Hidrosfeer
|
Hierdie artikel bevat nie ’n bronnelys nie, wat beteken dat die inhoud nie geverifieer kan word nie. Enige bevraagtekende inligting mag dus ook mettertyd verwyder word. Help Wikipedia deur betroubare bronne tot die artikel by te voeg. |
Die term hidrosfeer verwys na die water wat sowel in die atmosfeer van 'n planeet asook op sy oppervlak en in sy grond voorkom (oppervlak- en grondwater). Op ons aarde verwys die vakterm watersiklus na die voortdurende uitruiling van water in die hidrosfeer. Hierdie siklus sluit grondwater en water wat in rotse gestoor is (litosfeer), die water in diere en plante (biosfeer), die water in vloeibare en bevrore vorm op die oppervlak en water in die vorm van waterdamp, wolke en neerslag in die atmosfeer in.
Alhoewel dit natuurlik ook die mere, riviere en grondwater insluit, bestaan die hidrosfeer hoofsaaklik uit die oseane, wat sowat 70,8 persent van die aarde se oppervlak bedek. Met 'n gemiddelde diepte van 3 794 meter is hulle vyf keer so diep as die gemiddelde hoogte van die aarde se vastelande. Die massa van die oseane is rofweg 1.35 × 1018 ton of 1/4 400 van die aarde se totale massa.
Daar is ongeveer 1 360 000 000 km³ water op aarde. Hierdie water is rofweg as volg versprei:
- 1 320 000,000 km³ is in die oseane,
- 25 000 000 km³ (1,8%) is in gletsers en die pole,
- 13 000 000 km³ (0,9%) is grondwater,
- 250 000 km³ (0,02%) is varswater in mere, binnelandse seë, en riviere,
- 13 000 km³ (0,001%) is atmosferiese waterdamp op enige gegewe oomblik.
Die beweging van water binne die hidrosfeer word hidrologiese siklus genoem. Hierdie beweging blyk baie duidelik te wees in die vloei van riviere en spruite, maar kom ook in mere damme voor.
In die geval van die oseane word die beweging deur die water se temperatuur en soutgehalte bepaal. Warm water het 'n kleiner gewig en digtheid as koue water, en soutwater het 'n hoër digtheid as vars water. Die kombinasie van temperatuur en soutgehalte bepaal of die water na die oppervlak styg, na die grond sink of in 'n gemiddelde diepte bly.
Die waterkringloop
[wysig | wysig bron]Ook bekend as die hidrologiese siklus. Wanneer dit reën, gebeur een van die volgende met die water:
- Dit verdamp
- Dit filtreer in die grond (staan bekend as infiltrasie)
- Dit vloei bo-op die grond terug na die see (staan bekend as afloop)
Die water wat infiltreer, sal deur porieë en nate in gesteentes deursyfer totdat dit 'n laag soliede rots bereik wat nie water deurlaat nie. Die boonste vlak van die ondergrondse water word die watertafel genoem en gesteentes wat nie water deurlaat nie, word keerbanke genoem. 'n Akwifer is 'n waterdraer/gesteente wat water absorbeer.
