Sápmi
Artihkal lea 4 jagi boaris.

Keejâ video: Anarâškielâ uáppeeh ilodeh ko peesih čokkâniđ mälistemkuursân oppâđ sämikielâ – "Hirmâd hitruu uáiniđ puoh škovlâskipárijd"

Veik aalgâst oroi, et korona pilled meid taan eromâš oppâmtilálâšvuođâ, te uáppei ilon kurssâ olášui.

Keejâ videost maht márfum luhostuvá Säämi máttááttâskuávdáá anarâškielâ lohhein. Kuullâp meid magareh jurduuh uáppein láá kuursâst. Govva: Sáárá Seipiharju / Yle
  • Sáárá Seipiharju

Koronatile lii vaiguttâm ennuv meid Säämi máttááttâskuávdáá uáppei luuhâmoornigân. Ovdâmerkkân kielâmiäštárij teivâm ij olášum taan ive, já uáppeeh láá lamaš ennuv eenâb káidusmáttááttâsâst ko maid táválávt.

Tondiet lii-uv eromâš stuorrâ ilo uáppeid, ko viijmâg-uv piäsá teivâđ škovlâskipárijgijn já juoŋâstem- já mälistemkurssâ olášui.

Heli Sarre
Heli Sarre lijkkuu mälistiđ já illood ko piäsá oppâđ ärbivuáválâš reseptijd. Govva: Sáárá Seipiharju / Yle

Anarâškielâ lohhee Heli Sarre illood, ko kurssâ olášui já piäsá máttááttâllâđ márfum.

– Lam mun puurrâm maarfijd, mutâ jiem lah jieš mälistâm. Mun lijkkuum kal mälistiđ, te toinnaalijn tot kale lii hitruu oppâđ uđđâ reseptijd.

Sarre muštá kuittâg oovtâ uđđâ sääni mon sun kuursâst lii oppâm, tot lii suohâd. Sun illood ko piäsá sámástiđ kuursâst.

– Ep mij nuuvt hirmâd ennuv keevti tobbeen luokkaast tágárijd mälistemsaanijd.

Laura korhonen
Laura Korhonen ij ááigu pääihist mälistiđ vorrâpurrâmušâid, mutâ sust lii pyeri suijâ toos. Govva: Sáárá Seipiharju / Yle

"Hirmâd hitruu uáiniđ puoh škovlâskipárijd"

Puohháid mälistemkuursân uásálistem ij lah nuuvt älkkee. Aanaarlâš Laura Korhonen halijdij kuittâg uásálistiđ kuursân.

– Kurssâhân lii hirmâd pyeri, mutâ mun jiem pyevti uáiniđ voorâ nuuvt ennuv, jiem aainâskin ááigu pääihist mälistiđ vorrâláátyid vikâ maarfijd. Halijdâm oppâđ já ááigum smakkiistiđ kuittâg.

Sun illood ko kurssâ olášui koronast huolâhánnáá.

– Hirmâd hitruu uáiniđ puoh škovlâskipárijd já hitruu leđe tääbbin!

Kuldâl magareh jurduuh láá anarâškielâ uáppein Heli Sarrest já Laura Korhosest kuursâst. Govva: Sáárá Seipiharju / Yle

"Luátám škoovlâ peivipurrâmuššân, jis ij luhostuu"

Ylva Hakovirta
Ylva Hakovirta mielâst lii lamaš hitruu juoŋâstiđ já mälistiđ. Govva: Sáárá Seipiharju / Yle

Ylva Hakovirtan vorrâláátyi mälistem lii uápis hommá, mutâ márfum ij. Suu mielâst lii kuittâg hitruu oppâđ uđđâ aašijd.

– Kale mun váhá smakkiistâm-uv, mutâ luátám škoovlâ peivipurrâmuššân, jis ij luhostuu, sun povvust.

Hakovirta še illood ko kurssâ olášui.

– Ko lep lamaš ennuv káidusškoovlâst, teikkâ ep nuuvt ennuv ko eres linjáh, mut kale tot lii ain pyereeb, et lii pääihi alne. Aainâs-uv mun oopâm pyerebeht.

Kuldâl magaráin mieláin Ylva Hakovirta lâi kuursâst Govva: Sáárá Seipiharju / Yle
márfum
Mälistem- já juoŋâstemkuursâ máttáát taan ive Ánná Morottaja. Kooveest sun máttáát anarâškielâ uáppeid márfum. Govva: Sáárá Seipiharju / Yle

Kuvdâđ, tuoldâđ, suunnâđ: tágárijd saanijd määlistmist taarbâš

Kuursâ máttáátteijen taan ive tuáimá Kuobžâ-Piäká Ánná, Ánná Morottaja. Taat lii vuossâmuš tohe, ko sun máttáát juoŋâstemkuursâ lasseen meid mälistemuási.

– Ko piäsá máttááttiđ mälistemkuursâ, te tothân uáivild, et piäsá herskustâllâđ marfijgijn, kumppâsijgijn já kozzâmaalijn, tot kale lii ilolâš äšši, Morottaja povvust.

Määlistmân-uv láá sämikielân ennuv puohlágáneh säänih. Morottaja lii jieš-uv kiärdum taid pääihist.

– Kalehân tast láá oskomettum ennuv tiegáreh säänih maid ij oopâ jis veikkâba tuše lohá kiirjijd, teikkâ jis ij poorgâ jieš taid pargoid.

Morottaja muštâl, et sun lii máttááttâm uáppeid ovdâmerkkân saanijd tuoldâđ, tyeldiđ já suunnâđ.

– Ko kiemni lievlist kuárusin, te tot soná tot liemâ teikkâ čääci talle.

Morottaja maainâš val säänist kuvdâđ, ađai ko čääci kovdá tobbeen kiemnist, te sämikielân ij taarbâš vissâ kevttiđgin, et kovdá paijeel, tego suomâkielâst.

Morottaja: Mälistem ij lah vaigâd, amnâsij uážžum puáhtá leđe

Ánná Morottaja arvâl, et purrâmušâi mälistem ij nuuvtgin lah vaigâdumos uási, jis kiinii veik pääihist haalijd mälistiđ.

– Váddásumos sátáččij vissâ leđe amnâsij uážžum. Čoolijd ij pyevti uástiđ käävpist. Jieš tot mälistem, ko toos hárján, te lii viehâ oovtâkiärdánis äšši.

Morottaja osko et lii tehálâš, et uáppein láá luuhâmoornigist meid tágáreh keevâtliih kuursah kielâluuhâm kooskâst.

– Tain meiddei uáppá já tot, et toh movtáskeh taid ärbipurrâmuššáid já movtáskeh juoŋâstiđ, toh meid láá teháliih ääših.

Kuldâl maid juoŋâstem- já mälistemkuursâ máttáátteijee Ánná Morottaja muštâl kuursâst. Govva: Sáárá Seipiharju / Yle

Tääbbin kuulah lase Anarâš saavâid.