Cümə Cami (Evpatoriya)
| İslam | |
| Cümə Cami | |
|---|---|
| krımtat. Büyük Han Cami | |
 | |
| Din | |
| Statusu | Cümə məscidi |
| Yerləşməsi | |
| Ölkə |
 Ukrayna |
| Memarlıq | |
| İnşa tarixi | 1552 – 1564 |
| Memarı | Sinan Xoca |
| Materialı | Əhəng daşı |
|
|
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Cümə Cami (krımtat. Cuma Cami), və ya Xan-Cami (krımtat. Han Cami) — Evpatoriya şəhərində yerləşən cümə məscidi. Şəhərin əsas məscidi sayılır. Məscid Karaev adına park ətrafında yerləşir. Ətrafında tikililər vardır. Onu dənizdən və sahildən aydın şəkildə görmək mümkündür. Krımın işğalından sonra Rusiyanın mədəniyyət irsi siyahısına daxil edilmişdir.
Tarixi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Cümə Cami Qezlevdə 1552-ci ildə I Dövlət Gərayının hakimiyyəti zamanı inşa edilmişdir.
İnşa edildiyi tarixdən bəri məscid dəfələrlə inşa və təmir işlərinə mənruz qalmışdır. Təzəlikcə məscid mövcud imkanlardan istifadə edilməklə əvvəlki formasında bərpa edilmişdir. 1985-ci ildə məscidin iki minarəsi bərpa edilmişdir. Belə ki, minarələrdən biri 1665-ci ildə, digəri isə 1836-cı ildə dağılmışdı[1].
Sovet hakimiyyəti illərində məscid bir dini məskən kimi bağlanılmış, sadəcə artitektur abidə və muzey kimi istifadə edilmişdir. 1990-cı illərdə bina yenidən inanclıların istifadəsinə qaytarılmışdır.
2014-cü ildə əvvəllər məscidin imamı olmuş və Krım müsəlmanlarının dini idarəsinin üzvü artıq bu idarəni tərk etdiyini və «Tavri müftiliyinə» tabe olduğunu bəyan etmişdir. Bundan sonra məscidin mülkiyyət hüququ «Tavri müftiliyinə» keçmişdir. 2015-ci ildı Krım Respublikasının ali məhkəməsi Krım müsəlmanlarının dini idarəsinin vəsaddətini təmin etmiş və «Tavri müftiliyinə» məscidi boşaltmağa göstəriş vermişdir[2].
2016-cı ildə Rusiya Mərkəzi Bankı 3 rublluq metal pulun üzərində məscid təsvir edilmişdir[3].
Aritektura
[redaktə | mənbəni redaktə et]Xoca Sinanın memarı olması onun hörünüündən bəlli olur. Tikintisində əsasən mişar daşındanistifadə edilmişdir. Bina kvadrat formaya malikdir. Şərqi və qərbində bir minarəsi vardır. Mərkəzi zalın hündürlüyü 22 metrdir. Güçlü gümbəzə sahibdir ki, buradada 16 pəncərə vardır. 2015-ci ilin oktyabr ayından Cümə Cami Rusiyanın federal əhəmiyyətli mədəniyyəni irsi siyahısına daxil edilmişdir[4].
Qalereya
[redaktə | mənbəni redaktə et]-
Məscidin daxili hissəsi -
Məscidin girişi -
-
-
Mənbə
[redaktə | mənbəni redaktə et]- "О мечети Джума-Джами (Хан-Джами) на сайте по истории города" (rus). old.evpatoriya-history.info. 2012-11-17 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-03-07.
- Свежие снимки и номера телефонов на сайте города Arxivləşdirilib 2016-04-23 at the Wayback Machine
- "Евпатория в энциклопедии «Города Мира»" (rus). panoramy.ru. 2013-03-10 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-03-07.
- "Ханская мечеть в Крыму передана мусульманам" (rus). portal-credo.ru. 2011-12-09. 2013-03-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-01-09.
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ "Мечеть Джума-Джами. История Евпатории. От Керкинитиды до наших дней. Керкинитида, Гезлев, Евпатория. История города-курорта". 2012-11-17 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-04-03. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
- ↑ "Суд Крыма обязал "Таврический муфтият" освободить мечеть Хан-Джами". IslamNews. 2015-07-11. 2015-07-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-07-11. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
- ↑ "Монета Банка России. Мечеть Джума-Джами, г. Евпатория". 2016-12-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-04-03. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
- ↑ "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2016-04-16 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2017-04-03. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
