KABANATA 3

Pasawikaing pahayag- nagbibigay ng kulay, nagbibigay ng bisa at ginagawang mas

makabuluhan ang mga pahayag.
Sawikain o Idyoma (idioms/idiomatic expressions)- salita o mga salita na may
sariling kahulugang wari'y lihis sa tuntunin ng gramatika.
Ang kahulugan ng mga ito ay hindi matatanto sa mga salita na bumubuo nito dahil
may sarili itong kahulugan.

Narito ang ilang mga idyomatikong pahayag

1. anghel ng tahanan - mga batang tampulan ng kagalakan
2. balitang kutsero - balitang hindi totoo
3. biyernes santo ang mukha - malungkot na malungkot
4. bukang-bibig - laging sinasabi
5. bulanggugo - gastador
6. daga sa dibdib - takot, duwag
7. di-mahulugang karayom -punung-puno ng tao
8. durugin ang puso - pasakitan ang kalooban
9. gintong-asal - may mabuti at marangal na ugali
10. hasang-hasa - sanay na sanay
11. ibangon ang puri - pakasalan ang babaeng nagalaw
12. ibayong dagat- ibang lupain
13. ibuhos ang isip - isipin nang taimtim, pakalimihin
14. ikapitong langit - malaking katuwaan
15. iluwag ang loob - ipanatag ang damdamin
16. isinugal ang huling baraha - ginawa ang huling paraan
17. kadaupang-palad - kaibigan; kabungguang balikat
18. kahig nang kahig - walang humpay sa paghahanap-buhay
19. kalapating mababa ang lipad - babaeng nagbibili ng sarili
20. kumakain ng pangaral - nakikinig at sumusunod
21. kumukulo ang dugo - galit na galit
22. likaw ng bituka - lihim o sekreto sa buhay
23. lumalaki ang ulo - nagiging mayabang
24. mabulaklak na landas - kabuhayang maginhawa
25. magaan ang dugo - mabuting palagay o pagtingin
26. magburo na lamang - manatiling walang asawa
27. magmamahabang-dulang - magpapakasal
28. magsagap ng alimuon - tumanggap ng balita
29. mahaba ang kamay- magnanakaw
30. makapal ang mukha - hindi marunong mahiya
31. makati ang kamay - magnanakaw
32. maluwag ang kuwerdas - sira ang isip; luko-luko
33. may uod sa katawan - malikot o di mapalagay
34. may tali sa ilong - sunud-sunuran
35. matigas ang ulo - ayaw sumunod
36. nagbubuhat ng sariling bangko - pinupuri ang sarili
37. naghalo ang balat sa tinalupan - nagkagulo; nag-away
38. naghalukipkip ng kamay - nagpabaya o nagwalang-bahala
39. nagkrus ang landas - nagtagpo
40. namamangka sa dalawang ilog - nagtataksil
41. nagmumurang kamyas-may edad na nag-aasal bata
42. nagsunog ng kilay - nag-aaral ng mabuti
43. nakadikit sa balintataw- laging laman ng guniguni
44. nilubugan ng araw - nilipasan na ng araw
45. patabaing baboy - tamad
46. sampay-bakod - hindi tunay
47. sanga-sangang dila- sinungaling, bulaan
48. tiklop tuhod - nagmamakaawa
49. umaalog ang tuhod - matanda na
50. walang preno ang bibig - matabil

TAYUTAY
 Tinatawag ding patalinghagang pagpapahayag.
 Sa pagtatayutay, sadyang lumalayo ang nagpapahayag sa karaniwang paraan ng
pagsasalita upang magawang higit na maganda at kaakit-akit ang kanyang
sinasabi.
 Ginagamitan ng talinghaga at di-karaniwang salita o paraan ng pagpapahayag
upang maging kawili-wiling pakinggan ang patayutay na pananalita. Unawaing
mabuti at basahin sa pagitan ng mga taludtod para mahiwatigan ang diwang di-
tuwirang tinutukoy ng mga tayutay.

MGA KARANIWANG URI NG TAYUTAY

1. Simile o Pagtutulad
Ito'y paghahambing ng dalawang magkaiba o di magkauring bagay, tao, kaisipan,
pangyayari, atb. sa hayagang pamamaraan. Makikilala sa mga salitang
naghahambing na ginagamit tulad ng parang, wangis, animo'y, gaya ng, mistula,
tulad, unlaping ga at iba pa.
Halimbawa:
a. Balahibuhing animo' y lobo ang mga braso niya't binti.
b. Parang pulburang madaling magsiklab ang guro.
2. Metapora o Pagwawangis
Paghahambing din ito gaya ng pagtutulad, nagkakaiba na lamang sa hindi na
paggamit ng mga salita o pariralang pantulad sapagkat direkta nang ipinaaangkin ang
katangian ng tinutularan.
Halimbawa:
a. Ang musika ay hagdan ng kaluluwa paakyat sa langit.
b. Minsan, lason ang sobrang pagmamahal.
3. Apostrope o Pagtawag
Isang anyo ito ng panawagan o pakiusap sa o isang taong hindi kaharap, nasa malayo
o kaya'y patay na o sa kaisipan at mga bagay na binibigyan - katauhan na parang
kaharap na kinakausap.
Halimbawa
a. Ray-asa, maawa kang huwag mo akong liwan, mahabag ka, kaluluwang
nadidimlan.
b. Ano ka ba, kabaitan? Ikaw ba'y isang pangalang walang kabuluhan?
4. Pagtatanong (Rhetorical Question)
Ito'y katanungang hindi na nangangailangan ng kasagutan dahil nasa mga pahayag
na rin ang katugunan ng katanungan.
Halimbawa
a. Aling pag-ibig pa ang hihigit kaya, Sa pag-ibig sa tinubuang lupa?
b. Itinulad kita sa santang dinambana at sinamba , Ano't bumaba ka sa altar ng aking
pagtitiwala?
5. Pag-uyam o Ironya
Sa pagpapahayag ng pagpuri ay may paglibak o pagtudyo. Nararamdaman ang tunay
na kahulugan nito sa din ng pagsasalita at bukas ng mukha ng nagsasabi.
Halimbawa
a. Sa ganda ng pagkakaayos ay hindi na makita ang kariktan ng mga bulaklak.
b. Magaling magturo ang aking guro, ni isa ay walang pumasa sa asignatura niya.
6. Personipikasyon o Pagbibigay-katauhan
Sa pagtatayutay na ito, ang mga walang buhay ay pinagtataglay ng katangiang
pantao, sa pamamagitan ng mga salitang nagsasaad ng kilos.
Halimbawa:
a. Mabagal ang lakad ng buhay
b. Nagluluksa ang langit
aglilipat-wika (Transferred Epithets)
Katulad ito ng pagbibigay-katauhan subalit sa tayutay na ito ay hindi lamang
pandiwa ang nagbibigay - buhay kundi ginagamitan din ng pang- uri.
Halimbawa:
a. Nagbunyag ng lihim ang tahimik na silid-aklatan.
b. Maaga pa lamang ay bukas na ang maingay na palengke.
8. Pagpapalit-tawag o Metonimiya
Pinapalitan ang katawagan ng ibang katawagan na may kaugnayan sa salitang
pinapalitan.
Halimbawa:
a. Matamang nakikinig ang bayan sa anumang anunsiyo ng palasyo.
b. Ang mabangis na leon ay naging maamong tuta sa panahong may kailangan siya.
9. Pagpapalit-saklaw o Senekdoke
Ito'y pagbanggit sa bahagi ng isang bagay o kaisipan para sa kabuuan o pagbanggit
ng kabuuan para sa bahagi lamang.
Halimbawa:
a. Nasasabik na ang ina na muling marinig ang mga yabag ng kanyang mahal na anak.
b. Kung kailan magpapantay ang ating mga paa ay nananatiling hiwaga.
10. Pagmamalabis (Hyperbole)
Pinalalabis o maaari ding pinakukulang sa tunay na kalagayan ng tao, bagay o
pangyayari sa tayutay na ito.
Halimbawa:
a. Sa katahimikan ay dinig ang pagbubulungan ng mga langgam.
b. Nakababasag ng tainga ang boses ng magandang dalagang si Wanita.
11. Paghihimig o Onomatopeya
Ito ang paggamit ng mga salitang tunog ng kanilang kahulugan.
Halimbawa:
a. Noo'y nagigising ang mga tao sa tilaok ng tandang, ngayon ay nagugulantang na
lang sa kalabog ng yabag ng mga biglaang dumarating.
b. Nasira ang aking mahimbing na pamamahinga sa malakas na pagngingiyaw ng
pusa.
12. Pagtatambis o Oksimoron
Sa pagtatayutay na ito ay pinagsasama o pinag-uugnay ang dalawang bagay na
magkasalungat upang mangibabaw ang katangiang ipinapahayag.
Halimbawa:
a. Hindi kita minahal upang ika'y saktan lamang.
b. Araw-gabi ay lakad-takbo ang buhay niya sa lansangan.
13. Pagsalungat o Antitesis o Epigram
Gaya ng pagtatambis, pinagsasama rito ang magkasalungat na salita o kaisipan,
nagkakaiba lamang sa paglalaban ng magkasalungat sa halip na pinag-uugnay.
Halimbawa:
a. Sa kaniyang paghihirap ay nakamit niya ang kaginhawaan ng buhay.
b. Ang layo ay lapit ng budhi't isip.
14. Pagsusukdol o Klaymaks
Isinasaayos ang tindi o halaga ng mga salita mula sa mababang hanggang mataas
antas.
Halimbawa:
a. Ano ang kahiwagaang bumabalot sa katotohanan na nagbibigay-kulay, nagbibigay-
ganda, nagbibigay-halaga.
b. Sana alam natin na ang mga sundalo'y nagtitis, naghihirap, nagsasakripisyo at
naghahandog ng buhay para sa bayan.
15. Antiklaymaks
Dito naman ay pababa ang pagsunod-sunod ng kaisipan, maaaring mulang panlahat
hanggang ispesipik.
Halimbawa:
a. Nahuli na rin ang salarin. Hindi na niya kailangang magtago sa mga mamamayan
dahil sa kanyang mga paglabag sa batas.
b. Maraming sakuna ang dumaan sa ating ngayon - may bagyo, tagtuyot at
paglaganap ng mga sakit.
16. Pagtanggi o Parelepsis o Litotes
hindi ang pangunahing hudyat na sa akda ay isang pagsalungat, pagpigil o di-
pagsang-ayon, ngunit ang paghindi ay nagpapahiwatig ng pagtulot.
Halimbawa:
a. Hindi sa pinangungunahan kita, pero malaki ka na, sana naman ay tigilan mo na
ang mga gawaing bata.
b. Hindi sa pinagdadamutan kita, subalit alam ko na may pera ka at kaya mong bumili
din ng ganito.
17.Aliterasyon
Pag-uulit ng mga tunog-katinig sa inisyal na bahagi ng salita.
Halimbawa:
a. Sama-samang naghihirap, sama-samang nagsasaya at sama-samang nagdiriwang-
iyan ang tradisyon ng aming kompanya.
B. Si Michael ay batang mabait, matalino, masunurin, magalang.
18. Anapora
Tayutay na inuulit ang unang salita sa isang parirala, pangungusap o taludtod.
Halimbawa:
a. Ina ang unang nagbuwis ng buhay sa atin
Ina ang nag-aruga at nagpalaki sa atin
Ina ang unang inspirasyon natin
b. Isang Diyos, isang Bayan, isang hangarin, isang puso!
19. Epipora
Sa tayutay na ito ay may pag-uulit ng mga salitang nasa huling bahagi ng pahayag o
taludtod.
Halimbawa:
a. Ang Konstitusyon ay para sa mamamayan, gawa ng mamamayan, at mula sa
mamamayan.
b. Huwag nating tulutang maibagsak ng kaaway ang pamahalaan ng bayan, itinatatag
ng bayan, at ukol sa bayan.
20. Konsonans
Pag-uulit ng mga katinig sa bahaging pinal ng mga pahayag
Halimbawa:
a. Ulan sa bubungan, kay sarap pakinggan.
b. Ang bata'y tamnan ng kabutihan nang tayo'y magkaintindihan.
21. Anadiplosis
Pag-uulit sa una at huling bahagi ng pahayag o taludtod.
Halimbawa:
a. Hindi maiwasang dumanak ang dugo,
Dugo't pawis ang inialay ng mga sundalo
Sundalong ang buhay ay ihahandog sa bawat Pilipino.
b. Ang kalikasang ay nasisira kaya't humihikbi
Humihikbi sa pasakit ng tao at ng kanyang mga gawi
Gawing lumikha ng mga polusyon na sa kanya'y nagpapangiwi

ALUSYON
Pamamaraang panretorika na gumagamit ng pagtukoy sa isang tao, pook,
katotohanan, kaisipan o pangyayaring iniingatan sa pinakatagong sulok ng alaala ng
isang taong may pinag-aralan. (Bisa at Sayas,1966)

Limang Uri ng Alusyon

1.Alusyon sa HEOGRAPIYA
Halimbawa:
Ang Mt. Apo ang itinuturing na pinakamataas na bundok sa ating bayan kung kaya
ito ang Mt. Everest ng Pilipinas.
2. Alusyon sa BIBLIYA
Halimbawa:
Nagsilbi siyang isang Moises ng kanyang lipi upang iligtas ang mga ito sa kamay ng
mga mapang –aliping nais na sakupin ang kanilang bayan.
3. Alusyon sa MITOLOHIYA
Halimbawa:
Unang Saknong ng tulang “Felicitacion” (Maligayg Bati) ni Dr. Jose Rizal: Kung si
Filomena ang dila’y may tamisang sa kay Apolo, sa kanyang pagsilip,sa may
kabukira’t bundok na masungit,ang may dalang awit.
4. Alusyon sa LITERATURA
Halimbawa:
Walang alinlangang isa siyang Ibarra na puno ng pag –asang kanyang maililigtas ang
kanyang bayan sa isang ideyal na paraan.
5. Alusyon sa KULTURANG POPULAR
Halimbawa:
Kinikilala si Mang Noe bilang Elvis Presley ng lungsod ng Davao at ang anak niyang si
Liway bilang Whitney Houston ng buong Mindanao.