Gaan na inhoud

Nasionale lied van Suid-Afrika

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
(Aangestuur vanaf Volkslied van Suid-Afrika)
Die Nasionale lied van Suid-Afrika in die Suid-Afrikaanse staatskoerant, 1997
Nasionale lied van Suid-Afrika
“Die Stem van Suid-Afrika” en “Nkosi Sikelel' iAfrika” word deur ’n Amerikaanse militêre orkes in 1994 as deel van ’n amptelike staatsbesoek van die Suid-Afrikaanse president Nelson Mandela aan die Amerikaanse hoofstad Washington, D.C. saam opgevoer

Die Nasionale lied van Suid-Afrika is sedert 1996 ’n samevoeging van “Die Stem van Suid-Afrika” en “Nkosi Sikelel' iAfrika” (God seën Afrika) en is in 1997 as Suid-Afrika se nasionale volkslied goedgekeur. Die onderskeie verse is in die vyf mees gebruikte Suid-Afrikaanse tale (Afrikaans, Engels, Suid-Sotho, Xhosa en Zoeloe)[1] en die lied bestaan uit twee dele in verskillende toonhoogtes. Die eerste twee verse is ontleen aan “Nkosi Sikelel' iAfrika”, terwyl die laaste twee aan “Die Stem van Suid-Afrika” ontleen is, met die laaste vers wat heeltemal verander is. Die eerste twee lyne van die eerste vers is in Xhosa, die volgende twee in Zoeloe, gevolg deur Suid-Sotho in die tweede vers, Afrikaans in die derde vers en Engels in die vierde. Die komitee wat vir die nuwe komposisie verantwoordelik was het bestaan uit Anna Bender, Elize Botha, Richard Cock, Dolf Havemann (sekretaris), Mzilikazi Khumalo (voorsitter), Mazisi Kunene, John Lenake, Fatima Meer, Khabi Mngoma, Wally Serote, Johan de Villiers en Jeanne Zaidel-Rudolph.[2]

Die nasionale lied van Suid-Afrika is ’n saamvoeging van nuwe Engelse lirieke met uittreksels van die 19de-eeuse lied “Nkosi Sikelel' iAfrika”, wat deur Enoch Sontonga gekomponeer is, en die Afrikaanse lied “Die Stem van Suid-Afrika” wat vanaf die laat 1930’s tot die middel 1990’s as die nasionale volkslied van Suid-Afrika gedien het.[3] Vanaf 1994 tot 1997 het albei liedere in hul volledige weergawe langs mekaar as nasionale volksliedere van Suid-Afrika gedien.[4]

Na die Nasionale lied van Suid-Afrika word gereeld verwys as “Nkosi Sikelel' iAfrika” (weens sy eerste woorde), maar dit was nog nooit sy amptelike naam nie; dit staan as “Nasionale lied van Suid-Afrika” bekend. Dit is in 2017 deur The Economist as die beste nasionale volkslied wêreldwyd benoem.[5]

Struktuur

[wysig | wysig bron]

Die feit dat dit van toonhoogte verander en met ’n ander sleutel eindig (van G-major na D-major), ’n kenmerk wat dit met die Italiaanse en die Filippynse volksliedere deel,[6] maak dit in komposisionele opsig ongewoon. Die lirieke maak gebruik van die vyf mees verspreide tale in Suid-Afrika – Xhosa (eerste vers, eerste twee lyne), Zoeloe (eerste vers, laaste twee lyne), Suid-Sotho (tweede vers), Afrikaans (derde vers) en Engels (laaste vers). Die lirieke word in hierdie tale gesing, onafhanklik van die sanger se moedertaal. Die eerste helfte is saamgestel deur Mzilikazi Khumalo[7] en die laaste helfte deur Jeanne Zaidel-Rudolph, wat ook die laaste vers geskryf het.[7][8]

Geskiedenis

[wysig | wysig bron]

Agtergrond

[wysig | wysig bron]

Vanaf die laat 1940’s tot die vroeë 1990’s was Suid-Afrika onder die Apartheidsbeleid, ’n algemeen veroordeelde stelsel van geïnstitusionaliseerde rasseskeiding en diskriminasie gebaseer op wit oorheersing en die onderdrukking van die swart meerderheid ten voordeel van die politieke en ekonomies dominante Afrikanerminderheid en ander blankes. Gedurende Apartheid het “Die Stem van Suid-Afrika” as nasionale volkslied van Suid-Afrika gedien, wat kort ook net “Die Stem” genoem is, ’n Afrikaanse lied wat die Voortrekkers en hul Groot Trek beskryf. “Die Stem” is ’n gedig wat deur C.J. Langenhoven in 1918 geskryf en in 1921 deur die dominee M.L. de Villiers getoonset is.[9] “Die Stem van Suid-Afrika” was in der waarheid Langenhoven se bekendste enkele werk. Dit was ook De Villiers se gedenkwaardigste toonsetting. Later het die Suid-Afrikaanse Uitsaaikorporasie sowel “God save the King” as “Die Stem” aan die einde van hul daaglikse uitsendings gespeel. Dit is die eerste keer in die openbaar gesing met die amptelike hysing van die landsvlag op 31 Mei 1928, maar dit was eers op 2 Mei 1957 dat die regering “Die Stem” as die amptelike volkslied aanvaar het. As “The Call of South Africa” is dit mettertyd ook in Engels gesing. “Die Stem” het tussen 1938 en 1957 saam met “God Save the King/Queen” as nasionale volkslied gedien,[10] en daarna tot in 1994 alleenlik as nasionale volkslied van Suid-Afrika. “Die Stem van Suid-Afrika” is saamgestel uit agt verse (die oorspronklike vier in Afrikaans en vier in Engels – ’n vertaling van die Afrikaanse s’n met enkele veranderinge). Dit is selde volledig gesing; die eerste vers was die bekendste en is soms met die laaste vers gesing.

Met die einde van apartheid in die jare negentig het die argitekte van die oorgang na ’n nuwe bedeling egter besef dat daar ’n nuwe nasionale lied sou moes kom wat vir almal aanvaarbaar is, waardeur die toekomstige status van “Die Stem van Suid-Afrika” bevraagteken is, aangesien die voorheen benadeeldes nie sou aanklank vind nie.[11][12] Dit is uiteindelik as die nasionale volkslied behou, alhoewel “Nkosi Sikelel' iAfrika”, ’n Xhosa-lied wat deur die Anti-Apartheidsbeweging gebruik is, die tweede nasionale volkslied met gelyke regte geword het.[13] “Nkosi Sikelel' iAfrika” is in 1897 deur die Metodistiese onderwyser Enoch Sontonga gekomponeer. Dit was oorspronklik ’n kerklied maar het later ’n simbool van politieke weerstand teen Apartheid geword.

Die Suid-Afrikaanse regering het in 1994 albei liedjies as gelykwaardige nasionale volksliedere goedgekeur, toe hulle tydens Nelson Mandela se inhuldiging gespeel is.[14]

Vir die Rugbywêreldbeker 1995 het Morné du Plessis voorgestel dat die Springbokke al die woorde van “Nkosi Sikelel' iAfrika” aanleer, en, volgens hul instrukteur Anne Munnik, het “hulle dit met baie trots gedoen”.[15]

Ontstaan

[wysig | wysig bron]

Die gebruik van twee nasionale volksliedere was ’n omslagtige reëling, aangesien die volledige opvoering van albei sowat vyf minute geneem het.[16] Dit is reggestel toe Suid-Afrika se dubbele volksliedere vroeg in 1997 in verkorte vorme saamgevoeg is[17] om die huidige nasionale volkslied te skep. Deur die twee volksliedere saam te voeg – en alle Suid-Afrikaners te laat begryp dat dit ’n lied van seënbede en glorie onder die helderblou hemel van Suid-Afrika is – is ’n kompromis bereik in die edelste tradisie van versoening. Die nuwe nasionale volkslied is tydens ’n opening van die Suid-Afrikaanse Parlement in Februarie 1997 gespeel,[18] en is op 10 Oktober 1997 in die Suid-Afrikaanse Staatskoerant gepubliseer.[17] Gedurende die saamstelling van die nuwe nasionale volkslied is deur die Suid-Afrikaanse president Nelson Mandela voorgestel dat dit nie langer as 1 minuut en 48 sekondes lank mag wees.[17] Die nuwe Engelse lirieke is van die laaste vier lyne van die eerste vers van “Die Stem van Suid-Afrika” oorgeneem en sal hoop in die Suid-Afrikaanse samelewing ná die einde van apartheid weerspieël.

Lyne wat aan die twee vorige volksliedere ontleen is, is verander om meer inklusief te wees, en dit het nie eksplisiet verwys na spesifieke bevolkingsgroepe van die land nie. Dus is lyne van die apartheidsvolkslied se eerste vers wat na die Voortrekkers se Groot Trek verwys, weggelaat, aangesien “dit die ervaring van slegs een deel” van die Suid-Afrikaanse samelewing was.[8][17] Net so is die woorde “Woza Moya” uit “Nkosi Sikelel' iAfrika” weggelaat, aangesien dit ’n eksplisiete Christelike verwysing pleks van ’n algemene godsdienstige verwysing is,[8] en derhalwe vir Suid-Afrikaners met ’n ander geloof, veral Suid-Afrikaanse Moslems en Jode in Suid-Afrika, nie aanvaarbaar sou wees nie.[17] ’n Nuwe vers wat in geeneen van die twee liedjies bestaan nie is ook bygevoeg. Die Engelse weergawe van “Die Stem van Suid-Afrika” was minder bekend as die Afrikaanse weergawe en kon dus met min beswaar of omstredenheid verander word.[17] Vervolgens was die Engelse deel van die nuwe Suid-Afrikaanse volkslied die een waarvan die grootste deel van die lirieke van die vorige weergawe verander is.[17]

Kritiek

[wysig | wysig bron]

In onlangse jare het veral die Afrikaanse deel van die Suid-Afrikaanse volkslied kritiek deurgeloop, aangesien dit oorspronklik deel was van die volkslied van Suid-Afrika wat tydens die apartheidsera gebruik is;[19] veral die Economic Freedom Fighters het weens dié gedeelte se konneksie vir sy verwydering gepleit.[20][21][22][23] Ander verdedig die insluiting van die Afrikaanse vers en wys daarop dat dit hoofsaaklik opgeneem is as gevolg van die wense van die eerste Suid-Afrikaanse president ná apartheid, Nelson Mandela, wat die opname daarvan as ’n versoeningsmaatreël vir die toekoms van Suid-Afrika bedoel het.[24][14][15]

Inhoud

[wysig | wysig bron]

Die Zoeloe- of Xhosa-weergawe van “Nkosi Sikelel' iAfrika” (God seën Afrika) word gebruik vir die eerste vers, terwyl die Suid-Sotho-weergawe die tweede vers van die nasionale lied vorm. Die derde en vierde verse bestaan uit ’n Afrikaanse en Engelse deel van “Die Stem”.

Lirieke van die volkslied Vertaal in Afrikaans
Xhosa Nkosi sikelel' iAfrika
Maluphakanyisw' uphondo lwayo, 		Here, seën Afrika
Mag haar gees opstyg,
Zoeloe Yizwa imithandazo yethu,
Nkosi sikelela, thina lusapho lwayo. 		Hoor ons gebede aan,
Here, seën ons, haar kinders.
Suid-Sotho Morena boloka setjhaba sa heso,
O fedise dintwa le matshwenyeho,
O se boloke, O se boloke setjhaba sa heso,
Setjhaba sa, South Afrika — South Afrika. 		God, ons vra U om ons nasie te beskerm,
Gryp in en beëindig alle konflikte.
Beskerm ons, beskerm ons nasie,
ons nasie, Suid-Afrika – Suid-Afrika.
Afrikaans
Uit die blou van onse hemel,
Uit die diepte van ons see,
Oor ons ewige gebergtes
Waar die kranse antwoord gee,
Engels Sounds the call to come together,
And united we shall stand,
Let us live and strive for freedom
In South Africa our land. 		Klink die oproep om saam te kom,
en verenig sal ons staan.
Kom ons leef en streef na vryheid
in Suid-Afrika ons land!

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ (en) "National anthem". sahistory.org.za. Besoek op 23 Mei 2017.
  2. ↑ (en) Breakfast, Swellendam Guesthouse B&B | Augusta de Mist | Garden Route Accommodation | Bed and (13 April 2015). "The South African National Anthem: a history on record". Swellendam Country House | Hotel | B&B | Augusta de Mist | Garden Route Accommodation | Bed and Breakfast. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 Januarie 2019. Besoek op 31 Desember 2018.
  3. ↑ (en) "South Africa Will Play Two Anthems Hereafter". The New York Times. New York. 3 Junie 1938. p. 10. Besoek op 31 Oktober 2018.
  4. ↑ (en) "National Anthem". Departement van Kuns en Kultuur, Regering van Suid-Afrika. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 13 Oktober 2018. Besoek op 13 Oktober 2018.
  5. ↑ (en) "Nkosi Sikelel' iAfrika is world's favourite national anthem". Times Live. 27 Desember 2017.
  6. ↑ (en) "South Africa – National Anthem of South Africa (Die Stem van Suid-Afrika/Nkosi Sikelel' iAfrika)". NationalAnthems.me. Besoek op 27 November 2011.
  7. ↑ 7,0 7,1 (en) "National anthem of South Africa". 1997. p. 4. Besoek op 20 Februarie 2018.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 (en) "The national anthem is owned by everyone". South African Music Rights Organisation. 17 Junie 2012. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 13 Maart 2013. Besoek op 13 Maart 2013.
  9. ↑ (en) "SA National Anthem History". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 31 Mei 2013. Besoek op 21 Oktober 2007.
  10. ↑ (en) "The Presidency: National Anthem". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 25 Mei 2012. Besoek op 6 Junie 2012.
  11. ↑ (en) "Master of His Fate". archive.nytimes.com.
  12. ↑ (en) Keller, Bill. "Symbols/The New South Africa; The First Emblems of Unity: A Little Something for Everyone". The New York Times.
  13. ↑ (en) Bill Keller. "THE SOUTH AFRICAN VOTE: THE VOTING; Blacks Seizing Their Moment: Liberation Day". The New York Times.
  14. ↑ 14,0 14,1 (en) Carlin, John (2008). Playing the Enemy. New York: Penguin. pp. 147, 153. ISBN 978-1-59420-174-5.
  15. ↑ 15,0 15,1 (en) Carlin, John (2008). Playing the Enemy. New York: Penguin. pp. 173–178. ISBN 978-1-59420-174-5.
  16. ↑ (en) Donald G. McNeil (28 Maart 1996). "Johannesburg Journal;Will Rugby Embrace, or Crush, a Dainty Flower?". The New York Times.
  17. ↑ 17,0 17,1 17,2 17,3 17,4 17,5 17,6 (en) Allen, Siemon (15 Oktober 2013). "flatint: The South African National Anthem: a history on record". BlogSpot. Besoek op 17 April 2018.
  18. ↑ (en) "South African Parliament Opening". C-SPAN.org.
  19. ↑ (en) "PressReader.com – Connecting People Through News". www.pressreader.com.
  20. ↑ (en) "The surreal moment when a Harlem choir sings Die Stem for Winnie". News24.
  21. ↑ (en) Haden, Alexis (27 Desember 2017). "Nkosi Sikelel' iAfrika named best national anthem in the world". The South African.
  22. ↑ (en) Haden, Alexis (18 April 2017). "EFF calls for removal of Die Stem on 120th anniversary of Enoch Sontonga's death". The South African.
  23. ↑ (en) "Die Stem adulterates Nkosi Sikelel iAfrika – EFF". News24. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 12 Junie 2018. Besoek op 3 September 2020.
  24. ↑ (en) "EFF 'missing the plot' on Die Stem". The Sowetan. 27 September 2015.

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Nasionale_lied_van_Suid-Afrika&oldid=2687160"