Decamerone

Die Decamerone. Venesiaanse druk van 1492

Die Decamerone (Italiaans; afgelei van Grieks δέκα deka "tien"; en ἡμέρα hemera "dag") is 'n versameling van 100 novelles wat deur die Middeleeuse Italiaanse skrrywer Giovanni Boccaccio geskryf is. As stylvormende literêre werk sou die Decamerone die voorbeeld vir die meeste ander Europese versamelings van novelle word.

Dit was waarskynlik in die jare van 1348–53 dat Boccaccio die Decamerone geskryf het in die vorm waarin dit vandag gelees word. Die wye verwysingsraamwerk van die Decamerone, met sy alternatiewelike tragiese en komiese sienswyses van die lewe, word regtens beskou as 'n meesterstuk.

Stilisties gesien is dit die mees perfekte voorbeeld van Italiaanse klassieke prosa, en die invloed daarvan op die literatuur van die Renaissance en daarna was enorm. Die Decamerone begin met die ontvlugting van 10 jong mense (7 vroue en 3 mans) van die plaaggeteisterde Florence (Firenze) in 1348. Hulle kom weldra tot rus by 'n waterryke landelike gebied, waar elke party gedurende die bestek van die aand 'n beurt kry om as koning of koningin oor die ander te heers. In die verloop van die spel besluit elke persoon in detail hoe hulle, hulle dag sal spandeer en hoe hulle op luilekker wyse uitstappies sal neem; wat die inhoud van hul buitemuurse gesprekke sal wees; die danse en liedere wat opgevoer sal word; en die belangrikste van alles, hul alternatiewe stories.

Hierdie storievertelling behels 10 dae van die tydperk (die res word opsygesit vir persoonlike en godsdienstige aangeleenthede); en daarom dan die title van die boek: Decamerone , of Tien dae se werk. Die stories kom in totaal neer op 100. Elk van die dae eindig met 'n canzone (lied) vir dans wat gesing word deur een van die storievertellers. Hierdie canzoni (liedere) sluit sommige van Boccaccio se beste liriese digwerk of poësie in.

Bykomend tot die 100 verhale of stories, wend Boccaccio 'n hooftema aan, naamlik die lewenswyse van die verfynde bourgeoisie, welke respek vir konvensies kombineer met 'n houding van gelatenheid met betrekking tot persoonlike gedrag. Die somber, treurige openingspassasies van die boek, waarin die plaag en die morele en maatskaplike chaos wat dit vergesel, beskryf word op 'n grootse wyse, is in skerpe kontras tot die sprankelende lewendigheid en opwinding van Dag 1, welke dag gespandeer word in geestige en wispelturige dispute, en plaasvind in die spitsvondige atmosfeer van intrige wat die verhale van die avonture karakteriseer wat ontvou op Dag II en Dag III.

Helaas, met Dag IV en sy stories van ongelukkige liefde, verskyn die somber atmosfeer weer. Dag V bring egter verligting, alhoewel dit nie heeltemal daarin slaag om die plegtige eggo van die dag te verdun nie. In lyn hiermee, gee dit gelukkige eindes aan liefdesstories, wat nie heeltemal glad verloop in die begin nie.

Dag VI bring weer die vrolikheid van Dag I, en stel die ouverture daar tot die grootse komiese dele naamlik; Dae VII, VIII, en IX, welke oorgegee word aan laggery en bedrieglikhede. Uiteindelik, in Dag X, word al die temas van die voorafgaande Dae tot 'n meteoriese crescendo gebring, en word die onsuiwere suiwer en puur gemaak, en die algemene, alledaagse, word heroïes gemaak.

Die voorskou tot die dae en tot die individuele stories of verhale, en sekere passasies van opmerklike briljantheid, wat gebaseer is op klassieke modelle; met hul geselekteerde woordeskat en uitvoerige periodes; het vir lang periodes die aandag van kritici opgeneem.

Daar is egter ook 'n ander Boccaccio, naamlik die meester van die gesproke woord en van die vinnig verbygaande, lewendige, spanningsvolle vertelling of narratief, welke vry is van ornamentele proliferasie. Hierdie twee aspekte van die Decamerone het die hoofbron van inspirasie van Italiaanse prosa gemaak gedurende die opvolgende eeue.

Die invloedryke 19de eeuse kritikus Francesco De Sanctis het die Decamerone beskou as 'n "menslike komedie", wat die opvolger was van Dante se "goddelike komedie"; en Boccaccio as die pionier van 'n nuwe morele orde in opvolging van die Middeleeue. Hierdie beskouing is egter nie meer volhoubaar of verdedigbaar nie, aangesien die Middeleeue nie langer voorgehou kan word as synde heeltemal asketies te wees of heelhuids betrokke met God en die na-lewe nie wat in skerp kontras was met 'n Renaissance wat net betrokke was met die mens.

Ook is die hele omvang of liggaam van Boccaccio se werk basies Middeleeus wat onderwerpe, vorm, en smaak betref, ten minste vanuit die staanspoor gesien.

Dit is egter die gees waarin Boccaccio sy onderwerpe en karakters behandel wat vernuwing bring en grootliks verskil van die Middeleeue. Vir die eerste keer wys Boccaccio in die Decamerone op opsetlike wyse hoe die mens leer om daarin te slaag om sy menslike strewes en versugtinge te oorkom. Om volgens die Decamerone van edele karakter te wees, moet mens die lewe aanvaar soos dit is, sonder bitterheid. Die mens moet bowenal bo alles die gevolge van sy handelinge of aksies aanvaar, nieteenstaande in welke mate die gevolge in stryd mag wees tot sy verwagtinge, en hoe tragies dit dan ook mag wees. Om sy aardse geluk te berde te bring, moet die mens sy begeertes beperk tot dit wat menslik moontlik is, en die absolute sonder spyt verwerp. Boccaccio dring derhalwe aan op beide man se kragte, en op sy onafwendbare beperkinge, sonder verwysing na die moontlike tussenkoms van goddelike genade.

'n Atmosfeer van geestige realiteite en die bevestiging van morele waardes onderlê die spitsvondighede, selfs in de mees losbandige passasies van die Decamerone, en is dit die eienskappe van Boccaccio se werk wat moderne kritici beklem. Dit mag derhalwe nie langer moontlik wees om Boccaccio bloot te beskou of bejeën as 'n obsene sinici of onwelvoeglike spotter of sensuele skrywer nie, maar as 'n merkwaardige skrywe met bewonderenswaardige insigte.

Gedurende die jare waarin dit geglo word dat Boccaccio die Decamerone geskryf het, het die Florentyne hom in 1350 as ambassadeur tot die hoofde van Romagna aangestel, as munisipale raadslid en ook as ambassadeur tot Lodewyk, hertog van Beiere in die Tiroolse gebied in 1351, en laastens as ambassadeur tot Pous Innocentius VI in 1354.