Hekel
 | Taalgebruik moet nagegaan word: Die teks moet vir spelling, sinsbou en woordkeuse nagegaan word. Indien dit nie binne twee weke versorg word nie, mag dit vir verwydering kwalifiseer. |
Deur te Hekel word daar 'n stuk materiaal gevorm wat met lusse aanmekaar ge'haak' word. Dit word met wol, gare of ander materiaal gemaak. Hierdie lusse word met 'n hekelnaald gevorm.[1] Hekelnaalde kom in verskeie groottes voor. Die naam hekel, is afgelei van die Franse term crochet, wat "klein haak" beteken. Hekelnaalde word gemaak van materiale soos metaal, hout, been of plastiek en word kommersieel en ook deur vakmanne vervaardig. Daar is twee verskille tussen hekel en brei. Met hekel word 'n enkel naald gebruik en elke steek word voltooi voordat daar met die volgende een aangegaan word, terwyl met brei 'n groot aantal van die steke onvoltooi gehou word op 'n slag. Variant vorme van hekel soos Tunisiese hekel en besemstok hekel hou egter ook verskeie hekel steke oop op 'n slag.
Etimologie
[wysig | wysig bron]Die woord crochet is afgelei van die Ou Franse woord crochet, 'n verkleiningsvorm van croche, wat in Germaans croc, naamlik "haak" beteken. Om 17de-eeuse Franse kant te maak, is 'n crochetage steek as aanwysing gebruik. Hierdie steek is gebruik om twee afsonderlike stukke kant aan mekaar te las. Hekel het daarna die vorm van 'n spesifieke tipe naald en materiaal aangeneem. Alhoewel die materiaal wat gevorm is geensins bekend sal lyk as hedendaagse hekel nie, is die terme waarskynlik in genealogiese verhouding dieselfde.[2]
Oorsprong
[wysig | wysig bron]Die eerste bewyse van gehekelde materiale het sy verskyning in Europa gemaak gedurende die 19de eeu. [3] Vroeër werk wat ook as hekel geïdentifiseer word is algemeen gemaak deur nålebinding, dit is 'n aparte haak-lus gare tegniek.
Die eerste keer wat dit bekend is dat instruksies vir die hekel van 'n item gepubliseer is, is in die Nederlandse tydskrif Pénélopé in 1823. Hierin word die uitdruklike gebruik van die term hekel gebruik om die tegniek in sy huidige vorm te identifiseer. Dit sluit 'n kleurplaat in wat vyf verskillende style beursies uit beeld, waarvan drie gehekel kan word met sydraad.[4] Die eerste is 'n "eenvoudig oop haak" (crochet simple ajour); 'n gaas van ketting-steek boë. Die tweede (hier geïllustreer) begin met 'n semi-oop vorm (demi jour), waar ketting-steek boë afwissel met ewe lang segmente van die glip-steek haak, en word dan afgelsluit met 'n ster gemaak uit dubbel steke (dubbelde hekelsteek— dubbel-kettingsteek in die Britse terminologie; enkel-haak in die VSA).[5] Die derde beursie is heeltemal gemaak uit dubbel-steke. Die instruksies skryf die gebruik van'n tamboer naald voor(soos hieronder geïllustreer) en sluit 'n aantal van die dekoratiewe tegnieke in.
Die vroegste gedateerde Engelse verwysing na klere wat met 'sheperd's knitting' gemaak is, is lap wat gemaak is deur lusse met 'n hak te maak. Dit word genoem in Die Memoirs van 'n Highland Dame, deur Elizabeth Grant (1797-1830). Die tydskrif inskrywing is gedateer 1812, maar is nie opgeneem in sy gepubliseer vorm tot 'n geruime tyd daarna tussen 1845 en 1867. Die werklike datum van publikasie was die eerste keer in 1898.[6] Die 1833 volume van Penélopé beskryf en illustreer 'n herder se haak (hekelnaald), en beveel die gebruik daarvan vir die hekel met growwe wol.[7]
In 1842, het een van die talle boeke wat hekel bespreek die volgende te sê gehad:
- Hekel naalde, soms genoem Herders se hake, is gemaak van staal, ivoor, of hout. Hulle het 'n haak aan die een kant soortgelyk aan die vorm van'n vis-haak. Hierdie haak word gebruik om die wol of sy te haak en terug te trek deur die hekelwerk. Hierdie naalde moet in alle grotes aangeskaf word.[8]
Twee jaar later, skryf dieselfde skrywer:
- Hekel, — 'n spesie van brei. Dit is oorspronklik beoefen deur die kleinboere in Skotland, met 'n klein haakvormnaald. Dit is egter in die laaste sewe jaar, aangehelp deur smaak en mode, voorkeur bo alle ander ornamentele werk van 'n soortgelyke aard geneem. Dit ontleen sy huidige naam van die Frans en die instrument waarmee dit gemaak word, uit sy krom vorm die sogenaamde "crochet.' Hierdie kuns het sy hoogste graad van volmaaktheid bereik in Engeland, vanwaar dit oorgedra is na Frankryk en Duitsland. Beide lande, hoe onregverdig ookal, het beweer dat hulle die uitvinding gemaak het.[9]
'n Instruksie boek uit 1846 beskryf Herder of Enkele Hekel steek as dit wat huidig in Brittanje gebruik is óf genoem word enkele haak of glip-steek haak. Die Amerikaanse terminologie gebruik altyd die laasgenoemde (die gebruik van enkele haak slegs vir gebruik soos hierbo aangedui).[10] Net so beteken dit "Dubbel" en "Franse haak".[11]
Ierse hekel
[wysig | wysig bron]
Moderne praktyk en kultuur
[wysig | wysig bron]Modes in hekel het verander aan die einde van die Victoriaanse era in die 1890's. Tydens die nuwe Edwardiaanse tydperk, die spitstyd tussen 1910 en 1920, het gehekelde kant selfs meer ingewikkeld in tekstuur en stikwerk geword.
Die sterk Victoriaanse kleure het verdwyn, en nuwe publikasies het vir wit of bleek kleure gevra. Beursies is dikwels gehekel van helderkleurige kant en bevat fraai kralewerk. Na die eerste Wêreldoorlog, is veel minder hekel patrone gepubliseer, en die meeste van hulle was vereenvoudigde weergawes van die vroeë 20ste-eeuse patrone. Na die Tweedewereldoorlog was daar 'n oplewing in belangstelling in hierdie handwerk. Tydens die laat 1940's tot die vroeë 1960's was daar veral in die Verenigde State van Amerika verhoogde belangstelling. Baie nuwe en verbeeldingryke hekel ontwerpe is gepubliseer vir kleurvolle doilies, vatlappies, en ander huis items. Hierdie patrone het vir dikker drade en garings as in vroeër patrone gevra en ook wonderlike bont kleure ingesluit. Hekelwerk bly hoofsaaklik 'n tuisteskepper se kuns tot in die laat 1960's en vroeë 1970's, totdat die jonger generasie begin hekel en ouma blokkies gewild word. 'n Maklike motief wat in die ronde gewerk word en helder kleure integreer.
Hekelnaalde
[wysig | wysig bron]
'n Hekelnaald kom in verskeie groottes en materiale, soos been, bamboes, aluminium, plastiek en staal. Die grootte word bepaal deur die deursnee van die naald se steel. 'n Handwerker is daarop gemik om steke vanv'n sekere grootte te skep om 'n bepaalde patroon grootte te bereik. Indien die grootte nie bereik word met een naald nie, kan 'n ander naald gebruik word totdat die steke die korrekte grootte is. Handwerkers kan 'n voorkeur vir een tipe hekelnaald hê as gevolg van estetiese waarde, of omdat gare gly. Bamboes en hout naalde word verkies by persone met artritis omdat dit warmte en buigsaamheid het tydens gebruik. Hekelnaalde wat ergonomiese handvatsels het is ook deesdae beskikbaar vir handwerkers.
Staalhekelnaalde wissel in grootte van 0.4 tot 3.5 mm, of 00 tot 16 in die Amerikaanse grootte. Hierdie naalde word gebruik vir baie fyn hekelwerk soos doilies en kant.
Aluminium-, bamboes-, en plastiekhekelnaalde is beskikbaar vanaf 2.5 tot 19 mm in grootte, of van B tot S in die Amerikaanse groottes.
Handgemaakte hekelnaalde word dikwels gemaak deur hout te hand-draai en soms selfs versier met semi-edelstene of krale.
Hekelnaalde wat gebruik word vir Tunisiese hekel is langwerpig en het 'n stopper aan die einde van die handvatsel, dit lyk soos'n breinaald met 'n hekelnaaldkop.
Die dubbelkop-hekelnaald het 'n hekelnaaldkop aan beide kante van die handvatsel. Daar is ook 'n dubbele hekelnaaldkop apparaat genoem 'n Cro-haak wat gewild geword het.
Bykomende leesstof
[wysig | wysig bron]- Hoe om te Hekel Basiese tutoriale om te begin hekel
- Gare Gewig Gare gewig tot hekelnaald grote gids
- Die Antieke Patroon Biblioteek
- Virtuele Museum van Tekstiel Kuns Antieke gehekelde kant
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ http://www.thefreedictionary.com/crochet.
- ↑ Santina M. Levey, Lace: a History, Victoria & Albert Museum, London, 1983, ISBN 090128615X, p. 92
- ↑ Lis Paludan, Crochet: History & Technique, Interweave Press, Loveland CO, ISBN 1883010098, p. 76
- ↑ [1] A. B. Van Meerten, Penélopé, of, Maandwerk aan het vrouwelijk geslacht toegewijd, Amsterdam, 1824, pp. 90-94
- ↑ Sarah Hazell, 200 Crochet Stitches, Search Press, Kent, 2013, ISBN 978-1-84448-963-3
- ↑ [2] Elizabeth Grant, The Memoirs of a Highland Lady, John Murray, London, 1898 p. 182.
- ↑ [3] A. B. Van Meerten, Penélopé, of, Maandwerk aan het vrouwelijk geslacht toegewijd, Amsterdam, 1833, pp. 152
- ↑ [4] Miss Lambert, Hand-book of Needlework, New York City, 1842, p.92
- ↑ [5] Miss Lambert, My Crochet Sampler, London, 1844, pp. 9-10
- ↑ Nancy Nehring, Learn Slip Stitch Crochet, Annie's Attic, Berne IN, 2008, ISBN 1596352159, p. 2
- ↑ [6] Mlle. Riego de la Branchardiere, Knitting, Crochet, and Netting, London, 1846, p.57
