PELE DIPALEKGUTSHWE PELO E JA SERATI Ketellapele Manollo ya dipalekgutshwe tse ntjha ho ya ka circular E8 of 2022 moo ho phatlaladitsweng dipalekgutshwe tse tla balwa ho tloha ka 2023. Tsona ke tse latelang: Molato lebitleng MM Mpembe Ha a llelwe ME Makhapha Tshukudu MM Mpembe Boiphetetso NA Mpembe Bitla la kgomo ke molomo NA Mpembe Koloi NA Mpembe E seng kajeno, empa hosane MM Mpembe Phokojwe ho phela e diretsana NA Mpembe Ditebello Ho tseba tse latelang: • Tsela ya ho itokisetsa dihlahlobo. • Boitokisetso ba letsatsi la hlahlobo. • Dikgato tsa dipotso. • Mantswe a sebediswang dipotsong. • Tsela e nepahetseng ya ho ithuta ho manolla. palekgutshwe. • Makgetha a dipalekgutshwe. • Manollo ya palekgutshwe ka nngwe. • Qetellong o tla fuwa mesebetsi ya boikwetliso o be o itshwaye. Tsela ya ho itokisetsa dihlahlobo • Arola mosebetsi dikotwana. • Phomola ha o ntse o sebetsa. • Hlophisa disebediswa mohlala: pene. • Itshepe ka nako tsohle. • Sebedisa mebala e fapaneng ha o bala. • Boeletsa mosebetsi wa hao. • Thusana le baithuti ba bang. • Balla hodimo e le hore o eketse kutlwisiso. • Iphe nako e lekaneng ya ho robala. • Eja dijo tse ahang mmele. Ka letsatsi la hlahlobo • Tsoha ka nako ho ipha nako ya ho ikgopotsa • Etsa mekgwaritso ho ikgopotsa. • Imamele hantle bakeng sa pampiri o tla e ngola • Fihla ka nako ntlong ya hlahlobo. • Ema hole le metswalle ele ho phema pherekano. • Bala ditaele tsa dipotso ka hloko. • Kgetha dipotso ka hloko pele o araba. • Sheba matshwao a potso a tla o thusa ho tseba bolelele ba karabo. Tsela eo dipotso di ralwang ka yona Dikgato tse hlano tsa dipotso
sepheo/bapisa hore na o utlwisisang/ hlalosa… jwang/ bolela …jwang.
Kgato 4 Dipotso tse hlokang tekolobotjha mohlala
sekaseka/qoqa/seholla.
Kgato 5 Dipotso tse hlokang ho ananela mohlala:
ananela/o ka etsa jwang/ o ka ikutlwa jwang. Mantswe a sebediswang dipotsong le se lebelletsweng Lekola O sheba qotso kapa seratswana ka kelohloko le kutlwisiso.
Hlahloba O tsepamisa maikutlo qotsong kapa
seratswaneng hore o kgone ho hlwaya dipha (diphoso) le dintle tse fuperweng. Sekaseka O tsenkolla qotso kapa seratswana hore o hlakise dikarolo tse itseng Tshohla O qoqa ka qotso kapa seratswana ka botebo hore o hlakise dikarolo tse itseng Ho ntsha/fana ka O fana ka maikutlo a hao mabapi le se maikutlo botswang O dumellana le se itseng O fana ka maikutlo a dumellanang kapa a tiisang seo o botswang ka sona O hanana le se itseng O fana ka maikutlo a hananang kapa a phehisanang le seo o botswang ka sona Mantswe a sebediswang dipotsong le se lebelletsweng Akaretsa Fana ka kgutsufatso ya dintlha tsa bohlokwa tsa seo o butsitsweng ka sona Ho una Ho fumana/ ho kgola molemo o itseng Ho qholotsa Ho tsosa/ ho hlahisa Mohopolo ya Ke tabataba/ mooko wa seo ho sehloho buuwang ka sona Mohopolo o Ke tajana e tshehetsang taba/mooko tshehetsang wa seo ho buuwang ka sona Manollo ya palekgutshwe Sehlooho Na sehlooho se dumellana le ditaba tsa palekgutshwe Poloto Tlhekelo, kgolo ya diketsahalo, tharahano, sehlohlolo, sephetho se sa lebellwang, mothipoloho, phethelo Kgohlano Kgohlano e ka ntle le kgohlano e ka hare Mookotaba/ Tabakgolo ya palekgutshwe Molaetsa Manollo ya palekgutshwe Baphetwa Baphetwa ba sehlooho- Mefuta ya baphetwa Molwantshuwa Molwantshi Baphetwa ba tlatsetso Monamodi Bahlohlelletsi Mophetwa ya tjhitja/ mophetwa ya sephara/ mophetwa ya sepapetlwa
Sehalo le maikutlo Sehalo- Maikutlo a mongodi
Maikutlo- maikutlo a mmadi ka mora ho bala palekgutshwe
Thuto le molaetsa Thuto kapa molaetsa ke se unwang ke
mmadi ka mora ho bala palekgutshwe Palekgutshwe 1- Molato lebitleng • Sehlooho- Se dumellana le dikahare,mma Thapelo o itlhahisa le ho ipolela hore ke mmae lebitleng la Thapelo mohla lepato la Thapelo. • Mookotaba- Batswadi ba balehelang boikarabello ba ho hodisa bana ba bona. • Baphetwa- Baphetwa ba sehlooho:molwantshuwa ke Thapelo ha Molwantshi e le Mme wa Thapelo. Baphetwa ba tlatsetso:Bathusi ba thusang molwantshuwa ke Nkgono,Mokganni,Mofetakatsela Bahlohlelletsi- ke bana ba nkgono. • Theho ya mabitso: Thapelo, lebitso le dumellana le tsohle tse etsahalang ho yena, o phela mohaung wa ba bang, le mohla a tla tsoha a hlokahetse o ile a etsa thapelo. Molato lebitleng- MM Mpembe • Semelo sa baphetwa: Mofetakatsela, nkgono le mokganni wa bese bana le semelo se setle sa kamohelo, mohau le kutlwelobohloko. Ha bana ba nkgono bona ba hloka mohau. • Poloto -Tlhekelo- Tikoloho- Motse setoropo, mophetwa wa sehlooho Thapelo,tlhase ya morusu ke tahlo ya Thapelo ke motswadi wa hae. -Kgolo ya diketsahalo- Ho hlokahala ha nkgono, teleko ya Thapelo ke bana ba nkgono, o thuswa ke mokganni ka tjhelete le ho tholwa ke mofetakatsela. Molato lebitleng - Tharahano- Thapelo o fetoha mokopakopa, o phela mmileng. -Mothinya o sa lebellwang- Lefu la Thapelo -Kgohlano- E ka ntle: Thapelo le mmae, ho nyamela ha ntata Thapelo, Thapelo o tejelwa ke bana ba nkgono, Thapelo a sotlwa ke tlhaho. E ka hare: Ho mme wa Thapelo ka ho lahla Thapelo. Molato lebitleng - Mothipoloho: Thapelo o nkwa ke mofetakatsela o mo isa ha hae o mofa tsohle. - Tharollo:Lefu la Thapelo, mmae o a hlaha. • Ntlhakemo ya mongodi-Maemo a matle a phedisano, Nkgono o thusa Thapelo, Mokganni o fa Thapelo tjhelete, Mofetakatsela o itholla Thapelo. • Setaele,kgetho ya mantswe le tshebediso ya puo:kgetho e tlwaelehileng ya mantswe a sejwalejwale mohlala: dikhathebokoso, bese jj. • Sehalo le maikutlo: Sehalo ke sa kutlwelobohloko, ha maikutlo e le a bohloko le kgauhelo. • Thuto le molaetsa:Bokgopo ha bo na mokoka le hore motho ke motho ka batho ba bang. Palekgutshwe 2: Ha a llelwe- ME Makhapha • Sehlooho: Se tsamaellana le ditaba, Maphesha o qetella a phesha. • Mokotaba: Ditlamorao tsa meharo. • Poloto - Tlhekelo: Tikoloho ya makeisheneng mohlala makhanselara, bomajoro jj, baphetwa ba sehlooho: Maphesha le Setlabolane, tlhase ya morusu: ho tsekisana ditulo masepaleng. - Kgolo ya diketsahalo:Maphesha o tseka setulo sa bomajoro feela ha a se fumane o rera ho ketola Setlabolane. - Tharahano:Maphesha o rera merusu a sebedisa Honye, ha yena a rera ho ya ipata bohweng. - Sehlohlolo:Merusu e a etsahala, tshenyeho eba kgolo. Ha a llelwe • Tharollo/Phethelo: Maphesha o fumana kotsi ya koloi e mo siyang a hloka maoto, Honye o furalla Maphesha. • Baphetwa:Ba sehlooho- Molwantshuwa e leng Setlabolane, molwantshi ke Maphesha, ba tlatsetso- mothusi e leng Honye. • Theho ya mabitso- Maphesha o qetella a phesha, Honye o iphapanyetsa Maphesha ka mokgwa wa ho honyela, Setlabolane o ipabola ka ho hlodisa bao a qothisanang lehlokwa le bona ka mesebetsi ya hae. • Semelo sa baphetwa:Maphesha o lefufa,o mona, o pelo e mpe ebile ke mohlohlelletsi.Honye o ekeha ha bobebe, ha a na boikemelo. Ha a llelwe • Kgohlano:Ya ka ntle- setjhaba le majoro, Maphesha le Setlabolane. Ya ka hare- Maphesha o lwantshana le maikutlo a ho tseka setulo le maikutlo a ho balehela bohweng, Honye ha a qetella a ipatela Maphesha. • Ntlhakemo ya mongodi- Meharo ha ho mohla e tla tswalla monga o na katleho. • Setaelo, kgetho ya mantswe le tshebediso ya puo: Dipolelo tse utlwisisehang tse thusang mmadi ho ka fumana mookataba ka bobebe. • Sehalo le maikutlo: Sehalo- qenehelo , maikutlo ke a kutlwelobohloko. • Thuto le molaetsa: Mona le meharo ha di ise motho katlehong ya mofuta ofe kapa ofe. Palekgutshwe 3: Tshukudu – MM Mpembe
• Sehlooho: Se tsamaellana le ditaba mmadi o bona
tlhekefetso ya ditshukudu serapeng sa diphoofolo. • Mookotaba: Tlhekefetso e sehloho diphoofolong. • Poloto: - Tlhekelo: Tikoloho ke ya ditoropong serapeng sa diphoofolo, mehla ke ya moraorao ya thekenoloji,tlhahiso ya mophetwa wa sehlooho e leng mohlokomedi wa serapa sa diphoofolo, tlhase ya morusu ke polao ya ditshukudu. - Kgolo ya diketsahalo- Polao ya tshukudu ke bo Lefito Tjobolo. - Tharahano- Tsambe ha a le kgotla a nyenyefatswa ke motjhotjhisi. - Sehlohlolo:Tjobolo o hlola nyewe ka thuso ya motjhotjhisi. Tshukudu • Mothinya o sa lebellwang: Ho tswa ha Tsambe ka kgotla a lla ka mora ho hoboswa ke motjhotjhisi. • Tharollo/phethelo: Ho phonyoha ha Tjobolo lekgotleng la dinyewe. • Kgohlano: Kgohlano e ka ntle- Tjobolo le tlhaho, Tsambe le motjhotjhisi wa dinyewe. • Baphetwa: Ba sehlooho- Molwantshuwa mosireletsi wa serapa sa diphoofolo., molwantshi ke Lefito Tjobolo ya tsomang le ho bolaya tshukudu. Ba tlatsetso- Monamodi keTsambe mohahlaudi • Semelo sa baphetwa-Molebedi wa serapa sa diphoofolo o sebete, Lefito Tjobolo ke leshodu, mmolai le lemenemene, Tshambe o bohlale empa ha a na sebete le boikemelo. Tshukudu • Ntlhakemo ya mongodi: Diphoofolo mmoho le tlhaho ka kakaretso di lokela ho sireletswa le ho hlokomelwa. • Setaele, kgetho ya mantshwe le tshebediso ya puo: Mongodi o ngotse ka bokgeleke a sebedisa karaburetso le mekgabiso ya puo e le ho natefisa puo ya hae. • Sehalo le maikutlo: Sehalo- kgalefo, maikutlo ke a qenehelo le kutlwelobohloko. • Thuto le molaetsa: Ho hlokomedisa setjhaba bobe ba ho hlekefetsa le ho bolaya diphoofolo. Senola bomenemene makgotleng a dinyewe. Palekgutshwe 4: Boiphetetso- NA Mpembe
• Sehlooho- Se tsamaellana hantle le ditaba tsa
palekgutshwe, hoba di bua ka boiphetetso ba Rasentle ho mosadi wa hae. • Mookotaba- Manganga ha a thuse ka letho. • Poloto - Tlhekelo:Tikoloho ke ya ditoropong motseng wa Ditamating,nako ke ya tokoloho, baphetwa ba sehlooho ba hlahella e le Rasentle le Mmasentle. Tlhase ya morusu ke ho se dumellane ka tekanyo ya malapa. Boiphetetso • Kgolo ya diketsahalo: Ho teneha ha Rasentle, ho ya jwaleng le ho ratana le Mmamokete. • Tharahano: Rasentle o furalla lelapa o dula ha Mmamokete. • Sehlohlolo: Rasentle o thatafetse pelo ha a sa batla ho kgutlela hae. • Tharollo/phethelo: Mmasentle o ipona molato o leka ho kopa tswarelo. • Kgohlano: Ya ka ntle- Rasentle le Mmasentle. Boiphethetso • Baphetwa: Ba sehlooho- Molwantshuwa e leng Rasentle, Molwantshi Mmasentle. Ba tlatsetso –bahlohlelletsi e leng Kapoko, ha moeletsi e le Rafube. • Ntlhakemo ya mongodi: Ho bohlokwa ho balekane lenyalong ho etsa tekano ya malapa ekasitana le ho mamelana kapa hona ho jarisana. • Semelo sa baphetwa:Rasentle o tletse kgalefo le ho teneha. Mmasentle o na le boikokobetso, o tseba ho ipona diphoso ekasitana le ho kopa tshwarelo. • Setaele, kgetho ya mantswe le tshebediso ya puo: Puo ke e bonolo e tswakileng le maele ekasitana le mekgabiso ya puo. • Sehalo le maikutlo: Sehalo- qenehelo ha maikutlo e le kutlwelobohloko. • Thuto le molaetsa: Batho ba babedi bao e leng balekane ba hloka ho phedisana ka ho mamellana le ho utlwelana kapa hona ho jarellana mefokolo. Palekgutshwe 5: Bitla la kgomo ke molomo – NA Mpembe • Sehlooho-:Se nyallana le ditaba, ho jewa kgomo e shweleng. • Mookotaba-: Ditlamorao tse bosula tse tliswang ke ho se mamele dikeletso kapa kgalemelo. • Poloto -Tlhekelo- :Tikoloho ke ya mapolasing,mophetwa wa sehlooho Sebanteu o a hlahella, tlhase ya morusu ke ho epela kgomo e shweleng. -Kgolo ya diketsahalo- :Banna ba mamela Rakilekile le Sebanteu ba epela kgomo ka lekgonono. - Tharahano:Ke moo Mmasebanteu a eletsang Sebanteu ka taba ya kgomo e shweleng, Sebanteu o shebane le papa e senang dijelello, o etsa qeto ya ho ya tjhekolla kgomo. Bitla la kgomo ke molomo- NA Mpembe - Sehlohlolo: Sebanteu le bara ka mokgorong ba besitse nama ya kgomo e shweleng. - Phethelo: Sebanteu le bara ba lekgatheng la lefu kamora ho ja nama ya kgomo e shweleng. • Baphetwa: ba sehlooho- Molwantshuwa ke Sebanteu, mohanyetsi wa hae ke Mmasebanteu. Baphetwa ba tlatsetso ke Sankwela, Rakidikidi le bara ba Sebanteu. • Semelo sa baphetwa: Sebanteu ha ana nnete,o meharo,ke moikaketsi o boetse o manganga.Mmasebanteu o nka dikeletso, ebile o pelo e ntle. • Kgohlano: Kgohlano ya ka ntle e hlahella moo basebetsi ba sa utlwane ka ho epela kgomo le moo Sebanteu le Mmasebanteu ba sa utlwaneng ka ho ja kgomo e shweleng. Kgohlano ya ka hare ke moo Sebanteu a tjamelaneng le ho ja papa e senang dijelello. Bitla la kgomo ke molomo • Ntlhakemo ya mongodi: Ditlamorao tse bosula tse tliswang ke meharo le ho se mamele. • Setaele, kgetho ya mantshwe le tshebediso ya puo:Kgetho ke e bobebe sebakeng sa ho fetisa molaetsa, mantswe ke a tlwaelehileng jwalo ka borakefese, vene jj. • Sehalo le maikutlo: Sehalo ke sa keketehiso le maikutlo a kutlwelobohloko. • Thuto le molaetsa:Ho kgala, boikaketsi le ho hloka boikarabelo di tlisa ditlamorao tse bosula. Palekgutswe 6: Koloi –NA Mpembe • Sehlooho: Se tsamaellana le ditaba hobane dikahare di bua ka boitshwaro bo ileng ba fetoha ka mora ho reka koloi. • Mookotaba: Ntho e nngwe le e nngwe e etswang ho feta tekano e ya senya. - Tlhekelo: Tikoloho ke ya toropong ho buuwa ka makoloi le diunibesithi, nako ke mehla ya Tswelopele, mophetwa wa sehlooho o ya hlahella e leng, Lejweleputswa. Tlhase ya morusu ke lerato la koloi. - Kgolong ya diketsahalo: Lejweleputswa o reka koloi, o nyala Matshidiso, o ba le bana. - Sehlohlolo:Bophelo bo a fetoha, Lejweleputswa o furalla lelapa, o ya tawa,ha a sa tsotella mosebetsi. - Tharollo/Phethelo:Matshediso o lwana le Lejweleputswa o nyatsa boitshwaro ba monna ho fihlella ho kenella sepolesa. Koloi • Kgohlano:E ka ntle e dipakeng tsa Lejweleputswa le Matshediso hape dipakeng tsa Lejweleputswa le Sefi. Kgohlano ya ka hare ke ya Matshediso ka ho fetoha ha monna wa hae. • Baphetwa: Ba sehlooho ke Molwantshuwa Lejweleputswa le monamodi e leng mohatsae Matshediso. Mophetwa wa tlatsetso ke Sefi eo e leng moeletsi. • Semelo sa baphetwa: Lejweleputswa o hlolwa ke thoriso,o nkeha ha bobebe o bile o rata ho kgotsofatsa metswalle a sa natse bophelo ba hae. Matshediso o lerato hape o na le qenehelo. • Theho ya mabitso: Mongodi o atlehile ka ha a reheletse Lejweleputswa ka toropo e kgolo Lejweleputswa moo ho fumanwang dintho tse ntle le tse mpe. Sefi yena o ile a lemosa Lejweleputswa ka dimpe tse tliswang ke koloi, sefi sa fela sa mo pitla. Koloi • Ntlhakemo ya mongodi: Ho se mamele dikeletso ho latelwa ke maswabi. • Setaele. Kgetho ya mantswe le tshebediso ya puo: Mongodi o kgethile mantswe a thusang mmadi ho utlwisisa ha bobebe molaetsa wa pale. • Sehalo le maikutlo: Sehalo ke sa tshwabo maikutlo ke a kgalefo. • Thuto le molaetsa: Ntho tsohle di lokela ho etswa ka tekano ho seng jwalo masisapelo a tla latela. Palekgutshwe 7- E seng kajeno, empa hosane • Sehlooho: Se dumellana le dikahare,thuto ya lapeng ya ho se etse dintho kajeno empa hosane e ya phethiswa. • Mookotaba: Batswadi ba rutang bana ba bona dintho tse sa lokang. • Poloto - Tlhekelo:Nako ke ya tokoloho/ditokelo,baphetwa ba sehlooho ba ya hlahella e leng Moleko Ntwahae le Phala.Tlhase ya morusu ke ho se atlehe ha Selallane ditlhahlobong. - Kgolo ya diketsahalo: Moleko o batla Phala ho Prinsipala ka ditaba tsa mora wa hae. - Tharahano: Ho fihla ha Phahla ka kantorong ya Prinsipala, tlhaselo ya Phala ke Moleko le Selallane. E seng kajeno, empa hosane • Sehlohlolo: Matitjhere a mang a kenella ho tla thusa Phala ka ho paka hore Selallane ha a etse dintho ho ya ka molao. • Mothipoloho: Selallane o nka qeto ya ho kopa tswarelo ho titjhere Phala. • Mothinya o sa lebellwang: Selallane o otla ntatae ka setebele. • Tharollo/Phethelo:Selallane o kopa tshwarelo o otla ntatae , ntatae o a shwa. E seng kajeno empa hosane • Baphetwa: Ba sehlooho- Moleko Ntwahae le Selallane ke balwantshi, ha Phala e le Molwantshuwa. Baphetwa ba tlatletso ke Prinsipale le matitjhere ao ona e leng banamodi. • Semelo sa baphetwa: Moleko o hloka tsebo, o lefufa. Selallane o rata ho tlaleha ditaba, o tseba ho nka boikarabelo diphosong tsa hae. Ke mophetwa ya tjhitja. • Theho ya mabitso: Moleko Ntwahae o leka batho ba bang. Selallane o lla ho ntatae ka tsohle tse etsahalang sekolong. • Ntlhakemo ya mongodi: Ke kgodiso e fosahetseng ya bana papisong le maemo a thuto dikolong. • Setaele, kgetho ya mantswe le tshebediso ya puo: Puo e bobebe, a sebedisa mantswe a tlwaelehileng a jwalo ka prinsipala, tlelase jj. • Sehalo le maikutlo: Sehalo ke sa ntwa le boinyatso, maikutlo ke a bohloko. • Thuto le molaetsa: ditokelo di tsamaya le boikarabelo. Palekgutswe 8- Phokojwe ho phela e diretsana • Sehlooho: Maele ana a dumellana le dikahare ka ha dikahare di bontsha hore batho ba Bombela ba sebetsa ka thata ho fetola maphelo a bona. • Mookotaba: Batho ba lokela ho sebetsa ka thata ho iphedisa. • Poloto - Tlhekelo: Tikoloho ke motse seteropo, baphetwa ba sehlooho ba a hlahella,tlhase ya morusu ke ha basebetsi ba fellwa ke mosebetsi. - Kgolo ya diketsahalo: boikitlaetso ba ho fetola maemo a moruo. - Phethelo: Bofuma bo a fokotseha, batho ba fumana mesebetsi. DRAFT Phokojwe ho phela e diretsana • Baphetwa: Baphetwa ba sehlooho ke Samadula le Tefo, ha baphetwa ba tlatsetso e leng bathusi ke bara ba Samadula. • Semelo sa baphetwa: Samadula le Tefo ke banna ba nang le tjhebelopele le lerato, ke banna ba sa itjhebang ba le bang, ba rata ho bona katleho ho batho bohle. • Ntlhakemo ya mongodi: Ntshetsopele ya maemo a matle a phedisano. Phokotseho ya bofuma le theho ya mesebetsi. • Setaele, kgetho ya mantswe le tshebediso ya puo: Puo ke e tlwaelehileng ya sejwalejwale, difaboriki, ditliliniki jj. • Sehalo le maikutlo: Sehalo ke sa thabo, maikutlo ke a kgotsofalo. • Thuto le molaetsa: Tshebedisano mmoho e tlisa katleho.
Korean Conversations and Debating: A Language Guide for Self-Study or Classroom Use--Learn to Talk About Current Topics in Korean (With Companion Online Audio)