Η κήρυξη της επαναστάσεως στην ορεινή Άρτα το 1854 απέτυχε και αυτή επειδή δεν στηρίχθηκε με δυναμισμό από την ελεύθερη Ελλάδα επειδή δεν ήταν έτοιμη για έναν πόλεμο με την Τουρκία, και επειδή δεν είχε έναν καλό διαπραγματευτή να πείσει τις μεγάλες δυνάμεις την περίοδο εκείνη για το δίκαιο των επαναστατών.
Πέραν αυτού την περίοδο εκείνη επανεμφανίστηκε στην περιοχή η χολέρα και η ευλογιά οι οποίες μείωσαν ψυχικά και σωματικά τους αγωνιστές.
Ο τότε Δερβέναγας της Άρτας Σουλεϊμάν Φράσαρης για να ελέγχει καλύτερα την περιοχή έβαλε στην υπηρεσία του τους αρματολούς Σκαλτσογιάννη, Κοτσίλα, Κολιό, Κατσικογιάννη Δερέκο, Τσιγαρίδα κλπ.
Ο Ψαρογιάννης το 1850 ζήτησε από τους Τούρκους την απομάκρυνση του Φράσαρη και των Σκαλτογιανναίων, ζητώντας να γίνει αυτός αρχηγός της επαρχίας Άρτας. Οι διαμάχες αυτές είχαν ως επακόλουθο τις δολοφονίες του Κ Σκαλτσογιάννη το 1853 από τον Ιμπραήμ Καστρινό και του Ψαρογιάννη από τον Φράσσαρη.
Αυτό ένωσε τους αρματολούς δίδοντας τους την αφορμή να ξεσηκωθούν εναντίων των Τούρκων, (στοιχεία από το βιβλίο του Κ. Χρήστου Ζυγός Λεβίτσικο). Έτσι ξεκίνησε η επανάσταση του Ραδοβυζίου με δύο μεγάλες μάχες. Η μία έγινε στο Δημαριό και η άλλη στην Σκουληκαριά. Και στις δύο μάχες οι Τούρκοι έπαθαν συντριβή. Το εκστρατευτικό σώμα του αλβανού Ζεϊνέλ που έστειλαν οι Τούρκοι στο Ραδοβύζι τον Ιανουάριο του 1854 διαλύθηκε στις μάχες του Διασέλλου και της Άνω Πέτρας. Ο Τσιγαρίδας ξεσήκωσε τους κατοίκους των Τζουμέρκων. Ακολούθησε ο όρκος των αγωνιστών στις 15 Ιανουαρίου του 1854 στο μοναστήρι της Γεννήσεως της Θεοτόκου στην Μεγαλόχαρη (Μπότση).
Ορκίστηκαν στο Ιερό Ευαγγέλιο «Ελευθερία ή θάνατος» και υπέγραψαν την παρακάτω διακήρυξη.
«Οι υποφαινόμενοι κάτοικοι Ραδοβυζίου της επαρχίας Άρτης. Βεβαρυμμένοι από τις καταπιέσεις και τους υπέρογκους φόρους, προς δε και τας ατιμώσεις των παρθένων μας από αγρίους και ανεπίδεκτους διορθώσεις κατακτητάς Οσμανλίδας, επαναλαμβάνομεν τον κοινόν αγώνα του 1821 ομνύοντες εις το όνομα του Υψίστου και της ιεράς ημών πατρίδος, ότι δεν θέλομεν ρίψει τα όπλα εν ουδεμία περιπτώσει, εάν δεν ανακτήσωμεν την ελευθερίαν μας. Αρχόμενοι ήδη του αγώνος, ελπίζομεν ότι θέλομεν εγείρει υπέρ ημών την συμπάθειαν όλων των συναδέλφου μας ελευθέρων Ελλήνων και των υπό ζυγόν του Οσμάνου στεναζόντων αδελφών μας χριστιανών και ότι θέλομεν λάβει τα όπλα προς εξακολούθησιν του κοινού αγώνος του 1821 μαχόμενοι υπέρ πίστεως και πατρίδος και ανάκτησιν των αναλλοίωτων δικαιωμάτων μας. Ο αγώνας μας είναι ιερός είναι δίκαιος και κανείς αναλογιζόμενος το μέγεθος των καταπιέσεων και αισθανόμενος το δίκαιον των εθνών δεν θέλει κάν λέξιν κατ αυτού και υπέρ του αγρίου τυράννου και της εστημένης εις τους ιερούς ναού μας ημισελήνου. Σπεύσατε λοιπόν αδελφοί εις τον κοινόν αγώνα, αποτινάξατε τον επαχθή ζυγόν της τυραννίας και κηρύξατε με ημάς ενώπιον του Θεού και όλου του κόσμου ότι μαχόμεθα υπέρ Πατρίδος και ότι ο θεός είναι προστάτης των Χριστιανών.»
15 Ιανουαρίου 1854.
Οι Πρόκριτοι του Ραδοβυζίου. Ιωάννης Κοσσυβάκης, Δημήτριος Κόκκας Κώστας Κοσμάς, Βασίλειος Νάκος, Ντούλας Βάσος, Κολιός Μαυρομμάτης, Κώστας Πάνου Στούμπος, Δημήτριος Σκαλτσογιάννης, Γεώργιος Κατσικογιάννης, Κώστας Ντερέκος, Καραγιάννης Κοτζίλας, Κωνσταντίνος Τσιγαρίδας».
Στις 16 Ιανουαρίου οι Τούρκοι επιτίθενται στους επαναστάτες στην Μπότση αλλά αναγκάστηκαν με μεγάλες απώλειες να οπισθοχωρήσουν ση Αστροχώρι. Στις 17 Ιανουαρίου οι τούρκοι ηττούνται από τον Δ. Σκαλτογιάννη και τους μοναχούς της Μονής Ροβέλιστας στην τοποθεσία «Βρύση βακούφικη» ολίγο πιο πέρα από την Ιερά μονή και τον Γ. Τσιγαρίδα στην Σέση – Άνω Καλεντίνη) όπου ο ίδιος σκοτώνεται.
Στις 18 Ιανουαρίου οι Σκουληκαρίτες απομακρύνουν τους Τούρκους από το Κομπότι, οι τούρκοι νικήθηκαν και στις 20 Ιανουαρίου στις δύο μάχες Ρεγκίτσιανα του Κλειδιού και το Δημαριό.
Στις αρχές Φεβρουαρίου του 1854 ο Σπύρος Γ. Καραϊσκάκης (ο γιος του Σκουληκαρίτη Γεωργίου Καραϊσκάκη) που υπηρετούσε ως αξιωματικός στην ελεύθερη Ελλάδα, πέρασε τα σύνορα και ενώθηκε με τον Δημήτριο θεοδώρου Γρίβα. Στις 7 Φεβρουαρίου στο Κομπότι μετά από συμβούλιο ανέλαβε αρχηγός του αγώνα ο παλαίμαχος Θεόδωρος Γρίβας.
Μετά από σκληρή μάχη οι Τούρκοι υποχώρησαν στην Άρτα αφήνοντας και το Πέτα στους επαναστάτες. Το Ραδοβύζι ήταν προσωρινά ελεύθερο έως στις 12 Μαΐου του 1854, όταν 6000 τούρκοι νίκησαν τους επαναστάτες στο Πέτα κα το Κλειδί. Τόση ήταν η μανία τους που πυρπόλησαν όλα σχεδόν τα Χωριά ακόμα και τα μοναστήρια.
Στις 14 Δεκεμβρίου του 1866, 33 πρόκριτοι συγκεντρώθηκαν στην Ιερά Μονή Μεγαλόχαρης με πάνω από 500 παλικάρια και συνέταξαν νέα προκήρυξη προς τα ελευθέρα Έθνη.
Οι τούρκοι με αρχηγό τον Χατζή Εμίν Μπέη επετέθησαν στους επαναστάτες κοντά στην γέφυρα του Κοράκου, βρέθηκαν όμως μεταξύ δύο πυρών και αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν στην Γρέβια.
Ένα άλλο τμήμα του τουρκικού στρατού επιτέθηκε στους επαναστάτες στις Πηγές, αναγκάστηκε και από να υποχωρήσει στην Μεγαλόχαρη έτσι οι Τούρκοι επέστρεψαν στην Θεσσαλία ταπεινωμένοι.
Μετά την αποτυχία τους οι Τούρκοι διαμαρτυρήθηκαν στις μεγάλες δυνάμεις ότι η Ελληνική κυβέρνηση τροφοδοτεί τους επαναστάτες και εκείνες προς εξακρίβωση έστειλαν τον Γάλλο πρόξενο Κάρολο Σαμουαζώ στο Ραδοβύζι.
Οι Ραδοβυζινοί δεν κάμφθηκαν από τις απειλές του Γάλλου, του έδωσαν να καταλάβει ότι ήταν αποφασισμένοι, να ελευθερωθούν ή να πεθάνουν. Μη την φυγή του Γάλλου προξένου οι Τούρκοι συνέλαβαν δεκάδες συγγενείς των επαναστατών.
Η αποτυχημένη επανάσταση του 1866 δεν έκαμψε τους κατοίκους το Ραδοβυζίου. Οι οπλαρχηγοί, Σκαλτσογιάννης, Σκαλτσοδήμος, Ζέρβας, Ζήκος, Ζωΐδης, Χοστέβα, Ρηγαναίοι κλπ, συνέχισαν τον αγώνα το 1877- 1878 και νίκησαν τους Τούρκους στις δυο μάχες έξω από το Δημαριό και το Κλειδί.
Η επανάσταση αυτή προετοιμάστηκε για τις 20 Ιανουαρίου του 1878 από τους Φ. Κοντονίκα, τον Σ. Κοσσυβάκη, τον ηγούμενο της μονής Σέλτσου Νεόφυτο και τον δάσκαλο Κ. Κοττίκα.
Οι Τούρκοι μετά την υπογραφή της συνθήκης ειρήνης του Αγίου Στεφάνου στις 3-3- 1878 με τους Ρώσους στράφηκαν στο Ραδοβύζι για να τιμωρήσουν τους επαναστάτες. Κατέστρεψαν ολοσχερώς όλα τα χωριά του Άνω Ραδοβυζίου. Καστανιά, Ελάτη. Αοτροχώρι. Μηλιανά, Μεσόπυργο και Μεγαλόχαρη.
Οι οπλαρχηγοί του Ραδοβυζίου και των Τζουμέρκων δεν κάμφθηκαν προχώρησαν στην δημιουργία προσωρινής κυβερνήσεως στον Ξηρόκαμπο Bελεντζικού στις 28- 3- 1878 και σύνταξαν Προκήρυξη που έστειλαν στην Ελληνική κυβέρνηση και στις Ευροωπαικές δυνάμεις ότι είναι αποφασισμένοι να επιτύχουν τον σκοπό τους, που είναι η πολυπόθητη ελευθερία.
Το καλοκαίρι του 1881 μετά από σκληρές διαπραγματεύσεις το Ραδοβύζι επιτέλους ήταν ελεύθερο. Εκπρόσωποι της ελληνικής αντιπροσωπίας στο συνέδριο των μεγάλων δυνάμεων για την νέα οριοθέτηση ήταν ο Kωνσταντίνος Αραβαντινός και ο Κωνσταντίνος Καραπάνος.
Δεκάδες ήταν οι αγωνιστές που θυσιάστηκαν στην ορεινή Άρτα, εκατοντάδες οικογένειες ξεκληρίστηκαν για αυτή την μεγάλη ημέρα, την ημέρα της απελευθέρωσης. Ποιος όμως τιμά όλους αυτούς που έδωσαν την ζωή τους για να είμαστε εμείς ελεύθεροι σήμερα; Κανείς, δυστυχώς.
