Эстәлеккә күсергә

Шумер һәм Аккад батшалары исемлеге

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте

Шумер һәм Аккад батшалары исемлеге — боронғо Көньяҡ Месопотамиялағы дәүләттәрҙең хакимдары исемлеге. Ниппур батшалар исемлегенә нигеҙләнгән, башҡа сығанаҡтарҙан тулыландырылған. Батшаларҙың идаралыҡ ваҡыты һәм оҙайлығы ныҡ ҡына арттырып күрһәтелгән.  

Туфанға (династияларға) тиклемге осор батшалары

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Беҙҙең эраға тиклем XXX быуат йәки элгәрерәк  

Бындай батшаларҙың булғанлығына шаһитлыҡ иткән берҙән-бер сығанаҡ — Ниппур батшалар исемлеге, унда раҫланыуынса, уларҙың хакимлығы туфан һыуы ҡалҡыу менән тамамланған.  Ираҡтағы ҡаҙыныуҙар Шуруппак һәм башҡа шумер ҡалалары торған урындарҙың һыу аҫтында ҡалыуына иҫбатламалар бирә.   Беҙҙең эраға тиклем  2900 йыл тирәһендә торамаларҙың йәшәйешендәге өҙөклөктө йылға ултырмалары ҡатламдары күрһәтә [1]

Киштың I династияһы   

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Беҙҙең эраға тиклем XXIX—XXVII быуаттар

Этанаға тиклемге батшаларҙың исеме башҡа тарихи сығанаҡтарҙа юҡ, уларҙың булыу-булмауы  археологик күҙлектән дә тикшерелмәгән.  Ғалимдар һуңғы ике батша — Эн-Мебарагеси менән уның улы   Агга тураһында ғына бер аҙ мәғлүмәткә эйә. Батшалар исемлегенә ярашлы, Киш  Месопотамияла туфандан һуң хакимлыҡ итә.  Гилгәмеш  Агганы еңгәс, хакимлыҡ Урукҡа күсә.

Уруктың I династияһы

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Беҙҙең эраға тиклем XXIX—XXVI быуаттар

Хакимлыҡ Урға күсә

Урҙың I династияһы 

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Лагаштың I династияһы

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Лагаштың беренсе династияһы Батшалар исемлегендә телгә алынмай, әммә башҡа яҙма ҡомартҡыларҙан яҡшы билдәле.  

Беҙҙең эраға тиклем 2500—2312 йылдар

Беҙҙең эраға тиклем XXVI—XXIV быуаттар

Хакимлыҡ Хамазиға күсә

Хамази династияһы  

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Беҙҙең эраға тиклем яҡынса 2400 йыл

Уруктың II династияһы

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Беҙҙең эраға тиклем 2400—2336 йылдар

Хакимлыҡ Урға күсә

Урҙың II династияһы  

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Хакимлыҡ  Кишҡа күсә

Киштың III династияһы   

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Беҙҙең эраға тиклем XXIV—XXIII быуаттар

Акшак династияһы   

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Беҙҙең эраға тиклем 2500—2315 йылдар

Хакимлыҡ Кишҡа күсә

Киштың IV династияһы 

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Хакимлыҡ Урукҡа күсә

Уруктың III династияһы

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Беҙҙең эраға тиклем 2316—2137 йылдар

Уруктың IV династияһы

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Беҙҙең эраға тиклем 2150—2120 йылдар


Хакимлыҡ гутийҙарға күсә

Беҙҙең эраға тиклем XXII быуат

Хакимлыҡ Урукҡа күсә

Лагаштың II династияһы

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

(гутийҙар менән бер ваҡытта) беҙҙең эраға тиклем яҡынса 2136—2109 йылдар

Уруктың V династияһы

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Урҙың III династияһы

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Исиндың I династияһы 

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

беҙҙең эраға тиклем  2017—1794 йылдар

беҙҙең эраға тиклем  2025—1763 йылдар

Эшнунна батшалары

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Беҙҙең эраға тиклем  2025—1727 йылдар 

  • Сычёв Н. Книга Династий. — М.: Издательство АСТ, 2005. — С. 960. — ISBN 5-17-032495-2
  1. [1] Harriet Crawford Sumer and the Sumerians — Cambridge University Press, 2004 — isbn=978-0-521-53338-6.
  2. Langdon S., The Chaldean Kings Before the Flood // The Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland. — 1923. — Vol. 55, №. 2 (Apr). — PP. 258, note 5
  3. 3,0 3,1 Kingdoms of Mesopotamia — Nippur
  4. [2] Takayoshi Oshima, Babylonian Poems of Pious Sufferers: Ludlul Bel Nemeqi and the Babylonian Theodicy
  5. [3] 2016 йыл 9 октябрь архивланған. Гильгамеш и Агга (перевод от ETCSL)
  6. Chronicle of the É-sagila
  7. Chronicle of É-sagila
  8. Был эпитеттар йәки исемдәр «Батшалар исемлеге»нең бөтә версияларына ла индерелмәгән
  9. Согласно статье Эшнунна