https://www.clicbrics.

com/blog/medi
cal-plants-at-home
Certainly! Here are some apps that can help you improve your mental
health:
1. Headspace: This app is great for beginners who want to learn how to
meditate. It offers meditation series that address various topics, like
anxiety, stress, sleep, and physical exercise. It has a wide array of
features including “sleepcasts,” which are unique, soothing audio
experiences to help you drift off, 2-3-minute mini-meditations to help
you quickly achieve a mental shift, “SOS” meditations designed to
help you during moments of intense stress or emotion, and educational
animations to clearly explain and demonstrate mindfulness and
meditation topics1
2. BetterHelp: This app provides digital therapy sessions with licensed
therapists. It offers a range of services, including individual
counseling, couples counseling, and teen counseling2
3. Calm: This app is great for those who have trouble sleeping. It offers
guided meditations, sleep stories, and breathing exercises to help you
relax and fall asleep1
4. Sanvello: This app offers cognitive-behavioral therapy (CBT)
sessions to help you manage stress, anxiety, and depression. It also
provides mood tracking and relaxation techniques2
5. MoodKit: This app is a budget mood-booster that offers over 200
mood-improving activities. It also provides a journal to help you track
your moods and identify patterns2
Please note that these apps are not meant to be a substitute for face-to-face
care. If you have any concerns about your mental health, it’s important to
seek help from a medical professional. They can provide you with the
support and resources you need to improve your mental health 1.
 Ayurvedic & Medicinal
Plants
Ayurvedic & Medicinal Plants
What's inside is what matters the most
Owing to fast paced world that we are living in, we are getting far from the nature.
While the lifestyle that we live can have adverse effect on us, it is important to know
that by introducing small changes in our daily life can go a long way in keeping us
healthy and energetic. Therefore, the importance of Ayurveda holds true in today’s life
as it is based on the principal of bringing us close to nature and relying on its natural
powers to cure us and keep us healthy without any side effects.

Thanks to the use of natural ingredients and medicinal herbs, Ayurvedic

medicines and products today have become a symbol of safety in contrast to synthetic
drugs that are considered unsafe and hazardous for overall health.

One way of understanding the basic fundamentals of Indian Ayurved is to spend more
time with nature and observe the plants and herbs. Each plant or herb has a specific
quality and can be used to treat multitude of ailments and diseases. Medicinal plants
like aloe, turmeric, tulsi, pepper, elachi and ginger are commonly used in a number
of Ayurvedic home remedies and are considered to be the best aid among fighting
ailments related to throat and skin. As a rich source of nutrients, anti-bacterial and
antioxidant properties, ayurvedic herbs are non-toxic in nature and so the products or
remedies made using them are often recommended for their high therapeutic value.
 Treatment with herbal medicinal plants also hold a strong ground because these
plants are considered to be safe and have no side effects. Since they are in sync with
nature, they hold greater advantage over chemically treated products and synthetic
medicines. As opposed to other drugs and medicines, Ayurvedic herbs are known to
treat the disease from the root and thus aid in keeping you healthy and fit in the long
run.

AYURVEDIC INGREDIENTS

Medicinal Plants & Their Uses

Apart from medicinal use, Ayurvedic herbs can also be used for purposes like pest
control, natural dyes, and formulation of food items, teas and perfumes among others.
If we look at various researches from across the world, a sudden spurt in cases of
people turning to natural herbs for treatments and usage in everyday life has gone up
significantly. Going back to the basics, people have realized the threat chemically
treated products pose to their life and are rightly so adopting healthier ways of life by
including Ayurveda and its principals as the mainstay of their life.

Hindi Name English Name Botanical Name Uses

Adhatoda vasica Cough, Asthma,

Adusa/Vasaka Malabar Nut
Nees Bronchitis

Sore Throat, Diabetes,

Ananas Pineapple Ananas comosus Heart Disease,
Obesity

Acacia arabica Oral Care, Bleeding

Babool Indian Gum
Willd Gums, Wounds

Thyme leafed Bacopa monniera Enhances Memory,

Brahmi
gratiola Pennel Anxiety

Useful in Indigestion,
Coriandrum
Dhaniya Coriander Flatulence, Controls
sativum Linn
Spasmodic Pain

Andrographis Indigestion, Acne,

Kalmegh Kalmegh
paniculata Diarrhea

Ringworm,
Lashun Garlic Allium sativum
Dysentery, Wounds

Cyperus rotundus Fever, Diabetes, Solar

Nagarmotha Nut Grass
Linn Dermatitis
 Anemia, Liver
Spreading Boerhaavia
Punarnava Diseases, Wounds,
Hogweed diffusa Linn
Kidney health

Desmodium Analgesic, Anti-

Shalparni Shal Leafed Bush
gangetium DC Inflammatory

Indigestion, Heart
Ocimum sactum
Tulsi Holy Basil health, Respiratory
Linn
Diseases

Argyreia speciosa Diabetes, Skin

Vridhadaru Elephant Creeper
Sweet Diseases, Wounds

Bed-Wetting,
Aquilaria
Agarkasth Eagle Wood Incontinence of
agallocha Roxb
Urinary Bladder

Traditionally used in
Alangium
Ankol Sage leaf alangium Snakebite, Scorpion
salvifolium
Bite, Dog Bite

Amomum Bronchitis, Asthma,

Badi Elaichi Greater Cardamom
subulatum Pennel Appetizer, Digestant

Prickly chaff Achyranthes Indigestion, Cough,

Chirchita
flower aspera Asthma, Liver health

Elettaria
Nausea, Vomiting,
Elaichi Lesser Cardamom cardamomum
Dry Cough
Maton

Nervine tonic, Joint

Kanghi Country Mallow Abutilon indicum Disorders, Increases
Strength

Muscle Cramps,
Celastrus Backache,
Malakangini Staff Tree
paniculatus Wild Osteoarthritis, Hair
care

Skin health, Eye

Azadirachta Indica Disorders, Bloody
Neem Margosa Tree
A. Juss Nose, Intestinal
Worms
 Prostate health,
Pyaj Onion Allium cepa Linn
Digestive,

Infertility, Loss Of
Asparagus Libido, Uterine
Shatavari Asparagus
racemosus Willd health, Improves
Lactation

Gynaecological
Abroma augustum
Ulatkambal Devil’s Cotton Problems, Irregularity
a
In Periods

Rheumatism,
Vomiting,
Yavasa Camel Thorn Alhagi camelorum
Stomachache,
Constipation

Toothache, Dryness
Anacyclus Of The Mouth,
Akarkara Pellitory
pyrethrum Throat, Catarrh, Loss
of libido

Stress Tolerance,
Withania
Ashgandh Winter Cherry Immunity, Joint Pains,
somnifera Dunal
Skin health

Dysentery And
Aegle marmelos
Bael Bengal Quince Diabetes, Coolant,
Corr.
Gut health

Arthritis, Skin
Plumbago
Chitrak Leadwort Diseases, Menstrual
zeylanica Linn
Disorders, Obesity

Ulcers, Burn Injuries,

Aloe vera Tourn
Ghee Kunwar Aloes Jaundice, Acne,
ex. Linn
Women’s health

Obesity,
Costus speciosus
Ketaki Crepe Ginger Hyperlipidaemia,
(Koeing) Sm.
Diabetes

Improves memory,
Centella asiatica
Mandukparni Gotu Kola Brain health, Hair
Urban
care,
 Butea Complexion of Skin,
Palasha Flame of forest monosperma Worm Infestations,
Kuntze Roundworm

Joint Pains, Fungal

Ratti Rosary Pea Abrus Precatorius skin infections,
Alopecia

Albizia lebbeck
Bronchial Asthma,
Shirish Siris Tree (Linn) Benth
Detoxification
Pennel

Flatulent Colic,
Bach Sweet Flag Acorus calamus Atonic Dyspepsia,
Ulcers

Mild laxative, Ulcers,

Amaltas Indian Laburnum Cassia fistula Linn
Wounds

Menstrual
Ashok Sorrowless tree Saraca indica Irregularities, Uterine
Stimulant

Common Cold,
Clerodendron
Bharangi Bharangi Chronic Sinusitis,
serratum Moon
Allergic Rhinitis,

Skin Ulcers, Fever,

Chitvan Dita Alstonia scholaris
Increasing Lactation

Joint Disorders, Heart

Commiphora
Guggulu Indian Bdelium Diseases,
mukul Engl
Hypolipidaemic,

Skin & Respiratory

Acacia catechu
Kadirkasth Cutch Tree Problems, Oral
Willd
Hygiene, Astringent

Fever, Diuretic
Meetha Vish Monks hood Aconitum ferox
Action, Arthritis

Ulcers, Sinuses, Skin

Cissampelos
Patha Velvet Leaf Tree Diseases, Poisonous
pareira Linn
Bites
 Laxative,
Cassia Constipation, Irritable
Senna Indian Senna
angustifolia Vahl Bowel Syndrome,
Weight Loss

Obesity,
Areca catechu Hyperlipidaemia,
Supari Areca Nut/Betelnut
Linn Diabetes, Irregular
Menstruation

Strengthens Teeth,
Barleria prionitis
Vajradanti Barleria Useful in Fever,
Linn
Catarrh

Antioxidant,
Emblica
Amla Indian Gooseberry Antistress,
officinalis Linn
Constipation, Fever

Aconitum
Atees Indian Ateech heterophyllum Fever, Respiratory
Wall

Betula utilis D.
Bhojpatra Himalayan Birch Wounds, Obesity
Don

Cinnamomum Antibacterial,
Dalchini Bark Cinnamon
Zeylanicum Breyn Antiseptic

Amorphophallus Dysentery, Piles,

Jimikand Elephant yam
campanulatus Haemorrhoids

Flatulence, Dyspepsia,
Kulanjan Greater Galangal Alpinia galanga Vomiting, Motion
sickness, Catarrh

Digestive Disorders,
Glycyrrhiza glabra
Mulethi Liquorice Ulcers, Bronchitis,
Linn
Skin health

Asthma, Cough,
Pippali Long Pepper Piper longum Linn
Indigestion

Boswellia serrata Joint Pains, Headache,

Shalai Guggal Indian Olibanum
Roxb. Diabetes
 Cinnamomum Diabetes, Digestion,
Tamalpatra Cinnamon Leaf
tamala Nees Cold

Kidney Stones,
Crataeva nurvala
Varun Three Leafed Caper Bladder Stones
Buch-Ham
Prostate health

Benefits & Importance of Medicinal Plants

Ayurvedic herbs are time tested for their health and other benefits. The nutritive value
that they pack are highly recommended for their healing powers. Known to induce no
side effects, they have a unique aroma and flavor and when consumed regularly, they
act as a perfect mechanism to bring about a balanced harmony between mind and
body. They rejuvenate the whole system instead of focusing on one specific organ or
body part.

 They have a holistic approach and aid in proper absorption and digestion
 They are not disease specific but act as a preventive medicine that positively
effects the overall health and well-being by boosting the immune system
 They are at par with allopathic medicines and are at times known to be effective in
treating diseases like cancer and autoimmune diseases
 They are self-contained and nutritive holistic in nature, therefore, are non-toxic
and harmless
 It deals with the overall well-being and aims to bring harmony between mind, body
and soul
 Several metabolic and chronic conditions can be treated without any side effects
using Ayurvedic medicines and treatments

Ayurvedic Herbs/Spices & Their Medicinal Values

 Ayurvedic Herbs and spices such as black pepper, cinnamon, aloe, sandalwood,
ginseng, red clover, burdock, bayberry, and safflower are used to heal wounds,
sores and boils.
 To reduce fever and the production of heat caused by the condition, certain
antipyretic herbs such as Chirayta, black pepper and sandal wood are
recommended
 Sandalwood and Cinnamon are great astringents apart from being aromatic.
Sandalwood is especially used in arresting the discharge of blood, mucus etc.
 Ajwain, Amalaki, Aswatha etc., serve as antacids and are recommended for
healthy gastric acid flow and proper digestion
 Herbs like Cardamom and Coriander are renowned for their appetizing qualities.
Other aromatic herbs such as peppermint, cloves and turmeric add a pleasant
aroma to the food, thereby increasing the taste of the meal
 Herbs like Aloe, Sandalwood, Turmeric, Sheetraj and Khare Khaskhas are
commonly used as antiseptic and have very high medicinal values
 Camomile, Basil, Cardamom, Ginger, Peppermint and Coriander are known to
promote blood circulation in the body and keep the heart healthy

आयर्व
ु ेदिक & औषधी
र्वनस्पती
आयुर्वेदिक & औषधी र्वनस्पती

आत काय आहे ते सर्वाात महत्त्र्वाचे आहे

आपण जगत असलेल्या र्वेगर्वान जगामुळे आपण ननसगाापासून िरू जात आहोत. आपण जगत
असलेल्या जीर्वनशैलीचा आपल्यार्वर वर्वपरीत पररणाम होत असला तरी, हे जाणून घेणे महत्त्र्वाचे
आहे की आपल्या िै नंदिन जीर्वनात छोटे -छोटे बिल करून आपण ननरोगी आणण उत्साही
राहण्यास मित करू शकतो. म्हणूनच, आयुर्वेि चे महत्त्र्व आजच्या जीर्वनात खरे आहे कारण ते
 आपल्याला ननसगााच्या जर्वळ आणण्याच्या आणण बरे करण्यासाठी त्याच्या नैसर्गाक शकतींर्वर
अर्वलंबन
ू राहण्याच्या तत्त्र्वार्वर आधाररत आहे . आम्हाला आणण कोणत्याही िष्ु पररणामांशशर्वाय
ननरोगी ठे र्वा.

नैसर्गाक घटक आणण औषधी र्वनस्पतींचा र्वापर केल्याबद्िल धन्यर्वाि, आयर्व

ु ेदिक औषधे आणण
उत्पािने आज कृत्रिम औषधांच्या तुलनेत सुरक्षिततेचे प्रतीक बनले आहे त. जे एकंिर
आरोग्यासाठी असुरक्षित आणण घातक मानले जातात.

भारतीय आयुर्वेिाची मूलभूत तत्त्र्वे समजून घेण्याचा एक मागा म्हणजे ननसगाासोबत अर्धक र्वेळ
घालर्वणे आणण र्वनस्पती आणण औषधी र्वनस्पतींचे ननरीिण करणे. प्रत्येक र्वनस्पती ककंर्वा
औषधी र्वनस्पती एक वर्वशशष्ट गण
ु र्वत्ता आहे आणण अनेक आजार आणण रोग उपचार
करण्यासाठी र्वापरले जाऊ शकते. कोरफड, हळि, तुळशी, शमरपूड, इलाची आणण आले यांसारख्या
औषधी र्वनस्पतींचा र्वापर सामान्यत: अनेक आयुर्वेदिक घरगुती उपचार मध्ये केला जातो आणण
त्यांना सर्वोत्तम मित मानले जाते घसा आणण त्र्वचेशी संबंर्धत आजारांशी लढा. पोषक तत्र्वांचा
समद्
ृ ध स्रोत, अँटी-बॅकटे ररयल आणण अँदटऑक्कसडंट गुणधमा म्हणून, आयुर्वेदिक औषधी र्वनस्पती
ननसगाात गैर-वर्वषारी असतात आणण म्हणून त्यांचा र्वापर करून बनर्वलेल्या उत्पािनांची ककंर्वा
उपायांची शशफारस त्यांच्या उच्च उपचारात्मक मूल्यासाठी केली जाते.

हबाल औषधी र्वनस्पतींसह उपचार िे खील मजबूत ग्राउं ड धारण करतात कारण या र्वनस्पती
सुरक्षित मानल्या जातात आणण त्यांचे कोणतेही िष्ु पररणाम नाहीत. ते ननसगााशी सुसंगत
असल्याने, रासायननक उपचार केलेल्या उत्पािनांर्वर आणण कृत्रिम औषधांर्वर त्यांचा अर्धक
फायिा होतो. इतर औषधे आणण औषधांच्या वर्वरोधात, आयुर्वेदिक औषधी र्वनस्पती या रोगाचा
मुळापासून उपचार करण्यासाठी ओळखल्या जातात आणण अशा प्रकारे तम्
ु हाला िीघाकाळ ननरोगी
आणण तंिरु
ु स्त ठे र्वण्यास मित करतात.

आयुर्वेदिक सादित्य

औषधी र्वनस्पती & त्याांचे उपयोग

औषधी र्वापराव्यनतररकत, आयर्व

ु ेदिक औषधी र्वनस्पतींचा र्वापर कीटक ननयंिण, नैसर्गाक रं ग
आणण खाद्यपिार्ा, चहा आणण परफ्यूम तयार करणे यासारख्या उद्िे शांसाठी िे खील केला जाऊ
शकतो. जर आपण जगभरातील वर्ववर्वध संशोधनांर्वर नजर टाकली तर, िै नंदिन जीर्वनात उपचार
आणण र्वापरासाठी नैसर्गाक औषधी र्वनस्पतींकडे र्वळणाऱ्या लोकांच्या घटनांमध्ये अचानक र्वाढ
झाली आहे . मूलभूत गोष्टींकडे परत जाताना, लोकांना रासायननक उपचार केलेल्या उत्पािनांमुळे
त्यांच्या जीर्वनाला धोका ननमााण होतो हे लिात आले आहे आणण ते आयुर्वेि आणण त्याच्या
 मुख्य तत्त्र्वांचा त्यांच्या जीर्वनाचा मुख्य आधार म्हणून समार्वेश करून आरोग्यिायी
जीर्वनशैलीचा अर्वलंब करतात.

दहंिी नार्व इं ग्रजी नार्व र्वनस्पनत नार्व र्वापरते

अधातोडा खोकला, िमा,

अडुसा/र्वसाका मलबार नट
र्वासीका नीस ब्ाँकायदटस

घसा खर्वखर्वणे,
अननस
अननस अननस मधुमेह, हृियवर्वकार,
कॉमोसस
लठ्ठपणा

तोंडी काळजी,
बाभळ
ू अरे त्रबका
बाबूल इंडडयन गम रकतस्िार्व दहरड्या,
वर्वल्ड
जखमा

Bacopa स्मरणशकती, र्चंता

ब्ाह्मी र्ाईम लीफड ग्रॅदटओला monniera
Pennel र्वाढर्वते

अपचन, फुशारकी,
धणे सॅदटव्हम
धननया ं ीर
कोर्र्ब अंगिख
ु ीर्वर ननयंिण
शलन
ठे र्वते

अॅन्रोग्राकफस
काळमेघ काळमेघ अपचन, पुरळ, अनतसार
पॅननकयुलाटा

अशलयम
लशन
ू लसूण िाि, आमांश, जखमा
सॅदटव्हम

सायपरस ताप, मधुमेह, सौर

नागरमोर्ा नट गर्वत
रोटं डस शलन त्र्वचारोग

अशकतपणा, यकृताचे
बोअरहावर्वया
पुननार्वा हॉगर्वीडचा प्रसार करणे आजार, जखमा,
डडफ्यूसा शलन
ककडनीचे आरोग्य
 डेस्मोडडयम र्वेिनशामक, वर्वरोधी
शाल्पणी शाल लीफड बश
ु
गँगेदटयम डीसी िाहक

अपचन, हृियाचे
ओसीमम
तुळशी पवर्वि तुळस आरोग्य, श्र्वसनाचे
सॅकटम शलन
आजार

Argyreia मधम
ु ेह, त्र्वचा रोग,
र्वद्
ृ धिारू हत्ती लता
speciosa गोड जखमा

अक्कर्वलेररया
अंर्रुण ओले करणे,
आगरकस्र् गरुडाचे लाकूड अगलोचा
मि
ू ाशयाची असंयम
रोकसब

पारं पाररकपणे सपािंश,

अॅलॅक्न्जयम वर्वंचू चार्वणे, कुिा
अंकोल ऋषी लीफ अॅलेंक्जयम
सॅक्ल्व्हफोशलयम चार्वणे यासाठी र्वापरले
जाते

अमोमम ब्ाँकायदटस, िमा,

बडी इलायची ग्रेटर र्वेलची
सबल
ु ेटम पेनेल िुधार्वधाक, पाचक

Achyranthes अपचन, खोकला, िमा,

र्चरर्चत काटे री भुसाचे फूल
aspera यकृताचे आरोग्य

इलेट्टे ररया मळमळ, उलट्या,

इलायची कमी र्वेलची
र्वेलची मॅटन कोरडा खोकला

मज्जातंतूचे टॉननक,
अबुदटलॉन
कंघी िे श Mallow सांधे वर्वकार, शकती
इंडडकम
र्वाढते
 स्नायू पेटके, पाठिख
ु ी,
Celastrus
मलकांर्गनी कमाचारी र्वि
ृ paniculatus ऑक्स्टयोआर्ाराइदटस,
केसांची काळजी
Willd

त्र्वचेचे आरोग्य,
Azadirachta डोळयांचे वर्वकार,
कडुशलंब मागोसा र्वि
ृ Indica A. Juss रकताळलेले नाक,
आतड्यांतील कृमी

एशलयम सेपा पुर: स्र् आरोग्य,

प्याज कांिा
शलन पचन,

र्वंध्यत्र्व, कामर्वासना
शतार्वरी कमी होणे, गभााशयाचे
शतार्वरी शतार्वरी
रे समोसस वर्वल्ड आरोग्य, स्तनपान
सध
ु ारते

स्िीरोगवर्वषयक
अब्ोमा
उलतकंबल डेक्व्हल्स कापूस समस्या, कालार्वधीतील
ऑगस्टम ए
अननयशमतता

आल्हागी संर्धर्वात, उलट्या,

यर्वसा उं टाचा काटा
कॅलोरम पोटिख
ु ी, बद्धकोष्ठता

िातिख
ु ी, तोंड कोरडे
अॅनासायकलस
अकरकरा पेशलटरी पडणे, घसा, कटार,
पायरे थ्रम
कामर्वासना कमी होणे

ताण सहनशीलता,
वर्वर्ाननया
प्रनतकारशकती,
अश्गंध दहर्वाळी चेरी सोक्म्नफेरा
सांधेिख
ु ी, त्र्वचेचे
िन
ु ल
आरोग्य
 आमांश आणण मधुमेह,
Aegle
बेल बंगालचे फळ शीतलक, आतडे
marmelos Corr.
आरोग्य

संर्धर्वात, त्र्वचा रोग,

Plumbago
र्चिक लीडर्वॉटा माशसक पाळीचे
zeylanica Linn
वर्वकार, लठ्ठपणा

कोरफड vera अल्सर, बना इंज्युरीज,

घे कंु र्वर कोरफड Tourn माजी. कार्वीळ, पुरळ, मदहलांचे
शलन आरोग्य

लठ्ठपणा,
Costus
केतकी क्रेप आले speciosus हायपरशलवपडेशमया,
मधम
ु ेह
(Koeing) Sm.

स्मरणशकती सध
ु ारते,
Centella
मांडुकपणी गोटू कोला में िच
ू े आरोग्य, केसांची
asiatica अबान
काळजी,

बट
ु ीया
त्र्वचेचा रं ग, कृमीचा
पलाशा जंगलाची ज्योत मोनोस्पमाा
प्रािभ
ु ाार्व, राउं डर्वमा
कंु टझे

सांधेिख
ु ी, बुरशीजन्य
Abrus
रत्ती रोझरी र्वाटाणा त्र्वचा संक्रमण,
Precatorius
अलोपेशसया

अक्ल्बणझया
ब्ोक्न्कयल िमा,
शशरीष शसरीसचे झाड लेबेक (शलन)
डडटॉक्कसकफकेशन
बेंर् पेनेल
 फ्लॅ ट्युलंट पोटशळ
ू ,
बाख गोड ध्र्वज एकोरस कॅलॅ मस एटोननक डडस्पेक्प्सया,
अल्सर

कॅशसया सौम्य रे चक, अल्सर,

अमलतास इंडडयन लॅ बनाम
कफस्टुला शलन जखमा

माशसक पाळीची
अशोक िुःु खरदहत र्वि
ृ सारका इंडडका अननयशमतता, गभााशय
उत्तेजक

सामान्य सिी, तीव्र

कलोरोडेंरॉन
भारं गी भारं गी सायनुसायदटस,
सेरेटम चंद्र
ऍलजीक रादहनाइदटस,

अल्स्टोननया त्र्वचेचे अल्सर, ताप,

र्चतर्वन दिता
वर्वद्र्वान र्वाढत्या स्तनपान

सांधे वर्वकार,
कॉशमफोरा
गुग्गुलु भारतीय Bdelium हृियवर्वकार,
मुकुल इंक्ग्लश
हायपोशलपीडेशमक,

त्र्वचा & श्र्वसन

बाभूळ कॅचु
कादिकास्र् कच झाड समस्या, तोंडी
वर्वल्ड
स्र्वच्छता, तुरट

ताप, लघर्वीचे प्रमाण

ऍकोननटम
मीठा वर्वश शभिूंचा हुड र्वाढर्वणारा पिार्ा
फेरॉकस
कक्रया, संर्धर्वात

Cissampelos अल्सर, सायनस, त्र्वचा

पर्ा मखमली पानांचे झाड
pareira शलन रोग, वर्वषारी चार्वणे
 रे चक, बद्धकोष्ठता,
कॅशसया
इररटे बल बोर्वेल
सेना भारतीय सेना अँगुक्स्टफोशलया
शसंरोम, र्वजन कमी
र्वाह्ल
होणे

लठ्ठपणा,
अरे का कॅचु हायपरशलवपडेशमया,
सुपारी अरे का नट/सुपारी
शलन मधुमेह, अननयशमत
माशसक पाळी

बालेररया िात मजबत

ू करते,
र्वज्रिं ती बारलेररया वप्रओननदटस ताप, सिीमध्ये
शलन उपयुकत

अँदटऑक्कसडेंट,
Emblica
आर्वळा भारतीय गस
ू बेरी अँटीस्रे स,
officinalis Linn
बद्धकोष्ठता, ताप

एकोननटम
एटीस भारतीय अतीच हे टरोकफलम ताप, श्र्वसन
र्वॉल

बेटुला D. डॉन
भोजपि दहमालयीन बचा जखमा, लठ्ठपणा
र्वापरते

बॅकटे ररयाच्या र्वाढीस

िालर्चनी
िालर्चनी िालर्चनीची साल प्रनतबंध करणारा
झेलॅननकम ब्ेन
पिार्ा, पूनतनाशक

अमोफोफॅलस आमांश, मळ
ू व्याध,
क्जमीकंि हत्ती यम
कॅम्पॅन्युलेटस मूळव्याध
 फुशारकी, अपचन,
अक्ल्पननया
कुलंजन ग्रेटर गलंगल उलट्या, हालचाल
गॅलंगा
आजार, सिी

पाचक वर्वकार, अल्सर,

ग्लायशसररझा
मळ
ु े ठी मद्यपान ब्ाँकायदटस, त्र्वचेचे
ग्लेब्ा शलन
आरोग्य

पायपर लाँगम
वपपळी लांब शमरपूड िमा, खोकला, अपचन
शलन

शलाई बोसर्वेशलया सांधेिख

ु ी, डोकेिख
ु ी,
इंडडयन ओशलबानम
गुग्गल सेराटा रोकसब. मधुमेह

िालर्चनी
तामलपि िालर्चनीचे पान मधुमेह, पचन, सिी
तमाला नीस

ककडनी स्टोन्स, ब्लॅ डर

Crataeva
र्वरुण तीन पाने असलेला केपर nurvala Buch- स्टोन्स प्रोस्टे टचे
आरोग्य
Ham

फायिे & औषधी र्वनस्पतींचे महत्त्र्व

आयुर्वेदिक औषधी र्वनस्पती त्यांच्या आरोग्यासाठी आणण इतर फायद्यांसाठी र्वेळोर्वेळी
तपासल्या जातात. ते पॅक केलेले पौक्ष्टक मूल्य त्यांच्या उपचार शकतीसाठी अत्यंत शशफारसीय
आहे त. कोणतेही साइड इफेकट्स नसतात म्हणन
ू ओळखले जातात, त्यांच्याकडे एक अद्वर्वतीय
सुगंध आणण चर्व असते आणण जेव्हा ते ननयशमतपणे सेर्वन केले जाते तेव्हा ते मन आणण शरीर
यांच्यात संतुशलत सुसंर्वाि आणण्यासाठी एक पररपूणा यंिणा म्हणून काया करतात. ते एका
वर्वशशष्ट अर्वयर्वार्वर ककंर्वा शरीराच्या भागार्वर लि केंदद्रत करण्याऐर्वजी संपण
ू ा प्रणालीचे
पुनरुज्जीर्वन करतात.

 त्यांच्याकडे सर्वाांगीण दृष्टीकोन आहे आणण ते योग्य शोषण आणण पचन करण्यास मित
करतात
 ते वर्वशशष्ट रोग नाहीत परं तु एक प्रनतबंधात्मक औषध म्हणून काया करतात जे
रोगप्रनतकारक शकती र्वाढर्वन
ू संपण
ू ा आरोग्य आणण कल्याणार्वर सकारात्मक पररणाम
करतात

 ते अॅलोपॅर्र्क औषधांच्या बरोबरीने आहे त आणण काही र्वेळा ककारोग आणण स्र्वयंप्रनतकार
रोगांसारख्या रोगांर्वर उपचार करण्यासाठी प्रभार्वी म्हणून ओळखले जातात.

 ते ननसगाात स्र्वयंपण
ू ा आणण पौक्ष्टक सर्वाांगीण आहे त, म्हणून ते त्रबनवर्वषारी आणण
ननरुपद्रर्वी आहे त

 हे सर्वाांगीण कल्याणाशी संबंर्धत आहे आणण मन, शरीर आणण आत्मा यांच्यात सुसंर्वाि
आणण्याचे उद्दिष्ट आहे

 आयुर्वेदिक औषधे आणण उपचारांचा र्वापर करून अनेक चयापचय आणण जुनाट क्स्र्तींर्वर
कोणत्याही िष्ु पररणामांशशर्वाय उपचार केले जाऊ शकतात.

आयुर्वेदिक औषधी र्वनस्पती/मसाले & त्यांची औषधी

मूल्ये
 काळी शमरी, िालर्चनी, कोरफड, चंिन, क्जनसेंग, रे ड कलोव्हर, बडॉाक, बेबेरी आणण करडई या
आयर्व
ु ेदिक औषधी र्वनस्पती आणण मसाले जखमा, फोड आणण फोड बरे करण्यासाठी र्वापरले
जातात.

 ताप कमी करण्यासाठी आणण या क्स्र्तीमुळे होणारी उष्णता कमी करण्यासाठी, र्चरायटा,
काळी शमरी आणण चंिन यासारख्या काही अँटीपायरे दटक औषधी र्वनस्पतींची शशफारस केली
जाते.

 चंिन आणण िालर्चनी हे सुगंधी असण्याव्यनतररकत उत्कृष्ट तुरट आहे त. रकत, श्लेष्मा
इत्यािी स्िार्व रोखण्यासाठी चंिनाचा र्वापर वर्वशेषतुः केला जातो.

 अजर्वाइन, अमलाकी, अस्र्वर्ा इ. अँटाशसड्स म्हणन

ू काम करतात आणण ननरोगी जठरासंबंधी
आम्ल प्रर्वाह आणण योग्य पचनासाठी शशफारस केली जाते.

 र्वेलची आणण धणे यासारख्या औषधी र्वनस्पती त्यांच्या भूक र्वाढर्वणाऱ्या गुणांसाठी प्रशसद्ध
आहे त. पेपरशमंट, लर्वंगा आणण हळि यांसारख्या इतर सुगंधी औषधी र्वनस्पतींमुळे जेर्वणात
एक आनंििायी सुगंध येतो, ज्यामुळे जेर्वणाची चर्व र्वाढते.

 कोरफड, चंिन, हळि, शीतराज आणण खरे खसखस यांसारख्या औषधी र्वनस्पती सामान्यतुः
जंतुनाशक म्हणून र्वापरल्या जातात आणण त्यांची औषधी मूल्ये खूप जास्त आहे त.
 कॅमोमाइल, तुळस, र्वेलची, आले, पेपरशमंट आणण धणे शरीरात रकत पररसंचरण
र्वाढर्वण्यासाठी आणण हृिय ननरोगी ठे र्वण्यासाठी ओळखले जातात.