Helssetlaš Helmi Hagelin stelle geassinbátti gulul málledohká ala. Dás lea šaddamin guovtteoasat bivttas. Su sealggi duohken faggeráiddus heaŋgájit báiddit ja jáhkat, mat leat duddjojuvvon earret eará huksenprošeavttain geavatkeahttá báhcán materiálain.
Bivttashábmema lassin Hagelin lea dáiddár, guhte háliida maiddái dáidagiinnis boktit ságastallama ja hástit olbmuid jurddašit. Son háliida oassálastit servodatságastallamii.
– Barggat iežan dujiid queer-sápmelačča geahččanguovllus ja dat máŋgii gieđahallet vehádaga vehádaga sajádaga, muitala Hagelin iežas dujiid birra.
Hagelin lohká, ahte dávjá su duojit rihkkot servodaga norpmaid, dego sohkabeallebinára, ja máŋgii dat buktet ovdan maiddái mielavuloš jurdagiid.
Helmi Hagelina visuála dáidda lea mielde riekteministeriija ordnen Y-festiválas Helssegis lávvordaga golggotmánu 8. beaivve. Dát kultur- ja olmmošvuoigatvuođadáhpáhus čalmmustahttá ovttaveardásašvuođa ja máŋggahámat boahttevuođa ja ordnejuvvo dál vuosttaš háve.
Dovdu das, ahte ferte deavdit eará olbmuid vuordámušaid
Helmi Hagelin orru Helssegis, muhto lea bajasšaddan Lahtis. Su áhči beal sohka lea eret Ohcejotleagis. Hagelin láve dávjá fitnat Sámis fulkkiid galledeamen.
Liikká Hagelina mielas orru, ahte galgá duođaštit olles áigge juoidá geasa nu.
– Orru dego mus livččii geatnegasvuohta deavdit vuordámušaid, mat bohtet olggobealde, inge sáhtáše leat sápmelaš diená go mun lean.
Dovdu lea váibadahtti, go ii sáhte beare leat justa dakkár olmmoš go lea. Maiddái dat, ahte ii sámás, váivvida su. Son goittotge oahpahallá giela oppa áigge.
– Mun ferten dego mo nu deavdit daid vuordámušaid ja gáttuid, mat olggobealde bohtet. Mu mielas dat vásáhus lea oalle seammalágan, mii laktása sohkabealle- ja seksuálavehádagaide, ahte ferte dego álo boahtit almmolašvuhtii, dahkat "statement", čilge son.
Hagelin oaivvilda, ahte servodat ii máhte dovddastit dan, ahte olmmoš sáhttá gullat seammás guovtte sierra vehádahkii.
– Geavadis mun galggašin válljet, ahte leango dál queer vai sápmelaš. Olggobealde boahtá dakkár deaddu, ahte in oaččo gullat guovtti vehádahkii, go dakkár ii oro servodagas leamen, Hagelin smiehtada.
Y-festiválii Hagelin lea bargan visuála dáiddaduoji namalassii queer-sápmelačča geahččanguovllus. Sáhka lea installašuvnnas, man bokte sávvet bohciidahttit lasi ságastallama fáttá birra.
Ii háliit buvttadit ođđa tekstiilla, máilmmis dat gávdno juo doarvái
Málledohká láiggit álget oažžut dárkilut hámi. Dán láigebiktasa Helmi Hagelin bargá diŋgojumis, iige son áiggoge dahkat vuorkkáide biktasiid dahje bivttasčoakkáldagaid.
– Dat áŧesta, mun in háliit buvttadit ođđa. Ja in háliit leat oassi tekstiilasuorggi váttisvuođas, son muitala.
Danin son lea válljen geavahit ovdamearkka dihte justa huksenprošeavttain báhcán badjelmeare materiálaid. Muhtumin son galgá goittot oastit ođđa tekstiilla, muhto dalle dat galgá leat ollásit dihto luonddumateriála. Ovdamearkka dihte vuoddagiid son háliida dahkat 100 proseantta ullus.
Ášši lea ruossalas, go vaikko ođđa diŋggaid ii háliidivččege buvttadit, livččii sus ámmátolmmožin dehálaš diehtu ja áddejupmi tekstiilasuorggis, ja danin dieđuin gánnehivčče ávkkástallat.
– Oainnán, ahte mus lea geatnegasvuohta maid geavahit mu máhtu, vai tekstiilasuorgi livčče eambo bistevaš, Hagelin dadjá.
Yle Ođđasiid Sámis ja Beaivvi ságaid sáhtát maid guldalit Yle Areenas.