Gemeini Alroune

Dialäkt: Bärndütsch

Gemeini Alroune
Gmeini Alroune (Mandragora officinarum)
Systematik
Euasteriden I Ordnig: Nachtschatteartigi (Solanales) Familie: Nachtschattegwächs (Solanaceae) Underfamilie: Solanoideae Gattig: Alroune (Mandragora) Art: Gemeini Alroune
Wüsseschaftlige Name
Mandragora officinarum
L.

D Wurzle vo der Gemeine Alroune

Unryfi Frücht vo der Gemeine Alroune

Di Gemeini Alroune (Mandragora officinarum)

Di Gemeini Alroune (Mandragora offivinarum), isch e Pflanzeart us der Gattig Alroune u ghört zur Familie vo de Nachtschattegwächs (Solanaceae). Ihri Wurzle wärde ou Alrounewurzle gnennt. Si isch i der Antike als Zouberpflanze gschetzt gsi u drum i de kulturgschichtleche Traditione ygsetzt worde.

Beschrybig

Erschynigsbild u Bletter

Di Gemeini Alroune isch eini de meh oder weniger stängellose, usduurende chrutige Pflanze. Di fleischig, chräftigi, sech oft i zwöi bis drü Teili spaltendi, Pfahlwurzle, wachst rächt verzweigt dür z Ärdrych. Si chöi sech bis zu 40 Santimeter i tiefi grabe.

Di Bletter stöh in ere grundständige Blattrosette u sy gstilet. D Blattspreite sy behaart bis unbehaart u variert i Form u Grössi. Meischtens isch si aber ellipseförmig bis verchehrt-eiförmig u sy höchstens 45 Santimeter läng. Ds Verhältnis vo der Längi u der Breiti lyt zwüsche 1 : 1,5 u 1 : 10. Der Blattrand isch gwället u lyt offe uf em Bode. D Bletter sy dunkelgrüen u hei e runzeligi Struktur.

Blüete

D Blüete stöh einzel i der Blattachsle, a Blüetestile, wo i ihrer Längi starch variere. Si wärde aber höchstens 15 Santimeter läng. Di zwittrige Blüede sy radiärsymmetrisch u füfzählig mit doppleter Blüetehülle. Di füf 6 bis 28 Millimeter länge Kelchbletter sy uf em ne Drittel bis zur Helfti vo ihrer Längi verwachse. Die bis zur Fruchtryfi nur meh oder weniger wachsende Chegelzapfe sy 3 bis 15 Millimeter läng u loufe spitz zue. Di für wysslech-grüene bis hellblauen oder violette u zwüsche 12 bis 65 Millimeter länge Chronbletter sy nur a ihrem Grund oder bis zur Helfti vo ihrer Längi gloggeförmig verwachse. D Chornzapfe sy zwüsche 6 u 60 Millimeter läng.

Di füf Stoubbletter sy mit der undere Helfti vo der Chrone verwachse, d Stoubfäde sy zwüsche 7 bis 15 Millimeter läng u di gälbe bis bruune Stoubbüütle hei e längi vo 2,5 bis 4,0 Millimeter. Der Stoubbüütel cha mängisch in ere hellblaue farb uf. Das isch aber eher sälte. Der Griffel isch 8 bis 20 Millimeter läng u isch höcher als der Stoubbüütel. Der Fruchtchnopf isch a syre Basis vom ene drüssige Diskus umfangen u ändet in ere chopfige Narbe.

Frucht u Same

Di eichammerige Beeri sy chugelig bis ellipsoidisch mit em ne Durchmässer vo 5 bis 40 Millimeter. Bi der Ryfi färbe sech d Beeri gälb bis gälb-orangsch. D Same sy 2,5 bis 6 Millimeter läng, niereförmig u gälb bis hellbruun.

Chromosomezahl

D Chromosomezahl betreit 2n = 24 oder 96.

Verbreitig

Di Gemeini Alroune chunnt wild im gsamte Mittelmeerruum vo Portugal bis Griecheland, so wi der Türkei, z Nordafrika u im Nahe Oschte vor. Si wachst im Ödland u bevorzugt trochnigi, sunnigi bis halbschattigi Plätz uf liecht sandigem Bode. Zum Byspil am Wägrand, i Oliveheine oder bi Ruine.

Syschtematik

D Erschtveröffendlichung vo der Mandragora officinarum isch im Jahr 1753 dür e Carl vo Linné im Species Plantarum erschine. D Herbscht-Alroune vo früecher als eigeti Art Mandragora autumnalis Bertol. isch abgränz worde, wird nach kladistische Undersuechige uf morphplpgischer Grundlag abglehnt, si isch nur no es Synonym für di Gemeini Alroune. Wyter wichtigi Synonym für die vilgstaltigi Art sy Mandragora vernalis Bertol. u Mandragora haussknechtii Heldr.

Verwändig

Alroun-Männdli u Alroun-Wybli im Hortus sanitatis 1491

Houptartikel: Alroune (Kulturgschicht)

D Alroune beinhaltet i gwüsse Teile parasympatholytisch würkendi Alkaloide wi Hyoscyamin u Scopolamin. Die sy früecher als Aphrodisiakum, Narkotikum u Schmärzmittel bruucht worde. Si isch aber ou als halluzinogeni Droge bruucht worde u het als Zouberwurzle dient.

E Vergiftig füehrt zum ne anticholinerge Syndrom, wo Symptom wi Huutrötige, es trochnigs Muul. Unrue, Schläfrikeit u/oder Halluzinatione, Verwirrig, Pupillenerwyterig, Härzrhythmusstörige sowi komatösi Zueständ u Bewusstlosigkeit bis zum Tod wägere Atelämig mit sech bringt.

Quelle u Literatur

• Stefan Ungricht, Sandra Knapp, John R. Press: A revision of the genus Mandragora (Solanaceae) I: Bulletin of the Natural History Museum. Botany series. Band 28, Nr. 1, 1998, Syte 17-40, online.
• Hüseyin Fakir, Hasan Özçelik: Mandragora officinarum L. (Solanaceae): A new record for the flora of Turkey. I: African Journal of Biotechnology. Band 8, Nr. 15, 2009, Syte 3560-3564.
• Jürgen Müller: Pharmaca diabolica und Pocula amatoria. Zur Kulturgeschichte der Solanaceen-Alkaloide Atropin und Skopolamin. I: Würzburger medizinhistorische Forschungen 17, 1998, Syte 361-373

Weblink

 Commons: Gmeini Alroune – Sammlig vo Multimediadateie

• Die Gemeine Alraune bei giftpflanzen.com.
• Mandragora officinarum bi gifte.de.

Quelle

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Gemeine_Alraune“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.