp nay duqc due k~t thanh th6ng la tu tuang T~p quySn. Sv k~t hqp nay duqc due k~t thanh
nguyen t~c "QuySn Ivc t~p trung" v6i hai n{)i dung sau: nguyen t~c "QuySn Ivc t~p trung" v6i hai n{)i dung sau:
Thu nhdt, quySn Ivc nha nu6c a Vi~t N am la th6ng nhftt. Sv Thu nhdt, quySn Ivc nha nu6c a Vi~t N am la th6ng nhftt. Sv
th6ng nhftt a day th~ hi~n a hai phuang di~n. vs phuang di~n th6ng nhftt a day th~ hi~n a hai phuang di~n. vs phuang di~n
chinh tri, quySn Ivc nha nu6c t~p trung th6ng nhftt aNhan dan, th~ chinh tri, quySn Ivc nha nu6c t~p trung th6ng nhftt aNhan dan, th~
hi~n qua nguyen t~c "Chu quySn nhan dan" nhu phan tich tren hi~n qua nguyen t~c "Chu quySn nhan dan" nhu phan tich tren
day. VS phuang di~n t6 chuc thvc hi~n, quySn Ivc nha nu6c th6ng day. VS phuang di~n t6 chuc thvc hi~n, quySn Ivc nha nu6c th6ng
nhftt a Qu6c h{)i. Nhu tren da dS c~p, dan chu d~i di~n la phuang nhftt a Qu6c h{)i. Nhu tren da dS c~p, dan chu d~i di~n la phuang
thuc Nhan dan thvc hi~n quySn lam chu thong qua nguai d~i di~n thuc Nhan dan thvc hi~n quySn lam chu thong qua nguai d~i di~n
cua minh. Qu6c h{)i la CO' quan duy nhftt do Nhan dan ca nu6c bfiu cua minh. Qu6c h{)i la CO' quan duy nhftt do Nhan dan ca nu6c bfiu
ra va nhu v~y la ca quan d~i di~n cao nhftt cua Nhan dan. Thong ra va nhu v~y la ca quan d~i di~n cao nhftt cua Nhan dan. Thong
qua hinh thuc dan chu d~i di~n, Nhan dan trao toan b{) quySn Ivc qua hinh thuc dan chu d~i di~n, Nhan dan trao toan b{) quySn Ivc
cua minh cho Qu6c h{)i. Du6i g6c nhin cua Thuy~t phan quySn thi cua minh cho Qu6c h{)i. Du6i g6c nhin cua Thuy~t phan quySn thi
quySn Ivc duqc trao bao gbm ca quySn l~p phap, hanh phap vatu quySn Ivc duqc trao bao gbm ca quySn l~p phap, hanh phap vatu
phap. Nhu v~y la tlr "quySn Ivc th6ng nh~t a Nhan dan", b~ng CO' phap. Nhu v~y la tlr "quySn Ivc th6ng nh~t a Nhan dan", b~ng CO'
ch~ dan chu d~i di~n, da tra thanh "quySn Ivc th6ng nhfit a Qu6c ch~ dan chu d~i di~n, da tra thanh "quySn Ivc th6ng nhfit a Qu6c
h{)i" d~ quySn Ivc duqc t6 chuc thvc hi~n thong qua b{) may nha h{)i" d~ quySn Ivc duqc t6 chuc thvc hi~n thong qua b{) may nha
nu6c. Sv th6ng nhftt quySn Ivc nay khong gay ra chuyen quySn nu6c. Sv th6ng nhftt quySn Ivc nay khong gay ra chuyen quySn
rna chi cang bao dam han tinh dan chu cua b9 may nha nu6c bai rna chi cang bao dam han tinh dan chu cua b9 may nha nu6c bai
vi Qu6c h{)i la ca quan d~i di~n cao nhftt cua Nhan dan, c6 m6i vi Qu6c h{)i la ca quan d~i di~n cao nhftt cua Nhan dan, c6 m6i
quan h~ ch~t che va chiu trach nhi~m tru6c Nhan dan thong qua quan h~ ch~t che va chiu trach nhi~m tru6c Nhan dan thong qua
ch~ d{) bfiu cu. Han nfra, quySn Ivc th6ng nhftt a Qu6c h{)i khong ch~ d{) bfiu cu. Han nfra, quySn Ivc th6ng nhftt a Qu6c h{)i khong
co ngh1a Ia Qu6c h9i trvc ti~p thvc thi tAt ca cac quy8n I~p phap, co ngh1a Ia Qu6c h9i trvc ti~p thvc thi tAt ca cac quy8n I~p phap,
hanh phap va tu phap. DiSu nay th~ hi~n r5 a n{)i dung thu hai cua hanh phap va tu phap. DiSu nay th~ hi~n r5 a n{)i dung thu hai cua
nguyen t~c "quySn Ivc th6ng nhftt". nguyen t~c "quySn Ivc th6ng nhftt".
Thu hai, m~c du Qu6c h{)i la nai th6ng nhftt quySn Ivc nha Thu hai, m~c du Qu6c h{)i la nai th6ng nhftt quySn Ivc nha
orAo TRiNH LUAT HIEN PHAP vrer NAM orAo TRiNH LUAT HIEN PHAP vrer NAM
nu6c song Quf>c h<)i khong t!V'C ti~p thgc hi~n ca ba quy~n rna nu6c song Quf>c h<)i khong t!V'C ti~p thgc hi~n ca ba quy~n rna
trong b<) may nha nu6c CO S\1' phan cong, phf>i hqp va ki~m soat trong b<) may nha nu6c CO S\1' phan cong, phf>i hqp va ki~m soat
gifra cac ca quan nha nu6c trong vi~c thvc hi~n quy~n l~p phap, gifra cac ca quan nha nu6c trong vi~c thvc hi~n quy~n l~p phap,
hanh phap vatu phap. N<)i dung nay th~ hi~n S\f ap dvng thanh tvu hanh phap vatu phap. N<)i dung nay th~ hi~n S\f ap dvng thanh tvu
cua Thuy~t phan quy~n trong b<) may nha nu6c C<)ng hoa XHCN cua Thuy~t phan quy~n trong b<) may nha nu6c C<)ng hoa XHCN
Vi~t Nam. Quf>c h<)i khong t!V'c ti~p thvc hi~n ca ba quy~n l~p Vi~t Nam. Quf>c h<)i khong t!V'c ti~p thvc hi~n ca ba quy~n l~p
phap, hanh phap va tu phap m~c du CO' quan nay la nO'i thf>ng nh~t phap, hanh phap va tu phap m~c du CO' quan nay la nO'i thf>ng nh~t
quy~n lvc. Ba quySn nay duqc phan cong cho cac CO' quan nha quy~n lvc. Ba quySn nay duqc phan cong cho cac CO' quan nha
nu6c d~ thvc hi~n. Qu6c h<)i gifr l~i quy~n l~p phap 1 d~ t!V'c ti~p nu6c d~ thvc hi~n. Qu6c h<)i gifr l~i quy~n l~p phap 1 d~ t!V'c ti~p
thvc hi~n b&i vi quySn l~p phap la quy~n quan trQng nh~t trong ba thvc hi~n b&i vi quySn l~p phap la quy~n quan trQng nh~t trong ba
quy~n, la quysn ap d~t y chi chung len toan xa h9i; hai quy~n con quy~n, la quysn ap d~t y chi chung len toan xa h9i; hai quy~n con
l~i 6 g6c d<) nao d6 dSu mang tinh ch~p hanh cua quy~n l~p phap. l~i 6 g6c d<) nao d6 dSu mang tinh ch~p hanh cua quy~n l~p phap.
QuySn hanh phap duqc giao cho Chinh phu va quy~n tu phap QuySn hanh phap duqc giao cho Chinh phu va quy~n tu phap
duqc giao cho cac T AND. 2 C6 phan cong nhu v~y m6i bao dam duqc giao cho cac T AND. 2 C6 phan cong nhu v~y m6i bao dam
vi~c thvc hi~n quySn khong dfi.n t6i l~m quySn, dbng thai bao dam vi~c thvc hi~n quySn khong dfi.n t6i l~m quySn, dbng thai bao dam
tinh chuyen nghi~p va hi~u qua cua m6i quySn. Tuy nhien, ba CO' tinh chuyen nghi~p va hi~u qua cua m6i quySn. Tuy nhien, ba CO'
quan nay khong thvc hi~n cac quy~n duqc giao m<)t each hoan quan nay khong thvc hi~n cac quy~n duqc giao m<)t each hoan
toan rieng re rna luon CO S\1' phf>i hqp d~ th\l'C hi~n tlmg quy~n m<)t toan rieng re rna luon CO S\1' phf>i hqp d~ th\l'C hi~n tlmg quy~n m<)t
each hi~u qua, vi dv Chinh phu, toa an ph6i hqp v6i Qu6c h<)i d~ each hi~u qua, vi dv Chinh phu, toa an ph6i hqp v6i Qu6c h<)i d~
thvc hi~n quySn l~p phap; Chinh phu ph6i hqp v6i toa an d~ thvc thvc hi~n quySn l~p phap; Chinh phu ph6i hqp v6i toa an d~ thvc
hi~n quy~n tu phap. Khong nhfrng phf>i hqp, gifra cac CO' quan nha hi~n quy~n tu phap. Khong nhfrng phf>i hqp, gifra cac CO' quan nha
nu6c con CO S\1' ki~m soat lfi.n nhau d~ bao dam khong CO S\1' l~m nu6c con CO S\1' ki~m soat lfi.n nhau d~ bao dam khong CO S\1' l~m
quysn trong qua trinh thvc hi~n cac quy~n noi tren, vi dv Qu6c h9i quysn trong qua trinh thvc hi~n cac quy~n noi tren, vi dv Qu6c h9i
giam sat Chinh phu, Toa an va Vi~n ki~m sat, Toa an ki~m soat giam sat Chinh phu, Toa an va Vi~n ki~m sat, Toa an ki~m soat
d6i v6i cac ca quan hanh chinh nha nu6c; trong n<)i b<) h~ th6ng d6i v6i cac ca quan hanh chinh nha nu6c; trong n<)i b<) h~ th6ng
hanh chinh nha nu6c do Chinh phu dtrng dfiu cling c6 ca ch~ ki~m hanh chinh nha nu6c do Chinh phu dtrng dfiu cling c6 ca ch~ ki~m
soat rieng. Y~u t6 "ki~m soat quy~n lvc" la m()t net m6i quy dinh soat rieng. Y~u t6 "ki~m soat quy~n lvc" la m()t net m6i quy dinh
cua Hi~n phap nam 2013 v~ nguyen t~c "quy~n lvc th6ng nh~t". 0 cua Hi~n phap nam 2013 v~ nguyen t~c "quy~n lvc th6ng nh~t". 0
day cfin luu y r&ng, m~c du c6 ca ch~ phan c6ng, ph6i hqp, ki~m day cfin luu y r&ng, m~c du c6 ca ch~ phan c6ng, ph6i hqp, ki~m
DiSu 69 Hi~n phap nam 20 13.

1
DiSu 69 Hi~n phap nam 20 13.
1
DiSu 94 va DiSu 102 Hi~n phap nam 2013.

2
DiSu 94 va DiSu 102 Hi~n phap nam 2013.
2
CHUONG X- EO MAY NHA NUOC C0NG HOA xA HOI CHU NGH!A VI$T NAM CHUONG X- EO MAY NHA NUOC C0NG HOA xA HOI CHU NGH!A VI$T NAM
soat gifra cac CO' quan nha nu6c trong vi~c thgc hi~n quySn l~p soat gifra cac CO' quan nha nu6c trong vi~c thgc hi~n quySn l~p
phap, hanh phap va tu phap song cac CO' quan thvc hi~n cac quySn phap, hanh phap va tu phap song cac CO' quan thvc hi~n cac quySn
nay khong tbn t~i rieng re hay ngang hang nhau nhu trong m9t s6 nay khong tbn t~i rieng re hay ngang hang nhau nhu trong m9t s6
mo hinh tfi chuc b9 may nha nu6c khac tren th~ gi6i, vi dv Hoa mo hinh tfi chuc b9 may nha nu6c khac tren th~ gi6i, vi dv Hoa
Ky, C{>ng hoa Lien bang Due, Phillipines ... d Vi~t Nam, Qu6c Ky, C{>ng hoa Lien bang Due, Phillipines ... d Vi~t Nam, Qu6c
h9i luon la nai t~p trung quySn Ivc duqc chuy~n giao rir Nhan dan h9i luon la nai t~p trung quySn Ivc duqc chuy~n giao rir Nhan dan
nen cho du da phan cong quySn hanh phap cho Chinh phu va nen cho du da phan cong quySn hanh phap cho Chinh phu va
quySn tu phap cho toa an thvc hi~n, Qu6c h9i vftn luon c6 quySn quySn tu phap cho toa an thvc hi~n, Qu6c h9i vftn luon c6 quySn
giam sat tfJi cao dfJi v6i cac CO' quan nay cling nhu t~t Ca cac CO' giam sat tfJi cao dfJi v6i cac CO' quan nay cling nhu t~t Ca cac CO'
quan khac trong b9 may nha nu6c. Cac ca quan nha nu6c khac quan khac trong b9 may nha nu6c. Cac ca quan nha nu6c khac
khong c6 quySn giam sat tuong tv dfJi v6i Qu6c h{>i. Th~m chi, khong c6 quySn giam sat tuong tv dfJi v6i Qu6c h{>i. Th~m chi,
cac CO' quan nha nu6c a trung uong cling dSu c6 nhi~m ki theo cac CO' quan nha nu6c a trung uong cling dSu c6 nhi~m ki theo
nhi~m ki cua Qu6c h{>i. nhi~m ki cua Qu6c h{>i.
C6 th~ n6i, nguyen t~c "quySn Ivc t~p trung" v6i n9i dung C6 th~ n6i, nguyen t~c "quySn Ivc t~p trung" v6i n9i dung
nhu phan tich tren day da th~ hi~n duqc sv k~t hqp gifra tu tu6ng nhu phan tich tren day da th~ hi~n duqc sv k~t hqp gifra tu tu6ng
t~p quySn truySn thfJng v6i nhfrng h~t nhan hqp H cua Thuy~t t~p quySn truySn thfJng v6i nhfrng h~t nhan hqp H cua Thuy~t
phan quysn trong t6 chuc va ho~t d9ng cua b9 may nha nuac phan quysn trong t6 chuc va ho~t d9ng cua b9 may nha nuac
C{>ng hoa XHCN Vi~t Nam. V6i vi~c ap dvng nguyen t~c nay, C{>ng hoa XHCN Vi~t Nam. V6i vi~c ap dvng nguyen t~c nay,
mo hinh t6 chuc b9 may nha nu6c da duqc dinh hinh m9t each r5 mo hinh t6 chuc b9 may nha nu6c da duqc dinh hinh m9t each r5
rang v6i QufJc hQi la CO' quan dung a vi tri cao nh~t CUa bQ may rang v6i QufJc hQi la CO' quan dung a vi tri cao nh~t CUa bQ may
nha nu6c - Ca quan quySn Ivc nha nu6c cao nh~t, 1 cac ca quan nha nu6c - Ca quan quySn Ivc nha nu6c cao nh~t, 1 cac ca quan
thvc hi~n quySn hanh phap, quySn tu phap va cac CO' quan nha thvc hi~n quySn hanh phap, quySn tu phap va cac CO' quan nha
nu6c khac a trung uong nhu Chit tich nu6c, VKSNDTC dSu c6 nu6c khac a trung uong nhu Chit tich nu6c, VKSNDTC dSu c6
vi tri th~p han, do QufJc h{>i hinh thanh nen va chiu S\f giam sat vi tri th~p han, do QufJc h{>i hinh thanh nen va chiu S\f giam sat
t6i cao cua Qu6c h{>i. t6i cao cua Qu6c h{>i.
3.3. Nguyen tic phap quy~n xa h{)i chu nghia 3.3. Nguyen tic phap quy~n xa h{)i chu nghia
Khong gifJng nhu hai nguyen t~c tren, nguyen t~c "Phap quySn Khong gifJng nhu hai nguyen t~c tren, nguyen t~c "Phap quySn
XHCN" la nguyen t~c tuong dfJi m6i trong t6 chuc va ho~t d{>ng XHCN" la nguyen t~c tuong dfJi m6i trong t6 chuc va ho~t d{>ng
cua b9 may nha nu6c C{>ng hoa XHCN Vi~t Nam. N6 duqc quy cua b9 may nha nu6c C{>ng hoa XHCN Vi~t Nam. N6 duqc quy
dinh l~n d~u tien 6 Hi~n phap nam 1992 khi duqc sua dbi, b6 sung dinh l~n d~u tien 6 Hi~n phap nam 1992 khi duqc sua dbi, b6 sung
1
Bi~u 69 HiSn phap nam 20 13. 1
Bi~u 69 HiSn phap nam 20 13.
nam 2001 va duqc hoan thi~n them m()t bu6c a Hi~n phap nam nam 2001 va duqc hoan thi~n them m()t bu6c a Hi~n phap nam
2013 t<;ti khoau 1 BiSu 2 va khoan 1 Bi~u 8. 2013 t<;ti khoau 1 BiSu 2 va khoan 1 Bi~u 8.
Khoan 1 BiSu 2 Hi~n phap nam 2013 quy dinh: "Nha nuac Khoan 1 BiSu 2 Hi~n phap nam 2013 quy dinh: "Nha nuac
C(Jng hoa XHCN Vi¢t Nam la Nha nuac phap quyJn XHCN cita C(Jng hoa XHCN Vi¢t Nam la Nha nuac phap quyJn XHCN cita
Nhan dan dan, do Nhan dan, vi Nhan dan". Theo quy dinh nay, Nhan dan dan, do Nhan dan, vi Nhan dan". Theo quy dinh nay,
mo hinh li tu6ng rna c6ng CUQC xay d\ffig b() may nha nu6c C()ng mo hinh li tu6ng rna c6ng CUQC xay d\ffig b() may nha nu6c C()ng
hoa XHCN Vi~t Nam huang t6i la Nha nu6c phap quy~n XHCN hoa XHCN Vi~t Nam huang t6i la Nha nu6c phap quy~n XHCN
v6i ban chftt cua Nhan dan, do Nhan dan, vi Nhan dan. KS tir khi v6i ban chftt cua Nhan dan, do Nhan dan, vi Nhan dan. KS tir khi
quy dinh nay xuftt hi~n ldn ddu tien trong Hi~n phap nam 1992 sua quy dinh nay xuftt hi~n ldn ddu tien trong Hi~n phap nam 1992 sua
dbi, bb sung nam 2001 da c6 nhiSu cong trinh nghien cw dS tim dbi, bb sung nam 2001 da c6 nhiSu cong trinh nghien cw dS tim
ra d~c diSm cua Nha nu6c phap quy~n XHCN Vi~t Nam, hdu h~t ra d~c diSm cua Nha nu6c phap quy~n XHCN Vi~t Nam, hdu h~t
trong s6 d6 nhftt tri v6i sau d~c diSm: ( 1) Nha nu6c cua nhan dan, trong s6 d6 nhftt tri v6i sau d~c diSm: ( 1) Nha nu6c cua nhan dan,
do nhan dan, vi nhan dan; (2) Nha nu6c duqc tb chtrc va ho<;tt do nhan dan, vi nhan dan; (2) Nha nu6c duqc tb chtrc va ho<;tt
d()ng tren ca sa Hi~n phap, ton trQng va bao v~ Hi~n phap; (3) Phap d()ng tren ca sa Hi~n phap, ton trQng va bao v~ Hi~n phap; (3) Phap
lu~t c6 vi tri t6i tuqng trong doi s6ng xa h()i; (4) Nha nu6c ton trQng, lu~t c6 vi tri t6i tuqng trong doi s6ng xa h()i; (4) Nha nu6c ton trQng,
bao v~ cac quySn con nguoi, quySn cong dan; (5) Nha nu6c bao bao v~ cac quySn con nguoi, quySn cong dan; (5) Nha nu6c bao
dam quySn lgc th6ng nhftt, c6 sv phan c6ng, ph6i hqp trong vi~c dam quySn lgc th6ng nhftt, c6 sv phan c6ng, ph6i hqp trong vi~c
thvc hi~n cac quySn l~p phap, hanh phap va tu phap; (6) Nha nu6c thvc hi~n cac quySn l~p phap, hanh phap va tu phap; (6) Nha nu6c
do Bang C()ng san Vi~t Nam lanh d<;to. 1 do Bang C()ng san Vi~t Nam lanh d<;to. 1
Nguyen t~c "Phap quySn XHCN" la nguyen t~c h<;tt nhan, c6t Nguyen t~c "Phap quySn XHCN" la nguyen t~c h<;tt nhan, c6t
1
Dao Tri Uc (chu bien), M6 hinh t6 chU:c va hor;~t a(Jng cita Nha nu6'c phap quy~n 1
Dao Tri Uc (chu bien), M6 hinh t6 chU:c va hor;~t a(Jng cita Nha nu6'c phap quy~n
XHCN Vi¢t Nam (Nxb. Tu phap, 2007), tr. 229 - 316; NguySn Van Y~u- GS.TS. XHCN Vi¢t Nam (Nxb. Tu phap, 2007), tr. 229 - 316; NguySn Van Y~u- GS.TS.
Le Hfru Nghia (d6ng chu bien), Xay dZ;mg Nha nuac phap quy~n XHCN Vi¢t Nam Le Hfru Nghia (d6ng chu bien), Xay dZ;mg Nha nuac phap quy~n XHCN Vi¢t Nam
trong thai ki a6i m6'i (Nxb. Chinh tri qu6c gia, Ha N<)i, 2006) tr. 27 - 32; Nguy€n trong thai ki a6i m6'i (Nxb. Chinh tri qu6c gia, Ha N<)i, 2006) tr. 27 - 32; Nguy€n
Van Thao, Xay dZ;mg nha nu6'c phap quy~n du6'i SJ! liinh ar;~o cua Dang (Nxb. Van Thao, Xay dZ;mg nha nu6'c phap quy~n du6'i SJ! liinh ar;~o cua Dang (Nxb.
Chinh tri qu6c gia, Ha N<)i, 2006) tr. 45 - 66; GS.VS. Nguy€n Duy Quy (chu bien), Chinh tri qu6c gia, Ha N<)i, 2006) tr. 45 - 66; GS.VS. Nguy€n Duy Quy (chu bien),
H¢ th6ng chinh trt nu6'c ta trong thiri ki a6i m6'i (Nxb. Chinh tri qu6c gia, Ha N<)i, H¢ th6ng chinh trt nu6'c ta trong thiri ki a6i m6'i (Nxb. Chinh tri qu6c gia, Ha N<)i,
2008) tr. 63 - 68; cling xem GS.VS. NguySn Duy Quy va PGS.TS. NguySn T~t 2008) tr. 63 - 68; cling xem GS.VS. NguySn Duy Quy va PGS.TS. NguySn T~t
Vi€n (d6ng chu bien), Nha nuac phap quy~n XHCN Vi¢t Nam cua dan, do dan, vi Vi€n (d6ng chu bien), Nha nuac phap quy~n XHCN Vi¢t Nam cua dan, do dan, vi
dan: Ly luqn va thvc tiln (Nxb. Chinh tri qu6c gia, Ha N<)i, 2008) tr. 158 - 176; dan: Ly luqn va thvc tiln (Nxb. Chinh tri qu6c gia, Ha N<)i, 2008) tr. 158 - 176;
Nguy€n Van Y~u, "Xay dgng nha nu6c phap quy€n va Nha nu6c phap quy~n Nguy€n Van Y~u, "Xay dgng nha nu6c phap quy€n va Nha nu6c phap quy~n
XHCN Vi~t Nam - Kinh nghi~m thS gi6i va Vi~t Nam" trong H<)i d6ng li lu~n XHCN Vi~t Nam - Kinh nghi~m thS gi6i va Vi~t Nam" trong H<)i d6ng li lu~n
trung uong, Nhtmg vein a~ li luqn va thl!C tiln m6'i a(lt ra trong tinh hinh hi¢n nay trung uong, Nhtmg vein a~ li luqn va thl!C tiln m6'i a(lt ra trong tinh hinh hi¢n nay
(Nxb. Chinh trj qu6c gia, Ha N<)i, 2011) tr. 813- 815. (Nxb. Chinh trj qu6c gia, Ha N<)i, 2011) tr. 813- 815.

CHUONG X- B0 MAY NHA NUOC C0NG HOA xl HOI CHU NGH!A VI$T NAM CHUONG X- B0 MAY NHA NUOC C0NG HOA xl HOI CHU NGH!A VI$T NAM
loi cua Nha nu6c phap quy~n XHCN duqc th~ hi9n qua d~c di~m 2 loi cua Nha nu6c phap quy~n XHCN duqc th~ hi9n qua d~c di~m 2
va 3 trong s& 5 d~c di~m n6i tren cua Nha nu6c phap quy~n. Khoan va 3 trong s& 5 d~c di~m n6i tren cua Nha nu6c phap quy~n. Khoan
1 Di~u 8 HiSn phap nam 2013 d~ c~p ro hon nguyen t~c phap quy~n 1 Di~u 8 HiSn phap nam 2013 d~ c~p ro hon nguyen t~c phap quy~n
XHCN thong qua quy dinh: Nha nu6c duqc t6 chuc va ho;;tt d()ng XHCN thong qua quy dinh: Nha nu6c duqc t6 chuc va ho;;tt d()ng
theo HiSn phap va phap lu~t, quan li xa h()i b&ng HiSn phap va phap theo HiSn phap va phap lu~t, quan li xa h()i b&ng HiSn phap va phap
lu~t. .. Bao cao chinh tri t;;ti D;;ti h()i Dang toan qu&c lftn thu 12 cling lu~t. .. Bao cao chinh tri t;;ti D;;ti h()i Dang toan qu&c lftn thu 12 cling
d~ c~p r5 hon nguyen t~c phap quy~n XHCN khi dua ra phuong d~ c~p r5 hon nguyen t~c phap quy~n XHCN khi dua ra phuong
hu6ng, nhi9m V\1 xay dvng Nha nu6c phap quy~n XHCN Vi9t hu6ng, nhi9m V\1 xay dvng Nha nu6c phap quy~n XHCN Vi9t
Nam trong giai do;;tn 2016-2020: "Bao dam phap lu~t vira la cong Nam trong giai do;;tn 2016-2020: "Bao dam phap lu~t vira la cong
Cl) d~ Nha nu6c quan li xa h()i, vita la cong Cl) dS nhan dan lam Cl) d~ Nha nu6c quan li xa h()i, vita la cong Cl) dS nhan dan lam
chu, ki~m tra, giam sat quy~n lvc nha nu6c ... ". 1 chu, ki~m tra, giam sat quy~n lvc nha nu6c ... ". 1
Tren binh di9n thS gi6i, nguyen t~c phap quy~n (khong c6 h~u Tren binh di9n thS gi6i, nguyen t~c phap quy~n (khong c6 h~u
t6 "XHCN") la nguyen t~c rfrt ph6 biSn trong t6 chuc va ho;;tt d()ng t6 "XHCN") la nguyen t~c rfrt ph6 biSn trong t6 chuc va ho;;tt d()ng
cua b() may nha nu6c hi9n d;;ti. Thu~t ngfr "Phap quy~n" (rule of cua b() may nha nu6c hi9n d;;ti. Thu~t ngfr "Phap quy~n" (rule of
law) lftn dftu tien duqc hQc gia lu~t hiSn phap n6i tiSng cua Vuong law) lftn dftu tien duqc hQc gia lu~t hiSn phap n6i tiSng cua Vuong
qu&c Anh Albert Venn Dicey su dvng trong tac phfim Gi6i thi9u qu&c Anh Albert Venn Dicey su dvng trong tac phfim Gi6i thi9u
nghien c(ru v~ lu~t hiSn phap vao cu&i thS ki XIX v6i tu tu&ng nghien c(ru v~ lu~t hiSn phap vao cu&i thS ki XIX v6i tu tu&ng
chinh la sv thuqng ton cua phap lu~t d&i v6i chinh quy~n. KS tir d6 chinh la sv thuqng ton cua phap lu~t d&i v6i chinh quy~n. KS tir d6
thi cac nghien Clru v~ phap quy~n b~t dftu nO' r9 va Wnh thanh hai thi cac nghien Clru v~ phap quy~n b~t dftu nO' r9 va Wnh thanh hai
truemg phai chinh la truemg phai phap quy~n hinh thuc (formalist truemg phai chinh la truemg phai phap quy~n hinh thuc (formalist
rule of law), v6i cac d;;ti di9n nhu Albert Venn Dicey, Joseph rule of law), v6i cac d;;ti di9n nhu Albert Venn Dicey, Joseph
Raz ... , va truemg phai phap quy~n n()i dung (substantivist rule of Raz ... , va truemg phai phap quy~n n()i dung (substantivist rule of
law) v6i cac d;;ti di9n nhu Ronald Dworkin, Trevor Allan ... Nguyen law) v6i cac d;;ti di9n nhu Ronald Dworkin, Trevor Allan ... Nguyen
t~c phap quy~n cling bu6c mli lu~n ra thvc ti~n t6 chuc, ho;;tt d()ng t~c phap quy~n cling bu6c mli lu~n ra thvc ti~n t6 chuc, ho;;tt d()ng
cua b9 may nha nu6c a da s& cac qu6c gia tren th6 giai vai cac mo cua b9 may nha nu6c a da s& cac qu6c gia tren th6 giai vai cac mo
hinh n6i tiSng cua Vuong qu6c Anh (rule of law), Hoa Ky (due hinh n6i tiSng cua Vuong qu6c Anh (rule of law), Hoa Ky (due
process of law), Phap (l'Etat de droit), Due (Rechtsstaat). 2 process of law), Phap (l'Etat de droit), Due (Rechtsstaat). 2
1 1
Van phong trung uang Bang, Van ki?n Dgi h9i ilgi biJu tocm qubc ltm tht'r XIL Van phong trung uang Bang, Van ki?n Dgi h9i ilgi biJu tocm qubc ltm tht'r XIL
Nxb. Chinh td qu6c gia, 2016, tr. 176. Nxb. Chinh td qu6c gia, 2016, tr. 176.
2
V~ d.c quan diSm va tmemg phai phap quy~n, xem: To Van Hoa, Tinh il9c lqp 2
V~ d.c quan diSm va tmemg phai phap quy~n, xem: To Van Hoa, Tinh il9c lqp
cua toa em: Nghien cuu phrip li v~ eric khia cgnh li luqn, thifc tiin & Dt'rc, My, cua toa em: Nghien cuu phrip li v~ eric khia cgnh li luqn, thifc tiin & Dt'rc, My,
Phap, Vi?t Nam va eric ki~n nght vb'i Vi?t Nam, Nxb. Lao d<)ng, 2007, tr. 15 - 33. Phap, Vi?t Nam va eric ki~n nght vb'i Vi?t Nam, Nxb. Lao d<)ng, 2007, tr. 15 - 33.

GrAO TRiNH LU!T HIEN PHAP VTST NAM GrAO TRiNH LU!T HIEN PHAP VTST NAM
Tren CO' sa di~u ki~n, hoan canh cua Vi~t N am va thanh tvu Tren CO' sa di~u ki~n, hoan canh cua Vi~t N am va thanh tvu
chung cua nhan lo~i, nguyen tic phap quy~n XHCN v6i tu each la chung cua nhan lo~i, nguyen tic phap quy~n XHCN v6i tu each la
nguyen tic hisn dinh trong t6 chtrc va ho~t d()ng cua b9 may nha nguyen tic hisn dinh trong t6 chtrc va ho~t d()ng cua b9 may nha
nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam c6 n()i dung ca ban la phap lugt nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam c6 n()i dung ca ban la phap lugt
phai c6 vt tri t6i thur;rng hay thu(Yng ton, t6i cao vai tdt ca m()i chit phai c6 vt tri t6i thur;rng hay thu(Yng ton, t6i cao vai tdt ca m()i chit
thd ma truac tien Ia tdt ca cac CO' quan nha nuac. Phap lu~t la sue thd ma truac tien Ia tdt ca cac CO' quan nha nuac. Phap lu~t la sue
m~nh cai tri t6i thuqng trong xa h()i, khong m()t ai duqc dtrng tren m~nh cai tri t6i thuqng trong xa h()i, khong m()t ai duqc dtrng tren
phap lu~t va ban than chinh quy~n phai chiu sv ki6m chs cua phap phap lu~t va ban than chinh quy~n phai chiu sv ki6m chs cua phap
lu~t. Tftt ca ho~t d()ng cua cac CO' quan nha nu6c, ngucri c6 chuc lu~t. Tftt ca ho~t d()ng cua cac CO' quan nha nu6c, ngucri c6 chuc
V\1, quy~n h~n trong b() may nha nu&c d~u phai can cu vao phap V\1, quy~n h~n trong b() may nha nu&c d~u phai can cu vao phap
lu~t, chi duqc lam nhfrng gi phap lu~t cho phep va trong khuon lu~t, chi duqc lam nhfrng gi phap lu~t cho phep va trong khuon
khf> phap lu~t da d~t ra. Day la tu tuang c6t loi cua nguyen tic khf> phap lu~t da d~t ra. Day la tu tuang c6t loi cua nguyen tic
phap quy~n XHCN va tuong trng v6i chfr "quy6n" trong cvm "nha phap quy~n XHCN va tuong trng v6i chfr "quy6n" trong cvm "nha
nu6c phap quy~n XHCN", d6 la "quy~n" cua phap lu~t d6i v&i nu6c phap quy~n XHCN", d6 la "quy~n" cua phap lu~t d6i v&i
Nha nu&c, hay trvc tiSp hon la tftt ca cac CO' quan nha nu6c. Nha nu&c, hay trvc tiSp hon la tftt ca cac CO' quan nha nu6c.
Tu tucrng nay tucrng chirng hSt sue don gian song l~i chua Tu tucrng nay tucrng chirng hSt sue don gian song l~i chua
dvng ham y cao sieu. N gucri h9c lu~t luon thu()c long kiSn thuc dvng ham y cao sieu. N gucri h9c lu~t luon thu()c long kiSn thuc
can ban nhftt v~ phap lu~t nhu: phap lu~t la cac quy tic xu sv can ban nhftt v~ phap lu~t nhu: phap lu~t la cac quy tic xu sv
chung, thS hi~n y chi chung bit bu()c d6i v6i toan xa h()i; phap lu~t chung, thS hi~n y chi chung bit bu()c d6i v6i toan xa h()i; phap lu~t
thS hi~n quy~n lvc cai tri toan xa h()i; song, phap lu~t l~i do Nha thS hi~n quy~n lvc cai tri toan xa h()i; song, phap lu~t l~i do Nha
nu6c, rna trvc tiSp la cac ca quan nha nu6c d~t ra. V~y logic thong nu6c, rna trvc tiSp la cac ca quan nha nu6c d~t ra. V~y logic thong
thuang la ngucri da d~t ra phap lu~t thi cling c6 quy~n thay d6i thuang la ngucri da d~t ra phap lu~t thi cling c6 quy~n thay d6i
phap lu~t va do d6 phap lu~t khong thS cao han ngucri da d~t ra phap lu~t va do d6 phap lu~t khong thS cao han ngucri da d~t ra
minh, vi dv ong Vua d~t ra phap lu~t thi c6 quy~n thay d6i phap minh, vi dv ong Vua d~t ra phap lu~t thi c6 quy~n thay d6i phap
lu~t bftt ki h.lc nao va phap lu~t khong th€ cao han Vua. Nguyen lu~t bftt ki h.lc nao va phap lu~t khong th€ cao han Vua. Nguyen
tic phap quy~n khong phu nh~n phap lu~t do ca quan nha nu6c tic phap quy~n khong phu nh~n phap lu~t do ca quan nha nu6c
d~t ra b~ng each ban hanh hay cong nh~n. Nguyen tic nay chi yeu d~t ra b~ng each ban hanh hay cong nh~n. Nguyen tic nay chi yeu
cftu r~ng: cho du la nhu v~y thi Nha nu6c, rue la tftt ca cac CO' quan cftu r~ng: cho du la nhu v~y thi Nha nu6c, rue la tftt ca cac CO' quan
nha nuac, phai thuqng ton phap lu~t, chiu sv ki€m soat cua phap nha nuac, phai thuqng ton phap lu~t, chiu sv ki€m soat cua phap
lu~t. N6i each khac, Nha nu6c d~t ra phap lu~t song phap lu~t phai lu~t. N6i each khac, Nha nu6c d~t ra phap lu~t song phap lu~t phai
tr6' thanh cong cv ki~m chS nha nu&c, dinh ra khuon kh6 cho nha tr6' thanh cong cv ki~m chS nha nu&c, dinh ra khuon kh6 cho nha

CHUONG X- BO MAY NHA NUOC CONG HOA xA HOI CHU NGH!A VIETNAM CHUONG X- BO MAY NHA NUOC CONG HOA xA HOI CHU NGH!A VIETNAM
nu6c ho(;lt d9ng, "Nha nu6c chi duqc lam nhfrng gi phap lu~t cho nu6c ho(;lt d9ng, "Nha nu6c chi duqc lam nhfrng gi phap lu~t cho
phep". Dicey n6i: "Nguyen t~c nha nu6c phap quySn d6i l~p v6i phep". Dicey n6i: "Nguyen t~c nha nu6c phap quySn d6i l~p v6i
bit ki h~ th6ng chinh quySn nao duqc thiSt l~p tren CO' sa d~t bit ki h~ th6ng chinh quySn nao duqc thiSt l~p tren CO' sa d~t
quySn quySt dinh qua r9ng va khong c6 S\1' h(;ln chS vao tay nhfrng quySn quySt dinh qua r9ng va khong c6 S\1' h(;ln chS vao tay nhfrng
nguai c6 chuc V\1". 1 Phap lu~t la quy t~c xu sv chung nen Nha nguai c6 chuc V\1". 1 Phap lu~t la quy t~c xu sv chung nen Nha
nu6c khuit phvc trn6c phap lu~t thi cung la Nha nu6c t1,l' kim chS nu6c khuit phvc trn6c phap lu~t thi cung la Nha nu6c t1,l' kim chS
minh, rue la Nha nu6c khuit phvc trn6c y chi chung th~ hi~n trong minh, rue la Nha nu6c khuit phvc trn6c y chi chung th~ hi~n trong
phap lu~t. D6 la CO' sa quan trQng nhit d~ thiSt l~p t1,l' do va cong phap lu~t. D6 la CO' sa quan trQng nhit d~ thiSt l~p t1,l' do va cong
b~ng trong xa h9i. Phap lu~t thuqng ton d6i v6i Nha nu6c thi b~ng trong xa h9i. Phap lu~t thuqng ton d6i v6i Nha nu6c thi
nguai dan m6i c6 th~ dung phap lu~t d~ kim chS, khuit phvc Nha nguai dan m6i c6 th~ dung phap lu~t d~ kim chS, khuit phvc Nha
nu6c, qua d6 tin tuang r~ng Nha nu6c phai bao v~ chu khong th~ nu6c, qua d6 tin tuang r~ng Nha nu6c phai bao v~ chu khong th~
xam ph(;lm quySn va lqi ich hqp phap cua minh. Day cung la CO' sa xam ph(;lm quySn va lqi ich hqp phap cua minh. Day cung la CO' sa
quan trQng nhit bao dam Nha nu6c thvc SlJ dan chu, cua Nhan quan trQng nhit bao dam Nha nu6c thvc SlJ dan chu, cua Nhan
dan, do Nhan dan va vi Nhan dan. dan, do Nhan dan va vi Nhan dan.
V6i n9i dung ca ban tren day, c6 th~ thiy nguyen t~c phap V6i n9i dung ca ban tren day, c6 th~ thiy nguyen t~c phap
quySn XHCN, cung nhu nguyen t~c phap quySn n6i chung, phan quySn XHCN, cung nhu nguyen t~c phap quySn n6i chung, phan
anh m9t H tuang hst sue t6t dt;p vs t6 chuc va ho(;lt d9ng cua b9 anh m9t H tuang hst sue t6t dt;p vs t6 chuc va ho(;lt d9ng cua b9
may nha nu6c. Vin dS la tu tuang nay khong t1,l' n6 tra thanh hi~n may nha nu6c. Vin dS la tu tuang nay khong t1,l' n6 tra thanh hi~n
thvc nsu thisu di nhfrng diSu ki~n va cung la nhfrng yeu cfiu mang thvc nsu thisu di nhfrng diSu ki~n va cung la nhfrng yeu cfiu mang
tinh chit CO' sa hinh thanh sau day: tinh chit CO' sa hinh thanh sau day:
Thu nhdt, phap lu~t phai dap t'rng du tieu chufin vS hinh thuc Thu nhdt, phap lu~t phai dap t'rng du tieu chufin vS hinh thuc
d~ c6 th~ phat huy duqc vai tro thuqng ton d6i v6i Nha nu6c. Cac d~ c6 th~ phat huy duqc vai tro thuqng ton d6i v6i Nha nu6c. Cac
phfim chit vS hinh thuc bao g6m: ( 1) Phap lu~t chi duqc ap dvng phfim chit vS hinh thuc bao g6m: ( 1) Phap lu~t chi duqc ap dvng
d6i v6i cac quan h~ xa h9i phat sinh sau khi phap lu~t c6 hi~u lvc. d6i v6i cac quan h~ xa h9i phat sinh sau khi phap lu~t c6 hi~u lvc.
Chi trong nhfrng trnang hqp d~c bi~t phap lu~t m6i c6 hi~u lvc h6i Chi trong nhfrng trnang hqp d~c bi~t phap lu~t m6i c6 hi~u lvc h6i
t6. (2) Phap lu~t phai duqc viSt va th~ hi~n m9t each ro rang d~ t6. (2) Phap lu~t phai duqc viSt va th~ hi~n m9t each ro rang d~
h(;ln chS t6i da vi~c hi~u da nghia d6i v6i m9t quy dinh cua phap h(;ln chS t6i da vi~c hi~u da nghia d6i v6i m9t quy dinh cua phap
lu~t. (3) Phap lu~t phai d~ tiSp c~n, rue la cac chu th~ phai duqc lu~t. (3) Phap lu~t phai d~ tiSp c~n, rue la cac chu th~ phai duqc
1 1
A. V. Dicey, Introduction to the Study of the Law of the Constitution (Gi6i thi?u A. V. Dicey, Introduction to the Study of the Law of the Constitution (Gi6i thi?u
nghien dru v~ lu(it hi~n phap), hii ban l~n thu 9, MacMillan and Co., Limited, nghien dru v~ lu(it hi~n phap), hii ban l~n thu 9, MacMillan and Co., Limited,
London, 1950, tr. 188. London, 1950, tr. 188.
orAo TRiNH LUAT HIEN PHAP VI$T NAM orAo TRiNH LUAT HIEN PHAP VI$T NAM
biSt phap lu~t la gi thi m6i c6 th~ biSt duqc ph~m vi quySn, nghla biSt phap lu~t la gi thi m6i c6 th~ biSt duqc ph~m vi quySn, nghla
V\1 phap 1i cua cac chu th~ c6 lien quan t6i dau. (4) Phap lu~t phai V\1 phap 1i cua cac chu th~ c6 lien quan t6i dau. (4) Phap lu~t phai
c6 tinh 6n dinh tuong d6i, me la cong tac xay d\ffig phap lu~t phai c6 tinh 6n dinh tuong d6i, me la cong tac xay d\ffig phap lu~t phai
du hoan thi~n d6 bao dam quy dinh cua phap lu~t dua ra phu hqp du hoan thi~n d6 bao dam quy dinh cua phap lu~t dua ra phu hqp
v6i thvc ti€n trong m{)t thai gian dai, qua d6 khong bi thay d6i v6i thvc ti€n trong m{)t thai gian dai, qua d6 khong bi thay d6i
thuang xuyen gay kh6 khan cho vi~c tiSp c~n phap lu~t. 1 thuang xuyen gay kh6 khan cho vi~c tiSp c~n phap lu~t. 1
Thu hai, phap lu~t phai c6 m{)t s6 phAm chAt vS n{)i dung nhfit Thu hai, phap lu~t phai c6 m{)t s6 phAm chAt vS n{)i dung nhfit
dinh d~ bao dam phap lu~t th6ng tri la phap lu~t "t6t". Tru6c tien, dinh d~ bao dam phap lu~t th6ng tri la phap lu~t "t6t". Tru6c tien,
phap lu~t phai th~ hi~n duqc y chi chung phu hqp v6i lqi ich cua phap lu~t phai th~ hi~n duqc y chi chung phu hqp v6i lqi ich cua
da s6 nguai dan trong xa h{)i. Phap lu~t cling phai C\1 th6 hoa da s6 nguai dan trong xa h{)i. Phap lu~t cling phai C\1 th6 hoa
duqc cac quySn con nguai, quySn CO' ban cua cong dan da duqc duqc cac quySn con nguai, quySn CO' ban cua cong dan da duqc
hiSn phap quy dinh. D~c bi~t, phap lu~t phai chu tn)ng Cl.J th6 hoa hiSn phap quy dinh. D~c bi~t, phap lu~t phai chu tn)ng Cl.J th6 hoa
duqc cac quySn lam chu cua n:guai dan d6i v6i Nha nu6c, cac duqc cac quySn lam chu cua n:guai dan d6i v6i Nha nu6c, cac
quySn rna nguai dan c6 th~ sir d\}ng d~ ki~m soat cac CO' quan quySn rna nguai dan c6 th~ sir d\}ng d~ ki~m soat cac CO' quan
nha nu6c, vi d\1 quySn bfiu cu, ung cu, quySn ti~p c~n thong nha nu6c, vi d\1 quySn bfiu cu, ung cu, quySn ti~p c~n thong
tin ... C6 th6 thfiy, chinh vi~c bao dam cac yeu cfiu vS n{)i dung tin ... C6 th6 thfiy, chinh vi~c bao dam cac yeu cfiu vS n{)i dung
cua phap lu~t, d~c bi~t la yeu cfiu phu hqp v6i lqi ich cua da s6 cua phap lu~t, d~c bi~t la yeu cfiu phu hqp v6i lqi ich cua da s6
nguai dan trong xa h{)i, t~o nen tinh chfit XHCN trong nguyen tic nguai dan trong xa h{)i, t~o nen tinh chfit XHCN trong nguyen tic
phap quySn XHCN. phap quySn XHCN.
Thu ba, phai c6 ca chS phap 1i hiiu hi~u d6 bu{)c cac ca quan Thu ba, phai c6 ca chS phap 1i hiiu hi~u d6 bu{)c cac ca quan
nha nu6c tuan thu phap lu~t, hay n6i each khac la d6 bao dam S\f nha nu6c tuan thu phap lu~t, hay n6i each khac la d6 bao dam S\f
thuqng ton cua phap lu~t d6i v6i CO' quan nha nu6c. Yeu cfiu nay thuqng ton cua phap lu~t d6i v6i CO' quan nha nu6c. Yeu cfiu nay
bao g6m cac y~u t6 nhu: (1) Vi~c ban hanh cac van ban phap lu~t bao g6m cac y~u t6 nhu: (1) Vi~c ban hanh cac van ban phap lu~t
ca bi~t phai tuan thu cac van ban quy ph~m phap lu~t ap d\}ng ca bi~t phai tuan thu cac van ban quy ph~m phap lu~t ap d\}ng
chung, r5 rang, 6n dinh va d€ ti~p c~n. (2) Phap lu~t phai duqc bao chung, r5 rang, 6n dinh va d€ ti~p c~n. (2) Phap lu~t phai duqc bao
v~ bai m{)t h~ th6ng toa an d{)c l~p, c6 nang lgc, c6 kha nang thi v~ bai m{)t h~ th6ng toa an d{)c l~p, c6 nang lgc, c6 kha nang thi
hanh cong li, khi xet xu chi tuan theo phap lu~t. (3) H~ thfJng to a hanh cong li, khi xet xu chi tuan theo phap lu~t. (3) H~ thfJng to a
an khi xet xu phai tuan thu cac quy t~c t6 t\}ng cong bftng, vi d\1 an khi xet xu phai tuan thu cac quy t~c t6 t\}ng cong bftng, vi d\1
1 1
To Van Hoa, Tinh a(Jc lqp ala toa an: Nghien cz'ru phap U vi cdc khia cgnh li To Van Hoa, Tinh a(Jc lqp ala toa an: Nghien cz'ru phap U vi cdc khia cgnh li
luqn, thl!c tiln a Dtl:c, My, Phap, Vi¢t Nam va cdc ldJn nght v&i Vi¢t Nam, Nxb. luqn, thl!c tiln a Dtl:c, My, Phap, Vi¢t Nam va cdc ldJn nght v&i Vi¢t Nam, Nxb.
Lao d(>ng, 2007, tr. 24, 26. Lao d(>ng, 2007, tr. 24, 26.
CHUONG X- B0 MAY NHA NUOC C0NG HOA xA HOI CHU NGHlA VI$T NAM CHUONG X- B0 MAY NHA NUOC C0NG HOA xA HOI CHU NGHlA VI$T NAM
phien toa cong khai, quySn bao chua phai duqc bao dam.. . (4) phien toa cong khai, quySn bao chua phai duqc bao dam.. . (4)
N guai dan phai duqc tiSp c~n v6i to a an b~t cu khi nao minh N guai dan phai duqc tiSp c~n v6i to a an b~t cu khi nao minh
mu6n va toa an phai s~n sang dap ung nhu ciu giai quyst tranh mu6n va toa an phai s~n sang dap ung nhu ciu giai quyst tranh
ch~p cua nguai dan. 1 ( 5) Phai c6 m()t ca chS bao v~ hiSn phap ch~p cua nguai dan. 1 ( 5) Phai c6 m()t ca chS bao v~ hiSn phap
hfru hi~u bao dam tinh t6i cao cua hiSn phap, qua d6 bao dam hfru hi~u bao dam tinh t6i cao cua hiSn phap, qua d6 bao dam
thuqng ton phap lu~t d6i v6i nha nu6c va xa h()i. ( 6) Phai c6 h~ thuqng ton phap lu~t d6i v6i nha nu6c va xa h()i. ( 6) Phai c6 h~
th6ng ca chS huu hi~u ki~m soat cac ca quan trong vi~c thgc thi th6ng ca chS huu hi~u ki~m soat cac ca quan trong vi~c thgc thi
quySn lvc nha nu6c ... quySn lvc nha nu6c ...
Nhu v~y, thu~t ngu "Phap quySn XHCN" duqc sir dvng 6 Vi~t Nhu v~y, thu~t ngu "Phap quySn XHCN" duqc sir dvng 6 Vi~t
N am vira la ten gQi cua mo hinh nha nu6c li tuang - Nha nu6c N am vira la ten gQi cua mo hinh nha nu6c li tuang - Nha nu6c
phap quySn XHCN, vira la ten gQi cua m()t nguyen t~c t6 chuc va phap quySn XHCN, vira la ten gQi cua m()t nguyen t~c t6 chuc va
ho~t d()ng cua b9 may nha nu6c li tuang d6 - Nguyen t~c phap ho~t d()ng cua b9 may nha nu6c li tuang d6 - Nguyen t~c phap
quySn XHCN. Nguyen t~c phap quySn XHCN thvc sv la nguyen quySn XHCN. Nguyen t~c phap quySn XHCN thvc sv la nguyen
t~c h~t nhan, c6t loi cua Nha nu6c phap quySn XHCN; khong c6 t~c h~t nhan, c6t loi cua Nha nu6c phap quySn XHCN; khong c6
nguyen t~c phap quySn XHCN thi khong c6 b9 may nha nu6c hay nguyen t~c phap quySn XHCN thi khong c6 b9 may nha nu6c hay
Nha nu6c phap quySn XHCN. Nha nu6c phap quySn XHCN.
3.4. Nguyen tic cong nh~n, ton trqng, bao v~, bao dam quy~n 3.4. Nguyen tic cong nh~n, ton trqng, bao v~, bao dam quy~n
con nguOi, quy~n cong dan con nguOi, quy~n cong dan
QuySn con nguai b~t dftu duqc dS c~p tfl)'c tiSp trong hiSn QuySn con nguai b~t dftu duqc dS c~p tfl)'c tiSp trong hiSn
phap Vi~t Nam k~ ru nam 1992. Tuy nhien, trong HiSn phap nam phap Vi~t Nam k~ ru nam 1992. Tuy nhien, trong HiSn phap nam
1992, ton trQng quySn con nguai m6i chi duqc quy dinh nhu m()t 1992, ton trQng quySn con nguai m6i chi duqc quy dinh nhu m()t
nguyen t~c hiSn dinh vS quySn va nghia vv ca ban cua cong dan nguyen t~c hiSn dinh vS quySn va nghia vv ca ban cua cong dan
t~i Chuang V. 2 Trong HiSn phap nam 2013, v~n dS ling xu d6i v6i t~i Chuang V. 2 Trong HiSn phap nam 2013, v~n dS ling xu d6i v6i
quySn con nguai khong nhfrng duqc quy dinh t~i Chuang II: quySn con nguai khong nhfrng duqc quy dinh t~i Chuang II:
"Quysn con nguai, quysn va nghia V\1 ca ban cua cong dan" rna "Quysn con nguai, quysn va nghia V\1 ca ban cua cong dan" rna
con duqc quy dinh t~i nhfrng diSu khoan dftu tien cua Chuang 1: con duqc quy dinh t~i nhfrng diSu khoan dftu tien cua Chuang 1:
"ChS d9 chinh tri". DiSu nay chling to v~n dS ling xu d6i v6i "ChS d9 chinh tri". DiSu nay chling to v~n dS ling xu d6i v6i
1 1
To Van Hoa, Tinh tl(Jc ltJp etta toa em: Nghien ct'ru phap li vJ cac khia cqnh To Van Hoa, Tinh tl(Jc ltJp etta toa em: Nghien ct'ru phap li vJ cac khia cqnh
li lutJn, th~tc tifn a Dt't:c, My, Phap, Vi¢t Nam va cac ki~n nght vai Vi¢t Nam, li lutJn, th~tc tifn a Dt't:c, My, Phap, Vi¢t Nam va cac ki~n nght vai Vi¢t Nam,
Nxb. Lao d<)ng, 2007, tr. 26 - 30. Nxb. Lao d<)ng, 2007, tr. 26 - 30.
2
Bi~u 50 Hi~n phap nam 1992. 2
Bi~u 50 Hi~n phap nam 1992.
quy~n con nguai da duqc quy dinh nhu m9t quan diSm, tu tu6ng quy~n con nguai da duqc quy dinh nhu m9t quan diSm, tu tu6ng
chi d~o d6i v6i t6 chuc va ho~t d9ng cua b9 may nha nu6c C9ng chi d~o d6i v6i t6 chuc va ho~t d9ng cua b9 may nha nu6c C9ng
hoa XHCN Vi~t Nam. hoa XHCN Vi~t Nam.
Di~u 3 HiSn phap nam 2013 quy dinh: "Nha nu6c bao dam va Di~u 3 HiSn phap nam 2013 quy dinh: "Nha nu6c bao dam va
phat huy quy~n lam chu cua Nhan dan; cong nh~n, ton tn;>ng, bao phat huy quy~n lam chu cua Nhan dan; cong nh~n, ton tn;>ng, bao
V~ Va bao dam quy~n con nguai, quy~n cong dan; th\l'C hi~n ml;lC V~ Va bao dam quy~n con nguai, quy~n cong dan; th\l'C hi~n ml;lC
tieu dan giau, nu6c m~nh, dan chu, cong b~ng, van minh, m<;>i tieu dan giau, nu6c m~nh, dan chu, cong b~ng, van minh, m<;>i
nguai c6 cu9c s6ng ftm no, tv do, h~nh phuc, c6 di~u ki~n phat nguai c6 cu9c s6ng ftm no, tv do, h~nh phuc, c6 di~u ki~n phat
triSn toan di~n" triSn toan di~n"
Nhu v~y, n9i dung ca ban cua nguyen tic nay la Nha nu6c Nhu v~y, n9i dung ca ban cua nguyen tic nay la Nha nu6c
C9ng hoa XHCN Vi~t Nam phai hSt sue coi trQng vftn d~ quy~n C9ng hoa XHCN Vi~t Nam phai hSt sue coi trQng vftn d~ quy~n
con nguai. Nha nu6c phai coi nang cao chftt luqng cu9c s6ng, con nguai. Nha nu6c phai coi nang cao chftt luqng cu9c s6ng,
phat triSn con nguai la mvc dich cao nhftt va la mvc dich cu6i phat triSn con nguai la mvc dich cao nhftt va la mvc dich cu6i
cling cua minh va di~u nay phai duqc ths hi~n trong t6 chuc cling cling cua minh va di~u nay phai duqc ths hi~n trong t6 chuc cling
nhu ho~t d9ng cua b9 may nha nu6c n6i chung va cac ca quan nhu ho~t d9ng cua b9 may nha nu6c n6i chung va cac ca quan
nha nu6c n6i rieng. nha nu6c n6i rieng.
V ~ m~t t6 chuc, trong b9 may nha nu6c phai c6 nhfmg thiSt V ~ m~t t6 chuc, trong b9 may nha nu6c phai c6 nhfmg thiSt
chS rieng c6 chuc nang cham lo t6i vftn d~ quySn con nguai. chS rieng c6 chuc nang cham lo t6i vftn d~ quySn con nguai.
V~ m~t ho~t d9ng, Nha nu6c C9ng hoa XHCN Vi~t Nam phai V~ m~t ho~t d9ng, Nha nu6c C9ng hoa XHCN Vi~t Nam phai
c6 thai d9 coi tr<;>ng toan di~n d6i v6i quySn con nguai, quy~n c6 thai d9 coi tr<;>ng toan di~n d6i v6i quySn con nguai, quy~n
cong dan. Sv coi tr<;>ng toan di~n thS hi~n ab6n n9i dung C\1 thS: cong dan. Sv coi tr<;>ng toan di~n thS hi~n ab6n n9i dung C\1 thS:
Thu nhdt, Nha nu6c c6ng nhgn cac quySn con nguai, quy~n Thu nhdt, Nha nu6c c6ng nhgn cac quySn con nguai, quy~n
cong dan. Day la tuyen b6 mang y ngh1a chinh tri. V 6i tuyen b6 cong dan. Day la tuyen b6 mang y ngh1a chinh tri. V 6i tuyen b6
nay, Nha nu6c Vi~t Nam cling hoa minh v6i cac qu6c gia khac nay, Nha nu6c Vi~t Nam cling hoa minh v6i cac qu6c gia khac
trong phong trao dftu tranh vi quy~n con nguai tren thS gi6i. Nha trong phong trao dftu tranh vi quy~n con nguai tren thS gi6i. Nha
nu6c C9ng hoa XHCN Vi~t Nam coi cac quy~n con nguai, quy~n nu6c C9ng hoa XHCN Vi~t Nam coi cac quy~n con nguai, quy~n
cong dan la thieng lieng va khong ths chia tach khoi con nguai. cong dan la thieng lieng va khong ths chia tach khoi con nguai.
Nha nu6c C9ng hoa XHCN Vi~t Nam cling cong nh~n quy~n con Nha nu6c C9ng hoa XHCN Vi~t Nam cling cong nh~n quy~n con
nguai la gia tri chung cua nhan lo~i va duqc bao v~ tren ph~m vi nguai la gia tri chung cua nhan lo~i va duqc bao v~ tren ph~m vi
toan c~u. V6i n9i dung nay, Nha nu6c C9ng hoa XHCN Vi~t Nam toan c~u. V6i n9i dung nay, Nha nu6c C9ng hoa XHCN Vi~t Nam
CHUONG X- BO MAY NHA NUOC CONG HOA xA HOI CHU NGHiA VI$T NAM CHUONG X- BO MAY NHA NUOC CONG HOA xA HOI CHU NGHiA VI$T NAM
phai tham gia m<)t each t6i da cac di~u u6c qu6c tS v~ quy~n con phai tham gia m<)t each t6i da cac di~u u6c qu6c tS v~ quy~n con
nguai tren CO' SCY phu hqp v6i di~u ki~n, hoan canh CUa minh d6ng nguai tren CO' SCY phu hqp v6i di~u ki~n, hoan canh CUa minh d6ng
thai th& chS hoa cac quy~n con nguai qu6c tS thanh cac quy~n thai th& chS hoa cac quy~n con nguai qu6c tS thanh cac quy~n
cong dan quy dinh trong HiSn phap va phap lu~t. cong dan quy dinh trong HiSn phap va phap lu~t.
Thu hai, Nha nu6c ton tr9ng cac quy~n con nguai, quy~n cong Thu hai, Nha nu6c ton tr9ng cac quy~n con nguai, quy~n cong
dan. N9i dung nay c6 nghia la Nha nu6c C<)ng hoa XHCN Vi~t dan. N9i dung nay c6 nghia la Nha nu6c C<)ng hoa XHCN Vi~t
N am cam kSt luon coi tn;>ng m<)t each tho a dang d6i v6i v~n d~ N am cam kSt luon coi tn;>ng m<)t each tho a dang d6i v6i v~n d~
quy~n con nguai, quy~n cong dan tren lanh th6 Vi~t Nam. Cac quy~n con nguai, quy~n cong dan tren lanh th6 Vi~t Nam. Cac
chit chuang, chinh sach va phap lu~t cua Vi~t Nam d~u duqc xay chit chuang, chinh sach va phap lu~t cua Vi~t Nam d~u duqc xay
d\ffig v6i S\f quan tam dfiy du cac tac d<)ng cua chung d6i v6i vi~c d\ffig v6i S\f quan tam dfiy du cac tac d<)ng cua chung d6i v6i vi~c
thl,l'c hi~n quy~n con nguai, quy~n cong dan. D~c bi~t, cong tac thl,l'c hi~n quy~n con nguai, quy~n cong dan. D~c bi~t, cong tac
xay dl,l'ng phap lu~t cua Vi~t Nam phai hSt sue chu trQng C\1 thS xay dl,l'ng phap lu~t cua Vi~t Nam phai hSt sue chu trQng C\1 thS
hoa cac quy~n con nguai, quy~n cong dan da duqc phap lu~t qu6c hoa cac quy~n con nguai, quy~n cong dan da duqc phap lu~t qu6c
tS va hiSn phap Vi~t N am cong nh~n. Trong h~ th6ng phap lu~t tS va hiSn phap Vi~t N am cong nh~n. Trong h~ th6ng phap lu~t
khong duqc co cac di~u khoan ti~m An ho~c t~o ke ha cho cac khong duqc co cac di~u khoan ti~m An ho~c t~o ke ha cho cac
hanh vi xam ph~m quy~n con nguai, quy~n cong dan. Ho~t d<)ng hanh vi xam ph~m quy~n con nguai, quy~n cong dan. Ho~t d<)ng
CUa CaC CO' quan nha nu6c noi chung cfing khong dUQ'C xam ph~m CUa CaC CO' quan nha nu6c noi chung cfing khong dUQ'C xam ph~m
t6i quy~n con nguai, quy~n cong dan. Ton trQng quySn con nguai, t6i quy~n con nguai, quy~n cong dan. Ton trQng quySn con nguai,
quy~n cong dan phai tra thanh m9t tieu chi d& danh gia ho~t d9ng quy~n cong dan phai tra thanh m9t tieu chi d& danh gia ho~t d9ng
CUa CO' quan nha nu6c. CUa CO' quan nha nu6c.
Thu ba, Nha nu6c baa v? quy~n con nguai, quySn cong dan. Thu ba, Nha nu6c baa v? quy~n con nguai, quySn cong dan.
Bao v~ quy~n con nguai, quy~n cong dan la vi~c ap dvng cac bi~n Bao v~ quy~n con nguai, quy~n cong dan la vi~c ap dvng cac bi~n
phap chS tai phap 1i d6i v6i cac hanh vi vi ph~m quy~n con nguai, phap chS tai phap 1i d6i v6i cac hanh vi vi ph~m quy~n con nguai,
quy~n cong dan, qua d6 ngan ngua cac vi ph~m m6i tai di~n va tu quy~n cong dan, qua d6 ngan ngua cac vi ph~m m6i tai di~n va tu
d6 t~o ra S\f ton trQng chung d6i v6i quy~n con nguai, quy~n cong d6 t~o ra S\f ton trQng chung d6i v6i quy~n con nguai, quy~n cong
dan trong toan xa h<)i. V6i n9i dung nay, HiSn phap nam 2013 da dan trong toan xa h<)i. V6i n9i dung nay, HiSn phap nam 2013 da
XaC dinh bao V~ quy~n con nguai, quy~n cong dan la nghJa V\1 CUa XaC dinh bao V~ quy~n con nguai, quy~n cong dan la nghJa V\1 CUa
Nha nu6c; nSu tinh tr~ng vi ph~m quy~n con nguai, quy~n cong Nha nu6c; nSu tinh tr~ng vi ph~m quy~n con nguai, quy~n cong
dan di~n ra tran Ian rna khong duqc xu li kip thai va thoa dang thi dan di~n ra tran Ian rna khong duqc xu li kip thai va thoa dang thi
d6 la trach nhi~m cua Nha nu6c. Chinh vi v~y, Nha nu6c phai d6 la trach nhi~m cua Nha nu6c. Chinh vi v~y, Nha nu6c phai
hinh thanh cac CO' chS va bi~n phap phap 1i C\1 thS dS xu 1i cac vi hinh thanh cac CO' chS va bi~n phap phap 1i C\1 thS dS xu 1i cac vi
PGS.TS. T6 Van Hoa 385 PGS.TS. T6 Van Hoa 385

ph~m quySn con nguai, quySn cong dan. Day la n()i dung quan ph~m quySn con nguai, quySn cong dan. Day la n()i dung quan
trQng va cling co thS gQi la n()i dung c6t y€u nhfit cua nguyen t~c trQng va cling co thS gQi la n()i dung c6t y€u nhfit cua nguyen t~c
Nha nu6c cong nh~n, ton trQng, bao v~, bao dam quySn con nguai, Nha nu6c cong nh~n, ton trQng, bao v~, bao dam quySn con nguai,
quySn cong dan. Bit ki sv coi trQng nao d6i v6i quySn con nguai, quySn cong dan. Bit ki sv coi trQng nao d6i v6i quySn con nguai,
quysn cong dan cling dsu phai duqc ths hi~n thanh ca chs va bi~n quysn cong dan cling dsu phai duqc ths hi~n thanh ca chs va bi~n
phap ~ao v~ Cl) thS; khong co nhiing diSu nay thi S\)' coi trQng phap ~ao v~ Cl) thS; khong co nhiing diSu nay thi S\)' coi trQng
quySn con nguai, quySn cong dan chi la nhfrng khdu hi~u. quySn con nguai, quySn cong dan chi la nhfrng khdu hi~u.
Thu tu, Nha nu6c baa dam quySn con nguai, quySn cong dan. Thu tu, Nha nu6c baa dam quySn con nguai, quySn cong dan.
Trong cac quySn con nguai, quySn cong dan c6 nhfrng quySn thS Trong cac quySn con nguai, quySn cong dan c6 nhfrng quySn thS
hi~n phuc lqi xa h()i, vi dv quysn duqc bao v~, cham soc sue khoe, hi~n phuc lqi xa h()i, vi dv quysn duqc bao v~, cham soc sue khoe,
binh d~ng trong su dvng cac dich V\1 y t€, quysn huemg thv va ti€p binh d~ng trong su dvng cac dich V\1 y t€, quysn huemg thv va ti€p
c~n cac gia tri van hoa. . . Nhfrng quySn nay khong phai tv ban c~n cac gia tri van hoa. . . Nhfrng quySn nay khong phai tv ban
than nguai dan co ths duqc huemg rna doi hoi co nhfrng diSu ki~n, than nguai dan co ths duqc huemg rna doi hoi co nhfrng diSu ki~n,
ca sa v~t chit nhit djnh. Vi dv: dS nguai dan duqc hu6ng quySn ca sa v~t chit nhit djnh. Vi dv: dS nguai dan duqc hu6ng quySn
duqc bao v~, cham soc sue khoe ciln co diiy du cac ca sa kham duqc bao v~, cham soc sue khoe ciln co diiy du cac ca sa kham
chua b~nh co du chit luQ'llg; dS nguai dan duqc hu6ng quySn hQc chua b~nh co du chit luQ'llg; dS nguai dan duqc hu6ng quySn hQc
t~p a b~c tiSu hQc khong phai dong hQc phi ciln co diiy du h~ t~p a b~c tiSu hQc khong phai dong hQc phi ciln co diiy du h~
th6ng truang tiSu hQc tir nong thon dSn thanh thi. . . Theo nguyen th6ng truang tiSu hQc tir nong thon dSn thanh thi. . . Theo nguyen
t~c cong nh~n, ton trQng, bao v~, bao dam quy6n con nguai, quySn t~c cong nh~n, ton trQng, bao v~, bao dam quy6n con nguai, quySn
cong dan, tnich nhi~m hinh thanh dity du nhung diSu ki~n, ca sa cong dan, tnich nhi~m hinh thanh dity du nhung diSu ki~n, ca sa
v~t chit dS bao dam cho cac quySn con nguai, quySn cong dan la v~t chit dS bao dam cho cac quySn con nguai, quySn cong dan la
tnich nhi~m cua Nha nu6c. Nha nu6c co thS ap dvng da d~ng cac tnich nhi~m cua Nha nu6c. Nha nu6c co thS ap dvng da d~ng cac
chinh sach dS huy d()ng cac ngu6n v6n khac nhau cho cong CUQC chinh sach dS huy d()ng cac ngu6n v6n khac nhau cho cong CUQC
nay, song trach nhi~m bao dam cu6i cling vfin thu()c v€ Nha nu6c. nay, song trach nhi~m bao dam cu6i cling vfin thu()c v€ Nha nu6c.
3.5. Nguyen t~c Dang C(}ng san Vi~t Nam Hinh tt,o Nha nuO'c 3.5. Nguyen t~c Dang C(}ng san Vi~t Nam Hinh tt,o Nha nuO'c
d nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t N am, vai tro lanh d~o cua Dang d nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t N am, vai tro lanh d~o cua Dang
C()ng san duqc xac djnh tren hai phuang di~n, do la lanh d~o h~ C()ng san duqc xac djnh tren hai phuang di~n, do la lanh d~o h~
th6ng chinh tri va lanh d~o Nha nu&c. Vai tro lanh d~o nay da th6ng chinh tri va lanh d~o Nha nu&c. Vai tro lanh d~o nay da
duqc xac djnh va kh~ng djnh qua qua trinh ljch su Cach m~ng duqc xac djnh va kh~ng djnh qua qua trinh ljch su Cach m~ng
Vi~t Nam, d~c bi~t la tu khi nu6c Vi~t Nam Dan chu c()ng hoa Vi~t Nam, d~c bi~t la tu khi nu6c Vi~t Nam Dan chu c()ng hoa
duqc thanh l~p nam 1945 t6i nay. VS phuang di~n phap H, vai tro duqc thanh l~p nam 1945 t6i nay. VS phuang di~n phap H, vai tro

CHUONG X- B(J MAY NHA NUOC C(JNG HOA x1 H(JI CHU NGH]A VI$T NAM CHUONG X- B(J MAY NHA NUOC C(JNG HOA x1 H(JI CHU NGH]A VI$T NAM
lanh de;to cua Dang da duqc quy dinh ro trong hi~n phap kS ill lanh de;to cua Dang da duqc quy dinh ro trong hi~n phap kS ill
Hi8n phap nam 1980 va duqc k8 thira trong tfit ca cac ban hi~n Hi8n phap nam 1980 va duqc k8 thira trong tfit ca cac ban hi~n
phap sau d6. phap sau d6.
V ai tro lanh de;to cua Dang dbi v6i ca h~ thbng chinh tri da V ai tro lanh de;to cua Dang dbi v6i ca h~ thbng chinh tri da
duqc nghien CUu, lam ro trong Chuang IV cua Giao trinh. Rieng duqc nghien CUu, lam ro trong Chuang IV cua Giao trinh. Rieng
vai tro lanh de;to cua Dang dbi v6i Nha nu6c da duqc xac dinh vai tro lanh de;to cua Dang dbi v6i Nha nu6c da duqc xac dinh
thanh nguyen t~c trong t6 chuc va hoe;tt d<)ng cua b9 may nha nu6c thanh nguyen t~c trong t6 chuc va hoe;tt d<)ng cua b9 may nha nu6c
C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam. Trong hi~n phap hi~n hanh, nguyen C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam. Trong hi~n phap hi~n hanh, nguyen
t~c nay duqc ths hi~n qua cac quy dinh te;ti Di~u 4 vai hai n9i dung t~c nay duqc ths hi~n qua cac quy dinh te;ti Di~u 4 vai hai n9i dung
ca ban sau: ca ban sau:
Thu nhdt, Dang C<)ng san Vi~t Nam la lvc luqng duy nhfit lanh Thu nhdt, Dang C<)ng san Vi~t Nam la lvc luqng duy nhfit lanh
de;to Nha nu6c C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam. 1 N6i each khac, Nha de;to Nha nu6c C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam. 1 N6i each khac, Nha
nu6c C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam, cv thS la b9 may nha nu6c nu6c C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam, cv thS la b9 may nha nu6c
C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam, khong thS duqc lanh de;to bai m<)t lvc C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam, khong thS duqc lanh de;to bai m<)t lvc
luqng nao khac ngoai Dang C<)ng san Vi~t Nam. Vi~c xac djnh luqng nao khac ngoai Dang C<)ng san Vi~t Nam. Vi~c xac djnh
Dang C<)ng san Vi~t N am la Ivc luqng duy nhfit lanh de;to Nha Dang C<)ng san Vi~t N am la Ivc luqng duy nhfit lanh de;to Nha
nu6c la m<)t net d~c thu trong t6 chuc va hoe;tt d<)ng cua b9 may nu6c la m<)t net d~c thu trong t6 chuc va hoe;tt d<)ng cua b9 may
nha nu6c C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam n6i rieng vacua b9 may nha nha nu6c C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam n6i rieng vacua b9 may nha
nu6c cac nu6c XHCN n6i chung. Tren thvc t8 thi cac nha nu6c nu6c cac nu6c XHCN n6i chung. Tren thvc t8 thi cac nha nu6c
tren th8 gi6i thuang do cac dang chinh tri lanh de;to. Song, hi8n tren th8 gi6i thuang do cac dang chinh tri lanh de;to. Song, hi8n
phap cac qubc gia thuang khong quy dinh m<)t each ro rang va phap cac qubc gia thuang khong quy dinh m<)t each ro rang va
duong nhien m<)t dang chinh tri nao c6 vai tro lanh de;to duy nhfit. duong nhien m<)t dang chinh tri nao c6 vai tro lanh de;to duy nhfit.
Cac dang chinh tri a cac qubc gia thuang ce;tnh tranh v6i nhau dS Cac dang chinh tri a cac qubc gia thuang ce;tnh tranh v6i nhau dS
n~m vai tro lanh de;to Nha nu6c thong qua cac bu<)c bfiu cu ph6 n~m vai tro lanh de;to Nha nu6c thong qua cac bu<)c bfiu cu ph6
thong va cho m<)t nhi~m ki nhfit djnh. Khi h8t nhi~m ki, cac dang thong va cho m<)t nhi~m ki nhfit djnh. Khi h8t nhi~m ki, cac dang
chinh tri le;ti ti8p tl;tc ce;tnh tranh dS gianh quy~n lanh de;to Nha nu6c chinh tri le;ti ti8p tl;tc ce;tnh tranh dS gianh quy~n lanh de;to Nha nu6c
trong nhi~m ki m6i. Chi c6 cac nu6c XHCN nhu Vi~t Nam, Trung trong nhi~m ki m6i. Chi c6 cac nu6c XHCN nhu Vi~t Nam, Trung
Qubc, Lao, Cu-ba m6i quy dinh ho~c ghi nh~n Dang C<)ng san la Qubc, Lao, Cu-ba m6i quy dinh ho~c ghi nh~n Dang C<)ng san la
lvc luqng duy nhfit lanh de;to Nha nu6c. lvc luqng duy nhfit lanh de;to Nha nu6c.
1
Khmin 1 fli~u 4 Hi~n phap nam 2013. 1
Khmin 1 fli~u 4 Hi~n phap nam 2013.
G:rAO TRINH LU,&THIEN PHAP vn;n NAM G:rAO TRINH LU,&THIEN PHAP vn;n NAM
Thu hai, hoe;tt d()ng cua cac t6 chuc Dang va dang vien phai Thu hai, hoe;tt d()ng cua cac t6 chuc Dang va dang vien phai
trong khuon kh6 HiSn phap va phap lu~t. 1 Dang C()ng san Vi~t trong khuon kh6 HiSn phap va phap lu~t. 1 Dang C()ng san Vi~t
Nam la m()t t6 chuc r()ng 16n v6i han 4 tri~u dang vien. Cac t6 Nam la m()t t6 chuc r()ng 16n v6i han 4 tri~u dang vien. Cac t6
chuc cua Dang duqc thanh l~p m()t each r()ng kh~p ru trung uang chuc cua Dang duqc thanh l~p m()t each r()ng kh~p ru trung uang
dSn dia phuang. d trung uang c6 cac t6 chuc nhu Ban Ch~p hanh dSn dia phuang. d trung uang c6 cac t6 chuc nhu Ban Ch~p hanh
trung uang, B() Chinh tri, Ban Bi thu, Uy ban KiSm tra trung trung uang, B() Chinh tri, Ban Bi thu, Uy ban KiSm tra trung
uang, Ban Kinh tS trung uang, Ban N ()i chinh trung uang, Ban T 6 uang, Ban Kinh tS trung uang, Ban N ()i chinh trung uang, Ban T 6
chuc trung uang, Van phong trung uang v.v .. d cac ca quan nha chuc trung uang, Van phong trung uang v.v .. d cac ca quan nha
nu6c, b(), nganh 6 trung uang va 6 dia phuang 1ir c~p tinh t6i c~p nu6c, b(), nganh 6 trung uang va 6 dia phuang 1ir c~p tinh t6i c~p
xa, th~m chi thon, ban, t6 dan ph6 dsu co cac t6 chuc dang tuang xa, th~m chi thon, ban, t6 dan ph6 dsu co cac t6 chuc dang tuang
Ung nhu ban can S\]', ban ch~p hanh dang b(), ban ch~p hanh chi Ung nhu ban can S\]', ban ch~p hanh dang b(), ban ch~p hanh chi
b() v.v .. Nguyen t~c "Dang C()ng san Vi~t Nam lanh de;to Nha nu&c" b() v.v .. Nguyen t~c "Dang C()ng san Vi~t Nam lanh de;to Nha nu&c"
quy dinh r~ng tuy Bang C()ng san Vi~t Nam n~m vai tro lanh de;to quy dinh r~ng tuy Bang C()ng san Vi~t Nam n~m vai tro lanh de;to
duy nh~t d6i v6i Nha nu6c, c6 nghla la cac t6 chuc dang Hlnh de;to duy nh~t d6i v6i Nha nu6c, c6 nghla la cac t6 chuc dang Hlnh de;to
cac CO' quan nha nu6c tuang Ung; song hoe;tt d()ng CUa cac tf> chuc cac CO' quan nha nu6c tuang Ung; song hoe;tt d()ng CUa cac tf> chuc
dang va dang vien phai trong khuon kh6 HiSn phap va phap lu~t dang va dang vien phai trong khuon kh6 HiSn phap va phap lu~t
do Nha nu&c d~t ra. DiSu nay la hoan toan dung d~n b6i phap lu~t do Nha nu&c d~t ra. DiSu nay la hoan toan dung d~n b6i phap lu~t
la quy t~c xu sv chung thS hi~n y chi chung va c6 hi~u lvc b~t la quy t~c xu sv chung thS hi~n y chi chung va c6 hi~u lvc b~t
bu()c d6i v6i t~t ca cac chu thS trong xa h()i. Tri~t dS tuan thu phap bu()c d6i v6i t~t ca cac chu thS trong xa h()i. Tri~t dS tuan thu phap
lu~t la tinh thfin c6t loi cua nguyen t~c phap quySn XHCN va cac lu~t la tinh thfin c6t loi cua nguyen t~c phap quySn XHCN va cac
t6 chuc cua Dang, dang vien khong phai la ngo(;li 1~. t6 chuc cua Dang, dang vien khong phai la ngo(;li 1~.
Nhu v~y, nguyen t~c "Dang C()ng san Vi~t Nam lanh de;to Nha Nhu v~y, nguyen t~c "Dang C()ng san Vi~t Nam lanh de;to Nha
nu&c" xac l~p m()t m6i quan h~ hai chiSu cua Dang va Nha nu&c: nu&c" xac l~p m()t m6i quan h~ hai chiSu cua Dang va Nha nu&c:
m()t m~t, Bang la lvc luQTig lanh de;to duy nhftt d6i v&i Nha nu&c; m()t m~t, Bang la lvc luQTig lanh de;to duy nhftt d6i v&i Nha nu&c;
m~t khac, Bang hoe;tt d()ng trong khuon kh6 HiSn phap va phap m~t khac, Bang hoe;tt d()ng trong khuon kh6 HiSn phap va phap
lu~t do Nha nu6c d~t ra. Sv can b~ng gifra vai tro cua Dang va lu~t do Nha nu6c d~t ra. Sv can b~ng gifra vai tro cua Dang va
Nha nu6c trong m6i quan h~ nay la m()t li tu6ng; song n6 d~t ra Nha nu6c trong m6i quan h~ nay la m()t li tu6ng; song n6 d~t ra
v~n dS khong hS dan gian cho thvc ti€n v~n hanh phuang thuc v~n dS khong hS dan gian cho thvc ti€n v~n hanh phuang thuc
lanh de;to cua Bang. Dang C()ng san Vi~t Nam la "d()i tien phong lanh de;to cua Bang. Dang C()ng san Vi~t Nam la "d()i tien phong
cua giai c~p cong nhan, d6ng thai la d()i tien phong cua nhan dan cua giai c~p cong nhan, d6ng thai la d()i tien phong cua nhan dan
1
Khoim 3 DiSu 4 Hi~n phap nam 2013. 1
Khoim 3 DiSu 4 Hi~n phap nam 2013.
CHUONG X- B0 MAY NHA NUOC C0NG HOA x1 HOI CHU NGHiA VI$T NAM CHUONG X- B0 MAY NHA NUOC C0NG HOA x1 HOI CHU NGHiA VI$T NAM
lao d<)ng vacua dant<)c Vi~t Nam; d~i bi~u trung thanh lqi ich cua lao d<)ng vacua dant<)c Vi~t Nam; d~i bi~u trung thanh lqi ich cua
giai cAp cong nhan, nhan dan lao d<)ng vacua dan t<)c". 1 Nhu v~y, giai cAp cong nhan, nhan dan lao d<)ng vacua dan t<)c". 1 Nhu v~y,
Dang C<)ng san Vi~t Nam la m<)t dang chinh tri, m<)t thiSt chS vira Dang C<)ng san Vi~t Nam la m<)t dang chinh tri, m<)t thiSt chS vira
mang tinh giai cAp, vira mang tinh xa h<)i. Cac t6 chuc cua Dang mang tinh giai cAp, vira mang tinh xa h<)i. Cac t6 chuc cua Dang
khong phai la ca quan nha nu6c c6 nghia la khong t11)'c tiSp thvc khong phai la ca quan nha nu6c c6 nghia la khong t11)'c tiSp thvc
hi~n quy~n lvc nha nu6c d6i v6i xa h<)i; cac CCY quan trong b<) may hi~n quy~n lvc nha nu6c d6i v6i xa h<)i; cac CCY quan trong b<) may
nha nuac mai la chu th~ twc tisp thvc hi~n vai tro do. vAn d~ la nha nuac mai la chu th~ twc tisp thvc hi~n vai tro do. vAn d~ la
phuang thuc lanh d~o cua Bang cAn duqc xac dinh nhu thS nao d~ phuang thuc lanh d~o cua Bang cAn duqc xac dinh nhu thS nao d~
cac t6 chuc Dang va dang vi en khong vuqt ra khoi vai tro lanh d~o cac t6 chuc Dang va dang vi en khong vuqt ra khoi vai tro lanh d~o
rna tra thanh lam thay cong vi~c cua cac CCY quan nha nu6c. V~ rna tra thanh lam thay cong vi~c cua cac CCY quan nha nu6c. V~
nguyen t~c, phuang thtrc lanh d~o cua Dang d6i v6i Nha nu6c da nguyen t~c, phuang thtrc lanh d~o cua Dang d6i v6i Nha nu6c da
duqc Dang C<)ng san Vi~t Nam xac dinh t~p trung vao nhfrng duqc Dang C<)ng san Vi~t Nam xac dinh t~p trung vao nhfrng
phuang di~n sau: 2 phuang di~n sau: 2
- Lanh d~o b~ng cuang rmh, chiSn luqc, cac dinh huang v~ - Lanh d~o b~ng cuang rmh, chiSn luqc, cac dinh huang v~
chinh sach va chu truang 16n; chinh sach va chu truang 16n;
- Lanh d~o b~ng cong tac tuyen truy~n, thuySt ph1.1c, v~n d<)ng, - Lanh d~o b~ng cong tac tuyen truy~n, thuySt ph1.1c, v~n d<)ng,
t6 chuc, ki~m tra, giam sat va b~ng hanh d<)ng guang mftu cua t6 chuc, ki~m tra, giam sat va b~ng hanh d<)ng guang mftu cua
dang vien d~ thvc hi~n cuang llnh, chiSn luqng, cac chu truang, dang vien d~ thvc hi~n cuang llnh, chiSn luqng, cac chu truang,
chinh sach cua Dang; chinh sach cua Dang;
- Lanh d~o cong tac can b<) va quan li d<)i ngu can b<), gi6i - Lanh d~o cong tac can b<) va quan li d<)i ngu can b<), gi6i
thi~u nhfrng dang vien uu tU c6 du nang lvc va phAm chAt vao ho~t thi~u nhfrng dang vien uu tU c6 du nang lvc va phAm chAt vao ho~t
d<)ng cac CCY quan lanh d~o cua Nha nu6c. d<)ng cac CCY quan lanh d~o cua Nha nu6c.
1
Dang C<)ng san Vi~t Nam, Cuong llnh xay dvng d~t nu&c trong thai ld qua d<)len 1
Dang C<)ng san Vi~t Nam, Cuong llnh xay dvng d~t nu&c trong thai ld qua d<)len
Chu nghia xa h9i (b6 sung, phat tri~n nam 2011), http://www.chinhphu.vn/ Chu nghia xa h9i (b6 sung, phat tri~n nam 2011), http://www.chinhphu.vn/
portal/page/portal/chinhphu/NuocCHXHCNVietNam/ThongTinTongHop/noidung portal/page/portal/chinhphu/NuocCHXHCNVietNam/ThongTinTongHop/noidung
vankiendaihoidang?categoryld= 10000716&articleld= 1003 83 70 (truy c~p ngay vankiendaihoidang?categoryld= 10000716&articleld= 1003 83 70 (truy c~p ngay
30/6/2016). 30/6/2016).
2
Dang C<)ng san Vi~t Nam, Cuong llnh xay dvng d~t nu&c trong thai ki qua d<)len 2
Dang C<)ng san Vi~t Nam, Cuong llnh xay dvng d~t nu&c trong thai ki qua d<)len
Chu nghla xa h9i (b6 sung, phat tri~n nam 2011), http://www.chinhphu.vn/ Chu nghla xa h9i (b6 sung, phat tri~n nam 2011), http://www.chinhphu.vn/
portal/page/portaVchinhphu/NuocCHXHCNVietNam/ThongTinTongHop/noidung portal/page/portaVchinhphu/NuocCHXHCNVietNam/ThongTinTongHop/noidung
vankiendaihoidang?categoryld= 10000716&articleld= 1003 83 70 (truy c~p ngay vankiendaihoidang?categoryld= 10000716&articleld= 1003 83 70 (truy c~p ngay
30/6/20 16). 30/6/20 16).
M~c du da duqc xac dinh v~ nguyen t~c nhu tren song ca chS M~c du da duqc xac dinh v~ nguyen t~c nhu tren song ca chS
C\1 th~ d~ thgc hi~n vai tro lanh d~o cua Dang C()ng san vfin con la C\1 th~ d~ thgc hi~n vai tro lanh d~o cua Dang C()ng san vfin con la
m<)t cau chuy~n dai. Phuang thuc lanh d~o hi~n nay cua Dang ddi m<)t cau chuy~n dai. Phuang thuc lanh d~o hi~n nay cua Dang ddi
v6i Nha nu6c vfin cftn tiSp tl;lc duqc d6i m6i. 1 v6i Nha nu6c vfin cftn tiSp tl;lc duqc d6i m6i. 1
3.6. Nguyen t~c t~p trung dan chii 3.6. Nguyen t~c t~p trung dan chii
VS ngubn gdc, "T~p trung dan chu" la nguyen t~c t6 chuc ca VS ngubn gdc, "T~p trung dan chu" la nguyen t~c t6 chuc ca
ban cua cac Dang C<)ng san tren thS gi6i, do Le-nin kh6'i xu6ng ill ban cua cac Dang C<)ng san tren thS gi6i, do Le-nin kh6'i xu6ng ill
dftu thS ki XX. 2 Dang C<)ng san Vi~t Nam cung da lfiy nguyen t~c dftu thS ki XX. 2 Dang C<)ng san Vi~t Nam cung da lfiy nguyen t~c
nay lam nguyen t~c t6 chuc CO' ban CUa minh va quy dinh fO cac nay lam nguyen t~c t6 chuc CO' ban CUa minh va quy dinh fO cac
n9i dung cua nguyen t~c trong DiSu 9 DiSu 1~ Dang C<)ng san Vi~t n9i dung cua nguyen t~c trong DiSu 9 DiSu 1~ Dang C<)ng san Vi~t
Nam nam 2011. Y nghTa cua nguyen t~c khi ap dvng trong t6 chuc Nam nam 2011. Y nghTa cua nguyen t~c khi ap dvng trong t6 chuc
cua Dang la m<)t m~t bao dam phat huy tinh tich eve va tinh sang cua Dang la m<)t m~t bao dam phat huy tinh tich eve va tinh sang
t~o cua mQi t6 chuc Dang va dang vien trong vi~c tham gia xay t~o cua mQi t6 chuc Dang va dang vien trong vi~c tham gia xay
dvng va thvc hi~n duang ldi, chinh sach cua Dang; m~t khac bao dvng va thvc hi~n duang ldi, chinh sach cua Dang; m~t khac bao
dam sv thdng nhfit y chi va hanh d<)ng cua Dang. 3 dam sv thdng nhfit y chi va hanh d<)ng cua Dang. 3
Nha nu6c CHXHCH Vi~t Nam do Dang C<)ng san lanh d~o. Nha nu6c CHXHCH Vi~t Nam do Dang C<)ng san lanh d~o.
Vai tro lanh d~o cua Dang duqc phat huy chu ySu thong qua vi~c Vai tro lanh d~o cua Dang duqc phat huy chu ySu thong qua vi~c
lanh d~o b9 may nha nu6c. Do d6, nguyen t~c "t~p trung dan chu" lanh d~o b9 may nha nu6c. Do d6, nguyen t~c "t~p trung dan chu"
1 1
Van phong trung uong Dang, Brio cao chinh trt cua Ban chdp hcmh Trung uong Van phong trung uong Dang, Brio cao chinh trt cua Ban chdp hcmh Trung uong
Dang kh6a XI tgi Dgi h(Ji agi biJu tocm qubc ldn thu XII cua Dang, Van ki?n Dgi Dang kh6a XI tgi Dgi h(Ji agi biJu tocm qubc ldn thu XII cua Dang, Van ki?n Dgi
h9i agi biJu tocm qubc ldn th{r XIL Nxb. Chinh tri qu6c gia, 2016, tr. 55 - 220, tr. h9i agi biJu tocm qubc ldn th{r XIL Nxb. Chinh tri qu6c gia, 2016, tr. 55 - 220, tr.
197; Le Hiiu NghTa, Ubi m6i phuong thuc lanh d~o cua Dang dbi v6i Nha nu6c va 197; Le Hiiu NghTa, Ubi m6i phuong thuc lanh d~o cua Dang dbi v6i Nha nu6c va
cac tb chuc chinh tri- xa h<)i trong di~u ki~n m<)t Dang cAm quy~n, trong "Nang cac tb chuc chinh tri- xa h<)i trong di~u ki~n m<)t Dang cAm quy~n, trong "Nang
cao nang hrc lfinh dt;w va sue chiin adu cua Dang trong aiJu ki¢n Dang cdm cao nang hrc lfinh dt;w va sue chiin adu cua Dang trong aiJu ki¢n Dang cdm
quyJn", Nxb. Chinh tri qu6c gia- Sv th~t, Ha N<)i, 2014, dang l~i t~i http://www. quyJn", Nxb. Chinh tri qu6c gia- Sv th~t, Ha N<)i, 2014, dang l~i t~i http://www.
nxbctqg.org.vnlindex.php?option=com_ content&view=article&id=5133 :i-mi- nxbctqg.org.vnlindex.php?option=com_ content&view=article&id=5133 :i-mi-
phng-thc-lanh-o-ca-ng-i-vi-nha-nc-va-cac-t-chc-chinh-tr-xa-hi-trong-iu-kin-mt-ng- phng-thc-lanh-o-ca-ng-i-vi-nha-nc-va-cac-t-chc-chinh-tr-xa-hi-trong-iu-kin-mt-ng-
cm-quyn&catid=112:tin-van-hoa-tu-tuong&Itemid=488. (Truy c~p 30/6/2016); Le cm-quyn&catid=112:tin-van-hoa-tu-tuong&Itemid=488. (Truy c~p 30/6/2016); Le
Hiiu Nghla, Dbi m6i phuang thuc lanh d~o cua Dang dbi v6i h~ th6ng chinh tria Hiiu Nghla, Dbi m6i phuang thuc lanh d~o cua Dang dbi v6i h~ th6ng chinh tria
nu6c ta, Tgp chi C(Jng san ai¢n tit:, http://www.tapchicongsan.org.vn/Home/ nu6c ta, Tgp chi C(Jng san ai¢n tit:, http://www.tapchicongsan.org.vn/Home/
Nghiencuu-Traodoi/2015/36827/Doi-moi-phuong-thuc-lanh-dao-cua-Dang-doi- Nghiencuu-Traodoi/2015/36827/Doi-moi-phuong-thuc-lanh-dao-cua-Dang-doi-
voi-he-thong.aspx (Truy c~p 30/6/2016). voi-he-thong.aspx (Truy c~p 30/6/2016).
2 2
NguySn Phu TrQng, Nguyen tcic t(ip trung dan chit phiti chang aa !6i thiri, Nxb. NguySn Phu TrQng, Nguyen tcic t(ip trung dan chit phiti chang aa !6i thiri, Nxb.
sv th~t, 1990, tr. 3. sv th~t, 1990, tr. 3.
3
Van ki~n Dang toan t~p, t~p 47, tr. 894, nam 1986. 3
Van ki~n Dang toan t~p, t~p 47, tr. 894, nam 1986.
CHUONG X- B0 MAY NHA NUOC C0NG HOA xA HOI CHU NGHiA VI$T NAM CHUONG X- B0 MAY NHA NUOC C0NG HOA xA HOI CHU NGHiA VI$T NAM
cling da tr& thanh m<)t trong nhfmg nguyen t~c t6 chuc va ho~t cling da tr& thanh m<)t trong nhfmg nguyen t~c t6 chuc va ho~t
d<)ng d~c trung cita b9 may nha nu6c C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam, d<)ng d~c trung cita b9 may nha nu6c C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam,
duqc quy dinh trong cac ban hi~n phap 1ir nam 1959 cho t6i nay. duqc quy dinh trong cac ban hi~n phap 1ir nam 1959 cho t6i nay.
Trong Hi~n phap nam 1959, 1980 va 1992 (sua d6i, b6 sung nam Trong Hi~n phap nam 1959, 1980 va 1992 (sua d6i, b6 sung nam
2001 ), nguyen t~c t~p trung dan chit duqc quy dinh cung v6i m<)t 2001 ), nguyen t~c t~p trung dan chit duqc quy dinh cung v6i m<)t
n<)i dung la Qu6c h<)i, HDND va cac ca quan khac cita Nha nu6c n<)i dung la Qu6c h<)i, HDND va cac ca quan khac cita Nha nu6c
dSu t6 chuc va ho~t d<)ng theo nguyen t~c t~p trung dan chit. 1 dSu t6 chuc va ho~t d<)ng theo nguyen t~c t~p trung dan chit. 1
Trong Hi~n phap nam 2013, nguyen t~c nay duqc quy dinh Trong Hi~n phap nam 2013, nguyen t~c nay duqc quy dinh
hai khac: "Nha nu6c ... thgc hi~n nguyen t~c t~p trung dan chit". 2 hai khac: "Nha nu6c ... thgc hi~n nguyen t~c t~p trung dan chit". 2
Nhu v~y, nguyen t~c t~p trung dan chit cita Hi~n phap nam 2013 Nhu v~y, nguyen t~c t~p trung dan chit cita Hi~n phap nam 2013
c6 n<)i dung quy dinh khai quat han, th6 hi~n r~ng day thgc sv la c6 n<)i dung quy dinh khai quat han, th6 hi~n r~ng day thgc sv la
nguyen t~c bao quat trong t6 chuc va ho~t d<)ng cita b9 may nha nguyen t~c bao quat trong t6 chuc va ho~t d<)ng cita b9 may nha
nu6c. Vi~c ap dgng nguyen t~c nay la d6i v6i toan b9 b9 may nu6c. Vi~c ap dgng nguyen t~c nay la d6i v6i toan b9 b9 may
nha nuac noi chung ch(r khong phai S\1' ap dgng m<)t each may nha nuac noi chung ch(r khong phai S\1' ap dgng m<)t each may
moe ban than nguyen t~c nay d6i v6i rung ca quan nha nu6c moe ban than nguyen t~c nay d6i v6i rung ca quan nha nu6c
trong b9 may nha nu6c. trong b9 may nha nu6c.
d g6c d9 vi mo, nguyen t~c t~p trung dan chit trong t6 chuc va d g6c d9 vi mo, nguyen t~c t~p trung dan chit trong t6 chuc va
ho~t d<)ng cita b<) may nha nu6c c6 th6 duqc hi6u la S\1' kSt hqp hai ho~t d<)ng cita b<) may nha nu6c c6 th6 duqc hi6u la S\1' kSt hqp hai
hoa va th6ng nh~t gifra hai y~u t6: t~p trung va dan chit, rue la hoa va th6ng nh~t gifra hai y~u t6: t~p trung va dan chit, rue la
quysn quy~t dinh vs nhfmg v~n ds tn;>ng y~u nh~t t~p trung vao quysn quy~t dinh vs nhfmg v~n ds tn;>ng y~u nh~t t~p trung vao
cac ca quan c~p tren k~t hqp v6i tinh chit d<)ng, sang t~o cita cac cac ca quan c~p tren k~t hqp v6i tinh chit d<)ng, sang t~o cita cac
ca quan c~p du6i va dia phuang, coi tn;>ng ch~ d9 t~p th6lanh d~o, ca quan c~p du6i va dia phuang, coi tn;>ng ch~ d9 t~p th6lanh d~o,
ca nhan phg trach. Cv th6, vi~c thvc hi~n nguyen t~c t~p trung dan ca nhan phg trach. Cv th6, vi~c thvc hi~n nguyen t~c t~p trung dan
chit trong b9 may nha nu6c C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam theo Hi~n chit trong b9 may nha nu6c C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam theo Hi~n
phap nam 2013 th6 hi~n am<)t s6 n<)i dung sau: phap nam 2013 th6 hi~n am<)t s6 n<)i dung sau:
Thu nhdt, trong cac ca quan nha nu6c, nhfrng v~n dS quan Thu nhdt, trong cac ca quan nha nu6c, nhfrng v~n dS quan
tn;>ng nh~t thu(mg duqc quy~t dinh b&i t~p th6 theo ch~ d9 t~p th6 tn;>ng nh~t thu(mg duqc quy~t dinh b&i t~p th6 theo ch~ d9 t~p th6
lanh d~o, ca nhan phv trach. Vi d\1: cac n<)i dung quan trQng nh~t lanh d~o, ca nhan phv trach. Vi d\1: cac n<)i dung quan trQng nh~t
1
Di~u 4 HiSn phap nam 1959; Di~u 6 HiSn phap nam 1980; Di~u 6 HiSn phap nam 1
Di~u 4 HiSn phap nam 1959; Di~u 6 HiSn phap nam 1980; Di~u 6 HiSn phap nam
1992 (sua d6i, b6 sung nam 2001). 1992 (sua d6i, b6 sung nam 2001).
2
Di~u 8 HiSn phap nam 2013. 2
Di~u 8 HiSn phap nam 2013.
GrAO TRiNH LU~T HIEN PHAP VI$T NAM GrAO TRiNH LU~T HIEN PHAP VI$T NAM
thu9c thAm quysn cua Qu6c h9i phai do phien hQp toan th~ thong thu9c thAm quysn cua Qu6c h9i phai do phien hQp toan th~ thong
qua; cac n{>i dung quan trQng nh~t thu{>c thAm quySn cua Chinh qua; cac n{>i dung quan trQng nh~t thu{>c thAm quySn cua Chinh
phu phai do phi en h9p chinh phu thong qua ... phu phai do phi en h9p chinh phu thong qua ...
Thu hai, trong m{>t t~p thS thi thi~u s6 phvc tung da s6. C6 Thu hai, trong m{>t t~p thS thi thi~u s6 phvc tung da s6. C6
nghia la khi quyst dinh da duqc dua ra bai t~p th~ thi t~t ca dSu nghia la khi quyst dinh da duqc dua ra bai t~p th~ thi t~t ca dSu
phai thi hanh quySt dinh d6. Tuy nhien, trong qua trinh ban bc;tc dS phai thi hanh quySt dinh d6. Tuy nhien, trong qua trinh ban bc;tc dS
ra quyst dinh thi tfit ca cac thanh vien trong t~p th~ dSu co quysn ra quyst dinh thi tfit ca cac thanh vien trong t~p th~ dSu co quysn
phat bi~u y kiSn va bao luu y kiSn cua minh. DiSu d6 gQi la "ban phat bi~u y kiSn va bao luu y kiSn cua minh. DiSu d6 gQi la "ban
bc;tc thi dan chu nhung hanh d{>ng thi phai t~p trung". Khong th~ c6 bc;tc thi dan chu nhung hanh d{>ng thi phai t~p trung". Khong th~ c6
tinh trc;tng sau khi quySt dinh da duqc dua ra bai da s6 thi thiSu s6 tinh trc;tng sau khi quySt dinh da duqc dua ra bai da s6 thi thiSu s6
khong thtJC hi~n ho~C can trcr vi~c thl)'C hi~n. khong thtJC hi~n ho~C can trcr vi~c thl)'C hi~n.
Thu ba, cfip du6i phgc rung cfip tren, dia phuong phgc rung Thu ba, cfip du6i phgc rung cfip tren, dia phuong phgc rung
trung uong. Khi trung uong, c~p tren da quySt dinh thi c~p du6i trung uong. Khi trung uong, c~p tren da quySt dinh thi c~p du6i
phai phgc rung. Tuy nhien, tru6c khi ra quySt dinh thi c~p tren, phai phgc rung. Tuy nhien, tru6c khi ra quySt dinh thi c~p tren,
trung uong phai tham khao y kiSn cfip du6i, dia phuang, qua d6 trung uong phai tham khao y kiSn cfip du6i, dia phuang, qua d6
khuySn khich phat huy tinh chu d{>ng cua dia phuong. Nguyen t~c khuySn khich phat huy tinh chu d{>ng cua dia phuong. Nguyen t~c
t~p trung dan chu cling khuySn khich vi~c phan dinh ro thAm t~p trung dan chu cling khuySn khich vi~c phan dinh ro thAm
quySn quySt dinh, d~c bi~t trong h~ th6ng hanh chinh, giua c~p quySn quySt dinh, d~c bi~t trong h~ th6ng hanh chinh, giua c~p
trung uong va dia phuong. Trung uong quySt dinh nhung v~n dS trung uong va dia phuong. Trung uong quySt dinh nhung v~n dS
Vl mo; C~p du6i, dia phuong dUQ'C phan C~p quan lf d~ phat huy Vl mo; C~p du6i, dia phuong dUQ'C phan C~p quan lf d~ phat huy
tinh chu d{>ng va tinh th~n trach nhi~m. 1 tinh chu d{>ng va tinh th~n trach nhi~m. 1
Cling nhu d6i v6i t6 chuc Dang, nguyen t~c t~p trung dan chu Cling nhu d6i v6i t6 chuc Dang, nguyen t~c t~p trung dan chu
cling duqc xem la c6 vai tro quan tr9ng bao dam sv nhfit quan cling duqc xem la c6 vai tro quan tr9ng bao dam sv nhfit quan
trong hoc;tt d{>ng cua b9 may nha nu6c tlr trung uong t6i dia trong hoc;tt d{>ng cua b9 may nha nu6c tlr trung uong t6i dia
phuong trong khi d6 v~n khuySn khich duqc S\f chu d{>ng, sang tc;to phuong trong khi d6 v~n khuySn khich duqc S\f chu d{>ng, sang tc;to
CUa cfip du6i va cua dia phuong, qua do tranh dUQ'C S\f quan lieu CUa cfip du6i va cua dia phuong, qua do tranh dUQ'C S\f quan lieu
cua cfip tren, cua trung uong. Vai tro nay d~c bi~t quan tr9ng d6i cua cfip tren, cua trung uong. Vai tro nay d~c bi~t quan tr9ng d6i
v6i tf> chuc va hoc;tt d{>ng CUa h~ th6ng CO' quan hanh chfnh nha v6i tf> chuc va hoc;tt d{>ng CUa h~ th6ng CO' quan hanh chfnh nha
1
Nghi quySt s6 08-NQ/HNTW ngay 23/01/1995 H()i nghi l~n thu tam Ban Ch~p 1
Nghi quySt s6 08-NQ/HNTW ngay 23/01/1995 H()i nghi l~n thu tam Ban Ch~p
hanh Trung uong Dang khoa VII v~ tiSp tvc xay dvng va hoan thi~n Nha nu6c hanh Trung uong Dang khoa VII v~ tiSp tvc xay dvng va hoan thi~n Nha nu6c
C()ng hoa XHCN Vi~t Nam, tr9ng tam la cai each m()t bu6c n~n hanh chinh. C()ng hoa XHCN Vi~t Nam, tr9ng tam la cai each m()t bu6c n~n hanh chinh.

CHUONG X- B(J MAY NHA NUOC C(JNG HOA xA H(JI CHU NGHlA VI$T NAM CHUONG X- B(J MAY NHA NUOC C(JNG HOA xA H(JI CHU NGHlA VI$T NAM
nu6c. Tuy nhien, nhuqc di~m cua nguyen t~c nay la rftt kho co th~ nu6c. Tuy nhien, nhuqc di~m cua nguyen t~c nay la rftt kho co th~
luqng hoa duqc t~p trung hay dan chu 6 muc d<) nao la phu hqp, luqng hoa duqc t~p trung hay dan chu 6 muc d<) nao la phu hqp,
do do trong thvc t~ co th~ sa vao ho~c t~p trung quan lieu ho~c tv do do trong thvc t~ co th~ sa vao ho~c t~p trung quan lieu ho~c tv
do vo t6 chuc. Ben c~nh do, bai nguyen t~c nay duqc ap dt;tng do vo t6 chuc. Ben c~nh do, bai nguyen t~c nay duqc ap dt;tng
chung cho ca t6 chuc Dang va b<) may nha nu6c nen co th~ trong chung cho ca t6 chuc Dang va b<) may nha nu6c nen co th~ trong
thvc ti~n xay ra tinh tr~ng khi nguai dang vien d6ng thai n~m giu thvc ti~n xay ra tinh tr~ng khi nguai dang vien d6ng thai n~m giu
chuc V\1 trong CO' quan nha nu6c khong xac dinh dUQ'C illUC dQ chuc V\1 trong CO' quan nha nu6c khong xac dinh dUQ'C illUC dQ
thvc hi~n nguyen t~c nay m()t each phu hqp v6i tu each la dang thvc hi~n nguyen t~c nay m()t each phu hqp v6i tu each la dang
vien va t6i tu each quan chuc nha nu&c. Di~u nay co th~ d~n t&i vien va t6i tu each quan chuc nha nu&c. Di~u nay co th~ d~n t&i
tinh tr~ng nguyen t~c t~p trung dan chu ap dl;lng khong phu hqp tinh tr~ng nguyen t~c t~p trung dan chu ap dl;lng khong phu hqp
VOi tfnh chftt, chuc nang CUa CO' quan nha nu6c va do do lam giam VOi tfnh chftt, chuc nang CUa CO' quan nha nu6c va do do lam giam
hi~U qua CUa CO' quan nha ntr6C. hi~U qua CUa CO' quan nha ntr6C.
cAu HOI HVdNG nA.N 6N TAP, cAu HOI HVdNG nA.N 6N TAP,
1. Tren ca sa d6i chieu v6i sa db tb chtrc b9 may nha nu6c theo HiSn 1. Tren ca sa d6i chieu v6i sa db tb chtrc b9 may nha nu6c theo HiSn
phap nam 2013 trinh bay trong Giao trinh, ve SO' db tb chtrc b9 may nha phap nam 2013 trinh bay trong Giao trinh, ve SO' db tb chtrc b9 may nha
nu6c Vi~t Nam theo cac ban hien phap nam 1946, 1959, 1980, 1992 (sua nu6c Vi~t Nam theo cac ban hien phap nam 1946, 1959, 1980, 1992 (sua
dbi, bb sung nam 2001). dbi, bb sung nam 2001).
2. Phan tich cac d~c diSm chinh (chu d~o) cua b9 may nha nu6c trong 2. Phan tich cac d~c diSm chinh (chu d~o) cua b9 may nha nu6c trong
cac giai do~n hien phap, c6 minh h<;>a b~ng cac quy dinh trong hien phap va cac giai do~n hien phap, c6 minh h<;>a b~ng cac quy dinh trong hien phap va
cac van ban lu~t cua giai do~n tuong tmg. cac van ban lu~t cua giai do~n tuong tmg.
3. Phan tich khai ni~m va m6i lien h~ gifra chtrc nang, thfrm quySn, 3. Phan tich khai ni~m va m6i lien h~ gifra chtrc nang, thfrm quySn,
nhi~m V\l, quySn h~n, ca c~u tb chuc - nhan sv cua ca quan nha nu6c. nhi~m V\l, quySn h~n, ca c~u tb chuc - nhan sv cua ca quan nha nu6c.
4. Phan tich khai quat S\f hinh thanh va phat triSn cua cac nguyen tic tb 4. Phan tich khai quat S\f hinh thanh va phat triSn cua cac nguyen tic tb
chtrc va ho~t d9ng cua b9 may nha nu6c C9ng hoa XHCN Vi~t Nam qua cac chtrc va ho~t d9ng cua b9 may nha nu6c C9ng hoa XHCN Vi~t Nam qua cac
ban hiSn phap. ban hiSn phap.
5. So sanh cac nguyen tic tb chuc, ho~t d9ng cua b9 may nha nu6c 5. So sanh cac nguyen tic tb chuc, ho~t d9ng cua b9 may nha nu6c
gifra HiSn phap nam 1980 va HiSn phap nam 1992 (sua dbi, bb sung gifra HiSn phap nam 1980 va HiSn phap nam 1992 (sua dbi, bb sung
nam 2001). nam 2001).
6. So sanh cac nguyen tic tb chuc, ho~t d9ng cua b9 may nha nu6c 6. So sanh cac nguyen tic tb chuc, ho~t d9ng cua b9 may nha nu6c
gifra HiSn phap nam 1992 va HiSn phap nam 1992 sua dbi, bb sung gifra HiSn phap nam 1992 va HiSn phap nam 1992 sua dbi, bb sung
nam 2001. nam 2001.
7. So sanh cac nguyen t~c t6 chuc, ho~t d(>ng cua b(> may nha nu6c 7. So sanh cac nguyen t~c t6 chuc, ho~t d(>ng cua b(> may nha nu6c
gift a Hi~n phap nam 1992 sua d6i, b6 sung nam 2001 va Hi~n phap gift a Hi~n phap nam 1992 sua d6i, b6 sung nam 2001 va Hi~n phap
nam 2013. nam 2013.
8. Co thS n6i: "Tht;rc hi~n nguyen t~c "Chu quy~n nhan dan" trong t6 8. Co thS n6i: "Tht;rc hi~n nguyen t~c "Chu quy~n nhan dan" trong t6
chuc va ho~t d(>ng cua b(> may nha nu6c C(>ng hoa XHCN Vi~t Nam la n~n chuc va ho~t d(>ng cua b(> may nha nu6c C(>ng hoa XHCN Vi~t Nam la n~n
Umg hinh thanh ch~ d(> dan chu" duqc khong? T~i sao? Umg hinh thanh ch~ d(> dan chu" duqc khong? T~i sao?
9. Tim hiSu mo hinh t6 chuc cac Toa an quan S\f va Vi~n kiSm sat quan 9. Tim hiSu mo hinh t6 chuc cac Toa an quan S\f va Vi~n kiSm sat quan
S\f theo Lu~t t6 chuc TAND va Lu~t t6 chuc VKSND nam 2014. S\f theo Lu~t t6 chuc TAND va Lu~t t6 chuc VKSND nam 2014.
TAI LIEu TRAM KHAo TAI LIEu TRAM KHAo

1. Hans Kelsen, General Theory of Law and State (Li lu~n chung v~ 1. Hans Kelsen, General Theory of Law and State (Li lu~n chung v~
phap lu~t va nha nu6c), dich b6'i Anders Wedberg, Nxb. D~i h9c Havard, phap lu~t va nha nu6c), dich b6'i Anders Wedberg, Nxb. D~i h9c Havard,
Massachusetts, 1946. Massachusetts, 1946.
2. Joel Krieger, The Oxford Companion to Politics of the world (C~m 2. Joel Krieger, The Oxford Companion to Politics of the world (C~m
nang chuyen d~ cua D~i h9c Oxford v~ chfnh tri th~ gi6i), Oxford nang chuyen d~ cua D~i h9c Oxford v~ chfnh tri th~ gi6i), Oxford
University Press, 2001. University Press, 2001.
3. V. Chirkin, Yu. Yudin, 0. Zhidkov, Fundamentals ofthe Socialist 3. V. Chirkin, Yu. Yudin, 0. Zhidkov, Fundamentals ofthe Socialist
Theory of State and Law (Nhfrng vAn dS cO' ban cua Li lu~n XHCN vS nha Theory of State and Law (Nhfrng vAn dS cO' ban cua Li lu~n XHCN vS nha
nu6c va phap lu~t), Nxb. Ti~n b(>, Moscow, 1979. nu6c va phap lu~t), Nxb. Ti~n b(>, Moscow, 1979.
4. John Locke, The second essay concerning the true original extent 4. John Locke, The second essay concerning the true original extent
and end of civil government (Chuyen lu~n thu 2 v~ ngu6n g6c va m\lc dich and end of civil government (Chuyen lu~n thu 2 v~ ngu6n g6c va m\lc dich
thvc S\f cua chinh quySn dan S\f), 1690. thvc S\f cua chinh quySn dan S\f), 1690.
5. Jean Jacques Rousseau, Ban v~ khi uac xa h(Ji, Hoang Thanh D~m 5. Jean Jacques Rousseau, Ban v~ khi uac xa h(Ji, Hoang Thanh D~m
dich, Nxb. Lf lu~n chfnh tri, 2004. dich, Nxb. Lf lu~n chfnh tri, 2004.
6. John Stuart Mill, Considerations on represenative government 6. John Stuart Mill, Considerations on represenative government
(Cac trao d6i vS chfnh quy6n d~i di~n), Henry Holt and Company, New (Cac trao d6i vS chfnh quy6n d~i di~n), Henry Holt and Company, New
York, 1873. York, 1873.
7. The Gettysburg Address (Bai phat biSu t~i Gettysburg), 7. The Gettysburg Address (Bai phat biSu t~i Gettysburg),
http://www.history.com/topics/american-civil-war/gettysburg-address (truy http://www.history.com/topics/american-civil-war/gettysburg-address (truy
c~p 15 thang 3 nam 20 16) c~p 15 thang 3 nam 20 16)
8. NguySn Thi H6i, Tu tuirng phan chia quydn hrc nha nuac vbi vi?c 8. NguySn Thi H6i, Tu tuirng phan chia quydn hrc nha nuac vbi vi?c
tJ chuc b(J may nha nuac 6' m(Jt s6 nubc, Nxb. Tu phap, Ha N(>i, 2005. tJ chuc b(J may nha nuac 6' m(Jt s6 nubc, Nxb. Tu phap, Ha N(>i, 2005.

9. D~w Tri Uc (chu bien), M6 hinh t6 chuc va hor;It tl9ng cita Nha 9. D~w Tri Uc (chu bien), M6 hinh t6 chuc va hor;It tl9ng cita Nha
nuac phap quyJn XHCN Vi¢t Nam, Nxb. Tu phap, 2007. nuac phap quyJn XHCN Vi¢t Nam, Nxb. Tu phap, 2007.
10. Nguy~n Van YSu, Le Hfru Nghia (dbng chu bien), Xay d7p1g Nha 10. Nguy~n Van YSu, Le Hfru Nghia (dbng chu bien), Xay d7p1g Nha
nuac phap quyJn XHCN Vi¢t Nam trong thai ld a6i mai, Nxb. Chinh tri nuac phap quyJn XHCN Vi¢t Nam trong thai ld a6i mai, Nxb. Chinh tri
qu6c gia, Ha N()i, 2006. qu6c gia, Ha N()i, 2006.
11. Nguy~n Van Thao, Xdy dlplg Nha nuac phap quyJn duai Sl:f liinh 11. Nguy~n Van Thao, Xdy dlplg Nha nuac phap quyJn duai Sl:f liinh
tlqo cita Dang, Nxb. Chinh tri qu6c gia, Ha N()i, 2006. tlqo cita Dang, Nxb. Chinh tri qu6c gia, Ha N()i, 2006.
12. Nguy~n Duy Quy (chu bien), H¢ th6ng chinh trj nuac ta trong thai 12. Nguy~n Duy Quy (chu bien), H¢ th6ng chinh trj nuac ta trong thai
ki a6i mai, Nxb. Chinh tri qu6c gia, Ha N()i, 2008. ki a6i mai, Nxb. Chinh tri qu6c gia, Ha N()i, 2008.
13. Nguy~n Duy Quyva Nguy~n Tdt Vi~n (dbng chu bien), Nha nuac 13. Nguy~n Duy Quyva Nguy~n Tdt Vi~n (dbng chu bien), Nha nuac
phap quyJn XHCN Vi¢t Nam cita dan, do dan, vi ddn: Li lugn va thl:fc tiin, phap quyJn XHCN Vi¢t Nam cita dan, do dan, vi ddn: Li lugn va thl:fc tiin,
Nxb. Chinh tq qu6c gia, Ha N()i, 2008. Nxb. Chinh tq qu6c gia, Ha N()i, 2008.
14. Nguy~n Van YSu, "Xay dvng nha nu6c phap quy€n va Nha nu6c 14. Nguy~n Van YSu, "Xay dvng nha nu6c phap quy€n va Nha nu6c
phap quy€n XHCN Vi~t Nam- Kinh nghi~m thS gi6i va Vi~t Nam", trong: phap quy€n XHCN Vi~t Nam- Kinh nghi~m thS gi6i va Vi~t Nam", trong:
H()i dbng 1i lu~n trung uang, Nhfmg win ttJ li lugn va thl!C tiin mai tli;it ra H()i dbng 1i lu~n trung uang, Nhfmg win ttJ li lugn va thl!C tiin mai tli;it ra
trong tinh hinh hi¢n nay, Nxb. Chinh tq qu6c gia, Ha N ()i, 2011. trong tinh hinh hi¢n nay, Nxb. Chinh tq qu6c gia, Ha N ()i, 2011.
15. Van phong trung uang Dang, Van ld¢n Dr;Ii h9i tlr;Ii bidu toan qu6c 15. Van phong trung uang Dang, Van ld¢n Dr;Ii h9i tlr;Ii bidu toan qu6c
ldn thu XII, Nxb. Chinh tri qu6c gia, Ha N()i, 2016. ldn thu XII, Nxb. Chinh tri qu6c gia, Ha N()i, 2016.
16. To Van Hoa, Tinh tl9c l4p cita toa an: Nghien CUu phap li vJ cite 16. To Van Hoa, Tinh tl9c l4p cita toa an: Nghien CUu phap li vJ cite
khia cqnh li lugn, thl:fc tiln a Due, My, Phap, Vi¢t Nam va cite !din nght khia cqnh li lugn, thl:fc tiln a Due, My, Phap, Vi¢t Nam va cite !din nght
vai Vi¢t Nam, Nxb. Lao d()ng, Ha N()i, 2007. vai Vi¢t Nam, Nxb. Lao d()ng, Ha N()i, 2007.
17. A. V. Dicey, Introduction to the Study of the Law of the 17. A. V. Dicey, Introduction to the Study of the Law of the
Constitution (Gi6i thi~u nghien cU'U v€ lu~t hiSn phap), tai ban l~n thtr 9, Constitution (Gi6i thi~u nghien cU'U v€ lu~t hiSn phap), tai ban l~n thtr 9,
MacMillan and Co., Limited, London, 1950. MacMillan and Co., Limited, London, 1950.
18. Dang C()ng san Vi~t Nam, Cuang llnh xay dvng ddt nu6c trong 18. Dang C()ng san Vi~t Nam, Cuang llnh xay dvng ddt nu6c trong
thai ki qua d9 len Chu nghTa xa h9i (b6 sung, phat triSn nam 2011 ), thai ki qua d9 len Chu nghTa xa h9i (b6 sung, phat triSn nam 2011 ),
http://www .chinhphu.vn/portal/page/portaVchinhphu/NuocCHXHCNVietN http://www .chinhphu.vn/portal/page/portaVchinhphu/NuocCHXHCNVietN
am/ThongTinTongHop/noidungvankiendaihoidang?categoryld= 10000716 am/ThongTinTongHop/noidungvankiendaihoidang?categoryld= 10000716
&articleld=10038370 (truy c~p ngay 30/6/2016). &articleld=10038370 (truy c~p ngay 30/6/2016).
19. Le Hfru Nghia, "D6i m6i phuang thtrc lanh d~o cua Dang d6i v6i 19. Le Hfru Nghia, "D6i m6i phuang thtrc lanh d~o cua Dang d6i v6i
h~ th6ng chinh tria nu6c ta", Tqp chi C9ng san tli¢n tu, http://www.tapchi h~ th6ng chinh tria nu6c ta", Tqp chi C9ng san tli¢n tu, http://www.tapchi
congsan.org.vn/Home/Nghiencuu-Traodoi/20 15/36827/Doi-moi-phuong- congsan.org.vn/Home/Nghiencuu-Traodoi/20 15/36827/Doi-moi-phuong-
thuc-lanh-dao-cua-Dang-doi-voi-he-thong.aspx. thuc-lanh-dao-cua-Dang-doi-voi-he-thong.aspx.
GlAO TRiNH LU~.T HIEN PHAP vn;n NAM GlAO TRiNH LU~.T HIEN PHAP vn;n NAM
20. Le Hihl N ghla, "D6i m6i phuong thuc lanh d~o cua Dang d6i v6i 20. Le Hihl N ghla, "D6i m6i phuong thuc lanh d~o cua Dang d6i v6i
Nha nu6c va cac t6 chuc chinh tri - xa h()i trong diSu ki~n m()t Dang cdm Nha nu6c va cac t6 chuc chinh tri - xa h()i trong diSu ki~n m()t Dang cdm
quySn", trong: Nang cao nang lvc liinh tlc;w va sue chiin adu cita Dang quySn", trong: Nang cao nang lvc liinh tlc;w va sue chiin adu cita Dang
trong aidu ki?n Dang cdm quydn, Nxb. Chinh tri qubc gia- Sv th~t, Ha N()i, trong aidu ki?n Dang cdm quydn, Nxb. Chinh tri qubc gia- Sv th~t, Ha N()i,
2014, dang l~i t~i http://www.nxbctqg.org.vnlindex.php?option=com_ 2014, dang l~i t~i http://www.nxbctqg.org.vnlindex.php?option=com_
content&view=article&id=5133:i-mi-phng-thc-lanh-o-ca-ng-i-vi-nha-nc- content&view=article&id=5133:i-mi-phng-thc-lanh-o-ca-ng-i-vi-nha-nc-
va-cac-t-chc-chinh-tr-xa-hi-trong-iu-kin-mt-ng-cm-quyn&catid=ll2:tin- va-cac-t-chc-chinh-tr-xa-hi-trong-iu-kin-mt-ng-cm-quyn&catid=ll2:tin-
van-hoa-tu-tuong&Itemid=488. van-hoa-tu-tuong&Itemid=488.
CHUONG XI- QUOC HOI CHUONG XI- QUOC HOI
CHUONGXI CHUONGXI
QUOCHQI QUOCHQI
1. KHAI QUAT Sl)' RA DCH v A PHAT TRIEN CUA QUOC 398 1. KHAI QUAT Sl)' RA DCH v A PHAT TRIEN CUA QUOC 398
HOINU'OCTA HOINU'OCTA
2. VJ TRi, TiNH CHAT v A CmJC NANG CUA QUOC HOI 401 2. VJ TRi, TiNH CHAT v A CmJC NANG CUA QUOC HOI 401
3. NHIBMVlJVAQUYENHANCUAQUOCHOI 404 3. NHIBMVlJVAQUYENHANCUAQUOCHOI 404
3 .1. Trong ITnh vvc l~p hiSn va l~p phap 404 3 .1. Trong ITnh vvc l~p hiSn va l~p phap 404
3.2. Trong llnh vvc quySt djnh nhfmg vdn dS quan trQng cua 405 3.2. Trong llnh vvc quySt djnh nhfmg vdn dS quan trQng cua 405
ddt nu6c ddt nu6c
3.3. Trong llnh vvc giam sat t6i cao toan b9 ho~t d()ng cua 408 3.3. Trong llnh vvc giam sat t6i cao toan b9 ho~t d()ng cua 408
Nha nu&c, giam sat vi~c tuan theo HiSn phap va phap lu~t Nha nu&c, giam sat vi~c tuan theo HiSn phap va phap lu~t
4. cd cAu T6 cmJ'c evA Qu6c HOI 410 4. cd cAu T6 cmJ'c evA Qu6c HOI 410
4.1. Uy ban thuemg V\1 Qu6c h()i 410 4.1. Uy ban thuemg V\1 Qu6c h()i 410
4.2. H()i d6ng dan t()c 414 4.2. H()i d6ng dan t()c 414
4.3. Cac uy ban cua Qu6c h()i 415 4.3. Cac uy ban cua Qu6c h()i 415
5. cAc cd QUAN aillP VIBc cuA Qu6c HOI 419 5. cAc cd QUAN aillP VIBc cuA Qu6c HOI 419
5.1. Tfmg thu ki Qu6c h()i 419 5.1. Tfmg thu ki Qu6c h()i 419
5.2. Van phong Qu6c h()i 419 5.2. Van phong Qu6c h()i 419
5.3. Cac ca quan thu()c Uy ban thuemg V\1 Qu6c h()i 420 5.3. Cac ca quan thu()c Uy ban thuemg V\1 Qu6c h()i 420
6. Ki HOP QUOC HOI 421 6. Ki HOP QUOC HOI 421
6.1. Vi~c chudn bj va tri~u t~p ki hQp Qu6c h()i 421 6.1. Vi~c chudn bj va tri~u t~p ki hQp Qu6c h()i 421
6.2. Ky hQp thu nhdt cua m6i kh6a Qu6c h()i 422 6.2. Ky hQp thu nhdt cua m6i kh6a Qu6c h()i 422
6.3. Trinh t\T xem xet va thong qua cac d\T an t~i ki hQp 423 6.3. Trinh t\T xem xet va thong qua cac d\T an t~i ki hQp 423
Qu6c h9i Qu6c h9i
6.4. Vdn dS chdt vfin va tra lai chdt vdn 425 6.4. Vdn dS chdt vfin va tra lai chdt vdn 425
6.5. Hinh thuc hQp Qu6c h()i 426 6.5. Hinh thuc hQp Qu6c h()i 426
6.6. Cac lu~t, nghi quySt cua Qu6c h()i 426 6.6. Cac lu~t, nghi quySt cua Qu6c h()i 426
PGS.TS. To Van Hoa, GV. Phr;~m DU:c Baa 397 PGS.TS. To Van Hoa, GV. Phr;~m DU:c Baa 397
7. D~I BIEU QUOC H(H 426 7. D~I BIEU QUOC H(H 426
7.1. Nhi~m V\1 cua d~i bi~u Qu6c h{)i 427 7.1. Nhi~m V\1 cua d~i bi~u Qu6c h{)i 427
7 .2. Quysn h~n cua d~i bi~u Qu6c h9i 429 7 .2. Quysn h~n cua d~i bi~u Qu6c h9i 429
7.3. Nhfrng bao dam cho ho~t d{)ng cua d~i bi~u Qu6c h{)i 431 7.3. Nhfrng bao dam cho ho~t d{)ng cua d~i bi~u Qu6c h{)i 431
7.4. Doan d~i bi~u Qu6c h{)i 433 7.4. Doan d~i bi~u Qu6c h{)i 433
7.5. Vi~c bai nhi~m, mftt quySn d~i bi~u Qu6c h(>i, vi~c d~i 435 7.5. Vi~c bai nhi~m, mftt quySn d~i bi~u Qu6c h(>i, vi~c d~i 435
bi~u Qu6c h{)i chuy~n cong tac, xin thai lam nhi~m V\l d~i bi~u bi~u Qu6c h{)i chuy~n cong tac, xin thai lam nhi~m V\l d~i bi~u
1. KHAI QUAT Sl)' RA DOI VA PHAT TRIEN CUA QUOC 1. KHAI QUAT Sl)' RA DOI VA PHAT TRIEN CUA QUOC
HQINU'dC TA HQINU'dC TA
Ngay 16 va ngay 17 thang 8 nam 1945, t~i Tan Trao, Qu6c Ngay 16 va ngay 17 thang 8 nam 1945, t~i Tan Trao, Qu6c
dan d~i h9i da duqc tri~u t~p g6m co 60 d~i biSu cua cac tb chuc dan d~i h9i da duqc tri~u t~p g6m co 60 d~i biSu cua cac tb chuc
doan thS each m~ng da quy€t dinh nhiSu vftn dS quan trQng, l~p ra doan thS each m~ng da quy€t dinh nhiSu vftn dS quan trQng, l~p ra
Uy ban dan t9c giai ph6ng trung uong (rue Chinh phu lam thai). Uy ban dan t9c giai ph6ng trung uong (rue Chinh phu lam thai).
Vi v~y, Qu6c dan d~i h9i duqc coila tiSn than cua Qu6c h9i nu6c Vi v~y, Qu6c dan d~i h9i duqc coila tiSn than cua Qu6c h9i nu6c
ta, da d9ng vien toan thS nhan dan dung len lam cu9c Cach m~ng ta, da d9ng vien toan thS nhan dan dung len lam cu9c Cach m~ng
thang Tam thanh cong. thang Tam thanh cong.
Ngay 08 thang 9 nam 1945, H6 Chu tich da ki S~c l~nh s6 14 Ngay 08 thang 9 nam 1945, H6 Chu tich da ki S~c l~nh s6 14
rna CUQC T bng tuySn cu tt;r do trong ca nu6c dS b~u Qu6c dan d~i rna CUQC T bng tuySn cu tt;r do trong ca nu6c dS b~u Qu6c dan d~i
h(>i. Trong hoan canh hiSm ngheo, tru&c nguy ca mftt nu6c nhung h(>i. Trong hoan canh hiSm ngheo, tru&c nguy ca mftt nu6c nhung
ngay 06 thang 01 nam 1946, nhan dan ta trong ca nu6c da tiSn ngay 06 thang 01 nam 1946, nhan dan ta trong ca nu6c da tiSn
hanh cu(>c T bng tuySn cu tv do th~ng lqi, b~u ra Qu6c h9i nu6c hanh cu(>c T bng tuySn cu tv do th~ng lqi, b~u ra Qu6c h9i nu6c
Vi~t Nam Dan chu c(>ng hoa, d6 la Qu6c h9i d~u tien, Qu6c h9i Vi~t Nam Dan chu c(>ng hoa, d6 la Qu6c h9i d~u tien, Qu6c h9i
kh6a I cua nu6c ta. kh6a I cua nu6c ta.
Trong ki hQp thu nhftt cua Qu6c h9i ngay 02 thang 3 nam Trong ki hQp thu nhftt cua Qu6c h9i ngay 02 thang 3 nam
1946, Chinh phu lien hi~p khang chiSn da duqc thanh l~p va Qu6c 1946, Chinh phu lien hi~p khang chiSn da duqc thanh l~p va Qu6c
h(>i cung da cu ra Ban dv thao Hien phap cua nu6c Vi~t Nam Dan h(>i cung da cu ra Ban dv thao Hien phap cua nu6c Vi~t Nam Dan
chu c(>ng hoa. T~i ki hQp thu hai (cudi thang 10 dSn d~u thang 11 chu c(>ng hoa. T~i ki hQp thu hai (cudi thang 10 dSn d~u thang 11
nam 1946), Qu6c h9i da thong qua ban HiSn phap d~u tien cua nam 1946), Qu6c h9i da thong qua ban HiSn phap d~u tien cua
398 PGS. TS. To Van Hoa, GV. Phqm Due Baa 398 PGS. TS. To Van Hoa, GV. Phqm Due Baa
nu6c Vi~t Nam Dan chu c()ng hoa trong phien hQp ngay 09 thang nu6c Vi~t Nam Dan chu c()ng hoa trong phien hQp ngay 09 thang
11 nam 1946, V~ch ra nhfrng nhi~m Vl,l chinh trj cua nhan dan va 11 nam 1946, V~ch ra nhfrng nhi~m Vl,l chinh trj cua nhan dan va
chinh quy~n trong giai do~n tru6c m~t. chinh quy~n trong giai do~n tru6c m~t.
Le ra, sau khi thong qua Hi~n phap thi Qu6c h9i phai giai tan Le ra, sau khi thong qua Hi~n phap thi Qu6c h9i phai giai tan
va bftu ra N ghi vi~n nhan dan. B&i vi, trong S~c l~nh s6 14 ngay va bftu ra N ghi vi~n nhan dan. B&i vi, trong S~c l~nh s6 14 ngay
08 thang 9 nam 1945 cua Hb Chu tich c6 n6i: "T6ng tuy€n cu bftu 08 thang 9 nam 1945 cua Hb Chu tich c6 n6i: "T6ng tuy€n cu bftu
Qu6c h9i l~p hi~n" nhung do tinh hinh khdn c~p h'ic b~y gia nen Qu6c h9i l~p hi~n" nhung do tinh hinh khdn c~p h'ic b~y gia nen
Qu6c h()i chua giai tan. T~i ki hQp, nhi~u d~i bi€u d~ nghi Qu6c Qu6c h()i chua giai tan. T~i ki hQp, nhi~u d~i bi€u d~ nghi Qu6c
h9i lanh trach nhi~m trong m()t thai gian nita cho dSn khi bftu ra h9i lanh trach nhi~m trong m()t thai gian nita cho dSn khi bftu ra
Nghi vi~n m6i theo quy dinh cua Hi~n phap nam 1946. Thang 12 Nghi vi~n m6i theo quy dinh cua Hi~n phap nam 1946. Thang 12
nam 1946, thgc dan Phap gay chi~n tranh tren toan coi Vi~t Nam. nam 1946, thgc dan Phap gay chi~n tranh tren toan coi Vi~t Nam.
Vi hoan canh khang chi~n va theo yeu cftu cua cac dl;li bi€u, Vi hoan canh khang chi~n va theo yeu cftu cua cac dl;li bi€u,
Qu6c h9i kh6a I vftn ti~p h;tc lam nhi~m v1,1 cho d~n nam 1959, Qu6c h9i kh6a I vftn ti~p h;tc lam nhi~m v1,1 cho d~n nam 1959,
Qu6c h9i cling da bftu ra Ban thuang trgc; nhung nhi~m V\1 va Qu6c h9i cling da bftu ra Ban thuang trgc; nhung nhi~m V\1 va
quy~n h~n cua Ban thuang trgc chi h(;tn ch~ a m()t s6 vi~c nhu quy~n h~n cua Ban thuang trgc chi h(;tn ch~ a m()t s6 vi~c nhu
lien l~c v6i Chinh phu; cung v6i Chinh phu ban b6 va thi hanh lien l~c v6i Chinh phu; cung v6i Chinh phu ban b6 va thi hanh
Hi~n phap; tri~u t~p Qu6c h()i. Ban thuang trgc Qu6c h9i chua Hi~n phap; tri~u t~p Qu6c h()i. Ban thuang trgc Qu6c h9i chua
thgc sv la ca quan thay m~t ca quan quy~n lvc nha nu6c cao nh~t thgc sv la ca quan thay m~t ca quan quy~n lvc nha nu6c cao nh~t
giita hai ki hQp. giita hai ki hQp.
Ki hQp thu sau cua Qu6c h()i kh6a I ru ngay 29 thang 12 nam Ki hQp thu sau cua Qu6c h()i kh6a I ru ngay 29 thang 12 nam
1956 d~n ngay 25 thang 01 nam 1957 da quy~t dinh sua d6i Hi~n 1956 d~n ngay 25 thang 01 nam 1957 da quy~t dinh sua d6i Hi~n
phap nam 1946 cho phu hqp v6i giai do~n m6i cua each m(;tng. T~i phap nam 1946 cho phu hqp v6i giai do~n m6i cua each m(;tng. T~i
ki hQp thu 11 cua Qu6c h()i, ngay 31 thang 12 nam 1959 ban Hi~n ki hQp thu 11 cua Qu6c h()i, ngay 31 thang 12 nam 1959 ban Hi~n
phap sua d6i da duqc thong qua, Hi~n phap nam 1959 ra dai. phap sua d6i da duqc thong qua, Hi~n phap nam 1959 ra dai.
Theo Hi~n phap nam 1959, ca quan quy~n lvc nha nu6c cao Theo Hi~n phap nam 1959, ca quan quy~n lvc nha nu6c cao
nh~t khong gQi la N ghi vi~n nhan dan nhu trong HiSn phap nam nh~t khong gQi la N ghi vi~n nhan dan nhu trong HiSn phap nam
1946, rna gQi la Qu6c h9i nu6c Vi~t Nam Dan chu c()ng hoa. Cling 1946, rna gQi la Qu6c h9i nu6c Vi~t Nam Dan chu c()ng hoa. Cling
t~i ki hQp thu 11, ngay 31 thang 12 nam 1959 Qu6c h<)i da ra nghi t~i ki hQp thu 11, ngay 31 thang 12 nam 1959 Qu6c h<)i da ra nghi
quy~t kh~ng dinh r~ng: quy~t kh~ng dinh r~ng:
PGS. TS. To Van Hoa, GV Phgm Dt'rc Baa 399 PGS. TS. To Van Hoa, GV Phgm Dt'rc Baa 399
G!AO TRiNH LUAT HIEN PHAP VIST NAM G!AO TRiNH LUAT HIEN PHAP VIST NAM
"Nubc Vi?t Nam la m{Jt, dan t{Jc Vi?t Nam la m{Jt. Qu6c h{Ji "Nubc Vi?t Nam la m{Jt, dan t{Jc Vi?t Nam la m{Jt. Qu6c h{Ji
nubc Vi?t Nam Dan chit c{Jng hoa tieu bidu cho tinh chdt th6ng nubc Vi?t Nam Dan chit c{Jng hoa tieu bidu cho tinh chdt th6ng
nhdt cita nubc ta va tieu bidu cho y chi tranh adu cita nhan dan ca nhdt cita nubc ta va tieu bidu cho y chi tranh adu cita nhan dan ca
hai miJn Nam- Bile". hai miJn Nam- Bile".
Cac nhi~m ki tiSp theo: Cac nhi~m ki tiSp theo:
- Qu6c h9i kh6a II (1960- 1964): TiSp tvc truy@n th6ng cua Qu6c - Qu6c h9i kh6a II (1960- 1964): TiSp tvc truy@n th6ng cua Qu6c
h9i kh6a I, da cung c6 va tang cuemg Nha nu6c dan chu nhan dan, h9i kh6a I, da cung c6 va tang cuemg Nha nu6c dan chu nhan dan,
Nha nu6c lam nhi~m V\llich sir cua chuyen chinh vo san. Nha nu6c lam nhi~m V\llich sir cua chuyen chinh vo san.
- Qu6c h9i kh6a III ( 1964 - 1971): La Qu6c h9i da lanh dC;lo - Qu6c h9i kh6a III ( 1964 - 1971): La Qu6c h9i da lanh dC;lo
nhan dan ta danh th~ng CUQC chiSn tranh pha ho(;li lfin thu nhfit cua nhan dan ta danh th~ng CUQC chiSn tranh pha ho(;li lfin thu nhfit cua
dS qu6c My va tiSp tvc xay d\]Ug chu nghTa xa h9i a miSn B~c, dS qu6c My va tiSp tvc xay d\]Ug chu nghTa xa h9i a miSn B~c,
lam tron nghla V\1 d6i v6i each m(;lng miSn Nam. lam tron nghla V\1 d6i v6i each m(;lng miSn Nam.
- Qu6c h9i kh6a IV (1971 - 1975): La Qu6c h9i lanh dC;lo nhan - Qu6c h9i kh6a IV (1971 - 1975): La Qu6c h9i lanh dC;lo nhan
dan danh th~ng dS qu6c My xam luqc, giai ph6ng hoan toan miSn dan danh th~ng dS qu6c My xam luqc, giai ph6ng hoan toan miSn
Nam, gianh d9c l~p tv do cho ca nu6c. Nam, gianh d9c l~p tv do cho ca nu6c.
- Qu6c h9i khoa v (m thang 4 nam 197 5 dsn thang 4 nam - Qu6c h9i khoa v (m thang 4 nam 197 5 dsn thang 4 nam
197 6). Sau dC;li th~ng mua xuan nam 197 5, ca nu6c duqc d9c l~p 197 6). Sau dC;li th~ng mua xuan nam 197 5, ca nu6c duqc d9c l~p
th6ng nhfit. N gay 25 thang 4 nam 197 6 nhan dan ca nu6c da bclu th6ng nhfit. N gay 25 thang 4 nam 197 6 nhan dan ca nu6c da bclu
ra Qu6c h9i cua nu6c Vi~t N am th6ng nhfit, lam nhi~m V\1 xay ra Qu6c h9i cua nu6c Vi~t N am th6ng nhfit, lam nhi~m V\1 xay
d\ffig chu nghTa xa h9i tren phC;lm vi ca nu6c, d6 la Qu6c h9i kh6a d\ffig chu nghTa xa h9i tren phC;lm vi ca nu6c, d6 la Qu6c h9i kh6a
VI cua nu6c C9ng hoa XHCN Vi~t Nam. VI cua nu6c C9ng hoa XHCN Vi~t Nam.
- Qu6c h9i kh6a VI, ki hQp thu bay da nhfit tri thong qua HiSn - Qu6c h9i kh6a VI, ki hQp thu bay da nhfit tri thong qua HiSn
phap nam 1980 trong phien hQp ngay 18/12/1980. phap nam 1980 trong phien hQp ngay 18/12/1980.
- Qu6c h9i kh6a VII (thang 6 nam 1981 dSn thang 4 nam - Qu6c h9i kh6a VII (thang 6 nam 1981 dSn thang 4 nam
1987). TiSp tvc lam nhi~m V\1 trong thai ki qua d9 len chu nghTa 1987). TiSp tvc lam nhi~m V\1 trong thai ki qua d9 len chu nghTa
xa h9i tren ph(;lm vi ca nu6c. xa h9i tren ph(;lm vi ca nu6c.
- Qu6c h9i kh6a VIII (thang 4 nam 1987 dSn thang 6 nam - Qu6c h9i kh6a VIII (thang 4 nam 1987 dSn thang 6 nam
1992) la Qu6c h9i cua thai ki d6i m6i. TC;li ki hQp thu 11 cua Qu6c 1992) la Qu6c h9i cua thai ki d6i m6i. TC;li ki hQp thu 11 cua Qu6c
400 PGS. TS. To Van Hoa, GV. Phqm Due Bao 400 PGS. TS. To Van Hoa, GV. Phqm Due Bao
CHU'ONG XI- QUOC HOI CHU'ONG XI- QUOC HOI
h<)i kh6a VIII, ban Hi€n phap thu 4 cua nu6c ta da duqc thong qua h<)i kh6a VIII, ban Hi€n phap thu 4 cua nu6c ta da duqc thong qua
trong phien hQp ngay 15 thang 4 nam 1992. trong phien hQp ngay 15 thang 4 nam 1992.
- Sau khi Hi€n phap nam 1992 duqc ban hanh, nhan dan ta da - Sau khi Hi€n phap nam 1992 duqc ban hanh, nhan dan ta da
b~u ra Qu6c h<)i kh6a IX (thang 7 nam 1992 dSn thang 7 nam b~u ra Qu6c h<)i kh6a IX (thang 7 nam 1992 dSn thang 7 nam
1997). Qu6c h<)i kh6a IX da d<)ng vien nhan dan ca nu6c tiSp tvc 1997). Qu6c h<)i kh6a IX da d<)ng vien nhan dan ca nu6c tiSp tvc
cong cu()c dbi m6i, xay dvng d~t nu6c giau m:J-nh, bao v9 vilng cong cu()c dbi m6i, xay dvng d~t nu6c giau m:J-nh, bao v9 vilng
chic T6 qu6c Vi9t Nam XHCN. chic T6 qu6c Vi9t Nam XHCN.
- Qu6c h<)i kh6a X (thang 7 nam 1997 dSn thang 5 nam 2002) - Qu6c h<)i kh6a X (thang 7 nam 1997 dSn thang 5 nam 2002)
la Qu6c h<)i ti€p tvc cua cong cu()c dbi m6i d~t nu6c. T:J-i ki hQp la Qu6c h<)i ti€p tvc cua cong cu()c dbi m6i d~t nu6c. T:J-i ki hQp
thu 10 Qu6c h<)i da ban hanh nghi quySt v~ vi9c sua dbi, b6 sung thu 10 Qu6c h<)i da ban hanh nghi quySt v~ vi9c sua dbi, b6 sung
m<)t s6 di~u cua HiSn phap nam 1992. m<)t s6 di~u cua HiSn phap nam 1992.
- Qu6c h<)i kh6a XI (2002 - 2007) tiSp tl)c sv nghi9p dbi m6i - Qu6c h<)i kh6a XI (2002 - 2007) tiSp tl)c sv nghi9p dbi m6i
va cong nghi9p h6a, hi9n d:J-i h6a d~t nu6c. va cong nghi9p h6a, hi9n d:J-i h6a d~t nu6c.
- N gay 20 thang 5 nam 2007, nhan dan ca nu6c da b~u ra - N gay 20 thang 5 nam 2007, nhan dan ca nu6c da b~u ra
Qu6c h<)i kh6a XII (2007- 2011). Bay la Qu6c h<)i cua thai ki h<)i Qu6c h<)i kh6a XII (2007- 2011). Bay la Qu6c h<)i cua thai ki h<)i
nh~p va phat tri~n toan di9n cua d~t nu6c sau khi Vi9t Nam gia nh~p va phat tri~n toan di9n cua d~t nu6c sau khi Vi9t Nam gia
nh~p T6 chuc thuong m:J-i thS gi6i (WTO). nh~p T6 chuc thuong m:J-i thS gi6i (WTO).
- Thang 5 nam 2011, nhan dan ca nu6c da b~u ra Qu6c h<)i - Thang 5 nam 2011, nhan dan ca nu6c da b~u ra Qu6c h<)i
kh6a XIII (20 11 - 20 16) la Qu6c h<)i tiSp tvc thai ki h<)i nh~p va kh6a XIII (20 11 - 20 16) la Qu6c h<)i tiSp tvc thai ki h<)i nh~p va
phat tri~n toan di9n cua d~t nu6c. T:J-i ki hQp thu 6 Qu6c h<)i kh6a phat tri~n toan di9n cua d~t nu6c. T:J-i ki hQp thu 6 Qu6c h<)i kh6a
XIII da thong qua ban Hi€n phap thu 5 cua Vi9t Nam vao ngay 28 XIII da thong qua ban Hi€n phap thu 5 cua Vi9t Nam vao ngay 28
thang 11 nam 2013. thang 11 nam 2013.
- Ngay 22 thang 5 nam 2016, nhan dan Vi9t Nam tiSn hanh - Ngay 22 thang 5 nam 2016, nhan dan Vi9t Nam tiSn hanh
b~u cu Qu6c h<)i kh6a XIV nhi9m ki 2016 - 2021. b~u cu Qu6c h<)i kh6a XIV nhi9m ki 2016 - 2021.
2. Vl TRi, 1iNH cHAT v A cmJc NANG cuA Qu6c HOI 2. Vl TRi, 1iNH cHAT v A cmJc NANG cuA Qu6c HOI
Trong b<) may nha nu6c ta, Qu6c h<)i chiSm vi tri d~c bi9t quan Trong b<) may nha nu6c ta, Qu6c h<)i chiSm vi tri d~c bi9t quan
trQng. Theo HiSn phap nam 2013, a nu6c C<)ng hoa XHCN Vi9t trQng. Theo HiSn phap nam 2013, a nu6c C<)ng hoa XHCN Vi9t
Nam t~t ca quy~n Ivc nha nu6c thu()c v~ nhan dan (Bi~u 2). Nam t~t ca quy~n Ivc nha nu6c thu()c v~ nhan dan (Bi~u 2).
PGS. TS. To Van Hoa, GV Phqm DU:c Baa 401 PGS. TS. To Van Hoa, GV Phqm DU:c Baa 401
GrAO TRINH LU!.T HIEN PHAP VI:ST NAM GrAO TRINH LU!.T HIEN PHAP VI:ST NAM
Nhan dan c6 thS thvc hi~n quySn lvc cua minh b&ng cac bi~n Nhan dan c6 thS thvc hi~n quySn lvc cua minh b&ng cac bi~n
phap dan chu tnrc tiSp, ban trvc tiSp va gian tiSp. B&ng bi~n phap phap dan chu tnrc tiSp, ban trvc tiSp va gian tiSp. B&ng bi~n phap
dan chu gian tiSp, nhan dan bftu ra cac ca quan d~i di~n (Qu6c dan chu gian tiSp, nhan dan bftu ra cac ca quan d~i di~n (Qu6c
h9i va HDND cac cftp) dS thvc hi~n quySn lvc cua minh. Vi v~y, h9i va HDND cac cftp) dS thvc hi~n quySn lvc cua minh. Vi v~y,
Qu6c h{)i va HDND cac cftp thuong duqc g9i la ca quan quySn Qu6c h{)i va HDND cac cftp thuong duqc g9i la ca quan quySn
lvc nha nu6c. lvc nha nu6c.
Trong b9 may nha nu6c C{)ng hoa XHCN Vi~t Nam, Qu6c h{)i Trong b9 may nha nu6c C{)ng hoa XHCN Vi~t Nam, Qu6c h{)i
la ca quan quySn lvc nha nu6c cao nhftt. Nguyen t~c nay duqc quy la ca quan quySn lvc nha nu6c cao nhftt. Nguyen t~c nay duqc quy
dinh lftn dftu tien trong HiSn phap nam 1946. DiSu 22 HiSn phap dinh lftn dftu tien trong HiSn phap nam 1946. DiSu 22 HiSn phap
nam 1946 quy dinh: "Nghi vi?n nhdn ddn la ca quan c6 quyJn nam 1946 quy dinh: "Nghi vi?n nhdn ddn la ca quan c6 quyJn
cao nhdt cita nuac Vi?t Nam Ddn chit c{)ng hoa". TiSp d6 nguyen cao nhdt cita nuac Vi?t Nam Ddn chit c{)ng hoa". TiSp d6 nguyen
t~c nay duqc cling c6 va quy dinh r5 rang han trong HiSn phap t~c nay duqc cling c6 va quy dinh r5 rang han trong HiSn phap
nam 1959: "Tdt ca quyJn l11c trong nuac Vi¢t Nam Ddn chit c{)ng nam 1959: "Tdt ca quyJn l11c trong nuac Vi¢t Nam Ddn chit c{)ng
hoa aJu thu{)c vJ nhan ddn. Nhdn dan sir dl;lng quyJn ll!C cita hoa aJu thu{)c vJ nhan ddn. Nhdn dan sir dl;lng quyJn ll!C cita
minh thong qua Qu6c h{)i va H{)i a6ng nhdn dan cac cdp do nhdn minh thong qua Qu6c h{)i va H{)i a6ng nhdn dan cac cdp do nhdn
ddn bdu ra va chtu trach nhi?m truac nhdn ddn" (DiSu 4). DSn ddn bdu ra va chtu trach nhi?m truac nhdn ddn" (DiSu 4). DSn
HiSn phap nam 1980, HiSn phap nam 1992 va d~c bi~t la HiSn HiSn phap nam 1980, HiSn phap nam 1992 va d~c bi~t la HiSn
phap nam 2013 thi vai tro cua Qu6c h{)i duqc tang cuong va phat phap nam 2013 thi vai tro cua Qu6c h{)i duqc tang cuong va phat
triSn han nfra trong vi~c quy dinh ca cftu t6 chuc Nha nu6c C{)ng triSn han nfra trong vi~c quy dinh ca cftu t6 chuc Nha nu6c C{)ng
hoa XHCN Vi~t Nam, nhftt la trong vi~c quy dinh vi tri, tinh hoa XHCN Vi~t Nam, nhftt la trong vi~c quy dinh vi tri, tinh
chftt, chuc nang va nhi~m V\L, quySn h~n cua cac ca quan quySn chftt, chuc nang va nhi~m V\L, quySn h~n cua cac ca quan quySn
lvc nha nu6c. HiSn phap nam 2013 da neu ro vi tri va tinh chftt lvc nha nu6c. HiSn phap nam 2013 da neu ro vi tri va tinh chftt
cua Qu6c h9i la ca quan d~i biSu cao nhftt cua nhan dan va la ca cua Qu6c h9i la ca quan d~i biSu cao nhftt cua nhan dan va la ca
quan quySn lvc nha nu6c cao nhftt cua nu6c C{)ng hoa XHCN quan quySn lvc nha nu6c cao nhftt cua nu6c C{)ng hoa XHCN
Vi~t Nam (DiSu 69). Qu6c h{)i c6 quySn quySt dinh nhfrng vftn Vi~t Nam (DiSu 69). Qu6c h{)i c6 quySn quySt dinh nhfrng vftn
dS quan trQng nhftt cua dftt nu6c nhu thong qua HiSn phap, cac dS quan trQng nhftt cua dftt nu6c nhu thong qua HiSn phap, cac
d~o lu~t, quySt dinh nhfrng chinh sach ca ban vS d6i n9i va d6i d~o lu~t, quySt dinh nhfrng chinh sach ca ban vS d6i n9i va d6i
ngo~i, mvc tieu phat tri€n kinh t€, van hoa, xa h9i, t6 chuc va ngo~i, mvc tieu phat tri€n kinh t€, van hoa, xa h9i, t6 chuc va
ho~t d{)ng cua b9 may nha nu6c; bftu, miSn nhi~m, bai nhi~m ho~t d{)ng cua b9 may nha nu6c; bftu, miSn nhi~m, bai nhi~m
402 PGS. TS. To Van Hoa, GV Phgm Due Baa 402 PGS. TS. To Van Hoa, GV Phgm Due Baa
nhfmg chuc vv cao nhftt cua b<) may nha nu6c; giam sat t6i cao nhfmg chuc vv cao nhftt cua b<) may nha nu6c; giam sat t6i cao
ho~t d<)ng cua b<) may nha nu6c; Qu6c h<)i bi~u hi~n t~p trung y ho~t d<)ng cua b<) may nha nu6c; Qu6c h<)i bi~u hi~n t~p trung y
chi va quy~n lgc cua nhan dan trong ph~m vi toan qu6c. chi va quy~n lgc cua nhan dan trong ph~m vi toan qu6c.
v~ tinh chftt, Qu6c h<)i la ca quan d:~ti di~n cao nhftt cua nhan v~ tinh chftt, Qu6c h<)i la ca quan d:~ti di~n cao nhftt cua nhan
dan. Cac d~i biSu Qu6c h<)i la nhfmg cong nhan, nong dan, tri thuc dan. Cac d~i biSu Qu6c h<)i la nhfmg cong nhan, nong dan, tri thuc
Va nhfrng nguai lao d<)ng thUQC IDQi dan t<)c trong ca nu6c dUQ'C Va nhfrng nguai lao d<)ng thUQC IDQi dan t<)c trong ca nu6c dUQ'C
nhan dan ca nu6c b~u Clr ra Va chiu trach nhi~m tru6c nhan dan, nhan dan ca nu6c b~u Clr ra Va chiu trach nhi~m tru6c nhan dan,
hQ c6 m6i lien h~ ch~t che v6i qu~n chung, n~m vfmg tam tu, hQ c6 m6i lien h~ ch~t che v6i qu~n chung, n~m vfmg tam tu,
nguy~n VQng CUa nhan dan va ho~t d<)ng Vi lqi ich CUa nhfmg nguy~n VQng CUa nhan dan va ho~t d<)ng Vi lqi ich CUa nhfmg
nguai rna hQ lam d~i di~n. Nhi~m ki cua Qu6c h<)i la 5 nam, vi~c nguai rna hQ lam d~i di~n. Nhi~m ki cua Qu6c h<)i la 5 nam, vi~c
tuySn Clr cac d~i biSu Qu6c h<)i m6i bao dam cho nhan dan c6 thS tuySn Clr cac d~i biSu Qu6c h<)i m6i bao dam cho nhan dan c6 thS
lga chQn va b6 sung nhfmg d~i di~n m6i vao ca quan quy~n lgc lga chQn va b6 sung nhfmg d~i di~n m6i vao ca quan quy~n lgc
nha nu6c cao nhftt cua minh. nha nu6c cao nhftt cua minh.
V 6i vi tri, tinh chftt nhu tren, Qu6c h<)i thgc sg la ca quan d~i V 6i vi tri, tinh chftt nhu tren, Qu6c h<)i thgc sg la ca quan d~i
biSu cao nhftt cua nhan dan va la ca quan quy~n lgc nha nu6c cao biSu cao nhftt cua nhan dan va la ca quan quy~n lgc nha nu6c cao
nhftt, quy~t dinh cac vftn d~ quan trQng nhftt cua dftt nu6c. nhftt, quy~t dinh cac vftn d~ quan trQng nhftt cua dftt nu6c.
V6i tinh th~n n6i tren, Di~u 69 Hi~n phap nam 2013 da quy dinh V6i tinh th~n n6i tren, Di~u 69 Hi~n phap nam 2013 da quy dinh
chuc nang cua Qu6c h<)i bao g6m nhfmg phuang di~n 16n sau day: chuc nang cua Qu6c h<)i bao g6m nhfmg phuang di~n 16n sau day:
- Qu6c h<)i thgc hi~n quy~n l~p hi~n, quy~n l~p phap. - Qu6c h<)i thgc hi~n quy~n l~p hi~n, quy~n l~p phap.
- Qu6c h<)i quy~t dinh cac vftn d~ quan trQng cua dftt nu6c. - Qu6c h<)i quy~t dinh cac vftn d~ quan trQng cua dftt nu6c.
Qu6c h<)i quy~t dinh nhfmg chinh sach ca ban v~ d6i n<)i va d6i Qu6c h<)i quy~t dinh nhfmg chinh sach ca ban v~ d6i n<)i va d6i
ngo~i, nhi~m vv kinh t~-xa h<)i, qu6c phong, an ninh cua dftt nu6c, ngo~i, nhi~m vv kinh t~-xa h<)i, qu6c phong, an ninh cua dftt nu6c,
nhfmg nguyen t~c chu y~u v~ t6 chuc va ho~t d<)ng cua b<) may nha nhfmg nguyen t~c chu y~u v~ t6 chuc va ho~t d<)ng cua b<) may nha
nu6c, v~ quan h~ xa h<)i va ho~t d<)ng cua cong dan. nu6c, v~ quan h~ xa h<)i va ho~t d<)ng cua cong dan.
- Qu6c h<)i thgc hi~n quy~n giam sat t6i cao d6i v6i toan b<) - Qu6c h<)i thgc hi~n quy~n giam sat t6i cao d6i v6i toan b<)
ho~t d<)ng cua Nha nu6c nh&m dam bao cho nhfmg quy dinh cua ho~t d<)ng cua Nha nu6c nh&m dam bao cho nhfmg quy dinh cua
Hi~n phap va phap lu~t duqc thi hanh tri~t dS va th6ng nhftt, b<) Hi~n phap va phap lu~t duqc thi hanh tri~t dS va th6ng nhftt, b<)
may nha nu6c ho~t d<)ng d6ng b<), c6 hi~u lgc va hi~u qua. may nha nu6c ho~t d<)ng d6ng b<), c6 hi~u lgc va hi~u qua.
PGS. TS. To Van Hoa, GV. Phc;tm IJ(cc Biw 403 PGS. TS. To Van Hoa, GV. Phc;tm IJ(cc Biw 403
GlAO TRINH LU}..T HIEN PHAP V$T NAM GlAO TRINH LU}..T HIEN PHAP V$T NAM
Chuc nang n6i tren cua Qu6c h{)i duqc C\1 thS h6a thanh cac Chuc nang n6i tren cua Qu6c h{)i duqc C\1 thS h6a thanh cac
nhi~m V\1 va quy~n h~n cua Qu6c h{)i. nhi~m V\1 va quy~n h~n cua Qu6c h{)i.
3. NHISM VlJ vA QUYEN HAN CUA QUOC H(H 3. NHISM VlJ vA QUYEN HAN CUA QUOC H(H
Cac nhi~m V\l va quy~n h~n cua Qu6c h{)i duqc quy dinh trong Cac nhi~m V\l va quy~n h~n cua Qu6c h{)i duqc quy dinh trong
Di~u 70 HiSn phap nam 2013 va da duqc quy dinh C\l thS trong Di~u 70 HiSn phap nam 2013 va da duqc quy dinh C\l thS trong
Lu~t t6 chuc Qu6c h{)i nam 2014 (sua d6i, b6 sung nam 2020) Lu~t t6 chuc Qu6c h{)i nam 2014 (sua d6i, b6 sung nam 2020)
cua nu6c C{)ng hoa XHCN Vi~t Nam. cua nu6c C{)ng hoa XHCN Vi~t Nam.
Cac nhi~m V\1 va quy~n h~n cua Qu6c h{)i duqc phan thanh cac Cac nhi~m V\1 va quy~n h~n cua Qu6c h{)i duqc phan thanh cac
ITnh V\l'C sau day: ITnh V\l'C sau day:
3.1. Trong linh Vl}'C l~p hi~n va l~p phap 3.1. Trong linh Vl}'C l~p hi~n va l~p phap
Quy~n l~p hiSn va l~p phap cua Qu6c h9i xuftt phat tu vi tri, Quy~n l~p hiSn va l~p phap cua Qu6c h9i xuftt phat tu vi tri,
tinh chftt cua ca quan quy~n h,rc nha nu6'c cao nhftt. Vi v~y, chi c6 tinh chftt cua ca quan quy~n h,rc nha nu6'c cao nhftt. Vi v~y, chi c6
Qu6c h{)i m6i c6 quy~n dinh ra cac quy ph~m phap lu~t c6 hi~u Qu6c h{)i m6i c6 quy~n dinh ra cac quy ph~m phap lu~t c6 hi~u
h,rc phap 1i cao nhftt, di~u chinh cac quan h~ xa h{)i ca ban nhftt h,rc phap 1i cao nhftt, di~u chinh cac quan h~ xa h{)i ca ban nhftt
cua xa h{)i ta. Cac quy ph~m phap lu~t do cac ca quan nha nu6c cua xa h{)i ta. Cac quy ph~m phap lu~t do cac ca quan nha nu6c
khac ban hanh khong duqc trai v6i tinh th~n va n{)i dung cua HiSn khac ban hanh khong duqc trai v6i tinh th~n va n{)i dung cua HiSn
phap va lu~t. phap va lu~t.
d m{)t s6 nu6c tu ban c6 sv phan bi~t qu6c h{)i l~p hiSn va d m{)t s6 nu6c tu ban c6 sv phan bi~t qu6c h{)i l~p hiSn va
qu6c h{)i l~p phap. Qu6c h{)i l~p hiSn duQ·c b~u ra dS lam hiSn qu6c h{)i l~p phap. Qu6c h{)i l~p hiSn duQ·c b~u ra dS lam hiSn
phap, khi hiSn phap duqc ban hanh thi qu6c h{)i l~p hiSn giai thS. phap, khi hiSn phap duqc ban hanh thi qu6c h{)i l~p hiSn giai thS.
Con qu6c h9i l~p phap khong c6 quy~n lam hiSn phap rna chi can Con qu6c h9i l~p phap khong c6 quy~n lam hiSn phap rna chi can
cu vao hiSn phap ds ra cac d~o lu~t c~n thiSt nh&m thi hanh hiSn cu vao hiSn phap ds ra cac d~o lu~t c~n thiSt nh&m thi hanh hiSn
phap va cac d~o lu~t b6 sung cho hiSn phap. phap va cac d~o lu~t b6 sung cho hiSn phap.
d nu6c ta, quy~n l~p hiSn cling nhu quy~n l~p phap d~u thu{)c d nu6c ta, quy~n l~p hiSn cling nhu quy~n l~p phap d~u thu{)c
v~ Qu6c h{)i. Qu6c h{)i gifr quy~n lam hiSn phap thi cling c6 quy~n v~ Qu6c h{)i. Qu6c h{)i gifr quy~n lam hiSn phap thi cling c6 quy~n
sua d6i hiSn phap; Qu6c h{)i c6 quy~n lam lu~it thi cling c6 quy~n sua d6i hiSn phap; Qu6c h{)i c6 quy~n lam lu~it thi cling c6 quy~n
sua d6i lu~t. Dedam bao cho ho~t d9ng nay cua Qu6c h9i duqc sua d6i lu~t. Dedam bao cho ho~t d9ng nay cua Qu6c h9i duqc
tiSn hanh thu~n lqi va hi~u qua, phap lu~t da quy dinh C\l thS cac tiSn hanh thu~n lqi va hi~u qua, phap lu~t da quy dinh C\l thS cac
bu6c chuftn bi va quy trinh thvc hi~n. bu6c chuftn bi va quy trinh thvc hi~n.
404 PGS. TS. To Van Hoa, GV. Phr;tm Due Baa 404 PGS. TS. To Van Hoa, GV. Phr;tm Due Baa
Con sang kiSn l~p phap (sang kiSn phap lu~t), rue la quy6n Con sang kiSn l~p phap (sang kiSn phap lu~t), rue la quy6n
trinh dv an lu~t ra tru6c Qu6c h{)i duqc giao cho nhiSu CO' quan trinh dv an lu~t ra tru6c Qu6c h{)i duqc giao cho nhiSu CO' quan
nha nu6c, t6 chuc xa h{)i va nhftng nguai c6 chuc trach trong b{) nha nu6c, t6 chuc xa h{)i va nhftng nguai c6 chuc trach trong b{)
may nha nu6c nhu: Chu tich nu6c, UBTVQH, Chinh phu, may nha nu6c nhu: Chu tich nu6c, UBTVQH, Chinh phu,
TANDTC, VKSNDTC, M~t tr~n T6 qu6c Vi~t Nam va cac t6 TANDTC, VKSNDTC, M~t tr~n T6 qu6c Vi~t Nam va cac t6
chuc thanh vien cua M~t tr~n; cac d~i bi6u Qu6c h{)i ngoai quy6n chuc thanh vien cua M~t tr~n; cac d~i bi6u Qu6c h{)i ngoai quy6n
trinh dv an lu~t con co quysn trinh kisn nghi vs lu~t ra tru&c trinh dv an lu~t con co quysn trinh kisn nghi vs lu~t ra tru&c
Qu6c h{)i. Qu6c h{)i.
Ca quan trinh dv an lu~t phai chuftn hi, xay dvng hoan chinh Ca quan trinh dv an lu~t phai chuftn hi, xay dvng hoan chinh
va trinh bay tru6c Qu6c h{)i dv an d6 d6 Qu6c h{)i xem xet. va trinh bay tru6c Qu6c h{)i dv an d6 d6 Qu6c h{)i xem xet.
3.2. Trong linh V\fC quy~t dfnh nhfmg vftn d~ quan trqng 3.2. Trong linh V\fC quy~t dfnh nhfmg vftn d~ quan trqng
cua dftt DU'O'C cua dftt DU'O'C
La ca quan quy6n lvc nha nu6c cao nheit, Qu6c h{)i c6 quy6n La ca quan quy6n lvc nha nu6c cao nheit, Qu6c h{)i c6 quy6n
quySt dinh nhftng m1,1c tieu phat tri6n kinh tS, xa h{)i; nhftng vein d6 quySt dinh nhftng m1,1c tieu phat tri6n kinh tS, xa h{)i; nhftng vein d6
qu6c kS, dan sinh; nhftng vein d6 d6i n{)i, d6i ngo~i va qu6c phong, qu6c kS, dan sinh; nhftng vein d6 d6i n{)i, d6i ngo~i va qu6c phong,
an ninh cua deit nu6c. an ninh cua deit nu6c.
Trang linh vvc kinh tS, Qu6c h{)i quySt dinh m1,1c tieu, chi tieu, Trang linh vvc kinh tS, Qu6c h{)i quySt dinh m1,1c tieu, chi tieu,
chinh sach, nhi~m V\1 CO' ban phat tri6n kinh tS - xa h{)i cua deit nu6c; chinh sach, nhi~m V\1 CO' ban phat tri6n kinh tS - xa h{)i cua deit nu6c;
quySt dinh chinh sach ca ban vS tai chinh, tiSn t~ qu6c gia; quy djnh, quySt dinh chinh sach ca ban vS tai chinh, tiSn t~ qu6c gia; quy djnh,
sua d6i ho~c bai bo cac thu thus; quy6t dinh phan chia cac khoan thu sua d6i ho~c bai bo cac thu thus; quy6t dinh phan chia cac khoan thu
va nhi~m V\1 chi gifta ngan sach trung uang va ngan sach dia phuang; va nhi~m V\1 chi gifta ngan sach trung uang va ngan sach dia phuang;
quySt dinh muc gim h~n an toan nq qu6c gia, nq cong, nq chinh phu; quySt dinh muc gim h~n an toan nq qu6c gia, nq cong, nq chinh phu;
quy6t dinh dv toan ngan sach nha nuac va phan b6 ngan sach trung quy6t dinh dv toan ngan sach nha nuac va phan b6 ngan sach trung
uang, phe chuftn quySt toan ngan sach nha nu6c. uang, phe chuftn quySt toan ngan sach nha nu6c.
Qu6c h{)i quySt dinh nhftng vein d6 h~ trQng d6i v6i v~n m~nh Qu6c h{)i quySt dinh nhftng vein d6 h~ trQng d6i v6i v~n m~nh
cua deit nuac nhu quyst dinh vein d6 chiSn tranh va hoa binh; quy cua deit nuac nhu quyst dinh vein d6 chiSn tranh va hoa binh; quy
dinh v6 tinh tr~ng khftn ceip, cac bi~n phap d~c bi~t khac bao dam dinh v6 tinh tr~ng khftn ceip, cac bi~n phap d~c bi~t khac bao dam
qu6c phong va an ninh qu6c gia; quy6t dinh chinh sach dan t{)c, qu6c phong va an ninh qu6c gia; quy6t dinh chinh sach dan t{)c,
chinh sach ton giao cua Nha nu6c; quySt dinh d~i xa; quySt dinh chinh sach ton giao cua Nha nu6c; quySt dinh d~i xa; quySt dinh
vi~c trung cfiu y dan. vi~c trung cfiu y dan.
PGS.TS. To Van Hoa, GV Ph 9m Due Bao 405 PGS.TS. To Van Hoa, GV Ph 9m Due Bao 405
GrAO TRINH LU!T HIEN PHAP VIBT NAM GrAO TRINH LU!T HIEN PHAP VIBT NAM
Qubc h9i con co nhi~m V\1 va quysn h~n quan trQng la quyst Qubc h9i con co nhi~m V\1 va quysn h~n quan trQng la quyst
dinh chinh sach ca ban vS d6i ngo~i; phe chudn, quySt dinh gia dinh chinh sach ca ban vS d6i ngo~i; phe chudn, quySt dinh gia
nh~p ho~c chftm dm hi~u hrc cua diSu u6c qubc tS lien quan nh~p ho~c chftm dm hi~u hrc cua diSu u6c qubc tS lien quan
dSn chiSn tranh, hoa binh, chu quySn qubc gia, tu each thanh vien dSn chiSn tranh, hoa binh, chu quySn qubc gia, tu each thanh vien
cua C()ng hoa XHCN Vi~t Nam t~i cac t6 chuc qu6c tS va khu VlJC cua C()ng hoa XHCN Vi~t Nam t~i cac t6 chuc qu6c tS va khu VlJC
quan trQng, diSu u6c qubc tS vS quySn con nguai, quySn va nghia quan trQng, diSu u6c qubc tS vS quySn con nguai, quySn va nghia
V\1 CO' ban cua cong dan va diSu u6c qubc tS khac trai v6i lu~t, V\1 CO' ban cua cong dan va diSu u6c qubc tS khac trai v6i lu~t,
nghi quyst cua Qu6c h9i. nghi quyst cua Qu6c h9i.
Qubc h()i dong vai tro d~c bi~t quan tn;>ng trong vi~c xay Qubc h()i dong vai tro d~c bi~t quan tn;>ng trong vi~c xay
dvng, cling cb va phat tri~n b() may nha nu6c tir trung uang dSn dvng, cling cb va phat tri~n b() may nha nu6c tir trung uang dSn
dia phuang. dia phuang.
B9 may nha nu6c ta 1ir trung uang dSn dia phuang, 1ir cac CO' B9 may nha nu6c ta 1ir trung uang dSn dia phuang, 1ir cac CO'
quan quySn lvc nha nu6c dSn cac CO' quan quan H nha nu6c, CO' quan quySn lvc nha nu6c dSn cac CO' quan quan H nha nu6c, CO'
quan xet XU va CO' quan ki~m sat dUQ'C t6 chuc theo mo hinh nao, quan xet XU va CO' quan ki~m sat dUQ'C t6 chuc theo mo hinh nao,
nguyen t~c t6 chuc ho~t d()ng ra sao dSu do Qubc h()i xem xet Iva nguyen t~c t6 chuc ho~t d()ng ra sao dSu do Qubc h()i xem xet Iva
ch9n, quyst dinh t~i cac ld h9p cua minh va duqc th~ hi~n trong ch9n, quyst dinh t~i cac ld h9p cua minh va duqc th~ hi~n trong
HiSn phap, Lu~t t6 chuc Qu6c h()i, Lu~t t6 chuc Chinh phu, Lu~t HiSn phap, Lu~t t6 chuc Qu6c h()i, Lu~t t6 chuc Chinh phu, Lu~t
t6 chuc TAND, Lu~t t6 chuc VKSND, Lu~t t6 chuc CQDP. t6 chuc TAND, Lu~t t6 chuc VKSND, Lu~t t6 chuc CQDP.
N goai vi~c quy dinh chung vS t6 chuc va ho~t d()ng cua cac N goai vi~c quy dinh chung vS t6 chuc va ho~t d()ng cua cac
ca quan nha nu6c, Qubc h{>i con bftu, mi~n nhi~m, bai nhi~m ca quan nha nu6c, Qubc h{>i con bftu, mi~n nhi~m, bai nhi~m
Chu tich nu6c, Ph6 Chu tich nu6c, Chu tich Qubc h()i, cac Ph6 Chu tich nu6c, Ph6 Chu tich nu6c, Chu tich Qubc h()i, cac Ph6
Chu tich Qubc h()i va cac uy vien UBTVQH, Thu tu6ng Chinh Chu tich Qubc h()i va cac uy vien UBTVQH, Thu tu6ng Chinh
phu, Chanh an TANDTC; Vi~n tru&ng VKSNDTC, Chu tich H{>i phu, Chanh an TANDTC; Vi~n tru&ng VKSNDTC, Chu tich H{>i
d6ng bftu cu qubc gia, T6ng KTNN, T6ng thu ki Qubc h()i, nguai d6ng bftu cu qubc gia, T6ng KTNN, T6ng thu ki Qubc h()i, nguai
dung dftu cac CO' quan khac do Qubc h()i thanh l~p; phe chu~n dS dung dftu cac CO' quan khac do Qubc h()i thanh l~p; phe chu~n dS
nghi b6 nhi~m, mi~n nhi~m, each chuc Ph6 Thu tu6ng Chinh nghi b6 nhi~m, mi~n nhi~m, each chuc Ph6 Thu tu6ng Chinh
phu, B() tru&ng va cac thanh vien khac cua Chinh phu, Th~m phu, B() tru&ng va cac thanh vien khac cua Chinh phu, Th~m
phan TANDTC; phe chu~n dS nghi cua Chu tich nu6c vS danh phan TANDTC; phe chu~n dS nghi cua Chu tich nu6c vS danh
sach thanh vien H()i d6ng qubc phong va an ninh, H()i d6ng bftu sach thanh vien H()i d6ng qubc phong va an ninh, H()i d6ng bftu
cu qubc gia; sau khi duqc bftu, Chu tich nu6c, Chu tich Qu6c cu qubc gia; sau khi duqc bftu, Chu tich nu6c, Chu tich Qu6c
406 PGS. TS. To Van Hoa, GV. Phr;~m Due Biw 406 PGS. TS. To Van Hoa, GV. Phr;~m Due Biw
h()i, Thu tu6ng Chinh phu, Chanh an TANDTC phai tuyen th~ h()i, Thu tu6ng Chinh phu, Chanh an TANDTC phai tuyen th~
trung thanh v6i T6 qu6c, Nhan dan va HiSn phap; bo phiSu tin trung thanh v6i T6 qu6c, Nhan dan va HiSn phap; bo phiSu tin
nhi~m d6i v6i nhitng nguai gifr cac chuc vt;t do Qu6c h()i bftu nhi~m d6i v6i nhitng nguai gifr cac chuc vt;t do Qu6c h()i bftu
ho~c phe chuAn. ho~c phe chuAn.
Theo quy djnh cua HiSn phap nam 1980, Chu tjch, Ph6 Chu Theo quy djnh cua HiSn phap nam 1980, Chu tjch, Ph6 Chu
tjch va cac thanh vien khac cua H()i d6ng b() truemg d~u do Qu6c tjch va cac thanh vien khac cua H()i d6ng b() truemg d~u do Qu6c
h()i bftu va bai mi€n; dSn HiSn phap nam 1992 (sua d6i, b6 sung h()i bftu va bai mi€n; dSn HiSn phap nam 1992 (sua d6i, b6 sung
nam 2001) quy djnh v~ v&n d~ nay da duqc thay d6i. Qu6c h()i nam 2001) quy djnh v~ v&n d~ nay da duqc thay d6i. Qu6c h()i
chi bftu, mi€n nhi~m, bai nhi~m Thu tu6ng Chinh phu; con cac chi bftu, mi€n nhi~m, bai nhi~m Thu tu6ng Chinh phu; con cac
Ph6 Thu tu6ng, b() tru6ng va cac thanh vien khac cua Chinh phu Ph6 Thu tu6ng, b() tru6ng va cac thanh vien khac cua Chinh phu
do Thu tu6ng h,ra ch9n, d~ nghi trinh Qu6c h()i xem xet. N Su tan do Thu tu6ng h,ra ch9n, d~ nghi trinh Qu6c h()i xem xet. N Su tan
thanh d~ nghi d6 cua Thu tu6ng thi Qu6c h()i ra nghi quySt phe thanh d~ nghi d6 cua Thu tu6ng thi Qu6c h()i ra nghi quySt phe
chuAn. Tren CO' sa nghi quySt cua Qu6c h()i, Chu tjch nu6c b6 chuAn. Tren CO' sa nghi quySt cua Qu6c h()i, Chu tjch nu6c b6
nhi~m, mi€n nhi~m, each chuc cac Ph6 Thu tu6ng, b() tru6ng va nhi~m, mi€n nhi~m, each chuc cac Ph6 Thu tu6ng, b() tru6ng va
cac thanh vi en khac cua Chinh phu. HiSn phap nam 2013 kS thira cac thanh vi en khac cua Chinh phu. HiSn phap nam 2013 kS thira
quy djnh nay cua HiSn phap nam 1992. quy djnh nay cua HiSn phap nam 1992.
Qu6c h()i quySt djnh thanh l~p, bai bob(), co quan ngang b() Qu6c h()i quySt djnh thanh l~p, bai bob(), co quan ngang b()
cua Chinh phu; thanh l~p, giai thS, nh~p, chia, di~u chinh dja gi6i cua Chinh phu; thanh l~p, giai thS, nh~p, chia, di~u chinh dja gi6i
hanh chinh tinh, thanh ph6 tn,rc thu()c trung uang, dan vi hanh hanh chinh tinh, thanh ph6 tn,rc thu()c trung uang, dan vi hanh
chinh - kinh tS d~c bi~t; thanh l~p, bai bo ca quan khac theo quy chinh - kinh tS d~c bi~t; thanh l~p, bai bo ca quan khac theo quy
djnh cua HiSn phap va lu~t; djnh cua HiSn phap va lu~t;
Qu6c h()i c6 quy~n bai bo cac van ban cua Chu tjch nu6c, Qu6c h()i c6 quy~n bai bo cac van ban cua Chu tjch nu6c,
UBTVQH, Chinh phu, Thu tu6ng Chinh phu, TANDTC va UBTVQH, Chinh phu, Thu tu6ng Chinh phu, TANDTC va
VKSNDTC trai v6i HiSn phap, lu~t va nghi quySt cua Qu6c h()i. VKSNDTC trai v6i HiSn phap, lu~t va nghi quySt cua Qu6c h()i.
Qu6c h()i con quy djnh ham, c&p trong cac h,rc luqng vu Qu6c h()i con quy djnh ham, c&p trong cac h,rc luqng vu
trang nhan dan, ham c&p ngo~i giao va nhfrng ham c&p Nha trang nhan dan, ham c&p ngo~i giao va nhfrng ham c&p Nha
nu6c khac; quy djnh huan chuang, huy chuang va danh hi~u nu6c khac; quy djnh huan chuang, huy chuang va danh hi~u
vinh dv nha nu6c. vinh dv nha nu6c.
PGS.TS. To Van Hoa, GV PhCJm DU:c Baa 407 PGS.TS. To Van Hoa, GV PhCJm DU:c Baa 407
orAo TIUNH LU!T HIEN PHAP vrST NAM orAo TIUNH LU!T HIEN PHAP vrST NAM
3.3. Trong linh V\fC ghim sat t6i cao toan b() ho~t d()ng cua 3.3. Trong linh V\fC ghim sat t6i cao toan b() ho~t d()ng cua
Nha nrr6'c, giam sat vi~c tuan theo Hi~n phap va phap lu~t Nha nrr6'c, giam sat vi~c tuan theo Hi~n phap va phap lu~t
Theo chtrc nang, nhi~m V\1 cua minh, giam sat vi~c thgc hi~n Theo chtrc nang, nhi~m V\1 cua minh, giam sat vi~c thgc hi~n
Hi~n phap va phap lu~t do nhi~u CO' quan nha nu6c tiSn hanh nhu: Hi~n phap va phap lu~t do nhi~u CO' quan nha nu6c tiSn hanh nhu:
HDND, VKSND ... Nhung S\f giam sat cua Qu6c h()i la sv giam HDND, VKSND ... Nhung S\f giam sat cua Qu6c h()i la sv giam
sat cao nh~t. Qu6c h9i thvc hi~n quy~n giam sat nh~m dam bao sat cao nh~t. Qu6c h9i thvc hi~n quy~n giam sat nh~m dam bao
cho nhfrng quy dinh cua Hi~n phap, phap lu~t duqc thi hanh tri~t cho nhfrng quy dinh cua Hi~n phap, phap lu~t duqc thi hanh tri~t
d6, nghiem minh va th6ng nh~t. Qu6c h9i giam sat ho~t d()ng cua d6, nghiem minh va th6ng nh~t. Qu6c h9i giam sat ho~t d()ng cua
cac CO' quan nha nu6c nh~m bao dam cho CaC CO' quan nay hoan cac CO' quan nha nu6c nh~m bao dam cho CaC CO' quan nay hoan
thanh nhi~m V\1, quy~n h~n da duqc quy dinh, lam cho b9 may thanh nhi~m V\1, quy~n h~n da duqc quy dinh, lam cho b9 may
nha nu6c ta ho~t · d()ng nhip nhang, c6 hi~u lvc va hi~u qua, nha nu6c ta ho~t · d()ng nhip nhang, c6 hi~u lvc va hi~u qua,
khong ch6ng cheo, ch6ng cac bi6u hi~n tham nhung, quan lieu, khong ch6ng cheo, ch6ng cac bi6u hi~n tham nhung, quan lieu,
hach dich va cua quy~n. hach dich va cua quy~n.
Qu6c h9i thvc hi~n quy~n giam sat thong qua cac hinh thtrc xem Qu6c h9i thvc hi~n quy~n giam sat thong qua cac hinh thtrc xem
xet bao cao ho~t d()ng cua Chu tich nu6c, UBTVQH, Chinh phu, xet bao cao ho~t d()ng cua Chu tich nu6c, UBTVQH, Chinh phu,
TANDTC, VKSNDTC; thong quaH()i d6ng dan t()c, cac uy ban cua TANDTC, VKSNDTC; thong quaH()i d6ng dan t()c, cac uy ban cua
Qu6c h9i va ho~t d()ng cua ban than cac d~i bi6u Qu6c h()i, d~c bi~t Qu6c h9i va ho~t d()ng cua ban than cac d~i bi6u Qu6c h()i, d~c bi~t
la ho~t d()ng ch~t v~n t~i cac ki hQp cua Qu6c h()i, cac phien hQp cua la ho~t d()ng ch~t v~n t~i cac ki hQp cua Qu6c h()i, cac phien hQp cua
UBTVQH va cac phien giai trinh t~i H()i d6ng dan t()c va cac uy ban UBTVQH va cac phien giai trinh t~i H()i d6ng dan t()c va cac uy ban
cua Qu6c h()i; thong qua vi~c l~y phi~u tin nhi~m va bo phi~u tin cua Qu6c h()i; thong qua vi~c l~y phi~u tin nhi~m va bo phi~u tin
nhi~m cac chtrc danh do Qu6c h()i bfiu ho~c phe chuftn. nhi~m cac chtrc danh do Qu6c h()i bfiu ho~c phe chuftn.
Trong m()t s6 nhi~m ki gfin day, ho~t d()ng giam sat cua Qu6c Trong m()t s6 nhi~m ki gfin day, ho~t d()ng giam sat cua Qu6c
h9i da c6 nhi~u ti~n b9 dang k6. h9i da c6 nhi~u ti~n b9 dang k6.
Nhung do nhi~u nguyen nhan nen tren thvc t~ ho~t d()ng nay Nhung do nhi~u nguyen nhan nen tren thvc t~ ho~t d()ng nay
con m()t s6 h~n ch~, hi~u qua chua cao. Ho~t d()ng giam sat cua con m()t s6 h~n ch~, hi~u qua chua cao. Ho~t d()ng giam sat cua
Qu6c h()i m6i chi dirng l~i a mtrc d9 phat hi~n va phan tich v~n Qu6c h()i m6i chi dirng l~i a mtrc d9 phat hi~n va phan tich v~n
d~, V\1 vi~c r6i d()ng vien, don d6c, nh~c nha cac nganh, cac c~p a d~, V\1 vi~c r6i d()ng vien, don d6c, nh~c nha cac nganh, cac c~p a
dia phuang quan tam, xem xet giai quy~t rna chua c6 nhfrng bi~n dia phuang quan tam, xem xet giai quy~t rna chua c6 nhfrng bi~n
phap hfru hi~u, chua c6 cac ch~ tai cAn thi~t. DS Qu6c h()i thvc sv phap hfru hi~u, chua c6 cac ch~ tai cAn thi~t. DS Qu6c h()i thvc sv
la ca quan quy8n hyc nha nu6c cao nhAt, ho~t d()ng giam sat cua la ca quan quy8n hyc nha nu6c cao nhAt, ho~t d()ng giam sat cua
Qu6c h()i c~n duqc d~t dung t~m, tb chtrc chu dao va phai thuemg Qu6c h()i c~n duqc d~t dung t~m, tb chtrc chu dao va phai thuemg
xuyen tang cuemg thi m6i mang l~i hi~u qua thiSt thvc, dap trng xuyen tang cuemg thi m6i mang l~i hi~u qua thiSt thvc, dap trng
duqc mong mu6n cua nhan dan. duqc mong mu6n cua nhan dan.
Trong HiSn phap nam 1980, sau khi quy dinh nhfmg nhi~m V\1, Trong HiSn phap nam 1980, sau khi quy dinh nhfmg nhi~m V\1,
quy~n h~n C\l thS cua Qu6c h()i, HiSn phap con cho phep Qu6c h9i quy~n h~n C\l thS cua Qu6c h()i, HiSn phap con cho phep Qu6c h9i
co ths dinh cho minh nhiing nhi~m V\1 va quy~n h~n khac khi xet co ths dinh cho minh nhiing nhi~m V\1 va quy~n h~n khac khi xet
thAy c~n thist. Nhu v~y, nhi~m V\1 va quy~n h~n cua Qu6c h9i Ia thAy c~n thist. Nhu v~y, nhi~m V\1 va quy~n h~n cua Qu6c h9i Ia
khong h~n chS. Di~u nay c6 thS dfrn dSn Sl)' my ti~n, l~m quy~n, vi khong h~n chS. Di~u nay c6 thS dfrn dSn Sl)' my ti~n, l~m quy~n, vi
ph~m phap chS. DS t~o CO' sa phap H cho vi~c tuan thu HiSn phap va ph~m phap chS. DS t~o CO' sa phap H cho vi~c tuan thu HiSn phap va
phap lu~t, ton trQng tinh t6i cao cua HiSn phap, tlmg bu6c xay dl)'llg phap lu~t, ton trQng tinh t6i cao cua HiSn phap, tlmg bu6c xay dl)'llg
nha nu6c phap quy~n, HiSn phap nam 1992 va nay la HiSn phap nha nu6c phap quy~n, HiSn phap nam 1992 va nay la HiSn phap
nam 2013 khong con gifr quy dinh d6 nfra. HiSn phap la do Qu6c nam 2013 khong con gifr quy dinh d6 nfra. HiSn phap la do Qu6c
h()i thong qua thS hi~n y chi cua toan dan. Cho nen khi HiSn phap h()i thong qua thS hi~n y chi cua toan dan. Cho nen khi HiSn phap
duqc ban hanh, n6 doi hoi tAt ca cac CO' quan nha nu6c (kS ca Qu6c duqc ban hanh, n6 doi hoi tAt ca cac CO' quan nha nu6c (kS ca Qu6c
h()i), t6 chtrc xa h()i, t6 chtrc kinh t€, dan vi vU trang nhan dan va h()i), t6 chtrc xa h()i, t6 chtrc kinh t€, dan vi vU trang nhan dan va
IDQi cong dan phai quan tri~t va thi hanh nghiem chinh. Khong IDQt IDQi cong dan phai quan tri~t va thi hanh nghiem chinh. Khong IDQt
ca quan nao, kS ca ca quan quy8n Ivc nha nu6c cao nhAt c6 thS ca quan nao, kS ca ca quan quy8n Ivc nha nu6c cao nhAt c6 thS
dtrng tren HiSn phap, quySt dinh nhiing vAn d8 ngoai HiSn phap. dtrng tren HiSn phap, quySt dinh nhiing vAn d8 ngoai HiSn phap.
Trong truemg hqp Qu6c h9i xet thAy c~n thiSt c6 them nhi~m V\1, Trong truemg hqp Qu6c h9i xet thAy c~n thiSt c6 them nhi~m V\1,
quy~n h~n thi phai tiSn hanh sua d6i HiSn phap dS b6 sung. Day la quy~n h~n thi phai tiSn hanh sua d6i HiSn phap dS b6 sung. Day la
m()t trong nhfmg doi hoi d~u tien dS xay dl)'llg Nha nu6c phap m()t trong nhfmg doi hoi d~u tien dS xay dl)'llg Nha nu6c phap
quy~n aVi~t Nam. quy~n aVi~t Nam.
DS thvc hi~n cac nhi~m V\1, quyen h~n n6i tren, Qu6c h9i sinh DS thvc hi~n cac nhi~m V\1, quyen h~n n6i tren, Qu6c h9i sinh
ho~t theo ch€ d9 h9i nghi, cac vAn d8 duqc thao Iu~n dan chu va ho~t theo ch€ d9 h9i nghi, cac vAn d8 duqc thao Iu~n dan chu va
quySt dinh theo da s6. Cac hinh thtrc ho~t d()ng cua Qu6c h9i la quySt dinh theo da s6. Cac hinh thtrc ho~t d()ng cua Qu6c h9i la
thong qua ho~t d()ng cua cac ki hQp cua Qu6c h()i, thong qua ho~t thong qua ho~t d()ng cua cac ki hQp cua Qu6c h()i, thong qua ho~t
d()ng cua cac CO' quan cua Qu6c h9i trong d6 UBTVQH dong vai d()ng cua cac CO' quan cua Qu6c h9i trong d6 UBTVQH dong vai
tro quan trQng nhAt vi d6 la CO' quan thuemg tfl)'C cua Qu6c h9i va tro quan trQng nhAt vi d6 la CO' quan thuemg tfl)'C cua Qu6c h9i va
thong qua ho~t d9ng cua cac d~i bisu Qu6c h()i. thong qua ho~t d9ng cua cac d~i bisu Qu6c h()i.
PGS.TS. To Van Hoa, GV. Phc;tm Due Biw 409 PGS.TS. To Van Hoa, GV. Phc;tm Due Biw 409
GlAO TRINH LU!THIEN PHAP VIST NAM GlAO TRINH LU!THIEN PHAP VIST NAM
4. co cAu T6 CHUC cuA Quae HOI 4. co cAu T6 CHUC cuA Quae HOI
Cac ccr quan cua Qu6c h()i gbm c6: UBTVQH, H()i dbng dan Cac ccr quan cua Qu6c h()i gbm c6: UBTVQH, H()i dbng dan
t()c va cac uy ban cua Qu6c h()i. t()c va cac uy ban cua Qu6c h()i.
4.1. Uy ban thuirng Vl} Quae h(}i 4.1. Uy ban thuirng Vl} Quae h(}i
Theo HiSn phap nam 1959, trong t6 chuc cua Qu6c h9i c6 Theo HiSn phap nam 1959, trong t6 chuc cua Qu6c h9i c6
UBTVQH la ccr quan thuemg tn;rc cua Qu6c h()i. Nhung theo quy UBTVQH la ccr quan thuemg tn;rc cua Qu6c h()i. Nhung theo quy
djnh cua HiSn phap nam 1980 thi UBTVQH duqc thay thS b~ng djnh cua HiSn phap nam 1980 thi UBTVQH duqc thay thS b~ng
H()i dbng Nha nu6c. H9i dbng Nha nu6c vira la ccr quan cao nhftt H()i dbng Nha nu6c. H9i dbng Nha nu6c vira la ccr quan cao nhftt
ho~t d()ng thuemg xuyen cua Qu6c h9i vira la Chu tich t~p th~ cua ho~t d()ng thuemg xuyen cua Qu6c h9i vira la Chu tich t~p th~ cua
nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam. Vi~c dinh ra thiSt chS H9i dbng nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam. Vi~c dinh ra thiSt chS H9i dbng
Nha nu6c nh~m m-gc dich tinh gian b9 may nha nu6c, lam cho n6 Nha nu6c nh~m m-gc dich tinh gian b9 may nha nu6c, lam cho n6
gQn nht; va ho~t d()ng c6 hi~u qua. Nhung tren thvc tS H9i dbng gQn nht; va ho~t d()ng c6 hi~u qua. Nhung tren thvc tS H9i dbng
Nha nu6c da b()c 19 nhfrng h~n chS lam cho n6 khong phat huy hSt Nha nu6c da b()c 19 nhfrng h~n chS lam cho n6 khong phat huy hSt
vai tro cua minh. Bai vi H9i dbng Nha nu6c wa phai lam nhi~m vai tro cua minh. Bai vi H9i dbng Nha nu6c wa phai lam nhi~m
V\1 thuemg tn,rc Qu6c h()i, vira phai dam nhi~m cong vi~c cua nguyen V\1 thuemg tn,rc Qu6c h()i, vira phai dam nhi~m cong vi~c cua nguyen
thu qu6c gia. Vi~c H9i dbng Nha nu6c ban hanh nhi~u phap l~nh thu qu6c gia. Vi~c H9i dbng Nha nu6c ban hanh nhi~u phap l~nh
v~ tftt ca mQi ITnh vvc, quySt dinh m()t s6 nhi~m V\1, quy~n h~n v~ tftt ca mQi ITnh vvc, quySt dinh m()t s6 nhi~m V\1, quy~n h~n
thu()c thfim quy~n cua Qu6c h()i da lam nay sinh vftn d~ lien quan thu()c thfim quy~n cua Qu6c h()i da lam nay sinh vftn d~ lien quan
dsn yeu c~u t~p trung quy~n lgc, nhit la quy~n l~p phap vao Qu6c dsn yeu c~u t~p trung quy~n lgc, nhit la quy~n l~p phap vao Qu6c
h()i. Gifra hai ki hQp Qu6c h()i, thfim quy~n cua H()i dbng Nha h()i. Gifra hai ki hQp Qu6c h()i, thfim quy~n cua H()i dbng Nha
nu6c rftt r()ng 16n nhung trong ki hQp Qu6c h()i, vai tro cua H9i nu6c rftt r()ng 16n nhung trong ki hQp Qu6c h()i, vai tro cua H9i
dbng Nha nu6c l~i h~u nhu khong duqc th~ hi~n. M~t khac, H9i dbng Nha nu6c l~i h~u nhu khong duqc th~ hi~n. M~t khac, H9i
dbng Nha nu6c la Chu tich t~p th~ nen vai tro cua nguyen thu dbng Nha nu6c la Chu tich t~p th~ nen vai tro cua nguyen thu
qu6c gia khong duqc th~ hi~n ro. Han nfra, chuc nang, nhi~m V\1 qu6c gia khong duqc th~ hi~n ro. Han nfra, chuc nang, nhi~m V\1
giao cho H9i dbng Nha nu6c rftt n~ng n~ nhung ccr cftu thanh vien giao cho H9i dbng Nha nu6c rftt n~ng n~ nhung ccr cftu thanh vien
cua H9i dbng Nha nu6c h~u hSt l~i la nhfrng nguai kiem nhi~m. cua H9i dbng Nha nu6c h~u hSt l~i la nhfrng nguai kiem nhi~m.
Vi v~y hi~u qua ho~t d()ng cua H9i dbng Nha nu6c chua cao. Vi v~y hi~u qua ho~t d()ng cua H9i dbng Nha nu6c chua cao.
l)~ kh~c ph-gc nhfrng h~n chS d6, HiSn phap nam 1992 va nay l)~ kh~c ph-gc nhfrng h~n chS d6, HiSn phap nam 1992 va nay
la HiSn phap nam 2013 da phan dinh chuc nang, nhi~m V\1 cua H9i la HiSn phap nam 2013 da phan dinh chuc nang, nhi~m V\1 cua H9i
410 PGS.TS. To VanHoa, GV Phr;tmDU:cBao 410 PGS.TS. To VanHoa, GV Phr;tmDU:cBao

dflng Nha nu6c cho hai ca quan khac nhau. Chuc nang nguyen thu dflng Nha nu6c cho hai ca quan khac nhau. Chuc nang nguyen thu
qu6c gia do Chu tich nu6c dam nhi~m, con UBTVQH duqc xac qu6c gia do Chu tich nu6c dam nhi~m, con UBTVQH duqc xac
djnh la CO' quan thu(mg trgc cua Qu6c h()i. djnh la CO' quan thu(mg trgc cua Qu6c h()i.
UBTVQH gflm c6: UBTVQH gflm c6:
- Chu tich Qu6c h()i; - Chu tich Qu6c h()i;
- Cac Ph6 chu tich Qu6c h()i; - Cac Ph6 chu tich Qu6c h()i;
- Cac uy vi en. - Cac uy vi en.
S6 thanh vien cua UBTVQH do Qu6c h()i quySt dinh. D~ S6 thanh vien cua UBTVQH do Qu6c h()i quySt dinh. D~
bao dam cho ho~t d()ng giam sat cua UBTVQH duqc khach bao dam cho ho~t d()ng giam sat cua UBTVQH duqc khach
quan, HiSn phap nam 1992 va HiSn phap nam 2013 con quy quan, HiSn phap nam 1992 va HiSn phap nam 2013 con quy
dinh thanh vien cua UBTVQH khong th~ dflng thai la thanh dinh thanh vien cua UBTVQH khong th~ dflng thai la thanh
vi en cua Chinh phu. vi en cua Chinh phu.
UBTVQH lam vi~c theo chS d() t~p th~ va quySt dinh theo UBTVQH lam vi~c theo chS d() t~p th~ va quySt dinh theo
da s6. Nhi~m V\l va quySn h~n cua UBTVQH duqc quy dinh trong da s6. Nhi~m V\l va quySn h~n cua UBTVQH duqc quy dinh trong
DiSu 74 HiSn phap nam 2013 va da duqc quy dinh Cl,l th~ trong DiSu 74 HiSn phap nam 2013 va da duqc quy dinh Cl,l th~ trong
Lu~t t6 chuc Qu6c h()i (sua d6i, b6 sung nam 2020). Lu~t t6 chuc Qu6c h()i (sua d6i, b6 sung nam 2020).
UBTVQH t6 chuc vi~c chufrn hi tri~u t~p va chu tri cac ki hQp UBTVQH t6 chuc vi~c chufrn hi tri~u t~p va chu tri cac ki hQp
Qu6c h()i; ra phap l~nh vS nhfrng vfrn dS duqc Qu6c h()i giao; giai Qu6c h()i; ra phap l~nh vS nhfrng vfrn dS duqc Qu6c h()i giao; giai
thich HiSn phap, lu~t, phap l~nh. thich HiSn phap, lu~t, phap l~nh.
UBTVQH giam sat vi~c thi hanh HiSn phap, lu~t, nghi quySt UBTVQH giam sat vi~c thi hanh HiSn phap, lu~t, nghi quySt
cua Qu6c h()i, phap l~nh, nghi quySt cua UBTVQH; giam sat ho~t cua Qu6c h()i, phap l~nh, nghi quySt cua UBTVQH; giam sat ho~t
d()ng cua Chinh phu, TANDTC, VKSNDTC, KTNN va cac ca d()ng cua Chinh phu, TANDTC, VKSNDTC, KTNN va cac ca
quan khac do Qu6c h()i thanh l~p; dinh chi thi hanh cac van ban quan khac do Qu6c h()i thanh l~p; dinh chi thi hanh cac van ban
cua Chinh phu, Thu tu6ng Chinh phu, TANDTC, VKSNDTC trai cua Chinh phu, Thu tu6ng Chinh phu, TANDTC, VKSNDTC trai
v6i HiSn phap, lu~t, nghi quySt cua Qu6c h()i va trinh Qu6c h()i v6i HiSn phap, lu~t, nghi quySt cua Qu6c h()i va trinh Qu6c h()i
quyst dinh vi~c bai bo cac van ban do t~i ki h9p gftn nhfit; bai bo quyst dinh vi~c bai bo cac van ban do t~i ki h9p gftn nhfit; bai bo
cac van ban cua Chinh phu, Thu tu6ng Chinh phu, TANDTC, cac van ban cua Chinh phu, Thu tu6ng Chinh phu, TANDTC,
VKSNDTC trai v6i phap l~nh, nghi quySt cua UBTVQH. VKSNDTC trai v6i phap l~nh, nghi quySt cua UBTVQH.
PGS. TS. To Van Hoa, GV Phc;tm Due Biw 411 PGS. TS. To Van Hoa, GV Phc;tm Due Biw 411
G!AO TRINH LU!THIEN PHAP VI$T NAM G!AO TRINH LU!THIEN PHAP VI$T NAM
HiSn phap nam 2013 cung da quy dinh vai tro tich eve cua HiSn phap nam 2013 cung da quy dinh vai tro tich eve cua
UBTVQH trong vi~c thuc dfiy ho~t d()ng cua cac h()i dbng va uy UBTVQH trong vi~c thuc dfiy ho~t d()ng cua cac h()i dbng va uy
ban cua Qu6c h()i cung nhu cua cac d~i bi~u Qu6c h()i. UBTVQH ban cua Qu6c h()i cung nhu cua cac d~i bi~u Qu6c h()i. UBTVQH
chi d(;lo, diSu hoa, ph6i hqp ho(;lt d()ng cua H()i dbng dan t()c va cac chi d(;lo, diSu hoa, ph6i hqp ho(;lt d()ng cua H()i dbng dan t()c va cac
uy ban cua Qu6c h9i; huang d~n va bao dam diSu ki~n ho(;lt d9ng uy ban cua Qu6c h9i; huang d~n va bao dam diSu ki~n ho(;lt d9ng
cua cac d(;li bi~u Qu6c h()i. cua cac d(;li bi~u Qu6c h()i.
UBTVQH dS nghi Qu6c h()i bftu, mi~n nhi9m, bai nhi9m Chu UBTVQH dS nghi Qu6c h()i bftu, mi~n nhi9m, bai nhi9m Chu
tich nu6c, Chu tich Qu6c h()i, Ph6 Chu tich Qu6c h()i, Uy vien tich nu6c, Chu tich Qu6c h()i, Ph6 Chu tich Qu6c h()i, Uy vien
UBTVQH, Chu tich H()i dbng dan t()c, Chu nhi~m Uy ban cua UBTVQH, Chu tich H()i dbng dan t()c, Chu nhi~m Uy ban cua
Qu6c h()i, Chu tich H9i dbng bftu cu qu6c gia, T6ng KTNN, T6ng Qu6c h()i, Chu tich H9i dbng bftu cu qu6c gia, T6ng KTNN, T6ng
thu ki Qu6c h()i. thu ki Qu6c h()i.
UBTVQH giam sat va hu6ng d~n ho(;lt d()ng cua HDND; bai UBTVQH giam sat va hu6ng d~n ho(;lt d()ng cua HDND; bai
bo nghi quySt cua HDND tinh, thanh ph6 tnrc thu()c trung uong bo nghi quySt cua HDND tinh, thanh ph6 tnrc thu()c trung uong
trai v6i HiSn phap, lu~t va van ban cua ca quan nha nu6c cdp tren; trai v6i HiSn phap, lu~t va van ban cua ca quan nha nu6c cdp tren;
giai tan HDND tinh, thanh ph6 tr-gc thu()c trung uong trong trnemg giai tan HDND tinh, thanh ph6 tr-gc thu()c trung uong trong trnemg
hqp HDND d6 lam thi~t h(;li nghiem trQng dSn lqi ich cua Nhan hqp HDND d6 lam thi~t h(;li nghiem trQng dSn lqi ich cua Nhan
dan. UBTVQH quySt dinh thanh l~p, giai th~, nh~p, chia, diSu dan. UBTVQH quySt dinh thanh l~p, giai th~, nh~p, chia, diSu
chinh dia gi6i don vi hanh chinh du6i tinh, thanh ph6 tnrc thu()c chinh dia gi6i don vi hanh chinh du6i tinh, thanh ph6 tnrc thu()c
trunguong. trunguong.
UBTVQH quySt dinh vi9c tuyen b6 tinh tr(;lng chiSn tranh UBTVQH quySt dinh vi9c tuyen b6 tinh tr(;lng chiSn tranh
trong truemg hqp Qu6c h9i khong th~ hQp duqc va bao cao Qu6c trong truemg hqp Qu6c h9i khong th~ hQp duqc va bao cao Qu6c
h()i quySt dinh t';li ki hQp gftn nhdt; quySt dinh tbng d()ng vien ho~c h()i quySt dinh t';li ki hQp gftn nhdt; quySt dinh tbng d()ng vien ho~c
d()ng vien C\JC b9; ban b6, bai bo tinh tr(;lng khfin cdp trong ca nu6c d()ng vien C\JC b9; ban b6, bai bo tinh tr(;lng khfin cdp trong ca nu6c
ho~c atlmg dia phuong. ho~c atlmg dia phuong.
UBTVQH thvc hi~n quan h~ d6i ngo(;li cua Qu6c h()i; phe UBTVQH thvc hi~n quan h~ d6i ngo(;li cua Qu6c h()i; phe
chufin dS nghi b6 nhi~m, mi~n nhi~m d(;li su d~c m~nh toan quySn chufin dS nghi b6 nhi~m, mi~n nhi~m d(;li su d~c m~nh toan quySn
cua C()ng hoa XHCN Vi9t Nam; t6 chuc trung cftu y dan theo cua C()ng hoa XHCN Vi9t Nam; t6 chuc trung cftu y dan theo
quyst dinh cua Qu6c h9i. quyst dinh cua Qu6c h9i.
D~ UBTVQH thvc hi~n t6t cac chuc nang, nhi~m V\1 va quySn D~ UBTVQH thvc hi~n t6t cac chuc nang, nhi~m V\1 va quySn
412 PGS. TS. To Van Hoa, GV. Phc;tm Due Biw 412 PGS. TS. To Van Hoa, GV. Phc;tm Due Biw
h~n duqc giao, Lu~t tb chuc Qubc h9i con quy dinh cac thanh vien h~n duqc giao, Lu~t tb chuc Qubc h9i con quy dinh cac thanh vien
cua UBTVQH phai lam vi~c theo chS d9 chuyen trach. cua UBTVQH phai lam vi~c theo chS d9 chuyen trach.
UBTVQH thanh l~p cac ca quan thu<)c UBTVQH dS tham UBTVQH thanh l~p cac ca quan thu<)c UBTVQH dS tham
muu, giup UBTVQH vS cac llnh vgc cong vi~c c1,1 thS. muu, giup UBTVQH vS cac llnh vgc cong vi~c c1,1 thS.
Chu tjch Quae hvi Chu tjch Quae hvi
Trong tb chuc cua Qubc h9i cling nhu UBTVQH, Chu tich Trong tb chuc cua Qubc h9i cling nhu UBTVQH, Chu tich
Qubc h9i c6 vi tri rftt quan tn;>ng. HiSn phap nam 2013 va Lu~t tb Qubc h9i c6 vi tri rftt quan tn;>ng. HiSn phap nam 2013 va Lu~t tb
chuc Qubc (sua dbi, bb sung nam 2020) h9i quy dinh Chu tich chuc Qubc (sua dbi, bb sung nam 2020) h9i quy dinh Chu tich
Qubc h9i chu t<;>a cac phien h<;>p cua Qubc h9i; bao dam thi hanh Qubc h9i chu t<;>a cac phien h<;>p cua Qubc h9i; bao dam thi hanh
quy chS d~i biSu Qubc h9i, n<)i quy ki h<;>p Qubc h<)i; ki chtmg quy chS d~i biSu Qubc h9i, n<)i quy ki h<;>p Qubc h<)i; ki chtmg
thgc lu~t, nghi quySt cua Qubc h9i; tb chuc vi~c tht:fc hi~n quan h~ thgc lu~t, nghi quySt cua Qubc h9i; tb chuc vi~c tht:fc hi~n quan h~
dbi ngo~i cua Qubc h<)i, lanh d~o ho~t d<)ng cua Doan d~i biSu dbi ngo~i cua Qubc h<)i, lanh d~o ho~t d<)ng cua Doan d~i biSu
Qubc h9i Vi~t Nam trong Lien minh qubc h9i thS gi6i Qubc h9i Vi~t Nam trong Lien minh qubc h9i thS gi6i
Chu tich Qubc h9i la nguai chu tri va diSu hanh cac ho~t d<)ng Chu tich Qubc h9i la nguai chu tri va diSu hanh cac ho~t d<)ng
cua UBTVQH, lanh d~o cong tac cua UBTVQH; chi d~o vi~c cua UBTVQH, lanh d~o cong tac cua UBTVQH; chi d~o vi~c
chufin hi tri~u t~p va chu t<;>a cac phien h<;>p cua UBTVQH. chufin hi tri~u t~p va chu t<;>a cac phien h<;>p cua UBTVQH.
Chu tich Qubc h9i tri~u t~p va chu t<;>a h9i nghi lien tich giua Chu tich Qubc h9i tri~u t~p va chu t<;>a h9i nghi lien tich giua
Chu tich H9i d6ng dan t<)c, cac Chu nhi~m uy ban cua Qubc h9i Chu tich H9i d6ng dan t<)c, cac Chu nhi~m uy ban cua Qubc h9i
dS ban chuang trinh ho~t d()ng cua Qubc h<)i, cua H9i d6ng dan dS ban chuang trinh ho~t d()ng cua Qubc h<)i, cua H9i d6ng dan
t9c va cac uy ban cua Qubc h9i khi xet thfty c~n thiSt. t9c va cac uy ban cua Qubc h9i khi xet thfty c~n thiSt.
Chu tich Qubc h9i gift mbi quan h~ v6i cac d~i biSu Qubc h<)i, Chu tich Qubc h9i gift mbi quan h~ v6i cac d~i biSu Qubc h<)i,
theo doi vi~c thvc hi~n cac quy dinh cua phap lu~t vs vi~c bao theo doi vi~c thvc hi~n cac quy dinh cua phap lu~t vs vi~c bao
dam diSu ki~n dS d~i biSu ho~t d<)ng, cung cftp thong tin dS d~i dam diSu ki~n dS d~i biSu ho~t d<)ng, cung cftp thong tin dS d~i
biSu n~m duqc chuang trinh ho~t d9ng va tinh hinh ho~t d9ng cua biSu n~m duqc chuang trinh ho~t d9ng va tinh hinh ho~t d9ng cua
Qubc h9i; theo doi va don d6c cac d~i bisu Qu6c h9i bao cao tinh Qubc h9i; theo doi va don d6c cac d~i bisu Qu6c h9i bao cao tinh
hinh ho~t d<)ng cua minh. hinh ho~t d<)ng cua minh.
Chu tich Qu6c h9i chi d~o vi~c thvc hi~n cong tac d6i ngo~i Chu tich Qu6c h9i chi d~o vi~c thvc hi~n cong tac d6i ngo~i
cua Qu6c h<)i, thay m~t Qu6c h9i trong quan h~ d6i ngo~i. cua Qu6c h<)i, thay m~t Qu6c h9i trong quan h~ d6i ngo~i.
PGS. TS. To Van Hoa, GV Phgm Due Bao 413 PGS. TS. To Van Hoa, GV Phgm Due Bao 413
GlAO TRiNH LUATHIEN PHAP VI$T NAM GlAO TRiNH LUATHIEN PHAP VI$T NAM
Chu tich Qu6c h<)i chi d~o va t6 chtrc thvc hi~n ngan sach cua Chu tich Qu6c h<)i chi d~o va t6 chtrc thvc hi~n ngan sach cua
Qu6c h<)i. N gan sach cua Qu6c h<)i la m<)t khoan d<)c l~p trong Qu6c h<)i. N gan sach cua Qu6c h<)i la m<)t khoan d<)c l~p trong
ngan sach nha nuac do Qu6c h9i thao lu~n va quyst dinh t~i ki ngan sach nha nuac do Qu6c h9i thao lu~n va quyst dinh t~i ki
hQp cu6i nam. hQp cu6i nam.
Cac Pho Chu tich Qu6c h9i giup Chu tich Qu6c h<)i lam nhi~m Cac Pho Chu tich Qu6c h9i giup Chu tich Qu6c h<)i lam nhi~m
V\1 theo Sl)' phan cong cua Chu tich. V\1 theo Sl)' phan cong cua Chu tich.
4.2. Hqi dAng dan tqc 4.2. Hqi dAng dan tqc
Vfin d~ dan t<)c coy ngh1a chiSn luqc d6i v6i each m~ng Vi~t Vfin d~ dan t<)c coy ngh1a chiSn luqc d6i v6i each m~ng Vi~t
Nam. HiSn phap nam 1959 chua noi dSn vi~c thanh l~p H9i d6ng Nam. HiSn phap nam 1959 chua noi dSn vi~c thanh l~p H9i d6ng
dan t<)c rna chi quy dinh vi~c thanh l~p cac uy ban cua Qu6c h<)i. dan t<)c rna chi quy dinh vi~c thanh l~p cac uy ban cua Qu6c h<)i.
TiSp do, theo Nghi quySt ngay 20 thang 4 nam 1961, Qu6c h<)i da TiSp do, theo Nghi quySt ngay 20 thang 4 nam 1961, Qu6c h<)i da
thanh l~p Uy ban dan t<)c cua Qu6c h<)i d~ giup Qu6c h<)i nghien thanh l~p Uy ban dan t<)c cua Qu6c h<)i d~ giup Qu6c h<)i nghien
ctru, th~m tra va d~ ra cac dv an v~ vfin d~ dan t()c. HiSn phap nam ctru, th~m tra va d~ ra cac dv an v~ vfin d~ dan t()c. HiSn phap nam
1980 da nang Uy ban dan t<)c cua Qu6c h<)i thanh H<)i d6ng dan t<)c 1980 da nang Uy ban dan t<)c cua Qu6c h<)i thanh H<)i d6ng dan t<)c
cho xtrng v6i tfrm quan trQng cua vfin d~ dan t()c a nu6c ta. DSn cho xtrng v6i tfrm quan trQng cua vfin d~ dan t()c a nu6c ta. DSn
HiSn phap nam 1992 va Lu~t t6 chtrc Qu6c h9i nam 2001 da duqc HiSn phap nam 1992 va Lu~t t6 chtrc Qu6c h9i nam 2001 da duqc
sua d6i, b6 sung nam 2007, vi tri, vai tro cua H9i d6ng dan t<)c sua d6i, b6 sung nam 2007, vi tri, vai tro cua H9i d6ng dan t<)c
duqc d~ cao, nhi~m V\L va quy~n h~n duqc tang cuemg. HiSn phap duqc d~ cao, nhi~m V\L va quy~n h~n duqc tang cuemg. HiSn phap
nam 2013 da kS thl:ra nhfrng quy dinh cua HiSn phap nam 1992. nam 2013 da kS thl:ra nhfrng quy dinh cua HiSn phap nam 1992.
Theo HiSn phap nam 2013 va Lu~t t6 chtrc Qu6c h<)i nam 2014 Theo HiSn phap nam 2013 va Lu~t t6 chtrc Qu6c h<)i nam 2014
(sira d6i, b6 sung nam 2020), H<)i d6ng dan t<)c tham muu cho (sira d6i, b6 sung nam 2020), H<)i d6ng dan t<)c tham muu cho
Qu6c h<)i v~ vfin d~ dan t<)c. Nhi~m V\1 cua H()i d6ng dan t<)c la Qu6c h<)i v~ vfin d~ dan t<)c. Nhi~m V\1 cua H()i d6ng dan t<)c la
nghien Clru va kiSn nghi v6i Qu6c v~ cong tac dan t<)c; thvc hi~n nghien Clru va kiSn nghi v6i Qu6c v~ cong tac dan t<)c; thvc hi~n
quy~n giam sat vi~c thi hanh chinh sach dan t<)c, cac chuang trinh, quy~n giam sat vi~c thi hanh chinh sach dan t<)c, cac chuang trinh,
ks ho~ch phat tri~n kinh ts - xa h9i mi~n nui va wng co d6ng bao ks ho~ch phat tri~n kinh ts - xa h9i mi~n nui va wng co d6ng bao
dan t<)c thi~u s6. Chu tich H9i d6ng dan t<)c duqc tham dv cac phien dan t<)c thi~u s6. Chu tich H9i d6ng dan t<)c duqc tham dv cac phien
hQp cua UBTVQH, duqc mai tham dv cac phien hQp cua Chinh hQp cua UBTVQH, duqc mai tham dv cac phien hQp cua Chinh
phu ban vi~c thvc hi~n chinh sach dan t<)c. Trn6c khi ban hanh cac phu ban vi~c thvc hi~n chinh sach dan t<)c. Trn6c khi ban hanh cac
quySt dinh v~ chinh sach dan t<)c, Chinh phu phai tham khao y kiSn quySt dinh v~ chinh sach dan t<)c, Chinh phu phai tham khao y kiSn
414 PGS. TS. To Van Hoa, GV. Phr;~m Due Baa 414 PGS. TS. To Van Hoa, GV. Phr;~m Due Baa
cua H9i dbng dan t(>c. H(>i dbng dan t(>c con c6 nhfrng nhi9m V\1, cua H9i dbng dan t(>c. H(>i dbng dan t(>c con c6 nhfrng nhi9m V\1,
quy~n hl;ln khac nhu cac uy ban cua Qu6c h9i quy dinh tf;li khoan 2 quy~n hl;ln khac nhu cac uy ban cua Qu6c h9i quy dinh tf;li khoan 2
Di~u 76 Hi~n phap nam 2013. Di~u 76 Hi~n phap nam 2013.
H(>i dbng dan t(>c gbm c6 Chu tich, cac Ph6 Chu tich va cac H(>i dbng dan t(>c gbm c6 Chu tich, cac Ph6 Chu tich va cac
uy vien. Chu tich H9i dbng dan t(>c do Qu6c h9i bftu ra trong s6 uy vien. Chu tich H9i dbng dan t(>c do Qu6c h9i bftu ra trong s6
cac d1;1i bi6u Qu6c h(>i. Cac Ph6 Chu tich va cac uy vien H(>i dbng cac d1;1i bi6u Qu6c h(>i. Cac Ph6 Chu tich va cac uy vien H(>i dbng
dan t(>c do UBTVQH phe chuftn. DS nang cao hi9u qua ho1;1t dan t(>c do UBTVQH phe chuftn. DS nang cao hi9u qua ho1;1t
d(>ng cua H9i dbng dan t(>c, Lu~t t6 chuc Qu6c h(>i quy dinh H(>i d(>ng cua H9i dbng dan t(>c, Lu~t t6 chuc Qu6c h(>i quy dinh H(>i
dbng dan t(>c c6 m(>t s6 thanh vien lam vi9c theo ch~ d9 chuyen dbng dan t(>c c6 m(>t s6 thanh vien lam vi9c theo ch~ d9 chuyen
trach. S6 thanh vien H(>i dbng dan t9c ho1;1t d(>ng chuyen trach do trach. S6 thanh vien H(>i dbng dan t9c ho1;1t d(>ng chuyen trach do
UBTVQH quy~t dinh. UBTVQH quy~t dinh.
4.3. Cac uy ban cua Qufic h(}i 4.3. Cac uy ban cua Qufic h(}i
Nhfrng v~n d~ thu(>c nhi9m V\1, quy~n hl;ln cua Qu6c h9i c6 quan Nhfrng v~n d~ thu(>c nhi9m V\1, quy~n hl;ln cua Qu6c h9i c6 quan
h9 d~n mQi llnh vvc ho1;1t d(>ng cua Nha nu6c va xa h(>i, nhung h9 d~n mQi llnh vvc ho1;1t d(>ng cua Nha nu6c va xa h(>i, nhung
Qu6c h9i chi hQp hai ki trong m(>t nam nen khong thS nghien cw, Qu6c h9i chi hQp hai ki trong m(>t nam nen khong thS nghien cw,
thao lu~n Va quy~t dinh t6t cac V~n d~ n~U khong CO S\)' chuftn bi ky thao lu~n Va quy~t dinh t6t cac V~n d~ n~U khong CO S\)' chuftn bi ky
cang. Vi v~y, cac uy ban cua Qu6c h9i duqc thanh l~p dS giup Qu6c cang. Vi v~y, cac uy ban cua Qu6c h9i duqc thanh l~p dS giup Qu6c
h9i thvc hi9n duqc t6t cac nhi9m V\1, quy~n h1;1n cua minh. Cac uy h9i thvc hi9n duqc t6t cac nhi9m V\1, quy~n h1;1n cua minh. Cac uy
ban cua Qu6c h9i ch~ng nhfmg lam vi9c khi Qu6c h9i hQp rna con ban cua Qu6c h9i ch~ng nhfmg lam vi9c khi Qu6c h9i hQp rna con
lam vi9c khi Qu6c h9i khong hQp; ching nhfrng nghien cw, thftm lam vi9c khi Qu6c h9i khong hQp; ching nhfrng nghien cw, thftm
tra nhfmg v~n d~ duqc Qu6c h(>i va UBTVQH giao cho rna con d~ tra nhfmg v~n d~ duqc Qu6c h(>i va UBTVQH giao cho rna con d~
xu~t nhfrng sang ki~n giup Qu6c h(>i va UBTVQH giai quy~t t6t cac xu~t nhfrng sang ki~n giup Qu6c h(>i va UBTVQH giai quy~t t6t cac
v~n d~ quan trQng thu(>c thftm quy~n cua minh. Dbng thai cac uy v~n d~ quan trQng thu(>c thftm quy~n cua minh. Dbng thai cac uy
ban cua Qu6c h9i con la hinh thuc thu hut cac d1;1i biSu vao vi9c ban cua Qu6c h9i con la hinh thuc thu hut cac d1;1i biSu vao vi9c
thvc hi9n cong tac chung cua Qu6c h(>i. thvc hi9n cong tac chung cua Qu6c h(>i.
Qu6c h(>i thanh l~p hai lo1;1i uy ban: Uy ban thuang trvc va uy Qu6c h(>i thanh l~p hai lo1;1i uy ban: Uy ban thuang trvc va uy
ban lam thm. Vi9c thanh l~p, giai thS uy ban do Qu6c h9i quy~t dinh. ban lam thm. Vi9c thanh l~p, giai thS uy ban do Qu6c h9i quy~t dinh.
Uy ban thU'ilng try:c cua Qu6c h9i la nhung uy ban ho1;1t d(>ng Uy ban thU'ilng try:c cua Qu6c h9i la nhung uy ban ho1;1t d(>ng
thuang xuyen. Nhi9m Vl;t cua cac uy ban nay la nghien CUu, thftm thuang xuyen. Nhi9m Vl;t cua cac uy ban nay la nghien CUu, thftm
PGS. TS. To Van Hoa, GV. Phgm DL'rc Baa 415 PGS. TS. To Van Hoa, GV. Phgm DL'rc Baa 415
GlAO TRiNH LU.AT HIEN PHAP V$T NAM GlAO TRiNH LU.AT HIEN PHAP V$T NAM
tra dv an lu~t, ki~n nghi v6 lu~t, dv an phap l~nh va dv an khac, tra dv an lu~t, ki~n nghi v6 lu~t, dv an phap l~nh va dv an khac,
nhfrng bao cao duqc Qu6c h()i ho~c UBTVQH giao; trinh Qu6c nhfrng bao cao duqc Qu6c h()i ho~c UBTVQH giao; trinh Qu6c
h()i, UBTVQH y ki~n vS chuang trinh xay d\fng lu~t, phap l~nh; h()i, UBTVQH y ki~n vS chuang trinh xay d\fng lu~t, phap l~nh;
thl)'c hi~n quySn giam sat trong ph~m vi nhi~m VI;L, quySn h~n do thl)'c hi~n quySn giam sat trong ph~m vi nhi~m VI;L, quySn h~n do
lu~t dinh; ki~n nghi nhfrng v~n dS thu()c ph~m vi ho~t d()ng cua lu~t dinh; ki~n nghi nhfrng v~n dS thu()c ph~m vi ho~t d()ng cua
uyban. uyban.
Tuy theo tUng llnh V\]'C ho~c rung nh6m v~n dS nh~t dinh, Tuy theo tUng llnh V\]'C ho~c rung nh6m v~n dS nh~t dinh,
Qu6c h9i thanh l~p cac uy ban sau day: Qu6c h9i thanh l~p cac uy ban sau day:
1. Uy ban phap lu~t; 1. Uy ban phap lu~t;
2. Uy ban kinh t~ va ngan sach; 2. Uy ban kinh t~ va ngan sach;

3. Uy ban qu6c phong va an ninh; 3. Uy ban qu6c phong va an ninh;
4. Uy ban van h6a, giao dvc, thanh nien, thi~u nien va nhi d6ng; 4. Uy ban van h6a, giao dvc, thanh nien, thi~u nien va nhi d6ng;
5. Uy ban vS cac v~n dS xa h()i; 5. Uy ban vS cac v~n dS xa h()i;
6. Uy ban khoa hQC, cong ngh~ va moi truemg; 6. Uy ban khoa hQC, cong ngh~ va moi truemg;
7. Uy ban d6i ngo~i. 7. Uy ban d6i ngo~i.
(DiSu 22 Lu~t t6 chuc Qu6c h9i nam 2001). (DiSu 22 Lu~t t6 chuc Qu6c h9i nam 2001).
Trong cac uy ban thuang trl)'c cua Qu6c h<)i thi Uy ban qu6c Trong cac uy ban thuang trl)'c cua Qu6c h<)i thi Uy ban qu6c
phong va an ninh la uy ban m6i duqc thanh l~p tu nam 1992 d~ phong va an ninh la uy ban m6i duqc thanh l~p tu nam 1992 d~
tham muu cho Qu6c h()i vS chinh sach qu6c phong va an ninh, tham muu cho Qu6c h()i vS chinh sach qu6c phong va an ninh,
th~m tra cac dv an lu~t vs qu6c phong va an ninh, giam sat ho~t th~m tra cac dv an lu~t vs qu6c phong va an ninh, giam sat ho~t
d(}ng cua cac CO' quan nha nUOC trong llnh V\fC qu6c phong va d(}ng cua cac CO' quan nha nUOC trong llnh V\fC qu6c phong va
an ninh. an ninh.
T~i ki hQp ldn thu 11 Qu6c h()i kh6a XI da thong qua Lu~t sua T~i ki hQp ldn thu 11 Qu6c h()i kh6a XI da thong qua Lu~t sua
d6i, b6 sung m()t s6 diSu cua Lu~t t6 chuc Qu6c h9i d~ thanh l~p d6i, b6 sung m()t s6 diSu cua Lu~t t6 chuc Qu6c h9i d~ thanh l~p
them 2 uy ban thuang tfl)'c m6i la Uy ban tu phap va Uy ban tai them 2 uy ban thuang tfl)'c m6i la Uy ban tu phap va Uy ban tai
chinh, ngan sach tren CO' sa chia tach Uy ban phap lu~t va Uy ban chinh, ngan sach tren CO' sa chia tach Uy ban phap lu~t va Uy ban
kinh t~ va ngan sach. kinh t~ va ngan sach.
416 PGS. TS. To Van Hoa, GV. Phr;zm Due Biw 416 PGS. TS. To Van Hoa, GV. Phr;zm Due Biw
Nhu v~y, theo Lu~t sua d6i, b6 sung m()t s6 di~u cua Lu~t t6 Nhu v~y, theo Lu~t sua d6i, b6 sung m()t s6 di~u cua Lu~t t6
chuc Qu6c h9i co hi~u Ivc tu ngay 01/7/2007 thi Qu6c h9i co 9 uy chuc Qu6c h9i co hi~u Ivc tu ngay 01/7/2007 thi Qu6c h9i co 9 uy
ban thuemg tf\l'c, do la: ban thuemg tf\l'c, do la:
2. Uy bantu phap; 2. Uy bantu phap;
3. Uy ban kinh tS; 3. Uy ban kinh tS;
4. Uy ban tai chinh, ngan sach; 4. Uy ban tai chinh, ngan sach;
6. Uy ban van hoa, giao dvc thanh nien, thiSu nien va nhi dbng; 6. Uy ban van hoa, giao dvc thanh nien, thiSu nien va nhi dbng;
7. Uy ban v~ cac vftn d~ xa h()i; 7. Uy ban v~ cac vftn d~ xa h()i;
8. Uy ban khoa hQc, cong ngh~ va moi tru0ng; 8. Uy ban khoa hQc, cong ngh~ va moi tru0ng;
Lu~t t6 chuc Qu6c h9i con quy djnh m6i uy ban phai co m()t Lu~t t6 chuc Qu6c h9i con quy djnh m6i uy ban phai co m()t
s6 thanh vien lam vi~c theo chS d9 chuyen trach. s6 thanh vien lam vi~c theo chS d9 chuyen trach.
Theo Lu~t t6 chuc Qu6c h()i nam 2014 (sua d6i, b6 sung nam Theo Lu~t t6 chuc Qu6c h()i nam 2014 (sua d6i, b6 sung nam
2020), Qu6c h9i co 9 uy ban thu0ng tfl!c sau day: 2020), Qu6c h9i co 9 uy ban thu0ng tfl!c sau day:
2. Uy bantu phap; 2. Uy bantu phap;
3. Uy ban kinh tS; 3. Uy ban kinh tS;
4. Uy ban tai chinh, ngan sach; 4. Uy ban tai chinh, ngan sach;
6. Uy ban van hoa, giao dvc; 6. Uy ban van hoa, giao dvc;
7. Uy ban xa h()i; 7. Uy ban xa h()i;
8. Uy ban khoa hQC, cong ngh~ va moi tru0ng; 8. Uy ban khoa hQC, cong ngh~ va moi tru0ng;
Uy ban lam thOi la nhfrng uy ban duqc Qu6c h9i thanh l~p ra Uy ban lam thOi la nhfrng uy ban duqc Qu6c h9i thanh l~p ra
PGS. TS. T6 Van Hoa, GV Phc;zm Due Baa 417 PGS. TS. T6 Van Hoa, GV Phc;zm Due Baa 417
GlAO TRINH LU!T HIEN PHAP V!BT NAM GlAO TRINH LU!T HIEN PHAP V!BT NAM
khi xet th~y cdn thiSt d~ nghien CUu thfim tra m()t dg an ho~c di~u khi xet th~y cdn thiSt d~ nghien CUu thfim tra m()t dg an ho~c di~u
tra v~ m{)t v~n d~ nh~t dinh. Sau khi hoan thanh nhi~m V\1, uy ban tra v~ m{)t v~n d~ nh~t dinh. Sau khi hoan thanh nhi~m V\1, uy ban
nay se giai th~. Vi d¥: Uy ban sua d6i HiSn phap, Uy ban thfim tra nay se giai th~. Vi d¥: Uy ban sua d6i HiSn phap, Uy ban thfim tra
tu each dCili bi~u Qu6c h{)i ... tu each dCili bi~u Qu6c h{)i ...
Uy ban cua Qu6c h{)i g6m c6 Chu nhi~m, cac Ph6 Chu nhi~m Uy ban cua Qu6c h{)i g6m c6 Chu nhi~m, cac Ph6 Chu nhi~m
va cac uy vien, s6 Ph6 Chu nhi~m va s6 uy vien uy ban do Qu6c va cac uy vien, s6 Ph6 Chu nhi~m va s6 uy vien uy ban do Qu6c
h{)i quySt dinh. Chu nhi~m uy ban do Qu6c h9i bdu trong s6 cac h{)i quySt dinh. Chu nhi~m uy ban do Qu6c h9i bdu trong s6 cac
dCili bi~u Qu6c h{)i, cac Ph6 Chu nhi~m va cac uy vien uy ban do dCili bi~u Qu6c h{)i, cac Ph6 Chu nhi~m va cac uy vien uy ban do
UBTVQH phe chufin. S6 thanh vien hoiilt d{)ng chuyen trach do UBTVQH phe chufin. S6 thanh vien hoiilt d{)ng chuyen trach do
UBTVQH quySt dinh. UBTVQH quySt dinh.
D~ dam bao tht;rc hi~n t6t chuc nang, nhi~m V\1 cua minh, H{)i D~ dam bao tht;rc hi~n t6t chuc nang, nhi~m V\1 cua minh, H{)i
d6ng dan t{)c va cac uy ban cua Qu6c h{)i con duqc HiSn phap nam d6ng dan t{)c va cac uy ban cua Qu6c h{)i con duqc HiSn phap nam
2013 quy dinh c6 quy~n yeu cftu thanh vi en Chinh phu, Chanh an 2013 quy dinh c6 quy~n yeu cftu thanh vi en Chinh phu, Chanh an
TANDTC, Vi~n tru6ng VKSNDTC, T6ng KTNN va ca nhan hfru TANDTC, Vi~n tru6ng VKSNDTC, T6ng KTNN va ca nhan hfru
quan bao cao, giai trinh ho~c cung c~p tai li~u v€ nhfing v~n d~ cdn quan bao cao, giai trinh ho~c cung c~p tai li~u v€ nhfing v~n d~ cdn
thiSt. Nguai duqc yeu cdu c6 trach nhi~m dap 11ng yeu cdu d6. Cac thiSt. Nguai duqc yeu cdu c6 trach nhi~m dap 11ng yeu cdu d6. Cac
ca quan nha nu6c c6 trach nhi~m nghien cw va tra lai nhfing kiSn ca quan nha nu6c c6 trach nhi~m nghien cw va tra lai nhfing kiSn
nghi cua H{)i d6ng dan t{)c va cac uy ban cua Qu6c h{)i (Di~u 77). nghi cua H{)i d6ng dan t{)c va cac uy ban cua Qu6c h{)i (Di~u 77).
Tru6c day, Lu~t t6 chuc Qu6c h()i nam 2001 quy dinh: H{)i Tru6c day, Lu~t t6 chuc Qu6c h()i nam 2001 quy dinh: H{)i
d6ng dan t{)c, Uy ban cua Qu6c h{)i c6 quy~n kiSn nghi UBTVQH d6ng dan t{)c, Uy ban cua Qu6c h{)i c6 quy~n kiSn nghi UBTVQH
xem xet trinh Qu6c h{)i vi~c bo phiSu tin nhi~m d6i v6i nhfing xem xet trinh Qu6c h{)i vi~c bo phiSu tin nhi~m d6i v6i nhfing
nguai gifr cac chuc V\1 do Qu6c h{)i bdu ho~c phe chufin. nguai gifr cac chuc V\1 do Qu6c h{)i bdu ho~c phe chufin.
H{)i d6ng dan t{)c va cac Uy ban chiu trach nhi~m va bao cao H{)i d6ng dan t{)c va cac Uy ban chiu trach nhi~m va bao cao
cong tac tru6c Qu6c h{)i, trong thai gian Qu6c h{)i khong hQp thi cong tac tru6c Qu6c h{)i, trong thai gian Qu6c h{)i khong hQp thi
bao cao cong tac tru6c UBTVQH. bao cao cong tac tru6c UBTVQH.
Cac thanh vien cua H{)i d6ng dan t{)c va cac uy ban thuang Cac thanh vien cua H{)i d6ng dan t{)c va cac uy ban thuang
trgc cua Qu6c h{)i phai la dCili bi~u Qu6c h{)i va khong th~ d6ng trgc cua Qu6c h{)i phai la dCili bi~u Qu6c h{)i va khong th~ d6ng
thai la thanh vien Chinh phu d~ dam bao tinh khach quan trong thai la thanh vien Chinh phu d~ dam bao tinh khach quan trong
vi~c giam sat hoiilt d{)ng cua ca quan ch~p hanh cua Qu6c h{)i. vi~c giam sat hoiilt d{)ng cua ca quan ch~p hanh cua Qu6c h{)i.
418 PGS. TS. To Van Hoa, GV. Phgm Due Biw 418 PGS. TS. To Van Hoa, GV. Phgm Due Biw
5. cAc Cd QUAN GHJP VISC CUA QUOC H(H 5. cAc Cd QUAN GHJP VISC CUA QUOC H(H
5.1. TAng thu ki QuAe h()i 5.1. TAng thu ki QuAe h()i
T6ng thu ki Qu6c h<)i do Qu6c h<)i bftu, mi~n nhi~m, bai T6ng thu ki Qu6c h<)i do Qu6c h<)i bftu, mi~n nhi~m, bai
nhi~m. T6ng thu ki Qu6c h<)i c6 tnich nhi~m tham muu, ph~:1c V\1 nhi~m. T6ng thu ki Qu6c h<)i c6 tnich nhi~m tham muu, ph~:1c V\1
ho~t d<)ng cua Qu6c h<)i, UBTVQH, d~i biSu Qu6c h<)i va thvc ho~t d<)ng cua Qu6c h<)i, UBTVQH, d~i biSu Qu6c h<)i va thvc
hi~n nhi~m V\1, quySn h~n sau day: hi~n nhi~m V\1, quySn h~n sau day:
- Tham muu cho Chu tich Qu6c h<)i, UBTVQH vS dv kiSn - Tham muu cho Chu tich Qu6c h<)i, UBTVQH vS dv kiSn
chuang trinh lam vi~c cua Qu6c h<)i, UBTVQH; vS quy trinh, thu chuang trinh lam vi~c cua Qu6c h<)i, UBTVQH; vS quy trinh, thu
tl;tc thvc hi~n ho~t d<)ng cua Qu6c h<)i, UBTVQH; tl;tc thvc hi~n ho~t d<)ng cua Qu6c h<)i, UBTVQH;
- Ph6i hqp v6i H<)i dfing dan t<)c, cac uy ban cua Qu6c h<)i va - Ph6i hqp v6i H<)i dfing dan t<)c, cac uy ban cua Qu6c h<)i va
cac CO' quan, t6 chuc hfru quan xay d\fllg dv thao nghi quySt vS cac cac CO' quan, t6 chuc hfru quan xay d\fllg dv thao nghi quySt vS cac
n<)i dung do Qu6c h<)i, UBTVQH giao; n<)i dung do Qu6c h<)i, UBTVQH giao;
-La nguai phat ngon cua Qu6c h<)i, UBTVQH; t6 chtrc cong -La nguai phat ngon cua Qu6c h<)i, UBTVQH; t6 chtrc cong
tac cung cdp thong tin, bao chi, xudt ban, thu vi~n, bao tang, trng tac cung cdp thong tin, bao chi, xudt ban, thu vi~n, bao tang, trng
dl)ng cong ngh~ thong tin phl)C V\1 ho~t d<)ng CUa Qufic h<)i, cac CO' dl)ng cong ngh~ thong tin phl)C V\1 ho~t d<)ng CUa Qufic h<)i, cac CO'
quan cua Qu6c h<?i va d~i bisu Qu6c h<)i; quan cua Qu6c h<?i va d~i bisu Qu6c h<)i;
- T 6 chtrc cac nghi~p V\1 thu ki t~i ki hQp Qu6c h()i, phi en hQp - T 6 chtrc cac nghi~p V\1 thu ki t~i ki hQp Qu6c h()i, phi en hQp
UBTVQH; t~p hqp, t6ng hqp cac y kiSn cua d~i biSu Qu6c h<)i; UBTVQH; t~p hqp, t6ng hqp cac y kiSn cua d~i biSu Qu6c h<)i;
ki bien ban ki h<;>p, bien ban phien h<;>p; ki bien ban ki h<;>p, bien ban phien h<;>p;
- Thgc hi~n nhi~m vv, quySn h~n khac do Chu tich Qu6c h<)i, - Thgc hi~n nhi~m vv, quySn h~n khac do Chu tich Qu6c h<)i,
UBTVQH giao. UBTVQH giao.
Giup vi~c cho T6ng thu ki Qu6c h<)i c6 Ban thu ki. Ca cdu t6 Giup vi~c cho T6ng thu ki Qu6c h<)i c6 Ban thu ki. Ca cdu t6
chtrc, nhi~m V\1, quySn h~n C\1 thS cua Ban thu ki do UBTVQH chtrc, nhi~m V\1, quySn h~n C\1 thS cua Ban thu ki do UBTVQH
quy dinh. quy dinh.
5.2. Van phong Quae h()i 5.2. Van phong Quae h()i
Van phong Qu6c h<)i la ca quan hanh chinh, tham muu t6ng Van phong Qu6c h<)i la ca quan hanh chinh, tham muu t6ng
hqp, phvc V\1 Qu6c h<)i, UBTVQH, H<)i dfing dan t<)c, cac uy ban hqp, phvc V\1 Qu6c h<)i, UBTVQH, H<)i dfing dan t<)c, cac uy ban
PGS. TS. T6 Van HoaJ GV. Ph9m Due Baa 419 PGS. TS. T6 Van HoaJ GV. Ph9m Due Baa 419
GlAO TRiNH LU!THIEN PHAP V$T NAM GlAO TRiNH LU!THIEN PHAP V$T NAM
cua Qu6c h9i va d~i biSu Qu6c h9i. Van phong Qu6c h9i c6 nhi~m cua Qu6c h9i va d~i biSu Qu6c h9i. Van phong Qu6c h9i c6 nhi~m
V\1, quySn h~n sau day: V\1, quySn h~n sau day:
- Tbchuc pht;tc V\1 cac ki hQp Qu6c h9i, phien hQp UBTVQH - Tbchuc pht;tc V\1 cac ki hQp Qu6c h9i, phien hQp UBTVQH
va cac ho~t d9ng khac cua Qu6c h9i, UBTVQH, H9i dbng dan va cac ho~t d9ng khac cua Qu6c h9i, UBTVQH, H9i dbng dan
t9c, cac uy ban cua Qu6c h9i; t9c, cac uy ban cua Qu6c h9i;
- Quan 1i can bQ, cong chuc, vien chuc, nguai lao d9ng khac - Quan 1i can bQ, cong chuc, vien chuc, nguai lao d9ng khac
phvc V\l Qu6c h9i, cac ca quan cua Qu6c h9i; phvc V\l Qu6c h9i, cac ca quan cua Qu6c h9i;
- Quan 1i kinh phi ho~t d9ng cua Qu6c h9i; - Quan 1i kinh phi ho~t d9ng cua Qu6c h9i;
- Chiu trach nhi~m bao dam ca sa v~t chftt va cac diSu ki~n - Chiu trach nhi~m bao dam ca sa v~t chftt va cac diSu ki~n
khac cho ho~t d9ng cua Qu6c h9i, cac ca quan cua Qu6c h9i, Van khac cho ho~t d9ng cua Qu6c h9i, cac ca quan cua Qu6c h9i, Van
phong Doan d~i biSu Qu6c h9i va H9i dbng nhan dan cftp tinh, d~i phong Doan d~i biSu Qu6c h9i va H9i dbng nhan dan cftp tinh, d~i
biSu Qu6c h9i; t~o diSu ki~n cho d~i biSu Qu6c h9i trong vi~c biSu Qu6c h9i; t~o diSu ki~n cho d~i biSu Qu6c h9i trong vi~c
trinh dv an lu~t, phap l~nh, ki~n nghi v€ lu~t, phap l~nh. trinh dv an lu~t, phap l~nh, ki~n nghi v€ lu~t, phap l~nh.
T bng thu ki Qu6c h9i dbng thai la Chu nhi~m Van phong T bng thu ki Qu6c h9i dbng thai la Chu nhi~m Van phong
Qu6c h9i, chiu trach nhi~m tru6c Qu6c h9i va UBTVQH vS ho~t Qu6c h9i, chiu trach nhi~m tru6c Qu6c h9i va UBTVQH vS ho~t
d9ng cua Van phong Qu6c h9i. d9ng cua Van phong Qu6c h9i.
Cac Ph6 chu nhi~m Van phong Qu6c h9i do UBTVQH b6 Cac Ph6 chu nhi~m Van phong Qu6c h9i do UBTVQH b6
nhi~m, miSn nhi~m, each chuc theo dS nghi cua Tbng thu ki Qu6c nhi~m, miSn nhi~m, each chuc theo dS nghi cua Tbng thu ki Qu6c
h9i - Chu nhi~m Van phong Qu6c h9i. h9i - Chu nhi~m Van phong Qu6c h9i.
UBTVQH quy dinh ca cftu tb chuc, nhi~m V\1, quySn h~n cv UBTVQH quy dinh ca cftu tb chuc, nhi~m V\1, quySn h~n cv
thS cua Van phong Qu6c h9i; quy~t dinh bien ch8 d9i ngu can b9, thS cua Van phong Qu6c h9i; quy~t dinh bien ch8 d9i ngu can b9,
cong chuc, vien chuc va quy dinh chs d9, chinh sach ap dvng d6i cong chuc, vien chuc va quy dinh chs d9, chinh sach ap dvng d6i
v6i d9i ngfi can b9, cong chuc, vien chuc, nguai lao d9ng khac v6i d9i ngfi can b9, cong chuc, vien chuc, nguai lao d9ng khac
thu9c Van phong Qu6c h9i phu hqp v6i tinh chftt d~c thu trong thu9c Van phong Qu6c h9i phu hqp v6i tinh chftt d~c thu trong
ho~t d9ng cua Qu6c hQi. ho~t d9ng cua Qu6c hQi.
5.3. Cac cO' quan thu(}c Uy ban thuO'ng VI} Qufic h(}i 5.3. Cac cO' quan thu(}c Uy ban thuO'ng VI} Qufic h(}i
UBTVQH thanh l~p cac ca quan thu9c UBTVQH dS tham UBTVQH thanh l~p cac ca quan thu9c UBTVQH dS tham
muu, giup UBTVQH vS cac ITnh vvc cong vi~c cv thS. muu, giup UBTVQH vS cac ITnh vvc cong vi~c cv thS.
420 PGS. TS. To Van Hoa, GV. Phqm Due Biw 420 PGS. TS. To Van Hoa, GV. Phqm Due Biw
UBTVQH quy djnh ca c~u t6 chuc, nhi~m V\1, quy~n h~n, ch~ UBTVQH quy djnh ca c~u t6 chuc, nhi~m V\1, quy~n h~n, ch~
d<), chfnh sach ap dt,Ing d6i v6i d<)i ngii can b<), cong chuc, vien d<), chfnh sach ap dt,Ing d6i v6i d<)i ngii can b<), cong chuc, vien
chuc, nguffi lao d<)ng khac lam vi~c t~i cac C<J quan nay phu hqp chuc, nguffi lao d<)ng khac lam vi~c t~i cac C<J quan nay phu hqp
v6i tinh ch~t d~c thu trong ho~t d<)ng cua Qu6c h<)i. v6i tinh ch~t d~c thu trong ho~t d<)ng cua Qu6c h<)i.
6. Kl HOP QUOC H(H 6. Kl HOP QUOC H(H
Ki hQp la hinh thuc ho~t d<)ng chu y~u va quan trQng nh~t cua Ki hQp la hinh thuc ho~t d<)ng chu y~u va quan trQng nh~t cua
Qu6c h<)i. Ki hQp la nai bi~u hi~n tn,rc ti~p va t~p trung nh~t quy~n Qu6c h<)i. Ki hQp la nai bi~u hi~n tn,rc ti~p va t~p trung nh~t quy~n
h,rc nha nu6c cua ca quan d~i bi~u cao nh~t cua nhan dan, ca quan h,rc nha nu6c cua ca quan d~i bi~u cao nh~t cua nhan dan, ca quan
quy~n h,rc nha nu6c cao nh~t cua nu6c C<)ng hoa XHCN Vi~t quy~n h,rc nha nu6c cao nh~t cua nu6c C<)ng hoa XHCN Vi~t
Nam tht,rc hi~n quy~n l~p hi~n va l~p phap; nai th~ hi~n tri tu~ t~p Nam tht,rc hi~n quy~n l~p hi~n va l~p phap; nai th~ hi~n tri tu~ t~p
th~ cua cac d~i bi~u Qu6c h<)i. T~i ki hQp, Qu6c h<)i thao lu~n dan th~ cua cac d~i bi~u Qu6c h<)i. T~i ki hQp, Qu6c h<)i thao lu~n dan
chu va quy~t djnh nhfmg v~n d~ quan trQng nh~t cua d~t nu6c va chu va quy~t djnh nhfmg v~n d~ quan trQng nh~t cua d~t nu6c va
cua nhan dan; thvc hi~n quy~n giam sat t6i cao d6i v&i ho~t d<)ng cua nhan dan; thvc hi~n quy~n giam sat t6i cao d6i v&i ho~t d<)ng
CUa CaC C<J quan nha nu&c. CUa CaC C<J quan nha nu&c.
Qu6c h<)i hQp thuemg 1~ m6i nam hai ki, do UBTVQH tri~u t~p. Qu6c h<)i hQp thuemg 1~ m6i nam hai ki, do UBTVQH tri~u t~p.
Trong trnemg hQP Chu tjch nu&c, UBTVQH, Thu tu&ng Chinh Trong trnemg hQP Chu tjch nu&c, UBTVQH, Thu tu&ng Chinh
phu ho~c it nh~t m<)t phdn ba t6ng s6 d~i bi~u Qu6c h<)i yeu cdu phu ho~c it nh~t m<)t phdn ba t6ng s6 d~i bi~u Qu6c h<)i yeu cdu
thi Qu6c h<)i hQp b~t thuemg. UBTVQH tri~u t~p ky hQp Qu6c h<)i thi Qu6c h<)i hQp b~t thuemg. UBTVQH tri~u t~p ky hQp Qu6c h<)i
(Bi~u 83 Hi~n phap nam 2013). (Bi~u 83 Hi~n phap nam 2013).
6.1. Vi~c chuAn bi va tri~u t~p ki hqp Qu6c hqi 6.1. Vi~c chuAn bi va tri~u t~p ki hqp Qu6c hqi
B~ cho cac ki hQp cua Qu6c h<)i bao dam ch~t hrqng cao, vi~c B~ cho cac ki hQp cua Qu6c h<)i bao dam ch~t hrqng cao, vi~c
chuAn bj cho ki hQp dong vai tro r~t quan trQng. Vi~c chuAn bi chuAn bj cho ki hQp dong vai tro r~t quan trQng. Vi~c chuAn bi
CaC ki hQp bao gbm nhi~u ho~t d<)ng khac nhau, do nhi~u C<J quan CaC ki hQp bao gbm nhi~u ho~t d<)ng khac nhau, do nhi~u C<J quan
dam nhi~m nhu xay dvng cac dv an trinh Qu6c h<)i, di~u tra, dam nhi~m nhu xay dvng cac dv an trinh Qu6c h<)i, di~u tra,
nghien CUu, thu th~p tinh hinh thl;IC t~ Va y ki~n dong gop CUa nghien CUu, thu th~p tinh hinh thl;IC t~ Va y ki~n dong gop CUa
nhan dan v~ cac v~n d~ lien quan d~n ki hQp Qu6c h<)i. Vi~c nhan dan v~ cac v~n d~ lien quan d~n ki hQp Qu6c h<)i. Vi~c
chuAn bi ki hQp thu hut S\f tham gia cua dong dao C(J quan nha chuAn bi ki hQp thu hut S\f tham gia cua dong dao C(J quan nha
nu&c, cua H<)i dbng dan t<)c va cac uy ban cua Qu6c h<)i, cua ban nu&c, cua H<)i dbng dan t<)c va cac uy ban cua Qu6c h<)i, cua ban
than m6i d~i bi~u Qu6c h<)i. than m6i d~i bi~u Qu6c h<)i.
PGS. TS. To Van Hoa, GV Phgm Due Biw 421 PGS. TS. To Van Hoa, GV Phgm Due Biw 421
GIAO TRINH LUAT HIEN PHAP VIST NAM GIAO TRINH LUAT HIEN PHAP VIST NAM
Tru6c khi tri~u t~p ki hQp Qu6c h()i, UBTVQH phai d\I ki~n Tru6c khi tri~u t~p ki hQp Qu6c h()i, UBTVQH phai d\I ki~n
chuong trinh lam vi~c cua ki hQp; xem xet vi~c chuftn bi cac dl;I an chuong trinh lam vi~c cua ki hQp; xem xet vi~c chuftn bi cac dl;I an
va ra soat l~i cac khau chuftn bi. UBTVQH kh6a tru6c d\I ki~n va ra soat l~i cac khau chuftn bi. UBTVQH kh6a tru6c d\I ki~n
chuong trinh lam vi~c cua ki hQp thu nhftt cua Qu6c h()i kh6a m6i. chuong trinh lam vi~c cua ki hQp thu nhftt cua Qu6c h()i kh6a m6i.
D\f ki~n chuong trinh ki hQp phai duqc gui d~n cac d~i bi~u D\f ki~n chuong trinh ki hQp phai duqc gui d~n cac d~i bi~u
Qu6c h()i ch~m nhftt la m()t thang tru6c khi Qu6c h()i hQp d~ cac Qu6c h()i ch~m nhftt la m()t thang tru6c khi Qu6c h()i hQp d~ cac
d~i bi~u nghien CUu va gop y ki~n. d~i bi~u nghien CUu va gop y ki~n.
Vi~c tri~u t~p cac ki hQp thuemg 1~ cua Qu6c h()i phai duqc Vi~c tri~u t~p cac ki hQp thuemg 1~ cua Qu6c h()i phai duqc
UBTVQH quy~t dinh va thong bao ch~m nhftt la ba muai ngay UBTVQH quy~t dinh va thong bao ch~m nhftt la ba muai ngay
(d6i v6i cac ki hQp bftt thuemg la bay ngay) tru6c ngay khai m~c (d6i v6i cac ki hQp bftt thuemg la bay ngay) tru6c ngay khai m~c
ki hQp. D\I ki~n chuong trinh ki hQp Qu6c h()i duqc thong bao tren ki hQp. D\I ki~n chuong trinh ki hQp Qu6c h()i duqc thong bao tren
cac phuong ti~n thong tin d~i chung ch~m nhftt la 15 ngay tru6c cac phuong ti~n thong tin d~i chung ch~m nhftt la 15 ngay tru6c
ngay khai m~c ki hQp d6i v6i ki hQp thuemg 1~ va ch~m nhftt la 04 ngay khai m~c ki hQp d6i v6i ki hQp thuemg 1~ va ch~m nhftt la 04
ngay tru6c ngay khai m~c ki hQp d6i v6i ki hQp bftt thuemg. Quy~t ngay tru6c ngay khai m~c ki hQp d6i v6i ki hQp bftt thuemg. Quy~t
dinh tri~u t~p ki hQp cling v6i d\I ki~n chuong trinh ki hQp duqc dinh tri~u t~p ki hQp cling v6i d\I ki~n chuong trinh ki hQp duqc
gui d~n d~i bi~u Qu6c h()i. gui d~n d~i bi~u Qu6c h()i.
D\I ki~n chuang trinh lam vi~c cua ki hQp duqc gui d~n d~i D\I ki~n chuang trinh lam vi~c cua ki hQp duqc gui d~n d~i
bi~u Qu6c h()i cling v6i quy~t dinh tri~u t~p ki hQp. Ch~m nhftt la bi~u Qu6c h()i cling v6i quy~t dinh tri~u t~p ki hQp. Ch~m nhftt la
muai Him ngay tru6c khi Qu6c h()i hQp, d\I ki~n chuong trinh ki muai Him ngay tru6c khi Qu6c h()i hQp, d\I ki~n chuong trinh ki
hQp thuemg 1~ phai duqc thong bao tren cac phuang ti~n thong tin hQp thuemg 1~ phai duqc thong bao tren cac phuang ti~n thong tin
d~i chung. d~i chung.
6.2. Ki hqp tht'f nhftt cua m6i khoa Qu6c h{)i 6.2. Ki hqp tht'f nhftt cua m6i khoa Qu6c h{)i
Hi~n phap nam 2013 quy dinh: Ki hQp thtr nhftt cua Qu6c h()i Hi~n phap nam 2013 quy dinh: Ki hQp thtr nhftt cua Qu6c h()i
kh6a m6i duqc tri~u t~p ch~m nhftt la sau muai ngay k~ m
ngay kh6a m6i duqc tri~u t~p ch~m nhftt la sau muai ngay k~ m
ngay
bAu cu d~i bi~u Qu6c h()i va do Chu tich Qu6c h()i kh6a tru6c khai bAu cu d~i bi~u Qu6c h()i va do Chu tich Qu6c h()i kh6a tru6c khai
m~c va chu tQa cho d~n khi Qu6c h()i kh6a m6i bAu ra Chu tich m~c va chu tQa cho d~n khi Qu6c h()i kh6a m6i bAu ra Chu tich
Qu6c h()i (Di~u 83). Qu6c h()i (Di~u 83).
Ki hQp thu nhftt cua m6i kh6a Qu6c h()i c6 vi tri d~c bi~t quan Ki hQp thu nhftt cua m6i kh6a Qu6c h()i c6 vi tri d~c bi~t quan
trQng. Trong phien hQp dAu tien cua m6i kh6a Qu6c h()i, Qu6c h()i trQng. Trong phien hQp dAu tien cua m6i kh6a Qu6c h()i, Qu6c h()i
422 PGS. TS. To Van Hoa, GV Phc;Jm Due Baa 422 PGS. TS. To Van Hoa, GV Phc;Jm Due Baa
bftu ra Uy ban thftm tra tu each d~i bi~u d~ ti~n hanh thftm tra tu bftu ra Uy ban thftm tra tu each d~i bi~u d~ ti~n hanh thftm tra tu
each cua cac d~i bi~u Qu6c h{)i. T~i ki hQp thu nhftt cua m6i kh6a each cua cac d~i bi~u Qu6c h{)i. T~i ki hQp thu nhftt cua m6i kh6a
Qu6c h{)i, Qu6c h9i ti~n hanh bftu cit cac chuc danh Hinh d~o cao Qu6c h{)i, Qu6c h9i ti~n hanh bftu cit cac chuc danh Hinh d~o cao
cftp nhftt cua Nha nu&c. B~ng each bo phi~u kin, Qu6c h9i bftu cftp nhftt cua Nha nu&c. B~ng each bo phi~u kin, Qu6c h9i bftu
Chu tich nu&c, Ph6 Chu tich nu&c; Chil tich Qu6c h{)i, cac Ph6 Chu tich nu&c, Ph6 Chu tich nu&c; Chil tich Qu6c h{)i, cac Ph6
Chu tich Qu6c h9i, cac uy vien UBTVQH; Chu tich H9i dbng dan Chu tich Qu6c h9i, cac uy vien UBTVQH; Chu tich H9i dbng dan
t{)c, Chu nhi~m cac uy ban cua Qu6c h{)i; Thu tu&ng Chinh phil, t{)c, Chu nhi~m cac uy ban cua Qu6c h{)i; Thu tu&ng Chinh phil,
Chanh an TANDTC, Vi~n tru6ng VKSNDTC, Chu tich H9i dbng Chanh an TANDTC, Vi~n tru6ng VKSNDTC, Chu tich H9i dbng
bftu cit qu6c gia, T6ng KTNN; Qu6c h9i phe chuftn d~ nghi cua bftu cit qu6c gia, T6ng KTNN; Qu6c h9i phe chuftn d~ nghi cua
Thu tu&ng Chinh phu v~ vi~c b6 nhi~m cac Ph6 Thu tu&ng, b9 Thu tu&ng Chinh phu v~ vi~c b6 nhi~m cac Ph6 Thu tu&ng, b9
tru6ng va cac thanh vien khac cua Chinh phil; phe chuftn vi~c b6 tru6ng va cac thanh vien khac cua Chinh phil; phe chuftn vi~c b6
nhi~m cac thftm phan TANDTC, Qu6c h9i phe chuftn danh sach nhi~m cac thftm phan TANDTC, Qu6c h9i phe chuftn danh sach
thanh vien H<)i dbng qu6c phong va an ninh theo d~ nghi cila Chu thanh vien H<)i dbng qu6c phong va an ninh theo d~ nghi cila Chu
tich nu&c; phe chuftn H9i dbng bftu cit qu6c gia. Qu6c h9i con bdu tich nu&c; phe chuftn H9i dbng bftu cit qu6c gia. Qu6c h9i con bdu
doan thu ki ki hQp cua m6i kh6a Qu6c h{)i. doan thu ki ki hQp cua m6i kh6a Qu6c h{)i.
6.3. Trinh tl}' xem xet va thong qua cac d\f an tfi ki hqp 6.3. Trinh tl}' xem xet va thong qua cac d\f an tfi ki hqp
Quae h(}i Quae h(}i
T~i ki hQp, Qufic h9i xem xet va thong qua cac d\1 an k~ ho~ch T~i ki hQp, Qufic h9i xem xet va thong qua cac d\1 an k~ ho~ch
nha nu&c, dl;T toan ngan sach nha nu&c, cac bao cao, dl;T an lu~t va nha nu&c, dl;T toan ngan sach nha nu&c, cac bao cao, dl;T an lu~t va
cac dl;T an khac theo trinh tg sau day: cac dl;T an khac theo trinh tg sau day:
Thu nhdt, trinh bay cac dl! an truac Qu6c hf)i Thu nhdt, trinh bay cac dl! an truac Qu6c hf)i
D~ Qu6c h9i xem xet va quy~t dinh thi CO' quan ho~c nguai D~ Qu6c h9i xem xet va quy~t dinh thi CO' quan ho~c nguai
trinh bay dl;T an phai trinh bay tru&c Qu6c h{)i. Khi trinh bay cftn trinh bay dl;T an phai trinh bay tru&c Qu6c h{)i. Khi trinh bay cftn
lam fO yeu cftu xay dl;Tng d\t an, n{)i dung CO' ban cila dl;T an, CaC lam fO yeu cftu xay dl;Tng d\t an, n{)i dung CO' ban cila dl;T an, CaC
bu&c chuftn bi da ti~n hanh, tai li~u tham khao, vi~c chinh 1i d\t bu&c chuftn bi da ti~n hanh, tai li~u tham khao, vi~c chinh 1i d\t
thao va toan van dl;T an. thao va toan van dl;T an.
Thu hai, thuyJt trinh vi¢c thdm tra cac d11 an Thu hai, thuyJt trinh vi¢c thdm tra cac d11 an
Sau khi nghe CO' quan ho~c nguai trinh bay dl;T an trinh bay' Sau khi nghe CO' quan ho~c nguai trinh bay dl;T an trinh bay'
Qu6c h{)i nghe thuy~t trinh vien cua H{)i dbng dan t{)c ho~c Uy Qu6c h{)i nghe thuy~t trinh vien cua H{)i dbng dan t{)c ho~c Uy
PGS. TS. T6 Van Hoa, GV. Phgm Due Bcw 423 PGS. TS. T6 Van Hoa, GV. Phgm Due Bcw 423
GIAO TRiNH LUAT HrEN PHAP ~T NAM GIAO TRiNH LUAT HrEN PHAP ~T NAM
ban cua Qu6c h()i duqc giao thftm tra dg an, bao cao y ki€n cua ban cua Qu6c h()i duqc giao thftm tra dg an, bao cao y ki€n cua
H()i d6ng dan t()c ho~c Uy ban cua Qu6c h()i v~ dv an d6. Thuy€t H()i d6ng dan t()c ho~c Uy ban cua Qu6c h()i v~ dv an d6. Thuy€t
trinh vien phai neu len nhfmg m~t duqc va nhfrng h:;tn ch€, thi6u trinh vien phai neu len nhfmg m~t duqc va nhfrng h:;tn ch€, thi6u
sot cua dv an d6ng thai phat bi~u y ki6n v€ vi~c co th~ chftp nh~n sot cua dv an d6ng thai phat bi~u y ki6n v€ vi~c co th~ chftp nh~n
dv an duqc hay khong. N@u cAn kh~c ph~1c nhfrng di~m nao trong dv an duqc hay khong. N@u cAn kh~c ph~1c nhfrng di~m nao trong
dg an thi phai n6i ro. dg an thi phai n6i ro.
Thu ba, thao luc}n cac dl! an Thu ba, thao luc}n cac dl! an
Cac dv an dSu duqc Qu6c h()i xem xet va thao lu~n 6 cac t6 Cac dv an dSu duqc Qu6c h()i xem xet va thao lu~n 6 cac t6
d:;ti bi~u ho~c t~p trung 6 h()i truang. Vi~c thao lu~n 6 t6 hay 6 h()i d:;ti bi~u ho~c t~p trung 6 h()i truang. Vi~c thao lu~n 6 t6 hay 6 h()i
truang duqc quy6t dinh phg thu()c vao muc d() ph(rc t:;tp cua vftn truang duqc quy6t dinh phg thu()c vao muc d() ph(rc t:;tp cua vftn
dS. C6 nhfrng dv an vita phai thao lu~n 6 cac t6 d:;ti bi~u vita phai dS. C6 nhfrng dv an vita phai thao lu~n 6 cac t6 d:;ti bi~u vita phai
thao lu~n t~p trung t:;ti h()i truang. DiSu quan tn;>ng nhftt la phai thao lu~n t~p trung t:;ti h()i truang. DiSu quan tn;>ng nhftt la phai
lam sao t:;to diSu ki~n d~ cac d:;ti bi~u phat bi~u h€t va th~ hi~n lam sao t:;to diSu ki~n d~ cac d:;ti bi~u phat bi~u h€t va th~ hi~n
dung y kiSn cua minh, phan anh duqc tam tu, nguy~n VQng cua dung y kiSn cua minh, phan anh duqc tam tu, nguy~n VQng cua
nhan dan. Cac vftn dS duqc xem xet m()t each toan di~n, tir d6 Iva nhan dan. Cac vftn dS duqc xem xet m()t each toan di~n, tir d6 Iva
ch<;>n duqc phuang an t6i uu d~ di d6n bi~u quy~t. ch<;>n duqc phuang an t6i uu d~ di d6n bi~u quy~t.
Thu tu, bidu quy~t ad thong qua cac dl! an Thu tu, bidu quy~t ad thong qua cac dl! an
Bi~u quySt la hinh thuc th~ hi~n y chi va quan di~m cua cac Bi~u quySt la hinh thuc th~ hi~n y chi va quan di~m cua cac
d:;ti bi~u Qu6c h()i vS m()t vftn dS, m()t dv an, m()t nghi quySt v. v .. d:;ti bi~u Qu6c h()i vS m()t vftn dS, m()t dv an, m()t nghi quySt v. v ..
Bi~u quySt con la each thuc chftm dm vi~c thao lu~n d~ di dSn Bi~u quySt con la each thuc chftm dm vi~c thao lu~n d~ di dSn
quyst dinh cu6i cung. quyst dinh cu6i cung.
Vftn dS cAn bi~u quySt va each bi~u quySt do Qu6c h()i quy djnh. Vftn dS cAn bi~u quySt va each bi~u quySt do Qu6c h()i quy djnh.
Cac lu~t, nghi quySt cua Qu6c h()i phai duqc qua nua t6ng s6 Cac lu~t, nghi quySt cua Qu6c h()i phai duqc qua nua t6ng s6
d:;ti bi~u Qu6c h()i bi~u quy6t tan thanh; truemg hqp lam HiSn d:;ti bi~u Qu6c h()i bi~u quy6t tan thanh; truemg hqp lam HiSn
phap, sua d6i HiSn phap, quy6t dinh rut ng~n ho~c keo dai nhi~m phap, sua d6i HiSn phap, quy6t dinh rut ng~n ho~c keo dai nhi~m
ki cua Qu6c h()i, bai nhi~m d:;ti bi~u Qu6c h()i phai duqc it nhftt hai ki cua Qu6c h()i, bai nhi~m d:;ti bi~u Qu6c h()i phai duqc it nhftt hai
phAn ba t6ng s6 d:;ti bi~u Qu6c h()i bi~u quySt tan thanh (DiSu 85 phAn ba t6ng s6 d:;ti bi~u Qu6c h()i bi~u quySt tan thanh (DiSu 85
424 PGS. TS. To Van Hoa, GV. Phr;tm Dt'rc Biw 424 PGS. TS. To Van Hoa, GV. Phr;tm Dt'rc Biw
6.4. Vdn d~ chdt vAn va tra Uri chdt vdn 6.4. Vdn d~ chdt vAn va tra Uri chdt vdn
Chfit vfin la m()t bi~n phap thvc hi~n quy~n giam sat cua Qu6c Chfit vfin la m()t bi~n phap thvc hi~n quy~n giam sat cua Qu6c
h()i, n6 thvc S\f phat huy tac dl;lng t~i cac ki hQp Qu6c h()i. Trong h()i, n6 thvc S\f phat huy tac dl;lng t~i cac ki hQp Qu6c h()i. Trong
chuang trinh ki hQp, Qu6c h()i danh thai gian thich dang cho vi~c chuang trinh ki hQp, Qu6c h()i danh thai gian thich dang cho vi~c
chfrt vfrn va tra lai chfit vfin. chfrt vfrn va tra lai chfit vfin.
Chfit vfin la quySn cua d~i bi~u Qu6c h()i doi hoi m()t ca quan Chfit vfin la quySn cua d~i bi~u Qu6c h()i doi hoi m()t ca quan
nha nu6c, m()t nha chuc trach nao d6 phai tnilai, phai bao cao v6i nha nu6c, m()t nha chuc trach nao d6 phai tnilai, phai bao cao v6i
ca quan quySn lvc nha nu6c cao nhfrt v~ vfrn d8 c6 lien quan d~n ca quan quySn lvc nha nu6c cao nhfrt v~ vfrn d8 c6 lien quan d~n
ho~t d()ng cua ca quan ho~c nguai bi chfrt vfrn. ho~t d()ng cua ca quan ho~c nguai bi chfrt vfrn.
Chfrt vfrn cfing la m()t d~ng cau hoi nhung chfrt vfrn hoan toan Chfrt vfrn cfing la m()t d~ng cau hoi nhung chfrt vfrn hoan toan
khac diu hoi binh thuang. N~u nhu cau hoi binh thuang duqc d~t khac diu hoi binh thuang. N~u nhu cau hoi binh thuang duqc d~t
ra chi nh~m ffi\lC dich d~ thu th~p thong tin thi chfrt vfrn duqc d~t ra chi nh~m ffi\lC dich d~ thu th~p thong tin thi chfrt vfrn duqc d~t
ra nh~m d~ quy k~t trach nhi~m. Vi v~y, vfin dS chdt vdn chi d~t ra ra nh~m d~ quy k~t trach nhi~m. Vi v~y, vfin dS chdt vdn chi d~t ra
khi da duqc cac d~i bi~u Qu6c h()i diSu tra, nghien CUu ky lu5ng khi da duqc cac d~i bi~u Qu6c h()i diSu tra, nghien CUu ky lu5ng
va da c6 chu dinh vS trach nhi~m cua ca quan ho~c nguai bi chdt va da c6 chu dinh vS trach nhi~m cua ca quan ho~c nguai bi chdt
vdn. Khi chdt vfin da duqc neu len thi bu()c cac ca quan ho~c vdn. Khi chdt vfin da duqc neu len thi bu()c cac ca quan ho~c
nguai bi chdt vdn phai tra lai va tra lai nghiem me. nguai bi chdt vdn phai tra lai va tra lai nghiem me.
D6i tuqng bi chfit vfin, thu tvc chdt vdn va tra lai chdt vdn D6i tuqng bi chfit vfin, thu tvc chdt vdn va tra lai chdt vdn
duqc quy dinh r5 trong Hi~n phap nam 2013, Lu~t tb chuc Qu6c duqc quy dinh r5 trong Hi~n phap nam 2013, Lu~t tb chuc Qu6c
h()i nam 2014 (sua dbi, bb sung nam 2020), Quy ch~ ho~t d()ng h()i nam 2014 (sua dbi, bb sung nam 2020), Quy ch~ ho~t d()ng
cua d~i bi~u Qu6c h()i. cua d~i bi~u Qu6c h()i.
D~i bi~u Qu6c h()i c6 quySn chdt vdn Chu tich nu6c, Chu tich D~i bi~u Qu6c h()i c6 quySn chdt vdn Chu tich nu6c, Chu tich
Qu6c h()i, Thu tu6ng Chinh phu, B() tru6ng va cac thanh vi en khac Qu6c h()i, Thu tu6ng Chinh phu, B() tru6ng va cac thanh vi en khac
cua Chinhphu, Chanh an TANDTC, Vi~n tru6ng VKSNDTC, Tbng cua Chinhphu, Chanh an TANDTC, Vi~n tru6ng VKSNDTC, Tbng
KTNN. KTNN.
N guai bi chdt vdn phai tn\ lai tru6c Qu6c h()i t~i ky h<;>p Qu6c N guai bi chdt vdn phai tn\ lai tru6c Qu6c h()i t~i ky h<;>p Qu6c
h()i ho~c t~i phien hQp UBTVQH trong thai gian gifra hai ky hqp h()i ho~c t~i phien hQp UBTVQH trong thai gian gifra hai ky hqp
Qu6c h()i; truang hqp cAn thi~t, Qu6c h()i, UBTVQH cho tra lai Qu6c h()i; truang hqp cAn thi~t, Qu6c h()i, UBTVQH cho tra lai
b~ng van ban. b~ng van ban.
PGS. TS. To Van Hoa, GV. Phqm Due Baa 425 PGS. TS. To Van Hoa, GV. Phqm Due Baa 425
Trong truemg hqp d~i bi~u Qu6c h9i chua dbng y v6i n(>i dung Trong truemg hqp d~i bi~u Qu6c h9i chua dbng y v6i n(>i dung
tra lai chftt vdn thi c6 quySn chdt vdn l~i t~i phien hQp cua Qu6c tra lai chftt vdn thi c6 quySn chdt vdn l~i t~i phien hQp cua Qu6c
h(>i, cua UBTVQH ho~c giri chdt vftn b&ng van ban d~n nguai bi h(>i, cua UBTVQH ho~c giri chdt vftn b&ng van ban d~n nguai bi
chdt vftn. chdt vftn.
6.5. ffinh thuc hqp QuAe h(}i 6.5. ffinh thuc hqp QuAe h(}i
Qu6c h(>i hQp cong khai. Khi Qu6c h9i hQp cong khai, cong Qu6c h(>i hQp cong khai. Khi Qu6c h9i hQp cong khai, cong
chung c6 th~ duqc d~n dv theo gifty mai cua Van phong Qu6c h(>i. chung c6 th~ duqc d~n dv theo gifty mai cua Van phong Qu6c h(>i.
Cac ca quan thong tftn, bao chi duqc tham dv cac phien hQp cong Cac ca quan thong tftn, bao chi duqc tham dv cac phien hQp cong
khai cua Qu6c h(>i d~ phan anh kip thai, chinh xac cac ho~t d(>ng khai cua Qu6c h(>i d~ phan anh kip thai, chinh xac cac ho~t d(>ng
cua Qu6c h(>i. cua Qu6c h(>i.
Trong cac truemg hqp cftn thi~t, theo dS nghi cua Chu tich Trong cac truemg hqp cftn thi~t, theo dS nghi cua Chu tich
nu6c, UBTVQH, Thu tu6ng Chinh phu ho~c cua it nhftt m(>t phftn nu6c, UBTVQH, Thu tu6ng Chinh phu ho~c cua it nhftt m(>t phftn
ba t6ng s6 d~i bi~u Qu6c h(>i thi Qu6c h9i quy~t dinh hQp kin. ba t6ng s6 d~i bi~u Qu6c h(>i thi Qu6c h9i quy~t dinh hQp kin.
Vi~c cong b6 n(>i dung cac phien hQp kin do Chu tich nu6c cung Vi~c cong b6 n(>i dung cac phien hQp kin do Chu tich nu6c cung
v6i Chu tich Qu6c h9i quy~t dinh. v6i Chu tich Qu6c h9i quy~t dinh.
6.6. Cac lu,t, nghj quy@t cua Qu6c h(}i 6.6. Cac lu,t, nghj quy@t cua Qu6c h(}i
Cac lu~t, nghi quy~t cua Qu6c h(>i phai duqc Chu tich Qu6c Cac lu~t, nghi quy~t cua Qu6c h(>i phai duqc Chu tich Qu6c
h(>i ki chling thvc va Chu tich nu6c cong b6 ch~m nhftt la muai h(>i ki chling thvc va Chu tich nu6c cong b6 ch~m nhftt la muai
lam ngay, k~ mngay thong qua .. Cac lu~t, nghi quy~t, lai tuyen b6, lam ngay, k~ mngay thong qua .. Cac lu~t, nghi quy~t, lai tuyen b6,
lai keu gQi, thu, di~n van cua Qu6c h(>i, bien ban tom t~t v€ ki hQp lai keu gQi, thu, di~n van cua Qu6c h(>i, bien ban tom t~t v€ ki hQp
cua Qu6c h9i duqc dang tren Cong bao. cua Qu6c h9i duqc dang tren Cong bao.
7. D~I BIEU QUOC HOI 7. D~I BIEU QUOC HOI
D~i bi~u Qu6c h9i la nhfrng cong dan uu tU trong cac linh V\fC D~i bi~u Qu6c h9i la nhfrng cong dan uu tU trong cac linh V\fC
ho~t d(>ng cua Nha nu6c va xa h(>i duqc nhan dan ca nu6c tin ho~t d(>ng cua Nha nu6c va xa h(>i duqc nhan dan ca nu6c tin
nhi~m bftu ra b&ng t6ng tuy~n cir 1\f do. D6 la nhfrng d~i bi~u chan nhi~m bftu ra b&ng t6ng tuy~n cir 1\f do. D6 la nhfrng d~i bi~u chan
chinh cua nhan dan. Cac d~i bi~u Qu6c h(>i hi nhfrng nguai duqc chinh cua nhan dan. Cac d~i bi~u Qu6c h(>i hi nhfrng nguai duqc
a
bftu ra d~ thay m~t nhan dan ca quan quySn lvc nha nu6c cao a
bftu ra d~ thay m~t nhan dan ca quan quySn lvc nha nu6c cao
nhftt. Cac d~i bi~u Qu6c h9i nu6c ta theo tinh thftn cua Lenin la nhftt. Cac d~i bi~u Qu6c h9i nu6c ta theo tinh thftn cua Lenin la
nhfing nguai: "Tl! minh c6ng tac, tl! minh ap d{lng nhifng lu(it nhfing nguai: "Tl! minh c6ng tac, tl! minh ap d{lng nhifng lu(it
426 PGS. TS. To Van Hoa, GV. Phqm Due Biw 426 PGS. TS. To Van Hoa, GV. Phqm Due Biw
phap cita minh, !if minh ki~m tra ldy nhimg tac d1:1ng cita lu(tt phap cita minh, !if minh ki~m tra ldy nhimg tac d1:1ng cita lu(tt
phap dy, !if minh chtu trach nhi¢m truac cir tri cita minh". phap dy, !if minh chtu trach nhi¢m truac cir tri cita minh".
D1;1i bi~u Qu6c h()i c6 dia vi phap 1i d~c bi~t. D6 h\ nguai d1;1i D1;1i bi~u Qu6c h()i c6 dia vi phap 1i d~c bi~t. D6 h\ nguai d1;1i
di~n CUa nhan dan dfing thai hl d1;1i bi~u cftu thanh CO' quan quy8n di~n CUa nhan dan dfing thai hl d1;1i bi~u cftu thanh CO' quan quy8n
lgc nha nu6c cao nhftt. D1;1i bi~u Qu6c h()i la cftu n6i quan trQng lgc nha nu6c cao nhftt. D1;1i bi~u Qu6c h()i la cftu n6i quan trQng
giua chinh quy8n nha nu6c v6i nhan dan. D1;1i bi~u Qu6c h()i vita giua chinh quy8n nha nu6c v6i nhan dan. D1;1i bi~u Qu6c h()i vita
chiu trach nhi~m tru6c cir tri, vira chiu trach nhi~m tru6c ca quan chiu trach nhi~m tru6c cir tri, vira chiu trach nhi~m tru6c ca quan
quy8n h,rc nha nu6c cao nhftt. D1;1i bi~u Qu6c h()i la nguai d1;1i di~n quy8n h,rc nha nu6c cao nhftt. D1;1i bi~u Qu6c h()i la nguai d1;1i di~n
cho y chi va nguy~n VQng cua nhan dan, khong chi d1;1i di~n cho cho y chi va nguy~n VQng cua nhan dan, khong chi d1;1i di~n cho
nhan dan a dan vi bftu cir ra minh rna con dl;li di~n cho nhan dan nhan dan a dan vi bftu cir ra minh rna con dl;li di~n cho nhan dan
ca nu6c; la nguai thay m~t nhan dan thvc hi~n quy8n Ivc nha nu6c ca nu6c; la nguai thay m~t nhan dan thvc hi~n quy8n Ivc nha nu6c
trong Qu6c h()i. Vi v~y, trong khi lam nhi~m V\1, d1;1i bi~u Qu6c trong Qu6c h()i. Vi v~y, trong khi lam nhi~m V\1, d1;1i bi~u Qu6c
h()i phai xuftt phat m lqi ich chung cua ca nu6c d6ng thai cling h()i phai xuftt phat m lqi ich chung cua ca nu6c d6ng thai cling
phai quan tam thich dang d8n lqi ich cua dia phuang da bftu ra phai quan tam thich dang d8n lqi ich cua dia phuang da bftu ra
minh, phai din ctr vao phap lu~t cua Nha nu6c va nhfrng quy dinh minh, phai din ctr vao phap lu~t cua Nha nu6c va nhfrng quy dinh
cua chinh quy8n nha nu6c adia phuang. cua chinh quy8n nha nu6c adia phuang.
Dia vi phap li d~c bi~t cua d1;1i bi~u Qu6c h()i duqc quy dinh Dia vi phap li d~c bi~t cua d1;1i bi~u Qu6c h()i duqc quy dinh
trong Hi€n phap nam 2013, Lu~t tb chtrc Qu6c h()i nam 2014 (sua trong Hi€n phap nam 2013, Lu~t tb chtrc Qu6c h()i nam 2014 (sua
dbi, bb sung nam 2020), Quy ch8 ho1;1t d()ng cua d1;1i bi~u Qu6c dbi, bb sung nam 2020), Quy ch8 ho1;1t d()ng cua d1;1i bi~u Qu6c
h()i, bao gbm chtrc nang, nhi~m V\1, quy8n hl;ln va hinh thtrc hol;lt h()i, bao gbm chtrc nang, nhi~m V\1, quy8n hl;ln va hinh thtrc hol;lt
d()ng cua dl;li bi~u Qu6c h()i. d()ng cua dl;li bi~u Qu6c h()i.
7.1. Nhi~m Vl} cua d~i bi~u Qu6c h(}i 7.1. Nhi~m Vl} cua d~i bi~u Qu6c h(}i
Duqc cir tri tin nhi~m bftu ra, d1;1i bi~u Qu6c h()i phai chiu trach Duqc cir tri tin nhi~m bftu ra, d1;1i bi~u Qu6c h()i phai chiu trach
nhi~m tru6c cir tri dbng thai chiu trach nhi~m tru6c Qu6c h()i v8 nhi~m tru6c cir tri dbng thai chiu trach nhi~m tru6c Qu6c h()i v8
vi~c thvc hi~n nhi~m V\1 d1;1i bi~u cua minh, phai lien h~ ch~t che vi~c thvc hi~n nhi~m V\1 d1;1i bi~u cua minh, phai lien h~ ch~t che
v6i Clr tri, chiu S\f giam sat CUa Clr tri. f)~ Clr tri CO th~ th\{C hi~n v6i Clr tri, chiu S\f giam sat CUa Clr tri. f)~ Clr tri CO th~ th\{C hi~n
duqc S\f giam Sat do, d1;1i bi~u Qu6c hQi phai thuang xuyen ti8p duqc S\f giam Sat do, d1;1i bi~u Qu6c hQi phai thuang xuyen ti8p
xuc v6i cir tri, tim hi~u tam tu, nguy~n vQng cua cir tri, thu th~p xuc v6i cir tri, tim hi~u tam tu, nguy~n vQng cua cir tri, thu th~p
va phan anh trung thvc y kiSn cua cir tri v6i Qu6c h()i va CO' quan va phan anh trung thvc y kiSn cua cir tri v6i Qu6c h()i va CO' quan
PGS. TS. To Van Hoa, GV Ph 9 m Due Biw 427 PGS. TS. To Van Hoa, GV Ph 9 m Due Biw 427
nha nu6c hem quan dbng thai phai bao cao v6i cir tri khong nha nu6c hem quan dbng thai phai bao cao v6i cir tri khong
nhfmg vs ho~t d9ng cua minh rna ca vs ho~t d9ng cua Qu6c h()i. nhfmg vs ho~t d9ng cua minh rna ca vs ho~t d9ng cua Qu6c h()i.
M6i nam it nhdt m()t lftn d~i biSu phai bao cao tru6c cir tri vS M6i nam it nhdt m()t lftn d~i biSu phai bao cao tru6c cir tri vS
vi~c thl;rc hi~n nhi~m V\1 d~i biSu cua minh. Cir tri c6 thS tf\Ic ti~p vi~c thl;rc hi~n nhi~m V\1 d~i biSu cua minh. Cir tri c6 thS tf\Ic ti~p
ho~c thong qua M~t tr~n T 6 qu6c yeu cdu d~i biSu bao cao cong ho~c thong qua M~t tr~n T 6 qu6c yeu cdu d~i biSu bao cao cong
tac va co ths nh~n xet d6i v&i vi~c thvc hi~n nhi~m V\1 cua d~i biSu tac va co ths nh~n xet d6i v&i vi~c thvc hi~n nhi~m V\1 cua d~i biSu
Qu6c h()i. D~i biSu Qu6c h()i c6 nhi~m V\1 tra lai nhfmg yeu cdu va Qu6c h()i. D~i biSu Qu6c h()i c6 nhi~m V\1 tra lai nhfmg yeu cdu va
ki~n nghi cua cir tri. ki~n nghi cua cir tri.
D~i biSu Qu6c h()i c6 nhi~m V\1 tham gia cac ki hQp Qu6c h()i, D~i biSu Qu6c h()i c6 nhi~m V\1 tham gia cac ki hQp Qu6c h()i,
tham gia thao lu~n va quy~t dinh cac vdn d~ thu()c nhi~m V\1, tham gia thao lu~n va quy~t dinh cac vdn d~ thu()c nhi~m V\1,
quySn h~n cua Qu6c h()i, tich C\fC lam cho cac ki hQp d~t k~t qua quySn h~n cua Qu6c h()i, tich C\fC lam cho cac ki hQp d~t k~t qua
t6t. Trang ki hQp cua Qu6c h()i, d~i bi~u c6 nhi~m V\1 tham gia cac t6t. Trang ki hQp cua Qu6c h()i, d~i bi~u c6 nhi~m V\1 tham gia cac
phien hQp toan th~ cua Qu6c h()i, cac CUQC hQp cua H()i dbng dan phien hQp toan th~ cua Qu6c h()i, cac CUQC hQp cua H()i dbng dan
t()c, cac uy ban cua Qu6c h9i, cua t6 ho~c doan d~i biSu Qu6c h()i. t()c, cac uy ban cua Qu6c h9i, cua t6 ho~c doan d~i biSu Qu6c h()i.
D~i bi~u Qu6c h()i phai guong m~u trong vi~c chdp hanh Hi~n D~i bi~u Qu6c h()i phai guong m~u trong vi~c chdp hanh Hi~n
phap, phap lu~t, CO CUQC sf>ng lanh ffi(;lnh va ton trQng CUC quy t~C phap, phap lu~t, CO CUQC sf>ng lanh ffi(;lnh va ton trQng CUC quy t~C
sinh ho~t cong c()ng, bao v~ quysn va lqi ich hqp phap cua cong sinh ho~t cong c()ng, bao v~ quysn va lqi ich hqp phap cua cong
dan, gop phdn phat huy quysn lam chu cua nhan dan. dan, gop phdn phat huy quysn lam chu cua nhan dan.
D~i biSu Qu6c h()i c6 nhi~m V\1 tuyen truySn, ph6 bi~n Hi~n D~i biSu Qu6c h()i c6 nhi~m V\1 tuyen truySn, ph6 bi~n Hi~n
phap, lu~t, cac nghi quy~t cua Qu6c h()i va phap lu~t cua Nha nu6c, phap, lu~t, cac nghi quy~t cua Qu6c h()i va phap lu~t cua Nha nu6c,
d()ng vien nhan dan chdp hanh phap lu~t va tham gia quan Hnha nu6c. d()ng vien nhan dan chdp hanh phap lu~t va tham gia quan Hnha nu6c.
Ti~p cong dan la nhi~m V\1 thuang xuyen cua d~i biSu Qu6c Ti~p cong dan la nhi~m V\1 thuang xuyen cua d~i biSu Qu6c
h()i. D~i biSu Qu6c h()i ti~p dan thea dinh ki, theo lich t~i ttV sa h()i. D~i biSu Qu6c h()i ti~p dan thea dinh ki, theo lich t~i ttV sa
ti~p dan va ti~p dan t~i nha 6', t~i noi cong tac. D~i biSu Qu6c h()i ti~p dan va ti~p dan t~i nha 6', t~i noi cong tac. D~i biSu Qu6c h()i
ti~p dan ds nghe nhan dan gop y xay dvng nha nu&c dbng thai ti~p dan ds nghe nhan dan gop y xay dvng nha nu&c dbng thai
giup dan giai quy~t nhfmg th~c m~c, ki~n nghi, khi~u n~i va t6 giup dan giai quy~t nhfmg th~c m~c, ki~n nghi, khi~u n~i va t6
cao. Khi nh~n duqc ki~n nghi, khi~u n~i, t6 cao cua cong dan, d~i cao. Khi nh~n duqc ki~n nghi, khi~u n~i, t6 cao cua cong dan, d~i
biSu Qu6c h()i c6 trach nhi~m nghien cful, kip thai chuySn d~n biSu Qu6c h()i c6 trach nhi~m nghien cful, kip thai chuySn d~n
nguai co thftm quySn giai quy~t va thong bao cho nguai ki~n nghi, nguai co thftm quySn giai quy~t va thong bao cho nguai ki~n nghi,
khiSu n~i, t6 cao biSt; don d6c va theo doi vi~c giai quySt. N guai khiSu n~i, t6 cao biSt; don d6c va theo doi vi~c giai quySt. N guai
c6 thAm quy~n giai quySt phai thong bao cho d~i biSu Qu6c h()i v~ c6 thAm quy~n giai quySt phai thong bao cho d~i biSu Qu6c h()i v~
kSt qua giai quyst kisn nghi, khiSu n~i, t6 cao do trong thai h~n kSt qua giai quyst kisn nghi, khiSu n~i, t6 cao do trong thai h~n
quy dinh cua phap lu~t v~ khiSu n~i, t6 cao. Trong truang hqp xet quy dinh cua phap lu~t v~ khiSu n~i, t6 cao. Trong truang hqp xet
thfiy vi~c giai quySt kiSn nghi, khiSu n~i, t6 cao khong thoa dang, thfiy vi~c giai quySt kiSn nghi, khiSu n~i, t6 cao khong thoa dang,
d~i biSu Qu6c h9i c6 quy~n g~p nguai dfulg dAu ca quan hiiu quan d~i biSu Qu6c h9i c6 quy~n g~p nguai dfulg dAu ca quan hiiu quan
dS tim hiSu, yeu cAu xem xet l~i. Khi cAn thiSt, d~i biSu Qu6c h9i dS tim hiSu, yeu cAu xem xet l~i. Khi cAn thiSt, d~i biSu Qu6c h9i
c6 quy~n yeu cAu nguai dling dAu ca quan hiiu quan cfip tren cua c6 quy~n yeu cAu nguai dling dAu ca quan hiiu quan cfip tren cua
ca quan d6 giai quySt. ca quan d6 giai quySt.
D~i biSu Qu6c h()i c6 nhi~m V\1 tham gia cac ho~t d()ng cua D~i biSu Qu6c h()i c6 nhi~m V\1 tham gia cac ho~t d()ng cua
doan d~i bi6u Qu6c h9i theo chuang trinh va lich cua doan. doan d~i bi6u Qu6c h9i theo chuang trinh va lich cua doan.
D~i biSu Qu6c h9i la thanh vien cua H9i d6ng dan t()c va cac uy D~i biSu Qu6c h9i la thanh vien cua H9i d6ng dan t()c va cac uy
ban cua Qu6c h()i c6 nhi~m V\1 tham gia ho~t d()ng, hoan thanh cac ban cua Qu6c h()i c6 nhi~m V\1 tham gia ho~t d()ng, hoan thanh cac
phAn vi~c duqc giao, tham gia sinh ho~t d~u d~n theo chuang trinh phAn vi~c duqc giao, tham gia sinh ho~t d~u d~n theo chuang trinh
va kS ho~ch cua H()i d6ng dan t()c va cac uy ban d6 cua Qu6c h()i. va kS ho~ch cua H()i d6ng dan t()c va cac uy ban d6 cua Qu6c h()i.
D~i biSu Qu6c h()i c6 nhi~m V\1 gifr m6i quan h~ va thong bao D~i biSu Qu6c h()i c6 nhi~m V\1 gifr m6i quan h~ va thong bao
tinh hinh ho~t d()ng cua minh v6i Chit tich Qu6c h()i, Uy ban M~t tinh hinh ho~t d()ng cua minh v6i Chit tich Qu6c h()i, Uy ban M~t
tr~n Tb qu6c dia phuang. tr~n Tb qu6c dia phuang.
1.2. Quy~n h~n cua d~i bi~u QuAe h()i 1.2. Quy~n h~n cua d~i bi~u QuAe h()i
Quy~n h~n quan trQng nhfit cua d~i biSu Qu6c h9i la tham gia Quy~n h~n quan trQng nhfit cua d~i biSu Qu6c h9i la tham gia
thao lu~n va quy8t dinh cac vfin d~ quan trQng cua dfit nuac thu9c thao lu~n va quy8t dinh cac vfin d~ quan trQng cua dfit nuac thu9c
nhi~m V\1, quy~n h~n cua Qu6c h()i t~i cac ki hQp Qu6c h()i. D~i nhi~m V\1, quy~n h~n cua Qu6c h()i t~i cac ki hQp Qu6c h()i. D~i
biSu Qu6c h()i c6 quy~n tham gia thao lu~n, tranh lu~n ho~c tham biSu Qu6c h()i c6 quy~n tham gia thao lu~n, tranh lu~n ho~c tham
gia v~ cac vfin d~ ghi trong chuang trinh ki hQp ho~c nhfrng vfin gia v~ cac vfin d~ ghi trong chuang trinh ki hQp ho~c nhfrng vfin
d~ duqc dua ra ds thao lu~n t~i phien h9p toan ths cua Qu6c h9i, d~ duqc dua ra ds thao lu~n t~i phien h9p toan ths cua Qu6c h9i,
t~i cac CUQC hQp tfi, doan ho~C cac tfi chuc khac cua Qu6c h(}i rna t~i cac CUQC hQp tfi, doan ho~C cac tfi chuc khac cua Qu6c h(}i rna
cac d~i bisu Qu6c h9i la thanh vien. Khi phat bisu, d~i biSu Qu6c cac d~i bisu Qu6c h9i la thanh vien. Khi phat bisu, d~i biSu Qu6c
h9i c6 th~ duqc uy nhi~m thay m~t doan d~i biSu Qu6c h()i, thay h9i c6 th~ duqc uy nhi~m thay m~t doan d~i biSu Qu6c h()i, thay
m~t toan th~ tb chtrc cua minh ho~c nhan danh ca nhan v6i tu each m~t toan th~ tb chtrc cua minh ho~c nhan danh ca nhan v6i tu each
PGS. TS. To Van Hoa, GV. Ph 9 m Due Bao 429 PGS. TS. To Van Hoa, GV. Ph 9 m Due Bao 429
G~OTIDNHLU!THffiNPHAPV$TNAM G~OTIDNHLU!THffiNPHAPV$TNAM
hi d~i biSu cua nhan dan. Y kiSn phat bisu cua d~i bisu Qu6c h9i hi d~i biSu cua nhan dan. Y kiSn phat bisu cua d~i bisu Qu6c h9i
duqc ghi vao bien ban, tbng hqp va sir dl)ng. B~i biSu Qu6c h()i duqc ghi vao bien ban, tbng hqp va sir dl)ng. B~i biSu Qu6c h()i
chiu trach nhi~rn v~ y kiSn phat biSu cua rninh. B~i biSu Qu6c h()i chiu trach nhi~rn v~ y kiSn phat biSu cua rninh. B~i biSu Qu6c h()i
kh6ng thS bi truy cliu trach nhi~rn hinh sg v~ nhiing lai phat biSu kh6ng thS bi truy cliu trach nhi~rn hinh sg v~ nhiing lai phat biSu
cua rninh tru6c Qu6c h()i. cua rninh tru6c Qu6c h()i.
D~i biSu Qu6c h()i c6 quy~n sang kiSn l~p phap, rue la quy~n D~i biSu Qu6c h()i c6 quy~n sang kiSn l~p phap, rue la quy~n
trinh dg an lu~t, kiSn nghi v~ lu~t ra truac Qu6c h9i, dg an phap l~nh trinh dg an lu~t, kiSn nghi v~ lu~t ra truac Qu6c h9i, dg an phap l~nh
ra tru6c UBTVQH theo trinh tg va thu tl)c do phap lu~it quy dinh. ra tru6c UBTVQH theo trinh tg va thu tl)c do phap lu~it quy dinh.
D~i biSu Qu6c h()i c6 quy~n chdt vftn Chu tich nu6c, Chu tich D~i biSu Qu6c h()i c6 quy~n chdt vftn Chu tich nu6c, Chu tich
Qu6c h()i, Thu tu6ng Chinh phu va cac thanh vien khac cua Chinh Qu6c h()i, Thu tu6ng Chinh phu va cac thanh vien khac cua Chinh
phil, Chanh an TANDTC, Vi~n tru6ng VKSNDTC. Nguai bi chftt phil, Chanh an TANDTC, Vi~n tru6ng VKSNDTC. Nguai bi chftt
vftn phai tra lai va tra lai nghiern me v~ nhfing vdn d~ rna d~i bi€u vftn phai tra lai va tra lai nghiern me v~ nhfing vdn d~ rna d~i bi€u
Qu6c h()i chftt vftn. Qu6c h()i chftt vftn.
Khi phat hi~n c6 hanh vi vi ph~rn phap lu~t, gay thi~t h~i dSn Khi phat hi~n c6 hanh vi vi ph~rn phap lu~t, gay thi~t h~i dSn
lqi ich cua Nha nu6c, quy~n, lqi ich hqp phap cua cac t6 chuc xa lqi ich cua Nha nu6c, quy~n, lqi ich hqp phap cua cac t6 chuc xa
h()i, t6 chuc kinh tS, don vi vii trang ho~c cua c6ng dan, d~i biSu h()i, t6 chuc kinh tS, don vi vii trang ho~c cua c6ng dan, d~i biSu
Qu6c h()i c6 quy~n yeu cftu ca nhan, ca quan, t6 chuc, dan vi hfru Qu6c h()i c6 quy~n yeu cftu ca nhan, ca quan, t6 chuc, dan vi hfru
quan thi hanh nhfrng bi~n phap cftn thiSt dS kip thai chftrn dut quan thi hanh nhfrng bi~n phap cftn thiSt dS kip thai chftrn dut
nhung hanh vi trai phap lu~t d6. Trong thai h~n 15 ngay, kS tu nhung hanh vi trai phap lu~t d6. Trong thai h~n 15 ngay, kS tu
ngay nh~n duqc yeu cftu, ca nhan, ca quan, t6 chuc, dan vi phai ngay nh~n duqc yeu cftu, ca nhan, ca quan, t6 chuc, dan vi phai
thong bao cho d~i biSu Qu6c h()i biSt vi~c giai quySt. Qua thai thong bao cho d~i biSu Qu6c h()i biSt vi~c giai quySt. Qua thai
h~n n6i tren rna ca nhan, ca quan, t6 chuc, don vi kh6ng tra lai h~n n6i tren rna ca nhan, ca quan, t6 chuc, don vi kh6ng tra lai
thi d~i biSu Qu6c h()i c6 quy~n kiSn nghi v6i nguai dung dftu cua thi d~i biSu Qu6c h()i c6 quy~n kiSn nghi v6i nguai dung dftu cua
ca quan, t6 chuc, don vi cftp tren, d6ng thai bao cao UB TVQH ca quan, t6 chuc, don vi cftp tren, d6ng thai bao cao UB TVQH
xern xet, quyst dinh. xern xet, quyst dinh.
D~i biSu Qu6c h()i c6 quy~n g~p gO' va yeu cftu cac ca quan D~i biSu Qu6c h()i c6 quy~n g~p gO' va yeu cftu cac ca quan
nha nu6c, Uy ban M~t tr~n T6 qu6c va cac t6 chuc thanh vien M~t nha nu6c, Uy ban M~t tr~n T6 qu6c va cac t6 chuc thanh vien M~t
tr~n, t6 chuc kinh tS, don vi vii trang cung cftp tinh hinh va tai li~u tr~n, t6 chuc kinh tS, don vi vii trang cung cftp tinh hinh va tai li~u
cftn thiSt lien quan dSn ho~t d()ng cua d~i biSu. Nguai dtrng dftu cftn thiSt lien quan dSn ho~t d()ng cua d~i biSu. Nguai dtrng dftu
430 PGS. TS. T6 Van Hoa, GV. Phr;zm Due Bao 430 PGS. TS. T6 Van Hoa, GV. Phr;zm Due Bao
cac ca quan, t6 chuc, dan vi d6, trong ph(;lm vi chuc nang, nhi~m cac ca quan, t6 chuc, dan vi d6, trong ph(;lm vi chuc nang, nhi~m
V\1 cua minh co trach nhi~m tiSp va dap Ung nhfrng yeu cfiu cua V\1 cua minh co trach nhi~m tiSp va dap Ung nhfrng yeu cfiu cua
d<;li bi~u Qu6c h<)i. d<;li bi~u Qu6c h<)i.
D<;li bi~u Qu6c h<)i c6 quy~n tham gia bfiu cu va c6 th~ duqc bfiu D<;li bi~u Qu6c h<)i c6 quy~n tham gia bfiu cu va c6 th~ duqc bfiu
VaO cac CO' quan nha nu6c, cac CO' quan lanh d<;lO, cac t6 chuc cua VaO cac CO' quan nha nu6c, cac CO' quan lanh d<;lO, cac t6 chuc cua
Qu6c h<)i; cac d<;li bi~u Qu6c h<)i d~u binh d~ng trong bfiu cu. Qu6c h<)i; cac d<;li bi~u Qu6c h<)i d~u binh d~ng trong bfiu cu.
D<;li bi~u Qu6c h<)i c6 quy~n bi~u quySt v~ cac dv an lu~t, cac D<;li bi~u Qu6c h<)i c6 quy~n bi~u quySt v~ cac dv an lu~t, cac
nghi quySt, cac dv an, cac bao cao v. v.. Cac d<;li bi~u Qu6c h<)i nghi quySt, cac dv an, cac bao cao v. v.. Cac d<;li bi~u Qu6c h<)i
duqc quy~n tv do th~ hi~n quan di~m cua minh vS m<)t vftn d~ duqc quy~n tv do th~ hi~n quan di~m cua minh vS m<)t vftn d~
duqc dua ra Qu6c h<?i quyst dinh b~ng each bi~u quy8t thong qua duqc dua ra Qu6c h<?i quyst dinh b~ng each bi~u quy8t thong qua
cac vftn d~ d6. D<;li bi~u Qu6c h<)i c6 quy~n bi~u quySt tan thanh, cac vftn d~ d6. D<;li bi~u Qu6c h<)i c6 quy~n bi~u quySt tan thanh,
khong tan thanh hoij,c bo quy~n bi~u quySt. khong tan thanh hoij,c bo quy~n bi~u quySt.
D<;li bi~u Qu6c h<)i c6 quy~n tham dv cac ki hQp HDND cac cftp D<;li bi~u Qu6c h<)i c6 quy~n tham dv cac ki hQp HDND cac cftp
nai minh duqc bfiu, c6 quy~n phat bi~u y kiSn nhung khong bi~u nai minh duqc bfiu, c6 quy~n phat bi~u y kiSn nhung khong bi~u
quySt. Chu tich HDND cac cftp thong bao cho d<;li bi~u Qu6c h9i quySt. Chu tich HDND cac cftp thong bao cho d<;li bi~u Qu6c h9i
ngay hQp HDND cftp minh, mm d<;li bi~u Qufic h<)i tm dv va cung ngay hQp HDND cftp minh, mm d<;li bi~u Qufic h<)i tm dv va cung
cftp tai li~u cfin thiSt. D<;li bi~u Qu6c h9i tham dv cac ki hQp cua cftp tai li~u cfin thiSt. D<;li bi~u Qu6c h9i tham dv cac ki hQp cua
HDND nh~m m\}C dich n~m tinh hinh va tim hi8u nguy~n VQng HDND nh~m m\}C dich n~m tinh hinh va tim hi8u nguy~n VQng
cua nhan dan dia phuang; tham gia y kiSn vao cac vAn d~ quan li cua nhan dan dia phuang; tham gia y kiSn vao cac vAn d~ quan li
nha nuac va cac vAn d~ co quan h~ dSn dai s6ng cua nhan dan dia nha nuac va cac vAn d~ co quan h~ dSn dai s6ng cua nhan dan dia
phuang; tuyen truy~n, ph6 biSn phap lu~t cua Nha nu6c, thvc hi~n phuang; tuyen truy~n, ph6 biSn phap lu~t cua Nha nu6c, thvc hi~n
quy~n giam sat d6i v6i cac ho(;lt d<)ng cua HDND ... quy~n giam sat d6i v6i cac ho(;lt d<)ng cua HDND ...
7.3. Nhiing bao dam cho ho~t d(}ng cua d~i bi~u Quae h(}i 7.3. Nhiing bao dam cho ho~t d(}ng cua d~i bi~u Quae h(}i
f)~ bao dam cho ho(;lt d<)ng cua d<;li biSu Qu6c h<)i, HiSn phap f)~ bao dam cho ho(;lt d<)ng cua d<;li biSu Qu6c h<)i, HiSn phap
nam 2013 va Lu~t t6 chuc Qu6c h<)i quy djnh d<;li bi~u Qu6c h<)i nam 2013 va Lu~t t6 chuc Qu6c h<)i quy djnh d<;li bi~u Qu6c h<)i
c6 quy~n bftt kha xam ph(;lm. N Su khong c6 Sl)' d6ng y cua Qu6c c6 quy~n bftt kha xam ph(;lm. N Su khong c6 Sl)' d6ng y cua Qu6c
h(}i va trong thai gian Qufic h(}i khong hQp, khong CO Sl)' dfing y h(}i va trong thai gian Qufic h(}i khong hQp, khong CO Sl)' dfing y
cua UBTVQH thi khong duqc b~t, giam, giu, khai t6 d<;li biSu cua UBTVQH thi khong duqc b~t, giam, giu, khai t6 d<;li biSu
Qu6c h<)i va khong duqc kham xet nai a va nai lam vi~c cua d(;li Qu6c h<)i va khong duqc kham xet nai a va nai lam vi~c cua d(;li
PGS. TS. To Van Hoa, GV. Ph(Jm Due Baa 431 PGS. TS. To Van Hoa, GV. Ph(Jm Due Baa 431
biSu Qu6c h(>i. Vi~c d~ nghi b~t, giam, giu, khai t6, kham xet nai biSu Qu6c h(>i. Vi~c d~ nghi b~t, giam, giu, khai t6, kham xet nai
a va nai lam vi~c cua dC;li biSu Qu6c h9i thu9c thim quy~n cua a va nai lam vi~c cua dC;li biSu Qu6c h9i thu9c thim quy~n cua
Vi~n truang VKSNDTC. N€u vi ph(;lm t(>i qua tang rna dC;li biSu Vi~n truang VKSNDTC. N€u vi ph(;lm t(>i qua tang rna dC;li biSu
Qu6c h(>i bi t(;lm giu thi CO' quan t(;lm giu phai l~p tuc bao cao dS Qu6c h(>i bi t(;lm giu thi CO' quan t(;lm giu phai l~p tuc bao cao dS
Qufic h(>i ho~c UBTVQH xem xet va quy€t dinh. Qufic h(>i ho~c UBTVQH xem xet va quy€t dinh.
BC;li biSu Qu6c h<)i khong thS bi ca quan, dan vi nai dC;li biSu BC;li biSu Qu6c h<)i khong thS bi ca quan, dan vi nai dC;li biSu
lam vi~c bai nhi~m, each chuc, bu(>c thoi vi~c, sa thai nSu khong lam vi~c bai nhi~m, each chuc, bu(>c thoi vi~c, sa thai nSu khong
duqc UBTVQH d6ng y. BC;li biSu Qu6c h(>i duqc cung c~p dAy du duqc UBTVQH d6ng y. BC;li biSu Qu6c h(>i duqc cung c~p dAy du
tai li~u va thong tin cAn thiSt dS hoc;tt d(>ng. Theo quy dinh cua phap tai li~u va thong tin cAn thiSt dS hoc;tt d(>ng. Theo quy dinh cua phap
lu~t hi~n hanh, dC;li bisu Qu6c h(>i duqc cung c~p cong bao, cac lu~t hi~n hanh, dC;li bisu Qu6c h(>i duqc cung c~p cong bao, cac
van ki~n chinh thuc cua ki hQp Qu6c h(>i, cac tai li~u khac rna Chu van ki~n chinh thuc cua ki hQp Qu6c h(>i, cac tai li~u khac rna Chu
tich Qu6c h9i xet co ths giup dC;li bisu trong hoC;lt d(>ng cua minh. tich Qu6c h9i xet co ths giup dC;li bisu trong hoC;lt d(>ng cua minh.
B6i v&i cac ki hQp thuemg 1~ cua Qu6c h(>i, dC;li biSu Qu6c h(>i phai B6i v&i cac ki hQp thuemg 1~ cua Qu6c h(>i, dC;li biSu Qu6c h(>i phai
duqc thong bao tru&c it nh~t la ba muai ngay. Trong truemg hqp duqc thong bao tru&c it nh~t la ba muai ngay. Trong truemg hqp
Qu6c h(>i hQp b~t thuang thi dC;li biSu Qu6c h9i phai duqc thong Qu6c h(>i hQp b~t thuang thi dC;li biSu Qu6c h9i phai duqc thong
bao tru&c it nh~t la bay ngay. Cac bao cao va tai li~u cAn thi€t c6 bao tru&c it nh~t la bay ngay. Cac bao cao va tai li~u cAn thi€t c6
lien quan d€n ki hQp phai duqc gui dSn dC;li bi€u Qu6c h(>i tru&c lien quan d€n ki hQp phai duqc gui dSn dC;li bi€u Qu6c h(>i tru&c
khi Qu6c h(>i hQp. d dia phuang, dc;ti biSu Qu6c h(>i duqc cung c~p khi Qu6c h(>i hQp. d dia phuang, dc;ti biSu Qu6c h(>i duqc cung c~p
bao va cac van ban c6 tinh ch~t phap lu~t cua dia phuang; duqc bao va cac van ban c6 tinh ch~t phap lu~t cua dia phuang; duqc
thong bao tinh hinh, tai li~u cAn thiSt khac, duqc mai dv h9i nghi thong bao tinh hinh, tai li~u cAn thiSt khac, duqc mai dv h9i nghi
HBND nai dC;li biSu duqc bAu ra. HBND nai dC;li biSu duqc bAu ra.
BC;li bi€u Qu6c h(>i duqc t~o di~u ki~n thu~n lqi dS lam nhi~m BC;li bi€u Qu6c h(>i duqc t~o di~u ki~n thu~n lqi dS lam nhi~m
V\1 dC;li bisu; duqc b6 tri thai gian va dia di6m g~p ga, tiSp xuc V\1 dC;li bisu; duqc b6 tri thai gian va dia di6m g~p ga, tiSp xuc
v&i cu tri; duqc s~p xsp thai gian va phuang ti~n; duqc dai th9 v&i cu tri; duqc s~p xsp thai gian va phuang ti~n; duqc dai th9
luang va phl,l c~p trong thai gian t(;lm thai khong lam cong tac luang va phl,l c~p trong thai gian t(;lm thai khong lam cong tac
thuang xuyen cua minh dS lam nhi~m vv dC;li biSu; duqc quy~n thuang xuyen cua minh dS lam nhi~m vv dC;li biSu; duqc quy~n
uu tien mua ve tau, xe, may bay v.v.; duqc huang chS d(> cung uu tien mua ve tau, xe, may bay v.v.; duqc huang chS d(> cung
c~p thu6c men, n~m b~nh vi~n theo tieu chuftn can b(> trung c~p. c~p thu6c men, n~m b~nh vi~n theo tieu chuftn can b(> trung c~p.
BC;li biSu Qu6c h(>i duqc c~p m(>t khoan ho(;lt d(>ng phi hang BC;li biSu Qu6c h(>i duqc c~p m(>t khoan ho(;lt d(>ng phi hang
thang do UBTVQH quy dinh. thang do UBTVQH quy dinh.
432 PGS. TS. To Van Hoa, GV. Phc;zm Due Bao 432 PGS. TS. To Van Hoa, GV. Phc;zm Due Bao
D~i bi~u Qu6c h{)i ho~t d{)ng chuyen tnich phai duqc danh D~i bi~u Qu6c h{)i ho~t d{)ng chuyen tnich phai duqc danh
toan b{) thai gian lam vi~c cho ho~t d{)ng cua Qu6c h{)i, duqc b6 toan b{) thai gian lam vi~c cho ho~t d{)ng cua Qu6c h{)i, duqc b6
tri nai lam vi~c va cac di~u ki~n cftn thiSt khac cho ho~t d9ng d~i tri nai lam vi~c va cac di~u ki~n cftn thiSt khac cho ho~t d9ng d~i
bi~u cua minh, duqc huang luang va cac khoan phv cftp khac do bi~u cua minh, duqc huang luang va cac khoan phv cftp khac do
UBTVQH quy dinh. Cac ca quan nha nu6c, tb chuc xa h{)i, tb UBTVQH quy dinh. Cac ca quan nha nu6c, tb chuc xa h{)i, tb
chuc kinh tS nai d~i bi~u Qu6c h{)i lam vi~c tru6c khi d~i bi~u chuc kinh tS nai d~i bi~u Qu6c h{)i lam vi~c tru6c khi d~i bi~u
ho~t d{)ng chuyen trach, c6 trach nhi~m tiSp nh~n va b6 tri vi~c ho~t d{)ng chuyen trach, c6 trach nhi~m tiSp nh~n va b6 tri vi~c
lam cho d~i bi~u Qu6c h{)i sau khi hSt nhi~m ki. Thai gian d~i lam cho d~i bi~u Qu6c h{)i sau khi hSt nhi~m ki. Thai gian d~i
bi~u Qu6c h{)i ho~t d{)ng chuyen trach duqc tinh vao thai gian bi~u Qu6c h{)i ho~t d{)ng chuyen trach duqc tinh vao thai gian
cong tac lien tl)c. Phai c6 m{)t s6 d~i bi~u Qu6c h{)i ho~t d{)ng cong tac lien tl)c. Phai c6 m{)t s6 d~i bi~u Qu6c h{)i ho~t d{)ng
a
chuyen trach d6 b6 tri cong vi~c cac h{)i dbng, Uy ban cua Qu6c a
chuyen trach d6 b6 tri cong vi~c cac h{)i dbng, Uy ban cua Qu6c
h{)i. d m6i doan d~i bi~u Qu6c h{)i c6 th~ c6 tt'r m{)t dSn hai d~i h{)i. d m6i doan d~i bi~u Qu6c h{)i c6 th~ c6 tt'r m{)t dSn hai d~i
bi~u lam vi~c theo chS d{) chuyen trach. Lu~t tb chuc Qu6c h{)i bi~u lam vi~c theo chS d{) chuyen trach. Lu~t tb chuc Qu6c h{)i
nam 2014 (sua dbi, bb sung nam 2020) quy dinh: s6 luqng d~i nam 2014 (sua dbi, bb sung nam 2020) quy dinh: s6 luqng d~i
biSu Qu6c h{)i ho~t d{)ng chuyen trach c6 it nhftt la 40% tbng s6 biSu Qu6c h{)i ho~t d{)ng chuyen trach c6 it nhftt la 40% tbng s6
d~i bi~u Qu6c h{)i. d~i bi~u Qu6c h{)i.
D~i bi~u Qu6c h{)i ho~t d{)ng theo chS d{) khong chuyen trach D~i bi~u Qu6c h{)i ho~t d{)ng theo chS d{) khong chuyen trach
duqc danh it nhftt m{)t phftn ba thai gian lam vi~c d~ lam nhi~m V1) duqc danh it nhftt m{)t phftn ba thai gian lam vi~c d~ lam nhi~m V1)
d~i bi~u. Ca quan, tb chuc nai d~i bi6u Qu6c h{)i lam vi~c phai t~o d~i bi~u. Ca quan, tb chuc nai d~i bi6u Qu6c h{)i lam vi~c phai t~o
di~u ki~n dS d~i bi~u lam nhi~m Vl). di~u ki~n dS d~i bi~u lam nhi~m Vl).
7.4. Doan d~i bi~u Quae h{)i 7.4. Doan d~i bi~u Quae h{)i
Doan d~i bi6u Qu6c h{)i la tb chuc cua cac d~i biSu Qu6c h{)i Doan d~i bi6u Qu6c h{)i la tb chuc cua cac d~i biSu Qu6c h{)i
duqc bftu t~i m{)t tinh, thanh ph6 tf\l'c thu{)c trung uang ho~c duqc duqc bftu t~i m{)t tinh, thanh ph6 tf\l'c thu{)c trung uang ho~c duqc
chuy~n dSn cong tac t~i tinh, thanh ph6 tf\l'c thu{)c trung uang. chuy~n dSn cong tac t~i tinh, thanh ph6 tf\l'c thu{)c trung uang.
Doan d~i biSu Qu6c h{)i c6 nhi~m Vl,l, quy~n h~n sau day: Doan d~i biSu Qu6c h{)i c6 nhi~m Vl,l, quy~n h~n sau day:
- Tb chuc d6 cac d~i biSu Qu6c h{)i tiSp cong dan; ph6i hqp - Tb chuc d6 cac d~i biSu Qu6c h{)i tiSp cong dan; ph6i hqp
v6i thuang tf\l'c HDND, UBND, Uy ban M~t tr~n Tb qu6c dia a v6i thuang tf\l'c HDND, UBND, Uy ban M~t tr~n Tb qu6c dia a
phuang tb chuc, bao dam cac di~u ki~n d~ d~i bi~u Qu6c h9i tiSp phuang tb chuc, bao dam cac di~u ki~n d~ d~i bi~u Qu6c h9i tiSp
xuc cir tri v6i cac hinh thuc phu hqp; xuc cir tri v6i cac hinh thuc phu hqp;
PGS. TS. To Van Hoa, GV. Phqm Due Baa 433 PGS. TS. To Van Hoa, GV. Phqm Due Baa 433
- T6 chuc dS cac d~i biSu Qu6c h9i thao lu~n v6 dl)' an lu~t, - T6 chuc dS cac d~i biSu Qu6c h9i thao lu~n v6 dl)' an lu~t,
phap l~nh va cac dv an khac, dt;r kiSn chuong trinh ki hQp Qu6c phap l~nh va cac dv an khac, dt;r kiSn chuong trinh ki hQp Qu6c
h9i theo yeu cAu cua UBTVQH; h9i theo yeu cAu cua UBTVQH;
- T6 chuc ho~t d<)ng giam sat cua doan d~i biSu Qu6c h9i va t6 - T6 chuc ho~t d<)ng giam sat cua doan d~i biSu Qu6c h9i va t6
chuc ds cac d~i biSu Qu6c h9i trong doan thvc hi~n nhi~m V\l chuc ds cac d~i biSu Qu6c h9i trong doan thvc hi~n nhi~m V\l
giam sat t~i dia phuong; tham gia va ph6i hqp v6i H9i d6ng dan giam sat t~i dia phuong; tham gia va ph6i hqp v6i H9i d6ng dan
t<)c, Uy ban cua Qu6c h9i trong cac ho~t d<)ng giam sat t~i dia t<)c, Uy ban cua Qu6c h9i trong cac ho~t d<)ng giam sat t~i dia
phuong; theo doi, don d6c vi~c giai quyst khiSu n~i, t6 cao, kiSn phuong; theo doi, don d6c vi~c giai quyst khiSu n~i, t6 cao, kiSn
nghi cua cong dan rna d~i bisu Qu6c h()i, doan d~i biSu Qu6c h9i nghi cua cong dan rna d~i bisu Qu6c h()i, doan d~i biSu Qu6c h9i
da chuySn dSn ca quan, tb chuc, don vi, ca nhan c6 thftm quy6n da chuySn dSn ca quan, tb chuc, don vi, ca nhan c6 thftm quy6n
giai quySt; yeu cAu ca quan, t6 chuc, ca nhan hftu quan cung cip giai quySt; yeu cAu ca quan, t6 chuc, ca nhan hftu quan cung cip
thong tin, bao cao vs nhfrng vfin ds rna doan d~i bisu Qu6c h9i thong tin, bao cao vs nhfrng vfin ds rna doan d~i bisu Qu6c h9i
quan tam; quan tam;
- Bao cao v6i UBTVQH vS tinh hinh ho~t d()ng cua doan d~i - Bao cao v6i UBTVQH vS tinh hinh ho~t d()ng cua doan d~i
biSu Qu6c h9i va d~i bisu Qu6c h9i; biSu Qu6c h9i va d~i bisu Qu6c h9i;
- Quan li, chi d~o ho~t d9ng cua van phong doan d~i bisu - Quan li, chi d~o ho~t d9ng cua van phong doan d~i bisu
Qu6c h9i va H9i d6ng nhan dan cfip tinh. Qu6c h9i va H9i d6ng nhan dan cfip tinh.
Doan d~i biSu Qu6c h9i c6 Truong doan ho~c Ph6 truang Doan d~i biSu Qu6c h9i c6 Truong doan ho~c Ph6 truang
doan la d~i biSu Qu6c h9i ho~t d9ng chuyen trach. Truong doan doan la d~i biSu Qu6c h9i ho~t d9ng chuyen trach. Truong doan
va Ph6 truang doan do Doan d~i biSu Qu6c h()i bAu trong s6 cac va Ph6 truang doan do Doan d~i biSu Qu6c h()i bAu trong s6 cac
d~i biSu Qu6c h()i cua doan va duqc UBTVQH phe chuftn. Ngoai d~i biSu Qu6c h()i cua doan va duqc UBTVQH phe chuftn. Ngoai
ra, UBTVQH cung quySt dinh va phe chu§n s6 luqng va danh ra, UBTVQH cung quySt dinh va phe chu§n s6 luqng va danh
sach d~i biSu Qu6c h()i ho~t d()ng chuyen tnich t~i Doan d~i biSu sach d~i biSu Qu6c h()i ho~t d()ng chuyen tnich t~i Doan d~i biSu
Qu6c h<)i. Qu6c h<)i.
Truang doan d~i biSu Qu6c h9i t6 chuc va diSu hanh cac ho~t Truang doan d~i biSu Qu6c h9i t6 chuc va diSu hanh cac ho~t
d()ng cua Doan. d()ng cua Doan.
Ph6 truang doan giup Truang doan thvc hi~n nhi~m V\l theo Ph6 truang doan giup Truang doan thvc hi~n nhi~m V\l theo
S\f phan cong cua Truang doan. Khi Truang doan v~ng m~t thi S\f phan cong cua Truang doan. Khi Truang doan v~ng m~t thi
Ph6 truang doan duqc Truang doan uy nhi~m thvc hi~n nhi~m vv Ph6 truang doan duqc Truang doan uy nhi~m thvc hi~n nhi~m vv
cua Truang doan. cua Truang doan.
434 PGS. TS. To Van Hoa, GV. Ph9m Due Baa 434 PGS. TS. To Van Hoa, GV. Ph9m Due Baa
Doan d~i biSu Qu6c h9i co tf\1 sa lam vi~c. Van phong Doan Doan d~i biSu Qu6c h9i co tf\1 sa lam vi~c. Van phong Doan
d~i biSu Qu6c h9i va H9i d6ng nhan dan cftp tinh la CO' quan tham d~i biSu Qu6c h9i va H9i d6ng nhan dan cftp tinh la CO' quan tham
muu, giup vi~c, phl)c Vl) ho~t d<)ng cua cac d~i biSu Qu6c h<)i, muu, giup vi~c, phl)c Vl) ho~t d<)ng cua cac d~i biSu Qu6c h<)i,
Doan d~i biSu Qu6c h9i t~i dia phuang. Kinh phi ho~t d<)ng cua Doan d~i biSu Qu6c h9i t~i dia phuang. Kinh phi ho~t d<)ng cua
Doan dc;ti biSu Qu6c h9i do ngan sach nha nu6c bao dam. Doan dc;ti biSu Qu6c h9i do ngan sach nha nu6c bao dam.
7.5. Vi~e bai nhi~m, mit quy~n d~i bi~u QuAe hqi, vi~e d~i 7.5. Vi~e bai nhi~m, mit quy~n d~i bi~u QuAe hqi, vi~e d~i
bi~u QuAe hqi ehuy~n eong tae, xin thoi litm nhi~m Vl} d~i bi~u bi~u QuAe hqi ehuy~n eong tae, xin thoi litm nhi~m Vl} d~i bi~u
Dc;ti biSu Qu6c h9i khong con xtmg dang v6i S\1' tin nhi~m cua Dc;ti biSu Qu6c h9i khong con xtmg dang v6i S\1' tin nhi~m cua
nhan dan thi my theo muc d9 phc;tm sai lAm rna hi Qu6c h9i ho~c nhan dan thi my theo muc d9 phc;tm sai lAm rna hi Qu6c h9i ho~c
cu tri bai nhi~m. cu tri bai nhi~m.
Trong truang hqp Qu6c h9i bai nhi~m dc;ti biSu Qu6c h9i thi Trong truang hqp Qu6c h9i bai nhi~m dc;ti biSu Qu6c h9i thi
vi~c bai nhi~m d6 phai duqc UBTVQH trinh ra ki hQp dS Qu6c vi~c bai nhi~m d6 phai duqc UBTVQH trinh ra ki hQp dS Qu6c
h9i thao lu~n va quySt dinh. Tru6c khi Qu6c h9i thao lu~n, d~i h9i thao lu~n va quySt dinh. Tru6c khi Qu6c h9i thao lu~n, d~i
biSu Qu6c h9i hi d~ nghi bai nhi~m c6 thS phat biSu y kiSn, sau d6 biSu Qu6c h9i hi d~ nghi bai nhi~m c6 thS phat biSu y kiSn, sau d6
Qu6c h9i bo phiSu bai nhi~m. Vi~c bai nhi~m dc;ti biSu Qu6c h9i Qu6c h9i bo phiSu bai nhi~m. Vi~c bai nhi~m dc;ti biSu Qu6c h9i
phai duqc it nhftt la hai phAn ba t6ng s6 d~i biSu Qu6c h9i tan phai duqc it nhftt la hai phAn ba t6ng s6 d~i biSu Qu6c h9i tan
thanh. Trong truemg hqp cu tri bai nhi~m dc;ti biSu Qu6c h9i thi vi~c thanh. Trong truemg hqp cu tri bai nhi~m dc;ti biSu Qu6c h9i thi vi~c
bai nhi~m duqc tiSn hanh theo trinh tv do UBTVQH quy dinh. bai nhi~m duqc tiSn hanh theo trinh tv do UBTVQH quy dinh.
Trong truemg hqp dc;ti biSu Qu6c h<)i bi kh6i t6 hi can thi UBTVQH Trong truemg hqp dc;ti biSu Qu6c h<)i bi kh6i t6 hi can thi UBTVQH
quy6t dinh tc;tm dinh chi vi~c thvc hi~n nhi~m Vl), quy~n hc;tn cua dc;ti quy6t dinh tc;tm dinh chi vi~c thvc hi~n nhi~m Vl), quy~n hc;tn cua dc;ti
bisu Qu6c h9i do. D~i bisu Qu6c h9i bi toa an k6t an thi duang bisu Qu6c h9i do. D~i bisu Qu6c h9i bi toa an k6t an thi duang
nhien mit quysn d~i biSu Qu6c h9i ks m ngay ban an, quy6t dinh nhien mit quysn d~i biSu Qu6c h9i ks m ngay ban an, quy6t dinh
cua toa an c6 hi~u lvc phap lu~t. cua toa an c6 hi~u lvc phap lu~t.
Trong nhi~m ki, nSu d~i biSu Qu6c h9i chuySn cong tac dSn Trong nhi~m ki, nSu d~i biSu Qu6c h9i chuySn cong tac dSn
tinh, thanh ph6 khac trgc thu<)c trung uang thi duqc chuySn sinh tinh, thanh ph6 khac trgc thu<)c trung uang thi duqc chuySn sinh
ho~t dSn Doan d~i biSu Qu6c h9i nai minh nh~n cong tac. ho~t dSn Doan d~i biSu Qu6c h9i nai minh nh~n cong tac.
D~i biSu Qu6c h9i c6 thS xin thoi lam nhi~m Vl) dc;ti biSu vi 1i D~i biSu Qu6c h9i c6 thS xin thoi lam nhi~m Vl) dc;ti biSu vi 1i
do sue khoe ho~c vi 1i do khac rna khong ths dam duang duqc do sue khoe ho~c vi 1i do khac rna khong ths dam duang duqc
nhi~m Vl) dc;ti biSu. Vi~c chftp nh~n d~i biSu Qu6c h9i xin thoi lam nhi~m Vl) dc;ti biSu. Vi~c chftp nh~n d~i biSu Qu6c h9i xin thoi lam
PGS. TS. To Van Hoa, GV Phgm Due Biw 435 PGS. TS. To Van Hoa, GV Phgm Due Biw 435
G!AO TRINH LU!T HIEN PHAP VI:€T NAM G!AO TRINH LU!T HIEN PHAP VI:€T NAM
nhi~m V\1 do Qu6c h9i thao lu~n va quySt dinh t~i ki hQp. Trong nhi~m V\1 do Qu6c h9i thao lu~n va quySt dinh t~i ki hQp. Trong
thai gian giua hai ki hQp Qu6c h9i do UBTVQH xem xet, quySt thai gian giua hai ki hQp Qu6c h9i do UBTVQH xem xet, quySt
dinh va bao cao v6i Qu6c h9i t~i ki hQp gftn nhftt. D~i bi~u Qu6c dinh va bao cao v6i Qu6c h9i t~i ki hQp gftn nhftt. D~i bi~u Qu6c
h9i thoi lam nhi~m V\1 d~i bi~u k~ tir ngay Qu6c h9i ho~c h9i thoi lam nhi~m V\1 d~i bi~u k~ tir ngay Qu6c h9i ho~c
UBTVQH thong qua nghi quy~t cho thoi lam nhi~m vv d~i bi~u. UBTVQH thong qua nghi quy~t cho thoi lam nhi~m vv d~i bi~u.
cAu HOI HVdNG nAN 6N TA.P, cAu HOI HVdNG nAN 6N TA.P,
DlNH HU'dNG THAO LUAN DlNH HU'dNG THAO LUAN
1. T~i sao HiSn phap nam 2013 quy dinh Qu6c h9i la ca quan quySn 1. T~i sao HiSn phap nam 2013 quy dinh Qu6c h9i la ca quan quySn
lgc nha nu&c cao nhfit, ca quan d~i di~n cao nh~t cua nhan dan? lgc nha nu&c cao nhfit, ca quan d~i di~n cao nh~t cua nhan dan?
2. Nguyen t~c tb chuc va ho~t d<)ng nao cua b() may nha nu&c C<)ng 2. Nguyen t~c tb chuc va ho~t d<)ng nao cua b() may nha nu&c C<)ng
hoa XHCN Vi~t Nam trgc tiSp chi ph6i vi tri cua Qu6c h<)i trong b9 may hoa XHCN Vi~t Nam trgc tiSp chi ph6i vi tri cua Qu6c h<)i trong b9 may
nhanu&c? nhanu&c?
3. Cac chuc nang rna Qu6c h<)i duqc giao la nhfrng chuc nang gi? T~i 3. Cac chuc nang rna Qu6c h<)i duqc giao la nhfrng chuc nang gi? T~i
sao Qu6c h<)i duqc giao nhfrng chuc nang d6? sao Qu6c h<)i duqc giao nhfrng chuc nang d6?
4. Qu6c h<)i lam vi~c theo nguyen t~c nao? Phan tich va minh hQa 4. Qu6c h<)i lam vi~c theo nguyen t~c nao? Phan tich va minh hQa
nguyen t~c d6. nguyen t~c d6.
5. Phan tich m6i quan h~ gifra Qu6c h<)i v&i cac C<Y quan nha nu&c a 5. Phan tich m6i quan h~ gifra Qu6c h<)i v&i cac C<Y quan nha nu&c a
trunguang. trunguang.
6. Qu6c h<)i c6 vai tro gi trong ca chS ki€m smit quySn lgc nha nu&c 6. Qu6c h<)i c6 vai tro gi trong ca chS ki€m smit quySn lgc nha nu&c
hi~n nay? hi~n nay?
7. D~i bi€u Qu6c h<)i c6 quySn mi@n trn gi trong qua trinh ho~t d<)ng? 7. D~i bi€u Qu6c h<)i c6 quySn mi@n trn gi trong qua trinh ho~t d<)ng?
T~i sao d~i bi€u Qu6c duqc huang nhfrng quySn miSn trir d6? T~i sao d~i bi€u Qu6c duqc huang nhfrng quySn miSn trir d6?
8. Van phong Qu6c h<)i c6 phai la m<)t ca quan chuyen trach cua Qu6c 8. Van phong Qu6c h<)i c6 phai la m<)t ca quan chuyen trach cua Qu6c
h<)i kh6ng? T~i sao? h<)i kh6ng? T~i sao?
436 PGS. TS. To Van Hoa, GV. Phqm Due Bao 436 PGS. TS. To Van Hoa, GV. Phqm Due Bao
CHUONG XII- CHU TJCH NUOC CHUONG XII- CHU TJCH NUOC
CHUONGXII CHUONGXII
CHU TJCH NUOC CHU TJCH NUOC
1. KHAI QUAT Slj RA DC:H VA PHAT TRIEN CUA CHE 438 1. KHAI QUAT Slj RA DC:H VA PHAT TRIEN CUA CHE 438
DlNH NGUYEN THU QUOC GIA DlNH NGUYEN THU QUOC GIA
1.1. sv ra deri va phat tri~n cua chs dinh nguyen thu qu6c gia 438 1.1. sv ra deri va phat tri~n cua chs dinh nguyen thu qu6c gia 438
1.2. Vi tri phap li cua nguyen thu qu6c gia trong cac chinh th~ 440 1.2. Vi tri phap li cua nguyen thu qu6c gia trong cac chinh th~ 440
1.3. Vi tri phap 1i cua nguyen thu qu6c gia a cac nu&c xa h()i 442 1.3. Vi tri phap 1i cua nguyen thu qu6c gia a cac nu&c xa h()i 442
chunghla chunghla
2. V1TRi, V AI TRO CUA CHE DlNH CHU TJCH Nlidc 444 2. V1TRi, V AI TRO CUA CHE DlNH CHU TJCH Nlidc 444
TRONG cAc BAN HIEN PHAP CUA VIBT NAM TRONG cAc BAN HIEN PHAP CUA VIBT NAM
2.1. ChS dinh Chu tich nu&c trong HiSn phap nam 1946 444 2.1. ChS dinh Chu tich nu&c trong HiSn phap nam 1946 444
2.2. ChS dinh Chu tich nu6c trong HiSn phap nam 1959 446 2.2. ChS dinh Chu tich nu6c trong HiSn phap nam 1959 446
2.3. ChS dinh H()i dbng nha nu&c trong HiSn phap nam 1980 446 2.3. ChS dinh H()i dbng nha nu&c trong HiSn phap nam 1980 446
2.4. ChS dinh Chu tich nu6c trong HiSn phap nam 1992 (sua 447 2.4. ChS dinh Chu tich nu6c trong HiSn phap nam 1992 (sua 447
d6i, b6 sung nam 2001) d6i, b6 sung nam 2001)
2.5. ChS djnh Chu tich nu6c trong HiSn phap nam 2013 448 2.5. ChS djnh Chu tich nu6c trong HiSn phap nam 2013 448
3. M6I QUAN HB orO'A cH0 TJCH Nlfdc vdi cAc co 449 3. M6I QUAN HB orO'A cH0 TJCH Nlfdc vdi cAc co 449
QUAN NHA Nlfdc rHEo HIEN PHAP NAM 2o13 QUAN NHA Nlfdc rHEo HIEN PHAP NAM 2o13
3 .1. M6i quan h~ gifra Chu tich nu&c v&i Qu6c h()i 449 3 .1. M6i quan h~ gifra Chu tich nu&c v&i Qu6c h()i 449
3.2. M6i quan h~ gifra Chu tich nu&c v&i Chinh phu 450 3.2. M6i quan h~ gifra Chu tich nu&c v&i Chinh phu 450
3.3. M6i quan h~ gifra Chu tich nu&c v&i Toa an nhan dan va 451 3.3. M6i quan h~ gifra Chu tich nu&c v&i Toa an nhan dan va 451
Vi~n ki~m sat nhan dan Vi~n ki~m sat nhan dan
4. NHIBM vv, QVYEN IL:\N cuA cHD TJCH Nlfdc 453 4. NHIBM vv, QVYEN IL:\N cuA cHD TJCH Nlfdc 453
4.1. Nhom cac nhi~m V\1, quySn h~n lien quan dSn chuc 453 4.1. Nhom cac nhi~m V\1, quySn h~n lien quan dSn chuc 453
nang d~i di~n, thay m~t nu&c vs d6i n9i va d6i ngo~i cua nang d~i di~n, thay m~t nu&c vs d6i n9i va d6i ngo~i cua
Chu tich nu&c Chu tich nu&c
TS. Phg;m Quy Ty, 437 TS. Phg;m Quy Ty, 437
GlAO TRiNH LUAT HIEN PHAP VI$T NAM GlAO TRiNH LUAT HIEN PHAP VI$T NAM
4.2. Nhom cac nhi~m V\1, quysn h~n lien quan d~n vi~c ph6i 458 4.2. Nhom cac nhi~m V\1, quysn h~n lien quan d~n vi~c ph6i 458
hqp v&i cac thi~t ch~ quysn h;rc nha nu6c trong cac linh vvc hqp v&i cac thi~t ch~ quysn h;rc nha nu6c trong cac linh vvc
l~p phap, hanh phap, tu phap cua Chu tich nu&c l~p phap, hanh phap, tu phap cua Chu tich nu&c
5. eACH TmJC HiNH THANH Vl TRi CHU TJCH NU'dc 460 5. eACH TmJC HiNH THANH Vl TRi CHU TJCH NU'dc 460
6. HOI BONG QUOC PRONG v A AN NINH 462 6. HOI BONG QUOC PRONG v A AN NINH 462
1. KHAI QUAT sv
RA DCH vA PHAT TRIEN cuA cH:E 1. KHAI QUAT sv
RA DCH vA PHAT TRIEN cuA cH:E
DlNH NGUYEN THU QUOC GIA DlNH NGUYEN THU QUOC GIA
1.1. S\f ra diri
,
va phat tri~n cua ch~ djnh nguyen thu 1.1. S\f ra diri
,
va phat tri~n cua ch~ djnh nguyen thu
quoc gia quoc gia
Trong b() may nha nu&c c6 m()t thi6t ch6 v&i nhiXng ten gQi Trong b() may nha nu&c c6 m()t thi6t ch6 v&i nhiXng ten gQi
khac nhau nhu: Vua, Hoang d6, Qu6c wong, Qu6c tru6ng, Nfr khac nhau nhu: Vua, Hoang d6, Qu6c wong, Qu6c tru6ng, Nfr
hoang, T6ng th6ng, Doan chu tich, H()i dbng nha nu&c, Chu tich hoang, T6ng th6ng, Doan chu tich, H()i dbng nha nu&c, Chu tich
nu&c ... ' thi6t ch6 nay con duqc gQi la nguyen thu qu6c gia, nguai nu&c ... ' thi6t ch6 nay con duqc gQi la nguyen thu qu6c gia, nguai
dling dfiu nha nu&c, d~i di~n cho nu&c v~ d6i n()i va d6i ngo~i. dling dfiu nha nu&c, d~i di~n cho nu&c v~ d6i n()i va d6i ngo~i.
Vua, Hoang d6, Qu6c vuong, Qu6c tru6ng, Nu hoang la nguyen Vua, Hoang d6, Qu6c vuong, Qu6c tru6ng, Nu hoang la nguyen
thu qu6c gia a cac nu&c theo chinh th€ quan chu ho~c quan chu thu qu6c gia a cac nu&c theo chinh th€ quan chu ho~c quan chu
l~p hi6n. T6ng th6ng la nguyen thu qu6c gia 6 cac qu6c gia theo l~p hi6n. T6ng th6ng la nguyen thu qu6c gia 6 cac qu6c gia theo
chinh th€ c()ng hoa t6ng th6ng ho~c c()ng hoa d~i nghi. Doan Chu chinh th€ c()ng hoa t6ng th6ng ho~c c()ng hoa d~i nghi. Doan Chu
tich, H()i dbng nha nu&c, Chu tich nu&c la nguyen thu qu6c gia a tich, H()i dbng nha nu&c, Chu tich nu&c la nguyen thu qu6c gia a
cac nu&c c()ng hoa XHCN. Theo hi6n phap hi~n hanh, nguyen thu cac nu&c c()ng hoa XHCN. Theo hi6n phap hi~n hanh, nguyen thu
qu6c gia cua nu&c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam la Chu tich nu&c. qu6c gia cua nu&c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam la Chu tich nu&c.
Trong lich sir l~p hi6n cua nha nu&c tu san, S\f hinh thanh Trong lich sir l~p hi6n cua nha nu&c tu san, S\f hinh thanh
nguyen thu qu6c gia 6 m6i nu&c c6 nhfrng tiSn trinh va nhfing d~c nguyen thu qu6c gia 6 m6i nu&c c6 nhfrng tiSn trinh va nhfing d~c
di€m khac nhau, nhung CO di€m chung d~u b~t ngubn tlr cac CUQC di€m khac nhau, nhung CO di€m chung d~u b~t ngubn tlr cac CUQC
each m~ng tu san, v&i chu truong phai l~t d6 ch6 d() chuyen ch6, each m~ng tu san, v&i chu truong phai l~t d6 ch6 d() chuyen ch6,
xay dvng m()t ch6 d() dan chu tu san. 0 nhfrng nUOC CUQC each xay dvng m()t ch6 d() dan chu tu san. 0 nhfrng nUOC CUQC each
m~ng tu san gianh duqc th~ng lqi tri~t d€, x6a bo ch6 d() cha m~ng tu san gianh duqc th~ng lqi tri~t d€, x6a bo ch6 d() cha
truy~n con n6i, thi a d6 chinh th€ quan chu duqc thay th6 bai truy~n con n6i, thi a d6 chinh th€ quan chu duqc thay th6 bai
438 TS. Phr;~m Quy Ty, 438 TS. Phr;~m Quy Ty,
chinh th~ c(>ng hoa. Nhfrng qu6c gia nay, nguyen thu qu6c gia chinh th~ c(>ng hoa. Nhfrng qu6c gia nay, nguyen thu qu6c gia
khong con la m(>t vi vua rna thay vao d6 la m(>t vi T6ng th6ng khong con la m(>t vi vua rna thay vao d6 la m(>t vi T6ng th6ng
duqc hinh thanh h~ng con duemg bftu cu. Nhfrng nu6c each m;;tng duqc hinh thanh h~ng con duemg bftu cu. Nhfrng nu6c each m;;tng
tu san khong du sue d~ danh b;;ti duqc giai c~p phong ki€n d;;ti di~n tu san khong du sue d~ danh b;;ti duqc giai c~p phong ki€n d;;ti di~n
la cac vi Hoang d€, m~c du da-16i thai nhung vfin con du m;;tnh, thi la cac vi Hoang d€, m~c du da-16i thai nhung vfin con du m;;tnh, thi
6 d6 quy8n lvc nha nu6c hu(>c phai chia se giua giai c~p tu san 6 d6 quy8n lvc nha nu6c hu(>c phai chia se giua giai c~p tu san
th6ng tri va giai c~p phong ki€n. Nhfrng nu6c nay xay dvng chinh th6ng tri va giai c~p phong ki€n. Nhfrng nu6c nay xay dvng chinh
th~ quan chu l~p hi€n, quy~n lvc nha nu6c chu y€u thu(>c v~ nghi th~ quan chu l~p hi€n, quy~n lvc nha nu6c chu y€u thu(>c v~ nghi
vi~n, quy8n lvc cua nha Vua hi gi6i h;;tn b6i hi€n phap. Tuy nhien, vi~n, quy8n lvc cua nha Vua hi gi6i h;;tn b6i hi€n phap. Tuy nhien,
cfing CO nhfrng nai S\f t6n t;;ti cua ch€ dQ quan chu da an sau vao cfing CO nhfrng nai S\f t6n t;;ti cua ch€ dQ quan chu da an sau vao
ti~m thuc CUa ffiQi nguai dan trong xa h(>i, ffi~C du CUQC each m;;tng ti~m thuc CUa ffiQi nguai dan trong xa h(>i, ffi~C du CUQC each m;;tng
tu san da gianh th~ng lqi hoan toan, nhung giai cftp tu san da tu san da gianh th~ng lqi hoan toan, nhung giai cftp tu san da
khong x6a ho ngai vang phong ki€n rna ti€p tl;lc duy tri ch€ d() khong x6a ho ngai vang phong ki€n rna ti€p tl;lc duy tri ch€ d()
quan chu, nh~m sir dvng vi th€ cua Vua d~ phvc V\1 cho mvc dich quan chu, nh~m sir dvng vi th€ cua Vua d~ phvc V\1 cho mvc dich
chinh tri cua minh. Hinh thuc chinh th~ cua nhfrng nu6c nay la chinh tri cua minh. Hinh thuc chinh th~ cua nhfrng nu6c nay la
quan chu l~p hi€n, nha Vua tri vi nhung khong cai tri, quy~n lvc quan chu l~p hi€n, nha Vua tri vi nhung khong cai tri, quy~n lvc
cua nha Vua chi mang tinh hinh thuc va hi gi6i h;;tn b6i hi€n phap. cua nha Vua chi mang tinh hinh thuc va hi gi6i h;;tn b6i hi€n phap.
D6i v6i nha nu6c XHCN, h() may nha nu6c duqc t6 chuc theo D6i v6i nha nu6c XHCN, h() may nha nu6c duqc t6 chuc theo
nguyen t~c t~p quy~n, mQi quy~n lvc nha nu6c th6ng nh~t t~p nguyen t~c t~p quy~n, mQi quy~n lvc nha nu6c th6ng nh~t t~p
trung vao ca quan d;;ti di~n quy~n lvc nha nu6c cao nh~t cua nhan trung vao ca quan d;;ti di~n quy~n lvc nha nu6c cao nh~t cua nhan
dan d6 la Xo-vi€t t6i cao, Qu6c h()i. Xo-vi€t t6i cao bftu ra Doan dan d6 la Xo-vi€t t6i cao, Qu6c h()i. Xo-vi€t t6i cao bftu ra Doan
Chu tich Xo-vi€t t6i cao (Lien Xo), Qu6c h()i hftu ra H()i d6ng nha Chu tich Xo-vi€t t6i cao (Lien Xo), Qu6c h()i hftu ra H()i d6ng nha
nu6c (cac nu6c Dong Au tru6c day, Vi~t Nam theo Hi€n phap nu6c (cac nu6c Dong Au tru6c day, Vi~t Nam theo Hi€n phap
nam 1980), nhfrng nu6c nay chuc nang nguyen thu qu6c gia duqc nam 1980), nhfrng nu6c nay chuc nang nguyen thu qu6c gia duqc
th6ng nh~t trong cac chuc nang cua Doan Chu tich Xo-vi€t t6i cao th6ng nh~t trong cac chuc nang cua Doan Chu tich Xo-vi€t t6i cao
va H()i d6ng nha nu6c. Do v~y, Doan Chu tich Xo-vi€t t6i cao, va H()i d6ng nha nu6c. Do v~y, Doan Chu tich Xo-vi€t t6i cao,
H()i d6ng nha nu6c duqc coi la nguyen thu qu6c gia t~p th~. M()t H()i d6ng nha nu6c duqc coi la nguyen thu qu6c gia t~p th~. M()t
s6 nu6c XHCN khac, do nhi8u nguyen nhan khac nhau trong d6 s6 nu6c XHCN khac, do nhi8u nguyen nhan khac nhau trong d6
c6 nguyen nhan m truy~n th6ng lich sir 6 nu6c d6, da c6 thiSt ch€ c6 nguyen nhan m truy~n th6ng lich sir 6 nu6c d6, da c6 thiSt ch€
Chu tich nu6c trong b() may nha nu6c, Chu tich nu6c la nguyen Chu tich nu6c trong b() may nha nu6c, Chu tich nu6c la nguyen
TS. Ph(lm Quy Ty, 439 TS. Ph(lm Quy Ty, 439
GlAO TRINH LU!THIEN PHAP Vll~T NAM GlAO TRINH LU!THIEN PHAP Vll~T NAM
thu qu6c gia dtmg ddu nha nu6c, thay m~t nu6c thgc hi~n chuc thu qu6c gia dtmg ddu nha nu6c, thay m~t nu6c thgc hi~n chuc
nang d6i n<)i, d6i ngo~i. Chu tich nu6c do Qu6c h9i bdu, chiu nang d6i n<)i, d6i ngo~i. Chu tich nu6c do Qu6c h9i bdu, chiu
tnich nhi~m va bao cao cong tac tru6c Qu6c h<)i. tnich nhi~m va bao cao cong tac tru6c Qu6c h<)i.
1.2. Vi tri phap If cua nguyen thu quBc gia trong cac chinh th~ 1.2. Vi tri phap If cua nguyen thu quBc gia trong cac chinh th~
Ch~ dinh v~ nguyen thu qu6c gia a tdt ca cac nu6c d~u duqc Ch~ dinh v~ nguyen thu qu6c gia a tdt ca cac nu6c d~u duqc
quy dinh trong van ban phap lu~it c6 hi~u lgc phap 1i cao nhdt, d6 quy dinh trong van ban phap lu~it c6 hi~u lgc phap 1i cao nhdt, d6
la Hi~n phap. Hi~n phap thanh van ho~c bdt thanh van thuemg la Hi~n phap. Hi~n phap thanh van ho~c bdt thanh van thuemg
danh m9t chuong ho~c m9t d~o lu~t quy dinh v~ trinh tt.r bdu cu, danh m9t chuong ho~c m9t d~o lu~t quy dinh v~ trinh tt.r bdu cu,
thAm quy~n, cac m6i quan h~ cua nguyen thu qu6c gia v6i cac C(Y thAm quy~n, cac m6i quan h~ cua nguyen thu qu6c gia v6i cac C(Y
quan nha nu6c. V~ nhi~m V\1, quy~n h~n, vi tri, vai tro cua quan nha nu6c. V~ nhi~m V\1, quy~n h~n, vi tri, vai tro cua
nguyen thu qu6c gia a m6i nu6c c6 nhfrng quy dinh khac nhau nguyen thu qu6c gia a m6i nu6c c6 nhfrng quy dinh khac nhau
ph1,1 thu<)c vao nhi~u y~u t6 nhu chinh th~, truy~n th6ng dan t<)c ... ph1,1 thu<)c vao nhi~u y~u t6 nhu chinh th~, truy~n th6ng dan t<)c ...
Chinh th~ la y~u t6 c6 anh huang quy~t dinh t6i vi tri phap 1i cua Chinh th~ la y~u t6 c6 anh huang quy~t dinh t6i vi tri phap 1i cua
nguyen thu qu6c gia. nguyen thu qu6c gia.
Trong chinh th~ quan chu l~p hi~n, chuc nang cua nha Vua, Trong chinh th~ quan chu l~p hi~n, chuc nang cua nha Vua,
Nu hoang, Qu6c vuong chi mang tinh tuqng trung, mQi ho~t d<)ng Nu hoang, Qu6c vuong chi mang tinh tuqng trung, mQi ho~t d<)ng
cua nha Vua, Nu hoang, Qu6c vuong chi nh~m mvc dich chinh cua nha Vua, Nu hoang, Qu6c vuong chi nh~m mvc dich chinh
thuc h6a v~ m~t nha nu6c cac ho~t d()ng da r6i cua N ghi vi~n va thuc h6a v~ m~t nha nu6c cac ho~t d()ng da r6i cua N ghi vi~n va
Chinh phu. Nhfrng m~nh l~nh cua Vua, Nu hoang, Qu6c vuong Chinh phu. Nhfrng m~nh l~nh cua Vua, Nu hoang, Qu6c vuong
phai duqc m9t b9 tru&ng thu9c llnh Vl)'c d6 ki "ph6 thv" thi m6i phai duqc m9t b9 tru&ng thu9c llnh Vl)'c d6 ki "ph6 thv" thi m6i
c6 hi~u lvc. Cac b9 tru&ng phai chiu trach nhi~m tru6c Nghi vi~n c6 hi~u lvc. Cac b9 tru&ng phai chiu trach nhi~m tru6c Nghi vi~n
v~ cac l~nh rna hQ da ki c6 n<)i dung trai v6i Hi~n phap va phap v~ cac l~nh rna hQ da ki c6 n<)i dung trai v6i Hi~n phap va phap
lu~t. Vi~c nha Vua, Nu hoang, Qu6c wang yeu cfiu hQ ki sic l~nh lu~t. Vi~c nha Vua, Nu hoang, Qu6c wang yeu cfiu hQ ki sic l~nh
nay khong duqc coila 1i do chinh dang. Vi v~y, trong chinh th~ nay khong duqc coila 1i do chinh dang. Vi v~y, trong chinh th~
quan chu l~p hi~n, nha Vua, Nu hoang, Qu6c vuong khong phai quan chu l~p hi~n, nha Vua, Nu hoang, Qu6c vuong khong phai
chiu trach nhi~m bdt cu vdn d~ gi, trir t<)i phan qu6c. Chtlng h~n, chiu trach nhi~m bdt cu vdn d~ gi, trir t<)i phan qu6c. Chtlng h~n,
Di~u 63 Hi~n phap Bi nam 1831 quy djnh: "Nha Vua khong phai Di~u 63 Hi~n phap Bi nam 1831 quy djnh: "Nha Vua khong phai
chtu trach nhi?m gi, cac b(J truirng se phai chtu trach nhi?m ". chtu trach nhi?m gi, cac b(J truirng se phai chtu trach nhi?m ".
Ho~c Bi~u 64 quy djnh: "Khong siic l?nh nao cita nha Vua c6 Ho~c Bi~u 64 quy djnh: "Khong siic l?nh nao cita nha Vua c6
440 TS. Phgm Quy Tx 440 TS. Phgm Quy Tx

hi?u hrc, trir khi aU(JC m(Jt b(J truang ki ph6 thlf. Va vai hanh hi?u hrc, trir khi aU(JC m(Jt b(J truang ki ph6 thlf. Va vai hanh
a(Jng ki ph6 thl! nay b(J truang se phai chtu trach nhi?m vJ v&n a(Jng ki ph6 thl! nay b(J truang se phai chtu trach nhi?m vJ v&n
aJ tuang {mg ". 1 aJ tuang {mg ". 1
d nhfmg nu&c theo chinh th~ c<)ng hoa tbng th6ng (nhu My, d nhfmg nu&c theo chinh th~ c<)ng hoa tbng th6ng (nhu My,
Mehico ... ) c6 d~c di~m rbng th6ng do nhan dan tn,rc tiSp ho~c Mehico ... ) c6 d~c di~m rbng th6ng do nhan dan tn,rc tiSp ho~c
gian tiSp b~u ra, vita la nguyen thu qu6c gia vita lit nguai dtrng gian tiSp b~u ra, vita la nguyen thu qu6c gia vita lit nguai dtrng
d~u b9 may hanh phap. Di8u 80 HiSn phap Mehico nam 19172 quy d~u b9 may hanh phap. Di8u 80 HiSn phap Mehico nam 19172 quy
dinh: ({Vi?c thi hanh nhfmg quyJn ll!c hanh phap t6i cao cita Lien dinh: ({Vi?c thi hanh nhfmg quyJn ll!c hanh phap t6i cao cita Lien
bang au(Jc trao cho m(Jt nguai duy nh&t, aU(JC gQi Ia {(TJng th6ng bang au(Jc trao cho m(Jt nguai duy nh&t, aU(JC gQi Ia {(TJng th6ng
cita Lien bang Mehico '' "; Di8u 81 quy dinh: ({TJng th6ng au(Jc cita Lien bang Mehico '' "; Di8u 81 quy dinh: ({TJng th6ng au(Jc
bdu cir frl!C tidp thea cac quy ajnh trong lu{it bdu cir". Tbng th6ng bdu cir frl!C tidp thea cac quy ajnh trong lu{it bdu cir". Tbng th6ng
thanh l~p n<)i cac, b6 nhi~m thanh vien n<)i cac, n<)i cac chiu trach thanh l~p n<)i cac, b6 nhi~m thanh vien n<)i cac, n<)i cac chiu trach
nhi~m tru&c Tbng th6ng. Chinh chuc nang dirng d~u b<) may hanh nhi~m tru&c Tbng th6ng. Chinh chuc nang dirng d~u b<) may hanh
phap da lam cho Tbng th6ng- nguyen thu qu6c gia c6 quy8n rftt phap da lam cho Tbng th6ng- nguyen thu qu6c gia c6 quy8n rftt
l&n, trong truang hqp Tbng th6ng va da s6 Nghi vi~n a cung m<)t l&n, trong truang hqp Tbng th6ng va da s6 Nghi vi~n a cung m<)t
dang cfim quy8n thi quy8n h,rc nha nu&c t~p trung tuy~t d6i vao dang cfim quy8n thi quy8n h,rc nha nu&c t~p trung tuy~t d6i vao
tay Tbng th6ng. tay Tbng th6ng.
Nhiing nu6c theo chinh th~ c<)ng hoa d~i nghi (hay con gQi la Nhiing nu6c theo chinh th~ c<)ng hoa d~i nghi (hay con gQi la
c<)ng hoa nghi vi~n) Tbng th6ng duqc hinh thanh thong qua con c<)ng hoa nghi vi~n) Tbng th6ng duqc hinh thanh thong qua con
duang Nghi vi~n b~u ra. Tbng th6ng khong dung d~u Chinh phu, duang Nghi vi~n b~u ra. Tbng th6ng khong dung d~u Chinh phu,
Thu tu&ng la nguai dung dfiu Chinh phu. Thu tu6ng khong chiu Thu tu&ng la nguai dung dfiu Chinh phu. Thu tu6ng khong chiu
trach nhi~m tru&c Tbng th6ng, rna chi chiu trach nhi~m tru6c trach nhi~m tru&c Tbng th6ng, rna chi chiu trach nhi~m tru6c
Nghi vi~n. Vi tri cua Tbng th6ng trong cac nu&c theo chinh th~ Nghi vi~n. Vi tri cua Tbng th6ng trong cac nu&c theo chinh th~
c<)ng hoa d~i nghi, cling gi6ng nhu trong chinh th~ quan chu l~p c<)ng hoa d~i nghi, cling gi6ng nhu trong chinh th~ quan chu l~p
hiSn, nguyen thu qu6c gia khong phai chiu bftt cu trach nhi~m gi. hiSn, nguyen thu qu6c gia khong phai chiu bftt cu trach nhi~m gi.
d nhiing nu&c theo chinh th~ c<)ng hoa lu6ng tinh, vita c6 d~c d nhiing nu&c theo chinh th~ c<)ng hoa lu6ng tinh, vita c6 d~c
1 1
Cac ban Hien phap lam nen lich su cua Albert P.Blaustein va Jay A. Sigler bien Cac ban Hien phap lam nen lich su cua Albert P.Blaustein va Jay A. Sigler bien
so;;tn va gi&i thi~u, Nxb. Chinh tri quf>c gia, Ha N<)i, 2015, tr. 365- 366. so;;tn va gi&i thi~u, Nxb. Chinh tri quf>c gia, Ha N<)i, 2015, tr. 365- 366.
2 2
Cac ban Hien phap lam nen lich su cua Albert P.Blaustein va Jay A.Sigler bien Cac ban Hien phap lam nen lich su cua Albert P.Blaustein va Jay A.Sigler bien
so;;tn va gi&i thi~u, Nxb. Chinh tri quf>c gia, Ha N<)i, 2015, tr. 546. so;;tn va gi&i thi~u, Nxb. Chinh tri quf>c gia, Ha N<)i, 2015, tr. 546.
TS. Phgm Quy Ty 441 TS. Phgm Quy Ty 441

GlAO TRINH LU!T HIEN PHAP VI:ST NAM GlAO TRINH LU!T HIEN PHAP VI:ST NAM
di~m cua c()ng hoa t6ng th6ng, wa co d~c di~m cua c()ng hoa d~i di~m cua c()ng hoa t6ng th6ng, wa co d~c di~m cua c()ng hoa d~i
nghi, T6ng th6ng duqc bfru theo nguyen tic ph6 thong, twc ti~p. nghi, T6ng th6ng duqc bfru theo nguyen tic ph6 thong, twc ti~p.
T6ng th6ng la nguyen thu qu6c gia dU11g dfru nha nu6c, d6ng thai T6ng th6ng la nguyen thu qu6c gia dU11g dfru nha nu6c, d6ng thai
la nguai co tac d()ng twc ti~p d~n b9 may hanh phap. C()ng hoa la nguai co tac d()ng twc ti~p d~n b9 may hanh phap. C()ng hoa
Phap la m()t di~n hinh v~ chinh th~ c()ng hoa lu5ng tinh, theo do Phap la m()t di~n hinh v~ chinh th~ c()ng hoa lu5ng tinh, theo do
Hi~n phap nam 1958 cua Phap quy dinh vi tri chinh th~ la mo hinh Hi~n phap nam 1958 cua Phap quy dinh vi tri chinh th~ la mo hinh
k~t hqp giua chinh th~ c()ng hoa t6ng th6ng va chinh th~ c()ng hoa k~t hqp giua chinh th~ c()ng hoa t6ng th6ng va chinh th~ c()ng hoa
d~i nghi. T6ng th6ng duqc bfru cho nhi~m ki 5 nam theo nguyen d~i nghi. T6ng th6ng duqc bfru cho nhi~m ki 5 nam theo nguyen
tic ph6 thong, twc ti~p (Di~u 6). V 6i tu each la nguai dtmg dfru tic ph6 thong, twc ti~p (Di~u 6). V 6i tu each la nguai dtmg dfru
nha nu6c, T6ng th6ng b6 nhi~m, miSn nhi~m Thu tu&ng. Theo d~ nha nu6c, T6ng th6ng b6 nhi~m, miSn nhi~m Thu tu&ng. Theo d~
nghi cua Thu tu&ng, T6ng th6ng b6 nhi~m, miSn nhi~m, bai nhi~m nghi cua Thu tu&ng, T6ng th6ng b6 nhi~m, miSn nhi~m, bai nhi~m
cac thanh vien khac cua Chinh phu (Di~u 8). Tf>ng th6ng chu tri cac thanh vien khac cua Chinh phu (Di~u 8). Tf>ng th6ng chu tri
cac phien hQp H()i d6ng B9 tru6ng (Di~u 9). Chinh phu Phap chiu cac phien hQp H()i d6ng B9 tru6ng (Di~u 9). Chinh phu Phap chiu
trach nhi~m tru6c Nghi vi~n, khong chiu trach nhi~m tru6c ·Tf>ng trach nhi~m tru6c Nghi vi~n, khong chiu trach nhi~m tru6c ·Tf>ng
th6ng. Thu tu&ng di~u hanh ho~t d()ng cua Chinh phu, t6 chuc th6ng. Thu tu&ng di~u hanh ho~t d()ng cua Chinh phu, t6 chuc
thgc thi chinh sach qu6c gia do T 6ng th6ng quy~t dinh. Khi Thu thgc thi chinh sach qu6c gia do T 6ng th6ng quy~t dinh. Khi Thu
tu6ng va n()i cac t6 chuc thvc thi chinh sach qu6c gia y~u kern, tu6ng va n()i cac t6 chuc thvc thi chinh sach qu6c gia y~u kern,
Qu6c h()i Phap se chfit vfin, bo phi~u bfit tin nhi~m Chinh phu. Qu6c h()i Phap se chfit vfin, bo phi~u bfit tin nhi~m Chinh phu.
1.3. Vi tri phap li cua nguyen thu quae gia 0' cac nu6'c xa 1.3. Vi tri phap li cua nguyen thu quae gia 0' cac nu6'c xa
h{)i chu nghia h{)i chu nghia
Trong chinh thS nha nu6c c()ng hoa XHCN, b9 may nha nu6c Trong chinh thS nha nu6c c()ng hoa XHCN, b9 may nha nu6c
duqc t6 chuc theo nguyen tic mQi quy~n lvc nha nu6c t~p trung duqc t6 chuc theo nguyen tic mQi quy~n lvc nha nu6c t~p trung
th6ng nhfit vao C(J quan d~i di~n quy~n lvc nha nu6c la Xo-vi~t t6i th6ng nhfit vao C(J quan d~i di~n quy~n lvc nha nu6c la Xo-vi~t t6i
cao aLien Xo (tru6c day) va Qu6c h9i a cac nu6c con l~i. Xo vi~t cao aLien Xo (tru6c day) va Qu6c h9i a cac nu6c con l~i. Xo vi~t
t6i cao Lien Xo bfru Doan Chu tich Xo-vi~t t6i cao Lien Xo - ca t6i cao Lien Xo bfru Doan Chu tich Xo-vi~t t6i cao Lien Xo - ca
quan thuang tf\]'c cua Xo-vi~t tbi cao Lien Xo, Chu tich t~p th~ quan thuang tf\]'c cua Xo-vi~t tbi cao Lien Xo, Chu tich t~p th~
cua Lien bang c()ng hoa XHCN Xo-vi~t. Thanh phfrn Doan Chu cua Lien bang c()ng hoa XHCN Xo-vi~t. Thanh phfrn Doan Chu
tich Xo-vi~t t6i cao Lien Xo g6m Chu tich Doan Chu tich Xo-vi~t tich Xo-vi~t t6i cao Lien Xo g6m Chu tich Doan Chu tich Xo-vi~t
t6i cao Lien Xo, m()t Pho Chu tich thu nhfit, muai lam Pho Chu t6i cao Lien Xo, m()t Pho Chu tich thu nhfit, muai lam Pho Chu
442 TS. PhCJm Quy Ty, 442 TS. PhCJm Quy Ty,
tich - m6i nu6c C<)ng hoa lien bang c6 m<)t Ph6 Chu tich. 1 Cac tich - m6i nu6c C<)ng hoa lien bang c6 m<)t Ph6 Chu tich. 1 Cac
nu6c khac, Qu6c h9i b~u H<)i d6ng nha nu6c, ca quan cao nhAt nu6c khac, Qu6c h9i b~u H<)i d6ng nha nu6c, ca quan cao nhAt
ho~t d<)ng thuemg xuyen cua Qu6c h<)i, Chu tich t~p thS cua m6i ho~t d<)ng thuemg xuyen cua Qu6c h<)i, Chu tich t~p thS cua m6i
nu6c. H9i d6ng nha nu6c co Chu tich H9i d6ng nha nu6c, cac Pho nu6c. H9i d6ng nha nu6c co Chu tich H9i d6ng nha nu6c, cac Pho
Chu tjch H<)i d6ng nha nu6c va cac thanh vien. Nhu v~y, cac nu6c Chu tjch H<)i d6ng nha nu6c va cac thanh vien. Nhu v~y, cac nu6c
XHCN thu<)c Lien Xo, Bong Au tru6c day, Cu Ba va 6 Vi~t Nam XHCN thu<)c Lien Xo, Bong Au tru6c day, Cu Ba va 6 Vi~t Nam
(theo HiSn phap nam 1980), HiSn phap khong quy dinh thiSt chS (theo HiSn phap nam 1980), HiSn phap khong quy dinh thiSt chS
nguyen thu qu6c gia la ca nhan. Xo-viSt t6i cao, Qu6c h<)i n~m nguyen thu qu6c gia la ca nhan. Xo-viSt t6i cao, Qu6c h<)i n~m
toan h9 quy~n lgc nha nu6c, trong d6 co ca quy~n "nguyen thu toan h9 quy~n lgc nha nu6c, trong d6 co ca quy~n "nguyen thu
qu6c gia". M<;>i chuc nang cua nguyen thu qu6c gia d~u do Do an qu6c gia". M<;>i chuc nang cua nguyen thu qu6c gia d~u do Do an
chu tich Xo-viSt t6i cao, H9i d6ng nha nu6c dam nhi~m. Vi~c trao chu tich Xo-viSt t6i cao, H9i d6ng nha nu6c dam nhi~m. Vi~c trao
chuc nang nguyen thu qu6c gia cho Doan Chu tich Xo-viSt t6i chuc nang nguyen thu qu6c gia cho Doan Chu tich Xo-viSt t6i
cao, H<)i d6ng nha nu6c da thS hi~n tu duy t~p thS lanh d~o trong cao, H<)i d6ng nha nu6c da thS hi~n tu duy t~p thS lanh d~o trong
vi~c t6 chuc nha nu6c XHCN. Vai tro nguyen thu t~p thS cua vi~c t6 chuc nha nu6c XHCN. Vai tro nguyen thu t~p thS cua
Boan Chu tich Xo-viSt t6i cao, H9i d6ng nha nu6c 6 cac nu6c Boan Chu tich Xo-viSt t6i cao, H9i d6ng nha nu6c 6 cac nu6c
XHCN co thS noi la m9t d~c thu so v6i chinh thS 6 cac nha nu6c XHCN co thS noi la m9t d~c thu so v6i chinh thS 6 cac nha nu6c
dan chu khac. dan chu khac.
Nhfmg nu6c XHCN nhu Trung Qu6c, Vi~t Nam, Tri~u Tien, Nhfmg nu6c XHCN nhu Trung Qu6c, Vi~t Nam, Tri~u Tien,
HiSn phap quy dinh chS dinh nguyen thu qu6c gia ca nhan la Chu HiSn phap quy dinh chS dinh nguyen thu qu6c gia ca nhan la Chu
tich nu6c, nhung vfin trong b6i canh t6 chuc quy~n lgc nha nu6c tich nu6c, nhung vfin trong b6i canh t6 chuc quy~n lgc nha nu6c
la t~p quy~n. Chu tich nu6c do Qu6c h<)i b~u ra va bao cao cong la t~p quy~n. Chu tich nu6c do Qu6c h<)i b~u ra va bao cao cong
tac tru6c Qu6c h<)i. Chu tich nu6c la nguai dl1ng d~u Nha nu6c, tac tru6c Qu6c h<)i. Chu tich nu6c la nguai dl1ng d~u Nha nu6c,
thay m~t nu6c v~ d6i n<)i va d6i ngo~i. Chu tich nu6c d~ nghi thay m~t nu6c v~ d6i n<)i va d6i ngo~i. Chu tich nu6c d~ nghi
Qu6c h9i b~u, miSn nhi~m, bai nhi~m Thu tu6ng Chinh phu, Qu6c h9i b~u, miSn nhi~m, bai nhi~m Thu tu6ng Chinh phu,
Chanh an TANDTC, Vi~n truang VKSNDTC. Thu tu6ng Chinh Chanh an TANDTC, Vi~n truang VKSNDTC. Thu tu6ng Chinh
phu, Chanh an TANDTC, Vi~n truang VKSNDTC c6 trach nhi~m phu, Chanh an TANDTC, Vi~n truang VKSNDTC c6 trach nhi~m
bao cao cong tac v6i Chu tjch nu6c. bao cao cong tac v6i Chu tjch nu6c.
I :E>i~u 119, 120 HiSn phap cua Lien bang C(>ng hoa xa h9i chu nghla Xo-viSt, I :E>i~u 119, 120 HiSn phap cua Lien bang C(>ng hoa xa h9i chu nghla Xo-viSt,
Nxb. Ti~n b9 Mat-xca-va, 1977, tr. 43. Nxb. Ti~n b9 Mat-xca-va, 1977, tr. 43.

G!AO TRiNH LU&T HIEN PHAP VI:ST NAM G!AO TRiNH LU&T HIEN PHAP VI:ST NAM
2. VJ TRi, V AI TRO CUA CHE DJNH CHU TJCH NVdC 2. VJ TRi, V AI TRO CUA CHE DJNH CHU TJCH NVdC
TRONG cAc BAN HIEN PHAP CUA VIETNAM TRONG cAc BAN HIEN PHAP CUA VIETNAM
Trong b() may Nha nu6c ta, thi~t ch~ Chu tich nu6c duqc t6 Trong b() may Nha nu6c ta, thi~t ch~ Chu tich nu6c duqc t6
chuc khac nhau qua cac ban hi~n phap. Hi~n phap nam 1946 va chuc khac nhau qua cac ban hi~n phap. Hi~n phap nam 1946 va
Hi~n phap nam 1959 quy dinh la Chu tich nu6c, Hi~n phap nam Hi~n phap nam 1959 quy dinh la Chu tich nu6c, Hi~n phap nam
1980 quy dinh la H()i d6ng Nha nu6c - Chu tich t~p th~, Hi~n phap 1980 quy dinh la H()i d6ng Nha nu6c - Chu tich t~p th~, Hi~n phap
nam 1992 va Hi~n phap nam 2013 tra l~i quy dinh la Chu tich nam 1992 va Hi~n phap nam 2013 tra l~i quy dinh la Chu tich
nu6c. Thi~t ch~ Chu tich nu6c du duqc quy dinh khac nhau trong nu6c. Thi~t ch~ Chu tich nu6c du duqc quy dinh khac nhau trong
tUng giai do~n phat tri~n cua t6 chuc nha nu6c, song d~u quy dinh: tUng giai do~n phat tri~n cua t6 chuc nha nu6c, song d~u quy dinh:
Chu tich nu6c la nguoi dtrng ditu Nha nu6c, thay m~t nu6c C()ng Chu tich nu6c la nguoi dtrng ditu Nha nu6c, thay m~t nu6c C()ng
hoa XHCN Vi~t Nam v~ d6i n()i va d6i ngo~i. Theo quy dinh cua hoa XHCN Vi~t Nam v~ d6i n()i va d6i ngo~i. Theo quy dinh cua
Hi~n phap, vi tri nguyen thu qu6c gia c6 tinh chfit phai sinh ill Qu6c Hi~n phap, vi tri nguyen thu qu6c gia c6 tinh chfit phai sinh ill Qu6c
h()i, di~u nay duqc th~ hi~n trong cac ban hi~n phap nhu sau: h()i, di~u nay duqc th~ hi~n trong cac ban hi~n phap nhu sau:
2.1. Ch~ dinh Chu tjch nU'O'c trong Hi~n phap nam 1946 2.1. Ch~ dinh Chu tjch nU'O'c trong Hi~n phap nam 1946
Cu()c each m~ng thang Tam da gianh l~i chu quy~n cho dftt Cu()c each m~ng thang Tam da gianh l~i chu quy~n cho dftt
nu6c, tl;r do cho nhan dan, l~t d6 ch~ d9 thu()c dia nua phong ki~n, nu6c, tl;r do cho nhan dan, l~t d6 ch~ d9 thu()c dia nua phong ki~n,
xay d\fllg Nha nu6c Vi~t Nam dan chu c()ng hoa. B() may nha nu6c xay d\fllg Nha nu6c Vi~t Nam dan chu c()ng hoa. B() may nha nu6c
duqc t6 chuc theo nguyen tic t~p quy~n, song con mang nhi~u dftu duqc t6 chuc theo nguyen tic t~p quy~n, song con mang nhi~u dftu
fin cua hinh thuc chinh th~ c()ng hoa d~i nghi. N ghi vi~n nhan dan la fin cua hinh thuc chinh th~ c()ng hoa d~i nghi. N ghi vi~n nhan dan la
ccr quan c6 quy~n hrc cao nhftt nu6c, Chinh phu la ccr quan hanh ccr quan c6 quy~n hrc cao nhftt nu6c, Chinh phu la ccr quan hanh
chinh nha nu6c cao nhftt cua to an qu6c, do N ghi vi~n nhan dan chinh nha nu6c cao nhftt cua to an qu6c, do N ghi vi~n nhan dan
thanh l~p nhung c6 vi tri d()c l~p tuang dbi so v6i Nghi vi~n. Chinh thanh l~p nhung c6 vi tri d()c l~p tuang dbi so v6i Nghi vi~n. Chinh
phu g6m c6 Chu tich nu6c, Ph6 Chu tich nu6c va n()i cac. N()i cac phu g6m c6 Chu tich nu6c, Ph6 Chu tich nu6c va n()i cac. N()i cac
c6 Thu tu6ng, cac B() tru6ng, Thtr tru6ng, c6 th~ c6 Ph6 Thu tu6ng. c6 Thu tu6ng, cac B() tru6ng, Thtr tru6ng, c6 th~ c6 Ph6 Thu tu6ng.
Ch~ dinh Chu tich nu6c trong Hi~n phap nam 1946 do Nghi Ch~ dinh Chu tich nu6c trong Hi~n phap nam 1946 do Nghi
vi~n bitu ra trong s6 N ghi vi~n nhan dan, v6i nhi~m ki la 5 nam. vi~n bitu ra trong s6 N ghi vi~n nhan dan, v6i nhi~m ki la 5 nam.
Chu tich nu6c la thanh vien Chinh phu. Chu tich nu6c c6 thfim Chu tich nu6c la thanh vien Chinh phu. Chu tich nu6c c6 thfim
quy~n: chQn Thu tu6ng trong s6 N ghi vi~n nhan dan va dua ra quy~n: chQn Thu tu6ng trong s6 N ghi vi~n nhan dan va dua ra
N ghi vi~n bi~u quy~t, sau d6 b6 nhi~m Thu tu6ng; chu tQa cac N ghi vi~n bi~u quy~t, sau d6 b6 nhi~m Thu tu6ng; chu tQa cac
444 TS. Phgm Quy TY. 444 TS. Phgm Quy TY.
CHUONG XII- CHU T[CH NUOC CHUONG XII- CHU T[CH NUOC
CUQC hQp cua H<)i d6ng Chinh phu; gifr quySn tbng chi huy quan CUQC hQp cua H<)i d6ng Chinh phu; gifr quySn tbng chi huy quan
d<)i toan qu6c, chi dinh ho~c each chuc cac tu6ng soai trong lvc d<)i toan qu6c, chi dinh ho~c each chuc cac tu6ng soai trong lvc
quan, hai quan, khong quan; yeu c~u N ghi vi~n thao lu~n h;ti quan, hai quan, khong quan; yeu c~u N ghi vi~n thao lu~n h;ti
nhfrng lu~t da duqc N ghi vi~n biSu quySt tru6c khi Chu tich nu6c nhfrng lu~t da duqc N ghi vi~n biSu quySt tru6c khi Chu tich nu6c
ban b6, nhfrng lu~t dem ra thao lu~n l:;ti, nSu vdn duqc N ghi vi~n ban b6, nhfrng lu~t dem ra thao lu~n l:;ti, nSu vdn duqc N ghi vi~n
ung chuAn thi hilt bu<)c Chit tich nu6c phai ban b6. ung chuAn thi hilt bu<)c Chit tich nu6c phai ban b6.
Vi tri cua Chit tich nu6c trong HiSn phap nam 1946 la nguyen Vi tri cua Chit tich nu6c trong HiSn phap nam 1946 la nguyen
thit qu6c gia, nguai dung d~u nha nu6c d6ng thai dilng d~u ca thit qu6c gia, nguai dung d~u nha nu6c d6ng thai dilng d~u ca
quan hanh phap, quySt dinh nhan Sl,I N<)i cac va cac chinh sach quan hanh phap, quySt dinh nhan Sl,I N<)i cac va cac chinh sach
hanh phap qu6c gia. ChS dinh Chu tich nu6c trong HiSn phap nam hanh phap qu6c gia. ChS dinh Chu tich nu6c trong HiSn phap nam
1946 c6 nhiSu d~c diSm cita Tbng th6ng trong chinh thS c<)ng hoa 1946 c6 nhiSu d~c diSm cita Tbng th6ng trong chinh thS c<)ng hoa
luang tinh, trong d6 nguyen thu qu6c gia vira la nguai dilng d~u luang tinh, trong d6 nguyen thu qu6c gia vira la nguai dilng d~u
nha nu6c, vira la nguai dilng d~u hanh phap. Vi~c thvc thi chinh nha nu6c, vira la nguai dilng d~u hanh phap. Vi~c thvc thi chinh
sach hanh phap qu6c gia duqc trao cho Thit tu6ng va N<)i cac thvc sach hanh phap qu6c gia duqc trao cho Thit tu6ng va N<)i cac thvc
hi~n va chiu trach nhi~m tru6c N ghi vi~n. N ghi vi~n c6 thAm hi~n va chiu trach nhi~m tru6c N ghi vi~n. N ghi vi~n c6 thAm
quySn biSu quySt mfit tin nhi~m N<)i cac, truang hqp N<)i cac mfit quySn biSu quySt mfit tin nhi~m N<)i cac, truang hqp N<)i cac mfit
tin nhi~m thi phai ill chuc. Chu tich nu6c do Nghi vi~n b~u ra tin nhi~m thi phai ill chuc. Chu tich nu6c do Nghi vi~n b~u ra
nhung c6 vi tri kha d<)c l~p v6i N ghi vi~n, khong chiu trach nhi~m nhung c6 vi tri kha d<)c l~p v6i N ghi vi~n, khong chiu trach nhi~m
tru6c N ghi vi~n, th~m chi con c6 kha nang kiSm soat l~p phap cua tru6c N ghi vi~n, th~m chi con c6 kha nang kiSm soat l~p phap cua
N ghi vi~n thong qua quySn phu quySt lu~t ho~c sau khi N ghi vi~n N ghi vi~n thong qua quySn phu quySt lu~t ho~c sau khi N ghi vi~n
biSu quySt khong tin nhi~m N<)i cac, thi Chu tich nu6c c6 quySn biSu quySt khong tin nhi~m N<)i cac, thi Chu tich nu6c c6 quySn
dua vfin dS nay ra Nghi vi~n thao lu~n l:;ti. Nhi~m ki cua Nghi vi~n dua vfin dS nay ra Nghi vi~n thao lu~n l:;ti. Nhi~m ki cua Nghi vi~n
va Chu tich nu6c khong ttung nhau, nhi~m ki cua N ghi vi~n la 3 va Chu tich nu6c khong ttung nhau, nhi~m ki cua N ghi vi~n la 3
nam nhung nhi~m ki cita Chit tich nu6c la 5 nam. Nhfrng d~c diSm nam nhung nhi~m ki cita Chit tich nu6c la 5 nam. Nhfrng d~c diSm
cita chS dinh Chit tich nu6c trong HiSn phap nam 1946 cho thfiy cita chS dinh Chit tich nu6c trong HiSn phap nam 1946 cho thfiy
cac nha l~p hiSn 1946 da kh~ng dinh m9t nguyen t&c hiSn dinh cac nha l~p hiSn 1946 da kh~ng dinh m9t nguyen t&c hiSn dinh
va
HThl!C hi¢n chinh quyJn mr;~nh me sang su6t cita nhdn dan " 1 dS va
HThl!C hi¢n chinh quyJn mr;~nh me sang su6t cita nhdn dan " 1 dS
diSu hanh nha nu6c vira m&i gianh chinh quySn, t~p hqp kh6i d:;ti diSu hanh nha nu6c vira m&i gianh chinh quySn, t~p hqp kh6i d:;ti
doan kSt toan dan dS danh dubi thu trong gi~c ngoai. doan kSt toan dan dS danh dubi thu trong gi~c ngoai.
I Loi n6i dfiu Hi~n phap nam 1946. I Loi n6i dfiu Hi~n phap nam 1946.

GlAO TRiNH LU!T HrEN PHAP VI~:T NAM GlAO TRiNH LU!T HrEN PHAP VI~:T NAM
2.2. Ch~ dfnh Chu tfch nuO'c trong Hi~n phap nam 1959 2.2. Ch~ dfnh Chu tfch nuO'c trong Hi~n phap nam 1959
Theo Hi6n phap nam 1959, b9 may nha nu6c chuySn sang ch6 Theo Hi6n phap nam 1959, b9 may nha nu6c chuySn sang ch6
d9 XHCN, Qu6c h9i la co quan quySn h;c nha nu6c cao nh~t. Ch6 d9 XHCN, Qu6c h9i la co quan quySn h;c nha nu6c cao nh~t. Ch6
dinh Chu tjch nu&c duqc quy dinh thanh m<)t ch6 dinh d9c l~p v6i dinh Chu tjch nu&c duqc quy dinh thanh m<)t ch6 dinh d9c l~p v6i
tinh ch~t la nguyen thu qu6c gia, nguai dling dftu nha nu&c. Chu tinh ch~t la nguyen thu qu6c gia, nguai dling dftu nha nu&c. Chu
tich nu6c do Qu6c h9i bftu ra theo nhi~m ki cua Qu6c h9i va c6 tich nu6c do Qu6c h9i bftu ra theo nhi~m ki cua Qu6c h9i va c6
thS bi Qu6c h9i bai nhi~m. Cac quySn h~n cua Chu tich nu6c chu thS bi Qu6c h9i bai nhi~m. Cac quySn h~n cua Chu tich nu6c chu
y6u mang tinh d~i di~n hinh thuc cho cac ho~t d<)ng d6i n<)i, d6i y6u mang tinh d~i di~n hinh thuc cho cac ho~t d<)ng d6i n<)i, d6i
ngo~i cua nha nu&c. Tuy nhien, Chu tjch nu&c vfin c6 vai tro nh~t ngo~i cua nha nu&c. Tuy nhien, Chu tjch nu&c vfin c6 vai tro nh~t
dinh d6i v6i CO' quan hanh phap va gifr quySn diSu ph6i ho~t d<)ng dinh d6i v6i CO' quan hanh phap va gifr quySn diSu ph6i ho~t d<)ng
cua cac co quan nha nu6c. Chu tjch nu6c khong dling dftu Chinh cua cac co quan nha nu6c. Chu tjch nu6c khong dling dftu Chinh
phu nhu quy dinh trong Hi6n phap nam 1946, nhung theo DiSu 66 phu nhu quy dinh trong Hi6n phap nam 1946, nhung theo DiSu 66
Hi6n phap nam 1959 thi "Chit tjch nuac Vi?t Nam dan chit c(Jng Hi6n phap nam 1959 thi "Chit tjch nuac Vi?t Nam dan chit c(Jng
hoa, khi xet thdy cdn thiit, CO quyJn tham dl! va chit f9a CGC phien hoa, khi xet thdy cdn thiit, CO quyJn tham dl! va chit f9a CGC phien
h9p cita H(Ji a6ng Chinh phit "; DiSu 67 quy djnh: "Chit tjch nuac h9p cita H(Ji a6ng Chinh phit "; DiSu 67 quy djnh: "Chit tjch nuac
Vi?t Nam dan chit c(Jng hoa, khi xet thdy cdn thiit thi tri¢u tgp va Vi?t Nam dan chit c(Jng hoa, khi xet thdy cdn thiit thi tri¢u tgp va
chit t9a H(Ji nghj chinh trj age bi¢t ... Nhimg y kiin cita H(Ji nghj chit t9a H(Ji nghj chinh trj age bi¢t ... Nhimg y kiin cita H(Ji nghj
chinh trj age bi¢t do Chit tjch nuac Vi¢t N am dan chit c(Jng hoa chinh trj age bi¢t do Chit tjch nuac Vi¢t N am dan chit c(Jng hoa
chuydn ain Qu6c h(Ji, Uy ban thuimg v~ Qu6c h(Ji, H(Ji a6ng chuydn ain Qu6c h(Ji, Uy ban thuimg v~ Qu6c h(Ji, H(Ji a6ng
Chinh phit ho(lc cac ca quan hfru quan khac ad thao lugn va ra Chinh phit ho(lc cac ca quan hfru quan khac ad thao lugn va ra
quyit atnh ". C6 thS n6i ch6 dinh Chu tjch nu6c trong Hi6n phap quyit atnh ". C6 thS n6i ch6 dinh Chu tjch nu6c trong Hi6n phap
nam 1959 m~c du da duqc quy djnh thanh m()t thi~t ch~ rieng, nam 1959 m~c du da duqc quy djnh thanh m()t thi~t ch~ rieng,
nhung vfin g~n nhiSu v&i co quan hanh phap va dong vai tro diSu nhung vfin g~n nhiSu v&i co quan hanh phap va dong vai tro diSu
phf>i ho~t d{)ng CUa cac CO' quan nha nu6c. phf>i ho~t d{)ng CUa cac CO' quan nha nu6c.
2.3. Ch~ dfnh Hqi dBng nha nuO'c trong Hi~n phap nam 1980 2.3. Ch~ dfnh Hqi dBng nha nuO'c trong Hi~n phap nam 1980
HiSn phap nam 1980 khong quy dinh thi~t chS Chu tich nu&c HiSn phap nam 1980 khong quy dinh thi~t chS Chu tich nu&c
rieng bi~t rna xac l~p chS d9 Chu tjch nu&c t~p th€, d6 la H9i d6ng rieng bi~t rna xac l~p chS d9 Chu tjch nu&c t~p th€, d6 la H9i d6ng
nha nu&c, theo nhu mo hinh chinh thS C<)ng hoa XHCN o cac nha nu&c, theo nhu mo hinh chinh thS C<)ng hoa XHCN o cac
nu&c XHCN Lien Xo va Dong Au thai ki d6. ChS djnh H<)i d6ng nu&c XHCN Lien Xo va Dong Au thai ki d6. ChS djnh H<)i d6ng
nha nu&c trong Hi6n phap nam 1980 la SlJ hqp nh~t chS dinh nha nu&c trong Hi6n phap nam 1980 la SlJ hqp nh~t chS dinh
446 TS. Ph9m Quy Ty 446 TS. Ph9m Quy Ty

UBTVQH va ch~ djnh Chu tjch nu6c cua Hi~n phap nam 1959. Vi UBTVQH va ch~ djnh Chu tjch nu6c cua Hi~n phap nam 1959. Vi
v~y, {(H9i adng nha nuac Ia CO' quan cao nhdt hor;~t at)ng thuirng v~y, {(H9i adng nha nuac Ia CO' quan cao nhdt hor;~t at)ng thuirng
xuyen cita Qu6c ht)i, Ia Chit ttch ttjp thd cita nuac Ct)ng hoa xa xuyen cita Qu6c ht)i, Ia Chit ttch ttjp thd cita nuac Ct)ng hoa xa
ht)i chit ngh'la Vi¢t Nam ". 1 H()i dbng nha nu6c, thong qua Chu ht)i chit ngh'la Vi¢t Nam ". 1 H()i dbng nha nu6c, thong qua Chu
tjch H()i dbng, thay m~t nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam vS d6i tjch H()i dbng, thay m~t nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam vS d6i
n()i va d6i ngo~i. H()i dbng nha nu6c duqc b~u ra trong s6 cac d~i n()i va d6i ngo~i. H()i dbng nha nu6c duqc b~u ra trong s6 cac d~i
bisu Qu6c h9i va chiu tnich nhi~m bao cao cong tac tru6c Qu6c bisu Qu6c h9i va chiu tnich nhi~m bao cao cong tac tru6c Qu6c
h()i. H()i dbng nha nu6c c6 quySn giam sat cong tac cua H()i dbng h()i. H()i dbng nha nu6c c6 quySn giam sat cong tac cua H()i dbng
B() tru&ng, cua TANDTC vacua Vi~n tru&ng VKSNDTC; dinh B() tru&ng, cua TANDTC vacua Vi~n tru&ng VKSNDTC; dinh
chi vi~c thi hanh va sua d6i ho~c bai bo nhfrng nghi quy~t, nghi chi vi~c thi hanh va sua d6i ho~c bai bo nhfrng nghi quy~t, nghi
djnh, quy~t djnh cua H()i dbng B() tru&ng trai v6i Hi~n phap, lu~t djnh, quy~t djnh cua H()i dbng B() tru&ng trai v6i Hi~n phap, lu~t
va phap l~nh; cu va bai mi~n cac Ph6 Chanh an, ThAm phan va va phap l~nh; cu va bai mi~n cac Ph6 Chanh an, ThAm phan va
H()i thAm nhan dan cua TANDTC; cu va bai miSn cac Ph6 Vi~n H()i thAm nhan dan cua TANDTC; cu va bai miSn cac Ph6 Vi~n
tru&ng, KiSm sat vien cua VKSNDTC ... Nhu v~y, ch~ djnh H()i tru&ng, KiSm sat vien cua VKSNDTC ... Nhu v~y, ch~ djnh H()i
dbng nha nu6c - Chu tjch nu6c t~p thS la biSu hi~n ro nhftt vS mo dbng nha nu6c - Chu tjch nu6c t~p thS la biSu hi~n ro nhftt vS mo
hinh chinh thS c()ng hoa XHCN, trong d6 t~p quySn va t~p thS hinh chinh thS c()ng hoa XHCN, trong d6 t~p quySn va t~p thS
lanh d~o la nhfrng nguyen t~c ca ban trong vi~c t6 chuc quySn lvc lanh d~o la nhfrng nguyen t~c ca ban trong vi~c t6 chuc quySn lvc
nhanu6c. nhanu6c.
2.4. Ch~ dfnh Chu tfch DU'O'C trong Hi~n phap nam 1992 2.4. Ch~ dfnh Chu tfch DU'O'C trong Hi~n phap nam 1992
(sfra ttAi, _bA sung nam 2001) (sfra ttAi, _bA sung nam 2001)
Trong Hi~n phap nam 1992, ch~ djnh Chu tjch nu6c duqc thi~t Trong Hi~n phap nam 1992, ch~ djnh Chu tjch nu6c duqc thi~t
l~p tra l~i thanh m()t thi~t ch~ rieng bi~t nhu Hi~n phap nam 1959, l~p tra l~i thanh m()t thi~t ch~ rieng bi~t nhu Hi~n phap nam 1959,
nhung c6 sv k~ thira nhfrng uu diSm cua thi~t ch~ Chu tjch nu6c nhung c6 sv k~ thira nhfrng uu diSm cua thi~t ch~ Chu tjch nu6c
quy djnh trong Hi~n phap nam 1946, Hi~n phap nam 1959 va ch~ quy djnh trong Hi~n phap nam 1946, Hi~n phap nam 1959 va ch~
djnh H()i dbng nha nu6c trong Hi~n phap nam 1980. Theo mo djnh H()i dbng nha nu6c trong Hi~n phap nam 1980. Theo mo
hinh nay da t~o S\f g~n b6 gifra Qu6c h()i, UBTVQH, Chu tjch hinh nay da t~o S\f g~n b6 gifra Qu6c h()i, UBTVQH, Chu tjch
nu6c trong vi~c thgc hi~n chile nang nguyen thu qu6c gia. Dbng nu6c trong vi~c thgc hi~n chile nang nguyen thu qu6c gia. Dbng
thai V~n dam bao S\f phan cong, ph6i hqp gifra cac ca cftu cua b() thai V~n dam bao S\f phan cong, ph6i hqp gifra cac ca cftu cua b()
1
Bi~u 98 Hi~n phap nam 1980. 1
Bi~u 98 Hi~n phap nam 1980.
TS. PhCJm Quy Ty, 447 TS. PhCJm Quy Ty, 447
GlAO TIUNH LU!T HIEN PHAP VI~T NAM GlAO TIUNH LU!T HIEN PHAP VI~T NAM
may nha nu&c d~ thl)'c hi~n quySn ll)'c nha nu&c trong thai ki d6i may nha nu&c d~ thl)'c hi~n quySn ll)'c nha nu&c trong thai ki d6i
m6i Theo d6, Chit tjch nu&c la nguai dtffig d~u nha nu&c, thay m6i Theo d6, Chit tjch nu&c la nguai dtffig d~u nha nu&c, thay
m~t nu&c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam vS d6i n()i va d6i ngo~i. Chit m~t nu&c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam vS d6i n()i va d6i ngo~i. Chit
tjch nu&c do Qu6c h()i b~u trong s6 d~i bi~u Qu6c h()i, chiu trach tjch nu&c do Qu6c h()i b~u trong s6 d~i bi~u Qu6c h()i, chiu trach
nhi~m va bao cao cong tac tru&c Qu6c h()i. Chit tjch nu&c dS nghi nhi~m va bao cao cong tac tru&c Qu6c h()i. Chit tjch nu&c dS nghi
Qu6c h()i b~u, miSn nhi~m, bai nhi~m Thit tu&ng; can cu vao nghi Qu6c h()i b~u, miSn nhi~m, bai nhi~m Thit tu&ng; can cu vao nghi
quySt cita Qu6c h()i b6 nhi~m, miSn nhi~m, each chuc Ph6 Thit quySt cita Qu6c h()i b6 nhi~m, miSn nhi~m, each chuc Ph6 Thit
tu&ng, b9 tru6ng va cac thanh vien khac cita Chinh phit; tham d\1' tu&ng, b9 tru6ng va cac thanh vien khac cita Chinh phit; tham d\1'
cac phien hQp cita Chinh phit khi cdn thiSt. Chit tich nu&c c6 cac phien hQp cita Chinh phit khi cdn thiSt. Chit tich nu&c c6
quySn tham d\1' cac phien hQp cita UBTVQH, d~ nghi UBTVQH quySn tham d\1' cac phien hQp cita UBTVQH, d~ nghi UBTVQH
xem xet l~i phap l~nh rna UBTVQH da thong qua. Chu tjch nu&c xem xet l~i phap l~nh rna UBTVQH da thong qua. Chu tjch nu&c
b6 nhi~m, miSn nhi~m, each chuc Ph6 Chanh an, Thfim phan b6 nhi~m, miSn nhi~m, each chuc Ph6 Chanh an, Thfim phan
TANDTC, Ph6 Vi~n tru6ng, Ki~m sat vien VKSNDTC. TANDTC, Ph6 Vi~n tru6ng, Ki~m sat vien VKSNDTC.
2.5. Ch~ dfnh Chu tfch DU'ffC trong Hi~n phap nam 2013 2.5. Ch~ dfnh Chu tfch DU'ffC trong Hi~n phap nam 2013
Vi tri, vai tro cita chS dinh Chu tich nu&c trong HiSn phap nam Vi tri, vai tro cita chS dinh Chu tich nu&c trong HiSn phap nam
2013 duqc tiSp tl;lc kS thira nhfrng quy dinh vS thiSt chS Chit tjch 2013 duqc tiSp tl;lc kS thira nhfrng quy dinh vS thiSt chS Chit tjch
nu&c trong cac ban hiSn phap tru&c d6, nhfit la HiSn phap nam nu&c trong cac ban hiSn phap tru&c d6, nhfit la HiSn phap nam
1992. ChS djnh Chit tjch nu&c duqc quy dinh thanh m{)t thiSt chS 1992. ChS djnh Chit tjch nu&c duqc quy dinh thanh m{)t thiSt chS
d{)c l~p, khong n~m 6 m{)t trong ba b{) ph~n quy~n h;rc nha nu&c la d{)c l~p, khong n~m 6 m{)t trong ba b{) ph~n quy~n h;rc nha nu&c la
l~p phap, hanh phap, tu phap. Chit tjch nu&c la nguai dtffig ddu l~p phap, hanh phap, tu phap. Chit tjch nu&c la nguai dtffig ddu
nha nu&c, thay m~t nu&c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam vS d6i n()i va nha nu&c, thay m~t nu&c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam vS d6i n()i va
d6i ngo~i. Chit tjch nu&c do Qu6c h()i bftu trong s6 d~i bi~u Qu6c d6i ngo~i. Chit tjch nu&c do Qu6c h()i bftu trong s6 d~i bi~u Qu6c
h()i, chju trach nhi~m va bao cao cong tac tru6c Qu6c h{)i. Nhu h()i, chju trach nhi~m va bao cao cong tac tru6c Qu6c h{)i. Nhu
v~y, HiSn phap nam 2013 quy dinh di~u ki~n d~ duqc bdu Chit v~y, HiSn phap nam 2013 quy dinh di~u ki~n d~ duqc bdu Chit
tjch nu&c phai la d~i bi~u Qu6c h()i, khong quy dinh di~u ki~n vS tjch nu&c phai la d~i bi~u Qu6c h()i, khong quy dinh di~u ki~n vS
qu6c tjch, xuftt than, d9 tu6i t6i thi~u cita tffig vien "nguyen thit qu6c tjch, xuftt than, d9 tu6i t6i thi~u cita tffig vien "nguyen thit
qu6c gia" nhu a m<)t s6 qu6c gia tren thS gi&i. 1 Nhi~m ki cita Chit qu6c gia" nhu a m<)t s6 qu6c gia tren thS gi&i. 1 Nhi~m ki cita Chit
1 1
Vi dt,l: d6i v&i chuc danh Chu tjch nu&c C{)ng hoa nhan dan Trung Hoa, T6ng Vi dt,l: d6i v&i chuc danh Chu tjch nu&c C{)ng hoa nhan dan Trung Hoa, T6ng
th6ng Singapore tu6i t6i thi~u la 45 tu6i; T6ng th6ng C{)ng hoa lien bang Due la 40 th6ng Singapore tu6i t6i thi~u la 45 tu6i; T6ng th6ng C{)ng hoa lien bang Due la 40
tu6i; T6ng th6ng Hoa Ky, An B9 la 35 tu6i ... tu6i; T6ng th6ng Hoa Ky, An B9 la 35 tu6i ...
448 TS. PhCJm Quy Ty, 448 TS. PhCJm Quy Ty,
tich nu6c theo nhi~m ki cua Qu6c h<)i. ChS dinh Chu tich nu6c tich nu6c theo nhi~m ki cua Qu6c h<)i. ChS dinh Chu tich nu6c
trong HiSn phap nam 2013 duqc quy dinh ro hon v6 m6i quan h~ trong HiSn phap nam 2013 duqc quy dinh ro hon v6 m6i quan h~
ph6i hqp gifra ba nhanh quy6n lgc l~p phap, hanh phap va tu phap. ph6i hqp gifra ba nhanh quy6n lgc l~p phap, hanh phap va tu phap.
Chu tich nu6c c6 quy6n d8 nghi Qu6c h9i bftu, mi~n nhi~m, bai Chu tich nu6c c6 quy6n d8 nghi Qu6c h9i bftu, mi~n nhi~m, bai
nhi~m Ph6 Chu tjch nu6c, Thu tu6ng Chinh phu, Chanh an nhi~m Ph6 Chu tjch nu6c, Thu tu6ng Chinh phu, Chanh an
TANDTC, Vi~n tru6ng VKSNDTC; can cu vao nghi quySt cua TANDTC, Vi~n tru6ng VKSNDTC; can cu vao nghi quySt cua
Qu6c h9i b6 nhi~m, mi~n nhi~m, each chuc Ph6 Thu tu6ng, b9 Qu6c h9i b6 nhi~m, mi~n nhi~m, each chuc Ph6 Thu tu6ng, b9
tru6ng va cac thanh vien khac cua Chinh phu, thfim phan tru6ng va cac thanh vien khac cua Chinh phu, thfim phan
TANDTC; b6 nhi~m, mi~n nhi~m, each chuc Ph6 Chanh an TANDTC; b6 nhi~m, mi~n nhi~m, each chuc Ph6 Chanh an
TANDTC, thfim phan cac to a an khac, Ph6 Vi~n tru6ng, kiSm sat TANDTC, thfim phan cac to a an khac, Ph6 Vi~n tru6ng, kiSm sat
vien VKSNDTC; cong b6 HiSn phap, lu~t, phap l~nh. Chu tich vien VKSNDTC; cong b6 HiSn phap, lu~t, phap l~nh. Chu tich
nu6c th6ng llnh lgc luqng vli trang nhan dan, gifr chuc Chu tich nu6c th6ng llnh lgc luqng vli trang nhan dan, gifr chuc Chu tich
H9i dbng qu6c phong va an ninh ... H9i dbng qu6c phong va an ninh ...
3. M6I QUAN HB orCrA cHD TJCH Nlfdc vdi cAc co 3. M6I QUAN HB orCrA cHD TJCH Nlfdc vdi cAc co
QUAN NHA NUde THEO HIEN PHAP NAM 2013 QUAN NHA NUde THEO HIEN PHAP NAM 2013
3.1. MBi quan h~ gifra Chu tjch nu&c v6'i Qu6c h(}i 3.1. MBi quan h~ gifra Chu tjch nu&c v6'i Qu6c h(}i
Qu6c h9i bftu, mi~n nhi~m, bai nhi~m Chu tjch nu6c theo d6 Qu6c h9i bftu, mi~n nhi~m, bai nhi~m Chu tjch nu6c theo d6
nghj cua UBTVQH. Chu tjch nu6c chiu trach nhi~m va bao cao nghj cua UBTVQH. Chu tjch nu6c chiu trach nhi~m va bao cao
cong tac tru6c Qu6c h9i, chju S\f giam sat cua Qu6c h9i. Chu tjch cong tac tru6c Qu6c h9i, chju S\f giam sat cua Qu6c h9i. Chu tjch
nu6c c6 thfim quy8n cong b6 HiSn phap, lu~t, phap l~nh. Vi~c nu6c c6 thfim quy8n cong b6 HiSn phap, lu~t, phap l~nh. Vi~c
cong b6 HiSn phap, lu~t cua Chu tjch nu6c chi mang tinh thu tt;tc cong b6 HiSn phap, lu~t cua Chu tjch nu6c chi mang tinh thu tt;tc
v6 m~t hanh chinh nha nu6c chu khong co y nghla xac l~p gia tri v6 m~t hanh chinh nha nu6c chu khong co y nghla xac l~p gia tri
hi~u lgc phap li cua van ban lu~t. B6i v6i phap l~nh cua hi~u lgc phap li cua van ban lu~t. B6i v6i phap l~nh cua
UBTVQH chuySn cho Chu tich nu6c cong b6 nSu Chu tich nu6c UBTVQH chuySn cho Chu tich nu6c cong b6 nSu Chu tich nu6c
khong dbng y v6i n9i dung cua phap l~nh, thi c6 quy6n khong khong dbng y v6i n9i dung cua phap l~nh, thi c6 quy6n khong
cong b6 va d6 nghi UBTVQH xem xet ll;li. Truemg hqp UBTVQH cong b6 va d6 nghi UBTVQH xem xet ll;li. Truemg hqp UBTVQH
v~n biSu quySt tan thanh rna Chu tich nu6c v~n khong nhftt tri, thi v~n biSu quySt tan thanh rna Chu tich nu6c v~n khong nhftt tri, thi
Chu tjch nu6c trinh Qu6c h9i quySt djnh tl;li ki hQp gftn nhftt. Chu Chu tjch nu6c trinh Qu6c h9i quySt djnh tl;li ki hQp gftn nhftt. Chu
tich nu6c c6 quy8n tham dg phien hQp cua UBTVQH. Chu tjch tich nu6c c6 quy8n tham dg phien hQp cua UBTVQH. Chu tjch
nu6c d6 nghi Qu6c h9i bftu, mi~n nhi~m, bai nhi~m Ph6 Chu tjch nu6c d6 nghi Qu6c h9i bftu, mi~n nhi~m, bai nhi~m Ph6 Chu tjch
TS. Ph9m Quy Ty 449 TS. Ph9m Quy Ty 449

orAo TRiNH LUAT HIEN PHAP VI$T NAM orAo TRiNH LUAT HIEN PHAP VI$T NAM
nu6c, Thu tu6ng Chinh phu; Chanh an TANDTC, Vi~n tm6ng nu6c, Thu tu6ng Chinh phu; Chanh an TANDTC, Vi~n tm6ng
VKSNDTC; can cu vao nghi quy~t cua Qu6c h()i, b6 nhi~m, miSn VKSNDTC; can cu vao nghi quy~t cua Qu6c h()i, b6 nhi~m, miSn
nhi~m, each chuc Ph6 Thu tu6ng Chinh phu, b{) tru6ng va thanh nhi~m, each chuc Ph6 Thu tu6ng Chinh phu, b{) tru6ng va thanh
vien khac cua Chinh phu, th~m phan TANDTC. vien khac cua Chinh phu, th~m phan TANDTC.
Trong m6i quan h~ gifra Chu tich nu6c v6i Qu6c h{)i, cho thAy Trong m6i quan h~ gifra Chu tich nu6c v6i Qu6c h{)i, cho thAy
tinh phai sinh va gin b6 gifra Chu tich nu6c v6i Qu6c h{)i va tinh phai sinh va gin b6 gifra Chu tich nu6c v6i Qu6c h{)i va
UBTVQH. Hi~n phap nam 1980 quy dinh H{)i dbng nha nu6c n~m UBTVQH. Hi~n phap nam 1980 quy dinh H{)i dbng nha nu6c n~m
trong Qu6c h{)i la chu tich t~p thS cua nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t trong Qu6c h{)i la chu tich t~p thS cua nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t
Nam. Hi~n phap nam 1959, 1992 va 2013 quy dinh ch~ dinh Chu Nam. Hi~n phap nam 1959, 1992 va 2013 quy dinh ch~ dinh Chu
tich nu6c duqc tach thanh thi~t ch~ rieng, song vftn nghieng v~ tich nu6c duqc tach thanh thi~t ch~ rieng, song vftn nghieng v~
phia Qu6c h{)i, ph6i hqp ch~t che v6i Qu6c h{)i. Di~u nay phu hqp phia Qu6c h{)i, ph6i hqp ch~t che v6i Qu6c h{)i. Di~u nay phu hqp
v6i chinh thS XHCN, trong d6 chuc nang dU'ng d~u nha nu6c v6i chinh thS XHCN, trong d6 chuc nang dU'ng d~u nha nu6c
thu{)c v~ ca quan quy~n lgc nha nu6c cao nhAt, d6 la Qu6c h{)i. thu{)c v~ ca quan quy~n lgc nha nu6c cao nhAt, d6 la Qu6c h{)i.
3.2. MAi quan h~ gifra Chit tjch nu6'c vOi Chinh phil 3.2. MAi quan h~ gifra Chit tjch nu6'c vOi Chinh phil
Trong m6i quan h~ v6i Chinh phu, theo Hi~n phap nam 1946, Trong m6i quan h~ v6i Chinh phu, theo Hi~n phap nam 1946,
Chu tich nu6c la nguai dU'ng d~u Chinh phu, d~n Hi~n phap nam Chu tich nu6c la nguai dU'ng d~u Chinh phu, d~n Hi~n phap nam
1959, 1992 va 2013 Chu tich nu6c khong phai la nguai dU'ng d~u 1959, 1992 va 2013 Chu tich nu6c khong phai la nguai dU'ng d~u
Chinh phu nhung c6 vai tro quan tn)ng trong vi~c thanh l~p Chinh Chinh phu nhung c6 vai tro quan tn)ng trong vi~c thanh l~p Chinh
phu. Chu tich nu6c d~ nghi Qu6c h{)i b~u, mi~n nhi~m, bai nhi~m phu. Chu tich nu6c d~ nghi Qu6c h{)i b~u, mi~n nhi~m, bai nhi~m
Thu tu6ng Chinh phu; can cu vao nghi quySt cua Qu6c h{)i, b6 Thu tu6ng Chinh phu; can cu vao nghi quySt cua Qu6c h{)i, b6
nhi~m, miSn nhi~m, each chuc Ph6 Thu tu6ng Chinh phu, b9 nhi~m, miSn nhi~m, each chuc Ph6 Thu tu6ng Chinh phu, b9
tru6ng va thanh vien khac cua Chinh phu. KS thua quy dinh cua tru6ng va thanh vien khac cua Chinh phu. KS thua quy dinh cua
Hi~n phap nam 1992, Hi~n phap nam 2013 quy dinh trach nhi~m Hi~n phap nam 1992, Hi~n phap nam 2013 quy dinh trach nhi~m
bao cao cua Chinh phu, Thu tu6ng Chinh phu tru6'c Chu tich bao cao cua Chinh phu, Thu tu6ng Chinh phu tru6'c Chu tich
nu6c. DiSu 94 Hi~n phap quy dinh: "Chinh phit chju trach nhi?m nu6c. DiSu 94 Hi~n phap quy dinh: "Chinh phit chju trach nhi?m
truac Qu6c h9i va baa cao cong tac truac Qu6c h9i, Uy ban truac Qu6c h9i va baa cao cong tac truac Qu6c h9i, Uy ban
thuirng V¥ Qu6c h9i, Chit tjch nuac ". Khoan 2 Di~u 95 Hi~n phap thuirng V¥ Qu6c h9i, Chit tjch nuac ". Khoan 2 Di~u 95 Hi~n phap
quy dinh: Thu tu6ng Chinh phu "bao cao c6ng tac cita Chinh quy dinh: Thu tu6ng Chinh phu "bao cao c6ng tac cita Chinh
phit, Thit tu6'ng Chinh phit truac Qu6c h9i, Uy ban thuirng V¥ phit, Thit tu6'ng Chinh phit truac Qu6c h9i, Uy ban thuirng V¥
Qu6c h9i, Chit tjch nuac ". Chinh phu bao cao cong tac tru6c Qu6c h9i, Chit tjch nuac ". Chinh phu bao cao cong tac tru6c
450 TS. Phr;tm Quy Ty 450 TS. Phr;tm Quy Ty

Qu6c h()i, UBTVQH, Chu tich nu6c h\ thvc hi~n tnich nhi~m giai Qu6c h()i, UBTVQH, Chu tich nu6c h\ thvc hi~n tnich nhi~m giai
trinh. Thong qua xem xet bao cao cong tac cua Chinh phu, Qu6c trinh. Thong qua xem xet bao cao cong tac cua Chinh phu, Qu6c
h()i, UBTVQH, Chu tich nu6c giam sat vi~c thvc hi~n nhi~m V\1, h()i, UBTVQH, Chu tich nu6c giam sat vi~c thvc hi~n nhi~m V\1,
quySn h(;ln va trach nhi~m quan li, diSu hanh cua Chinh phu. quySn h(;ln va trach nhi~m quan li, diSu hanh cua Chinh phu.
vs thAm quySn cua Chu tich nu6c tham dv phien hQp cua vs thAm quySn cua Chu tich nu6c tham dv phien hQp cua
Chinh phu, Hi~n phap nam 1992 quy dinh Chu tich nu6c c6 quySn Chinh phu, Hi~n phap nam 1992 quy dinh Chu tich nu6c c6 quySn
tham dl! cac phien hQp cua Chinh phu, nhung rftt it khi Chu tich tham dl! cac phien hQp cua Chinh phu, nhung rftt it khi Chu tich
nu6c tham gia, vi cac phien hQp cua Chinh phu dSu ban vS nhfmg nu6c tham gia, vi cac phien hQp cua Chinh phu dSu ban vS nhfmg
vftn dS lien quan d~n nhi~m V\1, quySn h(;ln cua Chinh phu. Trong vftn dS lien quan d~n nhi~m V\1, quySn h(;ln cua Chinh phu. Trong
khi d6 nhfrng vftn dS lien quan d~n nhi~m V\1, quySn h£;tn cua Chu khi d6 nhfrng vftn dS lien quan d~n nhi~m V\1, quySn h£;tn cua Chu
tich nu6c c&n yeu c&u Chinh phu hQp ban dS thvc hi~n nhi~m V\1, tich nu6c c&n yeu c&u Chinh phu hQp ban dS thvc hi~n nhi~m V\1,
quySn h£;tn cua Chu tich nu6c thi Chu tich nu6c l£;ti khong c6 quySn h£;tn cua Chu tich nu6c thi Chu tich nu6c l£;ti khong c6
quySn. Do v~y, dS kh~c ph~;1c h£;tn ch~ cua Hi~n phap nam 1992, quySn. Do v~y, dS kh~c ph~;1c h£;tn ch~ cua Hi~n phap nam 1992,
Hi~n phap nam 2013 da b6 sung thAm quySn m6i, d6 la ((Chit Hi~n phap nam 2013 da b6 sung thAm quySn m6i, d6 la ((Chit
ttch nuac c6 quyJn yeu cdu Chinh phit h9p ban vJ vdn aJ ma ttch nuac c6 quyJn yeu cdu Chinh phit h9p ban vJ vdn aJ ma
Chit ttch nuac xet thdy cdn thidt a~ th'lfC hi?n nhi?m V¥, quyJn Chit ttch nuac xet thdy cdn thidt a~ th'lfC hi?n nhi?m V¥, quyJn
hr;zn cit a Chit ttch nuac ". 1 Quy dinh nay da dS cao vai tro cua hr;zn cit a Chit ttch nuac ". 1 Quy dinh nay da dS cao vai tro cua
nguyen thu qu6c gia trong vi~c ph6i hqp, diSu hoa vi~c thvc hi~n nguyen thu qu6c gia trong vi~c ph6i hqp, diSu hoa vi~c thvc hi~n
quySn l\fc nha nu6c, m~t khac con thS hi~n tinh chu d()ng han quySn l\fc nha nu6c, m~t khac con thS hi~n tinh chu d()ng han
cua nguai dung dclu nha nu6c d6i v6i ho(;lt d()ng cua ca quan cua nguai dung dclu nha nu6c d6i v6i ho(;lt d()ng cua ca quan
hanhphap. hanhphap.
3.3. MBi quan h~ gifra Chu tfch nrr&c vm Toa an nhan dan 3.3. MBi quan h~ gifra Chu tfch nrr&c vm Toa an nhan dan
va Vi~n ki~m sat nhan dan va Vi~n ki~m sat nhan dan
Chu tich nu6c dong vai tro quan trQng d6i v6i t6 chuc va ho£;tt Chu tich nu6c dong vai tro quan trQng d6i v6i t6 chuc va ho£;tt
d()ng cua cac CO' quan tu phap. Chu tich nu6c dS nghi Qu6c h()i d()ng cua cac CO' quan tu phap. Chu tich nu6c dS nghi Qu6c h()i
bclu, mi~n nhi~m, bai nhi~m Chanh an TANDTC, Vi~n tru6ng bclu, mi~n nhi~m, bai nhi~m Chanh an TANDTC, Vi~n tru6ng
VKSNDTC. Chanh an TANDTC, Vi~n tru6ng VKSNDTC chiu VKSNDTC. Chanh an TANDTC, Vi~n tru6ng VKSNDTC chiu
trach nhi~m va bao cao cong tac tru6c Qu6c h()i; trong thai gian trach nhi~m va bao cao cong tac tru6c Qu6c h()i; trong thai gian
I :E>i~u 90 HiSn phap nam 2013. I :E>i~u 90 HiSn phap nam 2013.
TS. Ph9m Quy Ty, 451 TS. Ph9m Quy Ty, 451
GlAO TRINH LU!T HIEN PHAP Vll~:T NAM GlAO TRINH LU!T HIEN PHAP Vll~:T NAM
Qu6c h<)i khong hQp, chiu tnich nhi~m va bao cao cong tac tru6c Qu6c h<)i khong hQp, chiu tnich nhi~m va bao cao cong tac tru6c
UBTVQH, Chu tich nu6c. UBTVQH, Chu tich nu6c.
Chu tich nu6c dln cu vao nghi quy~t cua Qu6c h<)i, b6 nhi~m, Chu tich nu6c dln cu vao nghi quy~t cua Qu6c h<)i, b6 nhi~m,
miSn nhi~m, each chuc th:im phan TANDTC; b6 nhi~m, miSn miSn nhi~m, each chuc th:im phan TANDTC; b6 nhi~m, miSn
nhi~m, each chuc Ph6 Chanh an TANDTC, thfrm phan cac toa an nhi~m, each chuc Ph6 Chanh an TANDTC, thfrm phan cac toa an
khac; b6 nhi~m, miSn nhi~m, each chuc Ph6 Vi~n truang, ki~m sat khac; b6 nhi~m, miSn nhi~m, each chuc Ph6 Vi~n truang, ki~m sat
vien VKSNDTC. Hi~n phap nam 2013 quy dinh Qu6c h<)i phe vien VKSNDTC. Hi~n phap nam 2013 quy dinh Qu6c h<)i phe
chu:in d~ nghi b6 nhi~m, mi€n nhi~m, each chuc th:im phan chu:in d~ nghi b6 nhi~m, mi€n nhi~m, each chuc th:im phan
TANDTC, sau d6 Chu tich nu6c can cu vao nghi quy~t cua Qu6c TANDTC, sau d6 Chu tich nu6c can cu vao nghi quy~t cua Qu6c
h<)i, b6 nhi~m, miSn nhi~m, each chuc th:im phan TANDTC nh~m h<)i, b6 nhi~m, miSn nhi~m, each chuc th:im phan TANDTC nh~m
th~ ch~ h6a yeu c~u cai each tu phap trong cac nghi quy~t cua Dang th~ ch~ h6a yeu c~u cai each tu phap trong cac nghi quy~t cua Dang
v~ HD6i mai t6 chuc Toa im nhan dan t6i cao theo huang tinh g9n v~ HD6i mai t6 chuc Toa im nhan dan t6i cao theo huang tinh g9n
vai a(Ji ngii thdm phan la nhimg chuyen gia adu nganh vJ phap vai a(Ji ngii thdm phan la nhimg chuyen gia adu nganh vJ phap
lu(it, c6 kinh nghi?m trong nganh ". 1 Ngoai ra, quy dinh Qu6c h<)i lu(it, c6 kinh nghi?m trong nganh ". 1 Ngoai ra, quy dinh Qu6c h<)i
phe chufin d~ nghi b6 nhi~m th:im phan TANDTC sau d6 Chu tich phe chufin d~ nghi b6 nhi~m th:im phan TANDTC sau d6 Chu tich
nu6c m6i b6 nhi~m la d~ d~ cao vai tro th:im phan cua TANDTC, nu6c m6i b6 nhi~m la d~ d~ cao vai tro th:im phan cua TANDTC,
ca quan xet xu cao nhftt cua nu6c C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam. ca quan xet xu cao nhftt cua nu6c C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam.
Theo d6 Lu~t t6 chuc TAND nam 2014 quy dinh: "S6lu(frlg thanh Theo d6 Lu~t t6 chuc TAND nam 2014 quy dinh: "S6lu(frlg thanh
vien H<}i a6ng Thdm phan Toa an nhan dan t8i cao kh6ng duai 13 vien H<}i a6ng Thdm phan Toa an nhan dan t8i cao kh6ng duai 13
nguai va kh6ng qua 17 nguai; g6m Chanh an, cac Ph6 Chanh an nguai va kh6ng qua 17 nguai; g6m Chanh an, cac Ph6 Chanh an
Toa an nhan dan t6i cao la Thdm phan Toa an nhan dan t6i cao va Toa an nhan dan t6i cao la Thdm phan Toa an nhan dan t6i cao va
cac Thdm phan Toa an nhan dan t6i cao''. 2 cac Thdm phan Toa an nhan dan t6i cao''. 2
D6i v6i thdm phan cac toa an khac, Hi~n phap nam 2013 giao D6i v6i thdm phan cac toa an khac, Hi~n phap nam 2013 giao
cho Chu tich nu6c c6 th:im quy~n b6 nhi~m, miSn nhi~m, each cho Chu tich nu6c c6 th:im quy~n b6 nhi~m, miSn nhi~m, each
chuc th:im phan cac toa an khac nh~m kh~c phgc h~n ch~ cua Hi~n chuc th:im phan cac toa an khac nh~m kh~c phgc h~n ch~ cua Hi~n
phap nam 1992 quy dinh Chu tich nu6c chi c6 th:im quy~n b6 phap nam 1992 quy dinh Chu tich nu6c chi c6 th:im quy~n b6
nhi~m thdm phan TANDTC, con thdm phan cac to a dia phuong do nhi~m thdm phan TANDTC, con thdm phan cac to a dia phuong do
1
Nghi quy~t s6 49-NQ/TW ngay 02 thang 6 nam 2005 cua B9 Chinh tri vS Chi~n 1
Nghi quy~t s6 49-NQ/TW ngay 02 thang 6 nam 2005 cua B9 Chinh tri vS Chi~n
luge Cai each tu phap d~n nam 2020. luge Cai each tu phap d~n nam 2020.
2
DiSu 22 Lu~t t6 chuc Toa an nhan dan nam 2014. 2
DiSu 22 Lu~t t6 chuc Toa an nhan dan nam 2014.
452 TS. Phr;zm Quy Ty, 452 TS. Phr;zm Quy Ty,
Chanh an TANDTC b6 nhi~m, miSn nhi~m, each chuc. Vi~c quy Chanh an TANDTC b6 nhi~m, miSn nhi~m, each chuc. Vi~c quy
djnh Chanh an TANDTC b6 nhi~m, miSn nhi~m, each chuc thfim djnh Chanh an TANDTC b6 nhi~m, miSn nhi~m, each chuc thfim
phan toa an cdp tinh va cdp huy~n da khong bao dam nguyen tiic phan toa an cdp tinh va cdp huy~n da khong bao dam nguyen tiic
d{>c l~p xet xu cua cac thAm phan. Do v~y, Hi~n phap nam 2013 d{>c l~p xet xu cua cac thAm phan. Do v~y, Hi~n phap nam 2013
da quy dinh thAm quy~n Chu tjch nu6c b6 nhi~m thAm phan T AND da quy dinh thAm quy~n Chu tjch nu6c b6 nhi~m thAm phan T AND
cac cdp, nh~m gop phftn tang tinh d{>c l~p trong ho~t d{>ng xet xu cac cdp, nh~m gop phftn tang tinh d{>c l~p trong ho~t d{>ng xet xu
cua Toa an. M~t khac, quy dinh nay cung thS hi~n ro hon m6i quan cua Toa an. M~t khac, quy dinh nay cung thS hi~n ro hon m6i quan
h~ gifra Chu tich nu6c v6i ca quan tu phap, gop phftn quan trQng h~ gifra Chu tich nu6c v6i ca quan tu phap, gop phftn quan trQng
bao dam cho T AND thvc hi~n t6t nhi~m V\1 bao v~ cong li, bao v~ bao dam cho T AND thvc hi~n t6t nhi~m V\1 bao v~ cong li, bao v~
quy~n con nguai, quy~n cong dan, bao v~ ch~ d9 XHCN, bao v~ lqi quy~n con nguai, quy~n cong dan, bao v~ ch~ d9 XHCN, bao v~ lqi
ich cua nha nu6c, quy~n va lqi ich hqp phap cua t6 chuc, ca nhan. ich cua nha nu6c, quy~n va lqi ich hqp phap cua t6 chuc, ca nhan.
4. NHIBM VlJ, QUYEN HAN CUA cHO TJCH Nl1dc 4. NHIBM VlJ, QUYEN HAN CUA cHO TJCH Nl1dc
Hftu h~t hi~n phap cac nu6c d~u quy dinh nguyen thu qu6c gia Hftu h~t hi~n phap cac nu6c d~u quy dinh nguyen thu qu6c gia
la nguai d®g dftu nha nu6c, d~i di~n cho nu6c trong cac quan h~ la nguai d®g dftu nha nu6c, d~i di~n cho nu6c trong cac quan h~
d6i n{>i va d6i ngo~i. Ciing nhu nguyen thu qu6c gia 6 cac nu6c d6i n{>i va d6i ngo~i. Ciing nhu nguyen thu qu6c gia 6 cac nu6c
khac, Hi~n phap nam 2013 quy dinh, Chu tich nu6c Vi~t Nam la khac, Hi~n phap nam 2013 quy dinh, Chu tich nu6c Vi~t Nam la
nguai d®g dftu nha nu6c, thay m~t nu6c C{>ng hoa XHCN Vi~t nguai d®g dftu nha nu6c, thay m~t nu6c C{>ng hoa XHCN Vi~t
Nam v~ d6i n{>i va d6i ngo~i. Nhi~m V\1, quy~n h~n cua Chu tjch Nam v~ d6i n{>i va d6i ngo~i. Nhi~m V\1, quy~n h~n cua Chu tjch
nu6c duqc quy dinh t~i Di~u 84, Di~u 88, Di~u 90, Di~u 91. Theo nu6c duqc quy dinh t~i Di~u 84, Di~u 88, Di~u 90, Di~u 91. Theo
tieu chi v~ n{>i dung nhi~m V\1, quy~n h~n, co thS phan chia cac tieu chi v~ n{>i dung nhi~m V\1, quy~n h~n, co thS phan chia cac
nhi~m V\1, quy~n h~n cua Chu tjch nu6c thanh hai nhom llnh vgc sau: nhi~m V\1, quy~n h~n cua Chu tjch nu6c thanh hai nhom llnh vgc sau:
4.1. Nhom cac nhi~m vv, quy~n h~n lien quan d~n chuc 4.1. Nhom cac nhi~m vv, quy~n h~n lien quan d~n chuc
nang d~i di~n, thay m~t nU'O'C v~ c.t6i n{)i va c.t6i ngo~i cua Chu nang d~i di~n, thay m~t nU'O'C v~ c.t6i n{)i va c.t6i ngo~i cua Chu
tjch nU'O'C tjch nU'O'C
Nhom nhi~m V\1, quy~n h~n nay mang tinh ph6 quat rna Chu Nhom nhi~m V\1, quy~n h~n nay mang tinh ph6 quat rna Chu
tich nu6c Vi~t Nam cung nhu cac nguyen thu qu6c gia 6 cac chinh tich nu6c Vi~t Nam cung nhu cac nguyen thu qu6c gia 6 cac chinh
thS khac d~u co. Theo Hi~n phap nam 2013, Chu tich nu6c la thS khac d~u co. Theo Hi~n phap nam 2013, Chu tich nu6c la
nguai d®g dftu nha nu6c, thay m~t nu6c C{>ng hoa XHCN Vi~t nguai d®g dftu nha nu6c, thay m~t nu6c C{>ng hoa XHCN Vi~t
Nam v~ d6i n{>i va d6i ngo~i, cv thS: Nam v~ d6i n{>i va d6i ngo~i, cv thS:
TS. Phc;tm Quy Ty 453 TS. Phc;tm Quy Ty 453

GIAO TRiNH LU!THIEN PHAP VI$T NAM GIAO TRiNH LU!THIEN PHAP VI$T NAM
- Quy~t dinh t~ng thuang huan chuang, huy chuang, cac giai - Quy~t dinh t~ng thuang huan chuang, huy chuang, cac giai
thuang nha nu6c, danh hi~u vinh dv nha nu6c; quy~t dinh cho thuang nha nu6c, danh hi~u vinh dv nha nu6c; quy~t dinh cho
nh~p qu6c tich, thai qu6c tich, tr6 l~i qu6c tich ho~c tu6c qu6c nh~p qu6c tich, thai qu6c tich, tr6 l~i qu6c tich ho~c tu6c qu6c
tich Vi~t N am. tich Vi~t N am.
V6 cong tac thi dua khen thuang, ngoai vi~c Hi~n phap quy V6 cong tac thi dua khen thuang, ngoai vi~c Hi~n phap quy
dinh Chu tich nu6c c6 nhi~m Vt;t, quy6n h~n t~ng thuang huan dinh Chu tich nu6c c6 nhi~m Vt;t, quy6n h~n t~ng thuang huan
chuang, huy chuang, cac giai thuang nha nu6c, danh hi~u vinh dv chuang, huy chuang, cac giai thuang nha nu6c, danh hi~u vinh dv
nha nu6c, Lu~t thi dua, khen thuang nam 2003 con quy dinh: Chu nha nu6c, Lu~t thi dua, khen thuang nam 2003 con quy dinh: Chu
tich nu6c phat d()ng, chi d~o phong trao thi dua trong ph~m vi ca tich nu6c phat d()ng, chi d~o phong trao thi dua trong ph~m vi ca
nu6c (khoan 1 Di6u 18). Trong thvc tiSn, Chu tich nu6c da trvc nu6c (khoan 1 Di6u 18). Trong thvc tiSn, Chu tich nu6c da trvc
ti~p phat d()ng phong trao thi dua yeu nu6c t~i cac D~i h()i Thi dua ti~p phat d()ng phong trao thi dua yeu nu6c t~i cac D~i h()i Thi dua
toan qu6c nh~m phat hi~n, b6i du5ng, tbng k~t va nhan di~n hinh toan qu6c nh~m phat hi~n, b6i du5ng, tbng k~t va nhan di~n hinh
tien ti~n. tien ti~n.
V6 cong tac qu6c tich, Hi~n phap nam 1992 khong quy dinh V6 cong tac qu6c tich, Hi~n phap nam 1992 khong quy dinh
thftm quy6n cua Chu tich nu6c cho tr6 l~i qu6c tich Vi~t N am, thftm quy6n cua Chu tich nu6c cho tr6 l~i qu6c tich Vi~t N am,
nhung Lu~t qu6c tieh Vi~t Nam nam 2008 t~i Di6u 38 quy dinh: nhung Lu~t qu6c tieh Vi~t Nam nam 2008 t~i Di6u 38 quy dinh:
Chu tieh nu6c c6 nhfrng nhi~m Vt;t, quy6n h~n cho tr6 l~i qu6c tieh Chu tieh nu6c c6 nhfrng nhi~m Vt;t, quy6n h~n cho tr6 l~i qu6c tieh
Vi~t Nam. Vi~c thai qu6e tich, tr6 l~i qu6c tich Vi~t Nam la m()t Vi~t Nam. Vi~c thai qu6e tich, tr6 l~i qu6c tich Vi~t Nam la m()t
yeu c~u thvc tiSn, khi m()t nguai vi li do nao d6 hQ xin thai qu6c yeu c~u thvc tiSn, khi m()t nguai vi li do nao d6 hQ xin thai qu6c
tich Vi~t Nam, nhung sau m()t thai gian hQ l~i e6 yeu c~u tr6 l~i tich Vi~t Nam, nhung sau m()t thai gian hQ l~i e6 yeu c~u tr6 l~i
qu6c tich Vi~t Nam, day la yeu e~u chinh dang eua nguai dan. Vi qu6c tich Vi~t Nam, day la yeu e~u chinh dang eua nguai dan. Vi
v~y, Hi~n phap nam 2013 da b6 sung m()t quy dinh m6i d6la Chu v~y, Hi~n phap nam 2013 da b6 sung m()t quy dinh m6i d6la Chu
tich nu6c quy~t dinh eho tral~i qu6c tich Vi~t Nam. tich nu6c quy~t dinh eho tral~i qu6c tich Vi~t Nam.
- Th6ng ITnh lve luQ'llg vfi trang nhan dan, gifr ehuc Chu tieh - Th6ng ITnh lve luQ'llg vfi trang nhan dan, gifr ehuc Chu tieh
H()i d6ng qu6c phong va an ninh; quy~t dinh phong, thang, giang, H()i d6ng qu6c phong va an ninh; quy~t dinh phong, thang, giang,
tu6c quan ham eftp tu6ng, ehuftn do d6e, ph6 do d6e, do d6c hai tu6c quan ham eftp tu6ng, ehuftn do d6e, ph6 do d6e, do d6c hai
quan; b6 nhi~m, miSn nhi~m, each chue Tbng tham muu truang, quan; b6 nhi~m, miSn nhi~m, each chue Tbng tham muu truang,
Chu nhi~m Tbng eve ehinh tri Quan d()i nhan dan Vi~t Nam; can Chu nhi~m Tbng eve ehinh tri Quan d()i nhan dan Vi~t Nam; can
cu vao nghi quy~t eua Qu6c h()i ho~c cua UBTVQH, cong b6, bai cu vao nghi quy~t eua Qu6c h()i ho~c cua UBTVQH, cong b6, bai
bo quy~t dinh tuyen b6 tinh tr~ng chi~n tranh; can Clr vao nghi bo quy~t dinh tuyen b6 tinh tr~ng chi~n tranh; can Clr vao nghi
454 TS. Phqm Quy Ty, 454 TS. Phqm Quy Ty,
CmfONG XII- CHU T[CH NUOC CmfONG XII- CHU T[CH NUOC
quy~t cua UBTVQH, ra l~nh t6ng d(>ng vien ho~c d(>ng vien C\JC b(>, quy~t cua UBTVQH, ra l~nh t6ng d(>ng vien ho~c d(>ng vien C\JC b(>,
cong b6, bai bo tinh tr~ng khdn c~p; trong truoog hqp UBTVQH cong b6, bai bo tinh tr~ng khdn c~p; trong truoog hqp UBTVQH
khong th~ hQp duqc, cong b6, bai bo tinh tr~ng khdn c~p trong ca khong th~ hQp duqc, cong b6, bai bo tinh tr~ng khdn c~p trong ca
nu6c ho~c 6 timg dja phuong. nu6c ho~c 6 timg dja phuong.
Thdm quySn cua Chu tjch nu6c th6ng llnh h;rc luqng vfi trang Thdm quySn cua Chu tjch nu6c th6ng llnh h;rc luqng vfi trang
nhan dan, giu chuc Chu tjch H(>i d6ng qu6c phong va an ninh, dSu nhan dan, giu chuc Chu tjch H(>i d6ng qu6c phong va an ninh, dSu
da duqc quy djnh trong cac ban hi~n phap cua Vi~t Nam. Hi~n da duqc quy djnh trong cac ban hi~n phap cua Vi~t Nam. Hi~n
phap nam 1946 quy djnh Chu tjch nu6c giu quySn Tbng chi huy phap nam 1946 quy djnh Chu tjch nu6c giu quySn Tbng chi huy
quan d(>i toan qu6c (di~m b DiSu thu 49). Hi~n phap nam 1959 quan d(>i toan qu6c (di~m b DiSu thu 49). Hi~n phap nam 1959
quy djnh Chu tjch nu6c th6ng llnh cac h;rc luqng vfi trang toan quy djnh Chu tjch nu6c th6ng llnh cac h;rc luqng vfi trang toan
qu6c, giu chuc V\1 Chu tjch H(>i d6ng qu6c phong (DiSu 65). Hi~n qu6c, giu chuc V\1 Chu tjch H(>i d6ng qu6c phong (DiSu 65). Hi~n
phap nam 1980 quy djnh Chu tjch H(>i d6ng nha nu6c th6ng llnh phap nam 1980 quy djnh Chu tjch H(>i d6ng nha nu6c th6ng llnh
cac h;rc luQllg vii trang nhan dan toan qu6c va giu chuc V\1 Chu cac h;rc luQllg vii trang nhan dan toan qu6c va giu chuc V\1 Chu
tjch H(>i d6ng qu6c phong (DiSu 103). Cac ban Hi~n phap nam tjch H(>i d6ng qu6c phong (DiSu 103). Cac ban Hi~n phap nam
1992 va 2013 ti~p t\}c quy djnh thdm quySn cua Chu tjch nu6c 1992 va 2013 ti~p t\}c quy djnh thdm quySn cua Chu tjch nu6c
th6ng llnh h;rc luQllg vfi trang nhan dan, giu chuc Chu tjch H(>i th6ng llnh h;rc luQllg vfi trang nhan dan, giu chuc Chu tjch H(>i
d6ng qu6c phong va an ninh. d6ng qu6c phong va an ninh.
VS thdm quySn phong ham si quan trong h;rc luqng vfi trang VS thdm quySn phong ham si quan trong h;rc luqng vfi trang
nhan dan, Hi~n phap nam 1992 quy djnh: Chu tjch nu6c quy~t nhan dan, Hi~n phap nam 1992 quy djnh: Chu tjch nu6c quy~t
djnh phong ham, c~p si quan c~p cao trong cac h;rc luqng vii djnh phong ham, c~p si quan c~p cao trong cac h;rc luqng vii
trang nhan dan. Tren CO' sa quy djnh cua Hi~n phap nam 1992, trang nhan dan. Tren CO' sa quy djnh cua Hi~n phap nam 1992,
Lu~t cong an nhan dan nam 2005 va Lu~t Sl quan quan d(>i nhan Lu~t cong an nhan dan nam 2005 va Lu~t Sl quan quan d(>i nhan
dan nam 1999 sua d6i, b6 sung nam 2008 da quy djnh Chu tjch dan nam 1999 sua d6i, b6 sung nam 2008 da quy djnh Chu tjch
nu6c quy~t djnh phong ham, c~p ru thuqng tu6ng, do d6c hai nu6c quy~t djnh phong ham, c~p ru thuqng tu6ng, do d6c hai
quan tra len, b6 nhi~m, mi~n nhi~m, each chuc Tbng tham muu quan tra len, b6 nhi~m, mi~n nhi~m, each chuc Tbng tham muu
tru6ng, Chu nhi~m T6ng C\JC Chinh trj. D6i v6i vi~c phong, tru6ng, Chu nhi~m T6ng C\JC Chinh trj. D6i v6i vi~c phong,
thang ham, c~p si quan c~p cao khac thu(>c thdm quySn cua Thu thang ham, c~p si quan c~p cao khac thu(>c thdm quySn cua Thu
tu6ng Chinh phu. Theo quy djnh cua Lu~t cong an nhan dan nam tu6ng Chinh phu. Theo quy djnh cua Lu~t cong an nhan dan nam
2005 va Lu~t Sl quan quan d(>i nhan dan nam 1999 sua dbi, b6 2005 va Lu~t Sl quan quan d(>i nhan dan nam 1999 sua dbi, b6
sung nam 2008, thi si quan c~p cao quy djnh trong Hi~n phap sung nam 2008, thi si quan c~p cao quy djnh trong Hi~n phap
TS. Phgm Quy Ty, 455 TS. Phgm Quy Ty, 455
GlAO TRiNH LU!T HIEN PHAP VII~T NAM GlAO TRiNH LU!T HIEN PHAP VII~T NAM
nam 1992 la ru Thu<;mg tu6ng tr& len, con ru Trung tu6ng tr& nam 1992 la ru Thu<;mg tu6ng tr& len, con ru Trung tu6ng tr&
xu6ng khong phai s1 quan cdp cao. Quy dinh Chu tich nu6c quy~t xu6ng khong phai s1 quan cdp cao. Quy dinh Chu tich nu6c quy~t
dinh phong ham, cdp s1 quan cdp cao trong cac hyc luqng vii dinh phong ham, cdp s1 quan cdp cao trong cac hyc luqng vii
trang nhan dan la chua r5 rang, lam h~n ch~ quy~n h~n cua Chu trang nhan dan la chua r5 rang, lam h~n ch~ quy~n h~n cua Chu
tich nu6c. D~ lam r5 han quy~n h~n va trach nhi~m cua Chu tich tich nu6c. D~ lam r5 han quy~n h~n va trach nhi~m cua Chu tich
nu6c trong vi~c th6ng llnh hyc hrqng vii trang nhan dan, Hi~n nu6c trong vi~c th6ng llnh hyc hrqng vii trang nhan dan, Hi~n
phap nam 2013 da kh~c phgc h~n ch~ cua Hi~n phap nam 1992, phap nam 2013 da kh~c phgc h~n ch~ cua Hi~n phap nam 1992,
quy dinh C\1 th~ thftm quy~n cua Chu tich nu6c quy~t dinh phong, quy dinh C\1 th~ thftm quy~n cua Chu tich nu6c quy~t dinh phong,
thang, giang, tu&c quan ham cdp tu&ng, chufin do d6c, ph6 do thang, giang, tu&c quan ham cdp tu&ng, chufin do d6c, ph6 do
d6c, do d6c hai quan. v 6i quy dinh m6i nay da phan dinh r5 d6c, do d6c hai quan. v 6i quy dinh m6i nay da phan dinh r5
thftm quy~n "th6ng llnh hyc luqng vii trang" cua Chu tich nu6c thftm quy~n "th6ng llnh hyc luqng vii trang" cua Chu tich nu6c
quy~t dinh nhan sv chi huy cdp cao trong lvc hrqng vii trang ( cdp quy~t dinh nhan sv chi huy cdp cao trong lvc hrqng vii trang ( cdp
tu6ng, chuftn do d6c, ph6 do d6c, do d6c hai quan; b6 nhi~m, tu6ng, chuftn do d6c, ph6 do d6c, do d6c hai quan; b6 nhi~m,
miSn nhi~m, each chuc T 6ng tham muu tru&ng, Chu nhi~m T 6ng miSn nhi~m, each chuc T 6ng tham muu tru&ng, Chu nhi~m T 6ng
C\lC chinh tri Quan d9i nhan dan Vi~t Nam). Can cu vao nghi C\lC chinh tri Quan d9i nhan dan Vi~t Nam). Can cu vao nghi
quy~t cua Qu6c h()i ho~c cua UBTVQH, cong b6, bai bo quy~t quy~t cua Qu6c h()i ho~c cua UBTVQH, cong b6, bai bo quy~t
dinh tuyen b6 tinh tr~ng chi~n tranh; can cu vao nghi quy~t cua dinh tuyen b6 tinh tr~ng chi~n tranh; can cu vao nghi quy~t cua
UBTVQH, ra l~nh t6ng d()ng vien ho~c d()ng vien c1,1c b(), cong UBTVQH, ra l~nh t6ng d()ng vien ho~c d()ng vien c1,1c b(), cong
b6, bai bo tinh tr~ng khftn cdp; trong truemg hqp UBTVQH b6, bai bo tinh tr~ng khftn cdp; trong truemg hqp UBTVQH
khong th~ hQp duqc, cong b6, bai bo tinh tr~ng khftn cdp trong ca khong th~ hQp duqc, cong b6, bai bo tinh tr~ng khftn cdp trong ca
nu6c ho~c 6' rung dia phuang. nu6c ho~c 6' rung dia phuang.
- TiSp nh~n d~i su d~c m~nh toan quySn cua nu6c ngoai; can - TiSp nh~n d~i su d~c m~nh toan quySn cua nu6c ngoai; can
cu vao nghi quy~t cua UBTVQH, bb nhi~m, miSn nhi~m; quy~t cu vao nghi quy~t cua UBTVQH, bb nhi~m, miSn nhi~m; quy~t
dinh cu, tri~u h6i d~i su d~c m~nh toan quy€n cua C()ng hoa dinh cu, tri~u h6i d~i su d~c m~nh toan quy€n cua C()ng hoa
XHCN Vi~t Nam; phong ham, cdp d~i su; quy~t dinh dam phan, ki XHCN Vi~t Nam; phong ham, cdp d~i su; quy~t dinh dam phan, ki
di~u u6c qu6c t~ nhan danh nha nu6c; trinh Qu6c h9i phe chuftn, di~u u6c qu6c t~ nhan danh nha nu6c; trinh Qu6c h9i phe chuftn,
quy~t dinh gia nh~p ho~c chdm dm hi~u lvc di€u u6c qu6c t~ quy quy~t dinh gia nh~p ho~c chdm dm hi~u lvc di€u u6c qu6c t~ quy
dinh t~i khoan 14 Di~u 70 Hi~n phap nam 2013; quy~t dinh phe dinh t~i khoan 14 Di~u 70 Hi~n phap nam 2013; quy~t dinh phe
chuftn, gia nh~p ho~c chdm dm hi~u lvc di~u u6c qu6c t~ khac chuftn, gia nh~p ho~c chdm dm hi~u lvc di~u u6c qu6c t~ khac
nhan danh nha nu6c. nhan danh nha nu6c.
456 TS. PhrJm Quy Ty, 456 TS. PhrJm Quy Ty,
Ti~p nh~n d~i su d~c m~nh toan quy~n cua nu6c ngoai, quy~t Ti~p nh~n d~i su d~c m~nh toan quy~n cua nu6c ngoai, quy~t
djnh cu, tri~u hbi d~i su d~c m~nh toan quy~n cua C()ng hoa djnh cu, tri~u hbi d~i su d~c m~nh toan quy~n cua C()ng hoa
XHCN Vi~t Nam; phong ham, cftp d~i su la nhfing ho~t d()ng d6i XHCN Vi~t Nam; phong ham, cftp d~i su la nhfing ho~t d()ng d6i
n()i va d6i ngo~i cua Chu tich nu6c da duqc quy dinh trong Hi~n n()i va d6i ngo~i cua Chu tich nu6c da duqc quy dinh trong Hi~n
phap nam 1992 va ti~p t1;1c k~ thua trong Hi~n phap nam 2013. phap nam 1992 va ti~p t1;1c k~ thua trong Hi~n phap nam 2013.
Tuy nhien, Hi~n phap nam 2013 c6 m()t quy dinh m6i, d6 la Tuy nhien, Hi~n phap nam 2013 c6 m()t quy dinh m6i, d6 la
UBTVQH 'phe chudn aJ nghi b6 nhi¢m, miln nhi¢m ilc;Ji su d{ic UBTVQH 'phe chudn aJ nghi b6 nhi¢m, miln nhi¢m ilc;Ji su d{ic
m¢nh toan quyJn cita C()ng hoa xii h()i chit nghia Vi?t Nam ", m¢nh toan quyJn cita C()ng hoa xii h()i chit nghia Vi?t Nam ",
Chu tich nu6c can cu vao nghi quy~t cua UBTVQH, b6 nhi~m, Chu tich nu6c can cu vao nghi quy~t cua UBTVQH, b6 nhi~m,
mi~n nhi~m d~i su d~c m~nh toan quy~n cua C()ng hoa XHCN mi~n nhi~m d~i su d~c m~nh toan quy~n cua C()ng hoa XHCN
Vi~tNam. Vi~tNam.
V~ thftm quy~n cua Chu tich nu6c quy~t dinh dam phan, ki V~ thftm quy~n cua Chu tich nu6c quy~t dinh dam phan, ki
di~u u6c qu6c t~ nhan danh nha nu6c: D6i v6i di~u u6c qu6c t~ di~u u6c qu6c t~ nhan danh nha nu6c: D6i v6i di~u u6c qu6c t~
nhan danh nha nu6c thu()c thftm quy~n cua Qu6c h()i duqc quy nhan danh nha nu6c thu()c thftm quy~n cua Qu6c h()i duqc quy
dinh t~i khoan 14 Di~u 70 Hi~n phap nam 2013: "Phe chudn, dinh t~i khoan 14 Di~u 70 Hi~n phap nam 2013: "Phe chudn,
quy~t afnh gia nhqp ho{ic chdm dUt hi¢u [lfC cita aiJu uac qudc ~~ quy~t afnh gia nhqp ho{ic chdm dUt hi¢u [lfC cita aiJu uac qudc ~~
lien quan d~n chi~n tranh, hoa binh, chit quyJn qu6c gia, tu each lien quan d~n chi~n tranh, hoa binh, chit quyJn qu6c gia, tu each
thanh vien cita C()ng hoa xii h()i chit nghia Vi¢t Nam tc;Ji cite t6 thanh vien cita C()ng hoa xii h()i chit nghia Vi¢t Nam tc;Ji cite t6
chuc qudc t~ VG khu VlfC quan trQng, aiJu uac qudc t~ vJ quyJn chuc qudc t~ VG khu VlfC quan trQng, aiJu uac qudc t~ vJ quyJn
con nguai, quyJn va nghia V{t ca ban cita cong dan Va aiJu uac con nguai, quyJn va nghia V{t ca ban cita cong dan Va aiJu uac
qu6c t~ khac trai v&i luqt, nght quy~t cita Qu6c h()i" Chu tich qu6c t~ khac trai v&i luqt, nght quy~t cita Qu6c h()i" Chu tich
nu6c trlnh Qu6c h()i phe chuftn, quy~t dinh gia nh~p ho~c chftm nu6c trlnh Qu6c h()i phe chuftn, quy~t dinh gia nh~p ho~c chftm
dm hi~u lgc. V~ thftm quy~n cua Chu tich nu6c d6i v6i di6u u6c dm hi~u lgc. V~ thftm quy~n cua Chu tich nu6c d6i v6i di6u u6c
qu6c t~ khac nhan danh nha nu6c, khoan 10 Di~u 103 Hi~n phap qu6c t~ khac nhan danh nha nu6c, khoan 10 Di~u 103 Hi~n phap
nam 1992, sua dbi, bb sung nam 2001 quy dinh: "Ti~n hanh dam nam 1992, sua dbi, bb sung nam 2001 quy dinh: "Ti~n hanh dam
phan, ki k~t aiJu u&c qudc t~ nhan danh Nha nu&c C()ng hoa xii phan, ki k~t aiJu u&c qudc t~ nhan danh Nha nu&c C()ng hoa xii
h()i chit nghia Vi¢t Nam v&i nguai dtmg adu nha nu&c khac". h()i chit nghia Vi¢t Nam v&i nguai dtmg adu nha nu&c khac".
Thgc ti~n thi hanh Hi~n phap nam 1992 cho thfty, quy dinh nay Thgc ti~n thi hanh Hi~n phap nam 1992 cho thfty, quy dinh nay
khong phu hqp v6i cong tac cua Chu tich nu6c, vi Chu tich nu6c khong phu hqp v6i cong tac cua Chu tich nu6c, vi Chu tich nu6c
cling nhu cac nguyen thu quf>c gia khac tren th~ gi6i khong tl1fC cling nhu cac nguyen thu quf>c gia khac tren th~ gi6i khong tl1fC
TS. Phc;zm Quy Tx 457 TS. Phc;zm Quy Tx 457

ti~p ti~n hanh dam phan diSu u6c qu6c t~, rna uy quySn cho cac CO' ti~p ti~n hanh dam phan diSu u6c qu6c t~, rna uy quySn cho cac CO'
quan hfru quan dam phan. DS kh~c phl;lC h~n ch~ nay' Hi~n phap quan hfru quan dam phan. DS kh~c phl;lC h~n ch~ nay' Hi~n phap
nam 2013 quy dinh ro Chu tich nu6c quy~t dinh dam phan, ki diSu nam 2013 quy dinh ro Chu tich nu6c quy~t dinh dam phan, ki diSu
u6c qu6c t~ nhan danh nha nu6c, con vi~c tn.rc ti~p dam phan thi u6c qu6c t~ nhan danh nha nu6c, con vi~c tn.rc ti~p dam phan thi
Chu tich nu6c uy quySn cho cac CO' quan hiiu quan. Theo d6 Chu tich nu6c uy quySn cho cac CO' quan hiiu quan. Theo d6
nhi~m Vl,l, quySn h~n cua Chinh phu quy dinh trong Hi~n phap nhi~m Vl,l, quySn h~n cua Chinh phu quy dinh trong Hi~n phap
nam 2013 cung duqc b6 sung cho phu hqp, khoan 7 DiSu 96 quy nam 2013 cung duqc b6 sung cho phu hqp, khoan 7 DiSu 96 quy
dinh: "T6 chuc dam phan, ki aiJu uac qu6c ti nhdn danh nha dinh: "T6 chuc dam phan, ki aiJu uac qu6c ti nhdn danh nha
nuac thea uy quyJn cua Chu tjch nuac ". Nhu v~y, Hi~n phap nam nuac thea uy quyJn cua Chu tjch nuac ". Nhu v~y, Hi~n phap nam
2013 da phan dinh ro nhi~m V1,l va quySn h~n cua Chu tich nu6c, 2013 da phan dinh ro nhi~m V1,l va quySn h~n cua Chu tich nu6c,
Chinh phu trong dam phan, ki diSu u6c qu6c t~ nhan danh nha Chinh phu trong dam phan, ki diSu u6c qu6c t~ nhan danh nha
nu6c. Chu tich nu6c chi quy~t dinh vS chu truong dam phan, uy nu6c. Chu tich nu6c chi quy~t dinh vS chu truong dam phan, uy
quysn dam phan; quy~t dinh vs chu truang ki va uy quy8n ki diSu quysn dam phan; quy~t dinh vs chu truang ki va uy quy8n ki diSu
u6c qu6c t~ nhan danh nha nu6c tren ca sa k~t qua dam phan; u6c qu6c t~ nhan danh nha nu6c tren ca sa k~t qua dam phan;
quy~t dinh phe chuin, gia nh~p ho~c ch~m dtrt hi~u lvc cua diSu quy~t dinh phe chuin, gia nh~p ho~c ch~m dtrt hi~u lvc cua diSu
u6c qu6c t~ nhan danh nha nu6c. Chinh phu c6 trach nhi~m t6 u6c qu6c t~ nhan danh nha nu6c. Chinh phu c6 trach nhi~m t6
chuc dam phan, ki diSu u6c qu6c t~ nhan danh nha nu6c theo uy chuc dam phan, ki diSu u6c qu6c t~ nhan danh nha nu6c theo uy
quySn cua Chu tich nu6c; t6 chuc tri~n khai thvc hi~n diSu u6c quySn cua Chu tich nu6c; t6 chuc tri~n khai thvc hi~n diSu u6c
qu6c t~ nhan danh nha nu6c. Quy dinh nay phu hqp v6i thong 1~ qu6c t~ nhan danh nha nu6c. Quy dinh nay phu hqp v6i thong 1~
qu6c t~, nguyen thu qu6c gia khong trgc ti~p dam phan diSu u6c qu6c t~, nguyen thu qu6c gia khong trgc ti~p dam phan diSu u6c
qu6c t~ nhung c6 quySn quy~t dinh vi~c dam phan diSu u6c qu6c qu6c t~ nhung c6 quySn quy~t dinh vi~c dam phan diSu u6c qu6c
t~. M~t khac, quy dinh nay cling phu hqp v6i yeu cfiu giam sat tinh t~. M~t khac, quy dinh nay cling phu hqp v6i yeu cfiu giam sat tinh
hinh vay nq nu6c ngoai, hi~u qua sir d\lng v6n vay va kha nang tra hinh vay nq nu6c ngoai, hi~u qua sir d\lng v6n vay va kha nang tra
nq, nh~m bao dam tinh bsn vfmg cua nq cong, nq qu6c gia. nq, nh~m bao dam tinh bsn vfmg cua nq cong, nq qu6c gia.
4.2. Nhom cac nhi~m vy, quy@n h~n lien quan d~n vi~c phOi 4.2. Nhom cac nhi~m vy, quy@n h~n lien quan d~n vi~c phOi
hQ'p VOO cac thi~t ch~ quy@n l\fC nha llU'ffC trong cac linh V1}'C hQ'p VOO cac thi~t ch~ quy@n l\fC nha llU'ffC trong cac linh V1}'C
l~p phap, hanh phap, tU' phap cua Chu tfch DU'O'C l~p phap, hanh phap, tU' phap cua Chu tfch DU'O'C
4.2.1. Trang linh vvc l(lp phap 4.2.1. Trang linh vvc l(lp phap
Trong linh V\l'C l~p phap, nhi~m V\1, quy8n h~n cua Chu tich Trong linh V\l'C l~p phap, nhi~m V\1, quy8n h~n cua Chu tich
nu6c quy dinh trong Hi~n phap nam 1992 duqc ti~p tvc k~ thira, nu6c quy dinh trong Hi~n phap nam 1992 duqc ti~p tvc k~ thira,
458 TS. Phr;~m Quy Ty, 458 TS. Phr;~m Quy Ty,
quy dinh trong Hi~n phap narn 2013. Chu tjch nu6c c6 thftrn quy dinh trong Hi~n phap narn 2013. Chu tjch nu6c c6 thftrn
quy~n trinh d~ an lu~t trn6c Qu6c h()i, trinh dv an phap 19nh trn6c quy~n trinh d~ an lu~t trn6c Qu6c h()i, trinh dv an phap 19nh trn6c
UBTVQH; cong b6 Hi~n phap, lu~t, phap 19nh; d~ nghi UBTVQH UBTVQH; cong b6 Hi~n phap, lu~t, phap 19nh; d~ nghi UBTVQH
xern xet l~i phap 19nh trong thai h~n muai ngay, k~ tir ngay phap xern xet l~i phap 19nh trong thai h~n muai ngay, k~ tir ngay phap
19nh duqc thong qua ... 19nh duqc thong qua ...
4.2.2. Trang linh vvc hanh phap 4.2.2. Trang linh vvc hanh phap
Hi~n phap narn 2013 ti~p 1\lc quy djnh thftrn quy~n cua Chu Hi~n phap narn 2013 ti~p 1\lc quy djnh thftrn quy~n cua Chu
tich nu6c trong vi9c thanh l~p Chinh phu, v6i cuong vi la nguyen tich nu6c trong vi9c thanh l~p Chinh phu, v6i cuong vi la nguyen
thu qu6c gia, Chu tich nu6c d~ nghi Qu6c h()i bdu, rni~n nhi9rn, thu qu6c gia, Chu tich nu6c d~ nghi Qu6c h()i bdu, rni~n nhi9rn,
bai nhi9rn Thu tu6ng Chinh phu; can cu vao nghi quy~t cua Qu6c bai nhi9rn Thu tu6ng Chinh phu; can cu vao nghi quy~t cua Qu6c
h()i, b6 nhi9rn, rni~n nhi9rn, each chuc Ph6 Thu tu6ng Chinh phu, h()i, b6 nhi9rn, rni~n nhi9rn, each chuc Ph6 Thu tu6ng Chinh phu,
b() trn6ng va thanh vien khac cua Chinh phu. Thftrn quy~n nay cua b() trn6ng va thanh vien khac cua Chinh phu. Thftrn quy~n nay cua
Chu tjch nu6c da th~ hi9n vi tri, vai tro quan tn;>ng cua nguyen thu Chu tjch nu6c da th~ hi9n vi tri, vai tro quan tn;>ng cua nguyen thu
qu6c gia trong vi9c hinh thanh Chinh phu. Hi~n phap narn 2013 qu6c gia trong vi9c hinh thanh Chinh phu. Hi~n phap narn 2013
cung da b6 sung quy dinh Chu tjch nu6c c6 quy~n yeu cdu Chinh cung da b6 sung quy dinh Chu tjch nu6c c6 quy~n yeu cdu Chinh
phu h<;>p ban v~ v~n d~ rna Chu tjch nu6c xet th~y cAn thi~t d~ thvc phu h<;>p ban v~ v~n d~ rna Chu tjch nu6c xet th~y cAn thi~t d~ thvc
hi9n nhi9rn V\l, quy~n h~n cua Chu tich nu6c. Quy dinh nay da xac hi9n nhi9rn V\l, quy~n h~n cua Chu tich nu6c. Quy dinh nay da xac
dinh r5 hon rn6i quan h9 gifra Chu tich nu6c va Chinh phu - ca dinh r5 hon rn6i quan h9 gifra Chu tich nu6c va Chinh phu - ca
quan hanh chinh nha nu6c cao nh~t, thvc hi9n quy~n hanh phap, quan hanh chinh nha nu6c cao nh~t, thvc hi9n quy~n hanh phap,
CO' quan ch~p hanh cua Qu6c h()i. Hi~n phap narn 2013 da rna CO' quan ch~p hanh cua Qu6c h()i. Hi~n phap narn 2013 da rna
r()ng thftrn quy~n cua Chu tjch nu6c trong rn6i quan h9 v6i Chinh r()ng thftrn quy~n cua Chu tjch nu6c trong rn6i quan h9 v6i Chinh
phu nhung cung chi trong truang hqp Chit tjch nuac xet thdy cdn
H phu nhung cung chi trong truang hqp Chit tjch nuac xet thdy cdn
H
thiit ad thvc hi?n nhi?m V¥, quyJn ht;~n cita Chit tjch nuac " rna thiit ad thvc hi?n nhi?m V¥, quyJn ht;~n cita Chit tjch nuac " rna
khong phai trong rn<;>i trnang hqp. khong phai trong rn<;>i trnang hqp.
4.2.3. Trang llnh vvc tu phap 4.2.3. Trang llnh vvc tu phap
Chu tjch nu6c d~ nghi Qu6c h()i bdu, rni~n nhi9rn, bai nhi9rn Chu tjch nu6c d~ nghi Qu6c h()i bdu, rni~n nhi9rn, bai nhi9rn
Chanh an TANDTC, Vi9n trn6ng VKSNDTC; can cu vao nghi Chanh an TANDTC, Vi9n trn6ng VKSNDTC; can cu vao nghi
quy~t cua Qu6c h()i, b6 nhi9rn, rni~n nhi9rn, each chuc thftrn phan quy~t cua Qu6c h()i, b6 nhi9rn, rni~n nhi9rn, each chuc thftrn phan
TANDTC; b6 nhi9rn, rni~n nhi9rn, each chuc Ph6 Chanh an TANDTC; b6 nhi9rn, rni~n nhi9rn, each chuc Ph6 Chanh an
G!AO TRiNH LU!T HIEN PHAP VII~~T NAM G!AO TRiNH LU!T HIEN PHAP VII~~T NAM
TANDTC, thfim phan cac to a an khac; bb nhi~m Pho Vi~n tru&ng, TANDTC, thfim phan cac to a an khac; bb nhi~m Pho Vi~n tru&ng,
ki~m sat vien VKSNDTC. Chu tich nu6c can cu vao nghi quy~t ki~m sat vien VKSNDTC. Chu tich nu6c can cu vao nghi quy~t
cua Qu6c h()i, bb nhi~m, mi~n nhi~m, each chuc thftm phan cua Qu6c h()i, bb nhi~m, mi~n nhi~m, each chuc thftm phan
TANDTC la quy dinh m6i duqc bb sung trong Hi~n phap nam TANDTC la quy dinh m6i duqc bb sung trong Hi~n phap nam
2013, quy dinh nay nh~m d~ cao vai tro cua TANDTC, ca quan 2013, quy dinh nay nh~m d~ cao vai tro cua TANDTC, ca quan
xet xu cao nhfit cua nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam. xet xu cao nhfit cua nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam.
V~ quy@t dinh d~c xa, thdm quy~n d~c xa cua Chu tich nu6c da V~ quy@t dinh d~c xa, thdm quy~n d~c xa cua Chu tich nu6c da
duqc quy dinh trong cac ban hi~n phap tru6c day, rieng Hi@n phap duqc quy dinh trong cac ban hi~n phap tru6c day, rieng Hi@n phap
nam 1959 quy dinh thdm quy~n d~c xa duqc giao cho UBTVQH. nam 1959 quy dinh thdm quy~n d~c xa duqc giao cho UBTVQH.
Hi~n phap nam 2013 ti~p tvc quy dinh Chu tich nu6c co thdm Hi~n phap nam 2013 ti~p tvc quy dinh Chu tich nu6c co thdm
quy~n quy€t dinh d~c xa. Theo quy dinh cua Lu~t d~c xa nam quy~n quy€t dinh d~c xa. Theo quy dinh cua Lu~t d~c xa nam
2018 thi: UDi;ic xa la Sl;f khoan h6ng ili;ic bi?t cita nha nuac do Chit 2018 thi: UDi;ic xa la Sl;f khoan h6ng ili;ic bi?t cita nha nuac do Chit
ttch nuac quy~t iltnh tha tit truac thai hr;~n cho nguai bt kit an ttch nuac quy~t iltnh tha tit truac thai hr;~n cho nguai bt kit an
phr;~t tit c6 thai hr;~n, tit chung than nhan Sl! ki?n trQng ilr;~i, ngay ll phr;~t tit c6 thai hr;~n, tit chung than nhan Sl! ki?n trQng ilr;~i, ngay ll
llfn cita ddt nuac hoi;ic trong truilng h(fp ili;ic bi?t ". v 6i quy dinh llfn cita ddt nuac hoi;ic trong truilng h(fp ili;ic bi?t ". v 6i quy dinh
nay, d~c xa khong bao gbm nhfmg tru6ng hqp Chu tich nu6c an nay, d~c xa khong bao gbm nhfmg tru6ng hqp Chu tich nu6c an
giam an mhinh cho nguai bi toa an k~t an mhinh xu6ng ttl chung giam an mhinh cho nguai bi toa an k~t an mhinh xu6ng ttl chung
than. Tru6c do, cling co y ki~n cho r~ng 1 d~c xa bao gbm ca vi~c than. Tru6c do, cling co y ki~n cho r~ng 1 d~c xa bao gbm ca vi~c
Chu tich nu6c an giam an m hinh, vi v~y cfin sua dbi Lu~t d~c xa Chu tich nu6c an giam an m hinh, vi v~y cfin sua dbi Lu~t d~c xa
d~ bb sung quy dinh nay. d~ bb sung quy dinh nay.
V~ d~i xa, Hi@n phap nam 2013 giu nguyen quy dinh cua Hi~n V~ d~i xa, Hi@n phap nam 2013 giu nguyen quy dinh cua Hi~n
phap nam 1992 v~ d~i xa. Thdm quy~n quy~t dinh d~i xa thu()c phap nam 1992 v~ d~i xa. Thdm quy~n quy~t dinh d~i xa thu()c
Qu6c h()i, Chu tich nu6c can cu vao nghi quy~t cua Qu6c h()i cong Qu6c h()i, Chu tich nu6c can cu vao nghi quy~t cua Qu6c h()i cong
b6 quy~t dinh d~i xa. b6 quy~t dinh d~i xa.
5. eACH THUC HiNH THANH Vl TRi CHU TlCH NVde 5. eACH THUC HiNH THANH Vl TRi CHU TlCH NVde
Thi~t ch~ Chu tich nu6c duqc quy dinh trong cac ban hiSn Thi~t ch~ Chu tich nu6c duqc quy dinh trong cac ban hiSn
1 1
TS. Giang Son, Ch@ djnh Chu tich nu6c trong Hi@n phap nam 2013, Sach "Binh TS. Giang Son, Ch@ djnh Chu tich nu6c trong Hi@n phap nam 2013, Sach "Binh
lu~n khoa h9c Hi@n phap nu6c C()ng hoa xa h9i chu nghTa Vi~t Nam nam 2013", lu~n khoa h9c Hi@n phap nu6c C()ng hoa xa h9i chu nghTa Vi~t Nam nam 2013",
Nxb. Lao d()ng xa h()i, Ha N()i, 2014, tr. 411. Nxb. Lao d()ng xa h()i, Ha N()i, 2014, tr. 411.
460 TS. Phc;tm Quy Ty, 460 TS. Phc;tm Quy Ty,
phap d~u do Qu6c h()i b~u ra. HiSn phap nam 1946 quy dinh: Chu phap d~u do Qu6c h()i b~u ra. HiSn phap nam 1946 quy dinh: Chu
tich nu&c Vi~t Nam dan chu c()ng hoa chQn trong Nghi vi~n nhan tich nu&c Vi~t Nam dan chu c()ng hoa chQn trong Nghi vi~n nhan
dan va phai duqc hai ph~n ba tbng s6 nghi vien bo phiSu thu~n; dan va phai duqc hai ph~n ba tbng s6 nghi vien bo phiSu thu~n;
HiSn phap nam 1959 quy dinh: Chu tich nu&c Vi~t Nam dan chu HiSn phap nam 1959 quy dinh: Chu tich nu&c Vi~t Nam dan chu
c()ng hoa do Qu6c h()i nu&c Vi~t Nam dan chu c()ng hoa b~u ra. c()ng hoa do Qu6c h()i nu&c Vi~t Nam dan chu c()ng hoa b~u ra.
Cong dan nu&c Vi~t Nam dan chu c()ng hoa ill ba muai lam tubi Cong dan nu&c Vi~t Nam dan chu c()ng hoa ill ba muai lam tubi
tra len c6 quy~n ling cu Chu tich nu&c Vi~t Nam dan chu c()ng tra len c6 quy~n ling cu Chu tich nu&c Vi~t Nam dan chu c()ng
hoa. Nhi~m ki cua Chu tich nu&c Vi~t Nam dan chu c()ng hoa theo hoa. Nhi~m ki cua Chu tich nu&c Vi~t Nam dan chu c()ng hoa theo
nhi~m ki cua Qu6c h()i. HiSn phap nam 1992 quy dinh: Chu tich nhi~m ki cua Qu6c h()i. HiSn phap nam 1992 quy dinh: Chu tich
nu&c do Qu6c h()i b~u trong s6 d~i bi~u Qu6c h()i. Nhi~m ki cua nu&c do Qu6c h()i b~u trong s6 d~i bi~u Qu6c h()i. Nhi~m ki cua
Chu tich nu&c theo nhi~m ki cua Qu6c h()i. Khi Qu6c h()i hSt Chu tich nu&c theo nhi~m ki cua Qu6c h()i. Khi Qu6c h()i hSt
nhi~m ki, Chu tich nu&c tiSp tl)c lam nhi~m V\1 cho dSn khi Qu6c nhi~m ki, Chu tich nu&c tiSp tl)c lam nhi~m V\1 cho dSn khi Qu6c
h()i khoa m&i b~u ra Chu tich nu&c. HiSn phap nam 2013 kS thira h()i khoa m&i b~u ra Chu tich nu&c. HiSn phap nam 2013 kS thira
quy dinh cua HiSn phap nam 1992 v~ b~u Chu tich nu&c. Tuy quy dinh cua HiSn phap nam 1992 v~ b~u Chu tich nu&c. Tuy
nhien, HiSn phap nam 2013 c6 b6 sung quy dinh, nguai duqc bftu nhien, HiSn phap nam 2013 c6 b6 sung quy dinh, nguai duqc bftu
lam Chu tich nu6c phai tuyen th~ trung thanh v6i T6 qu6c, nhan lam Chu tich nu6c phai tuyen th~ trung thanh v6i T6 qu6c, nhan
dan va hi8n phap. dan va hi8n phap.
Trong b() may nha nu&c, ngoai thiSt chS Chu tich nu&c, HiSn Trong b() may nha nu&c, ngoai thiSt chS Chu tich nu&c, HiSn
phap con quy dinh chuc danh Ph6 Chu tich nu6c do Qu6c h()i bftu phap con quy dinh chuc danh Ph6 Chu tich nu6c do Qu6c h()i bftu
trong s6 d~i bi~u Qu6c h()i. Ph6 Chu tich nu&c giup Chu tich nu6c trong s6 d~i bi~u Qu6c h()i. Ph6 Chu tich nu&c giup Chu tich nu6c
thvc hi~n nhi~m V\1 va c6 th~ duqc Chu tich nu&c uy nhi~m thay thvc hi~n nhi~m V\1 va c6 th~ duqc Chu tich nu&c uy nhi~m thay
Chu tich nu6c thvc hi~n m()t s6 nhi~m V\1. Khi Chu tich nu6c Chu tich nu6c thvc hi~n m()t s6 nhi~m V\1. Khi Chu tich nu6c
khong lam vi~c duqc trong thai gian dai, thi Ph6 Chu tich nu6c khong lam vi~c duqc trong thai gian dai, thi Ph6 Chu tich nu6c
gifr quy~n Chu tich nu&c. Trong truang hqp khuySt Chu tich nu6c, gifr quy~n Chu tich nu&c. Trong truang hqp khuySt Chu tich nu6c,
thi Ph6 Chu tich nu&c gifr quy~n Chu tich nu&c cho dSn khi Qu6c thi Ph6 Chu tich nu&c gifr quy~n Chu tich nu&c cho dSn khi Qu6c
h()i b~u ra Chu tich nu&c m&i. h()i b~u ra Chu tich nu&c m&i.
Trinh tv, thu t\lc b~u Chu tjch nu6c, Ph6 Chu tich nu6c duqc Trinh tv, thu t\lc b~u Chu tjch nu6c, Ph6 Chu tich nu6c duqc
tiSn hanh theo quy dinh cua Lu~t tb chuc Qu6c h()i va n()i quy ki tiSn hanh theo quy dinh cua Lu~t tb chuc Qu6c h()i va n()i quy ki
hQp cua Qu6c h()i. Theo quy djnh t~i Di~u 8, Di~u 53 Lu~t tb hQp cua Qu6c h()i. Theo quy djnh t~i Di~u 8, Di~u 53 Lu~t tb
chuc Qu6c h()i nam 2014, Qu6c h()i b~u Chu tich nu&c trong s6 chuc Qu6c h()i nam 2014, Qu6c h()i b~u Chu tich nu&c trong s6
cac d~i biSu Qubc h()i theo d~ nghi cua UBTVQH. Qubc h()i b~u cac d~i biSu Qubc h()i theo d~ nghi cua UBTVQH. Qubc h()i b~u
Ph6 Chu tich nu6c trong sb d~i biSu Qubc h()i theo d~ nghi cua Ph6 Chu tich nu6c trong sb d~i biSu Qubc h()i theo d~ nghi cua
Chu tich nu6c. Chu tich nu6c.
6. HC>I BONG QUOC PRONG vAAN NINH 6. HC>I BONG QUOC PRONG vAAN NINH
H<)i d6ng qubc phong va an ninh la m<)t thiSt chS trong b() may H<)i d6ng qubc phong va an ninh la m<)t thiSt chS trong b() may
nha nu6c, duqc quy dinh trong cac ban HiSn phap nam 1959, nha nu6c, duqc quy dinh trong cac ban HiSn phap nam 1959,
1980, 1992 va 2013. Do vi tri, tinh chAt cua Chu tich nu6c la 1980, 1992 va 2013. Do vi tri, tinh chAt cua Chu tich nu6c la
nguai dling d~u nha nu6c, thbng linh Ivc luQ'tlg vii trang, gifr nguai dling d~u nha nu6c, thbng linh Ivc luQ'tlg vii trang, gifr
chuc V\l Chu tich H()i d6ng qubc phong va an ninh, cho nen trong chuc V\l Chu tich H()i d6ng qubc phong va an ninh, cho nen trong
cac ban hiSn phap d~u quy dinh H<)i dbng qubc phong va an ninh cac ban hiSn phap d~u quy dinh H<)i dbng qubc phong va an ninh
trong Chuang Chu tich nu6c. Trong HiSn phap nam 1959 (Bi~u trong Chuang Chu tich nu6c. Trong HiSn phap nam 1959 (Bi~u
65) va HiSn nam 1980 (Bi~u 103) quy dinh Chu tich nu6c gifr 65) va HiSn nam 1980 (Bi~u 103) quy dinh Chu tich nu6c gifr
chuc vv Chu tich H<)i dbng qubc phong, nhung khong quy dinh chuc vv Chu tich H<)i dbng qubc phong, nhung khong quy dinh
ca cftu t6 chuc, chtrc nang, nhi~m vv cua H<)i dbng qubc phong. ca cftu t6 chuc, chtrc nang, nhi~m vv cua H<)i dbng qubc phong.
DSn HiSn phap nam 1992 va HiSn phap nam 2013 chS dinh H<)i DSn HiSn phap nam 1992 va HiSn phap nam 2013 chS dinh H<)i
dbng qubc phong va an ninh vfin quy dinh trong Chuang Chu dbng qubc phong va an ninh vfin quy dinh trong Chuang Chu
tich nu6c nhung duqc quy dinh thanh m<)t di~u rieng. Chtrc nang, tich nu6c nhung duqc quy dinh thanh m<)t di~u rieng. Chtrc nang,
nhi~m V\1 cua H()i dbng duqc m6' r()ng han, bao gbm ca linh V\fC nhi~m V\1 cua H()i dbng duqc m6' r()ng han, bao gbm ca linh V\fC
an ninh v6i ten gQi la H()i d6ng qubc phong va an ninh. Ca cftu t6 an ninh v6i ten gQi la H()i d6ng qubc phong va an ninh. Ca cftu t6
chuc, chtrc nang, nhi~m vv cua H()i dbng qubc phong va an ninh chuc, chtrc nang, nhi~m vv cua H()i dbng qubc phong va an ninh
duqc quy dinh trong hiSn phap. Cv thS, v~ ca cftu t6 chuc, H()i duqc quy dinh trong hiSn phap. Cv thS, v~ ca cftu t6 chuc, H()i
dbng qu6c phong va an ninh gbm Chu tjch, Ph6 Chu tich va cac dbng qu6c phong va an ninh gbm Chu tjch, Ph6 Chu tich va cac
uy vien. Danh sach thanh vien H<)i dbng qubc phong va an ninh uy vien. Danh sach thanh vien H<)i dbng qubc phong va an ninh
do Chu tich nu6c trinh Qubc h()i phe chufin. Trong nhfrng nam do Chu tich nu6c trinh Qubc h()i phe chufin. Trong nhfrng nam
qua, sb luqng thanh vien va thanh ph~n H<)i d6ng qubc phong va qua, sb luqng thanh vien va thanh ph~n H<)i d6ng qubc phong va
an ninh da duqc Qubc h<)i phe chufin a m6i kh6a Qubc h<)i co sv an ninh da duqc Qubc h<)i phe chufin a m6i kh6a Qubc h<)i co sv
khac nhau my theo rung giai do~n each m~ng. Tuy nhien, tir khac nhau my theo rung giai do~n each m~ng. Tuy nhien, tir
Qubc h<)i kh6a IX ( 1992-1997) dSn Qubc h()i kh6a XIV sb luqng Qubc h<)i kh6a IX ( 1992-1997) dSn Qubc h()i kh6a XIV sb luqng
thanh vien va thanh ph~n cua H()i dbng qubc phong va an ninh thanh vien va thanh ph~n cua H()i dbng qubc phong va an ninh
bao gbm: bao gbm:
462 TS. Ph9m Quy Ty, 462 TS. Ph9m Quy Ty,
- Chu tich nu6c: Chu tjch; - Chu tich nu6c: Chu tjch;
- Thu tu6ng Chinh phu: Ph6 Chu tich; - Thu tu6ng Chinh phu: Ph6 Chu tich;
- Chu tich Qu6c h()i: Uy vien; - Chu tich Qu6c h()i: Uy vien;
- B9 tru6ng B9 Qu6c phong: Uy vien; - B9 tru6ng B9 Qu6c phong: Uy vien;
- B9 tru6ng B9 Cong an: Uy vien; - B9 tru6ng B9 Cong an: Uy vien;
- B9 tru6ng B9 Ngo~i giao: Uy vien. - B9 tru6ng B9 Ngo~i giao: Uy vien.
H9i dbng qu6c phong va an ninh lam vi~c theo ch~ d9 t~p th~ H9i dbng qu6c phong va an ninh lam vi~c theo ch~ d9 t~p th~
va quy~t dinh theo da s6. V'e nhi~m V\1, quy'en h~n, H9i dbng qu6c va quy~t dinh theo da s6. V'e nhi~m V\1, quy'en h~n, H9i dbng qu6c
phong va an ninh trinh Qu6c h9i quy~t dinh tinh tr~ng chi~n tranh, phong va an ninh trinh Qu6c h9i quy~t dinh tinh tr~ng chi~n tranh,
truemg hqp Qu6c h9i khong th~ h<;>p duqc thi trinh UBTVQH truemg hqp Qu6c h9i khong th~ h<;>p duqc thi trinh UBTVQH
quy~t djnh; d()ng vien m<;>i h)'c luqng va kha nang cua d~t nu6c d~ quy~t djnh; d()ng vien m<;>i h)'c luqng va kha nang cua d~t nu6c d~
bao v~ T6 qu6c; tht)'c hi~n nhfmg nhi~m V\1, quy'en h~n d~c bi~t do bao v~ T6 qu6c; tht)'c hi~n nhfmg nhi~m V\1, quy'en h~n d~c bi~t do
Qu6c h9i giao trong truemg hqp c6 chiSn tranh; quySt dinh vi~c Qu6c h9i giao trong truemg hqp c6 chiSn tranh; quySt dinh vi~c
lvc luqng vil trang nhan dan tham gia ho~t d()ng gop phAn bao v~ lvc luqng vil trang nhan dan tham gia ho~t d()ng gop phAn bao v~
hoa binh a khu Vl)'C va tren th~ gi6i. V'e chuc nang, nhi~m V\1 cua hoa binh a khu Vl)'C va tren th~ gi6i. V'e chuc nang, nhi~m V\1 cua
H9i dbng qu6c phong va an ninh quy dinh trong HiSn phap nam H9i dbng qu6c phong va an ninh quy dinh trong HiSn phap nam
2013, so v6i Hi~n phap nam 1992 c6 b6 sung m()t thAm quy'en 2013, so v6i Hi~n phap nam 1992 c6 b6 sung m()t thAm quy'en
m6i, d6 la ((quyit atnh vi?c hrc lu:r;rng vii trang nhan dan tham gia m6i, d6 la ((quyit atnh vi?c hrc lu:r;rng vii trang nhan dan tham gia
ho(lt a{Jng gop phdn bao v? hoa binh a khu VlfC VCt tren thi giai ". ho(lt a{Jng gop phdn bao v? hoa binh a khu VlfC VCt tren thi giai ".
Vi~c b6 sung thAm quy'en nay c6 y ngb1a quan tr<;>ng trong ho~t Vi~c b6 sung thAm quy'en nay c6 y ngb1a quan tr<;>ng trong ho~t
d()ng d6i ngo~i cua Vi~t Nam, v6i tu each la thanh vien cua Lien d()ng d6i ngo~i cua Vi~t Nam, v6i tu each la thanh vien cua Lien
hqp qu6c. Lien hqp qu6c la t6 chuc qu6c t~ c6 nhi'eu su m~nh, hqp qu6c. Lien hqp qu6c la t6 chuc qu6c t~ c6 nhi'eu su m~nh,
trong d6 c6 su m~nh bao v~ hoa binh. Vi~t Nam la thanh vien Lien trong d6 c6 su m~nh bao v~ hoa binh. Vi~t Nam la thanh vien Lien
hqp qu6c, do v~y phai c6 nghia V\1 thvc hi~n su m~nh d6. Vi~c b6 hqp qu6c, do v~y phai c6 nghia V\1 thvc hi~n su m~nh d6. Vi~c b6
sung thAm quy'en nay cua H9i dbng qu6c phong va an ninh la d~ sung thAm quy'en nay cua H9i dbng qu6c phong va an ninh la d~
t~o CO' SO hi~n djnh cho vi~c thl)'C hi~n ngma V\1 CUa ffiQt thanh t~o CO' SO hi~n djnh cho vi~c thl)'C hi~n ngma V\1 CUa ffiQt thanh
vien cua Lien hqp qu6c, dbng thai thvc hi~n cam k~t thvc thi hi~n vien cua Lien hqp qu6c, dbng thai thvc hi~n cam k~t thvc thi hi~n
chuang Lien hqp qu6c va cac di'eu u6c qu6c tS rna Vi~t Nam la chuang Lien hqp qu6c va cac di'eu u6c qu6c tS rna Vi~t Nam la
thanh vien. thanh vien.
TS. Phr;~m Quy Ty, 463 TS. Phr;~m Quy Ty, 463
orAo TRiNH Lu!THIEN PHAP VIBT NAM orAo TRiNH Lu!THIEN PHAP VIBT NAM
cAu H6r HVdNG nAN 6N T!P, cAu H6r HVdNG nAN 6N T!P,
1. Phan tich sv ra dai cua chS dinh nguyen thu qu6c gia. 1. Phan tich sv ra dai cua chS dinh nguyen thu qu6c gia.
2. Vi tri phap 1i cua nguyen thu qu6c gia? 2. Vi tri phap 1i cua nguyen thu qu6c gia?
3. Vi tri, vai tro cua Chu tich nu&c trong cac ban hiSn phap? 3. Vi tri, vai tro cua Chu tich nu&c trong cac ban hiSn phap?
4. Nhi~m V\1, quySn h~n cua Chu tich nu&c theo HiSn phap nam 2013? 4. Nhi~m V\1, quySn h~n cua Chu tich nu&c theo HiSn phap nam 2013?
5. Cach thuc th~mh l~p chS dinh Chu tich nu&c va Ph6 Chu tich nu&c 5. Cach thuc th~mh l~p chS dinh Chu tich nu&c va Ph6 Chu tich nu&c
theo HiSn phap nam 2013? theo HiSn phap nam 2013?
TAl LI:BU TRAM KHAo TAl LI:BU TRAM KHAo
1. Albert P.Blaustein va Jay A.Sigler bien so~n va gi&i thi~u, Cac him 1. Albert P.Blaustein va Jay A.Sigler bien so~n va gi&i thi~u, Cac him
Hidn phap lam nen Itch sir, Nxb. Chinh tri qu6c gia, Ha N()i, 2015. Hidn phap lam nen Itch sir, Nxb. Chinh tri qu6c gia, Ha N()i, 2015.
2. HiSn phap cua Lien bang C()ng hoa xa h9i chu nghi'a Xo-viSt, Nxb. 2. HiSn phap cua Lien bang C()ng hoa xa h9i chu nghi'a Xo-viSt, Nxb.
TiSn b9 Mat-xca-va, 1977. TiSn b9 Mat-xca-va, 1977.
3. Nghi quySt s6 49-NQ/TW ngay 02 thang 6 nam 2005 cua B9 Chinh tri 3. Nghi quySt s6 49-NQ/TW ngay 02 thang 6 nam 2005 cua B9 Chinh tri
vS ChiSn luge Cai each tu phap dSn nam 2020. vS ChiSn luge Cai each tu phap dSn nam 2020.
4. TS. Giang San, "ChS dinh Chu tich nu&c trong HiSn phap nam 2013", 4. TS. Giang San, "ChS dinh Chu tich nu&c trong HiSn phap nam 2013",
Sach Binh lu9n khoa h9c Hidn phap nu&c C(Jng hoa xii h(Ji chit nghfa Vi¢t Sach Binh lu9n khoa h9c Hidn phap nu&c C(Jng hoa xii h(Ji chit nghfa Vi¢t
Nam nam 2013, Nxb. Lao d()ng xa h()i, Ha N()i, 2014. Nam nam 2013, Nxb. Lao d()ng xa h()i, Ha N()i, 2014.
464 TS. Ph(lm Quy Ty, 464 TS. Ph(lm Quy Ty,
CHUONG XIII- CHiNH PHU CHUONG XIII- CHiNH PHU
CHUdNGXIII CHUdNGXIII
CHINHPHU CHINHPHU
1. KHAI QUAT Sl/ RA DOl vA PilAT TRIEN CUA CHINH 466 1. KHAI QUAT Sl/ RA DOl vA PilAT TRIEN CUA CHINH 466
PHD N11dc CQNG HOA :xA HOI cHD NGHIA \TIBT NAM PHD N11dc CQNG HOA :xA HOI cHD NGHIA \TIBT NAM
2. Vl TRi, TiNH CHAT VA CmJC NANG CUA CHiNH PHU 468 2. Vl TRi, TiNH CHAT VA CmJC NANG CUA CHiNH PHU 468
3. NHIEM VTJ, QUYEN HAN CUA CHiNH PHU 472 3. NHIEM VTJ, QUYEN HAN CUA CHiNH PHU 472
3.1. Nhi~m V\1, quy~n h~n cua Chinh phu trong llnh V\IC l~p phap 473 3.1. Nhi~m V\1, quy~n h~n cua Chinh phu trong llnh V\IC l~p phap 473
3.2. Nhi~m V\1, quy~n h~n cua Chinh phu trong llnh V\IC kinh t€ 473 3.2. Nhi~m V\1, quy~n h~n cua Chinh phu trong llnh V\IC kinh t€ 473
3.3. Nhi~m V\1, quy~n h~n cua Chinh phu trong llnh Vl,fC khoa 474 3.3. Nhi~m V\1, quy~n h~n cua Chinh phu trong llnh Vl,fC khoa 474
hQC, cong ngh~, moi truemg hQC, cong ngh~, moi truemg
3.4. Nhi~m V\1, quy~n h~n cua Chinh phu trong llnh Vl,fC van 474 3.4. Nhi~m V\1, quy~n h~n cua Chinh phu trong llnh Vl,fC van 474
h6a, giao dvc, thong tin, ths thao va du Iich h6a, giao dvc, thong tin, ths thao va du Iich
3.5. Nhi~m V\1, quy~n h~n cua Chinh phu trong llnh Vl,fC y t€ 475 3.5. Nhi~m V\1, quy~n h~n cua Chinh phu trong llnh Vl,fC y t€ 475
va xa h9i va xa h9i
3.6. Nhi~m V\1, quy~n h~n cua Chinh phu trong llnh Vl,fC qu6c 475 3.6. Nhi~m V\1, quy~n h~n cua Chinh phu trong llnh Vl,fC qu6c 475
phong, an ninh va tr~t 1:1)', an toan xa h9i phong, an ninh va tr~t 1:1)', an toan xa h9i
3. 7. Nhi~m V\1, quy~n h~n cua Chinh phu trong llnh Vl,fC t6 475 3. 7. Nhi~m V\1, quy~n h~n cua Chinh phu trong llnh Vl,fC t6 475
chuc hanh chinh nha nu&c chuc hanh chinh nha nu&c
3.8. Nhi~m V\1, quy~n h~n cua Chinh phu trong llnh V\IC d6i ngo~i 476 3.8. Nhi~m V\1, quy~n h~n cua Chinh phu trong llnh V\IC d6i ngo~i 476
3.9. Nhi~m V\1, quy~n h~n cua Chinh phu d6i v&i H<)i d6ng 477 3.9. Nhi~m V\1, quy~n h~n cua Chinh phu d6i v&i H<)i d6ng 477
nhan dan tinh, thanh ph6 tll)'c thu9c trung uang nhan dan tinh, thanh ph6 tll)'c thu9c trung uang
4. co cAu T6 ciillc cuA cHiNH PHD 477 4. co cAu T6 ciillc cuA cHiNH PHD 477
5. cAcHmHTHUCHOATDQNGCUACHiNHPHU 480 5. cAcHmHTHUCHOATDQNGCUACHiNHPHU 480
5.1. Phien hQp Chinh phu 480 5.1. Phien hQp Chinh phu 480
5.2. Ho~t dc)ng cua Thu tu&ng Chinh phu 482 5.2. Ho~t dc)ng cua Thu tu&ng Chinh phu 482
5.3. Ho~t dc)ng cua be) tru6ng va thu tru6ng ca quan ngang be) 485 5.3. Ho~t dc)ng cua be) tru6ng va thu tru6ng ca quan ngang be) 485
ThS. Ph(lm Thi Tinh 465 ThS. Ph(lm Thi Tinh 465
t t
G~OTruNHLU!THillNPHAPV$TNAM G~OTruNHLU!THillNPHAPV$TNAM
1. KHAI QUAT S1} RA DCH VA PilAT TRIEN CUA CHiNH 1. KHAI QUAT S1} RA DCH VA PilAT TRIEN CUA CHiNH
PHD Nude c(>NG HoA x.A HOI cHu NGHIA VIETNAM PHD Nude c(>NG HoA x.A HOI cHu NGHIA VIETNAM
Vi9c thanh l~p va hoan thi9n cac quy dinh phap lu~t vS Chinh Vi9c thanh l~p va hoan thi9n cac quy dinh phap lu~t vS Chinh
phu la m6i quan tam cua nhiSu qu6c gia. 6 nu6c ta, tru6c Cach phu la m6i quan tam cua nhiSu qu6c gia. 6 nu6c ta, tru6c Cach
m~ng thang Tam nam 1945, d~ dam nhi9m t6t cong tac chufin bi m~ng thang Tam nam 1945, d~ dam nhi9m t6t cong tac chufin bi
tiSn t6i khai nghia gianh chinh quy~n, Qu6c dan d~i h()i da b~u ra tiSn t6i khai nghia gianh chinh quy~n, Qu6c dan d~i h()i da b~u ra
Uy ban dan t()c giai ph6ng - tiSn than cua Chinh phu lam thai Uy ban dan t()c giai ph6ng - tiSn than cua Chinh phu lam thai
nu6c Vi9t N am dan chu c()ng hoa. Chi m()t ngay sau khi gianh nu6c Vi9t N am dan chu c()ng hoa. Chi m()t ngay sau khi gianh
chinh quySn, trong phien hQp d~u tien cua Chinh phu ngay chinh quySn, trong phien hQp d~u tien cua Chinh phu ngay
03/9/1945, Chu tich H6 Chi Minh dadS ra 6 nhi9m V\1 c~p bach, 03/9/1945, Chu tich H6 Chi Minh dadS ra 6 nhi9m V\1 c~p bach,
trong d6 c6 nhi9m Vl,l xay d\ffig Hi~n phap - d~o lu~t ca ban cua trong d6 c6 nhi9m Vl,l xay d\ffig Hi~n phap - d~o lu~t ca ban cua
Nha nu6c m6i ra dai. Ngay 06/01/1946, cu()c t6ng tuy~n cu da Nha nu6c m6i ra dai. Ngay 06/01/1946, cu()c t6ng tuy~n cu da
duqc tiSn hanh trong ph~m vi ca nu&c, Qu6c h()i duqc thanh l~p. duqc tiSn hanh trong ph~m vi ca nu&c, Qu6c h()i duqc thanh l~p.
T~i ki hQp thtr nh~t(ngay 02/3/1946), Qu6c h()i khoa I l~p ra T~i ki hQp thtr nh~t(ngay 02/3/1946), Qu6c h()i khoa I l~p ra
Chinh phu chinh thuc bao g6m: Chu tich nu6c, Ph6 Chu tich nu6c Chinh phu chinh thuc bao g6m: Chu tich nu6c, Ph6 Chu tich nu6c
va N ()i cac. Vi lqi ich chung cua to an dan t()c nen Chinh phu lien va N ()i cac. Vi lqi ich chung cua to an dan t()c nen Chinh phu lien
hi9p khang chiSn bao g6m ca nhfrng thanh vien thu9c nhi~u dang hi9p khang chiSn bao g6m ca nhfrng thanh vien thu9c nhi~u dang
phai. Nhi9m V\1 quan trQng d~t ra cho Chinh phu khang chiSn la phai. Nhi9m V\1 quan trQng d~t ra cho Chinh phu khang chiSn la
dam bao S\f th6ng nh~t cac lvc luqng cua qu6c dan vS mQi phuang dam bao S\f th6ng nh~t cac lvc luqng cua qu6c dan vS mQi phuang
di9n, t6ng d()ng vien nhan lgc va tai . san qu6c gia d~ dua CUQC di9n, t6ng d()ng vien nhan lgc va tai . san qu6c gia d~ dua CUQC
khang chiSn dSn th~ng lqi, nu6c nha duqc hoan toan d()c l~p. khang chiSn dSn th~ng lqi, nu6c nha duqc hoan toan d()c l~p.
Mo hinh Chinh phu khang chiSn la ca sa cho S\1' ra dai nhfrng Mo hinh Chinh phu khang chiSn la ca sa cho S\1' ra dai nhfrng
quy dinh vS Chinh phu trong ban Hi~n phap d~u tien cua nu6c ta - quy dinh vS Chinh phu trong ban Hi~n phap d~u tien cua nu6c ta -
HiSn phap nam 1946. Theo quy dinh t~i Chuang IV- Chinh phu, HiSn phap nam 1946. Theo quy dinh t~i Chuang IV- Chinh phu,
HiSn phap kh~ng dinh ro chuc nang cua Chinh phu trong b9 may HiSn phap kh~ng dinh ro chuc nang cua Chinh phu trong b9 may
nha nu6c, ca c~u thanh vien, nhi9m vv, quy~n h~n cua Chinh phu nha nu6c, ca c~u thanh vien, nhi9m vv, quy~n h~n cua Chinh phu
va nguai dtrng d~u Chinh phu (Chu tich nu6c). va nguai dtrng d~u Chinh phu (Chu tich nu6c).
HiSn phap nam 1959 ra dai, m6 hinh Chinh phu c6 thay d6i HiSn phap nam 1959 ra dai, m6 hinh Chinh phu c6 thay d6i
nh~t dinh. Chinh phu duqc d6i ten thanh H()i d6ng Chinh phu d~ nh~t dinh. Chinh phu duqc d6i ten thanh H()i d6ng Chinh phu d~
nh~n m~nh tinh t~p th~ cua Chinh phu. Thanh ph~n H()i d6ng nh~n m~nh tinh t~p th~ cua Chinh phu. Thanh ph~n H()i d6ng
Chinh phu chi bao g6m: Thu tu6ng, cac Ph6 Thu tu6ng, b() truang, Chinh phu chi bao g6m: Thu tu6ng, cac Ph6 Thu tu6ng, b() truang,
466 ThS. Ph9m Thj Tinh 466 ThS. Ph9m Thj Tinh
Chu nhi~m Uy ban nha nu6c va T6ng giam d6c Ngan hang nha Chu nhi~m Uy ban nha nu6c va T6ng giam d6c Ngan hang nha
nu6c. Phu hqp v6i tinh ch~t va chuc nang cua H()i dbng Chinh nu6c. Phu hqp v6i tinh ch~t va chuc nang cua H()i dbng Chinh
phu duqc quy dinh t~i Di~u 71, nhi~m V\1, quy~n h~n cua H()i dbng phu duqc quy dinh t~i Di~u 71, nhi~m V\1, quy~n h~n cua H()i dbng
Chinh phu duqc thay d6i va b6 sung. Chinh phu duqc thay d6i va b6 sung.
Sau khi th6ng nh~t d~t nu6c, do anh huang cua mo hinh chinh Sau khi th6ng nh~t d~t nu6c, do anh huang cua mo hinh chinh
phu theo HiSn phap Lien Xo nam 1977, HiSn phap Vi~t Nam nam phu theo HiSn phap Lien Xo nam 1977, HiSn phap Vi~t Nam nam
1980, Lu~t t6 chuc H9i dbng b9 truang ngay 04/7/1981 da quy 1980, Lu~t t6 chuc H9i dbng b9 truang ngay 04/7/1981 da quy
dinh: H()i dbng b9 .tru6ng la ca quan ch~p hanh va hanh chinh nha dinh: H()i dbng b9 .tru6ng la ca quan ch~p hanh va hanh chinh nha
nu6c cao nh~t cua ca quan quy~n lvc nha nu6c cao nhftt. Quy dinh nu6c cao nh~t cua ca quan quy~n lvc nha nu6c cao nhftt. Quy dinh
nay da lam h~n chS tinh d()c l~p tuang d6i cua Chinh phu v6i tinh nay da lam h~n chS tinh d()c l~p tuang d6i cua Chinh phu v6i tinh
ch~t v6n c6 cua n6 la ca quan hanh chinh nha nu6c cao nh~t. ch~t v6n c6 cua n6 la ca quan hanh chinh nha nu6c cao nh~t.
HiSn phap nam 1992 ra dai, v6i nh~n thuc m6i v~ chu nghia HiSn phap nam 1992 ra dai, v6i nh~n thuc m6i v~ chu nghia
xa h()i va nhfmg kinh nghi~m tich luy trong thvc ti€n t6 chuc xa h()i va nhfmg kinh nghi~m tich luy trong thvc ti€n t6 chuc
quy~n lvc nha nu6c, b() may nha nu6c da c6 nhfrng cai each phu quy~n lvc nha nu6c, b() may nha nu6c da c6 nhfrng cai each phu
hqp, d~c bi~t la h~ th6ng ca quan quan li nha nu6c. H9i dbng b9 hqp, d~c bi~t la h~ th6ng ca quan quan li nha nu6c. H9i dbng b9
tru&ng d6i ten thanh Chinh phu va duqc quy dinh t~i Chuang VIII tru&ng d6i ten thanh Chinh phu va duqc quy dinh t~i Chuang VIII
HiSn phap nam 1992. Theo HiSn phap nam 1992 va Lu~t t6 chuc HiSn phap nam 1992. Theo HiSn phap nam 1992 va Lu~t t6 chuc
Chinh phu nam 1992, vi tri cua Chinh phu duqc xac dinh l~i, Chinh phu nam 1992, vi tri cua Chinh phu duqc xac dinh l~i,
quy~n h~n cua Chinh phu va Thu tu6ng Chinh phu duqc tang quy~n h~n cua Chinh phu va Thu tu6ng Chinh phu duqc tang
cuang. Sau 10 nam thvc hi~n, HiSn phap nam 1992 da duqc sua cuang. Sau 10 nam thvc hi~n, HiSn phap nam 1992 da duqc sua
d6i, b6 sung vao nam 2001 nh~m tang quy~n h~n cho Chinh phu, d6i, b6 sung vao nam 2001 nh~m tang quy~n h~n cho Chinh phu,
Thu tu6ng Chinh phu dbng thai d~ cao vai tro ca nhan cac thanh Thu tu6ng Chinh phu dbng thai d~ cao vai tro ca nhan cac thanh
vien Chinh phu va bai bo thftm quy~n ban hanh van ban QPPL cua vien Chinh phu va bai bo thftm quy~n ban hanh van ban QPPL cua
thu truang cac ca quan thu()c Chinh phu. thu truang cac ca quan thu()c Chinh phu.
HiSn phap nam 2013 ra dai nh~m nang cao hi~u lvc cua b9 HiSn phap nam 2013 ra dai nh~m nang cao hi~u lvc cua b9
may nha nu6c n6i chung, trong d6 c6 h~ th6ng ca quan hanh may nha nu6c n6i chung, trong d6 c6 h~ th6ng ca quan hanh
chinh, dam bao ho~t d()ng bQ may hanh phap th\fC S\f m~nh trong chinh, dam bao ho~t d()ng bQ may hanh phap th\fC S\f m~nh trong
vi~c di~u hanh, quan li v~ m~t nha nu6c va lanh d~o n~n kinh tS vi~c di~u hanh, quan li v~ m~t nha nu6c va lanh d~o n~n kinh tS
d~t nu6c. HiSn phap m6i khAng dinh quy~n hanh phap cua Chinh d~t nu6c. HiSn phap m6i khAng dinh quy~n hanh phap cua Chinh
phu, d~ cao han nfra vai tro Thu tu6ng, b9 truang va thu truang ca phu, d~ cao han nfra vai tro Thu tu6ng, b9 truang va thu truang ca
quan ngang b9; dbng thai sua d6i, b6 sung m()t s6 nhi~m V\1, quan ngang b9; dbng thai sua d6i, b6 sung m()t s6 nhi~m V\1,
quy~n h~n cua Chinh phu, Thu tu6ng Chinh phu va cac thanh vien quy~n h~n cua Chinh phu, Thu tu6ng Chinh phu va cac thanh vien
ThS. Phc;tm Tht Tinh 467 ThS. Phc;tm Tht Tinh 467
orAo TRiNH LU!T HIEN PHAP VIBT NAM orAo TRiNH LU!T HIEN PHAP VIBT NAM
khac cua Chinh phu nh~m t(;lo di~u ki~n cho Chinh phu thvc hi~n khac cua Chinh phu nh~m t(;lo di~u ki~n cho Chinh phu thvc hi~n
t6t chuc nang cua minh. Day la ca sa cho Qu6c h()i khoa XIII, ki t6t chuc nang cua minh. Day la ca sa cho Qu6c h()i khoa XIII, ki
hQp thu chin thong qua Lu~t t6 chuc Chinh phu ngay 19/6/2015. hQp thu chin thong qua Lu~t t6 chuc Chinh phu ngay 19/6/2015.
TC;li ki hQp thu 8 Qu6c h()i kh6a XIV da thong qua Lu~t sua d6i, b6 TC;li ki hQp thu 8 Qu6c h()i kh6a XIV da thong qua Lu~t sua d6i, b6
sung m()t s6 di~u cua Lu~t T 6 chuc Chinh phu va Lu~t T 6 chuc sung m()t s6 di~u cua Lu~t T 6 chuc Chinh phu va Lu~t T 6 chuc
chinh quy~n dia phuang (c6 hi~u lvc tir ngay 01/7/2020). chinh quy~n dia phuang (c6 hi~u lvc tir ngay 01/7/2020).
2. Vl TRi, TiNH cHAT VA cmJc NANG CUA cHiNH PHD 2. Vl TRi, TiNH cHAT VA cmJc NANG CUA cHiNH PHD
Trong lich su l~p hiSn Vi~t Nam, ten gQi, ca c~u, chuc nang, Trong lich su l~p hiSn Vi~t Nam, ten gQi, ca c~u, chuc nang,
a
nhi~m V\1, quy~n h(;ln cua Chinh phu nhfmg giai do(;ln khac nhau a
nhi~m V\1, quy~n h(;ln cua Chinh phu nhfmg giai do(;ln khac nhau
c6 nhi~u di~m rftt khac nhau. c6 nhi~u di~m rftt khac nhau.
Ngay trong HiSn phap nam 1946, d~ kh~ng dinh tinh th6ng Ngay trong HiSn phap nam 1946, d~ kh~ng dinh tinh th6ng
nh~t cua quy~n hrc nha nu6c, Di~u 22 HiSn phap quy dinh: "Nghi nh~t cua quy~n hrc nha nu6c, Di~u 22 HiSn phap quy dinh: "Nghi
vi?n nhdn ddn Ia CO' quan co quy~n cao nhdt cit a nuac Vi?t N am vi?n nhdn ddn Ia CO' quan co quy~n cao nhdt cit a nuac Vi?t N am
ddn chit c9ng hoa"; Nghi vi~n bAu ra Chinh phu - ca quan hanh ddn chit c9ng hoa"; Nghi vi~n bAu ra Chinh phu - ca quan hanh
chinh nha nu6c cao nhftt cua toan qu6c (Di~u 43). Theo HiSn phap chinh nha nu6c cao nhftt cua toan qu6c (Di~u 43). Theo HiSn phap
nam 1946, nguyen t~c chung t6 chuc quy~n h.rc nha nu6c la xay nam 1946, nguyen t~c chung t6 chuc quy~n h.rc nha nu6c la xay
dvng chinh quy~n m(;lnh me, sang su6t cua nhan dan va th~ hi~n ro dvng chinh quy~n m(;lnh me, sang su6t cua nhan dan va th~ hi~n ro
S\f phan cong, phan nhi~m gifra cac CO' quan trong bQ may nha S\f phan cong, phan nhi~m gifra cac CO' quan trong bQ may nha
nu6c. Dbng thai xac dinh ro tnich nhi~m ca nhan cua tirng thanh nu6c. Dbng thai xac dinh ro tnich nhi~m ca nhan cua tirng thanh
vi en Chinh phu, d~c bi~t la vai tro cua nguai dung dAu Chinh phu. vi en Chinh phu, d~c bi~t la vai tro cua nguai dung dAu Chinh phu.
DSn HiSn phap nam 1959, t(;li Di~u 71 quy dinh: "H9i a6ng DSn HiSn phap nam 1959, t(;li Di~u 71 quy dinh: "H9i a6ng
Chinh phit Ia ca quan chdp hanh cita co· quan quy~n hrc nha nuac Chinh phit Ia ca quan chdp hanh cita co· quan quy~n hrc nha nuac
cao nhdt, va Ia CO' quan hanh chinh nha nuac cao nhdt cita nuac cao nhdt, va Ia CO' quan hanh chinh nha nuac cao nhdt cita nuac
Vi?t Nam ddn chit c9ng hoa". Nhfmg thay d6i trong t6 chuc b() Vi?t Nam ddn chit c9ng hoa". Nhfmg thay d6i trong t6 chuc b()
may nha nuac thai ki nay kh~ng dinh quan diSm mai v~ t6 chuc may nha nuac thai ki nay kh~ng dinh quan diSm mai v~ t6 chuc
b() may nha nu6c theo xu hu6ng quy~n hrc nha nu6c t~p trung vao b() may nha nu6c theo xu hu6ng quy~n hrc nha nu6c t~p trung vao
h~ th6ng ca quan dan cu. H()i dbng Chinh phu vftn duqc xac djnh h~ th6ng ca quan dan cu. H()i dbng Chinh phu vftn duqc xac djnh
la ca quan hanh chinh nha nu6c cao nhftt, song HiSn phap cling la ca quan hanh chinh nha nu6c cao nhftt, song HiSn phap cling
xac dinh ro tinh chftt cua H()i dbng Chinh phu va m6i quan h~ ch~t xac dinh ro tinh chftt cua H()i dbng Chinh phu va m6i quan h~ ch~t
che gifra ca quan nay v6i Qu6c h()i: la ca quan ch~p hanh cua ca che gifra ca quan nay v6i Qu6c h()i: la ca quan ch~p hanh cua ca
quan quy~n lvc nha nu6c cao nh~t. quan quy~n lvc nha nu6c cao nh~t.
468 ThS. Phgm Thi Tinh 468 ThS. Phgm Thi Tinh
K~ thua quy dinh cua Hi~n phap nam 1959, Hi~n phap nam K~ thua quy dinh cua Hi~n phap nam 1959, Hi~n phap nam
1980 m()t lftn nua khtlng dinh tinh ch~t ch~p hanh cua H()i dbng b9 1980 m()t lftn nua khtlng dinh tinh ch~t ch~p hanh cua H()i dbng b9
truOng tru6c Qu6c h(}i song vi tri, chuc nang CUa CO' quan nay da truOng tru6c Qu6c h(}i song vi tri, chuc nang CUa CO' quan nay da
c6 sv thay dbi. Theo Hi~n phap nam 1980 va Lu~t tb chuc H()i c6 sv thay dbi. Theo Hi~n phap nam 1980 va Lu~t tb chuc H()i
dbng b() truang nam 1981: "H9i a6ng b9 truirng Ia Chinh phit dbng b() truang nam 1981: "H9i a6ng b9 truirng Ia Chinh phit
cita nu&c C9ng hoa xii h9i chit nghia Vi?t Nam, Ia ca quan chdp cita nu&c C9ng hoa xii h9i chit nghia Vi?t Nam, Ia ca quan chdp
hanh va ca quan hanh chinh nha nuilc cao nhdt cita ca quan hanh va ca quan hanh chinh nha nuilc cao nhdt cita ca quan
quyJn hrc nha nu&c cao nhdt" (Di&u 104). Theo d6, H()i dbng b9 quyJn hrc nha nu&c cao nhdt" (Di&u 104). Theo d6, H()i dbng b9
tru&ng chi duqc xac dinh la ca quan hanh chinh nha nu6c cao tru&ng chi duqc xac dinh la ca quan hanh chinh nha nu6c cao
nh~t cua Qu6c h()i. Di~u d6 th~ hi~n sv khac bi~t so v6i nhil'ng nh~t cua Qu6c h()i. Di~u d6 th~ hi~n sv khac bi~t so v6i nhil'ng
quy dinh v~ Chinh phu trong HiSn phap nam 1946 va Hi~n phap quy dinh v~ Chinh phu trong HiSn phap nam 1946 va Hi~n phap
nam 1959. Thanh vien cua H()i dbng b() tru&ng d~u do Qu6c h()i nam 1959. Thanh vien cua H()i dbng b() tru&ng d~u do Qu6c h()i
bftu, bai nhi~m va miSn nhi~m. H()i dbng b9 tru&ng khong chi bftu, bai nhi~m va miSn nhi~m. H()i dbng b9 tru&ng khong chi
chiu trach nhi~m va bao cao cong tac tru6c Qu6c h()i rna trong chiu trach nhi~m va bao cao cong tac tru6c Qu6c h()i rna trong
thai gian Qu6c h()i khong hQp' chiu trach nhi~m va bao cao cong thai gian Qu6c h()i khong hQp' chiu trach nhi~m va bao cao cong
tac tnr6c H()i dbng nha nu6c. tac tnr6c H()i dbng nha nu6c.
Hi~n phap nam 1992 ra dai, da dbi ten H()i dbng b() truang Hi~n phap nam 1992 ra dai, da dbi ten H()i dbng b() truang
thanh Chinh phu va xac dinh ro vi tri: "Chinh phit Ia CO' quan chdp thanh Chinh phu va xac dinh ro vi tri: "Chinh phit Ia CO' quan chdp
hanh cita Qu6c h9i, ca quan hanh chinh nha nuilc cao nhdt cita hanh cita Qu6c h9i, ca quan hanh chinh nha nuilc cao nhdt cita
nu&c C9ng hoa xii h9i chit nghia Vi?t Nam" (Di~u 109). nu&c C9ng hoa xii h9i chit nghia Vi?t Nam" (Di~u 109).
Quy dinh tren nh~m chi ro tinh ch~t cua Chinh phu va m6i Quy dinh tren nh~m chi ro tinh ch~t cua Chinh phu va m6i
quan h~ giua Chinh phu va Qu6c h()i. Quy dinh cua Hi~n phap quan h~ giua Chinh phu va Qu6c h()i. Quy dinh cua Hi~n phap
nam 1992 v~ vi tri, tinh ch~t, chuc nang Chinh phu la sv kS thua nam 1992 v~ vi tri, tinh ch~t, chuc nang Chinh phu la sv kS thua
c6 ch9n l9c quy dinh cac Hi~n phap Vi~t N am dbng thai phu hqp c6 ch9n l9c quy dinh cac Hi~n phap Vi~t N am dbng thai phu hqp
quan di~m chung cua cac nha nu6c hi~n d~i. f)~ Chinh phu th~t S\f quan di~m chung cua cac nha nu6c hi~n d~i. f)~ Chinh phu th~t S\f
la ca quan hanh chinh nha nu6c cao nh~t, HiSn phap nam 1992 da la ca quan hanh chinh nha nu6c cao nh~t, HiSn phap nam 1992 da
sua dbi, bb sung nhi~u quy dinh v~ nhi~m V\1, quy~n h~n, ca c~u tb sua dbi, bb sung nhi~u quy dinh v~ nhi~m V\1, quy~n h~n, ca c~u tb
chuc, tr~t tv hinh thanh va cac hinh thuc ho~t d()ng cua Chinh phu chuc, tr~t tv hinh thanh va cac hinh thuc ho~t d()ng cua Chinh phu
cho phu hqp yeu cftu cong cu()c dbi m6i d~t nu6c. cho phu hqp yeu cftu cong cu()c dbi m6i d~t nu6c.
Theo Hi~n phap nam 2013. va Lu~t tb chuc Chinh phu nam Theo Hi~n phap nam 2013. va Lu~t tb chuc Chinh phu nam
20 15' vi tri, tinh ch~t, chuc nang va CO' chS thvc hi~n quy~n hanh 20 15' vi tri, tinh ch~t, chuc nang va CO' chS thvc hi~n quy~n hanh
ThS. Phgm Tht Tinh 469 ThS. Phgm Tht Tinh 469
phap cua Chinh phu duqc quy dinh theo tinh th~n d6i m6i nh~m phap cua Chinh phu duqc quy dinh theo tinh th~n d6i m6i nh~m
xay dgng Chinh phu m~nh, hi~n d~i, dan chu, thf>ng nhdt quan li vi xay dgng Chinh phu m~nh, hi~n d~i, dan chu, thf>ng nhdt quan li vi
m6 cac ITnh V\}'C kinh t~, chinh tri, van hoa, xa h<)i, qu6c phong, an m6 cac ITnh V\}'C kinh t~, chinh tri, van hoa, xa h<)i, qu6c phong, an
ninh va d6i ngo~i cua ddt nu6c. Theo DiSu 94 Hi~n phap nam ninh va d6i ngo~i cua ddt nu6c. Theo DiSu 94 Hi~n phap nam
2013 va DiSu 1 Lu~t t6 chuc Chinh phu nam 2015: "Chinh phit la 2013 va DiSu 1 Lu~t t6 chuc Chinh phu nam 2015: "Chinh phit la
ca quan hanh chinh nha nuac cao nhdt cita nuac C(jng hoa xii h(ji ca quan hanh chinh nha nuac cao nhdt cita nuac C(jng hoa xii h(ji
chit nghfa Vi?t Nam, thvc hi¢n quy~n hanh phap, la ca quan chdp chit nghfa Vi?t Nam, thvc hi¢n quy~n hanh phap, la ca quan chdp
hanh cita Qu6c h()i". L~n d~u tien trong lich su l~p hi~n Vi~t Nam, hanh cita Qu6c h()i". L~n d~u tien trong lich su l~p hi~n Vi~t Nam,
Hi~n phap kh~ng dinh r5 vai tro cua Chinh phu la ca quan thgc Hi~n phap kh~ng dinh r5 vai tro cua Chinh phu la ca quan thgc
hi~n quySn hanh phap, d6ng thai Hi~n phap nhdn m~nh va dS cao hi~n quySn hanh phap, d6ng thai Hi~n phap nhdn m~nh va dS cao
vi tri, tinh chdt cua Chinh phu la ca quan hanh chinh nha nu6c cao vi tri, tinh chdt cua Chinh phu la ca quan hanh chinh nha nu6c cao
nhdt cua nu6c C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam. nhdt cua nu6c C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam.
Trong bdt ki m<)t nha nu6c nao, quySn hanh phap dSu duqc Trong bdt ki m<)t nha nu6c nao, quySn hanh phap dSu duqc
xem nhu la quySn nang tf\]'c ti~p trong ho~ch dinh, d~ trinh chinh xem nhu la quySn nang tf\]'c ti~p trong ho~ch dinh, d~ trinh chinh
sach va t6 chuc thgc thi chinh sach. CO' quan thgc hi~n quySn hanh sach va t6 chuc thgc thi chinh sach. CO' quan thgc hi~n quySn hanh
phap kh6ng chi b6 ht;p a chdp hanh phap lu~t, rna con a vi~c dinh phap kh6ng chi b6 ht;p a chdp hanh phap lu~t, rna con a vi~c dinh
huang chinh sach va t6 chuc thvc thi chinh sach. Theo Hi~n phap huang chinh sach va t6 chuc thvc thi chinh sach. Theo Hi~n phap
nam 2013, chuc nang cua Chinh phu bao g6m ph~m vi ho~t d<)ng nam 2013, chuc nang cua Chinh phu bao g6m ph~m vi ho~t d<)ng
r<)ng lan, kh6ng dan thu~n chi la chdp hanh, trien khai chinh sach, r<)ng lan, kh6ng dan thu~n chi la chdp hanh, trien khai chinh sach,
quy~t dinh duqc Qu6c h<)i thong qua. Chuc nang hanh phap cua quy~t dinh duqc Qu6c h<)i thong qua. Chuc nang hanh phap cua
Chinh phu duqc thS hi~n acac phuang di~n sau: Chinh phu duqc thS hi~n acac phuang di~n sau:
- DS xudt, xay dvng chinh sach vi m6, dS xuftt dinh huang phat - DS xudt, xay dvng chinh sach vi m6, dS xuftt dinh huang phat
tri€n kinh t€ - xa h<)i trinh Qu6c h<)i, trinh dv thao l~t trn6c Qu6c h<)i. tri€n kinh t€ - xa h<)i trinh Qu6c h<)i, trinh dv thao l~t trn6c Qu6c h<)i.
- Ban hanh chinh sach, k~ ho~ch C\1 thS theo thftm quySn cua - Ban hanh chinh sach, k~ ho~ch C\1 thS theo thftm quySn cua
Chinh phu; ban hanh cac van ban du6i lu~t de thvc thi cac chu Chinh phu; ban hanh cac van ban du6i lu~t de thvc thi cac chu
truang, chinh sach, van ban do Qu6c h<)i ban hanh. truang, chinh sach, van ban do Qu6c h<)i ban hanh.
- T6 chuc thvc hi~n phap lu~t; chi d~o, huang dftn, giam sat vi~c - T6 chuc thvc hi~n phap lu~t; chi d~o, huang dftn, giam sat vi~c
th\]'C hi~n k~ ho~ch, chinh sach bai cac CO' quan hanh chinh nha th\]'C hi~n k~ ho~ch, chinh sach bai cac CO' quan hanh chinh nha
nu6c nh~m th6ng nhdt quan li cac ITnh V\}'C cua dai s6ng xa h<)i. nu6c nh~m th6ng nhdt quan li cac ITnh V\}'C cua dai s6ng xa h<)i.
- Thi~t l~p tr~t tv hanh chinh, th6ng nhftt quan li nSn hanh - Thi~t l~p tr~t tv hanh chinh, th6ng nhftt quan li nSn hanh
chinh qu6c gia tren CO' sa cac quy dinh cua phap lu~t. chinh qu6c gia tren CO' sa cac quy dinh cua phap lu~t.
470 ThS. PhCJm Tht Tinh 470 ThS. PhCJm Tht Tinh
CHU'ONG XIII- CHiNH PHU CHU'ONG XIII- CHiNH PHU
Chinh phu do Qu6c h<)i thfmh l~p ra, nhi~m ki theo nhi~m ki cua Chinh phu do Qu6c h<)i thfmh l~p ra, nhi~m ki theo nhi~m ki cua
Qu6c h<)i, khi Qu6c h<)i hSt nhi~m ki Chinh phu tiSp tl,lc ho~t d<)ng Qu6c h<)i, khi Qu6c h<)i hSt nhi~m ki Chinh phu tiSp tl,lc ho~t d<)ng
cho dSn khi bdu ra Chinh phu m6i Thanh vien cua Chinh phu ho~t cho dSn khi bdu ra Chinh phu m6i Thanh vien cua Chinh phu ho~t
d<)ng du6i S\)' giam sat cua Qu6c h<)i, Chinh phu chiu trach nhi~m d<)ng du6i S\)' giam sat cua Qu6c h<)i, Chinh phu chiu trach nhi~m
va bao cao cong tac tnr6c Qu6c h<)i. Thanh vien cua Chinh phu c6 va bao cao cong tac tnr6c Qu6c h<)i. Thanh vien cua Chinh phu c6
th~ bi Qu6c h9i bai nhi~m, mi8n nhi~m ho~c each chtrc theo quy th~ bi Qu6c h9i bai nhi~m, mi8n nhi~m ho~c each chtrc theo quy
dinh cua phap lu~t. v ai thAm quysn cua ca quan quySn Ivc nha dinh cua phap lu~t. v ai thAm quysn cua ca quan quySn Ivc nha
nu6c cao nh~t, Qu6c h<)i quySt dinh nhilng v~n dS quan tn~ng cua nu6c cao nh~t, Qu6c h<)i quySt dinh nhilng v~n dS quan tn~ng cua
d~t nu6c nhu kS ho~ch, ngan sach, cac lo~i thuS, ban hanh HiSn d~t nu6c nhu kS ho~ch, ngan sach, cac lo~i thuS, ban hanh HiSn
phap va lu~t... Chinh phu phai t6 chuc thgc hi~n c6 hi~u qua cac phap va lu~t... Chinh phu phai t6 chuc thgc hi~n c6 hi~u qua cac
van ban do Qu6c h<)i ban hanh. Tren ca sa C\1 th~ hoa b~ng cac van van ban do Qu6c h<)i ban hanh. Tren ca sa C\1 th~ hoa b~ng cac van
ban du6i lu~t, Chinh phu dS ra bi~n phap thich hqp, phan cong, chi ban du6i lu~t, Chinh phu dS ra bi~n phap thich hqp, phan cong, chi
d~o va ki~m tra vi~c thvc hi~n cac van ban do tren thvc ts. d~o va ki~m tra vi~c thvc hi~n cac van ban do tren thvc ts.
Tuy nhien, HiSn phap nam 2013 nh~n m~nh vi tri Chinh phu la Tuy nhien, HiSn phap nam 2013 nh~n m~nh vi tri Chinh phu la
ca quan hanh chinh nha nu6c cao nh~t cua nu6c C<)ng hoa XHCN ca quan hanh chinh nha nu6c cao nh~t cua nu6c C<)ng hoa XHCN
Vi~t Nam, day la quan di~m c6 sv d6i m6i so v6i HiSn phap nam Vi~t Nam, day la quan di~m c6 sv d6i m6i so v6i HiSn phap nam
1980, HiSn phap nam 1992 nh~m dS cao vi tri cua Chinh phu 1980, HiSn phap nam 1992 nh~m dS cao vi tri cua Chinh phu
trong b<) may nha nu6c, t~o thS chu d<)ng cho Chinh phu trong trong b<) may nha nu6c, t~o thS chu d<)ng cho Chinh phu trong
ho~t d<)ng quan 1i nha nu6c - dong vai tro Hinh d~o h~ th6ng ca ho~t d<)ng quan 1i nha nu6c - dong vai tro Hinh d~o h~ th6ng ca
quan hanh chinh nha nu6c. Vai tro cua Chinh phu th~ hi~n 6 cac quan hanh chinh nha nu6c. Vai tro cua Chinh phu th~ hi~n 6 cac
ho~t d<)ng chi d~o, diSu hanh sau: ho~t d<)ng chi d~o, diSu hanh sau:
- Chinh phu ban hanh cac kS ho~ch, chinh sach C\1 th~ hoa, - Chinh phu ban hanh cac kS ho~ch, chinh sach C\1 th~ hoa,
huang ddn, dbng thai ki~m tra, giam sat vi~c thvc thi chu truang, huang ddn, dbng thai ki~m tra, giam sat vi~c thvc thi chu truang,
chinh sach, van ban do Qu6c h<)i ban hanh; chinh sach, van ban do Qu6c h<)i ban hanh;
- Chinh phu chi d~o ho~t d<)ng quan 1i bao trum toan b<) cac - Chinh phu chi d~o ho~t d<)ng quan 1i bao trum toan b<) cac
llnh V\fC trong ph~m vi ca nu6c: kinh tS, van hoa, xa h<)i, an ninh, llnh V\fC trong ph~m vi ca nu6c: kinh tS, van hoa, xa h<)i, an ninh,
qu6c phong, d6i ngo~i ... Con cac b<), ca quan ngang b<) lanh d~o qu6c phong, d6i ngo~i ... Con cac b<), ca quan ngang b<) lanh d~o
ho~t d<)ng quan li nha nu6c thea m<)t nganh, m<)t llnh V\l'C nh~t ho~t d<)ng quan li nha nu6c thea m<)t nganh, m<)t llnh V\l'C nh~t
dinh duqc phan cong. dinh duqc phan cong.
- Chinh phu thvc hi~n vai tro lanh d~o, chi d~o, huang ddn - Chinh phu thvc hi~n vai tro lanh d~o, chi d~o, huang ddn
thvc hi~n, ki~m tra va danh gia ho~t d<)ng thvc hanh chu truang, thvc hi~n, ki~m tra va danh gia ho~t d<)ng thvc hanh chu truang,
GlAO TRiNH LU!T HIEN PHAP VII~T NAM GlAO TRiNH LU!T HIEN PHAP VII~T NAM
chinh sach va lu~t cua cac bQ, CO' quan ngang bQ, CO' quan thUQC chinh sach va lu~t cua cac bQ, CO' quan ngang bQ, CO' quan thUQC
Chinh phu va UBND ... Chinh phu va UBND ...
3. NHISM VlJ, QUYEN HAN CUA CHINH PHU 3. NHISM VlJ, QUYEN HAN CUA CHINH PHU
Nhi~m V\1, quySn h~n cua Chinh phu luon duqc quy dinh trong Nhi~m V\1, quySn h~n cua Chinh phu luon duqc quy dinh trong
HiSn phap- van ban c6 hi~u lvc phap li cao nhfit: t~i BiSu 52 HiSn HiSn phap- van ban c6 hi~u lvc phap li cao nhfit: t~i BiSu 52 HiSn
phap nam 1946, BiSu 73 va BiSu 74 HiSn phap nam 1959, BiSu phap nam 1946, BiSu 73 va BiSu 74 HiSn phap nam 1959, BiSu
104 va BiSu 107 HiSn phap nam 1980, d6ng thai duqc Cl,l thS hoa 104 va BiSu 107 HiSn phap nam 1980, d6ng thai duqc Cl,l thS hoa
trong Lu~t t6 chuc H9i d6ng Chinh phu nam 1960, Lu~t t6 chuc trong Lu~t t6 chuc H9i d6ng Chinh phu nam 1960, Lu~t t6 chuc
H()i d6ng b() tru6ng nam 1981. NSu nhu tru6c day trong HiSn H()i d6ng b() tru6ng nam 1981. NSu nhu tru6c day trong HiSn
phap cac nam 1946, 1959, nhi~m V\1, quySn h~n cua Chinh phu phap cac nam 1946, 1959, nhi~m V\1, quySn h~n cua Chinh phu
chua duqc phan dinh r5 rang, thiSu Cl,l thS thi dSn HiSn phap nam chua duqc phan dinh r5 rang, thiSu Cl,l thS thi dSn HiSn phap nam
1980, d~c bi~t HiSn phap nam 1992 va HiSn phap nam 2013 da 1980, d~c bi~t HiSn phap nam 1992 va HiSn phap nam 2013 da
quy dinh theo huang cv thS, chi tiSt cho timg llnh V\]'c. Hi~n nay, quy dinh theo huang cv thS, chi tiSt cho timg llnh V\]'c. Hi~n nay,
nhi~m V\1, quySn h~n cua Chinh phu duqc quy dinh trong HiSn nhi~m V\1, quySn h~n cua Chinh phu duqc quy dinh trong HiSn
phap nam 2013 va Lu~t tf> chuc Chinh phu nam 2015. phap nam 2013 va Lu~t tf> chuc Chinh phu nam 2015.
Theo BiSu 96 HiSn phap nam 2013' nhi~m V\1, quySn h~n cua Theo BiSu 96 HiSn phap nam 2013' nhi~m V\1, quySn h~n cua
Chinh phu duqc quy dinh tren CO' sa kS thua cac ban HiSn phap Chinh phu duqc quy dinh tren CO' sa kS thua cac ban HiSn phap
tru6c d6ng thai sua d6i, b6 sung cho phu hqp v6i nhi~m V\1 cua tru6c d6ng thai sua d6i, b6 sung cho phu hqp v6i nhi~m V\1 cua
Chinh phu. Theo d6, HiSn phap nhfin m~nh vai tro cua Chinh phu Chinh phu. Theo d6, HiSn phap nhfin m~nh vai tro cua Chinh phu
trong vi~c: BS xufit, xay dvng chinh sach trinh Qu6c h9i ho~c trong vi~c: BS xufit, xay dvng chinh sach trinh Qu6c h9i ho~c
UBTVQH quySt dinh ho~c quySt dinh theo thAm quySn dS thvc UBTVQH quySt dinh ho~c quySt dinh theo thAm quySn dS thvc
hi~n vai tro ca quan hanh phap; cv thS hoa vai tro cua Chinh phu hi~n vai tro ca quan hanh phap; cv thS hoa vai tro cua Chinh phu
trong vi~c t6 chuc thi hanh HiSn phap, lu~t, nghi quySt cua Qu6c trong vi~c t6 chuc thi hanh HiSn phap, lu~t, nghi quySt cua Qu6c
h()i, phap l~nh, nghi quySt cua UBTVQH, l~nh, quySt dinh cua Chu h()i, phap l~nh, nghi quySt cua UBTVQH, l~nh, quySt dinh cua Chu
tich nu6c; thdng nhftt quan li nSn hanh chinh qudc gia va bao v~ lqi tich nu6c; thdng nhftt quan li nSn hanh chinh qudc gia va bao v~ lqi
ich cua Nha nuac va xa h9i, quysn con ngum, quysn cong dan; bao ich cua Nha nuac va xa h9i, quysn con ngum, quysn cong dan; bao
dam tr~t t\]', an toan xa h()i ... ; diSu chinh m()t s6 nhi~m V\1, quySn dam tr~t t\]', an toan xa h()i ... ; diSu chinh m()t s6 nhi~m V\1, quySn
h~n cho phu hqp nhu: trinh UBTVQH quySt dinh thanh l~p, giai h~n cho phu hqp nhu: trinh UBTVQH quySt dinh thanh l~p, giai
thS, nh~p, chia, diSu chinh dia gi6i dan vi hanh chinh du6i tinh, thS, nh~p, chia, diSu chinh dia gi6i dan vi hanh chinh du6i tinh,
thanh phd tf\]'c thu<)c trung uang (theo HiSn phap nam 1992 thAm thanh phd tf\]'c thu<)c trung uang (theo HiSn phap nam 1992 thAm
quySn nay do Chinh phu quySt dinh). Quy dinh cua HiSn phap quySn nay do Chinh phu quySt dinh). Quy dinh cua HiSn phap
nam 2013 wa thS hi~n quan diSm dS cao vai tro Chinh phu wa nam 2013 wa thS hi~n quan diSm dS cao vai tro Chinh phu wa
472 ThS. Phgm Tht Tinh 472 ThS. Phgm Tht Tinh
dam bao S\f phan cong, phan nhi~m gifra cac CO' quan nha nu6c dam bao S\f phan cong, phan nhi~m gifra cac CO' quan nha nu6c
theo phap lu~t hi~n hanh. c\1 thS h6a HiSn phap nam 2013, Lu~t tb theo phap lu~t hi~n hanh. c\1 thS h6a HiSn phap nam 2013, Lu~t tb
chuc Chinh phil nam 2015 v6i 7 chuang, 50 di~u da c6 nhfrng sira chuc Chinh phil nam 2015 v6i 7 chuang, 50 di~u da c6 nhfrng sira
dbi, b6 sung tuang d6i ca ban, toan di~n v~ thdm quy~n cua Chinh dbi, b6 sung tuang d6i ca ban, toan di~n v~ thdm quy~n cua Chinh
phu so v6i cac lu~t t6 chuc Chinh phil tru6c day. Tren tinh thcln phu so v6i cac lu~t t6 chuc Chinh phil tru6c day. Tren tinh thcln
d6, Lu~t sira d6i, b6 sung me>t s6 di~u cua Lu~t T6 chuc Chinh phil d6, Lu~t sira d6i, b6 sung me>t s6 di~u cua Lu~t T6 chuc Chinh phil
va Lu~t T6 chuc chinh quy~n dia phuang nam 2019 da tiSp tvc va Lu~t T6 chuc chinh quy~n dia phuang nam 2019 da tiSp tvc
sua d6i, b6 sung thdm quy~n cila Chinh phil trong me>t s6 linh vvc. sua d6i, b6 sung thdm quy~n cila Chinh phil trong me>t s6 linh vvc.
Nhi~m V\1, quy~n h~n cila Chinh phil duqc quy dinh nhu sau: Nhi~m V\1, quy~n h~n cila Chinh phil duqc quy dinh nhu sau:
3.1. Nhi~m VI}, quy~n h~n cua Chinh phu trong linh V\fC 3.1. Nhi~m VI}, quy~n h~n cua Chinh phu trong linh V\fC
I~p phap I~p phap
Theo HiSn phap nam 2013, trong ho~t d9ng l~p phap cila Qu6c Theo HiSn phap nam 2013, trong ho~t d9ng l~p phap cila Qu6c
h9i, Chinh phil dong vai tro quan trQng trong vi~c: D~ xu~t, xay h9i, Chinh phil dong vai tro quan trQng trong vi~c: D~ xu~t, xay
dvng chinh sach trinh Qu6c h9i, UBTVQH quySt dinh ho~c quySt dvng chinh sach trinh Qu6c h9i, UBTVQH quySt dinh ho~c quySt
dinh theo thftm quy~n d8 thvc hi~n nhi~m V\1, quy~n h~n cila dinh theo thftm quy~n d8 thvc hi~n nhi~m V\1, quy~n h~n cila
Chinh phil - day la me>t nhi~m V\1 quan trQng th8 hi~n chuc nang Chinh phil - day la me>t nhi~m V\1 quan trQng th8 hi~n chuc nang
hanh phap do HiSn phap quy dinh; trinh cac dv an lu~t, dv an ngan hanh phap do HiSn phap quy dinh; trinh cac dv an lu~t, dv an ngan
sach nha nu6c va cac dv an khac tru6c Qu6c h9i, trinh dv an phap sach nha nu6c va cac dv an khac tru6c Qu6c h9i, trinh dv an phap
l~nh tru6c UBTVQH; ban hanh van ban C\1 th8 hoa va t6 chuc l~nh tru6c UBTVQH; ban hanh van ban C\1 th8 hoa va t6 chuc
thvc hi~n cac van ban do Qu6c h9i, UBTVQH, Chil tich nu6c ban thvc hi~n cac van ban do Qu6c h9i, UBTVQH, Chil tich nu6c ban
hanh; d6ng thai quyst dinh cac bi~n phap chi d~o va kism tra vi~c hanh; d6ng thai quyst dinh cac bi~n phap chi d~o va kism tra vi~c
thi hanh phap lu~t tren ph~m vi toan lanh th6, quyst dinh cac bi~n thi hanh phap lu~t tren ph~m vi toan lanh th6, quyst dinh cac bi~n
phap bao v~ lqi ich hqp phap cila Nha nu6c, t6 chuc va ca nhan. phap bao v~ lqi ich hqp phap cila Nha nu6c, t6 chuc va ca nhan.
3.2. Nhi~m VI}, quy~n h~n cua Chinh phu trong linh V\fC 3.2. Nhi~m VI}, quy~n h~n cua Chinh phu trong linh V\fC
kinh t€ kinh t€
Chinh phil chi d~o th6ng nh~t quan li n~n kinh tS qu6c dan, d~ Chinh phil chi d~o th6ng nh~t quan li n~n kinh tS qu6c dan, d~
xu~t, quyst dinh cac chinh sach, bi~n phap nh&m phat tri8n n~n kinh xu~t, quyst dinh cac chinh sach, bi~n phap nh&m phat tri8n n~n kinh
ts· thi truang dinh huang XHCN. C\1 th8 la: cling c6 va phat triSn ts· thi truang dinh huang XHCN. C\1 th8 la: cling c6 va phat triSn
kinh tS nha nu6c; phat huy ti~m nang mQi thanh phcln kinh tS, cac kinh tS nha nu6c; phat huy ti~m nang mQi thanh phcln kinh tS, cac
ngu6n lvc xa h9i d8 phat tri8n nhanh, b~n vfrng n~n kinh tS qu6c ngu6n lvc xa h9i d8 phat tri8n nhanh, b~n vfrng n~n kinh tS qu6c
dan, timg bu6c hoan thi~n cac lo~i thi truang theo dinh huang dan, timg bu6c hoan thi~n cac lo~i thi truang theo dinh huang
ThS. Phr;zm Tht Tinh 473 ThS. Phr;zm Tht Tinh 473
GlAO TRINH LU!T HrEN PHAP ~T NAM GlAO TRINH LU!T HrEN PHAP ~T NAM
XHCN; thvc hi~n cong nghi~p hoa, hi~n d~i hoa; xay dvng dv an XHCN; thvc hi~n cong nghi~p hoa, hi~n d~i hoa; xay dvng dv an
chi~n hrqc, quy ho~ch, k~ ho~ch phat tri~n kinh t~. hang nam va dai chi~n hrqc, quy ho~ch, k~ ho~ch phat tri~n kinh t~. hang nam va dai
h~n; trinh Qu6c h9i dv toan ngan sach nha nu&c, phan b6 ngan h~n; trinh Qu6c h9i dv toan ngan sach nha nu&c, phan b6 ngan
sach, t6ng quy~t toan ngan. sach, t6 chuc di~u harih thvc hi~n ngan sach, t6ng quy~t toan ngan. sach, t6 chuc di~u harih thvc hi~n ngan
sach; quy~t djnh chinh sach C\1 th~ tai chinh, ti~n t~, ti~n luang, gia sach; quy~t djnh chinh sach C\1 th~ tai chinh, ti~n t~, ti~n luang, gia
ca; th6ng nhdt quan li ho~t d(}ng kinh t~ d6i ngo~i. ca; th6ng nhdt quan li ho~t d(}ng kinh t~ d6i ngo~i.
3.3. Nhi~m Vl}., quy@n h~n cua Chinh phu trong linh Vl}'C 3.3. Nhi~m Vl}., quy@n h~n cua Chinh phu trong linh Vl}'C
khoa hqc, cong ngh~, moi trU'Ong khoa hqc, cong ngh~, moi trU'Ong
Chinh phu chi d~o th6ng nhdt quan li va phat tri~n ho~t d(}ng Chinh phu chi d~o th6ng nhdt quan li va phat tri~n ho~t d(}ng
khoa hQC va cong ngh~, chi d~o th\]'C hi~n chinh sach, k~ ho~ch khoa hQC va cong ngh~, chi d~o th\]'C hi~n chinh sach, k~ ho~ch
phat tri~n khoa hQC va cong ngh~; CO chinh sach C\1 th~ dam bao phat tri~n khoa hQC va cong ngh~; CO chinh sach C\1 th~ dam bao
phat triSn khoa hQc va cong ngh~ la qu6c sach hang dfiu; quy~t phat triSn khoa hQc va cong ngh~ la qu6c sach hang dfiu; quy~t
djnh cac chinh sach C\1 thS bao v~, cai thi~n, giu gin moi truemg, djnh cac chinh sach C\1 thS bao v~, cai thi~n, giu gin moi truemg,
kiSm soat 0 nhiSm, Ung CUu va kh~c ph\lC S\1' c6 moi truemg; thi kiSm soat 0 nhiSm, Ung CUu va kh~c ph\lC S\1' c6 moi truemg; thi
hanh chinh sach bao v~ tai nguyen, moi truemg. hanh chinh sach bao v~ tai nguyen, moi truemg.
3.4. Nhi~m Vl}., quy@n h~n cua Chinh phu trong linh Vl}'C 3.4. Nhi~m Vl}., quy@n h~n cua Chinh phu trong linh Vl}'C
van boa, giao dl}.C, thong tin, th~ thao va du lfch van boa, giao dl}.C, thong tin, th~ thao va du lfch
Chinh phu chi d~o th6ng nhdt quan li va phat triSn S\1' nghi~p Chinh phu chi d~o th6ng nhdt quan li va phat triSn S\1' nghi~p
van hoa, van hQc, ngh~ thu~t, quy dinh cac bi~n phap d~ bao t6n, van hoa, van hQc, ngh~ thu~t, quy dinh cac bi~n phap d~ bao t6n,
phat tri~n n~n van hoa tien ti~n, d~m da ban silc dan t9c; quy~t phat tri~n n~n van hoa tien ti~n, d~m da ban silc dan t9c; quy~t
dinh cac chinh sach dam bao phat triSn giao d1:1c la qu6c sach hang dinh cac chinh sach dam bao phat triSn giao d1:1c la qu6c sach hang
dfiu, uu tien dfiu tu cho phat tri~n giao d1:1c; th6ng nhdt quan li h~ dfiu, uu tien dfiu tu cho phat tri~n giao d1:1c; th6ng nhdt quan li h~
th6ng giao d\lC qu6c dan V~ mQi m~t; th6ng nhth quan li va phat th6ng giao d\lC qu6c dan V~ mQi m~t; th6ng nhth quan li va phat
tri~n sv nghi~p thong tin, bao chi, ngan ch~n c6 hi~u qua nhfrng tri~n sv nghi~p thong tin, bao chi, ngan ch~n c6 hi~u qua nhfrng
ho~t d(}ng thong tin t6n h~i d~n lqi ich qu6c gia, d~o due va _16i ho~t d(}ng thong tin t6n h~i d~n lqi ich qu6c gia, d~o due va _16i
s6ng cua nguai Vi~t N am; th6ng nhftt quan li va phat triSn S\]' s6ng cua nguai Vi~t N am; th6ng nhftt quan li va phat triSn S\]'
nghi~p th~ d1:1c, thS thao; c6 chinh sach C\1 thS dfty m~nh phat triSn nghi~p th~ d1:1c, thS thao; c6 chinh sach C\1 thS dfty m~nh phat triSn
du ljch th\]'C S\1' la nganh kinh t~ mui nhQn. du ljch th\]'C S\1' la nganh kinh t~ mui nhQn.
3.5. Nhi~m Vl}., quy@n h~n cua Chinh phu trong linh Vl}'C y 3.5. Nhi~m Vl}., quy@n h~n cua Chinh phu trong linh Vl}'C y
t~ va xa h{)i t~ va xa h{)i
Chinh phu chi d~o, quy~t djnh chinh sach C\1 thS nh~m hu6ng Chinh phu chi d~o, quy~t djnh chinh sach C\1 thS nh~m hu6ng
474 ThS. Ph(lm Tht Tinh 474 ThS. Ph(lm Tht Tinh
nghi~p t~o. vi~c lam, dam bao ch~ d9 bao hi~m lao d()ng; chi dC;lo nghi~p t~o. vi~c lam, dam bao ch~ d9 bao hi~m lao d()ng; chi dC;lo
tht,rc hi~n cac chinh sach xoa doi. giam ngheo, rna r()ng hinh thtrc tht,rc hi~n cac chinh sach xoa doi. giam ngheo, rna r()ng hinh thtrc
bao hi~m xa h()i; th6ng nhftt quan Hv~ phat tri~n sv nghi~p cham bao hi~m xa h()i; th6ng nhftt quan Hv~ phat tri~n sv nghi~p cham
soc, bao v~ sue khoe nhan dan; thvc hi~n bi~n phap bao dam binh soc, bao v~ sue khoe nhan dan; thvc hi~n bi~n phap bao dam binh
d~ng nam nil', cham soc giup da ngum gia, tre em co hoan canh kho d~ng nam nil', cham soc giup da ngum gia, tre em co hoan canh kho
khan; thvc hi~n chinh sach dan s6 va k~ ho(;lch hoa gia dinh; tb chtrc khan; thvc hi~n chinh sach dan s6 va k~ ho(;lch hoa gia dinh; tb chtrc
thvc hi~n cac bi~n phap phong ngua, dftu tranh ch6ng t~ n(;ln xa h()i. thvc hi~n cac bi~n phap phong ngua, dftu tranh ch6ng t~ n(;ln xa h()i.
3.6. Nhi~m quy~n h~n cua Chinh phu trong linh
V\1, V\fC 3.6. Nhi~m quy~n h~n cua Chinh phu trong linh
V\1, V\fC
quae phong, an ninh va tr~t tv, an toan xa hqi quae phong, an ninh va tr~t tv, an toan xa hqi
La ca quan thvc hi~n quy~n hanh phap, Chinh phu phai tb La ca quan thvc hi~n quy~n hanh phap, Chinh phu phai tb
chuc th\}'C hi~n cac chfnh sach, bi~n ·phap C\1 th~ d~ cung cfi va chuc th\}'C hi~n cac chfnh sach, bi~n ·phap C\1 th~ d~ cung cfi va
tang cuemg n~n qu6c phong toan dan va an ninh nhan dan, bao tang cuemg n~n qu6c phong toan dan va an ninh nhan dan, bao
dam an ninh chu quy~n qu6c gia, toan vttn lanh thb va tr~t tv, an dam an ninh chu quy~n qu6c gia, toan vttn lanh thb va tr~t tv, an
toan xa h()i, bao v~ ch~ d9 XHCN va thanh qua cua each m(;lng. toan xa h()i, bao v~ ch~ d9 XHCN va thanh qua cua each m(;lng.
D~c bi~t, Hi~n phap nam 2013 bb sung thdm quy~n cua Chinh D~c bi~t, Hi~n phap nam 2013 bb sung thdm quy~n cua Chinh
phu: thi hanh l~nh tbng d{)ng vien ho~c d()ng vien c1,1c b(), l~nh ban phu: thi hanh l~nh tbng d{)ng vien ho~c d()ng vien c1,1c b(), l~nh ban
b6 tinh tr~ng khAn cAp va cac bi~n phap cAn thi~t khac d~ bao v~ b6 tinh tr~ng khAn cAp va cac bi~n phap cAn thi~t khac d~ bao v~
Tb qu6c, bao dam tinh m~ng, tai san cua Nhan dan. Dbng thai, Tb qu6c, bao dam tinh m~ng, tai san cua Nhan dan. Dbng thai,
Chinh phu thvc hi~n chinh sach uu dai, bao dam dai s6ng v~t chftt, Chinh phu thvc hi~n chinh sach uu dai, bao dam dai s6ng v~t chftt,
tinh thAn va chinh sach h~u phuang d6i vai cac lvc luQllg vii tinh thAn va chinh sach h~u phuang d6i vai cac lvc luQllg vii
trang; tb chtrc bi~n phap phong ngua, dftu tranh d6i vai mQi vi trang; tb chtrc bi~n phap phong ngua, dftu tranh d6i vai mQi vi
ph(;lm phap lu~t. ph(;lm phap lu~t.
3.7. Nhi~m V1}., quy~n h~n cua Chinh phu trong linh V\fC t6 3.7. Nhi~m V1}., quy~n h~n cua Chinh phu trong linh V\fC t6
chll'c hanh chinh nha nu6'c chll'c hanh chinh nha nu6'c
Day la m()t trong nhil'ng quy~n h(;ln quan tn;>ng cua Chinh phu Day la m()t trong nhil'ng quy~n h(;ln quan tn;>ng cua Chinh phu
duqc Hi~n phap nam 2013 kh~ng dinh r5. Trang nhi~m ki cua duqc Hi~n phap nam 2013 kh~ng dinh r5. Trang nhi~m ki cua
minh, Chinh phu trinh Qu6c h()i quy~t dinh ca cftu tb chtrc cua minh, Chinh phu trinh Qu6c h()i quy~t dinh ca cftu tb chtrc cua
Chinh phu, vi~c thanh l~p, bai bo b(), ca quan ngang b{), di~u Chinh phu, vi~c thanh l~p, bai bo b(), ca quan ngang b{), di~u
chinh dia giai hanh chinh cftp tinh va thanh l~p hay giai th~ dan vi chinh dia giai hanh chinh cftp tinh va thanh l~p hay giai th~ dan vi
hanh chinh - kinh t~ d~c bi~t; trinh UBTVQH quy~t dinh di~u hanh chinh - kinh t~ d~c bi~t; trinh UBTVQH quy~t dinh di~u
chinh dia giai hanh chinh duai cftp tinh. Hi~n phap d~ cao thdm chinh dia giai hanh chinh duai cftp tinh. Hi~n phap d~ cao thdm
ThS. Phr;~m Thj Tinh 475 ThS. Phr;~m Thj Tinh 475
quy~n cua Chinh phu trong vi~c: th6ng nhfit quan 1i n~n hanh quy~n cua Chinh phu trong vi~c: th6ng nhfit quan 1i n~n hanh
chinh qu6c gia; thvc hi~n quan li nha nu6c v~ can b{), cong chuc, chinh qu6c gia; thvc hi~n quan li nha nu6c v~ can b{), cong chuc,
vien chuc va cong V\1 trong CO' quan nha nu6c; tf> chuc va chi d;;to vien chuc va cong V\1 trong CO' quan nha nu6c; tf> chuc va chi d;;to
cong tac thanh tra, ki~m tra, giai quyst khiSu n~i, t6 cao cua cong cong tac thanh tra, ki~m tra, giai quyst khiSu n~i, t6 cao cua cong
dan, ch6ng quan lieu, tham nhiing trong b{) may nha nu6c; Hinh dan, ch6ng quan lieu, tham nhiing trong b{) may nha nu6c; Hinh
d;;to ho;;tt d{)ng cua h~ th6ng b{) may hanh chinh nha nu6c th6ng d;;to ho;;tt d{)ng cua h~ th6ng b{) may hanh chinh nha nu6c th6ng
nhfit tir trung uang dSn ca sa; quySt dinh chi d~o phan cfip quan 1i nhfit tir trung uang dSn ca sa; quySt dinh chi d~o phan cfip quan 1i
trong h~ th6ng hanh chinh nha nu6c; thvc hi~n chi d;;to cai each trong h~ th6ng hanh chinh nha nu6c; thvc hi~n chi d;;to cai each
hanh chinh nha nuac; quyst dinh vi~c thanh l~p, sap nh~p, giai th~ hanh chinh nha nuac; quyst dinh vi~c thanh l~p, sap nh~p, giai th~
ca quan thu{)c Chinh phu; quy dinh chuc nang, nhi~m V\1, quy~n ca quan thu{)c Chinh phu; quy dinh chuc nang, nhi~m V\1, quy~n
h;;tn, CO' cftu t6 chuc cua b{), CO' quan ngang b{), CO' quan thu{)c Chinh h;;tn, CO' cftu t6 chuc cua b{), CO' quan ngang b{), CO' quan thu{)c Chinh
phu, tieu chi thanh l~p va s6 hrqng bien chS t6i thi~u d~ t6 chtrc dan phu, tieu chi thanh l~p va s6 hrqng bien chS t6i thi~u d~ t6 chtrc dan
vi trvc thu{)c b{), ca quan ngang b{), ca quan thu{)c Chinh phu; quy vi trvc thu{)c b{), ca quan ngang b{), ca quan thu{)c Chinh phu; quy
dinh v~ t6 chtrc, khung s6 luqng, tieu chi thanh l~p va s6 luQllg bien dinh v~ t6 chtrc, khung s6 luqng, tieu chi thanh l~p va s6 luQllg bien
chS t6i thi~u d~ t6 chuc ca quan chuyen mon thu{)c UBND cfip tinh, chS t6i thi~u d~ t6 chuc ca quan chuyen mon thu{)c UBND cfip tinh,
UBND huy~n, qu~n, thi xa, thanh ph6 thu{)c tinh, thanh ph6 thu{)c UBND huy~n, qu~n, thi xa, thanh ph6 thu{)c tinh, thanh ph6 thu{)c
thanh ph6 trvc thu{)c trung uang, dan vi trvc thu{)c ca quan thanh ph6 trvc thu{)c trung uang, dan vi trvc thu{)c ca quan
chuyen mon thu{)c Uy ban nhan dan cftp tinh. chuyen mon thu{)c Uy ban nhan dan cftp tinh.
3.8. Nhi~m Vl}., quy~n h~n ciia Chinh phu trong linh vvc 3.8. Nhi~m Vl}., quy~n h~n ciia Chinh phu trong linh vvc
d6i ngo~i d6i ngo~i
Chinh phu thvc hi~n duemg 16i d6i ngo;;ti d{)c l~p, tv chu, hoa Chinh phu thvc hi~n duemg 16i d6i ngo;;ti d{)c l~p, tv chu, hoa
binh, hfru nghi, hqp tac va phat tri~n; da phuang hoa, da d;;tng h6a binh, hfru nghi, hqp tac va phat tri~n; da phuang hoa, da d;;tng h6a
quan h~ tren CCJ sa ton trQng cac nguyen t~c quan h~ d6i ngo;;ti. quan h~ tren CCJ sa ton trQng cac nguyen t~c quan h~ d6i ngo;;ti.
Theo HiSn phap nam 2013, Chinh phu c6 thftm quy~n: t6 chuc Theo HiSn phap nam 2013, Chinh phu c6 thftm quy~n: t6 chuc
dam phan, ki di~u u6c qu6c tS nhan danh Nha nu6c theo uy quy~n dam phan, ki di~u u6c qu6c tS nhan danh Nha nu6c theo uy quy~n
cua Chu tich nu6c; quySt dinh vi~c ki, gia nh~p, phe duy~t ho~c cua Chu tich nu6c; quySt dinh vi~c ki, gia nh~p, phe duy~t ho~c
chftm dm hi~u lvc di~u u6c qu6c tS nhan danh Chinh phu, trir chftm dm hi~u lvc di~u u6c qu6c tS nhan danh Chinh phu, trir
nhfmg di~u u6c qu6c tS trinh Qu6c h()i phe chuftn; bao v~ lqi ich nhfmg di~u u6c qu6c tS trinh Qu6c h()i phe chuftn; bao v~ lqi ich
cua Nha nu6c, lqi ich chinh dang cua t6 chuc va cong dan Vi~t cua Nha nu6c, lqi ich chinh dang cua t6 chuc va cong dan Vi~t
Nama nu&c ngoai; Chinh phu quySt dinh va chi d;;to thvc hi~n cac Nama nu&c ngoai; Chinh phu quySt dinh va chi d;;to thvc hi~n cac
chinh sach Cl,l th~ v~ hqp tac d6i ngo;;ti tren nhi~u ITnh vvc; t6 chtrc chinh sach Cl,l th~ v~ hqp tac d6i ngo;;ti tren nhi~u ITnh vvc; t6 chtrc
chi d;;to ho;;tt d{)ng cua cac CO' quan d;;ti di~n nu6c ngoai va t6 chuc chi d;;to ho;;tt d{)ng cua cac CO' quan d;;ti di~n nu6c ngoai va t6 chuc
476 ThS. Ph9m Tht Tinh 476 ThS. Ph9m Tht Tinh
qu6c t~; quy~t djnh chinh sach C\1 th~ nh~m khuy~n khich nguai qu6c t~; quy~t djnh chinh sach C\1 th~ nh~m khuy~n khich nguai
Vi~t Nama nu6c ngoai giu gin truySn th6ng dan t()c, gin b6 v6i Vi~t Nama nu6c ngoai giu gin truySn th6ng dan t()c, gin b6 v6i
que huang d~t nu6c. que huang d~t nu6c.
3.9. Nhi~m V1}, quy~n h~n cua Chinh phil d6i v6i Hqi dAng 3.9. Nhi~m V1}, quy~n h~n cua Chinh phil d6i v6i Hqi dAng
nhan dan tinh, thanh phA trl}'c thuqc trung U'O'ng nhan dan tinh, thanh phA trl}'c thuqc trung U'O'ng
Theo Hi~n phap nam 2013, Chinh phu c6 trach nhi~m huang Theo Hi~n phap nam 2013, Chinh phu c6 trach nhi~m huang
dfin va ki~m tra HDND trong vi~c thgc hi~n van ban cua c~p tren, dfin va ki~m tra HDND trong vi~c thgc hi~n van ban cua c~p tren,
ki~m tra tinh hqp phap cua nghi quy~t HDND d6ng thai t~o diSu ki~m tra tinh hqp phap cua nghi quy~t HDND d6ng thai t~o diSu
ki~n d~ HDND ho~t d()ng c6 hi~u qua. Cv th~ la: giri d~n HDND ki~n d~ HDND ho~t d()ng c6 hi~u qua. Cv th~ la: giri d~n HDND
nhfrng van ban cua Chinh phu c6 lien quan d~n ho~t d()ng cua nhfrng van ban cua Chinh phu c6 lien quan d~n ho~t d()ng cua
HDND; giai quy~t ki~n nghi cua HDND; b6i du5ng ki~n thuc vS HDND; giai quy~t ki~n nghi cua HDND; b6i du5ng ki~n thuc vS
quan li nha nu6c cho d~i bi~u HDND, bao dam ca sa v~t ch~t, tai quan li nha nu6c cho d~i bi~u HDND, bao dam ca sa v~t ch~t, tai
chinh cho HDND ho~t d()ng. Tren tinh thdn cua Hi~n phap, Lu~t chinh cho HDND ho~t d()ng. Tren tinh thdn cua Hi~n phap, Lu~t
t6 chuc Chinh phu nam 2015 da khftng dinh r5 vi~c uy quySn cua t6 chuc Chinh phu nam 2015 da khftng dinh r5 vi~c uy quySn cua
Chinh phu cho chinh quySn dia phuang can cu vao nang lvc va Chinh phu cho chinh quySn dia phuang can cu vao nang lvc va
diSu ki~n cv th~ d~ thvc hi~n m()t s6 nhi~m vv v6i cac diSu ki~n diSu ki~n cv th~ d~ thvc hi~n m()t s6 nhi~m vv v6i cac diSu ki~n
dam bao thvc hi~n nhi~m V\1 d6 (khoan 1 DiSu 25 Lu~t t6 chuc dam bao thvc hi~n nhi~m V\1 d6 (khoan 1 DiSu 25 Lu~t t6 chuc
Chinh phu nam 2015). Chinh phu nam 2015).
4. cd cAu T6 cHuc cuA cHiNH PHD 4. cd cAu T6 cHuc cuA cHiNH PHD
Trong ki hQp thu nh~t cua m6i khoa, Qu6c h()i quy~t djnh CCY Trong ki hQp thu nh~t cua m6i khoa, Qu6c h()i quy~t djnh CCY
c~u t6 chuc cua Chinh phu cho phu hqp, tren CCY sa din cu vao quy c~u t6 chuc cua Chinh phu cho phu hqp, tren CCY sa din cu vao quy
dinh cua Hi~n phap, Lu~t t6 chuc Chinh phu hi~n hanh. dinh cua Hi~n phap, Lu~t t6 chuc Chinh phu hi~n hanh.
Nhin l~i cac quy dinh cua Hi~n phap Vi~t Nam vS t6 chuc Nhin l~i cac quy dinh cua Hi~n phap Vi~t Nam vS t6 chuc
Chinh phu cho th~y, Hi~n phap nam 1946 quy dinh Chinh phu gbm: Chinh phu cho th~y, Hi~n phap nam 1946 quy dinh Chinh phu gbm:
Chu tich nu6c, Ph6 Chu tich nu6c va N()i cac (N()i cac gbm Thu Chu tich nu6c, Ph6 Chu tich nu6c va N()i cac (N()i cac gbm Thu
tu6ng, b9 tru&ng va thu tru&ng), Ph6 Thu tu6ng c6 th~ la thanh tu6ng, b9 tru&ng va thu tru&ng), Ph6 Thu tu6ng c6 th~ la thanh
vien Chinh phu (DiSu 44). Hi~n phap nam 1959 ra dai da c6 thay vien Chinh phu (DiSu 44). Hi~n phap nam 1959 ra dai da c6 thay
d6i nh~t dinh vS ca c~u t6 chuc cua H<)i dbng Chinh phu, t~i DiSu d6i nh~t dinh vS ca c~u t6 chuc cua H<)i dbng Chinh phu, t~i DiSu
72 Hi~n phap quy dinh H()i dbng Chinh phu gbm: Thu tu6ng, cac 72 Hi~n phap quy dinh H()i dbng Chinh phu gbm: Thu tu6ng, cac
Ph6 Thu tu6ng, b() trnang, Chu nhi~m Uy ban nha nu6c va T6ng Ph6 Thu tu6ng, b() trnang, Chu nhi~m Uy ban nha nu6c va T6ng
giam d6c Ngan hang Nha nu6c. Di~m khac bi~t trong ca c~u cua giam d6c Ngan hang Nha nu6c. Di~m khac bi~t trong ca c~u cua
ThS. Phqm Tht Tinh 477 ThS. Phqm Tht Tinh 477
G~OTIDNHLU!THlliNPEAPV$TNAM G~OTIDNHLU!THlliNPEAPV$TNAM
H9i d6ng Chinh phu so v&i Chinh phu theo HiSn phap nam 1946 la H9i d6ng Chinh phu so v&i Chinh phu theo HiSn phap nam 1946 la
khong c6 Chu tich nu&c, Ph6 Chu tich nu&c va thu tru&ng. khong c6 Chu tich nu&c, Ph6 Chu tich nu&c va thu tru&ng.
HiSn phap nam 1980 quy dinh H9i d6ng b9 tru&ng g6m c6: HiSn phap nam 1980 quy dinh H9i d6ng b9 tru&ng g6m c6:
Chu tich, cac ph6 chu tich H9i d6ng b9 tru&ng, cac b9 tru&ng va Chu tich, cac ph6 chu tich H9i d6ng b9 tru&ng, cac b9 tru&ng va
Chu nhi~m Uy ban nha nu&c. Thanh vien H9i d6ng b9 tru&ng do Chu nhi~m Uy ban nha nu&c. Thanh vien H9i d6ng b9 tru&ng do
Qubc h9i bftu, bai nhi~m, miSn. nhi~m. HiSn phap nam 1992 va Qubc h9i bftu, bai nhi~m, miSn. nhi~m. HiSn phap nam 1992 va
Lu~t tb chtrc Chinh phu. nam 200 1· quy dinh: Ca c~u tb chtrc cua Lu~t tb chtrc Chinh phu. nam 200 1· quy dinh: Ca c~u tb chtrc cua
Chinh phu g6m c6 b9 va CCY quan ngang b9, Qubc h9i quySt dinh Chinh phu g6m c6 b9 va CCY quan ngang b9, Qubc h9i quySt dinh
thanh l~p ho~c bai bo cac bQ Va CCY quan ngang bQ theo d~ nghi thanh l~p ho~c bai bo cac bQ Va CCY quan ngang bQ theo d~ nghi
cua Thu tu&ng Chinh phu. M6i b9 va CCY quan ngang b9 thgc hi~n cua Thu tu&ng Chinh phu. M6i b9 va CCY quan ngang b9 thgc hi~n
chtrc nang quan li dbi v&i nganh va llnh vvc nh~t dinh. chtrc nang quan li dbi v&i nganh va llnh vvc nh~t dinh.
Tren CCY sa kS thua mo hinh tb chtrc Chinh phu trong cac hiSn Tren CCY sa kS thua mo hinh tb chtrc Chinh phu trong cac hiSn
phap tru&c, d6ng thm kh~ng dinh quan dism v6 dbi m&i tb chtrc va phap tru&c, d6ng thm kh~ng dinh quan dism v6 dbi m&i tb chtrc va
ho~t d9tig ella Chinh phu trong giai do~n hi~n nay, dam bao thgc ho~t d9tig ella Chinh phu trong giai do~n hi~n nay, dam bao thgc
hi~t:l quy~n hanh phap, HiSn phap nam 2013. va Lu~t tb chtrc Chinh hi~t:l quy~n hanh phap, HiSn phap nam 2013. va Lu~t tb chtrc Chinh
phu nam 2015 xac dinh r5 han thanh phftn cua Chinh phu. Thanh phu nam 2015 xac dinh r5 han thanh phftn cua Chinh phu. Thanh
vien Chinh phu g6m Thu tu&ng Chinh phu, cac Ph6 Thu tu&ng vien Chinh phu g6m Thu tu&ng Chinh phu, cac Ph6 Thu tu&ng
Chinh phu, cac b9 tru&ng va thu·tru&ng CCY quan ngang b9. Ca c~u, Chinh phu, cac b9 tru&ng va thu·tru&ng CCY quan ngang b9. Ca c~u,
s6 luQllg thanh vien Chinh phu do Thu tu&ng Chinh phu trinh Qubc s6 luQllg thanh vien Chinh phu do Thu tu&ng Chinh phu trinh Qubc
h9i quySt dinh (Bi~u 2 Lu~t tb chtrc Chinh phu nam 20 15). Thu h9i quySt dinh (Bi~u 2 Lu~t tb chtrc Chinh phu nam 20 15). Thu
tu&ng Chinh phu la d~i biSu Qubc h9i, do Qubc h9i bftu, bai nhi~m, tu&ng Chinh phu la d~i biSu Qubc h9i, do Qubc h9i bftu, bai nhi~m,
miSn nhi~m theo d~ nghi cua Chu tich nu&c. Cac thanh vien khac miSn nhi~m theo d~ nghi cua Chu tich nu&c. Cac thanh vien khac
cua Chinh phu do Qubc h9i phe chufin theo d~ nghi cua Thu tu&ng cua Chinh phu do Qubc h9i phe chufin theo d~ nghi cua Thu tu&ng
Chinh phu. Cling nhu HiSn phap nam 1992, HiSn phap nam 2013 Chinh phu. Cling nhu HiSn phap nam 1992, HiSn phap nam 2013
khong quy dinh cac thanh vien cua Chinh phu (ngoai Thu tu&ng) khong quy dinh cac thanh vien cua Chinh phu (ngoai Thu tu&ng)
phai la d~i biSu Qu6c h9i. B6ng thai, HiSn phap nam 2013 bb sung phai la d~i biSu Qu6c h9i. B6ng thai, HiSn phap nam 2013 bb sung
quy dinh: "Sau khi aU(JC bdu, Chit tjch nuac, Chit tfch Qu6c h(Ji, quy dinh: "Sau khi aU(JC bdu, Chit tjch nuac, Chit tfch Qu6c h(Ji,
Thit tu6ng Chinh phit, Chanh an Toa an nhan dan t6i cao phai tuyen Thit tu6ng Chinh phit, Chanh an Toa an nhan dan t6i cao phai tuyen
th¢ trung thanh vbi T6 qu6c, Nhan dan va Hidn phap" (Bi~u 70). th¢ trung thanh vbi T6 qu6c, Nhan dan va Hidn phap" (Bi~u 70).
Ca c~u tb chtrc cua Chinh phu g6m b9, ca quan ngang b9. Ca c~u tb chtrc cua Chinh phu g6m b9, ca quan ngang b9.
Vi~c thanh l~p, bai bo b9, ca quan ngang b9 do Chinh phu trinh Vi~c thanh l~p, bai bo b9, ca quan ngang b9 do Chinh phu trinh
478 ThS. Phgm Thi Tinh 478 ThS. Phgm Thi Tinh
Qu6c h()i quy~t dinh. Vi tri, chuc nang cua b(), ca quan ngang b() Qu6c h()i quy~t dinh. Vi tri, chuc nang cua b(), ca quan ngang b()
da duqc Lu~t t6 chuc Chinh phu quy dinh: uB(J, ca.quan ngang da duqc Lu~t t6 chuc Chinh phu quy dinh: uB(J, ca.quan ngang
b(J la ca quan cita Chinh phit thvc hi?n chuc nang quan li nha b(J la ca quan cita Chinh phit thvc hi?n chuc nang quan li nha
nuac V~ m(Jt hoqc m(Jt sJ nganh, lfnh VifC Va cac djch V¥ cong nuac V~ m(Jt hoqc m(Jt sJ nganh, lfnh VifC Va cac djch V¥ cong
thu(Jc nganh, lfnh vvc trong phq,m vz toan qu6c" (khoan 1 Di~u thu(Jc nganh, lfnh vvc trong phq,m vz toan qu6c" (khoan 1 Di~u
39). Nhu v~y; lu~t hi~n hanh da bo chuc nang cua b(), ca quan 39). Nhu v~y; lu~t hi~n hanh da bo chuc nang cua b(), ca quan
ngang h9 t~ong vi~c thvc hi~n d~i di~n chu sa hfru phfin v6n cua ngang h9 t~ong vi~c thvc hi~n d~i di~n chu sa hfru phfin v6n cua
Nha nu6c t~i doanh nghi~p c6 ·v6n Nha nu6c so v6i Lu~t t6 chuc Nha nu6c t~i doanh nghi~p c6 ·v6n Nha nu6c so v6i Lu~t t6 chuc
Chinh phu nam 2001. B6ng thai, Lu~t t6 chuc Chinh phu nam Chinh phu nam 2001. B6ng thai, Lu~t t6 chuc Chinh phu nam
2015 b6 sung chuc nang t6 chuc thi hanh va theo doi vi~c thi 2015 b6 sung chuc nang t6 chuc thi hanh va theo doi vi~c thi
hanh phap lu~t lien quan d~n nganh, llnh vvc trong ph~m vi toan hanh phap lu~t lien quan d~n nganh, llnh vvc trong ph~m vi toan
qu6c cua b9 truang, thu truang ca quan ngang b(). Vi~c di~u qu6c cua b9 truang, thu truang ca quan ngang b(). Vi~c di~u
chinh nay la m()t trong nhfrng d6i m6i quan tn;>ng hu6ng t6i sv chinh nay la m()t trong nhfrng d6i m6i quan tn;>ng hu6ng t6i sv
phan cong ranh m~ch gifra Chinh phu, Thu tu6ng Chinh phu v6i phan cong ranh m~ch gifra Chinh phu, Thu tu6ng Chinh phu v6i
b(), ca quan nga~g b(). b(), ca quan nga~g b().
Lu~t t6 chuc Chinh phu nam 2015 quy dinh C\1 th8 s6 luqng Lu~t t6 chuc Chinh phu nam 2015 quy dinh C\1 th8 s6 luqng
c~p ph6 va ca c~u t6 chuc cua b(), ca quan ngang b(). Ca c~u t6 c~p ph6 va ca c~u t6 chuc cua b(), ca quan ngang b(). Ca c~u t6
chuc cua b(), ca quan ngang b9 duqc lu~t quy dinh gbm V\1, van chuc cua b(), ca quan ngang b9 duqc lu~t quy dinh gbm V\1, van
phong, thanh tra, Cl)c, t6ng cl)c, dan vi sv nghi~p cong l~p. VS s6 phong, thanh tra, Cl)c, t6ng cl)c, dan vi sv nghi~p cong l~p. VS s6
luqng c~p ph6, Lu~t quy dinh: luqng c~p ph6, Lu~t quy dinh:
asJ lu(Yng thu truirng, pho thit truirng ca quan ngang b(J asJ lu(Yng thu truirng, pho thit truirng ca quan ngang b(J
khong qua 05,· B9 Qudc phong, B(J Cong an, B9 Ngoq,i giao kh6ng khong qua 05,· B9 Qudc phong, B(J Cong an, B9 Ngoq,i giao kh6ng
qua 06. Trong truimg h9P do sap nhqp b(J, ca quan ngang b(J qua 06. Trong truimg h9P do sap nhqp b(J, ca quan ngang b(J
hoqc do yeu cdu di~u d(Jng, ludn chuydn can b9 cita ca quan c6 hoqc do yeu cdu di~u d(Jng, ludn chuydn can b9 cita ca quan c6
thdm quy~n thi Thit tubng Chinh phit trinh Uy ban thuimg V¥ thdm quy~n thi Thit tubng Chinh phit trinh Uy ban thuimg V¥
Qu6c h(Ji xem xet, quyit dtnh" (khoan 2 Di~u 38). Qu6c h(Ji xem xet, quyit dtnh" (khoan 2 Di~u 38).
uSJ lu(Yng cdp pho CUa ngum dtmg ddu trSng C¥C khong qua 04,· uSJ lu(Yng cdp pho CUa ngum dtmg ddu trSng C¥C khong qua 04,·
Br) truirng, Thit truirng ca quan ngang b(J quyit dtnh s6 lu(Yng cdp Br) truirng, Thit truirng ca quan ngang b(J quyit dtnh s6 lu(Yng cdp
pho cita nguai d{mg ddu V¥, van phong, thanh tra, C¥C, dan vi sv pho cita nguai d{mg ddu V¥, van phong, thanh tra, C¥C, dan vi sv
nghi¢p c6ng l{tp bao dam binh qudn kh6ng qua 03 ngum tren m(Jt nghi¢p c6ng l{tp bao dam binh qudn kh6ng qua 03 ngum tren m(Jt
dan vt" (khoan 2 DiSu 40). dan vt" (khoan 2 DiSu 40).
GIAO TRINH LU}..T HIEN PHAP VIST NAM GIAO TRINH LU}..T HIEN PHAP VIST NAM
5. cAc HiNH TRue HOAT DONG evA cHiNH PHD 5. cAc HiNH TRue HOAT DONG evA cHiNH PHD
Hi~n phap va Lu~t t6 chuc Chinh phu quy dinh hi~u qua ho~t Hi~n phap va Lu~t t6 chuc Chinh phu quy dinh hi~u qua ho~t
d()ng cua Chinh phu duqc bao dam b&ng hi~u qua ho~t d()ng cua t~p d()ng cua Chinh phu duqc bao dam b&ng hi~u qua ho~t d()ng cua t~p
th~ Chinh phu, cua Thu tu6ng Chinh phu va timg thanh vien Chinh th~ Chinh phu, cua Thu tu6ng Chinh phu va timg thanh vien Chinh
phu. Kh~ng dinh hi~u qua ho~t d()ng thvc t~ cua Chinh phu phai th~ phu. Kh~ng dinh hi~u qua ho~t d()ng thvc t~ cua Chinh phu phai th~
hi~n qua 03 hinh thuc: thong qua phien hQp Chinh phu, thong qua hi~n qua 03 hinh thuc: thong qua phien hQp Chinh phu, thong qua
ho~t d()ng cua Thu tu6ng Chinh phu va thong qua ho~t d()ng cua b9 ho~t d()ng cua Thu tu6ng Chinh phu va thong qua ho~t d()ng cua b9
truang va thu truang CCY quan ngang b(). truang va thu truang CCY quan ngang b().
5.1. Phien hqp Chinh phit 5.1. Phien hqp Chinh phit
Theo quy dinh t~i Di~u 95 Hi~n phap nam 2013: "Chinh phil Theo quy dinh t~i Di~u 95 Hi~n phap nam 2013: "Chinh phil
lam vi?c thea chi a(J tqp thd, quyit atnh thea aa s6 "; Lu~t t6 chuc lam vi?c thea chi a(J tqp thd, quyit atnh thea aa s6 "; Lu~t t6 chuc
Chinh phu nam 2015 cilng quy dinh r5: "Chi d(J lam vi?c cila Chinh phu nam 2015 cilng quy dinh r5: "Chi d(J lam vi?c cila
Chinh phil va timg thanh vien Chinh phil au()'c thl!C hi?n kit h(Jp Chinh phil va timg thanh vien Chinh phil au()'c thl!C hi?n kit h(Jp
gifra quyJn hr;m, trach nhi?m cila tqp thd Chinh phil vai quyJn gifra quyJn hr;m, trach nhi?m cila tqp thd Chinh phil vai quyJn
hr;m, trach nhi?m ca nhan cila Thit tuang Chinh phil va ca nhan hr;m, trach nhi?m ca nhan cila Thit tuang Chinh phil va ca nhan
timg thanh vien Chinh phil. Chinh phil lam vi?c thea chi a(J tqp timg thanh vien Chinh phil. Chinh phil lam vi?c thea chi a(J tqp
thd, quyit atnh thea aa sJ" (Di~u 43). Hinh thuc ho~t d()ng cua thd, quyit atnh thea aa sJ" (Di~u 43). Hinh thuc ho~t d()ng cua
t~p th~ Chinh phu la phien hQp cua Chinh phu. Chinh phu hQp t~p th~ Chinh phu la phien hQp cua Chinh phu. Chinh phu hQp
thuemg ki m6i thang m()t phi en. N goai ra c6 thS hQp chuyen d~ thuemg ki m6i thang m()t phi en. N goai ra c6 thS hQp chuyen d~
ho~c hQp d~ giai quy~t cong vi~c phat sinh d()t xufit theo quy~t ho~c hQp d~ giai quy~t cong vi~c phat sinh d()t xufit theo quy~t
dinh cua Thu tu6ng Chinh phu, theo yeu cftu cua Chu tjch nu6c dinh cua Thu tu6ng Chinh phu, theo yeu cftu cua Chu tjch nu6c
ho~c it nhftt 1/3 t6ng sb thanh vi en Chinh phu. Chinh phu hQp theo ho~c it nhftt 1/3 t6ng sb thanh vi en Chinh phu. Chinh phu hQp theo
yeu cftu cua Chu tich nu6c d~ ban v~ vfin d~ rna Chu tjch nu6c xet yeu cftu cua Chu tich nu6c d~ ban v~ vfin d~ rna Chu tjch nu6c xet
thfiy cftn thi~t d~ thvc hi~n nhi~m V\1, quy~n h~n cua Chu tich thfiy cftn thi~t d~ thvc hi~n nhi~m V\1, quy~n h~n cua Chu tich
nu6c. Thanh vien Chinh phu c6 trach nhi~m tham dv dfty du cac nu6c. Thanh vien Chinh phu c6 trach nhi~m tham dv dfty du cac
phien hQp, n~u v~ng m~t trong phien hQp ho~c v~ng m()t sb thai phien hQp, n~u v~ng m~t trong phien hQp ho~c v~ng m()t sb thai
gian cua phien hQp thi phai duqc Thu tu6ng dbng y. Thu tu6ng c6 gian cua phien hQp thi phai duqc Thu tu6ng dbng y. Thu tu6ng c6
th~ cho phep thanh vien v~ng m~t duqc cu cfip ph6 tham dv phien th~ cho phep thanh vien v~ng m~t duqc cu cfip ph6 tham dv phien
hQp Chinh phu. N goai cac thanh vi en Chinh phu, Chu tjch nu6c c6 hQp Chinh phu. N goai cac thanh vi en Chinh phu, Chu tjch nu6c c6
quy~n tham dv phien hQp cua Chinh phu va Chinh phu c6 th~ meri quy~n tham dv phien hQp cua Chinh phu va Chinh phu c6 th~ meri
Chu tjch H()i dbng dan t()c cua Qu6c h()i, Chu tich Uy ban trung Chu tjch H()i dbng dan t()c cua Qu6c h()i, Chu tich Uy ban trung
480 ThS. Phgm Tht Tinh 480 ThS. Phgm Tht Tinh
uong M~t tr~n Tb qu6c Vi~t Nam va nguai dling d~u ca quan uong M~t tr~n Tb qu6c Vi~t Nam va nguai dling d~u ca quan
trung uong cua tb chuc chinh tri - xa h<)i tham dv phien hQp cua trung uong cua tb chuc chinh tri - xa h<)i tham dv phien hQp cua
Chinh phu khi ban cac v~n dS co lien quan. Chinh phu khi ban cac v~n dS co lien quan.
Khi cfin thi8t, Chinh phu co thS mai thu truang CO' quan thu<)c Khi cfin thi8t, Chinh phu co thS mai thu truang CO' quan thu<)c
Chinh phu, Chu tich UBND tinh, thanh ph6 trvc thu<)c trung uong Chinh phu, Chu tich UBND tinh, thanh ph6 trvc thu<)c trung uong
tham dg phien h<;>p cua Chinh phu. Cac d~i biSu duqc mai dv h<;>p tham dg phien h<;>p cua Chinh phu. Cac d~i biSu duqc mai dv h<;>p
khong phai la thanh vien Chinh phu co thS duqc phat biSu y ki8n khong phai la thanh vien Chinh phu co thS duqc phat biSu y ki8n
nhung khong co quySn biSu quy8t. Thu tu6ng Chinh phu chu t<;>a nhung khong co quySn biSu quy8t. Thu tu6ng Chinh phu chu t<;>a
cac phien h<;>p Chinh phu khi duqc Thu tu6ng uy quySn, m<)t Pho cac phien h<;>p Chinh phu khi duqc Thu tu6ng uy quySn, m<)t Pho
Thu tu6ng co thS chu t<;>a phien hQp. Thu tu6ng co thS chu t<;>a phien hQp.
Phien h<;>p la nai t~p trung tri tu~ cua t~p thS Chinh phu, Phien h<;>p la nai t~p trung tri tu~ cua t~p thS Chinh phu,
nhfrng nguai trvc ti8p n~m quySn quan li hanh chinh tren ph~m nhfrng nguai trvc ti8p n~m quySn quan li hanh chinh tren ph~m
vi m<)t nganh ho~c llnh vvc nh~t dinh, dbng thai co sv dong gop vi m<)t nganh ho~c llnh vvc nh~t dinh, dbng thai co sv dong gop
y ki8n cua cac CO' quan nha nu6c, cac tb chuc doan thS khi tham y ki8n cua cac CO' quan nha nu6c, cac tb chuc doan thS khi tham
dv phien h 9p. dv phien h 9p.
T~i phien h<;>p, Chinh phu thao lu~n va quy8t djnh nhfrng v~n T~i phien h<;>p, Chinh phu thao lu~n va quy8t djnh nhfrng v~n
dS quan tr<;>ng thu<)c nhi~m V\1, quySn h~n nhu: chuang trinh ho~t dS quan tr<;>ng thu<)c nhi~m V\1, quySn h~n nhu: chuang trinh ho~t
d<)ng hang nam cua Chinh phu, cac dv an lu~t, phap l~nh va cac d<)ng hang nam cua Chinh phu, cac dv an lu~t, phap l~nh va cac
dv an khac trinh Qu6c h<)i ho~c UBTVQH; dv an chi8n luqc, quy dv an khac trinh Qu6c h<)i ho~c UBTVQH; dv an chi8n luqc, quy
ho~ch, k8 ho~ch phat trisn kinh t8 - xa h9i ng~n h~n va dai h~n, ho~ch, k8 ho~ch phat trisn kinh t8 - xa h9i ng~n h~n va dai h~n,
cac cong trinh quan tr<;>ng, dv toan ngan sach nha nu6c; cac chinh cac cong trinh quan tr<;>ng, dv toan ngan sach nha nu6c; cac chinh
sach C\1 thS phat triSn kinh t8 - xa h<)i, tai chinh, qu6c phong, an sach C\1 thS phat triSn kinh t8 - xa h<)i, tai chinh, qu6c phong, an
ninh, d6i ngo~i, cac dS an trinh Qu6c h<)i vS CO' c~u tb chuc cua b<), ninh, d6i ngo~i, cac dS an trinh Qu6c h<)i vS CO' c~u tb chuc cua b<),
ca quan ngang b<), diSu chinh dia gi6i hanh chinh c~p tinh, quy8t ca quan ngang b<), diSu chinh dia gi6i hanh chinh c~p tinh, quy8t
djnh CO' c~u cac CO' quan thu()c Chinh phu, cac bao cao trinh Qu6c djnh CO' c~u cac CO' quan thu()c Chinh phu, cac bao cao trinh Qu6c
h<)i, UBTVQH va Chu tjch nu6c. N<)i dung phien hQp Chinh phu do h<)i, UBTVQH va Chu tjch nu6c. N<)i dung phien hQp Chinh phu do
Thu tu6ng dS nghi va thong bao d8n cac thanh vi en Chinh phu. Thu tu6ng dS nghi va thong bao d8n cac thanh vi en Chinh phu.
Cac quy8t djnh cua phien hQp Chinh phu phai duqc qua nua Cac quy8t djnh cua phien hQp Chinh phu phai duqc qua nua
tbng s6 thanh vien Chinh phu biSu quy8t tan thanh, trong truang tbng s6 thanh vien Chinh phu biSu quy8t tan thanh, trong truang
hqp biSu quy8t ngang nhau, thvc hi~n theo y ki8n rna Thu tu6ng da hqp biSu quy8t ngang nhau, thvc hi~n theo y ki8n rna Thu tu6ng da
biSu quy8t (DiSu 46 Lu~t tb chuc Chinh phu nam 2015). Quy dinh biSu quy8t (DiSu 46 Lu~t tb chuc Chinh phu nam 2015). Quy dinh
ThS. Pht;~m Thj Tinh 481 ThS. Pht;~m Thj Tinh 481
nay thS hi~n S\f kSt hqp ch~t che chS d9 tnich nhi~m ca nhan va t~p nay thS hi~n S\f kSt hqp ch~t che chS d9 tnich nhi~m ca nhan va t~p
thS, vira d~ cao vai tro cua t~p thS Chinh phu trong vi~c quySt dinh thS, vira d~ cao vai tro cua t~p thS Chinh phu trong vi~c quySt dinh
nhtlng v~n d~ quan trQng, vira d~ cao vai tro cua Thu tu6ng. nhtlng v~n d~ quan trQng, vira d~ cao vai tro cua Thu tu6ng.
Trong ho~t d()ng cua Chinh phu nu6c ta, phien hQp luon duqc Trong ho~t d()ng cua Chinh phu nu6c ta, phien hQp luon duqc
xac dinh la m()t hinh thuc ho~t d()ng quan trQng. Di~u nay duqc C\1 xac dinh la m()t hinh thuc ho~t d()ng quan trQng. Di~u nay duqc C\1
thS hoa trong cac van ban phap lu~t nhu: Lu~t t6 chuc H9i d6ng thS hoa trong cac van ban phap lu~t nhu: Lu~t t6 chuc H9i d6ng
Chinh phu nam 1960 (Di~u 5), Lu~t t6 chuc H()i d6ng b9 tru6ng Chinh phu nam 1960 (Di~u 5), Lu~t t6 chuc H()i d6ng b9 tru6ng
nam 1981 (Di~u 17), Lu~t t6 chuc Chinh phu nam 1992 (Di~u33), nam 1981 (Di~u 17), Lu~t t6 chuc Chinh phu nam 1992 (Di~u33),
Lu~t t6 chuc Chinh phu nam 2001 (Di~u 33), Lu~t t6 chuc Chinh Lu~t t6 chuc Chinh phu nam 2001 (Di~u 33), Lu~t t6 chuc Chinh
phu nam 2015 (Di~u 43). phu nam 2015 (Di~u 43).
DS dam bao hi~u qua phien hQp Chinh phu, ngoai vi~c hoan DS dam bao hi~u qua phien hQp Chinh phu, ngoai vi~c hoan
thi~n cac quy dinh phap lu~t, S\f cfin thiSt phai rna r()ng thanh phftn thi~n cac quy dinh phap lu~t, S\f cfin thiSt phai rna r()ng thanh phftn
phien h9p, lam t6t cong tac chuAn hi (d~c bi~t la d~ xu~t, xay dvng phien h9p, lam t6t cong tac chuAn hi (d~c bi~t la d~ xu~t, xay dvng
chinh sach, chuAn bi dv an va cac n9i dung dua ra phien h9p ), chinh sach, chuAn bi dv an va cac n9i dung dua ra phien h9p ),
phien hQp cftn t~p trung giai quySt t6t nhfmg nhi~m V\1 quan trQng phien hQp cftn t~p trung giai quySt t6t nhfmg nhi~m V\1 quan trQng
cua Chinh phu. cua Chinh phu.
5.2. Hoft d()ng ciia Thii tu6ng Chinh phii 5.2. Hoft d()ng ciia Thii tu6ng Chinh phii
Thu tu6ng Chinh phu la nguai dtl'ng dfiu Chinh phu. Xu~t phat Thu tu6ng Chinh phu la nguai dtl'ng dfiu Chinh phu. Xu~t phat
tir mo hinh t6 chuc Chinh phu 6' cac nu6c khac nhau rna c6 nhtlng tir mo hinh t6 chuc Chinh phu 6' cac nu6c khac nhau rna c6 nhtlng
thu~t ngfr khac nhau d~ chi chuc danh nguai dung dftu Chinh phu. thu~t ngfr khac nhau d~ chi chuc danh nguai dung dftu Chinh phu.
Vi dl): Chu tich H9i d6ng b9 truemg (Ba Lan, Italia), Chu tich Vi dl): Chu tich H9i d6ng b9 truemg (Ba Lan, Italia), Chu tich
Chinh phu (C9ng hoa Sec, Tay Ban Nha), B9 tru6ng chu tich Chinh phu (C9ng hoa Sec, Tay Ban Nha), B9 tru6ng chu tich
(Bungari). . . d nu6c ta, nguai dtl'ng dftu Chinh phu theo quy dinh (Bungari). . . d nu6c ta, nguai dtl'ng dftu Chinh phu theo quy dinh
cua cac hiSn phap c6 di~m khac nhau: Chu tich nu6c (HiSn phap cua cac hiSn phap c6 di~m khac nhau: Chu tich nu6c (HiSn phap
nam 1946), Chu tich H9i d6ng b9 tru6ng (HiSn phap nam 1980), nam 1946), Chu tich H9i d6ng b9 tru6ng (HiSn phap nam 1980),
Thu tu6ng Chinh phu (HiSn phap cac nam 1959, 1992, 2013). Thu tu6ng Chinh phu (HiSn phap cac nam 1959, 1992, 2013).
Khing dinh, d~ cao trach nhi~m cua Thu tu6ng cling v6i vai tro Khing dinh, d~ cao trach nhi~m cua Thu tu6ng cling v6i vai tro
cua phien hQp Chinh phu, la xu huang d6i mai quan trQng cua HiSn cua phien hQp Chinh phu, la xu huang d6i mai quan trQng cua HiSn
phap nam 2013 tren CO' sa kS thua cac hiSn phap tru6c d6. Nh&m phap nam 2013 tren CO' sa kS thua cac hiSn phap tru6c d6. Nh&m
tang cuang vai tro cua ngum dtl'ng dfiu Chinh phu, lfin dfiu tien HiSn tang cuang vai tro cua ngum dtl'ng dfiu Chinh phu, lfin dfiu tien HiSn
phap ghi nh~n: "Thu tu6'ng Chinh phil la nguai azmg adu Chinh phap ghi nh~n: "Thu tu6'ng Chinh phil la nguai azmg adu Chinh
482 ThS. Phqm Tht Tinh 482 ThS. Phqm Tht Tinh
phit", d6ng thm kh~ng djnh r5 hon vi~c Thu tu6ng chju tnich nhi~m phit", d6ng thm kh~ng djnh r5 hon vi~c Thu tu6ng chju tnich nhi~m
tru6c Qu6c h<)i "vJ hoqt a(Jng cita Chinh phit" va "nhfmg nhi?m v~ tru6c Qu6c h<)i "vJ hoqt a(Jng cita Chinh phit" va "nhfmg nhi?m v~
au(J'c giao". Lu~t tb chuc Chinh phu da kh~ng djnh dfty du va r5 au(J'c giao". Lu~t tb chuc Chinh phu da kh~ng djnh dfty du va r5
rang hon vi tri cua Thu tu6ng Chinh phu la "nguai dtmg adu Chinh rang hon vi tri cua Thu tu6ng Chinh phu la "nguai dtmg adu Chinh
phit va h? th8ng hanh chinh nha nuac" (khoan 2 Di~u 4). phit va h? th8ng hanh chinh nha nuac" (khoan 2 Di~u 4).
Nhi~m V\1, quy~n h~n cua Thu tu6ng Chinh phu duqc quy dinh Nhi~m V\1, quy~n h~n cua Thu tu6ng Chinh phu duqc quy dinh
t~i Di~u 98 Hi6n phap nam 2013 va Chuang III Lu~t tb chuc t~i Di~u 98 Hi6n phap nam 2013 va Chuang III Lu~t tb chuc
Chinh phu nam 2015. V 6i quy djnh nay, cho phep phan dinh ro Chinh phu nam 2015. V 6i quy djnh nay, cho phep phan dinh ro
rang hon quy~n h~n cua t~p thS Chinh phu v6i quy~n h~n cua ca rang hon quy~n h~n cua t~p thS Chinh phu v6i quy~n h~n cua ca
nhan Thu tu6ng. Quy~n h~n cua Thu tu6ng duqc quy dinh kha Cl) nhan Thu tu6ng. Quy~n h~n cua Thu tu6ng duqc quy dinh kha Cl)
thS, r5 rang va c6 phftn rna r<)ng nhu d~ cao quy~n h~n cua Thu thS, r5 rang va c6 phftn rna r<)ng nhu d~ cao quy~n h~n cua Thu
tu6ng Chinh phu trong lanh d~o vi~c: xay dvng chinh sach, tb tu6ng Chinh phu trong lanh d~o vi~c: xay dvng chinh sach, tb
chuc thi hanh phap lu~t; xay dl)'llg n~n hanh chinh qu6c gia; chi chuc thi hanh phap lu~t; xay dl)'llg n~n hanh chinh qu6c gia; chi
d~o dam phan, ki k6t, gia nh~p cac di~u u6c qu6c t6 thu<)c thftm d~o dam phan, ki k6t, gia nh~p cac di~u u6c qu6c t6 thu<)c thftm
quy~n cua Chinh phu. quy~n cua Chinh phu.
Theo Di~u 98 Hi6n phap nam 2013, Thu tu6ng c6 quy~n h~n sau: Theo Di~u 98 Hi6n phap nam 2013, Thu tu6ng c6 quy~n h~n sau:
- Lanh d~o cong tac cua Chinh phu; lanh d~o vi~c xay dl)'llg - Lanh d~o cong tac cua Chinh phu; lanh d~o vi~c xay dl)'llg
chinh sach va tb chuc thi hanh phap lu~t; chinh sach va tb chuc thi hanh phap lu~t;
- Lanh d~o va chju tnich nhi~m v~ ho~t d<)ng cua h~ th6ng - Lanh d~o va chju tnich nhi~m v~ ho~t d<)ng cua h~ th6ng
hanh chinh nha nu6c tir trung uong d6n dja phuong, bao dam tinh hanh chinh nha nu6c tir trung uong d6n dja phuong, bao dam tinh
th6ng nhfit va thong su6t cua n~n hanh chinh qu6c gia; th6ng nhfit va thong su6t cua n~n hanh chinh qu6c gia;
- Trinh Qu6c h9i phe chuftn d~ nghi bb nhi~m, miSn nhi~m, - Trinh Qu6c h9i phe chuftn d~ nghi bb nhi~m, miSn nhi~m,
each chuc Ph6 Thu tu6ng, b9 truang, thu truang CO' quan ngang each chuc Ph6 Thu tu6ng, b9 truang, thu truang CO' quan ngang
b9; bb nhi~m, miSn nhi~m, each chuc thu truang, chuc V\l tuong b9; bb nhi~m, miSn nhi~m, each chuc thu truang, chuc V\l tuong
duong thu<)c b<), ca quan ngang b9; phe chuftn vi~c bftu, miSn duong thu<)c b<), ca quan ngang b9; phe chuftn vi~c bftu, miSn
nhi~m va quy6t djnh di~u d<)ng, each chuc chu tjch, ph6 chu tjch nhi~m va quy6t djnh di~u d<)ng, each chuc chu tjch, ph6 chu tjch
UBND tinh, thanh ph6 tfl)'c thu<)c trung uong; UBND tinh, thanh ph6 tfl)'c thu<)c trung uong;
- Dinh chi vi~c thi hanh ho~c bai bo van ban cua b9 truang, - Dinh chi vi~c thi hanh ho~c bai bo van ban cua b9 truang,
thu truang ca quan ngang b9, UBND, chu tjch UBND tinh, thanh thu truang ca quan ngang b9, UBND, chu tjch UBND tinh, thanh
ph6 tfl)'c thu<)c trung uong tnii v6i HiSn phap, lu~t va van ban cua ph6 tfl)'c thu<)c trung uong tnii v6i HiSn phap, lu~t va van ban cua
GrAO TRINH LU!T HIEN PHAP V$T NAM GrAO TRINH LU!T HIEN PHAP V$T NAM
ca quan nha nu6c cftp tren; dinh chi vi~c thi hanh nghi quy~t cua ca quan nha nu6c cftp tren; dinh chi vi~c thi hanh nghi quy~t cua
HDND tinh, thanh ph6 tflJc thu()c trung uang tnii v6i Hi~n phap, HDND tinh, thanh ph6 tflJc thu()c trung uang tnii v6i Hi~n phap,
lu~t va van ban ca quan nha nu6c cftp tren, d6ng thai dS nghi lu~t va van ban ca quan nha nu6c cftp tren, d6ng thai dS nghi
UBTVQH bai bo; UBTVQH bai bo;
- Quy~t dinh va chi d~o vi~c dam phan, chi d~o vi~c ki, gia - Quy~t dinh va chi d~o vi~c dam phan, chi d~o vi~c ki, gia
nh~p diSu u6c qu6c t~ thu()c nhi~m V\1, quySn h~n cua Chinh phu; nh~p diSu u6c qu6c t~ thu()c nhi~m V\1, quySn h~n cua Chinh phu;
t6 chuc thgc hi~n diSu u6c qu6c t~ rna C()ng hoa XHCN Vi~t Nam t6 chuc thgc hi~n diSu u6c qu6c t~ rna C()ng hoa XHCN Vi~t Nam
la thanh vien; la thanh vien;
- Thgc hi~n ch~ d9 bao cao tru6c Nhan dan thong qua phuang - Thgc hi~n ch~ d9 bao cao tru6c Nhan dan thong qua phuang
ti~n thong tin d~i chung vS nhfmg vftn dS quan trQng thu()c thAm ti~n thong tin d~i chung vS nhfmg vftn dS quan trQng thu()c thAm
quySn giai quy~t cua Chinh phu va Thu tu6ng Chinh phu; quySn giai quy~t cua Chinh phu va Thu tu6ng Chinh phu;
Cv thS hoa Hi~n phap nam 2013, Lu~t t6 chuc Chinh phu nam Cv thS hoa Hi~n phap nam 2013, Lu~t t6 chuc Chinh phu nam
2015 lftn dftu tien quy dinh Thu tu6ng Chinh phu c6 m()t s6 nhi~m 2015 lftn dftu tien quy dinh Thu tu6ng Chinh phu c6 m()t s6 nhi~m
V\1, quySn h~n m6i. IJ6 la lanh d~o, chi d~o chu tich UBND tinh, V\1, quySn h~n m6i. IJ6 la lanh d~o, chi d~o chu tich UBND tinh,
thanh ph6 tflJC thUQC trung UO'ng thgc hi~n cac quy dinh CUa phap thanh ph6 tflJC thUQC trung UO'ng thgc hi~n cac quy dinh CUa phap
lu~t va cac chuang trinh, k~ ho~ch, chi~n luqc cua Chinh phu tren lu~t va cac chuang trinh, k~ ho~ch, chi~n luqc cua Chinh phu tren
cac linh vvc quan li; lanh d~o, chi d~o, kiSm tra va xir 1i cac vi cac linh vvc quan li; lanh d~o, chi d~o, kiSm tra va xir 1i cac vi
ph~m trong qua trinh triSn khai thvc hi~n Hi~n phap va phap lu~t ph~m trong qua trinh triSn khai thvc hi~n Hi~n phap va phap lu~t
trong ph~m vi toan qu6c; trinh UBTVQH phe chu~n vi~c b6 nhi~m, trong ph~m vi toan qu6c; trinh UBTVQH phe chu~n vi~c b6 nhi~m,
miSn nhi~m d~i su d~c m~nh toan quySn cua C()ng hoa XHCN Vi~t miSn nhi~m d~i su d~c m~nh toan quySn cua C()ng hoa XHCN Vi~t
Nam t~i nu6c ngoai; cho tir chuc thu tru6ng, chuc V\1 tuang duang Nam t~i nu6c ngoai; cho tir chuc thu tru6ng, chuc V\1 tuang duang
thu()c b9, ca quan ngang b(); dinh chi cong tac chu tich, ph6 chu thu()c b9, ca quan ngang b(); dinh chi cong tac chu tich, ph6 chu
tich UBND tinh, thanh ph6 trvc thu()c trung uang, yeu cftu chu tich tich UBND tinh, thanh ph6 trvc thu()c trung uang, yeu cftu chu tich
UBND tinh, thanh ph6 tflJc thu()c trung uang dinh chi, each chuc UBND tinh, thanh ph6 tflJc thu()c trung uang dinh chi, each chuc
chu tich, ph6 chu tich UBND cftp du6i; quy~t dinh giao quySn b9 chu tich, ph6 chu tich UBND cftp du6i; quy~t dinh giao quySn b9
tru6ng, thu tru6ng ca quan ngang b9; quy~t dinh giao quySn chu tru6ng, thu tru6ng ca quan ngang b9; quy~t dinh giao quySn chu
tich UBND cftp tinh trong truang hqp khuy~t chu tich UBND cftp tich UBND cftp tinh trong truang hqp khuy~t chu tich UBND cftp
tinh; quy~t dinh phan cftp ho~c uy quySn th\fc hi~n nhung n()i tinh; quy~t dinh phan cftp ho~c uy quySn th\fc hi~n nhung n()i
dung thu()c th~m quySn quy~t dinh cua Thu tu6ng Chinh phu vS dung thu()c th~m quySn quy~t dinh cua Thu tu6ng Chinh phu vS
quan 1i cong chuc, vien chuc trong CaC CO' quan hanh chinh nha quan 1i cong chuc, vien chuc trong CaC CO' quan hanh chinh nha
484 ThS. Phr;Im Tht Tinh 484 ThS. Phr;Im Tht Tinh
nu6c, don vi S\f nghi~p cong l~p; quy~t dinh thanh l~p, sap nh~p, nu6c, don vi S\f nghi~p cong l~p; quy~t dinh thanh l~p, sap nh~p,
giai th~ cac CO' quan, t6 chtrc khac thu()c UBND cftp tinh; quy~t giai th~ cac CO' quan, t6 chtrc khac thu()c UBND cftp tinh; quy~t
dinh thanh l~p h()i d6ng, Uy ban ho~c ban khi cftn thi~t d~ giup dinh thanh l~p h()i d6ng, Uy ban ho~c ban khi cftn thi~t d~ giup
Thu tu6ng Chinh phu nghien ctru, chi d~o, ph6i hqp giai quy~t Thu tu6ng Chinh phu nghien ctru, chi d~o, ph6i hqp giai quy~t
nhfing vft~ d~ quan trQng lien nganh ... nhfing vft~ d~ quan trQng lien nganh ...
D~ thvc hi~n nhi~m V\1, quy~n h~n cua minh, Thu tu6ng Chinh D~ thvc hi~n nhi~m V\1, quy~n h~n cua minh, Thu tu6ng Chinh
phu din ctr vao Hi~n phap, lu~t, nghi quy~t cua Qu6c h()i, phap phu din ctr vao Hi~n phap, lu~t, nghi quy~t cua Qu6c h()i, phap
l~nh, nghi quy~t cua UBTVQH, l~nh, quy~t dinh cua Chu tich l~nh, nghi quy~t cua UBTVQH, l~nh, quy~t dinh cua Chu tich
nu6c, van ban cua Chinh phu, ban hanh van ban phap lu~t d~ thvc nu6c, van ban cua Chinh phu, ban hanh van ban phap lu~t d~ thvc
hi~n nhi~m V\1, quy~n h~n theo quy dinh cua lu~t va ki~m tra vi~c hi~n nhi~m V\1, quy~n h~n theo quy dinh cua lu~t va ki~m tra vi~c
thvc hi~n van ban d6. thvc hi~n van ban d6.
Ben c~nh vi~c d~ cao vai tro cua Thu tu6ng, Hi~n phap nam Ben c~nh vi~c d~ cao vai tro cua Thu tu6ng, Hi~n phap nam
2013 cling quy dinh: Ph6 Thu tu6ng Chinh phu giup Thu tu6ng 2013 cling quy dinh: Ph6 Thu tu6ng Chinh phu giup Thu tu6ng
lam nhi~m Vl;t theo S\f phan cong cua Thu tu6ng. Khi Thu tu6ng lam nhi~m Vl;t theo S\f phan cong cua Thu tu6ng. Khi Thu tu6ng
v~ng m~t, m()t Ph6 Thu tu6ng duqc Thu tu6ng uy quy~n thay v~ng m~t, m()t Ph6 Thu tu6ng duqc Thu tu6ng uy quy~n thay
m~t Hinh d~o cong tac cua Chinh phu, d6ng thai b6 sung them m~t Hinh d~o cong tac cua Chinh phu, d6ng thai b6 sung them
quy dinh: "chtu trach nhi¢m truac Thu tu6ng vJ nhi¢m v~ au(lc quy dinh: "chtu trach nhi¢m truac Thu tu6ng vJ nhi¢m v~ au(lc
phan cong". phan cong".
5.3. Ho~t d()ng cua b() trrrO'ng va thu trrrO'ng CO' quan 5.3. Ho~t d()ng cua b() trrrO'ng va thu trrrO'ng CO' quan
ngang b() ngang b()
N goai vai tro cua Thu tu6ng Chinh phu, ho~t d()ng cua b() N goai vai tro cua Thu tu6ng Chinh phu, ho~t d()ng cua b()
tru6ng Vel thu tru6ng CO' quan ngang bQ cling gop phftn quan trQng tru6ng Vel thu tru6ng CO' quan ngang bQ cling gop phftn quan trQng
vao hi~u qua ho~t d()ng cua Chinh phu. Theo Di~u 9 5, Di~u 99 vao hi~u qua ho~t d()ng cua Chinh phu. Theo Di~u 9 5, Di~u 99
Hi~n phap nam 2013, vai tro Hinh d~o cua b() tru6ng va thu tru6ng Hi~n phap nam 2013, vai tro Hinh d~o cua b() tru6ng va thu tru6ng
CO' quan ngang b() xac dinh ro: B9 tru6ng va thu tru6ng CO' quan CO' quan ngang b() xac dinh ro: B9 tru6ng va thu tru6ng CO' quan
ngang b() la thanh vien Chinh phu, la nguai dung dftu b(), ca quan ngang b() la thanh vien Chinh phu, la nguai dung dftu b(), ca quan
ngang b(), Hinh d~o cong tac cua b9 va CO' quan ngang b(); chiu ngang b(), Hinh d~o cong tac cua b9 va CO' quan ngang b(); chiu
trach nhi~m quan li nha nu6c v~ nganh, llnh vvc duqc phan cong, trach nhi~m quan li nha nu6c v~ nganh, llnh vvc duqc phan cong,
t6 chtrc thi hanh va theo doi vi~c thi hanh phap lu~t lien quan d~n t6 chtrc thi hanh va theo doi vi~c thi hanh phap lu~t lien quan d~n
nganh, llnh vvc trong ph~m vi toan qu6c. D6ng thai, Hi~n phap nganh, llnh vvc trong ph~m vi toan qu6c. D6ng thai, Hi~n phap
ThS. Phgm Thi Tinh 485 ThS. Phgm Thi Tinh 485
oiAo TRiNH LUAT HIEN PHAP VIeTNAM oiAo TRiNH LUAT HIEN PHAP VIeTNAM
xac dinh r5: B9 tnr6ng, thu tru6ng ca quan ngang b9 chiu trach xac dinh r5: B9 tnr6ng, thu tru6ng ca quan ngang b9 chiu trach
nhi~m ca nhan tnr6c Thu tu6ng Chinh phu, Chinh phu va Qu6c nhi~m ca nhan tnr6c Thu tu6ng Chinh phu, Chinh phu va Qu6c
hQi V~ nganh, llnh Vl;tC dUQ'C phan cong pht;t tnich, cling cac thanh hQi V~ nganh, llnh Vl;tC dUQ'C phan cong pht;t tnich, cling cac thanh
vien khac cua Chinh phu chiu tnich nhi~m t~p th~ v~ ho~t d<)ng vien khac cua Chinh phu chiu tnich nhi~m t~p th~ v~ ho~t d<)ng
cua Chinh phu; phai bao cao cong tac tnr6c Chinh phu, Thu tu6ng cua Chinh phu; phai bao cao cong tac tnr6c Chinh phu, Thu tu6ng
Chinh phu; thgc hi~n chS d9 bao cao tnr6c Nhan dan v~ nhfrng Chinh phu; thgc hi~n chS d9 bao cao tnr6c Nhan dan v~ nhfrng
v~n d~ quan trQng thu9c tnich nhi~m quan li. Day la quy dinh m6i v~n d~ quan trQng thu9c tnich nhi~m quan li. Day la quy dinh m6i
kh~ng. dinh S\f k~t hqp ch~t che gifra trach nhi~m ca nhan va trach kh~ng. dinh S\f k~t hqp ch~t che gifra trach nhi~m ca nhan va trach
nhi~m t~p th6 cua cac thanh vien Chinh phu, nh~m xay dvng nhi~m t~p th6 cua cac thanh vien Chinh phu, nh~m xay dvng
Chinh phu hi~n d~i, dan chu, gfi.n dan. Chinh phu hi~n d~i, dan chu, gfi.n dan.
Tren tinh thfin cua HiSn phap nam 2013, Lu~H t6 chuc Chinh Tren tinh thfin cua HiSn phap nam 2013, Lu~H t6 chuc Chinh
phu nam 2015 da lfin dfi.u tien phan dinh r5 nhi~m vt;t, quy~n h~n phu nam 2015 da lfin dfi.u tien phan dinh r5 nhi~m vt;t, quy~n h~n
CUa bQ tru6ng, thu tru(mg CO' quan ngang bQ v6i hai tu each, ffiQt CUa bQ tru6ng, thu tru(mg CO' quan ngang bQ v6i hai tu each, ffiQt
la tu each thanh vien Chinh phu, hai la v6i tu each nguai dung la tu each thanh vien Chinh phu, hai la v6i tu each nguai dung
dfi.u b9, ca quan ngang b<). C\1 th~, v6i tu each la thanh vien dfi.u b9, ca quan ngang b<). C\1 th~, v6i tu each la thanh vien
Chinh phu, b9 tnr6ng, thu tru6ng ca quan ngang b9 c6 nhi~m V\1, Chinh phu, b9 tnr6ng, thu tru6ng ca quan ngang b9 c6 nhi~m V\1,
quy~n h~n: Tham gia giai quySt cac cong vi~c chung cua t~p th~ quy~n h~n: Tham gia giai quySt cac cong vi~c chung cua t~p th~
Chinh phu; cling t~p th6 Chinh phu quySt dinh va lien d&i chiu Chinh phu; cling t~p th6 Chinh phu quySt dinh va lien d&i chiu
trach nhi~m cac v~n d~ thu<)c thftm quy~n cua Chinh phu; d~ xu~t trach nhi~m cac v~n d~ thu<)c thftm quy~n cua Chinh phu; d~ xu~t
v6i Chinh phu, Thu tu6ng Chinh phu cac chu truang, chinh sach, v6i Chinh phu, Thu tu6ng Chinh phu cac chu truang, chinh sach,
CO' ch~, van ban phap lu~t cfin thiSt thu9c thftm quy~n cua Chinh CO' ch~, van ban phap lu~t cfin thiSt thu9c thftm quy~n cua Chinh
phu, Thu tu6ng Chinh phu; chu d()ng lam vi~c v6i Thu tu6ng phu, Thu tu6ng Chinh phu; chu d()ng lam vi~c v6i Thu tu6ng
Chinh phu, Ph6 Thu tu6ng Chinh phu v~ cong vi~c cua Chinh phu Chinh phu, Ph6 Thu tu6ng Chinh phu v~ cong vi~c cua Chinh phu
va cong vi~c khac c6 lien quan; chiu trach nhi~m v~ toan b9 n9i va cong vi~c khac c6 lien quan; chiu trach nhi~m v~ toan b9 n9i
dung va tiSn d9 trinh cac d~ an, dv an, van ban phap lu~t duqc dung va tiSn d9 trinh cac d~ an, dv an, van ban phap lu~t duqc
giao; tham dv phien hQp Chinh phu va tham gia bi~u quySt t~i giao; tham dv phien hQp Chinh phu va tham gia bi~u quySt t~i
phien hQp Chinh phu; thvc hi~n cac cong vi~c C\1 th~ theo nganh, phien hQp Chinh phu; thvc hi~n cac cong vi~c C\1 th~ theo nganh,
linh Vl;tC duqc phan cong ho~c uy quy~n cua Chinh phu, Thu linh Vl;tC duqc phan cong ho~c uy quy~n cua Chinh phu, Thu
tu&ng Chinh phu; chi d~o, huang d~n, ki~m tra vi~c thi hanh phap tu&ng Chinh phu; chi d~o, huang d~n, ki~m tra vi~c thi hanh phap
lu~t, vi~c thvc hi~n chiSn luqc, quy ho~ch, kS ho~ch, chuang trinh lu~t, vi~c thvc hi~n chiSn luqc, quy ho~ch, kS ho~ch, chuang trinh
va cac quy~t dinh cua Chinh phu, Thu tu6ng Chinh phu v~ nganh, va cac quy~t dinh cua Chinh phu, Thu tu6ng Chinh phu v~ nganh,
486 ThS. Ph(lm Thj Tinh 486 ThS. Ph(lm Thj Tinh
linh Vl,l'C duqc phan cong; thvc hi~n cac nhi~m V\1 khac do Thu linh Vl,l'C duqc phan cong; thvc hi~n cac nhi~m V\1 khac do Thu
tu6ng Chinh phu uy quy~n (Bi~u 33). tu6ng Chinh phu uy quy~n (Bi~u 33).
V 6i tu each la nguai dtmg dftu b9, ca quan ngang b9, b9 V 6i tu each la nguai dtmg dftu b9, ca quan ngang b9, b9
tru6ng, thu tru6ng ca quan ngang b9 c6 nhi~m V\1, quy~n h~n: tru6ng, thu tru6ng ca quan ngang b9 c6 nhi~m V\1, quy~n h~n:
Lanh d~o, chi d~o va chiu trach nhi~m ca nhan v~ IDQi m~t cong Lanh d~o, chi d~o va chiu trach nhi~m ca nhan v~ IDQi m~t cong
tac cua b9, ca quan ngang b9; chi d~o cac dan vi tnrc thu<)c t6 tac cua b9, ca quan ngang b9; chi d~o cac dan vi tnrc thu<)c t6
chuc tri~n khai thvc hi~n chi~n luqc, quy ho~ch, k~ ho~ch, chuang chuc tri~n khai thvc hi~n chi~n luqc, quy ho~ch, k~ ho~ch, chuang
trinh, dv an da duqc phe duy~t, cac nhi~m V\1 cua b9, ca quan trinh, dv an da duqc phe duy~t, cac nhi~m V\1 cua b9, ca quan
ngang b9 duqc Chinh phu giao; quy~t dinh theo thAm quy~n ho~c ngang b9 duqc Chinh phu giao; quy~t dinh theo thAm quy~n ho~c
trinh Chinh phu, Thu tu6ng Chinh phu cac vftn d~ thu<)c chuc trinh Chinh phu, Thu tu6ng Chinh phu cac vftn d~ thu<)c chuc
nang, nhi~m V\1, quy~n h~n cua b9, ca quan ngang b9 rna minh la nang, nhi~m V\1, quy~n h~n cua b9, ca quan ngang b9 rna minh la
nguai dll'ng dftu; d~ nghi Thu tu6ng Chinh phu vi~c b6 nhi~m, nguai dll'ng dftu; d~ nghi Thu tu6ng Chinh phu vi~c b6 nhi~m,
mi~n nhi~m, each chuc, cho tir chuc thu tru6ng ho~c ph6 thu mi~n nhi~m, each chuc, cho tir chuc thu tru6ng ho~c ph6 thu
tru6ng ca quan ngang b9; ban hanh van ban QPPL theo thAm tru6ng ca quan ngang b9; ban hanh van ban QPPL theo thAm
quy~n d~ thvc hi~n chuc nang, nhi~m V\1 quan li nha nu6c dbi v6i quy~n d~ thvc hi~n chuc nang, nhi~m V\1 quan li nha nu6c dbi v6i
nganh, linh Vl,l'C duqc phan cong; ban hanh ho~c trinh Chinh phu, nganh, linh Vl,l'C duqc phan cong; ban hanh ho~c trinh Chinh phu,
Thu tu6ng Chinh phu ban hanh chinh sach phat triSn nganh, linh Thu tu6ng Chinh phu ban hanh chinh sach phat triSn nganh, linh
Vl,l'C duqc phan cong; thvc hi~n vi~c tuy~n d\lng, b6 nhi~m, mi~n Vl,l'C duqc phan cong; thvc hi~n vi~c tuy~n d\lng, b6 nhi~m, mi~n
nhi~m, cho tir chuc, di~u d<)ng, luan chuy~n, bi~t phai, danh gia, nhi~m, cho tir chuc, di~u d<)ng, luan chuy~n, bi~t phai, danh gia,
quy ho~ch, dao t~o, bbi du5ng, khen thu6ng, ki lu~t can b<), cong quy ho~ch, dao t~o, bbi du5ng, khen thu6ng, ki lu~t can b<), cong
chuc, vien chuc va thvc hi~n phan cftp quan li cong chuc, vien chuc, vien chuc va thvc hi~n phan cftp quan li cong chuc, vien
chuc dbi v6i cac t6 chuc, dan vi tnrc thu9c theo quy dinh cua phap chuc dbi v6i cac t6 chuc, dan vi tnrc thu9c theo quy dinh cua phap
lu~t; quy~t dinh phan cftp cho chinh quy~n dia phuang thvc hi~n lu~t; quy~t dinh phan cftp cho chinh quy~n dia phuang thvc hi~n
m<)t sb nhi~m V\1 lien quan d~n nganh, linh Vl,l'C duqc giao quan li m<)t sb nhi~m V\1 lien quan d~n nganh, linh Vl,l'C duqc giao quan li
theo ph~m vi lanh th6; phan cftp, uy quy~n cho cac t6 chuc, dan vi theo ph~m vi lanh th6; phan cftp, uy quy~n cho cac t6 chuc, dan vi
trgc thu<)c; quy~t dinh chuang trinh nghien cU'u khoa hQc, cong ngh~, trgc thu<)c; quy~t dinh chuang trinh nghien cU'u khoa hQc, cong ngh~,
U'ng d\lng ti~n b9 khoa hQc, cong ngh~; cac tieu chuAn, quy trinh, quy U'ng d\lng ti~n b9 khoa hQc, cong ngh~; cac tieu chuAn, quy trinh, quy
ph~m va cac diflh ffiUC kinh t~ - ld. thu~t CUa nganh, linh Vl,l'C thUQC ph~m va cac diflh ffiUC kinh t~ - ld. thu~t CUa nganh, linh Vl,l'C thUQC
thAm quy~n; quy~t dinh thanh l~p dan vi S\f nghi~p cong l~p theo quy thAm quy~n; quy~t dinh thanh l~p dan vi S\f nghi~p cong l~p theo quy
dinh cua phap lu~t; b6 nhi~m, mi~n nhi~m, cho tir chuc, di~u d<)ng, dinh cua phap lu~t; b6 nhi~m, mi~n nhi~m, cho tir chuc, di~u d<)ng,
luan chuy~n, bi~t phai, dinh chi cong tac, danh gia, khen thu6ng, ki luan chuy~n, bi~t phai, dinh chi cong tac, danh gia, khen thu6ng, ki
ThS. Phr;~m Tht Tinh 487 ThS. Phr;~m Tht Tinh 487
GlAO TRiNH LU!THIEN PHAP Vll~:T NAM GlAO TRiNH LU!THIEN PHAP Vll~:T NAM
lu~t ngum dtrng dftu, c~p ph6 cua ngum dtrng dftu t6 chuc, don vi lu~t ngum dtrng dftu, c~p ph6 cua ngum dtrng dftu t6 chuc, don vi
tn,rc thu()c; lanh d?o, chi d?o cong Ute thanh tra, ki6m tra vi~c tht;rc tn,rc thu()c; lanh d?o, chi d?o cong Ute thanh tra, ki6m tra vi~c tht;rc
hi~n cac quy dinh cua phap lu~t d6i v6i nganh, linh vgc trong ph(;lm hi~n cac quy dinh cua phap lu~t d6i v6i nganh, linh vgc trong ph(;lm
vi toan qu6c; quan Hva t6 chuc su dvng c6 hi~u qua cong sa, tai san, vi toan qu6c; quan Hva t6 chuc su dvng c6 hi~u qua cong sa, tai san,
phuong ti~n lam vi~c va tai chinh, ngan sach nha nu6c duqc giao; phuong ti~n lam vi~c va tai chinh, ngan sach nha nu6c duqc giao;
quySt dinh bi~n phap t6 chuc phong, ch6ng tham nhung, tht;rc hanh quySt dinh bi~n phap t6 chuc phong, ch6ng tham nhung, tht;rc hanh
tist ki~m, ch6ng lang phi va cac bi6u hi~n quan lieu, hach dich, cua tist ki~m, ch6ng lang phi va cac bi6u hi~n quan lieu, hach dich, cua
quySn trong nganh, linh vgc duqc phan cong; lanh d(;lo, chi d(;lo vi~c quySn trong nganh, linh vgc duqc phan cong; lanh d(;lo, chi d(;lo vi~c
thl;rc hi~n cai each hanh chinh, cai each chS d9 cong V\1, cong chuc thl;rc hi~n cai each hanh chinh, cai each chS d9 cong V\1, cong chuc
trong nganh, rmh V\YC thUQC trach nhi~m quan li nha ntr6c cua bQ, CCY trong nganh, rmh V\YC thUQC trach nhi~m quan li nha ntr6c cua bQ, CCY
quan ngang b(); chu d()ng phf>i hq_p ch~t che v6i cac CCY quan cua quan ngang b(); chu d()ng phf>i hq_p ch~t che v6i cac CCY quan cua
Dang, Qu6c h()i, TANDTC, VKSNDTC, Uy ban trung uong M~t Dang, Qu6c h()i, TANDTC, VKSNDTC, Uy ban trung uong M~t
tr~n T6 qu6c Vi~t Nam va CCY quan trung uong cua cac t6 chuc chinh tr~n T6 qu6c Vi~t Nam va CCY quan trung uong cua cac t6 chuc chinh
tri - xa h9i; giai trinh vS nhfrng v~n dS H()i dbng dan t()c, Uy ban cua tri - xa h9i; giai trinh vS nhfrng v~n dS H()i dbng dan t()c, Uy ban cua
Qu6c h9i quan tam; tra lm ch~t vdn cua d?i bi6u Qu6c h()i, kiSn nghi Qu6c h9i quan tam; tra lm ch~t vdn cua d?i bi6u Qu6c h()i, kiSn nghi
cua Clr tri, kiSn nghi cua M~t tr~n T6 qu6c Vi~t Nam va cac t6 chuc cua Clr tri, kiSn nghi cua M~t tr~n T6 qu6c Vi~t Nam va cac t6 chuc
chinh tri - xa h()i vS nhfrng v~n dS thu()c trach nhi~m quan H; thvc chinh tri - xa h()i vS nhfrng v~n dS thu()c trach nhi~m quan H; thvc
hi~n nhfrng nhi~m V\1 khac do Chinh phu, Thu tu6ng Chinh phu giao hi~n nhfrng nhi~m V\1 khac do Chinh phu, Thu tu6ng Chinh phu giao
(DiSu 34 Lu~t t6 chuc Chinh phu nam 20 15). (DiSu 34 Lu~t t6 chuc Chinh phu nam 20 15).
B9 tru6ng, thu tru6ng ca quan ngang b9 ban hanh van ban phap B9 tru6ng, thu tru6ng ca quan ngang b9 ban hanh van ban phap
lu~t d6 thvc hi~n nhi~m V\1, quysn h?n cua minh, ki6m tra vi~c thi lu~t d6 thvc hi~n nhi~m V\1, quysn h?n cua minh, ki6m tra vi~c thi
hanh cac van ban d6 va xu li cac van ban trai phap lu~t theo quy dinh hanh cac van ban d6 va xu li cac van ban trai phap lu~t theo quy dinh
cua lu~t. cua lu~t.
cAu HOI HVdNG nAN 6N TAP, cAu HOI HVdNG nAN 6N TAP,
DJNH HVONG THAo LU~ DJNH HVONG THAo LU~
1. Phan tich m6i quan h~ gifra Qu6c h()i va Chinh phu nu6c C()ng hoa 1. Phan tich m6i quan h~ gifra Qu6c h()i va Chinh phu nu6c C()ng hoa
XHCN Vi~t Nam theo Hi~n phap nam 2013. XHCN Vi~t Nam theo Hi~n phap nam 2013.
2. Thanh ph~n va ch~ d() trach nhi~m cua Chinh phu duqc quy dinh nhu 2. Thanh ph~n va ch~ d() trach nhi~m cua Chinh phu duqc quy dinh nhu
th~ nao trong Hi~n phap nam 2013? th~ nao trong Hi~n phap nam 2013?
3. Phan tich vi tri cua Chinh phu trong h~ th6ng hanh chinh qu6c gia. 3. Phan tich vi tri cua Chinh phu trong h~ th6ng hanh chinh qu6c gia.
488 ThS. Phr;tm Tht Tinh 488 ThS. Phr;tm Tht Tinh
CHUONG XIV- TOA AN NHAN DAN CHUONG XIV- TOA AN NHAN DAN
CHlfdNGXIV CHlfdNGXIV
TOA AN NHAN DAN TOA AN NHAN DAN
1. KHAI QUAT vE TOA AN NilAN DAN 490 1. KHAI QUAT vE TOA AN NilAN DAN 490
1.1. Vi tri, chuc nang cua toa an nhan dan 490 1.1. Vi tri, chuc nang cua toa an nhan dan 490
1.2. Nhi~m V\1 cua toa an nhan dan 496 1.2. Nhi~m V\1 cua toa an nhan dan 496
1.3. Quysn giai thich phap lu~t cua toa an 503 1.3. Quysn giai thich phap lu~t cua toa an 503
1.4. QuySn dinh chi hi~u lvc CUa cac van ban quy ph~m phap lu~t 505 1.4. QuySn dinh chi hi~u lvc CUa cac van ban quy ph~m phap lu~t 505
2. v AI TR6 evA r6A AN NHAN nAN DOI vdi xA HOI 506 2. v AI TR6 evA r6A AN NHAN nAN DOI vdi xA HOI 506
2.1. Bao dam tr~t tv, 6n dinh, binh yen 507 2.1. Bao dam tr~t tv, 6n dinh, binh yen 507
2.2. Bao dam kiSm soat quySn lvc, xay dvng nha nu&c phap 511 2.2. Bao dam kiSm soat quySn lvc, xay dvng nha nu&c phap 511
quySn, thuQllg ton phap lu~t quySn, thuQllg ton phap lu~t
2.3. Bao dam an toan phap H cho moi truang kinh doanh 512 2.3. Bao dam an toan phap H cho moi truang kinh doanh 512
3. cAc NGUYEN rAe HIEN DJNH vE HOAT DONG evA 514 3. cAc NGUYEN rAe HIEN DJNH vE HOAT DONG evA 514
TOA AN NilAN DAN TOA AN NilAN DAN
3.1. Khai ni~m 514 3.1. Khai ni~m 514
3.2. D9c l~p tu phap 515 3.2. D9c l~p tu phap 515
3.3. Xet xu c6 h9i thdm tham gia 518 3.3. Xet xu c6 h9i thdm tham gia 518
3.4. Xet xu cong khai 520 3.4. Xet xu cong khai 520
3.5. xet xu t~p the 523 3.5. xet xu t~p the 523
3.6. Bao dam tranh tl,lng trong xet xu 524 3.6. Bao dam tranh tl,lng trong xet xu 524
3.7. Xet xu hai cfip 526 3.7. Xet xu hai cfip 526
3.8. Bao dam quySn bao v~ phap H cua cac ben 528 3.8. Bao dam quySn bao v~ phap H cua cac ben 528
4. cd cAu r6 cmJ'c evA HE THONG r6A AN NHAN nAN 529 4. cd cAu r6 cmJ'c evA HE THONG r6A AN NHAN nAN 529
4.1. Toa an nhan dan v&i tu each m()t h~ th6ng CO' quan 529 4.1. Toa an nhan dan v&i tu each m()t h~ th6ng CO' quan 529
4.2. r6 chuc hanh chinh cua toa an nhan dan cac cfip 533 4.2. r6 chuc hanh chinh cua toa an nhan dan cac cfip 533
4.3. r6 chuc xet xu t~i toa an nhan dan cac cfip 535 4.3. r6 chuc xet xu t~i toa an nhan dan cac cfip 535
PGS. TS. To Van Hoa, ThS. Nguyin Van Thai 489 PGS. TS. To Van Hoa, ThS. Nguyin Van Thai 489
GlAO TRiNH LU}..T HIEN PHAP VIST NAM GlAO TRiNH LU}..T HIEN PHAP VIST NAM
5. TRAM PHAN, H(H TRAM vA cAc cm)c DANH HANH 536 5. TRAM PHAN, H(H TRAM vA cAc cm)c DANH HANH 536
CHiNH- CHUYEN MON TRONG TOA AN CHiNH- CHUYEN MON TRONG TOA AN
5.1. Th~m phan 536 5.1. Th~m phan 536
5.2. H9i th~m 540 5.2. H9i th~m 540
5.3. Cac chuc danh hanh chinh- chuyen mon trong Toa an 541 5.3. Cac chuc danh hanh chinh- chuyen mon trong Toa an 541
Trong cac nha nu6c hi~n d~i bao gia cling c6 cac ca quan nha Trong cac nha nu6c hi~n d~i bao gia cling c6 cac ca quan nha
nu6c duqc trao quy~n phan xu cac tranh chftp trong xa h9i. d Vi~t nu6c duqc trao quy~n phan xu cac tranh chftp trong xa h9i. d Vi~t
Nam, cac CO' quan nha nu6c d6 l~p thanh h~ th6ng gQi la "Toa an Nam, cac CO' quan nha nu6c d6 l~p thanh h~ th6ng gQi la "Toa an
nhan dan". Chuang nay gi6i thi~u t6i sinh vien nhfrng vftn d~ ca nhan dan". Chuang nay gi6i thi~u t6i sinh vien nhfrng vftn d~ ca
ban, n~n tang v~ vi tri, chuc nang, nhi~m V\l quy~n h~n cua TAND; ban, n~n tang v~ vi tri, chuc nang, nhi~m V\l quy~n h~n cua TAND;
vai tro cua TAND; cac nguyen t~c hiSn dinh v~ t6 chuc, ho~t d9ng vai tro cua TAND; cac nguyen t~c hiSn dinh v~ t6 chuc, ho~t d9ng
cua h~ thfing TAND; ca cftu t6 chuc cua h~ th6ng TAND; thfrm cua h~ thfing TAND; ca cftu t6 chuc cua h~ th6ng TAND; thfrm
phan va h9i thfrm nhan dan. phan va h9i thfrm nhan dan.
1. KHAI QUAT VE TOA AN NHAN DAN 1. KHAI QUAT VE TOA AN NHAN DAN
1.1. Vi tri, chuc nang cua toa an nhan dan 1.1. Vi tri, chuc nang cua toa an nhan dan
1.1.1. Toa an - h? th6ng ca quan rieng bi?t thifc hi?n chuc 1.1.1. Toa an - h? th6ng ca quan rieng bi?t thifc hi?n chuc
nang xet xir nang xet xir
Cac TAND cua Vi~t N am (sau day gQi la "to a an") l~p thanh Cac TAND cua Vi~t N am (sau day gQi la "to a an") l~p thanh
h~ thfing TAND. V~ m~t t6 chuc, h~ thfing toa an la h~ thfing ca h~ thfing TAND. V~ m~t t6 chuc, h~ thfing toa an la h~ thfing ca
quan rieng bi~t trong b9 may nha nu6c C9ng hoa XHCN Vi~t quan rieng bi~t trong b9 may nha nu6c C9ng hoa XHCN Vi~t
Nam. Trong sa d6 t6 chuc cua b9 may nha nu6c Vi~t Nam, h~ Nam. Trong sa d6 t6 chuc cua b9 may nha nu6c Vi~t Nam, h~
th6ng toa an hi~n di~n song song v6i cac h~ th6ng ca quan nha th6ng toa an hi~n di~n song song v6i cac h~ th6ng ca quan nha
nu6c khac nhu h~ th6ng ca quan d~i di~n, h~ th6ng ca quan hanh nu6c khac nhu h~ th6ng ca quan d~i di~n, h~ th6ng ca quan hanh
chinh nha nu6c va h~ th6ng CO' quan kiSm sat nhan dan. chinh nha nu6c va h~ th6ng CO' quan kiSm sat nhan dan.
Cong vi~c chinh cua toa an la xet xu cac tranh chftp trong Cong vi~c chinh cua toa an la xet xu cac tranh chftp trong
xa hQi. N Su nhu Qu6c h9i va cac CO' quan nha nu6c khac nhu xa hQi. N Su nhu Qu6c h9i va cac CO' quan nha nu6c khac nhu
UBTVQH, Chinh phu ... ban hanh cac QPPL c6 hi~u hxc ap d\lng UBTVQH, Chinh phu ... ban hanh cac QPPL c6 hi~u hxc ap d\lng
. chung thi toa an, thong qua ho~t d9ng xet xu, cho thfty phap lu~t . chung thi toa an, thong qua ho~t d9ng xet xu, cho thfty phap lu~t
la gi trong nhfrng truang hqp tranh chftp C\1 thS trong dai s6ng. la gi trong nhfrng truang hqp tranh chftp C\1 thS trong dai s6ng.
490 PGS. TS. To Van Hoa, ThS. Nguyin Van Thai 490 PGS. TS. To Van Hoa, ThS. Nguyin Van Thai
Toa an la CO' ch~ do Nha nu6c cung c~p d~ giai quy~t cac tranh Toa an la CO' ch~ do Nha nu6c cung c~p d~ giai quy~t cac tranh
ch~p trong xa h()i m()t each hoa binh va van minh, tninh tinh tr~ng ch~p trong xa h()i m()t each hoa binh va van minh, tninh tinh tr~ng
cac ben tranh ch~p "tv xu" mau thu~n cua minh rna gay ra tinh cac ben tranh ch~p "tv xu" mau thu~n cua minh rna gay ra tinh
tr~ng r6i lo~n trong xa h()i. Bay chinh la quySn tu phap cua tr~ng r6i lo~n trong xa h()i. Bay chinh la quySn tu phap cua
Nha nu6c, duqc trao cho toa an thvc hi~n theo quy dinh t~i BiSu Nha nu6c, duqc trao cho toa an thvc hi~n theo quy dinh t~i BiSu
102 Hi~n phap nam 2013. "Xet xu cac tranh ch~p" c6 nghia la 102 Hi~n phap nam 2013. "Xet xu cac tranh ch~p" c6 nghia la
phan xu ai dung, ai sai t6i dau trong tranh ch~p d6 tir g6c d() phap phan xu ai dung, ai sai t6i dau trong tranh ch~p d6 tir g6c d() phap
Hva ch~ tai phap H d6i v6i cai sai la gi. M()t quy~t dinh mang tinh Hva ch~ tai phap H d6i v6i cai sai la gi. M()t quy~t dinh mang tinh
tu phap - xet xu cua to a an thu0ng trai qua cac cong do~n: ( 1) cac tu phap - xet xu cua to a an thu0ng trai qua cac cong do~n: ( 1) cac
ben trong V\1 tranh ch~p trinh bay vS V\1 vi~c cua minh v6i toa an; ben trong V\1 tranh ch~p trinh bay vS V\1 vi~c cua minh v6i toa an;
(2) toa an xac dinh n()i dung cua tranh ch~p thong qua cac chtrng (2) toa an xac dinh n()i dung cua tranh ch~p thong qua cac chtrng
cu; (3) n~u v~n dS co lien quan t6i lu~t ap d\lng thi xac dinh lu~t ap cu; (3) n~u v~n dS co lien quan t6i lu~t ap d\lng thi xac dinh lu~t ap
d\lng va xem xet l~p lu~n cua cac ben vs lu~t ap d\lng; (4) to a an d\lng va xem xet l~p lu~n cua cac ben vs lu~t ap d\lng; (4) to a an
phan tich ap d\lng phap lu~t vao tinh hu6ng C\1 th~ cua tranh ch~p Vel phan tich ap d\lng phap lu~t vao tinh hu6ng C\1 th~ cua tranh ch~p Vel
ra phan quy~t. 1 Do quySn tu phap la cua Nha nu6c nen quy~t dinh ra phan quy~t. 1 Do quySn tu phap la cua Nha nu6c nen quy~t dinh
phan xu cua toa an la quy~t djnh giai quy~t cu6i cung, c6 gia tri phan xu cua toa an la quy~t djnh giai quy~t cu6i cung, c6 gia tri
rang bu()c va bao dam thvc hi~n b&ng cu5ng ch~ nha nu6c. £>6 la H rang bu()c va bao dam thvc hi~n b&ng cu5ng ch~ nha nu6c. £>6 la H
do t~i sao Nha nu6c hinh thanh m()t h~ th6ng ca quan thi hanh an do t~i sao Nha nu6c hinh thanh m()t h~ th6ng ca quan thi hanh an
dan S\1' va hinh Sl)' d~ bao dam thl)'C hi~n phan quy~t CUa toa an. dan S\1' va hinh Sl)' d~ bao dam thl)'C hi~n phan quy~t CUa toa an.
Cac ben tranh ch~p, bao g6m ca ca quan nha nu6c, phai tuy~t d6i Cac ben tranh ch~p, bao g6m ca ca quan nha nu6c, phai tuy~t d6i
ton trQng va tuan thu phan quy~t cua toa an. ton trQng va tuan thu phan quy~t cua toa an.
Nhu v~y, toa an la h~ th6ng CO' Nhu v~y, toa an la h~ th6ng CO'
Vt tri cita Toa an !a h¢ thtSng Vt tri cita Toa an !a h¢ thtSng
ca quan rieng bi?t thvc hi?n quan rieng bi~t trong tb chuc b() ca quan rieng bi?t thvc hi?n quan rieng bi~t trong tb chuc b()
chuc nang xet xir cita nu&c may nha nu6c C()ng hoa XHCN chuc nang xet xir cita nu&c may nha nu6c C()ng hoa XHCN
C9ng hoa XHCN Vi¢t N am. Vi~t Nam, duqc giao quySn ll)'c C9ng hoa XHCN Vi¢t N am. Vi~t Nam, duqc giao quySn ll)'c
nha nu6c thvc hi~n chuc nang nha nu6c thvc hi~n chuc nang
xet xu cac tranh ch~p trong xa h()i, hay con gQi la chuc nang thl)'c xet xu cac tranh ch~p trong xa h()i, hay con gQi la chuc nang thl)'c
hi~n quySn tu phap. Chuc nang tu phap- xet xu cua toa an duqc hi~n quySn tu phap. Chuc nang tu phap- xet xu cua toa an duqc
th~ hi~n a hai phuang di~n. th~ hi~n a hai phuang di~n.
1
Eward Wavell Ridges, Constitutional law of England (Lu~t hi~n phap Anh Qu6c), 1
Eward Wavell Ridges, Constitutional law of England (Lu~t hi~n phap Anh Qu6c),
tai bfm lftn thu 5, Nxb. Stevens & Sons, Limited, 1934, tr. 206. tai bfm lftn thu 5, Nxb. Stevens & Sons, Limited, 1934, tr. 206.
PGS. TS. To Van Hoa, ThS. Nguyln Van Thai 491 PGS. TS. To Van Hoa, ThS. Nguyln Van Thai 491
G!AO TRiNH LU~.T HIEN PliAP Vll~T NAM G!AO TRiNH LU~.T HIEN PliAP Vll~T NAM
Toa an la CO'
Thir nhirt, trong b9 may nha nu6c C()ng hoa Toa an la CO'
Thir nhirt, trong b9 may nha nu6c C()ng hoa
quan xet xif XHCN Vi~t Nam hi~n nay, chuc nang tu phap quan xet xif XHCN Vi~t Nam hi~n nay, chuc nang tu phap
chuyen nghi?p chi duqc trao cho toa an, cling gibng nhu chuyen nghi?p chi duqc trao cho toa an, cling gibng nhu
cita Nha nubc. chuc nang Hip phap chi duqc trao cho Qubc cita Nha nubc. chuc nang Hip phap chi duqc trao cho Qubc
h()i va chuc nang hanh phap duqc trao cho h()i va chuc nang hanh phap duqc trao cho
Chinh phit N 6i each khac, quy€n phan xu cua Nha nu6c df>i v6i Chinh phit N 6i each khac, quy€n phan xu cua Nha nu6c df>i v6i
cac tranh chftp trong xa h()i chi duqc trao cho toa an. Phan quySt cac tranh chftp trong xa h()i chi duqc trao cho toa an. Phan quySt
cua toa an mang tinh quy€n lvc nha nu6c va c6 gia tri b~t bu()c thi cua toa an mang tinh quy€n lvc nha nu6c va c6 gia tri b~t bu()c thi
hanh, ngay ca df>i v6i cac CO' quan nha nu6c. 1 hanh, ngay ca df>i v6i cac CO' quan nha nu6c. 1
Trong thvc ti~n, v~n con hi~n tuqng nguai Trong thvc ti~n, v~n con hi~n tuqng nguai
Chuc nang cita Toa Chuc nang cita Toa
dan c6 th6i quen dem tranh chftp cua minh dan c6 th6i quen dem tranh chftp cua minh
an Ia xet xif - thl!C an Ia xet xif - thl!C
t6i "nh(J" cac CO' quan hanh chinh nha t6i "nh(J" cac CO' quan hanh chinh nha
hi?n quyJn tu phap. hi?n quyJn tu phap.
nu6c giai quySt, vi dt;L tranh chftp gifra nu6c giai quySt, vi dt;L tranh chftp gifra
nguai mua can h9 chung cu va chu d~u tu duqc dua t6i Thanh tra nguai mua can h9 chung cu va chu d~u tu duqc dua t6i Thanh tra
xay d\l'llg; tranh chftp v€ dftt dai duqc dua ra UBND xa. . . Tuy xay d\l'llg; tranh chftp v€ dftt dai duqc dua ra UBND xa. . . Tuy
nhien day chi la th6i quen do cac ccr quan hanh chinh nha nu6c nhien day chi la th6i quen do cac ccr quan hanh chinh nha nu6c
thuang la CO' quan sat dan nhftt; CO' quan th\)'C SlJ CO chuc nang giai thuang la CO' quan sat dan nhftt; CO' quan th\)'C SlJ CO chuc nang giai
quySt nhfrng tranh chftp nhu v~y la toa an chu khong phai cac CO' quySt nhfrng tranh chftp nhu v~y la toa an chu khong phai cac CO'
quan hanh chinh nha nu6c. quan hanh chinh nha nu6c.
N guqc l~i, trong b9 may nha nu6c, m()t s6 ccr quan hanh chinh N guqc l~i, trong b9 may nha nu6c, m()t s6 ccr quan hanh chinh
nha nu6c thvc hi~n m()t sf> cong vi~c tuang t\)' ho~t d()ng tu phap, nha nu6c thvc hi~n m()t sf> cong vi~c tuang t\)' ho~t d()ng tu phap,
vi dt;t ccr quan hanh chinh nha nu6c cftp tren giai quySt khiSu n~i vi dt;t ccr quan hanh chinh nha nu6c cftp tren giai quySt khiSu n~i
hanh chinh dbi v6i ccr quan hanh chinh cftp du6i. . . Vi~c trao cac hanh chinh dbi v6i ccr quan hanh chinh cftp du6i. . . Vi~c trao cac
cong vi~c mang tinh chftt tu phap cho cac ccr quan hanh chinh nha cong vi~c mang tinh chftt tu phap cho cac ccr quan hanh chinh nha
nu6c xu li, v€ m~t 1i lu~n, la khong thvc sv phu hqp b&i ccr quan nu6c xu li, v€ m~t 1i lu~n, la khong thvc sv phu hqp b&i ccr quan
hanh chinh nha nu6c c6 nguyen t~c v~n hanh khac v6i v6i quan tu hanh chinh nha nu6c c6 nguyen t~c v~n hanh khac v6i v6i quan tu
phap, tit do co the d~n tai kSt qua giai quyst my ti~n, khong thvc phap, tit do co the d~n tai kSt qua giai quyst my ti~n, khong thvc
1
Nhu quy dinh t~i do~n 2 khofm 2 Di~u 2 Lu~t tb chuc TAND nam 2014: "Bim im, 1
Nhu quy dinh t~i do~n 2 khofm 2 Di~u 2 Lu~t tb chuc TAND nam 2014: "Bim im,
quy~t atnh cita Toa im nhan dan c6 hi?u htc phap lucjt phai au(Jc CO' quan, t6 chuc, quy~t atnh cita Toa im nhan dan c6 hi?u htc phap lucjt phai au(Jc CO' quan, t6 chuc,
ca nhan ton trc;mg; CO' quan, tJ chuc, ca nhan hfht quan phai nghiem chinh chdp ca nhan ton trc;mg; CO' quan, tJ chuc, ca nhan hfht quan phai nghiem chinh chdp
hcmh". hcmh".
492 PGS.TS. To Van Hoa, ThS. Nguyin Van Thai 492 PGS.TS. To Van Hoa, ThS. Nguyin Van Thai
sv thuy8t phvc d6i v6i nguai dan. Vi v~y, trong tru01lg hqp ti8p sv thuy8t phvc d6i v6i nguai dan. Vi v~y, trong tru01lg hqp ti8p
tvc phat sinh tranh chap, rue la nguai dan khong d6ng y v6i each tvc phat sinh tranh chap, rue la nguai dan khong d6ng y v6i each
giai quy8t cita cac CO' quan hanh chinh nha nu6c, toa an CO thftm giai quy8t cita cac CO' quan hanh chinh nha nu6c, toa an CO thftm
quy~n giai quySt cu6i cling d6i v6i cac tranh chap d6. quy~n giai quySt cu6i cling d6i v6i cac tranh chap d6.
Thu hai, toa an la CO' quan xet xu chuyen nghi~p. Thftm quy~n Thu hai, toa an la CO' quan xet xu chuyen nghi~p. Thftm quy~n
xet XU cita toa an hi~n nay bao g6m cac V\l an hinh S\1', dan S\]', hon xet XU cita toa an hi~n nay bao g6m cac V\l an hinh S\1', dan S\]', hon
nhan va gia dinh, kinh doanh, thuang m~i, lao d{)ng, hanh chinh. nhan va gia dinh, kinh doanh, thuang m~i, lao d{)ng, hanh chinh.
Trong vv an hinh sv, m{)t ben la Nha nu6c, duqc d~i di~n bai Trong vv an hinh sv, m{)t ben la Nha nu6c, duqc d~i di~n bai
VKSND, cao bu{)c m{)t ho~c m{)t s6 chit thS nao d6 ph~m t{)i hinh VKSND, cao bu{)c m{)t ho~c m{)t s6 chit thS nao d6 ph~m t{)i hinh
sv; phia ben kia la nguai hi cao bu{)c va lu~t su cita hQ. Trong vv sv; phia ben kia la nguai hi cao bu{)c va lu~t su cita hQ. Trong vv
an dan sv, hon nhan va gia dinh, kinh doanh, thuang m~i, lao an dan sv, hon nhan va gia dinh, kinh doanh, thuang m~i, lao
d9ng, cac chit ths mang tinh chat tu, co ths la ca nhan ho~c t6 d9ng, cac chit ths mang tinh chat tu, co ths la ca nhan ho~c t6
chuc c6 tranh chap v6i m{)t chit thS tu khac da xam h~i quy~n hay chuc c6 tranh chap v6i m{)t chit thS tu khac da xam h~i quy~n hay
lqi ich hqp phap cita minh. Trong V\l an hanh chinh, m{)t chit thS lqi ich hqp phap cita minh. Trong V\l an hanh chinh, m{)t chit thS
tu, c6 thS la nguai dan ho~c doanh nghi~p, khai ki~n m{)t ca quan tu, c6 thS la nguai dan ho~c doanh nghi~p, khai ki~n m{)t ca quan
hanh chinh nha nu6c vi da vi ph~m phap lu~t khi thvc hi~n cac hanh chinh nha nu6c vi da vi ph~m phap lu~t khi thvc hi~n cac
hanh vi quan 1i hanh chinh va do d6 anh huang t6i quy~n va lqi hanh vi quan 1i hanh chinh va do d6 anh huang t6i quy~n va lqi
ich hqp phap cua minh. Nhu v~y, h~ th6ng toa an hi~n nay c6 ich hqp phap cua minh. Nhu v~y, h~ th6ng toa an hi~n nay c6
thAm quy~n xet xu h~u hSt cac lo~i tranh chap trong xa h9i ru cac thAm quy~n xet xu h~u hSt cac lo~i tranh chap trong xa h9i ru cac
tranh chap gifra cac chit thS tu v6i nhau, t6i cac V\l khai ki~n CO' tranh chap gifra cac chit thS tu v6i nhau, t6i cac V\l khai ki~n CO'
quan hanh chinh nha nu6c va cac vv an hinh sv. Chi c6 m{)t s6 it quan hanh chinh nha nu6c va cac vv an hinh sv. Chi c6 m{)t s6 it
cac tranh chap khong thu{)c thftm quy~n xet xu cita toa an, vi dv cac tranh chap khong thu{)c thftm quy~n xet xu cita toa an, vi dv
tranh chap v~ tinh hqp hiSn, hqp phap cita cac van ban QPPL. tranh chap v~ tinh hqp hiSn, hqp phap cita cac van ban QPPL.
Cling c~n luu y r~ng, ngoai chuc nang xet xu cac tranh chap, Cling c~n luu y r~ng, ngoai chuc nang xet xu cac tranh chap,
toa an con giai quyst m9t s6 vi~c dan sv theo quy dinh cita phap toa an con giai quyst m9t s6 vi~c dan sv theo quy dinh cita phap
lu~t, vi dv tuyen b6 m{)t nguai da chSt, mat tich, xac dinh m{)t lu~t, vi dv tuyen b6 m{)t nguai da chSt, mat tich, xac dinh m{)t
nguai mat nang lvc hanh vi dan sv v.v .. Tuy nhien, cac vi~c nay nguai mat nang lvc hanh vi dan sv v.v .. Tuy nhien, cac vi~c nay
khong phai cong vi~c chinh cita toa an. Chuc nang, rue la ITnh V\]'C khong phai cong vi~c chinh cita toa an. Chuc nang, rue la ITnh V\]'C
ho~t d{)ng chu ysu cita to a an, vftn la xet xu. ho~t d{)ng chu ysu cita to a an, vftn la xet xu.
Ngoai toa an, a Vi~t Nam hi~n nay, cling nhu cac nha nu6c Ngoai toa an, a Vi~t Nam hi~n nay, cling nhu cac nha nu6c
hi~n d~i khac, c6 m{)t s6 ca quan c6 ho~t d{)ng xet xu chuyen hi~n d~i khac, c6 m{)t s6 ca quan c6 ho~t d{)ng xet xu chuyen
PGS. TS. T6 Van Hoa, ThS. Nguyln Van Thai 493 PGS. TS. T6 Van Hoa, ThS. Nguyln Van Thai 493
GIAO TRiNH LUAT HIEN PHAP V$T NAM GIAO TRiNH LUAT HIEN PHAP V$T NAM
nghi~p, vi dv: Trung tam trQng tai qu6c tS (VIAC) ben c~nh Phong nghi~p, vi dv: Trung tam trQng tai qu6c tS (VIAC) ben c~nh Phong
thuong m~i va cong nghi~p Vi~t Nam hay cac trung tam trQng tai thuong m~i va cong nghi~p Vi~t Nam hay cac trung tam trQng tai
thanh l~p theo phap lu~t v~ trQng tai thuong m~i. Ho~t d9ng cua thanh l~p theo phap lu~t v~ trQng tai thuong m~i. Ho~t d9ng cua
cac trung tam nay c6 nhi~u di6m tuong d6ng v6i ho~t d9ng xet xu cac trung tam nay c6 nhi~u di6m tuong d6ng v6i ho~t d9ng xet xu
cua toa an. Tuy nhien, cac trung tam trQng tai khong phai la C<J cua toa an. Tuy nhien, cac trung tam trQng tai khong phai la C<J
quan nha nu6c. M~c du c6 ho~t d9ng xet xu, song cac trung tam quan nha nu6c. M~c du c6 ho~t d9ng xet xu, song cac trung tam
nay khong thvc quy~n tu phap bai cac ho~t d9ng xet xu d6 nay khong thvc quy~n tu phap bai cac ho~t d9ng xet xu d6
khong phai la chtrc nang rna nha nu6c trao cho hQ. Day la cac khong phai la chtrc nang rna nha nu6c trao cho hQ. Day la cac
thiSt chS mang tinh chfit tu nhan dS giai quySt cac tranh chfip thiSt chS mang tinh chfit tu nhan dS giai quySt cac tranh chfip
thuang m~i giua cac doanh nghi~p trong nuac va qu6c ts. Khac thuang m~i giua cac doanh nghi~p trong nuac va qu6c ts. Khac
v6i tinh b~t bu9c dva tren quy~n lvc nha nu6c cua toa an, tinh v6i tinh b~t bu9c dva tren quy~n lvc nha nu6c cua toa an, tinh
rang bu9c cua phan quyst rna cac thist chs trQng tai nay dua ra rang bu9c cua phan quyst rna cac thist chs trQng tai nay dua ra
v~ C<J ban dva tren S\f tv nguy~n thvc hi~n cua cac ben. D6 c6 v~ C<J ban dva tren S\f tv nguy~n thvc hi~n cua cac ben. D6 c6
hi~u lvc b~t bu9c mang tinh phap H, cac phan quyst do phai hi~u lvc b~t bu9c mang tinh phap H, cac phan quyst do phai
thong qua thu tvc cong nh~n va cho thi hanh t~i toa an c6 thftm thong qua thu tvc cong nh~n va cho thi hanh t~i toa an c6 thftm
quy~n cua Vi~t Nam. quy~n cua Vi~t Nam.
C6 quan di6m cho r~ng quy~n tu phap rna toa an thvc hi~n la C6 quan di6m cho r~ng quy~n tu phap rna toa an thvc hi~n la
quy~n bao v~ phap lu~t. Quan di6m nay khong sai, tuy nhien chua quy~n bao v~ phap lu~t. Quan di6m nay khong sai, tuy nhien chua
toan di~n. Nhu da d~ c~p, quy~n tu phap la quy~n cua nha nu6c toan di~n. Nhu da d~ c~p, quy~n tu phap la quy~n cua nha nu6c
xet xu mQi tranh ch~p nay sinh tren lanh th6 qu6c gia minh. xet xu mQi tranh ch~p nay sinh tren lanh th6 qu6c gia minh.
Quy~n tu phap cua nha nu6c xufit phat m nguyen t~c nguai dan Quy~n tu phap cua nha nu6c xufit phat m nguyen t~c nguai dan
khong duqc tv giai quyst cac tranh chfip, xung d9t cua minh rna khong duqc tv giai quyst cac tranh chfip, xung d9t cua minh rna
phai qua C<J chS nha nu6c phan xu m9t each hoa binh va van phai qua C<J chS nha nu6c phan xu m9t each hoa binh va van
minh. Trong xa h9i hi~n d~i, hftu nhu mQi llnh V\fC trong xa h9i minh. Trong xa h9i hi~n d~i, hftu nhu mQi llnh V\fC trong xa h9i
d~u dUQ'C di~u chinh bai phap lu~t th\fC dinh do cac C<J quan CO d~u dUQ'C di~u chinh bai phap lu~t th\fC dinh do cac C<J quan CO
thftm quy~n ban hanh. Do v~y, hftu nhu cac tranh chfip d~u phat thftm quy~n ban hanh. Do v~y, hftu nhu cac tranh chfip d~u phat
sinh tir cac m6i quan h~ xa h9i do phap lu~t di8u chinh va c6 lien sinh tir cac m6i quan h~ xa h9i do phap lu~t di8u chinh va c6 lien
quan t6i vi ph~m phap lu~t. Khi xu an, toa an se can cu vao phap quan t6i vi ph~m phap lu~t. Khi xu an, toa an se can cu vao phap
lu~t thvc dinh ho~c hqp d6ng da giao kSt giua cac ben d6 tiSn lu~t thvc dinh ho~c hqp d6ng da giao kSt giua cac ben d6 tiSn
hanh xet xu. Trong truang hqp quan h~ phat sinh tranh chfip chua hanh xet xu. Trong truang hqp quan h~ phat sinh tranh chfip chua
duqc di~u chinh bai phap lu~t thvc dinh thi toa an v~n tiSn hanh duqc di~u chinh bai phap lu~t thvc dinh thi toa an v~n tiSn hanh
xet xu theo t~p quan ho~c theo le cong b~ng. Nhu v~y, chi khi nao xet xu theo t~p quan ho~c theo le cong b~ng. Nhu v~y, chi khi nao
hi~u phap lu~t 6 nghia r()ng nhfit, me la bao g6m ca phap lu~t thgc hi~u phap lu~t 6 nghia r()ng nhfit, me la bao g6m ca phap lu~t thgc
dinh, hqp d6ng giao kSt giua cac ben, t~p quan va Ie cong b~ng thi dinh, hqp d6ng giao kSt giua cac ben, t~p quan va Ie cong b~ng thi
quySn tu phap m6i d6ng nghla v6i quySn bao v9 phap lu~t. quySn tu phap m6i d6ng nghla v6i quySn bao v9 phap lu~t.
Trong lich su l~p hiSn Vi9t Nam, HiSn phap nam 2013 laban Trong lich su l~p hiSn Vi9t Nam, HiSn phap nam 2013 laban
hiSn phap dftu tien quy dinh ro toa an la CO' quan thgc hi9n quySn hiSn phap dftu tien quy dinh ro toa an la CO' quan thgc hi9n quySn
tu phap. 1 Trong cac ban hiSn phap tru6c ho~c chua quy djnh ro tu phap. 1 Trong cac ban hiSn phap tru6c ho~c chua quy djnh ro
rang2 ho~c chi quy dinh toa an la CO' quan xet xu cua nu6c C()ng rang2 ho~c chi quy dinh toa an la CO' quan xet xu cua nu6c C()ng
hoa XHCN Vi9t Nam3 • Nhu dS c~p tren day, vS m~t ban chfit, hoa XHCN Vi9t Nam3 • Nhu dS c~p tren day, vS m~t ban chfit,
quysn tu phap chinh Ia quysn xet xu cua nha nuac d6i vai cac quysn tu phap chinh Ia quysn xet xu cua nha nuac d6i vai cac
tranh chfip. Tuy nhien, khi HiSn phap nam 2013 quy dinh "toa an tranh chfip. Tuy nhien, khi HiSn phap nam 2013 quy dinh "toa an
thgc hi9n quysn tu phap" thi co nghia Ia dia vi cua toa an trong b9 thgc hi9n quysn tu phap" thi co nghia Ia dia vi cua toa an trong b9
may nha nu6c Vi9t Nam da duqc nang len m()t b~c. NSu chi quy may nha nu6c Vi9t Nam da duqc nang len m()t b~c. NSu chi quy
djnh "toa an la CO' quan xet XU" thi chi chu tn;>ng t6i khfa c~nh ho~t djnh "toa an la CO' quan xet XU" thi chi chu tn;>ng t6i khfa c~nh ho~t
d()ng cua toa an. Toa an duqc giao xet xu hinh S\f hay dan S\f rna d()ng cua toa an. Toa an duqc giao xet xu hinh S\f hay dan S\f rna
khong phai la tfit ca cac lo~i tranh chfip trong xa h()i thi v~n duqc khong phai la tfit ca cac lo~i tranh chfip trong xa h()i thi v~n duqc
gQi la CO' quan xet xu. NSu quy dinh "toa an thgc hi9n quySn tu gQi la CO' quan xet xu. NSu quy dinh "toa an thgc hi9n quySn tu
phap" thi c6 nghia toa an la ca quan phv trach vi9c thgc hi9n m()t phap" thi c6 nghia toa an la ca quan phv trach vi9c thgc hi9n m()t
trong ba nhanh quySn lgc nha nu6c - quySn tu phap - quySn phan trong ba nhanh quySn lgc nha nu6c - quySn tu phap - quySn phan
xu cua nha nu6c d6i v6i mQi tranh chfip trong xa h()i. Thgc hi9n xu cua nha nu6c d6i v6i mQi tranh chfip trong xa h()i. Thgc hi9n
quysn tu phap, toa an co quysn phan xu ho~c phan xu cu6i cung quysn tu phap, toa an co quysn phan xu ho~c phan xu cu6i cung
d6i v6i ffiQi tranh chfip trong xa h()i. d6i v6i ffiQi tranh chfip trong xa h()i.
1.1.2. Toa an- CO' quan trung tam cita hor;tt a(Jng tu phap 1.1.2. Toa an- CO' quan trung tam cita hor;tt a(Jng tu phap
Nhu tren da dS c~p, quySn tu phap la quySn cua nha nu6c phan Nhu tren da dS c~p, quySn tu phap la quySn cua nha nu6c phan
xu cac lo~i tranh chfip trong xa h()i. Toa an thgc hi9n chile nang xu cac lo~i tranh chfip trong xa h()i. Toa an thgc hi9n chile nang
xet xu cling chinh la thgc hi9n quySn tu phap. Tuy nhien, d~ xet xu cling chinh la thgc hi9n quySn tu phap. Tuy nhien, d~
1 1
Khmin 1 BiSu 102 HiSn phap nam 2013 quy dinh: "Toa em nhdn ddn la CO' quan Khmin 1 BiSu 102 HiSn phap nam 2013 quy dinh: "Toa em nhdn ddn la CO' quan
xet xu ctia nuac C{Jng hoa xii h{Ji chu nghza Vi?t Nam, th{rc hi?n quy~n tu phap ". xet xu ctia nuac C{Jng hoa xii h{Ji chu nghza Vi?t Nam, th{rc hi?n quy~n tu phap ".
2 2
BiSu 63 HiSn phap nam 1946. BiSu 63 HiSn phap nam 1946.
3 3
BiSu 97 HiSn phap nam 1959; BiSu 128 HiSn phap nam 1980; BiSu 127 HiSn BiSu 97 HiSn phap nam 1959; BiSu 128 HiSn phap nam 1980; BiSu 127 HiSn
phap nam 1992 (sua d6i, b6 sung nam 2001). phap nam 1992 (sua d6i, b6 sung nam 2001).
quy6n nay duqc thvc hi~n thi khong chi co ho~t d()ng xet xu cua quy6n nay duqc thvc hi~n thi khong chi co ho~t d()ng xet xu cua
toa an rna phaj CO S\f tham gia CUa nhi8u ho~t d()ng cua cac CCJ toa an rna phaj CO S\f tham gia CUa nhi8u ho~t d()ng cua cac CCJ
quan khac. Ca quan di6u tra tiSn hanh cac ho~t d()ng lam r5 tinh quan khac. Ca quan di6u tra tiSn hanh cac ho~t d()ng lam r5 tinh
tiSt cua V\1 vi~c co d~u hi~u hinh S\f. Ca quan ki~m sat thvc hi~n tiSt cua V\1 vi~c co d~u hi~u hinh S\f. Ca quan ki~m sat thvc hi~n
quy8n d~i di~n nha nu&c bu()c t()i m()t ai do tru&c toa an ddng thai quy8n d~i di~n nha nu&c bu()c t()i m()t ai do tru&c toa an ddng thai
kism sat bao dam tuan thu phap lu~t d6i v&i ho~t d9ng tu phap. kism sat bao dam tuan thu phap lu~t d6i v&i ho~t d9ng tu phap.
Lu~t su thvc hi~n quySn d~i di~n cho cac ben tranh ch~p va bao Lu~t su thvc hi~n quySn d~i di~n cho cac ben tranh ch~p va bao
chua trong cac V\1 an hinh S\f. Ca quan thi hanh an dan S\f, ca quan chua trong cac V\1 an hinh S\f. Ca quan thi hanh an dan S\f, ca quan
thi hanh an hinh S\f bao dam thi hanh cac ban an da CO hi~U l\fC thi hanh an hinh S\f bao dam thi hanh cac ban an da CO hi~U l\fC
cua toa an. Cac ho~t d()ng nay' m~c du khong trvc tiSp thvc hi~n cua toa an. Cac ho~t d()ng nay' m~c du khong trvc tiSp thvc hi~n
quySn tu phap, song dSu co thS duqc gQi la cac ho~t d()ng tu phap quySn tu phap, song dSu co thS duqc gQi la cac ho~t d()ng tu phap
bai chung d6u dong gop vao qua trinh thvc hi~n quysn tu phap bai chung d6u dong gop vao qua trinh thvc hi~n quysn tu phap
cua toa an. cua toa an.
Trong tbng thS cac ho~t d()ng tu phap, ho~t d()ng xet xu cua Trong tbng thS cac ho~t d()ng tu phap, ho~t d()ng xet xu cua
toa an luon dong vai tro trQng tam. Cac ho~t d9ng tu phap khac toa an luon dong vai tro trQng tam. Cac ho~t d9ng tu phap khac
kS tren day dSu co vai tro tham gia vao qua trinh thvc hi~n quySn kS tren day dSu co vai tro tham gia vao qua trinh thvc hi~n quySn
xet xu cua toa an. Ho~t d()ng di8u tra, cong td, bao chua d8u xet xu cua toa an. Ho~t d()ng di8u tra, cong td, bao chua d8u
huang t&i ho~t d9ng xet xu va diSn ra tru&c ho~c trong qua trinh huang t&i ho~t d9ng xet xu va diSn ra tru&c ho~c trong qua trinh
xet xu. KSt qua cua cac ho~t d()ng nay duqc trinh bay trong qua xet xu. KSt qua cua cac ho~t d()ng nay duqc trinh bay trong qua
trinh xet xu. Ho~t d()ng thi hanh an diSn ra sau qua trinh xet xu trinh xet xu. Ho~t d()ng thi hanh an diSn ra sau qua trinh xet xu
va nh&m mvc dich thvc thi phan quySt cua to a an. Nhu v~y, cac va nh&m mvc dich thvc thi phan quySt cua to a an. Nhu v~y, cac
ho~t d()ng tu phap d8u xoay quanh ho~t d()ng xet xu va toa an gift ho~t d()ng tu phap d8u xoay quanh ho~t d()ng xet xu va toa an gift
vi tri trung tam trong cac ho~t d()ng tu phap. DiSu do co ngh1a la vi tri trung tam trong cac ho~t d()ng tu phap. DiSu do co ngh1a la
each thuc ho~t d9ng cua toa an quy8t dinh each thuc ho~t d9ng each thuc ho~t d9ng cua toa an quy8t dinh each thuc ho~t d9ng
cua tbng thS ho~t d()ng tu phap cua qudc gia. MQi thay dbi, hay cua tbng thS ho~t d()ng tu phap cua qudc gia. MQi thay dbi, hay
cai each quan trQng trong llnh V\fC tu phap cua qudc gia phai l~y cai each quan trQng trong llnh V\fC tu phap cua qudc gia phai l~y
toa an lam trung tam. toa an lam trung tam.
1.2. Nhi~m Vl}. ciia toa an nhan dan 1.2. Nhi~m Vl}. ciia toa an nhan dan
Nhi~m V\1 cua TAND khong chi duqc hiSu dan gian la cong V\1 Nhi~m V\1 cua TAND khong chi duqc hiSu dan gian la cong V\1
a
do cac TAND thvc hi~n hang ngay rna duqc hiSu tfim muc cao a
do cac TAND thvc hi~n hang ngay rna duqc hiSu tfim muc cao
hon, me la "su m~nh" rna TAND phai hu6ng t6i, d~t duqc va dem hon, me la "su m~nh" rna TAND phai hu6ng t6i, d~t duqc va dem
dSn cho xa h9i thong qua vi~c tht;rc hi~n chuc nang tu phap da dSn cho xa h9i thong qua vi~c tht;rc hi~n chuc nang tu phap da
duqc HiSn phap giao ph6 cho minh. Nhi~m V\1 hiSn dinh cua duqc HiSn phap giao ph6 cho minh. Nhi~m V\1 hiSn dinh cua
TAND hi~n nay gbm 3 n<)i dung: (1) bao v~ cong li; (2) bao v~ TAND hi~n nay gbm 3 n<)i dung: (1) bao v~ cong li; (2) bao v~
quy~n con nguai, quy~n cong dan; (3) bao v~ chS d9 XHCN, bao quy~n con nguai, quy~n cong dan; (3) bao v~ chS d9 XHCN, bao
v~ lqi ich cua Nha nu6c, quy~n va lqi ich hqp phap cua t6 chuc, ca v~ lqi ich cua Nha nu6c, quy~n va lqi ich hqp phap cua t6 chuc, ca
nhan, 1 trong d6, nhi~m V\1 bao trum la "bao v~ cong H". nhan, 1 trong d6, nhi~m V\1 bao trum la "bao v~ cong H".
1.2.1. Nhi?m v~ baa v? c6ng li 1.2.1. Nhi?m v~ baa v? c6ng li
C6 thS n6i, fin sau thu~t ngfr "Cong li" la m<)t khai ni~m phuc C6 thS n6i, fin sau thu~t ngfr "Cong li" la m<)t khai ni~m phuc
t~p, da di~n, da chi~u, duqc nghien cilu tir nhi~u g6c d9 khac t~p, da di~n, da chi~u, duqc nghien cilu tir nhi~u g6c d9 khac
nhau. 2 d g6c d9 chinh tri - phap H, khai ni~m cong H duqc ban t6i nhau. 2 d g6c d9 chinh tri - phap H, khai ni~m cong H duqc ban t6i
tir thai Hy L~p c6 d~i. Theo Aristotle (384-322 TrCN), cong li la tir thai Hy L~p c6 d~i. Theo Aristotle (384-322 TrCN), cong li la
Sl;t' cong b~ng, thi hanh cong li me
la quySt dinh cai gi la cong Sl;t' cong b~ng, thi hanh cong li me
la quySt dinh cai gi la cong
b~ng. N gay trong thai ki dfiu cua Sl;t' nghi~p dfru tranh giai ph6ng
3
b~ng. N gay trong thai ki dfiu cua Sl;t' nghi~p dfru tranh giai ph6ng
3
dan t<)c va dan chu ch6ng l~i Thvc dan Phap, Chit tich H6 Chi dan t<)c va dan chu ch6ng l~i Thvc dan Phap, Chit tich H6 Chi
Minh cling da thS hi~n y ni~m cong H la cong b~ng tren CO' phap sa Minh cling da thS hi~n y ni~m cong H la cong b~ng tren CO' phap sa
quy~n cho tfrt ca mQi nguai. Trang di~u thu hai cua Ban Vi~t Nam quy~n cho tfrt ca mQi nguai. Trang di~u thu hai cua Ban Vi~t Nam
yeu cfiu ca, N guai viSt: yeu cfiu ca, N guai viSt:
"Hai xin phep lu(tt sira sang, "Hai xin phep lu(tt sira sang,
Nguai Tay, nguai Vi?t hai phuong citng a6ng. Nguai Tay, nguai Vi?t hai phuong citng a6ng.
Nhiing toa il(lc bi?t bdt c6ng, Nhiing toa il(lc bi?t bdt c6ng,
4
Dam xin bo aut n)ng dung dan lanh ". Dam xin bo aut n)ng dung dan lanh ". 4
M9t s6 tir diSn phap lu~t ph6 biSn tren thS gi6i cling thuang M9t s6 tir diSn phap lu~t ph6 biSn tren thS gi6i cling thuang
dinh nghia "cong li'' la le cong b~ng, le phai d~t duqc qua thvc thi dinh nghia "cong li'' la le cong b~ng, le phai d~t duqc qua thvc thi
1
Khofm 3 Bi~u 102 Hi~n phap nam 2013. 1
Khofm 3 Bi~u 102 Hi~n phap nam 2013.
2
Andrew Vincent, The nature of political theory (Bfm chfit cua h9c thuy~t chinh 2
Andrew Vincent, The nature of political theory (Bfm chfit cua h9c thuy~t chinh
tri), Nxb. Oxford University Press, 2007, tr. 109- 114. tri), Nxb. Oxford University Press, 2007, tr. 109- 114.
3 3
Aristotle, Chinh trj (Politics), djch bai Benjamin Jowett, Nxb. Dover Puplication, Aristotle, Chinh trj (Politics), djch bai Benjamin Jowett, Nxb. Dover Puplication,
Inc, New York, 2000, tr. 30. Inc, New York, 2000, tr. 30.
4
HJ Chi Minh tocm t(ip (xufit ban l&n thu ba), t~p 1 (1912 - 1924), Nxb. Chinh tri 4
HJ Chi Minh tocm t(ip (xufit ban l&n thu ba), t~p 1 (1912 - 1924), Nxb. Chinh tri
qu6c gia, Ha NQi, 2011, tr. 472. qu6c gia, Ha NQi, 2011, tr. 472.
G!AO TRINH LU!T HIEN PHAP V$T NAM G!AO TRINH LU!T HIEN PHAP V$T NAM
phap lu~t. 1 Cac tir diSn tiSng Vi~t ph6 thong a Vi~t Nam dinh phap lu~t. 1 Cac tir diSn tiSng Vi~t ph6 thong a Vi~t Nam dinh
nghia cong li la le phai chung cho tfit ca mQi nguai va duqc xa h()i nghia cong li la le phai chung cho tfit ca mQi nguai va duqc xa h()i
thua nh~n. 2 thua nh~n. 2
Nhu v~y, hiSu m()t each ca ban nhfit tu g6c d() chinh tri- phap Nhu v~y, hiSu m()t each ca ban nhfit tu g6c d() chinh tri- phap
li, cong li la le phai, le cong bftng chung cho tfit ca ffiQi nguai, li, cong li la le phai, le cong bftng chung cho tfit ca ffiQi nguai,
duqc xa h()i thua nh~n va dC;lt duqc thong qua thvc thi phap lu~t. duqc xa h()i thua nh~n va dC;lt duqc thong qua thvc thi phap lu~t.
Toa an c6 nhi~m V\1 bao v~ cong li c6 ngh1a la to a an phai dem Toa an c6 nhi~m V\1 bao v~ cong li c6 ngh1a la to a an phai dem
dSn le phai, SlJ cong b~ng trong cac V\1 tranh ch~p rna minh xet xu. dSn le phai, SlJ cong b~ng trong cac V\1 tranh ch~p rna minh xet xu.
Quan trQng han, toa an cung phaj cho xa h()i th~y r~ng le phai, SlJ Quan trQng han, toa an cung phaj cho xa h()i th~y r~ng le phai, SlJ
cong bftng da duqc thvc thi trong m6i V\1 tranh chfip rna n6 phan cong bftng da duqc thvc thi trong m6i V\1 tranh chfip rna n6 phan
xu. D6 la chan li hi€n nhien, da tr& thanh khfiu hi~u cua Tu phap xu. D6 la chan li hi€n nhien, da tr& thanh khfiu hi~u cua Tu phap
hi~n d(;li: "khong nhiing cong li phai duqc thvc thi rna mQi nguai hi~n d(;li: "khong nhiing cong li phai duqc thvc thi rna mQi nguai
phai thfiy r~ng cong li da duqc thvc thi" (Not only justice must be phai thfiy r~ng cong li da duqc thvc thi" (Not only justice must be
done, it must also be seen to be done). NSu toa an thvc hi~n t6t done, it must also be seen to be done). NSu toa an thvc hi~n t6t
nhi~m V\1 nay, m6i nguai dan se nh~n thuc duqc r~ng trong b() nhi~m V\1 nay, m6i nguai dan se nh~n thuc duqc r~ng trong b()
may nha nu6c XHCN Vi~t Nam luon c6 m()t lo(;li ca quan xet xu may nha nu6c XHCN Vi~t Nam luon c6 m()t lo(;li ca quan xet xu
chuyen nghi~p dS dem lC;li le phai, le cong b~ng cho minh m6i khi chuyen nghi~p dS dem lC;li le phai, le cong b~ng cho minh m6i khi
c6 tranh chfip, m6i khi quy~n lqi cua minh hi xam ph(;lm va cftn c6 tranh chfip, m6i khi quy~n lqi cua minh hi xam ph(;lm va cftn
duqc bao v~; r~ng ca quan d6 duqc giao su m~nh dem l(;li cong li duqc bao v~; r~ng ca quan d6 duqc giao su m~nh dem l(;li cong li
cho minh du ke xam phC;lffi t6i quy~n lqi cua minh CO SUC ffi(;lnh, SlJ cho minh du ke xam phC;lffi t6i quy~n lqi cua minh CO SUC ffi(;lnh, SlJ
con d6 hay ngong cu6ng t6i dau, th~m chi la ca quan nha nu6c, con d6 hay ngong cu6ng t6i dau, th~m chi la ca quan nha nu6c,
b&i le phan quySt cua ca quan d6 duqc bao dam bftng cu5ng chS b&i le phan quySt cua ca quan d6 duqc bao dam bftng cu5ng chS
nha nuac va tfit ca cac ben, kS ca cac ca quan nha nuac co lien nha nuac va tfit ca cac ben, kS ca cac ca quan nha nuac co lien
quan, d~u phai tuan ph\}C. M~t khac, khi dua tranh chfip ra xet xu quan, d~u phai tuan ph\}C. M~t khac, khi dua tranh chfip ra xet xu
tru6c toa an, cho du phan quySt cu6i cung c6 dung v6i y mu6n vi tru6c toa an, cho du phan quySt cu6i cung c6 dung v6i y mu6n vi
ki cua cac ben hay khong cac ben cling phai cong nh~n r~ng d6 la ki cua cac ben hay khong cac ben cling phai cong nh~n r~ng d6 la
cong li d6i v6i minh. Nhu v~y, toa an phai thvc hi~n ho(;lt d()ng xet cong li d6i v6i minh. Nhu v~y, toa an phai thvc hi~n ho(;lt d()ng xet
1
Brian Gamer (chu bien), Black's law dictionary, taiban l~n thu 9, Nxb. West, 1
Brian Gamer (chu bien), Black's law dictionary, taiban l~n thu 9, Nxb. West,
2009; Amy Hackney Blackwell, The exssentiallaw dictionary (Sphinx Dictionary), 2009; Amy Hackney Blackwell, The exssentiallaw dictionary (Sphinx Dictionary),
Nxb. Sphinx Publishing, 2008. Nxb. Sphinx Publishing, 2008.
2
NguySn Nhu Y(chu bien), Dc;ti tir tlidn tiing Vi¢t, Nxb. Van h6a thong tin, 1998. 2
NguySn Nhu Y(chu bien), Dc;ti tir tlidn tiing Vi¢t, Nxb. Van h6a thong tin, 1998.
xu cua minh sao cho dbi v6i nguai dan, toa an va cong li la m()t, xu cua minh sao cho dbi v6i nguai dan, toa an va cong li la m()t,
nhu chan H, khong ths tach rai. nhu chan H, khong ths tach rai.
Trong b() may nha nu6c Vi~t Nam hi~n nay, chi c6 toa an, chu Trong b() may nha nu6c Vi~t Nam hi~n nay, chi c6 toa an, chu
khong phai ca quan nha nu&c nao khac, c6 nhi~m V\1 bao v~ cong khong phai ca quan nha nu&c nao khac, c6 nhi~m V\1 bao v~ cong
H. Sa d1 nhu v~y la vi chi c6 toa an la CCY quan xet xu chuyen H. Sa d1 nhu v~y la vi chi c6 toa an la CCY quan xet xu chuyen
nghi~p, duqc HiSn phap giao thgc hi~n quySn tu phap. Toa an nghi~p, duqc HiSn phap giao thgc hi~n quySn tu phap. Toa an
phan xu ds tim ra le phai, le cong b~ng trong nhfrng tranh dii va phan xu ds tim ra le phai, le cong b~ng trong nhfrng tranh dii va
xung d()t lqi ich giua cac ben. Ho~t d()ng xet xu cua toa an duqc xung d()t lqi ich giua cac ben. Ho~t d()ng xet xu cua toa an duqc
thvc hi~n m()t each cong khai va tuan thu cac quy trinh tb tvng thvc hi~n m()t each cong khai va tuan thu cac quy trinh tb tvng
ch~t che. Thfim phan, nhfrng nguai tf\l'C tiSp xet xu, duqc dao t?o ch~t che. Thfim phan, nhfrng nguai tf\l'C tiSp xet xu, duqc dao t?o
phap lu~t bai ban, duqc tra luang tlr ngan sach va khong c6 lqi ich phap lu~t bai ban, duqc tra luang tlr ngan sach va khong c6 lqi ich
ca nhan lien quan t6i V\1 vi~c tranh ch~p. Cac CCY quan khac nhu ca nhan lien quan t6i V\1 vi~c tranh ch~p. Cac CCY quan khac nhu
Qubc h()i, Chu tich nu&c, Chinh phu, HDND, UBND ... dSu khong Qubc h()i, Chu tich nu&c, Chinh phu, HDND, UBND ... dSu khong
c6 chuc nang nay. Tham gia cac thu tvc tf> tvng tu phap con c6 m()t c6 chuc nang nay. Tham gia cac thu tvc tf> tvng tu phap con c6 m()t
sf> ca quan nha nu6c khac nhu ca quan diSu tra, VKSND. Song cac sf> ca quan nha nu6c khac nhu ca quan diSu tra, VKSND. Song cac
CCY quan nay khong c6 thfim quySn dua ra quySt dinh phan xu dbi CCY quan nay khong c6 thfim quySn dua ra quySt dinh phan xu dbi
v&i tranh chfip rna chung c6 nhfrng chuc nang rieng. Ca quan diSu v&i tranh chfip rna chung c6 nhfrng chuc nang rieng. Ca quan diSu
tra co chtrc nang disu tra lam ro cac tinh tist khach quan cua V\1 an tra co chtrc nang disu tra lam ro cac tinh tist khach quan cua V\1 an
hinh sv. VKSND d~i di~n Nha nu6c thvc hi~n quySn cong tb hinh sv. VKSND d~i di~n Nha nu6c thvc hi~n quySn cong tb
trong cac V\1 an hinh S\f va tiSn hanh kiSm sat cac ho~t d()ng tu trong cac V\1 an hinh S\f va tiSn hanh kiSm sat cac ho~t d()ng tu
phap. Tuy nhien, do khong duqc trao thfim quySn dua ra quySt phap. Tuy nhien, do khong duqc trao thfim quySn dua ra quySt
dinh phan XU cuf>i cung nen cac CCY quan nay khong dUQ'C giao dinh phan XU cuf>i cung nen cac CCY quan nay khong dUQ'C giao
nhi~m V\1 bao v~ cong li rna chi dong vai tro nhfit dinh trong qua nhi~m V\1 bao v~ cong li rna chi dong vai tro nhfit dinh trong qua
trinh tb tvng dS tlr d6 toa an thvc hi~n nhi~m V\1 bao v~ cong H. trinh tb tvng dS tlr d6 toa an thvc hi~n nhi~m V\1 bao v~ cong H.
Nhu v~y, se la khong chinh xac nSu n6i r~ng "toa an c6 nhi~m Nhu v~y, se la khong chinh xac nSu n6i r~ng "toa an c6 nhi~m
V\1 trimg tri vi ph~m phap lu~t va trfin ap t()i ph~m". Trong m()t V\1 V\1 trimg tri vi ph~m phap lu~t va trfin ap t()i ph~m". Trong m()t V\1
an hinh S\f, cho du nguai ph~m t()i da nh~n duqc hinh ph~t thich an hinh S\f, cho du nguai ph~m t()i da nh~n duqc hinh ph~t thich
dang v&i hanh vi ph~m t()i cua minh thi d6 cling khong phai la do dang v&i hanh vi ph~m t()i cua minh thi d6 cling khong phai la do
toa an da "trimg tri" hQ rna do la do toa an da thl;fC thi cong lf dfii toa an da "trimg tri" hQ rna do la do toa an da thl;fC thi cong lf dfii
v&i h9, sau khi da tisn hanh qua trinh xet xu dva tren cac nguyen v&i h9, sau khi da tisn hanh qua trinh xet xu dva tren cac nguyen
t~c t6 1\lng cong b~ng. V 6i nhi~m Vl,l thi hanh cong li, toa an cang t~c t6 1\lng cong b~ng. V 6i nhi~m Vl,l thi hanh cong li, toa an cang
th~ hi~n r5 vi tri trung tam cua h~ th6ng tu phap Vi~t N am. th~ hi~n r5 vi tri trung tam cua h~ th6ng tu phap Vi~t N am.
Trong lich su l~p hi~n Vi~t N am, Hi~n phap nam 2013 la ban Trong lich su l~p hi~n Vi~t N am, Hi~n phap nam 2013 la ban
hi~n phap d~u tien quy dinh r5 toa an c6 nhi~m V\1 thi hanh cong hi~n phap d~u tien quy dinh r5 toa an c6 nhi~m V\1 thi hanh cong
H. V 6i quy dinh nay, Hi~n phap nam 2013 cling da l~n d~u tien H. V 6i quy dinh nay, Hi~n phap nam 2013 cling da l~n d~u tien
quy dinh nhi~m V\1 cua TAND khac v6i nhi~m V\1 cua VKSND. quy dinh nhi~m V\1 cua TAND khac v6i nhi~m V\1 cua VKSND.
Trong khi nhi~m V\1 nbi b~t cua TAND la bao v~ cong 1i thi nhi~m Trong khi nhi~m V\1 nbi b~t cua TAND la bao v~ cong 1i thi nhi~m
V\1 nbi b~t cua VKSND la bao v~ phap lu~t. Trong Hi~n phap nam V\1 nbi b~t cua VKSND la bao v~ phap lu~t. Trong Hi~n phap nam
1980 va 1992 (sua dbi, b6 sung nam 2001), TAND va VKSND 1980 va 1992 (sua dbi, b6 sung nam 2001), TAND va VKSND
duqc quy dinh nhi~m vv chung la bao v~ phap ch~ XHCN, bao v~ duqc quy dinh nhi~m vv chung la bao v~ phap ch~ XHCN, bao v~
ch~ d9 XHCN ... 1 Nhfing phan tich tren day cho thfty, quy dinh ch~ d9 XHCN ... 1 Nhfing phan tich tren day cho thfty, quy dinh
m6i cua Hi~n phap nam 2013 v~ nhi~m V\1 bao v~ cong li cua toa m6i cua Hi~n phap nam 2013 v~ nhi~m V\1 bao v~ cong li cua toa
an khong nhfmg th\IC S\f phu hqp v6i chuc nang xet XU, th\{C hi~n an khong nhfmg th\IC S\f phu hqp v6i chuc nang xet XU, th\{C hi~n
quy~n tu phap cua toa an rna con gop ph~n nang cao them m9t quy~n tu phap cua toa an rna con gop ph~n nang cao them m9t
bu6c dia vi cua toa an trong tb chuc b9 may nha nu6c n6i chung bu6c dia vi cua toa an trong tb chuc b9 may nha nu6c n6i chung
Va h~ th6ng CO' quan tu phap n6i rieng. Va h~ th6ng CO' quan tu phap n6i rieng.
Thvc hi~n duqc nhi~m V\1 bao v~ cong li cling la ca sa d~ t~o Thvc hi~n duqc nhi~m V\1 bao v~ cong li cling la ca sa d~ t~o
ra long tin cua nguai dan d6i v&i toa an. Toa an khong bao v~ ra long tin cua nguai dan d6i v&i toa an. Toa an khong bao v~
duqc cong 1i la di~u t6i t~ nhdt. Khi d6 nguai dan se nghi r~ng toa duqc cong 1i la di~u t6i t~ nhdt. Khi d6 nguai dan se nghi r~ng toa
an khong phai la nai co ths bao v~ quy~n va lqi ich cua minh va an khong phai la nai co ths bao v~ quy~n va lqi ich cua minh va
h9 se khong tim d~n toa an m6i khi c6 tranh chftp. N6i each khac h9 se khong tim d~n toa an m6i khi c6 tranh chftp. N6i each khac
h9 mdt ni~m tin vao toa an. Tu d6, h9 mdt di ni~m tin vao cong 1i h9 mdt ni~m tin vao toa an. Tu d6, h9 mdt di ni~m tin vao cong 1i
trong xa hQi. Mdt di long tin cua nguai dan, S\f t6n t~i cua toa an trong xa hQi. Mdt di long tin cua nguai dan, S\f t6n t~i cua toa an
se tr6 thanh vo nghia d6i v&i xa h9i. T6m l~i, chi khi nao hoan se tr6 thanh vo nghia d6i v&i xa h9i. T6m l~i, chi khi nao hoan
thanh duqc nhi~m Vl,l "bao v~ cong li" thi toa an m6i c6 thS gianh thanh duqc nhi~m Vl,l "bao v~ cong li" thi toa an m6i c6 thS gianh
duqc ni~m tin cua xa hQi. duqc ni~m tin cua xa hQi.
1.2.2. Nhi?m v~ bao v? quyJn con nguai, quyJn cong dan 1.2.2. Nhi?m v~ bao v? quyJn con nguai, quyJn cong dan
Trong ch~ d9 phan dan chu, ngvy dan chu, toa an duqc xem la Trong ch~ d9 phan dan chu, ngvy dan chu, toa an duqc xem la
cong Cl,l dan ap nguai dan. Trong ch~ d9 dan chit, toa an la nai bao cong Cl,l dan ap nguai dan. Trong ch~ d9 dan chit, toa an la nai bao
1 1
DiSu 127 HiSn phap nam 1980; DiSu 126 HiSn phap nam 1992 (sua d6i, b6 sung DiSu 127 HiSn phap nam 1980; DiSu 126 HiSn phap nam 1992 (sua d6i, b6 sung
nam 2001). nam 2001).
500 PGS. TS. To Van Hoa, ThS. Nguyln Van Thai 500 PGS. TS. To Van Hoa, ThS. Nguyln Van Thai
V~
nguai dan, dem l~i cong li cho nguai dan, bai Vl toa an la CO' V~
nguai dan, dem l~i cong li cho nguai dan, bai Vl toa an la CO'
quan bao V~ cong lf, xet XU theo le phai, le cong b~ng tn%n CO' SO quan bao V~ cong lf, xet XU theo le phai, le cong b~ng tn%n CO' SO
phap lu~t. Quy8n con nguai, quy~n cong dan duqc quy dinh trong phap lu~t. Quy8n con nguai, quy~n cong dan duqc quy dinh trong
hi~n phap va duqc Cl,l th~ h6a trong cac van ban QPPL do cac CO' hi~n phap va duqc Cl,l th~ h6a trong cac van ban QPPL do cac CO'
quan c6 thAm quy~n ban hanh. Toa an dem l~i cong li cho nguai quan c6 thAm quy~n ban hanh. Toa an dem l~i cong li cho nguai
dan me la toa an phai bao v~ duqc quy8n con nguai, quy8n cong dan me la toa an phai bao v~ duqc quy8n con nguai, quy8n cong
dan. Cong li c6 nghia la hanh vi vi ph~m quy~n cua nguai dan dan. Cong li c6 nghia la hanh vi vi ph~m quy~n cua nguai dan
phai duqc xac dinh va chiu ch~ tai thich dang. Nhu v~y, nhi~m V1,l phai duqc xac dinh va chiu ch~ tai thich dang. Nhu v~y, nhi~m V1,l
"bao v~ cong li" cua toa an dbng nghla v6i vi~c toa an phai bao v~ "bao v~ cong li" cua toa an dbng nghla v6i vi~c toa an phai bao v~
quy8n con nguai, quy8n cong dan. quy8n con nguai, quy8n cong dan.
Toa an c6 nhi~m V1,l bao v~ quy~n con ngum, quy~n cong dan Toa an c6 nhi~m V1,l bao v~ quy~n con ngum, quy~n cong dan
cling c6 nghla la m6i khi nguai dan cho r~ng quy~n cua minh da hi cling c6 nghla la m6i khi nguai dan cho r~ng quy~n cua minh da hi
xam ph~m thi d~u c6 quy8n ki~n t6i toa and~ duqc bao v~. Toa an xam ph~m thi d~u c6 quy8n ki~n t6i toa and~ duqc bao v~. Toa an
c6 trach nhi~m thvli V1,l ki~n theo thAm quy8n cv th~ quy dinh t~i c6 trach nhi~m thvli V1,l ki~n theo thAm quy8n cv th~ quy dinh t~i
cac lu~t t6 tl,lng, xac dinh Cl,l th~ hanh vi vi ph~m, illUC dQ Vi ph~m cac lu~t t6 tl,lng, xac dinh Cl,l th~ hanh vi vi ph~m, illUC dQ Vi ph~m
va ch~ tai tuang wg d6i v6i cac vi ph~m d6i v6i quy8n con nguai, va ch~ tai tuang wg d6i v6i cac vi ph~m d6i v6i quy8n con nguai,
quy8n cong dan. Cho du chu th~ xam ph~m quy8n con nguai, quy8n cong dan. Cho du chu th~ xam ph~m quy8n con nguai,
quy8n cong dan la ai cling phai chftp hanh quy~t dinh cua toa an. quy8n cong dan la ai cling phai chftp hanh quy~t dinh cua toa an.
Trong b<) may nha nu&c hi~n nay, "bao v~ quy8n con nguai, Trong b<) may nha nu&c hi~n nay, "bao v~ quy8n con nguai,
quy8n cong dan" khong chi la nhi~m V1,1 cua rieng TAND rna con quy8n cong dan" khong chi la nhi~m V1,1 cua rieng TAND rna con
la nhi~m V1,l cua VKSND. I Tuy nhien, toa an va vi~n ki~m sat tht.rc la nhi~m V1,l cua VKSND. I Tuy nhien, toa an va vi~n ki~m sat tht.rc
hi~n nhi~m V1,l nay du6i cac hinh thuc khac nhau phu hqp v6i chuc hi~n nhi~m V1,l nay du6i cac hinh thuc khac nhau phu hqp v6i chuc
nang cua minh. Vi~n ki~m sat bao v~ quy~n con nguai, quy~n nang cua minh. Vi~n ki~m sat bao v~ quy~n con nguai, quy~n
cong dan chu y~u thong qua thvc hi~n thAm quy~n ki~m sat d6i cong dan chu y~u thong qua thvc hi~n thAm quy~n ki~m sat d6i
v6i ho~t d<)ng di~u tra hinh Sl,l', theo d6 vi~n ki~m sat phe chuAn v6i ho~t d<)ng di~u tra hinh Sl,l', theo d6 vi~n ki~m sat phe chuAn
cac bi~n phap t6 tl,lng c6 th~ h~n ch~ quy€n con nguai, quy€n ca cac bi~n phap t6 tl,lng c6 th~ h~n ch~ quy€n con nguai, quy€n ca
ban cua cong dan. Vi~n ki~m sat cling c6 th~ thvc hi~n quy€n nay ban cua cong dan. Vi~n ki~m sat cling c6 th~ thvc hi~n quy€n nay
thong qua thvc hi~n thAm quy€n ki~m sat xet xu va thi hanh an thong qua thvc hi~n thAm quy€n ki~m sat xet xu va thi hanh an
hinh sv. N~u phat hi~n c6 vi ph~m quy8n con nguai, quySn cong hinh sv. N~u phat hi~n c6 vi ph~m quy8n con nguai, quySn cong
dan trong cac llnh VlJC nay vi~n ki~m sat CO quy€n ti~n hanh cac dan trong cac llnh VlJC nay vi~n ki~m sat CO quy€n ti~n hanh cac
1
Khoan 3 Bi~u 107 Hi en phap nam 2013. 1
Khoan 3 Bi~u 107 Hi en phap nam 2013.
PGS.TS. To Van Hoa, ThS. Nguyin Van Thai 501 PGS.TS. To Van Hoa, ThS. Nguyin Van Thai 501
GlAO TRINH LU!T HIEN PHAP VI€;T NAM GlAO TRINH LU!T HIEN PHAP VI€;T NAM
bi~n phap t6 tl;tng phu hqp. Khac v6i vi~n ki8m sat, toa an thvc bi~n phap t6 tl;tng phu hqp. Khac v6i vi~n ki8m sat, toa an thvc
hi~n nhi~m Vl,l cua minh thong qua ho~t d<)ng xet xu, theo d6, toa hi~n nhi~m Vl,l cua minh thong qua ho~t d<)ng xet xu, theo d6, toa
an din Clr vao tinh ti@t CUa Vl,l vi~c, cac quy djnh cua phap lu~t, le an din Clr vao tinh ti@t CUa Vl,l vi~c, cac quy djnh cua phap lu~t, le
c6ng b~ng d~ ra phan quySt vS hanh vi xam ph~m quySn con c6ng b~ng d~ ra phan quySt vS hanh vi xam ph~m quySn con
nguai, quysn cong dan va quyst dinh chs tai thich hqp. nguai, quysn cong dan va quyst dinh chs tai thich hqp.
VS nguyen t~c, to a an thvc hi~n nhi~m V\l bao v~ quySn con VS nguyen t~c, to a an thvc hi~n nhi~m V\l bao v~ quySn con
nguai, quysn cong dan trong qua trinh thvc hi~n tftt ca cac ho~t nguai, quysn cong dan trong qua trinh thvc hi~n tftt ca cac ho~t
d(>ng xet xu. Tuy nhien, ho~t d(>ng xet xu th~ hi~n r5 nhftt nhi~m d(>ng xet xu. Tuy nhien, ho~t d(>ng xet xu th~ hi~n r5 nhftt nhi~m
V\1 nay la xet xu cac Vl,l ki~n hanh chinh. Trong cac V\l ki~n hanh V\1 nay la xet xu cac Vl,l ki~n hanh chinh. Trong cac V\l ki~n hanh
chinh, nguai dan c6 th~ trvc tiSp ki~n m9t ca quan hanh chinh nha chinh, nguai dan c6 th~ trvc tiSp ki~n m9t ca quan hanh chinh nha
nu6c nao d6 vi da c6 quySt dinh hanh chinh, hanh vi hanh chinh nu6c nao d6 vi da c6 quySt dinh hanh chinh, hanh vi hanh chinh
xam ph~m t6i quysn cua minh. xam ph~m t6i quysn cua minh.
Nhi~m V\l bao v~ quysn con nguai, quysn cong dan la hst sue Nhi~m V\l bao v~ quysn con nguai, quysn cong dan la hst sue
quan trQng. Song cftn nh~n thfty r~ng v6i khung kh6 phap lu~t hi~n quan trQng. Song cftn nh~n thfty r~ng v6i khung kh6 phap lu~t hi~n
nay, toa an dang g~p nhfrng h~n chS 16n trong vi~c thvc hi~n nay, toa an dang g~p nhfrng h~n chS 16n trong vi~c thvc hi~n
nhi~m V\l nay. QuySn con nguai, quySn c6ng dan duqc quy dinh nhi~m V\l nay. QuySn con nguai, quySn c6ng dan duqc quy dinh
tru6c tien trong hiSn phap. Cac van ban QPPL khac chi C\l th~ h6a tru6c tien trong hiSn phap. Cac van ban QPPL khac chi C\l th~ h6a
tinh thftn cua cac quySn con nguai, quy~n c6ng dan. Bao v~ quy~n tinh thftn cua cac quySn con nguai, quy~n c6ng dan. Bao v~ quy~n
con nguai, quy~n c6ng dan, vi v~y, g~n li~n v6i th~m quy~n bao con nguai, quy~n c6ng dan, vi v~y, g~n li~n v6i th~m quy~n bao
v~ hi@n phap va giai thich hiSn phap. Tuy nhien, quy dinh hi~n v~ hi@n phap va giai thich hiSn phap. Tuy nhien, quy dinh hi~n
hanh cua hiSn phap va phap lu~t chua trao cho toa an th~m quysn hanh cua hiSn phap va phap lu~t chua trao cho toa an th~m quysn
C\l th~ nay. Vi~c bao v~ quySn con nguai, quySn c6ng dan cua toa C\l th~ nay. Vi~c bao v~ quySn con nguai, quySn c6ng dan cua toa
an hi~n nay m6i chi dung l~i 0 cac quy~n C\l th~ quy djnh trong an hi~n nay m6i chi dung l~i 0 cac quy~n C\l th~ quy djnh trong
cac van ban lu~t va cac van ban QPPL du6i lu~t. cac van ban lu~t va cac van ban QPPL du6i lu~t.
1.2.3. Nhi?m V¥ bao v? chi i19 XHCN, bao v? l(fi ich cita nha 1.2.3. Nhi?m V¥ bao v? chi i19 XHCN, bao v? l(fi ich cita nha
nuac, quy~n va l(fi ich h9]J phap cita t6 chuc, ca nhan nuac, quy~n va l(fi ich h9]J phap cita t6 chuc, ca nhan
Hai nhi~m V\l nay c6 th~ duqc xem la nhi~m V\l phai sinh tir Hai nhi~m V\l nay c6 th~ duqc xem la nhi~m V\l phai sinh tir
nhi~m V\1 bao v~ cong H, bao v~ quy~n con nguai, quy~n c6ng dan. nhi~m V\1 bao v~ cong H, bao v~ quy~n con nguai, quy~n c6ng dan.
Ch@ d9 XHCN la chS d9 duqc xay dvng tren n~n tang dan chu, Ch@ d9 XHCN la chS d9 duqc xay dvng tren n~n tang dan chu,
quy~n lvc nha nu6c thu(>c v~ nhan dan va ban chftt nha nu6c la quy~n lvc nha nu6c thu(>c v~ nhan dan va ban chftt nha nu6c la
cua nhan dan, do nhan dan, vi nhan dan. Ch~ d<) XHCN lfiy nhan cua nhan dan, do nhan dan, vi nhan dan. Ch~ d<) XHCN lfiy nhan
dan lam g6c va nguai dan lam trung tam cua S\f phat triSn. Cao dan lam g6c va nguai dan lam trung tam cua S\f phat triSn. Cao
hon ca, m<)t ch~ d<) dan chu v6i nhan dan phai la m<)t ch~ d<) coi hon ca, m<)t ch~ d<) dan chu v6i nhan dan phai la m<)t ch~ d<) coi
trQng cong li, coi trQng le phai va le cong b~ng. Ch~ d9 do cling trQng cong li, coi trQng le phai va le cong b~ng. Ch~ d9 do cling
phai la ch~ d9 ton trQng va bao v~ quySn con nguai, quySn cong phai la ch~ d9 ton trQng va bao v~ quySn con nguai, quySn cong
dan. Khi nguai dan thfty r~ng trong xa h<)i CO cong li va S\f ton dan. Khi nguai dan thfty r~ng trong xa h<)i CO cong li va S\f ton
trQng quySn con nguai, quySn cong dan thi niSm tin vao ch~ d<) xa trQng quySn con nguai, quySn cong dan thi niSm tin vao ch~ d<) xa
h<)i duqc cung c6 vilng ch~c. Nhu v~y, toa an thvc hi~n nhi~m V\1 h<)i duqc cung c6 vilng ch~c. Nhu v~y, toa an thvc hi~n nhi~m V\1
bao v~ cong li cling la thvc hi~n nhi~m vg bao v~ ch~ d9 XHCN. bao v~ cong li cling la thvc hi~n nhi~m vg bao v~ ch~ d9 XHCN.
N guqc l~i, n~u to a an khong bao v~ duqc cong li, khong cho thfiy N guqc l~i, n~u to a an khong bao v~ duqc cong li, khong cho thfiy
co cong li trong xa h<)i ho~c cong li qua xa v6i nguai dan thi se l~i co cong li trong xa h<)i ho~c cong li qua xa v6i nguai dan thi se l~i
la phan tac d\lng. B&i khi d6 nguai dan se khong tin tu&ng vao toa la phan tac d\lng. B&i khi d6 nguai dan se khong tin tu&ng vao toa
an, vao cong li, ddn t6i mfit long tin vao ch~ d<). an, vao cong li, ddn t6i mfit long tin vao ch~ d<).
Tuong 1\f, khi cong li duqc bao v~ cling co nghla la phap lu~t Tuong 1\f, khi cong li duqc bao v~ cling co nghla la phap lu~t
(theo nghia r<)ng) duqc bao v~. DiSu do cling co nghla la lqi ich (theo nghia r<)ng) duqc bao v~. DiSu do cling co nghla la lqi ich
cua Nha nu6c, quySn va lqi ich hqp phap cua t6 chuc, ca nhan cua Nha nu6c, quySn va lqi ich hqp phap cua t6 chuc, ca nhan
duqc bao v~. Nhu v~y, toa an thvc hi~n nhi~m vg bao v~ cong li duqc bao v~. Nhu v~y, toa an thvc hi~n nhi~m vg bao v~ cong li
cling co nghia la thvc hi~n nhi~m vg bao v~ lqi ich cua Nha nu6c, cling co nghia la thvc hi~n nhi~m vg bao v~ lqi ich cua Nha nu6c,
quysn va lqi ich hqp phap cua t6 chuc, ca nhan trong xa h<)i. quysn va lqi ich hqp phap cua t6 chuc, ca nhan trong xa h<)i.
1.3. Quy~n ghii thich phap lu~t ciia toa an 1.3. Quy~n ghii thich phap lu~t ciia toa an
Quysn giai thich phap lu~t la quysn "tuyen b6" ngma cua phap Quysn giai thich phap lu~t la quysn "tuyen b6" ngma cua phap
lu~t ap d\lng trong cac truang hqp C\1 thS, noi each khac thi do la lu~t ap d\lng trong cac truang hqp C\1 thS, noi each khac thi do la
quySn phat biSu phap lu~t la gi trong nhtmg truang hqp C\1 thS. quySn phat biSu phap lu~t la gi trong nhtmg truang hqp C\1 thS.
Khi m9t tranh chfip duqc dua len toa an, rfit co th€ phap lu~t ap Khi m9t tranh chfip duqc dua len toa an, rfit co th€ phap lu~t ap
d\lng d6i v6i tranh chfip do khong du r5 rang, lam cho cac ben trong d\lng d6i v6i tranh chfip do khong du r5 rang, lam cho cac ben trong
tranh chfip dua ra each hiSu, each giai thich khac nhau. Cach hiSu tranh chfip dua ra each hiSu, each giai thich khac nhau. Cach hiSu
nao cling co li nhfit dinh. Toa an trong truang hqp do se phai dua ra nao cling co li nhfit dinh. Toa an trong truang hqp do se phai dua ra
lm giai thich cu6i cling dS chfim dm sv tranh cai va dua ra phan lm giai thich cu6i cling dS chfim dm sv tranh cai va dua ra phan
quy~t. Giai thich phap lu~t cua toa an co gia tri rang bu<)c d6i v6i tfit quy~t. Giai thich phap lu~t cua toa an co gia tri rang bu<)c d6i v6i tfit
ca cac ben k€ ca n~u m9t trong hai ben la ca quan nha nuac. ca cac ben k€ ca n~u m9t trong hai ben la ca quan nha nuac.
v~ m~t li lu~n, toa an duong nhien c6 quy~n giai thich phap v~ m~t li lu~n, toa an duong nhien c6 quy~n giai thich phap
lu~t. Bftt lu~n phan quy@t cua toa an trong m()t V\1 vi~c C\l th~ la lu~t. Bftt lu~n phan quy@t cua toa an trong m()t V\1 vi~c C\l th~ la
nhu th@ nao thi toa an chi c6 th~ chtrng to cong li da duqc tht;rc thi nhu th@ nao thi toa an chi c6 th~ chtrng to cong li da duqc tht;rc thi
b~ng vi~c dua ra li le chic chin d~ Utm din cu. D6i v6i ho~t d()ng b~ng vi~c dua ra li le chic chin d~ Utm din cu. D6i v6i ho~t d()ng
ap dvng phap lu~t, li le cua phan quy@t chinh la cac l~p lu~n phap ap dvng phap lu~t, li le cua phan quy@t chinh la cac l~p lu~n phap
H. Tru6c tien, toa an phai chi ra QPPL rna toa an ap dvng. Sau d6, H. Tru6c tien, toa an phai chi ra QPPL rna toa an ap dvng. Sau d6,
toa an phai giai thich lam ro tinh thftn va n()i dung cua QPPL, qua toa an phai giai thich lam ro tinh thftn va n()i dung cua QPPL, qua
d6 H giai t~i sao quy ph~m d6 l~i duqc ap dvng va k@t qua cua vi~c d6 H giai t~i sao quy ph~m d6 l~i duqc ap dvng va k@t qua cua vi~c
ap dvng la nhu th@ nao. Thi@u phftn giai thich phap lu~t, phan ap dvng la nhu th@ nao. Thi@u phftn giai thich phap lu~t, phan
quy@t CUa toa an se khong CO CO' SO chic chin. Quy~n giai thich quy@t CUa toa an se khong CO CO' SO chic chin. Quy~n giai thich
phap lu~t, nhu v~y, tr6 thanh m()t y@u t6 khong th~ thi@u d~ toa an phap lu~t, nhu v~y, tr6 thanh m()t y@u t6 khong th~ thi@u d~ toa an
th\)'C hi~n nhi~m V\1 bao v~ cong H. th\)'C hi~n nhi~m V\1 bao v~ cong H.
Phap lu~t rna toa an c6 quy~n giai thich phai duqc hi~u theo Phap lu~t rna toa an c6 quy~n giai thich phai duqc hi~u theo
nghia r()ng, nghia la khong chi dimg l~i 6 phap lu~t th\)'c djnh. Toa nghia r()ng, nghia la khong chi dimg l~i 6 phap lu~t th\)'c djnh. Toa
an con c6 quy~n giai thich ca cac di~u khoan gay tranh cai trong an con c6 quy~n giai thich ca cac di~u khoan gay tranh cai trong
cac cam k@t phap li rna cac chu th~ tu nhan d~t ra d~ di~u chinh cac cam k@t phap li rna cac chu th~ tu nhan d~t ra d~ di~u chinh
giao djch cua minh. B6i vi hqp d6ng la "phap lu~t" rna cac ben da giao djch cua minh. B6i vi hqp d6ng la "phap lu~t" rna cac ben da
ki kSt v6i nhau. Do d6 trong truemg hqp cac ben c6 y kiSn khac ki kSt v6i nhau. Do d6 trong truemg hqp cac ben c6 y kiSn khac
nhau thi toa an phai la CO' quan dua ra lai giai thich cu6i cung. nhau thi toa an phai la CO' quan dua ra lai giai thich cu6i cung.
NSu toa an khong c6 quy~n giai thich phap lu~t ho~c c6 giai NSu toa an khong c6 quy~n giai thich phap lu~t ho~c c6 giai
thich phap lu~t song khong c6 gia tri bit bu()c thi c6 th~ se c6 hai thich phap lu~t song khong c6 gia tri bit bu()c thi c6 th~ se c6 hai
truang hqp xay ra. Truong hqp thu nhftt, toa an chi vi~n dfin di~u truang hqp xay ra. Truong hqp thu nhftt, toa an chi vi~n dfin di~u
khoan cua lu~t d~ dua ra kSt lu~n rna khong giai thich C\l th~ t~i khoan cua lu~t d~ dua ra kSt lu~n rna khong giai thich C\l th~ t~i
sao di~u lu~t l~i duqc ap dvng cho V\1 vi~c dang xet xu. Truemg sao di~u lu~t l~i duqc ap dvng cho V\1 vi~c dang xet xu. Truemg
hqp thu hai, toa an dua ra n()i dung giai thich phap lu~t, song gifra hqp thu hai, toa an dua ra n()i dung giai thich phap lu~t, song gifra
nhfrng n()i dung giai thich khac nhau, trong d6 c6 n()i dung giai nhfrng n()i dung giai thich khac nhau, trong d6 c6 n()i dung giai
thich cua cac ben, khong c6 giai thich nao c6 gia tri cu6i cung. thich cua cac ben, khong c6 giai thich nao c6 gia tri cu6i cung.
Trong ca hai truang hqp, phan quySt cua toa d~u thiSu can cu, l~p Trong ca hai truang hqp, phan quySt cua toa d~u thiSu can cu, l~p
lu~n chua chic chin, khong thuySt phvc, do d6 kh6 c6 th~ cho lu~n chua chic chin, khong thuySt phvc, do d6 kh6 c6 th~ cho
thfty cong H da duqc thi hanh. thfty cong H da duqc thi hanh.
Phap lu~t th\)'c dinh cua Vi~t Nam vftn chua th\)'c S\1' phu hqp Phap lu~t th\)'c dinh cua Vi~t Nam vftn chua th\)'c S\1' phu hqp
504 PGS. TS. To Van Hoa, ThS. Nguyfn Van Thai 504 PGS. TS. To Van Hoa, ThS. Nguyfn Van Thai
v6i li lu~n v~ vfin d~ nay. Hi~n chua c6 van ban phap lu~t nao quy v6i li lu~n v~ vfin d~ nay. Hi~n chua c6 van ban phap lu~t nao quy
djnh C\} th~ quy~n giai thich phap lu~t cua toa an. M~c du v~y, g~n djnh C\} th~ quy~n giai thich phap lu~t cua toa an. M~c du v~y, g~n
day da c6 m9t sb quy djnh di~u chinh vi~c ban hanh an 1~ trong d6 day da c6 m9t sb quy djnh di~u chinh vi~c ban hanh an 1~ trong d6
gian ti~p d~ c~p t6i quy~n giai thich phap lu~t cua toa an. gian ti~p d~ c~p t6i quy~n giai thich phap lu~t cua toa an.
Theo quy djnh t~i Bi~u 22 Lu~t tb chuc TAND nam 2014, H9i Theo quy djnh t~i Bi~u 22 Lu~t tb chuc TAND nam 2014, H9i
d6ng thAm phan TANDTC, me la ca quan xet xu cao nhfit cua h~ d6ng thAm phan TANDTC, me la ca quan xet xu cao nhfit cua h~
thfJng TAND, c6 thAm quy~n ban hanh an 1~. Theo huang dfin cua thfJng TAND, c6 thAm quy~n ban hanh an 1~. Theo huang dfin cua
H9i d6ng thAm phan TANDTC, d~ duqc ch<;>n lam an 1~, cac quy~t H9i d6ng thAm phan TANDTC, d~ duqc ch<;>n lam an 1~, cac quy~t
dinh giam dbc thAm hay ban an cua cac toa an da co hi~u hrc phap dinh giam dbc thAm hay ban an cua cac toa an da co hi~u hrc phap
lu~t phai: "chua dlJllg l~p lu~n d~ lam ro quy djnh cua phap lu~t lu~t phai: "chua dlJllg l~p lu~n d~ lam ro quy djnh cua phap lu~t
con c6 each hi~u khac nhau." 1 Quy dinh nay c6 th~ duqc hi~u la con c6 each hi~u khac nhau." 1 Quy dinh nay c6 th~ duqc hi~u la
trong cac quy~t dinh giam dbc thAm ho~c ban an, toa an co quy~n trong cac quy~t dinh giam dbc thAm ho~c ban an, toa an co quy~n
phan tich, giai thich phap lu~t. Tuy v~y, do quy djnh chua thvc sv phan tich, giai thich phap lu~t. Tuy v~y, do quy djnh chua thvc sv
r5 rang nen thvc ti8n giai thich phap lu~t cua toa an hi~n nay vfin r5 rang nen thvc ti8n giai thich phap lu~t cua toa an hi~n nay vfin
con kha nhi~u h~n ch~. con kha nhi~u h~n ch~.
1.4. Quyen dinh chi hi~u Ivc cua cac van ban quy ph~m 1.4. Quyen dinh chi hi~u Ivc cua cac van ban quy ph~m
phap lu~t phap lu~t
M9t vfin d~ khac cfing thuemg gay tranh lu~n la li~u toa an c6 M9t vfin d~ khac cfing thuemg gay tranh lu~n la li~u toa an c6
quy~n djnh chi hi~u lvc cua m9t van ban QPPL c6 n9i dung trai quy~n djnh chi hi~u lvc cua m9t van ban QPPL c6 n9i dung trai
vm van ban phap lu~t c6 hi~u lvc phap 1i cao han. Tir tru6c t6i nay, vm van ban phap lu~t c6 hi~u lvc phap 1i cao han. Tir tru6c t6i nay,
cau hoi nay vfin thu(mg la m9t vfin d~ t~ nhi bai n6 ch~m tm ranh cau hoi nay vfin thu(mg la m9t vfin d~ t~ nhi bai n6 ch~m tm ranh
giai ph~m vi thAm quy~n cua tu phap vai hanh phap va l~p phap. giai ph~m vi thAm quy~n cua tu phap vai hanh phap va l~p phap.
V~ m~t 1i lu~n, quy~n dinh chi hi~u lvc van ban QPPL c6 n9i V~ m~t 1i lu~n, quy~n dinh chi hi~u lvc van ban QPPL c6 n9i
dung trai van ban cfip tren la quy~n tdt y~u cua toa an. Trong qua dung trai van ban cfip tren la quy~n tdt y~u cua toa an. Trong qua
trinh thvc hi~n quy~n xet xu, toa an phai thvc hi~n m9t cong vi~c trinh thvc hi~n quy~n xet xu, toa an phai thvc hi~n m9t cong vi~c
khong th~ thi~u la ch<;>n phap lu~t ap dvng. Phap lu~t a day duqc khong th~ thi~u la ch<;>n phap lu~t ap dvng. Phap lu~t a day duqc
hi~u theo nghia r(}ng, me la cac QPPL ru nhi~u lo~i van ban QPPL hi~u theo nghia r(}ng, me la cac QPPL ru nhi~u lo~i van ban QPPL
khac nhau, th~m chi la an 1~ ho~c hqp d6ng gifra hai ben. N~u cac khac nhau, th~m chi la an 1~ ho~c hqp d6ng gifra hai ben. N~u cac
1
Khofm 1 Bi~u 2 Nghi quy~t s6 03/2015/NQ-HBTP ngay 28/10/2015 cua H9i 1
Khofm 1 Bi~u 2 Nghi quy~t s6 03/2015/NQ-HBTP ngay 28/10/2015 cua H9i
d6ng thdm phan TANDTC v~ quy trinh h,ra ch<.m, cong b6 va ap d1,mg an 1~. d6ng thdm phan TANDTC v~ quy trinh h,ra ch<.m, cong b6 va ap d1,mg an 1~.
PGS. TS. To Van Hoa, ThS. Nguyfn Van Thai 505 PGS. TS. To Van Hoa, ThS. Nguyfn Van Thai 505
QPPL tU cac ngu6n khac nhau c6 n()i dung mau thu~n thi se khong QPPL tU cac ngu6n khac nhau c6 n()i dung mau thu~n thi se khong
th~ ap dl)ng tftt ca. Truemg hqp nay bu()c phai chQn QPPL phu hqp th~ ap dl)ng tftt ca. Truemg hqp nay bu()c phai chQn QPPL phu hqp
thi Vl) vi~c m&i c6 thS duqc giai quy8t. Phap lu~t tU cac van ban thi Vl) vi~c m&i c6 thS duqc giai quy8t. Phap lu~t tU cac van ban
QPPL c6 hi~u 1\rc thftp hon rna mau thu~n v&i van ban QPPL cao QPPL c6 hi~u 1\rc thftp hon rna mau thu~n v&i van ban QPPL cao
hon Se phai bi tuyen VO hi~u. Khong CO' quan nao khac ngoai toa hon Se phai bi tuyen VO hi~u. Khong CO' quan nao khac ngoai toa
an CO th~ lam Vi~c nay, bcri le toa an la CO' quan dang tp_l) li Vl) Vi~c an CO th~ lam Vi~c nay, bcri le toa an la CO' quan dang tp_l) li Vl) Vi~c
va vi~c chQn lu~t n~m trong quy trinh tu duy cua toa an. Bftt ki CO' va vi~c chQn lu~t n~m trong quy trinh tu duy cua toa an. Bftt ki CO'
quan nao khac tht;rc hi~n vi~c h;ra chQn thay cho toa an se can trcr quan nao khac tht;rc hi~n vi~c h;ra chQn thay cho toa an se can trcr
qua trinh thi hanh cong li cua toa an. qua trinh thi hanh cong li cua toa an.
0 g6c d() phap li, phap lu~t thvc dinh cua Vi~t Nam chua giai 0 g6c d() phap li, phap lu~t thvc dinh cua Vi~t Nam chua giai
quySt tri~t d~ vftn d~ tren day nhu a g6c d() H lu~n. Tu tru&c t&i quySt tri~t d~ vftn d~ tren day nhu a g6c d() H lu~n. Tu tru&c t&i
nay, khi c6 truemg hqp mau thu~n trong quy dinh cua van ban nhu nay, khi c6 truemg hqp mau thu~n trong quy dinh cua van ban nhu
V~Y thi toa an V~n thuemg d\fa vao giai thich cua CO' quan ban hanh V~Y thi toa an V~n thuemg d\fa vao giai thich cua CO' quan ban hanh
d~ tiSn hanh xet xu chu khong tuyen vo hi~u d6i v&i van ban QPPL d~ tiSn hanh xet xu chu khong tuyen vo hi~u d6i v&i van ban QPPL
cftp du&i c6 mau thu~n v&i van ban QPPL cftp tren. Tuy nhien, g~n cftp du&i c6 mau thu~n v&i van ban QPPL cftp tren. Tuy nhien, g~n
day Lu~t t6 chuc TAND cling da c6 nhfmg quy dinh mang tinh gqi day Lu~t t6 chuc TAND cling da c6 nhfmg quy dinh mang tinh gqi
mcr hon. Theo quy dinh t~i khoan 7 Di~u 2 Lu~t t6 chuc TAND mcr hon. Theo quy dinh t~i khoan 7 Di~u 2 Lu~t t6 chuc TAND
nam 2014, nSu trong qua trinh xet xu phat hi~n van ban QPPL trai nam 2014, nSu trong qua trinh xet xu phat hi~n van ban QPPL trai
v&i cac van ban QPPL do Qu6c h()i va UBTVQH ban hanh thi toa v&i cac van ban QPPL do Qu6c h()i va UBTVQH ban hanh thi toa
an dang th\1 li Vl) vi~c, cho du 6 cftp nao, cling c6 quy~n kiSn nghi an dang th\1 li Vl) vi~c, cho du 6 cftp nao, cling c6 quy~n kiSn nghi
CO' quan ban hanh xem xet, SUa df>i, bf> sung ho~C huy bo van ban CO' quan ban hanh xem xet, SUa df>i, bf> sung ho~C huy bo van ban
d6. Dva vao kSt qua tra lai cua CO' quan ban hanh toa an se tiSp t\}c d6. Dva vao kSt qua tra lai cua CO' quan ban hanh toa an se tiSp t\}c
giai quySt Vl) vi~c. Nhu v~y, toa an Vi~t Natn v~n chua hoan toan giai quySt Vl) vi~c. Nhu v~y, toa an Vi~t Natn v~n chua hoan toan
c6 quy~n bai bo ho~c tuyen vo hi~u d6i v&i van ban QPPL sai c6 quy~n bai bo ho~c tuyen vo hi~u d6i v&i van ban QPPL sai
ph~m. Song, v&i quy dinh tren day, to a an da c6 quy~n khong ap ph~m. Song, v&i quy dinh tren day, to a an da c6 quy~n khong ap
d\lng van ban sai ph~m cho dSn khi ca quan ban hanh c6 bi~n d\lng van ban sai ph~m cho dSn khi ca quan ban hanh c6 bi~n
phap xu li thich dang. Cling c6 thS gQi day la "quy~n dinh chi t~m phap xu li thich dang. Cling c6 thS gQi day la "quy~n dinh chi t~m
thai hi~u lvc" cua van ban QPPL sai ph~m. thai hi~u lvc" cua van ban QPPL sai ph~m.
2. v AI TR6 cDA TOA AN NHAN DAN D6I vdi :xA HOI 2. v AI TR6 cDA TOA AN NHAN DAN D6I vdi :xA HOI
N 6i t&i vai tro cua to a an me la n6i t&i tac d()ng va y nghla cua N 6i t&i vai tro cua to a an me la n6i t&i tac d()ng va y nghla cua
toa an d6i v&i xa h()i, t&i "gia tri'' rna toa an dong gop cho xa h()i. toa an d6i v&i xa h()i, t&i "gia tri'' rna toa an dong gop cho xa h()i.
Mang tren minh str m~nh "bao v~ cong li", co thS kh~ng dinh to a Mang tren minh str m~nh "bao v~ cong li", co thS kh~ng dinh to a
an dong vai tro Cl,l'C ld quan trQng trong cac m~t cua dai sf>ng xa h{)i. an dong vai tro Cl,l'C ld quan trQng trong cac m~t cua dai sf>ng xa h{)i.
Vai tro cua toa an thS hi~n r5 nh~t qua ba khia c~nh CO' ban sau. Vai tro cua toa an thS hi~n r5 nh~t qua ba khia c~nh CO' ban sau.
2.1. Bao dam tr~t tv, An djnh, binh yen 2.1. Bao dam tr~t tv, An djnh, binh yen
Tu cb chi kim, tren lanh th6 cua b~t ki qu6c gia nao, khi con Tu cb chi kim, tren lanh th6 cua b~t ki qu6c gia nao, khi con
nguai s6ng quay t1;t v6i nhau thanh c()ng d6ng thi co thS phat sinh nguai s6ng quay t1;t v6i nhau thanh c()ng d6ng thi co thS phat sinh
xung d()t. Dan s6 cang t~p trung thi sv va ch~m lqi ich cang nhi~u xung d()t. Dan s6 cang t~p trung thi sv va ch~m lqi ich cang nhi~u
va do do xung d()t cling cang nhi~u va gay gih. N oi each khac, va do do xung d()t cling cang nhi~u va gay gih. N oi each khac,
xung d()t gifra nguai v6i nguai, gifra nguai dan v6i ca quan nha xung d()t gifra nguai v6i nguai, gifra nguai dan v6i ca quan nha
nu6c la hi~n tuqng khach quan, adau cling co va b~t ki thai ki nao nu6c la hi~n tuqng khach quan, adau cling co va b~t ki thai ki nao
cling co. Xa h()i khong co xung d()t chi la xa h()i li tuang hoa. T~t cling co. Xa h()i khong co xung d()t chi la xa h()i li tuang hoa. T~t
nhien, con nguai ai cling co nhu c~u ca ban nh~t la duqc sinh s6ng nhien, con nguai ai cling co nhu c~u ca ban nh~t la duqc sinh s6ng
trong m()t moi truang hoa binh, m()t xa h()i co tr~t tl,l' va yen binh. trong m()t moi truang hoa binh, m()t xa h()i co tr~t tl,l' va yen binh.
Xa h()i cling khong thS t6n t~i va phat triSn duqc nSu khong duy tri Xa h()i cling khong thS t6n t~i va phat triSn duqc nSu khong duy tri
dUQ'C tr~t tl,l', bn dinh, d~c bi~t la Sl,l' yen binh trong Xa h{)i. Nhtr dUQ'C tr~t tl,l', bn dinh, d~c bi~t la Sl,l' yen binh trong Xa h{)i. Nhtr
v~y, cau hoi l&n luon d~t ra d6i v6i b~t ki xa h9i nao la lam thS v~y, cau hoi l&n luon d~t ra d6i v6i b~t ki xa h9i nao la lam thS
nao dS duy tri tr~t tl,l', 6n dinh va Sl,l' yen binh trong diSu ki~n Sl,l' va nao dS duy tri tr~t tl,l', 6n dinh va Sl,l' yen binh trong diSu ki~n Sl,l' va
ch~m, xung d9t lqi ich giua cac chu ths trong xa h9i h'lc nao cling ch~m, xung d9t lqi ich giua cac chu ths trong xa h9i h'lc nao cling
co ths xay ra? co ths xay ra?
Cau tra lai n~m a hai y~u t6: Phap lu~t va cong li, trong do Cau tra lai n~m a hai y~u t6: Phap lu~t va cong li, trong do
cong li dong vai tro quan trQng han. cong li dong vai tro quan trQng han.
Tu thai Cb d~i, Aristotle da dua ra nh~n dinh rna cho t6i ngay Tu thai Cb d~i, Aristotle da dua ra nh~n dinh rna cho t6i ngay
nay v~n dung: "Con nguai, khi hoan hao, la loai d<)ng v~t tuy~t nay v~n dung: "Con nguai, khi hoan hao, la loai d<)ng v~t tuy~t
vai nh~t, nhung, khi rai xa phap lu~t va cong li, do l~i la loai d<)ng vai nh~t, nhung, khi rai xa phap lu~t va cong li, do l~i la loai d<)ng
v~t t6i t~ nh~t. .. Bai v~y, con nguai khong co phftm h~nh se la v~t t6i t~ nh~t. .. Bai v~y, con nguai khong co phftm h~nh se la
loai d()ng v~t bang bb va tan b~o nh~t, luon doi khat va them loai d()ng v~t bang bb va tan b~o nh~t, luon doi khat va them
thu6ng nh~t. Nhung cong 1i chinh la thtr rang bu<)c mQi nguai thu6ng nh~t. Nhung cong 1i chinh la thtr rang bu<)c mQi nguai
trong quf>c gia, vi Sl,l' thi hanh cong li, rue la quy~t dinh cai gi la trong quf>c gia, vi Sl,l' thi hanh cong li, rue la quy~t dinh cai gi la
cong b~ng, chinh la nguyen t~c duy tri tr~t tv trong m<)t xa h()i co cong b~ng, chinh la nguyen t~c duy tri tr~t tv trong m<)t xa h()i co
nha nu6c (xa h<)i chinh tri)". 1 Th~ ki IV sau cong nguyen, nha nu6c (xa h<)i chinh tri)". 1 Th~ ki IV sau cong nguyen,
1
Nguyen van ti~ng Anh: "For man, when perfected, is the best of animals, but, 1
Nguyen van ti~ng Anh: "For man, when perfected, is the best of animals, but,
Augustine, nha tri~t hQc Thien chua giao duqc phong Thanh, cling Augustine, nha tri~t hQc Thien chua giao duqc phong Thanh, cling
kh~ng dinh: "N~u cong li bi tu6c do:;tt thi cac vuong qu6c se chi kh~ng dinh: "N~u cong li bi tu6c do:;tt thi cac vuong qu6c se chi
con dfty rfiy cu6p b6c khung khi~p". 1 D~n cu6i th~ ki XVIII, dftu con dfty rfiy cu6p b6c khung khi~p". 1 D~n cu6i th~ ki XVIII, dftu
th~ ki XIX, Wilhelm Joseph, tri~t gia n6i ti~ng nguai Due, ti~p tvc th~ ki XIX, Wilhelm Joseph, tri~t gia n6i ti~ng nguai Due, ti~p tvc
kh~ng dinh: ({Sl! thdt bgi trong duy tri cong li dan Slf se ngay lgp kh~ng dinh: ({Sl! thdt bgi trong duy tri cong li dan Slf se ngay lgp
tuc ddn tai tinh tr(Jng gia tang t(Ji phgm gay bdt 6n xii h(Ji. Cang tuc ddn tai tinh tr(Jng gia tang t(Ji phgm gay bdt 6n xii h(Ji. Cang
nhi~U nguai cam thciy Slf bdt cong thi Slf bcit cong cang trif thanh nhi~U nguai cam thciy Slf bdt cong thi Slf bcit cong cang trif thanh
m(Jt phdn trong tam li hanh xu cit a h(J ". 2 m(Jt phdn trong tam li hanh xu cit a h(J ". 2
Nhu v~y, y~u t6 mftu ch6t dS bao dam tr~t tl;r, 6n dinh va binh Nhu v~y, y~u t6 mftu ch6t dS bao dam tr~t tl;r, 6n dinh va binh
yen trong xa h9i chinh la bao v~ va duy tri duqc cong H. Nhu yen trong xa h9i chinh la bao v~ va duy tri duqc cong H. Nhu
Francis Bacon, nha tri~t hQc, lu~t gia, tac gia 16i l:;tc thai ki khai Francis Bacon, nha tri~t hQc, lu~t gia, tac gia 16i l:;tc thai ki khai
sang cua Anh Qu6c dftu th~ ki XVII vi~t: ({Ndu chung ta khong sang cua Anh Qu6c dftu th~ ki XVII vi~t: ({Ndu chung ta khong
bao v¢, duy tri Cong li, thi Cong li khong bao v¢, duy tri chung bao v¢, duy tri Cong li, thi Cong li khong bao v¢, duy tri chung
ta ". 3 N~u nguai dan thfty trong xa h9i c6 cong 1i thi mQi xung d9t, ta ". 3 N~u nguai dan thfty trong xa h9i c6 cong 1i thi mQi xung d9t,
mau thufin hay va ch~m dSu c6 thS duqc h6a giai. N guqc l:;ti, se mau thufin hay va ch~m dSu c6 thS duqc h6a giai. N guqc l:;ti, se
cang lam tinh tr:;tng xung d9t ngay cang nhiSu va trAm trQng. cang lam tinh tr:;tng xung d9t ngay cang nhiSu va trAm trQng.
Nhin vao ho:;tt d9ng cua toa an, chung ta thfty nhfrng nh~n dinh Nhin vao ho:;tt d9ng cua toa an, chung ta thfty nhfrng nh~n dinh
tren day cang duqc kh~ng dinh. tren day cang duqc kh~ng dinh.
when separated from law and justice, he is the worst of all ... Wherefore, if he have when separated from law and justice, he is the worst of all ... Wherefore, if he have
not virtue, he is the most unholy and the most savage of animals, and the most full not virtue, he is the most unholy and the most savage of animals, and the most full
of lust and gluttony. But jusitce is the bond of men in states, for the administration of lust and gluttony. But jusitce is the bond of men in states, for the administration
of justice, which is the determination of what is just is the principle of order in of justice, which is the determination of what is just is the principle of order in
political society." (Aristotle, Chinh tri (Politics), dich b&i Benjamin Jowett, Nxb. political society." (Aristotle, Chinh tri (Politics), dich b&i Benjamin Jowett, Nxb.
Dover Puplication, Inc, New York, 2000, tr. 29, 30). Dover Puplication, Inc, New York, 2000, tr. 29, 30).
1 1
Nguyen van tiSng Anh: "Justice being taken away, then, what are kingdoms but Nguyen van tiSng Anh: "Justice being taken away, then, what are kingdoms but
great robberies" (Kenneth Deutsch va Joseph Fomieri, An invitation to political great robberies" (Kenneth Deutsch va Joseph Fomieri, An invitation to political
thought (Loi moi tai tu tuc.'mg chinh tri), Nxb. Thomson Wadsworth, 2009, tr. 94); thought (Loi moi tai tu tuc.'mg chinh tri), Nxb. Thomson Wadsworth, 2009, tr. 94);
Teresa Delgado, John Doody, Kim Paffenroth, Agustine and social justice Teresa Delgado, John Doody, Kim Paffenroth, Agustine and social justice
(Agustine va cong 1i xa h()i), Nxb. Lexington Books, 2015, tr. 43). (Agustine va cong 1i xa h()i), Nxb. Lexington Books, 2015, tr. 43).
2 2
Nguyen van tiSng Anh: "The failure to invest in civil justice is directly related to Nguyen van tiSng Anh: "The failure to invest in civil justice is directly related to
the increase in criminal disorder. The more people feel there is injustice the more it the increase in criminal disorder. The more people feel there is injustice the more it
becomes part of their psyche". becomes part of their psyche".
3 3
Basil Montagu, The works of Francis Bacon: Lord High Chancellor of England, Basil Montagu, The works of Francis Bacon: Lord High Chancellor of England,
Vol. 2, Philadelphia, A. Hart, late Carey$ Hart, 1851, tr. 311. Vol. 2, Philadelphia, A. Hart, late Carey$ Hart, 1851, tr. 311.
Thu nhdt, toa an d:;1i di~n cho ca ch8 rna nha nu6c cung cftp d€ Thu nhdt, toa an d:;1i di~n cho ca ch8 rna nha nu6c cung cftp d€
giai quy8t cac mau thu~n, tranh chftp trong xa h<)i m<)t each hoa giai quy8t cac mau thu~n, tranh chftp trong xa h<)i m<)t each hoa
binh va theo each thirc van minh. N 8u nguai dan t\]' xu cac tranh binh va theo each thirc van minh. N 8u nguai dan t\]' xu cac tranh
chftp cua minh thi se gay tinh tri;lng "lu~t rirng"' ke ffii;lnh b~t ni;lt chftp cua minh thi se gay tinh tri;lng "lu~t rirng"' ke ffii;lnh b~t ni;lt
ke y8u, ke con db lam nguai hi~n lanh run sq. Tranh chftp se duqc ke y8u, ke con db lam nguai hi~n lanh run sq. Tranh chftp se duqc
giai quy8t b~ng vii lvc, b~ng sv hanh hung th~m chi gi8t ch6c l~n giai quy8t b~ng vii lvc, b~ng sv hanh hung th~m chi gi8t ch6c l~n
nhau. Tir d6 d~n t6i tinh tr:;1ng bftt 6n va r6i lo:;1n. Trong xa h<)i nhau. Tir d6 d~n t6i tinh tr:;1ng bftt 6n va r6i lo:;1n. Trong xa h<)i
"lu~t rimg" thi th8 lvc t<)i phi;lm se l<)ng hanh va khong nguai dan "lu~t rimg" thi th8 lvc t<)i phi;lm se l<)ng hanh va khong nguai dan
nao cam thfty yen 6n. N guai dan tv xu tranh chftp cua minh thi nao cam thfty yen 6n. N guai dan tv xu tranh chftp cua minh thi
khong bao gia bao dam duqc cong 1i vi khong ben nao chiu ben khong bao gia bao dam duqc cong 1i vi khong ben nao chiu ben
nao. Chinh vi v~y rna nha nu6c hinh thanh CO' ch8 toa an d€ giai nao. Chinh vi v~y rna nha nu6c hinh thanh CO' ch8 toa an d€ giai
quy8t mQi tranh chdp trong xa h<)i. B~ng ca chS toa an, nha nu6c quy8t mQi tranh chdp trong xa h<)i. B~ng ca chS toa an, nha nu6c
bu<)c mQi tranh chdp, cho du trong d6 cac ben c6 hire xuc t6i dau, bu<)c mQi tranh chdp, cho du trong d6 cac ben c6 hire xuc t6i dau,
ufit ire t6i dau, cling phai duqc giai quySt m<)t each hoa binh chir ufit ire t6i dau, cling phai duqc giai quySt m<)t each hoa binh chir
khong duqc d~n t6i xung d<)t, khong d~n t6i tinh tri;lng nguai chiu khong duqc d~n t6i xung d<)t, khong d~n t6i tinh tri;lng nguai chiu
thua phai "ng~m d~ng, nu6t cay" tru6c ke m:;1nh d€ rbi l:;1i tim ca thua phai "ng~m d~ng, nu6t cay" tru6c ke m:;1nh d€ rbi l:;1i tim ca
h<)i tra thu. Nguai dan khong bao gia khuftt phvc tru6c cu5ng lvc h<)i tra thu. Nguai dan khong bao gia khuftt phvc tru6c cu5ng lvc
cho du cu5ng lgc d6 c6 16n nhu thS nao, nguai dan chi bi thuySt cho du cu5ng lgc d6 c6 16n nhu thS nao, nguai dan chi bi thuySt
phvc tru6c cong li. Toa an xet xu cac tranh chftp tren CO' sale phai, phvc tru6c cong li. Toa an xet xu cac tranh chftp tren CO' sale phai,
le cong b~ng chir khong can cir sire m:;1nh cac ben. Tru6c toa an, le cong b~ng chir khong can cir sire m:;1nh cac ben. Tru6c toa an,
cac ben binh ding va c6 quy~n dua ra 1i le cua minh d€ bao v~ cac ben binh ding va c6 quy~n dua ra 1i le cua minh d€ bao v~
quy~n lqi cua minh. Nhu v~y, each bao v~ quy~n lqi b~ng 1i le chir quy~n lqi cua minh. Nhu v~y, each bao v~ quy~n lqi b~ng 1i le chir
khong phai b~ng vfi lvc. Ben Ci;lnh d6, toa an c6 quy~n tri~u t~p bftt khong phai b~ng vfi lvc. Ben Ci;lnh d6, toa an c6 quy~n tri~u t~p bftt
ki ai v~ vAn d~ cua vt;l an. N guai duqc tri~u t~p phai trinh di~n va ki ai v~ vAn d~ cua vt;l an. N guai duqc tri~u t~p phai trinh di~n va
tra lai tru6c toa an, cho du d6 la ca quan nha nu6c. V6i ca chS tra lai tru6c toa an, cho du d6 la ca quan nha nu6c. V6i ca chS
nay, cong li, le phai, le cong b~ng duqc lam r5 va tranh chdp duqc nay, cong li, le phai, le cong b~ng duqc lam r5 va tranh chdp duqc
giai quySt. Ca chS giai quySt tranh chftp ti;li toa an nhu v~y la CO' giai quySt. Ca chS giai quySt tranh chftp ti;li toa an nhu v~y la CO'
chs giai quyst van minh rna qua do toa an dem l:;1i cong li cho rung chs giai quyst van minh rna qua do toa an dem l:;1i cong li cho rung
tranh chftp cv th€. Nguai dan cam thdy thuySt phvc vi tranh chdp tranh chftp cv th€. Nguai dan cam thdy thuySt phvc vi tranh chdp
duqc giai quyst dva tren le cong b~ng, le phai, phap lu~t chir duqc giai quyst dva tren le cong b~ng, le phai, phap lu~t chir
khong dva tren quy lu~t "ca 16n nu6t ca be" hay "nguai c6 tai san khong dva tren quy lu~t "ca 16n nu6t ca be" hay "nguai c6 tai san
gia tri cao luon phai b6i thuang cho nguai c6 tai san gia tri thftp". gia tri cao luon phai b6i thuang cho nguai c6 tai san gia tri thftp".
PGS. TS. To Van Hoa, ThS. Nguyfn Van Thai 509 PGS. TS. To Van Hoa, ThS. Nguyfn Van Thai 509
Cach thuc tim ra le phai, le cong b&ng la sir dl)ng 1i le chu khong Cach thuc tim ra le phai, le cong b&ng la sir dl)ng 1i le chu khong
phai la vli h,rc. Nguai chu tri qua trinh tim ra le phai, le cong b&ng phai la vli h,rc. Nguai chu tri qua trinh tim ra le phai, le cong b&ng
la cong chuc nha nu&c chuyen nghi~p, la chuyen gia phap lu~t va la cong chuc nha nu&c chuyen nghi~p, la chuyen gia phap lu~t va
khong thien vi ben nao. K~t qua xet xu nhu v~y hoan toan th6 hi~n khong thien vi ben nao. K~t qua xet xu nhu v~y hoan toan th6 hi~n
cong 1i va cac ben se cam thiy V\l vi~c duqc giai quy~t thoa dang cong 1i va cac ben se cam thiy V\l vi~c duqc giai quy~t thoa dang
rna khong co xung d()t hay tra thu. Tu do du co tranh chip, buc rna khong co xung d()t hay tra thu. Tu do du co tranh chip, buc
xuc, th~m chi uit uc thi V\1 tranh chip cling duqc giai quy~t 6n xuc, th~m chi uit uc thi V\1 tranh chip cling duqc giai quy~t 6n
thoa va trong hoa binh. thoa va trong hoa binh.
Thu hai, khong nhfrng giai quy~t cac tranh chip, mau thufin Thu hai, khong nhfrng giai quy~t cac tranh chip, mau thufin
trong hoa binh, dem l:;ti cong li cho tirng V\1 vi~c C\1 th6, Toa an trong hoa binh, dem l:;ti cong li cho tirng V\1 vi~c C\1 th6, Toa an
con dem l:;ti cong li chung cho xa h()i. Tu mf>i V\1 vi~c duqc giai con dem l:;ti cong li chung cho xa h()i. Tu mf>i V\1 vi~c duqc giai
quy~t m()t each hoa binh, toa an cho nguai dan noi chung thiy quy~t m()t each hoa binh, toa an cho nguai dan noi chung thiy
trong xa h()i co cong li va m6i khi hQ co tranh chip hay bi bit trong xa h()i co cong li va m6i khi hQ co tranh chip hay bi bit
cong, b~t n:;tt thi nha nu6c co m()t ca ch~ m:;tnh me d€ bao v~ hQ. cong, b~t n:;tt thi nha nu6c co m()t ca ch~ m:;tnh me d€ bao v~ hQ.
Nhfrng ke xam h:;ti than th€, lqi ich cua nguai khac bi trixng tri Nhfrng ke xam h:;ti than th€, lqi ich cua nguai khac bi trixng tri
thich dang. N guai y~u th~ khong phai sq ke m:;tnh han vi da co thich dang. N guai y~u th~ khong phai sq ke m:;tnh han vi da co
cong li bao v~ hQ. Ke m:;tnh han cling khong dam b~t n:;tt nguai cong li bao v~ hQ. Ke m:;tnh han cling khong dam b~t n:;tt nguai
y~u th~ han b&i cong li s~n sang trixng tri hQ. Tu do cong li duqc y~u th~ han b&i cong li s~n sang trixng tri hQ. Tu do cong li duqc
duy tri trong xa h()i va cong 1i bao v~ mQi nguai trong xa h()i. Qua duy tri trong xa h()i va cong 1i bao v~ mQi nguai trong xa h()i. Qua
ho:;tt d()ng xet xu cua toa an, nguai dan cling thiy duqc phap lu~t ho:;tt d()ng xet xu cua toa an, nguai dan cling thiy duqc phap lu~t
g~n glii v6i CUQC s6ng, CO hi~U h,tc trong dai s6ng, W do y thuc g~n glii v6i CUQC s6ng, CO hi~U h,tc trong dai s6ng, W do y thuc
tuan thu phap lu~t duqc nang cao. 6n dinh, tr~t t\]' va binh yen nha tuan thu phap lu~t duqc nang cao. 6n dinh, tr~t t\]' va binh yen nha
do duqc duy tri trong xa h()i. do duqc duy tri trong xa h()i.
Nhu v~y, Toa an chu khong phai bit ki ca quan nha nu&c nao Nhu v~y, Toa an chu khong phai bit ki ca quan nha nu&c nao
khac dong vai tro chu ch6t trong vi~c bao dam 6n dinh, tr~t t1,r va khac dong vai tro chu ch6t trong vi~c bao dam 6n dinh, tr~t t1,r va
binh yen trong xa h()i, b&i vi khi toa an thgc hi~n t6t nhi~m V\1 bao binh yen trong xa h()i, b&i vi khi toa an thgc hi~n t6t nhi~m V\1 bao
v~ cong li cua minh thi cong li se ngl)' tri va nguai dan duqc bao v~ cong li cua minh thi cong li se ngl)' tri va nguai dan duqc bao
v~ trong m()t xa h()i 6n dinh, tr~t t\]' va yen binh. v~ trong m()t xa h()i 6n dinh, tr~t t\]' va yen binh.
Tuy nhien, cling phai thiy r&ng, vai tro nay la m()t trach nhi~m Tuy nhien, cling phai thiy r&ng, vai tro nay la m()t trach nhi~m
chu khong phai la d~c an danh cho toa an. Nhu tren da dS c~p, chi chu khong phai la d~c an danh cho toa an. Nhu tren da dS c~p, chi
co to a an m6i la ca quan co nhi~m V\1 bao v~ cong li. N ~u to a an co to a an m6i la ca quan co nhi~m V\1 bao v~ cong li. N ~u to a an
khong hoan thanh duqc nhi9m V\1 nay, rue la khong cho thfiy cong khong hoan thanh duqc nhi9m V\1 nay, rue la khong cho thfiy cong
H hi9n di9n qua ttmg phan quyst cua minh, cong 1i se khong hi9n H hi9n di9n qua ttmg phan quyst cua minh, cong 1i se khong hi9n
di9n trong xa h9i. H~u qua la nguai dan khong tin vao cong li. HQ di9n trong xa h9i. H~u qua la nguai dan khong tin vao cong li. HQ
se tg giai quySt cac tranh chfip cua minh va xa h9i se dfty rfiy b(;lo se tg giai quySt cac tranh chfip cua minh va xa h9i se dfty rfiy b(;lo
lgc, dung nhu hinh anh rna Augustine da mo ta. lgc, dung nhu hinh anh rna Augustine da mo ta.
2.2. Bao dam ki~m soat quy~n ll}'C, xay dl}'Dg nha nu6'c phap 2.2. Bao dam ki~m soat quy~n ll}'C, xay dl}'Dg nha nu6'c phap
quy~n, thrrQ'Dg ton phap lu~t quy~n, thrrQ'Dg ton phap lu~t
Nhu trinh bay t(;li Chuang X, triSt 1i c6t loi cua nha nu6c phap Nhu trinh bay t(;li Chuang X, triSt 1i c6t loi cua nha nu6c phap
quySn la mQi chu thS tren lanh th6 qu6c gia, ru nguai dan t6i t6 quySn la mQi chu thS tren lanh th6 qu6c gia, ru nguai dan t6i t6
chuc va CO' quan nha nu6c, dSu phai tuy9t d6i tuan thu phap lu~t. chuc va CO' quan nha nu6c, dSu phai tuy9t d6i tuan thu phap lu~t.
DiSu nay c6 ngh1a la IDQi vi ph(;lm phap lu~t, vi ph(;lm cac quySn va DiSu nay c6 ngh1a la IDQi vi ph(;lm phap lu~t, vi ph(;lm cac quySn va
lqi ich hqp phap dSu phai hi chS tai. Ho(;lt d9ng cua toa an tf\l'c tiSp lqi ich hqp phap dSu phai hi chS tai. Ho(;lt d9ng cua toa an tf\l'c tiSp
hi9n thvc hoa trist 1i do. Khi thvc hi9n cac nhi9m V\1 nhu phan tich hi9n thvc hoa trist 1i do. Khi thvc hi9n cac nhi9m V\1 nhu phan tich
tren day, toa an dbng thai cling thvc hi9n nhi9m V\1 bao v9 phap tren day, toa an dbng thai cling thvc hi9n nhi9m V\1 bao v9 phap
lu~t. Hon thS, toa an bao v9 phap lu~t nhan danh cong li, rue la lu~t. Hon thS, toa an bao v9 phap lu~t nhan danh cong li, rue la
nhan danh gia tri thuySt ph1;tc nhfit trong xa h9i. Nhu v~y, toa an nhan danh gia tri thuySt ph1;tc nhfit trong xa h9i. Nhu v~y, toa an
c6 vai tro tf\l'c tiSp bao dam xay dvng nha nu6c phap quySn. c6 vai tro tf\l'c tiSp bao dam xay dvng nha nu6c phap quySn.
Cac ho(;lt d9ng cua toa an cling gop phftn quan trQng kiSm soat Cac ho(;lt d9ng cua toa an cling gop phftn quan trQng kiSm soat
quySn lvc nha nu6c. Vai tro cua toa an trong vfin dS nay thS hi9n quySn lvc nha nu6c. Vai tro cua toa an trong vfin dS nay thS hi9n
ro net nhfit a hai phuang di9n: ro net nhfit a hai phuang di9n:
ThU: nhdt, khi xet xu cac V\1 an hanh chinh, toa an thS hi~n vai ThU: nhdt, khi xet xu cac V\1 an hanh chinh, toa an thS hi~n vai
tro giam sat quySn lvc cua CO' quan hanh chinh nha nu6c. DiSu nay tro giam sat quySn lvc cua CO' quan hanh chinh nha nu6c. DiSu nay
c6 y ngh1a vo cung 16n. Cac ca quan hanh chinh nha nu6c t(;lo c6 y ngh1a vo cung 16n. Cac ca quan hanh chinh nha nu6c t(;lo
thanh h9 th6ng ca quan 16n nhfit trong b9 may nha nu6c v6i nhiSu thanh h9 th6ng ca quan 16n nhfit trong b9 may nha nu6c v6i nhiSu
cong chuc va dftu m6i CO' quan mtmng uang t6i dia phuang. Ho(;lt cong chuc va dftu m6i CO' quan mtmng uang t6i dia phuang. Ho(;lt
d9ng cua h9 th6ng nay tac d9ng trvc tiSp, hang ngay va IDQi m~t d9ng cua h9 th6ng nay tac d9ng trvc tiSp, hang ngay va IDQi m~t
t6i dai s6ng nguai dan. V6i tinh chfit nhu v~y, ca quan hanh chinh t6i dai s6ng nguai dan. V6i tinh chfit nhu v~y, ca quan hanh chinh
thuang gay nhiSu khuc m~c, khiSu ki9n nhfit v6i nguai dan. Khi thuang gay nhiSu khuc m~c, khiSu ki9n nhfit v6i nguai dan. Khi
V\1 ki9n hanh chinh xay ra, rue la da co nguai dan cho r&ng quysn V\1 ki9n hanh chinh xay ra, rue la da co nguai dan cho r&ng quysn
lqi CUa minh bi xam ph(;lm bai ho(;lt dQng CUa IDQt CO' quan hanh lqi CUa minh bi xam ph(;lm bai ho(;lt dQng CUa IDQt CO' quan hanh
chinh nha nu6c nao d6 va mu6n toa an bao v9. Toa an, trong chinh nha nu6c nao d6 va mu6n toa an bao v9. Toa an, trong
PGS.TS. To Van Hoa, ThS. Nguyfn Van Thai 511 PGS.TS. To Van Hoa, ThS. Nguyfn Van Thai 511
arAo TRiNH LU!T HIEN PHAP vrST NAM arAo TRiNH LU!T HIEN PHAP vrST NAM
truemg hqp nay se khong th~ lam thay CO' quan hanh chinh rna chi truemg hqp nay se khong th~ lam thay CO' quan hanh chinh rna chi
phan xu li~u ho(;lt d{>ng cua ca quan hanh chinh nha nu6c c6 trong phan xu li~u ho(;lt d{>ng cua ca quan hanh chinh nha nu6c c6 trong
khuon kh6 phap lu~t cho phep hay khong, ttrc la c6 hqp phap hay khuon kh6 phap lu~t cho phep hay khong, ttrc la c6 hqp phap hay
khong. Nhu v~y, cho du phan quySt cua toa an nhu thS nao thi CO' khong. Nhu v~y, cho du phan quySt cua toa an nhu thS nao thi CO'
quan nay cling da th\fC hi~n cong vi~c ki~m soat ho(;lt d{>ng cua CO' quan nay cling da th\fC hi~n cong vi~c ki~m soat ho(;lt d{>ng cua CO'
quan hanh chinh nha nu6c khong duqc vuqt ra ngoai khon kh6 quan hanh chinh nha nu6c khong duqc vuqt ra ngoai khon kh6
phap lu~t. N guai dan, nha thS, cling duqc bao v~ tru6c sv l(;lm phap lu~t. N guai dan, nha thS, cling duqc bao v~ tru6c sv l(;lm
quy~n cua cac CO' quan hanh chinh nha nUOC. quy~n cua cac CO' quan hanh chinh nha nUOC.
Thu hai, khi toa an thvc hi~n quy~n "dinh chi hi~u lvc" cua van Thu hai, khi toa an thvc hi~n quy~n "dinh chi hi~u lvc" cua van
ban QPPL nhu d~ c~p tren day. Van ban QPPL tnii v6i van ban cua ban QPPL nhu d~ c~p tren day. Van ban QPPL tnii v6i van ban cua
c~p tren la nhfing van ban khong c6 hi~u lvc ap dt;Ing. Khi toa an c~p tren la nhfing van ban khong c6 hi~u lvc ap dt;Ing. Khi toa an
phat hi~n va d~ nghi CO' quan ban hanh SUa dbi, b6 sung UrC la da phat hi~n va d~ nghi CO' quan ban hanh SUa dbi, b6 sung UrC la da
neu V~n d~ trong van ban CO mau thu~n d~ CO' quan ban hanh xem neu V~n d~ trong van ban CO mau thu~n d~ CO' quan ban hanh xem
xet. Trong qua trinh d6, van ban QPPL c6 vftn d8 se chua duqc ap xet. Trong qua trinh d6, van ban QPPL c6 vftn d8 se chua duqc ap
d\}ng. Qua ho(;lt d{>ng nay, v~ thvc chftt toa an g6p ph~n ki~m soat d\}ng. Qua ho(;lt d{>ng nay, v~ thvc chftt toa an g6p ph~n ki~m soat
ho(;lt d{>ng ban hanh van ban QPPL cua cac CO' quan l~p quy. Tuy ho(;lt d{>ng ban hanh van ban QPPL cua cac CO' quan l~p quy. Tuy
nhien, hi~n nay Vai tro ki~m soat CUa toa an trong llnh V\fC nay m6i nhien, hi~n nay Vai tro ki~m soat CUa toa an trong llnh V\fC nay m6i
dang gi6i h(;ln trong ph(;lm vi bao dam S\f tuan thu cac lu~t, phap dang gi6i h(;ln trong ph(;lm vi bao dam S\f tuan thu cac lu~t, phap
l~nh, nghi quySt cua Qu6c h9i va UBTVQH. l~nh, nghi quySt cua Qu6c h9i va UBTVQH.
Di~u c~n luu y la vai tro tren day cua toa an hi~n nay dang g~p Di~u c~n luu y la vai tro tren day cua toa an hi~n nay dang g~p
nhfing rao can tuang d6i 16n. T oa an hi~n nay chua duqc quy dinh nhfing rao can tuang d6i 16n. T oa an hi~n nay chua duqc quy dinh
quy~n huy bo hi~u lvc cua cac van ban QPPL tnii v6i cac van ban quy~n huy bo hi~u lvc cua cac van ban QPPL tnii v6i cac van ban
cftp tren. Cling chua van ban phap lu~t nao quy dinh chinh thuc cftp tren. Cling chua van ban phap lu~t nao quy dinh chinh thuc
r~ng toa an co thAm quy~n xem xet tinh hqp hiSn d6i vai ho(;lt r~ng toa an co thAm quy~n xem xet tinh hqp hiSn d6i vai ho(;lt
d{>ng ·cua cac ca quan nha nu6c. Do v~y, nhfrng vftn d~ quan trQng d{>ng ·cua cac ca quan nha nu6c. Do v~y, nhfrng vftn d~ quan trQng
nhftt trong llnh V\fC ki~m soat quy~n l\fC nha nu6c, bao dam phap nhftt trong llnh V\fC ki~m soat quy~n l\fC nha nu6c, bao dam phap
quy~n V~n chua th\fC S\f phat huy dUQ'C vai tro cua toa an. quy~n V~n chua th\fC S\f phat huy dUQ'C vai tro cua toa an.
,2.3. Bao dam an toan phap If cho moi truimg kinh doanh ,2.3. Bao dam an toan phap If cho moi truimg kinh doanh
An toan phap H la khai ni~m rftt quan trQng d6i v6i moi truang An toan phap H la khai ni~m rftt quan trQng d6i v6i moi truang
kinh doanh. Khai ni~m nay duqc hi~u la di~u ki~n c6 duqc trong kinh doanh. Khai ni~m nay duqc hi~u la di~u ki~n c6 duqc trong
moi truemg kinh doanh a m6i qu6c gia khi thuang nhan kinh moi truemg kinh doanh a m6i qu6c gia khi thuang nhan kinh
doanh &qu6c gia d6 tin tu&ng r~ng quy~n lqi cua minh duqc phap doanh &qu6c gia d6 tin tu&ng r~ng quy~n lqi cua minh duqc phap
lu~t bao V~ va khi quy~n lqi CUa minh bi xam ph~m thi Se CO C<J lu~t bao V~ va khi quy~n lqi CUa minh bi xam ph~m thi Se CO C<J
ch~ hfru hi~u va kip thai &qu6c gia d6 bao v~ quy~n lqi cho minh ch~ hfru hi~u va kip thai &qu6c gia d6 bao v~ quy~n lqi cho minh
va bao dam nhiing thi~t h~i duqc b6i thuang thoa dang. va bao dam nhiing thi~t h~i duqc b6i thuang thoa dang.
An toan phap li la y~u t6 eve ki quan trQng cho sv bn dinh, An toan phap li la y~u t6 eve ki quan trQng cho sv bn dinh,
tinh lanh m~nh cua moi truang kinh doanh. An toan phap H cling tinh lanh m~nh cua moi truang kinh doanh. An toan phap H cling
dong vai tro vo cling quan trQng trong thu hut dftu tu va phat tri6n dong vai tro vo cling quan trQng trong thu hut dftu tu va phat tri6n
kinh t~. C6 an toan phap li thi cac doanh nghi~p khong lo bi chen kinh t~. C6 an toan phap li thi cac doanh nghi~p khong lo bi chen
ep, khong m~t thai gian va chi phi cho cac cong vi~c phi kinh ep, khong m~t thai gian va chi phi cho cac cong vi~c phi kinh
doanh, khong sq tieu eve, tir d6 t~p trung phat triSn ho~t d9ng kinh doanh, khong sq tieu eve, tir d6 t~p trung phat triSn ho~t d9ng kinh
doanh. C6 an toan phap li, nha dftu tu nu6c ngoai va trong nu6c doanh. C6 an toan phap li, nha dftu tu nu6c ngoai va trong nu6c
m6i yen tam dftu tu. Thvc t~ cho th~y an toan phap li, cling v6i bn m6i yen tam dftu tu. Thvc t~ cho th~y an toan phap li, cling v6i bn
dinh chinh tri la nhilng y~u t6 vo cling quan trQng t~o ra tinh c~nh dinh chinh tri la nhilng y~u t6 vo cling quan trQng t~o ra tinh c~nh
tranh cua n~n kinh t~ qu6c gia trong thu hut ngu6n v6n, thuc dAy tranh cua n~n kinh t~ qu6c gia trong thu hut ngu6n v6n, thuc dAy
sv phat triSn kinh t~. D6 la chua kS m9t s6 qu6c gia c6 d9 an toan sv phat triSn kinh t~. D6 la chua kS m9t s6 qu6c gia c6 d9 an toan
phap li cao con c6 thS phat triSn, cung c~p dich V\1 tu phap cho ca phap li cao con c6 thS phat triSn, cung c~p dich V\1 tu phap cho ca
khu vvc, vi dv nhu: Singapore. khu vvc, vi dv nhu: Singapore.
C6 thS th~y, an toan phap li c6 ph~m tru tuang tv nhu bao v~ C6 thS th~y, an toan phap li c6 ph~m tru tuang tv nhu bao v~
cong li trong kinh doanh. Va nhu v~y, toa an dong vai tro quan cong li trong kinh doanh. Va nhu v~y, toa an dong vai tro quan
trQng nh~t, VOi tu each la C<J quan phan Xlr tranh ch~p gifra cac trQng nh~t, VOi tu each la C<J quan phan Xlr tranh ch~p gifra cac
doanh nghi~p trong n~n kinh t~. Toa an cling phan Xlr cac tranh doanh nghi~p trong n~n kinh t~. Toa an cling phan Xlr cac tranh
ch~p hanh chinh khi doanh nghi~p ki~n ca quan hanh chinh nha ch~p hanh chinh khi doanh nghi~p ki~n ca quan hanh chinh nha
nu6c. Thvc hi~n duqc nhi~m V1) bao v~ cong li trong llnh V\fC nay, nu6c. Thvc hi~n duqc nhi~m V1) bao v~ cong li trong llnh V\fC nay,
toa an se to cho cac doanh nghi~p th~y r~ng ho~t d<)ng kinh doanh toa an se to cho cac doanh nghi~p th~y r~ng ho~t d<)ng kinh doanh
cua hQ duqc phap lu~t bao v~, quy~n va lqi ich hqp phap cua hQ cua hQ duqc phap lu~t bao v~, quy~n va lqi ich hqp phap cua hQ
duqc cong li bao v~. Toa an, nhu v~y, trvc ti~p bao dam an toan duqc cong li bao v~. Toa an, nhu v~y, trvc ti~p bao dam an toan
phap li cho moi trnang kinh doanh. phap li cho moi trnang kinh doanh.
Cling cftn luu y r~ng, khong chi c6 toa an la ca quan phan xu Cling cftn luu y r~ng, khong chi c6 toa an la ca quan phan xu
cac tranh ch~p thuang m~i rna con CO S\)' tham gia cua cac thi~t cac tranh ch~p thuang m~i rna con CO S\)' tham gia cua cac thi~t
ch~ tai phan phi nha nu6c nhu Trung tam trQng tai qu6c t~ Vi~t ch~ tai phan phi nha nu6c nhu Trung tam trQng tai qu6c t~ Vi~t
Nam (VIAC), cac trung tam trQng tai thuang m~i, th~m chi trQng Nam (VIAC), cac trung tam trQng tai thuang m~i, th~m chi trQng
GlAO TRINH LU!T HrEN PHAP VIJ~:T NAM GlAO TRINH LU!T HrEN PHAP VIJ~:T NAM
tai nu6c ngoai. Cac thiSt chS nay dong vai tro thuemg xuyen va tai nu6c ngoai. Cac thiSt chS nay dong vai tro thuemg xuyen va
kha hi~u qua trong giai quySt tranh ch~p thuong m~i bcri tinh ch~t kha hi~u qua trong giai quySt tranh ch~p thuong m~i bcri tinh ch~t
cua chung phu hqp v6i tinh ch~t cua cac tranh ch~p thuong m~i. cua chung phu hqp v6i tinh ch~t cua cac tranh ch~p thuong m~i.
Tuy nhien, toa an vftn dong vai tro quan tr9ng hon trong bao dam Tuy nhien, toa an vftn dong vai tro quan tr9ng hon trong bao dam
an toan phap 1i cho moi truemg kinh doanh. N Su to a an thvc sv an toan phap 1i cho moi truemg kinh doanh. N Su to a an thvc sv
khach quan va bao v~ cong 1i thi thiSt chs do hi~u qua va da t6n khach quan va bao v~ cong 1i thi thiSt chs do hi~u qua va da t6n
kern hon nhi~u so v6i cac thiSt chS tai phan phi nha nu6c. M~t kern hon nhi~u so v6i cac thiSt chS tai phan phi nha nu6c. M~t
khac, phan quyst cua cac thiSt chs giai quyst tranh ch~p thuong khac, phan quyst cua cac thiSt chs giai quyst tranh ch~p thuong
rn~i phi nha nu6c phai duqc toa an cong nh~n va cho thi hanh thi rn~i phi nha nu6c phai duqc toa an cong nh~n va cho thi hanh thi
rn6i co hi~u lvc thi hanh a Vi~t Narn. Ben c~nh do, tranh ch~p rn6i co hi~u lvc thi hanh a Vi~t Narn. Ben c~nh do, tranh ch~p
giua doanh nghi~p va ca quan hanh chinh nha nu6c vftn chi thu()c giua doanh nghi~p va ca quan hanh chinh nha nu6c vftn chi thu()c
thArn quy~n xet xu cua toa an. thArn quy~n xet xu cua toa an.
3. cAc NGUYEN rAe HIEN DJNH vE HOAT DONG cDA 3. cAc NGUYEN rAe HIEN DJNH vE HOAT DONG cDA
TOA AN NHAN DAN TOA AN NHAN DAN
DS bao dam toa an thvc hi~n duqc nhi~m vt;t thi hanh cong H DS bao dam toa an thvc hi~n duqc nhi~m vt;t thi hanh cong H
rna hiSn phap da giao, trong qua trinh ho~t d9ng toa an phai tuan rna hiSn phap da giao, trong qua trinh ho~t d9ng toa an phai tuan
thu nhi~u nguyen tic, quy dinh ch~t che v~ m~t thu tl)c. Co nhfing thu nhi~u nguyen tic, quy dinh ch~t che v~ m~t thu tl)c. Co nhfing
nguyen tic rnang tinh bao trum toan b9 ho~t d()ng cua toa an, co nguyen tic rnang tinh bao trum toan b9 ho~t d()ng cua toa an, co
nhfing nguyen tic chi ph6i vi~c thvc hi~n m{)t lo~i cong vi~c cv nhfing nguyen tic chi ph6i vi~c thvc hi~n m{)t lo~i cong vi~c cv
thS cua toa an. Cac nguyen t!ic hi~n ajnh vJ hoc;tt a9ng cita TAND thS cua toa an. Cac nguyen t!ic hi~n ajnh vJ hoc;tt a9ng cita TAND
aU(JC hidu fa CGC quan aidm, tu tuang chit ac;to, abng thai cfing fa aU(JC hidu fa CGC quan aidm, tu tuang chit ac;to, abng thai cfing fa
cac quy t!ic phap lf quan trQng nhdt va baa tritm toan b9 hogt cac quy t!ic phap lf quan trQng nhdt va baa tritm toan b9 hogt
a9ng cita h¢ th6ng TAND, au(Jc quy ajnh trong hi~n phap. Hi~n co a9ng cita h¢ th6ng TAND, au(Jc quy ajnh trong hi~n phap. Hi~n co
7 nguyen tic hiSn dinh v~ ho~t d()ng cua TAND, duqc quy dinh t~i 7 nguyen tic hiSn dinh v~ ho~t d()ng cua TAND, duqc quy dinh t~i
Di~u 103 HiSn phap nam 2013. Di~u 103 HiSn phap nam 2013.
Cac nguyen tic hiSn dinh v~ ho~t d()ng cua T AND co nhfing Cac nguyen tic hiSn dinh v~ ho~t d()ng cua T AND co nhfing
d~c diSm sau. d~c diSm sau.
Thu nhdt, cac nguyen tic nay khong chi hi cac quan diSm, tu Thu nhdt, cac nguyen tic nay khong chi hi cac quan diSm, tu
tuang chu d~o rna con la nhfing quy tic phap li v6i nhfrng n9i tuang chu d~o rna con la nhfing quy tic phap li v6i nhfrng n9i
dung C\1 thS rnang tinh quy ph~m rang bu()c toa an khi tiSn hanh dung C\1 thS rnang tinh quy ph~m rang bu()c toa an khi tiSn hanh
514 PGS. TS. To Van Hoa, ThS. Nguyfn Van Thai 514 PGS. TS. To Van Hoa, ThS. Nguyfn Van Thai
cac ho~t d()ng cua minh (n9i dung cua cac nguyen t~c duqc trinh cac ho~t d()ng cua minh (n9i dung cua cac nguyen t~c duqc trinh
bay 6 ph~n sau). · bay 6 ph~n sau). ·
Thu hai, day la nhfmg quy t~c phap li quan trQng nhAt, bao Thu hai, day la nhfmg quy t~c phap li quan trQng nhAt, bao
trum toan b9 ho~t d()ng cua h~ th6ng TAND. Timg TAND phai trum toan b9 ho~t d()ng cua h~ th6ng TAND. Timg TAND phai
tuan thu cac quy t~c nay trong qua trinh ho~t d()ng cua tUng toa an, tuan thu cac quy t~c nay trong qua trinh ho~t d()ng cua tUng toa an,
tUng h()i dbng xet xu, tUng thdm phan, h()i thdm khi tht) li Vt,l an. tUng h()i dbng xet xu, tUng thdm phan, h()i thdm khi tht) li Vt,l an.
Nhu tren da d~ c~p, toa an c6 thdm quy~n xet xu cac lo~i Vt,1 vi~c Nhu tren da d~ c~p, toa an c6 thdm quy~n xet xu cac lo~i Vt,1 vi~c
khac nhau nhu hinh S\f, dan S\f, hon nhan va gia dinh, lao d(}ng, khac nhau nhu hinh S\f, dan S\f, hon nhan va gia dinh, lao d(}ng,
hanh chinh. Tuong Un.g, khi xet xu toa an tuan thu cac quy dinh hanh chinh. Tuong Un.g, khi xet xu toa an tuan thu cac quy dinh
cua phap lu~t v~ t6 tl)ng hinh sv, dan sv va hanh chinh. M6i lo~i t6 cua phap lu~t v~ t6 tl)ng hinh sv, dan sv va hanh chinh. M6i lo~i t6
tl)ng l~i c6 nhfmg nguyen t~c rieng rna toa an phai tuan thu. Tuy tl)ng l~i c6 nhfmg nguyen t~c rieng rna toa an phai tuan thu. Tuy
nhien, cac nguyen t~c hien dinh d~ c~p 6 day la nhftng nguyen t~c nhien, cac nguyen t~c hien dinh d~ c~p 6 day la nhftng nguyen t~c
n~n tang nhAt, ap dvng chung cho ffiQi ho~t d()ng cua toa an. Vi n~n tang nhAt, ap dvng chung cho ffiQi ho~t d()ng cua toa an. Vi
v~y, khi toa an xet xu theo t6 tvng hinh sv, dan sv hay hanh chinh v~y, khi toa an xet xu theo t6 tvng hinh sv, dan sv hay hanh chinh
d~u phai tuan thu cac nguyen t~c nay. Cac nguyen t~c va cac quy d~u phai tuan thu cac nguyen t~c nay. Cac nguyen t~c va cac quy
dinh C\1 thS trong cac hinh thuc t6 tvng tren, bao gbm ca cac dinh C\1 thS trong cac hinh thuc t6 tvng tren, bao gbm ca cac
nguyen t~c d~c thu trong tUng lo~i hinh t6 tl)ng d~u phai phu hqp nguyen t~c d~c thu trong tUng lo~i hinh t6 tl)ng d~u phai phu hqp
va c6 khi la sv C\1 thS h6a cua cac nguyen t~c hien dinh ho~t d()ng va c6 khi la sv C\1 thS h6a cua cac nguyen t~c hien dinh ho~t d()ng
cua toa an. cua toa an.
Thu ba, chinh vi la nhfrng quy t~c phap li quan trQng va bao Thu ba, chinh vi la nhfrng quy t~c phap li quan trQng va bao
trum nhAt nen cac nguyen t~c nay duqc quy dinh trong hien phap, trum nhAt nen cac nguyen t~c nay duqc quy dinh trong hien phap,
d~o lu~t CO' ban va CO gia tri phap li t6i cao trong h~ th6ng phap d~o lu~t CO' ban va CO gia tri phap li t6i cao trong h~ th6ng phap
lu~t Vi~t Nam. D~c diSm nay la v~ hinh thuc, song rftt c6 y nghia lu~t Vi~t Nam. D~c diSm nay la v~ hinh thuc, song rftt c6 y nghia
b6i n6 kh~ng dinh t~m quan trQng cua cac nguyen t~c d6i v6i ho~t b6i n6 kh~ng dinh t~m quan trQng cua cac nguyen t~c d6i v6i ho~t
d()ng cua toa an n6i rieng cfing nhu b9 may nha nu6c n6i chung. d()ng cua toa an n6i rieng cfing nhu b9 may nha nu6c n6i chung.
M()t khi da duqc quy dinh trong hien phap thi cac nguyen t~c cfing M()t khi da duqc quy dinh trong hien phap thi cac nguyen t~c cfing
mang gia tri phap H t6i cao nhu chinh ban than hien phap. mang gia tri phap H t6i cao nhu chinh ban than hien phap.
3.2. D{)c I~p tU' phap 3.2. D{)c I~p tU' phap
"D()c l~p tu phap" la nguyen t~c quan trQng nhftt trong ho~t "D()c l~p tu phap" la nguyen t~c quan trQng nhftt trong ho~t
d()ng cua h~ th6ng toa an trong nha nu6c phap quy~n hi~n d~i. RAt d()ng cua h~ th6ng toa an trong nha nu6c phap quy~n hi~n d~i. RAt
PGS.TS. T6 Van Hoa, ThS. Nguyin Van Thai 515 PGS.TS. T6 Van Hoa, ThS. Nguyin Van Thai 515
GrAO TRINH LUAT HIEN PHAP VI~T NAM GrAO TRINH LUAT HIEN PHAP VI~T NAM
nhiSu qu6c gia da quy dinh nguyen t~c nay trong hiSn phap cua nhiSu qu6c gia da quy dinh nguyen t~c nay trong hiSn phap cua
minh. Th~m chi da c6 cau vi von r~ng nguyen t~c nay la "vien minh. Th~m chi da c6 cau vi von r~ng nguyen t~c nay la "vien
ngQc tren vuong mi~n nha nu&c phap quySn". ngQc tren vuong mi~n nha nu&c phap quySn".
Nguyen t~c "d()c l~p tu phap" a Vi~t Nam duqc quy dinh t~i Nguyen t~c "d()c l~p tu phap" a Vi~t Nam duqc quy dinh t~i
khoan 2 DiSu 103 HiSn phap nam 2013, v&i n()i dung: "Thdm khoan 2 DiSu 103 HiSn phap nam 2013, v&i n()i dung: "Thdm
phan, H9i thdm xet xu ilt)c lgp va chi tuan theo phap lugt; nghiem phan, H9i thdm xet xu ilt)c lgp va chi tuan theo phap lugt; nghiem
cdm CO' quan, t6 chU:c, cit nhan can thi¢p vao vi?c xet xu cua Thdm cdm CO' quan, t6 chU:c, cit nhan can thi¢p vao vi?c xet xu cua Thdm
phan, H9i thdm ". Nhu v~y, nguyen t~c "d()c l~p tu phap" a Vi~t phan, H9i thdm ". Nhu v~y, nguyen t~c "d()c l~p tu phap" a Vi~t
N am duqc hi€u la SlJ d()c l~p cua thftm phan va h()i thftm trong qua N am duqc hi€u la SlJ d()c l~p cua thftm phan va h()i thftm trong qua
trinh thvc hi~n chuc nang xet xu cua toa an. Thftm phan va h()i trinh thvc hi~n chuc nang xet xu cua toa an. Thftm phan va h()i
thfim d9c l~p co ngma la thfim phan va h9i thftm giai quyst cac thfim d9c l~p co ngma la thfim phan va h9i thftm giai quyst cac
tranh chfip chi dva tren quy dinh cua phap lu~t va ni6m tin cua tranh chfip chi dva tren quy dinh cua phap lu~t va ni6m tin cua
minh vao phap lu~t rna khong ph\1 thUQC vao y chi ho~C SlJ chi minh vao phap lu~t rna khong ph\1 thUQC vao y chi ho~C SlJ chi
ph6i cua bfit ki chu th€ nao khac. Trong thvc ti6n, ho~t d()ng xet ph6i cua bfit ki chu th€ nao khac. Trong thvc ti6n, ho~t d()ng xet
xu cua toa an thuemg duqc thvc hi~n bai cac h()i d6ng xet xu v&i xu cua toa an thuemg duqc thvc hi~n bai cac h()i d6ng xet xu v&i
thanh phftn bao g6m thftm phan va h()i thftm nhan dan (d6i v&i cfip thanh phftn bao g6m thftm phan va h()i thftm nhan dan (d6i v&i cfip
SO' thftm) ho~c cac thftm phan (d6i v6i cac cfip xet xu khac). Vi SO' thftm) ho~c cac thftm phan (d6i v6i cac cfip xet xu khac). Vi
v~y, nguyen t~c thftm phan, h()i thftm xet xu d()c l~p va chi tuan v~y, nguyen t~c thftm phan, h()i thftm xet xu d()c l~p va chi tuan
theo phap lu~t cung co ths gQi la nguyen t~c "to a an d9c l~p". theo phap lu~t cung co ths gQi la nguyen t~c "to a an d9c l~p".
Nguyen t~c d()c l~p tu phap duqc nhin nh~n tren hai phuong Nguyen t~c d()c l~p tu phap duqc nhin nh~n tren hai phuong
di~n. ThU: nhdt, thftm phan va h()i thftm d()c l~p v&i nhau khi thvc di~n. ThU: nhdt, thftm phan va h()i thftm d()c l~p v&i nhau khi thvc
hi~n chuc nang xet xu. Thftm phan khong duqc gay anh huang hi~n chuc nang xet xu. Thftm phan khong duqc gay anh huang
ho~c tac d()ng dS h()i thftm xu theo y minh va nguqc l~i. Ca hai ho~c tac d()ng dS h()i thftm xu theo y minh va nguqc l~i. Ca hai
lo~i chu ths dsu xet xu chi can cu vao phap lu~t va niSm tin cua lo~i chu ths dsu xet xu chi can cu vao phap lu~t va niSm tin cua
minh vS phap lu~t. Day la phuong di~n d()c l~p ben trong cua toa minh vS phap lu~t. Day la phuong di~n d()c l~p ben trong cua toa
an. ThU: hai, thftm phan va h()i thftm d()c l~p v&i cac ySu t6 tac an. ThU: hai, thftm phan va h()i thftm d()c l~p v&i cac ySu t6 tac
d(}ng 1ir ben ngoai, bao gf>m S\]' tac d(}ng 1ir cac thftm phan, h(}i d(}ng 1ir ben ngoai, bao gf>m S\]' tac d(}ng 1ir cac thftm phan, h(}i
thftm d6ng nghi~p cfip tren hay bfit ki ca quan, tb chuc nao khac. thftm d6ng nghi~p cfip tren hay bfit ki ca quan, tb chuc nao khac.
Day la phuong di~n d()c l~p ben ngoai cua thftm phan va h()i thftm. Day la phuong di~n d()c l~p ben ngoai cua thftm phan va h()i thftm.
Tru6c day, HiSn phap nam 1992 (sua dbi, bb sung nam 2001) Tru6c day, HiSn phap nam 1992 (sua dbi, bb sung nam 2001)
quy dinh vS nguyen t~c d()c l~p tu phap nhu sau: ((Khi xet xu, quy dinh vS nguyen t~c d()c l~p tu phap nhu sau: ((Khi xet xu,
516 PGS. TS. To Van Hoa, ThS. Nguyin Van Thili 516 PGS. TS. To Van Hoa, ThS. Nguyin Van Thili
Thdm phan va Ht}i thdm il9c lqp va chi tuan theo phap luqt" (Di~u Thdm phan va Ht}i thdm il9c lqp va chi tuan theo phap luqt" (Di~u
130). V6i n{>i dung nay, nguyen t~c d{>c l~p tu phap da duqc hiSu 130). V6i n{>i dung nay, nguyen t~c d{>c l~p tu phap da duqc hiSu
theo nghia hyp, c6 ngh1a la chi khi thgc hi~n xet xu t~i phien toa theo nghia hyp, c6 ngh1a la chi khi thgc hi~n xet xu t~i phien toa
thi thfim phan va h{>i thfim m6i d{>c l~p va chi tuan theo phap lu~t. thi thfim phan va h{>i thfim m6i d{>c l~p va chi tuan theo phap lu~t.
Quy dinh cua Hi~n phap nam 2013 da rna r{>ng hon ph~m vi cua Quy dinh cua Hi~n phap nam 2013 da rna r{>ng hon ph~m vi cua
nguyen t~c, v6i ngh1a la thfim phan, h{>i thfim d{>c l~p trong su6t nguyen t~c, v6i ngh1a la thfim phan, h{>i thfim d{>c l~p trong su6t
qua trinh thvc hi~n chuc nang xet xu, khong chi khi xet xu rna ca qua trinh thvc hi~n chuc nang xet xu, khong chi khi xet xu rna ca
khi ti~n hanh cac ho~t d{>ng t6 1:\lng khac. Ben c~nh d6, Hi~n phap khi ti~n hanh cac ho~t d{>ng t6 1:\lng khac. Ben c~nh d6, Hi~n phap
nam 2013 cfing nhfrn m~nh "nghiem cdm CO' quan, tJ chtrc, CCt nam 2013 cfing nhfrn m~nh "nghiem cdm CO' quan, tJ chtrc, CCt
nhan can thi¢p vao vi?c xet xu cita Thdm phan, H9i thdm" (khoan nhan can thi¢p vao vi?c xet xu cita Thdm phan, H9i thdm" (khoan
2 f)i~u 103). M~c du quy dinh nay chua duqc C\1 thS h6a dAy du 2 f)i~u 103). M~c du quy dinh nay chua duqc C\1 thS h6a dAy du
trong cac lu~t c6 lien quan song c6 thS thfry v~ tbng thS n{>i dung trong cac lu~t c6 lien quan song c6 thS thfry v~ tbng thS n{>i dung
cua nguyen t~c d{>c l~p tu phap da duqc rna r{>ng va nhftn m~nh cua nguyen t~c d{>c l~p tu phap da duqc rna r{>ng va nhftn m~nh
trong Hi~n phap nam 2013 hon nhi~u so v6i Hi~n phap nam 1992 trong Hi~n phap nam 2013 hon nhi~u so v6i Hi~n phap nam 1992
(sua dbi, b6 sung nam 2001). (sua dbi, b6 sung nam 2001).
Nguyen t~c d{>c l~p tu phap la y~u t6 bao dam quan tn;>ng dS Nguyen t~c d{>c l~p tu phap la y~u t6 bao dam quan tn;>ng dS
toa an thvc hi~n nhi~m V\1 bao v~ cong H. DS chl1ng to S\f thi hanh toa an thvc hi~n nhi~m V\1 bao v~ cong H. DS chl1ng to S\f thi hanh
cong H, toa an phai thS hi~n S\f khach quan, cong b~ng cua minh cong H, toa an phai thS hi~n S\f khach quan, cong b~ng cua minh
khi xet xu. Cac ben trong tranh chftp tru6c to a an phai thfty r~ng khi xet xu. Cac ben trong tranh chftp tru6c to a an phai thfty r~ng
toa an khong thien vi ai, chi xet xu theo le phai, le cong b~ng va toa an khong thien vi ai, chi xet xu theo le phai, le cong b~ng va
quy dinh cua phap lu~t. Nhu v~y, toa an phai c6 kha nang va tren quy dinh cua phap lu~t. Nhu v~y, toa an phai c6 kha nang va tren
thvc t~ khong ph\1 thu9c vao bftt ki ai, khong ai co ths gay tac thvc t~ khong ph\1 thu9c vao bftt ki ai, khong ai co ths gay tac
d9ng t6i toa an dS lam sai I~ch "can can cong li'' rna toa an co su d9ng t6i toa an dS lam sai I~ch "can can cong li'' rna toa an co su
m~nh phai gifr gin. Chi khi nao thfim phan va h{>i thfim th~t S\f d{>c m~nh phai gifr gin. Chi khi nao thfim phan va h{>i thfim th~t S\f d{>c
l~p thi di~u d6 m6i c6 thS tra thanh hi~n thvc. l~p thi di~u d6 m6i c6 thS tra thanh hi~n thvc.
Nguyen t~c d{>c l~p tu phap cilng la di~u ki~n quan tn;>ng dS Nguyen t~c d{>c l~p tu phap cilng la di~u ki~n quan tn;>ng dS
bao dam nguyen t~c phap quy~n (m6i quan h~ nay da duqc phan bao dam nguyen t~c phap quy~n (m6i quan h~ nay da duqc phan
tich 6 Chuong X). tich 6 Chuong X).
Khi n6i t6i nguyen t~c tu phap d{>c l~p la n6i t6i cac bi~n phap Khi n6i t6i nguyen t~c tu phap d{>c l~p la n6i t6i cac bi~n phap
bao dam S\f d{>c l~p cua thfim phan va h{>i thfim. Thfim phan va h{>i bao dam S\f d{>c l~p cua thfim phan va h{>i thfim. Thfim phan va h{>i
thfim d~u la con nguoi HQ khong thS xet xu d{>c l~p n~u vi~c xet thfim d~u la con nguoi HQ khong thS xet xu d{>c l~p n~u vi~c xet
PGS.TS. To Van Hoa, ThS. Nguyln Van Thai 517 PGS.TS. To Van Hoa, ThS. Nguyln Van Thai 517
xu c6 lien quan t6i lqi ich cua ai d6 c6 quy~n nang gay anh hu6ng xu c6 lien quan t6i lqi ich cua ai d6 c6 quy~n nang gay anh hu6ng
len hQ. Nhu v~y, chinh cac bi~n phap bao dam, chtr khong phai S\I len hQ. Nhu v~y, chinh cac bi~n phap bao dam, chtr khong phai S\I
dung cam cua thAm phan, m6i lam nen S\I d()c l~p cua thAm phan dung cam cua thAm phan, m6i lam nen S\I d()c l~p cua thAm phan
va qua do la S\I d()c l~p CUa to a an. V ~ m~t 1i lu~n, m()t qu6c gia CO va qua do la S\I d()c l~p CUa to a an. V ~ m~t 1i lu~n, m()t qu6c gia CO
thS ap dvng nhi~u bi~n phap dS bao dam S\I d()c l~p cua thAm phan thS ap dvng nhi~u bi~n phap dS bao dam S\I d()c l~p cua thAm phan
khi xet XU, Vl d\1 V~ bao dam S\I nghi~p, bao dam thu nh~p, bao khi xet XU, Vl d\1 V~ bao dam S\I nghi~p, bao dam thu nh~p, bao
dam v~ cong vi~c, ngh~ nghi~p ... 1 d Vi~t Nam, Hi~n phap nam dam v~ cong vi~c, ngh~ nghi~p ... 1 d Vi~t Nam, Hi~n phap nam
2013 va Lu~t t6 chtrc TAND nam 2014 cling da c6 nhling quy 2013 va Lu~t t6 chtrc TAND nam 2014 cling da c6 nhling quy
dinh thS hi~n S\f chu trQng t6i cac bi~n phap bao dam S\I d()c l~p dinh thS hi~n S\f chu trQng t6i cac bi~n phap bao dam S\I d()c l~p
cua thAm phan 6 mtrc d() cao hon nhi~u so v6i tru6c day. cua thAm phan 6 mtrc d() cao hon nhi~u so v6i tru6c day.
3.3. Xet xfr co hqi thdm tham gia 3.3. Xet xfr co hqi thdm tham gia
Tinh th~n chung cua nguyen t~c nay la qua trinh xet xu cua toa Tinh th~n chung cua nguyen t~c nay la qua trinh xet xu cua toa
an CO S\I tham gia th\IC hi~n b6i illQt lo(;li chu th~ khong d(;li di~n an CO S\I tham gia th\IC hi~n b6i illQt lo(;li chu th~ khong d(;li di~n
cho chuyen mon phap lu~t rna d(;li di~n cho nh~n thtrc chung cua cho chuyen mon phap lu~t rna d(;li di~n cho nh~n thtrc chung cua
xa h()i - H()i thAm. Nguyen t~c duqc th~ hi~n r5 rang nhftt qua S\I xa h()i - H()i thAm. Nguyen t~c duqc th~ hi~n r5 rang nhftt qua S\I
hi~n di~n cua Bbi thAm doan (Jury) trong h~ th6ng toa an Vuong hi~n di~n cua Bbi thAm doan (Jury) trong h~ th6ng toa an Vuong
qu6c Anh, 2 sau nay duqc du nh~p sang cac qu6c gia thu()c h~ qu6c Anh, 2 sau nay duqc du nh~p sang cac qu6c gia thu()c h~
th6ng Anh- My. d h~ th6ng phap lu~t chau Au lvc dja, cac qu6c th6ng Anh- My. d h~ th6ng phap lu~t chau Au lvc dja, cac qu6c
gia nhu Phap, Due ... cling da tir lau ap dvng nguyen t~c nay trong gia nhu Phap, Due ... cling da tir lau ap dvng nguyen t~c nay trong
h~ th6ng toa an cua minh. 3 Tftt nhien, cung m()t nguyen t~c song h~ th6ng toa an cua minh. 3 Tftt nhien, cung m()t nguyen t~c song
n9i dung va hinh thai ths hi~n 6 timg qu6c gia la khac nhau. n9i dung va hinh thai ths hi~n 6 timg qu6c gia la khac nhau.
d Vi~t Nam, nguyen t~c xet xu co h()i thAm tham gia duqc quy d Vi~t Nam, nguyen t~c xet xu co h()i thAm tham gia duqc quy
dinh l~n d~u tien trong S~c l~nh s6 85/SL ngay 22/5/1950 v~ cai dinh l~n d~u tien trong S~c l~nh s6 85/SL ngay 22/5/1950 v~ cai
1
To Van Hoa, Tinh d()c l~p cua toa {m- Nghien cuu phap li v~ cac khia c~nh li 1
To Van Hoa, Tinh d()c l~p cua toa {m- Nghien cuu phap li v~ cac khia c~nh li
lu~n, thvc ti~n a E>uc, My, Phap, Vi~t Nam va cac ki~n nghi v6i Vi~t Nam, lu~n, thvc ti~n a E>uc, My, Phap, Vi~t Nam va cac ki~n nghi v6i Vi~t Nam,
Nxb. Lao d9ng, 2007, tr. 117- 131. Nxb. Lao d9ng, 2007, tr. 117- 131.
2
Lysander Spooner, Essay on the trial by jury (Ti€u lu~n v~ xet xu bai B6i thftm 2
Lysander Spooner, Essay on the trial by jury (Ti€u lu~n v~ xet xu bai B6i thftm
doan), John P. Jewett and Company, Boston, 1852. doan), John P. Jewett and Company, Boston, 1852.
3 3
John P. Dawson, A history of lay judges (Lich su thftm phan khong chuyen (H9i John P. Dawson, A history of lay judges (Lich su thftm phan khong chuyen (H9i
thftm - TG)), Nxb. Harvard, Cambridge, Massachusetts, 1960; Antonio Padoa thftm - TG)), Nxb. Harvard, Cambridge, Massachusetts, 1960; Antonio Padoa
Schinoppa (bien t~p), The trial jury in England, France, Germany 1700-1900 (B6i Schinoppa (bien t~p), The trial jury in England, France, Germany 1700-1900 (B6i
thftm xet xu a Anh, Phap, E>uc giai do~n 1700-1900), Nxb. Duncker & Humblot, thftm xet xu a Anh, Phap, E>uc giai do~n 1700-1900), Nxb. Duncker & Humblot,
Berlin, 1987. Berlin, 1987.
518 PGS.TS. T6 Van Hoa, ThS. Nguyln Van Thai 518 PGS.TS. T6 Van Hoa, ThS. Nguyln Van Thai
each b9 may tu phap va lu~t t6 1\lng, khi d6 lfin dfiu tien ch~ dinh each b9 may tu phap va lu~t t6 1\lng, khi d6 lfin dfiu tien ch~ dinh
"h()i thdm nhan dan" duqc hinh thanh trong h~ th6ng toa an. Hi~n "h()i thdm nhan dan" duqc hinh thanh trong h~ th6ng toa an. Hi~n
phap nam 1959, cac lu~t t6 chuc toa an va phap lu~t t6 1\lng sau d6 phap nam 1959, cac lu~t t6 chuc toa an va phap lu~t t6 1\lng sau d6
ti~p 1\IC ghi nh~n va C\1 th6 h6a nguyen tic, tAt nhien v6i n<)i dung ti~p 1\IC ghi nh~n va C\1 th6 h6a nguyen tic, tAt nhien v6i n<)i dung
quy dinh a timg thai ki khong hoan toan gi6ng nhau. 0 Hi~n phap quy dinh a timg thai ki khong hoan toan gi6ng nhau. 0 Hi~n phap
nam 2013, nguyen tic nay duqc quy dinh t~i khoan 1 Di6u 103 va nam 2013, nguyen tic nay duqc quy dinh t~i khoan 1 Di6u 103 va
dUQ'C C\1 th6 h6a bai cac quy dinh CUa phap lu~t tfi 1\lng v6i CaC n<)i dUQ'C C\1 th6 h6a bai cac quy dinh CUa phap lu~t tfi 1\lng v6i CaC n<)i
dung nhu sau: dung nhu sau:
Thu nhdt, ho~t d()ng xet xu cua toa an duqc thvc hi~n khong Thu nhdt, ho~t d()ng xet xu cua toa an duqc thvc hi~n khong
chi bai thdm phan rna ca h()i thdm, bao g6m h()i thdm quan nhan chi bai thdm phan rna ca h()i thdm, bao g6m h()i thdm quan nhan
phl;LC V\l trong cac toa an quan S\f va h<)i thdm nhan dan phl;LC V\1 phl;LC V\l trong cac toa an quan S\f va h<)i thdm nhan dan phl;LC V\1
trong cac toa an con l~i. Khac v6i thdm phan, th~ m~nh cua h<)i trong cac toa an con l~i. Khac v6i thdm phan, th~ m~nh cua h<)i
thdm khong phai la ki~n thuc phap lu~t, hQ khong bit bu()c phai c6 thdm khong phai la ki~n thuc phap lu~t, hQ khong bit bu()c phai c6
b~ng cu nhan lu~t va hi6u bi~t phap lu~t sau nhu thdm phan. M~c b~ng cu nhan lu~t va hi6u bi~t phap lu~t sau nhu thdm phan. M~c
du v~y, cling v6i thdm phan, h()i thdm tham gia xet xu cac V\1 du v~y, cling v6i thdm phan, h()i thdm tham gia xet xu cac V\1
tranh chfrp rna toa an th\1 li. Sv hi~n di~n cua h<)i thdm th6 hi~n tranh chfrp rna toa an th\1 li. Sv hi~n di~n cua h<)i thdm th6 hi~n
"tinh xa h()i" trong ho~t d()ng xet xu v6n mang tinh chuyen mon "tinh xa h()i" trong ho~t d()ng xet xu v6n mang tinh chuyen mon
phap lu~t cao cua toa an. phap lu~t cao cua toa an.
Thu hai, h<)i thdm chi xufit hi~n trong ho~t d<)ng xet xu a cAp Thu hai, h<)i thdm chi xufit hi~n trong ho~t d<)ng xet xu a cAp
SO' thdm. Xet xu phuc thdm va xu giam d6c thdm chi do cac thdm SO' thdm. Xet xu phuc thdm va xu giam d6c thdm chi do cac thdm
phan thvc hi~n rna khong c6 S\f tham gia cua h<)i thdm. Nhu v~y, phan thvc hi~n rna khong c6 S\f tham gia cua h<)i thdm. Nhu v~y,
nguyen tic "xet xu c6 h<)i thdm tham gia" khong c6 nghla la h<)i nguyen tic "xet xu c6 h<)i thdm tham gia" khong c6 nghla la h<)i
thdm tham gia mQi ho~t d()ng xet xu cua toa an rna chi tham gia thdm tham gia mQi ho~t d()ng xet xu cua toa an rna chi tham gia
vao lfin xet xu dfiu tien d6i v6i m6i V\l vi~c. vao lfin xet xu dfiu tien d6i v6i m6i V\l vi~c.
Thu ba, khi xet xu h()i thdm nhan dan c6 quy6n quy~t dinh nhu Thu ba, khi xet xu h()i thdm nhan dan c6 quy6n quy~t dinh nhu
thdm phan d6i v6i V\1 vi~c. D6i v6i m6i V\1 tranh chAp, vi~c xet xu thdm phan d6i v6i V\1 vi~c. D6i v6i m6i V\1 tranh chAp, vi~c xet xu
cua toa an luon bao gf>m hai cong do~n 16n: ( 1) xac dinh S\f th~t cua toa an luon bao gf>m hai cong do~n 16n: ( 1) xac dinh S\f th~t
cua V\l vi~c; (2) giai thich, ap dvng, lam ro phap lu~t d6i v6i V\1 cua V\l vi~c; (2) giai thich, ap dvng, lam ro phap lu~t d6i v6i V\1
vi~c tren CO' SO do xac dinh ch~ tai phap li dfii v6i cac ben. Q CaC vi~c tren CO' SO do xac dinh ch~ tai phap li dfii v6i cac ben. Q CaC
qu6c gia theo h~ th6ng lu~t Anh- My, c6 S\f phan cong gifra b6i qu6c gia theo h~ th6ng lu~t Anh- My, c6 S\f phan cong gifra b6i
thdm doan va thdm phan d6 dua ra phan quy~t 6 m6i cong do~n, thdm doan va thdm phan d6 dua ra phan quy~t 6 m6i cong do~n,
PGS. TS. T6 Van Hoa, ThS. Nguyin Van Thai 519 PGS. TS. T6 Van Hoa, ThS. Nguyin Van Thai 519
GlAO TRiNH LU!.T HIEN PHAP VI:ST NAM GlAO TRiNH LU!.T HIEN PHAP VI:ST NAM
theo d6 cong do(;ln thtr nhdt thu9c v~ b6i thfim doan va cong do(;ln theo d6 cong do(;ln thtr nhdt thu9c v~ b6i thfim doan va cong do(;ln
thtr hai thu9c v~ thfim phan. Di~u nay thS hi~n ro nhdt trong Vl;t an thtr hai thu9c v~ thfim phan. Di~u nay thS hi~n ro nhdt trong Vl;t an
hinh S\f. d Vi~t Nam, h9i thftm va thftm phan cling trong h9i d6ng hinh S\f. d Vi~t Nam, h9i thftm va thftm phan cling trong h9i d6ng
xet xu va cung dua ra phan quySt a ca hai cong do(;ln. C6 thS thdy, xet xu va cung dua ra phan quySt a ca hai cong do(;ln. C6 thS thdy,
n9i dung nay khong thS hi~n trong lai van cua khoan 1 Di~u 103 n9i dung nay khong thS hi~n trong lai van cua khoan 1 Di~u 103
HiSn phap nam 2013, song n6 la hiSn nhien do kSt hqp v6i nguyen HiSn phap nam 2013, song n6 la hiSn nhien do kSt hqp v6i nguyen
t~c xet xu t~p thS (khoan 4 Di~u 103) va thS hi~n qua cac quy dinh t~c xet xu t~p thS (khoan 4 Di~u 103) va thS hi~n qua cac quy dinh
cua phap lu~t t6 tl;tng. cua phap lu~t t6 tl;tng.
Thu tu, nguyen t~c "xet xu c6 h9i thftm tham gia" khong mang Thu tu, nguyen t~c "xet xu c6 h9i thftm tham gia" khong mang
tinh tuy~t d6i. Khong phai IDQi thu tl;tc xet XU SO' thftm CUa toa an tinh tuy~t d6i. Khong phai IDQi thu tl;tc xet XU SO' thftm CUa toa an
d~u c6 h9i thfim tham gia. Trong truang hqp cac V\l tranh chdp d~u c6 h9i thfim tham gia. Trong truang hqp cac V\l tranh chdp
don gian, tinh tist ro rang, vi~c ap dvng phap lu~t khong phtrc tl;lp, don gian, tinh tist ro rang, vi~c ap dvng phap lu~t khong phtrc tl;lp,
HiSn phap nam 2013 cho phep khong ap dvng nguyen t~c nay. HiSn phap nam 2013 cho phep khong ap dvng nguyen t~c nay.
Phap lu~t t6 tl;tng Cl,l thS h6a cac truang hqp d6 du6i thu~t ngfr Phap lu~t t6 tl;tng Cl,l thS h6a cac truang hqp d6 du6i thu~t ngfr
"thu tl;tc rut gQn" rna vi~C xet XU SO' thfim chi do thfim phan thl,fC "thu tl;tc rut gQn" rna vi~C xet XU SO' thfim chi do thfim phan thl,fC
hi~n. Tdt nhien, cac truang hqp xet xu theo thu tl;tc rut gQn phai hi~n. Tdt nhien, cac truang hqp xet xu theo thu tl;tc rut gQn phai
duqc quy dinh r5 trong phap lu~t t6 tl;tng. 1 duqc quy dinh r5 trong phap lu~t t6 tl;tng. 1
3.4. Xet xfr cong khai 3.4. Xet xfr cong khai
Nguyen t~c nay duqc hinh thanh v&i tinh thfrn bao trum la "to a Nguyen t~c nay duqc hinh thanh v&i tinh thfrn bao trum la "to a
an khong nhfrng c6 nhi~m Vl;t thi hanh cong 1i rna con phai cho an khong nhfrng c6 nhi~m Vl;t thi hanh cong 1i rna con phai cho
thdy cong 1i da duqc thi hanh". Vi v~y, n9i dung chu dl;lO cua thdy cong 1i da duqc thi hanh". Vi v~y, n9i dung chu dl;lO cua
nguyen t~c la cong vi~c xet xu cua toa an phai duqc t6 chtrc sao nguyen t~c la cong vi~c xet xu cua toa an phai duqc t6 chtrc sao
cho cong chung co ths tham dv duqc va thong tin v~ vi~c xet xu cho cong chung co ths tham dv duqc va thong tin v~ vi~c xet xu
dSn v6i cong chung m9t each t6i da. NQi dung nay thS hi~n a m(>t dSn v6i cong chung m9t each t6i da. NQi dung nay thS hi~n a m(>t
s6 khia C(;lnh cv thS sau: s6 khia C(;lnh cv thS sau:
Thu nhdt, tru6c khi xet xu m6i V\1 an, toa an phai cong khai Thu nhdt, tru6c khi xet xu m6i V\1 an, toa an phai cong khai
dia dism, thai gian xet xu cts cong chung duqc biSt nsu quan tam. dia dism, thai gian xet xu cts cong chung duqc biSt nsu quan tam.
Thu hai, phien xu phai duqc t6 chuc cong khai dS nguai dan Thu hai, phien xu phai duqc t6 chuc cong khai dS nguai dan
1
Chuang XIV Lu~t t6 tl,lng h~mh chinh nam 2015; Chuang XVIII B9 lu~t t6 tl,lng 1
Chuang XIV Lu~t t6 tl,lng h~mh chinh nam 2015; Chuang XVIII B9 lu~t t6 tl,lng
dan sv nam 20 15; Chuang XXXI B9 lu~t t6 tl,lng hinh sv nam 20 15. dan sv nam 20 15; Chuang XXXI B9 lu~t t6 tl,lng hinh sv nam 20 15.
520 PGS.TS. T6 Van Hoa, ThS. Nguyin Van Thai 520 PGS.TS. T6 Van Hoa, ThS. Nguyin Van Thai
tham dg n~u c6 nhu cftu. Toa an khong duqc tir ch6i nguai dan tham dg n~u c6 nhu cftu. Toa an khong duqc tir ch6i nguai dan
thvc hi~n quy~n nay, trir cac truang hqp duqc phep xet xir kin thvc hi~n quy~n nay, trir cac truang hqp duqc phep xet xir kin
theo quy dinh cua phap lu~t. Trong truang hqp vi li do bftt kha theo quy dinh cua phap lu~t. Trong truang hqp vi li do bftt kha
khang rna toa an khong dap (mg duqc (vi dv, phong xir an da khang rna toa an khong dap (mg duqc (vi dv, phong xir an da
ch~t. .. ), thi toa an phai ap dvng cac bi~n phap d~ nguai dan theo ch~t. .. ), thi toa an phai ap dvng cac bi~n phap d~ nguai dan theo
doi duqc di8n bi~n cua phien toa. doi duqc di8n bi~n cua phien toa.
Thu ba, trong qua trinh xet xir, c6 m()t s6 cong do~n c6 th~ Thu ba, trong qua trinh xet xir, c6 m()t s6 cong do~n c6 th~
duqc thvc hi~n khong cong khai (vi dl;l, khi nghi an, khi hoa giai duqc thvc hi~n khong cong khai (vi dl;l, khi nghi an, khi hoa giai
cac ben), song ban an phai duqc tuyen cong khai va cong b6 d~ cac ben), song ban an phai duqc tuyen cong khai va cong b6 d~
mQi nguai bi~t va nghien c(ru n~u mu6n. mQi nguai bi~t va nghien c(ru n~u mu6n.
Thu tu, toa an phai dua ra phan tich, l~p lu~n, li do cho m6i Thu tu, toa an phai dua ra phan tich, l~p lu~n, li do cho m6i
phan quy~t cua minh va vi~t ro l~p lu~n, li do d6 trong ban an duqc phan quy~t cua minh va vi~t ro l~p lu~n, li do d6 trong ban an duqc
cong b6, lam sao phai cho nguai dan thfty m6i quy~t dinh cua toa cong b6, lam sao phai cho nguai dan thfty m6i quy~t dinh cua toa
an d~u phai c6 li le duqc phan tich va l~p lu~n m()t each ro rang. an d~u phai c6 li le duqc phan tich va l~p lu~n m()t each ro rang.
Thu niim, nguyen t~c xet xir cong khai khong mang tinh tuy~t Thu niim, nguyen t~c xet xir cong khai khong mang tinh tuy~t
d6i. Trong m()t s6 truang hqp d~c bi~t, c6 li do chinh dang, toa an d6i. Trong m()t s6 truang hqp d~c bi~t, c6 li do chinh dang, toa an
c6 th~ ti~n hanh xet xu kin. Cac truang hqp d6 bao gbm: (1) d~ c6 th~ ti~n hanh xet xu kin. Cac truang hqp d6 bao gbm: (1) d~
bao dam khong 19 hi m~t nha nu6c; (2) d~ bao dam thuftn phong, bao dam khong 19 hi m~t nha nu6c; (2) d~ bao dam thuftn phong,
my tl)c cua dan t()c; (3) d~ bao v~ nguai chua thanh nien; (4) gifr my tl)c cua dan t()c; (3) d~ bao v~ nguai chua thanh nien; (4) gifr
hi m~t dai tu theo yeu cftu chinh dang cua duong sv. 1 hi m~t dai tu theo yeu cftu chinh dang cua duong sv. 1
Nguyen t~c xet xu cong khai c6 y nghla vo cung 16n va da Nguyen t~c xet xu cong khai c6 y nghla vo cung 16n va da
chi~u d6i v6i ho~t d()ng cua toa an n6i rieng va h~ th6ng tu phap chi~u d6i v6i ho~t d()ng cua toa an n6i rieng va h~ th6ng tu phap
n6i chung: n6i chung:
Thu nhdt, xet xu cong khai la m()t phuong thuc ki~m soat vi~c Thu nhdt, xet xu cong khai la m()t phuong thuc ki~m soat vi~c
thvc hi~n quy~n tu phap cua toa an. Khi nguai dan duqc tham dv thvc hi~n quy~n tu phap cua toa an. Khi nguai dan duqc tham dv
cac phien xu cua toa an hQ se trvc ti~p danh gia duqc muc d() cac phien xu cua toa an hQ se trvc ti~p danh gia duqc muc d()
thuy~t phl)C, S\f CO li trong ho~t d()ng xet XU. f)~c bi~t, khi. ban an thuy~t phl)C, S\f CO li trong ho~t d()ng xet XU. f)~c bi~t, khi. ban an
va l~p lu~n duqc cong khai thi bftt ki ai vao bftt ki hie nao cling c6 va l~p lu~n duqc cong khai thi bftt ki ai vao bftt ki hie nao cling c6
th~ danh gia duqc li le trong ho~t d()ng cua toa an. Cac ban an th~ danh gia duqc li le trong ho~t d()ng cua toa an. Cac ban an
1
Khoi'm 2 Bieu 11 Lu~t tb chuc TAND nam 2014. 1
Khoi'm 2 Bieu 11 Lu~t tb chuc TAND nam 2014.
GlAO TRiNH LU~T HIEN PHAP VIST NAM GlAO TRiNH LU~T HIEN PHAP VIST NAM
cling duqc luu l~i nhu b&ng chtrng r5 rang d~ danh gia S\1 dung cling duqc luu l~i nhu b&ng chtrng r5 rang d~ danh gia S\1 dung
d~n trong cong tac xet xu cua toa an. S\1 cong khai lam cho thftm d~n trong cong tac xet xu cua toa an. S\1 cong khai lam cho thftm
phan phai h~t sue cftn trQng v6i cong tac cua minh, xet xu phai phan phai h~t sue cftn trQng v6i cong tac cua minh, xet xu phai
th~t S\1 khach quan, trinh d<) l~p lu~n phai th\fc sv thuy~t phl)c, bai th~t S\1 khach quan, trinh d<) l~p lu~n phai th\fc sv thuy~t phl)c, bai
n~u khong thi v6i cac ban an duqc luu l~i luc nao cling c6 th~ phat n~u khong thi v6i cac ban an duqc luu l~i luc nao cling c6 th~ phat
hi~n Va truy Clru trach nhi~m CUa thftm phan. hi~n Va truy Clru trach nhi~m CUa thftm phan.
Thu hai, xet xu cong khai la m<)t each thtrc lam cho nguai dan Thu hai, xet xu cong khai la m<)t each thtrc lam cho nguai dan
thAy fO S\1 hi~n di~n CUa cong li trong xa h(}i, qua do tf\XC ti~p ghi thAy fO S\1 hi~n di~n CUa cong li trong xa h(}i, qua do tf\XC ti~p ghi
nh~n va danh gia vi~c th\XC hi~n nhi~m V\l thi hanh cong li cua toa nh~n va danh gia vi~c th\XC hi~n nhi~m V\l thi hanh cong li cua toa
an. Khi xet xu, toa an thi hanh cong li d6i v6i nguai dan. Khi thvc an. Khi xet xu, toa an thi hanh cong li d6i v6i nguai dan. Khi thvc
hi~n xet xu cong khai, nguai dan chtrng ld~n duqc cong li rna toa hi~n xet xu cong khai, nguai dan chtrng ld~n duqc cong li rna toa
an thi hanh, df>ng thai thAy r&ng CO S\1' hi~n di~n cua cong li trong an thi hanh, df>ng thai thAy r&ng CO S\1' hi~n di~n cua cong li trong
xa h<)i, m d6 c6 ni~m tin vao cong li, vao toa an d~ r6i nguai dan xa h<)i, m d6 c6 ni~m tin vao cong li, vao toa an d~ r6i nguai dan
khong t\1 xu lAy tranh chAp cua minh rna nha vao toa an xet xu khong t\1 xu lAy tranh chAp cua minh rna nha vao toa an xet xu
m<)t each hoa binh. Tranh chAp khong chuy~n thanh xung d<)t va m<)t each hoa binh. Tranh chAp khong chuy~n thanh xung d<)t va
tr~t t\1 xa h<)i nha v~y duqc bao dam. tr~t t\1 xa h<)i nha v~y duqc bao dam.
Thu ba, nguyen t~c xet xu cong khai gop phfin nang cao y thtrc Thu ba, nguyen t~c xet xu cong khai gop phfin nang cao y thtrc
phap lu~t cua nguai dan. Khi nguai dan tham dv phien toa va li le phap lu~t cua nguai dan. Khi nguai dan tham dv phien toa va li le
cua cac ban an duqc cong khai duqc binh lu~n bai bao chi va xa cua cac ban an duqc cong khai duqc binh lu~n bai bao chi va xa
h(}i, nguai dan th\XC S\1 thAy dUQ'C y nghta va S\f g~n glii CUa phap h(}i, nguai dan th\XC S\1 thAy dUQ'C y nghta va S\f g~n glii CUa phap
lu~t trong CUQC sf>ng hang ngay va tU do hinh thanh y thuc tuan lu~t trong CUQC sf>ng hang ngay va tU do hinh thanh y thuc tuan
thu phap lu~t m<)t each t\1 nhien. thu phap lu~t m<)t each t\1 nhien.
Thu tu, toa an thvc hi~n nguyen t~c xet xu cong khai cling Thu tu, toa an thvc hi~n nguyen t~c xet xu cong khai cling
df>ng thai bao dam quy~n CO' ban hi~n dinh CUa nguai dan - quy~n df>ng thai bao dam quy~n CO' ban hi~n dinh CUa nguai dan - quy~n
duqc xet xu cong khai. 1 TAt nhien, quy~n duqc xet xu cong khai duqc xet xu cong khai. 1 TAt nhien, quy~n duqc xet xu cong khai
c6 ph~m vi bao trum rAt r<)ng, khong chi d6i v6i cong do~n xet xu c6 ph~m vi bao trum rAt r<)ng, khong chi d6i v6i cong do~n xet xu
rna tAt ca cac cong do~n khac cua quy trinh t6 1:\lng tu phap. Tuy rna tAt ca cac cong do~n khac cua quy trinh t6 1:\lng tu phap. Tuy
nhien, S\1' cong khai trong ho~t d(}ng xet XU la nhan tf> quan trQng nhien, S\1' cong khai trong ho~t d(}ng xet XU la nhan tf> quan trQng
nhAt d~ bao dam quy~n nay, d~c bi~t d6i v6i tu phap hinh S\f. Xet nhAt d~ bao dam quy~n nay, d~c bi~t d6i v6i tu phap hinh S\f. Xet
1
QuySn nay duqc quy dinh t~i khofm 2 DiSu 31 HiSn phap nam 2013. 1
QuySn nay duqc quy dinh t~i khofm 2 DiSu 31 HiSn phap nam 2013.
xu cong khai tftt ysu doi hoi cong khai kst lu~n di~u tra, l~p lu~n xu cong khai tftt ysu doi hoi cong khai kst lu~n di~u tra, l~p lu~n
cua ben bu<)c t<)i, l~p lu~n cua ben go t9i ... ' tlr d6 n<)i dung, chftt cua ben bu<)c t<)i, l~p lu~n cua ben go t9i ... ' tlr d6 n<)i dung, chftt
hrqng cua cac cong do~n trong tf> tl)ng hinh S\f duqc phai bay va hrqng cua cac cong do~n trong tf> tl)ng hinh S\f duqc phai bay va
duqc danh gia. duqc danh gia.
3.5. Xet xfr t~p th~ 3.5. Xet xfr t~p th~
Theo nguyen t~c nay, cong vi9c xet xu t~i cac toa an cua Vi9t Theo nguyen t~c nay, cong vi9c xet xu t~i cac toa an cua Vi9t
Nam duqc thvc hi9n bai cac h9i dbng xet xu. Cac h9i dbng xet xu Nam duqc thvc hi9n bai cac h9i dbng xet xu. Cac h9i dbng xet xu
do chanh an cac toa an tuang U11g thanh l~p d~ trvc tisp xet xu do chanh an cac toa an tuang U11g thanh l~p d~ trvc tisp xet xu
m<)t V\1 an C\l th~. Khi toa an xet xu SO' thAm, h9i dbng xet xu SO' m<)t V\1 an C\l th~. Khi toa an xet xu SO' thAm, h9i dbng xet xu SO'
thAm thu6ng gbm 1 thAm phan va 2 h9i thAm ho?c 2 thAm phan va thAm thu6ng gbm 1 thAm phan va 2 h9i thAm ho?c 2 thAm phan va
3 h9i thAm; 1 khi to a an xet xu phuc thAm, h9i dbng xet xu phuc 3 h9i thAm; 1 khi to a an xet xu phuc thAm, h9i dbng xet xu phuc
thAm thu6ng gbm 3 thAm phan; 2 khi xet xu giam d6c thAm, h9i thAm thu6ng gbm 3 thAm phan; 2 khi xet xu giam d6c thAm, h9i
dbng xet xu bao gbm 3' 5 thAm phan ho?c nhi~u han. 3 H9i dbng dbng xet xu bao gbm 3' 5 thAm phan ho?c nhi~u han. 3 H9i dbng
xet xu ra phan quyst d6i v&i m9t V\l an theo nguyen t~c da sf> va xet xu ra phan quyst d6i v&i m9t V\l an theo nguyen t~c da sf> va
ban an duqc coi la quyst dinh cua toa an nai thanh l~p h9i dbng ban an duqc coi la quyst dinh cua toa an nai thanh l~p h9i dbng
xet xu rna khong cAn S\f phe chuAn cua chanh an toa an d6. Nhu xet xu rna khong cAn S\f phe chuAn cua chanh an toa an d6. Nhu
v~y, tren thvc tS, chinh h9i dbng xet xu v6i S\f hi9n di9n cua thAm v~y, tren thvc tS, chinh h9i dbng xet xu v6i S\f hi9n di9n cua thAm
phan va h9i thAm mai la chu th~ thvc hi9n cong vi9c xet xu con phan va h9i thAm mai la chu th~ thvc hi9n cong vi9c xet xu con
toa an lanai ti6n hanh xet xu. toa an lanai ti6n hanh xet xu.
Nguyen t~c nay duqc cho la bao dam cong vi9c xet xu cua to a Nguyen t~c nay duqc cho la bao dam cong vi9c xet xu cua to a
an duqc thvc hi9n m<)t each chinh xac, bai vi tri tu9 t~p th~ se giup an duqc thvc hi9n m<)t each chinh xac, bai vi tri tu9 t~p th~ se giup
xem xet vftn d~ m<)t each ky cang han va do d6 phan quySt c6 CO' xem xet vftn d~ m<)t each ky cang han va do d6 phan quySt c6 CO'
sa vfmg ch~c han. sa vfmg ch~c han.
Tuy nhien, ap d1:1ng nguyen t~c xet xu t~p th~ cling doi hoi thai Tuy nhien, ap d1:1ng nguyen t~c xet xu t~p th~ cling doi hoi thai
gian va ngubn lvc cho cac thu tl)c hanh chinh, h~u cAn va nghi an. gian va ngubn lvc cho cac thu tl)c hanh chinh, h~u cAn va nghi an.
D6i v6i nhfrng V\l an dan gian va c6 tinh tiSt r5 rang thi cac thu tl)c D6i v6i nhfrng V\l an dan gian va c6 tinh tiSt r5 rang thi cac thu tl)c
1
Di~u 154 Lu~t t6 tl)ng h~mh chinh nam 2015; Di~u 63 B() lu~t t6 tl)ng dan sv nam 2015. 1
Di~u 154 Lu~t t6 tl)ng h~mh chinh nam 2015; Di~u 63 B() lu~t t6 tl)ng dan sv nam 2015.
2
Di~u 222 Lu~t t6 t\,lng hanh chinh nam 2015; Di~u 64 B9 lu~t t6 tl,lng dan sv nam 2
Di~u 222 Lu~t t6 t\,lng hanh chinh nam 2015; Di~u 64 B9 lu~t t6 tl,lng dan sv nam
2015; f)i~u 254 B() lu~t t6 tl)ng hinh S\l' nam 2015. 2015; f)i~u 254 B() lu~t t6 tl)ng hinh S\l' nam 2015.
3
Di~u 66 B9 lu~t t6 tl,lng dan sv nam 2015; Di~u 266 Lu~t t6 tl,lng hanh chinh nam 3
Di~u 66 B9 lu~t t6 tl,lng dan sv nam 2015; Di~u 266 Lu~t t6 tl,lng hanh chinh nam
2015; f)i~u 382 B9 lu~t t6 t\,lng hinh S\]' nam 2015. 2015; f)i~u 382 B9 lu~t t6 t\,lng hinh S\]' nam 2015.
oiAo TRiNH LU~T HIEN PHAP vre,T NAM oiAo TRiNH LU~T HIEN PHAP vre,T NAM
d6 c6 th~ gay lang phi khong cfrn thi~t. Do d6, Hi~n phap nam d6 c6 th~ gay lang phi khong cfrn thi~t. Do d6, Hi~n phap nam
2013 cling cho phep ngo~i 1~ d6i v6i nguyen Hie nay d6i v6i cac 2013 cling cho phep ngo~i 1~ d6i v6i nguyen Hie nay d6i v6i cac
V\1 an don gian, tinh ti~t ro rang. Trong nhfrng tru0ng hqp d6, V\1 an don gian, tinh ti~t ro rang. Trong nhfrng tru0ng hqp d6,
phap lu~it t6 tvng cho phep ap dvng thu tvc rut gQn vai chi 1 thAm phap lu~it t6 tvng cho phep ap dvng thu tvc rut gQn vai chi 1 thAm
phan thl;fC hi~n nhi~m Vl) xet XU. 1 phan thl;fC hi~n nhi~m Vl) xet XU. 1
3.6. Bao dam tranh tl}ng trong xet xfr 3.6. Bao dam tranh tl}ng trong xet xfr
H~ th6ng tu phap cua Vi~t Nam tru6c Hi€n phap nam 2013 H~ th6ng tu phap cua Vi~t Nam tru6c Hi€n phap nam 2013
dUQ'C xay dvng va ho~t d(}ng theo ffiO hinh t6 1\lng thdm CUu dUQ'C xay dvng va ho~t d(}ng theo ffiO hinh t6 1\lng thdm CUu
truySn th6ng. Theo d6, khi m<)t V\1 tranh ch~p xay ra, cac CO' quan truySn th6ng. Theo d6, khi m<)t V\1 tranh ch~p xay ra, cac CO' quan
cua nha nuac nhu toa an, diSu tra, vi~n ki~m sat dong vai tro va co cua nha nuac nhu toa an, diSu tra, vi~n ki~m sat dong vai tro va co
nhi~m V\1 chinh trong vi~c xu li va dua ra phan quy~t. Vai tro cua nhi~m V\1 chinh trong vi~c xu li va dua ra phan quy~t. Vai tro cua
cac ben tranh ch~p va lu~t su d~i di~n chi la thtr y~u. Th~m chi, cac ben tranh ch~p va lu~t su d~i di~n chi la thtr y~u. Th~m chi,
tru6c day c6 giai do~n lu~t su con duqc coi la chi c6 vai tro "b6 tru6c day c6 giai do~n lu~t su con duqc coi la chi c6 vai tro "b6
trq tu phap". DiSu nay th~ hi~n d~c bi~t ro trong tu phap hinh S\f, trq tu phap". DiSu nay th~ hi~n d~c bi~t ro trong tu phap hinh S\f,
nai rna toa an, vi~n ki~m sat, CO' quan diSu tra duqc gQi la "ca quan nai rna toa an, vi~n ki~m sat, CO' quan diSu tra duqc gQi la "ca quan
ti~n hanh t6 tvng"' con lu~t su va cac ben lien quan chi duqc coi la ti~n hanh t6 tvng"' con lu~t su va cac ben lien quan chi duqc coi la
"nguai tham gia t6 tvng". Cac ca quan ti~n hanh t6 tvng la nhftng "nguai tham gia t6 tvng". Cac ca quan ti~n hanh t6 tvng la nhftng
nguai "d~n d~t", "chi ph6i" qua trinh t6 1\lng hinh S\f va "ki~m nguai "d~n d~t", "chi ph6i" qua trinh t6 1\lng hinh S\f va "ki~m
soat" b9 hb SO' cua V\1 an. Lu~t su luon g~p kh6 khan d~ khing soat" b9 hb SO' cua V\1 an. Lu~t su luon g~p kh6 khan d~ khing
dinh vai tro bao chua cua minh trong qua trinh t6 tvng. Vi~c qua dinh vai tro bao chua cua minh trong qua trinh t6 tvng. Vi~c qua
xem n~ng vai tro cua cua cac CO' quan nha nUOC va xem nht; vai tro xem n~ng vai tro cua cua cac CO' quan nha nUOC va xem nht; vai tro
cua lu~t su cling nhu cac ben d~n t6i xu huang chu quan, duy y cua lu~t su cling nhu cac ben d~n t6i xu huang chu quan, duy y
chi khi xu li cac V\1 tranh ch~p, tU d6 d~n t&i cy 1~ cao ban an oan, chi khi xu li cac V\1 tranh ch~p, tU d6 d~n t&i cy 1~ cao ban an oan,
sai. Trong cac vv an dan sv va hanh chinh, vi~c xem nht; vai tro sai. Trong cac vv an dan sv va hanh chinh, vi~c xem nht; vai tro
cua cac ben cung nhu lu~t su bao v~ quysn lqi cho cac ben cling cua cac ben cung nhu lu~t su bao v~ quysn lqi cho cac ben cling
d6 d~n t6i S\f chu quan, duy y chi cua thftm phan khi xet XU. d6 d~n t6i S\f chu quan, duy y chi cua thftm phan khi xet XU.
f)~ khic phvc tinh tr~ng tren, Hi~n phap nam 2013 da quy dinh f)~ khic phvc tinh tr~ng tren, Hi~n phap nam 2013 da quy dinh
nguyen tic bao dam tranh tvng trong xet xu. Day la nguyen tic nguyen tic bao dam tranh tvng trong xet xu. Day la nguyen tic
1
Khoan 4 Bi6u 103 Hi~n phap nam 2013; BiSu 249 Lu~t t6 1\lng hanh chinh nam 1
Khoan 4 Bi6u 103 Hi~n phap nam 2013; BiSu 249 Lu~t t6 1\lng hanh chinh nam
2015; Bi6u 65 B9 lu~t t6 1\lng dan SlJ nam 2015; Bi6u 463 B9 lu~t t6 1\lng hinh SlJ 2015; Bi6u 65 B9 lu~t t6 1\lng dan SlJ nam 2015; Bi6u 463 B9 lu~t t6 1\lng hinh SlJ
nam 2015. nam 2015.
m6i trong ho~t d9ng cua toa an Vi~t Nam. Nguyen t~c nay c6 2 m6i trong ho~t d9ng cua toa an Vi~t Nam. Nguyen t~c nay c6 2
n9i dung ca ban sau: n9i dung ca ban sau:
Thu nhdt, n~n tang cua h~ th6ng t6 tvng Vi~t N am v~n theo Thu nhdt, n~n tang cua h~ th6ng t6 tvng Vi~t N am v~n theo
ffiO hinh t6 1\lng thdm CUu, song vai tro tranh bi~n CUa cac ben phai ffiO hinh t6 1\lng thdm CUu, song vai tro tranh bi~n CUa cac ben phai
duqc tang cuemg trong qua trinh xet xu. N6i each khac, tinh th~n duqc tang cuemg trong qua trinh xet xu. N6i each khac, tinh th~n
CUa nguyen t~C "bao dam tranh 1\lng" la toa an phai thl,fC S\f COi CUa nguyen t~C "bao dam tranh 1\lng" la toa an phai thl,fC S\f COi
trQng S\f tranh bi~n giua cac ben trong qua trinh xet xu. Thong trQng S\f tranh bi~n giua cac ben trong qua trinh xet xu. Thong
thuemg, cac ben trong V\1 an hinh S\f la vi~n ki8m sat - bUQC tQi va thuemg, cac ben trong V\1 an hinh S\f la vi~n ki8m sat - bUQC tQi va
lu~t su/nguai bao chua - ga t9i; trong vv an dan sv, kinh tS, lao lu~t su/nguai bao chua - ga t9i; trong vv an dan sv, kinh tS, lao
d9ng la nguyen dan va bi dan; trong V\1 an hanh chinh la nguai d9ng la nguyen dan va bi dan; trong V\1 an hanh chinh la nguai
khai ki~n - nguai dan Va nguai bi ki~n - CO' quan hanh chinh nha khai ki~n - nguai dan Va nguai bi ki~n - CO' quan hanh chinh nha
nu6c bi ki~n. Nguyen t~c tranh tvng yeu c~u cac ben phai duqc nu6c bi ki~n. Nguyen t~c tranh tvng yeu c~u cac ben phai duqc
tranh tvng cong b&ng va binh d~ng v6i nhau tru6c toa an. Yeu c~u tranh tvng cong b&ng va binh d~ng v6i nhau tru6c toa an. Yeu c~u
nay tuang chirng dan gian, song n6 keo theo hang lo~t nhfing yeu nay tuang chirng dan gian, song n6 keo theo hang lo~t nhfing yeu
c~u khac rna phap lu~t t6 tvng phai quy dinh (vi d1,1, quy~n tiSp c~n c~u khac rna phap lu~t t6 tvng phai quy dinh (vi d1,1, quy~n tiSp c~n
ngang b&ng d6i v6i hfi SO' Vl) an, quy~n dUQ'C g~p than chu vao b~t ngang b&ng d6i v6i hfi SO' Vl) an, quy~n dUQ'C g~p than chu vao b~t
ki hie nao, quy~n duqc d6i xu binh d~ng trong phien xet xu ... ). Chi ki hie nao, quy~n duqc d6i xu binh d~ng trong phien xet xu ... ). Chi
khi lam duqc di~u d6 thi toa an m6i c6 CO' h9i l~ng nghe y kiSn, l~p khi lam duqc di~u d6 thi toa an m6i c6 CO' h9i l~ng nghe y kiSn, l~p
lu~n tir cac chi~u khac nhau d8 tren CO' sa d6 dua ra quySt dinh dung lu~n tir cac chi~u khac nhau d8 tren CO' sa d6 dua ra quySt dinh dung
d~n, qua d6 tranh chu quan, duy y chi d~n t6i cac ban an oan, sai. d~n, qua d6 tranh chu quan, duy y chi d~n t6i cac ban an oan, sai.
Thu hai, h9i dbng xet xu phai l~ng nghe cac ben tranh bi~n Thu hai, h9i dbng xet xu phai l~ng nghe cac ben tranh bi~n
trong phien xet xu va phan quyst chu ysu dva tren 1i le rna cac ben trong phien xet xu va phan quyst chu ysu dva tren 1i le rna cac ben
dua ra. Duang nhien, trong h~ th6ng t6 tvng cua Vi~t N am, thanh dua ra. Duang nhien, trong h~ th6ng t6 tvng cua Vi~t N am, thanh
vien hQi dfing xet XU luon nghien CUu tru6c hfi SO' va do do da hinh vien hQi dfing xet XU luon nghien CUu tru6c hfi SO' va do do da hinh
thanh quan di8m v~ V\1 vi~c tru6c khi phien xet xu diSn ra. M~c du thanh quan di8m v~ V\1 vi~c tru6c khi phien xet xu diSn ra. M~c du
v~y, t~i phien xet xu, ttrc lanai cac ben dua y kiSn tranh lu~n v~ v~y, t~i phien xet xu, ttrc lanai cac ben dua y kiSn tranh lu~n v~
V\1 vi~c, thfim phan va h9i thfim phai thvc S\f l~ng nghe y kiSn cac V\1 vi~c, thfim phan va h9i thfim phai thvc S\f l~ng nghe y kiSn cac
ben, coi trQng y kiSn cac ben nhu nhau d8 tren ca sa do ra phan ben, coi trQng y kiSn cac ben nhu nhau d8 tren ca sa do ra phan
quySt phu hqp, cho du phan quySt do c6 th8 khong gi6ng v6i quan quySt phu hqp, cho du phan quySt do c6 th8 khong gi6ng v6i quan
di8m cua minh tru6c khi xet xu. di8m cua minh tru6c khi xet xu.
Tu g6c d9 1i lu~n cling nhu thvc tiSn, nguyen t~c bao dam Tu g6c d9 1i lu~n cling nhu thvc tiSn, nguyen t~c bao dam
GrAO TRINH LU!T HIEN PHAP V$T NAM GrAO TRINH LU!T HIEN PHAP V$T NAM
tranh tl;tng c6 ph(;lm vi t:ic d()ng khong chi d6i v6i toa an rna d6i tranh tl;tng c6 ph(;lm vi t:ic d()ng khong chi d6i v6i toa an rna d6i
v6i ca qua trinh t6 tl;tng n6i chung, d~c bi~t la t6 1\lng hinh SlJ. Bai v6i ca qua trinh t6 tl;tng n6i chung, d~c bi~t la t6 1\lng hinh SlJ. Bai
le, t6 tl;tng hinh SlJ lien quan t6i nhiSu CO' quan nha nu6c va g6m le, t6 tl;tng hinh SlJ lien quan t6i nhiSu CO' quan nha nu6c va g6m
nhiSu cong do(;ln nhu khai t6, truy t6 r6i m6i t6i xet xu. Nguyen nhiSu cong do(;ln nhu khai t6, truy t6 r6i m6i t6i xet xu. Nguyen
t~c bao dam tranh 1\lng doi hoi dS cao vai tro cua lu~t su ngang t~c bao dam tranh 1\lng doi hoi dS cao vai tro cua lu~t su ngang
b~ng v6i vi~n ki~m sat khong chi trong giai do(;ln xet xu rna ca cac b~ng v6i vi~n ki~m sat khong chi trong giai do(;ln xet xu rna ca cac
giai do(;ln t6 tl;tng tru6c d6. Tftt nhien, la ca quan nha nu6c, vi~n giai do(;ln t6 tl;tng tru6c d6. Tftt nhien, la ca quan nha nu6c, vi~n
ki~m sat c6 nhfmg d~c quySn rna lu~t su kh6 c6 th~ c6. Tuy nhien, ki~m sat c6 nhfmg d~c quySn rna lu~t su kh6 c6 th~ c6. Tuy nhien,
vS CO' ban lu~t su va vi~n ki~m sat phai c6 cac quySn ngang nhau vS CO' ban lu~t su va vi~n ki~m sat phai c6 cac quySn ngang nhau
d~ CO th~ t(;lO ra m()t SlJ tranh tl;tng cong b~ng khi xet XU. d~ CO th~ t(;lO ra m()t SlJ tranh tl;tng cong b~ng khi xet XU.
3. 7. Xet xfr hai cAp 3. 7. Xet xfr hai cAp
Nguyen t~c nay b~t ngu6n tlr m()t gia tri tiSn b() trong h~ th6ng Nguyen t~c nay b~t ngu6n tlr m()t gia tri tiSn b() trong h~ th6ng
tu phap chau Au lt;tc dia rna dl;li di~n la C()ng hoa Phap, d6 la tu phap chau Au lt;tc dia rna dl;li di~n la C()ng hoa Phap, d6 la
nguai dan co quysn yeu c~u toa an xet xu l~n thu hai d6i vai tranh nguai dan co quysn yeu c~u toa an xet xu l~n thu hai d6i vai tranh
chftp cua minh nsu chua bi thuyst phvc bai lfrn xet xu d~u tien. chftp cua minh nsu chua bi thuyst phvc bai lfrn xet xu d~u tien.
T oa an tuan thu nguyen t~c hai cftp xet xu chinh la d~ bao dam T oa an tuan thu nguyen t~c hai cftp xet xu chinh la d~ bao dam
thvc hi~n quysn duqc xet xu hai l~n cua nguai dan. 1 thvc hi~n quysn duqc xet xu hai l~n cua nguai dan. 1
Hi~n nay, nguyen t~c xet xu hai cftp duqc quy dinh t(;li khoan 6 Hi~n nay, nguyen t~c xet xu hai cftp duqc quy dinh t(;li khoan 6
BiSu 103 HiSn phap nam 2013' Cl,l th~ h6a bai DiSu 6 Lu~t t6 chuc BiSu 103 HiSn phap nam 2013' Cl,l th~ h6a bai DiSu 6 Lu~t t6 chuc
TAND nam 2014 va cac lu~t t6 U;tng. N ()i dung chinh cua nguyen TAND nam 2014 va cac lu~t t6 U;tng. N ()i dung chinh cua nguyen
t~c nay nhu sau: t~c nay nhu sau:
Tht'r nhdt, khi toa an da kSt thuc xet xu SO' thfim d6i v6i V\1 an Tht'r nhdt, khi toa an da kSt thuc xet xu SO' thfim d6i v6i V\1 an
rna m()t trong hai ben chua hai long v6i phan quySt sa thfim thi c6 rna m()t trong hai ben chua hai long v6i phan quySt sa thfim thi c6
thS yeu c~u toa an cftp tren xet xu phuc thfim d6i v6i V\1 an. Vi~c thS yeu c~u toa an cftp tren xet xu phuc thfim d6i v6i V\1 an. Vi~c
yeu c~u duqc xet xu phuc th~m la quySn cua cac ben duang SlJ va yeu c~u duqc xet xu phuc th~m la quySn cua cac ben duang SlJ va
toa an co ngma V\1 dap ung; nsu khang cao phuc thfim da duqc dua toa an co ngma V\1 dap ung; nsu khang cao phuc thfim da duqc dua
ra m9t each hqp phap thi toa an khong co quysn ru ch6i xet xu ra m9t each hqp phap thi toa an khong co quysn ru ch6i xet xu
I To Van Hoa, "Nguyen t~c hai d.p xet xu, tac d(>ng cua nguyen t~c t&i t6 chuc h~ I To Van Hoa, "Nguyen t~c hai d.p xet xu, tac d(>ng cua nguyen t~c t&i t6 chuc h~
th6ng toa an va gop y cac quy dinh tuong ung trong Dv thito sua d6i HiSn phap th6ng toa an va gop y cac quy dinh tuong ung trong Dv thito sua d6i HiSn phap
nam 1992", Tqp chi Lwjt h9c, s6 7/2013, tr. 7. nam 1992", Tqp chi Lwjt h9c, s6 7/2013, tr. 7.
phuc th~m. D6 la li do khmin 1 DiSu 6 Lu~t t6 chuc TAND nam phuc th~m. D6 la li do khmin 1 DiSu 6 Lu~t t6 chuc TAND nam
2014 quy dinh: ((Bim an, quydt ajnh SO' thdm bi khang cao, khang 2014 quy dinh: ((Bim an, quydt ajnh SO' thdm bi khang cao, khang
nghi thi V¥ an phai au(Yc xet xir phitc thdm Ph~m vi cua xet xu
JJ. nghi thi V¥ an phai au(Yc xet xir phitc thdm Ph~m vi cua xet xu
JJ.
phuc th~m can cu vao ph~m vi yeu c~u xet xu phuc th~m cua cac phuc th~m can cu vao ph~m vi yeu c~u xet xu phuc th~m cua cac
ben. Nhu v~y, hai c~p xet xu a day la c~p SO' th~m va c~p phuc ben. Nhu v~y, hai c~p xet xu a day la c~p SO' th~m va c~p phuc
th~m. cin luu y la giam d6c th~m khong phai la thu tvc xet xu l~i th~m. cin luu y la giam d6c th~m khong phai la thu tvc xet xu l~i
Vl,l an rna la xem xet l~i ban an, quy6t dinh cua toa an da co hi9u Vl,l an rna la xem xet l~i ban an, quy6t dinh cua toa an da co hi9u
lvc phap lu~t song c6 d~u hi9u vi ph~m phap lu~t ho~c ap dvng sai lvc phap lu~t song c6 d~u hi9u vi ph~m phap lu~t ho~c ap dvng sai
phap lu~t. Do d6, nguyen t~c hai c~p xet xu khong ap d~t len toa phap lu~t. Do d6, nguyen t~c hai c~p xet xu khong ap d~t len toa
an nghia V\1 xem xet l~i ban an theo thu tvc giam d6c th~m cho du an nghia V\1 xem xet l~i ban an theo thu tvc giam d6c th~m cho du
cac ben duang Sl)' CO yeu ciu. cac ben duang Sl)' CO yeu ciu.
Thu hai, cac ban an SO' th~m sau khi duqc h()i d6ng xet xu Thu hai, cac ban an SO' th~m sau khi duqc h()i d6ng xet xu
tuyen an chua c6 hi9u lvc phap lu~t ngay. Cac ben luon c6 m()t tuyen an chua c6 hi9u lvc phap lu~t ngay. Cac ben luon c6 m()t
khoang thai gian, thuang la 15 ngay, dS khang cao phuc th~m. HSt khoang thai gian, thuang la 15 ngay, dS khang cao phuc th~m. HSt
khoang thai gian d6 rna khong c6 khang cao thi cac ben duqc coi khoang thai gian d6 rna khong c6 khang cao thi cac ben duqc coi
la hi thuySt phl)C bai ban an SO' th~m va do d6 ban an SO' th~m c6 la hi thuySt phl)C bai ban an SO' th~m va do d6 ban an SO' th~m c6
hi9u lvc. NSu trong khoang thai gian d6 cac ben thvc hi9n quySn hi9u lvc. NSu trong khoang thai gian d6 cac ben thvc hi9n quySn
khang cao phuc th~m thi phin ban an SO' th~m bi khang cao Se bi khang cao phuc th~m thi phin ban an SO' th~m bi khang cao Se bi
coi la khong c6 hi9u lvc va se duqc xu phuc th~m. Sau khi toa an coi la khong c6 hi9u lvc va se duqc xu phuc th~m. Sau khi toa an
phuc th~m xet xu thi quy6n duqc xet xu hai lin da duqc dap l1ng phuc th~m xet xu thi quy6n duqc xet xu hai lin da duqc dap l1ng
va ban an phuc th~m c6 hi9u lvc ngay sau khi tuyen. Quy6n khang va ban an phuc th~m c6 hi9u lvc ngay sau khi tuyen. Quy6n khang
cao cua cac ben ch~m dm. cao cua cac ben ch~m dm.
Thu ba, nguyen t~c hai c~p xet xu cung c6 nghia la tuang l1ng Thu ba, nguyen t~c hai c~p xet xu cung c6 nghia la tuang l1ng
v6i quy6n 2 lin di tim cong li, la ngma Vl,l cua toa an dem l~i cong v6i quy6n 2 lin di tim cong li, la ngma Vl,l cua toa an dem l~i cong
li qua t6i da hai lin xu an. Khi ban an da c6 hi9u lvc rna hi phat li qua t6i da hai lin xu an. Khi ban an da c6 hi9u lvc rna hi phat
hi9n c6 sai s6t thi toa an phai chiu trach nhi9m v6i nhfmg sai s6t hi9n c6 sai s6t thi toa an phai chiu trach nhi9m v6i nhfmg sai s6t
do va b6i thuemg n6u phat sinh thi9t h~i cho cac ben. do va b6i thuemg n6u phat sinh thi9t h~i cho cac ben.
va m~t t6 chuc, nguyen t~c hai c~p xet xu cung yeu c~u h9 va m~t t6 chuc, nguyen t~c hai c~p xet xu cung yeu c~u h9
th6ng toa an phai duqc t6 chuc thanh cac c~p toa an ds phvc Vl,l th6ng toa an phai duqc t6 chuc thanh cac c~p toa an ds phvc Vl,l
cac c~p xet xu, theo d6 thu tvc xet xu phuc th~m phai duqc thvc cac c~p xet xu, theo d6 thu tvc xet xu phuc th~m phai duqc thvc
hi9n bai C~p toa an la C~p tren cua c~p toa an da xet XU SO' th~m. hi9n bai C~p toa an la C~p tren cua c~p toa an da xet XU SO' th~m.
GlAO TRINH LU!THIEN PHAP VIBT NAM GlAO TRINH LU!THIEN PHAP VIBT NAM
N 6i each khac, h~ th6ng to a an phai duqc t6 chuc sao cho khong N 6i each khac, h~ th6ng to a an phai duqc t6 chuc sao cho khong
xay ra truemg hqp m()t toa an d6ng thai xet xu sa thfim va phuc xay ra truemg hqp m()t toa an d6ng thai xet xu sa thfim va phuc
thfim d6i v&i cung V\l vi~c. thfim d6i v&i cung V\l vi~c.
3.8. Bao dam quy~n bao v~ phap If cua cac ben 3.8. Bao dam quy~n bao v~ phap If cua cac ben
Nguyen tic nay duqc quy dinh t~i khoan 7 Di~u 103 Hi~n Nguyen tic nay duqc quy dinh t~i khoan 7 Di~u 103 Hi~n
phap nam 2013: UQuy~n bao chua CUQ bt can, bt CQO, quy~n bao phap nam 2013: UQuy~n bao chua CUQ bt can, bt CQO, quy~n bao
v? l()'i ich h()'p phap cit a iluang Slf ilu()'c bao dam ". M~c du quy v? l()'i ich h()'p phap cit a iluang Slf ilu()'c bao dam ". M~c du quy
dinh d~ c~p tru&c tien t&i quy~n bao chua cua bi can, bi cao, dinh d~ c~p tru&c tien t&i quy~n bao chua cua bi can, bi cao,
nguyen tic nay c6 ph~m vi ap dl;lng d6i v&i toa an khi xet xu t~t ca nguyen tic nay c6 ph~m vi ap dl;lng d6i v&i toa an khi xet xu t~t ca
cac lo~i V\l vi~c chu khong chi V\1 vi~c hinh S\f. N()i dung cua cac lo~i V\l vi~c chu khong chi V\1 vi~c hinh S\f. N()i dung cua
nguyen tic nhu sau: nguyen tic nhu sau:
Thu nhdt, nguai dan c6 quy~n duqc bao v~ v~ m~t phap li Thu nhdt, nguai dan c6 quy~n duqc bao v~ v~ m~t phap li
tru&c toa an. M6i V\l tranh ch~p tru&c toa an d~u c6 th~ duqc coi la tru&c toa an. M6i V\l tranh ch~p tru&c toa an d~u c6 th~ duqc coi la
m()t cu()c chiSn phap li giua hai ben d6i tt;tng. D~ chi~n thing trong m()t cu()c chiSn phap li giua hai ben d6i tt;tng. D~ chi~n thing trong
CUQC chiSn phap H nay, cac ben sit dvng H le dva tren phap lu~t CUQC chiSn phap H nay, cac ben sit dvng H le dva tren phap lu~t
thay vi dung vii lvc. Quy~n duqc bao v~ phap H chinh la quy~n thay vi dung vii lvc. Quy~n duqc bao v~ phap H chinh la quy~n
duqc sit dvng phap lu~t dua ra H le d~ bao v~ cac quy~n hqp phap duqc sit dvng phap lu~t dua ra H le d~ bao v~ cac quy~n hqp phap
cua minh. Quy~n duqc bao v~ phap li con bao g6m ca quy~n duqc cua minh. Quy~n duqc bao v~ phap li con bao g6m ca quy~n duqc
hi~n di~n tru&c toa an trong phien xet xu, duqc trinh bay quan hi~n di~n tru&c toa an trong phien xet xu, duqc trinh bay quan
di~m va duqc toa an ling nghe, can· nh~c. di~m va duqc toa an ling nghe, can· nh~c.
Thu hai, nguai dan c6 quy~n duqc thue lu~t su ho~c nguai d~i Thu hai, nguai dan c6 quy~n duqc thue lu~t su ho~c nguai d~i
di~n d~ thvc hi~n bao v~ phap li cho minh. v~ li thuy~t, quy~n bao di~n d~ thvc hi~n bao v~ phap li cho minh. v~ li thuy~t, quy~n bao
v~ phap li bao gbm quy~n tv minh ho~c nha nguai khac dua ra li v~ phap li bao gbm quy~n tv minh ho~c nha nguai khac dua ra li
le d~ bao v~ minh. Trong t6 tt;tng hinh sv, quy~n duqc bao v~ cua le d~ bao v~ minh. Trong t6 tt;tng hinh sv, quy~n duqc bao v~ cua
hi can, bi cao chinh la quy~n tv bao chua ho~c c6 lu~t su bao hi can, bi cao chinh la quy~n tv bao chua ho~c c6 lu~t su bao
chua. Cac duang S\f khac trong V\1 an hinh S\f va cac ben trong cac chua. Cac duang S\f khac trong V\1 an hinh S\f va cac ben trong cac
V\l an dan S\f, kinh t~, lao d(}ng, hanh chfnh CO quy~n tv minh ho~c V\l an dan S\f, kinh t~, lao d(}ng, hanh chfnh CO quy~n tv minh ho~c
c6 lu~t su bao v~ phap li cho minh. V ~ thu hai cua m~nh d~ tren la c6 lu~t su bao v~ phap li cho minh. V ~ thu hai cua m~nh d~ tren la
h~t sue quan trQng. B6'i le, khi vu6ng vao tranh ch~p phap li thi h~t sue quan trQng. B6'i le, khi vu6ng vao tranh ch~p phap li thi
cac ben thuemg khong du sang su6t ho~c chuyen mon phap li d~ tv cac ben thuemg khong du sang su6t ho~c chuyen mon phap li d~ tv
bao v~ cho minh. Do d6 hQ phai nha t&i nhfrng nguai rna hQ tin bao v~ cho minh. Do d6 hQ phai nha t&i nhfrng nguai rna hQ tin
tu&ng, thuemg la lu~t su - nguai c6 chuyen mon va chuyen nghi~p tu&ng, thuemg la lu~t su - nguai c6 chuyen mon va chuyen nghi~p
trong llnh vvc phap lu~t. v6i tu each d~i di~n cho m9t ben tranh trong llnh vvc phap lu~t. v6i tu each d~i di~n cho m9t ben tranh
ch~p, vai tro cua lu~t su trong h~ th6ng tu phap ciing quan tn;>ng ch~p, vai tro cua lu~t su trong h~ th6ng tu phap ciing quan tn;>ng
nhu thftm phan hay kiSm sat vien. Lu~t su ySu c6 ngh1a la lqi ich nhu thftm phan hay kiSm sat vien. Lu~t su ySu c6 ngh1a la lqi ich
chinh dang cua m9t ben c6 nguy ca khong duqc bao v~ m9t each chinh dang cua m9t ben c6 nguy ca khong duqc bao v~ m9t each
cong b~ng va do d6 cong li kh6 c6 thS duqc thi hanh. Vi v~y, cong b~ng va do d6 cong li kh6 c6 thS duqc thi hanh. Vi v~y,
nguyen t~c "bao dam quysn duqc bao v~ phap H cua cac ben" yeu nguyen t~c "bao dam quysn duqc bao v~ phap H cua cac ben" yeu
cfiu phap lu~t phai quy dinh cho lu~t su nhfmg quySn h~n du m~nh cfiu phap lu~t phai quy dinh cho lu~t su nhfmg quySn h~n du m~nh
ds d~i di~n va bao v~ cho than chu cua minh truac toa an. ds d~i di~n va bao v~ cho than chu cua minh truac toa an.
Thu ba, toa an, v6i tu each la CO' quan xet xu, c6 ngh1a V\l bao Thu ba, toa an, v6i tu each la CO' quan xet xu, c6 ngh1a V\l bao
dam quySn duqc bao v~ phap li cua cac ben. Toa an khong duqc dam quySn duqc bao v~ phap li cua cac ben. Toa an khong duqc
xet xu v~ng m~t trong cac V\1 an c6 thS anh huang t6i lqi ich cua xet xu v~ng m~t trong cac V\1 an c6 thS anh huang t6i lqi ich cua
cac ben. Toa an phai thong bao cho cac ben biSt quySn duqc bao cac ben. Toa an phai thong bao cho cac ben biSt quySn duqc bao
v~ phap H cua minh. Khi cac ben vi~n dfin va thvc hi~n quysn nay v~ phap H cua minh. Khi cac ben vi~n dfin va thvc hi~n quysn nay
thi toa an phai ton tn;>ng; khi quySn nay hi cac CO' quan nha nu6c thi toa an phai ton tn;>ng; khi quySn nay hi cac CO' quan nha nu6c
ho~c cac ben c6 lien quan xam ph~m thi toa an phai bao v~. Chinh ho~c cac ben c6 lien quan xam ph~m thi toa an phai bao v~. Chinh
toa an chu khong phai CO' quan nao khac CO trach nhi~m bao dam toa an chu khong phai CO' quan nao khac CO trach nhi~m bao dam
quySn duqc bao v~ phap li cua cac ben, bai le toa an la CO' quan quySn duqc bao v~ phap li cua cac ben, bai le toa an la CO' quan
phan xu tranh ch~p, ca quan bao v~ cong H. M~t khac, vi~c bao phan xu tranh ch~p, ca quan bao v~ cong H. M~t khac, vi~c bao
dam quysn duqc bao v~ phap H cua cac ben cung giup ho~t d9ng dam quysn duqc bao v~ phap H cua cac ben cung giup ho~t d9ng
xet xu cua toa an hi~u qua han. Toa an khong thS xet xu ap d~t, xet xu cua toa an hi~u qua han. Toa an khong thS xet xu ap d~t,
m9t chisu. Khi cac ben dua ra H le bao v~ minh thi toa an phai m9t chisu. Khi cac ben dua ra H le bao v~ minh thi toa an phai
l~ng nghe, ciing c6 ngh1a la toa an c6 them ca sa dS dua ra phan l~ng nghe, ciing c6 ngh1a la toa an c6 them ca sa dS dua ra phan
quySt dung d~n cho tranh chfrp ma minh dang xu H. quySt dung d~n cho tranh chfrp ma minh dang xu H.
4. co cAu T6 cHUc evA HB THONG TOA ANNHAN nAN 4. co cAu T6 cHUc evA HB THONG TOA ANNHAN nAN
4.1. Toa an nhan dan vOi ttr each m(}t h~ thfing CO' quan 4.1. Toa an nhan dan vOi ttr each m(}t h~ thfing CO' quan
Giai do~n tru6c Cach m~ng thang Tam nam 1945 a Vi~t Nam Giai do~n tru6c Cach m~ng thang Tam nam 1945 a Vi~t Nam
chua c6 h~ th6ng toa an thgc sg. Trong su6t chiSu dai lich sir chua c6 h~ th6ng toa an thgc sg. Trong su6t chiSu dai lich sir
phong kiSn, cac tranh chfip giua nguai dan vai nhau ho~c cac vv phong kiSn, cac tranh chfip giua nguai dan vai nhau ho~c cac vv
ph~m tQi hinh S\1' dUQ'C xet XU bai chinh cac quan cai trj a cac dja ph~m tQi hinh S\1' dUQ'C xet XU bai chinh cac quan cai trj a cac dja
phuang chu khong phai la cac thftm phan chuyen bi~t. 0 Nam Ky phuang chu khong phai la cac thftm phan chuyen bi~t. 0 Nam Ky
GIAO TRiNH LUAT HrEN PHAP VI:BT NAM GIAO TRiNH LUAT HrEN PHAP VI:BT NAM
va m<)t s6 dia phuong khac, Thvc dan Phap thanh l~p m<)t s6 toa va m<)t s6 dia phuong khac, Thvc dan Phap thanh l~p m<)t s6 toa
an rieng bi~t song chi xet xir cac V\1 ki~n tl,lng lien quan t6i nguai an rieng bi~t song chi xet xir cac V\1 ki~n tl,lng lien quan t6i nguai
Phap va nhfrng nguai nu6c ngoai c6 dia vi phap li tuong t\]'. d Bftc Phap va nhfrng nguai nu6c ngoai c6 dia vi phap li tuong t\]'. d Bftc
Ky va Trung Ky, Thgc dan Phap v~n ap dl)ng ca ch~ giai quy~t Ky va Trung Ky, Thgc dan Phap v~n ap dl)ng ca ch~ giai quy~t
tranh ch~p cu, v6i nhiSu sv mi~t thi va phan bi~t d6i xir d6i v6i tranh ch~p cu, v6i nhiSu sv mi~t thi va phan bi~t d6i xir d6i v6i
nguai Vi~t Nam. 1 Chi d~n khi Cach m~ng thang Tam nam 1945 nguai Vi~t Nam. 1 Chi d~n khi Cach m~ng thang Tam nam 1945
thanh cong, m<)t h~ th6ng toa an dung nghia m6i duqc thanh l~p d~ thanh cong, m<)t h~ th6ng toa an dung nghia m6i duqc thanh l~p d~
xet xir m<)t each cong b&ng va binh ding cac tranh ch~p tren lanh xet xir m<)t each cong b&ng va binh ding cac tranh ch~p tren lanh
th6 Vi~t Nam. K~ tu d6, h~ th6ng toa an cua Vi~t Nam da trai qua th6 Vi~t Nam. K~ tu d6, h~ th6ng toa an cua Vi~t Nam da trai qua
nhfrng giai do~n phat triSn thang - trftm cho t6i ngay nay. nhfrng giai do~n phat triSn thang - trftm cho t6i ngay nay.
H~ th6ng TAND hi~n nay bao gbm cac to a an duqc sftp x~p H~ th6ng TAND hi~n nay bao gbm cac to a an duqc sftp x~p
theo thu b~c nhu m<)t kim t\]' thap, am6i thu b~c bao g6m m<)t hay theo thu b~c nhu m<)t kim t\]' thap, am6i thu b~c bao g6m m<)t hay
m<)t s6 toa an c6 vi tri ngang nhau duqc gQi la "c~p to a an". Hi~n m<)t s6 toa an c6 vi tri ngang nhau duqc gQi la "c~p to a an". Hi~n
c6 4 c~p toa an. 0 c~p cao nh~t cua h~ th6ng toa an la TANDTC. c6 4 c~p toa an. 0 c~p cao nh~t cua h~ th6ng toa an la TANDTC.
d du6i TANDTC chia thanh hai nhanh toa an khong dSu nhau vS d du6i TANDTC chia thanh hai nhanh toa an khong dSu nhau vS
quy mo. M6i nhanh dSu c6 3 c~p toa an: quy mo. M6i nhanh dSu c6 3 c~p toa an:
.. Nhanh thu nh~t c6 thS duqc gQi la nhanh toa an dan S\f (Hinh .. Nhanh thu nh~t c6 thS duqc gQi la nhanh toa an dan S\f (Hinh
14.1 ). Sa di gQi la toa an dan S\f la bai vi cac toa an thu<)c nhanh 14.1 ). Sa di gQi la toa an dan S\f la bai vi cac toa an thu<)c nhanh
nay giai quy~t cac tranh ch~p trong nhan dan, bao gbm cac tranh nay giai quy~t cac tranh ch~p trong nhan dan, bao gbm cac tranh
ch~p theo phap lu~t dan sv, hinh sv, kinh t~, hon nhan, gia dinh, ch~p theo phap lu~t dan sv, hinh sv, kinh t~, hon nhan, gia dinh,
lao d<)ng, hanh chinh. d c~p th~p nh~t la cac TAND c~p huy~n, lao d<)ng, hanh chinh. d c~p th~p nh~t la cac TAND c~p huy~n,
duqc thanh l~p 6 t~t ca cac don vi hanh chinh c~p huy~n2 • Phia duqc thanh l~p 6 t~t ca cac don vi hanh chinh c~p huy~n2 • Phia
tren la cac TAND c~p tinh, duqc thanh l~p a t~t ca cac don vi tren la cac TAND c~p tinh, duqc thanh l~p a t~t ca cac don vi
hanh chinh c~p tinh. 3 Phia tren TAND c~p tinh va du6i TANDTC hanh chinh c~p tinh. 3 Phia tren TAND c~p tinh va du6i TANDTC
la cac TANDCC. Hi~n c6 3 TANDCC duqc b6 tria Ha N<)i, Da la cac TANDCC. Hi~n c6 3 TANDCC duqc b6 tria Ha N<)i, Da
N~ng va thanh ph6 H6 Chi Minh v6i ph~m vi thclm quySn bao N~ng va thanh ph6 H6 Chi Minh v6i ph~m vi thclm quySn bao
trum cac tinh trong dia ban tuong lffig a miSn Bftc, Trung, N am. trum cac tinh trong dia ban tuong lffig a miSn Bftc, Trung, N am.
Trong tuong lai co thS c6 them cac TANDCC. Trong tuong lai co thS c6 them cac TANDCC.
1
Vii Qubc Thong,Phap ch~ su Vi?t Nam, Til sachB:;Iih9c SaiGon, 1973, tr. 401-465. 1
Vii Qubc Thong,Phap ch~ su Vi?t Nam, Til sachB:;Iih9c SaiGon, 1973, tr. 401-465.
2
Cac don vi hfmh chinh c~p huy~n g6m huy~n, qu~n, thanh ph6 thu(>c tinh, thfmh 2
Cac don vi hfmh chinh c~p huy~n g6m huy~n, qu~n, thanh ph6 thu(>c tinh, thfmh
ph6 tn.rc thu(>c thfmh ph6 tnrc thu(>c trung uong, thi xa. ph6 tn.rc thu(>c thfmh ph6 tnrc thu(>c trung uong, thi xa.
3
Cac don vi hfmh chinh c~p tinh g6m tinh, thfmh ph6 tn.rc thu(>c trung uong. 3
Cac don vi hfmh chinh c~p tinh g6m tinh, thfmh ph6 tn.rc thu(>c trung uong.
l
r-~ TOAANNHANDAN
T0ICAO
<111(-----------------------------------------~
I
l
r-~ TOAANNHANDAN
T0ICAO
<111(-----------------------------------------~
I
--- ---
r---- --) TOAANNHANDAN --) TOA AN QUAN Slj r---- --) TOAANNHANDAN --) TOA AN QUAN Slj
-) CAPCAO -) TRUNGUONG -) CAPCAO -) TRUNGUONG
1 t t 1 t t
--- TOAANNHANDAN --- TOA AN QUAN Slj --- TOAANNHANDAN --- TOA AN QUAN Slj
CAPTiNH cAPQUANKHU CAPTiNH cAPQUANKHU
t t t t
~---
TOA AN NHAN DAN --- TOA AN QUAN Slj ~---
TOA AN NHAN DAN --- TOA AN QUAN Slj
CAPHUYSN KHUVTjC CAPHUYSN KHUVTjC
~ Thu tl,lc phuc thAm ~ Thu tl,lc phuc thAm

-----------~ Thu tl,lc giam d6c thAm -----------~ Thu tl,lc giam d6c thAm
Hinh 14.1. Sa db h~ th6ng toa an nhan dan Vi~t Narn Hinh 14.1. Sa db h~ th6ng toa an nhan dan Vi~t Narn
- Nhanh thtr hai la nhanh to a an quan S\f (Hinh 14.1) Cac to a 0 - Nhanh thtr hai la nhanh to a an quan S\f (Hinh 14.1) Cac to a 0
an thUQC nhanh nay chi xet XU cac V\1 vi~c hinh S\f rna bi cao la an thUQC nhanh nay chi xet XU cac V\1 vi~c hinh S\f rna bi cao la
quan nhan t:;1i ngfi. 1 Nhanh nay cfing bao gbrn 3 c~p toa an song quan nhan t:;1i ngfi. 1 Nhanh nay cfing bao gbrn 3 c~p toa an song
khong duqc thanh l~p theo dan vi hanh chinh lanh thb rna theo khong duqc thanh l~p theo dan vi hanh chinh lanh thb rna theo
dan vi trong quan d(}i. 0 c~p th~p nh~t la cac toa an quan S\f khu dan vi trong quan d(}i. 0 c~p th~p nh~t la cac toa an quan S\f khu
V\fC; phia tren la cac toa an quan S\f c~p quan khu va tuang duang V\fC; phia tren la cac toa an quan S\f c~p quan khu va tuang duang
(vi dv: toa an quan S\f binh chung, quan chung); tren nfra la Toa an (vi dv: toa an quan S\f binh chung, quan chung); tren nfra la Toa an
quan sg trung uang. quan sg trung uang.
C6 th~ th~y, do thfim quy~n ht:;p cung v6i s6 luqng cac toa an C6 th~ th~y, do thfim quy~n ht:;p cung v6i s6 luqng cac toa an
it nen cac toa an quan S\f chiSm ty tn?ng r~t nho trong h~ th6ng toa it nen cac toa an quan S\f chiSm ty tn?ng r~t nho trong h~ th6ng toa
an cua Vi~t Nam. Trong khi d6 cac toa an thu<)c nhanh dan S\f an cua Vi~t Nam. Trong khi d6 cac toa an thu<)c nhanh dan S\f
chism ph~n r~t Ian do s6 luqng toa an nhi~u va thfim quy~n xet xu chism ph~n r~t Ian do s6 luqng toa an nhi~u va thfim quy~n xet xu
r<)ng kh~p cac tranh ch~p trong xa h<)i. Vi v~y, tren thgc tS, thu~t r<)ng kh~p cac tranh ch~p trong xa h<)i. Vi v~y, tren thgc tS, thu~t
1
Bi~u 49 Lu~t t6 chuc TAND nam 2014. 1
Bi~u 49 Lu~t t6 chuc TAND nam 2014.
GlAO TRiNH LU!T Hll~N PHAP VIBT NAM GlAO TRiNH LU!T Hll~N PHAP VIBT NAM
ngu "H~ th6ng toa an nhan dan" vfin thu6ng duqc dung d~ chi ngu "H~ th6ng toa an nhan dan" vfin thu6ng duqc dung d~ chi
nhanh to a an dan S\f hQ'P cung v6i TANDTC. nhanh to a an dan S\f hQ'P cung v6i TANDTC.
Ben c~nh t6 chtrc theo c~p hanh chinh lanh th6, cac toa an cua Ben c~nh t6 chtrc theo c~p hanh chinh lanh th6, cac toa an cua
Vi~t Nam con duqc t6 chtrc theo c~p xet xu. C~p xet xu la thtr t\T Vi~t Nam con duqc t6 chtrc theo c~p xet xu. C~p xet xu la thtr t\T
lftn va tinh ch~t giai quySt V\1 vi~c. Hi~n trong h~ th6ng toa an Vi~t lftn va tinh ch~t giai quySt V\1 vi~c. Hi~n trong h~ th6ng toa an Vi~t
Nam c6 3 c~p xet xu la xet xu SO' thftm, xet xu phuc thftm va xu Nam c6 3 c~p xet xu la xet xu SO' thftm, xet xu phuc thftm va xu
giam d6c thftm, tai thftm. Sa thftm la c~p xet xu lfin dftu d6i v6i V\1 giam d6c thftm, tai thftm. Sa thftm la c~p xet xu lfin dftu d6i v6i V\1
tranh ch~p. Phuc thdm la c~p xet xu lftn thtr hai d6i v6i V\1 tranh tranh ch~p. Phuc thdm la c~p xet xu lftn thtr hai d6i v6i V\1 tranh
ch~p da dUQ'C xet XU lftn dftu song ban an chua CO hi~u l\fC Va cac ch~p da dUQ'C xet XU lftn dftu song ban an chua CO hi~u l\fC Va cac
ben su d\lng quySn khang cao ho~c VKSND th\fc hi~n quySn ben su d\lng quySn khang cao ho~c VKSND th\fc hi~n quySn
khang nghi. Sa thdm va phuc thdm la hai c~p xet xu V\1 vi~c, c6 khang nghi. Sa thdm va phuc thdm la hai c~p xet xu V\1 vi~c, c6
nghra la a cac lftn xet xu nay toa an phai dua ra phan quyst ai dung, nghra la a cac lftn xet xu nay toa an phai dua ra phan quyst ai dung,
ai sai trong V\1 tranh ch~p va chS tai phap li tuang trng d6i v6i vi ai sai trong V\1 tranh ch~p va chS tai phap li tuang trng d6i v6i vi
ph~m. C~p giam d6c thdm, tai thdm tht,rc ch~t khong phai la c~p xet ph~m. C~p giam d6c thdm, tai thdm tht,rc ch~t khong phai la c~p xet
xu V\1 an. d c~p nay, toa an khong phan quyst tn.rc tiSp ai dung, ai xu V\1 an. d c~p nay, toa an khong phan quyst tn.rc tiSp ai dung, ai
sai trong cac ben duang S\f rna phan quySt vS vi~c ban an, quySt sai trong cac ben duang S\f rna phan quySt vS vi~c ban an, quySt
dinh da CO hi~u l\fC cua toa an c~p du6i sai a ch6 nao Va t~i sao sai. dinh da CO hi~u l\fC cua toa an c~p du6i sai a ch6 nao Va t~i sao sai.
N6i ng~n gQn, d6i tuQ'llg xet xu cua toa an SO' thdm va phuc thdm N6i ng~n gQn, d6i tuQ'llg xet xu cua toa an SO' thdm va phuc thdm
laban than tranh ch~p, con cua toa an giam d6c thdm, tai thdm la laban than tranh ch~p, con cua toa an giam d6c thdm, tai thdm la
tinh dung d~n cua ban an SO' thftm, phuc thftm da CO hi~U 1\fC. tinh dung d~n cua ban an SO' thftm, phuc thftm da CO hi~U 1\fC.
Toa an Vi~t Nam duqc t6 chtrc theo c~p xet xu c6 ngh1a la m6i Toa an Vi~t Nam duqc t6 chtrc theo c~p xet xu c6 ngh1a la m6i
toa an duqc quy dinh th~m quySn xet xu rieng, duqc quy dinh C\1 toa an duqc quy dinh th~m quySn xet xu rieng, duqc quy dinh C\1
th~ trong phap lu~t t6 t\}ng. Tuy v~y, thdm quySn xet xu cua cac th~ trong phap lu~t t6 t\}ng. Tuy v~y, thdm quySn xet xu cua cac
toa an duqc xac dinh chung nhu sau (Hinh 14.1): toa an duqc xac dinh chung nhu sau (Hinh 14.1):
- TAND c~p huy~n chi c6 thdm quySn xet xu SO' thdm bai le - TAND c~p huy~n chi c6 thdm quySn xet xu SO' thdm bai le
day da la c~p toa an th~p nh~t cua h~ th6ng toa an. C6 th~ coi day da la c~p toa an th~p nh~t cua h~ th6ng toa an. C6 th~ coi
TAND c~p huy~n la "cf> may" xet xu sa thdm chinh. S6 luQ'llg cac TAND c~p huy~n la "cf> may" xet xu sa thdm chinh. S6 luQ'llg cac
V\1 vi~c thu<)c thdm quySn xet xu SO' thdm cua cac TAND c~p V\1 vi~c thu<)c thdm quySn xet xu SO' thdm cua cac TAND c~p
huy~n la r~t 16n. huy~n la r~t 16n.
- TAND c~p tinh c6 thdm quySn xet xu sa thdm d6i v6i nhfing - TAND c~p tinh c6 thdm quySn xet xu sa thdm d6i v6i nhfing
V\1 vi9c khong thu<)c thfrm quy6n xet xu SO' thfrm cua TAND cAp V\1 vi9c khong thu<)c thfrm quy6n xet xu SO' thfrm cua TAND cAp
huy9n, d6ng thai c6 thfrm quy6n xet xu phuc thfrm d6i v6i nhfmg huy9n, d6ng thai c6 thfrm quy6n xet xu phuc thfrm d6i v6i nhfmg
V\1 vi9c do T AND cAp huy9n xet xu rna ban an, quy~t dinh chua V\1 vi9c do T AND cAp huy9n xet xu rna ban an, quy~t dinh chua
c6 hi9u hrc bi khang cao, khang nghj. c6 hi9u hrc bi khang cao, khang nghj.
- TANDCC c6 thfrm quy6n xet xu phuc thfrm d6i v6i cac V\1 - TANDCC c6 thfrm quy6n xet xu phuc thfrm d6i v6i cac V\1
vi9c da duqc xu SO' thfrm b6i TAND cAp tinh rna ban an, quy~t djnh vi9c da duqc xu SO' thfrm b6i TAND cAp tinh rna ban an, quy~t djnh
bj khang cao, khang nghj khi chua c6 hi9u h,rc. Ben c~nh d6, cac bj khang cao, khang nghj khi chua c6 hi9u h,rc. Ben c~nh d6, cac
TANDCC ciing c6 thfrm quy6n xet xu giam d6c thfrm, tai thfrm ban TANDCC ciing c6 thfrm quy6n xet xu giam d6c thfrm, tai thfrm ban
an, quy~t djnh cua toa an cfip dum da c6 hi9u h,rc phap lu~t. an, quy~t djnh cua toa an cfip dum da c6 hi9u h,rc phap lu~t.
- TANDTC c6 thfrm quy6n xet xu giam d6c, tai thfrm d6i v6i - TANDTC c6 thfrm quy6n xet xu giam d6c, tai thfrm d6i v6i
cac ban an, quy~t dinh da co hi9u h,rc cua cac toa an cAp duai. cac ban an, quy~t dinh da co hi9u h,rc cua cac toa an cAp duai.
Theo quy djnh cua phap lu~t t6 tl;lng hi9n hanh thi T ANDTC xet Theo quy djnh cua phap lu~t t6 tl;lng hi9n hanh thi T ANDTC xet
xu giam d6c thfrm, tai thfrm d6i v6i ban an, quy~t djnh da c6 hi9u xu giam d6c thfrm, tai thfrm d6i v6i ban an, quy~t djnh da c6 hi9u
h,rc cua cac TANDCC. h,rc cua cac TANDCC.
M6i toa an trong h9 th6ng to a an cua Vi9t N am c6 ph~m vi M6i toa an trong h9 th6ng to a an cua Vi9t N am c6 ph~m vi
thfrm quy6n rieng v6 lanh th6 va n<)i dung V\1 vi9c. M~c du s~p x~p thfrm quy6n rieng v6 lanh th6 va n<)i dung V\1 vi9c. M~c du s~p x~p
theo m<)t h9 th6ng c6 thu b~c song kh6 c6 th~ n6i toa·an nao la cAp theo m<)t h9 th6ng c6 thu b~c song kh6 c6 th~ n6i toa·an nao la cAp
du6i cua TAND cfip tren theo nghia cfip du6i v6 m~t hanh chinh du6i cua TAND cfip tren theo nghia cfip du6i v6 m~t hanh chinh
ho~c tdm quan trQng. TAND cfip huy9n khong th~ hi coi la it quan ho~c tdm quan trQng. TAND cfip huy9n khong th~ hi coi la it quan
trQng han TAND cfip tinh b&i vi tranh chfip c6 duqc giai quy~t dm trQng han TAND cfip tinh b&i vi tranh chfip c6 duqc giai quy~t dm
di~m ngay tir lftn xu ddu tien hay khong phv thu<)c vao toa an nay. di~m ngay tir lftn xu ddu tien hay khong phv thu<)c vao toa an nay.
Ciing khong th~ n6i TAND cfip tinh xu phuc thfrm khac v6i Ciing khong th~ n6i TAND cfip tinh xu phuc thfrm khac v6i
TAND cfip huy9n xu sa thfrm thi c6 nghia r~ng TAND cAp huy9n TAND cfip huy9n xu sa thfrm thi c6 nghia r~ng TAND cAp huy9n
da xu sai. M6i toa an c6 ph~m vi thfrm quy6n rieng bi9t, d<)c l~p va da xu sai. M6i toa an c6 ph~m vi thfrm quy6n rieng bi9t, d<)c l~p va
tg chju trach nhi9m khi ti~n hanh xet xu. Day chinh la nguyen t~c tg chju trach nhi9m khi ti~n hanh xet xu. Day chinh la nguyen t~c
"cac TAND duqc t6 chuc d<)c l~p theo thfrm quy6n xet xu" quy "cac TAND duqc t6 chuc d<)c l~p theo thfrm quy6n xet xu" quy
djnh trong Lu~t t6 chuc TAND hi9n hanh. 1 djnh trong Lu~t t6 chuc TAND hi9n hanh. 1
4.2. TA chli'c hanh chinh cua toa an nhan dan cac cAp 4.2. TA chli'c hanh chinh cua toa an nhan dan cac cAp
M6i cfip toa an cua Vi9t Nam d6u duqc t6 chuc nhu m<)t "c6 M6i cfip toa an cua Vi9t Nam d6u duqc t6 chuc nhu m<)t "c6
1
Di~u 5 Lu~t t6 chuc TAND nam 2014. 1
Di~u 5 Lu~t t6 chuc TAND nam 2014.
G!AO TRiNH LU!THIEN PHAP VIST NAM G!AO TRiNH LU!THIEN PHAP VIST NAM
may" v6i cac b() ph~n lien kSt v6i nhau v€ m~t hanh chinh d~ t6 may" v6i cac b() ph~n lien kSt v6i nhau v€ m~t hanh chinh d~ t6
chtrc thtJC hi~n chtrc nang CUa toa an. chtrc thtJC hi~n chtrc nang CUa toa an.
T~i TANDTC c6 H()i d6ng thftm phan TANDTC, b() may giup T~i TANDTC c6 H()i d6ng thftm phan TANDTC, b() may giup
vi~c va cac CO' sadao t~o, b6i du5ng. Dtrng dftu H()i d6ng thftm vi~c va cac CO' sadao t~o, b6i du5ng. Dtrng dftu H()i d6ng thftm
phan TANDTC la Chanh an T ANDTC. Day la chuc danh dtrng phan TANDTC la Chanh an T ANDTC. Day la chuc danh dtrng
d~u nganh toa an. Giup vi~c cho Chanh an T ANDTC c6 m()t s6 d~u nganh toa an. Giup vi~c cho Chanh an T ANDTC c6 m()t s6
Ph6 Chanh an TANDTC. Ngoai ra, H()i d6ng thftm phan TANDTC Ph6 Chanh an TANDTC. Ngoai ra, H()i d6ng thftm phan TANDTC
con c6 m()t s6 thftm phan TANDTC. Tflng s6 thanh vien H()i d6ng con c6 m()t s6 thftm phan TANDTC. Tflng s6 thanh vien H()i d6ng
thftm phan TANDTC khong du6i 13 nguai va khong qua 17 thftm phan TANDTC khong du6i 13 nguai va khong qua 17
nguai. B() may giup vi~c cua T ANDTC c6 m()t s6 dan vi mang nguai. B() may giup vi~c cua T ANDTC c6 m()t s6 dan vi mang
tinh chftt hanh chinh, vi d\l Van phong, V\l t6 chuc can b(), V\l tinh chftt hanh chinh, vi d\l Van phong, V\l t6 chuc can b(), V\l
phap chS va quan li khoa hQc v.v .. Nhftng don vi nay khong c6 phap chS va quan li khoa hQc v.v .. Nhftng don vi nay khong c6
thftm phan va khong t6 chuc xet xu. 1 thftm phan va khong t6 chuc xet xu. 1
T~i TANDCC c6 Uy ban thftm phan TANDCC g6m tir 11 dSn T~i TANDCC c6 Uy ban thftm phan TANDCC g6m tir 11 dSn
13 thftm phan2 , m()t s6 toa chuyen trach g6m Toa hinh sv, Toa dan 13 thftm phan2 , m()t s6 toa chuyen trach g6m Toa hinh sv, Toa dan
S\]', Toa hanh chinh, Toa kinh tS, Toa lao d()ng, Toa gia dinh va S\]', Toa hanh chinh, Toa kinh tS, Toa lao d()ng, Toa gia dinh va
nguai chua thanh nien. Cac dan vi nay d€u la cac dan vi chuyen nguai chua thanh nien. Cac dan vi nay d€u la cac dan vi chuyen
mon, co thftm phan lam vi~c va trvc tiSp t6 chuc xet xu cac V1,l an. mon, co thftm phan lam vi~c va trvc tiSp t6 chuc xet xu cac V1,l an.
0y ban thftm phan thgc hi~n thftm quy€n xet xu giam d6c thftm, tai 0y ban thftm phan thgc hi~n thftm quy€n xet xu giam d6c thftm, tai
thftm; cac toa chuyen trach t6 chuc xet xu phuc thftm d6i v6i cac thftm; cac toa chuyen trach t6 chuc xet xu phuc thftm d6i v6i cac
V1,l vi~c c6 ban an, quySt dinh SO' thftm chua c6 hi~u lvc cua TAND V1,l vi~c c6 ban an, quySt dinh SO' thftm chua c6 hi~u lvc cua TAND
cftp tinh tf\]'c thu()c. XSp theo thu b~c hanh chinh, dtrng d~u cftp tinh tf\]'c thu()c. XSp theo thu b~c hanh chinh, dtrng d~u
TANDCC la Chanh an, giup vi~c c6 m()t s6 Ph6 Chanh an sau d6 la TANDCC la Chanh an, giup vi~c c6 m()t s6 Ph6 Chanh an sau d6 la
cac Chanh toa chuyen trach, giup vi~c c6 m()t s6 Ph6 Chanh toa. cac Chanh toa chuyen trach, giup vi~c c6 m()t s6 Ph6 Chanh toa.
Ben c~nh cac dan vi chuyen mon, TANDCC con c6 m()t s6 dan vi Ben c~nh cac dan vi chuyen mon, TANDCC con c6 m()t s6 dan vi
hanh chinh giup vi~c, vi d\l Van phong, Phong t6 chuc can b() v.v .. 3 hanh chinh giup vi~c, vi d\l Van phong, Phong t6 chuc can b() v.v .. 3
T~i TAND cftp tinh duqc t6 chuc tuang tg TANDCC, g6m c6 T~i TAND cftp tinh duqc t6 chuc tuang tg TANDCC, g6m c6
Uy ban thftm phan T AND cftp tinh, m()t s6 to a chuyen trach g6m Uy ban thftm phan T AND cftp tinh, m()t s6 to a chuyen trach g6m
1
DiSu 21, khoi'm 1 DiSu 22 Lu~t t6 chtrc TAND nam 2014. 1
DiSu 21, khoi'm 1 DiSu 22 Lu~t t6 chtrc TAND nam 2014.
2
Khoi'm 1 DiSu 31 Lu~t t6 chtrc TAND nam 2014. 2
Khoi'm 1 DiSu 31 Lu~t t6 chtrc TAND nam 2014.
3
DiSu 30, 31 Lu~t t6 chtrc TAND nam 2014. 3
DiSu 30, 31 Lu~t t6 chtrc TAND nam 2014.
Toa hinh S\f, Toa dan S\f, Toa hanh chinh, Toa kinh tS, Toa lao Toa hinh S\f, Toa dan S\f, Toa hanh chinh, Toa kinh tS, Toa lao
d()ng, Toa gia dinh va nguai chua thanh nien va b() may giup vi~c. d()ng, Toa gia dinh va nguai chua thanh nien va b() may giup vi~c.
Tuy nhien, khac v6i TANDCC, t~i TAND cftp tinh chi c6 cac toa Tuy nhien, khac v6i TANDCC, t~i TAND cftp tinh chi c6 cac toa
chuyen trach la don vi t6 chuc xet xu cac V\l vi~c thu()c thAm chuyen trach la don vi t6 chuc xet xu cac V\l vi~c thu()c thAm
quy~n cua TAND cftp tinh, tUc la xet xu ca cftp SO' thAm va phuc quy~n cua TAND cftp tinh, tUc la xet xu ca cftp SO' thAm va phuc
thAm. Uy ban thAm phan va cac dan vi khac chi la cac dan vi hanh thAm. Uy ban thAm phan va cac dan vi khac chi la cac dan vi hanh
chinh. flwg dAu TAND cftp tinh cling la Chanh an, giup vi~c c6 chinh. flwg dAu TAND cftp tinh cling la Chanh an, giup vi~c c6
m()t s6 Ph6 Chanh an, sau d6 la cac Chanh toa, giup vi~c c6 Ph6 m()t s6 Ph6 Chanh an, sau d6 la cac Chanh toa, giup vi~c c6 Ph6
Chanh toa. 1 Chanh toa. 1
T~i TAND cftp huy~n hi~n nay chua duqc t6 chuc thanh cac T~i TAND cftp huy~n hi~n nay chua duqc t6 chuc thanh cac
dan vi chuyen mon nhu hai cftp toa an tren, m~c du phap lu~t hi~n dan vi chuyen mon nhu hai cftp toa an tren, m~c du phap lu~t hi~n
hanh cho phep nhu v~y. 2 Ngoai cac thAm phan, TAND cftp huy~n hanh cho phep nhu v~y. 2 Ngoai cac thAm phan, TAND cftp huy~n
c6 b() may giup vi~c. flwg dAu TAND cftp huy~n la Chanh an, c6 b() may giup vi~c. flwg dAu TAND cftp huy~n la Chanh an,
giup vi~c c6 Ph6 Chanh an. 3 giup vi~c c6 Ph6 Chanh an. 3
4.3. Tfi chuc xet xu t~i toa an nhan dan cac cftp 4.3. Tfi chuc xet xu t~i toa an nhan dan cac cftp
T6 chuc hanh chinh cua toa an khong d6ng nhdt v6i t6 chuc T6 chuc hanh chinh cua toa an khong d6ng nhdt v6i t6 chuc
xet xu. Theo nguyen t~c xet xu theo da s6, m6i khi thv 1i m()t V\l xet xu. Theo nguyen t~c xet xu theo da s6, m6i khi thv 1i m()t V\l
vi~c thi Chanh an ho~c Chanh to a cua TAND a cac cftp thanh l~p vi~c thi Chanh an ho~c Chanh to a cua TAND a cac cftp thanh l~p
cac h()i d6ng d6 xet xu. H()i d6ng xet xu, chu khong phai ban than cac h()i d6ng d6 xet xu. H()i d6ng xet xu, chu khong phai ban than
toa an, m6i chinh la CO' quan thgc hi~n chuc nang xet xu. Sau khi toa an, m6i chinh la CO' quan thgc hi~n chuc nang xet xu. Sau khi
h()i d6ng xet xu tuyen an thi ban an d6 duqc coi la ban an cua toa h()i d6ng xet xu tuyen an thi ban an d6 duqc coi la ban an cua toa
an tuang Ung rna khong cAn chu ki cua lanh d~o toa an. Tftt nhien, an tuang Ung rna khong cAn chu ki cua lanh d~o toa an. Tftt nhien,
nguyen t~c nay c6 ngo~i 1~, d6 la khi ap dvng thu tl,lc rut gQn theo nguyen t~c nay c6 ngo~i 1~, d6 la khi ap dvng thu tl,lc rut gQn theo
quy dinh cua phap lu~t t6 tl,lng tuang wg thi chi c6 1 thAm phan quy dinh cua phap lu~t t6 tl,lng tuang wg thi chi c6 1 thAm phan
thvc hi~n xet xu. thvc hi~n xet xu.
Thanh phAn cua h()i d6ng xet xu khac nhau theo tUng cftp xet Thanh phAn cua h()i d6ng xet xu khac nhau theo tUng cftp xet
xu va theo quy dinh cua phap lu~t t6 tl,lng tuang wg. Tuy v~y, xu va theo quy dinh cua phap lu~t t6 tl,lng tuang wg. Tuy v~y,
du6i S\f chi ph6i cua nguyen t~c xet xu SO' thAm c6 h()i thAm tham du6i S\f chi ph6i cua nguyen t~c xet xu SO' thAm c6 h()i thAm tham
1
Ui~u 38, 39 Lu~t t6 chuc TAND nam 2014. 1
Ui~u 38, 39 Lu~t t6 chuc TAND nam 2014.
2
Khofm 1 Ui~u 45 Luat t6 chuc TAND nam 2014. 2
Khofm 1 Ui~u 45 Luat t6 chuc TAND nam 2014.
3
Khoc:ln 2, 3 Ui~u 45 Lu~t t6 chuc TAND nam 2014. 3
Khoc:ln 2, 3 Ui~u 45 Lu~t t6 chuc TAND nam 2014.
GIAO TRiNH LU!THIEN PHAP VIETNAM GIAO TRiNH LU!THIEN PHAP VIETNAM
gia thi h<)i d6ng xet xu cua T AND cftp huy~n va h<)i d6ng xet xu gia thi h<)i d6ng xet xu cua T AND cftp huy~n va h<)i d6ng xet xu
sa thfim cua TAND cftp tinh thuemg c6 1 thfim phan va 2 h<)i thfim sa thfim cua TAND cftp tinh thuemg c6 1 thfim phan va 2 h<)i thfim
nhan dan; h<)i d6ng xet xu phuc thfim cua T AND cftp tinh va nhan dan; h<)i d6ng xet xu phuc thfim cua T AND cftp tinh va
TANDCC thuemg c6 3 ho~c 5 thfim phan. Khi xet xu giam d6c TANDCC thuemg c6 3 ho~c 5 thfim phan. Khi xet xu giam d6c
thfim t~i TANDCC, h<)i d6ng xet xu g6m 3 thftm phan ho~c toan thfim t~i TANDCC, h<)i d6ng xet xu g6m 3 thftm phan ho~c toan
thS Uy ban thftm phan cua TANDCC. 1 Khi xet xu giam d6c thftm, thS Uy ban thftm phan cua TANDCC. 1 Khi xet xu giam d6c thftm,
tai thfim t~i TANDTC, h<)i d6ng xet xir g6m 5 thfim phan ho~c tai thfim t~i TANDTC, h<)i d6ng xet xir g6m 5 thfim phan ho~c
toan thS H<)i d6ng thfim phan. 2 toan thS H<)i d6ng thfim phan. 2
5. THAM PHAN, HOI THAM vA cAc cHuc DANH 5. THAM PHAN, HOI THAM vA cAc cHuc DANH
HANH CHINH- CHUYEN MON TRONG TOA AN HANH CHINH- CHUYEN MON TRONG TOA AN
Lam vi~c trong TAND cua Vi~t Nam c6 kha nhi6u chtrc danh Lam vi~c trong TAND cua Vi~t Nam c6 kha nhi6u chtrc danh
nhu: chanh an, ph6 chanh an, chanh toa, ph6 chanh toa, thfim nhu: chanh an, ph6 chanh an, chanh toa, ph6 chanh toa, thfim
phan, h<)i thftm, thu ki toa an, thftm tra vien. B6n chtrc danh d~u phan, h<)i thftm, thu ki toa an, thftm tra vien. B6n chtrc danh d~u
tien chi la chtrc danh hanh chinh chuyen mon. Cac chtrc danh con tien chi la chtrc danh hanh chinh chuyen mon. Cac chtrc danh con
l~i duqc gQi la chtrc danh tu phap, rue la c6 lien quan tn;rc ti~p hay l~i duqc gQi la chtrc danh tu phap, rue la c6 lien quan tn;rc ti~p hay
gian ti~p t6i vi~c thvc hi~n chtrc nang xet xu. Tuy nhien, tn;rc ti~p gian ti~p t6i vi~c thvc hi~n chtrc nang xet xu. Tuy nhien, tn;rc ti~p
chiu trach nhi~m xet xu cac V\1 vi~c thi chi c6 thfim phan va h<)i chiu trach nhi~m xet xu cac V\1 vi~c thi chi c6 thfim phan va h<)i
thfim. N~u m<)t thfim phan d6ng thai la Chanh an thi khi ng6i trong thfim. N~u m<)t thfim phan d6ng thai la Chanh an thi khi ng6i trong
h<)i d6ng xet xir, thfim phan d6 mang tu each thfim phan chtr h<)i d6ng xet xir, thfim phan d6 mang tu each thfim phan chtr
khong phai tu each Chanh an. Nhu v~y, thfim phan va h<)i thfim la khong phai tu each Chanh an. Nhu v~y, thfim phan va h<)i thfim la
hai chtrc danh tn;rc ti~p tham gia h9i d6ng xet xu ds thvc hi~n hai chtrc danh tn;rc ti~p tham gia h9i d6ng xet xu ds thvc hi~n
chtrc nang xet xir cua toa an. Ca hai chuc danh nay d6u c6 thu tl)c chtrc nang xet xir cua toa an. Ca hai chuc danh nay d6u c6 thu tl)c
hinh thanh d~c bi~t, phu hqp v6i yeu cAu chuyen mon d6i v6i cong hinh thanh d~c bi~t, phu hqp v6i yeu cAu chuyen mon d6i v6i cong
vi~c cua hQ. Hai chtrc danh nay c6 yeu c~u vS trinh d<) khac nhau, vi~c cua hQ. Hai chtrc danh nay c6 yeu c~u vS trinh d<) khac nhau,
c6 each thuc hinh thanh khac nhau theo "ch~ d<) bb nhi~m thfim c6 each thuc hinh thanh khac nhau theo "ch~ d<) bb nhi~m thfim
phan; b~u, cu h<)i thftm". 3 phan; b~u, cu h<)i thftm". 3
5.1. Thftm phan 5.1. Thftm phan
Thfim phan la chuc danh xet xu chuyen nghi~p va la cong chuc Thfim phan la chuc danh xet xu chuyen nghi~p va la cong chuc
1
DiSu 32 Lu~t t6 chuc TAND nam 2014. 1
DiSu 32 Lu~t t6 chuc TAND nam 2014.
2 2
DiSu 23 Luat t6 chuc TAND nam 2014. DiSu 23 Luat t6 chuc TAND nam 2014.
3
DiSu 7 Lu~t t6 chuc TAND nam 2014. 3
DiSu 7 Lu~t t6 chuc TAND nam 2014.
cua nha nu&c. Trong h{>i dbng xet xu, thftm phan duqc coi la cua nha nu&c. Trong h{>i dbng xet xu, thftm phan duqc coi la
chuyen gia c6 trinh d9 chuyen mon cao v~ phap lu~t. Thftm phan chuyen gia c6 trinh d9 chuyen mon cao v~ phap lu~t. Thftm phan
dong vai tro chinh "ganh vac" chuc nang xet xu cua toa an. Trong dong vai tro chinh "ganh vac" chuc nang xet xu cua toa an. Trong
khi h9i thftm chi xufit hi~n trong h9i dbng xet xu sa thftm thi thftm khi h9i thftm chi xufit hi~n trong h9i dbng xet xu sa thftm thi thftm
phan xufit hi~n trong tfit ca cac h9i dbng xet xu. C6 thS n6i, thftm phan xufit hi~n trong tfit ca cac h9i dbng xet xu. C6 thS n6i, thftm
phan la sl)' hi~n di~n cua nha nu&c trong vi~c thl)'c hi~n chuc nang phan la sl)' hi~n di~n cua nha nu&c trong vi~c thl)'c hi~n chuc nang
xet xu. B~c diSm va yeu c~u n6i b~t d6i v&i thfim phan la phai co xet xu. B~c diSm va yeu c~u n6i b~t d6i v&i thfim phan la phai co
trinh d9 chuyen mon cao v~ phap lu~t. trinh d9 chuyen mon cao v~ phap lu~t.
Hi~n t~i lam vi~c trong h~ thflng toa an c6 hang nghin thftm Hi~n t~i lam vi~c trong h~ thflng toa an c6 hang nghin thftm
phan duqc chia thanh 4 ng~ch x~p theo phftm cAp tlr tren xuflng phan duqc chia thanh 4 ng~ch x~p theo phftm cAp tlr tren xuflng
du&i gbm: Thftm phan TANDTC, thftm phan cao cAp, thftm phan du&i gbm: Thftm phan TANDTC, thftm phan cao cAp, thftm phan
trung cfip va thftm phan sa cfip. Thftm phan TANDTC chi lam vi~c trung cfip va thftm phan sa cfip. Thftm phan TANDTC chi lam vi~c
a TANDTC. Thftm phan cao cfip c6 th~ lam vi~c a TANDCC va a TANDTC. Thftm phan cao cfip c6 th~ lam vi~c a TANDCC va
TAND cfip tinh. Thftm phan trung cfip c6 th~ lam vi~c a TAND TAND cfip tinh. Thftm phan trung cfip c6 th~ lam vi~c a TAND
cAp tinh, TAND cAp huy~n, toa an quan Sl)' cAp quan khu va toa an cAp tinh, TAND cAp huy~n, toa an quan Sl)' cAp quan khu va toa an
quan sl)' khu Vl)'c. Thftm phan sa cfip c6 thS lam vi~c a TANDTC quan sl)' khu Vl)'c. Thftm phan sa cfip c6 thS lam vi~c a TANDTC
va toa an quan Sl)' cfip quan khu, TAND cAp huy~n va cac toa an va toa an quan Sl)' cfip quan khu, TAND cAp huy~n va cac toa an
quan Sl)' khu Vl)'C. 1 Tfit ca cac thftm phan cua Vi~t Nam hi~n nay quan Sl)' khu Vl)'C. 1 Tfit ca cac thftm phan cua Vi~t Nam hi~n nay
d~u lam vi~c theo nhi~m ki, theo d6 khi b6 nhi~m l~n d~u tien d~u lam vi~c theo nhi~m ki, theo d6 khi b6 nhi~m l~n d~u tien
thftm phan c6 nhi~m ki 5 nam va cac nhi~m ki ti~p theo c6 nhi~m thftm phan c6 nhi~m ki 5 nam va cac nhi~m ki ti~p theo c6 nhi~m
ki 10 nam. 2 ki 10 nam. 2
Tieu chuftn dS tr6 thanh thftm phan bao gbm tieu chuftn chung Tieu chuftn dS tr6 thanh thftm phan bao gbm tieu chuftn chung
ap d\}ng dbi v&i mQi ng~ch thftm phan va tieu chuftn rieng ap d\}ng ap d\}ng dbi v&i mQi ng~ch thftm phan va tieu chuftn rieng ap d\}ng
dfli v&i tirng ng~ch thftm phan. Cac tieu chuftn chung dS tra thanh dfli v&i tirng ng~ch thftm phan. Cac tieu chuftn chung dS tra thanh
thftm phan bao gbm: 3 thftm phan bao gbm: 3
- Cac tieu chuftn v~ nhan than - d~o due: la cong dan Vi~t - Cac tieu chuftn v~ nhan than - d~o due: la cong dan Vi~t
N am, c6 phftm chAt d~o due t6t, ban llnh chinh tri vfing vang, tinh N am, c6 phftm chAt d~o due t6t, ban llnh chinh tri vfing vang, tinh
th~n bao v~ cong li, liem khi~t, trung thl)'c, c6 sue khoe. th~n bao v~ cong li, liem khi~t, trung thl)'c, c6 sue khoe.
1
Theo E>i~u 66 Lu~t t6 chuc TAND nam 2014. 1
Theo E>i~u 66 Lu~t t6 chuc TAND nam 2014.
2
Bi~u 74 Luat t6 chuc TAND nam 2014. 2
Bi~u 74 Luat t6 chuc TAND nam 2014.
3
Theo Di~u 67 Lu~t t6 chuc TAND nam 2014. 3
Theo Di~u 67 Lu~t t6 chuc TAND nam 2014.
G!AO TRiNH LU!T HIEN PHAP VI:ST NAM G!AO TRiNH LU!T HIEN PHAP VI:ST NAM
- Cac tieu chuftn v€ trinh d9 chuyen mon: c6 trinh d9 chuyen - Cac tieu chuftn v€ trinh d9 chuyen mon: c6 trinh d9 chuyen
mon lu~t tr& len, da duqc dao tt;to nghi~p V\1 xet xu, me la c6 mon lu~t tr& len, da duqc dao tt;to nghi~p V\1 xet xu, me la c6
chwg chi dao t~o nghi~p V\1 xet xu, co thai gian cong tac thvc tiSn chwg chi dao t~o nghi~p V\1 xet xu, co thai gian cong tac thvc tiSn
phap lu~t. phap lu~t.
Cac tieu chuftn rieng d6i v&i timg ng~ch thftm phan chu ySu Cac tieu chuftn rieng d6i v&i timg ng~ch thftm phan chu ySu
ths hi~n sv khac bi~t v€ tham nien va nang lvc, bao g6m: 1 ths hi~n sv khac bi~t v€ tham nien va nang lvc, bao g6m: 1
- D6i v&i thftm phan SO' c~p phai c6 tham nien cong tac phap - D6i v&i thftm phan SO' c~p phai c6 tham nien cong tac phap
lu~t tlr 5 nam tr& len, c6 nang lvc xet xu, da trung tuy~n ki thi lu~t tlr 5 nam tr& len, c6 nang lvc xet xu, da trung tuy~n ki thi
tuy~n chQn thftm phan sa c~p. tuy~n chQn thftm phan sa c~p.
- D6i v&i thftm phan trung c~p phai c6 tham nien thftm phan sa - D6i v&i thftm phan trung c~p phai c6 tham nien thftm phan sa
c~p tlr du 5 nam tr& len ho~c kinh nghi~m cong tac phap lu~t tlr 13 c~p tlr du 5 nam tr& len ho~c kinh nghi~m cong tac phap lu~t tlr 13
nam tr& len, c6 nang lvc xet xu, da trung tuy~n ki thi tuy~n chQn nam tr& len, c6 nang lvc xet xu, da trung tuy~n ki thi tuy~n chQn
vao ng~ch thftm phan trung cfip. vao ng~ch thftm phan trung cfip.
- D6i v&i thftm phan cao cfip phai c6 tham nien thftm phan - D6i v&i thftm phan cao cfip phai c6 tham nien thftm phan
trung c~p tlr du 5 nam tr& len ho~c thai gian lam cong tac phap trung c~p tlr du 5 nam tr& len ho~c thai gian lam cong tac phap
lu~t tlr 18 nam tr& len, c6 nang lvc xet xu nhfrng V\1 an thu()c thftm lu~t tlr 18 nam tr& len, c6 nang lvc xet xu nhfrng V\1 an thu()c thftm
quySn cua TANDCC ho~c toa an quan sv trung uang, da trung quySn cua TANDCC ho~c toa an quan sv trung uang, da trung
tuy~n ki thi tuy~n chQn vao ng~ch thftm phan cao c~p. tuy~n ki thi tuy~n chQn vao ng~ch thftm phan cao c~p.
- D6i v&i thftm phan TANDTC phai c6 tham nien thftm phan - D6i v&i thftm phan TANDTC phai c6 tham nien thftm phan
cao cfip tlr du 5 nam tr& len va c6 nang lvc xet xu cac Vl;t an thu()c cao cfip tlr du 5 nam tr& len va c6 nang lvc xet xu cac Vl;t an thu()c
thftm quySn cua TANDTC. thftm quySn cua TANDTC.
C6 thS th~y, nhin chung diSu ki~n tra thanh thftm phan chu C6 thS th~y, nhin chung diSu ki~n tra thanh thftm phan chu
trQng nhiSu t&i trinh d9 chuyen mon, C\l th~ la tham nien lam thftm trQng nhiSu t&i trinh d9 chuyen mon, C\l th~ la tham nien lam thftm
phan tru&c d6. Tuy nhien, theo phap lu~t hi~n hanh, diSu ki~n nay phan tru&c d6. Tuy nhien, theo phap lu~t hi~n hanh, diSu ki~n nay
khong phai la tuy~t d6i. Trong truang hqp c~n thiSt c6 thS tuy~n khong phai la tuy~t d6i. Trong truang hqp c~n thiSt c6 thS tuy~n
chQn nguai chua c6 tham nien thftm phan song c6 tham nien cong chQn nguai chua c6 tham nien thftm phan song c6 tham nien cong
tac phap lu~t. Th~m chi trong truang hqp c~n thiSt lien quan t&i b6 tac phap lu~t. Th~m chi trong truang hqp c~n thiSt lien quan t&i b6
tri chuc V\1 lanh d~o cua bfit ki toa an nao ho~c cts bb nhi~m chuc tri chuc V\1 lanh d~o cua bfit ki toa an nao ho~c cts bb nhi~m chuc
danh thfim phan TANDTC thi trng vien thftm phan th~m chi khong danh thfim phan TANDTC thi trng vien thftm phan th~m chi khong
1
Theo khoan 1-5 DiSu 68, khoan 1 DiSu 69 Lu~t t6 chuc TAND nam 2014. 1
Theo khoan 1-5 DiSu 68, khoan 1 DiSu 69 Lu~t t6 chuc TAND nam 2014.
538 PGS.TS. To Van Hoa, ThS. Nguygn Van Thai 538 PGS.TS. To Van Hoa, ThS. Nguygn Van Thai
cAn c6 tham nien cong tac phap lu~t. 1 Nhu v~y, tieu chuAn chuyen cAn c6 tham nien cong tac phap lu~t. 1 Nhu v~y, tieu chuAn chuyen
mon khong phai luc nao cfing duqc ds cao, d~c bi~t hi~n t~i khi mon khong phai luc nao cfing duqc ds cao, d~c bi~t hi~n t~i khi
"thai gian lam cong tac phap lu~t" hi~n dang duqc giai thich rftt "thai gian lam cong tac phap lu~t" hi~n dang duqc giai thich rftt
r9ng, bao g6m hAu hSt cac nghs nghi~p trgc tiSp hay gian tiSp lien r9ng, bao g6m hAu hSt cac nghs nghi~p trgc tiSp hay gian tiSp lien
quan tai phap lu~t va khong phai nghs nghi~p nao cung co trinh quan tai phap lu~t va khong phai nghs nghi~p nao cung co trinh
d9 chuyen mon ap d\lng phap lu~t nhu nghs thAm phan. 2 d9 chuyen mon ap d\lng phap lu~t nhu nghs thAm phan. 2
VS m~t thu t\}c hinh thanh, thAm phan TANDTC va cac thdm VS m~t thu t\}c hinh thanh, thAm phan TANDTC va cac thdm
phan con l~i dSu do Chu tich nu6c la nguai b6 nhi~m cu6i cung, phan con l~i dSu do Chu tich nu6c la nguai b6 nhi~m cu6i cung,
tuy nhien trai qua hai quy trinh rieng bi~t. Day chinh la n()i dung tuy nhien trai qua hai quy trinh rieng bi~t. Day chinh la n()i dung
cua "che d9 b6 nhi~m thAm phan": cua "che d9 b6 nhi~m thAm phan":
- DS tra thanh thdm phan TANDTC, tmg vien phai duqc H9i - DS tra thanh thdm phan TANDTC, tmg vien phai duqc H9i
d6ng tuy8n chQn, giam sat thAm phan qu6c gia3 chQn va ds nghi d6ng tuy8n chQn, giam sat thAm phan qu6c gia3 chQn va ds nghi
Chanh an TANDTC dS cu len Qu6c h()i. Sau khi Qu6c h()i phe Chanh an TANDTC dS cu len Qu6c h()i. Sau khi Qu6c h()i phe
chudn d~ cu cua Chanh an TANDTC, Chu tich nu6c ra quySt dinh chudn d~ cu cua Chanh an TANDTC, Chu tich nu6c ra quySt dinh
b6 nhi~m thdm phan TANDTC. b6 nhi~m thdm phan TANDTC.
- DS tra thanh thdm phan sa cftp, trung cftp ho~c cao cftp, tru6c - DS tra thanh thdm phan sa cftp, trung cftp ho~c cao cftp, tru6c
tien tmg vien phai vuqt qua ki thi tuySn tuang tmg do H()i d6ng tien tmg vien phai vuqt qua ki thi tuySn tuang tmg do H()i d6ng
1
Khofm 6 BiSu 68, khoan 2 BiSu 69 Lu~t t6 chuc TAND nam 2014. 1
Khofm 6 BiSu 68, khoan 2 BiSu 69 Lu~t t6 chuc TAND nam 2014.
2 2
Khoan 1 BiSu 4 Thong tu lien tich s6 01/2011/TTLT-TANDTC-BQP-BNV ngay Khoan 1 BiSu 4 Thong tu lien tich s6 01/2011/TTLT-TANDTC-BQP-BNV ngay
20/10/2011 cua TANDTC, B9 Qu6c phong, B9 N()i V\l quy dinh: "Thai gian lam 20/10/2011 cua TANDTC, B9 Qu6c phong, B9 N()i V\l quy dinh: "Thai gian lam
cong hie phap lu~t" la thai gian cong tac lien tl;lc k~ tU khi duqc x~p vao m()t ng~ch cong hie phap lu~t" la thai gian cong tac lien tl;lc k~ tU khi duqc x~p vao m()t ng~ch
cong chuc theo quy djnh cua phap lu~t, bao gbm: Thu ki toa an, thftm tra vien cong chuc theo quy djnh cua phap lu~t, bao gbm: Thu ki toa an, thftm tra vien
nganh toa an; ki~m tra vien, diSu tra vien, ki~m sat vien nganh ki~m sat; trinh sat nganh toa an; ki~m tra vien, diSu tra vien, ki~m sat vien nganh ki~m sat; trinh sat
vien trung d.p tro len, canh sat vien trung C~p tro len cua l\fC luqng canh sat nhan vien trung d.p tro len, canh sat vien trung C~p tro len cua l\fC luqng canh sat nhan
dan, trinh sat vien trung c~p tro len cua lgc luqng an ninh nhan dan va diSu tra vien dan, trinh sat vien trung c~p tro len cua lgc luqng an ninh nhan dan va diSu tra vien
trong lgc luqng cong an nhan dan; can b9 diSu tra, bao v~ an ninh trong quan d()i; trong lgc luqng cong an nhan dan; can b9 diSu tra, bao v~ an ninh trong quan d()i;
chuyen vien, ch~p hanh vien, cong chung vien, thanh tra vien, can b9 phap ch~, chuyen vien, ch~p hanh vien, cong chung vien, thanh tra vien, can b9 phap ch~,
gifmg vien vS chuyen nganh lu~t; thai gian duqc bdu ho~c cu lam h9i thftm, thai gifmg vien vS chuyen nganh lu~t; thai gian duqc bdu ho~c cu lam h9i thftm, thai
gian lam lu~t su cfing duqc coi la "thai gian lam cong tac phap lu~t". gian lam lu~t su cfing duqc coi la "thai gian lam cong tac phap lu~t".
3
H()i dbng tuy~n ch<;>n, giam sat thftm phan qu6c gia bao gbm Chanh an TANDTC, 3
H()i dbng tuy~n ch<;>n, giam sat thftm phan qu6c gia bao gbm Chanh an TANDTC,
1 Ph6 Chanh an TANDTC, Chanh an to a an quan S\T trung uong, cac chanh an 1 Ph6 Chanh an TANDTC, Chanh an to a an quan S\T trung uong, cac chanh an
TANDCC, 1 d~i di~n cua Hinh d~o Uy ban trung uong M~t tr~n T6 qu6c Vi~t Nam, TANDCC, 1 d~i di~n cua Hinh d~o Uy ban trung uong M~t tr~n T6 qu6c Vi~t Nam,
Van phong Chu tich nu&c, B9 Tu phap, B9 Qu6c phong, Ban ch~p hanh Trung Van phong Chu tich nu&c, B9 Tu phap, B9 Qu6c phong, Ban ch~p hanh Trung
uong H<)i lu~t gia Vi~t Nam. Chanh an TANDTC la Chu tjch h<)i dbng nay. (theo uong H<)i lu~t gia Vi~t Nam. Chanh an TANDTC la Chu tjch h<)i dbng nay. (theo
khoan 1 BiSu 70 Lu~t t6 chtrc TAND nam 2014). khoan 1 BiSu 70 Lu~t t6 chtrc TAND nam 2014).
GIAO TRiNH LU!THIEN PHAP VIST NAM GIAO TRiNH LU!THIEN PHAP VIST NAM
thi tuySn ch9n thdm phan sa cdp, thdm phan trung cdp, thdm phan thi tuySn ch9n thdm phan sa cdp, thdm phan trung cdp, thdm phan
cao cdp 1 t6 chuc. Sau khi d6 ki thi nay, t'rng vien c6 thS duqc H()i cao cdp 1 t6 chuc. Sau khi d6 ki thi nay, t'rng vien c6 thS duqc H()i
dbng tuysn ch9n, giam sat thAm phan qubc gia ch9n d€ ds nghi dbng tuysn ch9n, giam sat thAm phan qubc gia ch9n d€ ds nghi
Chanh an T ANDTC trinh Chu tich nu&c quy~t dinh b6 nhi~m vao Chanh an T ANDTC trinh Chu tich nu&c quy~t dinh b6 nhi~m vao
ng~ch thdm phan tuang t'rng. Chu tich nu6c ki quy~t dinh b6 ng~ch thdm phan tuang t'rng. Chu tich nu6c ki quy~t dinh b6
nhi~m n~u d6ng y v6i dS nghi cua Chanh an T ANDTC. nhi~m n~u d6ng y v6i dS nghi cua Chanh an T ANDTC.
5.2. Hqi thftm 5.2. Hqi thftm
d Vi~t N am hi~n nay c6 hai lo~i h()i thdm: h()i thdm nhan dan d Vi~t N am hi~n nay c6 hai lo~i h()i thdm: h()i thdm nhan dan
lam vi~c trong cac TAND cdp huy~n va T AND cdp tinh; h()i thftm lam vi~c trong cac TAND cdp huy~n va T AND cdp tinh; h()i thftm
quc1n nhan lam vi~c trong toa an quan S\]' khu Vl)'C va toa an quan quc1n nhan lam vi~c trong toa an quan S\]' khu Vl)'C va toa an quan
SlJ cdp quan khu. Sl;t' phan bi~t giua hai lo~i h()i thdm chi la slJ SlJ cdp quan khu. Sl;t' phan bi~t giua hai lo~i h()i thdm chi la slJ
phan lo~i theo tieu chi toa an rna h9 pht)C Vl) han la phan dinh gifra phan lo~i theo tieu chi toa an rna h9 pht)C Vl) han la phan dinh gifra
cac ng~ch cao thdp nhu dbi v6i thftm phan. Theo nguyen t~c "xet cac ng~ch cao thdp nhu dbi v6i thftm phan. Theo nguyen t~c "xet
xu sa thdm c6 h()i thdm tham gia", h()i thftm d~i di~n cho "cai xu sa thdm c6 h()i thdm tham gia", h()i thftm d~i di~n cho "cai
nhin" cua xa h()i trong ho~t d()ng xet xu SO' thftm. Do d6, khac v&i nhin" cua xa h()i trong ho~t d()ng xet xu SO' thftm. Do d6, khac v&i
thftm phan, h()i thftm khong phai la nguai xet xu chuyen nghi~p va thftm phan, h()i thftm khong phai la nguai xet xu chuyen nghi~p va
khong la cong chuc nha nu&c. "Tinh chdt xa h()i" cua h()i thftm khong la cong chuc nha nu&c. "Tinh chdt xa h()i" cua h()i thftm
cung lam cho tieu chuAn va thu tt;tc d€ tra thanh h9i thAm co nhiSu cung lam cho tieu chuAn va thu tt;tc d€ tra thanh h9i thAm co nhiSu
diSm d~c bi~t. diSm d~c bi~t.
VS m~t tieu chudn, khac v6i thftm phan, tieu chuftn dS tra VS m~t tieu chudn, khac v6i thftm phan, tieu chuftn dS tra
thanh h9i thftm khong dS cao tinh chuyen mon rna dS cao uy tin thanh h9i thftm khong dS cao tinh chuyen mon rna dS cao uy tin
trong c()ng dbng dan cu ben c~nh cac phftm chftt d~o due khac. VS trong c()ng dbng dan cu ben c~nh cac phftm chftt d~o due khac. VS
m~t chuyen mon, h()i thftm chi cftn c6 ki~n thuc phap lu~t va c6 m~t chuyen mon, h()i thftm chi cftn c6 ki~n thuc phap lu~t va c6
hiSu bi~t xa h9i, khong cfin co b~ng c~p va chung chi chuyen mon hiSu bi~t xa h9i, khong cfin co b~ng c~p va chung chi chuyen mon
nhu thftm phan. 2 nhu thftm phan. 2
1 1
H9i dbng thi tuyen chQn thdm phan sa d.p, thdm phan trung cfip, thdm phan cao H9i dbng thi tuyen chQn thdm phan sa d.p, thdm phan trung cfip, thdm phan cao
cfip gbm Chanh an TANDTC lam Chu tjch; 01 Ph6 Chanh an TANDTC, d~i di~n cfip gbm Chanh an TANDTC lam Chu tjch; 01 Ph6 Chanh an TANDTC, d~i di~n
Hinh d~o B9 Qu6c phong, B9 Nqi V\lla uy vien. Danh sach uy vien H9i dbng thi Hinh d~o B9 Qu6c phong, B9 Nqi V\lla uy vien. Danh sach uy vien H9i dbng thi
tuyen chQn thdm phan sa cfip, thdm phan trung cfip, thdm phan cao cfip do Chanh tuyen chQn thdm phan sa cfip, thdm phan trung cfip, thdm phan cao cfip do Chanh
an TANDTC quy~t djnh (theo khoan 1 Di~u 73 Lu~t tb chuc TAND nam 2014). an TANDTC quy~t djnh (theo khoan 1 Di~u 73 Lu~t tb chuc TAND nam 2014).
2
Theo Bi~u 85 Lu~t tb chuc TAND nam 2014. 2
Theo Bi~u 85 Lu~t tb chuc TAND nam 2014.
vs thu tvc hinh thanh chuc danh, h{)i thftm nhan dan va h{)i vs thu tvc hinh thanh chuc danh, h{)i thftm nhan dan va h{)i
thftm quan nhan duqc hinh thanh b~ng hai each khach nhau: thftm quan nhan duqc hinh thanh b~ng hai each khach nhau:
- H()i thftm nhan dan do HDND tuong 11ng v6i c~p toa an sa - H()i thftm nhan dan do HDND tuong 11ng v6i c~p toa an sa
thftm b~u theo S\)' Iva chQn va gi6i thi~u cua Uy ban M~t tr~n T6 thftm b~u theo S\)' Iva chQn va gi6i thi~u cua Uy ban M~t tr~n T6
qu6c Vi~tNam cung c~p. 1 qu6c Vi~tNam cung c~p. 1
- H9i thftm quan nhan cua toa an quan S\l' c~p quan khu do Chu - H9i thftm quan nhan cua toa an quan S\l' c~p quan khu do Chu
nhi~m T6ng eve chinh tri Quan d9i nhan dan Vi~t Nam eli theo sv nhi~m T6ng eve chinh tri Quan d9i nhan dan Vi~t Nam eli theo sv
gi6i thi~u cua ca quan chinh tri quan khu, quan doan, quan chung, gi6i thi~u cua ca quan chinh tri quan khu, quan doan, quan chung,
t6ng C\JC ho~c c~p tuang duong. H{)i thftm quan nhan toa an quan t6ng C\JC ho~c c~p tuang duong. H{)i thftm quan nhan toa an quan
S\)' khu V\)'C do Chinh uy quan khu, quan doan, quan chung, t6ng S\)' khu V\)'C do Chinh uy quan khu, quan doan, quan chung, t6ng
eve ho~c c~p tuong duang cir theo sv gi6i thi~u cua ca quan chinh eve ho~c c~p tuong duang cir theo sv gi6i thi~u cua ca quan chinh
tri su doan ho~c c~p tuong duong. 2 tri su doan ho~c c~p tuong duong. 2
H{)i thftm cling lam vi~c theo nhi~m ki gi6ng thftm phan, song H{)i thftm cling lam vi~c theo nhi~m ki gi6ng thftm phan, song
thai gian nhi~m ki c6 sv khac bi~t. H9i thftm nhan dan c6 nhi~m ki thai gian nhi~m ki c6 sv khac bi~t. H9i thftm nhan dan c6 nhi~m ki
theo nhi~m ki cua H{)i dbng nhan dan da b~u ra minh con h{)i thftm theo nhi~m ki cua H{)i dbng nhan dan da b~u ra minh con h{)i thftm
quan nhan c6 nhi~m ki c6 dinh 5 nam kS ill ngay duqc cu. quan nhan c6 nhi~m ki c6 dinh 5 nam kS ill ngay duqc cu.
5.3. Cac chrrc danh hanh chinh - chuyen mon trong Toa an 5.3. Cac chrrc danh hanh chinh - chuyen mon trong Toa an
Chuc danh hanh chinh- chuyen mon la cac chuc danh hanh Chuc danh hanh chinh- chuyen mon la cac chuc danh hanh
chinh c6 lien quan t6i t6 chuc cong vi~c xet xu trong toa an. chinh c6 lien quan t6i t6 chuc cong vi~c xet xu trong toa an.
Nguai n~m gifr cac chuc danh nay dSu la thftm phan. Chuc danh Nguai n~m gifr cac chuc danh nay dSu la thftm phan. Chuc danh
thftm phan cho hQ tu each ngbi trong h{)i dbng xet xu, con v6i thftm phan cho hQ tu each ngbi trong h{)i dbng xet xu, con v6i
chuc danh hanh chinh - chuyen mon hQ c6 m()t s6 nhi~m vv, chuc danh hanh chinh - chuyen mon hQ c6 m()t s6 nhi~m vv,
quysn h~n hanh chinh lien quan t6i t6 chuc cong vi~c xet xu quysn h~n hanh chinh lien quan t6i t6 chuc cong vi~c xet xu
trong dan vi rna hQ phv trach. DS phan bi~t, trong toa an Vi~t trong dan vi rna hQ phv trach. DS phan bi~t, trong toa an Vi~t
Nam con c6 cac chuc danh hanh chinh thong thuang, vi dv Vv Nam con c6 cac chuc danh hanh chinh thong thuang, vi dv Vv
tru6ng, Cvc trn&ng, Chanh van phong. Cac chuc danh nay thvc tru6ng, Cvc trn&ng, Chanh van phong. Cac chuc danh nay thvc
hi~n trach nhi~m hanh chinh thong thuang, khong thvc hi~n cong hi~n trach nhi~m hanh chinh thong thuang, khong thvc hi~n cong
tac t6 chuc xet xu. tac t6 chuc xet xu.
1 1
Theo khmin 1 f>iSu 86 Luat t6 chuc TAND nam 2014. Theo khmin 1 f>iSu 86 Luat t6 chuc TAND nam 2014.
2
Khmin 2, 3 f>iSu 86 Lu~t t.6 chuc TAND nam 2014. 2
Khmin 2, 3 f>iSu 86 Lu~t t.6 chuc TAND nam 2014.
GlAO TRiNH LU!THIEN PHAP VIETNAM GlAO TRiNH LU!THIEN PHAP VIETNAM
* Chirc danh hanh chinh - chuyen man trong TANDTC * Chirc danh hanh chinh - chuyen man trong TANDTC
Trong TANDTC hi~n nay c6 hai chtrc danh hanh chinh - Trong TANDTC hi~n nay c6 hai chtrc danh hanh chinh -
chuyen mon la Chanh an TANDTC va Ph6 Chanh an TANDTC. 1 chuyen mon la Chanh an TANDTC va Ph6 Chanh an TANDTC. 1
Chanh an TANDTC la chtrc V\1 dtrng dfiu TANDTC va ciing dbng Chanh an TANDTC la chtrc V\1 dtrng dfiu TANDTC va ciing dbng
thai dtrng dfiu toan b9 h~ thbng toa an. Chanh an TANDTC do thai dtrng dfiu toan b9 h~ thbng toa an. Chanh an TANDTC do
Qubc h9i bfiu theo d~ cir cua Chu tich nu6c. Nhi~m ki cua Chanh Qubc h9i bfiu theo d~ cir cua Chu tich nu6c. Nhi~m ki cua Chanh
an TANDTC theo nhi~m ki cua Qubc h9i va kSt thuc vao thai an TANDTC theo nhi~m ki cua Qubc h9i va kSt thuc vao thai
diSm Qubc h9i bfiu Chanh an TANDTC nhi~m ki m6i. 2 diSm Qubc h9i bfiu Chanh an TANDTC nhi~m ki m6i. 2
Cac Ph6 Chanh an TANDTC giup vi~c theo sv phan cong cua Cac Ph6 Chanh an TANDTC giup vi~c theo sv phan cong cua
Chanh an TANDTC. Ph6 Chanh an TANDTC la thftm phan Chanh an TANDTC. Ph6 Chanh an TANDTC la thftm phan
TANDTC, do Chu tich nu6c b6 nhi~m, mi€n nhi~m, each chtrc TANDTC, do Chu tich nu6c b6 nhi~m, mi€n nhi~m, each chtrc
theo d~ nghi cua Chanh an TANDTC. Nhi~m ki cua Ph6 Chanh an theo d~ nghi cua Chanh an TANDTC. Nhi~m ki cua Ph6 Chanh an
TANDTC la 5 nam kS tu ngay duqc b6 nhi~m. 3 TANDTC la 5 nam kS tu ngay duqc b6 nhi~m. 3
* Chirc danh hanh chinh- chuyen man trong TANDCC, TAND * Chirc danh hanh chinh- chuyen man trong TANDCC, TAND
cdp tinh, TAND cdp huy?n cdp tinh, TAND cdp huy?n
Trong cac TANDCC, TAND cclp tinh, TAND cclp huy~n d~u Trong cac TANDCC, TAND cclp tinh, TAND cclp huy~n d~u
c6 Chanh an la nguai dtrng dfiu toa an. Giup vi~c Chanh an la m9t c6 Chanh an la nguai dtrng dfiu toa an. Giup vi~c Chanh an la m9t
sb Ph6 Chanh an. Chanh an va Ph6 Chanh an cua cac toa an d~u sb Ph6 Chanh an. Chanh an va Ph6 Chanh an cua cac toa an d~u
do Chanh an TANDTC b6 nhi~m, miSn nhi~m, each chtrc, d~u c6 do Chanh an TANDTC b6 nhi~m, miSn nhi~m, each chtrc, d~u c6
nhi~m ki quan H 5 nam k6 ru ngay duqc bb nhi~m. nhi~m ki quan H 5 nam k6 ru ngay duqc bb nhi~m.
Trong ca cclu, t6 chtrc cua TANDCC va TAND cclp tinh c6 cac Trong ca cclu, t6 chtrc cua TANDCC va TAND cclp tinh c6 cac
toa chuyen trach la cac dan vi hanh chinh - chuyen mon cua toa toa chuyen trach la cac dan vi hanh chinh - chuyen mon cua toa
an. Dtrng dfiu cac toa chuyen trach la Chanh toa, giup vi~c co Ph6 an. Dtrng dfiu cac toa chuyen trach la Chanh toa, giup vi~c co Ph6
Chanh toa. Chanh toa va Ph6 Chanh toa d~u do Chanh an cua toa Chanh toa. Chanh toa va Ph6 Chanh toa d~u do Chanh an cua toa
an tuang trng bb nhi~m, mi€n nhi~m, each chtrc. an tuang trng bb nhi~m, mi€n nhi~m, each chtrc.
* Thdm phan chit t9a phien toa * Thdm phan chit t9a phien toa
Nhu tren da d~ c~p, h9i dbng xet xu la thiSt chS duqc thanh l~p Nhu tren da d~ c~p, h9i dbng xet xu la thiSt chS duqc thanh l~p
dS tn;rc tiSp thv H, giai quySt m9t V\1 an C\1 thS. Thanh vien h9i dS tn;rc tiSp thv H, giai quySt m9t V\1 an C\1 thS. Thanh vien h9i
1
Khofm 2 Bi~u 21 Lu~t t6 chuc TAND nam 2014. 1
Khofm 2 Bi~u 21 Lu~t t6 chuc TAND nam 2014.
2
Bi~u 26 Lu~t t6 chuc TAND nam 2014. 2
Bi~u 26 Lu~t t6 chuc TAND nam 2014.
3
Khoan 7 Bi~u 27, Bi~u 28 Lu~t t6 chuc TAND nam 2014. 3
Khoan 7 Bi~u 27, Bi~u 28 Lu~t t6 chuc TAND nam 2014.
d6ng xet xu do Chanh an cua toa an tuong tffig chi dinh, dtffig d~u d6ng xet xu do Chanh an cua toa an tuong tffig chi dinh, dtffig d~u
c6 m9t thAm phan chu tQa phien toa. M9t thAm phan c6 thS d6ng c6 m9t thAm phan chu tQa phien toa. M9t thAm phan c6 thS d6ng
thai la thanh vien, th~m chi chu tQa m9t s6 h9i d6ng xet xu. H9i thai la thanh vien, th~m chi chu tQa m9t s6 h9i d6ng xet xu. H9i
d6ng xet XU khong phai bQ ph~n thuang tf\IC cua toa an. Khi V\1 an d6ng xet XU khong phai bQ ph~n thuang tf\IC cua toa an. Khi V\1 an
duqc giai quySt xong thi h9i d6ng xet xu chftm dm nhi9m V\1· Nhu duqc giai quySt xong thi h9i d6ng xet xu chftm dm nhi9m V\1· Nhu
v~y, thAm phan chu t9a phien to a khong phai la chuc danh hanh v~y, thAm phan chu t9a phien to a khong phai la chuc danh hanh
chinh- chuyen mon theo nghla cac chuc danh tren day. Chuc danh chinh- chuyen mon theo nghla cac chuc danh tren day. Chuc danh
nay dS chi nguai thAm phan duqc giao nhi9m V\1 chinh trong vi9c nay dS chi nguai thAm phan duqc giao nhi9m V\1 chinh trong vi9c
giai quySt m9t V\1 an Cl) thS. Vi thAm phan d6 chu tri qua trinh xu giai quySt m9t V\1 an Cl) thS. Vi thAm phan d6 chu tri qua trinh xu
H V\1 an bai toa an va co m9t s6 nhi9m V\1, quysn h1;1n lien quan tai H V\1 an bai toa an va co m9t s6 nhi9m V\1, quysn h1;1n lien quan tai
vi9c tb chuc xet xu V\1 an. ThAm phan chu tQa phien toa cling h\ vi9c tb chuc xet xu V\1 an. ThAm phan chu tQa phien toa cling h\
nguai thay m~t h9i d6ng xet xu ki xac nh~n ban an. Khi V\1 an nguai thay m~t h9i d6ng xet xu ki xac nh~n ban an. Khi V\1 an
duqc xet xu xong thi thAm phan chu tQa phien toa cling kSt thuc duqc xet xu xong thi thAm phan chu tQa phien toa cling kSt thuc
nhi9m Vl). nhi9m Vl).
DlNH HVONG THAO LU~N DlNH HVONG THAO LU~N
1. Mota ca cdu tfi chuc cua h~ thf>ng TAND cua Vi~t Nam hi~n nay. 1. Mota ca cdu tfi chuc cua h~ thf>ng TAND cua Vi~t Nam hi~n nay.
Ca cdu t6 chuc nay khac v6i tru6c day nhu thS nao? Ca cdu t6 chuc nay khac v6i tru6c day nhu thS nao?
2. Hay lu~n v~ nhi~m V\1 bao v~ cong 1i cua TAND. 2. Hay lu~n v~ nhi~m V\1 bao v~ cong 1i cua TAND.
3. T~i sao toa an rna khong phai CO' quan khac c6 nhi~m V\1 bao v~ cong li? 3. T~i sao toa an rna khong phai CO' quan khac c6 nhi~m V\1 bao v~ cong li?
4. Hay lu~n vS vai tro cua TAND trong xa h9i. Lien h~ v6i nhfmg vdn 4. Hay lu~n vS vai tro cua TAND trong xa h9i. Lien h~ v6i nhfmg vdn
dS dang phat sinh trong xa h9i hi~n nay. dS dang phat sinh trong xa h9i hi~n nay.
5. Nhi~m V\1 cua TAND theo HiSn phap nam 2013 khac v&i tm&c day 5. Nhi~m V\1 cua TAND theo HiSn phap nam 2013 khac v&i tm&c day
nhu ths nao? nhu ths nao?
6. Ynghia cua vi~c phan bi~t nhi~m V\1 cua TAND va VKSND la gi? 6. Ynghia cua vi~c phan bi~t nhi~m V\1 cua TAND va VKSND la gi?
7. Hay lu~n v~ cac nguyen cic ho~t d9ng cua TAND hi~n nay. 7. Hay lu~n v~ cac nguyen cic ho~t d9ng cua TAND hi~n nay.
8. T~i sao d6i v6i toa an l~i c6 nhiSu nguyen t~c ho~t d9ng nhu v~y? 8. T~i sao d6i v6i toa an l~i c6 nhiSu nguyen t~c ho~t d9ng nhu v~y?
Gifra cac nguyen t~c ho~t d9ng va nhi~m V\1 thi hanh cong 1i cua TAND c6 Gifra cac nguyen t~c ho~t d9ng va nhi~m V\1 thi hanh cong 1i cua TAND c6
m6i quan h~ v&i nhau nhu ths nao? m6i quan h~ v&i nhau nhu ths nao?
9. Phan tich quy trinh hinh thanh th~m phan va h9i th~m theo phap lu~t 9. Phan tich quy trinh hinh thanh th~m phan va h9i th~m theo phap lu~t
hi~n hanh. hi~n hanh.
GIAO TRINH LU!THIEN PHAP VIST NAM GIAO TRINH LU!THIEN PHAP VIST NAM
TAl L$U THAM KHAo TAl L$U THAM KHAo

1. Aristotle, Chinh tri (Politics), dich b6'i Benjamin Jowett, Nxb. Dover 1. Aristotle, Chinh tri (Politics), dich b6'i Benjamin Jowett, Nxb. Dover
Puplication, Inc, New York, 2000. Puplication, Inc, New York, 2000.
2. John P. Dawson, A history of lay judges (Lich su thftm phan khong 2. John P. Dawson, A history of lay judges (Lich su thftm phan khong
chuyen (h<)i thftm- TG), Nxb. Harvard, Cambridge, Massachusetts, 1960. chuyen (h<)i thftm- TG), Nxb. Harvard, Cambridge, Massachusetts, 1960.
3. Teresa Delgado, John Doody, Kim Paffenroth, Agustine and social 3. Teresa Delgado, John Doody, Kim Paffenroth, Agustine and social
justice (Agustine va cong li xa h<)i), Nxb. Lexington Books, 2015. justice (Agustine va cong li xa h<)i), Nxb. Lexington Books, 2015.
4. Kenneth Deutsch va Joseph Fomieri, An invitation to political 4. Kenneth Deutsch va Joseph Fomieri, An invitation to political
thought (Lai mai t6i tu tuang chinh tri), Nxb. Thomson Wadsworth, 2009. thought (Lai mai t6i tu tuang chinh tri), Nxb. Thomson Wadsworth, 2009.
5. Basil Montagu, The works of Francis Bacon: Lord High Chancellor 5. Basil Montagu, The works of Francis Bacon: Lord High Chancellor
ofEngland, Vol. 2, Philadelphia, A. Hart, late Carey $ Hart, 1851. ofEngland, Vol. 2, Philadelphia, A. Hart, late Carey $ Hart, 1851.
6. To Van Hoa, Tinh a9c lcjp cita toa (m- Nghien CUu phap li vd cac 6. To Van Hoa, Tinh a9c lcjp cita toa (m- Nghien CUu phap li vd cac
khia cr;mh li lwjn, th11c tiln 6' Due, My, Phap, Vi¢t Nam va cac !din nghj khia cr;mh li lwjn, th11c tiln 6' Due, My, Phap, Vi¢t Nam va cac !din nghj
vai Vi¢t Nam, Nxb. Lao d<)ng, 2007. vai Vi¢t Nam, Nxb. Lao d<)ng, 2007.
7. Eward Wavell Ridges, Constitutional law of England (Lu~t hiSn 7. Eward Wavell Ridges, Constitutional law of England (Lu~t hiSn
phap Anh Qu6c), taiban ldn thu 5, Nxb. Stevens & Sons, Limited, 1934. phap Anh Qu6c), taiban ldn thu 5, Nxb. Stevens & Sons, Limited, 1934.
8. Antonio Padoa Schinoppa (bien t~p), The trial jury in England, 8. Antonio Padoa Schinoppa (bien t~p), The trial jury in England,
France, Germany 1700-1900 (B6i thftm xet xu 6' Anh, Phap, Due giai do~n France, Germany 1700-1900 (B6i thftm xet xu 6' Anh, Phap, Due giai do~n
1700-1900), Nxb. Duncker & Humblot, Berlin, 1987. 1700-1900), Nxb. Duncker & Humblot, Berlin, 1987.
9. Lysander Spooner, Essay on the trial by jury (TiSu lu~n v~ xet xu 9. Lysander Spooner, Essay on the trial by jury (TiSu lu~n v~ xet xu
b6'i B6i thftm doan), John P. Jewett and Company, Boston, 1852. b6'i B6i thftm doan), John P. Jewett and Company, Boston, 1852.
10. Vii Qu6c Thong, Pluip chi sir Vi¢t Nam, Tu sach D~i h9c SaiGon, 1973. 10. Vii Qu6c Thong, Pluip chi sir Vi¢t Nam, Tu sach D~i h9c SaiGon, 1973.
11. Andrew Vincent, The nature of political theory (Ban chAt cua h9c 11. Andrew Vincent, The nature of political theory (Ban chAt cua h9c
thuySt chinh tri), Nxb. Oxford University Press, 2007. thuySt chinh tri), Nxb. Oxford University Press, 2007.
CHUONG XV- VI$N KIEM SAT NHAN DAN CHUONG XV- VI$N KIEM SAT NHAN DAN
CHUONGXV CHUONGXV
Vli~N KIEM SAT NHAN DAN Vli~N KIEM SAT NHAN DAN
1. KHAI QUAT sv HiNH THANH vA PHAT TRIEN cuA 546 1. KHAI QUAT sv HiNH THANH vA PHAT TRIEN cuA 546
VIBN KIEM sAT NilAN DAN VIBN KIEM sAT NilAN DAN
2. cffirc NANG cuA VIBN KIEM sAT NilAN DAN 548 2. cffirc NANG cuA VIBN KIEM sAT NilAN DAN 548
2.1. Chuc nang thvc hanh quySn cong t6 549 2.1. Chuc nang thvc hanh quySn cong t6 549
2.2. Chuc nang ki~m sat cac hol;lt d<)ng tu phap 550 2.2. Chuc nang ki~m sat cac hol;lt d<)ng tu phap 550
3. NH$MVl),QlNENHANCUA V!BNKIEMSATNHANDAN 552 3. NH$MVl),QlNENHANCUA V!BNKIEMSATNHANDAN 552
3.1. Th\fc hanh quySn cong t6, ki~m sat vi~c tiSp nh~n, gi£li 553 3.1. Th\fc hanh quySn cong t6, ki~m sat vi~c tiSp nh~n, gi£li 553
quySt t6 giac, tin bao vS t<)i phl;lm va kiSn nghi kh&i t6 quySt t6 giac, tin bao vS t<)i phl;lm va kiSn nghi kh&i t6
3.2. Thvc hanh quySn cong t6 va ki~m sat diSu tra V\1 an hlnh S\f 554 3.2. Thvc hanh quySn cong t6 va ki~m sat diSu tra V\1 an hlnh S\f 554
3.3. Th\fc hanh quySn cong t6 va ki~m sat hol;lt d<)ng tu phap 555 3.3. Th\fc hanh quySn cong t6 va ki~m sat hol;lt d<)ng tu phap 555
trong giai dol;ln truy t6 trong giai dol;ln truy t6
3.4. Th\fC hanh quySn cong t6 va ki~m sat xet xu cac V\1 an hlnh S\f 555 3.4. Th\fC hanh quySn cong t6 va ki~m sat xet xu cac V\1 an hlnh S\f 555
3.5. Cong tac diSu tra CUa ca quan diSu tra vi~n ki~m sat nhan dan 557 3.5. Cong tac diSu tra CUa ca quan diSu tra vi~n ki~m sat nhan dan 557
3.6. Ki~m sat vi~c tl;lm gift, tl;lill giam, thi hanh an hinh S\I 558 3.6. Ki~m sat vi~c tl;lm gift, tl;lill giam, thi hanh an hinh S\I 558
3. 7. Ki~m sat vi~c ghli quySt V\1 an hanh chinh, V\1 vi~c dan S\I, 559 3. 7. Ki~m sat vi~c ghli quySt V\1 an hanh chinh, V\1 vi~c dan S\I, 559
hon nhan va gia dinh, kinh doanh, thuang lll;li, lao d<)ng va hon nhan va gia dinh, kinh doanh, thuang lll;li, lao d<)ng va
nhfrng vi~c khac theo quy dinh cua phap lu~t; ki~m sat vi~c thi nhfrng vi~c khac theo quy dinh cua phap lu~t; ki~m sat vi~c thi
hanh an dan S\f, thi hanh an hanh chinh hanh an dan S\f, thi hanh an hanh chinh
3.8. Gi£li quySt khiSu nl;li, t6 cao va ki~m sat vi~c ghli quySt 560 3.8. Gi£li quySt khiSu nl;li, t6 cao va ki~m sat vi~c ghli quySt 560
khiSu nl;li, t6 cao trong hol;lt d9ng tu phap khiSu nl;li, t6 cao trong hol;lt d9ng tu phap
3.9. Thvc hanh quySn cong t6 va ki~m sat hol;lt d<)ng tuang trq 561 3.9. Thvc hanh quySn cong t6 va ki~m sat hol;lt d<)ng tuang trq 561
tuphap tuphap
3.10. Th6ng ke t<)i phl;lm va cac cong tac khac 562 3.10. Th6ng ke t<)i phl;lm va cac cong tac khac 562
4. NGUYEN TAc T6 cffirc vA HOAT DONG cuA V$N 563 4. NGUYEN TAc T6 cffirc vA HOAT DONG cuA V$N 563
KIEMSATNHANDAN KIEMSATNHANDAN
ThS. Nguyin Tht Phuong 545 ThS. Nguyin Tht Phuong 545
G!AO TRiNH LUAT HIEN PHAP V$T NAM G!AO TRiNH LUAT HIEN PHAP V$T NAM
5. HE THONG v A cd cAu To cmJ'c cuA VISN KIEM sAT 565 5. HE THONG v A cd cAu To cmJ'c cuA VISN KIEM sAT 565
NHANDAN NHANDAN
5.1. H~ thf>ng cua vi~n ki6m sat nhan dan 565 5.1. H~ thf>ng cua vi~n ki6m sat nhan dan 565
5.2. Ca c~u t6 chuc cua vi~n ki€m sat nhan dan 567 5.2. Ca c~u t6 chuc cua vi~n ki€m sat nhan dan 567
5.3. H~ th6ng vi~n kiSm sat quan SlJ 571 5.3. H~ th6ng vi~n kiSm sat quan SlJ 571
6. KIEM SAT VIEN, KIEM TRA VIEN 573 6. KIEM SAT VIEN, KIEM TRA VIEN 573
6.1. KiSm sat vien 573 6.1. KiSm sat vien 573
6.2. KiSm tra vien 577 6.2. KiSm tra vien 577
1. KHAI QUAT Slj HINH THANH VA PilAT TRIEN CUA 1. KHAI QUAT Slj HINH THANH VA PilAT TRIEN CUA
VIEN KIEM sAT NHAN DAN VIEN KIEM sAT NHAN DAN
La m9t h~ th6ng ca quan trong b9 may nha nu6c, VKSND La m9t h~ th6ng ca quan trong b9 may nha nu6c, VKSND
cung v6i TAND duqc hinh thanh g~n 1i6n v6i nhi~m V\1 each cung v6i TAND duqc hinh thanh g~n 1i6n v6i nhi~m V\1 each
m~ng cua Nha nu6c trong m6i giai do~n, g6p phfin dftu tranh m~ng cua Nha nu6c trong m6i giai do~n, g6p phfin dftu tranh
ch6ng mQi hanh vi ph~m t9i nh&m bao v~ lqi ich dan t{)c, chS d9 ch6ng mQi hanh vi ph~m t9i nh&m bao v~ lqi ich dan t{)c, chS d9
xa h()i, quy6n va lqi ich chinh dang cua nhan dan. Trong lich sir xa h()i, quy6n va lqi ich chinh dang cua nhan dan. Trong lich sir
l~p hiSn Vi~t Nam, HiSn phap nam 1946 chua quy dinh thanh l~p l~p hiSn Vi~t Nam, HiSn phap nam 1946 chua quy dinh thanh l~p
ca quan kism sat la m9t h~ th6ng ca quan d9c l~p trong b9 may ca quan kism sat la m9t h~ th6ng ca quan d9c l~p trong b9 may
nha nu6c rna thu9c h~ th6ng ca quan tu phap. Tuy nhien, trong nha nu6c rna thu9c h~ th6ng ca quan tu phap. Tuy nhien, trong
qua trinh phat triSn cua each m~ng, Nha nu6c da kip thai ban hanh qua trinh phat triSn cua each m~ng, Nha nu6c da kip thai ban hanh
nhfrng van ban phap lu~t quy dinh v6 tb chuc va ho~t d()ng cua ca nhfrng van ban phap lu~t quy dinh v6 tb chuc va ho~t d()ng cua ca
quan cong t6. quan cong t6.
Cach m~ng thang Tam thanh cong, Nha nu6c Vi~t Nam dan Cach m~ng thang Tam thanh cong, Nha nu6c Vi~t Nam dan
chu c()ng hoa ra dai. Ngay 03/9/1945, Chu tich Chinh phu lam chu c()ng hoa ra dai. Ngay 03/9/1945, Chu tich Chinh phu lam
thai ban hanh S~c l~nh s6 33-A quy dinh r5: "M6i khi bitt nguai thai ban hanh S~c l~nh s6 33-A quy dinh r5: "M6i khi bitt nguai
phai thong bao ngay cho ong Bi¢n li bi~t". Day la van ban phap phai thong bao ngay cho ong Bi¢n li bi~t". Day la van ban phap
lu~t dfiu tien quy dinh v6 chuc danh bi~n 1i trong ca quan cong t6 lu~t dfiu tien quy dinh v6 chuc danh bi~n 1i trong ca quan cong t6
(con gQi la thfim phan bu9c t9i). Ngay 24/01/1946, Chu tich Chinh (con gQi la thfim phan bu9c t9i). Ngay 24/01/1946, Chu tich Chinh
phu lam thai ra S~c l~nh s6 13/SL v6 tb chuc cac toa an va cac phu lam thai ra S~c l~nh s6 13/SL v6 tb chuc cac toa an va cac
ng~ch thfim phan. Di6u 15 S~c l~nh quy dinh: Toa and~ nhi cftp ng~ch thfim phan. Di6u 15 S~c l~nh quy dinh: Toa and~ nhi cftp
546 ThS. Nguyln Tht Phuong 546 ThS. Nguyln Tht Phuong
gbm c6: m()t chanh an, m()t bi~n li, m()t dv th~m ... Bi~n li ngbi gh~ gbm c6: m()t chanh an, m()t bi~n li, m()t dv th~m ... Bi~n li ngbi gh~
cong t6 vien d<;>c cao tr~ng. S~c l~nh quy dinh c6 7 h~ng th~m cong t6 vien d<;>c cao tr~ng. S~c l~nh quy dinh c6 7 h~ng th~m
phan bu()c t()i tuang tmg v6i 7 h~ng th~m phan xu an. Ti~p theo, phan bu()c t()i tuang tmg v6i 7 h~ng th~m phan xu an. Ti~p theo,
trong S~c l~nh s6 51/SL ngay 17/4/1946 cua Chu tjch Chinh phu trong S~c l~nh s6 51/SL ngay 17/4/1946 cua Chu tjch Chinh phu
Vi~t Nam dan chu c()ng hoa ftn djnh th~m quy~n cac toa an va Vi~t Nam dan chu c()ng hoa ftn djnh th~m quy~n cac toa an va
phan cong gifra cac nhan vien trong toa an, trong d6 danh Mvc C phan cong gifra cac nhan vien trong toa an, trong d6 danh Mvc C
quy djnh nhi~m V\l cua bi~n H nhu quy~n khai t6 tr~ng (Di~u 23), quy djnh nhi~m V\l cua bi~n H nhu quy~n khai t6 tr~ng (Di~u 23),
quy~n khang cao (Di~u 24), quy~n dam nh~n cong vi~c quan tri quy~n khang cao (Di~u 24), quy~n dam nh~n cong vi~c quan tri
toa an, di~u khi~n va ki~m sat cong vi~c cua tit ca cac nhan vien toa an, di~u khi~n va ki~m sat cong vi~c cua tit ca cac nhan vien
trong toa 1ir cac vi thAm phan xet xu (Di~u 31). trong toa 1ir cac vi thAm phan xet xu (Di~u 31).
Nam 1950, Dang va Nha nu6c ti~n hanh CUQC cai each tu Nam 1950, Dang va Nha nu6c ti~n hanh CUQC cai each tu
phap, thanh l~p TAND cac cftp. Tfi chuc va ho~t d()ng cua vi~n phap, thanh l~p TAND cac cftp. Tfi chuc va ho~t d()ng cua vi~n
cong t6 c6 sv thay d6i ca ban. Di~u 15 S~c l~nh s6 85/SL ngay cong t6 c6 sv thay d6i ca ban. Di~u 15 S~c l~nh s6 85/SL ngay
22/5/1950 v~ cai each b9 may tu phap va lu~t t6 tvng quy djnh: 22/5/1950 v~ cai each b9 may tu phap va lu~t t6 tvng quy djnh:
(( C6ng t6 vi en c6 quyJn khang cao vJ vi?c h9 cung nhu vJ vi?c (( C6ng t6 vi en c6 quyJn khang cao vJ vi?c h9 cung nhu vJ vi?c
hinh ". Bi~n li chi chuy~n hb sa sang phong dv thAm di~u tra them hinh ". Bi~n li chi chuy~n hb sa sang phong dv thAm di~u tra them
v~ V\l ph~m phap n~u xet c~n. Ngay 07/6/1950, Thu tu6ng Chinh v~ V\l ph~m phap n~u xet c~n. Ngay 07/6/1950, Thu tu6ng Chinh
phu ra Thong tu s6 21/TTg va Thong tu lien b9 s6 18/BKT-TT phu ra Thong tu s6 21/TTg va Thong tu lien b9 s6 18/BKT-TT
ngay 08/6/1950 cua B9 Kinh t~ va B9 Tu phap quy djnh quy~n ngay 08/6/1950 cua B9 Kinh t~ va B9 Tu phap quy djnh quy~n
quan H, chi d~o, di~u hanh cua Uy ban khang chi~n hanh chinh dfJi quan H, chi d~o, di~u hanh cua Uy ban khang chi~n hanh chinh dfJi
v6i vi~n cong t6 dja phuang: "Uy ban cac cdp aiJu khidn vi?n v6i vi~n cong t6 dja phuang: "Uy ban cac cdp aiJu khidn vi?n
c6ng t6 trong tlia h(lt minh, Uy ban khang chidn hanh chinh c6 thd c6ng t6 trong tlia h(lt minh, Uy ban khang chidn hanh chinh c6 thd
ra m?nh l?nh cho vi?n c6ng t6. D(li di?n vi?n c6ng t6 phai tuiin ra m?nh l?nh cho vi?n c6ng t6. D(li di?n vi?n c6ng t6 phai tuiin
theo m?nh l?nh cita Uy ban". theo m?nh l?nh cita Uy ban".
Cung v6i vi~c hoan thi~n b9 may nha nu6c n6i chung, vi~n Cung v6i vi~c hoan thi~n b9 may nha nu6c n6i chung, vi~n
cong t6 rung bu6c duqc ki~n toan va phat tri~n. Nam 1959, thvc cong t6 rung bu6c duqc ki~n toan va phat tri~n. Nam 1959, thvc
hi~n theo tinh th~n cac van ban: Nghi quy~t ngay 29/9/1958 cua hi~n theo tinh th~n cac van ban: Nghi quy~t ngay 29/9/1958 cua
Qu6c h()i kh6a I, Nghi djnh s6 256/TTg ngay 01/7/1959 va Nghj Qu6c h()i kh6a I, Nghi djnh s6 256/TTg ngay 01/7/1959 va Nghj
djnh s6 321/TTg ngay 02/7/1959 cua Chinh phu, cac vi~n cong t6 djnh s6 321/TTg ngay 02/7/1959 cua Chinh phu, cac vi~n cong t6
duqc t6 chuc thanh h~ th6ng gbm: Vi~n cong t6 trung uang, vi~n duqc t6 chuc thanh h~ th6ng gbm: Vi~n cong t6 trung uang, vi~n
cong t6 dja phuang (tinh, huy~n, quan sv) trong d6, vi~n cong t6 cong t6 dja phuang (tinh, huy~n, quan sv) trong d6, vi~n cong t6
GlAO TRINH LU!THIEN PHAP VI~:T NAM GlAO TRINH LU!THIEN PHAP VI~:T NAM
trung uang thu()c Chinh phu c6 tnich nhi9m, quySn h~n ngang nhu trung uang thu()c Chinh phu c6 tnich nhi9m, quySn h~n ngang nhu
m()t b(). Ti~p d6, ngay 31/12/1959, Qu6c h()i kh6a I thong qua m()t b(). Ti~p d6, ngay 31/12/1959, Qu6c h()i kh6a I thong qua
Hi~n phap nam 1959. N~u nhu do hoan canh lich sir, Hi~n phap Hi~n phap nam 1959. N~u nhu do hoan canh lich sir, Hi~n phap
nam 1946 chua quy dinh v~ CO' quan cong t6 thi Hi~n phap nam nam 1946 chua quy dinh v~ CO' quan cong t6 thi Hi~n phap nam
1959 danh Chuang VIII (ru Di~u 105 d~n 108) quy dinh v~ 1959 danh Chuang VIII (ru Di~u 105 d~n 108) quy dinh v~
VKSND- m()t h9 th6ng ca quan d()c l~p trong b() may nha nu6c. VKSND- m()t h9 th6ng ca quan d()c l~p trong b() may nha nu6c.
Ngay 26/7/1960, L9nh cua Chu tich nu6c Vi9t Nam dan chu c()ng Ngay 26/7/1960, L9nh cua Chu tich nu6c Vi9t Nam dan chu c()ng
hoa s6 20/LCT cong b6 Lu~t t6 chtrc VKSND va ngay 18/4/1962, hoa s6 20/LCT cong b6 Lu~t t6 chtrc VKSND va ngay 18/4/1962,
Chu tich nu6c ban hanh L9nh s6 12/LCT v~ t6 chtrc VKSNDTC. Chu tich nu6c ban hanh L9nh s6 12/LCT v~ t6 chtrc VKSNDTC.
KS ru d6 d~n nay, VKSND tr& thanh m()t h9 th6ng CCY quan d()c KS ru d6 d~n nay, VKSND tr& thanh m()t h9 th6ng CCY quan d()c
l~p trong b() may nha nu6c C()ng hoa XHCN Vi9t Nam va duqc l~p trong b() may nha nu6c C()ng hoa XHCN Vi9t Nam va duqc
quy dinh trong Chuang X Hi~n phap nam 1980, 1992. Dap trng quy dinh trong Chuang X Hi~n phap nam 1980, 1992. Dap trng
yeu c~u, nhi9m vv cua Nha nu6c trong giai do~n m6i, Qu6c h()i da yeu c~u, nhi9m vv cua Nha nu6c trong giai do~n m6i, Qu6c h()i da
ti~n hanh sua d6i ban Hi~n phap nam 1992. Sau m()t thai gian lfiy y ti~n hanh sua d6i ban Hi~n phap nam 1992. Sau m()t thai gian lfiy y
ki~n cua nhan dan, ban Hi~n phap m6i da duqc Qu6c h()i thong qua ki~n cua nhan dan, ban Hi~n phap m6i da duqc Qu6c h()i thong qua
ngay 28/11/2013 va Chu tich nu6c cong b6 ngay 08/12/2013, c6 ngay 28/11/2013 va Chu tich nu6c cong b6 ngay 08/12/2013, c6
hi9u h;rcks ru ngay 01101/2014. hi9u h;rcks ru ngay 01101/2014.
Hi~n phap m6i danh Chuang VIII quy dinh vS TAND, VKSND. Hi~n phap m6i danh Chuang VIII quy dinh vS TAND, VKSND.
So v6i cac ban hi~n phap tru6c d6, nhfmg quy dinh cua Chuang So v6i cac ban hi~n phap tru6c d6, nhfmg quy dinh cua Chuang
VIII Hi~n phap nam 2013 c6 nhi~u thay d6i, vira dam bao tinh k~ VIII Hi~n phap nam 2013 c6 nhi~u thay d6i, vira dam bao tinh k~
thua, vira dap trng yeu c~u cua S\f phat triSn b() may nha nu6c. thua, vira dap trng yeu c~u cua S\f phat triSn b() may nha nu6c.
2. CHUC NANG CUA VISN KIEM SAT NHAN DAN 2. CHUC NANG CUA VISN KIEM SAT NHAN DAN
K~ thua nguyen t~c ca ban v~ t6 chtrc quy~n lvc nha nu6c K~ thua nguyen t~c ca ban v~ t6 chtrc quy~n lvc nha nu6c
trong Hi~n phap nam 1992 nhung duqc thS hi9n theo tinh th~n trong Hi~n phap nam 1992 nhung duqc thS hi9n theo tinh th~n
tang cuang y~u t6 kiSm soat quySn hrc nha nu6c, Hi~n phap m6i tang cuang y~u t6 kiSm soat quySn hrc nha nu6c, Hi~n phap m6i
da hoan thi9n nguyen t~c: "Quy~n hrc nha nuac !a thdng nhdt, c6 da hoan thi9n nguyen t~c: "Quy~n hrc nha nuac !a thdng nhdt, c6
S'if phan cong, phdi h(J]J, kidm soat gifia CGC CO' quan nha nuac S'if phan cong, phdi h(J]J, kidm soat gifia CGC CO' quan nha nuac
trong vi¢c th11c hi¢n CGC quy~n /qp phap, hanh phap, tu phap" trong vi¢c th11c hi¢n CGC quy~n /qp phap, hanh phap, tu phap"
(khoan 3 Di~u 2 Hi~n phap nam 2013). Cv thS h6a nguyen t~c (khoan 3 Di~u 2 Hi~n phap nam 2013). Cv thS h6a nguyen t~c
nay' nhfit la phai dam bao S\f phan cong va kiSm soat lftn nhau nay' nhfit la phai dam bao S\f phan cong va kiSm soat lftn nhau
gifra cac nhanh quy~n lvc trong b() may nha nu6c' nhfrng quy gifra cac nhanh quy~n lvc trong b() may nha nu6c' nhfrng quy
548 ThS. Nguyin Tht Phu011g 548 ThS. Nguyin Tht Phu011g
cHUaNG xv- VI$N KIEM sAr NHAN nAN cHUaNG xv- VI$N KIEM sAr NHAN nAN
djnh V~ bQ may nha nu6c da CO S\f XaC djnh fO rang: Qu6c h<)i djnh V~ bQ may nha nu6c da CO S\f XaC djnh fO rang: Qu6c h<)i
thvc hi~n quy~n l~p phap, Chinh phu thvc hi~n quy~n hanh phap, thvc hi~n quy~n l~p phap, Chinh phu thvc hi~n quy~n hanh phap,
Toa an thvc hi~n quy~n tu phap. Tuy nhien, cdn phai thfty r~ng Toa an thvc hi~n quy~n tu phap. Tuy nhien, cdn phai thfty r~ng
vi~c xac dinh toa an thvc hi~n quy~n tu phap khong co nghia la vi~c xac dinh toa an thvc hi~n quy~n tu phap khong co nghia la
phu djnh vi~c thvc hi~n quy~n tu phap cua VKSND va cac ca phu djnh vi~c thvc hi~n quy~n tu phap cua VKSND va cac ca
quan b6 trq tu phap. Chuc nang cua h~ th6ng ca quan VKSND quan b6 trq tu phap. Chuc nang cua h~ th6ng ca quan VKSND
v~ ca ban la S\f kS thua quy dinh cua HiSn phap nam 1992, sua v~ ca ban la S\f kS thua quy dinh cua HiSn phap nam 1992, sua
dfii, bfi sung nam 2001: ((Vi¢n kidm sat nhdn ddn th11c hanh dfii, bfi sung nam 2001: ((Vi¢n kidm sat nhdn ddn th11c hanh
quyJn c6ng t6, kidm sat hog,t d(Jng tu phap (khoan 1 f)i~u 107
JJ quyJn c6ng t6, kidm sat hog,t d(Jng tu phap (khoan 1 f)i~u 107
JJ

2.1. Chrrc nang thvc hanh quy~n cong tA 2.1. Chrrc nang thvc hanh quy~n cong tA
Chuc nang thvc hanh quy~n cong t6 duqc HiSn phap nam Chuc nang thvc hanh quy~n cong t6 duqc HiSn phap nam
2013 tiSp t1;1c kh~ng dinh, la sv kS thua S~c l~nh s6 33-A ngay 2013 tiSp t1;1c kh~ng dinh, la sv kS thua S~c l~nh s6 33-A ngay
03/9/1945, cac HiSn phap nam 1959, 1980, 1992 cling nhu thvc 03/9/1945, cac HiSn phap nam 1959, 1980, 1992 cling nhu thvc
ti~n han 40 nam thanh l~p VKSND. Thvc ti~n do kh~ng dinh hQc ti~n han 40 nam thanh l~p VKSND. Thvc ti~n do kh~ng dinh hQc
thuySt cua Lenin v~ nha nu6c va phap lu~t trong vi~c t6 chuc thuySt cua Lenin v~ nha nu6c va phap lu~t trong vi~c t6 chuc
VKSND duqc trinh bay trong tac phAm n6i tiSng "Ban v~ song VKSND duqc trinh bay trong tac phAm n6i tiSng "Ban v~ song
ttung trgc thu<)c va phap chS" la hoan to an phu hqp v6i Vi~t N am ttung trgc thu<)c va phap chS" la hoan to an phu hqp v6i Vi~t N am
trong b6i canh hi~n nay. Qua do bao dam cho phap lu~t duqc thgc trong b6i canh hi~n nay. Qua do bao dam cho phap lu~t duqc thgc
hi~n nghiem chinh va th6ng nhftt, quy~n va lqi ich hQ'P phap cua hi~n nghiem chinh va th6ng nhftt, quy~n va lqi ich hQ'P phap cua
cong dan duqc phap lu~t bao v~. cong dan duqc phap lu~t bao v~.
V~ khai ni~m thvc hanh quy~n cong t6, khoan 1 Di~u 3 Lu~t V~ khai ni~m thvc hanh quy~n cong t6, khoan 1 Di~u 3 Lu~t
t6 chuc VKSND nam 2014 quy dinh: uThl!c hanh quyJn c6ng t6 t6 chuc VKSND nam 2014 quy dinh: uThl!c hanh quyJn c6ng t6
Ia hog,t t/(Jng cua vi?n kidm sat nhdn ddn trong t6 tl:fng hinh Sif ad Ia hog,t t/(Jng cua vi?n kidm sat nhdn ddn trong t6 tl:fng hinh Sif ad
th1;CC hi?n vi?c bu(Jc t(Ji cua Nha nuac a6i vai nguai phg,m t(Ji, th1;CC hi?n vi?c bu(Jc t(Ji cua Nha nuac a6i vai nguai phg,m t(Ji,
du()'c th11c hi?n ngay tir khi giai quy~t t6 giac, tin bao vJ t(Ji du()'c th11c hi?n ngay tir khi giai quy~t t6 giac, tin bao vJ t(Ji
pht;tm, kiin nghj khai t6 va trong su6t qua trinh khai t6, aiJu tra, pht;tm, kiin nghj khai t6 va trong su6t qua trinh khai t6, aiJu tra,
truy t6, xet xu Vl:f an hinh Sif". Day la chuc nang d~c thu cua truy t6, xet xu Vl:f an hinh Sif". Day la chuc nang d~c thu cua
VKSND duqc HiSn phap trao cho rna cac ca quan khac khong VKSND duqc HiSn phap trao cho rna cac ca quan khac khong
th~ thay thS nh~m bao dam mQi hanh vi ph~m t<)i, nguai ph~m t<)i th~ thay thS nh~m bao dam mQi hanh vi ph~m t<)i, nguai ph~m t<)i
duqc phat hi~n, kh&i t6, di~u tra, truy t6, xet xu kip thai, dung duqc phat hi~n, kh&i t6, di~u tra, truy t6, xet xu kip thai, dung
phap lu~t; khong lam oan nguai vo t(>i, khong de lQt t9i ph~m va phap lu~t; khong lam oan nguai vo t(>i, khong de lQt t9i ph~m va
nguai ph~m t(>i; khong de ai bi khai t6, b~t gift, t~m gift, t~m nguai ph~m t(>i; khong de ai bi khai t6, b~t gift, t~m gift, t~m
giam, hi h~n ch€ quySn con nguai, quySn cong dan trai lu~t. Nhu giam, hi h~n ch€ quySn con nguai, quySn cong dan trai lu~t. Nhu
v~y, Lu~t t6 chuc VKSND hi~n hanh da lam ro khai ni~m thvc v~y, Lu~t t6 chuc VKSND hi~n hanh da lam ro khai ni~m thvc
hanh quysn cong t6 cua vi~n kiem sat so vai cac van ban phap hanh quysn cong t6 cua vi~n kiem sat so vai cac van ban phap
lu~t tru6c day. DiSu nay c6 y nghia quan trQng ca vS m~t li lu~n lu~t tru6c day. DiSu nay c6 y nghia quan trQng ca vS m~t li lu~n
va thvc tiSn. Vua Cl,l thS h6a va rna r(>ng thftm quySn cua va thvc tiSn. Vua Cl,l thS h6a va rna r(>ng thftm quySn cua
VKSND trong llnh V\fC nay dbng thai dam bao. tinh phap ch€ VKSND trong llnh V\fC nay dbng thai dam bao. tinh phap ch€
trong ho~t d(>ng cua cac CO' quan nha nuac CO lien quan. trong ho~t d(>ng cua cac CO' quan nha nuac CO lien quan.
2.2. Chuc nang ki~m sat cac ho~t d(}ng trr phap 2.2. Chuc nang ki~m sat cac ho~t d(}ng trr phap
Theo Hi6n phap nam 2013, chuc nang kiSm sat cac ho~t d(>ng Theo Hi6n phap nam 2013, chuc nang kiSm sat cac ho~t d(>ng
tu phap cua VKSND la S\f k€ thua Hi6n phap nam 1992, sua d6i, tu phap cua VKSND la S\f k€ thua Hi6n phap nam 1992, sua d6i,
b6 sung nam 2001. Tuy nhien, so v6i cac ban hi6n phap tru6c thi b6 sung nam 2001. Tuy nhien, so v6i cac ban hi6n phap tru6c thi
d6 l~i la sv thay d6i theo huang thu hvP ph~m vi chuc nang. N 6u d6 l~i la sv thay d6i theo huang thu hvP ph~m vi chuc nang. N 6u
nhu theo quy dinh cua Hi6n phap nam 1959, 1980, 1992, ph~m vi nhu theo quy dinh cua Hi6n phap nam 1959, 1980, 1992, ph~m vi
chuc nang kiem sat cua VKSND r~t r(>ng, lien quan d6n vi~c ch~p chuc nang kiem sat cua VKSND r~t r(>ng, lien quan d6n vi~c ch~p
hanh phap lu~t cua cac bQ, cac CO' quan ngang bQ, cac CO' quan hanh phap lu~t cua cac bQ, cac CO' quan ngang bQ, cac CO' quan
chinh quySn dia phuang, t6 chuc kinh t€, t6 chtrc xa h(>i, dan vi vii chinh quySn dia phuang, t6 chuc kinh t€, t6 chtrc xa h(>i, dan vi vii
trang nhan dan va cong dan. H~u qua la vi~c chbng cheo, trung l~p trang nhan dan va cong dan. H~u qua la vi~c chbng cheo, trung l~p
chuc nang, nhi~m vv gifta cac ca quan nha nu6c (VKSND, thanh chuc nang, nhi~m vv gifta cac ca quan nha nu6c (VKSND, thanh
tra nha nu6c). DiSu nay dftn d6n gay phiSn ha khong nho d6n ho~t tra nha nu6c). DiSu nay dftn d6n gay phiSn ha khong nho d6n ho~t
d{)ng cua cac CO' quan nha nu6c, d~c bi~t la c<ic t6 chuc kinh tS. d{)ng cua cac CO' quan nha nu6c, d~c bi~t la c<ic t6 chuc kinh tS.
Roan thi~n b9 may nha nu6c la yeu cfiu d~t ra khi sua d6i Hi6n Roan thi~n b9 may nha nu6c la yeu cfiu d~t ra khi sua d6i Hi6n
phap nam 1992 vao nam 2001. HiSn phap sua d6i nam 2001 da phap nam 1992 vao nam 2001. HiSn phap sua d6i nam 2001 da
x6a bo chuc nang kiem sat chung cua VKSND. Thvc tiSn 13 nam x6a bo chuc nang kiem sat chung cua VKSND. Thvc tiSn 13 nam
(ru nam 2001 d6n nam 2014) thvc hi~n quy dinh cua HiSn phap vS (ru nam 2001 d6n nam 2014) thvc hi~n quy dinh cua HiSn phap vS
chuc nang cua Vi~n kiem sat cho th~y vi~c SUa df>i nay la CO CO' sa chuc nang cua Vi~n kiem sat cho th~y vi~c SUa df>i nay la CO CO' sa
khoa hQc va thvc tiSn. V 6i tinh thfin d6, Hi6n phap nam 2013 ti6p khoa hQc va thvc tiSn. V 6i tinh thfin d6, Hi6n phap nam 2013 ti6p
tl,lc xac dinh VKSND la CO' quan c6 chuc nang kiem sat cac ho~t tl,lc xac dinh VKSND la CO' quan c6 chuc nang kiem sat cac ho~t
d(>ng tu phap. d(>ng tu phap.
550 ThS. Nguyin Tht Phuong 550 ThS. Nguyin Tht Phuong
Theo quy dinh cua khoan 1 DiSu 107 HiSn phap nam 2013 va Theo quy dinh cua khoan 1 DiSu 107 HiSn phap nam 2013 va
khoan 1 DiSu 4 Lu~t t6 chuc VKSND nam 2014 thi cac VKSND: khoan 1 DiSu 4 Lu~t t6 chuc VKSND nam 2014 thi cac VKSND:
- Ki~m sat tinh hqp phap cua cac hanh vi, quySt dinh cua CO' - Ki~m sat tinh hqp phap cua cac hanh vi, quySt dinh cua CO'
quan, t6 chtrc, ca nhan trong ho~t d()ng tu phap, duqc thvc hi~n quan, t6 chtrc, ca nhan trong ho~t d()ng tu phap, duqc thvc hi~n
ngay ru khi tiSp nh~n va giai quyst t6 giac, tin bao vs t9i ph~m, ngay ru khi tiSp nh~n va giai quyst t6 giac, tin bao vs t9i ph~m,
kiSn nghi kh6i t6 va trong su6t qua trinh giai quySt V\1 an hinh S\f. kiSn nghi kh6i t6 va trong su6t qua trinh giai quySt V\1 an hinh S\f.
- Trong vi~c giai quySt V\l an hanh chinh, V\l vi~c dan S\f, hon - Trong vi~c giai quySt V\l an hanh chinh, V\l vi~c dan S\f, hon
nhan va gia dinh, kinh doanh, thuang m~i, lao d()ng. nhan va gia dinh, kinh doanh, thuang m~i, lao d()ng.
- Vi~c thi hanh an, vi~c giai quySt khiSu n~i, t6 cao trong ho~t - Vi~c thi hanh an, vi~c giai quySt khiSu n~i, t6 cao trong ho~t
d()ng tu phap. d()ng tu phap.
- Cac ho~t d()ng tu phap khac theo quy dinh cua phap lu~t. - Cac ho~t d()ng tu phap khac theo quy dinh cua phap lu~t.
M\lC dich cua chuc nang ki~m sat cac ho~t d()ng tu phap cua M\lC dich cua chuc nang ki~m sat cac ho~t d()ng tu phap cua
VKSND la dam bao vi~c tiSp nh~n, giai quySt t6 giac, tin bao vS VKSND la dam bao vi~c tiSp nh~n, giai quySt t6 giac, tin bao vS
t9i ph~m va kiSn nghi khai t6, vi~c giai quyst cac vv an, vi~c thi t9i ph~m va kiSn nghi khai t6, vi~c giai quyst cac vv an, vi~c thi
hanh an... dung quy dinh cua phap lu~t. Ban an, quySt dinh cua hanh an... dung quy dinh cua phap lu~t. Ban an, quySt dinh cua
toa an c6 hi~u lvc phai duqc thi hanh nghiem chinh. MQi hanh vi toa an c6 hi~u lvc phai duqc thi hanh nghiem chinh. MQi hanh vi
vi ph~m phap lu~t trong ho~t d()ng tu phap phai duqc phat hi~n, xu vi ph~m phap lu~t trong ho~t d()ng tu phap phai duqc phat hi~n, xu
li kip thai, nghiem minh. li kip thai, nghiem minh.
Theo phap lu~t hi~n hanh thi kiSm tra va giam sat vi~c tuan Theo phap lu~t hi~n hanh thi kiSm tra va giam sat vi~c tuan
theo phap lu~t nh~m bao dam cho phap lu~t duqc chftp hanh theo phap lu~t nh~m bao dam cho phap lu~t duqc chftp hanh
nghiem chinh va th6ng nhftt la nhi~m V\1 cua ca quan nha nu6c tir nghiem chinh va th6ng nhftt la nhi~m V\1 cua ca quan nha nu6c tir
· trung uang dSn dia phuang, cac t6 chtrc chinh tri, chinh tri - xa · trung uang dSn dia phuang, cac t6 chtrc chinh tri, chinh tri - xa
h()i. Ca quan quySn h;rc nha nu6c thvc hi~n chuc nang giam sat. h()i. Ca quan quySn h;rc nha nu6c thvc hi~n chuc nang giam sat.
Ca quan thanh tra nha nu6c, thanh tra nganh thi thanh tra. M~it Ca quan thanh tra nha nu6c, thanh tra nganh thi thanh tra. M~it
tr~n T6 qu6c Vi~t Nam va cac t6 chtrc thanh vien m~t tr~n thi giam tr~n T6 qu6c Vi~t Nam va cac t6 chtrc thanh vien m~t tr~n thi giam
sat, phan bi~n xa h()i ... Tuy nhien, dS phan bi~t chtrc nang kiSm sat, phan bi~n xa h()i ... Tuy nhien, dS phan bi~t chtrc nang kiSm
sat cua VKSND v6i ho~t d()ng giam sat, kiSm tra cua cac CO' quan, sat cua VKSND v6i ho~t d()ng giam sat, kiSm tra cua cac CO' quan,
t6 chtrc n6i tren c6 th~ can cu vao nhfrng tieu chi sau: t6 chtrc n6i tren c6 th~ can cu vao nhfrng tieu chi sau:
- Ki~m sat vi~c tuan theo phap lu~t d6i v6i cac ho~t d()ng tu - Ki~m sat vi~c tuan theo phap lu~t d6i v6i cac ho~t d()ng tu
phap la m()t trong hai chuc nang cua VKSND. Khi thvc hi~n phap la m()t trong hai chuc nang cua VKSND. Khi thvc hi~n
GlAO TRINH LU}..THIEN PHAP Vl$T NAM GlAO TRINH LU}..THIEN PHAP Vl$T NAM
chuc nang nay, VKSND chi chiu tnich nhi~m tru6c ca quan chuc nang nay, VKSND chi chiu tnich nhi~m tru6c ca quan
quySn lvc nha nu6c, d()c l~p (trong khuon kh6 phap lu~t) khi quySn lvc nha nu6c, d()c l~p (trong khuon kh6 phap lu~t) khi
thvc hi~n chuc nang d6. thvc hi~n chuc nang d6.
- VKSND chi kiSrn sat vi~c tuan theo phap lu~t trong ho~t - VKSND chi kiSrn sat vi~c tuan theo phap lu~t trong ho~t
d()ng tu phap, trong khi do, ph~rn vi d6i tuQllg kiSrn tra va giarn d()ng tu phap, trong khi do, ph~rn vi d6i tuQllg kiSrn tra va giarn
sat cua cac ca quan nha nu6c, t6 chuc chinh tri - xa h()i r()ng han. sat cua cac ca quan nha nu6c, t6 chuc chinh tri - xa h()i r()ng han.
Vi d\1, ca quan quySn lvc nha nu6c c6 chuc nang giarn sat vi~c Vi d\1, ca quan quySn lvc nha nu6c c6 chuc nang giarn sat vi~c
tuan theo phap lu~t trong ho~t d()ng cua tftt ca cac ca quan nha tuan theo phap lu~t trong ho~t d()ng cua tftt ca cac ca quan nha
nuac, t6 chuc xa h9i (kS ca ct6i vai ca quan kiSm sat). nuac, t6 chuc xa h9i (kS ca ct6i vai ca quan kiSm sat).
- Khi thvc hi~n chuc nang kiSrn sat, VKSND chu ySu chi xern - Khi thvc hi~n chuc nang kiSrn sat, VKSND chu ySu chi xern
xet khi c6 dftu hi~u cua hanh vi vi ph~rn phap lu~t, da xac dinh xet khi c6 dftu hi~u cua hanh vi vi ph~rn phap lu~t, da xac dinh
nguyen nhan va h~u qua cua hanh vi vi ph(;lm phap lu~t. Tuy nguyen nhan va h~u qua cua hanh vi vi ph(;lm phap lu~t. Tuy
nhien, VKSND khong c6 thArn quySn trvc tiSp xu 1i vS hanh chinh nhien, VKSND khong c6 thArn quySn trvc tiSp xu 1i vS hanh chinh
rna chi dimg l~i a quysn yeu cliu, khang nghi, kiSn nghi dS cac ca rna chi dimg l~i a quysn yeu cliu, khang nghi, kiSn nghi dS cac ca
quan quan 1i xu 1i vS hanh chinh theo thArn quySn. Khi phat hi~n quan quan 1i xu 1i vS hanh chinh theo thArn quySn. Khi phat hi~n
c6 ySu t6 cftu thanh t()i ph~rn thi c6 quySn khai t6, truy t6 va lu~n c6 ySu t6 cftu thanh t()i ph~rn thi c6 quySn khai t6, truy t6 va lu~n
t()i tru6c toa an. t()i tru6c toa an.
- La ca quan nha nu6c duy nhftt c6 quySn truy t6 ke ph~rn phap - La ca quan nha nu6c duy nhftt c6 quySn truy t6 ke ph~rn phap
ra truac toa an va giu ghS uy vi en cong t6 nha nuac t~i phien toa. ra truac toa an va giu ghS uy vi en cong t6 nha nuac t~i phien toa.
3. NHISM Vl), QUYEN HAN CUA VI$N KIEM SAT 3. NHISM Vl), QUYEN HAN CUA VI$N KIEM SAT
NHANDAN NHANDAN
Nhi~rn V\1cua rn()t ca quan nha nu6c la nhfrng cong vi~c C\1 Nhi~rn V\1cua rn()t ca quan nha nu6c la nhfrng cong vi~c C\1
thS rna ca quan phai thvc hi~n, duqc quy dinh trong HiSn phap, thS rna ca quan phai thvc hi~n, duqc quy dinh trong HiSn phap,
lu~t va cac van ban phap lu~t c6 lien quan. Ca sa phap li cho vi~c lu~t va cac van ban phap lu~t c6 lien quan. Ca sa phap li cho vi~c
quy dinh nhi~rn V\1 cua rn()t ca quan nha nu6c d6 la chuc nang cua quy dinh nhi~rn V\1 cua rn()t ca quan nha nu6c d6 la chuc nang cua
ca quan d6. VS nguyen t~c, nSu chuc nang khong thay d6i thi ca quan d6. VS nguyen t~c, nSu chuc nang khong thay d6i thi
nhi~rn V\1 cling khong thay d6i nhung c6 thS duqc sua d6i, b6 sung nhi~rn V\1 cling khong thay d6i nhung c6 thS duqc sua d6i, b6 sung
cho phu hqp. BiSu nay duqc thS hi~n trong vi~c sua d6i HiSn phap cho phu hqp. BiSu nay duqc thS hi~n trong vi~c sua d6i HiSn phap
lfin nay d6i v6i ca quan VKSND. lfin nay d6i v6i ca quan VKSND.
552 ThS. Nguyin Tht Phu011g 552 ThS. Nguyin Tht Phu011g
Hi~n phap nam 2013 da xac djnh: "Vi?n kidm sat nhdn dan c6 Hi~n phap nam 2013 da xac djnh: "Vi?n kidm sat nhdn dan c6
nhi?m v~ bao v? phap lu~t, bao v? quy~n con nguai, quy~n cong nhi?m v~ bao v? phap lu~t, bao v? quy~n con nguai, quy~n cong
dan, bao v? chd d9 xii h9i chit nghfa, bao v? l(J'i ich cita Nha nuac, dan, bao v? chd d9 xii h9i chit nghfa, bao v? l(J'i ich cita Nha nuac,
quy~n va l(J'i ich h(J'p phap cita t6 chuc, ca nhdn, gop phdn bao quy~n va l(J'i ich h(J'p phap cita t6 chuc, ca nhdn, gop phdn bao
dam phap lu(jt du(J'c chdp hanh nghiem chinh va th6ng nhdt, dam phap lu(jt du(J'c chdp hanh nghiem chinh va th6ng nhdt,
(khoan 3 DiSu 107). (khoan 3 DiSu 107).
Nhi~m V\1, quySn hC;ln cua VKSND duqc quy dinh trong HiSn Nhi~m V\1, quySn hC;ln cua VKSND duqc quy dinh trong HiSn
phap, Lu~t t6 chuc VKSND. Can cu vao n()i dung nhfrng van ban phap, Lu~t t6 chuc VKSND. Can cu vao n()i dung nhfrng van ban
n6i tren, nhi~m V\1, quySn hC;ln cua VKSND duqc th~ hi~n tren cac n6i tren, nhi~m V\1, quySn hC;ln cua VKSND duqc th~ hi~n tren cac
llnh VlJC sau: llnh VlJC sau:
3.1. Thl}'C hanh quy~n cong t6, ki~m sat vi~c ti@p nh~n, giai 3.1. Thl}'C hanh quy~n cong t6, ki~m sat vi~c ti@p nh~n, giai
quy@t t6 giac, tin bao v~ tQi ph~m va ki~n nghi khOi t6 (DiSu 12, quy@t t6 giac, tin bao v~ tQi ph~m va ki~n nghi khOi t6 (DiSu 12,
DiSu 13 Lu~t t6 chuc VKSND nam 2014) DiSu 13 Lu~t t6 chuc VKSND nam 2014)
Khi thzyc hanh quy8n cong t6 trong vi~c giai quyst t6 giac, tin Khi thzyc hanh quy8n cong t6 trong vi~c giai quyst t6 giac, tin
bao vS t()i phC;!m va ki~n nghi khai t6, VKSND c6 thftm quySn: bao vS t()i phC;!m va ki~n nghi khai t6, VKSND c6 thftm quySn:
- Phe chuftn, khong phe chuftn vi~c b~t nguo'i trong truerng hgp - Phe chuftn, khong phe chuftn vi~c b~t nguo'i trong truerng hgp
khAn cdp, gia hC;ln tC;lm giu va cac bi~n phap khac hC;ln chs quysn con khAn cdp, gia hC;ln tC;lm giu va cac bi~n phap khac hC;ln chs quysn con
nguai, quySn cong dan trong vi~c giai quy~t t6 giac, tin bao vS t()i nguai, quySn cong dan trong vi~c giai quy~t t6 giac, tin bao vS t()i
phC;lm va kisn nghi khai t6; phC;lm va kisn nghi khai t6;
- Huy bo quy~t dinh tC;lm gifr, cac quySt dinh t6 1\lng khac trai - Huy bo quy~t dinh tC;lm gifr, cac quySt dinh t6 1\lng khac trai
phap lu~t cua CO' quan c6 thftm quySn; phap lu~t cua CO' quan c6 thftm quySn;
- DS ra yeu cftu ki~m tra, xac minh va yeu cftu CO' quan c6 thftm - DS ra yeu cftu ki~m tra, xac minh va yeu cftu CO' quan c6 thftm
quySn giai quySt t6 giac khi cftn thiSt. .. quySn giai quySt t6 giac khi cftn thiSt. ..
Khi ki~m sat vi~c tisp nh~n, giai quy~t t6 giac, tin bao v8 t9i Khi ki~m sat vi~c tisp nh~n, giai quy~t t6 giac, tin bao v8 t9i
phC;!m va ki~n nghi kh&i t6, VKSND c6 thftm quySn: phC;!m va ki~n nghi kh&i t6, VKSND c6 thftm quySn:
- Ti~p nh~n dfty du t6 giac, tin bao vS t()i phC;!m va chuy~n giao - Ti~p nh~n dfty du t6 giac, tin bao vS t()i phC;!m va chuy~n giao
ca quan diSu tra c6 thftm quySn giai quySt; ca quan diSu tra c6 thftm quySn giai quySt;
- Ki~m sat vi~c tuan theo phap lu~t cua CO' quan diSu tra, CO' - Ki~m sat vi~c tuan theo phap lu~t cua CO' quan diSu tra, CO'
quan duqc giao nhi~m V\1 ti~n hanh m()t s6 hoC;lt d()ng diSu tra. Cac quan duqc giao nhi~m V\1 ti~n hanh m()t s6 hoC;lt d()ng diSu tra. Cac
ca quan nay c6 nhi~m V\1 thong bao dfty du, kiP thai cho vi~n ki~m sat; ca quan nay c6 nhi~m V\1 thong bao dfty du, kiP thai cho vi~n ki~m sat;
ThS. Nguyin Thj Phuong 553 ThS. Nguyin Thj Phuong 553
orAo TRiNH LUAT HIEN PHAP Vl$T NAM orAo TRiNH LUAT HIEN PHAP Vl$T NAM
- Tll)'C tiSp kiSm sat, kiSm sat vi~c di~u tra cua cac CO' quan - Tll)'C tiSp kiSm sat, kiSm sat vi~c di~u tra cua cac CO' quan
di~u tra n6i tren; - di~u tra n6i tren; -
- Khi phat hi~n vi ph~m phap lu~t thi yeu c~u ca quan di~u tra - Khi phat hi~n vi ph~m phap lu~t thi yeu c~u ca quan di~u tra
n6i tren thtJc hi~n cac ho~t d9ng nhu tiSp nh~n, kiSm tra vi~c tiSp n6i tren thtJc hi~n cac ho~t d9ng nhu tiSp nh~n, kiSm tra vi~c tiSp
nh~n, giai quySt tb giac, cung cftp tai li~u v~ vi ph~m phap lu~t, nh~n, giai quySt tb giac, cung cftp tai li~u v~ vi ph~m phap lu~t,
khdc pht;lC vi ph~m phap lu~t Va XU 1i nguai Vi ph~m; khdc pht;lC vi ph~m phap lu~t Va XU 1i nguai Vi ph~m;
- Giai quySt cac tranh chftp v~ thftm quy~n giai quySt tb giac, - Giai quySt cac tranh chftp v~ thftm quy~n giai quySt tb giac,
tin bao v~ t9i ph~m; tin bao v~ t9i ph~m;
- Thvc hi~n nhi~m V\1, quy~n h~n khac theo quy dinh cua B9 - Thvc hi~n nhi~m V\1, quy~n h~n khac theo quy dinh cua B9
lu~t tb tl)ng hinh S\f ... lu~t tb tl)ng hinh S\f ...
HiSn phap nam 2013, Lu~t t6 chuc VKSND nam 2014 da b6 HiSn phap nam 2013, Lu~t t6 chuc VKSND nam 2014 da b6
sung nhi~m V\1, quy~n h~n cua VKSND trong ITnh V\fC nay. Di~u sung nhi~m V\1, quy~n h~n cua VKSND trong ITnh V\fC nay. Di~u
nay rfit cftn thiSt vi n€u vi~c tiSp nh~n, giai quySt tb giac, tin bao nay rfit cftn thiSt vi n€u vi~c tiSp nh~n, giai quySt tb giac, tin bao
v~ t9i ph~m va kiSn nghi khoi tb duqc thvc hi~n dung phap lu~t thi v~ t9i ph~m va kiSn nghi khoi tb duqc thvc hi~n dung phap lu~t thi
se khong c6 nhilng riic rbi sau nay. se khong c6 nhilng riic rbi sau nay.
3.2. Th\fC hanh quy~n cong tA va ki~m sat di~u tra Vl} an 3.2. Th\fC hanh quy~n cong tA va ki~m sat di~u tra Vl} an
hinh S\f (Di~u 14, Di~u 15 Lu~t t6 chuc VKSND nam 2014) hinh S\f (Di~u 14, Di~u 15 Lu~t t6 chuc VKSND nam 2014)
Theo phap lu~t hi~n hanh, di~u tra cac V\1 an hinh S\)' la nhi~m Theo phap lu~t hi~n hanh, di~u tra cac V\1 an hinh S\)' la nhi~m
V\1 CUa cac CO' quan di~u tra (CO' quan cong an, quan dQi), CO' quan V\1 CUa cac CO' quan di~u tra (CO' quan cong an, quan dQi), CO' quan
duqc giao nhi~m V\1 tiSn hanh m9t sb ho~t d9ng di~u tra (ca quan duqc giao nhi~m V\1 tiSn hanh m9t sb ho~t d9ng di~u tra (ca quan
kiSm lam, hai quan ... ). Cac CO' quan nay la dbi tuqng chiu S\)' kiSm kiSm lam, hai quan ... ). Cac CO' quan nay la dbi tuqng chiu S\)' kiSm
sat cua VKSND. sat cua VKSND.
Khi thvc hanh quy~n cong tb trong giai do~n di~u tra an hinh Khi thvc hanh quy~n cong tb trong giai do~n di~u tra an hinh
S\f, VKSND c6 thftm quy~n: S\f, VKSND c6 thftm quy~n:
- Yeu cftu cac ca quan n6i tren kh&i tb ho~c thay d6i, b6 sung - Yeu cftu cac ca quan n6i tren kh&i tb ho~c thay d6i, b6 sung
quyst dinh khoi tb V\1 an, khoi t6 hi can; quyst dinh khoi tb V\1 an, khoi t6 hi can;
- Huy bo quySt dinh khoi tb V\1 an; phe chuftn ho~c huy bo - Huy bo quySt dinh khoi tb V\1 an; phe chuftn ho~c huy bo
quySt dinh khoi t6 bi can trai phap lu~t; quySt dinh khoi t6 bi can trai phap lu~t;
- Khoi tb, thay d6i, b6 sung quy8t dinh khoi tb V\1 an, khoi tb - Khoi tb, thay d6i, b6 sung quy8t dinh khoi tb V\1 an, khoi tb
bi can trong truang hqp lu~t dinh ... bi can trong truang hqp lu~t dinh ...
554 ThS. Nguyln Thj Phuong 554 ThS. Nguyln Thj Phuong
CmfONG XV- VI$N KIEM SAT NHAN DAN CmfONG XV- VI$N KIEM SAT NHAN DAN
Khi ki~m sat di~u tra V\1 an hinh S\f, VKSND c6 thftm quy~n: Khi ki~m sat di~u tra V\1 an hinh S\f, VKSND c6 thftm quy~n:
- Ki~m sat vi~c tuan theo phap lu~t trong vi~c khai t6, di~u tra - Ki~m sat vi~c tuan theo phap lu~t trong vi~c khai t6, di~u tra
va l~p h6 SO' Vl,l an; va l~p h6 SO' Vl,l an;
- Ki~m sat ho~t d<)ng t6 tl)ng hinh S\f cua nguffi tham gia t6 tl)ng; - Ki~m sat ho~t d<)ng t6 tl)ng hinh S\f cua nguffi tham gia t6 tl)ng;
- Giai quySt tranh ch~p v~ thftm quy~n di~u tra ... - Giai quySt tranh ch~p v~ thftm quy~n di~u tra ...
3.3. Thvc hanh quy@n cong tA va ki~m sat ho~t d()ng tU' phap 3.3. Thvc hanh quy@n cong tA va ki~m sat ho~t d()ng tU' phap
trong giai do~n truy tA (Bi~u 16, Di~u 17 Lu~t t6 chuc VKSND trong giai do~n truy tA (Bi~u 16, Di~u 17 Lu~t t6 chuc VKSND
nam 2014) nam 2014)
Khi thvc hanh quy~n cong t6 trong giai do~n truy t6, VKSND Khi thvc hanh quy~n cong t6 trong giai do~n truy t6, VKSND
c6 thftm quy~n: c6 thftm quy~n:
- Quyst dinh ap d\lng, thay d6i, huy bo bi~n phap b~t, t~m giu, - Quyst dinh ap d\lng, thay d6i, huy bo bi~n phap b~t, t~m giu,
~m giam, cac bi~n phap khac h~n chS quy~n con ngum, quy~n cong ~m giam, cac bi~n phap khac h~n chS quy~n con ngum, quy~n cong
dan theo quy dinh cua lu~t; yeu cftu ca quan di~u tra truy na hi can; dan theo quy dinh cua lu~t; yeu cftu ca quan di~u tra truy na hi can;
- Tfl;fc tiSp tiSn hanh m<)t s6 ho~t d<)ng di~u tra trong m<)t s6 - Tfl;fc tiSp tiSn hanh m<)t s6 ho~t d<)ng di~u tra trong m<)t s6
tmemg hqp; tmemg hqp;
- QuySt dinh khai t6, thay d6i, b6 sung quySt dinh kh6i t6 V\1 - QuySt dinh khai t6, thay d6i, b6 sung quySt dinh kh6i t6 V\1
an, khai t6 hi can trong m<)t s6 tmemg hqp ... an, khai t6 hi can trong m<)t s6 tmemg hqp ...
Khi ki~m sat ho~t d<)ng tu phap trong giai do~n truy t6, Khi ki~m sat ho~t d<)ng tu phap trong giai do~n truy t6,
VKSND c6 thftm quy~n: VKSND c6 thftm quy~n:
- Ki~m sat ho~t d<)ng t6 tl)ng hinh S\f CUa nguai tham gia t6 - Ki~m sat ho~t d<)ng t6 tl)ng hinh S\f CUa nguai tham gia t6
tl)ng; yeu cftu xu li nguai tham gia t6 tl)ng vi ph~m phap lu~t; tl)ng; yeu cftu xu li nguai tham gia t6 tl)ng vi ph~m phap lu~t;
- KiSn nghi vi~c ap d\lng bi~n phap phong ngira t<)i ph~m va vi - KiSn nghi vi~c ap d\lng bi~n phap phong ngira t<)i ph~m va vi
ph~m phap lu~t. .. ph~m phap lu~t. ..
3.4. Thvc hanh quy@n cong tA va ki~m sat xet xfr cac V1J. an 3.4. Thvc hanh quy@n cong tA va ki~m sat xet xfr cac V1J. an
hmh sv(Di~u 18, Di~u 19 Lu~tt6 chuc VKSND nam2014) hmh sv(Di~u 18, Di~u 19 Lu~tt6 chuc VKSND nam2014)
Xet xu la chuc nang rieng c6, duy nh~t cua TAND. Nhan Xet xu la chuc nang rieng c6, duy nh~t cua TAND. Nhan
danh nu6c C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam, can cu vao phap lu~t toa danh nu6c C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam, can cu vao phap lu~t toa
an dua ra phan quySt cu6i cung nhim kSt thuc m<)t V\l an. Toa an an dua ra phan quySt cu6i cung nhim kSt thuc m<)t V\l an. Toa an
xet xu d()c l~p va chi tuan theo phap lu~t. Phap lu~t nghiem cdm xet xu d()c l~p va chi tuan theo phap lu~t. Phap lu~t nghiem cdm
CO' quan, t6 chuc, ca nhan can thi~p vao vi~c xet XU CUa th~m CO' quan, t6 chuc, ca nhan can thi~p vao vi~c xet XU CUa th~m
phan, h()i thftm. Tuy nhien, d~ cho vi~c xet xu cua toa an duqc phan, h()i thftm. Tuy nhien, d~ cho vi~c xet xu cua toa an duqc
nghiem minh, kip thai, dung nguai, dung t()i, dung phap lu~t doi nghiem minh, kip thai, dung nguai, dung t()i, dung phap lu~t doi
hoi phai c6 CO' chS giam sat hiiu hi~u. N Su khong se d~n dSn tinh hoi phai c6 CO' chS giam sat hiiu hi~u. N Su khong se d~n dSn tinh
tr~ng l~m quy~n, vi ph~m quy~n con nguai, quy~n cong dan. Toa tr~ng l~m quy~n, vi ph~m quy~n con nguai, quy~n cong dan. Toa
an ho~t d()ng du6i S\I giam sat CUa CO' quan quy~n 1\IC nha nUOC an ho~t d()ng du6i S\I giam sat CUa CO' quan quy~n 1\IC nha nUOC
thong qua trach nhi~m bao cao cong tac cua Chanh an t~i ki hQp thong qua trach nhi~m bao cao cong tac cua Chanh an t~i ki hQp
Qubc h()i, HDND. VKSND c6 nhi~m V\1 ki~m sat xet xu cac V\1 an Qubc h()i, HDND. VKSND c6 nhi~m V\1 ki~m sat xet xu cac V\1 an
hinh sv cua TAND. hinh sv cua TAND.
Khi thvc hanh quy~n cong tb trong giai do<;tn xet xu V\1 an hinh Khi thvc hanh quy~n cong tb trong giai do<;tn xet xu V\1 an hinh
sv cua toa an, VKSND c6 thftm quy~n: sv cua toa an, VKSND c6 thftm quy~n:
- Cong bb cao tr~ng ho~c quySt dinh kh&i tb theo thu 1\lc rut - Cong bb cao tr~ng ho~c quySt dinh kh&i tb theo thu 1\lc rut
gQn, quySt dinh khac v~ vi~c bu()c t()i dbi v6i hi cao t~i phi en toa; gQn, quySt dinh khac v~ vi~c bu()c t()i dbi v6i hi cao t~i phi en toa;
- Xet hoi, lu~n t()i, tranh lu~n, phat bi~u quan di~m v~ vi~c giai - Xet hoi, lu~n t()i, tranh lu~n, phat bi~u quan di~m v~ vi~c giai
quyst V\1 an t~i phien toa; quyst V\1 an t~i phien toa;
- Khang nghi trong truaug hqp phat hi~n oan, sai, bo lQt t()i - Khang nghi trong truaug hqp phat hi~n oan, sai, bo lQt t()i
ph~m, nguai ph~m t()i; ph~m, nguai ph~m t()i;
- Thvc hi~n nhi~m V\1, quy~n h~n khac trong vi~c bu()c t()i theo - Thvc hi~n nhi~m V\1, quy~n h~n khac trong vi~c bu()c t()i theo
quy dinh cua B9 lu~t tb tvng hinh sv. quy dinh cua B9 lu~t tb tvng hinh sv.
Khi ki~m sat xet xu cac V\1 an hinh sv, VKSND c6 thftm quy~n: Khi ki~m sat xet xu cac V\1 an hinh sv, VKSND c6 thftm quy~n:
- Ki~m sat vi~c tuan theo phap lu~t trong vi~c xet xu cac V\1 an - Ki~m sat vi~c tuan theo phap lu~t trong vi~c xet xu cac V\1 an
hinh sv cua toa an; hinh sv cua toa an;
- Ki~m sat ban an, quySt dinh cua toa an; - Ki~m sat ban an, quySt dinh cua toa an;
- Khang nghi ban an, quyst dinh cua to a an ... - Khang nghi ban an, quyst dinh cua to a an ...
Trong giai do~n xet xu cac V\1 an hinh sv, VKSND tham gia tb Trong giai do~n xet xu cac V\1 an hinh sv, VKSND tham gia tb
tvng va thvc hanh quy~n cong tb tru6c toa an cung cftp. T~i phien tvng va thvc hanh quy~n cong tb tru6c toa an cung cftp. T~i phien
toa, ki~m sat vien dQc cao tr~ng, quySt dinh cua VKSND lien quan toa, ki~m sat vien dQc cao tr~ng, quySt dinh cua VKSND lien quan
dSn vi~c giai quySt V\1 an, thvc hi~n vi~c lu~n t9i dbi v&i hi cao t~i dSn vi~c giai quySt V\1 an, thvc hi~n vi~c lu~n t9i dbi v&i hi cao t~i
CHUONG XV- VI$N KTEM SAT NHAN DAN CHUONG XV- VI$N KTEM SAT NHAN DAN
phien toa sa thfim. E>bi v6i phien toa phuc thfim, d1;1i di9n vi9n phien toa sa thfim. E>bi v6i phien toa phuc thfim, d1;1i di9n vi9n
kiSm sat phat biSu quan diSm v~ vi9c giai quySt V\1 an. E>C;li di~n kiSm sat phat biSu quan diSm v~ vi9c giai quySt V\1 an. E>C;li di~n
vi9n kiSm sat c6 quy~n tranh lu~n v6i nguai bao chua va nhfrng vi9n kiSm sat c6 quy~n tranh lu~n v6i nguai bao chua va nhfrng
nguai tham gia tb tvng khac t1;1i phien toa sa thfrm, phuc thfrm. nguai tham gia tb tvng khac t1;1i phien toa sa thfrm, phuc thfrm.
V 6i nhfrng phi en toa giam dbc thfim, tai thfrm, d1;1i di~n vi~n kiSm V 6i nhfrng phi en toa giam dbc thfim, tai thfrm, d1;1i di~n vi~n kiSm
sat phat bisu quan diSm v~ vi~c giai quyst V\1 an. Khi thvc hanh sat phat bisu quan diSm v~ vi~c giai quyst V\1 an. Khi thvc hanh
quy~n cong tb va kiSm sat xet xu cac Vl) an hinh S\f, nSu phat quy~n cong tb va kiSm sat xet xu cac Vl) an hinh S\f, nSu phat
hi~n vi9c xet xu cua toa an chua dung nguai, dung t()i, dung phap hi~n vi9c xet xu cua toa an chua dung nguai, dung t()i, dung phap
lu~t thi vi9n kiSm sat co quy~n khang nghi theo thu tvc phuc lu~t thi vi9n kiSm sat co quy~n khang nghi theo thu tvc phuc
thfim, giam dbc thfim, tai thfim; kiSn nghi toa an cung cftp va cftp thfim, giam dbc thfim, tai thfim; kiSn nghi toa an cung cftp va cftp
du6i kh~c phvc vi ph(;lm trong qua trinh xet xu. N Su c6 dftu hi~u du6i kh~c phvc vi ph(;lm trong qua trinh xet xu. N Su c6 dftu hi~u
t()i ph1;1m thi khai tb v~ hinh sv. t()i ph1;1m thi khai tb v~ hinh sv.
Nhu v~y, ffil)C dich cua thvc hanh quy~n cong tb nh&m bao Nhu v~y, ffil)C dich cua thvc hanh quy~n cong tb nh&m bao
dam vi9c truy tb dung nguai, dung t()i, dung phap lu~t, khong dS dam vi9c truy tb dung nguai, dung t()i, dung phap lu~t, khong dS
l<;>t t()i ph(;lm va nguai ph(;lm t9i. Mvc dich cua kiSm sat xet xu cac l<;>t t()i ph(;lm va nguai ph(;lm t9i. Mvc dich cua kiSm sat xet xu cac
V\1 an hinh S\f nh&m bao dam vi9c xet XU dung phap lu~t, nghiem V\1 an hinh S\f nh&m bao dam vi9c xet XU dung phap lu~t, nghiem
minh, kip thai. minh, kip thai.
3.5. Cong tac di~u tra cua CO' quan di~u tra vi~n ki~m sat 3.5. Cong tac di~u tra cua CO' quan di~u tra vi~n ki~m sat
nhan dan (E>i~u 20, E>i~u 21 Lu~t t6 chuc VKSND nam 2014) nhan dan (E>i~u 20, E>i~u 21 Lu~t t6 chuc VKSND nam 2014)
Theo phap lu~t hi9n hanh, khi thvc hi~n chuc nang thvc hanh Theo phap lu~t hi9n hanh, khi thvc hi~n chuc nang thvc hanh
quy~n cong tb, VKSND c6 quy~n di~u tra cac t()i ph1;1m xam quy~n cong tb, VKSND c6 quy~n di~u tra cac t()i ph1;1m xam
ph1;1m ho1;1t d9ng tu phap, cac t9i ph1;1m v~ tham nhung, chuc vv ph1;1m ho1;1t d9ng tu phap, cac t9i ph1;1m v~ tham nhung, chuc vv
xay ra trong ho(;lt d()ng tu phap theo quy dinh cua lu~t. Trong CO' xay ra trong ho(;lt d()ng tu phap theo quy dinh cua lu~t. Trong CO'
cftu t6 chuc cua VKSNDTC, Vi~n kiSm sat quan sv trung uang cftu t6 chuc cua VKSNDTC, Vi~n kiSm sat quan sv trung uang
CO CO' quan di~u tra (gf>m thu truang, cac pho thu truang, cac CO CO' quan di~u tra (gf>m thu truang, cac pho thu truang, cac
di~u tra vien). di~u tra vien).
Thfrm quy~n di~u tra cua CO' quan di~u tra cua vi~n kiSm sat: Thfrm quy~n di~u tra cua CO' quan di~u tra cua vi~n kiSm sat:
f)i~u tra cac t9i ph(;lm xam ph(;lm ho(;lt d()ng tu phap, t9i ph(;lm v~ f)i~u tra cac t9i ph(;lm xam ph(;lm ho(;lt d()ng tu phap, t9i ph(;lm v~
tham nhung, chuc vv xay ra trong ho1;1t d9ng tu phap theo quy dinh tham nhung, chuc vv xay ra trong ho1;1t d9ng tu phap theo quy dinh
CUa lu~t rna nguai pham tQi la can bQ, cong chuc thUQC CO' quan CUa lu~t rna nguai pham tQi la can bQ, cong chuc thUQC CO' quan
diSu tra, toa an, vi~n kiSm sat, CO' quan thi hanh an, nguai c6 thftm diSu tra, toa an, vi~n kiSm sat, CO' quan thi hanh an, nguai c6 thftm
quySn ti~n hanh ho~t d{)ng tu phap. quySn ti~n hanh ho~t d{)ng tu phap.
Thvc hanh quySn cong t6 va kiSm sat vi~c tuan theo phap Thvc hanh quySn cong t6 va kiSm sat vi~c tuan theo phap
lu~t cua ca quan diSu tra cua vi~n kiSm sat: VKSNDTC, vi~n lu~t cua ca quan diSu tra cua vi~n kiSm sat: VKSNDTC, vi~n
kiSm sat quan S\)' trung uang thvc hanh quySn cong t6 va kiSm kiSm sat quan S\)' trung uang thvc hanh quySn cong t6 va kiSm
sat vi~c tuan theo phap lu~t trong vi~c ti~p nh~n, giai quy~t t6 sat vi~c tuan theo phap lu~t trong vi~c ti~p nh~n, giai quy~t t6
giac, tin bao vs t9i ph~m va ki~n nghi khai t6; vi~c khai t6, diSu giac, tin bao vs t9i ph~m va ki~n nghi khai t6; vi~c khai t6, diSu
tra cua CO' quan diSu tra cua vi~n kiSm sat theo quy dinh t~i cac tra cua CO' quan diSu tra cua vi~n kiSm sat theo quy dinh t~i cac
diSu 12, 13, 14, 15 Lu~t t6 chtrc VKSND nam 2014 va quy dinh diSu 12, 13, 14, 15 Lu~t t6 chtrc VKSND nam 2014 va quy dinh
cua B{) lu~t t6 U;tng hinh S\)'. cua B{) lu~t t6 U;tng hinh S\)'.
3.6. Ki~m sat Vi~c t~m gift, t~m giam, thi hanh an hinh S\f 3.6. Ki~m sat Vi~c t~m gift, t~m giam, thi hanh an hinh S\f
(BiSu 22, BiSu 23, BiSu 25 Lu~t t6 chtrc VKSND nam 2014) (BiSu 22, BiSu 23, BiSu 25 Lu~t t6 chtrc VKSND nam 2014)
Theo quy dinh cua phap lu~t hi~n hanh thi vi~c t~m gift thu{)c Theo quy dinh cua phap lu~t hi~n hanh thi vi~c t~m gift thu{)c
nhi~m V\l cua B{) Cong an, B9 Qu6c phong. N guai bi t~m giam, nhi~m V\l cua B{) Cong an, B9 Qu6c phong. N guai bi t~m giam,
t~m gift, thi hanh an hinh S\)' la nhfrng nguai c6 hanh vi nguy hiSm t~m gift, thi hanh an hinh S\)' la nhfrng nguai c6 hanh vi nguy hiSm
cho xa h{)i cftn thi~t phai ngan ch~n, each li khoi cu{)c s6ng binh cho xa h{)i cftn thi~t phai ngan ch~n, each li khoi cu{)c s6ng binh
thuang. Tuy nhien, dS cho vi~c giam, gift, thi hanh an hinh S\)' thuang. Tuy nhien, dS cho vi~c giam, gift, thi hanh an hinh S\)'
dung phap lu~t, cai t~o dS hQ tra thanh nguai co ich cho xa h9i thi dung phap lu~t, cai t~o dS hQ tra thanh nguai co ich cho xa h9i thi
cftn c6 ca quan chuyen trach thvc hi~n nhi~m vv kiSm sat mQi ho~t cftn c6 ca quan chuyen trach thvc hi~n nhi~m vv kiSm sat mQi ho~t
d{)ng cua CO' quan c6 nhi~m V\l d6. Trong b{) may nha nu6c hi~n d{)ng cua CO' quan c6 nhi~m V\l d6. Trong b{) may nha nu6c hi~n
nay, VKSND duqc giao nhi~m V\l kiSm sat vi~c tuan theo phap nay, VKSND duqc giao nhi~m V\l kiSm sat vi~c tuan theo phap
lu~t cua CO' quan, nguai c6 thftm quySn trong vi~c t~m gift, t~m lu~t cua CO' quan, nguai c6 thftm quySn trong vi~c t~m gift, t~m
giam. Khi thvc hi~n nhi~m V\l nay, VKSND c6 thftm quySn: giam. Khi thvc hi~n nhi~m V\l nay, VKSND c6 thftm quySn:
- Tf\]'c ti~p kiSm sat t~i nha t~m gift, tr~i t~m giam; - Tf\]'c ti~p kiSm sat t~i nha t~m gift, tr~i t~m giam;
- KiSm sat h6 SO' t~m gift, t~m giam; - KiSm sat h6 SO' t~m gift, t~m giam;
- Quy~t dinh tn\ tv do ngay cho nguai bi t~m gift, t~m giam - Quy~t dinh tn\ tv do ngay cho nguai bi t~m gift, t~m giam
khong c6 can ctr va trai phap lu~t; khong c6 can ctr va trai phap lu~t;
- Giai quy~t khi~u n~i, t6 cao trong ho~t d{)ng ~m gift, ~m giam... - Giai quy~t khi~u n~i, t6 cao trong ho~t d{)ng ~m gift, ~m giam...
Thi hanh an hinh S\)' la nhi~m V\l cua toa an, CO' quan thi hanh Thi hanh an hinh S\)' la nhi~m V\l cua toa an, CO' quan thi hanh
an hinh S\)', CO' quan, t6 chuc dUQ'C giao m{)t s6 nhi~m V\l thi hanh an an hinh S\)', CO' quan, t6 chuc dUQ'C giao m{)t s6 nhi~m V\l thi hanh an
hinh sv, nguai co th~m quySn, ca quan, t6 chuc, ca nhan c6 lien hinh sv, nguai co th~m quySn, ca quan, t6 chuc, ca nhan c6 lien
quan trong vi~c thi hanh an hinh sv. Do chinh la d6i tuqng chiu sv quan trong vi~c thi hanh an hinh sv. Do chinh la d6i tuqng chiu sv
kiSm sat cua VKSND trong llnh vvc nay. kiSm sat cua VKSND trong llnh vvc nay.
Khi kiSm sat thi hanh an hinh S\f, VKSND c6 th~m quySn: Khi kiSm sat thi hanh an hinh S\f, VKSND c6 th~m quySn:
- Yeu cdu toa an ra quySt dinh thi hanh an hinh S\f, tv kiSm tra - Yeu cdu toa an ra quySt dinh thi hanh an hinh S\f, tv kiSm tra
vi~c thi hanh an hinh S\f va thong bao kSt qua cho VKSND; vi~c thi hanh an hinh S\f va thong bao kSt qua cho VKSND;
- Trvc tiSp kiSm sat vi~c thi hanh an hinh S\f, hb SO' thi hanh an - Trvc tiSp kiSm sat vi~c thi hanh an hinh S\f, hb SO' thi hanh an
hinh sv; hinh sv;
- QuySt dinh tra tv do ngay cho nguai dang ch~p hanh hinh - QuySt dinh tra tv do ngay cho nguai dang ch~p hanh hinh
. ph~t tU khong c6 din cu va trai phap lu~t. .. . ph~t tU khong c6 din cu va trai phap lu~t. ..
3.7. Ki~m sat Vi~c ghii quy~t Vl} an hanh chfnh, Vl} Vi~c dan 3.7. Ki~m sat Vi~c ghii quy~t Vl} an hanh chfnh, Vl} Vi~c dan
S\f, hon nhan va gia dinh, kinh doanh, thuong m~li, lao d(}ng va S\f, hon nhan va gia dinh, kinh doanh, thuong m~li, lao d(}ng va
nhfing vi~c khac theo quy dinh cua phap lu~t; ki~m sat vi~c thi nhfing vi~c khac theo quy dinh cua phap lu~t; ki~m sat vi~c thi
hanh an dan S\f, thi hanh an hanh chinh (DiSu 27, BiSu 28 Lu~t hanh an dan S\f, thi hanh an hanh chinh (DiSu 27, BiSu 28 Lu~t
t6 chuc VKSND nam 2014) t6 chuc VKSND nam 2014)
Vi~c giai quySt cac V\1 an hanh chinh, V\1 vi~c dan S\f, han nhan Vi~c giai quySt cac V\1 an hanh chinh, V\1 vi~c dan S\f, han nhan
va gia dinh, hanh chinh, kinh doanh, thuang m~i, lao d<)ng va va gia dinh, hanh chinh, kinh doanh, thuang m~i, lao d<)ng va
nhfrng vi~c khac theo quy dinh phap lu~t thu<)c ph~m vi chuc nang nhfrng vi~c khac theo quy dinh phap lu~t thu<)c ph~m vi chuc nang
cua TAND. Do v~y, d6i tuqng kiSm sat cua VKSND trong llnh cua TAND. Do v~y, d6i tuqng kiSm sat cua VKSND trong llnh
V\fC nay la ho~t d<)ng xet xu cua TAND. Tuy nhien, theo quy dinh V\fC nay la ho~t d<)ng xet xu cua TAND. Tuy nhien, theo quy dinh
phap lu~t hi~n hanh, ds giai quyst cac tranh ch~p v6 kinh doanh, phap lu~t hi~n hanh, ds giai quyst cac tranh ch~p v6 kinh doanh,
thuang m~i, lao d<)ng, ngoai TAND con c6 t6 chuc duqc phap lu~t thuang m~i, lao d<)ng, ngoai TAND con c6 t6 chuc duqc phap lu~t
giao cho th~m quySn d6 la t6 chuc trQng tai thuang m~i (t6 chuc giao cho th~m quySn d6 la t6 chuc trQng tai thuang m~i (t6 chuc
phi Chinh phu). Ho~t d<)ng cua t6 chuc nay khong n~m trong d6i phi Chinh phu). Ho~t d<)ng cua t6 chuc nay khong n~m trong d6i
tuqng chiu sv kiSm sat cua VKSND. VKSND thvc hi~n nhi~m V\1 tuqng chiu sv kiSm sat cua VKSND. VKSND thvc hi~n nhi~m V\1
cua minh nh~m bao dam cho vi~c giai quySt cac V\1 an dung phap cua minh nh~m bao dam cho vi~c giai quySt cac V\1 an dung phap
lu~t, kip thai, minh b~ch. lu~t, kip thai, minh b~ch.
DS thvc hi~n chuc nang, nhi~m V\1 neu tren, phap lu~t quy dinh DS thvc hi~n chuc nang, nhi~m V\1 neu tren, phap lu~t quy dinh
VKSND c6 nhfrng quySn h~n sau: VKSND c6 nhfrng quySn h~n sau:
- KiSm sat vi~c tra l~i dan khai ki~n, dan yeu cdu; - KiSm sat vi~c tra l~i dan khai ki~n, dan yeu cdu;
G~OTIDNHLU!THlliNPHAPV$TNAM G~OTIDNHLU!THlliNPHAPV$TNAM
- KiSm sat vi~c thvli, giai quy~t V1) an, Vl) vi~c; - KiSm sat vi~c thvli, giai quy~t V1) an, Vl) vi~c;
- Thu th~p tai li~u, chtrng cu trong tru0ng hgp phap lu~t quy dinh... - Thu th~p tai li~u, chtrng cu trong tru0ng hgp phap lu~t quy dinh...
Khi kiSm sat vi~c thi hanh an dan S\1', thi hanh an hanh chinh, Khi kiSm sat vi~c thi hanh an dan S\1', thi hanh an hanh chinh,
VKSND c6 thAm quy~n: VKSND c6 thAm quy~n:
- KiSm sat vi~c cfip, chuySn giao, giai thich, dinh chinh ban an, - KiSm sat vi~c cfip, chuySn giao, giai thich, dinh chinh ban an,
quy~t djnh cua toa an; quy~t djnh cua toa an;
- Tn;rc ti~p kiSm sat vi~c thi hanh an cua C<J quan thi hanh an, - Tn;rc ti~p kiSm sat vi~c thi hanh an cua C<J quan thi hanh an,
chfip hanh vien, t6 chuc, ca nhan co lien quan; chfip hanh vien, t6 chuc, ca nhan co lien quan;
- KiSm sat hb S<J v~ thi hanh an ... - KiSm sat hb S<J v~ thi hanh an ...
3.8. Giai quy~t khi~u n~i, tfi cao va ki~m sat vi~c giai quy~t 3.8. Giai quy~t khi~u n~i, tfi cao va ki~m sat vi~c giai quy~t
khi~u n~i, tfi cao trong ho~t d(}ng trr phap (Di~u 29, Di~u 30 Lu~t khi~u n~i, tfi cao trong ho~t d(}ng trr phap (Di~u 29, Di~u 30 Lu~t
t6 chuc VKSND nam 2014) t6 chuc VKSND nam 2014)
Nhfmg khi~u n~i trong llnh vvc tu phap thu()c thftm quy~n giai Nhfmg khi~u n~i trong llnh vvc tu phap thu()c thftm quy~n giai
quy~t cua VKSND gbm: quy~t cua VKSND gbm:
- Khi~u n~i hanh vi, quy~t djnh t6 tl)ng cua ngum c6 thftm quy~n - Khi~u n~i hanh vi, quy~t djnh t6 tl)ng cua ngum c6 thftm quy~n
cua vi~n kiSm sat trong vi~c thvc hi~n chuc nang cua vi~n kiSm sat; cua vi~n kiSm sat trong vi~c thvc hi~n chuc nang cua vi~n kiSm sat;
- Khi~u n~i hanh vi, quy~t djnh tf> t\)ng CUa thu tm(mg C<J quan - Khi~u n~i hanh vi, quy~t djnh tf> t\)ng CUa thu tm(mg C<J quan
di~u tra; di~u tra;
- Khi~u n~i trong ho~t d<)ng t~m gifr, t~m giam ... - Khi~u n~i trong ho~t d<)ng t~m gifr, t~m giam ...
Vi~n kiSm sat nhan dan c6 thftm quy~n giai quy~t cac t6 cao sau: Vi~n kiSm sat nhan dan c6 thftm quy~n giai quy~t cac t6 cao sau:
- Tf> cao hanh vi vi ph~m phap lu~t cua nguai c6 thftm quy~n - Tf> cao hanh vi vi ph~m phap lu~t cua nguai c6 thftm quy~n
cua VKSND trong ho~t d<)ng thvc hanh quy~n cong t6, kiSm sat cua VKSND trong ho~t d<)ng thvc hanh quy~n cong t6, kiSm sat
ho~t d<)ng tu phap; ho~t d<)ng tu phap;
- Tf> cao hanh vi vi ph~m phap lu~t trong ho~t d<)ng cua nguai - Tf> cao hanh vi vi ph~m phap lu~t trong ho~t d<)ng cua nguai
c6 thftm quy~n ti~n hanh m<)t sf> ho~t d<)ng di~u tra; c6 thftm quy~n ti~n hanh m<)t sf> ho~t d<)ng di~u tra;
- Tf> cao hanh vi vi ph~m phap lu~t cua nguai c6 thftm quy~n - Tf> cao hanh vi vi ph~m phap lu~t cua nguai c6 thftm quy~n
trong vi~c b~t, t~m gifr, t~m giam; trong vi~c b~t, t~m gifr, t~m giam;
CHUONG XV- VI$N KIEM sAT NHAN DAN CHUONG XV- VI$N KIEM sAT NHAN DAN
- T6 cao hanh vi vi ph~m phap lu~t cua nguai duqc giao quan - T6 cao hanh vi vi ph~m phap lu~t cua nguai duqc giao quan
ly, giao d\lc ph~m nhan; ly, giao d\lc ph~m nhan;
- T6 cao khac theo quy djnh cua phap lu~t. - T6 cao khac theo quy djnh cua phap lu~t.
Khi ki~m sat vi9c giai quy~t khi~u n~i, t6 cao trong ho~t d{)ng Khi ki~m sat vi9c giai quy~t khi~u n~i, t6 cao trong ho~t d{)ng
tu phap, VKSND c6 thfim quySn: tu phap, VKSND c6 thfim quySn:
- Tn,rc ti~p ki~m sat vi9c giai quy~t khi~u n~i, t6 cao trong ho~t - Tn,rc ti~p ki~m sat vi9c giai quy~t khi~u n~i, t6 cao trong ho~t
d{)ng tu phap t~i CCY quan c6 thfim quySn theo quy djnh cua phap d{)ng tu phap t~i CCY quan c6 thfim quySn theo quy djnh cua phap
lu~t; lu~t;
- Yeu c~u ca quan c6 thfim quySn ra quy~t djnh giai quySt - Yeu c~u ca quan c6 thfim quySn ra quy~t djnh giai quySt
khisu n~i, kst Iu~n n9i dung t6 cao; khisu n~i, kst Iu~n n9i dung t6 cao;
- Ban hanh kSt lu~n ki~m sat, thgc hi9n quySn kiSn nghi, - Ban hanh kSt lu~n ki~m sat, thgc hi9n quySn kiSn nghi,
khang nghi theo quy djnh cua phap lu~t. khang nghi theo quy djnh cua phap lu~t.
3.9. Thvc hanh quy~n cong tA va ki~m sat ho~t dqng tuong 3.9. Thvc hanh quy~n cong tA va ki~m sat ho~t dqng tuong
trq tu phap (DiSu 32, DiSu 33 Lu~ttb chuc VKSND nam 2014) trq tu phap (DiSu 32, DiSu 33 Lu~ttb chuc VKSND nam 2014)
Trong xu hu6ng h{)i nh~p, toan c~u h6a thi ho~t d{)ng tuang Trong xu hu6ng h{)i nh~p, toan c~u h6a thi ho~t d{)ng tuang
trq tu phap la c~n thiSt. Nam 2007, Qu6c h{)i .da ban hanh Lu~t trq tu phap la c~n thiSt. Nam 2007, Qu6c h{)i .da ban hanh Lu~t
truang trq tu phap, quy djnh nguyen tic, thfim quySn, trinh tg, thu truang trq tu phap, quy djnh nguyen tic, thfim quySn, trinh tg, thu
1\IC th\fc hi9n tuang trq tu phap vS dan S\f, hinh S\f, d~n d9 va 1\IC th\fc hi9n tuang trq tu phap vS dan S\f, hinh S\f, d~n d9 va
chuy~n giao nguai dang ch~p hanh hinh ph~t tU giua Vi9t Nam v6i chuy~n giao nguai dang ch~p hanh hinh ph~t tU giua Vi9t Nam v6i
nu6c ngoai; trach nhi9m cua ca cac quan nha nu6c Vi9t Nam nu6c ngoai; trach nhi9m cua ca cac quan nha nu6c Vi9t Nam
trong tuang trq tu phap. trong tuang trq tu phap.
Th\fc hanh quySn cong t6 va kiSm sat ho~t d{)ng tuang trq tu Th\fc hanh quySn cong t6 va kiSm sat ho~t d{)ng tuang trq tu
phap la n{)i dung m6i trong Lu~t tb chuc VKSND nam 2014, th~ phap la n{)i dung m6i trong Lu~t tb chuc VKSND nam 2014, th~
hi9n chinh sach d6i ngo~i trong llnh V\fC tu phap cua Vi9t Nam. hi9n chinh sach d6i ngo~i trong llnh V\fC tu phap cua Vi9t Nam.
Khi th\fc hanh quySn cong t6 trong ho~t d{)ng tuang trq tu Khi th\fc hanh quySn cong t6 trong ho~t d{)ng tuang trq tu
phap vS hinh S\f, VKSND c6 thfim quySn: phap vS hinh S\f, VKSND c6 thfim quySn:
- QuySt djnh vi9c chuy~n yeu c~u tuang trq tu phap vS hinh S\f - QuySt djnh vi9c chuy~n yeu c~u tuang trq tu phap vS hinh S\f
cua nu6c ngoai cho ca quan diSu tra c6 thfim quySn cua Vi9t N am cua nu6c ngoai cho ca quan diSu tra c6 thfim quySn cua Vi9t N am
dS khai t6, diSu tra; dS khai t6, diSu tra;
ThS. Nguyln Tht Phu011g 561 ThS. Nguyln Tht Phu011g 561
- Yeu cAu ca quan c6 thfim quySn cua nu6c ngoai tri~u t~p - Yeu cAu ca quan c6 thfim quySn cua nu6c ngoai tri~u t~p
nguai lam chtrng, nguai giam dinh; thu th~p, cung c~p chtrng ctr, nguai lam chtrng, nguai giam dinh; thu th~p, cung c~p chtrng ctr,
tai li~u; truy ctru trach nhi~m hinh sv d6i v6i nguai phc;tm t()i ... tai li~u; truy ctru trach nhi~m hinh sv d6i v6i nguai phc;tm t()i ...
Khi ki~m sat hoc;tt d()ng tuang trq tu phap, VKSND c6 Khi ki~m sat hoc;tt d()ng tuang trq tu phap, VKSND c6
thftm quySn: thftm quySn:
- Ki~m sat vi~c tuan theo phap lu~t cua ca quan, nguai ti€n - Ki~m sat vi~c tuan theo phap lu~t cua ca quan, nguai ti€n
hanh va nguai tham gia hoc;tt d()ng tuang trq tu phap vS hinh Sl)', hanh va nguai tham gia hoc;tt d()ng tuang trq tu phap vS hinh Sl)',
dan Sl)', d~n d(), chuy6n giao nguai ch~p hanh hinh phc;tt tU; dan Sl)', d~n d(), chuy6n giao nguai ch~p hanh hinh phc;tt tU;
- Tham gia phien hQp cua toa an vS vi~c dfin d(), chuy~n giao - Tham gia phien hQp cua toa an vS vi~c dfin d(), chuy~n giao
nguai dang ch~p hanh hinh phc;tt tU va phat bi~u quan di~m cua nguai dang ch~p hanh hinh phc;tt tU va phat bi~u quan di~m cua
vi~n ki~m sat. vi~n ki~m sat.
3.10. Thfing ke tQi ph~m va cac cong tac khac 3.10. Thfing ke tQi ph~m va cac cong tac khac
- Th6ng ke t()i phc;tm la cong vi~c cAn thi6t d6 qua d6 Nha nu6c - Th6ng ke t()i phc;tm la cong vi~c cAn thi6t d6 qua d6 Nha nu6c
n~m b~t, danh gia Cl) th~, chinh xac tinh hinh t()i phc;tm xay ra n~m b~t, danh gia Cl) th~, chinh xac tinh hinh t()i phc;tm xay ra
trong ca nu6c, a m6i dia phuang, a tUng linh Vl)'C, qua do CO bi~n trong ca nu6c, a m6i dia phuang, a tUng linh Vl)'C, qua do CO bi~n
phap kh~c phl)c, hoan thi~n phap lu~t. VKSND c6 trach nhi~m chu phap kh~c phl)c, hoan thi~n phap lu~t. VKSND c6 trach nhi~m chu
tri th6ng ke t()i phc;tm, ph6i hqp v6i cac CO' quan hfru quan trong tri th6ng ke t()i phc;tm, ph6i hqp v6i cac CO' quan hfru quan trong
vi~c th6ng ke hinh sv. vi~c th6ng ke hinh sv.
- Nghien ctru t()i phc;tm hQc, khoa hQc ki~m sat gop phAn thvc - Nghien ctru t()i phc;tm hQc, khoa hQc ki~m sat gop phAn thvc
hi~n chtrc nang, nhi~m V\1 va d~u tranh phong, ch6ng t()i phc;tm, vi hi~n chtrc nang, nhi~m V\1 va d~u tranh phong, ch6ng t()i phc;tm, vi
phc;tm phap lu~t. phc;tm phap lu~t.
- Trinh dv an lu~t, dv an phap l~nh; chu tri, ph6i hqp trong xay - Trinh dv an lu~t, dv an phap l~nh; chu tri, ph6i hqp trong xay
dvng phap lu~t, ban hanh van ban phap lu~t. dvng phap lu~t, ban hanh van ban phap lu~t.
- Bao tc;to, b6i du5ng chuyen mon, nghi~p V\l d~ tc;to ngu6n - Bao tc;to, b6i du5ng chuyen mon, nghi~p V\l d~ tc;to ngu6n
nhan lvc, nang cao trinh d() cho ki~m sat vi en, diSu tra vi en ... nhan lvc, nang cao trinh d() cho ki~m sat vi en, diSu tra vi en ...
- Thvc hi~n hqp tac qu6c t€ trong dao tc;to, b6i du5ng, nghien - Thvc hi~n hqp tac qu6c t€ trong dao tc;to, b6i du5ng, nghien
ctru khoa hQc; dam phan, ki k6t, gia nh~p cac hi~p dinh tuang trq ctru khoa hQc; dam phan, ki k6t, gia nh~p cac hi~p dinh tuang trq
tu phap theo quy dinh. tu phap theo quy dinh.
- Thong qua vi~c thvc hi~n chtrc nang, vi~n ki~m sat c6 trach - Thong qua vi~c thvc hi~n chtrc nang, vi~n ki~m sat c6 trach
562 ThS. Nguyin Thj Phuong 562 ThS. Nguyin Thj Phuong
nhi~m ph6 bi~n, giao d~1c phap lu~t gop phfin phong, ch6ng t<)i nhi~m ph6 bi~n, giao d~1c phap lu~t gop phfin phong, ch6ng t<)i
ph~m va vi ph~m phap lu~t. ph~m va vi ph~m phap lu~t.
4. NGUYEN rAe r6 cmJc v A HOAT DONG cuA VIEN 4. NGUYEN rAe r6 cmJc v A HOAT DONG cuA VIEN
KIEM sAT NHAN DAN KIEM sAT NHAN DAN
Nguyen t~c t6 chuc va ho~t d<)ng cua VKSND duqc quy dinh Nguyen t~c t6 chuc va ho~t d<)ng cua VKSND duqc quy dinh
t~i Di~u 7 Lu~t t6 chuc VKSND nam 2014. t~i Di~u 7 Lu~t t6 chuc VKSND nam 2014.
VKSND la m<)t h~ thfing ca quan trong b9 may nha nu6c VKSND la m<)t h~ thfing ca quan trong b9 may nha nu6c
C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam, do v~y, t6 chuc va ho~t d<)ng cua C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam, do v~y, t6 chuc va ho~t d<)ng cua
VKSND phai tuan thu nhfmg nguyen t~c ca ban trong tfi chuc va VKSND phai tuan thu nhfmg nguyen t~c ca ban trong tfi chuc va
ho~t d9ng cua b9 may nha nuac duqc quy dinh t~i cac disu 2, 4, s, ho~t d9ng cua b9 may nha nuac duqc quy dinh t~i cac disu 2, 4, s,
8 Hi~n phap nam 2013. Tuy nhien, m6i h~ th6ng co quan nha 8 Hi~n phap nam 2013. Tuy nhien, m6i h~ th6ng co quan nha
nu6c c6 nhfmg d~c thu rieng xufit phat tir chuc nang, nhi~m VlJ.. nu6c c6 nhfmg d~c thu rieng xufit phat tir chuc nang, nhi~m VlJ..
VKSND la m<)t h~ th6ng co quan d~c bi~t trong nha nu6c XHCN. VKSND la m<)t h~ th6ng co quan d~c bi~t trong nha nu6c XHCN.
Do v~y, tfi chuc va ho~t d<)ng cua VKSND khong hoan toan gi6ng Do v~y, tfi chuc va ho~t d<)ng cua VKSND khong hoan toan gi6ng
v6i cac ca quan nha nu6c khac rna n6 c6 sg t~p trung cao d9 hon, v6i cac ca quan nha nu6c khac rna n6 c6 sg t~p trung cao d9 hon,
ch~t che han dS bao dam cho VKSND hoan thanh duqc chuc ch~t che han dS bao dam cho VKSND hoan thanh duqc chuc
nang, nhi~m V\1 da duqc hi~n phap va lu~t quy dinh. Tfi chuc va nang, nhi~m V\1 da duqc hi~n phap va lu~t quy dinh. Tfi chuc va
ho~t d<)ng cua VKSND hi~n nay la sg k~t hqp giua nguyen t~c t~p ho~t d<)ng cua VKSND hi~n nay la sg k~t hqp giua nguyen t~c t~p
trung dan chu k~t hqp v6i ch~ d9 thu truang, duqc biSu hi~n C\1 trung dan chu k~t hqp v6i ch~ d9 thu truang, duqc biSu hi~n C\1
thS 6 cac n<)i dung ca ban sau day: thS 6 cac n<)i dung ca ban sau day:
- VKSND do vi~n truang lanh d~o. Vi~n truang VKSND cfip - VKSND do vi~n truang lanh d~o. Vi~n truang VKSND cfip
du6i chiu sg lanh d~o trgc ti~p cua vi~n truang VKSND cfip tren; du6i chiu sg lanh d~o trgc ti~p cua vi~n truang VKSND cfip tren;
vi~n truang VKSND cac dia phuong va vi~n truang vi~n kiSm sat vi~n truang VKSND cac dia phuong va vi~n truang vi~n kiSm sat
quan S\1' cac cfip chiu S\1' lanh d~o th6ng nhfit cua Vi~n truang quan S\1' cac cfip chiu S\1' lanh d~o th6ng nhfit cua Vi~n truang
VKSNDTC. VKSNDTC.
Vi~n kiSm sat cfip tren c6 trach nhi~m kiSm tra, xu li nghiem Vi~n kiSm sat cfip tren c6 trach nhi~m kiSm tra, xu li nghiem
minh vi ph~m phap lu~t cua vi~n kiSm sat cfip du6i. Vi~n truang minh vi ph~m phap lu~t cua vi~n kiSm sat cfip du6i. Vi~n truang
vi~n kism sat cfip tren co quy~t rut, dinh chi, huy bo quy~t dinh vi~n kism sat cfip tren co quy~t rut, dinh chi, huy bo quy~t dinh
trai phap lu~t cua vi~n truang vi~n kiSm sat cfip duai. trai phap lu~t cua vi~n truang vi~n kiSm sat cfip duai.
- T~i VKSNDTC, VKSNDCC, VKSND cfip tinh, Vi~n kiSm - T~i VKSNDTC, VKSNDCC, VKSND cfip tinh, Vi~n kiSm
ThS. Nguyin Thj Phuong 563 ThS. Nguyin Thj Phuong 563
G~OTruNHLU!THffiNPHAPV$TNAM G~OTruNHLU!THffiNPHAPV$TNAM
sat quan S\f trung uong, vi~n kiSm sat quan S\f quan khu va tuong sat quan S\f trung uong, vi~n kiSm sat quan S\f quan khu va tuong
duong thanh l~p ra uy ban kiSm sat ds thao lu~n t~p ths va quyst duong thanh l~p ra uy ban kiSm sat ds thao lu~n t~p ths va quyst
dinh theo da s6 nhtrng v~n ct€ quan trQng, cho y kiSn v€ cac V\l an, dinh theo da s6 nhtrng v~n ct€ quan trQng, cho y kiSn v€ cac V\l an,
Vl.J vi~c tru6c khi vi~n tru6ng quySt dinh theo quy dinh t~i cac Vl.J vi~c tru6c khi vi~n tru6ng quySt dinh theo quy dinh t~i cac
diSu 43, 45, 47, 53, 55 cua Lu~t t6 chuc TAND nam 2014. Vi~n diSu 43, 45, 47, 53, 55 cua Lu~t t6 chuc TAND nam 2014. Vi~n
tru6ng vi~n kiSm sat cac c~p chi quySt dinh nhung v~n dS duqc tru6ng vi~n kiSm sat cac c~p chi quySt dinh nhung v~n dS duqc
Lu~t t6 chuc VKSND quy dinh cho vi~n kiSm sat c~p minh rna Lu~t t6 chuc VKSND quy dinh cho vi~n kiSm sat c~p minh rna
khong thu9c thAm quysn cua uy ban kism sat. khong thu9c thAm quysn cua uy ban kism sat.
- Vi~n tru6ng VKSNDTC do Qu6c h()i b~u, miSn nhi~m, bai - Vi~n tru6ng VKSNDTC do Qu6c h()i b~u, miSn nhi~m, bai
nhi~m theo dS nghi cua Chu tich nu6c, c6 nhi~m ki theo nhi~m ki nhi~m theo dS nghi cua Chu tich nu6c, c6 nhi~m ki theo nhi~m ki
cua Qu6c h()i. Cac ph6 vi~n truemg va kiSm sat vien VKSNDTC cua Qu6c h()i. Cac ph6 vi~n truemg va kiSm sat vien VKSNDTC
va Vi~n kiSm sat quan S\f trung uong do Chu tich nu6c b6 nhi~m, va Vi~n kiSm sat quan S\f trung uong do Chu tich nu6c b6 nhi~m,
miSn nhi~m, each chuc. Cac vi~n tru6ng, ph6 vi~n tru6ng va kiSm miSn nhi~m, each chuc. Cac vi~n tru6ng, ph6 vi~n tru6ng va kiSm
sat vien VKSND cac dia phuong va cac vi~n ki€m sat quan S\f (trir sat vien VKSND cac dia phuong va cac vi~n ki€m sat quan S\f (trir
Vi~n kiSm sat quan sv trung uong) do Vi~n tru6ng VKSNDTC b6 Vi~n kiSm sat quan sv trung uong) do Vi~n tru6ng VKSNDTC b6
nhi~m, diSu d()ng, miSn nhi~m, each chuc. nhi~m, diSu d()ng, miSn nhi~m, each chuc.
- Vi~n truang VKSNDTC chiu S\f giam sat cua Qu6c h()i; - Vi~n truang VKSNDTC chiu S\f giam sat cua Qu6c h()i;
chiu trach nhi~m va bao cao cong tac tru6c Qu6c h()i; trong thai chiu trach nhi~m va bao cao cong tac tru6c Qu6c h()i; trong thai
gian Qu6c h()i khong hQp thi chiu tnich nhi~m va bao cao cong gian Qu6c h()i khong hQp thi chiu tnich nhi~m va bao cao cong
tac tru6c UBTVQH va Chu tich nu6c; tra lcri ch~t v~n, kiSn nghi, tac tru6c UBTVQH va Chu tich nu6c; tra lcri ch~t v~n, kiSn nghi,
yeu c~u cua cac d~i bisu Qu6c h9i. yeu c~u cua cac d~i bisu Qu6c h9i.
- Vi~n tru6ng VKSND dia phuong chiu S\f giam sat cua HDND, - Vi~n tru6ng VKSND dia phuong chiu S\f giam sat cua HDND,
chiu trach nhi~m bao cao cong tac tru6c HDND; tra lcri ch~t v~n, chiu trach nhi~m bao cao cong tac tru6c HDND; tra lcri ch~t v~n,
kiSn nghi, yeu c~u cua d~i biSu HDND. kiSn nghi, yeu c~u cua d~i biSu HDND.
- Ho~t d()ng cua uy ban kiSm sat: Phap lu~t hi~n hanh quy dinh - Ho~t d()ng cua uy ban kiSm sat: Phap lu~t hi~n hanh quy dinh
nghi quyst cua uy ban kiSm sat phai duqc qua nita t6ng s6 thanh nghi quyst cua uy ban kiSm sat phai duqc qua nita t6ng s6 thanh
vien biSu quySt tan thanh (t~p trung dan chu); truang hqp biSu vien biSu quySt tan thanh (t~p trung dan chu); truang hqp biSu
quySt ngang nhau thi thvc hi~n theo phia c6 y kiSn cua vi~n quySt ngang nhau thi thvc hi~n theo phia c6 y kiSn cua vi~n
truang. N Su vi~n truang khong nh~t tri v6i y kiSn cua da s6 thanh truang. N Su vi~n truang khong nh~t tri v6i y kiSn cua da s6 thanh
vien uy ban kiSm sat thi thvc hi~n theo quyst dinh cua da s6 nhung vien uy ban kiSm sat thi thvc hi~n theo quyst dinh cua da s6 nhung
c6 quySn bao cao vi~n tru6ng c~p tren trgc tiSp ( chS d9 thu truang). c6 quySn bao cao vi~n tru6ng c~p tren trgc tiSp ( chS d9 thu truang).
CHUONG XV- VI.$N KIEM SAT NHAN DAN CHUONG XV- VI.$N KIEM SAT NHAN DAN
- Theo d~ nghi cua vi~n tru6ng VKSND, uy ban kiSm sat - Theo d~ nghi cua vi~n tru6ng VKSND, uy ban kiSm sat
thao lu~n, cho y kiSn v~ cac V\l an hinh S\f, V\1 an hanh chinh, V\l thao lu~n, cho y kiSn v~ cac V\l an hinh S\f, V\1 an hanh chinh, V\l
vi~c dan sv phuc t~p dS vi~n tru6ng xem xet, quySt djnh (chS d9 vi~c dan sv phuc t~p dS vi~n tru6ng xem xet, quySt djnh (chS d9
thu truang). thu truang).
5. H:S THONG vA cd cAu r6 cHuc cuA vrSN KIEM 5. H:S THONG vA cd cAu r6 cHuc cuA vrSN KIEM
sATNHANDAN sATNHANDAN
5.1. H~ thfing ciia vi~n ki~m sat nhan dan 5.1. H~ thfing ciia vi~n ki~m sat nhan dan
HiSn phap nam 2013 da khong sir dl)ng phuong phap li~t ke HiSn phap nam 2013 da khong sir dl)ng phuong phap li~t ke
khi quy dinh v~ h~ th6ng CO' quan VKSND nhu cac ban hiSn phap khi quy dinh v~ h~ th6ng CO' quan VKSND nhu cac ban hiSn phap
tru6c day: "Vi¢n kidm sat nhan dan g6m Vi¢n kidm sat nhan dan tru6c day: "Vi¢n kidm sat nhan dan g6m Vi¢n kidm sat nhan dan
t6i cao va cite vi¢n kidm sat khac do lu(lt atnh" (khoan 2 Di~u t6i cao va cite vi¢n kidm sat khac do lu(lt atnh" (khoan 2 Di~u
107). Vfrn d~ nay duqc quy djnh t~i Di~u 40 Lu~t t6 chuc VKSND 107). Vfrn d~ nay duqc quy djnh t~i Di~u 40 Lu~t t6 chuc VKSND
nam 2014. Theo d6, h~ th6ng VKSND g6m: nam 2014. Theo d6, h~ th6ng VKSND g6m:
- VKSNDTC. - VKSNDTC.
- VKSNDCC. - VKSNDCC.
- VKSND tinh, thanh ph6 trgc thu<)c trung uong (gQi la - VKSND tinh, thanh ph6 trgc thu<)c trung uong (gQi la
VKSND cfrp tinh). VKSND cfrp tinh).
- VKSND huy~n, qu~n, thi xa, thanh ph6 thu<)c tinh va tuang - VKSND huy~n, qu~n, thi xa, thanh ph6 thu<)c tinh va tuang
duang (gQi la VKSND cfrp huy~n). duang (gQi la VKSND cfrp huy~n).
- Vi~n kiSm sat quan S\f cac cfrp. - Vi~n kiSm sat quan S\f cac cfrp.
Thanh phAn cua vi~n kiSm sat cac cftp n6i chung g6m cac chuc Thanh phAn cua vi~n kiSm sat cac cftp n6i chung g6m cac chuc
danh: Vi~n tru6ng, ph6 vi~n tru6ng, kiSm sat vien, kiSm tra vien; danh: Vi~n tru6ng, ph6 vi~n tru6ng, kiSm sat vien, kiSm tra vien;
thu tru6ng, ph6 thu tru6ng, di~u tra vien; cong chuc, vien chuc va thu tru6ng, ph6 thu tru6ng, di~u tra vien; cong chuc, vien chuc va
nguai lao d9ng khac. c\1 thS: nguai lao d9ng khac. c\1 thS:
- Vi~n tru6ng VKSNDTC do Qu6c h<)i bAu, bai nhi~m, mi~n - Vi~n tru6ng VKSNDTC do Qu6c h<)i bAu, bai nhi~m, mi~n
nhi~m theo d~ nghi cua Chu tjch nu6c. Vi~n tru6ng VKSND dia nhi~m theo d~ nghi cua Chu tjch nu6c. Vi~n tru6ng VKSND dia
phuang do Vi~n tru6ng VKSNDTC bfl nhi~m, mi~n nhi~m, each phuang do Vi~n tru6ng VKSNDTC bfl nhi~m, mi~n nhi~m, each
chuc c6 nhi~m ki 5 nam. Vi~n tru6ng vi~n kiSm sat quan S\f quan chuc c6 nhi~m ki 5 nam. Vi~n tru6ng vi~n kiSm sat quan S\f quan
khu va khu V\fC do Vi~n tru6ng VKSNDTC bfl nhi~m, mi~n khu va khu V\fC do Vi~n tru6ng VKSNDTC bfl nhi~m, mi~n
orAo TRiNH LUAT HIEN PHAP vroT NAM orAo TRiNH LUAT HIEN PHAP vroT NAM
nhi~m, each chuc theo d~ nghi cua Vi~n tru6ng Vi~n kiSm sat nhi~m, each chuc theo d~ nghi cua Vi~n tru6ng Vi~n kiSm sat
quan S\1' trung uong. quan S\1' trung uong.
- Ph6 vi~n tru6ng VKSNDTC do Chu tjch nu6c b6 nhi~m, - Ph6 vi~n tru6ng VKSNDTC do Chu tjch nu6c b6 nhi~m,
miSn nhi~m, each chuc theo d~ nghi cua Vi~n tru6ng VKSNDTC. miSn nhi~m, each chuc theo d~ nghi cua Vi~n tru6ng VKSNDTC.
Ph6 vi~n tru6ng VKSNDCC, VKSND cftp tinh, cftp huy~n do Ph6 vi~n tru6ng VKSNDCC, VKSND cftp tinh, cftp huy~n do
Vi~n tru6ng VKSNDTC b6 nhi~m, miSn nhi~m, each chuc. Vi~n tru6ng VKSNDTC b6 nhi~m, miSn nhi~m, each chuc.
- Cac kiSm sat vien duqc b6 nhi~m theo quy djnh cua phap - Cac kiSm sat vien duqc b6 nhi~m theo quy djnh cua phap
lu~t ds thl)'c hi~n nhi~m V\1 thl)'c hanh quy~n cong t6 va kism sat lu~t ds thl)'c hi~n nhi~m V\1 thl)'c hanh quy~n cong t6 va kism sat
cac ho(;lt d<)ng tu phap. cac ho(;lt d<)ng tu phap.
- Di~u tra vien chi c6 trong ca cftu cua VKSNDTC, vi~n kiSm - Di~u tra vien chi c6 trong ca cftu cua VKSNDTC, vi~n kiSm
sat quan S\1' trung uong va duqc hinh thanh b~ng con duerng b6 sat quan S\1' trung uong va duqc hinh thanh b~ng con duerng b6
nhi~m dS thl)'c hi~n nhi~m V\1 di~u tra t<)i ph(;lm. nhi~m dS thl)'c hi~n nhi~m V\1 di~u tra t<)i ph(;lm.
- KiSm tra vien. - KiSm tra vien.
- Cong chuc, vien chuc va nguai lao d<)ng khac. - Cong chuc, vien chuc va nguai lao d<)ng khac.
T6ng bien chS, s6 luqng kiSm sat vien; CO' cftu ti 1~ cac ng(;lch T6ng bien chS, s6 luqng kiSm sat vien; CO' cftu ti 1~ cac ng(;lch
kiSm sat vien ti;li m6i cftp vi~n kiSm sat; s6 luqng, CO' cftu ti 1~ kiSm sat vien ti;li m6i cftp vi~n kiSm sat; s6 luqng, CO' cftu ti 1~
ng(;lch di~u tra vien cua VKSNDTC do UBTVQH quySt djnh ng(;lch di~u tra vien cua VKSNDTC do UBTVQH quySt djnh
theo d~ nghi cua Vi~n tru&ng VKSNDTC sau khi c6 y kiSn cua theo d~ nghi cua Vi~n tru&ng VKSNDTC sau khi c6 y kiSn cua
Chinh phu. Chinh phu.
Can cu vao t6ng bien chS, s6 luqng, ca cftu ti 1~ cac ng(;lch kiSm Can cu vao t6ng bien chS, s6 luqng, ca cftu ti 1~ cac ng(;lch kiSm
sat vien da duqc UBTVQH quySt djnh, Vi~n truemg VKSNDTC sat vien da duqc UBTVQH quySt djnh, Vi~n truemg VKSNDTC
quySt djnh bien chS, s6 luqng kiSm sat vien, cong chtrc, vien chtrc quySt djnh bien chS, s6 luqng kiSm sat vien, cong chtrc, vien chtrc
va nguai lao d<)ng khac cua cac don vi tfl)'c thu<)c VKSNDTC va va nguai lao d<)ng khac cua cac don vi tfl)'c thu<)c VKSNDTC va
cac VKSND cftp du6i. cac VKSND cftp du6i.
T 6ng bien chS, s6 luqng kiSm sat vien; CO' cftu ti 1~ cac ng(;lch T 6ng bien chS, s6 luqng kiSm sat vien; CO' cftu ti 1~ cac ng(;lch
kiSm sat vien cua m6i cftp vi~n kiSm sat quan Sl)'; s6 luqng, CO' cftu ti kiSm sat vien cua m6i cftp vi~n kiSm sat quan Sl)'; s6 luqng, CO' cftu ti
1~ cac ng(;lch di~u tra vien cua Vi~n kiSm sat quan S\f trung uong do 1~ cac ng(;lch di~u tra vien cua Vi~n kiSm sat quan S\f trung uong do
UBTVQH quySt djnh theo d~ nghi cua Vi~n tnr&ng VKSNDTC sau UBTVQH quySt djnh theo d~ nghi cua Vi~n tnr&ng VKSNDTC sau
khi th6ng nhftt vm B<) tnr6ng B<) Qu6c phong. khi th6ng nhftt vm B<) tnr6ng B<) Qu6c phong.
566 ThS. Nguyin Thj Phuong 566 ThS. Nguyin Thj Phuong
5.2. CO' cftu t6 chuc ciia vi~n ki~m sat nhan dan 5.2. CO' cftu t6 chuc ciia vi~n ki~m sat nhan dan
T6 chuc cua VKSND do Hi6n phap quy dinh can cu vao chuc T6 chuc cua VKSND do Hi6n phap quy dinh can cu vao chuc
nang, nhi~m V\1 cling nhu thvc tiSn ho~t d<)ng cua CO' quan kiSm nang, nhi~m V\1 cling nhu thvc tiSn ho~t d<)ng cua CO' quan kiSm
sat, duqc cv thS h6a trong Lu~t t6 chuc VKSND va cac van ban sat, duqc cv thS h6a trong Lu~t t6 chuc VKSND va cac van ban
phap lu~t c6 lien quan. phap lu~t c6 lien quan.
5.2.1. Ca cdu t6 chuc cita Vi?n kidm sat nhan dan t6i cao 5.2.1. Ca cdu t6 chuc cita Vi?n kidm sat nhan dan t6i cao
- Thanh phftn cua VKSNDTC c6 Vi~n trn6ng, cac ph6 vi~n - Thanh phftn cua VKSNDTC c6 Vi~n trn6ng, cac ph6 vi~n
truemg, kiSm sat vien, kiSm tra vien; thu truemg, cac pho thu truemg truemg, kiSm sat vien, kiSm tra vien; thu truemg, cac pho thu truemg
CO' quan di~U tra, di~u tra vien; cong chuc khac, vien chuc va CO' quan di~U tra, di~u tra vien; cong chuc khac, vien chuc va
nguai lao d<)ng khac. nguai lao d<)ng khac.
Vi~n tru6ng VKSNDTC la nguai dting dftu h~ th6ng ca quan Vi~n tru6ng VKSNDTC la nguai dting dftu h~ th6ng ca quan
vi~n kiSm sat. Cac vi~n tru6ng VKSND dia phuang, vi~n tru6ng vi~n kiSm sat. Cac vi~n tru6ng VKSND dia phuang, vi~n tru6ng
vi~n kiSm sat quan S\f cac c~p d~u chiu S\f lanh d~o th6ng nh~t cua vi~n kiSm sat quan S\f cac c~p d~u chiu S\f lanh d~o th6ng nh~t cua
Vi~n tru6ng VKSNDTC. Vi~n tru6ng VKSNDTC lanh d~o, chi Vi~n tru6ng VKSNDTC. Vi~n tru6ng VKSNDTC lanh d~o, chi
d~o, hu6ng d~n, thanh tra, kiSm tra vi~c thvc hi~n nhi~m V\1, k6 d~o, hu6ng d~n, thanh tra, kiSm tra vi~c thvc hi~n nhi~m V\1, k6
ho~ch, cong tac kiSm sat va xay dvng VKSND; quy6t dinh cac ho~ch, cong tac kiSm sat va xay dvng VKSND; quy6t dinh cac
v~n d~ v~ cong tac kiSm sat cua VKSNDTC; ban hanh thong tu, v~n d~ v~ cong tac kiSm sat cua VKSNDTC; ban hanh thong tu,
quy6t dinh, chi thi, di~u 1~, quy chs, chs d9 cong tac ap dvng d6i quy6t dinh, chi thi, di~u 1~, quy chs, chs d9 cong tac ap dvng d6i
v6i VKSND (Di~u 63 Lu~t t6 chuc VKSND nam 2014). So v6i v6i VKSND (Di~u 63 Lu~t t6 chuc VKSND nam 2014). So v6i
Lu~t t6 chuc VKSND tru6c day, Lu~t t6 chuc VKSND hi~n hanh Lu~t t6 chuc VKSND tru6c day, Lu~t t6 chuc VKSND hi~n hanh
da b6 sung thdm quy~n cua Vi~n trn6ng VKSNDTC nhu quy~n da b6 sung thdm quy~n cua Vi~n trn6ng VKSNDTC nhu quy~n
kiSn nghi xay dvng lu~t, phap l~nh; ki6n nghi v6i Chinh phu, cac kiSn nghi xay dvng lu~t, phap l~nh; ki6n nghi v6i Chinh phu, cac
b<), nganh trong cong tac d~u tranh phong, ch6ng t<)i ph~m va vi b<), nganh trong cong tac d~u tranh phong, ch6ng t<)i ph~m va vi
ph~m phap lu~t; thvc hi~n nhi~m V\1, quy~n h~n khac theo quy ph~m phap lu~t; thvc hi~n nhi~m V\1, quy~n h~n khac theo quy
dinh cua phap lu~t. dinh cua phap lu~t.
Ph6 vi~n tru6ng VKSNDTC do Chu tich nu6c b6 nhi~m, miSn Ph6 vi~n tru6ng VKSNDTC do Chu tich nu6c b6 nhi~m, miSn
nhi~m, each chuc theo d~ nghi cua Vi~n trn6ng; thgc hi~n nhi~m nhi~m, each chuc theo d~ nghi cua Vi~n trn6ng; thgc hi~n nhi~m
V\1, quy~n h~n theo S\f phan cong ho~c uy quy~n cua Vi~n trn6ng, V\1, quy~n h~n theo S\f phan cong ho~c uy quy~n cua Vi~n trn6ng,
quy~n h~n khac theo quy dinh phap lu~t; chiu trach nhi~m trn6c quy~n h~n khac theo quy dinh phap lu~t; chiu trach nhi~m trn6c
ThS. Nguyln Thi Phuong 567 ThS. Nguyln Thi Phuong 567
orAo TRiNH LUAT HIEN PHAP vrBT NAM orAo TRiNH LUAT HIEN PHAP vrBT NAM
Vi~n truemg va tru&c phap lu~t v~ vi~c thvc hi9n nhi~m V\l, quy~n Vi~n truemg va tru&c phap lu~t v~ vi~c thvc hi9n nhi~m V\l, quy~n
h~n cua minh. h~n cua minh.
- Uy ban kiSm sat VKSNDTC: - Uy ban kiSm sat VKSNDTC:

Thanh phftn g6m Vi~n tru6ng, cac ph6 vi9n truemg, m()t s6 Thanh phftn g6m Vi~n tru6ng, cac ph6 vi9n truemg, m()t s6
kiSm sat vien VKSNDTC do UBTVQH quySt dinh theo d~ nghi cua kiSm sat vien VKSNDTC do UBTVQH quySt dinh theo d~ nghi cua
Vi~n truemg VKSNDTC. Lu~t t6 chuc VKSND nam 2014 quy dinh Vi~n truemg VKSNDTC. Lu~t t6 chuc VKSND nam 2014 quy dinh
Vi~n truemg VKSNDTC chi c6 thAm quy~n "d~ nghi" m()t s6 kiSm Vi~n truemg VKSNDTC chi c6 thAm quy~n "d~ nghi" m()t s6 kiSm
sat vien VKSNDTC lam thanh vien Uy ban kiSm sat. Quy~n quySt sat vien VKSNDTC lam thanh vien Uy ban kiSm sat. Quy~n quySt
dinh thu()c v~ UBTVQH. dinh thu()c v~ UBTVQH.
Vi~n
truemg VKSNDTC la nguai chu tri phien hQp cua Uy ban Vi~n
truemg VKSNDTC la nguai chu tri phien hQp cua Uy ban
kiSm sat VKSNDTC. Uy ban kiSm sat ho~t d()ng theo nguyen t~c kiSm sat VKSNDTC. Uy ban kiSm sat ho~t d()ng theo nguyen t~c
t~p trung dan chu vi v6i nhfmg v~n d~ ca ban, quan trQng nhu: t~p trung dan chu vi v6i nhfmg v~n d~ ca ban, quan trQng nhu:
chuang trinh, k€ ho~ch cong tac cua nganh kiSm sat; dv an lu~t, chuang trinh, k€ ho~ch cong tac cua nganh kiSm sat; dv an lu~t,
phap l~nh trinh Qu6c h()i, UBTVQH; bao cao cua Vi~n tru6ng phap l~nh trinh Qu6c h()i, UBTVQH; bao cao cua Vi~n tru6ng
VKSNDTC trinh Qu6c h()i, UBTVQH, Chu tich nu6c ... (Di~u 43 VKSNDTC trinh Qu6c h()i, UBTVQH, Chu tich nu6c ... (Di~u 43
Lu~t t6 chuc VKSND nam 2014) phai duqc thao lu~n va quySt Lu~t t6 chuc VKSND nam 2014) phai duqc thao lu~n va quySt
dinhtheo da s6 t~i Uy ban kiSm sat. Nghi quySt cua Uy ban kiSm dinhtheo da s6 t~i Uy ban kiSm sat. Nghi quySt cua Uy ban kiSm
sat phai duqc qua nua t6ng s6 thanh vien biSu quyst tan thanh. sat phai duqc qua nua t6ng s6 thanh vien biSu quyst tan thanh.
Truemg hqp biSu quySt ngang nhau thi thvc hi~n theo phia c6 y Truemg hqp biSu quySt ngang nhau thi thvc hi~n theo phia c6 y
kiSn cua Vi~n truemg. kiSn cua Vi~n truemg.
- Vanphong. - Vanphong.
- Ca quan di~u tra. - Ca quan di~u tra.
- Cac eve, V\1, vi~n va tuang duang. - Cac eve, V\1, vi~n va tuang duang.
- Cac sa dao t~o, b6i du5ng, cac CO' quan bao chi va cac dan
CO' - Cac sa dao t~o, b6i du5ng, cac CO' quan bao chi va cac dan
CO'
vi Sl;t' nghi~p cong l~p khac. vi Sl;t' nghi~p cong l~p khac.
- Vi9n kiSm sat quan Sl;t' trung uang. - Vi9n kiSm sat quan Sl;t' trung uang.
5.2.2. Ca cdu t6 chuc cita Vi?n kidm sat nhan dan cdp cao 5.2.2. Ca cdu t6 chuc cita Vi?n kidm sat nhan dan cdp cao
- Thanh phftn VKSNDCC g6m Vi~n truemg, cac ph6 vi~n truemg, - Thanh phftn VKSNDCC g6m Vi~n truemg, cac ph6 vi~n truemg,
kiSm sat vien, kiSm tra vien, cong chuc va nguai lao d9ng khac. kiSm sat vien, kiSm tra vien, cong chuc va nguai lao d9ng khac.
568 ThS. Nguyln Thi Phuong 568 ThS. Nguyln Thi Phuong
Vi~n truemg VKSNDCC c6 thfim quy6n chi d~o, di6u hanh, Vi~n truemg VKSNDCC c6 thfim quy6n chi d~o, di6u hanh,
ki6m tra vi~c thl)'c hi~n nhi~m V\1, k~ ho~ch cong me cua VKSNDCC, ki6m tra vi~c thl)'c hi~n nhi~m V\1, k~ ho~ch cong me cua VKSNDCC,
quy~t dinh nhfing v~n dS vS cong tac cua VKSNDCC; chi d~o, quy~t dinh nhfing v~n dS vS cong tac cua VKSNDCC; chi d~o,
hu6ng d~n, ki6m tra ho~t d<)ng nghi~p V\l cua VKSND c~p tinh, hu6ng d~n, ki6m tra ho~t d<)ng nghi~p V\l cua VKSND c~p tinh,
c~p huy~n. Vi~n tnrang chju trach nhi~m va bao cao cong tac c~p huy~n. Vi~n tnrang chju trach nhi~m va bao cao cong tac
tru6c Vi~n truang VKSNDTC (DiSu 65 Lu~t tb chuc VKSND tru6c Vi~n truang VKSNDTC (DiSu 65 Lu~t tb chuc VKSND
nam 2014). nam 2014).
-Uy ban ki6m sat VKSNDCC: -Uy ban ki6m sat VKSNDCC:
Thanh phAn gbm c6 Vi~n truang, cac ph6 vi~n truang Thanh phAn gbm c6 Vi~n truang, cac ph6 vi~n truang
VKSNDCC, m<)t s6 ki6m sat vien do Vi~n truang VKSNDTC VKSNDCC, m<)t s6 ki6m sat vien do Vi~n truang VKSNDTC
quy~t dinh theo dS nghi cua Vi~n truang VKSNDCC. quy~t dinh theo dS nghi cua Vi~n truang VKSNDCC.
Vi~n truemg VKSNDCC chu tri phien hQp cua Uy ban ki6m Vi~n truemg VKSNDCC chu tri phien hQp cua Uy ban ki6m
sat d6 thao lu~n, quy~t dinh nhfing v~n d6 quan trQng thu<)c thfim sat d6 thao lu~n, quy~t dinh nhfing v~n d6 quan trQng thu<)c thfim
quySn cua VKSNDCC, nhu vi~c thl)'c hi~n chuang trinh, k~ ho~ch quySn cua VKSNDCC, nhu vi~c thl)'c hi~n chuang trinh, k~ ho~ch
cong tac, chi thi, thong tu, quy~t dinh cua VKSNDTC; bao cao cong tac, chi thi, thong tu, quy~t dinh cua VKSNDTC; bao cao
tbng k~t cong tac cua VKSNDCC ... (DiSu 45 Lu~t tb chuc VKSND tbng k~t cong tac cua VKSNDCC ... (DiSu 45 Lu~t tb chuc VKSND
nam 2014). Cling gibng nhu Uy ban ki6m sat cua VKSNDTC, nam 2014). Cling gibng nhu Uy ban ki6m sat cua VKSNDTC,
nghi quy~t cua Uy ban ki6m sat VKSNDCC phai duqc qua nua nghi quy~t cua Uy ban ki6m sat VKSNDCC phai duqc qua nua
tbng s6 thanh vien bi6u quy~t tan thanh. Tnr(mg hqp bi6u quy~t tbng s6 thanh vien bi6u quy~t tan thanh. Tnr(mg hqp bi6u quy~t
ngang nhau thi thvc hi~n theo phia c6 y ki~n cua Vi~n truang. Tuy ngang nhau thi thvc hi~n theo phia c6 y ki~n cua Vi~n truang. Tuy
nhien, diSm khac nhau (y day la Vi~n truang c6 quySn bao cao nhien, diSm khac nhau (y day la Vi~n truang c6 quySn bao cao
Vi~n tnrang VKSNDTC n~u khong nh~t tri v6i y ki~n cua da s6 Vi~n tnrang VKSNDTC n~u khong nh~t tri v6i y ki~n cua da s6
thanh vien Uy ban ki6m sat. thanh vien Uy ban ki6m sat.
5.2.3. Ca cdu t6 chuc cita vi?n ki~m sat nhan dan cdp tinh 5.2.3. Ca cdu t6 chuc cita vi?n ki~m sat nhan dan cdp tinh
- Thanh phAn VKSND c~p tinh c6 Vi~n truemg, cac ph6 vi~n - Thanh phAn VKSND c~p tinh c6 Vi~n truemg, cac ph6 vi~n
truang, kism sat vien, ki6m tra vien, cong chuc va nguai lao truang, kism sat vien, ki6m tra vien, cong chuc va nguai lao
d<)ng khac. d<)ng khac.
Vi~n tnremg VKSND c~p tinh do Vi~n truang VKSNDTC bb Vi~n tnremg VKSND c~p tinh do Vi~n truang VKSNDTC bb
nhi~m, mi~n nhi~m, each cht'rc. Vi~n truang la nguai chi d~o, di6u nhi~m, mi~n nhi~m, each cht'rc. Vi~n truang la nguai chi d~o, di6u
G!AO TRINH LU!T HIEN PHAP v:r€:T NAM G!AO TRINH LU!T HIEN PHAP v:r€:T NAM
hanh, thanh tra, kiSm tra vi~c thvc hi~n nhi~m vv, k~ ho~ch cong hanh, thanh tra, kiSm tra vi~c thvc hi~n nhi~m vv, k~ ho~ch cong
tac cua VKSND cfip tinh; quy~t dinh cac vfin d~ v~ cong tac cua tac cua VKSND cfip tinh; quy~t dinh cac vfin d~ v~ cong tac cua
VKSND cfip tinh; chiu trach nhi~m va bao cao cong tac cua vi~n VKSND cfip tinh; chiu trach nhi~m va bao cao cong tac cua vi~n
kiSm sat cfip minh va cfip du6i trvc thu()c tru6c Vi~n tru6ng kiSm sat cfip minh va cfip du6i trvc thu()c tru6c Vi~n tru6ng
VKSNDTC; bao cao cong tac thvc hanh quy~n cong t6 va ki~m VKSNDTC; bao cao cong tac thvc hanh quy~n cong t6 va ki~m
sat xet xu cua vi~n kiSm sat cfip minh va cfip du&i trvc thu9c sat xet xu cua vi~n kiSm sat cfip minh va cfip du&i trvc thu9c
tru6c Vi~n truang VKSNDCC (Di~u 66 Lu~t t6 chuc VKSND tru6c Vi~n truang VKSNDCC (Di~u 66 Lu~t t6 chuc VKSND
nam 2014). nam 2014).
- Uy ban kiSm sat VKSND cfip tinh: - Uy ban kiSm sat VKSND cfip tinh:
Thanh phfin gbm c6 Vi~n tru6ng, cac ph6 vi~n truang, m9t s6 Thanh phfin gbm c6 Vi~n tru6ng, cac ph6 vi~n truang, m9t s6
kiSm sat vien. kiSm sat vien.
Vi~n truang VKSND cfip tinh chu tri phien hQp cua Uy ban Vi~n truang VKSND cfip tinh chu tri phien hQp cua Uy ban
kiSm sat dS quy~t dinh vi~c thvc hi~n chuang trinh, k~ ho~ch cong kiSm sat dS quy~t dinh vi~c thvc hi~n chuang trinh, k~ ho~ch cong
tac, chi thi, thong tu va quy~t dinh cua VKSNDTC; vi~c thvc hi~n tac, chi thi, thong tu va quy~t dinh cua VKSNDTC; vi~c thvc hi~n
chuang trinh, k~ ho~ch cong tac cua VKSNDCC; bao cao t6ng k~t chuang trinh, k~ ho~ch cong tac cua VKSNDCC; bao cao t6ng k~t
cong tac v6i VKSND cfip tren, bao cao cong tac tru6c HDND cong tac v6i VKSND cfip tren, bao cao cong tac tru6c HDND
cung cfip ... (Di~u 47 Lu~t t6 chuc VKSND nam 2014). Nghi quy~t cung cfip ... (Di~u 47 Lu~t t6 chuc VKSND nam 2014). Nghi quy~t
cua uy ban kiSm sat VKSND cfip tinh phai duqc qua nua t6ng s6 cua uy ban kiSm sat VKSND cfip tinh phai duqc qua nua t6ng s6
thanh vien biSu quy~t tan thanh. Tru6ng hqp biSu quy~t ngang thanh vien biSu quy~t tan thanh. Tru6ng hqp biSu quy~t ngang
nhau thi thvc hi~n theo phia c6 y ki~n cua Vi~n tru6ng. N~u Vi~n nhau thi thvc hi~n theo phia c6 y ki~n cua Vi~n tru6ng. N~u Vi~n
tru6ng khong nhfit tri -y ki~n cua da s6 thanh vi en uy ban kiSm sat tru6ng khong nhfit tri -y ki~n cua da s6 thanh vi en uy ban kiSm sat
thi thvc hi~n theo quy~t dinh cua da s6 nhung c6 quy~n bao cao thi thvc hi~n theo quy~t dinh cua da s6 nhung c6 quy~n bao cao
Vi~n truang VKSNDTC. Vi~n truang VKSNDTC.
- Cac phong va tuang duang. - Cac phong va tuang duang.
5.2.4. Ca cdu t6 chuc cita vi?n kidm sat nhan dan cdp huy?n 5.2.4. Ca cdu t6 chuc cita vi?n kidm sat nhan dan cdp huy?n
Thanh phfin VKSND cfip huy~n gbm c6 Vi~n truang, cac ph6 Thanh phfin VKSND cfip huy~n gbm c6 Vi~n truang, cac ph6
vi~n truang, kism sat vien, kiSm tra vien, cong chuc va nguai lao vi~n truang, kism sat vien, kiSm tra vien, cong chuc va nguai lao
d()ng khac. d()ng khac.
Vi~n tnr6ng VKSND cAp huy~n do Vi~n tnr6ng VKSNDTC Vi~n tnr6ng VKSND cAp huy~n do Vi~n tnr6ng VKSNDTC
b6 nhi~m, mi6n nhi~m, each chuc. Vi~n tnr6ng la nguai chi d;;to, b6 nhi~m, mi6n nhi~m, each chuc. Vi~n tnr6ng la nguai chi d;;to,
di~u hanh, ki~m tra Vi~c tht)'C hi~n nhi~m V\1, k~ ho;;tch cong tac; di~u hanh, ki~m tra Vi~c tht)'C hi~n nhi~m V\1, k~ ho;;tch cong tac;
quy~t dinh cac vAn d~ cong tac cua VKSND cAp minh; thgc hi~n quy~t dinh cac vAn d~ cong tac cua VKSND cAp minh; thgc hi~n
nhfmg nhi~m V\1, quy~n h~n khac theo quy dinh cua phap lu~t; nhfmg nhi~m V\1, quy~n h~n khac theo quy dinh cua phap lu~t;
chiu trach nhi~m va bao cao cong tac tru6c Vi~n tnr6ng VKSND chiu trach nhi~m va bao cao cong tac tru6c Vi~n tnr6ng VKSND
cAp tinh; bao cao cong tac thgc hanh quy~n cong t6 va ki~m sat cAp tinh; bao cao cong tac thgc hanh quy~n cong t6 va ki~m sat
xet xu v6i Vi~n tnr6ng VKSNDCC khi c6 yeu cAu; bao cao cong xet xu v6i Vi~n tnr6ng VKSNDCC khi c6 yeu cAu; bao cao cong
tac tnr6c HDND ... tac tnr6c HDND ...
5.3. H~ thfing vi~n ki~m sat quan Sl}' 5.3. H~ thfing vi~n ki~m sat quan Sl}'
H~ th6ng vi~n ki~m sat quan S\1' duqc thanh l~p trong quan d<)i H~ th6ng vi~n ki~m sat quan S\1' duqc thanh l~p trong quan d<)i
nhan dan Vi~t N am d~ th\fc hanh quy~n cong t6 va ki~m sat cac nhan dan Vi~t N am d~ th\fc hanh quy~n cong t6 va ki~m sat cac
ho~t d{>ng tu phap theo quy dinh cua phap lu~t. ho~t d{>ng tu phap theo quy dinh cua phap lu~t.
H~ th6ng vi~n ki~m sat quan S\f gbm: H~ th6ng vi~n ki~m sat quan S\f gbm:
- Vi~n ki~m sat quan S\f trung uong. - Vi~n ki~m sat quan S\f trung uong.
- Vi~n ki~m sat quan S\f quan khu va tuong duong. - Vi~n ki~m sat quan S\f quan khu va tuong duong.
- Vi~n ki~m sat quan S\f khu V\fC. - Vi~n ki~m sat quan S\f khu V\fC.
5. 3.1. Ca cdu t6 chirc cita Vi?n kidm sat quan sv trung uong 5. 3.1. Ca cdu t6 chirc cita Vi?n kidm sat quan sv trung uong
- Vi~n ki~m sat quan S\f trung uong thu<)c CO' cAu cua VKSNDTC. - Vi~n ki~m sat quan S\f trung uong thu<)c CO' cAu cua VKSNDTC.
Thanh phAn cua Vi~n ki~m sat quan S\1' trung uong gbm c6 Thanh phAn cua Vi~n ki~m sat quan S\1' trung uong gbm c6
Vi~n tnr6ng, cac ph6 vi~n tnr6ng, ki~m sat vien, ki~m tra vien; Vi~n tnr6ng, cac ph6 vi~n tnr6ng, ki~m sat vien, ki~m tra vien;
thu tru6ng, cac ph6 thu tnr6ng CO' quan di~U tra, di~u tra vien, thu tru6ng, cac ph6 thu tnr6ng CO' quan di~U tra, di~u tra vien,
quan nhan khac, cong chuc, vien chuc va nguai lao d<)ng khac. quan nhan khac, cong chuc, vien chuc va nguai lao d<)ng khac.
Vi~n tnr6ng Vi~n ki~m sat quan S\f trung uong la ph6 vi~n Vi~n tnr6ng Vi~n ki~m sat quan S\f trung uong la ph6 vi~n
tnr6ng VKSNDTC do Chit tich nu6c b6 nhi~m, mi6n nhi~m, each tnr6ng VKSNDTC do Chit tich nu6c b6 nhi~m, mi6n nhi~m, each
chuc sau khi th6ng nhAt v6i B9 tnr6ng B9 Qu6c phong. chuc sau khi th6ng nhAt v6i B9 tnr6ng B9 Qu6c phong.
-Uy ban ki~m sat Vi~n ki~m sat quan S\1' trung uong: -Uy ban ki~m sat Vi~n ki~m sat quan S\1' trung uong:
Thanh phAn gbm c6 Vi~n tnr6ng, cac ph6 vi~n tnr6ng, m{>t s6 Thanh phAn gbm c6 Vi~n tnr6ng, cac ph6 vi~n tnr6ng, m{>t s6
ki~m sat vien. ki~m sat vien.
ThS. Nguyin Thi Phuong 571 ThS. Nguyin Thi Phuong 571
GIAO TRiNH LUATHIEN PHAP \TIET NAM GIAO TRiNH LUATHIEN PHAP \TIET NAM
Vi~n truemg Vi~n ki~m sat quan S\f trung uong la nguai chu tri Vi~n truemg Vi~n ki~m sat quan S\f trung uong la nguai chu tri
phien h9p cua uy ban ki~m sat d~ thao lu~n va quyst dinh nhfrng phien h9p cua uy ban ki~m sat d~ thao lu~n va quyst dinh nhfrng
vdn d~ nhu chuong trinh, kS ho~ch cong tac cua vi~n ki~m sat vdn d~ nhu chuong trinh, kS ho~ch cong tac cua vi~n ki~m sat
quan S\f; bao cao cua Vi~n tru6ng tru&c Vi~n tru6ng VKSNDTC quan S\f; bao cao cua Vi~n tru6ng tru&c Vi~n tru6ng VKSNDTC
va B() tru6ng B() Qu6c phong ... (Di~u 53 Lu~t t6 chuc VKSND va B() tru6ng B() Qu6c phong ... (Di~u 53 Lu~t t6 chuc VKSND
nam 2014). nam 2014).
- Ca quan di~u tra. - Ca quan di~u tra.
- Cac phong va tuong duong. - Cac phong va tuong duong.
5.3.2. Ca cdu t6 chuc cua vi¢n ki~m sat quan S'if quan khu va 5.3.2. Ca cdu t6 chuc cua vi¢n ki~m sat quan S'if quan khu va
tuangduang tuangduang
-Thanh phftn gbm co Vi~n tru6ng, cac ph6 vi~n tru6ng, ki~m -Thanh phftn gbm co Vi~n tru6ng, cac ph6 vi~n tru6ng, ki~m
sat vien, ki~m tra vien, quan nhan khac, cong chuc, vien chuc va sat vien, ki~m tra vien, quan nhan khac, cong chuc, vien chuc va
nguai lao d()ng khac. nguai lao d()ng khac.
Vi~n tru6ng vi~n ki~m sat quan S\f quan khu va tuong duong Vi~n tru6ng vi~n ki~m sat quan S\f quan khu va tuong duong
do Vi~n tru6ng VKSNDTC be\ nhi~m, mi~n nhi~m, each chuc do Vi~n tru6ng VKSNDTC be\ nhi~m, mi~n nhi~m, each chuc
theo d~ nghi cua Vi~n tru6ng Vi~n ki~m sat quan S\f trung uang. theo d~ nghi cua Vi~n tru6ng Vi~n ki~m sat quan S\f trung uang.
- Uy ban ki~m sat: - Uy ban ki~m sat:
Thanh phftn gbm Vi~n tru6ng, cac pho vi~n tru6ng, m()t s6 Thanh phftn gbm Vi~n tru6ng, cac pho vi~n tru6ng, m()t s6
ki~m sat vien. ki~m sat vien.
- Cac ban va b() may giup vi~c. - Cac ban va b() may giup vi~c.
5.3.3. Ca cdu t6 chuc cua vi¢n kidm sat quan S'if khu V'ifC 5.3.3. Ca cdu t6 chuc cua vi¢n kidm sat quan S'if khu V'ifC
- Thanh phftn cua vi~n ki~m sat quan S\f khu V\fC gbm co Vi~n - Thanh phftn cua vi~n ki~m sat quan S\f khu V\fC gbm co Vi~n
tru6ng, cac pho vi~n tru6ng, ki~m sat vien, ki~m tra vien, quan tru6ng, cac pho vi~n tru6ng, ki~m sat vien, ki~m tra vien, quan
nhan khac, cong chuc, vien chuc va nguai lao d()ng khac. nhan khac, cong chuc, vien chuc va nguai lao d()ng khac.
- T6 chuc b() may cua vi~n ki~m sat quan S\f khu V\fC gbm co - T6 chuc b() may cua vi~n ki~m sat quan S\f khu V\fC gbm co
cac b() ph~n cong tac va b() may giup vi~c. cac b() ph~n cong tac va b() may giup vi~c.
572 ThS. Nguyin Thi Phuong 572 ThS. Nguyin Thi Phuong
6. KIEM SAT VIEN, KIEM TRA VIEN 6. KIEM SAT VIEN, KIEM TRA VIEN
6.1. Ki~m sat vH.~n 6.1. Ki~m sat vH.~n
Ki~m sat vien la nguai duqc b6 nhi~m theo quy dinh cua phap Ki~m sat vien la nguai duqc b6 nhi~m theo quy dinh cua phap
lu~t d~ thgc hi~n chuc nang thgc hanh quysn cong t6, ki~m sat lu~t d~ thgc hi~n chuc nang thgc hanh quysn cong t6, ki~m sat
ho~t d()ng tu phap. ho~t d()ng tu phap.
Ki~m sat vien la m()t chuc danh nghS nghi~p. Do v~y, vi~c quy Ki~m sat vien la m()t chuc danh nghS nghi~p. Do v~y, vi~c quy
dinh tieu chudn ki~m sat vien la cAn thi~t. Lu~t t6 chuc VKSND dinh tieu chudn ki~m sat vien la cAn thi~t. Lu~t t6 chuc VKSND
nam 2014 da quy dinh c1,1 th~ vS ng~ch ki~m sat vi en, tieu chudn nam 2014 da quy dinh c1,1 th~ vS ng~ch ki~m sat vi en, tieu chudn
cua ki~m sat vien, h()i d6ng tuy~n chQn ki~m sat vien VKSNDTC, cua ki~m sat vien, h()i d6ng tuy~n chQn ki~m sat vien VKSNDTC,
h()i d6ng thi tuy~n ki~m sat vien dia phuong. So v&i cac van ban h()i d6ng thi tuy~n ki~m sat vien dia phuong. So v&i cac van ban
phap lu~t tru&c day vS v~n dS nay, Lu~t t6 chuc ·vKSND hi~n phap lu~t tru&c day vS v~n dS nay, Lu~t t6 chuc ·vKSND hi~n
hanh co nhiSu thay d6i nh&m hoan thi~n quy ch~ ki~m sat vien. hanh co nhiSu thay d6i nh&m hoan thi~n quy ch~ ki~m sat vien.
6.1.1. Ngr;zch kidm sat vien 6.1.1. Ngr;zch kidm sat vien
Ng~ch ki~m sat vien VKSND g6m co: Ng~ch ki~m sat vien VKSND g6m co:
- Ki~m sat vien VKSNDTC; - Ki~m sat vien VKSNDTC;
- Ki~m sat vien cao c~p; - Ki~m sat vien cao c~p;
- Ki~m sat vien trung c~p; - Ki~m sat vien trung c~p;
- Ki~m sat vien SO' c~p. - Ki~m sat vien SO' c~p.
Di~m dang lmi y a day la: Di~m dang lmi y a day la:
d VKSNDTC co th~ duqc b6 tri 04 ng~ch ki~m sat vien. d VKSNDTC co th~ duqc b6 tri 04 ng~ch ki~m sat vien.
d Vi~n ki~m sat quan sg trung uong co Vi~n tru&ng la ki~m d Vi~n ki~m sat quan sg trung uong co Vi~n tru&ng la ki~m
sat vien VKSNDTC va co th~ duqc b6 tri cac ng~ch ki~m sat vien sat vien VKSNDTC va co th~ duqc b6 tri cac ng~ch ki~m sat vien
cao cftp, trung cftp, sa c~p. cao cftp, trung cftp, sa c~p.
Cac vi~n ki~m sat khac co th~ duqc b6 tri cac ng~ch ki~m sat Cac vi~n ki~m sat khac co th~ duqc b6 tri cac ng~ch ki~m sat
vien cao c~p, tmng c~p, sa c~p. vien cao c~p, tmng c~p, sa c~p.
6.1.2. Tieu chudn cita kidm sat vien 6.1.2. Tieu chudn cita kidm sat vien
- Tieu chudn chung - Tieu chudn chung
ThS. Nguyln Tht Phuong 573 ThS. Nguyln Tht Phuong 573
DS duqc b6 nhi~m lam kiSm sat vien VKSND n6i chung phai DS duqc b6 nhi~m lam kiSm sat vien VKSND n6i chung phai
dap trng duqc cac tieu chufin sau: dap trng duqc cac tieu chufin sau:
+ La cong dan Vi~t Nam trung thanh v6i T6 qu6c va Hi~n + La cong dan Vi~t Nam trung thanh v6i T6 qu6c va Hi~n
phap cua nu6c C9ng hoa XHCN Vi~t Nam, c6 phftm ch~t d~o due phap cua nu6c C9ng hoa XHCN Vi~t Nam, c6 phftm ch~t d~o due
tf>t, liem khi~t, trung tht)'C, ban llnh chinh tri vilng vang, CO tinh tf>t, liem khi~t, trung tht)'C, ban llnh chinh tri vilng vang, CO tinh
th~n kien quy~t bao v~ phap ch~ xa h9i chu nghia; th~n kien quy~t bao v~ phap ch~ xa h9i chu nghia;
+ C6 trinh d9 cu nhan lu~t tr& len; + C6 trinh d9 cu nhan lu~t tr& len;
+ Da duqc dao t~o vS nghi~p V1) kiSm sat; + Da duqc dao t~o vS nghi~p V1) kiSm sat;
+ C6 thm gian lam cong me tht)'c tiSn theo quy dinh cua phap lu~t; + C6 thm gian lam cong me tht)'c tiSn theo quy dinh cua phap lu~t;
+ C6 sue khoe dam bao hoan thanh nhi~m V\1 duqc giao. + C6 sue khoe dam bao hoan thanh nhi~m V\1 duqc giao.
- Tieu chufin b6 nhi~m kiSm sat vien sa c~p: - Tieu chufin b6 nhi~m kiSm sat vien sa c~p:
+ Da du cac tieu chufin chung cua kiSm sat vien; + Da du cac tieu chufin chung cua kiSm sat vien;
+ C6 thai gian lam cong tac phap lu~t tU 04 nam tr& len; + C6 thai gian lam cong tac phap lu~t tU 04 nam tr& len;
+ C6 nang lvc thvc hanh quySn cong t6' kiSm sat ho~t d9ng + C6 nang lvc thvc hanh quySn cong t6' kiSm sat ho~t d9ng
tu phap; tu phap;
+ Da ttung tuySn ki thi vao ng~ch kiSm sat vien SO' c~p (day la + Da ttung tuySn ki thi vao ng~ch kiSm sat vien SO' c~p (day la
tieu chufin duqc b6 sung so v6i tru6c day). tieu chufin duqc b6 sung so v6i tru6c day).
- Tieu chufin b6 nhi~m kiSm sat vien trung c~p: - Tieu chufin b6 nhi~m kiSm sat vien trung c~p:
+ Da du cac tieu chufin chung cua kiSm sat vien; + Da du cac tieu chufin chung cua kiSm sat vien;
+ Da la kiSm sat vien SO' c~p it nh~t 05 nam; + Da la kiSm sat vien SO' c~p it nh~t 05 nam;
+ C6 nang lvc thvc hanh quySn cong t6, kiSm sat ho~t d9ng + C6 nang lvc thvc hanh quySn cong t6, kiSm sat ho~t d9ng
tu phap; tu phap;
+ C6 kha nang huang d~n nghi~p Vl,l thvc hanh quySn cong t6, + C6 kha nang huang d~n nghi~p Vl,l thvc hanh quySn cong t6,
kiSm sat ho~t d9ng tu phap d6i v6i kiSm sat vien SO' c~p; kiSm sat ho~t d9ng tu phap d6i v6i kiSm sat vien SO' c~p;
+ f) a trung tuySn ki thi vao ng~ch kiSm sat vi en trung c~p (day + f) a trung tuySn ki thi vao ng~ch kiSm sat vi en trung c~p (day
la tieu chuftn duqc b6 sung so v6i tru6c day). la tieu chuftn duqc b6 sung so v6i tru6c day).
N goai ra, trong truang hqp do nhu c~u cong tac can b9 cua N goai ra, trong truang hqp do nhu c~u cong tac can b9 cua
574 ThS. Nguyln Thi Phuong 574 ThS. Nguyln Thi Phuong
VKSND, nguai da c6 thai gian h\m cong tac phap lu~t ill 10 nam VKSND, nguai da c6 thai gian h\m cong tac phap lu~t ill 10 nam
tra len, c6 du cac tieu chufin chung cua ki~m sat vien, ki~m sat tra len, c6 du cac tieu chufin chung cua ki~m sat vien, ki~m sat
vien trung cfip nhung thi~u tieu chufin da la ki~m sat vien sa cfip it vien trung cfip nhung thi~u tieu chufin da la ki~m sat vien sa cfip it
nhfit 05 nam thi c6 th~ duqc b6 nhi~m lam ki~m sat vien trung cfip. nhfit 05 nam thi c6 th~ duqc b6 nhi~m lam ki~m sat vien trung cfip.
- Tieu chufin b6 nhi~m ki~m sat vien cao cAp: - Tieu chufin b6 nhi~m ki~m sat vien cao cAp:
+ Da du cac tieu chufin chung cua ki~m sat vien; + Da du cac tieu chufin chung cua ki~m sat vien;
+ Da la ki~m sat vien trung cAp it nhAt 05 nam; + Da la ki~m sat vien trung cAp it nhAt 05 nam;
+ C6 nang lgc thvc hanh quy~n cong t6, ki~m sat ho~t d()ng + C6 nang lgc thvc hanh quy~n cong t6, ki~m sat ho~t d()ng
tu phap; tu phap;
+ C6 kha nang hu6ng d~n nghi~p Vt;t thvc hanh quy~n cong t6, + C6 kha nang hu6ng d~n nghi~p Vt;t thvc hanh quy~n cong t6,
ki~m sat ho~t d9ng tu phap d6i vai ki~m sat vien cAp duai; ki~m sat ho~t d9ng tu phap d6i vai ki~m sat vien cAp duai;
+ Da trung tuy~n ki thi vao ng~ch ki~m sat vien cao cAp. + Da trung tuy~n ki thi vao ng~ch ki~m sat vien cao cAp.
N goai ra, trong tmang hqp do nhu cftu cong tac can b() cua N goai ra, trong tmang hqp do nhu cftu cong tac can b() cua
VKSND, nguai da c6 thai gian lam cong tac phap lu~t tir 15 nam VKSND, nguai da c6 thai gian lam cong tac phap lu~t tir 15 nam
tra len, c6 du cac tieu chufin chung cua ki~m sat vien, ki~m sat tra len, c6 du cac tieu chufin chung cua ki~m sat vien, ki~m sat
vien cao cAp nhung thi~u tieu chufin da la ki~m sat vien trung cAp vien cao cAp nhung thi~u tieu chufin da la ki~m sat vien trung cAp
it nhfit 05 nam thi c6 th~ duqc b6 nhi~m lam ki~m sat vien cao cAp. it nhfit 05 nam thi c6 th~ duqc b6 nhi~m lam ki~m sat vien cao cAp.
- Tieu chufin b6 nhi~m ki~m sat vi en VKSNDTC: - Tieu chufin b6 nhi~m ki~m sat vi en VKSNDTC:
+ Da du cac tieu chufin chung cua ki~m sat vi en; + Da du cac tieu chufin chung cua ki~m sat vi en;
+ Da la ki~m sat vien cao cAp it nhAt 05 nam; + Da la ki~m sat vien cao cAp it nhAt 05 nam;
+ C6 nang lvc chi d~o, di~u hanh cong tac thvc hanh quy~n + C6 nang lvc chi d~o, di~u hanh cong tac thvc hanh quy~n
cong t6, ki~m sat ho~t d()ng tu phap cua VKSNDTC; cong t6, ki~m sat ho~t d()ng tu phap cua VKSNDTC;
+ C6 nang h;rc giai quy~t nhilng vAn d~ quan trQng thu()c thfim + C6 nang h;rc giai quy~t nhilng vAn d~ quan trQng thu()c thfim
quy~n cua VKSNDTC. quy~n cua VKSNDTC.
N goai ra, trong truang hqp do nhu cftu cong tac can b() cua N goai ra, trong truang hqp do nhu cftu cong tac can b() cua
VKSND, nguai da c6 thai gian lam cong tac phap lu~t tu 20 VKSND, nguai da c6 thai gian lam cong tac phap lu~t tu 20
nam tra len, c6 du cac tieu chufin chung cua ki~m sat vien, ki~m nam tra len, c6 du cac tieu chufin chung cua ki~m sat vien, ki~m
sat vien VKSNDTC nhung thi~u tieu chufin da la ki~m sat vien sat vien VKSNDTC nhung thi~u tieu chufin da la ki~m sat vien
ThS. Nguyin Tht Phu011g 575 ThS. Nguyin Tht Phu011g 575
GlAO TRiNH LU)..THIEN PHAP VIJ~:T NAM GlAO TRiNH LU)..THIEN PHAP VIJ~:T NAM
cao c~p it nh~t 05 nam thi c6 thS duqc b6 nhi~m lam kiSm sat cao c~p it nh~t 05 nam thi c6 thS duqc b6 nhi~m lam kiSm sat
vien VKSNDTC. vien VKSNDTC.
- B6 nhi~m kiSm sat vien trong truemg hqp d~c bi~t: - B6 nhi~m kiSm sat vien trong truemg hqp d~c bi~t:
B6 nhi~m kiSm sat vien trong truemg hqp d~c bi~t chi ap dvng B6 nhi~m kiSm sat vien trong truemg hqp d~c bi~t chi ap dvng
khi: Nguai duqc di6u d()ng dSn dS lam Hlnh d:;to VKSND cac c~p. khi: Nguai duqc di6u d()ng dSn dS lam Hlnh d:;to VKSND cac c~p.
Tuy chua du thai gian lam kiSm sat vien SO' c~p, kiSm sat vien Tuy chua du thai gian lam kiSm sat vien SO' c~p, kiSm sat vien
trung c~p, kiSm sat vien cao c~p ho~c chua du thai gian lam cong trung c~p, kiSm sat vien cao c~p ho~c chua du thai gian lam cong
tac phap lu~t nhung co du cac tieu chufin chung cua kiSm sat vien tac phap lu~t nhung co du cac tieu chufin chung cua kiSm sat vien
va cac tieu chufin v€ nang lgc thgc hanh quy6n cong t6, kiSm sat va cac tieu chufin v€ nang lgc thgc hanh quy6n cong t6, kiSm sat
ho:;tt d()ng tu phap, c6 kha nang huang dftn nghi~p V\1 thvc hanh ho:;tt d()ng tu phap, c6 kha nang huang dftn nghi~p V\1 thvc hanh
quy€n cong t6 va kism sat cac ho:;tt d9ng tu phap thi cling co ths quy€n cong t6 va kism sat cac ho:;tt d9ng tu phap thi cling co ths
duqc tuySn chQn va b6 nhi~m lam kiSm sat vien SO' c~p, kiSm sat duqc tuySn chQn va b6 nhi~m lam kiSm sat vien SO' c~p, kiSm sat
vien trung c~p, kiSm sat vien cao c~p, kiSm sat vien VKSNDTC. vien trung c~p, kiSm sat vien cao c~p, kiSm sat vien VKSNDTC.
6.1.3. Nhi¢m ki !dim sat vien 6.1.3. Nhi¢m ki !dim sat vien
- Ki6m sat vien duqc b6 nhi~m lcin dciu co thai h:;tn la 05 nam. - Ki6m sat vien duqc b6 nhi~m lcin dciu co thai h:;tn la 05 nam.
- Truemg hqp duqc b6 nhi~m l:;ti ho~c nang ng:;tch thi thai h:;tn - Truemg hqp duqc b6 nhi~m l:;ti ho~c nang ng:;tch thi thai h:;tn
la 10 nam. la 10 nam.
6.1.4. H(Ji a6ng tuyin ch9n !dim sat vien Vi?n kiim sat nhcm 6.1.4. H(Ji a6ng tuyin ch9n !dim sat vien Vi?n kiim sat nhcm
dan t6i cao dan t6i cao
- Thanh phcln cua h()i d6ng tuySn chQn g6m: - Thanh phcln cua h()i d6ng tuySn chQn g6m:
+ Vi~n truemg VKSNDTC latn Chu tich. + Vi~n truemg VKSNDTC latn Chu tich.
+ Cac uy vien: d:;ti di~n lanh d:;to B() Qu6c phong, B() N ()i V\1, + Cac uy vien: d:;ti di~n lanh d:;to B() Qu6c phong, B() N ()i V\1,
Uy ban trung uang M~t tr~n T6 qu6c Vi~t Nam, Trung uang H()i Uy ban trung uang M~t tr~n T6 qu6c Vi~t Nam, Trung uang H()i
lu~t gia Vi~tNam. lu~t gia Vi~tNam.
- Nhi~m V\1 cua H()i d6ng tuySn chQn: - Nhi~m V\1 cua H()i d6ng tuySn chQn:
+ TuySn chQn nguai du tieu chufin lam kiSm sat vten + TuySn chQn nguai du tieu chufin lam kiSm sat vten
VKSNDTC theo dS nghi cua Uy ban kiSm sat VKSNDTC dS trinh VKSNDTC theo dS nghi cua Uy ban kiSm sat VKSNDTC dS trinh
Vi~n truemg VKSNDTC trinh Chu tich nu6c b6 nhi~m; Vi~n truemg VKSNDTC trinh Chu tich nu6c b6 nhi~m;
CHUaNG XV- VI$N KIEM SAT NHAN DAN CHUaNG XV- VI$N KIEM SAT NHAN DAN
+ Xem xet nhfmg tnr<mg hqp ki~m sat vien VKSNDTC c6 th~ + Xem xet nhfmg tnr<mg hqp ki~m sat vien VKSNDTC c6 th~
duqc mi~n nhi~m chuc danh ki~m sat vien; duqc mi~n nhi~m chuc danh ki~m sat vien;
+ Xem xet nhfmg tnr<mg hqp ki~m sat vien VKSNDTC c6 th~ + Xem xet nhfmg tnr<mg hqp ki~m sat vien VKSNDTC c6 th~
bi each chuc chuc danh ki~m sat vien. bi each chuc chuc danh ki~m sat vien.
6.1.5. H9i adng thi tuyin kiim sat vien SO' cdp, kiim sat vien 6.1.5. H9i adng thi tuyin kiim sat vien SO' cdp, kiim sat vien
trung cdp, kiim sat vien cao cdp trung cdp, kiim sat vien cao cdp
- Thanh ph~n cua h9i d6ng thi tuy~n g6m: - Thanh ph~n cua h9i d6ng thi tuy~n g6m:
+ Vi~n tnr6ng VKSNDTC lam Chu tjch. + Vi~n tnr6ng VKSNDTC lam Chu tjch.
+ Cac uy vien: m9t Ph6 vi~n tnr6ng VKSNDTC, Vi~n tnr6ng + Cac uy vien: m9t Ph6 vi~n tnr6ng VKSNDTC, Vi~n tnr6ng
Vi~n ki~m sat quan S\f trung uong, d(;li di~n H1nh d(;lo B9 Qu6c Vi~n ki~m sat quan S\f trung uong, d(;li di~n H1nh d(;lo B9 Qu6c
phong, B9 N9i V\1, Uy ban trung uong M~t tr~n T6 qu6c Vi~t Nam. phong, B9 N9i V\1, Uy ban trung uong M~t tr~n T6 qu6c Vi~t Nam.
- Nhi~m vv cua h9i d6ng thi tuy~n: - Nhi~m vv cua h9i d6ng thi tuy~n:
+ T6 chuc cac ki thi tuy~n ki~m sat vien sa cfip, ki~m sat vien + T6 chuc cac ki thi tuy~n ki~m sat vien sa cfip, ki~m sat vien
trung cfip, ki~m sat vien cao cfip; trung cfip, ki~m sat vien cao cfip;
+ Cong b6 danh sach nhiing nguai ttung tuy~n; + Cong b6 danh sach nhiing nguai ttung tuy~n;
+ DS nghi Vi~n tnr6ng VKSNDTC b6 nhi~m nguai da trung + DS nghi Vi~n tnr6ng VKSNDTC b6 nhi~m nguai da trung
tuy~n lam ki~m sat vien sa cfip, ki~m sat vien trung cfip, ki~m sat tuy~n lam ki~m sat vien sa cfip, ki~m sat vien trung cfip, ki~m sat
vien cao cfip. vien cao cfip.
6.2. Ki~m tra vien 6.2. Ki~m tra vien
- Ki~m tra vien la nguai duqc b6 nhi~m theo quy dinh cua - Ki~m tra vien la nguai duqc b6 nhi~m theo quy dinh cua
phap lu~t d~ giup ki~m sat vien thvc hanh quysn cong t6, ki~m sat phap lu~t d~ giup ki~m sat vien thvc hanh quysn cong t6, ki~m sat
ho(;lt d9ng tu phap; thvc hi~n cac nhi~m vv, quy6n h(;ln khac theo ho(;lt d9ng tu phap; thvc hi~n cac nhi~m vv, quy6n h(;ln khac theo
S\f phan cong cua vi~n tnr6ng VKSND. S\f phan cong cua vi~n tnr6ng VKSND.
- Cac ng(;lch ki~m tra vien: - Cac ng(;lch ki~m tra vien:
+ Ki~m tra vien; + Ki~m tra vien;
+ Ki~m tra vien chinh; + Ki~m tra vien chinh;
+ K.i~m tra vien cao cfip. + K.i~m tra vien cao cfip.
DlNH HlfdNG THAO LUAN DlNH HlfdNG THAO LUAN
1. Phan tich cac chuc nang cua VKSND theo quy dinh cua hiSn phap 1. Phan tich cac chuc nang cua VKSND theo quy dinh cua hiSn phap
va phap lu~t hi~n hanh. va phap lu~t hi~n hanh.
2. Phan tich S\X thay d6i cua chuc nang ki6m sat vi~c thvc hi~n phap 2. Phan tich S\X thay d6i cua chuc nang ki6m sat vi~c thvc hi~n phap
lu~t cua VKSND qua cac ban hiSn phap. lu~t cua VKSND qua cac ban hiSn phap.
3. Phan tich nguyen t~c ho~t d9ng d~c thu cua VKSND thea phap lu~t 3. Phan tich nguyen t~c ho~t d9ng d~c thu cua VKSND thea phap lu~t
hi~n hanh. hi~n hanh.
4. Phan tich nhi~m V1l cua kiSm sat vi en trong h~ thbng VKSND. 4. Phan tich nhi~m V1l cua kiSm sat vi en trong h~ thbng VKSND.
CHUONG XVI- CHiNH QUYEN D[A PHUONG CHUONG XVI- CHiNH QUYEN D[A PHUONG
CHUdNGXVI CHUdNGXVI
CHINH QUYEN DJA PHUONG CHINH QUYEN DJA PHUONG
1. MOT so vAN DE cd BANv:E cHiNH QUYEN DlA PHl1dNG 580 1. MOT so vAN DE cd BANv:E cHiNH QUYEN DlA PHl1dNG 580
1.1. M()t s6 khai ni~m ca ban 580 1.1. M()t s6 khai ni~m ca ban 580
1.2. Chuc nang kep cua chinh quy~n dia phuang trong b() may 591 1.2. Chuc nang kep cua chinh quy~n dia phuang trong b() may 591
nhanu6c nhanu6c
1.3. Vai tro cua chinh quy~n dia phuang trong b() may nha nu6c 595 1.3. Vai tro cua chinh quy~n dia phuang trong b() may nha nu6c 595
1.4. Chinh quy~n dia phuang a nong thon va chinh quy~n dia 598 1.4. Chinh quy~n dia phuang a nong thon va chinh quy~n dia 598
phuang ado thi phuang ado thi
2. xAc DlNH P~ VI TRAM QUYEN CUA cHiNH QUYEN 601 2. xAc DlNH P~ VI TRAM QUYEN CUA cHiNH QUYEN 601
DlA PHU'dNG- PHAN QUYEN, PHAN cAP, UY QUYEN DlA PHU'dNG- PHAN QUYEN, PHAN cAP, UY QUYEN
2.1. Xac dinh ph~m vi thdm quy~n cua chinh quy~n dia phuang 601 2.1. Xac dinh ph~m vi thdm quy~n cua chinh quy~n dia phuang 601
2.2. Phan quy~n, phan c~p - Hai ca ch~ phan dinh thdm quy~n 604 2.2. Phan quy~n, phan c~p - Hai ca ch~ phan dinh thdm quy~n 604
cua chinh quy~n dia phuang cua chinh quy~n dia phuang
2.3. Uy quy~n cho CO' quan hanh chinh nha nu6c adia phuang 610 2.3. Uy quy~n cho CO' quan hanh chinh nha nu6c adia phuang 610
3. To CH(Jc vAHo~TDQNGcUA CHiNH QlNENDJAPHl1dNG 614 3. To CH(Jc vAHo~TDQNGcUA CHiNH QlNENDJAPHl1dNG 614
3.1. H()i d6ng nhan dan 615 3.1. H()i d6ng nhan dan 615
3.2. Uy ban nhan dan 622 3.2. Uy ban nhan dan 622
4. MOl QUANI$ GIDA cHiNH QUYEN DlA PHUdNG cAc cAP 627 4. MOl QUANI$ GIDA cHiNH QUYEN DlA PHUdNG cAc cAP 627
4.1. M6i quan h~ v~ t6 chuc 628 4.1. M6i quan h~ v~ t6 chuc 628
4.2. M6i quan h~ v~ ho~t d()ng '629 4.2. M6i quan h~ v~ ho~t d()ng '629
GlAO TRINH LU!T HIEN PHAP VII~T NAM GlAO TRINH LU!T HIEN PHAP VII~T NAM
bAt ki qu6c gia nao tn~n thS gi6i, khi CO' quan nha nu6c a
d bAt ki qu6c gia nao tn~n thS gi6i, khi CO' quan nha nu6c a
d
trung uong ban hanh chinh sach cho toan qu6c thi chinh sach d6 trung uong ban hanh chinh sach cho toan qu6c thi chinh sach d6
cling phai duqc thvc hi~n a dia phuang. M~t khac, a m6i dia cling phai duqc thvc hi~n a dia phuang. M~t khac, a m6i dia
phuong d~u c6 nhilng cong vi~c cftn S\f tham gia quySt dinh va t6 phuong d~u c6 nhilng cong vi~c cftn S\f tham gia quySt dinh va t6
chuc th\TC hi~n CUa nguai dan dia phuang d€ xay d\fllg CUQC s6ng chuc th\TC hi~n CUa nguai dan dia phuang d€ xay d\fllg CUQC s6ng
6n dinh va tuai d~p a dia phuong. Bay la hai ySu t6 quan trQng 6n dinh va tuai d~p a dia phuong. Bay la hai ySu t6 quan trQng
nhAt dinh hinh S\f t6n t(;li cua chinh quy~n dia phuong (CQBP) nhAt dinh hinh S\f t6n t(;li cua chinh quy~n dia phuong (CQBP)
trong cac nha nu6c hi~n dl;li. Chuong nay trinh bay nhilng vftn d~ trong cac nha nu6c hi~n dl;li. Chuong nay trinh bay nhilng vftn d~
phap li CO' ban nhAt v~ t6 chuc va ho(;lt d()ng cua CQBP a Vi~t phap li CO' ban nhAt v~ t6 chuc va ho(;lt d()ng cua CQBP a Vi~t
Nam hi~n nay theo phap lu~t hi~n hanh. Nam hi~n nay theo phap lu~t hi~n hanh.
1. MQT SO VAN BE Cd BAN VE CHiNH QUYEN 1. MQT SO VAN BE Cd BAN VE CHiNH QUYEN
BlAPHUdNG BlAPHUdNG
1.1. M{)t sA khai ni~m cO' ban 1.1. M{)t sA khai ni~m cO' ban
1.1.1. Dan vt hanh chinh va Dan vt liinh th6 - dan cu tl! nhien 1.1.1. Dan vt hanh chinh va Dan vt liinh th6 - dan cu tl! nhien
B€ hi€u v~ CQBP, tm6c tien cftn phan bi~t duqc khai ni~m B€ hi€u v~ CQBP, tm6c tien cftn phan bi~t duqc khai ni~m
"dan vi lanh th6- dan cu tv nhien" va khai ni~m "don vi hanh chinh". "dan vi lanh th6- dan cu tv nhien" va khai ni~m "don vi hanh chinh".
Dan vt liinh thd - dan cu tl! nhien la dan vi tv cu ca ban nhAt Dan vt liinh thd - dan cu tl! nhien la dan vi tv cu ca ban nhAt
cua con nguai khi s6ng thanh c()ng d6ng v6i nhau. Bon vi nay cua con nguai khi s6ng thanh c()ng d6ng v6i nhau. Bon vi nay
duqc xac dinh bai m()t di~n tich lanh th6 tren d6 c6 con nguai sinh duqc xac dinh bai m()t di~n tich lanh th6 tren d6 c6 con nguai sinh
s6ng t~p trung, thanh m()t c()ng d6ng g~n kSt v6i nhau va c6 s6ng t~p trung, thanh m()t c()ng d6ng g~n kSt v6i nhau va c6
nhfrng m6i lien quan, c6 cu()c s6ng sinh ho(;lt h~ng ngay g~n b6 nhfrng m6i lien quan, c6 cu()c s6ng sinh ho(;lt h~ng ngay g~n b6
m~t thiSt v6i nhau vS m~t kinh tS, van h6a, xa h()i, tam linh ... N6i m~t thiSt v6i nhau vS m~t kinh tS, van h6a, xa h()i, tam linh ... N6i
each khac, khi rna tren m()t ph(;lm vi di~n tich lanh th6 xuAt hi~n S\f each khac, khi rna tren m()t ph(;lm vi di~n tich lanh th6 xuAt hi~n S\f
tv cu cua con nguai do nhu cftu sinh s6ng va tir d6 t(;lo thanh c()ng tv cu cua con nguai do nhu cftu sinh s6ng va tir d6 t(;lo thanh c()ng
d6ng g~n kSt v6i nhau thi d6 duqc gQi la dan vi lanh th6 - dan cu d6ng g~n kSt v6i nhau thi d6 duqc gQi la dan vi lanh th6 - dan cu
tv nhien. Lo(;li don vi nay duqc hinh thanh rAt s6m trong lich Slr tv nhien. Lo(;li don vi nay duqc hinh thanh rAt s6m trong lich Slr
loai nguai, c6 th€ n6i la ngay ru khi con nguai rai khoi cu()c s6ng loai nguai, c6 th€ n6i la ngay ru khi con nguai rai khoi cu()c s6ng
bfty dan, du canh du cu dS t~p trung sinh s6ng 6n dinh thanh c()ng bfty dan, du canh du cu dS t~p trung sinh s6ng 6n dinh thanh c()ng
d6ng. y Su t6 "tv nhien" a day la S\f quftn tv cua con nguai v~ m()t d6ng. y Su t6 "tv nhien" a day la S\f quftn tv cua con nguai v~ m()t

CHUONG XVI- CHiNH QUYEN IJ!A PHUONG CHUONG XVI- CHiNH QUYEN IJ!A PHUONG
khu Vlf'C d~ cling sinh s6ng, Utm an, nhu dan gian thuang n6i la khu Vlf'C d~ cling sinh s6ng, Utm an, nhu dan gian thuang n6i la
theo quy lu~t "ddt lanh chim d~u". 1 theo quy lu~t "ddt lanh chim d~u". 1
d Vi9t Nam, cling nhu hfiu h~t cac qu6c gia tren th~ gi6i, c6 d Vi9t Nam, cling nhu hfiu h~t cac qu6c gia tren th~ gi6i, c6
hai lo(ili don vi lanh th6- dan CU' t\)' nhien can CU tren d~c di~m CUa hai lo(ili don vi lanh th6- dan CU' t\)' nhien can CU tren d~c di~m CUa
S\f qufin tl,l dan CU'. Xet V~ lich Slr, S\f tl,l CU' ban dfiu cua cac dan tQC S\f qufin tl,l dan CU'. Xet V~ lich Slr, S\f tl,l CU' ban dfiu cua cac dan tQC
Vi9t Nam gin li~n v6i nhu cfiu sinh s6ng nong nghi9p, c6 th~ la Vi9t Nam gin li~n v6i nhu cfiu sinh s6ng nong nghi9p, c6 th~ la
nong nghi9p lua nu6c a vitng dbng b~ng hay nong nghi9p san bin, nong nghi9p lua nu6c a vitng dbng b~ng hay nong nghi9p san bin,
hai 1U'Ql11 a khu V\fC cao nguyen. Lo(ili don vi tl,l CU' nay c6 th~ c6 hai 1U'Ql11 a khu V\fC cao nguyen. Lo(ili don vi tl,l CU' nay c6 th~ c6
ten gQi khac nhau a cac vitng mi~n khac nhau tren ca nu6c nhu ten gQi khac nhau a cac vitng mi~n khac nhau tren ca nu6c nhu
lang, ban, dp, huon, thon, x6m ... (a day g9i chung la lang). C<)ng lang, ban, dp, huon, thon, x6m ... (a day g9i chung la lang). C<)ng
dbng dan cu sinh s6ng trong cac lang c6 sv gin b6 ch~t che. Tru6c dbng dan cu sinh s6ng trong cac lang c6 sv gin b6 ch~t che. Tru6c
tien la sv gin b6 v~ sv muu sinh nong nghi9p, m6i lang d~u c6 tien la sv gin b6 v~ sv muu sinh nong nghi9p, m6i lang d~u c6
phfin ru<)ng canh tac nong nghi9p cua minh. N guai dan sinh s6ng phfin ru<)ng canh tac nong nghi9p cua minh. N guai dan sinh s6ng
trong cac lang CO S\f gin b6 V~ van hoa, tinh thfin, phong 1\IC t~p trong cac lang CO S\f gin b6 V~ van hoa, tinh thfin, phong 1\IC t~p
quan. Trong cac lang Vi9t N am, d~c bi9t akhu V\fC dbng b~ng Bic quan. Trong cac lang Vi9t N am, d~c bi9t akhu V\fC dbng b~ng Bic
b<), tbn t(ili ph6 bi~n m6i quan h9 gia t<)c, trong lang th~m chi c6 b<), tbn t(ili ph6 bi~n m6i quan h9 gia t<)c, trong lang th~m chi c6
th~ c6 nhfrng dong hQ 16n chi ph6i toan b9 cong vi9c cua lang. th~ c6 nhfrng dong hQ 16n chi ph6i toan b9 cong vi9c cua lang.
M6i lang cua nguai Vi9t cling thuang c6 cac dia di~m sinh ho~t M6i lang cua nguai Vi9t cling thuang c6 cac dia di~m sinh ho~t
c<)ng dbng rieng, d6 la dinh lang a Bic b<) hay nha rong a Tay c<)ng dbng rieng, d6 la dinh lang a Bic b<) hay nha rong a Tay
Nguyen ... Trong lang thuang c6 phong tvc t~p quan rieng, c6 dai Nguyen ... Trong lang thuang c6 phong tvc t~p quan rieng, c6 dai
s6ng Him linh rieng, th~ hi9n qua huang u6c, tl,lc 19, cac 16 h<)i, cac s6ng Him linh rieng, th~ hi9n qua huang u6c, tl,lc 19, cac 16 h<)i, cac
thu tl,lc tho cling rieng, th~m chi c6 ca ngon ngfr rieng. Chinh vi thu tl,lc tho cling rieng, th~m chi c6 ca ngon ngfr rieng. Chinh vi
nhtmg m6i quan h9 gin k~t c<)ng dbng ch~t che rna nguai Vi~t nhtmg m6i quan h9 gin k~t c<)ng dbng ch~t che rna nguai Vi~t
N am thuang coi lang la nai minh gin b6 nhdt, nai xac dinh ngu6n N am thuang coi lang la nai minh gin b6 nhdt, nai xac dinh ngu6n
g6c v~ m~t tinh thfin cua minh. Dan gian thuang c6 cau "s6ng a g6c v~ m~t tinh thfin cua minh. Dan gian thuang c6 cau "s6ng a
lang, sang a nu6c" cling lath~ hi9n nghia d6. 2 lang, sang a nu6c" cling lath~ hi9n nghia d6. 2
1
M()t s6 t::1c gia dung thu~t ngfr "don vi hfmh chfnh tt;r nhien", vi d\1 xem: NguySn 1
M()t s6 t::1c gia dung thu~t ngfr "don vi hfmh chfnh tt;r nhien", vi d\1 xem: NguySn
Bang Dung, "Sv phan bi~t don vi hfmh chfnh tt;r nhien va don vi hanh chfnh nhan Bang Dung, "Sv phan bi~t don vi hfmh chfnh tt;r nhien va don vi hanh chfnh nhan
t~o la ca sa cua vi~c t6 chile hay khong t6 chile H()i d6ng nhan dan a dia phuang", t~o la ca sa cua vi~c t6 chile hay khong t6 chile H()i d6ng nhan dan a dia phuang",
Tqp chi Ddn chtl & Phap lugt, s6 12(201), 2008, tr. 6- 10, t~i tr. 8. Tqp chi Ddn chtl & Phap lugt, s6 12(201), 2008, tr. 6- 10, t~i tr. 8.
2
V~ khai luge lich sl:r hinh thanh lang Vi~t Nam, xem: Luang flue Thi~p, Xa h<)i 2
V~ khai luge lich sl:r hinh thanh lang Vi~t Nam, xem: Luang flue Thi~p, Xa h<)i
Vi¢t Nam, Nxb. Hoa Tien, 1971, tr. 105, 106; Bui Xuan flfnh, L¢ lang phep mr&c, Vi¢t Nam, Nxb. Hoa Tien, 1971, tr. 105, 106; Bui Xuan flfnh, L¢ lang phep mr&c,
GIAO TRiNH LU!T HIEN PHAP VIJ2T NAM GIAO TRiNH LU!T HIEN PHAP VIJ2T NAM
Lo~i dan vi lanh th6 - dan cu tv nhien thu hai c6 nhi~u bi~n Lo~i dan vi lanh th6 - dan cu tv nhien thu hai c6 nhi~u bi~n
thS, song c6 thS gQi chung la "thanh ph6". Xet v~ m~t lich su a thS, song c6 thS gQi chung la "thanh ph6". Xet v~ m~t lich su a
Vi~t Nam, thanh ph6 hinh thanh sau lang. Gi6ng nhu lang, sv t~p Vi~t Nam, thanh ph6 hinh thanh sau lang. Gi6ng nhu lang, sv t~p
trung dan cu v~ cac thanh ph6 cling mang tinh tv nhien bai n6 g~n trung dan cu v~ cac thanh ph6 cling mang tinh tv nhien bai n6 g~n
v6i nhu c~u t6n t~i, muu sinh cua con nguoi N ~u muu sinh a lang v6i nhu c~u t6n t~i, muu sinh cua con nguoi N ~u muu sinh a lang
trQng v~ nong nghi~p thi thanh ph6 trQng v~ phi nong nghi~p, vi trQng v~ nong nghi~p thi thanh ph6 trQng v~ phi nong nghi~p, vi
dv cong nghi~p, thuang nghi~p, dich V\1· Sv g~n k~t c()ng d6ng dv cong nghi~p, thuang nghi~p, dich V\1· Sv g~n k~t c()ng d6ng
trong thanh ph6 thuemg ths hi~n nhi~u a khia c~nh v~t ch&t, van trong thanh ph6 thuemg ths hi~n nhi~u a khia c~nh v~t ch&t, van
h6a, xa h()i han la v~ m~t tinh th~n, dong hQ, tam linh nhu a Lang. h6a, xa h()i han la v~ m~t tinh th~n, dong hQ, tam linh nhu a Lang.
N ~u d~c trnng cua lang la dinh lang, nha rong. . . thi d~c trnng cua N ~u d~c trnng cua lang la dinh lang, nha rong. . . thi d~c trnng cua
thanh ph6 la b~nh vi~n, truemg d~i hQC, nha hat, cong vien, khach thanh ph6 la b~nh vi~n, truemg d~i hQC, nha hat, cong vien, khach
s~n, trung tam thuang m~i, ca sa h~ t~ng hi~n d<;1i ... Thanh ph6 c6 s~n, trung tam thuang m~i, ca sa h~ t~ng hi~n d<;1i ... Thanh ph6 c6
ths duqc hinh thanh v&i quy mo khac nhau, a quy mo nho g9i la ths duqc hinh thanh v&i quy mo khac nhau, a quy mo nho g9i la
"thi tr&n"' a quy mo 16n han gQi la "thi xa"' a quy mo 16n han nfra "thi tr&n"' a quy mo 16n han gQi la "thi xa"' a quy mo 16n han nfra
gQi la "thanh ph6"' a quy mo r&t 16n v6i hang chvc tri~u dan cu c6 gQi la "thanh ph6"' a quy mo r&t 16n v6i hang chvc tri~u dan cu c6
thS duqc g9i la "sieu thanh ph6" (Mega City). Nguai Vi~t Nam thS duqc g9i la "sieu thanh ph6" (Mega City). Nguai Vi~t Nam
hi~n t~i thuemg c6 tam H khong xem thanh ph6 la nai g6c tich cua hi~n t~i thuemg c6 tam H khong xem thanh ph6 la nai g6c tich cua
minh bai a day quy 1\1 nguai d~n rir cac phuong trai khac nhau. minh bai a day quy 1\1 nguai d~n rir cac phuong trai khac nhau.
Dan gian c6 cau "5 nguai, 10 lang" chinh ladS chi di~u nay. M~c Dan gian c6 cau "5 nguai, 10 lang" chinh ladS chi di~u nay. M~c
du V~y, S\1' g~n k~t CQng df>ng dan CU a thanh ph6 cling h~t SUC du V~y, S\1' g~n k~t CQng df>ng dan CU a thanh ph6 cling h~t SUC
ch~t che do d~c thu r&t nhi~u nguai sinh s6ng tren m()t dia ban ch~t che do d~c thu r&t nhi~u nguai sinh s6ng tren m()t dia ban
nho, m~t d9 dan s6 cao. Sv g~n k~t v~ ca sa h~ t~ng, v~ kinh t~, nho, m~t d9 dan s6 cao. Sv g~n k~t v~ ca sa h~ t~ng, v~ kinh t~,
cong vi~c, muu sinh, sinh ho~t van h6a ... la r&t 16n. Ho~t d()ng cong vi~c, muu sinh, sinh ho~t van h6a ... la r&t 16n. Ho~t d()ng
cua m6i nguai, m6i gia dinh d~u d~ dang anh huang t6i nhfrng cua m6i nguai, m6i gia dinh d~u d~ dang anh huang t6i nhfrng
nguai, gia dinh khac. nguai, gia dinh khac.
N goai cac d~c diSm rieng, cac dan vi lanh th6 - dan cu tv N goai cac d~c diSm rieng, cac dan vi lanh th6 - dan cu tv
nhien, cho du la lang hay thanh ph6 d~u c6 nhfrng d~c diSm nhien, cho du la lang hay thanh ph6 d~u c6 nhfrng d~c diSm
chung. Thu nhdt, chung d~u la nhfrng dan vi t1.I cu "nho nh§.t", ca chung. Thu nhdt, chung d~u la nhfrng dan vi t1.I cu "nho nh§.t", ca
ban nh§.t theo nghla t~p trung nh§.t, d~m d~c va hoan chinh nh&t. ban nh§.t theo nghla t~p trung nh§.t, d~m d~c va hoan chinh nh&t.
Nxb. Phap li, 1985, tr. 14, 15, 18, 19. V~ mota chi tiSt deri s6ng m(>t lfmg a B~c B(> Nxb. Phap li, 1985, tr. 14, 15, 18, 19. V~ mota chi tiSt deri s6ng m(>t lfmg a B~c B(>
dftu thS ki XX, xem: f>ao f>inh Hao, "M(>t lang a xu B~c-ki hi~n nay", Tgp chi dftu thS ki XX, xem: f>ao f>inh Hao, "M(>t lang a xu B~c-ki hi~n nay", Tgp chi
Nam Phong, s6 177, 1932, tr. 351 - 363. Nam Phong, s6 177, 1932, tr. 351 - 363.

CHUONG XVI- CHiNH QUYEN D!A PHUONG CHUONG XVI- CHiNH QUYEN D!A PHUONG
N guai ta kh6 c6 th~ chia c~t m{)t lang thanh cac lang nho hon ho~c N guai ta kh6 c6 th~ chia c~t m{)t lang thanh cac lang nho hon ho~c
thanh ph6 thanh cac thanh ph6 nho hon nSu khong c6 S\f tach bi~t thanh ph6 thanh cac thanh ph6 nho hon nSu khong c6 S\f tach bi~t
r5 rang v~ khoang each dia 1i va C<J sa v~t chfrt h~ tdng. Thu hai, a r5 rang v~ khoang each dia 1i va C<J sa v~t chfrt h~ tdng. Thu hai, a
cac dan vi lanh thfi - dan CU tl,f nhien d~u CO S\f hi~n di~n cua m{)t cac dan vi lanh thfi - dan CU tl,f nhien d~u CO S\f hi~n di~n cua m{)t
c{)ng dbng dan cu c6 S\f g~n kSt v6i nhau m{)t each ch~t che v~ c{)ng dbng dan cu c6 S\f g~n kSt v6i nhau m{)t each ch~t che v~
kinh tS, van h6a, xa h{)i, gia dinh, tam linh, phong t\lc t~p quan ... kinh tS, van h6a, xa h{)i, gia dinh, tam linh, phong t\lc t~p quan ...
Thu ba, chinh S\f g~n kSt mang tinh c{)ng dbng tren day la ca sa d~ Thu ba, chinh S\f g~n kSt mang tinh c{)ng dbng tren day la ca sa d~
. hinh thanh cac m6i quan tam, S\f g~n b6 V~ m~t lqi ich d6i v6i cac . hinh thanh cac m6i quan tam, S\f g~n b6 V~ m~t lqi ich d6i v6i cac
vdn d~ chung cua c{)ng dbng nhu ca sa h~ tfrng, tr~t tl,l tri an, v~ vdn d~ chung cua c{)ng dbng nhu ca sa h~ tfrng, tr~t tl,l tri an, v~
sinh, giao dl;lC, moi truang, van h6a giai tri v.v .. Cong vi~c phat sinh, giao dl;lC, moi truang, van h6a giai tri v.v .. Cong vi~c phat
sinh trong cac llnh V\fC nay c6 th~ duqc cham lo, giai quySt t6t sinh trong cac llnh V\fC nay c6 th~ duqc cham lo, giai quySt t6t
nhdt bai chinh c{)ng dbng do tinh chdt anh huang tfl,lC tiSp t6i CUQC nhdt bai chinh c{)ng dbng do tinh chdt anh huang tfl,lC tiSp t6i CUQC
s6ng cua hQ. s6ng cua hQ.
Khac v6i Dan vi lanh th6 - dan cu tv nhien, Dan vj hanh chinh Khac v6i Dan vi lanh th6 - dan cu tv nhien, Dan vj hanh chinh
(sau day viSt t~t la DVHC) hay con gQi la Dan vi hanh chinh liinh (sau day viSt t~t la DVHC) hay con gQi la Dan vi hanh chinh liinh
th6 duqc hinh thanh do nhu cfru quan 1i cua nha nu6c chtr khong th6 duqc hinh thanh do nhu cfru quan 1i cua nha nu6c chtr khong
phai nhu cdu sinh s6ng tv nhien cua nguai dan. Hanh chinh la sv phai nhu cdu sinh s6ng tv nhien cua nguai dan. Hanh chinh la sv
cai quan cong Vi~c CUa qu6c gia, S\f tri~n khai cong vi~c CUa nha cai quan cong Vi~c CUa qu6c gia, S\f tri~n khai cong vi~c CUa nha
nu6c tir trung uang t6i dia phuang. d nu6c nao cung v~y, ca quan nu6c tir trung uang t6i dia phuang. d nu6c nao cung v~y, ca quan
hanh chinh cao nhfrt n~m a trung uang. Tuy nhien, cac chinh hanh chinh cao nhfrt n~m a trung uang. Tuy nhien, cac chinh
sach do trung uang ban hanh du hay dSn mfry cung khong th~ tra sach do trung uang ban hanh du hay dSn mfry cung khong th~ tra
thanh hi~n thvc nSu khong duqc tri~n khai a cdp dia phuang. Vi thanh hi~n thvc nSu khong duqc tri~n khai a cdp dia phuang. Vi
d\1, khi Chinh phu ban hanh chinh sach bao hi~m y tS thi h~ d\1, khi Chinh phu ban hanh chinh sach bao hi~m y tS thi h~
th6ng hanh chinh phai lam sao cho mQi nguai dan d~u nh~n duqc th6ng hanh chinh phai lam sao cho mQi nguai dan d~u nh~n duqc
h6 trq tir bao hi~m y ts khi kham chua b~nh; hay chinh sach xay h6 trq tir bao hi~m y ts khi kham chua b~nh; hay chinh sach xay
dvng nSp s6ng mai a nong thou phai duqc th\fc hi~n tren th\fc ts dvng nSp s6ng mai a nong thou phai duqc th\fc hi~n tren th\fc ts
a tirng lang que. f)~ phl;lC V\1 ml;lC dich tri~n khai cong Vi~c hanh a tirng lang que. f)~ phl;lC V\1 ml;lC dich tri~n khai cong Vi~c hanh
chinh nha nu6c a dia phuang, nha nu6c hi~n d~i thuang chia chinh nha nu6c a dia phuang, nha nu6c hi~n d~i thuang chia
lanh th6 qu6c gia thanh cac lo~i dan vi lanh th6 khac nhau tren lanh th6 qu6c gia thanh cac lo~i dan vi lanh th6 khac nhau tren
do co b9 ph~n dan cu nhfit dinh va thiSt l~p a do cac thiSt chs nha do co b9 ph~n dan cu nhfit dinh va thiSt l~p a do cac thiSt chs nha
nu6c cfrn thiSt d~ t6 chuc th\fc hi~n cong vi~c hanh chinh tren dia nu6c cfrn thiSt d~ t6 chuc th\fc hi~n cong vi~c hanh chinh tren dia
GIAO TRINH LUAT HIEN PHAP VIJ~:T NAM GIAO TRINH LUAT HIEN PHAP VIJ~:T NAM
ban. Nhu v~y, DVHC la cac phlin di~n tich cua Hlnh th6 qu6c gia, ban. Nhu v~y, DVHC la cac phlin di~n tich cua Hlnh th6 qu6c gia,
tren do thuemg co m9t b9 ph~n dan cu nhftt dinh, duqc chia ra d6 tren do thuemg co m9t b9 ph~n dan cu nhftt dinh, duqc chia ra d6
phvc V\1 ffil)C dich quan 1i hanh chinh nha nu&c. Tuy vao di san phvc V\1 ffil)C dich quan 1i hanh chinh nha nu&c. Tuy vao di san
lich su, diSu ki~n kinh t6 - xa h9i va trinh d9 nh~n thuc vs mo hinh lich su, diSu ki~n kinh t6 - xa h9i va trinh d9 nh~n thuc vs mo hinh
hanh chinh hi~n d~i, cac qu6c gia thuemg c6 each phan chia hanh chinh hi~n d~i, cac qu6c gia thuemg c6 each phan chia
DVHC khac nhau. 1 DVHC khac nhau. 1
0 Vi~t Nam, cac DVHC duqc chia thanh ba cftp va duqc quy 0 Vi~t Nam, cac DVHC duqc chia thanh ba cftp va duqc quy
dinh t~i DiSu 110 HiSn phap nam 2013. Tru6c tien, to an b9 lanh dinh t~i DiSu 110 HiSn phap nam 2013. Tru6c tien, to an b9 lanh
th6 Vi~t Nam duqc chia thanh cac DVHC cftp tinh, bao g6m cac th6 Vi~t Nam duqc chia thanh cac DVHC cftp tinh, bao g6m cac
tinh va cac thanh ph6 tf\fc thu()c trung uong. TiSp dSn, DVHC cftp tinh va cac thanh ph6 tf\fc thu()c trung uong. TiSp dSn, DVHC cftp
tinh duqc chia thanh cac DVHC cftp huy~n, bao g6m huy~n, qu~n, tinh duqc chia thanh cac DVHC cftp huy~n, bao g6m huy~n, qu~n,
thi xa, thanh ph6 thu9c tinh; theo do tinh chia thanh huy~n, thi xa thi xa, thanh ph6 thu9c tinh; theo do tinh chia thanh huy~n, thi xa
va thanh ph6 thu()c tinh, thanh ph6 tf\fc thu()c trung uang chia va thanh ph6 thu()c tinh, thanh ph6 tf\fc thu()c trung uang chia
thanh qu~n, huy~n, thi xa va DVHC tuang duang. Sau cung, cac thanh qu~n, huy~n, thi xa va DVHC tuang duang. Sau cung, cac
DVHC cftp huy~n duqc chia thanh cac DVHC cftp xa, bao g6m DVHC cftp huy~n duqc chia thanh cac DVHC cftp xa, bao g6m
xa, phuemg, thi trftn; theo do huy~n chia thanh xa, thi trftn, qu~n xa, phuemg, thi trftn; theo do huy~n chia thanh xa, thi trftn, qu~n
chia thanh phuang, thi xa va thanh ph6 thu()c tinh chia thanh chia thanh phuang, thi xa va thanh ph6 thu()c tinh chia thanh
phuang va xa. NSu nhin tu du6i len, toan b9 lanh th6 Vi~t Nam phuang va xa. NSu nhin tu du6i len, toan b9 lanh th6 Vi~t Nam
duqc chia thanh cac DVHC nho nhftt la cac DVHC cftp xa (hi~n duqc chia thanh cac DVHC nho nhftt la cac DVHC cftp xa (hi~n
co 11162 DVHC cftp xa). Nhom m9t s6 DVHC cftp xa thanh co 11162 DVHC cftp xa). Nhom m9t s6 DVHC cftp xa thanh
DVHC cftp huy~n (hi~n co 713 DVHC cftp huy~n) va t~p hqp DVHC cftp huy~n (hi~n co 713 DVHC cftp huy~n) va t~p hqp
m()t s6 DVHC cftp huy~n thanh DVHC cftp tinh (hi~n co 63 DVHC m()t s6 DVHC cftp huy~n thanh DVHC cftp tinh (hi~n co 63 DVHC
cftp tinh). 2 T~t ca cac DVHC c~p tinh hqp thanh toan b9 lanh th6 cftp tinh). 2 T~t ca cac DVHC c~p tinh hqp thanh toan b9 lanh th6
1 V€ mo hinh phan chia E>VHC 6 Anh Qu6c va C<)ng hoa Phap, xem: Alistair Cole 1 V€ mo hinh phan chia E>VHC 6 Anh Qu6c va C<)ng hoa Phap, xem: Alistair Cole
va Peter John, Local governance in England and France, Routledge, 2001, tr. 18 - va Peter John, Local governance in England and France, Routledge, 2001, tr. 18 -
60; 6 Hoa Ky, xem: David Me Carthy Jr. and Laurie Reynolds, Local government 60; 6 Hoa Ky, xem: David Me Carthy Jr. and Laurie Reynolds, Local government
law, Thomson West, 2003, p. 7 - 16; 6 C<)ng hoa Lien bang E>uc, xem: Athur law, Thomson West, 2003, p. 7 - 16; 6 C<)ng hoa Lien bang E>uc, xem: Athur
Gunlicks, Local government in the German Federal System, Duke University Gunlicks, Local government in the German Federal System, Duke University
Press, Durham 1986, tr. 32 - 67; Vincent Hofmann-Martinot, Hellmut Wollmann Press, Durham 1986, tr. 32 - 67; Vincent Hofmann-Martinot, Hellmut Wollmann
(bien t~p ), State and local government reforms in France and Germany - Divergence (bien t~p ), State and local government reforms in France and Germany - Divergence
and Convergence, VS Verlag fur Sozialwissenschaften, 2006, tr. 11 - 75. and Convergence, VS Verlag fur Sozialwissenschaften, 2006, tr. 11 - 75.
2
s6 li~u c~p nh~t nam 2017 cim T6ng c1;1c th6ng ke, xem www.gso.gov.vn/dmhc 2
s6 li~u c~p nh~t nam 2017 cim T6ng c1;1c th6ng ke, xem www.gso.gov.vn/dmhc
20 15/Tinh_tk_new .asps. 20 15/Tinh_tk_new .asps.

qu6c gia. Khang DVH C c~p tinh nao khang duqc chia thanh cac qu6c gia. Khang DVH C c~p tinh nao khang duqc chia thanh cac
DVHC c~p huy9n va khong DVHC c~p huy9n nao khang duqc DVHC c~p huy9n va khong DVHC c~p huy9n nao khang duqc
chia thanh cac DVHC c~p xa. 1 C~u true theo I6i "dbng ph\lc" nhu chia thanh cac DVHC c~p xa. 1 C~u true theo I6i "dbng ph\lc" nhu
v~y c6 th~ duqc vi nhu "c~u true t6 ong". M6i t6 ong bao gbm va v~y c6 th~ duqc vi nhu "c~u true t6 ong". M6i t6 ong bao gbm va
s6 ken. M6i cai ken la m()t DVHC c~p xa, t~p hqp m()t s6 ken s6 ken. M6i cai ken la m()t DVHC c~p xa, t~p hqp m()t s6 ken
thanh m()t DVHC c~p huy9n va t~p hqp m()t s616n han t~o thanh thanh m()t DVHC c~p huy9n va t~p hqp m()t s616n han t~o thanh
DVHC c~p tinh. DVHC c~p tinh.
Theo phap lu~t hi9n hanh, thfim quy~n thanh l~p, giai thS, Theo phap lu~t hi9n hanh, thfim quy~n thanh l~p, giai thS,
nh~p, chia, di~u chinh dia gi6i, d~t ten DVHC c~p tinh thu()c v~ nh~p, chia, di~u chinh dia gi6i, d~t ten DVHC c~p tinh thu()c v~
Qu6c h()i. D6i v6i cac DVHC c~p huy9n va xa, thfim quy~n thu()c Qu6c h()i. D6i v6i cac DVHC c~p huy9n va xa, thfim quy~n thu()c
v~ UBTVQH. Trong t~t ca cac trnang hqp, Chinh phu d~u la v~ UBTVQH. Trong t~t ca cac trnang hqp, Chinh phu d~u la
nguai d~ xu~t dS Qu6c h()i va UBTVQH quySt dinh theo thfim nguai d~ xu~t dS Qu6c h()i va UBTVQH quySt dinh theo thfim
quy~n. Tru6c khi d~ xu~t, trir trnang hqp d~t ten DVHC, Chinh quy~n. Tru6c khi d~ xu~t, trir trnang hqp d~t ten DVHC, Chinh
phu phai t6 chuc I~y y kisn cua nhan dan dia phuang theo trinh tg, phu phai t6 chuc I~y y kisn cua nhan dan dia phuang theo trinh tg,
thu tl)c do lu~t dinh. 2 thu tl)c do lu~t dinh. 2
d day cfrn phan bi9t dS tranh hiSu lfrm khi su dl)ng m()t s6 ten d day cfrn phan bi9t dS tranh hiSu lfrm khi su dl)ng m()t s6 ten
gQi. Thanh ph6 twc thu()c tinh, thi xa, thi tr~n c6 thS wa la gQi. Thanh ph6 twc thu()c tinh, thi xa, thi tr~n c6 thS wa la
DVHC, v1ra la dan vi lanh th6- dan cu tg nhien nSu nha nu6c l~y DVHC, v1ra la dan vi lanh th6- dan cu tg nhien nSu nha nu6c l~y
chinh nai qufrn tl) dan cu tg nhien tuang U'ng lam DVHC. Thanh chinh nai qufrn tl) dan cu tg nhien tuang U'ng lam DVHC. Thanh
ph6 twc thu()c trung uang, trai l~i, khang dbng nh~t v6i thanh ph6 ph6 twc thu()c trung uang, trai l~i, khang dbng nh~t v6i thanh ph6
v6i tu each la dan vi lanh th6 - dan cu tg nhien. Vi d\l, Thanh ph6 v6i tu each la dan vi lanh th6 - dan cu tg nhien. Vi d\l, Thanh ph6
Ha N()i v6i tu each la m()t DVHC c~p tinh c6 di9n tich r~t r()ng, Ha N()i v6i tu each la m()t DVHC c~p tinh c6 di9n tich r~t r()ng,
t6i 3329 km2 , trong d6 c6 m()t s6 dan vi lanh th6 - dan cu tg nhien t6i 3329 km2 , trong d6 c6 m()t s6 dan vi lanh th6 - dan cu tg nhien
nhu thanh ph6 g6m cac qu~n, huy9n trung tam va Thi xa San Tay, nhu thanh ph6 g6m cac qu~n, huy9n trung tam va Thi xa San Tay,
ngoai ra la m()t s6 DVHC c~p huy9n akhu V\fC nang than c6 CO' sa ngoai ra la m()t s6 DVHC c~p huy9n akhu V\fC nang than c6 CO' sa
h~ tfrng tach rai VOi cac khu V\fC khac. h~ tfrng tach rai VOi cac khu V\fC khac.
Ngoai 3 c~p DVHC lanh th6 tren day, Di~u 110 HiSn phap Ngoai 3 c~p DVHC lanh th6 tren day, Di~u 110 HiSn phap
Ngo~i tru m9t s6 huy~n dao chua duqc chia thanh cac DVHC nho han, vi d1,1, Ngo~i tru m9t s6 huy~n dao chua duqc chia thanh cac DVHC nho han, vi d1,1,
1 1
huy~n dao C6n Co, tinh Quang Tri, huy~n dao B~ch Long VI, thanh ph6 Hai huy~n dao C6n Co, tinh Quang Tri, huy~n dao B~ch Long VI, thanh ph6 Hai
Phong, huy~n Con Dao, tinh Ba Ria - Vung Tau. Phong, huy~n Con Dao, tinh Ba Ria - Vung Tau.
Di~u 129 Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015 (sua d6i, b6 sung nam 2019); khoim 2 Di~u 129 Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015 (sua d6i, b6 sung nam 2019); khoim 2
2 2
f)i~u 110 HiSn phap nam 20 13. f)i~u 110 HiSn phap nam 20 13.
GIAO TRiNH LU!T HIEN PHAP VI:ST NAM GIAO TRiNH LU!T HIEN PHAP VI:ST NAM
nam 2013 con tru li~u m()t lo~i DVHC khac, d6 la DVHC- kinh tS nam 2013 con tru li~u m()t lo~i DVHC khac, d6 la DVHC- kinh tS
d~c bi~t. DVHC- kinh tS d~c bi~t do Qu6c h()i thanh l~p va do d6 d~c bi~t. DVHC- kinh tS d~c bi~t do Qu6c h()i thanh l~p va do d6
tuang duang v6i DVHC cAp tinh. Tuy nhien, cho dSn nay chua c6 tuang duang v6i DVHC cAp tinh. Tuy nhien, cho dSn nay chua c6
DVHC- kinh tS d~c bi~t nao duqc thanh l~p va vi v~y chua r5 cAu DVHC- kinh tS d~c bi~t nao duqc thanh l~p va vi v~y chua r5 cAu
true t6 chuc lanh th6 cua cac dan vi nay nhu th€ nao. true t6 chuc lanh th6 cua cac dan vi nay nhu th€ nao.
Gifra DVHC va Dan vi lanh th6- dan cu t\1' nhien c6 m6i quan Gifra DVHC va Dan vi lanh th6- dan cu t\1' nhien c6 m6i quan
h~ ch~t che. DVHC duqc thanh l~p d~ thvc hi~n cong vi~c cua nha h~ ch~t che. DVHC duqc thanh l~p d~ thvc hi~n cong vi~c cua nha
nu6c a dia phuang con dan vi lanh th6 - dan cut\]' nhien lanai nu6c a dia phuang con dan vi lanh th6 - dan cut\]' nhien lanai
quay tl,l dan cu thanh c()ng dbng m()t each t\1' nhien. Cong vi~c nha quay tl,l dan cu thanh c()ng dbng m()t each t\1' nhien. Cong vi~c nha
nu6c la cong vi~c g~n v6i nguai dan va phvc V\1 nguai dan. Do d6 nu6c la cong vi~c g~n v6i nguai dan va phvc V\1 nguai dan. Do d6
mu6n cong vi~c nha nu6c thvc hi~n hi~u qua, dem l~i kSt qua t6t mu6n cong vi~c nha nu6c thvc hi~n hi~u qua, dem l~i kSt qua t6t
dttp cho nguai dan thi khi phan dinh DVHC c~n ton tn~ng d~c dttp cho nguai dan thi khi phan dinh DVHC c~n ton tn~ng d~c
diSm cua cac dan vi Hlnh th6 - dan cu tv nhien. diSm cua cac dan vi Hlnh th6 - dan cu tv nhien.
1.1.2. Chinh quyJn ata phuang, CO' quan chinh quyJn ata 1.1.2. Chinh quyJn ata phuang, CO' quan chinh quyJn ata
phuang, CO' quan nha nuac aaja phuang phuang, CO' quan nha nuac aaja phuang
Tren ca sa phan chia lanh th6 qu6c gia thanh cac DVHC, nha Tren ca sa phan chia lanh th6 qu6c gia thanh cac DVHC, nha
nu6c thanh l~p cac thiSt chS nha nu6c tuang ung t~i m6i DVHC nu6c thanh l~p cac thiSt chS nha nu6c tuang ung t~i m6i DVHC
dS trvc tiSp thvc thi cac cong vi~c nha nu6c t~i dia phuang. Nha dS trvc tiSp thvc thi cac cong vi~c nha nu6c t~i dia phuang. Nha
nu6c c6 thS chQn m()t trong hai each. Thu nhAt, cac ca quan hanh nu6c c6 thS chQn m()t trong hai each. Thu nhAt, cac ca quan hanh
chinh nha nu6c a trung uang thanh l~p cac CO' quan cAp du6i cua chinh nha nu6c a trung uang thanh l~p cac CO' quan cAp du6i cua
minh a cac DVHC. Thu hai, nha nu6c quy dinh ca chS d~ nguai minh a cac DVHC. Thu hai, nha nu6c quy dinh ca chS d~ nguai
dan a tlmg DVHC thanh l~p nen cac ca quan nha nu6c a dia dan a tlmg DVHC thanh l~p nen cac ca quan nha nu6c a dia
phuang minh. T~p hqp lo~i C<J quan thu hai nay chinh la CQDP. phuang minh. T~p hqp lo~i C<J quan thu hai nay chinh la CQDP.
Dinh nghla d~y du, CQDP la thiSt chS nha nu6c duqc thanh Dinh nghla d~y du, CQDP la thiSt chS nha nu6c duqc thanh
l~p tit dia phuang d€ thvc thi cac cong vi~c nha nu&c trong ph~m l~p tit dia phuang d€ thvc thi cac cong vi~c nha nu&c trong ph~m
vi m()t DVHC nhAt dinh; CQDP c6 tnich nhi~m cham lo cong vi~c vi m()t DVHC nhAt dinh; CQDP c6 tnich nhi~m cham lo cong vi~c
cua dia phuang va c6 thfim quy~n chung trong ph~m vi lanh th6 cua dia phuang va c6 thfim quy~n chung trong ph~m vi lanh th6
cua DVHC rna minh phv trach. N6i m9t each ng~n gQn, CQDP la cua DVHC rna minh phv trach. N6i m9t each ng~n gQn, CQDP la
thiSt chS nha nu6c duqc thanh l~p ti:r dia phuang dS thvc thi cong thiSt chS nha nu6c duqc thanh l~p ti:r dia phuang dS thvc thi cong
vi~c nha nu6c a dia phuang. CQDP cua Vi~t Nam hi~n nay c6 vi~c nha nu6c a dia phuang. CQDP cua Vi~t Nam hi~n nay c6
nhfrng d~c diSm sau: nhfrng d~c diSm sau:
Thu nhdt, CQDP la thi~t ch~ nha nu&c duqc thanh l~p m dia Thu nhdt, CQDP la thi~t ch~ nha nu&c duqc thanh l~p m dia
phuong, c6 nghla la xu~t phat mngum dan dia phuong. CQDP hi~n phuong, c6 nghla la xu~t phat mngum dan dia phuong. CQDP hi~n
nay cua Vi~t Nam duqc thanh l~p at~t ca cac DVHC va at~t ca cac nay cua Vi~t Nam duqc thanh l~p at~t ca cac DVHC va at~t ca cac
c~p. CQDP a m6i DVHC dSu duqc c~u thanh bm hai CO' quan la c~p. CQDP a m6i DVHC dSu duqc c~u thanh bm hai CO' quan la
H9i d6ng nhan dan (HDND) va Uy ban nhan dan (UBND), duqc H9i d6ng nhan dan (HDND) va Uy ban nhan dan (UBND), duqc
gQi la cac "ca quan CQDP". Trong d6, HDND la ca quan d~i bi~u gQi la cac "ca quan CQDP". Trong d6, HDND la ca quan d~i bi~u
do ngum dan a DVHC tuong ling bftu ra thong qua bftu cu con do ngum dan a DVHC tuong ling bftu ra thong qua bftu cu con
UBND do HDND bftu ra d~ ch~p hanh cac quy~t dinh cua HDND. UBND do HDND bftu ra d~ ch~p hanh cac quy~t dinh cua HDND.
f)~n luqt minh UBND l~i thanh l~p ra cac CO' quan chuyen mon f)~n luqt minh UBND l~i thanh l~p ra cac CO' quan chuyen mon
giup vi~c. Nhu v~y la trgc ti~p hay gian ti~p, CQDP a cac DVHC giup vi~c. Nhu v~y la trgc ti~p hay gian ti~p, CQDP a cac DVHC
cua Vi~t Nam dSu duqc thanh l~p bai nguai dan adia phuong. cua Vi~t Nam dSu duqc thanh l~p bai nguai dan adia phuong.
Thu hai, CQDP duqc thanh l~p d~ t6 chuc thvc hi~n cong vi~c Thu hai, CQDP duqc thanh l~p d~ t6 chuc thvc hi~n cong vi~c
nha nu6c a dia phuong. M6i CQDP c6 ph~m vi thfim quySn va nha nu6c a dia phuong. M6i CQDP c6 ph~m vi thfim quySn va
chiu trach nhi~m thgc hi~n cong vi~c cua nha nu6c trong ph~m vi chiu trach nhi~m thgc hi~n cong vi~c cua nha nu6c trong ph~m vi
lanh th6 cua DVHC rna n6 phv trach. Cong vi~c nha nu6c a day lanh th6 cua DVHC rna n6 phv trach. Cong vi~c nha nu6c a day
duqc hi~u la cac cong vi~c rna nha nu6c mu6n thvc hi~n m9t each duqc hi~u la cac cong vi~c rna nha nu6c mu6n thvc hi~n m9t each
chu d{>ng nh&m lam cho dai s6ng cua nguai dan tra nen t6t dttp chu d{>ng nh&m lam cho dai s6ng cua nguai dan tra nen t6t dttp
hon. Cong vi~c d6 c6 th~ la vi~c thvc hi~n m9t chinh sach duqc tri~n hon. Cong vi~c d6 c6 th~ la vi~c thvc hi~n m9t chinh sach duqc tri~n
khai mtrung uong, vi dv tri~n khai lam the din cu6c cho nguai khai mtrung uong, vi dv tri~n khai lam the din cu6c cho nguai
dan, c~p phat the bao hi~m y t~, tra luong huu v.v., hay trgc ti~p dan, c~p phat the bao hi~m y t~, tra luong huu v.v., hay trgc ti~p
dua ra cac quy~t dinh vs cac cong vi~c a dia phuong va tri~n khai dua ra cac quy~t dinh vs cac cong vi~c a dia phuong va tri~n khai
cac quy~t dinh d6, vi dv xay dvng cong vien, nha van h6a v.v .. cac quy~t dinh d6, vi dv xay dvng cong vien, nha van h6a v.v ..
Thu ba, CQDP thvc thi thfim quySn chung d6i v6i cac linh vvc Thu ba, CQDP thvc thi thfim quySn chung d6i v6i cac linh vvc
trong ph~m vi lanh th6 cua DVHC rna minh ph1;1 trach. Thfim. trong ph~m vi lanh th6 cua DVHC rna minh ph1;1 trach. Thfim.
quySn chung cua CQD P bao trum cac mij,t cua dai s6ng mchinh quySn chung cua CQD P bao trum cac mij,t cua dai s6ng mchinh
tri, kinh t~, van hoa, xa h{)i, giao d\lC, khoa hQC, cong ngh~, tr~t t\f tri, kinh t~, van hoa, xa h{)i, giao d\lC, khoa hQC, cong ngh~, tr~t t\f
tri an ... DiSu nay d~ phan bi~t v6i m9t s6 CO' quan hanh chinh a tri an ... DiSu nay d~ phan bi~t v6i m9t s6 CO' quan hanh chinh a
trung uong c6 thfim quySn chuyen bi~t vi dv B9 Nong nghi~p va trung uong c6 thfim quySn chuyen bi~t vi dv B9 Nong nghi~p va
Phat tri~n nong thon, B9 Cong Thuong, Tbng eve thu~ v.v .. Phat tri~n nong thon, B9 Cong Thuong, Tbng eve thu~ v.v ..
Cftn phan bi~t gifra CQDP va cac CO' quan nha nu6c a dia Cftn phan bi~t gifra CQDP va cac CO' quan nha nu6c a dia
phuong. f)~ thvc hi~n cong vi~c nha nu6c a dia phuong khong chi phuong. f)~ thvc hi~n cong vi~c nha nu6c a dia phuong khong chi
GIAO TRINH LUA.T BIEN PHAP VI$T NAM GIAO TRINH LUA.T BIEN PHAP VI$T NAM
c6 CQD P. Cac ca quan nha nu6c 6 trung uong co th~ t\f thanh l~p c6 CQD P. Cac ca quan nha nu6c 6 trung uong co th~ t\f thanh l~p
h~ th6ng CO' quan rieng CUa minh theo nganh dQC 6 cac cftp hanh h~ th6ng CO' quan rieng CUa minh theo nganh dQC 6 cac cftp hanh
chinh, gQi la cac "ca quan nha nu6c 6 dia phuong", d~ thvc hi~n chinh, gQi la cac "ca quan nha nu6c 6 dia phuong", d~ thvc hi~n
cong vi~c thu9c ph~m vi thfim quysn cua minh 6 dia phuong m9t cong vi~c thu9c ph~m vi thfim quysn cua minh 6 dia phuong m9t
each th6ng nhfrt. Cac CO' quan nhu v~y duqc thanh l~p khi trong each th6ng nhfrt. Cac CO' quan nhu v~y duqc thanh l~p khi trong
m<)t ITnh V\fC cong tac thvc thi, chftp hanh chu truang, chinh sach m<)t ITnh V\fC cong tac thvc thi, chftp hanh chu truang, chinh sach
cua cftp tren khong doi hoi nhiSu S\f sang t~o theo d~c thu 6 dia cua cftp tren khong doi hoi nhiSu S\f sang t~o theo d~c thu 6 dia
phuang rna chu ySu chu trQng t6i S\f ap dt)ng chu tmong, chinh phuang rna chu ySu chu trQng t6i S\f ap dt)ng chu tmong, chinh
sach, tieu chuftn m<)t each th6ng nhftt tren ph~m vi toan qu6c. Vi sach, tieu chuftn m<)t each th6ng nhftt tren ph~m vi toan qu6c. Vi
dl,l di~n hinh la T6ng Cl)C thi hanh an c6 h~ th6ng cac Cl,lC thi hanh dl,l di~n hinh la T6ng Cl)C thi hanh an c6 h~ th6ng cac Cl,lC thi hanh
an 6 DVHC cftp tinh, Chi cl)c thi hanh an 6 DVHC cftp huy~n; an 6 DVHC cftp tinh, Chi cl)c thi hanh an 6 DVHC cftp huy~n;
C1,1c bao v~ thvc v~t va C1,1c thu y c6 Chi c1,1c bao v~ thvc v~t, Chi C1,1c bao v~ thvc v~t va C1,1c thu y c6 Chi c1,1c bao v~ thvc v~t, Chi
Cl)C thu y 6 DVHC cftp tinh; T6ng Cl)C thuS co cac Cl,lC thuS 6 Cl)C thu y 6 DVHC cftp tinh; T6ng Cl)C thuS co cac Cl,lC thuS 6
DVHC cftp tinh va cac Chi cl)c thuS 6 cac DVHC cftp huy~n v.v .. DVHC cftp tinh va cac Chi cl)c thuS 6 cac DVHC cftp huy~n v.v ..
Cac ca quan nay cling thvc hi~n thftm quySn quan li nha nu6c Cac ca quan nay cling thvc hi~n thftm quySn quan li nha nu6c
trong ph~m vi m9t DVHC, tuy nhien chung khong duqc thanh l~p trong ph~m vi m9t DVHC, tuy nhien chung khong duqc thanh l~p
b&i nguai dan dia phuang rna b6i cac CO' quan trung U'O'llg, do do b&i nguai dan dia phuang rna b6i cac CO' quan trung U'O'llg, do do
chung khong n~m trong ca cftu t6 chuc cua CQD P. chung khong n~m trong ca cftu t6 chuc cua CQD P.
Cling cfrn luu y r~ng TAND va VKSND duqc thanh l~p 6 Cling cfrn luu y r~ng TAND va VKSND duqc thanh l~p 6
DVHC cftp tinh va cftp huy~n song hai ca quan nay cling khong DVHC cftp tinh va cftp huy~n song hai ca quan nay cling khong
thu<)c t6 chuc cua CQDP cung cftp rna n~m trong h~ th6ng cftu thu<)c t6 chuc cua CQDP cung cftp rna n~m trong h~ th6ng cftu
true t6 chuc th6ng nhftt cua nganh toa an va nganh ki~m sat. Nhan true t6 chuc th6ng nhftt cua nganh toa an va nganh ki~m sat. Nhan
S\f cua hai CO' quan nay do cac CO' quan cftp tren cua nganh bf> S\f cua hai CO' quan nay do cac CO' quan cftp tren cua nganh bf>
nhi~m theo thftm quySn chu khong duqc hinh thanh ill nguai dan nhi~m theo thftm quySn chu khong duqc hinh thanh ill nguai dan
dia phuang. Hai ca quan nay thvc hi~n chuc nang mang tinh chftt dia phuang. Hai ca quan nay thvc hi~n chuc nang mang tinh chftt
tu phap, ap dvng phap lu~t th6ng nhftt tlr trung uong t6i dia phuong tu phap, ap dvng phap lu~t th6ng nhftt tlr trung uong t6i dia phuong
chu khong phai cac cong vi~c mang tinh quan tri 6' dia phuong. chu khong phai cac cong vi~c mang tinh quan tri 6' dia phuong.
Trong s6 5 ban hiSn phap Vi~t N am, duy nhftt HiSn phap nam Trong s6 5 ban hiSn phap Vi~t N am, duy nhftt HiSn phap nam
2013 su dvng thu~t ngfr "CQDP". Cac ban hiSn phap con l~i dSu 2013 su dvng thu~t ngfr "CQDP". Cac ban hiSn phap con l~i dSu
chi diSu chinh trvc tiSp hai ca quan CQDP la HDND va UBND. chi diSu chinh trvc tiSp hai ca quan CQDP la HDND va UBND.
Tftt nhien, CQDP cua HiSn phap nam 2013 cling bao g6m HDND Tftt nhien, CQDP cua HiSn phap nam 2013 cling bao g6m HDND

CHUONG XVI- CHINH QUYEN DJA PHUONG CHUONG XVI- CHINH QUYEN DJA PHUONG
va UBND nhu cac ban hiSn phap tm6c. Tuy nhien, sv khac bi~t a va UBND nhu cac ban hiSn phap tm6c. Tuy nhien, sv khac bi~t a
day kh6ng chi la v€ each sir dl)ng thu~t ngfr rna con sau xa hon - day kh6ng chi la v€ each sir dl)ng thu~t ngfr rna con sau xa hon -
v€ each tiSp c~n. V6i vi~c dS c~p CQDP tm6c khi diSu chinh v€ v€ each tiSp c~n. V6i vi~c dS c~p CQDP tm6c khi diSu chinh v€
HDND va UBND, each tiSp c~n cua HiSn phap nam 2013 la di tu HDND va UBND, each tiSp c~n cua HiSn phap nam 2013 la di tu
cai bao quat t6i cai C\1 thS. CQDP v6i tu each la t6ng thS thiSt chS cai bao quat t6i cai C\1 thS. CQDP v6i tu each la t6ng thS thiSt chS
nha nu6c duqc thanh l~p m dia phuong cftn phai duqc dS c~p nha nu6c duqc thanh l~p m dia phuong cftn phai duqc dS c~p
tm6c r6i sau d6 ca c~u t6 chuc cua CQDP a tirng c~p bao g6m tm6c r6i sau d6 ca c~u t6 chuc cua CQDP a tirng c~p bao g6m
nhfrng CO' quan nao m6i c6 thS xac dinh duqc tren CO' sa phu hQ'P nhfrng CO' quan nao m6i c6 thS xac dinh duqc tren CO' sa phu hQ'P
v6i d~c diSm cua DVHC cling nhu ph(ilm vi nhi~m V\1 quySn h(iln v6i d~c diSm cua DVHC cling nhu ph(ilm vi nhi~m V\1 quySn h(iln
cua CQDP tuang U'ng. VS m~t 1i lu~n, each tiSp c~n nay uu vi~t va cua CQDP tuang U'ng. VS m~t 1i lu~n, each tiSp c~n nay uu vi~t va
hqp li han nhiSu so v6i cac ban hiSn phap tm6c. N6 t(ilO CO' sa dS hqp li han nhiSu so v6i cac ban hiSn phap tm6c. N6 t(ilO CO' sa dS
d~t va tra lai cac cau hoi: CQDP a m6i DVHC cftn c6 cac CO' quan d~t va tra lai cac cau hoi: CQDP a m6i DVHC cftn c6 cac CO' quan
CQDP nao? Li~u HDND va UBND c6 nh~t thiSt thanh l~p at~t ca CQDP nao? Li~u HDND va UBND c6 nh~t thiSt thanh l~p at~t ca
cac DVHC a t~t ca cac c~p hay kh6ng? Tra lai duqc cac cau hoi cac DVHC a t~t ca cac c~p hay kh6ng? Tra lai duqc cac cau hoi
nay se tranh duqc tu duy may m6c thanh l~p HDND va UBND a nay se tranh duqc tu duy may m6c thanh l~p HDND va UBND a
t~t ca cac DVHC nhu hi~n nay. t~t ca cac DVHC nhu hi~n nay.
1.1.3. Chinh quyJn ilia phuong va cdp chinh quyJn ilia phuong 1.1.3. Chinh quyJn ilia phuong va cdp chinh quyJn ilia phuong
DiSu 111 HiSn phap nam 2013 dua ra hai khai ni~m khac nhau DiSu 111 HiSn phap nam 2013 dua ra hai khai ni~m khac nhau
la "CQDP" va "c~p CQDP". Theo khoan 1, a t~t ca cac DVHC la "CQDP" va "c~p CQDP". Theo khoan 1, a t~t ca cac DVHC
cua nu6c C{)ng hoa XHCN Vi~t Nam, tuc la t~t ca cac DVHC tu cua nu6c C{)ng hoa XHCN Vi~t Nam, tuc la t~t ca cac DVHC tu
c~p tinh t6i c~p xa nhu dS c~p tren day, dSu thanh l~p CQDP; song c~p tinh t6i c~p xa nhu dS c~p tren day, dSu thanh l~p CQDP; song
kh6ng quy dinh t6 chuc cua CQDP a t~t ca cac DVHC d6 g6m kh6ng quy dinh t6 chuc cua CQDP a t~t ca cac DVHC d6 g6m
nhfrng CO' quan nao. Theo quy dinh t(ili khoan 2 thi kh6ng phai b~t nhfrng CO' quan nao. Theo quy dinh t(ili khoan 2 thi kh6ng phai b~t
ki DVHC H1nh th6 nao cling thanh l~p c~p CQDP bao g6m HDND ki DVHC H1nh th6 nao cling thanh l~p c~p CQDP bao g6m HDND
va UBND. Nhu v~y, c6 thS n6i c~p CQDP la CQDP v6i ca c~u t6 va UBND. Nhu v~y, c6 thS n6i c~p CQDP la CQDP v6i ca c~u t6
chuc c6 dfty du HDND va UBND. Kh6ng phai ab~t ld DVHC nao chuc c6 dfty du HDND va UBND. Kh6ng phai ab~t ld DVHC nao
cling thanh l~p c~p CQDP, rue la kh6ng phai a b~t ki tinh, huy~n, cling thanh l~p c~p CQDP, rue la kh6ng phai a b~t ki tinh, huy~n,
qu~n, thi xa, xa, phuang. . . nao cling dsu thanh I~p dfiy du ca qu~n, thi xa, xa, phuang. . . nao cling dsu thanh I~p dfiy du ca
HDND va UBND. Khoan 2 kh6ng quy dinh a DVHC nao se thanh HDND va UBND. Khoan 2 kh6ng quy dinh a DVHC nao se thanh
l~p dfty du hai ca quan nay song vi~c quySt dinh thanh l~p dfry du l~p dfty du hai ca quan nay song vi~c quySt dinh thanh l~p dfry du

G!AO TRINH LU!THIEN PHAP VI$T NAM G!AO TRINH LU!THIEN PHAP VI$T NAM
se phv thu()c vao d~c di~m nong thon, do thi, hai dao cua DVHC se phv thu()c vao d~c di~m nong thon, do thi, hai dao cua DVHC
d6. Nhu v~y, v6i 2 khoan cua DiSu 111 dS c~p hai thu~t ngfr khac d6. Nhu v~y, v6i 2 khoan cua DiSu 111 dS c~p hai thu~t ngfr khac
nhau la CQDP va c~p CQDP, Hi~n phap nam 2013 da dv li~u cho nhau la CQDP va c~p CQDP, Hi~n phap nam 2013 da dv li~u cho
m9t sv d6i m6i vS ca c~u t6 chuc cua CQDP v6i tinh thdn "khong m9t sv d6i m6i vS ca c~u t6 chuc cua CQDP v6i tinh thdn "khong
phai 6 b~t cu DVHC nao cling thanh l~p ca HDND va UBND m()t phai 6 b~t cu DVHC nao cling thanh l~p ca HDND va UBND m()t
each may moe" 0 each may moe" 0
Tuy duqc ban hanh tit nam 2013 song quy dinh mang tinh d6i Tuy duqc ban hanh tit nam 2013 song quy dinh mang tinh d6i
m6i nay r~t ch~m duqc ap dvng trong thvc tiSn. Thang 5 nam 2015, m6i nay r~t ch~m duqc ap dvng trong thvc tiSn. Thang 5 nam 2015,
H9i nghi ldn thu 11 cua Ban ch~p hanh trung uong Dang C()ng san H9i nghi ldn thu 11 cua Ban ch~p hanh trung uong Dang C()ng san
Vi~t Nam Kh6a XI da bi~u quy~t d6ng y phuang an thanh l~p c~p Vi~t Nam Kh6a XI da bi~u quy~t d6ng y phuang an thanh l~p c~p
CQDP, g6m HDND va UBND, 6 t~t ca cac DVHC cua Vi~t CQDP, g6m HDND va UBND, 6 t~t ca cac DVHC cua Vi~t
Nam. 1 Th~ ch~ h6a chu truang nay, Lu~t t6 chuc CQDP duqc Nam. 1 Th~ ch~ h6a chu truang nay, Lu~t t6 chuc CQDP duqc
Qu6c h9i thong qua thang 6 nam 2015 da quy dinh: {(Cdp chinh Qu6c h9i thong qua thang 6 nam 2015 da quy dinh: {(Cdp chinh
quydn ilia phuong g6m c6 Ht)i a6ng nhdn ddn va Uy ban nhdn quydn ilia phuong g6m c6 Ht)i a6ng nhdn ddn va Uy ban nhdn
dcm GU()'C t6 chuc a cac don vt hanh chinh cita nuac Ct)ng hoa dcm GU()'C t6 chuc a cac don vt hanh chinh cita nuac Ct)ng hoa
XHCN Vi?t Nam ... ". 2 Nhu v~y, ca c~u t6 chuc cua CQDP t~i cac XHCN Vi?t Nam ... ". 2 Nhu v~y, ca c~u t6 chuc cua CQDP t~i cac
DVHC cua Vi~t Nam ngay sau khi Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015 DVHC cua Vi~t Nam ngay sau khi Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015
c6 hi~u lvc khong c6 sv thay d6i so v6i tru6c day. Trong thvc c6 hi~u lvc khong c6 sv thay d6i so v6i tru6c day. Trong thvc
tiSn, sau Hi~n phap nam 2013, a dan vi hanh chinh nao cling tiSn, sau Hi~n phap nam 2013, a dan vi hanh chinh nao cling
thanh l~p c~p CQDP v6i ddy du h()i d6ng va uy ban. Cho t6i ngay thanh l~p c~p CQDP v6i ddy du h()i d6ng va uy ban. Cho t6i ngay
22/11/2019, Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015 duqc sua d6i theo 22/11/2019, Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015 duqc sua d6i theo
dung tinh thdn phan bi~t CQDP - c~p CQDP, 3 t~o ca sa phap li dung tinh thdn phan bi~t CQDP - c~p CQDP, 3 t~o ca sa phap li
chinh thuc ap d\lng mo hinh CQDP chi c6 UBND. Sau khi sua d6i chinh thuc ap d\lng mo hinh CQDP chi c6 UBND. Sau khi sua d6i
Lu~t, cling trong thang 11 nam 2019, Qu6c h()i ban hanh N ghi Lu~t, cling trong thang 11 nam 2019, Qu6c h()i ban hanh N ghi
quy~t vS t6 chuc mo hinh chinh quySn do thi t~i Thanh ph6 Ha quy~t vS t6 chuc mo hinh chinh quySn do thi t~i Thanh ph6 Ha
1
Ml,lc 3 Thong bao H()i nghi IAn thu 11 Ban chfip h~mh trung uong Dang Kh6a XI. 1
Ml,lc 3 Thong bao H()i nghi IAn thu 11 Ban chfip h~mh trung uong Dang Kh6a XI.
2
Khoan 1 Di~u 4 Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015. 2
Khoan 1 Di~u 4 Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015.
3
Theo Lu~t s6 47/2019/QH14 sua d6i, b6 sung m()t s6 di~u cua Lu~t t6 chuc Chinh 3
Theo Lu~t s6 47/2019/QH14 sua d6i, b6 sung m()t s6 di~u cua Lu~t t6 chuc Chinh
phu va Lu~t t6 chuc CQDP sua d6i khoan 1 Di~u 4 Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015 phu va Lu~t t6 chuc CQDP sua d6i khoan 1 Di~u 4 Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015
nhu sau: "Chinh quyJn dta phuong du(Jc t6 chuc a cac don vi hanh chinh cua nhu sau: "Chinh quyJn dta phuong du(Jc t6 chuc a cac don vi hanh chinh cua
nuac C(jng hoa xa h(ji chu nghfa Vi¢t Nam quy dtnh tqi DiJu 2 cua Lugt nay phit nuac C(jng hoa xa h(ji chu nghfa Vi¢t Nam quy dtnh tqi DiJu 2 cua Lugt nay phit
h(J]J vai d(lc didm nong thon, do thi, hili dao, don vi hanh chinh - kinh d d(lc bi¢t ". h(J]J vai d(lc didm nong thon, do thi, hili dao, don vi hanh chinh - kinh d d(lc bi¢t ".
N <)i, theo d6 a thanh ph6, cac huy~n, qu~n, thi xa, xa, thi trftn N <)i, theo d6 a thanh ph6, cac huy~n, qu~n, thi xa, xa, thi trftn
thanh l~p cftp CQDP con t~i cac phuemg la CQDP chi c6 UBND thanh l~p cftp CQDP con t~i cac phuemg la CQDP chi c6 UBND
rna khong c6 HDND. Ngay 19/6/2020, Qu6c h9i ban hanh Nghi rna khong c6 HDND. Ngay 19/6/2020, Qu6c h9i ban hanh Nghi
quy~t s6 119/2020/QH14 cho phep ap dvng mo hinh nay a thanh quy~t s6 119/2020/QH14 cho phep ap dvng mo hinh nay a thanh
ph6 Da N~ng. Ca Ha N 9i va Da N~ng dSu se thtJc hi~n mo hinh ph6 Da N~ng. Ca Ha N 9i va Da N~ng dSu se thtJc hi~n mo hinh
nay tU nam 2021. nay tU nam 2021.
1.2. Chffc nang kep cua chinh quy~n dja phuong trong bq 1.2. Chffc nang kep cua chinh quy~n dja phuong trong bq
may nha nuO'c may nha nuO'c
D6i v6i bftt ki ca quan nha nu6c nao, khi n6i t6i chuc nang la D6i v6i bftt ki ca quan nha nu6c nao, khi n6i t6i chuc nang la
n6i t6i llnh vvc ho~t d<)ng chu y~u cua n6 trong b9 may nha nu6c. n6i t6i llnh vvc ho~t d<)ng chu y~u cua n6 trong b9 may nha nu6c.
Chuc nang la "lido" cho S\f tbn ti;li cua CO' quan nha nu6c trong b9 Chuc nang la "lido" cho S\f tbn ti;li cua CO' quan nha nu6c trong b9
may nha nu6c. Chuc nang cua CQDP a Vi~t Nam duqc quy dinh may nha nu6c. Chuc nang cua CQDP a Vi~t Nam duqc quy dinh
t~i khoan 1 DiSu 112 Hi~n phap nam 2013 nhu sau: ({ Chinh quyJn t~i khoan 1 DiSu 112 Hi~n phap nam 2013 nhu sau: ({ Chinh quyJn
ilia phuong tJ chuc va bao dam vi¢c thi hanh Hi~n phap va phap ilia phuong tJ chuc va bao dam vi¢c thi hanh Hi~n phap va phap
lu9t f(Ji ilia phuong; quy~t ilinh cac vein aJ cita ilia phuong do lu~t lu9t f(Ji ilia phuong; quy~t ilinh cac vein aJ cita ilia phuong do lu~t
ilinh ". Nhu v~y, chuc nang cua CQDP a Vi~t Nam c6 hai n9i ilinh ". Nhu v~y, chuc nang cua CQDP a Vi~t Nam c6 hai n9i
dung: (1) chuc nang quy~t dinh cac vftn d8 cua dia phuang do lu~t dung: (1) chuc nang quy~t dinh cac vftn d8 cua dia phuang do lu~t
dinh, c6 thS gQi ng~n g<;>n la "Chuc nang flf quan"; (2) chuc nang dinh, c6 thS gQi ng~n g<;>n la "Chuc nang flf quan"; (2) chuc nang
thvc thi phap lu~t, chinh sach, quy~t dinh cua cftp trung uang ho~c thvc thi phap lu~t, chinh sach, quy~t dinh cua cftp trung uang ho~c
cua cftp tren t:;li dia phuang, c6 thS g<;>i ng~n g<;>n la "Chuc nang cua cftp tren t:;li dia phuang, c6 thS g<;>i ng~n g<;>n la "Chuc nang
chdp hanh". Cling c6 thS gQi day la chuc nang kep cua CQDP bai chdp hanh". Cling c6 thS gQi day la chuc nang kep cua CQDP bai
hai n9i dung cua n6 c6 xu hu6ng v~n d<)ng trai chiSu nhau. Trong hai n9i dung cua n6 c6 xu hu6ng v~n d<)ng trai chiSu nhau. Trong
khi n9i dung thu nhftt v~n d<)ng theo chiSu "tu du6i len" thi n9i khi n9i dung thu nhftt v~n d<)ng theo chiSu "tu du6i len" thi n9i
dung thu hai v~n d<)ng theo chiSu "tU tren xu6ng". Du6i day phan dung thu hai v~n d<)ng theo chiSu "tU tren xu6ng". Du6i day phan
tich sau han hai n9i dung nay. tich sau han hai n9i dung nay.
1.2.1. Chuc nang tv quan 1.2.1. Chuc nang tv quan
Chuc nang tv quan cua CQDP c6 nghla la CQDP duqc thanh Chuc nang tv quan cua CQDP c6 nghla la CQDP duqc thanh
l~p tru6c tien ds dua ra quy~t dinh v8 cac vftn ds cua dia phuang l~p tru6c tien ds dua ra quy~t dinh v8 cac vftn ds cua dia phuang
va t6 chuc thi hanh cac quy~t dinh d6. V6i chuc nang nay, CQDP va t6 chuc thi hanh cac quy~t dinh d6. V6i chuc nang nay, CQDP
a
la CO' quan c6 trach nhi~m giai quy~t cac vftn dS dia phuang. a
la CO' quan c6 trach nhi~m giai quy~t cac vftn dS dia phuang.
Chuc nang nay c6 nhfrng n9i dung sau. Chuc nang nay c6 nhfrng n9i dung sau.
orAo TRiNH LU!T HIEN PHAP vrBT NAM orAo TRiNH LU!T HIEN PHAP vrBT NAM
Thu nhdt, CQE>P phai nh~n biSt duqc cac bftt c~p trong ph~m Thu nhdt, CQE>P phai nh~n biSt duqc cac bftt c~p trong ph~m
vi dia phuong, sau d6 chu d()ng nghien cw va quySt dinh cac vi dia phuong, sau d6 chu d()ng nghien cw va quySt dinh cac
phuong an dS giai quyst bfit c~p, dbng thai t6 chile thvc hi~n cac phuong an dS giai quyst bfit c~p, dbng thai t6 chile thvc hi~n cac
phuang an nh&m bao dam cac bfit c~p duqc giai quyst tren thvc ts. phuang an nh&m bao dam cac bfit c~p duqc giai quyst tren thvc ts.
Khong chi giai quySt bftt c~p, CQBP con phai chu d()ng nghien Khong chi giai quySt bftt c~p, CQBP con phai chu d()ng nghien
CUu dS ra duang huang, giai phap phat triSn mQi m~t a dia CUu dS ra duang huang, giai phap phat triSn mQi m~t a dia
phuong, dua duerng huang, giai phap thanh nghi quySt, t6 chile thi phuong, dua duerng huang, giai phap thanh nghi quySt, t6 chile thi
hanh nghi quySt nh&m t~o ra sv chuySn biSn cua dia phuong. hanh nghi quySt nh&m t~o ra sv chuySn biSn cua dia phuong.
Thu hai, vi~c dua ra cac quySt dinh vS cac vfin dS cua dia Thu hai, vi~c dua ra cac quySt dinh vS cac vfin dS cua dia
phuong phai do lu~t dinh. CQBP chi c6 thS quySt dinh vS cac vfin phuong phai do lu~t dinh. CQBP chi c6 thS quySt dinh vS cac vfin
ds da duqc tru li~u trong cac d~o lu~t do Qu6c h9i ban hanh. ds da duqc tru li~u trong cac d~o lu~t do Qu6c h9i ban hanh.
Quyst dinh nhtrng vfin ds chua duqc giao trong cac d~o lu~t co Quyst dinh nhtrng vfin ds chua duqc giao trong cac d~o lu~t co
nghla la CQBP da vi hiSn. 6 g6c d() hiSn phap, diSu nay phu hqp nghla la CQBP da vi hiSn. 6 g6c d() hiSn phap, diSu nay phu hqp
vai nguyen t~c t6 chile va ho~t d()ng cua b() may nha nuac Vi~t vai nguyen t~c t6 chile va ho~t d()ng cua b() may nha nuac Vi~t
N am. Qu6c h()i la ca quan quySn lvc nha nuac cao nhftt va Qu6c N am. Qu6c h()i la ca quan quySn lvc nha nuac cao nhftt va Qu6c
h()i, b&ng vi~c ban hanh cac d~o lu~t, giao m()t s6 ph~m vi thfim h()i, b&ng vi~c ban hanh cac d~o lu~t, giao m()t s6 ph~m vi thfim
quySn dS CQBP quySt dinh va t6 chile thi hanh a dia phuong. quySn dS CQBP quySt dinh va t6 chile thi hanh a dia phuong.
Qu6c h()i thvc hi~n diSu d6 thong qua ca chS phan quySn duqc dS Qu6c h()i thvc hi~n diSu d6 thong qua ca chS phan quySn duqc dS
c~p ld hon aMvc 2.2 duai day. c~p ld hon aMvc 2.2 duai day.
Thu ba, khi dua ra cac quySt dinh giai quySt vfin dS cua dia Thu ba, khi dua ra cac quySt dinh giai quySt vfin dS cua dia
phuang va thvc hi~n cac quySt dinh fiy, CQBP thvc hi~n theo chS phuang va thvc hi~n cac quySt dinh fiy, CQBP thvc hi~n theo chS
d() tv quan - tv chiu trach nhi~m. BiSu nay c6 nghia la nSu quySt d() tv quan - tv chiu trach nhi~m. BiSu nay c6 nghia la nSu quySt
dinh dua ra bi sai khong dem l~i kSt qua nhu mong dqi ho~c lam dinh dua ra bi sai khong dem l~i kSt qua nhu mong dqi ho~c lam
cho tinh hinh tra nen xfiu han thi CQBP se phai chiu trach nhi~m cho tinh hinh tra nen xfiu han thi CQBP se phai chiu trach nhi~m
trnac Nhan dan dia phuong. NSu 16i n&m a CO' quan thvc thi quySt trnac Nhan dan dia phuong. NSu 16i n&m a CO' quan thvc thi quySt
dinh thi trong ban than CO' cftu t6 chuc cua CQBP se phai c6 CO' dinh thi trong ban than CO' cftu t6 chuc cua CQBP se phai c6 CO'
chS dS bu()c ca quan nay phai chiu trach nhi~m. T 6m l~i, ca chS chS dS bu()c ca quan nay phai chiu trach nhi~m. T 6m l~i, ca chS
dS bao dam trach nhi~m cua CQBP khi tht,rc hi~n chuc nang tv dS bao dam trach nhi~m cua CQBP khi tht,rc hi~n chuc nang tv
quan la CO' chS t~i dia phuong va xuftt phat ru Nhan dan dia phuong. quan la CO' chS t~i dia phuong va xuftt phat ru Nhan dan dia phuong.
Khi thvc hi~n chile nang nay CQBP chiu trach nhi~m trnac Nhan Khi thvc hi~n chile nang nay CQBP chiu trach nhi~m trnac Nhan
dan dia phuang chil khong phai truac ca quan cftp tren. dan dia phuang chil khong phai truac ca quan cftp tren.

Nhu v~y chuc nang tv' qucin gAn ch~t che v6i tnich nhi~m cua Nhu v~y chuc nang tv' qucin gAn ch~t che v6i tnich nhi~m cua
CQDP trong vi~c chu d9ng nh~n biSt va giai quySt cac cong vi~c CQDP trong vi~c chu d9ng nh~n biSt va giai quySt cac cong vi~c
cua dia phuong, dem lc;ti sv thay d6i tich cvc trong dai s6ng m<;>i cua dia phuong, dem lc;ti sv thay d6i tich cvc trong dai s6ng m<;>i
m~t 6 dja phuang. m~t 6 dja phuang.
1.2.2. Chuc nang chap hanh 1.2.2. Chuc nang chap hanh
Chuc nang ch~p hanh cua CQDP c6 nghla la CQDP c6 trach Chuc nang ch~p hanh cua CQDP c6 nghla la CQDP c6 trach
nhi~m t6 chuc thvc hi~n va bao dam thvc hi~n cac quyst dinh cua nhi~m t6 chuc thvc hi~n va bao dam thvc hi~n cac quyst dinh cua
ca quan nha nu6c c~p tren. Cac ca quan c~p tren bao g6m tru6c ca quan nha nu6c c~p tren. Cac ca quan c~p tren bao g6m tru6c
tien la cac CO' quan 6 trung uong va sau do la cac CO' quan hanh tien la cac CO' quan 6 trung uong va sau do la cac CO' quan hanh
chinh nha nu6c c~p tren. Cac quySt dinh cua c~p tren rna CQDP chinh nha nu6c c~p tren. Cac quySt dinh cua c~p tren rna CQDP
phai t6 chuc thi hanh bao g6m HiSn phap, phap lu~t, cac quySt phai t6 chuc thi hanh bao g6m HiSn phap, phap lu~t, cac quySt
dinh, chinh sach do ca quan trung uang va ca quan hanh chinh dinh, chinh sach do ca quan trung uang va ca quan hanh chinh
c~p tren ban hanh. Chuc nang nay c6 nhiing n9i dung cv thS sau. c~p tren ban hanh. Chuc nang nay c6 nhiing n9i dung cv thS sau.
Thu nhdt, cac CO' quan trung uang ban hanh phap lu~t va chinh Thu nhdt, cac CO' quan trung uang ban hanh phap lu~t va chinh
sach cho toan qu6c. Tuy nhien, ban than cac CO' quan trung uong, sach cho toan qu6c. Tuy nhien, ban than cac CO' quan trung uong,
tru6c tien la Chinh phu va cac b9 khong thS tv' minh t6 chuc thi tru6c tien la Chinh phu va cac b9 khong thS tv' minh t6 chuc thi
hanh phap lu~t va chinh sach tren phc;tm vi toan qu6c. Vi dv khi hanh phap lu~t va chinh sach tren phc;tm vi toan qu6c. Vi dv khi
chinh sach tra tiSn trq c~p cho nguai c6 cong duqc thong qua thi chinh sach tra tiSn trq c~p cho nguai c6 cong duqc thong qua thi
vi~c trao cac khoan tisn trq c~p tai tirng d6i tuqng co cong la do vi~c trao cac khoan tisn trq c~p tai tirng d6i tuqng co cong la do
cong chuc cua cac CO' quan CQDP c~p xa thvc hi~n; hay khi Chinh cong chuc cua cac CO' quan CQDP c~p xa thvc hi~n; hay khi Chinh
phu da trinh Qu6c h9i thong qua Lu~t dfiu tu chua dvng nhiSu phu da trinh Qu6c h9i thong qua Lu~t dfiu tu chua dvng nhiSu
chinh sach uu dai d6i v6i nha dfiu tu vS quySn sir dvng d~t, vS thu chinh sach uu dai d6i v6i nha dfiu tu vS quySn sir dvng d~t, vS thu
tvc hanh chinh v.v. thi CQDP c~p tinh m6i la ca quan nha nu6c tvc hanh chinh v.v. thi CQDP c~p tinh m6i la ca quan nha nu6c
hi~n thvc hoa cac chinh sach do ds nha dfiu tu huemg lqi. hi~n thvc hoa cac chinh sach do ds nha dfiu tu huemg lqi.
vs li thuySt, Chinh phu va cac b9 c6 thS tv' t6 chuc l~y h~ vs li thuySt, Chinh phu va cac b9 c6 thS tv' t6 chuc l~y h~
th6ng ch~p hanh cua minh mtrung uong dSn dia phuang. Vi dv dS th6ng ch~p hanh cua minh mtrung uong dSn dia phuang. Vi dv dS
thvc hi~n cong tac thu thuS trong toan qu6c, Chinh phu da thanh thvc hi~n cong tac thu thuS trong toan qu6c, Chinh phu da thanh
l~p T6ng cvc thuS trvc thu9c B9 Tai chinh v6i cac Cvc thuS 6 l~p T6ng cvc thuS trvc thu9c B9 Tai chinh v6i cac Cvc thuS 6
DVHC c~p tinh va chi cvc thuS 6 cac DVHC c~p huy~n dS thu DVHC c~p tinh va chi cvc thuS 6 cac DVHC c~p huy~n dS thu
thuS th6ng nh~t tu trung uang t6i dia phuong; dS thvc hi~n cong thuS th6ng nh~t tu trung uang t6i dia phuong; dS thvc hi~n cong
GlAO TRiNH LU!THIEN PHAP VIST NAM GlAO TRiNH LU!THIEN PHAP VIST NAM
tac thi hanh an dan S\1', Chinh phil da thanh l~p T6ng C\lC thi hanh tac thi hanh an dan S\1', Chinh phil da thanh l~p T6ng C\lC thi hanh
an dan S\1' tn;rc thu{)c B{) Tu phap v6i cac C\lC thi hanh an dan sv an dan S\1' tn;rc thu{)c B{) Tu phap v6i cac C\lC thi hanh an dan sv
a BVHC cAp tinh va chi C\lC thi hanh an dan S\1' a BVHC cAp a BVHC cAp tinh va chi C\lC thi hanh an dan S\1' a BVHC cAp
huy~n; hay d~ thvc hi~n cong tac bao v~ thvc v~t, B{) Nong huy~n; hay d~ thvc hi~n cong tac bao v~ thvc v~t, B{) Nong
nghi~p va Phat tri~n nong thon da thanh l~p Cvc bao v~ thvc v~t nghi~p va Phat tri~n nong thon da thanh l~p Cvc bao v~ thvc v~t
vcri cac chi C\lC bao v~ thvc v~t a cac BVHC c~p tinh ... Cac t6ng vcri cac chi C\lC bao v~ thvc v~t a cac BVHC c~p tinh ... Cac t6ng
C\lC, C\lC va m~ng lucri cila chung a dia phucrng khong n~m trong C\lC, C\lC va m~ng lucri cila chung a dia phucrng khong n~m trong
t6 chuc cila CQBP va c6 th~ t6 chuc thvc hi~n cong tac quan li t6 chuc cila CQBP va c6 th~ t6 chuc thvc hi~n cong tac quan li
hanh chinh nha nucrc trong llnh vvc duqc giao m{)t each th6ng hanh chinh nha nucrc trong llnh vvc duqc giao m{)t each th6ng
nhAt tu trung uang tcri dia phuang. Tuy nhien, ccr ch~ t6 chuc thi nhAt tu trung uang tcri dia phuang. Tuy nhien, ccr ch~ t6 chuc thi
hanh nhu v~y khong phai lite nao cling thvc hi~n duqc do rAt t6n hanh nhu v~y khong phai lite nao cling thvc hi~n duqc do rAt t6n
kern v€ ngubn lvc. Trang khi d6 da c6 s£n m{)t m~ng lucri cac kern v€ ngubn lvc. Trang khi d6 da c6 s£n m{)t m~ng lucri cac
CQBP "phil song" tcri tirng BVHC a cac cAp va c6 ngubn lvc CQBP "phil song" tcri tirng BVHC a cac cAp va c6 ngubn lvc
phu hqp. Hi~n phap, vi v~y, da quy dinh chuc nang chAp hanh cho phu hqp. Hi~n phap, vi v~y, da quy dinh chuc nang chAp hanh cho
CQBP. Cung chinh vi duqc giao chuc nang nay nen toan b9 m~ng CQBP. Cung chinh vi duqc giao chuc nang nay nen toan b9 m~ng
lucri CQBP a cac cAp vo hinh trung hqp thanh m{)t h~ th6ng thu lucri CQBP a cac cAp vo hinh trung hqp thanh m{)t h~ th6ng thu
b~c trong h~ th6ng cac ccr quan hanh chinh nha nucrc cila Vi~t b~c trong h~ th6ng cac ccr quan hanh chinh nha nucrc cila Vi~t
Nam rna dl1ng d~u la Chinh phu va cac b{) atrung uang. CQBP da Nam rna dl1ng d~u la Chinh phu va cac b{) atrung uang. CQBP da
tra thanh ccr quan chiu trach nhi~m chinh trong vi~c bao dam thvc tra thanh ccr quan chiu trach nhi~m chinh trong vi~c bao dam thvc
hi~n Hi~n phap, phap lu~t va cac chu truang chinh sach cua cAp hi~n Hi~n phap, phap lu~t va cac chu truang chinh sach cua cAp
tren a dia phuang. tren a dia phuang.
Thir hai, CQDP thvc hi~n chuc nang chAp hanh tren CO' sa ch~ Thir hai, CQDP thvc hi~n chuc nang chAp hanh tren CO' sa ch~
d9 phan cAp va ily quySn duqc trinh bay chi ti~t t~i M\lc 2.2, 2.3 d9 phan cAp va ily quySn duqc trinh bay chi ti~t t~i M\lc 2.2, 2.3
ducri day. ducri day.
Vi~c thvc hi~n chuc nang chAp hanh cila CQBP c6 d~c di~m Vi~c thvc hi~n chuc nang chAp hanh cila CQBP c6 d~c di~m
c~n luu y. B6 la, chuc nang chAp hanh khong phai chuc nang c~n luu y. B6 la, chuc nang chAp hanh khong phai chuc nang
chinh y~u cua CQBP vS m~t li lu~n. Hay n6i each khac d6 khong chinh y~u cua CQBP vS m~t li lu~n. Hay n6i each khac d6 khong
phai chuc nang nguyen thily cila CQBP. Chuc nang "Tv quan" phai chuc nang nguyen thily cila CQBP. Chuc nang "Tv quan"
mcri la chuc nang chinh y~u cua CQBP bai thea dinh nghla thi mcri la chuc nang chinh y~u cua CQBP bai thea dinh nghla thi
a
CQBP la ccr quan nha nucrc thanh l~p dia phuang d~ quan xuy~n a
CQBP la ccr quan nha nucrc thanh l~p dia phuang d~ quan xuy~n
cac cong vi9c cua dja phuong. Nha nu6c a trung uong mu6n su cac cong vi9c cua dja phuong. Nha nu6c a trung uong mu6n su
dvng m~ng lucri cac CQBP d~ tht;Ic hi9n phap lu~it, chu truong, dvng m~ng lucri cac CQBP d~ tht;Ic hi9n phap lu~it, chu truong,
chinh sach do minh ban hanh do d6 quy djnh cho CQBP chtrc chinh sach do minh ban hanh do d6 quy djnh cho CQBP chtrc
nang "Chftp hanh". VS li thuySt la v~y nhung trong thvc ti~n Vi9t nang "Chftp hanh". VS li thuySt la v~y nhung trong thvc ti~n Vi9t
Nam hi9n nay CQBP chu ySu thvc hi9n chtrc nang "Chftp hanh" Nam hi9n nay CQBP chu ySu thvc hi9n chtrc nang "Chftp hanh"
chtr khong phai chtrc nang "Tv quan". D6 la vi b9 may nha nu6c chtr khong phai chtrc nang "Tv quan". D6 la vi b9 may nha nu6c
Vi9t Nam hi9n nay mang tinh hanh chinh rftt cao, cac quySt djnh, Vi9t Nam hi9n nay mang tinh hanh chinh rftt cao, cac quySt djnh,
chinh sach dsu co xu huang ban hanh m trung uong d~ cac dia chinh sach dsu co xu huang ban hanh m trung uong d~ cac dia
phuong thvc hi9n. CQDP cung c6 xu huang chuy~n cac vftn dS phuong thvc hi9n. CQDP cung c6 xu huang chuy~n cac vftn dS
kh6len cftp tn~n giai quySt. Tam li chu d~o cua CQDP hi9n nay la kh6len cftp tn~n giai quySt. Tam li chu d~o cua CQDP hi9n nay la
trong cha, thvc hi9n theo chi d~o cua cftp tren, cua trung uong chtr trong cha, thvc hi9n theo chi d~o cua cftp tren, cua trung uong chtr
chua phai la chu d9ng giai quyst va 1\f chiu trach nhi9m d6i vai chua phai la chu d9ng giai quyst va 1\f chiu trach nhi9m d6i vai
cac cong vi9c cua dja phuong. Day la m9t bftt c~p 16n trong thvc cac cong vi9c cua dja phuong. Day la m9t bftt c~p 16n trong thvc
ti~n ho~t d9ng cua CQDP hi9n nay. ti~n ho~t d9ng cua CQDP hi9n nay.
Thu ba, CQDP c6 chuc nang chftp hanh khong c6 nghia r~ng Thu ba, CQDP c6 chuc nang chftp hanh khong c6 nghia r~ng
toan b9 cac CO' quan CQDP dSu c6 chtrc nang chftp hanh. Chtrc toan b9 cac CO' quan CQDP dSu c6 chtrc nang chftp hanh. Chtrc
nang cua CQDP khac v6i chtrc nang cua rung CO' quan CQDP. nang cua CQDP khac v6i chtrc nang cua rung CO' quan CQDP.
Trong t6 chtrc cua CQDP c6 HDND va UBND thi chi c6 UBND Trong t6 chtrc cua CQDP c6 HDND va UBND thi chi c6 UBND
la ca quan chftp hanh. HBND v6i d~c di~m ca quan dan cu la ca la ca quan chftp hanh. HBND v6i d~c di~m ca quan dan cu la ca
quan chju trach nhi9m thgc hi9n chtrc nang 1\f quan cua CQDP. quan chju trach nhi9m thgc hi9n chtrc nang 1\f quan cua CQDP.
Chtrc nang cua HDND va UBND se duqc phan tich ld hon a Mvc Chtrc nang cua HDND va UBND se duqc phan tich ld hon a Mvc
3.1.1 va 3.2.1 du6i day. 3.1.1 va 3.2.1 du6i day.
1.3. Vai tro cua chinh quy~n d!a phU'O'ng trong b(} may 1.3. Vai tro cua chinh quy~n d!a phU'O'ng trong b(} may
nba DU'6'C nba DU'6'C
C6 th~ thfty, nSu phat huy t6t hai chtrc nang rna n6 thvc hi9n C6 th~ thfty, nSu phat huy t6t hai chtrc nang rna n6 thvc hi9n
CQDP se phat huy duqc vai tro hSt sue quan tr9ng cua minh trong CQDP se phat huy duqc vai tro hSt sue quan tr9ng cua minh trong
b9 may nha nu6c. Vai tro d6 th~ hi9n a cac khia c~nh sau. b9 may nha nu6c. Vai tro d6 th~ hi9n a cac khia c~nh sau.
Thu nhdt, CQDP gop phfin ganh vac cong vi9c cua chinh quySn Thu nhdt, CQDP gop phfin ganh vac cong vi9c cua chinh quySn
trung uong, giup giam tai cong vi9c cua chinh quySn trung uong. trung uong, giup giam tai cong vi9c cua chinh quySn trung uong.
Nha nu6c hi9n d~i c6 xu huang can thi9p vao mQi m~t cua dai Nha nu6c hi9n d~i c6 xu huang can thi9p vao mQi m~t cua dai
s6ng xa h9i. V 6i djnh huang xay d\fllg XHCN, Nha nu6c Vi9t s6ng xa h9i. V 6i djnh huang xay d\fllg XHCN, Nha nu6c Vi9t
oiAo TRiNH LUAT HIEN PHAP vn~T NAM oiAo TRiNH LUAT HIEN PHAP vn~T NAM
N am cling c6 xu hu6ng nhu v~y. C6 th~ thfiy S\f can thi~p cua nha N am cling c6 xu hu6ng nhu v~y. C6 th~ thfiy S\f can thi~p cua nha
nu6c vao cac ITnh vvc tir kinh tS, xa h{)i, y tS, giao dl;lC, lao d{)ng, nu6c vao cac ITnh vvc tir kinh tS, xa h{)i, y tS, giao dl;lC, lao d{)ng,
moi tmemg, bao chi. . . th~m chi ca cac ITnh vvc mang tinh xa h{)i moi tmemg, bao chi. . . th~m chi ca cac ITnh vvc mang tinh xa h{)i
h6a cao nhu van h6a, van ngh~, th~ thao. NSu cac CO' quan nha h6a cao nhu van h6a, van ngh~, th~ thao. NSu cac CO' quan nha
nu6c 6 trung uang quySt dinh m9i vfin d~ trong m9i ITnh vvc thi nu6c 6 trung uang quySt dinh m9i vfin d~ trong m9i ITnh vvc thi
se tr6 nen qua tai va khong hi~u qua. Khi CQD P thvc hi~n chuc se tr6 nen qua tai va khong hi~u qua. Khi CQD P thvc hi~n chuc
nang tv quan c6 nghia la m{)t s6 vfin d~ trong m{)t s6 ITnh vvc c6 nang tv quan c6 nghia la m{)t s6 vfin d~ trong m{)t s6 ITnh vvc c6
ph~m vi tac d{)ng 6 dia phuang se duqc phan quy~n cho CQDP ph~m vi tac d{)ng 6 dia phuang se duqc phan quy~n cho CQDP
quySt dinh va t6 chuc thvc hi~n theo ca chS tv chiu trach nhi~m. quySt dinh va t6 chuc thvc hi~n theo ca chS tv chiu trach nhi~m.
Nha v~y, cac ca quan nha nu6c 6 trung uang giam tai duqc cong Nha v~y, cac ca quan nha nu6c 6 trung uang giam tai duqc cong
vi~c d~ t~p trung ngu6n lvc vao cac vfin d~ chinh sach 6 t~m vi~c d~ t~p trung ngu6n lvc vao cac vfin d~ chinh sach 6 t~m
r r
quoc gia. quoc gia.
Thu hai, CQDP la thiSt chS bao dam tinh hi~n thvc va thvc thi Thu hai, CQDP la thiSt chS bao dam tinh hi~n thvc va thvc thi
c6 hi~u qua chu tmang, chinh sach, phap lu~t cua trung uang c6 hi~u qua chu tmang, chinh sach, phap lu~t cua trung uang
trong thvc ti~n. Nhu tren da d~ c~p, khi thvc hi~n chuc nang chfip trong thvc ti~n. Nhu tren da d~ c~p, khi thvc hi~n chuc nang chfip
hanh, CQDP cac cfip t~o thanh m~ng lu6i ca quan chfip hanh hanh, CQDP cac cfip t~o thanh m~ng lu6i ca quan chfip hanh
chinh CUa cac CO' quan nha nUcYC a trung UO'llg, d~c bi~t la cac CO' chinh CUa cac CO' quan nha nUcYC a trung UO'llg, d~c bi~t la cac CO'
quan hanh chinh nha nu6c a trung uang. Vi dt;t, khi Chinh phu da quan hanh chinh nha nu6c a trung uang. Vi dt;t, khi Chinh phu da
trinh Qu6c h{)i thong qua Lu~t dftu tu chua dl;fllg nhi~u chinh sach trinh Qu6c h{)i thong qua Lu~t dftu tu chua dl;fllg nhi~u chinh sach
uu dai d6i v6i nha d~u tu v~ quy~n sir dl;lng dftt, v~ thu t\}c hanh uu dai d6i v6i nha d~u tu v~ quy~n sir dl;lng dftt, v~ thu t\}c hanh
chinh v. v. thi nha d~u tu chi c6 th~ thvc sv huang nhting uu dai d6 chinh v. v. thi nha d~u tu chi c6 th~ thvc sv huang nhting uu dai d6
khi CQDP cfip tinh tuang li'ng thvc sv thvc thi Lu~t. N6i each khi CQDP cfip tinh tuang li'ng thvc sv thvc thi Lu~t. N6i each
khac, chinh sach, phap lu~t cua trung uang song vfin d~ thi hanh khac, chinh sach, phap lu~t cua trung uang song vfin d~ thi hanh
l~i n~m a dia phuang. N Su khong c6 hanh d9ng hi~u qua cua l~i n~m a dia phuang. N Su khong c6 hanh d9ng hi~u qua cua
CQDP thi phap lu~t va cac chinh sach chu ySu cua trung uang du CQDP thi phap lu~t va cac chinh sach chu ySu cua trung uang du
hay dSn mfiy cling chi n~m tren gifiy. B{) may hanh chinh nha hay dSn mfiy cling chi n~m tren gifiy. B{) may hanh chinh nha
nu6c c6 hi~u qua hay khong cling ph~n 16n do hi~u qua ho~t d{)ng nu6c c6 hi~u qua hay khong cling ph~n 16n do hi~u qua ho~t d{)ng
cua CQDP. Cau n6i "tren trai tham, du6i trai dinh" m~c du mang cua CQDP. Cau n6i "tren trai tham, du6i trai dinh" m~c du mang
ham y chi trich song ph~n nao th~ hi~n duqc tftm quan trQng cua ham y chi trich song ph~n nao th~ hi~n duqc tftm quan trQng cua
CQDP trong vi~c thvc thi phap lu~t, chinh sach cua cfip tren. CQDP trong vi~c thvc thi phap lu~t, chinh sach cua cfip tren.

CHlfONG XVI- CHiNH QUYEN IJ[A PHUONG CHlfONG XVI- CHiNH QUYEN IJ[A PHUONG
Thu ba, khi quy~t dinh va tb chuc thi hanh quy~t dinh v~ cac Thu ba, khi quy~t dinh va tb chuc thi hanh quy~t dinh v~ cac
vAn d~ cua dia phuong, CQBP bao dam Slf can thi~p cua Nha vAn d~ cua dia phuong, CQBP bao dam Slf can thi~p cua Nha
nu6c dap Ung t6t nhftt va phu hqp nhftt v6i di~u ki~n, hoan canh nu6c dap Ung t6t nhftt va phu hqp nhftt v6i di~u ki~n, hoan canh
cua dia phuong. Bi~u nay d~ hi~u b6i le CQDP la do nhan dan cua dia phuong. Bi~u nay d~ hi~u b6i le CQDP la do nhan dan
dia phuong thanh l~p nen v6i nhfrng d~i di~n cua chinh nguai dia phuong thanh l~p nen v6i nhfrng d~i di~n cua chinh nguai
dan dia phuong, do do, cac quan chuc lam vi~c trong CQBP la dan dia phuong, do do, cac quan chuc lam vi~c trong CQBP la
nhfrng nguai am hi~u nh~t di~u ki~n, hoan canh cua dia phuong. nhfrng nguai am hi~u nh~t di~u ki~n, hoan canh cua dia phuong.
Cac quy~t dinh cua CQBP dua ra se co kha nang phu hqp cao Cac quy~t dinh cua CQBP dua ra se co kha nang phu hqp cao
han v&i di~u ki~n cua dia phuong va do do co hi~u qua t6t hon, han v&i di~u ki~n cua dia phuong va do do co hi~u qua t6t hon,
tranh duqc tinh tr~ng quan lieu trong di~u hanh cong vi~c nha tranh duqc tinh tr~ng quan lieu trong di~u hanh cong vi~c nha
nu6c a dia phuong. nu6c a dia phuong.
Thu tu, CQDP dong vai tro quy~t dinh cho sv phat tri~n da Thu tu, CQDP dong vai tro quy~t dinh cho sv phat tri~n da
d~ng CUa dia phuong, qua do dong gop vao S\f thinh VUQ'llg b~n d~ng CUa dia phuong, qua do dong gop vao S\f thinh VUQ'llg b~n
vfrng chung cua dftt nu6c. N~u phat huy t6t chuc nang tv qwin cua vfrng chung cua dftt nu6c. N~u phat huy t6t chuc nang tv qwin cua
minh, m6i CQBP se la m()t thi~t ch~ nha nu6c co trach nhi~m v6i minh, m6i CQBP se la m()t thi~t ch~ nha nu6c co trach nhi~m v6i
S\f phat tri~n cua dia phuong. Quan chuc trong CQDP se phai tim S\f phat tri~n cua dia phuong. Quan chuc trong CQDP se phai tim
m<;>i each phat huy lqi th~ c~nh tranh cua dia phuong minh. M6i m<;>i each phat huy lqi th~ c~nh tranh cua dia phuong minh. M6i
dia phuong se phat tri~n theo each rieng v6i th~ m~nh rieng. K~t dia phuong se phat tri~n theo each rieng v6i th~ m~nh rieng. K~t
qua la S\1' thinh VUQ'llg CUa qufic gia se mang tinh bn dinh va b~n qua la S\1' thinh VUQ'llg CUa qufic gia se mang tinh bn dinh va b~n
vfrng cao do co n~n tang da d~ng va vfrng ch~c m sv phat tri~n cua vfrng cao do co n~n tang da d~ng va vfrng ch~c m sv phat tri~n cua
cac dia phuong. cac dia phuong.
Thu nam, CQDP la CO' ch~ hfru hi~u d~ nguai dan dia phuong Thu nam, CQDP la CO' ch~ hfru hi~u d~ nguai dan dia phuong
tham gia vao cong vi~c nha nu6c 6 dia phuong, qua do vira bao tham gia vao cong vi~c nha nu6c 6 dia phuong, qua do vira bao
dam wa nang cao dan chu 6 dia phuong. M()t hQC gia da noi dam wa nang cao dan chu 6 dia phuong. M()t hQC gia da noi
"Chinh quy~n dia phuong la vi~c tb chuc quan li cac cong vi~c "Chinh quy~n dia phuong la vi~c tb chuc quan li cac cong vi~c
cua nguai dan dia phuang b6i chinh nguai dan dia phuong". 1 Khi cua nguai dan dia phuang b6i chinh nguai dan dia phuong". 1 Khi
tham gia vao CQDP, nguai dan vira lam quen v6i cong vi~c chinh tham gia vao CQDP, nguai dan vira lam quen v6i cong vi~c chinh
tri 6 dia phuong vira ren luy~n, tich lfiy kinh nghi~m d~ co th~ sau tri 6 dia phuong vira ren luy~n, tich lfiy kinh nghi~m d~ co th~ sau
nay ganh vac trach nhi~m chinh tri 6 cftp cao han. nay ganh vac trach nhi~m chinh tri 6 cftp cao han.
1
Golding Louis, Local government, Nxb. Hodder va Stoughton, London, 1975, tr. 19. 1
Golding Louis, Local government, Nxb. Hodder va Stoughton, London, 1975, tr. 19.
GlAO TRiNH LU!T HIEN PHAP vn;;T NAM GlAO TRiNH LU!T HIEN PHAP vn;;T NAM
Thu situ, vira la thiSt chS chinh tri cua Nhan dan dia phuong Thu situ, vira la thiSt chS chinh tri cua Nhan dan dia phuong
song df>i v&i nguai dan a dia phuong CQDP cling la hinh anh tf\l'c song df>i v&i nguai dan a dia phuong CQDP cling la hinh anh tf\l'c
tiSp nh~t cua Nha nu&c C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam. CQDP, d~c tiSp nh~t cua Nha nu&c C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam. CQDP, d~c
bi~t la CQDP a cac DVHC c~p CO' sa - c~p xa, la CO' quan nha bi~t la CQDP a cac DVHC c~p CO' sa - c~p xa, la CO' quan nha
nu&c tiSp xuc v&i nguai dan nhi~u nh~t trong cu<)c s6ng hang nu&c tiSp xuc v&i nguai dan nhi~u nh~t trong cu<)c s6ng hang
ngay. C6 thS n6i nhi~u nguai dan kh6ng c6 nhfing ccr h<)i tiSp xuc ngay. C6 thS n6i nhi~u nguai dan kh6ng c6 nhfing ccr h<)i tiSp xuc
v6i cac CO' quan nha nu&c a trung ucrng nhu cac B9 hay th~m chi v6i cac CO' quan nha nu&c a trung ucrng nhu cac B9 hay th~m chi
cac C\}C, V\1 cua B<). Tuy nhien, hQ l~i lu6n c6 thS tiSp xuc v&i cac cac C\}C, V\1 cua B<). Tuy nhien, hQ l~i lu6n c6 thS tiSp xuc v&i cac
can b<) CO' sa, tU chu tich xa, phuang t6i can b<) tu phap xa, can b<) CO' sa, tU chu tich xa, phuang t6i can b<) tu phap xa,
phuang, cong an xa, phuang trong cu<)c s6ng hang ngay. D6i v&i phuang, cong an xa, phuang trong cu<)c s6ng hang ngay. D6i v&i
nguai dan, CQDP chinh la sv hi~n di~n cua Nha nu&c. An tu911g nguai dan, CQDP chinh la sv hi~n di~n cua Nha nu&c. An tu911g
t6t hay x~u v~ CQDP, thong qua cac can b9, c6ng chuc cua t6t hay x~u v~ CQDP, thong qua cac can b9, c6ng chuc cua
CQDP, la ySu t6 chu ySu quySt dinh hinh anh cua Nha nu&c trong CQDP, la ySu t6 chu ySu quySt dinh hinh anh cua Nha nu&c trong
suy nghl cua m6i nguai dan. suy nghl cua m6i nguai dan.
1.4. Chinh quy~n dja phuong 0' nong thon va chinh quy~n 1.4. Chinh quy~n dja phuong 0' nong thon va chinh quy~n
dfa phuong 0' do thi dfa phuong 0' do thi
M<)t trong nhfrng diSm m&i nbi b~t cua Lu~it tb chuc CQDP M<)t trong nhfrng diSm m&i nbi b~t cua Lu~it tb chuc CQDP
nam 2015 (sua dbi, bb sung nam 2019, sau day gQi la Lu~t tb chuc nam 2015 (sua dbi, bb sung nam 2019, sau day gQi la Lu~t tb chuc
CQDP nam 2015) la Sl,l' phan bi~t giua CQDP a d6 thi va CQDP a CQDP nam 2015) la Sl,l' phan bi~t giua CQDP a d6 thi va CQDP a
n6ngth6n. n6ngth6n.
Nhu tren da d~ c~p, cac lo~i BVHC cua nu&c C<)ng hoa XHCN Nhu tren da d~ c~p, cac lo~i BVHC cua nu&c C<)ng hoa XHCN
Vi~t Nam bao gbm: Vi~t Nam bao gbm:
- Cac DVHC c~p tinh gbm tinh va thanh ph6 tqrc thu<)c - Cac DVHC c~p tinh gbm tinh va thanh ph6 tqrc thu<)c
trung ucrng. trung ucrng.
- Cac DVHC c~p huy~n gbm huy~n, qu~n, thi xa, thanh ph6 - Cac DVHC c~p huy~n gbm huy~n, qu~n, thi xa, thanh ph6
thu<)c tinh, thanh ph6 thu<)c thanh ph6 tf\l'c thu()c trung uang. thu<)c tinh, thanh ph6 thu<)c thanh ph6 tf\l'c thu()c trung uang.
- Cac DVHC c~p xa gbm xa, phuemg, thi trftn. - Cac DVHC c~p xa gbm xa, phuemg, thi trftn.
- Cac dan vi hanh chinh - kinh tS d~c bi~t (chua thanh l~p ). - Cac dan vi hanh chinh - kinh tS d~c bi~t (chua thanh l~p ).
N go~i trit cac dan vi hanh chinh - kinh tS d~c bi~t chua duqc N go~i trit cac dan vi hanh chinh - kinh tS d~c bi~t chua duqc
thanh l~p, cac lo~i BVHC con l~i v6n vfrn tbn t~i trong h~ th6ng thanh l~p, cac lo~i BVHC con l~i v6n vfrn tbn t~i trong h~ th6ng
hanh chinh nha nu6c a Vi~t Nam rir tru6c Lu~t t6 chuc CQDP hanh chinh nha nu6c a Vi~t Nam rir tru6c Lu~t t6 chuc CQDP
nam 2015. Tuy v~y, diSm m&i cua Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015 nam 2015. Tuy v~y, diSm m&i cua Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015
la da c6 S\f phan bi~t cac lo~i DVHC n6i tren thanh cac DVHC do la da c6 S\f phan bi~t cac lo~i DVHC n6i tren thanh cac DVHC do
thi va DVHC nang than. Cl;l thS S\f phan lo~i do thi- nong thon 6 thi va DVHC nang than. Cl;l thS S\f phan lo~i do thi- nong thon 6
m6i cfip DVHC nhu sau: m6i cfip DVHC nhu sau:
C~p don vi Don vi h~mh C~p don vi Don vi h~mh
Don vi hanh chinh do thi Don vi hanh chinh do thi
hanh chinh chinh nong thon hanh chinh chinh nong thon
C~p tinh Tinh Thanh ph6 t11Jc thu<)c trung uong C~p tinh Tinh Thanh ph6 t11Jc thu<)c trung uong
C~p huy~n Huy~n Qu~n, thi xa, thanh ph6 thu<)c tinh, C~p huy~n Huy~n Qu~n, thi xa, thanh ph6 thu<)c tinh,
thanh ph6 thu<)c thanh ph6 tn;rc thu<)c thanh ph6 thu<)c thanh ph6 tn;rc thu<)c
trunguong trunguong
C~pxa xa Phuemg, thi tr~n C~pxa xa Phuemg, thi tr~n
Bang 16.1: Phan lo~i cac DVHC nang than va do thi 1 Bang 16.1: Phan lo~i cac DVHC nang than va do thi 1
Tren ca sa phan lo~i DVHC nang thon va do thi, Lu~t t6 chuc Tren ca sa phan lo~i DVHC nang thon va do thi, Lu~t t6 chuc
CQDP cling c6 S\f phan bi~t khi quy dinh vS t6 chuc va ho~t d<)ng CQDP cling c6 S\f phan bi~t khi quy dinh vS t6 chuc va ho~t d<)ng
cua CQDP a cac DVHC tuang trng. C\l thS, t6 chuc va ho~t d<)ng cua CQDP a cac DVHC tuang trng. C\l thS, t6 chuc va ho~t d<)ng
cua CQDP 6 cac DVHC nang than va CQDP 6 cac DVHC do thi cua CQDP 6 cac DVHC nang than va CQDP 6 cac DVHC do thi
c6 nhfrng diSm khac nhau cho dli cling n&m 6 m<)t cfip DVHC, vi c6 nhfrng diSm khac nhau cho dli cling n&m 6 m<)t cfip DVHC, vi
d\l giua CQDP a tinh va CQDP 6 thanh ph6 tf\lc thu<)c trung d\l giua CQDP a tinh va CQDP 6 thanh ph6 tf\lc thu<)c trung
uang, giua CQDP 6 xa va CQDP 6 phuemg hay thi trfin ... Th~m uang, giua CQDP 6 xa va CQDP 6 phuemg hay thi trfin ... Th~m
chi n<)i dung quy dinh vS t6 chuc, ho~t d<)ng cua CQDP a cling chi n<)i dung quy dinh vS t6 chuc, ho~t d<)ng cua CQDP a cling
DVHC do thi cling cfip cling c6 S\f khac bi~t nhfit dinh, vi d\l gifra DVHC do thi cling cfip cling c6 S\f khac bi~t nhfit dinh, vi d\l gifra
CQDP 6 phuang va CQDP 6 thi trfin, gifra CQDP 6 qu~n v6i CQDP 6 phuang va CQDP 6 thi trfin, gifra CQDP 6 qu~n v6i
CQDP 6 thi xa, thanh ph6 thu<)c tinh. 2 Nhu v~y, trong Lu~t nam CQDP 6 thi xa, thanh ph6 thu<)c tinh. 2 Nhu v~y, trong Lu~t nam
2015, S\f diSu chinh vS t6 chuc, ho~t d<)ng cua CQDP khong chi 2015, S\f diSu chinh vS t6 chuc, ho~t d<)ng cua CQDP khong chi
duqc phan bi~t giua cac cfip DVHC rna con trong ban than cac duqc phan bi~t giua cac cfip DVHC rna con trong ban than cac
DVHC 6 cling cfip dva tren sv phan bi~t nang thon- do thi. Trang DVHC 6 cling cfip dva tren sv phan bi~t nang thon- do thi. Trang
cac lu~t tru6c day, vi d\l Lu~t t6 chuc HDND va UBND nam 2003 cac lu~t tru6c day, vi d\l Lu~t t6 chuc HDND va UBND nam 2003
1
Theo khm'tn 2, 3 DiSu 4 Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015. 1
Theo khm'tn 2, 3 DiSu 4 Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015.
2
Xem quy dinh t?i Chuang II, III Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015. 2
Xem quy dinh t?i Chuang II, III Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015.
G!AO TRINH LU!THIEN PHAP Vll~T NAM G!AO TRINH LU!THIEN PHAP Vll~T NAM
a
khong c6 s-g phan bi~t gifra CQDP nong thon va CQDP do thi a a
khong c6 s-g phan bi~t gifra CQDP nong thon va CQDP do thi a
rna chi c6 s-g phan bi~t d~ di~u chinh v~ HDND va UBND cac a rna chi c6 s-g phan bi~t d~ di~u chinh v~ HDND va UBND cac a
dip hanh chinh khac nhau, theo d6 t6 chuc va ho~t d9ng cua dip hanh chinh khac nhau, theo d6 t6 chuc va ho~t d9ng cua
a
HDND va UBND cftp tinh duqc di~u chinh tuong tv nhau cho a
HDND va UBND cftp tinh duqc di~u chinh tuong tv nhau cho
du d6 la DVHC tinh hay thanh ph6 t11Jc thu<)c trung uong, tucrng du d6 la DVHC tinh hay thanh ph6 t11Jc thu<)c trung uong, tucrng
tv d6i v6i huy~n va qu~n, xa va phuemg ... 1 tv d6i v6i huy~n va qu~n, xa va phuemg ... 1
a
Sv phan bi~t di~u chinh gifra CQDP do thi va nong thon a a
Sv phan bi~t di~u chinh gifra CQDP do thi va nong thon a
theo Lu~t nam 2015 la hqp li va th~ hi~n bu6c phat tri~n cua lu~t theo Lu~t nam 2015 la hqp li va th~ hi~n bu6c phat tri~n cua lu~t
nay bai cac DVHC do thi va DVHC nong thon c6 s-g khac bi~t ccr nay bai cac DVHC do thi va DVHC nong thon c6 s-g khac bi~t ccr
ban v~ di~u ki~n th6 nhu5ng, kinh tS, dan cu, CO' sa
h~ ding v.v .. ban v~ di~u ki~n th6 nhu5ng, kinh tS, dan cu, CO' sa
h~ ding v.v ..
Cac DVHC nong thon thuemg c6 di~n tich r<)ng, m~t d9 dan s6 Cac DVHC nong thon thuemg c6 di~n tich r<)ng, m~t d9 dan s6
thua, sinh s6ng rai rae, v~ kinh ts thuemg tn;>ng v~ nong nghi~p, thua, sinh s6ng rai rae, v~ kinh ts thuemg tn;>ng v~ nong nghi~p,
ti~u thu cong nghi~p, CO' sa
h~ tfing it phat tri~n, dai s6ng van h6a ti~u thu cong nghi~p, CO' sa
h~ tfing it phat tri~n, dai s6ng van h6a
c6 xu huang truy~n th6ng, thuang g~n li~n v6i t~p quan san xufit c6 xu huang truy~n th6ng, thuang g~n li~n v6i t~p quan san xufit
nong nghi~p. Trong khi d6 cac DVHC do thi thuemg c6 m~t d9 nong nghi~p. Trong khi d6 cac DVHC do thi thuemg c6 m~t d9
dan s6 thua, dan cu sinh s6ng t~p trung dong due tren dia ban dan s6 thua, dan cu sinh s6ng t~p trung dong due tren dia ban
r9ng, kinh tS tn;>ng v~ thuong m~i, cong nghi~p, dich V\1, CO' h~ sa r9ng, kinh tS tn;>ng v~ thuong m~i, cong nghi~p, dich V\1, CO' h~ sa
tAng phat tri~n, dai s6ng van h6a c6 xu huang hi~n d~i, h9i nh~p tAng phat tri~n, dai s6ng van h6a c6 xu huang hi~n d~i, h9i nh~p
cao hon. Lfty vi dt;t gifra m9t xa v6i m9t phuang ho~c gifra m<)t cao hon. Lfty vi dt;t gifra m9t xa v6i m9t phuang ho~c gifra m<)t
huy~n v6i m<)t qu~n se thfty S\l' khac bi~t tucrng d6i r5 rang. cAn huy~n v6i m<)t qu~n se thfty S\l' khac bi~t tucrng d6i r5 rang. cAn
a
luu y r~ng sv khac bi~t day cling mang tinh tuong d6i bai le a
luu y r~ng sv khac bi~t day cling mang tinh tuong d6i bai le
trong DVHC do thi cling c6 th~ c6 DVHC nong thon va nguqc l~i. trong DVHC do thi cling c6 th~ c6 DVHC nong thon va nguqc l~i.
Thanh ph6 H6 Chi Minh la DVHC do thi, tuy nhien cac khu vvc Thanh ph6 H6 Chi Minh la DVHC do thi, tuy nhien cac khu vvc
nong thon cling c6 rftt nhi~u, vi dt;t Huy~n Nha Be, Huy~n Cu Chi, nong thon cling c6 rftt nhi~u, vi dt;t Huy~n Nha Be, Huy~n Cu Chi,
a
cac xa tr-gc thu<)c v.v .. Nguqc l~i, tinh VInh Phuc la DVHC nong a
cac xa tr-gc thu<)c v.v .. Nguqc l~i, tinh VInh Phuc la DVHC nong
thon song c6 Thanh ph6 VInh Yen cung v6i cac thi trftn cua cac thon song c6 Thanh ph6 VInh Yen cung v6i cac thi trftn cua cac
huy~n tr-gc thu9c la cac DVHC do thi. huy~n tr-gc thu9c la cac DVHC do thi.
M~c du Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015 da c6 sv phan bi~t song M~c du Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015 da c6 sv phan bi~t song
a
khong phai bftt cu khia c~nh nao cua CQDP do thi va nong thon a
khong phai bftt cu khia c~nh nao cua CQDP do thi va nong thon
d~u duqc di~u chinh khac nhau. CQDP du a
bftt ki DVHC nao d~u duqc di~u chinh khac nhau. CQDP du a
bftt ki DVHC nao
1
X em quy dinh t~i Chuong II, III, IV Lu~t t6 chuc HDND va UBND nam 2003. 1
X em quy dinh t~i Chuong II, III, IV Lu~t t6 chuc HDND va UBND nam 2003.
cfing d~u c6 nhfmg d~c di~m chung, bai vi chung dSu la CQDP cfing d~u c6 nhfmg d~c di~m chung, bai vi chung dSu la CQDP
theo dinh nghla neu tren day. Do d6, v~ ca ban chung duqc di~u theo dinh nghla neu tren day. Do d6, v~ ca ban chung duqc di~u
chinh tuang tg nhau v~ m<)t s6 di~m chinh sau: 1 chinh tuang tg nhau v~ m<)t s6 di~m chinh sau: 1
-v~ chuc nang d~u c6 chuc nang tg quan va chftp hanh. -v~ chuc nang d~u c6 chuc nang tg quan va chftp hanh.
- V~ ca cftu t6 chuc d~u la cftp CQDP va do d6 dSu c6 HDND - V~ ca cftu t6 chuc d~u la cftp CQDP va do d6 dSu c6 HDND
va UBND la hai ca quan cua CQDP. va UBND la hai ca quan cua CQDP.
- v~ chuc nang, hinh thuc ho~t d9ng va nguyen tic ho~t d9ng - v~ chuc nang, hinh thuc ho~t d9ng va nguyen tic ho~t d9ng
cua IIDND va UBND 6' m6i DVHC dSu duqc di~u chinh gi6ng nhau. cua IIDND va UBND 6' m6i DVHC dSu duqc di~u chinh gi6ng nhau.
- V~ cftu trUe cua cfip CQDP trgc thu9c, CQDP do thi va nong - V~ cftu trUe cua cfip CQDP trgc thu9c, CQDP do thi va nong
thon d~u c6 cung cac cfip CQDP trgc thu9c, vi dg 6' cftp du6i thon d~u c6 cung cac cfip CQDP trgc thu9c, vi dg 6' cftp du6i
CQDP thanh ph6 thu9c trung uang va tinh dSu c6 2 cftp CQDP CQDP thanh ph6 thu9c trung uang va tinh dSu c6 2 cftp CQDP
trgc thu9c la CQDP cftp huy~n va CQDP cftp xa. 2 trgc thu9c la CQDP cftp huy~n va CQDP cftp xa. 2
Sg khac bi~t trong di~u chinh CQDP 6' nong thon va do thi Sg khac bi~t trong di~u chinh CQDP 6' nong thon va do thi
trong cung m9t cftp DVHC chu y6u th~ hi~n 6' nhfmg di~m sau: trong cung m9t cftp DVHC chu y6u th~ hi~n 6' nhfmg di~m sau:
- Nhi~m V\1 quy~n h~ cua IIDND va UBND cua CQDP tuang &ng. - Nhi~m V\1 quy~n h~ cua IIDND va UBND cua CQDP tuang &ng.
- Ca cftu, t6 chuc cua HDND va UBND cua CQDP tuang &ng. - Ca cftu, t6 chuc cua HDND va UBND cua CQDP tuang &ng.
2. XAC DJNH PHAM VI TRAM QUYEN CUA CHiNH 2. XAC DJNH PHAM VI TRAM QUYEN CUA CHiNH
QUY:EN DJA PHUONG- PHAN QUY:EN, PHAN cAP, (Jy QUY:EN QUY:EN DJA PHUONG- PHAN QUY:EN, PHAN cAP, (Jy QUY:EN
2.1. Xac djnh ph~m vi thfim quy~n cua chlnh quy~n dia phmmg 2.1. Xac djnh ph~m vi thfim quy~n cua chlnh quy~n dia phmmg
Tren th6 gi6i c6 m9t s6 qu6c gia nho t6i muc khong c6 CQDP, Tren th6 gi6i c6 m9t s6 qu6c gia nho t6i muc khong c6 CQDP,
vi d\1, Singapore, Brunei, Vatican ... Vftn dS quan tri qu6c gia nay vi d\1, Singapore, Brunei, Vatican ... Vftn dS quan tri qu6c gia nay
Cfin luu y, rieng t~i cac phuemg tren dja ban Thanh ph6 Ha N(>i k~ tlr ngay Cfin luu y, rieng t~i cac phuemg tren dja ban Thanh ph6 Ha N(>i k~ tlr ngay
1 1
01/7/2021 se chi c6 UBND rna khong c6 IIDND theo Nghi quySt s6 97/2019/QH14 01/7/2021 se chi c6 UBND rna khong c6 IIDND theo Nghi quySt s6 97/2019/QH14
ngay 27/11/2019 cua Qu6c h(>i v~ thi di~m t6 chuc mo hinh chinh quy~n do thi t~i ngay 27/11/2019 cua Qu6c h(>i v~ thi di~m t6 chuc mo hinh chinh quy~n do thi t~i
thanh ph6 Ha N9i. thanh ph6 Ha N9i.
2
d m(>t s6 qu6c gia, S\f phan bi~t CQDP do thi va nong thon di kern v&i S\f khac 2
d m(>t s6 qu6c gia, S\f phan bi~t CQDP do thi va nong thon di kern v&i S\f khac
bi~t v~ d.u trUe cac cfrp CQDP trvc thu(>c, vi d\1 du&i CQDP thanh ph6 khong c6 bi~t v~ d.u trUe cac cfrp CQDP trvc thu(>c, vi d\1 du&i CQDP thanh ph6 khong c6
cfrp CQDP trvc thu(>c trong khi d6 CQDP tinh c6 cfrp CQDP trvc thu(>c (xem: To cfrp CQDP trvc thu(>c trong khi d6 CQDP tinh c6 cfrp CQDP trvc thu(>c (xem: To
Van Hoa, "T6 chuc CQDP theo chi~u d9c & m(>t s6 qu6c gia phat tri~n va kinh Van Hoa, "T6 chuc CQDP theo chi~u d9c & m(>t s6 qu6c gia phat tri~n va kinh
nghi~m d6i v&i Vi~t Nam", Tgp chi Nha nuac va Phap lwjt, s6 6 (2013), tr. 22- 28, nghi~m d6i v&i Vi~t Nam", Tgp chi Nha nuac va Phap lwjt, s6 6 (2013), tr. 22- 28,
t~i tr. 26, 27). t~i tr. 26, 27).
a g6c d() nao d6 la kha dan gian b&i vi chi c6 m()t c~p chinh a g6c d() nao d6 la kha dan gian b&i vi chi c6 m()t c~p chinh
quysn n&m a trung uong disu hanh cong vi~c cua toan b9 qu6c quysn n&m a trung uong disu hanh cong vi~c cua toan b9 qu6c
gia. D6i v6i cac qu6c· gia c6 CQDP thi v~n dS phuc t~p han gia. D6i v6i cac qu6c· gia c6 CQDP thi v~n dS phuc t~p han
nhiSu. Cang c6 nhiSu c~p CQDP thi muc d9 phuc t~p cang tang. nhiSu. Cang c6 nhiSu c~p CQDP thi muc d9 phuc t~p cang tang.
Nhu dS c~p tren day, a Vi~t Nam c6 3 c~p DVHC, a m6i c~p dSu Nhu dS c~p tren day, a Vi~t Nam c6 3 c~p DVHC, a m6i c~p dSu
c6 CQDP va cac DVHC duqc phan chia theo mo hinh t6 ong. c6 CQDP va cac DVHC duqc phan chia theo mo hinh t6 ong.
Nhu v~y m6i met vuong lanh th6 Vi~t Nam dSu thu()c th~m Nhu v~y m6i met vuong lanh th6 Vi~t Nam dSu thu()c th~m
quySn cua 4 c~p chinh quySn, g6m chinh quySn trung uang, quySn cua 4 c~p chinh quySn, g6m chinh quySn trung uang,
CQDP c~p tinh, CQDP c~p huy~n va CQDP c~p xa. Ben c~nh CQDP c~p tinh, CQDP c~p huy~n va CQDP c~p xa. Ben c~nh
d6, cac nha nu6c hi~n d~i cling c6 xu huang can thi~p sau r()ng d6, cac nha nu6c hi~n d~i cling c6 xu huang can thi~p sau r()ng
vao mQi m~t dai s6ng xa h()i. Nhung ySu t6 nay ddn t6i rui ro vao mQi m~t dai s6ng xa h()i. Nhung ySu t6 nay ddn t6i rui ro
ch6ng cheo v€ th~m quysn cua cac c~p chinh quySn la hSt sue ch6ng cheo v€ th~m quysn cua cac c~p chinh quySn la hSt sue
16n. Vi v~y, v~n dS quan trQng la lam thS nao dS xac dinh duqc 16n. Vi v~y, v~n dS quan trQng la lam thS nao dS xac dinh duqc
lo~i cong vi~c nao do CQDP nao thvc hi~n va CO' chS chiu trach lo~i cong vi~c nao do CQDP nao thvc hi~n va CO' chS chiu trach
nhi~m khi thvc hi~n cong vi~c d6. Lu~t t6 chuc CQDP tru li~u nhi~m khi thvc hi~n cong vi~c d6. Lu~t t6 chuc CQDP tru li~u
diSu nay thong qua ba CO' chS: phan quySn, phan c~p va uy quySn diSu nay thong qua ba CO' chS: phan quySn, phan c~p va uy quySn
giua cac c~p chinh quy€n. giua cac c~p chinh quy€n.
Nhu tren dadS c~p, CQDP c6 th~m quySn chung tren t~t ca Nhu tren dadS c~p, CQDP c6 th~m quySn chung tren t~t ca
cac m~t dai s6ng chinh tri, kinh t€, van hoa, xa h9i, giao dvc ... cac m~t dai s6ng chinh tri, kinh t€, van hoa, xa h9i, giao dvc ...
trong ph~m vi DVHC rna n6 phl:l trach. 1 Tuy nhien, th~m quySn trong ph~m vi DVHC rna n6 phl:l trach. 1 Tuy nhien, th~m quySn
cua CQDP khong phai la vo h~n tren ph~m vi lanh thf> DVHC cua cua CQDP khong phai la vo h~n tren ph~m vi lanh thf> DVHC cua
minh. V 6i cac quy dinh cua HiSn phap nam 2013 va Lu~t t6 chuc minh. V 6i cac quy dinh cua HiSn phap nam 2013 va Lu~t t6 chuc
CQDP nam 2015, c6 thS th~y ph~m vi th~m quySn cua CQDP c6 CQDP nam 2015, c6 thS th~y ph~m vi th~m quySn cua CQDP c6
duqc xac dinh dva tren hai nguyen t~c. duqc xac dinh dva tren hai nguyen t~c.
Nguyen tcic thu nhdt, CQDP chi c6 nhli'ng th~m quySn hay Nguyen tcic thu nhdt, CQDP chi c6 nhli'ng th~m quySn hay
nh~~m V\1, quySn h~n C\1 thS nao da duqc cac CO' quan nha nu6c a nh~~m V\1, quySn h~n C\1 thS nao da duqc cac CO' quan nha nu6c a
trung uang hay CO' quan nha nUOC C~p tren quy dinh trong cac van trung uang hay CO' quan nha nUOC C~p tren quy dinh trong cac van
ban QPPL tuang U'ng. Vi~t Nam la qu6c gia theo hinh thuc dan ban QPPL tuang U'ng. Vi~t Nam la qu6c gia theo hinh thuc dan
nh~t. Chu quySn qu6c gia n&m a trung uang va do d6 quySn lvc nh~t. Chu quySn qu6c gia n&m a trung uang va do d6 quySn lvc
1
Di@u 17, 24, 31, 38, 45, 52, 59, 66 Lu~t t6 chile CQDP nam 2015. 1
Di@u 17, 24, 31, 38, 45, 52, 59, 66 Lu~t t6 chile CQDP nam 2015.
a
t~p trung toan b9 c~p chinh quy~n trung uong. Cac CQDP, m~c a
t~p trung toan b9 c~p chinh quy~n trung uong. Cac CQDP, m~c
du cling do Nhan dan thanh l~p, song khong phai la c~p chinh du cling do Nhan dan thanh l~p, song khong phai la c~p chinh
quy~n co chu quy~n va do do khong co thAm quy~n duong nhien, quy~n co chu quy~n va do do khong co thAm quy~n duong nhien,
hay con gQi la thAm quy~n tg c6. Trong qua trinh thgc hi~n quy~n hay con gQi la thAm quy~n tg c6. Trong qua trinh thgc hi~n quy~n
a
lgc nha nu6c, cac CO' quan nha nu6c trung uong ho~C C~p tren se a
lgc nha nu6c, cac CO' quan nha nu6c trung uong ho~C C~p tren se
"giao" m()t s6 thAm quy~n hay nhi~m V\1, quy~n h~n C\1 thS cho "giao" m()t s6 thAm quy~n hay nhi~m V\1, quy~n h~n C\1 thS cho
CQDP hay CO' quan CQDP thgc hi~n va vi~c "giao" d6 la CO' sa CQDP hay CO' quan CQDP thgc hi~n va vi~c "giao" d6 la CO' sa
hinh thanh ph~m vi thfim quy~n rna CQDP duqc thgc thi trong hinh thanh ph~m vi thfim quy~n rna CQDP duqc thgc thi trong
ph~m vi DVHC cua minh. ph~m vi DVHC cua minh.
Nguyen tiic thu hai, vi~c "giao" thAm quy~n, cong vi~c, hay Nguyen tiic thu hai, vi~c "giao" thAm quy~n, cong vi~c, hay
nhi~m V\1, quy~n h~n cho CQDP phai duqc thgc hi~n qua m()t nhi~m V\1, quy~n h~n cho CQDP phai duqc thgc hi~n qua m()t
trong ba CO' ch~: phan quy~n, phan c~p, ho~c uy quy~n. Nhu v~y, trong ba CO' ch~: phan quy~n, phan c~p, ho~c uy quy~n. Nhu v~y,
CQDP va cac CO' quan cua CQDP chi c6 nhfrng ph~m vi thAm CQDP va cac CO' quan cua CQDP chi c6 nhfrng ph~m vi thAm
quy~n duqc giao theo CO' ch~ phan quy~n, phan c~p ho~c uy quy~n quy~n duqc giao theo CO' ch~ phan quy~n, phan c~p ho~c uy quy~n
rna thoi. MQi nhi~m V\1, quy~n h~n rna CQDP thgc hi~n d~u phai rna thoi. MQi nhi~m V\1, quy~n h~n rna CQDP thgc hi~n d~u phai
din cu tren cac van ban QPPL do CO' quan c~p tren ban hanh c6 din cu tren cac van ban QPPL do CO' quan c~p tren ban hanh c6
quy dinh v~ cac nhi~m V\1, quy~n h~n d6 theo m()t trong ba ca ch~ quy dinh v~ cac nhi~m V\1, quy~n h~n d6 theo m()t trong ba ca ch~
tren. Nguyen t~c nay nh~m bao dam thAm quy~n, nhi~m V\1, quy~n tren. Nguyen t~c nay nh~m bao dam thAm quy~n, nhi~m V\1, quy~n
h~n cua CQDP khong hinh thanh m()t each my ti~n. Khi thfim h~n cua CQDP khong hinh thanh m()t each my ti~n. Khi thfim
quy~n dUQ'C giao theo illQt trong ba CO' ch~ nay thi ch~ dQ trach quy~n dUQ'C giao theo illQt trong ba CO' ch~ nay thi ch~ dQ trach
nhi~m cua CQDP va cac CO' quan co lien quan khi thgc hi~n thAm nhi~m cua CQDP va cac CO' quan co lien quan khi thgc hi~n thAm
quy~n duqc giao c6 CO' sa dS xac dinh m()t each r5 rang. Nha v~y, quy~n duqc giao c6 CO' sa dS xac dinh m()t each r5 rang. Nha v~y,
hi~u qua cong vi~c duqc bao dam. Ba ca ch~ d6 da duqc Lu~t t6 hi~u qua cong vi~c duqc bao dam. Ba ca ch~ d6 da duqc Lu~t t6
chuc CQDP nam 2015 quy dinh tuong d6i C\1 thS. chuc CQDP nam 2015 quy dinh tuong d6i C\1 thS.
Cfrn luu y r~ng, Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015 la lu~t dftu tien Cfrn luu y r~ng, Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015 la lu~t dftu tien
quy dinh V~ CO' ch~ phan quy~n, phan c~p va uy quy~n gifra cac quy dinh V~ CO' ch~ phan quy~n, phan c~p va uy quy~n gifra cac
c~p chinh quy~n. M~c du quy dinh nhu v~y la m()t bu6c phat triSn c~p chinh quy~n. M~c du quy dinh nhu v~y la m()t bu6c phat triSn
Ian song day cling la nhfrng v~n d~ mai va con nhfing each hiSu Ian song day cling la nhfrng v~n d~ mai va con nhfing each hiSu
chua th6ng nh~t. Thvc tiSn thvc hi~n cac CO' ch~ nay cling chua c6 chua th6ng nh~t. Thvc tiSn thvc hi~n cac CO' ch~ nay cling chua c6
nhi~U Va ngay ca CaC CO' quan nha nu6c cling COn nhi~U th~c ffi~C nhi~U Va ngay ca CaC CO' quan nha nu6c cling COn nhi~U th~c ffi~C
khi triSn khai thvc hi~n. khi triSn khai thvc hi~n.
GlAO TRiNH LU!T HIEN PHAP VI:ST NAM GlAO TRiNH LU!T HIEN PHAP VI:ST NAM
2.2. Phan quy~n., phan cftp - Hai cO' ch~ phan djnh thftm 2.2. Phan quy~n., phan cftp - Hai cO' ch~ phan djnh thftm
quy~n cua chinh quy~n dja phU'O'ng quy~n cua chinh quy~n dja phU'O'ng
Phan quySn va phan cftp la hai CO' chS rna Lu~t t6 chuc CQDP Phan quySn va phan cftp la hai CO' chS rna Lu~t t6 chuc CQDP
nam 2015 quy dinh nh~m phan dinh thfim quysn danh cho cac cAp nam 2015 quy dinh nh~m phan dinh thfim quysn danh cho cac cAp
CQDP, rue la nh~m xac dinh ph<;1m vi quySn h<;1n nao thu9c vS CQDP, rue la nh~m xac dinh ph<;1m vi quySn h<;1n nao thu9c vS
CQDP nao. CQDP nao.
d cac qu6c gia phat triSn, cac linh V\fC giao cho CQDP thvc d cac qu6c gia phat triSn, cac linh V\fC giao cho CQDP thvc
hi~n thuemg duqc xac dinh kha ro rang, chi tiSt. Cac llnh vvc hi~n thuemg duqc xac dinh kha ro rang, chi tiSt. Cac llnh vvc
thuemg duqc giao la phat triSn kinh t€, giao dvc, y t€, nha cong a thuemg duqc giao la phat triSn kinh t€, giao dvc, y t€, nha cong a
c9ng, giao thong cong c9ng, quy ho<;1ch dia phuang, tieu chufrn c9ng, giao thong cong c9ng, quy ho<;1ch dia phuang, tieu chufrn
nha, bao trq xa h9i, ca s& van h6a giai tri (cong vi en, khu vui chai, nha, bao trq xa h9i, ca s& van h6a giai tri (cong vi en, khu vui chai,
nha hat, thu vi~n, bao tang ... ), moi truemg, canh sat tr~t tv, thu nha hat, thu vi~n, bao tang ... ), moi truemg, canh sat tr~t tv, thu
gom, xu li rae thai, cftp nu&c s<;1ch, thoat nu&c thai, su&i ftm, dich V\1 gom, xu li rae thai, cftp nu&c s<;1ch, thoat nu&c thai, su&i ftm, dich V\1
xa h9i, duemg giao thong, phong chay chua chay, thu thuS, bao v~ xa h9i, duemg giao thong, phong chay chua chay, thu thuS, bao v~
ngum tieu dung Va cac llnh V\fC khac lien quan t6i dai s6ng nguai ngum tieu dung Va cac llnh V\fC khac lien quan t6i dai s6ng nguai
dan va c{>ng d6ng ... 1 Tftt nhien muc d9 giao, chu thS duqc giao con dan va c{>ng d6ng ... 1 Tftt nhien muc d9 giao, chu thS duqc giao con
my thu9c vao d~c thu cua linh vvc va d~c diSm cua CQDP duqc my thu9c vao d~c thu cua linh vvc va d~c diSm cua CQDP duqc
giao. C6 nhung linh vvc c6 thS duqc giao hoan toan, vi dv thu giao. C6 nhung linh vvc c6 thS duqc giao hoan toan, vi dv thu
gom, xu li rae thai, ca s& van h6a - giai tri, bao trq xa h9i. . . song gom, xu li rae thai, ca s& van h6a - giai tri, bao trq xa h9i. . . song
phftn 16n linh vvc chi duqc giao m9t phfin, vi dv giao dvc, moi phftn 16n linh vvc chi duqc giao m9t phfin, vi dv giao dvc, moi
truemg, y t€ ... Cac linh vvc thuang kh6ng duqc giao cho CQDP la truemg, y t€ ... Cac linh vvc thuang kh6ng duqc giao cho CQDP la
qu6c phong, an ninh qu6c gia, di tru, xudt, nh~p canh. qu6c phong, an ninh qu6c gia, di tru, xudt, nh~p canh.
d Vi~t N am nhin chung chua c6 sv phat triSn t&i muc cv th€ d Vi~t N am nhin chung chua c6 sv phat triSn t&i muc cv th€
nhu v~y. Hi~n v~n con thiSu cac quy dinh vS n()i dung phan quySn nhu v~y. Hi~n v~n con thiSu cac quy dinh vS n()i dung phan quySn
hay phan cftp C\1 thS trong tUng ITnh V\fC. Ca chS phan quySn va hay phan cftp C\1 thS trong tUng ITnh V\fC. Ca chS phan quySn va
1 1
Xem: Richard Jarvis, The UK experience of public administration Reform - Xem: Richard Jarvis, The UK experience of public administration Reform -
Current good practices and new developments in public service management, Current good practices and new developments in public service management,
Commonwealth Secretariat, 2002, tr. 20 - 24; Hilaire Barnett, Constitutional and Commonwealth Secretariat, 2002, tr. 20 - 24; Hilaire Barnett, Constitutional and
administrative law, Cavendish Publishing Limited, 1995, p. 305 - 306; David Me administrative law, Cavendish Publishing Limited, 1995, p. 305 - 306; David Me
Carthy Jr. va Laurie Reynolds, Local government law, Thomson West, 2003, tr. Carthy Jr. va Laurie Reynolds, Local government law, Thomson West, 2003, tr.
16 - 32; To Van Hoa, "T6 chuc CQDP theo chi~u d9c a m<)t s6 qu6c gia phat triSn 16 - 32; To Van Hoa, "T6 chuc CQDP theo chi~u d9c a m<)t s6 qu6c gia phat triSn
va kinh nghi~m d6i v6i Vi~t Nam", Tf!p chi Nha nuac va Phap lu{it, s6 6 (2013), tr. va kinh nghi~m d6i v6i Vi~t Nam", Tf!p chi Nha nuac va Phap lu{it, s6 6 (2013), tr.
22- 28, t~i tr. 24, 25. 22- 28, t~i tr. 24, 25.
phan cfip cho CQDP m&i chi dung l:;ti a cac quy dinh ca ban vS phan cfip cho CQDP m&i chi dung l:;ti a cac quy dinh ca ban vS
each tht'rc, vi dv vS chu thS giao quySn, chu thS nh~n quySn, n<)i each tht'rc, vi dv vS chu thS giao quySn, chu thS nh~n quySn, n<)i
dung quy6n duqc giao, ca ch~ trach nhi~m va disu ki~n duqc giao dung quy6n duqc giao, ca ch~ trach nhi~m va disu ki~n duqc giao
quySn. Ca ch~ phan quySn, phan cfip vi v~y vfin dang duqc ap quySn. Ca ch~ phan quySn, phan cfip vi v~y vfin dang duqc ap
dvng a giai do:;tn ban d~u va c~n duqc quy dinh Cl;t thS han ncta dvng a giai do:;tn ban d~u va c~n duqc quy dinh Cl;t thS han ncta
trong tuang lai. trong tuang lai.
2.2.1. Phdn quy~n cho chinh quy~n ata phuang 2.2.1. Phdn quy~n cho chinh quy~n ata phuang
Phan quySn cho CQDP duqc quy dinh trgc ti~p t:;ti DiSu 12 Phan quySn cho CQDP duqc quy dinh trgc ti~p t:;ti DiSu 12
Lu~t t6 cht'rc CQBP nam 2015 v&i cac n<)i dung ca ban sau: Lu~t t6 cht'rc CQBP nam 2015 v&i cac n<)i dung ca ban sau:
- VS chu thS phan quySn: Qu6c h<)i la chu thS duy nhfit duqc - VS chu thS phan quySn: Qu6c h<)i la chu thS duy nhfit duqc
phan quySn cho CQBP. Qu6c h<)i phan quySn thong qua cac d:;to phan quySn cho CQBP. Qu6c h<)i phan quySn thong qua cac d:;to
lu~t. Nhu v~y, khi Qu6c h<)i ban hanh m<)t d:;to lu~t vS quan li nha lu~t. Nhu v~y, khi Qu6c h<)i ban hanh m<)t d:;to lu~t vS quan li nha
nu&c trong m<)t llnh vvc nao d6, vi dv giao dvc, Qu6c h<)i c6 thS nu&c trong m<)t llnh vvc nao d6, vi dv giao dvc, Qu6c h<)i c6 thS
xem xet ch<;>n ra cac llnh v\fc cv thS trong d6 dS phan quySn cho xem xet ch<;>n ra cac llnh v\fc cv thS trong d6 dS phan quySn cho
m<)t cfip CQBP thvc hi~n. Sa d1 chi Qu6c h<)i m6i c6 quySn phan m<)t cfip CQBP thvc hi~n. Sa d1 chi Qu6c h<)i m6i c6 quySn phan
quySn la bai vi Vi~t Nam la qu6c gia dan nhfit, quySn lvc nha quySn la bai vi Vi~t Nam la qu6c gia dan nhfit, quySn lvc nha
nu&c t~p trung toan b<) a cfip trung uang va Qu6c h<)i la ca quan nu&c t~p trung toan b<) a cfip trung uang va Qu6c h<)i la ca quan
quySn lvc nha nu&c cao nhfit. Khi Qu6c h<)i phan quySn thi cling quySn lvc nha nu&c cao nhfit. Khi Qu6c h<)i phan quySn thi cling
c6 thS n6i d6 la sv phan c6ng thftm quySn theo chiSu d<;>c gifra ca c6 thS n6i d6 la sv phan c6ng thftm quySn theo chiSu d<;>c gifra ca
quan quySn lvc nha nu&c cao nhfit va cac ca quan nha nu&c do quan quySn lvc nha nu&c cao nhfit va cac ca quan nha nu&c do
Nhan dan dia phuang thanh l~p dS thvc hi~n cong vi~c nha nu&c Nhan dan dia phuang thanh l~p dS thvc hi~n cong vi~c nha nu&c
adia phuang. adia phuang.
- VS chu thS nh~n phan quySn: Theo khoan 1 BiSu 12, chu thS - VS chu thS nh~n phan quySn: Theo khoan 1 BiSu 12, chu thS
nh~n phan quySn cua Qu6c h<)i la m<)t cfip CQBP nao d6 chu nh~n phan quySn cua Qu6c h<)i la m<)t cfip CQBP nao d6 chu
khong phai rieng bi~t HBND hay UBND. Khi ph:;tm vi quySn h:;tn khong phai rieng bi~t HBND hay UBND. Khi ph:;tm vi quySn h:;tn
duqc phan quySn cho CQBP thi ca HBND va UBND dSu phai duqc phan quySn cho CQBP thi ca HBND va UBND dSu phai
thvc hi~n theo ph:;tm vi cht'rc nang va thftm quySn cua minh. Lu~t thvc hi~n theo ph:;tm vi cht'rc nang va thftm quySn cua minh. Lu~t
t6 cht'rc CQBP khong quy dinh vi~c phan quySn phai tu~n t1,f rn t6 cht'rc CQBP khong quy dinh vi~c phan quySn phai tu~n t1,f rn
CQBP cfip tinh t&i huy~n, xa. Do v~y, my thu<)c vao tinh chfit va CQBP cfip tinh t&i huy~n, xa. Do v~y, my thu<)c vao tinh chfit va
ph:;tm vi cua quySn h:;tn va llnh V\]'C c~n phan quySn, Qu6c h<)i c6 ph:;tm vi cua quySn h:;tn va llnh V\]'C c~n phan quySn, Qu6c h<)i c6
thS phan quySn trgc ti~p cho m<)t cfip CQDP bfit ki. thS phan quySn trgc ti~p cho m<)t cfip CQDP bfit ki.
GrAO TRiNH LU!T HIEN PHAP V$T NAM GrAO TRiNH LU!T HIEN PHAP V$T NAM
- VS n()i dung cua phan quy~n: Di~u 12 Lu~t t6 chuc CQDP - VS n()i dung cua phan quy~n: Di~u 12 Lu~t t6 chuc CQDP
nam 20 15 khong quy dinh ro llnh vt,rc nao co ths duqc phan nam 20 15 khong quy dinh ro llnh vt,rc nao co ths duqc phan
quySn va muc d9 phan quySn. Do d6 c6 thS hi€u v~ m~t phap li quySn va muc d9 phan quySn. Do d6 c6 thS hi€u v~ m~t phap li
Qu6c h()i khong hi h~n chS vS n()i dung va llnh vvc mu6n phan Qu6c h()i khong hi h~n chS vS n()i dung va llnh vvc mu6n phan
quySn cho CQDP. quySn cho CQDP.
- VS ca chS tnich nhi~m: Khi m()t n()i dung cong vi~c da duqc - VS ca chS tnich nhi~m: Khi m()t n()i dung cong vi~c da duqc
Qu6c h()i phan quySn cho CQDP thi CQDP duqc phan quySn chiu Qu6c h()i phan quySn cho CQDP thi CQDP duqc phan quySn chiu
tnich nhi~m d6i v6i vi~c thvc hi~n cong vi~c theo ca ch~ tv chit, tnich nhi~m d6i v6i vi~c thvc hi~n cong vi~c theo ca ch~ tv chit,
tv chju trach nhi¢m. 1 NSu n()i dung cong vi~c khong thvc hi~n t6t tv chju trach nhi¢m. 1 NSu n()i dung cong vi~c khong thvc hi~n t6t
thi CQDP phai chiu trach nhi~m va ca chS dS bao dam trach nhi~m, thi CQDP phai chiu trach nhi~m va ca chS dS bao dam trach nhi~m,
rue la ca chs giam sat, kiSm tra, chs tai duqc thvc hi~n adia phuang. rue la ca chs giam sat, kiSm tra, chs tai duqc thvc hi~n adia phuang.
Cac ca chS nay c6 thS thvc hi~n thong qua bdu cu ho~c giam sat Cac ca chS nay c6 thS thvc hi~n thong qua bdu cu ho~c giam sat
cua ca quan dan cu t~i dia phuang. d day c6 th€ hiSu khi thvc hi~n cua ca quan dan cu t~i dia phuang. d day c6 th€ hiSu khi thvc hi~n
quySn h~n duqc phan quySn thi CQDP dang thgc hi~n chuc nang quySn h~n duqc phan quySn thi CQDP dang thgc hi~n chuc nang
"t\l' quan". Cdn luu y, CQDP khong chiu trach nhi~m tru6c cac ca "t\l' quan". Cdn luu y, CQDP khong chiu trach nhi~m tru6c cac ca
quan nha nu6c cftp tren song khong c6 ngh1a CQDP duqc mi~n trir quan nha nu6c cftp tren song khong c6 ngh1a CQDP duqc mi~n trir
mQi sv can thi~p cua ca quan cftp tren. Qu6c h()i c6 thS giao cho cac mQi sv can thi~p cua ca quan cftp tren. Qu6c h()i c6 thS giao cho cac
ca quan nha nu6c cftp tren c6 trach nhi~m thanh tra, kiSm tra tinh ca quan nha nu6c cftp tren c6 trach nhi~m thanh tra, kiSm tra tinh
hqp hi6n, hqp phap trong vi~c thvc hi~n cong vi~c duqc phan hqp hi6n, hqp phap trong vi~c thvc hi~n cong vi~c duqc phan
quySn. Sv thanh tra, kiSm tra nay dS bao dam CQDP thvc hi~n cong quySn. Sv thanh tra, kiSm tra nay dS bao dam CQDP thvc hi~n cong
vi~c dugc phan quysn trong khuon khb cua phap lu~t. 2 vi~c dugc phan quysn trong khuon khb cua phap lu~t. 2
- v~ di~u ki~n tiSn hanh phan quySn: Nhu da d~ c~p, Lu~t t6 - v~ di~u ki~n tiSn hanh phan quySn: Nhu da d~ c~p, Lu~t t6
chuc CQDP khong c6 h~n chS ro rang vS n9i dung cong vi~c rna chuc CQDP khong c6 h~n chS ro rang vS n9i dung cong vi~c rna
Qu6c h9i duqc phan quySn cho CQDP. DiSu ki~n rang bu()c duy Qu6c h9i duqc phan quySn cho CQDP. DiSu ki~n rang bu()c duy
nhftt la khi quy dinh vS phan quySn Qu6c h9i chi c6 thS dung van nhftt la khi quy dinh vS phan quySn Qu6c h9i chi c6 thS dung van
ban lu~t, khong duqc dung nghi quySt hay hinh thuc van ban khac. ban lu~t, khong duqc dung nghi quySt hay hinh thuc van ban khac.
- VS vftn dS phan quySn tiSp: Phan quySn tiSp c6 ngh1a la li~u - VS vftn dS phan quySn tiSp: Phan quySn tiSp c6 ngh1a la li~u
1
Khoan 2 Di~u 12 Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015. 1
Khoan 2 Di~u 12 Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015.
2
Khmin 3 Di~u 12 Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015. 2
Khmin 3 Di~u 12 Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015.
CQDP nh~n phan quy~n c6 th~ ti~p tvc giao n9i dung cong vi~c CQDP nh~n phan quy~n c6 th~ ti~p tvc giao n9i dung cong vi~c
duqc phan quy~n cho m9t chu th~ khac thvc hi~n thay minh hay duqc phan quy~n cho m9t chu th~ khac thvc hi~n thay minh hay
khong. Lu~t tb chuc CQDP nam 2015 khong quy dinh cv th~ vftn khong. Lu~t tb chuc CQDP nam 2015 khong quy dinh cv th~ vftn
d~ nay. Tuy nhien, bai vi Lu~t quy dinh ro vi~c phan quy~n phai d~ nay. Tuy nhien, bai vi Lu~t quy dinh ro vi~c phan quy~n phai
duqc quy dinh trong cac Lu~t nen c6 th~ hi~u khong ai khac ngoai duqc quy dinh trong cac Lu~t nen c6 th~ hi~u khong ai khac ngoai
Qu6c h{)i duqc phan quy~n m9t n9i dung cong vi~c nao d6 cho Qu6c h{)i duqc phan quy~n m9t n9i dung cong vi~c nao d6 cho
CQDP. CQDP da duqc phan quy~n phai tfl)'c ti~p thvc hi~n phe;1m CQDP. CQDP da duqc phan quy~n phai tfl)'c ti~p thvc hi~n phe;1m
vi cong vi~c duqc phan quy~n rna khong duqc chuy~n ti~p cong vi cong vi~c duqc phan quy~n rna khong duqc chuy~n ti~p cong
vi~c d6 cho chu th~ khac thvc hi~n. vi~c d6 cho chu th~ khac thvc hi~n.
Nhu v~y, qua cac n9i dung cua phan quy~n d~ c~p tren day, c6 Nhu v~y, qua cac n9i dung cua phan quy~n d~ c~p tren day, c6
th~ djnh nghia m9t each khai quat phan quyJn Ia vi?c Qu6c h(Ji th~ djnh nghia m9t each khai quat phan quyJn Ia vi?c Qu6c h(Ji
bling cac dr;Jo lu(tt giao cho m(Jt cdp CQDP th11c hi?n m(Jt phc;tm vi bling cac dr;Jo lu(tt giao cho m(Jt cdp CQDP th11c hi?n m(Jt phc;tm vi
cong vi?c nhdt atnh theo ca ch~ fl! chit, fl! chtu trach nhi?m. cong vi?c nhdt atnh theo ca ch~ fl! chit, fl! chtu trach nhi?m.
2.2.2. Phan cdp cho chinh quyJn ata phuang 2.2.2. Phan cdp cho chinh quyJn ata phuang
Phan cftp cho CQDP duqc quy djnh tfl)'c ti~p te;1i Di~u 13 Lu~t Phan cftp cho CQDP duqc quy djnh tfl)'c ti~p te;1i Di~u 13 Lu~t
tb chuc CQDP nam 2015 v6i cac n9i dung ca ban sau: tb chuc CQDP nam 2015 v6i cac n9i dung ca ban sau:
- V~ chu th~~~~phan cftp: N~u chu th~ phan quy~n chi c6 th~ la - V~ chu th~~~~phan cftp: N~u chu th~ phan quy~n chi c6 th~ la
Qu6c h{)i thi chu th~ phan cftp c6 th~ la ca quan nha nu6c a trung Qu6c h{)i thi chu th~ phan cftp c6 th~ la ca quan nha nu6c a trung
uang ho~c ca quan nha nu6c adja phuang. 1 Nhu v~y, phe;1m vi cac uang ho~c ca quan nha nu6c adja phuang. 1 Nhu v~y, phe;1m vi cac
ca quan nha nu6c c6 th~ phan cftp thclm quy~n cho CQDP Ia rftt ca quan nha nu6c c6 th~ phan cftp thclm quy~n cho CQDP Ia rftt
r{}ng. v~ nguyen t~c, cac ca quan nha nu6c a trung uang c6 th~ la r{}ng. v~ nguyen t~c, cac ca quan nha nu6c a trung uang c6 th~ la
Qu6c h{)i, UBTVQH, Chinh phu, cac b9 va cac ca quan ngang b9; Qu6c h{)i, UBTVQH, Chinh phu, cac b9 va cac ca quan ngang b9;
cac ca quan nha nu6c a dja phuang c6 th~ la HDND hay UBND a cac ca quan nha nu6c a dja phuang c6 th~ la HDND hay UBND a
bftt ki cftp hanh chinh nao tir cftp huy~n tra len. Cftp xa la cftp hanh bftt ki cftp hanh chinh nao tir cftp huy~n tra len. Cftp xa la cftp hanh
chinh thftp nhftt nen khong th~ phan cftp cho ca quan nao khac. chinh thftp nhftt nen khong th~ phan cftp cho ca quan nao khac.
Tuy nhien, trong thvc ti~n, phan cftp thuemg duqc ap dvng trong Tuy nhien, trong thvc ti~n, phan cftp thuemg duqc ap dvng trong
llnh Vl)'c quan li hanh chinh nha nu6c va do d6 chu th~ phan cftp llnh Vl)'c quan li hanh chinh nha nu6c va do d6 chu th~ phan cftp
thuemg la Chinh phu, cac b{), ca quan ngang b9 va HDND, UBND thuemg la Chinh phu, cac b{), ca quan ngang b9 va HDND, UBND
cftp tinh, huy~n. cftp tinh, huy~n.
1
Khoan 1 BiSu 13 Lu~tt6 chuc CQBP nam 2015. 1
Khoan 1 BiSu 13 Lu~tt6 chuc CQBP nam 2015.
GrAO TRiNH LU!THIEN PHAP VIST NAM GrAO TRiNH LU!THIEN PHAP VIST NAM
-vs
chu thS nh~n phan cftp: Chu thS nh~n phan cftp c6 thS la -vs
chu thS nh~n phan cftp: Chu thS nh~n phan cftp c6 thS la
CQD P ho~c ca quan nha nu6c cftp du6i cua chit thS phan cftp. 1 CQD P ho~c ca quan nha nu6c cftp du6i cua chit thS phan cftp. 1
Nhu v~y, ph~m vi chu thS nh~n phan cftp cling r()ng han ph~m vi Nhu v~y, ph~m vi chu thS nh~n phan cftp cling r()ng han ph~m vi
chu thS nh~n phan quySn. Ngoai CQDP, cac ca quan nha nu6c 6 chu thS nh~n phan quySn. Ngoai CQDP, cac ca quan nha nu6c 6
dia phuang la HDND va UBND cling c6 thS nh~n phan cftp. Nhu dia phuang la HDND va UBND cling c6 thS nh~n phan cftp. Nhu
v~y ca quan nha nu6c 6 trung uang ho~c dia phuang cftp tren c6 v~y ca quan nha nu6c 6 trung uang ho~c dia phuang cftp tren c6
thS Iva ch9n phan cftp cho CQDP ho~c ca quan nha nu6c 6 dia thS Iva ch9n phan cftp cho CQDP ho~c ca quan nha nu6c 6 dia
phuang cftp du6i. NSu phan cftp cho CQDP thi ca HDND va phuang cftp du6i. NSu phan cftp cho CQDP thi ca HDND va
UBND cua CQDP d6 phai thvc hi~n thdm quySn duqc phan cftp; UBND cua CQDP d6 phai thvc hi~n thdm quySn duqc phan cftp;
nSu phan cftp cho m<)t ca quan CQDP cv thS thi ca quan d6 thvc nSu phan cftp cho m<)t ca quan CQDP cv thS thi ca quan d6 thvc
hi~n thdm quySn duqc phan cftp. hi~n thdm quySn duqc phan cftp.
- VS n<)i dung cua phan cftp: Phap lu~t hi~n hanh khong quy - VS n<)i dung cua phan cftp: Phap lu~t hi~n hanh khong quy
dinh cv thS llnh vvc nao c6 thS duqc phan cftp cho CQD P ho~c ca dinh cv thS llnh vvc nao c6 thS duqc phan cftp cho CQD P ho~c ca
quan cua CQDP. Tuy v~y, khoan 1 DiSu 13 Lu~t t6 chuc CQDP quan cua CQDP. Tuy v~y, khoan 1 DiSu 13 Lu~t t6 chuc CQDP
nam 2015 quy dinh ro thAm quysn duqc phan cfip phai n&m trong nam 2015 quy dinh ro thAm quysn duqc phan cfip phai n&m trong
ph~m vi thdm quySn cua chu thS phan cftp, c6 nghia la chu thS ph~m vi thdm quySn cua chu thS phan cftp, c6 nghia la chu thS
phan cftp chi c6 thS phan cftp cho cftp du6i thvc hi~n nhfrng nhi~m phan cftp chi c6 thS phan cftp cho cftp du6i thvc hi~n nhfrng nhi~m
V\1, quySn h~n n&m trong ph~m vi thdm quySn cua minh. Vi dv, V\1, quySn h~n n&m trong ph~m vi thdm quySn cua minh. Vi dv,
B9 Giao thong v~n tai khong thS phan cftp cho UBND cftp tinh B9 Giao thong v~n tai khong thS phan cftp cho UBND cftp tinh
thvc hi~n ph~m vi thdm quySn lien quan t6i nong nghi~p la llnh thvc hi~n ph~m vi thdm quySn lien quan t6i nong nghi~p la llnh
V\fC khong thu<)c thdm quySn cua B9 Giao thong v~n tai; tuang t\1', V\fC khong thu<)c thdm quySn cua B9 Giao thong v~n tai; tuang t\1',
nSu UBND m<)t tinh nao d6 mu6n phan cftp cho UBND cftp xa nSu UBND m<)t tinh nao d6 mu6n phan cftp cho UBND cftp xa
tn,rc thu<)c thvc hi~n m<)t s6 nhi~m V\1, quy6n h~n nhftt dinh thi cac tn,rc thu<)c thvc hi~n m<)t s6 nhi~m V\1, quy6n h~n nhftt dinh thi cac
nhi~m V\1, quy'Sn h~n do phai n&m trong ph~m vi thAm quy'Sn cua nhi~m V\1, quy'Sn h~n do phai n&m trong ph~m vi thAm quy'Sn cua
UBND tinh da duqc cftp tren phan quySn ho~c phan cftp. UBND tinh da duqc cftp tren phan quySn ho~c phan cftp.
- VS ca chS trach nhi~m: Tuy chu thS nh~n phan cftp la nguai - VS ca chS trach nhi~m: Tuy chu thS nh~n phan cftp la nguai
tn,rc tiSp thvc hi~n cong vi~c duqc phan cftp trong ph~m vi dia tn,rc tiSp thvc hi~n cong vi~c duqc phan cftp trong ph~m vi dia
phuang cua minh song chu thS phan cftp m6i la nguai chiu trach phuang cua minh song chu thS phan cftp m6i la nguai chiu trach
nhi~m chinh khi cong vi~c thvc hi~n khong hi~u qua. Tftt nhien, nhi~m chinh khi cong vi~c thvc hi~n khong hi~u qua. Tftt nhien,
chu thS nh~n phan cftp cling khong thS vo can. Chu thS nh~n phan chu thS nh~n phan cftp cling khong thS vo can. Chu thS nh~n phan
1
Khoim 1 DiSu 13 Lu~t t6 chl:rc CQDP nam 2015. 1
Khoim 1 DiSu 13 Lu~t t6 chl:rc CQDP nam 2015.

CHUONG XVI- CHINH QUYEN D[A PHUONG CHUONG XVI- CHINH QUYEN D[A PHUONG
cftp chju tnich nhi~m tru6c chu thS phan cftp v6 vi~c thvc hi~n cftp chju tnich nhi~m tru6c chu thS phan cftp v6 vi~c thvc hi~n
cong vi~c duqc phan cftp. Nhu v~y, ca chS tnich nhi~m a day la ca cong vi~c duqc phan cftp. Nhu v~y, ca chS tnich nhi~m a day la ca
ch6 song trung, bao gbm tnich nhi~m cua ca chu ths phan cfip va ch6 song trung, bao gbm tnich nhi~m cua ca chu ths phan cfip va
chu thS nh~n phan cftp, trong d6 tnich nhi~m chinh dbi v6i kSt qua chu thS nh~n phan cftp, trong d6 tnich nhi~m chinh dbi v6i kSt qua
thvc hi~n cong vi~c la cua chu thS phan cftp. DS v~n hanh CCY chS thvc hi~n cong vi~c la cua chu thS phan cftp. DS v~n hanh CCY chS
tnich nhi~m song trung, phap lu~t hi~n hanh quy djnh chu thS phan tnich nhi~m song trung, phap lu~t hi~n hanh quy djnh chu thS phan
cftp phai hu6ng d~n, kiSm tra vi~c thvc hi~n cong vi~c duqc phan cftp phai hu6ng d~n, kiSm tra vi~c thvc hi~n cong vi~c duqc phan
cftp dbng thai bao dam diSu ki~n tai chinh, ngubn nhan Ivc va cac cftp dbng thai bao dam diSu ki~n tai chinh, ngubn nhan Ivc va cac
diSu ki~n cftn thiSt khac dS chu thS nh~n phan cftp thvc hi~n nhi~m diSu ki~n cftn thiSt khac dS chu thS nh~n phan cftp thvc hi~n nhi~m
V\1, quySn h~n duqc phan cftp. Chu thS phan cftp con c6 trach V\1, quySn h~n duqc phan cftp. Chu thS phan cftp con c6 trach
nhi~m hu6ng d~n, kiSm tra chu thS nh~n phan cftp trong vi~c thvc nhi~m hu6ng d~n, kiSm tra chu thS nh~n phan cftp trong vi~c thvc
hi~n nhi~m V\1, quySn h~n duqc phan cftp. 1 Nhu v~y, ca chS trach hi~n nhi~m V\1, quySn h~n duqc phan cftp. 1 Nhu v~y, ca chS trach
nhi~m trong truang hqp phan cftp phuc t~p han so v6i truang hqp nhi~m trong truang hqp phan cftp phuc t~p han so v6i truang hqp
phan quySn. phan quySn.
- VS diSu ki~n tiSn hanh phan cftp: DS tiSn hanh phan cftp cling - VS diSu ki~n tiSn hanh phan cftp: DS tiSn hanh phan cftp cling
doi hoi nhiSu diSu ki~n han so v6i phan quySn. Thu nhdt, n<)i dung doi hoi nhiSu diSu ki~n han so v6i phan quySn. Thu nhdt, n<)i dung
cong vi~c (nhi~m Vl), quysn h~n) phan cfip phai duqc quy dinh ro cong vi~c (nhi~m Vl), quysn h~n) phan cfip phai duqc quy dinh ro
trong van ban QPPL cua chu thS phan cftp. Thu hai, chi c6 thS trong van ban QPPL cua chu thS phan cftp. Thu hai, chi c6 thS
phan cfip khi da xac dinh ro ph~m vi trach nhi~m cua chu ths phan phan cfip khi da xac dinh ro ph~m vi trach nhi~m cua chu ths phan
cftp va chu thS nh~n phan cftp. Trach nhi~m cua hai CCY quan nay cftp va chu thS nh~n phan cftp. Trach nhi~m cua hai CCY quan nay
cling phai duqc quy djnh ro trong van ban QPPL phan cftp cua cling phai duqc quy djnh ro trong van ban QPPL phan cftp cua
chu thS phan cftp. Thu ba, chi phan cftp nhfrng n<)i dung cong chu thS phan cftp. Thu ba, chi phan cftp nhfrng n<)i dung cong
vi~c cftn thvc hi~n m<)t each lien tvc, thuang xuyen bai chu thS vi~c cftn thvc hi~n m<)t each lien tvc, thuang xuyen bai chu thS
nh~n phan cftp. DiSu nay c6 nghia la ca chS phan cftp duqc sir nh~n phan cftp. DiSu nay c6 nghia la ca chS phan cftp duqc sir
dvng dS giao m<)t ph~m vi thftm quySn thvc hi~n m<)t each bn dvng dS giao m<)t ph~m vi thftm quySn thvc hi~n m<)t each bn
djnh (y cftp du6i. Ca chS phan cftp khong duqc dung dS giao cac djnh (y cftp du6i. Ca chS phan cftp khong duqc dung dS giao cac
cong vi~c mang tinh tinh thS ho~c t~m thai. Thu tu, chu thS phan cong vi~c mang tinh tinh thS ho~c t~m thai. Thu tu, chu thS phan
cftp phai bao dam diSu ki~n vS tai chinh, ngubn nhan Ivc va diSu cftp phai bao dam diSu ki~n vS tai chinh, ngubn nhan Ivc va diSu
ki~n cftn thiSt khac dS chu thS nh~n phan cftp c6 thS thvc hi~n ki~n cftn thiSt khac dS chu thS nh~n phan cftp c6 thS thvc hi~n
duqc ph~m vi thftm quySn duqc phan cftp. 2 duqc ph~m vi thftm quySn duqc phan cftp. 2
1
Khmin 3, 4 DiSu 13 Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015. 1
Khmin 3, 4 DiSu 13 Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015.
2
Khoi'm I, 2, 3 DiSu 13 Lu~t t6 chile CQDP nam 2015. 2
Khoi'm I, 2, 3 DiSu 13 Lu~t t6 chile CQDP nam 2015.
GlAO TRiNH LU!T HIEN PHAP VI:ST NAM GlAO TRiNH LU!T HIEN PHAP VI:ST NAM
- VS vftn dS phan cftp tiSp: Khac v6i phan quySn, phap lu~t - VS vftn dS phan cftp tiSp: Khac v6i phan quySn, phap lu~t
hi~n hanh cho phep chu thS nh~n phan cftp duqc phan cftp tiSp cho hi~n hanh cho phep chu thS nh~n phan cftp duqc phan cftp tiSp cho
CQBP ho~c ca quan cftp du6i th\fc hi~n m()t phAn thfim quySn da CQBP ho~c ca quan cftp du6i th\fc hi~n m()t phAn thfim quySn da
duqc phan cftp cho minh. Tuy nhien, khi phan cftp tiSp phai duqc duqc phan cftp cho minh. Tuy nhien, khi phan cftp tiSp phai duqc
S\f d6ng y cua chu thS phan cftp ban dAu. Phap lu~t hi~n hanh S\f d6ng y cua chu thS phan cftp ban dAu. Phap lu~t hi~n hanh
khong quy dinh ro ca cbS cua S\f d6ng y nay. Tuy nhien, c6 thS khong quy dinh ro ca cbS cua S\f d6ng y nay. Tuy nhien, c6 thS
hiSu chu thS phan cftp c6 thS d6ng y v6i vi~c phan cftp tiSp b~ng hiSu chu thS phan cftp c6 thS d6ng y v6i vi~c phan cftp tiSp b~ng
each quy dinh Cl;t thS trong van ban phan cftp ban dAu ho~c d6ng y each quy dinh Cl;t thS trong van ban phan cftp ban dAu ho~c d6ng y
d6i v6i timg truang hqp phat sinh C\l thS. 1 d6i v6i timg truang hqp phat sinh C\l thS. 1
Nhu v~y, qua cac n()i dung cua phan cftp dS c~p tren day, c6 thS Nhu v~y, qua cac n()i dung cua phan cftp dS c~p tren day, c6 thS
dinh nghia m()t each ng~n gQn phdn cdp la vi?c ca quan nha nuac a dinh nghia m()t each ng~n gQn phdn cdp la vi?c ca quan nha nuac a
trung uang va ilia phuang, bitng cdc van ban QPPL do minh ban trung uang va ilia phuang, bitng cdc van ban QPPL do minh ban
hanh, giao cho CQDP hor;ic ml)t ca quan nha nuac cdp duai th11c hanh, giao cho CQDP hor;ic ml)t ca quan nha nuac cdp duai th11c
hi¢n ml)t phc;tm Vi cong Vi¢c nhdt ajnh theo CO' chi trach nhi¢m song hi¢n ml)t phc;tm Vi cong Vi¢c nhdt ajnh theo CO' chi trach nhi¢m song
tritng a6i vbi hi?u qua thl!C hi?n c6ng vi?c GU()'C phdn cdp. tritng a6i vbi hi?u qua thl!C hi?n c6ng vi?c GU()'C phdn cdp.
2.3. Uy quy~n cho err quan hanh chinh nha nu6'c 0' dja phuong 2.3. Uy quy~n cho err quan hanh chinh nha nu6'c 0' dja phuong
Khac v6i phan quySn va phan cftp, Lu~it t6 chuc CQBP nam Khac v6i phan quySn va phan cftp, Lu~it t6 chuc CQBP nam
2015 khong xSp "uy quySn" vao lo~i ca chS nh~m phan dinh thfim 2015 khong xSp "uy quySn" vao lo~i ca chS nh~m phan dinh thfim
quysn giua cac cftp chinh quy6n. Uy quysn duqc quy dinh vai tu quysn giua cac cftp chinh quy6n. Uy quysn duqc quy dinh vai tu
each m()t ca chS mang tinh ki thu~t dS bao dam th\fc hi~n hi~u qua each m()t ca chS mang tinh ki thu~t dS bao dam th\fc hi~n hi~u qua
cong vi~c trong linh v\fc hanh chinh nha nu6c. Tuy v~y, cung v6i cong vi~c trong linh v\fc hanh chinh nha nu6c. Tuy v~y, cung v6i
phan quysn va phan cftp, day cung la m9t trong nhilng "ngu6n" phan quysn va phan cftp, day cung la m9t trong nhilng "ngu6n"
hinh thanh ph~m vi nhi~m V\1, quySn h~n cua ca quan CQDP. hinh thanh ph~m vi nhi~m V\1, quySn h~n cua ca quan CQDP.
Theo quy dinh t~i BiSu 14 Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015, ca cbS Theo quy dinh t~i BiSu 14 Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015, ca cbS
uy quy€n co cac n9i dung sau. uy quy€n co cac n9i dung sau.
- vs chu ths uy quysn: Khac vai phan quy€n va phan cftp, chu - vs chu ths uy quysn: Khac vai phan quy€n va phan cftp, chu
thS uy quySn chi c6 thS la ca quan hanh chinh nha nu6c cftp tren thS uy quySn chi c6 thS la ca quan hanh chinh nha nu6c cftp tren
chu khong thS la Qu6c h()i hay m()t cftp CQDP nao d6. 2 Nhu v~y, chu khong thS la Qu6c h()i hay m()t cftp CQDP nao d6. 2 Nhu v~y,
1
Khmin 4 DiSu 13 Lu~t tb chuc CQDP nam 2015. 1
Khmin 4 DiSu 13 Lu~t tb chuc CQDP nam 2015.
2
Khoan 1 DiSu 14 Lu~t tb chuc CQDP nam 2015. 2
Khoan 1 DiSu 14 Lu~t tb chuc CQDP nam 2015.
chu thS uy quy~n phai la CO' quan hanh chinh nha nu&c trong h9 chu thS uy quy~n phai la CO' quan hanh chinh nha nu&c trong h9
th6ng hanh chinh nha nu&c, bao g6m Chinh phu, cac b{), ca quan th6ng hanh chinh nha nu&c, bao g6m Chinh phu, cac b{), ca quan
ngang b{), cac UBND a cftp tinh, huy9n va cac ca quan hanh chinh ngang b{), cac UBND a cftp tinh, huy9n va cac ca quan hanh chinh
nha nu&c khac c6 thS duqc Qu6c h9i ho~c Chinh phu thanh l~p. nha nu&c khac c6 thS duqc Qu6c h9i ho~c Chinh phu thanh l~p.
UBND cftp xa la ca quan hanh chinh nha nu&c song da la c~p thftp UBND cftp xa la ca quan hanh chinh nha nu&c song da la c~p thftp
nhftt trong h9 th6ng hanh chinh nha nu&c cua qu6c gia nen khong nhftt trong h9 th6ng hanh chinh nha nu&c cua qu6c gia nen khong
thS Ia chu ths uy quy~n. thS Ia chu ths uy quy~n.
- v~ chu thS nh~n uy quy~n: C6 cac lo(;li chu thS sau c6 thS - v~ chu thS nh~n uy quy~n: C6 cac lo(;li chu thS sau c6 thS
nh~n uy quy~n: UBND cftp du&i trgc tiSp, CO' quan chuyen mon nh~n uy quy~n: UBND cftp du&i trgc tiSp, CO' quan chuyen mon
ho~c dan vi sv nghi9p cong l~p trgc thu{)c cling c~p v&i UBND la ho~c dan vi sv nghi9p cong l~p trgc thu{)c cling c~p v&i UBND la
chu thS uy quy~n, Ph6 chu tich UBND ho~c nguai dlffig dfiu ca chu thS uy quy~n, Ph6 chu tich UBND ho~c nguai dlffig dfiu ca
quan chuyen mon cling cftp v&i Chu tich UBND la chu thS uy quan chuyen mon cling cftp v&i Chu tich UBND la chu thS uy
quy~n, Chu tich UBND cftp du&i trgc tiSp cua Chu tich UBND la quy~n, Chu tich UBND cftp du&i trgc tiSp cua Chu tich UBND la
chu thS uy quy~n. 1 Quy djnh UBND c~p du&i la chu thS nh~n uy chu thS uy quy~n. 1 Quy djnh UBND c~p du&i la chu thS nh~n uy
quy~n cho th~y Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015 thzyc S\f xem uy quy~n cho th~y Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015 thzyc S\f xem uy
quy~n la ca chS dS cftp tren giao cong vi9c cho cftp du&i trong h9 quy~n la ca chS dS cftp tren giao cong vi9c cho cftp du&i trong h9
th6ng hanh chinh nha nu&c. Lu~t sua d6i, b6 sung nam 2019 cfing th6ng hanh chinh nha nu&c. Lu~t sua d6i, b6 sung nam 2019 cfing
quy djnh vi9c uy quy~n phai duqc thzyc hi9n tufin tv theo c~p hanh quy djnh vi9c uy quy~n phai duqc thzyc hi9n tufin tv theo c~p hanh
chinh, theo d6 ca quan hanh chinh nha nu&c cftp tren chi duqc uy chinh, theo d6 ca quan hanh chinh nha nu&c cftp tren chi duqc uy
quy~n cho UBND c~p du&i trgc tiSp, UBND chi duqc uy quy~n quy~n cho UBND c~p du&i trgc tiSp, UBND chi duqc uy quy~n
cho ca quan chuyen mon thu{)c UBND cling cftp ho~c dan vi szy cho ca quan chuyen mon thu{)c UBND cling cftp ho~c dan vi szy
nghi9p cong l~p trgc thu{)c, Chu tich UBND c6 thS uy quy~n cho nghi9p cong l~p trgc thu{)c, Chu tich UBND c6 thS uy quy~n cho
Ph6 Chu tich UBND cling cftp, nguai dlffig dfiu ca quan chuyen Ph6 Chu tich UBND cling cftp, nguai dlffig dfiu ca quan chuyen
mon thu{)c UBND cling cftp, Chu tich UBND c~p du&i trgc tiSp mon thu{)c UBND cling cftp, Chu tich UBND c~p du&i trgc tiSp
thvc hi9n m{)t ho~c m{)t s6 nhi9m vv, quy~n h(;ln cua minh trong thvc hi9n m{)t ho~c m{)t s6 nhi9m vv, quy~n h(;ln cua minh trong
khoang thai gian xac dinh kern theo cac di~u ki9n C\1 thS. Vi9c uy khoang thai gian xac dinh kern theo cac di~u ki9n C\1 thS. Vi9c uy
quy~n phai duqc ths hi9n b~ng van ban. quy~n phai duqc ths hi9n b~ng van ban.
- V~ n{)i dung cua uy quy~n: Gi6ng nhu d6i v&i phan quy~n - V~ n{)i dung cua uy quy~n: Gi6ng nhu d6i v&i phan quy~n
va phan cftp, phap lu~t hi9n hanh cfing khong c6 quy dinh C\1 thS va phan cftp, phap lu~t hi9n hanh cfing khong c6 quy dinh C\1 thS
1
Khoan 1 DiSu 14 Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015. 1
Khoan 1 DiSu 14 Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015.
GrAO TRiNH LU!T HIEN PHAP VIST NAM GrAO TRiNH LU!T HIEN PHAP VIST NAM
n()i dung cong vi~c nao, nhi~m V\1, quySn h~n nao c6 thS duqc uy n()i dung cong vi~c nao, nhi~m V\1, quySn h~n nao c6 thS duqc uy
quySn. Khoan 1 DiSu 14 chi quy dinh ca quan hanh chinh nha quySn. Khoan 1 DiSu 14 chi quy dinh ca quan hanh chinh nha
nu6c cftp tren c6 thS uy quySn "trong trucrng hqp cfin thiSt", song nu6c cftp tren c6 thS uy quySn "trong trucrng hqp cfin thiSt", song
cling khong quy dinh ro trucrng hqp cfin thiSt la nhfrng trucrng cling khong quy dinh ro trucrng hqp cfin thiSt la nhfrng trucrng
hqp niw. Nhu v~y, c6 thS hiSu ph~m vi uy quySn c6 thS bao gbm hqp niw. Nhu v~y, c6 thS hiSu ph~m vi uy quySn c6 thS bao gbm
bftt cu llnh vvc nao chu thS uy quySn c6 1i do hQ'P H dS thvc hi~n bftt cu llnh vvc nao chu thS uy quySn c6 1i do hQ'P H dS thvc hi~n
vi~c uy quysn. vi~c uy quysn.
- VS ca chS tnich nhi~m: Ca chS tnich nhi~m d6i v6i cong vi~c - VS ca chS tnich nhi~m: Ca chS tnich nhi~m d6i v6i cong vi~c
duqc uy quySn cling la ca chS song trung gi6ng ca chS phan cftp. duqc uy quySn cling la ca chS song trung gi6ng ca chS phan cftp.
Theo d6, chu thS uy quySn, rue la CO' quan hanh chinh nha nu6c Theo d6, chu thS uy quySn, rue la CO' quan hanh chinh nha nu6c
cftp tren, chiu tnich nhi~m chinh d6i v6i kSt qua thvc hi~n cong cftp tren, chiu tnich nhi~m chinh d6i v6i kSt qua thvc hi~n cong
vi~c, nhi~m V\1, quySn h~n da uy quySn. Chu thS nh~n uy quySn, vi~c, nhi~m V\1, quySn h~n da uy quySn. Chu thS nh~n uy quySn,
rue la nguai trvc ti6p thvc hi~n cong vi~c duqc uy quy€n, chi chiu rue la nguai trvc ti6p thvc hi~n cong vi~c duqc uy quy€n, chi chiu
tnich nhi~m tru6c chu thS da uy quySn cong vi~c cho minh. 1 Nhu tnich nhi~m tru6c chu thS da uy quySn cong vi~c cho minh. 1 Nhu
v~y, c6 thS hiSu chu thS uy quySn chiu tnich nhi~m vS vi~c cong v~y, c6 thS hiSu chu thS uy quySn chiu tnich nhi~m vS vi~c cong
vi~c uy quySn thvc hi~n xong c6 dem l~i hi~u qua nhu mong vi~c uy quySn thvc hi~n xong c6 dem l~i hi~u qua nhu mong
mu6n hay khong, con chu ths nh~n uy quysn chiu tnich nhi~m v€ mu6n hay khong, con chu ths nh~n uy quysn chiu tnich nhi~m v€
vi~c thvc hi~n dung n()i dung cong vi~c, nhi~m V\1, quySn h~n da vi~c thvc hi~n dung n()i dung cong vi~c, nhi~m V\1, quySn h~n da
uy quy€n cho minh. uy quy€n cho minh.
- vs diSu ki~n tiSn hanh uy quySn: DiSu ki~n dS tiSn hanh uy - vs diSu ki~n tiSn hanh uy quySn: DiSu ki~n dS tiSn hanh uy
quysn co m()t s6 diSm gi6ng nhau va khac nhau vai diSu ki~n ti6n quysn co m()t s6 diSm gi6ng nhau va khac nhau vai diSu ki~n ti6n
hanh phan cftp. vs di6m gi6ng nhau, ds ti6n hanh uy quysn cling hanh phan cftp. vs di6m gi6ng nhau, ds ti6n hanh uy quysn cling
doi hoi nhi~m V\1, quysn h~n duqc uy quysn phai la nhi~m V\1, doi hoi nhi~m V\1, quysn h~n duqc uy quysn phai la nhi~m V\1,
quySn h~n rna phap lu~t da quy dinh cho chu thS uy quySn. Chu quySn h~n rna phap lu~t da quy dinh cho chu thS uy quySn. Chu
ths uy quysn khong ths uy quysn cho cftp du6i thvc hi~n nhi~m ths uy quysn khong ths uy quysn cho cftp du6i thvc hi~n nhi~m
V\1, quySn h~n rna ngay tu dfiu da khong thu()c vS minh. Ben c~nh V\1, quySn h~n rna ngay tu dfiu da khong thu()c vS minh. Ben c~nh
do, chu ths uy quysn phai bao dam cac ngubn lvc, disu ki~n cfin do, chu ths uy quysn phai bao dam cac ngubn lvc, disu ki~n cfin
thi6t khac dbng thai huang d~n, kiSm tra d~ chu th6 nh~n uy thi6t khac dbng thai huang d~n, kiSm tra d~ chu th6 nh~n uy
quySn thvc hi~n t6t cong vi~c duqc uy quySn. Vi~c uy quySn cling quySn thvc hi~n t6t cong vi~c duqc uy quySn. Vi~c uy quySn cling
1
Khoim 2, 3 E>iSu 14 Lu~t t6 chuc CQE>P nam 2015. 1
Khoim 2, 3 E>iSu 14 Lu~t t6 chuc CQE>P nam 2015.
phai duqc thvc hi~n b~ng van ban do chu ths uy quy~n ban hanh. phai duqc thvc hi~n b~ng van ban do chu ths uy quy~n ban hanh.
Tuy nhien, hinh thuc cua van ban uy quy~n khong btlt bu()c la van Tuy nhien, hinh thuc cua van ban uy quy~n khong btlt bu()c la van
ban QPPL nhu d6i v6i phan quy~n va phan cfip. 1 Di~u ki~n thai ban QPPL nhu d6i v6i phan quy~n va phan cfip. 1 Di~u ki~n thai
gian la m9t dism khac quan tn~ng cua di~u ki~n ti8n hanh uy gian la m9t dism khac quan tn~ng cua di~u ki~n ti8n hanh uy
quy~n. Lu~t t6 chuc CQDP quy dinh vi~c uy quy~n chi duqc thvc quy~n. Lu~t t6 chuc CQDP quy dinh vi~c uy quy~n chi duqc thvc
hi~n trong "khoang thai gian xac dinh kern theo CaC di~U ki~n C\1 hi~n trong "khoang thai gian xac dinh kern theo CaC di~U ki~n C\1
th~" 2 . Lu~t nay khong quy dinh ro cac di~u ki~n C\1 th~ la nhfmg th~" 2 . Lu~t nay khong quy dinh ro cac di~u ki~n C\1 th~ la nhfmg
di~u ki~n gi, song nhfit thi8t vi~c uy quy~n thvc hi~n cong vi~c chi di~u ki~n gi, song nhfit thi8t vi~c uy quy~n thvc hi~n cong vi~c chi
la co thai h~n va chu ths uy quy~n phai chi ro thai h~n do trong la co thai h~n va chu ths uy quy~n phai chi ro thai h~n do trong
van ban uy quy~n. V 6i di~u ki~n nay, duang nhu Lu~t nam 2015 van ban uy quy~n. V 6i di~u ki~n nay, duang nhu Lu~t nam 2015
da phan bi~t cac truang hqp ap dvng phan cfip va uy quy~n trong da phan bi~t cac truang hqp ap dvng phan cfip va uy quy~n trong
h~ th6ng hanh chinh nha nu6c, theo d6 phan cfip ap dvng khi giao h~ th6ng hanh chinh nha nu6c, theo d6 phan cfip ap dvng khi giao
cong vi~c thvc hi~n m9t each thuang xuyen, lien f\lc con uy quy~n cong vi~c thvc hi~n m9t each thuang xuyen, lien f\lc con uy quy~n
duqc ap dvng khi giao cong vi~c thvc hi~n c6 thai h~n. duqc ap dvng khi giao cong vi~c thvc hi~n c6 thai h~n.
- V~ v~n d~ uy quy~n ti8p: Phap lu~t hi~n hanh quy dinh r~t ro - V~ v~n d~ uy quy~n ti8p: Phap lu~t hi~n hanh quy dinh r~t ro
chu th~ nh~n uy quy~n khong duqc uy quy~n ti8p cho chu ths khac chu th~ nh~n uy quy~n khong duqc uy quy~n ti8p cho chu ths khac
thvc hi~n nhi~m V\1, quy~n h~n da duqc uy quy~n cho minh. 3 C6 thvc hi~n nhi~m V\1, quy~n h~n da duqc uy quy~n cho minh. 3 C6
th~ hi~u la vi~c uy quy~n ti8p khong duqc phep ngay ca khi chu th~ hi~u la vi~c uy quy~n ti8p khong duqc phep ngay ca khi chu
thS uy quy~n d6ng y v6i vi~c uy quy~n ti8p. Ca ch8 uy quy~n, nhu thS uy quy~n d6ng y v6i vi~c uy quy~n ti8p. Ca ch8 uy quy~n, nhu
v~y, xac dinh ro "dia chi" chiu trach nhi~m thvc hi9n cong vi9c uy v~y, xac dinh ro "dia chi" chiu trach nhi~m thvc hi9n cong vi9c uy
quy~n va doi hoi chu th~ uy quy~n phai ChQn dung CO' quan phu quy~n va doi hoi chu th~ uy quy~n phai ChQn dung CO' quan phu
hqp v6i cong vi~c dem uy quy~n. hqp v6i cong vi~c dem uy quy~n.
Nhu v~y, qua cac n9i dung cua uy quy~n trinh bay tren day, c6 Nhu v~y, qua cac n9i dung cua uy quy~n trinh bay tren day, c6
th~ dinh ngh1a khai quat uy quyJn /a VifC CO' quan hanh chfnh nha th~ dinh ngh1a khai quat uy quyJn /a VifC CO' quan hanh chfnh nha
nuac cdp fren giao cong VifC thu(Jc trach nhi¢m CUa minh cho CO' nuac cdp fren giao cong VifC thu(Jc trach nhi¢m CUa minh cho CO'
quan hanh chinh nha nubc cdp dubi nhdt atnh th11c hi?n trong m(Jt quan hanh chinh nha nubc cdp dubi nhdt atnh th11c hi?n trong m(Jt
thai ht;tn XCtC iJjnh theo CO' chi trach nhi¢m song tritng. thai ht;tn XCtC iJjnh theo CO' chi trach nhi¢m song tritng.
1
Khm'm 1, 2 DiSu 14 Lu~t t6 chtrc CQDP nam 2015. 1
Khm'm 1, 2 DiSu 14 Lu~t t6 chtrc CQDP nam 2015.
2
Khoim 1 DiSu 14 Lu~t t6 chtrc CQDP nam 2015. 2
Khoim 1 DiSu 14 Lu~t t6 chtrc CQDP nam 2015.
I 3
Khoim 3 DiSu 14 Lu~t t6 chtrc CQDP nam 2015. I 3
Khoim 3 DiSu 14 Lu~t t6 chtrc CQDP nam 2015.
I I
I I
3. TO CHlrC vA HOAT DONG CUA CHINH QUYEN 3. TO CHlrC vA HOAT DONG CUA CHINH QUYEN
DJAPHUdNG DJAPHUdNG
Nhu da dS c~p, 6 Vi9t Nam CQDP duqc thanh l~p t~i t~t ca Nhu da dS c~p, 6 Vi9t Nam CQDP duqc thanh l~p t~i t~t ca
cac DVHC tU c~p xa t6i c~p tinh. T6 chuc cua CQDP a m6i c~p cac DVHC tU c~p xa t6i c~p tinh. T6 chuc cua CQDP a m6i c~p
dSu g6m hai co quan CQDP la HDND va UBND. Trong d6 HDND dSu g6m hai co quan CQDP la HDND va UBND. Trong d6 HDND
la CO' quan d~i di9n cua nhan dan dia phuang va UBND la CO' quan la CO' quan d~i di9n cua nhan dan dia phuang va UBND la CO' quan
ch~p hanh a dia phuang. Mo hinh t6 chuc nhu v~y duqc g<;>i la mo ch~p hanh a dia phuang. Mo hinh t6 chuc nhu v~y duqc g<;>i la mo
hinh H9i d6ng - Uy ban, la m9t trong nhiing mo hinh t6 chuc hinh H9i d6ng - Uy ban, la m9t trong nhiing mo hinh t6 chuc
CQDP 6 cac qu6c gia tren th~ gi6i. Ngoai mo hinh nay, cac qu6c CQDP 6 cac qu6c gia tren th~ gi6i. Ngoai mo hinh nay, cac qu6c
gia tren th~ gi6i con ap dl,lng cac mo hinh khac kha linh ho~t, vi dl,l gia tren th~ gi6i con ap dl,lng cac mo hinh khac kha linh ho~t, vi dl,l
mo hinh H9i d6ng - Thi truang m~nh, H9i d6ng - Thi truang y~u, mo hinh H9i d6ng - Thi truang m~nh, H9i d6ng - Thi truang y~u,
H9i d6ng- Ban tn,rc thu9c ... 1 d Vi~t Nam, mo hinh H9i d6ng- H9i d6ng- Ban tn,rc thu9c ... 1 d Vi~t Nam, mo hinh H9i d6ng-
Uy ban da duqc ap dl,lng m9t each th6ng nhfit k~ tU Hi~n phap Uy ban da duqc ap dl,lng m9t each th6ng nhfit k~ tU Hi~n phap
nam 1959 t6i nay. Nam 2008, Qu6c h9i kh6a 12 cho phep thgc nam 1959 t6i nay. Nam 2008, Qu6c h9i kh6a 12 cho phep thgc
hi9n dS an thi di~m khong t6 chuc HDND a m9t s6 huy9n, qu~n, hi9n dS an thi di~m khong t6 chuc HDND a m9t s6 huy9n, qu~n,
phu0ng nh~m tim hi~u kha nang ti~n t6i khong t6 chuc HDND 6 phu0ng nh~m tim hi~u kha nang ti~n t6i khong t6 chuc HDND 6
huy9n, qu~n, phu(mg tren ca nu6c. DS an duqc thvc hi9n thi di~m huy9n, qu~n, phu(mg tren ca nu6c. DS an duqc thvc hi9n thi di~m
trong 3 nam va duqc danh gia la da duqc m9t s6 k~t qua nh~t trong 3 nam va duqc danh gia la da duqc m9t s6 k~t qua nh~t
dinh. 2 Tuy nhien, Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015 vftn ti~p tl,lc quy dinh. 2 Tuy nhien, Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015 vftn ti~p tl,lc quy
1
VS S\l' da d~ng cua t6 chuc CQBP 6 cac nu6'c xem them: Ng6 Hoai Son, Phan Thj 1
VS S\l' da d~ng cua t6 chuc CQBP 6 cac nu6'c xem them: Ng6 Hoai Son, Phan Thj
Tuyet Minh, "Kinh nghi~m v'e m6 hinh CQBP cua 6t-xtray-li-a", Tgp chi Quan li Tuyet Minh, "Kinh nghi~m v'e m6 hinh CQBP cua 6t-xtray-li-a", Tgp chi Quan li
nha nu6'c, s6 8(2014), tr. 96 - 103, t~i tr. 97 - 98; Le Thi Hoai An, Binh NgQc nha nu6'c, s6 8(2014), tr. 96 - 103, t~i tr. 97 - 98; Le Thi Hoai An, Binh NgQc
Th~ng, "M6 hinh t6 chuc CQBP m<)t s6 nu6'c tren th~ gi6'i", Tgp chi Nghien ctm Th~ng, "M6 hinh t6 chuc CQBP m<)t s6 nu6'c tren th~ gi6'i", Tgp chi Nghien ctm
ltjp phap, s6 5(2015), tr. 59 - 64, t~i tr. 62; Andrew Cuomo, Local government ltjp phap, s6 5(2015), tr. 59 - 64, t~i tr. 62; Andrew Cuomo, Local government
handbook, Van phong Bang New York, New York, taiban lftn thu 6, 2009, tr. 45- handbook, Van phong Bang New York, New York, taiban lftn thu 6, 2009, tr. 45-
47, 53 -58, 68 - 70. 47, 53 -58, 68 - 70.
2
Xem: Nghi quy~t s6 26/2008/QH12 ngay 15/11/2008 cua Qu6c h<)i kh6a 12 v'e 2
Xem: Nghi quy~t s6 26/2008/QH12 ngay 15/11/2008 cua Qu6c h<)i kh6a 12 v'e
th\l'c hi~n thi di~m kh6ng t6 chuc HBND huy~n, qu~n, phuemg; N ghi quy~t s6 th\l'c hi~n thi di~m kh6ng t6 chuc HBND huy~n, qu~n, phuemg; N ghi quy~t s6
725/2009/UBTVQH12 ngay 16/11/2009 v'e diSu chinh nhi~m Vl,l, quy'en h~n cua 725/2009/UBTVQH12 ngay 16/11/2009 v'e diSu chinh nhi~m Vl,l, quy'en h~n cua
HBND, UBND tinh, thanh ph6 tr\}'c thu<)c trung uong va quy djnh nhi~m V\1, quySn HBND, UBND tinh, thanh ph6 tr\}'c thu<)c trung uong va quy djnh nhi~m V\1, quySn
h~n, t6 chuc b<) may cua UBND huy~n, qu~n, phuemg nai kh6ng t6 chuc HBND h~n, t6 chuc b<) may cua UBND huy~n, qu~n, phuemg nai kh6ng t6 chuc HBND
huy~n, qu~n, phuemg; Bao cao s6 01/BC-BCBTW ngay 28/3/2008 cua Ban chi d~o huy~n, qu~n, phuemg; Bao cao s6 01/BC-BCBTW ngay 28/3/2008 cua Ban chi d~o
trung uang thgc hi~n thi di~m kh6ng t6 chuc HBND huy~n, qu~n, phuemg sa k~t trung uang thgc hi~n thi di~m kh6ng t6 chuc HBND huy~n, qu~n, phuemg sa k~t
th\}'c hi~n Nghi quy~t s6 26/2008/QH12. th\}'c hi~n Nghi quy~t s6 26/2008/QH12.

CHUONG XVI- CHiNH QUYEN DJA PHUONG CHUONG XVI- CHiNH QUYEN DJA PHUONG
dinh ap dvng m{)t each dbng phvc mo hinh H{)i dbng- Uy ban a dinh ap dvng m{)t each dbng phvc mo hinh H{)i dbng- Uy ban a
tfit ca cac DVHC cua Vi~t Nam. tfit ca cac DVHC cua Vi~t Nam.
Du6i day trinh bay nhfrng diSm chung nhfit va cling la CO' ban Du6i day trinh bay nhfrng diSm chung nhfit va cling la CO' ban
nhfit v~ HDND va UBND a tfit ca cac cfip DVHC cua Vi~t Nam, nhfit v~ HDND va UBND a tfit ca cac cfip DVHC cua Vi~t Nam,
bao gbm vi tri, tinh chfit, chuc nang, ca cfiu tb chuc va ch~ d9 lam bao gbm vi tri, tinh chfit, chuc nang, ca cfiu tb chuc va ch~ d9 lam
Vi~c CUa cac CO' quando. Vi~c CUa cac CO' quando.
Tru6c tien, c~n luu y r~ng t6 chuc va ho~t d{)ng cua CQDP Tru6c tien, c~n luu y r~ng t6 chuc va ho~t d{)ng cua CQDP
theo phap lu~t hi~n hanh chiu sv di~u chinh trvc ti~p cua kha theo phap lu~t hi~n hanh chiu sv di~u chinh trvc ti~p cua kha
nhi~u van ban QPPL, bao gbm Hi~n phap nam 2013, Lu~t tb chuc nhi~u van ban QPPL, bao gbm Hi~n phap nam 2013, Lu~t tb chuc
CQDP nam 2015, Lu~t ho~t d{)ng giam sat cua Qu6c h{)i va HDND CQDP nam 2015, Lu~t ho~t d{)ng giam sat cua Qu6c h{)i va HDND
nam 2015, Lu~t ban hanh van ban QPPL nam 2014, Lu~t b~u cu nam 2015, Lu~t ban hanh van ban QPPL nam 2014, Lu~t b~u cu
d~i biSu Qu6c h{)i va d~i bi~u HDND nam 2015. d~i biSu Qu6c h{)i va d~i bi~u HDND nam 2015.
3.1. H{)i dAng nhan dan 3.1. H{)i dAng nhan dan
3.1.1 Vi tri, tinh chdt, chirc nang cita H(Ji a6ng nhan dan 3.1.1 Vi tri, tinh chdt, chirc nang cita H(Ji a6ng nhan dan
Trong thi~t k~ CQDP hi~n t~i cua Vi~t Nam, HDND cho du a Trong thi~t k~ CQDP hi~n t~i cua Vi~t Nam, HDND cho du a
bfit ki DVHC nao cling d~u c6 vi tri, tinh chfit va chuc nang gi6ng bfit ki DVHC nao cling d~u c6 vi tri, tinh chfit va chuc nang gi6ng
nhau. Vi tri cua HDND trong b{) may nha nu&c la "Ca quan quy~n nhau. Vi tri cua HDND trong b{) may nha nu&c la "Ca quan quy~n
lvc nha nu6c a dia phuang". v~ tinh chfit, HDND la CO' quan d~i lvc nha nu6c a dia phuang". v~ tinh chfit, HDND la CO' quan d~i
di~n cua nhan dan dia phuang. HDND thvc hi~n hai chuc nang. di~n cua nhan dan dia phuang. HDND thvc hi~n hai chuc nang.
Thir nhdt, HDND quy~t dinh cac vfin d~ cua dia phuang do lu~t Thir nhdt, HDND quy~t dinh cac vfin d~ cua dia phuang do lu~t
dinh. Thir hai, HDND giam sat vi~c tuan theo Hi~n phap va phap dinh. Thir hai, HDND giam sat vi~c tuan theo Hi~n phap va phap
lu~t a dia phuang va vi~c thvc hi~n nghi quy~t cua HDND. 1 Vi tri, lu~t a dia phuang va vi~c thvc hi~n nghi quy~t cua HDND. 1 Vi tri,
tinh chfit, chuc nang cua HDND c6 m6i lien h~ m~t thi~t v&i nhau tinh chfit, chuc nang cua HDND c6 m6i lien h~ m~t thi~t v&i nhau
va d~u xufit phat mchuc nang cua CQDP. va d~u xufit phat mchuc nang cua CQDP.
Nhu tren da trinh bay, CQDP c6 chuc nang kep la tv quan va Nhu tren da trinh bay, CQDP c6 chuc nang kep la tv quan va
chfip hanh. Chuc nang tv quan cua CQDP duqc Hi~n phap nam chfip hanh. Chuc nang tv quan cua CQDP duqc Hi~n phap nam
2013 quy dinh d~y du la: {(quydt dtnh cac vdn aJ cita dta phuong 2013 quy dinh d~y du la: {(quydt dtnh cac vdn aJ cita dta phuong
do lutjt dtnh ". 2 DS thvc hi~n chuc nang tv quan cua CQDP, mo do lutjt dtnh ". 2 DS thvc hi~n chuc nang tv quan cua CQDP, mo
1
Di~u 113 HiSn phap nam 20 13. 1
Di~u 113 HiSn phap nam 20 13.
2
Khoim 1 Di~u 112 HiSn phap nam 2013. 2
Khoim 1 Di~u 112 HiSn phap nam 2013.
hinh thi6t k6 CQDP 6 Vi~t Narn trao chtrc nang nay cho rn()t ca hinh thi6t k6 CQDP 6 Vi~t Narn trao chtrc nang nay cho rn()t ca
quan rnang tinh chftt h()i d6ng, do nhan dan dia phuang b~u ra va quan rnang tinh chftt h()i d6ng, do nhan dan dia phuang b~u ra va
bai nhi~rn, d6 chinh la HDND. HBND do nhan dan dia phuang bai nhi~rn, d6 chinh la HDND. HBND do nhan dan dia phuang
b~u ra theo con duemg b~u cu, gi6ng nhu Qu6c h()i do nhan dan ca b~u ra theo con duemg b~u cu, gi6ng nhu Qu6c h()i do nhan dan ca
nu6c b~u ra. Vi v~y, tinh chftt d~i di~n cua HDND cling gi6ng tinh nu6c b~u ra. Vi v~y, tinh chftt d~i di~n cua HDND cling gi6ng tinh
chftt d~i di~n cua Qu6c h()i, chi khac 6 quy rno d~i di~n rna thoi. chftt d~i di~n cua Qu6c h()i, chi khac 6 quy rno d~i di~n rna thoi.
N6u Qu6c h()i la ca quan d~i di~n cao nhftt thi HDND la ca quan N6u Qu6c h()i la ca quan d~i di~n cao nhftt thi HDND la ca quan
d~i di~n cua nhan dan 6 BVHC b~u ra rninh. V6i tinh chftt d~i d~i di~n cua nhan dan 6 BVHC b~u ra rninh. V6i tinh chftt d~i
di~n, ho~t d()ng cua HDND va rn6i d~i biSu HDND phai thS hi~n di~n, ho~t d()ng cua HDND va rn6i d~i biSu HDND phai thS hi~n
duqc y chi, nguy~n vQng cua nguai dan dia phuang. B~i biSu duqc y chi, nguy~n vQng cua nguai dan dia phuang. B~i biSu
HBND phai duy tri rn6i lien h~ m~t thi6t v6i nguai dan dia HBND phai duy tri rn6i lien h~ m~t thi6t v6i nguai dan dia
phuang. N guai dan dia phuang phai tht;rc sv y thtrc duqc HBND phuang. N guai dan dia phuang phai tht;rc sv y thtrc duqc HBND
la ca quan d~i di~n cho hQ, d~i biSu HDND la d~i biSu cua hQ rna la ca quan d~i di~n cho hQ, d~i biSu HDND la d~i biSu cua hQ rna
hQ c6 thS bai nhi~m n6u khong du tin nhi~rn. 1 hQ c6 thS bai nhi~m n6u khong du tin nhi~rn. 1
La ca quan d~i di~n cua nguai dan dia phuang, HBND duqc La ca quan d~i di~n cua nguai dan dia phuang, HBND duqc
trao chtrc nang d~u tien la ((quyit atnh cdc vdn ctJ cita ata phuang trao chtrc nang d~u tien la ((quyit atnh cdc vdn ctJ cita ata phuang
do lu(tt atnh "2 ' tir ngfr quy dinh hoan toan trung kh6p v6i quy dinh do lu(tt atnh "2 ' tir ngfr quy dinh hoan toan trung kh6p v6i quy dinh
cua Hi6n phap nam 2013 vS chtrc nang tv quan cua CQDP. Nhu cua Hi6n phap nam 2013 vS chtrc nang tv quan cua CQDP. Nhu
v~y, HBND chinh la biSu hi~n cua S\1' tv quan a dia phuang va v~y, HBND chinh la biSu hi~n cua S\1' tv quan a dia phuang va
chtrc nang thtr nhftt cling c6 thS duqc gQi la chtrc nang tv quan cua chtrc nang thtr nhftt cling c6 thS duqc gQi la chtrc nang tv quan cua
HBND. Khi rn()t ph~m vi thftrn quySn da duqc phan quySn ho~c HBND. Khi rn()t ph~m vi thftrn quySn da duqc phan quySn ho~c
phan cftp cho CQDP thi HBND chinh la ca quan cua CQDP dua phan cftp cho CQDP thi HBND chinh la ca quan cua CQDP dua
ra cac quy6t dinh thvc hi~n cac nhi~n1 V\1, quysn h~n duqc phan ra cac quy6t dinh thvc hi~n cac nhi~n1 V\1, quysn h~n duqc phan
quySn. Vi dt;t, n6u lu~t phan quySn cho CQDP cftp tinh thftm quySn. Vi dt;t, n6u lu~t phan quySn cho CQDP cftp tinh thftm
quysn ban banh cac bi~n phap bao dam tr~t tv, an toan trong cac quysn ban banh cac bi~n phap bao dam tr~t tv, an toan trong cac
khu do thi thi trong ph~m vi chtrc nang tv quan cua minh HDND khu do thi thi trong ph~m vi chtrc nang tv quan cua minh HDND
cftp tinh c6 quySn ban hanh cac quy dinh vS tr~t tv, an toan trong cftp tinh c6 quySn ban hanh cac quy dinh vS tr~t tv, an toan trong
cac khu do thi tren dia ban cua rninh. cac khu do thi tren dia ban cua rninh.
Tuy nhien, vi HBND la ca quan h()i d6ng rnang tinh chftt d~i Tuy nhien, vi HBND la ca quan h()i d6ng rnang tinh chftt d~i
1
BiSu 102 Lu~t t6 chuc CQBP nam 2015. 1
BiSu 102 Lu~t t6 chuc CQBP nam 2015.
2 2
Kho:.'m 2 BiSu 113 HiSn phap nam 2013. Kho:.'m 2 BiSu 113 HiSn phap nam 2013.
CHUONG XVI- CHiNH QUYEN EJ!A PHUONG CHUONG XVI- CHiNH QUYEN EJ!A PHUONG
di~n nen ban than no khong th~ vita la ca quan ra quy~t dinh vira la di~n nen ban than no khong th~ vita la ca quan ra quy~t dinh vira la
CO' quan ch~p hanh (hi~n thtJC hoa) cac quy~t dinh CUa chinh no CO' quan ch~p hanh (hi~n thtJC hoa) cac quy~t dinh CUa chinh no
trong tht;c ti~n. Ch~p hanh quy~t dinh cua HDND la UBND. f)~ trong tht;c ti~n. Ch~p hanh quy~t dinh cua HDND la UBND. f)~
bao dam UBND ch~p hanh chinh xac cac nghi quy~t cua HDND thi bao dam UBND ch~p hanh chinh xac cac nghi quy~t cua HDND thi
HDND co chuc nang giam sat d6i v&i UBND. Ben c~nh d6, v&i tu HDND co chuc nang giam sat d6i v&i UBND. Ben c~nh d6, v&i tu
each la ca quan d~i di~n cua nhan dan dia phuang, HDND khong each la ca quan d~i di~n cua nhan dan dia phuang, HDND khong
nhftng c6 quy~n giam sat d6i v&i UBND rna con giam sat chung d6i nhftng c6 quy~n giam sat d6i v&i UBND rna con giam sat chung d6i
v&i vi~c thi hanh Hi~n phap va phap lu~t trong ph~m vi DVHC v&i vi~c thi hanh Hi~n phap va phap lu~t trong ph~m vi DVHC
tuang li'ng. Thvc hi~n chuc nang giam sat, HDND duqc trao m()t s6 tuang li'ng. Thvc hi~n chuc nang giam sat, HDND duqc trao m()t s6
thfim quy~n nhu quy~n xem xet bao cao cong tac cua UBND, thfim quy~n nhu quy~n xem xet bao cao cong tac cua UBND,
TAND va VKSND cung c~p, l~y phi~u tin nhi~m, bo phi~u tin TAND va VKSND cung c~p, l~y phi~u tin nhi~m, bo phi~u tin
nhi~m ... Cac ho~t d()ng giam sat cua HDND duqc di~u chinh chi nhi~m ... Cac ho~t d()ng giam sat cua HDND duqc di~u chinh chi
ti~t b6i Lu~t ho~t d()ng giam sat cua Qu6c h()i va HDND nam 2015. ti~t b6i Lu~t ho~t d()ng giam sat cua Qu6c h()i va HDND nam 2015.
Tinh ch~t va chuc nang cua HDNP xac dinh vi tri cua HDND Tinh ch~t va chuc nang cua HDNP xac dinh vi tri cua HDND
trong b9 may nha nu&c. Vi tri d6la "Ca quan quy~n Ivc nha nu&c trong b9 may nha nu&c. Vi tri d6la "Ca quan quy~n Ivc nha nu&c
6 dia phuang" v&i ham y HDND la ca quan nha nu&c c6 vi tri cao 6 dia phuang" v&i ham y HDND la ca quan nha nu&c c6 vi tri cao
nh~t trong s6 cac CO' quan nha nu6c 6 dia phuang cung C~p, bao nh~t trong s6 cac CO' quan nha nu6c 6 dia phuang cung C~p, bao
g6m HDND, UBND, TAND va VKSND (n~u c6). 0 g6c d() nao g6m HDND, UBND, TAND va VKSND (n~u c6). 0 g6c d() nao
d6, vi tri cua HDND tuang tv vi tri cua Qu6c h9i la ca quan quy~n d6, vi tri cua HDND tuang tv vi tri cua Qu6c h9i la ca quan quy~n
Ivc nha nu&c cao nh~t cua ca nu&c. T~t nhien khong th~ g9i Ivc nha nu&c cao nh~t cua ca nu&c. T~t nhien khong th~ g9i
HDND la ca quan quy~n Ivc nha nu&c cao nh~t 6 dia phuang b6i HDND la ca quan quy~n Ivc nha nu&c cao nh~t 6 dia phuang b6i
tren manh d~t dia phuang c6 nhi~u ca quan nha nu&c c6 thfim tren manh d~t dia phuang c6 nhi~u ca quan nha nu&c c6 thfim
quy~n, trong do CO ca thfim quy~n CUa Qu6c h{)i, cac CO' quan quy~n, trong do CO ca thfim quy~n CUa Qu6c h{)i, cac CO' quan
trung UO'llg Va cac CO' quan dia phuang C~p tren khac. trung UO'llg Va cac CO' quan dia phuang C~p tren khac.
Vi tri "ca quan quy~n Ivc nha nu&c 6 dia phuang" th6 hi~n 6 Vi tri "ca quan quy~n Ivc nha nu&c 6 dia phuang" th6 hi~n 6
nhftng thfim quy~n d~c bi~t cua HDND. Ngoai quy~n quy~t dinh nhftng thfim quy~n d~c bi~t cua HDND. Ngoai quy~n quy~t dinh
cac v~n d~ cua dja phuang (chuc nang tv quan), HDND con c6 cac v~n d~ cua dja phuang (chuc nang tv quan), HDND con c6
quy~n b~u, mi~n nhi~m, bai nhi~m d6i v&i thanh vien UBND cling quy~n b~u, mi~n nhi~m, bai nhi~m d6i v&i thanh vien UBND cling
c~p, b~u h9i thfim TAND cling cfip (n~u c6). HDND cling c6 c~p, b~u h9i thfim TAND cling cfip (n~u c6). HDND cling c6
quy~n giam sat d6i VOi cac CO' quan dja phuang cung cfip, g6m quy~n giam sat d6i VOi cac CO' quan dja phuang cung cfip, g6m
UBND, TAND va VKSND cling cfip (n~u c6), Ifiy phi~u tin nhi~m, UBND, TAND va VKSND cling cfip (n~u c6), Ifiy phi~u tin nhi~m,
PGS.TS. To VanHoa 617 PGS.TS. To VanHoa 617

arAo TRiNH LUAT HIEN PHAP vn;n NAM arAo TRiNH LUAT HIEN PHAP vn;n NAM
bo phiSu tin nhi~m d6i v6i cac thanh vien cua UBND cling cfip. bo phiSu tin nhi~m d6i v6i cac thanh vien cua UBND cling cfip.
B~i bi6u HBND c6 quy~n chfit vfin d6i v6i thanh vi en UBND, B~i bi6u HBND c6 quy~n chfit vfin d6i v6i thanh vi en UBND,
Chanh an TAND va Vi~n truang VKSND cling cftp (nSu c6). 1 Chanh an TAND va Vi~n truang VKSND cling cftp (nSu c6). 1
3.1.2. Ca cdu t6 chuc cua Ht)i adng nhan dan 3.1.2. Ca cdu t6 chuc cua Ht)i adng nhan dan
Nhu da d~ c~p, HBND bao gbm cac thanh vien la d~i bi6u Nhu da d~ c~p, HBND bao gbm cac thanh vien la d~i bi6u
HBND do cit tri cua BVHC tuong t'rng bdu ra thong qua cu()c bdu HBND do cit tri cua BVHC tuong t'rng bdu ra thong qua cu()c bdu
cit ph6 thong, binh ding, tnrc tiSp va kin. s6 luQ'llg d~i bi6u cua cit ph6 thong, binh ding, tnrc tiSp va kin. s6 luQ'llg d~i bi6u cua
HBND a m6i CQBP la khong gi6ng nhau va duqc xac dinh theo HBND a m6i CQBP la khong gi6ng nhau va duqc xac dinh theo
cong thuc C\l th6 do Lu~t t6 chuc CQDP quy dinh can cu vao dan cong thuc C\l th6 do Lu~t t6 chuc CQDP quy dinh can cu vao dan
s6 va d~c diSm do thi - nong thon cua BVHC tuong t'rng. 2 U6c s6 va d~c diSm do thi - nong thon cua BVHC tuong t'rng. 2 U6c
luqng chung, HBND cfip tinh c6 khoang 50-105 d~i b!Su, HBND luqng chung, HBND cfip tinh c6 khoang 50-105 d~i b!Su, HBND
cfip huy~n khoang 30- 45 d~i biSu, HDND cfip xa khoang 15- 35 cfip huy~n khoang 30- 45 d~i biSu, HDND cfip xa khoang 15- 35
d~i bi6u. M6i kh6a HBND c6 nhi~m ki 5 nam kS 1ir ki hQp thu d~i bi6u. M6i kh6a HBND c6 nhi~m ki 5 nam kS 1ir ki hQp thu
nhfit cua HBND kh6a d6 dSn ki hQp thu nhftt cua HBND kh6a nhfit cua HBND kh6a d6 dSn ki hQp thu nhftt cua HBND kh6a
tiSp theo. Nhi~m ki cua HBND c6 th6 duqc rut ng~n ho~c keo tiSp theo. Nhi~m ki cua HBND c6 th6 duqc rut ng~n ho~c keo
dai do Qu6c h()i quySt dinh theo d~ nghi cua UBTVQH. 3 M()t dai do Qu6c h()i quySt dinh theo d~ nghi cua UBTVQH. 3 M()t
nguai chi c6 th6 lam d~i biSu HBND a t6i da hai cfip BVHC nguai chi c6 th6 lam d~i biSu HBND a t6i da hai cfip BVHC
trong cling nhi~m ki; nSu da la d~i bi6u Qu6c h()i thi chi duqc trong cling nhi~m ki; nSu da la d~i bi6u Qu6c h()i thi chi duqc
lam d~i biSu cua m()t HBND trong cung nhi~m ki. 4 Theo each tb lam d~i biSu cua m()t HBND trong cung nhi~m ki. 4 Theo each tb
chuc hi~n nay, cit tri bftu d~i biSu Qu6c h9i va d~i bi€u cua cac chuc hi~n nay, cit tri bftu d~i biSu Qu6c h9i va d~i bi€u cua cac
HBND a xa, huy~n, tinh cua minh trong cling m()t CUQC bdu cit. HBND a xa, huy~n, tinh cua minh trong cling m()t CUQC bdu cit.
Cho dli a BVHC nao thi ca cfiu t6 chuc cua HBND cung bao Cho dli a BVHC nao thi ca cfiu t6 chuc cua HBND cung bao
gbm: Thuang tnrc HBND, cac ban cua HBND; a BVHC cfip tinh gbm: Thuang tnrc HBND, cac ban cua HBND; a BVHC cfip tinh
va huy~n con thanh l~p cac T6 d~i biSu HDND. Thuang tnrc va huy~n con thanh l~p cac T6 d~i biSu HDND. Thuang tnrc
HBND la ca quan thuang tnrc cua HDND, c6 nhi~m V\l tri~u t~p HBND la ca quan thuang tnrc cua HDND, c6 nhi~m V\l tri~u t~p
ki hQp cua HBND, chi d~o, di~u hoa, ph6i hqp ho~t d()ng cua cac ki hQp cua HBND, chi d~o, di~u hoa, ph6i hqp ho~t d()ng cua cac
Ban cua HBND, gifr m6i lien h~ v6i cac d~i biSu HBND, don d6c, Ban cua HBND, gifr m6i lien h~ v6i cac d~i biSu HBND, don d6c,
1 1
K.ho{m 2 Bi€u 19; kho{m 1 Bi€u 26; Bi€u 33; kho{m 1 Di€u 40; kho{m 1 Di€u 47; K.ho{m 2 Bi€u 19; kho{m 1 Bi€u 26; Bi€u 33; kho{m 1 Di€u 40; kho{m 1 Di€u 47;
Bi€u 54, Di€u 61, Di€u 68 Lu~t t6 chuc CQBP nam 2015. Bi€u 54, Di€u 61, Di€u 68 Lu~t t6 chuc CQBP nam 2015.
2
K.ho{m 1 cac Bi€u 18, 25, 32, 39, 46, 53, 60, 67 Lu~t t6 chuc CQBP nam 2015. 2
K.ho{m 1 cac Bi€u 18, 25, 32, 39, 46, 53, 60, 67 Lu~t t6 chuc CQBP nam 2015.
3
Khofm 1 Bi€u 10 Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015. 3
Khofm 1 Bi€u 10 Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015.
4
Khofm 3 Bi€u 36 Lu~t bftu cu d~i biSu Qu6c h9i va d~i bi~u HBND nam 2014. 4
Khofm 3 Bi€u 36 Lu~t bftu cu d~i biSu Qu6c h9i va d~i bi~u HBND nam 2014.
ki8m tra UBND va cac CO' quan nha nu6c khac a dia phuong thgc ki8m tra UBND va cac CO' quan nha nu6c khac a dia phuong thgc
hi~n nghi quySt cua HDND v.v .. Cac ban cua HDND la cac ca hi~n nghi quySt cua HDND v.v .. Cac ban cua HDND la cac ca
quan giup vi~c cua HDND, co nhi~m V\l thAm tra dv thao nghi quan giup vi~c cua HDND, co nhi~m V\l thAm tra dv thao nghi
quySt, bao cao, d~ an trn6c khi trinh HDND, giam sat, kiSn nghi quySt, bao cao, d~ an trn6c khi trinh HDND, giam sat, kiSn nghi
v~ nhfmg vdn d~ thu()c ITnh vvc Ban ph\l trach v6i HDND. v~ nhfmg vdn d~ thu()c ITnh vvc Ban ph\l trach v6i HDND.
Thuang twc va cac ban cua HDND chiu trach nhi~m va bao cao Thuang twc va cac ban cua HDND chiu trach nhi~m va bao cao
cong tac trn6c HDND. 1 T6 d(,li bi8u HDND cdp tinh va huy~n co cong tac trn6c HDND. 1 T6 d(,li bi8u HDND cdp tinh va huy~n co
nhi~m V\l giam sat vi~c tuan thu nghi quySt cua HDND va phap nhi~m V\l giam sat vi~c tuan thu nghi quySt cua HDND va phap
lu~t, van ban cua cdp tren t(,li dia ban cua t6, d6ng thai nghien ctru, lu~t, van ban cua cdp tren t(,li dia ban cua t6, d6ng thai nghien ctru,
dong gop y kiSn cho HDND va t6 chuc cho d(,li bi8u HDND cua t6 dong gop y kiSn cho HDND va t6 chuc cho d(,li bi8u HDND cua t6
tiSp xuc cu tri. 2 Nhi~m ki cua Thuang twc HDND, cac ban cua tiSp xuc cu tri. 2 Nhi~m ki cua Thuang twc HDND, cac ban cua
HDND theo nhi~m ki cua HDND cling cdp. 3 Nhu v~y, ca c~u t6 HDND theo nhi~m ki cua HDND cling cdp. 3 Nhu v~y, ca c~u t6
chuc cua HDND gi6ng CO' cdu t6 chuc cua Qu6c h()i, ngoe;ti trir S\f chuc cua HDND gi6ng CO' cdu t6 chuc cua Qu6c h()i, ngoe;ti trir S\f
hi~n di~n cua cac ban lam thoi hi~n di~n cua cac ban lam thoi
Thuemg tfl)'c cua HDND cac c~p d~u gbm co Chu tich HDND, Thuemg tfl)'c cua HDND cac c~p d~u gbm co Chu tich HDND,
m()t ho~c hai Pho chu tjch HDND va trnang cac ban cua HDND m()t ho~c hai Pho chu tjch HDND va trnang cac ban cua HDND
cling c~p. Tdt ca cac thanh vien cua Thuemg trvc HDND d~u do cling c~p. Tdt ca cac thanh vien cua Thuemg trvc HDND d~u do
HDND b~u theo nghla HDND b~u cac chuc danh tuong tmg t',li ki HDND b~u theo nghla HDND b~u cac chuc danh tuong tmg t',li ki
hQp d~u tien cua m6i khoa HDND; 4 sau khi da duqc b~u vao cac hQp d~u tien cua m6i khoa HDND; 4 sau khi da duqc b~u vao cac
chuc danh thi hQ duang nhien co tu each tuang tmg trong Thuang chuc danh thi hQ duang nhien co tu each tuang tmg trong Thuang
tfl,l'c HDND. tfl,l'c HDND.
HDND 6 cac DVHC d~u thanh l~p cac ban chuyen trach. Tuy HDND 6 cac DVHC d~u thanh l~p cac ban chuyen trach. Tuy
nhien s6 luqng cac ban 6 m6i HDND la khac nhau. HDND tinh co nhien s6 luqng cac ban 6 m6i HDND la khac nhau. HDND tinh co
Ban phap chS, Ban kinh tS - ngan sach, Ban van hoa - xa h()i, nai Ban phap chS, Ban kinh tS - ngan sach, Ban van hoa - xa h()i, nai
nao co nhi~u dbng bao dan t()c thi8u s6 thi co them Ban dan t()c; nao co nhi~u dbng bao dan t()c thi8u s6 thi co them Ban dan t()c;
HDND huy~n co Ban phap chS, Ban kinh tS - xa h()i, nai nao co HDND huy~n co Ban phap chS, Ban kinh tS - xa h()i, nai nao co
1
Khmln 3, 4 Di~u 6; Di~u 104 Lu~t t6 cht'rc CQDP nam 2015. 1
Khmln 3, 4 Di~u 6; Di~u 104 Lu~t t6 cht'rc CQDP nam 2015.
2
Di~u 112 Lu~t t6 cht'rc CQDP nam 2015. 2
Di~u 112 Lu~t t6 cht'rc CQDP nam 2015.
3
Khofm 3 Di~u 10 Lu~t t6 cht'rc CQDP nam 2015. 3
Khofm 3 Di~u 10 Lu~t t6 cht'rc CQDP nam 2015.
4
Di~m a khoim 2 Di~u 19; di~m d khoan 1 Di~u 26; khoan 3 Di~u 33; khoan 1 4
Di~m a khoim 2 Di~u 19; di~m d khoan 1 Di~u 26; khoan 3 Di~u 33; khoan 1
Di~u 40; khmln 2 Di~u 47; khmln 1 Di~u 54; khmin 2 Di~u 61; khoan 1, 2 Di~u 83 Di~u 40; khmln 2 Di~u 47; khmln 1 Di~u 54; khmin 2 Di~u 61; khoan 1, 2 Di~u 83
Lu~t t6 cht'rc CQDP nam 2015. Lu~t t6 cht'rc CQDP nam 2015.
GlAO TRiNH LUAT HIEN PHAP VI$T NAM GlAO TRiNH LUAT HIEN PHAP VI$T NAM
nhi~u d6ng bao dan t<)c thi~u s6 thi cling c6 them Ban dan t<)c; nhi~u d6ng bao dan t<)c thi~u s6 thi cling c6 them Ban dan t<)c;
HDND xa c6 Ban phap chS, Ban kinh tS - xa h<)i. d cac DVHC do HDND xa c6 Ban phap chS, Ban kinh tS - xa h<)i. d cac DVHC do
thi, HDND cling thanh l~p cac ban tuong tv v6i cac HDND nong thi, HDND cling thanh l~p cac ban tuong tv v6i cac HDND nong
thon tuong ung. Rieng HDND thanh ph6 tn;rc thu<)c trung uong thon tuong ung. Rieng HDND thanh ph6 tn;rc thu<)c trung uong
thanh l~p them Ban do thi; HDND qu~n chi c6 Ban phap chS va thanh l~p them Ban do thi; HDND qu~n chi c6 Ban phap chS va
Ban kinh tS- xa h<)i (khong c6 Ban dan t<)c); HDND thi xa, thanh Ban kinh tS- xa h<)i (khong c6 Ban dan t<)c); HDND thi xa, thanh
ph6 tn;rc thu<)c tinh, thanh ph6 thu<)c thanh ph6 tn;rc thu<)c trung ph6 tn;rc thu<)c tinh, thanh ph6 thu<)c thanh ph6 tn;rc thu<)c trung
uong, phuemg c6 cac ban gi6ng nhu cac ban tuong trng cua uong, phuemg c6 cac ban gi6ng nhu cac ban tuong trng cua
HDND huy~n, xa. 1 Tru6ng ban, Ph6 tru6ng ban cua HDND do HDND huy~n, xa. 1 Tru6ng ban, Ph6 tru6ng ban cua HDND do
HDND bfiu. 2 Cac uy vi en cua cac ban do Tru6ng ban d~ xufit va HDND bfiu. 2 Cac uy vi en cua cac ban do Tru6ng ban d~ xufit va
Thuemg tn;rc HDND phe chuftn. 3 Thuemg tn;rc HDND phe chuftn. 3
Chi c6 HDND cdp tinh va huy~n m6i thanh l~p cac t6 d~i biSu. Chi c6 HDND cdp tinh va huy~n m6i thanh l~p cac t6 d~i biSu.
Cac t6 d~i bi~u HDND duqc thanh l~p m<)t each duong nhien. Day Cac t6 d~i bi~u HDND duqc thanh l~p m<)t each duong nhien. Day
chinh la cac nh6m hqp thanh bai cac d~i bi~u duqc bfiu a cung chinh la cac nh6m hqp thanh bai cac d~i bi~u duqc bfiu a cung
m<)t ho~c m<)t s6 don vi bfiu cir trong DVHC tuong trng. Thuemg m<)t ho~c m<)t s6 don vi bfiu cir trong DVHC tuong trng. Thuemg
tn;rc HDND quySt dinh s6 luqng t6 d~i biSu cua HDND, t6 truang tn;rc HDND quySt dinh s6 luqng t6 d~i biSu cua HDND, t6 truang
va t6 ph6 cua cac t6 d~i bi~u d6. 4 va t6 ph6 cua cac t6 d~i bi~u d6. 4
3.1.3. Chi ar)lam vi?c cita Hr)i a6ng nhan dan 3.1.3. Chi ar)lam vi?c cita Hr)i a6ng nhan dan
Cac HDND d~u lam vi~c theo chS d<) h<)i nghi va quySt dinh Cac HDND d~u lam vi~c theo chS d<) h<)i nghi va quySt dinh
theo da s6. 5 Day cling la nguyen t~c ho~t d<)ng cua HDND. M<;>i theo da s6. 5 Day cling la nguyen t~c ho~t d<)ng cua HDND. M<;>i
quySt dinh cua HDND d~u duqc ban b~c t~p th~ va quySt dinh quySt dinh cua HDND d~u duqc ban b~c t~p th~ va quySt dinh
theo da s6 qua nira t6ng s6 d~i biSu HDND, chi trir truemg hqp theo da s6 qua nira t6ng s6 d~i biSu HDND, chi trir truemg hqp
bi~u quySt bai nhi~m d~i biSu HDND cfin c6 ti 1~ phiSu d6ng y t6i bi~u quySt bai nhi~m d~i biSu HDND cfin c6 ti 1~ phiSu d6ng y t6i
thi~u la hai phfin ba t6ng s6 d~i biSu HDND. Phuong thuc biSu thi~u la hai phfin ba t6ng s6 d~i biSu HDND. Phuong thuc biSu
I Khoim 3 cac BiSu 18, 25, 32, 39, 46, 52, 60 Lu~t t6 chuc CQBP nam 2015. I Khoim 3 cac BiSu 18, 25, 32, 39, 46, 52, 60 Lu~t t6 chuc CQBP nam 2015.
2
Bi~m a khmin 2 BiSu 19; di~m d khoi'm 1 BiSu 26; khoim 3 BiSu 33; khoim 1 2
Bi~m a khmin 2 BiSu 19; di~m d khoi'm 1 BiSu 26; khoim 3 BiSu 33; khoim 1
BiSu 40; khoi'm 2 BiSu 47; khoi'm 1 BiSu 54; khoi'm 2 BiSu 61 Lu~t t6 chuc CQBP BiSu 40; khoi'm 2 BiSu 47; khoi'm 1 BiSu 54; khoi'm 2 BiSu 61 Lu~t t6 chuc CQBP
nam 2015. nam 2015.
3
Khoi'm 6 BiSu 104 Lu~t t6 chuc CQBP nam 2015. 3
Khoi'm 6 BiSu 104 Lu~t t6 chuc CQBP nam 2015.
4
Khoi'm 4 cac BiSu 18, 25, 39, 46, 53 Lu~t t6 chuc CQBP nam 2015. 4
Khoi'm 4 cac BiSu 18, 25, 39, 46, 53 Lu~t t6 chuc CQBP nam 2015.
5
Khoim 3 BiSu 5 Lu~t t6 chuc CQBP nam 2015. 5
Khoim 3 BiSu 5 Lu~t t6 chuc CQBP nam 2015.
quy~t co th~ la bi~u quy~t cong khai ho~c bo phi~u kin. 1 Day la quy~t co th~ la bi~u quy~t cong khai ho~c bo phi~u kin. 1 Day la
ch~ d9 ho~t d()ng chung cua cac ca quan d~i di~n, tuang tv v6i ch~ ch~ d9 ho~t d()ng chung cua cac ca quan d~i di~n, tuang tv v6i ch~
d9 ho~t d()ng cua Qu6c h()i. d9 ho~t d()ng cua Qu6c h()i.
Theo ch~ d() lam vi~c h()i nghi, cac d~i biSu HDND binh d~ng Theo ch~ d() lam vi~c h()i nghi, cac d~i biSu HDND binh d~ng
v6i nhau v6i tu each thanh vien cua ca quan d~i di~n cua nhan dan v6i nhau v6i tu each thanh vien cua ca quan d~i di~n cua nhan dan
a dia phuang. DiSu nay la h~t sue quan trQng bai trong ca cfiu tb a dia phuang. DiSu nay la h~t sue quan trQng bai trong ca cfiu tb
chtrc cua HDND cling co cac vi tri, chtrc V\1 nhu ca quan hanh chtrc cua HDND cling co cac vi tri, chtrc V\1 nhu ca quan hanh
chinh, vi dv Chu tich, Pho chu tich HDND, Tru&ng ban, Pho chinh, vi dv Chu tich, Pho chu tich HDND, Tru&ng ban, Pho
tru&ng ban cua HDND ... N~u khong n~m vfing ch~ d9 lam vi~c se tru&ng ban cua HDND ... N~u khong n~m vfing ch~ d9 lam vi~c se
d~n t6i hi~u nhftm r~ng cac d~i biSu HDND co cac dja vi phap li d~n t6i hi~u nhftm r~ng cac d~i biSu HDND co cac dja vi phap li
khac nhau. Tren thvc t~ cling co sv khac bi~t song sv khac bi~t chi khac nhau. Tren thvc t~ cling co sv khac bi~t song sv khac bi~t chi
n~m a ph~m vi cong vi~c g~n vai chtrc trach rna m9t s6 d~i biSu n~m a ph~m vi cong vi~c g~n vai chtrc trach rna m9t s6 d~i biSu
HDND duqc giao them. Trong tu each thanh vien cua HDND, tu HDND duqc giao them. Trong tu each thanh vien cua HDND, tu
each quan trQng nhfit va cling la CO' ban nhfrt, cac d~i biSu HDND each quan trQng nhfit va cling la CO' ban nhfrt, cac d~i biSu HDND
dSu co quysn binh d~ng vai nhau. Quysn binh d~ng nay th~ hi~n a dSu co quysn binh d~ng vai nhau. Quysn binh d~ng nay th~ hi~n a
m()t s6 khia c~nh quan tr9ng sau. Thu nhdt, cac d~i bi~u HDND m()t s6 khia c~nh quan tr9ng sau. Thu nhdt, cac d~i bi~u HDND
dSu binh d~ng trong vi~c phat bi~u y ki~n, dong gop y ki~n va chfit dSu binh d~ng trong vi~c phat bi~u y ki~n, dong gop y ki~n va chfit
vfin t~i cac ki h9p cua HDND, cac phien hQp cua cac Ban cua vfin t~i cac ki h9p cua HDND, cac phien hQp cua cac Ban cua
HDND rna h9 la thanh vien. Thu hai, cac d~i bi~u HDND binh HDND rna h9 la thanh vien. Thu hai, cac d~i bi~u HDND binh
ding trong vi~c tham gia bi~u quy~t. Cac d~i bi~u bfrt k~ chtrc V\1 ding trong vi~c tham gia bi~u quy~t. Cac d~i bi~u bfrt k~ chtrc V\1
ra sao dSu cling co m()t phi~u bi~u quy~t co gia tri nhu nhau trong ra sao dSu cling co m()t phi~u bi~u quy~t co gia tri nhu nhau trong
vi~c tac d()ng t6i k~t qua bo phi~u cua HDND. Thu ba, cac d~i vi~c tac d()ng t6i k~t qua bo phi~u cua HDND. Thu ba, cac d~i
bi~u bo phi~u theo niSm tin n()i Him cua minh va vi lqi ich cua cir bi~u bo phi~u theo niSm tin n()i Him cua minh va vi lqi ich cua cir
tri da bftu ra minh. HQ co th~ bi~u quy~t tan thanh, khong tan tri da bftu ra minh. HQ co th~ bi~u quy~t tan thanh, khong tan
thanh ho~c khong bi~u quy~t. Cac d~i bi~u khac khong duqc tac thanh ho~c khong bi~u quy~t. Cac d~i bi~u khac khong duqc tac
d()ng nh~m ep bu()c d~i bi~u khac bo phi~u khac v6i y chi cua hQ. d()ng nh~m ep bu()c d~i bi~u khac bo phi~u khac v6i y chi cua hQ.
Thu tu, cac d~i bi~u phai bi~u quy~t tfl)'C ti~p, khong duqc bi~u Thu tu, cac d~i bi~u phai bi~u quy~t tfl)'C ti~p, khong duqc bi~u
quy~t thay cho d~i bi~u khac. quy~t thay cho d~i bi~u khac.
Chi co tuan thu tri~t d~ ch~ d9 lam vi~c h()i nghj va bi~u quy~t Chi co tuan thu tri~t d~ ch~ d9 lam vi~c h()i nghj va bi~u quy~t
theo da s6 m6i co th~ bao dam ho~t d()ng cua HDND thvc sv dan theo da s6 m6i co th~ bao dam ho~t d()ng cua HDND thvc sv dan
1
Khoim2, 3 Di6u 91 Lu~t tb chuc CQDP nam 2015. 1
Khoim2, 3 Di6u 91 Lu~t tb chuc CQDP nam 2015.
GIAO TRINH LU!T HIEN PHAP VI$T NAM GIAO TRINH LU!T HIEN PHAP VI$T NAM
chu, phan anh chinh xac y chi, nguy~n VQng, lqi ich CUa cac CU tri chu, phan anh chinh xac y chi, nguy~n VQng, lqi ich CUa cac CU tri
da bfi.u ra d~i bi€u HflND va qua d6 la y chi, nguy~n VQng, lqi ich da bfi.u ra d~i bi€u HflND va qua d6 la y chi, nguy~n VQng, lqi ich
cua nhan dan dia phuong. cua nhan dan dia phuong.
3.2. Uy ban nhan dan 3.2. Uy ban nhan dan
3. 2.1 Vi tri, tinh chdt, chuc nang cita Uy ban nhan dan 3. 2.1 Vi tri, tinh chdt, chuc nang cita Uy ban nhan dan
Nhu da dS c~p, theo mo hinh t6 chuc CQDP a Vi~t Nam, Nhu da dS c~p, theo mo hinh t6 chuc CQDP a Vi~t Nam,
UBND do HflND cung cftp bfi.u ra d€ t6 chuc thi hanh cac quySt UBND do HflND cung cftp bfi.u ra d€ t6 chuc thi hanh cac quySt
dinh cua HflND cung cftp va chinh sach, phap lu~t, van ban cua dinh cua HflND cung cftp va chinh sach, phap lu~t, van ban cua
cftp tren. C6 th€ n6i, HflND la ca quan ra quySt dinh va UBND la cftp tren. C6 th€ n6i, HflND la ca quan ra quySt dinh va UBND la
ca quan c6 trach nhi~m hi~n thgc h6a quySt dinh d6 trong thvc ca quan c6 trach nhi~m hi~n thgc h6a quySt dinh d6 trong thvc
tiSn. UBND khong phai la C(J quan quySt dinh vS cac vftn dS cua tiSn. UBND khong phai la C(J quan quySt dinh vS cac vftn dS cua
dia phuong, d6 la thftm quySn cua HflND m~c du UBND c6 th€ dia phuong, d6 la thftm quySn cua HflND m~c du UBND c6 th€
dS xuftt ho~c tham muu HflND trong qua trinh thao lu~n, ra quySt dS xuftt ho~c tham muu HflND trong qua trinh thao lu~n, ra quySt
dinh. Chinh vi v~y tinh chftt cua UBND la tinh chftp hanh. 1 UBND dinh. Chinh vi v~y tinh chftt cua UBND la tinh chftp hanh. 1 UBND
la ca quan hanh d{)ng. la ca quan hanh d{)ng.
Tuang l1ng v6i tinh chftt chftp hanh, chuc nang cua UBND la Tuang l1ng v6i tinh chftt chftp hanh, chuc nang cua UBND la
t6 chuc thvc hi~n nghi quySt cua HflND cung cftp va thvc hi~n t6 chuc thvc hi~n nghi quySt cua HflND cung cftp va thvc hi~n
cac nhi~m V\1 do ca quan nha nu6c cftp tren giao. Nhu v~y UBND cac nhi~m V\1 do ca quan nha nu6c cftp tren giao. Nhu v~y UBND
la C(J quan chftp hanh cua HflND cung cftp d6ng thai cling c6 la C(J quan chftp hanh cua HflND cung cftp d6ng thai cling c6
trach nhi~m chftp hanh nhi~m V\1 do ca quan cftp tren giao. Trong trach nhi~m chftp hanh nhi~m V\1 do ca quan cftp tren giao. Trong
d6, chftp hanh quySt dinh cua HflND la trach nhi~m duong nhien d6, chftp hanh quySt dinh cua HflND la trach nhi~m duong nhien
con chftp hanh nhi~m vt;t do ca quan nha nu6c cftp tren giao chi con chftp hanh nhi~m vt;t do ca quan nha nu6c cftp tren giao chi
duqc thvc hi~n khi c6 S\f phan cftp, uy quySn tir cftp tren. 2 Vi thvc duqc thvc hi~n khi c6 S\f phan cftp, uy quySn tir cftp tren. 2 Vi thvc
hi~n chuc nang chftp hanh nen UBND chiu trach nhi~m tru6c hi~n chuc nang chftp hanh nen UBND chiu trach nhi~m tru6c
HflND cung cftp va C(J quan hanh chinh nha nu6c cftp tren. HflND cung cftp va C(J quan hanh chinh nha nu6c cftp tren.
Vi tri cua UBND la C(J quan hanh chinh nha nu6c a dia phuong. Vi tri cua UBND la C(J quan hanh chinh nha nu6c a dia phuong.
Khi thvc hi~i1 chuc nang chftp hanh cua HflND va C(J quan nha Khi thvc hi~i1 chuc nang chftp hanh cua HflND va C(J quan nha
nu6c cftp tren, tren thvc tS UBND la ca quan diSu hanh cong vi~c nu6c cftp tren, tren thvc tS UBND la ca quan diSu hanh cong vi~c
nha nu6c a dia phuong, cling gibng nhu Chinh phu la ca quan nha nu6c a dia phuong, cling gibng nhu Chinh phu la ca quan
1
Khoim 1 f)i~u 114 HiSn phap nam 2013. 1
Khoim 1 f)i~u 114 HiSn phap nam 2013.
2
Khoim 2 Di~u 114 Hi~n phap nam 2013. 2
Khoim 2 Di~u 114 Hi~n phap nam 2013.
622 PGS.TS. To ViinHoa 622 PGS.TS. To ViinHoa

diSu h~mh cong vi~c nha nu6c tren phii\m vi toan qu6c. UBND n~m diSu h~mh cong vi~c nha nu6c tren phii\m vi toan qu6c. UBND n~m
trong m<)t h~ th6ng CO' quan chAp hanh - hanh chinh cua ca nu6c trong m<)t h~ th6ng CO' quan chAp hanh - hanh chinh cua ca nu6c
rna d(mg ddu la Chinh phu - ca quan hanh chinh nha nu6c cao rna d(mg ddu la Chinh phu - ca quan hanh chinh nha nu6c cao
nhAt. Day chinh la h~ th6ng n6i b~t nhAt trong b<) may nha nu6c va nhAt. Day chinh la h~ th6ng n6i b~t nhAt trong b<) may nha nu6c va
thvc chAt Ia h~ th6ng disu hanh cong vi~c cua qu6c gia tu trung thvc chAt Ia h~ th6ng disu hanh cong vi~c cua qu6c gia tu trung
uang t6i dia phuang. uang t6i dia phuang.
3.2.2. Ca cdu t6 chU:c cita Uy ban nhdn ddn 3.2.2. Ca cdu t6 chU:c cita Uy ban nhdn ddn
Tren th~ gi6i c6 nhiSu mo hinh t6 chuc CO' quan chAp hanh cua Tren th~ gi6i c6 nhiSu mo hinh t6 chuc CO' quan chAp hanh cua
CQD p. C6 loiiti CO' quan chAp hanh la m<)t ca nhan do nguai dan CQD p. C6 loiiti CO' quan chAp hanh la m<)t ca nhan do nguai dan
dia phuang bdu ra, gQi la Thi tru6ng; c6 loiiti mo hinh ca quan dia phuang bdu ra, gQi la Thi tru6ng; c6 loiiti mo hinh ca quan
chAp hanh la m<)t t~p thS dwg ddu la Thi tru6ng song do H<)i d6ng chAp hanh la m<)t t~p thS dwg ddu la Thi tru6ng song do H<)i d6ng
bdu; c6 loiiti mo hinh ca quan chAp hanh la m<)t Thi tru6ng do H<)i bdu; c6 loiiti mo hinh ca quan chAp hanh la m<)t Thi tru6ng do H<)i
d6ng bdu va d6ng thai la chu tich H<)i d6ng. Theo mo hinh H<)i d6ng bdu va d6ng thai la chu tich H<)i d6ng. Theo mo hinh H<)i
d6ng - Uy ban cua CQDP 6 Vi~t Nam, CO' quan chAp hanh cua d6ng - Uy ban cua CQDP 6 Vi~t Nam, CO' quan chAp hanh cua
HDND 6 tAt ca cac cAp, me UBND, dSu la m<)t t~p thS bao g6m HDND 6 tAt ca cac cAp, me UBND, dSu la m<)t t~p thS bao g6m
Chu tich, cac Ph6 chu tich va cac uy vien UBND do HDND cung Chu tich, cac Ph6 chu tich va cac uy vien UBND do HDND cung
cAp bdu, miSn nhi~m, bai nhi~m va c6 cung nhi~m ki v6i HDND cAp bdu, miSn nhi~m, bai nhi~m va c6 cung nhi~m ki v6i HDND
cung cAp. VS trinh tv bdu, tru6c tien HDND bdu Chu tich UBND cung cAp. VS trinh tv bdu, tru6c tien HDND bdu Chu tich UBND
theo dS cu cua Chu tich HDND cung cAp. Sau d6 Chu tich UBND theo dS cu cua Chu tich HDND cung cAp. Sau d6 Chu tich UBND
dS cu dS HDND bdu cac Ph6 chu tich va cac uy vien UBND. dS cu dS HDND bdu cac Ph6 chu tich va cac uy vien UBND.
Ngoiiti trir Chu tich UBND, cac thanh vien khac cua UBND khong Ngoiiti trir Chu tich UBND, cac thanh vien khac cua UBND khong
b~t bu<)c la diiti biSu HDND. Trong truang hqp bdu Chu tich b~t bu<)c la diiti biSu HDND. Trong truang hqp bdu Chu tich
UBND khi dang diSn ra nhi~m ki cua HDND, rue la khong phai UBND khi dang diSn ra nhi~m ki cua HDND, rue la khong phai
bdu vao ki hQp ddu tien cua HDND, thi ngay ca Chu tich UBND bdu vao ki hQp ddu tien cua HDND, thi ngay ca Chu tich UBND
khi d6 cung khong b~t bu<)c la thanh vien HDND. 1 Nhu v~y la vS khi d6 cung khong b~t bu<)c la thanh vien HDND. 1 Nhu v~y la vS
m~t t6 chuc, Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015 c6 xu huang tach bi~t m~t t6 chuc, Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015 c6 xu huang tach bi~t
UBND v6i HDND vS m~t t6 chuc, nhan sv. Sv tach bi~t nay la UBND v6i HDND vS m~t t6 chuc, nhan sv. Sv tach bi~t nay la
hqp li b6i sv tach bi~t vS m~t t6 chuc se lam tang vai tro ra quy~t hqp li b6i sv tach bi~t vS m~t t6 chuc se lam tang vai tro ra quy~t
dinh cua HDND va kh~ng dinh them vai tro chAp hanh cua UBND. dinh cua HDND va kh~ng dinh them vai tro chAp hanh cua UBND.
1
Khoan 3, 4 Di~u 83 Lu~t tb chuc CQDP nam 2015. 1
Khoan 3, 4 Di~u 83 Lu~t tb chuc CQDP nam 2015.
GrAO TRINH LU!T HIEN PHAP VII;!T NAM GrAO TRINH LU!T HIEN PHAP VII;!T NAM
Sf> luqng cac Pho chu tich UBND 6 cac cdp hl khac nhau my Sf> luqng cac Pho chu tich UBND 6 cac cdp hl khac nhau my
theo quy mo va phan lo~i cua CQI>P tuong ung. Cac UBND cdp theo quy mo va phan lo~i cua CQI>P tuong ung. Cac UBND cdp
tinh thuemg co 3 ho~c 4 Pho chu tich, rieng Ha N <)i va Thanh ph6 tinh thuemg co 3 ho~c 4 Pho chu tich, rieng Ha N <)i va Thanh ph6
H6 Chi Minh co t6i da 5 Pho chu tich; UBND cftp huy~n thuemg H6 Chi Minh co t6i da 5 Pho chu tich; UBND cftp huy~n thuemg
co 2 ho~c 3 Pho chu tich; cdp xa c6 1 ho~c 2 Ph6 chu tich. co 2 ho~c 3 Pho chu tich; cdp xa c6 1 ho~c 2 Ph6 chu tich.
Sf> luqng uy vien UBND 6 cac cdp khac nhau cling khac nhau. Sf> luqng uy vien UBND 6 cac cdp khac nhau cling khac nhau.
Uy vien UBND cdp tinh la nguai dtrng d~u ca quan chuyen mon Uy vien UBND cdp tinh la nguai dtrng d~u ca quan chuyen mon
va tuang duong, uy vien phl) trach quan S\1', uy vien phl) trach va tuang duong, uy vien phl) trach quan S\1', uy vien phl) trach
cong an. Uy vien UBND cdp tinh la nguai dung d~u cac ca quan cong an. Uy vien UBND cdp tinh la nguai dung d~u cac ca quan
chuyen mon va tuong duang, uy vien phl) trach quan S\1', uy vien chuyen mon va tuong duang, uy vien phl) trach quan S\1', uy vien
phv trach cong an. Uy vien UBND cdp xa chi bao g6m uy vien phv trach cong an. Uy vien UBND cdp xa chi bao g6m uy vien
phv trach quan S\1' va uy vien phl) tnich cong an. 1 Nhu v~y' s6 phv trach quan S\1' va uy vien phl) tnich cong an. 1 Nhu v~y' s6
luqng thanh vien cua UBND cftp xa la 4 va la it nhftt, len cdp luqng thanh vien cua UBND cftp xa la 4 va la it nhftt, len cdp
huy~n va tinh thi s6 luqng tang them do s6 Ph6 chu tich UBND huy~n va tinh thi s6 luqng tang them do s6 Ph6 chu tich UBND
tang them va trong thanh phdn UBND co them nguai dtrng ddu tang them va trong thanh phdn UBND co them nguai dtrng ddu
cac ca quan chuyen mon va tuang duang. cac ca quan chuyen mon va tuang duang.
3.2.3. Cac CO' quan chuyen man cua Uy ban nhan dan 3.2.3. Cac CO' quan chuyen man cua Uy ban nhan dan
Ca quan chuyen rnon cua UBND khong phai la cac ca quan Ca quan chuyen rnon cua UBND khong phai la cac ca quan
hanh chinh nha nu6c rna la nhfrng ca quan tham muu, giup cho hanh chinh nha nu6c rna la nhfrng ca quan tham muu, giup cho
UBND thvc hi~n chuc nang quan H nha nu6c v6 cac nganh va llnh UBND thvc hi~n chuc nang quan H nha nu6c v6 cac nganh va llnh
V\l'C Cl) thS, d6ng thai thvc hi~n cac nhi~rn V\1 quy6n h~n theo S\1' V\l'C Cl) thS, d6ng thai thvc hi~n cac nhi~rn V\1 quy6n h~n theo S\1'
phan cdp, uy quy6n cua ca quan nha nu6c cftp tren. 2 Theo phap lu~t phan cdp, uy quy6n cua ca quan nha nu6c cftp tren. 2 Theo phap lu~t
hi~n hanh thi chi t6 chuc ca quan chuyen rnon 6 UBND cftp tinh va hi~n hanh thi chi t6 chuc ca quan chuyen rnon 6 UBND cftp tinh va
huy~n. d cftp xa khong co ca quan chuyen mon rna chi co van huy~n. d cftp xa khong co ca quan chuyen mon rna chi co van
phong v6i cac cong chuc giup vi~c chung cho UBND. Ca quan phong v6i cac cong chuc giup vi~c chung cho UBND. Ca quan
chuyen mon 6 cdp tinh gQi la cac s6 va cac ca quan tuang duong. 3 chuyen mon 6 cdp tinh gQi la cac s6 va cac ca quan tuang duong. 3
Ca quan chuyen rnon cua UBND cdp huy~n la cac phong va cac ca Ca quan chuyen rnon cua UBND cdp huy~n la cac phong va cac ca
1
Khmin 1 cac Di~u 20, 27, 34, 41, 48, 55, 62, 69 Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015. 1
Khmin 1 cac Di~u 20, 27, 34, 41, 48, 55, 62, 69 Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015.
2
Khmin 1 Di~u 9 Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015. 2
Khmin 1 Di~u 9 Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015.
3
Khofm 2 cac Di~u 20,41 Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015. 3
Khofm 2 cac Di~u 20,41 Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015.
quan tuong duong. 1 Cac CO' quan chuyen mon duqc t6 chuc theo quan tuong duong. 1 Cac CO' quan chuyen mon duqc t6 chuc theo
cac nganh, llnh VlJC, vi dl,l Sa KS ho~ch - f)~u tu, Sa Tai chinh, cac nganh, llnh VlJC, vi dl,l Sa KS ho~ch - f)~u tu, Sa Tai chinh,
Phong Tai chinh, Phong Lao d()ng, thuang binh, xa h9i ... Cac ca Phong Tai chinh, Phong Lao d()ng, thuang binh, xa h9i ... Cac ca
quan chuyen mon tuong duong Sa la Van phong UBND tinh, thanh quan chuyen mon tuong duong Sa la Van phong UBND tinh, thanh
ph6 tf\fc thu()c trung uang, Thanh tra nha nu6c tinh, thanh ph6 tllJc ph6 tf\fc thu()c trung uang, Thanh tra nha nu6c tinh, thanh ph6 tllJc
thu()c trung uang... Cac ca quan tuang duang Phong la Van phong thu()c trung uang... Cac ca quan tuang duang Phong la Van phong
UBND huy~n, qu~n ... , Thanh tra nha nu6c huy~n, qu~n ... UBND huy~n, qu~n ... , Thanh tra nha nu6c huy~n, qu~n ...
M~c
du khong phai la ca quan hanh chinh nha nu6c song cac ca M~c
du khong phai la ca quan hanh chinh nha nu6c song cac ca
quan chuyen mon Ia thanh ph~n hst sue quan trQng trong b9. may quan chuyen mon Ia thanh ph~n hst sue quan trQng trong b9. may
chinh quy8n a dia phuong bai chung tf\fc tiSp thvc hi~n cong vi~c chinh quy8n a dia phuong bai chung tf\fc tiSp thvc hi~n cong vi~c
nha nu6c a dia phuong. Nguai dling d~u CO' quan chuyen mon la uy nha nu6c a dia phuong. Nguai dling d~u CO' quan chuyen mon la uy
vien cua UBND cung c~p. Nhu v~y, c6 thS th~y UBND la ca quan vien cua UBND cung c~p. Nhu v~y, c6 thS th~y UBND la ca quan
ch~p hanh t~p thS song cong vi~c ch~p hanh C\1 thS l~i do cac ca ch~p hanh t~p thS song cong vi~c ch~p hanh C\1 thS l~i do cac ca
nhan uy vien UBND chi d~o cac CO' quan chuyen mon thl)'c hi~n. nhan uy vien UBND chi d~o cac CO' quan chuyen mon thl)'c hi~n.
DiSm d~c bi~t vS cac CO' quan chuyen mon cua UBND c~p tinh DiSm d~c bi~t vS cac CO' quan chuyen mon cua UBND c~p tinh
va huy~n la cac CO' quan nay lam vi~c theo chS d9 song tritng trl!C va huy~n la cac CO' quan nay lam vi~c theo chS d9 song tritng trl!C
thu9c. ChS d9 nay duqc quy dinh t~i khoan 2 DiSu 9 Lu~t t6 chuc thu9c. ChS d9 nay duqc quy dinh t~i khoan 2 DiSu 9 Lu~t t6 chuc
CQDP nam 2015. Cac ca quan chuyen mon do UBND thanh l~p va CQDP nam 2015. Cac ca quan chuyen mon do UBND thanh l~p va
quan li ca vS b9 may va nhan Sl)', dling d~u CO' quan chuyen mon la quan li ca vS b9 may va nhan Sl)', dling d~u CO' quan chuyen mon la
uy vi en UBND cung c~p. V8 m~t phap H, chung duqc gQi la cac "ca uy vi en UBND cung c~p. V8 m~t phap H, chung duqc gQi la cac "ca
quan chuyen mon thu()c UBND". Song tren thvc tS chung chiu sv quan chuyen mon thu()c UBND". Song tren thvc tS chung chiu sv
chi d~o cua hai CO' quan la UBND cung c~p va CO' quan quan li vS chi d~o cua hai CO' quan la UBND cung c~p va CO' quan quan li vS
nganh, llnh Vl)'C c~p tren. Vi d1,1, Sa Tai nguyen va Moi truang chiu nganh, llnh Vl)'C c~p tren. Vi d1,1, Sa Tai nguyen va Moi truang chiu
sl)' chi d~o cua UBND c~p tinh tuong ling va BQ Tai nguyen va Moi sl)' chi d~o cua UBND c~p tinh tuong ling va BQ Tai nguyen va Moi
truang; Phong Tai nguyen va Moi truang chiu Sl)' chi d~o cua truang; Phong Tai nguyen va Moi truang chiu Sl)' chi d~o cua
UBND c~p huy~n tuong ling va Sa Tai nguyen va Moi truang c~p UBND c~p huy~n tuong ling va Sa Tai nguyen va Moi truang c~p
tren. Theo quy dinh cua khoan 2 DiSu 9 thi UBND "chi d~o, quan tren. Theo quy dinh cua khoan 2 DiSu 9 thi UBND "chi d~o, quan
li vS t6 chuc, bien chS va c6ng tac cua UBND" con CO' quan quan li vS t6 chuc, bien chS va c6ng tac cua UBND" con CO' quan quan
li nha nu6c ve nganh, llnh VlJc c~p tren "chi d~o, kiSm tra vS li nha nu6c ve nganh, llnh VlJc c~p tren "chi d~o, kiSm tra vS
nghi~p V\1" d6i v6i ca quan chuyen mon thu()c UBND. Tuy nhien, nghi~p V\1" d6i v6i ca quan chuyen mon thu()c UBND. Tuy nhien,
1
Khoan 2 cac Bi~u 27, 48, 55 Lu~t tb chtrc CQDP nam 2015. 1
Khoan 2 cac Bi~u 27, 48, 55 Lu~t tb chtrc CQDP nam 2015.
GlAO TRINH LU!THIEN PHAP VIST NAM GlAO TRINH LU!THIEN PHAP VIST NAM
Lu~t cling khong phan bi~t r5 giua "chi d~o cong tac cua UBND" Lu~t cling khong phan bi~t r5 giua "chi d~o cong tac cua UBND"
va "chi d~o, kiSm tra v~ nghi~p Vl,l". Tren thgc t~ cac CO' quan va "chi d~o, kiSm tra v~ nghi~p Vl,l". Tren thgc t~ cac CO' quan
chuyen mon n~m trong S\)' dan xen giua S\)' chi d~o cua UBND chuyen mon n~m trong S\)' dan xen giua S\)' chi d~o cua UBND
cung C~p Va CO' quan quan li nha nu6c C~p tren. cung C~p Va CO' quan quan li nha nu6c C~p tren.
C6 th€ th~y, ch~ do "song trung tf\)'C thuoc" cua cac CO' quan C6 th€ th~y, ch~ do "song trung tf\)'C thuoc" cua cac CO' quan
chuyen mon cua UBND duqc xac l~p d€ tuang xtrng v6i chuc chuyen mon cua UBND duqc xac l~p d€ tuang xtrng v6i chuc
nang kep cua CQBP va UBND. nang kep cua CQBP va UBND.
3.2.4. Chi a9lam vi¢c cua Uy ban nhan dan 3.2.4. Chi a9lam vi¢c cua Uy ban nhan dan
Ch~ do lam vi~c va cung la nguyen tic ho~t d<)ng cua UBND Ch~ do lam vi~c va cung la nguyen tic ho~t d<)ng cua UBND
duqc quy dinh t~i khoan 4 Bi~u 5 Lu~t t6 chuc CQBP nam 2015 duqc quy dinh t~i khoan 4 Bi~u 5 Lu~t t6 chuc CQBP nam 2015
v&i noi dung: "Uy ban nhan dan hoc;~t a9ng thea chi a9 t{lp thi v&i noi dung: "Uy ban nhan dan hoc;~t a9ng thea chi a9 t{lp thi
Uy ban nhan dan kit h(Jp vai trach nhi?m cua Chit tjch Uy ban Uy ban nhan dan kit h(Jp vai trach nhi?m cua Chit tjch Uy ban
nhan dan". nhan dan".
Nhu v~y, UBND ho~t dong theo nguyen tic t~p th€ quy~t dinh Nhu v~y, UBND ho~t dong theo nguyen tic t~p th€ quy~t dinh
k~t hqp v6i vai tro ca nhan cua Chu tich UBND. Hai noi dung nay k~t hqp v6i vai tro ca nhan cua Chu tich UBND. Hai noi dung nay
a goc do nao do V~n hanh theo chi~u ngUQ'C nhau Va phan anh S\)' a goc do nao do V~n hanh theo chi~u ngUQ'C nhau Va phan anh S\)'
ap dl)ng nguyen tic t~p trung dan chu trong ho~t dong cua UBND. ap dl)ng nguyen tic t~p trung dan chu trong ho~t dong cua UBND.
v~ nguyen tic, nhung v~n d~ quan trQng nh~t trong cong tac cua v~ nguyen tic, nhung v~n d~ quan trQng nh~t trong cong tac cua
UBND phai duqc ban b~c va quy~t dinh bai t~p th€ UBND theo UBND phai duqc ban b~c va quy~t dinh bai t~p th€ UBND theo
nguyen tic da s6 qua nira. Truang hqp s6 phiSu b~ng nhau thi theo nguyen tic da s6 qua nira. Truang hqp s6 phiSu b~ng nhau thi theo
y ki~n biSu quy~t cua Chu tich UBND. Cac v~n d~ nay thuang y ki~n biSu quy~t cua Chu tich UBND. Cac v~n d~ nay thuang
lien quan t6i xay d\)'ng quy ho~ch, k~ ho~ch, chuang trinh, cong lien quan t6i xay d\)'ng quy ho~ch, k~ ho~ch, chuang trinh, cong
tac t6 chuc, cong tac thvc hi~n ngan sach, xac dinh nhi~m V\1 phat tac t6 chuc, cong tac thvc hi~n ngan sach, xac dinh nhi~m V\1 phat
triSn kinh t~- xa hoi cua dia phuang, phan cftp, uy quy~n cho CO' triSn kinh t~- xa hoi cua dia phuang, phan cftp, uy quy~n cho CO'
quan c~p du6i. 1 quan c~p du6i. 1
Ben c~nh d6, vai tro cua ca nhan Chu tich UBND cung r~t nbi Ben c~nh d6, vai tro cua ca nhan Chu tich UBND cung r~t nbi
b~t. MfJi quan h~ giua Chu tich UBND v6i UBND khac v6i m6i b~t. MfJi quan h~ giua Chu tich UBND v6i UBND khac v6i m6i
quan h~ giua Chu tich HBND va HDND. Chu tich HDND khong quan h~ giua Chu tich HBND va HDND. Chu tich HDND khong
phai la nguai lanh d~o HDND cung c~p rna chi la nguai lanh d~o phai la nguai lanh d~o HDND cung c~p rna chi la nguai lanh d~o
1
Xem cac DiSu 21, 28, 35, 38, 49, 63, 70 Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015. 1
Xem cac DiSu 21, 28, 35, 38, 49, 63, 70 Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015.
Thuemg 111Jc HDND, rna Thuemg 111Jc HDND cling khong phai la Thuemg 111Jc HDND, rna Thuemg 111Jc HDND cling khong phai la
ca quan Hinh dt;lo d6i v&i HDND rna chi c6 vai tro tri~u t~p, chuAn ca quan Hinh dt;lo d6i v&i HDND rna chi c6 vai tro tri~u t~p, chuAn
bi ki hQp, don d6c, ki~m tra thtJC hi~n nghi quy~t cua HDND ... 1 bi ki hQp, don d6c, ki~m tra thtJC hi~n nghi quy~t cua HDND ... 1
Chu tich UBND la nguai lanh dt;lo va diSu hanh cong vi~c cua Chu tich UBND la nguai lanh dt;lo va diSu hanh cong vi~c cua
UBND n6i chung va rung thanh vien UBND n6i rieng; dbng thai UBND n6i chung va rung thanh vien UBND n6i rieng; dbng thai
lanh dt;lO, chi dt;lO hof;lt d{)ng CUa t~t ca cac CO' quan chuyen man 111JC lanh dt;lO, chi dt;lO hof;lt d{)ng CUa t~t ca cac CO' quan chuyen man 111JC
thu()c. VS m~t chuyen man, Chu tich UBND lanh dt;lo, chi dt;lo vi~c thu()c. VS m~t chuyen man, Chu tich UBND lanh dt;lo, chi dt;lo vi~c
thvc hi~n cac m~t nhi~m "11 chuyen man cua UBND cling c~p. VS thvc hi~n cac m~t nhi~m "11 chuyen man cua UBND cling c~p. VS
m~t t6 chuc, Chu tich UBND b6 nhi~m nguai dU'ng d~u ca quan m~t t6 chuc, Chu tich UBND b6 nhi~m nguai dU'ng d~u ca quan
chuyen man 111Jc thu()c va dS cu hQlam uy vien UBND, dS cir Ph6 chuyen man 111Jc thu()c va dS cu hQlam uy vien UBND, dS cir Ph6
chu tich UBND. 2 Nhu v~y vai tro cua ca nhan Chu tich UBND la chu tich UBND. 2 Nhu v~y vai tro cua ca nhan Chu tich UBND la
vai tro chi ph6i, lanh dt;lo hot;lt d()ng chung cua UBND. vai tro chi ph6i, lanh dt;lo hot;lt d()ng chung cua UBND.
VS m~t H thuy~t, kh6 c6 th~ n6i vai tro t~p th~ UBND hay ca VS m~t H thuy~t, kh6 c6 th~ n6i vai tro t~p th~ UBND hay ca
nhan Chu tich UBND quan trQng han. Tuy nhien, trong thvc tiSn, nhan Chu tich UBND quan trQng han. Tuy nhien, trong thvc tiSn,
do cong vi~c ch~p hanh la cong vi~c hanh d9ng, diSu hanh cong do cong vi~c ch~p hanh la cong vi~c hanh d9ng, diSu hanh cong
vi~c cv th~ nen vai tro cua Chu tich UBND n6i tr()i han so v&i t~p vi~c cv th~ nen vai tro cua Chu tich UBND n6i tr()i han so v&i t~p
th~ UBND. th~ UBND.
4. MOl QUAN H:$ GIUA CHINH QUYEN DlA PHUONG 4. MOl QUAN H:$ GIUA CHINH QUYEN DlA PHUONG
cAccAP cAccAP
Trong IDt;lng lu&i CQDP cua Vi~t Nam, CQDP a cac c~p la Trong IDt;lng lu&i CQDP cua Vi~t Nam, CQDP a cac c~p la
nhfrng thi~t ch~ tuang d6i d()c l~p v&i nhau. Giua cac CQDP, cho nhfrng thi~t ch~ tuang d6i d()c l~p v&i nhau. Giua cac CQDP, cho
du la quan h~ c~p tren, c~p du&i, khong c6 m6i quan h~ vS ngubn du la quan h~ c~p tren, c~p du&i, khong c6 m6i quan h~ vS ngubn
g6c hinh thanh. M6i CQDP dSu duqc hinh thanh ho~c 111Jc ti~p g6c hinh thanh. M6i CQDP dSu duqc hinh thanh ho~c 111Jc ti~p
ho~c gian ti~p tir nhan dan dia phuang, nghia la HDND do nhan ho~c gian ti~p tir nhan dan dia phuang, nghia la HDND do nhan
dan dia phuang b~u ra. Tuy nhien, nhu dadS c~p cac CQDP dSu dan dia phuang b~u ra. Tuy nhien, nhu dadS c~p cac CQDP dSu
c6 m()t trong hai chuc nang la chuc nang "ch~p hanh". DiSu d6 d~t c6 m()t trong hai chuc nang la chuc nang "ch~p hanh". DiSu d6 d~t
chung trong m6i quan h~ thu b~c ch~t che v&i nhau d~ bao dam chung trong m6i quan h~ thu b~c ch~t che v&i nhau d~ bao dam
phap lu~t do tmng uang ban hanh phai duqc thvc hi~n a dia phap lu~t do tmng uang ban hanh phai duqc thvc hi~n a dia
1
Khoan 1 DiSu 104, DiSu 105 Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015. 1
Khoan 1 DiSu 104, DiSu 105 Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015.
2
DiSu 22, 29, 36, 43, 50, 57, 63, 71 Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015. 2
DiSu 22, 29, 36, 43, 50, 57, 63, 71 Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015.
arAo TRiNH Lu!THIEN PHAP vrST NAM arAo TRiNH Lu!THIEN PHAP vrST NAM
phuong va phap lu~t do CQDP dip tren ban hanh phai duqc thgc phuong va phap lu~t do CQDP dip tren ban hanh phai duqc thgc
hi~n a DVHC cfip du6i CQDP cfip tren, vi th€, c6 m()t s6 nhi~m hi~n a DVHC cfip du6i CQDP cfip tren, vi th€, c6 m()t s6 nhi~m
V\1, quySn h~n nhfit dinh vS m~t t6 chuc va ho~t d()ng d6i v6i V\1, quySn h~n nhfit dinh vS m~t t6 chuc va ho~t d()ng d6i v6i
CQDP cfip du6i. CQDP cfip du6i.
4.1. MBi quan h~ v~ tA chuc 4.1. MBi quan h~ v~ tA chuc
M~c du khong c6 m6i lien h~ vS m~t tr~t tg hinh thanh gifra cac M~c du khong c6 m6i lien h~ vS m~t tr~t tg hinh thanh gifra cac
CO'quan CQDP cfip tren va cac CO' quan CQDP c6 m6i quan h~ ch~t CO'quan CQDP cfip tren va cac CO' quan CQDP c6 m6i quan h~ ch~t
che vS m~t t6 chuc, d~c bi~t la gifra UBND cfip tren va UBND cfip che vS m~t t6 chuc, d~c bi~t la gifra UBND cfip tren va UBND cfip
du&i trl)'c ti€p. M6i quan h~ d6 thS hi~n anhfrng diSm n6i b~t sau: du&i trl)'c ti€p. M6i quan h~ d6 thS hi~n anhfrng diSm n6i b~t sau:
Thu nhdt, HDND cfip tren c6 thfim quySn giai tan HDND cfip Thu nhdt, HDND cfip tren c6 thfim quySn giai tan HDND cfip
du&i tn;rc ti€p trong truemg hqp HDND cfip huy~n lam thi~t h~i du&i tn;rc ti€p trong truemg hqp HDND cfip huy~n lam thi~t h~i
nghiem trQng d€n lqi ich cua nhan dan. N ghi quy€t giai tan HDND nghiem trQng d€n lqi ich cua nhan dan. N ghi quy€t giai tan HDND
cfip du&i tn;rc ti€p phai duqc HDND cfip tren trvc ti€p phe chufin cfip du&i tn;rc ti€p phai duqc HDND cfip tren trvc ti€p phe chufin
tru&c khi thi hanh. N€u la truemg hQ'P HDND cfip tinh giai tan tru&c khi thi hanh. N€u la truemg hQ'P HDND cfip tinh giai tan
HDND cfip du&i tn;rc tiSp thi phai duqc UBTVQH phe chufin. 1 HDND cfip du&i tn;rc tiSp thi phai duqc UBTVQH phe chufin. 1
Thu hai, Chu tich UBND cfip tren c6 quySn phe chufin k€t qua Thu hai, Chu tich UBND cfip tren c6 quySn phe chufin k€t qua
bftu, miSn nhi~m, bai nhi~m Chu tich UBND, Ph6 chu tich UBND bftu, miSn nhi~m, bai nhi~m Chu tich UBND, Ph6 chu tich UBND
cfip du6i tn;rc tiSp. 2 Nhu v~y la vS ngu6n g6c hinh thanh, Chu tich, cfip du6i tn;rc tiSp. 2 Nhu v~y la vS ngu6n g6c hinh thanh, Chu tich,
Ph6 chu tich UBND do HDND cung cfip bftu, miSn nhi~m, bai Ph6 chu tich UBND do HDND cung cfip bftu, miSn nhi~m, bai
nhi~m theo mo hinh t6 chuc CQDP a Vi~t Nam. Tuy nhien, vi~c nhi~m theo mo hinh t6 chuc CQDP a Vi~t Nam. Tuy nhien, vi~c
bftu, miSn nhi~m, bai nhi~m d6 chi c6 hi~u lvc khi duqc Chu tich bftu, miSn nhi~m, bai nhi~m d6 chi c6 hi~u lvc khi duqc Chu tich
UBND cfip tren tn;rc tiSp phe chu~n, d6i v&i vi~c bftu, miSn nhi~m, UBND cfip tren tn;rc tiSp phe chu~n, d6i v&i vi~c bftu, miSn nhi~m,
bai nhi~m Chu tich, Ph6 chu tich UBND cfip tinh phai duqc Thu bai nhi~m Chu tich, Ph6 chu tich UBND cfip tinh phai duqc Thu
tu6ng Chinh phu phe chufin. tu6ng Chinh phu phe chufin.
Thu ba, Chu tich UBND cfip tren c6 quyt3n diSu d()ng, each Thu ba, Chu tich UBND cfip tren c6 quyt3n diSu d()ng, each
chuc Chu tich, Ph6 chu tich UBND cfip du6i trvc tiSp, cling nhu chuc Chu tich, Ph6 chu tich UBND cfip du6i trvc tiSp, cling nhu
Thu tu&ng Chinh phu c6 quySn diSu d()ng, each chuc Chu tich, Thu tu&ng Chinh phu c6 quySn diSu d()ng, each chuc Chu tich,
1
f>i~m d khmin 1 £>i€u 19, di~m h khoan 1 £>i€u 26, di~m d khoan 1 £>i€u 40, 1
f>i~m d khmin 1 £>i€u 19, di~m h khoan 1 £>i€u 26, di~m d khoan 1 £>i€u 40,
khoan 10 £>i€u 47, di~m h khoan 1 £>i€u 54 Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015. khoan 10 £>i€u 47, di~m h khoan 1 £>i€u 54 Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015.
2
Khoan 2 cac £>i€u 22, 29; khoan 1 cac f>iSu 43, 50, 57 Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015. 2
Khoan 2 cac £>i€u 22, 29; khoan 1 cac f>iSu 43, 50, 57 Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015.

Ph6 chu tich UBND cfip tinh. 1 Phap lu~t hi9n hanh khong quy Ph6 chu tich UBND cfip tinh. 1 Phap lu~t hi9n hanh khong quy
dinh C\1 thS cac tnremg hqp di8u d9ng. Do d6 c6 thS hiSu Chu tich dinh C\1 thS cac tnremg hqp di8u d9ng. Do d6 c6 thS hiSu Chu tich
UBND cfip tinh c6 quy8n diSu d9ng khi thfiy cfin thiSt. UBND cfip tinh c6 quy8n diSu d9ng khi thfiy cfin thiSt.
Thu tu, Chu tich UBND cfip tren c6 quySn giao quyJn Chit ttch Thu tu, Chu tich UBND cfip tren c6 quySn giao quyJn Chit ttch
UBND cfip du6i ttvc tiSp trong truemg hqp chuc V\1 nay bi khuySt. 2 UBND cfip du6i ttvc tiSp trong truemg hqp chuc V\1 nay bi khuySt. 2
Day la quy dinh kha d~c bi9t. Bai le theo each thuc hinh thanh Day la quy dinh kha d~c bi9t. Bai le theo each thuc hinh thanh
chinh thuc thi Chu tich UBND luon do HDND cung cftp bfiu ra chinh thuc thi Chu tich UBND luon do HDND cung cftp bfiu ra
trong s6 d~i biSu HDND. Tuy nhien, quy dinh nay l~i cho phep trong s6 d~i biSu HDND. Tuy nhien, quy dinh nay l~i cho phep
Chu tich UBND cfip tren duqc chi dinh nhan sv va giao cho nhan Chu tich UBND cfip tren duqc chi dinh nhan sv va giao cho nhan
sv do quySn Chu tich UBND a cftp du&i trvc tiSp. KSt hqp v&i sv do quySn Chu tich UBND a cftp du&i trvc tiSp. KSt hqp v&i
quySn diSu d9ng, each chuc tren day, c6 thS thfty thftm quySn chi quySn diSu d9ng, each chuc tren day, c6 thS thfty thftm quySn chi
ph6i vS m~t t6 chuc cua Chu tich UBND cftp tren d6i v6i UBND ph6i vS m~t t6 chuc cua Chu tich UBND cftp tren d6i v6i UBND
cfip du6i trvc tiSp la rfit 16n. d khia c~nh khac, trong b6i canh cfip du6i trvc tiSp la rfit 16n. d khia c~nh khac, trong b6i canh
HDND chi c6 2 ki h<;>p thuemg ki trong m9t nam, quy8n giao HDND chi c6 2 ki h<;>p thuemg ki trong m9t nam, quy8n giao
quy8n cua Chu tich UBND cfip tren trvc tiSp giup bao dam quy8n cua Chu tich UBND cfip tren trvc tiSp giup bao dam
UBND cfip du6i trvc tiSp khong rai vao tinh tr~ng khong c6 UBND cfip du6i trvc tiSp khong rai vao tinh tr~ng khong c6
nguai dwg dfiu. nguai dwg dfiu.
Thu nam, Chu tich UBND cfip tren c6 quySn yeu cfiu Chu tich Thu nam, Chu tich UBND cfip tren c6 quySn yeu cfiu Chu tich
UBND cfip du6i trvc tiSp dinh chi, each chuc Chu tich UBND, Ph6 UBND cfip du6i trvc tiSp dinh chi, each chuc Chu tich UBND, Ph6
chu tich UBND cfip dum khong hoan thanh nhi9m V\1· QuySn nay chu tich UBND cfip dum khong hoan thanh nhi9m V\1· QuySn nay
chi ap dvng d6i v6i Chu tich UBND cftp tinh vi ph~m vi bao phu chi ap dvng d6i v6i Chu tich UBND cftp tinh vi ph~m vi bao phu
cua n6 la ca 3 cfip hanh chinh. Chi c6 Chu tich UBND cfip tinh m6i cua n6 la ca 3 cfip hanh chinh. Chi c6 Chu tich UBND cfip tinh m6i
c6 thS yeu cfiu Chu tich UBND cfip huy9n trvc thu9c dinh chi, each c6 thS yeu cfiu Chu tich UBND cfip huy9n trvc thu9c dinh chi, each
chuc Chu.tich, Ph6 chu tich UBND cftp xa ttvc thu9c. 3 chuc Chu.tich, Ph6 chu tich UBND cftp xa ttvc thu9c. 3
4.2. Mfii quan h~ v~ ho~t d{)ng 4.2. Mfii quan h~ v~ ho~t d{)ng
N goai m6i quan h9 vS t6 chuc, m6i quan h9 trong qua trinh N goai m6i quan h9 vS t6 chuc, m6i quan h9 trong qua trinh
a
ho~t d9ng giua cac cfip CQDP Vi9t N am cling hSt sue ch~t che. a
ho~t d9ng giua cac cfip CQDP Vi9t N am cling hSt sue ch~t che.
1
Bi~u 124 Lu~tt6 chuc CQBP nam 2015. 1
Bi~u 124 Lu~tt6 chuc CQBP nam 2015.
2
Khoan 2 cac Bi~u 22, 29; khoan 1 cac Bi~u 43, 50, 57 Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015. 2
Khoan 2 cac Bi~u 22, 29; khoan 1 cac Bi~u 43, 50, 57 Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015.
3
Khoan 2 cac Bi~u 22, 29; khoan 1 cac Bi~u 43, 50, 57 Lu~t t6 chuc CQBP nam 2015. 3
Khoan 2 cac Bi~u 22, 29; khoan 1 cac Bi~u 43, 50, 57 Lu~t t6 chuc CQBP nam 2015.
Ben c~nh m6i quan h~ vS phan cftp, uy quySn nhu phan tich tren Ben c~nh m6i quan h~ vS phan cftp, uy quySn nhu phan tich tren
day, m6i quan h~ ch~t che trong qua trinh ho~t d()ng giua cac cfip day, m6i quan h~ ch~t che trong qua trinh ho~t d()ng giua cac cfip
CQDP con duqc th~ hi~n qua m9t s6 di~m quan tn~ng sau: CQDP con duqc th~ hi~n qua m9t s6 di~m quan tn~ng sau:
Thu nhdt, trong qua trinh thvc hi~n chuc nang giam sat n6i Thu nhdt, trong qua trinh thvc hi~n chuc nang giam sat n6i
chung HDND cftp tren c6 quySn giam sat van ban QPPL cua chung HDND cftp tren c6 quySn giam sat van ban QPPL cua
HDND cfip du6i tfl)'c tiSp. 1 HDND cfip du6i tfl)'c tiSp. 1
Thu hai, khi phat hi~n van ban trai phap lu~t cua HDND cftp Thu hai, khi phat hi~n van ban trai phap lu~t cua HDND cftp
du6i tfl)'c tiSp, HDND cftp tren c6 quySn bai bo m9t phfin ho~c du6i tfl)'c tiSp, HDND cftp tren c6 quySn bai bo m9t phfin ho~c
to an b9 van ban d6 my theo muc d9 vi ph~m. 2 to an b9 van ban d6 my theo muc d9 vi ph~m. 2
Thu ba, Chu tich UBND cdp tren c6 quySn dinh chi vi~c thi Thu ba, Chu tich UBND cdp tren c6 quySn dinh chi vi~c thi
hanh van ban trai phap lu~t cua HDND cdp du6i tfl)'c tiSp va bao hanh van ban trai phap lu~t cua HDND cdp du6i tfl)'c tiSp va bao
cao UBND cung cdp cua minh dS nghi HDND cung cdp bai bo cao UBND cung cdp cua minh dS nghi HDND cung cdp bai bo
van ban trai phap lu~t cua HDND cftp du6i tfl)'c tiSp. 3 van ban trai phap lu~t cua HDND cftp du6i tfl)'c tiSp. 3
Thu tu, Chu tich UBND cdp tren c6 quySn chi d~o Chu tich Thu tu, Chu tich UBND cdp tren c6 quySn chi d~o Chu tich
UBND cdp du6i tfl)'c tiSp trong vi~c t6 chuc th\-fc hi~n HiSn phap, UBND cdp du6i tfl)'c tiSp trong vi~c t6 chuc th\-fc hi~n HiSn phap,
phap lu~t a dia phuong. 4 phap lu~t a dia phuong. 4
Thu nam, Chu tich UBND cdp tren c6 quySn dinh chi thi hanh Thu nam, Chu tich UBND cdp tren c6 quySn dinh chi thi hanh
ho~c bai bo · van ban trai phap lu~t cua UBND, Chu tich UBND ho~c bai bo · van ban trai phap lu~t cua UBND, Chu tich UBND
cdp du6i tfl)'c tiSp. 5 cdp du6i tfl)'c tiSp. 5
Nhin t6ng th~, c6 th~ thdy m6i quan h~ giua CQDP cac cdp Nhin t6ng th~, c6 th~ thdy m6i quan h~ giua CQDP cac cdp
cua Vi~t Nam la hSt sue ch~t che. M6i quan h~ d6 duqc thiSt kS cua Vi~t Nam la hSt sue ch~t che. M6i quan h~ d6 duqc thiSt kS
theo hu6ng bao dam sv chi ph6i cua CQDP cfrp tren v6i CQDP theo hu6ng bao dam sv chi ph6i cua CQDP cfrp tren v6i CQDP
cdp du6i, d~c bi~t la sv chi ph6i cua ca quan chfrp hanh- UBND- cdp du6i, d~c bi~t la sv chi ph6i cua ca quan chfrp hanh- UBND-
1 1
Khmin 8 DiSu 19; khoan 4 DiSu 26; khoan 1 DiSu 40; khoan 7 DiSu 47; khoan 1 Khmin 8 DiSu 19; khoan 4 DiSu 26; khoan 1 DiSu 40; khoan 7 DiSu 47; khoan 1
DiSu 54 Lu~t t6 chuc CQDP. DiSu 54 Lu~t t6 chuc CQDP.
2
Di~m d khoan 1 DiSu 19; di~m e khoan 1 DiSu 26; khoan 1 DiSu 40; khoan 9 2
Di~m d khoan 1 DiSu 19; di~m e khoan 1 DiSu 26; khoan 1 DiSu 40; khoan 9
DiSu 47; khoan 1 DiSu 54 Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015. DiSu 47; khoan 1 DiSu 54 Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015.
3
Khoan 5 cac diSu 22, 29; khoan 1 cac DiSu 43, 50, 57 Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015. 3
Khoan 5 cac diSu 22, 29; khoan 1 cac DiSu 43, 50, 57 Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015.
4 Khoan 7 DiSu 22; khoan 6 DiSu 29; khoan 1 cac DiSu 43, 50, 57 Lu~t t6 chuc 4 Khoan 7 DiSu 22; khoan 6 DiSu 29; khoan 1 cac DiSu 43, 50, 57 Lu~t t6 chuc
CQDP nam 2015. CQDP nam 2015.

5
Khoan 5 cac diSu 22, 29; khoan 1 cac DiSu 43, 50,57 Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015. 5
Khoan 5 cac diSu 22, 29; khoan 1 cac DiSu 43, 50,57 Lu~t t6 chuc CQDP nam 2015.
CHUONG XVI- CHINH QUYEN D[A PHUONG CHUONG XVI- CHINH QUYEN D[A PHUONG
cftp tren v6i ca quan chftp hanh - UBND - cftp du6i. M6i quan h~ cftp tren v6i ca quan chftp hanh - UBND - cftp du6i. M6i quan h~
nay nh&m bao dam cong tac tb chuc thvc hi~n HiSn phap, phap nay nh&m bao dam cong tac tb chuc thvc hi~n HiSn phap, phap
lu~t, chu tnrang, chinh sach duqc thong su6t trong toan b<) h~ lu~t, chu tnrang, chinh sach duqc thong su6t trong toan b<) h~
th6ng hanh chinh nha nu6c cua Vi~t N am, tranh tinh tr;;tng m6i th6ng hanh chinh nha nu6c cua Vi~t N am, tranh tinh tr;;tng m6i
CQDP la m<)t b9 may nha nu6c thu nho, m6i DVHC la m<)t lanh CQDP la m<)t b9 may nha nu6c thu nho, m6i DVHC la m<)t lanh
thb cat cu rieng bi~t v6i cftp tren va v6i trung uang. thb cat cu rieng bi~t v6i cftp tren va v6i trung uang.
cAu HOI HlfdNG DAN 6N TAP, cAu HOI HlfdNG DAN 6N TAP,
DfNH HlfdNG THAO LUAN DfNH HlfdNG THAO LUAN
1. Phan bi~t dan vi hanh chinh v6i don vi lanh th6 - dan cu 1\1' nhien. 1. Phan bi~t dan vi hanh chinh v6i don vi lanh th6 - dan cu 1\1' nhien.
2. Phan bi~t cac khai ni~m "CQDP", "ca quan CQDP", CO' quan nha 2. Phan bi~t cac khai ni~m "CQDP", "ca quan CQDP", CO' quan nha
a
nu6c dia phuang. a
nu6c dia phuang.
3. Phan bi~t CQDP va cAp CQDP. d Vi~t Nam hi~n nay cAp CQDP 3. Phan bi~t CQDP va cAp CQDP. d Vi~t Nam hi~n nay cAp CQDP
duqc t6 chuc (y dan vi hanh chinh nao? duqc t6 chuc (y dan vi hanh chinh nao?
4. Hay lu~n v€ chuc nang cua CQDP trong b9 may nha nu6c Vi~t Nam. 4. Hay lu~n v€ chuc nang cua CQDP trong b9 may nha nu6c Vi~t Nam.
5. Hay lu~n v€ vai tro cua CQDP trong b9 may nha nu6c Vi~t Nam. 5. Hay lu~n v€ vai tro cua CQDP trong b9 may nha nu6c Vi~t Nam.
6. Phan tich cac nguyen t~c xac dinh ph~m vi thAm quy€n cua CQDP a 6. Phan tich cac nguyen t~c xac dinh ph~m vi thAm quy€n cua CQDP a
Vi~t Nam hi~n nay. Vi~t Nam hi~n nay.
7. Phan bi~t gifra phan quySn, phan cAp, uy quy€n trong m6i quan h~ 7. Phan bi~t gifra phan quySn, phan cAp, uy quy€n trong m6i quan h~
a
xac dinh ph~m vi thAm quySn cua CQDP Vi~t Nam hi~n nay. a
xac dinh ph~m vi thAm quySn cua CQDP Vi~t Nam hi~n nay.
8. Phan tich vi tri, tinh chAt, chuc nang cua IIDND va UBND trong ca 8. Phan tich vi tri, tinh chAt, chuc nang cua IIDND va UBND trong ca
cAu t6 chuc cua CQDP. cAu t6 chuc cua CQDP.
9. Hay lu~n v€ m6i quan h~ gifra CQDP cac cAp cua Vi~t Nam. 9. Hay lu~n v€ m6i quan h~ gifra CQDP cac cAp cua Vi~t Nam.
10. Cvc thuS Ha N9i c6 phai la CO' quan chuyen mon cua UBND thanh 10. Cvc thuS Ha N9i c6 phai la CO' quan chuyen mon cua UBND thanh
ph6 Ha N9i khong? T~i sao? ph6 Ha N9i khong? T~i sao?
11. TAND, VKSND a dia phuong c6 n~m trong ca cAu, t6 chuc cua 11. TAND, VKSND a dia phuong c6 n~m trong ca cAu, t6 chuc cua
CQDP khong? T~i sao? CQDP khong? T~i sao?
TAl LISu THAM KHAo TAl LISu THAM KHAo

1. Hilaire Barnett, Constitutional and administrative law, Cavendish 1. Hilaire Barnett, Constitutional and administrative law, Cavendish
Publishing Limited, 1995. Publishing Limited, 1995.
2. Alistair Cole va Peter John, Local governance in England and 2. Alistair Cole va Peter John, Local governance in England and
France, Routledge, 2001. France, Routledge, 2001.
GlAO TRINH LU!T HIEN PHAP VIST NAM GlAO TRINH LU!T HIEN PHAP VIST NAM
3. Nguy~n Dang Dung, "S\1' phan bi~t don vi h~mh chinh t\1' nhH~n va 3. Nguy~n Dang Dung, "S\1' phan bi~t don vi h~mh chinh t\1' nhH~n va
don vi hanh chinh nhan t~o la CO' sa cua vi~c t6 chtrc hay khong t6 chtrc H9i don vi hanh chinh nhan t~o la CO' sa cua vi~c t6 chtrc hay khong t6 chtrc H9i
d6ng nhan dan a dia phuong", Tr;~p chi Dan chit & Phap lugt, s6 12/2008, d6ng nhan dan a dia phuong", Tr;~p chi Dan chit & Phap lugt, s6 12/2008,
tr. 6- 10. tr. 6- 10.
4. Bui Xuan Dinh, L? lcmgphep nubc, Nxb. Phap li, 1985. 4. Bui Xuan Dinh, L? lcmgphep nubc, Nxb. Phap li, 1985.
5. Athur Gunlicks, Local government in the German Federal System, 5. Athur Gunlicks, Local government in the German Federal System,
Duke University Press, Durham 1986. Duke University Press, Durham 1986.
6. Vincent Hofmann-Martinot, Hellmut Wollmann (bien t~p), State and 6. Vincent Hofmann-Martinot, Hellmut Wollmann (bien t~p), State and
local government reforms in France and Germany - Divergence and local government reforms in France and Germany - Divergence and
Convergence, VS Verlag fur Sozialwissenschaften, 2006. Convergence, VS Verlag fur Sozialwissenschaften, 2006.
7. Richard Jarvis, The UK experience ofpublic administration Reform - 7. Richard Jarvis, The UK experience ofpublic administration Reform -
Current good practices and new developments in public service management, Current good practices and new developments in public service management,
Commonwealth Secretariat, 2002. Commonwealth Secretariat, 2002.
8. Golding Louis, Local government, Nxb. Hodder va Stoughton, 8. Golding Louis, Local government, Nxb. Hodder va Stoughton,
London, 197 5. London, 197 5.
9. David McCarthy Jr. and Laurie Reynolds, Local government law, 9. David McCarthy Jr. and Laurie Reynolds, Local government law,
Thomson West, 2003. Thomson West, 2003.
10. Dao Dinh Hao, "M9t lang a xtr B~c-ki hi~n nay", Tr;~p chi Nam 10. Dao Dinh Hao, "M9t lang a xtr B~c-ki hi~n nay", Tr;~p chi Nam
Phong, s6 177, 1932, tr. 351 - 363. Phong, s6 177, 1932, tr. 351 - 363.
11. To Van Hoa, "T6 chtrc chinh quySn dia phuong theo chiSu dQc a 11. To Van Hoa, "T6 chtrc chinh quySn dia phuong theo chiSu dQc a
m9t s6 qu6c gia phat tri~n va kinh nghi~m d6i v&i Vi~t Nam", Tr;~p chi Nha m9t s6 qu6c gia phat tri~n va kinh nghi~m d6i v&i Vi~t Nam", Tr;~p chi Nha
nuac va Philp lugt, s6 6 (2013), tr. 22 - 28. nuac va Philp lugt, s6 6 (2013), tr. 22 - 28.
12. Luong Dtrc Thi~p, Xa h(Ji Vi?t Nam, Nxb. Hoa Tien, 1971. 12. Luong Dtrc Thi~p, Xa h(Ji Vi?t Nam, Nxb. Hoa Tien, 1971.
13. Nguy~n Thi Kim Thoa, Nguy~n Sy D~i, T6 chuc chinh quydn dta 13. Nguy~n Thi Kim Thoa, Nguy~n Sy D~i, T6 chuc chinh quydn dta
phuang C(Jng hoa Lien bang Due, Nxb. Tu phap, Ha N9i, 2006. phuang C(Jng hoa Lien bang Due, Nxb. Tu phap, Ha N9i, 2006.
14. Thong bao H9i nghi lftn thtr 11 Ban chdp hanh trung uong Dang 14. Thong bao H9i nghi lftn thtr 11 Ban chdp hanh trung uong Dang
Kh6a XI, thang 5 nam 2015. Kh6a XI, thang 5 nam 2015.
CHUONG XVII- CAC CO QUAN HIEN DJNH DOC L;f.P 0 VI$T NAM .. CHUONG XVII- CAC CO QUAN HIEN DJNH DOC L;f.P 0 VI$T NAM ..
CHUONG XVII CHUONG XVII

CAC CO QUAN HIEN BJNH BQC L~P (J VI¥T NAM- CAC CO QUAN HIEN BJNH BQC L~P (J VI¥T NAM-
HQI BONG BAU CU QUOC GIA HQI BONG BAU CU QUOC GIA
vAKIEM TOAN NHA NlfOC vAKIEM TOAN NHA NlfOC
1. KHAI QUAT VE Cd QUAN HIEN DJNH DOC L!P 634 1. KHAI QUAT VE Cd QUAN HIEN DJNH DOC L!P 634
TRONG BO MAY NHA NU'dc H!BN DAI TRONG BO MAY NHA NU'dc H!BN DAI
1.1. Khai ni~m va d~c diSm cua CO' quan hiSn dinh d9c l~p 634 1.1. Khai ni~m va d~c diSm cua CO' quan hiSn dinh d9c l~p 634
1.2. Phan lo~i cac CO' quan hiSn dinh d9c l~p ph6 biSn tren thS gi6i 639 1.2. Phan lo~i cac CO' quan hiSn dinh d9c l~p ph6 biSn tren thS gi6i 639
2. svRA DCH CUA Cd QUAN HIEN DJNH DOC L!P d 644 2. svRA DCH CUA Cd QUAN HIEN DJNH DOC L!P d 644
V!BTNAM V!BTNAM
2.1. HiSn phap nam 2013 va S\f xuftt hi~n cac quy dinh vS CO' 644 2.1. HiSn phap nam 2013 va S\f xuftt hi~n cac quy dinh vS CO' 644
quan hiSn dinh d9c l~p trong HiSn phap quan hiSn dinh d9c l~p trong HiSn phap
2.2. Lido ra d(ri quy dinh vS cac CO' quan hiSn dinh d9c l~p 645 2.2. Lido ra d(ri quy dinh vS cac CO' quan hiSn dinh d9c l~p 645
trong HiSn phap nam 2013 trong HiSn phap nam 2013
3. HOI DONG BAU cu QUOC GIA 650 3. HOI DONG BAU cu QUOC GIA 650
3.1. Khai quat sv ra dai cua H9i d6ng bfiu Clr qu6c gia 650 3.1. Khai quat sv ra dai cua H9i d6ng bfiu Clr qu6c gia 650
3.2. Chuc nang, vai tro cua H9i d6ng bfiu Clr qu6c gia trong 652 3.2. Chuc nang, vai tro cua H9i d6ng bfiu Clr qu6c gia trong 652
llnh V\fC kiSm soat quySn Ivc llnh V\fC kiSm soat quySn Ivc
3.3. Ca cftu, thanh phfin, chS d9 lam vi~c cua H9i d6ng bfiu 654 3.3. Ca cftu, thanh phfin, chS d9 lam vi~c cua H9i d6ng bfiu 654
cu qu6c gia cu qu6c gia
3.4. Tinh d9c l~p cua H9i d6ng bfiu Clr qu6c gia v6i tu each 656 3.4. Tinh d9c l~p cua H9i d6ng bfiu Clr qu6c gia v6i tu each 656
CO'quan hiSn dinh d9c l~p trong b9 may nha nu6c Vi~t Nam CO'quan hiSn dinh d9c l~p trong b9 may nha nu6c Vi~t Nam
4. KIEM ToAN NHA NU'dc 658 4. KIEM ToAN NHA NU'dc 658
4.1. Lich sir hinh thanh va phat triSn cua KiSm toan nha nu6c 658 4.1. Lich sir hinh thanh va phat triSn cua KiSm toan nha nu6c 658
4.2. Chuc nang va n9i dung kiSm toan cua KiSm toan nha nu6c 665 4.2. Chuc nang va n9i dung kiSm toan cua KiSm toan nha nu6c 665
4.3. Vai tro cua KiSm toan nha nu6c trong llnh V\fC kiSm soat 669 4.3. Vai tro cua KiSm toan nha nu6c trong llnh V\fC kiSm soat 669
quySnlvc quySnlvc
GlAO TRINH LU!T HIEN PHAP VI:€:T NAM GlAO TRINH LU!T HIEN PHAP VI:€:T NAM
l.KHAI QUAT VE Cd QUAN HIEN DlNH DQC LAP l.KHAI QUAT VE Cd QUAN HIEN DlNH DQC LAP
TRONG BQ MAY NHA NVde HIBN DAI TRONG BQ MAY NHA NVde HIBN DAI
1.1. Khai ni~m va d~C di~m cua CO' quan hi@n djnh dQC l~p 1.1. Khai ni~m va d~C di~m cua CO' quan hi@n djnh dQC l~p
Vi~t Nam khong phai la qu6c gia duy nh~t tren th€ gi6i c6 H9i Vi~t Nam khong phai la qu6c gia duy nh~t tren th€ gi6i c6 H9i
dbng bftu cir qu6c gia (HDBCQG) va Ki~m toan nha nu6c (KTNN). dbng bftu cir qu6c gia (HDBCQG) va Ki~m toan nha nu6c (KTNN).
Trong phan lo~i cac CO' quan nha nu6c cua b9 may nha nu6c hi~n Trong phan lo~i cac CO' quan nha nu6c cua b9 may nha nu6c hi~n
d~i, HDBCQG va KTNN duqc x~p vao m9t nh6m rieng, duqc gQi d~i, HDBCQG va KTNN duqc x~p vao m9t nh6m rieng, duqc gQi
la nh6m cac CO' quan hi~n dinh d9c l~p (CQHDDL) hay nh6m cac la nh6m cac CO' quan hi~n dinh d9c l~p (CQHDDL) hay nh6m cac
thi~t ch~ hi~n dinh d9c l~p. 1 Cling trong nh6m nay con c6 m9t s6 thi~t ch~ hi~n dinh d9c l~p. 1 Cling trong nh6m nay con c6 m9t s6
ca quan nha nu6c khac nhu Thanh tra qu6c h9i (Ombudsman), Ca ca quan nha nu6c khac nhu Thanh tra qu6c h9i (Ombudsman), Ca
quan nhan quySn qu6c gia (National Human Rights Institution), quan nhan quySn qu6c gia (National Human Rights Institution),
Uy ban cong V\} (Public Service Commission) v.v .. Uy ban cong V\} (Public Service Commission) v.v ..
VS m~t khai ni~m, CQHDDL hay thi~t ch~ hi~n dinh d9c l~p VS m~t khai ni~m, CQHDDL hay thi~t ch~ hi~n dinh d9c l~p
la /or;Ii hinh CO' quan nha nuac d(jc /(lp vai cdu true thlfC hi¢n la /or;Ii hinh CO' quan nha nuac d(jc /(lp vai cdu true thlfC hi¢n
quyJn [lfC nha nuac truyJn th6ng CUa b(j may nha nuac hi¢n dr;Ii, quyJn [lfC nha nuac truyJn th6ng CUa b(j may nha nuac hi¢n dr;Ii,
du(JC thanh /(lp Va hor;It d(jng nhiim baa dam quyJn [lfC nha nuac du(JC thanh /(lp Va hor;It d(jng nhiim baa dam quyJn [lfC nha nuac
du(JC hinh thanh Va thl!C hi¢n m(jt each dung dfin, qua do baa dam du(JC hinh thanh Va thl!C hi¢n m(jt each dung dfin, qua do baa dam
nhan dan Ia chit thi thl!C Slf cit a quyJn [lfC nha nuac. nhan dan Ia chit thi thl!C Slf cit a quyJn [lfC nha nuac.
Tru6c tien, CQHDDL cling la cac ca quan nha nu6c, c6 Tru6c tien, CQHDDL cling la cac ca quan nha nu6c, c6
nghla r&ng chung la cac thi€t ch~ rieng bi~t, duqc thanh l~p b&ng nghla r&ng chung la cac thi€t ch~ rieng bi~t, duqc thanh l~p b&ng
con duang nha nu6c, c6 chtrc nang, nhi9m V\1, quySn h~n, ca con duang nha nu6c, c6 chtrc nang, nhi9m V\1, quySn h~n, ca
c~u, tb chtrc rieng va tht;rc hi9n cac chtrc nang, nhi~m V\1, quySn c~u, tb chtrc rieng va tht;rc hi9n cac chtrc nang, nhi~m V\1, quySn
h~n cua minh du6i danh nghia cua quySn h;c nha nu6c. Tuy h~n cua minh du6i danh nghia cua quySn h;c nha nu6c. Tuy
1
Cho dSn nay chua c6 thu~t ngu tiSng Anh chufin va th6ng nhfit dS chi nh6m 1
Cho dSn nay chua c6 thu~t ngu tiSng Anh chufin va th6ng nhfit dS chi nh6m
CQHE>DL, tuy tUng ngu c::'mh nghien cliu rna chung c6 thS duqc gQi chung la CQHE>DL, tuy tUng ngu c::'mh nghien cliu rna chung c6 thS duqc gQi chung la
Independent constitutional institution (vi dl) trong cac nghien CUu trong lTnh Vl,IC Independent constitutional institution (vi dl) trong cac nghien CUu trong lTnh Vl,IC
lu~t hiSn phap a chau Phi) ho~c Oversight bodies (vi dv trong Dg an nghien CUu so lu~t hiSn phap a chau Phi) ho~c Oversight bodies (vi dv trong Dg an nghien CUu so
sanh hiSn phap cua 185 qu6c gia tren thS gi6'i do cac giao su thu()c D~i hQc Texas, sanh hiSn phap cua 185 qu6c gia tren thS gi6'i do cac giao su thu()c D~i hQc Texas,
f)~i hQC Chicago va f)~i hQC London th-gc hi~n tlr nam 2013 t6'i nay (xem f)~i hQC Chicago va f)~i hQC London th-gc hi~n tlr nam 2013 t6'i nay (xem
www.comparativeconstitutionsproject.org) hay Constitutional independent organs www.comparativeconstitutionsproject.org) hay Constitutional independent organs
(vi dv trong HiSn phap Thai Lan nam 2007 duqc dich chinh thuc sang tiSng Anh). (vi dv trong HiSn phap Thai Lan nam 2007 duqc dich chinh thuc sang tiSng Anh).
CHUONG XVII- cJ.c CO QUAN HIEN DJNH DOC L;lP 0 VI$T NAM .. CHUONG XVII- cJ.c CO QUAN HIEN DJNH DOC L;lP 0 VI$T NAM ..
nhien, khac v6i cac ca quan nha nu6c khac, CQHflflL mang nhien, khac v6i cac ca quan nha nu6c khac, CQHflflL mang
nhung d~c di~m sau: nhung d~c di~m sau:
Thu nh!tt, sv ra dai cua CQHflflL xu~t phat tir nhu cftu va g~n Thu nh!tt, sv ra dai cua CQHflflL xu~t phat tir nhu cftu va g~n
b6 ch~t che v6i v~n d~ kiem soat quy~n lvc nha nu6c. b6 ch~t che v6i v~n d~ kiem soat quy~n lvc nha nu6c.
K~ tU khi tu tu6ng Phan quy~n duqc John Locke va Montesquieu K~ tU khi tu tu6ng Phan quy~n duqc John Locke va Montesquieu
khai sang vao thS ki XVII - XVIII, cftu true t6 chuc b9 may nha khai sang vao thS ki XVII - XVIII, cftu true t6 chuc b9 may nha
nu6c cho dSn bay gia vfin bao gbm ba lo~i ca quan thvc hi~n nu6c cho dSn bay gia vfin bao gbm ba lo~i ca quan thvc hi~n
quy~n lvc nha nu6c truy~n th6ng la ca quan l~p phap (the quy~n lvc nha nu6c truy~n th6ng la ca quan l~p phap (the
Legislature), CO' quan hanh phap (the Executive) va CO' quan tu phap Legislature), CO' quan hanh phap (the Executive) va CO' quan tu phap
(the Judiciary). Hinh thuc ph6 biSn nhftt cua CO' quan l~p phap la (the Judiciary). Hinh thuc ph6 biSn nhftt cua CO' quan l~p phap la
Nghi vi~n hay Qu6c h9i; cua CO' quan hanh phap la Chinh phu; va Nghi vi~n hay Qu6c h9i; cua CO' quan hanh phap la Chinh phu; va
cua CO' quan tu phap la Toa an. Ho~t d9ng cua cac CO' quan nay cua CO' quan tu phap la Toa an. Ho~t d9ng cua cac CO' quan nay
thuang tac d9ng trvc tiSp va chu ySu t6i xa h<)i, vi dv CO' quan l~p thuang tac d9ng trvc tiSp va chu ySu t6i xa h<)i, vi dv CO' quan l~p
phap ban hanh cac d~o lu~t de di~u chinh cac hanh vi cua nguai phap ban hanh cac d~o lu~t de di~u chinh cac hanh vi cua nguai
dan trong Xa h(}i; CO' quan hanh phap ban hanh van ban phap quy, dan trong Xa h(}i; CO' quan hanh phap ban hanh van ban phap quy,
cac quyst dinh ch~p hanh nh~m tac d9ng trvc tiSp tai cac hanh vi cac quyst dinh ch~p hanh nh~m tac d9ng trvc tiSp tai cac hanh vi
Va cac m~t dai sfing xa h<)i; CO' quan tu phap xet XU cac tranh Va cac m~t dai sfing xa h<)i; CO' quan tu phap xet XU cac tranh
ch~p ho~c cac vi ph~m phap lu~t cua nguai dan trong xa h<)i. ch~p ho~c cac vi ph~m phap lu~t cua nguai dan trong xa h<)i.
Phan tich m9t each tri~t d~ thi cac CO' quan tren day cfing c6 Phan tich m9t each tri~t d~ thi cac CO' quan tren day cfing c6
nhung ho~t d9ng mang tinh kiSm soat quy~n Ivc, vi d\1 ca quan nhung ho~t d9ng mang tinh kiSm soat quy~n Ivc, vi d\1 ca quan
l~p phap tiSn hanh cac ho~t d<)ng ch~t v~n d6i v6i cac CO' quan l~p phap tiSn hanh cac ho~t d<)ng ch~t v~n d6i v6i cac CO' quan
nha nu6c a trung uang hay CO' quan tu phap tiSn hanh xet xu cac nha nu6c a trung uang hay CO' quan tu phap tiSn hanh xet xu cac
V\1 khiSu ki~n hanh chinh qua d6 kiSm soat ho~t d<)ng cua CO' V\1 khiSu ki~n hanh chinh qua d6 kiSm soat ho~t d<)ng cua CO'
quan hanh chinh v~ m~t phap li. Tuy nhien, cac ho~t d9ng kiSm quan hanh chinh v~ m~t phap li. Tuy nhien, cac ho~t d9ng kiSm
soat quy~n Ivc nha nu6c nay chi la m9t phftn chu khong phai soat quy~n Ivc nha nu6c nay chi la m9t phftn chu khong phai
toan bQ chuc nang CUa cac CO' quan noi tren. toan bQ chuc nang CUa cac CO' quan noi tren.
Khac v6i cac ca quan thvc hi~n quy~n Ivc nha nu6c truy~n Khac v6i cac ca quan thvc hi~n quy~n Ivc nha nu6c truy~n
th6ng, CQHDDL duqc thanh l~p trong b9 may nha nu6c hi~n d~i th6ng, CQHDDL duqc thanh l~p trong b9 may nha nu6c hi~n d~i
va duqc giao cac mang chuc nang khac nhau, song d~u nh~m ki~m va duqc giao cac mang chuc nang khac nhau, song d~u nh~m ki~m
soat quy~n Ivc nha nu6c. N6i each khac, CQHDDL tac d9ng t6i soat quy~n Ivc nha nu6c. N6i each khac, CQHDDL tac d9ng t6i
quy~n Ivc nha nu6c, bao dam qua trinh giao va thvc thi quy~n Ivc quy~n Ivc nha nu6c, bao dam qua trinh giao va thvc thi quy~n Ivc
G!AO TRINH LU!T HrEN PHAP VI$T NAM G!AO TRINH LU!T HrEN PHAP VI$T NAM
nha nu&c duqc thgc hi~n m<)t each dung ditn theo cac tieu chufin nha nu&c duqc thgc hi~n m<)t each dung ditn theo cac tieu chufin
nhu dan chu, minh b~ch va phap quy~n. Nhin m<)t each t6ng th~, nhu dan chu, minh b~ch va phap quy~n. Nhin m<)t each t6ng th~,
d6i tuqng cu6i cling rna cac CQHDDL tac d<)ng t&i luon la quy~n d6i tuqng cu6i cling rna cac CQHDDL tac d<)ng t&i luon la quy~n
1\rc nha nu&c, hay n6i chinh xac hon la quy~n h.rc nha nu&c truy~n 1\rc nha nu&c, hay n6i chinh xac hon la quy~n h.rc nha nu&c truy~n
th6ng, chu khong phai la cac hanh vi cua ngucri dan hay t6 chuc th6ng, chu khong phai la cac hanh vi cua ngucri dan hay t6 chuc
trong xa h<)i. trong xa h<)i.
Thu hai, CQHDDL c6 tinh d<)c l~p cao trong t6 chuc b<) may Thu hai, CQHDDL c6 tinh d<)c l~p cao trong t6 chuc b<) may
nha nu&c hi~n d~i. C\1 th~, cac CQHDDL thucrng khong c6 sv 1~ nha nu&c hi~n d~i. C\1 th~, cac CQHDDL thucrng khong c6 sv 1~
thUQC vai cac CO' quan nha nUOC la d6i tuqng chiu S\1' ki~m soat CUa thUQC vai cac CO' quan nha nUOC la d6i tuqng chiu S\1' ki~m soat CUa
chung, vi d\1 Thanh tra Qu6c h<)i khong n~m trong ca diu t6 chuc chung, vi d\1 Thanh tra Qu6c h<)i khong n~m trong ca diu t6 chuc
cua h~ th6ng hanh chinh nha nu&c, KTNN khong trgc thu<)c cac cua h~ th6ng hanh chinh nha nu&c, KTNN khong trgc thu<)c cac
CO' quan nha nu&c la d6i tuqng ki~m toan.. . Trong m<)t b<) may CO' quan nha nu&c la d6i tuqng ki~m toan.. . Trong m<)t b<) may
nha nu&c C\1 th~, cac CQHDDL cling thuang duqc d~t 6 vi tri sao nha nu&c C\1 th~, cac CQHDDL cling thuang duqc d~t 6 vi tri sao
cho chung tranh duqc nhfmg y~u t6 v~ t6 chuc, tai chinh hay ch~ cho chung tranh duqc nhfmg y~u t6 v~ t6 chuc, tai chinh hay ch~
d<) ho~t d<)ng c6 th~ anh huang t&i tinh khach quan khi thvc hi~n d<) ho~t d<)ng c6 th~ anh huang t&i tinh khach quan khi thvc hi~n
nhi~m V\1. Sa di cac CQHDDL c6 vi tri d<)c l~p la do yeu cfiu cua nhi~m V\1. Sa di cac CQHDDL c6 vi tri d<)c l~p la do yeu cfiu cua
vi~c thvc hi~n chuc nang ki~m soat quy~n h;rc. Ki~m soat vi~c vi~c thvc hi~n chuc nang ki~m soat quy~n h;rc. Ki~m soat vi~c
thgc hi~n quy~n lvc nha nu&c la ho~t d<)ng d~c thu v&i nhfmg kh6 thgc hi~n quy~n lvc nha nu&c la ho~t d<)ng d~c thu v&i nhfmg kh6
khan va sv phuc t~p l&n hon nhi~u so v&i vi~c ki~m soat, bao dam khan va sv phuc t~p l&n hon nhi~u so v&i vi~c ki~m soat, bao dam
Sl)' tuan thu phap lu~t CUa cac ca nhan va t6 chuc phi nha nu6c. Sl)' tuan thu phap lu~t CUa cac ca nhan va t6 chuc phi nha nu6c.
N~u chu th~ ki~m soat, rue la cac CQHDDL, khong c6 Sl)' d<)c l~p N~u chu th~ ki~m soat, rue la cac CQHDDL, khong c6 Sl)' d<)c l~p
v&i d6i tuqng chiu sv ki~m soat thi se rfit dS bi d6i tuqng chiu sv v&i d6i tuqng chiu sv ki~m soat thi se rfit dS bi d6i tuqng chiu sv
ki~m soat thao tUng va do d6 khong th~ thvc hi~n chuc nang cua ki~m soat thao tUng va do d6 khong th~ thvc hi~n chuc nang cua
minh m<)t each hi~u qua. minh m<)t each hi~u qua.
Cfin luu y r~ng, Sl)' d<)c l~p cua cac CQHDDL tren th~ gi&i Cfin luu y r~ng, Sl)' d<)c l~p cua cac CQHDDL tren th~ gi&i
cling mang tinh tuong d6i. sv d<)c l~p la thu<)c tinh chung cua cac cling mang tinh tuong d6i. sv d<)c l~p la thu<)c tinh chung cua cac
CQHDDL song muc d<) d<)c l~p cua timg CQHDDL C\1 th~ thi c6 CQHDDL song muc d<) d<)c l~p cua timg CQHDDL C\1 th~ thi c6
th~ khac nhau, tuy thu<)c vao ph~m vi va n<)i dung cua ho~t d<)ng th~ khac nhau, tuy thu<)c vao ph~m vi va n<)i dung cua ho~t d<)ng
ki~m soat quy~n lvc rna CO' quan d6 thvc hi~n. Ph~m vi ho~t d<)ng ki~m soat quy~n lvc rna CO' quan d6 thvc hi~n. Ph~m vi ho~t d<)ng
cang l&n thi tinh d<)c l~p cua CQHDDL cang cao. Trong m<)t s6 cang l&n thi tinh d<)c l~p cua CQHDDL cang cao. Trong m<)t s6
CHUONG XVII- cAc CO QUAN HIEN DJNH DOC LJP 6 VI$T NAM .. CHUONG XVII- cAc CO QUAN HIEN DJNH DOC LJP 6 VI$T NAM ..
truang hqp, CQHDDL d9c l~p v6i d6i tuQllg chiu sv kiSm soat truang hqp, CQHDDL d9c l~p v6i d6i tuQllg chiu sv kiSm soat
nhung ban than n6 l~i 1~ thu9c v€ m~t t6 chuc va chiu trach nhi~m nhung ban than n6 l~i 1~ thu9c v€ m~t t6 chuc va chiu trach nhi~m
tru6c m()t ca quan khac trong b9 may nha nu6c, vi dv Thanh tra tru6c m()t ca quan khac trong b9 may nha nu6c, vi dv Thanh tra
qu6c h9i a Thai Lan va Phillippines d9c l~p v6i cac CO' quan hanh qu6c h9i a Thai Lan va Phillippines d9c l~p v6i cac CO' quan hanh
chinh nha nu6c song do Qu6c h9i thanh l~p va chiu trach nhi~m chinh nha nu6c song do Qu6c h9i thanh l~p va chiu trach nhi~m
tru6c Qu6c h9i. 1 Trong m9t s6 truang hqp khac, CQHDDL l~i c6 tru6c Qu6c h9i. 1 Trong m9t s6 truang hqp khac, CQHDDL l~i c6
vi trf dQC l~p hoan toan v6i t~t ca cac CO' quan khac trong bQ may vi trf dQC l~p hoan toan v6i t~t ca cac CO' quan khac trong bQ may
nha nu6c, vi dv tmang hqp cua Toa an hiSn phap Lien bang cua nha nu6c, vi dv tmang hqp cua Toa an hiSn phap Lien bang cua
C9ng hoa Lien bang Due v6i vai tro kiSm soat tinh hqp hiSn d6i C9ng hoa Lien bang Due v6i vai tro kiSm soat tinh hqp hiSn d6i
v6i ho~t dQng CUa tdt ca cac CO' quan nha nu6c. 2 v6i ho~t dQng CUa tdt ca cac CO' quan nha nu6c. 2
Thu ba, CQHDDL duqc quy dinh m9t each ph6 biSn trong Thu ba, CQHDDL duqc quy dinh m9t each ph6 biSn trong
hiSn phap thanh van cua cac qu6c gia tren thS gi6i. Trong Dv an hiSn phap thanh van cua cac qu6c gia tren thS gi6i. Trong Dv an
nghien ctru so sanh hiSn phap thanh van cua 185 qu6c gia tren ths nghien ctru so sanh hiSn phap thanh van cua 185 qu6c gia tren ths
gi6i do cac giao su thu9c D~i hQc Texas, D~i hQc Chicago va D~i gi6i do cac giao su thu9c D~i hQc Texas, D~i hQc Chicago va D~i
hQc London thvc hi~n tU nam 2013 t6i nay3 da ghi nh~n t6i han 90 hQc London thvc hi~n tU nam 2013 t6i nay3 da ghi nh~n t6i han 90
ban hiSn phap c6 di€u khoan quy dinh v€ CQHDDL nhu Thanh tra ban hiSn phap c6 di€u khoan quy dinh v€ CQHDDL nhu Thanh tra
qu6c h9i, Ca quan nhan quy€n qu6c gia va cac CQHDDL khac. qu6c h9i, Ca quan nhan quy€n qu6c gia va cac CQHDDL khac.
C6 nhilng qu6c gia danh hin m9t chuang ho~c mvc rieng trong C6 nhilng qu6c gia danh hin m9t chuang ho~c mvc rieng trong
hiSn phap quy dinh v€ cac CQHDDL a qu6c gia minh, vi dv Vi~t hiSn phap quy dinh v€ cac CQHDDL a qu6c gia minh, vi dv Vi~t
Nam4 va Thai Lan; 5 trong khi d6 c6 nhfrng qu6c gia quy djnh v€ Nam4 va Thai Lan; 5 trong khi d6 c6 nhfrng qu6c gia quy djnh v€
CQHDDL trong cling chuang v6i cac vdn d€ khac, vi dv C()ng CQHDDL trong cling chuang v6i cac vdn d€ khac, vi dv C()ng
hoa Lien bang Due. 6 M~c du c6 muc d9 quy dinh chi tiSt khac hoa Lien bang Due. 6 M~c du c6 muc d9 quy dinh chi tiSt khac
nhau gifra cac ban hiSn phap, song S\f hi~n di~n kha ph6 biSn cua nhau gifra cac ban hiSn phap, song S\f hi~n di~n kha ph6 biSn cua
1 1
To Van Hoa, Nghien clnl so scmh hiin phap cac qu6c gia ASEAN, Nxb. Chinh trj To Van Hoa, Nghien clnl so scmh hiin phap cac qu6c gia ASEAN, Nxb. Chinh trj
qu6c gia, Ha N<)i 2012, tr. 345- 348. qu6c gia, Ha N<)i 2012, tr. 345- 348.
2
To Van Hoa, Tinh d(Jc ltjp cua toa an: Nghien clnl phap li v~ cac khfa cgnh li 2
To Van Hoa, Tinh d(Jc ltjp cua toa an: Nghien clnl phap li v~ cac khfa cgnh li
lugn, thlfc tiin 6· DU:c, My, Phap, Vi?t Nam va cac kiin nghi vai Vi?t Nam, Nxb. lugn, thlfc tiin 6· DU:c, My, Phap, Vi?t Nam va cac kiin nghi vai Vi?t Nam, Nxb.
Lao d<)ng, Ha N<)i, 2007, tr. 145- 157. Lao d<)ng, Ha N<)i, 2007, tr. 145- 157.
3 3
www. comparativeconstitutionsproj ect.org. www. comparativeconstitutionsproj ect.org.
4
Chuang X HiSn phap C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam nam 2013. 4
Chuang X HiSn phap C<)ng hoa XHCN Vi~t Nam nam 2013.
5 5
M1,1c 1 Chuang XI HiSn phap Vuang qu6c Thai Lan nam 2007. M1,1c 1 Chuang XI HiSn phap Vuang qu6c Thai Lan nam 2007.
6 6
Chuang IX HiSn phap C<)ng hoa Lien bang Due nam 1949. Chuang IX HiSn phap C<)ng hoa Lien bang Due nam 1949.
GlAO TRiNH LU!T HIEN PHAP VIJ;?T NAM GlAO TRiNH LU!T HIEN PHAP VIJ;?T NAM
CQHDDL trong cac hiSn phap thfmh van tren th€ gi&i cho th~y S\f CQHDDL trong cac hiSn phap thfmh van tren th€ gi&i cho th~y S\f
coi tn;>ng vS m~t chinh tri danh cho lo:;ti ca quan nay trong b() may coi tn;>ng vS m~t chinh tri danh cho lo:;ti ca quan nay trong b() may
nha nu&c hi~n d:;ti. Chinh sv ghi nh~n trong hiSn phap da lam cho nha nu&c hi~n d:;ti. Chinh sv ghi nh~n trong hiSn phap da lam cho
lo:;ti ca quan nay c6 ten g<;>i la "Ca quan hiin iljnh d()c l~p". lo:;ti ca quan nay c6 ten g<;>i la "Ca quan hiin iljnh d()c l~p".
Tuy v~y, d~c di€m nay chu ySu mang tinh hinh thuc, c6 gia tri Tuy v~y, d~c di€m nay chu ySu mang tinh hinh thuc, c6 gia tri
b6 sung chu khong quySt dinh t&i vi~c m()t ca quan nao d6 duqc b6 sung chu khong quySt dinh t&i vi~c m()t ca quan nao d6 duqc
phan lo:;ti va nghien CUu nhu m()t CQHDDL. Trong thvc ti~n a phan lo:;ti va nghien CUu nhu m()t CQHDDL. Trong thvc ti~n a
m()t s6 qu6c gia c6 nhfrng CQHDDL duqc thanh l~p theo quy dinh m()t s6 qu6c gia c6 nhfrng CQHDDL duqc thanh l~p theo quy dinh
cua lu~t, me la lu~t dinh, chu khong phai hiSn dinh. Tuy nhien, cua lu~t, me la lu~t dinh, chu khong phai hiSn dinh. Tuy nhien,
can cu vao vi tri d9c l~p cua chung vs m~t tb chuc, rna d~c bi~t la can cu vao vi tri d9c l~p cua chung vs m~t tb chuc, rna d~c bi~t la
chuc nang cua chung, nguai ta vftn c6 thS xSp chung vao nh6m chuc nang cua chung, nguai ta vftn c6 thS xSp chung vao nh6m
cac CQHDDL trong b() may nha nu&c hi~n d:;ti d~ tiSn hanh cac CQHDDL trong b() may nha nu&c hi~n d:;ti d~ tiSn hanh
nghien CUu. Vi dv di~n hinh la Uy ban nhan quySn cua Malaysia nghien CUu. Vi dv di~n hinh la Uy ban nhan quySn cua Malaysia
(Human Rights Commission of Malaysia - SUHAKAM) duqc thanh (Human Rights Commission of Malaysia - SUHAKAM) duqc thanh
l~p theo Lu~t vS Uy ban nhan quySn cua Malaysia nam 1999. l~p theo Lu~t vS Uy ban nhan quySn cua Malaysia nam 1999.
Sv kSt hqp cua ba d~c di~m tren day t:;to thanh d~c trung Sv kSt hqp cua ba d~c di~m tren day t:;to thanh d~c trung
cua CQHDDL, giup phan bi~t CQHDDL v&i cac ca quan khac cua CQHDDL, giup phan bi~t CQHDDL v&i cac ca quan khac
c6 nhfrng diSm tuang d6ng nh~t dinh trong b() may nha nu&c c6 nhfrng diSm tuang d6ng nh~t dinh trong b() may nha nu&c
hi~n d:;ti. hi~n d:;ti.
Tru&c tien, cdn phan bi~t gifra CQHDDL va cac ca quan thuang Tru&c tien, cdn phan bi~t gifra CQHDDL va cac ca quan thuang
duqc g<;>i la Ca quan ki~m soat d()c l~p (Regulatory bodies), hay duqc g<;>i la Ca quan ki~m soat d()c l~p (Regulatory bodies), hay
con g<;>i la cac CO' quan hanh chinh d()c l~p theo nghTa cua Hoa Ky con g<;>i la cac CO' quan hanh chinh d()c l~p theo nghTa cua Hoa Ky
(Administrative agencies), vi dv Ngan hang qu6c gia, Uy ban (Administrative agencies), vi dv Ngan hang qu6c gia, Uy ban
thuang m:;ti qu6c tS.. . Cac ca quan ki~m so at d()c l~p nay c6 thS thuang m:;ti qu6c tS.. . Cac ca quan ki~m so at d()c l~p nay c6 thS
c6 tu each d()c l~p nh~t dinh trong b() may nha nu&c hi~n d:;ti, song c6 tu each d()c l~p nh~t dinh trong b() may nha nu&c hi~n d:;ti, song
d6i tuqng chiu S\f ki~m SOat CUa chung thuang la CaC ca nhan ho~C d6i tuqng chiu S\f ki~m SOat CUa chung thuang la CaC ca nhan ho~C
chu th~ kinh doanh trong m()t nganh hay llnh vvc nh~t dinh, vi dv chu th~ kinh doanh trong m()t nganh hay llnh vvc nh~t dinh, vi dv
N gan hang qu6c gia dua ra cac bi~n phap ho~c chinh sach nh~m N gan hang qu6c gia dua ra cac bi~n phap ho~c chinh sach nh~m
ki~m soat cac ngan hang va tb chuc tai chinh, Uy ban thuang m:;ti ki~m soat cac ngan hang va tb chuc tai chinh, Uy ban thuang m:;ti
qu6c ts tiSn hanh cac bi~n phap nh~m ki~m soat cac ho:;tt d()ng qu6c ts tiSn hanh cac bi~n phap nh~m ki~m soat cac ho:;tt d()ng
thuang m:;ti b~t cong b~ng v .v .. thuang m:;ti b~t cong b~ng v .v ..
CHUONG XVII- cA.c CO QUAN HIEN DJNH DOC L:lP 0 VIETNAM .. CHUONG XVII- cA.c CO QUAN HIEN DJNH DOC L:lP 0 VIETNAM ..
Cilng cftn phan bi~t giua CQHDDL v6i cac ca quan khac c6 Cilng cftn phan bi~t giua CQHDDL v6i cac ca quan khac c6
chuc nang lien quan t6i ki~m soat quy~n lvc. Trong b() may nha chuc nang lien quan t6i ki~m soat quy~n lvc. Trong b() may nha
nu6c hi~n d~i, CQHDDL khong phai la ca quan duy nhfit c6 cac nu6c hi~n d~i, CQHDDL khong phai la ca quan duy nhfit c6 cac
ho~t d(}ng ki8m soat quy~n l\)'C, th~m chi khong phai CO' quan duy ho~t d(}ng ki8m soat quy~n l\)'C, th~m chi khong phai CO' quan duy
nhfit c6 chuc nang ki8m soat quy~n lvc. Thong thuemg, Nghi vi~n nhfit c6 chuc nang ki8m soat quy~n lvc. Thong thuemg, Nghi vi~n
c6 chuc nang giam sat d6i v6i Chinh phu, th~ hi~n qua ho~t d()ng c6 chuc nang giam sat d6i v6i Chinh phu, th~ hi~n qua ho~t d()ng
chfit vfin va bo phiSu tin nhi~m. Toa an cilng c6 cac ho~t d()ng chfit vfin va bo phiSu tin nhi~m. Toa an cilng c6 cac ho~t d()ng
mang tinh chfit ki8m soat quy~n lgc nhu tiSn hanh xem xet tinh mang tinh chfit ki8m soat quy~n lgc nhu tiSn hanh xem xet tinh
hqp hiSn, hqp phap cua cac hanh vi cua CO' quan hanh phap ho~c hqp hiSn, hqp phap cua cac hanh vi cua CO' quan hanh phap ho~c
th~m chi l~p phap. Trong ca ch~ "kim ch~, d6i trQng" (checks and th~m chi l~p phap. Trong ca ch~ "kim ch~, d6i trQng" (checks and
balances) cua b() may nha nu6c theo mo hinh phan quy~n "ct'rng" balances) cua b() may nha nu6c theo mo hinh phan quy~n "ct'rng"
nhu Hoa Ky, cac CO' quan l~p phap, hanh phap va tu phap d~u c6 nhu Hoa Ky, cac CO' quan l~p phap, hanh phap va tu phap d~u c6
th8 co nhil'ng nhi~m V\1, quy~n h~n nh~m che uac, ki~m soat lfin th8 co nhil'ng nhi~m V\1, quy~n h~n nh~m che uac, ki~m soat lfin
nhau. Trong b() may nha nu6c XHCN Vi~t Nam, cac ca quan nhu nhau. Trong b() may nha nu6c XHCN Vi~t Nam, cac ca quan nhu
Qu6c h()i, H()i d6ng nhan dan, Vi~n ki~m sat nhan dan, Thanh tra Qu6c h()i, H()i d6ng nhan dan, Vi~n ki~m sat nhan dan, Thanh tra
Chinh phu d~u c6 chuc nang giam sat, ki~m sat ho~c thanh tra, Chinh phu d~u c6 chuc nang giam sat, ki~m sat ho~c thanh tra,
nhil'ng hinh thuc cua ki~m soat quy~n h,rc nha nu6c, 6 muc d() nhfit nhil'ng hinh thuc cua ki~m soat quy~n h,rc nha nu6c, 6 muc d() nhfit
djnh. Tuy nhien, cac CQHDDL khac bi~t v6i tfit ca cac CO' quan djnh. Tuy nhien, cac CQHDDL khac bi~t v6i tfit ca cac CO' quan
tren 6 ch&, chung c6 chuc nang ki~m soat quy~n lgc la chuc nang tren 6 ch&, chung c6 chuc nang ki~m soat quy~n lgc la chuc nang
duy nhfit va d8 thvc hi~n chuc nang d6 chung c6 tu each d()c l~p. duy nhfit va d8 thvc hi~n chuc nang d6 chung c6 tu each d()c l~p.
Cac ca quan n6i tren c6 th8 c6 chuc nang ki8m soat quy~n lvc, Cac ca quan n6i tren c6 th8 c6 chuc nang ki8m soat quy~n lvc,
song d6 khong phai la chuc nang duy nhfit, vi dv truemg hqp cua song d6 khong phai la chuc nang duy nhfit, vi dv truemg hqp cua
Nghj vi~n, H()i d6ng nhan dan, Vi~n ki8m sat nhan dan, Toa an Nghj vi~n, H()i d6ng nhan dan, Vi~n ki8m sat nhan dan, Toa an
nhan dan; ho~c nSu d6 la chuc nang duy nhfit thi ca quan d6 nhan dan; ho~c nSu d6 la chuc nang duy nhfit thi ca quan d6
khong d()c l~p v~ m~t t6 chuc d6i v6i cac d6i tuqng rna n6 ki~m khong d()c l~p v~ m~t t6 chuc d6i v6i cac d6i tuqng rna n6 ki~m
soat, vi dv truemg hqp cua Thanh tra Chinh phu cua Vi~t Nam. soat, vi dv truemg hqp cua Thanh tra Chinh phu cua Vi~t Nam.
1.2. Phan lo~i cac CO' quan hi~n djnh d(}c l~p phfi bi~n tren 1.2. Phan lo~i cac CO' quan hi~n djnh d(}c l~p phfi bi~n tren
the gim the gim
C6 th8 n6i, cac lo~i hinh CQHDDL tren th~ gi6i hi~n nay la C6 th8 n6i, cac lo~i hinh CQHDDL tren th~ gi6i hi~n nay la
hSt sue phong phu bai cac llnh vvc cftn ki8m soat trong b() may hSt sue phong phu bai cac llnh vvc cftn ki8m soat trong b() may
GlAO TRiNH LU!T HrEN PHAP VI:ST NAM GlAO TRiNH LU!T HrEN PHAP VI:ST NAM
nha nu6c hi~n d~i ngay cang tr6 nen da d~ng. Dga vao chtrc nang nha nu6c hi~n d~i ngay cang tr6 nen da d~ng. Dga vao chtrc nang
cua cac CQHDBL C\1 th6, c6 th6 phan lo~i CQHDBL tren th€ gi6i cua cac CQHDBL C\1 th6, c6 th6 phan lo~i CQHDBL tren th€ gi6i
thanh m()t s6 lo~i phb biSn nhu sau: thanh m()t s6 lo~i phb biSn nhu sau:
- Ca quan b~u cu qu6c gia (National Electoral Commission - Ca quan b~u cu qu6c gia (National Electoral Commission
ho~c Electoral/Election management body): Theo Vi~n qu6c tS vi ho~c Electoral/Election management body): Theo Vi~n qu6c tS vi
dan chu va trg giup b~u cu (IDEA) va T 6 chtrc minh b~ch qu6c tS dan chu va trg giup b~u cu (IDEA) va T 6 chtrc minh b~ch qu6c tS
(Transparency International), ca quan b~u cu qu6c gia la (Transparency International), ca quan b~u cu qu6c gia la
CQHDDL trong b() may nha nu&c dugc thanh l~p v&i nhi~m V\1 CQHDDL trong b() may nha nu&c dugc thanh l~p v&i nhi~m V\1
bao dam cac CUQC b~u cu va cac ho~t d()ng dan chu trgc tiSp dugc bao dam cac CUQC b~u cu va cac ho~t d()ng dan chu trgc tiSp dugc
th\]'C hi~n m()t each dan chu, cong b~ng, minh b(;l,Ch va th\]'C chfit. th\]'C hi~n m()t each dan chu, cong b~ng, minh b(;l,Ch va th\]'C chfit.
Chtrc nang cua CO' quan b~u cu qu6c gia thuemg t~p trung vao vi~c Chtrc nang cua CO' quan b~u cu qu6c gia thuemg t~p trung vao vi~c
th\)'c thi phap lu~t b~u cu va trung c~u dan y cua qu6c gia, giam th\)'c thi phap lu~t b~u cu va trung c~u dan y cua qu6c gia, giam
sat cac CUQC b~u cu va trung c~u dan y va trgc tiSp tham gia m()t sat cac CUQC b~u cu va trung c~u dan y va trgc tiSp tham gia m()t
s6 cong do~n chu ch6t cua qua trinh b~u cu, trung c~u dan y, vi dv s6 cong do~n chu ch6t cua qua trinh b~u cu, trung c~u dan y, vi dv
nhu dang ki trng cu vien, cac dang phai tham gia tranh cu, phan nhu dang ki trng cu vien, cac dang phai tham gia tranh cu, phan
chia dan vi b~u cu v. v.. Ca quan b~u cu qu6c gia cling c6 th6 c6 chia dan vi b~u cu v. v.. Ca quan b~u cu qu6c gia cling c6 th6 c6
th~m quy€n ban hanh cac quy dinh dS hu&ng d~n th\)'c thi phap th~m quy€n ban hanh cac quy dinh dS hu&ng d~n th\)'c thi phap
lu~t b~u cu cua qu6c gia. 1 lu~t b~u cu cua qu6c gia. 1
- Ca quan KTNN (Supreme Audit Institutions): Bay la cac CO' - Ca quan KTNN (Supreme Audit Institutions): Bay la cac CO'
quan d()c l~p va ho~t d()ng mang tinh chfit chuyen mon cao vS tai quan d()c l~p va ho~t d()ng mang tinh chfit chuyen mon cao vS tai
chinh va kS toan trong b() may nha nu6c hi~n d~i. Trang th\fc chinh va kS toan trong b() may nha nu6c hi~n d~i. Trang th\fc
tiSn quan tri qu6c gia, Qu6c h()i hay N ghi vi~n thuang la ca quan tiSn quan tri qu6c gia, Qu6c h()i hay N ghi vi~n thuang la ca quan
thong qua ngan sach qu6c gia hang nam va fin dinh h~n mtrc vay thong qua ngan sach qu6c gia hang nam va fin dinh h~n mtrc vay
cong, can CU vao do cac CO' quan nha nUOC th\]'C hi~n Vi~c thu cong, can CU vao do cac CO' quan nha nUOC th\]'C hi~n Vi~c thu
ngan sach va chi tieu tu ngan sach nha nu&c. Vao cu6i nam tai ngan sach va chi tieu tu ngan sach nha nu&c. Vao cu6i nam tai
chinh, ca quan hanh phap phai trinh bao cao chi tiSt vS vi~c chi chinh, ca quan hanh phap phai trinh bao cao chi tiSt vS vi~c chi
1 1
Theo IDEA, Tieu chudn bdu cu qu6c td - huang &in xem xet khung phap li bdu Theo IDEA, Tieu chudn bdu cu qu6c td - huang &in xem xet khung phap li bdu
cu (International electoral standards - Guidelines for reviewing the legal cu (International electoral standards - Guidelines for reviewing the legal
framework of elections), 2002, m1,1c 6; Tb chuc minh b:;tch qu6c tS, Cac ca quan framework of elections), 2002, m1,1c 6; Tb chuc minh b:;tch qu6c tS, Cac ca quan
bdu cu qu6c gia va thanh phdn cua chung (Election management bodies and their bdu cu qu6c gia va thanh phdn cua chung (Election management bodies and their
composition), http://www.transparency.org (truy c~p ngay 15 thang 02 nam 2016). composition), http://www.transparency.org (truy c~p ngay 15 thang 02 nam 2016).
CHUONG XVII- cAc CO QUAN HIEN D/NH DOC LJP (J VI$T NAM .. CHUONG XVII- cAc CO QUAN HIEN D/NH DOC LJP (J VI$T NAM ..
tieu ngan sach nha nu6c dS Qu6c h()i xem xet. Cac ca quan tieu ngan sach nha nu6c dS Qu6c h()i xem xet. Cac ca quan
KTNN c6 nhi~m V\1 ti6n hanh ki8m toan, tuc la xac nh~n tinh KTNN c6 nhi~m V\1 ti6n hanh ki8m toan, tuc la xac nh~n tinh
trung thvc, chinh xac va hi~u qua d6i v6i vi~c chi tieu ngan sach trung thvc, chinh xac va hi~u qua d6i v6i vi~c chi tieu ngan sach
CUa cac CO' quan nha nu6c m(}t each d(}c l~p va bao cao len Qu6c CUa cac CO' quan nha nu6c m(}t each d(}c l~p va bao cao len Qu6c
h()i. Ca quan kiSm toan qu6c gia cling c6 thS ti6n hanh danh gia h()i. Ca quan kiSm toan qu6c gia cling c6 thS ti6n hanh danh gia
hi~u qua hoc;tt d()ng cua cac CO' quan hay dv an nha nu6c dS qua hi~u qua hoc;tt d()ng cua cac CO' quan hay dv an nha nu6c dS qua
do giup nang cao hi~U qua hoc;tt d(}ng n6i chung cua cac CO' quan do giup nang cao hi~U qua hoc;tt d(}ng n6i chung cua cac CO' quan
nha nu6c. 1 nha nu6c. 1
- Ca quan nhan quy~n qu6c gia (National Human Rights - Ca quan nhan quy~n qu6c gia (National Human Rights
Institutions): Theo Cao uy Lien hqp qu6c v~ quy~n con nguai, Ca Institutions): Theo Cao uy Lien hqp qu6c v~ quy~n con nguai, Ca
quan nhan quy~n qu6c gia la ca quan nha nu6c c6 chuc nang bao quan nhan quy~n qu6c gia la ca quan nha nu6c c6 chuc nang bao
v~ va thuc dAy quy~n con nguai tren phc;tm vi Hinh th6 qu6c gia. v~ va thuc dAy quy~n con nguai tren phc;tm vi Hinh th6 qu6c gia.
C6 thS n6i, Ca quan nhan quy~n qu6c gia dong vai tro nhu ca C6 thS n6i, Ca quan nhan quy~n qu6c gia dong vai tro nhu ca
ch6 c~u n6i gifra cac chuAn mvc qu6c t6 v~ quy~n con nguai va ch6 c~u n6i gifra cac chuAn mvc qu6c t6 v~ quy~n con nguai va
vi~c bao dam chung tren Hinh th6 qu6c gia. V ai vai tro d6, ca vi~c bao dam chung tren Hinh th6 qu6c gia. V ai vai tro d6, ca
quan nay c6 thS c6 ph(;lm vi thAm quy~n da dc;tng nhu nghien ctru, quan nay c6 thS c6 ph(;lm vi thAm quy~n da dc;tng nhu nghien ctru,
khao sat, di~u tra v~ tinh hinh quy~n con nguai, th~m chi d~ xuftt khao sat, di~u tra v~ tinh hinh quy~n con nguai, th~m chi d~ xuftt
dv lu~t va giam sat vi~c thvc thi cac lu~t v~ quy~n con nguai. Ca dv lu~t va giam sat vi~c thvc thi cac lu~t v~ quy~n con nguai. Ca
quan nhan quy~n qu6c gia c6 tu each d()c l~p trong b() may nha quan nhan quy~n qu6c gia c6 tu each d()c l~p trong b() may nha
nu6c, n6 khong chiu S\f kiSm soat ho~c chi d(;lo cua cac CO' quan nu6c, n6 khong chiu S\f kiSm soat ho~c chi d(;lo cua cac CO' quan
nha nuac khac rna chi co th6 do Qu6c h9i thanh l~p va chiu trach nha nuac khac rna chi co th6 do Qu6c h9i thanh l~p va chiu trach
nhi~m tru6c Qu6c h()i. Sv d()c l~p giup cho Ca quan nhan quy~n nhi~m tru6c Qu6c h()i. Sv d()c l~p giup cho Ca quan nhan quy~n
qu6c gia tranh khoi nhfrng anh huang v~ chinh tri c6 tac d()ng t6i qu6c gia tranh khoi nhfrng anh huang v~ chinh tri c6 tac d()ng t6i
S\f khach quan khi tiSn hanh cac hoc;tt d()ng thuc dAy, bao v~ S\f khach quan khi tiSn hanh cac hoc;tt d()ng thuc dAy, bao v~
quy~n con nguai. 2 quy~n con nguai. 2
I INTOSAI, Th~rc tiln tham gia cua nguOi dan thong qua cac CO' quan kidm toan I INTOSAI, Th~rc tiln tham gia cua nguOi dan thong qua cac CO' quan kidm toan
qubc gia (Citizen engagement practices by supreme audit institutions), New York, qubc gia (Citizen engagement practices by supreme audit institutions), New York,
2013, tr. 3 - 4. 2013, tr. 3 - 4.
2
Van phong Cao uy Lien hqp qu6c v~ quy~n con nguai, Ca quan nhan quy~n qubc 2
Van phong Cao uy Lien hqp qu6c v~ quy~n con nguai, Ca quan nhan quy~n qubc
gia: Ltch Slf, nguyen t!ic, vai fro va trach nhi~m (National human rights gia: Ltch Slf, nguyen t!ic, vai fro va trach nhi~m (National human rights
institutions - history, principles, roles and responsibilities), New York, 2010, institutions - history, principles, roles and responsibilities), New York, 2010,
tr. 13 - 14. tr. 13 - 14.
-Thanh tra qu6c h()i (Ombudsman): Mo hinh Thanh tra qu6c -Thanh tra qu6c h()i (Ombudsman): Mo hinh Thanh tra qu6c
h()i c6 ngu6n g6c 1ir cac qu6c gia Bic Au h6i dftu th~ ki XIX va h()i c6 ngu6n g6c 1ir cac qu6c gia Bic Au h6i dftu th~ ki XIX va
duqc du nh~p dS r6i tr6' thanh phb bi~n tren th~ gi6i ti:r giua th~ duqc du nh~p dS r6i tr6' thanh phb bi~n tren th~ gi6i ti:r giua th~
ki XX. Nhu ten gQi cua n6 phan anh, day la ca quan do Qu6c h()i, ki XX. Nhu ten gQi cua n6 phan anh, day la ca quan do Qu6c h()i,
rue la ca quan l~p phap qu6c gia, thanh l~p, bao cao va chiu trach rue la ca quan l~p phap qu6c gia, thanh l~p, bao cao va chiu trach
nhi~m tru6c Qu6c h()i. Nhin chung, Thanh tra qu6c h()i dong vai nhi~m tru6c Qu6c h()i. Nhin chung, Thanh tra qu6c h()i dong vai
tro trq thu d~c hrc cho Qu6c h9i cac nu6c trong vfin d€ kiSm soat tro trq thu d~c hrc cho Qu6c h9i cac nu6c trong vfin d€ kiSm soat
ca quan hanh chinh, bao dam phap quySn, bao dam ca ch~ quan li ca quan hanh chinh, bao dam phap quySn, bao dam ca ch~ quan li
hanh chinh cong t6t va g6p phftn ch6ng tham nhling. Nhi~m V\1 hanh chinh cong t6t va g6p phftn ch6ng tham nhling. Nhi~m V\1
cua Thanh tra qu6c h()i 6' cac qu6c gia c6 thS khac bi~t d6i chut cua Thanh tra qu6c h()i 6' cac qu6c gia c6 thS khac bi~t d6i chut
song chung thuemg c6 nhi~m V\1 bao v~ nguai dan tru6c nhfrng vi song chung thuemg c6 nhi~m V\1 bao v~ nguai dan tru6c nhfrng vi
ph~m d6i vai quy€n hi~n dinh cua h<>, sv l~m quy€n, nhung quy~t ph~m d6i vai quy€n hi~n dinh cua h<>, sv l~m quy€n, nhung quy~t
dinh kh6ng cong bing cua ca quan hanh chinh nha nu6c cling nhu dinh kh6ng cong bing cua ca quan hanh chinh nha nu6c cling nhu
nhfrng tieu eve trong h~ th6ng hanh chinh nha nu6c. 1 V 6i nhi~m nhfrng tieu eve trong h~ th6ng hanh chinh nha nu6c. 1 V 6i nhi~m
V\1 nhu v~y, Thanh tra qu6c h()i lu6n phai c6 dia vi d()c l~p v6i ca V\1 nhu v~y, Thanh tra qu6c h()i lu6n phai c6 dia vi d()c l~p v6i ca
quan hanh phap va h~ th6ng hanh chinh nha nu6c cua qu6c gia. quan hanh phap va h~ th6ng hanh chinh nha nu6c cua qu6c gia.
- Uy ban c6ng V\1 (Public Service Commission): Uy ban c6ng V\1 - Uy ban c6ng V\1 (Public Service Commission): Uy ban c6ng V\1
la m()t lo~i CQHDDL kha d~c bi~t bm vi n6 duemg nhu la "d~c san" la m()t lo~i CQHDDL kha d~c bi~t bm vi n6 duemg nhu la "d~c san"
cua chau A, d~c bi~t la cua cac qu6c gia khu V\]'C Dong N am A. 2 d cua chau A, d~c bi~t la cua cac qu6c gia khu V\]'C Dong N am A. 2 d
chau Phi, N am Phi cling c6 uy ban c6ng V\1 nhu la m()t chau Phi, N am Phi cling c6 uy ban c6ng V\1 nhu la m()t
CQHDDL. 3 Uy ban c6ng V\1 thuemg do Qu6c h()i cua cac qu6c gia CQHDDL. 3 Uy ban c6ng V\1 thuemg do Qu6c h()i cua cac qu6c gia
n6i tren thanh l~p v6i nhi~m V\1 bao dam tinh liem chinh, trinh d() n6i tren thanh l~p v6i nhi~m V\1 bao dam tinh liem chinh, trinh d()
va nang ll;fC CUa cac nhan vien cong VI:!, rue la nhfrng nguai lam va nang ll;fC CUa cac nhan vien cong VI:!, rue la nhfrng nguai lam
vi~c trong b() may hanh chinh nha nu6c. C6ng vi~c chu y~u cua C(J vi~c trong b() may hanh chinh nha nu6c. C6ng vi~c chu y~u cua C(J
quan nay la d€ ra cac tieu chufin v€ trinh d9 cua cong chuc, tb quan nay la d€ ra cac tieu chufin v€ trinh d9 cua cong chuc, tb
chuc thi tuysn dl;lng vao cac vi tri cong chuc, ks ca vi tri quan li, chuc thi tuysn dl;lng vao cac vi tri cong chuc, ks ca vi tri quan li,
1
Theo Vi~n thanh tra qu6c h9i qu6c tS (International Ombudsman Institute- 101), 1
Theo Vi~n thanh tra qu6c h9i qu6c tS (International Ombudsman Institute- 101),
http://www.theioi.org/the-i-o-i (truy c~p ngay 15 thang 01 nam 2016). http://www.theioi.org/the-i-o-i (truy c~p ngay 15 thang 01 nam 2016).
2 2
To Van Hoa, Nghien cliu so simh hidn phap cdc qu6c gia ASEAN, Nxb. Chinh tri To Van Hoa, Nghien cliu so simh hidn phap cdc qu6c gia ASEAN, Nxb. Chinh tri
qu6c gia, Ha N<)i 2012, tr. 334- 340. qu6c gia, Ha N<)i 2012, tr. 334- 340.
3 3
DiSu 196 HiSn phap Nam Phi nam 1996. DiSu 196 HiSn phap Nam Phi nam 1996.
CHUONG XVII- CAC CO QUAN HIEN DJNH DOC LJP 0 VI$T NAM .. CHUONG XVII- CAC CO QUAN HIEN DJNH DOC LJP 0 VI$T NAM ..
Hlnh d~o trong b() may hanh chinh nha nu6c, d~ xuftt cac chinh Hlnh d~o trong b() may hanh chinh nha nu6c, d~ xuftt cac chinh
sach nh~m nang cao nang ltJc va phAm chAt cua d9i ngu cong sach nh~m nang cao nang ltJc va phAm chAt cua d9i ngu cong
chuc. v 6i ph~m vi nhi~m Vt;l va chuc nang nhu v~y, Uy ban cong chuc. v 6i ph~m vi nhi~m Vt;l va chuc nang nhu v~y, Uy ban cong
Vt;l thuemg c6 thanh phfrn la cac chuyen gia va c6 dja vi phap 1i d()c Vt;l thuemg c6 thanh phfrn la cac chuyen gia va c6 dja vi phap 1i d()c
l~p v6i CO' quan hanh phap va h~ th6ng CO' quan hanh chinh. cAn l~p v6i CO' quan hanh phap va h~ th6ng CO' quan hanh chinh. cAn
luu y la trong thgc t~ cling c6 m()t s6 qu6c gia c6 ca quan trong b() luu y la trong thgc t~ cling c6 m()t s6 qu6c gia c6 ca quan trong b()
may nha nu6c c6 ten g9i b~ng ti~ng Anh la "Public Service may nha nu6c c6 ten g9i b~ng ti~ng Anh la "Public Service
Commission" (Uy ban cong vv), vi dv Canada hay Hoa Ky. Song Commission" (Uy ban cong vv), vi dv Canada hay Hoa Ky. Song
d6 khong phai la cac CQHDDL nhu Uy ban cong Vt;L duqc d~ c~p d6 khong phai la cac CQHDDL nhu Uy ban cong Vt;L duqc d~ c~p
d~n 6 day. Uy ban cong Vt;l cua Canada la CO' quan thu()c Chinh d~n 6 day. Uy ban cong Vt;l cua Canada la CO' quan thu()c Chinh
phu, me la CO' quan thu()c h~ th6ng hanh chinh nha nu6c. 1 Cac phu, me la CO' quan thu()c h~ th6ng hanh chinh nha nu6c. 1 Cac
Public Service Commission 6 Hoa Ky thvc chftt la nhfmg ca quan Public Service Commission 6 Hoa Ky thvc chftt la nhfmg ca quan
hanh chinh bao dam Sl)' 6n djnh cua cac lo~i hinh djch Vt;l cong, Vl hanh chinh bao dam Sl)' 6n djnh cua cac lo~i hinh djch Vt;l cong, Vl
dv di~n, nu6c, vi6n thong v.v .. 2 dv di~n, nu6c, vi6n thong v.v .. 2
- Ca quan bao v~ hi~n phap (Constitution Protection Institution): - Ca quan bao v~ hi~n phap (Constitution Protection Institution):
Xet v~ m~t t6 chuc thi tren th~ gi6i hi~n nay c6 ba mo hinh ca Xet v~ m~t t6 chuc thi tren th~ gi6i hi~n nay c6 ba mo hinh ca
quan bao v~ hi~n phap ca ban. Mo hinh ca quan bao hi~n chuyen quan bao v~ hi~n phap ca ban. Mo hinh ca quan bao hi~n chuyen
trach t~p trung la mo hinh bao hi~n g6m c6 m()t ca quan rieng c6 trach t~p trung la mo hinh bao hi~n g6m c6 m()t ca quan rieng c6
chuc nang duy nhftt la bao v~ hi~n phap, tuc la xet xu va k~t lu~n chuc nang duy nhftt la bao v~ hi~n phap, tuc la xet xu va k~t lu~n
v~ cac vi ph~m hi~n phap. Ca quan bao v~ hi~n phap theo mo v~ cac vi ph~m hi~n phap. Ca quan bao v~ hi~n phap theo mo
hinh nay c6 thS duqc gQi la toa an hi~n phap, diSn hinh la C()ng hinh nay c6 thS duqc gQi la toa an hi~n phap, diSn hinh la C()ng
hoa Lien bang Due, ho~c h()i d6ng hi~n pha,p, diSn hinh la C()ng hoa Lien bang Due, ho~c h()i d6ng hi~n pha,p, diSn hinh la C()ng
hoa Phap. Mo hinh thu hai la mo hinh trong d6 cac toa an thuang hoa Phap. Mo hinh thu hai la mo hinh trong d6 cac toa an thuang
cling c6 thAm quy~n xet xu vi ph~m hi~n phap, ben c~nh thAm cling c6 thAm quy~n xet xu vi ph~m hi~n phap, ben c~nh thAm
quy~n xet XU cac Vl) an thong thuang nhu dan Sl)', hinh S\1' V.V .. quy~n xet XU cac Vl) an thong thuang nhu dan Sl)', hinh S\1' V.V ..
DiSn hinh cua mo hinh nay la Hoa Ky. Mo hinh thu ba la mo DiSn hinh cua mo hinh nay la Hoa Ky. Mo hinh thu ba la mo
1 1
Xem trang web cua Uy ban c6ng V\1 Canada: www.psc-cfp.gc.ca/index-eng.htm Xem trang web cua Uy ban c6ng V\1 Canada: www.psc-cfp.gc.ca/index-eng.htm
(truy c~p 15 thang 1 nam 2016). (truy c~p 15 thang 1 nam 2016).
2
Xem cac trang web cua cac Public Service Commission a Hoa Ky: 2
Xem cac trang web cua cac Public Service Commission a Hoa Ky:
www.psc.sc.gov/ (bang South Carolina), www.dps.ny.gov (bang New York), www.psc.sc.gov/ (bang South Carolina), www.dps.ny.gov (bang New York),
www.psc.state.ga.us (bang Georgia), psc.mo.gov (bang Misouri) v.v .. www.psc.state.ga.us (bang Georgia), psc.mo.gov (bang Misouri) v.v ..
hinh bao hi~n phi t~p trung, tire la ca quan c6 thftm quy6n bao v~ hinh bao hi~n phi t~p trung, tire la ca quan c6 thftm quy6n bao v~
hi~n phap cling d6ng thai c6 cac chuc nang khac rna khong phai la hi~n phap cling d6ng thai c6 cac chuc nang khac rna khong phai la
xet xu, vi d\1 UBTVQH hay Chinh phu aVi~t Nam. 1 xet xu, vi d\1 UBTVQH hay Chinh phu aVi~t Nam. 1
Chi c6 cac CO' quan bao v~ hi~n phap thu()c mo hinh thu nhftt Chi c6 cac CO' quan bao v~ hi~n phap thu()c mo hinh thu nhftt
m6i duqc gQi la cac CQHDBL. Toa an hi~n phap a Due va H()i m6i duqc gQi la cac CQHDBL. Toa an hi~n phap a Due va H()i
d6ng hi~n phap a Phap la cac ca quan d()c l~p v6i tftt ca cac ca d6ng hi~n phap a Phap la cac ca quan d()c l~p v6i tftt ca cac ca
quan nha nu6c khac va c6 nhi~m V\1 bao v~ hi~n phap, tuc la xem quan nha nu6c khac va c6 nhi~m V\1 bao v~ hi~n phap, tuc la xem
xet va quy~t dinh v6 tinh hqp hi~n cua cac hanh vi va van ban xet va quy~t dinh v6 tinh hqp hi~n cua cac hanh vi va van ban
cua cac ca quan nha nu6c khac trong b() may nha nu6c, k€ ca cac cua cac ca quan nha nu6c khac trong b() may nha nu6c, k€ ca cac
d~o lu~t do ca quan l~p phap qu6c gia ban hanh. 2 Ca quan bao v~ d~o lu~t do ca quan l~p phap qu6c gia ban hanh. 2 Ca quan bao v~
hi~n phap cua hai mo hinh con l~i khong phai la CQHDBL bai hi~n phap cua hai mo hinh con l~i khong phai la CQHDBL bai
chung thi~u tinh d()c l~p va sv chuyen bi~t trong chuc nang rna chung thi~u tinh d()c l~p va sv chuyen bi~t trong chuc nang rna
chung thvc hi~n. chung thvc hi~n.
2. sv
RA Ddi CUA Cd QUAN HIEN DJ_NH DOC LAP d 2. sv
RA Ddi CUA Cd QUAN HIEN DJ_NH DOC LAP d
VISTNAM VISTNAM
2.1. Hi~n phap nam 2013 va S\f xudt hi~n cac quy dfnh v~ 2.1. Hi~n phap nam 2013 va S\f xudt hi~n cac quy dfnh v~
cO' quan hi~n dfnh d(}c l~p trong Hi~n phap cO' quan hi~n dfnh d(}c l~p trong Hi~n phap
Trong lich su hinh thanh va phat tri€n cua b9 may nha nu6c Trong lich su hinh thanh va phat tri€n cua b9 may nha nu6c
C()ng hoa XHCN Vi~t Nam, CQHDDL la m()t khai ni~m m6i. Ban C()ng hoa XHCN Vi~t Nam, CQHDDL la m()t khai ni~m m6i. Ban
than thu~t ngft "CQHDDL" cling m6i duqc chinh thuc su d\lng than thu~t ngft "CQHDDL" cling m6i duqc chinh thuc su d\lng
bai Uy ban dv thao Hi~n phap nam 2013 khi Uy ban nay giai trinh bai Uy ban dv thao Hi~n phap nam 2013 khi Uy ban nay giai trinh
1 1
Vii Hf>ng Anh, Cac m6 hinh bao v? hidn phap tren thi gi6·i va bai h9c kinh Vii Hf>ng Anh, Cac m6 hinh bao v? hidn phap tren thi gi6·i va bai h9c kinh
nghi?m cho vi?c xay dvng m6 hinh baa v? hidn phap cua Vi?t Nam, Vii Cong Giao, nghi?m cho vi?c xay dvng m6 hinh baa v? hidn phap cua Vi?t Nam, Vii Cong Giao,
Ca quan bao hidn tren thd gi6i va vi?c hidn dtnh CO' quan nay trong Hidn phap nam Ca quan bao hidn tren thd gi6i va vi?c hidn dtnh CO' quan nay trong Hidn phap nam
1992, Slta dbi nam 2013, trong: Bfw Tri Uc va nhung ngu<':ri khac (chu bien), Cac 1992, Slta dbi nam 2013, trong: Bfw Tri Uc va nhung ngu<':ri khac (chu bien), Cac
thidt chi hidn djnh d9c lgp - ldnh nghi?m qu6c td va tridn v9ng 6' Vi?t Nam, Nxb. thidt chi hidn djnh d9c lgp - ldnh nghi?m qu6c td va tridn v9ng 6' Vi?t Nam, Nxb.
B:;ti h9c qu6c gia Ha N()i, 2013, tr. 242- 271. B:;ti h9c qu6c gia Ha N()i, 2013, tr. 242- 271.
2 2
To Van Hoa, Tinh i19c lgp cua toa an: Nghien ciru phap ly vJ cac khia cr;mh li To Van Hoa, Tinh i19c lgp cua toa an: Nghien ciru phap ly vJ cac khia cr;mh li
lugn, th11c tiin 6' Due, My, Phap, Vi?t Nam va cac kidn nghj wJ'i Vi?t Nam, Nxb. lugn, th11c tiin 6' Due, My, Phap, Vi?t Nam va cac kidn nghj wJ'i Vi?t Nam, Nxb.
Lao d()ng, Ha N()i, 2007, tr. 146- 157, 351- 355. Lao d()ng, Ha N()i, 2007, tr. 146- 157, 351- 355.
CHUONG XVII- cAc CO QUAN HIEN DJNH DOC LJP 6 VI$T NAM .. CHUONG XVII- cAc CO QUAN HIEN DJNH DOC LJP 6 VI$T NAM ..
tru6c Qu6c h9i kh6a XIII v~ dv thao Hi6n phap. 1 Hi6n phap nam tru6c Qu6c h9i kh6a XIII v~ dv thao Hi6n phap. 1 Hi6n phap nam
2013 cilng h1 Hi6n phap dfru tien trong lich sir l~p hi6n cua Vi~t 2013 cilng h1 Hi6n phap dfru tien trong lich sir l~p hi6n cua Vi~t
Nam c6 quy dinh v~ CQHDDL, bao gbm hai ca quan la H<)i dbng Nam c6 quy dinh v~ CQHDDL, bao gbm hai ca quan la H<)i dbng
bfru Clr qu6c gia (HDBCQG), duqc quy dinh tc;ti f)i~u 117 va bfru Clr qu6c gia (HDBCQG), duqc quy dinh tc;ti f)i~u 117 va
KTNN, duqc quy dinh tc;ti f)i~u 118. Tuy lfrn dfru tien duqc quy KTNN, duqc quy dinh tc;ti f)i~u 118. Tuy lfrn dfru tien duqc quy
dinh trong Hi6n phap va chinh thuc c6 dfry du d~c di@m cua dinh trong Hi6n phap va chinh thuc c6 dfry du d~c di@m cua
CQHDDL song HDBCQG va KTNN khong phai la nhfrng ca CQHDDL song HDBCQG va KTNN khong phai la nhfrng ca
quan hoan toan m6i trong b9 may nha nu6c Vi~t Nam. HDBCQG quan hoan toan m6i trong b9 may nha nu6c Vi~t Nam. HDBCQG
c6 th@ duqc coi la phien ban duqc hiSn dinh va nang cfip tU H9i c6 th@ duqc coi la phien ban duqc hiSn dinh va nang cfip tU H9i
d6ng bfru cu trung uang, ca quan vftn thuemg duqc thanh l~p trong d6ng bfru cu trung uang, ca quan vftn thuemg duqc thanh l~p trong
thai gian tru6c day m6i khi tiSn hanh bfru cu dc;ti bi@u Qu6c h9i thai gian tru6c day m6i khi tiSn hanh bfru cu dc;ti bi@u Qu6c h9i
kh6a m6i. KTNN da duqc thanh l~p mnam 1994, duqc nang cfip kh6a m6i. KTNN da duqc thanh l~p mnam 1994, duqc nang cfip
tra thanh CO' quan cua Qu6c h9i nam 2005 va dSn nam 2013 duqc tra thanh CO' quan cua Qu6c h9i nam 2005 va dSn nam 2013 duqc
chinh thuc quy dinh trong HiSn phap va qua d6 mang dfry du d~c chinh thuc quy dinh trong HiSn phap va qua d6 mang dfry du d~c
di@m cua m<)t CQHDDL. Hai ca quan HDBCQG va KTNN se di@m cua m<)t CQHDDL. Hai ca quan HDBCQG va KTNN se
duqc gi6i thi~u chi tiSt acac mvc sau cua chuang nay. duqc gi6i thi~u chi tiSt acac mvc sau cua chuang nay.
Vfin d~ d~t ra a day la vi li do nao rna HDBCQG va KTNN Vfin d~ d~t ra a day la vi li do nao rna HDBCQG va KTNN
duqc dua vao HiSn phap nam 2013' qua d6 danh dfiu S\f ra deri cua duqc dua vao HiSn phap nam 2013' qua d6 danh dfiu S\f ra deri cua
m<)t loc;ti ca quan m6i trong b9 may nha nu6c C<)ng hoa XHCN m<)t loc;ti ca quan m6i trong b9 may nha nu6c C<)ng hoa XHCN
Vi~t Nam - CQHDDL? Vi~t Nam - CQHDDL?
2.2. Li do ra diri quy djnh v~ cac cO' quan hi~n djnh dqc l~p 2.2. Li do ra diri quy djnh v~ cac cO' quan hi~n djnh dqc l~p
trong Hi~n phap nam 2013 trong Hi~n phap nam 2013
C6 th6 n6i, SlJ ra dai cua cac CQHDDL a Vi~t Nam khong C6 th6 n6i, SlJ ra dai cua cac CQHDDL a Vi~t Nam khong
n&m ngoai quy lu~t dad~ c~p tren day: CQHDDL xufit hi~n trong n&m ngoai quy lu~t dad~ c~p tren day: CQHDDL xufit hi~n trong
b9 may nha nu6c hi~n dc;ti do c6 sv nh~n thuc v~ nhu cfru ki6m b9 may nha nu6c hi~n dc;ti do c6 sv nh~n thuc v~ nhu cfru ki6m
soat quy~n lvc nha nu6c. 0 Vi~t Nam, vfin d~ ki6m soat quy~n lvc soat quy~n lvc nha nu6c. 0 Vi~t Nam, vfin d~ ki6m soat quy~n lvc
nha nu&c b~t dfru duqc thao lu~n m9t each hSt sue soi n6i trong nha nu&c b~t dfru duqc thao lu~n m9t each hSt sue soi n6i trong
1
Bao cao s6 287/BC-UBDTSDHP ella Uy ban dg thao sua d6i HiSn phap nam 1
Bao cao s6 287/BC-UBDTSDHP ella Uy ban dg thao sua d6i HiSn phap nam
1992 ngay 17 thang 5 nam 2013 v~ vi~c giai trinh, tiSp thu, chinh ly Dg thao sua 1992 ngay 17 thang 5 nam 2013 v~ vi~c giai trinh, tiSp thu, chinh ly Dg thao sua
d6i HiSn phap nam 1992 tren CO' sa y kiSn nhan dan. d6i HiSn phap nam 1992 tren CO' sa y kiSn nhan dan.
GIAO TRiNH LU!T HIEN PHAP V!BT NAM GIAO TRiNH LU!T HIEN PHAP V!BT NAM
qua trinh dg thao Hi~n phap nam 2013 va duqc thS hi~n r5 qua sv qua trinh dg thao Hi~n phap nam 2013 va duqc thS hi~n r5 qua sv
d6i m6i nh~n thuc ca vs H lu~n va thvc ti6n. d6i m6i nh~n thuc ca vs H lu~n va thvc ti6n.
vJ mgt li lu¢in, co ths th~y r~ng m9i thu quysn lvc trong xa h9i vJ mgt li lu¢in, co ths th~y r~ng m9i thu quysn lvc trong xa h9i
dSu c6 xu hu6ng dftn t6i l~m quySn, tir quySn h)'c trong gia dinh, dSu c6 xu hu6ng dftn t6i l~m quySn, tir quySn h)'c trong gia dinh,
do an - h()i ... D6i v6i quySn lvc nha nu6c thi xu hu6ng l~m quySn do an - h()i ... D6i v6i quySn lvc nha nu6c thi xu hu6ng l~m quySn
l~i cang d6 xay ra. Quysn h;rc nha nu6c co ths hisu m9t each don l~i cang d6 xay ra. Quysn h;rc nha nu6c co ths hisu m9t each don
gian la quySn "cai tri thien h~", quySn sir dvng ngan sach nha gian la quySn "cai tri thien h~", quySn sir dvng ngan sach nha
nuac, quysn d~t ra phap lu~t, quy€n tac d9ng va lam bi6n d6i xa nuac, quysn d~t ra phap lu~t, quy€n tac d9ng va lam bi6n d6i xa
h()i, c()ng d6ng ... theo y minh. QuySn lvc nha nu6c c6 thS dem t6i h()i, c()ng d6ng ... theo y minh. QuySn lvc nha nu6c c6 thS dem t6i
cho chu thS thvc hi~n n6 nhfrng d~c quySn, th~m chi la nhfmg cho chu thS thvc hi~n n6 nhfrng d~c quySn, th~m chi la nhfmg
ngu6n lqi h~t sue to 16n ca v€ v~t chfit va tinh thftn, th~m chi c6 ngu6n lqi h~t sue to 16n ca v€ v~t chfit va tinh thftn, th~m chi c6
ths tuy ti~n lam lqi ho~c gay kho khan cho ai do m9t each d6 ths tuy ti~n lam lqi ho~c gay kho khan cho ai do m9t each d6
dang. Sv l~m quySn khi sir dvng quySn hrc nha nu6c cling c6 thS dang. Sv l~m quySn khi sir dvng quySn hrc nha nu6c cling c6 thS
duqc thvc hi~n m()t each h6t sue tinh vi, theo each thuc thong duqc thvc hi~n m()t each h6t sue tinh vi, theo each thuc thong
d6ng va do d6 rfit kh6 bi phat hi~n. Nguai n~m giu quySn lvc nha d6ng va do d6 rfit kh6 bi phat hi~n. Nguai n~m giu quySn lvc nha
nuac, vi v~y, rfit d6 l~m dvng quy€n lvc va tr& nen tha hoa, d~c nuac, vi v~y, rfit d6 l~m dvng quy€n lvc va tr& nen tha hoa, d~c
bi~t n~u d~t tru6c yeu cftu cua m()t nha nu6c phap quySn XHCN, bi~t n~u d~t tru6c yeu cftu cua m()t nha nu6c phap quySn XHCN,
cua nhan dan, do nhan dan, vi nhan dan, ho~c d6i chi6u v6i cac cua nhan dan, do nhan dan, vi nhan dan, ho~c d6i chi6u v6i cac
tieu chu<in nhu "h6t long, hSt sue phvc V\1 nhan dan", "cong chuc tieu chu<in nhu "h6t long, hSt sue phvc V\1 nhan dan", "cong chuc
la cong b()c cua nhan dan". . . Nhu cftu ngan ngua sv l~m dvng va la cong b()c cua nhan dan". . . Nhu cftu ngan ngua sv l~m dvng va
tha h6a quySn lvc nha nu6c, bao dam quySn lgc nha nu6c duqc tha h6a quySn lvc nha nu6c, bao dam quySn lgc nha nu6c duqc
thvc hi~n m9t each dung d~n, qua do ths hi~n duqc ban ch~t ti~n thvc hi~n m9t each dung d~n, qua do ths hi~n duqc ban ch~t ti~n
b() cua nha nu6c va nhfmg khftu hi~u t6t d(fp neu tren luon la m()t b() cua nha nu6c va nhfmg khftu hi~u t6t d(fp neu tren luon la m()t
nhu cftu chinh dang, song kh6 thvc hi~n. N guai ta c6 thS ap dvng nhu cftu chinh dang, song kh6 thvc hi~n. N guai ta c6 thS ap dvng
each thuc tuyen truy€n, giao dvc, nang cao y thuc, d~o due va tinh each thuc tuyen truy€n, giao dvc, nang cao y thuc, d~o due va tinh
thftn phvc V\1 cua cac chu thS n~m giu quySn h;rc. Tuy nhien, each thftn phvc V\1 cua cac chu thS n~m giu quySn h;rc. Tuy nhien, each
nay kho co ths phat huy hi~u qua do phv thu9c nhi€u vao ban chfit nay kho co ths phat huy hi~u qua do phv thu9c nhi€u vao ban chfit
cua ca nhan chu thS. Cach thuc hi~u qua va bSn vung nhfit dS bao cua ca nhan chu thS. Cach thuc hi~u qua va bSn vung nhfit dS bao
dam quySn lvc nha nu6c duqc thvc hi~n m()t each dung d~n, khong dam quySn lvc nha nu6c duqc thvc hi~n m()t each dung d~n, khong
bi l~m quy€n hay tha hoa la b~ng vi~c kism soat quy€n lvc, hay bi l~m quy€n hay tha hoa la b~ng vi~c kism soat quy€n lvc, hay
CHUONG XVII- cAc CO QUAN HIEN DJNH DOC L4P (J VI$T NAM .. CHUONG XVII- cAc CO QUAN HIEN DJNH DOC L4P (J VI$T NAM ..
n6i each khac la h~ng cac CO' ch~ ki~m soat quySn hrc, trong d6 n6i each khac la h~ng cac CO' ch~ ki~m soat quySn hrc, trong d6
CO' ch~ ki~m soat hfru hi~u han ca la h~ng cac CQHDDL. Trong CO' ch~ ki~m soat hfru hi~u han ca la h~ng cac CQHDDL. Trong
tac ph~m "Tinh thftn phap lu~t" n6i ti~ng cua minh, Montesquieu tac ph~m "Tinh thftn phap lu~t" n6i ti~ng cua minh, Montesquieu
da nh~n dinh r~ng h~t ki ai n~m gift quySn lvc dSu c6 xu hu6ng da nh~n dinh r~ng h~t ki ai n~m gift quySn lvc dSu c6 xu hu6ng
t~t y~u la l~m d\lng quySn lvc va nguoi d6 se luon ti~p t\lc xu t~t y~u la l~m d\lng quySn lvc va nguoi d6 se luon ti~p t\lc xu
hu6ng nay cho d~n khi hi gi6i h~n. Tu d6 ong di t6i m()t k~t lu~n hu6ng nay cho d~n khi hi gi6i h~n. Tu d6 ong di t6i m()t k~t lu~n
h~t hu: "D~ cho nguai ta khong l~m quySn thi le t~t y~u cua v~n h~t hu: "D~ cho nguai ta khong l~m quySn thi le t~t y~u cua v~n
v~t la quySn lvc phai hi kim ch~ hai quySn lvc (TG)". 1 v~t la quySn lvc phai hi kim ch~ hai quySn lvc (TG)". 1
C6 th~ n6i, trong qua trinh tu D~i h9i Dang toan qu6c IAn C6 th~ n6i, trong qua trinh tu D~i h9i Dang toan qu6c IAn
thu X (2006) d~n D~i h9i Dang to an qu6c lftn thu XI (20 11 ), cac thu X (2006) d~n D~i h9i Dang to an qu6c lftn thu XI (20 11 ), cac
v~n dS H lu~n tren day vS logic cua sv tha h6a quySn lvc nha nu6c v~n dS H lu~n tren day vS logic cua sv tha h6a quySn lvc nha nu6c
va nhu cAu ki~m soat quysn lvc nha nuac ngay cang duqc nh~n va nhu cAu ki~m soat quysn lvc nha nuac ngay cang duqc nh~n
thuc m()t each ro rang. Nam 2006, khi ti~n hanh t6ng k~t m9t s6 thuc m()t each ro rang. Nam 2006, khi ti~n hanh t6ng k~t m9t s6
v~n dS H lu~n va thvc ti~n cua 20 nam d6i m6i, Dang c9ng san v~n dS H lu~n va thvc ti~n cua 20 nam d6i m6i, Dang c9ng san
Vi~t Nam da thing th~n nh~n dinh m9t trong nhiing h~n ch~ cua Vi~t Nam da thing th~n nh~n dinh m9t trong nhiing h~n ch~ cua
cong tac H lu~n la vS nh~n thuc chua lam sang to duqc v~n dS cong tac H lu~n la vS nh~n thuc chua lam sang to duqc v~n dS
ki~m tra, giam sat quysn Ivc, hao dam quysn Ivc khong bi tha hoa ki~m tra, giam sat quysn Ivc, hao dam quysn Ivc khong bi tha hoa
va hi l~m d\lng; chua c6 nh~n thuc dfty du vS v~n dS lam sao d~ va hi l~m d\lng; chua c6 nh~n thuc dfty du vS v~n dS lam sao d~
tranh ch6ng cheo cling nhu tranh l~m quySn trong ho~t d()ng cua tranh ch6ng cheo cling nhu tranh l~m quySn trong ho~t d()ng cua
cac ca quan nha nu6c, vS ca ch~ bao dam quySn ki~m tra, giam cac ca quan nha nu6c, vS ca ch~ bao dam quySn ki~m tra, giam
sat cua nhan dan d6i v6i ho~t d()ng cua Nha nu6c. 2 sat cua nhan dan d6i v6i ho~t d()ng cua Nha nu6c. 2
V 6i nh~n dinh tren day trong khoang thai gian m 2006 d~n V 6i nh~n dinh tren day trong khoang thai gian m 2006 d~n
2011, nhiSu c6ng trinh nghien cl1u da duqc thvc hi~n vS v~n dS tha 2011, nhiSu c6ng trinh nghien cl1u da duqc thvc hi~n vS v~n dS tha
h6a quySn lvc va ki~m soat quySn lvc d~ r6i d~n D~i h9i Dang h6a quySn lvc va ki~m soat quySn lvc d~ r6i d~n D~i h9i Dang
1
Nguyen van ti~ng Anh: "To prevent this abuse, it is necessary from the very 1
Nguyen van ti~ng Anh: "To prevent this abuse, it is necessary from the very
nature of things that power should be a check on power" (Montesquieu, Tinh thdn nature of things that power should be a check on power" (Montesquieu, Tinh thdn
phap lu(it (Montesquieu- The spirit of the laws), Thomas Nugent dich, Uti ban ldn phap lu(it (Montesquieu- The spirit of the laws), Thomas Nugent dich, Uti ban ldn
thu 5, London, 1773, Chuang 4, Quy~n 11, tr. 155.) thu 5, London, 1773, Chuang 4, Quy~n 11, tr. 155.)
2
Ban chi d<;1o t6ng k~t li lu~n cua Ban ch~p hanh trung uong, Baa cao tdng kh m(Jt 2
Ban chi d<;1o t6ng k~t li lu~n cua Ban ch~p hanh trung uong, Baa cao tdng kh m(Jt
s6 vdn ctJ li lu(in - th~rc tiin qua 20 nam adi m&i (1986 - 2006), Nxb. Chinh tri s6 vdn ctJ li lu(in - th~rc tiin qua 20 nam adi m&i (1986 - 2006), Nxb. Chinh tri
qu6c gia, Ha N9i, 2005, tr. 117. qu6c gia, Ha N9i, 2005, tr. 117.
toan qu6c l~n thu XI (2011) nh~n thuc cua Dang c()ng san v~ yeu toan qu6c l~n thu XI (2011) nh~n thuc cua Dang c()ng san v~ yeu
c~u ki€m soat d6i v6i quy~n h,rc nha nu6c da h~t sue r5 rang. Tftt c~u ki€m soat d6i v6i quy~n h,rc nha nu6c da h~t sue r5 rang. Tftt
ca cac van ki~n quan trQng cua D~i h9i XI d~u d~ c~p t6i vftn d~ ca cac van ki~n quan trQng cua D~i h9i XI d~u d~ c~p t6i vftn d~
ki€m·soat quy~n h,rc a cac cung b~c va b6i canh khac nhau. Tru6c ki€m·soat quy~n h,rc a cac cung b~c va b6i canh khac nhau. Tru6c
tien, Cuong llnh, van ki~n chinh tri quan trQng nhftt cua Dang tien, Cuong llnh, van ki~n chinh tri quan trQng nhftt cua Dang
c9ng san duqc b6 sung, phat tri€n t~i D~i h9i XI da b6 sung y~u t6 c9ng san duqc b6 sung, phat tri€n t~i D~i h9i XI da b6 sung y~u t6
kiSm soat vao nguyen t~c t6 chuc thvc hi~n quy~n lvc nha nu6c, kiSm soat vao nguyen t~c t6 chuc thvc hi~n quy~n lvc nha nu6c,
theo do: "Quy~n hrc nha nuac fa th!Jng nhJt; CO Sl;i phan cong, theo do: "Quy~n hrc nha nuac fa th!Jng nhJt; CO Sl;i phan cong,
ph!Ji h(!JJ Va kidm soat gifra CQC CO' quan trong vi¢c thl;iC hi¢n CQC ph!Ji h(!JJ Va kidm soat gifra CQC CO' quan trong vi¢c thl;iC hi¢n CQC
quy~n l(lp phap, hanh phap, tu phap" .1 Nguyen t~c nay cling duqc quy~n l(lp phap, hanh phap, tu phap" .1 Nguyen t~c nay cling duqc
xem nhu m9t dinh huang 16n dS xay dvng h~ th6ng chinh tri. xem nhu m9t dinh huang 16n dS xay dvng h~ th6ng chinh tri.
Tren tinh th~n d6, Chi~n luqc phat triSn kinh t~ - xa h9i giai do~n Tren tinh th~n d6, Chi~n luqc phat triSn kinh t~ - xa h9i giai do~n
2011 - 2020 lien h~ m9t each trvc ti~p hon gifra vftn d~ ki€m soat 2011 - 2020 lien h~ m9t each trvc ti~p hon gifra vftn d~ ki€m soat
quy~n lvc va CO' ch~ ki€m soat quy~n lvc. Chi~n luqc nhftn m~nh quy~n lvc va CO' ch~ ki€m soat quy~n lvc. Chi~n luqc nhftn m~nh
quan diSm "hoan thi~n CO' ch~ d€ tang cuemg ki€m tra, giam sat quan diSm "hoan thi~n CO' ch~ d€ tang cuemg ki€m tra, giam sat
ho~t dQng CUa cac CO' quan l~p phap, hanh phap va tu phap" 2 nhu ho~t dQng CUa cac CO' quan l~p phap, hanh phap va tu phap" 2 nhu
m9t giai phap dS hoan thi~n b9 may nha nu6c phap quy~n XHCN m9t giai phap dS hoan thi~n b9 may nha nu6c phap quy~n XHCN
cua nhan dan, do nhan dan, vi nhan dan. cua nhan dan, do nhan dan, vi nhan dan.
TriSn khai cac tu tuang v~ kiSm soat quy~n lvc nha nu6c m9t TriSn khai cac tu tuang v~ kiSm soat quy~n lvc nha nu6c m9t
each C\l th€ hon nfra, Bao cao chinh tri cua Dl;li h9i d~i bi€u toan each C\l th€ hon nfra, Bao cao chinh tri cua Dl;li h9i d~i bi€u toan
qu6c l~n thu XI da d~t ra m9t s6 phuang huang, nhi~m V\1 cv th€ qu6c l~n thu XI da d~t ra m9t s6 phuang huang, nhi~m V\1 cv th€
cho nhi~m ki XI (20 11 - 20 16), theo d6 "nghien CUu xay dl;ing, b6 cho nhi~m ki XI (20 11 - 20 16), theo d6 "nghien CUu xay dl;ing, b6
sung CclC thd chd Va CO' chd VcJn hanh Clj thd ad bao aam nguyen sung CclC thd chd Va CO' chd VcJn hanh Clj thd ad bao aam nguyen
t!ic tJt Ca quy~n fl;iC nha nuac thuf}c V~ nhan dan Va nguyen t!ic t!ic tJt Ca quy~n fl;iC nha nuac thuf}c V~ nhan dan Va nguyen t!ic
quy~n fl!C nha nuac fa th!Jng nhJt, CO Sl;i phan cong, ph!Ji h(!JJ va quy~n fl!C nha nuac fa th!Jng nhJt, CO Sl;i phan cong, ph!Ji h(!JJ va
kidm soat giua cac CO' quan trong vi¢c thl;iC hi¢n quy~n fqp phap, kidm soat giua cac CO' quan trong vi¢c thl;iC hi¢n quy~n fqp phap,
hanh phap vatu phap". 3 hanh phap vatu phap". 3
1
Cuong llnh xay dgng, phat tri~n dAt nu&c trong thai ki qua d9 (b6 sung va phat 1
Cuong llnh xay dgng, phat tri~n dAt nu&c trong thai ki qua d9 (b6 sung va phat
tri~n nam 2011), M1,1c IV. tri~n nam 2011), M1,1c IV.
2
ChiSn luqc phat tri~n kinh tS- xa h9i giai do~n 2011 - 2020, M1,1c V. 2
ChiSn luqc phat tri~n kinh tS- xa h9i giai do~n 2011 - 2020, M1,1c V.
3
Bao cao chinh tri cua Ban chAp hanh trung uong Dang kh6a X t~i D~i h(,)i d~i bi~u 3
Bao cao chinh tri cua Ban chAp hanh trung uong Dang kh6a X t~i D~i h(,)i d~i bi~u
toan qu6c lftn thu XI (2011 ), M1,1c XI. toan qu6c lftn thu XI (2011 ), M1,1c XI.
CHU'ONG XVII- cAc CO QUAN HIEN D[NH DOC LJP (J VIETNAM .. CHU'ONG XVII- cAc CO QUAN HIEN D[NH DOC LJP (J VIETNAM ..
Nhu v~y, cho d~n D'J,i h9i Dang toan qu6c lftn thu XI, tuy vi~c Nhu v~y, cho d~n D'J,i h9i Dang toan qu6c lftn thu XI, tuy vi~c
thanh l~p cac CQHDDL chua duqc dS c~p m9t each C\1 thS song thanh l~p cac CQHDDL chua duqc dS c~p m9t each C\1 thS song
yeu cftu va nhu cftu d6i vai kiSm soat quysn h,rc nha nu&c va thi~t yeu cftu va nhu cftu d6i vai kiSm soat quysn h,rc nha nu&c va thi~t
l~p C(J ch~ ki8m soat quySn h,rc b&ng quySn lgc da duqc nh~n thtrc l~p C(J ch~ ki8m soat quySn h,rc b&ng quySn lgc da duqc nh~n thtrc
m9t each ro rang vs m~t 1i lu~n. m9t each ro rang vs m~t 1i lu~n.
vJ m¢t thvc tiln, sau 20 nam d&i m&i, trong n6n kinh t~ va h~ vJ m¢t thvc tiln, sau 20 nam d&i m&i, trong n6n kinh t~ va h~
th6ng chinh tri cua Vi~t Nam cling da xu~t hi~n m9t s6 b~t c~p th6ng chinh tri cua Vi~t Nam cling da xu~t hi~n m9t s6 b~t c~p
dang bao d9ng. Cling v6i S\f phat tri8n cua thanh phftn kinh t~ tu dang bao d9ng. Cling v6i S\f phat tri8n cua thanh phftn kinh t~ tu
nhan xu~t hi~n tinh tr'J,ng lqi ich nh6m v6i sv c~u k~t giua m9t b9 nhan xu~t hi~n tinh tr'J,ng lqi ich nh6m v6i sv c~u k~t giua m9t b9
ph~n quan chuc nha nu6c v6i cac doanh nghi~p dS ttVc lqi. Tinh ph~n quan chuc nha nu6c v6i cac doanh nghi~p dS ttVc lqi. Tinh
tr(J,ng tham nhling cling la hi~n tuqng kha ph& bi~n gay nhiSu btrc tr(J,ng tham nhling cling la hi~n tuqng kha ph& bi~n gay nhiSu btrc
xuc trong xa h9i. Da xu~t hi~n nhftng trnemg hqp ca quan nha xuc trong xa h9i. Da xu~t hi~n nhftng trnemg hqp ca quan nha
nuac, can b9 nha nu&c cua quysn, l(J,m quy8n d~n t&i xam ph(J,m nuac, can b9 nha nu&c cua quysn, l(J,m quy8n d~n t&i xam ph(J,m
t6i quySn C(J ban cua cong dan, lam thi~t h'J,i t6i lqi ich hqp phap t6i quySn C(J ban cua cong dan, lam thi~t h'J,i t6i lqi ich hqp phap
cua nguai dan, gay ra nhftng trnemg hqp nguai dan phan trng eve cua nguai dan, gay ra nhftng trnemg hqp nguai dan phan trng eve
doan, khi~u ki~n dong nguai, khi~u ki~n keo dai, th~m chi ch6ng doan, khi~u ki~n dong nguai, khi~u ki~n keo dai, th~m chi ch6ng
nguai thi hanh cong V\1. Thvc tiSn nay da duqc chi ra trong m9t s6 nguai thi hanh cong V\1. Thvc tiSn nay da duqc chi ra trong m9t s6
bao cao thuemg nien gftn day vs giai quy~t cong tac khi~u n(J,i, t6 bao cao thuemg nien gftn day vs giai quy~t cong tac khi~u n(J,i, t6
cao cua Chinh phu, cling nhu trong cac bao cao thfim tra tuang cao cua Chinh phu, cling nhu trong cac bao cao thfim tra tuang
irng cua Uy ban phap lu~t cua Qu6c h9i. 1 vs phia cac C(J quan cua irng cua Uy ban phap lu~t cua Qu6c h9i. 1 vs phia cac C(J quan cua
Dang, nam 2012, H9i nghi trung uang 4, Kh6a 11 lftn dftu tien da Dang, nam 2012, H9i nghi trung uang 4, Kh6a 11 lftn dftu tien da
chi ra m9t each tfl,l'c di~n nhftng thvc tiSn b~t c~p lien quan t6i sv chi ra m9t each tfl,l'c di~n nhftng thvc tiSn b~t c~p lien quan t6i sv
tha hoa cua quysn lvc: "m9t b9 pht;m khong nho can b9, aang vien, tha hoa cua quysn lvc: "m9t b9 pht;m khong nho can b9, aang vien,
trong a6 c6 nhfmg dang vien gii( vi tri liinh tlt;to, quan li, kd ca m9t trong a6 c6 nhfmg dang vien gii( vi tri liinh tlt;to, quan li, kd ca m9t
s6 can b9 cao cdp, suy thoai vJ tu tu&ng chinh tri, tlt;to dire, !6i s6 can b9 cao cdp, suy thoai vJ tu tu&ng chinh tri, tlt;to dire, !6i
s6ng v&i nhfmg bidu hi?n khac nhau vJ Sif phai nht;tt li tu&ng, sa s6ng v&i nhfmg bidu hi?n khac nhau vJ Sif phai nht;tt li tu&ng, sa
VCtO chit nghfa Ca nhan fch kf, CO' hf}i, fhl!C d'/fng, cht;ty theo danh VCtO chit nghfa Ca nhan fch kf, CO' hf}i, fhl!C d'/fng, cht;ty theo danh
l(Ji, tiJn tai, kim eva ilia vi, ClfC b9, tham nhftng, ICing phi, tuy ti¢n, l(Ji, tiJn tai, kim eva ilia vi, ClfC b9, tham nhftng, ICing phi, tuy ti¢n,
1 1
Vi d\1 Bao cao s6 223/BC-CP ngay 14 thang 9 nam 2012 cua Chinh phu v@ cong Vi d\1 Bao cao s6 223/BC-CP ngay 14 thang 9 nam 2012 cua Chinh phu v@ cong
tac giai quySt khiSu n~i, t6 cao nam 2012, Bao cao s6 1457/BC-UBPL13 ngay 23 tac giai quySt khiSu n~i, t6 cao nam 2012, Bao cao s6 1457/BC-UBPL13 ngay 23
thang 10 nam 2012 cua Uy ban phap lu~t cua Qu6c h('>i thAm tra Bao cao cua Chinh thang 10 nam 2012 cua Uy ban phap lu~t cua Qu6c h('>i thAm tra Bao cao cua Chinh
phu v@ cong tac giai quyst khiSu n~i, t6 cao nam 2012. phu v@ cong tac giai quyst khiSu n~i, t6 cao nam 2012.
v6 nguyen t!ic". 1 Nh~n dinh nay cling v6i cac bao cao v€ cong tac v6 nguyen t!ic". 1 Nh~n dinh nay cling v6i cac bao cao v€ cong tac
giai quySt khiSu n~i, t6 cao g~n day cua Chinh phu la minh ch(mg giai quySt khiSu n~i, t6 cao g~n day cua Chinh phu la minh ch(mg
r5 rang cho S\f d6i m6i v€ nh~n thuc cua Dang CQng san va cua cac r5 rang cho S\f d6i m6i v€ nh~n thuc cua Dang CQng san va cua cac
CO' quan nha nu6c vS tinh tr~ng ySu kern trong cong tac chi d~o, CO' quan nha nu6c vS tinh tr~ng ySu kern trong cong tac chi d~o,
quan li, diSu hanh cua cac ca quan nha nu6c, chua coi trQng d~y quan li, diSu hanh cua cac ca quan nha nu6c, chua coi trQng d~y
du quy€n, lqi ich hqp phap cua nguai dan, nhfmg dftu hi9u l~m du quy€n, lqi ich hqp phap cua nguai dan, nhfmg dftu hi9u l~m
quysn, tha h6a quy€n lvc trong thvc tiSn va tht;rc tiSn do tftt ysu quysn, tha h6a quy€n lvc trong thvc tiSn va tht;rc tiSn do tftt ysu
d~n t6i yeu c~u phai ki~m soat quySn lvc nha nu6c. d~n t6i yeu c~u phai ki~m soat quySn lvc nha nu6c.
v6i S\f d6i m6i nh~n thuc vS li lu~n va thvc tiSn nhu phan tich v6i S\f d6i m6i nh~n thuc vS li lu~n va thvc tiSn nhu phan tich
tren day' vftn dS ki~m so at quySn lvc va CO' chS ki~m so at quySn tren day' vftn dS ki~m so at quySn lvc va CO' chS ki~m so at quySn
lvc b&ng quysn lvc da duqc quan tam, xem xet ki luang va tra lvc b&ng quysn lvc da duqc quan tam, xem xet ki luang va tra
thanh m{)t n{)i dung trong quan di~m chi d~o qua trinh dv thao HiSn thanh m{)t n{)i dung trong quan di~m chi d~o qua trinh dv thao HiSn
phap nam 2013. 2 KSt qua la trong HiSn phap nam 2013 da c6 nhiSu phap nam 2013. 2 KSt qua la trong HiSn phap nam 2013 da c6 nhiSu
quy dinh nh&m tang cu0ng CO' chS ki~m soat quySn lvc rna vi dl;l quy dinh nh&m tang cu0ng CO' chS ki~m soat quySn lvc rna vi dl;l
di~n hinh la cac quy dinh danh rieng d~ diSu chinh hai CQHDDL - di~n hinh la cac quy dinh danh rieng d~ diSu chinh hai CQHDDL -
HDBCQG va KTNN. Tuy r&ng m6i ca quan chi duqc danh m{)t HDBCQG va KTNN. Tuy r&ng m6i ca quan chi duqc danh m{)t
di€u khoan v6i n{)i dung khiem t6n, h~u nhu chi quy djnh vS chuc di€u khoan v6i n{)i dung khiem t6n, h~u nhu chi quy djnh vS chuc
nang va each thuc thanh l~p, song hai disu khoan it oi do cung da nang va each thuc thanh l~p, song hai disu khoan it oi do cung da
duqc d~t trong m{)t chuang rieng, Chuang X cua HiSn phap. Sv duqc d~t trong m{)t chuang rieng, Chuang X cua HiSn phap. Sv
d~c bi9t nay, tuy chi la vS hinh thuc song l~i la m{)t sv kh~ng djnh d~c bi9t nay, tuy chi la vS hinh thuc song l~i la m{)t sv kh~ng djnh
rftt ro rang vS xu hu6ng hinh thanh cua cac CQHDDL trong t6 rftt ro rang vS xu hu6ng hinh thanh cua cac CQHDDL trong t6
chuc b{) may nha nu6c cua C{)ng hoa XHCN Vi9t Nam, v6i su chuc b{) may nha nu6c cua C{)ng hoa XHCN Vi9t Nam, v6i su
m9nh va chuc nang ki~n1 soat quysn lvc nha nuac, bao dam quysn m9nh va chuc nang ki~n1 soat quysn lvc nha nuac, bao dam quysn
lvc nha nu6c duqc thvc hi9n m()t each dung d~n. lvc nha nu6c duqc thvc hi9n m()t each dung d~n.
3. HQI DONG BAU CU QUOC GIA 3. HQI DONG BAU CU QUOC GIA
3.1. Khai quat Sl}' ra dm cua H(}i dAng biu cfr quae gia 3.1. Khai quat Sl}' ra dm cua H(}i dAng biu cfr quae gia
Xet 1ir g6c d{) CQHDDL thi HDBCQG Ut m{)t ca quan m6i Xet 1ir g6c d{) CQHDDL thi HDBCQG Ut m{)t ca quan m6i
trong b9 may nha nu6c Vi9t Nam. Song nSu xet 1ir g6c d() ljch sir trong b9 may nha nu6c Vi9t Nam. Song nSu xet 1ir g6c d() ljch sir
1 1
Nghi quySt H<)i nghi trung uong lfin thu 4, khoa 11 (2012). Nghi quySt H<)i nghi trung uong lfin thu 4, khoa 11 (2012).
2
Ta trinh s6 194/TTr-UBDTSDHP ngay 19 thang 10 nam 2012 cua Uy ban dv 2
Ta trinh s6 194/TTr-UBDTSDHP ngay 19 thang 10 nam 2012 cua Uy ban dv
thao sua d6i HiSn phap nam 1992 v~ Dv thao sua d6i HiSn phap nam 1992. thao sua d6i HiSn phap nam 1992 v~ Dv thao sua d6i HiSn phap nam 1992.
CHUONG XVII- CAC CO QUAN HIEN D!NH DOC LiP (J VI$T NAM .. CHUONG XVII- CAC CO QUAN HIEN D!NH DOC LiP (J VI$T NAM ..
cua ch6 d9 bftu cit cua Vi9t Nam thi HDBCQG la m<)t ca quan vua cua ch6 d9 bftu cit cua Vi9t Nam thi HDBCQG la m<)t ca quan vua
cii vira moi Trong Bao cao s6 287/BC-UBDTSDHP gui d~i biSu cii vira moi Trong Bao cao s6 287/BC-UBDTSDHP gui d~i biSu
Qu6c h9i ngay 17 thang 5 nam 2013 v~ vi9c giai trinh, ti6p thu, Qu6c h9i ngay 17 thang 5 nam 2013 v~ vi9c giai trinh, ti6p thu,
chinh li Dl)' thao sua dbi Hi6n phap nam 1992 tren CO' sa y ki6n chinh li Dl)' thao sua dbi Hi6n phap nam 1992 tren CO' sa y ki6n
nhan dan co giai trinh nhu sau: "Vi9c thanh l~p H<)i d6ng bftu cit nhan dan co giai trinh nhu sau: "Vi9c thanh l~p H<)i d6ng bftu cit
qu6c gia thl)'c ch~t la vi9c hi6n dinh vai tro, dia vi phap ly H<)i qu6c gia thl)'c ch~t la vi9c hi6n dinh vai tro, dia vi phap ly H<)i
d6ng bftu cit trung uang hi9n dang duqc quy dinh trong lu~t bftu d6ng bftu cit trung uang hi9n dang duqc quy dinh trong lu~t bftu
cit nh~m phat huy dan chu, bao dam duqc tinh khach quan trong cit nh~m phat huy dan chu, bao dam duqc tinh khach quan trong
cong tac tb chuc bftu cit 6 nu6c ta". cong tac tb chuc bftu cit 6 nu6c ta".
d giai do~n tru6c Lu~t bftu Clr d~i bi~u Qu6c h<)i va d~i bi~u d giai do~n tru6c Lu~t bftu Clr d~i bi~u Qu6c h<)i va d~i bi~u
H<)i d6ng nhan dan nam 2015 (Lu~t bftu cit nam 2015), UBTVQH H<)i d6ng nhan dan nam 2015 (Lu~t bftu cit nam 2015), UBTVQH
dong vai tro h6t sue quan trQng trong qua trinh bftu Clr d~i biSu dong vai tro h6t sue quan trQng trong qua trinh bftu Clr d~i biSu
Qu6c h<)i v6i m<)t s6 nhi9m V\1, quy~n h~n nhu: quy~n cong b6 va Qu6c h<)i v6i m<)t s6 nhi9m V\1, quy~n h~n nhu: quy~n cong b6 va
chu tri bftu Clr d~i bi~u QufJc h<)i; 1 quy~n ~n dinh Vel cong bfJ ngay chu tri bftu Clr d~i bi~u QufJc h<)i; 1 quy~n ~n dinh Vel cong bfJ ngay
bftu cu; 2 quy~n ~n dinh sfJ luqng dan vi bftu Clr trong ca nu6c, xac bftu cu; 2 quy~n ~n dinh sfJ luqng dan vi bftu Clr trong ca nu6c, xac
dinh dan vi bftu cit va ~n dinh s6 luqng d~i bi~u bftu 6 m6i dan vi dinh dan vi bftu cit va ~n dinh s6 luqng d~i bi~u bftu 6 m6i dan vi
bftu cu. 3 Cong b6 va chu tri bftu cit, ~n dinh va cong bfJ ngay bftu bftu cu. 3 Cong b6 va chu tri bftu cit, ~n dinh va cong bfJ ngay bftu
cit la nhiing quy~n mang tinh bi~u tuqng ~n dinh thai di~m d~ cit la nhiing quy~n mang tinh bi~u tuqng ~n dinh thai di~m d~
nguai dan di thl)'c hi9n quy~n chinh tri quan trQng nh~t cua minh. nguai dan di thl)'c hi9n quy~n chinh tri quan trQng nh~t cua minh.
An dinh s6 luqng dan vi bftu Clr va xac dinh s6 dan vi bftu Clr An dinh s6 luqng dan vi bftu Clr va xac dinh s6 dan vi bftu Clr
trong ca nu6c CO ngma la khoanh vting cac khu V\l'C dan CU d~ W trong ca nu6c CO ngma la khoanh vting cac khu V\l'C dan CU d~ W
d6 bftu ra cac d~i bi~u. An dinh s6 luqng d~i bi~u duqc bftu 6 m6i d6 bftu ra cac d~i bi~u. An dinh s6 luqng d~i bi~u duqc bftu 6 m6i
dan vi bftu cit c6 nghla la quy6t dinh t6i ti 19 d~i bi~u duqc bftu dan vi bftu cit c6 nghla la quy6t dinh t6i ti 19 d~i bi~u duqc bftu
tuang ung v6i s6 dan, me la m6i nguai dan trong m<)t dan vi bftu tuang ung v6i s6 dan, me la m6i nguai dan trong m<)t dan vi bftu
Clr duqc bao nhieu nguai d~i di9n. T~t ca nhfrng quy~n nay d~u Clr duqc bao nhieu nguai d~i di9n. T~t ca nhfrng quy~n nay d~u
n~m 6 trung tam, tfl)'c ti6p th~ hi9n ban ch~t cua ch6 d9 bftu cu d~ n~m 6 trung tam, tfl)'c ti6p th~ hi9n ban ch~t cua ch6 d9 bftu cu d~
hinh thanh Qu6c h<)i va qua do gian ti6p hinh thanh b9 may nha hinh thanh Qu6c h<)i va qua do gian ti6p hinh thanh b9 may nha
nu6c. Trong khi do, UBTVQH l~i la ca quan thuang tfl)'c cua nu6c. Trong khi do, UBTVQH l~i la ca quan thuang tfl)'c cua
1
Dieu 4 Lu~t bfiu cir d~i bi~u Quf>c h('>i nam 1997 (2001). 1
Dieu 4 Lu~t bfiu cir d~i bi~u Quf>c h('>i nam 1997 (2001).
2
Dieu 54 Lu~t bfiu cir d~i bi~u Qu6c h('>i nam 1997 (2001). 2
Dieu 54 Lu~t bfiu cir d~i bi~u Qu6c h('>i nam 1997 (2001).
3
Dieu 11 Lu~t bfiu cu d~i bi~u Qu6c h('>i nam 1997 (200 1). 3
Dieu 11 Lu~t bfiu cu d~i bi~u Qu6c h('>i nam 1997 (200 1).
GlAO TRiNH LU!T HIEN PHAP VI~T NAM GlAO TRiNH LU!T HIEN PHAP VI~T NAM
Qu6c h()i. Thanh ph~n cua UBTVQH dSu la cac d~i biSu Qu6c Qu6c h()i. Thanh ph~n cua UBTVQH dSu la cac d~i biSu Qu6c
h()i, th~m chi dSu la cac d~i biSu Qu6c h()i gifr trQng trach cao h()i, th~m chi dSu la cac d~i biSu Qu6c h()i gifr trQng trach cao
nhfit trong Qu6c h()i.vs m~t 1i lu~n vi~c cac d~i bisu Qu6c h9i nhfit trong Qu6c h()i.vs m~t 1i lu~n vi~c cac d~i bisu Qu6c h9i
quyst dinh va chu tri qua trinh b~u cu nguai n~m giu vi tri rna quyst dinh va chu tri qua trinh b~u cu nguai n~m giu vi tri rna
minh dang n~m gifr la khong thS hi~n tinh khach quan, rftt c6 thS minh dang n~m gifr la khong thS hi~n tinh khach quan, rftt c6 thS
anh huang t6i tinh dan chu cua m()t cu()c b~u cu. Chinh vi v~y, anh huang t6i tinh dan chu cua m()t cu()c b~u cu. Chinh vi v~y,
Uy ban d\]' thao HiSn phap nam 2013 da dS xuftt va Qu6c h()i da Uy ban d\]' thao HiSn phap nam 2013 da dS xuftt va Qu6c h()i da
nhfit tri thong qua vi~c giao thAm quysn fin dinh va cong b6 ngay nhfit tri thong qua vi~c giao thAm quysn fin dinh va cong b6 ngay
bftu cu cho Qu6c h9i va nhung quysn con l~i trong s6 cac quysn bftu cu cho Qu6c h9i va nhung quysn con l~i trong s6 cac quysn
n6i tren cho H()i dbng b~u cu trung uang tren ca sa nang cftp n6i tren cho H()i dbng b~u cu trung uang tren ca sa nang cftp
thanh H()i dbng b~u cu qu6c gia va quy dinh CO' quan nay trong thanh H()i dbng b~u cu qu6c gia va quy dinh CO' quan nay trong
HiSn phap nh~m nang cao dia vi cua n6 trong b() may nha nu6c, HiSn phap nh~m nang cao dia vi cua n6 trong b() may nha nu6c,
tuang xung v6i chuc nang va vai tro rna n6 thvc hi~n trong llnh tuang xung v6i chuc nang va vai tro rna n6 thvc hi~n trong llnh
V\l'C b~u cu. V\l'C b~u cu.
Nhu v~y, dS khai quat vS hoan canh ra dai cua HDBCQG, c6 Nhu v~y, dS khai quat vS hoan canh ra dai cua HDBCQG, c6
thS n6i HDBCQG la "phien ban" nang cftp va duqc hiSn dinh cua thS n6i HDBCQG la "phien ban" nang cftp va duqc hiSn dinh cua
H()i dbng b~u cu trung uang theo Lu~t b~u cu d~i biSu Qu6c h()i H()i dbng b~u cu trung uang theo Lu~t b~u cu d~i biSu Qu6c h()i
nam 1997 (200 1) nh~m lam cho qua trinh b~u cu duqc dan chu, nam 1997 (200 1) nh~m lam cho qua trinh b~u cu duqc dan chu,
khach quan han. V 6 khung phap li, hi~n nay t6 chuc va ho~t khach quan han. V 6 khung phap li, hi~n nay t6 chuc va ho~t
d()ng cua HBBCQG duqc quy dinh t~i DiSu 117 HiSn phap nam d()ng cua HBBCQG duqc quy dinh t~i DiSu 117 HiSn phap nam
2013 va Lu~t b~u cu d~i biSu Qu6c h()i va d~i biSu H()i dbng 2013 va Lu~t b~u cu d~i biSu Qu6c h()i va d~i biSu H()i dbng
nhan dan nam 2015. nhan dan nam 2015.
3.2. Chrrc nang, vai tro cua Hqi dBng bdu cir quAe gia trong 3.2. Chrrc nang, vai tro cua Hqi dBng bdu cir quAe gia trong
linh vvc ki~m so~it quy~n Ivc linh vvc ki~m so~it quy~n Ivc
Chuc nang duqc hiSu la llnh vgc ho~t d()ng chinh cua m()t ca Chuc nang duqc hiSu la llnh vgc ho~t d()ng chinh cua m()t ca
quan. Chuc nang cua HDBCQG gbm hai mang cong vi~c la t6 quan. Chuc nang cua HDBCQG gbm hai mang cong vi~c la t6
chuc b~u cu d~i biSu Qu6c h()i va chi d~o, huang d~n b~u cu d~i chuc b~u cu d~i biSu Qu6c h()i va chi d~o, huang d~n b~u cu d~i
biSu HDND cac cftp. Khac v6i cac HBBCQG tren thS gi6i, biSu HDND cac cftp. Khac v6i cac HBBCQG tren thS gi6i,
HDBCQG cua Vi~t Nam khong c6 chuc nang t6 chuc trung c~u HDBCQG cua Vi~t Nam khong c6 chuc nang t6 chuc trung c~u
dan y. d day c~n luu y ph~m vi chuc nang cua HDBCQG trong dan y. d day c~n luu y ph~m vi chuc nang cua HDBCQG trong
b~u cu d~i biSu Qu6c h()i va d~i biSu HBND la khong gi6ng nhau. b~u cu d~i biSu Qu6c h()i va d~i biSu HBND la khong gi6ng nhau.
CHUONG XVII- cAc CO QUAN HIEN D!NH DOC LJP 6 VI$T NAM .. CHUONG XVII- cAc CO QUAN HIEN D!NH DOC LJP 6 VI$T NAM ..
D6i v6i bfru cu d~i bi~u Qu6c h{)i, sau khi Qu6c h{)i quy~t dinh D6i v6i bfru cu d~i bi~u Qu6c h{)i, sau khi Qu6c h{)i quy~t dinh
m{)t ngay bfru cu toan qu6c cho ca cu{)c bftu cu d~i bi~u Qu6c h{)i m{)t ngay bfru cu toan qu6c cho ca cu{)c bftu cu d~i bi~u Qu6c h{)i
va bfru cu d~i biSu HDND cac c&p, thi HDBCQG la ca quan t6 va bfru cu d~i biSu HDND cac c&p, thi HDBCQG la ca quan t6
chuc cu{)c bfru cu d~i bi~u Qu6c h{)i. Tuy nhien, n6i nhu v~y chuc cu{)c bfru cu d~i bi~u Qu6c h{)i. Tuy nhien, n6i nhu v~y
khong c6 nghia la HDBCQG t6 chuc thvc hi~n t&t ca cac ho~t khong c6 nghia la HDBCQG t6 chuc thvc hi~n t&t ca cac ho~t
d{)ng cua CUQC bftu cu d~i biSu Qu6c h{)i rna chi thvc hi~n m{)t s6 d{)ng cua CUQC bftu cu d~i biSu Qu6c h{)i rna chi thvc hi~n m{)t s6
cong vi~c chinh nhu fin dinh va cong b6 s6 dan vi bftu cu, s6 cong vi~c chinh nhu fin dinh va cong b6 s6 dan vi bftu cu, s6
luqng d~i bi~U bfru 0 mfii don vi bftu CU, xem xet hb SO' CUa Ung CU luqng d~i bi~U bfru 0 mfii don vi bftu CU, xem xet hb SO' CUa Ung CU
vien, cong b6 danh sach nguai ung cir, x6a ten nguai ung cu, vien, cong b6 danh sach nguai ung cir, x6a ten nguai ung cu,
ki~m tra bien ban xac dinh k~t qua bftu cu, quy~t dinh bftu cu ki~m tra bien ban xac dinh k~t qua bftu cu, quy~t dinh bftu cu
them, bfru cu l~i, huy bo k~t qua bfru cu, giai quy~t tranh chfip them, bfru cu l~i, huy bo k~t qua bfru cu, giai quy~t tranh chfip
trong bfru cu, xac nh~n, cong b6 k~t qua bfru cu, xac nh~n tu each trong bfru cu, xac nh~n, cong b6 k~t qua bfru cu, xac nh~n tu each
d~i biSu Qu6c h()i tlung cu 1 ••. Ben c~nh d6, cong tac thong tin, d~i biSu Qu6c h()i tlung cu 1 ••. Ben c~nh d6, cong tac thong tin,
tuyen truy~n, v~n d{)ng bfru cu, bao v~ bftu cu duqc thvc hi~n tuyen truy~n, v~n d{)ng bfru cu, bao v~ bftu cu duqc thvc hi~n
tfl,l'C ti~p bai cac CO' quan khac song du6i S\f chi d~O cua tfl,l'C ti~p bai cac CO' quan khac song du6i S\f chi d~O cua
HDBCQG. 2 T&t ca cac CO' quan khac tham gia t6 chuc CUQC bfru HDBCQG. 2 T&t ca cac CO' quan khac tham gia t6 chuc CUQC bfru
cu d~i bi~u Qu6c h{)i v6i nhfrng nhi~m V\1, quy~n h~n rieng song cu d~i bi~u Qu6c h{)i v6i nhfrng nhi~m V\1, quy~n h~n rieng song
khong CO' quan nao thl,l'C hi~n nhfrng cong vi~C quan tr<~>ng v6i khong CO' quan nao thl,l'C hi~n nhfrng cong vi~C quan tr<~>ng v6i
cu{)c bfru cu nhu HDBCQG, vi dv UBTVQH chi dl,l' ki~n va phan cu{)c bfru cu nhu HDBCQG, vi dv UBTVQH chi dl,l' ki~n va phan
b6 s6 luqng d~i bi~u Qu6c h{)i v~ cac nai, xac dinh ca cfiu, thanh b6 s6 luqng d~i bi~u Qu6c h{)i v~ cac nai, xac dinh ca cfiu, thanh
phftn nhfrng nguai duqc gi6i thi~u ung cu, giam sat cong tac bftu phftn nhfrng nguai duqc gi6i thi~u ung cu, giam sat cong tac bftu
cu; Chinh phu bao dam kinh phi va huang dfin quan 1i kinh phi cu; Chinh phu bao dam kinh phi va huang dfin quan 1i kinh phi
phvc vv bfru cu v.v. 3 Nhu v~y, c6 th~ n6i HDBCQG chinh la phvc vv bfru cu v.v. 3 Nhu v~y, c6 th~ n6i HDBCQG chinh la
trung tam cua cu{)c bfru cu d~i bi~u Qu6c h{)i, vita thvc hi~n m{)t trung tam cua cu{)c bfru cu d~i bi~u Qu6c h{)i, vita thvc hi~n m{)t
sfi cong vi~c trQng y~u nh&t cua CUQC bftu CU, vita bao quat, quan sfi cong vi~c trQng y~u nh&t cua CUQC bftu CU, vita bao quat, quan
xuy~n cong vi~c chung cua CUQC bftu cu d~i biSu Qu6c h{)i. xuy~n cong vi~c chung cua CUQC bftu cu d~i biSu Qu6c h{)i.
Dfii v6i cu()c bftu cu d~i bi~u HDND, HDBCQG dong vai tro Dfii v6i cu()c bftu cu d~i bi~u HDND, HDBCQG dong vai tro
it trung tam han so v6i CUQC bfru cu d~i bi~u Qu6c h{)i. Cac cong it trung tam han so v6i CUQC bfru cu d~i bi~u Qu6c h{)i. Cac cong
1
Di~u 15 Luftt bftu Clr nam 2015. 1
Di~u 15 Luftt bftu Clr nam 2015.
2
Khm1n 4, 5 Di~u 14 Lu~t bftu Clr nam 2015. 2
Khm1n 4, 5 Di~u 14 Lu~t bftu Clr nam 2015.
3
Khoim 3, 4 Di~u 4 Lu~t bftu Clr nam 2015. 3
Khoim 3, 4 Di~u 4 Lu~t bftu Clr nam 2015.
GrAO TRiNH LU}..THIEN PHAP VI:BT NAM GrAO TRiNH LU}..THIEN PHAP VI:BT NAM
vi~c rna HDBCQG phai thvc hi~n chu y~u la chi d~o, huang d~n vi~c rna HDBCQG phai thvc hi~n chu y~u la chi d~o, huang d~n
cac quy dinh cua phap lu~t v~ bftu cir d~i bi~u HDND, huang d~n cac quy dinh cua phap lu~t v~ bftu cir d~i bi~u HDND, huang d~n
va ki~m tra ho~t d<)ng cua cac t6 chtrc ph\1 trach bftu cir d~i bi~u va ki~m tra ho~t d<)ng cua cac t6 chtrc ph\1 trach bftu cir d~i bi~u
HDND, huy bo k~t qua bftu cir 6 m<)t dan vi bftu cir nao d6 n~u HDND, huy bo k~t qua bftu cir 6 m<)t dan vi bftu cir nao d6 n~u
c6 vi ph~m phap lu~t nghiem trQng. 1 Trong cu()c bftu cir d~i bi~u c6 vi ph~m phap lu~t nghiem trQng. 1 Trong cu()c bftu cir d~i bi~u
HDND, cac uy ban bftu cir 6 cac dia phuong tuang trng l~i la ca HDND, cac uy ban bftu cir 6 cac dia phuong tuang trng l~i la ca
quan c6 vai tro trung tam hon. 2 quan c6 vai tro trung tam hon. 2
Theo each thtrc t6 chtrc b<) may nha nuac C<)ng hoa XHCN Theo each thtrc t6 chtrc b<) may nha nuac C<)ng hoa XHCN
Vi~t Nam, trong b<) may nha nuac chi c6 Qu6c h<)i va HDND la Vi~t Nam, trong b<) may nha nuac chi c6 Qu6c h<)i va HDND la
duqc hinh thanh trvc ti~p ru nhan dan, thong qua con duemg duqc hinh thanh trvc ti~p ru nhan dan, thong qua con duemg
nguai dan di bftu cir, trvc ti~p chQn nhfrng nguai d~i di~n cua nguai dan di bftu cir, trvc ti~p chQn nhfrng nguai d~i di~n cua
minh dung trong hang ngii d~i bi~u Qudc h<)i va d~i bi~u HDND minh dung trong hang ngii d~i bi~u Qudc h<)i va d~i bi~u HDND
cac c~p. Qua trinh bftu cir, vi v~y duqc coila qua trinh gdc hinh cac c~p. Qua trinh bftu cir, vi v~y duqc coila qua trinh gdc hinh
thanh nen b<) may nha nuac Vi~t Nam qua m6i nhi~m kiva do d6 thanh nen b<) may nha nuac Vi~t Nam qua m6i nhi~m kiva do d6
each thuc rna no dUQ'C thl)'C hi~n phai thl)'C Sl)' dan chu, cong b~ng, each thuc rna no dUQ'C thl)'C hi~n phai thl)'C Sl)' dan chu, cong b~ng,
khach quan thi mai c6 th~ gop phftn bao dam duqc ban ch~t dan khach quan thi mai c6 th~ gop phftn bao dam duqc ban ch~t dan
chu vai nhan dan cua b<) may nha nuac. v ai chtrc nang va nhi~m chu vai nhan dan cua b<) may nha nuac. v ai chtrc nang va nhi~m
V\1 cua minh nhu d~ c~p tren day, HDBCQG c6 vai tro quan V\1 cua minh nhu d~ c~p tren day, HDBCQG c6 vai tro quan
trQng nh~t trong bftu cir 6 Vi~t Nam, bao dam cac cu<)c bftu cir trQng nh~t trong bftu cir 6 Vi~t Nam, bao dam cac cu<)c bftu cir
hinh thanh CO' quan d~i di~n 6 Vi~t Nam d~t duqc cac tieu chuan hinh thanh CO' quan d~i di~n 6 Vi~t Nam d~t duqc cac tieu chuan
tren. Qua vi~c thvc hi~n vai tro nay, HDBCQG ciing thvc hi~n tren. Qua vi~c thvc hi~n vai tro nay, HDBCQG ciing thvc hi~n
duqc vai tro lan han cua minh vai tu each m()t CQHDDL, d6 la duqc vai tro lan han cua minh vai tu each m()t CQHDDL, d6 la
ki~m soat quy~n lvc nha nuac. ki~m soat quy~n lvc nha nuac.
3.3., Crr cAu., thanh phftn, ch~ d{) lam vi~c cua H{)i dilng bftu 3.3., Crr cAu., thanh phftn, ch~ d{) lam vi~c cua H{)i dilng bftu
cfr quoc gia cfr quoc gia
V~ ca c~u, HDBCQG la m<)t t~p th~ g6m 1 chu tich, m<)t s6 V~ ca c~u, HDBCQG la m<)t t~p th~ g6m 1 chu tich, m<)t s6
ph6 chu tich va cac uyvien. 3 Chu tich HDBCQG do Qubc h<)i bftu ph6 chu tich va cac uyvien. 3 Chu tich HDBCQG do Qubc h<)i bftu
1
Bi~u 16 Lu~t b~u cu nam 2015. 1
Bi~u 16 Lu~t b~u cu nam 2015.
2
Xem cac quy dinh v~ nhi~m V\1, quy~n h~n ella uy ban b~u Clr trong Lu~t b~u Clr
2
Xem cac quy dinh v~ nhi~m V\1, quy~n h~n ella uy ban b~u Clr trong Lu~t b~u Clr
nam 2015. nam 2015.
3
Khoan 2 Bi~u 117 HiSn phap nam 2013. 3
Khoan 2 Bi~u 117 HiSn phap nam 2013.
CHUONG XVII- CAC CO QUAN HIEN D!NH DOC LJP 0 VI$T NAM .. CHUONG XVII- CAC CO QUAN HIEN D!NH DOC LJP 0 VI$T NAM ..
va mi~n nhi~m theo d~ cu cua t~p thS UBTVQH dang t~i nhi~m. va mi~n nhi~m theo d~ cu cua t~p thS UBTVQH dang t~i nhi~m.
Sau khi duqc bclu, Chu tjch HBBCQG gi6i thi~u dS Qu6c h9i phe Sau khi duqc bclu, Chu tjch HBBCQG gi6i thi~u dS Qu6c h9i phe
chuftn cac thanh vien con l~i. chuftn cac thanh vien con l~i.
Thanh phcln cua HBBCQG mang tinh d~i di~n cao, bao gbm Thanh phcln cua HBBCQG mang tinh d~i di~n cao, bao gbm
cac thanh vien d~n tit cac ca quan, t6 chuc c6 lien quan t6i bfiu cac thanh vien d~n tit cac ca quan, t6 chuc c6 lien quan t6i bfiu
cu UBTVQH, Chinh phu, Uy ban trung uang M~t tr~n T6 qu6c cu UBTVQH, Chinh phu, Uy ban trung uang M~t tr~n T6 qu6c
Vi~t Nam va m{)t s6 ca quan, t6 chuc huu quan. 1 Lu~t bfiu cu Vi~t Nam va m{)t s6 ca quan, t6 chuc huu quan. 1 Lu~t bfiu cu
nam 2015 khong quy dinh C\} thS cac ca quan, t6 chuc hfru quan nam 2015 khong quy dinh C\} thS cac ca quan, t6 chuc hfru quan
d6 cfing nhu s6 luqng d~i di~n d~n tir m6i ca quan. Tuy nhien, tir d6 cfing nhu s6 luqng d~i di~n d~n tir m6i ca quan. Tuy nhien, tir
thanh phfin cua HBBCQG duqc thanh l~p dS t6 chuc bfiu cu d~i thanh phfin cua HBBCQG duqc thanh l~p dS t6 chuc bfiu cu d~i
bisu Qu6c h9i khoa 14 vao nam 2016 (nam dciu tien thanh l~p bisu Qu6c h9i khoa 14 vao nam 2016 (nam dciu tien thanh l~p
HBBCQG) thi cac ca quan, t6 chuc hfru quan nay bao gbm: Chu HBBCQG) thi cac ca quan, t6 chuc hfru quan nay bao gbm: Chu
tjch nu6c, Ban t6 chuc trung uang, Uy ban kiSm tra trung uang: d~i tjch nu6c, Ban t6 chuc trung uang, Uy ban kiSm tra trung uang: d~i
di~n bai Truang ban, B9 Qu6c phong, B9 Cong an, B9 Thong tin di~n bai Truang ban, B9 Qu6c phong, B9 Cong an, B9 Thong tin
va Truy~n thong, B9 N{)i V\1, Ban cong tac d~i biSu cua UBTVQH, va Truy~n thong, B9 N{)i V\1, Ban cong tac d~i biSu cua UBTVQH,
Van phong Qu6c h{)i, 5 t6 chuc chinh tri - xa h9i 16n nh~t trong M~t Van phong Qu6c h{)i, 5 t6 chuc chinh tri - xa h9i 16n nh~t trong M~t
tr~n T6 qu6c Vi~t Nam gbm Lien doan lao d{)ng Vi~t Nam, H9i tr~n T6 qu6c Vi~t Nam gbm Lien doan lao d{)ng Vi~t Nam, H9i
nong dan Vi~t Nam, Boan thanh nien c{)ng san Hb Chi Minh, H9i nong dan Vi~t Nam, Boan thanh nien c{)ng san Hb Chi Minh, H9i
lien hi~p phv nu Vi~t Nam, H{)i C\l'U chi~n binh Vi~t Nam. lien hi~p phv nu Vi~t Nam, H{)i C\l'U chi~n binh Vi~t Nam.
V~ s6luqng, Lu~t bclu cu nam 2015 quy dinh HDBCQG c6 tir V~ s6luqng, Lu~t bclu cu nam 2015 quy dinh HDBCQG c6 tir
15 d~n 21 thanh vien. HBBCQG bclu nam 2016 c6 21 thanh vien, 15 d~n 21 thanh vien. HBBCQG bclu nam 2016 c6 21 thanh vien,
trong d6 Chu tich HBBCQG chinh la Chu tich Qu6c h9i kh6a 13, trong d6 Chu tich HBBCQG chinh la Chu tich Qu6c h9i kh6a 13,
4 ph6 chu tjch HD BCQG gbm 1 ph6 chu tjch Qu6c h{)i, d~i di~n 4 ph6 chu tjch HD BCQG gbm 1 ph6 chu tjch Qu6c h{)i, d~i di~n
Chu tjch nu6c, d~i di~n Chinh phu, d~i di~n Uy ban trung uang Chu tjch nu6c, d~i di~n Chinh phu, d~i di~n Uy ban trung uang
M~t tr~n T6 qu6c Vi~t Nam. Cac uy vien h9i dbng gbm 3 d~i di~n M~t tr~n T6 qu6c Vi~t Nam. Cac uy vien h9i dbng gbm 3 d~i di~n
tir UBTVQH va 1 d~i di~n d~n tir m6i ca quan con l~i. tir UBTVQH va 1 d~i di~n d~n tir m6i ca quan con l~i.
HBBCQG lam vi~c theo ch~ d9 t~p thS. M9i quy~t dinh dS HBBCQG lam vi~c theo ch~ d9 t~p thS. M9i quy~t dinh dS
thl,fc hi~n nhi~m vv, quy~n h~n cua H9i dbng d~u duqc dua ra thl,fc hi~n nhi~m vv, quy~n h~n cua H9i dbng d~u duqc dua ra
bai qua nua t6ng s6 thanh vien. Cu{)c h9p cua H9i dbng phai c6 bai qua nua t6ng s6 thanh vien. Cu{)c h9p cua H9i dbng phai c6
I Khofm 1 Bi~u 12 Lu~t b~u cu nam 2015. I Khofm 1 Bi~u 12 Lu~t b~u cu nam 2015.
GrAO TRINH LUAT HIEN PHAP V$T NAM GrAO TRINH LUAT HIEN PHAP V$T NAM
it nhftt 2/3 t6ng sb thanh vien H()i dbng tham dv. 1 Di~u d6 c6 it nhftt 2/3 t6ng sb thanh vien H()i dbng tham dv. 1 Di~u d6 c6
nghia la cho du CUQC hQp cua HDBCQG cua nam 2016 c6 14 nghia la cho du CUQC hQp cua HDBCQG cua nam 2016 c6 14
thanh vien tham dv, nghla la 2/3 t6ng sb thanh vien, thi cu()c hQp thanh vien tham dv, nghla la 2/3 t6ng sb thanh vien, thi cu()c hQp
nay chi c6 thS ra quySt dinh nSu c6 it nhftt 11 thanh vien biSu nay chi c6 thS ra quySt dinh nSu c6 it nhftt 11 thanh vien biSu
quySt tan thanh. quySt tan thanh.
HDBCQG do Qubc h()i thanh l~p nen bao cao va chiu trach HDBCQG do Qubc h()i thanh l~p nen bao cao va chiu trach
nhi~m trn6c Qu6c h()i. Di~u nay ciing thS hi~n m6 hinh t6 chuc b9 nhi~m trn6c Qu6c h()i. Di~u nay ciing thS hi~n m6 hinh t6 chuc b9
may nha nu6c theo chinh thS C()ng hoa XHCN cua Vi~t Nam v6i may nha nu6c theo chinh thS C()ng hoa XHCN cua Vi~t Nam v6i
Qu6c h()i la ca quan quy~n h;rc nha nu6c cao nhftt. D6i v6i Qu6c h()i la ca quan quy~n h;rc nha nu6c cao nhftt. D6i v6i
UBTVQH, HDBCQG chi c6 nhi~m V\1 bao cao ho~t d()ng. 2 Thvc UBTVQH, HDBCQG chi c6 nhi~m V\1 bao cao ho~t d()ng. 2 Thvc
ra quy dinh HDBCQG bao cao ho~t d()ng trn6c UBTVQH chi c6 ra quy dinh HDBCQG bao cao ho~t d()ng trn6c UBTVQH chi c6
y nghia hinh thuc, kh6ng c6 nghia HDBCQG 6 vi tri thftp han y nghia hinh thuc, kh6ng c6 nghia HDBCQG 6 vi tri thftp han
UBTVQH v~ m~t thu b~c nhu vi~c Chinh phu bao cao cong tac UBTVQH v~ m~t thu b~c nhu vi~c Chinh phu bao cao cong tac
trn6c Chu tich nu&c va UBTVQH theo quy dinh t~i Di~u 94 HiSn trn6c Chu tich nu&c va UBTVQH theo quy dinh t~i Di~u 94 HiSn
phap nam 2013. Tren tht;rc tS tftt ca cac lanh d~o cao nhftt cua phap nam 2013. Tren tht;rc tS tftt ca cac lanh d~o cao nhftt cua
UBTVQH, gbm Chit tich Qu6c h()i va cac Ph6 chu tjch Qu6c h()i UBTVQH, gbm Chit tich Qu6c h()i va cac Ph6 chu tjch Qu6c h()i
d~u la thanh vi en cua HDBCQG. d~u la thanh vi en cua HDBCQG.
M()t diSm ccln luu y nfra trong chS d9 lam vi~c cua HDBCQG M()t diSm ccln luu y nfra trong chS d9 lam vi~c cua HDBCQG
la h()i dbng nay kh6ng phai ca quan chuyen trach. Theo quy dinh, la h()i dbng nay kh6ng phai ca quan chuyen trach. Theo quy dinh,
HDBCQG se kSt thuc nhi~m V\1 cua minh, rue la chftm dm sv tbn HDBCQG se kSt thuc nhi~m V\1 cua minh, rue la chftm dm sv tbn
t~i, sau khi da trinh Qu6c h()i kh6a m6i bao cao t6ng kSt cu()c bclu t~i, sau khi da trinh Qu6c h()i kh6a m6i bao cao t6ng kSt cu()c bclu
cu rna h9i dbng da t6 chuc cung vai kst qua xac nh~n tu each d~i cu rna h9i dbng da t6 chuc cung vai kst qua xac nh~n tu each d~i
biSu Qubc h()i da duqc bclu qua cu()c bclu cu d6. 3 biSu Qubc h()i da duqc bclu qua cu()c bclu cu d6. 3
3.4. Tinh d(}c l~p ciia H(}i dBng bftu cii' quAe gia v6i trr each 3.4. Tinh d(}c l~p ciia H(}i dBng bftu cii' quAe gia v6i trr each
cO' quan hi€n djnh d(}c l~p trong b(} may nha nrr6'c Vi~t Nam cO' quan hi€n djnh d(}c l~p trong b(} may nha nrr6'c Vi~t Nam
Nhu phcln dclu cua chuang da phan tich, m()t trong nhfrng d~c Nhu phcln dclu cua chuang da phan tich, m()t trong nhfrng d~c
diSm quan trQng b~c nhftt cua m()t CQHDDL la tinh d()c l~p cua diSm quan trQng b~c nhftt cua m()t CQHDDL la tinh d()c l~p cua
1
BiSu 13 Lm1t b~u cu nam 2015. 1
BiSu 13 Lm1t b~u cu nam 2015.
2
BiSu 13 Lu~t b~u cu nam 2015. 2
BiSu 13 Lu~t b~u cu nam 2015.
3
BiSu 20 Lu~t b~u cu nam 2015. 3
BiSu 20 Lu~t b~u cu nam 2015.
CHUONG XVII- cAc CO QUAN HIEN D/NH DOC LJ_P 0 VI$T NAM .. CHUONG XVII- cAc CO QUAN HIEN D/NH DOC LJ_P 0 VI$T NAM ..
n6 trong b<) may nha nu6c, tinh d<)c l~p phiL hqp v6i chuc nang rna n6 trong b<) may nha nu6c, tinh d<)c l~p phiL hqp v6i chuc nang rna
n6 thl)'c hi~n. Tinh d<)c l~p cita HDBCQG cita Vi~t Nam c6 thS n6 thl)'c hi~n. Tinh d<)c l~p cita HDBCQG cita Vi~t Nam c6 thS
duqc xem xet 6 ba g6c d<). duqc xem xet 6 ba g6c d<).
V~ t6 chuc, HDBCQ9 do Qu6c h<)i bfiu va bai nhi~m v6i cac V~ t6 chuc, HDBCQ9 do Qu6c h<)i bfiu va bai nhi~m v6i cac
thanh phfin mang tinh d~i di~n. Ngo~i tru d~i di~n cita UBTVQH, thanh phfin mang tinh d~i di~n. Ngo~i tru d~i di~n cita UBTVQH,
cac thanh phfin khac d~u khong m~c nhien Ia d~i biSu Qu6c h<)i. cac thanh phfin khac d~u khong m~c nhien Ia d~i biSu Qu6c h<)i.
Lu~t bfiu cu nam 2015 khong c6 quy dinh HDBCQG 1~ thu<)c v~ Lu~t bfiu cu nam 2015 khong c6 quy dinh HDBCQG 1~ thu<)c v~
m~t t6 chuc d6i v6i m<)t ca quan nao khac. Theo thl)'c tiSn t6t cua m~t t6 chuc d6i v6i m<)t ca quan nao khac. Theo thl)'c tiSn t6t cua
qu6c tS thi vi~c HDBCQG do ca quan l~p phap qu6c gia bfiu va qu6c tS thi vi~c HDBCQG do ca quan l~p phap qu6c gia bfiu va
bai nhi~m la hoan toan hqp H va v~ m~t li thuySt khong anh huang bai nhi~m la hoan toan hqp H va v~ m~t li thuySt khong anh huang
t6i tinh d<)c l~p cita HDBCQG. Tuy nhien, trong thl)'c tS, thanh t6i tinh d<)c l~p cita HDBCQG. Tuy nhien, trong thl)'c tS, thanh
phfin cita HDBCQG nam 2016 l~i cho thfty trong 21 thanh vien thi phfin cita HDBCQG nam 2016 l~i cho thfty trong 21 thanh vien thi
chi c6 1 thanh vi en khong phai la d~i biSu Qu6c h<)i kh6a 13, d6 la chi c6 1 thanh vi en khong phai la d~i biSu Qu6c h<)i kh6a 13, d6 la
d~i di~n cita H<)i C\l'U chiSn binh Vi~t Nam. 1 Tftt ca cac lanh d~o d~i di~n cita H<)i C\l'U chiSn binh Vi~t Nam. 1 Tftt ca cac lanh d~o
cao nhftt cita Qu6c h<)i g6m Chit tich va cac Ph6 chit tjch d~u la cao nhftt cita Qu6c h<)i g6m Chit tich va cac Ph6 chit tjch d~u la
thanh vien chit ch6t trong HDBCQG. Nhu v~y, trong thl)'c tS t6 thanh vien chit ch6t trong HDBCQG. Nhu v~y, trong thl)'c tS t6
chuc cita HDBCQG chua bao dam cho ca quan nay sl)' d<)c l~p cAn chuc cita HDBCQG chua bao dam cho ca quan nay sl)' d<)c l~p cAn
thiSt dS c6 thS thl)'C hi~n chuc nang cita minh m<)t each thl)'c Sl)' thiSt dS c6 thS thl)'C hi~n chuc nang cita minh m<)t each thl)'c Sl)'
khach quan. khach quan.
v~ ho~t d<)ng, Di~u 13 Lu~t bfiu Clr nam 2015 quy dinh v~ ho~t d<)ng, Di~u 13 Lu~t bfiu Clr nam 2015 quy dinh
HDBCQG chju trach nhi~m tru6c Qu6c h<)i, bao cao tru6c Qu6c HDBCQG chju trach nhi~m tru6c Qu6c h<)i, bao cao tru6c Qu6c
h<)i va UBTVQH. Trach nhi~m bao cao khong c6 nghla la h<)i va UBTVQH. Trach nhi~m bao cao khong c6 nghla la
HDBCQG chju SlJ giam sat cita UBTVQH. Ben c~nh d6, cac HDBCQG chju SlJ giam sat cita UBTVQH. Ben c~nh d6, cac
nhi~m V\1, quy~n h~n cua HDBCQG cling da duqc quy djnh kha ro nhi~m V\1, quy~n h~n cua HDBCQG cling da duqc quy djnh kha ro
rang. Nhu v~y, v~ m~t phap H, ho~t d<)ng cita HDBCQG duqc bao rang. Nhu v~y, v~ m~t phap H, ho~t d<)ng cita HDBCQG duqc bao
dam tuang d6i d<)c l~p. Tuy nhien, trong thl)'c tiSn v6i thanh phftn dam tuang d6i d<)c l~p. Tuy nhien, trong thl)'c tiSn v6i thanh phftn
c6 nhi~u d~i biSu Qu6c h<)i dang t~i nhi~m kS tren, sl)' d<)c l~p c6 nhi~u d~i biSu Qu6c h<)i dang t~i nhi~m kS tren, sl)' d<)c l~p
I Xem danh sach H<)i d6ng b~u cir qu6c gia t;;ti http://vov.vn/chinh-tri/quoc- I Xem danh sach H<)i d6ng b~u cir qu6c gia t;;ti http://vov.vn/chinh-tri/quoc-
hoi/quoc-hoi-bo-phieu-bau-hoi-dong-bau-cu-quoc-gia-gom-21-thanh-vien- hoi/quoc-hoi-bo-phieu-bau-hoi-dong-bau-cu-quoc-gia-gom-21-thanh-vien-
453396.vov, danh sach d;;ti bi~u Qu6c h<)i kh6a 13 t;;ti http://dbqh.na.gov.vn/ 453396.vov, danh sach d;;ti bi~u Qu6c h<)i kh6a 13 t;;ti http://dbqh.na.gov.vn/
XIII!Daibieu.aspx (truy c~p ngay 15 thang 2 nam 2016). XIII!Daibieu.aspx (truy c~p ngay 15 thang 2 nam 2016).
G!Ao TRiNH LUAT HIEN PHAP vn;n NAM G!Ao TRiNH LUAT HIEN PHAP vn;n NAM
trong ho~t d()ng cua HDBCQG la kha kh6 khan. Nhfit la khi Lu~t trong ho~t d()ng cua HDBCQG la kha kh6 khan. Nhfit la khi Lu~t
biu cu nam 2015 khong quy dinh d()c l~p la m<)t nguyen t~c ho~t biu cu nam 2015 khong quy dinh d()c l~p la m<)t nguyen t~c ho~t
d()ng cua HDBCQG va ch~ d() ho~t d()ng cua HBBCQG la khong d()ng cua HDBCQG va ch~ d() ho~t d()ng cua HBBCQG la khong
chuyen trach. chuyen trach.
V~ tb chuc n()i b(), Lu~t bftu cu nam 2015 quy dinh b() may V~ tb chuc n()i b(), Lu~t bftu cu nam 2015 quy dinh b() may
giup vi~c cho HDBCQG do UBTVQH quy dinh 1 tuy nhien cho giup vi~c cho HDBCQG do UBTVQH quy dinh 1 tuy nhien cho
phep HDBCQG tlJ thanh l~p cac tiSu ban2 va trao quy~n cho phep HDBCQG tlJ thanh l~p cac tiSu ban2 va trao quy~n cho
HDBCQG trung t~p can b(), cong chuc cua cac ca quan hiiu quan HDBCQG trung t~p can b(), cong chuc cua cac ca quan hiiu quan
dS giup vi~c cho HDBCQG. 3 V~ tai chinh, kinh phi ho~t d()ng cua dS giup vi~c cho HDBCQG. 3 V~ tai chinh, kinh phi ho~t d()ng cua
HDBCQG lfiy tir ngan sach nha nu6c. Nhu v~y, sv d()c l~p v~ tb HDBCQG lfiy tir ngan sach nha nu6c. Nhu v~y, sv d()c l~p v~ tb
chuc n()i b() va tai chinh cua HDBCQG la tuong d6i phu hqp. chuc n()i b() va tai chinh cua HDBCQG la tuong d6i phu hqp.
Tuy nhien, nhu phan tich tren day sv 1~ thu<)c v~ thanh phin Tuy nhien, nhu phan tich tren day sv 1~ thu<)c v~ thanh phin
tren thvc t~ cua HBBCQG v~ tb chuc va ho~t d()ng la kha 16n va tren thvc t~ cua HBBCQG v~ tb chuc va ho~t d()ng la kha 16n va
c6 thS anh huang t6i tinh khach quan cua HD BCQG khi tb chuc c6 thS anh huang t6i tinh khach quan cua HD BCQG khi tb chuc
bdu cu d~i biSu Qu6c h()i. C6 thS n6i, xem xet m()t each tbng thS, bdu cu d~i biSu Qu6c h()i. C6 thS n6i, xem xet m()t each tbng thS,
HDBCQG cua Vi~t Nam theo Hi~n phap nam 2013 va Lu~t bfiu HDBCQG cua Vi~t Nam theo Hi~n phap nam 2013 va Lu~t bfiu
cu nam 2015 vin chua d~t duqc sv d()c l~p tuong xtrng v6i chuc cu nam 2015 vin chua d~t duqc sv d()c l~p tuong xtrng v6i chuc
nang cua minh. nang cua minh.
4. KIEM TOAN NHA NVde 4. KIEM TOAN NHA NVde
4.1. Ljch sfr hlnh thanh va phat tri~n cua Ki@m toan nha nrr&c 4.1. Ljch sfr hlnh thanh va phat tri~n cua Ki@m toan nha nrr&c
C6 thS xetn xet S\f hinh thanh va phat tri~n cua KTNN Vi~t C6 thS xetn xet S\f hinh thanh va phat tri~n cua KTNN Vi~t
Nam qua 3 giai do~n. Nam qua 3 giai do~n.
* Giai aor;tn 1: Giai aor;tn hinh thanh (1994 - 2004) * Giai aor;tn 1: Giai aor;tn hinh thanh (1994 - 2004)
Nam 1986, D~i h()i Dang toan qu6c lin thu VIda quy~t dinh Nam 1986, D~i h()i Dang toan qu6c lin thu VIda quy~t dinh
chuySn hu6ng phat triSn n~n kinh t~ Vi~t N am tir m()t n~n kinh t~ chuySn hu6ng phat triSn n~n kinh t~ Vi~t N am tir m()t n~n kinh t~
k~ ho~ch h6a, t~p trung, bao cfip sang n~n kinh t~ thi truemg dinh k~ ho~ch h6a, t~p trung, bao cfip sang n~n kinh t~ thi truemg dinh
1
Khoan 1 f)iSu 19 Lu~t bftu cu nam 2015. 1
Khoan 1 f)iSu 19 Lu~t bftu cu nam 2015.
2
Khoan 3 DiSu 12 Lu~t bftu cu nam 2015. 2
Khoan 3 DiSu 12 Lu~t bftu cu nam 2015.
3
Khoan 2 DiSu 19 Lu~t bftu cu nam 2015. 3
Khoan 2 DiSu 19 Lu~t bftu cu nam 2015.
CHU'ONG XVII- cAc CO QUAN HIEN D!NH DOC LJP 0 VI.$T NAM .. CHU'ONG XVII- cAc CO QUAN HIEN D!NH DOC LJP 0 VI.$T NAM ..
hu6ng XHCN. Nam 1992, ban Hi~n phap ddu tien cua thai ki dbi hu6ng XHCN. Nam 1992, ban Hi~n phap ddu tien cua thai ki dbi
m6i duqc ban hanh chinh thuc xac l~p duang h~i dbi m6i kinh t~ m6i duqc ban hanh chinh thuc xac l~p duang h~i dbi m6i kinh t~
ca v~ m~t chinh tri va phap li. Khi n~n kinh t~ chuy~n sang ca ch~ ca v~ m~t chinh tri va phap li. Khi n~n kinh t~ chuy~n sang ca ch~
thi truang, t~t ca cac ho~t d9ng kinh t~, tai chinh, bao gbm ca cac thi truang, t~t ca cac ho~t d9ng kinh t~, tai chinh, bao gbm ca cac
ho~t d9ng tai chinh, kinh t~ c6 sir dvng ngan sach nha nu6c d~u ho~t d9ng tai chinh, kinh t~ c6 sir dvng ngan sach nha nu6c d~u
v~n hanh theo ca ch~ thi truang. Du6i tac d9ng cua nhitng m~t v~n hanh theo ca ch~ thi truang. Du6i tac d9ng cua nhitng m~t
tieu C\}'C CUa n~n kinh t~ thi truang, cac ho~t d<)ng tai chinh cong tieu C\}'C CUa n~n kinh t~ thi truang, cac ho~t d<)ng tai chinh cong
da b9c 19 nhi~u y~u kern, 16 hbng c6 th€ ddn t6i t~ tham nhiing, da b9c 19 nhi~u y~u kern, 16 hbng c6 th€ ddn t6i t~ tham nhiing,
lang phi, kern hi~u qua. Tru6c tinh hinh d6, cong tac ki~m soat cac lang phi, kern hi~u qua. Tru6c tinh hinh d6, cong tac ki~m soat cac
ho~t d9ng tai chinh cong la m9t nhu cfi.u hSt sue buc thiSt. Do ho~t d9ng tai chinh cong la m9t nhu cfi.u hSt sue buc thiSt. Do
chinh la li do KTNN duqc hinh thanh va la CO' quan hoan toan chinh la li do KTNN duqc hinh thanh va la CO' quan hoan toan
m6i, chua c6 ti~n 1~ trong b9 may nha nu6c Vi~t N am. m6i, chua c6 ti~n 1~ trong b9 may nha nu6c Vi~t N am.
D~c di€m n6i b~t cua KTNN khi m6i thanh l~p la dia vi phap D~c di€m n6i b~t cua KTNN khi m6i thanh l~p la dia vi phap
li khong d9c l~p cua n6. N6i each khac, h1c nay KTNN chua phai li khong d9c l~p cua n6. N6i each khac, h1c nay KTNN chua phai
la CQHBBL. Ngay 11 thang 7 nam 1994, Chinh phu ban hanh la CQHBBL. Ngay 11 thang 7 nam 1994, Chinh phu ban hanh
Nghj djnh s6 70-CP thanh l~p Ca quan KTNN. Di~u 1 cua Nghj Nghj djnh s6 70-CP thanh l~p Ca quan KTNN. Di~u 1 cua Nghj
dinh nay quy dinh: "Nay thanh l9p Kidm toan Nha nuac di giup dinh nay quy dinh: "Nay thanh l9p Kidm toan Nha nuac di giup
Thit tu&ng Chinh phit thl!C hi?n chuc nang kidm tra, xac nh9n tinh Thit tu&ng Chinh phit thl!C hi?n chuc nang kidm tra, xac nh9n tinh
dung d&n, h(Yp phap cita tai li?u va s6 li?u ki toan, bao cao quyit dung d&n, h(Yp phap cita tai li?u va s6 li?u ki toan, bao cao quyit
toan cita cac CO' quan Nha nuac, cac dan vt Sl! nghi?p, dan vt kinh toan cita cac CO' quan Nha nuac, cac dan vt Sl! nghi?p, dan vt kinh
td Nha nuac va cac doan thd qudn chung, cac tJ chuc xii h9i sit td Nha nuac va cac doan thd qudn chung, cac tJ chuc xii h9i sit
d1Jng kinh phi do ngan sach Nha nuac ctip". Nam 1995, Thu tu6ng d1Jng kinh phi do ngan sach Nha nuac ctip". Nam 1995, Thu tu6ng
Chinh phu ban hanh QuySt dinh s6 61-TTg ngay 24 thang 01 v~ Chinh phu ban hanh QuySt dinh s6 61-TTg ngay 24 thang 01 v~
vi~c ban hanh Bi~u 1~ t6 chuc va ho~t d9ng cua KTNN. Nam vi~c ban hanh Bi~u 1~ t6 chuc va ho~t d9ng cua KTNN. Nam
2003, me la 8 nam sau d6, Chinh phu ban hanh Nghi dinh s6 2003, me la 8 nam sau d6, Chinh phu ban hanh Nghi dinh s6
93/2003/NB-CP ngay 13 thang 8 quy dinh v~ chuc nang, nhi~m 93/2003/NB-CP ngay 13 thang 8 quy dinh v~ chuc nang, nhi~m
V\1, quy~n h~n va CO' c~u t6 chuc cua KTNN' trong d6 kh~ng dinh V\1, quy~n h~n va CO' c~u t6 chuc cua KTNN' trong d6 kh~ng dinh
ro KTNN la ca quan thu9c chinh phu, cling gi6ng nhu nhitng ca ro KTNN la ca quan thu9c chinh phu, cling gi6ng nhu nhitng ca
quan thu9c chinh phu khac cua thai ki d6 nhu Tbng C\lC hai quan, quan thu9c chinh phu khac cua thai ki d6 nhu Tbng C\lC hai quan,
Dai tiSng n6i Vi~t Nam, Bai truy~n hinh Vi~t Nam v.v .. Nhfmg Dai tiSng n6i Vi~t Nam, Bai truy~n hinh Vi~t Nam v.v .. Nhfmg
van ban tren cho th~y KTNN do Chinh phu thanh l~p, quy djnh van ban tren cho th~y KTNN do Chinh phu thanh l~p, quy djnh
PGS. TS. To VanHoa 659 PGS. TS. To VanHoa 659

GlAO TRiNH LU!T HrEN PHAP VI:ST NAM GlAO TRiNH LU!T HrEN PHAP VI:ST NAM
nhi~m vg, quy~n h~n, quy dinh ca c~u t6 chuc va chS d<) lam vi~c. nhi~m vg, quy~n h~n, quy dinh ca c~u t6 chuc va chS d<) lam vi~c.
Ngoai S\f phl,l thu<)c v~ khung thS chS, KTNN giai do~n nay con Ngoai S\f phl,l thu<)c v~ khung thS chS, KTNN giai do~n nay con
phtJ thu<)c vao Chinh phu va Thu tu6ng Chinh phu a m<)t s6 khia phtJ thu<)c vao Chinh phu va Thu tu6ng Chinh phu a m<)t s6 khia
c~nh quan trQng khac nhu: c~nh quan trQng khac nhu:
- V~ t6 chuc, T6ng KTNN va cac Ph6 t6ng KTNN d~u do - V~ t6 chuc, T6ng KTNN va cac Ph6 t6ng KTNN d~u do
Thu tu6ng Chinh phu b6 nhi~m va mi6n nhi~m. 1 Thu tu6ng Chinh phu b6 nhi~m va mi6n nhi~m. 1
- V~ chS d9 trach nhi~m: T6ng KTNN chiu trach nhi~m tru6c - V~ chS d9 trach nhi~m: T6ng KTNN chiu trach nhi~m tru6c
Thu tu6ng Chinh phu. 2 Thu tu6ng Chinh phu. 2
- v~ ho~t d<)ng: - v~ ho~t d<)ng:
+ Phap lu~t khong quy dinh KTNN ho~t d<)ng theo nguyen t~c + Phap lu~t khong quy dinh KTNN ho~t d<)ng theo nguyen t~c
d<)c l~p. Phap lu~t thai ki d6 quy dinh KTNN ho~t d<)ng chi tuan d<)c l~p. Phap lu~t thai ki d6 quy dinh KTNN ho~t d<)ng chi tuan
theo phap lu~t, phuang phap chuyen mon nghi~p vg va chs d9 theo phap lu~t, phuang phap chuyen mon nghi~p vg va chs d9
kiSm toan, n6i each khac la chuftn mvc kiSm toan; song nhfmg kiSm toan, n6i each khac la chuftn mvc kiSm toan; song nhfmg
quy dinh d6 cua phap lu~t l~i do B<) Tai chinh quy dinh. 3 quy dinh d6 cua phap lu~t l~i do B<) Tai chinh quy dinh. 3
+ KS ho~ch kiSm toan cua KTNN do Thu tu6ng Chinh phu + KS ho~ch kiSm toan cua KTNN do Thu tu6ng Chinh phu
phe duy~t. 4
phe duy~t. 4
+ KSt qua kiSm toan phai duqc bao cao cho Thu tu6ng Chinh + KSt qua kiSm toan phai duqc bao cao cho Thu tu6ng Chinh
5
phu va thong bao cho CO' quan la d6i tuqng kiSm toan. phu va thong bao cho CO' quan la d6i tuqng kiSm toan. 5
Nhu v~y, c6 thS kh~ng dinh KTNN thai ki 1994- 2004 hoan Nhu v~y, c6 thS kh~ng dinh KTNN thai ki 1994- 2004 hoan
toan trvc thu<)c Chinh phu rna trvc tiSp la Thu tu6ng Chinh phu. toan trvc thu<)c Chinh phu rna trvc tiSp la Thu tu6ng Chinh phu.
KTNN h1c nay thvc sv la m{)t ca quan hanh chinh nha nu6c, n~m KTNN h1c nay thvc sv la m{)t ca quan hanh chinh nha nu6c, n~m
1
Di~u 3 Nghi dinh sb 70-CP ngay 11 thang 7 nam 1994 cua Chfnh phu v~ vi~c 1
Di~u 3 Nghi dinh sb 70-CP ngay 11 thang 7 nam 1994 cua Chfnh phu v~ vi~c
thanh l~p ca quan KTNN; Di~u 7 QuySt dinh sb 61-TTg ngay 24 thang 01 nam thanh l~p ca quan KTNN; Di~u 7 QuySt dinh sb 61-TTg ngay 24 thang 01 nam
1995 v~ vi~c ban hanh di~u 1~ t6 chuc va ho~t d<)ng cua KTNN. 1995 v~ vi~c ban hanh di~u 1~ t6 chuc va ho~t d<)ng cua KTNN.
2
Di~u 3 Nghi dinh sb 70-CP ngay 11 thang 7 nam 1994 cua Chfnh phu v~ vi~c 2
Di~u 3 Nghi dinh sb 70-CP ngay 11 thang 7 nam 1994 cua Chfnh phu v~ vi~c
thanh l~p ca quan KTNN. thanh l~p ca quan KTNN.
3
Khmln 1 Bi~u 3; kho::'m 5 Di~u 5; Bi~u 4 QuySt dinh s6 61-TTg; Bi~u 6 Nghi 3
Khmln 1 Bi~u 3; kho::'m 5 Di~u 5; Bi~u 4 QuySt dinh s6 61-TTg; Bi~u 6 Nghi
dinh sb 70-CP ngay 11 thang 7 nam 1994 cua Chinh phu v~ vi~c thanh l~p ca dinh sb 70-CP ngay 11 thang 7 nam 1994 cua Chinh phu v~ vi~c thanh l~p ca
quanKTNN. quanKTNN.
4
Bi~u 18 QuyStdinh sb 61-TTg ngay 24 thang 01 nam 1995 cua Thu tu6ng Chinhphu. 4
Bi~u 18 QuyStdinh sb 61-TTg ngay 24 thang 01 nam 1995 cua Thu tu6ng Chinhphu.
5
Khmln 2 Bi~u 4; Bi~u 22 QuySt dinh s6 61-TTg ngay 24 thang 01 nam 1995 cua 5
Khmln 2 Bi~u 4; Bi~u 22 QuySt dinh s6 61-TTg ngay 24 thang 01 nam 1995 cua
Thu tu6ng Chfnh phil. Thu tu6ng Chfnh phil.
CHUONG XVII- CAC CO QUAN HIEN DJNH DQC LiP 0 VI$T NAM .. CHUONG XVII- CAC CO QUAN HIEN DJNH DQC LiP 0 VI$T NAM ..
hoan toan trong h~ th6ng hanh chinh nha nu6c, h~ th6ng rna hoan toan trong h~ th6ng hanh chinh nha nu6c, h~ th6ng rna
KTNN c6 nhi~m V\1 giam sat chi tieu cong. Do d6, KTNN cua giai KTNN c6 nhi~m V\1 giam sat chi tieu cong. Do d6, KTNN cua giai
do~n nay chua phai la m()t CQHDDL. do~n nay chua phai la m()t CQHDDL.
* Giai aor;tn 2: Giai aor;tn chuy~n a8i (2005- 2014) * Giai aor;tn 2: Giai aor;tn chuy~n a8i (2005- 2014)
D~c di~m nbi b~t cua KTNN giai do~n nay la da b~t d~u duqc D~c di~m nbi b~t cua KTNN giai do~n nay la da b~t d~u duqc
nang cao vi tri va tinh d()c l~p trong b() may nha nu6c theo huang nang cao vi tri va tinh d()c l~p trong b() may nha nu6c theo huang
tn1 thanh m9t CQHDDL. tn1 thanh m9t CQHDDL.
Ngay 14 thing 6 nam 2005, Qu6c h()i kh6a XI ban hanh Lu~t Ngay 14 thing 6 nam 2005, Qu6c h()i kh6a XI ban hanh Lu~t
KTNN, qua d6 lu~t h6a dia vi phap H cua KTNN. Lu~t khilng dinh KTNN, qua d6 lu~t h6a dia vi phap H cua KTNN. Lu~t khilng dinh
"Ki~m toan nha nu6c la ca quan chuyen mon vS linh vgc ki~m tra "Ki~m toan nha nu6c la ca quan chuyen mon vS linh vgc ki~m tra
tai chinh nha nu6c do Qu6c h()i thanh l~p, ho~t d()ng d()c l~p va tai chinh nha nu6c do Qu6c h()i thanh l~p, ho~t d()ng d()c l~p va
chi tuan theo phap lu~t". 1 Ttr ch6 1~ CO' quan thu()c Chinh phu cua chi tuan theo phap lu~t". 1 Ttr ch6 1~ CO' quan thu()c Chinh phu cua
10 nam d~u thanh l~p, KTNN h1~ nay da tra thanh CO' quan do 10 nam d~u thanh l~p, KTNN h1~ nay da tra thanh CO' quan do
Qu6c h9i thanh l~p. Nhu v~y, S\f 1~ thu()c cua KTNN vao Chinh Qu6c h9i thanh l~p. Nhu v~y, S\f 1~ thu()c cua KTNN vao Chinh
phu da duqc h~n ch~. N~u so sanh v6i KTNN cua giai do~n tru6c, phu da duqc h~n ch~. N~u so sanh v6i KTNN cua giai do~n tru6c,
tinh d9c l~p cua KTNN (y giai do~n nay da duqc tang CUOng dang tinh d9c l~p cua KTNN (y giai do~n nay da duqc tang CUOng dang
k~, th~ hi~n anhilng di~m sau: k~, th~ hi~n anhilng di~m sau:
- VS m~t t6 chuc, Tbng KTNN do Qu6c h9i b~u, bai nhi~m, - VS m~t t6 chuc, Tbng KTNN do Qu6c h9i b~u, bai nhi~m,
miSn nhi~m theo dS nghi cua UBTVQH sau khi trao dbi th6ng miSn nhi~m theo dS nghi cua UBTVQH sau khi trao dbi th6ng
nh~t v6i Thu tu6ng Chinh phu. 2 Nhu v~y, dia vi cua Tbng KTNN nh~t v6i Thu tu6ng Chinh phu. 2 Nhu v~y, dia vi cua Tbng KTNN
da duqc tang len, bai cac chuc danh rna Qu6c h9i b~u dsu Ia da duqc tang len, bai cac chuc danh rna Qu6c h9i b~u dsu Ia
nhilng chuc danh cao nh~t trong b9 may nha nu6c nhu Chu tich · nhilng chuc danh cao nh~t trong b9 may nha nu6c nhu Chu tich ·
nu6c, Ph6 Chu tich nu6c, Thu tu6ng Chinh phil, Chu tich Qu6c nu6c, Ph6 Chu tich nu6c, Thu tu6ng Chinh phil, Chu tich Qu6c
h()i, Chanh an TANDTC, Vi~n truang VKSNDTC. Ph6 tbng h()i, Chanh an TANDTC, Vi~n truang VKSNDTC. Ph6 tbng
KTNN do Tbng ki~m toan dS nghi va UBTVQH b6 nhi~m, miSn KTNN do Tbng ki~m toan dS nghi va UBTVQH b6 nhi~m, miSn
nhi~m, each chuc. Chinh phu khong tham gia qua trinh bb nhi~m nhi~m, each chuc. Chinh phu khong tham gia qua trinh bb nhi~m
Ph6 tbng KTNN. 3 M9t di~m d~c bi~t cua KTNN giai do~n nay la Ph6 tbng KTNN. 3 M9t di~m d~c bi~t cua KTNN giai do~n nay la
1
Di~u 13 Luat KTNN nam 2005. 1
Di~u 13 Luat KTNN nam 2005.
2 2
Khoan 2 DiSu 17 Luat KTNN nam 2005. Khoan 2 DiSu 17 Luat KTNN nam 2005.
3
Khoan 2 Di~u 20 Lu~t KTNN nam 2005. 3
Khoan 2 Di~u 20 Lu~t KTNN nam 2005.
oiAo TRiNH LU~THIEN PHAP vrST NAM oiAo TRiNH LU~THIEN PHAP vrST NAM
T6ng ki~m toan va Ph6 t6ng KTNN dSu c6 nhi~m ki 7 nam, dai T6ng ki~m toan va Ph6 t6ng KTNN dSu c6 nhi~m ki 7 nam, dai
hon ca nhi~m ki cua Qu6c h9i. 1 Vi~c quy dinh nhi~m ki dai nhu hon ca nhi~m ki cua Qu6c h9i. 1 Vi~c quy dinh nhi~m ki dai nhu
v~y chtrng to v~n dS d(>c l~p trong ho~t d(>ng cua KTNN da duqc v~y chtrng to v~n dS d(>c l~p trong ho~t d(>ng cua KTNN da duqc
hSt sue coi trQng. hSt sue coi trQng.
- VS chS d9 trach nhi~m, Lu~t KTNN nam 2005 cung quy dinh - VS chS d9 trach nhi~m, Lu~t KTNN nam 2005 cung quy dinh
T6ng KTNN chiu trach nhi~m tru6c Qubc h(>i, UBTVQH va ca T6ng KTNN chiu trach nhi~m tru6c Qubc h(>i, UBTVQH va ca
Chinh phu. Du®g nhu a quy dinh nay, tuong tv nhu quy dinh vS Chinh phu. Du®g nhu a quy dinh nay, tuong tv nhu quy dinh vS
hinh thanh chuc danh T6ng ki~m toan, cac nha l~p phap vdn th~ hinh thanh chuc danh T6ng ki~m toan, cac nha l~p phap vdn th~
hi~n sv ng~p ngirng nh~t dinh dbi v6i vi~c chuy~n d6i hoan toan hi~n sv ng~p ngirng nh~t dinh dbi v6i vi~c chuy~n d6i hoan toan
KTNN 1ir Chinh phu sang Qubc h(>i. Du sao, quy dinh vS chS d9 KTNN 1ir Chinh phu sang Qubc h(>i. Du sao, quy dinh vS chS d9
trach nhi~m nhu v~y cung da th~ hi~n tinh d(>c l~p cao hon cua trach nhi~m nhu v~y cung da th~ hi~n tinh d(>c l~p cao hon cua
KTNN giai do~n nay so v6i giai do~n tru6c. KTNN giai do~n nay so v6i giai do~n tru6c.
- VS ho~t d(>ng: - VS ho~t d(>ng:
+ Lu~t KTNN nam 2005 da chinh thuc quy dinh KTNN ho~t + Lu~t KTNN nam 2005 da chinh thuc quy dinh KTNN ho~t
d(>ng theo nguyen t~c d(>c l~p, chi tuan theo phap lu~t, trung thvc d(>ng theo nguyen t~c d(>c l~p, chi tuan theo phap lu~t, trung thvc
va khach quan. 2 Chudn mvc KTNN gia day do chinh T6ng KTNN va khach quan. 2 Chudn mvc KTNN gia day do chinh T6ng KTNN
ban hanh theo quy trinh do UBTVQH quy dinh. 3 ban hanh theo quy trinh do UBTVQH quy dinh. 3
+ KS ho~ch ki~m toan hang nam cua KTNN trong giai do~n + KS ho~ch ki~m toan hang nam cua KTNN trong giai do~n
nay do chinh KTNN quySt dinh. KTNN khong cftn xin phe duy~t nay do chinh KTNN quySt dinh. KTNN khong cftn xin phe duy~t
rna chi cftn bao cao v6i Qubc h9i va Chinh phu tru6c khi thvc rna chi cftn bao cao v6i Qubc h9i va Chinh phu tru6c khi thvc
hi~n kS ho~ch d6. 4 Chinh phu c6 th~ c6 y kiSn vS kS ho~ch ki~m hi~n kS ho~ch d6. 4 Chinh phu c6 th~ c6 y kiSn vS kS ho~ch ki~m
toan song vS m~t phap li khong c6 quy dinh rang bu(>c KTNN toan song vS m~t phap li khong c6 quy dinh rang bu(>c KTNN
phai tuan theo. phai tuan theo.
+ KSt qua ki~m toan, du6i hinh thuc duqc gQi la Bao cao ki~m + KSt qua ki~m toan, du6i hinh thuc duqc gQi la Bao cao ki~m
toan cua KTNN duqc nang tftm vS gia tri phap H. Lu~t KTNN nam toan cua KTNN duqc nang tftm vS gia tri phap H. Lu~t KTNN nam
2005 quy dinh r5 bao cao ki~m toan c6 gia tri chwg cu xac nh~n 2005 quy dinh r5 bao cao ki~m toan c6 gia tri chwg cu xac nh~n
1
Khmin 3 DiSu 17, khoan 3 DiSu 20 Lu~t KTNN. 1
Khmin 3 DiSu 17, khoan 3 DiSu 20 Lu~t KTNN.
2 2
DiSu 7 Luat KTNN nam 2005. DiSu 7 Luat KTNN nam 2005.
3
DiSu 8 Lu~t KTNN nam 2005. 3
DiSu 8 Lu~t KTNN nam 2005.
4
Khoan 1 DiSu 15 Lu~t KTNN nam 2005. 4
Khoan 1 DiSu 15 Lu~t KTNN nam 2005.
CHUONG XVII- CAC CO QUAN HIEN DJNH DOC L4P 0 VI$T NAM .. CHUONG XVII- CAC CO QUAN HIEN DJNH DOC L4P 0 VI$T NAM ..
tinh dung d~n va tuan thu phap lu~t cua ho~t d()ng tai chinh colig tinh dung d~n va tuan thu phap lu~t cua ho~t d()ng tai chinh colig
va do d6 la din cu dS cac CO' quan nha nu6c c6 thAm quy~n nhu va do d6 la din cu dS cac CO' quan nha nu6c c6 thAm quy~n nhu
Qubc h()i, UBTVQH, Chinh phu, Toa an, Vi~n kiSm sat. .. thgc Qubc h()i, UBTVQH, Chinh phu, Toa an, Vi~n kiSm sat. .. thgc
hi~n chuc nang, nhi~m V\1 cua minh. Vi~c cong khai bao cao kiSm hi~n chuc nang, nhi~m V\1 cua minh. Vi~c cong khai bao cao kiSm
toan hie nay cling khong con ph1,1 thu()c nhi~u vao ·Chinh phu nhu toan hie nay cling khong con ph1,1 thu()c nhi~u vao ·Chinh phu nhu
tru6c day. 1 KTNN chi cftn trinh Qubc h()i cac bao cao kiSm toan la tru6c day. 1 KTNN chi cftn trinh Qubc h()i cac bao cao kiSm toan la
co ths duqc cong khai. 2 co ths duqc cong khai. 2
* Giai aoc;m 3: Giai aot;tn CQHDDL ady au (2015- ain nay) * Giai aoc;m 3: Giai aot;tn CQHDDL ady au (2015- ain nay)
C6 thS n6i, a giai do~n 2, KTNN da bu6c dftu mang dang d~p C6 thS n6i, a giai do~n 2, KTNN da bu6c dftu mang dang d~p
cua m()t CQHDDL v6i chuc nang kiSm soat tai chinh cong duqc cua m()t CQHDDL v6i chuc nang kiSm soat tai chinh cong duqc
quy djnh ro rang va tinh d()c l~p duqc tang cuemg ro r~t. Tuy quy djnh ro rang va tinh d()c l~p duqc tang cuemg ro r~t. Tuy
nhien, phai t6i giai do~n hi~n nay thi KTNN m6i thgc sg c6 dja vi nhien, phai t6i giai do~n hi~n nay thi KTNN m6i thgc sg c6 dja vi
phap 1i dfty du cua m()t CQHDDL. phap 1i dfty du cua m()t CQHDDL.
Thu nhdt, nhu da d~ c~p aphftn dftu, HiSn phap hi~n hanh cua Thu nhdt, nhu da d~ c~p aphftn dftu, HiSn phap hi~n hanh cua
nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam ban hanh nam 2013 da lftn dftu nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam ban hanh nam 2013 da lftn dftu
tien c6 quy djnh rieng v~ KTNN, 3 va quy djnh nay duqc d~t trong tien c6 quy djnh rieng v~ KTNN, 3 va quy djnh nay duqc d~t trong
m()t chuang rieng cung v6i HDBCQG. Sg hiSn djnh nay da kh~ng m()t chuang rieng cung v6i HDBCQG. Sg hiSn djnh nay da kh~ng
djnh, it nh~t la v~ hinh thuc, r~ng KTNN da chinh thuc la m()t djnh, it nh~t la v~ hinh thuc, r~ng KTNN da chinh thuc la m()t
CQHDDL trong b() may nha nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam. CQHDDL trong b() may nha nu6c C()ng hoa XHCN Vi~t Nam.
Cung v6i di~u d6, dja vi phap 1i cua KTNN cling duqc nang len Cung v6i di~u d6, dja vi phap 1i cua KTNN cling duqc nang len
m()t tftm m6i, bai le HiSn phap la d~o lu~t CO' ban, cac CO' quan nha m()t tftm m6i, bai le HiSn phap la d~o lu~t CO' ban, cac CO' quan nha
nu6c duqc quy djnh trong HiSn phap d~u la nhfmg ca quan quan nu6c duqc quy djnh trong HiSn phap d~u la nhfmg ca quan quan
trQng nh~t cua qubc gia, vi d1,1 Qubc h()i, UBTVQH, Chu tjch trQng nh~t cua qubc gia, vi d1,1 Qubc h()i, UBTVQH, Chu tjch
nu6c, Chinh phu v.v .. nu6c, Chinh phu v.v ..
Thu hai, KTNN v~n tiSp tl,lc la ca quan do Qubc h()i thanh l~p. Thu hai, KTNN v~n tiSp tl,lc la ca quan do Qubc h()i thanh l~p.
Tbng KTNN v~n do UBTVQH d~ nghj va Qubc h()i bftu, mi6n Tbng KTNN v~n do UBTVQH d~ nghj va Qubc h()i bftu, mi6n
nhi~m, bai nhi~m. Song di8m m6i a day la lu~t khong yeu cftu nhi~m, bai nhi~m. Song di8m m6i a day la lu~t khong yeu cftu
1
fliSu 9 Lu~t KTNN nam 2005. 1
fliSu 9 Lu~t KTNN nam 2005.
2 2
fliSu 58 Luat KTNN nam 2005. fliSu 58 Luat KTNN nam 2005.
3
fliSu 118 Hi~n phap nam 20 13. 3
fliSu 118 Hi~n phap nam 20 13.
GrAO TRINH LU!T HIEN PHAP VIl~T NAM GrAO TRINH LU!T HIEN PHAP VIl~T NAM
UBTVQH th6ng nhdt y kiSn v6i Chinh phu tru6c khi dS nghi sang UBTVQH th6ng nhdt y kiSn v6i Chinh phu tru6c khi dS nghi sang
Qu6c h()i. 1 Ben cc;tnh S\f phat triSn nay, cac Ph6 t6ng KTNN v~n Qu6c h()i. 1 Ben cc;tnh S\f phat triSn nay, cac Ph6 t6ng KTNN v~n
do T6ng KTNN dS nghi va UBTVQH b6 nhi~m, mi6n nhi~m, do T6ng KTNN dS nghi va UBTVQH b6 nhi~m, mi6n nhi~m,
each chtrc. 2 Song, S\f chi ph6i vS m~t t6 chtrc cua T6ng KTNN d6i each chtrc. 2 Song, S\f chi ph6i vS m~t t6 chtrc cua T6ng KTNN d6i
v&i tdt ca cac chtrc danh ki6m toan vien gia day la tuy~t d6i, khac v&i tdt ca cac chtrc danh ki6m toan vien gia day la tuy~t d6i, khac
v6i tru6c day chtrc danh KiSm toan vien cao cftp do UBTVQH b6 v6i tru6c day chtrc danh KiSm toan vien cao cftp do UBTVQH b6
nhi~m, mi6n nhi~m, bai nhi~m. 3 Nhu v~y la t6 chuc cua KTNN nhi~m, mi6n nhi~m, bai nhi~m. 3 Nhu v~y la t6 chuc cua KTNN
theo Lu~t nam 2015 th~m chi con tang cuang hon nfra tinh d()c l~p theo Lu~t nam 2015 th~m chi con tang cuang hon nfra tinh d()c l~p
cua KTNN so v6i giai doc;tn tru6c d6. Cling cftn luu y la Lu~t cua KTNN so v6i giai doc;tn tru6c d6. Cling cftn luu y la Lu~t
KTNN nam 2015 (sua d6i, b6 sung nam 2019 - sau day gQi la KTNN nam 2015 (sua d6i, b6 sung nam 2019 - sau day gQi la
Lu~t KTNN nam 2015) quy dinh T6ng KTNN c6 nhi~m ki chi 5 Lu~t KTNN nam 2015) quy dinh T6ng KTNN c6 nhi~m ki chi 5
nam theo nhi~m ki cua Qu6c h()i; Ph6 t6ng KTNN c6 nhi~m ki 5 nam theo nhi~m ki cua Qu6c h()i; Ph6 t6ng KTNN c6 nhi~m ki 5
nam. Trong khi d6 theo Lu~t KTNN nam 2005, ca hai chtrc danh nay nam. Trong khi d6 theo Lu~t KTNN nam 2005, ca hai chtrc danh nay
dSu c6 nhi~m ki 7 nam. Tuy nhien, ag6c d9 thtrc ti6n thi S\f khac bi~t dSu c6 nhi~m ki 7 nam. Tuy nhien, ag6c d9 thtrc ti6n thi S\f khac bi~t
nay khong c6 anh huang nhiSu tm tinh d()c l~p cua KTNN. nay khong c6 anh huang nhiSu tm tinh d()c l~p cua KTNN.
Thu ba, vS chS d9 trach nhi~m, cling v6i vi~c Chinh phu khong Thu ba, vS chS d9 trach nhi~m, cling v6i vi~c Chinh phu khong
tham gia vao qua trinh hinh thanh T6ng KTNN, Lu~t KTNN tham gia vao qua trinh hinh thanh T6ng KTNN, Lu~t KTNN
nam 2015 cling khong quy dinh KTNN phai chiu trach nhi~m nam 2015 cling khong quy dinh KTNN phai chiu trach nhi~m
tru6c Chinh phu. tru6c Chinh phu.
Ngoai nhfrng b6 sung va phat triSn tren, Lu~t KTNN nam 2015 Ngoai nhfrng b6 sung va phat triSn tren, Lu~t KTNN nam 2015
vS ca ban kS thua cac quy dinh cua Lu~t KTNN nam 2005 vS vS ca ban kS thua cac quy dinh cua Lu~t KTNN nam 2005 vS
hoc;tt d()ng cua KTNN. Tdt nhien c6 S\f khac bi~t lien quan t6i quy hoc;tt d()ng cua KTNN. Tdt nhien c6 S\f khac bi~t lien quan t6i quy
dinh bao cao Chinh phu vS kS hoc;tch kiSm toan hang nam tru6c dinh bao cao Chinh phu vS kS hoc;tch kiSm toan hang nam tru6c
khi thlJC hi~n. Lu~t nam 2015 da bo quy dinh nay' 4 qua d6 chftm khi thlJC hi~n. Lu~t nam 2015 da bo quy dinh nay' 4 qua d6 chftm
dut hftu nhu toan b9 kha nang chi ph6i cua Chinh phu cling nhu dut hftu nhu toan b9 kha nang chi ph6i cua Chinh phu cling nhu
cac ca quan thu()c h~ th6ng hanh chinh nha nu6c d6i v6i KTNN cac ca quan thu()c h~ th6ng hanh chinh nha nu6c d6i v6i KTNN
vS m~t phap li. vS m~t phap li.
1 1
Khoim 2 DiSu 12 Luat KTNN nam 2015. Khoim 2 DiSu 12 Luat KTNN nam 2015.
2 2
DiSu 15 Luat KTNN.nam 2015. DiSu 15 Luat KTNN.nam 2015.
3
Khoan 2 Di~u 20 Luat KTNN nam 2015. 3
Khoan 2 Di~u 20 Luat KTNN nam 2015.
4
Khoan 1 DiSu 10 Lu~t KTNN nam 2015. 4
Khoan 1 DiSu 10 Lu~t KTNN nam 2015.
CHUONG XVII- cAc CO QUAN HIEN DJNH DOC LiP 0 VI$T NAM .. CHUONG XVII- cAc CO QUAN HIEN DJNH DOC LiP 0 VI$T NAM ..
4.2. ChU:c nang va n()i dung ki€m toan cua Ki€m toan 4.2. ChU:c nang va n()i dung ki€m toan cua Ki€m toan
nha nu6'c nha nu6'c
* Chuc nang cita Kidm toan nha nuac * Chuc nang cita Kidm toan nha nuac
C6 thS hiSu m9t each don gian: "kiSm toan la xem xet va dua C6 thS hiSu m9t each don gian: "kiSm toan la xem xet va dua
ra y ki~n d6i v6i bao cao tai chinh cua m9t t& chuc". 1 Ho~t d9ng ra y ki~n d6i v6i bao cao tai chinh cua m9t t& chuc". 1 Ho~t d9ng
kiSm toan nh&m xac dinh li~u hoa don, chung m, s& sach k~ toan kiSm toan nh&m xac dinh li~u hoa don, chung m, s& sach k~ toan
co duqc l~p chinh xac, dung phap lu~t va ths hi~n chinh xac cac co duqc l~p chinh xac, dung phap lu~t va ths hi~n chinh xac cac
giao dich ma n6 minh chlrng. v~ m~t nghi~p V\1, khi ti~n hanh giao dich ma n6 minh chlrng. v~ m~t nghi~p V\1, khi ti~n hanh
ki~m toan, chu th~ ki~m toan sau khi xac nh~n hb sa ki~m toan se ki~m toan, chu th~ ki~m toan sau khi xac nh~n hb sa ki~m toan se
dua ra k~t lu~n va ki~n nghi d6i v6i vi~c sir dt;tng tai chinh vira dua ra k~t lu~n va ki~n nghi d6i v6i vi~c sir dt;tng tai chinh vira
ki~m toan. d day cAn hm y m9t d~c thu cua ho~t d9ng ki~m toan ki~m toan. d day cAn hm y m9t d~c thu cua ho~t d9ng ki~m toan
n6i chung la n~u phat hi~n c6 sai ph~m, ca quan kiSm toan se n6i chung la n~u phat hi~n c6 sai ph~m, ca quan kiSm toan se
cong khai sai ph~m d6 thay vi quy~t dinh nhfrng bi~n phap xir H cv cong khai sai ph~m d6 thay vi quy~t dinh nhfrng bi~n phap xir H cv
th~. Ki~m toan la ho~t d9ng kha ph& bi~n trong n~n kinh t~ thi th~. Ki~m toan la ho~t d9ng kha ph& bi~n trong n~n kinh t~ thi
truerng va c6 th~ duqc thvc hi~n hoi nhi~u chu th~ khac nhau truerng va c6 th~ duqc thvc hi~n hoi nhi~u chu th~ khac nhau
huang t6i nhi~u d6i tuqng khac nhau. huang t6i nhi~u d6i tuqng khac nhau.
Chuc nang cua KTNN chinh la ti~n hanh cac ho~t d9ng ki~m Chuc nang cua KTNN chinh la ti~n hanh cac ho~t d9ng ki~m
toan cong. Chuc nang cua KTNN c6 m9t s6 d~c di~m sau. toan cong. Chuc nang cua KTNN c6 m9t s6 d~c di~m sau.
Thu nhdt, d6i tuqng ki~m toan cua KTNN la t~t ca cac ho~t Thu nhdt, d6i tuqng ki~m toan cua KTNN la t~t ca cac ho~t
d9ng quan H, sir dvng tai chinh cong, tai san cong va cac ho~t d9ng quan H, sir dvng tai chinh cong, tai san cong va cac ho~t
d9ng lien quan d~n vi~c quan li, sir dvng tai chinh cong, tai san d9ng lien quan d~n vi~c quan li, sir dvng tai chinh cong, tai san
cong CUa cac CO' quan, t6 chuc CO sir dvng tai chinh, tai san cong. cong CUa cac CO' quan, t6 chuc CO sir dvng tai chinh, tai san cong.
Lu~t KTNN nam 2015 khong c6 sv h~n ch~ d6i v6i cac chu thS sir Lu~t KTNN nam 2015 khong c6 sv h~n ch~ d6i v6i cac chu thS sir
dvng ngan sach nha nu6c c6 thS tr6' thanh don vi bi kiSm toan bai dvng ngan sach nha nu6c c6 thS tr6' thanh don vi bi kiSm toan bai
KTNN, d6i tuqng bi kiSm toan c6 th~ la cac h9, Van phong chinh KTNN, d6i tuqng bi kiSm toan c6 th~ la cac h9, Van phong chinh
phu, cac doanh nghi~p nha nu6c, cac t& chuc xa h9i v.v .. sv h~n phu, cac doanh nghi~p nha nu6c, cac t& chuc xa h9i v.v .. sv h~n
ch~ ph~m vi kiSm toan cua KTNN d~n tir ngubn tai chinh va tai ch~ ph~m vi kiSm toan cua KTNN d~n tir ngubn tai chinh va tai
san duqc sir dvng la ngan sach nha nu6c va tai san cong. KTNN san duqc sir dvng la ngan sach nha nu6c va tai san cong. KTNN
I Jonathan Law, John Smullen, Tir aiin tid chinh va ngan hang (A Dictionary of I Jonathan Law, John Smullen, Tir aiin tid chinh va ngan hang (A Dictionary of
finance and banking), tai bi'm Ifin thu 4, Nxb. Dl;li h9c Oxford, 2008. finance and banking), tai bi'm Ifin thu 4, Nxb. Dl;li h9c Oxford, 2008.
GlAO TRINH LU!T HIEN PHAP vr:e:r NAM GlAO TRINH LU!T HIEN PHAP vr:e:r NAM
khong tiSn hanh kiSm toan d6i v&i vi~c su dvng ngubn tai chinh khong tiSn hanh kiSm toan d6i v&i vi~c su dvng ngubn tai chinh
ho~c tai san khac. Nhu v~y, KTNN khong tiSn hanh kiSm toan d6i ho~c tai san khac. Nhu v~y, KTNN khong tiSn hanh kiSm toan d6i
v&i cac doanh nghi~p thu(>c sa hfru tu nhan khong su dvng ngan v&i cac doanh nghi~p thu(>c sa hfru tu nhan khong su dvng ngan
sach nha nu&c, cac doanh nghi~p c6 v6n dfiu tu nu&c ngoai khong sach nha nu&c, cac doanh nghi~p c6 v6n dfiu tu nu&c ngoai khong
su dvng ngan sach va tai san cua Nha nu&c Vi~t Nam cling khong su dvng ngan sach va tai san cua Nha nu&c Vi~t Nam cling khong
chiu S\f kiSm toan cua KTNN. Nhfrng d6i tuQUg d6 thu(>c ph:;!m vi chiu S\f kiSm toan cua KTNN. Nhfrng d6i tuQUg d6 thu(>c ph:;!m vi
kiSm toan cua kiSm toan thuong ID:;li d9c l~p theo quy dinh cua kiSm toan cua kiSm toan thuong ID:;li d9c l~p theo quy dinh cua
phap lu~t vS kiSm toan d(>c l~p. phap lu~t vS kiSm toan d(>c l~p.
Thu hai, KTNN la ho:;1-t d(>ng kiSm toan mang tinh quySn lvc Thu hai, KTNN la ho:;1-t d(>ng kiSm toan mang tinh quySn lvc
nha nu&c, nhan danh nha nu&c. Theo quy dinh cua phap lu~t, h~ng nha nu&c, nhan danh nha nu&c. Theo quy dinh cua phap lu~t, h~ng
nam KTNN tv quySt dinh kS ho:;1-ch kiSm toan nam va bao cao nam KTNN tv quySt dinh kS ho:;1-ch kiSm toan nam va bao cao
Qu6c h9i tru&c khi thvc hi~n. Ngoai ra, KTNN cling c6 thS tiSn Qu6c h9i tru&c khi thvc hi~n. Ngoai ra, KTNN cling c6 thS tiSn
hanh cac CUQC kiSm toan khong n~m trong kS hO:;l-Ch nam nhung hanh cac CUQC kiSm toan khong n~m trong kS hO:;l-Ch nam nhung
phai du&i hinh thuc duqc Qu6c h(>i, UBTVQH, Chu tich nu&c, phai du&i hinh thuc duqc Qu6c h(>i, UBTVQH, Chu tich nu&c,
Chinh phu hay Thu tu&ng Chinh phu giao nhi~m vv. C6 thS hiSu Chinh phu hay Thu tu&ng Chinh phu giao nhi~m vv. C6 thS hiSu
la nSu nhung CCJ quan nay giao nhi~m V\1 kiSm toan thi KTNN la nSu nhung CCJ quan nay giao nhi~m V\1 kiSm toan thi KTNN
phai thvc hi~n. Cac C(J quan khac, bao gbm H{)i dbng dan tQC, cac phai thvc hi~n. Cac C(J quan khac, bao gbm H{)i dbng dan tQC, cac
Uy ban cua Qu6c h(>i, cac Doan d:;!i biSu Qu6c h(>i, Thuemg trvc Uy ban cua Qu6c h(>i, cac Doan d:;!i biSu Qu6c h(>i, Thuemg trvc
HDND, UBND cclp tinh, cfing c6 thS dS nghi KTNN tiSn hanh HDND, UBND cclp tinh, cfing c6 thS dS nghi KTNN tiSn hanh
m(>t CUQC kiSm toan nao d6. Khi d6 KTNN c6 thS xem xet, quySt m(>t CUQC kiSm toan nao d6. Khi d6 KTNN c6 thS xem xet, quySt
dinh chu khong c6 ngh'ia V\1 dap ®g dS nghi kiSm toan. 1 D6 la 3 dinh chu khong c6 ngh'ia V\1 dap ®g dS nghi kiSm toan. 1 D6 la 3
can cu phap H dS KTNN tiSn hanh m(>t CUQC kiSm toan va khi can cu phap H dS KTNN tiSn hanh m(>t CUQC kiSm toan va khi
CUQC kiSm toan da duqc quySt dinh tiSn hanh lTIQt each hqp phap CUQC kiSm toan da duqc quySt dinh tiSn hanh lTIQt each hqp phap
thi d6i tuqng bi kiSm toan phai chclp hanh S\f kiSm toan cua thi d6i tuqng bi kiSm toan phai chclp hanh S\f kiSm toan cua
KTNN. 2 Ho:;1-t d(>ng kiSm toan cua KTNN khong dva tren m6i KTNN. 2 Ho:;1-t d(>ng kiSm toan cua KTNN khong dva tren m6i
quan h~ khach hang - nha cung cclp dich V\1 nhu quan h~ kiSm toan quan h~ khach hang - nha cung cclp dich V\1 nhu quan h~ kiSm toan
d(>c l~p trong nSn kinh tS. d(>c l~p trong nSn kinh tS.
Thu ba, ho:;1-t d(>ng kiSm toan cua KTNN, cfing gi6ng nhu cac Thu ba, ho:;1-t d(>ng kiSm toan cua KTNN, cfing gi6ng nhu cac
ho:;1-t d(>ng kiSm toan thuang m:;1-i d9c l~p, la ho:;1-t d(>ng mang tinh ho:;1-t d(>ng kiSm toan thuang m:;1-i d9c l~p, la ho:;1-t d(>ng mang tinh
1
Khmln 1, 2, 3, Dieu 10 Lu~t KTNN nam 2015. 1
Khmln 1, 2, 3, Dieu 10 Lu~t KTNN nam 2015.
2
Khoim 2 Dieu 8, Dieu 68 Lu~t KTNN nam 2015. 2
Khoim 2 Dieu 8, Dieu 68 Lu~t KTNN nam 2015.
CHUONG XVII- cAc CO QUAN HIEN DJNH DOC L4P 0 VI$T NAM .. CHUONG XVII- cAc CO QUAN HIEN DJNH DOC L4P 0 VI$T NAM ..
chuyen mon va tinh khach quan r~t cao. Ho~t d()ng cua KTNN chuyen mon va tinh khach quan r~t cao. Ho~t d()ng cua KTNN
khong phai ho~t d()ng mang tinh ch~t chinh tri hay don thu~n la khong phai ho~t d()ng mang tinh ch~t chinh tri hay don thu~n la
hanh chinh di~u hanh. Ho~t d()ng mang tinh ch~t chinh tri, vi d\1 hanh chinh di~u hanh. Ho~t d()ng mang tinh ch~t chinh tri, vi d\1
ho~t d()ng ban hanh lu~t hay chinh sach cua Qu6c h()i hay Chinh ho~t d()ng ban hanh lu~t hay chinh sach cua Qu6c h()i hay Chinh
phu, la nhfing ho~t d()ng l~y quySt dinh theo da s6. Da s6 quySt phu, la nhfing ho~t d()ng l~y quySt dinh theo da s6. Da s6 quySt
dinh c6 nghia la dung va duqc thi hanh. Cac ho~t d()ng hanh chinh dinh c6 nghia la dung va duqc thi hanh. Cac ho~t d()ng hanh chinh
di~u hanh dva tren quan h~ c~p tren - c~p du6i C~p tren quySt di~u hanh dva tren quan h~ c~p tren - c~p du6i C~p tren quySt
dinh la c~p du6i thi hanh, cho du quySt dinh cua c~p tren c6 th€ dinh la c~p du6i thi hanh, cho du quySt dinh cua c~p tren c6 th€
sai hay dung. Ho~t d()ng chu ySu cua KTNN, cling gi6ng nhu cac sai hay dung. Ho~t d()ng chu ySu cua KTNN, cling gi6ng nhu cac
ho~t d()ng ki€m toan khac, la lam vi~c v6i nhfrng con s6, v6i h6a ho~t d()ng ki€m toan khac, la lam vi~c v6i nhfrng con s6, v6i h6a
don, chU'ng ill tai chinh. KTNN xac nh~n S\f chinh xac va hqp li don, chU'ng ill tai chinh. KTNN xac nh~n S\f chinh xac va hqp li
cua sb sach ks toan, hoa dan, chung ill co s~n quy chisu theo cac cua sb sach ks toan, hoa dan, chung ill co s~n quy chisu theo cac
quy chuAn C\1 th€ va chi tiSt cua ki€m toan, kS toan. d g6c d() nao quy chuAn C\1 th€ va chi tiSt cua ki€m toan, kS toan. d g6c d() nao
d6, ho~t d()ng nay nh&m xac dinh cai dung, cai sai din cu tren d6, ho~t d()ng nay nh&m xac dinh cai dung, cai sai din cu tren
tieu chufin nh~t dinh. Vi v~y n6 mang tinh chuyen mon va khach tieu chufin nh~t dinh. Vi v~y n6 mang tinh chuyen mon va khach
quan. Cai gi dung v6i quy chuAn thi la dung va cai gi sai v6i quy quan. Cai gi dung v6i quy chuAn thi la dung va cai gi sai v6i quy
chuAn thi la sai. Cling chinh vi v~y rna trong cac cong do~n ki€m chuAn thi la sai. Cling chinh vi v~y rna trong cac cong do~n ki€m
toan cua KTNN, cling nhu ho~t d()ng ki€m toan khac, bao gia toan cua KTNN, cling nhu ho~t d()ng ki€m toan khac, bao gia
cling c6 m()t cong do~n danh cho d6i tuqng hi ki€m toan c6 y cling c6 m()t cong do~n danh cho d6i tuqng hi ki€m toan c6 y
kiSn d6i v6i cac phat hi~n va kSt lu~n cua KTNN trinh bay trong kiSn d6i v6i cac phat hi~n va kSt lu~n cua KTNN trinh bay trong
dv thao bao cao ki€m toan, 1 ml)c dich cling la d€ tim dSn cai dv thao bao cao ki€m toan, 1 ml)c dich cling la d€ tim dSn cai
dung, cai sai trong sir dl)ng tai chinh, tai san cong m()t each dung, cai sai trong sir dl)ng tai chinh, tai san cong m()t each
khach quan, chinh xac nh~t. khach quan, chinh xac nh~t.
* N(Ji dung kidm toan cita KTNN * N(Ji dung kidm toan cita KTNN
Phan tich tren day v~ chuc nang cua KTNN c6 th€ dem l~i cin Phan tich tren day v~ chuc nang cua KTNN c6 th€ dem l~i cin
tuqng r&ng cong vi~c cua KTNN chi lien quan t6i vi~c ki€m tra va tuqng r&ng cong vi~c cua KTNN chi lien quan t6i vi~c ki€m tra va
xac nh~n cac con s6 trinh bay tren cac sb sach kS toan. Tuy nhien, xac nh~n cac con s6 trinh bay tren cac sb sach kS toan. Tuy nhien,
tren thvc tS n()i dung ki€m toan rna KTNN c6 th€ quySt dinh tiSn tren thvc tS n()i dung ki€m toan rna KTNN c6 th€ quySt dinh tiSn
1
Khoim 2 Di~u 47 Lu~t KTNN nam 2015. 1
Khoim 2 Di~u 47 Lu~t KTNN nam 2015.
GIAO TRiNH LUAT HIEN PHAP Vll~:T NAM GIAO TRiNH LUAT HIEN PHAP Vll~:T NAM
hanh trong timg cu()c ki6rn toan l~i c6 ph~rn vi r()ng hon kha hanh trong timg cu()c ki6rn toan l~i c6 ph~rn vi r()ng hon kha
nhiSu, trong d6 bao g6rn ba n()i dung. 1 nhiSu, trong d6 bao g6rn ba n()i dung. 1
- Ki~m toim ted chinh: Day la n()i dung thuemg c6 trong rn6i - Ki~m toim ted chinh: Day la n()i dung thuemg c6 trong rn6i
CUQC kiSrn toan cua KTNN. Khi thvc hi~n n()i dung kiSrn toan nay, CUQC kiSrn toan cua KTNN. Khi thvc hi~n n()i dung kiSrn toan nay,
KTNN ti~n hanh xern xet, danh gia, xac nh~n tinh dung d~n, trung KTNN ti~n hanh xern xet, danh gia, xac nh~n tinh dung d~n, trung
thvc cua cac s6 li~u, thong tin tai chinh va bao cao tai chinh cua thvc cua cac s6 li~u, thong tin tai chinh va bao cao tai chinh cua
don vi bi ki6m toan. Day cling la n()i dung di6n hinh nhfit cua cong don vi bi ki6m toan. Day cling la n()i dung di6n hinh nhfit cua cong
tac kism toan va chinh n9i dung nay duqc su d\lng chu y~u ds tac kism toan va chinh n9i dung nay duqc su d\lng chu y~u ds
rninh ho~ chuc nang cua KTNN trong phan tich tren day. rninh ho~ chuc nang cua KTNN trong phan tich tren day.
- Ki~m toan tudn thit: khi ap d\lng n()i dung nay, KTNN se - Ki~m toan tudn thit: khi ap d\lng n()i dung nay, KTNN se
can cu vao hoa don, chung tu va s6 sach k~ toan ds xern xet, can cu vao hoa don, chung tu va s6 sach k~ toan ds xern xet,
danh gia va xac nh~n vi~c chi tieu tu ngan sach cua dan vi bi danh gia va xac nh~n vi~c chi tieu tu ngan sach cua dan vi bi
kism toan co tuan thu cac dinh rnuc quy dinh bai phap lu~t, n9i kism toan co tuan thu cac dinh rnuc quy dinh bai phap lu~t, n9i
quy ho~c quy ch~ vS tai chinh rna dan vi bi ki~rn toan phai thvc quy ho~c quy ch~ vS tai chinh rna dan vi bi ki~rn toan phai thvc
hi~n. N~u n()i dung kiSrn toan thu nhfit chi danh gia xern s6 tiSn hi~n. N~u n()i dung kiSrn toan thu nhfit chi danh gia xern s6 tiSn
ghi tren h6a dan s6 sach c6 phan anh dung thvc t~ thu chi hay ghi tren h6a dan s6 sach c6 phan anh dung thvc t~ thu chi hay
khong, vi d\1 c6 khoan thu, chi nao thvc t~ cao han hay thfip han, khong, vi d\1 c6 khoan thu, chi nao thvc t~ cao han hay thfip han,
thi n9i dung kiSrn toan nay danh gia cac khoan thu chi co dung thi n9i dung kiSrn toan nay danh gia cac khoan thu chi co dung
dinh rnuc da quy dinh hay kh6ng, vi d\1 s6 tiSn chi cho bai vi~t dinh rnuc da quy dinh hay kh6ng, vi d\1 s6 tiSn chi cho bai vi~t
h()i thao la dung v6i thvc t~ nhung l~i cao han rnuc quy dinh rna h()i thao la dung v6i thvc t~ nhung l~i cao han rnuc quy dinh rna
dan vi da d~t ra. Day cling la n()i dung kiSrn toan thuang c6 trong dan vi da d~t ra. Day cling la n()i dung kiSrn toan thuang c6 trong
cac CUQC kiSm toan. cac CUQC kiSm toan.
- Ki~m toan ho(lt d6ng: v6i n()i dung kiSm toan nay, KTNN - Ki~m toan ho(lt d6ng: v6i n()i dung kiSm toan nay, KTNN
danh gia tinh kinh t~, hi~u lvc va hi~u qua trong quan li va su danh gia tinh kinh t~, hi~u lvc va hi~u qua trong quan li va su
d\}ng tai chinh c6ng va tai san c6ng. Day la n9i dung kiSrn toan d\}ng tai chinh c6ng va tai san c6ng. Day la n9i dung kiSrn toan
kh6ng trvc ti~p lien quan t6i vi~c d6i chi~u, xac nh~n gifiy to, s6 kh6ng trvc ti~p lien quan t6i vi~c d6i chi~u, xac nh~n gifiy to, s6
sach k~ toan rna rnang tinh chAt khai quat va trim tuqng han. Khi sach k~ toan rna rnang tinh chAt khai quat va trim tuqng han. Khi
ti~n hanh kiSrn toan ho~t d()ng, KTNN c6 thS se xern xet t6ng thS ti~n hanh kiSrn toan ho~t d()ng, KTNN c6 thS se xern xet t6ng thS
ho~t d9ng cua dan vi bi kisrn toan m goc nhin su d\}ng ngan sach ho~t d9ng cua dan vi bi kisrn toan m goc nhin su d\}ng ngan sach
1
Xem ,DiSu 32 Lu~t KTNN nam 2015. 1
Xem ,DiSu 32 Lu~t KTNN nam 2015.
CHUONG XVII- cAc CO QUAN HIEN D!NH DOC Lf_P 0 VI$T NAM .. CHUONG XVII- cAc CO QUAN HIEN D!NH DOC Lf_P 0 VI$T NAM ..
va tai san cong d~ danh gia vi~c su dvng ngubn lgc cong c6 hi~u va tai san cong d~ danh gia vi~c su dvng ngubn lgc cong c6 hi~u
qua d6i chisu vai kSt qua ho:;1t d()ng rna don vi d:;1t duqc, ca truac qua d6i chisu vai kSt qua ho:;1t d()ng rna don vi d:;1t duqc, ca truac
m~t va lau dai. Vi dv, KTNN c6 thS danh gia ho:;1t d()ng chi tieu m~t va lau dai. Vi dv, KTNN c6 thS danh gia ho:;1t d()ng chi tieu
cua don vi dSu dung thvc ts va dung dinh muc, rue Ia phu hqp nsu cua don vi dSu dung thvc ts va dung dinh muc, rue Ia phu hqp nsu
ap dvng n()i dung ki~m toan thu nhdt va th(r hai, tuy nhien c6 th~ ap dvng n()i dung ki~m toan thu nhdt va th(r hai, tuy nhien c6 th~
luqng chi tieu d6la qua nhiSu so v6i kSt qua d:;1t duqc ho~c qua it luqng chi tieu d6la qua nhiSu so v6i kSt qua d:;1t duqc ho~c qua it
dS c6 th~ dem dSn kSt qua nhu mong mu6n. dS c6 th~ dem dSn kSt qua nhu mong mu6n.
M~c du vS m~t phap li, n()i dung ki~m toan cua KTNN hao M~c du vS m~t phap li, n()i dung ki~m toan cua KTNN hao
gbm ca 3 n9i dung tren day, song tren thvc ts khong phai Iuc nao gbm ca 3 n9i dung tren day, song tren thvc ts khong phai Iuc nao
cac CUQC ki~m toan cling dSu thvc hi~n ca ha n()i dung. Tuy vao cac CUQC ki~m toan cling dSu thvc hi~n ca ha n()i dung. Tuy vao
yeu cftu cua timg CUQC ki~m toan, Tf>ng KTNN se quySt dinh n()i yeu cftu cua timg CUQC ki~m toan, Tf>ng KTNN se quySt dinh n()i
dung kiSm toan thich hqp. 1 Nhin chung, n()i dung th(r nhdt va thu dung kiSm toan thich hqp. 1 Nhin chung, n()i dung th(r nhdt va thu
hai thuang duqc ap dvng; trong khi d6 n()i dung thu ha mang tinh hai thuang duqc ap dvng; trong khi d6 n()i dung thu ha mang tinh
trim tuqng cao va kha ph(rc t:;1p, do do khong phai hdt ki CUQC trim tuqng cao va kha ph(rc t:;1p, do do khong phai hdt ki CUQC
kism toan nao cling duqc ap dvng. kism toan nao cling duqc ap dvng.
4.3. Vai tro cua Ki~m toan nha nrr6'c trong linh vqc ki~m 4.3. Vai tro cua Ki~m toan nha nrr6'c trong linh vqc ki~m
soat quy~n ll}'C soat quy~n ll}'C
NSu HDBCQG th\fc hi~n vai tro kiSm soat quySn Ivc nha nu6c NSu HDBCQG th\fc hi~n vai tro kiSm soat quySn Ivc nha nu6c
h~ng vi~c t6 chuc cac cu()c hftu cu th~t sv cong h~ng, khach quan h~ng vi~c t6 chuc cac cu()c hftu cu th~t sv cong h~ng, khach quan
va dan chu thi KTNN phat huy vai tro cua minh trong linh V\IC va dan chu thi KTNN phat huy vai tro cua minh trong linh V\IC
kiSm soat quySn l\fc nha nu6c thong qua vi~c gop phftn giam sat kiSm soat quySn l\fc nha nu6c thong qua vi~c gop phftn giam sat
su dvng ngan sach va tai san nha nu6c. Vai tro nay cua KTNN c6 su dvng ngan sach va tai san nha nu6c. Vai tro nay cua KTNN c6
thS duqc phan tich du6i hai g6c d() sau. thS duqc phan tich du6i hai g6c d() sau.
Thu nhdt, ho:;1t d()ng cua KTNN hao dam chi tieu ngan sach va Thu nhdt, ho:;1t d()ng cua KTNN hao dam chi tieu ngan sach va
SU dvng tai san cong illQt each trung th\fC, chinh xac va dung phap SU dvng tai san cong illQt each trung th\fC, chinh xac va dung phap
lu~t. Thong qua ho:;1t d()ng ki~m toan tai chinh va ki~m toan tuan lu~t. Thong qua ho:;1t d()ng ki~m toan tai chinh va ki~m toan tuan
thu, toan h9 hue tranh tai chinh cua don vi hi kism toan, cho du Ia thu, toan h9 hue tranh tai chinh cua don vi hi kism toan, cho du Ia
ca quan nha nu6c a cac cdp, doanh nghi~p nha nu6c, cac t6 chuc ca quan nha nu6c a cac cdp, doanh nghi~p nha nu6c, cac t6 chuc
1
Khoan 2 Di~u 32 Lu~t KTNN nam 2015. 1
Khoan 2 Di~u 32 Lu~t KTNN nam 2015.
su d1:1ng ngan sach nha nu6c, duqc phai bay. T~t ca cac giao dich su d1:1ng ngan sach nha nu6c, duqc phai bay. T~t ca cac giao dich
tai chinh tlr ngan sach nha nu6c va tai san nha nu6c rna dan vi do tai chinh tlr ngan sach nha nu6c va tai san nha nu6c rna dan vi do
su d1:1ng duqc phan tich, dbi chiSu v6i tht;rc ts va cac dinh muc do su d1:1ng duqc phan tich, dbi chiSu v6i tht;rc ts va cac dinh muc do
phap lu~t quy dinh. KTNN tht;rc hi~n cac cang vi~c nay v6i trinh phap lu~t quy dinh. KTNN tht;rc hi~n cac cang vi~c nay v6i trinh
d() chuyen man cao Va do do dem l~i S\f tin c~y CaO. Khi t~t ca cac d() chuyen man cao Va do do dem l~i S\f tin c~y CaO. Khi t~t ca cac
sb li~u ks toan luan co ths duqc phan tich, danh gia m9t each sb li~u ks toan luan co ths duqc phan tich, danh gia m9t each
chinh xac bai m9t ca quan d9c l~p va co chuyen man cao nhu v~y chinh xac bai m9t ca quan d9c l~p va co chuyen man cao nhu v~y
thi cac dan vi su d1:1ng ngan sach va tai san nha nu6c se phai hSt thi cac dan vi su d1:1ng ngan sach va tai san nha nu6c se phai hSt
sue din trQng, trung thvc va tri~t ds tuan thu phap lu~t trong cac sue din trQng, trung thvc va tri~t ds tuan thu phap lu~t trong cac
ho~t d()ng tai chinh cang cua minh. Tinh tr~ng tham nhung nha do ho~t d()ng tai chinh cang cua minh. Tinh tr~ng tham nhung nha do
cling co thS giam di. cling co thS giam di.
Thu hai, ho~t d()ng cua KTNN gop phftn nang cao tinh thftn Thu hai, ho~t d()ng cua KTNN gop phftn nang cao tinh thftn
tist ki~m, chbng lang phi va tang cuang tinh hi9u qua trong ho~t tist ki~m, chbng lang phi va tang cuang tinh hi9u qua trong ho~t
d<)ng cua cac dan vi su d\lng ngan sach va tai san nha nu6c. Khi d<)ng cua cac dan vi su d\lng ngan sach va tai san nha nu6c. Khi
toan b9 buc tranh tai chinh duqc phai bay thi toan b9 ho~t d<)ng toan b9 buc tranh tai chinh duqc phai bay thi toan b9 ho~t d<)ng
cua dan vi hi kiSm toan cling duqc cang khai. Qua do, KTNN cua dan vi hi kiSm toan cling duqc cang khai. Qua do, KTNN
khang nhling co thS danh gia duqc tinh hinh su d1:1ng ngan sach khang nhling co thS danh gia duqc tinh hinh su d1:1ng ngan sach
rna con danh gia tinh hi~u qua trong ho~t d<)ng noi chung cua dan rna con danh gia tinh hi~u qua trong ho~t d<)ng noi chung cua dan
vi su d1:1ng ngan sach. Dan vi su d1:1ng ngan sach, d~c bi~t la cac vi su d1:1ng ngan sach. Dan vi su d1:1ng ngan sach, d~c bi~t la cac
doanh nghi~p nha nu6c, co thS dva tren nhling danh gia nay dS tv doanh nghi~p nha nu6c, co thS dva tren nhling danh gia nay dS tv
hoan thi~n, nang cao hi~u qua ho~t d<)ng cua minh. hoan thi~n, nang cao hi~u qua ho~t d<)ng cua minh.
Thu ba, ho~t d<)ng cua KTNN dong vai tro h6 trq d~c lvc cho Thu ba, ho~t d<)ng cua KTNN dong vai tro h6 trq d~c lvc cho
ho~t d<)ng kiSm soat quySn lvc cua cac CO' quan dan cu. Theo quy ho~t d<)ng kiSm soat quySn lvc cua cac CO' quan dan cu. Theo quy
dinh cua phap lu~t, bao cao kiSm toan cua KTNN la can Clr dS dinh cua phap lu~t, bao cao kiSm toan cua KTNN la can Clr dS
Qubc h<)i va H<)i d6ng nhan dan cac c~p thvc hi~n cac nhi~m V\1, Qubc h<)i va H<)i d6ng nhan dan cac c~p thvc hi~n cac nhi~m V\1,
quySn h~n cua minh, d~c bi~t la trong llnh V\fC giam sat. c\1 thS, quySn h~n cua minh, d~c bi~t la trong llnh V\fC giam sat. c\1 thS,
Qubc h<)i co thS su d\lng bao cao kiSm toan cua KTNN dS giam Qubc h<)i co thS su d\lng bao cao kiSm toan cua KTNN dS giam
sat vi~c thl;tC hi~n ffi\lC tieu, chi tieu, chfnh sach, nhi~m V\1 phat sat vi~c thl;tC hi~n ffi\lC tieu, chi tieu, chfnh sach, nhi~m V\1 phat
triSn kinh tS, chu tmang dftu tu qu6c gia, chinh sach ca ban vS tai triSn kinh tS, chu tmang dftu tu qu6c gia, chinh sach ca ban vS tai
chinh cua qubc gia ... , HDND cac c~p co thS su d1:1ng dS giam sat chinh cua qubc gia ... , HDND cac c~p co thS su d1:1ng dS giam sat
CHUONG XVII- cAc CO QUAN HIEN DJNH DOC L;lP 0 VI$T NAM .. CHUONG XVII- cAc CO QUAN HIEN DJNH DOC L;lP 0 VI$T NAM ..
vi~c qwin li, sir dvng tai chinh, tai san cong adia phuong. 1 Cac CO' vi~c qwin li, sir dvng tai chinh, tai san cong adia phuong. 1 Cac CO'
quan dan cir cua Vi~t Nam, bao gbm Qu6c h9i va HBND cac c~p, quan dan cir cua Vi~t Nam, bao gbm Qu6c h9i va HBND cac c~p,
la Cac CO' quan mang tinh d~i di~n. Khong phai d~i bi~u dan cir nao la Cac CO' quan mang tinh d~i di~n. Khong phai d~i bi~u dan cir nao
cilng co du kiSn thuc chuyen mon v~ cac nganh va llnh V\fC cilng co du kiSn thuc chuyen mon v~ cac nganh va llnh V\fC
chuyen sau, d~c bi~t la trong llnh v\fc tai chinh; cho du co kiSn chuyen sau, d~c bi~t la trong llnh v\fc tai chinh; cho du co kiSn
thuc chuyen sau thi cling khong co du ngubn l\fc d~ danh gia thuc chuyen sau thi cling khong co du ngubn l\fc d~ danh gia
chinh xac v~ vi~c sir dvng ngan sach va tai san cong cua m9t don chinh xac v~ vi~c sir dvng ngan sach va tai san cong cua m9t don
vi. NSu duqc coi trQng va sir dvng m9t each dung din, KTNN c6 vi. NSu duqc coi trQng va sir dvng m9t each dung din, KTNN c6
th~ dong vai tro hSt sue quan trQng va hfru hi~u trong vi~c giup th~ dong vai tro hSt sue quan trQng va hfru hi~u trong vi~c giup
ho~t dQng giam sat CUa cac CO' quan dan cir, d~c bi~t la Qu6c hQi, ho~t dQng giam sat CUa cac CO' quan dan cir, d~c bi~t la Qu6c hQi,
d~t duqc hi~u l\fC va hi~u qua cao. d~t duqc hi~u l\fC va hi~u qua cao.
Nhu v~y, KTNN th~t S\f dong vai tro hSt sue quan trQng trong Nhu v~y, KTNN th~t S\f dong vai tro hSt sue quan trQng trong
llnh V\fC ki~m soat quy~n l\fc nha nu6c. M9t v~n d~ quan trQng d~t llnh V\fC ki~m soat quy~n l\fc nha nu6c. M9t v~n d~ quan trQng d~t
ra la lam thS nao d~ bao dam KTNN phat huy duqc vai tro ki~m ra la lam thS nao d~ bao dam KTNN phat huy duqc vai tro ki~m
soat do trong khi cac d6i tuqng chiu S\f ki~m soat cua KTNN c6 soat do trong khi cac d6i tuqng chiu S\f ki~m soat cua KTNN c6
th~ la nhfrng chu th~ ddy quy~n l\fC nhu cac CO' quan nha nUOC a th~ la nhfrng chu th~ ddy quy~n l\fC nhu cac CO' quan nha nUOC a
trung uong hay cac t~p doan 16n cua nha nu6c. trung uong hay cac t~p doan 16n cua nha nu6c.
Phap lu~t Vi~t N am quy dinh kha nhi~u bi~n phap d~ bao dam Phap lu~t Vi~t N am quy dinh kha nhi~u bi~n phap d~ bao dam
KTNN th\fc hi~n t6t vai tro cua minh, vi dv nhu quy dinh tieu KTNN th\fc hi~n t6t vai tro cua minh, vi dv nhu quy dinh tieu
chufrn trinh d9 chuyen mon cao cua d9i ngfi ki~m toan vien cac chufrn trinh d9 chuyen mon cao cua d9i ngfi ki~m toan vien cac
c~p, quy djnh v~ tinh d9c l~p cua KTNN, v~ nghia V\1 hqp tac cua c~p, quy djnh v~ tinh d9c l~p cua KTNN, v~ nghia V\1 hqp tac cua
cac d6i tuqng bi ki~m to an d6i v6i KTNN... Tuy nhien, quan cac d6i tuqng bi ki~m to an d6i v6i KTNN... Tuy nhien, quan
trQng nh~t trong cac bi~n phap do chinh la yeu cdu v~ cong khai trQng nh~t trong cac bi~n phap do chinh la yeu cdu v~ cong khai
va minh b~ch trong ho~t d9ng ki~m toan cua KTNN. Bi~u 50 Lu~t va minh b~ch trong ho~t d9ng ki~m toan cua KTNN. Bi~u 50 Lu~t
KTNN nam 2015 quy djnh cac bao cao ki~m to an sau khi phat KTNN nam 2015 quy djnh cac bao cao ki~m to an sau khi phat
hanh phai duqc cong b6 cong khai, trir n9i dung thu9c bi m~t nha hanh phai duqc cong b6 cong khai, trir n9i dung thu9c bi m~t nha
nu6c. Cac hinh thuc cong khai do T6ng KTNN l\fa chQn, co th~ la nu6c. Cac hinh thuc cong khai do T6ng KTNN l\fa chQn, co th~ la
hQp bao, cong b6 tren Cong bao, phuang ti~n thong tin d~i chung hQp bao, cong b6 tren Cong bao, phuang ti~n thong tin d~i chung
ho~c cac phuang ti~n khac. Bao cao kSt qua thvc hi~n kSt lu~n, ho~c cac phuang ti~n khac. Bao cao kSt qua thvc hi~n kSt lu~n,
1
DiSm a, c khoan 2 f>iSu 7 Lu~t KTNN nam 20 15. 1
DiSm a, c khoan 2 f>iSu 7 Lu~t KTNN nam 20 15.
kiSn nghi ki~m toan cfing phai duqc cong khai. Tru6c khi bao cao kiSn nghi ki~m toan cfing phai duqc cong khai. Tru6c khi bao cao
ki~m toan duqc cong b6, don vi bi ki~m toan cung luon c6 ca h9i ki~m toan duqc cong b6, don vi bi ki~m toan cung luon c6 ca h9i
d~ th~ hi~n y kisn cua minh, bao gbm ca y kisn phan bi~n, d6i vai d~ th~ hi~n y kisn cua minh, bao gbm ca y kisn phan bi~n, d6i vai
kSt qua ki~m toan. Chinh vi v~y rna S\1' cong khai kSt qua cang tra kSt qua ki~m toan. Chinh vi v~y rna S\1' cong khai kSt qua cang tra
nen thuyst phvc bai ysu t6 khach quan cung da duqc bao dam. nen thuyst phvc bai ysu t6 khach quan cung da duqc bao dam.
Cftn luu y la ho~t d<)ng ki~m toan cua KTNN chi c6 th~ dftn t6i Cftn luu y la ho~t d<)ng ki~m toan cua KTNN chi c6 th~ dftn t6i
vi~c KTNN dua ra cac kSt lu~n ho~c kiSn nghi d6i v6i d6i tuqng vi~c KTNN dua ra cac kSt lu~n ho~c kiSn nghi d6i v6i d6i tuqng
ki~m toan ho~c cac chu th~ c6 thfim quySn chu khong tf\l'c tiSp xu ki~m toan ho~c cac chu th~ c6 thfim quySn chu khong tf\l'c tiSp xu
H cac vi ph~m rna KTNN phat hi~n ra. Chinh vi v~y, yeu cftu cong H cac vi ph~m rna KTNN phat hi~n ra. Chinh vi v~y, yeu cftu cong
khai la ySu t6 c6 vai tro quySt dinh d~ ho~t d<)ng cua KTNN thvc khai la ySu t6 c6 vai tro quySt dinh d~ ho~t d<)ng cua KTNN thvc
S\1' hi~u lvc va hi~u qua. Dbng thai ySu t6 nay cfing dong vai tro S\1' hi~u lvc va hi~u qua. Dbng thai ySu t6 nay cfing dong vai tro
ki~m soat nguqc tra l~i d6i v6i KTNN, thvc hi~n yeu cftu cong ki~m soat nguqc tra l~i d6i v6i KTNN, thvc hi~n yeu cftu cong
khai se lam cho ban than KTNN cfing phai tv hoan thi~n minh, t6 khai se lam cho ban than KTNN cfing phai tv hoan thi~n minh, t6
chuc cong vi~c m9t each thvc S\]' chuyen nghi~p va dua ra cac kSt chuc cong vi~c m9t each thvc S\]' chuyen nghi~p va dua ra cac kSt
lu~n ki~m toan m9t each chinh xac va thuySt phvc. Thvc hi~n t6t lu~n ki~m toan m9t each chinh xac va thuySt phvc. Thvc hi~n t6t
yeu cftu nay cfing se la lai giai d6i v6i bai toan: li~u c6 cftn d~t ra yeu cftu nay cfing se la lai giai d6i v6i bai toan: li~u c6 cftn d~t ra
ca quan nao d6 d~ ki~m soat tiSp d6i v6i KTNN hay khong. ca quan nao d6 d~ ki~m soat tiSp d6i v6i KTNN hay khong.
cAu HOI HU'ONG DAN 6N T!P, cAu HOI HU'ONG DAN 6N T!P,
Dl-NH HU'ONG THAO LU~N Dl-NH HU'ONG THAO LU~N
1. CQHDDL a Vi~t Nam ra dai khi n~to trong lich su l~p hiSn cua Vi~t 1. CQHDDL a Vi~t Nam ra dai khi n~to trong lich su l~p hiSn cua Vi~t
Nam va t~i sao c6 sv ra dai d6? Nam va t~i sao c6 sv ra dai d6?
2. Binh lu~n v~ tinh d<)c l~p cua cac CQHDDL a Vi~t Nam so v&i yeu 2. Binh lu~n v~ tinh d<)c l~p cua cac CQHDDL a Vi~t Nam so v&i yeu
c~u cua CQHDDL theo xu hu6ng chung cua thS gi6i c~u cua CQHDDL theo xu hu6ng chung cua thS gi6i
3. Binh lu~n va nh~n xet v~ tinh d<)c l~p cua HDBCQG cua Vi~t Nama 3. Binh lu~n va nh~n xet v~ tinh d<)c l~p cua HDBCQG cua Vi~t Nama
3 g6c d9: t6 chuc va chs d9 trach nhi~m; theo quy dinh cua phap Iu~t va 3 g6c d9: t6 chuc va chs d9 trach nhi~m; theo quy dinh cua phap Iu~t va
trong thvc ti~n? (Day la cau kh6 vi phai suy ra tit giao trinh chu khong c6 trong thvc ti~n? (Day la cau kh6 vi phai suy ra tit giao trinh chu khong c6
s~n trong giao trinh, cau hoi nay doi hoi sv suy lu~n trong giao trinh). s~n trong giao trinh, cau hoi nay doi hoi sv suy lu~n trong giao trinh).
4. Nh~n xet v~ tinh d<)c l~p cua HDBCQG so v&i KTNN? 4. Nh~n xet v~ tinh d<)c l~p cua HDBCQG so v&i KTNN?
5. Phan bi~t gifra ki~m toan d<)c l~p va KTNN (Lo~i B). 5. Phan bi~t gifra ki~m toan d<)c l~p va KTNN (Lo~i B).
6. Phan bi~t KTNN v&i ki~m toan n<)i b<) (Lo~i C). 6. Phan bi~t KTNN v&i ki~m toan n<)i b<) (Lo~i C).
7. So sanh ho~t d<)ng KTNN v&i ho~t d<)ng di~u tra, thanh tra. 7. So sanh ho~t d<)ng KTNN v&i ho~t d<)ng di~u tra, thanh tra.
CHUONG XVII- CAC CO QUAN HIEN D[NH DOC L;fP 0 VI$T NAM .. CHUONG XVII- CAC CO QUAN HIEN D[NH DOC L;fP 0 VI$T NAM ..
TAl L$U TRAM KHAo TAl L$U TRAM KHAo

1. To Van Hoa, Nghien ctru so sanh hiin phap cac qubc gia ASEAN, 1. To Van Hoa, Nghien ctru so sanh hiin phap cac qubc gia ASEAN,
Nxb. Chinh tri qu6c gia, Ha N()i 2012. Nxb. Chinh tri qu6c gia, Ha N()i 2012.
2. To Van Hoa, Tinh af)c lgp cita Toa im: Nghien CUu phap li vJ cac 2. To Van Hoa, Tinh af)c lgp cita Toa im: Nghien CUu phap li vJ cac
khia cgnh li lugn, thl;l'c tiin a Due, My, Phap, Vi¢t Nam va cac !din nght khia cgnh li lugn, thl;l'c tiin a Due, My, Phap, Vi¢t Nam va cac !din nght
v6'i Vi¢t Nam, Nxb. Lao d()ng, 2007. v6'i Vi¢t Nam, Nxb. Lao d()ng, 2007.
3. www. comparativeconstitutionsproj ect. org. 3. www. comparativeconstitutionsproj ect. org.
4. IDEA, Tieu chuAn bAu cu qu6c t€ - hu6ng ddn xem xet khung phap 1i 4. IDEA, Tieu chuAn bAu cu qu6c t€ - hu6ng ddn xem xet khung phap 1i
bAu cu (International electoral standards - Guidelines for reviewing the bAu cu (International electoral standards - Guidelines for reviewing the
legal framework of elections), 2002. legal framework of elections), 2002.
5. INTOSAI, Thl;l'C tiln tham gia cita nguOi dan thong qua cac CO' quan 5. INTOSAI, Thl;l'C tiln tham gia cita nguOi dan thong qua cac CO' quan
kidm to an qubc gia (Citizen engagement practices by supreme audit kidm to an qubc gia (Citizen engagement practices by supreme audit
institutions), New York, 2013. institutions), New York, 2013.
6. Van phong Cao uy Lien hqp qu6c v~ quy~n con ngum, Ca quan 6. Van phong Cao uy Lien hqp qu6c v~ quy~n con ngum, Ca quan
nhan quyJn qubc gia: Ltch sir, nguyen t&c, vai tro va trach nhi¢m (National nhan quyJn qubc gia: Ltch sir, nguyen t&c, vai tro va trach nhi¢m (National
human rights institutions - history, principles, roles and responsibilities), human rights institutions - history, principles, roles and responsibilities),
New York, 2010. New York, 2010.
7. Vi~n thanh tra qu6c h()i qu6c t€ (International Ombudsman Institute - 7. Vi~n thanh tra qu6c h()i qu6c t€ (International Ombudsman Institute -
IOI), http://www.theioi.org/the-i-o-i (truy c~p ngay 15 thang 01 nam 2016). IOI), http://www.theioi.org/the-i-o-i (truy c~p ngay 15 thang 01 nam 2016).
8. Vii H6ng Anh, Cac rna hinh bao v¢ hiin phap tren thi gi6'i va bai 8. Vii H6ng Anh, Cac rna hinh bao v¢ hiin phap tren thi gi6'i va bai
h9c ldnh nghi¢m cho vi¢c x~ dt;mg rna hinh bao v¢ hiin phap cita Vi¢t Nam. h9c ldnh nghi¢m cho vi¢c x~ dt;mg rna hinh bao v¢ hiin phap cita Vi¢t Nam.
9. Dao Tri Uc va nhfrng ngum khac (chu bien), Cac thiit chi hiin atnh 9. Dao Tri Uc va nhfrng ngum khac (chu bien), Cac thiit chi hiin atnh
af)c lgp- kinh nghi¢m qubc ti va tridn V9ng a Vi¢t Nam, Nxb. f)~i hQC qu6c af)c lgp- kinh nghi¢m qubc ti va tridn V9ng a Vi¢t Nam, Nxb. f)~i hQC qu6c
gia Ha N()i, 2013. gia Ha N()i, 2013.
10. Bao cao s6 287/BC-UBDTSDHP cua Uy ban dv thao sua d6i HiSn 10. Bao cao s6 287/BC-UBDTSDHP cua Uy ban dv thao sua d6i HiSn
phap nam 1992 ngay 17 thang 5 nam 2013 v~ vi~c giai trinh, ti€p thu, chinh phap nam 1992 ngay 17 thang 5 nam 2013 v~ vi~c giai trinh, ti€p thu, chinh
1i Dg thao sua d6i HiSn phap nam 1992 tren CO' sa y ki€n nhan dan. 1i Dg thao sua d6i HiSn phap nam 1992 tren CO' sa y ki€n nhan dan.
11. Montesquieu, Tinh thdn phap lugt (Montesquieu - The spirit of the 11. Montesquieu, Tinh thdn phap lugt (Montesquieu - The spirit of the
laws), Thomas Nugent dich, taiban IAn thu 5, London, 1773. laws), Thomas Nugent dich, taiban IAn thu 5, London, 1773.
12. Ban chi d~o t6ng kSt li lu~n cua Ban ch~p hanh trung uong, Bao 12. Ban chi d~o t6ng kSt li lu~n cua Ban ch~p hanh trung uong, Bao
cao tbng kit mf)t sJ vdn aJ li lugn - thvc tiin qua 20 nam aJi m6'i (1986 - cao tbng kit mf)t sJ vdn aJ li lugn - thvc tiin qua 20 nam aJi m6'i (1986 -
2006), Nxb. Chinh tri qu6c gia, Ha N()i, 2005. 2006), Nxb. Chinh tri qu6c gia, Ha N()i, 2005.
G!AO TRINH LU~.T HIEN PHAP VI1~:T NAM G!AO TRINH LU~.T HIEN PHAP VI1~:T NAM
13. Cuong linh xay dvng, phat tri€n ddt nu6c trong thai ki qua d9 (b6 13. Cuong linh xay dvng, phat tri€n ddt nu6c trong thai ki qua d9 (b6
sung va phat triSn nam 2011 ). sung va phat triSn nam 2011 ).
14. ChiSn luqc phat triSn kinh tS- xa h9i giai do~n 2011 - 2020. 14. ChiSn luqc phat triSn kinh tS- xa h9i giai do~n 2011 - 2020.
15. Bao cao chinh tri cua Ban chdp hanh trung uong Dang kh6a X t~i 15. Bao cao chinh tri cua Ban chdp hanh trung uong Dang kh6a X t~i
D~i h9i d~i bi€u toan qu6c l~n thu XI (20 11 ), M\lc XI. D~i h9i d~i bi€u toan qu6c l~n thu XI (20 11 ), M\lc XI.
16. Bao cao sf> 223/BC-CP ngay 14 thang 9 nam 2012 cua Chinh phu 16. Bao cao sf> 223/BC-CP ngay 14 thang 9 nam 2012 cua Chinh phu
v~ cong tac giai quySt khiSu n~i, t6 cao nam 2012, Bao cao s6 1457/BC- v~ cong tac giai quySt khiSu n~i, t6 cao nam 2012, Bao cao s6 1457/BC-
UBPL 13 ngay 23 thang 10 nam 2012 cua Uy ban phap lu~t cua Quf>c h9i UBPL 13 ngay 23 thang 10 nam 2012 cua Uy ban phap lu~t cua Quf>c h9i
thftm tra Bao cao cua Chinh phu v~ cong tac giai quySt khiSu n~i, t6 cao thftm tra Bao cao cua Chinh phu v~ cong tac giai quySt khiSu n~i, t6 cao
nam 2012. nam 2012.
17. Nghi quySt H9i nghi trung uong l~nthu 4, kh6a 11 (2012). 17. Nghi quySt H9i nghi trung uong l~nthu 4, kh6a 11 (2012).
18. To trinh sf> 194/TTr-UBDTSDHP ngay 19 thang 10 nam 2012 cua 18. To trinh sf> 194/TTr-UBDTSDHP ngay 19 thang 10 nam 2012 cua
Uy ban dg thao sua d6i HiSn phap nam 1992 v~ Dv thao sua d6i HiSn phap Uy ban dg thao sua d6i HiSn phap nam 1992 v~ Dv thao sua d6i HiSn phap
nam 1992. nam 1992.
MVCLVC MVCLVC
Trang Trang
LOI GICH THIBU 5 LOI GICH THIBU 5
Chuongl Chuongl
NHONG KHArN$M co BAN CUA LU!T mEN PHAP 7 NHONG KHArN$M co BAN CUA LU!T mEN PHAP 7
1. Ngfmh lu~t hiSn phap 8 1. Ngfmh lu~t hiSn phap 8
2. Khoa hQc lu~t hiSn phap 36 2. Khoa hQc lu~t hiSn phap 36
3. Mon hQc lu~t hiSn phap 41 3. Mon hQc lu~t hiSn phap 41
Chuong II Chuong II
NHONG vAN DE co BAN vE HIEN PHAP 43 NHONG vAN DE co BAN vE HIEN PHAP 43
1. Khai ni~m va cac d~c tnrng CO' ban cua hiSn phap 44 1. Khai ni~m va cac d~c tnrng CO' ban cua hiSn phap 44
2. Cac giai do~n phat trien cua hiSn phap 47 2. Cac giai do~n phat trien cua hiSn phap 47
3. Cac chuc nang cua hiSn phap 50 3. Cac chuc nang cua hiSn phap 50
4. Cfru true cua hiSn phap 52 4. Cfru true cua hiSn phap 52
5. Phan lo~i hiSn phap 52 5. Phan lo~i hiSn phap 52
6. Quy trinh lam hi en phap, sua ct6i hiSn phap 54 6. Quy trinh lam hi en phap, sua ct6i hiSn phap 54
7. Cac mo hinh CO' quan bao hiSn 57 7. Cac mo hinh CO' quan bao hiSn 57
Chuongiii Chuongiii
sv RA DOI v A PHAT TRIEN 63 sv RA DOI v A PHAT TRIEN 63
CUA NEN LAP HIEN VIETNAM CUA NEN LAP HIEN VIETNAM
1. Tu tuang l~p hiSn tnr6c Cach m~ng thang Tam p.am 1945 64 1. Tu tuang l~p hiSn tnr6c Cach m~ng thang Tam p.am 1945 64
2. HiSn phap nam 1946 65 2. HiSn phap nam 1946 65
675 675
ChuongiV ChuongiV
CHE DO CHiNH TRl 129 CHE DO CHiNH TRl 129
1. Khai ni~m ch~ d9 chinh tri 130 1. Khai ni~m ch~ d9 chinh tri 130
2. Chinh the cua nu6c C()ng hoa xa h()i chu nghia Vi~t Nam 132 2. Chinh the cua nu6c C()ng hoa xa h()i chu nghia Vi~t Nam 132
3. Ban cMt clia Nha nu6c C()ng hoa xa h()i chu nghia Vi~t Nam 140 3. Ban cMt clia Nha nu6c C()ng hoa xa h()i chu nghia Vi~t Nam 140
4. H~ th6ng chinh tri cua nu6c C()ng hoa xa h9i chu nghia 144 4. H~ th6ng chinh tri cua nu6c C()ng hoa xa h9i chu nghia 144
Vi~tNam Vi~tNam
5. Chinh sach d~i doan k~t va du0ng 16i dan t9c cua nu6c 156 5. Chinh sach d~i doan k~t va du0ng 16i dan t9c cua nu6c 156
C()ng hoa xa h9i chu nghia Vi~t N am C()ng hoa xa h9i chu nghia Vi~t N am
6. Chinh sach d6i ngo~i cua nu6c C9ng hoa xa h()i chu 158 6. Chinh sach d6i ngo~i cua nu6c C9ng hoa xa h()i chu 158
nghia Vi~t Nam nghia Vi~t Nam
ChuongV ChuongV
QUOC TJCH VI:ST NAM 161 QUOC TJCH VI:ST NAM 161
1. Khai ni~m qu6c tich 162 1. Khai ni~m qu6c tich 162
2. M()t s6 vftn dS ca ban trong n()i dung phap lu~t vS qu6c 167 2. M()t s6 vftn dS ca ban trong n()i dung phap lu~t vS qu6c 167
tich tren th~ gi6i tich tren th~ gi6i
3. Nhiing vftn dS ca ban trong phap lu~t qu6c tich Vi~t Nam 173 3. Nhiing vftn dS ca ban trong phap lu~t qu6c tich Vi~t Nam 173
Chuang VI Chuang VI
QUYEN CON NGVdi, 197 QUYEN CON NGVdi, 197
QUYEN VA NGHIA V{) Cd BAN CUA CONG DAN QUYEN VA NGHIA V{) Cd BAN CUA CONG DAN
1. Khai ni~m, phan lo~i, cac d~c tnmg cua quySn con nguOi 198 1. Khai ni~m, phan lo~i, cac d~c tnmg cua quySn con nguOi 198
2. Khai ni~m, phan lo~i, cac d~c trung cua quysn va nghia 204 2. Khai ni~m, phan lo~i, cac d~c trung cua quysn va nghia 204
V\1 CO' ban CUa cong dan V\1 CO' ban CUa cong dan
3. Nhiing nguyen t~c hi~n phap cua ch~ dinh quySn con 211 3. Nhiing nguyen t~c hi~n phap cua ch~ dinh quySn con 211
nguai, quySn va nghia V\1 CO' ban cua cong dan nguai, quySn va nghia V\1 CO' ban cua cong dan
4. QuySn con nguai theo Hi~n phap nam 2013 217 4. QuySn con nguai theo Hi~n phap nam 2013 217
5. QuySn va nghla V\1 CO' ban cua cong dan theo Hi~n phap 224 5. QuySn va nghla V\1 CO' ban cua cong dan theo Hi~n phap 224
nam 2013 nam 2013
6. Sv phat triSn ch~ dinh quySn con nguai, quySn va 234 6. Sv phat triSn ch~ dinh quySn con nguai, quySn va 234
ngrua V\1 CO' ban CUa cong dan qua cac hi6n phap nam ngrua V\1 CO' ban CUa cong dan qua cac hi6n phap nam
1946,1959,1980,1992,2013 1946,1959,1980,1992,2013
676 676
Chuang VII Chuang VII
cHiNH sAcH KINH rt, :xA HOI, vAN HoA, oiAo nuc, 245 cHiNH sAcH KINH rt, :xA HOI, vAN HoA, oiAo nuc, 245
KHOA HOC, CONG NGHS VA MOI TRUONG KHOA HOC, CONG NGHS VA MOI TRUONG
1. Chinh sach kinh tS 246 1. Chinh sach kinh tS 246
2. Chinh sach xa h()i 250 2. Chinh sach xa h()i 250
3. Chinh sach van haa 253 3. Chinh sach van haa 253
4. Chinh sach giaa dvc 259 4. Chinh sach giaa dvc 259
5. Chinh sach khaa hQC va cong ngh~ 276 5. Chinh sach khaa hQC va cong ngh~ 276
6. Chinh sach moi truemg 280 6. Chinh sach moi truemg 280
ChuongVIII ChuongVIII
CHiNH SACH QU6C PHONG VA ANNINH QUOC GIA 285 CHiNH SACH QU6C PHONG VA ANNINH QUOC GIA 285
1. Chinh sach qu6c phong thea HiSn phap nam 2013 289 1. Chinh sach qu6c phong thea HiSn phap nam 2013 289
2. Chinh sach an ninh qu6c gia thea HiSn phap nam 2013 291 2. Chinh sach an ninh qu6c gia thea HiSn phap nam 2013 291
3. Trach nhi~m cua CO' quan, t6 chuc, cong dan trang baa 292 3. Trach nhi~m cua CO' quan, t6 chuc, cong dan trang baa 292
v~ T6 qu6c v~ T6 qu6c
Chuang IX Chuang IX
CHE DO BAU cu 295 CHE DO BAU cu 295
1. Khai ni~m va tfim quan trQng cua bfiu cu 296 1. Khai ni~m va tfim quan trQng cua bfiu cu 296
2. Khai ni~m, n()i dung va vai tro cua chS d() bfiu cu 302 2. Khai ni~m, n()i dung va vai tro cua chS d() bfiu cu 302
3. Khai quat d~c diSm qua trinh hinh thanh va phat triSn 306 3. Khai quat d~c diSm qua trinh hinh thanh va phat triSn 306
cua chS dinh bfiu cu & Vi~t Nam cua chS dinh bfiu cu & Vi~t Nam
4. Phuong thuc bfiu cu & Vi~t Nam va tren thS gi6i 310 4. Phuong thuc bfiu cu & Vi~t Nam va tren thS gi6i 310
5. Cac nguyen t~c bfiu cu & Vi~t Nam 317 5. Cac nguyen t~c bfiu cu & Vi~t Nam 317
6. Cac cong da~n chinh cua CUQC bfiu cu d~i biSu Qu6c 325 6. Cac cong da~n chinh cua CUQC bfiu cu d~i biSu Qu6c 325
h()i & Vi~t Nam h()i & Vi~t Nam
7. Bfiu cu them, bfiu cu l~i, bfiu cu b6 sung 336 7. Bfiu cu them, bfiu cu l~i, bfiu cu b6 sung 336
Chuang X Chuang X
BQ MAY NHA NVdc 341 BQ MAY NHA NVdc 341
CQNG HoA :xA HOI em) NGHIA VI:ST NAM CQNG HoA :xA HOI em) NGHIA VI:ST NAM
1. Khai ni~m va c~u true t6 chuc cua b() may nha nu6c 342 1. Khai ni~m va c~u true t6 chuc cua b() may nha nu6c 342
C()ng hoa xa h()i chu nghla Vi~t N am C()ng hoa xa h()i chu nghla Vi~t N am
2. B() may nha nu6c Vi~t Nam qua cac giai da~n hiSn phap 353 2. B() may nha nu6c Vi~t Nam qua cac giai da~n hiSn phap 353
3. Cac nguyen t~c hiSn dinh vS t6 chuc va ha~t d()ng cua 367 3. Cac nguyen t~c hiSn dinh vS t6 chuc va ha~t d()ng cua 367
b() may nha nu6c C()ng hoa xa h()i chu ngh1a Vi~t Nam b() may nha nu6c C()ng hoa xa h()i chu ngh1a Vi~t Nam
677 677
ChuongXI ChuongXI
QUOCHQI 397 QUOCHQI 397
1. Khai quat vS S\f ra dm va phat trien cua Qu6c h()i nu&c ta 398 1. Khai quat vS S\f ra dm va phat trien cua Qu6c h()i nu&c ta 398
2. Vi tri, tinh ch~t va chtrc nang cua Qu6c h()i 401 2. Vi tri, tinh ch~t va chtrc nang cua Qu6c h()i 401
3. Nhi~m V\1 va quySn h~n cua Qu6c h()i 404 3. Nhi~m V\1 va quySn h~n cua Qu6c h()i 404
4. Co c~u t6 chtrc cua Qu6c h()i 410 4. Co c~u t6 chtrc cua Qu6c h()i 410
5. Cac CO' quan giup vi~c cua Qu6c h()i 419 5. Cac CO' quan giup vi~c cua Qu6c h()i 419
6. Ki hQp Qu6c h()i 421 6. Ki hQp Qu6c h()i 421
7. D~i bieu Qu6c h()i 426 7. D~i bieu Qu6c h()i 426
Chuang XII Chuang XII
CHU TlCH NU'dc 437 CHU TlCH NU'dc 437
1. Khai quat S\I ra dai va phat trien cua chS dinh nguyen 438 1. Khai quat S\I ra dai va phat trien cua chS dinh nguyen 438
thu qu6c gia thu qu6c gia
2. Vi tri, vai tro cua chS dinh Chu tich nu&c trong cac ban 444 2. Vi tri, vai tro cua chS dinh Chu tich nu&c trong cac ban 444
hiSn phap cua Vi~t N am hiSn phap cua Vi~t N am
3. M6i quan h~ gifra Chu tich nu&c v&i cac ca quan nha 449 3. M6i quan h~ gifra Chu tich nu&c v&i cac ca quan nha 449
nu&c theo HiSn phap nam 2013 nu&c theo HiSn phap nam 2013
4. Nhi~m V\1, quySn h~n cua Chu tich nu6c 453 4. Nhi~m V\1, quySn h~n cua Chu tich nu6c 453
5. Cach thuc hinh thanh vi tri Chu tich nu&c 460 5. Cach thuc hinh thanh vi tri Chu tich nu&c 460
6. H()i d6ng qu6c phong va an ninh 462 6. H()i d6ng qu6c phong va an ninh 462
ChuongXIII ChuongXIII
CHINHPHU 465 CHINHPHU 465
1. Khai quat S\f ra dai va phat tri~n cua Chinh phu nu&c 466 1. Khai quat S\f ra dai va phat tri~n cua Chinh phu nu&c 466
C()ng hoa xa h()i chu nghia Vi~t Nam C()ng hoa xa h()i chu nghia Vi~t Nam
2. Vi tri, tinh ch~t va chuc nang cua Chinh phu 468 2. Vi tri, tinh ch~t va chuc nang cua Chinh phu 468
3. Nhi~m V\1, quySn h~n cua Chinh phu 472 3. Nhi~m V\1, quySn h~n cua Chinh phu 472
4. Ca c~u t6 chtrc cua Chinh phu 477 4. Ca c~u t6 chtrc cua Chinh phu 477
5. Cac hinh thuc ho~t d()ng cua Chinh phu 480 5. Cac hinh thuc ho~t d()ng cua Chinh phu 480
ChuongXIV ChuongXIV
TOA AN NHAN DAN 489 TOA AN NHAN DAN 489
1. Khai quat vS Toa an nhan dan 490 1. Khai quat vS Toa an nhan dan 490
2. Vai tro cua T oa an nhan dan d6i v&i xa h()i 506 2. Vai tro cua T oa an nhan dan d6i v&i xa h()i 506
678 678
3. Cac nguyen t~c hi8n dinh ve ho:;tt d()ng cua T oa an 514 3. Cac nguyen t~c hi8n dinh ve ho:;tt d()ng cua T oa an 514
nhan dan nhan dan
4. Ca c~u t6 chuc cua h~ th6ng Toa an nhan dan 529 4. Ca c~u t6 chuc cua h~ th6ng Toa an nhan dan 529
5. Th~m phan, H9i th~m va cac chuc danh hanh chinh 536 5. Th~m phan, H9i th~m va cac chuc danh hanh chinh 536
chuyen mon trong Toa an chuyen mon trong Toa an
Chuang XV Chuang XV
VIBN KIEM sAT NHAN nAN 545 VIBN KIEM sAT NHAN nAN 545
1. Khai quat S\f hinh thanh va phat triSn cua Vi~n kiSm sat 546 1. Khai quat S\f hinh thanh va phat triSn cua Vi~n kiSm sat 546
nhan dan nhan dan
2. Chuc nang cua Vi~n kiSm sat nhan dan 548 2. Chuc nang cua Vi~n kiSm sat nhan dan 548
3. Nhi~m V\1, quyen h:;tn cua Vi~n kiSm sat nhan dan 552 3. Nhi~m V\1, quyen h:;tn cua Vi~n kiSm sat nhan dan 552
4. Nguyen t~c t6 chuc va ho:;tt d9ng cua Vi~n kiSm sat 563 4. Nguyen t~c t6 chuc va ho:;tt d9ng cua Vi~n kiSm sat 563
nhan dan nhan dan
5. H~ th6ng va CO' c~u t6 chuc cua Vi~n kiSm sat nhan dan 565 5. H~ th6ng va CO' c~u t6 chuc cua Vi~n kiSm sat nhan dan 565
6. KiSm sat vien, kiSm tra vien 573 6. KiSm sat vien, kiSm tra vien 573
Chuang XVI Chuang XVI
CHINH QUYEN DlA PHUdNG 579 CHINH QUYEN DlA PHUdNG 579
1. M9t s6 v~n de CO' ban ve chinh quyen dia phuang 580 1. M9t s6 v~n de CO' ban ve chinh quyen dia phuang 580
2. Xac dinh ph:;tm vi th~m quyen cua chinh quyen dia 601 2. Xac dinh ph:;tm vi th~m quyen cua chinh quyen dia 601
phuang - Phan quyen, phan c~p, uy quyen phuang - Phan quyen, phan c~p, uy quyen
3. T6 chuc va ho:;tt d9ng cua chinh quyen dia phuang 614 3. T6 chuc va ho:;tt d9ng cua chinh quyen dia phuang 614
4. M6i quan h~ giua chinh quyen dia phuang cac c~p 627 4. M6i quan h~ giua chinh quyen dia phuang cac c~p 627
Chuang XVII Chuang XVII
cAc co QUAN mEN DJNH DOC LAP d V$T NAM- 633 cAc co QUAN mEN DJNH DOC LAP d V$T NAM- 633
HOI DONG BAU cu QUOC GIA HOI DONG BAU cu QUOC GIA
v AKIEM TOAN NHA NVde v AKIEM TOAN NHA NVde
1. Khai quat ve CO' quan hi8n djnh d(}c l~p trong b(} may 634 1. Khai quat ve CO' quan hi8n djnh d(}c l~p trong b(} may 634
nha nu&c hi~n d:;ti nha nu&c hi~n d:;ti
2. Sv ra dai cua CO' quan hi8n dinh d9c l~p a Vi~t Nam 644 2. Sv ra dai cua CO' quan hi8n dinh d9c l~p a Vi~t Nam 644
3. H9i d6ng bfiu cu qu6c gia 650 3. H9i d6ng bfiu cu qu6c gia 650
4. KiSm toan nha nu6c 658 4. KiSm toan nha nu6c 658
679 679
NHA XUAT BANTU PHAP NHA XUAT BANTU PHAP
Trtf sa dang k_y: 58- 60 TrAn Phu, Ba Dinh, Ha N9i Trtf sa dang k_y: 58- 60 TrAn Phu, Ba Dinh, Ha N9i
Trtf sa chinh: 35 TrAn Qu6c Tofm, P. TrAn Hung D~o, Q. Roan Ki8m, Ha N9i Trtf sa chinh: 35 TrAn Qu6c Tofm, P. TrAn Hung D~o, Q. Roan Ki8m, Ha N9i
Phat hanh t~i Ha N()i: Di~n tho~i 024.62632078 - 024.62632079 - Fax: 024 . 62632080 Phat hanh t~i Ha N()i: Di~n tho~i 024.62632078 - 024.62632079 - Fax: 024 . 62632080
Phat hanh t~i TP.l-ICM: 200C V5 Van TAn, P. 5, Q. 3, TP. HCM Phat hanh t~i TP.l-ICM: 200C V5 Van TAn, P. 5, Q. 3, TP. HCM
Di~n tho~i: 0906056818 - Email: gianght@moj .gov.vn · Di~n tho~i: 0906056818 - Email: gianght@moj .gov.vn ·
Email: nxbtp@moj.gov.vn- Website: https://nxbtuphap.moj.gov.vn Email: nxbtp@moj.gov.vn- Website: https://nxbtuphap.moj.gov.vn
Chju tnich nhi~m xuit ban Chju tnich nhi~m xuit ban
Ghim dBc: TS. HO QUANG HUY Ghim dBc: TS. HO QUANG HUY
Chju tnich nhi~m n{)i dung Chju tnich nhi~m n{)i dung
TAng Bien t~p: TS. TRAN M4-NH D4-T TAng Bien t~p: TS. TRAN M4-NH D4-T
Bien t~p Bien t~p

ThS. NGUYEN THI HAr YEN- ThS. TRUONG THI THU HA ThS. NGUYEN THI HAr YEN- ThS. TRUONG THI THU HA
Ths. NGUYEN vAN Hm- Ths. vuONG THJ LIEU- cAM THO· :Bur Ths. NGUYEN vAN Hm- Ths. vuONG THJ LIEU- cAM THO· :Bur
Bien t~p my thu~t Bien t~p my thu~t
fJ~.NG VINH QUANG fJ~.NG VINH QUANG
Trinh bay Trinh bay
PRAM VItT HA PRAM VItT HA
Sua ban in Sua ban in
NGUYEN THI HAr YEN- TRUONG THI THU HA NGUYEN THI HAr YEN- TRUONG THI THU HA
NGUYEN vAN HDY- VVONG THJ LIEU- cAM THO Bur NGUYEN vAN HDY- VVONG THJ LIEU- cAM THO Bur
DQcsachmau DQcsachmau
BUICAMTH0 BUICAMTH0
Dfii tac lien k~t xuftt ban: TrU'img D~i hqc Lu~t Ha .N(}i Dfii tac lien k~t xuftt ban: TrU'img D~i hqc Lu~t Ha .N(}i
SA 87 dU'img Nguy~n Chi Thanh, DAng Da, Ha N(}i SA 87 dU'img Nguy~n Chi Thanh, DAng Da, Ha N(}i
(Chju trach nhifm in va phat hanh: Truimg JJ(Ji hpc Lu~tHii N9i) (Chju trach nhifm in va phat hanh: Truimg JJ(Ji hpc Lu~tHii N9i)
In 2.000 ban,kho 15 x 22 em, t~ Xi nghi~p in Lao d(>ng xa h(>i- Chi nhanh Cong ty TNHH In 2.000 ban,kho 15 x 22 em, t~ Xi nghi~p in Lao d(>ng xa h(>i- Chi nhanh Cong ty TNHH
m(>t th~mh vien Nha xuat ban Lao d(>ng xa h(>i (So 36, ngo Hoa Blnh 4, Minh Khai, m(>t th~mh vien Nha xuat ban Lao d(>ng xa h(>i (So 36, ngo Hoa Blnh 4, Minh Khai,
HaiBa Tn.tng, HaN(>i). Soxacnh~ danglcyxuat ban: 3073-2021/CXBIPH/01-361/TP HaiBa Tn.tng, HaN(>i). Soxacnh~ danglcyxuat ban: 3073-2021/CXBIPH/01-361/TP
dli<Jc Cl,lc Xuat ban, In va Phat hanh xac nh~n dang ley ngay 01/9/2021. Quyet dinh dli<Jc Cl,lc Xuat ban, In va Phat hanh xac nh~n dang ley ngay 01/9/2021. Quyet dinh
xuat ban so 103/QD-NXBTP ngay 21/9/2021 cua Giam doc Nha xuat banTu phap. xuat ban so 103/QD-NXBTP ngay 21/9/2021 cua Giam doc Nha xuat banTu phap.
In xong, n(>p luu chieu Quy IV nam 2021. In xong, n(>p luu chieu Quy IV nam 2021.
ISBN: 978-604-81-2374-1 ISBN: 978-604-81-2374-1

Gt Hiến Pháp 2021

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Gt Hiến Pháp 2021

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Gt Hiến Pháp 2021

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

, ,

Ma sfi: TPG/K- 21 - 22 Ma sfi: TPG/K- 21 - 22

T~p th~ hie gia T~p th~ hie gia

1. NGANH LUAT HIEN PHAP 8 1. NGANH LUAT HIEN PHAP 8

PGS. TS. To Van Hoa 7 PGS. TS. To Van Hoa 7

8 PGS.TS. To VanHoa 8 PGS.TS. To VanHoa

PGS. TS. To Van Hoa 9 PGS. TS. To Van Hoa 9

10 PGS. TS. To Van Hoa 10 PGS. TS. To Van Hoa

PGS. TS. To Van Hoa 11 PGS. TS. To Van Hoa 11

12 PGS. TS. To Van Hoa 12 PGS. TS. To Van Hoa

PGS. TS. To Van Hoa 13 PGS. TS. To Van Hoa 13

14 PGS.TS. To Van Hoa 14 PGS.TS. To Van Hoa

PGS. TS. To Van Hoa 15 PGS. TS. To Van Hoa 15

16 PGS.TS. To Van Hoa 16 PGS.TS. To Van Hoa

PGS.TS. To Van Hoa 17 PGS.TS. To Van Hoa 17

18 PGS.TS. T6 VanHoa 18 PGS.TS. T6 VanHoa

PGS. TS. To Van Hoa 19 PGS. TS. To Van Hoa 19

20 PGS. TS. To Van Hoa 20 PGS. TS. To Van Hoa

PGS. TS. To Van Hoa 21 PGS. TS. To Van Hoa 21

22 PGS. TS. To Van Hoa 22 PGS. TS. To Van Hoa

PGS. TS. To Van Hoa 23 PGS. TS. To Van Hoa 23

24 PGS. TS. To Van Hoa 24 PGS. TS. To Van Hoa

PGS.TS. T6 VanHoa 25 PGS.TS. T6 VanHoa 25

26 PGS. TS. To Van Hoa 26 PGS. TS. To Van Hoa

PGS. TS. To Van Hoa 27 PGS. TS. To Van Hoa 27

28 PGS. TS. To Van Hoa 28 PGS. TS. To Van Hoa

PGS. TS. To Van Hoa 29 PGS. TS. To Van Hoa 29

30 PGS.TS. To Van Hoa 30 PGS.TS. To Van Hoa

PGS. TS. To Van Hoa 31 PGS. TS. To Van Hoa 31

32 PGS. TS. To Van Hoa 32 PGS. TS. To Van Hoa

PGS.TS. To Van Hoa 33 PGS.TS. To Van Hoa 33

34 PGS.TS. To VanHoa 34 PGS.TS. To VanHoa

PGS. TS. To Van Hoa 35 PGS. TS. To Van Hoa 35

36 PGS. TS. To Van Hoa 36 PGS. TS. To Van Hoa

PGS. TS. To Van Hoa 37 PGS. TS. To Van Hoa 37

38 PGS. TS. To Van Hoa 38 PGS. TS. To Van Hoa

PGS. TS. To Van Hoa 39 PGS. TS. To Van Hoa 39

40 PGS.TS. T6 Van Hoa 40 PGS.TS. T6 Van Hoa

PGS. TS. To Van Hoa 41 PGS. TS. To Van Hoa 41

TAl LI:SU TRAM KHAo TAl LI:SU TRAM KHAo

42 PGS. TS. To Van Hoa 42 PGS. TS. To Van Hoa

TAI LIBu TRAM KHAo TAI LIBu TRAM KHAo

GS.TS. Thai Vfnh Th!mg 79 GS.TS. Thai Vfnh Th!mg 79

5. HIEN PHAP NAM 1992 5. HIEN PHAP NAM 1992

90 GS.TS. Thai Vfnh Thling 90 GS.TS. Thai Vfnh Thling

GS.TS. Le Minh Tam 129 GS.TS. Le Minh Tam 129

130 GS.TS. Le Minh Tam 130 GS.TS. Le Minh Tam

GS.TS. Le Minh Tam 131 GS.TS. Le Minh Tam 131

132 GS.TS. Le Minh Tam 132 GS.TS. Le Minh Tam

GS.TS. Le Minh Tam 133 GS.TS. Le Minh Tam 133

134 GS.TS. Le Minh Tam 134 GS.TS. Le Minh Tam

GS.TS. Le Minh Tam 135 GS.TS. Le Minh Tam 135

136 GS.TS. Le Minh Tam 136 GS.TS. Le Minh Tam

GS.TS. Le Minh Tam 137 GS.TS. Le Minh Tam 137

I GS.TS. Le Minh Tam 139 I GS.TS. Le Minh Tam 139

140 GS.TS. Le Minh Tam 140 GS.TS. Le Minh Tam

142 GS.TS. Le Minh Tam 142 GS.TS. Le Minh Tam

GS.TS. Le Minh Tam 143 GS.TS. Le Minh Tam 143

GS.TS. Le Minh Tam 145 GS.TS. Le Minh Tam 145

146 GS.TS. Le Minh Tam 146 GS.TS. Le Minh Tam