Die Niideri Veräinigung

Die Niidere Veräinigunge si churzlääbigi Bündnis am Oberrhii und im Gebiet vo dr hütige Schwiz im 15. und 16. Joorhundert gsi. Si wärde as „Niideri“ Veräinigung bezäichnet zum sä vo dr „oobere“, d. h. ooberdütsche Veräinigung vo de Äidgenosse z underschäide.

Die ersti Niideri Veräinigung, 1473 bis 1484

Die ersti Niideri Veräinigung isch e Bündnis zwüsche de Riichsstedt Stroossburg, Basel, Colmar und Schlettstadt, de Bischöf vo Basel und Stroossburg, dr Alte Äidgenosseschaft und em Herzog Siegmund vo Ööstriich, em Regänt vo Vorderööstriich und em Tirol gsi, wo wäärend de Burgunderchrieg 1474–1477 die antiburgundischi Liga zämmeghebt het.

Dr Chärne vo dr Niidere Veräinigung isch s Bündnis vo de vier Riichsstedt Stroossburg, Basel, Colmar und Schlettstadt, wo 1473 gege d Expansionspolitik vom Herzog Karl „em Küene“ vo Burgund grichdet gsi isch. Dr Karl het 1469 vom Herzog Siegmund vo Ööstriich die habsburgische Bsitz im Elsass und Briisgau as Pfand kauft, und eso s die bier Riichsstedt in dr ummiddelbari burgundischi Machtberiich groote. No di noo häi sich de Riichsstedt no anderi Partner aagschlosse, so chliineri elsässischi Stedt und d Bischöf vo Stroossburg und Basel und am 31. März 1474 au die acht Ort vo dr Alte Äidgenosseschaft für zää Joor. Noch Verhandlige z Konstanz isch schliesslig au dr Herzog Siegmund vo Ööstriich em Bündnis biidräte, und d Riichsstedt häi em 76'000 Gulde gleent, zum die verpfändete Gebiet uszlööse. In däm Raame het s au e Versöönig zwüschen em Siegmund und de Äidgenosse in dr sogenannte Ewige Richdig gee. Au dr Herzog René II. vo Lothringe, wo äine vo de Hauptgegner vom Karl gsi isch, isch dr Niidere Veräinigung biidräte. Usser as Bündnis gege Usse het d Veräinigung au e Rolle ghaa dr Landfriide im oberdütsche Ruum ufrächt z erhalte.

No im gliiche Joor het die Niideri Veräinigung zämme mit de Äidgenosse dr Chrieg gegen e Karl dr Küen aagfange, und dä isch denn bis 1477 in de sogenannte Burgunderchrieg besigt und schliesslig döötet worde. In de Schlachte vo Grandson, Murte und Nancy häi gröösseri Kontingänt us de elsässische Stedt und vo de Herzöög vo Ööstriich und Lothringe an dr Site vo de Äidgenosse kämpft. Noch em Ändi vo de Burgunderchrieg und wo s zääjöörige Bündnis mit dr Äidgenosseschaft abgloffe isch, isch die Niideri Veräinigung usenandergheit.

Mitgliider

• Stedt am Oberrhii, d Herzöög vo Ööstriich-Tirol und vo Lothringe
  • Basel
  • Stroossburg
  • Colmar
  • Schlettstadt
  • Bischof von Basel
  • Bischof vo Stroossburg
  • Herzog Siegmund vo Ööstriich
  • Herzog René II. vo Lothringe
• d Äidgenosseschaft:
  • Züri
  • Bärn
  • Luzärn
  • Uri
  • Schwyz
  • Underwalde
  • Glarus
  • Zug

Die zwäiti Niideri Veräinigung, 1493 bis 1508

1493 isch no äinisch e Bündnis mit em Naame „Niideri Veräinigung“ zwüsche de elsässische Stedt ooni Basel und em Regänt vo Vorderööstriich abgschlosse worde. Das Bündnis isch aber gege d Äidgenosseschaft grichdet gsi und het 1499 im Schwoobechrieg an dr Site vom dütsche Köönig Maximilian I. gege d Äidgenosse kämpft. Die zwäiti Niideri Veräinigung het sich 1508 ufglööst und isch nüme ernöijeret worde, au wenn dr Maximilian alles doo het drfür.

Literatur

• Albert Wilhelm Matzinger: Zur Geschichte der niederen Vereinigung. (Inaugural-Dissertation der Universität Basel), Zürich 1910 im Internet-Archive
• Claudius Sieber-Lehmann: Niedere Vereinigung. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.