Louisiana

Louisiana
	bandera de Luisiana (es)
	y
Alministración
País	Estaos Xuníos d'América
ISO 3166-2	US-LA
Tipu d'entidá	Estaos d'Estaos Xuníos
Capital	Baton Rouge
Gobernador de Louisiana	John Bel Edwards
Nome llocal	State of Louisiana (en)
Llingües oficiales	ensin valor
División	ver parroquia d'Acadia, parroquia d'Allen, parroquia d'Ascension, parroquia d'Assumption, parroquia d'Avoyelles, parroquia de Beauregard, parroquia de Bienville, parroquia de Bossier, parroquia de Caddo, parroquia de Calcasieu, parroquia de Caldwell, parroquia de Cameron, parroquia de Catahoula, parroquia de Claiborne, parroquia de Concordia, parroquia de DeSoto, parroquia d'East Baton Rouge, parroquia d'East Carroll, parroquia d'East Feliciana, parroquia d'Evangeline, parroquia de Franklin, parroquia de Grant, parroquia d'Iberia, parroquia d'Iberville, parroquia de Jackson, parroquia de Jefferson, parroquia de Jefferson Davis, parroquia de Lafayette, parroquia de Lafourche, parroquia de La Salle, parroquia de Lincoln, parroquia de Livingston, parroquia de Madison, parroquia de Morehouse, parroquia de Natchitoches, parroquia d'Ouachita, parroquia de Plaquemines, parroquia de Pointe Coupee, parroquia de Rapides, parroquia de Red River, parroquia de Richland, parroquia de Sabine, parroquia de St. Bernard, parroquia de St. Charles, parroquia de St. Helena, parroquia de St. James, parroquia de St. John the Baptist, parroquia de St. Landry, parroquia de St. Martin, parroquia de St. Mary, parroquia de St. Tammany, parroquia de Tangipahoa, parroquia de Tensas, parroquia de Terrebonne, parroquia d'Union, parroquia de Vermilion, parroquia de Vernon, parroquia de Washington, parroquia de Webster, parroquia de West Baton Rouge, parroquia de West Carroll, parroquia de West Feliciana, parroquia de Winn y parroquia d'Orleans;
Xeografía
Coordenaes	31°N 92°W / 31°N 92°O
Superficie	135382 km²
Llenda con	Texas, Arkansas y Mississippi
Puntu más altu	Monte Driskill
Puntu más baxu	Nueva Orleans
Altitú media	30 m
Demografía
Población	4 657 757 hab. (1r abril 2020)
Densidá	34,4 hab/km²
Viviendes	1 751 956 (31 avientu 2020)
Más información
Estaya horaria	Hora Estándar Central, América/Chicago, UTC−06:00 y UTC−05:00
Fundación	30 abril 1812
	louisiana.gov

Louisiana (francés cajún: La Louisiane, criollu francés de Luisiana: Léta de la Lwizyàn, en castellanu Luisiana) ye un estáu de los Estaos Xuníos, asitiáu al sur del país, siendo la so capital la ciudá de Baton Rouge. La ciudá más poblada ye Nueva Orleans. Llenda'l norte con Arkansas, al este con Mississippi, al sur col Golfu de Méxicu, y al oeste con Texas. La so llende occidental vien marcada pel ríu Mississippi. Louisina ye l'únicu estáu que nun s'atopa estremáu en condaos, sinón en parroquies.

El censu poblacional de Luisiana en 2008 yera de 4.410.796 persones. Les zones urbanes cunten con un importante patrimoniu cultural y llingüisticu, influyíes por un amiestu de les tradiciones y llingües franceses, haitianes, españoles y canadianos, lo mesmo que de les distintes cultures nativu-americanes presentes na rexón. Estaos Xuníos compró'l territoriu a Francia nel 1803, anque la zona qu'anguaño ocupa l'estáu de Louisiana foi mientres un curtiu tiempu colonia española. Amás, mientres el sieglu XVIII los colonizadores importaron a numberosos esclavos d'África. Munchos d'ellos veníes de la mesma rexón nel África Occidental, lo que dexó caltener viva la so cultura. Tres la Guerra Civil, los residentes d'orixe inglés empezaron a primir pola anglicanización del estáu, y en 1921, l'inglés convirtióse por primer vegada na única llingua na educación, decisión que foi revertida en 1974.^[1] Louisiana nun tuvo nunca una llingua oficial, garantizando la constitución estatal "el derechu de les persones a caltener, fomentar y promover los sos respectivos oríxenes históricos, llingüísticos y culturales".^[1] Louisiana tien más tribus natives americanes que cualesquier otru estáu del sur, incluyíes cuatro reconocíes a nivel federal, diez reconocíes pol estáu y cuatro que nun recibieron reconocencia.^[2]

Gran parte de les tierres del estáu formaronse a partir de sedimentos arrastraos pel ríu Mississippi, dexando enormes deltes y vastes árees de marismas.^[3] N'árees más elevaes, el fueu ye un procesu natural nel paisaxe y produció estenses árees de montes de pinos de fueya llarga y sabanes húmedes. Estos sofiten un númberu escepcionalmente grande d'especies de plantes, incluyíes munches especies d'orquídees terrestres y plantes carnívores.

Etimoloxía

Louisiana foi nomada n'honor a Lluis XIV, rei de Francia ente 1643 y 1715. El nome orixinalmente escontra referencia al territoriu clamáu por René-Robert Cavelier, Sieur de La Salle, siendo esti'l territoriu bañáu pel ríu Mississippi. El sufixu -ana en llatín indica "relativu o relativa a un individuu, suxetu o oxetu particular", poro, Louisiana indicaría "relativu a Louis".^[4]

Historia

Los primeros humanos ocuparon el area ocupada anguaño por Loiusiana fai aproxidamente 12.000 años. Delles tribus habitaron la zona, destacando les de Atakapa, Choctaw, Chitimacha, Natchez y Tunica.

En 1541, Hernando de Soto, un esplorador español amiyó na actual Louisiana y reclamola para España. Darréu en 1682, foi Francia quién la reclamó para sí. Mientres un tiempu, esti territoriu tuvo en disputa ente dambos países.

Tres la independencia d'Estaos Xuníos, en 1803, esti país mercó les tierres ocupaes per Francia, qu'inclúin l'actual estáu, pero que tamién se expandian muncho más al norte, hasta la frontera con Canadá. Pocos años dempués, en 1812, convertir nel 18ᵘ estáu.

En 1861, mientres la Guerra de Secesión, Lousiana foi unu de los estaos qu'abandonó la Unión, hasta 1868, tres la cayida de la Confederación.^[5]

Referencies

↑ ^1,0 ^1,1 CODOFIL, Louisiana Goverment. «Legal Status». Archiváu dende l'orixinal, el 2018-07-21. Consultáu'l 20/2/2021.
↑ Bowker Lee, Dayna. «Louisiana Indians in the 21st Century» (n'inglés). Folklife in Lousiana. http://www.thetimenow.com/blog/louisiana/.
↑ "Louisiana (LA) State Information". The Time Now. 3 d'agostu, 2015.
↑ «Louisiana's Cities and Towns: What’s in the Names?». Louisiana Travel. Consultáu'l 21/2/2021.
↑ «Louisiana». National Geographic Kids. Consultáu'l 21/2/2021.

Los 50 estaos d'Estaos Xuníos d'América

Alabama · Alaska · Arizona · Arkansas · California · Carolina del Norte · Carolina del Sur · Colorado · Connecticut · Dakota del Norte · Dakota del Sur · Delaware · Florida · Georgia · Ḥawai · Idaho · Illinois · Indiana · Iowa · Kansas · Kentucky · Louisiana · Maine · Maryland · Massachusetts · Michigan · Minnesota · Mississippi · Missouri · Montana · Nebraska · Nevada · New Hampshire · Nueva Jersey · Nueva York · Nuevu Méxicu · Ohio · Oklahoma · Oregón · Pennsylvania · Rhode Island · Tennessee · Texas · Utah · Vermont · Virxinia · Virxinia Occidental · Washington · Wisconsin · Wyoming

[:0-1] 1,0 ^1,1 CODOFIL, Louisiana Goverment. «Legal Status». Archiváu dende l'orixinal, el 2018-07-21. Consultáu'l 20/2/2021.

[2] Bowker Lee, Dayna. «Louisiana Indians in the 21st Century» (n'inglés). Folklife in Lousiana. http://www.thetimenow.com/blog/louisiana/.

[3] "Louisiana (LA) State Information". The Time Now. 3 d'agostu, 2015.

[4] «Louisiana's Cities and Towns: What’s in the Names?». Louisiana Travel. Consultáu'l 21/2/2021.

[5] «Louisiana». National Geographic Kids. Consultáu'l 21/2/2021.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]