Isoglosa

Una isoglosa ye una llinia imaxinaria (isollinia) que dixebra dos árees xeográfiques que s'estremen por una traza dialeutal concretu, sía ésti de tipu fonolóxicu, léxicu o d'otru tipu.

Por casu, n'España una isoglosa dixebra les árees onde en castellán la "s" qu'antecede a una consonante pronúnciase como sibilante ("chiste", "mosca") d'aquelles nes que s'aspira ("chihte", "mohca"); otra isoglosa dixebra les árees onde s'estremen pallabres pola oposición s/z (como "cazo" y "casu") de les árees onde nun s'estremen; y asina socesivamente. Pero les isogloses nun se reconocen necesariamente en divisiones alministratives. El español rioplatense, por casu, ta definíu por diverses isogloses qu'arrexunten partes d'Arxentina y el Uruguái, dexando fuera sicasí parte del territoriu d'estos países. Tamién la llinia Speyer y la llinia de Benrath son isogloses bultables dientro de les llingües xermániques occidentales.

Fexes d'isogloses

La llinia Massa-Senigallia ye un fexe d'isogloses que dixebren a les llingües galoitalianes del les llingües italorromances centromeridionales.

Cuando delles isogloses tienen un percorríu cercanu falar de "fexe d'isogloses". Frecuentemente los fexes d'isogloses concentrar en zones de transición ente variedaes llingüístiques rellacionaes. La llinia Massa-Senigallia n'Italia ye un exemplu de fexe d'isogloses.

Nun ye infrecuente reparar l'usu pocu rigorosa del términu "isoglosa" pa designar a les llinies que dixebren idiomes y dialeutos. Usualmente dos llingües emparentaes comparten un ciertu númberu de rasgo pero esisten isogloses que los dixebren y que dexen estremalos sistemáticamente. Por esa razón, dacuando fálase les fronteres ente llingües distintes como isogloses o fexe d'isogloses. Sicasí, dende'l puntu de vista llingüísticu estrictu, nun ye posible definir con exactitud si dos variedaes constitúin llingües distintes o siquier dialeutos distintos, yá que frecuentemente esiste una gradación continua, especialmente cuando esiste un continuu geolectal o un conxuntu de variedaes mutuamente intelixibles. Yá que frecuentemente la intelixibilidá ye un fenómenu non discretu sinón gradual, ente árees xeográfiques, pue ser imposible dende'l puntu de vista llingüísticu dixebrar les variedaes como llingües, polo que la decisión puede basase n'afinidaes polítiques y culturales. Solo ente llingües non emparentaes o bien distantemente emparentaes ye senciellu estremar xeográficamente fronteres llingüístiques.

Aun así de cutiu márcase como "isoglosa principal" aquella que coincide col mayor númberu d'isogloses y se la marca como isoglosa llingüística o dialeutal.

Referencies

Enllaces esternos