8. Jahrhundert

S 8. Jahrhundert hät am 1. Januar 701 aagfange und am 31. Dezember 800 uufghört.
In Europa isch es d Epoche vom Früehmittelalter.

Zytalter / Epoche

• Islamischi Expansion:
  • Eroberig vom Weschtgote-Riich uf dr Iberische Halbinsle (Schlacht am Guadalete, 711)
    • Aschturien chann sich als "Widerstandsnäscht" behaupte (Schlacht vo Covadonga, 722)
  • Endgültigs Endi vo dr arabische Expansion im Weschte nach dr Niederlaag gege d Franke (Schlacht bi Tours und Poitiers, 732)
  • Die zweit Belagerig vo Konstantinopel (717-718) scheiteret (717/18)
  • S'Industal wird eroberet; Zentralasie wird nach dr Schlacht am Talas ghalte; d Zerschtörig vo dr indische Hochkultur dur di islamische Eroberer fangt aa
• Als Reaktion uf d Iifäll vo islamische Eroberer in Indie wird dr indisch Mahayana- und Vajrayana-Buddhismus in Tibet iigfüehrt, dur de König Trisong Detsen, de tantrischi Meischter Padmasambhava und de indisch Abt Santarakshita. Us dere Zyt gaht d Nyingma-Schuel vom tibetische Buddhismus hervor.
• Tod vom tibetische König Ligmincha, Undergang vo de tibetische Bön-Königsdynaschtie vom Zhang Zhung
• Byzantinische Bilderschtriit: Theologischi Usenandersetzig über d Aabetig, wie d'Gegner, d'Ikonoklaste, meine oder dr Verehrig, wie säll d'Befürworter, d'Ikonodule, nenne vo Ikone. Dr Stritt isch e Uswirkig vum islamische Bilderverbot.
• Fortschriitendi Entmachtig vo de merowingische Königä dur di karolingische Huusmeier; Absetzig vom letschte Merowinger 751 dur de Pippin.
• Aafang vo de Wikinger-Raubzüüg uf Wescht- und Südeuropa; Überfall uf s Chloschter Lindisfarne im Summer 793
• Aafangend im 8. Jahrhundert büessed di germanische Buure allmählich ihri Freiheit ii und s Lehe setzt sich dure. Dr Wandel isch bis ungfähr zum Jahr 1000 grossteils abgschlosse.

Ereigniss / Entwicklige

• 797 isch mit dr Irene s'erstmol e Frau Älleiherrscheri vum Byzantinische Riich un demit de iure als römischi Kaiseri Oberherri vu dr christliche Staate. Dr Papst z'Rom isch aber dr Asicht, dass e Frau nit s'Riich regiere cha un siht dr römisch Kaiserthron als vakant a.
• Dr fränkisch König Karl dr Gross wird am 24. Dezember 800 in Rom vom Papst zum römische Kaiser 'krönt (sognennti Translatio Imperii ufgrund dr vum Papst behauptete Thronvakanz in Konstantinopel).

Persönlichkeite

• Beda Venerabilis (dt. Beda dr Ehrwürdigi) (*um 673 bi Wearmouth in Northumbria; † 26. Mai 735 Chloschter Jarrow), englische Benediktinermönch, Theolog und Gschichtsschriiber
• Leon III. (*um 680; †741) byzantinische Kaiser
• Karl Martell (Karl dr Hammer) (*um 689; †22. Oktober 741 in Quierzy) isch en fränkische Huusmeier us em nach ihm benännte Gschlecht vo de Karolinger gsii
• Hischam]] (*691; †741) Kalif vo de Umayyade
• Du Fu (*712; †770), eine vo de bedüütendschte Dichter vo dr chinesische Tang-Dynaschtii
• Alkuin vo York (*732; † um 804), Bischof vo Tours und Berater vom Karl em Grosse
• Karl dr Grossi (* um 748; † 814), König vo de Franke, (west)römische Kaiser
• Rabanus Maurus (* um 750; †856), Mainzer Glehrte und Erzbischof
• Harun ar-Raschid (Harun dr Rechtgleiteti) (* um 768; †809), Kalif us em Gschlecht vo de Abbaside
• Einhard (* 770; † um 840), fränkische Gschichtsschriiber und Biograph vom Karl en Grosse.
• Hadrian I. (†795) Papst vo dr römisch-katholische Chile
• Irene *753, †803 erste alleiregierendi Frau als römischi Kaiseri.
• Guru Rinpoche (Geburts- und Schterbedate unbekannt), Meischter vom tantrische Buddhismus, er hät de Vajrayana-Buddhismus im 8. und 9. Jahrhundert in Tibet iigfüehrt
  • König Trisong Detsen (†858), regierende König vo Tibet, uf siin Wunsch isch d Überträgig vom Buddhismus us em indische Sanskrit is Tibetische erfolgt
  • Abt Santarakshita, Abt vo dr indische Chloschteruniversität vo Nalanda, hät d Übersetzig vo de buddhistische Sutre uusgfüehrt und di erschte siebe buddhistische Mönch in Tibet gweiht
  • Vairocana, en bedüütende Übersetzter vo buddhistische Lehre zur Zyt vo dr erschte Übersetzigsphase vo buddhistische Schrifte us em indische Sanskrit is Tibetische
• Vimalamitra, grosse buddhistische Glehrte vom 7./8. Jahrhunderts

Erfindige und Entdeckige

• Im Kaiserriich China wird vom Bi Sheng d Technik vom Setze vo Büecher mit bewegliche Lettere erfunde. Mit Hilf vo Wachs werded debei einzeln hergeschtellti Druckschtempel us Keramik uf ere Iseform aagordnet.
• I dr Schlacht am Talas (öschtlich vo Samarkand gläge) grated im Jahr 751 Chinese in persischi Chriegsgefangeschaft, mit dene söll denn d Kenntnis vo dr Papierherstellig in arabische Ruum glangt sii.
• Dr Dschābir ibn Hayyān entwickled d Grundlaage vo dr Chemii.
• Di karolingischi Minuskel setzt sich im Handschriftenwese als Schrifttype dure.

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „[[:{{{1}}}:{{{2}}}|{{{2}}}]]“ vu {{{1}}}.wikipedia.org. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.