Arthur Friedheim
Arthur Friedheim (Russies: Артур Фридхайм, 26 Oktober 1859 – 19 Oktober 1932) was 'n Russies-gebore konsertpianis en een van Franz Liszt se voorste leerlinge. Een van Friedheim se studente was Rildia Bee O'Bryan Cliburn, die moeder van die 20ste eeuse klaviervirtuoos Van Cliburn.
Biografie
[wysig | wysig bron]Friedheim is in 1859 Sint Petersburg gebore. Hy het op agtjarige ouderdom met ernstige musiekstudies begin. Hy studeer later vir 'n jaar onder die bekende pianis Anton Rubinstein, maar keur Rubinstein se ongeorganiseerde onderrigmetodes af, en gaan in plaas daarvan na Liszt.
Aanvanklik hou Liszt nie van Friedheim se tegniek nie, hoewel hy erkenning geen aan die individualiteit van Friedheim se styl. Harold C. Schonberg beweer in sy boek The Great Pianists dat Liszt moontlik nog huiwerig was omdat Friedheim saam met Rubinstein studeer het, wie Liszt miskien nie baie van gehou het nie. Friedheim moes 'n paar keer voor Liszt speel voordat hy in 1880 as leerling aanvaar is. Liszt het uiteindelik genoeg van Friedheim gehou om hom sy sekretaris te maak. Friedheim het later baie van Liszt se maniërismes aangeleer, waarvan baie deur die pianis en komponis Ferruccio Busoni opgemerk is nadat hy hom in 1883 hoor speel het.[1] Friedheim het ook ervaring opgedoen in teater- en operahuise in Duitsland. Ferruccio Busoni was nie beïndruk toe hy Friedheim in 1883 in Wene hoor speel het nie: "Daar is 'n pianis hier ... met lang hare en 'n gesig wat half ernstig, half verveeld lyk. As hy speel, beur hy vooroor en buig sodat sy hare sy hele gesig bedek; dan gooi hy sy kop agteroor om sy maanhare netjies terug te laat val, dan sit hy met 'n groot ophef en kyk rond en wag totdat die gehoor stil is .... Maar die mooiste van alles is om hom tydens die tuttis van die orkes te aanskou. Daar het hy ruimte om al sy toertjies te wys. Hy ondersoek sy naels, beskou die gehoor, druk sy hande in die lug en doen ander lawwe dinge."[2] Busoni het Friedheim egter as 'n gesaghebbende stem met betrekking tot Liszt se klavierspel beskou en die Don Juan Fantasie, Hexameron, Norma en Stumme vir hom in Londen in Desember 1897 gespeel.[3]
Tussen 1891 en 1895 het Friedheim in die Verenigde State onderrig gegee en gespeel. Daarna het hy 'n kort tyd in Londen deurgebring en tot 1904 klas gegee aan die Manchester College of Music. Hy het in 1908 tot 1911 in München gedirigeer, en hom in 1915 in die Verenigde State gevestig, voordat hy in 1921 na Toronto, Ontario, in Kanada verhuis het om professor aan die Kanadese Musiekakademie te word.[4] Die pos van dirigent van die New York Filharmoniese Orkes is tevore in 1898 en 1911 aan hom gebied. Hy was 'n goeie dirigent, maar het die aanbod albei kere van die hand gewys en verkies om op sy klavierspel te konsentreer.[1] Hy sterf in New York Stad in 1932.
Musikale werke
[wysig | wysig bron]Friedheim se klavierspel is as tegnies briljant beskou, maar hy was veral bekend vir die helderheid en rustigheid van sy interpretasies van Liszt se musiek. Ongelukkig oorleef die beste indrukke van sy spel slegs op fragmentariese wyse op die paar grammofoonopnames wat hy gemaak het.[4] Hy het omstreeks 1912 drie opnames vir Columbia gemaak. Een hiervan word beskou as 'n kuriositeit - 'n weergawe van die dodemars uit Chopin se Klaviersonate No. 2, waarin Friedheim tot aan die einde van die trio speel, en met geen meer spasie op die plaat nie, eenvoudig stop. Hy was blykbaar tevrede om net twee derdes van die stuk op te neem.[1] Hy het ook baie klavierstukke opgeneem vir die Welte-Mignon, Hupfeld en Duo-Art stelsels.
Friedheim het 'n sielkundige studie oor Liszt, asook vele herinneringe, geskryf wat deur sy leerling Theodore Bullock versamel is onder die titel Life and Liszt. Saam met sy redigeerwerk van Frédéric Chopin se werke, het Friedheim ook 'n aantal oorspronklike werke geskryf, hoewel min daarvan gepubliseer is en baie van die manuskripte nou verlore is. Sy operas sluit in The Last Days of Pompeii (nie opgevoer nie), Alexander and Thais en Die Tanzerin; twee ander, The Christians en Giulia Gonzaga, is onvoltooid gelaat. Hy het twee klavierkonserte geskryf, die ouverture A Hero of our Times, 'n simfoniese gedig, Transitions en 'n mars getiteld E pluribus unum.[4]
Verwysings
[wysig | wysig bron]Bronne
[wysig | wysig bron]- Carter, Gerard and Adler, Martin, Liszt Piano Sonata Monographs - Arthur Friedheim's Recently Discovered Roll Recording (Sydney, Wensleydale Press, 2011). ISBN 978-3-86931-795-3
- Carter, Gerard (ed.) and Adler, Martin (ed.), Facsimile of Arthur Friedheim's Edition of Franz Liszt's Sonata in B minor (Sydney, Wensleydale Press, 2011). ISBN 978-3-8442-0890-0
- Friedheim, Arthur, Life and Liszt in Remembering Franz Liszt (New York, Limelight Editions, 1987). ISBN 978-0-87910-113-8
- Hamilton, Kenneth (2008). After the Golden Age. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-517826-5.
- Ley, Rosamond, ed. (1938). "Letters To His Wife". New York: Da Capo Press. ISBN 0-306-70732-2.
- ed. Sadie, Stanley, The New Grove Dictionary of Music and Musicians, First Edition (London, Macmillan, 1980). ISBN 0-333-23111-2
- Schonberg, Harold C., The Great Pianists (New York: Simon and Schuster, 1987, 1963). ISBN 0-671-64200-6*Moore, Jerrold Northrop, "Friedheim, Arthur"
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]- Arthur FRIEDHEIM at www.arbiterrecords.com
- Nimbus Records, Grand Piano, NI 8815, Arthur Friedheim plays Liszt, Rosenthal & Gottschalk - Booklet Note at www.wyastone.co.uk
- Friedheim, Arthur (1859 - 1932) at www.schloss-wahn.de
