( 1η δημοσίευση : dikastiko.gr στις 10.4.2025)
Δικονομικό Ιστορικό
Στις 7 Μαρτίου 2025 το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο-ΔΠΠ (International Criminal Court) εξέδωσε μυστικό ένταλμα σύλληψης κατά του προηγούμενου Προέδρου των Φιλιππίνων, Ροντρίγκο Ρόα Ντουτέρτε το οποίο εκτελέστηκε με τη σύλληψή του στις Φιλιππίνες στις 11.03.2025. Μετά τη σύλληψη το ένταλμα δόθηκε στη δημοσιότητα. Επειδή οι Φιλιππίνες από το 2019 δεν είναι μέλος του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου[1], για τη σύλληψη έγινε επίκληση ερυθράς αγγελίας που φέρεται να είχε εκδώσει η Ιντερπόλ σε εκτέλεση του συγκεκριμένου εντάλματος. Η διαδικασία αυτή, από άποψη νομιμότητας είναι τουλάχιστον προβληματική αφού κράτη μη μέλη του ΔΠΔ δεν μπορούν να δεσμευτούν από τις αποφάσεις του μέσω διαδικαστικών ενεργειών άλλων διεθνών οργανισμών. Το PCTC, το οποίο λειτουργεί ως Εθνικό Κεντρικό Γραφείο της Ιντερπόλ στη Μανίλα, δεν είναι επιφορτισμένο με τη διεξαγωγή συλλήψεων αλλά με το συντονισμό της «επεξεργασίας αιτημάτων συνεργασίας που τους αποστέλλονται μέσω ειδοποιήσεων και μηνυμάτων της Ιντερπόλ» σε εθνικό επίπεδο, σύμφωνα με το Άρθρο 20 των Κανόνων της Ιντερπόλ για την Επεξεργασία Δεδομένων. Ο επίσημος ιστότοπος της Interpol[2] διευκρινίζει επίσης ότι «δεν πραγματοποιεί έρευνες ή συλλήψεις», σημειώνοντας ότι οι εθνικές υπηρεσίες επιβολής του νόμου έχουν τη σχετική αρμοδιότητα.
Ο Πρόεδρος Ντουτέρτε μεταφέρθηκε άμεσα, στην έδρα του ΔΠΠ στη Χάγη, χωρίς να παρουσιασθεί ενώπιον τοπικού Δικαστηρίου όπως προβλέπεται από το άρθρο 59 του καταστατικού του ΔΠΠ προκειμένου να κριθεί η απελευθέρωση ή η προσωρινή του κράτηση. Η κυβέρνηση δήλωσε ότι αφού οι Φιλιππίνες δεν είναι μέλος του ΔΠΠ δεν δεσμεύονται από τις διατάξεις του καταστατικού του, αν και ως προς την εκτέλεση του εντάλματος θεώρησε ότι δεσμεύεται.
Η κατηγορία
Το ένταλμα εκδόθηκε από το τμήμα προδικασίας του ΔΠΔ μετά από αίτημα του Εισαγγελέα του, για ανθρωποκτονίες σε τέτοια έκταση που συνιστούν έγκλημα κατά της ανθρωπότητας. Σύμφωνα με το άρθρο 7 του καταστατικού του, οι ανθρωποκτονίες συνιστούν έγκλημα κατά της ανθρωπότητας όταν αποτελούν μέρος ευρείας και συστηματικής επίθεσης εναντίον οποιουδήποτε αμάχου πληθυσμού. Ως πραγματικό για να θεμελιώσει αυτό το νομικό χαρακτηρισμό η απόφαση αναφέρει ότι μεταξύ 1ης Νοεμβρίου 2011 και της 16ης Μαρτίου 2019 που η χώρα αποχώρησε από το ΔΠΔ , ο Ντουτέρτε, ως δήμαρχος, επί 22 συνολικά χρόνια, της πόλης Νταβάο και ως πρόεδρος της Δημοκρατίας των Φιλιππίνων από το 2016 έως το 2022 υπήρξε «έμμεσος αυτουργός» στο φόνο φερομένων ως εμπόρων ναρκωτικών ή κλεπτών, σε 19 περιπτώσεις στο Νταβάο και σε 24 σε άλλες περιοχές της χώρας. Στην απόφαση δεν αναφέρονται ούτε τα πραγματικά περιστατικά κάθε υπόθεσης ούτε αιτιολογείται η επικαλούμενη συμμετοχή του Προέδρου της χώρας. Το μόνο που αναφέρεται είναι ότι οι ανθρωποκτονίες τελέστηκαν από την αστυνομία ή τρίτους στο πλαίσιο αστυνομικών επιχειρήσεων κατά συμμοριών εμπορίας ναρκωτικών. Ο Εισαγγελέας του ΔΠΔ, βρετανός δικηγόρος Καρίμ Χαν είχε μάλιστα ζητήσει να του απαγγελθούν και κατηγορίες για βασανιστήρια και …βιασμούς (!!!) σε έκταση που συνιστούν έγκλημα κατά της ανθρωπότητας. Το τμήμα προδικασίας απέρριψε τις κατηγορίες για βασανιστήρια και βιασμούς με αιτιολογία ότι ο χαρακτηρισμός αυτών των συμπεριφορών ως εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας είναι αδικαιολόγητος, προφανώς για λόγους διάσωσης της σοβαρότητας της αιτιολογίας του εντάλματος.
