DEĞERLER EĞİTİMİ ÖRNEK PROJE RAPORU

Projenin Adı: HAYAT TECRÜBEN IŞIĞIM OLSUN

İçindekiler

Giriş Sayfa numaraları karşısına yazılacak

Materyal-yöntem

Bulgular

Sonuç ve tartışma

Kaynak Listesi

1.Giriş

İnsanın davranışı değerleriyle şekillenir. Birey sahip olduğu değerlere uygun tutum ve
davranışlar geliştirir. Toplumsal bütünün bir parçası olarak birey hayatını bu kadar derinden
etkileyen değerleri edinirken içinde bulunduğu grup, kurum vb. bağlamlardan ayrı
düşünülemez. Bebeklikten itibaren içinde yetiştiğimiz sosyal ortamlar değerler dünyamızın
şekillenmesinde en önemli etkenlerden birisini oluştururlar. Toplumlarda kültürel devamlılığı
sağlayan unsur da temelde bireyin değerleri üzerindeki bu toplumsal etkidir.

Toplumda değerlerin en önemli taşıyıcı unsurlarından birisi yetişkin ve yaşlıların

geçmiş ile gelecek arasında kurdukları bağdır. Özellikle yaşlılar geçmişin şahidi geleceğin ise
yol gösterici bilgeleri olarak kültürel değerlerin yeni nesillerde karşılık bulmasında önemli bir
paya sahiptirler. Yaşlılar bunu yaparak aynı zamanda kendi benlik bütünlüklerini de sağlıklı
bir şekilde sürdürmenin yolunu bulmuş olurlar. Zira bireyin yetişkinlik ve yaşlılık
dönemindeki en temel kişilik çatışması tecrübeyi paylaşıp yeni nesillere faydalı olma
beklentisi üzerinden gerçekleşir.

Olumsuz gençlik eğilimlerinin yaygınlaştığı, gelir dağılımındaki adaletsizliklerin

arttığı, toplumsal adaletsizliklerin yerel ve küresel çatışmaları tetiklediği ve insanlığın ortak
serveti olan doğal kaynakların dengesizce tüketildiği günümüz toplumlarında aklı, bedeni ile
birlikte ruhu da dengeli bir şekilde eğitilebilmiş ahlaki karaktere sahip bireyler
yetiştirebildiğimizi söylemek güçtür. Son birkaç yüzyılda teknolojik gelişmenin sosyal
gelişmeden çok daha hızlı olduğu ve bu hızlı gelişime bağlı olarak maddi değerlerin manevi
değerlere büyük üstünlük sağladığını görüyoruz. Aklı ve gücü hızla büyüyen insanın değer
dünyasını temsil eden kalbi aynı hızla gelişememektedir. Bu durum sosyal araştırmacıları ve
eğitimcileri değerler ve eğitimini ön planda tutan araştırma ve çalışmalar yapmaya
yönlendirmektedir.
 Değerler alanında yapılan çalışmalar gelenekten kopmadan yenileşebilen, toplumsal
bağlamı örselemeden bireye özgürlük ve özgünlüğünü yaşama imkânı verebilen ve yerel ile
evrensel olan arasındaki dengeyi koruyabilen toplumların kültürleme fonksiyonlarını daha
başarılı gerçekleştirebildiklerini göstermektedir. Bu sayede toplumlar kuşaklar arası
çatışmaları ve toplumsal kırılmaları daha başarılı bir şekilde idare edebilmektedirler. Bunun
yolu ise geçmiş ile gelecek arasında köprü vazifesi gören yaşlılar, yetişkinler, edebiyat, sanat,
tarihi ve manevi mekânlar vb.’i üzerine değer araştırmalarını yoğunlaştırmaktır.

Ayrıca toplumun hafızasını ve değer dünyasının önemli taşıyıcıları olan yaşlılarımızı

güncel hayata daha çok katkı sunar kılmak hem onların kişilik bütünlüğünün sürdürülmesine
hem de geniş bir yaşam tecrübesinin sürekli istifade edilebilir kılınmasına katkı
sağlamaktadır. Böylelikle hem tecrübe gibi eşsiz bir sosyal sermayenin verimli kullanımına
hem de yaşlı bireylerin topluma faydalı olabilecek tecrübelerini paylaşıp kişilik bütünlüğü
kurmalarına yardımcı olunabileceği düşünülmektedir.

1.1. Projenin Amacı

Çalışmamızın amacı okulumuzun çevresindeki yaşlı bireyleri evlerinde ziyaret ederek
hediyeleşmek, hayat tecrübesi ve değerlerimiz temelli sohbetleri çözümleyerek gençlerin
istifadesine sunmaktır. Böylelikle hem değerlerimizin geleceğe taşınmasına, hem
toplumumuzun değer hafızasını oluşturan yaşlılarımızın benlik bütünlüklerini
korumalarına, hem de projeye katılan ve proje sonucunda ortaya çıkacak olan yayınları
kullanacak olan gençlerimizde tarihe, büyüğe, tecrübeye, geleneksel değerlerimize vb.
değerlerin gelişmesine katkıda bulunmak amaçlanmaktadır.
2.Materyal, Yöntem ve İşlemler
Grup çalışması olarak gerçekleştirilecek olan bu projede sosyal bilimler araştırma
yöntemlerinden mülakat yöntemi kullanılmıştır. Okulumuza yakın bölgelerde bulunan
yaşlı bireyleri evlerinde ziyaret edip, onlarla söyleşiler yapmak ve bunları çalışma ekibi
ile içerik analizi yöntemi ile analiz edip bu tecrübeler bize nasıl bir hayat ve değerler
dünyası sunuyor ilişkin sonuçlar üreterek bunu basılı, işitsel ve görsel araçlarla
okulumuz ve toplumla paylaşılması sağlanmıştır.

Çalışmanın akademik desteğe ihtiyaç duyulan bölümlerinde; mülakat metinlerinin

hazırlanması ve analiz süreçlerinde üniversitedeki öğretim elemanlarından, yakın
bölgelerdeki yaşlı tecrübe sahibi kişilerin tespiti ve onlarla iletişime geçme süreçlerinde
ise mahalle muhtarlarından destek alınmıştır. İkişerli gruplara ayrılmış on iki kişilik bir
ekiple gerçekleştirilen çalışmada her bir grup bir yaşlı ile iletişime geçmiş tercihen
ailesinden bir yetişkinin veya mahalle muhtarının refakatinde ona birden fazla defa
ziyarette bulunarak mülakatlar gerçekleştirmiş sesli kayıt yapmıştır.

Ziyaret ve mülakatların tamamlanmasının ardından ekibin tamamı bir araya gelerek

toplantılar gerçekleştirmiş bu toplantılarda mülakat metinleri içerik analizine tabi
tutulmuş ve belirlenen kodlar çerçevesinde raporlaştırmaya gidilmiştir. Son olarak proje
ekibindeki her bir öğrencinin “proje öncesi ben ve proje sonrası ben” ve “proje öncesi ve
 sonrası benim için ideal hayat” temalı bir öz değerlendirme çalışması kaleme alması
sağlanmıştır. Bu metinler de proje sonucu yayınlanan çalışmaya/lara eklenmiştir.

2. Bulgular
Araştırma sonucunda elde edilen sonuçlar yaşlıların en çok temenni ile hareket etme, aile
bağlarına önem verme, dua etme ve günahlardan kaçınma, sabır, azim ve çalışkanlık
değerlerini önemsediğini göstermiştir. Yaşlı bireyler bu tür değerlerin insanın her zaman
hayır ile yâd edebileceği bir hayat yaşaması için önemli olduğunu vurgulamıştır. Yaşlılar
bu değerler ile birlikte hayatta başarılı olma, insanı mutlu edecek fırsatları dengeli bir
şekilde değerlendirme gibi değerlere de vurgu yapmışlardır.

Çalışma sonucunda elde edilen bulgular yaşlı bireylerin genç insanlar tarafından
hatırlanmaktan ve hayat tecrübelerini ve birikimlerini onlarla paylaşmaktan mutluluk
duyduklarını ve bunu yapılan görüşmelerde hem sözleri hem de davranışları ile ifade
ettiklerini göstermiştir. Yaşlıların tamamı proje ekibini olumlu karşılamış ve
hatırlanmaktan ve kendi tecrübelerine değer verilmesinden mutluluk duyduğunu
belirtmiştir. Bu yolla yaşlılık döneminde sıklıkla görülen yabancılaşma, benlik bütünlüğü
ve özgüveni kaybetme gibi rahatsızlıkların azaltılabileceği görülmüştür.

Proje ekibi çalışma sonunda kaleme aldıkları öz değerlendirme çalışmasında kendi ideal
hayat hikâyelerinde değişikliğe uğrayan hususlar olarak en çok şu hususlara dikkati
çekmişlerdir. Projeye katılım öncesi temelde ekonomi ve başarı merkezli bir hayat
hikâyesi kurgulayan proje sonucunda ekonomik başarı ile birlikte sosyal, ailevi ve manevi
başarının da önemli olduğu bir hayat hikâyesine doğru dönüşüm yaşandığı görülmüştür.

4.Sonuç ve Tartışma
Araştırma sonucunda elde edilen bulgular yaşlıların inanç, güven ve teenni gibi değerleri
ön plana çıkardığını aynı zamanda bireyi hayatta başarılı kılan çalışkanlık, sabır ve azim
gibi değerleri de önemsediklerini göstermektedir. Yetişkin bireylerin değer yönelimleri
ile ilgili diğer bazı çalışmalarda elde edilen sonuçlarla paralel görülmektedir. Örneğin
Meydan, Hasanov ve Dikmen (2015) veliler üzerine yaptıkları çalışmada onların
çocukları için talep ettikleri değerlerin başında dindarlık, güvenli ve başarılı bir hayat ve
ihtiyatlı bir kişiliğe ilişkin değerlerin geldiğini tespit etmişlerdir.

Çalışmanın amaçlarında belirtilen yaşlı bireylerin yaşam tecrübelerinden genç nesillerce

istifade edilmesi ve yaşlı bireylerin sosyal katılımlarına ve benlik bütünlüklerini
sürdürmelerine destek olunması adına çalışmanın başarılı sonuçlar verdiği görülmüştür.
Bulgular hem çalışmaya katılan yaşlılarda hem de proje ekibinin ortaya koyduğu bireysel
değerlendirme metinlerinde bu sonuca ulaşıldığını göstermiştir. Dolayısıyla bu tür
çalışmaların yaygınlaştırılması; okullar, gençlik merkezleri ve sivil toplum kuruluşlarınca
benzer çalışmaların yapılmasının teşvik edilmesinin yararlı olacağı düşünülmektedir.
Kaynaklar
Kaymakcan, R. Meydan, H. (2014) Ahlak, Değerler ve Eğitimi, İstanbul: Dem Yayınları.
Meydan, H. Hasanov, B. Dikmen, F. (2015) Nasıl Bir Çocuk? (Zonguldak İlindeki
Velilerin Çocuklarında Görmek İstedikleri, Değerlerin Okul türü Değişkenine Göre
Analizi).Değerler Eğitimi Dergisi, 13 (29), 149-189. 48