Culture and Creative Industries

Το νησί της Θάσου αποτελεί μία από τις πλέον ανασκαμμένες περιοχές και ένα εκτενώς μελετημένο τοπίο. Η πολυετής έρευνα της Γαλλικής Σχολής Αθηνών και της Εφορείας Αρχαιοτήτων Καβάλας-Θάσου καταδεικνύει μια ευρεία αρχαιολογική βιβλιογραφία με ποικίλα χαρακτηριστικά.
Η αξιοποίηση του παραγόμενου δημοσιευμένου επιστημονικού έργου τόσο σε τοπικό πλαίσιο όσο και σε συνδυασμό με την ευρύτερη περιοχή (περαία, πόλεις και οικισμοί στην Αιγαιακή Θράκη), αλλά και τον γενικότερο αρχαίο ελληνικό χώρο αποτελεί βασικό ζήτημα και ανάγκη της σύγχρονης έρευνας. Ειδικότερα όσον αφορά στην τελευταία, η υιοθέτηση μοντέρνων εργαλείων της πληροφορικής και η διεπιστημονική προσέγγιση αποτελούν κύριο ζητούμενο στη συμβολή ερωτημάτων που τίθενται και στην κατανόηση του παρελθόντος.
Στο πλαίσιο αυτό αναπτύσσεται το διεπιστημονικό έργο ARENA (Archaeological REsearch in the North Aegean), το οποίο δημιουργεί ένα ψηφιακό αποθετήριο με στόχο τη συγκέντρωση, διαχείριση και παρουσίαση αρχαιολογικών δημοσιεύσεων, που αφορούν στα χρόνια από τον 8ο αιώνα π.Χ. ως και την ελληνιστική εποχή και με κύριο κριτήριο την έννοια της θέσης.
Έχοντας ως επίκεντρο τη Θάσο και τη δημοσιευμένη της αρχαιολογική έρευνα, η παρούσα ανακοίνωση θα διερευνήσει προβληματικές της και δυνατότητες αξιοποίησής της στη γνώση και ερμηνεία του πολιτιστικού παρελθόντος όχι μόνο του νησιού, αλλά και του ευρύτερου γεωγραφικού του χώρου. Μέσα από τον συγκερασμό των τεχνολογιών της πληροφορικής και την αρχαιολογική προσέγγιση θα παρουσιαστεί η προσφορά του ARENA στον ερευνητή που ενδιαφέρεται για την αρχαιολογία της Θάσου, των θεματικών και των προβληματικών της.

The paper present aspects of the archaeological research on the island of Thasos through the information and bibliography collected within the repository of the ARENA project (Archaeological REsearch in the North Aegean). 
The main theme of ARENA (http://arena.ipet.gr/ ) is the collection, management and presentation of the archaeological research conducted in Aegean Thrace and generally the northern Greek territory. Its goal is the transformation of the traditional research into digital archaeology accessible and usable by everyone.

Natural space, appropriated by human intervention serves in its own term to integrate the individual into a wider community. Thus, landscape, being a social construction, has long been associated with identity. From the archaeologist’s perspective, landscapes can mirror identities generated by features and qualities, otherwise known as indicia and criteria, that give to the individual a sense of belonging. In fact, both landscape and identity are tightly bounded in a powerful feedback loop where identity contributes to the formation of (anthropogenic) landscapes and vice versa. This is especially apparent in landscapes that are unique because of local natural features. The case of Aegean Thrace with the sharp difference between the mountainous terrain of Rhodope Mt and the coastal plain, is thought to have created cultural zones where Greeks and Thracians coexisted for centuries. This unique environment shaped the economy and culture of the region, favoring the development of a special cultural milieu that continued until the imperial years. Nonetheless, just like other provincial contexts, Aegean Thrace has been quite often interpreted in economic terms as a rationalized and tamed environment, without giving much effort to trace the symbolic importance of landscape to the local population. Can the landscape show the way that natives situated themselves in relation to Roman imperialism? How landscape appropriation favored the construction of higher-status identities? This paper aims to demonstrate how local rural groups used the spatial organization of ritual, burial and habitual landscapes to project a series of identities, as well as the contribution of these landscapes to the formation of local identities.

Το ιερό της Δήμητρας και της Κόρης στην Ελευσίνα, σε συνδυασμό με το αρχαιολογικό μουσείο, αποτελούν έναν από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους της Ελλάδας, μια θέση με υπερτοπική εμβέλεια ήδη από την αρχαιότητα. Στο πλαίσιο ανάδειξης και προβολής του αρχαίου ιερού και των Ελευσινίων Μυστηρίων που λάμβαναν χώρα εκεί, υλοποιείται το έργο myELeusis (https://myeleusis.com/), δίνοντας προστιθέμενη αξία στην Ελευσίνα ως Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης το 2023.
Το myELeusis στοχεύει στη «μύηση» του επισκέπτη στην αρχαία Ελευσίνα και τα Μυστήριά της πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την επίσκεψή του. Η «μύηση» αυτή θα επιτυγχάνεται μέσω μιας ολοκληρωμένης βιωματικής εμπειρίας, που θα αφορά όχι μόνο στο φυσικό επισκέπτη στον αρχαιολογικό χώρο και το μουσείο, αλλά και στον απομακρυσμένο επισκέπτη. Επίσης, το έργο στοχεύει στην παροχή στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Δυτικής Αττικής (ΕΦΑΔΑ) σύγχρονων ψηφιακών εργαλείων ως προς την τεκμηρίωση κινητών και ακίνητων μνημείων της αρχαίας Ελευσίνας και στη δημιουργία πλούσιου ψηφιακού υλικού για την προβολή τους.
Για αυτόν το σκοπό αναπτύσσεται ένα σύνολο ψηφιακών εφαρμογών που επιτρέπουν την καταγραφή, ανάδειξη και προβολή του πολιτιστικού αποθέματος της αρχαίας Ελευσίνας και οι οποίες είναι προϊόν συνεργασίας της ΕΦΑΔΑ, του Ερευνητικού Κέντρου «Αθηνά», της εταιρείας πολιτισμού MENTOR και της εταιρείας πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών CITE. Για την επίτευξη των στόχων του myELeusis αξιοποιούνται τεχνολογίες δημιουργίας προσωποποιημένων εμπειριών με έντονα στοιχεία διάδρασης, όπως διαδικτυακές εφαρμογές για χρήση κυρίως πριν και μετά την επίσκεψη (myELeusis.Repo, myELeusis.Map, myELeusis.Web), εφαρμογές επαυξημένης πραγματικότητας, ψηφιακής αφήγησης και παιγνιοποίησης για φορητές συσκευές και χρήση στον ίδιο το χώρο (myELeusis.AR, myELeusis.PS, myELeusis.GA) και εφαρμογές εικονικής πραγματικότητας και σοβαρών παιγνίων, που θα είναι διαθέσιμες σε σταθμό πολυμέσων της ΕΦΑΔΑ (myELeusis.VM, myELeusis.SG).
Οι λειτουργίες των παραπάνω εφαρμογών θα αλληλοσυμπληρώνονται και θα εξυπηρετούν και την ΕΦΑΔΑ, αλλά και τους επισκέπτες, Έλληνες ή ξένους, ιδίως εν όψει της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας, καθώς θα αποτελούν παράλληλα ένα ενιαίο σύνολο πλούσιων και ποικίλων ψηφιακών δεδομένων για κινητά και ακίνητα μνημεία του αρχαιολογικού χώρου και του μουσείου της Ελευσίνας, αλλά και εργαλεία διάχυσης της αρχαιολογικής γνώσης στις διάφορες ομάδες «αμύητου» κοινού με έγκυρο και αξιόπιστο και ταυτόχρονα ελκυστικό και παιγνιώδες τρόπο.

Being, among others, a social construction, landscape has been associated with identity. From our perspective, landscapes mirror identities generated by features and qualities providing a sense of belonging. Landscape and identity are tightly bounded in a feedback loop. The case of Aegean Thrace with the sharp difference between the Rhodope Mt and the coastal plain, is thought to have created cultural zones where Greeks and Thracians coexisted for centuries. This unique environment favoured the development of a special cultural milieu that continued until the imperial years. Nonetheless, just like other provincial contexts, Aegean Thrace has been quite often interpreted in economic terms, without giving much effort to trace the ideology of landscape. This paper aims to demonstrate how local rural groups organized ritual burial and residential landscapes to project a series of identities, as well as the contribution of these landscapes to the formation of local identities.

Within archaeological literature, significant attention has been given to reuse of ancient sculpture in late antique contexts as well as consideration of the processes (destructive and constructive) that led to the reuse of spolia from classical Hellenistic and early Roman monuments in the fabric of the Late Antique city. Relatively less attention has been paid to similar processes during the Early Imperial period when admittedly many of these monuments continued to operate as functional (ritual or decorative) elements of the urban and rural landscapes. To address this gap, this paper aims to analyze cases of reuse of ancient sculpture/monuments in early imperial contexts (roughly 1st BC-early 4th AD centuries) from the broader area of Macedonia. Cases of adaptive reuse (the repurposing of an existing structure for new use) such as the famous monument with the shields in Dion, or the Ionic temple of Thessaloniki, of reusability as the reinscribed stelae, and of integration in a new architectural framework, as happened with the relief of Hero Avloneitis or the statues in the Artemiseion in Thasos, speak about various practices of reuse that can be classified not only on the basis of the relationship between old and new, the depth of intervention and the degree of modification but also about the creation of a new space syntax that was defined by its connection to the past. Focusing mostly on the properties of space (on this relationship with space) the paper will investigate methodological issues and questions that concern the reuse of ancient sculpture in Early Imperial contexts inspired not only by practical and material purposes but also by the need to communicate messages.

Social distancing and restrictive measures due to the COVID-19 pandemic led the public to seek culture online as a remedy. Archaeological sites and museums were presented, through a variety of digital applications, as places where entertainment and learning can be ideally combined, offering immersive experiences in conditions of lockdown. It is in this context that the myELeusis project is being implemented at the iconic Sanctuary of Demeter and Kore in Eleusis.

International Workshop organized by the Athena RC (and hosted by the British School at Athens) on the occasion of the establishment of the Archaeological GIS laboratory, AeGIS Athena at Xanthi (http://aegis.athenarc.gr/). Through selected case studies, each of which makes different use of the dynamic and flexible environment offered by GIS, the meeting aims to address some key issues in GIS application in archaeology.
Participants
Antoniadis V., Bonnier A., Boyd M.J., Campbell R., Donati J.C., Efkleidou K., Evangelidis V., Giannakoula G., Herbst J., Indjerd H., Karta M., Katevaini A., Katsianis M., Kennedy W., Kopanias K., Lolos Y., Loy M., Malaperdas G., Meyer N., Mourthos Y., Mousouris S., Nenci N., Orengo H., Renfrew C., Sarris A., Tsiafaki D., Tzavella E., Vassiliou A.