ΤΟ ΝΕΟ ΣΥΜΠΤΩΜΑ: ΦΟΒΑΜΑΙ ΟΤΙ ΘΑ ΦΟΒΗΘΩ

Τα χαπάκια βγαίνουν από τις τσάντες για να είναι σε ετοιμότητα στα χέρια ανά πάσα στιγμή. Ο φόβος παραμονεύει μια που είναι η βασική παρενέργεια των αντικαταθλιπτικών και των ψυχοφαρμάκων. Όχι ο οποιοσδήποτε φόβος αλλά ο φόβος ότι θα φοβηθείς…Σου μπαίνει η ιδέα που δεν είχες ποτέ πριν και η διάγνωση βγαίνει απευθείας. Σε λένε ψυχαναγκαστικό με έμμονες ιδέες. Προμηθεύεσαι τα χαπάκια σου σαν πολεμοφόδια σε μια μάχη χωρίς φανερό εχθρό και βγαίνεις στη νέα αγορά συμπτωμάτων τελείως ξεβράκωτος στα αγγούρια.

«Ποιος σε φοβίζει;»

«Ποιος σου είπε ότι θα φοβηθείς;»

Αυτές οι ερωτήσεις ούτε καν λέγονται πια. Υπάρχει κίνδυνος να ξυπνήσεις και να ανακαλύψεις την απάτη του νέου συμπτώματος που σου κατασκεύασαν για να ξεχάσεις με το ζόρι τρείς βασικές συντεταγμένες: α) Ποιος είμαι (το φύλο σου με σάρκα-οστά-ψυχή-πνεύμα) β) Που είμαι; (τον χωροχρόνο σου) γ) Πως είμαι; (την ασυνείδητη εικόνα του σώματός σου που δεν τα βρίσκει με την τρεμάμενη εικόνα σου στον καθρέφτη της παραγωγής του εικονοφαντασιακού σώματος μέσα στο οποίο σε εγκλώβισαν). Αντί για άνθρωπος με αυτόνομο βάδισμα και βλέμμα που δεν βλέπει την μέλλουσα κρίση στο κάθε βήμα του, σε κατάντησαν κινούμενη φαρμακαποθήκη με χέρια κουμπαράδες και πόδια ακρίδας που πασχίζουν να είναι λειτουργικά και να μην διαμελιστούν ξαφνικά. Όλα πια παράγουν πόνο και ο πόνος παράγει φόβο ότι θα πονέσεις και ο φόβος παράγει τον πόνο ότι μια που σου συνέβη μια φορά θα σου ξανασυμβεί κι εσύ αναπαράγεις τον φαύλο κύκλο του «φοβάμαι ότι θα φοβηθώ» με την ευλογία του κάθε θεραπευτή σου που πιστεύει στο χρέος προς τα μνημόνια του πόνου και του φόβου ενώ απωθεί την πίστη προς την έξοδο. Το κεφάλι δεν στέκει πια καλά στον αυχένα, τα χέρια συστρέφονται και σε μουτσώνουν οι παλάμες, τα πόδια κλωτσάνε από μόνα τους, τα χείλη λένε «ναι…όλα καλά…» και τα φρύδια ανασηκώνονται γνέφοντας «όχι!...σκατά είναι όλα…» κι εσύ δεν ξέρεις γιατί φοβάσαι ότι θα φοβηθείς…

photo gianpal333

Αντί να «βγάλεις γλώσσα» δαγκώνεις την γλώσσα σου και την καταπίνεις και νιώθεις ότι πνίγεσαι. Τυλίγεσαι στα μπράτσα σου και φοβάσαι. Θέλεις κάποιον να σε πάει βόλτα, να σε τρέφει, να σου κρατάει το χεράκι και όλο επιστρέφεις στην εμβρυακή ζωή σε μια μήτρα που πια δεν σε χωράει. Ίσως θα έπρεπε να ακούσεις τι μου είπε η τρίχρονη μικρούλα σε ένα σεμινάριο παραμυθοχώρας όταν είπα στα παιδιά:

«Ο πρίγκιπας έχασε τον δρόμο του μέσα στο δάσος και φοβόταν όταν…»

«Κυρία Σώθη;» σηκώνει η μικρή το χεράκι της μπροστά στο ύψος των ματιών μου για να με διακόψει. Έχει κάτι σπουδαίο να μου πει…

«Νήπως, λέω νήπως…τον είχε αιχμαλωτίσει η κακιά μάγισσα;…»

«Ακριβώς! Μικρή μου…αυτήν την αιχμαλωσία απωθούν τα ενήλικα παιδάκια και σαγηνεύονται από τον ίδιο τους τον φόβο αλλά εσείς δεν είσαστε αθώα όπως αυτά. Εσείς ξέρετε να αποφεύγετε τις παγίδες της κακιάς μάγισσας…»

«Κυρία Σώτη;» παίρνει τον λόγο ένας πεντάχρονος που αρθρώνει καλύτερα τις λέξεις του. «Ο πρίγκιπας δεν είναι αθώος…ο βασιλιάς είναι αθώος που σημαίνει ότι δεν είναι έπσυπνος!»

Ο ΦΟΒΟΣ ΤΟΥ FREUD

φωτο gianpal333

Εκτός από την φοβία των τρένων, την θολή αναπαράσταση μιας μητέρας γυμνής μέσα στους ατμούς( που τον παραπέμπει στις ψυχές που καίγονται στην κόλαση), ο φόβος του είναι ο φόβος να πιστέψει σε αυτό που είδε και άκουσε από τις υστερικές γυναίκες. Αυτό λέγεται απάρνηση με ψυχαναλυτικούς όρους. Είναι ο φόβος της διείσδυσης που συγκαλύφθηκε με το άγχος του ευνουχισμού. Είναι η απειλή «θα στο κόψουν!» αντί για τον φόβο «θα σε διαπεράσουν!» με βλέμμα, λόγια και νεύματα. Στην ψυχανάλυση ακούω συχνά τους αναλυόμενους να παραπονιούνται για βιασμό!

«Κάποιος μπήκε μέσα μου…!» ή «οι άλλοι με διαπερνούν…!» Δεν μπορώ να κάνω τα στραβά μάτια, όπως έκανε ο Freud  όταν 11 μήνες μετά τον θάνατο του πατέρα του (21 Σεπτέμβρη 1897) απαρνήθηκε την θεωρία των νευρώσεών του (την neurotica του), και να μην δω αυτό που βγάζει μάτι… ότι ένα διεισδυτικό-σαγηνευτικό βλέμμα ενηλίκου διαπερνά το λεκτικό και δερματικό περίβλημα του παιδιού στο Πραγματικό. Η πρώτη τοπική του Freud ήταν η θεωρία της σαγήνης  των υστερικών γυναικών από τον διαστροφικό Δον Ζουάν  πατέρα, που είναι ένοχος για τα συμπτώματα της κόρης. Βέβαια η σαγηνευτική διείσδυση ισχύει και για τα δυο φύλα. Μπορεί να γίνει χωρίς να αγγίξει κανείς κανένα. Με ένα «βλέμμα που χουφτώνει» εξ αποστάσεως!

«Με βιάζουν  και βιάζομαι….!» Σε βιάζουν και βιάζεσαι και από μόνος σου να βιαστείς για να ξεχρεώσεις τα ηθικά σου χρέη ως προς τον «βιασμό» σου. Κάπως έτσι παγιδεύεσαι στην χώρα της προσποίησης και των ομοιωμάτων του εαυτού σου.

Ούτε σε αυτό μπορώ να κάνω τα στραβά μάτια όπως έκανε ο Freud  με την Κατερίνα (Μελέτες για την υστερία). Το 1924 συμπληρώνει κάτι που απέκρυψε όταν συνέβη… «Τώρα που πέρασαν τα χρόνια μπορώ να παραβιάσω το απόρρητο και να προσθέσω ότι η Κατερίνα δεν ήταν η ανιψιά αλλά η κόρη του πανδοχέα…» μας λέει ο Freud. Η Κατερίνα καταλήγει σε αίσθημα ασφυξίας και υστερικούς εμετούς γιατί την πνίγει ένας «κόμπος στο λαιμό», θα σας έλεγα, και δεν μπορεί να χωνέψει αυτό που της συνέβη. Ο πανδοχέας μπήκε στο δωμάτιό της και προσπάθησε να την σαγηνεύσει με αυτά τα λόγια που τα ανέφερε στον Freud: «Σκάσε ανόητη! Δεν ξέρεις τι καλό που είναι!...»

Εκείνη τον απωθεί. «Άσε με να κοιμηθώ!»

Αργότερα τον πιάνει με την ξαδέρφη της στο πανδοχείο. Η συνενοχή του Freud στο «κρύβε λόγια» είναι ότι ανακαλύπτει «ξαφνικά» ότι οι υποτιθέμενοι σεξουαλικοί τραυματισμοί δεν είναι τίποτα άλλο από υστερικές φαντασιώσεις…!

Μόνο που μια αμυδρή εικόνα τον κεντρίζει πότε πότε σαν καρφίτσα…Μια ασυνείδητη ενοχή που σκάει σαν αμοντάριστη σκηνή από ταινία και δεν την καθησυχάζει ο μύθος του Οιδίποδα που επινόησε για να την κρύψει.

«Δεν θέλω πια να ταξιδεύω…» λέει ενοχικά ο Freud στον  Fliess  τον Μάιο του 1897 και ακινητοποιείται με το πούρο στην πολυθρόνα του.

Ο ΦΟΒΟΣ ΤΟΥ ΜΕΤΡΟ

φωτο gianpal333

Πως μετράς τις διαδρομές σου; «Από» και «προς» την μήτρα-καταφύγιο είναι ένα τσιγάρο δρόμος. Το ρήμα «μετρώ» μπορεί να μετράει τα βήματα, τις στάσεις, τον τελικό προορισμό σου αλλά χάνει τον τόπο και τον χρόνο. Χάνει το μεσοδιάστημα ανάμεσα στο «από» και «προς». Δεν μπορείς να καταναλώνεις απλά τον φόβο σου, όπως «τρώει τις αποστάσεις» το μετρό. Ο φόβος της έλλειψης επιθυμίας σε τρελαίνει. Αυτός «ο φόβος ότι θα φοβηθείς» παράγεται σε ένα καταναλωτικό κύκλο σπατάλης και κατακράτησης φόβου. Μια ενούρηση και μια δυσκοιλιότητα μαζί. Ένα διαρκές «φοβάμαι…»

Ο μικρός Μάνος φοβάται το μετρό. Ο υπόγειος συρμός διεισδύει σε μια «μαύρη» μήτρα που του προκαλεί εφιάλτες τα βράδια. Κολλάει το βλέμμα του στις αφίσες των σταθμών και σαστίζει. Σε μια από αυτές δυο στόματα, ένα αντρικό και ένα γυναικείο, φιλούν το στόμιο ενός μπουκαλιού.

«Αηδία! Εγώ θα φίλαγα την κοπέλα» μου λέει.

Οι γονείς του τον τρέχουν στους ειδικούς. Ο πρώτος θεραπευτής προσπάθησε να τον κάνει να μην φοβάται το μετρό. Σε τρεις μήνες τα κατάφερε. Ο Μάνος άρχισε να μην φοβάται το μετρό και να φοβάται τα λεωφορεία. Έβγαλε κι ένα έκζεμα στα χέρια του που δεν είχε πριν. Την σκυτάλη πήρε ο δεύτερος θεραπευτής που πυροβολώντας το σύμπτωμα «φοβάμαι το μετρό», το μετατόπισε ακόμη παραπέρα. Ο Μάνος δεν φοβόταν πια το μετρό, ούτε τα λεωφορεία. Φοβόταν τα αυτοκίνητα! Η «αυτό-κίνησή» του περιορίστηκε στο ελάχιστο και το έκζεμα εξαπλώθηκε και στα κάτω άκρα. Καθώς η ασυνείδητη εικόνα του καταρρέει μαζί με το σωματικό του σχήμα έρχεται η σειρά του τρίτου θεραπευτή. Η θεραπευτική τεχνική του οδήγησε τον Μάνο στο να φοβάται όχι μόνο τα «μεταφορικά μέσα» στη «μάνα-γη» αλλά και τα εναέρια. Ένας τρόμος για τα αεροπλάνα τον ακινητοποίησε στο δωμάτιό του. Πουθενά δεν ήταν πια ασφαλής!

«Είμαι γυμνός και φοβάμαι…» μου λέει.

Η φράση του μου θύμισε τον βιβλικό Αδάμ και την Εύα όταν γυμνοί και φοβισμένοι έκρυψαν το φύλο τους στα φύλλα της συκιάς.

«Ποιος σου διηγήθηκε ότι είσαι γυμνός;» τους είπε ο Γιαχβέ.

Ο Μάνος μου έδωσε το «χέρι-έκζεμα». Κάθισε απέναντί μου και άρχισε να μιλάει…