Gaan na inhoud

Charles Babbage

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Charles Babbage
Charles Babbage in 1860
Gebore 26 Desember 1791
Londen, Engeland
Oorlede 18 Oktober 1871 (op 79)
Marylebone, Londen, Engeland
Plek van graf Kensal Green-begraafplaas
Nasionaliteit Vlag van Verenigde Koninkryk Verenigde Koninkryk
Vakgebied Wiskunde, ingenieurswese, politieke ekonomie, rekenaarwetenskap
Instelling(s) Trinity-kollege, Cambridge
Alma mater Peterhouse, Cambridge
Bekend vir Wiskunde, Rekenaarkunde
Beïnvloed deur Robert Woodhouse, Gaspard Monge, John Herschel
Invloed op Karl Marx, John Stuart Mill
Handtekening

Charles Babbage, FRS (* 26 Desember 1791, Londen – 18 Oktober 1871, Londen)[1] was ’n Engelse wiskundige, filosoof, uitvinder en meganiese ingenieur wat die konsep van ’n programmeerbare rekenaar uitgedink het.[2][3] Hy word beskou as die “vader van die rekenaar”[4] en die uitvinding van die eerste meganiese rekenaar wat uiteindelik gelei het tot meer ingewikkelde ontwerpe, word aan Babbage toegeskryf.[5]

Dele van sy onvoltooide meganismes word uitgestal in die Londen Wetenskapmuseum. In 1991 is ’n perfek funksionerende differensiemasjien gebou na aanleiding van Babbage se oorspronklike planne. Dit is gebou met die toleransies van die 19de eeu in gedagte en die sukses van die eindproduk het aangedui dat Babbage se masjien sou gewerk het. Nege jaar later het die Wetenskapmuseum die drukker voltooi wat Babbage vir die differensiemasjien ontwerp het.[6]

Geboorte

[wysig | wysig bron]

Daar kan nie enigheid bereik word oor die geboorteplek van Babbage nie maar hy is waarskynlik gebore in Crosby Row 44, Walworthweg, Londen. ’n Blou gedenkplaat op die kruising van Larcomstraat en Walworthweg gedenk die gebeurtenis.[7]

Sy geboortedatum is in die doodsbrief in The Times gegee as 26 Desember 1792. Na die verskyning van die doodsbrief het ’n neef egter geskryf dat Babbage een jaar vroeër gebore is, in 1791. Die kerkregister van St. Mary in Newington, Londen, toon aan dat Babbage op 6 Januarie 1792 gedoop is en bevestig sy geboorte in 1791.[8][9][10]

Babbage se vader, Benjamin Babbage, was ’n bankiersvennoot van die Praeds wat die Bitton-landgoed in Teignmouth besit het. Sy moeder was Betsy Plumleigh Teape. In 1808 het die Babbage-gesin in die ou Rowdens-huis in Oos-Teignmouth ingetrek en Benjamin Babbage het die opsigter van die nabygeleë St. Michael-kerk geword.

Opvoeding

[wysig | wysig bron]
Die Geïllustreerde Londen Nuus (4 November 1871).[11]

Met sy vader se geld kon Babbage opleiding ontvang by verskeie skole en leermeesters gedurende die verloop van sy primêre opvoeding. Toe hy ongeveer agt was is hy na ’n skool in Alphington naby Exeter op te herstel van ’n koors waaraan hy naastenby beswyk het. Sy ouers het opdrag gegee dat “sy brein nie te veel moet werk nie” en Babbage het gevoel dat “hierdie groot ledigheid kon gelei het tot sy kinderagtige redenering.” Hy het vir ’n kort tydjie aan die King Edward VI Laerskool in Totnes, Suid-Devon, skoolgegaan maar weens sy gesondheid is hy weer vir ’n tyd deur privaat leermeesters opgevoed.[12] Hy het daarna by die Holmwood-akademie aangesluit in Bakerstraat, Enfield, Middlesex, onder Eerwaarde Stephen Freeman. Die akademie het ’n goed gevulde biblioteek gehad en dit is hier waar Babbage se liefde vir wiskunde ontwikkel het. Nadat hy die akademie verlaat het, het hy nog by twee privaat leermeesters les gekry. Een van die leermeesters van wie Babbage les gekry het, het hom genoeg van die groot klassieke geleer dat Babbage tot Cambridge toegelaat is.

Babbage het in Oktober 1810 by Trinity College in Cambridge aangekom.[13] Hy het breedvoerig gelees van Gottfried Wilhelm Leibniz, Joseph-Louis Lagrange, Thomas Simpson en Sylvestre François Lacroix en was diep teleurgesteld in die wiskundige onderrig wat in Cambridge aangebied is. In reaksie hierop het hy, John Herschel, Geroge Peacock en verskeie ander vriende in 1812 die Analytical Society gestig. Babbage, Herschel en Peacock was ook goeie vriende met die toekomstige regter en beskermheer van die wetenskap, Edward Ryan. Babbage en Ryan het swaers geword toe hulle met twee susters getrou het.[14] As ’n student was Babbage ook lid van ander verenigings soos die Spookklub (gemoeid met die ondersoek na bonatuurlike verskynsels) en die Verlossingsklub (gewy aan die bevryding van sy lede wat in die malhuis was).[15][16]

In 1812 het Babbage na Peterhouse, Cambridge geskuif.[13] Hy was die top wiskundige aan Peterhouse maar het nie met lof geslaag nie. Hy het egter in 1814 ’n eregraad ontvang sonder enige eksaminering.

Huwelik, familie en afsterwe

[wysig | wysig bron]
Graf van Charles Babbage te Kensal Green-begraafplaas

Op 25 Julie 1814 het Babbage met Georgiana Whitmore getrou in die St. Michaelkerk in Teignmouth, Devon. Die egpaar het in Dudmaston Hall in Shropshire gewoon[17] (waar Babbage die sentrale verhittingstelsel ontwerp het), voordat hulle na Devonshirestraat 5, Portland Place, Londen verhuis het.

Charles en Georgiana het agt kinders gehad[18] maar slegs vier, Benjamin Herschel, Georgiana Whitmore, Dugald Bromhead en Henry Prevost het die kinderjare oorleef. Charles se vrou Georgiana is op 1 September 1827 in Worcester oorlede, dieselfde jaar as Charles se vader, hul tweede seun (ook genoem Charles) en hul pasgebore seun Alexander. Sy daaropvolgende besluit om vir ’n jaar in Europa te toer het ’n vertraging in die bou van die masjien veroorsaak.

Babbage is op 18 Oktober 1871 in die ouderdom van 79 oorlede en is in Londen se Kensal Green-begraafplaas begrawe. Volgens Horsley is Babbage oorlede aan “niertekortkominge en blaasontteking”.[19] In 1983 is die outopsieverslag van Babbage ontdek en dit is later gepubliseer deur sy agteragterkleinseun.[20][21] ’n Afskrif van die oorspronklike is ook beskikbaar.[22] Die helfte van Babbage se brein word bewaar by die Hunterian-museum in die Koninklike Kollege van Sjirurgie in Londen.[23] Die ander helfte van Babbage se brein word by die Wetenskapmuseum in Londen uitgestal.[24]

Sy jongste seun, Henry Prevost Babbage (1824–1918) het in sy lewe ses verskillende werkende masjiene vanaf sy vader se ontwerpe gebou[25] waarvan een na die Harvard-universiteit gestuur is waar dit later deur Howard H. Aiken, pionier van die Harvard Mark I, ontdek is. Henry Prevost se 1910 Analitiese Enjinmeule, voorheen op vertoning by Dudmaston Hall, word nou by die Wetenskapmuseum in Londen uitgestal.[26]

Publikasies

[wysig | wysig bron]
On the economy of machinery and manufactures, 1835
  • (en) Babbage, Charles (1826). ’n Vergelykende seining van die verskeie instellings vir lewensversekering. Londen: J. Mawman.
  • (en) Babbage, Charles (1830). Beskouinge oor die aflame van wetenskap in Engeland en oor sommige van die oorsake. Londen: B. Fellowes.
  • (en) Babbage, Charles (1835). Oor die ekonomie van masjinerie en fabrikate (4 uitg.). Londen: Charles Knight.
  • (en) Babbage, Charles (1837). Dienegende Bridgewater-verhandeling, ’n framgent. Londen: John Murray. (heruitgegee deur Cambridge University Press in 2009, ISBN 978-1-108-00000-0)
  • (en) Babbage, Charles (1841). Tabel van die logaritmes van die natuurlike getalle van 1 tot 108000. Londen: William Clowes and Sons. (die LOCOMAT-blad bevat ’n herkonstruksie van hierdie tabel)
  • (en) Babbage, Charles (1851). Die tentoonstelling van 1851. Londen: John Murray.
  • (en) Babbage, Charles (1864). Tekste van die lewe van ’n filosoof. Londen: Longman. {{cite book}}: Ongeldige |ref=harv (hulp)
  • (en) Babbage, Charles (1989). Hyman, Anthony (red.). Wetenskap en Hervorming: Uitgesoekte werke van Charles Babbage. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-34311-4.

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ (en) GRO Register van sterftes: Desember 1871 1a 383 MARYLEBONE: Charles Babbage, leeftyd 79
  2. ↑ HAT Taal-en-feitegids, Pearson, Desember 2013, ISBN 978-1-77578-243-8
  3. ↑ (en) Tanenbaum, Andrew (2007). Moderne Bedryfstelsels. Prentice Hall. p. 7. ISBN 0-13-600663-9.
  4. ↑ (en) Halacy, Daniel Stephen (1970). Charles Babbage, vader van die rekenaar. Crowell-Collier Press. ISBN 0-02-741370-5.
  5. ↑ (en) Swade, Doron (2000). Die Differensiemasjien: Charles Babbage en die strewe om die eerste rekenaar te bou. Penguin. pp. 84–87. ISBN 0-14-200144-9.
  6. ↑ "SCI/TECH | Babbage-drukker werk uiteindelik" (in Engels). BBC News. 13 April 2000. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 27 Oktober 2019. Besoek op 27 April 2012.
  7. ↑ (en) http://openplaques.org/plaques/
  8. ↑ (en) Hyman 1982, p. 5
  9. ↑ (en) Moseley, Maboth (1964). Driftige genie, die lewe van Charles Babbage. Chicago: Henry Regnery. p. 29. {{cite book}}: Ongeldige |ref=harv (hulp)
  10. ↑ (en) "The Late Mr. Charles Babbage, F.R.S" . The Times. UK.
  11. ↑ (en) Hook, Diana H. (2002). Ontstaan van die kuberruim: ’n biblioteek oor die geskiedenis van rekenaarwetenskap, netwerke en telekommunikasie. Norman Publishing. pp. 161, 165. ISBN 0-930405-85-4. {{cite book}}: Onbekende parameter |coauthors= geïgnoreer (hulp)[dooie skakel]
  12. ↑ (en) Moseley 1964, p. 39
  13. ↑ 13,0 13,1 (en) Venn, J.; Venn, J. A., eds. (1922–1958). “Charles Babbage” Geargiveer 13 Januarie 2012 op Wayback Machine. Alumni Cantabrigienses (10 vols) (aanlyn uitg.). Cambridge University Press.
  14. ↑ Wilkes (2002) p. 355
  15. ↑ (en) Hofstadter, Douglas R. (1979). Gödel, Escher, Bach: ’n ewige goue binding. Penguin Books. p. 726.
  16. ↑ "Charles Babbage se rekenaarmasjiene" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 8 September 2017. Besoek op 13 Maart 2012.
  17. ↑ "Inligting omtrent besienswaardigheid vir Dudmaston Hall" (in Engels). VisitBritain. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 12 Oktober 2008. Besoek op 29 Januarie 2009.
  18. ↑ Valerie Bavidge-Richardson. "Babbage stamboom 2005" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 12 Desember 2008. Besoek op 22 Oktober 2007.
  19. ↑ (en) Horsley, Victor (1909). "Beskrywing van die brein van mnr. Charles Babbage, FRS". Philosophical Transactions of the Royal Society of London. Series B, Containing Papers of a Biological Character. 200 (262–273): 117–132. doi:10.1098/rstb.1909.0003. Besoek op 7 Desember 2007.
  20. ↑ (en) Babbage, Neville (1991). "Outopsieverslag vir die liggaam van Charles Babbage ("die vader van die rekenaar")". Medical Journal of Australia. 154 (11): 758–759. PMID 2046574. {{cite journal}}: Onbekende parameter |month= geïgnoreer (hulp)
  21. ↑ (en) Williams, Michael R. (1998). "Die "Laaste Woord" oor Charles Babbage". IEEE Annals of the History of Computing. 20 (4): 10–4. doi:10.1109/85.728225.
  22. ↑ "Postmortem-verslag deur John Gregory Smith, FRCS (anatoom)" (in Engels). Science and society.co.UK. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 20 Junie 2018. Besoek op 29 Januarie 2009.
  23. ↑ "Babbage se brein" (in Engels). www.DanYEY.co.uk. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Oktober 2019. Besoek op 29 Januarie 2009.
  24. ↑ "Besoek die museum, galerye, rekenaarwetenskap, oorsig" (in Engels). Science Museum. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 27 Julie 2013. Besoek op 25 Oktober 2010.
  25. ↑ "Henry Prevost Babbage – Die Babbage-masjien" (in Engels). Computer History Museum. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Oktober 2019. Besoek op 29 Januarie 2009.
  26. ↑ "Henry Babbage se Analitiese Enjinmeule, 1910" (in Engels). Science Museum. 16 Januarie 2007. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 3 Januarie 2016. Besoek op 29 Januarie 2009.

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]
Rekenaarprogrammeringportaal
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal.
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Charles_Babbage&oldid=2474810"