Wikipedia:Administrateur
Administrateurs, ook soms verkort as admins en ook genoem sysops (van die Engelse "system operators") is Wikipediane aan wie die gemeenskap toegang tot tegniese eienskappe van die projek verleen, sodat hulle aan die onderhoud en instandhouding van Wikipedia aandag kan gee. Administrateurs kan bladsye beveilig en verwyder, ander bydraers blokkeer of verban en ook enige van hierdie aksies ongedaan maak. Hierdie voorregte word vir 'n onbepaalde periode aan 'n administrateur toegestaan en word slegs onttrek op versoek van die administrateur self of ander omstandighede waar die administrateur skuldig bevind word aan 'n misbruik van hierdie voorregte. Administrateurs is bydraers wat vrywilliglik ekstra verantwoordelikheid op hulself neem. Hulle is dus nie betaalde werknemers van die Wikimedia-stigting nie.
In die dae toe Wikipedia nog sy babatreë gegee het, het alle bydraers ook as administrateurs gefunksioneer en in prinsiep behoort dit steeds so te wees. Enige gebruiker kan hom- of haarself gedra soos dit 'n administrateur betaam (behalwe om valslik te beweer dat hulle een is), selfs al besit hulle nie oor die ekstra administratiewe funksies nie. Daar was reeds vroeg uitgewys dat administrateurs nooit tot 'n spesiale subgroep van die gemeenskap moet ontwikkel nie, maar dat hulle deel is van die gemeenskap net soos al die ander bydraers. Hulle word egter voorsien van ekstra gereedskap vir huishoudelike take wat moontlik die projek kan skaad as alle gebruikers toegang daartoe het.
Die gemeenskap verwag wel van administrateurs om die noodsaaklike instandhouding en huishoudelike take te verrig waartoe die ekstra voorregte hulle in staat stel. Voorbeelde van sulke take is die dophou van die nomisasies vir bladsyverwydering, sodat die konsensus van die gemeenskap uitgevoer kan word, asook die dophou van "onlangse wysigings", sodat blatante vandalisme vinnig teruggerol kan word. Gebruikers mag administrateurs ook kontak vir hulp of advies rakende tegniese sake. Omdat administrateurs oor die algemeen deur die gemeenskap as vertroude bydraers beskou word, gebeur dit soms dat ander gebruikers 'n administrateur kontak om op te tree as 'n bemiddelaar tydens 'n konfliksituasie. Ook gewone gebruikers mag om die rede gekontak word: bemiddelaars is altyd neutraal en is nie self direk betrokke met die kwessies waarmee hulle ander help nie.
Administratiewe gereedskap
[wysig bron]Wiki-sagteware het 'n paar belangrike funksies wat beperk is. Administrateurs het wel toegang tot sommige van die funksies. Hulle is:
Beveiligde bladsye
[wysig bron]- Administrateurs kan die Tuisblad en ander geslote bladsye wysig. Indien u kommentaar of voorstelle rakende veranderinge van die tuisblad het, is u meer as welkom om dit op die tuisblad se besprekingsblad te noem. Die tuisblad is 'n duidelike teiken vir vandalisme en die beveiliging daarvan is die enigste manier om ons welkommat skoon te hou van willekeurige profaniteit.
- Die beveiling van bladsye (en die onbeveiliging daarvan). Daar bestaan verskillende mates van beveiliging teen sekere klasse van gebruikers, asook die beveiling van die skuif van 'n bladsy. Bladsye word slegs in sekere situasies beveilig en selfs dan slegs tydelik. Voorbeelde sluit in artikels wat dikwels die teiken van vandalisme is.
Verwydering en herstelling van bladsye
[wysig bron]- Verwydering van bladsye, insluitende beelde, en hul wysigingsgeskiedenis. Soms is die verwydering van bladsye bloot vir 'n tegniese rede, soos wanneer 'n bladsy geskuif moet word na 'n bladsy wat tans 'n aanstuur is, of in ander gevalle is dit bladsye wat bloot geskep is om vandalisme ten toon te stel. Verwydering van bladsye wat kopiereg skend word ook deur administrateurs hanteer.
- Besigting en herstelling van verwyderde bladsye, insluitende beelde, en hul wysigingsgeskiedenis.
Blokkering en onblokkering van gebruikers
[wysig bron]- Die blok van IP-adresse en gebruikersrekeninge, vir 'n spesifieke of onbepaalde tyd.
- Onblokkering van IP-adresse en gebruikersrekeninge.
Terugrolling
[wysig bron]- Spoedige terugrolling van bladsye. Enige gebruiker (hetsy ingeteken of nie) kan 'n bladsy na 'n vroeër weergawe terugrol. Administrateurs beskik oor 'n vinniger, outomatiese terugrolfunksie om hulle te help met die terugrolling van vandalisme.
Ontwerp en bewoording van die raamwerk en spesiale bladsye
[wysig bron]Administrateurs kan die volgende take verrig:
- Die teks van sommige spesiale bladsye en die raamwerk verander deur die bladsye in die MediaWiki-naamspasie te wysig, soos byvoorbeeld die bo-kant van bladsye soos die "Special:Whatlinkshere" en die bladsy wat 'n geblokkeerde gebruiker sal kry wanneer hy/sy 'n wysiging probeer maak.
- Die styl te verander deur wysigings aan die CSS en die "monobook stylesheet" by MediaWiki:Monobook.css aan te bring, asook die
- wysiging van algemene en spesifieke JavaScript van die sagteware by MediaWiki:Common.js.
Ander
[wysig bron]Gebruikers met administrateurstatus kan ook:
- bladsye skuif wat teen skuiwing beveilig is;
- die bladsy Special:Unwatchedpages besigtig, sodat hulle kan let op bladsye waar vandalisme moontlik nie raakgesien sal word nie;
- die geskiedenis van verwyderde bladsye besigtig.
Hoe om 'n administrateur te word
[wysig bron]Indien u 'n administrateur wil wees, kan u uself nomineer. Let asseblief op die riglyne wat beide hier en daar genoem word. U mede-gebruikers sal die nominasie bespreek en probeer bepaal of daar konsensus is, sodat u 'n administrateur kan word.
Dit is raadsaam om vir 'n tydperk by Wikipedia aktief te wees voor u administrateurstatus aanvra: ander gebruikers kan u tog eers vertrou as hulle u herken. Hier is 'n hulpmiddel om te help bepaal of 'n spesifieke gebruiker gereed is om 'n admin te wees : adminscore.
Wees asseblief versigtig! U moet uiters versigtig wees wanneer u die funksies gebruik waartoe administrateurs toegang gegee word, veral die vermoë om bladsye en beelde te verwyder (saam met hul wysigingsgeskiedenis) en die vermoë om IP-adresse en gebruikers te blokkeer. Besoek gerus die Engelse riglyne by en:Wikipedia:Administrators' how-to guide en die geskakelde bladsye by en:Wikipedia:Administrators' reading list voor u met u nuwe gereedskap begin rondspeel.
Sekuriteit: Daar word van administrateurs en burokrate verwag om sterk wagwoorde vir hulle rekenings te gebruik. Op 7 Mei 2007 het 'n vandalis toegang tot 'n administrateur se rekening gekry en die Engelse tuisblad se inhoud vervang met "Where is the main page"?.
Probleme met administrateurs
[wysig bron]Indien u voel dat 'n administrateur hom- of haarself op 'n onvanpaste wyse teenoor u gedra het, moet u u besorgdheid daaroor direk aan die administrateur self stel en probeer om 'n oplossing op 'n beskaafde en ordentelike manier te vind. Indien die saak tussen die twee partye nie opgelos kan word nie, kan u 'n derde, onpartydige gebruiker vra om as bemiddelaar op te tree.
Misbruik van administrateurstatus
[wysig bron]Administrateurs mag van hul voorregte onthef word indien hulle dit misbruik.
"No big deal"
[wysig bron]Jimbo Wales, die stigter van Wikipedia, het in Februarie 2003 die volgende oor administrateurs te sê gehad:
I just wanted to say that becoming a sysop is *not a big deal*.
I think perhaps I'll go through semi-willy-nilly and make a bunch of people who have been around for awhile sysops. I want to dispel the aura of "authority" around the position. It's merely a technical matter that the powers given to sysops are not given out to everyone.
I don't like that there's the apparent feeling here that being granted sysop status is a really special thing.
- Jimbo Wales, wikimedia.org archive entry, gmane archive entry