Arsénicu

Xermaniu ← Arsénicu → Seleniu
; 33	As
	Tabla completa • Tabla enantada
	; Gris metálicu
Información xeneral
Nome, símbolu, númberu	Arsénicu, As, 33
Serie química	Metaloides
Grupu, periodu, bloque	15, 4, p
Masa atómica	74,92160 u
Configuración electrónica	[Ar]4s2 3d10 4p³
Durez Mohs	3,5
Electrones per nivel	2, 8, 18, 5 (imaxe)
Propiedaes atómiques
Radiu mediu	115 pm
Electronegatividá	2,18 (Pauling)
Radiu atómicu (calc)	114 pm (Radiu de Bohr)
Radiu covalente	119 pm
Radiu de van der Waals	185 pm
Estáu(aos) d'oxidación	±3,5
Óxidu	Llevemente ácidu
1ª enerxía d'ionización	947,0 kJ/mol
2ª enerxía d'ionización	1798 kJ/mol
3ª enerxía d'ionización	2735 kJ/mol
4ª enerxía d'ionización	4837 kJ/mol
5ª enerxía d'ionización	6043 kJ/mol
6ª enerxía d'ionización	12310 kJ/mol
Propiedaes físiques
Estáu ordinariu	Sólidu
Densidá	5727 kg/m³
Puntu de fusión	887 K (614 °C)
Puntu de bullidura	1090 K (817 °C)
Entalpía de vaporización	369,9 kJ/mol
Entalpía de fusión	34,76 kJ/mol
Varios
Estructura cristalina	Romboédrica
Nᵘ CAS	7440-38-2
Nᵘ EINECS	231-148-6
Calor específica	330 J/(K·kg)
Conductividá llétrica	3,45 × 10⁶ S/m
Conductividá térmica	50 W/(m·K)
Isótopos más estables
	Artículu principal: Isótopos del arsénicu
MeV
	Valores nel SI y condiciones normales de presión y temperatura, sacante que se diga lo contrario.
	[editar datos en Wikidata]

L'arsénicu^[1] (del persa zarnikh, ‘oropimente mariellu’ o bien del griegu arsenikón, ‘masculín’) ye un elementu químicu de la tabla periódica que'l so símbolu ye As y el númberu atómicu ye 33. Na tabla periódica de los elementos alcuéntrase nel quintu grupu principal. L'arsénicu preséntase raramente sólidu, principalmente en forma de sulfuros. Pertenez a los metaloides, yá qu'amuesa propiedaes entemedies ente los metales y los non metales.

Conócense compuestos d'arsénicu dende l'antigüedá, siendo desaxeradamente tóxicos, anque s'empleguen como componentes en delles melecines. L'arsénicu úsase na fabricación de semiconductores y como componente de semiconductores III-V como l'arseniuru de galiu.

Carauterístiques principales

L'arsénicu preséntase en tres estaos alotrópicos, gris o metálicu, mariellu y prietu. L'arsénicu gris metálicu (forma α) ye la forma estable en condiciones normales y tien estructura romboédrica, ye un bon conductor del calor pero probe conductor llétricu, la so densidá ye de 5,73 g/cm³, ye enxicosu y pierde'l llustre metálicu espuestu al aire.

L'arsénicu mariello (forma γ) llógrase cuando'l vapor d'arsénicu esfrezse bien rápido. Ye desaxeradamente volátil y más reactivu que l'arsénicu metálico y presenta fosforescencia a temperatura ambiente. El gas ta constituyíu por molécules tetraédriques d'As₄ de forma análoga al fósforu y el sólidu formáu pola condensación del gas tien estructura cúbica, ye de testura xabonosa y tien una densidá averada de 1,97 g/cm³. Espuestu a la lluz o al calor revierte a la forma estable (gris). Tamién se denoma arsénicu mariello al oropimente, mineral de trisulfuru d'arsénicu.

Una tercer forma alotrópica, l'arsénicu prieto (forma β) d'estructura hexagonal y densidá 4,7 g/cm³, tien propiedaes entemedies ente les formes alotrópiques descrites y llógrase na descomposición térmica de l'arsina o bien esfreciendo amodo'l vapor d'arsénicu.

Toles formes alotrópiques sacante la gris escarecen de llustre metálicu y tienen bien baxa conductividá llétrica polo que l'elementu va portase como metal o non metal en función, básicamente, del so estáu d'agregamientu. Tamién vea metal pesao.

A presión atmosférica l'arsénicu sublima a 613 °C, y a 400 °C ambura con llapada blanca formando'l sesquióxidu As₄O₆. Reaiciona violentamente col cloru y combínase, al calecer, cola mayoría de los metales pa formar l'arseniuru correspondiente y col azufre. Nun reacciona col ácidu clorhídricu n'ausencia d'osíxenu, pero sí col nítricu caliente, seya eslleíu o concentráu y otros oxidantes como'l peróxidu d'hidróxenu, ácidu perclóricu, etc. Ye insoluble n'agua pero munchos de los sos compuestos sonlo.

Ye un elementu químicu esencial pa la vida anque tanto l'arsénicu como los sos compuestos son desaxeradamente velenosos.

Alcuéntrase nel 2ᵁ grupu analíticu de cationes; precipita con H₂S de color mariellu.

Referencies

↑ Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: arsénicu

Enllaces esternos

Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Arsénicu.

[1] Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: arsénicu

[1]