Piridin

Piridin
Ümumi
Kimyəvi formulu	C5H5N
Molyar kütlə	79,101q/mol q/mol
Fiziki xassələri
Sıxlıq	0,9819q/cm3 q/sm³
Termik xüsusiyyətlər
Ərimə nöqtəsi	-41,6 °C °S
Qaynama nöqtəsi	115,6 °C °S
Buxarın təzyiqi	2.133,16 Pa
Təsnifatı
CAS-da qeyd. nöm.	110-86-1
PubChem	1049
SMILES	c1ccccc1 C1=CC=CC=C1
RTECS	UR8400000
ChEBI	16227
ChemSpider	1020

Piridin -bir azot atomundan ibarət altı həlqəli tsiklik quruluşa malik aromatik birləşmədir. Formulu - C₅H₅N

Alınması

Piridin hələ əlkimyaçılar dövründən məlumdur. 1851- ci ildə Şotland kimyaçısı Tomas Anderson tərəfindən alınmışdır. Piridin almaq üçün əsas xammal daşkömür qatranıdır. Sənayedə piridini 2:1 nisbətində asetilen və hidrogen sianiddən 2HC≡CH + HC≡N→C₅H₅N. və ya katalizator iştirakı ilə nitrildən sintez edirlər. Katalizatir olaraq kobalt birləşməsi götürülür

Xassələri

Piridin maye şəklində olub kəskin iyə malikdir, rəngsizdir, suda və digər üzvi həlledicilərdə həll olur. Piridin zəif əsasdır, qüvvətli mineral turşularla duz əmələ gətirir. Həmçinin ikiqat duzlar və kompleks birləşmələr əmələ gətirir.

Piridin alifatik aminlərə nisbətən daha zəif əsasdır. Onun sulu məhlulu lakmusu göy rəngə boyayır.

Piridin üçlü aminlərin xassələrini göstərir: N-oksidlər, N-alkilpiridin duzları əmələ gətirir. Eyni zamanda piridin aromatik xassələrə malikdir.

Tətbiqi

Boyaq madələri , dərman maddələri istehsalında, analitik kimyada, əksər üzvi və qeyri üzvi madələr üçün həlledici kimi istifadə edilir. Piridin toksik madədir, insanın əsəb sisteminə, dərisinə təsir edir.

Mənbə

• Пиридин — статья из Большой советской энциклопедии.
• Д. А. Хардин. Пиридин // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
• Berg. L., Harrison J.M., Montgomery C.W., Ind. Eng. Chem., 1945, v.37, 585.
• Waldron J.W., пат. США 2454019, ноябрь 16, 1948.
• Arndt F., Nachtwey P., Ber. deut. chem. Gesell., 1926, 59B, 448.