Matematik Tambahan Tlngkatan 4 Bab 1 Fungs/

I
1 Fungsi Gubahan
PBD
1• 2 Composite Functions
FORMATIF

~u.,a
1. Fungsi g memetakan set A kepada set 8. Set A g Set B f Set C
Function g maps set A to set B.
,.......----... ,.......----...
2. Fungsi f memetakan set 8 kepada set C
Function f maps set 8 to set C.
3. Fungsi yang memetakan set A kepada set C ialah fungsi gubahan, fg.
The function which maps set A to set Cis composite function, fg.
088 fg

SP 1.2.1 Memerihalkan hasil gubahan dua fungsl.

·----------······. -----------------· ..................................................................................................................................................................................................................
-SP
-- --1.2.2 Menentukan fungsi gubahan.
. ---- .................................... ----- -. ------ ----............ --- -.......... --- ---- ---- ----------- ---.. ---.... -- --------- -...... --.......... -- -. -. --- --- ---- ------------ -.. -.. .

6. Tentukan fungsi gubahan bagi dua fungsi yang diberikan. a

Determine the composite functions of the two functions given.
>>@·hRwl .
Dua fungsi ditakrifkan oleh f: x-+ x + 2 dan (a) Dua fungsi ditakrifkan oleh f: x-+ 2x- 1 dan
g:x-+x+3. g :x-+ x2 + 5.
Two functions are defined by f: x - x + 2 and g: x- x + 3. Two functions are defined by f: x-+ 2x- 1 and g: x- x2 + 5.
(i) fg (ii) gf (iii) f 2 (i) fg (ii) gf (iii) g2

(i) fg(x) = + 3) Video

=(x+ 3) + 2 Tutorial
Fungsi
=x+S gubahan
Composite
(ii) gff.x) = g(x + 2) function
= {x+ 2) + 3
=x+S
Tip Penting
{iii) fflx) = f(x + 2)
= {x+ 2) + 2 fg(x) = f[g(x)]
f2(x} =f[f{x)]
=x+4

SP 1.2.3 Menentukan imej suatu fungsi gubahan apabila objek diberi dan sebaliknya.

7. Diberi dua fungsi f: x-+ x - 1 dan g : x-+ l. imE

2 X
.
G,venthetwo,unet,ons
. f :x- -2-
X- ,
an d g:x- , x.
>>@·UR®
{i) Cari fg(2). (a) (i) Cari gf(-1 ). / Find gf(-1 ).
Findfg(2). (ii) Cari nilai x apabila f2{x) = l.
{ii) Cari nilai x apabila g2(x) = 5. 2
Find the value ofx when g2(x) = 5. Find the value ofx when f 2{x) = .
{i) fg{x) (ii) gg(x)

= '(!) = g(!)
1 1
--1 =-,
X
=--- X
2
=X
=1-xx;t:Q
2x ,
gg(x) = 5
:. fg(2) = ..!..=1_ x=S
2(2)
1
4

•
SP 1.2.1, SP1.2.2, SP 1.2.3
rwweerwftWN, 1 lJ 2 L 3 L 4 le 5
v 6
 Matematlk Tambahan Tlngkatan 4 Bab 1 Fungsi

SP 1.2.4 Menentukan suatu fu • berk • · fungs,•gubahan dan salah satu fu ngsInya diben.•
--··-···-·······-······· ngs1 a1tan apab1la ·······································-········--

8. Nyatakan gubahan yang diberik~~- -;···-

State the function f of each of the following based on the given function g and the composite function.
>>(i•)iR:f.)
(i) g(x) = x - 6 dan / and gf(x) = x - 3. (ii) g(x) = x + 5 dan / and fg(x) = 2x + 15.

gf(x) =x-3 Katakan / Let y = g(x)

f(x)-6 =x- 3 y=x+5
f(x) =x+ 3 x=y-5
fg(x) = 2x + 15
f(y) = 2(y- 5) + 15
= 2y-10 + 15
=2y+S
f(x) = 2x+ 5
(a) g(x) = x + 9 dan / and gf(x) = x _ 7. (b) g(x) = 2x- 5 dan I and fg(x) = 2x + 1.

(c) g(x) = 5x + 7 dan / and gf(x) = 3x _ 1. (d) g(x) = 3x + 1 dan I and fg(x) = 3x + 2.

SP 1.2.S Menyelesaikan masalah yang melibatlcan fungsi gubahan. .

---------------------------.......... -.. ----------.... -.... -.. -...... -.... ---.. -.... ---- .. ----------------.. --.. -.. -- .. ------..----- .... --------- --.. ---------- .. ---.. -.. --.... ---.. --.. ----------- .... -- .. ----.. ----.. ········--
9. Selesaikan setiap yang berikut.
Solve each of the following.

(a) Diberi fungsi f(x) = 7 - 2x, g(x) =ax+ b dan fg(x) = 1 - 4x, cari nilai a dan nilai b. m
Given the function f(x) =7 - 2x, g(x) =ax+ band fg(x) =1 - 4x, find the value of a and of b.

(b) Fungsi fditakrifkan oleh I Functionfisdefinedby

• f:x-+ _x_,x;c-1. imEI
x+1
(i) Ungkapkan f 2(x), f 3(x) dan f 4 (x) dalam bentuk termudah. I Express f 2(x), f3(x) and f 4(x) in the simplest form.
(ii) Kemudian, deduksikan f 5(x). / Hence, deduce f 5(x).

Cuba jawab (l'nlldlp..-1, IC2:Stl

SP 1.2.4, SP 1.2.5

• > TAHAPPEN§MWt.ft• l M
2 L3 M
4
k
5
h
6
t
 an Tln gka tan 4 Bab 1
Fun gsi ~I
Ma tem atl k Tam bah

Fu ng si So ng sa ng
PBD
1•3 I Inv ers e Fu nc tio ns

J f, A w m t i
Jtx)
gs i terbafik ba gi f(x).
gsangan f
1
(x) merupakan satu fun
1 Fungsi son 1
is the function tha t reverses
offl.x).
• The inverse function off (x) X
f:X -+ y<=> f-l :y -+
y
y = f(X) <=> X = f-
1(y) X

ng:
2. Sifat-sifat fungsi songsa
gs i satu de ng an satu.
ns:
Properties ofinverse functio
gsang f- jik a fia lah fun
1
f me mp un ya i fun gs i son
(a) Fungsi one function.
function t if f is a one-to-
1
Function f has an inverse n hanya jik a
gs i son gsa ng an tar a satu sama lain jik a da
h fun
(b) Fungsi f da ng iala do ma in f l/-1(xJ$xdan /M d
g da n gf(x) = x, x dalam
fg(x) = x, x dalam do ma in er if
oth and onl y if fg(x) = x, x in the dom
ain ofg
inverse functions of each
Functions f and g are the off
) = x, x in the dom ain
and gfl.x a lain, ~a ka
ialah fungsi son gsang antara satu sam
(c) Jika fungsi f da ng inverse functions ofeach other, then
Iffunctions f and g are the
(i) domain f = ju lat g
dan do ma in g = ju lat f
ge ofg and domain ofg
= range off
the domain off = ran
lan gra f f pada garis y = x
(ii) gra f g adalah pantu y =x
on ofgraph off at the line pa da gra f f da n
the graph ofg is the reflecti
a sat u sam a lain , ma ka titi k (a, b) be rad a
antar
ialah fungsi songsang da n b.
(d) Jika fungsi f da ng ma na -mana no mb or nyata a
a pa da gra f g, ba gi lies on the gra ph g, for
titi k (b, a) be rad graph f and poi nt (b, a)
then poi nt (a, b) lies on the
inverse functions of each other,
Iffunctions f and g are the
any real numbers a and b.
:
mene ntukan fungsi songsang
3. Langkah-langkah
inverse function:
Steps to determine
Ga nti ka n pe mb ole h
Jadikan x sebagai x. ub ah y de ng an
Iii -.. , Tulis f- 1(y) =
-.. perkara rumus.
, ub ah x.
An da ika n y= f(x). ii-
ject Write f- 1 (y) = x. ii- .., pe mb ole h
Make x as the sub
AssumeY = f(x). Replace variable y wit h
offormula. variablex.

Video
························· . ···~...li.~ ,;·· ···· -·· ·~· ···· ····
songsangan suatu fungsl. ·······-····························
• SP 1.3.1 ••• Memerihalkan • ····························
g be rik ut &a • · · Fungs,
1O. Selesaikan setiap yan
a::,
songsang
• Inverse
SoIve each ofthe followm
•g
_ •
Iii ••
• function
) ) ~,:.:)o••Ji-,.fl-l""•"i\ elah,
' y (a) Dalam rajah di seb r
x
Dalam rajah di sebelah, x y
fungsi f memetakan x s fun gs i f me me tak an x
kepada y. Cari kepada y. Cari 3
15
4 f
In the diagram, function In the diagram, function 9
L---, 15
ma psx toy .Fin d 5
f maps x toy. Find 7
5., .__ _.__ __,. 18
(a) f-'( 9) (i) f- 1(15)
(b) f- 10 s) (ii) f- 1(9)
(iii) f- 1(18)
(a) Daripada rajah, (b) Daripada rajah,
From the diagram, From the diagram,
f(4) = 9 f(7) = 15
maka / thus, ma ka / thus,
f- 1(9) = 4 f- 1{1 S) = 7

• SP 1.3.1

t •:r:rir run! 1 u 2 LJ 3 u as u
4 6 1
 Matematlk Tambahan Tlngkatan 4 Bab 1 Fungsi ............ ------- ... .. -.....·-·...

..5'._!_~...~:"'buatdan .,.ng,,ahbn konjol<lur~~~~~•~.~•I ~~~··························:··s··o··n·gsang atau tidak. Jelask-·a·····~·.......

·······················-···············-· . "k t mempunya1• fungs1 n Ja'Na
11. Tentukan sama ada setiap fungs1 yang ben u . your answer.
I
anda. QB . se function. Exp atn
Determine whether each of the following functions has an ,nver
>> . . d ngan satu kerana ujian garis rnen
Y Fungsi f bukan fungsi satu. -t
Maka fungsi f tidak mempunya- 9
r= ~•l memotong graf pada dua 1111 • . ' J fu
song sang. ·on because the horizontal line test cuts the graph at two
Function f is not one•to-one fu;ctt tion PO/~
Thus, function f has no inverse unc •

(a) y
y= ~x)

X
0
-2

(b) y

Ujian garis mengufuk dilakukan untuk menentukan suatu fungsi 1alah fu~~i satu dengan satu. Apabila garis mengufuk
~otong graf hanya pad a satu titik, maka fungsi itu mempunyai fungsrsongsan~ dan sebaliknya.
~ I line test is performed to determine O function ;5 0 one-to-one function. When the honzontal line cuts the graph at one point on~
function has an inverse function and wee~ •

12. Selesaikan setiap yang berikut. m

Solve each of the following.
>>@·hMil
Rajah menunjukkan graf bagi f(x) = (x - 3)2 - 5 (a) Rajah menunjukkan graf bagi f(x) = .!.x +2bagi
. 2
bagi domain O x 3. domam -6 x 4.
The diagram shows the graph of f(x) = (x - 3)2 - 5 for the The diagram shows the graph of f(x) = lx + 2 for the domain
domain O:::; x ::;; 3. . 2
- 6 ~x~4.
y
y
4 y_= X
(-5, 3) ,
,
,, (4, 4)

2 4

,, : y= ~x) (-6, -1)

I

-5 ••••• I (3,-5)
z

(i) Nyatakan domain dan julat bagi f-1.

State the domain and range of f-1• (i) Nyatakan domain dan julat bagi f-1•
(ii) Pada graf tersebut, lakarkan graf bagi ,_1 (ii) State the domain and range of f-1.
On the graph, sketch the graph of f- 1• • Pada graf tersebut, lakarkan graf bagi f-'.
On th egraph, sketch the graph off· 1.
(i) Domain f- ialah -5 1
x 4
Domain of f·1 is
Julat f- 1 ialah O y 3
Range of f·1 is

SP1.3.2

• :
1 2
---allWiillllllllllL..:...JL.i..;~L..:!.3..1-IJ~4~n~sJiij ~6.ll
 Matematik Tambahan Tlngkatan 4 Bab 1 Fungsi

..~!:3.3___ .~_enentukan fungsl song~~-~: _______ ... _............................................_.. __ ........ _............................... ___ ............................._....... __ .. _... _.. __ ..

13. Cari fungsi songsang bagi setiap yang berikut. &II

Find the inverse function ofeach of the following.
>>ta-uftih
(a) f(x) = 7 - Sx, f- 1(4) (b) f(x) = 7 -x, f- 1(3)
f(x) = 4x- 3, f- 1(5)
5
Katakan / Let y= 4x- 3
4x=y+3
X= y+3
4
f- 1{y) = X
- y+3
4
Gantikan ydengan x I Replaceywithx
f-1(x)=x+3
4
f-1(5) = 5 + 3 = 2
4

{c) f(x) = 2x + 5 , f- 1(-8)

X
(d) f(x) = x + 2
4x-2
',-,(l)4 (e) f(x) = 2x , f-1(-3)
4-x

_Cubajawab c....... s..,1111;KJ:SS(aJl

14. Rajah menunjukkan pemetaan y ke x oleh fungsi h : y -+ ay + b dan k

X y z
pemetaan y ke z oleh fungsi k: y -+ b a , y ':# l!... Cari nilai a dan nilai b.
-2y 2
Seterusnya, nyatakan fungsi yang memetakan x kepada y.
The diagram shows the mapping ofy onto x by function h : y - ay + b and the mapping ofy -1
2

onto z by function k: y - b 2y , y ;t ~. Find the value of a and of b. Hence, state the function
that mapped x onto y. QD ,U:!fJ) Menganallsls,

•
SP 1.3.3
Crifrs:iiil l U2 3
U4 a 5
U6 I
 ->• 7 tt r

( KERTAS II 2. Fungsi f and g masing-masing ditak .

f(x) = 3x - 4 dan g(x) = x2 + hx + r,~kan
12 01
gubahan fg ditakrifkan oleh fg(x) :::: •2J1ka f~n
1. Fungsi f ditakrifkan oleh "x) = 2x x ;t -4. 3
I\ Xt 4 1 tentukan nilai h dan nilai k. fflOFJ) x +1s~;s1
Functions f and g are defined as ~x) == 3x _ ~.
The function f is defined as 11x) = x ;t -4 . f 4and
I\ X+4' • g(x) =xi +hx +12 respective1y. I the composI't
{a) Cari ungkapan bagi f2(x) dan f- 1(x). defined as fg(x) =3x2 + 1Sx +k, determine th efunct,on
.
fi .
Find the expressions of f2(x) and f- 1(x). 1-1:jfJ1 1;1ilM evalueofi. 9ts
~k ,,~
[4 markah I 4marks] [3 markah I
{b) Seterusnya, cari nilai x jika f 2{x) = f- 1(x) Jawapan / Answer: 3rna11:s
1
dengan keadaan x =t. O. 1-1i1fli
Hence, find the value ofx if f2(x) =f-1(x) such that x;t 0.
[3 markah I 3marks]
Jawapan / Answer:
{a)

3. Dalam rajah di bawah, fungsi f memetakan y

kepada x_dan fungsi g memetakan y kepadaz.
In the diagram below, the function f maps y to x and the
function g maps y to z.

f g
x~--y---z
r

{a) Cari gf-1(p) liilA•

Find gf-1(p).
[2 markah I 2marks!
(b) Ungkapkan q dalam sebutan p JI"ka dibeO
3y-5
f(y) = -----, y ;t O. li:ilU
Y 3y-5 o
Express q in terms ofp if it is given f(y) =y' Y1 •
[2 markah I 2,na,tsl
 Matematlk Tambahan Tlngkatan 4 Bab 1 Fungsl

Jawapan / Answer:
S. Fungsi f ditakrifkan oleh f(x) = x + 4 , x :t. -2.
x+2
4
The function f is defined as f(x) = x + , x -2.
x+ 2
(a) Tentukan f- 1(x) dan nyatakan nilai x bagi
f- 1(x) yang tidak dapat ditakrifkan f.iilQt
Determine f- 1(x) and state the value ofxforwhich f- 1(x) is
undefined.
[3 markah I 3 marks]
2
(b) Tulis persamaan f (x) = - .!.._ dalam bentuk
2
ax2 + bx + c = 0. Seterusnya, cari nilai-nilai
bagi x. f.iilfli
Write the equation f2(x) =- ; in the form of
ax2 +bx+ c = O. Hence, find the values ofx.
4. (a) Rajah di bawah menunjukkan hubungan [4 markah I 4marks]
antara set Xdan set Y. Jawapan / Answer:
The diagram shows the relation between set Xand set Y.
X ~x) y
--.

10---t+-~ 0.1

(i) Dengan menggunakan tatatanda fungsi,

ungkapkan f dalam sebutan
Using the function notation, express fin terms ofx.
(ii) Cari nilai p f.iillH
Find the value ofp.
[3 markah / 3 marks]
(b) Rajah di bawah menunjukkan graf bagi
fungsi f(x) = 2x- 1 f.iillfJ
The diagram below shows the graph of function
f{x)=2x-1.
y
,, I'

- (3 5)

.. I
I
,, fJ
-
I
I .
-X
14 -~ 0/ I

,I
I
-1 -3

Pada graf itu, lakarkan graf bagi y = f- 1(x).

On the graph, sketch the graph ofy= f-1(x).
[3 markah I 3 marks]
Jawapan / Answer:
 JEW&

Matemattt Tambahan Tingk1tan 4 Bsb 1 Fungsi

6 • (a) Diberi f(x) = l3x - 61, cari nilai-nilai x apabila Q<ERTAS fl

imej ialah 3. i-iillA
Given that f(x) = l3x - 6~ find the values of x when the 1. Fungsi f ditakrifkan oleh f(x) = - 1, x if 0d I
image is 3. keadaan h ialah pemalar. h e'!ga~
[2 markah I 2 marks] The function f is defined as f(x) = x - 1, x .t Osuch tho
(b) Diberi fungsi p(x} = 3x - 4 dan fungsi constant. 1
gubahan qp(x) = 6x + 15, cari q(x). tiilfM (a) Tentukan r(1) dan1 f- ~-2) dalam sebu
Given the function p(x) = 3x - 4 and the composite Determine f2(1) and f- (-2) m terms of h. ta
function qp(x) = 6x + 15, find q(x).
[3 markah I 3 marks] [4 markah 14
1
(c} Fungsi g ditakrifkan oleh g(x) = 3 _ 1-x. Cari (b) Diberi 2r(1) + f- (-2) = 0, cari nilai-nilai
2
fungsi h(x) jika hg-1(x) = 12x2 - 24x + 18. h.EhifE
Given that 2f2(1) + f-1(-2) = 0, find the values ofh
The function g is defined as g(x) = 3 - f x. Find the [2 markah 12•
function h(x) ifhg- (x) = 12x2- 24x +18. 1-1ijffn.1ijfi)
1

[3 markah I 3 marks] Jawapan / Answer:

Jawapan / Answer:

JI
 Matematlk Tambahan Tlngkatan 4 Bab 1 Fungsi

3. Diberi bahawa f: x 3x - 6 dang: x 1 - 3x.

2. Rajah menunjukkan
y

graf bagi fungsi It is given that( :x-3x-6 and g :x-1 - 3x.

y = f(x). Diberi bahawa (a) Cari/ Find
Rx) =ax+ b dengan (i) g(-2)1 f.1i8U
keadaan a dan b ialah (ii) nilai bagi p jika f(2p - 1) = 3[g(-2)],
pemalar. Cad the value ofp if f(2p - 1) = 3[g(-2)], f.11811
The diagram shows the (iii) gf- (X), 1-1fjfJ'11-1fjQt
1

graph offunction y = f{_x). It is [5 markah I 5 marks]

given that f{_x} =ax+ b where
(b) Seterusnya, lakarkan graf y = jgf1(x)I untuk
a and b are constants. Find
(a) nilai a dan nilai b, 11:-~-1-11-• -6~x~0.
Hence, sketch the graph ofy = !gf-1(x)I for-6 x 0.
the value of a and of b,
[4 markah I 4marks] [2 markah / 2 marks]
(b) objek bagi 7. f.1illi Jawapan / Answer:
the object of 7,
[2 markah I 2 marks]
1 2
(c) nilai x jika f- (x) = f (x) f.iifl) 1-1;IQ1
the value ofx if f-1(x) = f2(x).
[4 markah I 4 marks]
Jawapan / Answer:-

4. (a) Rajah di bawah menunjukkan fungsi

f(x) = - b dengan keadaan a dan b ialah
pemalar. f.ifllli
The diagram below shows the function f{_x) = .!... _ b
where a and bare constants. a '
f
X -----!..-b
a

-12L-~--,-

Hitung nilai a dan nilai b.

Calculate the value ofa and of b.
[5 markah I 5 marks]
Matematlk Tambahan 1lngk1t1n 4 Bsb 1Fungsi
ngsi f ditakrifkan oleh f{x) ==-!_
(b) Kadar sewa sebuah gelanggang futsal bag~ •5. Fu X + 2, X ;t; ....-i
X <.
satu jam pertama ialah RM20 dan RM 15 bagi The (unction f is defined as f(x) =x+2' x ;c _ 2_
setiap jam berikutnya. pialah jumlah bayaran
(a) Cari f 2(x} dan f3(x). Mill)
sewa gelanggang, dalam RM, bagi h jam. Find f2(x) and fl(x). [4
The rental rate of a futsal court is RM20 for the first hour
and RM 15 for the subsequent hour. Pis the total rental
markah 1
(b) Seterusnya, deduksikan f 0 (x). QI.I} 4%
charge in RM, of the futsal court, for h hours. elllJ Hence, deduce fn(x). [i
(i) Tuliskan jumlah bayaran, P dalam markahi
tatatanda fungsi. TIP Menjawab ············································~fllo,~1
Write the total charge, Pin function notation. ;0 Perhatikan trend bagi f (x), f (x) dan fl(x)1 2
···•••••.\
(ii) Badrul dan rakan-rakannya merancang ; Observe the trend of f 1(x), f2(x) and fl(x). • !
untuk menyewa gelanggang futsal i f) Tukarkan bentuk penyelesaian bagi ft(x) ,1 i
selama 4 jam. Mereka telah mengumpul ! fl(x) supaya dapat melihat hubungann 'a (x) da0!
wang sesama mereka berjumlah RM65. ! nombor dalam f 1(x), f 2(x) dan f 3(x). Y denga01
Adakah wang itu mencukupi untuk i' change the form ofsolutions for f 1(x), f2(x)
0nd 1
i that you can see the,r• re Iat·ionsh.,p with the numflt.,.,
1111So:'
mereka menyewa gelanggang tersebut?
Berikan alasan anda. [ fl(x), r2~~.~~~:.:~~).'........................... bers;n !
' • • • • •• • • • • • • •• • •• • •••• I

Badrul and his friends plan to rent the futsal court ···-.......j
Jawapan / Answer:
for 4 hours. They have collected money among
themselves with a total of RM65. Is the money
enough for them to rent the futsal? Give your
reason.
[5 markah I 5marks]
Jawapan / Answer:

Apllkaal

•
KuaSAJM+4