LWRN01G lupon na ang mga sumusunod ang maging pinanggalingan ng kabuhayan nila ay mula sa

pamantayan sa pagpili ng pambansang bayani: mga Bukirin.

BATAS RIZAL
1. Isang Pilipino Mercado - Nanggaling sa kanyang nunong
Pinagtibay noong Hunyo 12, 1956 sa 2. Namayapa na lalaki sa ama na si Domingo Lam-co. Dahil
panahon ng ikatlong Kongreso ng Pilipinas ang 3. May matayog na pagmamahal sa bayan ang hanapbuhay niya ay pagtitinda at ang
Batas Republika Blg. 1425 o mas kilala 4. May mahinahong damdamin ngunit may “Mercado” ay nangangahulugan ng
bilang Batas Rizal. matatag na paagpapasya sa paglutas sa “palengke”.
mabibigat na suliranin Alonzo - apelyido ng ama ng kanyang ina
Ipinatupad ito ng Lupon ng Pambansang Realonda - apelyido ng ninang ng kanyang ina
Edukasyon noong Agosto 16, 1956. Ang Limang Pangalan ang pinagpilian ng komisyon,
nagpanukala ng naturang batas ay si Senador ang mga ito ay ang mga sumusunod: Si Jose ay pampito sa labing-isang
Jose P. Laurel, Sr. na Tagapangulo ng Lupon 1. Marcelo H. Del Pilar magkakapatid. Ang kanyang mga kapatid ay
sa Edukasyon. 2. Emilio Jacinto sina:
3. Graciano Lopez Jaena 1. Saturnina 9. Josefa
Itinadhana ng batas na ang pagsasama sa 4. Heneral Antonio Luna 2. Paciano (Lalaki) 10. Trinidad
kurikulum ng lahat ng publiko at pribadong 5. Dr. Jose P. Rizal 3. Narcisa 11. Soledad
paaralan, kolehiyo at Pamantasan ng pag-aaral 4. Olimpia
ng buhay, mga ginawa at sinulat ni Dr. Jose P. Ang tatlong dahilan kung bakit napiling bayani 5. Lucia
Rizal, lalong-lalo na ang kanyang mga si Dr. Jose Rizal ay ang mga sumusunod: 6. Maria
nobelang Noli Me Tangere at El 1. Kauna-unahan siyang gumising sa kaisipan 7. Rizal
Filibusterismo gayundin ang pagpapahintulot ng buong bansa na maunawaan ang aping 8. Concepcion
sa pagpapalimbag ng kanyang mga sinulat kalagayan ng mga Pilipino sa pananakop ng
upang gamitin nang wasto sa pagpapatupad ng mga Kastila. Ang kanilang kabuhayan ay nanggaling sa mga
naturang batas. 2. Huwaran siya ng kapayapaan. Likas na lupaing inuupahan ng kanyang ama sa mga
tahimik ang mga Pilipino at ayaw nila ng paring Dominiko.
Hinahangad ng pagpapatupad ng 3-yunit na mapusok. Bata pa lang si Jose ay kinapansinan na ng
Kursong Rizal ang mga sumusunod: 3. Sentimental ang mga Pilipino. Ang katalinuhan
kaapihang dinanas ni Rizal sa mga Kamay ng Sa gulang na tatlong taon ay marunong na
a. Maikintal sa kaisipan ng mga Pilipino ang Kastila sapul sa pag uusig, Paglilitis, pagbaril siyang bumasa at sumulat.
mga simulain ng Kalayaan at nasyonalismo sa sa Bagumbayan at paglilibing sa sementeryo Ang kanyang ina ang kanyang unang guro.
pamamagitan ng pag-aaral sa kanyang buhay, ng Paco ay angkop na angkop sa pagiging
mga ginawa at sinulat, higit sa lahat ay ang sentimental ng mga Pilipino. Isang gabing tinuturuan siya ng ina ay
kanyang nobelang Noli Me Tangere at El napansin nitong hindi siya nakikinig, at sa halip
Filibusterismo. ay pinanonood niya ang ilang gamo-gamong
b. Malinang ng malinaw ang pagkaunawa sa ANG KABATAAN NG BAYANI
nagsisialigid sa ningas ng ilawan. Huminto sa
mga simulain, adhikain, pagpapahalaga at Sa makasaysayang pook ng Calamba, Laguna pagtuturo si Donya Teodora at pinagsabihan
kaisipang taglay ni Rizal na naging sanhi ng kumita ng unang liwanag si Dr. Jose P. Rizal ang anak na making sa kanyang ikekwento.
kanyang kamatayan at maging halimbawa ang noong Hunyo 19, 1861. Ang kwento na ito ay “Kwento ng Alitaptap”.
mga ito sa mga kabataan upang maiangkop Ang ninong niya ay si Senyos Pedro
ang kanilang sarili sa nagaganap na Casañas. Ani ni Teodora kay Rizal, “Huwag kang tutulad
kasalukuyang panahon. Bininyagan siya ni Padre Rufino Collantes sa batang gamugamong napahamak dahil sa
c. Malinang ang kagandahang asal, disiplinang tatlong araw pagkasilang niya sa pagsuway sa pangaral ng ina”.
pansarili, budhing sibiko at magampanan ang sangmaliwanag, Hunyo 22, 1861.
mga tungkulin ng mabuting mamamayan sa Natuklasan ng pamilya ang likas na
pamamagitan ng pag-aaral at pagpapahalaga Napansin ni Padre Collantes ang hindi katalinuhan ni Jose kaya’t inisip nilang dapat
sa mga katangian at kaasalan ng bayani. pang-karaniwang na laki ng ulo ng sanggol itong malinang at mapaunlad. Kailangang siya
kaya’t nasabi niyang “Ginang, pangalagaan ay patnubayan. Tinulungan siya ng tatlong
ninyo ang ulo ng inyong anak sapagkat kapatid na lalaki ng kanyang ina ayon sa hilig
ANG PAGKAPILI KAY RIZAL BILANG
PAMBANSANG BAYANI magiging dakila siya pagdating ng araw”. ng bawat isa.

May opisyal na hakbang ang Unang Komisyon Francisco Mercado Rizal - ama Tiyo Gregorio - tinuruan siya ng kasipagan at
ng Estados Unidos sa pagpili ng pambansang Teodora Alonzo y Realonda - ina pagtitiwala sa sarili sa halip na umasa sa iba,
bayani. Pinanguluhan ito ni William Howard
ng liksi sa mga Gawain at ng pagmamasid at
Taft. Dr. Jose Protasio Rizal Mercado y Alonzo paglalarawan sa kapaligiran.
Kasama niya sina: Realonda - buong pangalan ni Dr. Jose Rizal Tiyo Jose - sinanay siya sa pagguhit at
(1) W. Morgan Shuster
pag-ukit.
(2) Bernard Moses
SAAN NAGMULA ANG PANGALAN NI RIZAL? Tiyo Manuel - Naghikayat sa kanya na
(3) Dean Warcester
mag-aral ng iba’t ibang larong pampalakas ng
(4) Henry Clay Ide Jose - sa patrong si San Jose
katawan katulad ng paglangoy, eskrima at
Protasio - nagmula sa kalendaryo ng Pista ni
buno upang siya’y lumusog.
Kasama mga kinikilalang Pilipinong sina: San Protacio (ika-19 ng Hunyo)
(1) Trinidad Pardo de Tavera Rizal - apelyidong tinaglay ng kanilang
Palagi siyang ipinapasiyal sa bukid ng kanyang
(2) Gregorio Araneta pamilya dahil sa utos ni Gobernador Narciso
kapatid na si Paciano upang makasagap ng
(3) Cayetano Arellano Claveria noong 1849 na ang lahat ng mga
sariwang hangin.
(4) Jose Luzuriaga PIlipino ay nararapat mamili ng apelyidong
Kastila dahil nahihirapan sila na bigkasin at
Nadama ni Jose ang unang karanasan ng
Sa Pahayag ni Dr. Otley Beyer, isang taong tandaan ang apelyidong Pilipino. Napili ni Don
pamimighati noong siya’y apat na taong
dalubhasa sa Antropolohiya at damdamin Francisco ang Rizal na mula sa kastilang
gulang nang pumanaw ang kapatid niyang si
katulong na tekniko ng komisyon, naipasya ng “Ricial” na nangangahulugan ng “luntiang
Concepcion.
bukid” (green field) sapagkat ang
 nakakita at nakasakay siya sa isang tunay na pinakahuling hanay ng emperyo sapagkat noon
Sumulat siya ng isang dula para sa pista ng bapor. ay may kahinaan pa siya sa Kastila.
bayan sa gulang na 7 taon at itinanghal sa
liwasang bayan ng Calamba ang naturang Arturo Campos - isang Pranses na kaibigan Sa hangarin ni Jose na matutong Mabuti ng
dula. ng kanyang ama ang tumingin sa kanya sa Kastila ay nagsasadya siya sa Dalubhasaan
paglalakbay habang sakay ng barkong Talim. ng Sta. Isabel sa tuwing rises upang
Nakasulat siya ng isang tula na may pamagat Hindi naniniwala si Don Francisco nang sabihin mag-aral ng Kastila.
na “Sa Aking Mga Kabata” na kung saan ni Jose na naituro na sa kanya ang lahat ng
masasabing sa murang gulang pa lamang ni nalalaman ni Maestro Cruz. Titay - isang matandang dalagang na itinira
Jose ay bumukal na sa kanyang puso ang siya ng kanyang mga magulang. May
pagmamahal sa sariling wika at sa Kalayaan. Lucas Padua - ang guro ni Jose sa Aritmetika pagkakautang na 300 dolyar.
bilang paghahanda sa pagsusulit na kukunin
Alkalde ng Paete - labis siyang nasiyahan sa niya sa Maynila noong 11 taon pa siya. Doña Pepay - pangaserahan ng biyudang si
dula na handog ni Jose at hiniling niya na sa kalye ng Magallanes, Intramuros.
maitanghal ito sa kanyang bayan. Sir John Bowring - pagkakadalaw sa Binyang
Pinagkalooban niya ng dalawang piso si Jose. ng Gobernador sa Hongkong na pinag-ukulan Nangangasera - tawag sa isang tao na
ng papuri ng kanyang Tiyo Alberto. nagbabayad ng renta o upa. Ang nirerentahan
Padre Leoncio Lopez - isang paring may ay maaaring bahay, kwarto, o dormitory.
malaking naitulong sa pag hubog sa katauhan Ang mahalagang natanim sa kanyang isip ay
ni Jose. ang ibinalita ng gobernadora tungkol sa Padre Jose Bech - ang unang propesor niya
sinulat ni Morga tungkol sa kasaysayan ng sa Ateneo. Ang naturang pari ay sumpungin,
Sumapit ang panahong kinailangang ipadala sa Pilipinas. Ayon kay Bowring ay higit na kung minsa’y agad na lamang nagagalit.
Binyang, Laguna upang siya’y makapag-aral sa makatarungan ang pagkakalarawan ni Morgam Nagtamo si Jose ng marking sobrasaliente sa
isang pribadong paaralan sa dahilang binawian sa mga unang Pilipino kaysa ginawa ng mga lahat ng asignatura ngunit hindi siya
ng buhay si Leon Francisco na tagapagturo istroyador na kastila ng 19 na siglo. tumanggap ng anumang gantimpala.
sa magkakapatid.
Sobrasaliente - salitang Espanol
ANG KANYANG PAG-AARAL SA ATENEO
MUNICIPAL DE MANILA nangunguhulugang excellent o
BINYANG, LAGUNA - DEC 17, 1871
understanding.
9 na taon noon si Jose at ito ang Nang sumapit sa gulang na 11 ay inihanda na
kauna-unahang pagkakataong mawalay siya sa si Rizal upang mag-aral sa Maynila.
mga magulang at mga kapatid. Nanirahan siya Tatlo ang paaralang sekundarya sa Maynila BAKASYON NI RIZAL SA CALAMBA
sa tiyahin sa Binyang. noong panahong iyon: Bumalik siya sa Calamba upang magbakasyon.
1. Seminaryo ng San Jose Sa Santa Cruz nabilanggo ang kanyang Ina.
Ang Aking Unang Salamisim - ayon sa 2. Kolehiyo ng San Juan de Letran Ito’y lingid sa kaalaman ng kanyang ama.
dalawang kapatid niyang babae ay sinulat ng (Dominiko) Nagtagal ito ng 2 at kalahating taong
bayani noong siya’y 9 na taong gulang lamang 3. Ateneo Municipal de Manila (Heswita) pagkakabilanggo.
(1870). Pinagtatalunan pa kung tunay ngang
kay Rizal ang tulang ito, salin ng tulang “MI Sinamahan ni Paciano si Jose sa Maynila at Ang kanyang Tiyo Alberto ay nagkaroon ng
PRIMERA INSPIRACION.” kumuha siya ng pagsusulit sa San Juan de suliraning pampamilya dahil sa akusasyon ng
Letran. Nakapasa siya ngunit nag bago ang asawa nito na pinagtangkaan siyang lasunin
Maestro Justiniano Cruz - naging guro niya isip ni Don Francisco nang umuwi si Jose sa ng magkakapatid, kasama si Donya Teodora.
sa Binyang. May lubos na kabatiran sa Calamba. Sa kabila ng pagtataksil ng asawa ni Don
asignaturang itinuturo at sanay sa Latin at Alberto, pinayuhan ni Donya Teodora ang
Espanyol. Nais ng kanyang ama na sa Ateneo Municipal kanyang kapatid na patawarin ito alang-alang
de Manila mag-aral ang anak. sa kanilang mga anak at upang maiwasan ang
Pedro - ang anak ni Maestro na natalo ni Rizal Ayaw siyang tangapin ng Ateneo noong una eskandalo. Sa halip na magpasalamat,
sa bunong braso sila sapagkat nahuli siya sa pagpapatala at may masama pa ang iginanti ng asawa ni Tiyo
kaliitan at kapayatan daw si Jose. Alberto kay Donya Teodora.
Malimit siyang mapalo kahit na ang sabi ng G. Manuel Xeres Burgos - pamangkin ni
lahat ay mabait siyang bata. Siya’y palaging Padre Jose Burgos, tinulungan si Rizal. Tenyente ng mga Guwardiya Sibil -
nananalo sa pagalingan ng klase. Iginalang at natanggap din sa Ateneo Municipal de Kaibigan ng pamilya nila Jose. May lihim na
kinaibigan siya ng lahat sa klase matapos na Manila si Jose noong Hunyo 10, 1872. galit kay Don Francisco sapagkat tinanggihan
makilalang siya’y may mabuting pagkatao. siya ng Don na bigyan ng pagkain ng
Noong panahong iyon, kinikilala ang Ateneo kabayo. Kasabwat ng asawa ni Tiyo Alberto.
Juancho - guro ni Rizal sa pagguhit ng bilang isang paaralang may makabagong
larawan, biyenan ni Maestro Justiniano Cruz. paraan sa pagtuturo. Antonio Vivencio del Rosario – Alkaldeng
bulag sa katarungan at sunud-sunuran sa mga
Pagkalipas ng isang taon ay sinabi ni Maestro Hinati ang mga mag-aaral sa dalawang prayle. Siyang nag-utos sa pagkakabilanggo ni
Cruz kay Jose na maaari na siyang umuwi pangkat: Donya Teodora.
sapagkat natutuhan na niyang lahat ang Emperyo ng Romano - mag-aaral na nakatira
maaring ituro ng isang guro. sa loob ng paaralan (o = o)
PAGKABALIK NI JOSE SA MAYNILA -
Isang araw ay tumanggap siya ng isang liham Emperyo ng Kartigano - Pangkat na nasa
IKALAWANG TAON (1873-1874)
mula kay Saturtina na nagsasabing daraan sa labas ng paaralan naninirahan (a = a)
Binyang ang bapor Talim at doon siya Bumalik muli si Jose sa Maynila pagkatapos ng
sasakay pauwi sa Calamba. Ginagawang Emperador ang pinakamarunong bakasyon.
Nilisan ni Jose ang Binyang noong Disyembre sa emperyo. Naging Emperador si Jose Ikalawang taon na niya sa Ateneo, 1873-1874
17, 1871. ito ang unang pagkakataong makalipas lamang ng isang buwan. Bago siya at itinanghal na naman siyang Emperador sa
naging Emperador ay nalagay muna siya sa kinabibilangan niyang pangkat. Nagtamo siya
ng markang sobrasaliente sa lahat ng
asignatura at pinagkalooban din siya ng Hindi dapat makaligtaang banggitin na
medalyang ginto. Umuwi siyang taglay ang hinangaan ng mga paring Heswita ang
ANG KANYANG PAG-AARAL SA
tagumpay sa gitna ng labis-labis na kakayahan ni Jose sa paglilok ng imahe ng UNIBERSIDAD NG SANTO TOMAS - 1877
kaligayahan noong Marso 1874. Birheng Maria sa kahoy na batikuling.
Hinilingan nila si Jose na ipaglilok sila ng Nagpatalaya siya sa Unibersidad ng Santo
Iniukol niya sa pagbabasa ang mga nalalabing Sagrado Corazon de Jesus na ipinagkaloob Tomas noong Abril 1877. Nag-aral siya ng
araw ng kanyang bakasyon upang siya’y kay Padre Lleonart. Pilosopiya sa unang taong bilang sa pagsunod
malibang: sa kagustuhan ng kanyang ama.
1. “Ang Conde ng Montecristo” - Nakintal sa
kanyang isip ang karanasan ng pangunahing Ito ang imahe ng 1878-1879 ay lumipat siya ng Kursong
tauhang si Edmund Dantes na nabilanggo ng Sagrado Corazon Medisina bilang pagtalima sa payo ng Rektor
mahabang panahon nang hindi binigyan ng de Jesus. ng Ateneo, naibigan din niya ang naturang
makatarungang paglilitis. kurso dahil sa nais niyang magamot ang
2-3. Nabatid din niya sa kanyang pagbabasa nanlabong paningin ng kanyang ina.
ang mga kalupitang dinaranas ng mga napipiit Solfeggio -
sa bilangguan sa Pransya tulad sa Pilipinas system of naming Kasabay ng pagtuklas sa karunungan sa
2. “Universal History” (Kasaysayan ng the notes of a pagkamanggagamot, nag-aral din siya ng
Daigdig) - na may sampung taong isinulat ni musical state using pagiging Agrimesor.
Cesar Canto syllables such a do,
3. “Mga Paglalakbay sa Pilipinas” (Travel in re, mi, etc. instead 17 taong gulang ay naging matagumpay na
the Philippines) ni Feodor Jagor. of letters. nakasulit sa pagka-agrimensor, ngunit hindi pa
niya nakuha agad ang titulo dahil siya’y
lubhang bata pa.
IKATLONG TAON SA ATENEO
Romualdo De Jesus – Guro sa paglilok ng
Si Jose ay nasa ikatlong taon sa Ateneo nang Sagrado Corazon de Jesus. PAG-IBIG NI RIZAL
maging panauhin sa Calamba ang
Gobernador Heneral. Ang palatuntunan ay Nadama ni Jos ang unang kaway ng pag-ibig
Don Agustin Saez - propesor niya sa
may bilang na pagsayaw upang aliwin ang sa gulang na 16.
“solfeggio”, pagguhit at pagpinta.
panauhin.
Segunda Katigbak - ang dalagitang unang
Padre Francisco Sanchez - Ang nagpasigla
Isa sa mga sumayaw ay si Soledad na kapatid nagpatibok sa puso ni Rizal. Taga-Lipa,
sa pagsulat niya ng tula.
ni Jose. Kinagiliwan ng Gobernador Heneral Batangas. Nakilala niya ang dalagita nang
si Soledad at kinalong ito pagkatapos dalawin niya ang kanyang lola sa Troso,
Dahil sa naturang propesor, maraming tulang
sumayaw. Maynila noong Disyembre 1877. Kabilang sa
nasulat si Jose na nagkintal ng mahalagang
maraming panauhin ng kanyang lola ang
kaisipan ng panahon.
Nang itanong ng Gobernador Heneral kay kaakit-akit na dalagita.
Soledad kung ano ang nais nitong gantimpala
ay hiniling niya na palayain ang kanyang 1876 - 1877 SA ATENEO Kilala si Jose ng karamihan sa mga panauhin
ina. Ipinagkaloob ng Gobernador Heneral ang Naging lubos na matagumpay ang kanyang na mahusay siyang gumuhit ng larawan, akay’t
kahilingang ito. Ang pangyayaring naganap ay mga huling taon sa Ateneo. Nagtamo siya ng hinilingan siyang iguhit ang larawan ng
patunay lamang na marupok ang batayan ng pinakamataas na marka sa lahat ng dalagita. Nagiging malimit ang pagdalaw ni
katarungan sa Pilipinas noong panahong iyon. asignatura. Jose sa Kolehiyo ng La Concordia na
tinitirhan ni Segunda bilang isang interna.
Bago natapos ni Jose ang ikatlong taon ng Napakasakaniya rin ang pinakamataas na
kanyang pag-aaral sa Ateneo ay pinagsabihan karangalan sa pagtatapos niya ng Bachiller Olimpia - nakakatandang kapatid ni Jose ay
siya ni Doña Teodora na huwag nang en Artes sa gulang na 16 years old. kasama roon si Seguna at doon din nag-aaral.
ipagpatuloy ang kanyang pag-aaral sapagkat
nanganganib ang buhay ng mga dumudunong Mga Samahang kinabilangan ni Jose: Naranasan ni jose ang kabiguan sa unang
dito sa Pilipinas. Gayunpaman ay bumalik siya - Congregacion Mariana pag-ibig sapagkat ikakasal na pala si Segunda
sa Maynila kasama si Paciano. - Akademya ng Panitikang Kastila sa amain nitong si Manuel Luz.
- Akademya ng Katutubong Agham
(Cencia Natural) Aabangan sana niya ito sa pagdaan sa
IKAAPAT TAON SA ATENEO Calamba ngunit dahil masamang panahon ang
Ipinasok siyang interno nang siya’y nasa Habang nag-aaral, nililok ni Jose Rizal ang mga araw nang pag-alis ng dalagita ay naiba ang
ikaapat na taon na ng pag-aaral sa Ateneo imahen ng Mahal na Birhen at Sagrado daraan ng bapor Talim. Sumakay sa kabayo si
sapagkat lubhang magulo sa pangaserahan ni Corazon de Jesus. Jose upang makarating sa pook na
Doña Pepay. Naging tahimik ang kanyang kinaroroonan ni Segunda. Nakangiti sa kanya
buhay at naiukol niya ang panahon sa imahen ng Sagrado Corazon - inilagay sa ang dalagita habang ikinakaway ang isang
pag-aaral sapagkat wala nang mga ingay na ibabaw ng pinto ng dormitoryo sa Ateneo panyong puti, inangat ni Jose ang kanyang
gumagambala sa kanya. at nanatili roon ng maraming taon bilang tanda sombrero bilang pagpupugay.
ng pagpapahalaga kay Rizal bilang
Padre Francisco Sanchez – Paboritong Guro pinakadakilang estudyante ng Ateneo. Doña Concha - pinangaserahan ni Jose sa
ni Jose na siyang naghasik sa kaisipan niya ng Intramuros noong siya’y nasa pangalawang
pag-ibig sa panitikan. Mga tulang sinulat ni Jose nang siya’y taon sa UST. Dito niya nakilala si Leonor
nag-aaral sa Ateneo: Valenzuela.
Sa kanyang pagtatapos sa ikaapat na taon ay 1. Maligayang Bati (Kay Antonio Lopez)
nagtamo siya ng pinakamataas na marka sa 2. Isang Alaala sa Aking Asayan (Un Recuredo Leonor Valenzuela - anak nina Kapitan Juan
lahat ng asignatura at tumanggap siya ng A Mi Pueblo) at Kapitana Sanday Valenzuela.
limang medalya ng karangalan. 3. Sa Sanggol na si Jesus (Al Nino Jesus)
Nagkaibigan sila at tinuruan niya ito ng isang Pinamagatan niyang talinghaga ay “El Hindi nasiyahan si Rizal sa pag-aaral sa UST
pambihirang paraan ng pagsusulat. Ito ay ang Consejo de los Dioses” (Sanggunian ng sapagkat sa kanyang palagay ay may galit sa
paggamit ng asin at tubig na hindi makikita mga Diyus-diyosan). kanya ang mga propesor na Dominiko.
ang sulat kung hindi isasalab sa apoy ang Makaluma ang kanilang mga paraan ng
papel. Nagturingan silang magkaibigan na Kapulungan ng mga diyus-diyosan sa bundok pagtuturo.
lamang. ng Olimpo. Nagtipon sila sa utos ni Jupiter
(hari ng Diyoses). Ito ay ang okasyong (1) Hindi siya nasiyahan sa mga paran ng
Nakatira na si Jose sa bahay-pangaserahan ng pagdiriwang sa tagumpay ni Jupiter sa pagpigil pagtuturo sa UST
kanyang Tiyo Antonio, isang pinsan ng ng mga taong nagtangkang lumusob sa (2) Ibig niyang magpakadalubhasang mabuti
kanyang mga magulang. Nakilala niya ang bundok ng Olimpo. upang mapagaling ang mga matang kanyang
kaakit-akit at mahinhing anak na dalaga nito, mahal na ina at
si Leonor. Tatlong gantimpala ang inihanda ni Jupiter (3) May hangarin siyang masaksihan at
upang ipagkaloob sa pinakamahusay na mapag-aralan ang katayuan ng kanyang tao sa
Isang araw, si Jose ay nasugatan nang siya’y manunulat sa mapipili ng mga diyus-diyosan. Europa
makipag-away sa mga estudyanteng Kastila at Mga nasabing gantimpala ay trumpeta, lira at
mestisong Kastila. Pinakalider si Jose ng mga koronang Laurel. Sinunod ni Rizal ang payo ng kanyang kapatid
estudyanteng Pilipino. Pinagtulungan si Jose ng na si Paciano at ng kanyang Tiyo Antonio na
mga kaaway kaya’t dumugo ang kanyang Pinakita ni Jose ang pagkakatulad nina: ilihim sa kanyang mga magulang at sa mga
noo. Dinala siya sa kanyang Homer - Griyegong sumulat ng Iliad at may kapangyahiran ang kanyang balak.
pinangangaserahan. Si Leonor ang nagyaman Odyssey
sa kanyang sugat at nadama niya ang Virgil - Romanong sumulat ng Aenid
mapagpalang haplos ng malalambot na Cervantes - Kastilang sumulat ng Don Quixote
kamay nito. Nahiling niya na sana’y magtagal
ang paggaling ng kanyang sugat upang palagi Juno - asawa ni Jupiter na nagmungkahi at
niyang madama ang mga mapagpalang haplos nagtanggol kay Homer
ng malambot na kamay ni Leonor. Venus - nagmumgkahi at nagtanggol kay
Virgil
Minerva - nagmungkahi at nagtanggol kay
IKALAWANG TAON SA UST
Cervantes
Nasa ikalawang taon niya sa UST nang isang
mapait na karanasan ang nag-iwan ng malalim Nagyanig ang bundok ng Olimpo dahil sa
na sugat sa maramdamin niyang puso. matinding pagtatalo. Sila’y pinigil ni Jupiter at
hahatulan ni Justicia ang suliranin. Nilagay ay
Bakasyon noon at naisipan niyang mamasyal Aenid at Don Quixote sa magkabilang dulo ng
sa mga lansangan. Sa kanyang paglalakad ay tumbangan, tinimbang naman ang Don
hindi niya napagsino ang isang taong kanyang Quixote at Iliad; magkatulad ang timbang.
nakasalubong. Bigla siyang hinagupit nito ng Pinagkaloob ang gantimpala:
buntot-pagi sa kanyang likod. 1. Trumpeta kay Homer
2. Lira kay Virgil
Hindi niya nababatid na ang naturang tao ay 3. Koronang Laurel kay Cervantes
isang tenyente ng mga Guwardiya Sibil na
labis na napoot sa kanya dahil hindi Pinagkaloob kay Rizal ang unang gantimpala
pagsaludo rito. ng Lupon ng Inampalan, na binubuo ng mga
Kastila, sa kabila ng pagtutol ng mga kapwa
Nagsadya siya sa Malacañang upang Kastila sa kadahilanang isang Indiyo ang
makipagkita sa Gobernador Heneral. nagwagi.
Humingi siya ng katarungan sa nangyari sa
kanya ngunit hindi siya tinanggap. Ipinagkaloob kay Rizal ang singsing na ginto
na may nakaangat na busto ni Cervantes.
1897, lumahok si Jose sa isang timpalak sa Si D.N. del Puzo ang nagkamit ng ikalawang
pagsulat ng tula ang Liceo Artistico - gantimpala.
Literario. Nakamit ang unang gantimpala sa
tulang Sa Kabataang Pilipino (A la Juventud Disyember 8, 1880. Itinanghal sa Ateneo ang
Filipina). isang dulang sinulat ni Jose na may pamagat
na “Junto Al Pasig” (Sa Tai ng Pasig) - dula
18 taong gulang ay siya’y nagpamalas ng na parangal sa kapistahan ng Birhen
kakayahan ng isang Pilipino. Nilampasan niya Imaculada.
ang kakayahan ng mga Kastila at mestiso.
Pinagkaloob kay Rizal ang unang gantimpala
1880, ikalawang patimpalak pampanitikan ng ng Lupon ng Inampalan, na binubuo ng mga
Liceo Artistico - Literario, kaugnay sa Kastila sa kabila ng pagtutol ng mga kapwa
pagdiriwang ng 400 taong pagkamatay ni Kastila sa kadahilanang isang Indiyo ang
Cervantes - pinakadakilang manunulat na nagwagi.
Kastila at may-akda ng “Don Quixote”
1880. Sumulat si Rizal ng isang soneto sa
Nagkaroon ng inspirasyon lumahok sa timpalak aklat ng samahan ng mga manlililok.
si Rizal dahil sa tagumpay niyang makamit
noong nakaraang taon. 1881. Sinulat ni Rizal ang tulang alaala kay
Padre Pablo Roman, Rektor ng Ateneo.