Beynəlxalq iqtisadiyyat
| İqtisadiyyat | |
|---|---|
 | |
| Əsas kateqoriyalar | |
| Mikroiqtisadiyyat | |
| Makroiqtisadiyyat | |
| İqtisadi təlimlər tarixi | |
| İqtisadi metodologiya | |
| Alternativ iqtisadiyyat | |
| Texniki metodlar | |
| Riyazi iqtisadiyyat | |
| Ekonometrika | |
| Təcrübi iqtisadiyyat | |
| Milli Hesablar Sistemi | |
| Sahələr və alt sahələr | |
| Təhsil | |
| Səhiyyə | |
| Əmək | |
| Oyunlar nəzəriyyəsi | |
| Artım | |
| Kənd təsərrüfatı | |
| Təbii ehtiyatlar | |
| Davranış | |
| İqtisadi sistem | |
| Beynəlxalq | |
Portal:İqtisadiyyat |
Beynəlxalq iqtisadiyyat — müxtəlif malların, xidmətlərin, işçi qüvvəsinin, kapitalın və digər istehsal amillərinin beynəlxalq mübadiləsi sahəsində müxtəlif dövlətlərin təsərrüfat subyektləri arasında qarşılıqlı təsir qanunauyğunluqlarını öyrənən bir fəndir.
Beynəlxalq iqtisadi münasibətlər (BİM) – maddi nemətlərin istehsalı, bölgüsü, mübadiləsi və istehlakı üzrə müxtəlif ölkələrin təsərrüfat subyektləri arasında qarşılıqlı fəaliyyət sistemidir. BİM ayrı-ayrı ölkələr, onların regional birlikləri, həmçinin ayrı-ayrı müəssisələr (transmilli və çoxmilli şirkətlər) arasında iqtisadi münasibətlərin çoxsəviyyəli təsərrüfat əlaqələri kompleksidir[1].
BİM iqtisadiyyatların müxtəlif səviyyələrində təzahür edə bilər ki, onun da subyektləri aşağıdakılardır:
- Mikrosəviyyə — burada BİM-in subyektləri kimi bu və ya digər xarici iqtisadi əməliyyatları həyata keçirən ayrı-ayrı fiziki şəxslər, orta və kiçik müəssisələr və firmalar çıxış edir;
- Makrosəviyyə — bu səviyyənin əsas subyektləri kimi milli dövlətləri, onların subyektlərini, beynəlxalq iqtisadi inteqrasiya qruplaşmalarını, transmilli və qlobal şirkətləri göstərmək olar;
- Üstmilli səviyyə — bu səviyyədə beynəlxalq təşkilatlar və üstmilli institutlar fəaliyyət göstərir.
BİM-in məzmununun arşdırılmasında onun obyekt və subyektlərinin böyük əhəmiyyəti vardır.BİM-in obyektləri onun ayrı-ayrı formalarıının əsasını təşkil edən əmtəələr və xidmət növləri,kapital,texnologiya və bu kimi yüzlərlə iqtisadi məzmuna malik anlayışlardan ibarətdir.BİM-in subyektləri mikroiqtisadi səviyyədə firmalardan[2], beynəlxalq şirkətlərdən,sahibkarlar ittifaqlarından ibarətdir.Makroiqtisadi səviyyədə BİM-in subyektləri milli hökümətlər vədövlət orqanlarından ibarətdir.[3]
Beynəlxalq iqtisadiyyatın məqsədi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Beynəlxalq iqtisadiyyatın tədqiqat obyekti dünya və ya dünya iqtisadiyyatıdır[4].
Dünya iqtisadiyyatı — beynəlxalq əmək bölgüsündə iştirak edən və beynəlxalq iqtisadi münasibətlər sistemi ilə əlaqələndirilən ayrı-ayrı ölkələrin məcmusudur[5].
Beynəlxalq iqtisadiyyatın obyektləri, eyni zamanda bu gün həcmi 9 trilyon ABŞ dolları olan beynəlxalq ticarətdə dövriyyədə olan mal və xidmətlərdir. Beynəlxalq iqtisadiyyatda mal və xidmət mübadiləsi böyük həcmlər, çeşidlərin genişliyi, keyfiyyət fərqliliyi ilə xarakterizə olunur[6].
Beynəlxalq iqtisadiyyat kursu quruluşu
[redaktə | mənbəni redaktə et]Beynəlxalq iqtisadiyyat nəzəriyyəsi kursu 2 hissədən ibarətdir[7]:
- Beynəlxalq mikroiqtisadiyyat dünya bazar iştirakçılarının maraqları və imkanları ilə müəyyən edilmiş davranış qaydalarını öyrənir[8].
- Beynəlxalq makroiqtisadiyyat daxili tarazlığın tədiyə balansının vəziyyəti ilə əlaqələndirilməsi proseslərinin öyrənilməsinə həsr edilmişdir[9]:
- Ödəniş balansının maliyyə və pul siyasəti ilə əlaqəsi;
- Hökumət və mərkəzi bankın daxili bazarı tənzimləmək üçün etdiyi hərəkətlər xarici aləmdəki mövqeyini necə dəyişdirə bilər.
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ • James E. Anderson (2008). "international trade theory," The New Palgrave Dictionary of Economics, 2nd Edition.Abstract. Arxivləşdirilib 2013-05-28 at the Wayback Machine
• Devashish Mitra, 2008. "trade policy, political economy of," The New Palgrave Dictionary of Economics, 2nd Edition. Abstract. Arxivləşdirilib 2014-03-25 at the Wayback Machine
• A. Venables (2001), "International Trade: Economic Integration," International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences]], pp. 7843–7848. Abstract. - ↑ Maurice Obstfeld (2008). "international finance," The New Palgrave Dictionary of Economics, 2nd Edition. Abstract. Arxivləşdirilib 2013-05-28 at the Wayback Machine
- ↑ "Beynəlxalq iqtisadiyyatın mahiyyəti, onun dünya iqtisadiyyatında rolu və əhəmiyyəti" (az.). lib.bbu.edu.az. 2019-04-15 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-09-13.
- ↑ • Giancarlo Corsetti (2008). "new open economy macroeconomics," The New Palgrave Dictionary of Economics, 2nd Edition. Abstract Arxivləşdirilib 2014-03-25 at the Wayback Machine.
• Reuven Glick (2008). "macroeconomic effects of international trade," The New Palgrave Dictionary of Economics, 2nd Edition. Abstract. Arxivləşdirilib 2014-03-25 at the Wayback Machine
• Mario I. Blejer and Jacob A. Frenkel (2008). "monetary approach to the balance of payments," The New Palgrave Dictionary of Economics, 2nd Edition.
• Bennett T. McCallum (1996). International Monetary Economics. Oxford. Description. Arxivləşdirilib 2011-06-29 at the Wayback Machine
• Maurice Obstfeld and Kenneth S. Rogoff (1996). Foundations of International Macroeconomics. MIT Press. Description. Arxiv surəti 9 avqust 2010 tarixindən Wayback Machine saytında Arxivləşdirilib 2010-08-09 at the Wayback Machine - ↑ See also the Rybczynski theorem, in Rybczyinski, Tadeusz. "Factor Endowments and Relative Commodity Prices". Economica. New Series. 22 (88). 1955: 336–341. doi:10.2307/2551188. JSTOR 2551188.
- ↑ Stolper, Wolfgang; Samuelson, Paul. "Protection and Real Wages". Review of Economic Studies. 9 (1). 1941: 58–73. doi:10.2307/2967638. JSTOR 2967638.
- ↑ Samuelson, Paul. "International Trade and the Equalization of Factor Prices". The Economic Journal. 58 (230). June 1949: 163–184. doi:10.2307/2225933. JSTOR 2225933.
- ↑ Gary Hufbauer: "The Impact of National Characteristics and Technology on the Commodity Composition of Trade in Manufactured Goods" in Vernon op cit 1970
- ↑ Samuelson, Paul. "The Gains from International Trade". Canadian Journal of Economics and Political Science. 5 (2). 1939: 195–205. doi:10.2307/137133. JSTOR 137133.
Xarici keçidlər
[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Alan Deardorff. Glossary of International Economics. Links for A-Z with much micro/macro too.
- Carnegie Endowment for International Peace. "International Economics Bulletin." Analysis of the Global Economy.
- Council on Foreign Relations. "IIGG Interactive Guide to Global Finance"
- International Economics: The Great Outsourcing Shift. "The essential guide to understanding why domestic companies will soon change their outsourcing focus from China to Mexico. Arxivləşdirilib 2013-05-22 at the Wayback Machine
- Historical documents on international trade and international finance available on FRASER
- Organization for International Economic Relations (OiER)
Lüğətlər və ensiklopediyalar | |
|---|---|
| Normativ yoxlama |
